Pierre Diacre (1107-115.). Leonis Marsicani et Petri Diaconi, monachorum casinensium, Chronicon monasterii casinensis et opuscula.

Accedunt Rodulfi, abbatis S. Trudonis,

Gesta abbatum trudonensium. necnon Falconis Beneventani, Landulphi junioris chr.... 1854.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, lNTEGRA.UNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMIGA,

OlfNfflM SS. PATRUM, DOCTOBUM SCMPTOMMQUB ECCLESIASTICOMM

QUI
AB yEVO APOSTOLIGO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHR0N0L06ICA
OMNIUMQUJE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIOINISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESIJE SJECULA,
1UXTAEDITIONESACCLRATIISIMAS, INTERSE COMQUE NONNOLLIS CODICIBUS HANUSCRIRTIS COLLATAS.
PERQUAM DILIGENTEU CASTIGATA;
DISSERTVNONIBOS,COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VABIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUSOPERIBUSPO»TAMPLiSSIMAS EDITIONES QUJETRIBUS NOVISSIMIS S,iECULISDEBENTUB ABSOLUTAS
PETECTIS, AUCTA;
LNDICIBUSPARTICULABIBUS ANALYTIClS, SIVE
SINGULOS TOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTl
SUBSEQUENTIBUS, DONATAJ
CAPITULIS
INTRA1PSUUTEXTUM RITEDISPOSITIS, NECNON ETTITOLISSINGULAROM PAGINABUM MARGINEMSUPERIOSEM
DISTINGOENTlliUSSUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBOS, ADORNATA;
OPERIBUSCUM DOBIIST OM APOCRYPIIIS,ALIQUA VEROAUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
UUOHOSINDICIBUS
GENERALIBUS LOCOPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QOOCONSULTO, QOIDQOID
UNUSQHISQUE I N
PATRUM QUODLIBET TIIEMA UNOINTUITU
SCRIPSERIT CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURJE SACRiE, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QOINAM PATBES
ET IN QUIBUS OPEROM SOOROM LOCISSINGOLOS SINGULORUM LIBROUUM
SCRIPTORJETEXTOS COMMENTATI SINT.
EHITIO C45TERISQUE
ACCURATISSIMA, OMNIBOS FACILEANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CnARACTERUM NITIDITAS,
CIIMIT/E
QUALITAS,INTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSOROM TUMVARIETAS^^^^
TUMNOMERUS, FORMA VOLUMINDM PERQUAM COMMODA SIBIQUEIN TOTOOPERIS DECURSU CONSTANTEBT^\
PRETIIEXIGUITAS,
SIMILIS, PR/ESERTIMQUE ISTACOLLECTIO,UNA, METIIODICA ETCHRONOLOGICA,/ /^%\
SEXCENTORUM FRAGMENTOROM OPUSCOLOUUMQOE HACTENCS HIC ILLICSPARSORUM , / © / CJ3\<5rt\
PRIMUMAUTEM IN NOSTRA BIRLIOTHECA, EX.OPERIBUS AD OMNES ^TATES, ---- \\P
J.OCOS, LINGOAS FOUMASQUE PERTINENTIBOS, COADONATORHM.
" ^. \"^j
SERIES SECUNDA, "3 V
\A
IN QUAPRODEUNTPATRES, DOCTORESSCRIPTORESQUEECCLESl/ELATINiE \^A -^ \c
A GREGORIOMAGNOAD INNOCENTIUMm.
\Y*\ r"'
ACCURANTE J.-P. MIGNE, '.
\fk*&
BIBMOTHGCS CI.EBI UHIVEHBJS, \ S^/\
CURSUUHCOMPLETORDM
IN 8INGDLOSSCIENTI/E ECCLESIASTICfiRAMOSEDITORE.
PATIIOI.OGIA
BINA EDITIONETYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIAGR.JECO-LATINA,—
VENEUNTMILI.E FRANCISDUCENTAVOLDMINA ET
EDITIONISLATIN'^; OCTINGENTIS
UILLE TRECENTA — MERELATINAUNIVERSOS
GR^ICO-LATINJE. AUCTORES TUMOCCIDENTALES,TLM
ORIENTALES EQUIDEMAMPLECTITUR ; HI ADTEM,IN EA, SOLAYERSIONELATINADONANTUR.

PATROLOGIJE TOMJJS CLXXIII.

LEO MARSICANUSET PETRUS DIACONUS. RODULPHUS ABBAS S. TRUDONIS. FALCO BENE-
VENTANUS, LANDULPHUSJUNIOR. S. OTTO BAMBERG. EPISC, MATTHJEUSCARD., GILO
TUSCUL., GAUFRIDUSCATAL. STEPHANUS PARIS., EPISC GUALTERUS CLUNIAC MON,

EXCDDEBATUR ET VENIT APUD J..-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIADICTAPAMBOISE, PROPE PORTAMLUTETLE PARISIORUMVULGOPENFER
SEU PETIT-MONTROUGE. - * £
1855. .
 SJECULUM XII

LEONIS MARSIGANI

ET

PETRI DIACONI

MONAGHORUM CASINENSIUM

CBROICON liOWITKII CASIISIS

ET OPUSCULA
. ACCEDUNT

RODULFI ABBATIS S. TRUPONIS

GESTA ABBATUM TRUDONENSIUM

NECNON

FALCOIS BEIVENTAI, LfflDULPHI JIJIORIS

CHROMCA

INTERMISCENTUR

SANCTI OTTONIS BAMBERGENSIS EPISCOP*, MATTH^I CARDINALIS , GIL0NI5

TUSCULANI, GAUFRIDI CATALAUNENSIS, SXEPHANI PARISIENSIS, EPI-
SCOPORUM, GUALTERI CLUNIACENSIS MONACHI
OPUSCULA. DIPLOM4TA, EPISTOL.E

AGCURANTE J;-P. MIGNE

CLERI «NIVERSflE
BIBLIOTHECfE
SIVE.•
IN SINGULOSSC1ENTI.EECCLESIASTIC4!RAMOSEDITQRiS
CURSGGMCOMPLETORCM

TOMUS UNICUS

VENIT8 FRANCISGALLICIS

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

INVIADICTAD-AMBOJSE^PROPEPORTAMLUTETI^E PARISIORUMVULGOVENFER NOMINATAM
- - - SEUPETIT-MONTROUGE ^
1854-
 ELENCHUS

4UCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CLXXIII COIWTINENTUR.

RODULPHUS ABBAS S. TRUDONIS.

Gesta abbatum Trudonenslum. - . - «... H
' ' " *93
Rodulphi epistolse. _
Vila Lietberti episcopi Cameracensis. 433
Acia translationis S. Gereouis. 433
LEO MARSICANUSET PETRUS DIACONUS.
Chionicon Casinense aucloribus Leone Marsicano, et Pelro jiiacono. 440
Vita S. Mennatis auciorc Leone. . . . . .... 999
Acta translalionis S. Mennatis auctore eodem. _ 992 .
Narratio de consecratione ct dedicatione ecclesiaeCasinensis auctore Leone. 997
De viris illustribus Casinensibus auctore Petro diacono. 1003
Liber de orlu et obitu justorura ccenobii Casinensis. auctore eodem. 1065
Ejusdeni liber de locis sanclis. 1H5
'
Ejusdem prologus in Regestum Casinense. 1133
Petri diaconi disciplina Casinensis. 1134-
Ejusdem epistola. tres. 1137
Ejusdera Rhythmus, de novissimis diebus. 1143
FALCO BENEVENTANUS. -
Chronicon Mediolanense.' . 1149
MATTILEUS CARDINALIS.
Epistolae.et diplomala. 1261
S. OTTO BAMBERGENSISEPISCOPUS.
Epistola. et diplomata. 315
GUAL-TERUSCLUNIACENSISMONACHUS.
De miraculis B. Virginis Maria.. 1379
GILO TUSCULANUS EPISCOPUS
Epistola de vita Hugonis Cluniacensis abbatis. 1387
Historia de via Hierosolymitana. 1389
Epistola adversus Antiochenum patriareham. 1390
GAUFRIDUS CATALAUNENSISEPISCOPUS.
Epistoteet diplomata. • . *39i
STEPHANUSPARISIENSIS EPISCOPUS.
Epistolse. 1^11
j ;
Diplomata. , ! 1421
LANDULPHUS JUNIOR.
Ilistoria Mediolanensis. r 1249

Ex typis MIGNE, au ^Petit-Montrouge,

 ANSODOHINIMCXTLZTHI

ROBULFUS

ABBAS S. TRUDONIS

NOTITIA HISTORIGA ET LITTE.RARI4

'FABMC.Biblioth. med. el inf. Lat., t. VI, p. 115)

Rodulfus, abbas monas.erii S. Trudonis (Saint-Tron), didicesis Leodiensis, ipse vitse SUKnotitiafii
fexhibet a libro VIIIChronici Trudonensis usque ad Iib. xm, unde pauca excerpenda sunl. Natus est iri
villa qua. sila est"super Sambriam fluvium, nomine Monaslerium, ubi habetur abbatia monialium nigras
r," vesles ferentium. Leodii studia traclavil usque ad annum xvnt, deinde monachus faclus Porceti juxla
Aquisgranum, ad custodis, magislri puerorum, cellerarii, minoris et majoris praepositi dignitatem aspira-
vil. Poslea ad monasterium S. Trudonis perre_.it, ubimrsum pueros docuit, pdstea decanus sive prior,
landem ann. i!08abbas fiiit. Electus quoquc a. 1121 abbas S. Pantaleonis in dioecesi Coloniensi muniis
iil-umqiie administravif, disciplinsemonaslica. sludiosissimus. Vide Clironica regia S. Pantoleonis, lom. I,
Eccardi, p. 927; Val. Andrea. Bibl. Belgicam, p. 801; Swerlii Athenas Belgicas, p. 665; Oudinum; tomo II,
p. 1010; Galliam Chrislianam, t. III, p. 759; 958.
Ejus opera sunt sequenlia : .
1. Gestaabbatum Trudonehsium, ord. S. Benedicti, edita abaeherio; Spicil. lom.VII; edit. hovaelom. H,
p. 659.
2. Ephtola ad Waleramnum ducem Limburgensem, advocalum monaSlerii Trudonensis; De ejus «io««»
sterii stalu : exstat in Aub. MiraeiCodice piarum donatibnum; lom. 1, p. 61, edit. novse: alia p. 520.
3. Epislola ad Stephanum, cpiscopum Metensem, de stalu monasterji sui: esl liber ix His.oriaeTrudo~
nensis, pag. 691.
i. Rescriptuni ad cmnobiumS. Pantaleonis, a quo quaesitus fuerat, an liceal atiquid pro receplionepue-
rorum accipere? Exslat in Analeclis Mabillonii, tom. II, p. 495, et 466 edit; novje.
5. Vita Lietberii episcopi Cameracensis. •A.vwou.cj;edila erat a Dacherio t. IX. (edit. nova. tom. II,
pag. 158); nosiro autem vindicat Mabillonius ex ms. codice Aquicincliensi, ubi subscriptio haec erat :
Explicit Yila dominiLielberli episcopi, edila a quodam monacho nomine Rodulpho
6. Inedila sunt Garmina varia, quorum ipse meminilHisloria. Trudonensis lib. vm, p. 690; et Trilhemins
qnoqiie: Volumenseplem librorum contra Simoniacos ipse loco citato memoratj Mabillonius.in monasterio
Gemblaccnsi invenit, et contenta narrat; sed illi postea in generali monasterii conflagratione perierunt,
proni teslanlur Martene et Durand praefal. ad tomum IV Colleetionis ampliss.,.pag. 17. Meminit qaoque^
p. 687, Compilalionum,quae"multis seiiienliis divinis et decrniis conciliorum pleaes fuerunt, item Gradualh
a se conscripti. , >
7. Acta translationis Sancli Gereonis unius militis legionis Thebworum. Edita cst a Surio d. 21 Novemb.,
nec non a Martene et Durand Collecl. ampliss. tom. VI, pag. 1013.
8. Vila Pelri Venerabilis,ibid. pag. 1187 («). •

(a) Esl Rodulphi allerius Cluniacensis monachi. EDIT.

PATIVOL.CLXXIIt. *
 f_ RODULFIABBATISS. TRUDOMS 12

GESTA ABBATUM TRUDONENSIUM.

EDIDIT D. R. K<EPKE PH. D.

(Georgius Heinricus PERTZ, Monumenta Germania; hislorica, Scripl. t. X, p. 213.;

PROLEGOMENA.

Nullum iacile monasterium ex omnibus quaeori- A potuerit, baud male ad effeclum perduxerit. Sumrm.
ginis suarumque rerum laudalorem invenerunl', vel vero graiia habenda esl illi viro, qui primus ad
benigniorem praebuit scribendi materiem, vel accu- seribendas res Trudonensium manus admovit, atque
Taliores habuit auclores, qui per longius lemporis ul eamdem viani, qua ipse praeierat, ingredi cona-
spatium forlunae secundac vel adversaevicissiludines rentur suo exemplo invilavit reliquos. Esl hie vir
proseeuli snrit, quam quod in Hasbania fundaium Rodulfus abbas Trudonensis, cujus nomen apud
esl Sancti Trudoriis monaslerium. Per septingentos suorum lemporum liomines praeclaro bonore cele-
tfiginta oeto annos a quatuor reriim scriploribus brabatur, qui primus horum gesiorum fundamenla
gesta alibalum monaslerii Sancli Trudonis deducta saluberrimo posuit consilio. De qno, cum unios ex
sunt, quaeinlegra plenaque in hoc Monumentoriim omnibus Sancti Trudonis scriploribus nomen ser-
Gevmaniaevolumine primum dareluci publicaehaud valum sil, paulo altius esl repelendum. Cilm vero
immerilo nobis gratulari posse videmur. Anni enim et ipse, el qui primus posl eum scribendi parles
628 usque ad 1366, grande hislori&lGermaniaespa- excepit, uberrime scripseril de juvenili ejus aelale
lium omnique memoria dignum, in his quos propo- et vita monacbica, deque itineribus el ratione qua
nimus viginli uno gestorumlibris comprehensi sunt. abbalis munus administrarerit, hoc loco leviter
Non omnia.quidem qiialuor illi Trudonenses, qui et lanlum adumbrasse sufficial, quae apud Ipsum au-
priorum et suorum temporum memoriam posteritali clorem majore cum ulilitale unusquisque potest
commendarunl, eadem aucloritalescribere polerant, legere.
cum neque anliquiora ex ipsorum recordalione tra- Rodulfus (1) parenlibus plebeiis Monasterii ad
dereni, neque omnes eodem felici ad scribenduin Sabim, in comiiatu Namurcensi, ubi lingua utehan-
ingeriio essent ornati. Sed haecesteorum laus, ut lur Walonica, anleannum 1070 ul videtur (2) nalus,
quod unusquisque suo Ioco suisque viribus proferre in celeberrima Leodiensium schola omnibus illorum
NOIM.
(l) Primus quod sciain ex recentioribus qui Mo- nietodia composuit. Claruit sub Menrico V, anno
<ltiififccerunt mentionem esl Trithemius in Cfiron. Dom. 1125. Dein rei liuerariaescriplores accuratius
Hirsaugiensi ad-a. 1120, ubi haec leguniur: Claruit modo, modo lcvios Rodulfi Vitam litleris manda-
his ferme temporibus Rodulfus abbas monasterii runl; ila Possevinu» in Apparatu saero II, 550.
Sancti Trudonis in Brabantiai finibus, noslri ordinis, V. Andreas in Bibliotheca Belgica, p. 707. Sweriius,
in dicecesi Leodiensi, homo in Scripturis sua tempe- AihenceBelgkae p.OGS.Vossius, De historicis Lalinis
stale doclissimus, nec mihus regutaris vitai sanclimo- p. 598. Gclenius, De magniiudine.Coloniae p. 365.
nia quam litlerarum eruditione venerabilis, qui scri- Fisen, Flores Leodienses, p. 151. Mabillon., Ann.
psit inler caiiera ingeniisui opuscula insigne volumen ordin. sancti Benedicli V, 493; VI, 66, 12i, 285.
contrja Simoniacos in libros septem divisum, Chroni- C Oiiilinusin Commeut".<le antiquis script. eccles. II,
con quoque transacti temporis librum composuil 1010. Dupin, Nouvellebibliolh. des\auleurs eccles.W,
unnm el qumdam aliq nobis incognila.. Eattem fere 183. Cave, Biblioib. script. eccles. 1,571. Fabricins
leguntur apud eumdem Trilliemium in Iibro De ct Mansi, Biblioth. script. med. el infnnceLat. VI,
scriptoribus ecclesiasticis ed. Fabricius, p. 93 : Ro- 115. Foppens, Biblioth. Belgica II, 1082. Ceillier,
dulfus abbas Sancli Trudonis in dimcesi Leodieiui, , Hisl. gen. des auleurs sacr. XXII, 68. Hisloirelit-
-ordinisdivi Palris Benedicli, natione Teutonicus, vir leraire de la France XI, 675. Marlene et Duraml,
in divinis Scripturis jugi exercilatione perilus et in Coll. ampliss. IV, p. 17. Gallia Christiana III,
smcularibus litteris noninfhne doctus, carmine valens 958. Paquot, Memoires pour servir a Phisioire liti.
et prosa et musicus excellens, nee minus operequam des Pags-Basll, 569. De Windl, Bibliotheekder nc-
scientia clarus. Scripsit utroque slylo non spernenda derlandschen Geschidschrgversl, 26. SuppUmeni a
opuscula, de qmbus feruntur contra Simoniacoslibri Parl de verifier les dales, in collectione Nouveauz
VII,Chronica quoque liber i, carmina multa. Cantus memoiresde CAcademiede Bruxelles, VIII, 91.
etiam in laudem sanctorum plures dulci et reauiari (2) Quodprobari videtur iis qua; sequuntur.
43 GESTAABB. TRUDON.-PROLEGOMENA. U
lemporum bonis artibus inslrue.us esi. Tum Porceu A adepti essenl Ileinricum quiiVtum rcgem, ab liujns
"apnd Aquensem urbem nomen ad vitam monaehi- Iegalis el Gisleberlo eomite Durachiensi advocaio
cam Azelini abbatis fempore profcssus est «nno in monasterium ilie introduclus est abbas (8). Qua
3-laiis decimo bclavoj cum.fcgendis sanctonsm Vilis de causa Rodulfus ad Adalberonem.episcopum Me«
aninius ejus ad ceslest.a pelenda essel ereetus {3). tensem missus legalus, ad eujus dominium speeia-
Cum vfiro ibi pau.alim ad praeposili munus prove- bat Sancli Trudonis abbatia, se adjunxit comiiem
cius, s.ne ti.Io fructu pro regula accuraiius servanda excrcitui Friderici archiepiscopi Coioniensis et Go-
eontendisset, in aiiis monasleriis, e. g. in Hersfel- defridi ducis Lovaniensis, qui eodem tempore Vir-
densi post annum 1088 (l), el prsecipue apud GJad- dunum ad regem proficiscebaniur. Qua "in expedi-
baeenses, qui severlorem Cluniacensium normam lione, qiiam praedones potius quam. milites facere
sibi vitae diicem susnpserant, hdspitari coepit, et videbantur (9), cum decem per dies summo cum
posl Azelini mortem, qus. a. 1091 accidit (5), Por- vitae periculo hsasisset et inimicorum insidiis vix
ceto reliclo in alium religiosse vila. porlum confu- evasisset, lan.a in emn eruperunl adversariorum
gere statuit. In Flandriam itaque profectiis. a<I odia, ul Roofulfusin luliorem locnm Sancti Lauren-
Saticti Trudonis monasteriuBi venit hospes unnis lii nionasterium se recij.erel(10). Tandem vero ad
1099-1101 (6)-, el a Theodeneo abbate, qui felicem " concordiam hae turbao redicmnl; iii concilio enim
cjus indolem perspexerat, ad refrenandam Trudo- Heinrici regis Leodii eodem anno habito Heriman-
•.lensiumferiiaiem, quaeinterintestinaabbatum bella BBSab usurpato munere se abdieavil , et Rbdulfus
ingruerat, socius et adjutor relentus esl. Duos per die 50 Jan. 1108 abbas elecluSj die_23 Febr. con-
annos scholarum magister pueros primis lilterarurii secralus est (H). Gravioribus landem periculis
rudimenlis imbiiit, el monachoruni canium salis ereptus est morte Hertmanni, qui ianno 1114 non.
barbaram secundum Guidonem Aretinum felicissime sine magno monasteriiCGinmodoe vita excessiifl2).
emendavit. Dein anno circiter H03 prior eleclus, Sed mox in novas ealamilales ineidit abbas.Exarsit
acerrimo sludio monaehorum <3isciplinamin melio- enim beHum inter Godefridum Lovaniensem ducem
rem statum reformare eoepit. Cumque in saluberri- et Gislebertum comitem Duracbiensem, quo eodem
»io hoc consilio abbas Theodericus liberam ei dc- anno 1114 in oppidi Sancli Trudonis incendio mo-
dissel poteslaiem, conslanler pugnass contraefferos nasterium etiamvixdum restauratum igne aduslum
nionachos , mores eorum emendavit et semiruta est(13). Quibus ex bellorum fluctibus cum vis
iiionasieiii aedificia resarcinavit. Anno vero 1106. emersisset.-denuo in altum mare rejectiis est. Nam
pene desperans de nioiiacLis in exsilium ivit, "sedQ in turbis de episcopatu Leodiensi exortis contra
eodem anno revocatiis,.landem a. 1107 hoc evicit, Alexandrum, <juem «ondrmaverat imperalor, Ro-
ul Ciunjaeensium usus apud Trudonenses intfodu- dulfus fautor eral Friderici episcopi canonice electi,
eerentur. Quanlum vero odii quanlumque iiividise maluitque in exsilium ire anno 1121 quam cum
fais omnibus in se suscepcrilj ipse, suppresso qui- escommunicalo illo ejusque amicis conimunica-
dem stio nomine, satis lamen aperle ii.dicavil (7). re (14). Primum Gandoeapud Sanctum Pelruni com*.
Sed in aliis etiam periculis Rodulfus abbali suo moralus^ dein Caloniam profecliis est, ut synodo
fidelissimus fuil adjulor eonlra Heinricum dueem Friderici archiepiscopi Coloniensis iriteresset, qua
Limburge-isein, qui monasterii advocalus major Aiexander se abepiscopatu Leodiensirecedcre velle
Herimannum monachuni Trudonensibus abbatem promisit. Paulo post d. 6 Sept. 1121 a monaehis
obirudere conabatur. Sed longe majores tempes- Sancti Panlalepnis abbas eleclus est Rodulfus, ma-
laies concusserunt monasleriuiii, cum posl Theo- gnaque eum laude siiorum usque ad annum 1125
derici obiium roense- Aprili a. 1107 de eligendo monasierio praefnit (13). Quo lempore leslis inter-
svovo abbate difficillima qua_slioexorta essel. Cum fuil.effodiendis reliquiis sanclorum Theliaeorum, ex
enini qui Herimanno favebani suae lartis rulorein quibus nonnullas ad Sanctum Trudonem iransnii-

KOT-ASi
(3) VII, 2, . D l-ico regnanie vidisse inlra quinque vel sex annos
(i) Tempore Friderici abbatis, ul ipse iestatur I; monasterium a septemdecim inonachisesserelicluni,
5, cujus inenlio recurrit in labulis annis 1093 el unde patel eum jam an.no liOI apnd Sanctum Trd-
i()99 claiis apud Wenk Hessische Landesgesch. Ur- donem eommoratum cssc. Anno 1102 inaugurationi
kiindenbiicli lom. II, SI. novae cryptae se inierfuisse probal VJ, 2.
(5) Azelinum hoc anno mortuum esseQuix, vir in (7) VI, 22. . - . _
rebus Porcetensihus perilissimusj cohtendit iti Ail- - (8) VII,.2.
versariis suis, quae servantur in biblioiheca regia - ' -
(9) VII, 3, 4.
Berolinensi; in Iibro quem de abhaiia Porceteiisi . (10) VII, 12.
conscripsil nenomen quidem Azelini eccurrit, neque . 11. VII, 13, 16; VIII, 1. :
quod sciam alias ejusinentio facta esl. (12) X, 12.
(6) Tempus quo ad Sanclum Trudonem venerit (13) X, 14, 1S. - .
RodulAis arctioribus flnibus circumsoribi nequit. (14) XI, 11,13, 14.
Theoderico abbale regnante, qui obiit menseAprili (1S).X1,16—18. Cf. epistola SO de iuventionft
4107, in monaslerium receplris est, ut probatur V, sanciorum Thebaeorum eiChron.SanctiPanlaleoBis
7, alioque Ioco(VI, 8, lesialur se eodcm Theode- ap. Eccard Gorpus SS. med. cevii 927
 13 . -RODULFLABBATISS. TRUDONIS 16
sit. Anno demum 1123 mense Jimio rediifad suos A pestates, Iocorum reailuumque probat calalogus,
Trudohenses, cum tandem Adalberonis episcopi quos Sancto Trudoni partim recuperavit, pariim
electione Lebdiensium res pacalae et in prislinum novos acquisivit (23). Qiianias vires quodque lem-
slatum essent redactae. Sed horribilem sane praebc- pus consumpserit in reparando meliusque sedill—
bant aspectum res domesticae.RoduIfo exsule Gisle- cando ccenobio, quomodo dirutum illud vastum
berlus advocatusmonasterium denuo tanquam prce- monaslerinm ad finenv perduxerii, Rodtilfi conli-
dium suum expilavcral (16). Quibus miseriis omni- nuator nobis lestis est (24). Summaque opers,
biis circumventus, aliud consilium- aninio volvere qrsam in emendanda monachoruin disciplina po-
coepil abbas Romam proficiscendi, utjnde sibi sola- snerat, ita apud omnes bonam monastcrii famam
lium peteret. Ilaque comes factus Alexandri olim extulit, ut monachorum niimerus, qni ante Rodul-
inimici sui, qui peccatorum absolutibnem petiturus fum vis 17 vel 18 fuerat., illius temporibus alterum
erat, nor sine novis et itineris cl praedonum peri- lantum excederel (25). Quibus omnibus ad tantum
culis per Tusciam Romam anno 1126 profectiis est. el gloriae el bonae conditionis fastigium monasle--
Cum,verores Romanas longe alias quam exspecla- rium evectum est, ul postero tempore ad minora
verat esse vidisset, anno sequenli corporis morbis lanlum deseendere posse videretur. Sed ul suo
fractus doraum rediit (17). Nihilominus anno 1128 " tempori rebus gestis, ila posterilali scriptis consu-
aposlolorum limina ilerum adiil cum eodem Alexan- luil Rodulfus.
tiro, qui ob expiandam Simoniam, qua post Adalbe- Primum inler eos quos composuit libros obtinent
Tonis mortem ipso anno cpiseopatum adeplus esse Jocum Gesta praedeccssorum suorum abbatum Tru-
accusabatuT, Romam erat vocatus (18). Sed ob lioc donensium, quae eo consilio lilleris maridavil ut ea
sdlum anno 1129 in patriam salvus videbalur re- conservaret, qua? priorum negligcniia pene essent
'diisse, lil novis tempeslaiibus abriperettir. Ann® oblitterala, el hoc potissinium monercl posteros, ut
1129 Trudonenses crudelissimo bello pressi sunl a priorum socordia vitata suarum rerum -geslarum
Godefrido duce Lovaniensi, cujus ducalus ab inipe- Ksonumenta scripta eonderent. Quod eo magis erat
ratore datus erat Waleramno Limburgensi, el a monendum, cum praeler illos, qui Vitam sancli
Gisleberlo comite, oui advocatia abjudicata erat ob Trudonis sibi tradendam sumpserant (26), historiae
innumerabiles injurias, quibus Sancliim Trudonem Trudonensium scribendae manum admovere in men-
rexare non cessabat (19). Cumque inter ipsos illos tem venerat sane nemini. Fonles igilur unde priorum
socios anno 1135 bellun. exortum esset, Rodulfus temporum memoria hauriri polerat, exaruerant
«umsuis non minora mala passus est (20). Sed post r pene omnes. Nam de iisquse Adelardi primi lemporac
decursum longum malorum spatium ab omnibus pnecesserant, i. e. annum 999, memoria servala
- liis miseriis morte liberalus est. Cum anno jam erat penenulla; neque ante Adelardi II tempora,-
4152 paralysi ila pereussus esset, ut sine magno qui monaslerio ab anno 1055 praeerat, largius
labore ambulare nequiret (21), post triginta annos, hisloriae flumen promanavit. Si jam tredecim illos
quibus in abbalis munere omni ctim studio omni- Gestovum libros, quos, prinius edilor Dacberius
busque animi sui viribus id nnum egissel, ut Sancti uni Rodulfo ascripsit, paulo' accuratius inspexe-
Trudonis monaslerium in meliorem slatumredige- ris, vix le fugiet ab uno eodemque _auclore baec
ret, die 6 Martii 1158 diem supremum obiit (22). omnia minime scribi potuissc. Alius polius auctor
Quod quam feliciler cesseril inler gravissimas lem- Rodulfi vesligia presso pede secutus est. Ham
WTJE.
(16) XII, 1. Post hunc Gnicardus quidam monachus Trudonen- '
(17) XII, 2, 5. sis patroni vitam sibi sumpsit scribendam saeculo
(18) XII, 5, 6. v. undecimo, cujus liber tenebris nescio quibus legi-
7, 8< - ": tur; sed mentionem ejus fecit lerlius scripior Vilse
• (19) XII, sancli Trudonis Theodericus abbas in libro suo bis
(20) XII, 14.
(21) XII, 9,10. verbis : quem (sanctum Trudonem) longeante Dona-
(22) In nonnullis etiam tabulis Rodulfi inveiiitur .D tus diaconus el postea Guikardus, utriusque UnguiB
menlio: anno 1119 in charta qua continelur divisio usque ad inlerpretem ulerque perili, Latinilali tradi-
jurium inler monachos Trudonerises babitanles in derunt. Cf. Surii Act. sanel. VI, 544. De Tbeoderici
Dunk et parochum, quae facta est per ipsnm Ro- Vita sancti Trudonis vide Sigebertum De viris il-
diilfum, apudMiraeum I, 520; dein 1131 in Andreae luslr. eap. 171. Idem Theodericus conscripsit etiain
episcopi Ultrajectensis confirmalione ecclesiaeAIbur- sermonem de translalione sanctorum Trudonis et
gensis data ITrudonensibiis, ibid. IV, 364; denique Encherii ibid.- pag. 566, qiii vero nullius faciendus
anno 1136 in Siepliani Metensis episcopi conlirma- esl momenli. llis denique arcedunl Stepelini Mira-
tione monasterii Averbodiensis, quae facla esl con- cula sancti Trudonis lib. H, qui conscripti sunt
sensu Rodulli, ibid. I, 102. ! ,anle a. 1053; dedicati enim suniGtintramno abbati,
(23)Cf. Rodulfi epistola ad Stephanum episcopum cujus lemporibus ullimismiraculis celebrari ccepit
Metensem in libro IX et X, 2; sancli Trudonis sepulcrijm. Legunlur apud Mabillon
, (24) IX, 29j 30; X, 13. 16—18. XII, 10. Acl. sanciorum ord. Ben. saec. VI, 2. Receiuiori
(25) IX. 30J lempore Gerardus Moringus Lovanii 1540 el Mola-
{26) Primus qui centum circiter annos post saneti nus in Natalibus sanetor-um Belgii vitae sancii Tru- -
Trudonis morjleni vitam ejus posler-is tradere apud donis operam navarunt, qui prceter illos alium libel-
animum constituit, Donatus erat presbyter, eujus lum inler praesidiahabueriini, quem nominanl/Hfor-'
libellaslegitur apudMabillon Act. ord.Sancti Bene-. malio domniTrudonis prioris loci. In.meam nol-iliaii!.
dicti saec.II, 1069, et Ghesquier in Act. SS. Belg^V, hujus arguinen.i liber uon venit.
 17. GESTA ABB. TRUDON. — PROLEGOMENA. SS
Rodulfum aGrimone abbate.usquead ipsius eloctio- A allerove loco quodammodo ex ipsitis Rodulfipersona
nem anno.1108 res Trudonensium prosecutum esse scribere conalus est, quod fecil e. g. VIII, 15 ubi
ex illis apparet verbis, quce sub finem' libri seplimi Iiaecleguntur : De quibus(i. e. lurbis inler Theode-
eubjunxit: Neque enini adhuc pax fuit de Herimanno, ricum et Herimannum) superius partem aliquam leii-
adhuc restat inde dicenda gravis inquielalio, quam illi gimus; at rion ipse sed Rodulfus est qui has turbas
scribendam.servamus, qui gesfa hujus abbalis post descripsil; alioque loco de iisdem abbatum conten-
domnum Theodericum assumel sibi scribenda, qui si tionibus, quas non tetigit, dicit idem, quas superius
fidelisdiligensquerelalor exstiteril,inseret geslishujus diximus (30).
abbatis, quid Herimannus ei fecerit et quatem no- Huic cbnscribendo operi quod seplem continelur
vissime finem habuerit. Neque postea consilium libris, post multas gravesque exantlalas- miserias
niutavit, sed alius calaimini a Rodulfo deposilum manum admovit Rodulfus abbas (31). Et si quid
recepit, el sequeniibtis sex usque ad decimum ter- video uno tenore composuit librum suum exeunte
tium libris historiam Trudonensium usque ad anrium anno 1114 velannolHS. Quod haecmihi persuadere
1136 circiter deduxil (27). Nam, etsi eadem fere videntur argumenta, ultimis suis, quaesupraattuli-
seribendi ratione usus est Rodulfi historiarum con- mus, verbis prbbal Rodulfus, riovissime obiisse
tinuator primus, suamque narraiionem cum allera Ileriniannum usurpaiorem, quod anno 1114faclum
iila conjunxiiarctissime, tamen uemo unus dubitabil; esse legimiis (32). Alio loco piimum monasterii in-
- quin minime Rodulfus, sed conlinuator sit
qui haec cendium a. 1086 narraturus, ad aliud, et ni fallor ad
eonscripserit. Quod quo magis in aperto sit, non- illud incendium, quod factum est die 19 Jul.1114
nullos apponam locos, qui sentenliam illam cerlo Sancti Trudonis oppidi, respexit bis verbis : Unde
certius confirmabunl. VIII, 17 continualor haecliabct ipsi aliquando meminimusel post prmsentesvidhnus, .
verba: Qum aulem posiea secuta sunt, usque dum non solum oppidum noslrum incendio prorsus confla-
tibbaliam iulraret (Rodulfus) ,et quomodo introierit, grasse, verum,,etc. (33). Uno loco monaslerii suo
puto, quod satis inde scriptor prwcedentis hislorios tempore denuo resiaurati fecit menlionem (34), at,
prceloculussit; ad illum recurrat quisquis hwc dili- cum ecclesiam anno 1115 summis viribus reparar!
gentcr scire desideral. X, 10 ad Rodulfi epistolam ad coeptam (35) silentio praelerieril, auctorem liunc
Stephanum episcopnm Metensem supplemenla qua> aiinum scribendo transgressum non esse conjicimus.
dam se addere velle scribil: Necesse est, ail, nos Minime vero eodem tempore in lucem publicam.
amodo ad .priorem narrationis ordinem redire, ut emisil librum; maluit eriim eum tanquam testamen-
si quid forle omisil (l.odtilfus), aul obscurius, quia Q tum posteris tradere, ut probant verba ejtis in prae-
previus, posuil, noslra narralio resliluat et elucidet. fatione (56). Fonles ex quibus narratio hauriri
XI, 2 Rodulfus esl domnus abbas; XII, 9 in descri- polerai, haud ita benignepromanabant; arant potius
beudoejusmorbo Rodulfus nominatur caput nosirum, ob intestinas liirbas vix unquam sedandas interrupti
deniqueXII, 10 eum his verbis suae narrationis te- et parcissimi,. et merilo Rodulfusmodo negligentiam
stem fecit auctor, ui ipse [refene solebatr Quibus.' anliquorum homimim modo condilionem eorum
argumenlis minime convellendisvix estquod addam, litleris minime faventem vehementer dolet (37).
quod Rodulfus ipse de se abbate suppresso lantum Libri et labulaequas in auxilium sibi adsciscere pote-
nomine loquilur (28); idem non fecit continuator, rat, suntpaucissimae.Mentionem quidemfecit tabula-.
qui eum formosum?pulcbreque lilteralum juvenem,_ rii monasterii, sed se nunquam quod ilii quaesierit in-
et alio loco pulehre personalum fuisse dicit (29),. venirepoluisseprofitelur; neque bibliotheca meliora
quod a viro tam modesto scribi potuisse nemo sane praesidia videtur praebuissc(38). Ex libris laudavit vel
facile credat. Continualor demum secundus in sua Donali vel Theoderici Vitam sancli Trudonis, Vitam
praefaiionesalis aperle indicavit priora tempora non sancti Remacli et codicem quemdam, in quo praeter
ab uno auclo.e esse de.eripla his verbis: Quoniam alia legebanturnomina antiquorum abbalum usque ad
Iribulationesecclesimnostrm — siylo quorumdam sa- T>Adelardum II, quorum posterioribus apposili erant
pientium illuslrari meruerunt, etc. Neque ideo haec nunieri annorum et regni el Chrisli nali. Quas notu-
commoveri posse videnlur, quod continuator uno las lenuissimas, prout in libello invenerat, in prafa-_
NOT^;.
(27) Quod viderunt etiam auctores libri Histoira .edificio. sed de toto monasterio usum. esse ap-.
litt. de la Fraace XI, 675. " ' - paret.
(28) ln libro septimo. - (55) Quod probatur X, 16, ubi monasterium iderii.
(29) VIII, 4; IX, 17. est quod nostris munster. Accedit .quod'Rodulfus
(50) X, 5. ipse in epislola ad Stephanum Metensem, quam
(51) I, 8. ATosautem qui adhue supersumus, skut Gestorum quasi supplementum anno 1136 scripsit,
flagellairai Dei el indignalionis super locum nostrum ecclesiae annolll7 denuo consecralae ab Obberlo.
non vidimus incepisse, ila quoque gravissima anxie- Leodiensi episcopo fecit menlionem IX, 29.
tate ingemiscimus adlmc quotidie necdum desiisse* (36) Dum qdhuc in came, qua nunc agonizatis^
Cum his. cf. 1U, 1, et pracfalionem. positus essem.
(52) X, 12. (57) I, 2. 4; III, 10.
(53) Quod copiosissitnc narratur X, 1i. . (58) Prxfatio- III,.11.
(5.1) III, 12; quo loco voce ecclesia eum non de
19 ROMLFl ABBATISS. TRUDOMS g(3
tione exscnpsil. Es ano Iibro thesauri Sancti Tru- A.rtec odio nee limorc a verttalis tramite decttnare;
donis calalogum addidit, quem anno 870 Advenlii scribam igitttr, Deo lesle, siait a multis didict, et ui-
Metensis episcopi legati coascripserunt(59). Reliqna veracias exquirere a fralribus quoquepoiui, qui eraM
vero omnia ex iis srbi petivit quce antiquornm fra- Opudnos ttinc lemporis, el qni mecumpostea mde ore
trum' et lestium oculatorum veridica narratione ad os hta sunl loculi. Neque artis crilicae, qtia aiini-
didicerat, vel Iongo lemporis spalio prior et abbas me "carere polesl qui res praeierkas vnlt memoria1
Trudonensium suis oculis ipse rideral. Quas auclovi- commendare, oblitus esl, sed hi srngulorum tesliun.
lnles in praefatione bis aperlis indicavil verbis: narrntionibus cxaminandisaccura_um.se prabet at-
Cwtera vero fidelinm virorum, cpxiliwc viderunt, aul que providum virum, qtii quae fide minus digna
eos qiii licccviderant, relatu didici; quce me prmsente viderentur non uno loco aperte indicavil (45). Al
cul me jnm juvene exislenle acla sunt aliqtiantula verunrest, nonnulla silenlio praeleremida essesatius
fidelissimce, quidein memoriai mandabo. - Et paulo duxil, quae se pudore ordinis sui fecisse proflte-
post: A secundoauiem Aflelardo usque ad me quid- tur (46). Altiones eiiam sensus tn narrandis rebtis
quid referam, aut ipse,vidi aut videre potui, et quce ipsis non desideranlur, quibus vehil ftindamenK.
non vidi, eorum relnlione qui hcec viderunl didici. lolam narrationem superstruxit. Ex his hane polis-
Aiiliquorum narrationes praeeipue. in libro primo 1 sinium sentenliis haud paucis repetivit locis (47),
seculus est,qui historianv liium abbalum Adelardi I, omues calamitates Trudonensibus ilfatas poenas esse
Guntramni, A.tlelnvdiII, annis 999.-1082 coulincl a >iislo Deo exaelas, ob luxum siiperbiamqne qus
(40). Lorig^ rero majorem narran.di messem in der rebns secundis ad captandam vanam gloriolam se
scribendis potuit faccre ijlis teniporibus, quaeAde- abripi passi essent. In dijudicaiulis rcbus politicis
lardi II mortem et Theaderici obiluni intercessere, et ecclesiaslicis ex parteRomaniponiificis auotorem
quorumviginiiquinqtieannorum hisloriaminreliquis stare \ix esl qupd mireris, si cogtiaveris eum iilo
sex librisex iisquaevel a.lesiibtisoculatis audierat (41) tempore fuisse educa.tum, quo Gjegorius VU pon.i-
vcl ipse riderat (42) poslerilali tradidit. Quibus praa- ficatui liberlatem ab imperio vindicare cceperit.
sldiis adjulus, rerum scriptoris mimus, ul i;esgeslas Iiaque in rebus eeclesiaslicis Romano poali&ci ma-.
vere shicereque scriberet, ilft prolecio, adm.inistra- gis obediendum esse quam imperalori apei;te iu-
vit, ul banc laudem, quod partes su:\s bene egerit, dicat (48). Si jam quseris quomodo tantam el reruiii
ei negare non possis. Rarissime enim quod sciam gesiarum el scntenliarum molem digesserii, etmi
erravil (45), el clarissimam quam sibi (inxit muneris u.nam illam viam iagressum esse baud nogabis, qu&
jmaginema rerum scriptore suscepli Jsis.verbi.sbene in scribendis rebus latn perplexis lamqtie turbatis
J
tlescripsi.t (44): Nemome mordeal,nemo tnichi detra- incedi poterat, quam ipse descripsit viam his vcrbis
hal, si veritatem loqui ipsa me compellalveritas; —: ab initio libri sexli : Cum varias abbalum commuia-
historiografi debilum est nec asseiilalione nec amorq lipnes pqst obilum.abbatis Adelardi secundi reluiimus,
NOT^!
(59) I, 3-. . 2, de Herimanno juniore mitmi habet testem qns
(40) Exempla quomodo cx scniojibtis fratribtis cura illo eral, cum denuo in monasteriuni ir-
aniiquiorein monaslerii bistoiiam qiia_sieiit ipsejif,- rtipissei. v
fert in pra.fai.ojie: Sed neque quuquam erai aiwiquis (42) Quse sequuntiir inde ab inetmte libra scxto
de fratribus, qni se usquam Iwc lcgendo reperisse, Roduifus cx sua ipsius cognitione narravit, ut ac-
vel unquam audiendo didicisse dicerel, ut ego scire curala proliai (rcrum descriplio el ipsa ejus vcrba
qucerebam. Quibuscum est conjungendtiiii quod de testanlur; VI, 11, ipsc ocu'h vidiisuniinain lietitiain
Iptepelinonarratur VIII, 8, qui ei anliquarum rerum qua receptus est Theodericus abbas aimo 1106, cum
auctor erat. ex exsilio rediret; VI, 19, omnibus viribus laboravit
41) III sunl loci quihus ad aliorum testiom nar- ut inter Heinricum ducem Limburgensem el Tiieo-
ra.lionemrespexit: Praef., Quod fidelium narratione derktim abbalcm pax constilueretur. Reliqua 0111-.
didici, breviter referain. 1, \, de Adelardo 1, qui obiil nia ipse.leslis oculalus lilieris mandavit ; cf.
1111110 1054 teginius: Unde et usque in hodienmm Vll, 3, 13.
diem de eo a pterisque solel tale quid menioriale re--D (.5)1, 6. Giselam imperalricem cum sancla Cuiii-
ferri. lbid. deeoderri, aiunt et referri audivi; I, 3, gunda videiur confmlijse, aliisque quibusdam locis, •
accidisseco$-iot»'»ius;ibid.de Guntramno,audivimus; ni fallor, in couipttlandis antiis lapsus esl; e. g. II,
III, 5, audivimns, deLanzone abbale a. 1085 a Liu- 13; VI, 25.
ponis fauloribus in turri obsesso; III, 8, dicitur, de -(44)I'V,"1_.
Heinrieo episcopo Leodiensi eum Trudonis urbem (45) Praef. : ATa)nde supradictis cceteris nichil
videret concremalam; infeWcissimamurbis clndem acc-epiquod fi.decerta proferre audeam. 1,1 :Ai unde
postea audivita monachis quibusdam, ^aj diu postea hoc potissimum accidisset,.fide plena relalione noi.
nobiscum fuerunt, e. g. cum Stepelino supraroemo- didici.\,i: Nonplura didicimus;), 5: Quoordine non
vato diu vivebal in monasterio, qui aeque lestis his didicimus; Ib.: Quonwdovcroinde transieril llersfel-
rebus interfuerat; IV, 4, audivimus, de fraudequam diam nescimus,secl quod cx eo transieril didicimus.
monasterium a. 1088 est perpessum; IV, 11, de 1, 12 : Quod rerisne an falsis liomiuumfierel sugges-
Liuponis itinere a. 1091 ad imperalorem in Lango- tioitibu&,hocDominoDeonemonovit metius, elc.; IV,
bardiam faclo, sicul a multis didici; V, 2, de inopia 2: de Hciimaniio seniore niliil didicimusqtwddignum
monaslerii posl Litiponis mortem, noiimillos ore viemoria videalur.
proprio audivi refcrre; V, 6, aiunl fratres; VI, 5, (46) Pr_ef.1V, 11.
miseriam,- qnae piimo Theoderici tempore circiler (47)11, 1, i, 8, 19-111,2,7,9.
a. 4101 -pressit monasterium, descripsit secund^im (-8. III, 2. _• -
quojtjiiidivimiismaximagueexparle ipse vidi; Vli,
21 GESTA ABB. TRUDON. -.- PROLEGOMENA. 22,
certam annorum seriem propter violentias.eorunx et A Rodulfo cpnsijium.pelierant de viro qnodam.divit.e,
frequentes ejectiones et regt-essionessingulorum ne-~. quvfilium iis dederat monachum educandum, haere-
quaquam tenete potuimus. Nam, ubi nullus tegitimus. ditale ejus relenla sub vilanda Simoniae specie;
ordosuccedentium.sibiabbatumservabatur—ofiservari Scripla est epislola post annum 1123 (51). Quinlam,
facile certus annorum numerus non poluit de singulis, brevem yero, dedit inter annos 1119 et 1138 ad,--
maxime, elijtm.si posset, cum familiari sempernoslris WaleramnumducemdeTrudonensisadvocati juribus.
negligentia nemoeral qui-operam impenderet. Recte - Nonnulla alia quae composuil opuscula ant perieriint
et bene; nam si annalibus haee omnia auctor inclu- aut felicem fortasse exspectant inventorein. Tesle,
sisset, non sine magno perspicuitalis damno largis- continuatore primo Rodulfus ipse omnitnn suoiiim,
simum narralionis fluvium inlerrupisset. . operum confecil.catalogum, qiiem ob illo descripluni,
Sed.vir omnibu.serudi.lionis praesidiis brnatus in non "esse dolemus (52). Ex quibus videtur "fuisse
cqmgpnendo,hoe uno Gestorum libro sibi vix satis- gravissimum opus septem libris.conscriptum conlra.
facere poluii. Exslant haud pauca doctrinae et Simoni.acos, de, quo haec leguntur (53) .: Exstap, et,
diligentiaeejus specimina hoc loco enumeranda, ex aliud volumen septem librorym ejus, quos .conlra,
quibus nonnulla nis Gestis dabimus subjuncla. Primo Simon.iacos scripsit, qualuor ratione, tribus agens,
loco hic censendaesunlRodulfi epislohe, quibus ex B auctorittttibus. Cujtisparvum ipse servavit fragmen-
parte Geslorum supplemenla haud couieninenda. tum in libellp ad mo.nachos,Sancti Panlaleonis, ut.
continenlur. Ex his prae caeteris mentione sunt bispatei veibis, qu:e.liocioco.j'epetere liceat : Ad.
dignjssimaelitterae ad Steplianum episcopum Mgten- quceprobancf.a(argumenla contra Simoniacos.) cun\
sem, a. H56 dala», qttas servalas debemus conti- per campos sanctarutn. Scripturarum aliquando lude;
iiuatori primo, qui eas librum tanquam npntim remus, hac pila inullis etvafus aucloritatum floribus
fi.eslis ipsis prudenli consilio inseruil. Hoc polissi- respersimus nostm vesligia. Exstanl volumiua pen"
mum anle oculos habebat Rodulfus, ul. enumerarel quce scribejido„modo recujrere piget, vestro tamci
ea praediamoiiaslerii, quae ipsesivenpvaacquisierat amore pauca„recolligere.libet. Nemo facile dubitabit
giveinjuste possidentibus exlorseral.^Quem bonorum quin ad opus stipralaudatum respexeril auclor, quod
indicem, si nova accesserint, suo tenipore complere ab eo anle annuni 1125 luei datum esse appareu.
apud anlmum constiluerat, ideoque Metensi epjscopo Anno primo quo apud Trudonensfes .morabatur,.
commeridaverat .ut sua aucloritaje hunc bonorum iubeiite Tjieodorico abbate collectionem canonum
Trudonensjum slalum inlegrum servaret. Quacom- con.scrips.it,.quam coniinuqlor pr.imus. uiilissimas,
nia ex labulario Trudoncnsi hausit (49). Ad eum- yocAl_^comjnlutiones,plenas plurimarum divinarum-
den? Stephanum aliam scripsit epistolam, quaeitejn ^1 senteitliarum el muttorum decrela conciliorum (54),
.JjSljerj potest Geslorum supplemenlum, de injuriis Ad Alexandrum Leodiensem anno ut videtur 1119
el vexalionibus quibus Ollo comes Durachi.ensis, de injusta ejus episcopalus invasione etde eleclione
filius Gjsleberli adv.ocati,. Sancli Trudonis mona- canonica mis.il epislolam, quod sciam, non serva-
sterium perlojigurn tempuspresserat. De invenlione tam (55). Praeterea duo composuit carmiija de in-
porro reliquiarum sanctorum Thebaeorum deque cendio, quod Sancli Trudonis.oppidum apno.lH4
lempore quo apud monachos Sancli Panlaleonis consumpsii, quibus acerrime pprstringens.Godefrir
vivebat, uberrimam conscripsil narrationem anno dum ducein Lovaniensem, in, man_us ejus incurrit
1122 in epistola ad Trudoneiises (50). Accedit quar- odium (S6), et ajiud, carinen de Eucbaristia (57).
la epislqla, copiosior illa, quaconlinetur dissertatio Denique canlus. ecclesiasticos hymnosquepanxil, et
ad eosderq. monacljos Sancti Panlaleoi}is,_qui. a graduale conscripsit ad moderandum cantum mona-
- NOT^E.
(4-9)IX, 22, 24-. et<tnaximam hmresim esse Simoniam oslendit. In -
(50) Acla translalionis primus. edi.dit Surius in secundo deplorat quod nihil maximum aul minimum
Actis sanctorum el posl enm ex codice Trudonensi tunc essel in domo Dei, quod qualicumqite modo
Marlene et Durand in Collecl. ampliss. VJ, 1014. non essel vennle.In tertio ab agris incipiens, id est a
(51) Una cum Siberti epistola ad Rodulfum edidit rv presbyleris.villarum, progrediiur usque ad r#ctores et
eam Mabillonin Analecl. velerib., p. 465. magistratus ecclesigrum, oslendens quomodo soleant
(52) VIH, 15. Exslat volumen opusculorum ejus, clerici-fieri.et-ecclesias 'suscipere. In qjiarlo.ub agris
in cttjus prwfatione invenilur quid- scripseril, quid transit ad urbes agens de vendilionibusprcebendarum
modulatus fueril, el cur et quando. etomnium ojftciorumqum sttnt in ecclesia. In qninto
(55) I. L Mabillonii tempore- ser-vabalur eodex sibi.objicii quod de monachis loquens.Simoniaseoruin
bujus libri in nionasterio Gemblacensi, sed ppslea dhsimulet. ln duobus fosierioribus purgat se de ejus-
irreparabili ul videtur damno consumptus esi. Qua- dem objeclh. Eumdem codicem postea incemlio
lis fuerit argumenli, ex M;ibilloniiannotatione, qui periisse adnolat MabillbnAnn. Vly 125. Alius codex
eodicem inspexerat, in Analeet. velerib. p. 465 con- servabatur in monasterio Villariensi leste Sandero
•jici potest, quam hoc loco Tepetere liceat : Volumen in Bibliolh. Belg. I, 571.
itlud uti et duas prwmissasepistolas inveni-in biblio- (54) VII, 4. Cf. Lebeuf Disserlationssur 1'hhloire
thecafiemblacensi sub hoc exordio: i-Rudolfusgralia de Paris, 11,130,
Dei sanctiqueTvudonisidquod est, Liebertosuo, sa.it- (55) XI, 6.
lem. Scio me anle librummorosius hac iilacque de- (56) X, 14.
ferri,» elc. Tum incipit prcefalio: i Nuper tibi, fraler (57) Ex quo qualuor tantmn versus servali sunt,
Lieberle,scripseramlibellumquemlaberiw.humprimm qui legunlur ex Groppcro, qui eos prinius dedit,
Simonh intUulaveram, t-elc. ln primo tilfro primam liist. iitt. de la Fr. XI, 688. Rodulfofalso ascriptanfe
23. - RODULFI ABBATISS, TRUDONIS 24-
chorum satis mcultum (58). Yirum libris scribendis^^ ipse nqn vidit Rodiilfum liabebat testem (70) et uno
tain deditum magnum eruditionis apparatum legen- loco quid senserit, ijuid cogitaveril ille quantaque
dis aliis scriptoribus sihi eomparasse facile conjicias. .liierit animi ejus perturbatio copiosiiis descripsit;
Sed veterum seulentiis libros suos minus quam alii quae.omnia uniqs Rodulfitantum auctorilate poste-
distinxit;unum tanlum Horalii locum inveni (59).. . riiati tradi potuerunt (71). Ex limpidissimis igifeir
Saepius laudavil EcelesiaePatres Ilieronymum, Au- fontibus ubique suam hausit hislpriam, quam[Gesl®-
gusiinum, Gregorium, Benedictum (60) el canones, rum libris sex posterioribus composuit. In ipsa
•
quibus seribendis et Iegendis summara operam scribendi ratione jam supra monuimuscum in R6-
videlur navasse (61), Vilasque sanclorum Mauri, dulfum quasi in excmplar clarissimum intuitumi
Luciae,Laurenlii, Caeciliae(62). Haccde Rodulfo. esse, eumque id praecipueegisse, ul suos libros illis
De Gestoruin abbalum Trudonensium conlinua- .. adaptaret quam arciissime, unumque ex utraque
toreprimo pauca tantum possunt afferri. Nam mo- parte volunien eonficeret; quod quam feliciler ad
nacbi hujus Trudonensis (63) ne nomen quidem eflectum perduxerit nemo non videt.
posteritati traditum est, sed oplimuii. sui monu- Post primum hunc conlinualorem praeterlapsi
menlum in continualione posuit, in qua eum reruta sunt anni quadraginta duo, anlequam unus ex poste-
scriptorem invenies Rodulfo vix inferiorem, De- g ris, quos Rodulfus ad scribendam hisloriam exci-
duxit Gesia abbalum usque ad annum 1136 (64), lare volueral, ad essequendam hanc exhortalionem
nequeliaut ita diu ppst videtur ea conscripsisse in- se accingeret, cum jam haud paucaeres, quae priori
tra annos 1156 et 1138. Quod ni fallor ante Rodulfi fempore accuratius scribi potuerant, oblivione es-
obilum 6Marl. 1138 factumest; nam ullima fata sent obfuscatae.Gontinualor secundus quatuor libris
viri a se omnibus laudihus ornati minime sane si- sibi scribendam sumpsit historiam abbatum Folcar-
lentio praeteriisset auctor, si illo tempore jam acci- di, Gerardi, Wirici, i. e. annorum 1138-1185, quo-
dissent.quo libro suo finem erat impositurus. Aperle runi illos duobus prioribus, bunc duobus posterio?
indical se quae traditurus erat exhausisse, nullam- ribus paulo uberius absolvit. Nam hoc praeeipue
que scribendi materiem superesse, seque priora vs.bi proposuit ut Wiricum al>balem,cujus tempore
quaa scripseril relegisse (65). Quibuscum consenlit vivebal ipse, ita celebraret, ut merila ejus videren-
Ceslorum codex amiquiof, in quo desideratur bre- lur postulare. Quod consilium ullimis suis his indi-
vis illa de morte Rodultt narratio, legitur vero ia cavit verbis (72) : Dignum esl igitur ul tanti patris
allero codice Bruxellensi. Postero itaque lempore operum et tnultipliciumheneficiorumgrata memoria
videluresse adjecta,elsi quidvideo, a conlinualore is benedictioneapud posteros habealur, quorum usi~.
secundo, qui .ad eam primis his videlur respexisse C bus et cotumodis lam egregie lamque palerne desu-
verbis : Anno igilur lnc. Dom. 1158 — defunclo, ul dasse luce ctarius comprobatur. Ei ergo commune
yrwdixintus, pridie Non. Mart. abbate Rodulfo, precum conferamus juvamen, oranles, ul spiritus
elc. (66). Itaque vivenle Rodulfo i abbale prima ejus in pace requiescat. Quibus verbis hoe etiani
Gesloruni coniinuatio scripla est (67). Quin imo elucere videtur, quod auctor haud ita diu post Wi-
jam Rodulfi prioraius lempore inler nionacbosvide- rici mortcm a. 1183opussuum aggressus est. Neque
tur fuisse auclor, nam quomodo fuerit tunc vita arclioribus finibus circumseribi videtur posse lem-
monachica, vix ab alio quam ab oculato tesle tam pus quo librum suum composuit, nam clariora de-
accurate scribi poterat (68). Et ni fallor unus erat sideranlur indicia; Wirici vero eum fuisse aeqna-
ex fidelissimis Rodulfi amicis, nam accurate enar- lem, qui anno 1155 ad abbatis munus eveclus est,
rat, qui polissimuni fuerint viri qui abbalis fami- apparet. Rebus enim anno 1167 in Italia geslis se
liaritate usi essenl (69), proculque dubio in iis quae fuisse aequalem indicat (75), anno 1169 .reliquiis
NOTJE.
esse Vijam Lietberti episcopi Cameracensis, qui D (67) Non obstare videlur loeus unusVIII, 10, unde
oliiit ariho 1076, a MabillonioAnal. vet. p. 465 et in fortasse conjieias cQntinuationemscripiam esse post
Annalibus V, 102. quod post hunc repetierunt alii, mortem Rodulfi; Ieguniur enim ibi verba totoque
observavitBethmannus in Gestis episc. Cameracen- vitm illius tempore malas qtiasdam monachorum
sium Mori.Germ. Script. VII, 398, n. 47.Neque aliiis consueludincs esse repressas. Nam minime hoc uno
Rodulli Vila'Petri venerabilis abbatis Cluniacensis modo, opinor, inierpreianda sunt illa verba, ul vi-
noslro dari pbtest, quod mera videtur esse conjer tam Rodulfijam praeterisse credamus.
ctura Fabricii in Bibliolh. script. med. Latin. -' VIII, 9, 10; X, 4. Turbis post Obberti Leo-
(68)
5. Vide etiam....narralionem de Rodulfi diensis moriem exortis 1119 leslis inlererat ocula-
(5S) VIII,
'
morie. tus : sic vidimus, sic audivimus, sic scribimus, dicit
(59) IX, 50. Qui sit physieus euius affert verba" deillis.. XIIl,'9,OT'dii)ii.s de Rodulfidicit lemporibus.
in prKfaiione nescio. (69) VIII, 18. Alque in lanlum — remquam cer-
(60)"Omiies in enistola ad monachos Sancti Pan- thsiine scio jidelhsime referam eccel coram Deo,
taleonis.' ijuia non menlibr — quod nultus fralrum tam carna-
(61) II, 10, 11. •titer lamqucspiritualiter poterat ei essefamtliiirh, etc.
(62) Epistola ad mon. Sancti Pant. (70) VIII, 2 sqq. in narranda Rodulii juventute,
{63} Hdeeum fuisse et per se pa.etet 1 ipse indi- e,g. XIII, 8, seniores fratres habet tesles.,
cavit, e. g. VII!, 5, 7, 11, ' • locis.
' aliisque "•(71) X, 12.
(64) Xif, 13, (72) IV, 32.
(65) XIII, 2, 3. (75) IIL,11. Quod ne cui in dubiumvenial nosque,
(66) 1,1. quia reijwn interfuimus, utpote longo lerrarum ab]
 — "
25 GESTA ABB. TRUDON. PROLEGOMENA. "26."
saneii Liellierti effodiendis testis oculatus inler- A doctorum viroruni more,ul ila dicam, perscrulanda
fuil (74), ilemque miraculo quo sanctorum reliquiis sibi sumpsil.Dui» igitur teriiae contiiiuaiionis partes
miiitis cujusdam brachium videbatur sanaium sunt discernendae ; vprior, iri qua l.ibris trilius mb-
esse (75). Reliqua seribendi praesidia polissimuiii' e naslefii oiigines abamio 628 usque 999'conscripsit,
S-ancti Trudonis labulario sibi peliil. Sunt litterae et poslerior allera, in qua eoriim abbatum, qui
labu.aeque pulilieae, quas parlim laudavil partim iri monasterio ainiis 1185 usque 1566 prteeranl, }.:sla-
ipsumtexlum integras insertiit (76). Ex libris duos riam libris duobns pqslefilat! mandavil. Quam
tanttim qtibd.sciam in.er stibsidia adinisii : Sige- conlinualionein dupliccm eo consilio auclor coni-.
berli continuatioriem Gemblacensem (77), el triuin- posui!, ut cum vetusiioribus Gcslonim libtiS suos
phum sancli Lamberli (78), quae in universum accurate conjungerel, el ita quidein ul partem
magis excerpsit quam ad verbum desciipsil. Itaque primam praemilteret operi RoduI_i,aIlerarii lanqiiam,
-Wt-minora eranl ejus praesidia, ita in scribendis contlniiationem tertianf aritecedentibus subnecterei.
rebus minime ad eamdem- ul Rodulfus et continua- Sed non in boc uno acquievil; totarii Triidoncnsiiriii
tor primus potuit pervenire Iaudem. Minus enim historiam adornare omiiiaqiie, quae vel ab aliis.
benigne profiuere vidctur rerum narrandarumco- scrip.a inveneral vel scripserat ipse, iii iinuin Ge-,
pia, minor esi ipsius narralionis perspicuitas, minor B stortim ibbatum Trudonensium volumen redigere
simplex illa venustas; sunt potius oninia arida et compingere conatus' est, ila ul ex antiquissimis
magis et jejuna minusque apta ad aniriiurii comnio- lempoiibus usquead ca quac novissimc eranl gesla
Vendum. Neque ejusoem stint momenli quas poste- leclor descendere posset. Quod cousiliuin in pra.-.
ritali tradidit res gestae. Priores rerum scriplores fatioiie priniae partis uberius exposuii auctor, et
non unum suum nonasterium respexerant, neque quomodo absolveril, probalur aperte illo iiS quo
suae provinciae aul imperii historiam a suo nmnere servalae'sunl baeconlinuationes codice Bruxellensi.
amandaverant, quod saepissime fecit conlinuator Scripta enim invenit in codice saeculi xn Gesta
"secundus. In simplicioribus eniin his rebus potissi- Rodulfi primique continuatoris, cum quibus secun-
Diura acquievit, in eitunierandis monasterii juiibus dam conjunxit .cdiitinuationeni , quae in codice
et redditibus, iii fideliura.donaiionibus, iri descri- saeculi xm erat'contenta (81). Iluic duplici' volu-
bendis aedilieiis noviter constructis, in eriarrandis mini tanquam primam (82) ei quartam (83) addidit
saactorum invenlionibus aliisque lnijuscemodi re- partem quaeipse saeculo decimo quarto conscripse-
bus; iri secunda .demum parte libri quarti ad alia rat. Sed neque hoc ei "satis erat. Ubi plura aut
bcribenda animum verlit (79). Eruditionis etiam _ meliqraposteris se tradere posse quam Rodulfus
specimina suni rarissima; uuo lantuni loco, si quid opinabatur, haud pauca ex illius librd rasuris de-
video, Horatii laudavit versum (80). .. leyit, suaque in ipsum lexttim inlrusil aut in mar-
Longe denique latiorcm campum sibi percurren- gineannotavit, ex parte lanquam ab ipso" Rodulfo
dum staluit, qni illum excepit conliiiuator lertius. essent scripia ; quas interpolationes lncidenlia ap-
ls enim Trudonensium abbatum Gesla deduxil ab pellaviu Ul in unum denique ordinein omnia redi-
anno 1183 usque ad mmum 1566, longeque dilfici- .gerel, in capita etiam Rodulfi librum divisil, qtiod
lius eral quod sibi proposuerat exsequendum con- illi ipsi minime in meniem veneral.' Hoc niodo
silium. Nam non modo Gestorum conlinuationem Trudoncnsium scriptorum corpuscondidit contiiiua-
sedeliam suppletneiita dare conalus est, et quod tor quartus. Quis ftierilaccuratus bic atque diiigens
IVoduifusante annos ducenlos quinquaginta perfi- auclor, utrum monachus an forlasse abbiis Trndo-
cere-non pptueral, ul de primordiis monaslerii neiisis, hoc ex lenebris in lucem produci non po-
Sancli Trudonis scriberet, hoc sibi difflcilius non lest;'boc unum apparet, eum fuisse Trudoiiensem.
esse continuator tertius opinabatur. Priores, rerum Ne rebus iiovissime geslis -iiianum adinoveret beiie
magna ex parle tesles oeulali,sua praecipue tempora sibi cavit, ne, ut ipse in praefalione profiielur, si
descripserunt, hic anticuissima etiani tempora Q gestarum rerum veritatem persequerer, qubrumdam
NOTM.
eis semoti spalio,-falsa referre credat, elc. • sis epistolam de rebus in Italia geslis a. 1167 ex
(74) IV, 1. Nobisque Deum et ejus marlyrem (Li- - parte descripsit.
beiitim) — coltaudantibus, etc. Ibid. Roberlum a\u- (77) I, 3. '" •
cem Hasbaniw — ibidem cum uxore sua sepullum (78) 1.4.
eliam 26. *" -
seniorum nostrorum attestalione didicimus, elc. IV, (79) Sed cfr. III, 7; IV, -:
—
2, Aperto foramine invenimus sarcdfagum, etc. (80) III, 6.
(75) IV, 9. Nobhque subilo inclwanlibus Ittjm- (81) Praef. parl. 1. Deinde consequenler trium
nutn, eie. . qbbatum gesia, qui~Rodulfo immediate successeruni
(76) 1, 3, labulas laudat Slephani Melensis epi- in anliquo libello scripla inveniens annexi. .
scopi Trudonensibus datas; 1, 5, aliam de Iile qua- re-
(82) lbid. Pauca que collegi ad continuandum do-
dam - inler Forcardum abbatem et Aiiioldum ^de rum gestaruhi ordinem, libris per venerqbilem
Diesl; 1,11, chartain donationis Tegnonis cujusdani; mnum Rodulfum de gestis novem abbalutn nobiliier
111,10, Alexaudri- archidiaconi, Ueinrici episcopi digeslis anteponere curavi.
L*-'Oiliensiset Yicloris papaeconfirinaiionis tabulas; (83J Ibid. Poslremo autem posui duodecim1180 ab-
•
III, 7, in narraiione secutus est lilieras quasa 1179 banim gesla, qui .praifuerum ab anno Domini
Fridericus 1et-Adrianiis papa iniserunt alter contra (erral : 1183) usque ad obilum Roberti abbalis, qui
a.Itef_uiuIII, 11, Rayualdi archiepiscopi Colqnien- obiit anno Dom. 1566. Et sub fiuem ejusdem praifa-
27 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS m
forsan, qui adhut superslites sunt, offensam incurre- A diensis. His addidit Martinum Po.oniim (104), et
rem, aut si a veritale discederem, adulationh seu forlasse Martinum Minoritam (105), quem inler
mendatii nola fuscarer. Et ob eamdem sine dubio auctoris foples fuisse haud ila certo contendam..
causam satis diu post aniium 1366 opus ad finem Majorem adh.uc dubilalionem movenl nonnulla aiia,
perduxit ; uno cnim loco menlionem fecit anni quae inler ejus prae-sidiafuisse fortasse conjiciat
1372 (84)alioque peslem quamdam usque ad annum aliquis. Uuus allerve enim Iocus in roenioria_ro.mi.ii
1383 (85) durasse teslatur, et Zacheus ab.bas, Ro- revocarunl Fredegariuin (106), Gesta Trevironim
bgrii successor, cnjus sub. finem libri fecil meinig- (107.)el Chronicon comilum Flandriae (108), sed
nein, anno 1591 obiil (86). gst hic scribendi ter- libros ipsos ab eo esse inspeclos vix cr_edam.Regi-
ininus qui excedi nequil, nam equidem posterioris nonem (109) videtur legisse, sed inter fonles eum
temporis indicia non inveni. Diversi generis sunt non ljabuil. Sequuntur dcnique labiil-e e. scriniis
subsidia quaein conficienda parle prima continua- Sancti Tritdonis, quas vel laudavit (110) solum vel
tionis adhibuit, quae descripsit ila in.praefatione : leclorum utilitaii exscripsit (ill) , el epilupliia
Evoliiiis iandem bibliolhecenoslre libris el carlharum (112). His'tabulis el aniiquorum liominum narra-
copih pauca quer etc. Quibus accedit anliquarum lionibus (113) debentur ea quae majoris iiionienij
rerum memoria, quae monacho.rum org circumfe- B poslerilati tradidil auclor. Ex iisdcm fere foniibus
rebatur. Verum esl, reseciis omnibus quaedescripsit conlimiationis parlem secundam hatisil. ln qua
auclor , nonn.iilloLresla.il quae et post Rodulfum componenda his us.us.esl chronii-is : Vjnce-itii Bel.
memoria sunl baud indigna. Ordincni chronologicum lovacensi_sspeculo historiali ^lli) ejusqtie quarfajii
totiusque librt fimdamenta ex Sigeberlo desump.sil, conlinuatione (i 15), Vi.ia sanctae Liulgardis Aqui-
uTapparel ubivis usque ad finem. paiiis primae, riensis (116), Iloesemii Gcslis episcoporuin Leo-
inqtie iis quae incidentia appellavil ; unoqiie loco diensiuni (117), el annalibus mihi quidem ignq?
Sigeberli jiuctarium. Affligemensc exscripsit (87). tjs (118). Sequunlur lahulae paiiiin laudatce (119)
Nsqne minorem messem fecil ex sanclorum Vilis ; partiin in lexliini recepta. (120), epitaphia (121).,.
sunt vero qnas in aiixiliutn voeavil hae: Tbeoderipi martyrologia (122). Alia neque paucississima
Vila sancli Trudonis (88), Vila sanelorum Tlieo- .. ex antiquorum hominum meinoria et fama vul-
tlardi (83S Amandi (90), Chlodulfi (91), Sigeberli gari sibi pelivil (123). Ipse vero de fontibtis suis
rogis(92), Remacli (93), sancti Beregisi (9i), Reneri hoc in pra-falione leslimoiiium fecit: Horum duo-
Vila sancli Lamberli (95), Huberli (96), Euclierii decitn abbatum aclus ex diversis hinc inde librh
(97), Visio sancli Eucherii (98), Rigoberli (99), el e.x qiitiquorum relalibus collegi, ac ea qum meh
Siepelini Miracula sancli Trudonis(lOO), Vila Bru- temporibusvidere el audire potui iuseruL Cum vero
nonis (101) , Sigeberti Vita Theoderici episcopi eonlinualor sciipj-ionioperam dare ecfipissel,,iterum
Melensis (102), Vita Balderici (165) episcopi Leo- haud pauca. oblivione hominum. memoria. videiitur
NOT.E.
tionis baec leguntur: Distingiiilurautem hec gcstorum (1.09) II,.22. Omneslias auot.oii.lalesscriptas uno
tibimtiim compilalioin qualiwr nartes, quarum prima alterove loco iiriiniversiim laudavit I, 16, ui vete-
pars cantinel libros tres, secunda libros tredevim, rum historia refert ; lcguntur; II, 2, excepta geslo-
teriia quaiuor libros., quatla, vero in 4uobus tibrXs rum antiquiiatum ; III, 4, solenmium virorum hy*
complelur. sjorie teslanltir.
(84) Gesta Roherli, c. 11. (110) 11,2, 14, 15; III, 11,14.
• (85) Gesla Amelii, c. 5. (111) II, 7; 111,5, 10, 11.
(86) Gallia Christiaiia, 111,963. (1;12) Ul, 14, 16.
(87) A. 1085. •113).II, 7, ii( aiunl; H,.25, ut ferunl.;. III, 2,
(88) Conl. quarla? part. prim. I, I, 2, 4, 6, 8, 10 secuudiim aniiquorum retationem.
— 13, 16,18,21—26;
- (89) I, % 5, 7, 12,18. 11,8, 9. (114) 1187, 1188, 1190, 1191, 1197, 1198, ' ubi
-
laiKlnlur Vincentius, 1211-1214, 1226,1245.
(90) I, 2, 5. (115) 1275,1292,1289,1509„ in vetusl ssimis le-
(91) I, 3. gitur ediiionibus.
(92)1,5. (116) 1200.
(95) I, 5, 12. (117) 1257, 1274, 1281, 1282, 1292, 1296-98,
(94) I, 16. 1500, 1501, 1307, 1309, 1512, 1516, 1518, 1524,
(95) I, 19, 20, 22. 1526-1528,
" 1551-1535, 1537, 1342, 1345, 1546.
(96) I, 28, 29. D (118) 1345.
(97) I, 31 ; II, 3, 4, 6. (119) 1181 prouiin cltarlis noslris — contineiur.
(98) H, 5. 1.227 ubi ciiarlae ipsae suiii fonies. 1258 proui in
(99) II, 3. litieris inde confecih plenius continelur. Cf, etiam
(100) III, 4, 7, a. 1021. 1288, 13I6; 1527, 1358.
(101) 111,13. (120) 1250 Willelmi abbatis liliera. , epistola
(102) III, 15. Conradi cardinalis Saticlae Rufinae,15.48.Clemeiilis
(105) A. 1015. capie epislolaetres. 504.
(104) II, 10,14, ubi Marlini nomen laudal. 15, (121). 1221 Christianiabbatis, 1248 Thomaeabba-
20, 22, a. 1003,1025. lis.
(105) 11,14. • (122) 1253.
(106) II, 4. (123) 1189 />nii!«,'1227,1269,1271cred\'ur, 1248.
(107) II, 15, 20. 1300 dicunl, 1256 secundum relata, ul fercbatur,
(108) II, 15. 1271 proul retala audivi, 1308 dkebaiur.
 ?3 GESTA ABB. TRUDON— PROLEGOMENA. 30
fui_.seabslersa. Nam minoris sunt moriienti quacA Ex iis qui in noiiiiam noslram perveherunl codi-
in primo Jibro de prioribus novem abbatibus, ex- cibtis duos lantitm in ediiione adornarida adbibui-
cepto uno Wilklrno priiiio, lhleris mandavit; quod mus; sed sunl, ni fallor, codicum qui hodie cxstant
est longius qtiam cenlum annorum spatium 1180- anliquissinii, ut facile stipersedere possinius reli-
1297. Hic de rebus monaslerii polius internis scripsit quis. Ambo vero codices arclissime inler se co-
quam exteniis, de praadiis acquisitis vcl amissis, de liccrent. , -. .
villicationibuset debilis, quibus supra niodum one-
ratum eral monaslerium. Uberior scribendi materia 1) Codex sacculi xn, meil., membr., in oclavo,
erat auclori inde ab anno 1297 ad qucm beneficio viri reverendissimi de Ram, de rebus
parata usqtie
merilissinii, ex sua bibliotheca nobis trans-
1366, potissimum in Roberlo et Amelio abbatibus, Belgicis misit vir reverendissimiis Cortens, vicarius gene-
j. e. ab anno 1550. Quae hic legunlur tolam magis
ralis Mechliniensis; quibus duumviris siinimas p.u-
provinciam oppidumque Sancti Trudonis speclant blice referre graiiasoflicium
estreligiose colendum.
quam nionaslerium; sunt praeter ducum et coiriitum Codex eleganter undecim et dimidioqiialernione
bella urbium polissimum communilates , quarum
menlio facta ut non monasterii sed scri()tus est. Scribendi compendia neque multa sunl
saepissinie esl,
urbis potiuscujusdam hisloriani legere libi videaris. JJ nequeinusilala; e ssepius oecurril in casibus.obli-
et in aliis quibusdam voci-
Satisque dilucide et perspicue scripta sunt, quae de- quis priniae declinationis
ditauctor in secundo hoc libro, ut sineullo dubio bus, e. g. in ecclesia, penitenlia, accepit, fecit, elc.
liunc priori illi pra_feras. Ulrum quarto hoc conti- Sed eliam e pro m legilur, e. g. quod constauter
.vaalore posteriorem scriptorem Trudonensiuni res scribitur pre; lineola liltefae i superposita in litlcra
invenerinl, non satis in aperto est. Unus exstat duplicala tantuni admitlitur. Capita texlus non
Bruxellensis codex (124) in quo supplemenltim qnidem liunieris sed litteris inixialibus colore pieli.s
quoddam legilur, quod incipit nomine Zachctus de dislincla sunl, quae in numerandis nostris lextns
Vrankhovcn,etc, qui est Zazeus Roberti abbatis capitibussecitli sunnis. Hic est codex in <juoqua&i
successor. Quod vero numjusta sil Geslorum conli- infiindamenlo nostranilitur edilio; inlegium enim
nuatio an abhalum calalogus nescio. Grariimaye lau- Rodulfiel continuatoris primi sine inlerpolationibtis
dat chronicou Trudonopolitanuin 600-1560 auctore praebet textum ,. praeterque unam ad mbnacho?
Roberlo (sine dubioRodulfo)abbaleet quatuor mona- Sancti Pantaleonis epislolam litterae et conlinualio-
chis post eum (125). Neque de oppidi Sancti Trudo- nes desunt reliquae omnes.
nis Chroiiico, quod servatur in Giesscnsibibliotheca, fj 4*) _Cod. 1818.1,niembr., saec. xn ex. et xiv, fok,
accuratius aliquid afferre possum (126). A posterio- e Burgundica, bibliolheca Bruxellis, quCm prius
ribus scriptoribus in Bruxellensi nosiro codice pau- possidebalLammens(131), arclissimecobaeret cum
cissima suni adnotata de Arnoldo de Beringh el de codice 1, ex qtio sine ullo dubio pars ejus priur
GeoTgioSarens a. 1469 et 1495 abbatibus, quaene descripta est, quod haud paucis probari potest
quid omitiatur aa calcem dabimus, etsi per se mi- exeinplis; repetuntur enim errqres nonntilli (152)
nimi sual momenti. Saeculodemum decimo sexto in quos librarius codieis 1 incurrit, et praeterea
duo" quod sciam erant qui res Sancli Trudonis rarissime duo illi inter se differunt codices. Constat
.conscripserunt, quorum erat primus Moringusjam codex foliis 203; f. 31-118 legiinlur Gesla Rodulii
supra laudalus, qui Chronicon Sancli Trudonis priniique caniinuatoris, quce imdecitn qualernioiii-
edidit inde ab annol410, qriod postea alius quidam bus saec. xn conscripta peeuJiare sine dubio priore
monachusTrudoneiisisconlinuavil,elaIiumejusmodi tempore confeceruiit volumen, quod a tribtis ut
argnmenti librum composuit Joannes Lalomus, qui videtur conscriptttm erat tibrariis. Item singularis
obiiiaflno 1578; codex priori lempore Leodii serva- erat codex saeculi xm qui sequilur f. 123-144, quo
balur (127). Qui denique ex posteris Gesta abbatum tribns quaternionibus hisloria abbalum annis 1158-
Trudonensium tanquam foiilem adierunt suaque ^ 1185 legilur. Scribendi compendia, quibus librarii
inde pelieru.nl, qt;od sciam, pauci sunt : JEgiditis in priore parte modeslius usi erant, jam frequen-
Auresevallis (128), inierpohilor Cluonici Sancti tioraet graviora occurrunt, e".g. pr pro pater, pria
Laurentii Leodiensis (129) et Bruslliemius, cujus \>ropalria,mia misericordia, ca causa, etc.Fol. 14i-
fragmenta dedit Cliapeaville(150), qui onines si qnid 19S seplem sequuntur quaterniones, qui saec. xiv
videp, unius Rodulfi et conti.nualoris primi libros exarati conliuent Gesta annorum 1185-1366. Et hic
. cxscripserunl. •graviores sunt brevialiones; qts pro. eommuiiis,
NOTJl.
(124) Cod. 7647 saec. xvn, Archiv. VIII,.504. (131) Ach. VIII, 546.,
(125) Calaloguedes Hhlo.riens du Brabant; cf. Le (132) E. g.. 1,12, in ulroque codice legitur lalso
Lon^ Biblioth. I, 790.' canis pro conus; V, A, falso abbaliam pro abbalia. ;
(126) Arcbiv. IX, 578. VI, 5, sibi falso repetilur; VI, 19, mquepro n^ne;
(127) Sanderi Biblioih. Belg. II, 160." VI, 24, lene prolevc; VII, 10 in falso legilur in utro-
(128) C. 13, 20, ap. Chapeaville Gesta epp. Leod, que codice; X, 21, propulsius falso pro propensius;
' XII, 4, terra falso pro lerram; XII, 9, solum falso
(129) Mon. Gcrni., SS. VIII, 262, pro lolum; ibid. par«/iram pro para/ilKam.
(150) 11^56, 57, 64, 65.
 51 RODULFIABBATIS S. TRUDONIS 52
ntUiB<> pro multitudine, elc. Eadem denique manii Gc- A Dacherium in Spicilegio (136), sed vitioslssimccilla
siorumphrsprima f. 1-20 scripla est, quaeannos628- et negligentissime confecla. Codicem secutus est
f)99continel; f.20-50 deniqtieeademmanuconfeclus editor nescio quem, nam ne verbo qutdem ejus fe-
eslindex capitum Gestorum Rodulfl. Jam supra mo- cit mentionem; sed neque interpolationes neque
nui haec capita non a Rodulfo sed a continualore continuaiiones videlur habuisse codex, in variis
lertio esse •inslitula, itaque nullius sunt prelii, itaque lectionibus magis consenlit cum codice 1
neque in nostraeditione index ille est repetendus. quam cum 1". Ila vero perversae sunt baud raro
ldem dehiqiieest interpolator, qui texlum genuinum variae lectiones, ut facile conjieias codicem fuisse
undecim locis in Rodulfi Geslis erasit, suaque manu recens apographum, ctijns lilleras negligenlius exa-
alia in lexium intrusit vel iri margine apposuil. At ratas legerc non poleralDacherius. Saepius etiam
minimi faeiends_ sunt hae intcrpolationes, nam sac- modo minorem modo majorem narralionis partem
pissime Rodulfi sententice amplioribus verbis repe- niira negligenlia omisit, quas lacunas suis locis isub
luntureo consilio, ut capita sua, quibtis haud raro litlera D. adnolabinms. Secundum Dacbeiii lexlum
conlra sensum librum divisit, eo facilius afferre excerpta quaedam cx Rodulfi Chronico suo niore
posset. Qua de causa inlerpolaliones, qua; niliil dedit Rouquet (137). Minime vero Dacherius erat
genuini conlinenl, ihler varias lecliones recepimus. R primus in cujus notitiam venerant Gesta abbalum
Totum denique lfoc Gesiorum volumcn in unum Trudonensium, sed anle eum alii singula fragmenta
quasi corpus redigere conatus cst auctor ordine luci dedcrant, quorum nomina hic videntur appo-
chronologico, et in singularum paginarum margine nenda. iuolanus, quod sciam, primus esl qui-Gesta
superiore apposuit litleris minio scriplis hanc abbatum Trudonensiuin laudavit et Jibro smf ad-
inscriplionem : priina'— secunda — lcrlia — quaria scivit praesidium (158). A.nno1615 Sausseye (159)
j-fire.Nos vero, cumlibrorjinsinguloruio reslituentln illas Gestoruin parles lypis mandavit qtiae sanclum
sit formageiiuina,cttmdem ordinem seculi non su- Euchcriuin speciant; haecapud ipsos Trudonenses
mus, sed aniiquissiinoexhisaiictoribusRoduIfo dedi- ex nosiro ut videtur codice 1* sibi petierat. Anno
mus locumprimum; deinsequelur conlinualio prima 1624 Chronici Trudonensis hinc inde mentionem
et secunda, et ne ea quae ab auclore quario scripta .fecit Miraeus, qui codicem etiam cum coniinuatio-
sunt discerpamus, priorem parlemullimae conlinua- nibus videlur possedisse (140). Anno 1634 seculus
tionis- dabimus taiiquam Auctarium Trudonense , -est Meurisse, qui ex excerptis a Chesnio sibi trans-
cui incidentia in o.rdinem chronologicum redacta, et -uiUsis haud paucos publici juris fecil locos ex
loco ullimo coiHinuaiionem quartain addemus. Rodulfi el continuatorum chronicis (141). Saepissi-
Hi praeier illos sunt codices qui ex, codice 1* C.nieGcsia Trudonensiumin consilium vocavitMante-
descripti omn.es, hoc loco suiit enuiiierandi : lius (142), qui Hisloriam suam comitum Losseii-
l*a) Codex Parisiensis bibliolli. Arsen. bist. sium penein lioc uno fundamenloposuit. Hensche-
|_al. 35, qui esl exariUus auno 1479 (155). -nius denique in Aclis sanctorum (143) ex Chrouico
l*b) Cod. Bruxelleusis bibliotb. B.itigiind. 1G607, Trudonensi manuscriplo ex singulis conlinualioni-
ssec. xvi (154). bus dedit fragmenla de sancio Eucherio , Liet-
. l"c) Cod. Bruxellensis bibliotb. Burgund. 14965, berto, etc, quaerepetita suiu a Ghesquierio (Ili)..-
socc. xvm (153). Scribebam Berolini niense Maio 1848.
Una exstal Qesiorum Trudonensittm editio ap.ud R. KoErEE.

KOT.E.
(133) Archiv.VHI, 557. (140) Opera diplomalica ed. Foppens I, 61, ubi
(134) Ibid. VIII, 544. liaec liabel : Rodulfus abbas Trudonensh scripsil
(135) Ibid. VIII, 541. .De monasterii Sancii Tru- monaslerii sui chronicon, quod tniinus.criplumapud.
donis codicibus in universiim vid. ibid. VIII 48, 19, meexslat.CL ibid. 1, 495,520.
et de chartulariis VII, 844. (141) Hhtoire des evesqttes de Metz, p, 154, ex
(156)11,659. qtio singujos locos collegii v- d. Hirsch I)e viia et
157) XI, 204. XIII, 591. D scriptis Sigeberli, p. 251, qui recte co.njecit G,esio-
(138) Natales SS. Belgii ubi verbis proul te- riiin pariem primam a Rodulfo non, esse coinoosi-
sianlur Gesla abbatum Trudonensium ad locum.a.. tam.
4227 in t.erlia continuatione respexil. Historia comitum Lossensjum 16.71p, 19,
(159) Annales Ecclesiae Aurelianensis.Paris. 16.15. 58,(142)55, 57, 85, etc. Sed mi.nime ubique accuraie
4, p. 271 baec "leguiitiir: Vhum est hoc ioco chro- conseritit narralio cum nostrj texlus verbis, it.r ut
nologianrex annalibus Sancli Trudonh, quam tnhit facile conjiciam eum non Gestis genuinis sed lextu
ad nos dictus Remigius Walzonius abbas anno Dom. . quodam
1607, d. 24. Sept., quamque nos ipsi apud ipsum poslea ampli.icato usum esse.
monasterium diligenter leyimus anno 1600, hoc loco (145) Act. SS. Febr. III, 222, -in eommpnlatione-
de verbo ad verbum inserere. Vide eliam Fp. 256,258, , de.translatione sancli Eucherii.
263. ' • '
(144) Act. SS. Belgii V. 11, sqq. :
53 GESTA ABB. TRUDON. 54

RODDLFI GESTA ABMTDH TRDDOHIRSIDI.

Rodulfusl N. Salutem. .Noium est 2 bmnibttSj A riiillo liiii iiysloriaim nova iricude formatain de his
quibus gralifica maiiusliberalis 3 forlunaeexperiendi quae acciderunl anliquo et moderno tenipore erga'
copiam dedit quod vclera vina gelidis prompluariis aecclesiam nostrani,- Ul qdi velerum el novarum
tolo anni circulo liqnata aulunini lempore ad tem- rertim usu deleelaris, vetera noslra et nbva per
ptis seponanlur, et nova musla naturali niolu adhuc eam sapias, perquam cupidum animum aid condi-
calentia et necduni prorsusdefaecata avidius suinan- gnam passionem afficias. In qua licet ad eruditionem
tur. Ut qnid hoc? Utique iion ul nova et lurbida parum proficias, sciro tamcii pbteris,- qui nova scire
veteribus eldefaecatisquasimeliorapreponantur, sed cum veteribus queris, qualis quondam accclesi:.
quod novaeres delicalos hominum animos, irruente nostra fucrit, de quam sublinit 6 ad quas alryssi
passione desiderioriiin, oblectabilius afficere soleani, voragines freqnenler corruerit, et quantum laboris
donec, saciata passione desideriorum, cumalacriore snper vix extantem adhuc veleris ruinae.favillam,,
aviditale ad veterum usum reverlantur. Unde • contra malignorum flatuum imporlunitaiem coili-
quidam pliysicae non ignarus ait : Alternh uti de- die irrueniem, ne prorsus avolet, egerriine susti-
iectabile esi; ipsaque allernilas sapores, licel itnpa- neam '. Quod te scire in eo micbi proderil, quia
res. mque tamen interdum gralifical. Secundum solent plerumque miseri liomines refercndo suos
iiujus dietaa* rei similitudinem, dilecle mi et • aequanimius sustinere dolores, cum invenerinl qui
semperB diligende preposite Sancti Dyonisii N., eos audiant familiariter et compatieuler 8.

INCIPIUNT GESTA ABBATUM SANCTI TRUDONIS

ilodulfus gratia Dei sanctorumqueTrudonis ct Remacli Tungrorum cpiscopi, ubLet aliqui Ieguntur
Eucherii abbas eorum ccenobii, omnibus posteris de piincipibus regnorum elrecloribus aecclesiarum,
meis "tam aJibalibus qnani monacliis, qui in hoc quornin temporibus hoc noslrum sanclissiinoe puri-
eodem cceiiobio *° Deo sunt mililaturi, Id fore latis lilium effloruit. Sed hoc nianifeste neque ibi
quod profitemini,- et peccalricis animae meaeinier- ncque alias usquam dalur intelligi, utrurn. per eum
dum reminisci. Sepe nec non et sepissime, fratres " ipsuin regerelur prinioedifi.calumcoenobiumnostrum;
karissiriii, lotamarmarir noslri revolvens suppelle- sive pef alium, clerici quoque sive monachi fueiiiU
ctilem.dumadhucin carne,qtianuncagoiiizalis,posi- quos in eo constiluerit, et quando monaehi in eo-
tus essem, ardebam vehementer mc posse reperire, esse ineeperunl. Talia quae quidem dignissima
qui et quoi et cujus professionis, ulrumne " omnes essent sincera annolatione, dum leetione aut
monachicae an canonicaealiqui fuisscnl predecesso-'. vera relatioiie sepe et, ul dixi, saepissime vehe-
res mei, el cujus quisque vocabuli et quot annis menter arderem cognoscere, inveni lil.elhim quem-
•prefuerit. Quad ad desiderium meum fateor me- dam ubi- vila sancti Silvestri babebaliir aique
nunquam poluisse reperire; sed neque qiiisquam translalio sancti Benedicli nec non el sermo de
erat anliquis de fralribus,- qui se usquam hcc le-' C assumplione sanctie Mariae semper Virginis; iit eo
gendo reperisse, vel unquam audiendo didicisse qnantum reppererim hic annotare curavi. Unde ex-
dicerct, ut ego scire querebam. Hoc utrumne con- cusalum rogo " babere me lectores hujus mei opus-
tigeril familiari seinper nosiiis negligentia noia- cttli, si niinus quam velletis cerlos vos reddidero ex
riorum, an inler freqiientissimas loci desolationes his de quibus ipse cerlior esse non potui. Haecmea
amissione forsitan librorum, certtim similiter ha- in boc opusculo est intentio, itt quod aliorum
bere nullo modo pottti. Domnum aulem nostrum negligentia ferme ohlileramm repperi, nostra sal-
el piissimaemenioriae sanclum Trudonem clericum vum diligentia piiriusque eliqnalum futurae con-
fuisse et sacerdolem et ccenobii nostri primum servem posieriiaii. Abbates et monachos post me
edificatorem, Vita ipsius docel (145) necnon el beati futuros in boc coenobiovolo sollicilos inde reddere,
VARLE LECTIONES.
1 R. 1.1*. R. — salutem .desunt D. s ila 1. D. facimus 1*. 3 deesl D. * r. d. 1*. * deestD.
ila 1. 1* quanam sttblimitate D. ' suslineant D. 8 coinpatiaiiiur D. V:de addit 1*. s ila 1. vox S.
Trudonis erasa el nomina prafifatio libri, primi addit 1*, in quo adscripsil ittlerpolalor prohemium. I0
nobib 1*. " mei addil 1*. deesl 1. D. 12deesl D.- '. m. h. r..l\
NOTiE.
(145) Num sil ilia auclore Donato, quaro vide apud Ghesquier, V. 23, an Theoderico, dcfiniri nequiU
5g RODULFI ABBATISS. TRUDONIS 36
quaicnus in anleriorum suorum negligenliam ulie-, "_abbas prefuil a. 5 (147). Theudefridus abbas pre-
rius rion incidant, sed suis quoque pqsteris de pre- fttil a."30 (148). Erenfridiis abbas prefuil a. &(149)j
decessoribus snis plenum fidei monumentum scripto liuc usque repperi quot annis prefuerint, sed ta-
relinquanl. In quo dum probitas seu improbiias men sine aunis Domini. Adelardus abbas memoria
dignissimus prefuil a. 55, id est ,s usque ad a.
singulorum Irequenter Iegi polerit, probi priorum
exemplo accensi, in melius et melius semper profi- 1034 a0-incarnalioiiis Dom. Guntramnus abbas pre-1
s0
ciant, improbi imaginaia sibi vita sua confusi, a fuil a. 21 ", id estSJ a. 1034 incarnaiionis Do-
malis operibtts suis vel sic saitem resipiscant. Acci- mini usque ad 1055. Adelardus abbas prefuit a. 27,
s3
pile ergo, pnsteri mei, nomina quaedam abbatiirti id eslss a. 1055 usque ad 1082 infcarnatibnisPc-
sine annis quibus preftieruni et absque annis Do- mini. Huc usque ct ila in supradiclo libello rep-
niini, quacdamcuni ipsorum lantum annis, qttidam peri. Posl htine aulem Adelavdum illorum lanttim
el cum ipsorum annis et cum annis Domiiii. Cae- nomina ponam, qui vel abbates fuerunt vel abbales
lera vero fidelium virorum, qui haec viderunt aut se esse voluerunt, usque ad nostrum iniroitum,
cos qui hacc videranl, relalu didici; ipse quoqtie quoniam tantam confusionem annorum inter se con-
dequibusdam didici'*. Qute me presenle aul nie . tendenles feceruiit, qubd de singulis ntillum cerlum
"
jam juvene quoque exisieule acla sutit, aliqtianlula tempus babere poliiiimis preier iihuni, sicul in se-
fidelissimaequidem menioriaemandiabo,plnrima pii- quenti _4 opere explanabimus. Nomina autem. eo-
dore nostri ordlnis ei nimio tedio lengae relationis rum fuerunt: Lanzo, Luypo, Herimannus, et alter
preteribo ls. Herimanrius, et predecessor nosler domnus abbas
" coenobium quondam Tbeodericus. De iiibus verb supradiclis abbalibus,
Igilur ncmina abbalum
Sancti Trudonis regentium stint liaec: Grimo '* ab- scilicet Adelardo, Giintramno et sccundo Adelanlb,
lias (146), Reyramnus 18abbas, Ilardebenus abbas, qtiod fidclium narratione didici, breviler "s refe-
Columbanus abbas, Angelramnus abbas, Ambrosius r.im; nain de supradiclis caeterisnichil accepi, qund
abbas, Gisleberlus abbas, Adelboldus abbas, Ilil- fide cetia prorerre audeam. A secundo au.cm Atle-
dradus alibas, Sabbalinus abbas, Ermemmarus ab- lardo usqtte ad me quicquid referam, aut ipse vidi
bas, Radulfus abbas, Luodowicus abbas, Ralber- aut videre potui; el quse non vidi, e.orumrelatione
lus abbas, Rotlegangus abbas. Iluc usque repperi qui baecviderunl didici.
slne numero annoriim quibus prefuerunt. Reynerus

EXPLMT PRIPATI8. INCIPIT TEXTUS OPERIS,

! LIBEI. PRIMUS'.

1. IgilurprimusAdcIardus s'-s8* nativam linguam C lempore accidisset (150), concurrcbat atl elimosij
non habuit Theutonicam, sed quam corruple nomi- nam fralrum omnis sexus el aolas iinporlune el mi-
nanl Romanam, Theulonice 'Walonicam; .fami- serabililer. Quorum aliqitibus interdum ad se voca-
liam s9 aecclesiaenostrae viscerabililer dicilur di- i tis, qnerere diccbatur joculariter : Cujus servus, lu
lexisse, iinde et usque in hodiernain diem de eo a . ille ? tuve illa, cujus ancilla es? Respondeiuibtis iliis
plerisque solettale quid memoriale referri. Ctim ex verbi gratia sancti Lamberii aul sancii Pelri, sivd
steriliiate lerrae, aiuntso, fames aliquando ejtis sancti Servalii, sive sancli Remacli, postremo cujus-
VARI.E LECTIONES
u deest D. "! texlns addil V. quasi inscriplionem sequeniis. u deesl 1*. " abbatum catalogi in 1 mi-
ttio scripti sunt. 1SReiniannus D. 19scilicel D." so 1039. D. ." viginli D. !S desunl D. ss centesimum
octog. sec. D. s4 conseqiienli D. js"deest D.s* hmc desunt 1*. explicil prefatio clesunl30
D. s7-ssfactus
abbas hujtis loci anno I)om. 999 dddit D. qui famili in rasura iuterpolator 1*. aiuul ut D.
NOT^E.
(146) Secundum Roberli comilis tabulam, quam 957 el 9o9 scnptas, in quibus menlio facla esl Adal-
protulit continualor tcrtius II, 7, Grimo abbas praee- lieronis episcopi Metensis et ejusdein abbatis Trti-
rat nionasterio tenenle inlerregno illo, ad quod lem- rj donensis. Obiit amio 964 eique successit leste con-
pore Carolf Marlelli res post Theoderici IV mortem linnaiore Tbetidefridus abbas, qui niunere suo us-
redierant. qtie ad annuiii 994 fiincliis esl. Adalbero vero monn-
(147) Si sequeris' labulam Ruechiindae niatris steiio praefuisse dicitur per anuos viginii, i. e. 944
Reyneri abbalis apud continualorem 111,S, pra-erat —96i.
nioiiasterio anno lertio Ollonis prinii. At huncan-. (14S) Obiit die 13 Januar.
nuin cum sequenlium annorum numeris ininime (149j Obiil 5 Novemb. De his diebus emorluali-
quadrare salis patet; ilaque aut in apponendis nu- bus vide coniiniiatorerii tertiiim III, 16, 17.
meris erravit auclor, aul, quod ad veritatem pro- (150) Anno 1006 magna fame illam terram pres-
pius accedit, desideratur in hoc abbalum catalogo sam esse testanlur Annales Leodienses Mon. Germ.
nonien quoddam. Dttas alias servayil conlinualor SS. IV, 18. Cfr. etiam Alpert. 1, 6, ibid.
labulas 111,10,11, annis 21 el 23 'Ottonis 1, i. e.
 •57 GESTA ABB. TRUDON. S8
libel sancti, aicbat : Quid igiiur tibi el familim san- A usurpans patrem pueri bello cepit, el in^pisco-
cti Trudonh? Pascat te tuus dominus, cujus tu es patu permansil. Pnsl aliquot vero lempus quo-
rundam fralrum insligaliono conlra abbatem
-servus. Qui sancti Trudonis se esse profileliatur, Adelardum adeo, eic. . ,
palerne ab "eo audiebat: Pascet ergo te liodiesan- 5. Anno ab incarnalione domini noslri Jesu Cllrisli
clus Trudo dominus nosler, conservusenim noster es. 870 3S,indictione 5 et a. 15 sedif domni
Adventii,
Primis ejtts annis aecclesia noslra necessariis illi gloriosi presulis, sub die 18 Kal.
Sept. facta est de-
deficieniibus anxie niniis, ul referri audivi, labora- scrijitio perjussionem ipsius ex abbatia Sancii Trudo-
vit. At unde hoc potissimum accidisset, fide plcna nis per suos legalos, videl.icelFredelonem el
Herigau-
relatione non didici. dum. — Hinc eliam, sicut ex aliis mullis, .noslro-
. "Anno 31 Domini' 999 ,'imperii Ollonis lercii rum negligentia debel merito reprehendi, qtii hic
anno .. . ., praesiilalus vero Nolgeri Leodien- neglexerunt annotare noinen abbatis sui, qui tunc
sis episcopi a. 27, defunclo Erenfrido ahbate cum non tanium Meltensis epi-
hiijus loci, successil Adelardus piiinus Iiujus temporis preeral,
nomiiiis, nativam linguam non habens Theuto- scopiaa nomen hic invenialur annotatum, scd eiiam
nicam, sed,de. nomina legalorum ejus, qui banc descripiionem fc-
"2. Quorundam fralrnm suorum inqnietalione ceriinl. — RepperimusS4 dethesauro mcclesimSan-
Theodericus (151) Meltecsis episcopus in eum' adeo cti Trudonis rebam (155) ipsius corporh attro argcn-
commotus exstitil, quo eum aliquamdiu quasi ex- toquefctbricalam. Item rebam sancii Eucherii argento
jsulem abductum Mettis leneret, et per preposilos nobiliialatn. llem in dextera parle sancti Trudonh si-
mlerim res noslras curarel; sed episcopo Leo- mililer. Item altare in honore sanctm Marim el is
diense (152), cujus diocesis erat, jus suum in eo sancti Petri auro argenloque imaginutum cum cy-
defenderilo, landem honorifice revocatus est. Quem borio (154) desuper; in medio cyborio pendentem co-
reversum" ianla comitaia est gralia, ul a.ccJesiam ronam mreatn deauralam. Iiem atlarein honore san-
suam non moilo neeessariis facerel abundure, ve- cli Stephani argento paratum. Capsam 1 gemmis au-
Mtm-eliiiiniiileriiis et exieiius vario cttltu diversis- roque insignitdm. Item capsas argento lecttis 2i.
que uteiisilil.ns gloriose cbortiscare. Quorum per- Cruces inter majores el minores argento paratas, 10.
pauca, preeiDsissiina tantum, vidimus, nam cae- Capsas evangelicas ctrgenloparalas 3. Mala granala
tera, sicut etalia pDrplurima, furor debacchantium. -argentea 2. Calices argenleos cum paienh inler ma-
Symoniacorum, el de noslra abbatia iuler se decer- jores et minores 19. 36 Ilem palenas 6. Item calicem 1
taniium, variis modis diversisque vicibus dampnose -aureitmcuin patena argentea, unde debenlur de ar-
himis dislraxerat perdiiionique perpetuae sepelive- ( genw iibrm 8 et dimidia. Item cruciculas aureus 5,
ral. El ne quis videns hodie paupertatem aecdesiac argenteas 6, ex cupro 2. Allaria parva argento pa-
iiostrae et in substantia el in thesauro, exisiiinel rata 5. Thuribula argetttea 3 el unum ex cupro. Can-
eam semper lam lenuem lamque nudaiii fuisse, vi- delabra argenlea 7. Buxtas argenteas 2 ad ferendum
deiur micbi non ingramm illi debere fieri neque no- ihcensum. Offertoria (155) argcntea. 16 sr. Scy;:lws
38
slris verecundum, si hic ei relulero quod in quo- ergenteos 4, et 2 ex cupro- Buxliletn argentetim.'
dani alio libro inveni de thesauro quondam noslro Viiam sancli Trudonh argenleam cum imagiuibus
et de subslantia prebendaj fralrum iia annotatum : decoralam. Lampades argenteas 5, el 7 ex stagno.
-*Hmc verbaerasis duabus lineis ila ampliavit inler- Coronas argenleas 2, et 8 as ex cupro partim deaura-
*
potator 1 : Anno secundo prelationis Adelardi las. Cicives argenteas 2. liem claviceltam ex auro.'
primi Adelberone Meiensi episcopo hiijus nomi- Cambulas (156) 2 argento leclas. Vexilla 4. Cdppm
nis tereio morluo, Thebiiericus secundus bujns 53
nominjs, consaiiguineus ipsius, episcopaium preciosm de pallio (157). Casulm(\58) 12 precio-
sibi usurpal. Dux eiiim Moscllaiiortiin, qui el. sm de pallio. Dalmaticas \) cum liinich subdiaconali-
Lotharingie-, Theodericus, defuncti Adelbero- bus. Cussinos sericos 3. Pallia inter majora et nii-
nis frater, episcopalu prcfato Adelberoni Inijtts nora 44. Item
nominis quarto, filio suo adbnc puero, collalo, pallium 1 cum friso (1S9) el margari-
ipsum Theodericum eidem tulorem eonstiluii, lis. Ilem pallas (160) lineas serico cooperlas 10; Itetn
qui, puero ab urbe excluso, episcop.itum sibi-1D pallas lineas sine serico 98. Facisleraios 40i. Fano-
VARI.E LECTIONES.
fr8lAnno — Thoulonicam inlerpolalor l*.'scripsil erasis qtim anlea fiieranl tribus lineis. Nutnerum Oilonis
abscidit bibliopega. ai 770 D. 33n. M. ep. 1*. 3*hic catnlogus in 1 ila conscriptus est, utuna linea atra-
menio, allera vero minio exarata3B sil. ss deesl 1*. sanciique D. S6eiiam addit V. s'17 D. 38ita videtur
legendum; suxtilem. 1. 1*. el 8 — argenteas 2 desunt D. *° facistergios—cui.ellum d-Sii.ilD.
NOTJS.
;{I5I) Est secundus, qui sedebat inde ab anno (156) Virga pastoralis episcoporum. •
1006—1047. (157) I. c. de maieria pallii, hoc sensu pallium
(1S2) Quis ille fueril nonsaiis patel; nam inira est quoddam genus panni serici.
aniioruui 1006—1054 spaiiuin Leodiensem Eccle- (158) Idem quod pianeia; esl veslis sacerdotalis,
stoni rexernnt episcopi 5, Nolkerus, Baldcricus, qttae, tesle Rhabano, sitpreinum ontnium indumen-
Wolpodo,
" Durandiis, Reginliardus. tornm est et cmiefa omttia inlerius per suum muni-
I. q. repa,.cst feretri operculum.
(155) Idem men tegil et serval.
(154) quod paulo supra reba. (159) Fimbria.
(.55) Calicis vel paiena_genus. (160) Aulaeiimqno allare operitur,
 59 RODULFIABBATIS S. TRUDONIS 40
nes (161) ad ofjerendum 8. Cortinas lineas 6, lct- A nostro diversis exulabanlcoenobiis, amissi pastoris
neas 2. Buxlas eburneas 5. Anappum (162) 1 cum gravissimo dolore exacerbali. Inter quos precipui et
aqua. Manile (165) ex cupro. Faldones (164) 2 cum religiosissime magnifici viri Gonzelinus el Godezo,
cussinh. Cullellum 1 auro paralum. Fuscinulas au- servi Dei, earne quidem germani, sed spirilu uno
reas parvas de aUro pensas denariorum 5. Fialam a in Deo coanimali, qui reverso landern pastore ad
i argeuteam: Item de argento fraclo libids &el dimi- ovile sunt reversi et apud nos consepulti. Interea.
diatn. Mucronem 1. Situlas (165) 2 ex cupro. Circu- cum pro brdinanda re utrique homini noslro neces-
los 4S2 argenteos, cuprihos 3. Reslanl adduc inqiii- saria, primus Poppo Slabulensis abbas (169) — ut-
Vendmihaures aUiem appendeiites 21, cum gemmis pote qui exulanlis abbatis vices agebal — ad cceno-
decentissimc ornalm. Ilem alim inaures aurem appen- bium noslrum descendisset, capitulum fratrum, ut
denies denarids 13. Item 'iiiancosos (166) 5, pensanles audivimus; ingressus est, et de culpis ccepit
dejtarios 6. Ilabent ipsi fratres ad proprium usum de- agere pasloraliler; cumque usque ad islum Gun-
pulalani speliam u~dpanehi facieifdum corbos 120, tramnum devenissel, eleganiissim_e formae. juvenis;
<7!io_. cdlligitxir ad modios 1600; ad cervisani fdcien- qualitaleperspecla.ccepil de eo sagaci mente pium
dam ordei corbos 192, quod cotligilur- ad mo- aliquid lmmileque presagire, atque in lucem velle
dios 1920. Sunt simul inter speltatn et ordeum corbi " producere, si, ut sibi de eo videbatur, ita experiri
512, quod colligilur &dnwdios 3320 4a. Porcos sagi- posset in re. Oblatam igittir sibi ordinis negligen-
nalos 15, leguminis.modios 60, salis inodios 24. liam coepitin eum ex industria veliemenlius aggra-
4. Taleni quondam fiiisse thesaurum noslrum et vare, el pie caritalis stimulis peclus liiimiiiiatis f^-
fratrum prchendain certa annotalibne leg-tlorum rebrare; tandem quasi in conlumeliam perceptum
Meltens.Sepiscopi repperimtts, diu tamen anle islinn dat ei per obedientiam, ut ad agendam ibi negli-
Adelardum , majoremque parlem permansisse ferme genliae suae pcenitentiam, pedes eum sequerelur
usque ad ifisum, ipstimque nichilominus nonnulla usque ad Siabulensem cecclesiam.Erat ille primeva
perdita reparasse, quaedamqueillius studio acquisila pube vernans , forma eleganlissima, siatura ultra
usqtie ad nostra tempora, non tamen usque ad noslrae aetatis bdmines proeera, grossitudine proce-
noslram prelationem perdurasse. Nam ; ul superius rilati congrua; vocalitasin eo insiar tubae allissona,
diximus ct in subsequentibiis (167) sud. apte loco predulcis lamen et mole corporis non indigna. ClariS
ponemus, furor pertinacissimus debacchantium Sy- eum natalibus ortum superius diximus, el apprime
moniacorurii, el de nostr abbalia inter se colli- eruditum offlciis aecclesiaslicis et regularibus disci-
denlium variis modis diversisque vicibus, misera- plinis. II_ec quae plerisque vagis juvenibus super-
biliter niniis preciosissimum accclesiasnostrae the- biendi solent esse mulla materies, pulcherrimus •
sattrtim distraxit; sepultoque irrevocabililer inesti- juvenis-lanlo in se exisiiinabat venustiora fore;
mabili illo decore, scdere eam usque hodie facit lu^ quanlo humiliori exercerenlur obedientia. Vicino
gubrem el miserabileni exlrema plenaque confusione igitur jubenlis pede obedientiae iter Stabulaus ala-
suaeniiditatis. De Adclardo preter obitum ejus non criter pedesque aggressus est, nec pudore insueti
plura didicimus; nunc ad successorem ejus eonvcr- peditis moius nec difflcultate itineris exterritus. Ubi
lamur. cum lassus quassusque tenerum corpus delicatiis
- 5. Posl prinnim Adelardum succcssit Guritram- juvenispervenisset, ex preceplo abbatis, cui por-
lms natus de Hasbania (168), liberorum prosapia-, larius eumjam adesse nunliavcrat, ad pbrlam atrii,
inniitritus coenobionoslro ab adolescentia*, ibidem- ad quam suscipiuntur bospites, scilicel exlra con-
que aecclesiasiicis adprime inslilulus ofliciis et re- venlum fratrum, nocte ea manere jussus est. Agebat
gularibus disciplinis. Tempore autem quo predeces- pius paler ex induslria, qualiter ejus comprobata
sor ejus *', abbas seiliccl Adelardus, a Mettense exaltaretur liumilitas. Portaiius igitur, pia humili-
episcopo Theoderico exul lenebaiur, accidisse co- tate el liilaris vultus obedieiilia in larii speeioso no-
gnovimus, sed quo ordine non didicinius, coenobii r, bilique juvene sagaciter considerata, atque tam
nostri euram agere pritnuin Poponem Slabulensem fratribus quam prioti aecclesiaencc non et ipsi tait^
abbatem. Interea iionnulli de fratribus nosiris loco» dem abbali in ammiralioiieiii celebri facta, fac.le

VARI_« LECTIONES.
4,fialam — mucronem desunt D. '4Scirculos — denarios 6 desunl D. kiila recle D. 5700 1 , I*

NOTJL
(161) Est mappula, quaemanibuslenelur, quando
missaeofficiuin agitur.
(162) 1. q. ariaphus, id esl vas.
(163) Urceus quo aqua mauibus inlyndilur.
(164) Indumeniuin laneum.
(165) Est Iiquidorum mensura; 50 situlae erant
una carrada.
(166) Mulierum ornamentum ; afmilla.
. (167) In tertio libro et sequentibus. *
(108) Est pagus in Mosae sinistra ripa silus inler
fltiviosMehaigue, qui in Mbsam exundat, Demeram
et in quem hic se prajcipitat, Dylam.
(169) Obiit aimo 1048; cf. Vita Popponis aptid
Mabillon AclvSS. ord. S. Ben. saec. VI, 1, p. 56y.
 il GESTA ABB, TRUDON. . 42
*"*
per ipsos obtinuit, ut a convenlu fratrum non dif- A Inlefpotator qualuor tineis erash hmc: Post lvi~
ferretur lain honestus tamque preclare obediens btrlationem vero que' doriino Adelardo primo
increbiier.it. dum liiijus loci commonaclii exu-
juvenis. liaque convenlui admissus est, at locoul- lantes per diversa hincinrie cenobia hospitaban-
limoposilus; lolis scapulis celsior quoque majoribus tur, Gunlramntis siipiadiettts in ca.nol.io Ucr-
liabebatur. Nocte illa conversio sancliPauli anntialis sfeldie , quod siluin est in Turingia , hospiiali-
ile more solempniter celebrabalur (Jan. 25), qua taiis gratia multo lempore moraius , faclus esl
camerarius loci ipsius abbatis. Esl enim lo-
ille ad invilalorium ymnos, psalmos, antyphonas, ciis, eic.
responsoria dulciler _iigiterque inslar amplissimae 6. Interea primtis Adelardus abbas loco nostro et
tubae reboaus, allonilas aures fixosque in cum om- -bonori suo jam dudum reslitulus , defungitur (an.
nitim fralriun animos abs/jue ; invidia delectab.-l.
ad illud ventum 1054) 35 annis aecclesiaeprelatus, famaqtie volanie
Cumque respoiisoriurn fuissel44* Hersfeldiaeipsique imperatrici nunlialur. Nec mora,
quod canlandum abbali ab armario (170) deferlur,
abbas ut memoralo apud utrosque fit deliberatio, qualiierGuniramno
significavit armario, juveni pro daretur nativi soli sui honor et
se canlaiidum deferrel, eo loeo quo stabal in ullimo. proprii loci prelatio;
_sed parvum quid esse hoc tanto viro 46 reputaba-
Guniramnus suscepta cinn humilitale canlandi
. tam mirabili tubeae suae g. iur4',;nisi quod inter.suos eum sublimandum, ma-
responsmii obedientia, multum 1111peregrino .honore gratiusque posse
vocis noyitate atque organica fistulali gulturis dttl- jus fore asserebant. De provehendo eo Hersfeldia im-
cedine tottim chorum ipsumque maxi.me abbatem
peratrixque.gratulabanlur, sed quod tanlo viro lali-
permulsit, ut finilo.versu et Gloria Pafri, eadem
liora abbas significarel ei ad se venire, et de eo qtto que carerent meslificabantur. Magnis igilur mune-
ribus ab abbate Hersfeldense (172), maxime vero ab
ultimus slabal loco etim a se __ccundumslare. Ilaqtie 48imperalrice honoralus, cum lilteris imperia-
ipsa
aliquanlo ibi mansil lempore, majori semper cun- Jibus et conimendaticiis
ctis habitiis amiriirationi et reverentiae. Quomodo honesloque comilalu Mellis
. ul episcopo annuente abbas loci no-
vero inde transieril Hersfeldiam nescimus, sed quod transmilliiur,
sui sine contradiclione conslilite-
ex eo transierit didicimus, quia factum eum ibi slri, quin immo
relur. Theodericus , qui lunc eral Mellensis episco-
camerarium abbalis cognovimus ***.Loctis regius,
studiis arlium liberalitim mundaiiarunique rerum pus, fraler imperatricis (173) secundum carnem
alque ita Deo ordinanle conligit, ut si-
gloria egregie precipuus. Mansimus quoqtie et nos ..habebatur; mul una die venirent anle episcopum et imperatricis
aliquamdiu aprid lociilliusabbalem Fredericum(171),
et exuberanlium diviliarum ejtis jugem inundanliam nuntii cum Gunlranino et fratrum loci nostri missa
_ei liberalium artium apud fralres sludiosam effica- C legalio.Uirorumque-audita episeopus legatione, dis-
tiam colidie tanquam de novo expavinius. Camera- lulit rem usque .in craslinum;.sed seorsum ulrisque
rius aulem abbalis non idem.qui et fralrum; est recedentibus, cum jam profundior esset vespera,
honor magnus, nam ct ph.ribus abundat, et dome- jubel episcop.us duos de obsequio suo famulos ire
sticis imperans, eis quae debenlur abbati quasi ter- ante Guniraiiinum cum aureis suis caiulclabris nec-
lius parlicipat. Ubi dum morareluf, corporis pul- iton et flammantibus supcr ea cereis usqtie ad illius
critudine morumque 411nobililale in brevi factus est . hospiltum, simulque candelabra illa donojubelei
celebris aulae regiae, ipsique religiosae iroperalrici .relinqui servjlioque ejus et honori; quaeque illi stint
m.ixime. • rsuisqtte secum necessaria transniillunlur large de
*Ab 1*erasis lineis hmc htserla episcopali curia.- Quo viso, fralres rem ul eral fu-
inlerpolalore seplem
sutit: Descriplis igilur monasterii hujus the- tura intelligunt, et faclo marie unanimiter bilarique
sauris el fratrum prebenda, et scriplo commcn- vullu conseniiunt episcopo de preferendo sibi -con-
datis, priusquam a Normannis. monasierium fratre suo, viro venerabili Gunlramno.
ipsum destruereiur, ad proseqiiendum bisloriam 7. Factus igitttr abbas Guntramiius Meltis et
est redeundum. Tempore auiem hujus domni
Adelardi quidam laudabilis juvenis nomirie Gun- consecralus Leodii", multam paupertatem in loco'
tramnus, nalus ex Ilasbania liberortim prosa- ^ noslro invenit parumque in ordine nostro religionis.
pia, nulritus in cenobio hoc ab adolescentia, Malurius ulrumque correxit; pauperlalem ex eis,
floruit ibideinque, elc.
" Processu vero lemporis qtio venerabilis scripsit quae ab imperatrice dono acceperat et a regio loco
'ideminlerpotalor 1*, una linea erasa. secum deluleral, ordinem ex disciplina niaxima,
VARI_E LECTIONES.
uv. f. desunl D. 4Sprobilate et addit D. 46lanlo viro desunl D. "reputabatl, isdeest T"

NOT_E.
(170) Cuslos bibliolhecaemonastcrii el idem prae- (173) Confundil Giselam, Conradi dieII uxorem,
cenlor eliam. cum S. Cunigunda ; haec jam obieral 5 Marl.
(171) De quo vide supra pra.fationem. 1055, cfr. Ann. Hildesh. Mon.Germ. SS. III; ejus-
(172) B;irdone, qtti iude ab anno 1051 Hersleldia. que frater erat Theodericus 11 episcopus Melensis.
ablias, eodem :>mioMoguntinos archiepiscopus fa- Videcliam Mabillon, Arin. ord. S. Benedie.ti IV,
cius esl. Iiersfeldiac anuo 1055 successit ei Megin- 596.
herus.
PATUOI..CLXXIII 2
 '
& RODULFIJABBATISS. TRUDONIS • . i.
quam HersfeJdiaedidicerat. Moxqui dispersi fuerant A j annona caeteraque suppelleclili famulantibus sibi
monachis redetintibtis, nonnullisque ex seculo apud familiaribusqud reliqiiit, et vicluih alque vestilum
nos ltabiium vilamque mutanlibus', florebat locus abundantissiine usque iil alterum afinum ulierius-
etlorificeniissime .religiosbruhi senum canilie obe- que i3 fratiibus suis; sepultusque in aecclesianoslra
dienliumqiie juvenum officiosa multitudirie. Per jacet nunc jiixla extferiorem pariem templi versus
21 annum, quibus eum prefuisse compeiimus, aec- aquilonem, medio parietis qui
jiingitdr fratrtini
clesia nostra et lemporalibus et famosissime cresce- Cbnvenlui.
bat spiritualibus. - 10. Huic successit 84
' Anno Adelardus secundiis, liberis
Dominil035, imperii Conrardi ralione no- ortus parentibus de Brabantia, de vico qui diciltir
minis secundi, sed ratione imperialis benedi- Lovinium
ctionis primi anno 9, et Ueginardi Leodiensis juxla Lovaniiim, atque inde diminutivaio.
episeopi anno 11 (17&),\annotavit interpolator Hic a puero innutritus est ccenobio noslro sub
1* i)i margine. Adelardo primo ef Guntramno abbatibus, hoiiesle
8. Hujus vilae ultimis-annis domini nostri sancti litteralus, neque ignarus de sculpendis pengcndis-
Trudonis sepiilchrum frequenlissimis coepit chorus- que imaginibus; post alios nonnullos aecclesia-
eare miraculis, qua. ille 49 sludiosissime salagebat „j slicos honores de majore preposito eleclus est
occullare; sagaei eniiri pectore fconcipiensquod fu- abbas et consecratus. Magnae gloriae apud mun-
turum erai, signit dala esse jnfidelibus "non fideli- dales in abbalia habitus est, muliis affluens diviliis
bus (/ Cor. xiv, 22) dicebal, quod non Jonge post et expensis utens sumpiubsis, ulpote qui do--
illum nonnulli de noslris experti sunt, qui inier ipsa minum habebat fortem et religiosum, Albero-
quoque miracula Deum offendere non limuerunt. nem ei (176) videlicet Meltensem episcopum, fra-
Nos.auiein qui adhuc supersumus,1 sicut flagella irae trem ducis Frederici (177), cui in omnibus quas
Dei et indignationis super locum nostrum non vidi- erant ipsius episcopii, nullus principum sive advo-
mus incepisse, ita quoque gravissima anxietale in- catorum audebalquicqiiam dampni inferre, sed pro
gemiseimus adhtic colidie necdum desiisse. ejus sanctitatis reverenlia et ejus timore —quia tota
9. Tempore hujus donmiabbatisGuntramniusque pendebat ab eo imperialis curia, necnon quia tota
ad medium producta est.maxima pars turris nostrae ulriusque Franciae regno diffusaerat per nobiliores
cum ulrisque iesludinilius suis. Quia vero, utsupe- ejus parentela — ubique pacata exercebantur et
rius in juventule cjus teslificati sumus, forma esat muliiplicabantur exteriora bona noslra. Sed et ve-
elegantissimus, corporis proneriiale convenienlique nerabilis abbas Gunirarimus pingue dil.atam abba-
^rossitudine deleclabilis bominum aspeclibus, ex C < tiam Iionisque omnibus refertam illi reliqueral,
eoque 80 sonora valde modulatione dulce canoriis, paceque vigentem etrebus affluenlem securusearn
'iiunc ei coiiltileralhonoremaecclesiaLeodiensis (175), glorioseque possidebat. Accedehat quoque ad
"ut summis ejus sollempnitatibus indulus, honorifi- aiigendam illi divitarium magnitudinem sepul-
• ceniissime chorum niediussl cantorum cbriim beati Trudonis frequenlissimis cotidio
regeret,
piilchriludiiie magni corporis pascens visus aslan- mirabilibusque chorttscans miraculis, quae tania
lium, et dulcedine vocis tubeaeaures deleciahs loto orbe terrarum fama resperserai, ut mullitti-
"eum ammiranlium. Quidplura? Talis ante eum in dinem peregrinorum non solum templi ambitus,
sloco nostro non surrexit.nescio ulrumne post illum sed et ipse quoque lotus oppidi nostri locus ferre
"fulurus sit S!. Obiit landem a. 1055. incarnationis minime possel. Namque ab oppido noslro paerie
T-Oiiiiniconfessusei unclus, adhucque vigenlein eo usque ad dimidium miliare per omnes in circuilu
lolo sensu animi disposila sapieriter super slratum populares vias ad nos se dirigentes, necnon et per
'
iloloris sui re familiari, et consolala multimodis campos atque per praia lantus peregrinorum ccelus,
"domosua spiriluali. Multa dona in argenlo.-equis, nobilium videlicet liberorumque atque popularium
VARI.E LECTIONES.
49cleeslV. 60exeo <juoqne 1*. ^1medium V. 82deesti''. Qui poslqnam praefuit a. 21, inseruii inter-
polator 1*, litera 0 erasa. 6S reliquil repeiil V. 84Eodem anno superscripsit inlerpohlorV. ct in' rasura
addidit inanus recenlior II in 1.
NOT_£.
174) H__cnon accuratequadranl in Rudolfi cliro- D nensium Geslis egaiur, Ex eadem tabula apparet
nologiam. Fridericum ex beneficio Adalberonis fratris advo-
(175) Cui lempore Guntramni praeeranl Reginhar- caliam monaslerii Sancti Trudonis lenuisse, et
dus, Nilhardus etWazo episcopi. post moriem ejus eamdein esse datam ab episcopo
(176) Adalbero III qui sedit annis 1046-1072, Metensi Udoni successori ejusdem Friderici. Hunc
fllius Theoderici*ducis Lotharingiae. Vidc slemma vero Udonem, qui in praeccpio quodam anni 1061
"liujus
• familiaeMon. Germ. SS. IV, 548. appellatur Udo egregius comes de Lctnborch apud
(177) Esl. Fridericus Luciburgeusis dtix Lolharin- Eriieslum in Hisloire de Limbourg, VI, 166 fuisse
giae. inferioris per annos 1048-1065. Vide Sige- generum Fiiderici dncis el pairen^ Heinrici comiiis
. berli Cbron. et Stenzcl.Frank., Kaiser II, 119. de Limburg, de quo infra plura leguntur, eumdem
Adalberonem episcopum Metensem et Imiic Fri- qui alio noiniue appellabalur Walraarus comes
derieum fuisse fratres, ipse lestalur Arialberoin Arlonensis, certo certius probasse videtur ide.n
tabula quadam data anno 1065, quam ab aliis jnm Ernesl. 1.1. Cfr. eliam irifra V, 5.
editam suo loco dabimus, cum in his ipsis Trttdo-
 45 GESTA ABB. TRUDON. 4'.
sexus iiiriusque pene cotidie, maxime vero diebus .\ agens, ne tantus elemosinarum frucliis ocio toius
solenpnibus conlltiebat, ut in papilionibus taber- cederel el luxui, monasterium, quod neqite vetuslate
naculisque frondeis coninatisque (178) hahitantns, neque rimis aliquam ruinam videbalrir miiiari, non
,.oium ipsum oppidum circumsedisse obsidionis sane passus est presumpiuqsortim homiinim tam
specie viderentur, quos prae mullitudine ipsaeoppi- monachorum quam laicorum lemeritale dirui, sed
danorum dointts aliis referl_e,'capere non poleranl; ampliludine lalitudineque majus salis ordinalum
tum mercatorum copia, qui vix in equis et curribus, muro firmissimo columnisque spectabilibus, pul-
plaustris et animalibus tanta poteiant advehere, cherrimo tandem opere, sed. expensis ines.timabili-
quac sufficerenl muliitudini peregrinae. i e oblalio- lms reparari. Videre erat mirabile et relalu eritcl
nibus allaris quid dicam ? Taceam ani u ia, pale- ineredibile, de quam longe quanla hominum mulli-
fridos, Jioves et vaccas, verres, arietes, ores, qtiae tudo quantoque sludio et laeticia Japides, calcem,
iricredibiii multiludine offerebanlur; sed ei liiittm sabulum, ligna ac quaecunque opcrierant neees-
el caera, panes el casei nullo pondere, nullo numero, saria, nocte ac die, plaiTstris et cnrribus gratis
nullo existimabanlur precio, flla argenlea et vix propriisque expensis non cessarent advehere. Ipsi
jam clauso vespere Olympo (179) exhaustus dena- quoque lapides 6S maceriales atque in fundamento
riprum acervus quam plurimos in recipiendoet " grandes alque gravissimi posili Jideliler hoc possunt'
recondendo cuslodes fatigabant, et prelcr id nichil attestari, qui in lota Hasbania cum non. possint
penitus colidie agere B6 sinebant. Erat igitur non reperiri, dealienis partibus comprobanlurapporiali.
iam incomputabilis quam revera ineslimabilis Columnas aulem de Guormatia per Renum Colo-
peregrinorum semper venientium ad allare oblatio, niam usque navigio deduclas, alque aliunde alias
et nomen beali Trudonis frequenlissimis mirabili- plauslrisqite inveclas, lanquam a Cqlonia usqne ad .
busque miraculis ccenobiumque noslrum exuberans nos per terram vehendas populus vicatini, funibus
divitiis, diffamalum plus quam toto Romani orbis plauslris injectis, ardenlissimo sludio rapiebat, et
imperio. Nam si Iicel vera referre eliam credere sine omni bonum juinentorumque amminiculo, pcr
nolentibus, major longe altius, si recto existimare- ipsum qnoque fundum Mosae sine ponle lrajectas
tur, erat per lolum anniim inlegr.um aliaris fructtis catervalim ad nos ymnisonis vocibus perducebau'..
quani omnes, vel niodo vel lunc, abbaliae redilus; Quid plura? Muro vidit consummatiim el tecio
atque hoc non uno aut" duobus annis, sed per totum pene obumbratum, excepta parte aliqua,
lotitiii vitae tempus hejus abbatis Adelardi. Pace quaeinter majorem. turritn ct arcutn grandem
igitur et . abundanlia securus gloriose vivebat, _ anteposi.um continetur.
runctis 8S de regno nobis et nostris revereriliam 12. Necminus interea in edificandis per abbatiarn
exhibentibus; hinc gloriosis sancti patroni mira- aecclesiiset emendis aecclesiaenostrae nobilium villig
culis, hinc domni nostri episc.opi Meliensis virtute et prediis de oblalionibus ad altare fideliler operam
et nobilitale ejus ulriusque bominis. Quaulacunque dabat. Namdimidiumquod habemus in Yillario (180).
esset vrerra "9 in palria eo, quanlacunque discordia et loium quod habemus in Moscha (181) a comite
in regno, securus ambulabai, securus lerram suam , Brunone de Hengebac. aecclesiae noslrae acquisivit
inhabilabat quicunque sancti Trudonis sive servum ' emplum 700 marcis, similiter et lolam villam de
sive ancillam se esse dicebal. Miliies vero, qni de Siades (182), emptam 100 marcis a duce Frederico,
circum adjacenlibus villis ob infestalionem inimi- etquidquid habemus in Harches (183) a comite de
. corum suorum; oppidum nostrum incolebant, cum Musal Alberto, necnon et parlem illius quod pcssi-
adhuc esset sine omni vallo et munitione, tanta demus in Sarchinio. Pro his tamen plurima de the-
tamen pacis securitale in eo manebanl, ut si forte sauro ecclesire dislraxit; inter caelera quidem cali-
. conligissel aliquando eos super. hosles suos longitts cem aureum magni ponderis ct frontein. auream de
processisse, et fugienles , ut plerumque assolel, ferelro sancti Trudonis; aliqua eliam molendina in
redire, hanc preslantis beneficii graliain ex meritis j) vadio posita morte preventus redimere non potuit.
et reverenlia beali Trudonis baberent, qnaienus ex iEcclesiae quasper abbaliam novas edificavit, seu
eo loco cessarent eos inimici eorum insequi, quo . quas reedificari ex parle juvil, sunt haplam numcro
primum poterat allior pars turris monasterii noslri quam nomine : prima major nostra aecclesia ;
videri. secunda sanctae Mariae semper virginis in oppido
.-. 11. Interea abbas.Adelardus secundus sollicite noslro; terlia sancli Gcngiilfi marlyris in eodem;
VARI_£ LECTIONES.
" facere 1*. " vel 1*. t8 que addil D. 89essel werra desunt D. coi.'i rasura 1. nropria D. 61erat
1*. 6Sdeesl D.
NOT&-
(178) Tabernaculae de cbrlina; panni quadam (181)Num Moxhean Mohain lerra Leodiensi in
specie factae. sinislra ripa Mosae?
(179) Virg. ^ln. I, 574. (182) Suye haud procul a S. Trudone.
(180) Num"ViIle-en-Warelin
' comitalu Namurcensi (185) Hbrk ad fluvium Herk inter Diesiet HasseJt,
liaiid procul ab Huy?
47 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS <_3
4. in Alburg (184); 5. in Guimala ; 6. inPire; 1. A censumsuisbenellciarimajorisdampni dampnaiione
in Scafe (185); 8. in Guebechem (186); 9. in cogebat. Quem usque Mctlis semel ex violeritia
11. in 12. in •
Dunch(-87); 10. inStades; Mere; preceptisui pertractum lanto.memore gravatura
Bevinges (18S); 13. in Horel; 14. in Jemapia (189); remisit, ul inibi beatum prolhomartyrem supplicker
domtim -etiam nostram quae est Leodii a fundamenlo exoraret, quatenus prius sommo mortis domi quie-
fecil renovari. Cumque 6S tot el tanlis operibus, sceret, quam Mettis amplius reversus recideret
quas ipsum quoque imperaloris aerarium possent iterum in violenlas judicii ejus manus. Sed et Heyn-
altcnuare, libens sollicitaretur, sollicilus occupare- ricus Leodiensis episcopus (192), luijus Herimanni
tur, tamen a dominis noslras aecclesise et a 64 ly- conlemporaneus, frequentissime ad audienliam sibi
rannis principibus terrae non minus vexabatur vocatum anxienimis terrehat eum, et in pace esse
frequeniibus obsoniis (190) et gravissimis precariis. sine gravissimo dampno minime tandem permittebat.
Et licet oblalionum allaris frttclus interdum per Nam licet canus 6Sloto albicaret capite, et in senium
eptomadam cenlum posset estimari libris, preler vergens omnem emulis viderelur tollere suspiiiouem
quod hac illacque distraxeral audax custodum fraus •familiaris vitae suae, tamen apud eum non penilus
el dampnosa manuum niquarum rapacitas , lamen habebatur acceptus; quod verisne an falsis homi-
inler has illasque sollicitudines et expensas frequen- B num fierel suggestionibus, hoc domino Deo nemo
ter egere videbatur, et egebat intolerabilius, quia novit melius. Hic de abbatia multa suis benelicio
a neminc sibi inde credebatur. Jam enim sanctae dedit, el fidttcia oblationis allaris nichil vel reliquit
memoriaeAdelbero Metlensis 65episcopus, fraler, ut vel constituil qtiod luminaribus vel caeteris neces-
dixi, ducis Frederici, murus el arma paxqtie post sariis serviret monasterii. Jamque eum tedebat vi-
Deum el sanctos et Jaetaabundantia nostri coenobii, vere, cum neque oblatio aliaris neque multus
obierat. Cui succedens Herimannus (191) pro dis- fruclus pinguissimae tiinc abbaliae valerent gravi
sensione, quam corilra Hcynricum 6S imperatorem sollicitudini ejus salisfacere, cessissetque loco Sige-
moverat, eum videlicel qui sub filii sui persecutione berge (193) intenlus animo, si eum nou relinuisset
Iongepost, islis pene omnibus jam defunctis, Leodii prepbsiii ejus Gerardi [nomine cura et devolio.
6S anno 1082. inc. dom.,
profugus obiit, gravissimis exactionibus abbatem Quievil tandem in pace
colidie, ut ita dicam 6', exossabat, a;cclesiasque et prelalus aecelesiaenoslrae 27 annis.

EXPLICIT LIBER PRIMUS "> -INCIPIT SECUNDUS.

l.Poslobitum abbatis Adelardi secundi niala gra- C contumeliam, vitam siiam magis magisque dislen-
vissima et doloressuperdolorem mulierisparturientis denles in luxum et desidiam; itaque ceecilale sua
apprelienderunl aecclesiam nostram, qualia non sunt et conleniptu miseralionis Dei vim tandem fecerunt
audila in toto unquam mundo ab illo famoso sub paiientiee ejus el longanimitali. Nam quod periculo-
filoet Vespasiano Jherosolimorum excidio; quac sissimum est, alque irae Dei maximum incilamcn-
m hoc secundo Jibro altiori repetenda dignum duxi tum, nolebanl inlelligere suispeccalis aecidere Dei
principio, ut directa per ordinem verilatis semita super se flagellum, sed eorum tanlum hominum,
viantem gravatum longo plano relevet vesligio. • per quos Deus puniebat in eos suis contemptum.
Siquideni pius multum et patienlissiinae longanimi- Unde faclum csl ut agitali tandem inlolerabilt 'tidi-
talis dominus Dcus non precipiti ira, neque subito ciorumDei lurbine, dispergerentur diversis partibus
furoris sui lurbine slalum everlit aecclesiae nostrae; orbis terrae , longiusque multo ipsis corporibus
sed " niulta diutlssime suslinuit miseratione ler- exiliarenlur quam infami iiomine prius vcnlila-
ruitque signorum et miraculorum incessanli per rentur.
annos plurimos formidandaque formidine. Sed qui 2. Igitur," ul superius dixi, miracula ad sepul-
tunc eranl temporis., palienlia Dei abulebanlur in elirum beali Trudbnis, quanlum licuil quantumque

YARIJE LECTIONES.
"!_.« 1. D. dmn 1". °4 deest 1*. 6Bsecundus sddit D. et recentiori manu 1*. 6ei. m. H. 1*. HII. addit
recentior manus in 1. 61-ut i. d. desunt 1*.addunt 1. D. 6(1canis1.1*. 608. Id. Dec. superscripsil inter.
V. 16desuntD. " sed—formidine desuni D.
NOT^E.
(184) Testeiu Stepelino qui miracula S. Trudonis (190) Est coiivivium quod vasallus cerlis lempo-
sonscnpsit, pagoMasualensi;vid. Ghesquierl,55. ribus domino parare debet.
(185) Schafren. (191) Sedit annis 1072-1090; vide Lambertum
a
(186) Webecom haud procul Diest. et Bernoldum.
(187) Donck. (192) 1075-1091; efr. Ann. Leod.
(188) Beringen in provincia Limburgensi haud (193) Monasterium rigidioris disciplinaeab Ahiiefee
procnl a Diest. constructum ad Sieg fluvium.
(189) Genappe in Brabanlia.
*9 . GESTA ABB. TRUDON. 50
liumana induslria facere potuit, occulta fuernnt A forte decepti digne plecterentur regularis
disciplins
usqtie ante paueos annos obilus domni Guntramni sententia.
abbatis. Intelligebat enim lanquam vir prudens non 3. Ad boc ruinosiim peiilnra. ascdesiae precipitium
evenireea suis neque suorum meiitis, sed ammoiii- accedebat grande, utila dicam , liibricamenium ,
lionem ea esse devilae et morum «ui suorumque " videlicetquod de hac vita sublrahebaiilur colidie
correclione, quojiiam signa dala esse infidelibus sancli et religiosi viri, qui nutrili fucranlsitb di*
non fidelibus legerat. Satagebal ergo quam plurimuin sciplina abbalis Guntramni; quanloque corum im-
fra.trum numerum augere et merituni„ quapropler a minuebalurnumerus, lanto presumptio et indisci-
liberalissima manu omnipotenlis largitoris hanc plinatio invalescebat ainplius. Qui vero de illis
oblinuitbenediclionem, ut omnibus diebus vitae ejus. supereranl, admodum pauei sibi solt cum dolore
pax et, abondaniia comitarentur ejus studiosam vivere, ct de juvenum.insolenlia necaitdere mulire
religionein. Defuncto aiilem eo (an. 1055) et.succe- Quidpudore el reverenlia noslri ordinis lencor ?
denle abbale Adelardo secundo, coeperuiit haberi Quanio longius ferebatur relatione peregr.inoriim
miracula.et virtutes sepulehri beali Trudonis non gloriosa celebritas niiraculorum sancti Trudonis,
lam timori et revefentiae, quam ostentui el populari tanioel riostrorum.repr.chendebatur secularitas ex
"
gloriae. Frcquenlabat eniin sepulclirum.ejus infinilus. • levilate morum et abusione indisciplipationis. Erat
peregrinorum nunierus ; nequediebus lantiim sin- enim summa oporlunitas quibitsque nostri ordinis
gulis., sed eiiigiilornm dierum horis et' scripulis perire volenlibus ex peregrjna, ut dixi, veniente et
guperveniebal inultitudini , atque noctis medio abeunte miiltitudine, lum ex confracli monaslerii
grandisona fiebat venientitim el abeuntiiim inquielaj vasta reparandaque ampliludine.
tio.. Vellenl nolicnt fratres , per omnes clauslri 4. Etquoniani quicquid a discipulis deljnquitur
irrumpebant paiies, maxime quia aqua noslri qui a<l abbatem respicere bealusBcnediclusUsiificalur,
adhnc superest pulei dicebalur potata .in nomine exlendit pius et caultis salulis nqslrae monitor
srnicli Trudonis fieri medela, aique fiebal acceden- manum s.uamad percutiendum abbatein Adejardum,
t.ibusad eam langukiis; sed et leprosi ibidem de ea quia remissius mullo agens quam necesse est ani-
loii referunlur nonnijnquam fuisse curati. Quid mabiis, non opponebat sead lanltim animaitim pe-
multa? Oratoriuni, cliorus, lemplum, claustrum, riculum el ad avertendiim immineiiiis furcris Dei
pratum nocte diequenon inveniebalur a multitudinei exierminium. Percussil igitur euni Dominus sen-
vacuum, quaritmperslrepenlium conlinua inquielaiioi suque alienavit, ul eiiam inlcr signa et miracula,
magnae fiebal molesliae el ordinis iinpedinienlo rp quibus per bealtim -Triidoiiem viiam noslrortiin
senioribus.solitisel volentibus Deo servire inquie.e emendandam coiidie ammonebai, ex hoc amnionitos
et sileniio. Jtiniores vero, quibus tedio eral religioi fratrcs lcrrerel, territos animadvertere faceret,
et disciplina odio, gratujabanlur piius occulte hac: quod eorum peccatis facienlibus ille sensu csset
quasi necessitate se magistrai regulae mandaia alienalus, cujtts diicatu regi debcrenl nutantes eo-
praaterire. Accessu vero lemporis et frequenlissimoi rum gressus. Dtictus itaque est Leoditim ad mona-
usu peregtiiiae. mulliludinis , landem inverecunda^ slerium beati Lniirentii, ibiqiie frenellcbriim more
frontc coeperunl ad libitum cttncia agere; locorumi faclis mullis diebus in cripla bealae Mariae semper
indiffereiiierabutebanlurqualilatibusetlioraruiv. tami Virginis.^urari landem meruil ejus intercessionc
incompetenliuni quam competenlium vicissiludinibus,, ad sepulchru.nibeali Wulbqdonis episcopi (194). Sed
senoriuni. increpationes indignanli supercilio respue- nequesic sentire voluil noslrorum mala caecilas,
TC.in ipsum quoque abbatem interdum indecenler: quam pie, quam caute mantim misericordiae porri-.
prolervire, qnodque primum in anima monachi totiuss geret cis divina misericordia, iii ilagello sui capilis.
perditionis radicabile-est seminarium, et snpremumi periculuni ammonens lotius corporis. Quin magis
exterminandiordinisvixqtie unquam evadendum ex- impelu irrevocabili ferebanlur ad omne quod eral
cidiu.m,interea illicilisproprietalibusardenlerstude- - p[ eis desiderio el voluplali, capta , ut superius dixi,
re, eta secularium personarumaccessibus velmedio- oporluni.tate ex circumstrepenti peregrinorum mul-_
critei.non abstinere, audere quod non expediehat. titudine atque ex vasla fracli monasierii amplitu-
Hincquosdam superbi sanguiniseffrenabaltumidare- dine. Turri quia si quid forte concupiscentiae,a cu-.
cordatio, binc quibusdam lenocinantibus modo sub-- jusquam deerat, supplebal singulis ad placilum suao
murmurata modo palam objecla accendebat ejusdemi pruriginis effusissima oblalio sepulchri beati Trudo-
faslus suggestio. Quorum inpunilasaliosanimoelsan- nis; non euim noxias manus a tanlo sacrilegie
guine degeneres audaciores reddebat ad similia _aut t coiilinere curabanl. Latere isla omninonon potue-
rea ora commitlenda, et impalienliores elficiebat, stii runt dominos nostros, scilicet Mellenscm el Leo-
VARI.E LECTIONES.
13 que deest.I*. '* concupenscieniie 1*
NQT-E.
(194) Leodiensis qui obierai anne 1021.
 !5. RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 52-
dicnsem episeopos, quin immo invidorum delatione ^ dimus monachh, ut regulceprevaricalio ipsius auclo-'
majora salis verilale coeperunl indecredefe, abba- rilate et sententia emendelur, ila tamen secundum
temque gravissimis exactionibus et frequentibus eandem regulam, ul rubigo vasis sic abradalur, ne
audientiis supra posse gravare. Nam clerici, quos tesla humanm fragililalis penilus comminuatur.
in exiciale malum suum parvulos educarat inter. Peccatis quidem nostrh exigentibus, licel sero lamen
scolares pueros noslros stulta abbatis seniorumque recognoscimus. factos nbs esse obprobrium omnibus
indulgentia, rem sibi ex prima familiaritate nimis per circuilum. noslrum, non tamen cuiicla vera esse
notam cum augmento deteriore per mullorum ora, qumJoquunlur adversum nus malignm lingum odio
spargebant, ipsosque episcopos modo litterarum iios habenlium: Quapropter si canonicum hoc est,
iransmissione, modo presenii suggeslipne in no- si regulm noslrm consenlaneum, si veslrm religioni
slrorum omnium ejectionem et aliorum monacho- debilum, si usibus mcclesiasiicisusitathsimum, date,
rum introductionem veliementissime accendebant. oremus pronhque tam mentibus quam corporibus
Quorum impudentes Hnguae atque impudentiores imploramus, date, supplicamus,dale, pihsimi dotnini,
lilterae plus caeleris omnibus delaloribus, plusque nobis abbalem, quoniam nosler defunclus est. Cum
ipsa fama rem semper augmentantei nostris qui eos dalus ilte nobis fueril, de omnibus quibus infamali
edticaverant exiciales, ut dixi, fuere. Unde faclum B sumus,quibusquehodieaccusamurtamfalsisquam'veris
est ut duo supradicli episcopi, Mettensis scilicet vocibus, magislra regula ipso (197) ordinanle, vobh
Herimannus el Leodierisis Heynricus, pari in unucii etiam si placet presenlibus, salisfacere et emendare
coiispirarent consilio, qualenus, si .supersles adhuc parali sumus. Qui si prius cuiquam inde respondere
defungeretur abbas Adelardus secundus, riunquam debemus, sanctushte veslerdecernat conventus. Ele-
nostris ex nostris abbas darelur, sed1ad evacuandam clus nosler, cum non tantiim careal crimine sedomni
irreligiositalem eorum , alius aliquis religiosus eis quoque tnala suspilione, isque nulla possit auclorilale
introducerelur. Bonum siquidem et utile eonsilium, respui, si noslris lanlum, licet falsis, reprobalur cri-
si magistra discretione et non ira vindice esset minibus, detur nobh quicumque vobisplacuerit alius.
consummatum. Quidplura? Non contradicimus, quin libenter annuimus, dum-
5. 8 Idus Decembris abbas Adelardus .secundus modo habentes caput purgari et emendari sub oculh
defungitur, fralrum electio Mettis respuitur, 3. 7i • ejus exhis possimus, quibus vel presenles vel absenlcs
Idus Augusti in capitulo nostroab utrisque episcopis arguimur.
cum religiosis lam clericis quam monachis conve- 7. Et quidem erat eleclus ille vir peroptimus, prti-
nilur. Afluii et abbas Sancti Laurehtii Berengaritts dens et religiosus monachus, humana diviuaque
(195), et magnae vitae et nominis Franco, magisler C pagina adprimp erudilus, diuque loci noslri prepo-
scolarum Sancli Lamberti religiosus (196). Recitan- situs, nomine Gerardus , ex discipulis Guntramni
tur sub omnium audienlia delatrices lillerae ab ini- abbalis superstilum adhuc unus. Sed lanla ftieral,
quis illis clericis maleque nobis familiaribus dalae, prob pudor 76! infamia eligentium, jut prejudicans
asscribuniur illis et illis de nostrls aliae atque aliae prevaleret adversus electi merilum; quoniamque
criminaiionum infamissim_e nolae, deinde omnibus Dei benignilale el palieniia abutenles, aurem cordis
pro bac infamia fralribus in commune preeipitur, ut a clamore ejns diu aveiierant, effectum petitionis
exilio lqnge lateque per diversa coenobiaferantur. suae, licet juslae, licet regularis, justo. tamen Dei
Tolum pbndus capituli die illa in nostros conver- judicio assequi non poterant. Quid plura? Solvitur
titur; non enim erat.qui misereretur qttibus jam landem die illa capilulum cqm ira magna etindi-
dudum eaecilaie sua obduratis longaninius Dominus gnatione episcoporum.
tandem invehebaiur iratus. Tamen petita vixque 8. Ratione et regulari auctorilale se premi dissi-
impelrala audieiilia, unus ita respondet'pro om- nsulanles, tameii occulle ingemiscebant, sed tam-
nibus : quanrministri irteel virgafuroris Dominiin nostros,
6. Licet peccata noslra, o doniini noslri et episcopi, etiani volentes asseiiliri non polerant. Salagebant
vosque sanclus lam clericorum quam religiosus abba- ergo lota dieilla simul, ut qui ferri in exilium relucla-
tum el monaclwrum conventus, aiienent pia corda rentur, viribns el ignominiose sequenti die de mp-
vestra q nostri miseraiione', tamen debilq justicim naslerio et bppidoejicerentur, utqueejecti miseratio-
piique judicii regula nunquam debet\vacare ab uni- ne,humana a nulloreciperenlurvelin hospitio.Pro-
- versali matre virlulum, sanctadiscretione. Si a regula
gressus inpuplicum episcopus Leodiensis Hsynricus
sancli Benedicli quam professi sumus hactenus ui- slolatus auctoritate episcopali per bannum bmnibus
cunque deviavimus, iccirco regulam dalam esse cre- in episcopio suoprecaepil, ut et hospiliq eis non in-

j
' VARI^: LECTIONES.
1413. D. '" dolor D.

NOTj;,
(195) Qtii praeerat suo monaslerio inde ab anno (196) De quo vide Mon. Germ. SS. IX, 2.
1076: cf. Ruperli Chron. Sancti Laurentii Leodiens. (197) Scil jbbatc.
c. 4i.
S5 GESTA ABB. TRUDON. 54
dulgerent, et quicquid habcre inveiiirenlur primo A , enim iili requiieitdi V spnt, quatn** atiqui de alienh
illis obviantes impune disiraherent. Res miserabi- mcdesih preferanlur.. Habeal unusquisque fmclum
iiter miseranda, et nisi judicio Dei accidisset, nullo summilitim in mcclcsia sua, in qua suam snper oninia
Rei et lioniinum judicio suseipienda. Sed ne forte ofjiciatransegh mtalem ; in aliena stipendia minime
in judicio duorum islorum episcoporum pccultum atler** obrepal, nec alii debiiam alter sibi qudeal uen-
l>eijudicium videamur reprehendere, sinamus cttm dicare mercedem. TI_e sunl aueiorilalcs scdis apo-
reverenlia justum judicem Deum peccata nostrorum siolicae.
perislospunire; hoc lanlum ad miseriam eorum 11. Quod si quis dominum istum el religiosum
veracilerreferamus,.qiiodeliam non inleliigentes ?6 quidem virum,_Lanzonem.abbalem, ex eo conalur.
minislros iraeDei el virgam furoris Domini se esse, .defendere, quia faciente ipsius famosa religiqne con-
csse tamen meruerunt et pro peccatis suis peccala senserinl in eum duo episcopi isli de violenla ejus
aliorum punire, atque ita, ut 11011 modo hoc fierel in nosiros prelatione, audiat se inde redargui .hac
sine reverenlia monachici ordinis, sed eliam sine .cjusdeni Nichqlai papae ad eundcin Egilonem aucto-
compassione in homines peccatores saltem exlremae ritale: Quid aulem, inquil, suffragalur consensus
Iiumanitatis ". Qttae enim regula, quis canon, quis ephcoporum, ubi non pro regulis paternis,. sed conlra
ordo, quae leges hoc auctorizant], ul defunclo suo "J regulas adunalur ? Et paulo post: Cujuscunque ila-
alibate monachi abbatem regulariter petenles, et que sil sanclitalis dono quilibet predilus, alienos non
quicquid de eis vel fania menlilur vel veritas per- debet labores preripere, guippe cum jubefur nichil eo-
liibel rs, secundtim Tcgnlam suam vel purgare vel rum qum proximi sunt aliquo modo concuphcere.. Eo
emendarevolen.es, ire anle datum abbatem al) epir ipso enim quo quisque alleri perlinenlia jura surripil,
scopo in exilium compellanlur , el nisi asseniiant, sanctitas gralwm perdit; nam qum sanctilas vendicat
slola et banno omnes in episcopio ehris,iiani ab mercedem alleri debilam ? Qum sanctiias alterius sibi-.
eorum hospilaliiale. interdicanlur? Sed cum reve- met fructus usurpat ? Conlra lias aecclesiasticas au-,
renlia, ul diximus, juslum Dei 'udicium in istorum. cloritales et sedis apostolicae interdictiones,- licct
injuslo judicio suseipiamus , proximioremque Dei sanctus, licetjuslus, licet religiosus, licel suffragante.
clementiam indubilanter credamus esse erga illos, illi duorum episcoporum consensu, peccalis nosiro-,
quos dignalur corripiendo flagellare, quam quos vo- rum ila merentibus, domnus Lanzo abbas esl super
luit ministros irae suaeet virgain furoris sui esse, si •nostros introduclus. Donum lamen rerum lempo-
tamen in htimilitale conscientiae sua. sciunt corre- raliuni et cura commiitendartim ei animarum dila-
pliqnetit Dci suscipere. tum est ab episcopis usque 9. Kal. Sept. Die vero
9. Episcopi igitur nec juslae pelition.i noslrorum capiluli convenerunt in chorum ad vesperos omnes-
acquiescentes, nec Deum in se.nosiros persequi pro. confratres nostri, vestientes chorum formosis viris
peccatis lam suis quam noslris inlelligenles, spreta magnarum personarum et erudilis, apprime in.pm-
noslrorum digna eleetioiie et quae rgprobavi 11011 nibus officiisaecclesiasticaruin instilutionum. F^hs,.
non
poleral aliqua regulari objectione, sicutjam dudum quidem aecclesia tot et talibus et lanlis viris,.si
deliberaverant, sequetfti die, slupenlibus oculismo- iralum habuissent sibi Deum palrem pro peecatis.
nachorum, inlroduxerunt in monasterium noslrum suis, vel iram ejus scissenl portare in humilitate
Lanzonem quendam de ccenobio sancti Vincenlii cordis el contrit.ione carnis. Sed quid moror?
Mettis abbatem, Tiruni quidem religiosnm et iiuer 12. Eadem nocte inlelligenles ab amicis quod se-
religiosos nominatissimum, at nichil religioni ejus ' quenli die violenter et contumeliose trudereniur.in; 1
detraxissent, si tamdiu a regimine -ccenobii nostri exilium,si in claustro essenl iuvenli, pavore.disso:
abstinuissent, donec canonica aucioriias etiam re- luti — ut esl humana nalura cl maxime formidolosa
pugnantem eum ad id perlraxisset. simplicilas mouachonim — fuga sibi consuluertiui.
io. Nam nisi me fallunt aucloritales sedis aposto- Unus tantum eorum Ltiipo nomine, exilio sibi magis
licae, scilicet Cceleslino papa precipienie, necnon *, quam fuga electo, l.ansmissus est Leoilium sub.
et illnd idem Nicliolao papa ad Karolum Francortim Berengario abbate apud 82 Saiiclum Laurcntiiiiii ;
regem(198)et Egilonem episcopum Sennensem paucissimi vero cum abbate Lanzone reinanseruiil,
muJiiplioiler iterante (199): Illicitum est in alienai Gerardus scilicet preposilus ille nostrorum elecuts,
stipendia quenquavi obrepere, el ex transverso venien- necnon etBligerus, lleiimannus quoque senior ciim
tem in caslra inler quai non miiilavil ducatum arri- alio Ilerimannonepole suo, aique Engo, qui paulo
pere. Tunc landem alter de altera eligendus esl mccle- post missus est Mellis in exilium, ceterorum verq,
S.i-.
sia, si de chitalis ipsius ctetjcis vel nwnachis nullust plurimis p.er Flandriam et Angliam, Daliani et
dignus inveniri potuerit, qui ordinandus sit. Primum1 xa__j_a.m.regnum quoque Theutonicorum dispersis. ' '
VARIJE LECTETNES. •
80 " 8J
'6 indulgentes D. " necessiiatis D. ,s prohibet 1*. " reprobandi Mansi. ul Mansi. deesl 1\.
*" ad 1".
NOT.E.
- (I98)Nicolai 1 ep. 20 Mansi XV, 391. ' -
— , _,,"..,
vcrba Loelesnnt
. (199) Nicolairep. 21 in Appendice aptid Mansi XV, 5{»3.Tunc mcrccdem-smrt l8.
55 RODULFI ABBATISS. TRUDONIS 5G
Pars minima, lmbilu sibi relento, per diversa coe- A _ lumque ftiit, non dicam infoiiuiiiuni, sed ul dixi""
nobia hospilabalur, pars maxima, nichil sibi de occultum Deijudicium, ul deuna donuiiicula, longe
monacho relcnto, presbiierorum more per diversas qtiidemposila, in loto oppido nosiro soluin nostrum
parrocbias vagando ferebatur. Sed et Leodii el conibureretur monasterium. Globus nanique arden-
Coloniae, posl irae Dei super locum nostrum poeni- tis straminis altissime se atlollens ah incendio flam-
lentiam el reddilam noslris miseralionis sua? gra- mivomanlis domunculae, dicitur visibiliier tandem
liam, vidimus nonnullos eorum inter clericos sub corruisse super niduni cyconiae in una duarum lur-
clericorum habilu consenuisss in ordine canoni- rinm, quae est juxia orientales absides in auslrali
corum;Leodii in monaslerio sanctaeCrucisiiecnon lalere* ; el oppidanis ad clausum osiium monaslerii
et sancti Johannis, Coloniae in monasterio sancli concurreniibus, sed fratribus caiisam nescienlibus,
Georgii. lanidiu prolelatum iliis esse inlroilum, donec vis
13. Inlerea Lanzo abbas duorum fullus auclori- ignea inexpugnabile sibi preoccupassel lolius domus
late episcoporum, ccepit strennue de iemporalibus iinperiiim. Cecidit igitur taiidem, cecidit illud mo-
et spiritualibus apud nos agere, advocata sibi de nasterium, cujiis simile amplius noslrum non habe-
Meilensium 83 partibus religiosoruni monachorurn bit coeiiobiuin, illaeque mirabiles columnae, super
mullitudine; sed nescimiis quo occullo Dei judicio, B quibus labor, expensae,siudium, opus, pulchriludo,
gravissima contriius esl divinitus8*adversitate, dum mnguiludo referri digne vix polesl, iia funditus igne
liumana nimium forsitan elevareiur prosperitale. resoluix coTrueruni, ul de duodecim reformuri non
Nam tercio prelaiionis ejus anno (200) stiper no- posset una similis prelerilarum. Sed a lani lueuiosa
stros 7 Idus Marlii (an. 1085) combuslum corruiC< descriptione paululum bic jam respirare oporlet,
mirilicum illud et pulclierrimum operis monasferium £l secundi libri fine lerminalo, ad lerlium inchoan-
nosiruin, quod incomparabilibus in Iiac lerranostra, dum molestum animum recreare clemenliori olio.
columnis, et leciura irrecuperabili pene consunima-, * Siia ad dexteram
capelle Saneli Trudonis in su-
verat pia soHicitudoabbatis Adelardi secundi; tan- periore margine addidit inlerpolalor 1 '.

EXPLICIT LIBER INCIPIT TERTIUS.

SECUNDUS,

1. Dum86gravi sollicitudinum mearum pressura C bustum est monasleriuin noslrum, scilicet 7. Idus
urgeor, tenue niniis viliterque scissum ipse repre- Martii anno videlicel dom. inc. .085"**. Hildebran-
bendo, quicquid in bac ordita tela lexuisse videor. dus papa, qui et Gregorius92est appellatus, etllein-
Sed quid? Si talis non fuerit rcs peracta, ut digna ricus 93 Romanorum imperalor, qui Leodii obiil filii
sil iia permanere, tanium sallem confcret ex sua persecutionem fugiens, gravissimis discidiis regnum
vilitate, quod quandoque coget erubescentem se in el saeerdolium hac illacque miserabiliter dislrahe-
melius stilum commutare. Interim, Ieclor; ani- bant9i. Quare imperatorfavenlium sibi episcoporum
madverte quod scribitur, non quam bene scribitur. Mogontiae95concilio habito, suique papae Clementis
Anno igiiur doniinicae incarnalionis 1082 obiit ab- appellati, Ravennalium 96scilicel archiepiscopi, au-
bas Adelardus secundus 8. Idus Decembris ; 3. vero cioritate, ulsibi videbatur, roborato, Herimaiinum
Idus Augusti capilulum actum est super confratres Meltensem episcopum hostem imperii puplicumadju-
nostros a duobus episcopis, Herimanno scilicel Mel- dicalttm, quoniam 97sequi conlra imperalorem vi-
tense et Heinrico Leodiense ; qua | nocte dispersi debalurGregorium; abjudicari fecit 98in eodem con-
suni omnes confratres nostri preter paucos, quos cilio lotoqtie alienari Meltensium dominio(202), ab-
superiusnoiniiiavi8'. 9. autem Kal. Septemb.S8(201) baie 99 quodam Sancli Arnulli Mettis Gualone diclo
Lanzo, abbas Sancti Vincentii Meltis, ordine 89quo O episcopo100pro eo supposito101.
eecundo libro disserui90, abbaiiam nostram regep- * Anlc hos vero annos Cum
interpolalor una linea
iJam suscepit; lertio vero anno inlroilus ejus cotn- erasa i *.
VARI_£ LECTIONES.
83 Meilensibus l*. sl Anno Donvini1085 abbas Lanzo gravi atliilus esl scripsit inlerpolator V. duabus
lineis erasis. 6Sul.d. desnnl i*. 86qnani 1' S7 nominavinius D. 88 Anno sequenti addit inierpolalor in
ritsura V. 8' memdraio addit D. 90qno ^-disscrui clesunl D. 91 iia D. 9S VII adclunt D. et interpo-
Itttori'. 93IIII. rec. man. in i. 8l dislraxis se.nt inlerpolal. in rasura V. . 98 rasura 1*. S6 Ravennen-
siiim D, 9' 98
quoniam — Gregorium desunt D. minterpolator l"-. fecissei. 99 abbalem quendam interp.
1*. 10° Gualonem dielum episcopum inlerp. 1*. supposuit inlerp. 1*.
NOT^E.
(200) I. e, anno 1086. Si revera ut cx sequenli- exbibenl codices el Dachery, ex antecedentibus II,
bus pntet coinbnstum esl nioiiasteriiini anno 1085, 11 patel.
erravit auclor in computondo abbaiis ; erat annus (202) Vide Sigebertum ad htiiic annum et Mansi
secnndus. Cf. eliam infta IX, 29; X, 15. XX, 613. De Walone <vide Hugonis Flav. Cluon.
(20!) Ila legendum esse, 11011Deceinbrh, quod
 57 GESTA ABB. TRUDON. 58
2.. Interea Luipo, unus de fralribus nostris, ille A sibi vita. presidium fecil. Quae res perniciosissimum
inquam qui Leodii apud Sanctum Laurenlium exilii postea exemplum nostris exlitil, fiducia lanli presidii
senteniiam susceperat, fuga exilium evadit, neeessi- faclis rebellibus in excidium totius loci nostri; non
latequidem ea, quia Leodensium episcopum longius tamen vir religiosus ila 106 intellexi.t, cum eam
eum velle in exilium mittere sensit. Qui cum per ascenderet, qui nicliil ex ea nisi vitam sibi servan-
omnes quos utiles sibi fore existimabat, per ipsum dam cogilabat, donec episcopi auxilio salvus evadere
qtioque imperatorem 'apitd abbatem Lanzonem omni possel. Sed sediliosus populus nosier et ad omne
humilitale ageret, ut receplus in claustro suo, quo quod est lurbae et discidii levissimus; liujus viri ne-
nutiilus ftierat, ordine quo el alii vivere posset, cessitalis leviter in malo potuit meminisse, oblata
nullo modo impetrare valuit. Atille cumparentibus sibi rebellandi et calumniam faciendi occasione.
suisLovanii, inlerdum vero Salecliem aliasquenon- Unde ipsi aliquando meminimus, et posl presentes
nunquam — nobiliterenimnalusfuerat—depatrimo- vidimus, non solum oppidiim nostrum incendio
niosuo tristis elmerens 10"vivebat. Sed auditisinimi- prorsus conflagrasse, verum turris hujus occasione
citiis, quaeinlerimperaiorem eiHerimannumMetten- plurima miserabilia in eo accidisse cum bumani san-
semobortaefuerant,et quiaabjudicalumilliepiscopa- guinis larga effusione (203).
tum iriiperalor cum omnibus appendiliis ejus,. simul " *F. Igilur quidanvde fralribus noslris, qui prela-
etiam et abbatiam noslram eadem lege habebat in lionem Lanzonis abbatis ferebant invili, ad Luipo-
manu sua 105, loculus fralribus noslris qui Gande nem slatimseconverlunt; beneliciati aecclesiaepreler
in monasterio sancti Bavonis exulabant, necnon et paucissimos, necnon et oppidani- fidelilalem ei fa-
quibusdam qui abbatem Lanzonem aliquanlum cum ciunt. Lanzo inlerea lelanias rogalionum (204) inlra
eo morati tandem effugerant, simul eliam aliquibus parietes templi agebat ctini paucis monacliis; Luipo
qui cum eo adhuc erant, ut multa interea hacillacque per campos, ttt mos est, cum multis de fratribus
preteream, ab imperalore tandem oblinuii, ut susce- nosliis et turba laicali. Ilomines nostros ad hujus-.'
plo dono abbaliae nostrae de manu imperaloris, per modi sediiiones facillimos, et niodo hac niodo illac
duos comites ejus in eam inlroduceretur, Gerardum levissime devios usque ad noslra quoque tempora
scilicet de caslello quod dicitur de Guassenberge10*, invenimus; quod el inlerdum: gravissime experli
et Gozwinum, avunculum ejus, de castello quod sumus, quam diu de monachis noslris superfuil vel
dicitur Heinesberge. Haec autem ea geri videbanlur unus, qui conlendere de abbalia nostra molirelur..
ratione, quia absque electione Jomnus Lanzo in- Quid moror ? Frangunlur landem ab hominibns
troierat, fratrum eleclioni superpositus, episcopatus- Luiponis fores monasterii versusclaustrum, et abba-
u
que Mellensium, qui Herimanno abjudicalus videba- lem Lanzonem intra lurrim coaclum ostium exire
tur, in manu imperatoris, habehatur, cujus capiti non permillunt. Tanlam eum- in ea necessiiatem
inherei '^ noslra abbatia. Quare imperalor Lanzo- audivimus susiinuisse, ut aliquot diebus a pauperio-
nem lanquam invasorem removere posse sibi vide- ribus mulierculis per fenestras aleretttr grosso e_
1""r
batur, el fralribusnostris suum eleclum dare. No- arido pane, vasculoque parvissimae refocillarelur
stro tamen judicio non videtur coherere baec ralio; aqnae. Sic et sic, et haecet illa per 15 dies sunl inter
cum si quid conlra canones aclum esset ab episcopis eos acla. Quinto decimo demum die, in qua fuit 1CB
in noslrqs, de Lanzone aposlolica prius cobercendum secunda feria pentecosten, 5 scilicet ldus Junii,
esset aucloritale, quam illicita iinperatoris polestate. misit episcopus Leodier.sis alibalem Berengarium «5e
Sed apud morlales per mortales nichil juste ralio- coenobio-sancli Laurentii Leodii, el astu simplici
nabiliterque igitur, cum ralionis justiciaeque regula ereplum abbatem Lanzonem de noslra turri, cum
Deus judex juslus vicla palienlia insurrexerit iratus. eodem abbate mnnere fecit Leodii in jnonasierio
Hac lamen ratione etordineLuipo abbatiam noslram sancti Laurentii. Fecit etiam ibidem servire ei qttic-
loa (205) et in Jema-
primum visus est intrasse; qui si tum el poslmodum quid habere videmur in Sesnin
gratisctper ostium inlraverii, testabuntur, sequeniia pia et in.Villario el in Orele (206), deliberans interca
ipsitts operis. Intravil igilur 7 Kalendas Junii, (an. quid de Luipone ageret. Post haec nichil moralus
1085) in pompa magna militum, qua die secunda Luipo Metlis proficiscitur, et redditum Gualoni ba-
feria fuil rogationum. Cujus lirannidem Lanzo veii- culum, qui super Herimannum episcopus ibi diceba-
tas intra parietcs se conlinuit, lurrimque preoccu- tur, ab eodem recipil, presentibus ibi de fratribus
pans cum paucis monachis viiae sibi eam solalium noslris muliis el de oppidanis melioribus. Episcopus
uo Luiponis con-
fecit. Primus quidem ipsefuil, quiturrim nostram Leodiensis hanc presumptionem
YARI_E LECTIONES.
101vixit qui sequenli anno scilicet 1085 interp. 1'. ,oa suis D. lov Guasleiiberge 1*. los inherebat
'°6 deest i\ 107a. r. 1*. los Mt — Jttnii desunt D. '"9 Seiii I*. Sesuin D. u" de hac prxsum-
t*.
vptione D. NOT.E.
'
(203) Cf. X, 14, 15., (203) Seny haud procul a Huy.
(2041 Qu£e celehranlur aiile Asceiisionem Chri- (206) Orcye ,inier Sanclum Trudonem el Leo-
sij. dium,
59 RODULFl ABBATIS S, TRUDGNIS 60
iemplumque accclesiaesancliLambertisuislam abba- A oecupaiae etim a retlilu arccrel, donec dominus
tibus quam archidiaconibus totique simul aecclesia. eortini Luipo ah imperatore pace habita rediret.
coiiqiiesius, eorum judicio Luiponem excoriimuniciU Tantatpie erat caeciiasjudicio Dei eorum, qui vide-
17KaI. Julii, oclavis scilicet Penleco.sten, omnesque banlur in oppido noslro sapienliores etnalu majores,
-adherenles ei_ ut non altendere vellent, qtiam pessimum finem
4. Heu ! beu ! Nunc, nunc invalescit materia de haberetj quod donius Dei, illis cooperaiuibus atit
miseriaVum nostrarum miserrima relalione, sub consetilienlibus sive non resislenlihus ,t fiebat mili-
•ciijus pondere mens collisa hebiludine sua slilum ium prcsidium, quin iimno spelunca lalronum et
"quoque bebetem facit, horroreque informis monslri sacrilegorum refugium. Cceperunl inlerea novi illi
et enormis maieriae timel in lucem prodire. Dicen- castellani edificalam sibi mimiiionem possidcre,
dum onim hic eril post primam et miserabilem illam •multo Dei conleriiptu et rerum cecclesiasticaruin
mirabilis quondam flanuua faciente templi nostri abusione. Nam cortinis et tapetibus, quibus tunc
ruinam secundo vix anno, et quasi calidis adhuc multis et preciosis abiindabat nostra aeeclesia, vela-
lempli cineribus, quomodo tolum oppidum nostrum banl undique exlerius novae edificationis suaecirca
in una qtiasi favilla corruerit, el humanus sanguis lurrim ambula.oria, sub illis el circa ea proiegentes
non niodo peruslos semirutosque templi parieles B se ab aesiivalissolis ardore, et bibentes. et mandu-
Ciedaverit,verum alliiis Iargeque supra ipsas altario- cantes dormientesque in eis luxuriose. Nam spacium
ritm crepidines roraverit. Jgitur Luipo quid facerel? monasterii, quod est a lurre usque ad arcum pri*
Episcopum -Heinricum inexorabilem prorsus sibi mum ante ipsam turriin, munilioni suas quasi ante-
Yidel; rem igitur suam ad imperatoremiteruin murale conjunxera.il, el per fenestras trium simul
atque ilerum refert. lmperator in turbato sibi re- posilarum lurrium trabibus ingenlibus longe porre-
gno et sacerdotio egre occupatus, rem ejus usque in clis, in giro exira lurres placidum aspeciu compo-.
curia Aquisgrani differl. Fit curia in natale Damini suerant ambulatorium. Ibi, ut dixi, corlinis et tape-
(an. 1087); assunt episcopus et Luipo. Longus inler libus caelerisque aecclesiasticis ulensilibus luxuriose
utrqsque post et arite imperatorem verborum confli- nimis abutebanlur. Censum quoque el annonam quas
ctus; cedit tandem episcopus, victus lerrore impe- pertinebant ad prebendam fratrum gulae suae el
ratoris magis quam iegibus. Solvitur eum suis libidini prodige nimis servire faciebant. Nam inter
omnibus ab excommunicalione Luipo; sed inierim riiagnos el parvos vix oclo fralres tunc babebantur
frairibus noslris oninibus divino interdicto oflicio, apud nos. Qui enim Deuni limcbant, Leodiensis
donec dato sibi conductu veniens ad audientiam episcopi disposilione per alia ccenobiahospitabanlur;
pacifice Leodii discuieretnr Luipo, si quomodoposset el quidam, veslibus abjectis monacliieis, clericali
de eo pelicio imperatoris "fieri. Luipo instante die habilu exules abutebanlur; quidam vero illorum qui
licel condnclum sibi videret decsse, Cunradum sci- cum Luipone remanserant, horum omnium malo-
licet Ulterioris Trajecti episcopttm, qui sibi promis- rum non lam incenlores quam etiam cooperalores
sus fuerat coram imperaiore, tamen ad diem lendit. existebanl, el simul cum sediliosorum furore quasi
Quem ministii Leodiensis episcopi excipientes insi- oleum in igne rebellioniim insania effervebant.
diis juxta villam Jttpiliam (207) Leodio proximam, 5. Quorum scilicet lurrensium insolenliam cuni,
graviier verberalum spoliant, neque tamen sie a pro- majores oppidanorum, tarde qtiidem nimium, cohl-
posito itinere prorsus deterrenl. Sedit concilium; bere vellent, nullo modo jam polerant, quia et u-"
jubettir Lttipo inirare. llle non abnuit, dummodo parenlela et armis insuperque forli beneque slipen-
spoliato sibi res suae reslittierentur, et quieum diala munilione conlidenles, ad modum quem exces-
inlroducerel promissus ei adesset eoiiduclus. Iterum serant redire, jain nisi invili volebant. Unde frc-
atque iterum et usque tertio vocatus cum superius quenler inter eos est rixa exorta, inque fori medio
dicta rationc venire nollet, tandem excommunica- et inlra ipsum alrium cruenter pugnalum. Tunc
lur; sicque m trislis ad claustrum reversus res p demum peregrinorum miiliitttdo cospil cessare, quae,
doinesticas dispbnitet statim ad imperalorem redit. _ut superius descripsi us, cotidiana eoncertalione ad
Nec mora; fautores ejus consilio simul habito de sepulchrumbealiTrudonissolebatoblalionemafferre.
munienda turri nostra deliberant, et quicquid mu- Mam binc illos dehoriabaiur horror bellicae immo.
nilioni obsidioniqtievidebatur esse necessarium pa- diiibolicaefaciei,quam ex armata turre impresserant
rant. Eliguriiur ad tale negolium juvenes audacis- lalrones illi1H doniui Dei; hinc episcopalis terrebat
simi, multarum in corpore et parentela virium, sed interdiclio, quae sacrilegos illos preconabatur ex
parvissimi consilii, ut, si episcopus Leodiensis Lan- oblatione fidelium non debere stipendiari. Quid lon-
zonem abbatem reducere vellet, limor turris ah illis gius moror ?

VARI_ELECTIONES.
111Tunc Liupo merens et interpolat. in rasura i*. - 11!deest V. "' dixi 1*. "* deest i".

! NOT.E.
(,207) Jupille ad Mosainin ripa dextrii.
61 GESTA ABB. TRUDON. 62
6. His ct aliis innumerabilibus no_strorum pre- A J nostros susceperat, eadem liora qua ante eum vene-
sumplionibus provocatus, Leodiensis episcopus mo- rant, per quosdam recessus ultra vallum inoppidum
vii landem exercilum ad expugnandam, non jam hostrum transiliunl, nostris nichil minus quam id
lurrtin ajcclesiae,sed speluncam iatronum. Igilur 11B suspicantibus pro pace Jaudata et datis jam obsidi-
Nonas Jutii, feria secunda, obsessum esl ab eo op- bus, ei ideo remisse positisque armis se continen-
pidum noslrum, ipseque resedil anle porlam illam, libus. Prius ergo silenter igne injecto, deinde pe-
qua_ exit Sarchinium. Erat lunc temporis lolum deslri populo clamoribus in id ipsum concitato, de-
oppidtim nostrum vallo forlissimo munitum, atque riium igne et ferro totum irivadit exercitus oppidum
desuper poslibus fortissimis maguisque labulis U6 noslrum spe predae caplivandorumque cupiditate,
coronatuni; supra singulas portas turres ligneae hon respicienles ad reclamanlem fenneque soluik.
eminenlius edificalaestralaique per medittm el vesti- relictum episcbpum,qui nichil Brustemiensium ihsi-
tae per circuilum cratibus firmissimis el nullis sa- diarum sibiconscius,cgre nimis ferebat pro accepti?
gitlarum acuminibus perviis. Preterea lurris mona- obsidibus, lacrimasque et grave suspirium dicilur
slerii lirmissima quasiarx excelsa in medio oppidi, fudisse, cum viclricem flammain videret _ecclesiai__
instar montis, eminebal, qualem non deceret tunc bealae Mariae semper virginis corripuisse. Noslriu
teniporis habere monasleiium, sed civilatem belli- "1 licet sero ad arma tamen audenter convolantibus,
cosissimani aut casiellum regium. Tunr forlissimus perplateas, per compila",per nolos sibi melius quam
monasterii murus, qul in anleriore anno concrerea- illis viarum recessus, mullus bostiurii sanguis effuu-
tis leclis adliuc lolus stabal nudus, Iongo suo exle- ditur; hinc lamen eos igne, binc armis jugiler cir-
rius gyro et amplo inlerius spacio, aplissimos et cumvalliintibus, inque fori medio gravissimo com-
pienos securitaiis prehens illis qui in lurre mora- missumest prelio. Armorumcollisione el gemiluosa
bantur recessus. His itaque freti muniiionibus,' tum bumani sanguinis efitisionetelra et miserabilis facta
muliitudine maxima bellicosorum magnaeque auda- est diei illius facies, borribilis quoque et crttenla
ciae virorum, quibus semper abundasse oppidum tota fori planicies. Prevaluit tandem multiludo, et
nostrum scilur, prima die obsidionis frequeates hoslros in atriiim retrogrado cogunl vestigio. Heu!
lemerariosque niniis faciebatil in exercitnm excur- quanlum sanguinis ibi effusumfuit, priusquain pos-
sus, ita ut episcopum loco moveri faeerent, el majo- sent noslri .conipelli inira portas monasterii! Nani
rem suorum convocare multiludinem ; potuissenlque qui supra turrim eraiit omni defensionis genere
non mullum timere illam obsidionem, nisi propter bosles riiiserrime procul etprope conlerebanl, etiam
iiijuslam eorum causam et domus Dei prophanatie- ,p quibusdam ex monachis, qui diu postea nobiscum
nem Deum vindicemJiabuissent expugnaloreni. fuerunt 118,acerrinie accinciisadliujus defensioncm
7. Orla igitur sequenli slatim ur die inler eos est iiecessilatis.
seditio, aliis de detlitione murmurantibus, aliis de 9. Miserabile erat videre a feneslris lurris"san-
repugnalicneconclaniamibus. Ilaque invitis qui lur- ctam imagiriem Domini, sanctum scilicct crncifixum
rem occupaverant, alii, quos jam pcenitebat incepii, pendere, et in exposilum saricti Eucherii feretrum
obsides episcopo tradunt, ul sanis rebus suis et cor- congredienlem multitudinem sagiltas jacere. Cum-
porum concessa sibi incolumitale, episcopus cederet qtte recepli inlra templi parietes, qui.fugae aut neci
iib pbsidione, oppidani a rebellatione. Sed quae pru- superfuerant de nostris, portas clausissenl, mulii-
deniia, quod consilium effugere landem potest judi- tudo hostium dolore gravissimo suorum iriola wci-
cis irae Dei judicium ? Nam etiam ipsa "pcenitentia sorum, speque illecta majoris predae, coepit diligen-
interdum esse polesl infrucluosa, cum facli inali tissime explorare per gyrum inonaslerii parielum,
pcsnitet nos magis, nede rebus tcmporalibus aliquidI si quem ad noslros possenl habere .accessum; et
perdamus, quam ut Deum qtiein offendimus satisfa-• fracto tandem muro ad austrum conlra criptse in-
clione placare studeamus. Erat lunc lemporis adhuc: troitum, necnon et per feneslras coeperunt irrum-
inier Brusiemienses (208) et noslros Trudonienses; rj pere in monasterium. luterea nostri liinorem et
gravissimum et antiquum belli jure diseidium, quo- solitudinem intus silentio simulaiiles, quantos volunt
rttm alterutros nunc lancea, nunc sagiita, plerum- de hoslibus intrare permillunl, subilaque in eos facta
que et gladius usque ad quam plurimos et de nielio- irruptione non tanlum trucidant, qtianlum supra
ribus semper viris voraverat. Itaque Brusiemieusesi ipsa quoquealtaria insilieiiiesborribiliierimmolant.
inlelligentes de pace facienda inter nostroi et epi-• Fit, prbb dolor! in doino Doniini cedes cruenlis-
scopum, gravissin.e ferunt, et, quicquid illud sit,, siina, humani sanguinis Iibalio profluenlissima "*,
audent moliri ad nostrorum excidium. ita tii inembralim concisorum bostium hac illacque
8. Posiposila, igitur fide, qua episcopus obsidesi plurima facta congerie, visceribusqtie effusis, insa-
VARI.E LECTIONES.
11BEotlem anno Domini scilicet 1086, qui fuit quarlus annus Lanzonis in' hac abbatia, annotavit
interpojator in margine inferiore 1* U6 trabulis D. l" 8. Id. Julii inierpolalor 1' iii rasura. " vixe-
runt D. 119humani — profluentissima desunt D. '
NOT~" .
(20§) Bruslhcm villa Saucto Trudoni viciiia-
SS RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 64
iiabili furentis gladii mucrone, nen solum parieles, Aria.
_! Pauci de monachis, qui iti ipsa obsidione.gravi r.
p%vimentahiimano aspergerentur sanguine,_sed,ipsa senecta corporis locum relinquere non potcrani,
qtioque altaria sanclorumque Trudonis. el Eucherii miserabilem loci faciam ititus el exterius aspicien-
sepulchra avulsarum intestinarum, heu! heu! pol- les, el nichil aliud preler ruinam, nisi horribilem,
luereniur stercore. Nec satis hoc eral huic lam soliludinem, utcumque exire inde conantur, viamque
misere viclaenostrorum victoriae, nam arlus. exani- Mergueles ariipienlcs, a nostris quoque perfidissi-
mes igni circumfurenti injeclos hic vigens 1!0 adhuc mis el nullo unquam Dei.judicio castigatis corri-
flamma horride circumlamhebat. ibi prunarum ex piuntur, perculiuntur, spoliantur, episcopoque Leo-
incendio ferventissimus faclus acervus, pesiiferi ni- diensi pleclendi iransinittuniur. Er-ant in his duo
doris profluenle sanie, miserabililer urebat-. Hoccine viri magnarum et pulcherrimaruni personarum,
portendebanl-, beate-Trudo, lua.iniracula,.quae lanlis viri1S2 litterarum arlibus et usu secclesiaenoslrae
priuslemporibusfiebant ad sepulchrtim-luum, tot, apprime erudili. Aller, prior scilicel 'Lieberlus, cur
tam crebra, lam slupenda, tam gloriosa ? Portende- jus sludio multi el oplimi adhuc hodie hijbeq.ur in
debant quidem, quia dumblanda commonilione mi- biblioteca noslra libri, et qui multa thesauro aeccle-
raculorum luorum noii corrigerelur negligentia vitae siaenostrae addiderat, quaeillo exlerminio cum caele-
nostroriim, quin magis inconsiderale elali in luxu B ' ris aliis quam plurimis bonis, non tam predonum
et desidia abulerenlur fruclu inestimabili ad: allare quam noslrorum quoque manus sacrilegae diripue-
oblationum, meruerunt landem experiri lam terrifi- runt;. aller vero StepeJinus (210), cujus nos diu
cam, tam gemituosam senlenliam in se irae Dei "u- post sepulturae inlerfuimus. CaHeri utcuinque miser-.
dicioruni. Inlellexeral hoe longe ante prudenlia sa- rime quidem evaserunt. Al episcopus illos preler
gacis mentis religiosi abbalis Gunlramni,qui,quando noslrorum perfidissimorum spem impunilos abire
suo primum tempore inciperent fieri haoc signa, di- permisit, episcopium tamen suis eis interdixit.
cebaiexauctoriiaiedivinaeScripturae.infidelibus, non 11. Acta, sunt haec 8. Idus Julii. Inlerea comes
fitleUbus signa data primum fuisse; et quasi ad di- Arnulfus de Los turrim noslri nionasteiii pro pre-
vinam commoniiionem per ea signa humilior faclus sidio habebat. Cumque in monasterio noslro nec
cl iimidus, satagebal prius mullum de occuJlandis puer, nec juvenis, nec senex, nec quisquam mona-
quae.fiebanl suo. tempore miraculis, deinde d.e vitae cborum tandem remansisset, nudosque el semirutos
suap, fralrum suoruni correctione, quam predicabat nsonasterii et claustri parietes solitudo cum nimio
cotidie ea miracuJa.commonere. Quod quoniam no- horrore nocte el die iiihabitaret, erat nimis mise-
stri nolueraiU animadverlere, involuti sunl.tandem rabiie el gemiluosum eliam inimicisde lamgloriosa
bac, quam descripsimus. miserrima vultus sui.con. quon.dam domo faciem tam trislem, ^am lugubrem
fusione. Quid tandem ? Tota die pugnatiim est. lamque horribilem aspicere, vespertinisque horis
Noctis intervenientisbeneficio cessavertinl utrimquei necnon noclurnis et malulinalibus pro dulci quon-
liosles; in lolo oppido nostro nec minima domun- dam psallenliuni monachor.um choro, slridores tan-
cula die illa superfuit incendio. Nocle illa qniqui tum in ea audire vespertilionum, et male ominatos
supererant de nostris fuga dilabuntur, quippe qui cantus ulularum. Tunc de ea dici illud apte nimia
nichil congrcgaveranl sibi, unde in monastcrio> quidem poleral, quod Dominus per Isaiam prophe-
suslenlareiitur; pauci qui erant in lurre, et qtii tan- lam minalur de Babylonia. El erit, inquit, Babylon
lorum malorum maxima pars fueranl, liceiambigui, illa gloriosa in regnis, inclita in superbia Caldeorum,
necduiii lamen nocte illa recessertmt, sed. inissisi sicut subverlil Deus Sodomam et Gomorram (Isai
Huutiis ad comilem Ariiulfuin de Los (209),. lurrim xni; 19). Atque illud Jheremiae: Precipitavil Dominus,
ei tradiderunt. nec pepercit omnia speciosa Jacob, deslruxil in furore
10. Ileu, heu! qnibus gemilibus quibusvelscri- suo mutiiiiones (Thren. n, 2). Et infra : Et succendit
mis referam gloriosam adhuc lunc Ihesauri aecclesiae : in Jacob quasi ignem flammm devoranlh in gyro
noslrae supellectilem, quae in ea lurre comportata j) ; (ibid. 3). Et paulo post : Faclus esl Dominus velut
fuerat a reddentibus, a recipienlibus lurrim quibusi inimicus, precipilavil Israel, precipitavil omnia mm-
quanlisque modis distracta. fuerit, quo ludibrio ha- ttia ejus, dissipavil muniiiones ejus, et replevit in filia
bita, non tam viris aut matronis, quam ipsisquoque., Juda humiliatum et humilialam. El dhsipavit quasi.
mechis el mulierculis! Nudata est die illa, die illa1S1 orlum tenlorium suum, demolilus est labernaculum
aecclesia nostra omni inleriore sua el exleriore glo- suum. Oblivioniiradidit Dominusin Syon feslivilatem

I VARLE LECTIONES.
,s0 vigens — circumlainbebat desunt D. lsl d. i. desunt D. ,aJ deest 1*.
'
NOT_E.
(209) Est Arnulfus IV, quem filium fuisse dictint (210) is est ille qui, teste conlinuatore tertio, ad
£uionis comitis Lossensis, ex illa familia oriundus, annum 1050 ad Gunlramnum abbatcm scripseial
qtiae nomen a castro Looz vel Borgloon in viciniiate Iibrum De miraculh sancli Trudonis, que.n edidit
Sancti Trudonis ducens, originem ad soaculumde- Mabillon. Act. SS. ordin. S. Bened. S;ec. VI. 2,
cimum usque reduxit. Cf. Mantelii Historia Lossen- cujusque fraginenta nonnulla ex alio codice dedil
sis ed. Robyns, Leodii 1717, p. 50, 84. Ghesquier V, 49.
€5 GESTA ABB. TRUDON, 66
el sabbalum; obprobrio in indignatiotte furoris sui A i nostri ordinis. Sed eral odibilis supra modiim peno
regem el sacerdotem. Reppulit Dominus allaresuum, omnibus oppidanis, dicenlibus eum causam fuisse
maledixil sanctificalioni sua', liadidil in manu ini- malorum, quae acciderant eis. Tunc landem niililes
mici muros luijiiim ejus (ibid., 5-7). Et paulo su- coniitis Arnulfi recesserunt de presidio turris, et
peiius : Manum suam misit hostis ad otnnia deside- oppidum noslrum coepit licentius inhabitari. Interea
rabilia ejus (Tltren. i, 10). dum haec aliaque perplurima mala gerunlur apud
12. Possem currerc pene per omnem lamenlalio- noSj el non tam volubili forlunae rota, quam justa
nem Jheremiae super Jherusalem, et eliam ad litteram in noslros. vindicis Dei ira, nichil firmum, nichil
invenirc possem, aptissime convenire eam ad aec- certum, nichil prosperum nostris esse permittitur,
clesice nostrae 'amentabilem miseriam. Qui enim Metlensis quoque aecclesia, cujus nos membrum
eiiam nunc hodie eam aspicit inlus el foris, cum sumus, lanlo alliorum fluctiium "gravissima quatie-
lamen multo et iricredibili Jabore el sumptibus pars balur collisione, quanto caput caelera quaelibet
aliqua murorum, immo multa sit resarcita el edifi- mcnibra solet supereminere.
ciorum Testructa, subslantiae reacquisila, fratrum 15. Itaque Gualo, quem superius dixiinus episcopo
numerus major, ordo et vila eorum melior, et prius, Metlensium Herimannosuperposilum" 6(211), videns
cum adhuc florens staret aecclesiajvidere eam potuit 'B quod nichil proficerel, quin immo veraciter cogno-
in pulcliritiidine sua el diviiiarum gloria, parvissi- scens, quod se graviter apud homincs infamasset,
mam quideni esl, unde consolelur suam mesliciam, apud Deum condempnasset, quia srilicel illicita
cum vix umbra sit h_ec ad priorem ejus gloriam. ascensione viventis adliuc palris sui cubile maculas-
Sed de his saiis hic dictum sil; ad 1"3 narralionis set, pooniteniia ductus ad humillimam satisfactionem
ordmem recurramus. Ilerimanno venit coram omnibus majoribus ei reli-
13. Igitur hac miseiia, et majore quam sciamus giosioribusepiscopii, proque emendalione lam illicili
dicere, hocque in-monasterio soliludinis borrore facinoiis-posiius in ccenobio Gorziensi sub disci-
jugiler permanenle, preter quod mililcs comitis plina, factus-est cuslos piterorum, qui antea dice-
Arnulfi de presidio turris prophanjSica praesum- balur episcopus Mettensium. Post.ea lamen vidimus
ptione frequenlabant ingressum el egressum mona- eum abbaiiam suam recepisse, scilicet- sancti Ar-
sterii, landem c-piscopusLeodiensis misertus miserice nulfi Metlis, compulso ad miseralionem ejus .neri-
loci, tam quondam gloriosi quam lunc ignominiosi , manno episcopo super patienlia' 12»bumillime poeni-
eodeni anno, parum scilicet ante Augusium, remisil tentis. Yerumtamen imperatorHerimaiiniimnecsic
ad locum nostrum, prcposiium Gerardum, illum esscquietum sinebat; stalim enim coritra eum et
^"
seilicet, quem superius diximus fuisse ad abbatem supra enm Meltensibus alium figuravilepiscopiim,
eleclum. -His enim malis super locum nostrum Brunonem scilicet fflium comitis de Calueli (213),
irruenlibus, ctabJwte Lanzonc apud Sanctum Lau- hominem quidem nobilem sed-Ievissimum, inqtie
renlium Leodii moraute — posueral eum episcopusi solo mendacio gravissimum, cujus frater Godefridus
apud Sanctnm Jacobitm in eadem civitaie, diligens; poslea extitit comes palatinus.
et bonorans eum tamquam virum prudentem eti 16. Bruno igitur per missaticossuos ea, quaa
religiosum — remisil igitur eum, ut dixi, ante. apud nos habere videtur bealus prolhomarlyi Ste-
Augusluin, ut Iiorrea construeret, fruges colligeret, phanus, sibi usurpans, frequenlibus et humillimis
et circa cxuslos monasierii parieles aliquas ulcuni- litteris Lanzonem abbalem adse venire rogabat,
que domunculas ropararel, sepulchrumquc sancto- suamque invasionem lnijus viri auctoriiate palliare
rum Trudonis et Eticherii qualicunqtie capellulai volebat. Sed viri religibsi ccnstantia nullo modo
circunidans, prepararet, ubi aliqui dc fratribus! acquicscebat, habens eum sblumprosuo et Metlen-
Tedeiinles possenl incipere Deo servire el habitacu- . -siumepisccpo(213),quovivenlcvid'ebatadl)ucvucare
lum aliquod manendi iuvenire. Qua re pro temporei sedem illam absque canonico judicio. Quid tamen
et loci facultate- peracta, cceperuiil fralres bini eti „ facerel? Permanente ila invasore 1illo, aut abbatia
bini redire, sed illi lanlum quiLuiponem execranlesi sancli Vincentit Metlis, quam cum nostra tenebat,
Lanzonem noluerunl deserere. eralilli carondum, autad illum quoquomodo respi-
14. Lanzo aulem12'* alibas novissimus suorumi ciendum. De nostra quoque non bona niullum spe
omnium rediit 10 scilicel Kalendas Marlii, die; diulius presumebat, cum ct illum super se irruere
nalalis sancti 186Eucherii, ei, utdixi, pro lempore. colidie melueret, ct plurimis oppidanorum noslro-
et loci facultale agere strenue ccopil, nichil lameni riim propler lempli incendium et loci excidium se
unquam remissius agere permittens de his quae suntt - intolerabiliier exosum videret. Nam cum nocte ad
VARIJL LECTIONES.
i_- &d recurramus desunl D. 15'*eodem anno, scilicet"1086 inlerpolalor in fasura-1* '""sciliccl
126
i'. supposiluin 1* 1!' pceiiilcniiam D.
(211) III, 2 tramum II, 30.:qui eum monacluim_Sancti Trudonis
(212) I. e. Cahv in Suevia; eral filius Adalbcrli fuisse falso dicit.
comitis "Calvensis, cnjus meiitio «aepius occiirrit (213) scil. Heriinannum.
apud Bernoldum; de hoc"Bnuionc vide cliam Vl&l-
 C7 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 68
ma.utinorumliymnos surgeret, procedere nunquam A . quorundam manibus labor preoecessons Tiostri
151tunc prepo-
ad chorum audebat, nisi,slipalus armatorum manu, domni abbai.s Theoderici et Ekardi
neque inde aliler regredi. siii, nostro tandem iempore, preposilo Folkardo
17. Pertesus igilur tandem tanlorum malorum et maxime alloboranle, nosira qooque solliciludo ma-
jam quasi desperiiris ultra de pace, versus Jberoso- ximis dispendiis ad dominicalia nostra retraxit,
limam coepil ordinare peregrinationem suam, loto lotumque ex ndvo reedificalum vix conlra renitentes
tamen illo anno el usqne dum Leodium veniret ita plurimo dampno retinere13s poluit. Simililer quic-
occulte, quod nullus noslrorum omnium illud un- quid in villa Hallei (215) habere videniur, eodem
quam potuil subinlelligerc. Ilaque contra vitao suae tempore cuidam forti lyranno, scilicet Evcrardo de
proposilum el nominala.'" 8 in eo religionis habitum Nodewet, culpalur beneficiasse, sunipto ab eo mulo
coepit in argenlum aequeelinique conflarej quicquid ipsa proleciionis suae die. Sic et sic multo collecto
per totam abbatiam de sua 159ct fralrum prebenda argento, aequc,ul dixi, et inique 133,exivit de oppido
poluit corradere 188.Iuter quae conslat eum ttinc nostro, nemine quo proficisccretur, preter unum
gravi dampno aecclesiaenostrae dedisse quaeque nunc suorumm hoc sciente, veniensque Leodium in
de Renhrode videntur extra dominicalia (214) noslra cripla sancti Latircnlii, slupeiuibusomnibusnosiris
esse. Qui etiam silvas quae Mere et Burlo pertine- R qui aderani, reddidit episcopo Leodicnsi curam
•bant fecit extirpari, sumplum inde precium servans abbaliaenostrae et baculum; cappas lanien el casulas,
suae peregriiiationi. Censuui vero molendiui de et quicquid de reliquiis lliesauti nostri tulerat, pcr
Moyse juxla Yilarium ad quinque lantum solidos manus prepositilst Gerardi ad nos remisit, sed uno
redegit, quod muiiislongisqucreclamationibus longe lanium die se reliquisse fralribus, unde vivercnt,
posl prorsus dirutum el deslructuni de fortiorum preposilo confcssus discessit (216).
m
EXPLICIT LIBER TERTIUS, INCIPIT QUARTUS.

1. Heu! hen! heu! domine Deus! Qui Lanzone cttr non pcrmisisti Itinc inlrare, cum prius posset
recedenle pulabamus naufragi perditis mercibus c.inonice, scilicet cnm Herimanntis pacifice arihuc
nudi saltem porlum tenere, ecce, jvidemus nos ite- maneret in sua sede?0 quanta inala debaberet bodie
rum in altissimum sevientis maris profundum gravi nostra ecclesia, quae libi imputantur otnnia, ditm
revolvi lurbine. Perpauci igilur fratres de nostris lilum prohibes nobis promoveri, quo pnssenthaec et,
qui jam redierant—nam premiseral suos Lanzo C alia fulura nobis mala ulcumque arceri. Ilaque
abbas qui seeum veneranl — Metlis mjtlunl relatio- Bruno, paucis interim diebus inierlnpsis, ad nos
. nem de. abbate Lanzoue, qiwniodo discesserat pe- descendil, ntillum habenssecum dehonorabilioribus
lunlque humiliter primam adhuc sibi conecdi ele- Metlensiiim ; atidiensque Geiardum propositumnolle
ciioneinisaltempostiantamloci noslri desolationem. accipere dc manu sua bacnlum, nullo modo .enm
Annuit eis Bruno, qui Herimanno superpositus pdst coegit, quin magis gavisus, cuidam fralriim nosiro-
Gualonem Mellis invaserat episcopalum, mandat rsm, Hcrimanno scilicet, qtti calvus et senior cogno-
lanicri se pritis ad nos venturum. Inlerea 13Tprepo- minabalur, pecunia gravissima abhatiam vendidit.
situs Gcrardus consulit episcopum Ileinricum de HabebatisleHerimannns germanum quendam virum,
secunda sua eleclipne etfralruni de eo unanimilale. virum quidem lam gcnere nobilem qttam prediis a
AHer namque alteri familiarissime sibi credebat, palribus suis predivilem, nomine Engeramnum,
et quis alterum polius diligerel, non facile jioierat cujus inter caelera diciiur fuisse villa de Horfale, et
iiuelligi. Dissuadel episcopus prelenla ei sicul et fuil; hic de siio proprio totum dedit, quod de ven-
snperius indomabili inquictudine fjralrum, lum quia dita abbatia noslra Bruno accepit.
videbat Brunpnem illum, a qub ' accepturas . erat 2. Quod audiens faclum episcopus Heinrictis,
baculum, super canonicum adhucque viventem epi- D indignatus de presumplione, voluit Herimannum
scppum invasisse episcopatum, per quem si inlraret, slatiin excommunicare; sed obsliiit instanlissima
eanonicam ei benediciionem dare non posset. 0 supplicaiio familiaris sui el amici, prepositi Gerardi,
Ueinrice, Heinrice! verum quidem et piuni est, per proponenlis ei et commoneniis simili re primam
nianus invasoris religiosus vir intrare non debet; sed desolaiionem aicclesiae nostrac sub Lanzone el Lui-
_ i VARI/E LECTIONES.
138invio lalac D. 1!Bsuo .1*. ls" corTodere 1. 1*. lsl Gerardi D. lss redimere
D. 13SAnno 7. in-
tiusionis stie, qui fnil annus Domini 1089, a clatistro nostro clam diffugiens, nunquam redituriis. Anno-
taiio interpolatorh in margine inferiore 1*. 1Slpr. u. s". desunl D. 13!sui addit D. 136liber addil
1". ls;r Anno eodem interpolator in margine 1*.-
NOTJE.
Dominium proprietas.
- (214) Halle Occidentem versus a Sancto Tru-
episcopi, 1096 Urlianus II dedit ei privilegium quod-
(215) dam, el anno 1099 subscripsit tabulam Richeri
done. episcopi Yirdunensis, anno 1098 de sua abbatia pul-
(216) Minime videtur in lerram sanclam profectus sus. Calmet Hht. de Lorraine I, pr. p. 395, 507,
esse; a. 1090 Meltis subscripsil labulam Herimanni 512.
 69 GESTA ABB. TRUDON. 70
pone accidisse, timeiilisqtie adhuc inde gravius qiio-. A gemmarum operisque mirifici inesiimatione. In quo
que mullum posse accidcre, tum jiim populns non negotio multam fraudem-audivimus. fecisse nobis'—
baberet, qiiid sicril prinio pcrderet, et in vindictam sicul et sepius fecerunt — bujus rei vcnditbres et
preleritofurii dblorum facillinve commove-riposset. argenti poflitores, maxime vero presbileros noslros,
Episcopus, audita ralione cotisiderataque tempestuo- semper el usqite hodie aocclesicefrairuinqiie nostro-
sorum temporum necessitate," acquievil, et Heri- runi dampnosbsinsidiatores. Quidaniplius? Undique
manno neque maledixil neque benedixit. Yefum concluserat nos Dei indignatio, nullorumqtie bomi-
quidem ille scilicet Herimannus non salis erat ad num maximeque domesticorum compassio applica-
Jmnc bonorem idoneus, ulpote in quo de aliqnibus bal se nbslrac miseriae, quin ipsa nosira familia
virtutibus nichil didicimus, qtiod dignum alicujus erubescebat se faleri noslrce esse aecclesiae.Cum his
memoriae videalur, neque de saeculari heque de lanlis malis aliisque multis quaeprelermiitiiiius non
scienlia litterali. lam quateremur quam funditus erueremur, letigit
5. Interea Bruno sevissimus quidcm lurbo in su- dominus Deus fcor Heinriei episcopi non nostris
perextanles cinerum nostrorum favillas, quscumqiie merilis, sed ipsius; et reminiscens, quanla mala
noslra et ejus apud nos erant ventilala diligenlis- ribbis acooslris accidissent in brevi suo tempfe,
sime, coepitin onmem venlum dispergere; uique bic B ipsumque maximam. partem inde fuisse, lactus in-
laeeam de pluritnis lamquam de minimis, iiiter trinsecus cordis dolore — erat cniin homo pii cer-
caetera villas noslras vendidil viro cuidam forti et dis — atque graviter sepeccasse inclamans in no-
nobili,' Otloni vidclicet de Disle, patri Armilfi, scili- slram aecclesiam, accinxil se ad succurrendum illi
cet Guebechem, Palie, Ilalelre (217), Guimale; - in qiiibus laborabal, cl ad parcendum in quibus
"acceplisque ab eo 160 niarcis, tradiiione quali potuit - ullerius peccarel lmmanitus. Primiim igitttr 10
ei firmavit. Iude Aquisgrani ad euriam profecliis, . marcas de proprio misit ad repararidam aecclcsiam
ultra ad nos non est reversus; nam 13SMetlenses saiiclae Marire semper virginis, quaecombusta fuerat
ctim insolentiam Tejusferre non possenl, stultaque tempore noslrae obsidionis. Dcinde Olloni, viro illi
"
ejus suorumque superbia, Deo ita volente,- provo- forli et nobili, qtii villas nostras a Brunone einerat,
carenlur, armis tandem in eum irruerunl, et inlra -nunaciier interdixit, ul de bonis aecclesiaenostrae
" monasterium beati
prolhomarlyris conclusum obse- nullo modo se iniromiiteret, alioquin eiiin excom-
deninl. Sed foribus tandem super eum fraclis, municaret. Non ei.iim poterat csse ralum, quqd
miliies eju& hac illacque per monaslerium gladiis contra Dei et liominum Icges inde fueraffactum. At
lanceisque cohfbderunt, qiro&dam super ipsa altaria illc non acqnievit.
" C 5. Mandanie igitur episcopo nobis, fratres nostri
immolanies, quosdam ipsis allariis contorlis spiculis
"afiigenies.Ilaque Bruno vix elapsus, lam honore . et muiia familia aacelesia. lam. mililum quam.pfrdi-
quam nomine episcopi ea ipsa die penitus est pri- lum cum feretro et reliquiis sancti Trudonis Hales
valus a Meilensibus (218). Quid igitur misera aeccle- • ad eum veniunt. Qui vero ad Guebecliem ct ad alias
sia nostra'poterat facere? Post ignem et gladium villas nostras perlinehant, quas Ollo sibi usurpave-
•
gravius ferehat hocdampnumsibiconligisse, maxime ral,- nudati pedes laneisque induti, miserabili eultu
cum nemo essel, eliam si posset, quinostrismisereri maxiriioque -cjulatu ex allera parle flumiiiis (220)
vellet. Meftis lurbatio, Leodii supcr nos el noslra sahclis "nostris occurreriiiit, ita ut ipsum eliam epi-
Dei et hominum indignalio, abbas quasi nullus, - scopum compuiigerent ad litmeiUum. Jtaqtie ciim
•
quippe cui neque pulchrum responsum pro aliqua •.grandi suorum nostrorttmquc proccssione introduxit
noslra necessiiate darelur. episcopus sanctos nostros in Guebecbem, celebr.a-
4. Accidil quoque eodem tempore ad cumulum ' toque ibi.in aecclesia ul divino sacramento, inter-
malorum nostrorum, durri in his aliisque perturba- dixit ante altarc Ottoni episcopali auctoritale villas
lionibus nostris negligeretur sccclesia nostradeAI- •.noslras,ssalisfaciens omnibus qui astahanl ralione,
borg 139,ut clausa diulissimecaderet tandem judicio quod non poss.et siare Iegilime illa venditio, quani
in manibusepiscopi Trajectensis Cunradi,gravissimi fecisset non episcopus, sed furet Ialro; habuitque
elpolenlissimihominis(219), neqtiepriusindeposset de presenli inde sermonem ad populum, iniliansibi:
eximi, donec amplius qnam 60 14°libras constarct; Pi* liomini illi per qnem scandalum venit (Malth.
"
nobis;pro quali luue necessiiale vendittis est calix . ' xvin, 7). Sicque nostris- in pacc el leticia magna
magnus aureus, mullc preeiosior liuc 'qtiaulitate ditnissis 148, ipse ibi prope ad sua pcrnoctaturus
- . ,
pccuniae, auri valentissimi pondere et mirabiHiim peiiransiit.
'
YARI.E LECTIONES.
138jam 1*. "i 89 Alhurg V. Alboro D. 1S0 -40D. m s. m acc. 1*. 1W
episcopus addil D.
NOT/E

(217) Num Hallel in terra Leotiiensi ? (219; Qiti Heinrici 1Y parles sequebatur.
(218) Quod Bernoldo teste jam factuin esl anno (220) Mosae.
1088
 71 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 72
. "6. At Otto nec sicquievit; liaim recedente epi- A pum nepoli suo scilicet1H Leodiensi episcopo debe-
scopo.ut prius omnia illa sacramenlo sibi mancipa- ret occurrere, Hoium (224) sialim citissime le.en-
vit: Contigit aulem, Deo ita ordinanle, pacis die dit, neque ultra ad nos aut nostra est reversus.
(221) boc illum presumpsisse. Quod audiens episeo- Exceplo autem dampno, qtiod de magnifice sibi
pus, ut erat vir valde potens ncc miniis nobilis, paraio serviiio aflliclaenoslrae fecerat, duos ci He-
indigne admodum lulit; veniensqueLeodium paribus rimannus equos transmisit, pro quibus molendinum
illius majoribusque sui episcopii conquestus est -de Sladcs in vadio positum fuil. Sic et sic inter
acriler contemptum suum et pacis .iolamenlum. episcopos et abbates colidie ibat in deterius aeccle-
Quorum jtidicio tamdiu prosecuttis est Otlonem, ut sia nostra ; Herimannus vero ila remansil in abba-
reus.adjudicalus ad salisfaclionem landein venire tia. Dum baec el illa agunlur per annos aliquol,
;Compellerctur, et non solum villas noslras sine ulla Luipo jam dudtim sine spe auxilii ab imperatore
nostra 143.redemptione exfestucaret, verum episcopo redierat, adhucque excommttnicalus cum parentibus
pro gralia ipsitis 100 niarcas persolverct. Sicque Deo suis Lovanii hac illacque manebat, ubi gravissima,
miserante sanctoque Trudone intercedente, episcopo ot visum esl, infirmilate correplus— fueruntenim,
-veromiro studio allaborante, recopit aecclesianoslra qui eam simulatam fuisse dicerent, ut laliler ab-
bona-sna et lenet usque hodie. " solvi ab episcopo possel, et ad clauslrum suum
: 7. Interea auctore hujus mali Brunone ab urbe redire, cum quasi desperare de vita viderelur — per
Mettensi etepiscopio irremeabiliter, ulsuperius dixi, parenles suos , nobililer enim nalus fuerat, hoc.
expulso, Herimannus episcopus ad suam rediit se- effecit, ul absolutus ad claustrum suum, si forie
dem, noii tamen satis adhuc securus propter impe- vivere posset, referretur; sed cilo convalttit, etcuih
ratorem. Qui (222) mandans secitoventurumadnos, .reversis redeunlibusque fratribus nostris privalus
.precepit non Herimanno a Brundne abbatr posito, ^manere coepit.
sed Gerardo preposito, ut pararet ei servitium suum, 9. Reversi autem majori parte fralres, cum diu-
Heiimannumque numquamadducerent anle conspe- tina fongaque nimis in se Dei animadversione ex-
ctum suum. Cumque Leodium venissel, volebal ci territi et emendati esse possent, obliti sunt citius
jurare super sancla u* cum undecim adductis secum el pretcritarum culparura suarum et pcenarum pro
liberis Engeramnus, germanus Herimanni (223), his subsecutarum, de vila sua, de reljgione magts,
quoJ de bonis aecclesiaenichil omnino datum fuisset ut ila dicam, cotidie delerioraiites quam emen-
pro fratre suo posito abbate, scd de suo tolum, danles. Et eum experti fuissenl quanta per alienos
riichilque amplius inde vellet exigere. Quem episco- p 148passi essenl, baberentque ex se ipsis modo pre-
_pusbenigneaudiensrem distulitusqtie in loco nostro. latum, per quem nullo modo gravarenlur si vivere
Ubi cum venisset, nulla nos voluit communione vellent quiete, ita agere noluerunt, sed verbis et
^suscipere, donecabsolveretnos a banno, quo dicebat factis suis miserrime illum cotidie" affligcntes ut
nosiencri pro excommunicalo illo Brunone. Cumque ranae bacillum conculcabanl. De substanlia aecclesiae
altero die sedens.in cella abbalis de negociis suis pene annullata, de combusto xeedificando monasle-
strenue ageret, prandiumque illi ingens ex dampno rio, de reparandis a fundamento offlciniset claustro
noslro paratum interea expeclarel, inler plures nulla cis aul minima cura erat, sed venlri tanlum
oppidanorum noslrorum, qui ante eum adplacitnm eleis quaesunt venlris servire, porlionesque grandes
vocati fuerant, unus eorum ita protervo ore indi- piscis et mensuras vini exigere. Hinc liies horis-et
gnanti supercilio profalus est: Hiccine est, viri opti- locis incompeteniibus compelentibusque colidie,
.«i!, episcopus, qui facta in mcclesia hla el oppido hinc male.dicta, hinc convicia in miserum illum
noslro lanta seditione desuis abbalibus, noslrdomnia Ilerinr.aiinum sine ulla miseralione lt9. Conligit
incendio fecii cremari, et parenles nostros, nobis vix ergo quadam die pro una mensura vini nescio vel
elapsis, gladio cruento jugutari ? El ecce, nunc in - medonis uni fralrum deficienle, ut ad cellam ejus
conspectufiliorum cummheris excidii noslri reliquiis D ruerenl, et nisi declinasset procacibus affectum
conlendil judicio, cui nondeberet rependi nhi mors conviciis, male quoque eum mullassent. Hujtis mali
~pro tanto noslro noslrorumque excidio? incentor fomcsque quidam fuerat frater noster
8.. Subintelligens IIKCverba episcopus "' rem Slepelinus, sollicilans coiidie Luiponem deVeadU
diligentius inlerrogalam alto silenlio dissimulat, piscendo prereplo illi abbalis honore, ammonens
secreleque parari sibi equum suis 14* secrelariis eum de non vilipendenda ejus nobiiitate, Heriman-
mandat, habensque in verbo, quod foris super cam- num anle subsannans relroque condempnans, gra-
VARI_ELECTIONES.
143deesti'. 14i sacramenla D. u" Herimantius, inseruit interpolalor 1*. 1M que addit 1. "' inle.r-
polator in rasnra scripsit Henrico 1*. 148altercationes D. lis sequenlia omnia usque <td necessilaiibus
expendcns desideranlur apud D. ,
NOT.E.
., (221) Pacem Dei anno 1085 Heinricus IV Mognn- (222) Scil. Herimanniis episcopus Melensis.
liae-piiblice constituerat; cf. tabulam Mon. German. (225) Abbalis Trudonensis.
Legg. H, 53. (224) Huy ad Alosam.
 n GESf A ABB. TRUDON. — LIB. IV. U
vissima inquietudine, lingure suae faeiillale, dicens, A . 10. Parvo intere.i prelerlabenle lempore •"" ,
non deherc noineii aul boiioiem abbatis habere moriiinlur ambo episcopi Herimannus Metieiisis et
hoiniceni idiolam vilemque personam, iiidignum Heyiiriciis Leodiensis, imperaior auiem m in Lon-
beucdi.iione. Sed cum diuttus ista et alia qitam gobafdia morabatur (227). Sicque facliim cst ut
mn.la Heriinanniis, inuiio Deus pali 11011 possel.res quisque leriae nqstrae poicntium quaiiltim vellet
isia digna graviiaie episcopo Leodiensi per Heri- usurparet sibi quae suis adjacebant vel inlcrjace-
nvamii atnicos rehila csl, promissaquc ci et suis banl panibus. Igilur conies Hcynricus Lovanicnsis,
iisque;td 14 uWcas argenli pecuuia, ut liberaret cnjus dcftincli frater Godefridus cnniiiaiiim tenuil,
n cdeshim de lalitim "virorum intolerabili malicia. qui eiiain pririius Lovanicnsium poslea dux exlilit
Qu;<:ciiin ni-iguo dainpno aecclesiae loia fuit perso-- (228), isle qniileui Ileyiiiicus luiic poieniior babe-
Juia, aique ila eveniebal, ul duin invicein inorde- iaiur in nostris partibtis. Et qiioui.tm , morliib
rcnt, ab invic.cinconsiimerentur. Odura precordia, cpiscopo Ileynrico niilloqiie alio ei sulisiitulo, non
o insojisala aninialia ! 0. caeca peciora , quae Dco cral qni a_etiesiasiice ei rcsisicret,' virihns aulem
recalciirahaiil inler ipsa flagella , manifesiissinie saecul.ribiis nctiue ip. e eiiam dtix (229) eiim oflen-
adliuc super se inanii Domini exlenia. Vocanltir dere audorel, Liiiponem '" jn abbalia noslra 'resli-
igiiur Luipq et Siepelinus Leodii ad audientiam. U tuil, frulribusiia voleniibus, laicisque partim asseri-
Quos excipiens episcopus iiiclamosa voce et gravi lieuiibiis, partiin conlradicere hon audeniibus. Sic
163Hciiinaiimis dc abl.alis honore el iioiriine
iiidigiiationc ait ad" Liiiponeni: Tune es, inqiiil, itaque
Luipo ille, cujtts malilia fecit me ad Sanctum Tru- irrecuperabilitcr ejectus, iu clausiro uostro mansit,
donem ire, et pro peccatis meh totum illud lanlum quieltis quidem el iiulliim iimquam inde scandaluiti
oppidum, necnoii ct mcctesiam sanclissimm semper- movens. Qui nobiscum Uindem gravissinio langiiofe
qtte Virginh Mariminceudere ? Ad Slcpeliniini auiiem el lougo miilium coiisump.us, riique prius iu pau-
couversus : Tuque, inquit, inveterale dierum malo- pertale propier loci desulalioucm imtgsian. el multa
ruin canus canis, quid debacharh in reliquias pn- aiignslia crucialus, preler ossa et ncrvos leiisanigiie
tenth adhuc ruinm et miserandm desolationis ? Re- desiiper ciilcm pallitlam uitiiil habens vigoris, p;ene
spoiUereque volentes dedignatus audire, astanli sibi lioininem vivcns CMIIUS,laudcni confcssus, iinctu»
advocalo noslro Oiloni (225), patri Gisleberli, mi- et coiiiiiiimicatiis, preseiuibus nobis; ohiii, atqtie iu
naciler ait : Precipienclo precipio tibi, ut facias- fratrum cymiteiio sepiiltus est. Dies veroqua hoe
vicetn wcclesimsancli Trudonis dc hlh duobus Dei "llerimaniio cjecio Luipo iniravit, fuji translatio
inimicis. Qnos in iiiulla oculortim suoriim confti- sanctorum Trutlonis ct Eucherii, 5. stilicet Idus
sioHcaddoniumnostraihLcodii reversosGisleherius, C Angusti, defiuicio eodeni anno m in diebus penle-
filius Oltonis advocati, lyriiiiculus lunc, slalim e costen (250) cpiscopo Heynrico. Quii eliain die sub
vesligio proseciilus esl.-et ea:sos graviter foedcque rHeiini:iniio episcopo el Heyniico suprailiclo; c.ipi-
laceros domo ejeci.t,"lolleiis eis parefiidos et quic- luliim illud anle acium esl, quo frutribiis uostris
qiiid preler sin plieem-vesieiii babere videbantur. "expulsis, Lauzo abbus Sancli Viiiceutii Meilis apud
: "
llaque Siepuliims Mosum (226) se conltilii, Luipo nos quoque abbas cotistiliimsesl.'
Lovanii maiisil. Heiiinannus in abbatia cum parvo 11. Tunc vero qiiidam caiionicusS.iRcliLamberti,
quidem huuore prcter soliim iionien ftiil ; nain Obbcrtus nominc, prcposilus in cadem rivitale in
facieiiiibiisiiuilissuperioribiis.coiidieqtieiiovissuper- monastcrio sauctae Crucis, jam dttdiim (251) ad
veiiieiilihus, vix cbrrodcrcpoieral iindepaiici quoque linperaiorem in Lougobardiam profectus" fuerat,
qui redierant fraires vicliiarenl, interdum eiiam vesli- spe adipisccudi Lcodieiisem cpiscopalum, sicut ct
meiila sua domesticis necessilatibus expendens. adepius est. Videns igilur Luipo oportunilatem
VARLE LECTIONES. .
1110 imper.iiore llennco permilteiiie episcopus Herinianutis a Metcnsibus in urbe reeipiluf. cl ipso die
posi praiuliiini in lecio uioiltius invenlliir, a. Doiuini 1090. Post ciijus oliiiiini Heuricus priiiiu.s, Leoilicnsis
epist-opiis,nfpos ejtis, sei[iicnii aimo obiit ; cui eodeiu anno Obbertiis in episcopaiii
ltl
successil. liae.vSige-
beno inttrpolaior l', dttubus tineiserasisin lextu et in margine inferiorc'. iiuerpolator 1*. in rusura acl-
didtt uinc. "2 sede vacante Leotliensi superscripsit interpolulor V, m icrcio amio suo aiipeiscripsit intet-
polcuor i*. . "4 Doiuiui1091. udscripsit interpolulor 1*.
" ' ' '
NOTJE. . ,
(225) -Est Otlo comes de Duras subadvocaltis Belgique p. 99.
moiuislerii Sancli Triiilnnis, quo iiiunere cuin jam (220. -Mnysen hand procul a Sanclo Trtidone,
ai:iio 1060 et loG5 liiiirluui esse patel ex labulU t227) Perannos 1090-1097.
Tlieotlt-iicici Ailalbe.rniii'slil episcoporiiin Meien- (2-8) Quod Sigeberto teste faclum est anno
6i>im,qtiasjitm alias eililas ex uo .iro codice (.aliinms .1106.
jnfra. Jatu milio steculi iiutleciiui loniiiesDiirachieii- (229). Godefridus de Bullonio, qui lenebat duca-
*es-hiibuisse lianc arivowiliani [trobal labula quae- lum inde.ab iiiino 1089. '",'"',-
a.un cx labulario Sancli Triidouis iuci d.iia a Mau- (250j Secundiim MarlyroJogium Sancli Laurer^ii
•
telio p. 55. Dcpreheiiihmus hic auiv_>1024 Gisleber- Leud. obiit die 51 Mai., vid. Chron. Sancti Latirent.
luiti.idvocaliiiti Sancli Trudonis , filitim Godeaidi Leod. c. 44, n. 61 et_Egidium Aureaeval.Dies Pen-
cpniilis, quem hiijus Oiioms palrem fuisse minime tecosies incidtt in i Jtin. . .
Ttlr.nsaudax videiufesse conjectiira. De hacadvp. (251) Quod anieariniim 1090 factum essenequit.
catia cf. etiaiu St. Ge.mis Hhioin des avoucries en Cf. etiam Chron.S, Laur. Leod., c. A$l
FATROLi-l-XXiU. 3
 1% 110DULF1ABBATIS S. TRI.DONIS %
temporis ad eonfirmandiim se in abbalia nostra, .A renlibus vero stiis el cura domeslica.profliius nimis
xirca auliimnum elipse ad imperatorcm in Longo- etgloriosus ,)i5, plura vicliis et vesiilus-effundebat
liardiam profeclus cst. Npiuo me morde.il, neiiio mi- qiiam in fniiribus, et quae interdiim lolerare non
chi delrahiil, si verilaiem Ioqui ipsa me compellal poteraiu _abbati_or.editus, iintle el rurkolas iu pre-
veritas, ipse animae nipse limor t!e iuendacio, ipsa cnrijs frc(|iiei|ter iiiinis 15Gaggravahal. Culior lamen
Dei per sanctam Scripiuram comuiin.iiio; nam omne agroriim et iuifriior pecoruni habebalur sircnuus.
niendacium a diabolo esl (Jgnn. n, 21), et os qttod Quid? Temporalia qui.lem in manibus ejus prospe-
mentitur, occidii animatn {Sap. j, 11). Historiografi rabanlur, sed de lenerida aul ltJ emeiidanda reli»
debiiutii esl, ncc asseniaiione, jiec ainore, nec pdip, gione piisiiiiaque nipruui frairuin qualiiate, neque
neciimore ileclinare; scribam igilur, Deo lesle, limor, neque respectiis nlitpiis apud eos habebatur.
sicui aniultis didici, etiit veracins exquirere a fra- De rcpiirainSo iuouasterio cl claustro quacdainiiici-
Iribus qtiotjiie poiui, qni entiil apud nps tuiic jem- 'picuti illi parum succcdebiil; niim quod nienioiia
poris, et qui ntccuii) postea inde ore ad os isia suul dignuni sit, nichil inde egii. Quariam tainen illam
foeiiii. Sed quitl rem profauani verbis juvat nnilii- partem clauslri, lioe esl doiiiuui laiitiiin qiia. esl ad
plicare ? Gntvissiwa peciiuia Luipp hoc ibi effecil occidenlein, iiiccepiani per Laii.zniiemabbalem, ipse
apud imperalorein, ui 01-beitus factus cpiscopusi " coiisiiiiiiuatam lexii, el iiiteriiis .sursiim el tleorstnn
Leodiumque reyersus ei coiisecralus , secinnliim sine onini cului religiiil; in qua postea. lanias Jieri
j;issipiieinii|iporaioiis eum cpiiseerarej iu abbaiGiu coiuiiiuialiones officiuaciijii vidinuis, ul nesciaiiiiis
Saticli Trujloiiis. De qua pcrsolvpnda illis, quibus qtto nuigis iioniiiie eiiin appilleinus. . .
consliluerat jmp.eralor, el alij^ , quiluis ipsemet Jp. Qiiodani vero tcmpoie riieiuis mcbsis yalde
pron)iser;tt, injijiit fofidaei illicjia placiia visa sunl, ac-tuans lassiisijuc de agro revcrstis. ctim. vespere
jpsa eliam tlie qua jndulus ftipral ui. eonsecriiretur iiiiiliuiii bibissui cmii domebticis suis, miihiiiii Ja;la-
(232); de quibus lioijpsiiiis est silere qiiam loqul. }us slralnque sanus reposiius, niedia nocle invenius
IIoc lanium sii.flieial, ct niiniiini sii dixisse, quia csi incnibiis pacue omniiju.sin cuin emtiiiiiis, ila ut
neqjic prius iicqtie luiic intelligere poiuiiiiiis .euin ncquc loqui ncqiie niovere se posset, dcleriusque
s.ecnpdiiinDeiini intrasse. s.etnper ct dcteiius ageret; vixtjiieulcuiiique usqiie
12. Qui paulo pojsl grayissinii* iiigeiiiisceiis .de 188adpiiiiiiini vivens diluciihiin, laii.deinex»pirjtvits
jnalis, qiue per ctiui apud nog acciilera.nl, cl epn- jieqiie eonfe..sus, neqtie tinctusj neniip couiiiiiiiiic.i-
;,si_iciiiiii.iirsiiaiiiiiilir.mapicrpbrjs pr,oden? susjijiiis, lns. Oitiit jauieni '*-*Kalendas iVugnsii, yix ppst
acpjngerc se viiiebiiiiir jtd diluepdu piyicaia MIUJIJT cniisecraiioneiii siiam vivensiu iibbaj,iatl.utiliii,siiiiii.is,
iiiiillas eh-iiipsiiijtsH p.er ^usc-jjijpiiilgsjjaupercs et seiuiltusi[ue est in mpiiastciii) jiosiro. Qao cliani
peregiiiios pl ctiajn iiUertjutii |cpro.os javaudos, aiinb preppsiius Gerardtis iiiorliius est, prius coi)-
.lergei.iiios ni.aiiibusque jirnprjis iingeiitlog. Aecr fessus, unciiis et coiniiiunicatiis, sieqtie, .taudpin--.il
quitieni erat v.unsiaiisquepl inlrepidus ad res<sten<, , Jj.jua iiieiuoria ad patr.es suos iu ni.oiias.ierioiiostro
dtnn violenti;.: advocalorum, /aiiiqiuini geii-l'<)£e £sl apposilus.
?iaj,usile lijjpjijtte Bt familja Lpyai)ig|isiiiiii. Iq pa-

FURIT" WBER mCIPIT - /•

OTMTUS, QUISTU8,

i. Considerato Iugnbris miserabiiisque operis Godefridus, qm postea lei Iherosolimam profectiis

instanti pondere, qui snperius heii! ter dyclainave- rex jbi ilefunclus l65csl, loiam ahbaiiam noslrain
ram, nuiic sepliejs.aique miillQ crehrips illud iileiq suo iiiancipal sefvitio. J^ecdum reparaia crant
asxcjainare iu assuiuenda michi niiueiiii ppus habe- lemjili fJaiisiriijtie uosiri etlificia, ^ed fraires qnasi"
rcin; nam qiio .allius pvovehor, lerribilioies Ilnctus in liiguiiis circa exustos paiicles hac illacque hitbi-
In facjeni inichi cpnsurgere vjdco. Igilur "% de. p litbaiil; pniiim ppud eos religionis niinusqtie consi-
funcio Luipone, per queni anie abbaiia lcs et in . lii. Iiucr qups eral quidam Herimannus, ncpos su--
abbalia navis ccclesi;e noslrae onerosa pcccatis perius dicti ileiiinaiini, nobililer natus ei a puero
nosiris in giavissiinas Siries defluxeral, et iuexr c|ausiro ijpslro iniiuiritii.s, simplexqae sinp priiden-
pleta Caribdis voraveral qiiicquid irucliis ct decoris tia, taciius et paliens ad sufTciendas injurias, sed
in domo Dei intus et foris apud nos fuerat, dux i63 obslinatus ad occulte nlciscendas, facilliuius ad
VARI^ LECTIONES,
lfesgulosus B. "<"-deestV. J«7etr. lt8 deest V. 15sA. Domini 1093. adscripsit interpoIatorV.
f*'explicitl*. i6'Aniio codem superscripsil interpulaior 1*. -6?abbaihim 1. 1*. 163 Lulhar.rigie et
BuHouii*!';itoyo/a.prl-'. *6*Aiino3. ddscripsit huerjwluior i\ .««j-ex ibi def^ desnnt D.
_. . . _ •- KOTJE.
, (232) Qjiod denunn factiim esse polest post iliein Leod.,c. 4(J, In quo
' etiamiiujus. Luiiioniis menlio.
1 Felir. 101)2,quo ipse Obertus Leodiensis episco- occurrii c. 47 . ; •.
pus consecratus est, teste Cliroi). Sancli Laur*
11 CESTA ABI.. TRUDQN. — LIB. V, &
quidvis presumendum, sed periiiiacis-dmus ad non A j necnon et Leodiensis episcopo Mellensi 16Tcanoni-
dimiltciidmi), de liberaii scieniia insiilsus, usu aec- cani offerebanl, sinuilqiie et Treverensis (256) litle-
clesiaesuaelaiiium excrcilaius. Hic laicorum sng- ras, quibus Heiinianiinm, inler iniiias quidem et
geUione corniplus et parlim eorum, qui propicr verbera direpUonemqueeaballonim suorum el vesti-
Luiptiiiem itirriiu olim occnpaverani, ex dono tlticis meiitorum, ad abbatem sibi non debere dari con-
supeiius dicii Godefiidi providenliam invadil toiius stantissime ratioiiabiliicrque reftilabaiit. Sed qtiid?
ablialite nostra., sperans sic tandein ipsuin etnonien Prevaluil pecunia, pievaluil advcrMim fraires lai-
el frncium obtinere posse. Huie douo 10"fratres ve- -coruni malitia. Dala est lleriiiiaiino liac aucloritate
hemenliasime reclainabant, ium qnia ad talem ahbalia.
ciirain eiim inutilein esseoinnino sciebant, tum qnia 3. Fratres inde.reversi, Iaceri, spoliati et pedilcs
"meluebant,ul evenit, de promissa ab eo duci pecu- per tam loiiguin perque laiu dilficile ilcr, rem per
nia pro eo dono loiam vast_ndam abbatiain. Vieit ordiiicin aicclesiaesancti Lambciii episcopoque la-
lanicn ducis violeiilia, corrasaque esl illi modo liinc crimabiliier conquesii sunt el danijina aecclesiav
moiloillinc cum lnaximo dnmpno a_cclesi;e gravis quae lc'8 passa per Heiiniamiuni ftieral, et niajora,
fiiruis pccipiia. Nam soli noslii homiiies de Teslre- qtue niinceain passurain mctucbaiit, suisque viclus
Jbani (235) usque ad 60 niarcas inde persolventes, H et vcslittis exlremam inopiam. Yicii landein sui
Inciitlicarc laiidein compulsi siinl, qui pritisfuerant coniemplu et noslrorum miseiia etiam illi, quos
divites. Qtiid singula enunierein ? Undocumquefiie- • trausversos aliqiiaiulo agcbal Herinianiii pecunia,
rit corrasa 100 niarcas nescio quanluin superexces- accendmit episcopuni ut atl atitlieiiiiani faeiat venire
sil sunima. monachos et Hcrimaiinum. Vocatur semci el iierum
2. Sic et sic, et sic el sic pauci eliam, qui apud ae tercio Ilerir.iannus, landemqiie venire nolens ca-
nos ttinc erani, fralrcs summa vivebanl inopia, nonita proscculioiiGexeoinmuiiicaiiir eidauipnatur,
i.udi lurpiler el famelici. iniolerabiliter. Qiiidain Neqtie sie tamen cessil1G9. At veritus "" episco-
vero ab iniroeuiuibus inonasleriiiiii, ut ipsos ore piiin, ne, sicut disponebat, manu mililari ejicerct
prnpiio audivi reTerro, siipem inlerdiiin pctehant; euin, oppidum nosirtim exivii, el aptul villatn no-
s;l:qiii eoruni, qui a pareniibiis suis, cognaiis cl slram Hales aliquamdiu mullo dampno _ecclesiae
amicis aliqtiid accipiebanl, inde aliquamdiu teiiuiier coninioiatiis, transivit ad comitem de Lei.iburg
-tiiinis viciilabaiii; aliqui, si quid in libris atii vesti- Ileynriciiiii nomiiie (257), inajoieni Umc temporis
liienlis baberent, quo patientius carere jiosseni, advocalum noslrte aecclosiie.Sperahiilenim per eum
veiuleiiles, piineui inde eiiiebant. Ileiiuianniis auicni p se posse recuperare quaiidoque abbatiam, aut se
liucoriiiii consiliis serviliier addicius, eorum eiiaiu aftliciuriim eam, sicut fecil, freqiienlibus dampnis
'
qui habei.antur desiullioribiis, iiiinc apud episcopum el iiniliisirriiplionibiis. „
Obberiitni, qui Hcynrico Leodii successerat, iiuiic; -k Inierea 171necdiun ccssanle discidio, quod erat
apud archydiacouose_eleiosque aulicos promiuenrio, inter Metlensiiim episcoputn el iinperatorein Heyn-
dantlo, nieiuiendo, voces fraifiim pro necessiialibus; ricuiii, iniperaiorparletn illam doiniiiicalem, qiiam
suis claiiiaiUiiim ad effeclum aliquem pervcnire non Mclieiisis cpiscoptts aptid nos habere videbaiur,
sitiebat. Audiens autem qiiod.prevalenle adveisus; tradidil iubene.it.io coinili Annilfo cle Los. Quod in-
impeialorein (254) aecclesi.i,Ileiimanuo Poppo suc- digne fcreus comes ileyiiricus de Leinburg,quoiiiam
cesseral (255), magno laicornm slipaitis agmiiic, jiliijor apud rios eral advocatus, inlroivil oppidum
sednullo" oiniiiuo silii de fratribtis nosiris coniiie,i nosirtiiii ctiiii ali<[uai,lis eqtiilibus, usiirpaus sibi
Meitis ad eum lelendil, et quibuscuiuqiie ptavis; quod conies Armilftis in co habere videbatur. Aci-.
liiodis solet" illud lieri, doiium ab eo abbali.e am- dnxeral eliani unicsecum Ileiitiiaiinuiii, ul in abba-
birecupil. Adefant ihi aliqui de nostris fralribus,, -lia vi restiliiereieiim, at fralres lania uiianimilale et
inissi a ea.ieris,v legalioiienique a.cclesiae uoslra.! cousianiia spreverunl eum, «l nequc signuin pul-
YARI_E LECTJONES.
166damno D. 16r deest D. .Popponi superscripsil inler. 1*. l6S — majora desunt D. lG}neque
quae
— cessit desum D. J,pLcodienseni superscripsit interp. V. m A. Domiiii 1094. interp. 1*.

NOTJE.
(255) Pagus iiUer flnvios Lerk, YVaal ei Mosam. Limburg, unde poslea tota illaprovinciasibi deduxit
Ein_i. Hisi. de Limbouig 11, 176; 252 conjieit hoe -noiiien. Accurate tle hac familia, quae originen.
Inco .cogilainltimesse de illis parlilms pugi Texan?. duxii intle a Theoderico 1, duce Mosiilaiioruin, dis-
driaeqtue erant viciiue pago Teslerbanl. seruit Albericus in Uiiou. ;itl a. 1064. Maier liujtis
(254) Qui ajiiidMelieiiscs Adalbeioiiein episcopum Heinrici ciat Judith, iilia Frederici riucis Loiharin-
coiisliiuere voicbat anno 1095; vid. Bernoldum ad gite inli.rioiis, qui iuoiiiiiis aimo _U_65,lesteeodem
U. a. Alberico, (il];e tixorique Walrairii reliqueral domi-
(255) Quod faclum crat tempore pascliali anni ttinm iillra Mosam prope Leodium. Primus qui posl
.1095." Duchcsniiuii, Berilioleliini aliosque dilucida com-
(256) Eigilberli. ineiilaiione hanc origiiicmcomiiuni Limbiiigeiisiuiii
(257J lieiiiticiis de Limlmrg erat filius Walrami proposuit, esl Ernsl in Uistoire de Limbourg, lom.
comitis Ailoneiisis, qui primus consiruxil caslrum II ab inilioi
 "?9 RODULFI A8BATIS S. TRXIDOSIS . 80
sare *'" neque cliviuum olllcium facere vellcnt, A toium queai? Ha<cab interpolatore insertasurifi
una liiiea erasa 1*.
qiiamdiu euni scichant csse inlra scpia inoiiasleiii
jnoslri aul airii; lcrroribus, ininis, l.Iandiciis, pro- 5. NuIIi igiiur lnirnm sil, si in gJoria et divitiis
missionibus per homines lleimici comiiis pulsaii alienuati hodie humiliier vivimus, CIII.Imagis miras-
frequenler, nullo modo n.ovebaiUur. Ille vero in- duin diligeiiler altcndeniilins possi. vitieri, quoinodo
lerim lalebbl in angulo unius nosiii spi.carii, ad inler lol Joci noslri-desolaiiones vcl taiilum adhuc
tjuem accedentes fiuuorcs cjus, honiines levissimi relictiiin esl, quod congrcgalio apud nns esse et
et nullius boiii inler nostros lesiinionii sive consilii, abbalia appslluri polesi. llaque paiicissimi umc
animabaiit eum ad perseverandum in proposito, et 'temporis apud nosfratres reinanseraiii, iiulliis apud
comiiem Heynricimi eliam conviliis iuflainmaliaiit eos ordo.uulla religio,"iilpote qui vieius ei veslittis
ad vindicandum lerribiiiter in nos conieiiiptuni _.uum necessitate afflicii, fame "et frigore pene inieribant,
de abbale suo. lnterea comes Arnnlfus, collecta el qui neque tiausirales ollitinas habcbaiu, qiiibus
suorum ingenli multitudiiie, comitem Ileynriciim suas nccessiiales occul.arenl; lanlaque literat tnise-
aul in oppidd noslro-oeeidissct aut dedecorose eje- iia, tania desolatio, lania reriim ilistraciio, nt de-
«isset, nisi oranlem ita suppliciler per nur.iios suos speranles plerique vel ipstim noinen ahbaliae loco
comes Godefridus de Lovanio, qui posiea dux exli- " pnsse remanere, saiagcre videreiuur ui tleiicorum
tit, iiilerponendo se illuni eripuisset; cujus coudtictu prepositura ficret, el sex aut pcio sub se clericos
saiiiisevadens,abdiixilquoqiiesectini stttim abbatem, liaberet. Inier Iiaec et c-ulrra inuumerabilia mala,
•slalimque apud nos ot "signum liorse ieriiae sonuii, ct cum |i3sue""jaiu anntiiliiia esscl iiobilissima illa el
diviiium oflicium, qtiod propler eum diiiiittebalur, famosa quondam ablialia nosira, litiideni miseratio
-licri ccepil. Ulraque igilur repu.sa comes Heynricns divina leiigit corda Leodiensium, habiloque simul
gravissime efleralus, Herimaiino apud se collocato, frequenli colloqtiio, ca.perunl viscerabiliicr tra-
.qua_eiJiv:ue.ib. iiosi.ris poieral, jltivadit," dissipat, clare, qiiomodo tlesolaise et pene adnichiJalae abba-
affligil, suisqne ui similiier fat-iant precipicndo jne- tiae subvcnire posseut. Sed quoniam tcniporale bo-
cipil * Quis rcferre tottim qtieai, quibiis quanlisque iiitm nostrum ad Meienses, curaque aniinariim tail-
inalis distracla lunc temporis bona teccicsi-Snos.r_e tum pertiuerad Leodienses, erant aliqui inlcr eos,
aut prorsus in perpeiuum sunt nobis sublaia, aut ul plerumque fil, qui ad siihveiiiendum nobis non
nimia longaque.aflliciione nobis amplius pene inu- muliuin eranlaiit.iiii. diccnles hoc liinium ad eum
tilia reddila? Nam -dux m Godefridus, qui postea perthiere , cui debebaiur annalis" redilus nostrac
rex Iherosolittiorum ibidem ohiit, noslra sibi qu_e- „ 'xtdesix, Leodiensesque non debere nobis ahbatem
m ad libi-
rjue.eranl in Ilasbania et in Teslerbanl donnre, sed taiitum ordinare. E conlra sapienliores
lum servire faciebat ; comcs Ileyiiricus quae eratu et religiosi asseiebani canouice hoc jiosse facere
circa ct ullra Mosam et-in Ripuaria et circa Renura; Leodicnsein sccticsiam , ut, quia ciira aniinariim et
comes Heynrieus palalmus (258) quae habere vide- consecratio abbalis atl cam periinebat, et Meiensis
niur supra Mosellam. Ab illa die invasam nobis accclesia nobis siibvcmire nou poierat propter tribu-
scccJcsiam ,de Fonce (259), non longe a Meliensi lalionem suam, Leodiensis accclesia abbaiem aeccle-
«rhe, niiin.qtiam posica rchabere poltiimus, quce si;e curac suae providerel alque ortliii:i)ei, iia ut
-adliiu:Lanzunis abbiuis lempnre et longe post aiJhtic nicliil ex his qu;e debebat Metensi dciraherel; nou
nt noslra possidebaliir, Preierea villici iioslri- et enira essel levc "ferendum tantum loctun, lantiiin
<juidafi. de beneficiatis. honiiiiibus ecclesia_ nosiras noinen, laniiim qitondani hbnorem negligeniia Me-
quicquid cis placuil, qiilcquid eis melius tuncvisnm tensiuni auiiulliinduiu esse ab eecclesia, Lcodien-
fuil, suis aitraxeriiiil. villicaiipnibus suisque feudis, sium.
nobis modo voloniibns ca rccipere offerenles jurare, 0. Qtiereliatur igilur diligenlissime si quis super-
sua fuisse anliqua Icgalique beneiicii aulviHicatioriis
cssel de filiis nostiic aecclesiic, cui idonee commiui
possessione. . .
* jirecepil. A. Doinini ..lOfto, Ilenrici in rogno D posscl cura subveniendi malii sua;. Aiiin",fratres
iiustii neciion clcrici et laici, qui euni coguoveranf,
quarii, ih iinperio, lercii amio 40, et 0 lierii
Leodiensis cpisiopi anno 5, IJeiimanno symo- ,quod Gande in nionaslerio sancii Peiri morarettir
siiaco invasore jusie ab hac alibaiia auuo pre- (210; uinis de nostris fratribus npiniue Theodericus,
cedeiiti rejiuilinio, heeprius faniosa abbalia per
'. annos circilei'4 piihlore.caruil, cujus vinlemas - qui a loco noslro recesserat sub conleniione abba-
" iiTiiptioncs per lyraiuios ingestas, qui referre tum Lanzonis et Luiponis. Hic si possel inde ex-
VARIJE LECTIONES.
"'* facere D. "" Lothaiingic ct Bullonii superscripsil intetp^ 1*. m Testebrant 1. "" I. p. l*i
' ISOJM.
\
.. (258) Obiil 12 April. 1093. Cf. Crollliis E.Iaiilerie sancli Trudonis hortaiu Gerardi, cjtiod^opiiscuism
Reiiie dev Pf.tlzgrafcn, p. 131, et atluotalioiicm ip.se iu prafiilitme pignus.ab cxsilii angusiitt dctii-
La.alleyi in lirnsi Hist.de Limb. 11, 173. nuttini , et exsulaius iibellum appcllat,- vide eain
(259) Pomi in binistra np.i Mosellae meridiera apud Suiiuin VI, 545, ct qiuu dedii Gliesquier " '
ver_.usa Mettis. ; V, 7. . , ;. ,
.(240) In lioc exsilio composuil librum De viia
 81 GESTA ABB. TftUDON. - LiB. VI. $2
trahi, Moneus illis videretur ad regendum abbatiam, A aiuiquo possidehai, ui absqtie clono ejtts millus rn
quoniani Theuionica et Gnalonica lingua exjiedilus, co conslitnereiur cpiscopus. Ivunc aulem, qttoniani,
Jib..ralii)its ariibus egregie erudiius, jn prosa et ut dixi, Po[ipoahsque dono et volunlale imperatoris
veisu nulli esset suo teinpore seciindus, dulci et episcopalum Metensem iiiiraveral, et hacdecausa
ahissona sonorus vocalilate, hrevis sed pnlchra per- imper.lor qu;e suiii aputl nos beali piolhoniariyris
sona niediaqtie relale; qui etiam frairum suortim suo juri mancipaverat, necessilas hoc fecil, ut de
iii.irtiiilaiihus ineliu.. sciret compaii, lamqiiani a manu iniperaloris baculum tle abbatia nosira reci-
puero illis coiiiiuiiitus, ct qui viderat ct audicrat pcrct, ne longa inler iniperaiorein ct cpiscopum de-
niala quae passi cranl b suis tiibttlationibus. Quid ceiialione locus noslcr niiserabililer desolatus inler-
? Gavisus est inde episcopus Obbeiius el irct. Quanidiu crgo Aquisgrani crai, ciinli illuc et
' plura " morarili ibi
_eccles;aLeodiensis. cpiscopus obsoniuiii illi dabai; inque
7. Eleciiim igitur a fratribus cum necnon clericis suis exjieusis rediicens eum Leodium, lamdiu l'*
-ellaicis vix landem de ccenobio sancli Petri Gande seciiin tenuit, donec ordinaiuni ad abbatcm per
litieris et missaiiois suis abstrahil, et diicium sccum ' seineiipsum ad nos adducerel, et loco abbnlis posito
- Aqtiisgrani facii etiin
accipere douiim abbaiiae noslrae fralribusque el populo ccmtnendalo, omnibiis diebus
de mauu iinperaloris, sicul mos erat lunc lemporis. B vilae suae consiliuni et auxiliuu siiuni ei in auribus
Hooiccirco per nianum illius facium est, quia im- omniuni presio fore promiiieret, dummodo sirenue
'
peraior, quicquid healus proihomariyr in partibus agens de loci recuperaiione propler nimiam ejus
nostris habere videtur, suo jurimaiicipaveral, pro- ' dcsolalionem non desperarel. Datus esl ei baculus
pler Popjnmem ejjiscopum Meiensem, qui episcojia- '3 Kalend. Februarii Aquisgrani, consecralus est in
tum absque dono et conseiisu iniperaloris obiinebal; abbaiem et sacerdolem Nonas Marlii Leodii, ahne
adliuc eiiim-imperatoi' hoc iu loto regno suo jure ab incarnaiione dominica 1099.

EXPLICIT LIBER QUINTUS, IKCIPIT SEXTUS. h

1. Ctim 177varias abbatiim .commutationes post iC doinno abba.leAdelardo secuncro-usque ad ea lem-

.obitum aJibaiis Adelardi sccundi relulimiis, ccrlam 'jiora de aecclesia sancti-Trudonis omuis vicinla
• aniioriini seriem propter violeiiliaseoriim et fre- '
desperaverai, quitlam Theodeficus, ejusdem loci
• quenles ej'ectiones el regressiones singulorum ne-. antea nutriliis, ad eandem aeccle_iai'i regendam a
• quaquam leuere pnliiimiis. Nam ubi niiilus legilinius domno Obberlo episcopo ct primis Lcddiensiiiin,
- ordo snccedenliiim sibi abbaium servabalur, setl " lcrtiis jatn missis liileris, a Flandfia nionasieiio
quani cilius quisque ptiieral eimiltiiv.stium ejiciebat, sancti Peiri Gande landem est revocalus, nescio
. isleque quain minus poleral illtnn preesse sinebal, magis an coaclus, et Nonas Maiiii prcsbiler et
.ohservari facile cerlus annortini inimerns non poluit abbiis loci noslri coiisecratus. Qtiaiitain desolalioncm
de singiilis, niaxime, eiiam si posset, ciim faini- • inlus ei foris inveneril, crede miclii, o qiti h;ec le-
liari semper uoslris iiegligcntia nemo erat qui ope- gis, qtiianulla viiugenii possum exprinieie nullaqiie
ram iinpe.nderet. Superius igilur repetens ab obilu " facullate exponere, sicul veritas se habuil. Kam tle
scilicel ahliatis Adelardi secundi iisque adjmroitum lolo monasierio prele.r turrim nichil teciuni habe-
- abhalis Theoderici in ahbatiaiii aimos conliniiiibo, baltir, quiu iiiieiioribus parictibus collapsis, extc-
-etquod alioriiin irilerposiioruin scisnia dirupil, per riores vastissime patebani, coiitiiieuies in inetiio
,duos islos reitodafe stiideho, nolalis ex obilii alte- 0 vilissiiiiain cnpellaui supra saucloriini 'friitlonis et
,rius etalleiius introitii annis iucariiaiionis Domini. J_.iiclif.riisepiilchrum. Nuslri.aiitem posl combustio-
•Ahbas Adelardus seeimdiis obiil a. 1082 iiicarualio- nem lenipli, ciun siiucliiariuin, stanle adhuc firniis-
nis doiniiiicie, nbhas Theodericiis iulroivii abbaiiain '" sinie niuro fortissimo, facili sumptii posseul coojie-
•a. 1099 "8 cjusdeiii incarnaiionis ; fuerniit igiiur al> ruisse, lotiini "' poiius fundiuis (iiruerant, et majns
.obitti abbatis Adelardi secuudi u ,'qtie ad iiilroiluni " sliilla lemerilale oriiiuni, voluia jam cripia, usqtic
;in.abbaliam Thcoderici ahbatis 17 aimi, quns inier • ad feneslras cancelli ilhid piodtixeraul. Atl quod
. se.coinplevertitil, isle plus, isie niinus, Lauzo, ' opus ferveiuissime accinctus domiius abbas Tbeo-
;Luipo,"Hi.riiiiaiuiusel ahcr lleriiuaniius tleiibbaiia dericus, brevi tcinptire quicqtiid est superius a fe-
eonlendenles, et ntillum ceriiim leiupus invicem nestris cancelli pulcherriiiio opere consiimni.ivil ,
liabere periiiilienies. iluobusquepilariis cuni siiperslaiitibiis illis parielU
2. Anno igiturab incarnatioiie seinpiterni princi- • Jjus juxta cliorum edificatis, toiain illam [i.iriem
pii 1099; post longas el diulumas moiies, qiiibus a liioiiasierii, quaj esl abarcu supra scpulchrumsaucti
'
- • VARi_E LECTIONES.
1,s ibi addit D. '" dum 1*. posl D. 17SEodem anuo Godefiidus de Bnllio, dux Lolharingie el princeps
Iherosoliniorum, oJiiil, jiosl qiit.ui Henricus iniperalor anuo seqtienli ducaiiini Loihaiing.e lieurico coiu li
Lemburghensi eonluIU. Hcic ex Sigebeno ab alia {tertia) mtimi in margine (tdjccta sunl, '" Quid.amet*
inirusis abbalibus superscripsil interpolalor 1*.
£.3 - RODDLFI ABBATIS S. TRUDOMS 84
Trudonis ad pariem orienlis, caemento pjasmavii, A siiiuus seolam pueroriim, cellarium, doiiiiim-infir-
calce dealbavit, feneslris vitreis decoravit.caialura iiiorum. Scd, tii siiperius di.\i, sine a.iquo cnllu
'
conliiiuavit, teclainque stiperius pavimenlo linivit cranl oniniii; leclura ntilla anie oflicinarum ista-
iiiferius; similiier ct criplam, qiiam volulain tari- rttin oslia, jiigeque liiuiin hyenie et molesti.i gran-
lum invenit, caeleris omnibus qtue deeranl consiim- dis iniiis pluvise, nivis, grandiuis el bori.a;, nj-
mavit, alque in honore beati protliomariyris Sle- chilque obstaculi qim prohibereltir qtiodvis uuimal
phani principaleiii ea aliare deilicari fecil 180.Anno accedere.
ab incarnatione Doniini 1105 I81de vilissima capella 4. Doinus inflrinoriini neqiio die habebai ig.ieui
supra sepulcbra beaiorum Tmdouis ct Euclicrii iii- neque nocte luinci.i, nisi frain.s in ca jacenles imdc-
iroduxil nos in eam criplam caiUare. Qu;e dies visa ciiniquc sihi, iiiierdiini eliam.ex vic.u ei vesiitii
esl nobis et fuil ininieiisae l;ctici;e, cuni iu ca jam suo, ca 1S2 procuiiireiit. Sed neque in doriuilorio
inciperemiis secundiim or.Jinem el oraiiones facere Iiimeii erai, fratribus toia nocie in leiicbris jacenii-
el in choro stare etnd altareproceilere,"quod liul.lo bus et per lenebr.as ad inaluiijios eimtibiis. Q >od
modo potcranl prius fralres per imillos annos in quidein erat gravissiinum eis, quia deilla pane tlo-
auguslia capellae. Nam ab ea die, qua veius mb- mtis in qua dormielianl, oporlehat e .s per letiebras
nasteriuni dirtitum fuerat et novtim coiiibustiim " transire paitein aliam in qtia reficiebaiu, alque iude
atque discissum, iiitef raeiefas eiiam desolationescl exeuntes sub teeiuia paiiim lignea parliiu siraini-
eal.imila.es, quai frairibus.iccidisse siiperius relu- nea, uiraque v.ero seiuiruia, jiixla muriim inonaste-
ljiiius, ordo el clisciplina prorsus abolila fnerant, rii palpando freqiieiilerqtie ruendo atit O-foiuieiiic*
maximelocipositura deficiente, in qua teneri pos- ire oinni uocte ad matutinos , el de maliilinis simi
sent. Jiler per lenebras redire. Infra inaiuiinos si quis
5. Posilns igilur est unusde fralribus anliqtiiori- friilrmn aul piierorum volehal aliqmtndo exire ad
bus, vix pre senecliiie se ipsiim valens regere, cusios necessaria nalurae, dum limc.rcl l.enebrarum horro-
163ilineris Iuieam difliciiliaiem, maj
puev.iruin, qui stanle adhuc veleri nionasierio vide- rem longique
rat diseipliiiam.eoruui el ordinem frairum. Ilaque gnain interiiii suslinebai naiuralis nccessiiatis inju-
paulaiiin ca.peruiit reyiviscere qineerant religionis, riam. ilyemali lenipore Jecla frairtiiiraspeigebanitir
el frequenii in rapiiulo collaiione abundainiiis pro- nive densissiina, surgeiuesqiie ad maliiiiiios sicui se
ficere. Poslquam vero eiliixiluo. de cripla in cliorum albieanlcs nive stiper vcsliinenia sua inveniebani,
ptilchefiinnim ei in parlem illam nionasierii, qtiam ila et reveiieiues" (ola leciisicniia sua, Projiter
pai'timedificaverat,pariiin reforinaverat a sepulchro r commtineiii quorumlibci accedere volentium impor-
beatorum Trudoiiis ei Euclierii usque in linein lunilalem nichil luie servare polerant de leciister-
opeiis ver.-iisorie->.iem,c<imaugmeiito Ia.ii.i_e coepit niis suisin dorniiiorio, nichilqtie dehis qnibusser-
et religio augmeniaii cl fratrum numerus aliquaii- viebatur mensaecorum in refeciorio; quit necessitaie
tulimi crcscere. Hoc aiilem vt.heincnlissiine impe- Iiahebant qui habere poleraiil jiro lectis ligueis
diebai, quia oHicinas (241) clauslri fratres paucissi- archas seraias, in qiiibus surgenles leciisleniia sua
mas alque illas vilissimas habebanl paiiilms illis, obfirmabani; qui vero habere non poteraut, fre-
qttae sutii ad oriemcin el aquilonem, nou habenti- quentes moiestias tle vesliinentis suis a litribns
Jjus nisi laiilmn se|>em iiudaiii et vilissimam, quae sustinebanl. In refeclorio aulem post se in muro
noti modo liomiiiibus, sed ct canibiis et porcis in- ft.neslruias diligenier seratas habebaiil, recondentes
dilfercnier pervja erant. Pars illa clausiri, in qua in cis niappulas suas, cultcllos, ciphos elquae s'iper-
sedentes fraties a;l lectionem coiiveiiium suiini si- erant eis de mensa, quia non habebant quibtis nc-
lendo vel loqnendo inotlo lenenl. inedio iniertexla cessiiatibtis suis succurrerent, nisi ex ea subsianiia,
parieie laiitum cooperlurae habebat, stib qna liaires qii:c aui supererat, autquam ori suo sublrahebaiil;
capitultim suiiin faciebatil, dimidiumque supe- ad eleitiosinani nichil inde aut permodicuiu da-
rcxlantis diniiiii needniu .coopeiiuin ex varia aeris D.balur.
jntenipeiie frairibus ibi sedeie volcniihiis inullam 5. Transitus trilus sexus iilriusque eral, pJtiri-
molesiiam lam icsiale qtiain liyeme faciebai. Re- ninin vero ad niissas mane per eum Iocum, qitem
fectorium frairuin iic iloriiiiloiiiim doiiiu.silla una tunc ajipelliibanius ei niinc habemus conveiiliiin, et
cral, quae ad occidciiiem pars quaria clausiri esse freqiiens in eo cuin fralribus fabulosiimqiie Jaico-
debebat, iiiteiiexia nicliiloniinus parieie, habens rum et clericorum usque in uoctem colloquiuin. Si

VAR1J5 LECT10NES.
*•""Amioeodcm 1100. 5. Kal.Ocl. annotavit
interpol. 1*. 1S1 dedieaia esl rripta nostraa domino Obboiio
episcopo Leodiensi, ad iiisiaiiliaui doiimi Theo.lcrici, tpii Iwc veibtt clesuntin utroqne codice 1 el 1*; _.." in
Ulo manus smc. XI V eit in margiiie udscripsit; leguutur etium apud D. 1S2 sibi repeiuni i. 1*.. 1BS lougique
— di-.icul.alem desuni 1).
NOT_E.
(2il) Cubicula, in quibus scrvabantur qtia. ad siiiguloruin aioiiaeliorum viclum reliquosaue usus
jjeniiiebant. , .
8j_. . : GESTA ABB. TRUDON. -. LIB. VI. SS
tjua potens persona, ut freqiientiss.iine assolet, Anodiim-undo
1 afflgebalur ex anro et margariiis jiu!-
hospilari apnd nos voluissel, frairihus Iiac iJIacque chre habeiilcm comp.icliiui, in cis aequisivit. Simi-
misere panem suum manditcaiiiibusjpsa in refecio- liier et eingulos duos, iinum de nigro bonoqiie pallio
rio ad mensain fralrum (lisciiiiihebal aul si purior- liitiim salis, aniifiigio laliiiidinis iriiiin digilnrmi) in
esset cleiiieiuiorque.aeriii metlio prali. MHiicsusque liue (lecoraiuiii, alium de pallio varii coloiis valde
ad ostium rcfeciorii sive_ad meditim (•oiiveniuseqni- bomim, a nodo" anie, veulrem cingeiiiis eiiui," filis
lanles ibi descendelwnl, iiuilaniqiie reveieiiliaiii, aureis iisque ad siimmiiaieiii 0|ierose niultuin cras-
nondicam monachis.secl ipsis quoqne sanclis locis' serjue iindique coiilexliini. Sed ei iialtenm et calirem
exhibere nsque ad uoclis-iiiediuni cufahanl. Tesior cnm paienii argcnieiimViiiuis et cifca oras exierius
Deum, «juia digne non. possum os i.ieum-sliliim- deauraium, pixidem argenleain, similiier el nrgen*
qne iiiiseiiae apjilicare, _qno taiitam majofeinque' team acerrain vasque argenieiim adviiium, triiitii
miseriam frairum , seeiindum " qtiod : audivinitis iliioiium (21-1)poudus liabens; ilriif.liultim qtioque de
riiaxiiriaque dx paiie ijise vidi, 'Bdcliler viileam re- cupro deauratum , ca.enoias aigciiieasliabi.iis"; pel-i
ferfe: • •. - "'- - «'.-'; . - ' - vicitlani biiiuilacro l.esiioho caudalaiii de' cupro
(>.Yiraniem boniis, sc.iieel doriiiiiis aljbas.Tlieode- faciain ad siiseipieiiJain aqiiatn - inaniitim lavanda-
rieiis^ iioviier hanc IJierOsoIiiiiiiicamiiescio aii ma- " rum, inius iiabeiiieni iiiiagiiiiiilas argcutcas fusili
gis B -bylonicam dcsolaiiotieiii irigresstis, crinf oiuitia' opeie cwiatas; ircsqiie liiella., iiiiam sleniendairt
simiil hiveiilsselcoiniisrse.oinrihi siiniil et derppeiiie stijier altare, aliam stib libro, terlia.ni ad icrgendas
non-polerai erigere. Yefum,- ni' siiperfuS reiuli, atf litaiius. Cnirleiii quoqtic ctini "erticilixo el pedc qua-
iiioiiasieiimn 'iv'|rira.itliiiiiet" aninio iiilefulebal, e£ itiorev-aiigelisiariitii iniagfnihui «peiriso, tifruniqiie
sludio infaiigabili .iccinge-.aiur. Qui -diitn facmiii de cupro sed (lcaiiiiiitim.CoItinibaiii eliam cuprcam,;
oris-gralia con.iouarr-nir riiebus pascae sive peiiie- auro tamen siiperiiisargentoque vaiiahm, coiilinen-
cosleii in lecclesia bcaiie.Maiiaeiid popnhii.i, fre-' leui aqiiam atl opiis nianitiiiii. Casulain de nigro
quenier eis elieiebai decem aui dnodecim pliisve pallio circn colliiin el a eollo nsque ad pedes ante
niimisve marcartim ad niohasterii rc|)araudi auxi- vciilrein aiiiifrigio lalo oinaiain; cappam siniilitef
liiun. Ubi occupatiis minus imeiidehat atlcLiiistiuni,' • de nigrO jinllio jwneeodeni, ciic:i colluni el supef
lauien quatn cieios poluil in domo inlirnioruiii, in crisl.iin capilii iriirifrigio Oiiiaiani, anle pcctus ha-
doriiiilorio, in cella ahbalis, iu cripia , anle alliire henlciifjilus qiiain piilmae iiiiius longitud nis, a'qua
beati prolhoniatiyris htmeit" cousliluit tle aecclesia Ioiigiiinliiio ci laiiliitliiie, aiirifr.gitim, neque iantum
de Corbecce. (2.2), dispoiieiidum per iiianus cusio-" aiiiifrigiiim quam rem lilis aureis riesuper soli-.is-
dis;ccciesia.de marca ei diniidia census ejiis , ron- sime coiiiexiain , in medio linbeiuem <geiniiiuliim
siituens cusioili' niarcaih ad luiiiiiiare, prqiosilo" bullula cirriioicliitaiii. Ha:c omnia ad"o(_iciiimmissae
vero diinidiaiii ad prebendam fialruni, qua: pr.us sua. ct ad oiiianienliim iccclesia: proprio slridio de'
nrin persolvebat ni_.i 5 lanium solidos. Siniililer de novo iicquisivit. Kedemil quoqiie cap|)aniiinain albi
ceiisu oecciesiaede Slades consiiluit cusiodi S solitlos pallii valde boiiam, lliiiribiiluiii qtioque argenleum
ad liiniiiiare, qnae amplius non pcrsolvii. Elctuosi» apjieiideus seplem iuarcas, qtiod posiea cum presti-
nac paiiperum prorstis aholiiae 6 cutidie consliitiil lisset arcliidiacono Ciiiilatii iioniiiie Alexandro ciim
siligineos panes dandos de decima tle Briislemia, pallio uiio optiino, t^uod ipse quoqne eineral, et
qiiam iedeinil posiuun in vadio pro 10 marcis.Mu- calice argtiileo, iitimqiiiiui reliiii.cve poiuil qu;e ila
Ieiidinum de Moyse eism atiferre prorsus non jiosset. -• usque hodie noslra aecclesia perdidil. Pallium quoque
viro jioieuli, qui dicebat se illud acqiii-isse pioi iiiiuin, qtiod sulli(it adiiiiijiis aliare ('.ooperieiiiium,
ceiisn'5 solidorum singnlis aitriis, et qitod plus vale- emit totiim iiovuiii, ei de spis. o pallio purpiirei co-
baiVaecepisseln beueficio de iiianiiabbaiis Luiizouis", loris, pallcnlis lanicn, in giiiiidiiisculis roiis imagi-
rnullis "suiripiibiis, inuliis lahuriuus' co protliixil, ut nibiis bcsiiaiiim varialum. lioc hothe quoqiie perios^
fcrro-hidesublalo paulalim tlecidendu annullardliir, j) uos halielur. .,
ct preter aquam ci rip.ini nec vesligimii molendiiii 8.- Friitres quos invenit benigne fovit, etquotet
ibi reliui|uereliir;quotl usqtie ad nos ila permansil. quos jiuiuU atldidil, mulia perpessus ab his.qtios
Aliirplura inoleiidiii:! redeiiiii, qua? gravissima pe- necessiiale iniiioris sibi iuiiueri de aliis clatiltris
ciinia iuvadiaia aut beiieficiuta dicebat sibi fiaus; excunies sustipere cngcbatur, invehentibus in illuiil
maligiia nostroruni fu_neraiorum. . . fieqiienter iiialigne seniper loqiiacjbus in nosnoslris.
"."Ad-inisssesuaeoruaiiienliiin repoiiendum scri- oppidaitis; qnotl imilae friictuin abb'.itia.Oct0.aut"de«.
niola duo lali operi conveiiiciUiii fecit, suoque suidioi _ cem laiiuim fralres consumereisi, noii aueiideri.ibuir
ainicttiin niiigni)aiiiifrigio (245) el longo ornalum, , lieque velcri malicia caecilalis sine considerare vo-
albamque laqueiini a collo auri.rigio faelitm, ell Jeiitii.us,ad quitniaiu paupeiialGiii devolvissenl ab».-
JS'0T.E.
' '
'\Wz) Corbecl; ad Dylatri in BiaJiiinlia. (24i) I. q. ferio, Gallis oliin ferlin, Germanis vier*
(215) Gailis orfroi, broderie, limbtis acu piclus, ling, csl quarla par» uiatcae. , .
coloribus, auro argeutove distiucius. ... .. . i
 3$f ... RUDULFI ABBATB S..S. TRUDON.S f_V
"JiatiainftiroT mohUUatis eorum et conienlio.inter A . ef dampimm, qiiod perhos duos suslinuit ecclesia'
se al.batum. faclione eorum, el quanla coiisuinenda nosira18B? . . • - . '.,»-..
essenl-in reparando monaslerio, claustro et appen-: -lO/Accidit inlerea lurbato vcbemeniissime regno
diciis eorum. Ilacy inquani, male loquaciiim et ma-. et,.'sacer_lolio, ul Ileynricus terlius Romanoriim-
ligue delralieiitium necessilale compiiIsus,.cum plu-. iinperalor.augusliisytraditis filio eque vocalo Heyn-
res de suis fralres non haherel.el aliunde vciiienles. rico impcrialilius. insignibiis (246), abj^cltisque a
loonachos iguotos suscipcret,.mulia-el danipna et regno iierum.regnare moiirettir; Cujns ma__ii')ia.rspes
injiirias siistiimii .frequeiiler, lalibiis.nulliini onli- tuncieiiiporis esse videbaiui' isle.IIeynrirus comes
jiem servare volenlihiis, ct ciimde miditale sua d,e Leiiiburg (247), dux ,186_iiiodiccjam anle. crea-,
revesiili.ei. de famelicilale sua refocillaii essenl,- tus (248). Qua; rcs prope extermiiiiiini debuit esse;
aut.niplestissime . nobisciim copimanentibus, aut, ecclesiae iioslrae.quia, cum liinc lemporis nonjam.
ciirn datnpiio el18t iujuria el 18>detraclione nostri. dux qnam rex esse yiderelur, mpoie ijui regis.erat;
tiiiidem a nobis effugieiiiibus. Vidi ipse inlra qiiin-i p.airomis faclus, non erat rex, non eral episcopus,-
que aut sex.annosde talilius 17 a nobis rece.ssisse,- non amicornm qiiisquam, cjtii atuleret nos cqnlra;
, revestitos apud nos.a planla pedis tisque ad verti-. tanlum lyraniiiiin juvare; maxime pravissimis qui-
"'
cem.inlegra veste. Sludium ol Jal.nrem ejus circa busdam de oppidanis noslris el hoiiiinibus _de fa-,
. ciiiei.idajidam.aeccleslam nosiram inliis el foris.et eiione Ltiiponis el Ilerimaniiortim faeliosisslmis ad
. (jiiaiiiiiin sub eo profeceril, longissimum.essel enar- lioc coiitlie illum insliganiibiis, el infornacen. arden-."
. rare, ctim tainen _iiumquaiii defuissent interim ei. tissimam illius malaesnggesiionis suae oleum, pieem,
_triluilaiioiies el perseruiiones. ab eis, de qiiibus adipem, resiuam el oiniiia iiisligaiiomim; foinenla
,. aliquid hic modo volo referre. , cougereiitibus, ul siiuin llerimaniiiim in abbaiiain"
. 9. Prinio lempore iniroilus ejus in abbaliam gra-. nosiram restitucret, Theodericnm ejiceret., modo
157
yissimus, persecutor. fnit ei.comes Gisleberius de. venisse, tempus 18s, in quo hoc liberrime facere
.- Dnra_;;(245),advocaiusnoster,quem ntimquam potuit posset; facerelque eiim benedici, ctin: non auderet
placare, nisi dampiiosa a%cclesia.pccunia pro eo in- uuiquam e|>iscopus contradicere ei, quem el intro-
terciirreiile. Preterea Ileynricns de Leniburg, niajor dus.il, sed fralres jion amplius qiiam aniea inflcclera
. iiosler advoealus, supradicliim illiim Il.eiimannum, ad suam voliinlateni pniuii. Relicio lameu eo cum
quiper violenliam nou polens alihaliara nosiram cusiodibus sibi familiaribus in cella abbalis, abiit,
quiiin invaseral lenere, ad etim palrpciuii causa con- nmlta vaslalione facla in curia noslra et in claustro
fugeral, frequenier siiper domiium abhalem Theode- . derebus victtii vesliliiiqne noslro preparalis.
ricuni iu oppidum el usquc in cellani abbaiis inlro- 11. Iiiterim domims abbas Thedderious seccsserat
dueebal, volens libeiilissinie in abbalia euiii confir- ad castellum coniiiis Gisleberti Duraz, limptis sibi,
mare.si et fraitum consensiim iiule prius habere si lyrannum iihim expeclasset, de vita. Quo una
potuissel, et fidelibus ajeelesiae lidelitatcni exior- parle o|ipidum nostrum egredienle , ipse (249) alia
qiiere suo Ileriniaiino. Se.l fralribus conslanlissiine ingressns esl. Testor Oeuin omuipoleiilem, quia nlb1.
illi pro.donino abbale Theoderico in faciem resi- ipse oculis vidissem, el prae magiiiiudine leiicia»
steiilibiis, atque adeo cx aucloritate Leodiensis gemiiiim coiitm querelosa el suspiria auribus hau-
episcopi, iil quanidiu Ilerimaniiiis ant in cella sissem, nnn faeile mihi.sed neque ipsi cuifiebat,
abbalis aut quoquam in loto oppitlo nostro esset, possel persuaderi laiilus affeclus, lania erga eum
diviiiiim oflieium in aecclesia nosira non fieret et populi devoiio sexus uiriusque', diversie etaiis. Ipse
nulla campaiia soiiarei.cum mulia tandem confti- e converso quam accliui vuliu, quam modesio ore
sjone et in nos et noslra indigtialione recedebat, humiliari, quam profusis lacrimis , qiiam hiinieclis
suuinqiie iierum Heiimantnim iii maluiii noslniin gens lota facie irrorari; flebanl illi prae iiimia qua
recipiens cuslodiebal. .lesu bone! quando totuin euni ardebaiit cariiate", ilebat ipse prae maxima
dieerem, aul quomodo lotuin dicere possem malum qua se ipsum ineliebatur humilitaie. Taiu'triuuiphali
' VARI.E LECTIONES.

. »**aut i*. lsc.sequitnr, Iwc loco in iTfolium vacuum,.desiderantur igilur omnia usque ad verba in c. 13
malorum recordaiioue popultis etc. Receuiior manus qum in margine ' stipiriore foliorum ntimeros npposttit,
relicio fotio ti_u.no«XXV ud XXVIItrunsiit; iiuque mininte a librurio hmc otnhsa sttitt, sed foliitm postea
' easil quodam exctdil, ant potius,'tu videlur, exchuin est, qiwd186 inde quoqtie conjici polesl, quod vacuum
foliuniuon cutn quateriiwne cohwret, sed posiea insertum est. Lolharingie suuerscnpsii interpoUitorV.
"' uiilissiinuiii D.. 18«adesse addit D.
'' ""
. . KOTiE.
Trudone. '
(245) Ruras Iiaud procul a Sancto De (247)' Ad, quem imperator tempore pasclia.i anni
Gislelierlo coiuiie vide IV, 9 ;i pater ejus Ouo HOB Leodiiiiii veneral. ' - - -
stipia .
iuier amios iOUOei 1099 obiisse videliir. Si liries esl (2i8) Aniio 1101 Natalitiis Doinini Mogunihe fa-
Vita. ArniiHi episcopi Suessioneiisis, Otto ille fuit' cttiin esl leslibus Aiin. Hildesli. Eodein nnno paiJo
frater ArnuIIi
' comitis Lossensis, cf.. Miiiiieliuui, ' ante cqiniieni ah imperalore in castro Liniburg oI>-
' . sessuiiiesse eonsiat.
p.l50.'
(246) Uuod factum esl d. 51 Decrll05 Ingellieim; (249* Tlieodericus.abbas.
cf. Aim, Hildesh.^
£§ (iESTAABB. TRUDON.—LIB.'V1. 90
spplausu, tain favorali populi devolione cxceplns; A ad meridiem, jiixia miirum, siatim ut exifur de
usqtie anie eclla. sttae jamtam esl penluclus. Al Hli ostio ad de.vieraui iiiamiiii. Hoc lali viro ila,- nt sit-
iiilerius cam oh.iniiaveranl; et strepitn indignaiio- perius ilixi, peroranie ad pnpiiliiin, slali.ni versus in
neque pnpuli pcrciiUi,.iiil sibi rertitis qiiaiii 'eurum furorcm jiielcrilof um nialdruin fccor.dalione populus,'
eoufu-Jigladiisexpeciahanl. Qita ohfinnaiioiie populo et laiuqiiiim urstis cruetnis pregtislalis caruilms in
magis magisque in iram iiidigiuuioiienique coticilalo, eos effcraius, suicio iuucroue in eos' conclamat
cum lanicn "qiiidain" diibiiaro vidcfcnliir, ulruuiiie osiia .coiilriiigere, posles 'evellere prctcnipiai, ut
vi in eam irrucreiil, quiditni vero atl irruptionem ouiiiPs, lani.moiiacltos i|iiam iniliies, minores quam
cuni clamore jain se acringpretit, niuis eoriim, ci:j'is ma.ores in oregladii inleiiicial. Sed staiim pietas
sapieiitiir. et cousilio loliim iiini'i.videhaiur oppi- " et heiiigiiitas doiiini ahbaiis. Thcoderici pcr luiis
diim, viillu flitinnieo cl "ore grandisono prorupii in scelesii.. liiiissiiiium sctuuin se ojiposuii, 'vehenien-
mediiiiii : Eyia, inq"it, viri, etjia viri, si lamcn viri! lerqiie inclainaiis Gisleberlo comiii, iiecnon singiilos
Quid hic tttin ighuviler excubatis ? Quidad poslesliujns suoriiiii -proprio ex iiomiiie revocans,' vix lamleia
domhilii observatis? Cnr slatim frac.o repttgiilo, vel ne iu funeslos illos' irritereiU muliis precibus obli-
ipsis poslibus radidtus evnlsis, apcrio ostio, micaitle uiiit, Quibus sedalis,' lioc modo fratrcs suos aute-
gladio non.irrumpitis?. Quasi non. volnnlale neque B popiiliim alloqui ccepil.:;, . i. . , . , .'
judicio Dci.sed foritiilu Itic coiiclnsi leneantur rei illi • 15.; Absit a me , fmtres karhsitni ,absit; inquatn,-
et gladiis noslns'Iwdte.deeapilandi, quorum venenala. dulcissimi "filii;•hoe peccuftimin-Domino ; hocsian-^
delatione, pesiilenli eonsilio domus vestrm,dampnoso dalum in po, ulo, ul.regressus.meus ad vus el pia"
olimflqgrarunl inccndio. mvtres legitimo destitnlm in.nte veslra popnliqne deco'.inmacule'.ur;obfusce-
- sunt conjiiqio, nepotes vestri sine parenlibus, vos ipsi, tur.siingitine citjusvis aut: homkidio. Nbn his unnis.
. heu 1heu! sine liberh esth et nepojibus. Et ecce,-nunc decertanduih nobis , iion hoc.gladio' truncaiidtts est
'•iternm ad nortram coniumelinm.et nominis generisque impius /losiis. Ciijns nos stunus mililes, i,;se arma-
veslri igiwmiiticimin cculos nos'ros imp.oritini,"coniu- tura jwslra Chrislus est; Itnjussignifer beatus Paulu&j
maces, ignoblles lenones,se h.geruni, nt quorum pa-- sttis iia coiiclamal.commilitonibus :,« State, inquit,-
tres,"filios, fratres, ttepotes, uffines, amicos, seivos precincit lumbos.vestros in veritate,-el.iuduite ioricam.
peremerunt, qnosqne igne et rapina de diviiiis in justicite, et calciate pedes in preparationem evangelit
inopiam. de gloriu in ignominiam detruscrtittl, eoritm pacis, super otnnia accipieniesisculuin ftdei,in quo
minc dominuminermes, ignari, pauciscelerali ejicianl',, possiiis universa teta mttligni ignita. exiinguere, et
vl, qua' ferro fltiininwquecoriimcuia pericnlo capilum . galeuni saluiis "ticcipiieet "gladiutn spiritus, quod est
twstrpritm eripnintus. iibidiuosi deglutiaiit; seditio- C verbiim Dei (Ephes. vi,14). ">Ilis armis acl siniiti-
nem, inlestinum beltum invppido iwsno pleclendi ludinemboni regis David muiiili, htinc superbissintum,
parricidw, ul olim, ut sepins, nttitc etiam commo.. spttrium et htcircumcisum fiducialiler polerimus'ag-
veunl, per quce stirpis nostra; moiiiinenla el extreino'. yredi, ut, cuui lamus.bliisphemuspercussus in fronte,
reliquiarum nosirarum reliquia'"prorsus iniereant. Si et in ea corporis parte vulneraius", in qua presumplor
viri essemus, ftlii virorum, nitmqttid hwc iii capila sticerdolii. Ozias.. Ippra-.incanduit, -,lepra , corruerit,-
torum r.unc de prcsenti non redundarenl .'Talia Gtin- cupiie.ei proprio' mucrone trunculo armisque^bninibui
trainnus. • _ expoliato, t confiletimur Domino,- quoniam .boiinti'
12. Erai hic Gimlramuus servus eccleshe nostrae, qtwniam in seculum.tnhericordia" ejus ,' qui facitmi-
hinno gialissiniae' grandisqtie f.icundiae, slaiura rabiliainagua solus (Psn/.xxxv, 1). . Atque iteriim
prorerus, grossiliidiue corporis ejus decenlUsime cum nosiro David dicamus : « Benedictus Dominus
respo.idenle pr.ocerilaii, acerrimiis in hello , audax Deus meus, qtti dqcel mtintts meas ad preiiuni el di-
aiiinio, prudens consilio, eonslans in negolio18S, gitos meos adbellum; mhericordia.mea el-.fefugium
formosus lam veiiusio eorporc qiiam pleno vullti et tneum, susceplor meus et liberator meus (Psal. XLHI/
elegaiilissinia facie. lluiic lalcm, qualis iipud nos de l_ - 1).-»
/ .... • -. .. .... ', . . •.-''-•
nosiris ueino surget amplius, oppidani uostri fla- u 14. Haeccum dixissel, popiiltis ad propria rediit,
granles in eiiin odio maligno et iieqiiissima invidia ipse vero iiobiscuiii in clansiro liabilavit,.-Qui autem
pro" prohilaie ejus, casu'volanlis iu froniem ejus conclusi erant iu cella abbalis, ne a nosiris qui
sagittae incerlo aticiore oecideruiit, dum quadain lnriiiu eis |!rcri|iiit!ranl, dehereiit, inleiiici, nocie
die prodilione cjtis sic tanJein patefacla . adversus iilapene oinnes effugeiiint, et jireier uiniin, qiii
-etiiu sie nec opiiiaiilein consurrexisseiil 'armali. cuni llerimaiino veiierat de Malinundatia inona-
Qiiein si casus coiiimiiius se gladio defendere non cliiiui, quasi nulli cum-illo reiiiaiiseriiiil. Quidam
veiuis-el, o 19°qitaiuain tledissei slrageni, aniequam tamen ex oppido noslro iinpiirissinii iicbiilones,
occuiubere posset! Sepulltts jacetinler liiiiim et venlricolae, apud quos dala cnialula liispidipaiiis
osiium, quod aperilur vcrsus cyiniteiium fralrum cujusvis dignilatis noincii facile nieicari, eadeuitjue

VARI.ELECTIONES.
*Mqttot quantaniqiie D. '
*«Q. In neg. desvnl D, ;
 91 RODIILFIABBATIS S, S. TRO.DONJS ©S
siiblracta palibnlo reus posses adjudicari, freqiienler A omnino neglexii; qua causa, quo animo, ipse vide-
ad eum concliisuni in cella iiiiroihanl, lelliargicum- lit, Ai dux non iimiiemor injuriae conieinpiusque
qa*.perchrum ejus foeiido ailuhuionis suse oleo im- sui in Iler. maiiiimi)ins, arma co|iiasque suas in f'u-
piFiguantcs, iiiierim lei.eaiiia. (250) suaesic ciimco rore el indignalioue magna ailverstim uos colligit,
sa.isfaeiebaiu. Toia auiem abhalla ei maxime nin- ut die daia, quospiniqtte tle noslris ad dcdicatioiiem
nachi ad doiiiiiuni abbalein Tlieodcricum liumili sui Belis compellere non possel, coruiu carnes in
fidcliiatis obsequio et piaj pbedietuiae oculo respi- ejtis sacrificio victiinas propiiiabiles faeeret. bed
ciebaut, cjiisque anxieiaiein amaro sstis auinio comes Gisleberlns, qui reconciliali sibiiidelis tiine
delleliaiit. Sequenli igiiur die eiim, iloiiiiius abbas ailjuior exislebat doniiii abbaiis Thpoderici, con-
Tlieodeiiciis vocanie eum ppiscopo Obberto Leodium duclo sihi coniile Lovaniense Godpfvido, qtii non
veuissel, injiiriaui siiam , perseciiiioiiem, redivivi mullo post tliix exliiit .254.), viriliier ei rcstiiit,
Symcmissiipfirbiam, iiiVasioiieiiiin auribus episcopi oiniiemque conaltim Ileyiirici, licet domini sui,
ecelesiaijue beati Lamlieiii exposuisset, non eos dum accctiere iion autlerel, irritum fecit. Nec multo
laiiium tiiesia conijiassione satttiavit, sed el ipsam post doinnus ablias Theodcricus rcversus est de
toiain civiiiiiein merore quideiii.iiiaxiine olmtiliila- Leodio ad cosiiobium iiostrum.giandi ferens palieiH
vii. Eral eniin tam clero quani populo et iiionachis **lia coiipliisiiin in pplla sua ciiiuluiii siunn.
graiissiniiis, iimlia liiierarum sciencia el egregi;c 17. Jaiuqne dies imiiiinebat, qi.a comes (255)
voeis jubilo acp.rpiissimus , tii.n placidissiniis mori- Flaiidreiisiuin iniperatori occurrere Aiideguerj) tlebe-
IJUSei vtilius iiilariiaic screnissiuiiis. bat. Quo diini imperator pror.^.iscereliir, couligit
15. J-Oiilameii proiildpferetdigiiiialem disciplinae eiiin liabere pcr lociiin iiosiiiiin transiiuni, alque
et iiomiiiis Li-odieiisium, cilo vindiciiium fuil tain in cella abbaiis, qua.non sani eonsilii liaier ille
grave facinus in presiiinpioieni iinpiiim. Sed nec habiiabat, nocie una liospiiium. Qiii-riunt eellam
liiifiim. Bona eis venia iiidiilgcmns, diim ncccssiia- oniniiio non aiideret imperaiori conlradicere, si
lem lenipor's cl eoruiii angusiiam rcspicimus. Erat vcro ab ea egrederclur, itiillum sihi ulierius patcre
eiiim liiuc iion parva lurbalio, non in ca laiilum regressiim forniidarcl, in ccllariiim sub eaniijiala
ascclesia, setl et in loto episcopio, el imiiniqiieiiiqiie descendil, ibique tola illa uocie iuaiisit, ut facio
noii modo reipuplicic, sedfaniiliaris quoqite sullicila inane,cum imperalor viam siiam pr.oficiseprelur,
urgdial pccupaiio. Sicul siiperius teligiiiitis pro ipse ex iufcrioribtis abtlilis prodicus ad obiiiiendam
fecuperando cxtorii silii regni sialu imperalor cellani regrederelur. Sedquidamdt.pueiisiiosiris,qui
Heynricus ibi anxie insudabai; et quia crudeli odio P nocie illaiuiperatori iiiinisiraveruiii^fralrtiiii nostro-
el gravissimis dissidebaiit iiiimiciliis episcopus et rum consilio jjresuueiites ei adiiuni, in cella J'e-
Heyiiriciis dux, simul quoqtie Naiiiucensis comes grcili nou peiiniscriiul, nichil tamcn coiiiiiiueliae
Godefritlus (251) et idem dux, eos prius ad pacein aiit viriiun ei ejusqtie sateUiiihus inlulerunl. Ctunque
et coiicordiam revocare iinjicrator maxinie labora- sihi inierccplam iniroeiiiidi facullaiem iiitelligerel,
l)at, ut poslea robur pacis eorum el concordia. et se quasi in sepiilclno, cellario illo scilicet, a
esset ei sjies el causa victoriie. Qtiaiicbantur eiiam pueris nostris suffocanduni omninn formidarel, de'
liiuri loiiusciviuuis ei iccclesiaetindosa iiniiiiiientis lacu, in quo se ipsuni male daiiipnaverai, uovus
lielli forniidiiie, quia ferebalur, veiiiinqiit; erat, fl- quasi lerrigena ad invisam sibi lucem per aliud
lium iinperatoris Ileyniicum nomiue in manii ro- osiioluni landem crupU, et inagimm sjiectaculum
busla.et iiidignaiione maxima ad civitatem oblinen- populo facliis platearuinqiie pueris, ad uiiaiii forcn-'
. dain projierare (252). • sium doinum honio sine honorc, liionacluis sine
16. His malis inlercurreiilibus , quo puplicae fa- pudore proripuit, aliquotque dies ihi faciens, sab-
miliarique rei suae unusqiiisque, prout necesse sibi bato sancto doniinicae resurrectionis iterum ad du-
videbai, constilit atientius, eo de riostra disponilur cem iransivit. Qua pesle eliiuinala seutiiiaque ejecta
salis quam expedirel nohis negligenlius. Semel la- D de navi nostrac aecclcsiae,mox, quia erat hora ter-
Bien191alque ilerum vocalum cum (255) episcopus tia, sonuil, et posl totlucluosos dies, quibus cborus
tandem excoinmunical omnesque ejus complices, noster siluefal, nos jain posse licenler divinis ora .
precipicns archydiacoiio suo Alexandro, ut eum de aperire laudibus grandis lieiicia fuil. Nam nostrum
caiiiinaia ahbatis airioque suo elimiiiet. Sed ille monasleriuin et parrocliia foris tamdiu ab episcopo
\AmM LECTIOI.ES.
m.dcest 1*. !9sIIerimanno 1*.
NOT.E.
(250) Esl inconiinentia; lecator est homo gulosus, Uraugiensis ad li. a.
iiiconiiiens; Belgis lecker, Gallis lichard. (255) Herimaiiiniin.
(251) Dehoc videeiiam Chron. Sancii Panlaleo- (254) Qui ipso anno 1106" Lolliaringiae inferioris
nis apifd Eccardimi 1, 925. diicaiuiii lleiiirico tle Liniburg erepium aecepil leste
(255) llenricus V, ante pascba 1106 jam certior Sigeberto.
fattus de ileiurico ducs Lolharingiae et Obberto (255) Robertus II quem vocanl Ilierosolymila-
eplscopo Leodiensi imperatoris paties lueniibus, in iium; regnavila. 1095-1112,
ipsam Lotharingtam profeclurus erat; cf. Eltkehard.
 35' GESTAABB. TRUDON.— LIB. VI. . 54
fn banno posila erar.l, ut in eis nemo'canlarcl; A et melii atficiebaliir, metuens etiam et' nimiurn
.donec de cella abbaiis ei>de tola cui ia ei atrio He- solliciins ne in laiila turba qiiisquani.propler enui
-rimaniiiisexiret. Dccideremr, c.irperareiur.spojiareltir. Sod cumsul'
- 18. Quod ciini nuncianim fuissel duci Heynrico ,hoc ciirartini solliciludimiinquc onere iniporlabiliiei
.•_— forle eiiiin ipse eadpm hora per foriiin noslriiin prcnicroliir, fiicruiil qtiidain ex- aniicis cjtis curo
lraijsih.it—ira inrrediliili exarsi.dolore inlolerabili ducc, qui vidonles angiistiam, oppitlanoriiin peri
.infremuil, etnisi hanc snam in ex"inpltim oinnibiis culuiti,a_p(ies'ueinlolerabileel in;eciiparabile dam-
injniiain vintlicaveiil, cum obteslalioue et Iiorribili pimm, medianle ppcunia coiiabantiir adliuc eiun a'b
-q-.iadaiiiiinalheniiilizaiitiiiesesiiaqiieomiiiadirieniorii liis nialis qua- cogiiabat in nos revocare. Vix lan-
cxiermiiioqiie crudeli devovii. lra igitur veheinenli dem argciUeomalleoeiiiollila csl nigiisilicis dtiriiia,
fiirmeque iiigeiHineciiniicl iniligtiaiione non niiiiiina ' excepioqtie comiie Gislebeiio, .annuii 111parem
_in iios et nosiia exardescens, couiempluin stii ab- hahcal uhbas noslcr el lola pjus «'Cclesla. Sed re
baiiscordi gravitis apposuil, lolumque se sliiliiii in pcrlala laiide.m ad donimim abbiitein Tlicodericmn
lioslruui noslroriimqiie vilae periculiun, quam sub- —11:1111 novil poniiiuis. se neseieiue hoc pritts ab
. slauliae lam iiicmbrorum quoqtie deirinieiuum dis- ainicis agilabatur -r;, nulla ra;!oiie, 1111II0 consilio,
-soltile nimis accinxil. Jamque nuili iioslrum par- R.niilla persuasione, ntillo timore addiici poliiil ul
ce:e, intcr moiiadiiim el clericum, clericuni ct acquiesceret, nisi res.aicclesiaeqiiasiuipedieral prius
, Uiicumneque 193 quicqiiaio discernere, crudeliter ,ab oinni impediiiienlo dux chodarel, el co.iiiiein
persequi, hesliali furore in noslros cl noslra sevire, Gislebeiiuni oppidaiiosque onnies. qiiibus propier
ut nullius nosiriiin niisereaiiiur suos ouiiies suppli- , eum nioleslus fuerat, in firmam paccin graiianiqije
ciier orare, , obspcrare, lcrribiljter precipiendo suam revocaret. Qiiodmiro inedicihjliqiie labore al>
-prep.ipere.Tum si illps de nosliis possenl arripere, utraque paiie laudem coiiccssiiniesi. Ipse prescns
quosdani sine coiiipassione deccrnebal suspendere, islis interfiii, ct pro ex]ilpiidisferia sexia parasceve
quibuMlam oeulos effodere, istis liares truiicare, Doinini, die una Leodium equilavi, el niiilium ibi
il.lisliiaiius aiupiiiare , aliis pciles alisciderc , non- mpraitis prp lioc jicgoiio, ipsa redii, et slalim reas-
iiiilliscrura comiiiiiiiiere. Quibtis vero misericordera cendens PiiindoinnoabliiUeitcriim beodiiiinabii.Pcr-
_atque luiiiianiurem se exbihere volebat vjdcri, eos . solula est ibi |)acta prius pucuiiia, coniiii Gisleberto
diu carccratos laudcni precipiebal gi.ivissiiuo ar- . redtliia esl clucis giaiia, op|iiclani libeiaii simia
gcmi pondere debere redimi. Et cerle illi lqnge se timore, res aecclesiaeeo jubeiiie jirorsii.s sunl expe-
_heaiiorcs caHeris jcpiiiabiiiit, qui nichil aliud se „ ditae. De Ileriiiiaiino vero intcf dticein el doiuuuiu
p.Tiiere quain .pecuuiani"nieiiiebant. Erat igitur .abbaleui hoclandein diffiiiiluincsi, ut.si cpgiioscens
omiiibus graniiis fprmido, pavor et tribulatio, reatum siiitni ad saiisfactioneiu cl po.niienti;im
mentis hebimdo, meiiibrorum dissiilutin, geiiuum . venire vellel, niisericordiler recijte.relur, prubaia-
collisib, cttm nulli uoslrum exira oppidum pa- . que ejus huiniliiale el ohedieiiiia, secuiidtini ejus
- leret aMqua via sine vitae periculo, menihroiiim animi infiiiiiititicm coinlesecndere.ei domuiis abbas
. aul stibsiantiae de.lriiitetilo. Sed et coiniiem G.isle- noii uedigiiareiiir. Seu inveieraia niisetandi honi.nis
beriiun, quia pro uobis se illi opposueral, in lan- malicia Iiumiliari nullo modo ad saiisfaciiouem et
tuni oJio habebiil, quod eutn tle iniidelilale palam poeiiiieiuiam poluit, scd id quod fuit [leniiansit, et
argueic, ct-lierediuirio propier hoc privare benef.cio quod noti eralassuinpsit. ...
fitlentcr laborabat. Eranl eliani lunc nobis adhuc . 20. _Exhac d.ucisoppressioncefllerimiinni inva-
.; Coloniaeplures carratae vini, quas siatim fecit suis sione gravissime afflicta elanguil diu aecclesiano-
usibus obfinnari. . slra. Calix aureusnescioquaiiii poiiderisciiiiipateiia,
19. ll;ecaliaque plurima quae nobis colidie inge- queui ipse domnits abbas Theodcriciis acquisierat,
rebat ma.l.i— nam et vilJicis 19>omnibus inleniiina- hac nec.essitate irreciiperabiliter venditus esl, silva
tus lerribililer (iiernl, ne in quovis nobis responde- D iu Kircheym excisa et veudila , siibsiautia alia
rent — domniabbalis Theoderici aniinuni gravi.ter miilliim alienuala, quodqiic inngis doleiulitni erat
"affieiebaiii,et illud liiullo amarius, quia auJiebat - magisque defleitdum, lotuni opus inonaslerii inier-
euiuvelle beneficiare suis salellilibtis quaenobisjuxia misstiiii usqiie aiFobiium ejus deperil.al. Dei auiein
Mosellainnec non el in Testrebanl19S obaiidiebiiiit. facienle judicio eodem nnno abjudicatus fuit Heyn-
Qiiodsi semel in lam 10111116810083* tempestaic con- rico ducalus 19S(25(i) cl dalus couiiti Godefridotle
tingeret, aui vix aul iiuniquam ea amplius aecclesia • Lovanio,, causa existenle, qnia eatlem eploiiiada
nostra rcciperet, el vinum et pisces ulterius abba- scilicet feria quinla, qucefuit cosna Doniini, pugna-
lia nostra 11011 possideret. lmmenso igitur dolore veral conlra lilium abdicati imperaloris lieymici
VAltl_£LECTIONES.
18 eqtiel.l*. m nostris addil D. 1S6 Tesiehrant 1. 19CEodem anno Dom. 1106 mortuo Henrico
iinperaiore te.rcio-ducaiufeLolharingie ahjudicalus est Henrico Leinburgcnsi advocato nostro interpola-
tor i*. duabus tineis erash.
NOT_£.
(25G)In placito Worniatiae liabito die Penlecosles testibus Ann. Hildesh. . .
 9$ i.ODULFt ABBATIS S. TRUDOSIS m
regem ereatum, npynricum dom>num suum, supra .'A Lanrentii Berengarius de eadem eivitate duos.
fiuvium Mosae oppido Guisez (257) anlc penteni, Cmpilque doccii ortlo Clmi.aceiisiuin fervenlissimo
regeinqitc coiiiriio pxerciiu ejus fugavcrat. Ad cu- ajjiid iios studio et exerceri ,tciiacissiine, non ex
imilitui atitem inalonim liostrortim ac.udil nobis ct pnrtesedex inlpgro, maxime jiiveiiibus noslris in
allud maluin, qtianio de fainiliariori et aniiciori eo lautlabililer sine oinni inpiidacio nostro fervenii-
prius nobis jioieuie persona lanio el gravius, lauto bus, senilius ciiin silenlio ineuie pacilica acquie-
et iulolerabiliiis. Cupperiiut nainqiie in iuvicem sccnlibiis, scolarum pueris sine gravi jugopoiitliana
dissidcre COIIIPSGislebeiius advocaius noster el exerc.iialione discipliiiaiii exhibenlibus. Qui aliunde
do.nniis abb.is Tlieodericus. Coines cxigebat ab eo apud nos collecli fiierani niinariqtie veierem leviia-
t24 marcas argeuli, quas tluci Gitdefrido dederal de lem siiam nolebaut, reeesseriini; Miniliter et de
.Lovaiiio, quia ducem Heyiuicum propler siiuiii noslris aliqui ejusdem lcvilalis. Volo autem hic
. -ibjeciiiin a nobis lleriinaiinum super nos 'iinere anuotare iiomina coruin qui lunc de preseiiii vive-
ncu. peiniiseral, et quicquid super eas ex tisuris baiil. quatido ustis isli apud nos imrodticli siint, lit
cotidie crescebal; abbas respondebal se ci.non el gloria eorum inde iu hac quoque vita crescat, et
. promisisse nisi 5.lanitiiii,eieasse jam persolvisse. posteri inlelligant quanla apud nos fralnun paucitas
. Sic et, sic colidie mala nostra iiiiiltijilicahaiilur. B ' exlilerat : Abbas Theo.iericiis, prior ego Rodulftis,
Coines quid' f cerel? Riilioni omiiiuo acquiescere secrelariiisSyberiiis.preposiliisMoruiigusce.lerarius
, noleiis iicque yeriiati, ciim duplici dainpuo qtiam ' caiilorque Folkardus, Eugo jani seuex, Gislebertus
argenii liiijus stiuima fuisset, loium per abbatiam jnvenis maltirus. Prima auiem die qua ordinem
qtiqd cxigebut diriptiil, niilliiisqueiimquam petilione incepimus, exicruiil de scolis qiiiiique pueri : Thi-
abbaii rccouciliari voluit, sed conversus ad domi- dcimus, Balduiutis, Ileynriciis, Chrislianus, Franco,
iiiiin suiiin com.teiii Ueyiiricuiii(25,.) et ad emiiluni qui postea abjeclohabiiufugii. Ui oinnes jaiti adulti
abbaiis lleriiiiaiiiiiim, coepitoiniii cousilio ct viiiuie ' ftieranl et de scolis jani dudiiin exisse poterani, sed
[ agere, ul deabbalia ejiceielur et Heiiiiiannus reiu- prioris diligeniia eosinlra scohts usque ad eam
tipducerelur. dieni leiuierat, liinens, si anle iiicepiiim ordiuem,
21. liabehaliir lunc " Mellis episcopus Adel- secuiidum vetercin ahusionem, extra scolas leviuuis
bero 18S(259) posiPopponem(260),qui licei liiteras ei ocii 20° placitam jtivcuibus veiienaiaiuque dulce-
suas ei niissa icos pro donnio' abbate Tlieo.lerico dineiii, giislasseiu, quod ampliiis rigidae juvennin
ad pomiies Ileyiiiicum et 'Gislubeiiiim freiiuenier .'. jl|g'q|ie insuela? cerviees applicari ad ordinem non
lniiterei, iiichii tamen aui modicuiii juvare euni' „ po.ssent. liieri qiiiin seoli. reiiiauseriiiil, fiieriiut
pqteral coiura 'eos, nisi in Jiociaiitiim, quod magis ' lii : Guazelinus, Atlulfus, Giiulbetius, Fredericus,
iude cqiifditahal auiinos frairuin liostrorittu elcorda Huuibeiius. lnier niajorcs et minores eranms 17.
'
auibigiia levium oppidanoriim. Sub Iiujus' fuue Quo parvo ntiinero cum adjtitorio eoruin qui de
. coiiieniioiiis aliquanidiu aiicipiies 1 agiiaiae suiit Leodio prestiti nobis fuer.iut, coepit, ui dixi, fer-_
utneque partes dissidenlium.Cuni igitur humaiio veiuissiine ordo leneri, inaxime studio juvenum
. undique deslituerelur auxilio.et ab illis vehemen- laudabiliier ad hunc se acciiigenlium.
, tissim.e affligerettir,' qui, eum. maxime debuerant ; 22. Si quis tamen nostrum ~pra.cipueexstitil cujus
juvare, laiuiu sibi duxii ad divimnii eo niodocon- jmporlunitaseloporlunilas,eujusmillefonriisvariata
:
fugere, si dissoliitioiiem iioslri ordiiii..,'quie diu ni- : sagaciias aniiriumabbaiis adhosusus leiiendos prior
inis casibus diversis iiccideitlibus apud' uos non •iiiduxerit, eicuniiiiulta sua tribiiliUioneel augustia,
absque iufamia inoleverat, religiosoruni monacho- odioel invidia ajmd'ipsuin ut leiiercntur laiidem
rum usibus posset einendnre. Ad quod peragendum obiiinierit, cl cujus smdio eo vivcme vigiierinl,
quidaiu de fralr.hiis, pauci tiiuicn iustaiUissime nioiiiioquc icfrixcrinl, non dubiiat, quisquis illp sit,
eum perurgebant, plures aiiipm gravissime imelera- ciitn liiitltum -•itiendalionisvilae frairum el profecius
tasal)tisioiiessii;isimniiuaiidas.sibi ferebanl, niaxiiue 0 aeccicsiaeper hos usus' siihsecutum sit, quod de eo
vero qui apud nos de aliis claustrisi jiroliigi conflii- nobis laceniibus, ille lacere debeiil, pro cnjus ainore
xeraul. Sed cuin Dei ailjulorio prevalente ineliori nichil atlvcrsi, niciiil odii, nicbil iuvidiae,' liichil
pafle fralrmn, licet minoii, iniroducii siinl usus ' perictii siialiuere formidabal, dunimtido religio
Cluuiapcnsiiim in moiiaslerium el claiisliuin no- iiiirodiiceteiur el locus a prelcrilae irreligionis
striiiu,scilicelKalendas Marlii, quaefiijleoannosexla iufamia liberareliir. .....
feria in capile jejunii 19S,ad quos ilcnioii.slrando's 2?.. Injecia igitur nobis ab Ileynrico gravissiml
misit nobis doniiiiis ahbas Sancti Jacobi de Leodio mcroris niibila, magiia jam ex parle delerserant
" nova imroducli ordiuis
Stephanus duos de sttis fralribtts, abbas Saupti gaudia, ct-sub suavijugo
VAlil_E LECTIONES.
197A. 1107. interp. .16EV addit 1*.' 1S9 A. Doin . 1107. inierp. in margineinf. 5a8 odii 1*.
NO'M2.
(257) Vhd inler Leodium el Trajeclum; de die bante Sigpbeiio.
couseiiiiunl Sigeheiius elEkkehardus. (259) Quartus.
(258), Qui ex carcere, cui Heiiiriciis rex eum. (260) Quijam obierat auno 1183,
miindaverat, inlerim effugerat anno ipso 1106, pro-
-S1 GESTA AI5B. TRUDO?.; ~ LIB. VI. U
Domini leve* 31 salis haliebalur nobis niuis nosirae A.siia nuilos graviores inveiiimus persecnlores, qiiam
afEictionis. Vitlit inimicus el invidit prosperis de, presbileros noslros tres poieultssime, Rejnerum
orc.ine nostris snccessibtis , alqtie mtiltiim tloluit scilicet de Hales, Hezclonein de .Mcrgticles necnon
gy3aiitcis,"iitiia dicnni, nos in eo promoveri passi- cl Lanzoticm qiiendaiii de .ippitlo noslro. Islis dis-
bus. lnip.evil igiiur spirim suo iiequissiiwi , en -- seiisionesmagnas facienlibtis.ei laicpriim amenliam
nescio quola vice, eiindcm Ilcyuriciiiii ad affligeii- - conlra nos aiileetiplro coiic.ianiibus, _vixobiinui-
das animas . noslras jaui dudiim lisitiilissimum sibi musiitintpgro die defuucli iibbaliscorpus iii..tpiillum
minislruiii el faniiliarissimiiin. Qui nblitus preteriiae cuslodireniiis, doncc maiidalicbnipiifes ejus dehiias
. paclionis cum doiniio alibale Tliebderico tlampno- ei solverciit cxcqnias.. Alii •presbiiernruiii el laico^
saeque tmiltum nobis peciniae, qifarii ei exloisefat riini adveulaiiii Herimaiiuo acclaiii:ibaiit,-alii lninc
pro sibi ulteriiis eo jilncaio, jnenliliis fidem el noii ct illiiin, iirout siiiitqiialiiaiesirujiisiiin.ii jiaiiiiiiii,'-
I)ei rpveriius jiidiciiiin," iieruiii aggressus est sine nulli liimen coruiii' sccui.duiif as->eiiSii-ii'Viiosiriitiv;
"oimii dilatione siiniii noliis iiilrudere ileriiiianiiuin. IIIIIIP,ul dixi, vi\ se pniiliniieruui quin scpilissent
Regnum auiein pt.sacerdoiium, ul sujierius tlixi, ita cnni absqueexp.qiiiisfrairiini. Qiioriiiii.fufori, cuin'
adversus invicein erant conltiibala et commnla, ut- esseuipriov, coiisianli auciorila.e liieoppnsui, in
afiversiisviiileiiliain iiraiinorum nichil aut paruiii B niulio lanipn-perictilo visc IIICIP,(lopcifacLus |i|ius
juvare possfii nos lunc ;ecclesiasiic;' censura. Heri- iib illis, niuliis convitiis eipliuibiis coniiisus injiirii'..
- maiinus eti.iin
ppr quosdanr comjilices et in curia Evici tarideni, et lenia die i-xpenala,, sppsiivjmiis-
regis aliqiiaiuuin fainiliares eoiiciliavil sibi aniinum abbaieiiiTliPodeiiciiiii , evhibeiite '. illi._e!_eqiiiai
caiKTiliirii regis Adellierli nomiiie, qui ppsiea diinuio- alibate Bereiigario . deSaneU.'Laureuiid
arehiepiseppus fuit ..Iagmiiia., ti. per ipsnui regein Leodii, {.roseqoeiiie ftiniispjiispoiiiiluui ei-iiohiliiuii
- Isahens eos fidos
adjutores dc stia reslilulione. Res el popiiloriim grandi Uirba' inlorque sibi viveiiii
vero non fueral ila notificaia i'pgi_pt cancellarid, lidelcs et aniiros, faeieiilibus illi fiairibiisjditiiciiuiv
' sicul se .erilas hahebat de lleriiuaniio.
Laque nien- Kiagininict iiiUernbileui, ploriiluin ci pjula'«»»fih-.:
daciis faveiilium lleriaiaiiuo deccpii, restilui ciim j-epressibilc-iii.Vueraleiiiiii ergaiios leiii-i_.riiii jifleeiiis1
in abbalia i!0..lra per.litleras et iuissalicos suos cl griiinlis paiipncia!, vulius liilarisel jnriiiidie allo-
'Me.ensi cl Leodiensi episcopo preceperanl, cujus ciu.oiiis, inaltis a*qiiaiiiiniier scieus lolefare, boaos
advciilns cotidic nobls riiiiitinbatur. Coines auiem amare cl hoiioriirc.Obiil auleiii;7.! KaIeiidas;Maii,'
Gibiebertus parauiseral siiscipere. elquiaadvoeatus die lctaniae ipajoris amio-alriirc. dom 1107, cxiicti^
noster fueriii, iu abhaiiam eum inirotlucere.. - in abbiiMa annis.9.a0S iiiensibiis trihiis, sex
' diehus niintis. Nichil de(261),
24. Julerquae minaiitia-famae volitanlis colidie possessione sua lempore
toiiitrua, inaniis lonaiilis Dei excelsa, jam tludum ejus perdidit iccclesia i»slra, excepto hllotlio', qtitv.l
ab aiuiquognuissime super nosexli.iila, teriiliilis- •jacel vcrsus Andpgtierp juxla MaIlinesi2I)2).!oeo'qui
"simo fulgure subiio nos. perfbiavit, loJlcns iiobis de dicilur...,0J Hoc pprsolvehatsiiigiilis:uiiiis25solidos
medio doiitiiuiii ahhaiem Tiicodericum infiriiiilale, mouetie ct pondeiis dp/Autlcgucrp die eonvers.oiiis"
vix quinque clieriim ex sangtiiiiisiniimlioiie viam saiicti Paiili, .'quod ea necpssiiaie \einiidii; quia
iiniversa- caruis introducuini. Heu! quo bre Jiabeo nicliil iiide hahc.e polerat a_ecipsia'ii(.sira"iiropter
relerre, quo bliJo scribere, quas iiiiicsustiiiucriinus raptoros et vibleiitosjifetiiilofps, P:I iiulpniinieuiioiie
pressuras, iribiilatioucs el angustias? Ui qui vivenle iil de jirpcio cjus aliud npiid nos .llliidiuiiifedinipfet;'
abhaie Theodericopailaiti nos persequebaiilur.pro- "feeiique illud non sui iiuiiis cousilio seil-niiijoruiiv
-
ptcr Ilerimaiitiiim, yix jam niauus conliiiebaiit, s;ioi-iiiu, Melensis seilicel episcnpi" et 'athocaioruiiv
quin nos vivos diseerpereiii. aul in friisia glatliis nostroi iiin el pniitinra."pclesi_e. Sed nioiie ilhini
couciderent; et qui occ.ullesolili erant noliis ponere prevenipnie, eouies Gislebeiius ab lioiiliiiihns illis.
insiiiias,tunca|ieriafroiiie proilibani; laiiio in nos jam coiniiiis. uni argcutiiiii abslulit, qui scrvabiinl illud
palaniacriores qiianio pfius fueraul occultioies'; [j ad rcdimeiidtim 'ajerlesia, ,aliuil" alloiljuni;' sicqrie
paiicissinti, qtti iiobiscuin senliciiles quicquaui pro aecclesia laiideni-et alio.iuiii pcrdidiiet preeiiim.
nobis agere veheiil, qnod pffecluin aliqueni viriuosi • Tuiibuiusu eiiam argenleiim pondeiis 7 inartaniiii,
alicujus operis haberet. Ilerimamitis colidie' pro ' eluiium prcciosum prorsiisqneiioviini palliiini nec-
foiibiis iiuniiiibaiiir, et ab aliis invitaliis ab'aliis non el caiiceni argeiilpiiin.appendciitciii i0;.uiarcam 1
- expeclabalur. Oiiiiiium laitien fralrum auiuii eraul el diniidiam, presiiiit' archydiacono ciiidam l.eo-
canlra cuin oblinuaii. uon iuiuiis ahbale dcfuncto - diensi noniiiie Alexaudro, qiiaeusque hoilie reliabere
quam prins vivciue illo. lioii pntiiiiims. Absltilil ctiam comcs Gi-leherius eo
- 25. In hac noslra prcssura, tribulalione et angu- ' defuiicto aecclesiae;rioslrae. pliyliiclcriiim (285) pre-
"
- ' • __ VARI.E LECTIO.NES. " ' ": " : '
. ''•"j
101Iene 1.1*. sosi'.nl. 1'. "3 i» 1. el V'locus vocabido relhius; loco qui dicilur detunt D.
*" repeiu 1. , ,

(261) lmo oclo, ex iis quaekipse

-- sujira V,' 6 pro-
-' (2(52)Meclieln.,," "''.."_.".. , .'_._ -"'-'.'""
"liilit. i- • .- (2fja) Arca injua^servanturlpncwrumjfellgtiijs^
9§ . &0DULF1 ABBATIS.S. TRUDOKIS, ,._ . . 1O0_
ciosissifnum, quod ei flWbas presliterat, tabulam A ra.Iaiam, in imeriori auro puiissimo, imiltisque et
scilicei nnius pedis longiiiidinem liabenlem tanlun- elftciissiniis-Iapitiibusmiro opere ornaiam cl one-
deinque prope latitudinis, in exteriori parteaigcnto ratam, plenam preciosissimarum rcliquiaram .CB.

soe
- FIMT LIBER SEXTUS5 INCIPIT' SEPTIMUS.'.

I. Sepullo igilur domno abbate Thcoderico, cum slrum, dispor.enles nnnlinm siium mitlere pro in-
viclerem eniuloiiim -meoruni invidiani me su.slinere Slanii uecessilale ad Meilensem c.piscopmu.
non .posse, maxime-eoiiim jamjai», se manifeslan- 2. Nec mora; adesl Herimannus, et iiuniiis impe-
liiitn fldia, quibi.s propler liovi ordinis inlrodu- raloris eum adducenlibiis, per comilem Gislebcrtum-
clioneni non licebai almii clanstro. noslro et horis in abbaiiani inlroilnciiur; Licjuiii ei fidehialem et
ioc-sque incoiivcitieniibiis frairuin colloquio, eadem. Iioiniiiium quibus placelial ipse, ei quj propter co-
die huniiHima saiisfa. lione pe.ivi me absplvi a iniieni noii aiidebaut coniraiijccrc. Priiui lamea
abbiiiise et honcsliores viri inaiius suas.con.tiniicriint
priorsin: <clabsolutiis siim, fratribus lanip-iiid egre
fereiiliJuis. Preierea quiciinique llerimaiiiitcrii desir a fideliiale pjus et honiinio; fralres ouiiies uiiani-
"
deranier .expeciiibant, coniitem Gisleberlum et niiler non soluni nionastcrioet clausiro, sed el nullo
uxorein cjtis, el qiiotquotalios potcraiil., malignis de enm dignanliir nisi per inlcriiiiiUios colloqiiio, ti eo
»ne deiraeiipnibiis ct flclis ,nil veris nicis sceJpribus durp, ei quod asseniiri ei nnllenl ullo modo, nisi ;id
in tue colidie iiiflainiuabaiit, cerluin liabenies, auilieiiiiiim el canonicani discussionem prius veniret,
qtianidiiifiun frairibus cssem, quoil adversus pos qiiam ille laniquam infirin;e sihi couscieniia., ul
ratione aul consiljo itlo ,sua Ileriinanito prevalere seniper, ila eininic rpfugiebai. Collaiirales ejtis et
iion ppsseiil.Factaiirigitiir.lViUres elcciioi.em stiam coiisiliiirii eranl lioiiiines levissimi, mendacps, se
Ctiin Lemlii episeoppaieclesiaijtie represenlahseul, et ipsos meiiri nescientes, iiiaiiisspei,,oiniiis {iresum-
imle Mcttis irajisire velleni, iiiveneri.ini ibi nuniios jpiionis , imlliiis lam viiiulis quain consilii, pars
im,pefiiior.is lleiitiiai.nuni pr.evenisse Ihieris impe- maxiir.a de illa Luiponis conjurala faclione, adhuc
sialiJius, el viva voce epi.scoj.o|)reci|)ientes, ni He- lunc truncas manus jionanies in signum tlampna-
riuiaiiuo iillra "iii.olcstus<lc abbai.ia i.osira noiicxi- lionis el exlegaliiatis su;e. Uis niiseris el nii.er-
sieret \%Mi- JSpJscopus 2" lunc noviiei'imperaiori riine niiserrimis honniiibus circumveinus el, ul al)
j'ecoi)cil*>ius Jiieral (205), dcfunclo Leodii jialre uiio eprum didiciiniis, jiiralus in sanclos illis. ad
inipuratoris, .cujus paries contra filiuin adjttvcral; c insaiiiain eorum bac illacque nolens rfensqtie fere-
quo tiinore 11011 saiis audeijal,, non lanien eum de- batur insaniis, nicliilomiuus inierduiii iili.s taiitiim
cuissel, violenlia. impenuoris cotiliiiilicere. Ncque, diripieutibus, ut noniiaherct saliem panem et cer-
laiiien asseusii, sed (juaiiluiii salva jgralja iinperalo- visani, iintle alerelur, aul pieler simplicem lunicu-
ris posuii niiiiiiis riUioiicm redtlidii, quo modo apud lain, undemediii qiinque gravissima liieme couperi-
Sauciiuii Triidoneni ntm possct a.iiijdiiis ablias ca- retur. Qui sibi laliseral, qualem nobisfuturutn cxi-
noniee Jieri, aique siilijunxi_f: Noh est meum dare slimaiis?
ilonnm abbaiim sancti Trudonh, sed. abbalem ejus 5. Quesiius inlcrea nunliiis qui deiiis malis relalio-
benedkere; Mclciish illud esl episcopi; quem michi iiem feireiMeilis, clccius ad hoc et compiilbusmullis
mitiat beuetlkendnm ipse viderii. lbi, sicui el alias. fiairum sum S09 pvecibus, limens niichi, sicut ei
Iiequeiiler.religiosiis vir abbas SiaiibliJaqbui Leodii poslca giaviier sensi accidisse, quanitun e.x rtiicio
Slejihanus, mullif (idueia ci ratione nuiuiis impera- prioralu invidioeet odii lleriiiianiiilarmii credideram
loiis ostcndil, quod frustra laborarcl imperalor de michi miniii jiosse, quod lanliiui coiilialierein.si non
Ucriiiiaiuio, tjueiu suo suoruniqtie coinpauitni _ec- iimjdius, ex hacsuseipienda legaiioiie; parni ianieii,-
elesiastico jiidiciocoiislabaljam dudiim daiupnaium preciosiorem micbi non faciens aiiiniaiii ineam quaiu
esse proiiivasionehiijusabbaii-e, el pro obsiiualione Dfficclesiai utililatem. Sed proplor Heriinaniiitaruiii
.iiicoriigibiliiiUissiiai etiam exroiumiiiiicaUim fuisse, insidias non ansus pnplicain viam Meilis iiausire,
nec 20Spoipisse laiideiifniereri absoliiiionem, «isi junxi meexercitui ej.iscopi ColoniensisFrederici ,-et
510el Natiiucensis co-
proinissa amplius eniendalione invasionis. siuc et ducis Lnvanii Godefridi, simttl
violentiae. Ilac iurbatione inlermissa est lralrum milisGodefridi el LoneiiMScomilis Armilfl, duorum,
profeclio Mettis, el reversi sunl ad c!austrum 110- _ulpulabaui,s'uioiianipIius, uiillium roilitum, tenden-

VARLE LECTIONES. ..
s-8 gemmarum D. S06 explicit 1*. £t" Obberius imerp. superscripsit. "8 amplius hoc loco addit D.
^09suinptibuj*.D. 'iM>
siuiiil — Godefridi desunt D. -.
-
KOJiE. . .
'" "
(264) Scil. episcbpus Leodiensis. , regem Aqtiisgrani venerat, ut legilur in Annalifjas
(265) Jam amio M06 posl HeinriteiIV morlem ad Ilildesh.
 161 GF-STAABB. TRUBON. — L.i.. Vlf. -jflg
tium ad imperalorem ad urbeni Virduniim (200). A confiigcnini, porcellos gnilinasqiic suas Pt gallos et
H.huiimis igiiur iter de Lenilio Hoiuni, tic Hoio per extera parva juiiiualia suaseeuin iralipiues, etinira
ILtsllaiigiainer Villanliam (267). inde per casicllum doiniijn el lioircuni hospiljc niea. por.cludenies. Ca-
Y-'Uys(26S),sicqiiej)er:iiiiidcaslelluii) Dun ?" (269) seos auiein cl lac et p:inem, qunleui hahc.iaiii __ve-'
pcrveiiiinus iaiidem Virdimiini. Jesn bone! (Jtiajua nacinm, et michiei fiiniulo ineo giiiiisiiigeiebanl
jii illo ilinere susitiiiierim *", ijuoinodo re.ericin? ad coiiipdeiiduiii, nec non ei foeiniin el ainipnam,
Duiii puiarem nos nocie debere per villas hospilari, graiis nichilomimis omnia Iia-c, ad [labiilum equo-
subilo vix oclava .idliuc hora diei laxabanl cqnos non. Sed gratias Deo! niebil graiisab illis accepi,
suos scuiiferi el mililiiin rionnuJlhel lota siniul dua- et Deo me nierilis sancli Trudonis proipgpnie, \uon
rum vel irium villularuni edilicia rapicntes gran- soluin nichi! ea noete perdidi, veruin cjuicqttid pa-
deiiiqne Pl parvain malerieni eaudis eqiiorum stioruni- vid_e iiiiiiicrciiJiU;id iiospiiiiun nieuiii eoiilijxerani,
Jigauics, per viridariii secusjluciUa ajiqua "quasi do- inaiieexerciiii discedcnte, sine aliipio dampno re-
tijxilia intle sub tma borul.rsibi el equissuis cdifi-* cepcruui. Miiusi jineiieioia illn noi te. iusonmis, ina-"
" cabaiii, spciiin
hypciines aliaqmv ferriinicnla ad lajc xinie, iil esl pavida naliira iiiiilierciiliirum, ixe jbi
opus pmiantPS iienion el falces, qiiibns inierea pars " irepidiirefapipmiiim njij noneiai limor.
alia herbam ad opus cqiioriiin melcbiUil. Domini ati- A-. Seqiienli tlte sumiupdilaciilo iiiovcnle scexer-
lem iu papiliouihus suis magnis el operosis slaiim cilu, saliitaiis nii-is mulierciiJis surrexi adjungens
creciis qnasi in doiiio jmipria liabiiiil)aiil,dcducetilcs uic noslro coniiialiii. Sed pro \wH-\v.i& diei faiiga-'
se spniiospu.sqiie ad vespcrum, ani perviriilaiiase- lionc el nocie instmiui, lota die illa suh gravissimo
cus fliiciila,'..iul spctts salumm virgulla \aiie volu- solis ardore cram p.sliianscl aiihelaus, ei sttper
e.iiin niodulis vu]ii|)iuobeqiie'rcsiiliiiiiiia.A_cgo quid pqiiiim loloilineie dici illius somiiulciilo ca[)iie "et
facerem i!ioiiacliiis,ctununi"laiiliiin JiabensI'{(HiuJ(itii
?" jjuasi fracio pnlloliiiiabiiiitius cqiiiians. I.a laiiien'
Si atl vilJas lciuiereni,.au! csercilu eas dir.pieiuc,, . die emens inihi PI faiiiulo ineo hipeiiifidam nenion
jani vili.t!i-oii erioii, bominibiis tinniiliiis de eis per pt jalccni, cffipiiiinsiituoilo dc casidis cl' hospiiiolls
silvas laliiiinlibiis; aulsi qiia juxtt remanscrai, n;cliil jtosliis, melanle exereilu , sieill ct alii facere, nia-'
ioliini u-eposse in ea serviire nocle-illii ceiluin hiW gisiia iiobis iiccpssilaie, preicr quod nipina ' et do-
bebain, liinca rusiicis spolialis et notte cxplorare jnoiMim coiifrartione a"!isiiiiChauius; concisisqiie
veiiieiiiihps pxerciitini dp rilvanini laiihulis, liiuc a viiiiinibiis el Jignis grandiiisculis, cnstiliis n.obis et'
epiiiiiibiis,quoqtie jioslris sua sibi invicem tiiiipieiili- equis noslris coiiliciebamiis j)i'osp|iiaot aliqua obiim-
b;,s. &iaiiiem per spatiosa praioniiii viridiuia IIJII.T braloiia. Fttiior eniiu fiiui cqiionnn . " cl Jioniintuii,
'
ui iacpaiii de domiciliis et' C nohis ad SCPPSSIIIII
.exeiciiiiin ppiiiaiieieiii, jion longe-a declhiniuiiini, jjame
caswlis, qnas jslsj scircm uon habeham latiien uude pie coiiiiie enecabat, ercbVo penirgeus **' .id vomi.
ediiivarciif, aut inichi auj. equis meis viclum, quesa liiin. Tuiu giaiulitiivi die niiitcarnm deiisissima in-
nieciim nosi pprlabain, iiesciebiun ubi eiiiere, neque feslalio et nncie ilormire vnlenii leniie sihilaiuiain,
pabiilum ad opiiseqiiorum. Faiiiuliiiu aulem iiieqm et usqtiead cffusionein saiigiiinis Jiiiinie crebroque.
a nie sqiarare noii andebam, xjtiia soliis reinaneus, inoiiieiiiiiim malaruiii culiciiiu iinpoiiinia iiimiscxul«.
cui nic de excrcitu conjungprem, a_quc-oinhihus in- talio »u.
Deo et "
fognilus, neaciebam. Taitdem nie et mea S. Tandpm emensoitinere pcr decem.fcrme dies,
jjeato Trudoni coiiuniileiis, exiens exercitiun ibi quod lamen perquiiiqiie poleraiiuisstiavilerfecisse,..
jiixlii atl unam vilitilain seiiiiriitam a coniiiibiis mcis Virdunum veniniiis, iinperaiorpm Tbi quia necdiim,.,
transivi, iuilhim vjruni in ea invenieiis, nisi iantuni venerat expectauies. Audiens jiulem <juoilepiscoptis
feiuiiias propter timorcin. jexcrciws. Qiia. vidcnlcs JMetcnsi.siinspiiarctiirad iinam villam jnxla Yirdu-
ine nioiiacliiini, irruebaui jn occiirsiinimeumceiian- jiuiii nomiiic Dnngei(270),-illuc ad cuin wansivi,,,
ies iiiviccm, qu:e illanim prinia me. posset haberc dans ei ibi Jilieras fratriiin «oslrorjiiii, el viva
iiocie illa ad-liospiiium siiiiin, ui mea preseniia de- D voce snpplpns ei tjnetimoniam etpelitiouem eorum.
fendereiiir de rapina iiiimicissiinoruni sctiiiferonim. Ijsse vero respondere niihi Metiis' disiulit, cdiisilio^
Cumque ad unam declinasseni, cujus sloniusuiuoitior niajortiin siioriini acliirus de liac re ibi. Sed -ciun
inielii paiiciibiis videbaiur, slalim omnes.iiiulierciila. Jilit|iiaiudiu apud emn inanerem, o <juaiilassuslinui.
xiiiii pueris suis et infaiitibus de tola villa illa, re- iiii coniroversias' el coniradiciiiines a ijuibiisdam
lictis dqmibus suis, ad libspilinm meuni ululanles Hpriinaiinitis. Erai eniiu ibi comes'Ileynricus de
yMUJE LECTIONES. ,. .
' tndeesl D. 51i 113
[suslinuerimus D. piingeiis V. .au infestatio D.
KOTiE.
"
; (26G) Cum Heinricus Pascha die 14 Aprilis 1107 (207) Villance •.
"MogunitaJtelebiasset, papie Pascbali II, qui cenci- (208) Ivois prope Mouzon,
liiim liabituriis in Franciani vcnerat, ob'\iani ire
voluit iu conlinio Lptharitigiieei Fr:uici:e, ut habent (2J9) Ad Mosam.
Aiuial". Hildesh.j Peiiic-cosicii-Mettis celebravil 2 (270) Dugny. •.-.,•
iuu.
405 - KODULFlABBATIS S. TJUJDONIS i04
Lemliiirg cum cpiscopo, et ad enm miseraiit Hnri- A j! pereasfpllum Briei(272), nocleilla Iiabensliospitinm
nostrum verhosissiine cauonicos in jnx.ta ibi "*
niannilicpresLUerum qucndam apud ip.l.giosissiuios sjlva
coiiiciiiiosissiinum , nomiiie Ilezelonem tle villa nionasierio Sancti Petii, noviterificeplo ab illis edi-
Wergneles, ul illi nuiiliaret niorUiiiin csse doinnuin ficari. Qni maue faclo,- tlie scilicct ascensionis Do»
abbntem Theodericum. el ainmonerel ciimjiivare mini (Mai, 25, M07), siinil.ler accpplo ab illis POII-
apudppispopum deabhatia Ileritnaiiimm. Qualpin duclu, veni ad casiplltim Cuns, uhi crat celiula fra-
ibi frpqtienit.r siuiiil conflicliim aiileel retro hahtii- trum de nionasierio santui liuheiii, ct apud cos
mns, qii.tm vixevasi insiilias ejus lensas-niihi inief nocte illa mansi. Terlia veio die jierveni ad San-
Dongei et Virdiimiii), cluin pro liac nccessitate psene cliim HtibPrluni pcr viain Ioiigi-.sima.tiel vasia soli-
colidie cqnilareii) ad ep.seopu.n! tudine horribilissiniiiiii, pcne solis ardore cerebrum
, (i. Villa milcm hicc, scilicel Dongei, qu_e versus concrpmalus, ct iuuscis qiiibii..dani ante quasi den-
anslriiiu Vinluno miliario parvo adjacel, sicut a taiis, aliis vero sine diibio aniare niuiis lvtro <icu-
Meiensibus el iiidig-mis liinc ibi di lici, mfa fuit ex lealis, cqiioiiim uienniin carnibus gravisshneum-
illis qnas (Ibminus nosier sanclus Trudo cinu casteib cisis, et sangiiinecoriiiii peiieexhausio, cuiamaris-
allodio suo beato prothomariyri StP.pbaiioin pueri- ' simarum jiuiiciionum suaruni aul sevissimorum
tia.Mia Meilis iradidil. Qua) ad meusani episcupo I. 1 morsuiim agiliiiipne laiiimu liac illacque pre angu*
rum Meieiisiuiniisque ad tempiis episcopi Theoderici stia subtiis me tola die iila dissilieiani, ui vix n;e
pennaiisit.qiii caiiobiuiii nioiiaclioriiiii snb lilulo jam pos_ei)lpoiiareetaniplius quaiu lenltim jiiissuiii
beaii Vincenlii mariyris Meitisjcdilicans (271), fra. iiiccdere. V;e leira. illi, cui Deus lam pessiiiioium
trihus DPOei beato Vi.iicenlioinibi famiilainibus atl liioiisiroriim malediciione iuale.dkil! Quaria die,
siipendium propriiim eaui in peipeitiiim Iraditlit. duceute me qiiodam elerico qui uon mi..us captivi-
Setl ciinf Deo me proipgente nichil mali michi ibi laiem nieiuebat qiiiiui ego, nescio per qme Oevia,
-faceiepolujsseiit, Ifaclabaiil quoinodo in reditnineo j, per aliissimormii iiioiiiium jugasaxosa.pi.r densium
instidiis me excipereni, ct aut turpiierdehoiiesiarent valliuni coiicava paltislria, .iiiiserahiliier toia dia
anl crudelitcr inleilicereiit. Sed cbinmissiis ab ppi- iila cuervaii nos ei equi nositi fuinius.. Mecm va-
-spopo priori t'e Sanclo Cleinente Azelnio nomiiie, lentes ipta die illa de silva evire, laudeiii in medio
qui posiea exiitit abbas Gorzes — liabebal enira ejns iu viliiiln una ittrpissiina periiociaviinus; sem-
Sectimluiic cuni lamqiiam viiuiii sapipnlein et rcli- per auj.es ailoniias adoiiuiem ciijtislibet rei sirepi-
giostim lnonacliiim—Meltis cuni eo traii-ivi, cxpe- iiiin aiiollenies, ne forie capereiniir, aut fauiiliari
ciaiisibi apiid illiim aliqiiamdiu ejiiscopiim. Qui ciun loco illi liUronuni oxciirsii doriiiieiilibus uobis equi
^ no&lri lollerentiir.
veiiissei,^.oiisiiltussigiiaias niichi dedit duaslilleras, Quinia die illueescenle lociim
unas". ad fraires,a!iasslGad Herimaiiiium ferendas, execrantes efftiginius, clerico viam suain lenenle,
inandaviiqtie frairibiis cito se velle venire ad eos, nie aliaui. Ilabenl Cliiniiicenses cellulain in silva
ut presens preseiitibus consilio eorinn lerir.inareli iuter Ilolmii ei Leodiuw, ubi dieilur Ad sancitim
loiigum conieiiiiouis funem inter cos ct lieriiuan- . Synijihoiianinii; ad eam cum venisseni, lniinanis-
jiiiiii..I-iller;paiileiii aJ fralres li.ibcbaiil, ui nullius; sime ab illis suscepius stiui nocle illa. Sexia die
limore fraiigerculur a jtisii-ia el ve.riiale, quia vimi pcrvcniinus Leoiiium, ajiud piissiiinim ct jeligiosis-
liullitm de Ilerimaiiut) vellel eis facere; ad lleri- siiiniiii ahbatem deSaiiclo Jacobo.doiiiiiutn Siejiha-
jiiaiiiniiii vero ita eraul moililicaitB, ut dnplici seusui nuiii. lbi in securo jaui posiltis, coepi laiidem gra-
posseiiliuip.lligi, ab Ileriitianuo dc asseiiliente sibii vissime seniire, quid doloiis coniraxisseni de longa
episcopo, a fratribiis de conirailicenie illi. Ilrec> ilineris dilliculiate. Jesu hone! redtle aiiiina. ejus
anibigiiilas iccirco facta erat ut, dnm vuna spe» coiupassionis huiiiaiiitiiietn, quani ibi infmnitali
jllinf reiiir Heriiiianiiiis, anie advpniiiiu cpiscojii,. ine;c exbibuil, qiiiim benigno vuliu, quam larga
qui colitlie expecliibatur, niillum per saiplliles suos5 _ iniiini, qiiain coiisolalorio alloijuio! Jam diidiini ihi.
iiiquielarel de fralribus sihi assentirc uoleuiibtis, clI Typ;esiolabaiiltir qiiidam de fraiiihus nostris redilum
fialres iion fraiigereului' lerrili de dtibio sibiauimoj liieuiii, pio tiiuore volentessa 0 nie avcrtere, ut ad
episcopi. | .- , claiistium liinc leinporis non redireni, qiioniam
, 7. , His accepiis lilleris, et in pacis osculoj tola obstinalioiiecoiijiirasseiil iu lueHeriiuaiinitie, Ct
ab episcopo diuiUsus, viain" qua veneram ne-- jiissu domiiii sui homiiies comitis GislebPrii stimmo-
,<jue . aiidobam neqtie sriebain rpverti, pupli- jiere qiierereni me dehuiiesiare. Faieor, lerriius
camqtie iiichilomimis viain iueliieus "^ insMiasHe-. al,ii|iianiiiliim, inodicmii aucpps liesi; sed resmujita
ri rmiiiilaiinu, qtias niichi densissimas leieiideranl'.'. inichi coiisiaiuiu, eisi ad cJ.m_..riimnon
traiisirem,
lgitur duccnte nic niintio boni viri Aze.iiii, Irausivi
i gravissimo consicicra.o .ccclesia; daiupuo, uiira arte,
VARI.E LECTIONES.
»" un.im 1*. "« aliam 1\ s» ob addit D. sls nomeii loci D. Jls
*" ni. v. 1* nec — pernoctavimus detunt D.
JSOT^. •
(271) Anno 970; cf. Vita TheQiIer.ci. auclore Siseherto Mon. Germ. SS.IV, 470 (Pairoka CLX)'
(_J/2) Briey iiiter Virdunuin et McifiiiT. .'. .
 405 -GESTA ABB. TRUDON.— LIB.-VH. -JOS
bona lamen, effeci, ul placarcm michi uxorem(2~5) A bumilitaie, ut non audiret conlra eos fadtores Ile-
comilis Gisleberti, (jnse maxime incilabat dominum rimanni; deinde constanter affirmabant illi, quia,
suum et suos in auxilium Ilerimanui. A qua facillime si conlra _ecclesiaslicas regulas vim eis inferre mo-
oblinui, ut de Leodio ad-claustrttm noslrum pacifi- lirctur, ctiam usque Romam non vererenlur euni
cum conductum michi daret, el Herimanno suisque •appellare. Episcopus autem promillebat illis so
prediperet, ul in nullo michi'molesli essent. Suspcn- nichil de llerimanno facturum, quod non esset ca-
deram enim animum ejus, quod forsilan Herimanno nonicum; sedfaulores Herimanni circumvenienies
concordarer, si secundum inisericordes litleras consiliarios et rollaierales episcopi, incredibilibus
episcopi, quas illi affcrebam, consilio meo acquie- promissis, niodo fidem spondendo, modo jureju-
seere vellet. Quod iila libentissime de oremeo susce- rando in lanlum sibi eosincliiiaverunt, ui de Leodio,
pil, et quicquid volui de pace mea ab itla tunc im- ubi venerat, bona spe redire ad loeum noslrusa
peiravi. Revera autem non menliebar ei, quia, si .facercnt Herimannum. Precessit cpiscopus, lente
Herimannus vellel consilio meo acquiescere, secun- suhsecutus est Herimannus. Episcopum veuienlem
dum litteras episcopi quas apportabam illi, qu_e, ut cum obvia proo.essione suscepissemus, precantaba-
dixi, duplici sensu poleraut inlelligi, in hoc concor- mus ei cum multis Iacriniis el singultibus illud
darer ei, ut ab seeclesianoslra recederet et abbatem " responsoriiim : Aspice, Domine, quia facla est deso-
carionice nos habere permiltere.t. Ego aulem dum- lata civilas plena divitih; et aliud: Recordare, Do-
modo sanus possem inlrare claustrum, non mnltum mine, leslamenti ttti, el die angeto perculienti : Cesr
jsostea limebam Herimanntim. Sic simplicilale mo- set jam manus tua (II Reg. xxiv, 16). Deinde
nachica delusa est niulieris astiuia. Tendens i.aque .iniroducto capitulum nosirum, lecta est ei et suis
audaci fronte et nudo capite ad claustrum, stupori clericis illa lamentabilis Jheremioe leclio : Recor-
eram oinnibiisoceurrenlibus michiperviam, maxime dare, Domine, quid acciderit nobis, intuere el respice
qui me transeunie in niedio oppidi noslri slabanl. vbprobrium nostrum, 222(Thren. v, 1) et csetera. Ubi
Harus enim erat incola nosiri lerritorii, qui ignora- cum ventuni fuisset ad illum versiculum : Pupilli
ret de coanimala eorum obstinalione in periculum facti sumus absquepaire,malres nostrm quasi viduw,
mei capitis, sed coniitissa. nemo illorum contradi- cervicibus minabamur 223,lassis non dabalur requies
cere audebal. .(ibid., 5), lector primum tanlis increpuit singtilti-
. 8. Fratres vero visome inmedio elaustrijjreier bus et profusus est lacrimis, ut vox deessel legcre
spem, cum magno slupore alque ingenli laelilia me inantea volenli, ct visus pre InujidaiUia lacrimarum
circumsedebant, lamquam redivivnm de sepulchro obtenebraretur anle se aspicicnli. Deinde lolus
aut depensum a patibulo, et redditum vivum con- conventus in id ipsum flebiliter inciialus, omnes
ventui suo. Labores itincris mei cum eis referrem, episcopales ea bora ad pietatem et miserationer.i
pectora sua percuiiebanl, et quod salteni vivum super nos iiiflexit; sed cilo ab cordibus eorum mise-
recepissent Deo gralias agebant. Iuterea episcopus ratioillaet pielas cvanuit.
Leodiensis monasierium noslrum et foris _ecclesias 10. Inde tamen surgens episcopus, humanis nos
inbanno posueral, quamdiu Herimannus in abbaiia consolatus verbis, bona spe cvcntum rei modicum
moraretur. Paulo posl fratribus tradidi litteras le- suslinere precepit. Siluimus, sed fanlores, immo
gendas Melensis episcopi, et quomodo deberent venatores Herimanni iterum aique iicrum nocte et
intelligi alia. missa. Ilerimanno exposui illis secun- die collaterales et consiJiarios episcopi, quin cerle
dum sensuni Metensis episcopi, unde fortissime in eliam vilissimos quosque de curia ejus, maximis
suam sentenliam contra illum sunl aniinati. Susci- promissis et.qu_e vix aliquis sperare pclcrat sollici-
piensautem Heriinannus de manu mea missas illi lantes, satagebant summopere , ut sibi animuni
ab episcopo lilteras, iuillumque alium in eis sensum. episcopi inclinarent, quod el factum est. Habebat
ir.veniens nisi qui ei placebat, familiaribus suis eas enim Hcrimaiinus nepotem qiiendam Giialleruiii
ostendil, addens eliam il!is, quia episcopus ei man- [j nomine de Harche, liberum quidem komineui elplu-
darel, cum venirel quod de me pacem ei faceret, si rima in feodis22i et prediis possidentcm. Ouic non
nos concordare non possel. Qu_espes, licet inanis, crat curse quid promilteret, quid persolverct, quid
lamen eos interim miiigahal, ne furorem, quem ma- jttraret, quid ppjurarel, sua midta bona in vadio
lignamenlein me 221conceperant, inaligniori opere ponens pro argento dando, pro-equis et palefridis,
exercerenl. Acta sunt ha_cin mense Maio. pelliciis et pcllibus grisiis et variis (271) ca.terisque,
9. Mense autem Julio, quarta eptomada, v.enit vestibus, dunimodo Herimannus abbas slalueretur..
episcopus Metensis Leodium, tendens ad locum C-eieri nichilomiuus ejns complices nullo modo al-
iiosirum. Cui occurrentes fratres nostri, depreca- lcndebaul, quanlum inde fidein nieiilirentur, quan-
>banlur eum primum oiiini precum huniillimarum lum pejurarent, dummodo illum nobis nolenlibus -
'• " VARI_ELECTIONES.
-" nos D. z"2i fcsni 9. S23iii.iiitbamiiscl cxlera i* 2Si feulisl* "5.'
"
JSOT.E.
(275) Geiirtidiin. (274) Pelles murina:; Gailis-rair gris. •
PATUOL. CLXXIIL fe
 407 . ' RODTJLFIABBATIS S TRUDONIS 108
,
inlrudereiil. Summa tandem persoluli argenli sup- A t que de spiriiuali, neque de temporati dono ctbbatics
2!!lmarcas et nostrm, prelalionem super nos accipere presumpsit,
pulata est nobis fuisse usque ad 70
aliquid amplius, et equorum atque palefridorum et homines mcclesimnoslrm per sacramenium el ho-
usque ad &% Siceral tunc fama, iquin immo infa- minium sibi mancipare. Tertio, quia bona mcclesim
mia, sibi imputelur, non michi, si sil menlita. Sed! dhtraxit, famitiam afflixit, nos viclus el veslittis
nos ea quae vidimus et presenles audivimus veraci- egestaie crnciavit. Quarto, quia sine oinnintn cnri-
ter feferre possumus, quia ante cellam abbatis, ini sensu fralrum el eleciicne Meltis profecius esl, trl
qua cpiscopus hospitabatur, et per lolam curiaiiii donum illud quod accepil a Poppone, presenlibui
'magnus coiidic venientitim et abeuntium equorumi ibi fralribus noslris et vhia voce ei contratlicentibus
discursus elclaniorhominum vendenliuin aul emen- diemque el audienliam peleniibus, tamen accipere
tinm eos habebatur, qui dabanlur a fauloribus et', presumpserii; insuper cnm ibi fratres in presentiaritm
amicis lleiimaiini consiliariis et collaleralibus epi- kabuhsent tilleras Leodiensis ephcopi et alias,
scopi. Herimanuus vero in spicario nostro moraba- scilicet ejasdem wcctesimnecnon et Treverensh archr-
226cella, in quai ephcopi, magislri Melensis, quw donum illi con-
tur, parvo satis spatio disianle a
episcopus hospitabatur, ila ut intercurrenles nuniiii iradicebant cum fratribus nosiris. Quinto, qnod
manifestissime ad eum ingrederenlur, et de quanii- " eliam illud donum per pecuniam oblinnerit, et qucd
taie et qualilate sui lurpissimi mercimonii anles "contradicentes ei fralres spoliari et flagellari gra-
eum traclarent. vissitne fecerit. Sexlo, quod cttm 228 necdtim mo-
11. Ha.c dum agerenlur, nos interea gravissimat nachus sil, scilicel cum aclnttllius umquam mcclesim
victus et vestilus necessilale afficiehamur in tan- tiiv.lum adhuc professioneni fccerit neque benedi-
"tum, ut presente episcopo et lirannizanle Heri- ctionem monaclti susceperil, quod abbctsvutt csse el
manno die solempnilaiis sancli Petri aposioli,, benedici in abbalem, qui necclumesl benediclus in
Kalendas Augusti, et in inveniione beali protho- monachum? et quomodo monachis betiedictionem
2S?
mariyris Slephani, patroni et-domini noslri, nichilI monachilem dabit, qui eam necdnm accepit? Aui
omnino quod comedercmus aut biberemus inver quonwdo profiteri faciet, qui necdttm professus est ?
nissemus ad mensam noslram, et caueras perpluri-• Seplimo, cjttiapro Itis culpis cnm semel alque iterum
mas necessitates paieremur, qttas hic enumerare' necnon el ierlio canonice ad audientiam vocalid
longum esset. Quid moror? Corrupli graviter ell fueril, el venhe notuerit, qtiod inde excommunicatus
iacti lurpiter abhominabiles in ' studiis pessima.' usque ad eam dicm adhv.c extiterit. Qum si ita essd
fiujus symonise, omnes qui lunc aderant ppiscopales,i „ nollenl credere, dies darelur ei audienlia uobiset ilii\
maxime vero el ardenlius clerici, subiilissima- sise pcsssl excusare ab his, non contradicerelur ei:
examinaiione et astulissinia ,peiiraetatione que- Talia cum a nohis Melenses audissent, nesciebant
rebant, quomodo nobis deceptis Ilerimaniiumi quid ceiii nobis respondere possent; ailamer.
intruderenl, ul sic promissa sibi acciperenl, aul- iaviditas ardentissiina gravissimoe eis promissae aui
accepta deservirent, iiut, si nos neque astu deci-• jam daloe pecunia. urgebat eos in omnes anfraclus
pere neque vi aut ratione possenl frangere, quo- ire. Quid landem? Ipsemet episcojms "° in capittt-
inodo lanla eis promissa aut jam data illnso Heri-• lum nostrum venil, si forle vcl ejus presentia
manno relinerent. Qui frequeniissime nobiseumi frangi possel fratrum conslaniia ; sed cttm nori
inde agebant, el cum neque i'aiionc superare s" posset, saltetn loco abbatis suadebat nohis taniditi
neque aslu possent decipere, malignis verbis et; illum nobiscum pati, donec discuierelur nobis
minis quam plurimis afficiebant. Ne lamen omnes; preseiitibus Metlis de bis suis culpis. Fralres vrro
liic laleat, quid nobis proponebant, el quid nos eis; de discussionis illius die omnimodo acclamabani,
respondebamus, paueis hicannolare curavimus. sed quod anle discussionem in Joco aljbatis aui
Aiebant: Cum Poppo, qui Herimanno Metiis ini eliam fratris intcr eos slare deberet, iiullo modo
episcopalu canonice successit, Herimanno littic ab- D pati volebanl, maxime cum _ccclesia Leodiensis in
batiam Mellis dederit, quumodo audelis dono ejus tanlum pro excomniunicalo eum haherel, ut di-
eonlradicere, qui canonicus fttit episcopus? Quibus; viniini _ecelesi_e noslra officium interdixisset,
fralres : Popponem Melensem post IJerimaiininn quamdiu Inlra atritnn el curiam noslram esset;
canonicum episcopum fuissenon negamus, sed Heri- comniunicareque non audebant, cui Leodiensis non
mannum canonicum donutn ab eo non accephse, Itis comnuinicaret «•cclesia, qiioniain de ejus cura et
vationibus usque ad majorem audientiam approbare communione erant. Sttb hac dissensione die illa
parali sumus: Primo, quia scientia lam divina quam capitulum noslrum solutum est, muneralis ab
humana '" Iwnore et nomine abbalis sit indignus. Herimanno id egre ferenlibus munerandisque mulio
Secundo, quia defunclo abbate suo fratribus ei recla- egrius. Consolalum tamen eum el suos, sicul in- *'
manlibus, per vim el per pecuniam el per laicalem venerant, reliquerunt, lollenlesque secum grandeni
manum duch Godefridi, ad quein nil perlinebat, ne- quam ab eo acceperant pecuniam, et magnum
VARI.E LECTIONES.
__-60D. 22°in.l. V. ™ deestD. 228dum 1*. aa9 aul—professus est desunt D. ssoAdelbero super-
 409 GESTA ABB.TRUDON. — LIB. VII. 110
equorum numerum pcliesque el pellilias lam varias A Gratias illis, quia"omni humanilate el majori quain
quam grisias, Meliis recesserunl. Episcopo aulem dignus essem lionore consolari satagebanl fralrcs
recedente, faclus esl apud nos error novissimus, niullo sludio recenlis doloris mei cgritutlineni.
pejor pejore, efferatis crudelissilne omnibus Ilcri- Interea nec Herimannus ab obsiinalioiie menlis,
niaimilis in nostram tribulalionem, fame, siti , necfratresquamvisejiis infestaiione aul sua penuria
nudilale; lamen de ordine, quanlum unquam removeri potcranl a sua conslanlia; lam diuqiie
stislinere poteral Immana fragilitas, secundiim mala inter ulrosque protractus 232 esl miscrabilis con-
quneaccidebanl, nichil volunlarie prelermillebani. tenlionis hujus funis, donec imperaior Leodium re-
•12. Versum est aulem in me solum inajus pondns verterelur de sua in Flandriam profectione, sciiicet
islorum malorum, et in me succensi furebant ar- eodemamio(1107), mediante mci)seDecenibre(276).
denlissime animiomnium Herimi_iinitarum.Pulabant ii. Ibi igiliirproclamanlibus fralribus imjieratori
enim se potuisse prevalere, si solus cessissem, cum coram episcopis et principibus, qui cum co erant,
licet per nie 231plurimum, non lamen per me solum quod contra sanctorum patruni inslituta el canoiium
totum flerei, quod prevalere non poleranl. Comilissa decreta Ilerimannum eis violenter vellet facere
vero Gertrudis landem sentiens qua ei aiie illu- preesse, cum olim culpa exigenie ejectus excom-
sissem, iraium in me niarilum suum comitein " municatusquefuisset abeoruin _ecclesiaelprelatione
Gisleberium vehemeniius indignatione femina. ccepit judicio majorum Leodiensis secclesia;, imperator
, accendere, ila _ut etiam iiitra parietes dissipati jussil Heriniannum el fratres sequenti die adesse,
claustri nostri non auderem me credere, infraque ut coram Leodiensi secclesia inlelligeret, si ila
ipsum monasterium limerem capi plerumque. Quod essel de eo sicul fratres ei conquererenlur. Nam
mea. viise periculum cum diulius suslinere non fautores Herimanni nolum feceranl ei quodpreju-
possem, tacite egi per comitem Arnulfum Lonen- dicium passus fuissct, et quod non canonice sed
sem, ul me suo conductu sanum de claustro noslro obslinale fratres euni ahjicercnl. Die igitur dala
educeret, animanique meam de medio calulorum hujus indagandse veritaiis, sedil imperalor in ca-
leonum eriperet. Eduxit igitur me 4 KaJendas pilolio sancli Lamberli cum cpiscopis suis e.l.
. Sepiembris tristem veliementissime, quod locum princijiibns; seditet episcoptis Leotliensis Obbertus
assuetum michi relinquerem, et ad juvenes in quos cum arcbidiaconibiis, prepositis, decanis, caiilori-
erudiendos multum desudavcram, ad omnemque bus, scolasticis et iniillo alio clcro; sederuiil et
congregatlonem pro qua plurimuni laboraveram, abbales de civitate, abbas Sancti Laurenlii Beren-
uon ultra redeundi spem liaberem. garius, etabbas Sancli Jacobi Slephanus. Intravit
13. Erat enim Toullo major quam hodie qtiis- autem capitolium ct Herimannus, mulia vi ct
quam exislimare possit Ioci desolalio, fralrum tri- ingenio ad boc ut anle veniret compiilsus. Aderant
bulalio, cum Herimannususurpala sibi lo!a abbatia, el fralres. Ibi si adesses, posses vidisse, quam parvi
homo sine consilioct absqueprudentia,per pessimos liomo eral consilii, quam inverecundi aiiimi, quam
nebtilones et mendacissimos el levissimos hoinines hebetis ingenii. Nam inler cteiera co usque per-
omnia agerel, patrocinantibus ejus violcntiam p_.ne duxeranl eum sui consiliarii, qui lunc procul valde
omnibus, qtii defendere debcrent secelesia. noslrce ab eo erant, quod in ipsa hieme vix habebat, unde
jusliciam. Unde laboris mei pro eo Ioco el muliarum vel frigus a se grosso aliquo legumento propellerel,
angustiarum, quas frequentissime sub domno abbale in medio (anti convenlus, ncccssiiaie urenlis eum
Theoderico suslinueram, mullum me modo pigebai, frigoris, auper tunicellam-suam indutus vilissimam
in lenerrimo' flore relinquens pede superborum cappulam, cum qua equitabat.
conterendum et luto miserrim.. conversationis l'o. Tuncsurgens in conspectu omnium episcopu..
eorum imprimeuduni, quod pulaveram me perdu- Obbertus narravil per ordinem, quoniodo judicio
cere posse ad maiurum pise operationis frticlum. suse aecclesise aetum essetolim de llerinianno, et
Flebam igilur, amarissime discedens, nullamque D quse ratio esset, quod non licerel eum esse iimplius
longo subsequentis lemporis spatio consolationem abbalem Sancti Trudonis, et quod ejiisdem culpa.
recipiens. Nec multum moralus, contuli me ad obstinatione el frequentissima iteiatione usque ad
Sanclum Laurentium Leodii, sub magislerio sa- eam ipsam diem leneretur sub sua excommunica-
pienlis viri abbalis Berengarii (275); ibi infra tertiara tione. Qui cum perorasset, abbales et archidiaconos
ebdomadam Septembris firmavi slabilitateni meam. elomnem suum qui ibi aderal clerum pcrobedien-

VARLE LECTIONES.
5,1medeesl i. T. S32peractus 1*.
NOT^:.

(275) Qui ipse patic.s annis anle exsul fuerat;
vid. Chron. Sancti Laurenlii Leod. sub finein.
(276) De Heinrici expedilione contra Roberlum
Flandri_e comitem mense Oclobri anni 1107 facla
cf. Ekkehardus Uraug. el Ann. Hildcsb. el regis
pra_ceplum die 23 Dec. Leodii datum ap. Cliapea-
ville II, 54, ubi pro Kttlend.Jan. lcgendum estx Ka-
lend. Jan., ul ex ipsis lilteris emendavit Ernst HisS.
de Limbourg II, 236. :
 Ul . RODULFIABBATIS S. TRUDONIS 112
tiam ammontiit, si ita res esset acta de Herimanno A } reverteretur. Tandem vero sentiens non bonasn
olim. Quam eodem tramite repelentes, eodem fine famam ubique volitari de se, pro eo quod nobis de
concluserunt. Tunc imperatordixit ad Herimaniium: Herimanno fecerat, Leodieuses vero necnon et
Fraler, si habes aliquid adversum hmc dicere, exi, Meiensiummeliores non sine nota symonicse affii-
consule, reverlere, el responde. Sedebat juxta im- ;ciionem secclcsise nostrse ci manifesiius imputare,
:peraiorem fautor Heiimanni potentissime tuno secrelum cum suis iniil consilium, ut pro liac
-temporis famosus et famosissime potens in curia exlinguenda infamia ipsemet iret Leodium, fra-
•imperaioris Adelberlus , poslea , ut dixi, faclus tresque noslros meliores secum duceret, et ibi
Maguntinus archiepiscopus (277), confusus nimium, abbalum et primorum secclesise consilio de prefi-
quia cum vellet, contra veritatem non polerat ciendo fratribus noslris abbale ageret. Quod et ita
juvare eum. Rogabat autem Herimannus aliquos de fecit.
archidiaconihus et de. clero ul exirenl ad consiliuni 16. Quarta igitur ebdomada Januarii. (an. l^OS)
cjus; sed nullus cum excommunicalo homiiie exire venil Leodium, el ad electionem fratrum noslrorum
volebat. Tunc unus "3 de principibus nbmine Gui- qui ibi aderanl, prioris scilicet Guederici et pre-
bertus de m juxta Albin fluvium (278) et Rabodo- positi Morungi sacrisia.que Siberti el canloris cel-
nensis episeopus (279) dixerunt ad archidiaconos " lerariique Folkardi, consilio abbaium et monacho-
et clerum Sancti Lamberli: Bene decel vos exire rum nec non et inaj'orum clericorum Leodiensium,
cum excommunicaio homine ad consilium, ul consu- primis Metensium qui aderant lam clericis quam
latis ei, quatenus cessel ab ea re pro qua tenelur iaicis in id ipsum acclamantibus, necnon el mcliori-
excommunicaltts. Quod audientes quidam exierunt, bus de familia noslra_ secclesise, prefecit eis abba-
etaliquamdiu hahito foris cum hebeleet obslinato lem — civjus nomen non esl meum hic ponere—,
homine conflictu, ad hoc landem perduxerunl, ut •contradicenle huic electioni mulla animadversioiie
reingressus in medio omnium se peccasse, se errassei advocato noslro comite Gisleherto.Sed fratreset ma-
faterelur, et toto corpore proslratus absolulionem xime homincs nostrse secclesisemaxima constanlia
deprecarelur, promiltens .se ampjius lalia nollei et libertate coram Mctensibusel Leodiensibus pro-
commiltere; ubi et ahsolulus est et jussus abire. . nuntiabanl, nichilomniiio ad advocalum perlinere
Quem slaiim omnes salelliies ejus non modo soluuii de tali re; quod si episcopus hanc liberlalem sec-
reliquerunl, verum precurrentes ad hospitium ejus, clesise vellet infringere, nullus eorum omnino in-
nec eqtium nec quicquam preter sicut stabat et: leressel novaeet inauditseillis hacienus presumptioni
ambulabat ei reliquerunl. Quidam aulem canonico- p( et violentise. Vicit frairum hominumque secclesise
rnm Sancti Pelri Leodiisolumeumjam vesperascente: conslantissima acclamalio, el in novum abbatem
invenit slantem ante capellam Sancti Trudonisi el ei familiarius adherentes succcnsa est quas!
ibidein Leodii, merenlem ct quo declinaret prorsus; fornax vebementissima advocati ira el indignalio.
nescienlcm. Quem nocte illa ducens ad hospitiumt Acla sunl hsecLeodii in domo sancli Trudonis, sci-
suum , mane juvit iransire Mosam in silvam adl licet quod abbas iste positus fuil 3. Kalend. Fe-
Sancium Symphorianum, cellam celte Cluniacen- bruarii. •_.vero Nonas Februarii, boc est die puri-
sium. Fratres autem nostri cum Iseticia magnat ficationis sanclse Maria. oppidum et monaslerium
reversi sunt ad claustrum suum. Sic agunl laici ergai sancti Trudonisintravit, susceptus cum processione
stullos el nimium eis credulos monachos, ad talemi fratrtim el mulla miilliludine ulriusque sexus et
honorem perducunt honoris cupidos, sed honoris> diversse eialis oppidanorum ; statimque indutus
indignos ! Imperalor inde abiens ihabuit curiami candelas benedixit, processionem cum aliis egit
suam Aquisgrani in nalale Domini (280) (an. 1107,, missamque canlavit. 7. aulem Kal. Martii consecra-
Dec. 25); ad quam cuni audissent - fratres noslrii tus est in abbatem, qua fuit eo anno prima dies
quod episcopus Meiensis adesset, yenerunv ibi adI scilicet dominica qnadragesimse, quando canlatur :
eum, sua mala quse passi fueranl, omnia ei imjiur D lnvocavil me, anno ab incarnatione Domini 1108,
tantes, quoniam lyranni illius violenliam opprimeres regnante Roma. imperatore quarto 235 Heinrico,
cos passus fuissel. Qui suspensos eos de die in diemi cujus pater Leodii defunclus esi, presidenle Roniie
reddens de dando illis abbale, tamdiu dislulit, nulloi in papalu Paschali post Urbanum, Metlis Adelhe-
fratrum noslrorum quicquam ei pfo abbaiia pro-; rone quarto 23Spost Pojiponem, ColoniseFrederico
mitiente, donec cum eis ad claustrum nosirumi posl Herimannum, Leodii Obberto post'Heinricum.

VAR]^_ LECTIONES.
"8 imus 1* s3t defluvium desunl D.
!3Bquinto I. man. rec. in rasura et D. S30i7«I. in rasura et
D. quiuto 1*.
NOT.E.
. (277) Annollll; anno 1112 contra Heinricum (279) Efarlv.icus episcopus Ratisbonensis.
inimicorum partes tueri coepil, tesle Ekkhehardo. (280) Recte nosier contra Ekkehardum qui Hein-
(278) Wicberlus marchio. ricum Moguntia. fuisse vtili. Cf. Bohmcr Reg. 1985.
lia GESTA ABB. TRUDON.—LIB. VIII. — CONTIMJATIOI. 114
Quod aiuem consecralio abbatis lamdiu dilata fttit, A quam atiemplaret. Neque enim adlntc pax fuit de
fccit hoc advocatus tunc nosler comes Gisleberlus, Herimanno ; adhuc reslat inde dicenda gravis in-
qni quocumque modo per se et per amicos suos .quietaiio-, quam illi scribendam servamus, qu.i
adversabatur ei, tum causa Herimanni, quem sicut - gesla hujus abbalis post domnum Tlieoderici_m
prius juverat, ita et tunc S3rquoque j'uvare adhuc .assumet sibi scribenda, qui si fidelis diligensque
de abbalia volebat, tum quia acerrimum sibi eum reiator exlilerit, inseret gcsiis hujus abbatis, quid
fore meluebat, -si libertatem secclesise nostrse in- .Herimannus ei lecerit, et qualeiii noyissime fineia
fringere propter advoealiam suam ullo modo un- habtierit

38
-FINIT LIBER SEPTIMJS, INCIPIT QGTAVUS. .
'
'"
- CONTINUATIO PRIMA.

1. Obiit domnus abhas Theodericus 7 Kalendas B At cum nocie de more monaclioriim vitse patrum
Maii anni-ab incaruatione Domini 1107; fuit aulem legerentur ad collaliones fratrum, abscondebat se
abbatia sine abbale usque 5. Kal. Februarii propter in apto ibijuxtaposilolocello, unde audire lotun.
supradictas dissensiones, volenlibus Herijnannitis et intelligere _poterat quod legebalur. Neque Jioc
suum inlrudere Herimannum, frairibus vero volen- faciebal adbuc studio tantum iM edificandi, quanlum
libus habere canoniee electuni. Tandcm igiiur post audiendi miracula vitse simplicium virorum., de
inedicibiles Iabores.suos et miras angustias preva- <|uibus ibi legebatur, el novo auditorio stili simpli-
luit fratrum canonica unanimilas unanimisquecon- . cioris. Cumque frequentius ardenliusque non lam
stanlia, etS3B3 Kal. FeJiruarii subslitulus est abbas stili rusticilati quam mirabilibus dictis et faclis
Rodulfus ordine quo superiore libro lacito riomine siinplicium sanclissimorumque palrum, de quibus
descriptum est de illo. k aulem Nonas Februarii ibi Iegebatur, attenderet, ccepit ei vehementer
inirayii, id est die purificationis sanclse Marise, 7 vilescere preseniis vitre miseria, et nicliilominus
vero Knl. Martii consecralus fuit. accendi ad conteinplum sa.culi, atque illud in.corde
2. Fuit iste Rodulfus natus de villa, quse sita est siio hac illacqoe versare conlinua noctis in stralu
supra Sambram (281) fluvium, nomine Monasterium suo nieditaiione. Quid plura? Inlra paucos dies in
u tantitm coaltiit lactea
(282), uhi babelur abbatia sacrarum monialiiim, polalio illarum collalionum
higras vestes ferentium, locusque est in honore jn corde ejus, ut non solum tilubantem aliquantu-
saneti Pelri apostoli conslruclus a sancto Amando Tum sodalem suum de mulando habitu exhortalione
episcopo, ubi requiescit sanclus Fredcgaudus glo- sua firmaret, verum ipse una cademquedie mutaret
riosus et virlutibus probalissimus confessor. P,a- decimo oclavo anno etalis suse (an. 1088?). Die
rentes quidem ejus plebeii sed chrislianissimi de jgitur conversionis sancli Pauli (Jan. 23) uterque
ejusdem «cclesise familia, hospilalitati pauperum et habitum mutavit, monachumque professi sunt in
jefeclioni eorum infaligabili sludio servientes, et loco qui dicilur Porcelum juxla palatium Aquis-
conjugalem vilam sine crimine et absque notsi grani, in moniisterio sancti Joannis Baptislse sub
aliqna chrislianitatis suse ducenles. Sub scolari Azelino abbate. Sed cum audila regula videret fra-
discij.Jina el studio JitterarumLeodii positus usque tres eam in perpaucis observare, ccepit reljgiosa
ad 18 annos setaiis suae ibi mansit ; ubi quantum Coloniensis episcopii coenoljia frequenier circuire,
metro et prosa profecerit ex sc-riptis ejus et opu- interdumque ibi et menses et dimidium annum
seulis ejiis quse postea fecit plane intelligi polerit. facere, maxime apud religiosum et pium abbalem
Jamque factus subdiaconus libertalemque eundi quo D Adalberonem Gladebacensem, qui primus et noviler
vellet adeptus, amore cujusdam clerici sodalis sui lunc tenebat ibi ordinem Sigebergensium nomina-
nomine Lamberti, qui cohfessus ei fueral, quia lissimorum tunc temporis monachorum in ordine,
Porccti (S8o) vellet monachus fieri, quod eliam religione, hospitalilate. Qtiorum disciplinam quo
dudum Deo et sanctis loci illius voverat, lum ardentiori .animo ehibebal, eo lastidiosior loci
griuia videndi loca calidis aquis de lerra emanan- "sui dissolulionem et secularitalem nimiam abhor-
tibus faniosa, cum illo Porcelum, quod est juxla rebat
palatium Aquisgrani, transivil; nichil tamen minus S. Mortuo intereaabbaie Azelino (an. 1091), cu-
fueral ei lunc in voluntate. quam fieri monaciium. -jus nimia simplicitaS et gravis senectus et ordinem
VARI^; LECTIONES.
*" nunt 1*. sas explicit 1*. S3Bsequenii anno superscripsi interpol. 1*. 2l° ila 1. D. deest V.
NOTJE..
' ''
(281)Sambre. (283) Burlsclieid.
(282) Mouiiers occidenlem versus a Jifamur.
 U.5 RODULFi ABBATIS S. TRUDONIS '
1.6
ei temporalc bonum nimis deflucre nescienlis melius A lonice possenl cum inleJIigere. Vicil tamen Jahor
dimiserat, successit Joliannes custos et decanus improbus omnia vincens, et eotlem anno feciteos
ejusdeni ccenobii, senex mullum et in nullo prorsus li.terate iacillime inlelligere qtiidquid volebat eis
valens ad tale minislerium ; nam fraires secundum legere. Instruxit etiam eos arle musica secundum
quod erant personam sibi idoneam elegerant. Tunc Gui.donem, et. primus illam in clauslrum noslrtim
videns Rodulfus, quia miillipJieata essent maJa et inlroduxit, siupentihusqiie senioribus faciebal illos
dissolulio roborata, secundum quod rem veracissime sob visu subiio canlarc lacita arte magistra, quod
iutelligebat futuram, desperans de loci aut ordinis numquam audilu didicerant. Miserriina tunc adhuc,
eniendalione, accepla licentia recessit lendens iter ut superioribtis libris relaium est, el lamcnlancla
in FJandriam, nbi audierat duci Teligiosam mona- habehalur loci facies, fralribusprorsus non hahen-
chorum " vilam. Gladebac aiiiem, libi sepe moraltis libus ncque claustrum ncque monasleriuni", scd
fueral, idcirco ire noittil, qtiia senliebatj utposlca niidam et discissam aique horribilcm templi vasli-
evenit, si abbas loci illius Adelbero moreretur, quod laiein, et de claustro domum unam lantuni imper-
cum eo corruoret et ordo Sigebergensis noviier ibi fcctam, etincultam, in cujus dimidietate reftciebant,
inlroductus. Multas autemet gravissimas freqiienter et in allera dormiebant. Fratres autem qui tunc
injurias prius in Porcelo sustinuerat, cum primum " hahebanlur isti sunt: Primus domnus abbas Tlieo.
positus custos et scolaris magisler puerorum, inde deiicus, secundus Boso decanus, quia 2t2 sic lunr
cellerariiis, deinde minor atque maj'or preposilus, in illo veieri ordine appellabalur, qtii modo in islc
de emendanda religione contenderel pene cotidie prior vocalur, tercius Stepelinus, qiiarlusllerimaii-
jpse et sodalis suus, cum quo monachus factus fue- nus cognomento calvus, de quibtis superius afiqurd
rat, fratribus eis conviliose multuin atque injuriose dictum esl, quintus Sybertus, sextusEngo, seplimuf
resistenlibus, cum parvum aut nulliim haberent ab Morungus, oclavus Folkardus, nonus Bovo, decimiK
abbate inde auxilium. . Riizolinus; pueri de scolis : Gisle.beiius, Gcrardus,
i. Defeligatns 2il igilur multum, ul dixi, dcspe- Thidolmus, Baldttinus, quatuor hi lanlum. Iiiier 2W.
ransque de Ioci emendalione, recessit landem len- fratres et pueios 14 erant, preter duos hospites, qtt»
dehs in Flandriain. Conligit aulcm eum habcre paulo posl recesserunt (284).
transitum per Sanctum Trudonem, el nocte illa 5. Iiaque posl duos ferme annos Boso, qui tune
Iiospitio eum recepisse domnum nostrum abbatem erat dccanus (atu 1105), moritur, et Rodulfus ad
Theodcriciim. Qui inlerrogans eum quis et unde illud miiiisteriiini ab omnibtis fratribus electus, in
essel, qtioqtie qualique menle proficisceretur, cum C loco cjus substituitur. Qui statiin accingens se ad
bonum ejtis proposilum intellexissel, formosumque eiiieiidationein ordinis cotidie in capilulo el extra
ei pulchre Iilleralum juvenem illumattenderet, cccpit .cajiituluin confereliat eum senioribus, qualis et quo-
sagacissirae saiagere, quomodo eum sihi relineret, modo antiquilusordoinmonasterio priori.et claustro
ulilem sibi cum fore credens,. prlinum ad inslruen- adhuc staiue.lencretur. Quibus consuetudines plenas
dos sibi_ disciplina el doclrina pueros suos, deinde honeslissimce gravitatis et religtonis antiqui mona-
ad promovendum in aliquod, si ita forle accideret, sterii illi demonslrantibus, suadebal illis benigna
ut accidit, secclesiasiicum inlus aut foris ministe- arie, mollique el paulatim procedente informabat
rium. Cui cum persuasisset demorandi secuni vo- vesiigio, ul allcmplarenl eas posse recipere, et aiiii-
ijnlaiem gratiosi oris facundia, primum ei scolares quam inuslse illis inlamise rubiginem sic .aliquaudo
pueros scolarihus discijjlinis inslruendos commisit, vel landemabradcre. Ipse autem nocte el die assir
quasdamque uiilissimas compilalioi.es, plonasplu- duus erat omnibus horis iti choro, et de psalinis
jimarum_ divinarum senlentiarum scribendas et tiaclim cantandis et cantu dulce ajqneque modu-
mullorum decrela coneiliorum (an. 1099-1101). lando indefessa illi .solliciludo. Sed cum nesciret
Scripsit igilur ei eotlem primo anno volumen illutl secundum usum clauslri canlare—usiisenimjiosler
ulilissimum multum conlinens scriplurse, et pueros " cantaiidi, nescimus undc hoc accideril, nttlli com-
vix »m.aii! declinare sciolos.non tam diotamen quam , provinlialium nostrorum convenit — erubesceretqiie
melrum quoque componere docuit. Gravissinium vebemeiuissime quasi stipem inulilem se inter cau-
aulem suslinuit laborem ad introducendos eos, cum tandum in choro stare, miro qitideni2l* et inedicibili
ipse loqui eis Theulonicam nesciret, et quidam pue- labore, et gravissima capitis sui infirniitate, gra-
rorum parvilate adhuc scientiseetnaliva iilis lingua duale 2is (285) unuin propria manu formavil, pur-
Tlieulonica ueque Latine neque, ut ita dicam, Gna- gavit (2SG), punxit (287), suleavit (288), scrip.sit,
' VARIiE LECTIONES.
SH iiai. 1*. 242ila 1. D. qui 1*. 2l3 inier — desuni. D. 2li ifu 1. quidam 1*. *»5
• . bospiles gra-
dale i*
1 NOTJE.
(28-i) Cf. snpra V!, 17. (287) Subiilas affixil in singulis- codicis foliis,
(285) Liber in quoresponsori» crant conscripla. quibus lineae exarandce prscscribebanlur.^
(286) Pumice pergamenum. i (288) Lineas sciipsit.
,117 GESTA ABB. TRIJDON. — LlB. VIII. — GONTINUATIOI. 118"
iliuminavit, musiceque notavit, syllabatim, ut ita A 7. Tenebatur tunc quoque abusio quaedamvesti-
dicam, loium usum prius a senioribus secundum mentorum apud nos, non antiqua sanclione scd
aniiqua Illorum gradualia disculiens. Sed cum usum novella presumplione, scilicet quod lunicse fratrum
eorum per quam pluriina loca, propter viiiosam non eranl sine capiliis, sicut modo sunt, sed ita
abusionem et corrnpiionem canlus, ntilio modo ad habebant a se capitia, sicut a cucullis, pendenlia,
rcetam regulam posscl trahere, et secundum artem quod si quando lunicas iiiduercnt, sine cucullis ibam,
non posset uotare, nisi quod regttlari el verisona et quando cucullas portabanl, tunicas nunquam in-
coustaret ralione, ipsc aulem ab usu secclesia.non duehant, propter singula, ul dixi, capitia a singulis
facile veUet dtssonare, miro, ut dixi, inedicibilique veslibus lixe dependenlia. El quia talis abusio ab
labore in Iioc lanium se frustra afflixit, quod ex illistantum tenebalur, qui irreligiositale notabiles
tbio usum mendacem regula vera tenere-non potuit, habili seculares quoque monachi appellabanlur, do-
sed in hoc profecit quod quidquid alicubi in mono- lebat multitm Rodulfus hac nota se et fratrcs suos
oordo (289) caiuari potuit, de usu secclesiaenon leneri, quod absque aliqua corporis afflictionepote-
preiermisil se preterire. Multa tamen, propter negli- ral emendari. Conlra quam abusionem immutan-
geiitiorem suam perficiendi 246operis velocilatem, dam niaxime repiignabanl superius dicti hospiies
qua_per graviores litieras nolari dcbueruiu, pcr B I monacbi, et alios borlabanlur arlificiosa adulalione,
aculas sive per superacutas nolavit, el quseper acu- ut non acquiescerenl juveiiili Rodulfi insoleiilia.,
las sive per superaculas per graviores; quod incor- isaxime cum nunquam debuissent ciun aliundeacci-
tvclum reliquil alia sollicitudine inlercurrenle. Con- tum sibi prcfecisse.
sitinmavit atitem uno anno opus illud propria, ut 8. Sed Rodulfus prudenti astu bonoque ingenio
dixi, manu, de omnibus parvis el magnis quse j.erli- nwlam eoruni frustratus est suggeslionem; nam ve-
nere videntur ad gradualecum anlyphonis rogatio- nieiis ad unuin de senioribus fratrum, nomine Stepe-
mim et benedictione cerei in pascha. Slatimque linum (291),interrogavileuin, quol anni haberentur,
pueri el juvenes magisterium ejusetlibri exemplar ex quo puer clauslrum noslruni prius inlrasset. Qui
sequentes, non solum artem iHam coeperunl addi- cuni respondissel: Pwne 80 , qtierenii illi ita ab eo
scere, verum emendacius el accuratius libros sttos siibjtinxit quoque se in pueriiia sua seniores in
posl iiltim noiare. Quod postquam vidit, petebal ut claustro nostro vidisse , qui non minoris , quin imo
suus tollereturde medio, ne propter ejus inemenda- majoris selatis exliierunt qtiam esset ipse. Sed cum
tionem et fesiinanlis manus incuratam scripturam senior illum interrogarei, eur lani diligenier hoc
ei notiun, essel ei in posterum confusio. Sed pueri qucreret, adjuiixil: Quoniam, inquit, pater, vellem
cl juvenes qui ex illo iiilrodiicli fueranl, magislri C ( scire si de tam longo tempore, cenlum scilicet sexa-
amore monimentumillius leviter deperire non sine- ginta annorum , de quibus tu potes meminisse, sive
banl. Scripsil igitur in posleriori parte voluminis relalu eorum, quos vidisti oclogenarios, sivevisu tuo,
inter dttas ascellas (290) ila : Graduale non lam cum sh ipse oclogenarius in claustro islo Iwdie , si
regulare quam usuale, postremo neque usttale neque timquam ullo modo potes meminisse, hanc consuelu-
regutare, ut ostenderet, quia licet ita nolasset, non dinetn abantiquo in mcclesiahla fuisse , ut fratres
tainen ignoraret quid erroris haberet, cum regulam non haberent capilia a lunich suis pendentia , sicut
propter usum et usum propier regnlam lenere ibi non habent hodie alia cmnobiareligiose circa nos vi-
non possei, et cuni propler fesiinaiionem interdum ventia. Cui senior: Certhsimus, inquit, snm, et relalu
de regula prelerissel, ubi eam lenere altentuspo- seniorum meorum el visu proprio , quod a cucuilh
tuissel. tanlum penderenl eorum capilia , sed invaleseenlesub
C. Abbas aulein Theodericus videns sludium ejus abbate Adelardo secundojuvenum indhciplinalione et
ct fervorem in religione, vehementissime super eo insoleniia,.presumpsisse eos hoc novissimo lempore
gloriabuudus lietabatur, etad voltintalem ejus omnia hanc abusionem, ut ad ulrasque vestes capilia fixa
qute erant clauslri sinebat Jibenler disponi. Sed ille ferrenl, seniores lamen semper lenuhse primam el
affligebatur quam maxime el psene coiilinue a qui- D ' antiquam consueludinem.Cui Rodalphus :Jghur cum
busdam inquielis monachis, quos propter paucilalemi ita sit, pqler, ul asseris , quare transgredimur illum
fralrcim nostrorum abbas Theoderieus permitiebati qui .'sanctorumel aniiquorum palrum in hoc quoque
iiobisctiin hospitari de aliis claustris, ciiin eos com- . nostr.o.ccenobiousus fuil olim communh atnnibus,
"
pellerel npbiscum sub .regula et disciplina vivere,
, nunc qiwque circa nos religiosh monachis? Pudor
quam' illi aut in coenobiis suis non didiceranl, aut" i" :.est, relicto religiosorum usu et.antiqua cwnobiinostri
exosam habenlese(lugeranl;.ille autem aiebat,malle! ronsueludine , imitari novam stullorum el indiscipli-
se cuiri paucis religiose vivere quam cum mullis> nalorum juvenum presumptionem, hacque tantilla
irrcligiose. culius corporh immutalione notabiles haberi circum-

VARI_E LECTIONES.
svsproficieudi 1"
: NOT.E.
(289) Musicttminslrunienlum. (291) De quo yide supra III, 13. _
(290) Signutn quoddam, ut videlur, brachio, simile.
 ' -
_!{.; I _.. . RODULFIABBATiSS. TRUDONIS !20
qUttqueapud religiososde irreligiosUate. His aliisque A unius senioris afferrel; et ille quidem necdtim cajii-
facundi oris persuasionibus concilialis firmatisque lium de tunica sua deposuerat, forsitan ad iioc re-
sibi seniorum animis , abbati tandem remeandem servatum divina providentia. Surgens igiiur quod
suggessit, facileque deinde oblinuit, ut unusquisque facturus eral fecit, eoiUnmeliamquesihi factam per
fratrum nostrorum capitium a tunica sua deponeret, seniores ad abbatem retui.t. Abbas et seniores gra-
abbate primum deponente siiuin. vissima animadversione in presmnpiorem illura
9. Scd unus , queiii de Sigcbergensium eosnobio exacerbati, publice ettm in foro virgis cedendum
ahjeclum domnus abbas Tbcodericus, firmata sibi delibcrant, et sic tandem de claustro ignominiose
slabilitate, proptcr noslrorum , ut superius dixi, ejciendum. Sed prior omnino velabat hoc fieri, di-
paucitaiein susceperai, huic decrelb obslinaiissime ccns parcendum esse, si r.on lanto presumptori, no-
conlradieebal, priore Rodulfo sepe eum ammonente slro saltem propler sajculares ordini. Veniens Igilur
atque lantlem per obedienliam precipiente , ul capi- ahhas Theodericus ad capitulum,gravissimo verbere
lium sibi a tunica deponi sineret, cum a puero inter ccJeniium eum duabus scopis diu multum macera-
Sigebergenses illud ita semper portassel, et nos se- v;il, el primum fratrum quiuem intercessione in le-
cundum antiquam consuetudinem idem modofacere viorem lantum culpam esse vix reliquit. Sed ille
viderel.Scd 2" ille neque ammoniiionem recipiebat> B senieniiam nullo modo observans, sed culpis culpas
neque obedientia. parebat. Prior aulem vidensdura. cotidie superaccumulans, cum esset incorrigibilis ,
mentis illius obstinaliam , pendentem a lecto ej'us el eon.pedibus 251tandem astrictus , cultello vellet
tunicam tiie qnadam accepil, el milte_iseam consu- priorem perforare , ejectus esl tandem a clauslro ,
toribus fecit inde capitium honeste deponi, el ad permissus quo vellet irrevocabililer abire. Cseleri
.modum aliorum2*sfrairum apte formari. At illecum vero fralres proficiebanl colidie 2C 2 meliuset melius
die quadam dominica, exlracla de more cuculla ad in ordine , priorc loium ad hoc sludium suum im-
primam vellet ire , indutus funica capiliuru non in- pendente , neque defieiente umquam hac sive alia
veuii, torvoque vultu se ipsum eircumspectum irri- aliqtia contumelia aut cujusvis provocatione.
dens, sine cuculla in sola decapilialatunica chorum 10. Sed et aliam quandam prav.im consiietudi-
intravit, lola illa prima spectaeulum SMse prebens nem , quoe male apud nos insolentia nichilominus
fralribus fronte impudenli. Sed quid ? Ventum est dissolulorum juvenum diu inoleverat, prorsus cessa-
;id capitiilun.jViadicalumqueest :n illum regulariler re fccil, neque tanlum iiuer nos, sed etiam ferme
tmpudeiuis hominis lale spectaculum,jussumque sla- prorsus ioler laicos nostros. Nam diebus rogatio-
lim capitulum exite, et pendentem a lectoejus cu- num , C-tm antiquo niore prima die Septemburias
ctillam sub tuuica induere ; vellel, nollct, fecit eum (292) processio nosira venisset , perph-rima pars
domnus abbas Theodericus secundum altos indutum fralrum prece vel mercede equis sibi conductis , ibi
incedere. At ille 2C0 alio maligna. mftnlis profundo slatim ascendebant, el Brustemiam anle processio-
rem factam sibi reponens (292), sed ad lempus dissi- iiem equitantes , indeque ad clauslrum cum Icvibus
inulans, altero mano, dormiente post matutinas oppidanoruin juvenibus per campos ante faciem lo-
priore, ad lecuiin ejus clanculo accessit, et sublata tius populi, modo quanta agilitale poterant equos
inde ejtis cuculla, capitium secum litlit, truncaiam- suos laxabanl, modo subila retenlione hac illacque
(jue illam ad lccium ejus reponens,ad lectum suum, girabanl, peiiicis inientis nunc hos aut illos fugan-
quasi nil mali fccisset, rediil. Ctimquejani orto die les seu fngieiues ; quod tolis tribus illis rogationum
lemptis esset, ut prior signum faceret, quo fratres ad diebus non cessabanl facere, secunda die Falmiam
orationem surgerenl, prior cucullam suam indutus (29_), tcrtia Mergueles pergente processione. Lnde
absqne capitio eam respexit, miratusque primum boc singulis illis diebus eveniebat, ut quicquid ad
vchcmenter, vix landem rem ut erat ex crepilanti menSam fratres habere debueranl piscium aut pla-
furiivi auctoris subrisione inlellexit. Quid faceret ? centarum illis darent, qui e.quos sibi presliterant,
Tunica sua capiiiiim non habebal, el maligntis ille ,. prcier paucissimos , qui prece sive mercede nolue-
aiiifex deeiiculla ejus aliud dctraxerat. Si surgens ranl sibi conducere aut non poterant; quin eliam
decapitiata veste incederel , ridiculosum fralribus scolares pueri liac pravissima eoiisucludine tene-
spectaculum de se preberel, maxime factse sibi bu- baulur illecti. Fratres aulem quos aut voluntas aut
jus auclori injurise ; si atilem diulius expectaret et necessitas pedites ire et redire faeiebat, populo cilo
horani surgendi prclerirel, iamen nil amplius habe- vesligio equitantcs sequente donium , gravissima
ret, quid induerei. Tandem vocalo ad se uno ex fra- affligebat defaiigalio , tum ex longo itinere tum ex
tiibus jam vigilante, significavilei ,utsibi cucullam inassueta et cita ambulalione. llaque dies rogatio-
1VARLE LECTIONES.
2" sed — parebat desunt D. '2V 8 ali erasum i. 2t- 9 speclaculo 1* £B:>reliqua omnia usque ad
niillo modo observanda desunt D. 2B1 ei compcdibus — pciforare desunl D. 2Ca m. et m. c. 1*
NOTJ_.
(292) Virgiiii JEn. I, 209. (294) Vallem, una lcuga meridiem versus a Sta-
'293) Zepperen , una leuga a villa Sancti Trudo- cio Trudone.
nis dislans. , ,. . , •
 123 GESTAABB. TRUDON. — LIB. VIII. — CQNTINUATIOI. 122
lium el lsctaniarum supplieationes erant apud nos A_ . li, paticissimi saltem-nigris cappis et absqiiealbis et
quasi militantium excursiones, et moliium juvenum superpelliciis (296). Tum , quod contraiium cst noir
Jascivsecircumvenlilalioiies.Quam deteslabilem abu- -tam noslro ordini quam ipsis quoqiie religiosis Iai-'
sionem prior exhorrens Rodulphus, cum aliis ascenr cis , quin imnio omnibtis recte chiisliaiiis , inler
dentibus offerrelurei ad equitandum equus, aiebat agenda misteriorum Chrisii secreta, duo aut tres de
noii decere iieque laicorum nedtfm monachoruin re- ipsis clericis circumsedebani in ipso choro, nnunl
gulam,nulliusqueprorsus chrisliani esse, ut in equo aul duos de fratribtis noslris aul singuli singulos
pcenitenliam ageret, dies 2sarogationum dies ducens circumveniibant, el verbis ociosis risuqtie el j'ocis
penitentise et supplicationum; et boc pretendere reliqtium missse sic jiariter peragebanl. Ubi aiitem
expolia lorum sibi pedum nuditatem atque jejunium, post plurimas iiUoIeraiidiisqiieindiscipliiialiones ad-
et quod cooperlo cajjite suppIica_io!rcs sanctorum refectorium venliim fuisset, taiitusinie, reficienduni
recitatis eor-um nominibus frequenlarent. Qtia" et fiebat ibi slrepilus diversornin ct eiiam ignotorum.
aliis qiiiBad hoc pertinere videniur ralionibus, pri- presblterorum el clericoruurclainor el fabulatio, ul
mum persuasit donmo abbali28i, deinde caUeris fra- vix audiri posset vox, Iicel allisona, "Jegeulisin enii-
tribus, ut tandem cessaret illa equiiatio , et quse nentiori loco ; quoqne prodtictior eral refectio , eo
flebat pro equiiaiione indeceiis monachorum disso- B ! major aecrescebat vino incitante inqiiietatio , tan-
lutio, et prebendce eorum dampnosa elemosiii.eque lusque erat eoruin numerus •—passim namque qui-
distractio , ctii suppeterent de fralribus vires, iret, cuuique volebat iugrediehaltir — ut constitutis ad
cai non , in claustro maneret, sicque abbreviarelur serviendum illis fratribus vix de nobis (juinque aut
via , ul eunles nimise de.aligalionis niilla afficeret sox remancrcnl, qui ad mcnsi:m reficerent. Quanta
moleslia. Iiaquecessare ccepit sub prioralu ejus illa die illa expenderet prepositus, quin immo quant-a £111
ad rogationes equilatio , cessavitqite tolo vilse illius. dislraherenttir nec ratibne nec numefo
poterat com-
tempore, lanlumque popttlo ea.pil placere, ut pau- prehendere. Qnam nichil ordinis et disciplinalionis,
latim inducerenltirpoane omnes similiter et loqui et quin potius qtiuntuin dissolutlonis et periculi ani-
facere. marum diebus illis apudnos haberetur, honesiiusJ
11. Qiiid dicam de diebus solempnibus feslivita- existimo liic reticere quam loqui: Surgentibus autem
liim sauctorum Trudonis et Eucherii atqtie sancti a mensa fralribus , et nonnullis
ineplorum invere-'
Remigi.i? (Nov. 23, Jan. 13.) Quidam clericorum cundorumque clericorum qusecumque occurrerent
noslrorum ex familiarilate qua scolaribus aliis in manihus suis inde dirijiieniibiis , statim non mirior
claustro noslro eum pucr-is nosiris pueri quoque ad minisiros consedcbal populus', scilicet quicum-
ipsi nutriti fuerant,, alii quoqne nonnulli ex religio- '-'
* que iti ciirti noslra de
aliqtto ollicio inlromiltere se'
sitale sua , apud antiquiores nohis oiim jam diuque per totum annum videbatur; strepiiuuiii,sumptuum
mullum obiinuerant, ul supradictis solempnitaiibus nec modus nec ralio ibi tenebatur.
chonim nostrum annuatim ad majorem missam cuni 12. Talia primo et secundo prioratus sui anno'
"reverenlia intrarent, incluti albis sicut et fratres no- videns,'alque inde gravissime ingemiscens, Rodul-
slri, et si qui forie eorum vocales essenl, tropos fus multis cl exqulsiiis • modis et frequeiilibus in
(29S), qui lunc teniporis apud nos canlabantur, aut taiitam indisciplinalionem exaggerationibus satage-
graduale sive Alteluia cantarent, atque cum omni bat, qiiam pluvitmnn vero apud abbaiem Theoderi-
Jionestale diebus ipsis ad mensam fralrum in refe- cuin, titpravus iste nsus ei dampnostis secciesiaj"aiit
ctorio cum eis reficerent, indeque surgenies cantan- atl priorum temporum modum reducerelur aut pe-
do ailis voeibus quod ad feslum pertineret, 1'ratres nitus deslrueretur. Abbas, licel absque magna com-
Mherere mei,Deus caiuanles,ad secclesiam preeede- motione hoc fieri npn posse videret, tainen bonce
reht. Sed usus qui ex caritaie el religione pium vi- prioris" intenlioiii non satisfacereinutile ordini fore
detur habuisse inicium , procedenie tempore paola- et aacclesise suse videbat. Annua igitur revolutione
lim ccepit transverti in superstitionem el vieium. <rv < festis redeuntibus, diclum est clericis, ut absque re-
Nam cttm illis tantum prius permitleretur, de quibus ligiosa veste chorum nosirum nullus eorum iniraret,
et sicut diximus, in hanc tandem evaseral superslilio sed qui missse majori interessc ^elJent, in cancello,
pr&sumplivam ahusionem, ut qiticunque presbilero- ciim esset spatiosum, circa ahbatem starent, cum
rum ex agris ad nundinas magis quam ad sollem- reverentia tamcn el sileivlio, ut behe convcniebat
pnilatem diebus illis coiivenirent", indifferenter jn feslo et lanlo misierio; quod, si- quis eorum aut
dionim noslruni inter fratres inlrarent,ad maj'orem alba vellet indui aut superpellicium haberet, post
missam sine omni reverenlia ruerent, nonnulli ve- fralres uitimus in choro noslro staret sub reverentia
stibus iaicorum fissisque ante et retro tufpiter indu- riichilominuset silenlio. Post missam domus eises-
'
VARIJ. LECTIONES.
253 dies — jienitenlise desttnl D. 2B4 Theoderico addit B.
' -
-- KOTyE. ' "
(295) Versus qui jirseeipuis. festivitalibus anle missse introilum canebatur.
(296) Peculiaris canonicorum vestis.
123 ' RODULFI ABBATIS S. TRUDOMS 121
sct cxlra refeclorium parata, in qua ministrareltir A anie parieteiu lialierel, quod fiatres ad cjusofficiiias
cis non minori quam eum fralribus abu.nlantia. Non inlrantcs a pluvia el iulo defenderel, sed palentihus
enim fralres ferre poleranl, ncqiie decebal eorum imdique adilibus nichil aut parum fuerai.qtiod lai-
erdinem, ul tanlam haherentet in choro etin rcfe- cos,- ititerdum etiam et mulieres transitum linbere
ctorio suo indisciplina.ionem et iiiqiiieludiiiem. At per locnm conveiiius fratruin prohiberet, satagebat
illi omnes gravitcr commoli et iiidignalioiiis irseqtie inulta anxielate benignaque el prudenti arte, loto
planiludine rationcm non admiiieulcs, penittis re- sluclio multoque laliore apud officialos, maxime apud
cesseiiinl, ct nisi jjrior cis ahusio pern.iilerciiir, Foikardum fratrem nostrum, qui seciindns lunc
nicliil aliud facere volncriint; sicque, forsilan iia posl aljbaieiii in omnibiis nostris 257 lemporaribus
Deo volenle, facium est, ut morbus ille diu apud relitis habebaiur, ut edificarenlur aliqua^ dointis,
nos iuveteratus landem dcliceret. Sed_et laici, qui quaeclaiisirum forinarciil el Iraiisilum puplicum per
in refeclorio ad minislros solebanl diebus illis come- jiiedium fralruni prohibereiU. Nec fruslrala esl euni
<\ere, in domum aliam compulsi siinl, licet mullum pia intentio, inqne lirevi lempore edificio ligneo
inviii, rcficere, provideniihus ei preposito et celle- . clausa esl pars orientalis. Qua. domus cum perfecla
rario quseque habituri eranl in reftstorio. Res vcro fuisset, ante composito «ub leclura deanibulaloiio,
talis nuilium oditim el persecuiionem longo tempore B partem sui eapitolium nobis satis aptum prestilil,
lani de laicis qnam de clericis priori conspiravit, parlem dormiiorium. Similiter a media fere parle
semper festis islis !B6 diebus apud coiivciiienles- ad conventus usque ad duas panes domus illius <pi_eoc-
iiundinas presbiteros niorbum islum recommovenr cidentalis erat coopprtum deambulalorium factum
libus. esl, ul per_ tres partes claustii, orienlalis scilicet,
13. Neque islud lacere habeo; .si defuncto alicui australis, occidenlalis, coopeiiura facia, honcsie
apucl nos, missa generaliler celeljrareiur, fraler posset incedi; sola pars aquilonaris sepe adhuc te-
iiostcr, ille yidelicel qui missam canlabat, totam nebaiur et postilio clatidebalur. Ctimque hac con-
oblaiionem habebat, el lamquam propriam sibi rem clusione el fratres arceret ab egressu clausiri, pre-
eam vendicans, nichil inde ad con.niunilatem alio- tcr cos quibus hoc solum licebal, et utrumqiie sexum
rum respondebal 266.Et quoniam secnndum Apsslo- ab ingressu, unamque ipse inde ferret clavim, ccl-
-tiin avaritia est idolorum servitus (Epltes. v, 5),' et lerarius aliam, comilissse advocatricisnostrse Ger-
sccundum beali Benedicli Uegulam (cap. xxxm), trutlis (297), qiiifi apud nos in clauslro nostro re-
nic/til proprium clcbet habere monacbus, prior Ro- quiescit, gravissiniam inde iram et indignationem
dulfus huic -occurrens vicio, de medio nostrum incurril, ctim solitomore nequirel transitum habere
summo illud labore lulit, statuens presidente abbate - per medium claustrom noslrmn et conventum fra-
commune esse omnibus fratribus, lam parvis quaini (rtim. Incitabaiit aiiiem eam veliemenllssime in
liiagnis, quicquid eis quandocumque vel ubicumque: eum mulii clericorum liostroriim el laicorum, maxi-
offerretur, interposito quod, "si fraler, cui eblatio i me famuli de curti nostra, qifi SG conquerebantur
fieret, aliqua recula sibi necessaria indigerel, pro- otliose a solilo iransitu claustri et faniiliarilaie fra-
videretur ei a priore ex eadem bblatione; verbii Iruin arceri. Verum ille, licet terribiles in eum de-
gralia sivo corrigia, sive cultellus,'sive lineus subi toiiarent minae, penetranliaqiie etiam durissima lio-
capite et scapulis ejus pannus, aut tale aliquid me- minum corda undique verborum manifesta volarent
diocris precii. Quicquid uliier inde agatur, sciant jacula, lamen imperlerrilus
irreflexusque manehat
posleri nostri ita ftiisse slatutum, fralremque qui solum Iioc lneiuens, ne de emendando ordine et
die illa missam canlaverit, libere posse sibi exigerei claustro iniiitis ei ad votum succurreret. Cl igitur
— permanum tamenillud totum
prioris — si quid sccundiim ordinem fratres haberent, unde in clauslro
el defuerit de minoribus rebus sibi necessariis. Nos; ad sedendum et legendum alque caiitanduin leneii-
enim hui_csiaiuio presenles inlerfu.mus, et exigi et duinque silentium facilius retinereiitur, armaritini
dari frequeiuer vidimus, sicut hic scribimus. Quod[ , Liiclaustro piinnts ipse fecit ex obedieutia sua ficri,
j,
aulem postea inimutatum est, et.pars ad coopertu- librosque iu eo ad numeruiu fiatrum reponi.
ram plumbi, pars ad utensilia circa altaria custodii 1S. Interea raro umqnam ipse cessabat, quiu
dala esi; non ideo factum est, ut sic amplius perma- seniper aul scriberel tiul notaret, interdum quoque
nerel, sed quam diu abbati et Jratribusplacerel. n:odiilatis delectabatur carminibus, et de sollempni-
ii. El quoniam duse,parles Ioci illius, qui clau- talibus sanctorum compositis canlibus. Exlat volu-
slrum apud .nos debebat fieri, sepe humillima etI men opusculorum cjus, in cujus prefatione invenilur
arida seinirtitaque cingebalur, etsine aliqua lecturai quid scnpserlt, quid modulatus fuerit, et cur et-
er.ilad orienterii scilicet el ad. aquilonem, parsque. quandb; extat el aliud volumen sepleni librorum
cccidentalis, licet domus essel lapidea, nicliil 'tameni ejus, quos conlra symoniacos scripsil, quatuor ra-
'.. I
'!',; ,-.:. ',!.:.'v r • . VARI_E LECTIONES
fisii.illisT*. "' 6 redundabal D. 2" ita 1. el D. deest 1*.
-'-
. I• . NOTiE.
(297) SecundumManlelium,p,6S[obiilanno 1114.
123 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. VIII. - CONTINUATIOI. 128
lione, tribus agcns auctoritaiibiis. Paucis refeixe A Joliannis discesseral, in advenlu Domini slaliin post
non possem quanlum laboraverit cansa abhatis festivilaiem sancli Andreae aposloli rediit.
Tlieoderici, quam iideliler, qttam constanter, in quot 17. Prioralu i-giiursuo ei reddilo caplaloque loco
et in quihus locis et coram qtiibus pro eo asliterit, etiempore oporluno, alque donmiahbalis el fra.rum-
Gura magnse et primse- regnorum personse vellent liilarilatc, fidem promissi modo serio modo jocose
eum de abbalia ejicere et supradiclum Herimanniim reposcehat, remque honam non diu quin fierel esse
intrudere. De quibus superius partem aliquam teti- differendamaicbat.Miris igiturlaboribus et frequen--
gimus. tibus Leodium iilnerihus, concilato sibi multorum
_ 16.- Poslquam istael alia nonniilla bqna et mala, inde clericorum et laicorum aliqiiorumque fralrum
prospera pauca et adversa multa per_ aliquot annos .noslrorummaximoodio,laiidemeffecitiUcodem anno
piioralus sui apud nos stint gesla, audivil Rodulfus 268(299) Kalendas Miirlii "9 (1187), <juse fuil sexia-
usus^liiniaccnsiuni aptid Sanclum Jacobum Leodii feria (500) in capiie jejunii, introducerentiir usus
leneri inlrotiuclos per abbatem Slepharium, diclum Cluniacensium in claustrtim noslrum tenendi. Qui-
etiam Slepelinum, quos panlo post abbas Sancli bus iniroduclis cum veJiemenlissime ferverent in.
Laurentii Berengarius sasceperal. Uude eos omnium eis, et ultra quam quisquam speraret, fralres no-
religiosorum ora magnificabant, el frequenti hospi- B siri, paulo post, hcu! heu! Donmtis alibas Theode-
tio aut colloquio revereniius quam prioribus annis " ricus obiii, 7 scilicel Kalendas Maii. QIIOD aulem
dignabanlur, preterea de sseculo tam clerici quam poslea secula sunt usque dtim abbaiiam intrarel, et
laici plures ad eos convertebanlur, et invalesccnle quomodo inlroieril, puto quod satis-inde scriptor
religione augebalur et fralrum immerus et fruclus prccedentis historise.prselocuius sit; ad illum rccur-
secclesiie. Jamque Rodtilfus. videns lempus adesse, rat quisquis ha.c diligenlius scire desideral.
quo desiderium suuin posset adjmplere de nielio- . 18. Poslquam aulem abbas constiiutus esl (an.
randis usibus el.tenenda apttd nosreligiqne, quo- 1-108,Jan. 30), de ordine lenendo omnimodis sala-
ciiinque modo polerat ad ,hoc nocle dieque apud gebat amatorillius et amalorum ejus. Atqr.c in lan-
ahbaiem Theoderieum laborabat, qtiatenus euni ad lum—rem quam cerlissimescio fidelissime referam,-
hoc accenderet ut posl istos duos ahbales ierlius ecce coram Deo, qtiia non mentior — quod iiiillus
eosdem HSIISin claustrum nostrum inlrodticeret. fralrum tam cariialiier tamquc.spiritualiter polerat
Decere enim eum aiebat, cum non minoris esset ei esse fatniliaris, quem perfeclo umquam corde.
scienlise et glorisein saeculoquam illi, el locus noslcr diligerel, nisi diligentem nosirum ordinem cognor
aniiqtiioris et famosioris esset nominiSj ul in reli- scerei, et lidelem de rebus secclesisesibi commissis
^1
gione et spirilualihiis non obscurior. apiid homines probassel. E converso nulltis fralrurn poterat esse
neque indignior apud Deum invenirelur. Sed cum, tam rarus accessu ad eum , qui etiam palam aut
perturbanlibus hanc molitionem ejus quihusilam occulle de diclis, factis vilaqu.e ejus si eum morda-
fratribus, rem ad effectum perducere non possel, ciier, ut plerumque solet, reprehenderet, ditmmodo.
accepla licenlia a loco nostro ad stinm (298) siue spe aliquando cessaret ct diligenlem eum orclinein aspi-
reditionis transiii, ut disposito ibi ilinere suo, iiule ccrel et fidelem in rebus secclesise illi commissis,
iransiret quo districlius ordinem leneri audisset. qiiii) facillime hos aliosque ei lapsus eli-_iin.gr.ives
Mox aliqui fratrtim necnon et faniulorum noslrorum indulgerei. Qnid libi vis amplius dicam-'? Brevius et
occulte apertcque exiiltaiites, ex voloque sibi acci- verius quam polero hoc libi sub leMimouio Chrisli
disse gaudentes, quia ad volunlalem suam modo li- dicam, quod nulla res euin fralremsibi coinmendare
herius possent facere, non mullo post intellexerunt poierat, quem dilecti ordinis et fldelilas reruin ase-
ex comparatione posili alierius prioris, quantum clesise sibi commissaium non commeudabat, non
iste presiarel eis consilii, auxilii et lionoris. Peni- selas, noii /amiliaritas, non timor, non consangui-
lenles igilur quam jjlurimum post. paucos menses, nitas, non scieniia, non pulchritudo, non generosi-
simulala alia re quidam eum revoearttiit sub pre- n tas, non aliqtta etiam inagna uiililas. Propler quae
senlia et assensu abbatis Theoderici, firmanles ei duo (501) aptid eum polerant (502) in quoscumque
si rediret et prioratum suum reciperet, quod infra invenirenlur, et apud ,eum nichii aul minimum po-
annum illum (1106) usus Cluniacenses in cUtuslrum leranl apud ,quoscumque non haberentur; frustra
nostrum inlroducerenl. Vix landem obiiiiuerunt. quivis aliter laboraret, aut ista habendo gratus illi
Qui igitr? parum anle feslivilalcm nativitatis sancti atit iion habendo ingralus existcret.
VARI.E LECTIONES.
»,s Domini 1107 inlerp. !B9 Maii D.
NOT_€.
(298) NumPorcetum? auclor videtur errasse; legendum esset :.vi Non.
(299) Scilicet quo Leodium itinerafecerat, non quo Mart. Sed cf. supra VI, 21. illas
ad Sanctuin Truclonem rcdieral, ut ex antecedenli- (301) I. e. propter duas virtules, amorem
bus snlis apparet. erga drdinem ei fidem.
(3ii0) Feria sexta incidit non in prinmm sed in (302) I. e. auctorilale valebaiil'_iHi, qui virluti-
secundumdieni. mensis Marlii, jejuniuiii. verojncco- bus illis cxccllebani.
pil dic 5 "mensis Mariii; _i_laqiie_incompulandp die
 127 .' RODULFI ABBATIS S. TRCDOAT3 128
19- Preopue deleslabalur hoc vicium, et ad ex- A lateque difftindi dulee fragrans unguentum lioni de
leriniiiandum illud quacumque virtuie polerat per loco nostro nominis, foedaque cicatrix vultus nostri
se et"per illud sibi referenles laborabal, ut ntiHus de obprobrio prselerila. indisciplinalionis, paulaiim
fratrum de subslantia iu refectorio sibi slatula ali- curala detergi manu pise moderatioiiis. Hospilaliias
quid quoquam dislraherei,, sed per manus elemosi- laue supefvenientibus exhiberi maximeque obsecu-
Barii quod ori ejussuperesset paupcribus erogari si- loribus nostri ordiriis, refeetio pauperum.posl men-
nerel. Quoscumque autem fratriim laicorum videbat sam fratrum non negligenter provideri. Sed> quia
amicilias et confabulaliones et has illasque vanas exieriora sseculi bona ad hsec aliaque noslro ordini
gloriolas proclivius appetere, aui iimnqiiam ani in- . mtiltiim sunt neeessaria, primumque regnum Dei
vitus illos-volebat ad aliquam obedieiitiam promo- querentibus necessario, deinde secundum iiei
vere, neque eosquos inlelligebal quoetimque.modo promissionem, sunt eis isla adicienda, ccepitse tola
iilain vel illam obedieniiani (503) ambire, et qiios vigilantia el laboreaccingere, ut non modo quse
noverat inhiare, ut-possent aliquid clanculo dare salva invenerat de bouis a_cclesiseconservarel, ve-
etnceipere. Quibus non erat grata aiue obedien- rum qua. dispersa fuerant congregarel 260.
ti.im hoininum graiia, et. qui rcquo animo simplici- 2l.Primaigiturtlie,qiiahominesa_ce!esia_debebaht
que tanlum contenti erant clauslri substantia, illis ei fidelitatem el hominium facere, j)repositum sec-
dicebal danda claustri mimsleria. Quos sibi lauda- clesise el cellerarium quosdamque de senioribus
bant sseciiliIiomines de obtenta apud eosfamiliari-' juxia se in cella sua fecit sedere, ut nullius manus
taie el frcquenti collocutione, el si quid umqtiam neque fidelitatem reeiperel, quem fratres de pre-
habcre possent debenivola .eoTumdapsiliiate (504), benda sua injuste aliquid lenere quererenlur. Qus
eos judicabal iiidignos claustrum velcjuoquam exire; res multas ei peperii inimtcitias, quas tamen sine
qoorum barbariem cl sileiitiuin, el quia nichil eis gravi dampno evasit, usus postremo consilio neces-
darent aut ab eis acciperent, reprehendebanl, qua- sarise in omni re discrelionis. Ut aulem sciani po-
qua vcllenl ire securus cos sinebal. Silentium inter steri ejus,- et scienles niagis sollieiii iride reddantur,
iiibnachoslaiUo extollebat preconio, ut dicerel num- quanta sollicitudine et timore, quanloque studio et
quam lam perfecios et elecios monaclios simul esse labore servavit professionem pro posse et nosse,
posse qui ordinem el disciplinam valcrcnt absque quam tesie secelesia ante allare, coram stolato epi-
silenlii virlute teftere. Superba subjectorum rigidi- scopo, stolali el ipsi in consecrationibus suis facere
tate nnmquam frangi poterat; humilitale quamvis solent lam abbales quam episcopi, finem hujus
iiiultum lesus, cilius cliam vincehalur quam ei ipsi Q octaTi libri facere hic decrevi, et nonum ab ea epi-
jnterdum exjiediret. slola ineipere, quam scripsit ad Metensem episco-
20. His aliisque bonarum virtulum studiis, Iiinc pum Stephanum(305), loci noslri tunc lemporis do-
ipsius sollicito curante magisleriq, hinc discipulo- minum.
rum pio obedientia. obsequio, cospit in brevi ionge

;
EXPLICIT LIBER OCTAYUS., INGIPIT NGNUSSH

1. Vencrando alque reverendo sanctm 2GaMetensh notatione excessu menwrim exciderit, aul spes pari
wcclesimephcopo Stephano Rodulfus gralia Dei snn- tura adhuc 26°necdum proluleril, cum illud meminero
clique Trudonh id quod esl, salutem animm et cor- et islud eveneril, liuic aliquando subneclam operi.
ooris. Diebus prelaiionis mece s63, Iwc est a 1108 Testem inlerini eonscienlite mem habeam Deum quia
BH«o 2<*ine. dom.usque arfll36, qui lunc agebatur ^. non hoc facio, ut inaniter videar gloriari secundum
Ijuando hmc scribebam, qum noslrm mcclesimvidelicet hominem el non secundum Deum de rebus, quarum
(scciesimbeati Trudonis in Hasbania accreverint, sive tenuiias, eisi gloriari vellem, magis afjerre potest
per meum laborem de perdilis recuperata, sive de miclii confnsionemquam gtoriam, sed ul posleri tnei
iion habiiis acquhiia, sive -per meum noslrorum- desidiam meam et prelalionh mem inulile spalium
ijue sludium de lfullis aut parvis redilibus ad aliquos erubescenies, accingant se fortius.et utilius non soluni
el majores fructus instauraia, et quce pro animabus ad servandas has et alias res wcclesiw quas invene-
*idelium panci pauca in possessionibus tradiderunt, "rintsed dd multiplicandas suis laboribus et meriiis;
ftdeliler hic annolare cumvi. Quod si quid in hac an- Jjuamquam cjiti tempestaies maris, quo jactalus sum
VARLE LECTIONES.
™ ret erasum 1.' s61EpistolaRodulfiad episcopum Stephanum addit 1*., s62 deest 1*. 263 vigeslmo
ostavo anno additD. ^'*.deesl1-. 26° deest 1*.

(303) Cella vel praipositura a mohasterio depen- monasticum.

dens, ad qtiam curandam singuli mittebanturmona- (304) Liberalilate:
chi jussu abbalis; dein obedienlia esl omne munus (305) Qni sedit ann.s 1120 ~ 1-1«S.
 129 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. IX. — CONT1-.UATIO I. 130
et adhuc jaciorf cognoverit, tnagis ammirari possil A quce absolvi, sed ftxa permaneant ul titstiiui. Quod
aliquid inierim esse servaium quam acquhtium, qum si presumptttm fiterit, irritum fiat, et banno vestro
quoniam alias plenius descripsi (506), ilerare Jiic omniumque successorum veslrorum subjaceat. Noii
supersedi. Et hmcetiam jtichilominus idcirco facio, ejtim parvo reruni faniiliarium dhpendio- ca obtinui,
M. sub impetranda negligentim mem venia iioc cum inierdum cum viiw quoque mecepericulo vix eva-
quoque _rclementiavestra obtineam, qualenus vestra serim, et in perpeiuttm oclium corum usque hodie
auctorilale el sigillo fitmetur, ut nullus post decesso- sum, qui ea se amishse dolent,--qudmvh injnsle te-
«n» meorum.prioribus erroribus amplius ea invotvai nuerint.

EXPLIGIT EPISTOLA, INCIPIT TEXTUS.

2.Igilurposlobiiimiabba.isAdelardi secundi,laiUa B odali el jtidicio canonico. Propter quam liherandam,

mala apprehenderuiu a_eclesiam noslram et multis sed nec sic liberatam, distraclus ftiit calix aureus
annis tenuerunt, quanla non suniaudila in quovis secclesisenostrse, cnjus preiii pars, scilicet 60 mar-
loco ab illo famosissimo Jiierosolimorum excidio ca_, data esl ejjiscopo Conrado, ut reslituereiur xc-
(507). Evenerunl ea propler dissensiones de abbatia clesia juri nosiro; quod superfuit prelii perlide
noslra inter monachos el episcopos,, Meiensem vide-' distraxerunl in hoc negotio perlidi quidam preshi-
licet Herimannnum el Leodiensem ncynricum, dum leri nostri. Episcopus accepta pecnnia hudo lanliim
moiiachi extrudcrenitereiilurintrusum episcoporum verbo. non auctoritate canoriica, mandavit noslris,
abbaiem per violenliam, el slabilire suum superpo- ut reciperent sua, non quidem maliciose, sed miims
sittnn per symoniam. Sic priinum secuudus et se- cauie. El facium esi ita. Subsecutus est Conradum
cundum extrudit primus, terlius inter utrosque episcopum (313) Burchardus episcopns (ol&), qui
irrepil, quarlus Irium labores invadere et loeum occasionem accipiens, eo quod legibus synodaiibus
occupare presuniit- Quorum uomina sunt hsec : uon esset libere nobis restiluta secclesia, riiancipavit
Lanzo, Luypo, Herimannus et item Herimannus, eam suis usibus synodali judieio; sicqtie eam tenuit
inler quos scptemdecim annis miserrime deceria- usque ad adventum menm in abbatiam. Ad quani
tumest(508), atque sic, utinfra duodecim annos C liberandam profectus sutn eodcm anno (1108), quo
tredecim (ierent commutationes (309) alio moriente, intravi in abbatiam, Ullerins Tr.ij'ecium "in sancti
alio alium ejcienle. Sub istis lotum oppidum no- Johannis feslivitaie, et peratixilium Dei et advocati
Slrum una die redactum est in favillam, effuso iu eo riostri, comilis de Ilollant Florentii (315), judieio
cruentissime muliornm hominum sanguine (310)," aicclesiaslico liberam nobisresiitulam secclesia.m
Vixque duo aniii preterieranl, ex quo monasterium reiulimus domum, carlba de hoc facta et episcopi
quoque nosirum novum ,et mirifici operis el clau- Biirchardi signo sygillala. Eodein anno secclesia et
strum ctim omnibus appendiciis suis funditus igne alia qua? Alburch habemus bpna valuerunl nobis'
:cremata interieraiit (311). Turris, qusesola super- domi ahsoluie 21-266marcas argenli. Quanto liibore,"
eiiU de incendio, facta esl lalrocinaiuium homitium quanta sollicitudine, quanlis expensisper tres inte-
munitio, ihesaurus, qualem nostrse siniilis nulla gras ebdomadas fineni hujus rei effecerim, longtim
habebai a^cclesia,irrecuperabiliter dislractus periil; esset referre, cum prediviiem comitem el gravissi-
monachi omnes — prorsus, inquam omnes — dis-: mum pinguedine oportuerit me funibus argenieis
persi per diversas regiones, solum in Ioco vastatio de Ilollanl Trajeclum trahere, ipsiusque episeopi
el horribilis solitudo (312). rigidam cervicem ejusdem metalli malleo michi in-
3. Hac tempesluosa tempeslaie contigit oaccle- D clinare, nec non el arcliidiaconum.
"
reacquisitse aec-'
'
siam nostram de Alburch decidisse ~in potestate clesiifi.
Trajectensis episcopi Conradi, et longa Ioci nosiri i. In ejusdem villse viliicatione homo quidam
miseria in jus secclesise ipsius transisse lege syn- Gualdo nomine erat, qui 5 solidos denariorum de
VARLE LECTIONES.
a6S..al. D. XXXIV. 1\ . "
, - KOT^:.- -
- " (30C)In Geslorum libro sexto et seplimo. obiit et Herimannus junior abbas inlroduetus est,
(507) Eadem iisdem verbis vide II. 1. 1094 monasterium reliquil, el ilerum reductus, ite-
(508) Cf. V, I. rum rejectus est.
(509) Annis enim 1082-1094 hse facta. sunt con- 1310)III, 7,sqq.
versiones in monasterio Sancii Trudouis : 1082 obiit (311)11, 15.
Adelardusll abbas, 1083 iniroductus eslLanzo ah- Cf. III, U. -
(312)
bas, 1085combuslum esl monaslerinm, codein anno (315) Qui anno 1099 occisus.est; cf. Annal. Hil-
ab imperatore vntroductus cst Luipo abbas, 4087 ad h. a.
rediit Lanzo, 1089,Lanzo sponte se nmnere abdica- desh.
vit, eodem anno Hcrimainitis senior emil abbaiiam, .(SU)Ohiitanno 1112. ...
1093 Luipo (315) Secundi, qui regnavit annis 1091-1122. -
109iLuipoabbasiienim'ntroduciusesi,
151 - R0DULFIABBATIS S. TRUDOSIS 132
Tyele(5!0)dicebat se babcre in beneficio de abbate; A . propter violeniit-m Gisleberti comitis, qui inde erat
falsum erat, et convictus recoguovit cos coram pa- valde conlrarius nobis.
ribus secclesiifiad prcbendam fratrum, quos de terra • 6. Tempore quo iiilrtisi el symoniaci de abbalia,
sua debebat. Pro simili mendacio quidam Franco ut supra dixi, coniendehant, quictimque de nostro
noinine de Doureh, convictus legibus el judicio, aliquid invadere polerat, suuiii esse dicebai. Conti-
4 solidos de denariis Andeguerp duobus dcnariis gtt ttinc lemporis 24 annis villam nostram de Se-
minus amisit, el eos prebendse frairum reslitui. ln sninc invasam fuisse a comite quodam de Vianne
villa Hulsela 267villicus lantum sibi de censu fuitim Beiiholfo, quam -benefieiaveralviro Jibero Gualtero
usurpaveral, qui ad noslros usus relraclus 6 solidos nomine deAmbliz, el Gualterus Huberto de Asche;
facit. In eadem villa dccimam lini dapifer Ilczelo ad iccclesiam vero, quseel nostra esl, nonnisi 5 solidos
feodum suum lralieb.il, de qua ."gibus el judicio solvere dicebant, cos quoqtie liunquam solvebanl.
abslraclus, permisi' eam babere fratres ad optis Quitl mulla? Mullis laboribus, mtiliis expensis, mul-
mapparum in refeciorio a;l mensamubi peiiinebant. lis profectionibusapud dominum nostrum Metensem
Tolam 26Ssecclesiamde Mcrguelispresbiler quidam episcopiun Alberoiieni, apnd majoreiu advocalum
Hezclo nomine per niullos aniios sub tribus abbali- nosirtim Ileynricum de Lemhurch, poslremum apud
kiis ita sibi usurpaveral, ul deviciis et conftisis iniperalorein Heynricum, qui Traj"ecti obiit, effeci,
abbatibus modo jier Lemburgensem comiiem Ileyn- muneralis gravi asre et dominis et inlercessoribus,
ricum, modo per Duracliiensein Gisleberiuin, ali- quod pacifice usquc hodie lenemus el seeclesiam et
qiiiindo per Lovaniensem, inlcrdum per ejiiscopum villam, el servii vestiario fralrum. Quse videlicet
(317) et arcbidiacontim miris amfractibus, inenar- villa quamlo ei quomodo beato Trudoni tradiia fue-
rabili deceiialione presbileros legirime investitos ril, digne memorisemandare alias disposui.
ab abbatibus, unum et altenim et tertium et nescio 7. In villa IJalmala (519) miles quidam Gontram-
quol absecclesia ejicerel, et pro eo excommuiiicaltis nus nomine lerram hcreditariam solvenlem 15 soli-
quoque canlaiis (318), deciiiiain sibi raperel, dicens dos dicebat se habere in beneficio. Cui cum eam
pro 5 solidis eam se lenere, et eos beneficium suiun extorquere non possem, prohibentibus dominis et
ab abbale esse, et hoc jure senipitcrno ct herediia- advocatis noslris, per qttos maxime juvari debere-
rio. Ilanc scilicel _ecclesiam inlegram prebendse mus, data ei commuialione, scilicel molendino uno
fralrum ubi perlinebal restilui lcgibus et jttdicio, in Hales, quod ab alio quodam bcneficialo meo no-
dampna mulla prius passus et iribulaliones ab ipso mine Thcymboldo redemi, ceiisum relinuiel came-
presbiiero; solvit niodo singulis annis in nativilaie ., rse fralrtim servire slalui. Manstis unus terrse, qui
sancii Johannis 20 solidos. jacel inter Halmala el Sanctum Trudonem, 20 soli-
5. Ea qu_e videmur habere in Sarcliinio unus dos solvit in fesiiviiate sancti Johannis bap.islse,
foiiium et sapiciitium ojipidanorum nostrorum, quem duo fratressedicebant babere in feodo, Eve-
Guiilramnus nomine, ad feodum sttum cuncla -tra- rardus de Overheym et HezeJode Comite; hos lan-
liebal, advocaii noslri Gislcberti fortissimo adjulo- lum legibus, ralione, veritate coartavi, quod de in-
rioi Quo d.funclo, in eodem filius ejus Reynerus vasione pcenilenliam agentes censum michi reco-
successit, el quoniam prebenda fratrum erat, eo gnoverunl, qui ad caminalam ahbalis peninei. In
euni perduxi, ul cuncta in potestate mea redderet, villa noslra Vilario noniine miles quidam Lamhertus
ul snb hac condiiione ilerum de manu mea accipc- noinine mansum unum lenebat, de quo ciim oblinere
rct, quatiiuis villicus noster inde essei, el deeensu non posset, quod feodum ejus essel, dicehat se inde'
tcrrse et molendini parte 15 soiidos prebendse fra- non debere solvere singulis annis nisi 12 lanlum
irum in manu prepositi singulis annis solveret, de denarios; qui judicio et tesiimonio scabinorum el
placitis, justiciis, pascuis, emendalioiiibiis, vadiis familise convictus, 6 solidos singulis annis solvere
lcrrseqiie requisiiionibus et onmibus quse ad lale coactus, solvil. In eadem villa duo suntvillici, quo-
quid peiiinenl, lertiam parlem haberet, preposiius U rum unusquisque 6 bonuarios (520) sibi usurpaverat
duas, e.xcepto si duo aul tres denarii aul scxlarius lerraeullra jus suum — sex solvunl in anno 50 sex-
vini.ci obvenirel, boc inlegrum haberet. Quicqtiid tarios annonse et modium avenseet 40 denarios, H
snpra 15 solidos essel in feodo baberel et hoino ab- 6 alii lantundem —hos judicio scabinorum el fami-
batis ex eo esset, el villicus donum villicationis lise,evieimus, ul supradiclum solverent debitum.
seorsuni acciperet el donnm feodi seorsum.Invilus S.Molendinum de Moysc, quod solvit 25 solidos,
Iianc compositionem feci-, sed aliler fieri non potuit prorsus ila erat perdilum contenlione forlium viro-
VARI_£LECTIONES. -
se7 Husela 1*. Hylscla D. 2CSqum sequunlur omnia usque fruclu possunt experiri desideranlur apud D.
WIM.
. (3iG) Thiell vicinum Aerschoi. (319) Hnlmael in vicinilale Sancli Trudonis.
"•(517) Leoiiicnsem. (520) Idem qtiod bonarium, cerlus agri modus
(518) Cantat ille presbyler, cui ecclesia qusedam liuiitibns circumscripius; finces ijisi uoiiiinabantiir
ab altera majori dependens ciiranda coiiiinissa cst bonaria.
quasi 'capellania.
 153 GESTA ABB. TRUDON. — LiB. IX.— CO_STI_N"UATIO I. 13.4
nim contra nos, utnecsignum molendini super fluvium A erat.blandimenlis, promissionibus, miiiis, tcrroribus
Mahange(521) inde videri possel, nec quisquam ad frequenler propter illum meaggressus fuerat, cumqtie
reparandum juanum ponere auderet. Evicimus tan evincere non posset, landem se nosiro csenobioetho-
dem invasores multis laborihus, mulla pecunia, mul- spilio representavit. Cui inslanli pro puero respondi
tis expensis ad reparandum.ul sine conlroversia.su- puians me sic mclius posse evadere: Fralrum prebenda
pradiclum modosolvat dehilum, et pro adjacenle cur- esl,sine eorumassensufacerenecaudeo nec debeo.Qm
lili 12denarios,etpro paluslri lerra juxta posita 4 de- slalim adeos absenle me se transferens, facillime
narios. Molendinumde Meeerin (522) oiim pertincbat simplicilati eorum persuasit, ut ei concederenl.
ad niensam fratrum, setl inveni illud occupatiim pro Quod cum. intellexissem, omnino coepi reclamare,
feodo a jutlice quodam noslro nomine Ude!rico,qui lncqtie non debere sequi deceptam simplicitatem
defunctus reliquit poslse duos liberos, sed non de eornmsedcorrigere. Episcopus irasci, minariet me in
una maire,legitimos tamen. Quorum unus, ad quem hoc cuineoconveiiissesuosnosirosquealteslari.Miro
moiendinum periinebal, sine liberis obiit, Alardus landemlaboreevici, el Iria bonuaria cuIlur_c!7',qii_o
nomiiie, divisis sibi prius suis parlibus; aller jaccnt juxta ojipiduin nostrum via quoe ducit Mer-
scilicel Everardus superstes, cum a'd molendinum gucles, rclinui et eum exfeslucare feci. Cselera 27a
in feodo redire vellet nec legibus posset, quia obji- " inviliis tradidi, sic lamen ut pro tribtts illis, quse in
ciebam ei quod prebenda fralrum fuisset, el fraier Kirclieym prius pater ejus lenuerat, tria alia in
ejus ex alia malfe.abeo legitime separatus, nulliim Stades acciperet et Kircheym lilteram relinquercl;
postse heredem nisi oecclesiam reliquisset, ad hoc terra relicta nobis duplieiter quam alia melior cst;
tandem perduclus esl, ut amplius ex co jure Iieredi- Puer pravorum lioininum suggeslinne corruplus ,
tario 5 solidos solval. Quos 5 solidos coram paribus seqiienli anno annonain ejusdem terrse voluil michi
secclesiaein caminala mea',- et coram fratribus in lollere el ad exfestucaluni feodiiin violenler redirc.
capitulo priori et preposito ad refeclionem fralrum Sed Iicetarmata mariu michi occurrissetsuper ean-
lunc et deinceps amplius 26S tradidi, 30 denarios dem terram, et lilium comilis Gisleberli advocaii
inde disponensinfestivitale sancliQu'nuini(0c..31), nostri secum haberet Otlonem, tanicn dedit Deus
quam ipse causa, quam alibi dicam, celebrari iri nobis victoriam permelioris advocati nostri auxiliuni;
albis et 12 leclionibus conslitui, 50 alios in die con- scilicet beali prolhomariyris Stephani, et annona
secrationis mese, iia utme Jefuncto 30isiiconsee.ra- domum tleducla in conspeclu eorum, lcrram usque
tionis niese denarii transferanlur ad diem anniver- in hodiernum diem relinuimus liberam.
sarii mei. Quod si quis amplius volueril infringere, « 10. In dppido nostroduo quidani.homines dccen-
sciant fratres ita me el acquisisse el statuisse perque suali terra, qtise ad mensam fralrum perlinet, lan-
manus prioris ordinanda esse. Villico aulem quicum- tuiii sibi in feodo 273usurpaverani, qiianlum 45 de-
que molendinum lencbil, die qua de denariis islis narii solvere debent. Alier eoriim vdcabatur Ra-
fralribus refeclio dabitur, mitleturei indead domuin muiidus scabinus, alter Heynricus , Gunlramni
ejus portio una piscis et lanltim vini el panis quari- magni filius, qui agilati a nobis legibus el verilale;
lum est unius fratris. Molendinum, cambam el (325) altcr eorum Ramundus videlicet 15 denarios reeo^
tabernulam, quse sunt anle poiiam curiis nostrse,non gnovit, aller vero Heynricus 50, restituiique suiit
inveni; quse uostro lempore edificata quanium prebendse frairum. Locus, quidam esl ante curlim
solvanl in anno.qiii bahenl in manibus ex colidiano noslram j'uxlra foniem, uhi olim bracena (525)
fruclii possunl experiri. fueral, qui noslro labore de feodi violenlia retractus
- 9. Unus ex illis quatuor peslilenlissimis flatibus, 6 denarios solvit. In fossa curtis nostrse, quse juxla
quos supradixi mare nostrum lam naufragose agi- domiimelemosinariam j'acet versus aquilonem, Iria
lassc, Luipo scllicet, tria bonuaria cullurse noslrse, suBtcurlilia quse solvunl 18 dcnarios, ubi milliis
27°
quse jacet versusMargueles, el IriaKircIieym (524) anlea usus habebatur ; Iios conslilui elemosinarid
el tria Stades beneficiaverat cuidam amico suo nomine rj ad refectionem tredecim pauperum in die aiiniver-
Lodeguico.et de mensa fralrumalienaverat. Qui mor- sarii mei. Mansum unum, qttem habemus in villa
luus reliquit parvulum filium nomine Heynricum in Haverdorp solvenlerii5 solidbs, iuvasorieripui, ei pre-
eadem injusticia.cui eadembonuaria requirenti ame bendcefralrumreslilui.Similiieretmansiim aliuni alii
feododore noIui,quoniam demensasua fratres sublata invasori in villa noslra Mere, qui solvil prebendse
essedicebanlinjusie.Longa fuHallercatio,.muIiis ejus fratrttm quantum et alii mansi. Decimam lini ei 15
similibus de me conquereniibus. Episcopus quoque modios arinona. in villa noslra Giiebccheym, ei-60
LcodiensisObberlus quoniam puer consanguincusejus capones et 20 carralas lignorum dicebat villicus
VARl^; LECTJONES.
»s«deesl 1*. "" el-Slades desunl D. 271prjediclie addil D. et desunt rdiqua tisque Mergueles. !72us-
27afeodum 1*.
que vesliario fraf.-um resliluimus sequentiu ; desunt omnia apud D.
KOT^E.
(521) Mehaigne qui in M<:samexundat. (524) Kerkem haud proeul a Tirlemonl.
(522) Ntuii Maiserel in vicinilalc Namurci? (525) Ddiius iu qua ccrevisia conficitur.'
(523) Brass:ato"rumoflicin;»-
135 RGDULFIABBATISS. TRUDONIS' 136
noster Heymicus de eadem villa ad suos usus per- A habere, quod sblvit singulis annisS solidos. Contra
tinere; quos adnostrosretraxiinus, cum,veritaie cl qtiem viventem usque in finem vitse ejus conlendi,
justicia retinere non posset. Similiter in eadem defunclo prebendse .fralrum reslitui; filius lamen
villa moleiidinu.n ununi quod solvil 2 soiitlos. _ •adhucimpedit.Antecessor meus 4 iiiiras denariorum
11. Molendinum de Mergueles, quodsolvil modo duobus polenlibus viris beneficiaverat, duas villico
duas marcas et dimidiam, quidani de faclione Luy- episcopi Metensis in oppido nostro, duas alias alii,
ponis Ileynricus cognomine Snaleli , et Godezo cujus et nomen et personam non esl utiie nobis
clericus, frater ejus, auxilio advocalorum noslrorum memorare. Unam de duabus, qtias villicus in bene-
sibi -n pro beneficio mancipaverunl, et moleiidina- ficio habuerat, redemi contra eum etcamera. abba-
rium in siia fidelitale el sacramenio oposuerant. tis restilui,aliam>.eum possem,nolui,quoiiiam iilile
Conira quos el conira advocalos cum diu decer- vidi 27Sessea_cclesise,ut villicus episcopi beneficiatus
tassem, landem cum magno labore et dainpnoevici, esset abbatis. Duas alias quas subpressi nominis •
et usibus frairum molendinum cum omnibus qtise persona anieeessoris mei lempore el meo violenter
solvit reslitui. Ea qu;c videmur habcre in villa tamcn magis quam juste icnuerat, nichilominus
Alosl (526) exccpla secclesia 5 libras solvunt ad conlra eum redemi et exfestucare feci, et usque
Vestiarium frairum. De quiuus viri iniqui el aeccle- B hodie abbatis cameroerestilui.
sise nosiia; crudclissimi 10 solidos suum feodum esse M. Villicus de Siades dicebat suos esse 12 de-
meiuiebaniur; ciimque eos ul invasores et mendaces narios et 8 caponcs de molendino quod dicittir mo-
jiunquam invcsiirc vo!uissem,per amplius quamper lendinum Remigii ; eonira eum lantum egi per pre-
qiiindecim annos mullis tribulalionibus et contumcliis posilum meum Folkardum, quod iiobis et tlcnarios
me affecertint; sed auxilianle Deoin presenlia ducis et capones reliquit. Jacenl anteporlam curtis no-
Giialerainni, majoris advocati noslri, et domni epi- slr_e,invico qui dicitur Seurehove(52S), duo curtilia
scopiMelensisStepliani, judicio etjuslicia et veritale quse solvunl 7 denarios, unuin 4, al.erum 5 ; hseca
cvicimus el vestiario fratrum resliuiimus. duobus qui Injuste possederant eripiii et prebenda.
12. Oppidaims qtiidam noster Aniulfus nomine fratrum reddidi. Silvam qua. dieiiur siha de Gode-
276palris sui Baldrici iiiiilatus violenliani, terram ledalelh iniquus homo et27S infeslissimus secclesiie
tenere volefcu sine servitio, quse debet.servire fra- nostrse miiiisterialis episcopi Melensis invaserai,
tribus ad omnem minutionem sanguinis corum. De dicens ea)n essesuum feodum. Quam-cttni ei multa
ea lerra sunl 18 bonuaria, et dicilur mansus de mei injtuia exlorsissem, dedi ad censum aliis, qui
Nissen; debet el alia minuta scrvitia ad utensilia . 7 28°solidos inde solvunl singulis annis ad bracenam
camerse abbaiis, scilicet quicquid deferro adseilam C fratrum. CurtiIe2Sletiam jacel in paltide juxla viam,
equitariam ejus et ad calcaria et ad, sanmas compo- quse de orienlali porta curlis nostraa ducit verstis
nilur, dalo sihi ab abbate ferro. Fractas vitreas sancti Gcngulfi a.cclesiam. Hoc se cum domuncula
fenesiras monaslerii, clauslri, cellseahbatis, acceplo dicebal habere in feodo Franco qttidam camera-
a cusiode vitro, plumbo et stagno et csera et sumplu rius, quod oblinere non valcns reddidil; boc celle-
emendat. Claves oinnes monasterii et scriniorum, rario 8 denarios solvil.
dalo sibi ferro 2'6, noval etrenovat/similiier • el de 15. Cunradtis quidam Leodiensis cambam unam
omnibus officinis clauslri el cuiiis. In solempnilate in oppido nostro dicebat se habere in feodo. Cujus
sancli Trudonis (Nov. 23) et sanctiRemigii (Jan.lZ) longa interme et ipsum contentio ad hoc pervenit,
adjutor- est ccllerarii ad serviendum honcstis hospi- ut eam fratribus recognoscerel, quoniam ad frairum
libus secundum anliquam consuetudinem. Quando prebendam pertineret, et ex ca 8 solidos persolve-
minuebant fralres (327), chorus lolus unus simul rel in aniio ; cumque ipse et uxor ejus defungeren-
minuebat, cum sileulio et psalmodia sedenles ordi- lur, 4 in die anniversarii ejus solidi solverentur, i
nate in cella una; ea die dabatur douiino hujus in anniversario uxoris ; si autem camba esse desi-
mansi quanlum uni fratrum ad mensam. llsec cum ncrel, Jocus qui remaneret ad quoscumqne usus
ille tamdiii lenuissci, ut pro libero mililari feodo B veneretur, 5 solidos solveret, 50 denarios in anui-
liabere se dicerel, convictus tandem recognovit versario unius, 50 in anniversario alterius, et eos
coram cpiscopo Melense Slephano el majore advo- mensse frairum. Engeramnus bomo nobilis cum
cato noslro duce Gualeramno et parihus secclesiceet obisset, reliquit nobis Iegiljma iradilione pro eo
scrvitoribus curlis rioslrse. facla lantum allodii in villa Herebacli, quodsingulis
13. Quidam S77 Berengerus ministerialis epi- aniiis debel solvcre 15 solidos. Qui tuuc videbalur
scopi Leodiensis pratum noslrum :n villa Gemapia apud nos abbas esse, tradidit illud cuidam servo
invaserat, similiier et ipse pro feodo volens illtid 'a^cclesisenoslrse feodo nomine Machelmo, de quibus
- -
VARI_« LECTIONES. . :
274deesl. V. 27Cnoiniiic — violenli.iin desunl D. S76 d:ito—ferro desunl D. 27'
qum sequunlur ttsque
fralruni reddidi desuitt omnia apiid 0. 27Sinile 1*. S79 Melensis desunt D. !8° deceai D. 2Si re-
liqua usque ad verba quiete Iiodie dcciinain desuni omnia apud D.
NOTJE.
(526) Aalst ad Denderam in Flandria. (528) Num Luliecovcn vicinum Looz?
(527) Scil. sanguiiiein vena incisa.
1-37 • 'GESTA ABB. TllUDON. —' LJB. IX. — CONTINUATIO1. 133
postea iOeuni lieneplacito possidenlis reacquisivi- A pecunia tandem inier meet tyrannum medianie,
>miis,5 in anniversario viri nobilis, 5 domui inlir- Aquisgrani in curia imperaloris decimam obtinui.
morutn depulaiis. In eodem territorio palus qusedam olim inarabllis.
i6.Vil!am nosiram deProvin(529, Adelberlus quidam modo frugifera est, cujus deeimse terminus perliiiet
invaserat, ipseque fuerat de factione unus quaiuor ad ascclesiam nostram de Alburch ; hanc deciraam
illorum ahbatum, pro quorum ambiliosacontenlione quasi novam palrocinio Trajeclensis episeopi siM
•abbatia noslra pene usque «d extremum exlermi- nsurpaverat Gerardus, Flaniinius qui dicebaiiir et
toium declinaTerat. Qui et cum suis eomplicibus, erat patrfe comes. Conlra tantos dominos laro
dum abbas conlra abbalem rebellaret, armala manu polentes, maxime conlra episcopum Trajectensem
lurrim ajcclesisenoslra oecupaT.eral, ei captus,aliis qui eum juvabat quanlain litem sustinuerim., edicere
suspensis , aliis manibus amputalis, ipse quoque longissimum est. Maxima igitur necessilale ad eo-
manum dexleram.perdiderat, exlexque facius,tamen milem deHolIant Florentium, advoeatum noslrum
ab invasione villa. nosii-senon recedebat, in qua ad . iniJlaterra, compulsussum me convertere, eidivisa
suum feodum ista pertinere dicebat: Stramen totuin «i decima si eam tolam juvarel nos retinere, sic
-annonssnoslrsD, quod in illis paiiibus propter pe- patrocinio ejus evici, quia nec episcopus neqtie 286
nuriam lignorum valde carum est; ad nalivitalem B comes Gerardus audebanteum offendere._ Tene.itjjs
"Domini60 capones el 60 panes, ad sancti Johanr.is igitur quieie hodie decimam.
'festivilatem-SOpaneset omnem terrse requisilioncm, 18. De paucis quse pro animabus suis fidclestam
•prelerea quoliens illuc iret el rediret, de denariis viventes quam morientes ad a.celesiam nostram
fratrum viveret, et nulluni monachdrum magislrum nostro tempore tradiderunt, iia evenit. Adelgerus-
•aut comitem baberet. Etcum esset homo inanissi- miles quidam de villa Pumirs supra Mosellam, ad
inus et infidelis, eo aliquando perduxit subslan.iam nos venit, et societale noslra impetrata, vineam
viilse, ut in anno michi non solvisset nisi 5 firtones nobis tradidit, qua. afferre potest 3 carratas vini.
et 15 denarios; et si lotum solvisset qiiod dehehat, De eadem villa Gerardus quidam relicta seculari
-parum amplius esset quam 6 marese Coloniensis viia ad nos seconverlit, tradens ndbis & vineas, 5
jionderis et purilalis. Contra hunc vix aliquando minores, quartam majorem ; liaa possunt afferre
•comprehensibilem invasorem, qoid laboris, quid nio- duas carralas vini. Islorum anniversaria agimus, in
lestise, quid dampni susiiiiuerim, quomodo me ag- quibus caritas vini debetur fratribus de eorum
gressus fueril permajoreni ttmc advocatum nostrum, collationibus. In villaseERunchirs (552) rjegebai homo
•eomitemHeynricum de Lemburch, et suhadvocalum nobilis Hflrdechunut nomine ; pro hoc defuncto
ejus, comilem Gisleberlum de Duraz, landem vero C Bertha conjunx ej'us, nobilis et ipsa,. tradidit nobis
per comitem Flandriae Robertum, et quomodo eum duos mansos lerrse, qui solvunt in anno 12 solidos.
•evicerim, non sine grandi lvysloria enarrare pos- Advocatus noster comes Gisleberius tradidit riobis
sem. Evici tandem, el villam nostram absoluie fra- pro anima sui et uxoris sua. Gertrudis terram, qi__a
trum vestiario restilui permanus fratris qui veslia- solvit in anno 20 solidos et 3 denarlos. Inter San-
rio preest sinealicujusiaiciinquielatione regendam-; clum Trudonem et Sarchinium quidam Libertus
quse nostris postea diebus solvil in anno 8 roarcas nomine param allodii habebat, quod moriens reli-
«rgenli Coloniensis purilatis el ponderis. quit fratribus pro anima sua; solvit autem 12 de-
17. De non possessis el acquisitis decima est de narios in feslivitate sancti Remigii, qui cum aliis
Barduwich in Testerbranl *82, quse modo solvit in 12 ponuniur, quos vivens Hardechunut pro anima
anno marcam et dimidiam, quam statui ad a.nnale sua dederat frairibus, et in eapite jejunii ad cari-
servilium episcopi Melensis, et de supercrescente tatem fralrum in refeelorio daniur.
homodebet esse abbatis, qui eam lenet. In hanc 19.. 286Decima de Slades in tres partes est divisa,
inlroierat homo npbilis sed lyrannus crudelis , unam habet presbiter, duas Teliquas duo operarii
Arnulfus decasteIIoRode(550), conlraquemdiu con- " lignorum et lapidum. Unam istarum duaruni ab uno :
tendit predecessor meus domnus abbasTheodericus, operariorum etlieredibus ejus i'edemi cum omniuni
sed non prevaluit. Ille enim ex episcopo Trajeclensi benivolentia, quoniam paiipereserant, etdevadio ubi
dicebat se eam lenere 2S3, in quam ego gravissimam jacebat redimere non poterant, lantumque eis sine
litem ingressus, multis profeclionibus ad curiam im- omni violentia et injuria superaddidi, quod ex loto
peraioris Heynrici (35 i) fatigalus sed non defetigatus, exfeslueaverunt michi. Hanc custodi secclesise in

VAR1_ELECTIONES.

2S2..al. r. SS3 babere i*. Isl nec 1*. 285In villa usque 5 denarios desunl D. s8t reiiqua usqut
Johannem Brunoni dedi desiderantur omnia apud D.

NOT_£.
(329) Proven in Flandria. (551) Quinli.
(350j .Erscholvicinum.. (552) Kunckelen haud prdcul a S. Trudone.
'
PATROL. CLXXIIL 5
159 RODULFI ABBATISS. TRUDOKIS ti«
jierpetimm tradidi habendam, ut ex ea lumen in A natale Domini,qtiarlam mense Martio adcaniinatam
mrricula quaeest versus ciaustrum omni nocle mi- abbatis, iia ut silva illa ab eis nuiiquam exslirpa-
nistret, cujus fenestra iia est aplata, ut ex ea lumen relur, sed diligenier ctistodiretur. et nutrireiur, ei
in claustro et monasterio seque fundatur. Ex eadem totum aliud silvsecommodum ab abbate tenerent in
quoque decima dcbelidemcustosprovidere omnibus feodo el homines ejus ex eo essent. ltaque nisi luec
personis, quibus nocturnalis candela anleponitur, fecissem, non silvam solum sed et ipsum fundum
in nocle dormientibus lumen. et minulam candelam perditlissem.
ad ser-vitium. - 22. Griiiarius villse nostrse Reynerus cum deftm-
20. De millis aut parvis reditibus ad majores cia inalre in iilo ofliciovcllel heres fore, et boc non
et meliores usus inslaurata isla sunt: Molendinum posset Jieri nisi noslro multo labore, 5 solitlos et
superius, quod esl ante porlam cuiiis noslrse occi- libram piperis secclesiienoslrse recognoviisolvendos
denlalem , noslro tempore edificatum esl, quod singulis annis. IIos 5 solidos conslilui refeclioni
singulis diebus valere potest 5 denarios, caro tem- fratrum in die anniversarii Adelbcronis Melensis
pore mullo plures. Molendinum snperius de Gur- episcopi, qui ftiil post episcopum Theodericuni, ut,
'6enidi.il (355) nunquam exliterat, sed nostro tem- quKiiiam Tlieodericus primo et Adelbero secundo
pore edificatum solvit modo siugulis annis24 modios " grutam (554) frairibus noslris-pro animabus suis
puri frumenti. Silva de Meceres adjacehat caslello dederant, et die anniversarii Theqderici fralres 5
Dnrachio, vicina quoque nostro oppido el villulis solidos in refeciione pro anima ejus habebanl, dia
nostris ; quse inler ista et illa ad lioc perducebaiur, quoque aimiversarii Adelberonis bos 5 solidos ad
ut nicliil nobis conferret preter scandala et sangui- refectionem Iiaberenl. Quod enim ille primus dedii,-
iuim effusiones, dum cotidie detruncareiur a cir- -isle secundus confinnavit. Solvunlur 5 solidi el libra
cummanenlihus, maxime' a Duracbianis. Qua neces- piperis pridie anniversarii Adelheronis episcopi,
sitatc compulsus, prius lamen multas passus inju- sicul el pro aniina Theoderici episcopi 5 solidi et
rias a caslellanis et doniino castelli, ne forte quod Iibra piperis. Jus onine bracenarum quod propter
eupererat adbuc lignorum ad nullam uiililatem grutam solviturin cervisia fratrum est, sicut lesta-
fecclesise redigerelur, vendendum tradidi fidelibus tur cartha quam habemus de illa justicia ; nullam
viris, et quicquid ex eo acciperciur, conslitiii ad omnino bracenam excipil. Hoc plures oppidanoruii!
reparandum monasterium, quod ante annos mullos •nosirorum ita invaserani, paiiim dicenies suttm
'combustum miserrimse ruinse hiaium prebebat. De esse feodum, parlim se habere in vadio, ul parvis-
terra vero arabili facta 50 solidi solvuntiir in anno simi inde redilus ad fralres venirent. Longa inier
•et 20 denarii ; quos dividens 10 eormn bracense me el illos fuil decerlatio, quseex parte etiam usque
fratrum constitui , 10 clauslro coopericiido , et hodie manel, tamen usque ad paucos omnes evici,
10 qui supersunt cum 20 denariis caminala. ab- spe victorise de cseteris necdum amissa. Htijus juris
batis. fratrum reacquisitio quem fructuni habeal suppuiare
- 21. Silvula
quoque juxta villam Stades erat, quse -nescio, quia qui bracenam babet aputl nos quamio
tam a colonis nostris qiiani a villico el alienis ex- vult eam destruil el ad alios usus suos verlil, et ideo
siirpabatur cotidie sine aliqiia ulililate. Hanc lali quse hodie non est cras aliquando esl; edificari au-
necessiiate ad fruges ferendas tradidi, ul de terra lem sine abbalis licentia non debcl, deslrui vero
solverentur singulis annis 5 solidi, quos ad brace- potest. Redemi aulem 8 quse jacebant in vadio ex
nam fratrum constitui. Alia silvajuxta oppidum his quseDeus dedit nobis el frater unus nosler. no-
nostrum adhuc superesl, quse vocalur Bruderholt ; mine Gerardus, qui de Ionga peregrinalione ad nos
hanc miles quidam Arnulfus nomine, subadvocatus munificus revei'sus esl. Qtiarum reditus ad plum-
noster, dicebat se in feodo habere 287.Cui cum miro buin emendum conslitui,. ut inde cooperiretur mo-
etmagno labore exlorsissem, judicio lamen parium iiiisterium, quod cum operlnm foret, redilus earum
secclesise,ettamen nec sic retinere cum pace vale- D ad cellarium fralruni sicut anlea redireni; ad niiims
rem, tradidi eam in heredilaiem duobus quibusdam autem 4 marcas solvuni in anno.
:viris de Brustemio, Lamberto scilicel et Gerardo 25. Ecclesia de Dunch duas lanltim libras'solve-
frairibus, qui possent resistere irivasori viribus et •bal iu aiino ; locus in quo stat solitarius est el
justicia, ut singulis annis tantum lignorum afferrent -amenus, utpote circumllueiite eum aqua navigifera,
•in curia nostra, quantum sufflceretad 4 eenisias el arcenlibus ab eo lalis paludibus oinnein viain,
coquendas, unam ad feslivilatem sancti Remigii, excepta una, sludio potius quam riatura facla. In
aliam ad feslivitaiem sancii Trudonis, leriiam in hoc videlicet loco preter secclesiaii)ab omni edilicio
VARI.E LECTIONES.
287hoc loco
inmargine superiore adscripsil ini maiius tmc. XIII : Hanc dicit esse terram quam nunelenet
Renboldus de Thosen et Herimaimus miles de Bi'uste.ioet Goduinus lilius castellani de Btusieio.
NOTJ_.
'(333) Gorssum in vicinitate S. Trudonis. De hoc jure vide Metensium epiecoporuta tabulas
(334) Tributum quod coctores cerevisise solvunl. quK Gestis adjecl?3suut..
 Ui - ;GESTA ABB. TRUDON. — LIB. IX. — CONTINUATIOI. , m
Vactio, quia alias non habebam, domum contraxi A negligentia, quod in jus abbatis Sancti Mariini Co-
dominicalem et horreurii claustrulumque satisaptum lonis irrecuperabiliter transissent, nisi ex impro-
composui j'uxta a_cclesiam, intusque et foris offici- viso nuniiata michi extrema illius judicii die, sub
_iasccenobilis necessarias. Conslituti ibi duo fra» vix dimidia hyemali die et nocte pervolassem potius
Ires, qui Deo etbeatse Marise serviant, ex secclesia qiiam equitassem ad diem illurm Obtinui lamen do-
cum famulis suis vivunt, el tamen in anno sicut nios et censum recepi judicio et justicia ; 'ctim
anlea duas nobis Jihras solvunt. Inter fratres autem quanlo vero per virlutes beali Trudohis miracufc
ibi moranles et presbiierum parrochranum sciant alias enarrabo. Terlia vero domus, quoniam una
'
posieri mei ita fuisse divisum, sicut hic invenient, est de 'eapiialibus turribus urbis Colonise, si forte
Bcriptum ; ut, siplacet et utile esl et melius non obsessa iuerit. urbs, hoc ei per nos debei, ut custo-
possunt, obtineanl sic in asiernum : dibus noslris et stipendio munialur et defendatur,
24. Egq Rodutfus, gratia Dei ccenobiisancli Tru- ea .'endumque nobis esi, sicut eam diligimtis, ul pro
donis abbas, do fralri Johanni wcclesfam de Dunch, rhaceria et tectura ruinam miHam patiatur. Quod
iu omnibus lertiam parlem <am inagnm decimmquam lotum anle curare debebat abbas et prepositus Mo-
tninutw, dolem totam, iria bonuaria lerrw in Ro- sellaa ; quare ad hoc aliquando pervenerat, ul per
llieem (555), WtidempratorumjuxlaDunc"li,capitecen- B negligentiam noslris, ut dixi, semper famiiiarein 17
sum famiiiarum quicquid est in pafrochianis suis tam marcss super eam debereiyiir. Ego vero ad hoc
vivis quam defunclh lotum per omnia, ex eletnosina postea hospiiem noslrum in ea Bernerum perdtixi,
qum ponilur super altare tam in festh quam in pro- ul tam ipse quam omnes qui post eum in ea vellent
festh diebus nullo exceplo terliam partem. _.i quid manere, si forle urbs obsidereiur, aut domus ali—
-deincepsallodii a 1119. anno mcarnalionh Domini quam ruinam minaretur aut defcctus reparandos
ab aliquo nobili vel extraneo parrochiano datum pateretur, omnem lertiam' partem consiitutarum
fuerit weclesim,in mea potestate retineo cui voluero solverent, et tertium hominem pro defehdenda urbe
%labilire, nisi presbilero sua pars denominala fueril in ea ponerent et siipendiarcnt, dimidiam vero iriar-
a danie-.Si aliquis nobilis ibidem vel extraneus par- cam non minus solverent.
rochianus sepelitur, primam missam persona mccle- 27. Esl quoque heaio Trudoni ejusque iicariis
sim canlet, quicquid sibi offerlur, habeat majofem domus lionesta et dominicalis Leodii, a qua per-
abbas vel monachus, in oblatione persona nicitil que- • versissimum invasorem m hereditale habere volen-
rat. Pro-kac suprascripta prebenda frater Johannes tem ejeci mulla lile usque ante episcopum, de epi-
conciliutn, synodum, obsonium el cwlera^ qum alii _ scopo ad advocatum, de advocato ad imperatorem
'•compares sui,debet procurare. Sub lioc eodem diviso Heynricuni, non sin! dampno meo et mullo lanore.
posl Jobannem Brunoni dedi, Annaliter igiiur posui et pono in-ea quem volo et
25. De campanis aulem quse aut novse aut inno- volui. Ejeclus violenlus et iniquus heres tolam.
vatse sunt meo labore, scribere aliquid ad gloriam pame discooperiam, putridam, maceriis discissam
"Deihic volui, cujus adjulorio eas feci fieri, quse vastatamque domum michi reliquit, ad cujus repa-
elsi ventrem non pascunt, aures lamen etcorda. rationem in una tantum a.state 9 marcas posui,
Iiominum ad laudes Dei sonus sul dulcedine pro- exceptis meis obsoniis, quse illuc vadens etaliquam-'
vocaiii et atlenta reddunt. Sunt igilur omnes 16 ; diu manens habui. Reparavi igitur ex integra ef
scilicet cimbalum i, in refeclorio 2, adparrochiam nova tectura simui el nova cselatura, resarcitis la-
sanctse Marise1, ad Sanctum Gengulfum 1, ea quam pideet coemenlo murorum, scissuris, et parietibus
niisi Metlis beato prothomarlyri Stepliano 1, super csemento liuilis et calce dealbatis, fecique in ea
chorum nostrum 1, in turri nostra 9. Quagquantum capellam novam, cum prius nulla haberetur, salis
dulcedine valeant, alque una >qu_equein suo niodo pulchram et aptam hospilanlibus. Feci et novam
aique magniludinis pondere, et videre mirabile et coquinam incurtiet nova slabula, obturavique om-
audire est delectabile. Unum quidem aftjrmo, quia D nia oslia in platea patentia preler unam "porlam,
totet lales et tantse pro 100 marcis fieri non pos- ' qua commode exilur et inlratur. Retraxi etiam ad
sent bodie. me cameram juxla portam posilam, quam quidam
26. 28SBeatus Trudo et ab eo abbas vicarius ejus nostrorum in feodo se habere dicebant, ponentes
domustres habet Colonisej duse solvunt 18 dena- jn ea annaliter pro censu dando quem volehant;
Tios illius nionelse, tertia dimidiam marcam quse census vero 2 solidi erant. Gratis igitur 5n . ea Am-
lamen dominicalis domus abbatis est, debens ei ac minem conslilui, qui portam claudat et aperiat, e_
suis omnibus paralum hospitium. Duse illse domus totam domjim interius cuslodiat.
qua. 18 denarios debenl, eo legibus forensibns per- 28. Bonum vero quod liabemus in villa Beredorf,
ductsefuerant nostrorum nostris sernper familiari via Colonise, miles quidam palalinus de villa Cher-
VARI_E LECTIONES.
288reliqua usque ad servitium prepdsito solverel desun: D.
NOT.E.
(335) Rolhem ad Mosam.
143 RODULFI ABB..TIS S. TRUDONIS $3$
pen invaserat, quod per auxilium episcopi Colo- A ad quadragenarium non pervenil; aliquando tamen
niensis Friderici cum magno nostro labore reacqui- unus tantum defuil, tricesinium tamen quinfom
sivi. Solvit aulem ad minus dimidiam marcam pre- necdum descendit, et nisi mors immalura aul le-
posilo de Mosella in anno. Sed et illud quod ha- vium quorundam fuga tulisset, quadragenariuui
bemus juxta villam Bruches__ quaa est in lalere multo superexcessisset.
Aquisgrani , quod servit preposito MoseHaeilluc 51. His ita 29° descriptis non inulile arhilror,
eunli, sive in domo velit possideniis s.ve in hospilio immo valde necessariuin, de prediis aacclesia.,qu;e
suo Aquisgrani, illi cui abjudicaium fueral — et iinpedila inveni et expedire necdum prorsus polui,
sine oinni "respectu in eo violenii.r manebal—cum si posleros meos cerios reddidero, quomodo invaso-
inulta soHicitutliiieet Jabore extorsi, ponens in eo res eorum et quo judicic anle judices agitaverim,
jure heredilario, cui contradicere non auderel et ubi rem perduxerim, nl ihi incipiant jjosl me de
violenius, et qui dehitum servitium preposito sol- reliquo, ubi ego finem fecero. Noium igittir sii eis,
verel.,_ quia comes Otto et filius ejus Cisleberlus de Dura-
29. De incenso aulem et dirulo monaslerio, quo-' chio, ille pro animauxoris suse Odse,iste pro anima
niam alias plenius scripsi (356), breviier his lan- malris lantum allodii nobis dederunt in villa qn;e
gam, quoniam gratia Dei et sanctorum patrocinia in B dicitur Meldreges(5391,non longe a villa Lencboll,
reslruendo affuerint michi. Omnes qui videbanl quod singtilis annis valere polest inler censum or-
lania. ruinse expavescendum baratrum, desperabant deum, linum, pullos si non amplius .20 solidos, ul
aliquando esse reparandtim. Igilur a pylariis et memoriam ejus in annivjrsario ageremus, el die illa.
arcu, qui sunt ad pedes domini noslri beali Tru- caritas fralribus de vino ei piscibus in refjgctorio
donis, uhi predecessor meus abbas Theodericus minislraretur; diem anniversarii agimus et cariias
finem operis sui fecit, usque ad majorem turrim tlebita nobis non impenditur. Nam illo lerripore (|uo
.omne quod est operis infra exleriores niuri parieles contendebant superins dicti qualuor de ahbatii),
meo tempore assurrexit, exceplis pylariis cum arcu junior eoruiri el novissimus Ilerimannus, ejectus de
.quse sunt "in medio navis monaslerii. El quod ante clauslro et villa sub quodam villico nostro Jobanne
me el sub me factum fueral, feci consecrari 5. Ka- Hales se iranstulerat (340), qui redituum vi_!_eillius
lendas Oclobris ab episcopo Leodiensi Obberio anno . supra quam dici polest vorago erat et calamiias.
incarnalionis Domini II17, ordinaliouis mese 9, ab Yastala igiturperampliusquamper annum ibi silva,
eo quo crematum fuil monaslcrium 52 2S9 (557). et consumpla ab ulrisque tola villa. subslauiia, nd
50. De claustro et omnibus ejus appendiciis' nichil comitem Heynricum de Lemburch , majorem advo-
^
inveni quod sic posset remanere, neque quiyis calum nosirtitn, Herimanmis se proripuil, speraus
hospilum pernoctare. Domus tarilum una prorsus se de recuperaiione ahbatise per eum jiiv.iri. Vaca-
inctilla, el tam sestale quam hyeme pro suis multis batinterim abbaiia et a muliis lmilliforniiier diri-
defeclibus fralrum usibus molesla, lamen et re- piebatur. Tunc quoque bonuiii de Meldreges Johan-
fectorium prestabat eis et dormiioriiim, cellarium nes sibi rapuit, et usqtie ad meum lempus Siium
qtioque el miserrimum earcerem |potins quam in- leodum essedixit; quem propter hanc et proptcr
firmorum cellam ; cseterse partes sepe veterrima et alias inenarrahiles culpas el infidelitaies suas lon-
semiruta signabanlttr potius qtiam clauderentur. gissima et dampnosissima inichi decertatione eo per-
Quicquid igilur monachis opus est in offieinarum duxi, ul non lanlum villicatio ct omne feodum ei
usibus, oporluil me feslinaiiier cdnstruere de Iignis abjudicaretur, verum et herediias et corpus ejus in
ad tempus, postea paulatim illud diruere et a fun- poiestate noslra redlgereiur. Posl annum et dimi-
damefuo per gyrum de muro edificare. De quo dium filius ejus nomine Macharius qusesila graiia
opere illud adhuc Horatti possum cantare : Dimi- nostra ad villicatio))em et paternam herediialem
dium qui ccepit habei (538). Propter multas et vix venil, sed feodum recipere noluii, quia bonum de
enarrabjles Iribulaliones lehte, pulchre lamen sur- .. Meldreges, quod pater invaseral et judicio in manus
git, maxime cuin a duobus rhiliariis empti adducan- nosiras redierat, nolebam tradere ei; in hrevique
tur lapides et calx, a septem et quinque denariis hoc egit, ut niulto perniciosior paire et infidelior a
inlerdurn emilur modius. Numerus fratrum cum villicalione deponeretur, et quicquid sperabat se
inter parvos et majoresante me frequentissime vice- ~ liabilurum denosiramanu authabere jain videbalur,
narium duobus aut iribiis descenderet, usque hodie ei abjudicarelur. Advocatus autem, cujus tradit.o
VARLE LECTIONES.
289Ela consecratione criple 16 (341). Inlerp.in superiori
margtne. 29°extrema hujus libri desideiantui
apud D.
NOT_4L
'
^336) 11, 13. dio consiimpium sil die9 Marl. 1085.
(337) 11i numerijustis uno minores sunt. Conse- ^558) lipiat. 1, 2, 40.
cr.ttus est Rodulfus abbas 23 Febr. 1108, ut ipse (559) Melderf hatid procul a Diesi. Cf. supra IV, 9
probat Vli, 15; currebal igilur annus ejuslO, et (340) Cf. V, 3.
aiintis ooncremali mouasterii annus 33, cum incen- (541) Cf. VI, 5
 §45" GESTA.ABB. TRUDON. — LIB. IX. — CONTINUATIOI. 146
hujus allodii pro anima malris suse fuerat, ad opus>A per longitudiiiem enalaiis sine moleslia exivii;
fratrum quibus dederal bonum illud intrans resa- deinde quod supererat divisionis lam in lerra quam '
ciavit (342). Sic veritate, judicio, legibus de hoc: in aqua cum nostris perfecit. Adversarius quoque
hoiio actum est. Hoc solum adhuc impediebat,-quodI suam fecit partem, de nostra sua atlrahens, partem
Iiomode fortibus Lovaniensium pro vadio illud "se! nobis liberam relinquens. Finiridie illa non potuit.
iiabere dicebat; quam litem necdum finitam introi- Alia dies posita est, ul liberi veritatem dicerent
vimus. circummaneates; corrupti muneribus, ut fama fe-
32. Gualterus homo liber de caslello Baccungtiez,, rebat, veritatem se iiescire nienliti sunt. Nec sie
siimulalus mala cupiditate et illectus pretlii nostrii defaligatus quievi; adversarium iterum ad curiam
adjacentis suo casiello commoda amenilate, cumi Aquisgrani anle imperatorem feci vocari. Ubi cum
propter a.cclesisenoslrce supradictam desolationemi mulluin sibi limeret, fecit me inlerpellari per ho-
ison haberetur qui ei obsisteret, ccepit. nostra sibii nestos viros, tam liberos quam servos, promillens,
adjacenlia altrahere suis usibus quasi propria. Di- quia lolum allodium sicut perambulaveramus sec-
euiit nostri rustici, quod inter silvam et terram ara- clesise recognoscerel, si dimidium darelur ei in
riam sinl ex eis quasi 4.0 mansi; dicunt etiam.quodI ,feodum,ex quo homo abhatis et sui heredes fiereai,
dominide Disthe cuni aliquando ea invadere voluis-.. " et diniidiiim secclesia absolutum reciperet. Placuit
sent, pater hujtis Guakeri jurejurando coram legi- michi, immo.valde placuil. Sed contra hoc nostris
timo advocato noslro comile Otlone oblinuisset, lam clericis quam laicis pertinaciter reclamantibtts,
qiiod noslra essent, cumque super hsee suse pro- et qusedamindigna in adversarium et in mequoque
prielati attraxisset, major advocatus nosterlleynri- proferentibus, tristis et merens eoaclus sum ab eis
cus de Leniburg.mandatus a-meis predecessoribus, non facere, quod amplius, sicul predicebam. npti
illuc ivit el legibus juri secclesise nostrse resiituil. potui recupei'are. Venimus ergo anle hnperatorepi.
Sed neque sic avarus iuvasor quievii. Venium csl Advocatus meus suuni slaluit proloculorem, adver
ad lempus nostrum e't possidenlem noslra inveni sarius-suum. Ab utraque parle est dictum et sub
eum. Clamavi advocatis uostris, duci quoqtie, et judicio posiium, judiciumque usque ad proximam
uullus exaudhit, pecunia aures oblurati. Quid face- curiain dilatum. Inlerim regnum turbari et impe-
rem?Ad imperatorem Heynricum, filitim Heynrici-. rator impediri, donec in Haliam transivit (544),
qui Leodii obiit, me contuli; causa mea audila,. resque nostra. usque hodie sic remansit indiffi-
reinvesliri me prediissecclesiseper ducem Lovanien- nila..
sem Godefridum et advocatum nostrum Gislebertum p( 55. Pene preterieram quod hic anle dixisse
fecit. Avarus invasor clamitabat violenliam sibi debueram. Media occidenlalium turris nostra ab
fieri. Dux iterum Lovaniensis secundum mandaium.-,•- ulroque lalere babet 2S1 unani, eodem muro sibi
imperatoris diem posuit, ut presenle adversario compaetam,_ perque singularum cocleas (345) _ad
preirenthomines noslri el divisionem reciam face- primum elsecundum el tertium stalum ascenditur
rent noslri et illius predii. Venluhi esl ad diem ;. usque ad-campanas; deinde media relicta h.umilius
affnit dux, affuimus, affuit et Gualterus, et cum allioribus se proripiunt cacuminibus, babetque pro-
mullis liberis grandis utrimque populus. Perambu- prium unaqiisequesuum tectum.Islse propter supra-
laverunt nostri divisionem facienles allodii, cumque dictas varias secclesiaa nostrse desolationes longo
ad aquam vivarii (545) sub castello jacentis venis- lempore discoopertseprope erantputridsequetectu-
sent, quam ille stagnaverat, el per quam parlem rse, et trabium • coiiiiptarum periculo dampnosissi-
allodii nostri occuluerai, dixerunt nostri se rectam mam ruinam maxime campanarum minabanlur.
perambulationem iian posse facere, nisi prius aqua Pars enim pltimbearum labularum abhis qui lurrim
emitteretur, sub qua recla divisio occultabatur. euslodieraiii aliquandoet eam.habuerant pro presi-
Adversarius hoc ne fieret omnimodis renitebatur. dio, furtiin.sublata erat, pars veniorum flanie' tur-
Tunc unus ruslicorum nostrorum,cui meliusdivisio D ] bine in perpetuam perditionem avulsafuerat. Tolas
nola lueral, se oranibus veslimenlis suis exuil, et igitur exintegroet ex novo feci recooperiri, etsuh
Jigata sibi cruce aurea super dorsum inter scapulas, trabibus, quse cainpanas sustinent,. transversain
juas ante presens ibi feretrum sancli -Trudohis fe- aliam trabein poni capilibus paribus muro utrimque
rebaiur, invocato nomine Domini et veritate ipsius infixis; et sub eadem trabe posui 292 columnam
rectse divisionis,sanciumque alto clamoreobtestalus fortissimam ligneam, susiinenlem eam et appo-
Trtidonem, in ipsum vivarium saltu se injecit, et dianlem se sup.er subjjceniem illi aliam. trabem,
VARL-ELECTIONES.
251turrim addii L*. 292posuit 1. 1'.
NOT_S.
(542) Gallice resahir, in possessionem resti -in Italiam anno 1116, factam ilaque curretiie iit
tnere. videbur anno 1115, qttod piobatur etiain reguo lui-.-
^545) Gallice vivier, Weiher. balo de quo ioqtiitttr aucior.
(544) Cum Heinriciim imperatorem appellet, sine (545) Cochlea est alta et rolunda turris in qua-
dubio lucc gesta suut anle secundam cxpeciitionem per circuilum asccnditur
 '
143
147 . jKODULFIIABBATISS. TRUD0NI3-
transverse facentem saper inferiores trabes a parte A dianam manicham (546) sequalis muro monasterifr
una turris usque ad aliam. Sicquer factum est,. ut diu anle me facta, fuerat, meis diebus perfecta
pondus campanarum el lignorum sustinentium eas plumboque cooperla, insignita d.esuper cruce deau-
prius 6 tantum trabes sustinerent, inodo quindecim l-ala splendide emicat *.
illud seque sustineant. Turris vero quaB )'uxta meri-
In liujus turris opposito versus aquilonem alja est turris,"que etiam ante me facta fnit-, aliitudine et
structura equalis isti inter apsidam,.que est versus convenlum juxla dormiiorium situata. Hee due
lufres duas hahuerunt slationes, quarum alterutra inferior lapidea erat lestudine voJulaia; ambe vero.
superiores grossis trabibus 29aligneis asseribus superpositis conserte,"firmum aseendeiuibus labulaiuin,
prebebanl. Quia vero nomine manica hic ponitur, sciendum quod sub tali dexteram
nomine qualuor extremilates,
et sinistram, quani.
seu ale tam anterioris crucis fabrice monasierii ad clidri. majoris
inferioris capellam, que nunc dicitur sancti Eucherii, annexam addexteram, et sancii Lambeiii ad;
suiislram,. designantur. lnlerpolaloi in margine inferiore*
i

EXPLICIT LIBER INCIPIT DECIMUS»

NGNUS?
' _. Finita epistolaabbatis Rodulfi, quam ad episco- B; versario defuncii ad refectionem fratrum, 6 ad- ea,
jpum Metensem Slephanum serijisit, de his qtiseejus • quse necessaria erant ad domum infirmorum; nichil;
tempore. aecreverunt in abbaiia, sive per suum - enim omnino erat ad eam ordinatum aut conslitu-^
suortimque faborem de perditis recuperata, sive de tum, preter quod negligenler mullum a preposito.
non habilis acqiiisita, sive 29!kdenonnullis aulparvis . inlerdum daliatur. Paulo post defuncta est UXOE-
lediiibus ad aliquos el. majores fructus promola.et ejusdem Hardechenut nomine Bertha, praqualantsim.
quse pro animabus fidelium pauca in possessionibus datum est nobis quanlum et pro marito ejus, lerra
sunt data, et de his quseimpedita invenit, ad quem scilicet juxlaillameandem terram solvens 12 solidos,
, stalum perduxerit; necesse est nos amodo ad prio- in die sancli Johannis 6 solidos et in die epyplianise
rem narralionis ordinem redire, ut, si quid forte 6 solidos. De quibus ab abbate RoduJfoeodem modo.
emisit autobseurius quia breviusposuit, nostra nar- solempniler constitulum est, 6 scilicet sdlidi in an-.
latio reslituat et elucidet. I . . ., niversario ejus et 6 ad domum infirmoriim.. Quam,
2. Eo ltaque, secundum episcoporum el abbatnm videlicet terram cum legitima donatione tradidissent
5n sacraiione sua- pro.fessionera, servante inventa, ad secclesiam nostram advocaius noster Glsleberlus.
reciiperante perdila, recolligente dispersa, emen- et filius ejus Olto, qui supradictorum liberormn.
dante negIecia,.morluus est juxta nos homo qui- C heredes extitertint, tamen postea invadi passi sunt a.
dam '•"' nobilis Hardeclienut nomine de locello Run- - nepote suo comite Arnulfo de Los et nunquam resi-
chirs (347). Hic tantum de ej'usdemloci allodio nobis siere voluerunt (548).
reliqtiit, quod 12 solidos debet nobis singulis annis. 5. Pro comitissa aulem Gertrude, quas jacet ia.
solvere, prima dominica post epyphaniam 6 solidos, claustro nostro, lantum alJodiidatum est nobis quod
el' prima dominiea post feslivitaiem sancti Johannis " solvit singulis annis 20 solidos ei 5 denarios. Ja-.
6 a86solidos, el nullam aliam justiciam aroplius; sunt cet2S" inde Alosl, quod sofvit 5 solidos et 3 denarios,.
jnde- duo mansi, et si metiaris plus invenies. Et. et ad Assebruc (349) 5 solidos ,et ad Steinveii 8;
quoniam predecessores abbalis RoduIQ.mulla, quse,, solidos; hi omnes faciunt 16 solidos el 3 denarios, et
jia tradila fuerant seeclesia., olim' suis famulis in 5 solidi solvuntur Kalendis Maii. Superest adhuc tan-
feudum dederant, ita ut.de tola hujusmodi elemosina . lum.juxta Steinvert de eodem allodiq, quod solvit &
.npJViremansisset fratribus vel ujiain anniversariis. . solidos iu die sancti Remigii, et quando apportatur
',re;fetio, limeiis ne illud idem deisto poslse fieret, iste census, nichil onmino. debetur in.de ^38 appor-
cdfatn majorifrus secclesiseet traditoribus et receplo-. tantibus. De-liis nicbjlominu.s coijstitutum est so-
ribiis hu_ris-Yall6diiffatfes omnesj convocavit, et lempniler presente marito ej"us,,"advocalo nostro
priori 'seecleSisenostree hos solidos singulis annis ® Gisleberto, el filiis ejus Ottone et Gisleherto, et'
recipiendos per manus prepositi staluii, 6 in anni-, comile Arnulfo et Theoderico fralre ejus,(350).,,pe-
1 YARI/E LECTIONES.
293Iravivusl*. 2B4-sive — perduxerit desuut D. 29li deest i'. 286quinque D. S9Tjacet—denarios
_ desunt D. 298deest V. I
! NOTiE.
(346) I. e. partem, lalus i. q. nos dicimus Flu~ a. UOI, iiaque ArnulfumlV antehoe tempus obiisse
gd. , |' . . conjicit.
(547) Cf. IX, 18. (549) Num Assebruck in Flandria?
(548) Est Arnulfus V, comes de Los,' fundator (550) Idem Theodericus, Crater Arnulfi V Losseq-
c(i;t_obii Averbodiensis, namAruulfus IV fraier pa- sis occurrii in eadem tabiila Heinrici IV de Antjana
truelis erat Gisle.berti II, comitis Durachiensis; cf, villa Godefrido comiti Namncenslrestituta a. 1101,
supra IV, 9. Hunc Arnulfum eumdem esse vult Man- ap: Mirseum I, 568. Cf. eliam WoJlers Cod.. diplom,
telius, p. 92, ouius ineu-io fit iu Heinrici IV tabula Lossensis. S.and J849,.p. 35 sqq.
 N
540 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. X. — CONTINUATIOI. 1S9
lenle et ailaborante abbale Rodulfo propler supra-_A duas inde partes preposilus baberet, qui hac illacque
dictum limorem, ut per manus preposili singulis suis sumptibus pro acquirenda justicia equitaret,
annis tolus census isle priori daretur, dareuturqtie lerliam prior; prior vero cuslodi 301domus infirmo-
in anniversario ejus 6 inde solidi fratrum refectioni, rum de istis 25 tantum solidis singulis annis re-
et quando maritus ejus Gisleberlus defungeretur, 6 sporideret, si aulem nullus custos in ea esset, ipse
simililer in anniversario ejus, et 8 reliqui et 3 dena- - per se eadem disponerel, sicut et de anniversariiset
rii ad domum mfirmorum habenlur. - de- aliis elemosinis. Morluo vero qui aliquid de
4. Engeramnus vir nobilis de Horpale *" olim censu isto j'ure hereditario teneret, successor ejus ad
anle islos (551) defunctus fuerat, qui pro anima sua claustrum veniret, el donum liereditaiis de manu
in villa quse dicitur-Herebac lantiim-allodii nobis prepositi et prioris reciperet, alioquin legilimum non
feliquerat, quod preler alias jusiicias 1S solidos esset. Lumen autem, quod custos prius dabat ad
solvere debebat, sed ah alibalibus in feodum dalum domum irifirmorum, conslituit.abbas Rodulfus, ut
- olim lolumfuerat. De quibus studio prepositi sub . divideret byemali tempore- per qualuor angelos
Foleardi abbas Rodulfus 10 ao° solidos reacquisivit, claustri anle collaliones (552) usque post completo-
sed quia cum labore acquirebaiitur et vix retineri Tium (5S5). Isla pauca domui noslrae iiifirmorum -ex
poterant, volebat illud alias libenler cambire si g] elemosinis quse suo tempore venerunt consiiiuii,
possel. De his 10 solidis similiter abbas Rodulfus quia ad eam nec parvum nec niagnum constitutnm
majorum suorum consilio slaluil, ul o in anniversa- invenit, preler quod infirmiset languentibus carnes
rio ejus ae fefeclionem fratrum haberentur, 5 ad - ministrare debebal et.adhuc debet prepositus, quod
domum infirmorum, et si quis illos cambiret, qui • si in lardario (354) abbalis aul iu ciuii iiiveiiiieuuir,
luhc lemporis essenl sdllicile ordinarenl, ut de • inde acciperet quod ipsis infirmis convenire videre-
cambiis anniversarium ejus ordinarefur, et quod tur. Novit enim Dominus, quia ad eam miseriam et
snperesset ad domum infirmorum daretur. Jam igi-. - lenuitatem disceplatione abbatiim res secclesisede-
tur25 solidi sunt et 5 denarii, qui constituli sunl-ad • fiuxerant, quod domus infinnorum neque-lumen, in
domum infirmorurii. Dicendum modo erit, quid ex nocte, neque locum in die, neque quicquam infirmus
liis agendtim abbas Rodulfus constituerit. Ad ligna amplius habebal languens in lecto, quam sanus in
coquinsedomus infirmorum, quando per se coquinam refectorio. Ex eo si quid appetitui ejus non conve- •
habuerintjnfirmi, et ad focum faciendum liyemei niebat,. coiiiiiiulaiionem foris faciebal, proeo quod
ante eos 8 solidos, et ad coiitinuum in. ea noctei inlus desiderabat, interdum etiam ori.et appeliiui
lumen incendendum 6 solidos, el ad minutum lumen, sublrahebat, unde necessitatem luminis el foci sibi
quo ccanantibus et missam in ea cantanlibus ser-.. JC supjdebat. Qua' constiltilio non db hoc.facta est ab
.'ielur, 5 solidos et 5 denarios, 5 solidos ad ulensiliat • eo, ul sic tenuiter amplius permaneret, sed ut pre-
emenda, scilicet vascula, qiiibus in ea opus habelur, , sentem tunc necessilatem utcumque.alleviarel. Nam
et mappas et mensulas et manulergia et miriutai , volontas ei.eral summa et desiderium plura adderc,
bujusmodi. Quiriqueautem sobdosqui adhuc restantt - si ei acciderent, aut ab eis addenda relinquerc qui
ita reliquit, ut, si forte conlingeret, quo minns.20I post eum venirent. •
alii solidi et 5 denarii solverenlur, ex istis quodI 6. Ad vesliarium fratrum parum certi eratslalu-
deesset supplerelur, etsi plene persolverenlur,qiian- tum; nam csetera abbales proul eis veniebant pro-
ttimque 20 solidis illis superesset, necessilatibus; ciirabant. Quorum negligentia magnam frequenlis-
infirinorurri disponerenlur, ad qtiascuttque cusloss . sime fratres penuriam vestimentorum sustinebani,
domus infirmorum consilio prioris videret jiecessei- maxime inter illas quas superius diximus aiibaiuin
fore; sive ad carnes sive ad alias res, licet cames.s. conlenliones. Tamen dicendum hic ociosum prorsus
de prepositura debeant venire. Censum aulem istumi ..essenon credidi, qusead eam lunc.perlinebant, et
de omni elemosina iccirco conslituii recipiendum ai post quse el quomodo staluerat. Bonum de Pro-vin'
prepositd a debiloribus, et a preposito presentibus> lolum ad illam- perlinebat, et census de Alost 5
illis dandum priori, ul absque majori solliciludine ett, librse, et ajcclesia de Pirges i librse, el secclesia de
absque ullis experisispreposilo procurante solverelur. Dunc 2 librse, el secclesia de Guebechem- 2 libra..
ei. Si autem redemplio aliqua de lerra moriente. • Bonum autem de Provin ad id modicum defluxefal,
" herede
exiret, aut culpa- aliqua existente, vadiumi' ul vix solverel 7 marcas, cum aJiauando 19 solvisset,
vel tale aliquid preter- censum vivens persolverel,, unde iiitcr hsec omnia vix ad-17 u* Iibras tandem

VARL^LECTIONES.
sss Norpale 1. so°quindeci.m D. S01de istis 25 t. s. cusl. dom. inf, L*.. 302
viginti duas D
NOT_E.
" . <55i) Mantelius p. 72, argumentis duclus nescio quse-post coenam fieri solebat,
qiiibus, conjicii Gislebeiium V superfuisse ad an- (355) Officiumecclesiasticmn uliimuni, quoa su?>
niim usque 1158. nociis iiiitium iialielur.
(352) Sacrorum librorum leclio ajiud monachos, (554) Locus ubi carnes asse^vabanlur.
• 151 .i RODULFI ABBATIS S. TRUDQNIS
i$%
perveniebat. Ligna ad vestimenta fratrum lavanda..Alibro. de vita beali Trudonis (558), quia vivens
veniebant, de lerra quse dicitur JVlanedac(355), ad •adhuc monasterium suum primum in honore san-
balneas deLare (356), prebendse laulorum etconsu- ctorum Quintini el Remigii fecissel Deo consecrari,
torum de molendino de Grosmec. et aute arani ipsorum se sepeJiri, videretque usque
6. Igilur abbas Rodulfus audiens ea quss ab*bates. hodie et a populo exterius et "a, fratribus. inlerius
de suo dabant ad veslimenla fratrura, quia cum la- festivitaten! sancti Remigii celebrari, et de sanclo-
bore et dolore etlonga prius afflictione eis interdum Quintino unum tantum collectam fieri, miratus
qua
dedissent, timensque qnia id idem post se posset negligenlia hoc de tanto martyre conligisset, gra--
accidere, utile duxit tam aniiuaa suse quani frairi- tuin existimavil fere beato Trudoni, qui se el sua
bus, ul plene ordinaret et denqmiriaret bona ad ve- sub noniine ej'us Deo dedicaverat, si solempnitas
stimenta fratrum jam amplius pertinentia, maxime ejus celebrarelur in loco qui esset, ut dixi, Deo ex
quia fralrum numerus creverat sub eo, qui supra- noroine ejlis dedicalus. Composito, ergo ex passione
dicto penso vestiri non poterat., Voluit eliam ita ejus pulcherrimo cantu, eum anlyphoiiis et respon-
ordiriare,. ut illa vel illa curia non demembraretur soriis liymnisque duteisonis solempniler celebrari
de censu sive de annona sua, sed qtio servire dcbe- ejus festivitatem apud nos instiiuil, staluto fralri-
ret, lola inlegra serviret, ut si quando carum teni- "' bus die ilia reditu in fefectorio uJlra commune re-
pus accideret, officiatus de annona se plenius juva- iectionis, sicut sos' supra ini.epislola lejus scri-
ret, et si.annona vile venderetur, census esset qui pium est. I
ei succurrere posset. Dicebat enim iiullum officia- 8. Molendinum de Gtirsemdrul. 300 ralione di->
tum de aliqua curia posse prolicere, cui aut census ctaute duos modiosfecit solvere arapliusquam an-
, de ea aut annona deesset. Itaque Provin sicut erat tea solveret, al.erum sillginis, aiterum frumenli. In
: advestimenta fratrum dimisit,. et censum de Alost die sancti Quinlini dimidium
siliginis conslituit pau-
; et secclesiam de Pirges et ligna et prebendas ser- peribus ad domum elemosinariam, alterum dimi-
'vientium, sicut invenit. Censum autem deseeclesia dium similiter pauperibus ad eandem domum in die
<!eGuebechem et de secclesia de IDunch, quoniara sacralionis suse, sic ut post suum decessum trans-
tillse islse majori parte ad abbaiem perlinent, in ierretur ad anniversarium. De altero. modio fru-
maniim retinnit superius dicta inientione.. Yillara menii constiluit, in die feslo ejusdem sancii ut si--
,vero de Sesninc cum secclesia, quoniam studio suo mila excuterelur, et panis ponderis duarum .mar-.
et Iabore eam maguo et gravibus expensis reacqui- • carum et dimidise darelur inde singulis fratribus
sierat,.ad vestimenta fratrum statuit, et villam de „ super panem suum eolidianum , de reliquo fariiisa
Siades absque secelesia et molendino Remigii in panis fieret communis, et singulis camerariorum et
censu et arinona. Si igitur diligenter computave- servientium iu curii unus darelur ejusdem ponde-
ris, invenies quod ad vestiarium aliquid plus perli- ris. Similiter de alio modio in die suse sacraiionis,
iieat quam valens 30 librarum, de quibus 10 su- et cum defungeretur ad diem anniversavii.
peradditse sunt quseprius non erant. 9. Bonarium 306unum terras juxta eulturam no-
7. In villa s08Ham (357) quse est in Texandria stram versus Mergueles Gueinrico cuidam",subvil-
mansum unum habebat aecclesia, solventem 50 de- lico noslro, conquerenti, qnod -injusie esset sibi.
naries. Quem quoniam multi querebant in feodtitn, stiblatum, vestiiuit ea conditione, ui 12 denarios
et nos ibi nichil amplius habebamus, limens abbas singulis annis inde persolveret villico de curti no.
fiodulftis, ne post se aliquis veniret, qui illum in stra ad opus servientium, scilicet cocorum, pisto-
feodum alieui daret, sieut sibi quoque prope conli- rum, lautorum et aliorum de curia nostra, ut die
gerat, convocavit majores secclesise tam delaiciset feslivitatis sancti Quinlini 6 inde denarios ad bi-
clericis quam monachis, el 50 illos denarios in fe- bendum sjmul haberent, 6 in die ordinationis ejtis,
stivilatesancti Joliannis solvendos priori constituit qui C, cum defungerelur, transferrenlur ad diem
fratribus ad servitium eorum in festivitate sanctse D anniversarii ejus. Ante occidentalem curtls nostrse
Marise Magdalense,ut facerent festivitatem ilJam in porlam inter superius molendinum et viam publi-
albis, quam-prius vix in tribus lectionibus facie- cam, quse a ponte dirigilur ad sancli Gengulfi a_c-
bant. Addiditetiam ad eandem festivitatem solem- clesiam, tab.ernula est facta ejus tempore super ri~
pnius celebrandam 30 alios denarios, qui veiiiunt vuir. juxta pontem , cellerarii Jabore, suiiipiiinis
. <le Guebechem, de loco ubi olini camba exlilerat secclesisestiper nostrum dominicaie, decujuscentu
et modo slaltis curtilicius est. Cumque legisset in sive reditibus — "potest eni.m interdum corr.mutaii

VARIJE LECTIONES.
803quw sequunlur usque ad curtilicius est desunt D. "" sicut — est desunt D. 30Sin rasura i. m qvm
sequuntur usque.ad ciphos fratrilius desunt.D.
miM..
(555) Num Montenaken haud piocul a Landen? (557) Hamme Lovanio vicinum.
(356) Laer in vicjnilateLandeii. (558) Doriali Vita S. Trudonis e. 15.
 1-55 GESTA ABB. TRUDON. — L!R. X. — CONTINUATIOI. 154
sic vel "sic, ut solvat plus vel minus —constiluil A runtab uiraque parte ingressus canceTlianie altare
cellerario, ut emat in j-efeclorio coclearia et cop- beati Remacli. Ubi abbas Rodulfus dum.infra $la-
pas (559) et ciphos fratribus. gnificat et sequenlem antyphonam baculo paslorali
10. Igitur inier isla recolligenda et illa acqui- innixus caput, quem ambabus junctis tenebat ma-
renda et singula ordinarida durii miro ardore desu- nibus, ad altare staretversus, amarissimum et pro-
daret, non deerant illi maxima. Iribulationes. Per- fusum profudil fonlem lacrimarum pro' sua necessi-
sequebalur enim eum inhumane advocatus noster tate qua percgrinabatur, revocabatquesossepe beato
comes Gislebertus, et plurimum advocatrix comi- - confessori Remaclo ad memoriam eam quam ipse
tissa Gerlrudis, conjunx ipsius, ila ut<nichil aut senex et bealus Trudd adolescens viventes adhttc
permodicum ei relinqueret de omnibus reditibus ad in carne habuerant simul amicitiam. Piaetiam ex-
ecra pertinenlibus,' preler communem victuin et prohraliont. objiciebat ei Gonsilium, pro quolradi-
vesiitum qtii debetur. fratribus. Vetus aulem boc • deral beato prolhomartyri Stephano Mellis precla-
odium exordium habuit a tempore abbalis Theode- rse beredilatis suse atque familise magnum el illusife
• rici, propter quem frequenter et conslanter eis monimenlum, cnm non esset modo presul in urbe,
resliterat tetnpore prioratus sui, et cum modo fa- qui succurreret angustiis nostris et miserise. Quicl
clus esset abbas, forlins et fiducialius pro posse et " plura? Audivit pius confessor tacitos gemitus me-
ultra posse resistebat, ubicumque jura secclesiaeeos rentis cordis illius, vidit profusos per baculum us-
jnfringere videbat. Propler quod tantum in eum que in pavimentum lacrimarum fluxus. Non solum
proeessit fseminea procacilas, ut misso ad eam ali-, igitur ab insidiantibus abbati disposiiis lalronibiis
quandopriori-nostro Guederieo ardenti ira citm ju- eripuil eum in itinere, verum precedens eum vere,
l-amento minaretur, nisi eliam communis viclus et vere precedens eum poienti virlute, causarii ejus
vesiitus abbati tolleretur, quod eis suusnon relin- effici-citer Metlis egit, non cum episcopo Alberone
queretur. secundo (561), sed cnin bealo prolhomartyre Sle-
11. Interea abbas claustro clausus tenebalnr, re- phano atque cum heatissima Dei genitrice Mana,
levans sibi ocium et tediumleclione, prosa, melro et' cujus oracitlum in ejusdem prolhoniaiiyris seccJesia
canlu, quasiqui non habebat.nec audebat quo pro- gloriosa frequenter illuslrant miracula. Narii anU.-
grederetur. Desperans tandem de auxilio hominum, quam abbas reverterelur a Meltis Stabulaus ad
convertit se ad divinum disposuitque iter saum beatum iterum visitandtim et orandurii Rcmaclum,
Mettis infra dies paschales(_.i-. 1114, Mart.19), non in itinere nuntiatum est ei, quod mortua essel illa
ad aliquem dominum suum in carne adlnic positum j. superius dicla advocatrix, etipsius et secclesisep.i-
episcopum, sed ad beatum prolomartyreni Stepha- maxima perseculrix [an. 1114). Advocatus autem
num, specialem post Deum _ecclesi3_nostrse domi- Gyslebertus, qui inimicissimus ei prius fuerat, re-
num et palronum. Ubi cum ante pares-Melensis. verso a Metiis staiim obvius ivit amico vuliu et
secclesise,monachos, clericos, laicos, causam-itine- supplici, et quicquid in eum deliquisset amodo se
ris sui et angustiam perorasset, riullumque posse ab libentissime velle emendare promisit. Sed neque hic
illis fieri auxilium videret, converlit se Jacrimabili- adhuc continuit sebeatus Remaclus. Nam Heriman-
ler per octo dies quos ibi fecit ad beali prolhomar- ' nilarum et Herimanni mnltos ct maligiios et sepiiis,
-lyris suffragium, frequentans reverenler parvulum redivivos in abhatem conatus"potenier conirivit et
quoddam beatse Marise sempef virginis iri eo mona- ab omni spe decidere fecit. Qui videlicet Heriman-
slerio ora.orium,'tanloque profusiori corde'causaiii nus ad SanctumiSymphorianum in silva supra Leo-
siiam illis agendam commiltebat, quanlo se pro- dium juxta Clarum moniem (502), sicut ante, se
pulsius humano destitulum auxilio considerabat. eontulit, et ab' inguine infeiius gravi inlirmilale
12. Sed dum illuc transiret, in monasterio beati correplus,^privalus est omui gressu. Longo 1itaque
Remacli 307Stabulaus nocte una habuit bospitium. cruciatu ibidem mortuus est. et sepulms (an. 1114),
"
Celeberricna erat nox illa solempnitatis institutse D prius lanien, quantum fieri potuit, per iiUernunlios
prci eo quod beatiis Remaclus reacquisierat sibi Malr abbati et secclesise reconciliatus; sex quippe annis
mundarium (560), quod Anno archyepiscopus Colo- postea vixit quam ahbas Rodulfus in abbatiam in-
niensis susceperat de manu- Heynrici imperatoris travit, quo vivenle alter nimquam absque pertur-
•qui Leodii obiit. Poppo secundus lunc temporis ab- balione' fuit., Ilic et talis finis extitit Herimanni,
bas ibi habebatur, simulque et Prumiensem tenehat qui unus et ultimus fuit quatuor illorum ventorum,
abbatiam, quas quam irrevocabi!iter_ dUapidaverit • quorum turbinibus agiiati frequenler. usque ad cce-
dicere, hic mei non esl proposili." Nocte illa ad pri- los fuimus, et depressi ttsque ad abyssos descen-
mps solempnes vesperos ambo abbates albis et cap- dimus.
pis preciosis induli, positis sedibus festivis sede- 13. Defunctis Herimanno et comilissa aljqiianiula
' VARl__i.LECTIONES.
307S. Trudoni,s D. 308deesl 1*.
,->-" NOTiS.
(559) Vas poiormm. (,.01) Imo quarto_
(560) Malmedy. (562) ClerniouL
 153 RODCLFl ABBBATISS. TRUDONIS -150
pax abbaii et a.cc_esi_eest reddiia, et quoniam de A nomine Ruzelsa,quas suis sumptibus ununi pylarium
reparando mniiaslerio proplervaslilalem ejus despe- prima ca.pitedifieare.Ca.pil, erexit, consummavil;
rabal, et manus apponere propter pauperialem nort Deus309retribualei sancti Trudonismerilis.Hancimi-
audebal, convertit se ad edificandam quartam par- tatus quidam Libertus, de liac majori curte nostra
tem claustri versus aquilonem ex ,Iignorum materia, villicus, aliud juxta eam incepit et consummavii.
. sicut erat pars illa quse ad orienlem respiciebat, Post islos oppidani noslri de suis fralerniiatibus
cum prius amba. vix clauderentur sepe htimili et quatuor inceperunt pylaria, et duo reliqua sunt
veluslate discissa. lllam versus orientem hahebat imperfecla. Perpendens ergo abbas Rodttlfus, quia
pro fralrum dormilorio, versus aquilonem pro in- volunlas Dci eral et sanctorum, spiritu rccepto,
firmorum.donio, suhqtte uno ipsius teclo domus eral aliis inlermissis, ad iUud lanlum opus noa segniter
.lavalqria, domus.elemosinaria et curticula (305) ante se accinxit. Itaque pylariis tanlo. labore et consiiiura
, ctim posticio. Exilus tle clauslro et inlroitus pulcher, erectis, qualem nemo novit qui non inlerhieril.in
, etamplus, in quo mandatum (504) pauperum agebalur . brevi lcmpore de cboro usque ad turrim utrosque
et curticula anle poria claudebalur; superitis grana- parieles navis secclesisepsene usque ad consumma-
rium, inferius duse camerse, una in qtia vesiimenta lionem perduxit.
fratrum camer.irius reponeret, alia in qua consue- 1" 14. Sed diabolus crescenli invidens operi, cum
reninr. Deinde domiis infirmorum habens fumariam turbatis regni principibus adversus imperalorem
sive focariam, capellulam, lohiam (565), cameram Ileynricum qnartum videret locum impediendi opas
dispensatoriam, cameram privatam aliamque priva- nostrum.partes fecit; elpropler comitem Gysleber-
liorem, orlum (560) ante eam poslibus,, labulis, lum, advocalum noslrum, imperalorem desererg.
spinis niunitum, ut essel ex aere et viriditate inlir- nolentem, et ducem Godefridum Lovanienseni im-
tnorutn aspectibus refrigeriurn. De domo illa, quse peratori adversantem (567), irrnplio facta est ab_eo
prius eratquasi carcer infirmorum, fecit cervisse et in oppidnm noslrum. Nam stolidus populus preler
vini cellarium, alque a dexiera introeuulium aplum corporum communia arma et pectora stulte audacia,
hospitibus prepositi habitaculum. Quse jirius cella- nulla preparaverat adversus eum repuguaiionis ma-
rium fuerat, fecit pulchram el amplam sibi et ma- ehinanienta; fossatum oppididelrilumeldirulumet.
joribus hospilibus caminatam, habeiitem ab utroque plus quam centum locis pervium, porla nulla, ierra.
Jalere duas alias usibus hospitaniium necessarias, loco ponlium conlinua, ligna per slrata nulla trans-
ex quibus aptris et secretus in monasterium esl versa. Slulle lamen audax et male anle seeurus
introitus, interclusa manica a moiiaslerio, factoque populus rtiit ei obviam obduralis pecloribus, contra,-
in ea ad litulum sancii Lamberii martyris oratorio, que omnium hominum spem diu neintraret virili ei
hospitibus volentibus missam audire vel dicere con- manu obstileruni, et bis et semel violenter ingres-
gnio. In pariele hujus manichseversus monasterium sum bis et semel, iacta magna strage corporum
est feneslra ab ulraque parte vitrea, quse lumeu eorum, cruento vesligio ejecerunl. Sed lerlio pre-
fundit et in monaslerio el in hoc hospitum oratorio; valentes hosles mulliludine et securiores nosiris
lumen hoc procural cuslos de 5 solidis qui veniunt ierreo tegmine, compulerunt nostros inlra alrium,
ei de secclesia de Alost. De hoc qnoque oralorio esti . quod lanlum iiiunierant contra eum. Slalim omne
jntroitusiiialiam caminalam, quamipse abbas Jalam . oppidum usque ad 15,domos igne fuit concrematum,
et altam similiter hospilibus edificavil cuin necessa- quse 310paludis benetieio remanserunl. Interea milL-
riis ejus appendiciis, ul non baberent fratres inquie- tes circumquaque discurrentes omnia noslra. diri-
tudinem de hospitibus in clauslro, neque necessila- piunt, non ainplitissecclesiisquain domiciliisparcunt,
lem exire propter eos, sicut ante solebant, de suoi maneque abeunies, quicquid superesal depopulationi.
refeclorio. Suntet airia etporticus aule has uiras- igni tradunt, omnes noslras villas,. quse illi super-
que caminalas, el viridiarium spaciosum et delecia- fuerunl incendio suos mancipare fecit dtix suo suo--
Jiile hospitibus, cum pluribus lignis diversos fructusi JJ rtimque servitio. Quamnostram Galamilaiem, quam<
ferenlibus. De quibus psene omnibus nichil invenil, tristi metro bis deseripsil abbas Rudolfus, prosa bic'
. nisi silum horribilem et dirulas macerias, quandoi ilerare ociosum duximus. Hoc3Ii tantum hic de eo
abbatiam est ingressus. Et com de reedificaliones attingimus, quod mullam peperit ei indignationem
inonaslerii propler horribilera vaslitatem ejus, ul| el fomilem odii apud eos qui erant ducis, quoniam
dixi, desperaret, et propter lenuem secclesise sub- in eum inveclive verilalem expressil.
stanliam accingere se ad lanlum opus formidaret;; 15. Ttinc' iniermissuin est opus monasterii, cum
inspiravit Deus cuidam malron:e de oppido nostro3 ea ipsa die, eadem hora, qua cremabatur oppidum,
VARI_E LECTIONES.
302Deus — meritis desunl D. s'° quai— remanscrtinl desunt D. 3" Iioc — exaressit desunt B.
NOT.E.
(-.65) Airium. (507) E parte -innjnralorum prineipnm stetil cum
(364) Abluliopedum. Fredcrico itrthicpiscopo Colonieiisiel Heinrico duce
(565) Porticus. Limbtirgeiifei, icstante Ekkehardo Uraug. ad a.
(366) i. e, hoiiiim. 1154.
157 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. X. — CONTINUATIOI. 138
operarii starentadhuc superassurgentema" murum, Ariis j mane ante solis oftum, vespere usque post
jamj'amqueposituri supremo operi eictremammanum. occasum, ad instantiam operis urgens eos, hinc
Videntes enim gravissimi ignis magnum periculum lapidi hinc lignb occupalos. Tolos igitor parietes
super chorum, super absides; super cstricelluni, monaslerii anno illo usque ad turrim persequavit,
celeriter se transfudefunt, et cum magno vilse. suse et trabibus supra compositis. fere percooperuit,
periculo et intolerabili sestu atque ardore partes modico superexslanle, quamvis illud idem non
illas ab incendio eripuerunt. Nam multis in locis de cessaret colidie strenue eonsummare. Tunc landem
-t*ctura sub pedihus eorum flamma erumpebat, et fracta est ab ipso capellula, quse supra sepulchra
dorso atque capitibus minaciler desuper allambebat. sanctorum Trudonis et Eucherii fere liiginta annis
Gratias Deo, pars illa evasil ab incendio, non lamen computruerat, el circumdata stinl sepulchra eoruni
sine aliquo in diruplione leclorum dampno. Annus • inferius muro, superius quadralis labulis qtiadra-
quo hnec mala nobis acciderunt annus erat incar- ginta preler aditum 313 versus allare insiiis, ligno
jiaiionis Domini 1114, ordinalionis abbalis 7, -14 operoso, duplici ordirie. Circuibat hoc opus sanclo-
Kalcinias Angusli, feria 2, messe malura, anno a rum corporibus reverendum minor cliorus" valde
eoncremaiione monasterii et claustri sub Lanzone et decorus, et invalidis fratribus ad sedendum aptus,
Luipone de abbatia contendenlibus 29. (568), a B ' et ad venerandametorandam pfesenliam sanclorum
concreinatione oppidi, quse facla est sub Heynrico corporum. Per duo utrimque osliola inlroitus erat
Leodieuse episcopo et per eum 50 et plus modico per minorem chorum ad altafe et sepulchra sancto-
(509). rum, valvis duabus ferreis anleallare inlercludenlihus
16. Dux Lovaniensis, licet mala ista omnia nobis populumet fratres, si quando cantalum aut oralum
propter advocalum nostrum Gyslehertum fecisset, procedere vellent manifeste aut occulte ad altare et
su corpora sanctorum. Muro itaque monasterii et
majora 'tariienadliuc minabatur, nequebona seccle-
sise solvenda ab invasione, nisi prius fossatum atrii, tecto gravissimis sumptibus consummalis, fecit illud
ab ObbertoLeodiensium -
qund contra eum elevaverant, reimplerelur. Quid solempniterdedicari episco-
mnlla?Qnod stnlta facluin erat temeritate, ul ita po in gaudip et gloria magna anno ordinalionis suse
dicam, defeclum est trisli necessitite; fossatiim atrii abbatis videlicet 9, ab incarnalione Domini 1117,3
repletum est. Tuncabbas Rodulfus a lurre mona- Kalend. Octobris, ab eo quo crematum fuit32 (370)^
sterii per elreuitum versns aquilonem usque ad por- , " cujus latus unum ad levam, invalidis fralribus
tam curlis, quse fespicit ad orientem, cuniultim atl sedendum et ad niissiis audieiiduin esl cou-
gruuin, reliquum, qttod est versus dexteram,
grandissimse fosssonon exlerius sed inlerius sparsii, G . atl conlessiones autiicnduni et sqliiarias ora-
propter magnum precipitium, quod ea parte cuiiis tiones exsolvendum consiat esse opportiinuiu.
itilits deformiler habeb.it, Forlam quoque, quse Hwc interpolalor, Iribus lineis erasis.
Tespiciebaf ad aquilonem, transtulil juxta molendina 17. Reliquise vero quse in allaribus et in quibus
ad occidenlem, in qua oommoda planitie, videlicet altaribus positse sunt, ita habentu.r : Principale
inter porlam orienialem et occideiitalein, pulchro altare, post beatam et gloriosam semperque virgi-
niodo ordine sunt positse necessarioe curti of_icin__: nem Dei genitricem Mariam, est coiisecratum.in
Orre.i duo, domus dominicalis, vasta habens per honoresanclorum Quintini elRemigii, qiiibusbealus
circiiiluni sui slabula equis supervenientium hospi- Trudo primum a se factum monasterium dedicavit,
tum necessaria, duse domus pauperum, allera sesti- in quo conlinentur reliquise istse: De corpore sancti
valis ad habiiandum, altera hyemale cafefaclorium Adriani marlyris, de sepulchro Domini, de columna
ad reficiend.um; percircuitum ortus amenus, pomo- Domini, de spinea corona Domini, de oliva Domini,
rum herbarumque commodus usibus, deinde pistri- de sancto Theodoro marlyre, de 31"sancto Apolli^
niim, post bracena, posteam divitibus bospitibus nare maiiyre el episcopo, de sancio Nazario, de
coquina,- quse cum expedit fralribus est domus sancto Georgio, de sanclo Maxelende, de.sancto
lavaloria; in medio et anle istas officinas puteus, I)€hristoforo,
; de vestimentis sancti Stephani protho-
utilis curti ad omnes aquse usus. Igitur repleta atrii • mariyris et aliorurrimultorum. Allare quod estTetfo
fossa el pacata ducis ira, recepit _ecclesianoslra sua majus altare est consecralum in honore sanclorum
bona vacua et post multos annos inulilia. Deinde Marlini episcopi et Chrislofori martyris, in quo
sequenti anno tam ardenti animo ad reparandum continenlurreliquise istse: Devestimentis sanctorum
monasierium abbas Rodulfus se ccepit aceingere, Trudonis et. Eucherii, de sl° lecto sancti Othalrici
quod, ut iia dicam, vix meditullio noctis poterat re- episcopi, de reliquiis sanclorum Clirislofori, Pan-
quiescere, quin ipse semper adesset presens opera-' craiii, Vicloris, Rumoldi marlyrum, Bavonis con-
VARIJE LECTIONES. '
312assurgentem—super desuut D. S13 preter adilum desunl D.' 3"aull*. 31" dc—niulKinim desuirl D.
,le de — Christofori desunt D.
NOT^E.
(568) Imo 50.
(309) Imo 29. Confudit auctor ntimeros; cfr. supra II, 13; III, 6.
(570j Et hi luuneri justo uno minores smit.
 459 RODULFI ABBATISS. TRUDONIS m
fessoris et aliorum nmllorum. Altare in dexlera A , 18. Dictum 3S!0 est superius
(57i) de numero cam-
parteest consecralum in honore jsanclorum Johannis panarum et dulcedine sonoriiatis earum, sed omis-
bapiisioe el Joliannis evangelista., in quo coniinentur suiii est de vocabulis et ponderibus earum qnas fecit
reliquise isise: Delecto sancli Johannis baplislie et . 321novas fundi aut.veteres renovari. JPrimafacla est
. de spelunca ipsius et de aliorum multorum.-Altare de4cenlenariis et aliquanlo plus, scilladulce sdnora.
in sinistra parte est consecratuin in honore sanclo- Secunda de 21 in honore sancti Eticherii, et eam
rum aposiolorum Pelri et Pauli et aliorum omnium ; appellavit Aureliam, quam el benedixit. Terlia de
in eo continenlur reliquise istse: De corpore sancti duobus centenariis quam appellavit Filiolam; hsee
Amandi confessoris et sancli Valentini martyris B" sanclic Marise dala est adparrochiam. Quaria de53
et sancti Laudoaldi confessoris, sancli Firmini mar- centenariis in honore sancli Quintini martyris ap-
tyris et aliorum multorum. Allare ad sepulchrum pellata cst Quinliana. Quinta Remigia in honore
beatorum Trudonis et Eucherii in mitiori choro esl - sancti Remigii de 7 centenariis. Sexta de 6 cenle-'
consecratum in eorum honore; in eo conlinenlur nariis dicta esl Benedicta ad honorem sancli Bene-
reliqnia. islse: De capillis sancise Marise, de vesti- dicli. Sepiimam de 8 et amplius centenariis vocavit
menlis sancti Jaeobi apostoli Domini, de reliquiis Angustiam, quia in tempore illius angustise facta
sanclarum undecim millium virginum, de 318vesti- •B fuit, quo lota villa nostra et ahbalia per ducem
menlis sancii Rumoldi martyris, de reliquiis sancto- Lovaniensem Godefridum combusla aut invasa fuit.
ruiri apostolorum Peiri et Pauli et Thomse et alio- Octavam faclam_de 6 et amplius centenariis vocavit
Tum mnltorum. Altare in dextera parte ad introitum Drudam in honore sancli Trudonis, quse bis fusa in
nionasleriiestconsecratum in honore sanctiLeonardi dulcedine sonus nulli aliarum compar fuit. Nona
et-sanclseGerlrudisvirginis; ineocontinenturreliquise . vocaia est Nicholaia, quse 20 centenarios acl ignem'
ista.:Decorporesancta.Gerlru'diselaliorummultorum. • habuil, sed nescio quantum superexcrevit.- Decima,
Aliud contra islud altare in sinistra parte est conse- qnse propter preciositaiem suam missa est Mettis,
craium inhonore sancti Lamberti maiiyris; in eo con- 4 cenlenarios habuit, quam Stephaniam vocalam'
linenlur reliquise istse: De capillissancliLamberli beato prothomartyri Stephano dicavit. Undecima,
episcopi el martyris, de sanclo Georgio martyre, de quse iranslaia fuit ad seeclesiam sancti Geiigulfi, 4
318corpore sancti Germani episcopi et confessoris, nichilominiis centenarios habuit, sed non fuit similis
de corpore sancise Gertr.udis virginis, de sancto preciositatis. Dusescillse in refeclorio ei cymbalum
Vincenlio episcopo et martyre, de sanclo Mauritio in clauslro bis fusum poitierunt habere ad ignem
martyre, de capite sancti Vpolili martyris, desanclo P dimiditim cenlenarium. llla qua. peudet super cho-
Inn.ocentio maiiyre, de sanclis Marcellino el Pelro, rum habuit plus quam cenlenarium. Iste simul
de sanctisinnoceiuibus. posilus numerus facil centenarios 115 et dimidiuiiu

EXPLIGIT BECIMUS^ INCIPIT UNDECIMUS.*

4. Arile hos consecrationis monaslerii undecim. nalibus, episcopis et presbiteris, diaconibus et

annos, excommunicatus obieral Leodii Hcynricus omnibus clericis Romanorumque nobilioribus et po-
imperator, filius Heynrici filii Cunradi imperaloris, ptilo innumerabili, fidem subilo rupit, sacramenia
regnoque el atrio privaius erat propler dissensionem inlerposiia poslposuil, dalos obsides vilipendit,
iiiler ijisiim et aposlolicos Romanps de investiluris manusque sacriiegas tam ipse quam sui in domnuni
episcopatuum per aimlos et baculos de manu impe- papam, christum Domini, injecil, el in omnes qui
raloris, et propler symoniam quam de eis faciebal. capiia vidtbanltir esse secclesiasiici ordinis aique
Regnabal aulem pro eo filius ejus seque Heynricus Romani populi cuslodiaque conclusil (an. 1111,
vocatus, qui cum Romana secclesia palrem persecu-. j. Febr. 12). Ibi quod quisque suorum potuil de iiisi-
tus, regno euni privaverat. Hic cum regr.are ccepisset, gnibus Decclesiaslicis,sibi rapuit.tam in auroatque'
et potenlissime atque robustissime. in regno confir- . argenlo quam in cappis et casulis, sicul unaqiiasque
malns essel, in illud ipsum incidit, in quo pater a_cclesia allulerai adornatum processionis (572)..
secclestamoffenderat, et pro quo sentenliam priva- Quid longius protraho? Tandem gravi necessilate et
lionis acceperat, majoraque salis atque nefanda lameiilabili re compulsus, domntts papa non prople»*-
cominiitere non perliinttit. Nam cum Romam venis- se [anttim, quanlum propler Romaiiorum.nobiles et
sei, et ad gradus beaii Petri apostoli processione cardinales suos, episcopos, presbiteros,' diaconos,
suscipiendus esset a domno papa Paschali el cardi- qui secuin crudeli clausura tenebiiiUur, exiorquenti.
, VARIiE LECTIONES.
E17 et—multorum desunt D. 31Sde—multorum desunt D. 319 reliqua desunt D. 32° Sed dicamns
de campanarum vocabulis D. Apud D. hmc legunlnr snpra IX, 25 post lieri noii possent liodie. 3E1 feci
D. ei sic deincepsprima persona usus est.
NOTJE.
(57!) IX, 25.
(572) De hac re nihil legiturin Annalibus Romanis aut apud Ekkeliardum Uraugiensem.
101 GESTA ABB. TRUD0N.— LiB. XI.— CQNTINUATIOI. 162
magis quani pelcnli imperalori-consecralionem A telaia fuit, donec traheretur Coloniam conventos
imperialem se daiurtim concessil (Aprit. 11), et pra- Leodiensis (578) (Mai. 25), cogente auclorilale me-
vilegiuni potius qiiam privilegium (375) de inve- tropolilani, seilicel Friderici archyepiscopi (379).
Stiendis abbalibus el episcopis. Neque ibi quoque ausus est defuisse domnus abba3
2. Hoc trisii nuntio el pollutafama pervolante ad Rodulfus, cavens sibi seinper solliciiissime, ne
Gallicanam «cclesiam, sine omni mora faclo con- inobedientia ferirelur, sicut ne excommunicatorum
venlu (574) (aii. 1112, Sept. 15), imperatorem communione maculareiur. Eleclus est igiluf ibi8S*
excommunicavit, et quod sub tanlo saerilegjo el domnus Fredericus (580), majoris secclesiseLeodien-
violenlia factum fueral dampnavil. Domnus vero sis major prepositus el archydiaconus, ilque Remis
papa quod in re.conciliatiohe imperalori promiserat a domuo papa Calixto sacratus (Oct. 26), elAiexan-
non violavit, sed secclesiam"Gallicanam omnesque der cum omnibus suis compJicibus excommunicalus.
filios Romanse a_celesisepro injuria summo ponlifici Siudens breviiali prelerniisi hic,'quanta difficullate,
fact» ciavibus beati Petri aposloli titi non prohibuiu quanio periculo electus et qui elegerunl redierint a
Suspendefetur adhuc hsec iri i.mperatdrem sententia Coltinia Leodium ,'cu'm'a ffajeeto usque ad urbem
apud Germanorum _eccles'iam, tum propter timo- ab utraque parle Mosse acerrimas insidias per
rem, luni .a quibusdam propter graliam. Nec multo dispositas aptis locis militum coplas Alexantler eis
post lempore vocatus est ab ea et missus.ad eam posuisset, qiiibus ipse quoque iiilereral. Tamen pro-
Cono Preneslinus episcopus, Romanse secclesiselega- , tegenle eos Deo sine aliqua lesione urbem inlroie-
lus (575), congregalumque est concilium magnum funl, et exclusum Alexandrum, et Hojo jciisiello
in loco qui vocatur Friselart (576), lam de abbatibus " bbsidione ejeclum, colidie paliebanlur hostem gra-
et episcopis quain de multitudine clericorum et vissimum. Vix landem aliqttando domnus abbas
monachorum (an. 1118, Jul. 26). Cui propter obe- Rodulfus ab boc redilu post SS6 mullas frustratas
• dientiam qua vocabanlur non ausus fuit deesse insidias cceriobio nostro incolumis est receptus.
domnus abbas hujus nostri ccenobii videlicet sancti Qtiod non minimtim dolebat advocatus noster Gy-
Trudonis Rodulfus, ne ab ollicio et comniunione slebeiius comes et onmes Alexandri satellites.
ESeclesisesuspenderetur. Excomrhunicalus in eodeni 4. Igiiur excoriiniunicaio imperatore 3!!C Friselart
concilio imperalor Heynricus, sicut et in Gallieana et Alexandro Remis, inter hoc el illud facla esl
_ecelesia, cum 322propter predictam culpam, ttiiri "magnaperturbatio et in monacbos et clericos cru-
piopler lyrannidem quam i_xercebat in'aecclesiiiin'. delis perseculio in lolo Leodjensi epyscopio, qualis
Propier fideles irnperatoris cum multa stiilicitudine f, a tempore Arrianoriim non fuit audila. Alexandii
el tiinore acium et peraclum concilium fuit. Sed et parles juvabal ctim stiis omiiibiisLovaniensis Gorie-
dommis abbas Rodulfus non sine minori sollicilu- fridus luiic .temporis dux, Durachiensis coines Gy
dine atque timore domum rediil, ulpote per me- siebertus, Leodiensis militise signifer Reyner,us, de
dium et ad meditim fideliuni imperatoris. Sicque in Monte aculo (581) comesI.amber.us ,.et paene lota
lurbaioprius regno facta esl salis major conturbatio. familia secclesise cum suis viribus. Frederici paiies
'5. Defungilur pattio post Leodierisis episcopus tuebaiur fralres ejus Namucensis comes Godefridus
Obberlus S23(577) (an. 1119, Jan. 3i). Fit altercatio cum suis sed non oninibus, de Lemhufg comcs
grandis de episcopalu, electionis lamen dies in com- Gualeramnus (582), qui postea extilit dux, deFal-
niuiii prefigitur, infra quem Alexander ejusdem comonte (583) Gozguinus, civilas tola', exceplis
secclesise sacrisla cl' arciiydiaconus baculum et aliquibus, abbates onines epyscopii, de arcbydiaco-
anuluin arripii, iniperatori representat el ab eodem nibus el preposiiis meliores etplurimi, clefusquam
ista
jecipit, invesiitus sic a manu excommunicala de plurimus. Parsilla dicebatur Alexandrina, pars
csse
episcopalu Leodiensi. Pro qua lemeritate et conlen- Trederina. Alexandrini Frederinos dicehant'
tionis erroneo fune prefixa canonica eleclio diu pro- reos regise majestatis el ob hoc eos persequebantur,
VARI___LECTIONES. . _ ' "25
, 3S!tum I*. S23anno Dom. iH9 . "* eodem anrio"interoolalor.
• excidit 1. 1*.
• .- superscripsit
. .. interp. , ...
.3!6 Henrico D. ' ' '" '
NOTJE.
(575) Sunl hsec "verba Gerardi episeopi Engolis- (579)' Sedebat annis 1100-1131testibus Ekkehardo
niensis in concilio Lateranensi a. 1112. Cf. Ekke- •el-annalisia Saxone.
hardus Uratigiensis ad h. a. . , (380) Fraler Godefridi comitis -Namuceiisis. Cf.
• (574) Viennse auctore Guidone archiepiscopo Vita Friderici apud Martene Coll. ampl. IV, 1024 et
Viennensi.-Conf. Mansi XXI, 73. . in Aci. SS. Mai. VI, 725. '* •
(575) Qui jam iu conciiio Bellovacensi Dec. 1114 (581) Montaigu iriter Arsehot etTJicsl.
'-imperatorem excomn)unicavit. . < . (582) .Est filius Heinrici 1 comitis. Limhurgensis ,
(376) Cf. SlenzelH, 550. MansiXXI, 175. quern Ernst II, 250, hoc ipso anno 1119 obiisse
(377) Vide diem in commemoratione iidelium apud meriio eonjecisse videlur. Idem est cujus nomen aiins
Cbapeaville II, 56. De anno , qtiem fuisse 1119 pro- exsliil Paganus vel Paginus, quod occurrit in' Ann.
tant Annales Rodenses, alii vero 1118 Jalso volunt, Erphe.ford. 1129 et apud anualisiam Sax. 1056.
cf. Lavalleyi adnoialioiiem.iii Ernsi Histoire deLim- Vide de hoc nomine Ernst III, 3.
bovrgIII, 4. - _ • (385) Fauquemont, Valkenburg, orientem yersus
(578) l)e'die cf. _Egidium aufesevall. c. 21. a Mastricht.
'
163 RODULFf ABBATIS S. THUDONIS 464
, I.rederiiii Alexandrinos c.umiiiippiatore el Alexan- A'Hoc ei tolum conflaverai advociti Gysleberli vetus
dro excommunicatos et ob hoc in a.cclesiaslica com- in eum et novuin odium et delractio continua apud
munione eos vitabant. Jtaque qtii Romanoeobedien- ipsum tyrannum, sed testis erat qui novit corda hO'
tise sub episcopo Frederico oble^mperaliant, predas minum, quia preter Romanam obedientiam_ non
el direpliones et captivitiUes, ignem et gladium per peccaveriUn illum:
Alcxandrinos colidie suslinebant. Nulli setaii, nulli 7. 0 quotiens fideliores et meliores secclesisedom-
1
sexui, nulli ordini parcere, lolum persecutionis mim abbatem conveneruntjhumillimis precibus et
seslum super secclesias tam -in monacltos quam ele- piis obsecralioiiibtis, pretendentes ei lempestuosi
rieos effundere, vagi et profugi,ilacefi et seminudi temporis teinpestatem, ut promissa sibi prius secu-
mulii lam monaciii quam clerici hac illacque men- ritate, offerri se pateretur a fidelibus viris impera-
dicare. Sicvidimus, sic audivimus, sicscrihiinus. tori, et osculo lantum el colloquio ei commuir.caret,
5. Alexander civitaie et caslellis ejectus sub pre- et sic deinceps pacem et gratiam ejus lam ipse
diclis tutoribus nostro oppido frequenter se recipie- quam bona nostra haberenl. Cumque evincere non
bat, et tanlorum malorum incendium acriter se possent, quia ille conslanter dicebat servandam sibi
agebat. Oppidani nostri omnes illi favorales erant, obedienliam Romanam et communionem catboli-
iilpole semper levissimus ad talia populus. In tota B cam , conviciis affectum aspernabantur, et sinisiris
Brabantia et lota Hasbania non erat princeps aut auspiciis devoventes Jratum solum relinquebant.
doniinus, qui Alexandro non faveret aut eum luere- Nam si quando Trajectum (384) siveLeodium impc-
tur, soliis Lonensis comes Arnulfus inier ntrosque . rator venissel, vix eum tutum po.sse fore intra lem-
medium se agebat,-Frederico tamjen magis obiempe- pli quoque nostri parietes amici ejus cfedebani;
ran.s ex donmi papse obedientia quam Alexaiiuro ex quod et Alexandrini plurimum concitafcsiii, Ipse ta-
imperalorls violenlia. In medio nalionis tam pravaj men nichilominus quanlum vaJebat ab secclesia no-
alque pervers_3, in multa spiritus nostri augiistia et slra eos arcebat, el si qiiinido ad urium allarioruni
carnis nostrse amara peuuria., licet depredala, licet nostrorum ab uno suoruin Alexandro missa canta-
af-licta, servabat lamen secclesia noslra cum domno retur, iiullum noslroruni missam ibi cantare permit-
abbate obedientiam Romana. secclesise, et inconta- tebat amplius, donec bcnediclione dala ab episcopo
niinatam se custodiebat ab excommunicatorum com- Erederico reconciliaretur. Preteribant dies sanclse
munione. Quapropter ira gravissima et odio -into- quadragesimse necnon simul passionis dominicse
lerabili atque rapina in domnum abbatem Rodulfum (1129), et lota secclesia nostra cum domno abbate
et in noslros et noslra omnes ferebanlur, quicum- agonizabat vehemenler in liac passione. Nil nos
que imperatorem et suum Alexandrum seque- juvare poleral, quod consilio et multis precibus
bantur., fideliunj secclesisepacem et securilalem tam nostri
_ 6. In lempore illo el in diebus illis scripsit dom- quam bonorum nostrorum credebamus fnos redi-
nus abbas Roduifus epystolam ad ipsum Alexan- misse 24 marcis a Loyaniense, 20 a Durachiense,
drum, et aliani ad quendam de silis, redarguens impeditis quaesupererant nobis sub fcenore pro hac
eos cum magna liberlate animi et conslanlia el ' gravissima nobis exactione. Inimici Dei el sanclse
auctoritate de illicita ejus invasione ei de lyrannide secclesise mentiuntur proniissum, rumpunl lidem.
quam in aecclesiam exercebant cotidie, ct instruens Venlum jamjamesseminanlurad clausulam, scllicet
eos quse esset cauonica eleclio el ad episcojjatuni aut abhateni e.is eommunicalurum, aut lpco et ab-
a:cclesiaslica promolio el de iniperatoris dono. balise cessurum sive fame cum omnibus nobis in ea
Hse 3" si queruntur, in volumine iopuseulorum ejus morilurum. Atque ad complenda eorum longa desi-;
invenienlur. Sed quid ? Non mutavil _Elhiops pellem deria hujusmodi est eis occasio suborta.
suam neque 388pardus varietatem. Intcrea Lova- 8. Infirmata malrona de majoribus oppidanorum
niensis dominus villas noslras el | secclesias el quse- propinquabat ad mortem; spes vivendi nulla eral.
cumque de nostris dominio suo adjacebant mililibus n Conveiiiunt abbatem filii et parentes, rogant ut, cum
suisdistribuerat, comes vero Gysleberiusadvoeatus' defungeretur, missam et exeqtiialia de more ei face-
nosler de nostris, quse ei subjacebant similiter fece- ret. Quid faceret? Annuere eis quod jion facitnus
rat. Heynricus castellanus de Cohme, ministerialis erat, eum non decebat; negare causamque queren-
. imperatoris, quse supra Mosellamvidebamur habere tibus dicere, sedilio fulura erat. Quid tandem? Re-
possidebat, quisque dominorum, immo rapiorum, spondit se non audere. Querentihus quare : P.ro ser-
prout eis nostra confingebant. Solum deerat volis vanda. mihi, inquit, sancta communione; sed si vifi
Alexandrinorum et aulicorum domnus abbas Rodul- tantum vellent abesse,presentibus mulieribus mis-
fus, desiderantium eum quandoque rapere et impe- sam et.exequialia non timeret peragere. Suggesse-
ralori dehonestandum pro maguo niunere o_ferre. . runl crebrius eadem, el eadem nichilominus ab eo

VARIJE LECTIONES.
S!JHse— invenientur desunt D. -3SSneqne p. v. desunl D.
NOT./E.
|384) Mastrieht. I .
m . GESTA ABB. TRUDON.—LIB. XI. — CONTINUATIOI. 166
ajiJiertmt. Epyscoptun vero Fredericum ?29 non epi- A , nunc vero magis in iram et furorem propler supra-
scopum reputahanl, sed invasprem et lyrannum. diciam exprobralionem contra eum succensus, duci
Ergone, landem inquiuni, viri excommunicali sunl ? quid eis faciendum sit de abhate communieat, con-
Irailque- recedenles commoverunt sedilionem ma- sultiique accepto secttndo die paschse (Apr. H.) in
gnam in populo, populusque cum filiis egrotaniis ina- alrium aecclesiseveniens, pul .alacampana populum
li'ona.cum clamoso furore querimoniam apuifadvo- convocat. Ubi de illo pariter cceperunt tuiniilniari et
caium faciunt de ipso. Ecce, inquiunt, advocate, patet conqueri, etvicissim favere ejus derogationi. Man-
2
quodpro excommunicalis tamle quam nos habet, quia datus ad eos exire3S recusat; advocalus homines
te duce ivimus Hojum in ducis (585) expedilione. Ob ejus pro pvecepto 333stio iiolentes etim exfestucare
hoc neque nos in communione neque mortuos nostros exfesiticai. Die illa loia satis luibsa actum est in
pxopler nos vult recipere. Salis ntiqtte igiiominiosum lurha. Seqnenii die (Apf. 12) comes Arnulfus de
tam iibi quam duci, qui in medio noslruni securum Los-se interposuii nichilque profecii, cum neque
paleris esse inimicum imperaloris, qui lam ipsum mulari possel abbatis constantia neque dissideniium
quam te et ttos non ttegal se habere pro excommuni- ab eo perlinalia. Itaque defeiigata horum ratione
catis. Monebant.abbalem secreio amici et homines el illorum dissono fremitu, eo res demum relicta est,
sui, ut sallem cum 33°dnobus vel tribus fratribus in B ut aul loco eedendum aut excommunicalis commii-
cella residens convenlum fratrum ad exequias miiie- nicanduni sibi essel. Nec diu liesitavit quid potissi-
ret, et lemplantes eum proposito avertere dicebant mum eligerel. Vir enim prudens citius advertil, ctsi
ei ulilius esse ad horam necessitati temporis cedere, temjioris necessilas presentiam suam secelesia. sibi
quam secclesiam sibi commissam desolalam relin- commissaa omnino deposceret, priori lamen honori
quere. - Sciebat _enim alierulrum imminere, quod el conslantise suse nullatenus debere notam subsan-
aut volunlali eorum aut loco cederet. FJecli non nalionisinferre, nec egregia priricipia probrosb exilu
potuit. corrumpere. Tedebat eum bona a_cclesisecotidie vi-
9. Nunc quoniam sermo de expeditione ducis dere diripi, etab his qui debebimt niillum aiixiliiun
versus Hojum incidit, breviler langam quid fuerit. lerri. Concertabat vero egerrime in mente ej'us hinc
Alexander Hoj'ufricastellum occupaverat, quem in eo fratrum affeclus, quos iniime diligens sine gravi do-
Fredericus episcopus cum fratre suo Namucense co- lore ila desolatos relinquere nequibal, illinc con-
mite Gddefrido obsessum tenebai; nam suburbana servandae catholicse communionis superius Iiberri-
lloyi"3S1 Frederico magis favebanl quam Alexau- me acta constanlla. Sed quid? Zelus a.celesise et
dro (386). Ad quem liberandum dux applicuit exer- magiianimilas honesli forlisque proposili demum
cittim Hoyo ex una parie Mos_e,_n quo oppidani Z palmam hujusmo.di conflictus penes eum obliuuil.
noslri fueruut — et hoc est quod advocalo, el duci 11. Certus ilaque de inconlaminanda fratrum per-
iinproperabant, ut eos ampliiis in abbatis contume- severantia, cessit landem non sine magno ejnlam
liam sic accenderenl, — ex altera parle Mosaede eoruin el meliorum de abbatia dolore, parvipendens
verlicibus montium comes Lambertus in obsidentes presenlia meJioris spei contemplatione. Anno"incar-
caslellum cum ingenti mullitudine irruil. Pugnaium jialioriis Domini 1121 exivil, ordiiialionis ejns
«irimque.acriler est, illinc a duce islinc a Lambeiio 13 (387), quarta feria paschse (Apr. 43), qiiie.fiiit
'Comile, contra ulrosque ab bis qtii erant cum epi- eo anno Idus Aprilis, alque.acomite Arnuifo de Los
scqpo Frederico et" fraire ejus Nainucense comite. boiiorifice conducius, humanissime quoque ab eo est
Dux inani spe frustratus reccssii, comes Lamhertus hospitio susceplus liberaliterque stipendiaitis. Paucis
iii bello prostraliis tle eqtio el viilneralus, caplivus iiaque cum eo Taciis diebus, licel morbo per plures
dticlus Namucumfuit. Alexander obsidionem diu sus- tuiie diffuso capiiis et oculorum tunc gravaretur,
linere non valens et valde expavefactus ex verhis viam tamen versus Flandriam est aggressus, atque
papaeCalixti,-qui ei mandaverat, quia clauderel ei per Lovanium, ubi dominus Lovaiiiensium folia lan-
januam vitae aeternse,nisi cessaret, episcopo Frede- lum dedit ei verborum, inde per Afflingiam (388),
rico castellum reddidit, et piomissa emendatione et pef coenobiumsancti Bavonis landem.pervenii Gande
perpelua cessaiione, in pnplico eonvenlu Leodii ab- ad secclesiam sancli Petri. In illis diebus jireerat
solutus esl ab episcopo Frederico cum paucis adhe- Hafflingiseprifnusabbas loci illiusFulgentius 334(389),
renlibus ei clericis, et doini sedens ad lempns invi- vir cum omni suo convenlu vila religiosus aique
Uis siluit. Nunc ad nurralionis ordineiii revenamur. hospitaliiati deditus; apud Santium Bavonem Guul-
10. Advocalus jam dudum graviler abbati infensus, chricus in providentia rerum lemporalium vigilauler
VARI.E LECTIONES.
a!BAlexandrum D. 33°cum—residens desutti D. a31Hoy 1*. m veriire 1* 333mandato D. m anno
scili_et540 ordinalionis sue in abbaiem illius monasterii interpol. in margine.
' -
NOTJE. ..
(385) Godefridi Lovaniensis (588) Afflingheminler Gent et Brussel.
(586) Cf. dehis rebus Annales Rodenses ad 1121. (589) Quem anno 1120 jamobiisse vultSigeberti
(587) Quarto decimo. Cf. infra quse ipseRodulfus auctarium Aifligemense. Prseerat monaslerio inde ab
de.hisaiiulitin libello De elevalione marlyrum le- anno 1087; cf. Sigeberti auclarium Geinblacense.
gionis Thebifiie.
 ' ' RODULFI ABBATISS. TRUDONIS
f67 168
strenuus, apud Sanctum Pelruni|Gande Arnulfus, ARediit, sed ex consilio Alexandri, licethoc negaret,
qui postea vivens abhaliam reddidifinqtiietatus a abbatiam intrare ab advocato Gysleberto non permit-
f ratribus. Exuberabat lamen ej"aslempore locus ille tilur, donec intelligeret atque probaret. quo animo,
vicluum ct vesiituum tam sanis fralribus quam in- quo sludio causam suam tueretur. Cumque Leodi",
firrnis superabundanti copia, vigebanlque sub eo.in- moraretur, annitebantur valde comrriuiiesamici eo-
troducia per eum religiosa Cluniacensis ofdinis slu- rum, ul pacificarentur. AbbasRodulfus nonrennue-
dia (590). Ab his supradiclis omnibus pia biimanitate bat, sed secundum Deum et animse suse salutem;
et compassione susceplus, postremo remansit Gande Alexander neque hanc neque illam volebal interpo-
sub hoceodem Arnulfo ahbale 33B,doneede lam so- nere 335condilionem. Manebat interim Leodii aptid
lido littore posset speculari, quando Deus imperaret Sanctum Laurenlium; Heribrandusiunc temporis
ventis ej'us et mari. Interim dum ibi moraretur, ma- ibi presidebat postBerengarium (592). Sed cum in-
nus Domini palernse super eutn visitatioriis corre- lelligeret in his quse Alexander querebat, quia an-
ptionem super correptionerii ei apposuit, quia frater guis in herha laterel, atque cognosceret, quia ille
ejus uteriiius, qui cum eo exierat vice famuli sed excommunicalis communicarei, el factus conventus
afffeclugermani, longo languore viia deeessit. Jacet excommunicalorumcommunionecontaminatusesset,
"
sepultus in medio prali anle occidentalem portam dolebat vehementer se venisse, et libeniissime vo-"
nionasterii, quod circumdat undique murus vasti et lebat se absentare, ne cauera sua slrenue acia fusca-
bene composili paradysi; signalur sepulchrum ejus ret vel falsa opinione. Sed rion parum habebat
lapidepolito alque subnigro. Quania constanlia ani- anxielatis et solliciludinis, qtiia neque in FJandriam
mi, qnanta vultus serenitate visitationem illam Do- fedeundi faeile copia erat ei, cum viderent eum sibi
mini ibi susceperit, cum tamencarnis affectu ut dissenlire quorum conductu eo redire haberet, el li-
Iiomo inlus uroretur, mirabantur omnes qui eiiin meret deesse sibi ad victiim peninens, si Leotlii
intuebanlur, maxime ipse Arnulfus abbas, qui omnc diutius remorari necessitas compulisset. ln proximo
genus consolationis affectu et effectu maximo erga aulem archyepiscobus et dux Trajecti debebant
tiim exercebat. Fuit igitur cum eo usque post ob- convenire, ut in pace omnia solidarenl, sub qua spe
itum Frederici Leodiensis episcppi, propler cujus firmanda..337pacis pacilice Trajeciufn venil. Nichi!
Gbedientiam et Romanse_ecclesisecoramunionem su- eorum qusepromitlebaniur ibi actum esi, archyepi-
pradiciam paliebaiur incommoditalem. scopus non venieus venientem 336ducem fruslravii.
12. Eodem anno defungilur episcopus Fredericus 13. Videns igitur-facullaiemin Flandriam rever-
• 6 Kal. Junii (391),.ei Alexander reducitur inurbem tendi minus sibi suppelere, Cdloniam iniendit ani-
a suis et cum suis. Preter eum vero solum, quem " mum ad archyepiscopum Fredericum. A Trajeclo
episcopus Fredericus ahsolverat, ut el Iloyum exiret auiem descendensEyselocaslellum (595), invenitibi
el ah episcopatu cessaret, nullus suorum laicorum majorem preposilum secclesisssaucii Lamberli Aii-
absolutus fuerat, neque lamen ipse eorum commu- dream, qui postea Trajectensis extiiit (594) episco-
nionem in aliquibus devilabat. Videbalur enim tam pus, et cum eo de secclesia majores, qui Alexandri
sibi quam suis, quod omnis contradictio, quse hacte- comniunionem vitabanl. Ubi invicem consolatis et
nus eos impugnaveral, defuncto episcopo Frederico in pcrseveraiuia corroboratis, transivit ad viruni no-
sublata et remota essel. Vocatus ergo ab eo, Jicet bilem Gozguinum de caslello FaIco'moiile,qui et ipse
excommunicalus adhuc, Lovaniensis dux Leodium fautor eral et cooperalor 339Frederinse parti faven-
venit, clerum et populum ci pacificare satagit, et in tium. Qui honorifice habens eum sectim aliquot
pleno convenlu capituli reformat ei assensum ele- diebus, deduxit.euni in Arduennam ad archyepisco-
ctionis. Qui de Frederinis inlereranl silentio magis pum, ubi tunc forte per nemorosa ohleclabatur.
«juam corde aut ore assenliebaiU..Placuit tuncquo- Archyepiscopus de adventu illius gavisus, bospicio
que in commtinieos abbalem Rodulfum revocare, ut et consilio est eum consolalus. Mane aulem facio,
illo ei cooperahte, qui in parle donmi Frederici non- . adveniunt nuntii Alexandri, Heynricus archydiaco-
nullse opinionis ftierat, et archyepiscopo virtute con- nus secelesisesancti Lamberli, filius Cononis comitis,
slantise in persecutione satis innoluerat, ad ea quse et Godescalcus canonicus secclesia;sancti Servatii
reslabant promplius de AJexandro prevalerent. Trajecli, qui eranl de communione Alexandri. Spre-
Seienies aulem, quia pro ijisis minus redirel, liliens vit eos archyepiscopus nolens eos audire proptef
ti sygillo Leodiensis secclesiseeum remaiidaveruiit. commuiiionis conlaminationem; tamen eis et Ale-
VARI_E LECTIONES.
J5S4 mensibus inlerpolator. ssoc. v. i. 1*. 3!7 deest V. 338ven. d. f. desunt D. 339cooplator I*.
" ' NOTJE.
_
veneno necalum esse auctore Alexandro.
(590) Quod faelum est anno 1117; cf. Aiin. Blan-
diniensesMon. Germ.'SS. V. SI592)Annis 1115-1150.
(391) Consentit scriplor Vitae ej'us, sed JSgidius (593) Eysden in dextra ripa Mosseinter Masiriclit'
presevallis habet n Kal. Jun. Epilaphium quod ser- St VlSG*"
vit idem et Annalcs Rodenses 1121 volunt eum (394) Sedit annis 1127-1139; cf, annalista Saxo.
 469 GESTA ABB. TRUDON. — LSB.XI. — CONTINUATIOI. .70
xandro oninique clero ei faventi inde apud Sanctum ^ venerabilis, Reyrnbol.dus preposittis Sancii Jo-
Cornelium (595) diem statuit, ut audiret eos ibi. hannis, et alii nonnulli boni in secelesia teslimonii
Tnterim abbatem Rodulfum secum Coloniam dncit, cum abbalilms. Quid multa? Tandem prociduntom-
et commendat eum Roberlo abbati Sanctse Marke nes coraffijarchyepiscopo et petitam impelrant ab-
Sanctiqiie Heriberti ullra Remnn Tuit.ii (596). Isle solulionem.AIexander interrogatusabarchyepiscopo
Robertus Leodii nutritus fuit in ccenobiosancti Lan- obedientiamprbmiitit.manu sua in manu ejus sacrala
renlii, qnem propler preclaram riominis ejus famam posita. Archyepiscopus per sanctam ei precipit obe-
in sanctarum scriplurarum scienlia archyepiscopus dientiam, ulampliussenon intromittatdeepiscopatu;
sibi assumpseral (597), et abbatem loci predicti con- illeannuit,el qui vidimus.et audivimus hoclestifica-
sliluerat. Hujus viri multa et magna et preclara mur. Sic die iila solulus est ille conventus. Archyepi-
exlanl librorum volumina (598), qua. de divina pa- scopus expertus iri illo conventu quam necessarius
gina exarata reliquit in ;ceclesia; cujus corpus vi- esr-eisecclesi;e abbas Rodulfus, gralissime secum'
veniis (599) nec somno poierat requiescere^ quin illum Coloniam reduxit, donec deliberarct quid de
palpilaret lingua el movcrentiir ejus Iabia in diviiise illo esset aclurus, commendatum supradiclo Ro-
legis meditatione. berto abbali.
14. Neque diiiiiiterftiii,veriit dies positus Alexan- B 15. Nec multa mora interceOente causa exlitit,
drinis (400). Archyepiscopus convocatis majoribus qua majores .secclesiseColoniensis archyepiscopum
secclesiasColoniensis affuit, abbatcmque Iiodulfum adierant, prepositi, decani, cantores et scolastici,
cum Tuitienselndam perduxit. Duobus diebus longa necnon et ahbatum aliqui, quorum unus erat Tui-
ibi altercatio, longa de canonibus dispulalio; ar- tiensis abbas Robertus, qui ad illum convenium
ehyepiscopus Alexandri et suorum communionem secum duxit abbalem Rodulfum. Aderat et Syge-
vitabat, et omnes cum eo qui c!eobedientia episcopi burgensis abbas Cono primus, qui postea Radisbonse
Frederici fuerant. Alexander se absolutum ab epi- extilit episcopus (401). Apud illum decreverat ah-
scopo Frederico et suos clericos aiebat, arcliyepi- bas Rodulfus se mansuruni, quoniam locus erat
scopus non solum Alcxandrum el suos, sed el om- famosse re!igionis,elproplerexcelsum monlem pre-
nes qui erant capila secclesise sancti Lambeiii pro ter monachos amandse solitudinis. Sed divina pro-
excommnnicalis se habere dicebat, exceptis his qui videntia aliter de eo fieri proposuerat. Ecce enim
de obedientia et communione episcopi Frederiei fralres Sancli Panlaleonis adveniunt, et archyepi--
adliuc extra civitatem erant. Taiidemqiierenlibus scopi pedibus provoluti, coram loto conventu se
quare, archyepiscopus respondit : Quia dejuncto et posl defunclum abbatem suuni Herimannum (402)
sepulto episcopo Frederico, ducem Lovaniensem.in C j'am novem mensibus pastore caruisse(405) conque-
capitulum veslrum^" et in «cclesiam introduxistis, runtur, religionem deperir.e, bona secclesise immi-
et cum eo, immo per eum et propter eum eleclionem nuere. Archyepiscopus sine mora optionem dat eis
fecislis, cutn ah apostolico el me ipso et ab ipso vestro - eligendi; pars illum, alia elegeral alium, fceda
ephcopo Frederico ftthsel excommunicalusel necdum coram archyepiscopo inter eos erat dissenlio,; longo
absolutus, et omnes cum eo qui persecuti fuerant mc- enim novem mensiuni spacio magis creverant par-
clesiam sub ephcopo Frederico. Hoc autem lolinsa tes, quain unanimilas convenisset. Ipse qubque
archyepiscopus faciebal, ut, cuni ex hoc convicti abbas Rodulfus pro noslri ordinis reverentia, ut'
satisfacereni, cassa esset eorum electio quam cum eos uniret aui saliem disciplinaie loqui coram ianio
exeommtinicalis et per excommunicatos et propier conveniti faceret, se interposuit el frustra laboravit.
excommunicalos fecerant de Alexandro.Erant autem Archyepis-cojjus semel etsecuudo de concordia mo-
deilla contaminalione lionestse personse secclesios, .nuil eos, et locum dedit consulendi delerioresque
archydiaconus Almannus, archydiaconus Heynri- recepit. Quapropter c-onsiliocum majoribus secclesise
cus, Seyfridus decamis, Sleppo archydiaconus, accepto , placttit in auribus omnium , ul providen-
et multi alii majores atque minores. Cum ar- tiam illam abbali Rodulfo comniilterent. Ille la!e
chyepiscopo erant de aecclesia Leodiensi An- quid nicbil unquam suspicalus, de benivolentia do-
dreas majoris domus preposilus, Emmo archy- minorum primum gratias pronus in terrain egil,
diaconus, magisler scolarum Steolianus, vir vilae deinde renisus esl quantum ratione et auctorilalibus
- VARI^l LECTIONES.
sionostrum 1*.
miM.
(593) Cornelimunsler sive Inden. Reitrage zur Gulich-und Bergischen Geschichte, II,
(596) Detitz. 215.
(597) De his cf. locnin ex libro ejtis De Trinitate (401) Sedehal annis 1126-1152.
Mon. Germ. SS. VIII, 261, ubi et 'Clirouicon ejus (402) Cf.
' Chron. Sancti Pantaleonis apud Eecard.
Sancti
' Laurenlii Leodiensis. 1,927.
(598) Quse parlim" doginalica panim exegetica (405) Vacua erat abbalia inde a 29 Dec. 1120,
edila sunt Moguntise1651 f. - ut ipse prohat Rudolfus in episiola de elevalione lc-
(599) 0biit4Mart. 1155. gionis Thebcea^.
(400' De lioc concilio vide Kremer Acadcmische
PATP.OL.CLXKIII. .. - 6
 ' '
VH P/ODULFl ABBATISS. TftUDCNIS 172
poluit el licuil. Sed dccanus et magislcr scolarum A et Theutoiiicorum disciplinalo ,more. Cum Judeis
majoris sscelesia. Egeberlus, qui postea regularis frequenler lene habebat colloquium, non disce-
facius canonicns alque Monasteriensis esl episco- piando neqne exprobrando, sed dtiritiam cordis
ptis (404), cilo ei occurril ex senlentiis cationum , eoruin palpatu et fricatione qua opus erat emol-
cum pro Romana communione pulsus esset a sede liendo; qii3m ob rem ita amabalur ab eis, ul etiam
sua et sancii Pantaleonis vacarel abbaiia. Cessit mulieres eorum irenl videre etim et alloqui.
lanclem, nichil lamen aliler nisi fratrum loci illius 17.FlticUiabat adhucgraviterLeodiensis secclesia,
consensu el eleclione hoc fierel; et nnanimiler hoe nec cerlam spem ciesignaii recloris habebal. Frater
factiim esi. Itaque mense Septemhrio (die 6); mo- ducis Godefridi Loyanii, Adelbero primicerius Met-
dicum anle naiivilaiem sanclse Maria., sancti Pan- lis, jam lunc mtiltis erat in ore el in dies rumor et
laleonis abbatiam ingressus est (405), introduclus opinio dc ipso inagis accrescehal. Porro sub eo spatio
a majoribus secclesioe Colonietisis, et- cum fesliva 'emporiscaiisaimperaiorisadeocum aposlolico (408)
fratrtim el familise processione susceplus. in pacem el concordiam rediil3V2 (407), ut cum suis
16. JEcclesia aulem sancli Panlaleonis ex privi- imperalor a predicla excomriiunicatione absolvere-
legio Romano anliqiiitiis hoc habuisse dicebalur, uf lur. Alexander inolita sibi prurigine needum dispo-
abbas loci illius sandaliis ei dalmatica uteretur, vi- B sita , sed Lerninis ydrse capitibus circa prccordia
cesque ageret archyepiscupi per civilatem in suis ejus anlielaiilibus, limas aureas aique argcnteas
stationihus; sed Aimo archyepiscopus sandalia et preparat, quibus avarortim inanus etanimos ad sa-
dalmaticam pi'oliibuii, vices vero suas agere per tisfaciendum ambilioni suse acuat. Lcnilus esset ei
slaiiones concessil. Sic usqoe ad tempus abbalis lulibus inslruincnlis asper ei prius aniinns episcopi
Rodulfi permansit, et quia eral ,homo ptilchre, ut Coloniensis Frcderici, sed Roditlfus abbas ttinc
iia dicain personatus, el divino assislens offlciode- Sancli PantaJconis, cum auxilio decani majoris
ccnter sonorus, frcquentabat stationes quas agebal domus Egeberii et eoriim qui eranl de parte defiin-
celeberrime Coloniensis populus:, malronarumque cii, spem vauam anibitiosi hominis prorsns exina-
plurimum devotus Deo sexus. Clerus vero sine omni nivil. ltaque Alexander nbi sepius experilur conalus'
invidia solempne exhibebal ef obsequium, tanquam suos frustrari, ccepta vel dissimulal vel omittil. Fit
si haberel pro oculis ipsum arcbyepiscopum. In tandem de Adelherone Leodii assensus3*3, impera-
brevi el sine grandi labore dilapsum ordinem et tori presenlalnr, dono cpiscopali a manu ejus in-
violatam fratcrnam con.cordiampiilchre reformavit, veslilur, Coloniam consecrandus tlticitur. Exhibent
peroptimanvjue virlutem purse confessionis in fra- se ibi fralres noslri ccenobii videlicet sancli Trudo-
tribus illis invenil, furtivarumque et puplicarum C nis, abbatemque suiim repeiuiit auxilio ajcclesite
vigiliarumet orationum inde.aiigatam assiduitaiem. Leodiensis, advenerat quoque pro eo repetcndo Ste-
Clausam immo serlam januam hospilalitali aperuit, plianus, domnus noster Meiensis episcopus. Grandis
domos-dirulas atque deformes dignas ipsius3V1 ar- erat inter eos pro eo decertatio, alii ul utrasque ab-
chyepiscopi liospitibus atque loci abbaii reparavii, balias haherct, alii ul illam sancti Pantaleonis re-
nichilumquani passus menssefralrum de statuto im- tineret. Nculruin iIII placebat, aniinus ejus ad pri-
miiiui. Inter velus et novum 120 carralse vini sec- mam sponsam redire intendehat. Res eo processit
-clesiseillo anno provenerunl. In hospilibus el plu- iit adhuc investilus sancli Pantaleonis abbalia ad
riunim roonachis et regularibus, canontcis multa nostram honorifice rediret, et libere reinveslitus ea
expendebai, quippe quibus el janua el mensa ejus de qua injuste exlurbaius iuerai atque secure pos-
semper palebal. Mag)ii et eliam majores de secclesia sidens deliberaret secum, quid sibi melius agendum
sancti Lamberti, qui propter Alexandrum adhuc essel. Quod el ila faclmn est. Sacrato episcopo
erant extra Leodium, magnum apud eum frequenler Adelberone (An. 1123) (408), cum eo rediit Leodium,
liabebant refugium ; nunquam tamen egebat, quin refocillalusque ibi pauxillum, reintroductus cst in
inagis semper abundabat. Diligebalur a familia abhatiam et ccenobium nostrum per Heynricum ar-
sfcclesise valde, eo quod iraciabal eam honorifice chydiaconuni (Jun.).

EXPLICIT LIBER UNDECIMUS; INCIPIT DUODECIMUS.

1. Dies quibusextra abhaliam fttil abbas Rodulfus et flliuscjtis Otlo reddilibus abbalisead libitum suum
ftieruni2 anni et menses 5 (409) (an. 1121 -Apr.— abuteliautur, neque solum eis sed quse apud nos
1123 Jun.), infra quosadvocatusnoster Gysleberlus episcopo qtioque Metensi debenlur. Nec sacris eliam
VARI.E LECTIONES.
' .HSAnnoll22 interpolalor in margine. 3l3Aniio1125 interpolalor in margine.
s»ipsil.l*.
NOT.E
(104) Seditannis 1127-1151, teslante annalista (407) Wormatise.
Sax. (408)Cf. Annales Leodienses adh. a.Mon. Gern).
(405) vm Idus Sept. Rudolfus in epistola supra- SS. IV.
laudata. (409) Imo 5, ut ex sequenlibus patet{
(406) Calixlo If.
 175 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XII. — CONTINUATIOI. 174
locis dignam exhibehanl reverentiam, cum in cella A _ Domini ad Abraham posset obedire : Egredere de
abbalis quasi in propria dorrio manens, noyse nuptse terra ei de cognalione tua (Gen.xn, 1); alque illud
suse (410) commixlionejuxiasacratseturrisparieles psalmislse veraciler psallere : Elongavi fugiens et
filius non abslinerel. Reverso aulem abbate post mansi in solitudine (Psal. Liv, 8). Intendchal ergo
dies aliquot pentecostes, alque cum occursu Jonge animum Romam ire, atque in ilinere religiosorur»
a villa multorum hominum et majori gloria cum virorum consilio quod intendebal, siagendum essei,
processione susceplo quam conlumelia exivissel, peragere, deinde ut perageret apostolica firmari
advocalus el filius ejus eella abbatis abslinuerunl, benediclione.
el direptis sibi qusecunque tunc poteranl, futuris 3. Inlerea Alexander privatus e.t quietus sub
redilibus i'enunliaverunt. Ira tamen eorum etindi- Adalberone episcopo vivebat, honoribus conientus
gnaiio et odium adversum abbalem non erant pro qnos prius possideral. Incidit et illi in niente, ut
hoe imminorala,.sed in occulio, ut iia dicam, am- Romam pergerei, et de perlurbationibus, quas in
pliorata; nam propier episcopum Leodiensem Adal- secclesia fecerat, ultfa communem absohuionem
beronem quieum diligebat et reverebalur el de quam acceperaf, singularem sibi a summi ponlificis
Colonia secum reduxerat et ad locuni nostrum re- gratia impetraret. Honorius (411) posl Calixtum
miserat, non eral quisquam eorum ausus qui in »' Romse tunc presidebal. Prius vero reconciiiali ipse
manifesto ei adversaretur. - et abbas Rodtijfus, peregrinationem suam! per San-
2. Iiaque reversus multis modis dilapidatam inve- -ctum Egidium aggressi sunt (412) simul ciim omni
nit aeeclesisesubstanliam, et debiliselusurisgraviter dileciione el bono affeclu. Cumque emensis Alpibtis
oppressam. De eis ergo quse Deus ei foris dederat et intrassent Italiam (an. 1126-1127),' pefvenerunt
secumatlulerat elcolidieamminislrabat, conimunem Hose, quse Senisvilla dicitur alionomine (415), una
secclesise anxietaiem maxime de debitis et usuris de nobilioribus civitatibus Tuscia.. Ubi cum perno-
relevabal. Nec multum moralus, cellam, qtioe juxta ctassenl, maneegressi incidcruiu in predoties circa
majorem itirrim posita eral, qtiasi leprosamhabens meridiem, et captiviabducti per de.via,-perdideruni.
exosam propier supradiclorum cobabitalionem, et . omnia suas peregrinationi necessaria. Vix tandem
quia vetuslaie eorruptis atque fractis trabibus facili posl magnum laborem, postroullurii limorem cum
sumplu non poterat reparari, fregit et funditus de- parvissimis.' sumplibus equos reeeperunt, neque
struxit, juxia aliam, quam ipse olim construxeral, tamen a peregrinatione desliterunt.' Itaque Romam
novam pro veteri conslruens, congruam hospitibus pervenienles cum mihus consolationis elcompassio-
necessariis appendiciis, capella quoqueet viridiariis. ,Q nis quam sperarent tam secundum Deum quara
Cttjus lapides ad opus domus dormitorii extraxit, secundum bominem invenirent, ad sancla" apostolo-
etfundamenlo unius parietis versus orienlem j'acto, fum limina et aliorum multorum sanctorum suffra-
extra te.riam aliqiiatuulum anno illo eduxit. Habe- gia devote se conlulerunl, satisfacientes votis suis
bat etiarii et ob aliud exosam, quia apta fueral olim lacfimis et precibus, prout eral unusquisque sibi
recessibus propbanorum, qui de juncta illa sacra conscius.
turre slruxerant sibi bellicosum presidittm, quod et. 4. Ubi cum per aliquot dies morareiilur, et de
adhuc posse fieri sibi posterisque suis limebal. apostolico et de bis qusa circa eum eranl viderent et
Pulsatus enim usquead graves injurias etinimicitias intelligereni, quse dicta sibi domi credere non vel-
per arivocatum Gyslebertum aliquando fuerat, ut lent, in diversas auimi partes ferebantur, plurirmim
simul in ea mililes suos ponerent propier utriusque Rodulfus abbas, qui sibi bene conscius erat pro quo
de villa securiiatem, sicut cum eo feceral abbas terram egressus fuerat. Ctimque vigilans nocle ali-
Theodericus, el,ante eum cum eodem advocato quando jaceret, ei die in secclesiis solus Romse re-
oppidani suis vicibus. Qua de re mulia de ea turre sider,el, diligenii cura et sollicilo retraolabatanimo,
eveneranl mala, el in adjuncta ei caminata perpe- quse peregrinalionis 1suse luissel intentio, el de ea
trala fuerant plurima flagitia. Ob ,hoc igilur eam D 1 reveJala religiosis viris quid in itinere didicisset ab
fregit, ut turris amodo minus apta esset sedilio- eis. Sollicilabat eliam eumhoc non parum, quia ad
sorum munilioni,et domus Dei non prophanaretur ea quse cogitaverat; siessent explenda, cuncla ei
amplius ab eis. Cumque aliquando solus sibi sederet jam surrepta fueranl necessaria. Pi*selerea terram
. efcerumnas preleriiosque labores suos recdgitaret, 3U, ad quam ullerius disposuerat peregrinari, at_-
aique in inquietudine qua jnanebat locum deflendi diebal pollulam esse inveterala heresi de corpore el
peccatasua se habere non.videret, ccepit valde tri- sanguine Domini. Sed et' de consilio animse suaeel
slari et meslus esse et de fuga et linquenda sibi eorum qiii sibi fuerant commissi nichil aliud, audie-
patria cogitare. 0 quotiens cupido licel merenti rat a religiosis viris, nisi quod domi didicerat ex
revolvebat animo, si foiie umquam libere voci illi ecclesiaslica disciplina et libris communibus lam
VARliE LECTIONES.
sw terra i. 1*.
NOT.E.
(410) Bertlise, filise Godfridi de Buchain, dommi (412) De tempore vide pauio Infra.-
de Rtibemont; cf. Manlelius j). 78. (415) Sena.
Jlii) Seeundus, annis 1124-1150.
 175 RODULFIABBATIS S. TRUDO.XIS 176
nobis quamillis. Super hoc accrever.il ei passio jaml A posiea revereitir el iionorat. In rediiu autem gtio
dudum in clune, quam physici solenl chyam 8V 6 nativiiatem DominiPlacenlia. celebraverunt, et in-
appellare; ea cumgressum ei perstriugeret, equitaree crescenlibus hyemalibiis periculis Auguslam civiia-
etiam sine continuo cruciatu non sinebat. Talibuss tem (4i7) transeunics, ad villulam quse est in pede"
a proposito revocatus necessilatibus salulalis san- montis Jovis, quse vocalur Restopolis (418), ciiin
ciorum patrociniis ctaposlolorum osculatis liminibus5 difficultale inorli jiroxima pervenerunt. Ubi nec
acceptaque apostolica benedi lione, huendebat cuml anie ire valenles nec retro propler altissimos ni-
pr_edici,osocio repatriare. Cumquei ad supradictami vium aggeres, octavas Domiui cgerunt (an. 1129
urbem Hose redissent, omnia quse sublata eis fue- Jan. 1), et posraliquol dies premonsirata eis a pre-
rant a predonibus preier spem invenerunt sibi re- ducibus maronibus difficillimavia —marones(419)
collecta a suishospitibus et a cunctis urbis civibus. cnim appellanl viarum jiremonstralores — subactis
Magnum Dei ei occullum judicium, ut Romam per- ducbus miliariis Theulonicis, ad Sancti Remigii
venirent pauperes et domum redirent divites. QuidI viihilam (420) in ipso Jovis monte perveneruni. ln
moror? Per mullns animi tribulationes, per muliasi quo loco tamquam in morlis faucibus coagulali,
corporis passiones, per exitialia nionlis Jovis (414)i nianebani nocte et die sub periculo mortis. Angusiia
pericula recepit eos tandem civilas Basilea. Alexan- B I villulselola completa eral peregrinorum multiiudine.
der inde remeavit eques per Biirgundiam, abbas Ex altissimis et scopiilosisrupibtis ruebanl frequen-
Rodulfus naufragoso Reni navigio usqne prope Co- ler 347intolerabiles onini opposito niviiim aggeres.
loniam, quoniam propler supradictam passionem ita ut aliis jam collocaiis,aliis adhucsupersedeniibus.
ferre non poieral jugein equitationem. mensis domos j'uxta, eos prorsus obruerent, et in-
5. Paulo post 3V 6 Adelbero Leodiensis
episcopus ventos in eis quosdam suffocarent, quosdam con-
in pace requievit (415) (an. 1128 Jan. I), vir simplcx tritos inutiles redderenl. Subhac jugimoiie aliquoi
et rectus.lenis.pudicus, sine avariiia.bonismoribiis, dies in infausia villula illa fecerunl. Tunc sponte
nobilior nobilibus. Statim male sanata cicatrix ve- applicantes se peregrinis monlis marones, gravem
teris morbi Alexandri bis prius effracta, lertio jam indicuiil eis mercedem, ul lemptatam viam aperi-
erupil, eladejjiscopalum anhelans ut lupus ad di- renl, pedites peregriui cis sequerenlur, equi post
lapsam sibi predam, omnem pudorem Deiqnelimorem i!los, sicque trila via planareiur dominis qui delica-
poslponere coepit. Sed quid melius tacenda quam liores retro venirent. Iiaque marones capiiibus pro-
maledicenda in auribus hominnm proferre volumus? pter nimiuni frigus liltro pilleaiis, manibus villo.se
Assecutns est quod voluit. Quomodo? Sicut Deiis cyrothecalis, jjedibus coiurnis lnunitis atque subttis
novit! Gladebach coenobiosancti Viticonsecralionis 0^ a planla lerreis aculeis propler luhricam glaciem
ejus dies fuit (416), res mira! ab archyepiscopo"Co- arraaiis, hastas longas ad palpandam sub alta nive
loniensi Frederico, qui tanta in eum egerat aniea. viam lii manibusferenies, soliiam audenler ingressi
At ille imbutus antiquilus viciisavaritise, sublrahere sunt viam. Summum mane eral, alque ctini sumrno
senonpolerataservitute idolatriseper exercilitim sy- limore et tremore sancla mysteria peregrini cele-
monise, quapropler a suis clerieis agitaltis, anle branles atque sumentes, ad inslantis moiiis ingres-
aposiolicum Honorium Romain est iuvitaliis. stnn se preparabant. Certabant, si quis eorum prior
6. Tunc illi visum fuil utile, si abbatem Rodul- sacerdoti confessionem suam dare posset, et cum
fum secum posset ducere. Abbas non recusat, neqtte iiiitis non sufliceret, passim per aicclesiaiii invicem
lantum propler eum quantum propler insitttm ei sibi sua peccala confuebanlur. Cumbsecin secdesia
adhuc prioris peregrinationis suse desiderium im- ciim summa devotione agerenlur, percrepuit per
perfectum. Hyemalis lota fuit Iisec profcctio, atque jilateam luciuosissimus luctus; nam marones per
iccirco vix loleraliilis corpori bumano ; ilum lamen ordinem de villa egressos subilo lapsus riipibus
est. Ilomse posiiis, soporato noele abbali a furibus instar montis densissimus nivis globus deceni in-
et, ut dicebanl vicini, a proprio hospite ablatiim „n volvil, el usque ad inferni iocum visus esl cxlulisse.
estei quod paraverat ad peregrinandum suas anli- Qui hujiisinfiiusiiniysieriialiquando conscii fueranl,
quseelnovse volmua.i. Deciditigitur ibi prorsus ab precipiiicursu ad iiuncliomicidamlocumvelocissime
iterala intenlione, quia, secundum quod polerat rueranl, et effossos marones, alios exanimes in
conjicere, pulabat voluntatem Dei non esse. Alexan- contis referebaui, alios semivivos, alios contritis
der, infuso sibi ab apostolico Honorio vino salubris ossibus in maiiibus trahehant, illa marilum , illa
increpaiionis et oleo palerna. commonilionis, domurii fralrem, ille et ille illum et illum se amisisse clami-
cum abbate Rodulfo repairiat, .quem in omnibus labant. Tam horribili occursu 3VSperegriniexeuiiles
- VARLE LECTIONES.
340sciaticam D. 3MiAnno Domini 1128. in 3" deest 1*. 3VSctirsu 1*.
' ' inteipol.njor 'margine.
NQT-E.
(414) S. Bernhard. vide de hac re adnotalionem Lavalleyi apud Ernsi
(415) Cf. Annales Leodienses et _Egidius Aurea:- 111,18.
vallis 25. (417). Aosla.
(416) ___gidiusc. 24 dicit xv Kal.April. Alexan- (418) V. Cl. C. L. Grotefend monenie est Estrou-
drtim doiroregali episcopattim obtinuisse, etprobat ble, Etrouhle, in pede moniis Jovis, lnfra S.- Remy.
Anselmus Gemblacensis Mon. Germ. SS. V! (Pa (419) Vel hodie marronniers vocanlnr. PERTZ.
irolog. t. CLX). Auctor innuere videtur consecra- (420) Saini-Remj-
«_uni'essAli.xaiidru_ntlie s;incti Viti, i- e. 15 Jui).;
 177 GESTA ABB. TRUDON. — LiB. XII. — CONTINUATIOI. 178
de sccclesia, exlerriti paululum hcsitavenmt, et- A Godefridifm, regni et imperaloris ininiicum propter
idera limentes sibi futurum, quantocius Reslopolim ducalum350,qui abjudicalusfuerat illi eldalus Guale-
refugeruut. De difflcultate visenullaulprius quesiio, ramno L.emburgensi eomiti, advocato noslro majori
jilana videbatur eis pro effugicndo mortis periculo. (422). Calamitas hujiis dissensionis ex majoii
Ibi acta epjphania .Domini, c-t expecialo sereno parie secclesisa noslrse incubiiil ; qusecumque ex
aere, conduciis roaronibus riiorliferam villulam re- nostris subjacebant advocalo el exduci atil cremata
petunt, et limore moriis pedibus velocitatem pre- aut vasiala ant servientia erant illi el suis. Quanto
benle, die illa usque ad medium monlis modo re^' erant noliis viciniores, lanlo el infesliores. Solum
ptando, modo ruendo, vix landem perveniunt. Se- restabat nobis oppidum et cosnobium, in qttibus non
quenti die (Jan. 7), recepto aliquantulum spiri.u, audebant adhnc prophanas ponere mantis. Erat
prophana Jovis sacra effugiunl, et ad pairium solum autem advocati3E1pcfmaxima inteiuio, ut, quia sine
tendentes sine gravi difficuUate perveniuni. Sed omni muniiione eral tippidum nostrum, vjres suas et
abbas non ita. Nani cum propler asperitatem liye- Lovaniensium in ipsum inlroducerel, et oppidanos
mis et difficulialem itineris, luni propter incommo- hospitii dissipalione gravatos, poslremo caplivos
diiatem corporis contraciis dielis, Iento vcsligio est abducerel. Sed provideniia abbatis malignitatem
- eos subsecutus, sed usqiie in palriam non assecutus.
ejus prudeuti consilio averlit. Egiteniin ajmd domi-
Quapropier cum parvo comitatu transissei'Bisun- nuni suum, Melcnsem episcopum Stephanurn, quotl
-tium (421), civiiatem metropolilanam Burgundise, Alexander episcopus Leodiensis -abbatiam nosiram
a maligno tyranno exceplus est insidiis altera die, eloppidum sub palrocinio suo susccpit, juraveruiu-
_alqiiepe.rjtigosa et sallnosa devia iatigaljililer di- que sibi invicem fidem, consiliiim ct auxilium epi-
ductus et dislractus tribus diebus, demum spolialus scopales et oppidani. Qua iiducia renovare cceperunt
necessariis, in ilinere permissus estabire. fossati vetuslalem, firmaveruntque qualem in plano
_ 7. Jam igitur Roma secundo reversiis, modicum- terra noslra iiunquam habuil munitionem. Quam
que ab iiineris vexatione recrealus, necdum- tamen oh rem crescehat vehenientissime in majus et majus
requiescebata priori desidefje,si forte requiem, maluni, dissensio, hinc furente Lovaniense exduce,
quam exlra p.alriam quesierat nec inveneral, in hinc comile Gysleberto. Monachorum, clericoruin
"propria invenire valerel. Sed manus Doinini diu substantiis tam in villis quam secclesiis nunqtiam
antea super nos extenta, et necdum abbreviata, parcebanl, omnem sexum, oinneni selalem, oninera
adjecit adhuc per solitum angelum irse suse niini- ordinem captivantes, diris cruciatibus"'usque ad
strum percutere loetim nostrnm, et commonefacere n mortem pro redemplione examinabanl. His aliisque
^
prevaricalorcs redire ad cor soum. Advocatum enim eulpis exigenlibus excommunicaiilur Lovaniensis
nastrum coniitem Gyslebertum et filinm ejus Otto- exdux et comes Gyslebertus crim suis omnibus.
nem spiritu suo malo repleri permisit, et in omne Obsidettir post hsec Durachium ab episcopo Leo-
quod erat ccntra jus, conlra fas, ad dejjrimendam diensi Alexaiidro et duce Lemburgense Guale-
9ncclesisefamili.am irrevocabiliter suscitavit. Com- ramno 35s, ad quod 'liberaridum movit exercitum
monitus ln.mililer ab abbate. RoduJfo, increpalus Lovaniensis domnus Godefridus ct cum eo Flan-
frequenter a.Lemburgense duee, domirio suo, Gtia- drensis comes Theodericus. Dufum cominissum esl
leramno, proclamanle etiam super eum domino prcelium ante ipsturi,pugnatnm est acrilcr (an. U29,
noslro Meliense~episcopo Sfephano, pro perlinacia, Aug. 7). Vicii fugerunt Lovaniensis et Flandrensis
pro conlumacia abjudicalus est landem legilimo comites, ceciderunt in ipso prelio ex hoslibus plus
judicio ab advocatia 3is. El quia eralhomo perlina- quam 400 homines (425). Rediil circa cas.eiluro
cis animi et non multi consiiii, contigit ei sub eis- obsidio, sed diu teneri non poltiit propter inslanlem
dem diebus ctilpis suis exigeiitibus, ut comitatus et messem in Augusto. Soluta est ergo, sed tyranno-
beneficium, quse habebat de Leodiensi episcopalu, i'um permansit dissolutio in igne et'gladio. Sub lali
proclamante episcopo Alexandro a paribus ei abju- 0 calamilate el angustia licel de vicju et vesliiii mul-
dicarentur. Quid facerel? Vires quibus supradiclis tum altenuata essel frairura substanlia, utpote qui
dominis resisleret non babebat, animosiias euni tribus annis suhjacueranl hujiis passioni, tamen oh
quiescere nori sinebat; seditionem movit in regno hoc.nec disciplina eorum tepuit nec numerus de-
scandalum in populo. crevit. Cum autem complacuii ei, in cujus manu
'8. Conlulit ergo se ad exducem Lovaniensem sunt omuium potestatcs et omnia jrifa fegnorum, e!
' '
VARI_E LECTIONES.
34sEodem anno Domini 1128 inlerpolator in marcj. sso Lolharingie interp. in marg. sbl Giselberti
inlern. 362anno Domini 1129 inlerpolalor,
NOTJE. -
(421) Kesanoon. - les Erfurtenses ad 1129. Vjde Ernsl 111,18. Gode-
(422) Q.uodfaclum esse anno 1128 teslaniur An- fridus Slaufensium parti favisse Videtur.
nales Rodenses, et apud Mirteum IV, 197 in labula (425) Cf. de hoc prselio quse leguntur apud Ansel-
quadam occurrit dle 15 Jun. 1128 dux Paganus, i. mum GembJacensem ad a. .1139 et iinAnn. Roden-
e. Gualeramnus. Sed iantum lerram inler Rhenuin sibus.
et Geiam fliivios poluit oblinere, ul probant Anna-
 173 RODULFIABBATIS S. TRUDONIS 180
qui conlurhat profundum maris el miligat euin vo- A peragens, ad occidenlalem cellam sine aliquo -do-
Iusrit, dixit angelo perculienli : Cessetjam manus lore, sed cum mullo limore declinavit, pro eb quod
tua, ut non desoletur lerra (II Reg.xxn, 16),' et sta- aceiderat ei. Ibi cum suis familiaribus conferens de
tim facla esl tranquillitas Nam Lovaniensis eo quod contigerat ei in refectorio, gratias Deo age-
* ct Durachiensis domini el magna.
qui cum|eis eranl. excom- bat, quia se evasisse, cum non evasissel, putabat.
municati Leodium venerunt, et secclesiaslicam fa- Non post collaliones fralrum sensit paulalim obsiu-
cientes satisfactionem (an. 1131), ahsolutionem >ac- pescere sibi crtis sinislrum, iia ul sine amininiculo
ceperunt et emendationem promisertint (424). Itaque non fuisset ausus ire ad leclum. Circa mediam vero
cessavit terraa bellis. Jamque tercia 3E3 facla crema- nociem cum evigilasset, omni officio cruris et sini-
tione et vaslatione 351abbalise noslrse a Lovaniense stri brachii privalus irivenlus esl. Cunique de officio
principe, prima propler advocalum nostrum comi- Jinguse et sensus integrilite veliemenler paviiarei,
tem Gyslebertuni, lunc ei adversantem •propter fralrum orationibus devolissime se commendabat,
imperatorem Heynricum quartum, secunda vero aEB ut ei et linguam ad confitendum, et sensum ad re-
nicbiJomiiiUSpropter ipsum nobis adverjaniem et ei cognoscendum Deusei conservaret. Quod etpiaTJei
eonfoederatum (425), permaxima sollicitudo incum- clementia ei eoncessit.
bebat nobis de reparandis secclesiis nostris combu- " 10. Eodem etiam anno circa aulumnum dolori huic
slis, molendinis, villis doniinicalibus, sicut vulnera- paterna manus. corripienlis eum Domini laniuni
tis in bello de curandis domi eoruin vulneribus. languorem adjecit, ut a medicis desperarelur, et vis
9. Inler quse maxima et conlitiua mala intolerabi- figmentum bominis pretendere videretur. Et ut
liter afficiebatur abbas Rodtilftis cum animi vexa- ipse referre solebat, nocle feslivilatis sancti Mi-
tione tuni etiam corporis per cyatica jjassione, quse chaelis tanta passione attriius fuit", quasi quiange-
ita et totum 3<ieclunem occupaverat, ut eqno aul Jorum aspectum peccando offenderat, si angelicis
pede modicum va)eret. Iiaque inli.hiitaii suae cora- verberibus punireiur. Postquam aulem dc illa in-
modam el religiose volenti vivere congruam edifica- iirmitale vix evasit et de paralysi lantum iueliorart
vit sibi cellulam versus aquilonariam partem juxta coepit, ul bacillo innixus ambnlare ulcumqtie vale-
occidenlalefti shl monaslerii absidem, aperientem re.t, el convenlum fratrum, chorum capitulunique
bslium in oralorium , criplse cboroque vieinum, interdum inlrare, studiosissime ammonehat ffalres
voloque ei fuerat allare consecrare inhonore sanclae de servanda religione et de avertenda ab eis irse
Marise, malris Domini noslri Jesu Chrisli, et sancti Dei indigiiatione. Fecit eliam sibi baslernam fieri,
Basilii episcopi, quia beata Dei genitrix seoiperque r qua ad usus secclesiselonge eliam quo veliet com-
virgo domina noslra Maria uullum speciale oralorium mode valeret pervehi. Apposuit etiam et animiim
babebat in nostra secclesia. Sed medicinalis manus et studium ad informandum de muro claustrum.
Domini, quse ab antiquo non consueyitcorpus seccle- Et sequenti anno (1155) aperiens lurrim ante cin-
sise nostrae absque expiatione diti relinquere, adjeeit ventum, de parvo prius fecit areum, ut nunc appa-
quoque ad caput nostruni se misericordiler-appo- ret, magnum, mularis lempli inlroitum ad dexteram
nere, et passionem cyaticam transfudit abbali in manuin, et in obturato 1priori inlroitu faciens de«
paralylicam 36s.Mense Mariio ordinaiionis suse anno pingi sanctse Dei genitricis imaginem, ut haberet
25 (an. 1132), 15 Kalendas Aprilis, feria,6, diebus ab introeunlibus et exeunlibus dignam veneralio-
sancise 3S9 quadragesimse sedebal ahbas Rodulfus ad nem. Perduxit etiam murum dormitorii usque ad
mensam cum fratribus in refeclorio. Ea jpsa die trabes ex utraque parte, et murum refectorii ex
dederat fr.atribus generale de pisce, solvens absli- una cum coquinse muro et signaio exitu de clauslro.
neniiam pro humana compassione, ubi intef pran- Capilulum quoque ordinavit tribus parielibus, juxta
dium allatse surit ei palustres angtiillseyefu assatse, quarlurii templi habens arcum ad introeundum et
.atque subinde minores alise herbisprimogenitis in duas feneslras ad illuininandum cum arcuatls co-
pulmento confeclse. De quibus cum comedisset ct D lumpnis. Murum claustri, supef quem slare debent
aviditatem senliens abjeeisset, apposuit manum ad columpnse ab uno capite convenlus usque ad aliud
poma quse erant in cipho anle eum vino infusa. in circuil.ii, ab alto mullum fundamento usque ad
Quibus ad modicum gustatis, statim sinislra manus ponendas columpnas evexit, pilariisque per cireui-
ccepitei quasi plumbum aggravari et momentaneis tum erectis Iocum dislantium columpnarum signa-
vicibus inlerdum levari, angulus quoque lal)iorum vit, alque simul locum quem ad lavandas manus
in eadem parle quasi emori, et lingtia minus solila debet habere conventus fratrum. Jamque ex parte
facilitale uti. Terrilus valde lameiv lectionis finem trabes excisse jacebant [in silva, quibus dormitorii
non fecit, sed peraclo prandio cum fratribus gralias desuper et officinarum deorsum 36Dcompaginarelur
VARIJ5 LECTIONES.
333ila 1* secunda I. D. m el v.desunt V. ssc'deest 1*. 36Bsolum 1. 1*. 3B7 orientalem 1*.
SMdeesl V ^" dcest l*. s!;8para-
licaml.l*.
, -, : NOT_E.
(424) Consenlit de lempore Alexander episcopus in (425) Vide supra X, 14. Revera cst tertia vaslatio,
tabula apud Mirseum I, 92; cf. Ernst III, 52. ut ipse probat paulo infra XIT,14.
 181 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XII. -^- CONTINUATIOI. 182
slruclura. Cunique ad hanc abbae et. sollicilaret A j norum et aposlolicorum virorum manuum suarum
oflieialos et sollicitaretur a fralribus, suscitavit laboribus viverent, nocle ac die operanles unde
Deus, en nescio quota vice! super nos angelum sa- alerentur et vestirenlur liberisque suis id ipsum
tanse, ut et operis impedimento nos contrislarel, et providerent. Querebant eliam et conquerebamur
substantise detrimento peccata nostra puniret. Ad- ad invicem Iacrimabiliter, unde itlis inagjis quam-
liuc enim manus ejus extensa" stiper nos, et ira aliis mercennariis lisec ignominia et vis contume-
non eral aversa. Provenit aulem sub hac occasione. liosa, cuni inle.r chrislianos plura alia ess°.nt offieia
11. Est genus hominum mercennariorum, quorum suo muliunv aspernabiliora, cum tainen milluni
officiuniest ex Jino et lana texere telas, hoc procax tlticerent aspernabile, de quo chrislianus posset
et superbum superalios merceiinarios vulgo reputa- se sine peccato conducere, illudque solum esset
tur. Ad qtiornm procacilatem el superbiam humi- vitabile et ignobile quod immundiciam peccati cori-
Jiandam et propriam iiijuriani de eis itlciscendain iraherel animne, meliorque sit ruslicus lextor cl
pauper quidam ruslieus ex villa nomine Inda (426) patiper , quam cxaclor , orphanorum et spolialor
hanc diabolicam excogiiavil legnam (427). Accepta viduarum urbantts el nobilis judex. Ctimque hsec.
a iudieibuS fiducia et a levibus hominibus atixilio, et horum similia seeum, ut dixi, laciimabiliter
qui gaudent jocis et novilatibus, in proxima silva conquererentur, concrepabant anie illud, nescio
navim composuil, et eam rotis supposilis affigens cujus potius dicam, Bacchi an Veneris, Nepluni
vebibilem super lerram effecit. Oblinuit quoque a sive Marlis, sed ut verius dicam, ante omnium
potesiatibus, ut injeclis funibus texlofum humeiis malignorum spiriluum execrabile domicilium genera
de Inda Aquisgrani trahereiur. Aquis suscepta cum diversorum musicorum, lurpia cantica. et religioni
grandi hominum utriusque sexus processione, nic- cbristianse indigna concineniium.SaticciUimquoqiie
hiloininus a lextoribus Trajcctum esl pervecta, ibi erat a judicibus, ulpreler lexlores quicunqueusque
emendaia et malo veloque insignila, Tungris est ad taclum navi ajipropinqiiareiil, pignus de collo
inducta, de Tungris Los. Audiens abbas Rodulfus eorum ereptum texloribus relinqucrent, nisi se ad
navim illara infausto compactam omine, maloque libitum redimerent. Sed quid faciam ? Loquarne
solulam alite cum htijtismodi gentilitatis sludio an sileam ? Utinam spiritus mendacii stillaret de
nostro oppido adventare, presago spiriiu hominibus labiis rceis! Sub fugitiva adhuc luce diei, immi-
jiredicabat, ut ejus susceplione abslinerenl, quia nente jam luna (428), matronarum calervse, abjeclo
maligni spirilus sub hac ludilicalione inea irahe- femineo pudore, audienles slrepilum hujus vaniia-
renlur, in proximoque seditio per eam movere.tur, p tis, passis capillis de stratis suis exiliebaiu, alise
unde cedes, incendia rapinseque fierent, et humanus seminudse, alise simplici lanlum clamide circum-
sanguis multusfunderetur. Quem isla declamanlem datse, chorosque ducentibus circa navim impudenter
omnibus diebus, quibus malignorum spiriluum illud irrumpendo se ammiscebant. Videres ibi aliquando
simulacbrum Los "morabatur, oppidani noslri audire mille hominuin animas sexus uiriusque prodigio-
noluerunt, sed eo studio et gaudio excipientes, quo sura et infaustum celeuma (429) usque ad noelis
perituri Trojani fatalera equum in medid fori sui mediuiu celebrare. Quando vero execrabilis illa
dedicaverunt. Slatim proscriplionis senlentiam chorea rumpebalur, emisso ingeiui clamore vocum
accipiunt villse lexlores, qui ad profanas hujus inconditarum sexus ulerque hac~illacque bachando
simulachri exciibias venirent tardiores. Pape! Quis ferebalur. Quse lunc illic agebanlur 361,illorttm 30z
Jiominum vidit unquam tantam — ul ita liceat • sit dicere, quibus libuit videre el agere, ncslrum
Jatinizare — in raiionabilibus animalibus bruluila- est tacere el deflere quibus modo contingit graviler
tem?quis laniam in renalis in Christo gentilitatem? luere.
Cogebant senlenlia proscriplionis lcxlores nocle 15. Istis lam nefandis sacris plus quam duodecim
et die navim stipare omni armalurse generc, solli- diebus supradiclo rilu celebratis, conferebanl simul
citasque ei excubias nocte et die conlinuare. D ] oppidani, qnid agerent 'amodo de deducenda a se
Mirumque fuil, quod non cogebant eos anle navim navi. Qui sanioris erant consilii et qui eam susce-
Neptuno liostias immolare, de cujus naves esse ptam luisse dolebanl, limentes Deinn pro his quse
solent regione; sed Neptunus eas Marli reservabat, facta videranl el audieraiu el sibi pro his quse
cui de Iiumanis carnibus fieri volebat. Quod postea lutura conjiiiebant, lioiiabaniur, ut comburerelur,
multipliciler faclum est. aut islo vel illo modo de roedio tolleretur. Sed
12. Textores interim occttlto sed precordiali stulla quorundam cecilas huic salubri consilio
gemiiu Deitm jusium judicem super eos vindicera conlumeliose renilebaiur, nam raaligni spir.tus qui
invocabant, qui ad banc ignominiam eos detrude- '> in ea"ferebaniur,disseminaveranl in populo, quod
bant, cumjuxla rectam vitam antiquorum chrislia- Jocus ille et inhabilantes probroso nomine aroplias
VARLE LECTIONES.
1 361videres
agere. D. -362illorum — videre desunt D.
NOT^E.
(426) Corneli-Munster. (428) liorat., Ud. 1,4,5.
(427) Dolum. (429! Nautarum canlus.
iii HODULFIABBATISS.TRUDONIS . 184
..otareiuur, apud quos remansisse invenireiur. De;!u-A Duracbium eral casiellum sancli Lamherli Lova-
cendam igituream ad villani qusejuxtanos est Leu- niensis dominus. ab impugnatione cessavit et ab
gues (450) decreverunt. obsidioiie se amovit, promisso ei quod Durachienses
14. Inlerea Lovauiensis dominus audiens de de- paulo post ei ad j'usticiam suam producereniur,- Et
monioso navis illius ridiculo, instruciusque a reli- cum ista et alia de dominis et inler dominos tracta-
giosis viris terra. suse de illo vitando et terrse suse renlur, pedites et milites ^per omnia nostra circu-
arcendo monslro, graiiam suam el amicitiam man- adjacentia se diffuderunt, villas noslras, a:cclesias,
dat oppidanis noslris, commonefacienseos humiliier, molendina et qusecunque occurrebant comhuslioni
ut pacem illam, quse inler ipsos et se eratreformala et perditioni tradenles ; recedentes vero quselonge
et sacramentis firmata, non infringerent et inde a nobis fuerant, prout cuique adjacehant, inter se
precipue, si iliud diaboli ludihrium vicinise susein- diviserunt. Vastala est gravissime tempore illo ab-
1'errent. Quod si ludum esse dicerent, querereiit batia et direpta omnia fralribus necessaria. Vasta-
alium cum qtio inde Iuderenl, qtiia si ullra hoc lio ista fuil quarla, quas infra 26 (451) annos fecit
juandaium committerent, pacem predictam in eum Lovaniensis dominus in nostra abbatia 364: prima
effringerent, et ipse vindictam in eos ferro el igne propler comitem Gysleberltim dissidenlem ab eo
exequerelur. Id-ipsuiri mandaverat Durachiensibus " propler imperalorem Heinricum quartum (432); se»
dominis, qui el homines ejus fuerant manuatim el cunda cum eo propter Aiexandrum, postea Leo-
interposilis sacramentis et dalis obsidibus sibi con- diensem episcopum (455); terlia, quaiido-j.ugnalum
foederaii. Hoc cum jam tercio fecisset, spretus est est anle Durachium (454), nichilominus propter
lam ab oppidanis noslris quam a Durachiensibus ipsum; quarla, quando inter eos esl foediisruptum
dominis. Nam propter peccata inliabitantium vole- propler terrestris navis malignum adventnm. Om-
bal Dominus imrailiere super iocum noslrum ignem nes istse grandes vasiationes faclse sunt propter
et arma I.ovaniensium. Ad hanc igitur piebeiam comitem Gyslebertum, aut per eum, aut cum eo,
fatuiialem adjunxit se comes Gyslcbertus contra exceptis innumeris minutis quas facere nunquam
generis sui nobilitatem, trahendamque decrevit cessavii.
navim illam lerream usque Leugues ullra Dura- 15. Islo fere anno (1156) quid nobis per ahbatem
chium villam. Quod et fecit malo nostro omine Roduifum acciderit, necessarium sciens fore posie-
cuin omni oppidanorum nostrorum mullitudirie et ris nostiis, tenaci rneinoria_scriptomandare curavi.
irigenli debaclianlium vociferatione. Leuguenses Homo quidam flezelo nomine defunctus fuerat, da-
oppidani, nosiris prudenliores etLovaniensisdomini Q pifer abbalum sub quibus consenuerat. Hic dtim
mandatis obsequenles, porlas suas clauserunt, et adhuc viveret et dominis suis placere familiari ser-
infausti ominis monstrum villam suam intrare non -vilio sciret, f_smiiiai_taieet callidilate sua effeeii,
permiserunl.' Lovaniensis vero dominus precum quod de mensa fratrum pariem culturse j"uxlaoppi-
suarum et mandatorum conteniptum nolens esse dum nostrum, et partes duas cullurse de Slades,
inultum, diem constiluit cqmilibus tanquam suis necnon el molendinum de Colieym, quod solvit
liominibus, qui neqtie ad priraum neque ad secun- oaini anno 24 modios, suo fiodo atiraxit. Mortuus
dum sed nec etiani ad terlium venire voluerunt. est tandem sine Jiberis, reiicto usu fructuario suse
Eduxit ergo 363contra eos et contra nos mulisemul- uxori, sicul ei firmaverat anie abbates el coram
titudinis exercilum armaiorum lani| peditum quam paribus suis. Surrexit autem filius fratris ejus post
militum. Nostro igilur oppido seposito, lanquam euin Arnulfus nomiiie, volens quod avunculus le-
firmius munito el hellicosorum hominum pleno, nueral jusle ei injuste iiodali el hereditario jure
primum impetum in Durachienses fecit. Quihus vi- possidere; paironum hahebai inde advocatum no-
rililer resisleniibus, casiellum nescio quare, cum strum comitem Gyslebeiium et polentiores qui de
posset, non obsedit, sed jnier Leugues et Dura- paribus habebaulur. Longa inter hunc Arnulfum et
chium pernoctavit. Ctimque sequenti die applicare D abbatem Rodulfum fuit decenatio. Ille abbalem
exercitum disponeret et ex quatuor Iparlibus assul- urgebat falsis sed verisimilibus conditionibus et
tum facere — habebat enim ingenlem multiliidinem advocati violentia, de cujus erat familia, abbas quia
— supervenit Adelbero Melensiumprimicerius, filio- erat satis legisperitus, excludebat eum legibus et
rum Lovaniensis domini avunculus, cujns interven- veris assertionibus non solum ab his quse avnneulus
iu, quia comilissa Durachiensis erat soror ejus, et occupaverat de mensa fratrum, sed eliam a fiodo
VAKL-ELECTIONES.
86'Anno Domini 1135. interpol. 36tin n ab desunt D.
NOT.E.

(45.0)Leeuw inter Tirlemont et Sanclum Trudo- anno 1156, quo tantum anni efficiuntur.
nen (452) Vide supra X, 14.
(431) In numero erravit; prima vastatio facta est (455) XI, 6.
anno 1114, quarla haec, ut ex sequentibus patet, (43« "XIL9.
135 - GESTA ABB. TRUD0N.'—LIB. Xill. — C0NTINUAT10 1. 186
qsiod possederal legitimum. Quid multa? Res tan- A jnclice, Goniramno de Alosl,GiiaIlero de Kireheym,
dem eo processii, qriod molendinum et culluram Guederico de Ilalmala,Ruthardo cognomento Gimo,
Arnulfus exfestucavil el abjudicatum ei corani pari- el alio Rulhardo curlis nostrse villico, Aruulfo.lunc
bus fuit, et quod ad dapiferi miuisterium pertinebai scabino et abbatis pincerna, Radulfo marescalco,
obtinuii; molendinum vero et cultura posi mortem Ulrico et Lietberto camerariis, et alio Ulrico, Ri-
supradiclse uxoris nomine Engelbergs j"udicata cliolfo, Adelanlo, Reynero de 1\liles, Reynero gru-
sunl ad mensam fratrum redire. Molendiuum'eo tario, et oppidanis parvis et niagnis plus quam cen-
lempore solvebal 24 modios annonse commixtse tum hominibus, anno ab incarnalione Domini 1156,
Leodiensis mensurseet modium frumenti et2 solidos ab ordinatione abbalis Rodulfi28, regnanteLothario
et 4 capones 365. Huic altercationi et diffiniiioni imperatore de terra elgenere Saxonum,PctroIeone
inultce honiinum inlerfuerunt animse sepissime, de et Gregorio diacone, qui posl sacrationetn vocatus
quibus quorundam necessariorum nomiiia voluimus est Innocentius (455), de jjapaiu contendeiiiibus,
hic reprensenlare, ut defuncta malrona nulla sit Metlis Slepbano episcopante, Colonise Brunone se-
ambiguiias de mensse fratrum restituto molendino cundo (456),Treviris Adalberone (437) Mettis quon-
et cultura. Acta sunl ista solempniter et puplice, dam primicerio, Leodii ej'usdem nominis (438), et
presente Gysleberto advocato et comile, elRodulfo loei post istum primicerio in episcripum eleclo el
abbale, teslibus paribus secclesise,Arnulfo episcopi investito, sed necdum sacrato.
Metensis quondain judice, et Everardo a"6 abbatis

EXPLISIT LIBER DUODECIMUS, INCIPIT BECIMUS TERTIUS

1. Quia inter gesta hujus abbatis Rodulfi occasio B sentenliam incurril in concilio Pisse donino paPa
se obtulit, ut mentionem faceremus quomodo Ale- Innocenliopresidente.anno ab incarnatione.Domini
xander in episcopatum Leodiensem introieril, non 1155. Quo diro sibi nunlio accepto, in lanlam ama-
ingraium quoque esse arbitramur, si de exitu ejus ritudinem animi incidil, ut eam quoque sequerelur
ab episcopatu el de fine vitse ipsius posteritali sine ulla dilalione egrotalio corporis, aiqtie adeo tit
certitudinein reliquerimus. Leodii in secclesiabeati appetilu cibi el usu sibi prestructo ad extrema per-
Martini magister scolarum deeesserat, post ciijus ductus sit. Vix tamen confessione data et commu-
decessum episcopus Alexander juvenem quendam nione accepla, et regularium canonicorum vila in
nomine Theodericum per pecuniam in eodem pfficio monie Pujdico juxta Leodium promissa, exlremum
substiluerat, sciolum quidem satis de scolari erudi- tandem sicspiritiun eiflavit (440), et in eodern loco
lione, sed necdum vel signatura liabitu vel tonsura sepulluram sine episcopalibus exequiis accepit
clericalis disciplinse, et quod prius nunquam habue- (Jul. 6). Talis extitit flnis Alexandri Leodiensis
rat vel illa vel alia in civiiale, secclesia posuit eiun quondam episcopi.
siue canonia, hoc est preberida. De qua re cum 2. Digestis de quibus proposueramus, .jam nulla
reprehendereiur et emendare debuisset, delerius taliuin sttperesl scribendi materiii, sed de vaslalio-
egit, quia canoniciim eu:n similiier pro pecunia ^ nis nostrse malis, quse cotidie patimur, multa et.
fecit. Quam causam dum obstinate defenderet, et amara nimis lugendi copia. Qusene forle magnitudi-
eam ipsani sseclesiam graviter inde seandalizasset, nis suse mole torpenlem ocio animum obrual, et
inter rcprehensores suos in ejusdem secclesisecano- amariiudinis suse aculeis usque ad .desperationis-
nicuni nomine Nicholaum vehenienlius invectusest, baralrum detrudal, occupandus est solila exercila-
a<'eout domJEiIunocenlii papse audientiamappellare lione animus, ut minorem habeant locum in dolore
eum compellerei. Ad quam per eum ipsutn de corporales sensus; solenl enim minuere frucluossfc
symoiiiaaccusaius,eta domno papa semel et secundo animi occupaliones eliam amaras corporum pas-
canonicis iiiierv-_llis vocalus, viam arripuit quasi siones. Qtiapropter ad superiora libet recurrere et
ilurus. Sed remoranle eum in Francia culpse suae seribendi materiam de prelermissis reassumere.
conscientia, cum premissis ad doinnum papani ve- 5. Ubicuin illa aliqnando relegeremus, quod tem—
nerabilibus nuntiis, abba.evideliceiSiabtileiiseafque pore domni Adventii, gloriosi Metensium presulis,
Lobiense (459) eum aliquibus archydiaconis, et facta sit descriptio ex abbatia^ancii Trudonis (441),.
relaxari de adventu suo ad audienliam nullo modo el ibi dictunrsil quantnm speltse..fralres habcrent
posset, tertiam vocalionem canonicam accepit, cl ad faciendum panem, quanlum ordei ad cervisiam,,
eam ipsam sicut alias poslponens, deposiiionis sua_ quot porcos ad sagimen, quaiilum salis, quauttim
\~AR\M LECTIONES.
3654 capones— cullura desunt D. sbli,exireinahujus liuri dcsunl D.
NOTJS.
"
(455) Secundus. (459) Leonio; cf. Mabillon Annai. ord. saocti
(456) Sedebatannis 1152-1157. Bened VI, 1S4. Idem probant Annales Rodenses.
(457) 1151-1152. (440) Pridie Non. Jtil., tesle .Egioio.
(458) Adalberone II. 1156-1145. (441) Supra I, 3.
 '
187 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 188
legtiminis, mirali valde sumus, qtiare non dixerunt, A . sed et scuiella. lam leguminum quam olerum ma-
unde ista venirent, ct quare |ireterniiserti!ii quid gnse et hene refeiise habebantur. A fesiivilate sancti
haberenl fralres ad conipanium, scilicet ad pisccm, Remigii usque ad octavas penteeosten prepositus de
ad ova, ad caseos, ctiiri absqtte istis nulla vivant Testebant inter duo leguiniiium videlicet et ole-
ccenobia monacliormn, et si quid habebani fratres riim fercula piscem colidie dabat,scilicet aut magnqs
slaiulnm ad vinum. Miraii etiam valde sunius et lucios aut anchoraum sive salmor.em vel allec re-
adhuc miramur, cur de inensa abbaiis reticuerint, cenlia. De allec recenlibus unicuique fratfum quiri-
curo secundum mandatum beati Benedicti illa si!, que dabantur; de ancborao lanla portio quitnta
quse semper debet esse cum hospitibuset peregrtnis, palmse hominis latiiudo, pollice juxta eam compli-
et si aliquaiido, qnod rarissimum est, dcfuerint, caio, poiiiones vero lucii ei salmonis minores eranl,
vocandi siut de frairibus quot et qnos abbas volue- quia carior e.l piscis et spissior. Quod si alii jiisces
ril. Ncc illud quoque pVeiermiilendiini fuisset, interveniebanl, recta compensalio inde fiebat. Quia
quanliim ad vestiariutn fratrum perlineret, qiiantum vero jugis et aniiqua querela semper erat de pisci-
ad stiscipiendos hospites, qui nutiquam monastbriis bus inter nos, qui de Testebanl36S adducehanlur,
desunt, quantuin ad cleinosinam pauperum.-quan- eo quod aut nimis essenl salsi aul interdum putidi
lum ad relinenda templi saiiaiecta, el ad invenienda Betpulridi. aliquando eliam quia nec qualeseunque
in eo lumiiiiiria, et tinde lninislrari deberel infirmis poierant propter hiemem inveniri, et unius rei coli-
fratribus, de quibus regula precipii, ut tractentur diano usu fratres fastidio graviter afficiebantur, ordi-
1
humanius et reparentur carnibus. Quseista omnia et naverunt abbas Theodericus et prior tunc temporis
alia perplurima cum deheant habere monachorum Rodulfus, ut lierent vicissitudines, scilicetut daretur
comobia, ul diximus, valde mirati sumus, cur de- piscis, cum possel inveniri et sanus haberi, el cum
scriptores abbatise isla relicuerjnl, quia de sola non-.possel hoc, fieri, comniulareiur sive de frixis
annona quam posuerunt ista' omnia provenire 11011 sagimine ovis, sive de aiiocreis, aliqnando de caseo
possunt 867. et ovis.
4. Diligenlius igilur exarare volenles slalulam 5. Preposilus de Hasbania, quamdiu alius servie-
antiquilus prebendam frairum usque ad desolalio- bat, cosnam omni nocte dabal, scilicet qualuor ova
nem loci propter abbaiiim conlentiones et propter «nicuique fratrmn aut dimidium caseum seu poma
niultimclas bellorum varielates, sic incipiamus : vel alium fruclum. Et illud non esl obliviscendum,
Menssefratniin panis colidianus 5 marcis Colonien- quia si infra islos dies sive iufra loium annum dies
6is ponderis appcndilur, pulcber jet albus, de spella : jejunii evenirent, debitum ccense prcpositus de Ha-
niaxime et de excusso primse faiinse Ilore effectus; sbania non subtrahebat, sed prandenlibus frairibus
puerorum panis 4 marcis, sed ejusdem pulchritudi- dabat quod comedi die illa polerat. Sed ,el a festi-
nis; portio 3CS cervisse unicuique fralrum, cervisse vilate sancti Remigii usque ad oclavas pentecosles
inquam qualem nulla alia cosnobia babenl usquam, omnibusfeslivilatibus, quibus fraires in albiseranl,
inter prandium et coonamsexlarius vinarius; die preposilus Hasbanise pro ferculo leguminis jussel-
dominica et feria tertia atque quinla inter tres fra- lum (445) commulabat confeeluro vino, ovis et sagi-
tres sextarius vini, sabbaio ad mandalum inler mine, dabalque unicuique frairum recentis piseis
quatuor. Sed cum yenissent ad nos usus Cluniacen- portionem bonam atque simuftres arlocreas, quse
sium, qui mulla sobrielaie mandatum suum faciuiii, jure antiqiio contineredebenlquinque ova elcaseum
sexlam partem sextarii de vino in prandio acccpi- (444), nunquam propier hoc subtracla porlionede.
mus, et de caelero more Cluniacensium mandatuni Testebant 37°.In nocte festivitatis sancti Remigii et
explevimus. Juvenibus vero fralribus liunqnam da- sancli Trudonisidem ipse prepositus dabat frairibus
batur vinum, nisi ab abbate aut priore eis dari ad coenam recenlein 371piscem de Mosa, babebanl-
preciperetur, et tunc quoque parcius. Feria secun- que ipsi fralres ad ipsam eandem coenain inter qua-
da,feria quarla, feria sexla, si lalis cveniebat festi- TJluor vini sextarium, eliam si contingeret eis ea ipsa
vitas, nichilominus inter tres fratres sexlarius vini die inter tres habere ad prandiuoi. Die feslivilalis
dabatur. Habebant etiam fratres cotidie legumen, sancli Remigii el die festivitaiis sancli Trudoniscum
diebus quibus comedebatur confecium sagimine cotidiano fratrum pane dabalur -inter duos simila
(442). Similiter et olus tribus in epdomada diebus, appendens quatuor marcas. El primum ferculum in
ab assumplione vero sanctse Marise cotidie usque inensa eratquse vocari potest carpeia (445), desicco
Circumdederunt tne. Quando vaccina caro comedeba- pisce de Testebanl, eo quod minutaiim carperetur,
lur, pinguedine earnis olera abunde condiebantur; et minutaiim cum ovis coiicisis cum pipere super-
VARIJE LECTIONES.
367hucusque omnia desideranlur apud D. 86Spoiiio — fratrum desunt D. 369Testerbant 1*. 370Tester
bantl*. m recentem.—eandem desunt D. -
NOT_£.
(442) I. e. adipe. situs.
(445) Jusculum. (445) I. q. carpia, Gallis charpie; apudltalos est
(444) Alias est cibus ex pane et carne compo- carpionare pipcre, aceto aliisque speciebus coridire.
189 .. GESTA ABB.TRUDON. — LIB. XIII.—CONTINUATIOI. WO
aspergeretur. Secundum ferculum idem Hasbanien- A fectam, ab octavis peniecosten inanlea eo loco 374
sis prepositus de salnione recenii, aqua cocto et artocreas. Panis qui dabatur ad cellam abbalis in ea
piperalo; terlium ferculum de eodem genere assatum famulanlihus et.in curli servienlibus et omnibus
ei nichilominus piperalum; inter ea el alios assalos supervenientibus hospilibus de 375communi aeci-
pisces qui afferebaiuurdeMosa.quos ppelica licentia j.iehalur in cellario fralrum; similiter cervisa et
vocare possumus roceas (446) el bardos (447); pre- vintim per manus villici qui erat super curlini. Pa-
terea inter duos et duos fratres pictanlias 37a.(448), hulum et cibarium equorum distribuebat mariscal-
parlim de luciis fareitis, paiiim de dorsis salmoiium cus de liorreo et granario, lam domesticis quam-
et ovis eorum piperatis; poslremo artocreas. Quid hospitihus, nam cellerarius fralrum ea tantum acci-
mul-a?Mul_oruiii piscium multa erat copia. Cumque , piebat et dispensabal quse fratrum eraut. Deannoua
sic per intervalla festivilaium cum preposiio de vero, de cervisa et de.vino nichil habebat abbas sin-
Testebant preposilus Hasbaniensis servirel, tamen gulare preter censum quarundam villarum et a'ccle-
omni lempore rninutis fratribus qualuor ova ad siarum ei molendinorum. De eo procurabat mens3e
gentactilum (449) procurabat et quatuor ad ccenaiii suse in cella et ohsequenlibus sibi et hospiiibus,
ei carnes in infirmaria (450), si lamen in curti erant tam parv's quam lnagnis, el tria servitia in anno
aut in lardario, inde sumebal quantuni expediehat. B episcopo Metensi, quortim redemptio sex marcse, ei '
Ab oclavis penlecosten usque ad fesiivilatem sancti ea quasperiinenl ad reiinenda clanstri edilicia.
Remigii preposilus de Teslebanl cessabal, et HasbaT 7. HabebaiUfratres ad veslimenta sua singuli in
niensis omni die serviebat. anno singulas pelliceasnovas, duas slamiiieas novas,
6. Die dominica et seeunda feria et quarta et (455) colurnos novos, 4-calceos novos (456) nociur-
sexta feria dabanlur scutellse jeferise bonispiscibus nales et diurnaies, et poiiionem magnam unde un-
unicuique fratrum, quanlum alias inter tres aul duos gebaniur, etinier duas vicesS pedules (457), cucul-
dividerelur. Frequentissime magna. porlioues slu- lam el tunicam, bracas el caligas el cselera quo-
lionum (451), lempore quoque lamprcdse (452) in tiens et quando indigehaul. Hsecel alia qnsesupfa-
ssu sunt, inler tresuna; sed et crassus piscis qui diximus unde venirent villse erant el secciesisequas
balena dicilur frequenter abunde minislr.abalur. hic nominabimus : ln Testvebanl 'in villa Alburch
Tertia feria et quinta 873el sabbato supradicti tem- ea quse habere videmur cura secclesia ei onniibus
376Guimala
poris intervallo inter legumen el olus ad prandiurii appendiciis villicalionis illius. In villa
unicuique fralrum quinque ova efdimidius caseus cum ecclesia de Pirges ea quse ibi habefe videmur
dabatur, ad coeiiamquatuor ova auldimidius caseus, ad jus pertinent villici illius. Similiter in villa de
et propter hoc minulis tribus diebus de supradi- C Pelte, villa de Guehechem, villa de HaJes cum suis
ctis ovis nichil subtrahebalur. Ipsi quoquc niinuti secclesiisel appendiciis villicationum suarum. Villa
quartam partem sextarii vini tribus diehus pro mi- de Mergueles cum secclesia sua ei eumsecclesia quse
nulione sua accipiebant, quamvis aliqua dierum esl in villa sancti Trudonis , et cum omnibus quae
illorumdecommuni justicia lertiam partem haberetil intus et foris ibi habere videmur cum suis appen-
ad prandium. Diebus rogalionum habebant fratres ad diciis. Villa de Slifdes ciim secclesia et eis quse in
mensam unusquisque placentam cum porlione sui Halmala habere videmur. ___cclesia'de Halles et
piscis. Die palmarum cominutabatur legumen pro villa de Meres cum appendiciis suse villicationis.
faba trita, et in ccena Domini similiter et in sabbato ___eclesiade Lare cum villa et mullis sparse jacen-
sancto. Qualuor diebus nalivitalis Domini, paschse tibus partibus quse peninent ad villicalionem ejus.
et pentecosies ad prandium duas porliones piscis, In Masesele (458) viliula eloecclesia, de quibus vix
unamdeTestebant, aliam de Hasbania, et ad ccenam aliquid boni unquam habuimus. In villa Provin quse
prima dieplacenlam cum brachiolo (453), minoreiai ibi habere videmur, siniililer in villa Hallei. In Kir-
tarrien quam in diebus rogationum; a pascha usque cheym dimidium secclesiseet quse in vjlla babemus.
ad octavas peniecosles omnibus diebus, quibus fra- n _Ecclesia de Bovinges (459) el villa de Burlos cum
tres sunt in albis, dabat prepositus Hasbaniensis appendentihus ad villicationem ejus. In Alost et Bru-
jussellum et poriionem piscis cum illa de Teslebani, stemia quse in eis babere videmur. In Orel et Gem-
et lanacelum quod 5 ovis conficiebatur, atit pro ta- mapia quse ibi habemus. In Sesninc secclesiaet qusS
naeeio porratam (454) bene ovis et sagimine con- in villa hahemus. iEcclesia de Corbeche et secclesia
VARLE LECTIONES.
375pietancias 1 1*. 373sextaD. meol.de5u«-1*. 37Sin 1*. 376reliqua usque ad verba ejusdem mone-
tse desunl apud D.
NOT_£.
(446) Rulilus, Gallis rose. (453) I. q. bracellus, Germanis brelzel.
(447) Idem videlur quod barbus, Gallis barbeau. (454) Poirata, porrecta, jusculura ex porris COE-
(448) Portio cibi lauiioris ad valorem unius pictte, fectum.
i. e. NmonelsePictaviensis. (455) Lanea interula, camisia.
(44ity I. q.jantaculum, cibus quosolvitur jejunium (456) Crurum indumenlum.
ante prandium. (457) Pedum indumentum.
(450) Conclave inflrmoruin. (458; Mazenzele haud procul ab A.ost.
(451) Sior. (459) Num Bouvines?
'4-S2)Mbrsena, lamproie, iamprele.
 '
191 RODULFiABBATlS f. TRUDONIS 192
de EngelmuiUhove (460). Stipra Moscllam secclesia Ji multo autem piura in Hales villa. Nam inler ea qu_e
de Pumirs et secclesia de Bredal el vinese et allodia pertineiu ad Guebechpym etHales, inlercampds et
quse inipsis villis habemus, el quse serviunt in ili- silvas elutilia palusiria snnl plttra qua. alienanlur
nere preposito eunii illnc, unde veniebat vinum ab secclesia qiiain mansi 70. In Brustemia censum
quod dabalur fratribus. In lerrilorio Andeguerpensi toium qni perlinebal ad prsehendam fratrum. De
3'7 Slades mulia pars beneficiata et in
juxla Mechele villam prediumj quod solvebal Kircheym de
*
singulis annis 25 solidos Andeguerpensis moneiss. In cullura.
pago qni vocatur Rin, non longe ab Andeguerp, 9. Quid loqnar de decimis, cuni psene omnes
aliud predium solvens 15 solitlos ejusdem monelce. siiit aut ad dampiiosum pactum daise, atil ad inulile
8. Didicimus quoque a noslris antiquioribus, cum beneficiuin famulis quibusdam pre fabrili opera-
pace et .opulentia et religione ajcclesia nostra flore- lione? Muhorum pralorum vastissima possessio ad-
ret, quod Elise (461) villa magna et seeclesia ejus bfeviaia esl nobis inoiiico relicio. Predium juxta
nostra fuisset, quse non longe a Trajeclo supra Macliele, quod solvebat 25 solidos Andeguerpensis
Mosam posita esl. Fruclus vcro altaris ad scpul- monelse, venditum fuit sinealiqua recuperatione et
• chrum beaii Trudonis
per niulta tempora tan- " afisque ulla commulalione. Illud de Masesele tenc-
tus erat el cotidianus, qttod si nichii esset aliud, lur a quodam lyranno, sed sub reciiperandi bona
solus sufficcre possel totius secclesisenecessitalibusl spe. Silvafum extirpatarum Iugenda dampna non
'
Qua fiducia presumpluosa abbalitm lemeritas et superabil amplius secclesia nostra. Nam ut taceam
temeraria presumpiio multa deiraxit de substanlia de Pellae el Guiinala el de Guebecheym et Halla,
fratrum bencficiando, el de custpdia quicquid perti- ubi rarissime et htimiles adhuc superesse videnlur,
nebat ad monaslerii lumen el Jediiicium. Similiter Meruguelges etiMecerin et Stades densissimse et
censum et predium , quod pro deJnnctis dabatur vel magnarum arborum silvse liabebantur. Similiter
, datum erat ad elemosynam fratrum, beneficiebanl Mere et Lare, Kircbeym, Burlo, .Villeyr (465), ex
suis ad lihitum. Quo tempore eleniosina pauperum quibus supradictis silvisad cuiiesearum veniebant
ita annichilaia fuil, quid ad eam perlitiuisset quod clausurse (464) sufficienler, et ad fabrieam edificio-
nec in memoria relictum sit. Sed el in praeposiiura rum lam monaslerii quara clausiri, et in villis
de Testebrant octo capelias per negligentiam abba- dominicalium materies et ad eorum reparatio-
lum secclesianoslra perdidil, quiE serviebant fra- nes. Ex eis nicliilominus veniebat porcina caro,
truni stipendiis. Accrescentibus vero malis per quse in aesca et sagimine cellse abbatis.et hospi-
conlenliones abbatum et inquieludines monaehorum - tibus et domui infirmorum el cellerario abunde
multa de prebenda frairum per negligeniiam depe- suificiebat in anno. Quse ista omnia cum gratis
rierunl, niulta in heneficiis data sunl, mulla a vil- aliquando haberentur, denario, mbdo acquiruntur
- licis usiirpala per niendacium. Duobus 778roiliariis aut caremus. Vidimus
aiiquando tanlnm in anno
noii longe a Meliis villa est quse diciiurFoncey, supercrevisse, quod plaustrum sCalatum onuslum
cujus se.eclesia no.lra eral; ea videlicet secclesia siccis caruibus Aquisgrani ad curiam imperaioris '
snvasa fuit et relenla a domino, cujus erat villa misit episcopo Melensi Adalberoni abbas Rodulfus
tempore dissensionis de nostra abbatia. Siihiliter in penlecosten diebus. Veniebant etiam ligna com-
eodem tempore pars multiim fruciuosa de Sesninc bufenda gratis et sutticienler ad abbatis cellam, ad
•villanostra adhuc lenelur iuvasa, Halley de fra- lratrum coquinam, ad hospites, ad pistrinum, ad
Irum, quondam prebenda in benefieio fuil dala. In braceiiam, ad lautores fralntm, quse graviler
«ppido noslro plura lenentur in beiieficio, domus et niodo comparare oponel ex his quse manducare
«urtilia, census ei alia servilia, qnam habeat hodie aul Jiibere debemus. Nutrimenla etiam pecorum
preposilus in manu sua; quseomnia fralrum (ne- erani per dominicalia in viliis, quse in carnibus
runt prehenda. Sed et per alias curics et in ista et caseis mullam commoditatem conferebant pre-
quoque nicbilominus ctilturse fratrum sunt decur- positis et abba i, quse modo habere non lieel pro-
iatse (462) et beneficiatse, et molendina data in be- pter villicorum fraudulentas disiraciiones et advo-
Jieficio aut dampnosa herediiate. De allodio quod catorum violenias pernoctationes predonumque fre-
pertinebat ad curtem Guebecheym qusedam pars in quenies irrupliones.
J.eneficio est data, qusedam ampla valde et longa a 10. Preterea dampnum jjrande et irrecuperabile
circtimmaiieiUibus liberis invasa et adhuc tenelur, 876increvit istis diebus secclesise.Nam familia
ejus
ila pro advocatorum negligenlia atque perfidia; quse mullum imminuta est hodie4)ropler oppressio--
i
I VARi_fl LECTIONES.
*7.7 serviebat 1". . 878qum sequuntur usque ad frequentes irrupliones desunl D. 37S
irreparaDile 1*.
NOT.iE.
(460) Engelshoven in vicinilate Sancti Trudo- (465) Villers, cujus nominis plures exstani villae
nis. Leodio vicinse.
• (461. Elsen vel EIsloo in ripa dexlra Mosse.
(464) Sepes.
(462) Imminutae.
 193 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. Xlil. — CONTINUATIOL—RODULFI EP1STOL.E. 184
nes advocaiorum et turbines belloriim,ampla quon- A exliorianlibus propter uxores, quas de hujus legis-
dam erat valdeel diffusa longe laleque. Cujus plu- conditione duxerant, ad hoc paidatim quidani pro-
riraa pars vivebat sub hac Jege : Masculits12dena- ruperunt, ct innumerabiles in hoc ipsum prolraxe-
rios solvebal singulis annis de censu sui capilis, runl, quod eensum 12 denarioriim ad unumprotra-
femina sex, quidam alius legis duos denarios, qui- here voltint-et csetera debita eorum ad 12 denarios
dam qualuor. Masculus istaruni condiiionum quo- post inorteni ipsorum; sed'et ubieumque in aliena
cumque morerelur, sive sub noslro jure sive sub . morianttirjusiicia, preter 12 denarios omnia nobis
alieno, si necdum conjugatus eral, debebal seccle- neg.inliir debila. Qui autem coiifitenlur et solvere
sise, quasisuse heredi, quicquid in omni substanlia se velle dicunt debita, conimunicato cum villicis
supereral ei; si fuerat conjugatus et non cum sua fraudis sua. el dolosiiatis eomrneiito, post morteni
compai;e, hoc -est quse .non esset ancilia nostrse alicujus vestem aliquam pretendunt vilissimam et
ascclesise,debebaldimidium susesubstantise.Similiter discissam, aut ovem claudam vel scropham langui-
et femina,exceploquiadeqiiocumque conjtige essent dam, el aecepto sacrame.ito, quod inonui aliquid
ei liberi, non dabat secclesisenisi quod melius vide- melius non habtieriiil, si permillilur, sine omni
balurhabere in omni sua mobili re. Masculus, si timore Dei jurant, immo pejurant, aul a villicis eis
esset curii sua eompare conjugalus, dabat de"suis B cor.donaliir, ul injtirati discedant. Sic el sic et mul-
vestimeniis quod eral melius. Qui si haberel cen- lis modis aliis sublaius esl frucltis antiquse commo-
snalem ierram el servilem , de terra dabat preposi- diiatis. Fructus eiiam aliaris ad sepulchrum beali
lis ad curiim bovem, et de eapile suo vel alium vel Trndonis, qui inestimabilis olim fueral, et de quo
rem quam habebat meliorem. Iia quoque fiebat, si secclesia omiies incommodilales suas ' aiiliqnilus
parefridi superessenl. Fructus iste copiosus ei valde emendabal, vix modo confert undesecclesiadebitum
commodus ftieral olim preposilis et abbali noslrse luminare habeat. Quapropter lantis incommodiiali-
a.cc!esise,anlequam propler bellorum inundationes bus, lanlis defcclibus simul coiicurrentihus, nemo,
ct advocatorum infeslationes et villicorum infideli- miretur si intus sit prcbenda altenuata, cum exte-
tales el noslra exulando iniminueretur- familia et rius sil subslantia sic et mullo amplius quam dixe-
remaneniium attenuaretur substantia. Magistris rim extenuata.
vero census capilum parlim consenlienlibus partini

MDBLFI ABBATIS TAUD0NEN8LS -EPISTOIJE QUATUOB.'

L. C inquieiant acerrime, conlra quas chjpeum veslrwde-

ErlSTOLA3S 0 MISSADE COESOBIO SANCTI rANTALEONISfensionh obnixe efflagilat humililas lolius congrega-
RODULFO ABBATl SAKCTI TRDDOKIS. tionis. Siinl aulem hem: Oblaius esl aliquando qui-
Reverenlhsimopalri domno RODULFO 8S1 Dei gralia dam
puerulus nobis a parentibus suis, et devotione
abbati, SIBEUTUS a82,pace frui supera posl vitwjtujus sua cum pnero de facullale sua obiulerunl quanlum
incommoda. volnerunt. Vidit hoc quidam dilior facultale, sed
Si forel mem possibilitalh adire presenliam veslrw pauperior et avarior voluniaie et htvidil, siaiimque
palernilalis, nulla itineris obstarel asperilas, nulla eliam suum filium suscipi rogavil. Muitum lemporis
familiaris rei revocarel adversitas. Sic enim verus est in pelendoel conlradicendoctmsumptum,quoniam
amor, nttllum qui novil habere modum, mentem eundem puerum parentes vi intrudere voluerunt nu-
vestri desiderio penelral, dum competlit meminisse, dum. Tandem paler ejtts familiariter convenlus, ul de
quam iiberalem vos aliquando erga se ex]ierlus sit rebus quas sibi concesseral Deus aliquid conferre*
extiihse (465), et pro hac vicissitudine non solum mcclesim,cmpil furere, dicens,se notle symoniam in-
aCiquomodo non respondisse, veruni nunc usqtte et a currere. Hac arrepttts furia, multa nos pulsavit in-
resalulaiioneobmuiuisse. Hoc quanium ad humanum juria, replevit fora et plaleas, cives el wcctesiaslicas
"
speclal obsequium; cmlerum ille novit melius qui movit personas, conlestans apud nos precio conslare,
scrulatur omnia soltts, quali vel quanta devolionevos qumjubemur graihdarc. « Si enim, inquil, plebeius
assumam in mea peculiari oralione. Sunl quorundam nummatus facile admittiiur, generosior simplicUer
obloquentiunipreposiliones, vel ul veritts dicam de- veniens mullum excusalionum repagulis repeililur;
trahentium obloculiones, paler karhsime, qum nos palet profecto, quia non personased pecunia requiri-
VARI___LECTIONES.
580hmcet reliqua otnnia desideranlurapud D. 3SIR.l. 1*. 852S. 1. 1*.
NOTJE.
(465) CumRudolfus abbas essel Sancti Panlaleonis; hanc igitur einslolam post annum 1125 scriptam
esse palet. Cf. XII, 1.
 I&5 RODULFI ABBATIS S. TRUDOJNIS , . {96
lur. Dumque h qui primurn repudialus fuerat, saccu- ^ minus quam nobis sint nola inde sacrse' scripluia.
lum pecuniw altulerit et denegalum introkum me et aposlolica precepta. Procax tantum curiosorura
ruerit, quh non videat quanlum hic symonia operetm hominum loquacitas leneras aures vestras inquietat,
et valeat ? i El quia nola et urbana fuit persona, sath et eorum quidem hominum qui solent videre festu-
noi inquietavil hac infamia. Tandemileruth convenU cam in alieno oculo el trabem non considerare in
a clericis el laicis, respondimus id quod prius, quici suo, et culicem liquare el camelum glutire. Tales
esset compelens et justum, nec canonico rigori conlra- silenti irrisione magis sunt pretereundi, quam ama-
rium, ui qui se vel quempiam suorum wcclesimvellet bili illis contentionis fune diutius trahendi. Sed ne
sociare, dum haberel unde possel, in usus ejusdem videremini gravari nbslro prorsus silenlio, et quasi
cvcciesimdeberet conferre. Illi autem : t Ad hoc, in- irianiter usqtie ad nos cucurrisse, breviori forsitan
qutunt, sunl instituta cmnobia, ut quicunque secuio qtiam vellelis nos absolvemus sermone propter eos
roluerit renunliare, licenter debeat inlrare,.nec pan- qui indigni sunt hac responsione, nedum responsio-
pertalis aut alicujus rei occasio Jtuic erii obstaculo, nis aiictoritate. Eia, pecuniosus homo sed parcus
<juia quos Detts coadunal el sociat, bonis omnibus, et avarus vult vobis fllium suum intrudere sine omni
replet el saciat. > Hwc et plura opponunlui nobis oblationum genere, pallians idolum suse parcitalis
alia, quw omnia mquo libramine appendile, et quali- B et avarieise falsa viriutis specie, scilicet ne in sua
ler calumpniatoribus ordinis itostri ralionabiliter el dblatione videalur symoniam facere. Eripiat vos
canonice obviemus, plane et luculenler rescribile, el Deus ab homine iniquo et doloso ! Miser et avari-
quomodo in hac reclamalione nos oporteat inoffenso icia excsecalus non videt, quia, dum mentitur se
pede stare, enucleale. Quicquid super hac re u vobis velle vitare symoniam, quam graviter incidat per
fuerit diffinitum,sic apticlnosperpeluabit.inconvulsum, cullum suse parcitalis et avaricise in idolatriam, nam
acsi ab aposlolica sede fueril confirmatum. avaricia idolorum esl cultura ; neque hoe vult vide-
Prefaliuncula in rescripto. re quanlum prejudicium el calumpniam velit Deo
Seqiienlis opusculi intenlio illiic maxime respicil, facere et sccclesise, ad quam filium suum vult tra-
ui dives isie, de quo sermo habebitur, in medio re- dere. Nam poiiio illa, quse debehat fllio contingere
cedat a pareitatc sua et avarieia ipropter idolatriam. in sseculo, jure Dei ct hominum deberet eum sequi
Si niium suum vull recipi, dimitl_at eiim ad aecele- ad secclesiam, ad quam eum vult tradere Deo. Exi-
siam seqtii quse de stia subslanlia debenlur ei; gere aulem et velle habere quod juslum est, symo-
tecclesia vero caveat sibi de omni -reruni ejus mala nia nulla est, magis vero j'apina esl et avaricia reti-
concupiscenlia propier symoniam, quse vendemes nere quod jusle debeat dare.
•et emenles ejicit extra secclesiam. Sive veniat va- ^ Dicit healus Augustinus in Iibro de decem cordi.S
cuus sive plenus diviiis fllins, si yulteum suspicere, (466): t Nolisub imagine pielatis augere pecuniam.»
suscipiat, si non vult, dimitlat, in suo arbilrio slat. Et non multo post: t Mentiunturqtiidem liomines,
Probabitur vero diviti etralionibus et aucloritali- mala est avaricia ; palliare se volunt nomine pieta-
bus veridicis, quod pars subslantise suse, quse debe- lis et dealbare, ut quasi propler filios videantur
rel filio suo in seculo provenire, debeat eum ad sec- servare liomines, quod propter avariciam servant.
clesiam cui offertur sequi juste et jdes 83. Nam utnoveritis, qtiia sicplerumque conlingit, dici-
II. iur de. quodam : Quare non facit elemosinara ?
RESCRIPTUM UODOLFI ABBATIS ADEPISTOLAM MISSAM EI Quia serval filiis suis. Contigit ttt ahiiltal unum ;
DECOBNOBIO SANCTI-PANTALE0I.1S 3?4. si propler filios servabai, mittal post illum parlem
RODULFUS, gralia Dei sanctique Trudonis id quod suam. Quare-illam lenet in sacculo et illum relin-
est, dilectissimo michi quondam iilio, modo vero quit ab aninio ? Redde illi quod suum esl, redde
fralri liarissimo SIBERTO, priori in sancti Pantaleo- quod illi servabas. Moriuus est, inquit. Sed preces-
nis ccenobio, cum omnibus seculn moranlibus, tam sit ad Deum, pars ipsius pauperilms detur 386. Illi
dominis ndstris quamfratribus, in omni devotione debelur ad quem perrexil,- Cbristo dehelur, ad eum
el oratione salutem animarum et corporis. enim perrexit. Et ipse dixit: Qui uni ex minimis
Nunlium vestrum lanquam angelum Doraini vidi- istis fecit, rnichi fecit, el qui uni ex minimis isiis
iriiis, litteras vestras quasi sacram paginam reve- non fecit, michi non fecit (Matth. xxv, 40). $ Con-
renter leginms, dolenles quod in lilteris- et nuntiis sideremus si isla sentenlia beali Augustini conve-
veslris vos raro audimus el videmus. De re ergo, nienter possit nostro pecunioso avaro aplari. Pallia-
proqua liumililas veslra parvitatera nostram dignata re se vult nomine pieiatis et dealbare, ut quasi pro-
est consulere, prope a. scribendo manum sublraxe- pter symoniam sive, ut ibi hahetur, propier filios
SJ
raunis, cum nemo sit qui inde vos provocel ad au- videatur servare quod propter avarieiam servat.
dienliam vel qui trahal ad judicium, et vobis non vult vitare symoniam et exuere avariciam, faciat
•I VARI_E LECTIONES.
583cxplicit addit V. S8ide c. s. P. desnnt 1*. 386debetur Attg.
i. NOT_E.
(i%) Sermo §, de decem chordis, c. 20. Opp. ed. Yenet. Y, 62.
197 GESTA ABB. TRDDON. — LIB. XIH. — CONTINUATIO1. — UODULFI EPISTOL^E. 198
justiciam, nam symonia et avaricia non po_sunl fieri A petilionein faciani, et cum obialione offerant filium
cum justicia. Sed qnam eum rogamus facere jusli- suum coram teslibus. >
ciam, ul fugiat symoniam el avariciam ? Inter filios Se.d iiunc qtioniani semel Ipqui ccepimus cum do-
2>quedividat quod propler filios sive jiropter vitan- minis el karissimis fratribus nostris, jam .diiatato
dam symoniam, ut ipse mentilur, relinet elservat. corde ex affectu erga vos magnse diiectionis com-
Sed a se unum vult emillere et Deo dare el sanctse pellimur fransire lerminos nosirse proposilionis.
secclesias. Bonum hoc esi utique ; sed et nichilomi- Proposueramusenim sermonem reddere breviorem,
nusbonum et juslum est, nl millal post illuin sive sed violcnlia carilalis elicit longiorem.'Dicamus
cum illo partem suam. Sed credo ad hoc vult emit- ergo aliquid, quod libenler velil aiidire noster pecu-
lere e seculo, ul pariem illius relineal in sacculo. niosus avarus, ut sequanimius ferai, cum audierit
Utique hoc neque bonum neque jtistum est, scd ra- qtiod non vult. Suscepliones igilur de iccclesiis et iu
pina mala el avaricia aique sacrilegium. Sacrile- a.cclesiis maturarum et-imnialurariim personarum
gium enim esl, "cum eum Deo obluleril, si parlem ulique omnes debent gratisfieri, propter illud man-
quse illi debetur sibi retinueril. Nam cujus jam effe- datum : Grath accepistis, gratis dale (Mallh. x, 8),
ctus est, ejtis ei pars quse illi deheiur est. Deum et quia Dominus Jesus omnes vendenles et emenles
igituret sanciamseeclesiam spoliat sacrilegus, ubi ei, B ejicildelemplo. Quihsec scimus et libenter audinius,
qui Dei esl ei sanclse secclesia., iollil ca quse jure illttd quoque ignorare non dcbemus, quia lales
debeniur. Reddal ergo 111 i qtiod suum esl, reddat suscepiioncs duosprecipue respcciiisdebeni habere,
quod illi servabat. Sed : Morluus esl, inquit. Uli- scilicel iil imminutus numerns Deo in aicclesiis fa-
que moiiuus seculo, sed vivit Deo. Pauperibus Chri- mulantitim per eos qui suscipiuninr accrescat, et
sli et secclesisepars ipsius detur. Illis debelur, ad labor servitii Dei tolerabilior fial. Quod si pecuniosi
quos perrexit, Cbristo debelur, ad eum enim per- avari filius ad islos respecius non est necessarius,
rexit. Repleal nunc fora el plaleas, cives el seccle- pro eo quod stifficiensvobis sit numerus et de Dei
siasticas moveal personas noster clamitosus elpecu- servitio ntillus defeclus, non videmtis,quse sil ratio,
niosus avarus, quoquo se verlat, srposl oblationem ut gravelur secclesiade superfluo el non necessano.
filii retiuuerit quse illi delienlur, idolalra erit et Superlltium atnputari debel, non necessarium as-
sacrilegus, idolatra propier avariciam, sacrilegus sumi non debei. Recedite ergo, fratres, recedite ab
-propler Dei ct sancise secclesiseraplr.am. Concordat hujusmodi Iiomine elimmundum ejusnolile tangere,
senlentise beati Auguslihi sanctus Benediclus in ne videaniini et perejus avariciam idolalria. commu-
senleniia de discipliua suscipi.ndorum frairum et nicare, et per eandem noiam symoiiise incurrere.
defiliis nobiliumvel paupeiuin (467). « Res, inquil, Sicut vestrum est nicbil ab eovel ab alio aliquo pro
si quas habel — procu! dubio qvi suscipiiur— aut hujusmodi re exigere, ila ei ejus erat, si homo Dei
eroget prius pauperibus autfacia solempniter dona- esset et non manunona., de portione hereditatis,
lione conferat moiiasterio, nichil sibi reservans ex quae filio deberet contingere, oblationem cum co ad
omnibus. ) Crudelis paler, res quse debenl contin- secclesiam facere, quse eum amplius deberet et nu-
gere Jilio, neque ipse vult erogare pauperibus in trire et vestire. Sed sicut ipse non vult hoc facere,
platea, neque pauperibus Christi in secclesia, sed et vos non poleslis uec debetis eum compeliere,
sibi reservare omnia; inimo convenlus familiariter sed pie lanlum commonere, iia et, si filiuin ejus
a fratrihus ei pie commonitus, ut de rebus quas non vuliis susciperc, non potest nec debet ad hoc
sibi concesserat Deus aliquid conferrel a.cclesi_c; vos cogere.
coepit furere, dice.nsse nolle symoniam incurrere. Nunc ad le miclii conversio, pecuniose, avare,
Non occullam sed solempnem rogat fieri healus Be- nunc ad te michi conversio. Convenio le, responde.
nediclus ad monasterium donaiionein, quod isie Dic, quis leducit spiritus, homisne- an malus, quia
miser arreplus a furiis appellat symoniam. Ilem in filium tuum domi onustuni in coenobiovis intrudere
senteniiam de fliiis nobiliuni vel pauperum (468) : [) vacuum et nudum? Hoc iccirco quero, quia probari
iSialiquid offerre voluerint in elemosinamonasterio debent lalium spiritus si sint ex Deo. Sed non du-
pro mercede sua, faciant ex rebus quas dare volunt bito quin debeas respondere : « Bontis; > neque tu
monasterio donationem. i Audit forsiian et Isetatur, dubites quin ego asseram : « Malus. > Et unde hoc
.juod in voluntate ejus hocponatbeatus Benedictus. probem, audi. Spiritus Domiui bonus nunquam
Et cerle vir sanclusin nullius volunlate hocponeret, cuiquam bona sihi debila tollit, nuUi avariciam
nisi sciret, quod debere hoc fieri sanclum et justum suadet, niilliim palrem ab affeclu filii propler ali-
et pium esset. Nunc,quia quod sancium et j'uslum quam subslantiam abrumpil, sed liberalilate manus
et pium est, non potest inlrare istius voluntatem, et animi conglutinat et connectit. Tu aulem per
babeat sibi res suas in perditionem. Vult ut vacuus malum spiritum idolatrise, quse est avaricia, tollis
suscipiatur ej'us filius, faciat ut de eorum sit nu- filio tuo ei debita, quse offerre secuni deberel in
mero, de quibus scribit beatus Benediclus (469). ccenobio pauperibus Chrisli, famulanlibusxibi Deo.
i Qui vero, inquil, ex toio nil habent, simpliciter Ecce malus qui te ducit spiritus, et propter malum
(467) Regula S. Benedicli, c. 59. (469) ibid.
(46S) IMd.
 499 ' ' RODTJLFi ABBATiS S. TRUDQNIS £3B
quo probaris dnci spiritum, jusle es reprobrandus. A « Quos Deus eoadunalel sociat, bonis omnihcs re-
Kescio sPrecle offeras, hocscio,quod inique dividas, plcl et saciat. _ Vcrtiin quidem est, quos Ders
quia ea quse tui sunl filii et per eum deberent essc coadiinal etsociat, non vana securilas ei siulta te-
ascclesiseei Dei, filio luo et cecclesiseet Deo avara merilas. Et quid dicis : « In quornm manihus replet
maim suhirahis. Iccirco propter iniquam nichilo- el saciat? _ In manibus ociosorum exspectantium
minus liuncdivisionem, reprobam fecisii luam de de ccelis vicluni sibi ct vestiluni ? Neqnaquam ceiie;
filio tuo oblalionem. Dicit beatus Augustinus in sed in manibtts procuraiorum suorum sollicite pro
supradicto libro de decemeordis :« Quidquid dicas, numero sibi eommisso nocte et die invigilanlium et
mortuo debes, quod vivo servabas. > Ergo secun- laboranlium. De ociosis Iegilur : Quia in desiderih
dum hiijus beati viri doctrinam si mortuo debes, cemper est omnis ociosus (Prov. xxi, 25). Nunquam
- quod vivo servabas, mullo justius debes illi mortuo igiiur sacialur islis luis bonis omnibus. De bis qut
sasculo et vivenii Deo cum pauperibus Cbristi in presunl : Qui preest in soiliciludine (Rom. xn, 8j.
ccenobio, quae illi viventi mortaliter servabss in De non laborantibus : Quinon laborat nec manducet
hoc morlali sssettlo; sed avara non sinit manus. (IITItess. III, .0).-De qualibus et Iioc est scriptum :
Hoc est quod dico, nialus avaricise le ducit spirilus. Non lemptabis .Dominum Deum luum (Malth: iv, 7).
Clamat iierum contra le in eodem libro bcatus Au- B '- Non enim sluha leraerilate el vana ociositate Donii-
giistinus, clamat et dicit (470) : « Cerle ea qua_ hic num Deura suuin templare «lebet horao, quandiu
teneset non vis miltere post filium luum, ctii com- babet quod sollicite faciat pro suis necessitatihus ex
mendas ? Acloiibus liiis commendas illius partemi rationali eonsilio. Quod Abraham legitur fecisse,
qui precessit, et Cbristo non commendas ad quemi quando uxorem suam Saram sororem suam dixit
precessit? J Et paulo superius :« Tcnebitur hicubi i esse, ne occideretur a rege imflammalo in eam hi
potest perire, el non lnilletur illuc ubi Cbrislus esl mia ejus pulchritudine. Sanclus quoque Jaeob pa-
cuslos. An idnneus esl lihi procurator tuus, minus> triarcha cum per multa Dei benificia expertus fre-
idoneus Christus? Videte, fratres, quia mendaciumi quenler fuisset erga se ej'us dilectionem alque pro-
"
est quod diciint homines : Filiis meis servo; men- teclionem, elfaine premi videret lerram Chanaan,
dacium esl, fraires mei, mendaeium est; avari sunt; et nisi sibiS 97 prospicerel, ad se usque perventura,
homines. > Quid contra hsec obloqui potes, divesi ne videretur temptare" Deum"non ociose lorpuit,
avare? Licet dives, mendax es; dicet pecuniosus,, neque temere expectavit, ul dilector et proteclor
avarus cs.Quid calumpniaris servos Dei desymonia, ejus Deus annouam ei pluerel de coslo, sicut postea
pro ep quod familiariter le convenientes exuere: f., fecit filiis Israel manna in. deserlo, sed tanquam vir
voluerunl avaricia et post avarieiam idolatria, ni- prudens et bene domui suae preesse sciens, filios
chil a le requirentes nisi quse diclat justilia, exigit suos cum pecunia misit in jEgyptum, ubi audierat
misericordia,sicul audirenoluisli exbeati Augustini vendi frumentum, et semel et bis inde afferri sibi
senteniia et sancli Benedieti Regula?Qui est ex Deoi quantum domui suse sciebat esse necessarium.
verba Dei audit; propterea tu non audis, quia ex Phylippiis aposiolus videns ingentem imilti.udinem
Deo non es. Juslissinie ergo duobus istis fortissimis quinque milium homintim et ad refocillandum eam
repaguiis obseratur tibi janua ccenobii. Inique cen- non haheri 388nisi quiiiquepanes ordeaceos et duos
sor, etiam de insiiiiilis coenobiis iniqua audes dare pisces, egens super hoc ralionis et cousilii, obslu-
Jiidicia. Profane papa, indiscreta promulgas decrela. puil, et quasi desperans non de divina sed de hu-
« Ad hoc, inquis, suni insiituta coenobia, utquicun- mana potentia ait : Ducentorum denariorum panes
que seculo volueril i'enimtiare, licenter debeat in- non sufficerent Itis, ut unusqttisque eorum modicum
trare. >Fa!Ieris. Quare ergo eos qtti querunt suscipi quid accipiat (Joan. vi, 7). Quaproplcr necessario
rnandaret 886bealus Benedictus cum tanta difficul- apposuit se manus Domiiii, benedictio, ul, quod non
tate recipi, ciim tanta mora probari, cum tanla di- potuit facere purus homo raiione aul consilio, om:i_-
iigenlia erudiri, si omnes qui veniunt licenter de- polens Deus homo facerel potenti viriulis sua_mira-
benl iugredi?Cerle non-ul omnes quisuscipiquerunt , culo ob incrementum fidei in illo populo. Paulus,
iicenier iugredianlur, sed quorum probati spiritus ; vas eleclionis, qui se sciebat ad boc electuin esse,
fueriiil, quod ex Deo sint, ut regulariter suscipian- utportaret nonienDominicoran) genlibtiset regibus
tur. Si starel ista tua sciilentia, jam essel impleta et filiis Israhel, el qui sciebat Deum non "posse men-
petilio lua, quia non esset probatum, quod spirilusi tiri, quis nesciat quantis moiiis, qiianlis aciibus,
avaricioe.sit agiiaia", sed putaretur, quod spiritu Dei quantis amfraciibus egerit, tit non iraderetur occi-
esset aciilaia. Utque cietera taceam, intolerabilemi dendus Judeis, et quam subiili consilio et ratione
juultiludinem, qiue pro suis diversis necessitatibus i Csesarem appellaverit? Tunc enini ralionahiliter et
et promiseuis affeciibus se ingereret cotidie, ipsai sine tempiaiione Dei debethomo fideliter confugere
rcgia horrea.non possenl slipendiare. Sed dicis ;; ad divinum auxilium, qnando rcs qusepre nianibus
VARI_« LECTIONES.
. E8° niand. recipi i*. 387se 1*. 38Shabens V.
'" '
(470) !bid., Opp. ¥,63. J
201 GESTA ABB. TRLDON. — LIB. "Xlll. — COKTINUATIOI. — RODULFI EPISTOL^;. 20£
liabetur agenda hutnanam excedit rationem et cou- A x jusle debes. Quodjuste debeas 6atis superius proba-
silium. Isla iccirco earptim percurrimus, ut non - tumcsl. Sancla veroet gloriosavirgo Lucia muta-
seciindum noslri censoris sentenliam quot et quales tura sseculumet itura ad Deum per martyrium, de
volunt coenobia licenler ingrediantur, el inerti ocio re quani habemus pre manibus fidele nobis reliquit
vacantesexpectent de coelisa Deo, ut bonis oinnibiis monimentum. Dives erat valde, et pro lenera selate
pascanluf, sed quot etquales viderint sibinecessarios substantia ejus servabaturei a matre. Quse licet
qui preesse ccenobiis videntur, "ita se commiitentes gloria et bonore marlyrii corouata, offerri Deo
Dei jirovidenliae, ut tamen prq se et pro suis nun- - possel satis grata, nolebat tamen hoc fieri, nisraut*
quaui sint absque sollicitudine. Rationali igilur con- preeunte aut secum comitanle sua substantia. Dice-
silio observalum esl ab antiquis, qui ccenobia in- bal ergo matri suse: « Omnia quse mihi datura eras
struxerunl, ut non majorem ponerent in eis nume- eunti ad corruptionis mese auctorem., moriaJem ho-
rum, nisi quantum viderent posse sufficereeis viclum minem.da michi eunti ad iiiiegriiatismesefacloreni,
et vestitum constitulum — unde mulia exemplaria DominumJesum Christum (472). «Quodsanct afilia a
pre oculis cotidie habemus, et beatum •Maurum, matre non exigeret, nisi hoc justtim et pium^esse
sancti Benedicti discipulum, fecisse legimus (470-71) sciret; juslum'enim et pium est, ut qui ajj Deum
—sedelsi aliqua S89superabundarentnecessaria,es- " vadit illum precedanl aut eomiientur opes suas.in
sent pauperibus et qui liunquam desunt coenobiis pauperibus Christi. Sed quid de feminis istaprofe-
liospilibus atque diversis inius.ac foris accidentibus. rimus, quasi de viris siniilia exempla non habea-
Quod si adhuc egemus testibus, unum producimus , mus, et quasi parentes tanlum debeant hoc suis
qui sufliciet pro milibus. Dominus nosler Jesus filiis et non filii parenlibusf^ Ulique quod m hac.in
Christus, via verilalis et speculum et enigma iolius re parentes suis filiis, hoc et suis parenlibus debcnt
boiiitaiis, Iicet in eum non cadat aliqua indigentia filii. Bealus Laurentius pium palrem sutim sanctum
scd sit omnipotens sufficienlia, tamen dii-iiiimm Sixtum ad Deum premiseral per. martyrium, qtieni
nunierum voluit habere discipulorum, hinc de loto' ipse subsecuturus fuerat per non minus marlyrium
mundo 72, illinc 12 apostolos, non ab aliquo sibii post tfiduum, et cum satis utrisque posset sufScere
-inlrusos sed a se ipso electos. Et cum posset facere, , in oblatione sua coram Deo dure mactata eortiin
.juod nunquam esurireiit neque sitirent, sedsemper corporum hostia, tamen substanfiam, quam ei pius
omnihus bonis abundarenl, noluil, sed ex eis quse: -pater reliquerat, tanquam bonus.filius voluit euin
millebanlur ei a religiosis viris et feminis, el qusei subsequi etse precedere, ut gloriosiores in.-con-
sequentes eum minislrabant ei, per dispensalorem speclu Domini possent apparere. Non eam ergo reli-
suuin slaluit eos stipendiare, et quse stiperesse po- quit suis consanguineis aut divisitfamiliaribus, sed
terant pauperibus et egenis erogare. In quo evidens dispergens dedii pauperibus,-ei ideo in seculum se-
et fidele posteris suis discipulis 38<ldocumenlum re- culi manet justicia ejus (473). Quodsi' sancli mariy-
liquit, quod benedictiones et oblationes aecipere a res hoc facjunt, qui in suo sanguine siia jam emicta
religiosis viris etfeminis de sseculo iipn essel symo- peccala laverunt, quid tu, homo peceaior, .cogiias,
«ia, sed juslicia, pieias et misericordia, el qui easi qui sic filium luum vis offerre Deo, ut ei sacrilegus
offerrenl non solunt non facerent symoniam, sed1 subtrahas, quod infilio tuo ei debebas ? Noli errare,
justiciam, pielalem et niisericordiam. Nunquid lui Deus non irridetttr. ,
..sanciior esse vis parenlibus Domini Jesu ? Qui, cum Eiiam nunc faciamus ad eum confugium, cujus
neque iii ccelo neque in terra neque suh lerra inve- verba etfacla summa inslilutio sunt ad perfecie vi-
niri posset, quid sanciius offerrent ad leinpluni Deo> vendum.Querenti cuidam : Quid faciam, ut vilam
quam stium Dei filium, lamen siue hostiis etmune- alernam percipiam? Doininus Jesus respondit: Pre-
ribusofferre noluerunt. Quod el Anna similiief fecit, cepla nosti, ne adulteres, ne occidas, ne furerh, ne
niaier sancti Samuelis, qusa euudem filium suumi falsum lestimonium dixeris, ne fraudem feceris, Ap-
per sacerdoiem Heli-in hosliis et inuneribus Deo nnora pairem luum et matrem. Al itle respondens-,aii.
oblulit. Quare ergo similia lu non facis, lalibus in- illi: Magister, omnia kwc observavia juvenlute mea.
structus exemplis? Precepta sunt ista dominica, et, Jesus a.ulemintuilus eum dilexil eum el dixil illi:
illud : Non apparebh. in coiispectu meo vacuus Unum libi deesl; vade, quwcunquehabes vendeel da
(Exod. xxv, 13). Sed forsitan dicis micbi : « Nihil pauperibus, el habebisihesaurum m calo, et veni, se-
debes exigere. t Et ego dico tibi: Nichil debes sub- quere me (ttarc. x, 17-21). In his verbis Domihi in-
trahere; non peccb si requiro a te quod michi juste lelligimus, quia qui perfecte. eura sequi vull,"res
dehes, sed tu magis peccas si michi negas quod quas habel erogare prius debel pauperibuS-.Ai dicis
• YARLE LECTJONES.
ssl deest-V.
38squa V. a" deest 1*.
NOT/E.
<470-71) Cf. Fausli Vita sancti Mauri, c. 9, in (475) Aeta sahcti Laurentii iu Act. SS. Aug. II,
Act. SS. Jan. 1,1049. 518'
(472) Vita S. Lucise ap. Surium Act. SS. V^, 892.
* ' 1
PHTROLCGLXXIH.
 ,'"S03 . !. T.ODULFI ABBATIS S. TftUDONIS' 20.
michi: « Res quas habeo.pauperibtts erogo et man- A ruislis me, in carcere, el venisiisad ine (Sfault. xxv,
. dalum impleo, uuvel sic landeiiijexcusalum meha- 54). Tibi autem tuique similihus, qtiod Deus per
beain, quia nichil ad mqnaslerium couferam. . Et ,emendalionem,vil_eavertat, terribiliter dicetur: he,
ego :" Bene' dicis : « Res quas liabeo pauperibiis . maledicli, in ic/nem mternum quv paralus esl dialwlo.
confero. >Res igilurquas habes' quibusvis pauperi- et angelh ejus. Esuiivi enim, et non dedistis michi
bus cbnfer, sed res quse sunt filii tui dimilie eum ad . manducare; siiivi, et non dedhlis miclti bibere; ntt-
monasierium sequi, ubi inter pauperes Christi ad , dus fui, et non cooperuisth me; in carcere, et non
sequendum Dominum eum.tradis. En iterum dicis : . venhlis ad me (Ibid.- M,ii). TaJium pauperum ab
« Non sunt jiauperes sed necessariis omnibus ahun- aliis differenliam sanclse mulieres bene noverani,
danies. > Et- ego : Hoc est, quod Dominus dicit: quse a Galilss.icum domino Jesu asceiideranl, et tli-
'.
Servi mei comedenlet vos esurielis (Isa. LXV,13). Et . missis in medio mullis milibus pauperum, ei ec di-
tamen revera sunl pauperes, elj mullo pauperiores i scipulis ejns de subslantia sua pie ministrabant. Pau-
•
quam illiqui vaganlur per villas el discurrunt per lus ajibsiolus barum sanctarum mulierum imiialus
plateas, quibus in nieam commotionem tu mentiris . exempla, multa milia pauperum preleribat, quandd
le erogalurum res luas. .Nam quomodo possunt ali- sanclis qui erant Jherosolimis speciali cura minisira-
"
ijui esse pauperiores, quamsunl in ccenobiis ino- bat. Quid? ptitasne, qtiod in magna urbe Roma pau-
ranles, qui pro nomine Domini se privaverunt et peres non inveniret sancta Cecilia, quse ab urbe mi-
lolius corporis sui potesiate ei loiius animi sui vo- liario terlio iransferebat se omni diligentia ad 'eos
luntale et rerum suarum omnium proprielate,- qua- pauperes qui eraut in via Ajjpia, inter quos.Ialilabat
les extra islos nusquam invenies? llli in seculo pau- sanctus Urbiintis jiapa (474)? Tol ellaniis exemplis
peres sunl non voluntarie, isli iri cpetiobiisvoluntarie. iccirco te circumcludimus, ul ad le reversus non
llli vel in hoc diliores istis sunt, quia linguam, , dicas facere symoniam, si de rebus quas libi conlu-
aures, oculos variis ad libilum qtioiies et quanlum •lil Deus ciim filio ttio offeras ad secclesiam, ut san-
ctis paupcribus Christi, qui pro nomine Domini se
yolunl pascunt, isii illis iii hoc|pauperiores, quia
ista eis non licent, qui nec ipsum ceelum conimune , in ea quasi dampnaverunt, prestare valeas necess?.-
omni crealurse neque ipsum aerem haurire oculis rium corporis refrigerium, et ab auditione mala
liberius" audent. Propterea recte Ifaciunt et nianda- liberel Deus animam et corpus luum.
lum Domini imji.Ienlabundanlius qui res suas conle- Nunc igiiur isiis omissis ad confulanda tua indi-
ruiit lalibns pauperibus, qui non solum paiiperiores • screia decrela reveriamur. Monachorum ccenohi.i
sunt pauperibtis, sed etiam cotidie iiiinislrant aliis c non sunt ad hoc instituta, ul avarorum diviittni filios
pauperibus, peregrinis et hospilibus. Pauperum et inconsulte suscipiant, vestiant et nittriaiu secclesiai
pauperuin mulia esl distantia, sicut nos docent quo- siipendiis, et patres eorum de debila filiorum por-
fundam sanclorum exempla, qui neglectis aliquibus lione majori siudentes avaiicise et queslui salisfa-
icrga quosdara majori se expender tint diligenija.- Ut ciantsuis marsupiis; sed ad hoc suiit inslitula, ui,
.enim paulo superius diximus, suntpauperes non vo- suis Jahoribus et fidelium oblalionibus viventes, eos
lunl.aiii, sunl eliam volunlarii. Non voluntarii ea secuiidum regttlae preceptum suscipianl, qui aut
qiise hahcntpauca gaudent se habere propria, el de omnino pauperes sunl, aut de diyiiibus pauperes se
rebus el divitis quas non habent colidie ditant se et •propier Deum fecerunt, sive qui sua non sua facien-
oritislant assidua coneupiscenlia; voluntani vero ad les, se tandem et sua ad pauperes Christi in coenobiis
imitationem discipulorum Christi sua relinquunt -conferunt. In quibus hoc omni diligenlia observari
oinnia, habendi qttoque voluiitate felicia, et Christi aniiquorum patrum statuil raiionabilis providentia,
sequenies vesiigia conferunt se ad sanctonim cceno- -iit non plures suscipereutur qnam slipendiare pos-
bia, in. quibus tanqiiam in carceribus dampnant se sent ipsa ccenobia, qtialenus et qui iiiv.eniuntur et
-proriomine Domini suh diligenli euslodia. Nicliil qui suscipiunlur esseni absque edaci niurmurationis
.liabenl propria rieqtie volunt habere, quippe quibus D J lepra, quse solet nasci gravissime ex egestale pro
.placet etiani non licere, quod dicant « fneum est » inlolerabiJi et Jicenlef admissa muliitudine. Quod si
-de aliquare, sed « nostrum > propler commune. Hi sibi caverent qttidam moderiioruin, hodie non
lales viv.unt de oblalionibus fidelittm, qui aliquando lam impudenti rapacitaie anliqtiarum 32celesiarum
^e si.vesua vel suos ccenobiis contulerunl, nocieque invaderent terminos et decimas, nec circuirent
ac die vigilanti sludio Deo inserviunl pro salule vi- civitates ei plaleas, nec divituni domos frequeniau-
voriim et.defunetorum omnium. Propter lales pau- ies maironariun sibi affeclarent graiias, utinopiam,
•^peres eorum stipendiaioribus in uliimo judicio Do- quam patiuntur propler suijereffltietUemmnllitudi-
minus. dicturus est: Venite, benedicli palris mei, nem, effugare valeant per impoiiunam el oportu-
possidete regnum q.uod vobis paraium est ab brigine nam meniiicitatera. Sed sacri ordinis et religiosi
mundi. Esurivi enim ei dedisth michi manducare; habilus revereniianon esi modo dicendum de his
jsiiivi, et dedislis michi bibere; njidus fui et coope- per singula. Veruin dic michi, illi qui erant coadu-

NGTJE.
•.'474) Cf. Vita sanctse Cx»cili_cjapud Suriiun in Aci. sanct. VI, B2S.
 203 GESTAABB. TRUDON. — LIB. XIIL — CONTINCATIOi. — RODULFI EPISTOL.E.. 208
nali et soeiati in JherusaJem et aliis aliquibus in A j pilernam, si hicnoii egerint poenilentiam et dimi-.
locis, pro quibus Paulus colleelas fieri sollicite serint quod leneht per symoniam, et quanlo majores'
'
monebal, et facias sludiose millebal aut ipse porta- et poientiores sunl, tantb roajora et potenliora pa
bat, sancline erant et servi Dei? Utique erant, et tientur lorraenta. Quia vero de tam longinquo di-
per Deum et pro Deo coadunati et sociali. Quare gnati eslis querere, accipite consiiium parvilatis
ergo Paulus de eortim numero et refrigerio tanto- no.slrse, ita tamen, ul si babetis melius, non relin-
pere erat solliciius et non magis expeciabat, ul a quatis propler islud. Si quis vel se vel filium siium
Deo de ccelis per angelum ej"us tuis bonis omnibus oblulerit vobis in coenobio suscipiendtim, simplici
feplerentur et' saciarentur ? Quia ho'c Deo pia- meivlis oculo et lola-cordis purilaie, sine omni
cere non videbat. Sicut enim snperius dictum mala ciipidflale", audiat per vbs sancti Aiigtislini
est, quanidiu habet homo quid pro suis necessilati- consilium et regute sancti Benedicti precieptum,
bus faciat ex rationaii consiho, non debet temptare sicut superius de hujusmodi est relalum. Si audie-
Doininum Deum suum'. Fide solidata jam dudum rit et obaudierit, bene, salvaslis animam ejus a
preterierunt tempora niiraculonim. Et quid, si fnorie; si nori obandieril, neque iniquilas vestra
recte perpsndimus, nonne erat Paultis atigelus Do- neque peccalum si- eum non recseperilis. Noluit
mini, per quem solacium el refrigerium presiabat B enim intelligere, ut bene ageret, sed aslitit omni30a
sanclis qui in nomine ejus eTanl congregati? Et lu visa non bonse, avariclam aulem non odivit. Fratres
quidem poles fieri-atigelus Domini, si de tuis honis karissimi, magnum optis est in tali re magnam ha-
quse subtrahis velis preslare solaciinn p,t refrigerium here menlis puritalein et nullam avaricise cupidita-
sanclis qui pro nomine Domini lenenlur clausi in tem, quia, sicut omnis qui videril mulierem ad
ccenobiis. Quid vero dicemus de illa sancta et gloP concupiscendum eam, jam mecbalus est eam in
riosa credentium multitudine, quorum cor eral corde suo, ita omnis qui de- secclesiaslieis donis
unum etanima una in primordio secclesise? Facie- mala cupiditate aliquid exigit vel concupiscit, plus
bant symoniam, qui intrare ad eain volenles, hona dicam, vel in spe agit relributionis,, symoniacus fit,
quae habebanl antepedes aposlolorum" afferebanl et et si non hic coram populo, cerle coram divino
propria communia Taciebant? Certe nequaquam; oculo. Ad qua. probanda ciun per campos sancta-
eed pielatem, misericordiam etjuslitiam. De quo- rum Scripluraruin aliquando ltideremus, hacpila
rum niimero severissima senteiilia in duos vindi- niultis et variis auctoritatum iloribus respersimus
calum esl, qui tamen non lotas res suas, sed rerum nostra vestigia. Extant volumiiia, perquse scribendo
siiarum parlem subdiixeraiu. Tu, qui sic vis per _ "modofecurrere pigei, vestro tamen amore pauca
filium ttttim intrare, quod nec tolum nec parlem recolligere Iibet. ' '
vis dare, quod fiet de le? Jlli irrevocabili inortis Scimus igilur et pro eonstanli habemus, quod
senleniia de parteper lioininem multati sunl, lu non oinnes. ascclesiastica vendenles el'emenles symo-
iimes de ioio treiiiendum a Deo super le judicium. niacf sunl, et omnes symoniaci heretici, et nulli
Deus det tibi melius consilium. herelici in seeclesia. Igitur omnes vendentes et
Haclenus ad eos sermo noster habiliis peroravit, ementes exlra secclesiam sunt, quod verissima as-
qai spiriiu avariiise suse et parcitatis gravati, deor- sertione afflrmat beatus Jlieronimus super Ma-
sum ferunlur per vacua ohloqttii siii campestria; llietim (47S) : « Colidie , inquit, Jesus ingredilur
jiunc ad eos conyeiiilur, qui spiritu sapientise et iemphim Palris el ejicit.omnes lam episeopos et3B*
inlellecius levali sursum in monte, a Domino Jesu presbiteros et diaconos quani Iaicos et universam
audiunt mandata sublimia. Ergo, dileclissimi fra-. . turbam de secclesia sua, et uniits criminis habet
tres, ftigite omne genus symonise,exeulientes manus vendentes pariler et emeiiles. Scriplum est enini:
veslras ab omni munere. Ars est diaboli subtilissima «Gratis accsepistis, gratis dale. i Ecce, quod vel
symonia. Triplex esl, et 'nescimus an melitts de- una lantum die Dominus Jesus non patitur venden-
ibeamus dicere trilex;'nam quibus connectitur tria D j les et emenles in secclesia sua esse. Quomodocuii-
stinl fda, obsequium, manus, lingtta. His plerumque qiie,'quanlumcunque cessehl qui pro eo deberent
tribus simul, aliquando horurh.quovis uno quorun- hoc facere, ipse non cessal quod suum est facere.
dam inondat pedes, qtii vidabantur gradi simpli- Omnes ergo ejicit cotidie,cujuscjinque sini ordinis,
citer, quorundam preslingil oculos, quise putabant cujuscunque gratlus et bfficii, nulli parcit, non ne-
hahere linceos. Nemo vos miliat exemplificandi gligii, omnes cotidie ejicit.» Ubi ergo sunt ven-
gralia ad majores sive polentiores , si qui sunt, in denles el emenles? Exira, aecclesiam. Quid dicit
ascclesia, "qui capiunt et capiuntur syiironia'; de beaius Gregorius de extra secclesiam ? « Extra sec-
honis, non de malis sumenda sunl exempla. Amen clesiam, inquil, non csl locus veri sacrificii.» Sunt
dico vobis, recipient mercedem suam, mbrtem sem- igitur vendenles el emenles, ubi non est locus veri

VARl^E LECTIONES.
392deest 1. 393quam IV ' ' '
".' ' NOT_t.
(47S)'Opera ed. Vallarsi lom. VIII.
 ,207 I RODJLFI ABBATIS S.TRUDQNIS 20$
/sacrificii, Bealus Augustimis dicit de hereticis, A j Unam pauperibus del, et una domi leneatur,
quod procul dnbio sunt symoniaci : « Ex nobis Tertia debetur sanctis ad quos gradietur;
exierunl, sed non erant ex nobis, t et de vendenii- Hoc ego jusliciam magis assero quara symoniam.
bus et emenlibus super Jobannem : « Vendunt, in- Si quis suarii prolem fieri vult coenobialem,
quit, oves, vendunt hoves , id est miseras plebes. » De tolo quod habel parlem seponei-e debet
Et cui.vendunl, nisi diabolo? 0 lacrimabile malum! Prblis, ut secclesisesecum ferat inlroeundse."
Quos Filius Dei redemit de manu inimici precioso Haec est secclesiselex optima, non symoniaa.
sanguine suo, isli filii diaboli vendunt palrisuo Hoc etiam leges decernunt imperiales.
diabolo. 0 quam malus venditor, ubi lam pessimus Pellit ab secclesia cunclos heresis symonia.
esl eniptorr Omnipolentis Dei lionitas etmiseralio Qui sunt vendentes in ea quicquam vel eiiientes,
prestet nobis et vobis ut longe semper sit a nobis Pellit in infernum regnum lollendo supernum.
hsec heretica negociatio, per quam miserse plebes Gralis prebenda, gratis sunt a.ccipienda
venduntur diabolo, et propter quam lam.episcopi Quse sunt secclesise,pulso trivio symoniae.
et pyesbileri et diaconi quam Jaici et universa turba Quisquis in hac beresi defungens invenietur,
ejiciuntur de Dei Patristemplo. Amen. lnferni niinquam de pcsnis eripielur,
B Non etiam
Quando vult aliquis, ut fiat ccenobialis, durpm si martyrium paierelurm4475*}.
Ex' omni quod habet parles sequas faciat tres.
VARLE LECTIONES.
194hoc loco desinil-.codex1; quw sequuniur in soto i* leguntur.
NOTiE.
(47S *) Solemnis quondam fuitin ordine S. Bene- egenis monaehos pauperes, qui non solumpauperiores
-dicli puerorum oblatio, qua parentes filios suos Deo sunl pauperibus, sed etiam quolidie ministrant aliis
perpetuo et irrevocabili voto consecrabant, uti prse- pattperibus peregrinis et hospiitbus.
scribil S. Benedictus in Regulse cap. 59. Ea res tri- In altera episiolse parte Rodulfus Sibertum et
plici ritu peragebatur, scilieel oblatione puerorum, monachos ejus monet, ut ne quid a divite illo.
quorum manuin parentes cum oblatione et petitione vei alio aiiquo prq puerorum susceptione exiganl;
sua involvebaut in palla altaris; donatione, et litte- commoneri posse, ut de portione hasrediiatis, quse
Tis publicis utrumque confirma))libus: quarum liite- filio contingere deberet, offerat Ecclesiae : ad hoc
raruin exempla tumin Chronico Novaliciensi, lum in veronoii deberecompelli.Inulriusquepoieslateesse,
noiis ad"Guibertum legerelicel. Hinc copiosi mona- monachorum quidem, ut filium ejus suscipianl;
steriis provenius accessereex parentum liberalitaie, patris vero, ut partem hsereditalis monasterio con-
qui nmliasopes et ampla prsedia in lilioriiin suorum ferat : neulros ad 'hoe cogi debere. In summa,
quos offerebant, gratiam, ccenobiis coiilulerunl. C non posse quidquam exigi per niohachos in »usce-
Hunc rilum efferendorum puerorum, ab Ecclesia ptione puerorum seu monachorum circa simonia.
1
iamdudiim probatum, improbare, imo et abrogare crimen, quia omnis qui de ecclesiasiich donis mala
nisi sunl nonnulli principatu Ludovici Augusti, co- cupidilale aliquid exigit el concuphcil, plus dicam,
gnonienioPii : ad quem Rabanus, lum Fuldensis iuquit, veliii spe agit reiribulionis, Simoniacus.est ;
' .moriachus scripsit iibrum unum conlra eos qui obla- el si non hic corant populo cerle, coram divino oculo.
tionem secundum Regulam S. Benedicii deslruere llodiilfo praiiverat ab anno 794 concilium Fran-
volebant, teslante Rodulfo Monaclioin Vita Rabani. cofurlense, cujus insigne ea de re decretum esl in
"Librum hunc, hactenus inedilum^ non seiriel ego cap. 16 : Audivimus, inqiiiuni, Patres, quod quidam
postulavi ex coenobio Mellicensi, ubi in ms. codice abbaies cupiditate clucti, pramia pro inlroeumibus in
ejus bibiiothecse asservaiur, ut lego in veteri ejus- monasierium requiranl. Ideo placuil nobis el sanctm
ciem biblioihecse caialogo, quem modo penes nos synodo, ut pro suscipiendh in sancto ordine fralribus
cbmmodatuiii habemus. nequaquam pecunia requiratur; sed secundum Regu-
Perseveravil mos isle, offerendi scilicel pueros, lam sancti Benedicli suscipianlur. Id vero statuil S.
usqtiead sseetilumxii, quotempore floruilRodulfiis, Benedictus in Regitlsecap. 58, ul suscipiendus fra-
Is a Siberlo priore ccetiobii Sancti Panialeoiiis, ter res si quas habel, aut erogel prius pauperibus; aut
fjuod Colonia. situin esi, 1'uteris pulsalus, quid re- facia sollemuiter donalione conferal monaslerio, non
spondendtim censerel avaro cuitlam pecunioso qui qtiasi pro conducise suscepiionis pretio, sed tn
iilitim suum huic monasterio indotatuiu tradere eleemosynam, uti explical iu capite sequenti: ubi
volebal, repugnaiuibus priore el monachis, qui D filios pauperum qui ex lolo nihil hab'ent, gratis ad-
parieui bseredilatis lilio conipetenlis ab illo divite niitii prx>cipil. Eam porro legein religiose servabat
exigebanl; sic responsionem suani temperavit, ut Goffridus abbas Vindocinensis, cujus hsecveriia suiit
iion solum quid avaro illi, sed etiam quid consilii in lib. iv, epislola 49 : Nihil pro facieudh monachh
monacbis hac.-in re expedire jndicaret, siucere quwrimus : sed, si quid oblatum fuerii, quiaillud Re-
exponeret, qua In re .certe boni viri et integri guia recipi jubet, suscipimus. Ordo siquidem nosler
doctoris ofiiiciofunctus est. exigit; ul lules simtts, qui non lucfis temporaiibus,
Rodulfi itaque responsio dnas habel paries. In sed iucrandis animabus operam demns.El certe ctiui
prima g^raviterprsestringit ejusmodi avarum homi- ad hoc dolata sim ordinis nostri uionasteiia, ui
nem , qui filium suum inonaslerio oblalum debita quibusvis a sa;culi corruptela sincere el ex aninio
herediialefraodarevolebal.Pra_cipiiae_usarguineii.a conveni volentibus, tunquam asyla et. perlugia,
sunl, avarilise et sacrilegii crimeii esse, si parlem pateant; intolerabilis inliumaiiitaiis esi, pauperes
iilii, quem Deo obtulerat, Sibi reiinuerit. Nam lerreno censu, sed gralia et bona voluniate locu-
cyjus, inquit, jam effectus est, ejus ei pars qum illi pietes hinc exchidere; et quos Deus ad religicsam
debetur, est. Ad hoc non esse insiituta cceuobia, ut professionem vocaveril, quasi iiidignos rejicere. Vi-
divitum familiseexonerentur : sed ut pauperesre ac deriiil qtii cosiiobiorum inopiam in facti sui excusa-
censu, qui Deo servire voliierint, ac divites paupei-2 tioneui afferuiu : eam ceiie non admisit Jacobus a
tatis studiosi alantur. Prseferendos esse-sacularibtts Vitriaco, cardinalis, de mopiaUbus sui lempoiis
£09 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XIII. — CONTINUATiOI. — RODULFI EPISTGL/E. 210
III. A exortam in advocatione ejusdem loci, quam eidem
EP1ST0LA RODULFI ABBATIS ADWALER«l_iUM DUCEM 89C. fralri meo dederam in beneficio(481) consitiofidelium
noslrontm usus, quid noslri et advocati juris esse
, Glorioso396(476) principi el advocato suo majori in ipsa villa velin reliqua abbatia ad lios ailinente,
WALERAHNO 397'abbas RODULFUS 398el congregatio
presentia ejusdem advocali majores natu consuluhse,
sancli Trudonis fideles orationes et servicium. ut super Itocnegolioquicquid a majoribussuh didice-
Quia quesivislis a nobis, notum vobis facimus runt, vel ipsi usque ad illudtempus tenuerunt, fideliler
breviler dominum . noslrum sanctum Trudonem
proferrent, etnec limorisnecanwfis gratiain quamlibet
progeniium fuisse de nobiliori slirjie Francorum partem plus miniisvedicendodeclinarent. Qiti sacra-
r^gum el ducum Austrasiorum(477), propter amorem menlo aslricti nominatim prolulerunl qttasdam curies
Dei reliquisse militiam secularem, et angelica re- esse in ipsa abbatia, id esl Butiou, Lare, Mere, Wilre
velatione et beali Remacli ammonilione Meltis 482), Ktjrcheim, Staden, Halmale, in quibus nun-
transisse, et omne patrimonium suum bealo protlio- quam a meh prioribus aliquid juris concessumest
marlyri Slephano tradidisse, lilleras ibi didicipse,• advocato, quia emdem slipendiis ascriptw ffalrum,
niuitis miraculis ibidem claruisse et usque ad sa- n nulli alleri obaudire debent quam preposiloet ejusdem
cerdotis virtutem et scieiiliam et gradum pervenisse, monaslerii cellerario. In villa autem sancli Trudonh
deinde ad lerram nostram reversum coenobium vel in rcliquh abbatim villh prqfessi sunl ipsi duci —
nostrum fundasse. Tanla autem et tot fuerunl prse- qui, ut dictufn est, advocaliam in beneficio tenebal—
dia sua quse beato prolhomarlyri Stephano tradidil, sive advocatoab eo constituto ex tribus generalibus
ul excseptishis quse dominus Metensis episcopus ad placilhet magno banno, si quis forte infra villam
dominicalia sua lenetei milites ejus multi in bene- occisus velvulneratus fuerit, lercium denarium debere
fieiis habent, et exceptis his quse ecclesia noslra assignari, reliquos autem duos vel tnichi vel abbati.'
adhuc possidet, et exceplis multis el magnis Celerum leitaii sunt abbalis vel villici mei esse arbi-
qusejam olim ecclesia noslra perdidit — nam inter trii, ut legitimi el libere quicquid libuerit sineadvocalo
cetera Bruges in Flandria allodium sancti Trudonis possent placilare, scilical de terris, de domibus, de
fuit, ubi el congregalionem 80 monaehorum habuit alienis uxoribus ducendh, de familih, nisi grande
— exceptis his inquani et aliis multis, lot et tanta
forle exigente negocioabbaie vel minislro meo ad fem
fuerunt, ut vos habeatis inde in feodo pfo advoca- dhculiendam invitatus [ueril. His ergo ilain predicta
tia 1100 mansos , ' de quibus comes Gislebertus viila inquhitis et absque alicujiis conlradiclione
lenet de vobis SOO, exceptis ecclesiis el servis ad C collaudath, aliquanlo tempore transacto, posl deces-
.eas pertinenlibus et placitis suis et jusiiciis in ab- sum felich memoriw jam dicli fratrh mei, ilerum
batia. Et quia tantis allodiis ditavit sanclus Trudo idemqui prius, inpresentiam nostri in castro nostro
Metlensem ecelesiam; sancli et religiosi pontifices Salembrucca (483) venire jussi , presenle domno
etduces majori liberlate donaverunl ecclesiam no- Udone, fratris mei successore, eadem advocatiam in
stram de advocalis quam aliam aliquam. Misimus beneficio a nobis habenle, et Ollwne subadvocalo,
igitur vobis quia petisiis exemplar cartse nostrse eodemmodo quo prius atnmoniti, eadem eliam qum
de libertaleecclesia. nostra. et de jure veslro in ea, anlea protulerant lunc ulique sunl professi. Qua-
qui noster major advocatus estis. propter quibusdamftdelibusnostris, qui iunc lemporis
(Annol$fi>5.)In {478) nomine sanclw el individum nobhcum aderant, consilium prebeniibus*°0, quorum
Trinitas. Ego Adetbero (479) Dei gratia Melensh etiam nomina infra notari jussimus, ne qtih Iwc post-
episcopus,nolutn essevoiumus".omnibusnos in villam modumvaleat vel audeal infringere, sub cartarum
sancli Trudonh qum Sarchinia dicitur venisse, et ob descriptione placuil tam presenlium quaiu fulurorum
contentionem inler germanum meum , ducem a" memorice commendare. Et ut hoc firmum el incon-
Fredericum, et abbaies Sancii Trudonis (480) nuper vulsum habeatur, manu propria illud roboravimus,
VARI.E LECTIONES.
tsldesuntl*. 396De jure advocali in margine
superiore scripsil interpolator 1*. 39' W. 1* s68 R. 1*
188Loiharingie seu Mosellanorum(4S4) interpolaior in margine 1*. M0Prsesenlibus 1'..
'
NOT_E.
scribens, in HisloriseOccidentalis cap. 15, qum pas- (477) Ilsec et sequenlia legunlur apud Theoderi-
sim el publice pro miserabili cmnobiorum ingressu cum in Vila sancti Trudonis, apud Surium
pectiniam exigebant, allegantes suam paupertatem; et (478) H'_ecquoque tabula apud DuchesneJMaison
de Simonim crimine pessimo non curames, domum deLuxembourg,x>r.,]).i9. Miraeuni 1,62. Calmet
orationh in forum negoiiationisconvertebant.Fil vero Hisl. de.Lorraine, 1, pr.,pag. 452,et Bertholel liisi.
jilerumque justo Dei j'udicio, ul nulla magis coenobia de Lttxembourg, 111,pr., p. 29.
egestatein patiantur, quam quse ab suscipiendis vir- (479) Tertius.
ginibus sacris ejusmodi dolem exigunl.coiitra sacro- (480) Abbas tunc eral Adelart.usll.
rum Canonum praescripla. MABILLON. (481) Cf. supra 1, 10, et.V. 5.
(476) Hanc epislolam ad a. 1158 jam luci dedit (482) Masiricht vicinuui.
Miraus Opp. dipi., cd. Foppens I, 61; scripla est (483) Saarbruck.
iiiter annos 1119 et 1158. (484) Erral; Loihariiigiseinferioris.
2M RODULFI AEBATIS S. TRUDONIS 212
et ftdeliurt nostrorttm iesthnonio j roborari fecimus. .A nnimmsum. Actttm est hoc in ccenobioprcdiai sanct-
__cttimpublicein sttpradiclocastelloSalembrucca.Anno Trudonis anno.ab incarnalioiie Domini 1060, indi-
ab incarnatione Dotnhti 1065, indiclione 5, regnanle clione 15, regnanle rege Heynrico leriio, anno regn
'
Heynrico terlio. Adclberolerlius sanclmMelensiseccle- ejus 4, fliuio episcopalns ejttsdem domni AdetberonU
simhumilisepiscopussubscripsil.Domnus Adelberopri- 45, coram idoneis teslibns qnorum nomina subslerno-
miceriusDomitus Theodoricusneposejus.DomnusGer- lala sunt. Nomina nobilittm: Signtim advocali ducis
voldus archidiaconus. Domnus Odelricus,fraler dttcis Frederici (495). Signnm subadvocali comilis Ollbnis
Gerardi (485). Fredericus, Heriinannus, Riquinus, (4i)4). Signum Folmari comilis. Signum Hermanni
Olto,Bernardus, Stephanus, Gunlratnnus, Wigericus, comitis. Signum Richuini. Signum Bardonis. Signum
Heriinannus,Hugo,Gervoidus,Leudoldus,Tlteodericus. Heriinanni. Signum Wctlbzrli. Signum Ansfridi.
Arnulfus, Berengerus, Lyedeco, Gisleberlus, Lyezeco, Sigmim Theoderici.Siguiim Crcilh.SignumWazonis.
Adelslein, Wacelinus, Guncelinus, ilem Wacelinus. Signum Ollonh. Signttm Gunzelini. Nomina plebeio-
Ego Ghleberlus ad vicem domni Tyelfridi Metensis rum cle familia : Signum Raiiiundi. Signum Lamberii.
ecclesimcancellarii. Lamberttts Iwmuntio. 'Signum Wichtnanni. Signnm Everardi. Signum
(Anno1060.) 711(486) nomine sanclm et individuw •Ascolfi. Signum Lyzeconis.Signum Slephani. Signum
Trinitatis. Notttm sit omnibus tatii presentibus quam " Lydeconis. Signtim Rulhardi. Ego Ramundtts ad
futuris, qnaliler dotnnus Tlteodericus Mediomalricw vicem domniAeouis cancellarii scripsi el subscripsi.
sedis episcopusin cwnobiosancli Trudonis per ctliquoi IV.
tempus commoraluf, et ibi in egritudinem incidens et EPISTOLA RODULFI ABB.ATIS ADSTEPHANBM EPISCOPUM
ad extremum perveniens(487), cumconsilioamicorutn METTENSEM 4" (495).
suorum donavit eidem ecclesimel fralribus inibi Deo Ojio filius advocati nostri Gysleberti villam no-
servientibusscrutum (488) ejusdem oppidi, hoc esl strairi Villarium invasil, absque ulla deplanclione
poleslatein ponere et deponere illum qni maleriam villicum meum Anduardum innocentem conlra
facerel, unde levarentur cervisim,etdesinguliscervisiis ipsum cepil, ahducuun ad villani suam "Wormiam
qum brasciarentur (489) in oppido nostro sex picarios in cippb (496) posuil, toiium graviter duabus landem
(490) ad opus fralrum suspicere, quod ad servilium libris redimi coegit. ln eadem villa scabinum no-
suum el antecessorumsuorutn pertinebat. Hoc autem sirum Franconem cajpii, sub una nocte sex modios
ad remediiim animm suw et aliorum antecessorutn annonse ei' vastavit et 200 garbas (4*37)annona.,
suorum fecit, qualinus menwria illorum non sicut landem capium el abduclum redimi cocgii48 solidis.
ante, sed perfectius el siabilius permctneret.Hoc ego -, Eidem alia vice duos boves ahsiulii et redimere
Adelbero (491), successor ejus et cognationeet ordine fecit. Similiter eidem alia vice duos boves abslulit
qnatnvh immeritus, in toco supradiclo constilulus et redimere fecit. In eadem villa Steplianum scahi-
adverlens, simulque causam et necessitatem, pro qua num nostrum et. frairem ]ej'usMenardum csepilet 18
predicli jratres hoc ab eodem domino meo (492) solidis redimi coegit. Eosdem alia vice in eadem villa
ephcopoexposlulabanl,-considerans, scilicel ul eorum invadensvulneravit, cepit, et 45 solidis redimi coegil.
polus,qui ealenusviliorhabebalur,posteaqtwdammodo •V.alleroscabino nostroduos boves abstulit. Quadam
melioraretur, decrevi manuscripti auctorilale nolare vice minis in direptionem pecoruni suorum ejusdem
meoque sigillo signare, domno abbale Adelardo se- villserusticos eo coegil. ul plus quam 50 solidos ei
cundo loci illius celerisque fratribus hoc idem postu- pe.rsolverenl. Aliavice eodem modo plus quam tres
tanlibus, qualinus hoc nullus successorum meorum libras fecil persolvere. Alia vice in eadem villa
infringere audeat; el quod ipse ad remedium animm solidarios suos per qualuor dies el nocies fecit
suw predicto sancto sibique famulantibus contulit, hospitari cum mulliiudine eqiiorum et palefridorum,
ego qttoque causa animm et successorum meorum et nimia devasiatione totam villam afflixit. Pro pro-
firmavi. IIoc, quicunque ille esl,< delrimento faeiat pria vverra quam habebat et nulla ecclesise nosira.
' , VARI.E LECTIONES.
M1in superiore tnagine leguntur verba manu .interpolaiorh ut videlur
scripta : Stepbanum episcopum
a
Melensem, reliquh btbliopega abscish. Ex quibus patel hanc eamdem esse ephlolam Rodulfi abbalh,
quam interpolator in indice suo his verbh siijnificavil, Epistola Rodulli abbaiis ad Slephanuni episcopum
de diversis injuriis ecclesie nostre illalis.
NQT_E.
'
(485) Lolharingise superioris. (491) Tertins.
_ (486) MirseusI, 65. Mettrisse p, 564. (492) Excidisse videlur verbum aniecessore.
(487) Adalbero 1. Melensis episcopus aptid San- (493) Lotharingia. inferioris. •
ctum Trudonem morluus est. Cf. conlin. leriiseparl. (494) De Dtiras.
l.vlib. III, 12. (495) Esl hsecejjistola supplementum alterius qnas
'(488) I. q. grutum, liordeum siccatum ex quo siqira in lihro nono ad eumdem scripla legilur.
cefevisia coquilur, dein veciigal quod de cerevisia (496) Tormenti inslrumeiitum, quo caplivorinn
sol.vilur. Cf. IX, 22. pedes couslringiiiitur, dein carcer in universum.
(489) Cerevisiam conliccre; Gallis brasser. (497) Gallis gerbe, iwhis garbe.
(490) Gallis vichier, iiicusura poloria.
215 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. 5111. - CONTINUATIOI. — RODULFl EPJSTOL^E. 214' v
catisa, inimici cjus in ean-.em villam irruernnl, et A A.illius ablala Woremiam minari fecil, donec marca
depredanles earu fere2000 animalium inicr parva- argenli compulsus est ea redimere. Eidem tres fir-
etmagnaabduxeriinl, exceptis ru.licorum suppel- tones poslea abslulil. Item ejusdem viilse homines
leclilibus. Sic et sic bona villa jjer eum esl annichi- anie se preeepilassislere, exigens ab eis qnanlum
laia.JPatri planximus, nichil profecimus. Hsec suut sibi placuil, quam ob rem xompulsus ei dareprepo-
pauca de multis quse propter advocalum. noslrum situs duas marcas , ne legem cunis infringerel. lh
perdimus. eadem villa hominero noslrtim Pelrum aggressus
De braseenis quibusdam, qtias per violenliam esl, et illorecusanle dare quanluni exigebat, qua-
quorundara in oppidonostroperdimus, postplurimas tuor noclibus apud illum suos armigeros cuiri equis
ante episcopum Melensem, ante advocatum procla- suis pernoclari jussit, donec necessitale compulsus
maliones et judiciarias discussiones eo perveniinus, dimidiam marcam solveret; Item ibidem crga quem-
iii invitalis nobis Meitis, coram piimis Melensium dam Baldricum commotus esl, qui quoniam gratiam.
fralribiis nostris rejudicarentur. Mandalum esl hoe ejus ad libitum suum recuperare non poltiit, plau-
advocatonostro per nuntiuni et sigillum episcopi, ul slris suis tolam segetem illiusvi abvexil, quani iile
secundum judicum sanctiouem cambas usui fra- coactus est qttaiuor libris redimere. llem cuidam
trum mauciparel el de iuvasoribus justiciam nobis ^" Ramundo quinque fiiiones abslulil. Item in eadem
facerel. Noluil; sicque perdimus , Gerardus de vilJa apud Annelinum decanum frequenter perriocla-
Durmale, .miles ejus, decimam unam el quiiique vit; quadam vero nocte dum ille ex rnore pernoc-
solidos.singulis annis nobis auferl, et neque diem tanti opiimo servissel, mane discedens ecio solidos-
iiequejusliciamdeeo per advocatum riostrum ha- sibi dari compulit. Pernoctationes quas in ea fecit,
here possumus, eum freqiientissime ei planxerimus. , et sumptus quo.s ab liomini.bus nostris violenter
Geldulfus de Hacchedor' (498) terram nobis lollit aufcrt, nemo numerare queai. Pater quoque iit
quic50d.nariossolvii.Iu villa Levves (499) cmiile eadem villa 50 modios Leodienses siliginis sibi solvi
unum negligeutia advocati perdimus. ln Webecheym coegit..
Qtto de Bevere in loco <jui dicitur Langerodech In villa Hales jjltis quam 50 mansos novo modo
dimidium molendintim nobis auferl, aversa aqua tempore perdimus inler dominuin Reynerum advo-
nostra a reclo cursu suo. Godefridus de Diesteh calum el illos deCuiienal[en(505).Ubi villicus meus
super allodium nostrum ibidem edificavit, quod Jobannes,non juslificaiile michi deeo advocaio cum
alienavil a nobis trahens illud Diesteh. Gualierus levissimeposset, tania mihi tollit, tanta vastat in
de Bechemveiz villam unam nostram de Assenl r, silvis, in palris, inculluris, in piscaiionibus<, iro
combussil cum lota eeeIesia._De qna re sicut el de agricolis, in omnibus quaead villam pertinent, qtiae
aliis frequenler advocatum noslrum convenimus, fidem excedere possunt, el abjudicatam illijam du-
cujus homo esi, ut diem poneret etjusliciam nobis duni villicalionem lenens vi ibi tyrannizat, advo-
de eo facerei, nec perfecimus. Sic tola villa-illa cato non prohibente. Darnpnum, quod per decem
remanet vastala. Seleche (500) tanlum lerrse per- modo annos michi fecil in mtiltis modis certe maj"us
dimus jquod 12 dcnarios solvil. Udelrico villicoi possum suppulare quam lOOlibris. Insuper in ean-
nostro de Burlo Reynerus, advocatus Sancli Lam- dem villam nocle sancti Marlini intravit filius ejus
berli, unummansum allodii atileii, et hoc suo allodioi Otto cum 100 pene eqnis, feceruntque in ea oclo
adjungit; neque ad hoc eruendum advocalus sepe: dies, modo ipse, modo frater ejus, de 16 Iibris cen-
rogalus subvenit. Quidem Egebertus lollit hominii sus mei non relinquentes mihi nisi 20 solidos et 50 '
nostro Gysleberio ununi mansum in villa Hers (501)I denarios abj'ect_emoneiae, omnia quseeranl in hor-
et aurahit ad allodium comitis Arnulfi. In villai reo nostro tollentes, et qu_ecunque dehebanl nobis
Hepene (502) servienies comilis Arnulfi lollunt ei- ruslici per lolum annum. Harches villam nostram
dem homin.i nostro Gysleberlo ununi mansum de! pernoclationibus el precariis suis ad exterminium
feodo suo, ei per advocalum nostrura nullam ex hisi p] diixerunt. In villa nostra Orelquanta mala nobis
jiisticiam habere possumus. feceruiil filii ejtts et ipse non facile possum dicere.
!n villa nostra Burlo a festivitate sancii Johannisi Inter.plurima pauca, pauca hsec smii. Ollo, filius
usquead adventum Domini modo pater, modo Jilii,, ejus, villico nostro Roberto pa.efridum unum 50 so-
modo sui, 52 pemoctationes fecerunl uno anno,, lidorum abslulit;palerej'us cajipam(504) qnaluorso-
jier qtias singulas nunqiiam minus habuerunt quami Jidorum, c.umnocte eadem dormisset in domo ejus
SOOequos,aliquando 400. In eamdem villam domi- cum 12 hominibus. |Paler tuas feeitprecariasconlra
niis Ouo cuni mililibos suis ingressus, precariiss jus ecclesise nostrse, filius Ouo duos, fraier ejus Gys-
suis agressus est quendam Gozelinum, hominemI leberlus unam, quse graviorcs simul fuere quani 10
Dostrum , ct quia non dedit quantum petiil, pecoral librse. Quotiens ibi dominicalem domum noslram et
NOT_E.
(498) Nnm Haccourt in vicinitale Leodii ? - (502) Heppenlier ad Mosam.
"•
(499) Haud procul a Nainur. (505) Corieii-.ken Diest vicinum.
(500) Nt,(iiSeilles Huy vicinum? (50.) Pallium.
(501) Herlen Looz vicinum.
S!S RODULFI ABBATIS S. TRUDQNIS 216
eiiriam intraverunt, quotiens ea quse invenerunt A A Hle el egd missis simul in Atigtislo nuritiis, decima-
intus voranto vastaverunt, sepes cuf.iseet parieles tionem illius ecclesise in communi ltorreo recondidi-
domus conibusserinl, horrenm nosirum el spicarium mus , diroidiam ei pro auxilio spoponderam; qui a .
fregerint, hoc manifeslum est omnibus judicium, presbitero precio acceplo, passusest eum horrenm
qnia velimus,'noIimus, oportet nos eam vastam ac nostrum effringere et annonam tolam tollere, atque
solitarium et absque agricullura. relinquere. Inler ecclesiam tenere. Pro animabus palris advocati
precarias vero et pernoclaliones, modo patre Gysleberti • noslri et matris tantum habebamus
exeunte, modo ^ filio
. intrante, lunc
i alio superve- boni, quod singulis annis valere poterat 15 solidos;
niente, mendici effugiunt agricolse rioslri. In nocte hoc nobis lollil liomo eccleSisenostrse nec vult nos
saincti Lantberti'(Sep/. 17) domum nostram irr.upit, inde juvare. Adebertus serviens ejus tollit nohis
avulsis scris cum 20 equilibus, in ea vivens de singulis annis oelo solidos. Heynricus similiter ser-
noslro pernoctavil; in nocle sancti Trudonis viens ejus octo de possessione nostra. Tribus annis
(_V._.25) cum 90 equis, prima dominica adventus spoliavit nos demolendino uno, qnod amplius quam
Domini cum 50. Gulluram ibidem nostram subad- trecentos annos in pacelenueralecclesia noslra.quod
vocalus ejus quinque diebus vastavit; laxatis in ea singulis annis annonabat nobis, qualuor bubulcos
sine euslodia oclo equis ; ruslieis 15 solidos precaria *B nostros et famulum marescalci nostri, et in.bene-
abslulit. A mense Auguslo usqtie ad adventum Do- ficii loco fecit tenere quosdam Flandrigeuas., Gode-
inini, sive j.'er se sive per suos 15ibi pernoclationes zonem scilicet clericun) unum el Heynricum fratrem
fecit, jmstea innumeras per singulos annos. In hor- ejus. Diem indeel audientiam et judicium obluli-
reum presbiteri de villa nostra Alesta (505) filius ejus mus, nichil profecimus,- donec illis. defunclis redi-
Otto suos homines misit, et triticum illius vi excuti mere contra advoeatum iribus marcis coacti su-
lecit. De qua re patris auxilium presbiler imjjlora- rnus.
tus quinque solidos ei dedit,- sed nec sic cessanti Adelhertum manctim (506) unam inlegram villam
filiooctoLeodienses modios hordei etdimidiammar-, . noslram Provin vi fecil lenere, qnsejaeet inFIandria,
camdare compulsus esl. In eadem villa ab homine melior singulis annis quam 10 Jibrae, cum diem,
npstro Francone quatuor marcas abstulit, et illius audieniiam, judicium nunquam (507) refugissemus.
^ermano dimidiam marcam. Pernoctationes innu- Quam cum asiie comiiem Roberlum in Flandria ad
meras tam per se quam per sutfs de nostro vivens SanctumOthmarumj'udicio nobilium, qtii ibi incuria
ibistatuit. Kyrcheym in liorreum decani Baldrici, ejuserant, extorsissemus, horreum nostrum in villa
noslram ecclesiam in eadem villa lenenlis, suos ho- p/ Mere advocatus invasit, et Adelberto lotam anno-
mines Otto ad exculiendum in ejus trilicum misit, nam nostram fecit trilutari et dari, donec ad damp-
qui non recesserunt, donec marcam ei decanus nosam conventionem ecclesise nos et illum reconei-
persolveret. In eadein villa tres precarias fecit Jiavit. Supputatio dampni quse inde nobis contigit
contra jus ecclesise noslrse. In villa nostra Mere pre- ccrle gravior fuit quam 15 librse. Quidam de oppido
cariam unam fecit, propter quam ejusdem villasho- noslro in Ude susceperant de manu predecessoris
inines, vellent, nollent, duas lihrassolverunt; alio nostri abbatis Theoderici seplem marcas, quas de
anno similiter unam. lbidem cuidam liomini nostro vendilo allodib ecclesia. eis servandas commendave-
Godefrido 12 solidos abstulil et filio Godescalci de rat, teste ecclesia et ejus familia.Has, cum defunelo
Halla 15 solidos. Pernoctationes quaiilas et quam abbate cum iniuria ab iilis extorquerel, illi super
jnbumaiie et immisericordiler habitatores ej'us trac- allare posuerunt, ubi ille temeraria manu accepit
taverit, non facile possem dicere. el ecclesiam inde spoliavit. Idem abbas presliterat
In villa Wimales misit milites multociens pernoc- ei phylacterium unum de thesauro ecclesise auro ar-
lare, una nocle ampliore numero quam 100 equis, , genlo gemmisque pretiosissime ornatum, melius
qui aliquando a feria quinla usque ad feriam se- valens quam 10 marcas, plentim preciosissimis reii-
cundam pernociaverunl. Yillicum meum-Theoderi- B quiis. Hoc ecclesiaa noslrse abstulit. Villain Sarchin,
cum in eadem villa cepil ipsemet pater, captumi quam gravibus dampnis judicio principum coram
secutn abduxit., taradin secum teniiit donec20 soli- imperatore invasoribus extorseramus, eisdem resti-
dos, quos mihi de censu meo debebal, ei exlorsit. tuit, donee cum eis dampnosum paclum inivimus.
Humbertus presbiler noster de Burlo ecclesiam nos- Mense Auguslo quoniam prohibuimus filium ejus
irani judicio canonico perdiderat, excomraunicalusi Q Ottonem, utcontra leges, conlra justiciam duo bo-
,:edere nolebat. Episcopus, archytliaconus, ego ad1 nuaria cullurse nostrse annoiatae cuidam iniuste ea
advoealum Gysleberlum 402 inde.nos contulimus. querenti non daret, altera die equites suos ante op-

YARLE LECTIONES.
.40»G. !•_ .
• N0T.E.

(505) Alsl apud Sanctum Trudonem. IX, .16.

(506) lia nominatus quia maniim amiserat, cf. (507) Secnndura.
111 GESTA ABB. TRUDON. — LIB. XIII. — CONTINUATIOI. — RODULFI EPISTOLJ-E. 218
pidum nostrum laxavit, bominibus meis hicbil mi- A habere quam minimum fralrem non permilleret.
uus suspicantibus fugalis, predam__abduxit, scilicet Tacerem, sed augustia non sinit. Jn medio sanelas
4 boves el 24 indomitas equas. Molendinum unum . quadragesimse clauslrum nostrum cura suis irrupit;
villico meo confregit, quod postquam reparaverat. . pisces fralrum, quinque dieruin prebendam ad
nec illas parte.s
quicquid ei persolvere debebat abstulit. Iturus coquinam abstulit; novit Dominus,
in Longobardiam de singulis capitibus familia- quse j'am incisse erant in cacabo; ad opus fratrum
rura ecclesise, ulicunque. audire poluit nomi- reliquit. Villico nostro claves de granario nosiro,
nare , gravissimam pecuniam et super tot me presente, exlorsit. Monachum nostrum cellera-
hominibus incredibilem sibi iCorrasit 5 conlra rium claves de cellario dare reluctanlem, duobus
cartas nostras, contra leges, conlra usuni. Qui mililibus per ulraque brachia eum in modum crucis
superfueiuni.el adliuc resliterant injustse exactioni, extendentibus, astare sibi fecit, ut sic circumquaque
uxori suse etfilib capiendosalque gravius spoliandos claves quesilas extorqueret. Alia multa lacere modo
sub grandi obleslatione reliquit. Cnde primuscaplus volo, donec Deus dederit, quod vos ad judicandum
et. vinculatus fuit bomo nostef Aleraninus, miles inler me et ipsum sedeatis.
-quidem et ex liberioribus ecclesise, el per Ouonem Sed hoc mando, hoc conqueror, I>oc declamo,
filium ejus in caslellosuo Durachio reposilus usque " quia amiciliam suam coram meis el suis michi con-
ad gravem redemptioriem. Afnulfus, tercius stib tradixit, insidias struit, inimicitias cxercet, suis
ipso advocatus serviens ejtis, Gozuinum nichiiomi- precepit, ut demepacem sihi faciant morte landem
nus ex liberioribus ecclesise nalura, hominem meum- aut qualicuhque dehonestatione. Meis hqminibtis
aique militem, cepil, parefridum ei abslulit, ad precepit, sictit diligunt salulem suam el vitam, ul si
domum stiam abduxit, diu vinculatum et miris mo- vocalus~ad eolloquium vel ad capitulum ire volnero
dis excriiciatum tandem redimi coegit. IdemArnulftis . Leodium, sive ad vos, sive Coloniam ad archyepi-
domum hominis mei Theoderici de Miles vi irrupit,' scopum, me nullo modo sequantur. His et aliis
eum alque uxorem ej'us graviter vulneravit, equum malis quse michi facit, ita caplivus teneor, ut exire
100 solidorum abslulil. Eundem Theodericiim poslea claustrum nullo modo audeam, hoc roando vobis,
cepit filius ejus Ollo, et spolialum etiam redimi hoc deplango. Cerle, si-non anieiidaverilis, ad om-
coegil, Robertum, qui cognominabatur Lnthescal, nipotentem Deum j'udicem convertam me de vobis.
servum ecelesise, patef de- planctu noslro cepit, sed Si ausus fueritis michi j'usliciam facere, certe ego
alias quam deberet ahduetum redimi coegit ei sibi ero ausus haec quse hic scripta sunt, el alia multa
retinuit. Anelinum deNiel, servum ecclesiaeet meum Q quse adhuc reservavi, in conspectu vestro et parium
hominem, post nmllas tribulaliones tandem fuga- suorum "propiio ore in ipsum declamare. Qnod si
tum in una ecclesia cepit, valde bonum parefridum non-fecero, hujus scripli lestimonio me confulate, el
ei abslulit, ancillamque iu eonjugem acciperecoegit. inimicus factus amplius non viveiis. Valete.
Hoc anno in die sancti TrudonisOtlo servum eccle- Wedericum de Burlo, elericum el mansionarium
sise cepit, qui capitis sui censum ad altare apporta- et eensionarium nostrum, cepil, et 31 marcis inve-
verat, queni diu multumque tormentis crucialum ad recundissimo tormento afflictum in castello suo re-
gravem coegil redemplionem. Planximus patri, dinii coegii Lanzonem, clericum nostrum et censio-
planximus vohis, misistis semel, ilerum, terlio, narium, singulis pene annis libra aut duabus aut
nichil profecislis. Ipse idem Olte alium cepil servutn pluribus dampnavit. Heymezonem de Wesheym
ecclesise nomine Rodulfum de Halmala, et quinque (508) cepit, caplum in castello suo tenuit, tentum et
marcis redimi coegit. Dumesset paterejus in Lan- tormeiitis addicium de valente 35 riiarcarum redimi
gobardia, ipse per omnes villas noslras rusticorum coegit; Rodnlfum de Hosduies acceplis ab eo quinque
pecora in unum coegit, el quantum sibi placuil niarcis; Franco et Ramundus ab eo capti quatuor
redimere eos fecit. Quicunque abeunli palri simplum marcas solverunt. In Alost duo bonuaria lerrae1'tulit
aliquid, verbi gralia quinque solidos aul 10, dederat, 13 et Gunlramno et Rulardo dedit. Fulcrico tulit qua-
idem remanenlibus filio el malri duplum, 10 vide- luor marcas. De ecclesia de Ky.rcheim in quaiuor
licetet 20, dare compulsus est. Preterea prepositum annis octoJibras accepil, quicquid nobis deecclesia '
meum coegil dominicales curies nostras contra se illa solvebatur. Heynricum de Mosmale (509) nescio
redimere; Burlo 50 solidos, Orel ^0, Vilarium 24, quot marcis xediini coegil; Everardum de Gengle- .
Mere 20 et alias eodem modo. Reversus pater de heym septem rnarcis, Benzonem de Hesbines quin
Langohardia me meosque duriori sevitia inseclatus que marcis, Imezonem de Assebruch (510) 50 so]i>
esl quam prius. Tandem ita conclusil, ut exire dis, Theodericum tribus marcis.
clausirum non sineret, ita jjrivavil, ul amplius

NOTJE.
(508) Wessem in ripasinistra Mosse. .310) Assebrbuck apud Brugge.
(5091'Moumal Leodio vicinum.
219 , ROi.ULFl ABBATIS S. TRUDOMS 820
ACTATI.AKSLATIONISUMUSMILITISLEGIONIS TIIEB^ORUM,
s (Seorsim edimus iufra.)

Anno dominica. incarnationis 1158, regni Conradi A j sepullus cst in sinislra ala ante introitum cripla. et
lciiiianuo 1. (511), cum ei placuit qui hominem ab chori ad aquilonem. Poslcujns decessum, priusquam
uiero matris carnalis novit producere et prodtictum electio fierei, |fratres fecerunl effringi cellam ejus-
iieruni in fnatris primordialis terrse scilicel sintira quam paraverat sihi, quando cepil infirmare, apia-
revocitre, venerabilis paier Rodulfus abbas, appro- tam inira linam de quatuor iurribiis quie adhserent
jiinquante viise suce termino, in sinislro siio pede et utiisqiie alis chori, quse lurris, ttinc ojus lapidea
crure, ubijam per aunos septem (312) paraliticase deposila celaiura, postea facta est sacrisiia. Causa
passio infuderat, gravi infirmitate laborabat. Qui vero deslructionis cellse litijus orai, ne jier succe-
cum spe recuperantiae sospiiatis usque Leodittm in dentem illi abbatcm oxinde requies frairtim sicut
basterna vulgariier appellata rosbare deveclus essel, antea lurbarelur. Iste abbas fuil vir maguse liilera-
quidam medicus peritus nomine Moyses ipsuin cu- tura_suo predecessori Tlieoderico non impar, pronl
randum suscepit. Ubi, dum poslduos menses morbo ejus ejiislblse diversse, diciamina, prosse el metra
iiigravescente nil profecissel, ad monasierium suiini apud nos conscriplajiestanlur. Qui imer csetera fecit
vix sp.rans reduciiur, ct convocaiis fraliihus post auiiiihonas et responsoria ei canltim de sanclo Quin-
pise cxhorlalionis verba, sumplo devole vialico, post lino et de saucto Trudone ad laudes. ymnum ad
cornplelum exiremse unctionis sacrameniiim, spiri- B ] laudem re. glo. cum aniiphona de sanclo Stephano
lum exhalavit pridie Nonas Marcii (Mart. 6), posl- 0 carilalis 40V
quam prefuit 50 annis, mense 1, diebus 7. Qui

GESTORUM ABBATUM TRUDONENSIUM

"
CONTINUATIO SECUNBA

CAPITULA LJBRI PRIMI.—DEGESTIS DOMNIFOLCARDI ABBATIS.

... De eleclioneel consecralione Folcaldi abbatis.
2. De lUigalioneejus conlra cloninumde Dijesloccasioneobolorumbannalium.
5. De jure cambarum el de grula et grnlurio el mata grtila, Incidenlia. Ilem el de iheloneilibertate
Jlem-el de discordia inler ducem Brnbanciwel comilemLemburgim, el quomodo dux ad obsidendnm opiduin
SctncliTrudonis venil.
4. De caslro Botioeyn, quomodosil ecclesiwLeodiensiper Alberonemsecundum recttperainm.
5. De concordia annui reddilus facla cum domno de Dtjesl, intercedenlibus pro eo principibus muliis, unde
habemus litleras.
6. De pritts per atium inceplo dormilorio monctsterii, sed per ipsum completo, et officinispluribus sno
lempore conslruclis et reslauralis.
7. Defmdere pacis et anliqum concordiminler Leodiensem ephcopum el Trudonenses renovato, a quo epi-
scopus propter rebeliionem advocali Olloitis comilh el suoritm coaclus resilivit.
8. De obsidioneopidi Sancli Trudonh facta per ducem Lovaniensem, comiiem Namurcensem et comilem
Durachii, et de obsidionis solutione ex concordia opidanorum cum comile Durachii, elaborante Lovaniensi
duce, facla. \
9. De ieassumpla claustralium aliaritm officinarum construclione, proptcr dampnctmonuslerio illala ex
et
occasioncobsidionis prejaim ad lempus inteipolata, el de elemosina Franconis, ct ejus adjutorto preslilo
domno Folcardb ad Fabi.cam.
10. De lumine in capilulo, quod nunc dependet in angulo ambilus, qno inlralur ad ecclesiam, ab eodem
Franconc- consiiiulo inter alia nutgnctiiaab illo nobiscollala. Require inde liiteias in libro cartarum 88. -
YARI___LECTIONES.
tos Espiiciunt gesla Rodulfi ahbatis, qui conscripsil secnndam partem compilationis hujiis, de geslis
abbaliim paucis superaildilis.40*Eadem manulscripld'sequuntur hmc: Sequilur de jure cambiiti priino, el
de jurc male grute in fide. Incipiuiit capitula- lerciae paiiis super gesiis triuin abbatiim quondam
lianc ahbatiain monasterii sancii Trudonis fegeniium ab a. D. 1158 usque ad a. D. 1180, quorum hsec
siini noiniua : Folcartlus, Gerardus et Wiricus, quoruin gesta per quaiiior lihros paniales disiingunniur.
Capilula libri primi luijiis tercise Ipaiiis de geslis doiniii Folcardi. Ilivc in rasura auiitQue Hnearum;
omnia rubro exarata sunl 1*
NOTJE.
(511) Elecitis erai Conradus III d.i22 Febr., coroiiatus d. 15 Marl. 1158. •
(512) Sex;cf. XII, 9.
 "221 GESTA ABB. TRUDON. — COJ.Tli\'UATIOII. - 252
il. De elemosinis aliorum opidanorum, Tegnonis, Reyneri et Udelrici, qui coustilttil cuiiibet pattperi
dhlribui nigrum Turonensem40Cin cwna Domini.
12. Dejure cambarum, alias braxinarum, scilicetde pecario cervisiw per shigulas braxiitns noslro mon.t-
. sterio solvendo,quod quidctmde majoribus .opidi ecclesimnostrw auferre laborabani; snper quo prinw moniii,
ul desislerenl, acquiescere nolebant; sed landem excommunicali, licet inviti, injusle relenta reslintebant,
sicque absoltttionemoblinebanl.
15. De presagio Folcardi contra quemdam oppidanumpertinaciter sub juramenlo.proleslanlem,jus cantbu-
rum se nunqtiamsolulurftm.
14. De tribus lampadibus accendendh ab .eodem dolaiis, una sciiicet ctd altare. sancli Trudonis, alia ad
nllare sancli Pelri, lercia ad allare sancli Leonardi. In eodem capilulo sub paragrnfo finali de aliis opidanh
tnonasterio nosiro dejttre cambarum suarum retento salisfacientibuset absolulionisbeneficiumpromerenlibus,
et quomodoquidam resiphcere dedignantes excommnnicalidefuncti sitnt.
15. De elemosinaReneri grularii el ejus uxoris. Isle fuil grularins heredilarius, qui de gruta sibi retinuit
vnam parlem, el duas reliquas solvit moiiazlerio.
16. De lile domus noslrw cipttdColoniam sopila.
17. De obitu domni Folcardi, et de elemosina per eundem acquisila in die anniversarii sui fralribus
conferenda.
18. D'efeslis sanctorum Laurenlii, Lamberli, Nycholaiet Mariw Magdalenw, ut sollempnileragercnlttr ipse
fralribus pylanciam consliluil.
CAPITULA LIBRI SECUNDI. — DE GESTIS DOMNIGERARDIABBATIS.
1. De eleclionedomni Gerardi in abbatem.
2. De domo quadam apud Ilalen per villicum noslrum nobis ablctla, per Gerardum el suos fundilus
deslructa.
0. De synodo celebrala Leodii, ad qnam venire conlempsit.
4. De villa noslra Alym, quatn comes Durachii Ollo, fraler domni abbatis Gerardi, menswfratrtim contu-
lil, unclehabemns cartas.
5. De invnsione villw et bonorum nostrorum de Alym a nepoteipsius facla, sed ipso elaborante ablata fuit
xesliluta, unde habemus cartas.
6. Qttomododomnus Gerardtts abbaliam resignare voluil, sedLeodiettsis episcopustion acquievii.
7. De eo quod ctd inslanliam parenlum el amicorum ipsius ephcopus eviclus cessioni ,ejus ab abbalia
consensil.
8. Qualiter idem cum unanhni convenittscomensn abbatem Wiricum sui svccessoremeligcns, landem ut
privalus sibi viverel,loca oplala adeplus, ad clauslrum proprium poslea rediil el obiit.
CAPITULALIBRI TERTII. — DE GESTIS DOMNIWIRiCI ABBATIS. , "
1. De electionedomni Wirici, quomododonum eleclionh sum apud Melensemcivilalem oblinuit.
2. De ejus consecralioneanno sequenli Leodii facta, et de impelilione canonicorum Sancli Johannh ob
delenlionemcujusdain insulw, a suo prcdecessoreoccupatw406,conlra ipsutn per eosdem fttcla.
5. De ejus introilu ad monasterhan el de provisionelapidum, coliimpnarum el celerorum ,ad reparauda
edificia tiecessariontmab ipsofacla.
4. De disctissionetitis supradiclwper nobilium sentenliamLeodii facta.
5. De combuslioneopidi Saucli Trudonh el magna parle monaslerii, el duabus iurribus cum molendinh et
aliis officinh.
0. De reparatione monas.leriiel restruciwne domus noslrwin Colonia. Ilem ibidemde proprio usu sectorum
lapidum pro lectibns domorumkm,
7. De dissenlioneinter papam Adrianum et Fridricum 40Simperatorem, et de duobus. ad papalum electis
tnutuo sibi decerlanlibus.
8 De profeclioneWirici abbatis ctim Leodiensi episcopo Henriro ad Ylaliam, et qnomodoab aposlolko
benigneassttmptus, privilegia mtmasterii renovcilael usum pontificttliumoblinuil; quomodoilluc iterala pro-
fectioneveniens filialiler ab ipso acceplus fueril. . .. '
9. De lesione domni Wirici per amicos abbatis Floreffiensh per ignoranliam sibi illata.
10. De incorporalioneecclesiw beatw Marim inSanclo Trudone ad prebeudam fralrum.
11. De eodemab Alexandro secundovocald ad secnm profchcendum inYtaliam propter tnrbttli regni et
sacerdolii subsidium, remoranli domi lamep„ donec prepararel qttmeranl sibi ob iler necessaria.
•12.De.inlermhsione profectionisdomniWirici abbath cumLeodiensi ephcopo Alexandro secundo in'Yla-
liam propler morlalilath illuc sevienlispericutum.
CAPITULALIBRl QUAllTi. — ADIJUCDE GESTIS DOMNlWIRICI ABBATIS.
1- De inventionecorporum ei reliqniarttm snncti Liberti martiris el atiorum. .
2. De inventionecorporum sanclorum Trudonh et Eucherii.
5. De translalione sanclorum Trudonis et Eucherii.
4. Demiraculo [aclo infra cetebralionem missmipso die translationh hujtts.
5. De perfectioneslruclurw capellw sancli Trudonis.
(i. Defereiro sanctortim Trudonh et Ettcherii nobiliter reparato, et in ipso reliquih sanctorum pignorum
diligenter et dhtinctim composilis,processionesollempnicirca opidum deportalo ac _>-«6 vola qum posl attare
esl collocalo.
7. De cancellosancluarii majori, cum duobus minoribus a dexlrh el sinhtrh ruinam minanti, reparato,
crcualiotte ejus prius cum tnagnis sumpiibus svblata.
. 8. De cancellh, sedibus vel stalth chori faciis el de navi ecctesim, a superioribus cancellishisque ad infe-
riorem arcum parietibus cemenlo plasmalis el trabibus labulali lignea celulura ornatis, el de pavtmeuto
slralo.
VARLE LECTIONES.
Mtnig4turon 1*. 406occupala 1*. 407Item—•domorumaddil alia manus comvain 1* 40BHeiiricuml*.
225 RODULF! ABBATIS S. TRUDONIS 224

9. De constructa domo lavaloria el balneatoria cum cumerh ibidem necessariis, el de variis ornamenlh
r.uslodiwhujus monaslerii. '
10. De dormiiorio constttnmato.
11. De refectorio comtruclo, el de coquinm ad alium locum alteralione.
12. De caminala abbatis el dliis necessarih officinh.
15. De duodecim festis sanctorum expressh et ut solempnius agerenlur, iribus libris pro fratrum refectione
ad easdem ab ipso collalis.
14. De parle fori, ubi modo pisces vendnniur, nobis ablala, sed auxilio domni Theoderici, defuncli jam
domni Slephani episcopiMetensh successorh, monasterioresiituta, ac signo limitalionh inter terminos dominii
nos'ri monasterii el ephcopi twtabili dhcrela ; de Itih habemns carlas.
15. De eo quod idetn episcopusa nostralibus injuriatus, ea qum apud nos habebat, in manus imperatorh
saisivit.
1-6. De gwerra quam comes Lonensh Ludowicus incepit conlra comilem Durachii Egidium, advocatum
noslrum, el noslrates, el de turri apud Bruslemium conslructa et vallala.
17. De belto inier Cmstemium et opidutn nosirum, et de dampno per Ludowicum eomilemin villa nostra
Borlo noslris ibidem illuto.
18. De prohibiiwne ab imperalore Frederico nostralibus demandala, ne se intromillerent de gwerra inler
ambos comiies, et quomodoLonensh comes derisil noslrates lanquam vecordeset sibi ad confliclum exire non
audentes; el de predis cotidie a sitis opido illalis, ablatis.
19. De bellocomiih conlra opidanos nostros, ei quomodo vastalh villis ejus Brusteminm comoutitur 5 Ea-
lendh Angusli, el casletlum ejus a nostraiibus obsidelur, et quomodo eodem comite morluo, Godefridus dux
Lolaringice inducialo bello obsidenlesad sua redire fecil.
20. Depace iioslratibus reddila el collectione segelum, quw vaslationi supereranl; el quamodu indusiria
Wirici abbttth imperaloris ira contra nostrates conceptaob querimoniam defuncli comilis filii quievil, et mona-
sterio dampna illala a palre, resliluta sunl a filio Gerardo.
21. De iiivasionecaslri de Berle, et de vaslatione el combustionevillarum circumjaceniium, et dampnis mo-
nasterio noslro illalis tunc apud Hperle per filios comilisde Musal.
22. Quomodo comes Lonensiscum auxilio comiih Duraclm suos adversarios devicil, el per matrimonium
conjederali sunl, paxque firma inler noslrales et comilem Lonensem stabililur.
23. De vallo fossati circa Brusiemium erecli, quod fuil omnis mali seminarium.
24. De tiovoambilu expoliih lapidibus per abbalemWij.ru.« infra unum annum perfeclo.
25. De villa Bruslemiensi et castro ibidem per comilem-Lonensemin manus imperaloris deditis, ob metum
Durachiensh comitis et nostratium, et de intermissione operis erecii valti.
26. De recottciliationeAlexandri papw el hnperatorh Friderici pritni, lurbatione ecciesim et regni discor-
daniium per 17 annos.
27. De Iwstili invasionecomitatus Lonensh per Rodutfum Leodiensem ephcopum el noslrates apud Cai-
tnitnl, et guomodoprimo comes Gerardus prevaluit, sed die sequenti cesis suis fuga lapsus, cum paucis de
snis opidum Tungris cum monasterio bealmMarim combussit.,
28. De spolialione el combuslionevillm Lonensis, monaslerii et caslri ibidem factis, per Rodulfum Leodien-
sem ephcopum et nostrales Trudonenses.
29. De combustionemonasteritin Bilhia el totius villm, et eversione el combustione castri Mvtenakeni et
aliarum munitionumet villarum cum suis ecclesiis ad numerum 16 et atnplius per mililiam episcopiperpelra-
tis, et de pace landem facla.
50. De indignatione ducis Lovaniensh conlra opidqnos nostros pro eo quod auxilium in hujnsmodi epi-
scopo prestabanl, et de prohibilione farenlium mercimoniorum, ne de lerra sua ad noslrales advehe-
renlttr.
51. Quotnodo comitis Lonensis querimonia contra nostrates ad imperatorem delata, per patrocinium
episcopi Leodiensis Rodulfi fruslrala, pacisque concordia per imperalorem indicta, comes tandem compul-
stis vallum fossaii ante Brustemiujn erecli, ne perficerelur, in perpeluum inlermhit.
52. De obitu domni Wirici 409.'

', PROHEMIUM'".

Quoniam tribnlationes ecciesise nostrse, quse ei A exemp.o suo nos liortattir dompuus ^abbas Rodulfus,
preieritis jam lemporibus acciderunt ob meium et vir adprime divina et humana sapienlia egregie
corrtiptionem sequentium, stilo quorundam sapien- erudilus et nulli suo teinpore secundus. Is enim
lium illustrari meruerunl, non ab re visum esl nobis, ministerii hujus culmen adeptus, multa digna rela-
ea quse diehus nostris eidem accideiint adversa seu tione el memoria, aliorum negligentia ferme oblilte-
aecreverint bona, sunimalim descripla poslerorum rala, sludiosus indagaior repperil, et in libellos
liiemoria. iransmitiere. Qtiemadiiiodum enim junio- digesta futttrse posteritati legenda reliquit. Cujus
res emulalione superiorum ad meliora in.ormanmr, vitam el morum conlinenliam, qusevel quanla pro
iia nimirum insipieniiiim filiorum corda, palrum ecclesise et ordinis meliora.tione odiis emulorum
precedenliuni calamilalibiis lerrita, a desidise sttse aclus suslinueril, in libello quem de gestis abbaluin
errore revocanlur. Ad h6c ergo opus inchoandum edidil qui volet reperire poterit *".

VARLE LECTiONES.

. *" F-.-plieiiint capitula tercise panis addil 1'. 4I°ierl._epar.is addit V. &11Incipit tercia pars in ge-
siis sbbatum huius loci addit V.
2i5 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOII. 226

INCIPIT -LIBEK PRIMUS

DE GESTIS DOMINIFOLCARDl.

1. Anno igilur incarnationis dominicse 1158, im- A De cujus electionis veritaie jam dudum teslimoniis
perii Conrardi lercii ratione nominis 1, episropalus fralrum el fidelium Sancii Trtidonispleneapprobaja,
vero Alberonis Leodiensis episcopi anno 2, defunclo, per indagationem predicl_.Sj'monis episcopus donum
(il predisimus; pridie Nonas Marcii (Mart. 6) abbate eleclionis, quod petebal, ipsi Folcardo prestilil,
Rodulfo, habita fralres electione Folcardum majo- eumque consecran.dum ad Leodiensem episcopum
rem ecclesia?.prepositum, virum elale venerabilem Alberonem secundum, avunculuni Godefridi Lova-
probisque moribus insignem , communi elegerunt niensis comitis (514), dalis sibi episiolis mittii.
toiisilio. Qui a prinievae etatis indole sacris mona- Albero autem, reverendse vjr memorise, eodem tem-
Eterii inslilutibnibus decenter imbutus, et per mullas pore presidens Leodiensi ecclesiae, in diebus penlhe-
offiriorum adminis.lraliones sapiens ab omnibus ap- costes Fossis'(515) suam curiam celebraturus, eo
probatus, tanquam miles emeritus Iaboris premio, ul veniret predicto venerabili viro mandavil, quem
quo pro ecclesise negotiis egregie desudaveral, re- venientem hbneste suscipiens, 4 Kaleiidas Junii,
munerandus, ad hujus honoris culmen non immerito quarta (516) videlicet ejusdera fesiivitalis feria,
est proveclus. In quo qualis.fuit vel quanlum dili- abbalem consecravit. A quo domum reversus, a
gentise ad meiioranda ecclesiastica et fratrum pre- fralribus et populo cum magno tripudio et vocis jii-
bendam habuerit, subjectus hujus operis lexlus bilo receptus est et inlronizatus. Tum vero, ut du-
edocebit.-Regulariter igitur, ut predixinms, electus, dum sagaci nienle conceperat, ea quse ad pncem et
ad Metensem episcopum Stephanum, donum eleelio- utilitatem ecclesise speclant, suscepti nominis exi-
nis ab eo acceplurus, cum suis esl profectus. Otlo gente officio providere curabat, et possessiones et
vero comes Durachiensis, jam pridfem illi infestus, jura eeclesi_e,aniecessorum suorum honeslo parla
ejus electionem cassare vblens, scripsit episcopo, lahore, conservareet ampliare templabat.
quasi non canonice eleclus fuisset, sed nomen et 2. Qui licetprovectsevideretur esse elatis, animo
ugnitatem abbatis illicila presumptione usurpassgt. tamen constans, accinxerat se zelo corisilii et forti-
^eniens igittir Mellim prediclus dompnus Folcardus tudinis , et anleeessorum suorum noh segnis execu-
episcopum presenlem non invenit, quem ibidem, ut tor, formam se prebebat sequacibiis suis, ne ineriia;
fama vulgabat, cilo redilurum dies aliquot expectavil. dediti jura ecclesiarum quoquo modo diminui atu
Quoreverso, ejus se presenlise exhibuit, et fidelium deperire sinant, sed conlra omnia adversariorum
suorum qui aderant leslimonio electionem suam temptamenia murum validum se incuuclanter oppo-
veram approbans, donum eleciionis sibi concedi nant. In hiis enira quse fere perdita magno laboris
posiulavit. Magno autein ei ibidem impedimenlo iC suisudore ecclesiae acquisivit, fidelesuse indusli'i_eet
liierat, quod commendaticias ecclesise suse litleras, forliiudinis monimentum nobis reliquit. Prima si-
ut moris est, secum ferre neglexerat; quod, ul reor, quidem consecrationis susedie pro ecclesia de Dyest
ideirco dimiserat, quia caniciei su_e atlestationibus diem et audienliam ab episcopo expetiil. Hsec enim
e|)iscopum bene credilurum sperabat, aul cerle, anlecessoris sui querela pro retentis ecclesise nostraj
quod verius credi potesl, suorum id negligenlia eveT bannalibus (517) imbannita fuerat; sed eo decedcn-
l.erat. Verum episcopns legatione predicli comitis te , Albero secundus episcopus eam non quidem ca-
suspensus, re auiem. vera pecuniam ab eo se acce- nonice absolverat, ipsequippe ultra quam tam sa-
pturum ralus, testimonium quidem fralrum el fide- pienlem virum deceret ecclesise nostrse adversus
lium ejus admisii, sed doiio eum eleetionis usque in erat, pro eo quod abbatem Rodulfum eleclioni suse
ctiriam Conrardi, raiioue nomiuis lercii sed raiione non plene favisse didicerat. Acceplis ergo diiaruni
rjenediclionis secundi, quse post paululum Colonia. ebdomadarum indutiis, reversus eam imbanniri ca-
futura erat (513), insignire dislulit. Inlerim tamen nonico judicib obtinuil, et Arnoldiim, ejusdem inju-
qtiendam suorum nomine Symonem, qui poslea de- stieise auclorem, synodali judicio conviclum, ad sa-
canus ejusdem ecclesise exlitil, ad nos dire\it, qui tjsfaciendum sibi et ecclesise landem coegit. Qui vi-
rei veritalem et eleclionis ordinem sublili indaga- D delicet Arnoldus , frequentibus obsequiis et magnis
tione perquireret et sibi fideliter renunliarei. Ad in expedilione belli episcopo conductis auxiliis,quod
euriam igitur evocalus episcopus venit, ibique ei habuerat in expugnaiione castri Bulioiin (518), ejus
prediclus fratrum clectus, uijussus fuerat, occurrit. nimirum amiciciam emeruerat; et ne eadem eccle-
NOTiE.
(515) Pascha celebravit Colonise die 3 mensis tur(516) Erral; Pentecoste enim a. 1158 celebraba-
d. 22 Maii.
Aprilis, et usque ad d. 11 ejusdem niensis eum la-
bmas nomiiillas scribi juSsisse scimus. Cf. Boohmer (517) Dehisvide infra 1,5.
2177-2181 el Jaffe Cpnrad III, p. 8, n. 25. (518) Quod a Rainaldo coinite Barensi occupaium
anno demum llil expiignatum esl; cf. Ann. Laiii
(514) Cf. supra XII, 14. bienses el Triiimph. sancti Lamberti de castra Bai'
(515! Fossebaud procul a Namur. louio.
 "
227 | RODULFl ABBATIS S. TRUDQKIS 228
sia respeclum debilum ecclesia. nostra. solveret, diu A captus , a suis deditionem castri offerentibus foras
iniillumque incassum laboraverat*. lraiiilur,.el anle ferelum beati Lamberti semivivus
! * Anno suo 2. Foleardus abbas eonfirmavit Rei- exponitur, subiloque exspirans, omnium qui ade-
nero grulario jus , quod habel in mala gruta , rant menles in venerationem beati martiris excila-
volgariier appellala kaedgrtiyt (519) in rnar- vit, sibique similibus , ne quid laie facere audeanl,
gine addit eademui videiur maitus, sed alio alra-
menio. exemplo esse poltiit.
5. Anno ipsius Folcardi 5 (1140) domnus Stepha- 5. Igitur ut ad narrationis noslrse seriem redea-
ims Metensis episcopus confini.avit nastro mona- nms , anno pi-.eiaiionis ipsius 5 (U42) diutina suse
sterio jus cambarum id esi braxiiiiaruni, quod bait- allercaiibnis maieria41Sinter abbatem Folcardum et
iio Leodiensis episcopi fecit coiilirmari. Require de Arnoldum de Dyesl in synodoLeodii coram epi-
Iioc el grtiia et de jure gniiarii copias supra (520). scopb'venlilata , favenle abbali justilia , Arnoldiis
Eodem anno prefatus Stepbauus recognovit opida- conviclns cessit, et annilenlibus Godefrido Lova--
nos Sancli Trudonis liberos essea theloneo in civi- niensi duce , nepote episcopi, et Henrico Lembur-
late Melensi. Require de hoc copiam supra (521). gense nec non eiOttonc Durachiensi comile, ut de-
Anno eodem, scilicei anno Domini 1140, Godefrimus " cem solidos annuaiim ei solveieconcederelur, vix
et solventlos annis singulis 4. feria
primus cum barha -- ex cotnilibus Lovaniensibus obliimit. Quos
mulalo iiominecomiiis priuius 4la dux Lolhariiigise peniecosles lestameiiii seripio poste.ris tradidit, ila
et Brabantise deinceps cum suis |successoribus sui- tamen, ut, si ea die non solvereutur, denuo eeclesia
met merilis et viimtibus esse et appellari dignus eadem absque retracialione jmiicii a divino officio
fuit aucloriiaie imperiali (522)! •— [SIGEB. cont. vacaret, quoadusque idem jiiiis debilum ecclesise
Gembl.] niagnam patria. decus obiil, el in ecclesia noslrse cx integro recoiisignaret. Quod teslanienli
llaffiigensi humalusesl. Cui successil filius ejusGo- exemplar, ne qua oblivionis ohlimarelur inercia, epi-
defridus seciiiiilus. Eodem anuo Henricus (525) co- scopalis auctoritatis sigillo conlirniatum et in eccle-
mes LembttrgiiBe'l advocaius opidi Sancli Trudonis, sia reconditum scire voleiUibus presto est. IIoc ergo
dolens se privntum honore ducatus Lolaringia?,quem liiodo conlciitio diutina , quam ecclesia noslra pro
paier el avus oliliiiucrant , Godefrido secundo duci jiiresuo conlra Arnoldum habuit, industria abbatis
j-ebellis erat, ejnsque conliguos redditus possessio- Folcardi landem terminaia quievil. Ad evidentiam
num invaserat. Cujus insoleniiam Godefridus egre prcmissorum sciendum , qtiod oboli bannales sunt
ferens, in ilius deirimentiiin opidtim Sancii Trudo- census nostro monasterio a diversis ecclesiis solven-
«is obsidere cum inullo cquiliiin et jiediium exercilu ,-, di pro redeinptione visiiationis annuse, qua dejuie
venit,sed opidauis obsidionem humililateprevenien- lcnebanlur singulis annis cum suis reliquiis limina
libus, placato eo in graiiam accepti siiut. Iste dux monaslerii sancti Trutionis visilare, ibique ad altare
aiino ducalus
- sui quarto obiit, cui succedil filius ipsius sancti ab unoquoqtieJoco per singulos incolas
ejus jodefiidus; hujus liominis tercius, primum an- obolum offerrc. Ilnjusmodi ergo.causa talis conven-
num etatis siise agens. lio intervenil cum domno de Dyesl.
i: Quia igiiurhujus-caslri mentionem iiitnlimus, y (i. Qui ciim indefesse pro ecclesia labor.aiis, bo-
qualiier invasum seu feddiium fiieril breviter libet mim suse opinionis odorem longe laieque spergerei,
*Udescribamiis. Anno ergo seqnenli [Tiiumphus S. et fraires sibi commissos sub monachiea. religionis
Lamberti.] Hugo , filius comiiis de Bare , poteniise disciplina palerne foveret, placuit ei , ul clanslra-
suse fortitudinem elatus, iiivasum fraude castrum te- lium edificia ofiicinarum alia situ el vetcsiale ei vi-
tiebat, quod copioso niilite muiiieiis, reddere episco- lissima desiruens, a fundameniis erigerel, alia an-
jio nolebaL Episeopus aiiiem Albero conlraclis un- leeessoris sui studio inciioata ipse ampliando con-
dique auxiiiis, copiosamexercilus multitudiiiem una stimmaret. Bonse ergo iiitentioitis opus , quod Deo
ciim ossibus beaii Lamberii eo adduxit, et predi- fiispirante sagaci menle concej.lt, ijiso nimirttm opi-
cliim invasoreni se intra caslri iiumimina attdacter D mlante, ad effectum usqtie perdtixlt. Murum nam-
conliiientem obsidionc clausit. Interiin uironunque que dormitorii , ab ahbate Rodulfo inchoalum nec
exercilus aginiue tolis inler se viribus decertaiilc, coiisuinmalum, qui mone prevenlus id perficere
repenlc occulio Dei jndicio jjrediclus invasor mente iion poiuit, ipse ab inferioribus trabibus exallaluiri
• VARI_£ LECTfONES.
|
*'2 aiio alramento superscriplum. 413de D. alio alramenlo superscriplum.
- ; NOT^E.
(519) Quae tabula seqtiitur ad calcem toiius ope- Conrado. De lempore quq obieril differunl inter se
i'is. lesies, a. 1158 legiiur in conliiiuatioiie Sigebeni
(520) Harnm tabuiarttin copias jiost Rodulfi li- Gcmiilaceiisi, 1159 iu Ann. -Bosovieusibuset i.s Ann.
briim insertas nos Giiin reliquis pr_ecepiis Gestis Laiibieiis.; at vivus occuirit |in labula quailam anni
subjiciemus. 1!4'0, de qua cf. Erusi 1. I. Of. eiiam Jaiie Conrad
i (321) Desideralur. III, p. 58. .
• (522) Vide supra Sli, 8. Hanc senleiitiam ttieri (525), Secundus filius Walerami Pagani qui
videlur auclor, quam rejccit Ernst III, 15, jam Go- obierat anno 1159, ut videlur, 16 JuL; cf. ErristHE,
defrido I Loiharingiae Uticittuni resiiiuiiini esse a 45, 49.
 229 GESTA ABB. TRUDON? — CONTIINUATIOil. 230
«onsiimmavil. Super eam namqne partem lurri con-- A . slenle libere diripiebanlur. Quse res abbalem Fol-
tiguam , sub qua capilulum situm erat, abbas Ro- earduin ni;igno animi dolore afficiehal.quia et bona
diilpbus nudam tantummodo iignorum materiaml ecclesise coiidie diripi et fralres suos victus et vesti-
erexerat quse male compacia sibi firmitcr non be- fus iuopia affligi videbat, et qui se predoiiibus oppo.
rens , flalibus venlorum moia, non modicum fratri- neret nitllus erat. Igilur cum , obsidente-eos cbmiiis
inis lanqnam subito casura metum incuiiebat. Fol- exercitu, ipsi intra mnros fossali se utcunque conli-
cardus aulem non solum eundem murum altiludine_ nerent, et pauci muliorjim viribus sc resisiere diffi-
ampliavii, verum etiam lolius domiis fabricam con-. derent, consilio landem inito, vistim est eis ulile de
siimmalam pi-out poiuit slramine, panpere videlicett pacis condilione atiimtim dticis (525) allemptare.
lec.o, cooperiri fecit. Deslruclaque veteri infirmaria,( Quem el mediaiorem inter se el comitem esse volue-
opere et vetuslaie nimis horrida , terram eo effodit. riinl, ila videlicel ut, si quid jusue querelse adver-
etcellarii fundamenlit jecil, super quotl eliam do- sum eos comes obienderet, ipse mcdiando eos iili
-mum, qusenunc est refecloiiuni, constituil, eanlque> reconciliarel, rursum si ipsi injtisticise et dampiii
-slramine cooperlam successoris sui studio melioran- sibi illati coniitem renm jusla iiicusatione culpare
dam reliquit. posseiu, ipse itidem ulrimque eque j'utlicando ulros-
i
7. Conligil aulem hiis diebiis do.mpnum Stepha-. B ' qne sibi invicem j.acifiearel. Quod et factuin esl.
num Melensem episcopum hnc adventasse, euini Dux enim.pactione pecunise et mediantibns quibus-
quo et Albero Leodiensis episcopus affuil, et foedtts . dam suorum flexus ohsidionem solvil , et opidanis
pacis ei coneoTdiae, quo nostrales ex aniiquo anle- comiii reconsiliatis et jurata pace recesslt. Sicque
cessornm stiorum tempore Leodiensibus adstrieti i villa noslra a 5. Ydus Augiisti pene usque ad feslum
tenebanlur, presenteetconsenlienle eodem episcopo,, sancli Martini obsessa, posl mullam sui affliclioneiii
renovavit. Idem vero episcopus tradilionem grutse, ab obsidionis periculo tandem esl liberata.
nobis ab atitecessoribus stiis concessse , aiicl<.iiial:s; 9. Sopiiis ergo ttndique bellornm tiimultibus el
'
quoqtie stisetradilione innovatain confirmavii, quam- pace reddiia ecclesise,'Folcardus inclioata clauslra-
que predicfis Leodiensis episcopns nominis sui sub- -liuinofficinarum edificia sludioselaborahalperficere.
«cripiione el banni interminaiione ecclesise nostrse Cujus ferveiuis zeli sludium iniuens Franco de
perpeluo liberam delegavil. lliis ita transaciis, com- Fuich, civis noslrse villse, induxit animo abbali in
perlo comes Durachiensis Olto, quod noslrales cum expensis operum anxie laboranti de facullate sua,
-episcopofedus concordise jurameiuo coiifirmassent, qua satis pollebai, succurrere; el in socielateni
gravi adversnm eos ira commottis esl, injuriam silii > C fratcrnilatis admissus , qusedam de suis dando,
fsciam affirmans,quod sine eo, utpoie qtii advocaitis
plurima aniem accredendo cepit ei in edificando
eortim esset, ullam pacis et concordise.conventioneni studiosus
cooperator existere. Considerans itaqtie
«iim episeopo aiit ciim aiiquo hominum confirmare abbas
largiOuam viri henevolentiam, eandem socie-
prestimpsissent. Et comiiiolisjii uliionem injurise, tatis parlicipationcm, quam ei indulseral, uxori
ut videhatur, sibi factse Lovahiensi duce et Nanmr-
ejus communicavit, el singularem frairum
censi comite , die slaiuia ad episcopum venit, et ut quoque
se ab eis alienaret, el fedus qnod cum eis pepigerat preberulam quoad viverem eis coneessit, filiuin
qnoque eorum sub monachica. religionis disciplina
in irriium revocaret, freqnenli suasionc per se et fovendum in claiislrum
rcccpit.
per aiios sibi favenies commonnit. Sentiens itaque
episcopus animnm comitis et nepotum suoriim, ducis 10. Itlem aulem Franco allodium quoddam ec-
clesise, qtiod in villa noslra Bnrlo jaccbat, et terfii
" Godefridi videlicet et comiiis Namurcensis (524), viiieartim
adversum eos ita commoios gravi ct ipse animi do- el cambarum focaiur, pro redfemplione
iore angebaittr, qtiod eos quos sibi fideles et atnicos dccem marcarum ab abbaie in vadium acceperat,
fecerat auxilii sui solaiio desiituere cogebntiir. quod ecclesise Jiberum remisit, et ut liieinoria-sni
8, Comes ergo Ouo voii sui compos , videns eos j) 1 el uxoris stise annuatim inde ageretur consliluit.
omni auxilio deslilutos, prefatos principes el polen- Aliasiiidem sex marcas iiifundando cellarium,,et
tes quosque quol poierat quasi eversurus opidum totidem ad deducendum vinum fratrum dedit, eo
contra eos addtixil, el fossati munimine circumse- sc-ilicetlenore, ut recondilovino fralrum in cellario,
plos obsidione diiuina graviier afflixil; niagnamque prepositus vini lantmndem pecunise inde rursus
Iiabnndantiam panis et vini el ceterarum rerum eis acciperet, quod sequenti tempore et sic annis
Dominus indulserat, cum principcs ipsi el circunija- singulis, ac si eo vivenle, semper paralum haberet.
cenles qtii oniiii pene rerum gravi penuria afficeren- Ad infirmorum quoque capellam conslrucndam
liir, et ab obsessis cotidie uecessaria vlclui compa- quinque marcas condonavit, quas abbas accipiens,
rare cogefentur. interim crgo ecclcsia nostra gravi quia mulla edificando muliis indigebat, in opus
possessionum suarum dispendio affligebatur, et cir- edificii sui expendit. Similique modo in capclo
cumjacentes villse liostrse a predonibus iiullo resU . lumen conslitiilurus, ad id' emeudum quinque
NOT_£.
(524) Heinrici.-
(525) Godefridi, oui ipso anno IS42 obiit tcsle ConL Sigcl). Gemblac. et Ann. Rodensibus.
 551 RODULFI_ABBAT!SS. TRUDONIS" 232
marcas ecclesise contulit, et ob hoc locum sepulturse e A j"acentem, quae ei duos solidos sqlvebat, et aliam in
ia eodem loco sibi et uxori suse obtinuit. EjusdemQ palude positam, sex eque denarios solveniem, noliis
vero leEporis custos predicta. pecunise ponduss dedit, et eosdem nummos in cena Domini paupe-
assumens, in usns ecclesise expendit, el singuliss ribus ad mandatum partiri poslulavit. Idem poslea
, noctibus se lumen ibi daturum spopondit, et suc- apud nos conversus obiit, et duos predicti frunieiiti
cessoribus suis, ut id facere deberent, hereditario0 modios in refeciionem fratrum expendendos in
quasj jure reliquil. Post aliquot; aulem annos uxorr anniversario suo conslitiiit.
ejus in seculo defuncla, ante capitulum, ut actenuss' ' 12. Cum igitur abbas Folpardus, honestorum
cernitur, sicut eis concessum ftterat, est scpulta. virorum crebro ftillits anxilio, opus edificii in ma-
Post cujus obilum ipse ajiam nichilhominus duxitt nus suas jjrosperari viderei, et ecclesia firma undi-
, uxorem; et ea post aliquantum! temporis defuncta,, qne pace gauderel, ecce, paucis annis elapsis pos'
tercise qitoque uxoris, connubia requisivit 414, exs factani confirmationem per riompnum Stephanum
qua duas filias et filium suscepit. Quam relinquenss Melensem episeopum de jure pecarii (528) cervisise,
et seculo abrenuntians monasterium expeliil, et subb quam hoc lnonaslerium de singulis cambis, id est
regularis vitse tramite nobiscum per aliquot annoss hraxinis, infra liberiatem opidi nostri Sancli Tru-
lioneste conversatus, in fratrum cimiterio pausatt " doiiis habet tlB, Insurrexerunt in euin viri lales,
sepultus. I qui eiim a quielis portu abslraherent, et tempe-
11. Iltijusitaque viri et alii lionestaise vilse secu- smosis lumultibus in gravium affliclionem Jaborum
lares ceperuiU imilatores existere, et crebris largi-- . permoverent. Primates namqtie villaanostrse omnes
tionuin suarum beneficiisgraliam abbaliS et fratiumd 1'ere polentiores jura cambaruin in villa noslra
.socielatem expetere. Inter qtios quidam Tegno no- conslruetarum ecclesise auferre mbliii sunt, as-
mine sex marcas in adju.orium edificiorum conlulit,, serentes eas nulli ecclesias juri subjacere, puiantes,
el singularem fralrum societalem sibi et uxori suse e si in hac violenlia conlra ahbatem prevaluissent,
oblinuit. Inter reliqua etiani egregiae liberaliiatis. eas perpetuo llberas se posse retinere. Quibus cuin
beneficia mansionis sua. domum ecclesise dedit, quse _ abbas aucloritalibus episcoporum nupef aliquos
nobis singulis annis quinque solidos solvil, qiios in1 .moniios ostenderel, jus cambarum solvere reni-
suo et uxoris suse anniversario fratrum refeclionii lenies, el ob id per sentenuam eos excommunicalos
constiluit. Cujus donationis exemplar huic noslrss3 .asserens qui comradicere lemptassent, et nichil
narralioni inserere non incongruum videtur (526),, proficeret, super illala sibi eorum violenlia episcopo
quemadmodum scripto el lestibus confirmatumi ._ Melensi Stephano, qui idem cambarum jus ecclesia;
continelur. Domus igilur predicise mansionis si velI auloritaiis suse scriplo confirmaverat, eonqneri
' senio
collapsa fueril vel inforiunib aliquo ^incensai stalui. Quibus ipse resciibens monuit, ne aliquam
arserit, heredes eam suis sumptibus reedificabunt,, abbali violenliam inferre auderent, et quod prece-
nec lamen annuum censum denegabunt.Huic autem\ denli tempore de cambis suis actum seirel, id
viro propler suse devolionis liberalitatem ab abbatee lenendo ecclesias jura non infringerenl. At illi,
-el fratribus concessum esl, ut si aliquando inspi- dum nec sic quiescerent, sed in prioris obsiinaliiE
rante Deo converti vellel, susciperetur congrega- duritia perseverarent, ad satisfaciendum ecclesi38
tioni sociandus. Pari modo Reinerus, vir honestsee sepius commonili ab abbate tandem exconimunicari
viise cum uxore sua, Walswinde nomine, frequenti- suntjussi. Qua de re adversus abbalem graviier
bus liberalitatis susebeneliciis spiritualem frairumii commoti , advocalum suum Ollonem coinilem
societatem emertterat; quibus' etiam abbas obb adeunt, et eum super excommunicaiionis sentenlia
rccompeiisationem gralise singularem fratrum pre-i- quid sibi faciendum sit coiisulunl. Cum quibus ipse
bendam usque ad (inem vilse concesserat. Ilii ergoo Leodium profeclus ad episcopum venit, culpaiurus
sex solidos annualim ecclesise cbnlulerunt, quos in[i abbatem quod injuste in eos excomniunicalionis
anniversarii sui die frairum caritati deputaverunl.. D sentenliaHj protulisset. Episcopus ergo audita
Udelricus autem quidam duodecim modios frumenii,i utriusque panis allegatione, requisivit, si ecclesia-
de .molendino Gorsine (527) in paclum habebat,, sticK proseculiouis modo excommunicati essenl.
unde singulis Sabbalis in usus frairum expenden- Affirmanle presoiiero ecclesiie se eos ecclesiastica
dum sextarium salis preposito sqlvebat. Hsec ergoD sanctione eijudiciali proseculione excommunicasse,
pro auiina sua ecclesiae libera relinquere volens,, episcopus quoque eandem excommunicationis sen-
statuil, ut preposilus ejusdem annonse niensurami tentiam in eos prolatam auctoritale sua confirmavit,
reciperet et fralribus salis copiain provideret. nec prius absolvendos esse eensuit, donec quse male
Mansionem eliam quandam anie porlam alriii auferre temptaverant, ecclesia. jura sua reconsi-
,VARI_E LECTIONES.
*" -connubiare quesivit 1*. *u deest codici.
NOTiE-.
(526! Desideratur. | (528) I. q. bicariam.
4a27i Horssum in vicinitaie Saneti Trudonis.
255 ' GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOII. 234
gnarenl". Sicqne ad satisracienduni abbati necessilate A
j improbd adversus violehtos virilitef obtinuit, "et
'
compulsi, eniendatiohem et debiise subjeclionis ecclesise suse post se perpeluo possidenda reliquit.
obedienliam lieet inviti pollicenles, ab excommu- Adam aulem, episcopi Metensis scullelus, cuj\is
nicalionis vincukTsunt absoluli. prius Arnulfus, eque et ipse sculteiqs apud nos
iS.Fultigiturinlerhujusceconspiralionisliomines conversus, vir inter suos precipuus, ratione ductus
Ruthardus quidam, cognomenlo Gun, acerrimus in ad abbalem venil, satisfactionem ei quod adversus
.hac ojjpidanorum adversus ecclesiam conspiralione ecclesiam senserat-oblulit, et abbati reconsilialus,
abbatis adversarius, cujus superbam conlra abbarem jura ecclesiie «tise eidem ex integro recognovit. Idem
contentionem, quam ralio finire non poluit, cita veropro camba sua el fralris sui Gunlramni nomiiie
mors finivil. Elenim ulrisque caus.a predicli juris 10 soljdos abbali solvebat. Considerans ilaque abbas
"adversum se graviter commolis, cum ille mullis sibi necessariam lalis viri amicitiam, qui Iiomo ejus non
assidentibus diceret nunquam abbalem hujus juris erat, ut hominem suum eum faceret, et de fidele
poiiiurum, seque juraret ob .hoc ecclesise dampna- fidelior et de amico amicior redderetur, consilio
plurima illaiurum, abhas respondil: Quid me et amicorum suorum ei lOsolidos in benefilium dedit,
ecclesiam meani te affiicturum minaris, qui te.a me mansum Ilerzonis de Ballershoven et 4 solidos, quos
sepeliendutn uon allendh ? Cujus sententiam cum " Arnulfus quidam de Halmale habehat, et 12 eque
ille subsannando despiceret, seque diutius eo vi- denarios, quos Lamberlus.de Palude, cognomento
cttirutn, qttia junior erat, vana juventulis Ddulia Dunie, solvebat. Quse quia de fralrum prebenda
jactaret, post gravem utrorumque inler se allerca- muluavit,- deminula civitalis decima, lotidem pre-
lionem tandem discessum esl. Et tumens furore posiio solidos ad se pertinenles recoinpcnsavit.
domum reversus, post triduum in lectum decidit Tempore autem antiquo camba qusedam in villa
gravique languore vexari cepil. Convocatis itaque Meceres eral, quse oliilio sculleti subserviebat, unde
amicis suis etmajoribus civilatis, ad abbatem. misit, iile preposilo annis singulis 9 modios cervisise sol-
el tit se infirmum visitare dignaretur humilis j'am et vebai. Quse cum in diebus Folcardi abbatis propter
emendalus rogavit. Oranli abbas annuit, veniensque inopiam incolarum deperisset, aliam in plalea quse
itifirinum oleo itiunxit et pelenti veniam de hiis, Lapidea vocalur penes ecclesiam sancli Gengulfi
quoe in eum commiserat, clementer indulsit. Et construclam, Everardo, qtii liinc temporis scullettis
<juia semine carebat, rerum suarum, quarum ei eral, donavit, eique quantum cervisise inde solvere
copia suppetebat, ecclesias Dei heredes rcliquit, el deberet superordinavit : duos modiosin cena Domi-
Ijona sua, quse ad judilium abhatis, speclabanl, ut ( ni ad mandalum pauperum, el paiiein 7 rnodiorum
pro anima sua ei dare liceret ab abbaie oblinuit. operariis preposili, quando fenum prati Meceres
Ecclesise ergo nostrse 15 solidos apud viilam En- secarent, aliam nichilhominus partem messoribus,
^helmunshoven (529)dedil, quos ad luminaria com- qtiando seges curtis nostrse quse civiiati adjacet
paranda,. unum adaltare sancli Trudonis, aliuri succideretur. Idem vero Everardus, lioneste militaris
ante allare sancli Pelri, teriium ahte akare sancti etvir magnse erga Deum devolionis, maiisionequa-
Leonardi, conslituit; ad hospitale aulem deeem dani inlerairiiim nostrumet ecclesiam bealse Marise
tolidos conlulit, qui de bono suo apud Hesbin (550) ^mpta, hospitale construxerat, cui pratuin untiin et
solvunlur. Ad ecclcsiam quoque bealse Marise allodium terrse jaccns secus foniem, qui sancti
.quinque solidos eondonavit. Non multo pos.t de- Gengulfi vocalur, conluleral. Quse tune quidem
funclus, ah abbale, sicut ei conlra se superbieiili modicum queslus eidem domui conferebant, modo
comminalus fuerai-, in alrio est sepulius (55!). autem, domibus undique constructis el coinmanen-
14. Fuerunt prelerea quamplures alii ej'usdem tibus ibidem plurimis, locus idem annis singulis 50
contra! abbatem conspirationis rei, qui salisfacien- solidos liospitali solvit.
les ecclesiae, ut prediximus, ab excommunicatione 15. Reyneruseliam gruianus, vir admodjm pro-
meruerunt absolvi, alii autem obstinatise suse limore D bus et abbati natione pro.ximus, in subui'bio villse
inflali, nec resipiscere volenies, excommunicali de- nosirae, in loco qui Nova domus vocatur, 5 solidos
funcli sunt. Quorum Elyas de Kyrkem unus fuit, qui ecclesise conlulii; et ut suus et uxoris suae Enghel-
cambam in foro habens, ul aliquid juris ecclesise trudis nomine anniversariusindeagerelur constituil.
inde solverel, lieet exconimunicalus liullo modo Suiii adhuc nonnulla abbatis' Folcardi egregia pii
•
cogi potuit. Quam postea cuid.im optimatum civilatis . laboris siudia narralione digna, qusehuie operi non
Arnulfo homine, filio Otlonis divilis, vendidit; cujiis incongrue jiidicaviinus inserenda.
heredes nichil nohis inde solvenies, eam usque in .16. Cum igilur violenliam oppidanbrum sevicisse
presens liberam tenenl. Sic ergo abbas Folcardus gauderet, et posl lanli laboris fatigalionem requiem
justitise et forliludinis zelo acciiielus, cum mtiliis sjjerarel, ecce, ei ex insperato res, quam hon pula-
uniis decerlavit et vicit, et jura sua, quod quihbet bat, accidil, quie eum non minore precedenlis lem-
eo junior vix elaborassei, ipse jam evo fessus labore poris labore afflixit. Cum enim lerminata cum .opi -
NOT.E.
(529) Engelshoven Sancto .Trudoni viciiiuin. (551) In capilum taliiila hsec iniiius apte cum capi->
(SoOlHespen. tc seijueiiie conjuiiguntur.
PATaoL. CLXSIII. 8
 '
S55 - RODULIT ABBATIS S. TRUDONIS SSS
danis sua causa in monaslerio sancti Lamberii A possidenda reliquit. Qui cum, ut crat grandevns
sederet, et de repedalione domum ctim suis lelus etale et mtilto ab ipsa juvenlule defetigatus labore, >
tractaret repenie nunlius Gerardi cardinalis (552) ad exlrema lenderei, jam die.voeationis suse appro-
advenit, mandanlis ei ut censum domorum Colonise pinquante, in leclum egritudinis decidil, et astanie
jam diu relentum abbati Sancti Marlini redderei, religioso fratrum et filiorum suorum conventu,
aut si nollet, pro hoc ei responsurus Coloniam confessus, communicatus et inunctus, 5. Idus Maii
veniret. Reversus domum quanlocius vise necessaria die (an. 1145) obiit, et in medio monaslerio ante
preparat, et sequenii post epiphaniam die Coloniam capellam sanclorum Trudonis et Eucherii locuiii
^adveetus, acceptis usque in pascha ad generale sepullurse meruit. Prefuit aulem monasterio annis",
placilum Induciis rediit, transactisque sacrse resur- mensibus 2, diebus 7. Idem vero ipse reverenda.
rectionis diebus, die slaiula Coloniam venil. Sed memorise vir allodium quoddam in villa Hakendover,•
consideranles majqris ecclesise preposilus etdecanus 7 sblidos solvens, ab heredibus emptum ecclesise
. el sapientiores quique clericorum dignitatem ordinis contulerat, unde 6 solidos fratrum refectioni et 12
nostri vilescere, si laiilos viros conMgissei sub lay- denarios servienlibus in die deposilionis suse dari
cali persona j'udicio invicem coniendere, slatuerunt censuerat. Qui fuluri providus, metuens,. ne ali-
corum altercationem hoc composiUonis modo ter- quando idem allodium incolarum violentia ecclesiae
.ninare. Decreverunt namque ul ea domus quse muro subtraheretur, ~slatuit, ut de curtibus nostris villse
adherebat noslra -essel, eamque ecclesia nostra per- adjacenlibus, quas jpse invadiatas redemerat, pre-
petuo libertatis jure possideret, alise aulem duse, ex diciorum solidorum quantilas fratribus el servienti-
altera parte platese conslructse, quia nostrse non bus conferretur.
erani, in jus abbalis-Sancli Maiiini cederent. .Nec 18. Diem preterea transfiguralionis Domini el
.njuste. Sanetus enim Euergisilus, fundalor eccle- •memoriam beati Laurentii maniris _et sancli Lain-
sise sahcli Marlini, eo in loco ubi in transilu ejus- Iierli, nec non el sancti Nycholai, Marise quoque
dem beati pontilicis celeslem audierat armoniam, Magdalense sollempnem agi instiluit, et in honore
quicquid a porta frumenli usque ad portam Reni eorumdem sanetorum singulis ipsarum sollempni-
coniinehaiur, cum macello eidem loco libera tradi-- lalum diebus duos fratribus solidos dare precepit. Ad-
ytione contulerat. Duse ergo domus in spalio ej'usdem auctaque pise deyolionis reverentia, Iumen ante alla-
termini comprehensse non injuste cesserunt in jus re saneti Nycbolaiconsliluit, quod sicul el celera ut
.prsediciiB ecclesise. Ilaruin autem irium domorum de predictis curtihus exsolverelur ordinavit. Conra-
mansiones 1-8 denarios solverunl, quorum tercia r dus vero, hiisdem diebus major «cclesise prepositus,
.jiostris, reliquse predicti ahbatis usibus cedurit. .magnis debilorum anxielatibus implicalus, ut eas.
Sicque niutua abbaium pro suo j'ure altercatio in- sibi invadiare licerel, mullis ab abbate precibus vix
dustria clericorum Jerminala, et sua cuique juste .exlorsit, quos tamen eodem anno se redempturum
.restiluit, el judiiium .laycalium personaruin, quod lideliter spnpondit; sed cum non post mullos dies
.eos subire non decebat, declinavit. idem venerabilis paler e seculo migrasset, prepo-
17. Ilsec ergo et plura alia, quse prioribus anle- silus sponsionis suse oblitus invadialascurtes redi-
.fessores sui lemporibus, multo Ucet sludio tempias- mere neglexil. Sieque fratres multo tempore cari-
(Senl, acquirer-fi ecclesise noii,po_erant, ipse meliora, tate sibi ab abbate consiiluta caruerunl, nec tamcn
J.Usic diciuin sit, servalus in lempora el ieliciori predictas sanctorum memorias sollempnes agere
..usus fortuna, non solum acquisivit, sed et ab omrii •omiserunt.
.cuiiiradiciioiie-liJbera hominum, filiis suis perpetuo

INCIPIT LIBER"SECUNDUS *\
DE GESTIS DOMNIIGERARDI ABBATIS.
*. Anno Domini 1145, imperii vcro Conrardi ra- D.presidenle cis fraire suo nicltil eis ultra-violeniise
fione nominis tercii anno 8, episcopatus Alberonis inferrel, sed contr.i aliorum predonum i'apacilalem
secundi anno 9, defuncto 6. ldus Maii (555.) abbate bona eorum sua defensione tutaret. Missis post eum
Folcardo, Gerardus, Gisleberti comitis et advocali clauslri senioribus, a Cluniaco, quo se ante aliquot
noslri filius, communi fratrum electione ahbas est dies conluleral, revecalus est, et 8. Kalendas Au-
subsiimtus. Quem videlicet saniori usi consilio ob id gusli a frairibus et populo cum maijna utriusque
niaxime elegisse vjdebanlur, ul, quoniam Olto co- sexus multimdine receptus est. In magua quidem
. mes, fraler ejusdein Ger.ardi, ecclesise infeslus eral, pacc et quiete ecclesise prefuit, nullaque, sicut
- VARI/E LECTIONES.
116tercie-partis acldit 1", .
NOT/E.
''
(532) Erat diaconus cardinalis -Sanclce Marisein (555) Supra legilui;5. Id. Maii.
Bomuiicd.
 $37 GESTA ABB. TRUDOT.. — CONTINUATIOII. 335
-anlecessores qui passi fuerant , affliclionum A ingravescente Ianguore comes Olto, frater ej'usdem
seulaborum incommoda periulit. Hocque virtutis domni Gerardi abbalis, ad exlrema yenissel el de
_jt probitaiis suse monimenlum posteris reli- vita desperatus esset, in r-edemptionem animse suse
quit." et hcredum suorum conlulit ecclesiaevillam quan-
•2. Bomum Macharii villici sui de Hales, cujus dam Aleym (556) nomine, et non miilto post d^-
pater Johannes abbatem Rodulfum crebra sua. arro- funclus, in claustro juxta matrem secus inlroilum
<gaiilise infeslaljone lacessiverat, quam idem Ma- monasterii ad aquilonarem paiiem jacet sepultus.
cbarius in modum eastelli fossatis et aquarum Explelis autem exequialibus ejus, presentibus Ilen*
raeatibus undique munieral, hoc modo cepit el rico secundo Leodiensi episcopo et Arnulfo Lonensi
funditus diruit. Cum idem Macharius vana elalione comite, frater ejus Theodericus canonicus Sancli
tumidus abbaii se oppdneret, et quicquid animo Lamberli el Bruno, qui posl archidiaconalum ejus-
libuisset, id quasi sibi licitum opere compleret, dem eceiesice ineruii, et Arnnlfus de Curterse (557)
accidit, ul quemdam abbalis servientem, despeclo et alii piures ejus nepotes tradicionem eomitis sua
abbate et ejus nunlio, qui eum conduxerat, graviier auctorilale firmaverunt, el banno episcopi slabiliri
injuriatum equo eliam spoliarel-. Quo comperto ecclesia*imperpeluum fecerunl.
abbas gravl adversus Macbarium ira exarsit, el " 5. Arnulfus lamen prediclus promissum violans,
fratri suo comiti rem referens, ejus contra predo- anno posl obitum Oltonis 5 (1150) dalum monasterii
jiem auxilium expeliil, alque ad vindicaiidam" in sibi usurpans vim intulit; sed ahbas ipsum jconve-
Machario injuriam suam eum secum usque Hales niensjid reslitulio.nem coegit (558), Anno prelalio».
perduxit. Inlromissus comes in curia Macharium nis domni Reneri (559) 9, rjui fuil annoBomiEi
advocat, equum quem absiiiler.al adduci sibi impe- 1155, obiitAlbefo Leodiensis episcopus secundus;
rat, eumque de illala ahiiati injuria se excusare cui successit Henricus secundus et preftiit annis 15.
non valentem judilio hominum suorum cum uxore Eodem anno (540) defunclo imperatore Conrardo
et filiis domo expellil, eamque el omnia illius in tercio ratione nominis, successit Fredericus piimus
manus abhatis tradil. In qua .eum per aliquot dies etimperat annis 57 (541).
moraretur, et ille, ut erat ferus animo, uichil 6. Postea ipse dompnus Gerardus pertesus ma-
dignum satisfactione offerre dignaretur ei, inito Jorum et lurbinum secularium causarum, privatus
abbas cum suis consilio, fossalis lerrae .adegualis, vivere volens,_donum abbatiae Henrico secundo
turres dej'ecit el domum totam destruxil. Postea Leodiensi episcopo reconsignare voluit, sed -quibus-
tamen medianle Ludovico Lonensi -coniile (554), C dam hoc egre ferentibus, Leodiensi cpiscopo sup-
gratiam j;uam ei indulsit, et mansionem suam cum plicatum esl, ut miuime consenlial. Leediensis
ceteris quse ei .abstulerat reddidit. . autem episcopus pelenii annuere noluit; ymmo ut
. 3. Eodem"tempore Gerardus _.ardinalis a Roma domui Dei, quam regendam suscepcrat, palerna
jn Gallias transvectus, el per multas civilales con- soliicitudine preesset, distincte precepii.
cilia celebrans, Leodium venit, ibique synodum 7. Poslea autem imporlunilate ipsius eviclus
suam celebraturus,- abbati Gerardo lil adesset man- cessit, et annitenlibus quibusdam parentibus et
,-davit. Abbas autem intentionem propositi sui ejus amicis ejus nobilibus in depositionem ' volenlis con-
preceplioni preposuit, et in Flandriam profectus, .sensit. ".
Xeodium venire contempsit. Indignatus cardinalis 8. Decessurus ergo abbalia anno Domini 1155
«t inpersona sua papse injuriam factam proteslalus, oblinuit a fralribus, «t eorum eleciidni interesset,
fccclesiam nostram a divinorum celebratione cessare qualenus eleeti personam et mores ipse sua aucto-
jussit, et.abbati ex aucloritate beali Petri et ipsius rilale approbaret, quod ila quoqiie, fratribus in
papse introitum domus Dei inlerdixit. Reversus omnibus ei libenter obedienlibus, accidil. Habila-
abbas de Flandria, prediclum Gerardum Romam que electionis die cum fralribus affuit, et Wiricum,
redeuntem necessitate cogente Treverim usque se- " majorem ecclesiseel preposilum el armarium, om-
catus est, ibique mediaute pecunia ejus gratiam -nium in commune vocibus acclamanlium sihi in
adeplus. successorem eisque in patrem elegerunt. Trans-
4. Non post multos deinde dies, anno scilicet aclisque paucis diebus, jam privatus, ut dudum
Domini 1146, domnus Gerardus oblinuit a comile animo intenderat, FJandriam adit, monasierium
Flandrise Theoderico (555) confirmalionem de villa sancti Petrisitum in Gandavo expetit, el ababbate
uoslra el bonis nostris Proviin. Eodem anno cum Sygero honorifice susceptus, sub coniriu.nis vilse

KOTJE.

(554) Filio Arnulfi V, comiiis Lossensis.
(555) Theodericus de Alsatia 1128-1168.
(556) Ad Mosam iideriorem.
(557) Juxla Diest.
(558) Tabuia Gerardi abbafis de liac re an.no
1150 conscripia legitur apud Manlelitnn, j). 75.
(559) Imo Gerardi. Quce sequuntur falsa snnt;
obierat Aiberolljam anno 1145, de quo vide Jaff6
p. 281; ei successil usque ad annum 1164 Heinricus
secundus.
(540) 1152.
(5il) 59.
 '
239 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS_ 210
regula aliquanlis ibi annis euivifratribus vixil. Inde K ciiramque domus sibi comniissse deserens, adnos
ab abbale Cluniacensi evocalus, cellam quandam se convertil. Et regulariler aliquamdin apud nos
-
jpsorum, tribus milibus a nohis disparalam, Ber- honeste convcrsatus, in seneclute bona obiil, et in
ireys (542) nomine, ab eo regendam suscepit. Cui nionasterio penes inlroilum chori pariis dexterse
cnm aliquanto tempore prefuisset, eamqne meliorem ad nieridianam jilagam locum seputltirse obtinuit.
quam inveneral indusliia sua reddidissel, consilio Prefuit autem inonaslerio amiis'il, vivit vero post-
sibi favenliiim perstiasus, ul ad nos diverleret, qiiam abbatiam dimiserat annis 19, eodem anno
habitalioiiem loci, quso inulium ante ci pJacuerat, obiit (1174).

INCIPIT LIBE-R TERTWS "'.

LIBELLUS GESTORUM DOMINIABBATIS IIUJU8 LOCI WIRICI.
i
1. Anno ab iiicarnalione Domini 1155 Wiricus, B personarum tandem decretum est, ut insula eadem
major ecclesise preposilus et armarius, eo quo pre- in jus et possessionem eoruiidem canonicorum
diximus ordine a frairibus electus abbasque disce^ libera cederet. Interrogalus abbas Wiricus, si super
denti pairi siihsiilultis, Worniachii ad curiam ini- hac eorum qtierimonia eis respondere vellet; non
peratoris Frederici (545), episcopum Meleiisem se abnuit, acceptisque usque in festo sancti Lamberti
illic inventuruin credens, esl profeclus. Quo non (Sept. 17) indticiis domum cum suis rediit.
invento, ad requirendum eum Meilim properavil. 5. Receplus igitur a fratfibus et populo solempni-
Forle iiiin Hillinus, Treverorum archiepiscopus ter, ut decebat, ilico ad Teparationem claustri ani-
sedisque apostolicse legalus, aderal. Cui cum pre- mum intendit, et conductis operariis lapides et
sentaius fuissel, causamque visc suse aperuisset," columpnas el cetera ad id operis necessaria preeio
auctoriiaiis ejus approbatione fultus, el ab ipso non modico comparavit. Consideransque, quia pre-
-
presencise episcopi Slephani exbibitus, doiium ele- posili operis edificium non sine magnis sumjrtibus
ctionis," quod pelebat, absque-dilficuliaie aliqua est expleri posset, allatam sibi lapidum partein seor-
assccutus. Cum enim ante elecliouem ci nolus et sum interim rcponens, exspectavit donec congruen-
I.imiliaris fuisset, ni mirum facilequicquid pelisset, liori temporis aura alics commodius afferri facei-et,
oblinere poierat, cliam si prefaius archiaiilistes " et aspirante sibi Dei el sanctorum adjutorio, elau-
suffragator non affuisset. Plurimum nainque homi- strum in meliorem quam tunc erat pulchritudinis
jiibus prodesse soletin suisnecessitalibiisfamiliaris speciem mutaret. Cooperliim enim ligneis legnlis,
divilum nolicia. et eisdem vetustate pene consumptis, per diversa
2. Adeplus ergo electionis donum cum redire loca rimis pateniihus pluebat; unde grave incom-
domum disponeret, predictus Treverorum archi- modum tempore ymbrium seu nivium, ad murum
episcopus nimia ei dileclione aslriclus, in comilalum plerumque defluentium, convenlus omnis habebat.
suum eum esse precepit et Treverim usque perduxit. Ligneis etiam slipitibustotus clauslri ambilus fu!-
Ibi eum Henrico Leodiensi episcopo, de euria inr- ciebator propter conventum, qui muro vetere cum
peraloris redeunii, familiariter commisit, utque ei colu.mpnisetbasibus alque capitellis, opere rustico^
In suis negoliis causa suse dileciionis assisleret, usque ad murum capellse sancti Lamberli claude-
obnixe rogavit. Quem idem episcopus cum omnibus balur. De hiis in sequcnlibus, cum ad id hostra
suis secum assumens Leodium deduxit, et sequenti pervenerit narralio; plenitis dicemus.
suse reversionis die niissam celebrans, 18 videlicet 4. Quum igitur, ul supra prelibavimus, dominica
Ealendas Februarii (1156),. abbalem consecravit. " die, in vigilia videlicet sancli Lamberti (Sept. 16),
Quo comperto, canonici ecclesise sancli Joliannis ut promiseral, responsurus canonicis Sancli Johan-
ewangelistse ad' episcopum venerunt, nec; prius se nis Leodium venissel, et ulraque pars aliercalionis
ejus consecralioni assensum prebiluros dixerunt, suselilem ab hora diei prima. usque in vesperam
nisilocoanlecessoris sui pro injuslilia sibi,ut assere- protractam nullo modo finire potuissel, landem
bant, facta ab eo eis se responsurum. Abbas quippe linitis vesperis, judicio nobilium qui aderant sancci-
Gerardus insulam quandam, Edecus nomine, in lum est, ut judicii prioris senienlia super ideni
termino allodii noslri et allodii eorundem canoni- allodium pridem prolala rata esset, eandemque
corum positam, ul sibi videbatur j'usle, ut vero ipsi insulam ecclesia sancti Joliannis absque contradir
affirmabant injuste, in parlem suani atlrahens eis cloris alicujus reclamatione perpetuo liberam pos-
ahstulerat, el quarto ab eis ad audienliam episcopi sideret 4ls. Quaj lamen miro quodam fortunseeven-
mandalus venire neglcxerat, unde judilio nobilium tu, variarum occasionum inipedimentis inlercurren-
NARIM LECTIONES.
4lTlerlie-parlis addit i*. 418possiderenl 1*. l!
NOT^E.
(542) Juxta Montena;I-Ciivicinum Warenune. (515) Qui mense Seplembri 1155 ex Italia redierat
 m GESTA ABB. TRUDON.-- CONTINUATIOII. 24'Ji
libus, ad noslra usque tempora nullos utililali eo- A suam nos experiri voluit et gratiam. Nisi enim ea
rum protulit fruclus. quseigni superfuerunt pielatis suse virtule ijise cu-
5. Cum igilur in reparalione claustri animum stodisset, nequaquam humanis viribus,. scinlillis
ihtenderet, et in hujusmodi.intenlionis solliciludine palralse concreinalionis super aj'entes,ut iia dicam,
die nbcluque lotus esluarel-,. et sub tam ydoneo, paleaslatecadenllbiis, salvari potuissent.Molendina
licet recenli , rectore ecclesia commode ageret, duo superius et inferius cum adjacentibus sibi om-'
ecce, mira omnipolentis Dei dispensatione, qui nun- nibus exusla, sunt. Congeries lignorum maxima
•quain injuslo delinqueniium culpas punil judicio, secus murum refectorii posila, illesa permanente-
inagnam ejus erga nos ei iram experti sumus et ejusdem.domus slraminea teclura, arsit. Caoibam
graliam. Primo namque anno consecralionis suse, quoque, pislrinum, domum qua pauperes reficie-
10 Kalendas Octobris, cum subilo siirgenlibus banlur cumviridario el domuncnlis hac illacque per
flammarum globis civitas succensa arderet, et ina- curiam constructis ignis absumpsit , solum, vero
gnajamsui parle absumpta, quod residuun. erat herreum cum spicario cbllucenle in cifcuitu incen-
victrix flamma lamheret,. fratribus matutinalis sy- dio inexuslum remansil. Ebdem anno combustum
naxisodas Deo solveniibus, scintiUa tenuis venlo est monaslerium Gemblacense.
prelala secus lurrim ad oecidentalem plagam super " 6. Abbas inlerim Ullrajeclum anle aliquot dies
arentia ligria cecidit. lbi paulalim fomenlis crescen- profeclus aberat,jamque expleto suse profectionis
iibus, in immensum ignis exestuans, arentem lotitis negolio, quid suis accidisset ignarus, domum redi-
rnanlcseinateriam apprehendit,. ipsum etiam su- bat. Ad quem lam dira.-vastationis nuntius in villa
pereminens proximse turris lectum flammse subilo noslra Alburch consislbrili venit, ej'usque animum
in aitum eructuaniis vapor corripuit.. Quo duo qui- et omnium qui aderanl gravis nuncii merore per-
dam precio sibi proniisso velociter ascendenies, culit. Cumque post gravia imi pecioris suspiria,
cum magno viise sua_ periculo igne vix extincto, quse dolor trislis ac subiti riuricii elicuerat, clau-
turrim ab immiuenli eriierunt.iiicendio. -lgnis vero strum el cetera, ul dictum .est, inusta' remansisse
reliqua quse proxima erant libere pervagatus 419, audissel, spem totam in Deum et sanctum "cjus
tecium monasterii, partim ligneis tegulis, parlim Trudonem ponens, animumque viri fortis, qtii nec
plumbo cobpertum, ab orientali ej'us parteinvasil, adversis deprimi nec prosperis potest elevari, in-
lotumque, fralribus quae inlra nionaslerium erant diiens, suos ut de hiis quse audierant clemeniiiis
auferre ceiiantibus, nullo jam obniti valente, no- dolerent ammonuit, domumquesub omni celeriiaie
slris idpeccatis cxigentibus, feroci flamma absum- ^* repedavit. Al ubi monaslerio appropinquans vasta-
psit. Turris vero occidenialis ad aquilonarem pla- tionem recerilis incendii oculis propriisaspexii, acri
lamcu
gam cum alia sibi coherente lurre, in qua campanse stimulante dolore vehementer ingernuit. Nec
pendebant, liceljam tercia incensa arderet, indu- de adjutorio Dei et patroni sancti sui dilfiJens.quiu
slria el labore fidelium laicorum iguem a campanis potiora exuslis construere possei, ilico ad repa.a-_
Intra jiau-
propclleiuium illesa remansil. Quarla iiichilominus lisnem monaslerii se viriliter accinxil.
orienlalis turris ad meriiiianam plagam, cum flamnia cos itaque dies ligneam fahricam, parvam quidcm
vorax proxima quasque depasceret, incensa arsit; sed teinpofi coiigruenlein, super corpora beatorum
super hatic crux deaurata cum pomo grandi eque Trudonis et Eucherii erexit; fratresque ihi die no-
rieauralo stahat, quse niioris sui splendore oculos ctuque solitas Deo laudes psallere fecit. Necessitate
longe iiitueniiuni reverberabat. Armarium etiam, ergo reparaiionis monasterii compulsus, opus clau-
uLi calices reponi solebant, et forinse (544) in choro slri, ad quod loio mentis fervore j'am dudum inten-
bperissui piilchiitudine decenies, sedes eliam ad derat, intermisit. Paucis post diebus elapsis qtiidam
siandum seu sedendum _ fratribus salis commodse primalum viilse nostrse Ruiardus nomine, languore
arserunt, aliaque quampltira utililate sui salis pre- ingravescenle ad exlrema veniens, 10 ad deducen-
ciosa, sevienie iucendio ad nichihim redacta disper- ry dum vinum fratrum marcas dedit; quas videlicet
ieriint. liem. Monasterio iiaque cum utrisque ab- ita in usus ecclesise expendendas 420 ordinavit, ut
si.libus et duahus, ut jjrediclum est, lurribus qua- recondilo vino fratrum in cellario, esedem indo
tuorque manicis exuslp , cancelium cum duabus assumerenlur quse sequenli anno et sic in posterum
.adhercnlibus absidibus, sibi vola (545) protegeule semper paralse haberentur. Preterea anniversaria
lapidea, inuslum remansit. Toius preterea clauslri qualuor, suum et uxoris- suse",patfis quoque ac
amhitus, dormitorium, caminata abbatis, refeclo- malris, inde agi ins.iluit, ila scilicet ul si predictte
rium quoquepartim tegulis partim siramine cooper- marcse in alios forte usus eeclesise expenderentur,
ta, miro modo ab igne remanserunt intacla. Hic 16 solidi qui de bono suo in Sarcbinio, preposilo
animadvertere quilibet polesl, quod omnipolcns solvuntur, lratribus" in eisdem anniversariis ad
. Deus mii-a dispensationis suas miseratione el iram refeciionem darentur. Cum igilur abbas Wiricus
- VARIiE LECTIONES.
tts provagalus 1*. 420expcndendos V,
- ' -
. . . .. mtM.
(544) Cancnliuiii scdes plicatiles. (545) I. q. volla, voiutio. :- .
£43 RODULFl ABBATIS S. TRUDONIS 244
omrii solliciiudine salageret, si quoquo modo nudam A lente viriliter Everardo j'udice ceierisqiiequibus id
templi faciem tegere posset, quse magnitudine sua curse injitnctum erat fratribus, domi certaiim fer- •
octilis intuentium horrida el miserabilis apparebat, vebat opus. Per quos etiam eodem anno manicam
snbito ei alterius et non dissimilis solliciludinis cancello et turri aquilonaris plaga. contig-uamgrandr
oceasid accrevit. Domus nanique nostra Colonise, et forti materia reparavil, atque in meliorem quam
qiiseuna de capiialibus turrfbus urbis est, anleriore ante combuslionem fuerat statum opere citato re-
muro in preceps pendente , ruinam minabatur; formavit, novoque cooperiendi genere et usque ad
proxima enim Reno esl, et inler Ipsam et ripam id temporis in noslris partihus inusilato multumque
lluminis brevis tantum el pubiicus transitus erat. conlra ignem valente, de lapidibus videlieet tenuiler
In diebus ergo nativilatis Domini misso Colonienses seclis, eam cooperuit. Processum deinde temporis
xiuncioabbati mandaverunt, ul emendalurus domum ii.onaslerium ipsum a caneello usque ad sepulchruir.
suam Coloniam venirel, aut si nollet, ipsi ea qnse sanclorutn Trudonis et Euelierii foiii et mirifico-
emendanda erant suis sump.libus explerent. Mira opere consummavit, eaque qua manicam cooperue-
4SIergo abhas Wiricusanxietatis vallatus estuatione, ral teclura decorabile reddidit. Intra 16 ergo annos
liieluensque, ne si quod Colonienses mandaverant abbatis et fratrum, qui cooperatores ejusdem operis
©milleret, aliquo modo pro reparatione ejusdem " erant, industria melior et decentior priore a can-
domus poslmodum ab eis impediri posset, diligen- cello usqiie ad lurres occidenlales cum absMibus
tiam eonsummaridorum edificiorum Everardo scul- et manicis tolius monasterii egregie consummata
teto suo, viro admodum probo et slrenuo, et qui- est fahricalura. Anno Domini 1158 NonasSeplem-
busdam de fralribus soliicilioribus injunxit, et im- bris tres soles visi sunt iti parle occidentali ;.sed
minentem domus ruinam correclurus, Coloniam duobus paulalim deficienlibus, sol diei qui medius
eonlendit. Considerans ahsque magnis sumplibus erat remansit usque ad occasum.
eam reparari non posse, accommodalis a quodam 7. Anno Domlni 1159, qiiinto anno (548) Wirici
sibi fidele 15 marcis, quasi jam omnia reparationi abbalis defuncto 5 Kalendas Sepiembris (549) papa
i_acessaria haberel, juxta illud comici: Adriano, gravis inter Rolandum et Octovianum de
Dimidium qui bene cepil habet (346), papatu Romse orla est conienlio (S50), electi quippe
incboanlesiatim menseMarcio (1157), eam fundilus ad papatus honorem partihusinler se discordanlibus
statuit diruere. In cnjus destruclionislabore maximo utrique fuerant. Quorum alteri, seilicet Oeloviano,
quanta expenderil, brevitati consultum volens pre- Fredericus imperator et sui favebant, alterum au--
tereo. Jacloquenovi operis fundamento, cum nee P lem, id est Itolandum, conlra paries imperaioris
Japides ipsi nec cementum pre vetustaie novseedifi- plurimoruni nobilium et maxime Wilhelmi Siculi
calioni essent habilia, inlra feslum sanctseGerlrudis potenlia fovebat. Causam autem hujus inler eos
sanctique Mantini magno lahore magnisquesumpli- conlenlionis et discordise non incongriium videtur
buspreler hiis, quse in eundo ac redeundo expen-. hic paucis disserere. Obortis quibusdam discordiie
dit, lotius domus fabrkam mirifice consummavit. simultatibus inter Adrtanum papam et imperatorem
In qua locaio habitalore, 5 marcas et dimidiam sibi Fredericum (551), cum imperaior ab episcopis suis
solvi fecit, cum a lemporibus Theoderici abbalis, hominagium et sacramenta regalia exigeret, ei in
per 48 ferme annos (547), usque ad id temporis scribendo papienomen suum noniiniejus preponeret,
dimidiam lanium et vix eandem solvissel. Preposi- cardinalibusquc ejus ecclesias et civilates regni sut
lus enim MosellseColoni&mveniens, cum eam exi- interdicerel, quia non videbal eos, quales requirit
gerel, habilator ejus se in melioraiione ulensilium ccclesia, pacis predicalores sed ecclesiarum preda-
domus eam expendisse aiebal, nichilque preposito tores : hiis aliis molestiis exasperalus domnus papa,
nisi hlanda subdola. argumenlalionis verba redde- cum eum sepe monitum resipiscere nolle videret,
b:U. Per 22 aulem annos, quibtis eam ecdesiam excommuiiicaturum se eum minalus esl. Proinde
iiberam tenuit, predictse eonslitutioiiis sununam ab O procedenle tempore cum jam fama ferret euin.J'
inhabiianie in ea abbas Wiricus aunuaiim recepil, Ytaliam 'cum exercitu iutrasse (552), et pltiriuia
quaui eliam pridem, cum prepositus csset, conlra ejns parte suse polestali subjiigala, quasdam beaii
voluntateni predecessoris sui eam vendere volenlis, Petri possessiones sine judicio et ralione occupasse,
8 marcis redemerat. Igitur 452cum, ul diclum est, in assumpla lunc demum occasione apostolicus maxi-
reparatione domus Colonise esset occupatus, anni- mse querelaj verbum in communi proposuil, eum
VARI_E LECTIONES.
I - ^5
k" mura 1*. Msanno 1157. in marginc addil manus cowva.
WTM.
(546) Horat., Epp. I, 2, .40. in Atictario Aquicinctino ante oculoshabuerii.
(547) lmo quinqiiaginta ; cf. supra VI, 26. (551) Quse seqitunlur argumenta desumpta sunt
t548) Si aiiuum 1155 Wirici fuisse primum sla- ex Adriani et Friderici Jilleris quse in SigeJierii
luis, inde a consecratione ejus currebat annus coiu. Aquicinctina leguniur.
qiiarlus. (552) Jam anno 1158 medio Fridericus in Italiam
1
(549) Imo Sepl. Yencral.
.550) lland scio an auclor pauca llla verba 1160
flis GESTAABB. TRUDON. — CONTINUATIOII. m
Romanam ecclesiam conculcare disposuisse, el om-, A Petri colloeaverunf. Proinde ad palaliiini ej'usdem,
nia ejus jura. lani imperialia quam spiritualia sibi acclamanleuniversopopulo, ymnum Dbo decantante
violenler velle auferre. Ad lneo cum omnesjn con- clero, et omriibus rile sollempniler adimpletis, eum
ventu lurbati quid facto opus esset cogitarent, tan- deduxerunl: adversse vero cardinales paiiis retro-
dem eo sententia prolala es.t, ul omnes qui aderant cedcnles in castrum quoddam beati Pcui se conlu-
datafidein manus papsejurarent, quod unanimiter lerunt, ibique per dies 8 el amplius conclusi perman-
emnes pro honore et liberlate Romanse ecclesia. serunt. Inde poslmodum_per senalores educti extra,
csntra imperatorem et omnes principes indeficienli Urbem secesserunt, et duodecima die, quqd a seculd
anifno usque ad sanguiriiseffusionem stare deberent. non est auditum, in casiro quodam Ccsterna nofnine
Cuisenienlia., neeffectum haberet, fautores partiiiin electum suum inmantaverunl, et conlinuo mittenles
imperatoris prudenter et sagaciter pbviaverunl di- nunlios per universam Ytaliam, episcopis ne ad
centes • Multi quidem reges ecclesiam Romanam consecrationem elecli eorum veuirent dissuaserunt,
leserunt, et in presenciarum Siculus.— nam forte minantes eis excoinmunjcaiionem et depdsitionein
tum isdem aderat,. qui eam 423 gravilcr. afflixit — imijerpetuum.
nunquam latnen hujusmodi securitalibusel juramenlh 8. Anno Domini 1160 ad hane discordiam sedan*
ecclesia ipsa conlra quemquam se armavit. Verum si " dam et ydoneum ecclesise pastorem substituendum
morbo noviter exorienti hocnoxium adhibendum est cum omnes imperii proceres ab imperatore mandaii
remediuth, fial specialius conlra Siculum, qui plus. fuissent (555), Henricus quoquc Leodiensis eplsco-
omnibus nocuil,. et tunc demum generaliter contra pus inter primos non ultimus adesse j'ussus est. Qui
emnes, qtii hanc ecclesiam deprimere et Itumiliare ciim abbatem Wiricuni secum proficisci vellet, ille
voluerunt, ne; si forle conlra istum qui advocatus el aulem propter vise periculuni recusaret, et tamen,
defensorest ecclesimnos in huncmodum armaverimus, si non cum eo proficisceretur, iiiobedienl.se apud
eumad destructionemecclesim nostrm modis omnibtts eum nota accusari timeret, obiata ei suse profectip-
fH£itemas.Haceorum prudenti responsione conclusi, nis competenli pecunia cum non proficeret, neces-
adversaaparlis fautores siluerunt, consilieque ea die silalem in volumtantem vertens in Vtaliaiu profe-
taliter cassaio, cum ruboreabierunt. Fostmodum la- ctus est. Cumqne emenso grandi et dillicili ilineio
menliabilaadversusimperatoremmanifeslaconspira- Cremonam venisset, ubi tunc Octovianus papa, qui
tiene, donino papse sacramenlo firmaverunt, quod et Victor, erat, familiaritatequorumdam clericosiim
si- imperatorcm- excommunicaret, cjus honori et papse adherentiuni frelus et ab eis ejus penileniise
voluntati usque ad morlem. contrairent ipsumque Q | exhibilus, in majori quam quisquam sperarepoterat.
contra eum modis oninibus adjuvarent. Adj'eeerunt honoris Otgratiaslocoest habitus. Eisdemque clcricjs.
preterea hsec, sacramenlo promissa confirman.es, slrennue et familiariter causam ejus agem.bus, prj-.
quod si conlingeret domnum papam vita decedere, vilegia ecclesisenoslrse innovata pro.voto ei aposto«
rmllimi se nisi de illis qui juraverant in fulurum licu_s sua auctoritate confirmavit,. et impetrandi
pontificem eligere debere. Cireumposilos insuper. qnicquid animo. Hbuissel fiduciam magnam dedit.
episcoposjuramenlo conslrixerunt, ne aMcuielecto, Cumque ad eum in vigilia penlliecostes mandaius
nisi in quem Siculi secta consentiret, in.consecra-. v.enis.set,.post dulcia amicaj locutionis.verba usum
tione manus imponerenl. Anno ipso./predielo_Adriano, annuli et niitrse ob. memoriam sui ei non queren.li
papa 5 Kalendas Septembris. defunclo, ad eligen- ultro concessit, et ut se ad vesperas ejiis ministerio
dum ei suceessorem omnes ex inore conveniunt. prepararet jussit. Videris autem abbas Wiricus in-
Sed-cum propter conspirationem adversse parlis et spcrata sibi ultro offerri,et quse alii aul vix aut eum
imperaiori, non faventium electio lente procederet, labjre solent adipisci, quod sibi offerebaiur aceepit,
tercia fere die transacta ad hoc deventum est, quod graiia^ egit, et ad vesperas, ul jussus erat, ad mi-
cardinales. quatuordecim qui sacramento constricli nislerium apostolici se reveslitumexhibuit. Sequenti
tenebantur Rolandum caneellarium nominaverunt, D j die cum Transalpini clerici, Germani videlicef,
alii aulera novem numero qui exsortes juramenti' " Francigenaj et^ Anglici ac diversarum qui aderant
erant Oclovianum presbiterum cardinalem, ad regW provjnciarum, a papa oblinuissent, ut eismore suo
men ecclesiae et ad pacis el concord.se unitatera missam celebrare licerei, jussu apostolici chorum
inler ecclesiam Dei et imperium reformandam rexit, quia leni et canora predulcis vocalilatis mo-
'
dignum el utiiem cognoscentes, elegerunt. Cum dulaiione omnium aures mulcebat. Inde post aliquot
auiem illi elecium suum manlo induere festinarent, dies revcrsurus ad patriam, apostolico qui eum pa-
inindum tamen eo induto, alii eos prevenienles, ad terne admodum et benigne tractaverat, valedixrt.et
pelitionern loiiuspopuli Romani, electione universj. in festivilate sancli Jacobi apostoli prospero ilinere
cleri, assensu fere lotius senatus, electum suum sanisqne omnibus quos secum abduxerat in sua
manlo induerunl ct inlronizalum iu sede beali rediil. Interim Henricus Leodiensis episcopus, qui
VAR1.E LECTIONES.
k" eal*.
NOTiE.
(553) Paviam, ulji meiiseFebr. U60 conjirmalus cst papa ViclorlV- cf. Boehmer 2430-243L.
 2*7 ,BODULFIABBATIS S. TRUDONIS 2iS
enm invitum secumproficisci coegcrat.variarum im-, A lanli ordinis ac reverentise non sine causahanc ei
pedilus occasiouum ttimullihus in Ytalia remansil". violentiam voluisse inferre. Recessil ille; annonam
Anno aulem reversionis necdum expleto, in penlhe- quam j'ussus erat aecepil, eamque mintiis predieli
coste videlicet (an. 1161 Jun. i), nunlium suum ex abbalis auferre volentibus aucioritate domni sui
Ytalia ad eum direxii, mandans, ul.omni occasione interdixii. Quo comperto, ahbas Floreffiensis
epi-
jiosthabita ei ad curiam imperatoris^quse Bysttntii scopiim iralus adiit,et de injuria sibi, ut dicebat, ab
futura erai, occurrere feslinaret. Animadveriens abbate Wirico illala eonqueslus, eum ad aiidientiam
igitur abbas Wiricus animum post 1se mittentis epi- evocari fecil. Mandatus ergo venil, et ab episcopo
scopi, quod non ob aliud nisi ad gravandum se eum snper predictaabbalis querimonia inlerrogatus.se
curise juheret interesse, lieel necessariorum hujiis excusans jta respondil : Nullain quidem injuriam
vios indigeret, j"ubentis tamen obediens impeiio ad seu injusliliam abbalihuic fecisse mc recolo, sed bona
curiam venit. Quse cum Bysuniiildecreia essci, iii ecclesimnbstrw, ubicunque locorum sunt, ea quadebecy
decollatione saricti Johannis Baptisiae Latonse (554) auctoriiate lueri volo. Cnm ad hsecabbatis GeJrardus
liabila esl, ibique Yiciorpapacum Frederico impe- respondercl, predicue villae decimam consciis et
ralore aderat. Benevoleniia igitur aposiolici el spi- leslibus filiis ecclesise ab abbate Gerardo se in pa-
riluali quadam familiaritatis ejus prerogaiiva, sicut " clumsuscejiisse, scriptumque episcopi indese habere,
et in priori sua profecljone, buniane admodum et abbas Wiricus post plurima negaiionis verba hsec
filialiler usus, cum gralia quoqne ejus et benedi- subinlulit: Si meis, inqtiit, assertionibus fides non
clione prospera ei imprecantis cum suis omnibus allribuitur, misso quolibet fideli nunlio ad~ fralres
iiicoluniis est reversus. mem ecclesim, res quomodo acla sit subtililer indage-
9. Eodem anno cum post lanti et lam laboriosi tur, et si qnemquam eorum hnjus sum atlestationh
itineris fatigationem, requie sibi ab oninibus cir- conscium repererit, ea qum injusle affeclat, jusle
cumquaque indulta, reparalioni monasterii omai- demum el libere imperpetiiuin possideal. Iliis audilis
modis intenderet; ecce, non nmlto posi, eodem episcopus obstupuil, seu quod pro hujusmodi causa,
scilicel anno, pia misericordis Dei virlute, qui quos ciim se res longe aliter haberet, eum ad audientlam
diligil corripit, flagellat autem omnem filium quem evocari fecisset, seu quod non vera, cum non essent
recipit, ab ipsa quam pene calcare jintraverat mortis confirmanda, sigilio stio confirmari corisensisset.
porta relractus est. Quod ubi Vel quando aut Abbas autem Wiricus, ne majorem predicto abbati
quomodo acciderit, quia id viris 424virtutem imilari gravi rubore suffuso verecondiam faceret, eandem
volentibus profuturum non ignoro, paucis explicabo. („ decimam.a predicto Francone, qui responsalis stms
Transactispridem aliquot consecrationis ejus diebtis inde erat, 8 marcis redemil, adjeeiisque ad prioris
(555), cum adhuc no.vellus ecclesise presideret, pacti summam 4 solidis, eam predicio abbati in
Franco quidam de Dumel!a,_qui deciniam minoris paclum 10 solidorum dedit. Hinc obortis inler
Exele (556) ab eo tenebat, unde ei posl biennium eundem abbatem Floreffiensem ct predictufn Fran-
obsonium debebat, ad eum venit conquefens , quod couem gravium inimicitiarum simultatibus, cum
.ibbas Floreffiensis Gerardus contra ordinis sui ille, ut erat ferus animo et plenus dolo, in bona
reverentisim in hona sua, quse ad ecclesiam specta- alibalis rapinam facere eumque si posset molirelur
bant, violenter ei injusliliamfecissei. Abbas quippe occidere, abbas sibi suisqne timens, dompnum Wi-
Gefarduspi-ediGla-Yil.a. (557) dccimam, reclamanle ricum frcquenti et humili prece dcprecatus est, ut
eodom Franconenulloquefrairumstio.rum conscio.in siii limoris reverenlia eum sibiquoquomodo amicum
paelum sex solidorum eidederai; quamquepredictus faceret. CuipeteniiWirieusabbas annuens annorum
al.bas Floreffiensis, quia sjiirituali quadam familia- fere quinque inducias ab illo. exlorsit, diemque sibi
rilate apud lieynricum episcopum potcnseral, uirumque. reconsiliandi eis prefixit. Quselcum, ut
auclorilale scripti cj'us eonfirmari sibi fecerat. Au- superius dictuin esi, ipso reversionis suse de curia
dita ergo ahbas Wiricus contra predicli abbatis D imperaloris aimo in die conversionis saiicti Pauli*
viojenliam quereia fidelis sui, pereunciatus est ah futura esset (an. 1162, Jan. 24), illucque cum
eo si usquam de liiis, quse sibi sublata querebatur, paucis suorum profectus fuissel, in domo ejusdem
in juditio et poleslate sui juris aliquid reliquissel? Franconis nocte hospiiium habuil. Iniempeslse ergo
Cumque tres adhuc siliginis modios" altestatione noctis silentio soporatis omnibus, miliies quidam, qui
iilius remansisse audisset, precepit ei, ut acceptos Galloruin comites appeliabantur, Franconem capere
eosdem nfodios auclorilate ejus apud se haberet, aut oceidere parati, cu;n armaiis undique copiis
donecintereum etabbaiem Floreffiensem res juditio irruunt. Eoque cum suis eeleri fuga elapso, quibusdam
disciiicrclur. Considcrabat eniin apud se virum abhatis clientibus captivalis, ipsum nescii quis esset
I . VARLE LECTIONES.
*s*viros 2. , |
NOT_E.
Vb5«).i. e. Laiitliuii; cl. Boehmer 2445 sqq.; de (556) E.e!.
noc concilio vid. Ouonem Morenam. ' (5571 Sancli Trudonis".
(S55) A. 1156. ' I
219 GESTAABB. TRUDON. — CONTINUATIOII. 250
in dextro armo, et quendam miliiem mariscalcum A effecit. Affirinabal enim se dudum j'tiroj'urandoeam
ejr.s in dorso graviter vulneraverunt. Miro aiucm fratrum prchenda. depulasse, sibique non lieere quod
modo Deus, qui eum pene ad morlem usque vulne- miiliorum astipulatione sanxieral in irjiliim revo-
rari permisit, providens ecclesiam sua_r>,ut post care. Quorum vulttis licetbac susepelitionis rcpulsa
claruit, edificiiset possessionibus per eum nobililer gravi rubpre sulfudisset, frequeniibus tamen obse-
ampliandam, ej'us vitam inter impiorum gladios quiis et plurimo munere gratiam eorum mercatus,
servavit. Nam cum aliis suorum captis, aliis fuga tandem oblinuit, ul eandem ecclesiam sua utigiie
slbi consulentibus, Ipse solus remansisset, et pene -auctoritate liberlarent, et_fralrum prebendse, ut de-
semivivus capud ad poslem qui proximus slabal finitum erat, liberam perpetno delegarent. Quod ne
feclinasset, unus armatorum per domum in tenebris cui successorum suorum infringere liceret, sigillo
discurreniium eum ibi offendit jacenlem. Quem auctoritatis suse et lesiibus confirmaverunl, et qua-
cervice apprehendens, ralus eum aliqucm inimico- liler episcopalia obsonia seu afchidyaconalia jura
runi suorum esse, quasi amputaturus ei caput, gla- exequi dehefet, superordiiiaverunl eidem. Anno se-
diumv-ibravil,.postemque fruslrato vulnere, Dco sic - quenli, scilicet 1,161, Wiricus abbas hanc obtintiit
eum defenderite, percussit. Cumque meiu moriis conlirmaiionem ecch.sise heatse Marise in oppido et
perlerritns, ultimum peue vitse spiritum sub ruano " ecclesise de Mylen ab Alexanriro archidyacono, et
percutienlis traberel, nichilque pre mixieialc spiri- posl duos aimos ab episcopo Lcodiensi Heynrico se-
tus inlerroganti quis esset respondere valerel, ille cundo a successore Rodtilfo, iiein et a Victore
eum jam obisse estimans recessit. Et recepto pau- summo pontifice per temporis processum, de quibus
lulum spiritu, illis domum incendere molieniibus, sunt carlse.
ipse reptans manibus el pedibus, qua sibi lutius 11. Eodem lempore Fredericus imperator exer-
visum est, beneficio noctis adjulus aufugit et inimi- cilum in Ylaliam ducturus (559), lotas imperii Ro-
nens .iise discrimen evasil. llli autem inccnsa donio mani vires coiitraxil, el prediclum Ilenricum Leo-
onusti preda viclores abierunl. Mane reddito, con- diensem ejiiscopum ut se sequerelur jussit cum cele-
scii featus sui, abbati equos suos et famulos cuin ris regni proceribus. Quem secutus, non inullb post
preda' fere omni remiscrunt, et se inscienter iu languore detenlus, in Langhohardia est deftin-
eum deliquisse, sero licet, graviter penituerunt. clus (560). Cujus corpus inlestinis ej. clis excoctum
Inde ergoa fidelibus suis ad oppidum Fuich evectus, et Leodii delalum, in ecclesia beali Lamberli cuni
el non multo post ad monaslerium exinde relalus, condigno est honore lumiilatum. Qui qtiidem obiit
plerisque niedicinse expeiiis de salutc cjus despe- r anno Domini 1164, prelalionis riompni Wirici anno
ranlibus, Iabore medicorum plurimo inlegre tandem 9. Huic Alexander secuiidus, cjusdem 'ecelesise ar-
esi sospilaii resiitulus. At illi qui hoc in eum com- chidyaconus ct niaj'or prepositus, consensii clerico-
miserant, sicut in luyusmodi deliclorum satisfa- rnui elecius succedil, vixque trilms annis eidem
ctionihus Deri solet, ad genua postmodum ejus mise- ecclesise prefuii. Turbaio enim hiis diebus intra
ricordiaj venerunl, et se hoc in euni inscios deli- Ylaliam regno el sacerdoiio , graves et cotidiani
quisse publicre confessionis penilenlia et satisfa- pene tumulius rei puhlicse Fredericum imperatorem,
cienles, ej'usIndulgenlisegraliam meruerunt.Eodem ui episcopos regnique proceres frequentius manda-
auuu Rrustemium vasiatur et _20iriburilurcum aliis ret, cogebanl, quoruni consiiio quse agenda erant
adjaceniibusviHis per comitem Durachiensem (558). disponebal (561). Mediolanenses xjuippeconjuratione
10. Evolutis dehinc a!iquot diebus Henricus de- facla adversus eum, civiiatem suam pridem ab eo
canus, quiecclesiam bealse Marise lenuerat a lem- dirutam reedificahanl, oionesque pene Ylalise civi-
poribus fere abbaiis Rodtilfi, ingravescenle corporis tales armis se opibusque munienlcs ejus se potcstati
molestia ad.extrema pervenit. Qui ab abbate Wirico opponebant. Reynaldus igitur Coloniensis archiepi-'
inuuclus, donoque ecclesise quod habebal ei reddito, scopus et Alexander "quem prediximus Leodiensis
in medio mensis Junii die obiil, et in mcdio cbori j) aniistes cum celeris imperii proceribus mandati, in
ante cancelluin predictse ecclesise loctim sepultur;e Ytaliam ad imperalorem sunt profecli (an. 1166,
meruit. Cujus decessu Alexander archidyacoiuis Nov. 27). Abljas autem Wiricus ab episcopo Alexan-
compertp pro cadem ecclesia supplicaturus ad abba- dro simul proficisci jussus, quia nccessaria profc-
tem VViricuinvenit, el Heynricum Lcodiensem epi- clioni deeraiit,inter:m ut seprepararet domi reman-
— nam
scopum secum quoque venire fecit, ul quod pef se sil, eumque in pascha (an. 1167, Apr. 9.)
minus polerat eo sufifagaiite facilius. impelraret. ipse in adYentu Domini precesserat — sequi delihe-
ged eoriim pelitionem abbas Wiricus prudenli res- ravit. Hyeme transacta, cum arridenti sibi aeris
ponsione frustratus, cauta satisclcallidaexcusalio- lenjperie paratisvise necessariis discessurus esset,
nis occasione, neidquod j.etebant cffeclui darelur, qui prius peiitione amicorum Iianc perfeclionen"
NOT.E.
(558)jEgidium: cf. Maniel. p. 80. dio Auresevall.
(559) Mcnse Novembvi1165 Fridericus tertia vice (561) Mcnse Novenibri !166 iniperaior itcrum
in Iialiam profcclus erat. Ilaliam peiicral.
(560) 0 Oct. I16i Paviie defunctus est, feste JJgi-
281 RODULFI ABBATIS S. TRIJDONIS -B32
dissuadenlium Iremanere noluerat, occasione alia a A volavit undique,. tantaque forlitudine rupli et victi
proposiio relraclusesl.Fama enim vulgante audierat sunt in campo Romani per divinum auxiliutn,et fu-
imperalorem et suos adversis casihus Iaborare inler gati a Tusculano usque ad Romam, ul occisorum
hostium gladids dubie et suspensos vilam ducere, numerus super novem milia, captivorum aulem nu-
viam preterea voleniibus illuc proficisci Iatronibus merus circa quinque milia estimatus sil. Quot tento-
incursanlibus fore periculosam, Ytaliam exercitu ria, loriccs, arma alia, equos, mulos, asinos, pecu-
populanle vastatam, terram circumquaqne bello, in- niam el veslimentaibi perdiderint, nullus enumerare
cendio, fame et celeris miseriarmn omnium gene- sufficerct. Nunc igiiur cum ineslimabili exercilu vi-
ribus nimis affliclam. Quod ne cui in dubiiim veniat, ttorim in Dei nomine ante porlas Urbis hospitamur,
nosquc, quia rei non interfuimus, utpole longo ler- totamRomanorumterram igniferroquevastantes (565).
rarum ab eis semoli spalio, falsa referre credat, ex Hajp de scriptis eoruni qui geslis interfnerunihuic
scriptis eorum Iqui interfuerunl vera nos dicere co- noslrse narrationi inserere dignum diixiiniis, ul ad
gnoscaf. Reynaldus siquidem Coloniensis episcopus, creduliialeru eorum quse superius relata suntleclo-
cgregius inter suos ei quasi dux tolius Theulonici ris animum facilius impellere.mus,
exercilus, Iianc Ytalioe vastationem et tnililum im- _ 12. Anno igiturDomini 1167-AIexandroLeodiensi
peratoris contra Romanos pugnaiiKalque victoriam episcopo defuncto, succedit ei Rodulfus in episeopa-
Coloniensinus et Leodiensibus scriplo intimans, sic lu, anno
prelalionis domni Wirici abbatis 12. Certis
ait: Inestimabilem imperii sacratissimi victoriamvo- itaque gestarum rerum nuntiis ab Ylalia ad nos
bis. utpoie spiritualibus noslris, communicare digmim usque reversis, abbas Wiricus asseriioni eorum non
duximus. Egressi siquidem longe ab Urbe Romani in incredulus, tum itineris dirficullale tum morlaliiaiis
maxima supeibia ante Tusculanum, ubi nvs cum tota quoecircumquaque in exercitu seviebat limore pe-r-
nostra el cancellarii imperaloris militia eramus con- lerritus, a profectionis proposito est revocalus. Non
stituli, caslra melali sunt ipso sancto
1
die penthecostes mulio post enim posl palratam victoriam Reynaldus
{Mai. 28). Sequenti die (Mai. 2S»)hoc esl 2. feria, Coloniensisarchiepiscopus, princeps'etsignifer lotius
domnus Maguntinus et cancellariits imperatoris (56^) nostrae partis exercitus, ab eadem morlaliiate pre-
cum sua miliiia advenlabanl el Brabantinis. Jamque venlus in Langobardia obiil. Alexander quoque Le-
ipsis prope Romanorum exercilum lentoria figere odiensis episcopus, qiii cum eo aderat, & Idus Au-
lemptantibus, illi subito suis agminibus ordinalis, su- gusti (564) ibidem vilam finivit. Exlinctisque princi-
per eos bene cum 40 milibus eleclorum ex Urbe pu- pibus et primoribus populi, vulgares reliquos absque
gnalorum irruerunt. Interim tota militia noslra ad- numero el differenlia lues impia seviens extinxit.

INCIPIT LIBER QUARTUS"'.

I. Anno Domini 1169j anno prelationis Wirici 14. C martyr ibi humatus jaeet. Aperto ergo sarcophago,'
qualemcumque pecuniam, quam bonesto parcilaiis ossa marlyris inventa sunt. Ne aulem de ejus mar-
modo ad Ylalici itineris profeciionem expendendam tyrio aul loco sepultura dubilaremus, eslimationem
collegerat, in melioris ac nobilioris expensuemoni- nostram rei evenlus afflrmavit, qnod sanguis ejtis
mentum, Deo sic et sancto Trudone patrono suo an- .eonglobatus ibidem in sarcopliago inventus est. Card
nuenie, expendere inlendit. Destrucla 426 ergoca- prorsus tota cum ossibus fere omnibus, exceptis
pella, quam exuslo ante aliquot annos monaslerio paucis de majoribus, in cineres absnmpta erat. de
siiper scpulcbra' sanctorum Trudonis et Eucherii capile vero nichil preter cerebrum inventum esl.
conslruxerat, novi operis fundamenla posilurus ter- Collecto igilur.^anclo pulvere et in palla munda cum
ram allius fodi precepit. Cumque ad levam chori ossibus reverenter recondito, signis pulsanlibtis no-
partem, ad meridianam videlicet piagam, jocundo bisque Denm et ejus martirera in voce jubilalionis
omnium qui aderant labore lerra modice effossa collaudantibus, populus admiratione subita excitus
fuisset, repente sarcopliagum secus ipsum ostii in- occurrit, et in laudem Dei ejusque sancli devolus et
troitum fodienles invenerunt, quem ex adverso ve- ipse subilo erupit. Sumplis ergo de ossibus ejus et
niens murus capelte adherens «ooperiebat. Fama sacro cinere necessariis reliquiis, reiiqua omnia in
autem vetus apud nos erat, quod sanctus Liberlus D scriniolo ad hoc opus preparato cum reverentia sunt

' VARliE LEGTIONES.

i
MB terlie parlis addit 1*. *8C destrucla — jacet ex cod. Uenschen.

N0'L7E.
(562) Christianhs. ad a. 1167.
(563) Quam miiltum differant in describenda hac (564) Secundum JEgidium v; Idus Aug,
Vicloria auctores ivide apud Muralorium iii Annalib.
253 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATTOII. 234"
reposita. Fodientes autem in dexteram partem, quia A pnm, qui tunc posv Alexandrum secundum Leodien-
ita futuri operis ordo poscebat, in angulo cujusilam sibus presidebat, adiit, eumque et sapienliores et
murelli invenerunt ossa duorum, unius quideni ma- primos eeclesisa ejusdem, quid sibi super hoc nego-
jora, allerius vero minora. Sed ne forte de hiis qui- tio agehdtim esset, consuluil. Qui audiia lam jocun-
nam fuerinl ambigeremus, Roberlum ducem Hasba- da insperaue rei relatione , immenso omnes geslie-
niaE,qui beatum Eucherium a Karolo relegatum be- runt gaudio , laudantes Deum , quod lemporibus
nigne admodum et iiumane suscepil et fovil, ibidem eorum lalium et tanlorum palrtim fieri ab eo pre-
cum uxoresuasepultumseniorum noslrorum attesta- destinata esset translalio.
tione didicimus (565). Inde ergo Iranslata, in scrinioi 5. Anno 428 ergo inc. Dom. 1169, imperii Fride-
quodam reverenier sunt recondila. Ante capellsei rici primi anno 16 (566), ordinationis-aulem domni
autem inlroilum fodientes cum venissent, invenerunt Wirici abbatis anno 14, episcopalus vero RoduIS
ibi sarcopliagum cujusdam nobjs quidein ignoti, se- Leodiensis episcdpi 3, ipsd die translalionis cornni
cuudum estimationem vero noslram magni apudI facta est sollempniter corporum eorumdem sancto-
Deum meriti el in vita etiam gloriosi , ntpole ul quii rum elevaiio , et translata sunt secundo. AfTuerunt
in tam solempni Ioco. tam reverenti tradilus fuerit; ea die cum episcopomajor ecclesiw prepositus idem-
sepullurse. Fuerunt lamen qui eum beati Libertii que archidyaconus Heynricus , Bruno et Rodulfus
niartiris socium affirmarent, et cum eo palmami arcbidiaconi, abbates et comites et secularium di-
marlirii adepium, hoc autumantes inditio sanguinisi gnitalum potentes quamplurimi, populi preterea
plurimi ,jjuem in sarcophago conglobatum invene- ulriusque sexus mullitudo innumerabilis. Episcopus
runt. jCujus^ossa, sicut et ceterorum quos predixi- ipse"sacerdotulibus indulus ornamenlis, clericisque
iims, reverenler translata, in locello alio sunt trans- • qui letaniam psallebant eum preeuntibus, cum san-
posita. ctorum. ministroruni ordine ad locum reverenter
2. Retro 4" vero altare ipsius capellse spissa ad- accessit, et cum magna cordis contritione et aninri
modum et firmi operis cemento compacla vola erat, • spirituali exuliatione eormn corpora elevavit, quaa
in qua sanctos Trudonem et Eucherium conlineri ad spectandum populo in medio monasierii prolala,
vulgaris t>pinio ferebat. Hanc eorum opinionem et in scrinio auro argentoque insigniter fabricato sunt
seniorum preierea nostrorum assertionem rei even- recondita. Quo faclo, abbale ipso chorum regenle,
tus fefellil, qui dicebant et in ucriplis eliam reli- sollempniter de eisdem sanclis incboata est missa,
querant, eos in cripla duplici vola cooperta haberi. et ab episcopo decenter decantala. Posl canonem
Sed vola quidein inventa est et in ea sanctorum r autem sollempni decreto insliiuit, ut dies iransla-
corpora , criptse vero nulla inveniri vestigia potue- tionis eorum denuo fesiiva exultatione ab omnibus
runt. Aperto ergo a posleriori parte ipsius volaemo- hunc locum incolenlibus celebris agerelur. Proces-
dico foramine , invenimus sarcofagum, et in eo in sio , quse ea die propler multitudinem populi, qui
singulis scriniolis corpora singulorum , adhibilisqiie confluxeral ut moris est, agi non potuit, in die Kal.
luminaribus et inspeclis diligenter locellis — nox. Septemb. sollempni precedente jejunioxicla est, to-
enim erat — pre magnitudine lelicise ; abbateau- lusque civitaiis ambitus hac sanclor.um corporum
ctore, in vocem corifessionis et laudis omnes subito circuitione conelusus est, propler imminentem pla-
ernpimus, concinenles vocibus altisonis Te Deum gam ignis.qui eo anno extistis circumquaque domi-
laudamus. Proinde in honorem ipsius gloriosi patro- bus, civitateselvicos gravi incendio plurimum vas-
ni noslri de eo ipsd malutini sollempniter sunt de- laverat. Sumplis ergo aliquilms de sacro eorum
canlali. Mane faclo signis concrepantibus , cognito corpore reliquiis ad *29saltilem eCperpeluain nostri
quidaecidisset, populusomnis accurrit, etexallanli- munitionem, novo pallio involuli, in singulis scrinio-
hus animis possibililalis suse quisque munusculum lis ferro diligenler obfirmalis recoriditi sunt. Illa
offerens, quem erga patronum' suuni affectum habe- vero in quibus primo jacuerant, quia pre velustate
ret devotus oslendit. lnde cuni de transferendis san- D et terroe bumoreomnimodis computruerant, in sar-
clorum eorporibus sermo in populo agitari cepisset, cofago quo anlereposita , debita sacro eorum cineri
quid faceret, quo se verteret, abbas Wiricus, ali- revercnlia lionorantur.
quamdiu hesit anceps. Non enim inleniio ei fuerat, 4. Ctimque 43°adhuc necdum consnmamto opere
nt eos sub lerra quereret aut inventos forle trans- in quo locandi erant431,inscrinio,iilprelibatHm est,
ierret, sed ut locum sepuleliri eorum, ul tantos pa- posili in medio monasterii stnrenl, et mulli longe
tres decebat, venusli operis novitale decorabilem laieque. ad adorandum eos venirent, miles quidam
redderet. Hinc unanimi omnium suorum voluntate penitensdeparlibusNormannioe, ferro brachium li-
hoc decreto, ut transferrentur, Rodulfurn episco- gatus, audita eorum fama ad rios divertil, ct eorum
YARLE LECTJONES.
*" retro — translatio ex cod. Hehschen. 4SS codem addit correclor; el hoc caput dedit Henscltsr,
«» ad — munilionem desuhlH. 430 hocetiam
capul apud II 431 loc. erant desunt H,
NOT^E.
'(885) Cf, conlinuationis ierliffl parlis l, % 1. (S66>Imo.iO.
 255 j • • RODIJLFl ABBATIS S. TRUDONIS . 256
jnlercessioncm !432lacrimosis suspiriis sedultis ora- A muliiis vtiltibus se invicem inlueniibiis. Verum an-
lor fidelitcr expetivit. Nec fidci suse petilionc frn- leriorem cappelhe partem a ceferd opere eminen-
stralus est. Sanctorum enim apud Omnipoienlem .lioreni faciens, inlerius eam in directum ex politis
efficax potenlia fideliierpeientis, ea quibus astrictus labulis el eolumpnis, vivariis alqtic capilellis miri-
eral hoc modo dissolvil ferri ligamina. 5 Kal. Octo- fice sculplis ornavit, exleritis vero undecim magnis
hris dpminicus ciies, quo omnibus exoccupatis po- imaginibus ex albo lapide mirabili ordinatione
pttlus ad ecclesiam venire solet, cx more festivus disposilis eam decoravit. In medio 43i aulem operis
illuxerat, el ob memoriam dedicaiionis ecclesiseno- majeslafis effigiem collocans, ad dexteram ejus
.slrae; quse sequenti die futura erat, major solilo sanclis Trudonis, ad levam vero beati Eticherii
plebis lurba c.onfluxerat. Sacerddle inlerim infra ymaginem slaluil, quasi genua ipsi curvanles, eam-
canonem altari assislente, el populo lacita reveren- qtie capitibus eorum singulas coronas inponentem,
tia eirannslanle, ille ante sanclorum corpora slra- manilms eorum suppliciier proiensis adorantes.
tus, soltis clamosis singullibus, ut mox paluii, atires Snpra quos, id esl citra ipsam majestalis ymagi-
innjeslaiis inquielabat, camque, ui sanclortim meri- nem, gemellos angelos oblique jacentes collocavii,
_tis sui misererelur, inlentis precibus cxorabal, cum sinsula thtiribula in manibus lenentes et inlenta
subilo velul in exlasi raplus viik-ret quasi venuslse R oculorum acie ipsam ymaginem inspicienles. A
.formaeclericum, canilie splendidiim, nnillo fulgidum dextris autem beafi protliomarliris Stephani, spe-
lumine, e cancello progredienlcm el ad locum usque cialis litijus domtis post Detim provisoris, el beaii
nbi scrinium slabal tendenlem. Al ubi appropin- Qiiiiitini marliris ymagines sfatuit, a sinistris vero
/jiiare ei cepit, virga quam manu geslabat ferrum beati Remigii Rcmorum archiepiscopi el ipsius
quod hrachiiim iiliiis ambiebat percussil: statimque abbalis, breviculum in manu lenentis : Domine, di-
•iii dtias partcs divisum in terra anle pedes ejus ccci- lexi decorem domns /«<».Quatuor nichilomintis alias
dil, sie aiilcm ferientis iclus insonuit, ut omiiium ymagines longiori de lapide sculplas operi ipsi inse-
qni in choro sedcbant aures sonus idem perculcril. ruit, a dexteris videlicbt David et Moyscm, a si-
Libcralus boino etin hoc miraculo venianijpeccali nisiris Salomonem et Ysayam, singula brevia
sui se adeptum ratns, Deum el sanctos ejus lelo cla- sanctoruin merifis testimonium perhibenlia in ina-
rnore-l>elledixil,, el congregatse muliitudini in eo uibus babenles, et extenso ad eos indice intente in
ijuod sibi accideratfcstivam diem egregic leliorem eos respi-iienies.
reddidit, nobisque; subilo inchoanlibus ymnum Te 6. Consiimmato itaque hoc opere, frontem scriuii
Deum hudamus „ clangor pariter concrepuit campa- Q auro argenloque splendidi, in quo sancli, ul dicium
rarnm, et in Iaudem Dei ct sanctorum ejus insonuil .esl, erant reconditi, insigni opere reparavil, sculpla
nna vox omnitimJ in ea aiajestatis ymagine cum geminis sanciGnra
5. Igitur cum abbas Wirieus opus 433 ceptum ymaginibus mirifice ^deaurafis. flanc autem ai
Jestinalo consummari vellel, et ad id perasrendum abbale Gunlranno auro nobiliier insignitam abbas
.11 i
operanos jugiteri urgeret, tandem explelo triennio Adelardus seetindus ejus successor j*am dtidum
el amplius Deo auspice totum pro volo eonsumma- distraxerat in redempiionem prediorum, quse eccle-
-vit. Quod licet magno labore magnisque sumplibus siseplurima {acquisieral. Indiclo 435ilaque tam fra-
perfeclum fuisse comprobetur, alteslalione lamen tribus quam populo eelebri jejtinio, cos circa civila-
.incolarum ct ab exl'eris etiam lerris venieniiuni de lem sollempni processione ferri fecil, el post missa-
jiari lanidum structura nullum usquam simile re- rum sollempnia de eis rile celebrata, post altare
.peritur. Tanlumei decoris conlulil studium industrii capellse vola inclusos ad perpciuum noslri muniinen
.artificis, ul omnibus in lerra nostia, licet operosa eos reeondidit.
•varietale splendidisslmis, cmineal.palatiis. Distino.tis "- 7. Anle aliqtiot dies quam hoc opus capellse
•enim lapidum decen|.er ordsnibus, nunc aibos nunc jnchoarelur, cancello tsfiJ quod ardenie monasferio
jiigros vicissim operi convenienter inseruit, lolam- D igni supcrfueral, vcttislale et incendii conflagraiione
flue capellae fabricam labuiato opere disiinciain corrupfo, per mediam hac illacque volam pluebai,
columpnis nigriset vivariis cum basibus benepolitis flssurisque crescenlibus, ne eadein vola repenlino
cl capilellis mira varietaie sculptis inlus el/oris casu sublus stantes interimerel, non parvus apud
egregie venuslayit, [perpetuamque apud morlales omnes nietus erat. Sed induslria Arnulfi custodis,
niemoriam auclori fabricsc operis pucbriludine de- .cui id officii ab abbate injuncliim erat, eoque virili-
dil. Volam preterea qtise allare tegerel quaiuor ler in id ipsum se accingente, volseruinam niinami
siislentatam coiumpiiis arcuato opere exslruxit, in acceleralo opere, sed non sine magnis sumptibns,
qua quanttim licuil jabbas Wiricus vitain sancti facile subvenil. Nam comparata grandi et firma -
palroni sui depingi fecil. Fronli vero ipsius volae maferia, lcclum parlim lapidibus partiin pltimljo
itiajcslatis effigiem ex albo Japide sculplam indidif, legens volam dcposuit, el canecllum non lapidco,
fchm-gemiuis angeloriim singuloruin imaginibus, ut anle, sed ligneo opcre dccenter celavil.
YARI^E LECTiONES.
432intercessione i'{ 433 addit corr. i3i medio — respicientes apud tlensch. 433(ndicto —
capelle
rccondidil apud Hcmhlt. "6 scilicetsnpcriori r-horo in margine addil rorr.
257 . GESTA ARB. TRUDON. — CONTINUATIOII. 258
8. Procedente dchinc lempore idem custos se-., \-pondus prorsus iniililia. Quse onuiia, 4'uia nichil cs
dibus etformis congruentibus chorum nobililer or- biisnovo operi pre viliiate-sui poterant inseri, de-
navit, monasterium cemenlo plasmavil, lolamque posuil, et novse fabricse materiain- celeri industrii
ipsius navjm a eancello usqtie ad arctim inferiorcm artificis sludio erectam, propter fratres-, qui has
celavit, pavimentum preterea anle capellam sanclo- illacque per angnlos claustri quasi dispersi dormie-
rum Trudonis et Eucherii peneusque ad sepnlchrtim bant, feslinalo cooperiri fecit. Exteriorem vero dor-"
abbalisEoIcardi polilo lapide, opere decenli, slravil. mitorii niurtim novo lapidum opere exaltatum iii-
Verum nec abbas Wiricus lunc quidem a labore leriori adeqtians, trcs in eo feneslras decenles
cessabat, sed vetera qtise reparari poleranl, ut sic statnii. Tolum ej-go dormitorii edificium Deo an-
dictum sil, aut resarciebal aul nova pro veteribtis niicnte mira speefabilis operis eelerilale perfecil,
firmiori et nobiliori opere construebaf. qiiod eliam proptcr lapidum naiivam intemperan-
9. De trabibus igitur quse in cancello jactieranl, liam, quia in hyemepre frigore,in eslale pre calore
quseque pre vetustale et parvilate sui in idem "opus fratribus incommodp erat, anno postero indtislria
reponi non poluerant, domum in qua fratres lava- cjtis celatum est, ut leni leinpcramenlo frigiis in
rentur, balnearenlur, secus pomerium noslrum edi- byemeet calorem in cslale muniret quiescentibus iri
• '
ficavil, solario ctiam et necessariis cameris ornaVil, eadeui domo. .
lapidea insuper teclura cooperuii. Hiisdem tempo- 11. Hoc modo ergo dormitorio perfecto, domuni
ribus, tam ejus sludio <juam industriacustodis quoqtie. proxime siantem rcparare inlendit. Hsec
Arnolfi, sollicile el fideliler pro decore ornalns enim, teclo stio in preceps pendenle, nisi sibi citius
ecclesise desudanlis, in vario drnatu ampliata est subveniretur, ruinam dampnositm minabatiir.Cujiis
ecclesia nostra, tapeiibus videlicet et palliis, cappis parietes rmiro donnilorii altitudine adequans, tra-
sericis et philaclcriis, crucibus et alio ornaltis besquealias dejiciens, alias auiein, qnia curtsenimis~
varii genere, ut mcrito illud psahnographi ulris- erant, operi concinenter adaptans, novam supra
qtie possit caplari: Domine, dilexi decorem domus inateriam erexil lolamque domum sicut et donnito-
tuas. rium insigni el eminenti ex lapidibus teetura noliili-
10. Interim dorniitoriuni fralrum, camminala. ter cooperuit. Pavimentum prelerea recenli es
anbatis et media inlra ulramque domus, qnacnunc argilla decenier slravil, el parietibus cemento bene
refeclorium diciiur, slramine omnia cooperla, ani- plasmatis, ptilcherrimas vitreas fenestras et- sedes
mum ejus yehemenler angebant, et ut se in nobi- comedenlibus babiles in eo locavii: Venusii quoque
liorem decoris slalum innovaiido mutarent, die-in operis celalura domum egregie consumnialam ador-
-
noctuque pia sollicitudine perurgebant. Volebat navil, etrefectoriuni,sicuX cum fnndaretur,disposi- • Coquinam
omnia sed angustia et te- lum eral, ut esset, ammodo inslituil.
quidem corrigere, pre
nuitate census.- diffidebal cepla posse confirmare; vero, quia ab eadem domo nimis aberal, uhi ostitim
sciens" procul dubio. iiisipienlise asscribendum, si • .claustri lunc erat, ubi coquina esset, ordinavit, et
quid ultra vires visus fuisset velle conari. Frequenli competenti alternatione, ut ibi coquina sleterat, lbi
vero suorum hortalu animabatur, ne difflderet, ncve clauslri inlroilum fieri designavit.
quod necessitas et paterna sollicitudo exigebat, 12. Duabus'igilur domibus, dormilorio scilicel et
inetu aliquorum sumpluum omilteret. Dicebant refeclorio, mirifico opere et nuigrio sumplii perfe-
etiam eum non debere diflidere de Dei et patroni ctis, restaliat nichilominus tcrcia domtis, tanio ad
sui adjutorio, vero privatum esse aliquando animi edificandum difflcilior quanto insignis decoris stii
sui desiderio, quisquis in equitate ambulans cum prerogaliva celeris futura erat nobilior. Eo qnippe
bonse operationis studio fideliler confisus fuisset in in loco, ubi refectorium pridem fuerat, et ubi Iio-
Domino. Volens ergo vincitur, et passibiliialis suss spites refici consueveranl, cameram pulcherriinain
conscius inlendil tolus ad quod animabalur, dcje- exslruxit, in qua prepositus ecclesise cum suis pla-
ciaqnenon multo posl arundinea dormitorii lectura, " citaret, et quse in ustis fralrumexpendenda eraut
ad reparationeiu ejus ardenli animo se accinxit. reconderet. Stipcrius aiaem eminenlioris ddirius, ii-i
Nec diflidens palrorium suum sibi cooperalionis qtia ipse morarelur el quiesceret, fundamenta je-
beneficium pTeslilurum fore, lolam spei suse in eo. cit, et in id operis tota animum defigens inlenlionej
figens anchoram, adniirandam .ingentis slrueturam domum ipsam mirifici operis insignivit decore. Ex-
,fnbricse virililer aggressus est consummare. Rogalus struciis enim in ea fenestris magnis el aurae capaci-
sanclus Trudo, ut semper, indefesso laboratori suo bns, quse slanlis in domo prospectum longedirige-
^se exibuil, etquod.illepii affectus sludio incboavit, renl, eltotam -medise fere civitalisplaniciem ocu-
jipse usque in perfecti operis consummationem felici lis intuenlium offerrent, lotamque ingeniosa indu-
successu perduxit. Trabes igitur predictse domus, slrii operarii arte mirificeconsummalam, fumaria
grandes quidem sed breves, elvix medium utriusque atque aqueductu per mediam cameram fluente egre-
muri spacium allingentes, ligneis columpnis in gie nobilitavit. Anle cujus introitum, dimisso quasi
medio dormilorii posilis suslenlabanlur, laquearia deambulatoriivice modico Ioci spalio, aliam nicbilr
vero, utpole de fragili ligno, valde eranl debilia.el - hominus cameram -ei conliguam conslruxit, iii
vetustate j'ain -pulritfa, et ad lam ingenlis edificii quam niensse suaj supellectilem reeondereniy alqiie
.$59 : I RODULFIABBATIS S. TRUDONIS . "260
in ea post prandium smim ad/vescendum sederent. A t autem ejus 9, defuncto 4. Kal. Augusli (567) Sle-
Secus quam edificavit aliam domum vacanlem, et phano Metensi episcopo , Theodericus 437ejusdem
dehinG penes miirum manicae aliam cameram pri- ecclesioe priuiicerius ej'us sedi subrogatur episco-
valiorem, abbatibus elreligiosis hospitibus ad com- pus. Qui Nonas ejusdem mensis ad nos veniens, nt
nianendiim satis habilem. Sublus aulem exalialis more principum lerras noviter electiis dominus bona
primum in muro trabibus, excellenliori quam anle sua, quaeapud JJOSsunt, pro Iibilu suo disponeret,
fuerat opere caminalam suam reparavil, et miriflce et scirel quse et quanla hic sanclus prolomartir ha-
celalam, cemento quoque dealbatam, feneslris vi- beret, quorumdam -opidanorum nostrorum animos
treis et sedibus tantae domui congruis, necessariis in jnra sua plus equo conlra se offendit erectos. Is
insuper cameris decenler adornavil. Murum quo- igitur abbaiis Wirici querimonia pulsatus, parte
que domus ejusdem, ulroqtie ex latere novo opere fori atrio ecclesiae beatse Mariae contigui, qualem
exaltalum, parietibus prediclarum domorum ade- sculletus injusle et violenler possidebal, ecclesias
qsavit. Mirabili autem ordine paris bene sibi con- resliluil, et ne quid injtisticiae nobis deinceps fie-
venientis equalitatis tres domos, ac si una esset, ret, lerminos suos a nostris, posito in medio fori
unius pari et non dissimilis lecluroe genere coope- cvidenti signo, recla linea discrevit. Cumqueplu-
ruit. Cum igitur talia et lam preclara et omnium "' ries ad nostrates missis nuntiis nichil proficeret, ad
ammiratione merilo dignissima faceret, non ex ha- cppidum profectus, apud nos aliquot dies commo-
Ijiindantia aliqtia, quae sibi afilueret, lanta faeiebat, raius est, et cum minus quam suspicatus erat se
sed iit vir prudens el providus, decentis parsimoniae apud nos habeTc didicisset, indignans recessit.
modo, ne necessariarum rerum egeret, delectus suos 15. Anno igilur Domini 1-171domnus Theoderi-
supplebai. Majus autem adjutorium quod habebat ciis veniens Meltim, quod nostrales bona ej*tispro
erant oblationes fidelium, quae de ecclesia bealae libitu suo sibi quisque vendicaret, suis conquerendo
Mariseveniebant, quam ipse summo studio, allabo- intimavil. Et cum frequenter rerum suarurn procti-
rantibus in id ipsum quibusdam sibi iamiliaribus, ratores ad eos miltens, minus et minus ab eis reci-
jam dudum acquisicral. . peret, et diversas insuper palerelur moleslias, more
13. De ipsis vero elemosinis tres Iibras delegavil alioruin principum, auclorilate dominii sui eis
fralribus, distribuendas refectioni eorum in duode- mandavit, ut de injustilia quam ipsi faciebant ei
cim tanlorumdem sanctorum festivitatibus, quas ltie responsuri Mettim venirent. Qui cum sepe mandati
subternolare non incongruumjudicavimus, quaepii- obedire negligerenl, necessitale coaclus, ea quae
dem a priscis antecessorum suorum lemporibus Q ( apud nos habebat, pro 200 marcis imperatori Fre-
more dominicorum dierum in duodecim agebarilur dcrico impigneravit, ut ipse justo potestatis suaedo
leclionibus. ' Ipse vero ob reverenliam devotionis, minio eos ad cbediendum sibi subigerel, quorum
quam erga sanctos habebat, eas celebrius agi vo- ipse torlitudinem (S68) ad sui reverentiam et sub-
lens, in gratiam eorumdeni sancldrum in. singulis jectionem debitam nec lcgibus necj"uslitia fleciere
eorum festivitatibus singulas refecliones depulavit potuisset. 8. igilur Idus Marcit nuntius imperato-
fratribus. In mense Januario festum sancli Vincen- ris ad nos venit, et bona episcopi diligenter inqui-
tii marliris et conversionem sancti Pauli apostoli sita domiuii sui usibus deinceps servitnra saisivit.
sollempnem in albis agi consiituil, in Februario Nec diu intereessit, et imperatore Coloniam ve-
sancti Mathiaeet calhedfae sancti Petri aposloli, in niente (569), mandatus ab eo abbas Wiricus affuit.
Marcio sancti Benedicti abbatis, in Kal. Maii apo- Quem imperalor honesto susceptum rogavit, ut
slolorum Philippi et Jacobi, in Julio sancti Jaeobi sicut episcopo ad omnia jura sua fidelis fuisset, ean-
apostoli, in Augusio Ad yincula sancti Petri, in me- dem quoque fidelilatem sibi exhibens, nuntiis ejtis
dio ejusdem Bartbolomei aposloli, in Septembri apud opidanos nostros in suis negoliis non deesset.
Mathei evangelistse, in Octobri apostolorum Symo- 16. Eodem anno, elapsis dehine paucis diebus,
nis et Judae, in Decembri eque Thomse aposloli. D Ludowicus comes Lonensis, duiu quicquid aiiiino
Haeefiliis suis in oinncm relro progeniem sic le- libet id sibi licere putat, 4. ldus Julii, cum jam
nenda heredilario quasi jure reliquit, ut dum eo- messis appropinquaret et matura pene seges falcem
rurii memoria apud nos devolius recolitur, eorum expectaret, pace lurbata hujusmodi ex occasipne
meritis Omnipotentis gratia ab omnibus ubique ad- inportune omnes coinmovit in arma. Is quippe ex-
versis lueri dignelur. trticta Drnia turre in villa sua Brustemio, eam forti
14. Annoigitur ab inc. Dom. 1169, ordinationis presidio vallaverat, munito grandi vallo ecclesiae
;- YARIJE LECTIONES.
431tercius addit correclor. ldem in marginescripsit: Nola, qtiod hoc 14umcapitulum secundum datam
fcabetlocum in 11. capitulo tercii libri, sed propler rei gestae conlinualionem hic ponitur.i
NOT^E.
^567) Neque anno H69 neque iv Kal. Aug. mor- (568) I. e. injustiiiam, violentiam.
luus est Stepbantis, sed lestibus Geslis epp. Melen- (o"69)24 Jun. 1171 imperator Golonisacommora-
sium iv Kal. Jan. 1163, quem annum auctor eliam halur. Bobmer 2546.
anno 9 Wirici indicari voluit.
 26i GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOII, 262
atrio. Hoe Durachiensis comes Egidius juvenili etale A j gebantur, unde ipse concepta victorhe fiducia gran-
fioridus et animo alque manu ad aliquid agendum dia qtisequeel terribilia eis se facturum minabalnr.
promptissimus, graviler tuljt, quod scilicel conlra Accitis ergo e suis aliquibus fidelioribtis, qui tan-
sancita principum *ei juslicise riormam absque ejns tnm negotium strennue exequerenlur, imperalori, .
consensu in coniitatu suo id facere presumpsisset. speciali post Deum el sanclum Trudonem lunc eo- i
Siquidem hoc habent leges mundanae, ne cui prin- ruin domino propter sibi ab episcopo Melensi fa-
cipumliceat in comitalu alterins, eo non annuenle, clam saisionem, qnse circa se agerenlur intimave-
-cujuslibet presidii munitionem exslrucre, Hac eigo runt. Quibus ipse misso ad eos fideli nuntio man-
de causa gravis inter utrosque inimicitise et guer- davii, ut si qusecunque perdideraut reslilui sibi
"rse simullas est exorta. Conquerebatur preterea vellenl, porlain civitalis non cxirent, nec causis co-
nnus contra alterum et alia quam plura emenda- milum inler se dissidenlium se intromilterent,
lione mutua salis digna. Verum comes Lonensis, quidijuid etiam comes pro redemplione villarum
quasi in juribus suis et divitiarum apparatu.confi- nostrarum acceperat, se redditurum promisit. No-
dens, ipsum, ulpote rebus et armatura militum slris ergo seciindum imperaloris mandalum a bello
'
pauperem, vilipendebat; illum econlra, ne ei cede- ferianlibus, mililes comitis frequenlibus injuriaruin
" incitameniis non cessabant eos lacescere. Subsan-
ret, animosilas j'uvenilis audatiae ad resistehdum
impellebat. Accideral et hdc ad augmenlum liujus nabant autem eos, quasi limore perculsi ndn aude-
discordise, quod idem comes Lonensis, memor in - rent in occursum eoruni civilalis suse porlas egredi
jurise a palre illius sibi illatse, qui superioribus an- Comes autem ipse, quasi victoriae securus, nunc
nis vastatis igni el ferro circumquaque villis ejus, "armalam suarnm aciem veludspaciatiim ituram, quo
Brusteir.ium quoque combusseral, hanc in filio ejus magis nostros in furorem accenderet, pene usque
forsitan ulcisei volens, licet se injuste contra eum ante ipsas civilalis portas miltebat; nunc precia
"agere non ignoraret, a proposiio lamen obslinati rerum venalium, quae civitati inferenda ab exleris ,
animi refleclere mentem nolebal. Quaesimultas ini» adveliebanlur, ,'procul preveniens, violenler"aufere-
miciliae ad hoc usque inter utrosque protracta est, bat; nunc etiam nec opinantibus eis de pecoribus
quod injuriam suam utrimque in alterulrum decre- eorum predam 43Sagens, colidiariis eos dampnis
verunt ferro el cedibus vindicandam. cum irrisione graviter atterebat. Quod cum impera-
17. Quodam ergo dierum cum inter civitalem tor eis nuntianlibus rescissel, jussit, ut dampria sua
•noslram et Brustemium utrorumque exercitus con- in comilem vindicaturi, auctorilate sua se contra
venissei, el armalae ferro acies pugnain atrocibtis eum defendentes, loto in eum virium suarum im-
animis conseruissent, licel illi longe inultitudine mi- ^1 petu insurgerenl.
litum preslareiil, nostrislamen viriliter resislcnii-
' 19. 439Inter baec cum nuntii &
Lus, victoria pautioribus cessit. In.noslrates autem rioslris ad impe-
tutum novissime pondtis prelii versum e.sl, quia fi- raiorem miltunlur el ab eo ad eos remiliunlur,
deli animo partes advocati sui Dtirachiensis comi- comes Egidius voti inefficax de-Flandria reversus,
tis deferidebant, et comitis Lonensis exercitum nu- favorabili suorum gaudio excipitur. El conserta in
mero copiosiorem frequenter sua audaci virtute .crasiinum gravi pugna, exercitus connlis Lonensis
prolerebant. Qui cum nichil eis facere posset, quasi viclus a noslris fugalur; vastaiisque proximis qui-
in ultionem iu eos injuriae suae, ad diripiendum et busque villis , exusto 5 Kal. Augusli Brustemio,
"devastandum bona nostra se armavil. Ac primum duodeciino videlicet ex quo prius combustum fueral
de inhabitanlibus villam nostram Burlo 50 marcas anno, castellum comitis a nostrisobsidione cingitur.-
in redemptionem villse accepit, quas si u.lique de- Quibus irruplionem ejus meditanlibus, repenleidem
dissent, viilam cum omni eoruin possessione cru- comes Ludovicus, qui- civitalem noslram et mona-
deli exterminio pessumdedisset. slerium se diruturnm minatus fuerat, languore cor-
4S. InterimDurachiensi comilepro adj'umenlo mi- j.replus, 3 ldus ej'usdem mensisex insperato-defun-
]
lilum in Flahdriam profeclo, exercitus lamen ejus gilur.Qui apud villam suam Los ante hospitale, ut
contra mitiles comitis cotidianis occursibus congre- vivus preceperat, sepelilur. Quo mortuo dux Lotha-
diebatur. Abbas aulem Wiricus el nostrates, habilo ringiae Godefridus (570), cujus filiam idem comes
communi consiiio, visum est eis utile, super in- filio suo desponderat uxorem,.ad nostros veniens
stanti tribulationis suse angustia auxilium impera- qui caslrum comitis obsidebanl, eis ipsturi obisso
toris expetere. Hiisdem enim diebus cum magna niinliavit, induciatoque bello comiiem et etos ah
principum lerne frequentia curiam suam Neomagi obsidione caslri discedere coegit. Hiisdem etiam
babebat. Vires autem comilis Lonensis in dies au- diebus eluo Theodericus Metensis electus obiit (571),
VARI^l LECTIONES.
4ss predia 1*. 439Si sequeris capilum labulam, his verbis incipil capul 19. Librarius falso perduxit
caput 18 usque ad verba graudevus successit. 44°a nno eodcm superscripsil corr.
NOT^E.
{570) Tertius.
(571) 27 Sept. 1172, ul lesiantur Gesia epp. Melensium.
 2G3 . ROBBLFI ABBATIS S. TRUBONIS. 2C4
8 anno episcopatus sui, cique Fredericus ejusdem,,A curce ut vehemenles,sic et mobiles paulo remissius et
ecclesise canonicus evo grandevus successit. negligentius conlra eos agere cepit, el alia qiiseibi
20. Hoe modo igilur bello qudd comes contra veniiiabanlur severitale judiciaria discutiens, cau-
.noslros inceperal finito, Deo anmiente.pax terrae sam eprum et comitis quasi dissimulando indiscus-
reddila est. Pauperes aulem, qui miserabiliter hac sam omisil. Multum ergo eis predictarum exemjilar
•
illacque Ialitabant, quasi vivendi accepia licenlia, liierarum profuit; quod utiquesi non ibi liabuisset,
versa vice nova subilo induiinlur lelilia, et residuum nequaquam absque gravi rerum suarum dispendio
anuonse, quod vaslaiioni impise superfueral, sua disirictum animadversionis ejus judiciumevasissenl. '
certatim quique, ul.poleranl, securi recondunt in . Comes vero Lonensis, insislente abbate Wirieo.
horrea; niilu enim Omnipotenljs defeceral qui eos argenlum quod paier ejus in redcmptionem Burlo a
misericordiler oppresseral, et jugo dampnalionis nostris extorserat, ah imperatore restiiuere 4tIj'us-
lyrannicse absque compassione aliqua subslraverat. sus, insignia sui ornatus pallia nobis invadium
Verum imperatore hiis diebus curiam suam Aquis- dedit, quae tamen paucis post diehus elapsis dato
grani celebranle, Gerardus, defnncti comilis filius, redemptionis pretio mater ejus redemit.
cum malr.e sua'(572) eo advenil, et multa adversus 21. Anno sequenli (1172) Httgo et Albertus comi-
comitem Durachiensem el nostros pro vastatione tis de Musal filii, non ferentes se ab eodem Gerardo
terrae suaeconquesius, lmperatoris aninmm adversus coinite exheredari, colleclo exercitu se per terram
eos gravi indignatione accendit. Qui videlicel fSura- ejus inopinate diffundunt. Bilisium (574) namque et
cbiensis comes jam pridem ab imperalore frequen- Calmunt dimidium legitimo j"ure cum appendiciis
libus nuntiis mandatus, prefixae sibi diei terminos, eorum suum esse dieebant, quod lamen a palre ejus
venire non audens, excesserat, unde j'udicio princi- nec armis nee jtisticiae legibus obtinere unquam
pum imperii lanquam majestatis imperialis'reus poluerant. Armalis jlaque occulle suoruin fortissi-
ciim omnibus suis pqtestali imperaloris adjudicalus mis, die dominico caslrum Berle (375) repeniino
erat. Venit landem.et ab imperalore discussus, impetu invadunt, ettocius in circuitu provinche vicos
quod niandatus toiiens venire neglcxisset, quodque devaslant atque comburunt. Sed nec tunc quideni
terram comitis illicita sibi lemeritaie populatus ecclesia noslra a vastatione possessionum suarum
fuisset, utriusque causse reus, medianlibus amicis potuit esse aliena, nam Horle villa nostra semitisla
severiiatem senteniias in se prolatae evasit. Aderat tota vastattir, fractisque rolis molendinum noslrum
ibi Philippus comes Flandrensis cum aliis principi- a predonibus ineensum feroci igne exuritur.
bus quam plurimis ei consanguinitaie proximis, Videns ergo Gerardus comes Lonensis neces-
quorum petiiione deliniuis imperalo.r ea qtiae deli- CJisariam sibi comilis Durachii Egidii miliiarem virlti-
querat clementer indulsil. Quia'vcro ipsi quoque tem et audaciam, eum conlra adversarios suos sibi
imperatori propinqtiitale jungebatur, exigere quid- adjuiorera el socium asscivit, el altere eorum, id est
quam a nichil habente imperalori indecor.um esse Hugone, apud Hoyum defuncto, alierum fugato ejtis
videbalur. Habito auteni cum suis consilio quid de exercitu de terrae-suae finibus eliminavil. Dehinc
nostralibus ageret, qui ibi ctim eodem advocato suo consuliu familise ulriusque sororem suam (576) ei
aderant.grave animadversionis suaejudicium in eos uxorem despondit, eique reconsiliatus, firmum cum
agitarecepit. Qui cum ab eo inquirerentur, quo ausu noslratibus amicitiss el pacis pactum stabilivit.
quaye fiducia terram xomitis igni ferroque pessum- 25. Non nnilto posl idem Gerardus languore cor-
dedissent, et ipsi auctoritatis ejus licentia hoe se reptus cum dcsperaretur, tandem contra onmiuni
fecisse assererenl, ipse vero negaret, fclici quodam spem convaluit, et sicut in infirmilate voverat, Ihe-
fortunae eventu contigit, m abbas Wiricus eas apud rosolimaih profieisci statuit. Ctijns frater Hugo, elate
se-jbi liller.ashaberel, quas ipse pridem eis miserat, quidem inferior sed pelulantia animi ad omne.faci-
in quibus eis mandaljat, ut se defendentes in comi- nus eo proclivior, putans sibi omnia licere qu.-e
tem lolis animisinsiirgerent. Quas cum Maguntino j) ] libuissent, usus consilio quorumdam civitati nostrse
el Coloniensi {573.) archiepiseppis et celeris qui adversantium, vallum ingens circa Brusieminm
aderanl principibus ostendisset, et lalorem qui eas erexit, magnamque inter suos et nostrates, utpost
ab imperatore.acceperat quasi in leslimonium adhi- patuit, inteslini belli et odii materiam ex hoc faclo
buisscl, ipsi boni ominis spe noslros ne timerent eonflavit. Ctyus quidem conatus in inicio nascentis
adbortanies, quaeaudierant imperalori inlimaverunt. Iiujus mali facile reprimi potuisset, sed primatum
Ipse.autem, sicut ille cujus animuscotidie in diversa villoenostrse et precipue comitis Duracbiensis male
disliahebatur, * eorum.rclalione veridica iu in boc negligentis desidia temerariam fodienlis in
i . reductus
njeinoriampreieritorum, juxta illtid comici: Regum alieno alodio aluit audatiam. Juslitia enim legum
VARI^E LECTIONES.
tvl ita
supplendumvidelur;;decst_cpdici.
NOTyE.
(572) Ermelinda- cf. Mantel. p. 112. (575) Be.iiojuxia Waremme.
(573) Pbilippo. (576) Adclheidam.
<574>Bilscn. !
 £65 GESTA ABB. TRTJDON.— CONTINUATIOII. «6
iniindanaruns cepta bujus inhibere Iicentcr potuis- A , mirantibus omnibus prospere pro voto cousuni-
— sent, si vero res eadem, utsepeinter principes eve- rhavit.
nil, ferro dererni dcbuissel, ipsi utique numoro et 7 25. Hiisdem diebus Gerardus comcs Lonensis
forlitudine facile eo superiores fuisseiil. Necdu.n vailum Brustemii a fratre suoliugonc, utpreliba-
lamen eodem vallo per girtim vilias consiimmatq, vimus, inchoatum, summo studio periicere niteba-
Gerardus comes de Jberosolimis reversus, favdrabili lur, sed Cunonc Dufachiensi comite obsisiente,
suorurii omnium leticia excipitur, a nobis quoque cjpus ceplum omnimodis impediebalur.Is eniht fra~
sollempni proeessione, receplus, magna quaretiam tri suo Ejjidio admodum puer in principaiu succes-
eo gloriosiorem deceret' reveremia honoraiur. Qui - serat, quem omnipolens Paier, ul dilectiim forsiiau
predicli valli opus considerans, et plura pro hoc adoplionis fiiium in examine judicii sui fiiturum,
lacila menle apud se volvens, «on lamen dc incepto lepra muictaium severitalis suae flagello interim
fratrem redarguens, eo quidem anno, -qtiasi sibi . casligabat. Comes autem Lonensis jam pridem ex-
displicerel qood faclum eral, -quievit. Dehinc fre- perlus animosas noslrorum vires, el propter eos
quenti suorum iinpulsus consilid, ad id. peragendum Durachiensibus se posse resistere diflidens, ad im-
intendil studio; videbalur enim sibi dedecori fore, peratorem se conlulit, allodiumque suum in Dru-
si quod iile inchoaverat, ipse quasi eo iii aliquo " stemio et castrum pariter ei dedidit, ul aucloritalis
inferior siuduisset omittere. "Nec quemquam - suo ejus palrocinio id ad effectum perduceret, quod
conatui coiitradicluruni putabat, quia ffalri nenio suis se viribus facere diffidebal. Reversus de impe-
obstiterat. SedsaneloTrudonecivitaiemsuain, quam ratoris curia, et elalus ca quam in eum conceperat
ipsi omnimodis deprimere ac humiliare per hoc iiducia, inauxilium sui contra comilem Duracbien-
nitebantur, protegente, conatus eorum disposilionc sem el noslrates circum manenlcs quosque inviiai,
infringitur Omnipolentis, qui futura velul presentia ci.apertuseorum j'am inimicus, inimicitiam suam
videns, novit oeculia cordis. Hugo siquidem fraier ct "iram cum indignatione eis dcnuntiat. Interim
ejusdem Gerardi, seminafium oirinis mali, quod comes Durachiensis niilluin prcter nostrales adjuto-
occasione huj'us valli iuter nostrates ct Lonenses fium habcns, ad comitem Flandri.ia auxilium.poslu-
poslea emersil, adlitic fere intra pubertalis annds. laturus proficiscitur, intimans ei quas a comite
agens vita decessil. Qtiiqualis fueritqualisvefuissel, Lonensi injurias patcrctur. Conipunclus ille tani
vel exhoc conici et agnosci liquet. Unici enim fra- tristi ncpotis sui relaiione, et condescendens ejus
tris sui sponsam ccntra jus fasque abripuit, qux augusliis benigna nientis compassionc, missis lile-
tanicn inlra breve spacium huj'tis copulse dcfuncla ris, ne quid ei /accrcl, coniilcm inoinii!, utquesibi
esi. Eum eliam, ut plures conviciabanlur, si cum C ' atj colloquium Lovanii occurrere non
dedigiiaretur,
eadem uxore supervixissel, auxilio generi conpres- mandavit. Considerabat enim nepoiem suuni,
sitm jure comitatus el caslellorurn omnimodis spo- quamvis comilcm, omnibus tamen pcne rebusegere,
. liasset. illuni anlem babtmdare, idtoque Iaborabal inter eos
24. Interim abbas. Wiricus, exstruclis opere aliquid paeis atit amicilite fcdus componere. ttem si
mirifico clauslri officinis, frequemibus fratruia armata manu veniret, vidcbaiur ci comilem quidgis
sollicilabatur precibus , ut, sicnl dudum voverat, se debellare posse, sed dolebat pro causa hujusmodi
clauslrum in quamiiain novaspulchriludiiiis speciem tbtam in circuilu provinciam vastatione exercilus
innovando reformarel. Qtii optimum faclum arbi- sui pene ad nichilum redigi. Slatuti igiiur colloqnii
tralus memoriam sui posteris in benedictione fe- famosa illuxil dies, et apttd Lovaninm, ut dispo-
linquere, statuit Iibens eorum suggeslionibus obe- suerant, cum grandi suorum fr.equentia predicti
dire.Multis namqne jam pridem experimentis doctuss convenerunt principes. Rogaitis comes Lonerisis a
eral, non diffidere de Dei et Jjealissimi palroni comite Flandriae, denegal helli inducias, conqueri-
sui adjnlorio, nimiruin considerans eo sibi coo- tur omnibus , graves a comite Duracbiensi sibi irro-
perante cinne ad quod intendisset opus in ma- ~ , gari injuriasv consilioque taliler ea die solulo, qui-
nus suas dirigi. Murum igilur claustralis ambilus que discedunl in sua, infecto pro quo venercnt ne-
per gyriim labulis polilis struens, bases conve- golio.Nec mullo post sera peniludinejactus,.indulias
nicuti dispositione superposuil. Debinc colunipnas (anioprincipijiegalas, annitente strennuc Godefrido
nunc qualuor vivarias 442staluit, et nuiic geminas Lovanensi duce, sororio suo (577), nostratibus ultro
nigras aique congriienti compaginalione coaplans, concessit, et opus valii sui usque iu alia lempora ,
capitella desuper egregie sculpla collocavil; spa- licel invilus, interini intcrmisit.
liiini vero distantium inler se columpnarum la- 26. Anno Domini 1177, imperii Freuerici anno
pidibtis ad iiistar arcuum sectis et exiniie- politis 25 (578), episcopatusRoduIfi 10, prelalionis Wifici
superius disefevit., toiumque opus infra annum abbatis anno 22, ante paucos quam haec aociderant
VARI;E LECTIQNES.
4" vinarias 1*.
NOT.&.
(577) Jmainam .s uxdrchi .lahebat, filiam Ludo- (578) Impeni 23, regm 26.
vici coinit;s Lossensis.
PATKOL. CLXXIII.. .«
§g7 HODULi'1 ABBATlb b. TftliyOISiS 2f>8
a Cal-
dies, Alexaiidei* papa Fredericojimperal.ori recon- A die Kal. Augusti milites episeopi aggressus,
com-
ciliatus, eum el omnes imperii sui principes ab rimnl (581) usque Tungris in cruenlam fugam
excomrminicatioiie absolveral, alleroque eortim in pellit, oppidumque vi cum suis irrumpens, piurimis
abdticit. Postera
patrem allero, in filium adoplalo; eunieo in unitale caplis copiosnm predam viclor
concordise redieral. Is quippe Adriano papa defim- die, iJ esl Kal. Augusli -,episcopus collecla suorum
cto , cum Octoyiano , vcnerabilis viuc arcbipresbi- muliitudine, anle eandem villam eum cum exercitu.
tero, ad papatus apicem electus fttit', sed partibus prolerens, in fugam verliL Omnibusque. qui pole-
inter se dissidenlibus ab imperatore reprobalus, rant in caslrum confugienlibus, totam villam re-
eundem lamen Octovianum et duos ejus successo- pentina invasione exurit. Inlerim comes per silvam
res (579) longevitate vitae superavii.Reformata igiltir proxime stanlem cum paucis snorum evadens, Tun-
unilale ecclesiae, qtise seplem el deccm annis lurbala gris inopinatus invadit, el incenso oppido, mona-
fuerat propter dissensionem sedis apostolicse, missis sterium heaiae Marise gravi incendio absumit. Se-
epistolis Jussit omnes circumquaque ejiiscopos in qiienti die (Aug. 2) episcopo Calniunt obsidente»
media quadragesima ad seRomam venire. Mandalus noslrales ab co rogati Briislcmitim invadeiiles, nono
inler ceteros Rodulfus Leodiensis episcopus omnes anno ex quo illud sub Egidio comile cdmiiusseruntj,
episcopii sui abbates convocavil, ulque se ad simul B ' iierum coinburuni, et superalo primo ejus vallo,
proficiscendum jj.repnrareni, jtissit; qui vero viaj resisientes in arciiora cogunl, et ad capiendum
timore remancre inallel, ei prafccliird ad supple- castnim machinas instruere intendunt.
ineiilum expensarum aliqua dare uon negligeret, 28. Dehinc 5. videlicet Nonas Augusli episcopus
alioquin ipse una cum eo Romam pergeret. Abbas ciiui suis el noslrales cum episcopo Lps capulco-
autem Wiricus, jam pridem propier egregiam li- mitalus invadunt, eihabitaloribus ejus metu mortis
beralitalis suse munificenliam ei uceeplus, amplio- el captivitalis fugieiiiibus, incensa villa cum mona-
ribus largitalis suse beneficiis oblinuil, ut, quia pre sterio pariterque caslro ingeniia spolia diripiunt.
debililate corporis Romam per se ire non poterat, 29. In crasluium (Ang. 4) cenobium sancli Amo-
ipse privilegia ecclesiacnoslrae secum ferrel, el pre- ris in Bilisia a milicia episcopi cuni villa exurilur,
senlis papse sigillo ea confirmarifaceret. Quod et fe- Monlenaken quoque caslrum a defensoribus vacuum
cii.VeiiiensqueRomam,licetsiriislroactuum suorum incendio evertitur, ct vasiatis circumquaque viliis ,
rttmore aurcs papoa pluriinum offendisset, lainen fugienlibus incolis , omnia canella et -mmiitiones
propier suum geiius nobile in magna apud eum re- comitis inimicisnon parcenlibus destruuntur. Cum-
verenlise prerogaliva pre celeris est habitus. Actum . queexstruclis machinis episcopus Calmunl deslruere
'
est vero hoc consilium media qtiadragesima, die 5, niteretur, annitente comite Namurcensi avunculo
Idtium Marciarum (H79), in quo coniputati sunt suo et comite de Bergbe (582), Gerardus comes in
affuisse 700 episcopi et abbales niilie et clericorum graliam ejus reducit.ur. Quod tali condilione actum
prelerea diversorum ordinum innumerabiles tur- est, ut quidquid episcopus ei feceral, irritum essef,
mse (580). Ajjoslolicus autern inter cetera decrela nichilque ei injuriarum pro lioc deinceps irrogare
sua, quse ab omnibtis rile tencnda sollempni insti- deberet. In hac ergo muiua eoruin adversus alierti-
tulioue sanxil, iu Octovianum sanct.e vilaj virum et trum coiilenlioue cum totius in ciictimitu provintiie
in dtios ejus snccessores sentenciam excommunica- gravi vaslaiione concremalse feruntur cum villis
tionis piomulgavil, et quitlquid viventes sialuerunt, stiis plus quam sedccim ecclesiae.
itl auciorilalo stia irrilum csse censuit. 30. Reduclis crgo in concordiam pacis episeopo
27. Anno sequenti (1180) episcopus constimmalo el comite , Godefridns Lovaniensis dux gravi advcr-
ad votuin suse profectionis negolio, prospero itinere sus noslros accensus est iudignalionis furore, quod
sanisquc omnibus, qtti in comitatti ejus fuerant, scilicet ct in juvando episcopum contra comilem
jandem Leodinm est rcvcrsus. iQuict ante hanc paccm sibi jurninm prcstunsissent infringere. Et
profectionem el post redilum crebris Gerardi Lo- D ] advecliones forensis incrcimonii, quse de terrasua
nensis comilis infcslaius injuriis,, quas ei in decimis; advehebantur, interim intcrdicens, j'urabat malo
ei precariis villarum et ecclesiaruiu ad seperlincn- corum hoc eos fecisse, sperans eos minis suis ler •
lium arroganler et snperhc iugerebat, quia minas ct rilos, graliam suam pecunia reiiompluros fore.
«xcommunicalionem inieiil.-iiido|nichil proficiebat, 31; Comes quoque Lonensis omnia' quse perpes-
supcrbiae et. arrogaiitiae cjus vifibus et armis ob- sus fuernl in eos retorquens, ad imperatorern pro-
viare jiaral. Veniensquc apud nos, necessilatc ur- ficiscitnr, eiqtie Irislem fortunoe suae depromit hy-
gcnte renovavit cum noslralibusl fedus amicicise el slorimn. Quem ad subveniendum sibi calamilatibus
lidelitalis perseverantiam , adhortans eos, una se- suis inclinans, insligat adversum nostrates homines
cum ulcisci iiicoinitem suaui et sancli Lamberti in sui vindictam. Qui frequenier ab eo raandati,
irijuriani. Qtio comperto comes, nee ipse ad resi- tandem necessitato urgcnte episeopum super hoc
stendum segnior, collecta vaiida "militum manu, 2 corisulunt, el ul eos super querela comilis excusa
NOTJ5.
(579) Paschalem III et Calixltim III. die 5, 7 et 19 mensis Marlii.
(580) Cf. Acta concilii aptid Mansi XXVI, 2i3; (581) Chaumow.
coiivenerunl. episcojji, qiiorum numerus erat 502, (582) Engelberlo.
 269 GESTAABB. TRUDON.— CONTINUATIOIII. — PARS I. -
st.O
turus ad imperatorem vaditt, ex jtire .cogunt. Bona A debiliiati indies ingravesccnti, Riixilitim.medicina?.
ergo iide se eos ab omnibus impedimentis liberatti- adhibuit. Cujtis fomenlis modice ad/utus cum Ienius
rum pollicilus, ad curiam imperaioris, quae Seynse membra doleret, et se jam convaluisse speraret,
fulura erat, una cimi eis est profectus. Comiie au- repenle contra spein in moniferam incidil egritudi-
lem plura adversus cos inrpcratori querente', epi- nem. Inunclus efgo et communicatus, fratribus de
scopus causam eorum, ymo suam , strennue egit, votas excubiarum vigilias ei exbibenlibtis, post ma-
eas ab objectis palrocinio tuo defensans, et quse tulinalcm synaxim diem clausit extremum annc
eis inpingebanlur, sibi rectius impuiaridcbcrelibera Domini 1185 Idus Decembris. Sopultusqite esl pene?
voce protestans. Cujus constantia comes perculsus, abbatem Folcardum ante cnpellam sanclorum Tru
aniiiienlc imperatore episcopoque in id ipsum alla- donis et Eucherii, quam ipse operosa lapidum va-
Loranlc, slaluit cum eis in pacis concordiam redire. rielate, ul supra prelibaviinus, insigrii opere jam
Quse pax ibidem confirmala est condilione inlerpo- dudum exstruxerat. Prefuil aulem ccclesiae ab anno
sila, nfnecin allodioecclcsise.ulceperat, foderet,'nec suse eleclionis annis 25 (584), 10 dies minus.vir
juri advocati eorum in fodiendo se violentcr ojipo- prudens et in multis sepe secunda usus forlu-
neret. Vallum ergo, quod eirca Bruslemium erexe- na, el
rat, totius hujus discordise ah inicio seminarium,.' ^ Semper in adversis doctus sperare meliora.
'hoc modo nostris ei reconcilialis remansil iir.per- Qui inter celera probitatis el largilatis suoebeneticia,
feetum. quse utpote pius pater oplimis heredibus perpetuo
52. Mor.ibantur hiis diebus Cdloniae quidam pol- - reliqueral possidenda, duas partes decimse deAIost
lenies opibus, qui eranl de familia nostrae ecclesise; in annuain eis refectioneni constituit, et qtiod su-
hos Heuricus (583) Lemburgensis dux a jure eccle- perfuisset ulililaii infiruroruro delegavit.- Dignum
siae nolentes abstrahere violenter volebat, quia in est igitur, ut lanli patris operum et mulliplicium
hona eorum jam dudum jur3vcral. Qua necessitate benefieiorum grata memoria in benediclione apud
abbas Wiricus Coloniam profcclus, nativam sibi posleros habeatur, quorum usibus et commodis lam
tybiarum el pedunt infirmitalem adeo solito grayio- egregie lamque paterne desudasse luce clarius com-
rcm contraxit, ut omnibus qui secum ieranl de sa- probatur. Ei ergo commune precnm conferamus
lute ejus pene. despcratis , vix reverti poluerit. Hinc j'uvamen, orantes, ut spiritus ejus in pace requie-
faniiliari suorum dilectione eviclus,qui eum sibi scat,amen.
semper adesse desiderabant, Ianguori et corporis.
Finiunt Gesta Domini abbalis hujus loci, monasterii videlicet Sancti Trudonis.

GESTORUM ABBATUM TRUDONENSIDM

GONTINUATIO TE-RTIA. .

PARS PRIOR.

INCIPIT PR^FATIO SUBSEQUENTIS OPERIS

Quoniam scire gesta rerum, que priscis lempori- C 60 pervaganles (585), plurimas civitates cum opidis
bus coniigerunl, viris religiosis et ecclesiasticis pre el castellis, ulriusque sexus incolis immaniter occi-
ceteris quam plurimnm expedit, sciendunrest, quod sis, destruxerunt consimilique clade loca sancta,
post multas perseculiones; quas catholici a paganis ecclesias. et monasteria depopulando. Inter que hoc,
et infidelibus, Gholis scilicet, Wandalis, Hunis et sancii Trtidonis cenobium adco suis thesauris, cle-
Longobardis reliquisque barbaris nalionibus de sedi- nodiis pretiosis, librorumque cojiiis est spoliatum,
bus et lerris sue inhabitationis egressis, divino per- precellentique structura concrematum et eversum ,
missu suntperpessi, novissime manus Omnipolentis, ut de tam fainosa prhis abbatia ah ipso sue funda
propler cbristianorum fiagitia Gallias inhabilantium lionis tempore usque ad primi Oltonis imperium,
ad pttnienduin exlenta, misit in eos iram indigna- perpauca memorie commendatareperirenlur. Idcirco
tionis sue per Normannos, alio nomiue appellaios -ul prefati cenobii futuris filiis et successqribus sal-
Norvenos, paganos. Qtti adjuuctis sibi Danis Gallias lem ex aliqua parte , quanla prospefitate ante ipso-
cum sibi adjacentibus provintiis per aiinos circiier rum Normannorum persecutionem locus iste flo-
NOTJi.
(583) Tertius; Henrictis-II obierat 1167. tur 28.
(584) Error videttir librarii; eum supra II, 5, dicat (585) Cfr. lnfra II, 21, ad annum 896.
rYiricum a. 1155 electum esse, legendum vide-
 '
27i RODULFI ABRATIS S. TRUDOMS 272

ruerit, qualesve post sni eversioncm miserias, A sui. Cum autem ad presenlia tempora deventum est,
4" re-
suslimierit, innotescat, cvolutis tandem biblioihece notare cessavi, latius bec.posteris exequenda
jioslre lihfis et cartharum copiis, pauca que collcgi linquens; quia, si geslarum rertim verilatem jierse-
ad continuandum rerum gcslarum ordinem, libris; querer, quorundam forsan qui adhuc superslites
per venerabilem domrium Rodulfum de geslis 9 ab- sunt offensam incurrereni, atil si a vcrilale disce-
batum nobililer digestis anteponere curavi. Deindei derem, adulationis seu mendatii nota fuscarer.
consequenler irinm abbatum gesta, qui Rodulfoi Preterea humiliter supplico et insianter posleros
imniediale successerunt, in antiquo libello con- meos exhortor, ut postposila negligentia amodo sint
scripla inveniens annexi. Poslremo autem posui 121 solliciti notabiles rerum evenlus et gesta annalibus
abbatum gesta, qui prefuerunt ab am.o Dumini 1180* scrJptiscommendaie,quibusinspeciiseorum succes-
usque ad obiium Roberli abbaiis, qtii obiit aiinoi sores caulius pericuia poterin.t evitare fulura. Di-
Domini 156ti. Ilorum 12 abbattim acltts ex diversis; slinguilur.autem hec gestprum abbatum, eompilalio
hinc indc libris 44sel ex autiquorum relatibus col- in quatuor partes , quarum prinia pars continet li-
legi, ae ea que meis lcmporibus videre ei audirei bros tres, secunda libros iredeeim 44S,lerfia qua-
4W libris com-
potui inserui. Incidentia quoque prout oportuna vi- luor libros, cjuarta vero jn duohus
debanlur, pluribus sparsim libroruni rapilulis interpo- B plelur.
i
INCIPIT fABULA PRIME PARTIS DE GESTIS ABBATUMHUJUS MONASTERIISANCTI TRUDONIS,
ET PRIMO CAPITULA PRIMI LIBRI EIUSDEM.
i i
4-. capitulum,. De beati Trudonis nalivitate.
2. De volo ipsius pro edificanda ecclesia.
3. De parcntum ejus obilu.
i. De angelica sibi facla ammonitione et sancti Remacli instruclione. _ • .
5. De ejus ad Melensem urbem profectione. Incidentia 44'. De sanclts Amando et Remaclo. Incidentia,
De obilu regis Dagoberthi el filiorum ejus successione.Incidenlia. De 6 Pipinis el de sancta Gerlrude.
6. Deprofectu beali Trudonisdnsludiis sacre scripture.
7. De beali Theodardi in abbalem Stabulensis cenobii inslitutione.
8. Debeati Trudonis in sacerdolem ordinalione, et de ejus ad Sarcinmm repatriatione.
9. De villa noslra Seniijuomodo beato Trudoni fuit cotlata.
10. Quomodo beatum Remaclum sanclus Trudo repatrians visitavit.
11. Qualiter populus Sarciniensis ei repatrianli obviam venil.
12. De prima fundatione cenobii hujus sancli Trudonis. Incidentia. Quomodo sanctus Remaclus cessil ab
epyscopatu Trajeclensi. Incidenlia de Theodurdi successione.
13. De prima hujus monasterii fiedicatione.
14. De dotalione hujus mmasterii a sancto Trudone facta, et fundatione cenobii 80 monachorum in
atlodio ejusdem sancli juxla opklum Brugis in Flandria siluati. Incidentia. De terra Flandrie quomodoprimo
facla est comilalus.
15. De iargfi possessione quam-bedlm Trudo habuh iti Taxandria^, que nunc-appel}alur Campinia.
10. De primaria cenobilarum ik hoc loco inslilulione' et divini cuhus inibi mchoatione.
17. De officio predicationis quod a sancto Remaclo etiam bealus Trudo susceperat.
18. De eCclesiis apud Zepperem et apitd Fnlmiam quas akernis noctibus visiiavit. Incidenlia. De sancli
Theodardi mnrttjrio. Ilem. De eodeni.
19. De electionesancti Lamberti in episcopum.
20. De beati Lamberti ab episcopalu ejectione.
21. De beaii Tmdonis jejuniis et elemos[nis.
22. De beati Lamberti in suo epyscopalu relocatione.'
23. De beati Trudonis obdormilione:
24. De miraculis in die exequiarum ejus faclis.
25. De Lothario preposito post bealmn Trudonem hoc cenobium regenti
26. De donatione el elimosina «, Pipino secundo el uxore sua Pliclrude monaslerio noslro collatis. Incidenlia.
De Beda presbilero.
27. De sancli Lamberti marlyrio.
28. De miraculo in exequiis saucli Lamberli. De successore suo sanclo Huberlo palatn audtto.
29. De consecratione sancti Hnberti Rome miraculose facta.
30. De translalione epyscopatis sedis et beati Lamberli corporis a Trajecto ad Legiam- et obifu suncii
Huberti. lncidenlia. De Pipino. Incidenlta. De cenobioMonlis Cassini.
3i. De beati Eucherii in eptjscopumcrealione.
32. De obilu Lolharii hujus loci preposilo.
INCIPIUNT CAPITULA LlBili SECUNDI.
1. De priino Imjus monasierii abbale
2. De annis Domini sub quibiis prefuit, et de 6 abbalibus at succedetuibus.
3. De beaii Eucherii ab epyscdpalu expulsione.
4. De beati Eucherii in exilium ad Hasbauiam missione. Incid. De obitu Earoli Martelti.
5. De revelalione sancto Euclterio ostensa, quomodo Karolus apud inferos torquebatur-et-de serpenie tn
'
ejus septdcro invenlo. '
VARI.fi LECTIONES.
4"liberis l-\ 444'-exequ(.ndani 1*. 4»5 un.decim.l*. falso. 4i6 vacuv.mhunc .oenm auclof mimcrolibrorum
aoponendo reliauit. 4" ineedenlia 1*. >
275 GESTA ABB. TRUBON. — CONTINU.ATIOIII. — PARS I.' 274
0. De obitu suncli Eucherii. Incidenlia. De fundatione cenobii Foldensis,
7. -De dono bonorum nostrornm apud Doncli, ei de villis ibidem a duce Roberlo huic monastcrio collalss,
et de ejus sepulcro'.Incidenlia. De Pipini ierlii in regem Franlie creatione.
8. De fure litijus cenobii auferenle Ihesaurum , judicante Pipino suspenso.
9. De miraculo per beatum Trndonem in puero sancli Rodegandi epyscopi facto. Incidenlia. De obitu regis
Pipini. Incideniia. De Hunis seu Avaribus per Karolum Magnum deviclis,
10. De Donato monacho rilani beati Trudonis scribenle. Incidcnlia. Quomodo Karolus facins itnperalor
persecutioni Runorum finem imposuit. Inc-idenlia, Be imperio Ludoivici Pii. Incidentia. De regis Danorum ad
fidem conversione.
li. De Normannorum persequutionisinitio.
12. De domno Drogone Metensi episcopoet hujtts loci abbate.
13. De donoHotberlhi uobilis viri huic monaslerio lempore Drogonis abbalis faclo.
14. De 8 abbatum nominibus abbati Drogoni succedentium. Incidenlia. De ymno Gloria, iaus el honor,
quomodopostremo h'*sinolevil, nl die palmarum canlarelur. Incidenlia. De coniinenliis regni Lotharingie que
prius vocabalur Auslrasia. Incidenlia. De Lolharii imperaloris monachalu. Incidenlia. De Danis Normannorum
complicibus. Incidenlia. De epyscopis Meicnsibus sibi succedenlibus, el quare eorwn aliqui intilulanlur
urchiepyscopi.
15. De prebenda monachorum hujus loci anliquitus dari consuela. Incidenlia. De terra Flandric quomodo
facta fuil comilalus. Incidenlia. De victoria Francorum conlra Nofmannos.
16. Deprima corporum sanctorum Trudonis et Ettcherii translatione.
Vi. De corporum bealorum Trudonis el Eucherii occuliatione sub volta subterranea propler melum Norman-
fiorum facla
18. De Lolharingie depopulalione per Normannos facta.
iQ. De sancii Liberli passione. De monaslerii el opidi Sancli Trudonis aliorumque monasleriorum et civita-
tum depapulalione a Normannis facta. Incidenlia. De civilatum Treveris el Meiis devaslatione. Incidenlia. De
Ungaris paganis.
20. De redilu Normannornm a Franlia ad Lolharingiam.
21. De Normannorum exitio el, exterminalione et ad fidem conversione.Incidenlia. De primo Adelberone
Metensi epyscopo. Incidenlia. De abbate Prumiensi. Incidenlia. De translatione imperii a Francis ad
Teutonicos. Incidentia. ,De impelu Ungarorum. Incidenlia. Qualiler regnum Lolharingie fuil devolulum aa
nututh imperii.
22. De Ymixonehujus loci abbate.
INCIPIUNT CAPITULA LIBIU TERTH.
1. De imperio primi Ollonis hoc monaslerium a Normannis deslrv.clumreslaurare incipienlts. Incidentia.
De Lolharingie duce. Incidentia. Dellaude Qllonis.
2. De advenlu Oltonis regis ad opidum nostrum, el de ejus compassioneerga hoc monaslerium.
e. De abbatis Reineri consecralione.
A. De flagellationeper beatum Trudonem Adelberonisecundo Metensi epyscopoillata.
5. De elemosina matris. 449 domini Reineri abbalis. Incideniia. De conlroversia Ollonis et Francie*
regis Ludovici. Intidenlia. De vicloria Otlenis contra ducem Lolharingie. Incidenlia. De Gerberga sorore^
Oilonis.
JS. De immersione aranee labenlis in calice Reineri abbatis sub hora consecrationiseucharislie.
7. Quomodo Reinero abbaie defunclo domnus Adelbero secundus Melensis epyscopus fit abbas hujus,.
!eci,
8. De diligenlia domni Adelberonis in reeuperatione reddiluum, et dolalione palerne heredilatis monasterio
collala, et reformatione edificiorum.
9. De monasterii posl primam dedicationem iterata consecralione. Incidentia. De - resistentia domni
Adelberoniscontra Oltonem regem. Incidenlia. Et de Leodiensibus epyscopis. lncidentia. De collatione ducatus
Loiharingie.
10. De.servilule Guodrade femhte, ubi oslendilur domnum Adelberonemfuisse hujus loci abbatem
H. De elemosina Zeizolfi, ubi etiain cldret domnum Adelberonemkujus loci abbalemfuisse.
12. De obitu domni Adelberonis abbatis hujus loci.
13. De bonisnoslris apud Provin el silvaBruderholt que comilissa Ftandrie monasterio conlulil.lnctdentiat..
De successioneLeodiensisepyscopi el imperaioris.
14. De fundatione cenobiisancli Vincentii et villa sancli Trudonis.
15. De obitu domni Thielfridi abbalis hujus loci.
16. De creationedontni Erenfridi in abbalem hujus loci el ejus obilu.
Finit labula prime parlis gesiorum abbalum hujus monasterii sancti Trudonis,

INCIPIT LIBER PRIMUS

CONTINENS ORTUM, ACTUS ET OBITUM BEATI TRUDONIS.

1. TSIGEB.TIIEODEWCI Vita S. Trud.] Anno Do- A Francorum regis, Hylperici filii cx Fredeguude con-
mini 628, imperii vero Heraclii cum su.a copjuge sorle sua, anno 40, Johanne dico Agnus Trajeclensi
Martina anno 16 et Lolharii secundi hujus nominis ccdfisje presidenle 4bc,electus Domiui sanclus Trud§
VART/F. LECTIONES.
'
*.sp }»_ w merilis 1*. w presidenli !*•
 '
215 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS $76
ex nobilibus et Deo dignis pareniibus ipso anno plus .Aassignalum, Melensis facius est episcopus. Incid.
minusve in Hasbaniensi lerritorio, Sarcinium no- [SIGEB.JAnno Domiui 645, imperii Gonstanlis seu
mine', nascitur. Cujus paier Wicboldus nomine ex Conslanlini anno 5, illuslris vir Wicboldus, pater
Francorum regum orlus propagine, prefatique Hyl- ipsius beati Trndonis, in seneclule bona in Domino
perici regis conlcmporaneus el ex recla linea con- obdormivit, ol in ecclesia ville stte allodialis, ex
sanguineus, tempdrale dominium scu comiiamm la- norniiic stio Wibekeiii (589) denoininaie, scpullus,
tum, quod proprio jure in partibus Hasbauie, Cam- eicvari meruil. Incid. Eodcm annosanctus Remacltis
pinie (580) ct Flandric possederal,rjuslis legibus a Dagoberlo(590) rege Francorum [V. S. Theod. 51,
gubernabal. Maler aulem Adala nomine ex Anslra--' a solilaria et monastica viia exlractus, invitus et
siorum ducnm jirosapia progenila, primi Pipini du- preeibus victtts, Trajeclensis ejjyscopus ordinalur
cis Austrasic dilccla consanguinea , hunc uniee na- [circa an. 650.J
tum filium ad mullorum educavit salutem fide- 4. Anno ipso bealissimus adolescens Trudo, utro-
lium (587). que orbatus parcnte, nullo egens lutore, qtiippe
2. [SIGEB.Viia S. Trud. c. 3.] Anno Douiini 653, cum j'am complcssel elatis suse annum 17, cepit
imperii Heraclii 21, et Dagoberli regis, monarchi mente fiuctuari, qualiter dominium paternum cum
irium regnorum, scilieet Frantie et Neustrie, que adherenlibus huic Iargissimis patrimoniis possesslo-
jiunc Normannia vocalur, ac Auslrie, que modo litun lam sngaciter disponere auxilianle Dei gratia
Lotharingia nuncupatur, anno 2, sanctus Trudo prevalcret, ul temporalium rerum afiluenlia ingres-
ineunlis elalis sue anno 6, vcl quasi, puerili opcre suin perpelue lieiedilatis sibi nullatenus obslruerei.
in agri planicie collectis lapidibus eeclesiolam con- \V. S. Trud. i, 7, 8, 12.J Hec secum diligenler ru-
siruxit, in qua ad oralionem provoltitus, de ecclesia minans ad menioiiam reducil votum, quod de con-
in suo allodio edificanda se voto slriuxil. Quam pro- struenda ecclesia in propria hereditate pridem pue-
cax quedam mulier indignanler intuens, pededissi- rulus voveral. Qui eum in lnfjusmodi mentis caplu
pavit, que continuo ultione divina ceealur, sed ad fluctuaret, sompnus ei continuo obrepsil. Angelum
concurrenlium vicinorum instaniiam puer pro ea Domini sibi assislere vidil, suadentem sibi, ul san-
misericordiam Dei invocans, eidem visum restituit. clum Remaclum epyscopum adirel, cui in omnibus
Incidentia. [SIGEB.JCirca idem tempus sanclus Ar- que j"uberel obtemperaret. Expergefacfus autem ad
nnlphus Metensis iepiscopus eonslituitur. Incid. villam Sepleniburias secundum angeli mandatum
[ V. S. Theodardi,-c. 4.] Eodem tempore prefato rege festinat, ibique residenti ejjyscopo consilium angeli
Dagoberiho lilius nascitur, ad cujus preces bumiles r manirestat. Cui ille : Perge, fili, ad Metensem epy-
sanctus Amandus infantem baptizat el nomen Sygi- scopum , el bealo Stephano quidquid in Hasbania
berlus eidem imponit'; ubi cum palrini baptizanli trade. Hoc enim, angelo revelanle, Christo acceptum
venerabili preshiiero finilis oralionibus conlinuo non fore didici.
responderent, infans 40 dierum plena dislinctione 5. Die igilur sequerili, niane diluculo, venerabilis
aiidientibus circumslaiilibus respondil: Amen. [c. 8.] adolescens Trudo ad civitatem Metensem iter arri-
Circa idein tempus (circa an. 646) defunclo Johanne pit, ibique sancti ponliflcis Glodulfioblalus presen-
dicto Agnus Trajeetensi episcopo, idem rex sancliim lie, monitoris sui beali Remacli oblemperans consi-
Amandum Trajectensem episcopum quamvis reni- lio, omne palrimonium quod in Hashania possidel,
tenlem constiliiit. Incid. Qui posiquam 5 annis pre- sancto Stephano tradit. Tunc sanclus Glodulfusbea-
fuit episcopatn poslhabito sancto Landoaldo archi- tum Trudonem in iilium assumens, diligenterillum
presbilero cathedre epyscopalis curam commisit.et ad litierarum scientiam, sicul pelivit, instrueudum
soliiariam vilam- peliit, [V. S.. Amandi.] et in fideli viro commisil, qui cooperanle gralia saucli
Elnonensi monasteno usque ad flnem vite per- Spiritus, iiifra annum lolum psallerium decanlare
mansit. scivit, et ultra estinialionem homiimm in hrevi tam
5. Anno Domini 644 vel quasi sancta Adala, ma- D egregie in scienliis scripturaruni sic profccerat, ut
Ser beali Trudonis, in pace qnievit; cujus corpus coequos suos mirabililer stiperarel. Incid. [V. S.
apud Zeelem villam (588), que allodium est sancti Amandi; Vila S. Rem.] Anno codem cum Dagober-
Trudonis, in ecclesia sepultum, miraculis claruit, et tus rex sancto Amando conteinplationi et predica-
in decenli loculo compositum, a lerra elevatum esl. lionibus insudanli, quijipe qui incolas Gandavi j
Incip.J V. S. Glodulfi.] Circa idem lempus sanctus faniosi ojiidi in Flandria siii, ad fidem caibolicam
Glodulphus sanctitaiem geniioris stii sancti Arnulfi converleral, ab onere epyscopalis cure cedenti, licet
imitaitis, post Georicum, quem pritis Anmlpbus iu invitus, con.descendissel, ne lamen lani famosa sedes
spiritu successorem sibi in ejjyscopatu agnoverat presidenlia proprii epyscopicareret, habito consilio,
NOT^E.
(586) Hodie Kempenland in sinistra ripa flttvii - (588) «'ieusprope Diesthemiuin.
Dommel et aquilonem versus a fluvio Nethe, eadcm (589*Vicus in eadem regione haud oroculDicstiie-
regio quaeantiquioribus appellabalurTexandria.Vide mio
lnfra I, 15. (590) Imo a Sigeberlo II. tesle Vila anliqua S.
(587) Hoc stemma primus si quitl vidco nosler Remacli.
dedit.
 — - ' '
277 - GESTA ABB. TRUDON. CONTLNUATIQ III. PARS i. 37«
sanctum Rcmaclum monachuin ex monasterio Sol- A ipse Pipinus obiit, sanetus Amandns more soKio
lempniacq (591) sub palre Eligio a solitaria vila causa seminandi Deiverbtim juxla opidtnn Niveliense
exlractum, qnamvis rcnitentem, Trajeclensem epy- iter dlrexit, quem ltuberga viduata ad praudium.
scopum' instltuit. Circa idem temptis (an. 658) invitavil. Qui ad inslanliam precum Ituherge matris
profaius rex, fiuxus ventrh infirmiialc deficicns, et Gerlrudis fiiie utrique sacrum velum imposuit ct
c:im magna devolione emisi.t spiritum. Oui primo- domum earum ecclesiam consecravit, [V. S. Amandi,
geniius cjus. filitis Clodoveus in regno Franlie et SIGEB.J,qui post paucos dies ad moiiaslcritiiu Elno-
Neuslrie successit; alter atiiem filitis Sygibertus nense quod elegerat rediit, el ibi devoiissinie Christo
dicebatur, quem pater anle aliquol annos adhuc serviens, posl hos annos, 18 anno imperii hujiis
puerum in regno Austrie, que nunc Lotbaringia Constanlis seu Constaiuini in Domino obdormi-
vocatur, constituerat, dans eidcrii tutores Gumber- vit.
tum Coloniensem ardiyepiscopum et Pipinum dn- 6. [l;. S. frud., c. 9.J Anno Domini 0§0, imperii
cein inferioris Austrie , qui laudabilium suorum Conslanlis sive Coiistantiiii 8, epyscopattis sancti
tutorum secutus vesligia.in universis moribus et ' Reinacli anno 6, sanclus Trudo posiposilis libera-
virlutibus coaliiitrprout ex proccssu dccursus re- liuin scienliis ad inlelligendum indaginem sacre
gnaiionis ejus eniluit [cf. FUEDEG.,V. S. Sigeb.]. scripturc sludium convertil, in qtia quantiim profc-
Incid. Anno sequenli (639) Pipinus prcfalus dux cl cerit, per reparatos ab ipso lapsos apparuit.
major domus regio, quem Dagoberttts rex lolius 7. Eodem annorex Ausfrie Sigiberlus de libeio-
Austrie archidiicem fecil, in Doniino obiit. Cujus rum desperalus propagine, [V. S. Theod., c. 4, 7]
*
corpus apud Landen sepelitur et posl plures annos cooperante sibi majore- domus et duce Grimoaldo,-
inde ad opidum Nyvellcnse translatum, miraculis primi Pipini filio, et sancto Remaclo, 12 monaslcria
coruscal; cujus ohitus univcrsum Austrie regnum construxil, inter que duo edificanda quo in loco
.merore perculit [cf. V. S. Sigiberli]. Iste Pipinus, sancto Remaclo placerel eonsensil. Ex bujus con-
piimus hujtis nominis, fuil magnifici principis Kar- cessionis graiia vir Domini fundavit in diocesi Co-
lomanni Dlius, qui ex sua coivjugesancla Yluberga loniensi monasterium unum, quod appellavit MaI-_
lilium nomine Grimoaldum genuil, qtii palri in du- mundarium, reliquum vero in diocesi Trajectensi,,
catu succedens, per atixilium saticti Cuniberli loco quod nominavit Stabulaus. Quorum slructJira cnm ^
patris sui major domus conslittiittir, obiilque sine sumptuosc ex oerario pii regis essel consuniniala ,
liberis. Habuit eliam idem Pipinus filiam nomine de consilio sancti Remacli rex Stabulensi monasterio
Beggam, quam Ansigiso dttci, sui sodalis sancti Ar- {rj sanctum Thcodardnm, virum scienlijs et virlulihus
nulfi filio, conjugavii, que Pipinum secundiim, qui ornaluni primum prefecil abbatem, qtii quam dili-
Grossus dicebatur, peperif , cnjus filius Karolus genler sancle religionis dis.ciplinam ad perfeclionis
Tudetes sive Martellus fuit. Qui Karolus ex Aipayde unguem verbis el opere in subditos transfuderat)
_ concubitia procreatus, genuitPipinuni hujus nouiinis ex discijmlis quos innoj-mavit claruil, qui tam devote .
tercium, qui faverife Znkaria papa propter victoria- vilam duxerunt, ul pluresfamosi viri, sanctus scili-
rum suarum strenuilatem Franeorum rex conslilui- cet Remaclus et. sanctus Lambertus TrajectensesJ
lur. Quartum vero. Pipinum rex Karolus Magnus epyscopi, preter alios ibidem monastice convcrsatio-i
genuil, eumque Ytalie regem prefecit. Quiuius au- nis puritale dclectati, Deo mililaturi siiccessu lem-
tem Pipinus, Ludowici Pii filius, a palre rex Aqui- poris deguerunl. lncid. Circa hec tempora Gri-
tanie -constiluilur. Sextus Iinjus nominis Pipinus moaldo duce inferioris Auslrie et majore regalis,
pafri in regno Aquitanie succedit, quo morluo domus Sigiberli regis defuncfo, Pipinus secundusi
nomen Pipini abolevit. Fuit aulem isle Pipjnus ex sorore Begga illius nepos, in ducalu ct inaj^oraiu^
primns unus ex ducibus polentissimis infra regnum domus succedit (circa an. 656).
Auslrasie, ducatiium suprnm doniinatuni dislinclis 8. [SIGEB.V. S. Trud. 1,15,16,17.J Anno Domini;
terraruin limitibus hereditario j'ure possidenlibus. ]) 655, imperii Conslanlis seu ponslanlini anno 12, epy-
Hiijus vero Pipini ducatus dicebatur ducalns Auslrie scopalus sancli Remacli annolO, sanclus Trudo, ad-
jnferioriSjin quo preteralia multa oppida el castella, modiiinsacre sci ipture scicntiis sufficienter imbulus,
Brabantia continebalur, que a Brahone Trojano a sanclo Glodulfo-sacerdos ordinatur. Ilem. Anno
lnilite, sciliccl nepotc Hecloris magni, nomen acce- eodem vencrabilis pater sancltis Glodulfus Mctensis
pit. Pars insuper magna Hasbanie et Campinie ad epyseopus, divinilus inspiralus,ad se vocalo benigne
ipsum respieiebat, qui in nostris conliniis habuit sancio Trudone dixit : Oporlel te, fiil karissime<
duo palaeia, uniini minus in Ioco qui adhuc vocatur palrios fines visilare ob profeclum ecclesiai sancti
Landen, et aliud majus in opido nuncupato Nivella. Slephani, immo polius ob salulem Hasbanidm luibi-
[V. S. Gerlrud.] Post aulem incmoralos liberos tanlium; nam populum non parvum Deo et sancto
Iluberga peperit illi filiam nomine Gertrtidem, vir- Stephano acquires, perfectmnqueplebem Domino ser~
ginem a Deo electam, quc 14 anno elatis sue matri viluram in lua heredilale parabis, Nec tibi molesium,
vidue fldeliter adhesit. Incid. Anno quasi eodem quo queso, sii, quod hinc te proficisci jubeo, necesse enim
NOT45.
(591)Solignac in Aquilania.
 '279 RODULFI ABBATIS_S. TRUBONES 280
est, ul itiis exigemibusmeritis, plurhni religiosi viri,: A ctusn Domini lieredem sfbi consliluit. Quam dona-
in heredilaie qnam sanclo Slephano tradidisti Deo lioncm cum fraier . donaloris percepisset, ipsam
serviant. Consenlii sanctus Trudo pii patris moniiis,- villam sibi vendicat el violenler eam apprehendere
el.lacrimis nmtuo perfusi, posl sancta oscula ponli-.. r.on formidat; sed "Omnipotens injuriam servo sno
ficis cum benedictione iler arripnil. kem. Profici- illalam ulcisccns, invasorcm hujus ville mox gravi
sccnle atilem vcncrabili Trudone a Metensi urbc, corporis languore perculsit, et membris conlractum
geris urbana comilantes eum voce Incrimabili dixe- quasi in trunco reliquit. Tunc ille ad cor rediens,
runt : Cur, paler sancle, sic nos deseris, qui luis penitentia duetus bealum Trudonem lnimiliter re-
semper obtemperavimusjnssis? Felix, aiunt, Hasba-' duci ad se visilandum nuntios destinat vcniamque
nia, que luis aspectibns frnitura, de noslro dampno . postulat. Cujus sancti precibus in presentia egroti
ditabilur, et ex nostro merore letabitur. Quibus ille-:- ad Deum fusis, omnis illa nodosiias membrorum
respondil : Cati concives et domesiici Dei, nolite; dissolviiur, et pristina sanitas iili restituilur. Qui
contrislari, licel enim corpori videar presentie veslre continuo pedibus ipsius provolutus, ahlaia restituit,
ad momentum sublrahi, votis tamen semper presens . etpropriam villam, prout frater prius suam, sanclo
ero. Sicque commendans eos divine majcstaii ad viro oblulit. Cui ipse respondit : Ablaium mihi tunc
"
palrios (ines Iierdirigit. et modo reslilutum accipio, sed tuam villam volo
9. Venerabilis igitur paler Trudo prospero trans-. _ Melensi ecclesie perpeluo fore btcorporalam. Ilec
itu cnidam ville nomine Seni, que ftiit proprium . villa niincupalur 4BI et est vicina ville
allodiinn unius nobilis militis, appropiavit. Qui dum: - nostre prefate Seni, cuj'us incole adhuc in hodier-
nimia jiassione lepre infectus, lumine oculorum esset. - num fidelissimi snnt beato Trudoni, el reputant
privalus, apparuit ei angelus Domini dicens : Festi- sese polius ad monaslerium ipsum, tanquam ad
nans surge, proxima esi libi salus el saniias corpons. proprios patronos spcctare.
Milte igitur servienles luos ad exitus viarum, et 10. Preterea ex prelibata causa venerabilis Trudo
obviam habebunl virum abjeeli habitus , de cujus 482aliquantulum a sua profeclione retardatus, inlel-
manunm ablutionis aqua, si lotus fueris, conlinuo ;'= ligens sanctum epyscopum Remaclum juxla Tun-
curaberis. Qni evigilans revelalionem cum gaudio- grense opidum moram facere, iler suum illuc dirigit.
suis ostendit, et sicut ab angelo didicit, nuntios Ad cuj'us'presenliam adduclus ipsiusque obvolutus
emisil. Cumque paululum ad campestria extra vil- pedibus, uterque surrexerunt, et post amplexus
' Iam
processissent, vir Dei obvius venit, ethumiliter muluos miscenles sancla colloquia, Trudo palri suo
querit transitum qui ad ipsam ecclesiam perducit. r, karissimo omnem processum itineris el eventuum
Tune illi cx habilu eum cognoseenles, pre gaudio suorum narravit. Tunc epyscopus tanti sacerdolis in
slupefacli dixerunt : Ad ecclesiam, si cupis, tecum scienliis profectum et in moribus disciplinam lucra
comitabimur, insuper ad prandium le libenler reci- sua reputans, illum sibi in eollegam ad predicandum
piemus. Tunc vir sanctus intelligens gratiam Dei sibi evangelium Chrislij assumit, parlitoque oncre cure
id providisse, oratione "in ecclesia cum habundantia- pasloralis ecclesias ordinare et penilentie sacramen-
lacrimarum peracta, gratanter cunv illis ad pran- tum conferre sua aucloritale injunxit. Cepil igifur
dium coniilaliir, et ad domum. illius militis cum epyscopus liberius conlemplalioni cum Maria va-
benedietione ingreditur. Cumque post dtilcia collo- care, et Trudo instanter cum Martha laborando
quia mensa parata ad consedendum esset, nobilis-. provisioni ecclesiarum et predicalioni per dyocesin
precepit ad abliicndum aquam manibus dulcis bo- invigilare.
spilis sui ministrari. Citm aulem ad tergendum 11. [Vila S. Trud. n, l.J Posl hec vir Domini
luella (592) cxlenderetur, prefalus nobilis, prout ab Trudo beali Glodulfi Melensis epyscopi monita. ad-
angelo didicif, seorsum declinans'octilos, membra implere eurans, palrios fines visitare festinat, et ad
leprosa ex lrac abluilione perungit, el continuo tolius Sareinium, Iocum sue nativitatis, iter dirigit. Quod
corporis saniialem consequitur. Ad pcdes igilur Q j cum fama precurrenle Sarcinienses percepissenl,
celesiis sui medici proruii, et cum lola familia gra- domino suo din desideralo calervatim totus pagtis
liarum acliones Deo cl sancto Trudoni imbre Iacri- agminevirorum, mulierum et jjuerorum congregalo
marumperfusi in excelsnm proclamant, sed vir Dei in ejus occursum festive procedil. Quem ubi sanum
liujus curationis donum non sibi, inuno potius virtuti et incolumem aspexerant, perfusi pre gaudio Iacri-
gralie hospilalilatis sui hospitis ascribit, sicque cum mis, amplexalum deosculantur ejusque dulci allo-
humilitatis allercatione curatus ctim curatorc ad quio dclectati, benediclionem postulant ct oblinent.
inensam accedunt, factoque prandio nobilis ilie Tali aulem amice plebis lumultuoso affectu in suam
sobole carens sanclo Trudoni villam suam cum omni Sarcinium comitatus, factus omnia oinnibns, alios
jure et herediiate, prout sibi a progeniloribus suis consolando emendans, alios castigando refonnans,
aliodialiler successerat, efficaciter coniulit. ct san- ipsmrjque pagtim verbo predicalionis circumiens,
VARI.E LECTIONES.
tH lacuna 1* 4S! Trudo —
invigilare apud Hcnschen.
NOTyE.
^592) Touaille Francis, dweleGermanis in speculo Saxonico, i. q. mappa.
 " GESTA ABB.
281 _ TRUDON. - CONTINUATIOIII. — PARS I. _82
paganismi feeem, que "inibiadhuc plene non fuit. cx- A 13. [SiGEB.VilaS. Trud. n, 2.J Anno Domini 657,
inanita, fundifus expurgavit, et rcligione fidci cre- imperii Conslanlis seu Constanlini anno 15 et epy-
seeiite, eeclesiam fidelium colidie per novos populos scopalus Theodardi Traj'ectensis epyscopi anno 3,
ai.gmentavit." . sanclus Trtido cenohium, quod propriis expensis
42. [Ibid. n,2.] Igitur beatus Trudo divinum auxi- i.n sua heredilaie fundaveral el ad inbabiiandum
lium ex fidclium multiiudine concurrenle sibi adesse aptalum decenter in altum produxerat, dedicari fe-
considerans, votutn quo se Deo in pueritia astrixo- eeral a sancio Theodardo Trajeclensi epyscopo in
ral de eons.ruenda in sua hereditate ecclesia, ad honore sanctorum Quinlini ct Rcmigii, 5 ldus Oc-to-
memoriam reduxil, ul exercitui christiano sibi con- hris.
fluenli cenobiale vallum erigerel 403,ubi contra lela . 14. Qui voto dudum in puerilia sibi divinitus in-
ncqiiissimi eonlinua devotione et oralione cum spirato jilene salisfaeere cupiens, ex suo reddituoso
suis cominiii.onibus intenlus, in Chrislo trium- el largo patrimonio prefalum cenobium copiose do-
pharet. Invocaio tandem summi .condiioris- auxi- tavit. Preier cnim dominium ct possessiones quas
lio, artifices periios comparat, et fmidandi ceno- in Ilasbania ex parenlum successione possederat,
hii in loco eminenli verstis aquilonem, :ul levam unde, ul prcnarralttr, maximas hereditales in
fluvium Cisindriam (593) per convallem deiluenlem Ausiria,que'posleaLotbaringia vocataesl, lenuil,que
454Iialienli, gralani planieiem illis consignal. Com- nuncusque Melensium epyscoporum niense incorpo-
paralis vero materiis ad hoc opus necessariis, cemen- rate serviunt — inler quas Dongei (595) villa, que
tarii absque mora fundamenta jaciunt, el sub brevi miliario yicina Yirduno constat, u-na fuit, quam
temparis discursu lapidee parietes in altitudinem post plures annos Tbeoderieus, primi Otionis con-
elevate intuenlium mentes lelilicaverunl. ln sollici- sobrinus., sibi altraxit—habuit insuper ex parle
tudine tamentam siiniptuosi operis servus Dei Trudo palris dominium ville Brngis nuncupale cum suis
inardeseens, hijunctum sibi a sanclo Remaclo pre- atiinentiis, que modo estoppidum famosumin tefra
dicationis ofiicium nichilouiinus fideliter implevil. qui nunc vocalur Flandria. Jtuta quod ojiidum
Incid. [ V. S. Theod. c. 8. Vila S. Trud. n, 17. monasterium nigrorum monialium quasi ad dimidium
V. S. Tbeod. c. 5. Vita S. Rem. V. S. Theod. c. 5, miliare silum est-, habens ex nomine beati Trudonis
7.] Circa idem tempus (an. 661) sanctus Remaclus sorlilum vocabulum scilicet Sancli Trndohis. Istud
niale ferens, quod bona sue ecclesie violenler per monasterium (596) ipse heatus Trudo in proprJo siio
pofentes et nobiles pcr annos circiter 30 inj'uste ibideni allodio fundavil el dotavit, el ineoSOmona-
relenta possiderentur, nec valerel contra torrenteiii P chos instituit, sed qua .causa postea immutalio sexus
brachia exlendere, pertesus liimiilluum secularium, Deo inibi servienlium contigit, nescilur. -Incid. "Et
volvehat in animo ad porlum solifarie vite redire, quia de lerra Flandrie recitatio insilit, annotari
propterquod regcm Sygihertum adiil (594), et ab congruit, cujus conditlonis ab anliquo csslilii.
eo tandem cum magna difficultale ab onere cure Sciendum igiltir, quod ad regnum Frantie qtiidam
pastoralis absolutus fuil. Qni. sarcina presulari gintts terre ferlilis valde rcspiciebat, qui nunc-Flan-
exemptr.mct de naufragio niundi sc exuturn letatus, dria nuncupatur. Uluc balivi el forestarii solebant
diu dcsideralum quietis portum Slabulensis cenobii per reges constitui ex proceribus aulici ad populum
expetit, et vite conlemplative ibidem.vacans, secum gubernandum, et. redditus annuos in colligendum
habitavil, professionem monachalcm fecit, el lan- deslinari, nec vocabanlur comitatus usaue ad pri-
dem post plures annos ad Dominum vocatus, 5n eo- mum annum imperii Karoli Calvi.
dem loco sepeliri meruit (circa an. 667). Ineid. Anno 15. Preterea. venerabilis Trudo dominium et lar-
eodem proceres et aulici cum plebe urhana de sub- gas possessiones bercdilarias habuit in Taxandriap..
stituendo prcsule regem Sygiberinm adeunt, qui in qtie tetra nunc vocatur Campiiiia, que plures liber,
comnitine eum eisdem deliberatione facta de omnium lales et villas coniinet. Inter quas posl dormiiioneiH.
conseiisu, accedente etiam summi ponlificis auclo- D sancti patris plurime ecclesie in honore ipsius sanctss
rilate, Theodardum, Stabulensem abhatem, Trajec- Trtidonis dedicate noscuntur, qiiartim jus patrona-
tensem epyscopum conslituit, a sancto Cuniberlo tus cum aliarum vicinarum ecclesiarum palronalu-
Coloniensi archiepyscppo post paucos dies consecra- ad collalioiiem abbatis et conventus hujus monaste-
tum. Qui a sarclq Maierno Tongrensi post epyscopo rii saneti Trudonis j)leno jure pcrtinere anliqua pos~
presedit 28us. Eodem anno sanctus Lambertus bone sessio manifestat.
indolis adolescens a patre Apro nomine, illustri viro 16. [Viia S. Trud. n, 2.J Eodem anno vel quasi
et comite, magislerio sancti Tbeodardi iraditur 4"8. venerabilis Trudo dedicatum hoc suum cenobium .
YARI/E LECTIONES.
4?sexigeret 1*. 45Vdeflucnii 1*. **?excidit V; liberali doctrina imbutus est legitur m vitaS.Theo
aardi. • . . -
NOTJE.
(593) Cisinder rivultis incidil in fluviumGcete. Herigerum in Mon. Germ. SS. VII, 185.
(594) Sigebertus jam anno 656 obierat; erat vidcrex (595) Dugny; cf. Rudolfi Gesla VII, 6.
Auslrasise Childericus II. De sancto Remaclo (596) Est monasterium Brugens.erElc&lioulanum.
 283 ; RODULFl ABBATiS S. TRUDONIS 284
qneinadnwdiim heatus Glodulfns epyscopusTyltMensis A ct a quibusjconsiruclianiur, ignoralur. Deidco prefali
sjiiritu revelante sibi predixeral, ex largo el rcddi- et veleris saucluarii est sciendum, quod illud exten-
tuoso suo palrimonio habunde dotaveral, ndunata- dilur ab arcti, qui csl stirsum°'retro capeliam, sancli
que fidelitnn mulliludine divini cultus offlciuin fecit • Trudouis usqtie ad planitiem, quaeestante ipsairi ca-
inibi solempniter iniciari, crescenleque devotionc pcllam ad longiludinem Iiumane quasi sialure, inclti-
cotiilie profecit in augrnentum laudabilis fame Iocus sive. Necest ibideni alicujus prelerquani probabiliter
isie. Divulgata enim undique fama tam devole ceno- Deo digni corpus huinandnm, propter sanclorura re-
. bialis congregalionis, plurimi huc nobilium virorum liquias, que sieul in circtiim a dextris et a sinistris
fllii, lam cx palatinorum dignitale quam et proce- sancti Trudonis capellehabenlur, illuc conlinentur.
ruin liberlate, una cum popularibus el ex servitio M. Preterea vir beatus, non obstante devoli
conversis, ad porlandum jugum Christi, onere di- gregis domestica sollkiludine, opporlunis vicibus
vitiarum contempto, comaque capitis detonsa, in- familiarium stipatus agmine pagum Hasbanicum
grediuntur celesti regi perpetuo militaturi, multique circumiens, innumcrahiles sue doctrine verbis et
nobilium proprios filios el nepotes suos liiiic sancte exenijjlis in (ide Clnisli conforlavil, ei quibus plu-
communioni mansipandos cum amplis patrimoniis rimos vivens ad Deum premisil.
R
devoverunt, quos sub tanti docloris magisterio in- 18. | Vita S. Trud. n, 6.J Ilabtiil autem in consne-
normandos slatuerunl. [V. S. Bereg.] Circa 450 hec ludine alternis nociibus, ceteris quiescenlibus, nunc
tempora sanctus Beregisus ex pago CondrosJo or- ecclesiam Mariini siiam m villa quaj Falmia nuncupa-
tus, et a parenlibus inlra monasicrium sancli Tru- tur, lunc eeclesiam sancti Servalii et bealeGenovefe
donis sub habitu religionis litterarum studiis etlege sitarn in villa que vocalur Septembuiias, solus et
diviha imbuendus nuper tradilus, nunc largienle absque arbilris visitare, et post peculiares orationes
Pipino principe eidem lalam provinciam 457, mona- priusquam illucesceret ad monaslerium clam redire.
EtcriiimAndaniensein honore sancli Pelri conslruxit, Dislabat aulem nterque vicus a loco Sarcinii propler
in quo clericis ordine canonico militanlibus, ipse interpositum ab antiquo tempore nemus spaciostira
paler iri codem habilu esl soeiatus 468.De situ aulem 3ferme miliaribus, sed nunc grala campeslris pla-
primafie frindalionis hujtis monasterii, ne rerum nicies dimidio tanttim miliario illuc usque perducil.
processus in ambiguum cadat, sciendum, quod Incid. [V. S.Theod., c. 9,10, 16 sqq.J Eodem in-
beaius Trudo non incepit hanc ecclesiam edificare super tempore bealus Thcodardiis, dolens Traje-
a cancello sarictuarii (597), sub qtio nunc conlinetur ctensem ecclesiam magna possessionum suarum
cripia, quam Obbertus Leodiensis episcojius anno r quanliiate fore mutilaiam 485, deftinclo j'am jiridein
Doiuini 1101 cohsecravit, sed tanlumiriodo ab illo pio rcge Ausirasiorum Sygiberlo, delibefavit adire
loco, ubi nunc inter chorum stallatnm (598) et regem Hildericurn , et de inj'uriis sue ecclesie ilktis
lieali Trudonis altare arcus supereminei, partem coram illo conlra SDcrilegrisdeponere querimoniam.
"monaslerji anteriorem tanquam capul erexil, quam Qui cum illuc iter arriperet, ejtis advcrsarii, verili
ecclesiaslico more canccllum ct sancluarium appel- ne suarum iniquarum usurpiitionnm causa coram
lavit. Ibi ipse priinum altare in honore sanciorinn palatii proceribns traclarelur, mala inalis addenles,
Quinfini et Remigii consecratum [fundavii, post insidiis posilis, sancmni Domini armis impetunt,
, quod processu temporis psallenlium' choro construclo, caput ejus secant et ad lerram proslratum raem-
feliqua' pars struclure ordinata ftiit, quc navis hratim gladiis dividunt. Incid. Anno ipso cum corpus
ecclesie cum sibi coherentibus absidis dici potuit. heati Theodardi apud urbem Gwangionum, que nune
Retro vero prefatum caiicelliun, ut velcrum hysloria Wormacia appellatur, honorifice delineretur, sanelus
1
refert, infra locuni, qui nuncestchorus psalientium, Lauibertusmagislrisui corpus aYvrormaciacumomni
cripta conslructa fuit que perse erat, prout adhuc diligentia ad villam, que Legia vocabatur detulit,
in quibusdnm antiquis monasteriis simile cernilur. quod e'l ibidem cum reverentia sepelivit.
Fuit insuper processu lemporis inier altare beati j) 19. [RENERIVITAS. Lambertic. 7.J Post paucos
Trtidonis et primarium chorum psallentium, inlra vero dies cnm de substituendopontifice nobiles cum
ipsum cancellum sanciuarii, altare in honore sane- clero et populo muttio tractarent, congregali simul
iorum aposlolorum constructum, et ftiit altare palatium regis Hildrici, qni pairui sui Sygiberti jam
fnajus appellatum, dislans ab Ipsa beati Trudonis defuncli regnuin Ausirasie n stio patre Clodoveo
ara spacio quasi 9 pcdum; est enim ibidem locus accepcrai, adeunl, slalutoqua die deconsensu regis,
sepulchri prefali sancli palris. Hec igilur cripla cl procerum, eleri et populi universi sanctus LamberT
altaremajus ab aniiquo fuisseleguntur, sed qtiando tus Trajectensis epyscopus eligitur, et licet renueret
VARI_E LECTIONES.
466Circaconiinentur alia manu coceva
"8 scripta sunl in scida quaterni insula in qualernionem. 457lata pro-
vincil*. Quod modo saneli Huheiii in Ardiienna, ubi Waso Leodiensis ejnscopus, delaio ibidem et . . .
(vob legi nequil) a Trajecf> m corpore dicti sancli lluberti, pro canonicis regularibus monachos instiiuii.
adscripsit alia manus. mululatam 1*.
NOTiE.
(597) Aliaris locus qtii cancellis inunitus esi. que monachorum suam habebat sedem , itaqiie
(598) Stallus is est locus in chorb, ubi unusquis- chorus stallalus esl chorus in quo monachi sedeut.
 '
283 GESIA ABB. 'IKUD03N.— CONTINUATIOIII. — PARS I. 28G
'
a saneto Cuniberto Coloniensl archiepyscopo in- A , verba sancle exhortationis, in presenlia omniiim
thronizalur et consecratur anno etalissue 21. devolissime participatus sacramenlis.viviflcis, facto
Incid. [SIGEB.JAnno Domini 663, imperii Conslan- signo crucis, continuo spiritum efflavit 9 Kal. De-
lis vel Constantini 21, obiit sancta Gerlrudis Nivel- cembris, anno etatis sue 65, cujus corpus anle
1 Ier.sis. aliare quod ipse fundaveral, ' in suo nionaslerio
20. Anno Dom'ni"_-85[673J, imperii Constantini sepulium, plurimis miraculis, ut geslorum ejus
jmiioris 16, epvscopalus aulem sancti Lamberti libri testaniur, claruit.
aniio 28, Hilderico roge Francorum propler suam 24. [Vila S. Trud. n, 8.J Paucis igilur inlerpola-
sevcritalem occiso, frater ejus Tlieodericus ante lis dicbus, desolalus pius grex ex lanti pasloris sui
aliquol anuos [670] a Francis de regno repudiatus, sublatione, cum gemitu el perftisione lacrimarum
deconsilio priniorum in regno reslituitur, [SIGEB. funus demore composilu.m, choris psallentium cir-
REXERIVIT„S. Lamberli c. 10, 11.] qui consilio cumstipatum, lurba lolitis provintie confluente, voce
Ebroini majoris domus ad synodum epyscopos coegil, lacrimabili concinendo bajulat ad monaslerium.
ex quibiis pltires injusle dcslituii. Et quia Lamher- Quod in medio ecclesie anle allare solempniter si-
lus olim Bilderico Lnlimus fuil, Theodcricus rex .luaium, cum post missarnm explctionemin sepulcro
omne expulsionis sue crimen jier Ebroinnm illi suppinarclur, antequam injecia terra pavimento
iraponit eumqne ab epyscopolu eicit; Lamberttis coequarelur, subito ianta miri odoris respersa est
vero cancta clementer fcrens, presulainm relinquit, fragranlia, ut omnibus circumslanlibus quasi in ex-
elinmonasterio Stabulensi monastice quietis portum tasi versis, exteriores sensus retunderentiir. Fuit et
eligil, ibique seciimhabilans per 7 annos cum sjii- tanla caligo comiiaia per unius borc spacium, ut
rituali suo patre Rerhaclo monasticis se disciplinis nullusjuxta se positum proximum agnosceret. Nec
subdidit. deftiit dies infra hujus dcposilionis iricennarium,
21. [Vita S, Trud. n, 6.J Dum autem vir bealus quin miraculorum illuslralione Juceret.
(599) vix imbeciilia membra suslinere sufficeret, 25. [Ibid.u, 13,14.] Posilanti pastorisdormiliq-
tum pre colidiano labore tum pre etatis maluritale, nem Lolharius prepositus curam piigregis strennue
sepe tamen hiduana jejunia et triduana complens , gubernavit, sub quo et cohabiiantiumdevolioetpos-
raro sompnum in stralu molliori admisit. Qui cum sessionum temporalium el largiiione fidelium reddi-
de Iiujusmoriiji sibi specialibus corriperelur, sub- tus augmentabatur. Item. £o tempore quo idem
risit vel respondil illud Job : Homo na.lus ad labo- paler Lotharius huic monaslerio preerat, lalro
randum et avis ad volandum. Fuil misericors panpe- r quidam bovem fratrumfurtim abstulii, cl manci-
ribus cireumquaqiie commoran[ibus,_in elemosina- piuin, s.ubcujus custodia bos exstitit, eo quod sibi
rum largitione lam familiaris, ut ab eo sicut car- ablatiim inscqiierelur, servus furis occidit, Hiqus
nales filii. a parentibus vile necessaria importune flagitii aclores,. quia laluerant, prsefalus piter, in-
exigerent et acciperenl. . dicto fratribus cum assidua oratione jejunio, evi-
22. [SIGEB.RENEMVITAS. Lamb. 12, 13.] Anho denli signo a Deo cognoscere promeruit. Nam fur
Doinini 691, imperii'Jusiiniani secundi 7, epysco- amens factus, vociferaiis in preceps eeno involtitus,
palus sancli Lamberii anno 55, Ebroino tyranno suffocatur, aller de lalrocinio reus ad limina jnona-
occiso, Faramundus, quem Coloniensis arciepysco- slerii sancli patris a malre deductus, duris flammis
pus Adewinus ex clerico sno pridem- mediante se introrsum consumi ejulans, merilis beatissimi
pecunia Trajeclensem epyscopum ordinaverat, j'usta Trudonis curam adeptus, sanilali reslituilur.
cleri et populi abjudicalus instanlia, a tola pro- 26. [Ibid. 'II, 10.] Cifca idem tempus cum ad.se-
vincia expellitur, et per Pipinum Tilium Ansegisi, pulcrum sancli Trudonis crcbra fierent miracula,
Francie principenij duceni inferioris Austrie, sanf^- Pipinus secundus Francorum princeps et dux infe-
tus Lambciitis in calhedra Trajectensi relocatur. rtoris Auslrie cum proceribus et oblimaiibus fegni
Incid. [Vita S. Trud. n, 17.] Anno eodem sanclus D peregre illuc profeclus, post completam oralionem
Remaclus epyscopus Trajeetensis apud Stabulaus in signuin devotionis conlulit monasterio solempni
obtlormivit et sepultus fuit. , donalioncomnejusquod in viila Okinsala (600) ba-
23. [SIGEB.Vila S. Trud. n, 7, 8, n, 8.] Anno bebat 4C0, que tiinc fiscus publicus erat, ad aliafe
D.niini 693, imperii Jusliniani secundi anno 7, ipsitis s^ncti, simililer et aliam villam nomine Ham
cjiyscopatus sanctiLamberti anno 37 pius minusve, (601), in Campinia silam, in usum servorum Dei
servus Dei venerabilis Trudo vocante Domiuo ad inibi mililantium. Venerabilis quoque ejus conj'unx
extrema venit, convocatisque fralribus, post dulcia P-licirudis in recomjiensaiione clerne mercedis
YARliE LECTIONES.
450excldii 1*.
NOT_E.
(599) Sanctus Trudo. locorum nominibus seculi sumus.
• (600) Okinsala apud Teodericum Ekinsala. Hanc (601) Hamme una leuga a dynaslia Meerlioulana
villam hodie reperiri non posse lcstatur Giiesquicr dislans.
in Acl. SS.Belgii V, 48, quem in constituendis horum
 . ' RODULFi ABBATIS S. TRUDONIS 288
2B7
mugnam snmmam auri cum lapidibus pretiosis ad A populoet clero Trsjeeler.sii.us suscipiinr.
altare beati TrudonisobluI.it, conduclisque aurifa- 50. [SIGEB.JAnnoDomini 711, imperii Just.niani
bris ipsum opere sumptuoso mire decoravit. Incid. tercii anno 5, sancfus Hubertus ponlificalem sedem
SICEB.JAnno Domini 697, imperii Lconis secundi a Trajeclo ad Legiani iranslulil qui et divinitus
niino i, venerabilis Beda presbiler ct monacbus amrnonilus corpus sancti Lambcrli integrum adliue
ciaruit iii An|>lia 50, etalis annum agcns, qni reli- in locuJo reperiens, ad Legiam, ubi jjasstis est, ai-
quum lempus vite suc insudando laboribus sancta- lulit ct sepelivit. Fuit autem inepyscopalu annis 32,
"rum scripiurarum utilitcr iinplevil. el obiil post annos hos anno Domini 755, 3. Kal.
27. Anno scquente cum sancius Lnmberltis Pipi- Julii, imperii Leonis ierciianno 18,'; cni snccessit
nmn Jirin.ipem caritative corripuissel de pclialu Floribertus, qni prefuit annis 18. Incid. Anno Do-
Alpaidis _a JDodone dnce Ardcnnc fralre linjns mini 715 ,-imperii Philippici anno 2, Pipinus filius
Alpaidis, martirizatur, el Trajecli turiiulalur anno obiit, elKarolum Martellum, filiumAlpaidis, princi-
cpyscopatus stti 40, etatis vero 61 [circa an. 709J. patus sui heredem fecit. Incid, Anno eodem eeno-
dujus occisores iufra annum miserabili morte pe- bitim montis Cassini Peironax reaetfincal 4si, de-
rierunl; qnoruminlerilum Alpaidis divine animad- votus civisBricxianus, explelis HOannis ex quo a
versionis mucrOne mulctatum videns, adplacandam ^ Langobardis pridem desclalum fucrat.
Dei offensam largam clemosinam minislris eccle- 51. [VitaS.- Eucherii c. 4.] Anno Domini 717 4fla,
sie hereditarie contulii. iniperii Philippici 5 , Karolus Martellus maj'or domus
.28. .[V. S. IJ„._r...JCiim(602)...ulemadexeqmas ct princeps Francie ad inslaiitiam civium Aurelia-
circa corpus Jjeali lnarlyiis divina officia celebra- nensium beatum Eucberiiim Gemetici monasterii
renlur, vox desuper intomiit dicens : Deus novo monachum a profcssionis sui. loco reriilenlem ex-
ntartyri JLamberli dignum successorem Huberlum, traxif, eumquc pro patruo suo Aurelianorum epy-
kodie per sutim vicarium Romanum presulem iu epy- scopum insliliiil.
tcopum ordinalum et consecralum', vobis transmittit. 52. [SIGEB.JAnno Domini 727, imperii Leonis
29. Esdem hora sancto Huberlo Rome residente, tcriii annolO, Lolharius preposilus, qui post dor-
iit mundi conlemptum, quem per exhortationem milionem beali Trudonis hoc cenobium per annos
heali Lamberti meiileconcepcrai, ad eiTectuiriperdu- circiter 55, ul opinalur, laudabililer gubernavil,
ceret, in ipsa hora passionis sancli ipsius angelus obiit. Nola, lecior, quod quamvis ab anno primo
Dei Sergio pape baculumpastoralem sanctiLamberii "quo sanclus Trudo hoc cenobium fundavit usque ad
cum pontiflcalibus a loco martyrii illius aliuljt, presenlem annum non invenialur scripto declara-
quibus ab angelo indutus, a papa in epyscopum C tum, cnjns regularisprofessionishujusloci cenobia-
" consecratur Iluberlus. Cui ibidem missam celebranti liscongregatio fucrit; concludilur tamen ex eo, quod
sanctus Pelrus apparuit, tradens ei clavem quasi virDbmini Trudojuxla Brugis opidum congregatio-
auream, in signum lunaticis et furiosis sanitatem nem 80 monachorum inslituit, quod sicut ibidem
conferendi. Qui a Roma rediens cum divinilus sibi sic et in hoc loco a principio monachalis conversa-
«oilatis baculo, ponlificalibus el clave, honorifice a lio exstiterit (603).

Finit liber prinius prime partis.

INCIPIT SECUN-DUS EJUSDEM.

1. Anno Domini eodem plus mlnusve vir venera- probata fama ferventis in hoe loco religionis pluri-
fjilis Grimo primus habcre nomeri abbatis in hoc mos allicerel.
snonaslerio post «snum depositionis beati Trudonis, 2. fste abbas Grimo est unus et primus de 15
liujusce congregafionis primi pastoris, 33ummeruit; hujus loei ahbatibus.de quorum gestis nichil memo-
sub quo crescente profitentium affluentia, proficie- rie posleris est commendatum, prout domtis Rodul-
iiat adeo regularis disciplina, ut non solum finilimos fus abhas in primo libro secunde partis liorum
sed et fideles remolos, seculum deserere cupientes gestorum hujus loci abbatum senlit, ,ibi eliam -sin-
VARIiE LECTIONES.
4f' excidit V. 4G2A,D. 717— insliluit dedit Sausseye.
I NOTiE.
(602) Ikcc iion ex illa sancli Iluberii Vila desum- episcppatttin,aplerisque apud t:os et haberi ei legi non
pta suiil, qiiam luci dedil Stirius loin. VI; sed ex dubium. Eadem videiur esse Vila quam et Surins
recentiore qundam sibi deduxil auctor, quam _Egi- vidit et innuit in adnotatione ad calcem Vitsesan-
dius Auiesevallis inler stios lontes liabuii, et his cli Huberti VI, 56
verbis patilo accuralins indicavit in Gesl. epp. Tun- (605) De hac quaesiione, qiia. recentiores etiam
grens. aptul Chapeaville I, 150 : Libellum iilum rerum scriplores satis vexavil, vrde eommentaiio-
relegal, qticm a viris fidelibus etlilum de Vita ct nem, qiiam dcdil Ghesquier anteOonali Vilamsan-
conversalione ipsius prwclari ccmhis Huberti ante c:i Trudonis in Act. SS. BelgiiV, 1.
 289 GESTA ABB. TIU3D0N. - CONTINUATIO111.- PARS 1. i.30
gulorum noniina exprimil. Vernmlumcn per qno- A . ntiil, lanta devoiione in continuo Dei servitio se
rundam diligentiam, laincxcerpiis gcslorum anli- mancipavii, ut non solum illa hujiis"monasterii mo-
quitalnm quam ex copiis veterum carlaium, memo- nastica congregaiio ex sollertia sui abbatis Grimo-
ria liiyus abbatis Grimonis sufficienler reperta esl, nis proficeret, sed ct ex tanli pontificis dulci
quibus efannis Domini et sub quo imperalore huic doctrina et viiiutum sanctarum perfeclione prove-
iiionasterio 46aprefueril, proul in processu palebit. cla, sprelis lerrenis indesinenter ad celestia suspi-
Isti igitur Grimoni abbati successit Reyrainnus ah- raret 46S.Incid. [SIGEB.Cfr. FREDEG.JAnno Domini
bas secundus, et Hardebenus abbas tercius, post 74i, impcriiLeonis tercii anno 25, Karolusprinceps
queni prefuit Columbanus abbas quartus, deinde victoriosissimus, pacato eldilatato.regnoFrancorum,
lngelrammis abbas qiiintus, et Ambrosius abbas consilio opliniaium suorum filiis suis Karlomanno-
sextus. Horum vero quinque abbatum nomina el Pipino parlilo regni principatu, vaiida febre
solummodo inveniuntur. Post bos Gbiselbertus ab-~ corrcptus, apud Parisiis in pace qbiil H Kalendas
bas septimus fuit. De isto nichil aliud scriptum re- Noveinbris, principaltis sui anno 25. Circa idem
peritur, quam qtiod quedam nobilis matrona reno- lempusobiitTheodcricus secundus (604) Francorum
vari obiinuit ab abbate Reynero cartulam unam, rex, quem idem Karolus morluo Chilperico (605),
quam anle plures annos idem Ghiselbertus primo- B pridem regem fecerat 469; cui successit Hilderi-.
geuitoribus iilius malrone super libertate "de capiiis cus(606). „
censu condam sigillaverat. Iste Ghiselberlus fuii, 5. [ Visio S. Eucherii..JAnno""sequenli beatusEu-
ut creditur, predecessor domni Drugonis Metensis cherius cepit viribus deslilui, sed quod minus cor-
epyscopi el hujus.loci abbatis, dequo-infra aniio porali exercitio Deo exsolvere ppluil, ferveniiori
Doniini 838, imperii Ludovrici anno 24, narra- spiritus ardore indesinenler estuans, explevit. Qui,
bilur. diim quadam die instanlius oraret, raplus in spirilu
3. [SIGEB.Yila S. Eucherii 7, 8.J Anno Dsnuai vidiiKarolumprincipem infernalibus penis lorqueri,
733 4", imperii Leonis tercii anno 16, Kaiolus Mar- et cum ab angelo ductorc suo requirerel, qua causa
tellus, priuceps Francorum, suggestione suorum inferni claustra lantum principem regniquc propu-
sanctum Eucberium Aurelianensium epyscopum 16 gnalorem excluderent; angelus rcspondit : Quia
cpyscopatus sui anno destituil et in exsilium misil, ecclesiarum et Deo servientium decimas abslulit et
duplici ex causa, primo pro co quod consentire no- slipendiariis inde donativa distribuit, judicio [summi
luit, quia Karolus bona ecclesiarum sibi usurpavil, regis elerna dainpnaiione punieiur. Qua visione di-
ex quibus siipendia miiitibus distribuil, secundo spareiite, ad se reversus vir Dei„nuncio celeritcr ad
quia Karolo etinii ad rcbellanduni46Scontra Ragin- C Bonefacium sibi intimum aiaiciun, arcliiepyscopuin
fredum, civiiatem Aurelianensem aperire, veritus Magunlinensem, qui pro tunc Parisius residebat,
periculum eivium, denegavit. [ Vita S. Rigoberii.] Ex transmisso, hoc quod viderat significal. Qui ex hu-
cadem causaRigobertus Remensium arciej.yscopus, jnsmodi yisione stupefactus, visioncm sancti Euche-
qui Karolum baptizaveral, suam aperire civitatem rii abbali Sancti Dyonisii, in cujus monasterio pre-
renuens, ab eodem deslitnitur. fali principis Karoli corpus humatum cxtitil, narral.
4. [Vita S. Euch. c. 8.J Eodem fere mcnse 4C6 Poslpaucosigilur dies causa quadam exigcnte con-
Karolus ad civitatem Parisiensem tendens, jussit ligil, ul sepulchnim ipsius Knroli aperirelur, quod
sanetum Eucherium pedestrem se subsequi, ,quem omniiio vacuum loluniquedenigriiium iuvenilur, et
habito consilio ad Coloniam Agrippinam exulare iiigcns scrpens cx illo exire videlur. Cujus rei
misil. Ubi cum honorifice tractaretur, Karolus U- evcnlus circiiniqtiaque divulgalus, mullorum prin-
m.ens Eucherium forsan debere Alpinos monies cipiim tyrannidem, ne siniili pena plcctereninr, ab
petere, et-coram apostolico de illalis sibi injuriis invasioneecclesiaslicarum possessioninncoriipescuit.
. querimoniam deponere, revocatuin a Colonia miitit Pipinus enim lercius, prefati Karoli filius 471,lcgiltir
ad tutiora Joca, commendans eum Roberto duci P- mulias fceisse reslitiitiones ecclesiis et dqmibus
Hasbanie. Qui inspUiens beaii viri benigiiilaiem ct religiosis. Fraicr quotjue Karolomanutis.pos.habilo
sanelam conversationein, dedit ei liberam potesla- principalu monachum in m.onaslerio Montis Cassini
lem.de suis. sumptibus propriis et largis bonis pau- induit.
peribus elemosinas dandi cl monasterialibus 467 15.[Viia S. Euch.c. 9.J Annovero scquenti beatus
subsidias parandi. Cuj'us gratia ejiyscopus benedi- Eucherius sacramenlis saluiaribus mii.nitus, extre-
cens domum et ducemde tanta misericordia.pelivil, miim spiritum cxalavil, cnjus corpus honorilicejuxla
ut sibi daretur faculias orandi el missas celebrandi tuniulum beali Trudonis sepullum est, mensis Fc-
in ecclesia heati Trudonis, quod tibi gratuito obli- bruarii die . . . 472, anno exilii ipsius 9, ordina-
VARLE LECTIONES.
^excidit 1*. 4C 4 A. D. 755 — suspiraret dedit ex cod. Sausseye, 405bcllnm S. 4oeanno Smts-
seye. 467monasteriis S. 46Sadspirarel S. 4C!!excidii vox-V. 47°-Anno — osicndil ex codtec Sauss.
471excidilvox 1*. 47Slacuna 1*.
vigesima addit Sauss.
NOT.E.
(604) Imo quartus. (606)Tertius Merovingorum-ulfimus.
(605) Secundo;
 oQi , RODULFI ABBA-TISS. TRUDONIS £92
tionis vero anno 24, cujus sepulcrum multis mira- ..,\ reliquas villasvel loca ad supradiclum locum de n.ea
culis illustratum legenda vile el gestorum ipsius possessione preliinlala , scilicet Halon , Scaffnis ,
ostendit. Incid. [SIGEB.JAnno Domini 743, imperiii Felepa et MarholL Isla loca supradicta sunl An pago
Gonsiantini filii Leonis lercii 2. Boncfacius arcie- Hasbaniensi cl Masuarinsi (615;, que omnia tradidi
pyseopus Maguntinensis , nalione Anglicarius, ceno- cum casis el curiibus ibidcm jacentibus, cum pratis,
binm quod Folda vocatnr in Bocania silva, que estt campis, silvis, etc, proul in iibris eartarum copialufn
i.n Tuiingia, fundavit — quod pre; celeris in parlibus i continclur. Ilujus ctuniiis seu ducis corjius el ejus
. Gcrmanie nobilius dicilur, cujus abbas precipuus; uxoris in sanctuarinm non longe asepulchro sancli
est in curia imperaloris, et seryit ipsi imperalorii Trudonis ad levam septillum fuit, ante locum ca-
-curn-mille armatis roilitibus —;cujus primus ab- pelle saricti ejusdem, quod post plures hos annos,
bas" sanctus Sturmus fuil, qui posthos annos anno, lempore scilicet Wirici {614) abbatis, cum funda-
Domini 780 obiit. Circa idem lempusfloruit Sigibal- mcnia capelle prefnle ab ipso jacerenlur, integrum,
dus Metensis epyscopus. ut aiunt, inventum est, in sarchofago depositum
;*-7.Aniio Domini 745, imnerii Conslanlini .filiii lapideo. Incid. Anno Domini 750, imperii Conslaii-
Leonis-lerlii anno 4, Hildrici successoris-Theoderi-.. lini filii Leonis lercii auno 9.Pipinus tercius duxinfe-
ciqneFrancorum regis annb 4, et Grimonis abbaiis'1 5'B rioris Lotharingie, maj'or domus et princepsFrancie,
hujus loci arino circiler 15.- Roberlns' comes vel dux_ ad mandatum Zacharie pape a. sanclo Bonefacio
Hasbanie, qui bealum Eiicbeiium epyscopum prefa- Magunliiien_iarciepyscopo in regem Francie inun-
tum ex commisso Karoli Marielliiprincipis supradi- gilur,' et Hildricus rex desiiiuitur et in monachum
cti de suo proprio carilalive usqueobitum illius nu- lonsuralur. Prefatns vero Bonefaciusanno post hunc
trieral, devotionem afieelans circa divinum cultum, lertio ab.inimicis iideiin Frisia martirizatur. Cujus
ad monasierium hoc venit, el sancto Trudoni allo-. corpus ad Fuidense cenobium, quod ipse in Thu-
diuni suum Dung (607) cum aliis adjacenlibus villis,t ringia inlra silvam Bachouiain fundaverat.est dela-
, Halen (608), ScaiTen (609), Volpem (610), Mer- tuin el lionorifiee inhumalum.
hout (611),ac universis hereditatibns, cainpis, sil- 8. [Vita S. Trud. H, 8.J Post aliquot verp annos,
vis, pralis, piscariis, aqueduclibus et warisca-. - tempo.re prefali regis Pipini, thesaurus cenobii
piis (612), cum reliquis juribus, curlibus el casis, sancti Trudonis a quodam peregrini spetiem defe-
L libcraliterconiiilil, super quibns plures carte sunt, renli fnrlim rapitur. Ciyus sacrilegii acior post ali-
quarum unius lenor talis esl: llle bene possidet ress quot tempora a quodam altero peregrino commissi
inseculo, qui sibi de caducis comparat premia sem- flngicii conscio propalalur, et de mandato prefali
-piterna. Qnod ego' Robertus comes, filitis- condamu C regis suspenditur, el tbesaurus iu diversis locis
Lmnberti, sedulo animo pertraclans, siatui aliquid de. reconditus reperiluret ad altare sancti Trudonis
possessione mea hereditaria conferre ad corpora san- reslituiiur. Post pancos vero 473dies huj'us thesauri
ctorum,-ut eorum meriiis veniam meiear de peccatis s magna pars, quam idem fur suh lerra occultaverat,
meis ante conspecium Dei, Igiiur. in Dei nomine no-,_ , meritisbeati Trudonisapastoribusterrameffodiendo
lumfacio preseniibus et futuris, quod ego Roberlus >s hidcnlibus, inopinate inveiiitur abbalique reslitui-
anno 5 post obitum Tlwoderici regis, die 7 post st tur. Incid. [SIGEBJ Anno Domini 753, imperii
Kulendas Aprilis (7.2), legiiima tradilione dcdi acc Constaiilini fiiii Leonis tercii anno 12,mortuo Flori-
depulavi quiddam de atlodio meo ad basilicam eancti ti berto, sancti Huberti lilio, Leodiensi epyscopo,
Trudouis, que esl construC.a in villa nomine Sarci-i- Fulcliarius succedit, et 15 annis preest.
nio, ubi ipse sanclus Dei secundum fidem omnium in„ 9. [Vita S. Trud. n, 16.J Anno Domini 758 ,
corpore requiescil; cui etiam ecdesie venerabitis abbaa imperii Consianiini filii Leonis lercii a. 17, Sanclus
Grimo nomine regulariler preesse videtnr. TrvdidiH Rodcgangus Melensis epyscopus posl Sigebaldum
ergo supradicto inpago Ilasbaniensi loquum quendam B pontificavil, qui Gorziam cenobium sub sua dyocesi
qui dicilur Dungo cum basilicainibi constructa,, fundavit. Iste iiiii ncpos .Pipini tercii Francorum
w
quam ego proprio labore edificavi in honore bealee regis ex sorore sua Landrada. Qui tempore prela-
Marie et sancli Petri, sancli Johannis el sancti Ser- lionis sue quadam vice ad opidum Sarcinium venit,
valii et sancli Lamberti, lam ipsum locum quam n Ex cujus servientibus puer unus pro excessu quo-
; VARI.E LECTIONES.
- 4™vcro i*.
NOT_E.
(Wi) uonck hauu jjrocul a tMest. aputl Brugenses se vidisse dicii.
(608) Halen haud procul distat a Diest est Bra- (612) i. q. vvaterscapum, aquaeduclus.
Lanliiv oppidulum ad Getam. (615) Pagus -Mosariorum , Masegau, luosau est
(609) Scbaflen in dicecesi Machliniensi. pagus qui a Vise usque ad Bois-Ie-l.uc ex ulraq-ie
. (GI0) Velpen hodie haud procul ab urhe S. Tru- fluminis ripa situs esf. Comilaium Masuarenscm
donis. Mirsetis,. apud quem in Opp, diplom. I, 495 vero ab hoc diffenc volnnt, silumque eum esse ob
lisec ipsa tabula legitur, dubital num sit Op-Velpe locosinhac tabula noininatos in Toxandria. Cfr.
an Neder-Vtipe. '
Ghesquier Act. SS. Belgii V, 355. Wastelain Des-
(611) Ita el hodie; ad lacum quemdam Meer cription de la Gaule Belgiqite, p. 202, 215.
" nominaium in lerrilono, .Sichenensi. Secundum (614) Sedebat 1155-1185.
mi.8_um Latouius in bisloria moiiasicrii S. Trudoiris
293 GiibTA AKB. TRUDO_*..— C0N'lI_.liAT10 111.— PAKS 1. 234
dain penam correciionis demerueral, qtti vcrilns A ; posl plures aiiiios sortiii n.omeu regis sui, qui Avu-
acrioribus verberibus diseiplinari, ad monasterium rus vocabalur, appellati sunt Avares. Hos Longo-
sancti noslri Trudonis confugil, quem familiares bardi, alias dicti Yinidi, in ainiciliam rcceperuni, et
epyscopi lemerario ausu insequenles , vi extrahcre provinciam Pannoniam, quam annis plurimis effu-
cupientes, fores ecclesie iiTiimpebanl. Quibus con- gatis incolis obiinuerant , ,ad Italiam profecturi,
tinuo dextra Excelsi obsistens, delapso celitus ignco prcfatis Hunis seu Avaribus, ad inhabitandum con-
fultnine cereos sacris allaribus aslantes accendil, cesserunt. Qui inibi non paucis aimjs.residentes, a
presumptoresque lante violentie,-melu conslernatos, s.uperveiiientibus Ungaris pagani. Pannoniam Jbello
nianus in delinqueniem exiendere nequaquam su- vicli perpeluo amiserunl. Egressi igitur ad Italos,
stiniiit. Evocaius erg» sanctus epyscojjus in lesii- Ifaliam et Gallias pervagantes, cedibus, rapinis et -,
moniiim tanti miraculi, puero illi culpam remiilens, incendiis diversa loca devastantes, usque ad KarolL,
satellites suos de irruplione tam cclebris ceuobii Magni leinpora lyraniiizarunl. Qui congregata
inflicta satisfacliohe castigavit, seque'sub lam de- uobilium et populariuin mulliludine, conserlo cutaV
fensibili lutel-a' in dralionibus suis sancto patrono illis bello, prcfatos Jlunos sic protrivit, ul sola
Trudoni commendans Teniamque implorans, ad illorum bistoria facior.um posteris. renianseril, cesr,
urbem Metensem repedavit. [SIGEB.JQui anno Do- B savitque lunc perseciuio Ilunorum. Incid, Anno-
mini 765 Ilaliam veniens, corpus saucti Corgonii ad KaroliS, mortuo GerbaldoLeodiensi epyscopo, Wa- "
Galliam transniisil, et- lanluin thesauruin mona- schandus succedil, qui. in Ardenna AndagLum ce-
sterio Gorziehsi donavit, anuoque sequenii in Do- nobium feminarum consJ.ruxit. Eodeni 476tempore .
mino obdonnivit, cui in epyscopalu Angelramnus idcm Waschandus apud cenobiuin Andainense, quod
siiccessil. Incid. Anno Doinini 768, iinpcrii Cor.sian- poslea vocaluui esl cenobiuni sancli Huberli, irar ,
lini.fiiii Leouis lercii anno 27 Pipinus tercius, filius miitato ibidcm. stalu rcgularium canonicor.um, in?
Karoli Ma"rleIIirex Francorum obiit, cui in rcgno stiluit congregalioncm nigrorum monachqrum,,"
ejus filius Karoltis Magnus eodein anno successil. transferens illuc a Leodio cqrpus beali Iluberti, re- ;
Annoeodem moriuo Fulchario, Agilfridus, ex palatio periens illud altiori loco juxia tumbarn sancli Bere- .
Karoli regis assumpttis, Lcodicnsis epyseopus con- gisi fundatoris illius cenobii "Klncid. Anno Domini
stituilur, qui prefuit annis 16. 7_.cic..AnnoDomini 814 mortuo Karolo Maguoanno.eiatis sue 72, filius
797, imperii Constaniini filii Leonis quarti niatre ejus Lndowicus Pius imperium oblinuit, et annis 27.
ejusHereBe ab iinperio per Karolum Francorum ' imperavit, qui anno primo sui imperii Bernardum,
regem repudiala 474, anno 6, posl victoriam de Hu- filicm fralrjs sui Pipini quarti hujus nominis, quia
nis, quiet Avari dicebaninr, habitam Ilenricus dux contra eum conspiraveral, exoculavit, regnoque .
Forojuliorum,exspoliato Avarorum principe Yrungo llalie el vila privavii. Anno imperii ejus 10, roqrluo
in Pannonia, que nunc Ilungaria dicilur, ineslimabi- Waschando Leodiensi ejiyscopo succedil Pirardus,
lem thesaurumKaroloregimisit.Eodenianno Tbadim et annis 9 preest.Incid. Anno codem Drogo fraterhu-
princeps Avaforum vel Avarum se elpalriam stiain jus Ludovici fit Melensis ejiyscopus. Anno sequenti
Karolo regi dedit-et gratiam baptisnii percepit. [MART.PoL.JArioldusrexDanorumcum uxoreetfilio
Incid. Anno Domini 784-morluoAgiIfrido Leodiensi ac suaparte Danorumperplures irrumpliones deva-
episcopo succedit Ogerbaldus, et preest aiinis 25. slalionum Francis illaias, tandem viribus hujus Lu-
- 10. Auno Domini 802, Imperalrice Herenc per doriciPii devictus, npudMagunliainb;)ptizatur,etab
Rornanos exsiliala, Karolus Magnus tum j'am supcr imperatore Lmiovico muneribtis ct parte Frisie in
Francos annos 35 regnassel, a Romanis in impera- beneficium sibi. dala honoralur. Incid. Armo Domini
torem sublimaiur, et 47S diviso a Conslaulinopoli 856 defunclo Pirardo Leodiensi epyscopo succedit
imperio Romano evolutis circiter,468 aunis, impe- Hyrcanus, et preest 25 anuis.
ral!3 annis, qui filium Pipinuni, htijiis nominis II. [SIGEB.JAnno Doiniiii 836, imperii Ludovici
et natio-
quartum, Italie regem a Romanis obliiiuiiordinari. jj Pii a. 1_5, Nornianni pagani a suis. sedibus
Eodem anno Angelrammis, qui Metcnsem ccclesiam nibusegressi, Gallias graviter impelunt et Frisones
jam45 annis rexit, adhuc floruii, ad cujusinsian- tributarios faciuni. Isti Norinanni origine fuerunl
liam Donatus, hujus loci, ul creditur, monachus et Dani scd lingua barbara. Noriiianui quasi seplen-
exul, vilamel aclus beati Trudonis plano siilo de- trionales bomines sunt diwi, co quod ab illa mundi
scripsil. Incid. Anno Domini 803, imperii.Karpli pa.rte venerunt. Isii peccalis cliristianorumproiiie-
eorum ducibus et
Magni anno 4, Huni pagani — qui a primo anno rentibus sub diversis successive
miperiiGraliani,annoDomini sciliceloSi, exregione regibus, Gundo scilicel, Grimundo, AIsl:tgno, Rol-
Scitica, que est citra paludes Meotides emergentes, -lone et aiiis pluribus, per annos 40 Gallias et regna
Jholos paganos a suis sedibus depulerunt — isti Francorum, Anglorum, Lolharingiam cum diver-

VARI_E LECTIONES.

"'* hcec vox alio atramento ui rasura'scripla est. "e et diviso — descripsit aliamanu. in marglne
saiv-ia. 47CEodem — cenobii alia manu in margine scripla.
 295 RODULFI ABBATIS S. TRUDONSS 296
sis 47r mundi provinciis et lerrarum principalibus ,,\ quam arciepyscopos sub cerlis diebus palliatos
pervaganles ileratoque "redeuntes , miserabililer missas celebrare jusserunt.
devaslaveriuil. Qui luin multoliens pluribus milihus 14.1sle Drogo, sicul verisimiliter creditur, fuil a
de suis per clirislianos oceisis, licet cum suis prin- primo Grimonc abbate oclavus hujus monaslerii
cipibus baptizari merentur. verumlamen residui saricti Trudonis abbas, qui per suam induslriam
fuga lapsi, reeuperala suorum mullitudine, a depo- ipsum monaslerium monasticis disciplinis devotius
pulatione urbium, civitatum et opidorum non ces- inornavit, el pretiosis clenodiis et reddiiibus lar-
saverunt usque ad lempora imperii Arnulfi, anno gioribus cumniavit. Ipsius etiam lempore nullus
scilicelDomini 891. principum hoc monaslcrium ausus fuil perturbare,
12. Anno Domini 858, imperii Ludovici Pii anno tum propter suarum virtutum aucloritatein, tum
23. Drogo Melensis epyscopus huic monaslerio san- propter imperaloris Ludowici Pii , fralris ej'usdem,
cti Trudonis abbas prefuit, qui, ut creditur, Ghi- formidabilem majestatem. Post liunc Drogonem
selbcrio in nuinero abbatum hujus loci seplimus abbalem successit abbas Adelboldus, ul creditur,
successii; sed quo anno abbas esse ceperil aut quo 9u",deinde Hildradus abbns 10us,poslea Sabbalinus
obierit, memorie cominendaitun non inveni. abbas 11us, post hunc Ermenmariis abbas 12us, cui
15.Ipso anno quidain virnobilis Hoibertus nomine B successil Radulfus abbas 131«, et Ludowicus abbas
liona sua in loco dicto llasnoth (615) in pago Hasba- 14us, posl hunc Roibertus abbas 15u«, deinde Rn-
iiiensi sila ad ecclesiam beali Trudonis donavit, et degangus 16us, cui successit Imizo abbas 17ut, de
inde carlam confici mandavit, cujus tcnor talis quo pauca, que suo lempore contigerunt, infra
est (616) : Cumluxisla feslinanter discurrit, el dies consequenier annotantur. Nota hic, Ieclor, quod
nostri sicut ttmbra transeunt, ideoquc oportel, ul, inter 15 abbalcs hujus loci, quos coiitinuc ponit
dum in seculo consistimus, de fulnro judicio tractare Rodulfusabbas nominatim, ex qtiibus supra capitulo
debeamus, ut, quando veneril dies subiianea, non in- primo secundi libri illorum septem nomina expri-
veniai ullum qnemcnnqueimparalum,'idcirco in Dei niuntur, ct oclo reliquorum, quorum hic seriatim
nomine.ego Holbertus, cogitans Dei de misericordia nomina nolantur, isli duo Drogo scilicet et Imizo
pro anime mee remedio el eternorum relribulione abbates non pertinenl, sed ex antiquis annotationi-
bonorum, ut piissimus Deus me de peccaiis meis bus et cartis poslea compertum est ipsos etiam
reiaxare dignelur, el elernam bealitudinein possi- abhates hujus Ioci fuisse. Incid. [SIGEB.JAnnoDo-
deam, dondlor dono per hanc epistolam donalionis, mini 841, imperii Ludowici anno26, idem Ludowi-
donalumque in perpeluum esse volo ad basilicam cus morilur et Metis scpelilur, qui reliquit post sc
sancii Trudonis, ubi preciosus in corpore requiescit, " 4 filios : Loiharium, Karolum diclum Caivum, Lu-
et domnus Drogo arciepyscopus preesse videtur. Hoc dowicum el Pipimun; isle fttit ultimus Pipinus
esl quod dono rem proprietatis mee in loco nuncu- httjus norninis qtiintus. Lolharius igitur primogeni-
' lus ejtis usurpans
pante Hasnoch, super flnvio Merbate in pago Hasba- iinperium cum regno Francie
niensi sive Dyosliensi, curlem cum casa indominicata imperat 15 annis. Ahno ejus 2, floruit Theodulfus
478et celera edificia in ipsa curie conslrucia, et abbas Floriacensis [Cfr. MARTIN.
MIN.J,posimodum
mansas vestitus 6 ad ipsam curlem conspicientes'vel factus Aurelianensis epyscopus, qui in caplivilate
perlinenles, cnm perviis leyilimis, warescapiis,pralis, posilus in die palmarum, cum Ludowicus solempni
pascuis, egressum vel ingiessum, mobite et immobile, illius diei processioni inleresset, ad fenestram emi-
el de silva scara ad porcos, quanliim inveniri polesl neniis turris ubi detinebalur accessit,.etelevala voce
el propria voluntas intus decreveril millere, el quid- ymnum Gloria, laus et honor cum celeris versibus
quid ibidcm mea possessio vebdominalio esse ridetur, ab eodem eompositis per ordincm devote cantavit;
lolum el ad.integrum cum devolissimomentis affeclu quod audiens rex illius exsilii misertus, jussit euin
ad ipsum sanctum tocum supradiclum tradidi, et absolvi, el ab. illo lempore in Galliarum ecclesiis
coram lestibus confirmaviperpelualiter possidendum i[) ymnus prefatus illo die decaniatur. Incid. Anno
inler confines Sancti Trudotus el casaleli et manci- sequenti defunclo Ludowico Pio Loihariiis j.rimus,
pia 24.Ac.wm in .Sarcinii monasicrto sancti Trudonis ejus lilius, succedit, et in.peral annis 15. Incid.
publice, sub die 15 Kalendas Augusli , anno 24, [SIGEB.JAnno Domini 844, imperiiLolharii 4 auno,
regnaitle' dotnino noslro Ludowico screnissimo et fratribus de particione regni contra Lothariuni
ortodoxo imperatore. Incid. Nota, Jector, quod isle gravi hcllo decertanlibus, descripto regno in tre?
Drogo 59usfuil Metensis ejjyseopus, qui de 5 Melcn- partes, fratres cum ipso paciscunlur.Karolus.iccij.it
sibus epyscopis fuil quarlus, quos Romniii pontifices occidentalia regna a Britanico occeano usgue ad
cx spcciali privilegio transmisso ipsis pallio lam- Mosam fluvium, in qtia parte ex lunc et modononicn
VARLE LECTIONES.
477diVersarum1*. 47Sin dominicato 1*.
N0TJ5. -
(615) Conjiciunt cunidem csse locum atque Halen de quo supra II, 7.Cf. Ghesquier Act. SS.
Bclg. I, 308.
(016) Jam a Mirtco 499 edita tahula.
297 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS L 238
Francie remansit; Ludowico vero orientalia regna A fratrum prebenda largissima elfegiilariter ordinala,
cesserunt, onmis enim Germania usque ad" Reni cerla annotatione cum expressa reddiluuni assigna-
fluenta, et alique snper Renum civitates eum lione ad eandem speclanliurri per eosdem scripta
adj'acentibus pagis propler vini copiain; Mar^ini commendata est anno epyscopatus ipsius 13, 18
cronice addunt quartum hdrum fratrum Pipini Kalehdas Septembris.- Incid. \Gesia Trevir. 27.]
nomine, cui cessil Aquitania pro sua porlione (617). Anno Domini ts72,imperii Ludowici sectindi aniiol7;
[SIGEB.JLotliarius, quia majpr naluerat, imperalor Adventius Metensis epyscopus, qui consanguineum
appellabatur, omniaque Ilalie regna teriuit cum ipsa suum Bertulfum apud Karolum >regem Lotbaringie
Roma, necnon provinciam et mediam parlem Fran- etProvincie in Treverensem arciepyscopuiri proino-
cie -inter Scaldum et Renum, que mulalo nornine, .veri obtinuit, post paucos dies obiit, cui Walo suc-
cum ipsa vocata esset Austfia, a noniijie istius cedil. Huic Waloni anrio ordinatioriis sue 2. ob
Loiharii, hujus nominis inter imperatores primi, reverentiam dignitatis regni Lolharingie, cujusMetjs
Lotharingia est denominala. Conlihet autem Lo- civilas capul fuit, Johannes papa 105u!l pallium
tharingia has nobiles civitates, Coloniam Agrippi- transmisit, et quibiis festis boc usurus fuerit, pa-
liarn, Treverim, Mettim, Virdunum, Caineracum et lenlibus litleris indulsit. Super quo usu ah afcie-
Leodium cum universis opidis, "caslellis et liberta- g pyscopo Treverensi Bertulfo, ut paliium deponeret,
libus ac villis sub suis dyocesibus conslituiis. Ilem limmonelur. Cui idem Walo respondit, se non pri- .
Gandavum (618), Lovaniuin (619), Bruxellam , rnum sed quinturii fuisse epyseopum, ^uem sedes
Maghliniam (620J, Aniwerj)ium,Hoyum,Namurcum, apostolica sublimare- pallii honore dignaia fuii;
Tongris (621), Dyonaiilum (622), Trudonis, insuper primo scilicet Urbicium, secundo Rodegangiirii,
el Aquisgrani, que a Karolo Magno facta est sedes Pipini lercii Francorunr regis ex sorore nepotem,
regtii ipsius Loiharingie, sicut Metensis civitas ab tercio Engilramnum, qnartovero Drogonein, Karoli
auliquo exslilil. Fuerunt quoque sub hoc regno Magni filiiim ac cenobii sancli Trudonis abbatem .
plurfes ducatus el comitatus principumque dominia, , quibus ego inlerpolatis successoribus cjtiinltvs exslilL
prout illis liquido constat, qui terras inter Scaldum Sedprefalo Bertulfo hiis assertionibus non contcn-
et Renum sitas lustrabant. Incid. [SIGEB.] Anno lato, Hicmarus. Remorum arcipresul ad sedandam
Domini 856, imperii Lothariiprimi 16. Loiharius tali_ controversie litem Metensem Walonem, ulsuo
primus, partito inler filios imperio et regno, impe- metropolitano obediret, informavit; sicque preter-'
riuui fiiio suo Ludowico, et Lotharingie regnum misso pallio discordia quievit. Ex cuj'us rei-enarra-
j"uniori filio Lothario tradidil, suscepioque habitu tione liquet, ex qua causa prefali Melenses episcopi
tnonachaliapudPruniiani mouasterio mundorenun- C nomine arciepyscoporum intytulati leguntur, prout
tiat, et non longe post in Chfisto obiit. De eujus iu carlis aul copiis de arcbivis nostri" monaslerii
aniina-altercatio facla fuit; aiigeli enim pelebant sancti Trudonis annotalum invenilur. In quibusdaru
aiiiniammonachi,deinones animam imperaloris, sed etiam antiquis cartis hujus monasterii-scribitur
per oraliones. fratrum demories abscessefunt [Cf. Theodericus vei Stephanus, Mediomatrice __(/._
MART.POL.]. Incid. Anno Doniini 857. Adventius eptjscopus, quod idem sonal acsi diceretur epyscopus
Metensein epyscopatum suscepit,et pfefuit annisl5. Metensis. Quatl quidem ex co provenil, quia urbs
ilujus aulem immediatus predecessor quis fuerit Melensis caput et sedes regni Austrie, que postea
nescitur. Incid. Anno eoderii defunelo Hyrcano Lotharingia dicta est, extitit. Invenilur etiam iu
Leodiensi epyscopo successii Franeo, et prefuit quibusdam cronicis prohoc nomine MetimMedioma-
annis.26. Circa idem tempiis Dani piraticam exer- triciim conscriptum. Incid. [SIGEB.MART. POL.],
centes, duce Alslagno per portum Flandrensium Auno Domini 877 morluo Ludowico secundo, Karo-
emergentes,vi magna Franciam invadunt. lus Calvusduobus annis imperal, cujus anno 1 co-!
15. [SIGEB.]Anno Domini"870, imperii Ludowici mitatus Flandrie exordium sumpsit.Non eniin tunc,
secuudi anno 15. Adventius Metensis epyscopus per prout nuric, tanti nominis et opilencie, sicut modo
vicarios suos a Melis jad noslrum monasterium cernitur, exstitit, sed a regum Francorum balivis
missosfecit descrijiiionem fleriomnium sujjpellecli- seu fofestiariis illo Iransmissis regebalur; ex qui-
iium et j'ocaIium (623) hujus loci. Quibus a nostris Jbus (624) nobiles viri Lidericus scilicel sub Pipino
ostensa est magna ,copia pretiosorum clenodiorum tercio, Ingerlaus sub Karolo Magno, et Andaeer sub
ct-ulerisilium, tam prodivino cullu congrua quam Ludowico Pio, reclores Flandrie fuerunt. Processu
pro humauis usibus decens et honesla. Insuner et -vero temporis Balduwinus filius Andacri, vir elegan-

NOT-E

-(t.17.)Revera Martinus Minorita tribus- fratribus ^625) Joy_Ma;C.a.iorum; ornamenla pretiosa.

lioc loco addit Pipinum quartum ,(624) Minime ad verbum sequentia desumpia-sunt
(618) Gent. *x illo comitum Flandrerisium Chronico quod Flan-
(GIS)Lowen. dria generosa appellatur ;'at eaedemfere res ibidern
(620) Mecheln. leguntur, el sine dubio nosler ex siruili qu_o.dapji
(b21) Tongern. Flandrise Chronico sua hausit.
(622) Dinant.
PATROL. CLXXIH. . 1D
 m RODULFIABBATISS. TRUDONIS -500
tis forme, ldco patris succedens. m aula regis ac.• A ac omnem terram citfa ScTraldemfluvium cum mo-
ceplus fuit [Cfr. Chron. com. Fland.]. ls cum ad naslerio sanctorumWalarici el Richarii ferro et igne
FTandriam dcsiinandus esset, flliam Karoli regis; crudeliter vastaverunt; indeque procedentes Wael
Judilb, que.hunc adamavil, rapuit et adFlandriam i fluvium ingrediuntur, qui fluvius a Ialere alvei Reni
secum devexit, propter quod ex regis precepto ab, fluminis erumpens , inter ipsum Renuin el Mosam
omni ecclesia consensu epyscoporum excommuni- preteriluil. Applicanlesvero aggeri Batuam insulam,
-catur. Dehinc intercedenlibus epyscopis et oplimati- inter prefatos fluvios Renura et Wael situalam, que
•bus ad idconsulenlibus, Balduwinus et Judith regis esl umbilicus ducalus seu comitatus Ghelrie , inlra-
filia ab ipso Karolo adveniam admillunlur, quibus verunt. Qua devaslata per transversum prefatj fln-
-rex Flandriam in comitatum perpetuo possidendum, minisWrael naviganle*,Novimagium ojiidum et pala-
Jjenigne donavit. Incid. [SIGEB.JAnno Domini 879 lium ibidem imperatorisdextruxeruntetincenderunt.'
•morluo Karolo Calvo,'fratruelis ejusKarolus junior 19. Eodem anno prefati Nornianni repedantes pcr
annis 12 imperat. Incid. Anno imperii ipsius 3,cum fluvium Scaldem , famosum opidum Machliniam dc-
Normannorum multa milia per Fraucos occisa fuis- vastaverunt, a quorum impetu sanctus Libeiius,
sent pluresque cum navibus in mari demersi, major fllius comitis Machliniensis , fugiens in Hasbaiiiam
seciiritas Gallias, Franciam et Lotbaringiam inhabi- B '. devenit; et cum ab iliis infidclibus inseqiierelur,
tanlibus accrevit. Qui tamen, ne effera gens ad pre- causa presidii hoc monaslerium sancli Trudonis
dictas pfovincias et regna repedaret, per diversas iivtravil, quem ante aram prefali palroui gens ef-
urbes etlocacripias el latebras subterraneas ad res fera ad oraiionem provolutum crudeliier niaciavit.
«cclesiaslicas et sanctorum pignora occultanda con- 20. Eodem anno Godefridus et Sigefridus, rcges
struxerunl. Normannorum, cum ineslimabili multitudine suoriun
16. Anno igitur sequenli plus minusve (Circa juxla Mosam in loco diclo Haslon considentes, Leo -
£80) abbas hujus monasterii qui mnc prefuit, dium, Trajeclum, Tungris , Coloniam Agrippinam,
al convenlus ejusdem, tam ex observantia monaslice Bunnam cum adjacenlibus opidis et Castellis deva-
diseipline quam temporalium possessionum locu- stanl el comburunt, et in palalio Aquisgrani equos
pletatione undique famosi, ob cedem.qua Normanni stabulanles , ipsum opidum et palatium incendunl;
pagani humiliati erant, animequiores effecti, ut suo insuper hoc monasteria Stabulaus, Malmundarium,
patrono majorem solito reverenlie honeslatem im- lndam, Prumiam comburunl ct destruunl. Hoc insu-
penderenl, consilio 479 habilo, unanimi consensu per monaslerium sancti Trudonis non minus aliis
Leodiensem epyscopum Franconem iuvitant. Qui, religione splendidum, et rehus temporalium posses-
prius aperlo loco sepulcrali 4S0 in presentia plurimo- C
' sionum refertum, sub hac clade sic funditus est ever •
.um ecclesiaslicorum et religiosorum virorum ac sum (627), et usque ad tempora primi Otlonis impe-
secularium, sanctum pignus preliosorum corporum raloris raro incolerelur habitalore.Quaproptersacri
Trudonis et Eucherii ab imo elevat, el in loco emi- ordinis et professionis ulriusque sexus homines fuga
nenli cum psallentium devota modulalione reveren- lapsi, ubi oporlunius poterant latilabant, et ihe-
ler collocat. saurum ecclesiarum et sanclorum corpora locis,
17. Anno 4S1 sequenti (881), quia fama laborabat prout valebanl, lutioribus occullabaiit. Incid. Eo-
Normannos infeslaluros fore Lolharingiam, corpora dem anno morluo Francone Leodiensi epyseopo Sle-
saiiclorum Trudonis el Eucherii diligenter a loco phanus, qui canlum invenlionis Sancli.Slephani
eminenlkiri, in quo pridem translatione eorum so- composuil, successil. Incid. Anno sequenti Nor-
lempniler celebrala reposita fuerant, persollicitudi- roaiini Treverensem dyocesim impelenles, omnia
'nem fralrum monachorum hujus monaslerii inlra •castella el opida universa cum villis everterunt, et
Buhlerraneam criplam seu voltam (625), que infra tandem ipsam civitatem expugnatam deslruxerunt,
cappellam48aipsius bealiTrudonis ad hoc nuper con- epyscopoper fugam reservato [Cfr. Gesla Trevir.^.8].
slructa fuil, suppinata cl-occultala sunt. Ubi multis ,y. Post hoc urbem Metensem usque perveniunt, ibique
annislatiierunlusquead tempora Wirici abbalis,sub conserlo prelio christiaiios vincunt omniaque cum
quo per Rodulfum Leodiensem epyscopum solempni- . urbe destriiunt et comburunt. In lioc prelio Treve-
ter llerato translata fuerunt, ul infra patebit (626). rensi arcbiepyscopoBertulfo prffalo per fugarn salvo,
18. [SIGEB.]Anno Domini 885, imperii Karoli Walo- epyscopus Metensis cesus occubuit; cui in
junioris anno 4. Normanni pagani adjunclis sibi Da- ejiyscopatu Rubertus successit. lste esl 47 annus
nis , a Francia declinantes Lotharingiamque perva- subquibus Normanni christianoruni regna cum di-
gantes .Anibianis, Atrebatum, Corbeyam cum mo- versis provinciis pervagando ccdibus , rapini.s el
naslerio Sancli Pelri , Cameracum , Taruennam fi- flaminis vaslaverunl. Incid. [MA.RTI_.. POL.J Anno
-lesque Morinorum , Menapiorum., Bracbaniensiuin imperii Karoli junioris 11 ens Ungarorum barbara
'VAULE LECTIONES.
*'s consilio — collocavit ex codicededil Henschen. 48° loculo sepulchri H. 4B1 Anno — palebil ex
-£od. dedit Henschen. ii 2 relro allarc fl-
NOT_E.
(625) I. q. vOiUlio,Gallis voute, concameratio. quo pagum Hasbanicum a Norihmannis devasialum
(626) Cfr. supra Cont. S;ec, IV, 2. esse testantiir Annalcs Fuldenses.
.(ij27) Quod jam anno 881 sinecdubio factum est,
 301 GESTA ABB. TRUDON. — CONTLNUATIO111.— PARS I. 20S
'
aScitiaiiiPannonlamprovinciamprimoaggressa, eje- e- A Saxonie, snccedit, et annis 18 imperat. Incid.Anun
clisindeAwaribusqui etHuni.ibidem usqueinhodier-r- ej'us 3. Ungaris Franciam , Alsatiam , Alemanniani
liumremanserunt-. Istiante baplismum crudis carni- i- Saxoniamque depoptilantibus Henricus rex occurrit,
hus procibo et humano sanguinepro polu ulebantur. r. et omnes usque ad iiilernilionem dilevit. Incid. Eo-
21. [SIGEB.] Anno Domini 891 Karolo juriiore re dem anno mortuo Slephano Leodiensi epyscopo suc-
mortuo , Arnulfus fratuelis ejus imperat 12 annis. s. cedit Richarius abbas Prumiensis. Hie reparavit
IIujus imperii anno 1 Normanni Parisius expungna- t. ecclesiam sancli Petri in Leodio a Normannis de-
- re nequeuntes, diversas civilates Francie impugnant jt slruclam. lncid. Circa idem lempus Ilenricus, rex.
et expugnatas devaslant. Qui anno imperii Arnulfi 5 Alimannie , et Karolus Simplex , rex.Franeie, apud
jteralo Lolharingiam repetentes, Hasbaniam in con- > * Bonnam confederanlur. Karolus reddit Henrico re-
flniis opidorum Sancti TrudonisTungrisque depo- ). gnum Lotharingie ," epyscopis et comitibus jureju-
pulanlur, Brabanliaque cum Flandria annullata ,. rando rem confirmantibus. Anno hujus Heurici 16.
circa Leodiumcivilalem cum christianis pugnanl.et»t adhuc floruit Adelbero primus Metensis epyscopus.
prevalenl. Conlra quos Arnulfus rex eodem anno0 23. lliis temporibus, quibus nostrum monasle—
cum exereilu valido super fluvium qui Tylia dicilurr rium fuit a Normannis deslruclum , fuit, ut ferunt,
congredilur, .tantamque multiliidinem pugrialorum „ ^ quidam nomine lmizo Iiujus loci abbas, qui omnium
prostravit, ut vix ex eis superesset qui ad classem „ predecessorum suorum abbatum, ossa de di-
meroris nuntium adversum ferre posset. Residui ,j versis Iocis monasterii in quibus humata jacebanl,
vero Normanni .Mosatransvadata Ribuariam lerramn elevavit in loco sanctuarii, parvo choro scilicet,
,et Arduennam vastando pervaganles, trans mare,e sub qualuor marmoreis lapidibus in urium posuit, el
i __.edunl.Est autem Ribuaria terra viclualibus ha-!_ post hoc infra spatium unius anni obiit. Incid. Por-i
bundans , suh rjua comilatus Juliacensis (628) alio- ,. lapsjnn temporis Karolo rege Francie mortuo , Lo-
rtimque principum fortalicia conlinenlur. Arduennaa tharingi Henrico regi Aiemannie subesse nolenies ,
vero vel Ardenna est lerra montuosa el ferarumn ad instinclum Chiselbeni coiriitis Hannonie , cui
hahundans, suh qua plura famosa. monasteria sunl )t pridem rex Karolus ducatuin commiserat Lotliarin-
scila, que a Leodio civitate ab uno latere usquee gie, ab ejusdem Henrici fidelilale recesserant, quot!
Metim, et ab alia usque citra Coloniam protendilurr Henricus sagaciter dissimulans, inspecta Chiseli_erli
et dilatalur 48a. potentia, filiam suam Girbergam illi in uxoremdedit
22. Anno Domini 896 , hnjiis Arnulfi regis anno0 el ducatum Lolharingie ei commisit. El ne ducalus
imperii 6. [M_n_i_. POL.] Normanni el Dani qui,i (_, Lotharingie quantum comprehendat legentibus la-
Francorum reguum et Lolharingiam cum aliis pro-h teat, sciendum, quod ipsa, ut supra tangitur, prius
vinciis adjacentibus per annos ferme 60 pene ad^ dicta fuit Austria , el fuit regnum per se et coiqun-
nichiltim redegerant, hoc anno per Arnulfum predi- ctum quandoque regno Francie, vocabaturque lunc
ctiim, Ricardum Burgundie ducem el Robertum Pa- Francie pars media. Extendilur ergo hec Lotliarin-
rysierrsem comitem adeo suut devicli, ut et ipsi Dei ,j gia in longitudine a finibus Burgundie usque ad nia»
misericordiam implorarcnt et Baptismum reciperent[t "re Frisonum, et in laliludine a Scalda usque ad
{an. 896). Tunc primum ira Dei versa est in mise- Rsni fluenla ; et compleclitur in ca.Hannonia cum
ricordiam , ul habetur 2. Machabeorum capilulo 7. adjacenlibus sibi terris lotaque Brabanlia, que olim
Incid. [SIGEB.]Anno 903. Arnulfo imperatore nior- ab urbe Tornaco (629) tisque ad ripam Velpe flunii-
tuo filius ej'us Ludowicus fercius succedit, el anniss nis (630), cujus.hodie pars una a coniitibus Ilanno-
10 regnal. Incid. Circa idem lempus Ruberto Me- ,. nie , pars altera a comitibus Flandrie, fercia vero
tensi epyscopo mortuo Adelbero primus huj'us no- ,. a princinibus el ducibus Brabantie possidetur. Com-
niinis , frater Frederici Mosellanorum ducis, virr plectitur etiam ipsa Lotharingia intra se lolam Ha-
jirecellenlis philosophie, succedil. Incid. Anno hujuss sbaniam , Campiniam, Baluam cum aliis prineipati-
Ludowici 8. Regino Prumiensis abbas cronicamn r» I hus et comifalibus , ac-Mose fluminis transfluenta
suam, quam a nalivitate Domini inchoatam usquee cum Ardenna. Hec predicla perlinebani ad Pipinum,
ad hunc annum produxit, corrigendam ad prediclum1 a quo duces Brabantie descenderunl, et vocabatur
Adelheronem transmisit. lncid. Anno Domini 912. Austrasia seu Lotharingia inferior. Preterea inle-
Ludowico lercio mortuo , Conradus , iilius comitiss gritas ipsius Auslrasie seuLotharingie adhuc duca-
Hessie, annis 7 Tegnat. Ab hoc lempore imperium an tum Mosellanoj-um,ijuein modo vocant ducatum Lo»
Francigenis transiil et ad Alemannos perpeluo de- tharingie, conlinebat cum tribus metropolibus , sci-
voluium est. Incid. Anno Domini 920. Conrado sinee licet Colonie, Treveris et Maguncie , cum ducaiu
benedictione imperiali mortuo Henricus primus.dux_ Lemburgie el lerris interjacenlibus.
Explicit secundus liber hujus pnme partis.
VARL-ELECTIO.NES.
483dilatur 1*.
„rtrtIj__
WTM.
/628) Tulich. (630) Ila et hodie; in Dylam ex sinistra ripa se
'629. TournaY, in Hannonia situm. oracipitat.
SOS RODULFl ABBATIS S. TRUDONIS . £04

INCIPIT TERCIUS EJUSBEM.'

i. [SIGEB.]Anno Domini 958. Henrico rege non- A _ ruit, eumque verbis terribilibns increpans et acri-
duni imperiali henedictione adepta mortuo , filius bus verberibus flagellans, conlinuo disparuit. Evigi-
ejus Otto, primus hujus nominis, in regem Aleman- lans ergo epyscopus, concitata ad se familia, quid
nie succedit, el annis 24 ante benedictionem suam sibi in visione acciderii, enarravit,- suique lestes
iri imperatorem feliciter regnal (an. 938). Isle Otlo,' sermonis nudato corpore.oslendit plagarum livores
melioralo regni et ecclesie per suam industriam cuih tumore carnis. Missovero celeriter nunlio, ab-
«latu, duas ecclesias in Leodio a Normarinis destru- bas ad epyscopum rogatus repedat, et injurias iilatas
•ctas monasteriaque reedificat el Ireslaurat. . benigne remittit. Cui epyscopus auxilium in univer-
2. Anno ejusdem secundo vel quasi (939), qui sis negotiis se presliturum quanidiu superviveret
iiiit annus a monasterii huj'us devastalione per Nor- firma promissione profiteluf, sicque gratie epyscopl
mannos facta 45 (63f), prcfatus rex-, secundurii reslitulus, in Domino gaudens ad propria redit.
. antiqu.orum relalionem, prd exsequendis fegni ne- 5. Anno sequenti (938) venerabilis mairona Ru-
gotiis opidum Sancti Trudonis, ui pranderet, inlra- echlinda, mater domni Reyneri abbatis, quiddam de
vit. Cum autem facio prandio recessurus iu hospilii sua hereditate huic monaslerio sub fdrma testameni
sollario cum suis primatibusstaret, respexit-a lon- conscripli conlulit, unde carte vel copie in nostris
ge prominere hujus moriasterii devaslali muros vi B archivis hahenlur, quorum lenor talis est: Nolum
ignis miserabiliter ruptbs, virentiaque ramorum per sit omnibus sancle Dei ecciesic fidetibus, quia, si aii-
•amplitudines fenestrarum se in altum extollere ; re- quid de rebus propriis ad loca sanctorum conferimut,
*juisivit ergo quid hec ruinosa parietuni proceritas ob hoc procul dubio bravium immarcessibilea Domino
indicaret. Ctii cum responsum esset, hoc desolatum retributore recipere post metam hujus vite nos confi-
speclaculum condam cenobium fuisse famosum, sed dimus. Quapropter ego in nomine Dei Ruechlinda do-
.per Normannorum rabiem , proul aspicerel, ad ni- itatrix donatum imperpetuum esse voio ad monasle-
chilum esse redacium, paucosque inibi monachos ex rium sancli Trudonis, quod est conslructum in loco
.ictu tenui Deo servienies, abbatej"am de medio su- nuncupante Sarcinio super fluvium Gysindriam, in
blato, desolatos exsistere; tunc rex pius ingemi- pago Hasbaniensi, ubi ipse pretiosus Christi cpnfessor
'
scens, convocatis fratribus, sibi iri hoc corisentienli- corpore tenus requiescil, et domnus Reynerus, filius
hus, virum devotum ex ipsis nomine Reynerum ah- meus, cum mullitudine monachorum sub norma regu-
•batem constituil. Qui auxiliante rege oflicinasneces- lafi degenlium abba preesse videlur, Et hoc est quod
sarias reslauravit, victumque etl vestitum fratribus dono pro remedio anime mee, itl post cursum presen-
sufiicienter ex lunc ministravit. „ lis vile munera perpelue lucis vtrhi impendere digne-
3. Post defunclionem igilur supradicli imizonis tur, mancipia kiis nominibus, Everardum el uxoretn
ahbatis Reyherus, ex pago Hasbaniensi ortus, luijus suam cum infahtibus suis el mullis, elc, Sequitur in
'oci abbas consecralur, et preest annis 5. Qui infra fine : Actumin Sarchiensi monaslerio, sub die 9.Ka-
toreve tempus congregata muliiludine monachofum, lendas DeCembrisanho regndnte dpmno Ollone primo
laudabiliier subdilos in disciplina mdnastica dictis in Alemdnnia (an. 938). Incid. [SIGEB.]Anno regni
el faclis innormavit. Otlouis 4. Ludowicus rex Francie adregnum Lotha-
4. [STEPELINI Mir. S. Trud.] Iste tamen quorun- ringie, quod Karolus pater suus nuper Henrico r. gi
dam adulantium delatiorie accusatiis apud Adalbero- Alemanuie dederai, ipsarii Loiharingiam ductu Ghi-
uem, secundum hujus nominis Mellenserri epysco- selberli ducis Lotharingie, ctijus uxor Gerherga so-
pum, ad queni respiciebal medielas opidi istius, ror Ollonis regis erat, invasil et usque Alsatiam ve-
nullatenus potefat animtim ipslus epyscopi contra se nit. Qnod ubi Ollo rex pefceperal, Lotharingiam
quamvis injuste commolum per inlercessionem illu- intravil, et usque ad Caprimonterii pefvenit, sed
sirium virorum placare. P rolesliibaliir enim idero postea eoncordia inlerveniente Ludowicus ad sua
epyscopus ipsum abbatem graiiam siiam nunquam rediit. Incid. Anno regni sui 6. Olto Brisagam
fore habiturum. Cumaulem abbas Metis uecessario D ] opidum Alsatie obsederal ad expugnandum militis
coriipulsus devcnissel, et ad presenliam epyscopi -Everardi et Ghiselberti, adversariorum suorurri, qui
oblalus fuisset, pro huriiili salulatione graves con- ipsum occupaverant. A quo proceribus regnianimo
tumelias perpessus, cum ruhore faciei confusus, a fecedenlibus, Everardus comes palacii et Ghisel-
presenlia epyscopi se subtraxil. Sed vir Domini berlus comes Hannonie et dux Lolharingie, qul
healus Trudo non sustinens injusias servi sni con- pridem Henricum ducerii Bawarie, fratrem Oitonis
tumelias, per visum noeie qiiadam epyscopo appa- regis, pellacia sua a fratre averterant,. congregato
NOT_E.
(651) Si revera anno regni secundo Otto ad San- eum in Lotharingiam venisse lahula. ejus probant.
ctum Trudonem venil, i. e. anno 937 aut 938 , inde Facilius fleri poterat anno 939 , quem ipse innuit
ab everso a Nortbniannis monasleiio non 45 sed auctor. At jam anno 938 Reynerns prieeral moiia-
anni 56 prajterlapsi sunl. At vix certi aliijuid slalui slcrio , ut ex sequeiilibus palet. Vide stipra Rudolii
potest de lempore quaiido Otto apud Sancium Tru-
douein commoralus sit; neque anno 937 neque 938 clironologiam.
305 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO111.— PARS I. SOS
magno excrcitu, _.ontraipsum Ollonem hello con- A lensis cpyscopus el htijus monaslcrii sancti 'I rudo-
grediunlur, sed victi ab exercitu ipsius Ottonis, nis abbas, hoc nioii3sieriuni consecravil, qtii fuii,.
pluribus suorum occisis, Everardus occubuit gladio, 8. annus imperii Ollonis primi in regno Alimannic,
el Ghiselberlus48isubmergilur i.nReni fluvio. lncid. prefatus Ollo subjugavit sibi tolam Lotharingiam,
Ctrca idem tempus mortuo Ghiselberto, Otto rex resistente sibi solo Adelberone epyscopo et abbaie-
Gcrbergam sororem suam, relictam ipsius Gbisel- prefalo,fralreFredericiducisMosselIanorum[SiGEB.].
berti, tradidil in uxorem Ludowici regis Francorum. Incid. Anno ipso defuncto Richario Leodiensi cpy-
Cui Ludowicus post paucos dies parlem Lotharingie, scopo succedil Hugoprimus, el preesl annis 2. Incid.
prout obtinuit, conlulit. Anno Domini 947, regni Otlonis anno 10, defuncto
6. Circa idem lempus abbate Reynero die qua- Hugone Leodiensi epyscopo succedil Farraberlus.
dam missam celebrante, facla fractione forme sacra- abbas Prumiensis, qui prefuit annis 6. Incid. Anno
menlalis, eum in calicis fundo araneam horribilis regni Ollonis 15, Conrardus, gener litijus Ottonis et
quantitalis et coloris respexissel, abborrens anima- dux Lolharingie, quia contra Ottonera conspiraverat,.
.lis speliem quid faceret anxialur, sed landem.vim a Brunqne Coloniensi arciepyscopo, lulore imperii,
divine virlutis ad mentem reduceus, confisus in Do- eapitur, redeunteque Qttone ducatus Lolhariiigic
iiino, calicis sacramenlum glutivit, nec quidquam B ipsi Brunoni a fralre Ollone dalur. Anno regni
poslea molestie sensil. Qui eodem anno, poslquam Ottonis 16, mortuo Farreberto Leodiensi ejiyscopo.
Iiuic loco quinquennio prefuisset, Kalendis.Marcii succedit Ralherius monachusLobiensis.
in Dominoobdormivit. 10. Anno Domini.959, regni Otlonis prinii anno
7. [SIGEB.J,Anno Domini 94.4, imperii Oltonis 21, quedam nobilis malrona nomine Guodrada ad
regis Alemannie anno 7 venerabilis paler Adelbero faniulandum Deo et sancto Trudoni sese tradidit,
seeundus, Mediomalricesedis epyscopus, [STEPELINI lempore domni Adelberonis secundi, Metensis epy-
Mir, S. Trud.] qui, ob favorem quem monachis ex- scopi et abbalis Sancli Trudonis, proul continelur>
hifcebat, monachorum pater est appellatus, gravi in quadam carla veleri, cujus tenoris principium.-
compatiens desolali gregis necessllati, ut habundan- et finis talis est; In nomine sancle et htdividue Tri—
tius proficienti illi in monaslieis inslitutis prodesset, nitatis. Nolum sil omnibussancte Dei ecclesiefideli-
ot temporalia hona; que per illos ferme 45 annos bus, quod quedam femina nomine Guodrada, vcniens
desolati hujus loci per lyrannidem nobilium et ma- ad monasterium sancti Trudonis, ubi ipse sanclus in
gnalum injiiste possidebanlur, recuperare possel, corpore reqniescit, et domnus Adelbero epyscopusel
divinitus inspiratus, onus prelature huj'us monasierii precsse videlur, ibi sue,genuilalis liberlatem amiltens,
assumens, abhas efficitur. et sese sub jugo servitulis Deo el sanclo Trudoni tra-
8. Elqnia dudtim Reynero suo p.redecesspri sini- didit famulaluram, etc. (653) Sequilur : Actum in
slre informatus alienus exstiteral, pro qua causa monasterio Sarciniensi sub die 6. Idus Janttarias
sanctus Trudo etiam, prout supra narralur, ipsum anno 21, regnanledomnoOltone glorioso4BC rege Ger-
corripuerat, ideo ferventius ad omneni islius mona- manorum(an. 957). Ego Eynardus cancellariusscripsi.
sierii promoiionem intenius, heredilales dcperditas 11. ltem anno regni ejus.dem23 (an. 959), qui-
pro parte restituias accepit, et non habiias ex pro- dam devolus[vir contulii ad mensam fralrum lar-
horum largitione quos informaverat augmenlavit. "gas elemosinas possessionum apud Bredal super
Ex sua insuper propria heredilate hanc eccle_iatn fluvium Mosellam, de qiiibus carta conscripta sic
6 vineis juxla locum dictum Manwen cum 6 curlili- incipil: In uomine Dei omnipotenlisego Zeizotfus
Ims stiis ac mansione una, silis supra fluviun. Mo- quasddm res mee proprielatis trqdidi ad mensamfra-
se.lan.in villa que yocalur Pomerium(632), dolavil, trum in monaslerio sancli Trudonis degenlium, elc.
et ad simiiia facienda alios devotos homines, apud Sequilur : Per consensumAdelberonisepyscopi Me-
viilam Brsdal supra eundem fluvium Mosellamha- tensis, qui videlur esse abbasipsius loci, eic. Sequi-
hiiantes, effective induxit. S.lructuram monasierii J-Jtur : Acta sunt hec anno regni Ottonis prihii 23. No-
quoque mulliplicalis operariis cum gravibus expen- la, lector, quod hic de duabus carlis, quarum co-
sis in altum produxit, et firmo leclo ex seclis lapi- pie in Iibro carlarum nosiri monaslerii aniiquarum
' nemodubilet
dibtis nobiliter coopertam consummavit. plenariecontinenlur, pauca recifavi.ul
"
9. Completo ergo pro magiia parte opere mona- prefatum domnum Adelberonem hujus monaslerii
sterii, annuente Leodiensi epyscojio Richario, ipse fuisseabbatcm./..«'<-. AnnoDomini 962, anno regni
Adelbero in propria persona, congregata pnpulorum ejusinGermaiiiaseuAlimannia24.0ltoprimusaeard_->
mullitudine, hocinonasleriuin solempniler consecra- nalibusRoinedeinandalus,inimperatoremcoronalur.
vit anno prelalionis sue in-hac abbalia 2 (945). et a 12. Anno Domini 964, regni Otlonis 26 (ti.34),im-.
prima dedicalione hujus inonasterii anno 288. Incid. perii ejusdemanno 3, domnus Adelberohujusnominis.
Anno eodem quo dpmnus Adelbero secundus, Me- "secundus, Metensis epyscopus el abbae hujus loci,.
VAR1_ELECTIONES.
Hi Ghiselberto 1*. 4SC"loriose 1*.
NOT_E.
(G52.Pomerieux, tribus letigis a Metensi urbe di- - (635) Ncquc Miiteus I, 505, reliqua dedit,
sians. (654) hiio. 28. -
 537- RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 308
poslquam S0 annis huic abbatie prefuit, quadam A ecclesia parochiali ilnusvilleetoninihusappendiciis
die ad hnc moiiaslerium deveniens, in lecto egritu- ejusdem. Conlulit insnper beato Trudoni silvam
dinis cecidil, convocalisque fratribtis, post sacra- unam sitam non longe a villa Merwel, el unam
mentorum snmptionem, 7 Kalendas Maii in Domino decimam apud villam que vocatur Bruslemiuni(635)
obdormivit. Cujus corpus post solempnes exequias liacde causa,ulpredicti patroni meritis deliclorum
in latere exlerioris parielis ipsius monasterii ad le- suorum veniam adipisci mereretur, presentibus
vam verstis claustri ambitumet sepullum. Cui Theo- ibidem pluribus comitihus ac aliis viris, prout in
dericus hujus nominis primus, Ottonis imperatoris privilegiorum noslri monasteiii archivis clare con-
oonsohrinus, in epyscopatu Metensi, et Thielfridus scriplum reperitur. Quo peracto, ingravescenle
in abbacia hujus loci succedii. infirmitate, jirefata comitissa, sumptis ecclesiaslicis
' 13.AniiogratieeodeindomnusTliietfridusliuicloco sacramentis, extremum spiritum. efflavit anno
^abbas preficilur, qui annis 50 prefuit, sub quo religio Domini 967, 17. Kalendas Augusti. Cujus corpus
floruit et possessionum summa accrevit. Incid. sepultum est in cripta antiqua, quod.poslea lempore
[SIGEB.] Anno sequenii vel circiter Conrardus, Adelardi secundi est translatum etposiiumad novum•
Oltonis imperatoris gener, a ducalu Lolharin- „ sanctuarium, suh volta in muro sinislri lateris
gie pridem destitulus, contra Oitonem rebellans, sujierioris chori juxta majus altare. In ctijus pre-
ad Ungaros Gcrmaniam depopulantes transfugit, eos- conium htqusmodi versus conscripli invcniuntur-:
<jnein regnum imperii Otlonis adduxil. Qui ab ipso Berlha sacrala Deo, ceiestidigna troplteo,
imperatore in hoc bello ita sunt prostrati, ul conlra Hic translala jacet, que memoranda placet.
imperii regnum amodo se erigere non auderent, in Slema prefulsil ei regalis progeniei,
quo confliclu idem Conrardus occubuit. Incid. Circa Nec faslu tumuit clara quod emicuit.
eadero, tempora Ottone imperalore pro luenda repu- In virtule sludens comitissapcr omnia prudens,
_jlicalongeproficiscente,Bruno ejusfraler, Colonien- Dans sua seque Deo, digna poliiur eo.
sis arciepyscopus,, secunda vice Germanie etGallie Ipsaqne forma boni sanclo devola Trttdoni,
tutor et defensor conslituitur. lncid. [Vila JSrM.I.J Villam quo tenuil jure Proviin tribuil,
Posl hec venerahilis Bruno fehre correptus obiit; Dans partem decimede villa Bruslemiense,
cujus corpus perTheodericum Metensemepyscopum, Addidil el silvam quc decelecclesiam.
suum consobrinum, est delalum Colonie,et in ceno- Suscipe, Trudo paler, quod conlulit inclita matert
bio sancli Paiitbaleonis, quod ipsefundaverat, sepul- Gaudeal ul tecum, munera redde precum.
UiH-boriorifice. Cui in arciepyscopatiiFolmarius, et G Reslabat biduumcancro solis peragendum,
in ducatu Lolharingie ejus nepos Karolus succedit. Cum felix obiil. Vila Dcussibi sit,
Anno imperii sui 7. Qtto primus ducatum Lolharin- lncid. Anno imperii Otlonis 10. mortuo Eraclo
gie Karolo, fralri Lolbarii regis Francie, filio soro- Nothgerns suhcedit, et in epyscopalu Leodiensi
ris sue,, tali conditione coniulit, ut ipsea propriisin- annis 42 residet. Incid, [SIGEB.J Anno Domini975.
solentiis resfpiscerel, et sui fralris Lotharii insultibus, Olto primus, qui fuil primus imperator de geucre
quos contra Lotharingiam conceperat, ohsisleret. Alemannorum seu Germanorum, ad quos imperiiim
- 14. Circa hec tempora plus minusve, tempore perpetuo a Francis exemptum est devolutum, post-
hujus abbatis Thietfridi, illustris femina doinna quam annis 24 regnavit et 12 imperavit, cum
Bertha^vidua et Deo sacrata, comilissa Flandrie, devolione niagnaexspiravii. Qui in principio regnt
cum peregre visitasset limina beate Marie Aquis- sui hoc destructum, monaslerium per siiam diii-
grani, contigit eam in redituopidum Sancti Trudonis. geniiam recdificari procuravit. Cui ejus filius Olio
"devotionis causa visilare et ad sepulchrum prefali secundus, qni secum per aliquot annos coimperavit,
sancti preces humiles fundere. Que cum per aliquot successit, et annis 10 imperavit. Incid. Quia vero
dies causa, repausationis ibidem nioram faceret, in de Germania mentio incidit, sciendum, quod due
Iecluni egriludinis incidit. Quod ut ArnuJfoijluslri D sunt Germanie, superiorscilicet el inferior. Snperior
viro, filio suo, Flandrcnsi comiti , innoluil, ad antem esl maxima regio in initio Europe, sub cuj'us
prefatum locum quantotius properat, ibique pre- nomine vocabuloSchitia et Alania cum aliis lerris
senlibus Metensi epyscopo Theoderico primo ac communiier optincnl tytulum Germania. Que simui
Thielfrido abbale, ad preces sue -mairis domne protensa juxta" occcanum seplentrionale, jialudes
Berthe ob remedium sue e^ suorum animarum Deo Meothidis a snperioribus habct propinquas, qtiam
et beato Trudoni in usus servorum Dei inibi Deo eliam maximus fluvius Danubius, cui 60 fliunina
famulanlium villaiii Proviin, in castellania Ilensi navifera successive influunt, qui in suo progrcssu
silam juxta fluvium Doulam, cum mancipiis, terris, propler situtim mulationes Hyster appellalur, per-
decimis, silvis, pralis, pischariis aquarumque de- transiens habundanter irrigal (656). Est eniin lerra
cursibus Iiberaliler heredilarieque donavit, cum hec nimium fcrax viclualium et harbaris hoiuinibus
NOT_E.
(035) Brusthem haud procul a S. Trudone Beroluiensis 1845, ubi inler alta hajc habenlui :
(636) Eadem fere legurilur in cosmographia S_ec. Scilhia Vocdturprima Europts provincia,
VII, quani edidil Pertz in Conimenlariis acadcmi» Meolltidaspaludes juncla iislilqueAlanwi
509 GESTA ABB. TRUDON. - CONTINUATIOIII. — PARS I. 310.
populosa , qtte pvopler gignendorum populorum A sancli Stephani erant, ad Galliam Iranslatas in-
fecunditatem dicta est Germania. Ex hiispartibus prefalo cenobio Iocassel, et inler cetera dotalitia;
condam egressi sunt Goli, Iltini, Wandali, Longo- quibus illud cenobium dilaverat , villam Dongei
bardi ceterarumque nationum pagani, poslrenioque civitali Virdunensi vicinam, que condam sancii
Larbari Normanni christianorum fines zelo dehel- Triidonis malrimonium fuil, contulisset, in- Domino
Jandi (657).Quorumegressionis causafuithujusniodi. obiit. Cui Adelbero hujus nominis tercius, ducis Mo-
Intra Irancetiira regionis plagam constituli populi sellanorumFrederici filius, successit. lncid. [SIGEB.]
cum 1B tantam muilitudinem pullulassent, ut jam Anno Oltdnis tercii 4. Ludowico Francorurii rege
simul habitare. nequissenl, siculferunt qul illam 57, qui post patrem Lolharium uno regnaverat anno,
luslraverunt, iri tres omnem catervam parles divir morfuo, Francis regnum, trausferre volenlibus ad
idenles, qtie ex illis pars patriam relinquere novas- Karolura ducera Lotharingie, htijus Ludowici pa-
que sedes deberel requirere, sortem miserunt. Ea truum ; sed cum ille rem ad consilium differret,
igilur pars, cui sors dederat genilale solum exce- HugoCapeti filius magni Hugonis Parisiensiscomitis
dere exleraque arva sectari, suis et palrie vale- ex Hawide-sorore primi Oltonis procrealus, regnum-
dicentes, cum conjugibus el prolibus ad requirendas usurpat; el annis 9 regnum lenel 487.Quem Karolus-
quas possent lerras incolere iler arripuerunl. Qui prefatus ejus nepos, cui regnum ex paterna et avita
«juani inhumaniter 486Italiam, Galliam et alia plura successione debehalur, muliisbellisel victoriis qiiin-"
chrislianorum regna illislemporibus depopulahantur, quennio lacescens, menlis concepluinfecto dieni
multorum solemnium virdrum hysiorie testanlur. conclusit exlremum.Sieque defecerunt reges Fran-
InferiorveroGermaniaest eadem que el Alemanniaj corum de stirpe Karoli Magni ab anno el deinceps.
terra fruclifera et habundans in viciualibus, re- Posl morlem huj'us Karoli ducis, anno imperii Ol-
pletaque cobabitatione hominum sapienlium et tonis. tercii 8, filius ejus Otto in ducalu Lotharingie
fortissimorum, innumerabili multiiudine et sacre ei succedil, qui processu lemporis contra jus hoc
fidei catholice professorum, quam Renus fluvius cenohium sancti Trudonis graviter impeliil.
dulciseianienuscircumquaque irrigal.Jncid [SIGEB.] 16. Anno Dqinini 994, imperii Otlonis lercii
Anno Ottonis secundi 5. Lolharius rex Francie anno 11, 19 Kalendas Januarii (638) obiit Tbeit-
Lotharingiam perturbal et devaslat sicque repalriat. fridus ahbas hnjiis loci, qui sepultus esl immediale-
Quem imperalor cum multiludtne armatorum inse- posl loeumsepulcriabbalisGontramni, juxla muruin-
quens, Franciam pervagando Remensium, Lau- Ialeris sinislri versus ambilum claustri. Supra cujus
dimensium, Suessionum et Parisienlium fines locum sepulcri lales versus sunl conscripti. Versus:-
dCversa elade devastat, ecclesiis et monasteriis _i
Abbas Theitfridus divino munere fidus
tamen parcens; qui landem reconsiliali in Ioco su-
Sub norma fidei vexit ovile Dei,
per Karum fltivium rex Francie Lolharingiam adju- Fratribus el rebus augmentandis studiosus,
rat. Incid. Anno Domini 984 morluo Otlone secun-
Commodus ecclesie, carus eral patrie.
do otfo terlius ejus fllius, adhue adolescens sucee- Annis ler denis monachorumpaslor herilis,
dit; cui Leodiensis epyseopus Nothgerus propter sui
htdtistriam a primoribus imperii tutor,constituitur. Regnalurus abh, non moriiurus obit.
Hac in humo corpusposl Jani ponitur ldus,
15. [SIGEB.]Vita Theod. ep. Anno Domini 984
Spirilus in ccelovivat ovans Domino.
Theodericus primus Metensis epyscopus fundalor
Anno millenosex demptis transil ab evo.
cenobii' sancli Vincenlii ordinis saucli Benedicli,
sili in insulaque est intra extremos muros civitalis 17. Anno eodem defuncto Theilfrido abbale, sue-
Metensis, poslquam annis tribus cum Oltonc primo cedit Herenfridus qui prefuit 4 annis. Anno Domint
in Ilalia nuper militassel, et anno 11, anle hoc 999 defuncto Herenfrido hujus loci abbale, Nonis
'multasreliquias, inter quas pignera sancti Vincenlii Novembribus, Adelardus hujus nominis primus ei
levithe et marlyris cum sunguine proihomarlyris succedit.
E-xplicitliber tercius primepartis De geslis abbaium hujus monasterii S., frudoni^
CONTINUATORISTERTII AUCTARIUIL
Incid.. Anno Domiiii 1003 4SS0;tone tercio defu- clo, qui palri avo prius deftinclo,pei\generis.succes.-
VARLE LECTIONES.
486humainter 1*. 487in codiceexcidit. 4S8 Hwc ex cppilum tabula desumsimus el hic suo.loco posuimits,
Capiium verolabula iia ab interpolatore est inscripta : Incijiit labula super 13 libros secunde parlis de gestis
abbalum hujus monasterii sancti Trudonis; inlra quam aliijua capilula que in libris subscquentibus de-
ficiunt, apponuntur, el incidentia quedaro, capilulis hiricinde congruenler inlerserenda, cpnipilantujy
uhi primo ponitur prohemium.
NOTiE.
Verlilur exmde'Jgcus qui nuncupalur Dacia. Danubius curril per longum tnter genles maximas-
Fluvios largos minislral el Sctavis pabulat, etc.
Germania nuncupalur juncta Reno flumine. videlur voxcnu.a; aut debellandi
(637) Exeidisse debellaturi,
Ubi sunl genles barbara: el grandcevocorpore, hoc loco id quod
Qbdurato cordc suo cosli parles inscii. (658) Codex Marcii exhibet; sed ita corrigeiiduro
ex sequenle inscriptione seDulcralipaiei.
 511 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 512
sionem immediate ad imperium successit, .generali. A eujus civitatis honorem calhedram episcopalem ibi-
consilio principum et primorum imperii ad hoc con- dcma civilate Narnicnsi de consensu pape iranEtulil
vocalo, coneorditer est insiiiutum, quod iilius palri [SIGEB.]Contra quod Metensis episcopus Theoderi-
-_ aut propinquns suo propinquo de cetero j'ure here- cus secundus, dolens dotem et patrimoninm sue
'
dilario nequaquam in imperalorcm succedere de- sororis Cunegundis iroperalricis ab imperatore ad
beat, sed qui per officiales imperii eligeretur [cf., prefatam ecclesiam delegari, anno episcopalus sui
MABTIN. POL.J, imperio potiretur, quod adhuc ob- 6 rebcllat. Cujns resislentie imperalor oflensus,
servatur, ut habelur Exlra 4esde elecliohe Venerabi- Ottoni duci Lolharirigie, suo consangnineo, omne
lem § 1 (659). Sunt ergo 7 electores, 3 scilicet j'us quod preratus episcopus in oppido hoc possedit,
cancellarii, quorum primus archiepiscopifs Magunti- in prejudiciurn ejusdem episcopi illicile tradidit.
nensis esl cancellarius Germanie, secundus Trgve- Prediclus igitur dux 49°avaricie sue coiistilens, cum
rensis Gallie, et tercius Coloniensis Ylalie. Hii 5 usurpalione possessionum Melensis ecclesie contra
sunt ecelesiaslici principes, reliqui vero;4 sunt fas nimis immisericordiler hona monasterii hujus
seculares, qtiorum primus marchio Brandcburgensis non solum diripere, sed eliam nostram familiam
est camerarius, secundus, palalinus scilicel comes presumpsil inhumaniler traclare [Cf, STEPELIM
Reni, est dapifer, lercius vero dux Saxonie es_ Mir. S. Trud.\. Qui nocte quadam curo se sopori
ensemportans, et quarlus Bohemie rex esl pineema. fledissel, vidit per somnium quasi ipse staret a<i
Unde versus : monasterii ponain, et quendam senem in clericali
' Magunlinensis, Treverensis, C Aoniensis. gcemate sibi obvianlem et quo lenderet percuuctan-^
tem. Cui cum ille respondisset se moriaslcriumipsuin
Quilibet imperii fit cancellarius horum.
velle adire, senior ille adilus htijus indignum aflir-
Est palatinus dapifer, dux porlilor ensis, mabat, cum tot saerilcgiis divinum hoc oraculum
Marchio preposhus camere, pincerna Rohemvs; totiens temerasset. Ille vero dum nitilur reluclanlt
Hii slatunnl dominu i cunclis per secula summum. resistere et prohibila limina inlroire, continuo, ut
• Nola, quod secundum quosdam rex Bohemie non sibi visum esl, ictum gravera 48i . sensit . . ige
esl necessarius, nisi quando sex prefaii eleclorcs atior risque
discordarcnt, nec habet jus ab antiquo, sed tenet isepe nslrata
liodie de facto, ut nolatur per Hoslicnsem super . . a ergo perseverans . . monasterium lucra sua
canone V.enerabilem.Isle Olto lercius et ejus pater c . fralribus dolorem augme . e . ctipiens accessit.
Olto secundus tam atroces et mirabiles fuere, ut, p Explelis igitur hiis, quorum causa illuc venerat,
up.us pallida mors Saracenorum semper sanguina- cum inde profcclunis monasterii 49Sporlam egrede-
rius, alter mirahilia mundi dicerelur. Avus vero reitir, subito in scapulis quasi sagitla raorlifera vi
liujus tercii Ottonis, primus Otto, ultra omnes fuil febrium pnngitur, ejulandoqne vociferans pre nimia
christianissimus; cirjus anima per generalem lotius angtistia nienlis, vicinam sibi morlem' affatur, len-
imperii oralionem ecclesiarum, claborante sorore toque conamine somarios suos usque Trajectum
sua abbaiissa, cui ipse defunctus apparuil, diligenter subseculus, quis eum per visum sonrpnii a monasle-
esplelam, a purgalorio est Jiberata el per angelos rio pepulerit, et quem increpanlem contempseril, .
ad celeslia. deducta. lncid. [SIGEB.J Anno igilurDo- exitiali morle n}ulclalns,oninibus siuporis exem-
mini eodcm 1003 isto lercio Ottone absque Iiberis plum factus, miserabilifer interiil. [SIGEB.JQUOsic
morluo, Henricus dnx Bawarie, nepos Henrici fra- morluo, Henricus imperator eodem anno ducatum
tris primi Oltonis, fil imperator, et imperat 22 an- Lolharingie Godefrido comiti Ardenne conlulit. Qui
nis. Nola hic, quod plures eranl nenrici reges quam Ottoabsque filio reliquit post se filiam Hermegardam
imperalores. [MART.POL.JUnde cum legitur Hen- Namursi cometissam; de quo etiam processit Gode-
ricus primus imperator, ralione imperii dicitur pri- fridus comes de Bolyon et dux Lotbaringie, qui ef
mus, sed ratione regni dicitur secundus. Fuit enim D ] postea rex Jherusalem.
anle ipsum Henricus rex primus, qui tantummodo Incid. Anno Domini 1007 obiit Nothgerus Leo-
in Alemannia et non in Vtalia imperavit, et ideo diensis episcopus, plurimas ecclesias et heneficia
ljenedictionem imperialem niin est assecutus. Idem Leodii constituens, qui fuit, nalione Suevus. Huic
• est inlelligendum de Conradis el aliis succedentibus successil Baldricus
secundus, qui prefuil annis 11.
Anno Domini 1005 Henricus imperator regni sui Iste fuit filius Oltonis comitis de Los, ex Lnlgarde,
anno 3 post plures victorias iniendens soli Deo va- filia Hcrmegardis Namurcensis comiiisse/ Oitonis
care,. episcopatum Babenbergensem fundavit. A prefali ducis filie, progenitus. Hujus Baldrici fralcr
VARIJE LECTIONES..
4" ex 1*. 48°dux — traetare dedit
Ghesquier. 4" paginm pars superwr, m qua deccmlincai scripla' eranl,
destderaturngne absumla esl tn tncendio btbliolheta>Lammensis, ul in ipso codiceannotalitmest. S.Trudonem
(luciorem hujus miracuii fuisse e summario palet: De niorie Ottonis ducis Lotharingie per sanc.um Tru
donem cjus tyrannidi divinilus inflicta. 492monasierii —-inleriit _/., Ghesquier.
NOT_E.
1639) Q, 34, X, de ele.tione 1, C.
 313 GESTA ABB. TRUDON.- COXTiNUATJO1!I. — PARS I. 5J4
fuit Gluselberlus, qui patri Ottoni post aliquol annos A prelationis domni Adclardi anno 21 doinna Herlendis
in comitatn successit. eomilissa, mater Godefridi comilis Duralii, de con-
Incid Anno Domini 1010 rex Ungarie, queprius sensu filii coniulit heato Trudoni medietatem ville
vocata fuit Pannonia, cum genle sua per diiigenliam sue, que vulgariler villarium Popliir
nuncupatur,
uxoris ejus regine Gille, sororis Henrici imperaloris, cum omni sua juslieia et-pratis, terris, aquis cele-
ad calholieam fidem converlilur. Eodem anno idem risque universis, pro anniversario §uo et filii sni
Hcnricus a Beriediclo.oclavoRome in imperaiorein primogeniii Adelbcroiiis.Metensisecclesie primicerii
coronattir. Ipso ctiam anno Henricus imperator pridem defuncti. Qui ambo in una lumba
consepulli
Meiensem tirbem obsedit propler Theodericurn Me- sunt infra ahsidam monasterii juxla parielerrrj qui
tensem episcopum sibi rebellantem; urbe vero per esi versus meridiem, ubl el allare slat in honore 494
obsidionem pene desolala, tandem pax inlervonii. beata. virginis (640)
Incid. [Vita Balderici.] Anno Domini 1015, impe- [STEPELiNr mir. S. Trud.] Ghiselberlo q
rii Henriei •hujiis 10, Baldricus secundns Leodiensis conf . . uisse ligilur k . . nescitur. Quod quidam
cpiscopus ad arcendum maleficos cepil edificare e .. e Omel-hius cognoscens .. dilatandum lerminos
caslrum apud Ilugardis villam, que esl allodium . . exlirpare palos fin .-. . fenaliuin exlremitatum
ecclesie sancli Lamberli, inlra Brabanliam, motli- " beali Trudonis in silva quadam. Ciimque utriusque
cum ad confinia silaro. Cui obsistente Lamberlo parlis defensores causa disccrnende limiiationis con-
.ciim harba, Lovaniensi coinitc, confliclu belli con- venissenl, ille arborein quandam calce concutiens :
gressi episcopus, cesis stiorum 500, vincitur. Qui Hunc, inquil, locum jurejurando assero essa domini
Leodii rediens de stiorum strage, lesam conscientiana mei, sicul istum hinc sanum possimrelrahere pedem.
habens, consilio discreti viri Johannis eriiscopi, gx Mox igilur, sicut falsum lestimoniuni prolul.l, ita
Ytalia venientis, ad placandum Omnipotentem pro verum jndicium Deus oslendit, ita ul non solum
redemplione animarunrijecisorum cenobium fundare ej'us pedem compulrescere faceret, sed el totum ej'us
se devoveral. Sequenti igitur anno voli cornpos inlra corpus gravi labe consumeret. Circa hec lempora
muros. civilalis in insula cenobium in honore sancli plusmiimsve Adelardus abbas indesinenteresliians,
Jacohiminoris edificavil, ad quod idem comcs Lam- quomodo de reliquiis prolhoniariyris Stephani, pa-
berttis de proprio allodio pro salisfactione larga troni fundalionis criple hujus monaslerii, aliquam
dolalicia contulit. Ubi et primus abbas Albcrtus parlicnlam consequi ppssel, consilio conventus sibi
noniine prefuil. communi 49B. . . . . e
Incid. [SIGEB.J Anno Domini 1015 Godefrido duce .C si
' . .
h. liiaringie el comile Ardenne, Monteiisernconiita- s
- It.m depopulanle, Laniberlus cnm barba, filius Rey- audivit
ncri comilis Montensis.palruo suo Reynero comiti minuta parlicula
in auxilium adveniens, bello apud Florinas conserlo, .... sancti reliquiis ibidem haberetur. De
occisis suonim 400 viris, ipse cum eis occubuil. quo nil cuiqnam posset impertiri, nec propler offen-
Qtii Lambertus in uxbrem duxeral Gerbergam, sam aliorum id presuniere auderet. Tnpcille: Num
filiam Karoli ducis Lotharingie, et cum ea in dotem meritis ejus aliquid de ipso osse divina mihi digna-
ecccpit unam parlem ducatus Lotharingie, scilicet bitur indulgere clementia? Spero, inquit, in Deo,
terram que nunc vocaiur Brabanlia, continens bec dummodo mihi acquiescalis, qtiod desiderii mei pi-
opida, Lovanium el Bruxellam cum suis appendicjis. gneribus minime fruslrabor. Os, queso, jnbete pre-
Occasione cujus primo et primus comes Lova- senlari et reverendo et sanclo martyri commillite*
nie 4S3 posl Quid plnra? Tandem, licel diffieulter, persuasum
prim et post ...» • ..... lamen est episcopo, el os allaluni esl. Qnp fleolimo.
luit tia primo leniler percusso, conlinuo recens sanguis profltixil,
lercio capiiulo tercie parlis.. . hoc Lamberto filius 1t) quem manu abbalis in vase ad hoc paralo devote-
eque successil. acceplum, Adelardus abbas dc consensu tpliiis Me-
Anno Domini 1017, imperii Henrici hujus 14. lensis ecclesie ad propria gaudenler deferendum
Baldricus secundus obiit, et in cripla monasterii suscepil. Postea refcrebanl quidam, qupd, cum de
sancti Jacobi quod ipse fundaveral sepelilur. Cui prefalo osse in dtibium venissel, utriim yeraciier de
Wolbodus succedeus, anno eodero cenobium p.refa- heafi Slephani corpore esset, ad explorandam rei
tum nnper inceptum ex mandato imperatoris Hen- veritalem de comniuni niajorum ecclesie Melensis
rici. perfecil; qui in episcopalu 5 annis prefuil. consilio rem predictam sic gestam fuisse, et cx me-
Anno Domini 1021, imperii Henrici secundi 20 et ritis ipsius sancli ainbiguiiate omnium delcrsa,
VARI_E LECTIONES. : 49c
«3 rcrsa pagina igne adrosa. 494desiderantur 7 lineoe;pafs superipr folii iane absumta est.. deside-
rantur in allera coliunna retiqua ejusdem pqgina). NOi_l^.
Verba beattv- virginis- desumpla sunt ex repetiit. Alia Ilerlindis el Godefridi filii donalio
640) Trudoni facla ibidcm legitur data i'v Num
Manielii Hisloria Lossensi;-p. 55, qtii lolum lnmc Sanclo - . -•
locum usque ad hseeverba ex Chromco Trudomano Nov. 1024.
315 RODULFIABBATISS. TRUDONIS 5if.
contiiiuo posl icluin fleotomi, ul jam dictum esl, A mcldit. jQui cum ad extreina pervenit, ad preccs
sanguinem illmn profluxisse. fralrum hiijus loci, conununicalo sibi consilio suo-
1 . . . 49B rum, contulit nobis scrnlum hujus opidi, scilicet
A omne jus grute, quod soluni ad ipsum pertinebat,
le el Iiberlalem grutarium consliltiendi, ac domum cum
el iribus . . t. . appendiciis suis, intra quam maieria grute conficie-
Anno Doniini1025 balur, sitam in opposito aule ahbalis noslri, platca
do R.ginaldus succedit, etpreesl annis 15. pttblica inlermedia. Post cujus obitum Adelbero ejus
Anno Domini 1025 Henricus secundus in regno, consanguineus, nepos Adelberonis tercii hujus no-
iu imperio primus, anno regni sni 7, et imperii 16, minis ex fralre Theoderico duce Lotharingie scu
cum consorte sna Cunigunde virgine in virginilale Mosellorumsuccessit, vir devolissimus, el post Deum
perinanens, tandem in lectum egritudinis incidit. elsancluni Domini Trudonem, hujus cenobii contra
Qui se consulentibus imperii primoribus Conradum, oinnes principes el lyrannos defensator usqiie iu
virum regii generis et egregie liberlatis, desiguans, finem vile sue fidelissimus. Incid. Eodem anrio de-
moriiur [Cf. MABT.POL.SIGEB.J,et in ecclesia Ba- functo Wasone Leodiensi episcopo^successil Theo-
benbergensi quam ipse fundaverai sepeliiur. Post duiuus, qui prefuit 28 annis
quem impcratrix Cunigundis, cujus sanctilali Gon- Anno Doinini 1050 603, prelationis donmi Gun-
tramnus, poslea hiijus loci abbas, ramiliarissimus tramni 16 anno Stepelinus, hiijus loei monaclius,
fuil, que post decennium defuncta, imperatori con- scripsit ad prelalum domnum Gunlramnum librum
sepelitur. Eodein anno Conradus eligitur, et imperat de miraculis beali Trudoiiis, que lemj.oribus Irujus
18 annis. domni Guntramni apud nos percrebuerunt sub nu-
Amio Doiniui 4S3 1045 plus minusve pius pater 497 mero centenario el aniplius,quibiis anteposnil aliqna
Gunlramnus pro elevandis sanctorum Trudonis et miracula anle hec lempora facta. Iste Stepelinus
E.iclierii corporibus, que ""• tempore persecutionis adhttcpuer ad ordinem receplus fuit in hoc mona-
Normaunorum paganortiro el translata el iterum slerio, pirca .21 annum domni abbalis Adelardi
sub terra occultala erant, indesinenter sollicitus, primi, qui puericie sue temp.ore vidit laudabilis vile
fecitprius fieri ex auro, argento et pretiosis lapidi- seniores, «jui 80 et amplioribus annis sub habilu
bus ferelrum aurifabrili opere sumpluosum, in quo monachali Deoel sanclo Trudoni devote servierunl;
honorifice exhumanda ccelestium thesaurorum mar- qui eliam ad lot annorum nnmeruin pervenit, sicut
garila ordinavit includenda, quatinus eo majori r in secunde parlis octavo libro clarebil (645). Post
flducia illorum a fratribus optinerenlur patrocinia, lios annos plus minusve vir "quidamnobilis castella-
quo orantium inluitus conlintie patronorum zoma- nus incaute deambulans, cuin de alto cadens cru-
ta (641) haberel 499 in preseniia. Quapropter eo° rium debiliialem ineurrisset, conipunclo corde ad
«ompleto hoc opere, fossoribus inlra sanctuarium conversionem inlendens, suscepto habilu religionis
posl aliarc beati Trudonis, ubi reposiia erant, in- coutulit monasterio huic allodium suum, quod et
stanter de profundis lerram effodientibus, ad vollam adhuc optinere dicimur. Qui in monachalu tanto
lapideam, sub qtia continebantur, tandem est per- fervenlius se in bonis operibus excercuit, qiianto
veiiliiin, cum subito ininiense caliginis nebula ibi- gravius in seculo deliquissese cognovil. Is, c.umrnore
dem exorta, fossores lanto lerrore sunt perculsi, ut solito anle malutinos alios ad peculiares orationes
de vita desperaii, cum in stiinma festinaiione ad ageisdas preveniret, sancluarium intravit, et relro
superos redissent, niinio stupore el sensibus alie- roajus allare, quod tuncibidem fuit, ad oralionem
nati, post diuturna suspiria conlinua interruplione prostratus anle allare beali Trudonis, paululum
"• resumpla, vix loqui
palpilante c°s hanelo corde soporatus vidil mire pulcritudinis infanlnlos per
valerenl. Quod abbas ubi vidil, lerritus in eo quod crepidinem allaris discurrere, flentes, gemeiiles,
acciderat, rejecta humo et fossa repleta, ceplum D capillos trahentes atque complosis manibns ila con-
inlermisit. quirentes: Heu, heu! Ilec illis rcciprocantibus,
AnnoDomini 1048, imperii Henricilerciiin regno, fraler ille innocue elati compajiens: Filii, inquii,
in imperio secundi anno 9, et episcopalus Wasonis qui eslis, et que est. causa lanti meroris? Innocenles
Leodiensis episcopi anno 8, domnus Theodericiis aiunl: Puerisumus,en domini nostrisancti Slephani
secundus hujus nominis, Melensis episcopus, anno sanguisjam versabilur. Posl quam vocem disparue-
episcopalus sui 49 (642), in cenobio nosiro per lunt. At ille evigilans negligenliam non negligendi
aliquot lempus conmoratus, in leclura egriludinis tam preliosi pigneris verilus, priori loci nostri pctita
VARLK LECTIONES.
496AnnoDom. — intermisit apud Henschen. 48' Trudoiieiisis abbas H, 4S8 que — erant de-
sunt H. 49° exhiberet//. «°» aiino Doniini 1045
plus minusve addit H. co1 eruptione H. t0!-palpi-
iantcs II. M3Anno Domini 1050 — pervenit dedit Ghesquier V, 50.
NOT_£.
(641) I. c. corpora. (645) I. e. supra in nrimi Rudolli conlinuatoris
(642)lmo 40, anno 1046obiit. libro VIII, 8.
317 CESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO111.— PARS I. 318
loquendi licenlia visionem indical. Excitaiis ergo A in honore sanctorum Johannis nnplisteeljohannis
fratribus, malutini cum celerilale canlaniur, incum- evangelisie, quarium, quod esl sub absidaad levam
bentibusque domno abbaie Giiiilramno el convcnlu sanctuarii, in honore sanctorum apostolorum Petvi
in oralionibiis, acceplis disciplinis el confessione el Pauli cl aliorum omnium. Altaria vero, que in
cnniium facia, capsa preliosi thesauri aperitur, et cripta sunl, sic conslilnit: principale, qtiod stat in
roseus ac fluidus sanguis ille usque ad supremani medio, fundavitin honore sancle Triniiatis etbeate
inclinali vitrii vasculi oram fluxisseinvenilur. Acci- Virginis ac sancti Stejihani, secundum ad dextrani
toque iridustrio aurifabro, circa vasculum pretiosi ibidemin honore sancti Benedicli, el tercium ad le-
sanguinis sperica clausura compouilur, et sic in vam situro in honorein sancti Gregorii. Hiis omni-'
loculo undique munilo reconditur. Iste celeslis the- hus rite perfeclis, corpns domne Bertlie-comitisse
saurus, quem nemo dubilel, qtiin sit veraciter in Flandrie, quod in veleri cripla tempore Thietfridi
lioc monaslerio, ex providenlia laudabilium tunc ahbalis huinalum fuil, elevavit, ei ad lcvam majoris
seniorum in tam secrelo loco iuiatus esl, ul nec altaris In sanctuario Iranslulit, et in liimba emi-
incendio poteril corrutnpi nequc predonum violentia nenli,Pariis Iapidibuspoliia, infra voliam honeste
atiferri. conclusil. Et quia posl vetus sanctuarium, de quo
Anno Domini posl hunc 1152, imperii Lolharii " habelur supra in primo libro prime partis capi-
anno 8, quidam nosler serviens nomine Gozclinus in lulo 15, predicta velus cripla eral, replevit illam
rocle feslivilalis beali Marlini (Nov. 10), sero iacto htimo, -el ibidem chonim psallentium conslruxil.
lectum suum, ul dormirel, super Ioctim sepulchri lnter quem el Illud novum sancluarium gratum as-
domni abbalis Gunlramni stravit. Is, ciim pulsalis censum erexit, qttem septem gradibus-proiraxit.
signis et incepiis iiialulinis a turri tnajori exiens Prosequenli vero lempore, cum qiiedam monaslcrii
cubilum iret, apparuerunl ei tres spectabilis forme edificia per suos antecessores erecia sed minus com-
viri, sacris vestibus amicli et clara nube circum- plela cernerel, ad perllciendum ea aninium ac-
dati, stantes in medio monaslerii ante crucifixum. cinxit. Inter que majorem tnrriin nostram, quain
Quorum unus eminentior aliis visus est gestare vir- devolus abbas Gunlramnus sno lempore usque att
gam pasloralem, dtnninice crucis signo insignitam. mediuiii cum duabus lestudinibus lapideis produxil,
Matriculario (644) illo interini ante leclum scpulcro isle superaddito tercio ascendendi slalu, eam paulo
abbatis sttppositum tremulo el slupido residenli, ille huniilius, duabus collateralibus ereclam , inagnis
ammiralionis persone qtiasi indignantcs et niinas impensis consummavil. Prelerea navim monnsterii,
intcnlanles vise sunl ei appropiari, sed illo ineiicu- „ quainvis neqnaquam ruinosam, eversis fortissimis
loso super lalus suuin iu lerram ruente, el transpo- ""pilariis erectisque pro illis sjjeciabilibus columpnis,-
sitionem lecli ex voto medilanle, disparuertmt. Mox muro ad summum coequalo rcparatam consumma-
ilie reverentiam exhibens sepulchro et scpullo, le- vil. Erat ergo suo lempore in lanluin de novo au-
clum exinde lollit, et devolior, faclus Iherosoliinam gmeiitaia hujus veleris ecclesie fabrica, ut de ipsa
poslea proficiscilur. Hanc apparitionem hicponimus sicut de bene' consummalis ccclesiis congrue se-
propter materiei convenientiam. cundum doctores diceretur, quod ad slaluram hu-
— Descrijita(645) monasierii amplialione el repa- mani corporis essel formata. Nam habebat, cl adlnie
ralioiie, ac provisionccopiosamaieriarumadslruclu- hahere cciiiitur, cancellum, qui et sanctuaiitiui,
ram nccessaiiarum in generali, meinorie commen- pro capite el collo, chorum slallalum pro pectorali-
danduni csl per singuia, quain auiniose pia sollicitudo bus, crucem, ad ulraque lalera ipsius c.horidiiabns
hujus dornui Adelardi (646) fabricaro hujus mona- manicis seu aliis proiensani, pro hrachiis et niani-
sterii cepit dilatare. Primo enim in loco alrii, qtiod bus, navim vero monaslerii pro ulero, et crucciu
fuit post tnnc vcterem criptam, novum cancellum, inferiorcm', cque dnabus alis versus roeridiein et
qui et sancluarittm dicil.ur, ctim duabus absidis fir- seplemlrioneni expansam, pro coxis et cruribus.
missime fundaluui, in altum produxil, lcstudinibus- DTiierunl insuper ab anliquo anle tempora liujtis
que lapideis formose volulatum consummavit Adelardi due speciose cum firmissimis parietibus
(an. 1057). Infra quod opus novam criplam el spa- in altiim producte abside, navi ipsius ecclesie ad
liosam, undique lapidea celatura lestudinalam, ad dexlram el levani cohercnles, que, ubi manicis anlc-
perfectum complevii, intra quara slrucluram seplem rioris crucis jiingebanlur, habcbant duas lurres
erexil altaria, quorum primum el majus, in medio emincntes, unani versus nieridiem et aliam vcrsus
saucluarii, in honore heaie Marie et sanctorum seplemtrionem respiticntes, alliludine muro mona-.
Quintini et Remigii construxit. Posl quod aliud esl slerii pares; ubi vero dicte abside posteriorls cru-
hi honore sanciorum Marliniei Cristofori, lercium cis alis seu manicis continuabantur, habcbanl.duas
vero sub absida saucluario cohcrenii ad dexlram, capellas, unam ad dextcram in honore sanctoruiB

NOT_F

(614) Esi sociii.ssacnsl.j.. qtus ejus inicrpolalionibus

•
conjunximtis.
(643) H__crespiciimt ad Rudolfi gesta I, 12, uhi (646) Secundi.
inicrpolaior haic iuseruit, qu;e hac Ioco cum reii-
5S9 RODTJLFIABBATISS. TRUDONIS 520
Eucnerii, Leonardi et Gertrudis, reliqua versus A igiiur riiinam Lanzo abbas sanciorum Trudonis et
ambilum in honore sancli Lamberti. Et quia de Euclierii corpora, in sanctuario illo occullala, voluit
cancello seu sanctuario el absida tractatur, scien- requirere, et ob hoc incipiens Iongius inde cirea
dum, quod cancellus esl caput el humilior pars ec- eorum sepulchrum fodi jussit. Sed locus ipse iai
clesie versus orientem respitiens, et dicitur alio lantum plenus inventus est sarehofagis, ut inier
nomine sanctuarium, eo quod ibi sancla conduniur sarchofagum et sarchofagum vix inierdum pedis
vcl iracianliir, et porrigilur usque ad chorum, unde unius distaret spacium. Referebant de hoc aliqui,
tempore quadragesimali velum solet inter chorum quod quidain Ioci noslri abbas hnizo omniuin suo,-
et cancellum seu sanctuarium in ecclesia suspendi. rum predecessorum abbalum ossa de diversis mo-
Abside ver.o sunt exedre seu appendilie, que aula- naslerii locis, in quibus humata jacebant, elevari
rum seu ecclcsiarum laleribus adherent pro deam- fcceril, ct in predicto sancluarii Ioco simul posuerit,
bulalione ampliaiida. eircuniposilis qualuor lapidibus marmoreis. Qui
Incid. [SIGISB.]A. Domini1057. Henrico secundo post hoc annum non snpervixil. Preterea cum sub
in imperio mortuo, filins ej'us Henricus tercius im- anlcriori parle majoris ibidem allaris defossum
perator succedit, el 50 annis imperat. Anno ejus esset, invenius est, sarchofagus itapositus, ut, dum
5, Slepbanus nonus, frater Godefridi ducis Lotha- Bsacerdos huic altari assisteret, peclus ibidem quie-
ringie et comitis Ardenne, Qt papa, et moritur anno scenlis sub pedibus haberet. Quo diligenler aperlo,
sequenti. inventus est quidamin eo pretioso coopertus paliio,
Anno Domini 1060, hujus Henrici in regno an- sed occipicium non habebal. Duo etiam laleres
no 4, Theoduini Leodiensis et Adelberonis Melensis ibidem invenli stint, unus ad capul, alius ad pedes,
episcoporum anno 13 idem Adelbero ad postulalio- sed iiichil erat inseripium. De quo presenles ma-
nem abbaiis Adelardi et fratrum hujus loci omne gnuro aliquid rati, ad corpus accesserunt, et ar-
jus scruti in gruia, quod predecessor ejus Theode- guenda leineritaie disjeclo per sarchofagum hae
ricus secundus nuper ecclesie cl fratribus donave- illacque menibralim corpore, si qua indicia reperire
rat, confirniavit, presenlibus ibidem in eodem ce- possenl quis fueril, adhibilis eiiam luniinaribus
nobio Theoderico duce Lolharingie seu Mosellano- iiiquisierunt, sed nichil invene.ruiil.Pari modo ad
rum, ejtisdem fratre, advocato hujus opidi, el Ol- ingressum parvi chori aperio sarcbofago, quidam
lone comite Duracliii, subadvocalo, de qua gruta invenlus eslindulus cappa purpurea, aurifrigio
el jure ipsius infra nolabitur. Anie hunc annum optime parata, sed nulla quis fuerit indicia sunt
Theodericus prcfatus, dux Lotharie, conslituiitfr reperla, a plerisque lameu sanclus Liberius fuisse
advocalus liujiis opidi, qui Ollonem comitem Dura- ^1 estimatum est. Ad quod speclaculum lotus conve-
chii, fratrem Emmonis comiiis deLos sibi subsli- niens pupulus mirabatur, quod mox ubi attrectaia
tuii. . fuissent ornamenta quibus operiebanluf, in cine-
Anno Doinini 1063 jjlus minusve inter domnum rem solvebantur. Tandem vero fossum est usque
Adelardum abbatem el Fredericum ducem, advoca- ad locum, in quo sancli eranl recondili, invenlum-
tuni nosirum, conlroversia exorla est de jure ad- que est foramen in muro volte seu cripte iilius,
vocalus, sed per scabinorum declarationem deter- ad grossitudinem nianus hominis. Cumque unus de
minatum esl, quod ab antiquo advoeatus habet popularihus, humana laclus curiosilate, quid i;i ea
lercium denarium ex tribus. generalibus placitis continerelur scire vellet, acccnsam candelam viige
et maguo banno, de celeris nichil, nisi per sculte- summitali affixit, et per foramen in criptara nii_.il.
liim episcopi vel abbaljs Jn magnis causis ad hoc Cui quidafn astans hunc presumplionis arguil, et
fuerit invitatus. lurbuleiito clamore, ut ceplo de.isleret, monuil.
Poslea anno 1065 defuncto duce Frederico, in- Quod populus audiens lumulluoso sirepilu infre-
stanie domno Utlone successore ejus in preseniia muil, aliis, ad quosrei notilia perveneral, pio-
hujus domni Adelberonis , idem scabini adjurati rj gressum probibeiilibus, aliis, qui rem ignorahanl,
eadem que anlea prolulerunt declaraverunt. ul ceplo scrutaretur, conclamanlibus.' Quortun
Anno B04Domini *<>", quando combusluni fuit mo- slrepiin ille terrilus, ceptum intermisiu AbbasL0(i
nasterium, solutis in eo columpnis que pro pilariis eliam Lanzo progredi verilus, priorerii claustri 3d
erant, duo inlcriores navis ecclesie parieles rue- episcopum Leodiensem Henricumt 07 direxil, que-
runt, eleorum rtiina sanctuarii velerisambo allaria, rens quid vel super invenlis corporibus vel in reli-
minus scilicet-sanctorum Trudonis et Eucherii, ac quura sibi esset agendum. Qui bujusmodi factum in
majus, anlerius slans, in honore duodecim aposto- raandalis primo arguil, inde -progressum vetal, ct
lorum conlrivit. Quorum tinum, quod cst sanclorum ad ultimum, ut celebralis missarum solempniis pro
Trudonis el Eucherii, postea est leparatum, alterius fidelibus defunctis et commendatione animaruin
vero etiam vcsiigia sunl abolita. Post premissam facta, clauderenlur sarchofagi, aspersis prius aqca

VARI.E LECTIONES.
eoi hwc capi.ts 5 iilulo signala libro sccundo Rudotfi inlerpoldlor subnexuil. bth A. D. 1085— spacium
apud Heuschcn. C06 Abbas — lactuni fuit auud H. J"17Ileriinannum //.
321 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO1II.'^-PARS II. 322
benedicta corporibns el incensalis , et sic terra A , chrisiianis capta est; ipso tunc laclo rege Jheroso-
operirentur, mandavit. Quod ita facttim fuil. lima anno precedenti, hoc -iiuo moritur. Et ebdem
[ SIGEB.Auct. Ajflig.] Annb C0Sigilnr quo supra anno Henricus imperator Henricum Lemburgenseni
1085 Romarii Henricum iinperalorem quartum regni sibi rebellantem ad dedilionem coegit, receptoque
nomine recipiunt, ac eorum jtidicio prefatus papa in gralia multa mediante pecunia ducalum Lolha-
Gregorius a papatu abjudicalur, et Clemens ille ringie vacantem confert. Hic sciendum diligentcr,
inlhroiiizaiur. Anno lmnc precedenti monasterium quod duo sunt et fuerunt duces Lolharingie, quo-
Haflligense sumpsit exordium. rum unius ducalus incipit prope JVleiensemuroem*,
[SIGEB.]Anno"09Domini papa Gregorius VII exul el porrigiiur inde juxta ducalum ducis Auslrie, et
morilur, cui Viclor successil. Quo mortuo Urba- vocatur alio noinine Mosellanorum ; reliquus duca-
nus II conlra imperatorem et ejus antipapam anno tus Lotharingie esl ab hac jjarle, et esl longo tem-
lertio posthunc successit, et 11 aunis preest. pore incorporatus ducalui Brabaniie.
Anno "• eodem, aiino scilicet Domini 1086, se- Iste Bls dominus Theodericus (647) inlef plurima
ctuidum senioriun lunc lemporis relala et in anii- graliarumdonadivina et humana predictus scienlia,
quis libns nostri monasterii diligenter conscripla, precipuus erat iiv prosaruni, riimorum el melrofum
miles quidam, cui Arnulfus comes de Los, nepos dictamine, qtii vitarn sancti patris et-patroni noslri
Ghiselberti comitis de Durachio, excuhias - majoris Trudonis, quam dudum Donalus dyaconus et, u.t
turris noslri commiserat, iniempesle noctis silentio creditur, loci hujtis professus, niandanle Metensi
prospiciens deorsum ad exuslam.monaslerii navem, episcopo plano slilo descripserat, ad prepositi Ge-
ceteris consorlibus suis dormientibus, vidil qtios- rardi superius sepe nominati inslanliam, apud Gan-
dam specie monachali habitu •veslitos a cimiterii davum in cenobio sancli Pelri, ubi posl obituin
noslri loco nudis pedibus procedere usque ad, se- Adelardi secuudi, abbaiis hujus loci, diu exulavit,
pulchrum sanclorum Trudonis el Eucherii, quod, ex urbaniori diclamine, cuj'us principium esl: In exal-
recenli adhuc incendio sine tecto redactum sub divo, tando [igituf, etc, eliquavit. Sermonem insuper,
cum satisfaclionibus el humillimis snpplicalionibus qui legilur in translatione sanclorum Trudonis et
reverenter ambiebant. Hujus ille visionis conscium Eucherii, cujus initium esl: Gloriosum esi hodier-
ct leslem volens adhibere, cum conafetur sopora- ha, elc. (648), cum quibusdam ibidem responsoriis,'
tum excitare proximum socium., ipse imniobilis scilicet hec duo el O viri misericordie, el anliplio-
B14 urbis eterne et Trudo virtuium cum anti-
mulusque tam diu permansit, usque dum visio dispa- nain
reret, reversis illis, quos viderat, ad pristinum Cphonis, responsoriis et versibus, qui in depositione
eimilerii locum. Moxque tanle visionis virtutem non sancti Trudonis decanlantur, diclavit; quos tunc
ferens, lam valido languore correplus est, ut tercia prior Rodulphos, vir lillerai.ssimus, ih musica
die exanirnatus sepulture traderetur. Gnidonis Aretini expcrtus, ipso jubente, modulanler
Anno Domini10966I1 Goiiefridus dux Lothariftgie,. . cenlonavit. .
et comes Bullii, vendilo prius castro de Bullio cum Anno Domini 1126 Henricus quartus imperator,
villis suis Leodiensi episcopo Obberlo pro 1300 qui palrem contra jus nalure captivaverat, sine li-
marcis argenti, ad terram sanclam cum Hugone heris morilur. Cui Lotharius quarlus in regem
fratreregis Francie elcomilibus Flandrie, Provincie, electus succedil, qui anno regni liui 3. Gddefridum
Normanhie ae multis principibus et popujo iimume- Lovaniensem comitem de ducatu Lotharingie abju-
rabili, cujiis numerus est esliraatus 600000, signo dicat, el Waleramnum comitem Lemburgie insti-
crucis prius ad exortalionem Urbani II, ab oninibus luili".
assumpto, Judeis in Christum credere nolenlibus Anno Domini 1127 Stephanus Metensis episcopus
occisis, proficiscitur. cbritiilit riobis unum curlile ad usus fralrum, siluin
Anno "s DominillOO Godefridus.deBullio el dux anie orienlalem portam cttrie noslre noslri ce-
Lotharingie, per cujus industriam Iheros.oliina a nobiiel 6.

CONTINUATIONLS TERTIiE PAftS SEGUNDA. _

PREFATIO.

Explelis "16 pridem Irihus parlihus compilationis :D quia pluririia riiemoria iiigna precedenliuhi patfurii
in geslis ahbalum hujus monaslerii, convenil sal- pretermisit annolare negligenlia. Ctim igitur secun-^
lem in hac quarla parte colligere"qu_eresiant pauca, dum Gregorium in omeliis qui ad aream non valet
VARI_ELECTIONES.
co»hcecad III, 2 in mafgine inferioti adscripsit interpolalor. C09 hcec ab inierpolalore in indice quem
"' hwc ab inlerpolalore in indice additd
adjecta sunt. "° hoc capul in indice adjecil
confccitcis inlerpolalor.
sunl. hcecintefpolalor in indice subjunxit. *" ab inienwlatore in indice adjecla. "4 a 1*. *u inter-
pol. 1*. in murgine. 616prima verba ex cod, dedit II.
NOTZE.
Vide Suiium Act. SS. VI '
(647) Abbas Tfudoncnsis. (048) apud
 523 - RODULFIABBATIS S. TRUDOMS 524
afferremampiilum, prodeslilli.nevacuusveniat, quod A nuntur, quoriim nomina hecsunl: Nycholans, Crl-
spicas porlet: idcirco, licel mullitudo scribendorum, stianus, Johanncs, Liberlus, Johannes, Thomas,
velutarena grandis, aquis oblivionis sit obvoluta, ut Willelmus, Henricus, Willelmus. In secundo Ji-
tamen reliquie horum annalium salve fiaiii, et, ut bro ponuntur gesla tritim ahbatum, scilicet Atte,
paucula fragineula, ne pereant, colliganlur, placuil Amelii et Roberli; inler 'que gesta phiriina in-
hanc ultimam partem in hinos libros partiales di- tcrserunlur incidentia annalibus congrus
videre. In quorum primo novem abbatum gesla po-

INCIPIUNT CAPITULA LIBRI PRIMl QUARTE PARTIS CONPILATIONTS1N JESTIS ABBATUM,

ET PRIMO DE GESTIS NYCHOLAI ABBATIS.
1. De Nycholai abbatis eleclione.
. 2. De incorporatione decime ecclesie de Alburg. Incidenlia divefsa,
3. De officiiscultelici seu vitlicationis nostre conlrorersia.
DE GESTIS CRISTIANI ABBATIS..
1. De Cristiani abbatis elcclibnc.
2. De offilio sculleti seu villicalionis'-lel ejus redemphone. Incidentia de imperio Frederici secundi et
aliis,
3. De supersliliosa adinvenlione Angdcani monachi
4. De sancia Lulhgarde vriorissa Sancle Kalerine.
5. De civilalh Leodiensis depopulatione.
6. De bello apud Sleps, et qualiter episcopus incendiis invasil Brabanliam
7. De bellojuxla ponlem Bovinum, ubi conspiranles\in episcopalumprincioes succubuerttnt
8. De vbilu Cii_l._f.iiabbalis.
DE GESTIS JOHANMS HUJUS NOMINIS PRIMI ABBATIS.
i. De postulatione Jonannis in abbatem ei ejus creatione.
2. Quomodo visilatio monasteriorum Stabulensis ei Malmundartensis per C. cardinalem legaluin sibi
«st commissa
3. Quomodocum abbaiia ista abbatiam in Tuitio ae mandalo C. cardinalis suscepi
._ Quomodomedielas opidi Sancti Trudonis Leodiensi Ecclesie acquisila esl.
5. De abbate Sancti Paidi Trajcclensis.
DE GESTIS LIBERTI ABBATIS.
4. De electioneLiberli abbatis.
2. De officiovillicalionis tioslre.
5. De festo sancli Liberli de novoinstituto.
i. De translatione monasierii sororutn nostrarum moniatium a suburbio Sancli Trudonis.
5. De cessionehujus abbaiis ab abbacia.
1)E GESTIS JOHANNTSSECUNDI HUJUS NOMINIS ABBATIS.
i. De Johannis abbalis ad hanc abbaliatn inslilulione el de tnuluo ad usuras ejusdem tempore contracto,
et de dampnis occasionehujus muiui emergentibus. Incidenlia plura.
2. De cessionehujus abbalis Johannis ab abbacia ista.
3. De muluo occasione damonorum per priorem et convenlum ad usuras conlraclo.
GESTA THOME ABBATIS.
i, De crealione Thome in abbatem, el de-debilorum obligatione, qua monaslerium invenit ad usurai
obligalum.
2. De offltio villicalionis noslre, el quomodomagnates hujus opidi ad fidelilatem suum donis tnancipavit.
Jncidemia plura , et de obilu regis ' Romanorum lanlgravii , el quomodo successit Witlclmus comes
Hollandie electus. -
3. De hospitali sancti Irudonts, el de recuperdtioneponlificalium ornamenlorum.
i. De numero vwnialium de Milen et de obitu Thome abbatis.
DE GESTIS WILLELMI PRIMl HUJUS NOMINIS ABBATIS.
I. De Willelmi abbatis poslulatione in abbatem el ejusdem electione.
2. De lite, quam contra Lumbardos usurarios in curia Romana sex annis peregit, el ejus concordia. Item
tfe gravibus aliis expositis.
3. De acquisitione advocatie in, Atburgh, et redemptionedhersorum bonorum monasterii et 115prebendafi.si,
quas tninisleriales et officiali seculares heredilarie habebant. •
i. De numero monachorum hujus loci causa exigente reslricto ad lempus.
5. De emptioneii mansionum, et ampliatione nostre curie claustralis versus paludem sardonum et lapi-
deam plaleam. .
6. De discordia episcopi et patrie mutua, ei proscriplionefacta apud Votlhem.
7. De talrocinio hospitis, el origine octo dominorum.
8. De viotentiis et injuriis, quas oclo domini noslro monasterio fe.cerunt, el eiecto Leodiensi episcono oc-
casione percttssure monete, el de obsidione opidi per Henricum ducem Brabanlie.
9. Quomodo oclo domini duci Brabanlie dominium opidi tradiderunt et monasterium violaverunl, abbatem '
fugaverunt, ecclesiam beale Marie violaverunl, sacerdolesel scabinos captivaverunt.
10. De proscriptione oclo dominorum et de casiro episcopi,
II. De augmeniatione prebende, de monachalibus in vino, in refeclorii ferculis et in vestiario, el devtitna
 325 GESTA ABB. TRUDON. - CONTINUATIO III. — PARS II. 526
fundatione curie Beghinarum in Sancla Agnele, elaborante ad hoc Wiilelmo abbale. Ilem de censu fratrum
Minorum.
12. Quomodosunl vendita bona noslra super Mosellam, et de violehtia quam comesde Los el dux Bra-
baniie nobisfecerunt usurpando juredictiones villarum monasterii noslri; et de molendinoin Meclteren.
15. Deprebendis beate Marie,et deprebendis minoribus, et de elemosina adportam, el potlagio qmd in
caldaria super fornacem solidala condiebatur. . -
14. De non recipie.ndisad nostram congregationem de illegilhno thoro procreatis, Ilem de mtra apparitionc
Wiltelmoabbali ostensa de anima defuncli conmonachi. Item de ejusdem obitu.
DE GESTIS HENRICl ABBATIS.
- 1. De creatione Henrict in abbalem hujus loci. Incidentia vlura.
'
% De cessioneejus ab abbatia. . .
DE GESTIS WILLELMI ABBATISHUJUS NOMINISSECUNDI.
1. De insiilulioneWillelmi secundi in noslram abbaciam el ejus laudabili vita.
2. lncidenlia de episcopi Leodiensis occisione et alia plura. De communitate in oppidoerecla de consensu
spiscopi el abbatis ad teinpus placiti ipsorum, et de bello apud Wuronc.
3. De edificalione mansionis noslre in Donc, et de alveo fluviiHerlte, et obilu Ifujus Witlelmi abbatis.

INCIPIT OUARTA PARS

In gestis abbatum monaslerh aancti Trudonis, divisa injbinos partialeslibros. Cujus

primus liber continet novem abbatum gesta; et primo
DE GESTIS NYCHOLAI ABBATIS.

l.Anno Domini 1180, imperii Frederici primi A xxixTjAnnosequentiSaladinussoluanus lerrascristia-

anno 28. ac aiino Rodulphi Leod.iensisepiscopi 13, norum invadit, crisliani viiieunlur(1187), Jerusalem
defuncto Wirico pie memorie abbate 3 Idus De- ohsidelur el capilur, crucis signatiopredicalur.Phi-
cembris, Nyoholaus eodem dieeligtlur, et 12 Kal. lippus rex Francie, Henricus rex Anglie cumprinci-
mensis Januariiconsecraiur. pibus fldei calholiceproliberationelerresanctecruce
2. Anno prelalionissue2(H8I) ecclesiade Alburg signanlur. Incid. Anno Domini (1188) Henricus
cuin omni decima ejus proventibus siipendiis fra- cardinalis episcopus Albanensis apud nos biduo
- trum est
incorporala, proul in cartis nostris, per missas celebrat, populo predicat, et mnltos crismaie
Lucium papam lercium el Balduiuum Trajectensem confirmal, 4 Kal. Maii. Incid. Eodem anuo Pari-
. piscopum datis, liquide corilinelur. Incid. Anno 3. sius in geiierali consilio mulia milia liobilium et
prelationis ejnsdem (1182), 11. Kal. Aprilis.fulmen plebeiorum cruce signanlur. Eadcm nocte luna visa
cum horrido' toniiruo dilapsum ecclesiam beali est descendere ad lerras, et posiea paululuin ad
Laurenlii Leodii inlravit, neminein lesil, intaclisqiie 'locum suum redire. Circa idem tempns iroperalor
coriinis, pallium majoris altaris scidit nec ussit; Fredericus cum principibus imperii crucem accipil; .
et sndario allaris illeso, sigillum ij-sius altaris in et Rodulphus Leodiensis cpiscopus cunr illo profi-
"
septem partes divisil. Incid. Eoiiem anno, 3. Nonas ciscilur. Incid. Anno Domiiii 1189 Ilenricus dux
Novembris, ecclesia eadem per Rodulphum Leo- Lovaniensis nonas Jtinii ex condiclo inile pacis
dienscin episeopum reconsilialur. htcid. Anno pre- caslrum Durachii, quod anlealiquof annosdestruxii,
ktioriis ipsius .., scilicel anno Domiiii 1183, Gode- reedi-ieal. Incid. Circa idem lempiis idem dux opi-
fridus lercius dux Bral);iniie Jerusalemproficiscinir, dum Sancti Trudonis occasione advocatie obsidct
et filius ejus Ilenricus ipso recedente caslrum Jacie et bppunguat (652), sed non expungnat. Ferunt,
(649) destruil. Anno ipso plures apud Flandriam quod in hac aul consimili ducis obsidione in opido
combusti sunl heretici, Aimo sequeuii mortuo fuerunt honesli et prudenies scabini et burgenses,
Godefrido duce Brabaneie (6S0) Ilenricus (6SI) ej'us qui consilio inito, ut ad benivolenciaih aniirium lanii
filius succedit el casirum Durachii deslrtiil. Incid _ principis excitarent, feceruniignatiasfieri delicatas,
Anno suo seqnenti, 4 Kal. Maii, combustum et proul ab olim in opido consuele sunt confici, quas
inoiiasierium sancli Lambcrli Leodii et sancti Peiri alio nomine vocanl placenlas; has per speclabiles
ibidem cum clauslris suis et omnibus officinis ac viros, datis dexleris liberi accessus, prandenti duci
episcopi palalium. Incid. Auno Domini 1186 sub pajrflionibus propinaverurit, proleslanles, quod
couibusluiu est lotum oppidum noslrum Sancii r opidi incole nil sinisiri adversus suarri" digmtalctu
Trudonis -cuni ecclcsia beaie Marie, jnonasterio molirenlur, "siipplicaiiies, qualiiius pietatem sue no-
illeso remanente, sub quo incendio plures iiiriusquc hilitalis super eos dislillarel. Tunc ipse dux Inspecla
sexuscuinpuerissuffocaii sunl. Incid.[YI.NCBI.LLOV. huiiiilitale prudenlium opidanorum, inuniisculum
miJE,
(649)NumJauche? (652) De his vide Gisleberli Chromcon Hannoni-je
(6SO)Obiit Godefriduslll aniio _190. ed. Chasteler p. 201.
(651) I -iiuus inter duces Brahanii-S.
.527 Rt)DULFl ABBATIS S. TRUDONIS - S28
gratanier accipiens , post paucos dies obsidione A dicari debuisset, landeminultorum precibus abbas
remissa cnm loto exercitu benigne ad sua repeda- induclus, consensil quod Everardns villicationem eo
vil. Incid. [VINCBELL.]Anno sequenti (1190) Fre- modo tenere deberel, uiiiullipreterquammoiiaslerio
dericus iniperalor cum maximo exercitii juxta vendere posset nec alienareab eeclesia, si abbas
Anlliiociam venieus, de equo lapsus inparvo rivnlo vel quilibet successor ejus ad scabinoruin excom-
exlinctus est. Et proplielia impleta est de ipso in municationem et suorum fidelium emere conseriti-
cunis-jacenle facla : Inirabit ut vulpes, regnabil ul rel; sicque dissenlio esl sopita. Incid. [VINC.BELL.]
leu,morielur ul canis. Cui filiusejus Henricus quinlus Anno Domini 1191 chrisliaiii post longam obsidionem
ratione nominis succedit, el hnperat annis 7. civitatem Acon expugnatam ceperunt condiliona
3. Tempore biqiis abhalis, licet aliqui suorum tali, quod pagani salvis corporibus discederent, et
predecessorum multa heneficiata et a villicis usur- crucem Domini redderent, et caplivos chrislianos
pala minus juste bona mOriastefii redemerunt, la- liberlati reslituereiil.-fn.i-i. Eodem anno vise sunt
inen plus quam 27 officia seu minisleria sive in acies pugnanlium ex aere in terram descendere, ei
feodum aulin aliudjus heredilarium diverse personb facta inler se prigna mirabili subito evanescere.
in gravamen magnarum iripensarum nostre ecclesie Anno ij-SO Roduljihus Leodiensis episcopus de
possederunt. Inler que officium villicalionis seu K transmarinis partibus rediens, cum 23 annis pre-
•scultelicum fuil causa gravis dissenlionis. Cum fuisset, veneni poculo interisse dicilur. Post quem
cnimsepe abbas isleeum Everardo villico litigassel, anno sequenli (1192) Albertis frater Henrici ducis
et propter quosdam excessus eidem villicatio abju- Lotharingie in episcopurn eligilur.
DE GESTIS CRISTIANI ABBATIS.
1. Anno Domini 1193, imperu Henrici ratione proniisil cum uxore sua coram paribus ecclesie, si
'
iinperii quinti arino 4 (6S5), Nycholaus, posiquam quando domnus abbas viHIcaiionem rcdimere vellet
strenue 12 annis prefuit, malorum perlesus ab abba- aut convenlus ipse, paralus semper esset ad renun-
cia decedii, 5 Kal. Aprilis. Cui eodem die , Crisiia- ciandum reslilulis sibi 88 marcis monete prefale.
nuseleclus succedit, et 9. Kal. Maii (054) conse- Incid. Eodem inno Alberlus eiectus per senlenliam
cratur. Hiijus patruus fuit Wiricus abbas, etquidam pajie (656). Remis in Leodiensem episcopum conse-
scabinus diclus Johannes liint ejus nepos, cogna- ci-alur, el j"ussii imperatoris occiditur anno creatio-
tionis de Slaplen capitaneiis. Ipse precipue fuit nis sue 3. Eodem anno Albertus dcKuic et Symon
devotus et religionis zelalor, filius ducis Ardenne pro episcopatu liligant. Symon
2.. Abhaiis hujus lempore Everardus, de quo supra fil cardinalis , el Albertus episcopatum paeifice
niensio facia est, rebus lemporalibus atienualus, obtinel. Incid. [visc. BELL.XXIX,59.] Anno Domini
contra promissuni alienare voluit ab ecclesia ofli- C 1197 Henricus imperalqr "moritur. Incid. Aimo
cium villicationis, quod abbas non consensit, sed. Sequenti (1194) disseritio magna orilur de eligendo
inspecta ulilitate ecclesie sue, data cerla pecunie iinperaiore, inier Philippum ducem Suavi et Otto-
summa ipsum redcmit. Qui, ctim posfea ex neces- hern ducem Saxonie. Otto in imperatorem conse-
sariis ulililatibtis pecunia indigeret , prefalum cralur et conlra ecclesiam lyrannizat, ul patet in
offrciuiii Oltoni iheloiieario , poieiili el predivili speculo hystoriali. Incid. Anno Dominl 1199 cout-
opidano, suh condicta, pecunie sumrna impignorare bustuiri esi clauslrum nostrum in Dunc cum eccle-
"euravit. Sed fldeles ecclcsie, precavenles, ne per sia, pridie Kalendas Aprilis. Incid. Eodem amio obiit
eumdem Oltonem lam ipse abbas quam communes Albertus Leodiensis episcopus. Cui successit Hugo
bpidani in futurum riimirum possent opprimi, pro- de Peiraponte , qui ecclesie Leodiensi acquisivit
curabant, quod lalis conventio .effeclu caruit, pro- castrum Musal ciim suo comiiatu.
siunciantes, quod domnus abbas tradere deberet 3. Tetnpore lnijus abbatis Cristiani conligit mira-
eidem Oltoni 10 marcas Colonierises pro pena, que bile quiddam. Monachiis enim quidam Anglicanus
Sndicta fuitparti ab illo conlraclu resilienli, sicque t\ graliahospilalilalis ad nos venil. Qui ex relaln fra-
abbas constituit ad fenipus qnendam ainicum spe- trnm intelligeiis quarii maxima oblalio ob meriia
clalemin villicum. Qtiapropler interim fidelium ec- heali Trudonis hanc ecclesiam dudum dilavit, cu-
clesie consilio Cleriiehs quidam honestus opidanus piens gratus esse abbali, excogitavit fallaciam,
ot uxof ejus Sigiirdis, curii foreni de faniilia beali medianle qna clauslrum a debilis quibus delineba-
Trudonis, pro ipso offuio 80 marcas Colonienses tur exoneraret. Fecit enim per quosdam meaius
deliberaverunt.elprefato Oitoni 10 predictasmarcas subterraneos tisque ad ima lurfis majoris protra-
remiltere nolenli de eisdem satisfecerunt. Qui Cle- clostlT sursum aquam *18ad modum fonlis ebullire.
niens domno suo dans dextrarium bonum (655), Quod ubi populus vldit, bealufn Trudonem iliud
VARI_E LECTIONES.
"" prolractus 1". 518hcec vox deesl 1*.
• NOT_E.
(655) Tertio. • (655) Equus bellis apltiB.
(654) Ita legendum videlur codex Marcii. (656) Coeleslini111.
529 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II. -39
n.iraculose fecis^e indubilanler crediderunt, divul- A Cicilie, Ottone ab imperio ntiper desliluto.-in i...-.
gatumque esl in tanlum, ut confiueni.bus fidelibus peratorem eligitur, el Rome honorifice -suscep.us
altare bcaii Trudonis magnis oblationibus cumula- consecratur, el imperat annis 34. Incid. Eodem
relur. Sed quia lalis ipocrisis diu lalere non potuil, anno cepit guwerra inter Hugonem Leodiensem
paucis emensis diebiis, restruclo meatu, fons emar- episcopum et Hcnricum ducem Brabancie, occasionc
euil, el quo aslu faclum sil innotuit. Que rcs tandem comiiaius de Musal.
ad aures summi pontificis delata est, cujus indigna- . 5. Anno Domini 1212 (658) ac anno prclalionis
tio conira ipsum abbatem in tanlum efierbuit, quod ejusdem 20, in die ascensionis Domini, que ftiit in
pontificalibuset mitra eum privavit. die inventionissancle crucis, Henricusdux Braban- •
i. [Vita S. Liulgardis 21, 17, 18, 22.] Anno Do- cie, dolens comilatum de Musal dcvolulum esse ad
mini 1200 aut cireiter, Luigardis, devotissima ino- episcopatum Leodicnsem, vastalis plurimis viliis.
nialis monaslerii sancte Kalerine, sili in suburbio per episcopalnm, in gravi multitudine armatorum
opidi Sancli Trudonis, cum ibidcm in manus Leodiensem civitatera invadil et expugnal, et infini-
Crisiiani abbalis, ul nioris est, professionem so- lum lliesaurum in auro, argento ac aliis preciosis
lemnein faceret, in fine, cum secundum rcgulam substantiis omnino aufert. Clerici et sacerdolcs SJJO-
abbati siculi sue jrriorisse el sororibus ceteris pacis Iianiur, omniaque ecclesiastica supellectilia et joca-
qsculum offerre deberei, in tantum expavil sancli lia auferuntur, altare sancti Lamberti hiimano san-
viri allacmm, ul vix a sororibus ad id sit tracta. guine conlaminalur, in ecclesia sancli Petri tres
In quo, proul dixil postea, nullum sentit corporalem viri occiduntur, mulieres et virgines Deo sacralre
conlactuni. De eadem. Hec Deo digna Ltilhgardis opprimunlur et slupranlur, et pluribus in diversis
duiii anelare cepil, ut ministerio conseeralionis per locis inlerfeclis, multi submergunlur, aliique. caplis
manus episcopi Chrislo uni viro perreclius jungere- 'vantur quamplurimi. Quibus patratis, dux cum sui-
tur, dala cst occasio, quod plures ibidem monialcs ad propria rediit. Post cujus recessumllugo episcc-
Lcodiensis episcopus statueret consecrare Deo. Ad- pus Leodiensis statim celebralo consilio apud opidum
ducla esl ergo Luthgardis ad ceium virginum con- Hoyum ducem excommuiiicat, et lata sententia e__-
secranda. Quarum capitibus dum presul per singu- communicalum denunciat, et congregalo magno
Ias in signum corone aurcole serlum" 9 cx zonis exercilu trium milium cquitum ac maxima multilu-
complexum innecterel, manifes.ie visum est tribus dine pedestrium, cum auxilio et polencia comituin
devolis personis ibidem aslantibus, hanc Luthgar- Ferrandi Flandrie, Philippi Namurcensis, Ludovic'-
•dem pre celeris presulem honorare, et preliosam r Lossensis, cum aliis multis comiiibus et uobilibus
coronam auream illius capili imponere. De eadem. Francie ad deslruendain Brabanciam feslinat. Dux
Post aliquot autem discursus temporum defuncla vero hec audiens, magno lerrore anxiatur. Prefaluni
priorissa, Lulhgardis omnium consensu eligilur, et comitem Flandrie adiit, ac per ipsum inlerpositis
cx lunc locum el prcpositum mulare proposuil. Que conditionibus pacem cum episcopo fecit, promittens
cum a magislro Johanne de Liro, in-omni sanclilale Leodiensibus omnia dampna illis per suos illata
precipuo, el a Christiana Mirabili admonerelur e2°, restiluere, insuper et in ecclesia sancti Lamberti
ut. ad Aquiriam (657) monasleriuin Cyslerciensis flexis genibus de suis excessibus veniam poslulare.
ordinis, loco el prelatione rclictis transirei, el hesi- Sicque prefati principes cum suis ad propria redic»
tassel, Christus ei apparens ammonuit, uX finaliler runt. Eodem anno idem dux facto cum Philippo
ad prefalum Aquirie locum tenderel. Parens igilur Francorum rege fedcre, filiam (659) ipsius rcgis ac-
hiis moniiis, ad monaslerium illud in Brabancia cepit in uxorem, et ideirco elalus, animo tumido
siluni, postqiiam in monasterio sancie Katerine quicquid episcopo promiserat facere rccusavit.
annis ferme 12 monialis exstiiil, feliciler pelila lucid. [YINC.BELL.]Hiis lemporibus floruit Maria
licencia transivil. Quod ubi moniales Sancte Kate- de Ognics, que cognovit in spiritu, quod debacante
rine viderunt, inconsolabiliter doluerunt.' Quarum D hosiium irrumplione per episcopalum Leodiensem,
tlolori compatiens, consolaiionem a heata Maria universe sue congregationis sacre puelle in puritate
inaire Christi accepit, ut illud claustrum, a quo sue virginilalis forent preservande.
reccderei, spiritualiler ct temporaliter ejus precibus 6. Anno Domini 1215 (660) ac anno prelationis
promovcndumesset. Facia est hec Luthgardis trans- ejusdem 21, comes Flandrie Ferrandus mandavit
lalio atino Domini 1206 aul circiler. Incid. [VINC. episcopo Lcodicnsi el comiti Lossensi, ut congrega-
BELL.xxx, 1.] Anno Domini 1211 Fredericus rex tis excrcitibus terras ducis invaderenl ex patie uns,
VARI/E LECTIONES."
tls certum 1*. *"' hoc vel simile verbum in codice
desideralur,
I-OTJE.
i'657) Avirs haua procul a LeorJiO-' (659) Mariam fillasn spuriam Philippi regis.
(058) De his et sequentibus uberrime disseruit (660) Narrationem haruni rerum aecuratissimarii
fmcior Triumphi sancli Lamherli in Stcppes apud dedil Reinerus Sancti Jacobi, qiiem fortasse inter
C .apeaviilcll, 605 (Patrolog^t. CS.LIX, col. 287seq. liostri auclores fuisse conjicerepossis.
"
PATKOL.GLXXIU. 'i%
i%{ RCDULFI ABBATISS. TRUDOMS SSi
ipse easdem invaderel ex altera. Et cum eirca Jmjus- A avuiiculi sui regis Anglie (668) contra regem Francie
modi intenderel, rex FranciePhilippus, gener (661) veniret. Ad quem Henricus dux B.abancie acces-
dticis, terram ipsius comitis hosiililer invadil, et sil, facloque federe cum ipso, filiam suam Olioni in
opida quedam in Flandria vi ad dcditionem compu-' uxorem dare promisit (669), sub hac spe, ut se per
lii, et quedam ccpit aliaque sttbvertil, el de Flan- illins poienciam adliuc vindicare contra Leodiensem
drensibus eirca duo milia hominmn iii bello pere- episcopalum valerel. Quo federe facto (670), Otto
mil. Quo audiio comes expeditionem, qtiam contra imperator cum toto suo exercitu Nivelle venit. Ad
ducem disposuerat, pretermisit, et insecutus regem, rjtiem cum duces Brabancie el Limburgie, comiies
qui j'am ad propria redierat, civiiatem Turnactim Flandrie et Bolonie (671) aliique principes devenis-
cepit. Inlerea dux congregaio cunclo suo exercilu,- scnt in multitudine cojiiosa, conspirationem contra
iteralo terram episcopi inlravit et opidum Tongris episcopatum Leodiensem nnanimiler secrete fece-
devaslavit, Waremiam (662), Waleviam (665) ct runt, ul quam cito victoriam quam sperabant conlra
rdias villas episcopii combussit, et civilatem Leo- Philippum regem Francie obiinereni, coniinuo pre-
diensem repetiit. Cui cum apjiropiasset et eam fir- falum episcopalnm invaderent, politaque vicioria,
missimis muris vallatam invenisset, ammiratus de Inler se ci .iialem, opida, caslra, muniliones et villas
tam fesliva muniiione perfecta, retro cessit, iterque ° Leodienses, prout ordinaverant, condividerent. Sed
ad-Brabanciam direxil. Congregatis ergo interim auxiliante Deo ac merilis sancli Lamberli faventi-
exercitibus suis, Hugo episcopus el Ludov.icus Los- bus, illis spe sua fruslralis, preler votum accidit
sensis comes ijjsum ducem fesiinato sunt insecuti, quod consequenler palebit. Incid. Anno sequenli
quem in cuslodia de Sieps (604), que juxla villam Otto cximperator et Ferrandus comes Flandiie ac
Monlenaken sila cst, cum loto suo exercilu invene- corum complices, dtices scilicei Brabancie et Lim-
rtinl. Ordinalis igilur aciebus ex pariibus alierulris,- burgie, comes Bolonie, ac alii plures comites, prin-
durissimum.commissum est prelium, cessilqtie vi- cipes el barones, conlra Pbilippum regem Francie
ctoria Lcodiensi episcopo, elceciderunl interfccli de processerunl. Quibus idem rex j'uxla ponlem Bovi-
exercilu Brahancie amplius quam duo milia viro- num (672) cuin suis occurril (an. 1214, Jul. 27),
rum. Ipse quoque dux fuge cousulerc compulsus est, commissoque prelio, cum ex ulraque parte mulli
el venit cum paucis in opidum Lovanium: EpJscopus nobiles occubuissent, vlctoria tandem cessit regi
vero procedcns inde inlravit tcrram ducis, el oj.ida Francorum. lbi comiles Flandrie, Bolonie, Salesbc-
•Lewis (665)?|Landen, Ilanuel (606) et alias plures rie, scilicel frater regis Anglie (673), cuin multis
villas Brabanlie devaslavil. Incid. Post paucos au- aliis capitiniur, ac plures occidunlur, Otloque impe-
lem dies Ferrandus comes Flandrensis, sua expedi- *' rator el duces Bralianiie el Limburgie posl maxin.os
lione quam conlra regcm Francie disposuerat post- labores et pericula cum aliis multis nobilibus per
posila, cum copioso exercilu Brabantiam intrare ac- fugam liherantur. Incid. Eodem anno reges Francie
cclcrat. Quod ut dux audivil, nimio lerrore consier- el Anglie pacilicanlur. Incid. Eodem anno posl
nalus, -data maxiraa pecunie summa paccm cum fugam Ottonis eximperaloris in bello ponlis Bovinii
comile fecit, ac medianle interventu ipsius comilis, omnes principes Alemanie, qtii adhuc Ottoni impc-
concordia pacis facla est inter ejjjscopum ct dticem. ratori adheserant, illum pro de. peralo repulanles,
Sicque ipse duxid quod precedenli annopromiseral, Frederico a Romana ecclesia consecrato sunt con-
sed adimplere rcnuebai, compulsus explevil, et apttd juncti. Fredericus vero cttm quinque milibtis mili-
Leotiium veniens, ecclesiam sancti Lamberti hmni- ttiui Aquisgrani tendit, Renum transiit, el porro
liter inlravit, et nudatis pedibus flexisque genibus ducem Brabancie et lerram ejus lanquam fatilorem
bealo martiri veniaro de suis demeritis postulavil in (Sltonis adlnic invadere disponit. Quod audiens dux
presencia Hugonis episcopi, tocius cleri el populi. lerrilus esl, el inediaiilo Ilugone Leodii episcopo
Quibus'solempniler peractis; absoluiionem ab epi- pacem et iliius gratiam oblinuit, Incid. Anno Domi-
scopo accepit el ad propria rediit (687). j> ni 1215ac anno prelatiouis ej'usdem25, Ii.nocerilius
7. [VINC.BELL.xxx, 1.] Anno eodem Fredericus, papa lcrcius Lateranense consilium celibrat, ubt
qui contraOttonem imperalorcm fueratcoiisecralus, inier celcros ecclesiarum prelatos Crislianus hujus
Alinianiam intravil, cui principes regni pro majoii loci abbas vocalus inlerfuil. Incid. Anno Doniini
.parle adheserunt. Olto vero eximperator eum magno i216ac anno prelalionis ejusdem 24, ordo fratrum
exercitu Aquisgrani venit, ut exhinc in adjulorium Predicaioruin confirmattir per Honorium tercsum
NOTJS.
(661) Socer_ (66S) Joannis.
(662) Waremme Sanclo Trudoni vicinum. (669) Mariam quaih menseMaid 1214 in matrinio-
(665) Walefle prope Huy. nium duxit Oiio.
(664) Steppes; reportaia eslhaec victoria 15 Oct. ;(67tl) 12 Jul. 1214, ul probal auclor Triuinplii
1215. Cf. Reincrum Sancti Jacohi apud Chapeaville sancii L.imberti in Sleppes.
11, 227. - (-7.) Rainahliis.
(065) Leeuw haud procul a Sanclo Trudone. (672) Iiiier Liile ct Tournai juxta Cyssing.
(666) Hannul prope Tiiiemont. (675) Guillehnus- filius spurius Richardi I reg-is.
(«67) Qnod facium est 28 Febr. 1214.
5S3 GESTA ABB. T-RUDON.— CONTINUATIGIII.— PARSR. 554
papam, qui Tnnoccnlio ordinem ipsum promovere ,A Sancli Trudonis et ecclosia saneti sepulcri. Iu iho«
proponenli hoc anno successit; unde versus : incendio lantum unusvirconcrematur.
M, C bis, X sexto cepil qui predical ordo. 8. Isle abbas postquam prefuit annis 30, tandem
in lectum egriludinis decidit, ct sumptis ecclesiu
hicid. Anno Domini 12W ae anno prelalionis ejus- sacrameiilis devole in Domino obdorraivit, sepul-
dera 27. Honorius papa~ confirmavil regulam fra- tusque esl in choro psallentium ante gradus. Cujus
trum Tallis scolarium.ltem idem coiifirinavit regu_
epytafiuin hiis versibus inlitulatur :•
Jam fratrum habitantium in monte Carmeli, qui Ilic sortitus eral nomen de nomine Chrisli,
poslea proplcr paganorum insullus compulsi sunt a Ergo chrislianum se vila m prebuil isti; .
-ocoillopervariasmundiparlesdispergi. Incid. Anno Et quia.menle pia/;oluit paler is le, Maria„
Domini 1221 ac anno jirelalionis ejusdem 29. Kal. Porrige, virgo^ manum salvaqtte tuum Chri-
Septembris, combuslum esl fere dimidiuni opidum [stianum.']
DE GESTIS JOHANNISABBATIS PRIMI HUJUS NOMINIS.
i. Anno Domini 1222, imperit Frederici secundi B 1 _. Anno Domini 1227 capitulum Leodil per so-
anno 22 (674), defuneio Chrisliano abbate, 15 Iial. lempnem commutationem pro curia beati Lamberli
Oclobris, magisler Johannes de Sanctis, decanus dicla Maidieres, que sitaest in episcopalu Metensi,
ecelesie sancle Marie in Aquisgrani, in abbatem acquisivit sibi jus, quod Metensis ecclesia in Leb-
liujus loci poslulalur. Super quo Leodiensis ct Me- diensi episcopalu opiinuit, medietatem scilicetopidt
tensis episcopi (675) nimium gavisi, palrocinaturos Sancli Trudonis cum omni dominio el justilia ac
sese illi in cunelis affecluose. sposponderunl. Qtti. . ceteris villis ultra Mosam silis, et heminibus tam
humiliter obaudiens, per legalum Romane curie S nobilibus, clericis quam laicis, et quidquid juris in
Nonas noveinbris in abbatem creatur. abbaliis inLeodiensiepiscopatusiiisoblinueril(677).
2. Eodcra anno episcopus Portuensis et Sancle Quam conmutalionem Treverensis (678) et Colo-
Rufine cardiualis, apostolice sedis legatus, H Kal. niensis (679) archiepiscopi, Gregorius (680) papa et
Decembris, aucteritale sue legalionis eidem manda- Henricus comes Hollandie, rex Alemanie, et Meten-
vil el commisilvisitationem in monasterii Stabulaus sis el Leodiensis episcopi cum suis capilulis conflr-
et Malmundarii lam in capile quam in membris mavcrunt. Incid. Eodem anno Hugo Leodiensis epi-
cxsequendam. scopus confinnayit opido Sancti Trudonis, quod ju-
3. Prefalus Iegalus sequenli anno mandalum illi * dilio 14 scabinorum, quorum sunt 7 episcopi et 7
-lirigil in hac forma : C. (676) miseratione divina ahbates, omnia in opido agerenlur (-681).Hoc anno,
Portuensis el Sancte Rufine episcopus, apostolice se~ ut credilur,statulus ah antiquo 14scabinorumSancti
dis legatus, dileclo in Chrislo Johanni abbati Sancli Trudonis numerus ad numerura senarium est re-
Trudonis saliilemin Chrislo Jesu. Licel salubriler in dactus. Quapropter ut amodo prefatus numerus in
sanctis canonibus sil slaluium, ut singulis personis sua perfectione perseveraret, per domnum episco-
singula o/ficiacommiltantur, frequenier lamen perso- pum Leodiensem et abbalem hujus loci et scabinos
narum consideralis et locorum qualilalibus ac cir- curn opidanis sic concordatum esl, ul quilibet cx
consianciis, plures ecclesie conceduntur uni persone istis sex scabinis protunc unum opidanum <juem
de gralia speciali. Hinc est, quod cum abbaliam Tui- vellet eligeret in officium scabinalus, ac domni pre-
jciensemsancti Heriberiilibi qoinmiserimus,ne mona- fali de duobus reliquis quilibel eoruin unura consti-
slerium sancli Trudonis ex noslra commissionejaclu- tuerel; tali condilione subnixa, quod deinceps cum
ram in lemporalibus vel [in spiritualibus palialur, tibi conlingeret *""scabinalum vacare, supersliles' sca-
legalionis qua fungimur auclorilale indulgemus, ut bini eligere possent infra 40 dies unum idoneum in
abbas Tuiciensis exislens , abbas Sancti Trudonis D ] scabinum. Qui si sub prefato dierum numero eligere
remaneas, ut ulrorumque monasteriitm et eorum per- prelermiserini, tuncepiscopus seu abbas, cujus ille
sonas aucloritate presenlis indulgentie lanquam pro- scabinus fuerat, unum idoneum quem vellet loco
pfius abbas regas, el plenam curam eorum habeas in illius consliluerel; quod usque in hodiernum .con-
temporalibus et spiritualibus ministrandis. Da.um -servatur.
Sybergis, 16 Kal. Marcii. Incid. Anno Domini 5. Anno eodem (1228), 6 Nonas Marcii, Walle-
1226, beatus Franciscus incepit ordinem fratrum - rus preposiius hujus monasterii in abbatem mona-
Minorum. sterii sancli Pauli Ulterioris Trajccti assuiuitur.
. YARI.E LECTIONES.
tsl vite 1* •*" contingeril 1*.
NOT.E.
(674) Imperii 2, Sicili_e24. Maioet Junio 1227. "• '
(675) Joannes. (678) Tbeodericus II.
(676) Conradus. (679) Heinricusl.
(680) Nonus. - • -
(677) Haecex parte desumpla sunt ex ipsa Meien-
sis episcopi labula, quse cum aliis episcopi Leodien- (681) Praecepto dalo 26 Jun; 1227. Chspea-
sis, Coloniensis, capituli Metensis el Heinrici regis villel. 1.
cxsiat ap. Chapeavillc 11,216. Scriploesunt lticnse
 533 RODULFl ABBATISS. TBUDONIS _ S5
quod pene desolalum, suis Iaboribus emendavit. In A Brabancie moritur, cui filius ejus Henricus suece-
cujus anniversario habemus ad pylanciam ununi dit (682).
niodium siliginis. Incid. Eodem anno Henricus dux
DE GESTIS LIBERTl ABBATIS.

i. AnnoDomini 1228, imperii Frederici annol7. Liberli sub feslo dujilici, et 50 solidos Lovanienses
acHugonis Leodiensis episcopi 28. defuncioJohanne hereditarie acquisivii, quos abhas, qtii pro tempore
abbate 7. anno sue preialionis, 10. Kal. Oclob., fuerit, singulis annis pylancie fratrum persolvit
Libenus ei succedil, et 12. Kal. Felmiarii (1229) in 4. Anno Domini 1231 omne edificium mon..slerii
ecclesia nostra a domno Hugonc episcopo Leodiensi sancte Katerine, silum in suburhio opidi Sancti
honorifice consecralur. Eodem anno visi sunt in Trudonis, quod Ad sanclam Katerinam vocatur,
opido noslro pulli quidam semipedes, alii quadru- translaium est ad locum magis congruum et con-
pedes et -alii tripedes. Anno Domini 1230 Hugo fluentium aquarum irriguum, quem locuro nobilis
Leodiensis episcopus 6. Idus Aprilis ohiit (683); qui domina de Parweis cum omni jurisdiciione sua
ecclcsie noslre 80 libras alborum dedit. Cui Johan- temporali dicto monasterio contulit. Sub eadem
nes de Aj)j>iahujus nominis secundus, major prepo- n translatione corpus sanctum Christiane Mirabilis.
silus succedit. qtiod 7 annis ante 6il in loco prioris monaslerii
2. Tempore hujus abbalis Clemens villicus, de huinatum fuit, exbumatur, el ad locum nove habi-
quo supra narratur, villicalionem vel officiumscul- talionis transfertur. Anno eodem, in die beate Marie
teli, quod prius 8a3 sub pignore obtinebal, quatuor Magdalene (Jul. 22), Henricus dux Brabancie opi-
filiis fralris sui Serisii, de consensu domni abbatis. dum nostrum Sancli Trudonis obsedit. -
coram lninislerialibus el scabinis contulit, pro co 5. Anno Domini 1232, pritlie Nonas Maii_.Liber_-
quod ipse Clemens ecclesie nostre quandam dcci- lus abbas in prcsencia domni Johannis Leodiensis
mam, que ad oflicium sculleli perlincba., dedil. episcopi Apud Hoyum resignavit, ct cessildeabacia
Hec [fuit mliiula decima de lola villa Sancti Tru. cum prefuissel laudabiliter el devote annis 4, tnen-
donis. sibus 6, diebus 15.
3 Iste domnus Libertus inslituit feslum sancti
DE GESTIS JOHANNIS IIUJUS NOMINISSECUNDI.
i. Anno Domini 1232, impefii.... "°s anno, epi- C sia cum scripsisset dalum annorum Dominia pascati
scopatus Johannis secundi anno 3, Liberio ab ab- tempore incipiens, nunc conforinaiis se Romane et
hacia cedenle, Johannes abbas Sancii Laurentii in Coloniensi ecclesiis, incepit annos Domiui a die
Leodio 8. Kal. Junii hujus loci abbas effieilur, rcgi- natalis Domini. lncid. Anno Domini 1258 (Mai 2)
inine ahbacie sancli Laurencii sibi permanenle. Qui Johaiines episcopus Leodiensis secuiidtts httjus no-
infra tres annos (an. 1236) ad usurarios apud Tre- minis inorilur(684), cui WilliehnusYaleniinus cle-
_ias accepit muluum ad sumniam 2005 librarum ctus et.a Gregnrio papa confirniatus succedit.
luronens.am. Anno vero 4, solulione illius raului 2. Anno Doiiiini 1259, Kal. Februarii, Johannes
neclecta, facta est compulalio per ipsum abbalerii abbas hujus loci abbatiam liujus eccleshe ac Sancti
cum Lumbardis, et sorle ac usuris cum expensis Laurentii in Leodio resignavil, et in claustro vallis
conipensatis, ahbacia noslra esl ipsis usurariis in "sancli Lamberti juxla Leodium Cysterciensem habw
6200 Iibris Turoncnsium obligata, solvendis infra tum induit, ubi infra annum in pace quievit. Qui
i annos; de qua summa idem abbas persolvit iisdem prefuit huic monasierio 7 annis el 6 mensibus.
Lumbardis usurariis medio tempore 2007 libras 5. Anno eodem prior el convcntus receperunt
Turonensium nigrorum. Et sic post hujus abbalis muluo a prefatis Lumbardis per Egidium de Lavof
c-bitummonaslerium nostrum permansil ipsis Lum- D civem Leodiensem 800 libras Parisiensium, que
bardis obligalum in 3540 libris Turonensium preter faciunt 1200 libras Turoncnsium.
usuras. Incid. Anno Domini 1253 Leodiensis eccle-

VARI_E LECTIONES
J"prol". "^exctdit in 1*. i** lacuna irium fere lillerarum in 1*.
NOT/E.

(682) Erral; ohiil5 Sept. 1235.Cf. Butkens Tro- libro Lcodiensi, Cliajieaville-il, 251.
, }'/jd_sdesducs de Brabanl I, 198. (681; vi Non. Mai., tesle.jEgidio.
(^83) 4ii Id. April. legitur coinmeinoratio cjtis in
 SS7 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II, Shf

DE GESTIS TiiOME ABBATTS.

1. Anno. Domini 1239, qui fuit primus annuss A iisurn ponlificalium ornanientortini, qui ex cans.v
Willelmi Leodiensis episcopi, postquam Johanness abbalis Cristiano a papa retraclus fuit, d'e novo ab
secundus de hac abbaeia cessit, Thomas, qui anlee Inndcenlio quarlo papa, ut eo solempniler uteretur,
ingrcssum religionis plebanus ecclesia. beate Mariee iinpetravii. Qui eciam plura privilegia pro ulilitaie
fuit, orltts de mediocribus opidanis, utilis pro po- ecclesie nostre ab eodem papa oblinuit. Incid.
pulo, postea preposiius lnijus loei, vir circumspe- Eodem anno (Oct.) Willelmus Leodiensis epi.copns
ctus el sedulus, abbas crealus estB26. Qui per negli- iii _Transalpinis partibus morilur ct in Florenc.a
genciam sui predecessoris invenerat abbaciam exs inbumatur, et vacavit sedes 2 arinis (685). Incid.
coniraclu mutui ad usuraro cum.Lumbardis apud1 Anno Doininl 12il Robcrtus primus, Lingnncrisis
Trecas faclo, ulsupra narralur, in 5540 libris Tu- episcopus, per iranslationem Leodiensis episcopus
roneusium eisdem Lnmbardis obligatam, item ex_ eflicitur. Incid, Tempore hujus episcopi incepit
inutuo per prioremel convenlum cum prefalis Lum- stattis Beginarum. Incid. Anno Domini 1245, mof-.
bardis, ut j'am prefertur, ex necessitate conlracloj tuo lanlgravo Tliuringie, qui a papa Innocentio
in 1200 libras Turonensium similiter oneratam in- quarto super destitulum ab iiripeiio Fredericum ijt
venit, quarum summa ascendit usque 4740 librass regem Alemanie crealus fuil [VINC.BELL. XXXI],
Turonen.ium nigrorum. Anrio prelationis sue se-- B vacavit imperium anno 1. Anno sequenti, 6.. Kal.
cundo (1230) Tliomas abbas solvit ipsis Lumbardis3 Novembris (686), Robertus primus Leodiensis epi-
prefatis de debitis ante creationem sui factis 720) scopus moritur. Eodem annp Henricus dux Brabari-
libras Parisiensium ; poslea facta esl conpuiatio cumi cie moritur, cui ej'us filius Henricus tercius succfi-
Lnmbardis, et ipse persolvit 1766 libras Parisien- dit. Incid. Anno Domini 1247 WiJlelmus corries
sium. Summa igitur lolalis, quam abbates Thomas> Hollandie, nepos ex sorore Hcnrici secundi ducis
el suus predecessor Johannes diversis temporibus> Brabancie, superslite adhuc Frederico sectmdo ah
solverunt, 4647 libreParisiensium. Remansit igilur imperio destituio. Romanam ecclesiam pe.rsequen-
hec ecclesia adhuc dictis usurariis Liimbardisi le, elaborante papa Innocenlio, eligiluf in regem
obiigala raiione supradicti mutui in 2747 libras! Alcmanie. Anno eodem Henricus (687), consobtinus
Parisiensium. Willelmi electi in regem Alenianie, frater Ottonis
2. Iste abbasper suam diligenciam acquisivit duas comilis Gelrie, Leodiensi ecclesie preflcitur (688).
Circa idem tempus Innocentius papa quaiius insti-
partes sculletici of-icii ; in quo statuit fidelem vi-
tuit festum saeramenti sancle eucharislie cclebrari
nim, qtii singulis annis 8 mensibus villicavit, aliis
verd 4 mensibus Walterus de Domo lapidea pro per omnes ecciesias fldelium.
icrcia parte villicationis- ad se ex doie suc uxoris G ' 4. Armo Domini 1248, anno 1. Willelmi rcgis
pertinenle villicavii. Alemanie, B-.priorissa totusqun convenlus mona-
slcrii sancte Katerine in Mil.n (689) conpromiserunt
5. Anno Domini 1240 per diligenciam sollicitu- per juramenlum sul) pena excommunicationis in
dinis hujus ahbalis hospilale, quod siium fuit in manus Thoriie abbalis, quod amodo non debeant
cimiterio nostro, de consensu Jacobi episcopi Pre- numerum sanctimonialium et fratrum el sororum
nestiui, aposiolice sedis Icgati, translatum est ad aiigniendare ullra 40 personas. Super quo conpro-
locum ubi _lat in platea de Siapel, condilione lali, inisso claborante Tlioma abbatc obiinuerunt con>
-jtiod domus hospitalis dicta in alrio nostro siiaet firinationem a papa Innocencio quarto. lste abbas
quicquid habcre dinoscilur in platea de PJaiiL.em fuil vir aclivus et sollers: Qui cum non haberet con-
in censu et redditibus nostro monasterio perpelue sanguineos valcntes rcsislcre monaslerio iujurian-
cedet, et in reconpensat.onem hujus assignaviuius tihus , conlraxit familiaritalem "cum Johanne de
prefato hospitali sex honuaria lerre de euliura Follouia, poienti opidano, emptisque quinque bo-
noslra in Schurovem et molendinum nostrum in nuariis lerre arabilis et eidem in feodnm collalis,
Sladem jure perpeluo , nosque hospitalis, sicut fecit illum vasallum suttm. Qui fideliter eidempro
hacienus ftiimus, veri palroni erimus. Circa idem ^J niuro contra adversariosfuii. Eodem anno abbas
tempus prefatus abbas Romanam curiam adiil, ct Thomas obiil 4..KaI. Novcmb. C«jas corpus se-
YARI-4- LECTIONES.
*!" cxcidit 1*.
NOTJL.

685) jEgidio teste, ohiit mense Oelobri 1239, (68S) Obiit xvi Kal. Nov., ut dedit ex Necrologso
neque vacabatsedesduos annos, sed-jam 14 Jun. Foullon
' 1,340.
1240 scribi jussit. Robertus tabulam de lite inler (687) Tertius.
abbatem Trudonensem- el Gesiiblacensem,Cliapeavilla (688) vi Kal. Oct. 1217, tesle _Egidi_.
-
H, 26G. (689) Mclia hiiv.dpiocula Tungris.
SSjj RODULFIABBATIS S. TRUDOXIS . S_9
ptillum cst ante aliare sancte Eiizabcih, habens tale A Palraior gessit, hoc confessere recessit.
epitaphium : Ecclesie decori quod reddita milra labon
Gessil digna legi Thomas abbas, quia legi Ejus inest, memori jure nequilque mori,
Astrfxil multos ipsius dogmale fullos. Ut viva fama sculpium facit huic epigrama
Divinum verbum bene prompserat, el quod acerbum Horum leclores, esiesui memores.
DE GESTIS WILLELMI ABBATIS HUJUS NOMINISPRIMI.
_. Anno Domini 1248, Willelmi regis Romano- Parisiensium , qwe dicuntur lunc valuisse 60C0
Tum anno 1; el Henrici Leodiensis electi anno 2. iibrarum Turonensium nigrorum. Et sic plenarie
Willelmus, invesiitus Sancle Marie Aqtiisgrani, in omnia persolula snntanno Domini suhseqtiente 1265.
abbatem Sancli Trudonis poslulatur, qufa erat vir 5. Anno Domini 1250 Willelmus Romanorum rex.
devotus et literalus valde ; quem rex Alemanie pre- el comes Hollandie ex speciali favore, quem ad ab-
cipue diligebat et pro suo secrelario tenebat. Pro balem Willelmum gerebat, advocatiam, quam in
eujus confirmalione ad Romanam curiam niissum bonis ecclesie noslre et in homnibus adjacenlibus
fuitet oplentum. Alii dicunl quod una die habitum villis noslris in Alburgh existentibus raiione comi-
monasticum induit, die sequenti professionem fecit, latus Hollandie pleno jure possedii, eidem abbati et
ct tercia die abbas eflicilur mensis Fcbruarii die S. B
1 suis successoribus in perpelnum j"ure feodali libere
Incid. Eodem anno Willelmus HoIIandie comes, in possidendam conlulit, propter quod bona ecclesie
regem Alemanie eleclus, Aquisgrani opidum etsedem noslre ibidem valebant annualim25 marcas ampiius
regni per 6 menses obsedii, el pcr violentiam aqua- quam solebanl. Idem abhas acqtiisivit, redemit et
rum, mediantibus elevatisaltis aggeribus inlram.ifa exoccupavit diversa bona ecclesie injuste a pluribus
profluencium, Aquenses ad deditionem non conpu- usurpata, tam in episcopalu Tr..j'eclensjquani Leo-
lit, sed inedia landem faligatos aperire portas arta- diensi. Ilem idem abbas, aul forle aliquis suorum
vil. Sicque,per Iegatum curie Romane in regem predecessorum, tilulo emplionis acquisivit monasle-
Alemanie consecraiur. rio lerciam partem emolumentorum, quam quidam
2. Anrio eodem cum idem abbas ecclesiara istam opidanus vir possedil heredilarie ad molendinum in
prefalis. mercaloribus Lumbardis in 2748 libras curia nostri monasterii siluatum. Item inolendinum
Parisiensium obligalam inveuiref, sepedicti Lum» nostrum in Gorsembruel ab hereditarioj'ure, quod
bardi, quia per triennium anle sui crealionem ces- Crisliahus advocalns nosler cum uxore sua in illo
satum fuit a parlicularibus solulionibus contracli Q ( liabuil, redemit. Item oujcium villicationis in vilfa
muliii, que diversis temporibus fieri deberent, gra- nostra Borlo recuperavit. Item de prebendis mini-
vissimas et intolerabiles usuras petebant. Propter sterialium et officiatorum hnjus ecclesie, quarura
quod idem abbas, licet invitus, necessitatc compul- numerus fuit 29, redeniit suo tempore usque ad nu-
sus cum eisdem .plus quam 6 annis placitavit in merum 16prebendarum, scilicet hraxenie scti cam-
curia Romana, et landem fecit cum ipsis conputa- barie, quod idem est, lotarie (691), orlolanie (692),
tionem anno Domini 1255 de 2480 libris Parisien- cellerarie, camerarie, eoquinarie, mariscalcie, cum
sium infra 10 annos particulafiter persolvendis. ceteris. Ilem redcmit tereiam pariein scultctici
Quam summam idem abbas totam sub tali statulo officiiin opido nostro erga Walierum de Domo lapi-
terniino persolvit. Sed quia quandoque slatuto ter- dea, cujus pridem predecessor suus Thomas duas
mino parliculam non solvil, ideo sub diversis lem- parles rcdemit, et sic officitiniipsum libere ad mo-
poribus pro usuris 74 libfas Parisiensium solvit. nasterium rediit. Iiem bona nostra apud Borlo, qtie
llem idem abbas pro traclalibus, quos cum merca- anle sua tempora ascendebant ad nuineruni 60 bo-
toribns istis in diversis parlibus Lugduno, Lauduno, nariorum et 13 virgarum terre arabilis, ampliavit
Cameraco el alibi habuil, pro leslibus el advocatis in 18 bonuariis cum S virgis magnis et 14 parvis;
exp.osuit 5 marcas Leodieuses, Stimma omnium summa ergo totius lerre arabilis apud Borlo suo tem-
predictarum, que abbas Willelmus solvil et expen- pore ascendebat ad 100 bonuaria cum 12 virgis ma-
dit pro debitis suorum predecessorum infra 22 rj gnis et 8 parvis. Kem cum in decima nostra apud
annos, 2185 marce Leodienses. Iiem summa om- Borlo plures haberent portiones particulares,' ipse
nium que exposuit ad mandalum pape Alexandri ex illis dala pecunia qualiior partes cmit; prinio
(690) pro vigesima, pro cardinalibus et pro legalis,. erga abbalem de Ileylesem (693) oclavam parlem, et
infra annum 61 el 71, 2860 rriarcas Leodienses ; erga abbatissam de Boneef (694) aliam octavam
item pro dampnis diversarum guerrarum et tem- parlem, et erga fralres Theulonicos duodecimam
peslatum 2000 marcarum Leodiensium. Summa partcm, et simililer duodecimam partem eiga Her-
igilur pecunie, quam ecclesia isla diversis parlibus manniim de Brustino. Que qtialuor partes valent 50
solvit pro conlraclu ad usuras cum Lumbardis, modios siliginis, de quibns assignavil ad pylanciam
ullra el preler soiiem ascendit ad 4000 Iibrarum refectorii pro sexlis feriis 26 modios siiiginis.
NOT./E.
(690) Quarti. (692) Cura borii.
(891) Lola, Gallis/o.,estpiscium qnodtlamg"i.us, (695) Heylissemprbp« Tirleroont.
estne igilur mimus piscium praDstandoruni? (094) Boriesse pi-opcJod«ig:ie.
541 GESTA ABB. .TRUDON. - COSTINUATJO 111.— PARS II. 352"
4. Tempore hujus abhalis Willelmi fuit numcrus A - piis. Et poslea alia visilaiio faciaest per commissa--
monachorum uno converso annumerato 35 preier rios illius, 3. die post Lucie (_)__.IS), sieuiin aiUK-
abbatem. Poslea vero idem domnus Willelmus abbas quo marlirilogio in fine conpilata inveniunlur. Item.
et convenius juramerito seseobligaveruiit, prottt iri Anno Domini 1252 Rcynerus de Rolinghem miles
transcripto hoc qtiod sequitnr conlinelur : Universis dedit decimam suam de Berlingliem (696) perpetuo
presenles liieras visuris Willelmus Dei gralia abbas, ad elemosinam pauperibus ante poriam distribuen-
G. prior tolusque conventus monusierii sancli Trudo- dam, qne solvit 5 modios siliginis et 5 modios ordei.
r.is salulem et.oraliones in Domino. Nolumfacimus De quibus constiluit conventui noslro sublrahcndos
nniversis, quod nos pensalis el diligenler considera#s modios siliginis et ordei.
Universis bonis, provenlibus sive [acullalibus noslris, 5. Anno Domini 1254 idem abbas, videns ofilci-
ac eliam pensionibus et diversis bonorum noslrorum
nas, scilicetpislrinum, braxenam et alhts necessarias
dislractionibus c°7, necnon el mnliiludine debitorum,
domus, in curia monasierii nostri vers.us paludem
'
quibus ad presens et etiam a mullis lemporibus ecclesia silas, in arlo posilas,. et strepitum ac lumulluui
noslra graviler est oppressa; considerata eliam diver- coinmorantium
oppidanorum vicinorum faslidiens,
xitale ac mulliludine expensarum, quas circa noslra* n 14 lnansioncs — quas heredilarie posside-
qui per
et officialorum noslrorum personas, nec non circa
bant, prolensas a loco posterioris porte curie mona-
hospiles el pauperes, ac circa diversa alia, que ex stcrii, que stat versus orientem, usqtie ad molendi-
inopinato el sine proposito frequenter emergunt, secun- num nostrum, cl similiter a niolendino usque ad
dum exigenliam professionis nos.lre el diversitalem
pniiam claustralem dilatalas — plura incommoda et
lemporutn nos oporlel inevilabiliter suslinere: de com- iiiqtiieludines nobis et familiaribus nostris infere-
muni consensttduximus slaluendum, el quod jam diu
banl, collecla summa pecunie prefalas mansiones ab
hiler nos slalulum faerit renovandum, videticet quod
heredibits curn fundo iniegraliier emil, el coiiiiiiuo
nullum de cetero in monachum recipiemus, nec alicui
eversis omnibus biis mansionibus, curiam ampliavit
prebendam dabimus monachalem, donec ad triginla et muro conclusit.
mvnachorum noslrorum numerus sil redaclus, el ec-
6. Eodem anno Leodiensos levaverunt connnuui-
clesia noslra sii a debitorum onere liberaia. Si vero
tatem, el facla est gravis discordia inter {lenricuni-
super hoc nobis moverel aliquis questionem, pro jure
electuin ex una parle el Leodiensein po.
uostro slabimus el nos, in quanlum secundum Deum episcopum
ptilum ac villas pairie ex altera. Liectus convocafs
e jnsticiam poterimus, defendemus. Nos vero Willel-
scabinisLeodieiisibus apud Yolhem (697).etpro tri-
mns abbas, el nos convenlusde ipsius abbatis noslri ,
C
volnniale el ticenlia speciali, propter ecclesie nostre bunalisedeiis,pIuresLeodiensiuraprosGribit,pi'oplftr
qttod Leodienses, nequaquam pacis aniatores, au—
tilililalem el necessitalem, imo ad vilandam ipsius
dire noliierunt, nisi scabinorum sententia de pro-
omnhnodam deslruclionem, promisimus et laclis evan-
scriplis rcvocarelur. Sed tandem ad arbitrium q_'j-
geliis juravhnus hoc firmiler et inviolabiliter conser- ttior
vare. In cujus rei leslimonium presenles lileras sigillis probortim virorum dissoluta coni'eder_itionc,
quam pridem Leodienses cum villis pairie el Tru-
ttoslris fecitnus roborari. Dalum anno Domini1250.
conclusum est, quod scabini
Jste prior Gunlrcmnus fuit consecralns, qui quan- donensibus fecerunt,
Leodienses, cum fuerit necessarium, juditio tribu-
doque abbatem Willehnus de necleclibus, quamvis conlra trans-
non magnis, corripiens, disciplinam virgarum in nali consedere poterunt apud Yothem,
gressores processuri. Incid. Post modicum vcro
cnpiiulo ei dari fecit. Isle pridr habuit sororem electus advcr-
monacbialem in Herkenrode, que scripsit ei brevia- temporisdissolutftestconcordia.Nam
sus palriam et patria contra electum liorribililer
rium, quod adliuc apud nos est. Incid. Anno Dornini violenliis
1251 magna discordia orta est apinl Leodium, prirno vicibus mulliplicibus in invicem incendiis, caslrum
Sub hac controversia
inler clerum et laycos, deinde inter majores cl po- et cedibus debacanlur.
el demum inter ex una Waremie ab Hoyensibus concremalur.
puiares, populares parte,
conlra clerum, canonicos el majores civitaiis ex 7. AnnoDomini 1254quidam alienigena-locuj)le._
Qui
altera, in lanlum ul clerus a civilaie Leodiensi ab- venit in op.dum nosirum ad commorandum. sita ad
cederel. Sed anno sequenli concordia pacis interve- acquisila mansione solempnis hospitalitalis,
medio plalee illius,
lr.enle, populus clero redeunli nudis pedibus et cereis dexteram ecclesie beate Marie in de
a^censis obviam venil (695). llem. Anno Domini accepit in uxorem consanguineam Golscalci
1255 Hugo litulo Sancte Sabine presbiler cardinalis, Repe, militis etseabini opidi noslri.Sancli Trudonis.
fccit Post aliquot vero annos quidam mercator de noyo
apostolice sedis legalus, per commissarios
officium visilationis apud nos. Qui etiam slaluta de oriundus, ibidem solittis hospitari, de nundinis-pe-
domino.adcaiaerau-.
pluribus observanciis nobis infliclis reliquil in Ecri- cuniam afferens, abipso hospitii
YARIJ, LECTIONES,
m distractoribus I*. '
NuTJ_.'
(695) na_c facla sunl annis 1252 ,et 1255, ul probal (698) Beiiingen vicinum Locffl- -
Hncsemius apml Chapeaville II, 280, quem hoc loco (697) Yotem prope Leodium.
auie oculos habuit auctor.
 S15 "RODULFIABBATISS. TRUDONIS 3_4
ei depulalam, ut pausaret, primus intrare jubetur. A _ crnissa aqua, capi fecit pisces noslros ab oiiinibng
llle jussis ouiemperari- cum paululum procederel, piscari volentibus, non formidans, quod precedenti
valva volubilis equilibris In planicie maliciose parata anno 7 fuissent puplice et nominalim cerlc persone
calcanlem in se, deorsum inclinala, in prisionem moniie stib pena excoinniunicaiionis per Hcnricuni
c.e
precipiiavit. Ancilla inlerim, que pridem a prefato clectum Leodiensem, ut satisfacerent monasterio
incrcalore inpregnala cral, casn in stabulum equo- excessu hujusmodi. Idem Jordanus sequenli aimo
rum intrante, dum aspiceret amic: sui equum spu- mense Julio per violentiam communitatis fecit ecri-
inantem el brumosum (698) ad presepe positnm, et fringi navem noslram in aqua prati Willonis et in
ipsum circumquaque queritans non invenisset, eju- frusta comminui. Incid. Eodem anno llenricus ter-
lando lotam viciniam concitans, suum impregnalo- cius Brabancie dux cum magno. cxercilu ad inva-
rem sufibcatum lacrimose propalavit. Ad cujtis ejula- dendum Leodiensem patriam lendens, prope Stralen
tum eoncurrenle populo, dominus hospilii, flagicii villain, infra opidi noslri liberlatem sitam, tenlona
S3° insiantiam Hcnrici Leodiensis electi
hujus conscius, clam fuge consulit nunquam redi- figit el ad
turus. Quapropler scultetus etscabini consilio habilo opidum nostruin obsedit; sed Trudoucnsibus sub
ad hospitiiim prefatum accedunt, et facto scrutinio ccrlis pactionibus (702) eleclo sc dedenlibus, ab ob-
lalis flagilii vestigia nullalenus reperiunt. Qui se- sidione recedit. Incid. Eodcni anno Ilcnricus electus,
crete ancillam illam adorlantes, libere eam abire non-iiiimemorprisline rehellionis opidanoruni,ipsos
promiscrtint, si suspecta loca de lali flagiiio ipsis armis impetit, sed opidanis rem ad ducem deferen-
'
desigriaret. Tunc illa : Scrutelur, ail, quid laiere tibus, mediante duce electo reconsilianlur (cf. Hoc-
^possit _!(_>valva penoris (699) in inlrohu lalis cami- SEM.i, 5).
nale sila. Ad quam illico proceditur, et inlrospicii.fi- 9. Anno Domini 1256 Jordanus de Puel el cm_-
tes in profundum, jacentem mercalorem semivivum sorles sui cum conscnsu opidanorum, secnndum
respicinnt. Ad quem quibusdam ad extrahendum relala veteranorum, Ilenricum prefaium ducein Bra-
dcscendenlibus inirorsum quedam cavea patuit, bancie ad opidum nostrum accersientes, circa me-
cumulaia ossibus el humanis corporibus. Idcirco diuni forum sedili grandi sedere iecerunt, et claves
conpletis quindenarum (700) per bannilem campa- porlarum ipsius opidi ei lradiderunl. Qui accejilas
nam citationibus, hospitii dominus ille non compa- claves manu' 131stringens filiosuo ei comitanti dixis-
rensproscribitur, et quia secundum justiciam hujus se fertur : Ecce, nunc sum dominus oppidt hujtis!
op'idi bona temporalia perpetrancium latrocinia in- Cui filius : Sicpatef carissime; si lamen per episco-
.iscanlur, queslio oria est inier rectores hujus Ioci, pum et abbalem, veros ejus dominos, processisset
scilicel scabinos et consiiles, si KU uxor lalronis donalio. De eodem. Anno eodem cum opidani Sau=
illius, nescia flagicii sui marili, bonorum suorum cli Trudonis pcrcussuram inonete, quam quedam
iieri debcret exsors. Supcr quo facta monitione pcr opidana in fcodum ab episcopo ab olim habuit, in
s-ulielum, Godescalcus predictus seniencialiter pro- gravamen sui domini Ilenrici episcopi elecli pro-
nuncic.vit persequelain aliorumscabinorum,innoxie i cnrassenl transferri ad ducem Brabancie Henrictim,
uxori sua bona debere restiiui. Ob quam scabiuorum cl qttedam etiam servicia balisiariorum eidem duci
senlenliam maxima tumultuaiio inier opidanosi prestare se obligassent, idem eleclus a summo pon-
surrexit, in tantum ul Jordanus de Pule comes nier- tifice Alexandro qnarlo obtinuit mandatum, quo
catorum et sui consiliarii, con*.ra dominos suos,i compcllerentur a male templatis desistere. llujiis
episcopum et abbatem, grassati, juridictiones eorumi vero mandali executio injuncta est abbaii Willelmo.
violenter contcmpncnles infrcgerunt. Incid. Annoi Qui dum secundum ordinem juris moniti essent ct
eodem Willehnus rex Rom3norum Frisones subju- non resipiscerent, landcrn cxcommunicantiir. Propter
givit. Qui scqucnti anno in conversione sancli Paulii quod Jordanus de Puel cum suis complicibus, Lam-
, (701) ebsdem impetens cum muliitiidine suorumi bcrtO'de Porla, Waltero Rufi, Jobanne (ilio Tharisii,
-«per glacics, prevaleniibus Frisonibus, anno regnii j) et aliis dccanis guldarum, coimnuiiiiate concitata iu
sui 9. occiditur. armis, assumlis secum villico de Lewis et Dormale
8. Anno Domini 1255, imperii Willelmi regis 9. (703), cum vcxillis explosis egrcssi, dc molcndinis
'
pridem occisi"39,pridic Kalendas Mai, Jordanus de". nostris apud Gorsembruel et Merwile ferra mola-
Pule comes mercaiorum cum suis complicibiis ett rium lapidtim abslulerunt. Qui inde redeuntes, cum
eommunitate effregit seram de aquaduclu nostroi mulliludine pedeslrium el viginli equestribus vio-
super pratum Willonis, alias dicli WTilbanid, ubii lenter monasterium intraverunt, et cffraclis cs.iis

VARLE LKCTIONES.
Ks deesl 1*. «Mocciso 1*. 83°figiiur ad l'. C31 manum 1*.
NOT_4_.
(S98) l. q. bromosus, feiidns, immundus. Reg. imjj., cd. 2, p. 36.
(099) Celbe. (702) Cf. Hocsemius l, 5.
(700) Spalium quindecim dierum. (_J03JDormael.
(7Qi)Iu.o28 Jan. 1225,anno regni 8. Cf, Bochmer..
54-f GESTA ABB. TRUDON. — COXTK.UATIOIII. — PARS U. - 54«-
cum parietibus ante aliare beati Trudoriis, iilic A > 10..Eodem anno Henrictis eleclus Leodie&sis,
irruenles, pervenerunt iisque ad gradum chori su- simulata cum Trudonensibus pace, opidun. ipsnm
perioris, ex quo nimirum territi domnus abbas et iniravii, coinitanie sibi posl lergum armatorum
domni commonacbi adlatebras hinc inde fugerunt. multitudine [cf. IIocs. 5]. Quapropler congregatis
Eueruntqne 3111saerilegi in tantam rahiem versi, scabinis pro tribunaii, Jordanus d_ Puel, alias dictus
quod quidam ex eis cum inipelu in feretrum sancti de Lacu, cum sttis coinplicibus lanquam rei crimine
Trudonis cum hastis suis impeg.erunt, ex quibus lese maj'eslatis seiitentialiler proscribiintur a patria,
plures de magnatibus et melioribus opidanis et honore et possessionibus sttis. liem.-Posl hec jussu
phires ex mansionariis fuisse dicuntur. Qui usque elccti iiitroitus porto de Staplen, qua tenditur usque
ad capellam sancli Lamberli accedentes, sccuribus Brabanciam, aggere lirmo obsiruilur. Propier quod
etfustibusadjanuam percutientes, nitebantur irrum-' dtix ipse indignaius conira elecii armalorum
pere et domnum abbat.em molestare. Post bec idem niultiludinem, copiam militum cougregat, sed pace
Jordanus el magna pars comitatus B3acum ofliciato- iiiterveniente elecius cl dux pacati sunl lali paclo,
rum decanis ad portam clauslri congressi, super quod abjudicalio facta firma inaneat; ex gratia
januas obseratas 533 ictibus impulerunt, sednon tamen, si ipse Jordanus el consiliarii ejus reverii
effregerunt. Posl aliquot vero dies idemsacrilcgi IB ad opidum elegerint, ipsos in pace r.esidere in eo
requisili, car lam nefanda monaslerio sancti Tru- licebit lanquam proscriptos. Insuper conditionatum
donis inferre piesumpsissenl, responderunt ex j'ussu est, quod lurrim seu castrum, dudum per ipsum
ducis Brabancie hec facia fuisse, cui paulo antea elcctuin inlra itturos opidi nostri reslauratum cS
claves portarum ipsius opidi lanquam donijno suo fossatis circumdatum, versus Trajectum respiciens
tradiderunt. Fuit aulem maxima causa presumpte — quod per prefatos-Jordanem et suos prcpodilum
illorinn violencie, qtiod domnus abbas exequens exsiiiit— ipse clectus, ad precavendum, nc opidani
inandatum apostolicum, excommunicaiionis in eos amodo rebellare presunipserint, firmare libere pote-
sentenliam prosequebatur. Propter quod ipse domi- rii. !De quo castro, secundiim relationem antiquo-'
nusabbas veritus adhue insultum eorum, ad curiam rum, pons, _pcr transversum fossaiornm desuper
nostram Donc proxima die sancti Johannis bapiisie conslructus, introitum liberum familiaribus eptscopi
sequente confugit; ubi eciam plures seniorum,- vcl dedit.
ut ferebatur totus conventus, subsecutus fuil, usque 11. Anno Doinini 1257 dissentio orla esl per
dtim opidanorum sevicia quievit. llcm feria sexta, priorem Gunirammum et toitim conveiitum conlra
scilicet die sexlo post diem beati Johannis, iidem domnum Willelnium abba.tcm, eo quod petebant
qtii prius explosis vexillis cum equestribus et mul- augmentari sibi jirebendam monachalem in victuet
litudine armatorum cum impetu ad clericos claina- vestitu. Super qiiibus landem eompromissum est
vemnt, quos destiper forum insequentes, usque in ex ulraque parte in doniniim G. arcbidiaconem
ecclesian. bcate __aric fugaverunl. Quos munitioni Leodiensem, lanqnam in arbilrum. Qui diligcnler
lurris se commitienles insecuti, duabus firmis j'anuis consideratis qucrelarum causis, suum arbilrium sfc
ds lurri effraclis, ceperunt ibidem domnura Cle- pronuneiavit: prirao quod ad 5 denarios Lovanien-
mentem plebanum Sancle Marie cum aliis ex sacer- ses, qui singulis diebtis pro coquina cuilibct fralrum
dotibus autclcricis, pro eo quod aposlolicis manda- dantur, per singulas sextas ferias 4 vasa siliginis de-
tis parere voluerunt. Quos cum inferiusdedtixissenl, rcdditibus irionaslerii pro fcreulo pisciuin emendo
tandem habilo inter se consilio, liberos abire diml- assignarentor. Iiem quia ferialis diebus sexia una,
serunt. Unus vero de sacerdotibus Adam noniine ad id est sexia pars unius sexiarii, cuilibet fiatrum
ttirrim nonconfugit, sed retro majtis altare ecclesie amministrahalur pro vino unius diei, prefalus arbi-
beate Marie in confessionis camera se tulavil. In ter unam quarlam mensure opidi hujus, M est
qtiem cum vellenl irruerc, surrexit, et pixidem sacro- qinrlam partem unius sexlarii, singulis diebus per
sancli corporis Christi in manibus accepit, sicque, D ] singulos dandam pronunciavil. Item de vcsliario
licet ecclesia plena armatis luisset viris, cessave- cum vix marclia cum dimidia cuilibel darelur, ircs.
" marchas Leodienscs, que faciunt decem solidos.
runt in eum irruere. Eodem vero die iidem Jorda-
nusetsuicum 1010 opidanorum tumtiitu advforum grossorum veterum, ainodo liberandos pronuncia-
accedenles, captivos deduxerunt scabinos oj-di.-sci- vil. Incid. Eodem anno occiso apud Frisones Willelr-
lieetWalterum filium Ermegardis, -Walierum dc mo rege AJemanorum, disseniientibus clecforibus,,
Domo Iapidca.RobertumProbum, Jordanttm Scofeel, Rychardus comes Cornubie medianie pecunia ele-
Arkinl et Nycholaum militem ac alios plures opi- ; clionem sibi paraverat, et per Conradum Colonien-
danos, iiefandis eorum insultibus consentire nolen- sem archicpiscopum in regem Alemanie Aquisgrani
tes. Quos lanquam viles transgressores in anulis consecratur conira regem Cnstelle [cf. HOCSE&I. 5.]
fcrreis mansipaverunt, apponentes eisdem custodcs Item. Anno Doiniui 1258 Willclmus abbas Beginas,
sciii-
ducis Brabancie sub expensis gravibus.. que sub diversis parrociis nostri opidi, parlini

YARI-E LECTIONES.
-Is* comitatis 1*. M! ohservaias 1*
 *«7 - •RODULFIABBATISSJTRUDONIS SI8
-cet apud Gliovelinghcn, Rokendale, Sanclum sepul- A . risdictionem nostram sibi.usurpavit. Eandem vio-
crum, el partim apud_ Sanctum Genghulfum Dco lenciam nobis inlulil dux Brabancie in villis nostris
serviebant, in unum locum collegit, cl in suburbio sub dominio suo silualis. De qua gravi violencia isle
oe Schurovem in allodio et districtu raonasterii devolus abbas Willelmus viscerabiiiler flens et
-nostri ecclesiam in honorem sancte Agnetis consiru- ingemiscens, cum a suis secretariis amicis de nimia
xit, ad qtiam conlitlit reliquias de corporibus san- impatiencia redargueretur, hoc solum solatii sibi
ciorum 152, ubi edilicalis jier girum mansionibus, remansisse dixit, quod conlra voluntalem suain
niurum firinum in iiiunilionern circumponi proeura- talem violenciam passns fuil. Ilem. Eodem anno, 6
-vit.Obcujiispeipi.tuam memoriam magistra Begi- Idus Julii (707), die dominica inter nonstm el vespe-
nartim in die dejiosilionis beali Trudonis offert ad ras, cecidil media et maj'or turris monasterii noslri,
altare unum aureum denarium valenlem 3 grossos cum esset aura pcnitus tranquilla. Hujus ruine fore
veteres. Tenentur etiam eedem bcgine blada sua causam dixerunt, quia arcus volle qui sublus erat,
.molere ad molendinnm noslrum in Mervile, prout sub quo capella sancti Nycholai exslilit, ubi cotidie
in literis inde confeciis plenius conlinclur. Iiem. per unum ex conventu fratrum noslrorum missa
Eodem anno discordia inler nostrum monasterium celebralur.jirimo dissolulus fuit.Et quamvis tunc in
et conventum fralrum Minorum in opido nosiro B ipso ins.anli multi honesti viri ante allare sancli
comnioranlium per aibitralem conipositionem sic so- Leonardi ad iraciandum de arduis causis simnl
pilaest.quod idemconventus proloco, in qiionifi__S9t convenissent, omnes illesi evaserunt; sed due
et eoruin ecclesia sita est sclvet S3*nobis perpeluo minores nole peropiime consonancie cum campana
in die depositionissancliTrudonis unum aureum de- sexte lapse sunt confracte, due vero maj'ores, scili-
narium, valentem 12 denarios Lovanienses, et quod cet Aurclia et Katerina, licet ruerunl, integre per-
•haheanl liberam sepulttiram, salvo jure parochialis manserunl. Qtiinlina veroin casu super duas trabes
• ccclesie. Incid. Anno Doniini 1260 Willelinus abbas cecidit ahsque lesione, quam cum campana none et
-allulit de Colonia plures reliquias, tam de sanctis bannili campana deposueruni, et duas alias que non
"undecim milibus virginibus quam sanclorum Tlie- ceciderant ofliciati nostri, ut eis utefemur, lucius
beGruin et Gereonis. suspenderunl. Posi. hujus turris ruinam quindecim
12. Anno Domini 1265 vendita sunt bona mo- gradus, qui solebanl infra campanas anie matuiinas
nasieiii liujtis super Moseiiam sila sub dyocesi legi, ceperunl in cboro dici. Iiem. Anno Domini
'Treverensi, que condam Adelbero secundus, Me- 1269molendinumnoslrumapudMeetseren translaluni
tensis episeopus ethujiis loci abbas, nobis conlulit. est ad nionaslerium sororum nostrarum in Milen
- Quc litulo emplionis religiosi viri abbas et conventus; C ratione coinnititalionis pro aliis hereditaiibus
•de Hemmenrode acquisierunl pro 1150 marcis bo- 15. Tempore hujus domni Willelmi, cum ab anti-
norum et legalium steiiingorum, 12 sleiiingorum quo lempore ad prebendas sancle Marie, que devoiis
sclidis pro qitalibel marcba computatis. Cui summe pauperibtts begtnabus el paucis qnibusdam viris
adtlile fuerunl 60 caraie vini de Mosella infra tresi conferuniur, per singulas singulis sepiimanis unus
-annos succedenles monasterio, dcliberande. Que., denarius Leodiensis ad duos albos panes distribue-
pecunie summa conversa est in uiiliialem monaste-. renlur, ipse idem abbas pro illo uno denario Leo-
rii, lam pro solvendis gravibus debitis ad usuras diensi constituit et dedit duos Lovanienses. Numertis
conlraelis per suos predecessoi ..s, quam pro redi- harnm prebendarum est 20, et babet quelibet
-mendis et emendis bonis hereditariis monasierioi harum prebendarum duos panes albos de eadem
ipsi bene siluatis. Ilem. Tempore lrojus abbatis! tritici materia el pondere, quales sunl panes pre-
comes Arnoldus de Los (70_) nulluni jushabuitin i hende dominorttm, que singulis sabbatis diebns
villa nostra Borlo, nec reddims aliquos secundumi prefatis pauperibus minislrantur. Insuper ad prefa-
relationem veridicorum ^35 veteranorum, nisi so- las j)i'ebendas datur siugulis seplimanis dimidia pars
:lummodo ad niolam Sandicis ibidem, que solvebat. rj quartc parlis unius vasis de pura el purgala farin.a,
eidem veterem mitam (705) cumdimidia ; similiter que equaliter dividitur inter habentes prefaias pre-^
in celeris villis monaslerii Imj'us'Engelmanshoven,, hendas; preterea alia medietas quarte partis farine
Ham, Halen, Linkoul (706) cum ceteris nichil juris; omni sabbato dislribuilur pauperibus anle portam
,'habuit preler advocaiiam, que suis predecessoribus; monasterii. Item ullra has 20 prehendas i.de.mWil-
-collaia fuit pro defendendis juribus monaslerii. SedI lelinhs abbas suo tempore consiiluit consimilem
comes iste proprie salutis immemor, violenlerju- prebendam in honore sanciorum Trudonis et En°
YARf/E LECTIONES.
*3Vsolvcnl 1*. ^3'
jnridicorum 1*.
NOT_E.
(704) Octavus' filius Joannis comiiis Lossensis. (705) Moneta ajrea Flandrensis.
Parlem advocatiae Arnoldus vcndideral Willelmo (706) Linchoiit prope Dicst..
ahiiaii anno 1282, ul probant tabulaj apud Manteliuin (707) Iia, non cnm codice vm Id. Jul. legen-
P-217, dum est, nani dies Dominicaiucidebaiin 8 Jul. iS05.
 :S49 GESFA ABB. TRUDON.- CONT12.UATIOIII. — PARS II. •'5'_tf
"«berii, Quintfni, Remigii et LibertF, que etiam ap- A poriam, side serviciisel pensioriilnis, qitibtis dici..
pellalur prebenda .saneli Trudonis. De eodem. Anno molendina ecclesie nostre sancti Trudonis prius
eodem aut circiler, Jacobus cognomine Juvenis, 'tenebantur, aliquid supercreverit. De eodem. De
prepositus hujtis Ioci, vir discretus et fide dignus, «otidiana missa in .altari jsaneli -Nycholai cele-
cum fuisset diversis vicibus a pluribns honestis et Tiranda, de qua jam narralur, sciendum est, quod
divitibus personis executor lestamenlorum consli- post tunc 537anno Domini 1265prefata ttfrris cor-
tulus, in remedium animarum eorumdem acquisivit ruil, prout supra patet, el ita ibidem missa fcelebrari
cerlos reditus heredilarios, de lestalorum bonis non poluil. Propter quod forsan aliquis hesitare
•
emplos, qui sufflcerent perpetuis temporibus ad 18 posset, si illa cotidiana missa in prefalo allari fieri
minores prebendas, ex quibus quilibet pauper pre- debiia essel et fuisset omnino prelermissa ; sed
bendarius habet unum panem, vulgariter dicttim visibililer credendum est, quod iste abbas et suus
Iiuesghenoetbroet, de quibus fiunt ex uno vase 14 conventus, viri magne devolionis et reverencie,
panes subalbi coloris. Ad istas prebeudas pecunia prefatam cotidianam missam iranstiilerinl ad et
non dalur neque farina. Item creditur, quod idem supra allare beaiissimi sancti Trudonis, ubi singulis
Jacobus de lestatorum bonis constituit seu augmen- diebus celebralnr missa matulinalis aliqtiibtis san-
- lavit prebendas, que in cena Domini pauperibus ctorum diebus, ad quoruin altaria prolunc hec
intra ambitum claustri distribuunlur, per singulos missa celebratur.
unus panis vulgariler huesgenoibroet, ut supra 14. Tempore hujns domni Willelmi fucrunt plu-
describilur, et duo alleca ciim uno nigro Turonensi. res hujus loci monachi nobilium virorum filii illegi-
' Harum prebendarum numerus esl 250. In liujusmo- liini, quorum unus dicius fuit Ludowicus, filius vel
di elemosinarumredditibns idem Jacobus procuravit nepos Arnoldi comilis de Los, qui diu supervixit
solenniler inheredilari abbaiem liimc Willelmum postobitum hnjiis domniWillelmi abbatis; fuil eciam
aulalium nomine monasierii hujus. De eodem. Item unus nomine Godefridus, Henrici Leodiensis epi-
sunt adhuc 11 panes ex farina non colata, sed scopi filius. Talium igitur receptioncs seu inlrusio-
proulmulta defertur, qui exdimidio vase conficiun- nes convenlus egre fcrens, consenciente domno
•
tur, et danlnr supercuriam beginarum. A Kalendis ahbale Willcimoaut uno suorum successore, con-
•.Decembris4vasa pisarum coquebaniur in scplimana ' corditer sl3tutum fuit, quod nullus ex tunc in antea
pro poilagio (708) pauperum, ad quorum condi- in monachum liiijus loci reciperetur, nisi ipse roci-
menlum 3 solidi Lovaniensium dabantur. Fuit enim piendus et ambo parenles ac amborum parenlum
grandis caldaria in domo porlarii supra fornaculain _ parentes de thoro legilimo (ueriin. Qnodam tempore
lirmala, ad modum caldarie cervisiarii, ex qua contigit mirabile facium in cymilerio bujus mona-
coctum pollagium in vashrhatisttim ad poriam de- sterii sancti Trudonis, prout relatum audivi, quod
fefebatur et paiiperibus disiribuebatur. Item. Anno lemporeprelaiionis hujus abbatis Willelmi accidisse
Domini 1271 , in crastino cpyphanie , domntis C3Sopinaiisunl. Ftiit enim quidam predivesdivicias
prefalus Jacobus preposilus obiit, qui reliquit quovis levi modo cumulans. Hic cum fuisset de
monaslerio 660 libras Lovaniensium et amplius. fraternitale gulde sancii Eucberii, defunclus sepeli-
. Que pecunia conversa est in finalem sohitionem tur juxla gulde prefate fratres infra dislrictum no-
omnium debitorttm httjus ecclesie, ita quod hoc stri cymeterii. Cujus exequiis de more peractis, cum
anno abbacia isla, que a 40 annis precedeniibus sero faclum • esset, qtiidam juvenes conimonaehi
"
gravibus debilis fuit obligala, nunc nulli in aliquo huj'us loci, forte fleolhomati, in iiifirmitorio ccnati-,
lenealur B36.Ilem. Tempore hujtis abbalis, qui cre- ccperunt jocuiulari et dicere : Si quis nostrum
ditur fuisse anno Doniini 1252, Crisiianus advocatus lanle audacie est, quod accedat ad sepulcrum de-
Sancli Trudonis el Ida ejus uxor contulerunt mo- funcli hvjus divilis, deferens ad aspectum nostrttm
'
naslerio nostro superius molendinum et medietatem de lerra sepuichrali, nicliil solvet de polu hujus cene.
iuferioris molendini Gorsembruel, ulinde daretur r. Tunc ex ipsis unus, corpore et mente elcgans, con-
'
in die anniversarii ulriusqtie ad pytanciam fratrum tinuo surgens, accessil ad locum sepullure, et cuin
unus modius, et similiter unus modius ad elemosi- manum extenderet ad capiendum de terra motli-
Item promisit abbas el cum, accessit quidam illum acriler brachiis sirin-
" nam paiiperum perpeiue.
convenliis pro ipsbrum animabus in allari sancli gens. Quod juvenis ille senciens, forlitcr renistts
Nycholay, sub maj"orilurri nostra silo, colidie per est. Ubi dum diu luclalum est, impugnaior dispa-
unuindenoslrisfratribus debere missam cclebrari. ruil, sicque ille iterato inclinattis, in manu terram
ltem promisil idem abbas cum convenlu dare fra- accepit, et ad suos consodales altulit. Quem illi
tribus el dominis in infirniitorio diseumbentibus 8 tarndiu reiardaluro inltiili, videntes eum sine lia-
jnodios siliginis perpeiue; et loiidem pauperibus ad hilu. inquiruul tibi dimiseril cucullam. Tunc ille.
YARI_£ LECTIONES. '
236 posthcecdhnidia columnd vacud relicla est;; nil lamen deesse videlur,- «"lninci". *" acrcdisse I*

NOT-E.
f708) Omne ieguminum gentis; Qv-Whhcbes potagcres.
551 RODULFIABBATISS. TRUDONTS 552
uarrans quid ei acciderat, sul.intulit • Redibo. cl A tabema domunculam nostram intrat, filanlem nia
eucutlam michi ab illo exiraciam reportabo, Siatim invenil, et cum me paveniem respicil, maledictionibus
cutn ad locum illuc venisset, cucullam snpra se- cum gravibus vcrberibus neque ss° demeritis indesi-
piilchnim invenit, sed illum invasorem non reppe- nenier afficit. Tunc abbas : Quid agis, filia, post
rit. Qtit reversus ad consocios, lam amens affectus ianta gravamina ? Respondit : Prosterno me ad
esl, ui infra paucos dies sepulture traderetur. MI- oralionem, el tunc recolo passionemChristi, et conti-
RACULUM. Tempore liujus abbatis contigit unum nuo lam dulcem consolationemin mente sencio, quod
devoium bujus loci monaclmm ab hoc seculo trans- omnium miseriarum pondus pro nichilo reputo. 0
ire, qui in ipsa noete abbali comparens, ad penas karissima, rogo te, inquil abbas, ul velis nuper de-
pnrgaiorii addictum se ingemuil. Ctii coinpatiens functum noslrum confratrem peniienlie el orationum
abbas ipse quesivil per quem modum efficaciuslibe- luarutn facere parlicipem. Cui illa liberaliteraii: Pro~
rari posset. In suburbio, quod Nove domus dicilur, sil ei lotaliler, si quid Christo gralum aliquid o/ferre
inquil, matrona paupercula moratur sub domuncv.la merui, et sic ad sua recessit. Noete igitur sequenti
illius ptatee, cujuspenilencia michiprecipue auxiliabi- abb.ili in slratu suo quiescenli anima illa in clarilaie
tur, sicque anima illa evanuil. Igitur mane faclo magna apparens, gratias 1111oplulit, quia a penis
inisso feslinanler, nuncio, invenitur illa in tali do- B se liberalam et ad elerna gaudia se ascendentein ei",
muncula et noinine eodem nunciipata, prout anima dttlci voce resonans continuo evanuil. Iiem. Anno
-illa predixit. Que ctim presenlie ipsius abbatis con- Domiiii 1272, 4. Kalendas Marlhii, donintis Willel-
sedisset, intcrfogala de slatu et modo suo vivcndi, inus de Rikle, postquam 23 annis liuic monasterio
respondit : Karissime domine, egopeccatrix marilata slreuue prefuit, in Dominoobdormivit. Cujnscorpus
sum, nutlius merili comcia, que hubeomaritum inso- sepiiltum est anle capellara beali Trudonis, iu loco
kittem, ebrielalem frequentantem. Qui dum se.ro de veteris sanctuarii.
DE GESTIS HENRICI DE WAELBEKE ABBATIS.

1. Anno Domini 1272 pendenie scismale inler C nant, et episcopum de suis insolenciis accusant.
Riehardum coinitcm Cornubie et regcm Castelle de Qui presentie tandem pape Gregorii accercitus,
imperioregni Alemanie, et Leodii prcsidenie Ilen- prcseniibus ibidem precipuis theologis, Thonia de
rico, fralre coinitis Gelrie, doninns Ilcnriciis de Aquino ordinis Predicalorum, et Bonaveiitura ordi-
Yaelbeke abbas eligitttr , vir niagne nationis sed nis fralrum Minorum , cxchisa comitiva suoruni
simp.ex. Incid. Eodem anno Placentinus de genere nobilium, cpiscopus solus asstitit. Appositus ergo
Vicccoinitum, archidiaconus Le.odiensis,quem Hen- illi liberesl ad examinandum, sed illiteratus reper-
rictts filius comitis Gelrie, concauonicus suus, con- • tus ab episeopalu destituitur, et reddito anulo
dani inhoneslavil palmo suo illum ad maxillam recedcre jubetur. Acta sunt hec anno episcopatus
perculiendo, in pitpam eligiiur, ct Gregorius deciuius htijiis deslituli "" Henrici 27, qui cum confusione
vocatusest. Qui prefalo Henrico, ante plures annos ad propriarediens, pertotumepiscopatumcastra epis-
Leodiensi ecclcsie presidenii, nunc in papam con- copa.liaoccupavit.Eodeinanno[HocsEM.,10]Johannes
secratus patcrne cpisiolam cxlioiiatoriain scribii, deAiighiens, Tornacensis episcopus, transfertur ad
.ilevitalis viciis pro exsequcndis virtulibus insudes- Leodiensein episcopatum in eodem consilio Lugdti-
cat. Incid. Anno seqnenli Rodulpbus primus, comes nensi per prefatum Gregorium, cui etiam abbatia
de llavensborcb, per consensum electorum imperii monaslerii Slabulensis.pre.ato Henrico ablata,con-
in regem Romanorum eligiiur [VINC.BELL.xxxij, leiiur. Incicl. Anno sequeiili, in die beate Marie
ct Aqttisgrani coronatur. Qui rcgntim Alemauie Magdalene.solempuisprocessiofacta esl, congregato
penilus destitufum ad slalum pristinuin strennue universo populo ct pluribus" ex circonjacentibus
ieformavil. incid. Eodetn anno Johannes dttx Bra- villis, ubi curn maxima devotione el reverentia
hancie cum multitudine armatorum ad invadendum deporlalum est ferelrum sanctorum Trudonis ct
Leodiensem episcopatum usque opidum Lewis pro- Eucherii. Incid. Eodem anno cum processio fieret
gressus, supervadum vulgariler Tvenne nunctipaium apud Trajectum cum feretro f-ancii Servatii, ubi
lcntoria fixit. inultitudo populi ad medium pontispervenit, disso-
_5. [HOCSEM.8.] Anno Domini 1274 Gregorius luio ponte suhmersi sunt in Mosa flumine 500 ho-
tereio anno pontificalus sui profeclus ab urbe Roma, mines. Incid. "Anno Dcmini 1276 Wido comes
veiiiiLugduinim ubi pro passagio lerresancle slaluit Flandrie et Johannes dux Brabancie curn suis plurcs
consilium, ad quod inter ceieros episcopos Ilenricus villas in episcopalu Leodiensi combusscruni. Eo-
ds Gelria, Loodiensis episcopns, personaliler citatus dem anno Hcyenses et illi de Dyonanio terrain
compartiil. Quod ubi Leodiensibus et ceterariiin comitis Namurcensis intravcrunt ct mullas vilias
villartiin majoribus innoluit, nuncios illuc desti- combiisserunl[cf. Hocs. 10. |.
YARLE LECTiONES.
"' absijiic i' "* excidhie verbu qiuedam apparel .' gnuderet vel taie quid, tkl destilui i*.
E-35 GESTA ABB. TRUDON.— CONTINUATIOIII. — PARS II. . ZU
3. Anno Domini 1277, prelationis htijus abbatis A nequiret, ct ideo cotidie a convcntu iiislanter vesa-
Heniici sextOjCUinfralrcssui el consanguinei buna retur, resignavit abbaliam in mnnus sui ordinarii,
monasterii liujiis ad eorum placitum disponere vel- Johannis episcopi Leodiensis.
lenl, et ipse quia pusillanimis erat, illos compesccre
DE GESTIS WILLELMI S.ECUNDlABBATIS.

1. Posl prefatam resignalionem hal.ito consilio, cl niultis nobilibus et validis hoininihus nuniero 350
toius eonvenins voia sue eleotionis in ipstim e.pisco- occiditur. Incid. Anno sequenti (1277) Johanne pnpa
ptim transtulit unanimiler, confidens sue fidei de morttio, Nycholaus
3
lercius succedit, qui fralrilms
jirovidendo idoneo paslore. Fuil vero illo tempore Cysterciibi ordinisprivileginm dedil, quod lempore
monacbus apud monasterium Haflligenscm , vir inlerdicli universalis ubique inleresse possunt di-
magne litcraliire el vite venerabilis, nomine Wil- vinis, ecclesiis fralruni Minoriim duninxal cxccpiis.
lelmus, quem idem episcopus in jstudio Parisiensi Incid. Anno Domini 1281 Henrictis de Gliclre ,
optiineiiovilel dilexil, qui de progenie Maglinien- destiluius nuper ab episcopfilu, magnam pecunie
sitim originem ill.gillimus duxit. Hunc ut iJoneum summani in uiililaiem Leodiensis episcopalus expo-
jiromovere cupiens, indilate ad Romanam curiam . silam, ul asseruil, ab episcopo Johaiinc insiantcr
pro dispensatione nuneios misit et obiinuii. Qua- B repetivit [cf. HOCSEH. 10]. Tandeni vero convenlum
propter anno eodem episcopus dcnuncitivit per csl, ut slaluio die apud villam llughardis (709) ad
honestos viros conventui, quod providissel ipsis de raciaiidum convenirent. Quo dnm episcopus secun- •
laudabili viro preficiendo, prefigens slatiilum dicm dum condictum venisset inermis, ex insperalo a
quo illum solenipniler, ut moris csl, in abbaiem satelliiibus desiituti Hcnrici capiiur et .iolenter •
reciperent. Interim cum convcnius intelle.-issct abtiuciliir. Qui quia corpulentiis iinpetuosuin equi,
illumforede tlioro illegitimo, omnimodis resisie- cui impusims fuil, iranscursum sustinere nequibat,
banl. Episcopus compcscere illos cupiens, asserebat preclusis vilalibus spirilibus, de equo inter manus
ipsum fore legittimum, quem capud ecclesie, sum- rapienlium pene siiffocaius corruil, derelicloque,-
mus pontifex, sanxil preferendum. Statuto igitur illo in campestribus prope claiisiriini Ileyleci-
die episcopus cum honesta comitiva abbatem reci- mense (710), malefactores confusi fugerunl. Eadem
picndum ad opidum nostrum perduxit, et ut pro- vero hora fonuiio muiiercula siipervcnil, qiiecuni-
cess.onaliter cbviam illi procederent, instanler venerandi pontificis capud residens in simi suo
requisivil, sed convenlus asserens, tali monaslerio collocasset; post teimis flatus suspiria spiriluin
liunc merito non debere prefici, adbuc renitebaiur. exalavit exiremum. _7_.ii.Eadcm dieopidani SanciL
Qtio viso episcopus, accepto in mauu percussivo C Trudonis comperto scelere rcdimcre intciulentes
bacillo, compulil omncs, _ut albis se induerent, doiiiinum suum, rcos ilios usque trans Tcmcram
sicqtie ordinata prOcessione,festivead monasterium fluvium iusecnnlttr. Contra qtios Lossensis comitis
inducitur et consecratur. De eodem.lste abbas fuit viri in unum congressi, ponles undique cvertunl,.
"vir jireeipuc devotionis, zelalor religionis, humilis, ct Trutlonenses aliqtios separatim discernentes a-
prudens, ecclesiaslicis el secularibus personis ac- Losseiisibns, quos ainieos stios repulahanl, capiun-
ceptuSj-inter confratres et donieslicos temjicrate lur, sjiolianlur, el aliqui occidiinlur. Quod ubi.
solaiiosns, studiosissimus in sacra scriptura, el comiti innoiuil, conlinuo capiivi dimiltuulur liberi.
canoiiibuf sacris erudiius el boiius mctricus.- De Incid. Eodem amio gravissima bella inler cbrisiia-
eodem. Tempore bujus abbatis temporale dominium nornni rcgna commissa sunt. Gcns Siculorum ,
moiiastcrii in nullo deirimeiilum ei° sustinuit. Qtii violentiam Francoruni non ferens, in coiitcinpiuin
honeslum hospicii seu curie magisirum secum Karoli regis Francie Gallicos in suis partibus com-
habuil, qui congruis temporibus in foro opidi de- rooraiiles, ctijuscunquesexus cl ctatis essenl, occi-
ambulavil, et si quando viri honesiatis aliunde derunt.et mulierum aGallicis inprcgii-laruin lalera
venientes in hospiciis opidanorum se rcciperenl, ad 0 aperienles, nuiidum nalos parlus cxlrahcnics occi-
t_s accessit, et invitatos ad mensam domni sui derunl. Ipso anno inlcr paganos niuluabella innu-
abbatis presentie adduxit, a quo graliose recepii, merabilibus occisis hoiniiiibus facla sunt. Incid.
sepe niajora inpendia rependerunl. Incid. Anno Eodeni amio(7ii) I .orencius coines llollandie cum
eodemWillelmus comes Juliacensis cum mulliludine niultiliidine suoruni Frisiam in ullionem patris sui
stiorum Aquisgrani civitalem sue diliuni subicere Willelmi Romanorum regis, a Frisonibus occisi,
niiens hosliliter impetiil, sed Aquensibus virililer intravit, qui Frisones devicil et plures illorum sue
lebellaulibus, comes cum flliis Willelmo et Rolando dilioni subegii. lnter quos Friso unus, ul mortis
YARLE LECTIONES.
8Mdelrimenlo 1". "^3 lercii 1*.
: NOT^.
(709) Hougarde ad Gelam juxta Jotlogne. Prffiinonstratensium.
- -
(710) Ileylissem prope Tiiiemont, -tuonaslcrium (711) Quod factum esla. 1282,
555 . RODULFIABBATISS. TRUDONIS 556
pcriculum evadcret, comiti patris sui corpus in A Montensi acquisierat(718), in quo Ipsi jus se habere
trunco (712) reposiium cl retro focum domus stte dicebant—preter hos eiiam multitudo principum
subterratum effodit ct tradidit, quod ille cum accedens in auxilium archiepiscopi, infinitum exer-
maximo honore secum ad propria afferens, reve- citum conlra parvum ducis Brabancie cuneum
renter sepelivit. Incid. Anno ipso (1283) Johannes conglobabat. Prefalus igitur dux confidens de Dtf
primus Brabancie dux cum maximo exercilu trans- adjuioiio, qui causis favet justis, ordinata suoruF,.
ivil Mosam, cui Reinaldus comes Gliclriecttm muliis acie, constanter ab obsidione castri nolens cedere
nobilibus j'uxta villam Ghulpen (715) occurrit. ante planiciem dicli castri accessus adversarum
Quorum acies cum ex utraque parte ordinate forent acierum animose expectabat. Congressum ergo est
ad congrediendum, treugis interposilis ab invicem durissiiiium bcllttm, et post maximam sanguinis
pacifice discesserunt. Incid. [HOCSEH. 14]. Eodem effusionemcessit victoria
' Brabantiuis; sed adversa
anno (1282) sede Leodiensi posl morlem Johannis parte adhuc cum secunda acie viriliter irruenle,
deAnghien episcopi per annum vacante, Johannes tercia superaggreditur. Ibi tamdiujiugnalum est,
Melensis episcopus, (ilius Gwidonis Flandrie comi- ut coiigressusbeHilnijus mane incejHus,ad vesperura
tis, per Martinum quar.um papani ad Leodiensem usque extenderetur. Sed tandem ceso coniile Luth-
cpiscopatuni transferiur. B senburgensi (719)cum fratresuoWaltero deRupeei
2. Anno Domini 1288, regni Rudolphi Roma- aliis suis duobus frairibus naluralibus, cum pluribus
riorum regis' anno 18, mensis Aprilis. die 23, cusn armatorum, quorum numerus esl virorum 900,
opidani Sancii Trudonis crebris querimoii_.s eeleris lerga danlibus, dux certaminis canipum
insinuassenl, quod graves excessuum enorsii- vicior obtiniiil, el captivavit prefalum archiepisco-
tales assiduein ipso opido inpune perpeiraren- pum, Reinaldum xomitem Ghelrie, Adulphum co-
tur, doinnus Johannes episcopus Leodiensis et milem Nassouve, qui jjost non diu Romanorum rex
Willehnus abbas ad refrcuandum efficalius ina- efflcittir, el multos alios nobiles et famosos. Ibi
Iiciam perversorum , concilalo consilio plurium Wallrandus domnus deFalcomonte cuin aliis multis
sapieniium et providorum, slaiuerunl et concesse- nobilibus, aliis cesis, per fugam vix evasit. Prefatum
runl, ut in ipso opido debeat esse communiias, ad igitttr castrum dux ipse, in obsidione pcrsistens,
diclorum dominorum duntaxal voluntalem duralura, dedituni rccipiens desiruxit, cl liberum securumque
prout in literis super lioc confeciis, qui in nostris .ibidem straic regie transiltim effccit. Incid. Anno
archivis reservantur, contiiietur. Que commuuitas sequenii Joliannes pilmns, prefatus dux, obsedit
paucis annis duravit. Ilem. Eodem amio iiiagnum ca.lruni de Falcomonle, sed amicabili iniervenienle
horreum nostrum j'uxta pmnerium monasterii C co-iposiiione, ab obsidione recessit, quia domnus
silum, plenum sogeiibus frumenli, siliginis ac ipse de Falconionle ad optinendum iliius graiiam
aliorum fructuum, latrocinaliier est combusttmi. homagio duci faclo, liberum transitum mercaloriJitis
Incid. Anno eodem, mensis Junii die 5, Jobannes preslandum promisit invicl.-biliter observare. lncid.
prinms Brabancie dux volens siratam pulilicain Eodem anno Rudoljihus Romanoruin rex moritur.
ralione ducaliisLotliaringie, lanqiiam marcliio sacri Ipso anuo TripoMs cbrislianorum civitas iterato a
iinperil, inter fluvios Mosam et Reiinm liiiam el Saracenis capitur. [Coni. Vinc. Bell.]
liberam ad dcainbulaiidum conservare, cum copioso 3. Anno Doinini 1291 idem abbas Willelmus
exercitu ullra Mosam transiens, Wuronc (714) consiruxil de novoin allodio noslro de Dungh atilani
eastruiu obsedit, pro eo quod arcliiepiscopus Colo- pulcram curii suis appendiciis, et fluvii Hcrke
niensis Siverdus (715) ibi rapiores sefvarel, qui 645(720), que laiilum post mansionem prelerfluxit,
mercalores m spoliarent et captivarcnl. Quo effosso novoalveo, (otamillamcuriam inlra prefalam
audito archiepiscopus cuin niuliiiudine suoruni, Herkam conclusil, que nuiiciisque per dikum, quo
convocalis secum comitibus Gbelrie (716) et Lu- - de catiipeslribus atl ecclesiam transitur, non cessat
thseiiburgie (717) qui causam injuric Jobanni' duci _ prelcrflticre. Temporibus hnjiis abbatis fuerunt inter
inponebanl, eo quod ducatum Lcmburgie a coniite conmonachos et doniinos nostri monaslerii. plures
YARI.E LECTIONES.
•,u Raptores 1* *'**fluvium He.kam 1*.
WTJE.
(712) Arcella. (718) Adolpbo. Cum enini Ermengarda, filia
(713) Gulpen inter Maslricht et Aachen. Anno WalcramilV ducis Liniburgi-e, aiino 1285 obiisset,
1285el 1284lioclocoprincipesmanusconsertiirieraul. rjutc Reinalda comiii Geirensi ntipserat, Adolphus
(714) Wceringen inler Coloniam et, Nussiam. coines Bergensis, comites Liixeinburgenses el alii.
Celeberriiiium pralium hoe loco commissum rcli- ob propinqiiitalein cum Limburgensibus ducatuni
quasque res gesias huc spectantes anle alios.de- .sibi reposcebant; ex quibus poslea Adolphus jus
scripsit Jan de Heelu in Chronico quod edidil Wil- suum liaereditarium cessit Johanni duci Brabantiaj,
' lems. contra quem reliqui principes cuin archiepiscopo
Coloniensisocielaiem ijjieiun'.
(715) Sig.ridus.
Rcinaldo filio Otlonis II. (7,19)IJeinrico.
- (716) Heiurico el Waleisino.
(71.7) (720) Herk quj exundalln Demeram,
 £7 GESTA ABB. T..UDON — CONTiNUATIOIII. — PARS II. 3S8 .
rionestepersonect liierativiri.facunili inTeuthonico, A Bonefacius oclavus anuo codom in vigilia mtalis
Gallico elLalino sermone. Jncid. JIIOCSEM 17.]Anno Doniini electus sticcedit, qui sexlum librum do-
sequenti Rodulpho Romanorum rege mortuo. Adol- crelalinm fecil. Incid. Circa idem lempiisJohannes
phiiscomesNassouwe in regeni cligitur. Incid. Eodem dux Brabancie apnd Barram in basliludio a quodam
anno Johannes lercius Leodiensis episcopus obiii,et milite in brachio lancealus, graviler in leclo egiiiu-
Gwido fratercjinitis Hannonie (721) ab una parte diinspositus.niiliiem qui eum lanceavii, sibi adduci
capituli Leotliensis eligilur, contra Willelmum Ber- jussii, et causaro sue lesionis integraliter indul_.it,
toldi de Maghlinia theologum ab alia parle electum. accepiisque ecclesiaslicis sacramentis devoius.obiit,
Incid. Cont. Vhic. Bell. Eodem anno Achon, opu- Cui filius stuis Johannes secundus successil. Incid..
'
lenla civitas a christianis diu posscssa, per sol- [HOCSEM. 21.] Anno Domini 1298 llugode Caballone
dai.um Babilonie diu obsessa capitur, prout circa per Boiiefaciuin oclavum papam fil Leodiensis epi-
finem secunde partis Yinceniii in speculo hystoriali scopus, et electiones pridem de Willelmo et Cwitloiie
pieuius narralur. lncid. Anno Domini 1293, mensis examinale in Romana curia, cassate suni. Anno
Julii die 5. Celeslinus qninius in papam eligiiur et Boinini 1297, pielalionis sue anno 20, abbas Wil-
consecratur, qui prius heremelicam viiam, pane el lelmus inter devolos devoiior obiit, 18 Kalendas
aqua jiro victu conientus, 40 annis du_.il. Isle callide Maii, ct sepultus est in medio navis ecclesie. *
circumvenlus resignavitpapatum. [HOCSEM. 20.] Cui
Explicit prhnus liber quarte el ultime parlis de Gestis abbalum hujus monasteriiSancli Trudonis. .

INCIPIUNTCAPITULA SECUNDI LIBRI PARTlS EJUSDEM. — DE GESTIS ADE.ABBATIS;

1. Quoniam Adam eleclus esl in abbalem.

2. De eversionemensarum cambiatorum, et de reedificalionelurris monasterii noslri. Incideniia phira, et
de belloCurlraci.»
5. De erectionecommunilatis per Wollermannum el suos comptites, et ~desctilleli vnlnefalione.
_. De noaurnis incendiis el tiolenciis in nova cnria fuclis, el de iniertliclo in opido posito.
5. De proscriptioneWollermnnni snorumque complichun. el de emenda quam opidani domnis episcopo el
abbuli (ecerunl, el de gralia pape nvnctis Ade abbalis exhibita.
. 6."_Depriore noslri monaslerii in Milen, el qualem prebendam ammir.islrabii illi convenlusibidem. lnci- -
dentia plura, el de deslrficlionei.emplnriorum, el de crucesignatis, el occubilu TheobatdiLeodiensis episcopi
in expedilione Henrici hnperaloris conlra Romanas.
7. De occisisinlra ecclenam beale Marie, el de occideniium proscriptione.
8. De creatione Henrici de Rikle, prioris hujtis loci; in abbulcm Sancii Puuli inferioris Trajecli, et recon-
silialione ecclesie beate Murie. lncidenlia de bello inlestinocivilulis Leodiensis, et de bello inler progenioses •
Hasbanie apud Waremiam.
9. De communilaleErcath in opido noslro, de conscnsu Adulfi episcopi el capituli Leodiensis, cujus oc-
easione inierdicluni positum esl in opido.
10. De appelldlionefaclu per abbalem Adam et conventumad Romanam curiam contra absolntionem,qtia
episcopus Adulfus absuvit opidanos, el de combustione cippi noslri, el sublraclione census camburum, vul- -
gariler punlluins, el de hospilali nostro.
11. Devisitalione primo el secundo facta in capite el membris hujtis monaslerii per Adulfum episcopun:,
in debilis expensisconlra jus ecclesiam islam gravanlem. Incidenlia de caristia bladorum el hominum
niortalilule, et de elemosina lunc.anle porlam lurgius pauperibus fucla.
12. De scabinis annalibus. Demansione noslra apud Lewis.
13. Quatiler opidaui lempore interdicli fecerunl celebrari divina per extraneum presbiterum, et qualiier
conventusapud Dunc moralus est, el quomodorediil ad claustrum , el de suspensionelitis conira episcopunt
et opidum in curia Romana ad triennium. Incidenlia de discordia Leodiensi conlra episcopumAdulfuni, et
de bt.lloapud Dommarliin, el de bello super montemprope Hoyum,et de ruina Trudoncnsiumnpud Wuremiam
facta et ipsorum fuga, el de bello apud Huselt, et alia plura. liem de concordia pacis inter episcopum et
palriam, et de aitlipapa.
. 14. De pace apud novam curiam inter domnos"episcopumet abbalem cum opido facla. Item de elemostna
domni Johannis de Follonia, et incorporatione bonorum cellerarie ad abbaciam. Item de 26 modiis siliginis
ad refecioriumperlinenlibus.
15. De obilu abbatis Ade el ejus sepullnra.
DE GESTIS AMELII ABBATIS.
1. D_ eleciioneAmetii abbaiis. Incidentia plura de gwerris inler episcopnmel ducem Brabancie.
2. De captivo a curia monasterii abduclo el ilerum reducto. Incideniia de prima deslruclione clauslri
Haffligensts,ei de pace inler progeniosos Leodiensis patrie fucta ad senlenciam duodecim discrelorum, et
atiii plura, -..'-'
3. De mansione noslra apud novatncuriam per abbatem Ameliumde novo edificata. Item d.emujoris itirris
perfectione, et dc molendinocoliocaio super orium noslri cymeierii, vulgariter vfythof..
4. De snblevutioneopidi a gravibus oneribus pensionum, in cujns preter alia subsidium de co>acnsii
amborum dominorinn, pascua communiaad lerminnm 18 annorum accensanlur.
5. De anliquis scabinis qualiler cuptivaniur el laxunlurel desiiluuntur. Incidenlia de epidimia el aliis.
'6. De expulsioneepiscopia patria, et de ereelionecommunitulishujns opidi. IncidenUa. ltem de bellu apud
Vothem, et de betlo apud Crissi, et de belto apud Tourins, et de bello Trudonensi unlc opidum Lewis, et
quomodoTrudonensesoblulcrunl se voluntati ducis Brabancie.
NOT_E.
(721) Jt.am.is.
 - RODULFI ABBATISS. TRUDONIS StjO
559
"
7. Quamodo Johannes dux Brabancie usurpnvit sibi dominium in opido Sancli Trudonis , et privilcgia
opidt sibi oblata in cculis omniitm abscisis sigillis cassnvit. et plnrium opidanorum mansiones fundilus fecit
secta flo.gettalorumel de combuslioneJudeorupi. .
everli. Incidenlia de imperaiore K., et <_<.
8. De obitu Amelii abbalis et cjus sepullura.
DE GESTIS ROBERTI ABBATIS.
1. De eleclioneRoberli abbalis.
2. De modo recipiendi abbatem vel episcopum.
3. De modo consecrandi tibbulem.
4. De relcvalione fcodi, rie ovocntia in JElburgh, cl tie dampnis qne comesnobis hiiulil.
5. De redemplione ville noslre liaichli e, et bonis ibidem de Dola et viotenla usurpalione domni Heyneri
dc Schoenvorsl. , _ .
"6. De homichlio. vel pochts lalrocinio snper cttrium begliinarum perpelraio, el de homicidio super
cymilerium ecclesie beale Marie facto. Incidenlia de discordia el bello jnler ducem Brabancie Wincelaum et
iudouiicum comitem Flandrie ,el'de secunda cversione cinusiri Haffligensis, el de confliclu episcopaliumct
Brabantinorum apud opidtim Landem , el de rege Francie in Angliam caplim ubdnctb.
7. De modificalione obiignlionis seabinorum anliquoniin, el quomodo ex scabinis modernis aliqui., de
pluribus excessibus sibi objeclis in prcsencia amborumdominorum el oppidanorumse excusantes , evaserunt, .
el de sentencia appellaiionis ucl scabiuos sedis Aquensis facla, el de amicabili composilione ipsoium
scabhiorum Sancli Trudonis cum dominissuis facla.
8. De prefogaliva speciuli, quum ab antiqno quilibel abbas Sattcti Trudonis habel in abbacia Sancii
Bronieittis, quum abbas et convenlitsibidem Roberto abbati nostio gratnile el effecliveexhibuerunl. Incideniia
de obitu comilis de Los , ad cujus comilalus dominium incole opidorum de Los el Uasseli el Herke conpulsi,
receperuni Engelberlum episcopum, preslando ei fideliiatem.
9. De elevantla conimnnilate in opiclo noslro Sancti Trudonis, quam episcopus conlradicenle Roberlo
cibbnle, conlra fas mcdiante pecunia., opidunis toncessit, cum essenl secumin obsidione"caslride Slocldm.
10. De injiisla defidatione in nos el nostralium bona per Henricum de Halbeke armigerum facla, et
combuslione mansionis noslre in Dola, el quomodo investitum de villa noslra occidil et ecclesiam ipsam
concremavit.
11. De violenlia magisirorum communitalis, compellentium scabinos ad eligendum scuttetum episcopi in
scabinum, coutra quem Robertus abbns appellavil ad sedem Aquensem, ubi suum obiinuithilenlum. Incidentia
de comitnlu.
12. Dc iinprhionatione illorum qui lairocinium apud curiam begliinafum fechse dicebaniur, et eornm
variis ad morlem Ititionibus. Iucidenlia plura de iranslalione episcopi Leodiensis el cetera. De Arnoldo i'e
Rumiens pro comitedeLoss: girente, et quomodoLeodiensescombusseriinlvillamtiumienselcastrum deIIamele.
13. Dc cxpuisione Roberli abbalis a civilate Leodiensi, el de remissioiiecause lilis ad curiam Romanam.
Incidenlia de obsidwne caslri Rummiens.
M. De primo introitu JoliannisLeodiensis episcopisine solennilalc, el de traclalu pacis inier dominos ct
opidonos absque effeclu.
15. De obiiu llobeni abbatis , et de ejus sepullura, ei de adversariis suis qualiler anle ejus morlem mulds
Iribulationibus sunt afflicti.
DE GESTIS ADE ABBATIS.
i. Anno Bomini eodem 1297, 128*s Kal. ilaii -,A nibus Ilasbanie, sagacis ingenii sed modice litera-
scjlicel sexlo die posl obitiim prefati et reverendi ture, aslulus in lemporalibus et in juribus sue ec-
abbalis Willelmi, anno regnl Adulphi Romanorum clesie defcndendis seriosissimtis. Ilic biennio post
regis7 el Iltigouis Leodiensis episcopi anno2, Adam suum inlroitum expensis jjarcens, non cxira partes
cusios hujiis monasterii in abbatem eligiliir.-Hujus sed inlra clausirum suum cum pauca familia siLi
clectio fuit lumultuosa. Prior cnim, quem ad minus providit et vixit. Incid. [IIOCSEM. 23.] C.ircahcc tem-
saltein ttuic seniores el- laudabiles persone plures pora nimis seva guerra oritur inter domnum (722)
Bimul privatim decreverunt pre aliis cligendum, de Awaus (725) cum sua progenie el jirogeniem de
voiis horuni clam cedcns, in loco ei lenipore capi- Warois cx altera parie. Eodem anno domnus de
tulari, absque habila deliberatione ctim illis, pro- Aw.auscampeslii bcllo ab adversariis suis de Warois
niinciavil, hunc Adaro cuslodem ptecipue fore eli- occidiiur. Incid, Eodem anno sancius Ludowictis rex
gendum. Propter quod illi id non esiimanles sunf Francie a Boncfaciooctavo papa canonizatur. Incid.
eiupefocli, sed conclamantibus aliis': Placel! placel! Eodem anno Philippus rcx Francie poler.ler Flan-'
posiposila malnritate surgitur, etad choruni in- driam invadit, el Brugis opilentum opidinu cum
ceplo ymno Te Deum laudamus eleclus deduciltir. aliisopidis cepit, Gwidonerncomitem el filiuin ejus
Qui Leodii, ut nioris est, presentaiur, et confir- primogenilum Roberlum, imponens eis, quod contra
lr.alus apud Sanclum Jacobum consecralur. Isle eum cum rege Anglie Edwardo (724) conspirassent,
oriundus fuit de Ardinghen ex potenlioribus homi- capiivos in Franciam duxil et carceri mancipavil".
YARLE LECTIONES.
B4!exctdil in 1*, sed reslttuenttutnesse apparel.
R0T_E.
(722) Iltimberium. et de Waroux in libro Le miroir des noblesde Hes
(.25) lta codex conslanler; lias.familias Awans baye, ed. Salbray. Brtixelles 1673, p. 356. Avans
cl Warotix appellatas esse consial. De criieulissimo ei Waroux villaasunl in vicinitate Leodii.
boc belle civili confer copiosissimain narralionem (724) Primo.
(laeobi de Hemricourl, Abrege dcs guerres d'Au>uns
 *
561 GESTA AB3. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II. 38§
Incid. [HocsSM.22.] Anno Domini 1298 Adulphus A j Incid. [HOCSEM. xxv.] Eodem anno Adulfus de "Wal-
rex Romanorum ab exercilu Alberti ducis Austrie, "deghen in Leodiensem episcopum a Leodiensibus
fiiii Rodulfi condam regis Alemanie, cum suorum honorifice suscipitur, qui codem anno moritiir. Cui
jimliiiiidine occidilur. Sequenti anno idem dux a succedil Theobaldus, frater comitis de Barro. Ivcid.
principibus imperii in regem Romanorum eligilur Anno sequenti filii Gwidonis comilis Flandrie, egre
~cicoronattiT. ferentes, quod eoruin paler el primogenitns frater
2. Anno Domini 1299 qtiidam cainbiatores 5" a regeFrancie sic capiivi tenerenlur,,accitis secum
. mensas cambii sui sub districtu dornini Leodiensis nepote eorum comite Namurcensi (726) et aliis sibi
staltierunt, officium suum exlra districtum ecciesie proximis, nec non Petro predicto cum ipsis' Flan-
uoslre exercentes contra jus. Quod'"abbas ut intel- drensiumcoinmunilatibus.castrum Curtraci, inquo
lexil, mensas illorum ad medium fori deferri fecil, regis thesaurus recondilus fuit, obsederunt. Quo
et propriis pedibus concnlcans, in frusta jussit rex audilo, misil Roberium suum nepotem, filium
concidi. Per sententiam enim scabinorum' cambii fralris sui sancli Ludowici condam regis (727),cum
ususperlinetad ahbaliam, sicut monele percussura mullitudine principum ex rcgno Francie et aliarum
speclatad episcopum, sic vero condivisum fuit ab provinciarum undique, ad r.cpellendum ab obsidione
anliquointer Metensem et rioslram ecclcsiam. Qua- B J Flandrenses. Sed illi non cedentes, licet pauci con-
propter destructis cambiis iii districlu episcopi, tra innumeros, cuncli se ad pedeslre bellum sta-
quidam honcslus .opidanus nomine Petrus, qui tuerunl, modico fossali vallo se munientes, Francis
postea scabinus fuit, ex parte domni abbalis,"infra in equis suis animose permaneiitibus. Congressum
districtum jurisdictionis nostre ecclesie, officium igiiur est; el Franei primo adversarios impetentes,
cambiarum in domo vicina capelle elericorum solus in vallum illius fossali corruerunl. Nam qui in
tenebat. Incid. [BOGSEM.XXIV.] Anno Domini 1300 fronte belli erant, a subseqnentibus successive pre-
Hugo deCahallone per capilulum et cives Leodien- cijiitio lapsi, et subsequentes a sOpervenienlibus
ses crirhinatur cts apud Romanam curiam propter -iiiserabiliter precipitali, sine gladiis parlis adverse
pluraenormia facta, que ejus fraier domnus Johan- jiilerierunl. Cum autem prima acies et secunda,
nes de Caballone dicebatur perpetrasse de consensu paucis gladio cesis, sic deperisset, Flandrini, qul
«piscopi. Propter quod personaliter citalus, coram ad dandum terga separaverunt,animosiores effecti,
papa Bonefacio conparens, ab episcopatu desiiluitur, Francos qui a peficulo evadere poluissent, omnes
et Adulfo deWaldeghe ibidem presenli** 9 conferlur. absque misericordia occiderunt. Sicque acies tercia
Dicunt aliqui quod papa eidem Hugoni de alio mi- adveniens, nil laudis consecula, fugeconsnlit.Quos
tiori episeopalti providit. Incid. Anno eodem com- ^ mtilti Flandrensium insecuti sunt; et cum vadum
munitas Briigentinm conlra magnales opidi sui quoddam evadere credentes intrassent, paucis eva-
propter assisiam impositam contendentes, muJtos dentibus, cum equis suis sunt submersi, et qui eva-
occideruuf. Iiem. Circa idem tempus Adam abbas serant, ab altera vadi parte occiduntur, uno milite
cupiens majorem iurrim, que corruit dtidtim iem- de Brabancia atl vilam preservato, qui captivns a
pore W.llelmi primi abbalis, reediflcare, ascivit sibi notis gbductus evasit. Ceciderunt ergo in illo
quendam famo.um Iapicidam. Qui cum amplitudi- bello comites Atrebatensis cum multis coniilibus,
nem edificii, proui congruebat, ordinassel, nec ab- item de Brabancia domnus Godefridus, fraler Johan-
bali, qui expensispepercit, boc placuisset, dixitille: nis ducis, cum trihus baronibiis, scilicet Johanrie
Si non placet vobis id quod bene concepi, malo %il de Yirson ejus filio, domno de Wesemale, et domno
aiium opificemquam me acceptelis, qui veslre voiun- de Buiersiirn cum multis de melioribus Brabancie
tali potius quam edificii profectui insistal. Sicque iteru primogenitus (728) comitis Jlanonie cum
pmri-
recedente illo aliussupervenit, qtii turrimusque ad bus deLotharingia, Provincia et Gasconia, quornm
campanas in allum produxii. Incid. Anno Domini numerus eslimalus ftiit octo milia lam nobilium
1501rex Francie comilatum Flandrie sibi usurpans, iU quam mililarium. Incid. Eodem tempore gravis
misit jjlures nobiles Brugis ad puniendum id quod guerraoritur conlra cpiscopum Leodiensem, cano-
precedenli anno communitas Brugensis perpetravit. nicos, clerum el scabinos, a Leodiensibus et cetera-
Qtie consurgens couira regis nuncios, omnes occi- rum villaruni incolis.
dit, el electo iino capitaneo ex officio, pannificum 3. Anno Domini 1502 Cristianus diclus Weilnere >
noniine Petrus, per illum omnes communes populi cum duxisset in uxorem domnam de
Busco, re-
conlra regem conspirant, et de loco ad locum mit- Jiclam cujiisdam militis, impedieniibus amicis
primi
lente., faulores regis cunetos interficiunl, in lan- ejus mariti, nequibat libere uti bonis et possessioni-
tum ut in opido Erdenburgh (725) qiiatuor milia bus, que ad uxorem quam duxeral
pertinebant.
hominum occiderenl el bona-ipsorum invadereni. Super quo pluries instanter scabinos requirens, ut
YARI^E LECTIONES.
^"cambitores i*. c48criminaius 1". Bi°presentel*.
. NOT_E.
(725) Erembodeghem ad Rendram. Roberlus erat frater Phihppi regis et ambo erant
(726) Joanne. Lndovici Sancli filii.
/727)Auctorem vehementererrare nermnem itigii; H__S)i»annes
FATBOL. iiL_l-_i_li. a_i
 S6S RODULFI ABBATISS. TRUDONIS 364
faoerentei justicie complementum, eo quod posses- A _ pulsantes, instabanl, ut seultelus m mamis eorum
Siones ipse infra districium opidi nostri consisie- traderetur. Quibus prior Henricus de Rikle et alii
hant, nichil profecit, quia, nt dicebalur, ad instan- ex senioribus, qui supra portam sursum erant, se-
ciam precum adverse parlis dicli scabini causam riose responderunt, supplicantes, ul sic intempesta
discuciendi de die in dicm differebant. Propter quod . nocte vim nobis inferre parcerent. Qui humilibus
idem Crislianus cum tribus fratribus suis 12 Kalen- precibus mitigali, tandem suadente id Wouier-
<las Januarii causam injuriarum sibi factam ofli- manno ad sua recesserunl.
ciatis de opido pluribus privatim convocatis refert, 4.Anno eodem.in vigilia sancte Barbare (Dec.5),
•et auxilium ab hiis requirit. Ex cujus occasione cum domnns abbas fuisset apudAlken (729) villam
cpidani conlra scabinos concitati, qucndam opida- episcopi ad traclandum cum episcopo de arduis
numnomine Walterum deDyst, diclumWouterman, causis, supervenit nuncius secreto suggerens, ne ad
exiulerunt et capiianeum fecerunl. Anno sequenii novam cnriam ad pernoctandum rediret. Quo au-
> (1303) -congregaiis opidanis, idem Woutermannus dilo, secreie iter versus Kerkim (750) parat ad do-
cum suis consortibus -7die mensis Julii scabinos mum sui fralris Godefridi, ibi pernoctans. Capitanei
c.ptival, el in penore domus Lumbardorum sub - vero communilatis, habito secreto consilio, circa
cuslodia mancipat. Ad quorum liberalionem cum noclis roedium ad novam curiam feslinanles, ut
-domnoabbate Amoldus comes de Los advocatus ipsum capiivum secum abducerent, armata mauu
cum anleprandium laborassel8"., et ad prandenduin ad aulam accedentes et undique perscrulaiiles,
4n aulam consedissenl.communitas, comperto quod viderunt se ab efleciu sceleris sui frustralos, quiu
Arnoldus Probus scabinus exlra opidum fugisset, absentem esse abbatem conspexerunt.Propter quod
furore accensi ad arma convolanf, et ut comitem furore accensi, domum superiorem incendunl, equos
secura habeant, conclamant. Quapropter portam quinque occidunt, et Iectos plures gladiis dilanianl
clausiralem cum impetu inlrant, januam aule effrin- et transfigunt; ulensilibus ablatis recesserunt. ln-
gunt; sed inlerim domno abbate de mensa resiliente terea mane facto conversus noster provisor colonie
ct in secreto loco se occultante, comes conpulsus nostre in ipsa nova curia inlerfectas equas cum
cum illis ad domum prefali Arnoldt Probi accedens, leciis gladiis dilaniatis super currusimpositas supra
requisitus ab iliis tanquam advocalus, primum medium fori fecittos projici, et cirea horam prime,
iclum cum virga percussit, et continuo plurimi in concurrentibus oj.idanis ad speclaculum, plumis ex
ipsam domum impegerunt, et sololenus confrege- rupluris lectorum profluenlibus circonquaque voli-
runt etspoliaverunt. Deinde procedentes extra por- r, tantibus, idem frater Nycholaus tubali voce dixit :
tam Slapulensem, vineam ejusdem Arnoldi Probi Videle, opidani omnes, has violentias noslri opidani
destruxerunt. Item. Posl hec cum ad forum proce- apud novam curiam cum incendiis el spoliationibus
derenl, Arnoldum filium domni Roherti de Glinden domino meo abbali inlulerunl. Quod quidem faclum
-sine causa occiderunt. Item. Deliinc redeunies ad opidanis id anuniraiilibus valde displicuit. Quapro-
,portam claustralem,aliqui evaginalis gladiis discttr- pterabhas ipsecum scabinis suisvelociler Aquisgrani
.rebanl. Ex quo plures ex nostris commonachis ct perveniens, omnia nefanda sibi illata scabinis
-dominis valde timuerunt, ex quibus tres murum Aquensibus recitans, et de eodem, ut congruo leiu-
curie nostre transscendentes, fugam ceperunt, pore eis denunciando ad curiam noslram in Dung
4juorum unus iracto aut torio bracio corruit; sed accederent, supplicavit. De eodem. Interea postred-
.opidani illos ad monasterium deduxerunt nec abire itum domni abbatis ab Aquensi sede interdiclum
Giistinuerunt. Interim tumultu cedato, 12 die men- positum est in totum opidum, quinta scilicet die post
.sis Julii scabini de caplivitate liberi abire permit- violenciam in nova curia perpelratam (Dec. 8). Post
tuntur, et circa lioram cene domnus abbas cnra hec paucis interpolatis diebus curati ecciesiarum ac
comiie, adduclis secum scabinis, lalenter recessit alii sacerdotes, tutiora loca petentes, ad curiam
ad loca tutiora, scultetis utrisque cum suhadvocato D ] nostram Dimgh se presidio receperunt.
suhscquenlibuspre limore capitaneorum communi- 5. Anno Domini 1504, pridie Nonas Februarii,
tatis, qui expulsis ipsis jurisdiclionem sibi usurpa- episcopus Leodiensis TheobaIdus,Adamabbas hujiis
TCrunt. De eodem. Anno eodem cum scultetus nosier loci et Arnoldus comes de Los cum mulliludine
Johannes de Winde noete quadam t 51a loco.ubi ~ copiosa armatorum electorum virorum, inloco cam-
Adam ahbas residebat, reverteretur, et clam opidum pestri, silo inter opidum et Brustemium, supcr
, per portam diclam Visseghat in^raret, ab insidiato- stratam que tendit versus Bautershoven a latere, et
ribus alrociter vulneralus, ad clausirum feslinavit. ab alio latere versus locum diclum Heirslake —
Quo comperto communitas in armis concitata, ante adductis secum scabinis Aquensis sedis, proptef hoc
porlam noslram congrfigatat, horribilibus ictibus specialiter deraandalis, ac scabinis opidi Sancli
VARI_ELECTIONES.
BS iaborassenl 1". °Mauedam 1*. 8Mfeci i*.
NOT.E.
(729) Prope Hasselt. (750J Kerckem prope Tiriemont.
 SfiS GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII; — PARS II. 568
Trudonis.universis — habilo consilio maturo, que- A cibus famulantes, a dominis ad gratiam non recepli
rimoniam deposuerunt contra opidanosde violenciis abjndicaniur et proscribunlur. Incid. [HOCSESI. 29.]
supra narratis, et specialiter conlra singiilares per- Anno eodem Benediclus XI. papa, qui Bonefalio a
sonas dominium opidi sibi usurpanles. Hiis prefati suis inimicis occiso successit, de ordine Predicalo-
scabini audiiis, diligenler jusserunt poni sedilia in rum fuit. Hic vel magister ordinis aul provincialis
prefata strata, sic ut partifn in districlu episcopi et facius, ad opidum noslrum veniens, ad prandium
partim in districtu j'urisdictionis abbatis, eo quod domni abbatis est invitatus. Cui ad aulam accedenti
limiles amborum dominorum ibidem se conlinge- a quodatn honesto viro suggestum est, quod Gallica
renl, sisterentur. Congregalis ergo scabinis, nichil lingua, nonLatina, cum abbate haheret colloquia.
actum est, quia campana bannilis non pulsabatur. Quod ille gratanter inlelligeiis, dulcia familiarilatis
Comparato vero pro lOOlibris Turonensium qtiodam obsequia promittens, .ocuiide deleclali sunt, slatus
saiellite, ad monaslerium clammiltiiur qui ascenso' sui qualitatem alter alteri mutua collatione verbo-
lurri ipsam campanam diu pulsat. Quapropler sca- rum depromentesjsicque cum graliarum actione
'
liini, quia intra opidnm ipsurii j'uslicie conplemen- vir illelaudabilis ab aula recessit. Post aliquot vero
lum explere nequibant, facta per utrosque scullelos lemporis spacium idem iste palersanctus cardinalis,
monitione, campane sonu audito, senlentialiter tan- B hoc anno in papam consecratus esl. Eodem anno
quam reos crimine lese maj'e'slatis abjudicant ab missi sunt nuntii ex parle monasterii hujus ad Ro-
Tionore et pfoprio j'ure ac possessionibus et rebtis manam curiam pro causis arduis. Que cum ad no-
Wollermannum de Diest, quatuor fralres diclos ticiam pape relale essent, vocatis ad se nunciis
Weelnere, Henricum, Walterum, Gunlerum et Cri- illis, papa quesivit, si causa esset abbalis sine La-
stianum, Johannem filiutn Johannis et Hermannum tino, qui huper ei in claustro sancti Trudonis lam
Wisselere. Pulsante vero tamdiu campana, opidani jocundum prandium exhibuit. Illis id aflirmantibus,
in armis ad forum convenientes, cum audirent ar- papa indilate jussit in omnibus peiiiionem illorum
"matos congregatos esse in campestribiist, exeuntes ad effectum produei. Iste papa cum 9 mensibus pre.
inarmis, ordinant aciem in=campo retro ortossub- sedisset, obiit (731). Cui Clemens V. qui primo
urbii, sed ad informalionem comitis ad npidum Romanamcuriama Rorria ad Provinciam transttilit,
"reileunt. Quibus omnibus sic palralis, domini cum successit. Incid. Eodem anno ad instanciam fabro-
•suis ad propria tendnnt. Facta vero taliumproscri» rum opidi Sancti Trudonis, sub cxpensis ipsorum,
piione, opidani multi ceperunt illos capitaneos devi- de consensu Ade abbatis et Henrici ptebani Sancle
lare, dieenles : Nolimus pro istis in manus.incidefe Marie, capella sancti Eligii conslruitur, el altare
daminorum. Quod illi intelligentes, et de die indiem 'C dolatum in ca consecratur, et ^ulda Iraternilatis
-_e quasi alienos liaberi, de aliorura adjulorio despe- dictorum fabroruum orilur. Incid. Eodem anno
rati,-infra quindenam uxoribus et liberis suis-cum, communilas quasi per lolam Lotharingiam immani-
fletu et merore relictis, ad pauperlatem ex maximis ler, et postea undique per Brabanciam surrexit. Sed
diviciis -pervenluri, opidum reliquerunt. De eo- resistenlibus majoribus de Brmella, quos commu-
dem. -Eodem anno post mullos traclatus opidanl nitas expulsos lenuil, auxilianteduce, per conflictura
ad ccr redeuntes, landem dominis" suis concor- pungne communitas in fugam verlitur, multisoccisis
dia pacis inlervenierite reconsiliantur, deliberan- ct 45 rotatis et aliis de palria expulsis. Incid.
tesdominis prefatis pro emenda 5000 librarum Sequenti anno (1305) pax reformala est inler
Turonensium, hoc adj'eclo, quod secundum ordina- Philippum regem Ffancie et Flandrenses, et Wide
tionem proborum obviam dominis suis usque novaih comes curii filio suo Roberto, addicla regi una parte
curiam procedere debeant, uhi-pridemrapinas et- Flandrie, a yiriculis emancipalur et comilatui
noclnrna incendia commitlebant. In cena igitur resliluitur. Incid. [HOCSEM.29, 30.] Anno Domini
Domini, que lunc fuil7 Kalendas Aprilis,congregalo 1307, Templarii per totam Franciam captivanlur,
universo populo, singulares persone, que illis sep- et anno sequenti ad instanciam regis in consilio
lera capitaneis supvadiciis in excessibus suis auxi- Lugdunensi a Clemenle-papa ordo ipsorum propter
lium et favorem prestabant, nudispedibus etcapi- quedam nefanda'facta , que illis" imponebantur.
tibus in lineis vestibus ineesserunt: Et cum ad locuni funditus aboletur.Uride, ut dicebatur,pape cupiditas
prefale curie pervenisserit, flexis genibus et mani- et regis" inordinata" voluntas erant occasio, quod
hus complosis a domno abbate et conventu huniili- niulii saltera innocentes perierunt, omnes enim ad
ler veniam postulanles, ad, graliam recipiuntur- Et condiclum diem igne combnsti sunt. Quorum pGS-
sic in mddum processionis hini et bini, domno sessiones continuoad fratres ordinissancti Johannis,
abbatesubsequente cum conventu, usqueimuedium data.pape ^nficita pecunie summa, applicantur,
monasierii processerunl. ibi facta slatione usque lllorumque privilegiis annullalis, nova summa pecu-
dtim ymnus Te Deum laudamus finiretuf, perstite- riie accepta, papa dedit eisdem Johannilis nova pri-
runt.jDe eodem. Pascalibus diebus transaclis, plures vilegia. Incid.Eodemannoiinerpopulureselinsignes
ex opidanis prefato Woulermanno et suis compli- Leodienses discordia magna orta est, unde per
NOT_f_. -
(751) 6 Jul. 130_.
 33? • RODULFI ABBATIS S. TRUDQNIS - ,088
cpiscopum Theohaldum, scabims a civilate exeun- A pnncipum et nobilium, adj'tmctosibi ThebhaldoLeo-
libtis, armalorum exercitus colligitur, ut ex popula- diensi episcopo, ad Italiam tendit, ubi multiscivita-
ribtis mulli apud Yoethim proscribanlur. Sed ob- libus expungnalis, eciam Mediolanum, Ghelfinis
stante in armis populi universitaie, concordia inler- sibi resisientihus, hello vicioriosus obtinuit, ibidem-
venit queferream coronam suscepil(1310).DeindeBrexiam
6. Anno l.omini 1508 delerminalum est per nobilem civitaiemdiuobsidens expugnavit, utmuros
sentenciara arbitralem inler monasteria saucli Tru- cjus solotenus destruxit (1311). In cujus obsidione
donis et sauete Kalerine de Milen , quod priorissa -Wuleramnusejus fraler, domimis de Rtipe, sagitta-
et convenlusibidem niinistrabunteorum priori apud tus oppetiit. Eodem anno devictis Ghelfiniset rege
eas conlinue vel per inlerpolationes resideuli talem Cecllie (755), loiam fere Lombardiam et tnagnam
|)rebendam in viclu el vestilu, qualem habel unus ex Tuscie parlem sibi subegit. Eodem anno multi
«ommonachis nionasterii Sancti Trudonis, et ejus valentes viri ejus exercitus eum consorle "* sua
farnulo viclum dabunt. Incid. [HOCSEM. 31.]Anno •regia ess(754),,Willelmo comite Juliacensi, Gerardo
Domini 1309 [1308],primadiemensis Maii, Albertus de Cassel, Joiianne de Agemont, fratre comitis de
rex Romanorum, predecessoris sui Adulfi inlerem- Los, ex inconsueto aere de medio sunt sublati.
•ptor, anno regni sui 12 a suo nepote,,cnjus pairi- H Incid. [HOCSEM. 52.] Aiiuo sequenti idem rex urlieni
iiioiiium occupabat, occiditur. Eodem anno nobilis Romanam cum suo exercilu intravil, et dum ad
llenricus de Lulsenburgh in Romanorum regem beati-Pelri ecclesiam tenderet, renitenlibiis ei rege
eligitur, et in epijjbania Domini Aquisgrani corona- Cecilie, Ghelfinis et Ursinis, auxiliantibus illis
-tur. Eodem anno electio ejtis a papa Cleinente maxima cum mulliludine Romanis, grave bellum in
•confirmalur. Incid.' Anno eodem (1509, Jan. vi) transitu platearum commiltiltir, uhi plures famosi
mulliludo communis plebis, tam virorum quam ceeiderunt; inler quos ex parle regis Alimanie
mulierum, de partibus Lotharingie et trans Renum Tbeohaldus Leodiensis episcopus, Iicet captivatus,
ex civilatibus, caslellis 'Let villis progrediens, nullo occiditur.. Dehinc ipse rex maj'ore urbis parle ob-
predicanle, sed sua sponle cruce signantur. Qui tenta, a duobos cardinalibus a papa Clemenli ad hoc
occasione unius mulieris a Judeis necate apud Tlie- missis apud Sanctum Johannem Laleranensem in
•iiismonlem (732), de qua nullum juslicie comple- imperatorem consecralur. Poslea positis ad muni-
inenlum processit, eoquod Judei data magna pecunie tionero ihidem sibi fidelibus, urbem egressus, omnes
-summa sese redemerunt, dnm poslea marlirizate ferecivitates, opida et castella Tuscie, Campanieet
illius mulieris morluum, corpus inventum fuisset, Lombardie vel :hello aut deditione subegit sue po-
Judeos ipsos ubique persequenles, Ghrislum con- " teslali (1512). Deinde resislentibus sibi diversis
fiteri noIenl.es indifferenter occidunl, et principum mortis penis muletatis, Florenciamcivilatem ohsedit
-castra et forlalicia, ad ,que prefati causa presidii sicque Pisara S6ese recepit.
confugiunt, destruunt, et iandem Genapium.casirum 7. AnnoDomini 1511, mensis Maii die4, stanlibus
-ducis Brabancie, cum 12 milibus hominum oppu- adhue treugis inter progeniem de Stapelen el Olto-
«gnant. Sed idem dux Johannes cum multitudine iiemMilitis cum suaprogenie, idem Olio circa horani
suorum ad resistendumillisordinala acie infronlem -prlme convocalis ad se suis consanguineis,arjuata
se staluit, et conlinuo territos et fuga lapsos multos manu intravit mansionem unam super fornm versus
-occidit et de terra sua exterminavit.Qui postaliquot meridiem, ique .vocatur vulgariter der Moer. Et
menses cum 40 milihus hominum ad Romanam accessit quidam, dicens filiis et nepotibus huj"usOt-
curiam accedentes, instanter peiunl, sibi a papa lonis : Ecce, nostri'inhnici jam intrant ecclesiam
Clenienle generale passagium *" concedi. Sed beate Marie. Qui conlinuo inconsultis patre et ami-
pontifex ipse advertens eos presumpluose etsine cis, Damianus scilicet et Nycholaus fralres sui filii,
tiisereiione id opus acceptasse, omnes a volo, quod el nepos ejus Nycholaus, cum septem aliis furiose
absque ordinalione sedis aposlolice emiserant, „ intrantes, ipsam ecclesiam jnfra celebralionem
absolvit, et sic ad propria cum -magna confusioue misse, Walterum Burgelken armigerum et suoscon-
redierunt. Incid. [Cont. Vinc Betl.] Eodem anno sanguineos, Arnolduni dictnm Heere el alium Ar-
exercitus chrislianorum cum Hospitalariis insulain nolduin nepotem ejus, de illorum insidiis nil suspi-
Rodes cum quinque adjacenlibus sibi insulis, prius cautes, eo quod treuge essent edicte, impetunt, et
ante quinque annos per ipsosflospitalarios oppun- eos de loco allaris, ubi jam missa celebrabatur, ad
guatam, nunc expungnatam obtinent, Turcis et in- presidium majoris chori confugere conpellunl. Quos
fldelibus ibi habitanlibus occisis et expulsis. Incid. viriliter repugnanles tandem occidunt, procedentes-
[HOCSEM. 52.] Eodem anno Henricus rex Romano- queindein porticuirrueruntin domnum Albertuium
runi, raiioue nominis regni sexlus, cuni multitudine militem et scabinum, ruem eciam letaliter vulnera-
' YARIJE LECTIONES.
"" passigium 1*. "BVsorte 1*. E61ircgina 1*. {B6 Pisanis 1*.
: NOT_E.
(752) Tirlemont. '754^ Margaretha.
(753) Roberto.
 539 GESTA ABB. TRUDON. — CONTiNUAT10 III. — PARS II. 570-
verunl, qui post dics paucos ohiit. Processu vero A . naiorum aliquorum corrigere, et ad observantiam.
deteiminali temporis scelus lam nefandi sacrilegii regularis vite verbis et faclis subditos instruefe. Uht-
per sententiam scabinorum sic punilum est. Pfefa- dum seridse per "60annos ferme ad monastice disci-
tus enim Olto Militis cum per scultetum mbnitiis" pline unguern "illorum transgressiones reducere ela-
esset, per sequelam conscabinorum suorum abjudi- boraret et minime profi.ere.Wpre mesliiudine cepit-
cavit el proscriptos pronunciavit duos filios"suos ad locum, unde' venerat, hauelare, et simpliei
xprefalos Damianum et Nycholaum, et nepotem moiiachali prebenda, st adipisci posset, contenfari
suum Nycholaum cum aliis suis cofnplicibus seplem; velle et illuc redife. Quod, quamvis affectuose-
Insuper pronunliavil domum ipsam, ex qua illi rei requisivit, non oblinuit. Qui ante finem .vite sne
armata manu procedebant, dehere destrui et com- quasi per dimidiianni spacium vix autnichil loque-
buri, et quia domus prefata infra domni Leodiensis ljatur, deambulans tamen et sic dolens filiorum
episcopi districtum sita fuit, similiter sententiatum indisciplinationem obdormivit in Domino. Anno
est, quod ligna et lapides destructe illius domus prefaio 1312, in octavis pasche, in die scilicet sancti
inira lerminos jurisdictionis monasterii tiuj'usdepor- Georgii (755), ecclesia beate Marie, que pfecedenti
larentur et igni comburerenlur e". Quod et iia fac- anno violata fuit, per prefalum suffraganeum
lum est circa quasi medium fori. ' vacantis sedis Leodiensis reconsiliatur. Unde
B
8. Anno Domini 1312, regni Henrici sexti 4, versus:
impcrii vero ejus 2, cum esset defunclus abbas San- Sole Geor. grato numero dulci geminaU
cii Pauli apud Inferius Traj'eelum, conventus in Templo sacrato, Trudoiiica plebsjubitato.
eleciione discordans, landem in hoc Consensif, ut Incid. Eodem anno, in vigilia Bartholomei (Aug. 23),
iiltim ia abbatem recipere vellet, quem Gwido epi- Willelmus caslellanus de Waium (736) ciuri suis in-
-
scopus Trajectensis sibi provideret. Propler quod peteris apud Yerl (757) domnum Henricum de Her
episcopus sollicite, invigilans, taudem rccolit, quod maleiinprovisiim, vulnerayit illum graviler, et ejus
in sludio parisiensi constudentem de monasterio nepotem Johannem de Phason oecidit. Ex quo idem
sancti Trudonis socium habuit, qui in diversis scien- Willelmus, cutn esset^de progenie illorum de
ciis habilis fuii, eloquentia.et personali formosilate Avvaus, plures ex-suis amicis offendit, ita utad ip-
alios precellens. Ad qtiera conlinuo per nuncium sjus iniinicos de Ws,rois sese converlerent. Incid.
inlrant,-Ut deliberet, si abbatiam acceplare velit. Anno eodem adhtic Leodiensi sede vacante, orla est
Qui babito cura abbate suo domno Adam et amicis dissentio inter capitulum Leodiensem et Arnoldum
suis consilio, oblatis graciis consensit. Misit igitur comitem de Los proptef mambirniam patrie (738).
prefalus Adam abbas pro suffraganeo Leodiensi, p Dicebant enim comes et majores civitaliset ipsius
qui eundem-Henricum de Rikle, priorem huj"usmo- patrie, quod vacante sede manburnia episcopii ad
nasterii, in diesancib pasche (Marl. 26) presentibus dictum comilem pertineret, sed conlra id capituluni
et coassisteniibns ipso domaoAdnm abbale a dextris, Leodicnse, cui populus omnis favehat retinens, eli-
el investito Brustemiensi, condam abbate Averho- gunt prepositum Leodii Arnoldum de T_lankeuDergl_
diensi, a sinistris, solleiiipniter in hoc monaslerio nobilem virum. Propter quod 4 Itlus Augusti comes
sancti Trudonis in abbatem Sancti Pauli consecravit, cum pluribus miliiaribus posl solis occasum civitg-
ct die eodem ibidem aliquos in acolitos ordinavit. lein intravit. Superveniente vero iioctis silentio,
Qui sic consecratus, proxima quinta die apud nos scabini et majore--dc civitateodium, quqd diu gere-
sollempniier congregaia multitudine presbi.erorunit taill.ut dicebatur, adversus capitulum Leodiense
summam missam celebravit., QiiibuS in cunctis ho- et communem populum, volenles ad effectum prouu-
neste peradis, Uem abbas domnus Adam ipsurh cere, congregati simul in armis, comrriunes popiilos
tiomnurn Henricum abbatem, lam in vestibus quam . clamoribus domorumque incendiis excitant, quos
aliis oporiunis^honorificeofnatum u° cum decenti discurrenies per plaieas et in foro congressos occi-
familia ad claustrum sancti Pauli prefalum deduci U i dtint. Inter quos Walterum de Bruenshorne, Leo- '
curavit. De eodem. Qui cum magna reverencia per diensem canonicum, causam clamoris igndranlem,
domnum Gwidonem episcopum Traj'ectensem recipi- occiderunl. Tandem vero' convolaiile in armis com-
tur, et in ipsam ahbaciam cum ingenti gaudio illius munitale, acriter bellalum est, Qtto comperlo, pre-
monasterii convenlusintronizatur. Obedienlia igitur positus prefatus continuo cum suis inauxilium
loco capilulari per singulos conmonacbos sibi facla,. communis populi venit, et sic majores ciim scabinis
ut rooris est, cepit diligenter insolentias indiscipli- usque ad Sanctum Maftirium relro cedere sunt con-
YARI_E LEGTIONES. . ,
"' comburentur 1*. B5S E6° excidisse videlur
oportinis 1*. 849ila videtur supplendum; excidit vox.
numerus,
NOT_E. - .
(735) Anno 1.312Pascha celebratum est 26 Apr. • ralis adminislratio episcopii Leodiensis lemporesedis
Dies S. Georgii est 25 Apr. vacanlis. De celebri hac pugna la Mal de Saint-
(756) Waremme. Marlhi vocata, cf. Polain, Esquisses historiques de-
(737) Weer, haud procul a S. Trudone. Vancien pays de Liegc. BriM. 1857, p. l.s^g.
(738* Marnburnia, la miimbournerie, cst tcmpo- B_xn_;__i.?_.
 ST* . RODUEFI ABBATIS S. TRUDONIS 372
pulsl; iTerrnfiiqtie llli reanimali, adversarids in fngam A i ecclesie obtinenles, omnes illesi ad Brabanciam
convertunt ipsumque prepositum anle beati Huberti redierunt.lPlures eciam ad castri de Warum rauni-
ecclesiam occidunt. Mane autem facto, prefati tionem festinantes evaserunl, ceteris hinc inde
fttga
communes populi iterato scabinos et magnalesjuxta *6. lapsis. Incid. Eodem anno Irnperator Henricus
claustrum beati Martini impelunt. Qui prirao virili- sexlus regni sui anno 5, et
imperii ejus 3, post
ler rebellantes, laadem tantis non resistere valentes, sumptum ettcharistie t63sacramentum in.die assum-
terga dare sunl conpulsi, quos exlra portain per ptionisbeate Marie (740),. in civitatePysana intoxi-
plateas et intra domos claustri insequenles, sine • catus, conlinuo in egritudinis lecto positus, post
misericordia occiderunt. Quorum aliqui intra eccle- exlreniam unctionem devotissime
spiritum emisit-
jsiam sancti Marlini presidium querentes, turris Incid.
[Hocs. ri, 4.].Circa idem lempus Ludowicus
munilionem ascendunt; sed parte adversa ignem _ dux Bawarie et Fridericus dux Austrie
per eleclorum
supponente, aliquibus se desuper inter gladios adver- discordiam eliguntur alter adversus alterum, Incid.
sariorum precipitanlibns, ceteri suffocantur, et cum Anno Domini eodem
1313, anno regni Henrici ijn-
ipsa inflammala turre concremantur. Cecideruntqus peratoris sexti 5, imperii ej'us3, post obilum Theo-
ibi de magnatibus lam gladiis quam incendio Johannes. baldi Leodiensis
episcopi transfAlpes, Adulfus de
1
etLudovicus Surlet, Johanneslde Rosa, Jacobus de Marcha a Clemente V
apud Avinionem Leodiensis
Cornu.Balduinus elHenricusde Sanclo Servalio et conslituilur episcopus,| qui 11, Kal. Augusli in
omnes scahini, qualuor exceptis, induslrii viri et
episcopum receptus, invenit maximas in patria
honesti, ac plures eorum cqnsanguinei, quorura discordias et plura enormia sede vacanle perpelrata
riumerus fuit 120 virorum afmigerorum, quorum
[HOCSEH.ii, 2.] Ad captandam lameu omniuni
a
bona communi populo diripiuntur, et mansiones henivolentiam Leodiensibus omnia
prius forefacta
dejiciuntur. Decommunitate ceciderunt ibi circiter indulsit.
60 viri. Incid. Anno Domini 1313, circa principium
9.AnnoDomini 1314, anno 2 vacantis sub discordia
mensis Junii, castellanus de Warum cum suis villam
et totum capiiulum Leo-
Berle armala manu intravit, et anle.caslrum 8 viros iraperii, Adulphusepiscopus
mediante pecunie summa,.postposiio Dei li-
de progenie domini de Berle interfecit. Incid. Eodem diense,
6 Idus Junii domnus Henricus de more, reclamanle et contradiceirte abbate nostro,
mense, (739), communitalem' fieri in opido Sancii
Hermale cum omnibus illorum de, Warois parti B6i concesserunt
Trudonis duratiiram perpetue. Qua sic erecta, opi-
favenlibus ex una parle, et Willelnius castellanus de
danorum rectores jura monasterii noslri ubique
Warum ex alia parle cum universis fautoribus illo- /i
violare ceperunl, propler quara lemeritatem per
Tum de Awaus, convenerunt in loco campeslri inter ' oflicialem Leodiensem curie convicli, singulares
villas Ferrae et Warum aliter diclam Warenniam.
excoinuiunicantur, ecclesiasiico interdiclo
Ubi ex ulraque parte omnes progeniosi ex Hasbania persone in lolum opidum posito. Sed illis ab injuriis nobis
et comitalu de Los, et multi de terra Namurcensi illalis adhuc ad cor minime redeunlibus, doiunus
et Brabancie, in duas ex opposito acies animose con- abbas
adductis secum scabinis ac opido reeedit.
stituli, ad flebiles comitis de Los preces et inslantias
liumillimas dare treugas recusabant. Recedente 10.' Anno Domini 1316 epidanos nostros, qui jam
annos ferme duos sub sentencijs interdicti et
igitur comite dolenler ab utrisque, congressum est per
belltim durissimum, et cessit landem victoria parti excommunicationis indurali jacuerunt, accepta ab
domni Heririci de Hermale proillis de Warois castel- eis tnagna summa pecunie iterala,vice,idem Adul-
lano de Warum cum aliis ex suis per ftigam'salvalo, pbus episcopus, menlis oculus precii nubilo rever-
et caslellano de Monlenakem cum pluribus vel Leralis, sicut prius contra fas concessi.t ijlicitum,
duobus militibus inlerfecto, ac|Johanne de Lobosgh, sic nunc iulerdicti et excommunicalionis sentencia
fratre naturali domini de Wesemale, ej'us signifero, ligatos de jure absolvit de facto. Conlra quam abso-
cum pluribus aliis armigeris occiso, quorum nume- lulionem cum ex parle nostra esset ad Romanam
rus-15 et amplius fuil. Dominus yero de Wesemale: D euriam apellatum, episcopus ipse addens "niala ma-
el de Lidekerken cum suis in ecclesia prefale vifle: lis, poslposito Dei timore, misit mariscalcum suum
se receperunt. Quos cum plures partis adverse inse- cum duobuscanonicisLeodiensis ecclesiead opidum
querenlur, domnus WillelmuSj de, Berle cum aliisi isltid Sancti Trudonis, ,qui ad informacionem per-
eque prudenlibus militibus posuerunt se murum ex versorum el fallacissimorum hominum, prout postea
adverso pro domo Dei, et dorsa sua ante januas; coniperltim fuit, omnem jurisdictionem ecclesie
, ecclesie viriliter opponenles, i animos suorum ab,t usurpaverurit, dicenles nos nichil juris habere iri
irruplione conpescuerunl, et sic prefali presidium opido. et sic indigiianier noslro sculleto gladium et
I YARIJS LECTIONES..
m partem 1*. t6s iugam "1*. m eucharie i*.
- NOT.E.
I
(759) Yide dehis Hocsemium 1,-55. (740) Obiil 27 Aug. Bon(.onveHli.
 375 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II 574
forestario virgam abslulerunt. Et post h_ecad locum A non accessisset, tandcm qurevit. Post hec episcopus
tippi, qui ah olim inlra Iimites districti abbatis, instigatus a dqmno Enghelberto suo avunculo, cano-
sicut palibulum inlra dislrictum episcopi consislit, nico Leodiensi, nitebatur seminarc seismala inter
accesscrunt, et apposilis ibi combustibilibus ipsum conmonachos et dominos nostri convenlus adversus
concremaverunt, et novum cippum fieri fecerunt, ipsum abbatem, sed non prevaluit. Sicque secimda-
quem supra forum infra limites j'urisdietionis epi- rio intravit cum 60 equis et fecit visiiationem, in-
stopi siatuerunt. Propter quod iterato a nobis ad quietans laudabiles viros hujus monasterii, et gra-
prefalam sedem apostolicam appellalur. De eodetn. vibus expensis monasterium depascens. Sub hae
inlerea opidani hraxalores prohibentur a magistris visitationum frequentia abbas ipse conpulsus, plura
et recloribus communilatis, ne solvant nostro mo- emendavit prins nimium neclecta, tam in cultu or-
tiasterio censum cervisie, scilicet pecarium cervi- nalusfchori quam oflicinarum. De eedem. Sub hac
sie, propter quod famulis noslris bis in ebdomade lurhatione iste abbas per episcopum et suum secr. -
more solito braxenas intranlibus census cervisie tarium Enghelberlum, abbalem secularem, Saiicti,
minime persolvitur. Quo viso, convenlus ordinavit Lamberti canonicum, avunculum ipsius episcopi,
duos ex noslris commonachis, qui per singulas eb- graviter persequebatur, sed per priorem Gejmarum^
domades inlraverunt hraxenas, et censum darc re- B Hugonis et alios honeslos seniores, quos ipse abbas
cusantes plures invenerunl, et multos alios inverie- in principio sue crealionis propter ipsorum constan-
runt, qui, cum non auderent traderc, gratiose an- ciani in causis virluosis- aversabatur, annuente illis
nuentespermiserunl illos ex vasis suis in idriis (741) toto conventu , adjulus efficaciter; de- gravissimis
ad hoc per garsiones (742) allatis haurire et secum sibi obj"eclis articulis ereptus est. Item. lsle prior
auferre. Mensuram insupcr salis, quod equo modo Geiriiarus, si quando vinum aut cervisia -vel panis
nostra est hereditas, nobis persolvi prohibuerunt. prebende monachalis fuitinsufficiens, noluit perctit-
Jtem. Hiis leniporibus episcopo Leodiensi Adtilfo ad tere simbolum nec tenere refectorium, nisi esset
lnstigalionem perverse conversancium procedenli emendatum. Ilem. Iste abbas quadam vice, cum de
adversus hoc mouasterium zelo amaro, quidam ex vino, quod fuil insufficiens, convcntui ministraret,'
clericis et sacerdotibus opidanis se ipsos ad id offe- untis devolus ex convenlu monacbus cessavil-a
renlihus, de mandato ipsius accedentes ad hospitale choro. Queni cum abbas ob id nilerelur subjicere
Sancti Trudonis, cujus ordinatio et gubernalio lam penitencie, prior cum seniorihus non suslinuerunt,
in temporalibus quara spiritualibus' per palentes cum pro universitate laborasset. Incid. [Hocs. n, 6.]
literas ad nostrum monasterium sancli Trudonis ab Eodem anno fuit generaliter per diversa terrarurri
olim dinoscilur perlinere, Dei abj'ecto timore com- " regna maxima sterilitas, mortalitas -et bladoru-rn
pulerunt seu fecerunt magistrum de fralribus ipsius caristia, ita ut in partibus Hasbanirenostre habila-
liospitalis ad ijisorum presenliam afferre privilegia tionis modius siliginis mensure Sancli Trudonis pro
ipsius hospilalis, continenles inler cetera per quem 11 florenis emeretur'. Nam circa naiivitaiem sancti
modura _ loco noslro cymiterio vicino translatum Johannis usque ad messem fuit aura continue plu-
fuit. Quibus astu suo inspectis, in prej'udicium no- vialis, ita quod grana inlerius-erant quasi a> farina
Slri, precisis sigillis.ea cassaverunt, prout irijiostris vacua. El ideo horiiines a mensa surgentes, cum
archivis reposita conlinenlur. fiulritivus rainirae fuisset panis, statim esuriebant,
11. Anno quasi eodem Leodiensis episcopus, non- et raullo plus edebant- quam actenus consueverant.
obslanle quod propler accepla munera a Trudo- Propter quod communes et pauperes populos fames
nensibus conlra fas se fecit partem cum loto opido tanla premebat, ut famelici per vicos deainbuland»
Sancli Trudonis ad liligandum in curia Romana supiniin- lerram cadentes, exspirareat. Yictualia
contra monaslerium nostrum, sed poslposito juris tamen aliorum conmestibilium fuerunt eompetenlis
generalis slalulo, venit ad noslrum monasterium fori. De eodem.Anno vero sequenti raodius siliginis
causa visitandi in capite et membris cum 150 eque- D nostre mensure- Sancti Trudonis emebatur quas5
Elribus, ibique lamdiu remansit, quod expense pro floreno. /.___-.In anno hujtts caristie larga eie-
asscenderunt usque 1500 libras Turonensium nigro- mosina pauperibus distribuebatur ad porlam.. Fuit
rum. Propter quam visitalionem cum ipse abbas enim in domo eleraosinarii vel a ternpjjre Witlelmi
Adam ad inslanciam convenltis compulalionem primi,abbalis('743)aut a presentis abbatis Ade for-
explesset de redditibus bonorum monaslerii a 15 nax conslructus cum caldaria grandi, in qua stalutis
annis, idem episcopus per unum vjear-iumsuum ar- diebus poltagium ex pisis et condimentis coqueba-
chidiaconumvisus est hanc compiitalionem fruslrari-, tar, quod mendicanlibus et pauperibus distribueba-
asserens, quod ipso non presente computalio non tur. Incid. Anno ante hunc proximo sevissime disr
6ortiretur effectum. Sed couventu sibi obicienle, cur cordie intef cpiscopum et patriara increverunl, et

NOT_E.

(741) I. q. l:-ydria,mensura liquiaonim. (743) Cf. supm a_ anaum 1270.

(742) Garcons.
 " •
575' RODULFI ABBATIS S. TRUDONiS 576
•nter progenies de Awaus et Warois mutua homi- A dem obiit, qui eodem anno effractis a choro psal-
cidia. j lenlium vilibus siallalis sedibus, fecil novas et for-
12. Anno Domini 1517 ep.scojius de consensu ca- mosas fieri de reddilibuscuslodie nostri monaste-
pittili concessit magistrii et juralis in ojddo Sancli rii, ex mandato prefati Ade abbatis. Anno sequenli
Trudonis, ut deposilis scabinisl perpeluatis, elige- intervenil 'Iractalus de facienda liiis suspensione,
rentur annales, scabini, qui ex parte sui 7 in me- inter nostrum monaslerium el opidum. Misil ergo
dietatem huj'us opidi eonstiluerentur. Qui cuin per prefatus abbas et fecil tolurn conventum venire ad
sententiain malignitatis scabinos antiquos pronuii- mansionein noslram apud Lewis, quam de novo con-"
ciassent bonis et honoribus privandbi., illi contra slriixerai.Ubidumidemconventus per4menses resi-
tamen senlenciam ad regalem sedem appellavernni. disset, traclalu de litissuspensione ad effectum perdu-
Ibi adJnslanciam Ade abbaiis persententiam sca- cto, conventus ad clauslrum noslrum rediit. Itent.
liinorum Aquensium judicatum 1 est annales esse AnnoDominil254cum esset liligatum jam 6annisex
desliluendos; sicut faclum est. Incid. Eodem anno more, reclaniantecausaappellalionis pernostrummo-
defuncto Clemenle papa V, qui cpmpilavit Clemen- nasterium factecontra domnum Adulphum episco-
tinas constitutiones, sed morle preventus non com- })um,Engelbertum Fransoes archidiaconum vice ge-
•Jilevit,succedit Johannes XXII, qui prefatas comple- **rentem in spiritualibus, doininum Johannem de
vit Clementinas, quas statuit in scolis legendas et Balodio cpmmissarium in lemporalibus, scabinos e_
communiter observandas. Incid. [Hocs. n, 8.]Armo parle fepiscopi, et magistros communilatis et totum
Domini 1518 caslrum Haren (744) forlissimum, opidum ex alia parte: ad 'nstanciambonorumvirorum,
quod erat domini de Falcomonte, propler violentias, deconsensu adverse partis et noslrorum ad trienniuni
quas idem dominus de ipso castro pluries Traje- lis suspenditur, de consensu et gratia Johannis
ctensibus intulit, per episcopum Leodiensem et pape XXII per sententie sublaljonera et interdicti
ducem Brabancie (745) obsessum cxpungnatur, et suspensionem, si forte medio lempore pacis con-
custodibus decapilaiis funditus j destruitur. Incid. cordia inlerveniret, sin atitem, ubi lis pausaret, ibi
Sequenti anno per Franciam et Hanoniam multi resumereiur, et excommunicalionis sentenciam et
leprdsi concremantur, qui, ut dicebatur, precio a inlerdictum ut prius renasceretur. Jtem. Iiifra hujus
-Judeis corrupli, fonles et rivos veneno inficiebant. triennii factam liiis suspensionem nicbil actum est
Aniio. Domini 1522 Adam abbas acquisivit liiulo de pacis concordia, sed posl aliquol temporis iteralo
emptionis mansionem cum suis appendiciis, quam lttis causa ad triennium suspensa, medio lempore
liahemus apud Lewis silampropelfossala, ad levam P honesta pace interveniente, sopita est,"prout conse-
jusla portam. Ubi post aliquot lemporis aulam la- quenler patel. Incid. Anno eodem Domini 1524.
tam cum necessariis officinis construxit, et anli- Leodiensjescotidie contra episcopum sevienles, bona
quam mansionem, quam ibidem liabuiinus, que vo- ad meiisam episcopalem perlinenles sibi usurpant,
cabatur vulgariter Tenscheverstene, distraxit, quia benivolos episcopo faventes caplivant, occidunt,
extra opidi illius munitiones sita fuit. comburuiit, et treugas de concordia inter episco-
15.. A.nno Domini 1323 aut circiter, cum diu esset pum el palriam firinatas yiolant. [Hocs. n, 11.]
litigaium, cipciter 8 annis, inter hostrum monaste- Propter que episcopus in vigilia beati Thorae (Dec.
rium et opidanos nostros, ita ul interdictum into- 20), transtulit curiam officialilalis cum curiis archi-
lum opidumdiu perdurasset, magislri communitatis diaconorum E64ad opidum Hoyense, et postea, circa
cuin suis complicibus inducentes quemdam presbk festum sancti Mathie (Febr. 24) civilas et populus
terum ingoleiitem et Dei limorem poslponenlcmj ecclesiastico supponitur interdicto. Propter quod
fecerunt divina in ecclesia beate Marie per illum illi in pejus prolapsi, apostatos el presbiteros Deum
publice celeljrari, prolendenles, 'quod conlra sen-. non timeritcs, precio conduclos missasS 65celebrare,
tenciam i.nierdicti et excommunicalionis appellas- inortuos in cymiteriis et ecclesiis sepelire faciunt,
sent. Propler quod, quia plebani ccc.Iesiarum opidi D et populos ad sacramenta ecclesiastica ab illis
huj'us requisiti recusabant laii frivole appellalioni prophanis accipere compellunt, canonicos Leodien-
adherere, a magistris communitatis.et opidanis plura ses terroribus gravant, et se illis conlradicere non
gfavaniina sunt perpessi. Sub hac et aljorum per a.udienlibus procaciler immiscent, propter quod il!i
itirbationum ingruenlia convenlus lotus, exivit det cecessitale compulsi,f pro majori parte ad opidum
claustro relinquens opidum, et venit ad noslram Iloyum capituluiri suum et domicilia iransferunl.
mansionem apud Dungh juxla .abbatem Adam ibi- Sed lerciam partem canonicorum Sancti Lamberli,
dem moram facienlem. Ubi cum cpnlinue morarelur nropter eorum commmoda adhucLeodii residentem,
per menses ferme 14, plures ex nostris dominis et japa C66Johannes, ut infra duos menses aposlolico
confratribus propler aeris inconvenienliam egrola- -ispectui se presentenl, mandat, quod executum fuit
banj. Inter quos prior Geimarus vir laudabilis ibi- anno post hoc tercio. Incid. rHocs. n, 12.] Anno
YARI_E LECTIONES
C6i-
archiepiscoporum 1*. 66tde.es!V. t6Spapam 4*.
,NOT_*.
(744) Haud procul a Tungris. I (745> Joannem lertiuEs.
 577 GESTA AEB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II. 378
Domini 1326 (746), in crastino Barlholomei (Aug. A et episcopum ibidem .overent. Propter quosl lii.efis
25) progenies de Warois cum natiorie [de Werfen- prefatis ruptis, Leodienses opidum. Hoiense deft-.
-geies et aliarum nationum multiiudine ex una parte, dant. lncid. Eodem anno, lercia dierum pentne-
et "progenies de Awaus cum caslellano de Warum costen, scilicet 11 Kalend. Junii, Leodienses, Ton-
et nalioie de Hanef cum ceteris suis fautoribus ex grenses et Trudonenses cum aliis confederali, sirnul
parte altera, cdnvenerunt apud Dommariiin. Ibi in armis congressi, caslrum Egidii de Cervo, Hoien-
tougresso pedestri bello alrociter T>relialum est, sis opidarii, evertiinl. Et, sequenti mane "diluculo
sed cessit landem vietoria illis de Awaus cum suis, progressi, suburbana Hoii impetunt, sed incolis diu
ct ceciderunt ex parle adversa Henricus de Her- rebellantibus, opidum Iloiense in mullitudine arina-
male, Johannes de Landriis, Johannes de Cervo, loruin illis in auxilium confluens, monlem veteris
Larnbertus de Hardwemont, Johannes Polens de castri occupat, ut ab al.o adversarios inipetuosius
Warois, HeiinusdeLaiiens.mili.es, et alii pmres opprimat. Ibi cum Raso de Cantumerula, qui inler-
probi de Werfengeies, ex 86Tceteris"progeniosis fuit ubi nuper ambassiatores Leodiensium ad cu-
pliis quam 40, reliquis fuga lapsis. Ex parie vero riam Romanam destinatiierant capiivali, ipse ctim
illorum de Awausduo fratres castellani de Warum, 15 electis armigeris passagium exeedens, Leodien-
Arnoldus miles de novo factus, etRutorus armiger " ses obvios iri asscensu montis ut vidil, elevata
cum 12 armigeris, gladii.s ceciderunl., El quia, ut lntsta in eos irruens, cum suis cesus occubuil. Quod
ferebatur, iste confliclus treugis adhuc exslantibus strennuus Leodiensis episcopus iniellige.ns, adver-
est commissus, partis devicte delictum pactionibus sarios suos in monlis descensu esse congregatos,
medianlibus per episcopum condonatur, partis vero in 6 feria infra oclavani pentliecosten, que fuil 6
prevalentis delictum cum Leodienses defendere Kalendas Junii, cum paucis militibus el armi_.eris,
nilerentur, episcopus colleclo magno exercilu, auxi- scilicel Johanne de Hardwemont, johanne de~Lan-
lianle sibi regeBohemie (747) cum 11 comilibus, driis et aliis ex progenie de Warois el Werfengeies
contraLeodienses procedit apud Crestengueies (748), viris 60 ab opido, Hoiensi exiens, ascendft montem
ubi caslellanus medianlibus cohventionibus episcopo Arbone, vulgariter appellalum de kaie le Hoie, ubi
reconsiliatur [cf. HOCSEM. II, 14.]. Incid. Anno Do- videns adversarios suos Leodienses, Tongrenses et
inini|1327 episcopus sentiens se non posse vio- Trudonenses, quorum nuraerus fuil tria milia, ac-
lentiis civilatis el patrie Leodiensis armis suorurn cedentibus cum illis pluribus ex progenie de Awaus
obsistere, qnerit auxilium_ pontificis Romani. Quo el Hosemonl, ipse jirocessil et ad districtum asseen-
comperto, Leodienses miseruni nuncios solempnes „ sus illius monlis aditum se cum paucis suis virililer
ad prsefaiam curiam cum accusaloriis delationibus. Slaluit. Ad quem adversa pars animose asscendens,
Quibussic proficiscentibus, cum juxta nemus Viro- commissum est durissimum prelium circa horam
mandense venissent, a quibusdani amicis episcopi primam. Ubi dum ejnscopus.valde conlra mullos
insidiali, capiuntur et diu caplivi detinenlur, super cun\ paucis faligalus, plures manu sua prosfravit,
quo mullus Leodii excrevit lumullus. Incid. [Hocs. supervenit frater ejus Conradus, Razo de Prinlha-
n, 15.] Anno eodem Karolus (749) rex Fraucie et gliem,. castejlanus de Musal, et alii numero.novem
Navafre regina (750) impregnata obiit (751). Post a lalere uno, et Reynerus de Arkenteil cum quin-
quem Philippus filius Karolicomitis de Valois, fra- decim recentibus ab altera moniis parte, qui scse
tris Philippi regis Formosi, lanquam proximus ad latera episcopi inirudenies, in fronte cqnflictus
heres, ad regni regimina ut fulurus rex assumilur, prorumpenles, multos adversariorum proslraverunl:
nisi ab impregnata prefata regina, relicla Karoli, Quo viso Leodiensium plurimi per montis declivia
fllius nascatur. Sed cum post aliquot menses regina ascendere molili, utepiscopales a tergo protererent,
filiam esl enlxa, Philippus in regno stabilitur. Incid. per Hoienses in montis cacumine positos lapidum
Anno sequenli (1328) Joliannes tercius Brabancie jactibus, quos mulieres afferebant, coercentur.
dux castrum de Falcomonte obsedit, sed interve- r> Cerlatum ergo cum foret ab hora prime usque ad
nieute concordia ab obsidione recedit. Sequenti nonam, victoria cessit episcopo, et ceciderunl ihi-
vero anno (1529) castrujn iteruni obsidet ei expu- ex progenie de Awaus el Hosemont cum aliis suo
Ge-
.giiatum deslruit. Incid. [Hocs. n, 14.] Anno Domini rum Johannes dominus de Hanef, Balduinus de
4528 Leodienses per [nnncios Hoiensibus imprope- nef, Amelius de Bovengistier, ductor exerciius
rant, quod literas "confederalionis inter civitateni opidi SanctiTrudonls, quem episcopus exprobran-
et villas bonas apud Fehe faclas raale tenuissent, eo lem ei cum machina.quani manu lenebat proslravit.
cjuod illos qui suos aiubassiatores caplivaverant, Ceciderunt eciam ibi mulli famosi armigeri, inier
liberosintra opidum Hoiense deamblare sinerenl quos Slephanus de Zillert, magisler communitatis
VARLE LECTIONES.
- ^67et r.
NQI_E-
(746) __.nno1325 si auois Hocsemiuin et Jacobum 49) Qnarius.
de Heriiricourt. (750) Joanna.
(747) Joinne. (751) Mortuus esl i Febr. 1328.
(74.8)Ciichegne Lcodio vicinum
 '
379 , RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 380
Sancli Trudonis, qui in suo reditu proposuit rno- A magnatibus hujus opidi attinehat, ad locum dampna-
nasterio noslro plura imponcre gravamina, quem torum non Irahitur, sed ligalus abducilur. Inter quos
equus effrenis, cui insedit, in medio advcrsariorum unius uxor, qui dicebalur Merquard interfuit jugu-
devecium, occisum in lerra dejee.urn reliquit. Plu- lationibus lalibus. Mense eodem Leodienses, Ton-
ribus igitur de parte Leodiensium eaplivitalis, et grenses et eorum complices de progenie Awaus et
jnierfectis 300 viris, celeri lam insignes quam po- llosemont., ilerum cum multitudine armalorum
pulares fugientes lerga dederunt. Quos" Hoienses patriam Hasbanie et comitatum de Los pervaganles,
supra montem stantes, preslolantes exitum helli, omnes episcopo adherenles cum ipso episcopo de-
persecuii spoliaverunt; sed prohibenle episcopo a struere et de patria expellere conantur. Unde de-
cede temperaverunt. De parte autem episcopi quin- structis hine-inde caslellis in die translationis sancti
que lantum viri ceciderunt. In ipso belli conflictu, Benedicti (Jul: 11) turrim de Landriis cuni omnibus
ul quidam asserehant, bealus Georgius arrnatus in ibidem edificiis conburunt et destruunt. Poslea in
equo visus esl per aera supra episcopi exercitum die sancte Margarete (Jul. 12) caslrum Here (754)
deferri, propler quod poslea festum beati Georgii destruunl, et villam tolam comburunt. Incid.
episcopus staluit celebrari, quod prius non fuit Eodem anno mense Augusli iidem castrum Hardwe-
celebre. Incid. Eodem mense, 5 Kalend. Junii, in Bmonl (755J obsident,quod eis landem dedilum circa
crastino Trinitatis, Leodienses, Tongrenses et Tru- feslum sancli Egidii deslruunt, et similiier lurres
donenses cum progenie de Awaus et Hosemont ite- apud Velrois (756) et Oborn (757) evertunt (Sept.i,
rato in armis exeunt, et deslruunt grangias (752) 1328). In tanlum enim circumquaque villas etfor-
et mansiones bonorum virorum, qui pridem fue- lalicia deslruxerunt, quod ipsi episcopo etsuisvix
runtin auxilium episcopi. Incid. In mense sequenti aliquis locus esset presidii, preter solnm opidum
3 Kalendas Julii, que erat dies sacramenli, Leo- Hoiense, in quo ipse et eapitulum Leodiense cum
dienses cum Tongrensibus ilerato exeunt, et epi- secundariis ecclesiis et curiis Leodiensibus, ac pro-
scopo el suis fauloribus assignaut campum cerla- genies de Warois et de Werfengeies liberum presj-
minis, quos cum senlirenl paralos esse ad rebel- dium oblinebant. lncid, Eodem anno, 7 Kalendas
landum, ad propria redierunt. In ipso die cum tola mensis Oclobris, in die sancti Firraini, comes
coramunitas Sancli Trudonis armata manu usque Ghelrie (758) cum multiludine armatorum venit in
supra Jechoram fluvium (735) juxta Waremiam adjulorium Leodiensi episcopo apud villam Huselt,
processisset in auxilium Leodiensiuni et Tongren- advindicandum injurias tpsi episcopoper Leodienses
sium conlra episcopum, circa horam praridii quieti illatas. Ubi dum figerent tenlofia, hora vesperarum
et epulalioni inlenti, ab invicem aliquantulum se- supervenerunt ipsis ignorantibusLeodienses el Ton-
questrati, amena residendi virentia loca delegerunt. grenses, cupientes ex improviso illos conterere.
Ubi cum clamatum esset: Ad arma! ad arnia! om- Quibus dum Ghelrenses, anlequam episcopus et sui
nes in aciem convenerunt et animose slelefunl, et ad arma essenl parati, yiriliter obsislerent, sed illi
dum duclor exercitus eorum, Euslatius de Halmale Tiribus prevalerent, ceciderunt ex Ghelrensibus ali-
senior, confisus de constanlia Trudonensium, cum qni. Et cum quasi lerga dare eompellerentur, irru-
corum paucis procederet ad speculandum insidias ente episcopo curri valida mariu in Leodienses,
adversantiura, ipsi Trudonenses suspicanles illum Ghelrenses resumptis viribus auxiliuni illi tanquam
pro timore ab ipsis in fugam conyersum, ceperunl recenter pugnaluri conferebant. Ubi dura forlissime
sese disjungere. Super quos domnus Johannes de longo confliclu bellatum est, cessil tandem victoria
Hardwemont cum paucis suorum de Warois et Wer- episcopo et comiti Ghelrensi, et ceciderunt ibi de
fengeies, antequam in aciem redirent, irruit, qui Leodiensibus et Tongrensibus 1200 viri, caplique
statim terga dederunt. Ibi paucis rebellantibus, sunt ex ipsis 400 per Ghelrenses, ceteris in fugara
100 viri eeciderunt, et circiter 50 captivati fuerunt; versis. Incid. Eodem mense episcopus cum Hoien-
plures etiam adcaslri introitum, aliqui transvadando j) sibus et progenie de Warois et Werfengeies, ad-
ad lilus evaserunt. Novissime vero pluresC68ex opi- junctis sibi paucis aliis validis viris et Ghelrensi
danis noslris, qui vulnerati et hanelo spiritu interce- coniite, obsedit opidupi Tongrense [cf. HOCSEM. II,
pti fugere nequibant, a predonibus, qui ab opido ipso 15]. Sed comite nolenli in obsidione ad instanciam
lanquam amici cum opidanis' comitabanlur, vivi episcopi perseverare, sed cum 80 de dilioribus
jugulanlur el nudantur, quorum mulli non ad mor- captivalis ad propria repedare contra jusbellicum,
tem lesi ab inimicis, predonum manibus perierunt. ut dicebalur, episcopus cernens Tongrenses coritra
Post paucos aulem dies quinque ex- illis prednnibus macinas ereclas porlas et sua propugnacula terra et
intra opidum capiuntur, et quatuor ad equos tracti lapidibus ab inlra animose ad resistendum munire,
vivi in rotis ponunlur, et quintus, quia honestis et Hoienses conlra illos iiolle insultare, ad instan-
VARLE LECTIONES.
868pluribus 1*
NOT_E.
(752) Grange, horreum. I (756) Velroux j.rope Leodium
(J753) Jere qui exundat in Mosam. (757) Nuni Obourg ?
(754) Heron prope Hoium. (758. Reinaidus II.
(755) HargiaioiH.
 "
S-l , GESTA ARB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II. 5S2
ciam principum,"inviius tamen, cum Leodiensibus A . summa a*papa Johanne, ad Avinionem in presencia
et Tougrensibus de pace fractanda .consentil. Taii- veri pontifieis ipsius Johannis, fiinem in collo defe-
demque ipsi Leodienses et Tongrenses domino suo rens ligatum, deducilur, et humiliter realum sunm
mediante, summa 50,000 lihrarum Turonensium "confitens, et puplice suam presumptionem hereticam
reconsiliantur, et cessante ipso ab-opidi impugna-' abj'urans, absolvitur. Qui suh cuslodia honesta de- r
tione.spondentse amodo suo domino episcopo nullas lentus, non multo post diem clausit exlremuni.
inrerre moleslias, nec infringere dehere laudahiles Incid. Anno eodeni (1528), in vigilia jsancli Barllio-
et auliquas palrie consuetudines, et quod scabino- lomei (Aug. 23), comite Piandrie (765) cuin multi-
rum sentencias In quocumque loco jirolalas temerare tudine suorum nobilium per insolenciam commnni-
ab hac hora minime presumerent, missis ex Leo- tatis erecle a comitalu Flandrie expulso, Philip-
diensibns et Tongrensibus ad opidum Hoiense obsi- pus (766) de Valois rex Francie Flandriam iniravit,
dibus, ibidem remansuris, usque dum confeclis inde- et facto contra Flamingos acerrimtf prelio prevalui t.
cariis sigilla appensa fuerunl. Circa hec tempora lbi de Flamingis 14,000 virorum occubuerunt, sicque
pauci opidani Sancli.Trudonis, qui videbantur. suo ipsi comili- terfam propriam undique subjugatam
doiiijno episcopo favorabiles, inpetum magislrorum libere restituit. Hoc facttim estanno 2 regni sui.
coinniunitalis Sancti Trudonis formidantes, plures B • 14. Anno Domini 1529 Adulphus Leodiensis
ipsorum ex scultelis, scabinis et ofiiciatis ad villam .episcopiis ad cor rediens, de injuriis que monaslerio
episcopalem Alken causa presidii se Iranslulerunt. nostro intulit peniluit, animadvertens qualiter Tru-
Occasione cuj'us prefati communitatis magistri ex donenses, cum- quibus ipse- nuper anle i4annos
hiis quosdam nocturno tempore in propriis iiiansio- contra monaslerium hoc Iilem inceplam in curia
nibus quiescentes armata manu querebant, sed illi Romana -continuayit, Leodiensibus et celeris villis
proulpoterani perposiicia evadebant. Aliorumeeiam anno precedenti ad concordiam pacis secum redeun-
hona, qui opidum effugerant, violenter rapiebant. tibus, ipsi adhuc in duricia perseverarent. Qua-
Unde episcopus et sui videntes, quod, Leodiensibus propler cum abbas Sancti Trudonis ex causa apud
et Tongrensibus cuni suis conplicibjis mediantibus curiam ejus in Alkem quadam die venissel, episco-
conditionibus ad concordiam pacis se humiliter pus de injuriis, quas B69 ipsi Trudonenses sihi in-
conferetilibus, soli Trudonenses, quamvis nuper apnd tulerunt, el abbasde suspensione litis-ad triennium
Warum ab auxilialoribus episcopi devicti fuissent, facla non exspirata mutuo conlulissenl, inspirante
reconsilialionem non qnererent, tractav,it episcopus Deo ulrique amici facli unanimiler consenserunt
Qiim seerelariis suis. ex improviso opidum ipsum non separatim sed conjuncti' cum Trudonensibus
inpetendum, et diluculo per fossata de novis domi- " jam helld humiliatis de pace tracl.are. Post aliquot
bus armata manu per, fundum fossali usque ad autem dies Trudonenses, intelligentes dominos suos
ponlem pone. de.Cloppem procedendum, et sic opi- speciales amicos esse effectos, miserunt honestos et
dura occupandum, cum ibidem munitio foret debi- discrelos viros ad traclandum de pacis concordia.
lior. Quod tamen ad effectum nonpervenit, quia _Et post longos cum opidanis tractatus, cum domi-
paulopost traetalus de pace intervenit, ul j"aminfra nus abbas audilum averteret quamdiu communita-
patebit. Occasione hujusmodi obtinendi ex improviso -lem non deponereiit, lunc-illi habiioconsilio niise-
clam opidum. Sancti. Trudonis, post paucos annos runt duos honeslos opidanos ad novam curiam, et
fortissima lurris inter portam de Cloppem etpor- lileras - communitatis sigillis episeopi et capituli
tam pecudmn conslruilur, ut hostilis accessus ab Leodiensis sigillatas ipsi Ade abbali optulerunt.
illa propulsetur.Incid. de anfipapa. Eodem anno vel Quas cum<ipse cassasset, subintulit: Ecce! ecce!
precedenli (759) quidam fraler Minor (760) suh harum literarum occasioneexpendi ullra 10,000 flo-
urnbraculo fallacis privilegii cleri Rornani passus est; renoram. Anno eodem, mensis Decemhris die 29,
in papam se coronari et Nycbolaus (761) appellari, ejiiscopo Leodiensi cum consiliariis suiset Adam
factisque cardinalibus , Ludovico duci - Bauwarie, n abbate cum suis amicis apud novam curiam congre-
tercio anle hunc anno, eodem falsilatis privilegio galis, tractalus ^0 ingens longe disserilur, in laa-
diademate imperiali eoronalo (762), tanquam impe- ,lum ut tres honesti medialores a crepusculo noctis
raiori adhesit [cf. HOCSEM. II, 15]. Qui ubicunque usque ad crepusculum sequentis diei quinque vicibus
Ludowicus urbes exjjugnavit, illic tanquam papa. a novacuria ad opidanos, et e converso ad novam
resedit _eibeneficia cdnlulit. Sub quo statu cum jami curiarn in equis' diveiierent, landemque in hunc
quinquennio perseverasset (763), a quodam prin-• . modtim pax confirmalur: Promiltunt siquidem nun-
cipe (764) cui confidebat, accepta magna pecuniei quain communitatein levandam, nec datam sine
VARI_ELECTIONES.
868 que 1*. "o tractus 1*.
NOTM.
(759) Hoc ipso _nno. (763) Csque ad sequenlem lantura annumlSSS.
(760) Petrus de 5.0!«-53. (764) Coinite de Donoratico.
' ^___^i___^
(761) Qiiintus. •{765) Ludovico I. J^\&Wk\
i52'8 Ludovieus RonfKe 1 Sexins. -
(762)17Jan- imperalor (76C ^/^T^v<*;.
fioronatus esi. .
 383 . RODULFI ABBATiS S. TRUDONIS '. 2S4
consensu amnorum dominorum acceptandam , ett A nalionibus domnus Adam abbas, pluribus vasallis
cetera, prout in literis seriatim contineniur, que) presentibiis,in omoibtisconsentit, in vigilia omnium
in nostris archivis reservantur. Preterea de consensui sanctorum. Jlem. Idem abbas Adam 'suo tempore
oiunium lalis processio solempniter facla est: Sta- dedilbona nostra apnd Kerkim videlicct-fratri suo
tuto enim ad-hoc die, dominis Adulpho Leodiensi et; Godefrido de Kerkim arrnigero ad "eulturam, non
Adam abbate Iiujus loci exislenlibus in nova curiai perpetue sed ad lempus. Posl cujus abbatis deces-
cum pluribus solempnihus viris, tolus populus con- sum liberi prefati Godefridi" dicebant se -obtinere
gregatus in loco fori boc ordine rioininissuis obviam prefata bona ad perpetuamnjulturam, sed non fuit
procedit usque ad campi locuro, qui est in opposiio, verum. Caveantergo abbates suis propinquis mona-
molendini monasterii- nostrs in Merwile : Primo sterii bona eciam ad lempus dare colenda. Item.
capitanei assumpte communitatis cum honestioribus Ante hujus abbatis lempora fuerunt ab antiquo a
opidanis nuniero 200, exuli vestibus, in camiseis et redditibus abbatis distincli redditus ad officium cel-
femoralibus, nudis eapitibus et pjedibus incedunl, lelarie pertinenles, de quibus cellerarius inyictua-
gladios evaginatos cum acumine ftiperpectoralia libus convenliim in refeciorio ministrabat, et de
sua positos deferentes, ceteris opidanis cum vesti- vino cuilibet suam porlionem ubivis dispensahal.
mentis snis subsequenlibus. Cum! vero ad prefali " Sed islo facto abbate, prefali redditus incorporati
campeslris locunfdeveniunt, provoluti genibus flexis sunt reddilibus abbalis, qui de paue, vino; cervisia,
una voce a dominis suis hurivililer veniam depre- combuslibilibus, sale, mensalibus, luellis, famulis
cantur. Quibus benigne a dominis ad graciam re- et ceieris necessariis el fieri consuelis conveiilni
"ceptis, et excessuum omnium enorniilalibus libera- piovidet. Tenipore bujus abbatis erant opiima vina
liler indultis, episcopus ipse gratiose gladium unius rubea in suo cellario, que a senioribus pre celeris
ex illis cum capulo in manu capiens et vibrans in- vinis desiderabantur. Qnod ubi intellexit abbas,
quit: Ecce, siplacerei, nunc vos interficerem, Quibus proposuit ipsis, si de lali desiderahili vino preele-
peraclis, in omnium presenlia litera de pacis con- gerent bibere, optime sibi placeret. Sed cuui qtiesi -
cordia publice in Iaica Jingua secundum leiiorem twm esset inler conventum, cujus silus terre hoc
omnem Iegitur, quam universi una voce approbant, vinum protulisset, et intellexissent non esse de
et in futurum pra se et suis successoribus de non Reno, nullo modo volebant bibere, quia prebendam
contraveniendo levatis dextris j'uramento, sub pena suam tantummodo vinum Renense fore asserebant.
excoramunicalionis late sentencie, sese obligant, el Item. Iste abbasacquisivitconventui ad refectorium
sic subsequentibus dominis episcopo-et abbaie cum c pro sexta feria ad pytanciam 26 modios |siliginis
(
suis, ad opidum proceditur. Ubi dum intra portam hereditarie ad et supraldecimam nostram in Borlo,
opidi, que Nova porla appellalur, provenlum est, prout suus predecessor Willehnus primus pridem
prefali domini, visa processione sacerdolum et alios 26 modios acquisitos conlulerat; el sic habet
clericorum in obviam procedenti, de equis humiliter cenvenlus de prefala decima 52 modios.siiigenis
descendunt, et precedentibus eis predictis opidanis hereditarie ihidem. Ipse eciam fecil aulain niansio-
in nudis, usque intra monaslerium procedunt, can- nis nostre apud Dungh prolongari versus orientem,
tatoqueynino TeDeum cum anthiphonis omnes cum quantum ad-unius arcus colligaturam. Qui eiiaiii
gaudio ad sua redeunt. Ilem. Eodem. anno cum domum forialicii ibidem simililer et fortalicii do-
domnus Johannes de Follonia presbiter B", cujus iiium apud novam curiam a fundis erexit, quarum
patri Thomas abbas 5 bonuaria lerre de pecunia erectionis eausa calumniatus fuit tempore' visita-
noslri de monasterii empla contulisset in feodum, ut tionis supradicle. Incid. Anno Domini 1330 Engbel-
illo, quia erat de majoribus et primoribus hujus berluscanonicus Leodiensis, patruiis Adulphi Leo-
opidi, eidern abbati auxilium et favorem fideliter diensis episcopi, qui dicebalur plura dampna mona-
teinpore oportuno, prout etiam efiicaclter inplevit, slerio nostro procurasse, ad nos venil et pernocla-
exhiberet, in lecto egritudinis detinerelur: contulit Dj vit. Qui in gulture apostemaltis cuin • ad exlrema
quinque bonuariaterre feodalis prenarrata in manus lenderel, vocalo domino abbate ad se, humiliter
domni Jobannis de Diisl, conventualis prioris lurjus supplicavit sibi indulgeri de adversilatibus monaste-
monasterii sancti Trudonis, ad hunc finem ut de rio sese annilenle illaiis, spondens conslanier, si
proventibus prefale terre primo solverentur sex convalere de infirmitate illa possel, amodo fidelis
modii siliginis perpetui ad pytanciarii refeclorii pro promotor hujns ecclesise toiis viribus esse vellet.
comedentibus ibidem duntaxat feriis qnarlis; reli- Posl paucos dies sumptis sacramenlis ecclesiaslicis
quos vero. provenlus qui supercrescunt, voluit et devote, infirmilale ingravescente vix eloqui6JS va-
ordinavit, quod pytanciarius nostri predicti mona- lens, sepulluram hic pelivit et obiit; sepultusque
slerii, qui pro lempore fuerit, faciat per elemo-" est honorifice ante altare beate Marie, in absida
sinarium circa feslum beati Nycholai pauperibus ad monasterii, ad dexteram capelle sancti Trudonis.
portam in paiiibus fideliter distribui Quibus ordi- Incid. Eodem anno cum de concordia pacis inter

VAR1_HLECTIONES
0711. d. F. p. in vassura. "" eliqui 1*.
 S85 GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII. — PARS II. §86
episcopum, __oamet cives Leodienses esset tracla- A uno sepulcro coadhumatur. Iste abbas reliquit suffi-
tum, canoniei Leodienses et secundarum ecclesia- cientes provisiones monaslerio suo, in vicfualibus et
rniTiad residendum in collegiis suis singuli Leodii in aliis necessariis nulli qtiidquam creditori debuit,
redierunt, el concepla pacis concordia cartis con- in cujus archivis roagna pecunie stimma conlineri
firmatiir. putabatur. Quibus per priorem et seniores resefa-
15. Anno Domini 1550 Adam de Ardingbem, ab- lis, corrigiis sacculorum extra clausuras dependen-
bas hujtis loci, cum slrenue prefuissei, anno prela- libus, vacui sacculi pltires sunt inventi, ibi tantum-
tionis siiDS53, 8 Idus Augusli, circa noctis niedium modo 50 Iibris veterum grossorum repertis, super
devote communicajus et inunctus obiii, cujus cor- quo gravis suspiclo erga familiares suos consangtii-
pus curn solempnibus exsequiis sequenli tcrcia die neos habebatur.
in medionavis monasterii hnjus suo predecessori in

D£ GESTIS AMELII ABBATIS.

1. Anno "Domiriieodem 1350, anno Adulphi Leo- B eiam intrant. Hanutum cum villis adjacenlilms con-
diensis episcopi 18, imperio propter excommunica- bnrnnl. Incid. Eodem mense, 6 Kal. Maii, domi-
lum Ludovicum Bauwarum s' 3 vacante, electus est nica Quasimodo, Adulphus episcopus posl concor-
in abbatem hujusloei Amelius de Sconouwen, aliter diam cum palria nuper faclam, comitatus prefalis
dictus Masscereil, 19 Kal. Decembris, et paucis in- principibus, in obviairi sibi processionaliter clero et
terpolatis diebus, pvesentibus ibidem abbatibus San- populo procedenlibus, civiiatem, a qua septennio
cti Jacobi in Leodio et Sancti Egidii, consecratur. absens m erat, per portam sancte Walburgis in-
Incid. [HOCSEM. n, 46.] Anno sequenli Pelrus An- troiens, ab equo descendit, et ingressus capellam
dricas, qui communitatem Leodiensem lanquam ca- • prcfate virginis, pontificalibus induitur. Ubi prece-
pjlaneus diu rexil, ctfm suis fautoribus numero 39 dente procesiione sollempni a civitale bonorifice re-
per senlenciam scabinorum apud Yolheni proscri- cepius, monaslerium sancti Lamberti ingreditur.
bilur. Iricid. [Eodem anno villicus Tenensis (767) Incid. Mensis ejusdem die 4 prefati principes cum.
- adj"ussum Johannis ducis Brabancie
pannos merca- comite Barensi Leodii conveniunt, et 6 die sequenti
lorum opidi Sancli Trudonis ad nundinas deveclos cum episcopo et Leodiensi exercilu, precedenta
insequilur. Qui dum a quadrigariis in proximam il- standario, Bfabanciam oclo diebus incendiis et spo-
lic ecclesiam intra terminos Brabancie silam causa liis devastantes, usque ad monlem' Wiberti (775) et
presidii essent depositi, ab eodem violenler rapiun- Geldoniam, suburbiis Geldonie pro parte exustis,
tur el auferuniur. Ubi dum quidam ex mercatori- pervagantur, duce Johanne cum multiludine arma-
bus prefati opidi spoliantibus resistunt, alrociter torum inlra claustrum Heilchinense sese lutante,
vulnerantur. Propter quod ab ecclesia Leodiensi et et ibidem ballheo milicie insignito (776), in nnllo
a civitate dux per ambassiatores (768) requiritur, suadefendenle. lbielaboraniecomiteHannonie(777),
-ut ahlata reslituantur, ne similia contra Brahan- licet ipso renitertle, treuge usque post Johannis ba-
ciam commillere compellantur m. Respondit dux : ptiste stahiliie sunt, sicque in die Servacii (778) ad
Ad tractandum cum episcopo preslo sum, sed Trudo- sua quilibet redierunt. lncid. Que discordia per ar-
nensibus tnichi injuriantibus nullas inducias dabo. bilrium regis Francie Philijipi, quanlum ad iriju-
Incid. [HOCSEH. n, 17.] Anno Domini 1352, 9 Kal. riarum causas, quas idem dux episcopb,. el opido
Maii, Adulphus episcopus, Johannes rex Bohemie, Sancli Trudonis, inlulit, sic discuiitur : Primo, ut
archiepiscopus Colouiensis (769), coniites Ghelren- Leodiensi episcopo :dux ipse satisfaciat de injuriis
sis, Juliacensis (770), Barrensis (771), Namurcen- illalis, et tunc intcrdictum reyoceturj-secundo, ut
sis(772), Loscensis (773), et domnus de Falke- „ opidanis Sancli Trudonis dampna de pannis sibi
morit (774) cum suis ducem Brahancie defidant. Qui ablatis restituantur. Que omnia utraque, prout ar-
omnes, archiepiscopo Coloniensi et comite Barrensi bilratus est rex.conpleta.sunt; sed de injuriis pre-
exceptis, consilio habilo cum maj'oribus Leodiensis falis comitibus-illatis per ducem, quia congrua re-
patrie ob injurias per ducem sibi illalas, Braban- conpansa (779) minime esl consecuia, iterato dux
VARL_. LECTIONES.
£rsBaurum i". "'* conpallanturl*. cr6 obsens 1*.
NOT_E'.
(767) I. e. TirlemoBlensis. (774) Reinaldus.
(768) Yide Hocsemium H, 17, qu nnus erat ex (775) Moiit-Sainl-Guibert. ,
his legatis. Cfr. eliam de his Joanriis presbyteri lo- (776) Lapsus est auctor; ut ex Hocsemio patei,
cum apud Chapeaville II, 411. plures viri balteo insiguiti sunt.
(769) Waleramus. (777) Joanne.
(770) Guillelmtis. (778) 11 Mai, 1552 litteraede hac pace conscri-
- (771) Eduardus. siinl; vide Ernst Y 40.
ptai
-
(772) Joannes jy (779'v Reconwense
(775) Ludovicus.
3S7 RODULFI ABBATiSS. TRUDONIS 388
ipse Brahancio per ipsos defidatur. Incid. Anno I)o- }/_ bellicum presidium muniverat, de quo ex ejus emi-
ihini 1335 Johannes dux Brabancie misit ambassia- nentis turris fasligio quidquid super forum opidi de
tores cum deprecaloriis literis regine Francie (780), Alost agebatur clare inspiciebatur. Propler quod
fultos maximis pecunie summis, ad Jobannein XXII Johannis ducis custodibus a presidio "clauslri rece-
papam, pro constituendo in lerra Brabanlina opido deniibus, Willelmi (782) Flandrie comitis exercilusf
Lovaniensi nov3m diocesem el episcopalem cathe- indignaius clauslrum cum ecclesia combusserunt et
dram, sed nil consecutus est. lncid. [Hocs. n, 18.] destruxerunt. Tunc abbas et conventus habilo con-
Eodera anno Adulphus episcopus et capilulum Leo- silio, plures ex conmonachis in suis prioralibns io-
diense vendiderunl comili Flandrie (781) opidum canles, apud Bruxellum opidunrdeguerunt. lncid.
Magliniam cum appendiciis attingenlibus illud pro - [ID.II, 21.] Eodem anno caslrum Rode trans Mosam
100,000 regalium stimma, abecclesia Leodiensi sem- comes Juliacensis dedilum suscepit, si dux Braban-
per renovandum, jure feodali. cie infra 15 dies comitem ab obsidione non expu-
2. Anno eodem iterala discordia inter Adulphum gnaret. Quod cura non conligeral, castrum comili
episcopum et Johannem ducem Brabancie, prefatus traditur. .lncid. Anno Domini 1535, mensis Maii
episcopus cum Johanne rege Bohemie, auxiliaule die 5, confirmala est pax inter progenies de Awaus
sibi cum 14 comitibus, ad opidum noslrum Sancti "1 el Warois, cum omnibus parlium earum consan-
Trudonis cum multitudine arniaiorum venit. Et guineis et progcniosis. Que cum in invicem cruentis
inde mane cunr prefatis principibus 2 feria post cedibus amplius quam 38 annis sevissent, tandem
ascensum Domini (Mai. 14) Brabanciam impelit, et elaboranlibus capitulo Leodiensi el lota palria,
villas plures usque cilra Jaceam spoliat el destruit, slalulum est solempniler sub pena talionis perpetuo
ipso duce intra claustrum Heilecinense, in confiniis duratura et ex patria proscriplione, ne quis amodo '
Brabancie sito, cum aliquibus . . I ....... "• ex prefatis progeniosis in allerulrum sublato quovis
fossali per girum elevati. Circa horam vcsperarum gwerrandi abusu insurgat. Quo staluti timore illi
episcopo cuin ceteris principibus ad opidum red- compulsi,.ex una parle adversarioruni sex et toti-
eunte, quidain ex militibus regis Bohemie, deducens dera e_ altera honestiores viros elegerunt, qui de
secum villicum de Jacea C3ptivum, posuit illum in occisis ex uiraque parte salisfactiones compensa-
vinculis intra stabulum hujus monasterii juxta equo*s funl, el mulua obligalione sanxerunt, ut poteslas
suos, quem mane facto extra curiam clauslri nostri duodecim horum eleclorura ad puniendum pacis vio-
abductum, tradidit sculteto episcopi sibi custodieri- latores perpeluo tempore permaneal, quorum quo-
dum. Quod cum priori et convenlui innotuit, conti-. liens aliquis obierit, alius ex tua prbgenie conlinuo
nuo ad episcopum accedunt, et abductum de loco subrogetur. Incid. Eodem anno Johannes papa XXII
nostre emunitatis cum instapcia requirunt. Qui obiit, et Benediclus ipso anno eligitur. Qui sequenti
siatim 'accito suo sculteto, prefatum captivum ad anno consecratur. Incid. Anno Domini-1336Ludo-
locum clauslri hujus liberatura restituit el saisivil; wico de Los absque"prole defuncto, capitulum Leo-
et sic ille nostro conventui gratias agens, die se- diense per antiquitatis cartas ostendit, ipsum comi-
quenti ad sua liber repedavit. Incid. Eodem anno talum ad ecclesiam sancli Lamberti esse devolutum
circa finem mensis Januarii repelita discordia inter [Hocs. ii, 22]. Contra quos Theodericus dominus de
Brabanlinos et Leodienses, Conrardus de Marca, Heinsbergh, nepos ex prima sororehujusLudowici
germanus Adulphi episcopi, cum Trudonensibus, (783), asseruitoomitalum ad se perlinere, cum foret
quorum duclor exercilus Raso de Printaghe miles nepos primogenitus, super quo longa dissenlio exor-
fuil, armala manu villam forlalicii Landen.quam ta est. Incid. Eodeni anno papa Benediclus scripsit
dux muniverat, impugnat. Ubi habito duro conflictu Adulpho episcopo Leodiensi liieras acerrimas repre-
Trudonenses munitiones transscendenies, rebellan- hensiones continentes, quod propter suum ex sorore
les ibi in fugam vertunt, et occiso ante repagulum nepotem, ipsum Theodericum (784), ecclesie sue
animoso milile, domno Henrico dicto probo de " jura necligere dicerelur. Superquocomiiatu in curia
Winde cum aliis, abductis captivis quasi 25 viris, Romana diu litigalum esl, sed tandem per legatum
villam spoliant el comburunt. Incid. Circa idem ad parles destinatum Thebdericus in comitalu sla-
tcmpus postquam comes Flandrensis Johannem du- hilitur anno Domini 1540 s". Incid. [ID.II,25.] Anno
cem Brabancie, jiro eo quod coritrai se cum Maghi- sequenti Johannes dux Brabaneie propter plures ex-
niensibus confederalus fuit, merito defidavil, pre- cessus, quos contra eccles;am commiserat, excom-
fatus dux famosuni clauslrum Haffligenseianquam municalus Leodii maledicitur, et in ipsura Jlfediavtia
YARI-E LECTIONES.
10exciderunt B" scripium eral MCCCXLIII,__•_. 111erasum.
nonnullq in codice. jam
I I . NOT.E.- •
(780) Joanna. sberg; vide Mantel. p. 248. Cf. eliam locum Joannis
(781) Ludoyico. | presbyteri a Cbapeavillio daliim II, 457.
(782) luio Ludovici de Nevers, qui co tenipore (784) Theoderici paler Theodericus Cunigundam,
erai comes Flandriae. sororem episcopi Leodiensis, in malriiiioniuni duxs-
(783) Mathilda nupsiljGodefrido dynasla. de Ilein- rat. Cf. Manl. p. 265.
 S89 , GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOIII.— PARS II. 390
in ecclesia sancli Lamherti caniatur. incid. Eodem A tum, in tantum ut scabini dicerent, se non posse
auno rex Anglie (785) venit in Brabanciam. Poslea onera ipsius opidi Amelio suslenlare, nisi domini
venit juxla Ludovicum ducem Bawarie, qui se pfo sui lemporales adhiberent consilium oportunum,
imperalore tenuit, quem papa Johannes pridem ex- idcirco domini Adulphus episcopus et Amelius abbas
^communicavit. Circa idem lempus prefatus re.v, lan- cum opidanis habito consilio, de consensu tolius
quam vicarius imperaloris, sedit pro tribunali apud opidi elegerunt vel elegi consenserunt 12 honeslos
villam Herke intra domum bladorum, ubi dux Bra- opidanos, qui reddilus et lallias (787) de loto opido
bancie inter ceteros principes gladium evaginalum levarent, et ad utilitatem ipsius opidi exclusis sca-
desuper verlicem regis tentiit, tanquam marcio (786) binis quoad id disponerent. Et quia ad tam gravia
imperii. pensionum onera persolvenda firmiteta £'9 (788) non
5. Anno Domini 1540 Amelius abbas velerem au- sufficereiit, concorditer ordinatum est, quod per sin-
lam et ruinosam cum suis appendiciis apud novam gulos annos singuli opidani secundum qualitatern
curiam desiruxit, el novam cum suis appendiciis honorura suorura talliarum impositiones solverent,
eminenliorem per quadrum super lapideum niurum scilicel ditiores 7 florenos etsicdescendendo, usque-
a fundo vivarii produclum reslruxit. Cui capellam dum pensiones diminuerentur. Et ut predicta majo-
lapideam, lapideo opere' volulalam, altare qiioque B rem efficaciam obtinerenl, ad opidanorum instan-
consecratum in honore t7e conlinentem, et tiam prefali domni consenserunl, quod pascua com-
in superiori fastidio caminalam habenlem astruxit. munia ad spalium 18 annorum accensarentur (789).
Qui postea valde doluit, quod pretermissa necessa- Propter quam graliara opidani dederunt Leodiensi
riori slruclura inlra claustrum, prefatam mansionem episcopo in prompla pecunial600florenos, et ipsi
lam sumpluosc foris edificavit. Anno eodem idem abbali per palentes suas literas ad ej"usmonitionem
abbas cepil majorem et mediam lurrini monaslerii, promiserunt deliberare 1100 florenos. lncid. [Ho-
q_.iam suus predecessor abbas Adam olim lapsama CSEM.II, 27]. Anno Domini 1342, mensis Aprilis die
f-fntiamentis usque ultra medium allitudinis produ- 25, Benediclus XII papa ordinis Cislariensium obiil,
serat, elevalis quadratis muris usqne ad supremum cui Clemens VI, ^80ordinis sanctiBenedicti, nalione
perficere. Quam desuper erecta in alium cappa lignea, Limovicensis, mensis Maii die 7 consecralus, suc-
exsectis lapidibus contecta, speciabilem de longe cedit. Eodem anno, mensis Junii die 7, hora diei
,6i Maglinia
reddidit; quam quasi infra biennium complevit. Anno opidum famosum fere totum
sequenti.exortis gravibus inter episeopatum Leodien- favillatur. Incid. Eodem anno Godefridus, unigeniti.s
sem et Johannem ducem Brabancie discordiis, opi- filiusTheoderici domni deHeinsbergh, futuri comitis
dani noslri presumentes opidum hoc per ducem C de Los, in bellico conflictu conlra paganos occubuit.
prefatum obsideri, ne fame periclitarenlur, excogi- Qui exmatre Adulphi episcopi Leodiensis nepos
tabant, quomodo molendinum, quod appositis equo- fuit.
rum jugisvolvi solet, obtinere valerent, quod jaclibui Sr Anno Doraini 1344 cum per scabinorura et
lapidum machinalium deslrui non posset. Habitoque consiliariorura huj'us opidi ineplum regimen ipsum
consilio considerabant, quod aptius tale opus nus- opidum tam innumeris debilorum oneribus esset
quara collocari cemerent, nisi in atrio et Ioco nostre gravatum, quod nisi fidignorum (790) precayisset
emunitatis, vulgariler appellatoYrylhof, cum ibidem sollerli-u in desolalionern penitus fuisset ruilurnm,
raedium et centrum inlra murorum ambitum fore convocato per campanam bannalem populo, episco-
ymaginali fuissent. Propter quod accedentes ad pus, abbate propler infirmitalem absente, intravit
orlum noslrura diclura Yrythof, et de consensu opi-
prefatum ahbatem, optinuerunt quod optaverunt,
dauorum fecit scabinos ibidem presenles abduci
ohligantes se hoc modo, quod guerra transacta, si'
sculteti sui mansionem manci-
post monitionem ipsius abbalis aut alius post suc- caplivos, parlim ad
cessoris infra duos menses molendinum cura dqmo pandos, et partim ad domum sculleti abbatis, ut
suis expensisnon deponerent, quod exlunc lotum id hahita matura deliberatione de excessibus suis cor-
menses [ID.H, 30] eodem
opus libere ad possessionem monasterii esset devo- rigerentur. Sed post aliquot
lutum. Et sic conslruxerunt cum gralia, super quo anno, mensis Novembris die 3, ipse Adulphus episco-
liabemus lileras. pus, cum pfefuissetLeodiensi ecclesie strennueanno
4. AnnoDomini 1340 cum opidum nostrum Sancti prelationis sue 54, apud Cleermont castrum, quod
Trudonis gravibus pensionum debilis esset onera ipse acquisierat, obiit. Post cujus obitum Engelber-
YARI_E,LECTIONES.
"° post hrnc spatium irium seu quatuor liiterarum reliquit scriba. *" p. f. scripsit qlia manus cowvd,
eraso quod prius fuerateslvocabulo uno. Eadem paullo post voces lalliarum imposiliones in margine sup-
plevit. m quarlus 1% scriba svatium sepiemfere litlerarum vacuum retiquit.
NOT^,
(785) Eduafdus III t(788) Redditus de rebus venalibus,
(786) I. e. marchio (789) Ad censurn darentur.
(787) La laille (790) Fidejussorura, sponsorura.
eai -
RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS .92
tus preposilus Leodiensis, ejus ex fratre nepos, in A j Eodem anno prefatus comes conlra consilium patrui
episcopum eligitur. De eodem. Anno vero Sequenti sui, domni Johannis de Beamont, Frisiam inlrat
1545 idem electus et Amelius abbas id quod prece- mensis Seplembris die 26. Qui nimium festinus es°,
denti anno per Adulphum episcopum de consciencia vix cum lercia parte suorum, duabus aciebus nnn-
sui capituli inchoatum fuit de correctione scabino- ~ dum adhuc aggressis S8Bin ejus adjuiorium, in cam-
rum el consiliariorum cupientes perdncere ad cffe- peslri loco aggeribus vallato ad pedestre bellum
ctura, cum consensu tolius nniversilatis opidi hujiis procedil. Uhi Frisonibus paullatim occurrentibus et
prefalos scabinos et consiliarios prqpter eorum ex- aggeres effodientibus, comes cum sua comiliva, pro-
cessus in regimine opidi ah officio scabinatus et flnencia aquarum invalescente, luto limoso infixus,
consulatus desliluuiit, corrigunt et pena pecunie absque omni rebellalione occiditur, et si qui terga
puniunt. Qui scabini et consiliarii promittunt, nun- dantes gladios Frisonum evitare lemptarent, de-
quam se intromittere de regimine hujus opidi, nisi scenderunt in profundum aquarum quasi lapis. Unde
de consensu amhorum domnorumet opidanorum; et versus:
sic a captivitale liberanlur. Eodem anno Engelberlus M, C ier, quater^quinquesemel, Cosmequoquenoclu.
electus per consensum Clemenlis pape VI .fit Leo- Holla. Zelanlque gemit, comitemquoqueFrisia demit.
diensis episcopus et consecratur. Incid. Eodem anno B ' Iiem solus versus :
plaga epydimie, alias dicla lues inguinaria.poslquam Nox Cosmeluxit Hollos quos Frisia fiixit.
diversa gentilitim regna transniarina pervolassei, Incid. [Hocsem. n, 32.] Anno eodem (793) abbas
landein cbrisiianornm regna per Gallias, Alema- Sancti Nychasii Gandensis ex mandato summi pon-
niam, Germaniam el per Angliam cum aliis diversis tificis cum lileris apostolicis venit ad Leodium, et
provinciis perluslrans, innumerabilem horainum Theodericum dominum de Heinsbergh, qui pro co-
mnltitudineni stravit, hoc modo accedens. Cresce- mitatu de Los contra capitulum Leodii annis fere 10
banl enim hominibus et maxime juvenibus in emun- litigavit, ab excommunicatione absolvit, et interdi-
ctuosis corporum locis ut plurimum glandule in, cium per lotam terrain Lossensem diu positura re-
modum nucis seu dactili, quas mox sequebalur laxavit.
febrium inestimabilis eslus, sic ul infra triduumi 6. Eodem anno Leodienses cum honis villis totius
frequenter liomines extinguerenlur. Si vero aliquiss patrie Leodiensis contra episcopum Engelbertum
triduum superegissel, liahuit spem vile (791), et fuitt conspiraverant, et cura Flandrensibus mutuas colli-'
hec plaga conlagiosa, in tanlum quod non solurai gationes et confederationes confralernitatis inierunt,
tactus languidorum seu anelilus,| quin etiam operi- preslandi alleriab altero auxilium .oporlunum. Qua-
menta et vestimenla illorum sanos inficiebant. Que>" proplor episcopus videns se uridique expulsum,
a presenli anno Inlerpolaiim nunc in hac provinciai mandal Trudonensibus, quod cum eis benigne agere
nunc in illa duravit usque ,ad subsequenlem annumi omnino vull de eorum commissis conlra se ipsum
Domini 1583. De hac plaga legitur in annalibus> excessibus,si sibi tranquillum accessum et reces-
anno Domini 546, imperii Justiniani primi anno 18,, sum in opido suo bahere annuerint; sed illi nullale-
quod sevit posl obitum sancti Remigii Remensis ah) nus acquiescere volunl. Cum autem dominus abbas
Alimania usque iri Franciam; item postea in parti- Amelius videret opidanos induratos contra episco-
hus provinciarum Romanie anno Domini 565, im- pum, disposiiis 'omnibus exivit ab opido, et ad
perii Justiniani prefati anno56; ilem anno Dominii curiam nostram in Dolaprocedens, abduxilm secum
592, imperii Mauricii anno 9, in primo auno ponli- plures scabinos, qui ibidem cum ipso diu steterunt;
ficalus sancti Gregorii pape, cui revelata fuit Deii quos ipse honeste pavit. Post aliquot dies episcopus
clemenlia superpeste inguinaria, qnia vidit in ca- habito consilio-deliberat capitaneos adversancium
cumine castri eminentis aiigelum1stantem, qui ere- sibi Leodiensium apiid Voibem proscribere, quod
clum nudum gladium demisilelin vaginam reclusil. Leodienses niinime latuit. De eodem. Anno Doniini
Incid. Anno eodem Willelmus (792) comesHollandie_ r> 1546, in mense Julio, Karolus rex Romanoruin cum
el Hanonie [1D.II, 51.] sub specie ifivadendi lerramii elecloribus sacri imperii et multitudine principum
Frisonum, eniil erga cives Ultrajectenses multiludi- el armalorum manu valida ad regalem sedem Aquis-
nern viclualium el sagitlarum. Quibus adeplis, col- I- grani, ut ibidem coronarelur,(794) in regem Alema-»
lecta armalorum manu valida, eosdem cives impro- nie, iler direxit. Cujus progressum Engelberlus
visos defidavit et civilatem eorum obsedit, sed illiss Leodiensis episcopus proveniens, humilibus preci-
viriliier repungnanlibus, cum perciperet comes illoss bus optinuil, quod ipse rex cum celeris sibi comi-
adhuc pro biennio habere viclualia, post longam n lanlibus.ad locum appellatum Vothem processit, ubi
obsidionem pacis concordiam cum illis iniit. Incid.f. scabini Leodiensium pro tribunalibus considentes,
VARI_E LECTIONES
M* feslivus 1*. se°aggressuris 1*. s°k adduxit 1*.
NOT_E.
(791) Crescebanl — spem vile ao verbum fere (793) Secundum Hocsemiumanno 1348.
leguntur apud Paulum diaconum II, 4. (794. Bonnoecoronatus esl.
(792) Quartus.
 m% -GESTAAT.B.TRUDON. — COI.TINUATIO!11. — PAftSII. 591
proscrijHiiii erant adversarios el injiirias faeienies A JUISnostri opidani non formidantcs infiiirgcre pro-
prefato episcopo. Jtixta qiiem locum cimi loia civilr.s rn.ssum, quo se obliga.verant de pace fa<_j i« nova
Lcodiensis^um Hoycnsi intva fossaium ad sui mii- curia obser.vanda, erexcrunt propria auetorit-Ue
iikioiiem erectum conglobaii ad rcsislendum scabi- •co.ii«!unitateia in opido, jurisdictioucs doiuinoruin .
_ionnn senleniie fortiler armati slarent, prefatus suorum plurium violanles.. Quorum consiiiariiis et
.ex Karolus etcitis pater rex Bohemie ctim ceiero- fa.utor fuit quidam sacerdos nomine lohannes, dictus
ruln njuliiiudiiieiion duljiiabani de optinendo trium- dc Menvile, vir literatus et ad niul.a habilis, sed, ;.d
. phum, cum, ecce, ex irrupto dominus de Falkomonl n.alum sibi, quia omnem gratiam ci a Beo collatani
cum Impetn in Leo_ien.es irruii; cui in fronte 11011 ad Beum, sed ad usitala flagieia coiiveitebal.
slantes adversarii cuir. cedcrent, sponte conclusus Qtti eciam inler ce.eni quecongcssitcuin toto opido
in hostes occuhuit. Post ctijus fuinam Leodienses, in armis conciiato ai.natus ad coui2agrauiiui!iman-
xjuipritis erant quasi desperati, animosiores effceti, siones plurimorum Iiomi.iii.iidex.rra Lussensi pro-
cbnlra slrenuos viros de exercilu comitum Montc.n- grediebatur, /._„.. Circa idem tempus Matliias de
sis (795) et Ghelrensis (.796), es alia parte aciei Bernym, communi.atis magi.ter, ciim quadain die
ipsos imptingnanles, rebellant, etcecideruni ibi de slusa de praio Willonis, ali.is wiibanl, cx causa
CTielrensibuset Montensibus famosi et nca.Ies viri " clave nostri monasterii cJaiidi consiiela declandt. _.-
iiumero"40. Quo faclo, tota illa nobilissimorum do- tor, idem ihagistor, .coiilinuo ex.i-i.m scr_ d.ivis
niinorum congregalio «61115110 insequente terga ver- nostri, intrusil aliam pro parte opidi. Circa idem
icns recessit, et Leodiensibus victoria potitis eam- teiupus Br-uslenuiim a noslralibus -conbtirilur, t_
pum-ceriaminis libei um reiiquit. Hnic belloTrndo- villa Bauiershoven ,a miiitaribus srmigcrisque <:x
. sienses non inlerfuerunt. Incid. [Hocs. 11,35, 35]. Hasbania episcopo Leodiensi favcntibusco;if!;)gia:ur,
Eoderii anno, mensis Augusii die 26, Phiiippus rex H 15 viri ex opidanis iioslrjs, pro defensio.ie iiicen-
Franeie infa.isie -coiura rcgern Anglie Eduardum 4ii progressi longius, citra pre.atnra viliam in cam-
aptid Crissi congreditur. Nam cum ille In lerritorio peslribns occidumur, quo.ruiu plures, licet friisii.i,
IiaulE85procul abAnibiauis processit, habens secimt auimosej-ebellaban.t. Anno prenotalo, mensis Ocio-
.antummodo 5000 armatoruin, iiivenil prefatum bris die 2," Trudoucnses ad villam Mhl progi-essi,
Frar.cormn regem cum 150000 3S6 armaiovuni eque- comburiint-7 honestorum virorum mansioncs, pro
strium ad Lella paratorum, commissoque prclio eo quod contra Lcodienses ,et Hoyenses in auxifiti.m
Franci mirabiliter non armis, sed de longinquo sa- episcopi apud Yoihem .conveneraiit. Iledcuntibus
giilis perfossi, prosternuntur; eessitque vicioria aulem ad opidmn cum ante atrium iter diverlerenl,
Angloruniregi. Ubi rege Francorum a suis custo- C quidam iulra .atriutn consisiens i^rapqrtunis vocibus
<lientibus post tergum retracto, occtibueruniJohan- ipsos laccssivit; super quo indignali, posl tergum
nes rex Bohemie, comiies Alenconensis (797), Fian- ad atriinn acccdentcs, occiso uno de illa villa ante
Vlrensiset. Blesensis eum lnultiludine" nobilium el iniroituni alrii, in ecclesiam irruperuni. el cum spo-
iuilituni. Incid. Eodem-anno Leodienscs cum aliis iiis plures honestos viros, qui eausa presidii ,illuc
xillis patrie dominos progeniosos palrie, quiin auxi- confugerani, captivos ad opidum secum doduxenint
lium episeopiLeodiensis apud Vothcra convenerant, et inprisionaverunt. Incid. A-nrioeodeni, in mensc
persecuntur et bona eorum dcstruunt. Qui mensis -Octobri circa festum Symoiiis et Jude [HOCSEM, II,
Seplemhrls die 3, caslrum Ciermqnt{798) obsideni, 34.], facle sunl _n!.ra episcopum Engelbertum et.
"ct Dionanlensibuseis auxiliantibus, obsidionis die 15, suos ex,una parte, ol.Leodienses et-suos cx parto
-iistoduni corporibus salvis, caslrum ipsum sibi de- altera, treuge durature a feslo omnium sanctoruni
ditum st>lolenus destrtiunt. Incid.,knno ipso, men- presentis anni usque consimile festum anni sequen-
_is Sepiembrisdie 4, interdicto in favorem Leodien- tis,- sub condiiione lali', quod scabini Leodienses
sis.episcopi auctoritate aposlolica publicato aputl tribunale judicium, quod se protulisse dixcrunt
Leoditim, ccclesie, major et secundarie, -cum qul- ».conira majores comnitiniiatis Lepdiensium in die
-busdam.religiosis non absque timore suspendtint belli apud Yolliem habiiivomnino revocareut. Igi-
"
organa. Qtio contra Lebdienses appellant; quibus tur die prefala Symonis, el Jude .(Ocl. 28) scabini
abbas-Belli redditus, fratfes -Vallisscolarium, Predi- omnes uno e>tcepto .coiiveniuni, et .proceduiil ad
catores, Carmelite el Crucesignati, ac plures iecula- locum canipeslreiiijuxla novas labernas, ibique tri-
"
res-presbiteri laliter qualiteradhcrent. Ihcid. Eode-m - bunaliter .Gonsideutes, judicitim. abjudicationis et
nicnseeastrumHamaleohsid.elur. Quodcuro aliquam- proscriptionis, quod asser.ebanlse prolulisse, ,-revo-
diti magonalibus.(799) inpetissent, _.andeni:Cus_odi-- caverunt, dicentes,vqtiiatibi,demaliqua cran.t.:preter~
bus vila salvis castrum dcsiruitur. Circa Idera lem- missa, que effeclum cause respiciebanl. Incid. Anno
YARI_£LECTIONES
im hanc 1*. tse cum CL» milibtis l*.
KOT_E
. -
(795) Adolphi Y. - (798) In _iosa. ripa oexlra.
(796) Reinaldi III. (799) Manganum. lu.-cliiiiaiaculaloiia.
(797) Carolus, frater Pliilippi regis.
pAr-ROL. CLXXIH; "
 595 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 59(1
Doniini 1546 Lndovico duce Bawarie, qui se dixit A £ Theoderici comitis de Los, anle iucis crepusculum
imperaiorem, a papa Johanne excommunicalo mor- cuin suis ad arma concitatis, aggregato agiuine cam-
ttio, Karolus primogenitus Johanuis Bohemic regis pestrem hellandi slatuium locum occupant (Jul. 21),
in regem Romanorum eligilur, quarlus huj'us nomi- Quo congnilo,Leodienscscuni toia palria successive
nis, quam eleclionem papa Clemens quarlus (800) procedentes, quia dispersi per villas pernoctaverant,
approbavit. Incid. AnnoDomini 1547, circa medium ad locum ccrtaminis condictum lesiinant. Episcopus
mensis Julii, Leodienses indignati adversus domi- ergo cum aspiceret adversarios per turmas suc-
num Reinerum de Argenleal, impingentes in cum, cessive accedere, nutu comitis ipse cum pautis de
qubd precedenli mense quidam de lerra Daelhem(801) Hashania et comes cum loto suo comilalu concre-
el Falkeburgh combusso Miremort (802) ibidcm oc- paiitibns tubis in hostes irruunt. Commissumque
cidcrunt improvisos 120 viros Leodiensibus amicos, est acerrimnm hellum, rcbcllantibus Leodiensibus
propter quodarmala manu castrum Argenleal (805) cum suis animosissime, sed quia in ipso con-
prefatum obsident. Yidens igiiur Engelbertus epi- gressn belli vix quarta pars exercitus Leodiensium
seopus Leodienses treugas indiclas anno precedenti aderat, victoria landem cessit episcopo et comiti
violasse, niinc in militem sueparlis accessit ducein non absque ruina plurium suorum. Dantibus vero
Brabancie Joliannem, qui prestare illi auxilium B 1 terga Leodiensibus, circa horam primam diei
opoiiunum conlra Leodienses spospondil, i-roinissa siipervenerunt comiles Ghelrie, Juliacensis et alii
ei prius magna pecunie sumraa, hoc adjecto, quod comites et barones prefali, qui post inicium belli
forialicia seu liberlates, quas siii infra episcopatum advenientes, Leodienscs impetunt, et nunc millenos
Leodiensem expungnarent vel in dedicalionem cape- 12, el sub el supra absque numero, fortissinie
rent, non sibi reservare, sed cpiscopo tradere libe- rebellantes non impune proslernuiit. Novissimevero
re debercl. Quod cum Leodienses non laluisset, in- supervenit dux Brabancie cuni filio suo Henricd,
stanlius caslrum diu irapungnalum expungnant et doinino facto Magliniensium, ac universis militibus
evertunt. lncid. Anno eodem 1347 [cf. HOCSESI. II, ojndanis el villarum incolis tocius Brabancie. Qui
34J, regni Raroli quarti 2, Leodienses, Hoyenses, per campestria peraclo bello adventanles, miseri-
Dyonanlenses cum ceteris patrie villis , scienles cordia moii lelaliter lesos refocillarunt. De eodem.
quod episcopus ipse mullos lerrarum principes in Cum atilein Leodienses ftige consulentes, per turmas
auxilium stium concilasset, moventes exercitum, hinc inde ad sua redire rnoliti, rebellando evadere
congregalis cunciis. palrie viris lam popularibus teniptassenl et per diversa compiia jirostrati essent,
quam militaribus, inter Tourins .(804) et Wale- tandem tria minis.eria officiatorum cum patentibus
viam (805) villas .castra melali sunt; Leodiensis (Q vexillis procedenles, eum aspicerent ejiiscopales
vcro episcopiis rion segnis (806), stipatus muliitudi- eos insequi, ordinala acie quasi murus perstiterunt
ne nobiliura virorum, comilum1 Gelrie, Juliacen- in unuin conjjacti. Quos episcopales cum Ghelrensi-
sis (807), de Los, de Marca (808), de Monle, cum bus in girum vallanles, prout de prerupta petra per
suis germanis et nobilibus ac mililibus melioribus celtes minucie precidunlur, sic nunc hos nunc illos
ex suis comilalibus adduclis, insuper presentibus .lanceisct spalis ab acie illa eripientes, usque ad
Rodulpho el Ludowicogermanis comiiis-Naniurci ac extremum sesc dcfendentes omnes proslravcrunt.
niultis baronibus, cum suis subdilis et mililibus pro ,ln quo conflictu plures Ghelrenses, scilicel doniini
episcopo de patria expulsis, quorum oinnium nurne- .deKulenborgh, deBalcnborgh, Ro. deErkle, Ber-
rits eslimatus est ad 100000 equilum et 600000 6f toldus de Oyen cum pluribus suoiiim occubuerunt.
jictlilum, annumeralo ducis Brabancie exercitu, qui De eodein. Eodem die Hoy.cnsibus post ruinam
iiondum adhuc accessit. Quapropler in vigilia vigi- suorum a bello repedantibus ad propria, dum castro
lie Marie Magdalene (Jul. 20) Leodienses et patrie Musal appropiarent, balivus castrensis cum suis ad
ville, ordinata acie numero quasi 250000, lam ani- hoc eleclis fatigatos per fugain ojipungnayit, occidit
mose in unum conglobali sleierunl, quod episcopus etcaptivavit. Tandem vero quandamturraarn Hoyen-
cum sibi auxiliantibus deliberaverunt illo die non D sium, inter quos Wallerus el Arnoldus de Hautepen
congrediendum, misslsque nunciis prefigitur Leo- • milites cum 80 armigeris sue progeniei erant, epi-
• diensibus craslina -dies ad bellandum.
Quare sole scopus insequitur post lergum, conlra quos in fron-
- occidenle Leodienses et celere ville pro requie no- lem idem halivus cum suis obstilit. Sed illis sese
clurna habenda per diversas villas vicinas dispcr- • defendendo-usqueadporlarum inlroiium perventis,
gunttir. Sed Leodiensis episcopus pervigil consilio pluribus ex suis prostralis episcopales ad sua reces-
YARl/E LECTIONES.
,8' ita I*. .
NOT.-E.
(800) Sextus. (804) Tourines.
(801) Dalhem prope Vise. (805) Waleffe prope Hoium.
(802) Mirmoit. (806) Scilicet castra melalus est.
(805) Argenleau haud procul a- Leodio in Mosie (807) GuillelmiVII.
ripa dextra, (808) Adolphi H.
 _97 -GE-STAABB. TRUDON. — C6_.t_NUATIQ III. — PARS It. 5§§
serunt. Fuit vero ex parle Leodiensium el celer..rinn A viderei, quia non valerent pauci repungnare muiti-;
bonarum villarurii iiiterrectorum numerus'21000 fccit omnes intra munitiones repedare, et cum ipse
virbrum. Die vero sequenti (Jul. 22) episcopo et poslremo sequeretiir supefvenleniibus bosiibusj
universis principibus, qui iii ejus auxilium advene- equus ejuspelulandoprocedens secuniintra fbssaluni
rant, in Iocum campeslrem ex condicto congregaiis, forlalicii corruit. Quod videntes ipsi Trudonensesi
concorditer deliberalum 6st tam a duce Braban'c"e qnidameura capti^Timsaivare laborant, sed alii sii-
qtiam ceteris prefatis principibus, quod quascunque pervenientes inlra fossalum occidurit illum. P6si
li..erlates vel opida inlra episGopaium ad deditionem hoc ulterius nqnprocesserunt, quia Lewenses fugc
-
conpellerent, cpiscojio resiitnere bmnhio deberent. consulenles, post lergum pontes suos abjaccruni,
De eodem. Eodem die dux Brabancie, recfamanle sicque Trudonenses ad sua hora none. redferuiiu
'ejiiscopo el totis viribus cum lacrimis Venitenle, gaudentes supra modum de suo triumpho. I_t cuiq
fecit conburi lurrim de WaleVia el omnes Hasbanie opidum essent ingressi, carripanis festive in iurribiis
villas cilra Leodium de Hoyum usque ad comitalum ecclesie concrepalis, monasterium noslrum pTuririiis
Losseiisem, in altionem sui, contra jus belli, quia eorumiugressis, sancto Tnnloni, cujus feretrum 111
'
preiio eonductus in adjulorium accessif episcopi. medio raonaslerii prefali per triduum ante capellaiii
Deeodem. Cum aulem Trudonenses essent parali ad R ejus collocatum erat,,magnaslaudesrefer'unl,niahi-
proficiscendum in auxiliuni Leodiensium versus biiS eofum sanguine adhuc liumano fedatis. Ubi
Tourins ad slaluluro belli diem, Leodienses manda- «liam-quedam procax femina attulit lelum a Lewer.-
. "verunl eis, utpro conservatione opidi sui ad locum sibus in nostros opidanos jaculatum. et fixft ad
ceftauiinis iion veiiirent, eo quod in confiniis Bra- sancti Dei feretrnm, putans . de fermenlalo offerre
bancie siti, ducis insultus rcpellere efficacius vale- laudem. ff«m.Etquia seeundpm Salomonem extrimk
rcnl. "Quaproptef in ipsa vigilia beate Marie Magda- gaudii sepe lucius occnpal (Prov. xiv, 15), et Psal-
lene Trudonenses, ncfofte ineflie ^rguercniur, cum uiista - Ad vesperem demorabilur fletus et ad maiu-
ca die sui confratres contra dominnta Leodicnsem linum leticiu (Psal. xxix, 6), eadera die, liora vespe-
bello coi-_.igerenl, magislri cum comniunitale totius rarum veneiunt honesli viri ad Saiiclum Trudonem,
hujus opidi, dissuadenlibUs id opidanis perilioribus, asserentes Leodienses devictos el episcopum Leo-
armata manu opidum Lewenseiinpugnafefeslinant. diensera belli vietoriam obtinuisse. Tunc per tottim
-Provenienlibusque eis usque ad' munitiones illitis opidum faclus estpavor et dolorveheinens, etpole-
opidi, improvisis Lewensibus repugiiacula cum obi- rant_merito vocifcrari, dicentes illtid Ysaie'{B10) :
'cibus cverterurit, quorum aliqtii vix ullam resislen- « Versus esi in lucium-chorushoslcr. De eodem. Eadem
liam -Lewensiuniccnientes, usque intra exteriorem die denunciatum esl duci Brahancie, cum suo exer-
^ortam intraverunt; qiiidam vero ascendentes emi- citti adhuc in caropestribus reinoranli, de violencia
.lentis don.us, slanlis in ~suburi_io anle porlam, Trudeiiensium in Lewenses. Qui inardcscknli animo
alium fasligium, sagittis-lacesseruntLewensesipsos, recolens qnarita inconmoda suis hominibus ex
-iiepossent deambulare iliter illud ho-pilale et pre- opido illo plUries essent tllala, deliberavit curo sui.s
falam portam. Et nisi in illo suburbio magna copia secrctariis in crasiino opidum ipsum "ctimsuo exer-'
rerurii per convicinos villarum ibidem allala causa cilu vallare et ad solum destruere. Quod inlelligens
presidii fuisset, Trudonenses, si iustitissent fngien- " dortiinus Reinerus de Sccenvorsl, baro factus in belb
tibus incolis, oppidumobtinuissenl, sed iriullitudine illo, fraler domni abbalis nostri Araelii, ttinc extfa;
spoliorum lllecii. suburbio pariim incendiaio ad sua monasferium residentis in curia nosira Dolensi pro-
repedarunt, ex utraque lamen parte aliquibus sagit- " Jptcr insoiencias opidanorum, significavil noslrfs
tis sauciatis, el e'xLewensibus circiter 18 viris inter- commonachis, nt sihi providereni. Propler, quod
feclis. Progressis igitur Trudonensibus usque villam " maxinms timof totum conventum perculit pluribus
qne apjjellaturBodenhoven, quidam comes ex par- clauslrum exeuntibus, aliis remanenlibus sancium
libus Alemanie Theodericus nohiine, dominus de 1D Trudonem lacrimose inclamantibus ms, til suara a
Dune-, tendehs ad Caleisium (809) opldum pro sti- dilapidatiqneecclesiam preservare dignaretuf. Item.
Marie
pendio militaturus, inffavit Lewis opidum. Qui cum Altefa vero die (Jul. 22), que fuit solemnilas
_ videret quod ibi actuiri erat, suadet opidanis ipsis, Magdalene; episcopuscumprincipibus sihi auxilian-
ut suos inimicos insequantur. Qui jam reanimati, libus obsedil opidum Tongrense, combhreiis lotura,
precedente Comiteillo cum 50 suorurii armigerorum, suburbium. repungnantibus lameh viriliter opidanis
contra incursantes sepro-
^ procedunt extra fossala Usque ad campestria. Quo illis et exlra porlas suas cum aiiis
conperto Trudonehses, exercitu suo' post tergurii • cedendo. Sub qua obsidione Leodienses
reduclo, in irnum conpacti contra inscctatores suos opidis patrie reconsiliantur ddmino suo episcopo
- deliberare
procedunt. iQuorurii multitudinem dum confes ille Engelberto, spondentes sub cei tis lerminis
VARLE LEGTIONES.
t88inclamehtibus 1*.
NQT_£;
15.
. (809) Calais, qiiod lunc ohsidebatur ab Eduardo (8K<) Errai sunt verlja Jeremk, Thren. v,
ill, regeAngliae .
 ^99 r.ODULFIABBATiSS. TRliDOXIS 400
eidem obsidibusdalis 150miliasculalorum velerum; A litaii et sponsioni prefalus dux benigne condescen-
duci vero Brabancie promiserunl serviiuros se40 dens, eosdemquasi morli destinalos,Illesos ad ipsura
diebus sub suis expensis cum 600 pedeslribus requi- opidum redire_permisil, el cum omni suorumcomi-
silis ss°.De edr._m.Cumhec agerentur, Trudonenscs tiva ab Iinjus opidi districlu sinistrorsum declinans
angustiali 69°, ab adjntorio omhi civiiatis et opida- versus Brabanciam, paucos ex suis inlra ipsum opi-
norum Leodiensium acproprioruni dominorumsuo- dum Sancti Trudonis in propriis expcnsis lantum
rura omnino desiiliili aC desperati, adventiim ducis pernoclaluros transmisil. Qui signa ct vexilla ipsius
Brabancie cum suo maximo exercilii trepidantes, ducis Brabancie per hospicia famosa, circa forum
suos secrelarios misernnt ad dnceifi, et u't secum siia, cunctis speclanda explicala palam usque ad
niisericordiler agere dignaretur, ipsum recipere in allerius diei -mane exposucrunt. 0 quol boni opidani
suum supefioVem advocaium, ac in processu belli sub alis volantis aquile ab irruentibiis ferarum den-
cum tolani Brabantiam educturus foret, eo modo libus totiens obumbrali el erepli, tunc ungulalum
quo opiduroDyslense sibi in armis fueril, sese ser- leonem in propatulo exposllum cum qiianlo cordis
vituros cxhib.ierunt, e't ad pfoniillendum eadein dolore, averso vultu obliquatisque oculis inspexe-
opidanos Tnidoncnses jfaralos fore asserueruut. runt ! Considera, lector, prcslilum beali Tru.ionis,
Quaprbpler dus audilis illorum :asserlionibus *'91, " inclamati per lacrimosa suspiria hujus locl mona-
habito c"oi-_il:oaninniin cfferatum jjaululum raiiiga- ohorum, defensionis subsidium; qui non solum mo-
vil. Tongrensibusque pacem a civitate et opidis nasterium servorum suorum, quod in suo proprio
LcoiJiensibus faclam coiii domi.oLeodiensiepis.opo allodioediflcaverat, in ta.ntopericuio abomni jactura
"pro summa pretlicla ratificaniibus, episcopus cum eripuit, sed etiam opidanos hos, sub doininiosue
sibi auxiiiantibusah ipsa obsidione post triduum, in pateme jurisdictionis constitutos, ab iraindignai.o-
vigilia scilicet sanctl Jacobi (Jul, 24), cessavit, el nis magni principis ducis Brabancie et hominuni
gratiarum acliones universis, qui sihi in tara vicio- sue palrie, quos isti gravilcr mullociens offendcrant,
iioso triumpho auxilium oporlunum prestileranl, mirabiliter ct inestimabiliter salvavil. De eodcm.
exhibehal, sicque molo exercilu singuli ad sua re- Credendum insuper verisimiliter estimo, prefatum
dierunt. Dux vero Bfabaiicie, intendens Trudonen- ducem Brabancie propter favorem el suhsidium,
ses propter prefatas sponsioncs obtinendas a dam- .quos erga hanc abbatiam sepe cxercuit, "peripsum
piiis preservare, precepit per toium exercitum Bra- sanclum Domini Trudonem a depopulatione Joci
bancie, ul nullus per ;opidiinrSancli Trudonis iter -hujus salubriter preservalum fore. Nam cunilem-
arriperet. fjuare coniigit ut iHefCopiosusexercitus, Q pore imperii Henrici primi Ollo dux Lolharingie, de
a toto disirictii ipsius opidiaMextris et asinistris eujus propagine isle Johannes dux Brabanciepro-
declinans, nec in fructibus agrorum, que lunc ma- cessit, opidum hoc inlrassei, et per suos Ipso pre-
lurabant ad fnessem, rieque in aliquo quocunque sente bona monaslerii Imjus manu sacrilega depre-
cuiquam nocumenlum inferebnnl. De eodem. Se- -dari fecisset, slatim ul porlam clauslri exiit, sancltis
queiiti auleni die:(JK_.25), scilicet die beati Jacoibi, . Trudo, sicut dux ille ex probabili signo fassus fuil,
prefatus dux eum suo exercitu ville appellale Heere eundem inter scapulos gravi iclu percussit. Qui pre
(811) appropians, missis nunciis adventum suum nimio langore vix usque Trajecium profecius, lercia
Tfudoneiisibus designa\.l. fjui conlinuo habito con- die«piritum exalavit el filiam imicain reliquii (812).
silio, preservationi sui cpidi cdrporum el rerum Prelerea post aliquot temporis quidarii vir magn.
suaruro solliciie providenies, cum suorum mullilu- •devolionisetliteralure venil in hoc opido. Qui cturi
dineliumilileretinermesexierunlobviam ipsi dom- - audisset quod dux Brahancie et lola sua p_tri'a,
ifo duci, eventuriifacliexJpropriis demeritis formi- quamvispermaxime Trudonenses tune et diu exosos
darites. Quibus siciirpianiciecampeslri, que sita haherenl, lamen, 4um de beJIoubi Leodiensessuc-
es'tirilef ipsum opidum et appendicium ville Bruste- cubuerunt redierant, ad ,pacem illos sirie devasla-
niiens'is,qUodvocaiurBfuskein,congregalis,'super- [) lione susceperanl: statim quesivit, an alicujus san-
venit pfef.ttusdux cum suamultiludinearmatorum, cti Dei corptfs in hoc loco obtinerelur. Cui cum
ipsds cifcdncingeiis in niodum corone. Ctii illi sic responderetur quia fundatoris hiijus monaslerii
angariati, exstractis capuciiset geiiibus^proslrati, corpus cum duorum aliorum sanclorum corjioribus
humiliter sese voluiitati el-pictali ipsius ducis ohtu- -integraliler hic requiescit : Indubiianter, inquit,
lefunt, fecorignoscefttes cumdem snum superiorem presumite, quod illorum palrocinio salvalus esl iocus
advocatum, Insuper ad w campaue lotius opidi hle.is fuii fraler Johannes de Liemctileordini's'saii-
ictum, ut supradicturriest, secundum omnem mo- cti-Francisci, qui post aliquol temporis conslanter
dum opidi Dystensis 'sposponderimt. Quorum humi- :contra flagellatorum lierelicam pravllatein ptiblice
VARI_ELECTIONES.
*ss rcqaisiti 1*. ^90auguslialH*. ssi in rasura corr. C9seli'.
• - '" NOT_E. ,
. (811) Heers, Sancto Trudoni vicinum. (8121 Cfr. supra a. 1005.
m GESTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIO. III — PARSII. 402.
j.redic.ins, laiiquam exul ad conventum fralrum A libtis, cessavit a ccptis. De eodem. Interea annq
Sancti Trudonis secrelo languidus yenit, et feliciter ipso circa mensis Deccmbris Nonas episcopus Leo- -
in Christo obdormivil. diensis, videns quia dux ipse, cotidie in usurpaudq
7. Anno eodem, mensis Septembris die 9, in, deminium jurisdictionis. opidi Sancti Trudonis pro-
craslino scilicetnativitatis beale Marie, que fuil die cederet, fecil vlllicos de Thenismonte majorem et
dominica, dux Brabancie venit , ad opidum Sancti inferiorem, et ex opidanis noslri opidi Sancti Tru-
Trudonis , non ut Trndonenses formida-bant, ad donis3j_ personas ad duellum appellari. Qiio com-
murorum eversionem, sed ad oblinenduni sibi ipsius perto, prefatus dux mandavit illis seriose ne for-
opidi dominium in presitlium conlra Leodiensein midarent de hac appellatione, quia vellel omhes
patriam, Quapropter ipse dux contra promissum de hujusmodi preservare indemhes. Ex qua adhor-
quod episcopo spondebat injusto modo proeedens, talione prefati 35 nil formidantes, nedectis dietis
cum comiliva magna militum et opidanorum mo- quindenarum et aliis in taljbus fieri consuetis, per
nasterium nostrum intravit, et in signum dominii sentenciam majorum proscriptione plectendi pro-
campanam bannalem pulsavil. Et procedens, inde njinciantur. liem. Postaliqnot auteni dies episcopus
usque ad medium fori, compulit opidanos fidelita- videus quod frudonehses dominio ducis nuper
tem sibi prestare, et advocans scabinos doniinorum B summissi, malediclionem proscriptionis imperialis
cpiscopi et abbaiis, qni liinc pro pnrte erant pre- pacis non formidanies, dominis suis reeonsiliari
sentes , contra illorum- fidelitaiem, qua prefalis niinime cur.rent, in tribunalibus solemniter, ut
domijiis erani astricti, consli.uit eos de manu sua moris est presentibus septem archydyaconibus, col-
scahinosbisseptenos, et ex aliis opidanis consules localus proscripsil, et excommunicatospronunciavit'
duodenos. Die vero seqneuti publice ad prestandum ex prefatis 35 opidanis Sancli Trudonis qualuor
judiciura cjim scabinisquos consiifuitetsub advocaio personas, secundum jus pacis duelli ab imperato-
positis in foro tribulantibus presedit, privilcgia ribus Leodiensibiis episcopis conccssum. Quibus
eciam et cartas hujus ojiidi precgpii sibi afferri, quatuor sip graviter mulclatis, eeteri tani ex sca-
quas ubi sibi contrarias inlellexit , forfice quera binis et consulibus quara alterius slatus. opidanis
manu tenuit cassavit. Seoescalcus Brabancie' spe- ceperunt formidare, ne pari pena plecterentur.
cialiler secrelarius ducis, cum pro tunc apud nos Quapropler congressi in lohio (815) suo in presencia
fnfet salis familiaris, proposuit nobis secrele, si yillici Montisienensis et aliorum opidano.rum duci
dominium jurisdiclionis quam in ipso bpido obtine- faveniinm, quod lioporibus privari nollent, palam
nius, vendere autln alias possessiones commulare r dixerunt. De eodein. Episcopus vero, qui ex indu-
eligeremus, dominus suns dnx omnlno ad nostrum stria proscriplis qualuor opidanis Trudonensibus,
«ptatum essel satisfacturus. Cui cum fesponsum noluit contra reliquos per rigorem juris duellandl
fuisset quod palrimoniuni sancti Trudonis mpna- procedere, <s°°scripsil plures seeretas lileras ad
sterio noslro divino instinctu collalum nullo modo -singulares personas , si vellent resipiscere , ipse
rdienare vcllemus, cessavit ab bac inslancia. Incid. assecurarel eos de jjroseculione proscriplionis. Qui
Eodera mense dux prefalus misil- ad opidum Sancli eciam ad singula miiiisteria misit lileras publicasy
-Trudonis villicum de Thenisnionie, ad cujus man- ul a male ceptis resilireni, quia universos ad pacem
jdatum opidani mahsionem domni Franconis dicti reciperel. Quaproptcr in doniinica Lelare Iheru-
M* (1548),
Probi, miliiis, solo lenus deslrtixerunt, quia conlra salem, que fuit mensis Marcii die 50
lidelilatem dominorum suorum episcopi et abbalis congregato toto populo intra conventum fratrum
scabinus ex parte ducis iieri rccusavit. Post aliquot Minorum, dissensio inter fautores ducis ex una
menses quidam predives opidanus, Herbordus diclus parle el alios, qui reconsiliari veris dominis suis
Scal, compulsus pridem ad scabinatum tunc cum cupiebant, oritur. Quorum unus cum dicefet: Lo-
dux ipse scabinos slatuil, cupiens suis veris do- cus hujus refectorii nobis nimis artus esl! conlinuo
minis.quorum vassallus fuil recoiisiliari, exivit ab ry ad forum proceditur. UM dtim capitanei, fautores
opidOjet dum sepe requisitus redire nollel, mansio ducis, displosis vexillis primo ad forum congressi
cjtis in platea Brustemiensi presente villico prefato " stetissenl, partem ducis defensuri, supervenerunt,
solo tenus destruitur. Eodem fere die domus plebani qui erantpartis adverse, quorum au-xilium in lan-
de novis domibus, .ad quam liabet convenms noster tum accrevit, quod ducis fautores, melu mortis
Sancti Trudonis ad pylanciam 6 floretios annualim, conpulsi, cum illis reconsiliari propriis dominis se
debuit, ut elaboravit villicus ille, Tlieiiismouicm oblulefunt. -Inlerim cum bec agereritur, quidam
adjudicari ad ftscnm ducis, pro eo quod ille sacerdos opidani dispioso pannificum vexiilo acccsserunt ad
opidum relinqnens episcopo adhesit. Sed per in- mansionem illius presbiteri supramemorati, malo-
stanciam prectim per priorem ex parte conveittus, ru.m horum omnium capilaner. Qui cum audirct.
villicus, informatus ab opidanis in hoc nobjs faven. iilornm sifepitum el ad fores inpeluosum inpulsuur.
VARI_E LECTIONES.
593sed addil V. csi irium lilleraruin spatium reliquil scriba.
NOT_E.
talia.
(815) Porlicus ante curiam, ubileges proimiuiabanlur, jurameiiia_pr_esia1»a._rt>irJ
 RODULFi ABBATIS S. TRLOONIS ' 404
403
xna.nuys eo^um effugere nitens, transscenso post-riori A Perduxit nuper ad twsiri apostolatus audilumrelatio
prti suj niuro cucurrit intra domum cujusdam tin- fidigna, quod, licet opidum Suncti Trudonis, Leo-
Ctoris, occulians se retro grande.m cuppam. Quem diensis dyocesis, ad ecclckiamLeodiensem— quibus-
quidam illorum insequenles, scrutando sub leciis et dam jttribus ad dilectmn fitium abbattm Sancli Tru-
Jectos perfpdientcs tandem invenerunt, perfossumque donis, ordinis sancli Benedicli, ejusdem dyocesis, et
dunlaxat
gladiis et punclivis cultris occideruiit. Quem, ut ad- advocalum opidi prefali speclanlibus
dicebatur, quedam matrona adhuc fespiranlem in exceptis—pertineat pleno jure, idque cum nolorium
sinu suo colligens, ul ad Christi passionem se con- sit in illis partibus, minime laleatfi96 te, iu lamen
verteret ct de Dei misericordia confidenter presu- ipsum opidum occupasli el delines occupalum, non
nierel, adortat, qui cojitinuo signa conpunciionis curans illud ecclesie prefale reslituere, quamquam
nufu oslendens' exspiravit. Hiis igitur sic palralis, pro parle illius fuetis super hoc requisilus. Cum au-
et universis opidi hujus incolis suis veris dominis - tem, fili, honorem lutim deceal ul hec, si vera sinl,
jeconsiliari affeclaptibus, episcopus animarum ip_ prudenter et provide sludeas revocare, ne jurium
s.orum cupiens providere saluli, misit ad curatos ipsius ecclesie, que pro reverenlia Dei defensare de-
tolius opidi, cqnfercns.illis auctoritatem absolvendi beres, notari valeas, quod absil! impungnator, nobi-
opidanos de vinculo excommunicaiioniset excessibus " lilatem tuam altente rogamus, qualenus quid in hac
suis, interdictumque quod diu duraveral revocavit. parle equilati conveniat, quidve juslicie debealur,
Tunc facla est in hoc opido maxima graliarum altendens, prediclum opidnm pro noslra et apostolice
actio , accedenle populo per penitentiam in ipso sedis reverenlia, el lui'eciam honoris obtentu, sic
pascali proxiino tempore (Apr. 20) ad eucbaristie prompie ac iiberaliter ecclesie memorale restiiuas,
perceplionem. Be eodetn. Non lnullis vero post et in premissis aliis sic te geras, quod de te ipsa
diebus, cum prefalus cpiscopus Leodicnsis E;;gliel- merilq conlenlelur ecclesia , el nos dcvoiionem
bertus nu.per misisset ambassialores suos ad sum- tuam dignis graliarum actibus prosequamur, Da-
mum ponlificem Clementem quartum (814), de- tnm Avinione 4. Non. Apritis, pontificatus noslri
ponens contra Jphannem ducem Brabancie queri- anno 6.
moniam, quod mcdictalcm opidi Sancti Trudoni.s Epislola Clementis sexti pape ad opidanos Sancli
ad ecclesiani sancti Laraberti perlinentis usurpas- Trudonis missa : Clemensservus servorum Dei di-
set , prcfalus, pontifex coiitinuo scripsit literas leciis filiis consilio et opidanis opidi Sancli Trudonis,
pluEihq, cl.ausas ad [prelalos et principes ac opida, ' Leodicnsis dyocesis, salulem el aposlolicam benedi-
prou.t sequitur in hec verba : Clemens episcppus ser- ctionem. Miranter audivimus quod vos, qua (817)
vus servorum Dei dilecto fitio abbati cte Grandi ecclesie Leodiensi tanquam domine el magislre 8BC
Pral.q (815) Cislerciemis ordinis, Leod\ensis diocesis, tenemini, devoiionis oblili, ab obedhnlia et fidelitate
salutem. Vt dileclum filium, nobilemvirum Johannem ipsius ecclesie recessistis, dilecli filii nobilis viri Jo-
ducem Brabancie , sollicites -pro reslilutione opidi hannis ducis Brabancie vos dominio volunlarie sub-
Sgncli Trudonis, quod idem dtix dicilur occttpasse mittentes. Cum autem hec, si vera sint, gravis culpe
fti Leodiensi dyocesi, ad quam perlinel, facienda, per vos arguant, el nola macute gravioris asperganl, uni-
alia.s noslras.Hte.ras, qt.tarum tibi formam mittimus versilatem reslramrogamus, requirimus et hoilamur
inlerclusam presentibus,mandamus. Dilectum qttoque atienle, paterno vobis consilio suadentes, quatinus
fi,l[um, nobilem virum Henricum (816) ducem Lim- premissa in exumen consideralionis debite adducen-
\>ur,gie,nalttm dicti ducis Brqbancie, ac universqs ae les, ad ipsius ecclesie devotionem redealis. et fidem,
singulos nqbiles et milites, nec non el Brnxellensem sicque per debile salisfaclionis opera vo.sreconsiliare
elLovaniensem, Camerescensemel Leodiensem dyo- studealis eidem, quod ipsa erga vos velut devolosfilios
cqsim.,qc aliarum bonarum villarum Brabancie con- el subdilos favoribus gr.itie consueiis exuberel, et nos
sjlift, ut apud ejusdem duccm super hoc dent operam devotionentveslram debiiis graliarum actibus prose-
efficacem,per diversas aliqs nostras literas exhqria- JJ quamur. Dalum Avinione4. Nonas Aprilis, pontifi-
mnr,. Quocirca discrclioni lue, per aposlqlica scripta cutus nostri annqQ.Item. Quapropler anno.eodem
mand.amus, qualinus literas ipsas eisdem ducibus, transmissis bullis ad partes celeri nun(io, prefalus
nobilibtis, militibus el consiliis ex parle nqslra pre- abbas Grandis Prati mandalum aposlolicum exse-
sentans, des operum erga illos, quod nbstris annuant cuturus s°7, venit ad" nos pernoclandi causa, et die
{iberaliler precibus in hac parte, Dalum Aviniqne 4. sequenli porrexil rectoribus et scabinis opidi Iiuius
Nonas Aprilis, pontifipalus noslri anno 6. Sancli Trudonis .pislolas ad eos per Clemeniem
Epislole Johanni duci Brabancie misse tenor lalis papara directas, proul pridera ipsi duci et ejus filio
fst. Iteni. Clemens ele. Johanni duci Rrabancie elc. Heinrico cum opidis Brabancie tradidit, et si.
VARLE LECTIONES.
-flJleler.e 1*. *?.?magislri 1*. ,97 exsecurus 1*.
NOT_E.
(814) Sextum. (816) Qiiintum.
(815) Grandpra prope Namurcu.ii. (817) Sc, devoiione.
m ' GESTA ABB. TRUDON.— CONTINUATIO.III. -^TARS II. »6
absque indignatione ad sua rediit. Paschalibus vero A peregerunl et frequencius in ecclesiis, uhi si divhia .
diebus peraclis, ipso anno (818) mensis Aprilis die dfflciahoraruni canonicarum aul sermocinaliqne.-
16. daia sunt opido nova privilegia, el ad instan- stalionum persolverenlur, illi dicebant suos actus-
ciam opidanorum 12 consules, qui secundum pri- prefercndos. Ad islius igilur hereticam peni.entiam
vilsgia antiqua perpetui fuerunt, de dominorum- riiultitudo honiinum nobilium, militafium el ple-
episcopi et abbatis consensu de anno ad annum beiorum , primo ex devotione magna in tanlum'
araodo constituuntur css, qualinus gubernatio re- coriflnxit, quod non solum in episcopalu nosire-
giminis totius opidi pluribus de cetero innotescal.' dyoccsis Leodiensis, sed eciam in diversis dyocesi—
Incid. Anno Domini 1549, iu riiense Julio, Karolus hus cum laicis religiosi viri tam monachorum quam
iu Romanorum regem eleclus vice altera cum raul- ut plurimum mendicantium et secularium sacer-
titudine valida principuin el armatorum ad sedem dottini de suis sedibus exirent, et sacramenla eccle-
regalem Aquisgrani feslinat, quod Leodiensis epi- siastica minislrarent eisdem. Processu "verotefnpo-
scopus Engelbertus iulelligens , cum electorum ris cum ipsorum presumpta religio, quahi excogi-
armatorum copia secum comitatur ; cui Aquenses, labant quidam aposlate religionis liospilati occulle
ex mandalo pape Clemenlis quarti ut creditur, 24. in domo unius mulieris trans Renum, a litleratis
die prefali mensis.porlas aperiunt, uhi accepla R viris plena superstilionibus et heresibus- diligenicr
covoua. ... *8Bcum sua regia consorle (819)paci- eonsiderata essel invenla, cl in destruclionem san-
flce ad sua repedat. Incid. Eodem anno Alpinos cle ecclesie et locius cleri progressiva, proul postea
nionies transiens, apud Mediolanum coronam 899 conparuit,per censuraro ecclesiaslicam hec snpersti-
recipil, et uiterius procedens, absqtte effusione lio cessavit. Incid. Anno eodem Judei per lotam
sanguinis Rome per cardinalem ad hoc deslinatum Alemaniam comburuntur, eo quod fama laboravit
imperialem recepit (820). Ilem unde supra. Eodem ipsos liiloxicare puteos et aquarum fluenta in de-
rnno, mensis Julii die 24, Karolus hujus nominis structionem lolius chrislianitaiis, et quod mune-
quartus anno 4. suorum regni Romani, ac 3. Bo- ribus pauperes chrislianos corrumperenl ad similia
hemie regni, confirmavit privilegia pacis de nova perpetrandum. Qtiorum bona villici circumquaque
curia et privilegia nuper opidanis noslris. reconsi- collegerunl ad opus suorum dominorum. Inter quos
liatis cum dominis suis concessa. Incid. Eodem villicus civilalis Cploniensis occiditur a Judeis, qui
anno, circa nativitatem sancti Johannis, intrave- ibidem slratam cum multis domibus heredilarie
runt Hashanie lerminos ex parlibus inferioris Ali- possidenles, nolentesque ad baptismum conyolare,'
manie egressi viri flagel.lalores, qui, corpore usque r igne immisso sese cum uxoribus et liheris intra
ad urnbilicum nudato, capile capuiiis et pilleis domos proprias comburuiH. De qua Judeorum per-
operto, pedibus nudis, vesles lineas rugatas ab um- secutioue aliqui opinanlur quod illi mendacilur
bilico deorsum usque ad-talos portensas deferebant, criminali sunt. •
et flagellis corrigiatis, in exlremitatibus nodos acu- • 8. Anno Doinini 1550 domnus Amglius de Sco>-
leatos Iiabentibus, propria dorsa percutientes, san- nouwen, abbas hujus loci, per annos fere 15 in
gtiinem eliciebant, asserentes quod per lalem cor- lecto paralilicus decubans, jura lamen hujus mona-
poris afflictionemmorbum epydimie forent evasuri. sierii slrennue preservans, emil 12 modios siliginis
Qui bini el bini processionaliler incedenles, canli- herediiarie, de quibus contulitpro suo anniversario
lenas lamenlabiles proferebant. Quibus parlim fi- 6 modios ad pytanciam niensis, ct 6 reliquqs ad
nitis genua flectenles, in terram projectis impe- refectorii pro comedenlibus sccundfs
liytanciam
tuose 'corporibus , bracia in modum crucis ex- feriis in refeciorio, el acquisivil plures libros. huic
tendenles supini jacebanl.- Posl hoc ereclis cor- inonasterto, et ampliavit bona noslra apud novain
poribus geuiculantes , sacerdotibus eis comilan- curiam. Qui anno prelationis ejus 21. mensis Fe-
tibus et preconantibus confessionem generalem di- bruarii die 20. obiit; cujus corpns honoriflce se-
xerunl, et contiuuo surgentes cantando lelicie ficta R pultiim estiu medio slallati chori nostri, post se-
cereraonia, sindone penitenciali utiladicam exuta, pulcrum Chiistiani abbalis^ el gfandi lapide eculpto.
consuela indumenla resunjebant. Huj'usmodiflagel- coopertum.
laliojsis operam bis in die per 30 conlinuos dies
INCIPIUNT GESTA ROBERTI ABBATISHUJUS LOCl.
1. Anno Domini eodem 135.0, Clementis pape' ' imperio vero anno 3, mensis Februarn die .__, que
scjctia.nno 10. (821) et Karoli quarli in regnq 0, in fuil 5. feria, el in die beati Mathie apostoli. Ro.

YAR1_ELECTJONES.
"* consiltueulur 1*. bMlacunam oclo lillerarum rehquil scriba.
NOT_E.
818) 1349 quo anno Pascha celebralum esl d. 12 (820) Quod demum faclum est aiino 135-..
April.; anno 1348, d. 20. April. (821) Ociavo,
(8i9) Anna.
 - BODULFI ABTJATISS. TRUDOJSTS - §gg
4(17
'Bertas de CroEiicwicper viam serutinilmixti inab- Adesen dagh ahjader, sal icli houd ende g/ietmoe si.r}
hatern hojusloei .eligilur, vir kndabilis vite el reli- _'«__•Marien, sen'e Lambreeht, den byssclwp vai:
giohis zelaier. Cnjus censecratia retardaia est hoc Lndike, der. capiltelen van Senle Lambrechs, o
cten
modc. Clcmens aposloiieus reservavit sibi oinncs gaedeSentrude,' den comertie van JSentruden, den
i .
pre.aiut-is et- diguitates, quod inaitdilBm -fuil re- grevevdn Lccs irls vozcht,der slat van Sentruden;
troactis temporibus. Propter quod miBCiisad curiara lelleren, brieveende privileg.ien,die dieheren-verleent
Romanam destinalis pr_ elecltouLs confirmatione» hebben, kouden ttef stat vhn Seniruden, *•
miheyi.
scn poiins pro provisioiiis obl_ntu, eausa hec ad helpen houden von missen dmn, eh dcen deenals een
eons.htoiium deducta esl et dm.examinata, quia abt van den drmen gheliic den riken,ende
smbassiatofes arehiepiscOpi Coloniensis Willelmi den rikenSenlrudem,
ad obtinesidum hane abbaciam ad opus fralris ar- gelixedek armem Dat ensal ich laten om
in- srinschap, nockt. orit mwssifiap^ hoch om ehgheenre
efiicpiscopi prefaiL, alterius cenohii mo-naelii, Iiande zaken, die mer inith dcen viaih. Z.6micliGo&
stanier-ins<K__b_iU. S ed tartdem de consensn car-
etide die hegleghen. Qno paeio dedueitur ml
riinaliuai pap» eideni electode ipsa providit abbatia helpe
altare, et facta oratione a seabiiiis dedireiiur
Ini-fis pdfreclsvmeasis Junii die5(i3Sl). Nunciis Biajus Rticsmpanam barmalem, quaatips-epnlsat in siguum
csnclls re?ersisr g
sgitur nostris, "patratis, prospere domiiiiL
a cle- ts-iiipor»Iis
pi-.fsttis eleettts a nova euria, uhi temporc S. De modo cortsecrandi abbatem. Espleto modo
dtionis residcbat, ad lnonasterlum eirm Iiowesta co-
solemnlter electum hujtis monastefir
_n_.«ya cirea horam iict septitnsm dedeierttir. E_ recipiendi
abhatem novnm vel episeojwimLeodlensem novnm?
«jtda omnibris Ki.dus reeipiendi .al.ba.e__ itoa eon-
videndum est de abbaiis novi consecrsrtionrsoflliio.
statj. idee congrtut ircnc tiotfc ___.eril.ere. Ubi priino sciendum, si.ipse electus et ab eeetesia
2_ De mode reeipiendi cMateiB vel cpiscopum. Leodiensi confirmatus
Prlmo igittrr CBHI_.___(.adventus apjiropiare 6<?(" dc- ante sunm introitnm adpost presentationem Forajj
monasierium. eonsecratus;
titmeiatiir priorf et conven.iv», sta.iin oiiines albis sitt completo modo recipiehdi stipradiclo, si pJacel,
indttti, precedeBtibus sCoIaribwset saccrdeiibns ac potestniissam sol.enmiier eelebrarevel ad prandiuia
frntiiims -Bi»OFi6us,proeesstonaTilerven.iinc obviam aeeedere; si verd liondnm sit consecratus, tsmc
ti, ei Sara fuerit proeessum usque eitra cliofum episcopo eoTtsecralioneiniranc peractiiro ad missale
eapei.e cfericornm, ttbi ffngos solent vcndi, statio- oflieiuni parato , electtis eoiiseerandiis in roedi»
nem f;.ciiirrtr adventitm ipsitis presloIaiHes. Qui ad superioris chori, es opposito majoris altaris,- intcr
prefatam eapellam pefveniens,. viso 'conveniu ab C duos eonsecratos t-hbates ih sedili ihedius jjonitur,
eqno desceiidrt. Ad qnem prior et untis de se.oiori- et dicto offertorio, episcopus olficio cbnsecrarionis
jbus cum maturitate accedentes, unus ad desteram eompleto, anulurhilli tradit. Quem ail clrorum psal-
el alter ad sinistram reverenter ipsum arl inanus lentrum dedueens, in stallo abbairs tniiratiim cuas
recipiunt,etjsrecedente proeessione ad monasterium haculo sistrl, et cantato ymho Te Denrii laKdmnvsi
.leduei.ur, eantore incrpiente responsorium'* 1Hotwr iteralo anfe raajus altare inter prefatos arobi/s
hirlut eum suo versu,. interira priorissa Sanele abbates ipsum collocat. "Qm cbntrntio jtii-inaeBiwro
Kalerine de Mileri et ejus conventu stationem curo - ahbatlbus ordihis ftostri prestari eoasueluni facit ire
matHritsite faeientibus in loco emunitalis noslre, silo Irtinc modum eos. Prestlio auiem jnramentot
fnter porl.cnm monasterii et conum (822) plalee. episeopns, sumpto sacramento calicis, amministra_
Cum arrtem processum fuerit usque ad eapel.atn ipsi eonseeralo saiicfam eucTiarisliam, ekpletoqne
sancti Trodonis, inceplo ymho Te Dettm laudamus, missarnm oflicio, abbas abhaeie domuns intrateo*;
electus, si episcopus presens non est, super tapele el prou! velit 505.pransores invifat. Prefatus" igitur
scampno superstrato 6C2 solus ad oralionem pro- Roherlus die preiato conseeratus es! a Thcoderico.
«.i.mljit, ymnoque explelosurgit- Tunc sequitnr „ "suffraganeoLeodiensisepiscopi Engelberti, assisten-
fcsponsorium Deitm time cufn versu ct repctiiione ; tibus abbatibus Sancli Laurencii et Sancti Jacobi.
seqtiituf versiculus Sdlvum fac seiwum ttium. Mille De eodem. Sequenti -verosesla feria prosima idein
ei anxiliitm desuper, collecta Pretende Domlne f. t. abbas Roherlus hora capilnlaii venit ad capiluhim,
Quibns cxpletis, slatim deducilur ad altare sancti elpresentihus priore et loloconvenlu, hec tria more
Tmdonis, et facta ibi oralione, coiigregatis ad Iioe splito se promisit servaturum: primo, quod distracta
scabinis et opidanis3 conlinuo prer/.al fldelitatis et. alienala revocare dehcrei, et jura monastcrii
jui-amciHum,ponens manum desleram super erueerh conservare; secuhdo, quod bonas et antiquas ra-
tabule altaris inseulplam et verba unitis ex cifcoh- lionabiles et approbatas monasterii hujus consueiu-
stantibus scabinis eldquentis per siiigula replicat in dines observaret;tercio, quod bona jiytancie noslre
Iitmc modum jufando : Van desen dacjhe voert eride ad usus alios non converlcret. Post hec posita ei
- YARI_E LECTIONES.
600appripiare 1*. 681responsum i\ 602
stiper-slralum -1*. C03 post htvc columna vacua relicta in
eodice plus qnam dimidia. m itnti V. 6SSvll 1".
KOTJ_. -'
Com, angu.us. ' . ' -
(822)
 409 bKSTA ABB. TRUDON. — CONTINUATIOHL—PARS II. 410
regula beali Benedicii in sinu stio per priorero, prior A cura dtixissct in uxorem rcticlim.prediviiis miliiis
el loius convenliis per singiilos ad domnum abbatem cujusdam, maximi usurarii, coniilis Elandrie Ludo-
- priusgenibusflexis accesserunl, et uirisque manibus v.ici inaterteram, cepil fundare caslrum in villa
pro-
super ipsam regulam, quam stipra sinum suum tc- pria Rumiens (824). Qui liCet alias non pareeret
nuit, posilis, eidern per smgulos obedientiamproini- expensis, cum prolunc foret..... e07. Brabancie, gra-
serunt snb tali forma : Dornine, promitlo vobis obe- vissime angariavit una cum subdilis sibi populari-
dientiam secundum regulam beati Benedicli, pacis bus populos rurales per Brabanciam, compellens
osculo ipsiore ad os continuo preslito. Quo complelo illos ut longo terripore lapides, calcem et quelibe.t
obedienciarii seu offlciati per singtilos elaves ofli- alia pro slruclura ip^ins caslri necessaria,graiis sub
ciorum suorum super mattam capiluli deposucrunl ipsorum laboribus et expensis advectarent. Sicque
ad ipsius abbal.s dJsposilioiiem, qui singulis conli- posl annos ferme 9 comjrleto eleganler castrt), el
nuo sua officia recommisit exsequenda./?._.-.. Anno. posiea posilis in ips.o omnibus ad rebellandum
Domini 1532 Clemens papa sextus obiil. Cui Inno- oppoflunis, referepatur a mullis quod noclurno
centius sexlus successil. tempore, dormientibtis custodibus, fcncstre lmjus
4. Anho-t-oniini 13S3 Robertus abbas, aecedens castri audicbanliir horribili sono conculi, el turres
' ad Yv_Ileli_um
(825) coiiiilem Holiantlie in opido et " cum sua ingenti aula videbanlur repleri °08eoru-
lnonasteriodeMiddelborgh, gralanler ab eodeni ad scanlibus flammis per fenestras sese spargentibtis,
prandiuni susceptus esi, et-relevaio feudo ab ipso que polerani pronoslicare congrue hujus casiri
" persolutaque pro relevatione una marelfa argenli, subversionem, proul infra patebit, secuturam.
qua leneiur nostrum monasterium de advocatia ...Anno Domini 1555 cum domnus Reinerus de
supei1bohis et hominibus nostris in Alburgh et in Sccenvorst baro, fratcr Amelii pie memorie, prede-
adj'acentibus villis, ad suuhi monasterium rediit. De cessoris Roberli hujus Ioci abbatis , bona noslra de
eodem. Eodem anno prefatus comes mendaciter Halchtre et Dola, que a creatione Roberii prelaii iii
informalus per quendam Godefridum de. Dumelia, abbatem injuste detinuit, reslituere libere voluissel,
siirreplorem posscssionum virorum honestorum sue post multos Iraclaws idem baro allegationibus snis
fidei conimissarum per eosdem, preiiosiica.ionibiis veritati contrariis 609tandem ipsum abbatem com-
"et superslitionibiis lam principes quam honestos pnlii, quod dominhira prefale ville et curiam cum
homines pellicienlem , elaboravil effective omnia redditibus 4 annis oblinere deberet lantunimodo,
bona nostra tam in Hoesden quam in Hollandia sila quibus peractis, abbas eidem iOOOflorenos solvore
sibi usurpala {enere, pro eo qtiod eidem Godefrido p debcret. Sed anno sequenli (1556) guerra crescente
-deeima de Bardevvyc per sentenliam vassallorum -inter eundem et domnum Waleramnum de Borne,
noslrorum amplius quam S0 sibi adjudicata, et occasione terre de Yalkenburgh, timens prefalus -
domno Jolianui de Bcechout adjudicaia in aula Reinerus baro bona de Halclitre predicta ab adver-
abbalis, ad ipsum comitem appellasset. Sed quia sarid suo favillari, prioribus condilionibus annulla-
sevissimaest ihjuslicia ferens arma secundum philo- lis, exactis 1000 florenis ,et 120 scutatis ab ipso
sophum, el durum est corilra slimulmn calcitrare, abbate, villam et cnriani cum reddilibus eidem
•ul dicit Lucas in Aciis aposlolorum (cap. is, 5), libere reslituit. Nosce hic, leclor,- qiiod preTatus
"prefaius abbascomparafo favoredomni delselsteine, domnus Reinerus, vivente fraire suo Amelio alibale
comilis consiliarii et ej'us sigilli custodis,pacem cum prefato, seriose instabat ut sepcdicla villa de
poinile Inivii, et redeinit bona noslra injtisle abju- Halclitre eum curia el bonis ibidem, quam ad placi-
dieata pro 1700 60Gscutalis Brtigensibus, solvendis tuin fratris sui Amelii abbatis cum dominio tempo-
"eomiliinfra mensem.et S00 pro mediatoribus sol- rali super populum ilhlm occtqraverat, a convenlu
vendis ad diem post spacium temporis condicti. nosiro sibi qtioad viverct snb annuo pactu accensa-
Quibus sic peractis, Roherlus abbas oblinuil lileras retur. Sttper quo deliberaiione babila, prior cuni
quitantiarias, nomine ipsius.comilis scriptas et sigil- j) senioribus considerantes hujus viri et suorum ani-
latas, et sic ad possessionem bonorum nostrorum mositatem et polenliam, congregato toto conveniu
per comilis vassalios nobis adjudicatorum restitutus rempfopositam retuterunt, flnaliterque de omnium
est. Omnibus ergo compuialis tam pro literis resti- consensu responsum est illi quod nulli monaslerii
-ititicnis quam aliis pluribus incidentaiibus, cum 500 bona vellenl ad vitam tradere. Superquo responso
florenis domno Florenlio de Versele tradilis, idem ille in tanlum indignatus esl, ul proliteretur amodo
abbas oecasione dicte appellalionis sustinuil infra conventui se in nullo suhsidiari. Sed revera quod
4 annos dampna usque ad ,4000 florenorum. Incid. optime fconsulti cranl claret, qnia, licel nil juris in
Circa hec tempora domnus Arnoldus de Rummiens, prediclis bonis habuil, fuit lamen abbatia nostra
nepos Ludovici corailis de Los ex legiilima sorore, tam in redeniptione ville prenotaie quam in aliis
VAR1_ELECTIONES.
600XV"iir. 607lacuna decemlitlerarum. 60Srepleti 1*. 6Mv. c. postea erasa.
NOTJS.
(823) Quintum. (824) Rummen propc S. T-rudonem.
4H RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 4.2
expensis ex hujusmodi causa emergentibus 2150 A , quadam ante tempus campane per eymiteriumsaii-
florenos et amplins dampnificata. Preterea scien- cle Marie transiens, a qnibusdam adversarium do-
dtim quod idem domnus de Schcenvorst — qui de mini sui insidianlibus, innocens ct bone indolis
permissione fratris sui abbatis Amelii pridem reputaltis, pro insidiato adversario clam occidilur.
inaxima emolumenta tam dp bonis monasterii El cu.m rumor ille? 12sero de lali crimine in populo
quam 6I0de opidanorum et scabinorum pecuniarum crescerel, unus reorum stans super cyiuiterii ingres-
penis illis inflictis perceperat, elquihomines nostros sum, unum servorum noslrorum cura aliis opidanis
apud Halchter graviter angariabal et cruciabat in ad speclaculum accurrenteni in faciem cum ferrea
tantum.quod in mediis campestribus locis insudan- chyrotheca percussit, quem percussus pptime novit.
tes, voce lacrimabili clamahant : Vindica, Domine, Propter quod cum violatum esset cymilerium, per
sanguinem precii nostri laboris, quod ebibit violenla biennium defunctorum corpora in noslro orloap-
exaclio Reiheri de Schcenvorst\— immemor tamen pellato Yriitbof sunt de consehsu conventus sej)u!ta.
liorum oninium, in lecto egriludinis positus, divi_i ltem. Talia et plura alia homicidia, furla, rapine et
ciarum plenus nullam restitutionern nobis fecit. violentie in opido sunt diu perpetrata, ex quibus
Caveant ergo omnes hujtis monasterii salvationena gravis lumultuatio inler opidanos surrexit contra
diligentes, ut grangias aut alias possessiones nun- B aliquos ex primoribus el scabinis prefatis, quibus
ijuam ad vitam cuiquam potenli seculari accensent, impulahanl quod quisque eorum mutua vicissiludine
plus lamen precaveatur, ne fralribus aut propinquis defenderet suum et dissiinularet deliclum, ne crimi-
abbatum talia concedantur,quia de talium manibus nosi punireutur. Incid. Auno supradictol355 (Dec.o)
dampnosius quam ab alienis hujusmodi recuperan- Johainics dux Brabancie obiit, et ducatum Brabancie
tur, prout superius in geslis Adc abbatis cornproba- filiestie Jolianne reliquil, quam pridem roairimonio
lur. De eodem. Eodem anno (1355) Bobertus abbas copulavit ctnn Wincelao duce Lulse_?hurgie(825).
occasione Gerardi de Steinvorde ipsum defidanlis, Incid. Anno Domini 1356'Ludowicus comesFIandr.e,
etpostea condignam emendam eidem Roberlo ex qui ex filia (826) prefati ducis Brabancie secunda
compulsioneexsoIveiitiSjSustiiitiit dainpna tisque ad nalu adhuc supersiite prolem legiiimam habuit,
300 flore.ios. cernens nullam porlionem sibi ad presens assignatam
6. Anno prenotato (1355) quidam mercalores fe- esse ad et in ducalu prefalo, collecia mulliludine
cerunt areslari el vincufis mancipari quendam ex armalorum cpidum Andwerpie qbsedil el in deditio-
eorum famulis, qui mercimonia ipsorum sue fidei nem accepil. Incid. Eodem anno postfesmin Johannis
commendala ad opidum nostrum Sancti Trudonis Enghelbertus episcopus (827)permarisscalcum (828)
delulit, et ad se ea perlinere asseruit. Sed illis plu- -> el balivum (829) Hasbanie expugnavit opidum Lan-
ribus rationibus contrarium osiendeniibus, is ad den. Die vero seqnenli mulliludo Brabanllnortim
suspendium veritus condempnari, aliquorum, ut supervenii, el paucis Leodiensibtis illis pre^alens,
dicebatur, scabihorum oculos muiieribus exceeavit, pluribus captivalis, celeros terga dare conpulit. Sed
quorum astu senleiUialitef definitmn esfnon fore cum paucis redeunte balivo prefato, qui ad conhu-
furlum, licet bona suorum dominoruni ille ad loca rendum vicinas vtllas operani dabai, Leodienses
sibi non jussa allulisset, sicque a vinculis esl deli- per ipsum reanimati, iterato opidum impetunt,
beralus. Qui cum 6" post aliquot temporis ad conlra quos Brabantinorum exercitus extra portas
paupertalem, ut talibus evenirej assolel, devenisset, aggressus est. Sed commisso prelio vicioria cessit
upud Leodium coram episcopo Enghelberto queri- Leodiensibus, ex Brabantinis j)lurim"s occisis, cl
inoniam contra seabinos deposuit, quod minusjuste Leodiensibus qui captivi erant a vinculis erepiis.
ah eo mune.ra accepissenl. Quo percepto, ut dice- Incid. Eodem anno Wincelaus novus dux Brabancie,
hatur, scahini illi fecerunt prefatum famulum sub ul eflicaiius comili predlcto obsisteret, fainosur.i
spc pacis ad opidum prefatum redire. Cuj'us adven- clauslrura sancli PelrilTaflligensisiniravit.eiexpulso
liim plures assisini scabinorum, ut poslea palebit,
n abbate el loto conventu ofliciiiisque eversis, mona-
cognoscentes, ipsum apud curiam Beginarum, ubi slerinm cum dorjjiitorio refectonoijue et anibitu
juxta avam sue uxoris clam ad cenandum veuii, in elevaio fossato cifcumvailans, sacrilegium perpetrarc
noclis crepusculo lalrocinatiter occiderunt. De quo non fbrmidans, fortalicium c^slri ad impetendum
faclo rei illi lunc evaserunt, quia balivus episco.piel Flandriam exinde positis ibiJem a.rm.atorunrcusto-
horum assisinorum amici et consauguinei quidam diis effecit. Contra quem comes ipse campeslri bello
scabini impediverunt nostrum scultetum, quod nz- , congressus viclociam ohlinuit, et illum lerga darc
quibai lestes producere conlra diffamalos illos. conpulit. Propter quod cuslodibus caslri lacrimandi
Ilem. Ahno Dsmini 1356 quidam juvenis nocte f.;ga iapsis, Fla.ndrenses con.tinuoid
ipsuip occupait-
VARLE LECTTONES.
610t. (I. b. m. q. crasa. 6U deesiV. u* illo 1*.
KOTM,
(825) Filo Joannis rcgis Bohemia.. (8_t7) Soc.ius erat comiiis Flandria-.
(828) Margaretha. Cf. Raditlfiis de Rivo,in Gssl. (828) Lamberturo de Elpey, tesle Raduifo..
cpp. Leodiens., c. 3, ap. Ckapeaville III. (829)",!acobup(de Chabo?, .lcslc eodem..
 413 GESTA ABB. TRUDON.— CONTINUATIOIII. -PARS II. &U
les, ctini armatls cuslodibus munierunt. Post paucos A Marcii per campane bannalis pulsuni convoeavit
dies comes prefatus intravit opida Brabancie Bruxel- populum, el posl plures traciatus, scabinis de obje-
lam, Lovanium cuni aliis libertatihus, ibi accepla ahi ctis sibi sese excusanlibiis ibidem in presentia om-
illis fidelilale, suos ibidein balivos conslituit. Postl nium, prefatus episcopus, qui ad illorum corporum
cuj'us recessuin Brabantiiii posiposila fldelitatei detentionem lmc accesserat, erubuil et eos liberos
qiiam comiti probabanl, mitlentes pro duce et, abire promisit. lletn, Post hec quidam perpeiravit
duxissa sese illis obtulerunt. Sed posl duos'menses; homicidiiimjuxla molendinum monasterii de Milen.
coneordia pacis intervenit, conditione tali, quodI Conlra qnem reum scabini Sancli Trudonis post
-Vincelaus, quousque duxissa vixerit, ducatunvob- teslium deposiliones per juris ordinem scnleniiani
tineal, duhlaxat exccplis opidis Maglinia et Andwer- prolulerunt, a qtia sententia priorissa "consilio et
pia comiti addictis, secundum arbilrium Willehni auxilio episcopi.suffulta, ad scabinos Aquensis sedis
comitis Hollan-lie(850). Post aliquot temporis facla apellavit. Processu vero temporis, quia homicidiuin
concordia paeis secunduni arbilrium Willelmi comi- illud infra lihertatem nostre jurisdiclionis coniigii,
tis, prefaii mililesFlandrenses occupantesfortaliciurn scabini prefaii sunt sub expensis monasterii iioslri
proh dolor! ex Haffligensi monasierio iramutatum, primo et secundo ducti ct reducti pro recijiienda
"
precayentes ne dux Brabancie in poslerum inibi doclrina et senlentia a scabinis Aquensis sedis, ad
posilis mililaribus Flandriam infestaret, continuo quorum judicium senter.tia principalis, quam tule-
siippodiames inia fundamenta lignis, apposito igne fant scabini Sancti Trudonis, inansit in suo robore
abscesserunl. Cumque vi ardoris suppodia deficerent non revocata; sed questio cjus composilione inler-
monaslerii, cnm forlissima lurri refeclorii ambilus venienle sopila est. Ex liujtts lilis occasione mona-
el pulcerrime eapelie beale Marie parietibus eversis, sterium nostrum sustinuit dampna expensarum ultra
omnis illa slrucluracorruilexceplo dormitorio. Quod 1600 florenos, et de quodam facto 400 florenos. Item.
ciimcuidam sagaci illiusriionasteriimonacho innoluit, Eadcm ebdoinada qua scabini Sancii Trudonis ad
celeriter suppodiari j'ussit, el jrostea novis funda- Aquensera sedem sunt adducli,'episcopns Leodiensis
meniis posilis, sumpluosuin lioc dormitorium est post plures traclatus, cura viderel se prefatos sca-
preservatum. Incid. Anno eodem Joliimnes rex binos in presenlia scabinorum Aquensium non
Francie cum maximo suorum exercilu insequens posse,"proul pulavit, corrigere et destiluere, com-
regis Anglie (ilium (831) principem Gualie-, qui cum posilione pacifica interveniente, medianlibus 000
parvo electorura Anglicorum cunco nuper intra florenis per ipsos scabinos deliberandos, et inter
Franciam pervenil, in medio regnisui juxta Picta- , episcopum et abbalem aiqtie advocatum particndos
vis(852)in prelio yincitur; et dare dexlras dedignans, ab iropetitione illorum cessalur.
sed forlissime rejiugnans, tandem a mililibus prin- 8. Anno eodem, in mense Aprili, Roherlus abhas
cipis compressus et in terram prostralus, elevalur, ex cerlis causis transiens pef coinilatum Naniur-
et eum Pbilippo filio et multis Francie principibus censem, divertiliter ad monaslerium sancti Gcrardi
dextras dantibus in Angliam navigio deducitur, et -Broniensis. Quod cum perciperel abl)3S ejusdem
ihidem post"jilures menses morilur (853). loci, misit celeriicr equestres nuncios honeslos, in-
7. Anno Domini 1557 antiqui scabini et consules vitantes eum ad prandium domini sui, et eidem
nuperdestituti lempore Amelii abbalis ab obligatione, inlimarrtes quod totus convenlus processionaliter
qua seobIigaver_>ntde non allemplando amodo oflicia obviam sibi venire paralus esset, si sue paternitaii
fldelitatis in regimine hujus opidi, nisi de consensu gratum foret. Quo id fieri recusanle et ad hospiiiujn
dominorum el opidanorum, nunc ab illa obligalione ipsi nionaslerio vicinumdccliia_ite,pauliilura repau-
quitantur mediante obiigalione fidelilatis noslro mo- salione facta, ad missam signa pulsantur. Qui cum
nasterio preslanda, sub jurafnento suo tactis evange- ad ipsum claustrum ad audiendum officitimmissale
liis. Item. Anno sequenti (1558)Engelbertus episco- intrarei, prefali monasterii abbaselcor.venlus simttl
pus Lebdiensis modernos scabinos hujus opidi,coram D l congregaii, cuiii omni humaiiitaiis salutatione re-
eo diffamatos de multis excessibus et de lalrocinio verenter ipsum ad chorum psallentium deducentes,
apud ctiriam sancte Agnetis facto, lanquam conscios ad stallum sedis abbalisstatuerunl. Qui cum ad
intendens corrigere et destiluere, venit ad monaste- hospiciuni suum extra monasterium misse officio
rium noslrum, requirens consensum abbatis Roberti. peraeto iter caperet, ncquaqtiahi exiie de claustro
Qui animadverlens quanla gravamina oecasione de- permiilitur, sed ad domum abbal.s deducitur, et
slitulionis scabinorum anliquorum mona*steriosuo convocato conventu ibidem ad prandeudum, eidem
obvenerant, sic consensit.-quod non per violenciam, cum omni sua comitiva j'o.cunduinet lautuin convi-
sed persehlenliam el legem hujus opidi procederetur. vium ab ahbatc illius loci honestissime exlhbctur.
Propter quod ipse Leodiensis episcopus prima die Ibi inler- cetera dulcia colloquia abbas asseruit,
NOT-E.

(850) Qua. pax demura anno 1357 eoiistilula est; (852) Poiliers.
cf. Ernsl V, 114. (835) Anno 1564 Loiidiui quidcra, sed non cajitl*
(831) Eduardura. vus uioriuus esi.
415 _ RODULFl ABBATIS S. TRUDONIS m
quod cuilibel abbali Sancti Trudonis ibidcra noviter A . devohi, si comitem qucmlibet contiiigerel ahsque
advenienti teiielur abhas prelatii monaslerii cum
_ - prole decedere. Proptcr quod piacuit majorihus
tolo suo convenin obviam 613extraclauslrum mona- ecclesie et civitatis Leodiensis, exceptis nobilibus
sterii ipsius solenniler cum rcliquiis et crucibus milicie patrie, quod ipse_ episcopns comilaluin,
procedere, et ad ipsum monasterium' honesle indu- quia ad ecclesiam foret devolutum, allemptarel. Et
ccrc, et oralione ibi facta, devote ad aulam al_balis sic non obstanle quod domnus de Dalenbruech, ne-
deducere, et prandio peraclo, ad cjus presenciam pos ex fratre (836) comili, cuj etiam comes ipse
omnes officiati lam ahbatis quam conventus offici- coniiiaium legaverat, et domnus Arnoldus de Rum-
iiarurn 6H suarum claves leneantur deponere el mekis, comilis consobrinus, per majores patrie sen-
eidein tradere: el si forte quisquam ex domnis tentialiter petebant defmire cui ipsorum alteri eo-
cominonachis fueril ibidem carceri mancipalus, vel miiaius cedcre dcberet, prefatus episeopiis eonpulit
in aliqua penilentia regulari detenius aut positus, iucolas de Los, de Herlia, de Hassclt et aliarum
ipse abbas Sancti Trudonis poterit illum aut illos villarum,quod ipsumin comitem reciperen! et eidem
libere absolutos facere. Quibus per ordinem sic fidelilaicm preslarent.
enarratis, valefaclo mutue ad iperagendum ceplum 9. Auno Doinini 1563, imperii Caroli quarli anno
iter processit. ltem. Anno Domini 1359, Nonas " 13. et cpiscopatus Engelberli episcopi Leodicnsis
Maii, circa horam diei 11. cecidit turris hujus mona- anno 18. cum Godefridus de Daleiibroech custodes
sterii lercia, que versus meridiem respiciebat, uhi afmatos in castrode Stoekem (857) ad ipsum obti-.
viv dimidia liora precedenti jjlures scabini et man- neiidum posuisset, episcopus el toia pairia Leodien-
sionarii,cumdiude inheredationibus intra poriicum sis cum maximo exerciin castrum obscdit mense
ipsius monasterii traeiassent, discesserant illesi. Et Junio.i)e eodem. Mense eodenTopidnni Sancli Tru-
puer quidam triennis cum jnxla lurris hrijus jjaric- donis ceperunl laborarepro obiinenda sibi commu-
tem ludens sederet, a fratre suo vix sexenni voca- nitate, inaxime insligantibus eos hiis qui dudum de
lus abducilur, post cujus discessum conlinno ruina scabinalu et consulalu deslituli erant, cum sibi
turris subsequitur, Item. Anno rcvoluto abbas Ro- favemibus, ponderantes, quod per assisinos scabino-
hertus limcns de majorisiurris ruina, accito famoso ruin novoruni multi excessus el violencic graves
lapicidarum magistro, fceit muruin parielis majoris fierenl. Quod ciim Roberlus abbas intellexit, con-
ttirris versus monasteritim staniem conspissari, et gregato in orto i.ostro Vrylbof loto ojiido, accessit
arcum qui subtererat amplius arliorem conslrui. Ulii ad eos cum loio suo convcinu, et faclo silentio, ac-
dum opiflces ultra medium altiludinis parielis slruetu- _ cito notario, fecit publice in Theutonica lihgua privi-
ram j.roduxissent, quadem diehoramissedum pon- legia de non elevanda cominunilateel de pena impe-
derososlapides, quos deturrisparieteexcusserani, ad ratoris contra transgressores privilegiorum inflicla
-eontiniiahdum novum opus veleri innimiaquaniilale per ordinem exponi subjungens se paralum semper
super apodiatas cratescumulassent, continuoapodia- esse ad corrigenduin, si quitl ostendere possent in-
inina cum cralibusconcussa ruerunl,et duosoperarios fra j'ui .sdictionem suam incorreclum. Hlis vero re-
in summoeonslitutosdeovsumprecipitaveriiht. Quo- spondenlibus qnod ipsi suo domino nil imputarent,
riim unus rtiptus abintra quarta die obiit,alier vefo sedinsolenciis scabinorum, lunc prefatns abbas cer-
licet. Jesits, convatuit.Incid. Eodem temporequidam nens quod singula- oflicia minislerialium consenli-
jnercenaritis ad operandum super labulatum in ecclesia rcnt de conmiunitate elevanda, monuit universos
heaieMarie conscendit. Qui dum incaute supercela- sub teslimonio asfantium, ut a ceplis desisterenl,
turam, que de tenuissimis asserribus fuit, calcarei, alioquin contra eos ad penas e.-jrressas procederet.
desupcr cecidit super pulpitum in choro inferiori, Dle ergo eadem principales comniunilalispromoto-
qtiod fractum dissiliit, elille inpaviiuenlo proruens, res feslinanter venientes ad coopidanos suos, qui in
crepuil et exspiravit. Incid. Anno Domini 1360 obsidione castri ^redicti remanserant, assumptis
Theodoricus comes de Los et dominus de Heins- P secum magistris commuiiilalisLeodiensis, Hoyensis
berg 12. Kalendas februarii obiit (854). Cujus corpus .vtaliarum villarum, inedianlibus 4000 florenorum
cum delatum essel ad clausirum de Qerkenrode, et aniplius obcecant oculos domimLeodiensis.quod
non recipitur ad sepeliendum (835); etsicdevectum -conlra debilum promissum concedit eis ereclionem
adconvenlumAugusliniensiuni inllassell inbumatttr. _comnmnilalis, in quantiim in ipso esl,nieiisis Junii
Incid. Post hujus obilum episcopus Leodiensis pro- jiie27. Qui acceptis sigillalis literis ad opidum re-
ducens Iiteras referenles quod condam comes qui- deuni, cl"conslilutis duobus magislris et 1-2consuli-
dam sponte fecil ipsura comitatum ieodum Sancto .btiSj paucis diehus ii-ansaciis, opidi regimen ad
Ljmberto, el ad ejusdem sancti ecclesiam debere .pl-cilum suiiiu usurpantj, coiura amborum domino-
I YARLE LECT-IONES
613ei addii 1*. 61i officianim i*.
KOTJE.
(854) Obiil 1361; vid. Mamclium p.379. (S56) Joannepr_einortiio
(835) -Quiaexcommunicatuscral. cf. Radulfus de (857) In Mosoeripa sinistra propc Maseycfc^
Rivo 5.
417 • GESTA ABB.-TRUDON. - CONTLNUATIO II!. — PARS II. 418''
rum jurisdictionem cl oppidi liberlalem. Perslstenic A , inceridiarii apud Ileerc-capti tres rotantur. Item.
aulem episcopo curn tota palria in obsidione, cu- Eodem anno cum superior mansio noslra apud
stodes compulsi sunl salvis corporibus tradere ca- Dolnmeumforlalilio bene vallato adhnc ab incendio
slrum mensis. .- . . die. . . 611,'-(858).Cum auiern salva permansisset, abbas ex suorum consilio fecit
magistri prefali proponerent requirere domni abba- stramiuea ipsius mansionis tecta depoui, ue ab
lis consensum dc erecta coinmunilate, ipse convo- adversariis possenlcomburi.Eccealiud infortuhium,
cato prius lolo conventu in loco capitulari. omnium quia cumfamuli abbaiis straniinibus lecture _gr_em
requirens censilium et finalem consensum, inver.it supponeient, ut latronibus combustionum materia
omnes in hoc concordes, quod commuuiuui nullo auferretur- continuo venti impelus vim flarame re-
niodo assenlirent, sed in resislendo sibi lolius viri- flexil ad edifiela nondumdetecta, et.omniacum-i.pso
bus assisterenl. Posl paucos dies cum doiniuus ab- fortalicio incineravit. Item. Eodem anno in die
has ad novam curiiim divertisset, msgislri commu- Bariholomei aposioli ( Aug. 24) idem Henricus
niiatis cum suis fautoribus venerunl adcum.in- mansionem de Dola tunc sii'aminibus deteciam
stantes ul elevale communi.ati consentiiret. Quibus eombussii per stiosin crepuseulo. Ilem. Poslen in
respondit : Communitali nuliatenus conscntio, sedacl medio noclis vigilie coneepiionis -sancie Marie
corfigendvm excessus, si quosproposuerilis ,in-quan- B (Dec. 7) a'b eodcm oreeuiii-trecensiiarii (839) nosiri
tum ieneor paralum ine offero. Exhinc ipseabbas apnd Engelbamd, sege.ibusel feni pleiium, conibu-
ineluei.is ne violenier Jiilerentur eum ibidem. resi- rittrr, <et-eadcm nocle molendirinm nostrum apud
lenlem compellere ad conseiHieiidum communiiafi Merwile incendialur, sed iguis sine roagno dampno
eleorum.voluntali.-proul condam lempore -abbatis extingiiitur. Iicm. A.mo.post buiicquarto (1562; in
Ade, ut supra narratur, •lempiatcm Jfuerat licct Marcioidem _.alcdieuis£iimsuo.uiii'18 complicibns
frustra, de consilio amicorum Leodiumpeiiit, et ibi occiclitrjrresbkerum de Ilalcliiereante eyiiiiieriiin.,
venlens crrea fesium Dyonisii sttbsequens, o.aiu.is, et scptem viros airociter vuineravit, et captivos
mensibusSminus, ibidem commoratus est.Qui-ubi quiiique ahdusil.. hem. J. renotaio _auno , niensis
diligentcr episcopnm, capiiulum Leodiense et civi- Aprilis dieS,.In crepusculo diei C-ip.tisest unus ex
latem el villas palrie sepe requisisset, iitTr-_do.__en- inccndiariis nefaudi Henrici jKT-for.slariuiii nove
ses,-jui conlrapreslilum-jur-anieiiluni communitaleia curic juxia pontem deMerwile, progrediens ad com-
aceeperanl in prej'udicium -suimonaslerii, abillicite burendum orrcum unius coloni nostri. Qui cum
usurpalisresilire procurareut, nullum finale respon- traderelur forestario opidi nostri, jsponte fassus
sum oLuinuil, eapilulum lamen Leodiense:semper esl se inoendiasse" 6 nuper jllud orreum prefatiim
^ apud Engolbamd, el jam, si.captus non :fuissei, in
pro sua parle fuit.
40. Eodem anno(I561) post festum-penlliecosien ipsa nocle plura commisisset ineenuia. In. ctijus
(Mai. 16) cum Robertus _.bbas -ad insianciam pera invenerunl Iigr.os ex sulfiireelsliippa_30mpo-
lionestornm virorum tesiamenium domni Johannis siios, quibus in domorum .ectis aul segetibus or-
de Halbeke inililis de bonis ieodalibus, sicut reorum -inlrusis, vel eademTiora aut-die seqtienli
tomes de 3JOS et domnus de Lummene ;priden_ aut subsequenti flainma efferbuil, secundum-adin-
fecerunl, raiificaretel-confirmarel, secundum sen- venlionem-nequilie lalium. Qui .cnni plures consor-
tcnciam vassalloruni suorum ad opus filiorum na- tes sui flagicii accusassct, sexto die sequeuii (.-1;)!'.
turalium .pre-ia.i domni Johannis, ;quibus certara 14) ante mdlendinuin de Mervilc, quod niiperriina
pecunie summamassignavitad prefata;bona: Henri- nocte -incendiaverai, post >equosligatns, ad locum
cus de -Halbeke, nepos ex featre Jitijus doinni condempnalorum trabltur ct rotalur. Item. Eodem
Johannis, cum sibi adherentibus ex Ghelria et Jnlia anno, menseJunii die5,TIeiiricus tfe Ilalbeke ctim
armigeris, inj'uste ex occasione hujusmodi legali fiuis complicibus ecclesiam et 8 mansiones iu vilia
-defidavitRobcrlumabbatem,.suos elmonasterii bona, ile-Halchtre combussit. Propler quod ad sonitum
'per litleras arile solis occasum ad iiostrum mona- ;D campane viris dcIToulhalen (840) et de aliis villis «d
-slerium transmissas. Elln craslino proxime se- TillamHaTchtre conciirrentibus, ereptis predis jire-
-qenlHn solis crepusculo villam. noslram Ilalchtre dones-terga dare coinpulerunt. Tbiex parte Hcnrici
'et curiam ihidem de Dola sjioliavit-et combiissit, tres armigeri cum 20'equis 'occisi sunt et pkirc.
•homines _jostros caplivos abducens. Qui cum •vtilneraii, ex parte altera: uiius de Halchtre-G-tduo
;per -suos-saiellites .jocturnos incendiavios similiter dcllouthalen occiibueruni. :Postea Robertus abhas
;domno-delleere, exsecutori -dicli domni Johannis, 'Constituit-iiiosmamburnoSjperqiiosmnlliCompIiccs
617domino de Rumeins,'pro certa summa
dampua inlulisset, elaboranle illo per 12 pacis Ha- prefali..,..
sbanie conservaiores proscribiiur, et sui salellites pecunie traditis illi carlis et lileris de comiutu ipso
- . ' " •
. TARI_E LECTIONE^.
016ital". 616incendiassie 1". "' hic dcsinit quaternio ; sequens
pergil tn voce domlno, eadem manu;
nil abscissum; sed scribm incuria quaidam omissa/esse qpparet. _.
NOT_E.
(858) Mense Jnnio ineunle.ul apparel ex Radulfo .(839)Qui terrse censum dat..
de Rivo, qui obsidionem die 1 m. Maii cceptam esse , .(8-40)ilaud procul ab Ilasselt.
e. 5 probat.
419 RODULFI ABBBATiSS. TRUDONIS 120 '
mcinionem facientious. Et cum Karolus imperalor A suis pro emenda fecit liomag.tim domno abbaii, et
paulo post Aquisgrani circa feslum omnium sanclo- tandein Ilenricus ilie dyabolicus obligavit se slare
rum advenisset, ipse domnus de Ruinmiens ad ej'us ordinalioni duorum honesloruin militum.
presenliam comparens, prefatum comilatuni dicitur 12. Anno eodem.in vigilia iiurific.lionis (FebrA),
ab eodem relevasse et investilus fuisse, et anno cuirr Johannes de Trndonica, nepos Roberti ..bbaiis,
sequenii senlcnliam pro eodem el suis hercdibus officiumsui scabinalus resignasset, scabini quadra-
apud Pragam lalura fuisse, antequarn episcopus el gesimo die ad eligcndum convenerunl. Et cum aliqui
idem dornnus de Rummiens processu teniporis ad metu aul precio, ut dixerunt, inducti sculletum epi-
presentiamiinperatoris citali comparuissent. scopi eligerent cl alii dissentirenl, magistri com-
"il. Anno Domini 1563 duo assisini diffamati tle munitatis concitanles populum ad arma, accensis
nefando lalrocinio snper curiam sanc.te Agnelis pa- lalernis et facibus in medio fori, quia tenehre in-
trato capiuntur et diu imprisionanlur, quortim unus cumbebaul, accesserunt ad lobiuin , et in meius
per sentenciam scabinorum Sancti Trudonis deca- compulerunt scabinos ad eligenduro scultetuin pre-
pilalur eis, aller per sculteturn de Montenaken de- fatum. Propter quod Rohertus abbas contra hanc
tenlus, et per scabinos de Veerle abjudicatus, apad electionem appeliavit scabinos ad capul sedis
Bruistemium rolatur. Itein. Eodem anno ex qualuor R Aquensis. Qui per scabinos prefate sedis de ferenda
scabinisdiffamaiisdepreratoflagiliotanquamconsciis sententia anno sequenti edocti, statuto die in om-
tres apud Leodium causa presidii commoranles et nium presenliapronunciaverunieiec-ionemillam nul-
ibidem egrotantes, moriuntur,; de quorum decessu lius esse momenli, tanquam per meium Jet alias
rcpentino, Jicet multi nutu divini examinis ipsos non rile celebratam, eundemque a seabinaoi, gravi-
mulclalos fuisse dixissent, quis scit? Quorum quar- bus arliculis contra eum produclis, amoverunif
-lus post aliquot lemporis, scilicet anno Domini 1372 condempnanles eum ad refusionem expensarum pro
circa festum omnium sanctorum, per idoneos lesles duclu el reductu factarura ascendentium ad sinn-
i« preseniia scabinorum Sancti Trudonis, in loco mam 347 florenorum. Fuit eeiam abbas Robertus
judiciali criminatur de eodem facto. Qui per cam- pro3equendo liiijusmodi negocium expendens 300
'
panam bannalem appellatus et per consuetas florenos. Item. Posl aliquot lemporis prefaius con-
quindenas cilalus, cum non comparerel, ab honore dam scultetus de gravibus excessibus criminalus
et proprio jure proscribilur. hem. Auno preno- apud domnum Jobannem episcopum, inprisonatus
t-ato (1565) inchoalus estlapideiismurus, qui circuit apud Musal, exaclis ab ipso 2400 florenis, a prisone
curiam monaslerii, et completa est pars iila que a _ liberatur. Qui si, postquam ad fidelilalem scabinaius
poria nostra exlenditur usque ad molendinum no- fuil admissus, domno abbati verriam de tali usur-
strum. Incid. ipso anno Enghelbertus episcopus patione scabinatus postulasset', et de cetero contra
relevavit lanquani comes Lossensis a duce Braban- monasterium se adversari non debere promisisseu
cie Wincelao feudum de advocatia Sancti Trudonis, tolum deliclum abbas ad hoc infonnatus illi indul-
etieuda de castro Durachii et de Koelmont. Item, sisset, el scabinus ; permansisset, et de gravibus
Eodem anno duo ex quinque assisinis, reis de cri- prefatis dampnis indempnis exstitisset. Sed ipse
mine super cnriam sancte Agnetis prefatam pa- usus consilio quorumdam scabinorum, humiliare se
trato , naluralis mortis exicip preventi , lalio- dedignans , omnia hec perpessus. est. Incid. Anno
nem pro suis demeritis evaserunt. Item. Anno se- Doniini 1562 Innocentius papa VI obiit, cui, car-
qucnli (1564) flagicii prefati particcps quintus, dinalibus ex suo gremio eligere discordanlibus,
asserens se interfuisse huic flagilio el addueluni succedit Urbanus 619V, qui fuil abbas Massiliensis,
sed inunns non r.pposuisse, Maiimensis die 21, sero ordinis Benediciini. Eodem anno magistri communi
vivus sepelilur. Incid. Anno Domini 1564, in raense lalis erexerunl peronem lapideum super forum,
Maio, Enghelberlus Leodiensis episcopus per Cle- superposiia cruce el aquila deaurata. lncid. Eodem
nieniem quinlum (841) papam ad sedem Colonien- j) anno domnus Godefridus de Dalenbruch, videns so
sem (842), et Johannes de Erkle episcopus Trajeclen- non posse resistere episcopo Leodiensi, qui per lo-
gisad sedem Leodiensem sunt translali. Inc__..Eodem tiiin comitalum ianquam comes receplus ei'al, ven-
anno Arnoldus de Rummiens mensis Maji die 8, didil omnejus (843) quod habuit ad comita.um de
colleclo magno exercitu per Henricum, ad duellum Los, suo consanguineo (844).... 6S°auxilium princi-
Leodii sunl appellati el contumaccs efleeli. Ex qui- pum sibi favenlium, aggressus est ante opidum
hus Johannes de Puteo miles cum duobus fratribus Herke cum explosis vexillis armature comitatus de
'
VARLE LECTIONES
618decapitur 1*. "19 correclum ex Clemens 6S0 apparet iterum
atiquid deesse; in codice nudum
lacunm vestigium.
NOT_E.
(841) Urbanum quintnm. esl anno 1365.'
(842) Successor archicpiscopi Adolphi de Marca. (844) ArnoldodeRummiens.
(843) Quod probanle Radullb de Rivo c. 6 fsclum
 421 GESTA ABB. T1.UD0N. — CONTINUATIOIH. — PARS II. 4_»_S
Los. Quem incole fuge consulenles pre limore po_l A j rehus et bonis suis a Leodio ad opidum Lewis pre-
paululuiu receperunl el ftdelilaiem ei fecerunl, die fatum deductis, venit anlc cenam ad novara cu-
vero" sequenti post recessum exercilus incole illi riatn. Qui die sequculi que fuit dominica a secre-
iteralo sese Leodiensibus oblulerunt. In crasiina lariii amicis accepta preinonitione ul precaverei,
vero die, que fuit vigilia pehthecosies (Mai. 11), ne a capitaneis coniinuiiilalis violentia opprime-
. fama rei pervolante, Leodienses et Hoienses cum retur, continueLewis se iransluJit et ibidem mo'ralus
tota palria iiidignationepermoii, usque stiper Jeco- cst. Post hoc mensis Junii die 9. quidam garrulus
Tam fluvium armala manu procedentes, propter et precipuus adversarius monaslcrii de ministerio
Enghclbciti episcopi absentiam, Johannem doranum serdonum (845) concitavit cuiii complicibus suis
de Rupefoi li in mamlmrnum sibi elegerunt. In die apiid convenliim fralrum Minortim communnalcm
penthecosles,quefuii mensis Maji die 12,Trudonen- conlra sculielum noslrum el mium ex scabinis,
ses circa horam vesperarum armata manu obviain inipingeiis illis quod ipsorum inslinctu ipse Ro-
palrie Leodiensi exeiintes, intravcrunt grangiani berius abhas a curia nova disccssisset. Iterumque
Theulonicorum domlnoruin apud Ohbere. Ibi per- facto prandio, procax ille cum suis el parva coiu-
noclanles, effregeruni violenler clausuras diversas, miinilate procuravit inviiis magistris scullelum
bona eorum dissipando el rapta ad opidum trans- R ipsum ad dccennium debanniri; qui diu exira
mittendo et segeies agrorum immaluras sponte opidum detentus esl. Iietn. Anno eodem in crasiino
conculcando. Sequeiili autem die quai lo (Jlfai, 16) . sancti Jacobi Minoris (Jun. 22.) Johannes de Erkle,
lotius patrie equeslres accedentes ad caslruni Rum- prefalus pridem episcopus Tr.gectensis, auctoritale
miens. villam cum appendiciis combusserunt, et apostolica Leodiensisepiscopus consiitulus, reccpiis
sequenli die (Mai. 17) ad villam Ilamalc declinan- ab imperalore Karolo regalibus cum expressione
tes, castrum ipsura combusscrunl. comilatus de Los, vcnit ad episcopale fortaliciuin
13. Eodem aimo in oclava penthecosies, que fuit FranceuioiH (846), et posl aliquot dies inlravil ci-
mensis Maii die 19, opidani noslri Trudonerises, vilatem Leodiensem, uhi pacilice est receptus, et
videntes quod Robertus abbas ab anno precedenli dictus esl liujus noniinis Johannes "quinlus. ltem.
traxisset eos coram ofliciali Leodiensi, in causam Circa idem tenipus opidani Sancti Trudonis mul-
lilis, occasione communitaiis contra voluntaieni lociens cum pecuuarum promissione requirebant
ipsiusper eosdern elevale, super quo quamvis coraru nunc de novo Joliannem crealum episcopum, quod,
tota palria nuper querimoniain deposuissenl, sed non proulpredecessorej"us Enghelberlus, cominunitatein
profecissenl: nunc adhorlanles sese magistri com- ._ eis conccderet el sigillaret. Qtii noluit, sed eis pro-
munilalis, adductis sectimex singulisofficiis duobus posuit, ti vellent in ipsuni consentire, tolis viribus
ojiidanis, accedunt ad civitalem Leodiensem, ad Iaborarcl intcr abbalem et ipsosomnimodani pacein
provocandum coinmunilatem Leodinensem contra procurare. Propier quod prefati opidani in vigilia
ipsum abbatem. Ubi tertia fefia sequenle (Mai 22) sancii Egidii (Aug. 51) apud Leodium in presentia
jn capilulo Leodiensi prefato abbale ciim amicis magislrorum tolius palrie. gravem querimoiiiam
suis comparenie, Trudonenses dalis mnneribus contra ipsum ej)iscopumdeposuerunl, quibus omnes
majorem parlem ex ministerialihus officiatorum illi roagislri prosigillanda communiiaie adlieserunl.
Leodiensium sibi adhererilium ohtinuerufrt, propo- Sed assignala iieralo die alia, que erat in crastino
nenles domno abbati optionem, quod vel sigillarel nativilalis beate Marie (Sepl.8), prefatus Leodicnsis
conimunitaiem.vela civilate aut patria expellerelur, episcopus consentire noluit. Quocirca cum in pro-
tribus diebus ad deliberandum eidem oblaiis. Die cessu litis procurator opidi ab inleiiocutorio ad de-
25), que fuit vigilia sacramenti, legatum scilicet abbalem Sancli Jacobi appellasset,
voro-sequenli (_!_"...
cum roagislri Leodienses sibi Tntimassent quod etipsi opidaniSancli Trudonispendenteappellatione
sigillaret communitatem vel recederel, mane faclo doinnum abbaleni ad procedendum in causa coram
jn die sacramenti (Mai 24) a civitate recessil cum D ] eodem delegalo citari fecissent: ipse abbas Roberius'
rebus el familia. Quod dum hostro conventui ante causara ad sedem apostolicam rcmitii posiulavii,
processionem denunciatum est, in anxielale posili, pretendens quod apud Leodium secure nequiret
iecimus clenodia monasierii et abbatie infra pro- litigare. Quare ipse delegalus partibus coram eo
.cessionisillius solemnitalis egressum et regressum comparenlibus, causam ad sedem aposlolicam re-
.festine ad mansionem nostram apud Lewis qua- misii, assignans post termihura duorum mensium se
drigari. Necessaria eciara corporum indumenla presentandos sedi apostolice. Infra quod lempus de
reservantes, misimus per singulos nostra jocalia et consensu ambarum partium prorogalum cit lempus
ulensilia exlra convenlum secrele intra et extra ad compareudura in curia Roraana usquead priniam
-opidumapud amicos secreios tuiahda. Elapsisigilur diem mensis Marciisubspepacis.Armosequenti (1365)
diebus paucis, illo exul devotus Rdberlus abbas, ad inslanciarn Trudonerisiumcommunitas cap t_Tinii

NOT_E.

(845)"Cerdonum,i. e. suiorum. S46) Francliiiiiont.

 423 • ' ODULFi ABBATIS S. TRUDONIS . _2l
LeodienseeiRobertiim ahbaiem vocaverunt ad eon- A . sex morttiis excepiis. Quibns deducfis ad prisoncm
seiiticJKlumporaiiiuiiilali,sedt)onprevaIuerunl.7{e»i.. castri de Musal, abjectis lurribus el parictibus
Anno eodem Robcrtus abbns ab opido Lewisexiens,. eelerisque combustis,locusca_ircu.sis illcproscriptus
mensis Maii _lie 5. iler dirigil ad Romana.mcuriam, et abjtidicatus esl a sui reslfuclione ad cenium
curnque causa Iitis cojilra ereciioneni conununjtaiis annos. Sub hac obsidione lice.t pluies ecclesiastici
opidanorurii nostrorum relala essel in cqnsisiorio,' viriet femine gravia riampjia siiarum rerum perpessl
coimnissa. est auditorj sacri palacii. Postea ipse sunt, ei maxime domirii el fralres Theutonici, nostri
abbas circa iesium Dyonisii ad partes rediit, di- lamen monaslerii bona lam in novacuria quam
misso'jbidem uno .fuieli sollicilatore. Qui cum in ' alibi remanserunt intacia , presidianle -nobis in
reditu Trajecli venisset, Leodienses magisiri re- propria persoria domno Gddefrido de Ilarduemont.
quirebanl novum episcopum Joliannem, ut ipsum 14. Anno Domini 15i36C2',inensis Februarii die
abbatem ab appellalione dtielii, qua sex opidanos 22 Johannes V. Leodiensis' episcopus "venit ciim'
Trudonenses per inambufnum impetebat, et a lite paucis suorum, insciisnobisel ojiidanis, circa horarn"-
conlra opidum Sancti Trtidonis cessare faceret. summe misse,et iiilravit per porlam curie uostie
Qui in nullo illis consensit, quarc. prcfaius .abbas a ad monasieriuni tanquam episcopus in suo"j'oconde"
Trajecto ad urhcm Colouiam se. transtulit. Item. B iutroitu (848), scd absque ohini sblemnitate. Qui
Girca idem i__iipu"sopjdani Sancti Trudonis egressi congregalis scabinis cum opidanis fidelila.is jura-
ad.caslrum de Ri.ramiens invadendum, progressi inenluni, protit solenl episcopi Leodicnses , supev
ad ipsiu.s anlecastrale, veslibulum, ubi •sumptuosa altare beali Tfudonis presiitit, ad pulsandum baii-
ediiicia propugnaculorum et mtirorum cuni circon- nalem campanam accessil, qua diu pulsala congre-
"
flueneiisaquaruro fortaliciis valJala lninacem aspec. gaium" populuin adborlalur ut a
resipiscam fegi-
tuni protendebaiii, aninioso .ijnpctu transyadendo niine communilatis, qtiam 'aiteihptaveranl'. Quo au-
usque ad porlam ,et muros, non formidanies audilo" cajiitanci cominunilalis quasi semimorlui
balislarum et lonitrualiirni busiarum jacula, omnino obsiujiu.eruiil. Qui,sl animose dixissel: Ac-
accesserunt,, irr.umpentesque .violenier omnem cedant ad m'e opidi sa.lutem el amicitinm meam
structurani, ip.sa.musque ad caslri crepidinem com- optanles ! 'Ego dabo vsbis regimenquo merito gaudere
busserunl. El, ut ferebalur, si insiiiissenl castvum debealisj niajor pars accessisscl ad euln;' sed quia
esptingiiantes, oblinuisseni, ,.quia cu.stodes castri, dixit: Acceduni singuli ad sua minisleriaresponsum
vix octo-exceplis, ibanljocatum omnes.ad sponsalja mihi daluri! statim 62aanimequiores effccli, muliio
quedam in vicina villa celebranda. Gombustis igitur se adhortanles, responderunl'.: Aiiemptstam de
hiis omnibus, Trudonenscs ad sua redicrunl. Post " consensujpiscopi Enghelberii communhaieinnotnmus
pa.iculum custodcs, dum ad eastrum redirent, in- postponere, sed palrie Leo.diensisordinalioni vehimus
venerunl quinque j'uvenes Trudonenses in cerasis acquiescere. Quaprnpter terlia feria seqtienli, qu_a
cerasalegentes, quos impelentes .occideruni. Jiem. fuil dies saricli Mathie (Febr.^i), ad inrormatioiiera
Anno Domjni 1365, mensis Augusii diell, obses- magislrorum Leodiensium, 'Ifojensium, 1.5 personc
suin eslcastrum de Runimiensper Jobannem epis- ex noslris opidanis sunl clecti, qtii pacem cum
copum cum lota pairia et milicia. Ubi iuter ceicras domhis firmare possent. Sed in mense Mariio, cum
inagoiiales seu .niaehinas projecit machina opida- • tractaretur Leodii de pace, magislri patrie Leo.dicn-
jiorum Sancli Trudonis .lam ponderosos Iapides, ut sis min.ali hiint nunlios domni abbalis consiliurn -
.obsessi ad iliius machine jaelum prccipue fo.it-i--- prebentes eidem et omnes ipsi adhererilcs -a patria
_d..reiH,quia .easlri, siructura exinde con.cutieba.lur. et ,terra comiiis de Los eosdem expel!ere,.nisi con-
Preterea cum in .vigllia JDiouisii episcopus fecisset senliret jpse .commnnilali. Sed die sequenii illis
-ip.achiiiamquandam quam vocanl.apruin aplare ad magistris et" .jurails 15 offerehlibus in scriptis
unam turriumcastri,stalii,ucx coutinuatisjnipulsibus puncta regiminis pro se ordina.la, responsuni' est
Jiorribilibus parietibu.s ruplis, tii-_.s._lla,corr,uit. In ,« abbatein nequaquam Tiiis yelle asseruire. Quaro
crastino.veroprefati Dionis.iiad aliam lurrim jnj- ,po.s.thec circa inicium men.sis Maii, elaborantibus-
pulsum est cum secundo apro.tani-impetuose, quod decano S.ancti Lamberti "theoTogo el j"urisperiiisr
struclura parietum castri ,rumpebatnr_Tunc i_uslodes pluribus super novo regimine'opidi hujus con-
.ad.planiciem in summitale castri ordii.aiain aece- jcepl.o623, moderaliiis anriolanlur, el prcfato abbati
denies, aeerriroerebellabant, sulfureos.globos super Colonie fesidenli, qtiia de pacis" concordia tracla-
.apiiniachinam prqjicienles^cum.ardeniibus iingiiise.t relur, signiflcalur. Qtii cum crederet jier stirre-
cum lonitrualibus .globis plumbeis, plures ex ,op- .ptionem informalus 62*, ipsam pacis formam po-
pungnantibus mutilantesel opcidenttes. Qui tandem tiorefn foreinsui favorem, quara postea coinpaf uit,a
virnpassi, ad caslri deditjon.em sunl cpmpulsi, salvis .Colon.iacor.iiriuo ad sancti Servacii Trajeclum rediit.
.corporibus lainum.puor.um numerus fuit.124.(847), Leodiensium nilebatur compellere episcopum caei-
VARl_E LECTIONES.
6211567 falso V. oasstanii 1*. 623c-onceple1*. 62i ifotus l\
NOT__E.
(847) Tantum habet Radulfus- dc Rivo c. 8, qui jn reliquis consentil.
(848) Jotjeuse entree. ,
UZ GESTAABB. TRUDON. — ADDITAMENTA. 426
15. Anno ipso 1566 cum sic'Roberius abbas ftiis- Aobligatuni, reliquit tam in. d.bilis quam promplis
selTraj'ecti, mensis Maii die 11, cepit febricilare, el mille modios siliginis et amplius. In.cujus anniver-
jam ingravescente languore mensis ejusdem die 18, sario bahet cohventus pro jiylancia in refcclorio de
circa lioram vesperarum coramunicatus et inunclus, paternis. ej'us bonisqualuormodios spelie annualim.
cum niagna devotione et lacrimarum profusione Et scias, lector, quod duo ex pricipibus et duo alii
cmisit spiritum. Cujus corpus post noctis crepuscu- ex plebeiis, ex quorum tirannide et injuriosa impu-
lum in falcalo currudepositum, cum deferrelur ad gnatione prefatus Roberlus abbas lanla dampna
nostrum monasteritim, auriga devianle currus cor- sustinuit, diu prius quam ipse obiit tam per gravia
ruit in loco campeslri ante noclis medium; el con- summi principis et vesanie flagella, quam per lerre-
fractd curru libitina exsilivil dissolula. Per omnia norum principum inflicta gravamina, et quanlum ad
benedictus Deus , qui viventem pridem mulliplicibus unum ipsorum, per miseriarum extrema palenter
tribulationibus, lam in dampnis rertim lemporalium perculsi sunt, ut merito heato Trudoni inipuiand.i
a lirannis principibus illalis el aliis infortuniis acce- sit prefatorum injuriarilium affiiclio in hac vita , qui
denlibus, quam corporeis languoribus tunc in anima priscis lempbribus erant lotiens invasores rerum
cum corpore flagellavit, et nunc corporis truncum hujus monasterii; in corporibus et rebus muleiavit
emorluum, spirilu ad eiernitatem salvalo,lali con- R misericordiler,--ut 'salvarentur in. anima. Item. Anno
cussione elidi permisit. Comparato ergo alio curru igitur Domini.eodehi 1366, regni Karoli quarti anno
in villa que vooaiur Heerderen (849), funiisdeveclum ^l^imperii verb aiino 18, Urbani 6" pape quinli
esl usque ad opidi introitum, et observante ibi con-" anno 5,et episcopalus Johann.is V Leodiensis epi-
venlu cnm sacerdolibus et clericis, circumstanie scopi anno 3, sepulto Roberto abbaie hujus loci,
muliitudine popnli, funus ipsum de curru deposiluih eodem die circa horam diei 11, indiclo capitulo de-'
processionaliler ad monasterium deportatur, etanie canus Sancli Lamberli brevem collalionem fecit de
capellam sancli Trudonis collocatum honesle, can- modo rite eligendi ahbalem. Qua finila episcopus et
tala missa, corpus defunctum ante inlroilum cripie, decanus cum aliis exiverunt capilulum. Ibi in se-
prout vivens ordinaverat, sepelitur, presenlibus crelo.capiluli invocata Spiritus sancli gratia, Zazeus
-ibidem episcopo Leodiensi cum decano Sancti Lam- sncrisia unanimiler abomnibus est eleclus in abba-
Lerli et aliis suis concanonicis, qui, ul electioni tem. Tunc accitus;episcopus, electo inlerpriorem et
celebrande inleressent, convenerunt. Item. Iste ah- unum ex senioribus ad chorum cum ymno Te Deum
has Roberlus inrra annos 16 quibus prefuit, susti- laudamus deducto, comilalur, cujus eleelionem po-
nuil diversimode gravissima dampna, que ullra pulo in raonasterio congresso tanquam ordinariuj
'
guminain20,000 florenorumascenderunt. Qui tamen C pronunciavit, quem quinta feria sequenli Leodii
acquisivit monaslerio nostro mansionem de Borchgat presentatum confirmavit. Hiis peraclis, exequie
cum fortalicio suo ac lerris adjacenlibus; item hona defuncti abbatis facle sunt solemniter et Iionesie,
de Myrhope, in quantum crant censualia. Allamen mensis Jtinii die 16, abbale Helino Sancti Jacobi
ultra solulionem debiiorum, quibus monasterium fuit missam eelebranle.
>_
Explicil secundustiber quarle et ullhne parlis de geslis abbalum hujus monasterii S. Trudonis.

jsje6,s ea que flunt tempore labanlur lempore, dttm giouis rcge, Alfonso (85i) Portngalie rege, Jacobo
tempus edax esi, res conscribere pro fuluris meino- sui iiominis lertio Scotorum rege, Johanne (852)
ria dignas opoitet. Anno mundi 6668 secundum Aragonum et Navarre rege, Fernando (853) nalurali
communem chronographoruin usum, et secundtim Sicilie rege, Renalo Andegavensi duce Sicilie etiam
Hebreos et translationem beati Jlieronimi anno5421, Aragonum titulo uienle, Ludovico de Sabaudia cum
anno siquidem a nativate Christi 1469, 7 die Marl.:, D Jacobo naturali Cipri regnum lenenle, Chrisliano
feria 5 post Oculi, hora quidem 9, Paulopapa se- (854) Danorum, Nortwegie et.Suedie rege, Casimiro
cundo ponlificante, imperatore Rornanorum Frede- (855) Polonie rege, Mathia, bellicoso milite, Hunga-
rico sni nominis tertio imperante, primate ornnium rie, Dalmatie, Croatie regnum optinente, Georgio
regurn, Ludovico sui nominis undecimo B" Franco- alienigena non regni herede, Bohemie regnum occu-
rum rpge, Edwardo sui nominis qnarto Anglorum panle, regnantibus, Karolo Dei gralia Burgundie,
rege cum Henrico sui nominis sexto, rege mmc Lotharingie, Brabantie, Limburgie, Luthzenburgi
temporis incarceralo, lienrico (850) Castelle el Le- duce, Flandrie etc. comite princioanle, presenlibus
VARIJ_ LECTIONES.
c" ahus carrexil Urbani; in textu Clementis. 6S6 licec in ullimis paginh vost quartam partem Geslorum
Trudonensiummanu cocvvascripta legumur. 6S7 decimo 1*.
NOT/E.
(849) Herderen. (853) Primo.
(850) Quarto. (8541 Primo, a Suecis erat expulsus jam anno
(851) Quinlo. 1464
(852) Secundo. '855) Quarlo. , ,
PATROL. (.LXXm, . l»
 '
127 RODULFI ABBATIS S. TRUDONIS 42S
illustvis progeniei, reverendo palre in Christo dom- A Hec ducis invicli cecini cronographus Hugo.
pno Ludovico de Borbonio, Dei gratia episcopo In propriis j"acco, meus est Chrislus Deus heres,
Leodiensi, duce Bulionensi, eomite Lossensi, ac Cur caveat lemplum quis violare meum.
Guidone de Brimeu, domno de Humbercourt, preside Villa meum qne nomen habet Trudonea fertur
ac lulore dicli donini ducis Burgnndie auctoritate in Annectens comilis et ducis arva simuh <-
palria Leodiensi et comitatu Lossensi, Arnoldus de Gaudet messe mea non juste falx aliena,
Beringhen, resignatione d.mni Henrici de Coninx- Cenobii primus atlamen humus eram.
hem quondam abbatis et .-inlirmatione aposlolica, Non mea Lamberli sancti bona sunt nec Huberti
divina providenlia abhas, villaro Sancti Trudonis de Mettis et imperii, sed hona parta Deo.
Sanclo Trndone solemniler intravil, ab omni clero Non omnes possunt onini esse in
tempore primi,
et senalu populoquecum jocundilate magna recepius, Res stabilis nnlla est, nec yiolenia diu.
a venerando domno Johanne Liberiensi episcopo, Dure cervicis mea
gens me nosce patronum,
domni Leodiensis suffraganeo,|presenlibus venera- Dicgenibus flcxis : Trudo palrone, roga!
bilibus domnis Gerardo Floreffiensi et Sigero Ilili-
Qui michi conjuncti sunt intercedere norunt
sihemensi abbalibus, sacerdotalibus veslibus indulis, Cum prece dulci ymno jugiler ante Deum.
R
consecratur a decessu sancti TruJonis gloriosissimi Si precepta tui studeas servare patroni,
confessoris anno 780. Cujus domini Arnoldi abbatis Deficient hosles aere, aqua, igne, solo.
consecralioni interfuerunl reverendus in Christo Hoslibus ergo tuis iniraicus ero, sed amici
Leodiensis episcopns el domnus preses et tulor su- Lelicie fructus cum pietate dabo.
pradicli, necnon elmulli alii milites, nobiles, simi- Parcite sic cupidi sanctorum langere fructus,
liter dociores, licenciati, magistri atque alii viri Ut sint j)ro vobis j'udicis ante diem.
docii et experli. Hunc ergo novum abbaiem in tran- Res est magua Dei sanctos offendere summi,
quilla pace et salute longevum sancli Trudonis san- Ex improviso nam venil ira malis.
ctorumque et sanctarum meritis Deus conservare
dignetur, qui estbenediclus in secula. Amen.
Dum juga montis aper; fluvios dum piscis amabit, Georgius 6S0 cognomento Sarens, natione Mech-
Dumque thimo pascentur'apes el rore cicade, liniensis, vir pius imprimis et mansuetus, ex abbate
In Irela dum fluvii eurrent, dum monlibus umbre Boneffiensi postea celeberrimi hujus monaslerii divi
Luslrabunt, convexa polus dum sidera pascet, Trudoiiis declaralus abbas, ipso natali Yirginis ma-
Semper honos nomeneue suum laudesque mane--. tris in Septernhri a. sal. 1493 amictum moiiasticum
[bunt (856); apud Bonefliara induil setatis sue anno 16. Natus est
/irnoLdVs 0ESde BerJngh Con VenlFs pater abbas ipso die sancto Vito sacro 15 Junii, die dominico a
llVlVs, nFnC sii e/ paJ, leX 6S0, greJ et deCFs feriis sacramenti, intra primam et secundam pome-
[oJi"ne.| ridianam a. 1477
Hii versus Chrisli dant annos (857), insuper hujus
Orlum cenobii, mtitato nomine quando Ego csl Adelardus secundus (an. 1055-1082), sola
Sarchinium cepit nomen Trudonis habere, Dei gratia hujus loci abbas, posl me futuris abka-
M simul Ldemptis, reliquis numeris duplicatis (858), tibus et fralribus parlem et sotielatem cum sanetis
Presule Lamberto passo, cui sanclus Hubertus ornnibus: Audiens in quibusdam Iocis diligentiorem
Hllimus et primus Trajeclensis Leodinus curam esse pro pauperibus quam fuisset -haclenus
Successit presul, cui successil Floribertus apud nos, statuimus pro communi nostra salule se-
Translata cathedra, meruit quam Legia sacra cundum consuetudinem illorum illam meliorare, et,
Martello Karolo Francorum sceptra regente, ul inviolabiliter conservaretur, litteris manus nostras
Omnes vocales D conjuncle Leodini confirmare 63s.Dahatur tribus pauperibus coiidie ad
Pfesulis eximii donanl annos Ludovici (859), ]rj mandatum panis unus et ofl_ede reliquiis iratrum
T^oJ dal episcopios Ludovici presulis arinos. cum stopo (860) uno cervisis-, ad portam autem
Annos abbalis.per coma columque nolamus, tres siliginei panes, preter haje dimidius modius de
In verbis cuncte signaniur cathegorie. s camhagio (861) supervenienlibus pauperibus. Adjeci-
VARLE LECTIONES.
688lillerara; inclinalm rttbro colore scriplce sunl. GS
9 ilu legendum, non lel', tif exhibel 1'; desideratur
enim in numero annorum Chrisli 1469 L. 6aohcecsub finem codicts legunlur.\recenti manu scripla. m haic
tabula legiturin utlimo folio codicis 1 eadem manu qua reliqua scripta, in codice 1" deest. "° deest 1.
NOTiE.
(856) Virgil, eclog. V, 76—78. _4_n.I, 607—609. versibus 29—45; sunt igitur anni Ludovici episcopi
'GROTEFEND. 15. Eumdem numerum indical VoX in versu 4_,
(857) 1469. Hanc cojripu taiionem debemus Grotefendio v. d.
(868) 1. e. 569, qui numerus duplicalus indicat (860) 1. q. staupus, poculum, liquidortim mensura
annuni
" fundationis monasterii S. Trudonis 758. nosirum siof, sliibchen.
(859) 15 D sequcnie litlera vocali occurrunt *I« ($61) Idein quod camba.
 429 GESTA ABB. TRUDON. — ADDITAMENTA. 450
mus postea 7_panes, tres quidem pueroniin. ad man- A cognalione et ordine in loco supradiclo 'consliiutus
datum, quatuor vero siligineos aliis pauperibus, et udveriens, shriutque causam el necessitatem, pro qua
diraidium modium cervisiae de gruta. Visum est predicli fralres hoc ab eodem domino siio episcopo
velia_ndominis 633predecessoribus nostris abbalibus exposlulabanl, considerans, sciiicet ut eorum polus,
mihi eliam aliqnid commemorationis iinpendcre, et qui edtenus vilior habebalur, poslea quodammodo
. fecimus hiis dunlaxat quos vel videre vel nosse metioraretur, decrevil manuscripli aucloritate nolare
pott.iirnus. In anniveTsario, domni abbatis Adelardi suoque siglllo signare, domno abbale secuhdo Ade-
primi dabuntur 4 solidi fratribus, 12 vero denarii lardo loci iltius celerisque fralribus hoc idem poslu-
in cervisiam pauperibus. Item in anniversario abba- lanlibus, quulinus hoc hullus succeswum suorum
tis dorani Guntramhi habebunt fratrcs 4 solidos, ' infringere auderel, el quod ipse ad remedium animw
pauperes vero in cervisiam 12 denarios etdimiriium sum prediclo sanclo sibique famulanlibus conlulil,
jianis modiiim, in meo autem 8 solidi dabunlur in ille quoque causa anhncv sum el successorumsuormn
serviiinm fratrum.duo autem in cervisiam ad usns firmavil. Hoc ego quoque Slephanus ejusdem sanclm
pauperum cum uno modio panis. Hoc ita conslilui- Metensisecciesim episcopus pro remedio, animm snai
nius, ulquoad vixero in anniversario benediclionis et prmdecessorum meorum in id ipsum renovavi et
iioslr_e delur, post discessnm vero noslrum in B confirmavi, qualinus ralum et inconvulsumpermaneat
anniversario defunctionis noslraj. Lihra haec dena- nec ulli amplius hoc infringere ticeat. El quia hoc de
fiorum solvelur de allodio Herken, quod ernimus a aniecessorum noslrorum et nostro fuit servitio, staltii-
comjle G. de Musalp panis vero de Villario. Quo- mus el manu propria firmamus, ut censum, qui de
iiiam vero anniversaria fratruni nostrorum defunclo- prefato scrulo. ecclesicesancli Trudonis jure debeiur
rum nimis desidiose agimus, judicavinius bonum de omriibus tabernis qum vel infra villam Sancli Tru-
esse, si negligentias lotius anni semel in anno redi- donis vel exlra villam sitm sunt, qum ad ipsam villam
meremus, primo scilicef die post missam omnium perlinent, nulli conlradicere aul relinere liceat. Hmc
sanctorum, in quo illis vigilia el missa ei commen- renovatio et cbnfirmatio facta esl puplice, pelenlc
datio anima. jjropulsantibus signis celebraretur, eo domno Fo-Icardoabbale et fralribus ejus anno incar-
Eliam die fralribuscaritas irium solidorum detur esl. nati verbi 1140, ind. 5, Ilomm papa Innocentio, rege
Conrado , sub teslibus ydoneis qui subnotati sunl.
Hee SS6 sunt copie cartarum de jure grtite seu Theodericns primicerius,Alberp et Walnerus capetlani,
scruti lotius opidi ad nostrum monasterium perli- Henricus comes de Satmis,- Gerdrdus de Rotiei,
nentis, rationecujus habemus omni seplimana de Waiterus, Qlto mariscalcus.; Gerardus, Ricardus.
singulis cambis seu braxinis, quoliens'braxanl, Ego Albero secundus nomine,.Dei gratia Leodiensis
unum pecarium cervisie. Qtiarum hec esl prima, de episcopus, petenle domno Stephano Melemi episcopo,
qua narralur in prima parle hujus compilationis de auclorilatis noslrw banno hmc confirmavi et subscri-
gestis abbalum, libro 1, capilulo 22, cujiis tenor bendo roboravi, el quia frairum prebenda __., quam
lalis est : In nomine sanclce el individuce Trinilath, nulii dislrahere vel quoquo modo iinminuere licel.
ttoium sh omnibus tam presenlibus quum fuluris , Si quis contra nili volueril, Vel atiquid ex hiis sibi
qnaliler dotnnus Theodericus Mediomalrice sedis retinuerit aut vepdicaverit, juxla sanctoriinv palrum
' decrela sit danii et accipienli el possidenli anathema,
episcopus, elc. (862).
Item de eodem. Sequilur secunda, de qua narraiur donec salisfecerit et ecclesimbona resiiiueril.
in lercia parte eompilationis libro 1, capitulo 5, liem de eodem. Sequilur ler_i_, cujus lenor est
euj"uslenortalis est_(1140)7n nomine sanclm etindivi- laiis : Slephanus Dei gratia Metensis episcopus(ideti-
duce Trinitatis,Jiieplianus D.ei gralia sanclceMelensis bus suis in villa Sancti Trudonis manentibus graiiam
ecclesicv.episcopus,nolum sit omnibiis tam presenlibus Dei et suam, si obedierinl. Res ecclesim volm sutit
quam fuluris, qualiler domnus Thedericus Medioma- fidelium suslentaiiorics pie viventium , quas si quis
tricce sedis episcopus in cosnobiosancliTrudonis per n tuleritvet delraxeril, juxta palrum veridicam senlen-
aliquod iempus commoralus, et ibi in egriiudinem liam cum Juda proditore eternm dampnotioni subjace- .
incidens et ad exlrema pcneniens, cum consilio ami- bit. Monemus ut ab hujusmodi caveatis, ne simitcm
corum suorum donavil eidem ecclesim el fralribus Jampnalionis pcenum incurratis. Nolificamusaulem .
inibi Deo servienlibus scruXum ejusdem opidi, quod vobis, quod causa fralrum ecctesim sancli Trudonis,
ad serviliumsuum et anlecessorumsuorum periinebal. ' ad conbiliumfidelium nostrorum retata el diiigeniius
Roc auiem ad remedium animm suce et aliorum ante- investigata, veritaii manus dedimus et justhim salis-^
cessorum suorum. fecil, qualinus memoria illorum fecimus. Elemosinam iiaque quam eis priorum noslro-
tbidem, non sicul anle, sed perfectius et stabilius rum conlulit munificenlia, censum scilicel grulm.
permanerel. Quod domnus Adelbero successor ejus et juxta manuscripti (865), quoi eis de ea nosira reno-
VARLE LECTIOr.ES.
t3Snobis 1. esl reliqua desunt. C2rhce tabulm scriptm suni in 1*eadem manu qua Gestorum pars idlima
esarala est.
_.OT_E.
{862)~Repetitur eadem tabula quam ex priori codicis parie s__culoxu scripta dedimus supra.
(865) Excidisse videlur euctorilatem.
 m RODULFIABBATISS. TRUDONIS 432
vavit veritas, et pelitione noslra venerabilis fralris A quod in ea videbantur habere, omnes effesliicaverunt,
noslri LeodiensisepiscopiAlberonisreverendafirmavii ei Renerus el uxor ejus Engellrudis ad usus suoset'
auctorilas, firmum et insotubile judkamus, contrn filiorum suortim de manu Rodulfi abbalis coram
illnd venientesanaihemali et eternmdampnationi, nisi fralribus, scabinisel paribus ecclesimheredilario jure
resipuerinl, subjncere decrevimus. Huminibus noolris eam suscepit. Hmc ui rala el inconvulsa permaneant,
precipimusper fidem nobis debilam, ut ecclesicejus sicut ab anlecessoremeo facla sitnl, sic et a nobis in
suum recognoscant,quod si neglexerint, nos ecclesim id ipsumcordm capilulo et scabinisel paribus ecclesia;
non deerimus, sed causam ijus pro officiinostri debito legittime el heredilario jure ipsi Renero et uxori ejus
fideliler manulenebimus. Engellrudi el heredibus ipsorum renovala siinl. Anno
Sequiiur qnarta in qua determinatur de jure dominiceincarnalionis 1159. ind. 2. epacla 18. Romm
mala. grulse,quanlum ex ipsa ad grutarium pertineal, papa lnuocentio, rege Conrado, Metis presidenle
et de 6 cambis sive braxinis dominicalibus, que Slephano, LeodiiAlberonesccundo, prelationis nostrm
libere sunl el non solvunt censum cambarum, id anno 1.
est pecarium cervisie, unde eliara fit niensio in Debet autern grutarius ecclesia. in anno 5 Tibras
tercia parte prefate compilationis libro 1. capiluIo3, " piperis, innalale Domini, in pascha,in peniecosten,
enjus tenor talis est: (1139) In nomine sanctm ei in festo sancli Remigii et sancli Trudonis; in hiis
individum Trinilalis, nolum sil lam presenlibusquam quinque solempnita.ibus cum solvit piper, accipita
fuiuris, qualiler ego Folcardus, gralia Dei abbas eellerario dtios panes seniornm duorum pueroruni et
Sancti Trudonis, pro dirimenda lile et conienlione, duas portiones piscis, quales habent fratres, et
qua; lemppreantecessorismei, domni Rodulfiabbatis, sexlariumvini. Datetiarii in anniversario Theoderici
persepe graviler mola fuit de grula hujus villm, . Metensis ejiiscopi, scilicel 2. Kal. Maii, qui grutam
Renero et uxori ejns Engellrudi et heredibus ipsornm ipsam fratribus dedit, 5 solidos, el ilem Tdus No-
pro veritale et justicia eorumj qum omnibus hodie vembris in anniversario Adelberonis Metensis epi-
nota est, bannum et confirmalionem impressione scopi, qui grutam ipsam fratribus confirmavit,
sigitli mei de eadem grula (acio, quam primum idem solidos 5, et hiis diebus habet prehendam sicut qui-
Renerus et uxor ejus Engellrudis ab hiis qui ipsam libet fratrum. Dominicalibus camhis dat grulam
grutam hereditalem suam esse perliibebant, scilicel gralis, et de cambis ville hujus^censum grule duas
Renero et Roberto_etHugone et filiis eorum in pre- parles habet ecclesia, terciam grularius. Huic con-
sentia domni Rodulphi abbalis in vadio pro 100 firmationi interfuerunt fratres, prior Egebertus,
marcis acceperal, quibus et postea de suo tanium Balduinus, Henricus, Fulbertus, Elioldus, Conra-
addidit quod ipsam grutam el omne jus heredilatis, dus

DE JCRE SOLVENDl CENSUM MALE GRUTE.

Sciendum quod census male grtile, quem cum C Greve etpueri dc Palude habent unam partem; ter-
cambalo pie memorie domnus Theodericus htijus ciam autem partem obtirient heredes domni Alber-
nomlnis secundus Mentensium episcopus noslre lini condam militis et ejus fratruelis Ade de Sancta
ecclesie perpeluo jure ad suara prius ecclesiam per- Katharina, scabini hujus opidi. Reddilus vero huj'us
tinente solemniter conlulerat, sequeslratus ftiit ante grute qui certi sunt capiuntur ad et supra domos,
plures annos a censu cambaii, qui vulgariter appel- scilicet braxenam, que sila est in angulo ex opposito
lalur panlhgiis el ad heredilariain possessionem aule domini noslri abbalis, que appellatur doraus
quorundam opidanorum devolutus. Verum per quem grute, et ad reliquas contiguas mansiones usque
modum aut qualialiarum hereditalum commulationu ad conum super rivum, et consequenler a cono
immutata fuerit prefate carte de mala gvuia traditio, ipso ad reliqnas mansiones citra rivum conslruclas,
ita quod hujusmodi heredes nostre ecclesie preposilo usque ad vicum pervium ibidem positum; que man-
lanlummodd solvanl 15 solidos Lovanienses, in ar- siones nullum alium censum fundi solvunt nostro
chivis carlarum.noslri raonasterii declaratum non. proposito preterquam censum supradicium. lnsuper
repe.rilur. ' - habent prefati heredes de jure ipsius grute de qua-
Prelerea sciendum quod heredilas dejure prefale libet cervisia, que braxatur infra districtum opidi,
male grule, per successum temporis ad quosdam de denarium Leodiensem cum dimidio, qui faciunl
magnalibus opidi devolnla, in tres partes divisa est. qnartam pailem unius grossi veleris, quociens
Cujus una pars ab olim devolnla ad domnam Ger- " braxanl, esceptis 5 cambis id est braxenis, que
,tnidem dictam Pondernuel mililissam, per eandem dicuntur dominicales el libere sunl ab hac solutione
eollata est circa annum Domini 1552 ad inslituen- v; denna cervisia; si vero pluries braxant in hebdo-
dum duo beneficia, quorum unum situm est in mada una, lunc de reliqua solvunt ut alie. Hujus-
nosiro monaslerio acl altare beaie Marie et sancte modi vero braxenc sunt tres, quaruni una sita esl
Anne, el aliud ad allare omniiim sanctorum in ec- in plalea Plancslrate ex opposito cymiterii noslri
elesia sancli sepulcri. Relique vero due partes sie majoris dicti Vrietbof, seeunda sita est inter eccle-
di.vise sunt, quod heredes Euslachii condam dicti siam beate Marie et mansionera Theu.oaieorum
455 ACTA TRANSLATIONTSS. GEREONIS. 434
dominorum, allrinsecus pluribus domibus interposi- A . bodio, in qua quoiiens hraxatur, daiurbraxatori.a
lis; lercia vero siia est in novis domibus supra grute heredibus pecunia illa gralis. Ad hane braxe-
conum vici versus ecclesiam. Item sunt adbuc due nam habent prefati heredes, quotiens braxanl, 18
nlie, quarum una vocalur hraxena sancli Spiritus, quarlas cervisie inler sedividendas. Insuper scien-
ei alia que sila in plalea salis ullra rivum mansioni dum quod hee 6 braxene dominicales , quoliens
supra conum slanli conligua, in quibus quotiens hraxant, libere sunt a censu pecarii cervisie, quem
braxalur nullara pecuniam solvunt. Itera esl a.dhuc habemus ad reliquas hraxenas infra liberlatem
una que est sexta, sita in, opposito domus de Ever- opidi.

RODULFI EPISTOL,_E.

(Vide supra col. 94.)

YITA LIETBERTI EPISGOPI CAMERACENSIS.

(Vide Patrologia. tom. CXLVI, col. 1450.)

ACTA TRANSMTIONES S. GERMIS

UNIUS MILITIS LEGIONISTIIEB-EORUM.

(PEIITZ,Monum. Germ. htst., Script. I. X, p. 530.J

Rodulfus, Dei gratia id quod est, omnibus san- B
.clorum martyrum memoriampie amplecteniibus
'niarlyrum consorlium. Anno ab incarnalione Do-
mini 1121, lurbatis jam anle per aliquod annos
ecclesia et regnd, sub imperatore Heynricq, cujus
pater Heinricus Leodii obiit, multi episcoporum et
abbatum et de omni ordine et gradu clerici et mo-
nachi expulsi a suis sedibus hac illacque ferebanlur
propler eommunionem imperaloris, quam vitabant,
quia excommunicaverat eum domnus papa Calixlus
secundus, secutus in eum senlentias predecesso-
ruui stiorum Gelasii et Pasehalis. Hac teinpcsl.-te,
eademque de causa, eoque maxime quia Frcdcrici
Leodiensis ejiiscopi electioni el consecralioni fave-
ram, expulsus sum et ego de ccenobioheati Trudo-
nis Idus Aprilis, quarta feria dominicae resurreclio- "
iiis, cura in eo indignus.presedissejn 12 jam anuos
ct 2 roenses et, ut puio, 1'4 dies. Susceptusque
"sumeodem anuo misericorditer a domno archiepi-
scopo Coloniense Frederico, ejusdem ecclesice siu-
dio et fratrum electione positus' sum 'abbas in cce-
nobio beali Pantaleonis exlra muros civitatis, 8.
Idus Seplembris, cum jam vacasset a 4. Kalendas
•Januarii. Nec multis post subsequentibus diebus, •
petenle quodam Dei servo et predicalore magno
.l-orberlo uuum de corporibus marlyrura Thebeo-
rum, qui jacent in monasterio sancti Gereonis,
apertum est unms eorum sepulchrum in eodem mo_
naslerio, juxta medium pylarium ad meridianam
plagam, presentibus lola nocte ad vigilias et ad fo-
diendum religiosis clericis et monachis alque abba-
tibus cuin omni obsequip etireverentia atque devo-
tione; inter quos et ego peccalor mandaius afiui.
Elevato igitur superiore lapide de sarcophago post
800 et aliquot plures annos marlyrii.Thebeorum,
invenlum est in eo corpus magnum, per scapulas
amplum, per pectus et hrachia thorosum, indutum
clamide miliiari coloris purpurei, quae ampla utrim.
que vestis dependebat usque subter genua ejus quasi
tribus digilis, genus pall_enou ignobilis. Super eam
aliam habebat vestem non hreviorem, ignotam quir
dem nobis nomine, sed cognilam filo serico et colo.
re nobilioris purpura.; subtus ad carnem nichilo-.
liiintis vesiis serica albi maxime coloris, sed lamen
subruhea. Corpus loluin inlaclum adhuc vidobaiur
a mento, quod tauium decapile supererat,, usque
ad pedes, indissolula adhuc superficie veslium, ca-
liganim aique calceorum. Nam- ut conicere-verius
potuimus, sic casu perlransierat inler caput et
iuentum perseculoris gladius. Pars tanlum illa ubi
ventris motlities fuerai, aliquantulum modesle ta-
roen subsederat, quam vestis subsecuta indissolula
permanserat. Tali suppressionc peclus et ossa femo-
rurji vidcbanlur magis turgere. Supfa jiectus illius.
 45S I RODULPIII ABBATIS S. TRUDONIS " 45S
signum dominicse crucis inventum est de aurifrigio A diligenter inlegritate corporis a fidelibus, ne qiiid
f .clum, sicut considerari potuit, submicantibus ad- furio de eo lolleretiir. Hsecacta sunt 3. "SdusOcto-
hue in eo anri metalli scinlillulis. Aurifrigii longi- bris, anno snpradiclo dominicseincarnationis. Inte-
ludo peno unius pedis extiterat, latiludo vix unius rea nocte et die usque ad 8. Kalendas Decembris
digiti. A genu ejus usque ad pedes ejus tibia. ex curii magna dcvolione et mullo luniine sepulchrum
directo et integro decenter composila., habenles cuslodiebattir, die circiimsedenlibus cum psalmodia
adliue caligas integras de palla.j rotundis floribus ad electis arl hoc ejusdem ecclesiaj aliquibus clericis,
modum oculorum caude pavonis circumquaque di- nocie vigilanlibus nichilominus cum psalmodia' qui-
slinctas. In ipsis sublularibus juncli sicut prima busdam aliis, inierdumque juvanlibus eos fralribus
die et a talo sursum erecti pedes adhuc cnnlini-han- deSanctis Apostolis. Igilur post aliquot ita iuter-
lur.et, quantum ad superficiem vestis, nichil de toto lapsos dies, 8, ut diximus, Kalendas Becembris
corpore yideri poterat, quod adlmc corruptum sive vocatus affuit domnus archyepiscopus, abbates,
commotum adhuc fuisset. Sub veslibus l.inien, sictit preposili et omnes congregationes civitalis, popultis
postea exittis probavit,- ipsa cafojain prorsus in ci- vero innunierabilis. Magna reverentia magnisque
nerem resoluta fueral cnm ossibus, exceplis paucis laudibus secundo aperlum est sepulchrum, et inle-
de maj'oribus, sed favilla. superexlantis inenmmota B grum represenlatum corpus sanctum; tamen es
inlegriias earnis quoque integritatem ocutis~admi- magni laj.idis concussione carb quse sub veslihus in
rantium figurabat. 0, quam gloriosmu eral videre favillam versa erai, per plurima loca subsederat,
magnanimi milkis Christi venuslam formam magni- sicul etiam in lalibus solet conlingere, infuso post
ftceque veslitam et qtiasi vivenlis adliuc viribus ple- tot-lempora occutiiscorporibus novb aere. Ponuntur
nam, cujus caput, si suh simili incorruptione cor- duo abbates induti veslibus albis et slolis, unus ad
poris adesset, dormire eum potius quam mortuum caput, alter ad pedes. Quorum unus ego peccator ad
crederes I Adcaput ejus cespis erat gramineus loea- capul ejus sedi, quamvis, ut sisperius dixi, decapite
lus, a capite usque ad cingulum abutraque parle nichil preter mentum haberelur, sicut percussoris
huerum inter corpus ejus et sarcophagum. Qui ces- iilud absentaverat. gladius. Apjdicuerunt se eliam
pis, immo qui eespkes, nam plures fueranl, sangtii- alii duo presbilcri clerici sancto levando corpori»
nei loti adhuc erant, sicut perfusi in terra luerant nichilomiiniseiipsiinduii vesiibus albis e* slolis. Qui
fluente sanguine martyris, quando' percussus in sacras manus pie apponentes primum vesles college-
terram cecidit. runt, non inlegras, tjuia veiustas non patiebalur,
Sed et in aliorum trium marlyrum sarcophagis sed per graudes elminores paries, sicut polerant di-
hac oecasione apertis eadem magnalia Dei vidimus. ligeniius. Circa scapulas vero et supra totum pectus
Pili herbarum in ipsis adhue cespitibus, rigebantur, et usque ad cingulum mullus inveniebalur sanguis
sicci tamen,. sed concreto sanguine integri teneban- supergtobatus, sicut abscisq eapite ex collo et
lur. Testes mihi siint ipsi mafiyres, quia propria venarum meatibus sparsim potuit emanare. Col-
sed indigna manu tenui, oculis propriis aspexi, et lectaj igitur sunt diligenler omnes ej"tisvestes, sed.
aliisvidereporrexi, ipsiquoque domno episcopq assi- isla. diligentius crasso sanguine sed sicco gravess
denti mullumquepregaudioet devotione Iacrimanti. et per se in scriniolo uno decenter ad hoc parato
0 quanium studium', quantus amorChrisli, quanta de- positae reverenter. Cum quibus et balleus ejus mili-
votio fidelium lunc temjjoribus cliristianorum, qui in laris de nigro corio inventus et repositus est, pene
tanlaperseculionenecipsossanguinepscespiiestollere unius iilnse longitudinis, adhuc integras Iiabens
negiexerunt! (Juidmoror? Ista nocturnis horis acta parles. A sinistro latere juxta latus ejus et halieum,
smit, suT)inagno quidem religiosorum virorum flelu et invenlum est nodus ferreus ad moduni.ovi, rubigine
canlu. Mane facto, cum res lam gloriosa et de- prope consumptus, quem capulum gladii cjus fuisse
siderabiiis audila fuisset a civibus et ostensa pluri- credidimus, sed de gladio frustum nullurn invenimus.
bus illorum, nam aperturo- sarcophagum palla tan- g Diligeniius lamen postea qtiidam allendenles, in
lum tegebat, lota slatim civilas infremuit, se malle ipsis partibus reliquiaruin, quas Inde exoraverant,
raori quamtanlo thesauro, tanto patrono privari. particulas ferri miohi prolestali sunl se invenisse.
Erant etiam inter eos qui corjwis inventuin ipsuni Subtulares, niagnis parlibus inlegris, eodem scri-
esse sanclum Gereonem dicebarrt, propter .habilus niolo recondili sunt, caligaj prorsus in ciuerem
venustalem et cofporis forinosiialem. Unde major resoluta-. At ubi susceptis vestibus ad carnem et
et niajor fiebat lumullus-iin popul^»,contradicebaiur- ossa colligenda ventuin esl, vix de ipsis ossibus, et
qtie ab omnibus donuio Norberto. Vix tandem seda- hoc de magnis , aliquid solidnm apparuit quod
tus est lumullus, p. eposilo Sancta_Maris. de Gradi- prorsus in cinerem aut in parvas particulas vetustas-
hus Theoderico pulpiium ascendenle' el populnm,, non redegit. Mira res eivalde gioriosa. Testor ipsos
niitiganle, et quod rei huj'us consilium essel diffe- sancios marlyres, testor el ipsam multitudinem reli
renduui promittente, usque ad presentiam dbmni,, giosorum, qui diutius hoc vidertint, lotus einis car»
'
archyejjiscopi. Tunc nichilominus ad satisfaciendum nis el ossuum quasl calx noviter fusa candebat per
populo decfemm est a niajoribus, ut sepulchrum totum sarcopbagum. 0 qno.iens ibi cantatum cum
lapi-de superposilo claudercltir.' cohsideraia pritis mullis lacrimis fuit « ei in sangiiine agni Javenml
 437 ACTA TRANSLATIONIS S. GEREONIS. 438
stolas suasT » c quotiens ibi irepetilunr i laverunt A inlegre colligi poluerunt, et ossa quoppenilus reso-
slolas suas, et candidas eas fecerunt in sangnine lula non fiicrnnl, cetera nmnia in uuo pulvere col-
agni! » Tandem collectus est cinis et cespis simul lecia siiiii.hoc esl, pulvis sanguinei cespilis, pulvis
sanguineus, et ipse in pulvere, sed terrei atque sub- ossuum, pnlvis carnis, pulvis vestitini; quae orania
Tubri coloris propter sanguinem, resolutus.susce- siinulcoi-fusa albuin qtioque pritts illum conftiderunt.
ptusquein munda palla et preciosa, in alio scrinio II.cc ideo tam diligenter exprimimtis, quia pulverem
majore recondilus est. Tunc elevalis utrisqne scri- carnis et ossuirm colbrem calcis noviter fusie habe-
niis, multa oblata sunt ad fabricandum fereirum re diximtts, ut,- cum alius colbr in islo pulvere in-
^ sancto martyri. Domnus arcbyepiscopus oblulit scu- ventus fnerit, nemo lamen duhitel quin de vera
tellara argenleam, deinde singuli quique prout devq- carne.et ossibus ejus sit, immo simul quoque de
tionem habebant. Acta esi eliam processio magua sanguineis cespitibus atque de ejus simul vestibus.
die illa circa clauslrum et circa monaslerium, pul- Has scilicet reliquias curo michi fraler Echeberlus
'
santibus sighis et canlanlibus clericis el monachis allatas representasset, recognovi eas sicut in sepul-
1
laicisque theutonice in concrepalionibus suis. Qua chro videram, et ex earura presenlium occasione
processione finita et sanctis reliquiis in loculis suis ordinem inventionis, sicut hic legilur, aggressus
super altare in medio monasterii collocatis, missa B sum fideliter describere secundum quod vidi el ma-
de ejusdem sahcta. Icgionis marlyribus incepla est, nibus propriis licet Tndignus traclavi. Iiaque prius
et jubente domno archyepiscopo a me peccalore eas vobis per eundem fratrem misi transferendas
cantata. Anle canonem vero, finilo evangelio, dom- in ecclesiam beatse Maria. in Dunc, quatenus ex hoc
nus arcbyepiscopus sermonem fecit ad popuhtm de noslro scriplo et ex earum presenti contemplation.e
his quae lunc pre oculis hahebantur et manibus, et nulli modo vel in posterum dubium sit quod ex
quae ad salulem animarum pertinebant, de sanctis corpore' marlyris de sancta lcgione Thebeorum
Thebeis martyribus. Finila missa, dimissus est marlyrum sumptae sint. Hortamur ergo et rogamus-
populus cum leticia magna. Ei hujus sancti mariyris alque precipimus ut fralres nostri qui morantur ia
reliquiis cura et devotio fratris iiostri Echeberti Dunc diein ;feslum marlyrii. eorum in die sancti
poslea partes aliquas nostro intervenlu impetravit Gereonis cum duodecim lectionibus amodo aeant et
a preposilo ej'usdem monasterii Herimanno, cuj*us diem advenlus islarum ad eos reliquiarum.
studio et devotione revelatum corpus translatum Ha_cego peccator Rodulfus, fratres mei et frlii
fuit. Reliqiiiaj autem ha. sunt: De veste illa subti- karissimi qui estis in coenobio sancti Trndonis in
liori quam ad carnem suam indutam habuit, de bal- y. Hasbania, scripsi vobis de ccenobio beali Pantaleo-
teo ejus militari qui circa lumbos ej'us invenlus est nis juxia Coloniam. Ceteras reliquias qua. subnota-
nigri corii, de ferro, ut videbatur, ejus gladii, con- lae sunt supradictus -iraler.suo sludio collegit; ea-
. fuso cum sanguine et cineribus veslium et corporis ' rum aliam ego ceflitudinem non habeo nisi quod a
illius, ubi quasi in media vagina ferrum adbuc pa- Dei ancilla apud nos.inclusa eta fidelibus Christi.
tenter sublucere videtur; de sanguine ejus cum eas accepit: de sanctis virginibus, de sanctis Mau-
pulvere carniset ossuum etvestium ej'us. Nam purus -ris,'de pilleo sancti Thomaj apostoli et ejus cingulo,
cinis carnis ossuumque ej'us cum adhuc pbr se jace- lle cera ab igne dominica liquefacta,.de sancto Pan-
ret, simillimus erat calcis nova. aut far_na_candidaj, cratio, de sepulchro Domini. Datum 18 Kaleudag
postquam vero collectse sunt partes vestium quse Oclobri
 I ANNODOMINl""MeX__XVIH --

LEO MABSICANIIS

CASINENSIS MOJNACHUS"

POSTMODUM

CARDINALIS EPISCOPDS OSTIENSIS'

- I ET -

PETRUS DIACONUS
'
MONACHDSCASINENSIS. .

MIS MABSICMIET PIRI MACOM

CHRONICA

MONASTERII CASINENSIS
i
in Monumentis Germanim clarissimi Perlzti, Script, t. VII, p. 551)
, {Edidit W. WATTEMBACIII

'h,

LEOiNISGESTA, NATALES, SCRIPTA. — SUBSIDIAEDITIONIS.

-g__-KPB8«i' i

Casinensis c©_nobii,quod nostri imperatores pra_ ca.teris pia cum veneralione coluerunt,, euj'us.lahantibus
rebus plus semel strenue sucurrerunt, monumenta litteris consignata, quse in tertio bujus colleclionis
volumine plurimis mendis purgata prodierunt (-1), longo jam intervallo sequitur Chronicon a Leone e'
Petro conscriptum. Jacentia eiiim posl Saracenorum irruplionem lillerarum sludia non aote medium
saeculumxi in heati Benedicli planlatione ad novum vigorem sunt resuscitata: quod ne pluribus mihi sit
persequendum^ docta et ingeniosa Ds liiier.arum studiis apud Italos primis medii mvismculis dissertatione (2)
cavit V. cl. Wilh. Giesebrecht. Mulla ibi invcnies de exiroio illo virorura cceiu, qui florentissimis sub
Desiderio abbate ccenobii rebus litierarura quoque arliumque liberalium studiis Casinum reddiderunt cele-
bcrrimuin, primamque inter eos, quse hucusque latuerat, Leonis noslri raenlionem. Multa seiuper cum
Marsorum comitibus Casinensibus fuerat conjunciio, quorum stirpe progeniti tuuc inter eos conversabantur
NOT_E.
(i) Yide appendicem adClironichon Gasin. infrfe •f (_) Bsrolini 1845, i% p. 25>qq
____x. I
 4il LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONIGHIION.CASIN. — PROLEG. 442
Oderisius, Theodinus, Transmundus. Leonem auieii-, cbgnomine ut ipse ait (2*) Marsicanum, cum eis vel
consanguinitate vel affinitate fuisse conjunctum, .ulmodum probabilis est Giesebrechtii conjectura (5).
Alfanum audiamus, Salernitanorum archiepiscopum, qui, Theodinum (i) exhorlatus ul socios in paradisui_if
poslquam ipseprsmia virtutum acceperil, adducat, poslremo addit:
Ut sit in hoc horto sed et ipse Leunculus oplo.
Et ad Pandulfum Mafsorum episcopum, patruum Theodini, postquam alioriim ejus propinquorum 'me-
minit:
Inlegra sitpueri lonilas libi grata Leoms,
"Vectibi displiceal : hunc, ut ameris, ama ;
Dilige (5) quo semper le diligat, alque libenter
Obsequium possil solvere smpe tibi.
Menle sntis mili devolus in ordine vivit,
In quo perficilur Cunctipolenlisopus,
Quibus locis uostrum desigtiari Leonem, certum quidem non est, at quam raaxime vefisimile. Certe
cum stiperius carmen scriberelur ad Theodinum jam cardinalem diaconura, fratrihus Casinensibus eum
ascfiptuni fuisse constat. lpse auiem quara amanter de Theodino, quam leniter de Trausmundo loquatur
videsis in Cbr. Cas. III, 17, 24, 25. Fratrera habuit Joannem inoiiachum Casinensem, eujus Pelrus dia-
eonus meminit in sermone de Octava sancti Benedicti, c. 3. Avunculum suum ipse commemoravil Joannem
Soranum episcopum (6), nionachuin Casinensem (7); forlasse non diversum a pra_posito illo Casinensi
cujusinler Tbeodini amicos 1. 1. .meuiinit Alfanus (8). Episcopus estconsecralus
'
a Gregorio YII,.prirao
pontificatus ejus anuo (9).
Leo igilur Marsicanus vixdum 14 annos egressns in Casinensi monasterio a Desiderio abbate (10) est
susceptus, inslruclus, enulritus ac proveelus (11), Magistro in conversione usus est Aldemario, quem olint
fuissedicit (12) i Capuanaj civitalisprudeniissimum ac nobilemclericura et Richardi principis notarium. »
Eo siquidem munere fungens 23 Aug. 1059 subscripsit litleris principis (13); anuo 1063 vel 1064 abbas in
Sardiniam missus, post reditum ab Alexandro 11S. Laurentii abbas cardinalis est conslitutus. Unde effi-
citur, Leonem novilium fuisse intra annos D. 1.1060 et 1064 (14). Quod si II, 16, legimus, eum cunr
puerulus esset, vidisse presbylerum quemdara plus cenlum annos natum, qui exca.cationera Mansonis
abbaiis Jqanni Sorano episcopo confileri solitus fuerit, non possumus quin Joannem tunc nondum episco-
pum fuisse slatuanius (15). TJtut hoc fuit,,bon__ ihdolis puer a Desiderio inter familiares mox receptus est
et arcta cum eo necessitudine conjunctus, nniversis fere ejus usque ad obitum negotiis interfuit (16); cujus
erga se merila gralo semper animo recolens, in summa ejus memoriam habuit veneratione. Quo faclum
est ut Oderisius, qui illi successit, Yilse Desiderii scfibendae oflicium ei injungeret; quod Alfanum (17/
olirn ut susciperet frustra rogaverat (18). Sed Leo per lotum illum annum otium ad scribendum minime,
naclusest, cum phjrimis semper dislineretur negoliis. Nam cum Petro tesle (19) « sanctitate et monasti-
cis disciplinis ad plenum esset irabulus, et in divinis Scripturis apprirae eruditus, > malure ut videlur se
converlit ad rerum gestarum' histofiam atque vetera monumenta cognoscenda," et bibliothecarius mona-
slerii (20) factus, non solum in causis hujus loci gerendis, verum etiarn in aposlolicse sedis negotijs saepe
fuit adhibitus. Conlinuas auletn Casinensibus pro possessionibus monasterii Iites fuisse orandas, ex ipso
- hoc Chronico diseimus,
quaeper quantum temporis singulseduraverinl, quanla iis facessiverint negotia, ex
uno eslimare licet exemplo.Leo enim ipse scripsit reh-tionem de causa Sanctse Sophia. in Benevento (21)
tjuam ex Petri regesto edidit Gattula Rist. Cas. p. 54. Ejusigitur loci doniinium ccenobiosuo vindicaturus,
NOT_E.
(2*) Prol. 1.1. (15) Gattula, Acc. ad Hist. Casin., p. 161.
. (3) L. 1., p. S0. (14) Cerle verba 1. 1. aliam interpretationem
' (i) Card. diaconum: carmen igitur post annum adinittere vix videntur, eam scilicet, ut reducem e
1061 scripium esse oporiet. V. Chr. Casin 111,2i.' Sardinia Aldemafium Leonis magislrum fuisse sta-
(5) Ita Gies. Ut tibi Ughellus. tuamus.
(6)11,16. (lo).Eodem modo quod addit sanctm memoricein-
(7) III, 34. telligendum esl.
(8) Sed distinguendus ab eo est aller -Joannes, (16) V. prol. I. III. Dedicationem ecclesiae1071 se
coguomine Marsicanus, quem, eum in Capuaoo mo- praesentem vidisse ait III, 25.
nasterio prseposilus esset, fuerunt qui mortuo 1055 (17) Ob. a. 1087.
Richerio abbatein vellent.- Hic, ut videtur, e g(!8) Prol. I.I.
- pncposito Casinensieligere
1058 factus est abbas S. .Ticen- ji (19)Deviris III. c. 30. -
tii ad Yulturnum, seditque annos 22, menses 4, - (20) Chr. Cas. III, 42. Eliam_presbyterum fuisse
dies 15; v. Chr. Cas. II, 89, 97. Desid. Dial. 1, 6.' apparet e Petri Diac. I)e ortu et obitu Justorhm
Chrou. Vult. p. 514. Casin. c. 51. Decanum dicit J. B. Marus in notis ad
(9) Reg. Greg. VII, apud Mansi, Conc. XX Pelr. D. De viris ill. 30, nescio quo jure.
' p. 125.19 (21) Frater Leo bibliolhecarius S. Casinensis cm
flO) Apr. 1058-1087. nobii, qui hoc ipsuni memoratorium scripsit, quo_il>.
• (11) Prol. I. III, suat verba ejus.
(12) 111,24.
 *i-3 EONIS MARSICANIET PETRI DlACONf 44*
einn ( prirno apud Romam in synodo venerabilis papneGregorii (22), et postmodum apud Melphim(1089'
st-pt. 18) el Troiam (23) (1093, Marl. 11), et iterum Romam in synodo rev. papa_Urhani cum super diversis
ac plurimis aliis (24) luin super hoc praecipuo negolio.solemneinproclaniacionem fecisset, et niehil ex liis
usque ad hanc diem justicia. recipere potuisset, contigit ut quadam die ex imperio domni ahbatis Oderisii
ad ipsius apostolici curiam pergeret qui tunc temporis (apud) Beneventum morabalur. t Ibi exorta alterca-
tione cum Madelmo abbale Sanct-je Sophia., papa t ad proximum synodum apud Barum habendam eos
cum munimiiiibus > adesse jussit, ibi landem ad finem causam perducturus. « Venilque tempus concilii
ferme post mensem > (1098, Oct. 1); sedne tun quidem sentenlia prolata, papa Benevenlum post dies
aliquol reversus, iterum parles audivit, nec tamen senlentiam prolulit. c Post dies aliquot, pergit Leo,
simul cum illo nobis in serviliuni ejus pergentibus, et super hoc eodem negolio rursus iterumque apostoli-
cam sententiam repetentibus, scripsit Anzoni (Beneventanorum domino) a Ceperano epislolam, J qua eum
vice sua Casinensibus justitiam facere juberet.|Ea data est nt Non. Novernbris. < Sequenti anuo papa de-
remansit infectum (25). »
"funcius est; Ansopost bicnnium perdidit Benevenlum; negolium eapropler
Siinilibus eum causis gerendis oceupalum fuisse existimes, cum abbateni Captia redeunlem • pro officio
suo » comitaretur (26): cui de mandato sibi Desiderii Vitam scribendi munere sciscitanti, se nonduin opus
ngressum esse respondit. _ Et quando, inquit, huic tuo parere imperio polui? quando tanto fere hoe anno
_umin servitio domni apostolici ex jussioiine tua per Marilimara alque Campaniam, tum quoque in tuimet
psius negotiis occupalus, vix per oclo dies conlinuos in monaslerio constiti. > Accepla excusalione Oderi-
• ius jam unive.sam ei ccenohii bistoriam scribendara demandavit et summa cum diligentia Leo mox totum
ie ad magnum-et multo gravius hoc opus convertit: olio ut apparet sibi concesso, ut post annuin illum 1098
scribendi inilium fecisse videatur.- Sed cceplum opus non absolvit, neque ultra annum 1075 produxit:
quanquam ne tum quidem ca.amum deposuisse videlur, cum ad dignitaiem episcopi Ostiensis (27) et
S. R. E. cardinalis a Paschali II essel evectus (28). Quod quo lempore factum sit ignoramus. Anno 1101,
Mart. 31, Odo decessor ejus inter vivos fuii (29); Leo aulem nomen suum praeceptis papae subscripsil post
Crescenlium Sabinensem, Petrum Portuensem episcopum: Cononem Pr__nestinum pr_ecedit; unde nescio
an concludere liceai, eum post illos, sed anle Cononem fuisse ordinalum. Quorum Petrus quideni Mauricios
'
quin. 1100 Hierosolyma petieral, a. 1102 jam successerat (30), Cono aulem mense Maio 1107 in concilio
Trecensi familiaris papa. effeclus, mox Romampetiit: ubi episcopus ordinalus et Hierosolyma est directus
Nam a. 1107 (31) Praenestinus episcopus ibi fuisse traditur, Cono a. UH.
Anno Domini 1111-,Febr. 12, Leo Romaefuit, cum Heinricus V rex Urbem inlrarel, el caplo eum caeteris
• cardinalibus
papa, ipse cum Joanrie Tusculano episcopo habitu plebeio indutus evasil (52), et Joannein qtiin
in animando ad resistendum populo adjuverit, non esl quod dubitemus. .Sed cum neque captus fuisset, ne-
que convenlioni isti a papa exlorla. subscripsissel, lamen coronationi regis, ne omnia denuo lurbarenlur,
deesse non potuit, et cum vice Albanensis episcopi primam orationem dixisset, deinde proprio fungens
oflicio Heinricurii ad confessioneni aposlolorura perductura, unxit inter scapulas elin brachio dextro (55),
Quod quam malo animo fecerit, restimare licet ex eo quod in Non. Jul. Paschalis a Tarracina « Joanni
Tusculanensi et Leoni Velletrensi (34) episcopis et cardinalibus in unum congregatis > seribendum duxit.
Ubi quod Vellelr.ensemappellat Leonem, ideo factum esse arbitror, ne vel juniori episeopo seniorem, vel
Osiiensi, prima. post Rornanam Ecclesise, Tusculanensern vjderetur poslponere. Scribit aulem: c Id quod
in personam noslram, imo in Palrem veslrum prseter ipsiusEcclesi.. judicium atque pra_sentiamvos egistis,
etsivobis ex zelo Dei visum est, non lamen ut milii videtur canonico tramite incepistis. Non enim charilas
sed semulatio id dictasse perspicitur. t Qifos deinde ita adhorlalur: t Vos autempro Ecclesia in Ecclesia
NOT_4_
(22) 1078, ut videlur; v. infra-III, 42, et Biniura (29) Galt. Hist. Casin., p. 54.
ap.Mansi, Gonc, XX, p. 511 (30) Falco Benev. inilio.
(23)^IV,7. C (31) Acta SS. Jan. I, p. 853, Ekkeh. Uraug. ad
(24) E. g. de eccl. Cinglen.i, v. infra IV, 18. a. 1116. Baronii Ann. a. 1107, c. 18. Caelerum hic
(25) Cf. Chr. Cas. IV, 48, 60. - adnotare libet, qu_aapud antiqtiiores scriptores de
(26) V. prol. 1. I. horum temporuni eardinalibus ^disputantur, duobus
(27) Et Velletrensis. Nam ulrumque episcopiuin erroribus omnia csse infecla: primo quod poriio
post Minciiillius tempora ita fuisse conjunciuiii, ut qua_dain aclorum concilii Later. a. 1112 a Martenio
cpiscopus ab una alterave diocesi ntillo -discrimiue primoeditore (Thes. IV, p. 127), quem C-eteri se-
faclo appellaretur, evicisse mihi videlur Al. Borgia, cuti siml, negligentia quadani cuin aciis concilii
Istoria di Velletri, p. 214 sqq., quidquid conlra pro- Guastallensis sit conjuncta, allero qttod subscri-
. ferat ,F. A. Maroni, De eccl. et tp. Ost. el Velii., et ptioues falsissiina. prjecepli Paschalis II a. 1105,
Romce1766, i", p. 71. Dec. 27, pro geuuinis sint accepta;. — De cpilaphio
(28) Certe cuni in catalogo ahbatuin cod. 1 Ode- Bernardi ep. Prseneslini, quod I.aronius non bene a.
risio, cui opus stiuin inscripsii (ob. 1105), annl 1107 aggignavil,
^
v. Giesebreclit. De lilt. sludiis
iegimiuis non ascripti sint, codd. 5 et 4 Girardo p. 57. ,
(1111-1125) annos non assignant. Tamen nou nego (52) Chr.Casin.IV, 5S.
hosabbalesab eodem adtlipoluisse,qni Oiie-isiniiHI (55) Guil. Malmesbur. V, 423; cf. infra IV, 37, n.
ascripsit. Petro teste, prologo 1. IV, opus merte (3.) Ita cod. Vat., testc Al. Borgia, p. 214. Hist.
prmventusexplere nequivit. Vcl
4*45 CHRONICONCA.__.ENSE. — PROLEGOMENA. U6
agite, ut illum Ecclesiae-Dei zelum, quem habetis et habere ostenditis, ipsa experiatur Ecclesia. t Hac
lgitur summi poutificis admonilione Leo nostefab amicorum*consorlio videtur esse revocatus (55;: qu
polius dperam papae pf_Dslandam esse putavil conlra socios hoslibus acerbiores, litlerisque" a Paschali
acceplis Casinum venit et Brunum Signiensern episcopum ut abbatioe renuntiaret coegit (36). Quo negolio
mense Augusto vel Septenibri ej'usdem anni peraclo, Romam rediit, ubi in Pallaria. monasterio Casinensibus
subjecto hospiiaiialur (57). 1112, Jan. 24, in ecclesiae Sancti Laurentii in Lucina altari eraticiilam hujns
martyris solemnitfer deposuit, Kalendis Febr. altare principale dedicavil (58). Deinde xv Kal. Apriles in
concilio Laleranensi primarias partes egit, el quod per vim et inortlinate geri papa noluerat, jam consen-
tiente eo fecit. Nam chartam illam qua extqrluni a papa privilegium de invesiiluris ccclciiarum condeni-
natum est, a Gerardo Engolismensi, Leone Ostiensi, Gregorio Terracineiisi, Galone Legionensi episcopis,
Roberto lit. S. Eusebii et Gregorio lit. Apostolorum presb. cardihalibtis « oonimuni aliorum consilio
dictam (59) > fuisse Tegimus (40); id est, ul opinor, verbis conceplam. Vides Leonem socitim sirenuoruin
Ecclesiaepropugnatorum, separatum tamen a Joanne et Bruno, qui ea die ne adfuerunt quidem conci-
iio (41). — Posl hsec Leo annd 1113; Febr. 11 el 15,.Benevenli"priesens fttit, cum lis quaedam Casinensiun.
f.unt Terrae majoris abhate dijudicaretur, sed a senleniia"dicenda-,utpole nioriachus Casinensis, abslinuit(42).
1114, Febr. 25, Lateranis privilegio Ecclesiae Marsicanae subscripsit (45); Jul. 5, ibidem, alteri, quod ca-
nonici Sanclae Marisein Portu Ravennre acceperuut (44). Obiii. ante aimtim 1118, quo Lajnberliim episco-
pum Ostieusemtuisse-constat (4-5),diexi Kal. Jtinias (46).

Scripta Leonis opera enu-iieranlur a Petro diacono Iibro De viris iilustribus Ciisinerisibus, c. 30, his ver-
bis : Fecit sermones de Pascha. De nativilale. Historiam petegrinorum. tlistoriam Casinensis archisteriidivi-
sam in iibros i. Vitam sancli Mennatis, et alia quamplurima, qum in [noslram non vehere noliliam. Ex his
ab'a periisse videntur, Vita auleiii sancli Mennaiis iuediia reinansii, cum prologum et epiloguni ciim initio
translalionis Gatlula c cod. 413 edideril.Hist. Cas. p. 188, 911. |Scripserat eain jubente Oiierisiol abhate,
rogatu Roberti cojnitis filii Rainulfi, qui t nuper » sancii ossa Caialiam transtulerat, a. D. 1094.Sermo-
nein quoque fesio iratisianonis die n Kal. Apr. babendum Joan. Mabillon e cod. Cas. eruit ei Leoni ascri-
psit, ediium in Martenii et Durandi Coll. ampl. VI, 879-984, cui inserta est aceurata Iranslalionis historia
simplici sed nitido stylo scripla, et qui Leoni noslro optime conveniat. — Cbronico autem Casineusi prolu-
sisse videtur narratione quanrDe conseeralione ecclesiarum a Desiderio et O.lerisio in Monte Casino aedifl-
catarum scripsit: Eam Leoni tribuendam esse j'am Cam. Pcregrinius probavit (47), neque, utmihi quidem
videtur, cuiquam dubium esse potest. Auctor enim, qui post a. 1094 sub Oderisio abbate scripsit (48), sed;
jam raaj'oris ecclesiaeconsecrationem a. 1071 praesens vidit (49), aperte profitetur se Gesta Desiderii scri-
behda sibi proposuisse, cum post brevem ecclesiae descriptionem dicat: t Quaniitalem autem ipsius eccle-
siae, et qualitalem, seu ornamenla, quouiam non fuit mei propositi ex integro in hoc sermone describefe,.
et alio loeo cum reliquis operibus prsedicli .domni abbatis lalius Deo volente, comite vita pandentur, id
tanlum quanta glofia quantaque frequentia sit eonsecrala.pro posse narrabo.-» Et ultima verba : t Qnorunv
omniuro nomina cum relitjuarum ecclesiarum pignoribus pariter siiis in locis Domino juvahle scribemus; >"—
ea, inquam, faciunt ut credam "e-umjam tum deChronico scribendo cogitavisse. Quo ad ea tempora,
iisque perducto, multa [ex hoc opusaulo eisdem .plerumque verbis, — nam scribendi genus in uiroque
plane idem est, — inseruit : sequentibus Petrus diaconus usus est. Exstat in cod. Casanensi 47, nnde
descriptum edidit Ant. Caracciolus in Chfonologis antiquisquatuor, Neap. 1626, 4°, "cum quibus
iierum prodiit inL. A. Muratorii SS. Rerumllal. vol. V, p. 76. Nospartem posteriorem Leonis Chronko»
adjunximus.

NOT_E.

(55) Nisi epistolamillamin alium annuin reponere (45)Marl. 21. electioni Gelasii interfuit. PandulH-
triavis, quod mihi roinus placet.• Pis. in Murat. SS. R. It. .11, p. 381.
(36) Clir. Casin. IV, 42. , ,(46) Necrol. cod.
- 47, ap. Gattulam, Acc. flist.-
(57).1V,81. Casin., p. 855. ,
i58) BaroniiAnn. ad h. a. -
" (47) Series abb. Casin. in Oderisio I. r"
" (59) An dictata ? (48) Ante a. 1103, ul videlurjcuni .dedicationis"
(40) Marl, Thes. IV, p. 128. Mansi XX, 1212. ecdesiaeS. Stepbani (Chr. Casin. IV, 25) noridum-
(41) Nam ita conjungenda esse verba Mon. meminerit.
Legg. U. B, p. §182, equidein persuasuro habeo; cf. (49) Nam ipse ibi ail: Hmc omnia ita fuisse nemo-
Guil. Malraesb. V, 426. legentium ambigat, qumutique. non __ aitis tradila,;t
(42) Gatt. Acc. Hist. Casin. p. 714. ', sed revera propr.iis oculis visa descripsimus. CC
(43)'Ughell.I, p, 892.. . . Chron. Cas. III, 25.
(44) Bull. Lateran. p. 5.
447 LEONIS MARSI.CANIET PETRl DIACO 4'4S
]m CHRONICONCASINENSE.- PROLEGOMENA. m
Restal ut de Chronico Casinensis coenobiiaccuralius dicamus ; quod quo melius fieri possit, primo loce
.proponenda esse videtur codicum manuscriptorum descriptio. Exstant igitur prceter codices editionis Am-
[brostanK, de quibus mox dicendum eril (50).
4) Cod, reg. Monacensisj inter Benedicloburanos 125, mbr., in i. Conlinet Cantica canlicornm, Librum
Sapientiae, Ecclesiasticum, sermones diversos, post.remo foliis, ut nunc" numeranttir, 85-189, Cbronicon
Leonis, quod cum illis recenliore lempore colligatuin-est per hominem impcritum, qui non pauca margi-
nibus foliorum inscripta resecuit. Priora llla inGermania exarata sunt, Chronicon autem manu Beneventana
admodum pulchra et conslanli (51) cujus speeimina dedimus. Qualerniones 14, quorum iamen 5 et M
duerniones sunl, secundus folio inserto auelusest, liianu non valde antiqua in Ultimis foliis signati sunt.
3Iembrana fortis, satis alba; decem priorum qualernionum rescripla, ita utlineae cum Leonis verbis non
conveniant, et anliquioris scriplurae vesligia inter versus appareant. Ea saec. xi esse videtur, charactere
Romano. Uliima 4 folia ejusdem membranaesunt, lineisjam signatae, sed litterarum vesiigia non apparent.
In cseteris paginis, quibus paulo crassior est membrana,-linese vicenae hinae slylo ductse sunt, quas iu
utroque raargine binse de summo ad imum cnrrenles llniunt. ln imo margine folii 1 inanu saec. xvscri-
plum est : Benedictn peirn el in flne libri: J-st. liber allinel huic monaslerio Benediclen Peiren. Sed ad Bit-~
renses ex alio pervenit monaslerio; est enim Casinensis et quidem ipsum Leonis aulographiim; quod ex
tolo ejus hahiiu patet. Nam continet prinium, ut ita dicam, operis nucleurn, brevem .alis narraiioricm,
diversis scriplorum manibus exaratam, quam deinde sua manu.Leo elcorrexitet innunieris adtiition.biis
auxit; magna saepefolii parte erasa ct minutioribus litieris rescripta. Primo scribae 6 priores dedit qualcr-
niones, qui primum 1librum conlinent, et secundi in tribus ullimi folii partibus inilium : quod Leo cnrn
iam aliquot locis correxisset et auxisset, tolurn exjnmxil. Nara iterum scriplum exstal initio quat. 7, alte-
rius scribae manu, quem deindef. 154 verbis Quw omnia (II, 45.) terlius excepit. ..At ultima 4 folia sua
Leo raanu scripsit, litleris mintitioribus, margine fere nullo. Folia quoque 120,121, e.rasis quae ibi scripia
eranromnibus, ipsedenuo scripsit. Nonnunquam etiam cum roargines foliorum ad additiones inscribendas
non sufficerent, schedulas assuisse videtur, quae posteaj perierunt, curn signa in textu posita non semper
habeant quse sibi respondeant, ul I, 45. II, 7, el II, 9, quo loeo in nullo codice quidquam insertum legitur.
— Nos quaein hoc codice ab initio scripta fuerunl I. signavimus;.quse auctoris manus addidit, etsi non
eodera omnia lempore, lb; inlerdum lc qusealio tempore superinduxit. Finilur narratio II, 92, electione
Friderici abbatis, in media pagina, ila ut nihil periissefappareat. Eorum autem quse in marginibusfoliorum
scripta bibliopegi nobis eripuit stullitia,nonnulla servata suntin apographo, quod jara s. xn in moiiastcrio
Burensi faclurn est, scil. _

1") Cod. reg. Monac. inter Benediclobur. n. 146, in _>°min. Codicem enim aulographum jani eirca ...
1157 Burura delatum esse existimo per abbalem Engelscalcum, qui lnnocenlium II frequentasse et Lotha-
riura imp. secutus esse dicitur (52); Burenses autera illum, cum leclu esset difficilior, descripserunt in'
membrana alba, crassa, lacunis vitiosa, Tittera Roraana, cuj'us specimen adjicimus; satis aceurate, sed
eorum quse in margine scripta snnt nonnullis oraissis, iis praicipue quae pallidiore alramenlo scrijua
erant. Sed qu;e recepta sunt ostendunt codicem lunc adhuc irrtegrura fuisse et ill-esum. Hoc auieni apo-
graphura jam mature male habitum est. Is enim qui c. a. 1250 j"udicemlibrorum Burensis eeclesiss scri-
psit, noslros hoc modo designavit: Liber de situ Montis Cassini. Ilem X VI colernuli de Monie Cassino (Pez
Thes. III, 3. p. 622, 623). Scil. 16 est ullimus quaternionum qui supersunl, sed in medio c. H, 4, desinit.
Praeterea outem quat, 1, 2, 15, desiderantur : quse omnia manus s. xv diligerili.siine supplevil, aimexis
el inserlis foliisel foliolis charlaceis, et Lesa menbranse folia ubique aggliitinalis laciniis sarsil. Desuni-
psit haec ex cod. 1, jam tunc ita ut nunc est truncalo; quare nullius ea sunt ulililatis ad etiitionem
noslram.

2) Cod. Casinensis mbr. 851, nunc 450, ssec. xm, litteris Langobardieis exaratus, continet Leonis
chronicon cum conlinualionePetri diaconi. et Cbron. anonymi Casinensis 1128-1212; eadem omnia ma::u
scripla. Primara ejus paginam nitide pictam Historia Casinensis Ludovici Tosti lapidi inscripiam

NOTJS. .

(50) Cave ne ex loco Ludovici Tosti, Storia della
hatlia di M. C.Najioli 1842, 4», II, 517, Velilriseoil..
Leonis esse conjicias. Nam ibi nullum invenies. —
J. B. Marus ad Pelr. diae_De viris ill., c. 50, coin-
menioral exemplar Leonis, in quo Lucas llolstenius
plurium mss. exemplarium vafianles lectiones ad-
notavit. Sed hoc inbibliolb. Vat. frustra qusesivit
Bethmannus.
(51) i.b.d. c. geminalum duobus lantum locis
lineolis irisignilur, quibus praeterea-carel.
(52) Monumenta Boica t. VII, pag, 56, 97.
451 LEONIS MAHSICANIET PETRI DIACONE 452

Cod. reguis ISonaccnsis oiim Benedictoburanus n. 146

453 CHR0N1C0NCASI_.E_.SE— PROLEGOMENA. IW
exhibet 1, 547. Ex hoc codice diligentissiine expressa esl ediiio Angeli de Nuce (55), reslituta tanturo
suis locis diphthongo pro simplici e; signavil eum-A, addiditque varias lectiones codicis B, i. e.
5) Cod. Casinensis 202, mbr., saec. xn, litteris Latinis, solius Leonis qni subsistit in fine cap. 54, 1. III,
post verha aposlolorum principis Petri. Cujus in leclionis varielate adnolanda eiim Angeli fide slandum
cssel, quem tamen nonnulla prsetermisisse appareret, eas lecliones quse ex ejus silenlio codd. 2 et 3 com"
munes essent, ed. signavi.
i) Cod. rcgiiisStnllgard., chart., sa.c. xv, Leonis Chronicon ad eumdera cum 5 lermimim deducil, ad-
ditis verbis fundaia est -uhi nulla rubrica facta jiartem c. 45 1.T adsuit posl quam scripsil Deo gracias;
deinde rubricalor ha_caddit : Scripla est hec Cronica per me fratrem Andream ysengrin de lanUperg juxla
fluviuinlici, dyocesisAugustensismonachum professum et presbiterum in monaslerio Btawburgensi dyocesi"
Constansiensisnon longe.poslannum sueprofessionisvidelicet circa Annum dominiMillesimumquadringentesi-
mum sepluagesimum septimum, plus vel minus, quam profcssionem fecil venerabili patri, palri Udalrico
Kundig abbati hujus monasterii blawburgensis. Nomen monaslerii corruptum uiroque loco eraso <jpurga-
lum est. Sed remanenl alia ejusmodi menda in primis cajiitum lilleris admissa, nec desunt in ipsis Leonis
verbis ut fr. Andreas quse scripsit intellexisse non' videatur : exemplari ul apparet usus litteris Lango-
bardicis scripto, cum non semel pro t ponat ai vel it, pro ejus que vel qui, pro k lc. Qnin integros versus
omisit et dimidias diversarum vocum parte6 composuit e. g. 1,35. Quo fit ut consulto quidquam mutavisss
minime sit credendus, el cnm Ievioribus scribendi vitiis ahundel, cseterum exemplar suum accufaleex-
pressisse videalur (54).
Qualuor igitur lii codices ila inter se sunt diversi, ut operis formam nobis exliibeanl tribtis vicibus pluri-
rois in locis mulalam et plane aliam : dequo profeclo quid senliendum esset, incertum maneret, nisi cod. 1
auctoris aulographus oplatam nobis prsberet criticse normam, et lolam Leonis scribendi ralioriem anle
oculos poneret. Siquidom primam ibi habemus el adhuc tantum inchoatam operis speciem. Quod lanien
et hic diligenter scriplum est, et litteris majoribus rubricisque distinclum, sed ita ulproabsoluto nondum
haberi possit. Adhuc enimpauca tantum conlinel eorum quse in prologo auctor se daturum esse pollicitus
erat, privilegiorum et aliorum doeumenlorum de singulis monaslerii possessionibtis. Iiaque nactus nilidum
ccepli operis exemplar, primo quae scriplorum, negligentia vitiaia erant eorrexil (55), deinde in suis
ipse verbis plurima mutavit, quo melius oralio procetlerel, lum in rebus correxit miniis vera el
nova addidit : prsecipue' autem documentis archivi Casinensis perlustralis, ubicunqtie in marginibus
foliorum spatium snppetebal, sumnfas eorum ascrij.sit, quas deinde signis posilis suis qunsque
locis assignavil (56), multa dum scriberet ipse statim corrigens, alia addens, quse si omnia aJno-
lare voiuissem, nullus variarum lectionum modus esset. Sufficere videbaiur ad cognoscendam ejus
ficribendi rationem specimen in lahula adjectum eum quaecunque alicujus momenti esse videremtur,
religiose indicavissem; eorum lantum quae ipse dum scriberet stalim eodem calaoio corre_.il,
leviora omiltens. Sed cum ita omnia Leo addendo et corrigendo imjjlevisset, ut novo exemplari opus esset,
librum ita correctum et auctum describendum curavit, quo facto similiter in expoliendo eo el ampliando
. pcrrexit, et coniinuationem usque ad a. 1075 adjecit, « deinceps reliqua deserij.turus (57). > Ejusroodi
codicem nactus Pelrus diaconus, qui continuandi operis curam susceperat, nonnulla de suo addidit, cum
miracula aliqua eDesiderii Dialogis petila, tum nonnulla de genlilium suorum, comilum Tusculanensium,
rebus qusenos in imam paginam rejecimus. Caelera atitem quaeipse, in verbis Leonis muiavisse arguilur ab
Angelo de Nuce, in priore operis parte paucis locis exceplis jam in ipso Leonis aulographo invcriimns, ut
eiiamin sequentibus fidem ejus in hoc crimiiiari non liceat. Solum cap. III, 54, liberius traclavit, quippe

NOTJL

(55) Quod hic pro k ubiqueposuil /«L.miruserror
este litierse forma natus, qualem in labula expres-
iaro invenies.
(54) In primo folio codicis vactio haec manibus
coaevisscripta exsianl : A. D. 1505 Ulricus dux de
Wirlenberg und diclus gruf xu Mimpeigarl recjimcn
suscepilquarla feria anle festum Marie Magdalene
annorum 17, cum consensu omnjum provincialium
suorum.A.D. 1505. 5116Maximiliano Romanorum
rege uparuerunl cruces in vestimenlis hominum et
etiam in corporibns multiplicis forme et coloris in
tola Germunia, el etiutn alia signa passionis. In
fi-igmenlo folii ineinbr. quo liber anliquitus ligalns
fuit nianus s. xvi scripsit : Due cronice famosein
hoc libro contineniur. Prima de sancto benediclovla
ac regimine ipsius ac successorum ejus in motite
cassino el aliis monasteriis. Secunda de frideriro
magno imperalore et\ successione ipsius. El in frag-
nieiilo charl. agglulinato : Luduiig hasperger mai-
stetiin.
(55) E. g. lanbardiam corr. lamb., inposlorem c.
.!_))., hujus cereic. hujusce rei, alioc.Ollo, sepul-
cliro.c. sepulcio, mixtie c. mistis, guitcardus c. uisc,
guacco c. wacco, edificiis c. edif. et alia plurima.
!• (56) Sed non semel accidit ul ea loco alieno inse-
reret, vel non bene orationis filum iiiierrumperet,
quod jsosteaaliquol locis eorrexit. Evidens mendum
habesl, 16.
(57) III,, 17; cclcra deinceps plenius .esequemur
III, 18.
m LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 456
qnod ab auctore nondtim satis elahoralum esset. Nonnulla vero nienda scribse codicis noslri aliquantum
posleri-ori atlribuenda sunt, quanquam et hic^salis diligenter opera sua funclus est (oS).Leo vcro ipse ca-
I-.n-Umnondum deposuit, sed eodem modo pergens novam Chronici editionem paravit, quam cod. 3.pra_bet,
immunis a Petri addilionibus, sed scribse negligentia ssepe vilialus. In eaedilione verba plnrimis locis mu-
tata snnt, ordo etiam capitum non semel inversus, sed in rebus pauca vel mulala vel addita; II, 56, inte-
grum caput resecuii. Ejus generis codicem in usus suos verterunt auctor Chronici Casinensis quod sub
A'naslasii nomine fertur, .ditum in cl. Murat. SS. 11,351, et auclor Chron. Vullufnensis. Etiam Pelrus
diac. de octava S. Bened. Leonis c. I, 20, e cod. 5 mulualus est.
Sed Leoni nondum satis placebant qua_scripserat, el cum nova quae adderet non haberet (59), in verbis
denuo plurima perpolivil, ilaque novissimara paravil editionem, qualem praebet cod. 4. Is enim iisquidem
locis, quibus 2. et S. discrepant, fere seroper cum 5. facit, al in aliis iisque plurimis orationem exhibet
magna cum diligentia rursus emendatam. Qui cum admodum recens sit, dubium esse poteral an norr alius
quispiara hanc Leoni operam navasset. Verum totus orationis color Leonis est, et quae rnutavit eumdera
prorsus slylum sapiunt, quo inde a principio usus est: scilicet prsecipue cavens .ne idern verbum in_ra
hreve spalium bis occurrat, praslerca eleganti et numeroso sermoni studens, adeo ul vel ipsos Caroli ad
Paulum versus mulare ausus sit. Oinnem autem eximit dubitationera, quod eamdem hanc Chronici ecli-
tionem jam paucis posl Leoiiem annis vulgatam fuisse apparct,Nimirum ipse Petrus diaconus cum multa
scriberet, ea saepiususus est quam sua edilione et in sermorie de oct. S, Bened. Chronici Cas. II, 69, 75;
De Juslis Cas. 11,1,'2, 50, 57, 59, 63; III, 8, exhujus generis codice mutualus est. Accedil quod supposi-
tse Zacharise (60) et Benediclo VIII (61) bullae, qusejam in regeslo Petri exstant, et integra fere Leonis
capita conlinent, eumdem cum cod. Stultg. textum exhibent (62). Quas ex Leone sumplas, non vero ab
hoc exscriptas essq, inde ajjparel quod in codd. nostris verba divcrsis vicibus mulata esse videmus, cum
ille in fonlibus adhibendis plane conlrario modo procedat, dum prima vice ipsa eorura verha ponit, deinde
suae eaorationisimiliaefficil. At lieri potuit ut vel ipse Petrus vel aliquis cosevus correctoris officium sus-
ciperet; sed tum vix poteral non accidere, ut non uno sallem ex lol qui mutati sunt locis diversara a Leo-
nis ingenio scribendi indolem deprehenderemus, neque profecto ulla causa apparet, qua. quemquam prse-
ter anclorera inducere poluerit, ut eum sibi laborem sumeret.
Post Petrum manum opori admovit Ambrosius Traversarius, celeberrimus Camaldulensiurn ordinis
generalis, qui Flprentise obiit a. D. 1459, Oct. 21. Is Chronicon Casinense emendandum et abbreviandura
suscepit (65), rogatus a Ludovico Barbaro abbale S. Justinse; ctijtis codicem conservatum in ccsnobio S.
.Michaelis Muriani Venetiis (64) |>ro genuino Leonis opere editlit Laureniius Vinceminus monachus, Venei.
1515, 4°. Quam edilioneni repetiii Jac. du Breul, Paris. 1605, fol., "curaAimoino De gestis Francorum.
Qui eos seculus est Matth. Lauretus Hispanus, monachus Casinensis, Neap. 1616, 4% codice quidem
usus est Casinensi, sed ipse diasceuaslae opera functus plurima pro libilu mutavit vel ampulavii, neque ulla
fide dignus est. De quibus edilionibus cum fuse egerit cl. Galtula, Hist. Casin., p. 879 sqq., hie quse dixi-
mus sufficere videnlur. Specimen autem utriusque edilionis invenies III, 49.
Genuinum Leonis et Petri opus primus edidit Angelus de Nuce abbas Casinensis, Paris. 1668, fol., ac-
curale el diligenler, et commenlarium addidit araplissimum, sed qui non multa nohis utilia praestet, prae-,
serlim post insigne Erasmi Gatlulse opus, Hisloriam dico Casinensem, Venet. 1733, fol., cui volumen Ac-
cessionum addidit 1754. — Angeli editionem, cum additionibus ad nolas quas Rom_e1670, fol., dederat,
ilerum excudi jussit L. A. Muratori in SS. RR. Ilt. IV, Mediol., 4723, fol.
Oderisius abbas Leoni maudaverat ut, a beato Benediclo sumpto principio, abbatum seriem et gesta
casusque monasterii enarraret, inserlis privilegiis caelerisque documenlis.quibus jura el possessiones mo-
naslerii nilerentur; addereique qua. « inlerim occurrerent de operibus seu gesiis clarorura virorum harum
dunlaxat partium. > Quod ut perficere posset Leo libros opcri necessarios conquisivil, fundamenli loco
ponens Chronica Joannis abbalis, quo noraine complecli vidctur quae in cod. Cas. 555 scripta exstant,
edita in hu!us collectionis Vol. 111,SS. Bcnedicti, Casinense el comituru Capuse.Clrronicon, cum epistola
N0T_E.
(68) Non raro omutendis verbis peccavit. nensis mon. per fralrem Leonem harsicanum et per
(59) I, 58, de S. Sophia accuralius Ioquitur; Pelrum Diaconum editm, expolilm D_IOper fri Am-
c. 60 addil Teanensis; II, 1, nobiti. brosium generalem Camatd: quntn ego Johannes
(60) Ap.-Vicentinum el Breulium in App. Chro- scriba re_mi in Chrisio palris d. Mariocli de Arelio
nici. Margarini Bull. Cass. 4, 3. Tosti 1, 82. gcn. Camald. de ejus mandalo feliciter iransscripsi
(61) Ib. Margarini 1, 7, Tosli i, 251. a. D. 1466. de mense Junii. Deo gracias. Ea autem
(62) V. Chr. 1,5; II, 43. Hist. Cass. Leonis Osl. cum addii. Petri quae ha-
(65) Nactus ul apparet apographum cod. 2. belur in cod. bibl. Vatic. 2961, chart., fol., s. xvr,
(64) N. 727. Millarelli, codd. S. Mich. p. 42. Alius per Augustinuin Patricium ahbreviata est in usum
servatur in bibl. Gliisiann, pulcherrime scripius, card. Francisci Piccolomini. Quo ille cod. usus sit,
sign. J. VII. 258, mbr., fol. — Ultimo folio haec in- tacuil, seii proxirne acccdii ad edit. Nucei.
scripia sunl: Expl. I. IV, et ultimus hyslorics Casi-
 437 CHRGI.1C0N CASINENSE. — PROLEGOMENA. , £3$
Pauli ad Carolum (65), capitulari Ludovici Pii (66), pacto divisionis (67), et iisquse 1,52, exscribil de con.
suetudine moiiasterii. Prseterea operi adhibila scribit Historiam Langobardoinim (68),, et Chronica Roma-
norum imperatorum el pontificutn : eatalogos scilicet, quales nonriulli eorum tempofum supersunt. Sed
Gesta quoquepontificum.cognovissevideiuf (___)._ Pra_terea"in jjfologo sdla doc.umeiila domestica comroe-
moral, Casinensis scil. raonaslerii et cellarum ei subjectarum S. Angeli de Barregia, S. Liberatoris de
Majella, alia. Quibus ea sunt adnumeranda quaj de casibus. rhonasterii, de aadificiis sub unoquoque _bbat_
construclis, aliaque id genus sohis refert, necrologiis quoque, insGriptionibiis el epiiaphiis usus. Eiiam
Viiiturnensiuin (70), Casseaureae (71)"et Beneventanorum (72) nionumenia domeslica inspexil. "-Praolerhsec
.. ad jnanusei Xueruhl Gregorii Dialogi (73), Fausli Vila sancti Mauri ab Odonejjl videlur interpolala <74),
Ciironicon Salernilanum <75), Translalro XII fratrum (76), quae Alfano Uibuitur, vel ea antiquior aiia,
cjmejusdemgeneris de S. Barlholom_30(77) etS. Matthceo(78) scriplionilius, Caroli ad Paulum versus(7S),
Dialogi Desiderii (80), Annales Beneventani (81)"et Casinenses (82), Viia S.-Adalberli (83), Petri Damiana
«p. ad Mainardum (84), el sermo de vigilia sancti BenediGti («5). Ex his igilur aliisque scriplioniljus nune
deperditis, -ex quibus etsi non mulla, aliqua tamen praseipiie de Captianorum rebus (86) hausit, vulgi quo-
que narralionibus adhibitis (87).et. qua. a cosevis teslibus audierat addeos (88), hisloriam coiilexuif, qtiani
deinde cura riunqnam intermissa emendavil et auxit. Nam non solum qua>qusein privilegiis aliisque afchiv..
documentis reperiret, seduto addidit, .verum etiam cum ex iisdera qnibus -anlea usus fuerat libris, lnra ex
aliis plurima et correxil el ampliavit. Ita Erchempertum jam coromeraoi-averatquidem (89), at nunc de-
iiiunt in partes vocavit (9.3); j-raeterea Romualdi Vitani a Petro Damiani scriplam (91), et qoorum origo hos
_atei, nonnulla de Caictanorum et Saracenorum rebus (92), de Ungaris (95), de Ademario (_)-_);Roffridi
xjuoqiie usus uarraiionibus (95). Novam deinde elaboraturus edilionem, insigne nactus est adjumentum,
Amati dico jSistbriam Northraannorum, cujus auxilio-qnse, de iis jam scripserat recbgnovit (96). Opus nor_
parvse utilitatis, quod diu laluerat, nuper in lucera prolulit V. D. Champollioji-Figeac (97), in sernioneni
Gallicum versum srxnr, cura aiiler ad nos pervenissc non videaluf; cujus auctorem,_quem Leo laeet,
. Arhatum fuisse in prole^omeniscvicil ediior. Praelerea nova donaiionum excerpta adjecit, et alia sed
pauca de lemporIl.us pontifleum (38), de jiermutatione Benevenli cum episcopalu Babenbergensi (99). Con-
linuationis quam adjecit, fontes non riovijnus, praeter ea quse et hic Amalo debel (lOQ)-,et Petri Damiani
epistolis (101). Testem oculatum solum norainat Jaquintuni (102), sed plur-ima Desiderii el a.iorum narra-
tienibus niti, prnlogol. III prod.il Vposlremorum ipse test-is fuit. Postea novis ffuxiliis non ususest; lanlum
fabellam inseruit de Heinfieo 11(105), nescio cujus ab-ore acceptam, et Nicolai II conslitutionem de eligen-
dO-poniiBee,quse'neminera tunclalerepoiuit'; pauca praeterea de Marsorum comitibus UI, 17, 23.
' -'" • "
NOT_E.
. \uo;-i, 12. : Sed alns quoque Cas. annahbus usus est, quos
<66) I, 16. poslea Anonynius quem oplime Gattula edidil Acc.
67) I, 29. . •p. 827 sqq. descripsit : nam hunc Leoriis opere non
<68) Pauli, 1,1, 2, 4, 5, 15; TI, 44. usum esse inde apparet, quod qua_uierque habet,
(_>9) Non est quod dubitemus-, Leonem Geslis in primo tantum Leoniscpdice inveniuntur, ab eo-
Ponliftcum usum esse. Nam schedula illa, in Pelri. dem poslea vel raulata vef omiss-i; v. U, 57, 56, S9,
lleg. a scriba ipso paulo pbst inserla, niliil conlinet "62.
Jiisi Preceptum Caruli regis Ecctesie _____..Adrianus (83) II, 17.
papa—JLaleranensis bibliolhecm; V. Borgia Del do- (84) II, 16.
minio lefnporale, etc, App. p. 5. Praeterea niliil de (85) H, 63, 61.
iiis rebus in Reg. Petri exslat". Quae roanus prima (86) II, % 9,10, II.
scripsil 1,12, aliunde sumpta sunt,- quaeaddidit, ex- I, 57, n. 61; II, 2<t. _
Adriani Vita coll. Erchemp., c. 9. E.Vita Sleph. III - (87) (88) II, 16 (Andreas), 20,34 (Petrus),72 (Mainar-
fluxit 1, 8, assumpla ex c. 1'2 finium deseriplione'; dus), 80.
. 1,18, e Vila Leonis III. Sed paetum Ludovici, 1,16, - '
(89) 1,9. .
ande accejierit nescio. (90) 1, 12, 14, 20, 21, 22, 23, 25,29, 30, 31, 35,
(70) Iisdem quibus auctor Chr. S. Vincenlli usus 36, 40-42, 47. . _
esl, I, i, 12. ; <9I) II, 17, 18, 19, 24
;<71)I,37- " (92). I, 43, U, 50 52.
<72) I, 9, 20, 24; II, 24. - -
<95) I, 55. •
(73)1,1,2,59. (94) II, 15,-24
(74)1,1,3. (95) II, 48, 4S.
(75) Quod I, 20, Ercnemperto tfibuere" videtur, (96) II, 57, 41, 43, 56, 65, 66,79, 82, 84.
cura cujus Historia in-cod. Vat. conjunctum esl. Sed (97) Uystoire de ii Ndrmant et la chronique de Ro'
pauca tantum inde assumpsit v. J, 7, 8, 15; II, bert Viscari-par Aimd, nioine du Monl-Cassin; pu-
9, n. -. - bliees pour la premiere fois par __.'.C, F, a Paris,
' (76)1,9. 1835. 8. .
(77) 1, 24. ' - •(98) I, -50, 52.
.78) II. 5. . (99) II, 46. Cf. etiara c. 77:
- ' "•
(79) I,'l5. <100rilf, 15,23. '- - _
<80)I, 19, 27; II, 21, 22, 34 sqq. (401) 11,98, 99; III,
'
_S1)Quanquamid ' dubiura est, v. I, 49, n.;II, 11 (102)111, 2.
' ffi.. . (105)"II, 47.
II.
"-{82} S, 24, 25. Ulrique editi sunl Mon. SS". IIL
- " •
•PATROL.CLXXIII- - ia
_
 SS9 LEONIS MARSICANIET PETIU DIACONT 460
His igilur fonlibiis ususLeo llistoriam stiam concinnavii: nonnunquam ipsa eorum verba mutuaius, quss
deinde iterala cura mularel el expoliret, ul tinus idemque omnibus esset oralionis color. Neque vero
crilicaj artis exjiers fuit, sed- diligenter auctores suos inler scse comparans, ila eos composuil, ul ex allero
allerumel emendaret et supplerct, v. g. Desiderii dialogosex Cliron. Casinensi (10_), hoc ex Ercheniperto
(105), Peirum Damiani ex eis quseij-se audierat (106). Pliirima in compendium redegit, et sludiose cavit
ne singulse narraliones modum.excederent. Sermo aulem, qualem sunnna cnm diligenlia expolilum nunc
legimus, sequaliler ubique proeedil, el satis purns est (107). Veteruro dictanon affert, prater unum Sa-
ltislii (108), alterum Virgilii (109), et Ciceronis de Varrone judicium (110); scd Paulini Nolani versus
semel, cum allins insurgere oralioncni cttperet, inlerspersil (111), non nominato auetore, quod illius aevi
lioiniiiibus superfluuni esse videbatur. Nani lesles quoqne et auctores siios Leo lum lantum nominavil,
ciihimajorem inde verbis suis aucloritaiem .accrcscere vellet, et vcl quseinilio posuerat nomina, postea
climinavit (112).j Nam fidem ejus in lioe ne crimineris, quae omnino integra esl et sincera. Melius eam
nunc teslimarelicel, ex lolo operis habilu, nam qui rerum veritatem negligil, non lam.sollicitus est in
singulis claborandis. Plurimisaulem locis, quibus cum fonlibus ejus narraiionem comparare licet, erravit
quidem interdum, al pro libilu quidquamniutavissenusquamargui polest. Imo fabellas qnas primo incaute
receperal, diligenler poslea expunxil, uldeBarregio illas et de Adelaide imperatrice (115). Onicus locus,
quo fidem ejus in dubium vocare possis, est c. II, 42, de eleciione Theobaldi abbatis, ubi initio multo nia-
jores partes imperalori tribuerat, quam postea admisit, nescio an abhatis cedens imperio: sed ibi quoque
omiliendo peccavii, nonaddendo velfalsa substituendo (114). Verum nullum apud eum vestigium invenies
fabularum islarum quas de prisca ccenobii magnitudine, de prodigiosis Desiderii, Tertulli el aliorum do-
nationibus alii excogilaverunt, qui vel falsa chartarurn documenta quibus haecprobarent cudere ausi sunt.
Caeterum,ut par erat,Leo in scribendo nihil magis sibi proposuil, quam ut monaslerii casus et titulos pos-
sessionum cseleraque jura el privile-giaexplicaret (115); res alias brevius tetigit, nec tamen ea omisil quse
in universas Italia. vel Ecelesiaeres gravioris momenli essent: inferioris autein Iialiae casus succincte qui-
derased itaexposuit, ut neque series eorum usquam sit inierrupla, et nihil quo ad Casinensium res per-
spiciendas scitu opus sit desideres ': modo ubique servalo, quo aptiorem vix invenias. — Paruni ci curae
fuit circa lemporum ordinem in singulis rebus stabiliendum (116), quanquam in universa rerum disposi-
tione scienter el considerate versalus est; sed cum accuratam lemporis indicalionem difficultatem sibi
parere videret, nonnunquam vel hanc vel ipsas res omittere quam veriiatem sollicile explorare salius ba-
buil (117), neque hac in re ab erroribus satis cavit, quibus e. g. I, 61; II, 9, scatenl. Contra judicium ejus
iion facile viiuperes; -tranquillo enim animo scribit, el cumin universum pontiflcibus faveat, tameii a par-
lium studiisse abripi minime patilur, et a civium suorum illius sevi declamalionibus, quae csecoimpetu fe-
runtur, mullum differt.
Sequenii tempore Chronico Casinensi usi sunt Joannes S. Vincentii monachus, qni in conscribendo
Chronico"Vulturnensi inomnia fere vitialapsus est quaeLeo caute vitaverat; Petrus deinde diaconus, et
auclor portentosi islius Chrouici Casinensis, quod sub Anastasii nomine fertur,' edilura a cl. Muralorio
"
SS. II, 351, ex schedis Conslantini Cajetani (118). .
I_ovaeigitur hujus ediiionis consilium id fuii, ul verba daremus quae __eo poslrema manu scripsisse
visus est, ex aucloritale codicis 4, cujus leviora el manifesla menda tacite sustulimus, graviora omnia
'
religiose indicavimus. Cseterorumvarias lectiones lextui «ubjecimus (419), et si quando operae prelium
esse videretur binis colurunis factis secus cod. 4 imprimendas curavimus. Qtiae in uno codice addila sunt,
ab auctore poslea omissa, interdum cum iis quse a Pelro venerunt inter lextum el notas posuimus. Ipsius
aulem Petri manus cum pleruroque facile agnosci possit, aliis locis divinari tantum potest tum prajcipue,
cum cod. I auxilio destiiuimur. Ibi conjeclura opus fuil, cum suum cuique judicium ex ajjposita leclionum

NOT/E.

(104) 1, 27. (109) III, 15.

(105) I, 25, 55, 56.
(106) II, 16.
(107) Qusea bonorum scriptorum aucloriiale rc-
cedtint, haecfere suiu : nominaiivi absoluti, v. g.
],8.'dilatum 27.11, 74; III, 25. futurum;l. 52. _o-
cendi; 11, 92. redeuntes; III, 7. remorati. Quin no-
roinafcivumsxpeconjungii cum ablativis absolulis,
iitlll, 19, Uiidebrandus — consilio habito, eligunt.
Venire-(«jungit ablaiivo, II, 15, 50; nocere accu-
salivo III, 20 ; debortatus pass. legilur 11,17; me-
moralus est II, 90; parvissimuslli, 10. Alia niinus
bene vel ex usu sacrorura librorum dicia non mo-
ror. In scribendo so_pepraepositionescura nomhii-
bus conjungil, quodnos non senvper relinuimus.
(108) I. 25.
(1-10)1,1.
(111)111,32.
(112) Petruro Dam. H, 65. Roffridum 11,-45. 48;
cf. c. 72.
(115) I, 57. 61.
(114) Etiam II, 91, 92, de electione Friderici
summa cum diligenlia reeognoyit.
(115) ln his quae magna ex partecuni ipsis do-
cunienlis comparare possumus, nunquani lalsitatis,
raro erroris vesligium deprehendimus.
(116)E.g. 1,1,2.
(117) 1,5; II, 9 15,24.
(118) De cod. bibl. Chis. v. Arehiv. IV, 529.
(119) Ubi si quid de rebus novi inest, typorura
interstitio indicaviraps.
4§i CHRONICONCASINE_.SE.— PROLEGOMENA. 482
varielale ferre liceal. Orlhographiam damus, qua ipse aiiciof, tesie codiee auiographo, usits est (120);
interpunctionem quoque ubifierl polerat retinuimus (121), cacleris iocis secundum aucloris consuetudinem
restituirrius. Capilumordinem et numeros damus e cod. 4, prioribus numerls in margine addilis. In cod.
1. capitom divisio apposita lillera K indicata esl, multum a posleriore diversa. — Quseexplicalione indigere
videbanlur, breviter enodarc tenlavimus, prseter Angeli commentarios plinimum usi insigni Gaiiiila.
opere, et charlarum documenlis ihi impressis, Tostii quoque Historia Casinensi nuper ediia. Temporum
neias ubi fieri poterat adjecimus, multum ea in re adjuti Alexandri Dl Meo Annalibus regni Neapolitani,
qui Neap. 1795, 1810, 4°, prodierunt: maguaedocirinae el acuti ingenii opus, quod summse hobis fttit
-H-iiiaiis,quamvis Pratilii comtnenlis cuibus auclor plurimum iribnif.fcedatum sit
'
II-
PETRI NATALES, VITA , SCRIPTA.
Pelrus, diaconus ac bibliothecarius CasinensisClironicon quod imperfectum Leo reliquerat usque ada.
_15S conlinuavit. Hic e nobilissiina comitum Tusculanensium stirpe orlus, nalus est circa annum 1107
(122), « ex patre Egidio, natione Romano, Gregorii Romanorum patricii et consulis filio (125).. Gregorius
atiiem ilie fliius fuil Gregorii de Alberico « Romanorum ducis el consulis (124). > Alberict patrem novimus
Grcgorium, cujus maler fuisse videlur Maroza, quaepost Alberici principis et omnium Romanoruln sena-
toris (125) moriem (a. 954) omnium Romanorum senalrix appellalur (126) 939, Nov. 1. Sedcumhoc,
ininus ccnum sit, genealogiam Pelri subjicimus inde a primo illo Gregorio, ope hislorise ms, coniitum
Tusculanensium a Cl. Galetli eontexlse, cujus exeerpta a Giesebrechtio accepimus.
'
Gregorius de'Tusculana,
Romanorum constil dux et senalor (127).
Uxor Maria
. "*-*'*
__*_ |f|,Ml
1M, ""- (128). _|'l_-7nM_nfi'J"l"tlt'./JJ^
' ___,_______
Theofilactus (129) qui et Rornanus (ISO)quiel Albericus comes palatii Theodora (152) uxor
Benedictus Vlll. . Johannes XIX. consul dux et patricius Pandulfl Salernilani
1012—1024 1024—1052. Romanorum (151). fllii Waimarii III.
Uxor Ermelina.
_-—"= —"««ss^-SSs^asst..»» -~-— ' -^--~«™™____E_-M—-^ _^
Theofilaclus (155) qui Gregorius Lateranensis PeirusRom. Octabianus(15C).
et Benedicms IX. ' et Tusculanensis comes, consul.
1(1_____-1044. Romanorum patricius dux
consul dux et senator (154). et senalor (135).

Tohannesjnfans (157), Petrus. Gregorius palri- Gregorius. Olto.

natus Ocl. 19. mor- cius et con-
luus Ocl. 28. a. 1030. ' sul (138;.
,_— : — III__--H.II
|,n - -^-- —_^P_«g-i-______^-'" -.__
''tolemeus consul Gregorius (140). Pelrus (141). Egidius (142). Iadara (145).
Romanorum et '
j 1 -
comes Tusculanae (159). ? \
Ptolemcus II. consul Rom. (144) Petrtis Petrus Guylla
ux. 1. Bertha f. Heinrici V. 1116. prsefect. diaconus. ux. Landulfi
2. lilia Leonis Petri Leonis. de S. Joharine (145).
' Obiilll53. Feb.25.
J^ _^.
Reginulfus (146). Jonathan - '"-...
comes Tusculanus 147).
NOTiE.
(120) Eam uhicunque lpsa cod. 1. verba exhiben- signa quidem ipsa non servavimus, al nostra eodem
lur religiqse servavimus, quamvis eum e. g. simplex semper loco posuimus,praeter interrogationis signa,
e loco diphthongi positum postea correxisse sil qnae initio sententiae oniisimus. Scriba_ sentenlias
verisimile. Sed ea ipsa festinantius scribenlis ne- majores duobus punctis appicla vifgul.a claudurit:
gligenlia ostendere" videbatur, quomodo circa ea quod Leo non fecit.
ipsa- lempora acciderit, ul dislinciio vocalis a di- (122) V. infra n. 50.
pblhongo in desuetudinem veniret. (123) V. Pctri in cod.Cas. 257, f. 15, 16, ap.
(121) Ususesl virgula simplici et puncto imposila, Ang. deNuce in notis. ad Prol. 1. IV, quam ab ipsq
puncto minore et fliiali, et signo interrogandi, quod Pelro scriptam csse et Angelus asserit el V. D.
super voce cui interrogationis vis inest, collocat, Giesebrechl qua.renli mihi confirmavit : qui post
deirrde finita sentenlia repetit. Curam quam huic verba 1.1. allata eanr a 1. IV, c. 66,, vix diversam
quoijue rei adhihuil, creberrimsc demonstranl sigrio- esse ail, praeter extreina verba,. quaa ihi notavi.
rum a scriolore oositorum factae correctiones. Nos Descripiionem codicis videsis in Aunalibusriostris
4G3 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI
Petrus igilur a. D. 1115 sub Girardo abbate a parentibus suis beatoBenedicto oblatus (148)', atque sub
eodein abbate (149) per 8-ferme annos eruditusest (150), institutione usus Guidonis,quem moribus vitaque
praecipuum, sermone el sensu excelluisse ait (151). Quein equidem non diversumpiitoa Guidone nionacho
Casinensi, qui Alberici visionem descripsil, « vir in buraana eruditione clarissimus, religione et vita
NOTiE.
V. 124. De vila Pelri cf. IV, 40.
(124) Cbr. Cas.IV, 115.
(i'25) Marini Pap. Dijjl. C. p. 155. Anl. V. 769:
(126) lnExcefptis Suhlac. ap.Mural.
-senulrix, 961. Aug. 8, b. mem. 979. Mai. 28, Grego-
rius illustrisshnus vir fil. Maroze senatricis, per apo-
stolicam preceptionem reclor monasterii S. Andrece
aposloli et tnonusieriiS. Lucim quod vocalur Renali,
981, Feb. 9, ib. — Benedictus VII filius Deusdedil
n Pelro iu Caial. Pont Tusculanensis appellatur,
Chron. Cas. 11,-4, propinqtiiis Alberici majoris.
Hujus curiis erat jnxia basilicam S. Apostoli, Exc.
Siiblac. p. 775, junioris donms juxta SS. Apostolos,
Galellt de Vestar. p. 14. Marozam igilur ex consan-
giiinilalc Alberici I fuisse exislinio, non uxorem,
nam illum inter ipsa sponsalia inorluura esse, tra-
dit Benediclus inonachus S. Aiiilresec. 34.
(127) 979, Mai. 28, consul ei. dux; 981. Fehr. 9,
«7/. vir, f. Maroze, Exc. Subl., 986, Jtin., Rom.
senalor, Galetli; 987, Apr. 9, consul et dux , Nerini
SS. Bonil. et Alexius, p. 578; 999, Dec. 2, excel-
lenliss. vir qui vocatur de Tusculana atque prefeclus.
navalis, Galelii.de Priuiicerio.250. Palricium vqcat
Petrus diac. in calal. pap. Connnenioraltir. in Vila
S. Nili et ap. Thieimarum IV, 150. Eumdem (ut
Provana coiyecit, Sludi critici, p. 176) Silvesler II
Tegatiiin ad imp. iniseral". les.ie ep. ejus in cod.
Barab., ubi Grcgorius Tusculanus vocatur. Obiil,
cum uxore, anle 11 Jun. 1012, leste Galello. Sed
eumdeni omnibus his locis virum inlelligendum esse
non contendo.
(128) Eccard.Corp. II, 16-iO. Murai. SS. Hib,
542; 111,559.
(129) lia ipse nomen subscripsit 1014, Aug. 2.
Gal. Priinic. 249; Murat. SS. W>. p. 521-; 1015,
Dec. 4, ib., p."526. Cf. Petr. diac. Chron.Cas. II,
27, 55. Catal. pap. Reg. ;\p. Gailulain Hist. 256,
Cod. Cencii ap. Mural.' SS. \\V°. 539. Val. ib 541.
Eccardi ib. 542. Petri Dam Opusc. 19, 5. Boniz'. p.
801. Falteschi Duc. Spolet. p. 158. Teste Galletto.
ante 50 Apr. 1012, papa fuit.
(150) Tesie Galetlo non diversus a pontiflce. In
placilo a. 1015 vocalur : D. Romanus consul et dux
et otnniumRomanorumsenaloralquegermanus pfmno-
minali de poniificis, Mural. SS. !iJ>,524; 1024. Apr.
20, j.r_.cepluni dedil sancli Gregorii Rom. ccenobio, .
jam papa ; Galeiii. V: Peir, diac. Chron. II, 55.
00, ct Catal. Petr. Dam. Opusc. 19, 3. Boniz. p.
S01; Murat. SS. llib. 540, 541.
(151) 999. imp. patalii magisler. Gal. Priinic. 250;
1013, Mai. 23, consul el dux. Galelti del Yestara-
rio, p. 14; 1028., Jan., illustriss. vir et comcs sacri
Laieranensis palalii, teste Galetlo. A. 1052 mortiiits
luisse videlur, ctini a Bonizone p. 801 non connnc-
morelur. 1045, Jun., 2, bonmmemorimap. Borgiam,
Velleir. 167. Deeo Petrus diac. Chron. Cas. 11,60;
111,17; IV, 415, in Galal. pap. et Reg. ap. Gall.
Hisl. 252, 235, 254, 256. Desid. Dial. 1H, prol.
Borgia Vel. 181. Gal. Primic. 85. 250. Ughell. I,
98.-Mural SS. IP>,525. Pelr. Dam. Ep. 8, 4, qui Er-
melinam nominat.
(152) 1054, Feb., vocalur filia quondamGregorii
Rom. consulis et ducis, mortuo Panduifo monacba
Sauctse Marise;" v. Di Meo, Anu. Keap. VII, 359,
584 ; IX, 85.
(155)„Bonizop. 801. Puer lere decennis eleclus
est,.l'cste llodulfo Glabro 4, 5, ante 15 Nov. 1052,
484
'
Fatleschi Duc. Spol. 154. Cf. Chron. Cas. II. 60. 77.
Desider. III prol. Galt. Hist. p. 252. Nerini 587.
Peiri Dam. Opusc. 19, 5. Mural. SS. II_i>,540. 311
et Petri diac. catal. poniificurii.
(154) A. 1050. Johanneni (ilinm estulit, v. epi-
taph. ap. Gal. Primic. p. 85; 1052, puiriciaius no-
men sibi vendicabai,. Bonizo p. 801; 1055, Jun.,
Gr. de Toscoluna in cliarta Farf. leste Galetlo ;
1058 BenediciuiriX papam constituit, Bonizo 806.
Leo Osl. II, 99; 1059, Aj)r. 15, pro anima Peiri
filii hona largiiur, Borgia Vell. 181; 1064, Jan. 50,
morluus fuisse videtnr, Galt. Ilist. 1, 252; cerio
1068, Feb. 18, ih. 255, De eo Chr. Cns. II, 99; III,
17; IV, 155. Borgia Vell.167. Nerini 587.
(155) 1052 commcmoratur a Bonizone p. 801,
nescio an.diversus a prsefcclo .....059 in Ann. Ro-
manis. Pclrus Dam. ad eum ni fallor direxil ep. 8,
5; 1065, Dec. 26, Casinensibus boiia largitur cum
filiis.
(156) 1064, Mai. 24, ap. Gatl. Hist. p. 254.
(137) V. n. 55.
(158) 1064, Jan. 50, ap. Gatt. Hist. 252; 1068,
Febr. 18, ib. 253; 1077, Sepl.24, pimmemoiiai, ib.
256. De co Chr. Cas. III, 00. IV, 6i,.li.5, ct episto-
laeinfra impressae.
(139) C. 1105. Chr. Cas. IV, 23 ; 1111, ib. 59 -
1116, ap. Falc. Benev. a. 1116. Circa a. 1128 epi-
stolani scripsitquammox dabimus. Mortuus fuil JII.
Junio 1150. Obiil Kal. Aug. Necrol. Cas. cod. 47.
(140) HicGregorius fortasse is csl quem an. 1098
cum fillo Theodolo commeinoi.if.uminvenimus ap.
Sigeb. ad an. 1405. c. 1128 cpistolas scripsii,
(141) 1077, Sept.,24, Chr. Cas. III, 60. Galt.
Ilist. 256, Fortasse lion diversus a prsefeclo qni 2
Apr. 1116 ohiit. Ann. Boin. in Mon., SS. V, 476_
Elsililii lmjus Petri Plolomeus fuisse dicilur avun-
culus a Falcone a, 1116.
(-142)V. cod. 257 et epislolas.
(145) C. 1128 viro nupsit. Kp. Gr-gorii.
(144) 4147Ber-tamduxil. Chr. Cas. IV, 61 ; 1150,
ind. vni, mense Jttnio, Piolemeus, Dei graiia Ro-
manorum consul, filius quoridam b. m. Ptolcmei
Casinensibus securilalem lerra mariqiieproniiitit.
Reg. Pelii f. 252. Anno 1157 investituram ab imp.
recipil. Chr. Cas. IV, 125; 1141, Mar. 14, Tholo-
meusde Tusculana cum soceroLeone Peiri Leonis,
Nerini p. 594. Obiit 1155, Feb. 25. Chron. Fossa.
Novse. De Ptolemeo eiusque posieris cf. not., ad
IV, 25.
(145) V. infra epislolam LandiilfL
(146) 1157 obses Loihario danir, Chr. Cas. IV,
425. JLfaiiio,leg. Raino. Mart. CoIL I. V57.
(147)1165, Feb. 5, Nerini p. 404 ; 1168, Ro-
muald. Sal. Cf. Borgia Vell. 247.
(li&)-Quinquennis cod. 257. De viris ill. c. 47,
prhno mlatisiuslro. Clir. IV, Prol: c. 66. Sed a.1128
aimorum 21 se fuisse dicii, De viris ill. 47,et cod.
257.Ann. 25 Vitam S. Placidi scripsit, vel in exsilio
adhuc positus vel siatiin post reditum; a. 1155 Vitas
alias, ab assidua archivi ccenobialis scruiatione quae
ci a Seniorecto antea. 1454 dudum iujuncla fuerat
jier amicos avocatus. Quarc c. a. 1107 eum naium
esse cxistimo.
(149) Obiitl7Jan. 1125.
(150) Chron.i'V,66.Cod. 257. De viris illustr. 47.
(151) Devirisiil. ProL
 CHRONICONCASINENSE. — PROLEGOMESA. • 466
465*
probalissimus, _ tesle Pelro nostro De viris ill. (c. 41 cf. Chr. IV, 66), ubi eumdem Historiam Hennci
imperaioris scripsisse refert : « j)rselerea qusein historia Casinensi deerant, a temporihus spilicet Oderisii I
usque ad hunc diem adjunxit. > Sed nullum horum exslat vestigium. Praeter euni inslitutorem suuni ap-
pellat etiam Peirum Diacouum (152), declamalorem insignem, qui « e civitale Theanensi de qua oriundus
erat egredieris, Casinum venil, aque Oderisio abbate monachus faclus est. » Sub his igitur magistris Pe-
trus a quinto ut ait setatis anno divinis exposilionibus et priscis annalibus adhsesil, disciplinis autem libe-
ralibus nequaquam operam dedit (155). Postea vero cum Odcrisius 11t abbatiam reliquissct (154), ad exsi-
lium asmulorum suorum faciente invidia directus est, » a. D. 1128 (155), ab abbate scilicel Senioreclo
(156) propler palris cum comilibus Aquinensihus, Casinensiurn hostibus, familiarilatem. Alinam tunc se
recepisse videtur, eum in exsilio posiius, 21 selatis anno passionem sancli Marci episcopi Atincnsis de-
scripserit, « rogatus ab Adenulpbo ejusdem urbis comite (157). > Eo aulem lempore epislolam accepit a
Ptolemeo patruo, his verbis (158): « Ptolemeus, Julia stirpe progeniius Romanorumque consul excellen-
« lisslmus, Petro nepoti carissimo salutem. Relatum est nosirae glorias, quod Senioreclus emisit le a
t Casino. Quapropier, si ad nos reverti volueris, et le etpatrem tuuin honesle recipiam, etlibi cunctas
« basilicas Casinensis ecclesiaetradam. Per Landonem vero nostrum nepoiem, consobrinum luum, has
< HlTeraslibi transmitlo. Vale. Dala 12 Kal. Julii, in castro Neptuni. > Aliud refugium ei Gregorius pa-
truus ejus obtulil, hanc mittcns epistolam, quam per Joan. Mabillon e cod. Cas. descriplam evulgaverunt
Marlene el Durand., Coll. ampl. vol.T, col. 705 : « Gregorius, Gregorii Romanorum consulis filius, Teiro
« nepoti suosalutem. Tuas accepimus litteras, quibus [M. quo] te ejectum a Casino uarrabas. Gaudio laela-
« tus sum non modieo; nam pater tuus [M. meus] lnefratremque meum Ptolemeum derelinquens comi-
« iibus mendicis (-159)adhaesit, unde ipse egens psene elinops effectus, et [_/.,ui] tu de Casino ejectuses.
< <Juapropier suadeo [Cod. Casin. 257, f°50, suade] patri tuo, ul ad nos revertalur. Tibi autem monaste-
< riumraeum quod in Villano situm est tradam. > Et adpatrem ipsius haec scripsil (160) : « Gregorius,
« Gregorii Romanorum consulisfilius, Egidio fratri amando salutem. Romanorum iuvenilur in scriplis,
«.de antiquornm via parentumque mandaiis recedere nulliim debere. Tu autem me frairemque tuum Plo-
< lemeum derelinqnens, comilibusque mendicis adhserens, ad nos usqueinpraesens lempus reversus non es;
< undeel tu egens effectus, et filiustuus de Casino ejeclus esi. Unde una cum eo ad nos reverli studete,
< quatinus ita devobis sicut de nobis curaingeranms. Jadaram verosororem tuam sciasjam viro traditam
< esse. > Quibus admonilionibus Egidius videtur a socielale coroilum illorum esse revocalus : cerlePetrus
noster nonmulto posl in monasterium iterum esl recepius, et in gratiam rediit cumSeniorecto,cujus ex ore
se plurima audiisse eorum quse scripserit refert, prologo libri IV; in Chronico eum multa cum laude com-
meraoral, el complura ei dedicavit opera, quae eo jubenle scribenda susceperat.
Primum aulem ejus opus, ut jam diximus, fuit Passio beali Marci et sociorum ejus, quam, ut ipse-ait,
« scripsit ad Oderi.ium II. > Marcus quem primum sibi fuisse episcopum, sancti Pctri discipulum, Ati-
nenses ferebant, in roagna ibi cum Nicandro et Marciano martyribus sanclaque Daria habebatur venera-
lione, exslantqHe ab aliis conscripta gesla illorum cum ti^anslationeatque miraculis, edita in Ughelli It. sacra
vol. VI, p. 408 sqq., ed. II; in Joan. Mabillon Museo llal. II, p. 247, et in Aclis SS'. Apr. 111,p. 558; Jun.
III, p. 268. Ea aulem omuia diversa esse a Pelriopere, .probant verba qnae ab eo in Historia passionis
sanclorum martyrum Marci, Nicandri el Marciani scripla commemoral Ughcllus 1. 1. : « Inter omnes fere
urbes qiiasOccidentis limen includil, Atincnsem civital.om auliquissimam esse perspicuum est. Hanc rex
Salurnus, poslquam a Jove filio pulsus est, posl civitatis Siponlinaeconstitutioiiem secuiitlamin tolo Occidenli
condidit,atqueAlinamappellavit.IIaecitaque ad quanliim Culnien eveela, et quam poientissima et dociissima
exslilit, et quales quantosqtie artifices habuit nossequi cupit, Historiam Livii el Virgilii _Eneidem relegat,
bique quaiis olim viguil facunde descriptum inveniet (161). > Prceterea Petrus ,desiructionetn et resluura-
lionemAiincvurbis in beati Marci adjunxit historiam (162), el inveniionem corporis beati martyris Marci
descripsil (165), « nee non Vitam sanclm Darim uxoris sancii Nicandri. > Addidit Miracula sondorum mar-
'
NOT___.

(152) Ib. c. 59. edidit, nos collaio .od. illo emendatas sistimus, be-
(155) Prol, I. IV, Dhinis apprime titteris imbuius neficio V. D. AVill.Gicsebrecht.
c. 108. Cf. 115. (159) Quos Aquinenses fuisse everbis Pelrj stipra
(154) A. 1126. adductis collegisse milii videor.
De viris i!I. 47, mlniis 21. Ib. et cod. 257. (160) Cod. 257.
- (155) 12 - -
(156) Jul. 1127 4 Feb. 1157. (161) hno frustra requiret. Aliler idem in Hisi.
, (157) De viris ill. 47. ^Quemnon diversum existi- genlis Trojanse ap. Toslium2, 118. Capin. Aii Tro-
mo ab Adenulpho "com.Aquin. Chron. Cas. IV, 88, "janus civitatem Alinam conslruens nomen, etc.
commemoraio, ctim Alina comilibus Aq. subdila (162) De virisill., c. 47.
fuerit. De rebus Alinensium Petrus qusedam addidit (165) Chr. Cas. IV, 66, translattonem beali Marci
ad Leonem II, 79. iu civilale Atina De viris ill. c. 47.
(158) Has epistolas, quas e cod. 257 Angclus I. I.
467 - LEONIS MARSICANIET PETBI DIACONI 468
tyrum Barci, Nkandri et Marciani (164), et cum assidtnrs essel in eorurn cultu; scripsit de festwilale .
bsali Marci sermones 8, de vigiliis ejus duos (165), sermoneiri de sanclo Nicandro, de sancto Nicandro et
Marciano sermonem de translatione; porro hgmnos 6 in eorum laude composuit, el cantus beati Marci dicta-
vil. Exhactanla scriptommcojjia .tlglielltis manuscripta penes se servari professus est Vitam sanelorum
cnm hisloria translationis et miraculis, cantieum quoque in festivitate heali Marci canendura; sed nihil
Iiorum edidilnequeilagiianii Dauieli Papebroch concessit : qui cum mim ea unquam habuerit TJghel.us
dubita veiit, refellitur verbis ab eo, e Vita per Petruin conscripla allatis, quae in cse-terisnon inveniuhtur.
Adnos autemnihil eorum quanlumscimus pervenit, prseter sermones aliquot in cod. Casin. 561 servatos
(166). Petrus autein ne his quideni quae ipse edidit contenttis, eliam a. Pctro sancte Romanae Ecclesise
subdiacono et Casinensi monacho precibus impetravit, ut passionem beati Marci versibus adornaret (167).
i Eam, quam in verbis supra atlatis animadvertimus fiogendi licentiam vereor ne pariuiodo attulerit.ad
videtur opuseulum. Nam e vicesimum ler.ium selatis annum agens(168),» a
' proximum quod suscepisse
Gregorio ejiiscopo, quem Terracinensem fuisse suspicor (169), admonitus esl, ut Gesta sancti Placidi quae
Gordiano iribuit, ex Graecoin Latinum sermonem transferret. Hsec enim, ut ipse Petrus auctor est in alia
yjusdem Vitaeedilione (470), Symeon quidam presbyler ConstantinopolitaniisSalernum attnlerat, a. 144S,
Kraece scripta per Gordianum Placidi socium; Joannes autera monachus Capuanus Casinum transmiserat
ad Raynaldum roonachum, cujus hortatu Petrus ea se transtulisse refert. Prius aulem opusculum, in qm>
Symeonisnullamentio Gt (171), «idisponebam, irrquit, adPlotemeum Romanorum consulem dirigere, sed
priuscensuieiimluo (172) renilenti colhunio elimare. > Vides cum patruo in gratiam eum rediisse, sed
nondum, vel non raulto ante, cum .Scniorecto, cum, « propler lanli cosnohii perlurbationem nostrique ex-
siliiaerumnas id aggredi, J inilio recusavisset. Hsecigilur Vita quae incipit : « . Postqiianr suromi regis _-
integra nondtim edita est, namque libro De justis Casin. inserta est (175), curn prologo ad Gregoiiiim
scripto, eam abbrevialam esse apparet, cum ad Gordiani opus leclores identidem ablegentur. Postea au-
tem, nondum contentus fabulis quibus Vila Gordiano supposila scatet, denuo eam exaravil, multtisque in-
terpolavit figmenlis, quae partim exstant in Vita a Surio (174), Mabillonio (175), Bueo (176) edila, partisn
laient in codice quem Regestura S. Placidi Casinenses vocanl; quanquam pmnia ista Gordiano Petrus
tribuit, et num ipse ea ingesserit, non plane consiat. lta "enim posl finem Vitaepergit (177):« Hucusque
Gordianns palris Benedicti discipulus,, qui, elc. Ea vero qu__a lemporibus Vitaliani papas usque ad Hein-
rici et Alexii imperalorum tempora evenerunl, jussureverendissimi Casinensis archimandril-e - Raynaldi
Pelrus Casinensis diaconus ex cosmographia Theofani el ex chronographia Romanorum pontifienni excer-
pens, jam dictae historiae adjunxit. Incipit : « tempore illo quo constans imiieralor > etc. C_3teruin diffi-
cillimas illas qusesliones de actis Graecis num unqnam scripta fuerint, de-Symeone presbyiero an fictitius
' sitj de Stephani Aniciensis de n-
ignoli prseterea viri paraphrasi et epistola, num et hse a Petro confictae,
diculisplane epistolis aliisque documenlis, in Regeslo S. Placidi quod litteiisLangobardicis Pelri noslri
setate exaratumesse Gattula asseril, seripiis, cditis ad calcem Chronici Casinensis Venet. 1513, Parisiis
1603, cujusnam ea fetus sint e_.islimanda, eas inquam qu__siiones, cum a nostro proposito sint alienae,
- hic examinare non
atlinet, magnaque cum eruditione el doctrina Ldiscussit Jacobus Bueus in Actis SS.
Octobris III, 65 sqq. Nobis animadverteresufficit, Petrum quibusvis fahellis facillime manus dedisse, el si
cas non ipse excogitavit, promplissimum ftiisse ad adopiandas eas suosque in ,usus vertendas. Nam docu-
roenta illa aperle falsacum a Leorie ne verbo quidera commemorata essent, a Pelro prirnum sunl in lucem
prolala. Ita Juslini, Jusliniaui, Tlicoderici erga Casinense ccenobium- favor et munera in Chron. IV, 413
ecmmemorantur; regeslo autem suo et porterilosam Terlulli donationem inseruil (178), el Desiderii n.on
: melioris nolaeprivilegium (179), qtiae prae caeteris hic commcmoro ,-quia Leoni vel ignota vel fide prorsus,
indigna visa fuisse apparet: Benedicli Vliiajilem bulla (180) ad verbttm ex,ipso Leonis lcxtu descripla esl.
1 NOT-E.

(164) Omnia ha;c 1. 1. ennmeraritur. Benedicti lemporibus in Casinensi gymnasio sapienles

465) Vel unum, alterum de vig. Nicandri, et
Marciani, leste c. 47 De viris ill.
(466)' V. J. B. Marum ad cap.. 47 De virisilluslri-
bus.
(167)Deviris ill.43.
(168) Ex prologo hujus Vitae, queni solum ex -
schedis MabilIo,niiedideruiilMari. iel Dur. Coll. Vol.
VI, coT. 785.
(169) Chr. Cas. IV, 42.
(170) Ap. Conslantium Cajelanum in Vitis SS.
Siculorum 1, 185; quas ex sola Buei dissertatione
cognovi.
171) Quin im.oseribit : Nam quum ab ipsis beaii
quam plurimi fuerint, isiius passio de Greco in Lali-
num a nulto translala fuissel; ulrecens eo all.aia esse
Hiinime videatur.
(172) Gregorii.
(173) A. Mai, Nova Coll. Vl. B, p. 247.
(174) 7, 746 ed. !; S, 657 ed. II.
(175) Acia SS. 0. S. B. 1,-3.
(176) Acla SS. Oci. III, p. 114.
(177) Ap. Gait. Hist. Cas. 916..
(178)Tosii'l, 77.
(179) Ib. 1, 89.
(180. Ib. p. 254.
 '
409 CHRONTCONCASINENSE. — PROLEGOMENA. 470
Eorum igitur falsitas quin etipsi perspecta ftierit, vix licet dubitare, cum praeser.im postrediium a be-
niorecto sit csenobii cariutarius, scrinarius et bibliotltecarius conslitutus : quibns eum titulis vixdum morluo
illo ornatum videmus, Chc. Cas. IV.-108. Quoanno Casinum revefsus fnerit, ndn liquet (181); mihi.vero
c. a. 1150 evenisse videlur, nam cum a. 1153 hagiologica qusedam ad Seniorectum scripserit, in prologo
Vitse sarietrSeveri ita loquilur : e Hicne.mpe (Raynaldus) dtim.noslram exiguitatem in diversorio legisla-
toris flucluantem reperisset, el ccenobialibus negoliis me irrelitum vidisaet agnovissetque- quod assidua
praeceptorura atque tomofum inquisitio nostri jiectoris-animam (prohiberet) libros scruiari deiloquos, >
etc. Vides adumbratam bibliothecarii occupationem, quin ipsam regesli Casinensis confeclionem his verbis
indicafi exlslimo. Regestum enim Casinensis ccenobii sive librum, ul ipse ail, privilegiorum, opiis magnoa
molis (182) raaximaeqiie utiliiatis, quod inlegrum Casini servatur, litteris scriptum Langobardicis, jussu
Senioreeti abbatis disposuit describique mandavit (183), eui et « pr.oiogum fecil ex rogalu RaynaTdi sub-
diaconi Casinensis (184). . Ctrjus operis ea est cum Iilteris nostris conjunctio, ul praefationem ex Cl. Gai-
tulse Iibro (185) integram liceat ascribere. - .- ,
Reverendissimoatque sanctissimo Palri SENIORECTO fSenioreio G.] PETMJS,fiiiorum ejus infimus, debilcs
obedientimserviluiis pbsequium,
Injunxeral nobis jamdudum (186) Paler lua venerande sagacitas, ut privilegia noslro cmnobio a Romanis
pontificibusfacta volumine sub uno describerem, Difficile opus nempe, el noslris lemporibus inusitalum, 06"
idvel maxime quiamunimina qum ex fet G.j incendio duabus vicibus erepla sunl, veluslaie jum pene con-
sumpta et ad nihilum- sunl redacla. Quod igilur agerem, vel qualiter id perficerem nesciebam. Qitod ub
vestra adverlit prudentia, noslram exiguitalem lalibus monere est adorsa affatibus : « Quanta sil his qui mun-
dum diligunt Iransiturce carilas pairim, liquidius nosli; nuUis etiam mtineribus, nullis minis, nullis pertur-
bationibus adileclione palrim recedebant, Quirites quippe, qui et armis illam defendere ac edificiis illuslrare
modis'studebant omnimodis. Quodsi illi perituratri ac ierrenam palriam lanto diligebant amore, quid .nobis
pro perenni ac indeficienti agendum sit adverle. Enimvero dum. ad curiam nostram Robberlus excellentissi-
mus Capuanorum princeps (187) advenissU, et de his inlerdum loculio oriretur, horlari^nos quam maxhne
ccepit,ut ea.qum de privilegiis scribendis olim prwceperas, ad effectum perducerem. Unde quia usque in ho-
diernuni res ipsa dilala esl, vola simul ei jnbeo, ut privilegia ponlificum, prmcepta imperatorum, regum,
ducum ac principum, nec non oblaliones quqrumcumque fidelium uno describanlur volumine. > Vestram igilur
-vbiinhocvolunlalemadiierli,parui, quia non parendum impium el profanum adrerti, nam leste Deiloquio,
« quasi peccatum ariolandi esl repugnare, et qnasi scelus idololatrim nolle acquiescere (IReg. xv, 23)-. »
Q%aniumautem di/ficultatis opere sim expertusin isto, ex ipsis obialionibus evideniisssimecomprobabitur.
Maximo aulem adjutorio in hoc nobis venerabilis Leonis Hosliensis episcopi hisloria fuit, qui a beatissimo
Patre Benedicio sumens exordium, de Cdssinensis ccenobii rebu.s ulilem nhnis librum descripsil, in quo
opuleniiam lanlam sui sensus expressit, ul pene nihil. eorum omitierei qum in eodem evenere cmnobio (188).
Tanli namque viri siudium in hoc opere sequens, licel adsequi nimis impari sensus facultale nequiverim,
ordinem tamen oblaiionum prout ab eo stalvtum esl posui. In ___. porro decisiones tibrum statui dividere
islum : inprivilegiis, inprmceplis, in oblqtionibus (189), in libellis, in renunciis^ in sacramenlis. Quapropler
vestrm paternilalis excellentiam humili devotionis obsequioflagito, ul sanclitas.tua epusculwn islud gratissima
menle percipiat, et si in aliquo minus \orle inveneris, veniam clemenler accommodes.
Librum igitur eo lempore primo scriptum, ita instituit, ut sequentis lemporis .documenlis spalium-relin-
querelur ; nam muito recentiora eidem inesse probat e. g. epistola Wibaldi ex eodern impressa (190). Ad
fidem aulem operis quod attinet, jarn vidimus eum a falsis documenlis. recipiendis minime abslinuisse;
alia autemquorum exempla supersunt, satis accurale.videtur li'anscripsisse. Plurima inde hausit Erasnius
Gatlula, nonnulla Lud. Tosti edidit. Eisdem autem studiis, ut videlur, adductus Petrus, « Istoriam. de
eversione seu restauratione ccenobii bcati Mauri ex jussione abhatis Seniorecli emendavit, in qua ct
prologtim scripsit: >nonnulla enim privilegia poniificum dc ejus monaslerii casibus agunt. Verum ne in
profanis et ssecularibus sludiis jiltis temporis consumeret, amicorum prohibitus est admonilionibus: et
.uibus primum commemoro Albericum, eadem cum Petro Guidonis disciplina usum.Guidonisaulern.de

NOT._E.

(481) V. supra n. 50. tet

(182) Habet charlasCCXLlX. Velus catal. codd.
Casin. in Ang. Maii Spicil.V, 22Ik:
(183) Nam cod. 257, qui autographus esse' dicitur,
litleris Latinis exaratus est.
(184) Chr. IV, 66, De viris ill., c. 47.
(185) Acc. p. 22.
-'186)Ergo dudum ab exsilio reversum fuisse opor-
(187)'A. J434 Capua pulsusest.
(188) At res gravissimas-'omisissel, si vera essent
quae ijjse Pctrus de Justiniano., Juslino, cseteris
refert.
(189) Oblationes cum renunliis permixtas esse,
Giesebrechtius mihi relulit.
(190) Mural. SS. IV, 622.
 S7_ LEONIS MARSICANlET PETiU DfACON _ *~2
mirifica illius visibne libellura « quidam,iiiquit Albericus l'I91), accipicns, quod voluit addidit, ei quod voluit
ahstu.it, et quod voiuit perrnutavii, et circumfert lanqiiam ex nosiro nomine, insuttans et offendens ea
qnasipse conscripsit II__cct alia roulta in nostra visione conficla repjieri. Ob qnam rem Seniorectus
abba.s nostram parvitatem evocans precepit, ut iieruin illara ernendans, superflua resecarem, amputata
loco suo restituerem. Accito igilur Petro diacono, ab ijisis, ut ita dicam, cunabulis nobis in Chrisli amore
conjuncto, triduanum laborem assumens eim ad iinguem usque correxi, falsa resecans el dempla loco suo
resiituens.> Petrtis vero amiciline crga Albericuro docuineiitura dedit in Chr. IV, 66, el inler opera sua
reccnset, quod ejtis visionem corrnpiam eraendavil. Non ininor ei fuil cum Raynaldo suhdiacono Casi-
nensi familiarilaiis consueludo, qui nescio an Tuscus ille fuerii, in abhatem postea proniotus, qtii Anaeleti
Btibiliaconusfuit l\9i). Tuin ceriuui e_set librum Ilhtsirium virorum Casinensis archislerii seriptum fuisse
_iile a. 1157, quo ille abbas factus esl: ibi eniin ita loquitur c. 44 : t Raynaldus Casinensis subdiaconus,
parvulus beato Dciiedicto oblaius, vir valde erudilus et versificandi scienlia antiquis per oinnia eomparan-
dus, scrij)sil ad Pelrum diaconum ac bibliolheearium sanclissimi Scveri Casinalis episcopi in laudem
versus; versus quoqtie de vita beati Benedicti ac beaii Mauri; liymnos in Iaudem sancli.... Severi. >Sed
hoc nimis urgere nolini- Librmn iilum , qucm jam 7 annis ante Guido scribendum suseeperal, sed rem
•eo_ptam dimiscrat, Petrus seripsit ad Pandulfum Teanensem episcopum (495), satis jejunum, sed nobis
lanllarum reruni nolilia perulilcm : qtiem primus edidit J. B. Marus (194), cum conimentario, cui.de codi-
cibus Casinensibus noniiulla insunl, Romse1655, 8: recusum Parisiis 1666, et in Bibl. Palrum Lugd. 1677,
t. XXI, p. 547; in Bibl. Eccl. J. A. Fabricii, Hamb. 1718, f., p. 165; in Murat. SS. VI, p. 9, in Burman-
niano Thesauro IX, 529.
Prseter hunc igitur Raynaldura ,Petrus amicitia conjunelus fuil cum Raynaldo diacono, qnem abbatera
ipse vocal Chr. IV, 66, Colemeiitano scilicet; ad quem : « Tu vero, inquit (195), in Christo carissime frater,
et nimium nimiumque ab ipsis ul i a dicam crepundiis indissolubili mihi conglutinale amore, > etc. Hnjus
ut apparet aucloritale post reditum prirno ad sanctorum Vitas scribendas impulsus est. Nam in Vita san-.
cli Apolinaris, quam inscripsil « reverendissimo aeadcmicisque floribus adornato Rainaldo Casinensis cos-
jiobii condiacono, > dicil : c Posl mei reversionem perpetuam Casini rnontis ad arcem, e qua per temptis
tempora et dimidium temporis (196) absens fueram, otioso ineiiiqtte ^somno soj.itum evigilare non
desinis > : ul vel ante regestum hanc videaiur composuisse. Est autem nihil fere aliud nisi eento e Leonis
chronico exccrptus, tantaque verborum prolixitale oneralus, ul vel ipse codicis Val. scriptor sub-
- '
sieeret:
Ipse sapervacuumscriplor dum vilo laborem^
Qum non sunl ad rem plurhna surrinui.
A negotiis ssecularibus et chartarum velerum iraclalione Pelrum alter Hle Raynaldus, subdiaconus"avoca-
vlt, sancii Severi Vitam, ul scriberel adhortalus quam Senioreclo abbali dedicavit, nondnm adolescentia_
terminos egressus (197). Qua absolula, Guinhonis Vilum eoroposuit, Richardi monaehi Casinensis (198)
precibus ccdens in qua jdurima e Leonis Chronico ad verbum descripsil, miraculorum aliquot narratione
adjecla (199). Hane igitur Vitam in Clir. Cas. III, 48 (199), « ante hoc ferme septennium > se exaravi.sse
refert, i. e. circa annum 1155. Hisderaverbis ib. IV, 7, libruni De miraculis, sc. Casinensium monachojum
designal, qui perditus esse videlur; exslanl autem Ortus ct Vilw justorum Casinensisccenobii,in quibus quaa
ex illo laudat, reperimus, ut ab eo vix diversum opus esse putaremus, nisiipse utrumque distinguerel (200).
Verura ea fuit Petri indoles, ut quse semel seripsisset sscpiusrcpetei-et, suimel ipseplagiarius. Inlegra enira
illius libri capita eisdem verbis in Chronico offendimus : Vita. sancti placidi iteralam rccensionem jam
animadveriimus, parles chronici pro juslis libellis ab eo recenseri mox videbimus, et .Vilas quariim
supra meniinimus, SS. Severi, Placidi, Apollinaris, Guinizonis, cum prologis suis vel integras vcl
abreviatas libro De justis inseruit (201). Cselerorum plurima e Gregorii.Magni, Desiderii, Leonis libris
ad verbura exscripsil, aliorum fontes nou novimus, multa ex ore hominuni accepit. Plurima.idem beaii

NOTiE.

(191) F. Cancellieri, Osservazioniinleriw alla que-
stione piomossa dal Vanoz&i.... sopra Voriginatita,
della Divina Commedia di Danle. Roma-1814, 8,
quo in libro Alberici visio edita esl. p. 154 sqq.
(192) Chr. IV, 104.- Sed inde Roroam« Ecclesia.
subdiaconum fuisse concludas. Quod foiiasse pro-
pter dtibia Anaclelij'ura relicuil.
(193)Ch.IV, 66, 75, 108. i i-ecla e cod. Vat. in Ang. Maii Nova Coll. VI. B. 264
(194) Cum suppleroento ctii ipsins.Pelri Vita incsi,
a Chr. IV, 66, ct cod. 257, non jnullum divcrsa.
(195) Prol. V. S. Apoffinaris, in Ang. Maii. Nova
Coll. VI. B. 257.
• (196) Daniel vn, 25; xn, 7.
(197) Ang. MaiiNova CoII.VI, B. 250.
(198) Ej'usderoni fallor, qui poslea Innocenliilf,
capelianus factus esl. Clir. Cas. IV, 105.
(199) Edila est inActis SS. Maii VI, 456, et cor-
(200) Clir. IV. 66. de viris ill. c. 47. _
(201) In hoc nempe vitseSevcri,ApolIinaris etGiii--
473 CASINENSE. — PROLEGOMENA.
CHRONTCON 474

Benedicli miraenla, et de invenlione ejus fabtiias ciim Leonis narralione minime consonas, congessit in
iermone de octava "" B. Beuedicii,-scriplo posl annum 1134, cujus § 41 nieniinil, edito in Aclis SS. Maii 111,
288-297. . _.
Sed jam attigifnus tempora quibus itiaxima Casinensibns iiisiabant pericula, dum Petrus gratissima
el
poliebatur exhiltendi facundiam, sublilitaifim ingenii, periliain legum (202) lemporum cognitionera
prselerilorum occasione: Quse verbo leliglsse sufflceret, cum ipsius Cbronicon de his iiobis sit
pene unicus et locupletissimus- leslis, nisi ea ipsa causa fuisset cur Petro fidem oronino denegan-
dum censuissent Baronius aliique; quibus amplo excursu respondil Angelus de Nuce ad c. 108, et
primum quidem Pelrum ejus uarralionis auclorem facile agnosco, qnae totaejus slylum sapit. Exslitit
Casini relalio ejus de allerealione corain imperalore facta, quam in ipsa imperiali aula scripserat (203),
iricipiens tesle J. B. Maro ad c. 47 De viris ill, : i Igilur dum in conspeciu imj)eraloriS-LoiliariI,'> quse si
adhuc superest, coilata oiiniem scrupulum eximeret, veram apud Angelum altum de ea silentium est. Sed
tolus orationis color non diversus est a seqneniibus, quse ex parle confirmaniur genuino Lolharii privile-
legio (204) adhuc apud Casinensesreligio.se conservato, partim epislolis a Petro scriptis ad Richizam impe-
ratricem. Veranesint hecne, allera quaestio est, eaque difficillima, quamque ego difiinire non ausim. Nam
ipsae illse alisequeLolharii quas in Chronico commemorat epistolae e solo Casini labulario, e codicibus
_?elri auspiciis seriptis regeslo scilicet ejus el cod. 257 prodierunt,elnuni intemerataa sinl, uescimus (205).
Tamen inter se consenliunt, omnesque ementilas esse, mihi persuadere non possuin. Quin ex ipso Lotha-
rii privilegio vidernus, hitne summa erga Casinense ccenohium fuisse devolione; et ex verbis quibus ulitttr
apparet, falsa Justiniani et Zachaiise (206) privilegia ei fuisse proposila et pro veris habiia. Itaqtie mihi
quidem lulissimum videlur slaluere, velulum et dovotum iinperatorem versutissimi monaehi callidilate
captunr, deleclatum fuisse ejus loquacilate, eumque de antiquis temporibus narranlem et libenter audi-
visse, et fidem ei accommodavisse. Omnem igitur quam referl altcrcalionera habilam fuisse credo, singu-
lis aulem verbisut multum iribuam, longe absuin, et a gloriosi hominis ampullosa jaclalione me decipi
. minime palior. Mulla enim insunt quaefalsitatis eum arguant. Rainaldum ipse narravil c. 104 ab impera-
tore hostem imperii publicefuissepronuntiatura, ipse contentiosain electionem retulil, quorum in alter-
calione nullum apparel vestigium. Deinde Seniorecti abhaiis eleclioni nuntios ponlificisnullos affuisse con-
tendit, quoruni adventum et verba c. 94 ipse narravit; postrenio ubi Lotharius Casinum venit, iia agilur,
tanquam ne verbum quidem ad Lacum Pensilern de his rebus diclum fuerit. Quibus rehus efficitur, rem iia
ul narralur actam esse vix posse, veium si nihil ejusmodi facimn fuissel, non video, quomodo Pelrus sibi
- potuerii persuadere, apud quemquam se coinmentissuisfidem esse invenlurum. Quem vero objiciunt an-
num huicrei falso assignatum, is parum memovel; nam homo" parum accuralae raemoriae el adroodura
feslinanti calamotempus rei assignaturus, privilegium a Lothario concessum videlur inspexisse, quod cum
Sepl. 1137 datuin essel, errore lapsuspro sestate ej'usdem anni sequenlem descripsit; id quod facilius acci-
dere potuil cum primo altercalionem solam conscriberet, eamque postea ut erat Chronico insereret (207).
Igilur cum adLacumPensilemRainaldusTuscBsimperatori occurreret, nominalim vocatus cuui eo venil Pe-
trus, charlularius,bibliothecariusacscriniarius(208)monasterii, quenrcognitum illehabere polerat propter
Tusculanensium comitum cum imperatoribusconjuneiionein (209). Prseterea cum abbatem privilegia imperato-
ruinsecuradeferrejussissel(2i,0),chaiiulariumquoquevocaturafuisse, facilecredipotest. Cunidiesdiscept--T
lioni slalutaessel, monachi Petrum noslrum apocrisiariuin el defensoreni sibi statuerunt, qui rem ipsorum con..
tra cardinales gereret(211). Quodquaratione fecerit, ipse narravit, sed fide admoduradubia ;verum lamcn
esse videuir, eum et Lotharii et Innocenlii favor-ise insinuavisse. Sed de Innocentio nihil praeterea scirotis,
nisi quod Vitamsancli Leonis IX ei dedicavit (212); Lothaiii amoreni lesiantur epislolse supra jam com^-
- '
NOT_£.
,
- - nizonis solo supersunl, edito ab Ang.JMaio in Nova fert ab altero ejus apographo in cod. 257.
CoII. VI. B. 245, e cod. Vat. quo plenior et.prolixior (206) Cujtis privil. eiiam a poulificibus Romanis
alter Casini servatttr. Ex hoc etiam Viia Aldemarii coiifirinaiuiu est. V. Annalcs nostros V, 519,
edita esl in Actis SS. Mar. III, 489. Itec quaiuor (207) Pari errore c. 112 Lothariura annum et di-
Vilaeexstanl eliam in Reg. S. Placidi. midium sub tenloriis egisse ait; c. 115, anniiin et
(202) Sed fabellam illam de congesla per euin duos menses, cum noiidum inlegcr annus posl cu.
jussu Lotharii legum Langobardarum collectiojie sy- riam
- Wirzburg. elapsus fueril.
ttemaiica dudum -explosit Cl, Savigny, Gesch. d, (208) Chr. iV, 108. -
Jldm.ReclilsimM:A. 11,200. (209) Cf. Clir. IV, 125.
(203) IV, 66. Etiaro altercationem euni Constanti- (210) Ep. 5 Loih., in Mural. SS. IV, t_21. Cf.
nopolitano separatim edidit. Chr. IV, 108.
(->04)f_ait.Acc. p. 250. Margarini Bull. Cass. II, (211) Chr. IV, 66, 108,'j.rol,
455. 212) De viris ill,, c. 47.
(205) Ep. in-Chr. IV, 123, scripla rojj parura dif-
 ""
175 LEONIS MARSICANI.ETPETRl DIACONI 47S
memoratse. Si genuina est epistola in Chr. c. 125, et in cod. 257, sed non eisdem verbis seripia,
logolhetara Italicuin eum corisliluil, a secrelis, exceptorem, audilorem, charlularium, ac capcllanum
Romani imperii (213). Quod c. 116 faclum esse refert posl disputationem cum Grseeo habitam, intervenlu
Richizse Augustce, Henrici duciS Bavariae, et Conradi de Suevia. Siquidem hospitabatur in lenlorio Ber-
tulfi (214)- cancellarii (215), cura eo in imperiali aula remanere jussus est, « imperii serviiia
•.peracturus (216), > et ejus se jactat discipulum (217). Postea autcm Lolharium dixisse narrat (218),'
se eum Ilenrici Ratisponensis episcopi et eancellarii discipulum effecisse. Quin prsecepla antecessorum
suorum custodienda ei credidit, et relalionibus ejus de antiquorum rebus gestis tantopere deleclatus est,
ui hisloriam imperatorum eum scribere. juberet (219). Scd etiam Casinensium negotia apud imperalorem
manens lunc procuravit (220). Deinde dimisso abbale a Lothario relentus, cum valeludinis causa
monaslerium repelisset, mox jubeiite imperalore ad hunc reversus est, et cum eo Casinum venil. Unde
recedens Lolharius cum Petrum secum abducere cuperet, imperialia semper servilia peraclurum, vix
Guihaldo ul eum relinerel concedens, magniflce laudatum ejus amori commendavit (221). Tamen carere
eo diu non sustinuit, el cum Tibur venisset, ut sibi transmitleretur a Guibaldo peliit (222). Qui
"rescribens'(225) cum multa conqueslus essel de vicinorum oppressionibus, « caetera , inquit, ex verbis
filii nostri Petri hujus epistolse diclatoris ac Romani imperii per omnia fidelis,quem in Alemanniam,
Saxoniam; Daciam, Sueviam 1 ac Lolharingiaiu mittere decrevimus, cognoscelis. Historiam vero
•occidenlaliuni imperatorum , quam eidem Petro dictare j.r_ec.epistis, noverilis adhuc non, explesse. Variis
enim tribulalionibus et angustiis pressus, plus ei flere quam scribere licuit. > Quem lamen « quia id
l- itineris longitudo et conclusio prohibuit, s mutato consilio domi relinuit (224). "Cbi quod mireris in tanta
coenobii affliclione lamen libellum De tocis sanctis sive Itinerarium lerrm sanctq; Guibaldo inscripsit, ex
omnibus, ut ita dicam, libris collectum, ut ail (225). Etim ex cod. 561 jam mulilo edidit Tostius, Hist. Cas.
II, 121. Mortuo autem Lothario epistolam direxil ad Richizam Augusiam (226), quam e__ros. Cas. Joan.
Habillon eruit, edilam in Marl. Coll. I, 756; Ann. Bened. VI, 623; Orig. Guelf. II, 540, cum allera qua
posl mortem Heiiirici duciscanidem consolalus est (227).Verum etiam tChonrado, excellenlissimo imperatori
el Roniani imperii strenuissimo propagatori >, epistola teste auelore perpulchra (228) de recenti ejus
electione gralulatus, Casinensem Ecclesiam ejus commendavit proteclioni. Eidem eliam duo opuscula
inscripsit, quse cum caeieris videsis in Ghfon. IV, 66, nam nimis magna eorum copiaest, quam ut
singttla hic recensere possimusj, et de plerisqtie praeter titulos nihil cpmpertum habemus (229;. Post
Guibaldi igitur reccssum Peirus Rainaldi abbatis fruebalur favore el familiarilaie, cujusjussu circa a.
1140 continuationem Chrouico Casinensi adjunxit. Ab hoc peliil eum Landulfus affinis ipsius, his
' Iilteris : « R. Dei gratiacardinali ei abbati Landulfus Sancti Joannis sicut suo doraino salutera et
(250)
' commeridationem. Vestram
paternitatem rogando maridamus ut sicut meum amorem et servitium habere
vis, ita dominum Pelruni Egidii, qui estfraler uxoris me__ Guyllaeet meus consanguineus, conslitualis in
ecclesia sancti Bcnedicti Collis insulae, quia esl prudens et sapiens, et volo consiliari ab eo. Ideo le
deprecor, ut siue mora niiltatis eum ibi, qtiia nimis necessarius est inihi et pro terra raea et pro omnibus
ineis. > Num venerit nescimus, nequo ulierius quidquain de eo comperimus. Et mihi quidem vitam non
multum postca produxisse videtur (231). Nam cum tantum scripserit intra breve decem annorum spatium,
id sumere pojse niihi jtire videor, eum dum vixerit a scrlbendo nunquam quievisse. Jam vero etiamsi fieri
poiuil ul eorum qu;e in Chr. IV, 66, enuraerat aliqua postea insererentur, taraen si diu supervixisset, vel
in editis ej'us operibus vel in aliorum inscriplionibus aliquod certe posterioris lemporis indicium

NOT_£.

' (213) Cf. ep. 1, ad Richizam, Chr.Mart.IV, 66, 116. (226) Cf. Chr. IV, 124.- -
(21.4) B. nolarii 1137, Sept. 22, Coll. Ul, (227) Haec cum sequenti ctiam ab Aug. Mai ediia
102. Nonnulla Lolharii privilegia recognovit Ber- est, Nova Coll. 1, 758.
thatdus, scriplor imp. Laini Del. Erud., IV, 162. (228) IV, 66. De viris ill. 47.
Berlholdus camarlengus imp. Ugh. V, 756, 777. (229) In calal. codd. Casin. subPauloII, in A.
(215) C. 108,111. Mai Spicil. V, 223, comniemoratuf Petri- liber de
(216) C. 114. dighitate Roinani imperii. Incipit : Hmc digni.
(217) IV, 66. Ep. ad Richizarri.Prol. I. de notis : (250) Ang. ad Chv. IV, prol. ex cod. 257, quein
Ex parte prmceptoris nostri Rodulphi cancellarii, denuo coniulit V. D. Giesebreclit.
(218) C. 125. (251) Itlud constat, exauctoralo Egidio Venusino
(219) IV, 125. Ep. Wibaldi, Mart. Coll. II, 185. abbale ab Alexandro III, suffectumin regimen mona-
(220) C. 117, 118. steri Pelrum diaconum, litulo tantnm procuratoris ,
(221) C. 123. Ep. 1 ad Richizani. donec de successore providereiur. A. de Nuce ad
(222) C. 125. . Chr. IV prol. Scd quo leste? — Ule Petrus cui 11-68
(223) C. 125. Marl. Coll. II, 185. papa procuralionem reliquil, decanus fuit et sacer-
(224) C. 126. Utrainque epistolam Pctrus iiiter dos, et a. 1174 in abbatem electus est; ribiit vm Id.
opera sua reconset. Jul. 1186; v. Anon. Cas. ad h. a. —A quo nostrtiin
(225) Plurima leslc Joan. Mabilion a Beda acce- diversum esse apparel ex constanli quod ei adbaesit
j)it, v, Mart. Coll. VI, 789, ubi prologus ediius diaconi nomineel silentio ejus' qui c. 47, libre da
est. viiis ill. postmortem ejus adjunxit.
 j7? CIIRONTCONCASINENSE. — PROLEGOMENA. 478
deprehenderemus (252), cum lol inveniamus ad priora lempora referenda. Obiil autem in Casino el ibi
sjepultus esl (255).
Chronico Casinensi Pelrus continuationem adjunxil aiino tertio post res coram Lothario gestas (254), hl
est annoD. 1140. Sed eliam quaeLeo scripserat, non inlacla reliquit. Nam quac in cod. 2 addita siint el
mulala', a Petro profecia esse, jara Ang. deNuce vidit. Quod cum per se verisimile sit, quia in eo lantiiir.
codice reperiuntur, qui etiam conlinualionem continet, co comprobatur quod pleraqueagunl de comilibus
TusculaniSjPelri noslri genlilibus, quibus plane simiha iuveniunlur in ejiis catalogo ponlificum (255).
. Prselerea addita sunl quae scriniarii inanum produnt 1, 59; II, 2, de cella Cinglensi, Casincnsibus postea
subducta (256), et de aliis monasterii possessionibus II, 26, 37, 52, 69. Neque a Petri ingenio aliena sunt
quaj de miraculis addila legiinus II, 59, 80, ut cselera quoque, in quibusab aliis cod. 2 differt, ejus manu
vindicare possimtis. Qiioruin minuia quidem et quae eodem jure vcl ipsi Leoni vel scribse codicis tribui
poteranl, inter varias lecliones posuimus, caeteris inter lexlum et noias locum suura assignavimus.—
Conliuualionem scripsila renovaiione ecclesia- Beaii Martini (237), id est III, 54, quo in capite jam tanluin
mutavit et addidit, ul id in fronie ojjeris ejus repetendtim duxerimus. Fontes cum jussu Rayrialdi abbatis
ad scribendum se accinxissel, adhibuisse se dicit registra Romanorum poiiiificum, Gregorii VII et succes.
sorum ejus, nec non principum et ducumgesla, quae modo excerpserit, roodo ut scripta erant inserue-
rit; caetera Seniorecti aliorumqne (258) relaiionibus Gomperuisse, plurima ipsum vidisse. Sed Gregorii VII
registro an usus sit, dubilo ; Victoris regislrum exscripsisse videlur, quod de Paschali II constal (239).
De Urbano II post eleciionem ejuspauca lanlum habel; de Innocenlio II el Anacleto fere nihii prceler
causam illam.coram Lothario agitatam. Praeterea exscripsit annales Casinenses (S40), qui in Anonym;
Chronicon poslea transcripli siuit, Amalum (241), Desiderii dialogos (242), Leonis relationem de conse-
cratione ecclesiae(245); Historiam belli sacri (244), Pauli Vilam S. Gebizonis (245), Petri' Dam: epislolas
(246). Qiiacex eis desumpsit, jilerumque ad verbum descripsit, Leo aulem e diversoruih auctoruin nar-
rationibus, cum eis qua. aliunde comperueral, novum ipse opus elaboravit. At mullo etiam magis a
Leone Pelrus fide diffcrl, cum non solum donaiiones et alia privilegia afferal, quaepro genuinis accipere
vix posslmus, verum etiam falsi ipse aperle reus tenealur. Nam IV, 51, Bruni Signensis epistolam inse-
rit, quse ex Pelri Dam. opusc. 19 conflaia esl, el si hoc ab ipso Bruno factum esse contendis, IV, 42,
orationern ei tribuii, cx ipsis Bruni epistolis compositam. Quod si hoc more mullis scriptorihus olim usur-
pato excusare velis, in defendenda coram imperalore monaslerii causa et privilegia in usum vocat nun-
quam data, et ex aliis quse adbuc supersunt verba afferl qnse in eis frusira quserimus, et ipsa canonum
verba vel eonunijiit, vel falsis assignat aucloribus. Sed hoc fortasse negligentise ejus iribuere possis,
qua c. g. Carlomanmfm non semel confundit cum Carolo Magno : illud falsarium manifeslo ostendit.
Vides igitur quanla in c.o legendo opiis sit cautione. Caeterum iu coniinualione quam ad a. 4138 deduxit
inonasierii casus salis accurale remlit; pluiimis interspersis miraculorum narrationibus, nonnullis de
viris eruditione et ingenio insignibus. Alias autera res geslas non ita traclavil, ut Leonis, secutus exem-
plum, gravissiroa quaeqneqna. Italiam, inferiorein prsecipue, attingercnt, hrevi relatione compfeelerelur,
sed tanquam c__coimpelu el plane fortuito nunc ultra modum proli.ve narral, nunc silentio premit, ut
e. g. maximi momenti res quaeCapuaeet Beneventi acciderunt ne verbo quidem alligerit (247). In sin-
gulis autem jiarrandis qnam parum accurale egerit, specimen habes III, 70. De temporum ordine minime
solliciius fuil, quod vel numeri annorum parenlhesibus inclusi primo oblutu dicere possunt. Oralione
usus esl negligenti et inaequali, neque a solcecismis aliisque mendis immuni, elsi eorum nonnulla li-
hrario potius quam Petro culpae vertas. Ubi ad aliercaiionem illam venit, allius insurgil, flosculis orna-
lus Virgilianis, verura et ha_c ita scripta sunl, ut feslinantis calanii vestigia prodant, quo inchoare
libellos consuevii, elaborare raro tantum susiinuil. Nam arte scribendi non penitus cura caruisse, epi-
"
. NOTJE.
(252) Calal. imperalorum, elc, subsistit in Con- (240) III, 56, 49, 50, 64; IV, 16, 18,-20, 79,
rado, Innocenlio II, el Guibaldo. Mon. SS. III, 219. 82 , 97. Ubi eodem errore Peiruni lapsuni esse
Si Fulco ille cujus Vilam scripsit ahbas Cavensis animadvertas, quo scribae ut in Anonymo descri-
fuii, a. 1146 mortuus, huicsuperfuit; sed id dubium bendo anni sequenlis numeros cum gestis anni prse«
roanet. cedenlis conjungerenf, suntinducli.
(255) De viris ill. c. 47. (241) III, 45.
(254) -Prol. 1. IV. Verba de Gerardo et Guidone (242) III, 58, 45, 51, 64. Complura e perdilo
cardinalibiis c. 109, 121, poslea inserta esse vi- I. IV eum sumpsisse cxislimo.
denttirposl a. 1145, vel ab ipso Pelro vel ab alio.- (245) IV, 8, 9. -
(255) Nondum edilo; v. 1, 61; II, 4, 27, 55, 60, (244 IV, 11. ,
77, 99; III, 9, 17. (245> III, 48.«
(256) IV, 18, 70. (246) III, 38.
(257) Prol. 1. IV. Ex persona Leonis loqnitur III, (247) Cruce signaiorura cxpedilionera fuse <le-
44, et IV, 70, etsi in libro quario _e auclorem scribit, donec Anliochiam veniunl IV, 11; deinde
aperle pnifileiur. iribus verbis c. 16 Hierosolima capla csse suhjuu-
(258. Albeni IV, 54. Carbonis IV, 55. gii. Ab a. 1150 a. 1136 quam celefi cursu perve-
(239) IV, 55 sq. uial, v. lVj 97.
 LEONIS MARSICANI ET PETRI DIACONI 480
i79
slolae ostendtint niulto uiajore cum cura neque iiivenuste eomposita. (248). Cbronicon igitur cum pcr
se quidem pretii saiis parvi sit, uiililatis tamen non ita exiguae est acstimanduni, quum de pontifieibus
iu usum noslrum con-
praiserlim et de Lolhario iinperalore non patica proferal aliunde non nota, quae
verlere possinms. ,
Codex ni=. Cbronici unicus servaiur Casini, de quo snpra jam diximus, ediius post pnorum infidas
editiones per Angelum de Nuce, quem nos secuti suinus, adnoiaiionibus quibiis opus esse Viderelur
adjeclis. Orthograpliiam codicis non mulavimus, paucis exceplis, qua_ a Pelri more aliena videbantur;-
e reslTtuimus.
diphtongum tanien qua Petrum usum esse e cod. 257 conslal ""suislocis pro simplici
W. WATTENBACU.

' ' '

- INGIPIT EPISTOLA FRATRIS LEONIS

AD DO_iH_UMODERISIUM SANCTISSIMI MONASTERII CASINENSISVENERABILEMET REVEREN-

' TISSIMCM PATREM.
j

]
Doraino cl palri sanctissimb, venerabilis ccenobii Casinensis abbati Oderisio 8, frater Leo cognomine
Marsicanus 3, debitse ohedientire famnlatum. Injunxerat 4 michi jam dudum vestra beatiludo, paler
venerandissime, ut gloriosi predecessoris tui 6, sanctae memorise abbatis Desiderii, singularis plane 1,
et unici hoc tempore sui ordinis viri, maguifica ' gesta 8 ad poslerorum memoriam scribendi e operani
darem. Nimis videlicet indignum 10judicans, loci hujus veterum te desidiam imitari, qui de lot abba-
tum geslis seu leniporibus.nichil fere litteris tradere sludueruiit; el siqua forle super hoc aliqtii " de-
" prorsus, et rusticano ls stilo digesla, fastidium polius quam scientiara aliquam
scripserunl.: inepla
u paternitas ne Desiderio noslro conlingal solleriissime providens ,
iegenlibus conferunt. Quod tua
huic me 16 operi placuit destinare ; imponendo michi 16 sarcinam meis profecto viribus imparem :
iia ul ipsa tantum sui consideralione succumbens, jam fere per annum " id attemplare limuerirn l8.
19 °" officio, inter anibulandum reminiscens
Nujier itaque cum a Capua redeunlem le pro meo coraitarer
ttise " ipsiusegregiae jussionis, percontatus es ulrum desiderium tutim super scribendis °a besiderii gestis
explessem. Ego vero subila hac sciscitatione conventus, id quod in re erat respondere coactus sun,.
nichil 83 omnino rae irrtle fecisse. Moxquealiquantuluin resumpta constantia : « et quando °\ inqvam a5,
ego huic luo parcre* 0 imperio potui, quando loto fere hoc anno, cum in servitio domni apostolici ex
jtissione" tua, lumss quoque in tuimet ipsius diversis negotiis occupalus, vix per octo dies contlnuos in
inonaslerio conslili. Cum videlicet opus islud non parvo indigeat otio, neque sit occupati alicujus tan-
tam materiam aggredi, sed potius °8 curis omnibus expediti? » Hac igiiur patienier so ratione suscepta,
et neglegentise me, modesta admodum iiivectionecoarguens : « et nunc, inquis, otium quod desideras
arrijie, et in scribendo Desid^erio,ne-velis amplius rooras innectcre. Immo etiam volo aique praecipio, °°
qtiandoquidem usque in sl hanc dicm res ipsa proerastinata est, ut ab ipso palre Benedicto ejus-
ss
dem luae inscriptionis initium sumens,universorum usque ad eundem [Desiderium noslri loci abbaiiuu
series, tempora, -seu gesta undecumque s* studiosissimus' indagator exquiras : et quae vel a quibus,
seuqualilef subsingulis abbatibuspossessiones seu °° ecclesias quas possidere videmur nostro monasierio
VARI_ELECTIONES.
1 ila 1. litleris rubris. 1. prologus in cbromca Cassinensi ed. Desunti. a 0. I. s Marsianus 3.
4 Preceperat 1. Quum modo prae modo pre scribal, nos pro p ubique posuimus prae. * (ue 4. 6 fere 1.
? gloriosa ac m. 1. 8 in scribendo addii 4. sedipse delevit. ° add. V>. 10ineplum csse i. 1. ll add.i^:
'° inepio ~ed. 13ac lacinioso' addit 1. sed ipse delevii. 1S-t. p. add. i*. 10 b. operi me d. dignationi ve-
slri inperii placitum fuit 1. h. me o, dest. pl. fuil lb. ls plane m. 1. -" non sine aliqua inohedientia
add. 1. 18limiieriiil 4. limuerim. Et secundum regulam quidem, quod inichi visum fuerat impossibile,
jiibenlis iiriperium absqne ulla conlradiciione, non lamen aliqna repromissiohe (n. I. a. r. expuncla snnt)
suscepi. Vernin quia(Quia lamen !*>.) impossibilitatis niese causam huinililer ac patienler non 15
lu;e pa-
lernilati suggessi, neglegenter ac slulte me fecisse cbnfiteor (n. fateor egi lb.). Nuper 1. deesl 4."
80 0. c. 1. . sl ipsius I. juss. 1. 2a scribentis irsed htijnsmodi menda in scquenlibus non semper nolavi.
°°
Respondi igitur verecunde ac reverenler ; n. 1. "^ deesl 4. °" iia i}. q. e. i. 1. °6 praeceplo satisfa-
cere polui 1. parere superscr. lb_ S7 imperio luo per Mariliuiam alque Campaniam. iuni 1. - 2S curo 4.
-* otiosi. p. curisque o. 1. M ralionabili 1. quod expunxh. 31 ad hunc 1. ed. S2 B. 4. ss ipsum {.
54 addii lb. sb s. e. add. lb., - . .
1 N0T_E.
(248) Tumidiorem enim sentenliarum congeriem Conradiim veterum .vomonoruin nominibus et g-5-
<__ejus sevimore excusare debemjis. lu epislola ad stis cominemoraiidis mullurii delecialur.
 4Si CIIRONICONCASINENSE.— LIB. I AUCTORE LEONE. 432
aecesseriiit!e, imperalorum ac ducum principumque prsecepla, necnon S7 aliorum quoriimquc fidclinm
nioniraiua scrupulose disquirens, inslar clironicsehistoriarase non parum nobis nobisqne succedenlibus ulilem
condas 39. Super haec praelerea tain 40 deslruclionem quam et reslaurationein cenobii liiijus bis xliversis
"
temporibus 1'aciam, necnon el siqua interiin occurrunt de operibtis seu geslis claroriim virormn Iiaruro41
dumtaxal parlium digna memoria, suis in locis vel bfeviter annccterc 43 non graveris » Cujus uego impe-
rii pondtis posiquam coepi sollicilius in4B meinel considerare, cceperunt micbi hinc inde plurima cogiia-
lionuin 4Sspineta succrescere, et unde vel quomodo id perficere naviler " possem,pro 48 paupertaie sen-
sus 49mei non facile pervidens, an 50 suscipere, an rccusare lanluro opus, ulruro eligerem ignorabam.
Siquidein in suscijuendo lcmerilas, inobedientia me in recusaudo puiigebal Ad Jiaec, incmineram
sa
pr_.fa.um*1 doniinum nieiim Desiderium boc ipsura opns olim Alfano archiepiscopo Salernitano, viro
nosti _>rum lemporum sapienlissimo,ss injimxisse,sed eumS4Iaboriosamvaldemateriampervidentein, pericnlo
sehtijusmodisubduxisse.QuodsiillequietscienliaeieloqiientiaincoiiiparabiliterluncpolIebat, huic se oneri
cavit summitierc, quid roichi essel agendum, cui nec scientia aliqua, el eloqnentia nulla prorsus inesser?
Angebat iierum coiiscieniiam meain, cur opus isiud non alicui alii confrairum "' nostrorum, qui longe
utique me scientiores ct dictanii usu peritiores cxistereni, a te cominilteretiir : quos videlicet velsc ex di-
versis partibus orbis, cjusdem sancii pisedecessoris tui diligentia in lociiin S7imnc aggregaverat, vel in Iioc
eodero ccenobio doceri studiosissime feceral6S. Ilis el lnijuscemodi cogilaiionibiis fluctuansS9 sesluabam,
quoniam 60et res Iisecallior erat quara ut a me possct alliugi, el obstrusior cerie quain ul valerel a me
61 6!
perscrulari. Veriun, quoniam pro dcvotione quam ab olira in lua patcrniiate singularem gerebam, ni!
uuquam libi refutare" jam dudum decreveram ; slahilivi tandem aniinum G4; et qui sola prius Desiderii
u
gesla jiusilianimis atteniptare limueram -, nniversorum posimodum prsedecessorum ejus 66, confidens de
6?
adjulorio Dei, el ita niichi prorsus judicans expedire, quoqiiomodo scribenda suscepi. Mox iiaque re-
69
pertis 68 illisipsis scripiiunculis quae de hac eadem maleria laciniosr- licelstilo videbanturvel brevilcr
exarala, ei prsecipue chronica Joliannis abbatis qui primus in Gapua Nova monasleritnn lioslrura cons-
truxit; adhibilis nichilomiiiuslibrishuicoperi necessariis: hisloria videlicelLaiigobardoruni-, chronica quo-
que Romanorum imperaloruni atque pontificum ; necnon et diligenler indagatis privilegiis70. atque prsece-
plis, nec non el concessionibus, diversorunique nominum scriplis, tam scilicel 71pontilicuu- P..___aiio_tim,
quainque diversorum imperaiorum, regum, principum, ducum, seu eomiium, celerorumque virorum
illuslrium " ac fidelimn, quse dumtaxal nobis ex duobus cenohii htijus incendiis (249) residua esse viden-
lurj quamvis nec ad eadem ipsa on.iiia 7Spoluerim pervenire; poslremo 74eliam 7Sscrtipulose interrogatis
his quos rhodernorum lcmporum seu 70 ahbat^im gesla vel audire in proxiroo contigeral vcl videre : prout'
tenuitas ingenioli mei suppctit, peragere quod pracepisii aggredior 77; magis ceiie de obedienlia quam
tibi ut palri ac domino debeo, quam de aliqua 78,praesumeiisscienlia. Assil 79Deus, et gralia Spiriius ejus :
u. tam efflcacileridpossim implere, quara lu 80michi-es diligenter dignatus injungere.Qiiatinus opuscuium
istud el tibi graiissimum, et muliis valeat esse proficuum. Ilsec 81lantisper, ne forlasse a nescieniibus 8*
lemeriialis seu 8Spraesumptionisarguerer 84, michi prospiciens, velut 85 in praefaliuncula necesse habni
prsenolare; ut etsi me 86accuset inertia aucloritas lamen jirsecepioris excuset.
VARI_E LECTIONES.
36acccsserunl4. S7n. a.q. f. m.add.V 1. 3Shisloriolani1. 39componasl. l40lam-necnnnet_t/rf.4b. "de~
_est 1. 4ah. d.p. add. lb. 43conneclere4. 44Quodegoiiiipcriumpriiisquam curiose porpenderem(p. c.p.
delevit lb.)quamvis gravissimura esseparvilati mese (ipso quoque audilu add. lb.) non duhiiarem, annuendG
tainen suscepi, posiquam veroccepi magniludinemcjusdempraeceptisoll. l.Cuj'usimp.p.4. 4sinm.ad S0 lb. 16.
46italb.curarum 1. _7ila lb. irreprehensiliililerl, gnaviter2.3. 48per4. t9iiigeiiiolil.'con'.lb. an r.
an s. ed. p. rursus ilemque coepi eadem mecum cstuantiS1 mcnte tractare. Ad 1, p. ttinc priinum impossibi-
litatem inscientisemese aperlius coepi videre. Ad lb. ro. sanclae"roeraoriae p. 1. m. olim p. lb. m. p.
4=. eiadd.i". sss.acpriideiitissimo. 4.corr.lb. s4s.proreiinagnituiline labori se h. s. 1. S6depluriinis
moriasteriinostri confralribiis, longeutiqueme scienlioribtis, etd. u.peritioribusqiios 1. e°add. lb. S7Ii.1.1.
ea. SBf.commiltereiiir, quoseliainnominatiin hic ostendere possem ;si illormn huinililalemqui favoreshn-
lhanos coniemnunl (q. f. li. c. delevil lb.) offendere-non exliniesccrein 1. 59 auxiaius et flucluans; quid
facerem non salis yidebam 1. 60 ila 1°. quia super (et insuper preler lb.) id quod vires meas duplicaiiini
onus.excedebal; pro devolione eliam q. 1. 61ab o. add, l^r °2 nunquam t. 1. corr. l'b. 6Suon obedire
4. coir. lb. 64igitur a. 4. 69 coir. 4b. 6Speriimtti 1. corr. lb. 6Cdeest i. °' promptus ab obedientiaui
luain 1. 6Sreeo.nsitis 4. m. hac illacque inhoneslo prorsus et vilissimo stilo digesta-; qnasi lineas-
quasdam el si fragilcs, opnsculo isti apposui adhibitis 4. m.h. i. dispersa rcjjpereram; el' p.rsecipue i\
70i. alque perspectis donaiionibus, privilegiis, aique concessionibus, lam 1. i. d. p. a. concessioiiibus, ae
diversoruni (corr. diversorumque) n.-s. quse-pervenire, tnm lb. i. priv. atquc c. d.- n. s. taro 1«-. -,1-add.
lb; "° i. proul 1. i. poslremo-videre. p. ib. i. quse etc. 1<=. " ex iniegro add. lc. 74 poslrem 4. 7Setl.
ed. "° s. a. add. lc. " aggressus auxilianie Domino suin 1. ed. "° quaj inichi nou est add. 4. __/. lb.
T9Adsil4. 80q. libenler. in hoctnis cupio imperiis obedire. Qua.inus 1. q. tu m. cs studiose (corr. st. tit
ra. es) dign. i. lb_. sl Hsec-excuset
°° add. lb. 8anecessilaiib.us 4.' -83s. p. add. 4. 84'nolarer corr-.
arguerer lb. °? add.i. itu. lc. e. imperitia.... lb.
' '
NOT.E
(349) V. infra 1, 44. 48.
485 !"LEONJS MARSICANlET PETRI DIACONi _. 484
In 67 tre. porro decisiones quasia 6 pro legeiitium levamine statui libellum istum dividere : quoniam tribns
89
prsecipue cenobij huj"us abbatibus coneessum est post beatura Benedictura in hujtis loci reslauralione
so illis praesiitum est,
supra celeros sluduisse; aiquci ideo forsilan divinitus amjilius reliquis iu hae praela-
lione vixisse. Et beato quidcm patre Benediclo cum qualluor subsequenlibus quasi in praefatione prsemisso,
a Pclronace qui post eenlum et decem circiter annos a Langobardorum destructionelocum hunc reslaurare
ccepit,. prirnse sortis initium faciani. Qua usque ad secundam desiructionem quae a Sarracenis suE Bertharto
_slfacta estordine suo perducia;,92, eiquc insuper ss illis adjtineiis qnaeper annos septem etsexagiula
destitulo hoc loco 94a seplem abbalibus apud Teanura et Capuarn commorantibus gesta sunl; secunda pars
ah Aligenio michi incipiet : qui non 9S tantum in islius 96 monasterii restaufatione, yerum eliam in S7re-
conciliaiione totiushiijus tcrrajqua. Sarracenorum irifesiatione destituta cultoribus fuerat studiosissime
studuil. Et hac ergo ad-Dosiderium usque hosirum particula protelata, et, geslis °° illorum qui per ipsius
teraporis spatiura huic monasterio praDfuerunt,consequenler 99 annexis : ipse Desiderius 10°inilium erit et
terminus tolius terliae 101partisj qui nec Petronace nec Aligerno inferior, Imroo longe meo judicio potior,
magnificum loa ac speciosissimum los ex integro monasterium^novum aique.preliosissimum ac si altcrSalo-
mon nostris temporihus conslruxit Doinino lemplum. Jam ver© si juvat10* iribus bis portionibus addere
quarlam, a vobis auxilianle Domino illius eril principiuin.
Hocunum prselerea simul cum palerniialc vestra 10Eleclorem opusculi 106 hujus exposlulo 107: ul non
in 108eo dictantis inertiam 109,sed materiem 110dignelur attendere utilissimam 1U. Sicut enim noii periius~
artifex sidepurissimoauro gemmisque112pretiosisimperialediadema confeceril,licet opiis ipsum nonI13recte
formatum videaiur ob imperiliam 114aiiificis, non lamen non carum esse potesl, tam propter pretiosam
inateriem.quam ctpropter ipsius vocabuli dignilaiem : sic el opusculum isiud, quamvis omnino desjiicabile
116propter stili niediocrilalem lls
possit vidcri, propter utilia lamen mulla qua. conlinet, ingralum1!?'
alicui haberi non debet. Licet enira minus eleganter, sinpliciter tamen lls alque fideliter lls quantum ad:
me, ea. 120quse dicenda sunl pro mea. seientiae modulo exequar; quaeneque doclis, si invidia desif. ingrala.
nec riimus doctis possint ad intelligendum videri profunda. Confido aulem quod l!1, et si forte !22non
omnibuSj-pIurihus tamen hsec noslra sit hysioriuncula placitura : quoniam tempore hoc noslro, licet diffi--
culter invenias aliquem qui velit, istiusmodi aliquid scribere, tnultos tamen est reperire qui hujtisn-Odi
narrationes vel audiredelecicntur vellegerc. ,
Explicil epistola l°3.

INGIPIT CATALOGUSil2i ABBATUM HU.US ' SACROSANCTI COENOBHCASINENSIS.

'
i
i. 13SSanclus BENEDICTDS 126primus ahbas et fundalor liujus ca_nobii1S7.
2. Conslaminus 12Sabhas.' , - Sedit
3. Slmplicius ls9abbas. .\ Sedil
4. Vilalis abbas. Sedit
5. Bonitus abbas. Sedit
6. Petronax abbas. . _ Sedit annis 52.
_ 7. Optaius abbas. . , Sedit annis 10lso.
8. Ilermeris lsl abhas. Sedit anno 1.
9. Gralianus abbas. Sedil annis 4 133. .

VARI/E LECTIONESV"
*' In-erit add. lc. 88q. p.T. 1.superscr. lc. 8Bc. h. a. supcrscr. lc. 90supersct. lc. sl bertario 4«.
**perducala 4. 9Ssupersc. lc. 9i tam apud T. quaraap. C. addil ie. sed slalhn expunxit. "s q. velut
aller Petronax celilus hic ordinatus, n. 1°. 96deest 4C. 97in—sluduit in cod. 1. abscisa sunt. 98la-
bore atque iiidustria 1°.- Bsp. jiraecipueque abbatis Riclrerii quasi allerius David, ad novi teiiijili con-
struclionem acsi pro omni impensa,quieteparala, ipsel 0. 10°despoerius 4. 101terre4. ™° novum 4C.
103spatiosissimum 3. 104si delectal, h. 4C. l. h. eodem allramenlo correxit. los iia 4b. lua 1. 1061.
si.J. 10s
meuin 1'.ed. 107exoralum esse veliin 1. expo*stulemed. 108in eo add. i. imperitiam l.ed. !1° ma-
leriain 4. lllila lb. gloriosam 1. lla g. p. acid.lb. 113ita lh. vile v. 1. 114ita lb. inertiam 1. ius.ila
lc. o. cpntemptibile (despicabile corr. lb. et addh videri possil, sed slalim delevit)ip. meam inscitiam
&it (possil videri lb.), propter gloriosorum lamen virorum gloriosissima (gloriosa118 lb.) "gesla q. 1. lle iner-
tiam lc. ed. 117ita 1C. alicui non gralum haberi n. d. 1. ing. a. n. d. h. lb. addil lb. 119veraciter
i. ed. 120tamen ea l.corr. lb.i 121superscriptum 1. vel. lb. 12aadd. lb. 123ila cod.i. prsefatio, ed.
ep. modum cdnlinens prefalionis 4.12S124Series a. monaslerii Cassinensis 4. Hmc desunl ed. utei ipse ca-
lalogus,qui tamen exlat incod. 3. iiumeio. omisit 4. in 4. colore rubroscripli suht. ul el majores lilierm
etjiumeri annorum prmler eos .quos man.us127 2. addidit. 126eutn Ulieris rubris, Desiderium unciaiibus rubris,
oderisiuin unciatibus nigtis scribit 1. lnonasterii 1. 12SConslanlinus 4. lss S. a. S. desunt 4".
i_o VJIII 4. cum Chr. S. Ben. et indice anliquo menbranaceo {Cumilli Tulini Neapolitani, quem coniulii
£am Peregrinius in Serie abbatum Casinensium. 131Hermerius ind. Tulvti. ls' m. V. add. lb. 5. et index
T^utini.
483 CHRONICONCASINENSE. ~ LIB. I AUCTORE LEONE. 4S&
10. Tomichis abbas. • Scdit annis 6 133,mensibus S.
11. Poto abbas. . Sedil annis 7 1S4, mensibus 5.
42. Theodemar lss abbas. - Sedil annis 19. 1S8.
13. Gisulfus abbas. Sedil annis .21.
14. Apollinaris abbas Sedit annis 11. .
13. Deusdedit abbas. _ -_ Sedit annis 6. r
16. Hildericus abbas. _ 137
Sedit diebus. 17
17. Autperlus1SSabbas. . . Sedil annis 3 13°.
18. Bassacius abbas. Sedit annis 19.
19. Beriharius abbas. - _. Sedit annis 27, mensibus 7. - ,
20. Angelarius abbas M. . Sedil annis 6 i 41.
21. Ragemprandus abbas. Sedit annis 9, mensibus 14s10 I43.
22. Leo ahbas. Sedit annis 15, mensibus 1447 14e.
23. Joannes abbas. Sedil aunis 49, inensibns 7 146.
"
24. Adelperlus abbas. Sedit annis 9.
25. Baldoinusabbas. , Sedit annis 147.
26. Maielpolus ahbas. "-,'.. Sedit annis 6 14S.
27. Aligernus abbas. "
. . Sedit annis 3714?. ,
28. Mansoabhas. •. -. Sedit annis H.
29. Joannes abbas. Sedit anno 1.
30. Joannes abbas., Sedit annis 12 lso, mensibus 1S1 6 '*'. ,
31. Altenulfus ahbas. Sedit annis 11.
32. Theobaidus abbas Sedil annis 13. -- _ -
33. Basilius abbas., Sedit annis 2.
- 34. Richerius ,ss abbas. , Sedit annis 17, mensibus 6 18V_
- 35. Petrus abbas. Sedit anno 1, mensibus S lsli,_
- 56. Fridericus abbas. Qui 1S6 et Sfephanus papa. Sedit mensibus 10 1B 7. . .,
37. DESIDERIUSahbas. Qui 1B 3 el Victorpapii. Sedit "9 annis29, mensibusS 160. .
58. ODERISIUSabbas. Sedil annis 16119, mensibus 2 162.
59. Ollo abbas. Sedit anno 1, mensibus 10.
40. Bruno abbas. Sedit aunis 3,mensibus 11.
41. Girardus abhas. Sedit annis 16S.
42. Oderisius abbas. Sedil 164annis2, mensibus4, diebus26.
45. Nicolaus abbas. * Sedil aifno 1, roense 1, diehus.6. -
44. Senioreclus abbas. - - Sedit annis 9, mensibus 6, diebus 19. -

INCIPIUNT]«6 CAPiTULA PRIM_E PARTIS jiOPERISHUJUS. •

1. De coriversionevtla vei obilu patris nosiri 166Bcnedicii.
2. Qui abbales illi successerinl 167,el qualiler monaslerio destruelo fralres Romam conjugerint ^°.
'
5. De reversioneFausti a GallHs 16s.
4. Qualiter Petronax abbds huc vetierit ei locum hunc restanraverii, et qualiier illum 170, papa_ Zachariat
471adjuverit. _ .. - .
5. De advenlu Gisulfi ducis in hunc locum ei concessione"° tolius in circuitu terrm. .
(j. Qualiler faclum sit monasterium sanctm Marim in.loco 173qui dicitur Cingla-.
7. Qualiter Karolusrex Francorum huc veneril, et de humilitate ipsius "K
8. Qualiler Ratchis 17Erex Langobardorum huc ad conversionemveneril. -
9. De principe Arichis l76qualiler monaslerium sancim Sophim fecerit el monasterio- isli subdideril, vel
~ " '-
VAR1_4B LECTIONES. . -
133d. XXI add.-5.el ind. Tuiini. 134VI. 4. 13S Theodorar 4. 13° m.-XI. add. irid. Tulini.
"7 annis ind. Tulini. lss Aulbperl 1. 13S XVII. 4. 140 deesl 4. 141VII 4. 142 m. X. add. V:
l4Sd. V. _<__.ind. Tutini. I44m. VII. add. 4b. 14s d. XVII. add. ind. Tutini. 146d. X. cidd.ind.
Tutini. 2 147m. VI. ind. Tulini. 14Svacal 1. "149d. XU. add. And. Tnlini. lso XI. 3. 151 m. VI. atld.
1S3 Riclierus 4. 1B"
4 d. X. add. ind. Tutini. iBBd. XII. add ind. Tu-
lb. ls IV. d. XXVIII.ind. Tulini. 1S7 d. VIII. add.ind. Tutini.. lss Q. el V. p. desunl 1. 1S9 deesl 4. 1G
lini. 1S6Q._etS. p. desunli. 0
IV. d. XXII. ind. Tuiini. 4S1 hucusgue cod.i. spatiovacuu reliao. 162d. XVII. add. ind. Tutini. 16SXI.
m. II. d. XXVIHarfrf.ijtd. Tutini. 164hucusque o. 4. Sequenlia addidi ex indice 166 Tttlini, cujus uilerius Pe-
non fecit. i6sila cod. 4. index. capilnm deeslin cod. 4. deeslecl, 167successcrunt
fegriiitusmentionem
1CS 170 171 in
4. confugierunt corr. eonfugerunl 4. 169Cal!is4. deesl 4. Seccarias 4. gressione 4.
"° 1. q. A.desunt _rf.___1T4 176
ejus ed. .17SRachis2. Carolus-4. Arechis2.'Arciiis 3
m LEONIS MAi-SICANIET PETRI DIACONT _ 4*3
quibus sanetorum corporibus ecclesiamipsam dilaveril 177.
10. De oblalione Leonis cujusdam nobilis Beneventani"'
44; Qualiter abbas Theodemar 179con-fru_-_rt7180ecclesiamsanclm Marim ad 1S1 pedem 1SSmonlis ipsius-
12. Quatiter Karlomannus in Iiuliam veneril, et quid egeril 18S.et quibusdatn 184concessiontbttsejus in hac
loco.
13. De Anglo mulo el surdo sanato 18S. -
14. De concessionibusquorunddm in hoc loco
15. Relatio 186de Paulo diacono.
16. De capiiulis qum fecil imperator Ludowicus 1S7, el de pacio" quod fecil beato Pelro.
17. QuomodoGisulfv.sabbas fecit ecclesiam sancti Germani. -
18. Qualiter idem abbaslSS renovuvilecclesiam hujus loci, et e.cclesiamsancti Angeliin Valle luci _o___
sltuxil, ei sancli Apoilinaris hiAlbiano ; el de quorundam oblationibus 1S9.
19. De.miratulo abbdtis Apollinaris, ei de oblationibus qnorundam in IIPCloco.
20. De Radechis comite Compsano, et de translalione sancti Januarii in 190Benevenlum.
21. Quo lemporeSaraceni Siciliam ingressv sunl.
22; Quid Sico princeps abbati Deusdedil concesserit, el lsl qnaiiler princeps Sichardus 19seum occiderit
25. Quid Lolharius rex Authperto abbati concesseril, et quomodo Francorum regnum rex idem divheri
et de quorundam oblalionibus.
24. Quo lempore cofpus beali Bartholpmei Berievenlumadveneril 19S,el de quorundam in hoc loco obla-
tionibus.
25. Qualiter sit contra 194se principatvs divisus.
26. QuomodoSiconolfusprinceps omnem thesaurum hujus cmnobii19Sabstulit.
27. Qualiter Detis a Saracenis locum istum eripuil.
28. De discurlione ac vaslalione Saracenorum, et generali ac maximo terrmmotu.
29. De pentifaria divisione regni Francorum, el qualiler Ludowicus^" Saracenos devicerit, et principalum
;STmqua sorte diviserit.
30. Qttaliler iterum Ludowicuslss Jtaliam venil vocalus l9° per abbaiem.
31. De Capua qualher adponlem Casulini mutalq sit.
22. De consueludinpquam habebqt lunc temporis hoc monasterium.
33. De sludio abbalis Berlharii, el miraculo quotl conligit in cohslruclione arcis.
54. De oblalionibusquorundam.
35. Denequitiis Saracenorum, el qualiter vastatum el incensum sil monasterium sancii Vincentii,
36. De lerlio adventu Ludowici 20°in Ilaliain, cl de bellis qum gessit 201cuiu Saracenis.
57. De monasterio sancli Angeli in Barregio.
58. Quo temporecastellum Ponliscurvi conslruclum sil.
39. Qualiter nobis reslituil prmdiclusimperator cellam sanclm Marim in Maurinis 20a, el de quofundam in
hoc. locooblalionibus.
40. De paclo °"° Saracenorum cumnostris,-
M. De divisione Capuanm ecclesiwfacla a Joanne papa.
42. Quomodo princeps Guuiferius effectus204sit monachus.
43. Qualiler Saraceni a Cajetanis ad habiiandum in Gariliano recepli sttnt.
44. Qttaliter hoc monasterium a Saracenis incensum sit, el 20Sabbas Beriharius decollalus-et monachi
Ycanum profecli.
45. Memoratorium °oeejusdem abbalis de rebus sancli Benedicti per 507Marchiam.
40. De oblationibus quorundatrisubabbale Angelario, elquomodo idem abbas Teanensis episcopus°"° factus
esf.
47. De oblatione et sludio Herchentyerli monacld.
43. Qualiter monasierium Theanense cremalum csl.
49. De captione Beneventi a Grecis.
50. De pugna noslrorum ctim209Saracenis ad GarUianum
51. De siutlw Leonis abbaiis, el quatiler °i0 ipse cmpii reslaure hunc locum. .

_ _ VAR1_£LECTIONES
m ita correxi, dicavorit <ed.'i. !7Sdeest. i. "° Theodomar A. 180fecerit ed. lt!1 ad p. m. 1. desunt 2.
Wlpedes- 5. 18Sageret 4. 184ita codd. 186sancto 4. 186Delalio 2. 18TLudovicus ed. i. 188deest ed.
189oblati i. "19° in B. deesl i. 191deested. 192Richardus 4. 19Svenerit ed. "_ p. c. se __. I9Smo-
naslerii ed. 196Ludoicus ed. 197principalus 4. 19SLudoicus 2. 199v. p. a. desunt 4. 200Ludoici e.a.
801feeii eil. 202Morinis 2. ct de q. in h. 1. o. desunt 4. sra paclu 2. 204faciused. s. m. desunt 4.
*05ct — profecli desunt i. 500 Remoi-Uorium4. 'i 07). m. deesi ed. °°° deest 4. 209sub 4. sl° deesi
td. ' .
.__3 CHRONICONCASISENSE. — LIB. I AUCTORE LEONE. «sa
S2. Qtialiler Saraceni de Gdriliano exlerminali2U sunt.
.83. Qualiter Johannes abbas ordinalus sit, et quomodoCapuam cum fratribus pergent ibi .monasleriwm
fecerit.
54. Quomodoidem abbas in hoc eliam loco studuerit.
55. Qualiler super Capuam Ungari venerint, et cuncta in circuhu devastantes demum apud Marsos devicl*
sinl.
56. De oblalionibus Johannis consulis et ducis Neapolilani, el aliorum quorundam 21!.
57. Juclicium papm Marinis 13de monaslerio sancti Angeli ad Formas sive ad Arcui.. Dianm.
58. Qualiter Balduinus abbas monaslerium sanclm Sophim de Benevenlo..s' 214recepit.
59. liem judiciutn papmAgapiti de monaslerio Capuano, et de Sancto Stephana de Terracina.
60. De studio abbaiis Majelpoli, et de oblationibus quorundam sub eo, el qualiter Aligernut flf_.<__
sU,
ordinatus.
'
61. Qualiler regnum Ilalim <_Francis ad Teulonicossit translatum.

fflQFlT" HROinCII MMSTIRII _M_IMS.

-1. [GEEG.Diai. II, Prol. et c. 1, 3.] Egregius igi- A pientissimum, anciorfemfuisse refert antiquitas(255}p
inr et sanclissimus paler, hujusque Casinensis cce- ubiS 22contrito quod ibidem E2Sa rtislicis colebatiir
nobii primus fundator, gratia et noniine Benedi- Apoilinis idolo [GREG.II, 8], subversa ara, lucoque
ctus, sicut beatus papa Gregorius in secundo .lia- succiso, monasierium sibi construxil; et circumqua-
logorum suorum'816libro pleniter scribit, Nursia m que manenles populos, conlinuis prsedicationibus ad
provincia oriundus fuit. Roina. vero ad erudiendum Christi fidem convertit.- Ubi eliam •'* quantis quali-
liberalibus studiis a parentibus tradilus, non multo busque refulsit 925miraculis, quoniam non hujus est
post, ut praefati doctoris sermonibos utar, recessit operis, si quis eorum desiderat habere noli.tiam, in
scienter nescius, et sapienter indoctus. Reliclis ila- pra.f_.io heati Gregorii libro facunde scripla repe-
que litterarum studiis pariterque riuiriee, clam fu- riet. [ V. S. Mauri 4.] Inler quae cum die quadam
giens, ad locum qui Sublacus (250) dicilur, quadra- divinitus sibi revelatum fuisset °26idem rnonasterium
^inta ferme ab Urbe milibus disparatum devenit, ubi quod ipse fundaverat2S7, a gentibus deslruendum,
in speleo quodam per trienniurn excepto beato Ro- atque proplerea inconsolabiliter fleret; ccelesti pro-
iriano qui sanctaeilli conversaiionis habitum indue- l.nus oraculo consolalus, audivit eundem iocura suis
_at, nulli cognilus mansit. Post Iiasca pastoribus re- nichilominus meritis in potiorem et ampliorcm quairi
"8 sls agnitus, a Ro- " tunc statura fore venturum; et in mulias exinde
perlus, et demum a piuribus
manoe quoque urbis-nobilibus frequentatus, duo- orbis Romani partes regularis norraa. ac disciplina.
dennem (251) ab _f_quitioMaurum, a.Tertullo vero ordinem22e prodilurum °°°. [V. S. Mauri 26.] Ipso
palricio Piacidam adhuc puerulum monasiica disci- itaque anno quo de hac vila migraturus erat ad
plina inslituendos accepil. Ubi eliam duodecim rao- Chrisium, rogatus"° in Galliam ad monaslerlum
nasteria Christi auxilio cdnstruens, per singula quo- consiituendurn °'Ji suos mandare discipiilos °°°,
<jue eadem duodccim monachos sub stalulis patri- quamvis finem dierum suorumnon ignoraret, nichil
bus depulavit. [PALXI__..__.Langob. i, 26.] lnde moratus, bealum Maurum illuc cum eisdem direxit
persecutione presbyteri 22° Florentii loco cedens, legatis r3?; ciira quo etiam beaium Faustum qui ejus
paucos secum fralres assumpsit; atque duobus se poslniodum bistoriam pleniter scripsil, et tres alios
angelis comitantibus, el tribus corvisquos solitus erat mitlere siuduit. Hinc 2al factum est ut per hunc
alereconsequentibus(252), per quinquaginta circiler virum Dei sanctissimum Maurum ejusque discipulos,
milia ad hunc locum Christo jubenle pervenit. omnis ordo et regularis disciplina. norma qua. per
Cujus iil videlicet sedis Varronem illurn tot seculis beatissimum pairem Benediclum iri' hoc loco fuerat
celebraturrr, el omnium Romanorum Tullio teste sa- constituta, per totam Galliam disseminata alque
¥ARI_£ LECTIONES.
411minati sunl deest k. tl°deested.. BlsMartini _. °ik deest i. °mUacod.
l.l.liberprimushislo-
riae iiiijus ccenobiiC. ed. *16deest ed. -" N.p. o. f. desunt i. 2ls add. lb. deest 4. 219plurimis ed»
*°6'deest-i. mCujus—an.iquilasrfeswH-4. 222fnquol. 223anliquilus^c/fl!. 4. -°'*deesl,\. 22Cadd. ii>.'
226esset 1. 227conslruxerai 1. 2. 238iia 4b. et inuliis inde reg. n. a. d. in diversis orbis paiiibus o. p. 1.
*29profeciuruni 1. ed. 2S0 esl add. 4. 8S1 construendura 1. 2. 232s. mitlere motiachos 1. ed. °°° I. d.
'4. ed. 23iHinc —p. tolasGallias disseminari, constilui, et observari, Deus annueril. Sub hisdem fertat!
diebus 4b. desunt 1.
NOT_S.
(250) Subiaco. leguntur, ap. Tosti Eist. Cas. I, p. 129, . .
(251) Ex Vila S. Mauri c. 8. (255) Cf. Cic. Phil. 2, 40; Varro R. R'. 3, 5. Efe-
<252) Vei ex Curon. S. Bened. ubi eadem •verba hio de suo addidiu
PATRGL. CLXXIII. . iS
 -tSl LEONTSMARSICANIET PETRl DIACONI '492
dlffusa sit. Beatum 23s (255*)etinm Placidum opi- A pra-sidenle,fLangobardi,qui nnper snb Juslino mino
nio 236est quod vir DominiBenedictus tunc ad Sici- re2S1 Italiam invaserant, cum jain ab incarnatione
liam miserits 37, ubi paler ejusdem Placidi£3STer- Domini 568 annorum circulus volveretur, pr3efalum
lullus patricius, decem et octo patrimonii sui curtes ccenobium noclurno tempore quiescentibus fratribus
eidem viro 239Dei concesserat. [V. S. Mauri 52,- ingressi stint: qui universa diripientes2S2, ne unum
GREG.Dial. II, 57.] Post ha;c idem sanclus vir ex- quidem hominem illic2CScapere poiuerunl.-videlt-
240 cet ut sermo sancti palris Benedicli compleretur,
pleto sui temporis cursu laudabili, ea die qua
sacrosanctP 41 pascha. sabbalum illucescehat, duo- quem Theopropo dixerat: Vix obtinere potui ui
decimo videlicet Kalendas Aprilis, in ut oratorium ex2S4 hoc loco michi animm cedercntur. Fugienles
sancti Johannis baptistaa24sa discipulis se ferri pree-. itaque ex eodem coenobio fraires Romam profecii
244manus orans migravil 245 sunl, codicem 256sanclaj reguUequam paler ideraSS6
cipiens, inler ipsorum
ad Dominum, anno 2''6 quidem incarnalionis ejus descripseral, et qu__dam alia scripta,nec non et
247 pondus panis 2S7, vini quoque mensuram, et quic-
542, indiclione quinta (254); sepullusque est in
eodem oraloiio, ante ipsum altare, quod idem Apol- quid supellectilis 2SSpotuerunt surripere deferentes.
linis ara destructa constrnxerat, ubi jam ante? bea- Atque2S!>(257) ex concessione Romani ponlificis
tam Scoiasticam sororem suam posuerat. Claruit B Pelagii, qui luuc sedi apostolica.prajerat, juxta La-
aulem temporihus imperalorum Justini senioris et twanense 260 patriarchiiim monaslerium stalue-
*
Justiiiiani24S; Romanorum vero -pontiflcum Johan- runts-'; ibique per cenlum fernieS6s? ac decem an-
nis ,primi, et quarti Felicis, quem sancMispapa Gre- nos (258) quod Casinense monasterium deslruclum
gorius alavum suum fuisse testatur (255); Theode- permansit,*
habilaverunl2GS. .
- rico apud Ilaliam Arriano regri.ante(256). centum ac triginta annos,2_ '
2..,.[GitEG.D. n, Prol. PAULIH. L. IV, 17; n, i, 5. [V. S. Mauri 5.] Tertio26t (259).interea Boni-
7; IV, 47. GBISG. D. n, i7.] Huic sa.iclissimo patri fatio sedem apostolicam gubernaiiie, supradicius
succeditin monasterii regimine vir reverenlissimus Faustus qui adGallias cumbealo Mauro26Sperrexe-=
Conslantinus, ejusdem sancti palris discipulus. Ter- rat 266,ad prsenominatum2C7.Lateranenseccenobium
tius autem prsefuit 249eidem 2SOt congregalioni Sim- reversus est, atque a beato Theodoro 268 qui lune
: plicius; quartus Vitalis;,quintus-vero Bonitus. Quo . post sanctae menioriseValentinianum 269tertius ean-

- VARLE LECTTONES.
235ita 1'". studuil beattim P. 1. 236Pl. jam ad S. 1. Pl. sanctus Benediclus jam ad S.
' B. I. ad S. 2. 23"raiserat 1. misit ed. 23Siia lb. j). jpsius 1.
4b. Pl. discipulum sunm vir D.
£SSe. bealo Benedicto c. 1. ed. ' 240qua_ed. ' 241sacro add. lb. 242,in—prsecipiens add. lb. 2t? b..l.
4b. ed. 244in loco raso lb.247 S4Sperrexit 1. s46.annoeju-Jem inc. 543. ind. secunda 2. a. ei. inc. 542.
Ind. quinta 3. desunt 1. i. e. o. in loco "raso ubi plura scripia fuerant lb. 248'ciijusseilicet imperii
anno qtiariodeciruo, a dominica vero passione anno quingenlesimo nono juxla diligeiilissimam suppulaiio-
nem defunclus esl. add. 4. s'*
9 a bealo Benedicto p. 1. ed. 2S0 ejusdem ed. 2S1 post Juslinianum quem
add. 1. delevil lb. S5z-deripien_es ed. 2SSi.h. 1. ed. °s't michi e. h. 1. a. 1. ed.
jirediximus imperanle
iU secum add. 1. 2S0 q. bealus Benedictus 1. ed. * 2S7 habens per quadram libram unam add. ib. delevil lc.
sss ita corr. lb. supp. 4. 2S0 Cumque a bealo Gregorio q. l. s. a. praeeral gratanler recepti fuissent, ex
ibidem juxla 1. 260add. lb. 261 conslruxerunt 1.- ed. 26Sdeesi 5. 263habita-
ejus concessione
264'Anno igilur dom. inc. sexcenlesinio. quinlo, secundo anno imperii Foca., defuricloh.
culura 4.
papa Gregorio, Savinianus porilificalumRoinaniimaccepit-, quo post annum el inenses quinque migranle.
tertius Bonifalius'apostolicam sedem indeplus est, snb quo videlicet suprad. 1. 266Fauslo 4. °ce
quoniam-Casinense monasterium jam destruclum a Langobardis eral add, 1. - 267j)i_edictum l.-ctf.
"8 Tehodoro-5. ' 269primuin ejusdem loci abbalem add.A.
1
-NOT_E.
(255*) 3. Non. Oct.- apud Siciliam natalis sancti heato Gregorio silentio praelerniissum fuisse .non
Placidi beaiisstmimartyris cum sociis suis Eulychio, existimo. Petrus, infra 5, 75 annos a trausitu beiui
Victorino, el aliis triginta. Pro quo paler ejus Ter- Bcnedicti ab anno"509 comptitat. -
tullus palriciusdecem et octo palrimonii sui cnrles - (255) Dial; 4,16, sed leriium; qnartutn jamJoan-
bealissimopalri Benedicto obiulit. Mariyrolog. ju.su nes Diac. dixii in Vita heaii Greg. 1. AKG.
Desiderii abb. conscriplum ap. Gatl. II. p. 915. (256) Cf. Chrorr. S. Benedicli SS. I. III, p. 200.
(254) A. 542, intl. v, non ex Gregorio sumpsil, (257) Ha.c nosler addidit.
sedljjse addidit; quodMiinim ipse coniputaverit an (258) 110 annbs habet Paul. Diac. 6, 40; Petrus
!ex fonte nobis iucogniio hauserit nescio, Cerie an-=.i in Reg. n. 86,.centum viginti; hic el infra,4, .89-re-
nus.14. Jnstiniani esl a. D. 541;'.aniius aulem 509 ctiori calculo-ususlSO. ANG.Deslruclionera, a. 5-77
jiullo raodo ferri- potesl; sed solus convenit cum die accidisse-probare nititttr D.i Meo in Ann. Neap.
qualem fdriasse exinterpolaiione Odonis in Vita.b. Cajlerum vides quam parum accuratain temporum
Hauri adnotatum habemtis. Sinarrationi^de-Bene- coinpulaiionem Leo .curaverit, cum papa. iiomijje
dicli cum Totila congressu fldes habenda est, Petrus correcto annorum numerum intaclum .reliqueriu
Diaconusverum viderit, sed indictio corrigenda erit. Tamen cap. seq. inilio annum dom. inc. suslulil,
Equidem putaverim.obitum Benedicli a Fausto vi- scilicel ne pugnantes inter se nunieri sub oculos
giliaeprinii Paschalis fuisse assignatum, quero maie caderenl. Nam, ipso teste, restau.ratio monaslerii
interprelalus Odo tanias posteris paravil difficulta- Casinensis evenit a. D. 72U.
tes : nam si revera Sabbato sanclo obiisset, id a <v259)Ntimerum Lco addidit.
 493 CHRONICONCASINENSE. — LIB. I AUCTORE LEONE. Ite
dem -congregalionein regebat, compnlsus alque A aique Tato,' germani fratres!SS, qui ante quindeciih
27° Mauri veracissi- circiter annos monasterium sancti
rogatus, historiam de vila beati martyris Cluisti
inam composuit; quam praedictus papa Bonifatius Vincenlii iuxta orlum Vulturni fluminis de propriis
approhans, laude dignam duxit, suaque auctorilale sumplibus construere eeperantSS9,-cum esserit po-
roboravil. tentes ac divites, in ipso opere lam per semetipsos
4. f_P.-D.vi, 40. Chron. Vuiturn.] Cum 271aulem quam persuosusqueadrestaurationem loci hujusplu-
2,2 omnipolens, Deus pr-efaluin S73 beati Benedicti rimum adjuverunt.
Hic(26I) in a_cclesiabeali Martini,
coenohium jam decrevisset miseratione27i illa sua quam parvulam repperit, sedecim ferriie cubitos
omnipotentissima Teslaurare, el CGenobialeminsti- auxit; ibidemque absidam efficieni.,in honore heatie
' tuiionem
quae inde principium sumpserat, ex ejus- Marise semper Virginis, et sanclorum martyrum
dem patris loco 27Sper orbis circulura propagare, Fauslini el Jovitse in ea 290altarium statuit, in 291quo
contigit "" disponenle Deo, ul Petronax civis etiam et brachium unius illorum S9Squod secum de
Brexiana. urbis vir valde religiosus, divino afflatus Brexia asporlaveral decenler recondidit. Insequenii
amore Romani venisset. Quera reverenlissimus 277 lempore, sanctissimus papa Zacharias qui Gregorio
tertius (260)papa Gregorius ccelilus27S inspiratus successerat, plurima huic adj'uloria contulil; libros
sdmonuit ut hoc Casinum caslrum peieret, alque B scilicet aliquotS93sanctaa scriptura., nec non et codi-
monasterium beati Benedicti quod jam per lot annos cera sancla. regula. quam sS4 pater Benedictus manu
destrucitiin manserat 279, suo studio reconciliare propria seripserat; pondus etiam libra. panis, et
'
salagcret. Quo annuente, mox 2S0 idem venerabilis raensurara vini, quae olim inde295 sicut supra diximus,
ponlifex cum illo aliquanios de Laleranensl congre- sub Langobardorum invasione, monachi fugientes
galione fralres direxit 281,et alia quoque s8ailli non- secum Romam detulerant 296. Diversa eliam ad
nulla atijutoria contulit. Is ,ergo huc ad sacrum ecclesiasticum ministerium ornamenta; nonnulla
heali Benedicli corpus pervenicns, lam cura illis quoque ad diversas utilitates monasterii pertinenlia,
qui secum venerant, quamque etiam cum allquot illi apostolica liberalitale largilus est. Ab hoc etiara
simplicibus viris quos inibi j"am dudum resedisse sanclissimo papa prsedictus abbas privilegium primus
repperit, habilare coepit anno Domini 720i8S. Atque accepit, ut hoc monaslerium cum omnibus sibi
284ab eisdem fratribus in abbatem prajlatus, coope- pertinenlibus cellis 297,ubicumque terrarum con-
ranle Deo, el beati Benedicli suffragantibus meritis, structis, obS98 honorem ac reverenliara sanctissimi
construclis 2SSdecenter habitaculis, ac mullorum patris Benedicti, _ab omnium episcoporum dicione
ibi fralrum congregalionestaluta, sub regulassanclse sit omnimodis 299liberum; ita ut nullius juri sub-
doctrina vivere studuit. Quera 286videlicet tres qui- C jaceat nisi solius Rornani ponlificis (262)..
dam nobiles viri. Beneventani 287, Paldo et Taso 5. [P. D. vi, 58. Chr. S. Benedicli.] Gisulfus

VARl/E LECTIONES.
270 deest i. 271 Aliquot interea labeniibus anriis, temporibus scilicet Johannis sexli
papse, Gi-
sulfus roajor dux Beneventanus cum valida suorum manu in Campaniam veniens, arcem Arpinum,
et Soram Romanorum civitaiem pariter cepil; incendia quoque et depr_edaliones roaximas faciens,
captivosque npnnuilos abducens, nullo ei valentc resistere, usque ad locum qui Horrea nominatur pervenil,
jbique sua castra meiatus est. Adhunc prafaius papa Johannes aliquot sacerdoles cum rauneribus aposto-
licis dirigens, universos quos .ceperat captivos redemit, eumque cum universo exercitu remeare ad propria
fecil (ExChr. S. Bened.). Cum 1. Aliquot i. 1. annis, cum jam videlicet ab inc. Domini annus septingen-
tesimus ac lertius verlereiur, pr_esidenle Romanaesedi Constanlino mitissimo et angelicopapa,,_mperaniibus
• autem Justiniano rainore cuin Tiberio filio, ceptum est conslrui monasterium sancli mariyris Chrisii
Vincentii juxla ortum Vuliurni fluniinis, a Iribus nobilibus fratribus civibus Beneventanis, Paldone.scilicet,
Tasone, atque Tatone, Gisulfl ducis Beneventani propinquis; e quibus idem Paldo priraus ibidein abbas
- effecius esl. Ea lb. addit : mutala esse, poslquam superiora illa delevit, voces plurimm erasm et delelm
'"* °°° 5. S74 i. s. m. 4. 27SI. et regula p. I.
indicant; posiremo omnia pariler delevit. deest i, praefati
1. ei p. ed. 276p.hujusmodi occasionis iniiium.exlilil, ul 1. 277revcrendissimus 2. 27Sdivinitus 1. i7S
a. erat destruclum 1. 280ita 4>. eundem Pelronacem mox abbatem constituit atque cura 1. 2S1 ita l.
dirigens a. lb. 28S. eiiam nonnulla illi 1. 2S3 A. D. 720.. add. lb. 284Ac non multo post 1. ab e. f, i. ,a.
praelatus add. lb., 2SSreparatis undique hab. et dec. construclis, mulloruro I. 286ita lc. Quen: videlicet
pra_dictiBenevenlani fratres cuin essent.polentes ac diviles, 287in ipso opere tam perse quam per suos usque.
ad reslauraiionein ejus plurimuin adjuverunt lb. desunl4. supradictt ducis propinqui add. i" °°°g. f.
suprascr. (falsum est). °°" °°° ceperunl 5. 29°in ea desunt 1. SS1 ubi (eiiam add. lb.) et 1. '"ifal.li.
eorundem saiictorum 1. de.esti. 294queml. 99Sdestructione 1. S9Cdetulerunl 4. 297c. s. p. 1. ed.
298oh—Bened. desunt 1. 299add. 4.
. " '. NOT_E.
(260) Imo quartus. Cseterum e cod. aulographo ejus teraporis raore jam 705 numeraretur.
apparelLeonem qua. e solo Paulo Diacono hauser.ai, (261) Hic—recondidil ex fontenobis ignotohau-
postea ipsis Vulturnensium monuinentis adhibitis s\i, ut plurima ejusraodi, qu_esub.uno quoaue abbate
accuratius elaborasse. Sed amiuui rotundo, ut aiunt, refert.
nuniero expressil, qui ex ipsius Leonis calculo est (262) Privilegii raeminit Petrus presb. in Chron. '
718. Annus 720 etiam in Libro ponliflcali ap. Stepb. Vulturn. Spurium.recentioris sevi fetum, quem j'am
Borgia Del dominio. temp., p. 4, inveriilur. S. Vin- Baroniusrejecit, denuo edidit Tosli Hist.'Casin. 1,
centii monasterium conditum est a. D. 702, cum ex p. 82, Exstal jam iu Regesto Peiri Diaconi.
 m LEONIS MARSICANIE-T PETRI DlACONl m
S0° regis Lango- j± ftircam Sls de Valleluci; et
praeterea junior, nepos Liulprand quomodo vadit per ipsas
hardorum 301,qui posl Golscalcum 30! Bcnevenlano- serras montium, et descendit ad Petram scrijjtam;
rum dux exlitii, cum per eos dies 30Singenti 304 et exinde ascendit ad serras montis qui dicitur
" coadunato cxercitu versus Romam
pergeret (263), Orticosa s16; el quomodo vadit per serras monlium,
et in transeundo in banc arcem Casini quaj tunc elpervenil ad pesclora qua_ vocaritur Faleonari 817;
Mellovocabatur, cum sosplurimis ascendissel, alquc et qualiter vadit per duos montes quorum nnus
juxla corpus sanclissimi patns Benediclisos prse- vocatur Spinacius, alter aulem Porcacius ; etquali-
diclos307fraires S08religioseS09 satis in Dei servitio ler inde vadil ad cristas moniis qui vocatur Caria
vivere repperisset, divinomox 310lactus 811instinciu, (271); et descendens venit ad petras super aquam 318
cuncia in circuitu, tam cainpestria quam inoiilana Vivolam; et inde ascendit ad collem 319Gimberutl;
eidem palri Benedicto in scriptis contulil, firmisque et descendit in Quercetulurn 32°;el inde in fossatum
donariis in perpetuum eadem posteris habenda juxla Sanctum Damasum 321quem 322videlicel vul-
concessil. Per (264) has videlicet terminationes et gusSS3 Sanclum Amasum appellat; exinde st-' direcle
. fines (265). Quemadmodum incipit ab ipso fluvio pergit in Silicem S25 loco ubi dicitur Areus ^ezzuli
qui dicilur Carnellus (266), el ascendit per aquam 326; et qualiler vadit ad lacum qui vocatut Rade-
quse vocatur Batilra (267) usqe in Rivum Siccum ; B prandi; et quemadmodum inde pergit in Farnietum ;
et sicut ascendit per ipsum rivum usque in et. 327inde in riviim quidieiiur MarozzaeS2S;et qtiali-
furcam Sancti Martini; et in eam aseendit per ler descendit iu ipsum fluvium Carnellum; et per
serras (268) et vadit in monlem' qui dicimr eundem S29ascendit in aquam quasnominatur Cosa ;
0
Cisinus; et sicut inde pcrgit in pesclum (269) inde 3S per serras montis sancti Donati; inde 381
nomirie Corvarum; et qualiter vadit per ipsas super monticellos de Marri descendensSS2 vadit ad
serras ad furcam qne dicitur Popplu; el indepergit SS3pesclos qui sunl in pede montis qui dicitur
ad Iacurri qui vocatur Vitecusus; et inde vadit ad Balva (272); inde 334per duos leones (275); et inde
Aquam Fundatam; et ascendit in raontem qui pergens ascendit persss serras monlis super Casale;
dicilur de Sile; et vadit exinde in caputsl 2 aquaj et sicut descendit per ipsum monlem usque ad 3SB
de Rapido (270); et inde ascendit in niontem qui villas de Gariliano 337; inde ad SSBpesclum qui riomi,
'
dicilur Cahallus;-et pergit in montem qui vocatur natur Cripia imperatoris; etS 39 inde pergitS40ad
Rendenaria major; et inde per serras montitim jam diclum-[flumen Garilianuin; aique per ipsura
venit ad.Rendenariam minorem ; et qualiter inde flumen ascendit usque ad priores fines; una cum
directe vadit per peiles montium qui vocantur omnibns castellis, vicis, domibus, ecclesiis, molen-
Freselpna; el pergit in aquam de Mellarino; et G dinis et aquis, c__li_risqueomnibus qu__intra pr__-
descendii per eandem aquara cum utrisque ripis, et dictos fines lunc teihporis habebantur sii. (Clir. S.
Tadit in Parieles S1S de Balnearia; et inde vadit Bened.) Dxor eliam ejusdem ducis Scanniperga no-
et asccndit 314ad mine, templum idolorum quod
per locum qui dicitur Anglone; anliquitus in Casino
VARI_E LECTIONES.
800Luiiprandi 3. 301n. I. r. I! ___• 4b. S02Godescalcum 1.' 80Sc.bujiis lemjiore 1. S04ingenti—trans-
esndo destinl 1.2. 30Sc. p. a_r/. 4. S06 tam religiose ada. 1. ed. °<"deesii.
sl2
°"° qui lunc ibi inanehaiit
add.i. 30Sr. s. add. 4. sl° add. 4. 311eon.piineuis 4. capud 3. S13parielibus1. ed. 314descendit 3.
huloV. i.ed. 31tf. qtiae diciiur del. cd. sie OrliasaS. 4. 317Falconara 5. 4. priv. Zach. Sls a voca-
119c. qui vocatur G. 1 ed. S20QuerquiluIum 1. Querliiiilum 2. ssl D. et exinde q. 2. 322queni—
°°° S. A. 324et d. 1. cd. et exinde d. privil. Zach. 32SS.
•appellal desuni 1. et Zach.
priv. S27 °°° vulgus 2. 5. 329
inl. 4. ed. 326Jezzuli3. deest ed. Marocze 2. e. fluvium a. 4. ed. 3S0 C. et sicut ascendit p.
!. ed. su D. et quoroodo descendit s. 1. ed.°°° 3S2M.el v. 1. ed. S3Sad ipsos p. 1. ed. S34B. et qualiter
directe vadit p. 1. ed. 33Sipsasp. i. 340 ed. ad—inde desiint 2. 337G. et inde vadit usque ad 1. 33,iad
33sindeque p. 1. ed. ad 4. 341una habebanlur add. lb. Inde
ipsum p. 2. p. usque ed._ prima manus
ita pergii: Ilis ita pr_efaius dux b. palri B. legali doriatione concessis alque firrnatis, marchias tantnm
propter bostium irruptionera ad luiarnen incoiarum sibi reiinuit, quibus tamen, tam seminiun quarn
messium (empore in iabortim suffragiis monachis obedire prajcepit (274). ITuic etiam abbaii idem Gisuifus
prajceplum fecit (firmaiis, fecil eliam eidem abbati jjrajceplum lb.) de monasierio sanclaj Maria. in Cingla
cum oninibus pertinenliis suis ; el buic Gasinensi monasierio subdidit. Quibus secunda acldit: Nec rioifet
de lerritorio Gentiane concessionem beato B. satis liberaliterfecit. Postea toium locum cxpunxit.
NOT_E.

(265)Eara Lconis conjecturam csse arbilror. Chro- auctusGarilianns vocabatur; v. GatL.Acc. p. 753 s.
niconS.Bened. hunc Gisulfumcuni seniore confundii. (267) Vulgo Pecia. GATT.
,(264) HIECLeo addidit, non ipso ut videtur dipl. (268) Altiora monliuiii, unde Hisp. sierra.
usus, quodjam in Petri Regest. desideralur; sed (269) Rupis, saxum, locus in rupefpositus, hodie
principmu el regttm coniirmationibiis, qu;e eosdem pesco, lesle Giusliniani in Dicl. geogr. ISeap.
-riies enarrant. Verba autem e^ hoc loco describens (270) Qui inodo Glarus dicitur, diversus ab allero
fabricator privilegii Zach. edilione Chronici usus Rapido qui supra Caslrtim S. Eliie briUir. GATT.
est qualem nos ex cod. 4 damus. (271) Monte Cairo. GATT.
(265) Cf. labtilam doniinii Casinensis ap. Galiu- (272) Postea Famara. Galt. Acc. p. 421-
lam. ' (275) V. iufra III. 12.
•
(266) Liris qui foiiti propior Carnellus, Rapido (ili) Es Chr. S. Bencd.
497' CHRONICONCASINENSE. — LIB. I AUCTORE LEONE. 498
castro construclum fuerat, in beati Petri aposloli \ Eodem "3 (279 lempore supradiclus dux de territorio
Iionorem convertens (275), yconas ibi et cselera Gentiane concessionem iijonaslerio 360 Casinensi
ecclesia. officiis congrua rainisteria in posteiorum satis liberaliter fecit. [ERCIIEMP. 5, 9.] Iste (280)
memoriam devolissima contulit. Gisulfus cepit sedifieare ecclesiam sancta. Sopbiae in
6. Hujus S42(276) ducis lemporibus quidam scul- Benevento; quam cum morte praeventus explere
dais Benevenlanus Saracenus nomine, in loco qui nequivisset S61, Arichis qui ei siiccessil, mitiflce
Cingla vocatur territorio Aliphano, ecclesiam in illam perfecil; ibiquc coenobium sanclimOnialium
lionore sancti Cassiani a solo S4Sconsiruxit; eam- • S62staluens, monasterio beali36S Benedicti hic in
S6i in sequentibus oslen-
que ex permissione prefali ducis cum omnibus quas. Casino concessil, sicut
ibi adquirere poluit, simuleliam cum omni ex in- demus.
legro substanlia et hereditate sua praeter servos et 7. [Chr. Salern. 4, 51, 52, 55, 5.] Per idem lempus
ancillas omnes 344liberiale donatos, quoniam flliurn »ss(747)(Karolus magnusS66filius Karoli regis F ranco-
non habebat, in monasterio beati Benedicti conces- ruiii; amore coelestis regrri regno 367lerrcno relicto,
sit zii (an. 745, Aug.). Qui Iocus cum oculis vene- Romam ad heatum Pelnim aposiolum 36sdevotus
rabilis Petronacis valde utilis 346apparuisset 347, advcjiil, seseque ejusdcni aj.o_toli 36aservitio man-
cum consensu et maximo adjutorio ejusdern glo- B cipavil. Qucm praefaius papa Zacharias clericum
riosi ducis Gisulfi et Scauniperga. conjugis S48ejus, ordirians 370,post aliquot dies huc eum ad nostrum
construxil ibidem monasterium puellarum Dei ad 371monaslerium, Domino cum cseleris sub regulari
honorem beatoeDeis 49genitricis et semper virginis ' magisterio serviturum cura,37auniversis 37Sopibus
Marie; concessa insuper ibi a pfeedicio duce eccle- suis transmisit; ubi sub regimine pr__dicli abbatis
sia sanctse Criieis cum omnibus territoriis et peiii- cum omni humilitale ct devotione Domino serviens,
nenliis ejus (an. 745, Oct.), quam Giselpertus no- per aliquot deguit annos. Non auiem videlur otio-
sfer pr__posilus a quodam abbate (277) Deusdedit sum, si quanla. humililatis in monasterio, quantie-
nomine ,cum consilio et auxilio SS0 ejusdem ducis que obedientise idem rex fuerit s'4, lilteris S7Sad
376de-
emerat; nec ssl non et aliis ecclesiis el curtibus posterorutn exemplum mandemus. Cernens
nori paucis in circuitu, juxla quod raonimina ejus- niqu.e pr_efalus abhas ejusdem Karoli fervens esse
<lem.coenobiiconlinent. Quod (278) videlicel sanclae propositum,volensquei"uxta lenorem regulacipsiusS7f
Bei genitricis monasterium, annuente praefato abbale perseverantiam sufferentiamquo cognoscere, sicut
idem dux Gisulfus tunc 3S2 concessit3SS tribus an- scriptum est-: Noliie omni spiritui credere, sed probaie
cillis Dei (an. 747, MaL), id est Gausanee 304abba- spirilus si ex Deo sunl3IS, temptavil illi curam pau-
70
lissaj, Paneriiud__ et Garipergae; qune postpositis carum ovium quas habebatS sa0injungerc, ul cotidie
380ad paslum illas
parenlibus et universis opibus suis, peregrinari pro scilicet SB1
educeret, pascentes
Deo in partlbus istis elegerant. Eo utique °ls tenore cuslodiret, pastasque reduceret. Quam ille obe-
382
firmato 3SG, ut quandiu qualibet3S 7carum adviverei, dienliam(280*)acsi exoreDominifervenlernimis
38aquse sibi
Toci ipsius regimen sine alicujus conlradiclione amplexus, salagebat cotidie diligenler
fuerant 2SSigitur die,
quieio35sj'ure altera -post alleram retineret; posl imperata perficere. Quadam
illarum vero excessum, et potestas et ordinatio cum aliquanlo SS2 longiuscule pascendas oves duxis-
s°°
ejusdem loci ad monaslerii nostri dicioriera redirel. set, subilo quidam S84latrunculi super 382,eum

VARL-S LECTIONES.
342Hujus — liberaliier fecita_d.4b- 34Sfundamenlis 4b ed. 844quos o. 1.donavit ib.ed, a4Soplulitlb.-2.
i 4° delectabilis ib. S47visits fuisset lb. ecl. 34Suxoris lb. ed. S49g. D. 4. 3S0 adjulorio lb. ed. 8S1Nec
— conliiient desnnl lb: 3SSdeest lb. 3SSconfinnavit 4"D.2. m Gausani lb. 2. sss deest lb. ss" deest
ih.ed. SS 7 quffilibel ed. °s.°c. lenerel; p. lb. 2. SS9 Eodemque ed. S6° bealo Benedicto lb. ed. 361non
S6Ssancli lb- ed. 364s. i. s. o. 4b. quique Arichis prsediclo abbali (corr.
posset 1. ed. S62i. s. c. 4b. ed.
Theodem.. pr_eceptum concessionis de terriiorio Gentiane fecit; et monasterio beati B. devotissimus ob-
lulill. 36SIlni,us lempore 1. S66mannus 2. S67regnuni terrenum relinquens 1. ed. 86Scuro aliquot
. suis iidelibus add.°°° 2. 370faciens 1. 2. 371beati
1. 369eidera°°°apostolo tradidil 1. e. apostolico tradidit37S
Benedicli 1. ed. deest ed. omnibus suis divifiis 1.1. S74fuiled. f. scriplis breviter 1. S76 De--
iiique p, a. cernens e. K. fervere p. ed. D. p. a volens juxla 4. 377ejusdem E.aroli 4. 37Scernens illius.
add. ". 879o. quaeprss manibus erant 4. SB 0 add. lb. 3B1 pastas 1. >a°add. 4..
ferverepropositum
883Post paucos dies c.l. ___. 3S4 in eurii add. 4.

NOT_E.

(275) Cnde ipsum Casinum postea vocatus esl
Sanclus Petrus in monasterio.
" (276) Ex dij.ll. Gistilfi ap. Galt. H. p. 27, datis m
Alifas mense Augusii incl. n, altero Beueventi mense
Ocluber el ind.w.
(277) De Suncio Joanne, prope Alifas.
(278) Gatt. 1.1. Pra_cepium datuni esi Benevehli
mense Magio per ind. xy.
(279) V. infra c. 44. Casa Gentiana sita est in
flnibus Liburia., in terrilorio quod" nunc Quarto'
vocant (ad Maranum perlinens). ANG.
(280) Ha_cin cod. Erchemperti ita -non leguntur";
at inde se ea hausisse ipse Leo iestatur ; v. G-alt.
H, p. 54.
(280*) Ita officia monasterii appellabant, quorun.
praecipua erant praeposituraa moriasterii Casinensis
et cellaium ei subjectaruin.
493 - LEONIS.MARSICANLET PETRI DIACONT 508
40*sua_ 405utilitatibus ad fratrem sniimI .pinum,
jrruentes, conabanlur de ovibus sibi SSScommissis A rei
violenler SS0 abripere. Quibtis Karolus constanler 38s regem in Franciam ire rogatns, vix 4q6 a>grehoc 497
obvius factus : De me °er, inquit, quod Dominus vobis regi annuente abbate profeclus est; ibidemque ne-
facere permiseril, palienter sustineo; de ovibus autem gotio pro quo abieral impedienle aliquandiu retar-
auferendis qum mew curm commissmsunt, nullo pacto daius, judicio Dei defunctus est (an. 75,4). [Cfir. S.
pro meo posse assenlior. Illi vero porversse mentis Bened.,y). 200.] Cujus postmodum 408corpus idem
homines funditus eura cxspoliantes, co_peri;_itabire. fralcr ejus rex-Pipinus in locello aureo t09posilum,
Tum Karolus pudorem pudendorum membrorum non cum 410multis aliis muneribns huc ad stium mona-
sufferens, femoralia tanlum sua violenter eis SS8 sterium relransmrsit ¥.
eripuit; eajtera, nolens contendere, palienter illos ? remillere studuil. Tune lemporis in eodem mo-
anlerre permrsit. Cumque serriinudtis ad -imonaste- nasterio Cyprianus (281) presb. et monachus
riura reversus fuisset 369,interrogatus ab abbate vel yinntlm sancii B. composuit: -Ghrislesanclorum
decus atque virlus. 1.
fratrihus, rem geslarn ordine pandit. Abbas vero ut
- 8. [Ch. Salern. 1.] His quoque diebus (749),.
cognosceret si patientram quam deforis oslendebal
gereret intus, ccepit eum vehementer increpare, Ratchis rex Langobardorum ad4il capielidam Perur
eiqne lam segnitiem quam simulalionem expro- |J sinam urbem cum valido exercitu pergens U2, eam
brando objicere. Cuin ille nichil aliud ad omnia illa, undique forliier expugnabat. Ad q-,em pr_edictns
nisi solummodo se peccasse proteslarelur. Jubelur papa Zacharias profectus 41S, mullis precibtis ac
414illi concessis donariis,-ad sua
ergo vestiri, et ad commissam obedientiam de con- monitis magnisque
suetudine egredi. Revertente atitern S9°eo quadam illum redire coegil. Cujusidern-.rex monitionum"sol-
dic cuin prsefalis ovieulis, ccepit una earum egerrima licite reminiscens, non multo post divino afflalus
claudicare. Videns igitur 3S1 se propterea con posse instinctu, relinquens regalcra dignitalem et gloriam,
ad constiiutam sibiS9Shoram occurrere, cordis S9 cura jam per annos quinqiie et sex menses (282)
humilitale dictante eandem mox claudicantcm ovi- regnassel, Romam una cum uxore et filia (285) ad
culam 3S0-rex quondam Karolus, sed tune vere mo- beati Petri 415 limina devotus advenit; ibique a
iiachus humeris suis iroposuii, sieque cum omnibus prasfalopapa 4l.scomam attonsus, et.clericus factus,
ad inonaslerium rediil. Sed 384-ut 39S tanla .ejus monacliico eliam habilu simul cum uxore et filia esi
adhuc;humiliias inlima atque ideo verissima proba- indutus. Moxque ad hoc monasterium 4'7 eodem .
retur ac prbbatacoronaretur, inler redeundum ovi- aposlolico dictante 41S perveniens,. et. sub regulari
41s relf-
culse illius quam gcstabat in humeris, perfundi 396 magisterio instituendum se tradens, post
eum 39' lotio contigit. Quod,- ille quondam pra_- C giosamsaiisae Deoplaciiam conversaiionem, ibidem
ilie dudum ^9" 'dignilate SSS con- vitse.finem sortitus est. Extat in hodiernnm 4S0 diem
potens, regali
ss0 patientia pertulit, lanla vinea salis monasterio vicina, qu_e vulgo vinca
sprcuiis, tanta cordis
an"mi virtute toleravit, ut nec S99oviculam ob hoc .Ratcisi vocalur; quam eundem Ratchis ei. planla-
deposueril, nec alicui, vel modlc__400murmuralionis visse el incoluisse nonnulli nosirorum 421existi-
verbum inde prolnlerit. Hoc 401cum abhati ab his manl. Tlxor vero iliius nomine Tasia, et filia Rat-
quicognoveranl relaium ftiisset, admiratus nimium truda, concedente et adjuvante 42S.pr_cfitto,abbate,
tanlam tanti viri humilitatem ac lolerantiam, et.vcre raonasleriuin puellarum non longe a Casino (284),
Dei spiritum in illo esse perpendens, prsecepit eum in loco qui Plumbariola (285) vocatur, propriis
decasiero ab obedientia illa quiescere; et ibi j'uxla, sumplibus extruxeruni; ranllisque diiatum opibus,
liorlulum.-prout sciret40s excolere. Posimodum vero ibi sub magna caulela et districtione regulari vilam
ab Aistulfo 40SLangobardorum rege pro quibusdam. agentes, ultimum diem clauserunt. Fuit aulem pr_e-
_ VARLE LECTIONES.1
°°" illi 1. ed: s°° deesti. 3S7 De ovibus inquit absportaudis (auferemlis ed.) q. m. c.
c. sunt, n. p. (pro meo posse add. ed.) ass. de me vero q. D. v. p.. f, - non conlendo. Illi
°°° deest 1. ab eis lb. ed: °°° esset 1 38°igitur 4. cd. - 3S1 ergo 4. ed., "° deest
autem,4. ed, 39i Anie vero quam portam esset ingressus.
4. 2. S8Soecurrere,,eamlem el. ov. humcris 1. ed.
o. i. q. g. i. humeris,"perfusus lutio est 4. 39Sut - co.onarelur add: 4.- a96profundi erf.- 397lulio ed.
~°°aadd:i: °°°ne ed. nec illaili oh 1. 40° add. 1. ed. 40JQuod 1-Hoc 4b 40!;j.o. sel 1.
quidem "s
403 Astulfo 5. 40i pnhlica. addi 1. 40E add. lb. 4Mrogaius ibidem def. 1. 467,r. h. 4. ed. deest
4. 409atque gemrnato add: lb. 410,c. m. a. m. add. lb. 4" ad — postin t. addit secunda41S manus qumhic
tolum sententiarum ordinem invertit, cum hmc omnia prius Optoio abbati udscript,erit. veniens lb.
«» pergens 4b. 4:4 mullisque ib. ed. 4IS aposiolorum principis s_d. 4. "_d. 416 ab apostolicaj sedis
pra_sule 1. *•« a pr. ap. s. prasule Zacharia lb. ed. 4" beati B. aid. i. ed. 41S(ransmiiienie 2.42! e. a. d.
desunti. tradeus.. ibidem, v. 4. tso UaA}>. inodierntun 1. 4S1 i. noslrorum quidam ,4. et a.
' ' ' ' '
dsstmt i. i
NOTJ_.
(284), Cf. Peti. D, -1__mris ill. c.7, buscum conjunxit quae per ora hominum' tradita
(282)EosChr. S. Bened. Aistulfo irimiit, quam accepit. . .
erroris causam fuisse puto.- ' - (284) Rivulb, qui nunc Le Fontanelle diciU___
|
(283} Filiis Chr. Salern. e^Vita Zach. .Nosler ANG. ;1Piumarota,.
liicChr.. S. Bened.. sequiiur, SS. III, p:. 200. qui- (285).
 SOl CHRONICONCASINENSE.— LIB; 1 AUCTORELEONE. 502-
dictuS' abbas/ sextus a beato Benedicto temporibus A niens, et Ravennam et. viginli alias civilates (289)-
imperatorum- LeoiiisetConsl&nlini423";Romanorum. supradicio Aislulfo.abstulil, et sub ,jure aposlolicse.
vero ponliflcum, Gregorii el Zacharia;; et Gregorii sedis redegit. Propter quod tunc Romanorum.etiam.
Beneventani ducis, atque- praifati 424'Gisulfi'junio- patricius constitutus est.. Prsefalusvero-abbas com-
ris 4SB.-Qui cum- praefuisset huie monasterio annis. pleto sui lcmporis cursu, defunclus esl pridie 4SB
triginta diiobus, defunctus est, pridie Nonas Maii. Nonas Januarii (an. 760), alque. juxta prsedecesso-
(am 750); elsepultus 42Ginporticu juxtaecclesiam' rem sunnv apud ecclesiam. beati Martini sepul-.
sancli Martini. tus est 436.
OPTATUS abbas seplimo loco a beato Benedicio HEBMERIS abbas oclavus, sedit anno- 437-uno *,
ordinatus, sedit*annis 10. 427Hic fuit temporibus obiit aulem 15 Kal. Augusti (an. 760), et sepultus.
pradicli Cohslanlini imperaloris, et Leonisiilii ejus, et esl juxta ecclesiam sancli Benedicli.
426prsefaliducisGisuIfi(286),etStephani secundipapoe.
429 *
Qno (287)- videlicet tempore Langobardorum lemporibus supradicli Constaniini imperaloris
et Leonis fllii 'ejus, et Slephani papae secundi
rex Aistulfus et Ravennanf cepit, et Romam per addit: 2. • .
tres menses obsedit (288)(751). Qua de causa pra-
dictus ponlifex Franciam ire compulsus est ad B GHATUNUS abbas in 438liujus Ioci prselalione no-
439(290); lemporibus
excellentissimum regem Pipinum (an. 755); a quo nus, sedit annis 4, mensibus 5
440 Arichis
cum magna gloria 43° et honore receplus, eundem. imperatorum quos supra diximus, el
Pipinum et duos filios ejusKarolura elKarlomannum Benevenlani ducis et principis (291).
unxitin reges Francorum {an. 754). Fecilque idem De 441quo videlicelArichis 442domnus443Hercliem-
gloriosus rex una cum pradictis filiis suis prorais- perlus 44i, in hisloria quam de Langobardorum
siohem et concessionem bealo Peiro ejusque vica- gente post 44°.Paulum diaeonum composuit, ita
rio 4Slde civilatibus ac territoriis Ilalioe per desi- refert 446.Hic 4W (292) Arichis primus Benevenli
gnatum confinium: A Ltinis cum insiila Corsica ; principem se appellari jussit; ..cum usque adistum,
inde in Surianum; inde in monlem Bardonem; inde qui Benevenlo pracfuerani duces appellarenlur. Nam
in Yercelum ; inde in Parmam ; inde in Regiura ; et ab episcopis ungi se fecit, el coronam sibi impo-
inde in Maniuam et monlem Silicis; simulque uiai- suit, alque in suis. cartis, scriptum in sacralissimo
versum exarchatum Ravennae sicut 432 antiquilus noslro palalio (293), in finem scribi prsccepit.
fuit, cum provinciis Yeneliarum et Histrie; necnon 9. [ERCH.c. 5-] Hic 44sintra moenia Beneventi
et cunctum ducatum Spoletinum seuBeneventanum; temphim Domino opulentissimum ac decentissimum
*-*
eamque donationem propria manu sua, filiorumque condidit, quod Greco vocabulo, ArpAN449CfifcHAN
suorum, mullorumque jndicum, et oplimalum suo- id est Sanctam Sapienliam nominavit; ditatumque
rum corroboravit433.-Demum vero 434 idem rex amplissimis prcediis, ac 4S0 variis opibus, et 4" san- -
simul cum praefalo Romano pontifice Ilaliam ve- •climonialiumcoenobium statuens, germanamque M*

YARIJE LECTIONES.
423et Liudprandi (Luitprand 2.) regis Langobardorum add. i. in loco raso. 2. 4.24 deest 1.
MSnepolis scil. Liudprandi regis add. 1. 426esladd. 1. 4" novem 1. -428ejus et siephani pp secundi
(corr. lertii). et p. g. ducis 1. ubi jam sequebalun' narralio de Ralckis rege. Qua ad Pelronacis tempora re-
leguiu IK pergit: Qui completo; prius scriptum erat : •433 Prsedictus aulem abhas c. 429A. r. L. ed. 43°deest
4. 431viearis 5. 432s. a. f. desuni i>. (cap. 12.) corroboratam ed. 434deested. 436ita 1>>.YIIk.
43" s. a. desunt 4. 43s a. a. beato B. n. 1. ed. 439 m. q. add. 1">. 44°et.
seplembrisl. 436deest 1. ed.
Aislulfi Langobardorum regis qui Ravennam cepil, et Romam per tres menses sub Stephano papa posse-
dit, Arichis quoqne qui primus Benevenli appellalus est princeps 1. quoque Beneventani principis corn li>.
«t praedicliA. L. regis, Arichis q. B. d. et p.'2. 44i De isto A. 1. 4*2 ita refert hic add. 1. infra omitlif.
443add. lb. 4il Hercenberlus 5. Erchemperlus 4. quidam grammaticus add. 1. q. monachus atque g. I 1.
446
quK posleaeapunxil. 4*9445p. P. d. add. lK4*° i. r. desunli. , m Hic - pitecepit add. 1*>. 44s Arichis
<add.I. delevit 1*>. A. S. desunt i. et 1. ed. 4C1 ac 1. erf. 4B2 germanamque - ejus add. 1">.,.
NOTiE.
(286) Imo Liulprandi quem Chr. S, Ben. omisit, (290) Calculus sibi non conslal, cum mense Julio
, «tArechisi. Eermerim,.Augusto.G.ra.lianum obiisse (radat; el in
(287) Haecnon ex Anastasio recepit Leo, sed ex catalogo abbaumi cod. 4 babel: annis IIJI.
quadam schedula qua2ex Anaslasio forte emanave- (291) Ex Clir. S. Benedicti p. 201 baec primo
.ral, et poslea a Pelro Diacono in suum Regestuin exscripsit, postea auxit ei mulavit.
inducta fuit, numero signata 86. ANC. Scil. promis- (292) Cum hsec postea in margine addiderit, ad
sionem Pippini, reliqua utrum ex ipsis Gesiis Pont. verba Benevenlani principis, deinde signis posilis huc
liauseril, an ex Chr. Salern. c. 2 ss. concinnaverit, amandaverit, dubium videlur utrum in suo Erchem-
non liquet. Totus locus desideratur in cod. 1; cf. perii codice ea invenerit, an aliunde sumpta hic
c. 12, 16. inseruerit auctor:.nam in cod. Yal. desunt.
(288) A. D. 7S6. Hoc ex Chr. S. Bened. descripsil, (293) Id jam sub anlecessoribus ejus fieri consuc-
ubi tainen de iemporc nihil adnoiatum est. visse, in Arichisi chartis vero no.ninveniri, adnolavit.
(289) Prima vice cum' papa venit 754, aliera solus Di Meo Ann.. Keag. III, p. 93.
756, et tunc civiialcs eas S. Pelro restiluit,
595 LEONISMARSICANlET PETRi DIACQNI 504
(294) suam ibidem sbbalissam efficiens, cum omni- A ToMicmsdeeimus abbas, sedil annis 6, mensibus
busomnino pertinentiis et possessionibus ejusf id 5. * Obiit 8 Kalendas Februarii (qn. 771).
snb jure- beati benedicti in Monle Casino fradidit * etdies21 addit 2.
in perpetuum permansurum (an.,774. Nov.). lu 453 10. Hujus 460(297) temporibus vir quidam JIO-
(295) quo videlicel templo, sanelorum marlyruni 12 bilis alque dilissimus B.eneventanaa civitaiis3 -Leo
Fratrum corpora diversis in locis per Apuliam in nomine, se ipsum et omnia sua tam mobilia quam
quibus el decollati fuerantquiescentia, bonorabiliter immobilia in hoc 46i monasteriq tradidil; «jusjlein-
allaia, ad luielam et bonorem patria; in singulis que oblalionis cartulam propria manu scriptam
capsis pariter sub uno altari ^4 recondidit (an. 760, super corpus sancii Benedicii in prsseniia prsefati
Mai. 15). Poslmodum vero corpuspreiiosi marlyris abbatis Tpmichis et universorum fralrum teslium
Mcrcurii (296)7 nec non et aliorum tam marlyrum posuit. El servos quidem et ancillas suas omnes
quam confessoriim numero triginta' et unum sancla priroilus per 462cartulam liberlale* 63donavit; post-
46i yero eosdem omnes ita utliberi erant,
corpora ex dhersis IlaliaVpariibus per tempora modum
diversa indepius, ibidem nichilominus altulii, et simul cum curlibus propriis, et cum omnibus pari-
per diversa altaria in circuilu majoris altaris saiis -ter quoe ipsipossidere videbanlur, sub praedicli
reverenier lo.cavit (an. 768, Aug. 26). Ubi dum " monasterii polestalem 466rcdegil; condicione videli-
maxima devotione, qu.oniam vicinum Ioco illi 45C cel hujusmodi, ul singuli eorum, qualuor per men-
palatium eral4B6, frequeniem consuetudinem in ora- sem operas ubi necessarium esset monaslerio face-
lione pernoctandi baberet, ferlur quadam nocte rent; ressuas sive substantias nuliiomnino nisi inler
oranti iili sanctos 12 Fratres apparuisse, eumque se vendere aut donare illis liceret. Res eorum qni
pariter inclinatis amicabiliter vultibus salulavisse. sineliberisdefuncd fuisseut in monasterii dicionem
46Gsiv<;puellas eorum ali-
Quos dum lorvo nimis aspeclu | exleros quoslibet transirent. Pueros tamen
esse exisiimans, quinam ilii essent qui nocturno cui adservicndum tradere ulpote liberos, monaehis
tempore sanciimonialium claustra sic audacter in- fas non esset. Curtium auiem et servorum illius no-
gredi prsesumpsissenl inquireret;, illi leniter arri- roina et mimeros sommatim hic praeter cseiera an-
denles: Nos inquiunt- sumus, o princeps, quos tua notare curavimus. Cuitis Gaydeperl 467presbyleri :
devolio per diversa reperlos loca summo huc sludio Adelpertus 46Scum qualluor iiliis et uxoribus eoru.m,
469cum quattuor filiis uxoribus eorum;
deiulii, «c4l!' sludiosius delalosreeondidit; quodnobis Bonecausus
quidem quam bonum et qunm jocundum, tibi aulem ac filiis; Grimoaldus cum quatluor filiis et uxori-
quam sil divina pielaleproficuum, ultima dies osiemkl. s, bus ac filiis eorum ; Ciminulus cum uxore el filiis ;
Et his dictis, subilo principi45S visio quai videbalur Ursus cum uxore et filiis; Fuscari cum uxore et
disparuit. In 4S9 quo eliam monasterio ecclesiam filiis. Cuuis 47°Grisi : Landulfus cum Arniperlo 4'*
sancli Modesli quam nuper intra eandem civilatem filio suo et filiastris duobus 4.72; Bonitus cum tribus
quidam Leonianus conslruxera,t, eique omnem suam filiis et uxoribus corum. Curtis 473Cerbuli presby^
"
snbstanliamper carluIamolTerens in arbilrio prasfali teri : Leoaldus cum quattuor filiis et uxoribus ac
principis illani reliqueral, ipse per suum prseceptum liberis eorum ; Agenulfus nepos cjus cum filiis snis ;
postmodum cum omnibus ejus peninenliis obtulil Desiderius cum tribus filiis; Bassacius cum tribus
et confirmavit. Depositus.est autem prsedictus abbas filiis el genero uno. Curtis Lupi : Sadiperlus etiin.
11 Kal. Septembris (an*764), el sepullus in porticu filio et genero suo; Sico cum filio suo el uxore ipr
ecclesise sancli Martini. sius ; Slepbanus cum flliis duobus 4J4; Formosus
VARIiE LECTIONES.
458 In — obtulit cl eonfirmavit Wd. ic. sed ultimus versusa vocearbilrio abscisus
esl; quem servavil 1*.
Prius hwe scripserat: Pari eliam modo in lerritorib Aliphano idem De<>aniabilisvir, ecclesiam in honore
domini Salvatoris constrtixit (plurimisque proediis atque colonis dilavit add. lb.) et pnellare (nichilomi-
nus add. lb. quod prius posl Adelgisam scripserat) ccenobium, insiituil (instiiuens, filiam suam Adelgisara
ibi in malrem prefecit lb.); aique dicioni sancli Yincenlii marlyris subdidit. Qum ipse expunxit. Cf. Erck.
c. 3. «* altare 1. ed. 4Mv, ejus p. 4C. 4te dcest 4. *" a. s. d. r. add. 4. «s dnci lc.. 459Ha-c lc. alia
mce addidii. 4f,°Hujus. — qusesupra dicta stinl add. lb. 461in m. beali B. conlrad. lb. 46sdjest 4.
463libertati lb. 464itaic donavit Curtes vero suas el omnia lb. 468potestale lb. 466ita i'c
quaa ipsi
preterea lb. 471467gayoc peiit 4. 466adelperl 1. ed. 469eorum ac filiis et. u. ac. f. e. Cuninulus 4. 470
Curiius 2. perlo - Sico cum f. s. abscisa lb. 4'3 duabus 3. 473Curlem ed. et hic et infra. cur lb.
t 74deest>4.
I KOTJE.
/294) EtbKC quaeapud Erch. non leginius, postes (296) Translalionis historia 'exstat auclore ipso
adjecit. Diploma,Arichis e Reg. Pelri D. exhibet principe Arichis, impr. ap. Borgiam, Mem. diBenev.
G;Ut. H. p. 50]: Aclu Bencvenluin felicissimopalacio., 1, p. 22i. Quse de aliis sanctis addii, facile ipse
vi anno seplimodecimo, mense Novembrii, per indic- Beneventi discere poiuit. Corpora sahclorum 44 ibi
tione xin feliciler. requiescere, dicileliam Roberluse. Rovian.a. 4119;
(295) QIUEsequu.nlur e TransIaliDne XII Fralrum Kov. apud Ughellum VIII, 243.
meirice scripta desuinpsil, qua: exslai ap. Suiium (297)CIiarta tra.diiionis s. d. exsiatap. Gstt. Aee»
sd Sept. 1, et apud nos cod. 280. AKG.Sed adjeci! p. 11.
fcliqua ex leclionibus Ofiiciisaactorum.
 B05 CiiRONICON GASINENSE. — LI3. 1 AUCTORE LEONE. S06
cum Iribus fiiiissuis. Curlis Lupi pietari47": Maurus A i Addidil hoc 494magni Michahelis nomine lemphm
cum quattuor filiis ; Johannes cum tribus filiis suis. Sanguine rubrantem coeloqui depulit hydrum. - -
Guriis Dulciperii: Bonerisius cum filio suo, ci nxore lsdem sed peleri prwventus morle sacerdos
"
ejus ac filiis ; tres filii Rajenolfi *76cum uxorihus Indedicatam aram parilerque-reliquil asylum.
ac flliis eorum. Curtis Erfemari : Bonus, Adelchis, Et ca;tera,
Maio 477,Bonulus, Johannes,-Ursus ; pmnes isti cum Defunctus vero esi 49Bterlio Kal. JiiHi (an. 778),
uxoribus ac filiis eorum ; Rozzius cum quattnor
filiis suis, idest.ieone, Se.Iliiiulo ac ^el sepultus juxla ecclesiam sanctj Benedicti.
Stepbano, 478,
Ciminulo, cum uxoribtis et filiis suis ; Adelgarius THEODEMAK duodecimo loco a beaio Benediclo
cum filio uno, et geueris dupbus. Preter haae autem abbaliam sortitns, sedil anhis 19. Fuit aulem teia-
iinum easalem 479 suum vocabuto 4B0 Pantanum poribus imperalorum Leonis qui et Zacharis 496, et
• Constanlini et HirenDemalris ejus, aique Adriani
(298) prope Beneventum concessit cuidam amite
suae in.usus proprios diebus vite ipsius, cum seiv papse; principium auleni Beneventanorura, prse-
497Aricliis 49S,et Grimoaidi iilii
vis de Abellino (299) et de Transmonte (500)-ad fati ejus..
eundem 48i casalem 47Spertinentibus-; eo utiqne 4S2 11. Hic juxla praadictam ecclesiam sancli Bene-
tenore, ut post morlem illius omnia redirentiu jus gi dicli ijuam pras.leeessor suus fecerat conslruxil
in bonore sanctae Dei geni-
monasteriiIiujus-483iicut eeteraquesupra dicta sunt. pulchro opere templum
POTOahbas undecimus,, sedit annis 7, meusi- tricis el virginis Marioe, super ipsum videlicet foa-
-bus 5. tem unde fluvius 499Lyris (301) procedit. Cujus (em-
C06fabrica in duodecim estC 01colum-
Hic sedificavit deorsum ecclesiam parvam in ho- pli quadrifida
nore sancti Benedicti, in eo loco ubi nunc sila 464. nis erecla, ita ut per unam quamque faciem,
videlur ecclesia sancti Germani. Fecit 48Setiam al- qualluor columnoe consistant; super quas turns
leram ecclesiam in honore sancli Michahelis ar- allior a subjectis porticibus est ievaia ; aliis quat-
tuor lurribus per singulps angulos ejusdem porlicus,
-changeli ad radices alterius monlis, in Ioco saiis
amoeno -ubi nunc est olivetum monasterii hujus, circa eandem tunim creciis. Quod videlicet lem-
plum plumbeis lalerculis et figuris B02
el
eamque picturis insignibus et carminibus in cir- coopertum,
ctiilu 4S6 decoravit honestis. Ex quibusbicaliquanta pulcberrimis, et versilms oplimis adornavit; quod-
que his salis 603praecipuum est, omnium fere
quse vix proe velustate valuimus legere describe- apo,-
mus. Principia agitur illorum, posi aliquot487-quse slolor.um, el miiltorcim^martyrum coiifessorumque
488 magnificis pigneribus *00 compsil. De S06 6Sr
legi minime poterani, lisec-contiuebant. de siiu' ipsis
el habiludine loci ejusdem ftss: C aulem B0Sversibus quaituor tanluni <jui aforis in
Ore iruces ul/lare lupi sub nocte silenli circuitu mediana?.lurris descripti sunt hic penere
Alopicesqueolidm dudum gannire solebant, placuit.
Implexisque ursi diro cum murmure villis, Sublalis tenebris, quia per le mundus habere
.Seligerique apri. Lumen promeruil, virgo- et sanciissima mater,
Et post pauca : Celsa tibi idcirco B09consurgunt lempiaper orbem,
Damma fugax, pavidique simul discurrere 4S0 cerv}. Et merilo lotis coleris celeberrima lerris
Oplimus al poslquam Poto sacra sepla regenda Ecclcsiam 'cl° quoque sancti Michahelis archan-
Suscepit vigili studio pater. geli esl quam indedicalama pradecessore suo re-
ltemque 4S1post pauca : Iictam praediximus, cum omni honorificeirlia dedi-
Quin Regi ailithrono vastum qui 492cojitinet orbem, cari fecit (502), ibique juxla iilam Sla clauslrum et
Cui cila 493cmlicolcecomportuht nuntia jussi, liabitacula nonuulla coustruxil (303).
"
-. VARIJE LECTIQNES.
4,Bpictoris 4. 476Ragenolfi 2. 477Malo 4. 47SSollialulo lb. 3. 479easale ed. 480s.
*81ipsum.l, ed. 4ESdeesti. ed. 4S3 deesi 1*. 484n. est e. 1.2. 48BFecil El ca;teraqui diciiurP. i^.ed.
desunt i; cf. e. 11.
n. a. 4.86 giro ed. 487aliquanta ed. 48Snon ed. 4SSdeest ed. 490 discernere 2. 491Et 4. *92 quoque 4.
493cite ed. 494hssc ed. 49Bidem abhas add. ed. 496Zacharias 3. m-addit lf. 49sArchis 3. ts»-Li-
ris fl. 1. edf. tyris 4.- 500f. q. 4. ed. t 01ila lb. e. i. d. 1. B02figulis 2. m add. i. 604aliorum 1.
*os pignoribus ed. B06 De terris add. lb.
B07praediclislb. ed. 60Sitaque lb. 509iccirco lb. 510Fe-.
' cileliam alteram eccl. in hpiipre s. M. a. ad radices*"alterius nipniis, "2 (in loco amcenissimo, add. i\) juxta
olivetura scilieet hujus monaslerii; ibique cl. 1. deest 4. deesl 2.

NOT^;.

(298) lta, i. e. paltis, vocatur locus quo Sabbatus
et Calor se conjuhgunl,
' v. Stef. Borgiam, Mem. di
Eenev. III, p. 18.
(299) Avellino ad fi. Sabbatum.
(500) .Vulgo Tran\onli. Inier civitates Nuceriam
elrCavas. AKG.
(?fli) Passim in rnonumeriiis nostri archivii Lyris
appellatur fluvius, qui hinc delabitur ac jungilur Ra-
pido. ANG.
(502) In pervetuslo breviario Casinehsi celebran-
da praescribiiur dedicatio hujus ecclpsiaj sanetsa
Mariaj quinque Turriuni die 50 Maii. Apsa.'.
(505 Iirilia monasierii inferioris, quajposiea in
amplitudinem excreveruni, AKC.
507 LEOiNISMARSICANIET PETRI DIACONI 5CS'
' 12.
[V. Adnam.]Hujus(304J leiiiporibus'(ai!i 775) A filio'simulque magno exercitu Bene.ventum perresit
KarIomamiussl3fiIius PipiniB14,invitalus ab Adriano stiper ArichisB33,qui eratB 34gener Desiderii regis.
B16 Cum quo idem CarolusB35-'diversis ac variis evenli-
papa B1B,cum valido Francorum', Alamatmorum
"" super civilatem bus" dimicans (an. 787), demum ab B36Arichis coro-
atque Saxonum exercitu venit
cle regem nam illius (306) et maximam parlem thesauri, nec-
Papiam, prepter Desiderium sevissimum
Lahgobardorum, qui civitates sancli Petri invase- rien ef geminas' soboles, GTimoaldiim scilicet et
1
ral; eamque per sex. continuos menses obsidens,- Adelgisam obsides gralia pacis recipiens recessil.
cepit; cunclumque sibi Langobardorum regnum vi- Hinc Arichis Francorum metti perlerritus civita-
cloriosissime subdensB19, Pipino (305) filio suo con- tem (507) novam Benevenlo addidif; Salernuni quo-
tradidit; prsedictum vero Desideriiim secum in Fran- que inter Lucaniam (508) el Nuceriam (509) anli--
ciam asportavit, anno sa0 Domini 774. Inlerim au- quiluscondilam mirifice restauravil. Prajfatus (510)
tem BS 1 cum B22Papiam obsideret, amore principis vero" rex prospere a Benevento revertens, causa
apostolorum in ipso B23 sancto paschali sabbato oralionis huc'ad beaium palrem Benediclum B ascen-
B24mullis episcopis, abbalibus dit, seque tam'ipsi quam universis l::c Deo 37ser-
(Apr. 2) Romam cum B3Srogatus-
stque ducibusB2Svenil, el celebrata ihi paschali fe- vienlibus fratribus cominendavit. Tunc
stivitaie a praedicto papa. coinmonilus simulB2Gat- B ab abbate vel fralribus, ipse primum rex prsece-
que rogatus est ul donationem illam, quam genitor ptum (511) illi confirmalionis fieri de tota hac lerra
ejus Pipinns una secum bealo Petro ejusque vicarie prsecepit (Mart. 25). llemque altero prseceplo(512)
domno Slephanepapse dudum fecerat, adimpleret in (Mart. 28) confirmavit bealo Benediclo monaste-
omnibus. Cujus poslulationibus idem rex annuens, rium' sanclse Mariae in Cingla, etB 39sauetse Marise
prompto Ba7 ae Iibenli aninio aliam donalionis pro- in Plumbariola,- et sancia3 Sophise in Benevento, et
missionem ad inslar prioris describi proaeepit per caetera quse lunc temporis habere videhalur; nec-
"Etlierium Ba8 nolarium suum, eamque propria manu non B4°el universas aquas (315) cnm ripis ulriusque
rex ipse corroborans, et uniyersos episcopos et ab- parlis,- ubicumque fuissent terris hujus Bil monasie-
bates, duces etiam et graphiones ac plures qui se- rii junetse. Sed et 642aucioritatem dedit (314), ut
cum venerant honoratos ibi subscribere faciens, su- roonachi juxta B43lenorem sancise regulae abbalenv
per altare B29beali Petri' manu propria posuit; id- sibi absque alicujns prasjudicioseu violointiaeligerenl.
que B30se inperpeluum conservaluros beato B31Pe- Reversus" 44 (315) igilur post ista iit Franciam,
iro et ejus vicariis, larri ipse rex quam et universi mox ad htinc abbatem per Adelgarium episcopum
magnales ejus sacramento terribili firmaverunt. litieras deslinavil, rogans ul aliquot sibi de mona-
32
[ERCH.C. 2.] PosiE haecidem rex mia ciim Pipino C slerio noslro B4Sfralres ad ostendendani seu B46con-
YARI^ELECTIONES.
B13Karolomannns1. B14nopos auiem superioris Karoli quem supra meminimus ddd. 1. B1Bvenit add.
1. B16.A-a-"S. add. lb. ei,deesti. B1Bdeesll. B19subdidit 1. et P. f. s. c. add. lb. **»a. d. dccmo,
Ixxm<>.-li.deesl i. Balvero 1. ed. B22anie quam P. cepisset, a. 1. B23ita lb. ipsa p. festivitate R. 1.
B24 cum—faciens, super add. lb. R. venit, et oinnia quaa rex Desiderius et cseteri sui. praadecessores
beaioP. absluleraiu, eidem per prseceplum facta donatione restituit; et super ipsius c. 1. saBjudicibus
lb. 2. S26c. quartn feria post pascha fecit scrihi donationem beaio P. hujusmodi : A Lunis elc, ut supra
c. 8: —Beneventanum; eamque donationem p. m. r. i. c; et universos qui secum lb. S27bono ed. S2S
Elhierum 3. B29confessionem.l. beati P. add. lb. ^30posuil; et ex lunc vocalus est Karolus re.x Fran-.
corum et Lan ... post qua; versus unus cum dimidio erasus esl. Tuncque ad hoc 1. p. el lam ipse r. q. et
ii. m.e. id se i. c. b. P. et e: v. sacramenio —fratribus commendavit lb. ed. BS 1 ita 1». c. eidem
papse
t. lb. B3aPostmodum vero prsefatus rex una c. P. f. Benevenium perrexit cum m. e. super lb. ed. B33
quem supra jam meinoravimus add. ib. ed'. S3ifuit lb. B3B ita lc. rex l^i BS 6 d. artalus Arichis, el c.
suam, el m. p. t.S37 n. et g. s. G. s. (scilicet deesl lb ) et A. eidem Carolo obsides p. g. tradidit. Hine Fran-
cprum lb. ed. degenlibus ac D. 1. ed. . C3STuncque ab hcc primum Tege prsefalus abbaspragcepium
conf. de l. lerra S. B. (t. bac lerra ed.) recopit. Alio eliam p. pra'diclus rex sanclo B. c. (c. s. B. ,ed.) mon.
i.ed. S39et s. M. i. P; add. lb. B40necnon—juncla; add. lb. S41deest lb. Mdeested. B43m.sibi
(i. l. s. r. add. ih.) absque a. pJ s. v. abbatein eligerenl 1. B44Ad hunc idem Karolus per Adelgariunl
(del in loco rdso) (ep. add. lb.) litteras B4B
misil 1. Atl hunc abbalem idem K. per Aldegariuin (Adelg. 5.) ep.
lilt. aFranciadest. ed. Aldegariumi. m. beati B; monachos ad 1-. m. b. B. ad 2. * B46s. c.desuniU ed.
! NOTJL
("04) Imo Potonis, hisi ha?c verba ad solam ex- in cod. subscriptis : Carolus g. D, imperator au^
pediiionem Beneventanam referenda "suiit. gustus.
(305) Hsecnon suo Ioco mseruil; Pippinus enim (512) ib. p. 14.
tunc nondum natus erai, in regem unclus est 781.. | (313) Tosti I. p. 98. e Petri Neg. Data xvni llal.
(506) ldjam apud Erch. non legiiur. Mariii. AnnoZO regni nosiri. lnd. vii. Actum cim-
(507) c. n. B. a. non habel Erch. lale Papia.
(508) Pesto. (514) IQ prsecepto illo de -S. M. in Cingla, ele.
(509) Nocera rfe' Pagani. ut quse de ripis addidit noster, alieuo loco-inse-
(310) Eadem in Chr. Yult. p.559 leguntur, ex ruisse videatur : quod plus semel fecit.
TelationePetri presb. qua nosteri quoque usus esse (515) Ex ep. Pauli Diac. qna regi responsum est.
vsdeiur.- . |" Eam ad hunc locum e cod. Cas. 553 edidit Ange-
(511) Galt. Acc. p. 15 e Reg. Petri D., o"f.p. 111 lus de Nttce; e cod. Pilhoei Jac. du Breul in App.
Bohmer Reg. Kar. 128. Suspeclum redditur verbis chronici p. 797.
 509 CHRONICONCASINENSE.—LIB. I AUCTORELEONE. 510
sliluendam in illis parlibus regiilaris disciplinse A diximus* 68, ejiisdem regis conGessidnepost patris
rtormam trans mitteret. Quod et fecit, mHtens illi obilum Beneventum remissus' et princeps cfTecitis,
eliam regulam, et hymnosS47,qui lunc ex tradilione" per prssceptum donationis concessil (an. 788. Sept.)
regulse in hoc monaslerio canebanlur : pondus quo- beato B69 Benediclo universa domnicalia -sua' cum
s48non et servis el ancillis ih eodem terrilorio Genlianae ; el1.
que librse panis, et mensuram vini, nec
mensuram calicis quam in misto Bisserviiores de- cellam sancti Agapili; portum' quoque Trajeclen-
benl accipere; et universasBS0 prorsus consueliidi- serii (518)etB 70Yulturnensem; nec non et toiam
nes quse in hoc IOCPlunc temppris SB 1 liabeban- piscariam de civiiate Lesina (519), lina cum
ipsa
«5s fauce 571 S7a
tur jn scriplis ei trans misit. (520) sua. Per idem tempus (321) (an.
.. 15. His BB 3 tempcribus (316) vir quidam de ge- 782. Apr.) Hildeprandus S7a quoque Spolelii dux
nere BB 4 Anglorum mulus et surdus ctim quibus- ohtulit in lioe monasterio curiem quao dieilur Ca-
dam suaeSSBgentis sociis ad Iimina venit aposlolo- slriniahum cum omnibus perlinentiisejus-in cenii-
fum.-lnde cum socios BB 6 ad memoriam beaii Mi- tatu Pinnensi
(522); el elivelum in Tronio, loco
chaelis archangeli quse in.monle Gargano sita est qui vocatur S74Turri. In comilalu vero Marsorum,
properare ccnspiceret, simul cum eis iter arri- loco qui Paternus appellatur "n, curiem quingenio-
piens, venit ad hoc menasterium. Cumque orato- rumsimul modiorum ; etfamiliasmultas cum omni-
rium ingressi, ante corpus sanclissimi patris Bene- bus substantiis earum ; nec non et aliquot piscalo-
dicti oralionis gralia se pariler proslravissent, ce- res in lacu Fucino cum porlu ejusdem B7Blacus vo-
•teri
post modicum ab oralipne surgenles, eundem cabulo Adrestina. Insuper S77ei gualdum (523) suuiu
578 eliam vir dives
qupque ut surgeret secumque recederei - pulsare nomine Cusanum. Quidam'
cceperunt. Verum ille coeleslf visilaliene compun- YVacco=7anomiiie Benevenlantis gaslaldeus in ex-
ctus, gemilibus cordis menlisque vocibus prout SS7 peditione constitutiis sso oblulit (524) in IIPCsancio
poterat. atqiie sciebat oraliphem protelans, beati coenobip filium 581sunm nomine Wachiperluni S8,(
""
-patris Sss auxilium peciore fidissimp implprahal. cum rebus inferius designatis. Casalem B83in Trane
Cum ecce posl non SS9 integram horam de loco se in ubi dicilur Cimilianum'; casalem in Trepurio ; ca-
quo prosiratus fuerat erigens,— benedictus et mi- salem ih Ariano; casalem in Yirgilie ; casalem iri
rabilis Deus inBGOsanclissuis! mox receplo auditu Terranea, alium SS3 iri Yicario BS 4 ; alium in Crcsta"
pariier 561etloquela, non solum in lingua S6Spatria cum olivelo; alium in Culmo; aliuni, iri Genne;
id S6Sest Anglica, sed etiam in Romana coepit abso- alium in Monte-nigro; inBB5Massa; ad Riparii; iis
lulissime loqui. Inde.564siroul cum soeiis, multls in C Noceto 586;in Corneto; in.Taminaro 587; in Lali-
Deum et sanclum palrem graliarum aciionibus-edi- nianp;in Marsicp; in Trelicip sss; in finibus Po-
- tis, recesserunt^
ubique omnibus referenles, quanta tenlise, el casalem in Sancta Agnete. Casam vera>
sibi meritis beati Benedicii fecerit Dominus.
S6B B66 suam intra civilalem judicavit Tasie uxori sue, in
\ M. Huic -porro abbati praefatus princeps vita dumtaxat
Arichis concessit.parles majoresin lerrilorio Gen- ipsius. Servos autem suoset ancilla=
lianse (5i7), super id videlicelB6Bquod Gisulfus dux- omnes libertati dcnavit, sub dieicne lamen et lulel*
jarh- dudum B6B Petronaci alibati concesserat (c. 6). monaslerji hujus ; ita ut per singulos singulas ope-
9
[ERCH7 4.] Sequenti etiam iempore Grimoaldus Jfi— ras aunualiter ubicumqueSE riostri ordinali prseci-
lius ejus, quem regi 567Carolo obsidem dalum prse- perent exercerenl'.
VARI^; LECTIONES.
B47imlb. ymnosl. S48v. mensuramque c. i. •S4Smixlo i. m. sumendos. 1. ssouniversam consue-
tudinem 1. 2. SB1 deest 1.S5S B5Shabebatur 1. 2. BS 8 Totum caput add. lb. 5Btgenle lb. ed. SSBproprhe
ed. sociis propria; g. lb. socios suos lb. 7 ut lb.. S58.p.Bcnedicti a. lb. ed. ebsdeest
BS
praediclos
'4. «o jn— loqueWdesunt lb. l*in— mox desunr ed. 6G1elpar. ed. S62Jingua— loqui abscisal*. s-erva-
vhi*.- ^hoced.- B64"lnde—Dominusadd. 4, S6Badd. 4. 666prsedictus Arichisprinceps 1. ed. S67de ,
. est lb. 2. quem — effeclus add. lb". - S6Sprsuniisimus lb. ed. ^ 69sanclo 1. ed. B70acl. , S71focel. 2.
«2Per—Cusanumadrf. lb'. 573Hildebr. lb. ed. S74diciiur V>.ed. S7B vocatur lb. ed. S76ipsius. lb..
ed\. B77Sedlb. ed. . 578Quidam — exercerent ali.o tempore add. 4b. S79Guacco corr. YVacec-lb. Yacco
B83casale et aliud ed. semper.
4. B80deesflb. SS1 filiolum 5. SS2 Wacciperlum lb. GuaquipertumB8G 5.
584Yicarium lb. ed. S8Bet in M. et ad R. et in N. et in C. lb. ed. Nocetum corr. Noceto lb. B8-Ta-
'
maro ib'. 2. 588Trelilio 5. 583ubi lb. ed.

: (516) Anie hoc fere decertnium ait Paulus-D".in
.-bomilia quam e cod. Casin,- ed.Mabillon Ann. 1,
App- pag.'62i. Ubi paucis tanlum verbis ejus mira^
culi meminit.
c. 48; dipl. Grimpflldi e Petri Reg.
"(517) Cf. Acc. 17. Acium Beneventi in sacra-
edidilGatl. p.'
- tissime palalio in anno primo mense Seplembris.
(518) Trajetto, prope oslia Gariliani.
(519) In Apulia, prope oslia Frontonis.
. (520) Ita pstia lacuum vel Iacunarum maris ap-
peilabanf, et utvidelur ipsas lacunas.
(521) Anne regni Caroli in lialia 9e ducalus Hilde-
prandi 9, ind. v, Galt. Acc, p. 18 Petri Regesio.
(522) Pinna bodie vooatur Civ. di Penna, in
" .
Aprutio ulteriore.
(523) Wemus, quod alibi foresta dicebatur.
(324) 'Hujus oblatidnis cbaria uon exsim.
 - "
511 LEONIS MARSICANI ET PETRIBIACONI «12
15. Hujus abbaiis B9° leoipore Paulus diaconus A enm exiliaret; faciumque est. Ubi eum per aliquot
G1Bmansissei, homunculus ' quidam
Eiipradicti S9iregis Besiderii notarius B9a,post ca- annos exul
ptionem ejusdem B9SDesiderii,. et Arichis Beneven- qui 6,Gei propier Deum prsebebat 617 obsequium
tani principis obilum, ad hoc monaslerium venit, clam illum de ipsa insula expulit, et cum eo pariter
et sancloe sibi S94 religionis habitum- induil. Quis Beneventum perrexii. Quo viso Aricbis qui fiiiam
aulem vel qualis, vel unde domo 59SPaulus bic fue- prsefati Desiderii dominiG18ipsins Adelbergam no«
rit, nen est ab re persiringere. [P. D. jv, 57.] Isle minc babebat Gls tixorem, valde tam ipse quani
siquidem ex Lailgobardorura gehte originem duxit; - et G2° eadem ejus conjunx G21 gavisl sunt; eumqne
ejus natnque abavus Leupicbis nomine, eo tempore secum 622bonorifice 623ret.nuerunt.-~ QUP videlieel
guo prinium in Italiam Langobardj ingressi sunt, lempore, nlrumque palatium fjuse idem princeps
cum eis venit. Cujus Pauli paier- nomine Warne- unum in Beneventc, allerum ia Salerno nebiliter
irid "", maxer Theodelinda S97fuit. [CAr. Sal. 9.] cpnstruxeral 624,ideniG25Paulus versibus kiculen-
Qui, ,a puero disciplinis liberalibus eruditus, maxi- tissimis exornavit. In G2G "Listoria etiam "Romana
nium in curia Desiderii regis ob suam induslriam quam Eulropius breviier eomposuerat, fjusdem
familiaritatis locum pbiinuit, atque Aquileiensis Adelpergas rogatu plurima hinc inde ex 627historiis
patriarchii diaeonus' exliiit. Hic post captam ut SUTB ecclesiaslicis addidit [cf. Chr. S. Ben. p. 20!]. Ad
pra diximus Papiam, cum regi quoque Karolo S9S ullimurii vero duos libellps a tempore 3uliani apo-
pro sua prudentia admodum , carus etB9Sfamiliaris state in qtiem ipsam hysloriam 62SEtilropius lermi-
cffectus G0°,ac non mulie post eidcm 601regi "a qui- naverat, usque ad tempora primi Justiniani impe-
busdam invidis accusaius fnissct, quod etim propler raioris eidem annexuit. Necnon 629et universas fere
fidelitaiem Desiderii domini sui voluisset 602 occi- aimalis cpmputi lecihmculas ritiimice composuit.
1
dere, fecit eum idern rex in e03prsesentiam suam [Clir. Sal, 56, 57.] Defuncio autem Arichis mox ad
adduci. Quem cum iiilerrogasset utrum vera essenl boc monasterium ut supra diximus properavii; et
ca f"14unde ipse super oecisionei sua accusaretur ? lactus monachns, non parvo hic G3°tempore vixii.
•conslanter respondit se pro certb fidelissimurn do- Ttogatusque a prscdielo abbaie vel frairibus, expo-
mini sui semper 60Sfuisse, et in eadem se fidelilate sitionem super regulam sancli Benedicti ^?1 valde
cum vita perseverare. Ad hsec ,rex 606 subito ira utilissimam edidit,tibi mulla de veieri lnrjus loci
Euccensus, proecepit eum manibus sine mora pri- consueludine necessaria atteslalur G3a(526). Histo-
vari; moxque 607 in se reversus, et reminiscens riatn 63Squoque gentis sua? id esl Langobardoruin,
G3ialia scripia eleganli stilo composttit.
magnos e06nimis illius scicnliaa, suspirans ail : Et si _ et nonnulla
manus G0S ejus abscidimus, ubi jam 60Blam elegantem luter quse vcrsus quoque reciproeos, elegiaee 63B
scripiorem reperiemns? et ail proeeribus assistenti- metrp digestes et bymnum de singulis beati Bene-
bus sibi : Dicite, quid super hoc, vpbis videtur?ki dicti iiiraculis, salis diserio sermone conscripsit.
illi : Digne 61°inquiunt tanto viro cdnipateris o^rex; Ad buhc prsefatus Carolus GS 6 qui eum exiliarl
sed r,e aliquando aliquas alicui conlra vos litteras di- jusserat, audilo quod in boc loco monachicum ha-
rigat, jubele 6Usi placet ul eruanlur oculi ejus. Et ubi bilum assumpsisset, plurimum illi congralulans,
aii rex vel quando lam .insignem hysloriographum salis affabiles et jocundas litleras metrice composi-
aut poelam invenire valebimus? llli vero conskleran- tas misit(527); de quibus aliquol hic versus inse-
les 612circa illum benigni regis benivolentiam, sua- rere libuil. Ait enim, post aliqtianta carlulam caI
seruni landem 61sut m Diomedis (525) insula quas suam alloquens, ila 63S:
hodie a tribus montibus Tremili nuncupaiur 6l4 liinc 639celer egrediens facili mea carta volalu,
VARLELECTiONES.
S90 deesl 1. ed. BS1 ita 4-K prsedicti 1. s?" alque consiliarius add. 1. S9Sipsius 1. ed.
S84vbi5. S9Bdomnus2. B96Varn.4. S97Teodelenda 5. S9Bcarolo corr. liarolo 1. S99ac4. 6D 0 esset
add. lb. ed. 601p. accusalus e. r. fuisset a q. invidis, q. \.ed. . 602vellel 1. G03r. comprehendi et coram
se a. 1. ed. 604 essent quaa super morte suadefeo dicerentur, r. 1. ed".e. et uiide i. s. occasione
s.,4. 60sadd. 4. 0OB r. s. desunt i. 667p. sed mex 1. ed. 608r. sagacitatis ejus aique prudenlise, s. 1. 2.
608e. m. 1. ed. G1° illi: ut eruaniur iiiqiiiuntejus oculi, ne 1. ilii: Jubete inq. ut er. ejus oc. ne 2, "l d.
E{ ubi vel q. ait rcx t. 1. ed. yeVq.superscr. 1». 6la v. videnies c. i. regis conipassionem ac ben. 1. ed.
'"rfeesll. 614dicitur 1. ed. G1B religaius 1. exulatused. G16q. ei desuni 4. 617D. obs. faciebai, c. 1. ed.
618D. regis A. 1. ed. °18u. li. l.ed. 620add. 4. 6S1 coirjuxcon-. coiijnnx; lconjux ed. 622in palaiio add.Q.
inp. quandiu Arichis vixit add. 1. G23 honorificenlissime 1. ed. G2tconslruxit 4. 62Bprajfalus t.-'ed.
626Ejusdem etiam A. rog. in h. Ri q. E. b. c. plurima 1. ed. G27de 1. ed. »28 q. sua t. corr. lb. G29Nec-
add. 4b" 630paticpl. ed. p. ibil. 2. m simplicibus fralribus add. 1. 63aleslaiur ed.
lion-eomposuil
633flistoriam—et desunli. 2.' G8''eiiam add. 1- ei. 63Brec. et hymnum 1. r. et hymnos ed. 636rex
uxadd. 4. ed. G37«arlom1. cariulaih la. 6SSdesl 1. ed. 63si. a. Roma hyprascr. i. a.
NOTJE.
(525) Nomen Leo addidit. qtio ediderunt Tosti Hist. Cas. I, 105: Giesehrecrit
(526) Exsiat in cod. Casin. 355 exposiljb bujus- De litt. sludiis ap. Italos.; Berol. 1845,4°. p. 26»
modi, quam Panlo nosiro vindicare novissiroesiuduit Sed ne in his quidem versibus .a muiandis verbis
V. G. Tosti, flist. Cns. I. p. 99 ss. Leo absiintiil. -
(327) Integras ltabet codex nosler 257. ASG. EX
 .u-- CHRONICGNCASINENSE.— L!B. I AUCTORELEONE. Sl-t
Per silvas, colles, valles quoqueprwpete 640cursu^ A ejusdem loei. Praafalus aiilem abbas '.Theodemar
Alma Deo cariBenediclitecta require. defunctus est 6BB Nonis 6S<! Junii, et6S7 sepultus esi
Esl nam cerla quies fessis venienlibusilluc. juxta ecciesiam sancii-Marlini.
Eic holus hospiiibus, piscis 641,hic panis abundat, GISDLFUS abbas tertitis decinms a bealo Benedicto
Paxpia, mens humilis, pulchra el concordia frairum, ordinaltis, anno Dotnini seplingenlesiino nonage-
Laus, /«Hior642,et cultusChristi simul omnibushoris. simo seplimo- (554), sedit annis viginii et uno.
Dic G43patri et sociis cunctis, salvele,.valete. 17. Qui 657exiinbili Beneveniatiorum duciimpro-
Colla mei Pauli gaudendo ampleciere 644dulcis, sapia ducens 'criginem, mox ut abbas effectus esi,.'
Dicens multoiiens, salve paler optime, salve. Et 6Uf Gcnpitsalagere qualiler possel 658ad ulilitalem fra-f
. reliqua. Irnm liinc 6SBdeorsum manenlium, tam ecclesis", \
Ctii similiter idem Paulus versifice rescriben;, quam reliquarum officinarum angustias spaiiare.
et gratias pro visitatione et salutaiione sua cuncto- Iucitabal elenim- illum ad hoc et loci amcenitas, et
rumque fiatrum refcrre maximas studiiil (528). opum copia «on parvarum ; simul eliam arla et
[Chr. Sal 57.] Jam vere selate malurus, viise hujus ardiiamoiUishaI)iialio,etG60eratIaboriesa plurimum,
cursus explevit (529), el in cla.uslro menasterii juxta el non erat sufficicns tam numerosse mnltitudin,
" fralrum. ltaque euidam fratri 6sl Garioald
capilulum lienorabiliter est sepultus. qui ejus-
G4G
16. Uliimo hnjiis abba.lis (550) anno G47, Lu- deri loci posl eum cnrse lolius 662fiingehatur officio
dowicus iniperator qui cognominalus est Alrous raandai, ut super 6CShoc nfgolio omni. studip slu-
vel64BSanclus, filius Caroli hujus, quarto anno im- deal, et °64eum locum uhi dudum 66BPoio abbas
'
perii sui iu Aquisgrani palatio cum pkirimi lolius ecclesiam sancli Benedicii conslruxeral, ad edifi-
Francise abbalibus monachisque religiosis conven- eaudas novi 666monasterii pfficinas aptare prolinus
tum faciens (an. 817, Jui. 10), valde ulilissima nostri debeat.-Quod ille imperium promptus arripiens ,
ordinis observationi septuaginia et duo (331) quoniam instar :paludis tolus ille Iocus careciis
ger.eralia capilula constiluil; qua" ila fere omnia aquisqueslagnabal,multis ierrseruderibus saxorum-
apud honesta 649monasleria-ac si beati Benedicti que aggeribus universa replevit, alque amplam basi-
6B
0 6B1 ad licam in loco
regula observantur. Hic (352) Ludowicus prioris parvulae, in honore 667demini
instar parenium suorum Pipini etKaroIi feeitbeato S.alvaloris opere satis pulchro conslruxii (555). Quaa
Petro ejusque vicario domno Pascbali pactum con- videlicet basilica , marmoreis basibus et cnlumnis
stiiutionis el confirmationis, et proprise manus si- 2i66nhiiicinde suffulta, etamplis porticibus circum-
gnaculo ac trium filiorum suorum iilud corrobo- sepia, babet in longitudine cubiles 82; in laliludine
rans, decem episeopos et octo abbales, et comites l/ quadraginla el tres; in allitudine 28. Desuper auiem
669mirifice trabibtis
quindecim, biblioihecarium, mansionarium et osiia- satis tabulisque cipressinis est
rium uuum in illo snbscribere fecil, et per Iegatum 670 laqueala ac legulis cnoperta ; parielibus in giro.
sanclseRomause ecelesiaaTheodorum nomenculato- 671figuris pulcherrimis insignilis 672.Jam vcro pa-
rem domno Paschali papae transmisit. Hoc 6C 2 iem- vimenli opus, quam speciosum,quam solidum, quam
pore (555) pulchro 653satis opere conslructa est variorum lapidum sit diversitate conspicuum , eir-
ecclesia sancii Vincenlii quse appellalur Major, in cuitus G73eiiam chori, quam sit pulchris ac magnis
loco supradicto, juxla 6S4 Yulturnum, a Josue abbate marmorum labulis seplus, in promolu cerneniibus
YARIJE LECTIONES;
6i0perpeie2. ,641piscesl. 642amor 1. ed. cod. 257. G43hic paler el 4. G44ampleclebenigne, Dicilo
1.2. cod. 257. (ubi colla-benigne recenti manu addila sunl.) 64Bet r. desunt 4. G46Ultimo-observan-
liir add lb. . 647XVI. adci. i. 64salmus vel suprascr. 1'. 649a. nos aclb. 2. 6S0 Hie-papa; Iransmisit
desunt.l. liicl,. pactum c. et c. fecit b. P. e. v. d. P. ad i. priorum parentum s. P. et K. et propriieed.
651Lodeuucus5. . CMHoc — loci add. ib. 6B 3p. s. o. desunt lb. 6B4 L V. desunilb. GSB 65G
G57 Ms 6S9 add. i. ita
ii>.VIIII.K. 1. Hic 1. 2. possit i. f. quorum lunc maxima deorsum pars morabaiur, l. 1. 2.
660h. jam (decsii.) non erat s. 4. 2. 661deest 1. 2. Carioald 2. 662add. i. 6Gasuper — et
desunt I. 664 ut add. ed. ™ u. a Potone abbate ecclesia parva s. B. constructa erat. 1. ed.
660deest 4. 2. G67 bonorem 4. ed.priuscc8 xx'i
G71
nii" add. lb. ^deesl 1. • G7° c. laqueatam a. i.
cooperiam; parietes i. c. f. p. insignivit 1. eircuilu 1. ed. "672deest i. 67S
consp. et c. ch. ed.
et-septus desunt 1.
NOTJE.
(528)MeiricaPauIi responsio apud nos non exstat. (355) Dedicala est a D. 808, sec. Chr. Yult. k 2,
ANG. sed prsesente Ludovico imperaiore. I Josue 795-818
(529) Necrologium Casinense cod. 47 sichabet^ sedisse demonstravil Di Meo in Ann. Neap. ad a.-
Tdibus Aprilis venerandw memoriai domnus Paulus 818.
diaconnsel monachus. AKG. (554) Ineunle, cum mense Jan. jam Wacconis
(550) Imo Gisulli, uthsec non suoloco inserla esse donationem receperit. Yivenle Theodemario scne
appareat, sed conlra codicum consensum ordinem snbsiituium exislimo, quod plus seniel faclum vide-
niuiare nolui. Eliam p.s. Anastasius lioc loco ponit. bimus.
(551) 71 sunt in eod. Casiu. n. 252, e quibus tria (555) Quse subslitit ad annum 1694. Gali. H. p.
librarius in unuin conlraxil. 71, ubi architecli leslimonium eum icone ecclesiaa
(552) Hsecprima luijus pacli menlio esl. dedit.
 '
515 LEONIS MARSICANlET PETIU DIACOIM 516
*74est.ln absida porro ejusdem 67Bbasilicse media- .A dicilur, staiuit 689.Fuii auiem lemporibns C98supra
na, ad quam per gradus septem ascenditur, slaluit diclorum imperatorum Constanlini et Hirense, Be-
676altarium in honore ul diximus domini Salvaloris. nevenianorumveroprincipum Grimoaldi filiiArichis,
In dextera aulem, allarium saucti Benedicti. In et alierius Grimoaldi cognomine Thesaurarii; Ro-
sinistra vero, aliarium fecil ad honorem sancti Mar- nianorum autetn poniificum Adriani et Leonis lerlii
tini. Fecil G77etiam airium anle, eandem ecclesiam [V. Leon. 111]: cui videlicet oculis et lingua a Ro-
longitudine cubitorum 40 678,laiitudine simili, et in manis privaio omnipotens Deus mirabiliter ac po-
manrioreis illud columnis numero 16 679jindique lenier et visum restiiuit et loquelan?. 3uic 6S1 abbali
versus erexit; atque in circuitu ipsius, lapideos 662 prsedictus princeps Grimoaldus prsecepto sue
canales juxla pavimentuin unde sbmper aqua decur- (558) ftrmavit (an. 797. Feb.) omnes feminas liberas
reret posuil. Porro a parle orientali ejusdetx atrii que servis hujus monasterii fuerant copulataa, a
in couspeeiu ecclesise absidam fecil, et altarium iai lempore scilicet69s primi Gisulfi (559) usque ad eam
sancti Michahelis constiluit. In G8<lmedio vero ipsius diem , cum filiis et iiliabus et universis eorum. Alio
campanarium valde pulcherrimum super ccto ma- qupque prsecepto (540) concessit in-hoc ioco mona-
gnas columnas erexil. Ex ulraque aulem parte ejus- sierium sanclse Marise in Banza 6S3, quod situm est
dem ecclesise,diversorum officiorum mulias et maxi-,.B in finibus Acerentie (541), cum servis et ancillis
mas atque pulchras , lam ad suas quarn ad fratrum atque colonis, et cum omnibus ex integro possessio-
uliliiates ofiicinas efiiciens, tolum etiam monaste- nibus ac pertinentiis ipsius 694.Eodem tempore(542j.
rii spatium propter aquarum exundantiam magnis supradietus Waco 69SBeneventanus cblulit in eccle-
saxorum labulis stravit. sia sancti Benedicti (an. 797. Jan.), quam ipsemet
18. Sursum 6aletiam prsefalus abbas non segnius in jure prcprip inira civitatem Beneventanam ad
se exercens , aliquot ibi habitacula deeenter con- portamRulini conslruxerat69G, cmnia sua; id est
slruxit; ecelesiam quoque in qua 682beaii Benedicli casam prepriam eidem ecclesise conjunciam , cum
corpus erat reconditum , quoniam parva eral, ex omnibus pertinentiis siiis 697;casaletn 698in Septi-
tolo ampliorem elficiens, ac 683leclum illius univer- mo ; casalem in Sancto Angelo ad Pecte; hsereditu-
'
sum, cipressinis coniignatum liguisplumbo operiens tem in Salerno; casalem in Caudis; casalem in For-
. €S4, diversis illam oniameniis , lam aureis quam cle; casalem ad Sanclum Januarium, cum servis et
argenieis decoravit. Super aliare siquidem beatit3B ancillis; olivetuni in Ariano; molendina sua in fluvio
Benedicli argenteum ciburrium siatuit; illudque Sabbaio 699545); iiem76tlaliam casam inlra Berievei-
auro simul ac, 686smaltis partim cxornans , csetera tumubi ipse manebai, simul cumcurtesua et coqui-'
ejusdem ecclesiae altaria tahulis argenieis induil. In" na;elaliamcasain novam juxta plateam ubi eslSan-
loco etiam qui Yallis Luci (556) dicitur, ecclesiamin cta Arthellais 701, cum curte et pertinentiis70a suis;
honore sancli Angeli conslruxit G87.Necnon 688et iiem 708casaleni sub ApiceetToroniano erga fluvium
ecclesiam sancto Christi martyri Apollinari, in lccp Arvi 704; casalemin Aulianoel Ceppaluni; Campum
qui lunc temppris Alhianus vpcabatur, nunc vere ex nepetarum; casalem allerum 70Bin Crosia cum oli-
ejusdem marlyris nemine Sanclus Apollinaris (557) veto: liem 70Squinque pueros clericos , cum servis

VARI.E LECTIONES.
4,4 videnlibus l.-ed. G7Bejus 1. ed. 676constiluit 1. ed. G77 Anle eandem vero basiii
cam fecit a. 1. 1. ed. C7SXL et I. 1. m num. xn™ lb. sedecim undecim undique
i. 6S0 in — erexit ada. lb. 681Rursum 5. 6t2 q. ubi b. 1.suprascr.
ed. 68s e. 1. ed. CS4
G8B teciumque ipsius
coop. i.ed. sancii 1. ed.' 68Gel 1. ed. GS7 et diversas ibi ad monachorum ulililates officirias
instituil add. i. eapunxil 4b. ess Fecit 4. 68Bdeesl 1. 690l.
(supra d. i. C. et II. desuht l. 2.) Ben.
p. (prsefali add. lb. cd.) G. ete.. —terlii videlicet cui — mirabililer et v. r. et 1. (vid. — loquelam desunt
i.) 4. ed. Inde i. 2. pergunt: imp. vero s. d. C. el Hirense. Qui depositus^— levam ut infra. 691 Huic
— Ibco s. Martini diversis vicibus uddidit lb. 69s add. i. 693Banze ib. 2. 694ejusdem monaslerii
lb. ed: 69SGuacco lb. 2. Vaco 4. 69Gconslruxerat — Jaimariuin abscisa lb. servavilV. • 697
1*. G8Scasale ed. semper. C9Bquinque pueros'— d. praedicli inonasierii manerent hic add. lb. ejus '2.
omittunt infra. 70° ilerum lb. ed. 701Archellais 2. 70s 703 704
perlinentia sua lb. ed. add. i. Arbi
lb.2. 70B vid. not.L - . - '

j NOT.fi i
, (556) In labula geogr. apud Gait. sittis esl paulo sulfum juniorem designari apparet.
supra S. Eliam. Furqatn de V. hahulmus I, 5. (540) Ib., p. 19, ex eodem. Aclum anno decimo.
(537) E meridie Cusini, irans Lirim. , i. e. 797 vel 798.
e
(358) Quod Reg. Petri D. ed. Gatt. Acc. p. 18. (541) Acerenza , olim Acheruniia ; cf. Horat III,
Acium in Beneventoin sacratissimopalatio nono anno, 4,15.
mense secjindo,quinta indictione.
'i am (542) Anno Grimoaldi 9, mense Jan., ind. v. Gait.
(559) qua; tempore domni el dom~ Acc. p. 19, 20 ex eodem Reg., n. 179, 180.
ni Luiprandi veldomni sanctceacGisulfiquam
dulcis memoriaige-
niioris noslri ,'el nostro felicissimo tempore : tibi -Gl- (543) Fluit prope Beneventum cum Calore ilem
 '
517' ' GURONICONCASINENSE. —LIB. I AUCTORE LEONE. 518
quamplurimis ,•prseter mnllos alios quos liberos di- A tcmporibus Romanorum ponlifieum Paschalis el Eu-
misit: eo lamen tenore ul semper sub dicione prse- genii, et Siconis principis 731Beneventani.
false 70Gecclesise permanereni. In m ecclesia etiam 19. [DESIDERIIDial. I, i.] De boc sanciissimo
sancti Benedicli quse siia est in Liburia leco Casa viro celebris fama es1, et seniorum nostrorum aile-
Gentiana , sibi perlinente , obtulil idem Wacco 70S slalicne firmala, quia cum qnHam die 732necessi-
campum de Porcari, et 709 pratum quod vocatur tate cogenie •ad monasterii possessiones visendas
Porcile, necnon et 12 familias servorum cum omni- essel egressus, necesse illi fuil Lirim fltivium trans-
bus ex integro illorum pertineiitiis, commanentes in vadare ; sed cum.navis deesC.t qua transire potuis-
locc 71°qui vocatur Balusanus 711; sed 712 et alies set, vir Dei fide repletus salutiferse-crucis se signa-
servos el ancillas stias in prsedicla Casa Genliana culo mnnivit: et ad flnminis oram accedens, iia ut
habitanlescum universis nicbilominus 7-13subsianliis erat indutus et calciatus, in illud 73-3 inlravit; sicque
ae rebus eorum. Hajc autem omnia ex inlegro simul ad ullerierem ripam miro' modo , aposioli 734.Petri
cumpraefalis "4 ecclesiis idem'715Wacco ad obilum exemplo , siccis tam 7SBpeditus quam.vestihus 7SG
veniens obtulit el delegavil in hoc beati Benedicti est transvectus , ita ut non super aquas ambulasse
cenobio ; dimissa dumlaxat 7t6,medieiale eorum 717 sed super aridam 737crederetur 73S.Per idem lem-
omnium usufructuario 71Suxcri suse.Tasise, sub 7ISB pus Trasemundus (547) quidamnobilisde Benevenlo
inlela menasterii hujus in vita tanlum 72°ipsius 72i. obtulit in hoc monaslerio casas suas intraBerieven-
Sub his queque diebus (544) vir quidam Colo nomi- tum (an. 820. Mai. v); casalem quoque quem possl-
ne de lerritorio Cajaiiano 722 oblulil in ecclesia debat in loco ad panlanurn (548), rebus monaslerii'
sancti Mariini (an. 808. Sept.), cella bujus cenobii, nostri conjuncium; casalem 739in valie de Caudis,
qusejuxia 72SYulturnum sita est integram curtem loco.740ubi diciturLau:lecene; casalem in Forinum ;•
suam in loco qui Aditianus- 724dicitur, cuia omnibus casalem in finibus Aliphanis m, ubi dicilur Ynlca-
ad eam 72Bpertinentibus rebus lam in monte quam num; cum omnibus pertinenliis eorundem casalium.
in plano. Similiter etiam-Maximus (545) quidam de Servos etiam suos omnes liberos statuens ,.-lr,es per
eodem, 726lerritorip obiulit beato Benedicto omnem , mensem operas noslris ordinalis in- loco quo habi-
ex integro substanliam suam in supradicto loco san- tabanl 7.42-exercere constimil. Rodegarius qu.oque
cli Marlini. Iste 727abbas fecit libellum quibusdam gastaldeus Beneventanus fecit hospitale juxlaBene-
hominibus de Termule (346), de omnibus rebus venlumde propriis suis 743;in quo obiulit et. casas
sancti Benedicti quas ibi possidebainus , pro censu , suas iutra civitalem, et ecclesiam sancli Salvatoris,-
44 solidorum, et medietate lotius *pastionis.Qui72B que sita est foris Casam majorem, et molendinum
depositus nono Kaleridas Januarii (an. 817), sepultus in loco Tassile , necnon et decimas omniunv rerum
est juxta ecclesiam beaii Benedieii anie capituhun, suarum ; el consliiuit illud sub hoc moriaslerio.
inlroeunlibus in ecclesia ad levam \ Quidam eliam vir nobilis Arnipertus nomine, natip-
*
Hujus temporibus faclum est breviarium de ne Compsanus oblulit beato Benediclo curtes suas
. cellis de. Marca addit 2. , in diversis locis numero quinque (an. 825. Mtirl.);
APOLLINARIS abbas quarlo decimo -loco ,in abba- cum omnibus omnino perlinenliis earum, tam in 743
liam prselatus 725, sedil annis 41. Fuit 730autem rnobilibus quam in 74i.immobilibus; el cum servis et

VARI^; LECTIONES.
786prsedicii monasterii manerent V>.ed. 707Obtulit eliam idem G. in e. s. B, q. s.est in L; 1. C:-
G. canipum IK ed. 708Guacco 4b.ed. 709P. pratum quoque q..dicitur P. et 4b."ed. , 71° vico4b.
ed. 711Balusanu 4b. 2. 713B. alios etiam s. lb. ed.71671Somnino rebus illorum 4b. ed. 714prsedictis1ls s.
4b. ed. ,1B e. obiulitinb. 720 4b.2. idem W. deesl 5. add. 4. • 717horum 4b. 71Sdeest i\
i.m.b. desunt lb. I". 2. dumlaxat lb. 1*. ed. 721ipsius usufructtiario 1*. 722Cajazzano lb. 2.
' 23 supra lb. 2. 724Adilianu lb. 2. q. d. A. lb. ed. '2B se lb. ed. 726praidicto 4b.' ed. 727l*ie —
7SSv. supra p. 595. not. e*. 729eodem anno qtio et Sico Beneveim
pastionis desunt 4. Hic a ed. 7S1 S.' qui eodem
faclus est princeps add. 1. 730Fuit — Benevenlani desunt 1. v.infra p. 595 not. f.
733eum 1. ed. 734a. P.e. add. lb. 73Ss. pe-
anno Benevenli priiiceps effectus est 2. - ' 32 deesl 4. 737a. terram c. ed: 73SHic fuit
dibus est advectus, utl. 2. 73Gy. super ripam est advectus. ut 5.
lemporihus Rom. pont. Paschalis et n.Eugenii add. i. Reliqua hujus capitis add. 4b. sed alio ordine, ila :
Sub hujus abbatis diebus quidam v. nomine Arnipert (Arniperius ed.) — immobilibus suis. Rqdega-
Ti,IS—monaslerio.- Per idem739t. Trasemundus — consiiiuit. Sed 741
et Daclioperlus.quidam Capuanus genere 74a
oblulit— ejus. Jta et ed. alium c. V>. ed.. 74»-cd.4. . Alifanis.lb., (supra c.,6_...Aliphano)
744[deest add.
. Jiabilant.2. -74,3.p..rebus. s. vubi e. ib... ed.'
' '
-NOTJ5.
fluvio.cui adjungilur et in Vulturnum denique in- Biferni. '
flutint.ANG; (547) Donaliones sequenles e Pelri- Regesto edi-
mense.Sepl. Gati. Aec. dil Galtula Acc. p. 27, 28, 30, 51. Unum- Rode-
(544) Anno Grimpaldi3, n.
p. 21 e PegesloPetri D.-Cajatia , hodie Cajazzo, a ' garium omisit, cujus c.hariam exstare in Reg., "
Capua nou procurabest.eccidenlem versus. 188 adnotavit Ang. de Nuce.
' (348) V. supra c. 10.
(345) Regnum. 85.,AJJG.
(346) Termoli mari siipero adjacet, prope ostia
519 , LEONIS MARSICANIET PETRI DIACQKI S20
ancillis qnam plurimis. Necnon et lunicam unam ^ suffecil tibi ut me ipsum hinc expelleres ; insuper et
cum lisia (549) aurea, et circellos' de auro, et listam meos fideles undecumque tibi vendicare non desinis.
auream '4S cum margarilis, et fibulatorium nichilo- ]7««'G3, heu me I [Chr. RaL 57.] Prafaius 7Gipra3-
minus auieum , cum medietale omnium mobilium lerea princeps Sico cum diu Neapolim obsedisset et
suorum. Sed et clericus quidani nomlne Danihel afflixisset^ tandem sancli mariyris Januarii corpus
nobilis 74Cgenere , natione Tarenlinus,ad extrema de 7GB loco qtto fuerat recondilus 76Gauferens, Be-
veniens (an. 827.) (550), et se ipsum el omnia sua nevenlum detulil, et cum suis 767quondam sociis
cum plurimis servis et ancillis apud Aquinum et Feslo et Desiderio sanclis apud ipsius urbis episco-
apudipsamcellam sancti Gregorii in 747illius vicinia pium honorifice recondidit, sicut in hisloria domni
silam, per carlulam oblationis huic monasterio tra- 768Herchemperti veferiur
(552).
didit. Unde nonnulli noslrum'74S'npn usquequaqtie 21. [ERCH.11.] Anno 769 terlio abbatis hujus
imprpbabiliter aulumant 749de isiis 7S0 ejusdem Da- Sar2ceni aBabylonia el Africa venienies 770,Sici-
riihel servis, eosquos hodiequei habemus famulos liam occnpaverunt- 771, et Panormum ceperunt^
propagatos 7B1. Similiter etiam Dachenaldus quidam anno incarnaiionis dominicse 820 (555). Obiit au-
Capuanus 7SSobtuiit in hoc monasterio («». 827.) tem idem ,7S abbas 5. Kal. Decembris (828), et
(351) univcrsam omnino subsiaritiam suam in Ipco B sepiiltus est prope 773 ecclesiam sancti Benedicli,
qui diciiur Canneltis 7B3tet per alia divcrsa loca in juxla gradus porticus qua tunc 774temporis perge-
r54comiialu Caazzano, cum terris,- et colonis, alque batur ad ecclesiam sancti Martini.
animalihusdiversis,et omnibus tam mobilibus quam DEUSDEDIT quintus decimus abbas seclil annis
immobilibus suls. Sed el Dachopertus quoque nicbi- sex, lemporibus: 778 principum Siconis atque Si-,
lominus Capuanus similiter ebtulit beato Benedicto chardi.
(«n.825.Mart.) easalem suum inioco qul Colimniana .22. Iluie idem 7'76 Sicoprinceps fecit praeepfum
vocatur, cum casis et cortaneis, ei omnibus ex inte- (354) de fiuvio qui dicitur Lauri, cum omnibus li-
gro perlinentiis ejus. miiibus et piscariis suis, et omnibus quaj juxta
20. [EBCH.9 }Porro 7SS Radecbls 7S6 Compsanus , ipsum fluvium hinc etinde ad jus suipalalii pertl-
comes quic inierfecio Grimoaldo 7S7 prsedicium nebant. [ERCH. 15.] Moriuo 777 Sicone {an. £52),
Siconem principem consiituerat (an. 817), non Sichardus filius ejus factus.est princeps, homo 77S
multo post periiientia ductus relicto sseculp, cervi- nequissimus el omnibus vitiis carnalibus circum-
ceteuus caiena ligalus, huc ad beali Benedicti se sessus, ac super omnia avarissimus (555). Hic proe-
cenobium contnlit. Cujus nimis auslcrae ac 7SSper fatum 779venerabilem abbatem virum omni sancli-
boc frucluosoa penileniise diabolus condolehs 7S9 C taie perspicuum 7S°eausa pecunise cepit, alque cu-
simul 76°et irividens, muliis audienlihus circa mo- stodise mancipavit. Qui videlicet7S1 sanctus vir cum
nasterii claustra sa>pissime clamitabal, dicens 761: depositus fuissel 7 Idus Octobris (854) (556), in 7el
Ileu me, heu.me Benedicle, cur fom762nequiter michi loco quo 783 rBCondiius csi, multos febre detenlos
pra/judicas ? cur me sic insianler persequeris ? non diversisque languoribus oppressos, ex fideposcentes
VARLE LECTIONES.
7451. unam a. lb. ed. 74GD.l nat. T. nobili g. orlus, ad lb. ed. 747 G.
74e quse in ipsiusv.74Ssita est lb.
ed. nonnulli et n absqrie(eorr. usque) quaqne pulant db. nonn. n. nunc usqueq. p. 2. ptitanl lb.
ed. 7B0 7S
1 7S2
prsediciis ed. de prsedicatorum,S4
virorum s. lb. in locoraso.
7SB procrcatos ib. C. genere lb.
ed. 763Cannelu lb. Cannclum 2. j add. 4. lotum capul add. lb. 7BGR.'idelchisi.- m Griinoald
ib. ed. ,BSacp.. h. f. desunt Ib. 2. 7B9 dolens 4. 7G 0 add. i. 7C1 deesl lb. 2. 7b2 iam n. m.
p. cur
desunt lb. 2. 763 h. h. me desunt 4b. 2. 764 Iste Sico 4b. ed. 7GB de I. q. f. r. desunt lb. 2. 76C recon-
diiuni 5. 7G7 cum sanciis F. el D. in ipso episcopio honorabiliierr. ij>: ed. 76S deest lb. 2. s. in b. b. r.
69
posledaUo,airamenlo adscripsit. f llujus lerlio 770
anuoSiciliam Saracenl ingressi sunt, a. d. i. 820. 1.
iiujus abbatis773 l. a. Sar. n Bab. elc. lb. ed. ve el Panormum 4. 771 S. ingressi sunt lb. 2. 772i.
a. add. 4. e. s. B. add. lb. 7'4 lunc add. lb. temp. add. 4. ,7B l.
p.
776 supradicius 1. ed. 777Deposilus vero est vn° idus iioveinb. p. S. a."S. desunt 1. 2.
— "8 (corr. octobris) el sepulius apud ecch>
779
siam sancii B. i. quibus deletis lb. add. Morlno resliluil. p. vir omnibus ih- 2. praediclum
4b. ed. 780spicuum 4. conspicuiini. Efch. 7S1 add. 4. 7Sa ita lc. ei apud eccl. beati B. sepullusm. ib.
7*3ubi i«. ed.
i , NQTJE. - ,
(549) I. e. ora, limbus, tsenia. est a. D. 832.
(550) Temporihus Siconis. ind. v. (554) Ncn exsiat. Denationem quamdam faclam
(351) Grimoaldi anno 10, ubi Siconis lcgenduic Deusdedit abbali a Romualdo dttce, ind. n in loco
docetGail. 1. 1. qui nominatur fluvio Lauro e Petri Regeslo, ed.
(552) Ullima verba postea addidit, cum rem Gall. Acc. p. 52. Quam vel fictani vel cerle cof-
aBeneveiilanis auditam Chronico.Sal. quod Er- rupiam esse apparet. Lauri fl. lacum Lesinensetn
cheinperio iribuit confiriuari reperisset : ubi ta- intluiti . . . -
jncn nihil de Festo el Desiderio dicilur. Transla- (555) T-alisapparel e Chron. Salernitand.
lionis hisloria exslal iii Aclis SS. Sepl., tom. VI, (556) Martyrol. Romanum 9 Octobris : Apud
f>. 888.' Casinum sanctus Deusdedit abbas, qui a Sicardo
(555) Saracenos {scil. Hispanise) eo anno Sidliam ' 'tyranno in curcerem trusus, illic fame et mrumnis
ingressos esse nescio unde Led sumpserit. Sedquod cunfecius reddidit spiritum ; eodem die coliiur ejus
Panorriii expugnalipnern ex Erch. huc relulit, ip- memoria apud nos sub ritu duplici. AH&.
$ius est conje-clura, quaa fundamenlo caret. Capla t
 mi CHRONICONCASINENSE.— LIB. I AUCTORELEONE", 521
ad SUPScineres precibus ' 84ac merilis suis pristinae A 24. Terlio 801hujus ordinalionis anno.supersiite
saltili restiluit. ,adhuc praefalo principe Sicharde ^ cerpus beaii
02
HILCERICUS (557) abbas sextus decimus. sedit aposloliS Barlholomei de Lyparilana insula ordi-
diebus 17. natione 663divina Beneventum translatum est(364*):
AUTEPERTUS 7SSordine seplfnic decimp abbas 7SG in S04quam videlicetinsulam olim de Armenia.mi-
effeclus, sedit annis 5. rabiliter fuerat cum saxea lumba itinere marino
25. Huic Letharius 78T rex Francerum filius 7SS sine remige ullo transvectum. Per 80Sidern tempus
supradicli Ludcwici prseeeplum (558) feeil (an. 855. Gontarius,. (565) abbas monasterii sancti Modesli
Febr. 21.), cenfirmans omnia quse huic sacrc ccenc- reddidit beaio 806 Benedicto resquas dudum 80,/
bie tam a regibus quarii a principibus collata Authperlus abbas per scriptum convenienlie con-
liactenus fuerant. Pratum etiam magnum vocatum cesserat Sichardo principi, idest curiem qusedicilur
789Cervarium, et serves, et hseredilales plurimas Milazzanum sos cum eeclesia sanctaa Marise curii
fisco sue pertinenles in pagp Marseruni alip 7S0 otnnibus ornamentis et perlinfenliis suis itt finibus
prsecepip (359) in hoc monasterio confirriiavit.'/ Canosinis ; curlem que vocalur Plazamim ; ctirtem
[EKCH.111]Ab 7S1 hoc iiolhario 7SS.regrium Fran- ". 809in Campi ; curiem in Paslena | et tasam unam
corum -divismnest; et ipse quidem Aquensem el in Cannis E1°cuni onini 807siibstaniia sua ; et cum
ttalicum, Ludowicus 7S3 vero fraler ejus Bajoariam, piscalibne in marej et ciim omriibus pertirienliis
Carlus autem ex alia nialre genitus Aquilaniani eorurii que stipra dicta sunt. His quoque 807 diebus
bblinuit. Sichardus praelerea 794Benevenlauortim (an. 849. Jlfai.) Agenardiis 8!1 (566) quidam 807
princeps,guaidum qui Marlbranus vocalur, persuurii gaslaldeus Capuanus fecit cartam oblalioriis in hec
praeceptum79Ssancto Benedicto eoncessit (ah. 837: monaslerio de bmnibus omnino rebus subslanlisa
Jun.), (560)per.796fines et termihbs sues, cum ripis susequse possidere videbalur lam 807 iri terrilorio
et aquisi fussariis7E7(56I)eipiscalicnibusjetdinnibtis' Capuahoquame 07et Theanfensi;atqueCalinule(3f>7)»
ihlra se positis, quemadmedum a'd palaiii jus perti- curo servis et'ancillis; et universis quse sibi jure
nere lunc temperis videbaturr Tunc79S eiiam vir hsereditarie compelebanti Sed et Afnefrid (568)
quidam Rodegarius nomine de terriiorio Compsanoi quidam nobilis Aliphanus 812oblulit beato Bene-
obtulit huic mdnasierid (ah. 835. Jun.) qualluor diclo Amelfrid filium suum cleficum cum inlegra
eurtes suas cum omnibus perlirientiis earum, et curte sua de loco qui dicitur Pateniiria, cum uni-
aliquot servos et ancillas suas (362). Hujus abbatis versis ejusdeni curlis periinenliis : riec non et inle-
789nonnulla
opuscula el pulchri sermcnes liabentur • gram porlionerii stiam de ecclesia sanctorum Na-
(363). Obiil S0°a.ulem10. Kal. Martii (858). zarii et VincentiiS 13loco ubi diciiiif Anglena, cum
BASSACIDS abbas a beatp BenediclP oclavus deci- ornamentiset curlibus; et omriibus 814perlinenliis
mus ordinatus, anno 365 dominicse incarnationis ae possessionibus ejus. Quidam 81Setiam Maio (569)
bctingenlesimo fricesimo septimo '564), sedit an- Telesinus, ad exirema veniens (an. 856i Jan.), tra-
his 19. didil se ipsum in hoc mdiiaslerio cum omnibus suis,
VARIJ5 LECTIUNES..
..7S4p. acm. s. desuiiii* 2. 785Aulbpert 4. 2. 786deest 4.'rf.787Lulhariiis S. 78s f.> h.'add. lb.
789m. qui vocalur Cervarius 1. ed. 79°a. p. add. lb. 791Ah— obiinuit add. lb. 79' 2 Lolhgario 5.
'" Lodevicus5. ™Hta l.t>. 595tunendd. 1. delevit lb- 7S6 per — ancillas suas add. V>.
quoquel.
tBTfassariis 4. 79s His temporibus v. 4b. ed. 799add. lb. S0° Obiit-— Martii add. lb. 60' flujus' t.
b. lb. ed. Hujus —el alia nonnulla add. 4b. eo2 b, B. a.lb. eo3o.d. desunt lb. 2. 804in—transvectum
desunt lb. 2. 80BI7i8 traditionuni notiliteihcod. aulographoin niargine singulw ubi spatium erat adscriplcs
sunt, ordine diverso ab eo quemhice cod. i. damus. Primus erat Agenardus, sequebalur Arnefrid, deinde
Maio, quarlus Gonlarius; quintus Theodericus. 806r. huic dtidum 4. inlegro ut ividelur' versu omisso.
807deest lb. ed. sos Milactiamim4*. 2. 809c. in C. om. 4. sl° Canni lb. ed. 811Agenardus sls cprr.
Ahgen. lb. Hageriardus4.fAienardus, Agenardus et Achenardus in ipsodipl. 812Alifanus4b. ed. . de
add. 4b. ed. S14omnino"add. ib.ved. 81BSimiliter eiiam quidam 1*. edt Similiier — eorum absctsa lb.
iervavit 1*.
NOT^;.
(357) De eo Petrus Diac. De viiis ill. c. 9. fecta dedicatum est altare 859, Oct. 25, nioriuo Si-
(558) Quod e Pelri Reg. edidil Gatt. Acc. p. 52. chardo, terlioBassacii anno secundum Leonis cal-
(559) lb., p. 54 ex originali genuino, quod ind. ciilum. Exslant sermenes in translalienis anniver-,
' xiii, ix Kal. Mart. datum est. sarie habiii, alter Beriharie abb. Casiri. attributus
(560) lb., p. 55 e Regesto. Actu Beneventoin sa- in Actis SS. temp V, Augusii ; alter accuratior
cro palacio 5. anho, mense Junio, indiclione xv. Marlini mon. ad Roffredum archiep. Benev. dire-
(561) Piscinaeesse videntur. cins, qui sedil ab anno 4076, ap. Borgiam Meni:
(562) Ib. p. 55 e Regesto : lerlio anno principalus Benevcnt. I, p. 555.
aomini nosiri Sicardi menseJunio, ind. xli(leg. ind. (565) Reg. n.299.ANG.
xm). (566) Gatt. Acc. pag. 56, ann. 40 Sikenolfi, ind.
,. (563) Evstanl Casini in codice signalo 505. De eo xn, Capuanus eral genere; gastaldus GapusejLau-
Petrus diacoiiusDe viris illustr., cap. 45 el ibi I, B. do, chartse subscripsii.
MarusARG. ^567) Hcdie Carinola, prepe Sessam.
(564) Yel annum falsitm esse oportei, si privile- (568) Reg., n. 508.AKG.
giutn illud Sichardi principis genuinum esl, vel vi- (569) Gatt.ib., p. 56. Dala est anndi.. pfinc. 3;
vente Authpene eum esse ordinalum. ind. IV, Telese sita est in Terra Laberis inter Vul=
(,564*)A. D. 838, mense Aug., sed ecclesia per- turnuni el Calerem fluvios.
PATROL.. CLXXIII. n
 S23 , LE0NIS MARSICANIET PETRI DIACOM S24
id esl curieiina in Telesia8lc,vecabulc Pulianellum A exosum bahebant Salerntim ingressus, contra eun-
*17,et aiterasl 8in Aliphis 819in1qua est ccBStrucla dem Radelcbis modis omnibus insurrexit; coepe-
ecclesia sancti S2° Petri, cum silva sua circa ean- runtque ad invicem lotis nisibus Iiligare. Sed quo-
dem ecclesiam, et cum omnibus perlineniiis ipsa- niam, ul ail Yeritas, omne regnum in se ipsum divi-
rum curlium, cum servis quoqu.e el ancillis 821in sum desolabitur (Lnc. xi, 17), et, utail quidam
eisdem curtibus commanentibus, et universis eo- auclorum (574) , concordia parvm res crescunti
rum. Theodericus (370) prseterea 8S2 Caiatise 82S discordiamaximwdilabuntur (Sall. Jug. 10) : vicis-
comes testamento suo (an. 845. Mai.) concessitin sim ab liis Saracenorum s44exercitus ex diversis
hoc8I4Ioco curlem unam quse dicitur Squillse, cum pariibus orbis alter adversus alierum evocatus,lo-
825universls ad ipsam curlem perlinenlibus ; insu- lum non modb principatum, verum etiam regnum
per et scutellam argenteam unam, scattones (371) Ilalicum sua dissensione 84s,-ferro et igni per annos
tres, garales duos, bandum aureum unum, equos 8SC ferme triginia demolili sunt. Primus ilaque Radei-
tres, et alia nonnulla. chis in auxilittm ?46Saracenos invital (an. 84i)}
Fuit 627autem bicabbas lemporibus Romanorum per 847Pandonem quendam suum fidelem qui tunc
pontificum Sergii II, Leonis IV, et lerlii Benedicti, Barim regebat ; quos dum idem Pando juxla muros
nec nen et primi Nycolai, a quo etiam aposlolicaeB S48urbis et maris 84sora locasset improvidus,ilii;
aucloritalis privilegium (372) de bujus monaslerii ul sunt ingenio callidi, nocie intempesta urbem per
libertate et confirmatione reeepit ; principum vero loca abdita penelrani, multisque aliis inieremptis,
Radelchis82Set Siconolfi, sub quibus principalus prsedicium quoque 8S0.Pandonem marinis fluclibus.
Beneventanus Capuanorum 82Scontra 830se factione donanl. Horuiu rex fuitvocabuloCalphon ; quos SBl
divisusest. Cur autem vel qualiter idivisus sit, et prsefalus Radelchis quia prepellere urbe non ppte-
qua oecasione primtirri 8sl Saraceni ab his invi- rat, cepit quasi familiares excolere, et ad sui au-
tali buc adventaverint, quoniam cladis eorum nos xilium provocare ; cumque illis tplam Siconolfi
quoqtte pars maxirria fuimus , necessarium huic regionem devastans, Capuam quoque universam
*32 bistoriunculae et oportunum inserere duxi- redegit in cinerem. Siconolfus 852autem 8B 3 econlra
' i- ex Hyspania Saracenos acciscens, frequentibus
mus.
25. Cum (573) supramemoratus ssaprinceps 834 prseliis omnes fere in circuilu prseter Siponlum,
Sicbardus nequitera suis fuisset occisus (an. 859.), a Radelchis jure auferens urbes, Benevenlum ni-,
praefalus Radelchis83B thesaurarius83Gipsius illi iu chilominusexpugnabat (575)(an. 845.).
837
principatu successil. Iriterea Capuaniquibus tunc ' 26. Seplimus (576)jam prsedicti-;abbalis.aimo-
Landulfus gastaldeus"838prseerat, quique 839propler " rum circulus volvebalur (i. e. an. 845), cum prat-1
mulias nequilias suas eundem 84° Radelchis valde dictusss4 Siconolfus ad beati Benedicti monasleriuin
infensum habebant, dominationem 841 illius quam veniens, sub 8SSprseslaiionis nomine Hyspanis 6SS
nimium formidantes, ineuntes censilium, ad Sicc- tribuendum Agarenis,. universum fere- thesaurum
nolfum lilium supradicli principis Sicenis, qui tunc queni gloriosse memorise reges, Karqlus, et Pipinus
apud Tarentum exul 842manebat 643, se conferunt; frater ejus , et Karlomannus, et Ludowieus filii
eumque sibi in principem eligunt. Qui Siconolfus, ejusdem Pipini (577), et alii quam plures seu reges
lam cum eisdem Capuanis, quam et cum maxima seu principes religiosi ibidem contulerant, auferens
Beneventanorum nianu qui prsedictum Radelchis 857asporlavit. Prima siquidem vice absiulit8S8 in
'
,' VARIJS LECTIONES.
816Telese 1*. ed. w Pulianellu 1*.2. sls alia 4*. ed. 8I9 Alife1*. ed. 8S0 e. vocabulo Sanctus Pelrus
4*. ed. '• 8al omnibusarfd. 4*. ed. S22 deest 4. s23deest lb. 2. Calatise i. s24deesl ed. S2Scum — et
desunl it>.ed. 826equos l. desnnti*. 2. S27 ila 4b. Fuii lemp. principum R. 4. S2SRalhelchis 5.
829ila 1. Kap. lb. 830c. se desnnti. 2. 831deest 1. 2. S32n. inserere huic hisioriote.duximus 1. ed.
iSZadd'.ii>. 83t S. pr. 4.ed.3.' 83BRathelchis. ^itoi1'. R. zetarius palatii.ejus 1. 837 q. 1.1. casl. p.
add. lb. 838castaldeus lb. 2. 839add. i. e4°prsedictum 1. ed. 841habebant. Qua de causa illum n. f.
1. ed. s42arfd. lb., 843 morabalur 1. ed. S44ila lb. h. Francus ac Saracenus aller adv. 1. 8iSdissen-
tipne 1.'"ed. 84Gsui add. i. ed. 847ita l'°. invitat. Qui apud Barim primilus.transfretantes, eum illain
diebus "aliquot obsedissenl, nocturna landem fraude ceperuiit; nec mullo posl Tarentuiii .quoqueadepti
sunl. Hdrum 1. 84Smurum 4b.2. 849ora maris lb. ed.. 853 eb0 p. palriae m. lb. 2. SS1 ita ib. cum
prodilorem
quibus R. totam S. 1. SBaS. — expugnabat add. lb. quoque lb. ed. 8B 4 prsefaius 1. ed.. sss sup a.
656H. t. A. add. lb. 8S7 c. adslulit 1. ed. „.858tulit 1'. ed.
NOTJE. - '
(570) Reg. n. 398 : anno 4 princ. Radelchis, (374) Hoc de suo addidit; ulUvius dicit ps. Ana-
mense Maio, ind. vi. AKG.Squilla hodieque est villa stasius.
Caiatise proxima, a Vulturnp non multum distans. (575) I. e. -oppugnabat.
(571) Scatlones vocanl apud nostrates eas scu- (376) Hoc caput fere integrum e Chron. Cas.
tellas quibus arida venditores metiuniur, ut lupinos 10 accepit Leo, sed etiam alia nunc nebisincnm-
et similia.ANG.Garalis esl scyphi species qtisedam; perta antiqua menumenia adhibuii. AKG.
bandus vexillum, tsenia. . (577) Non librarios sed auclorem dormilasse, cod.~
372) Reg".',n. 4. ANG. aulographus hic ut alibi ostendit; ubi plurima con°
(575) Hsec e Chron. Cas. c. 8, i\ 17 .pelita vicia in imineiitos librarios conjeeia sunt ab Ang.
posteaex Erchemperto c. 14—17correxit ci auxit. de Nuce et aliis.
52S CHRONICONCASINENSE."— LIB. I AUGTORE LEONE. m
ealicibus et pateriis, coronis, ac crucibus, fialis 859_,
4 27. [DESIV.Dial.i Chr.Cas. 9]. Triennio, 887post
quoque et ainulis, bokis 860(578) ac fibulis, auri hsec (586), Sergio secundo in sede apos.tplicaprsesir
purissimi libras centum triginia 861; saricam (579) denle, a 888queLudowicus imperalor est coronatus,'
instiper sericam de sylphori cum auro et gemmis : ingens Saracenorum multitudo ab Africa S89.classe
pro qui.bus promisil se redditurum solidos Siculos ., Romam devecta, ecclesias sanclorum apcslplprum
decem milia. Unde cognatus" ejus Ursus (580), et Petri etPauIi ex integre deprsedali sunt (Aug.),-mul-
Srimoaldus BG 2, scriptum redditionis monasterio , lesque illie iiilerficienles, per Appiam viam iter ag-
istiSG3 fecerunt. Iiem 864secundo, trecentas sexa- gressi, ad Fundanam civitatem (587) venerunt. Quam
ginta quinque in argento libras, et tredecim 8CSmilia cum cepissenl.et incendip.cremavissent, uniyersa-
solidos aureosfiguratos. Item bazias (581) duas de que 8S0 per circuitum vaslavisseiit,.secus. Cajeiam
argenlo, pondo S6Glibraru.m 50, et fundatos (582) applicantes castrametali sunt. Gontra quos missus
duplices octo. Item iri anaglifis 867baziam unahi, et a Spoleiio 891Francorum exercilus,. turpiter supera-
scattonem unum ?68Consiantinopolitanum,utrumque tus aufugit. Quos Saraceni instanlius persequenies
argenleum el inauralum. Iiem S69post pctp circiier (Nov. 10), tandem ad viciniam hujus monasterii
menses-, tulif in ccronis, ac baziis, alque amulis, trans flumen 892quod Carnellum vocalur .applicue-
garalibus et cocleariis, argenti libras S70quingenlas. JB runt, ecclesiamque sancti Andrese apostolie,a igue
Ilem post menses decem venil et rupil ipsunfmo- cremantes, ac demuin ad cellam sancti Apollinaris
nasterii vesliarium, et- abslulit inde solidos maza- 894in loco qui dicilur Albianns (588). pervenientes,
tos (585) 14 milia. Pro quibus juraverunt Leo epi- cvestigio -ad hoc monaslerium quod fama jatn du-
scopus, et Petrus ei Landenulfus gastaklei ejus dum 89Svulgante audierant, quodque prajsenlialiler
super evangelia, et cruceni; et corpus sancti Bene- suis oeulis ex eodem loco cemebant, totis satage-
dicti, quod abinde ad quartum inensem, prelium bani 89Gconaminibus properare. Sed, quoniam tar-
illud monaslerio restiluerent-, etnon habentesmide dior illos hora eo die cohibuit, ibidem lenloria figunt,
897profecto ut die huc altero properanies,
redderent, fecerunt liuic 871monasterio prseceptum fulurum
de Sanclo Nazarioin Canzia 872(584) cum omnibus coenobium tolum 898destruerent; qusecunque fuis-
pertinenliis 87Ssuis. Rursum 874 venerunt-Lando sent 809reperla, diripereni; cunclosque ibidem 90*
(585) et Aldemarius gaslaldei ipsius, et pcrtaverunt degenles, gladio trucidarent. Maxima lunc.eral to-
Linc 8" solidos prsedulatos duo milia. Item876quando lius 901coeliserenilas, tantaque prsedicti.fluyii sicct-
perrexit 877Spoletum, Maio cognatus ejus abstulit las, ut pedes aliquis illum transvadere valeret B02«
alios 87Snichiloniinus duomilia. Ad S79 postremum Iiaque, cum ad fralrum aures hujusceniodi nuntius-
quando Romam perrexit (n. 844), venit idein Si- iC p.ervenissei, et lam subitam, lamque horrendani sibi
coriolfuset abstulit coronam auream 8S0 smaragdi- 803mortem imminere conspicerent, ma.ximoyalde1104
nis gemmis mirifice decoratam, <jusepatrts sui ssl, timore perterriti mex 904emnes nudis pedibus et
Siconis principis fuerati pro solidis tribuS milibus. cinere asperse capiie, cum lelaniis ad bealum cen-
Et baec quidem 8Sa omnia ipse prsefalus 883 sacri- veniunt Benedictum,' orantes. Dei ..clemenliam,' ut
legus sancto Benedicto auferens, neque sibi ne- eorum, animas misertcorditer dignarelur .recipere,
905tradere suo
qiie palriae aliquid inde profecit 884 ; neque ab quorum ccrppra tam repenlinemerti
eo 88S tempore aliquain promereri 8S6 victoriam judicio decrevisset. .Toia igilur nocte illa fratribus
potuit. vigiliis, orationibusque intentis, sanctse memoriaj

VARI.E LECTIONES.
.6ts phialis 4. 860boris S.Tbolcis -i. S6iirig. add. 4b. 86a Grimoald. 4. ed. 863add.i. 6G 4 Ilem —
inauratum add. 4b. 86SXIV 2. 866pensantes libras 4b. ed. e67anagliphis 4. 8GS deest i. 869Aliavice
n.i.ed. 870 deest 2. argenti add. 4b. simulq. I. ed. 871f. hic p. 4. ed. S72 Canzise 4. Canzie 2.
874
873arfrf.4. lLaliavice v.4. ed. S75hincdees!2. S7GAliavice q. 4. ed. 877Sp. p. 1. ed. 87Babsit iteni
solidosd. m.l.ed. 879Iterum q. 1.2. SS0 a. ei s. ed.. 8S1 ejusdeml. ed. 887
, 882idem 4. ^add.i. 594per
fecit 4. S85illo 1. ed. 88Ga. deinceps vict. habere promeruit889 1. ed. His temporibus, 10. videlicet
uius abbalis anno, S. papal,2. 8S8 a — coronatus desunt 1. ab A. add.i>>. 890c. cunclosque illius
cives parlim captioni panim gladio destinavisseni, universa queque p. 1. ed. mlita lb. Sicenulfotl.
94
S92!ifllb. t. Lyrim a. 1. 893i(«lb.A, el Apollinaris i. creiHantes.evestigio adl. ,S marlyris Chrisli A.
ib. 2. 8sBadd. 4b 8961.prop. nisibus salagebanl 1. ed. 697fuiuro ed.898-89omne 1. ed. 90°f. hic. r. 1-
ed. 9'Mibi 1. 2. 902si vellet add. 4 del. lb. 903h.imm. s. rn. aspicerenU. ed. Madd.i. s"sdeesto.

NOTJE.
(578) Al. bauca, vasis species; unde Ital. boccale, (584) Ita dicebatur ea Campanise.pars quse ad
nosirum Pokalt sepieiurionem fl. Yullurni vise Appise utrinque ad-
(579) Pallium purpureum. jacel, Peregrini tempore Terra di Canzo. Gamp.
(580) Comes Compsamis, v.. Ereb. 4*. felice pag. 467. '
(581) Paterae species esse videtur, Angl. basin. (585) Cbm. Capuanus ?
(382) Ei pallia et vasa ita designantur. (586) Tempus ope Chr. S. Benodtcli coxnpulaviU
(585) Argentum signalum esse arbitror ; mazza. .(387) Fondi.
enim Iialis malleus est. Jidem supra vocanlur figu- (588) V. supra c. 48.
rali, infra praedulati.
 '
•627 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 5*8
9D4 abbas de quo supra locuti 906sumus A.gitos sibi coeperunlmanusquepra?. furore corrodere.
ApoIIinaris
907reverenlissimo abbati Bassacio appa- Cellas itaque hujus ccenobii, sanctorum martyrum
:pervisum
rens, dixil : Quid inquiens frater S08ila turbamini, Georgii ac Stephani vocabulis insignilas, igne suc-
vel quare sicniestum timidumque gerilis animum? cendentes, per duos leenes (589) ad sua castra Ca-
' Cui Bassacius :
Propler mortem inquit paler omnium jelam reversi sunt. Pesl dies aliquet cum in propria
nostruin quam anle oculos cernimus, et propler sancli reverti dispostiissent 9!1, debiliialos ac subnervatos
sss suos universos dimittunt, et conscensis
hujus loci desolationem, quam prolinus prwslolamur. equos
Nolile amplius ait Apollinaris timere, omnemqueab havibus, versus Africam 92Siter aggrediunlur. Cum-
animo mestitiam ac solliciludinem pellile. Benediclus que jain ita proximi pairias essent ulmonles vicines
elenim paler, veslram a Dominoliberalionemoblinuit, aspicerenti et nautice mpre plausus iriter S24 se et
ipsumque pariier nobiscum in auxiliumveslrum pro- gratulationes efficerent, repente conspieiunt unam
cerlo venisse noverilis. Perficile tanlum volavestra inler suas huc illucque naviculam discurreiiteni, in
et supplicationes ad Dominum, qiwd eliam el 9°9 nos qua duo tantum homines visebantur, quorum unus
vna vobiscum ante conspectum Dominisio facimus, pulchra canilie clerici speciem prseiendebal, aller
et estote cerlissimiquod nullam vobis neque huic loco vero habilu eral indulus monastico. A quibus dili-
Saracenorum ferocilas hunc possit inferre molesiiam B genler92B inlefrogati, uride lam hylares 9J0 remea-
til. Cumque abbas experrectus bsec omnia fratribus renlj quidve in partibus H7 illis ubi profecii fuerant
indicasset, universi procidentes in faciem; eum la- operaii essentS2S : ab Italia se, et ab ipsa, Roma
erimis ac singultibus magnisque clamoribus coepe- reverti, ibique se maximas cedesj rapinas, atque
funt Deo laudes et gratias reddere, eumque immen- incendia perpelrasse fatentur 92S.£j" 30Pelri quidem
sis jubilationuni vocibus 91a benedicere, cui per inquiunt ac Pauli ecclesias devastavimus; ad Bene-
beatiBenedicliJntercessionem, laliter eos ab iristanii dicii vero ccenobiumdeprwdaiidum, quoniam fluvium
931transire nequivimus, cellas ejus trans ipsum S38
plaeuil periculo liberare; alque quod erat noclis
residuum-, in hymnis el laudibus Dei sluduerant pe- posilas igne succendimusi Cumqueldemumet ipsi9SS
*3t
.ragere. Fidelis Dominus in verbis suis, el sanctus ab eis requirerenl quinam essenl, hujuscemodi
in omnibus 91t operibus suis, qui justo polliceri ab. eis responsum recipiunt : Nos guidem illi sumus
dignalus estdicens : Invoca me in die tribulationis quorum vos domos et diripuisse et cremavissetanlo-
tuw, eripiam te el magnificabisme 91i(Psal. XLIX,15). peregloriamini. Verumtamenqui nos simus, quanlo-
•Cumecce circa 815maiulinas vigilias, subito coelum cius nossehabebilis; et his diclis, subilo pariiercum
quod eatenus 01Sut diximus undique sereuissimum verbo disparuerunt. Repenle igitur valida surgente
Tueral, densis 917atrisque nubibus operilur, eoru- procella, lam ingens lempeslas exnrta est, ut lini-
scant fulgura, tonilrua mugiunt, lamque valida re- versas illerum naves partim inlersecellisas, parlim
93Smonies et
pente pluviarum inundalio facta est,- ut supradiclus in scopulos impulsas, naufragare com-
*lafluviusultra ripas excrescens,-lalius undique re- pulerit; ita ul vix .aliquanli evaserint93G,per quos
•dundaret. Mane 919 igitur Saraceni surgentesj ad hsec ad aliorum nntitiam pervenirent. Hoc 937modo
fluvii properant oranij vident eminus quem die prse- Petrus apostolus suas injurias vindicavit. Hocm
lerile sicut "diximus' pedibus pcssent transire, vix modcBenedictus pater suum menasterium liberayit.
•nunc posse se illius vel ripas attirigere. Coeperuiitque Sequenti tempcre sanctissimus Lee quartus papa
nimis diligenter scrutari, sicubi navem aliquam re- effectus, ne forte93S aliquando s39amplius hoc con-
perire valerenl,qua ffuviumtransvadarent. Sed, cuia lingeret evenire* mnris 94° firmissimis, caslellum
•omni spe transeundi se viderenl fruslratos, totius- non modiei ambiihs circa beaiis 41Petri ecclesiam
que prseda?illius qua se tunc 92I|valde onustari pu- fecit, quod videlicet °38usque bodie ab aucioris no-
tabant vacuos redditos: sicut sunl barbarse immilis- mine, Leoniana civilas appellatur.
•qae naturse*frementeSj denlibitsque slridentes, di- 28. [C.Casin 42,44.]Tunceiiam temporis,-Massar
VARI^5 LECTIONES.
S0Bs.retulimusp. 4. erf. so*v. inferim r. 4. ed. 90Sfralresed: fr. 4b. suprascr. e09add. i. 810deest
4. ou sed quantocius divina prohibitione coercitos, redilum ad sua maturaluros udd. I. s12v. glorificare
ac b. i.ed. *13deesled. 914Sanclissimus quoque pater B. quod suis vivens discipulis repromiserai,
oportunissime nunc reminiscens implevil: t Prsesentior inquiens vobis filii deposito carnis onere, vesirique
per-Dei gratiam (adjuloret add. lb.) cooperalor exislam assiduus J addil. 1. S15e. postpauhilum s. 4.2.
sl6 bactenus 1. ed. 917d. a. add. i. 91Sita lb. ut fl. Lyris u. 1. 919Facloig. m. S. 1. ed. 9201.v.add.
IK S21videntes se suos equos porlare non posse add. 1. del. lb. 92Ze. s. add. O. 923ita ib. Siciliam 1.
924etg. i. se vicissime. 1. 92S diligenlisshrie percontali, u. i. ed. 92Gita corr. 4b. hil. i. 927in illis
a quibus sic onusli reverlebantur p. o. 4. in i. p. unde redibanl o. ed. S28fuissentl. ed. *29fateniur vost
reverli collocat i. s30deest ed. El prsecipue, P. 1. S31Lyrim1. L. fluvium ib. 932lyrim 1. S33vicisshn
add.i. ,9S4 hujusmodi i:ed. ossinter 5. S36evadere potiierint 1. ed. . SS 7 Has sententias inverso ordine
habet 1. 6tsadd. 4. 939aliquando post contingeret collocat ' 1. s40m. oplimis ac f. 4. ed. S41 c. eccle»
siam b. P. aposloli 4. c.-b. P. ap. eecl.'ed.

' :
(589; v. mfialll, 12.
529 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IAUCTORE LEONE. 530-
Saracenorum dux in auxilium pfsedicti Radelchis, A j igiiur Ludowico admodum adolescenli, ab afflictis,
Benevenlo residens, eosdemque S4a Beneventanos varia pesle Langobardis suppliciler suggestum est-
9G4 venerabilem abbalem
vilipendens, quocumque modp ppssets 43affligeret, per Bassacittm, ut ad has.
menasterium queque 944sanclas Marisein Cingla de- partes venire, eosque a 96Snefandorum Saracenorum
vastavit; caslellum sancti Yiti cepit, Telesinam ci- devastatione eripere, lanlisque eorum 96G calamitati- -
vitalem antiquam94S siti ad dedilienem coegit, et, bus finem dignarelur imponere. Quod 967et obtenium,
universa in circuitu depopulatus esl. Qui, dum qua- esL Yeniens ilaque °68Ludowicus Beneventum (ars.
dam die secushocS4GbealiBenedicti monasleriumiter 848), a 969Radelckis Beneventanisque henorifice c"-
ageret 847adeo mens ejus barbara coelilus immuiata nimis receplus est, eique omnes Saraceni contradiii,
est.ut dum canisillius 948unam in pralis monasleriii quos omnes 'ipso die vigiliarum. sancli penlecostes,
aucam (390)'cepisset, per seraetipsum cum flagelloi exlra civiialem duci et proiinus 966jugulari prsecepit;
cucurrerit, eandemque de ore illius extraxeril. Ye- inter quos etiam dux eorum Massar pariter 9CG capite.
niens aulem 94Sante januas monaslerii, mbx claudii plexsus est 971. Moxque imperalor S72, convecatis
illas prsecepil, ne scilicet aliquis illoc 044suortim in- omnibus.Langbbardis, totam Benevenlanam provin-
grediens, violenliamSB0 ibi aliquam iifferrel. Sicque! ciam inter Radelchis ac Siconolfum sequodiscrimine
'
B S73Domini
Aquinnm perlransiens, et Arcem (391), caeteraque: eslpartilus, anno 854(394). Sicque post
in circuilu devaslans, Beneventum reversus est. djes non 974plurimos prospere est ad sua reversus..
Eo8S1 tempore, cum95Sannus ab incarnalione Do- Porro97Bdemum prsedicli princtpes Radelcbis et.
mini 847, volverelur (392), lam ingens terras molus Siconolfus paclum divislonis (595) principatns una-
per nniversam Benevenli faclus SS3 esl regioneni- [_ nimiter s66inter se conlirmanies 976, hoc monaste-'
(Jun.), ui Isernia fere toia a fundamentis corrueret,, rium 977el monaslerium sancli Yincetilii extra sor-
multusque inibi.S54populus, et ipse cum eis eorumi tem esse decreverunt, dicentes: Hwc monasleria ad.
ponlifex interiret.Apud monasterium queque sanctii nos minime pertinent, quoniam sub tulela el 978itnmu-
Yincentii terrsemetus idem plurimas demos ever- nitale dominorum imperalorum Lotharii ac S7SLudo-,
iit; in hoc vero 9»Bmente similiter SS6 nichilemintis5 tvici constitnla sunt.
agitatp 9S7, meritis bea(issimiSB8Benedicti,neunaSB9- >- 50._ [ERCH.20.] Iier-um9B0 igilur Saracenis 981quif
quidem petra':de lece suc ccmmota esi. Ba,ridegehant, Apuliam 88aatque Galabriam univer-
29. [ERCH.XIX,c. 25.] Per SG 0 idem tempus de* samque Beneventanam provinciam affligere ac deva-
functo jam dicto Lothario (an. 855), pentifariam 961 "•• slare nitentibus, regalus a principibus S8Spatrise.
regnum Francorum divisumesl; nam, ut supra dixi-- _ Bassacius abbas, unacum Jacebp. abbale sancli.
mus, Ludowicus et Carlus germani ipsius Bajoariam, i Yincen.lii Franeiam adiil, prsefaitinique Ludowicum,
et Aquitaniam 962regebant. Primogonitus vero filius; rursus ad has p.artes venire coegit. Qui veniens,
ejusLudowicus nomine est sbriitus Italiam.. Secun- Barim pfotinus adiil, cumque Saracenis per diesali-.
dusLoiharius.potiiiisestAquis, Tertius autem Car- quot,variis 984eventibus dimicavit (an. 852) (596);sed .
littus 963Saxoniam opiinuit [C. Cas. IS."1Huic (595)) Capuanor.um. callidilate ac fallacia cernens se nil

VARLfl LECTIONES.
842eosdemque—affligeret add. lb. B. lb. ed. 648p.vehementer «. i\ ed, ^add.i. 84Bdeest
e..ipsos
ed. 1,2. 846deest 1,2. S47m. pertransiret 1. ed. S4Sejus 4. ed. 84SVeniensqueante i.ed. 8B 0
aliquam
illic v. i. 1. ed. SB1Eo—movitlb. ex seq. cap. huc transtulit. S52cum—volveretur add. lb. 9B 3 fuit r. 1.
854ibi|i.ferf. B55auiem 1. ed. 95G 7
s. n. a. desunt 192. 9S-cogiiato 3. SS8 beaii 1. ed. 95sneunam qui-
dem petram de I. s. movit 1. ed. (s. non movit 1. corr. lb.) uo-ita lb. Cirea ha?c. lempora Bassaeius
abbas rogaius a primatibus palrise Eranciam adiit, e.t Ludowicum gloriosum imperatorem ut ad Italiam
venire, eosque a nef. S. d. e. t. c. f. d. imponere obsecravit. Quod et obtinuit. V.eniens igitur imperalor
Barim, cum per. dies aliquoi totis viribus cum Saracenis sine effectu aliquo dimicasset, adiit Ben. Ibi-
iiaque miserante Deo.postnon multes dies, ipse.d. v. s. peiilecesies, a iiestris intra Ben. Saracenis perem-v
piis, dux eorum Massar capilur, atque imperatpri exhibiius, ejus prsecepto cap. plecliuir. Sicque p. d. p.
idem imperaior ad sua revertilur. Eo lempore — movil (v. cap. 28.) Ilis quoque, etc. (cap. 51.) 1. 961pen-
lifarie lb. ed. 8-? 2. Aqiiitaneam 5. 9GaCarlettus 5. 4. 864p.v. a. B. poslea addidit. 9SB'rfees( ed. 866add.
4. 9G 7 Q. et o. est desunl i.
S6S-igitur 1. ed. S69-B.eamque undique obsidens, tandem a R. lb. 970h.
n. desunt.ih. 2. 9^*c. plecliluri. ed. 972imp. idem ib. idem imp^1. ed. S7S^.d. o. L. p. postea addidit.
974d. paucos.pr. 4. ed. 97BP-orro— sunl prius.in fine 51. erant 1.. S76 firmanles
cap. post sexto,scripta
4.2. s77m. saiseti B. et i.ed, B?Seli.deest 4. 97Saique 1. ed. a. filii ejus L. li 2. 8S0 tdtum caput
add. ib. 9S1 Saraceni Barim tenenies lb, Bari degentes 2. S82Calabriam tptam omnemque Ap. u. p. B.
affligereac d. ib ed, S83 primaiibus ib. 2. principatibus i, s84a sine effeciu aliquo d. lb. 2.
NOTJS.
(590) Anser, nunc Ital. ocu- esse existimo.
(591) Arce. (594) Siconolfum 949 moriuum esse, probavit Di
(592) Temporis notam,quse in C.Cas. deest, e%: Meo Ann. Neap. ad h. a.
Vita LeonislV bauserit, nbi iiidictioni 10, terrse- (595) ,Quod. e'cod. Casin. 553 in Ann. Al. Di.
motus .T-cribilur. Meo ad a. 879edilum esl, post Peregrinium.
(595)*Hic rursus quseinitio e solp C. Cas. exscri- (596) Ann. Berlin. Ademarius annos princ. a Dec,
pserat Erchempertc inspecto muiavit. el ampliavit, 855 computavit: post Siconem Petnis oaier. Ade--
til ntilla ei prac illis auclorilas sit tribuenda.jlia marii principatuin oblinuil.,.
Bassiacii iegalionem ipsius lantum errore geminalam
 S3i LEONIS MARSICANIET PETRIDIACONI S32
proficere, Siconolfi filio de Salerno exiliatq; et Ade-.A diebaniur 1007ecclesiam sancti Petri, et iterum dat^
inario principalu concessp 0S6 feversus esl. oratione, cantabant tertiam, et deinde missam t
31. [C. Cas. 16.] His queque temperibus, cum ob Venite, benedicti patris mei, cum cantu promiscuo,
facincra commpranlium Capuaiquse (597) et 98S Greco videlicet atque Latino, usqtie ad completum.
Sicopelis ab igne saepius cremaretur, quss (598) evangelium. Presbylerc igitur 100Scum minislris ad
vidclicel in roonle qui 9S7 Trifliscus yocatur paulo percomplendam missam relicto, ceteri omnes simuL
anle quindecim annos aedificatafueral, consillp habito egredientes eantando atque psallendo deorsum per-
Lando comes et Laiidolfus epishopus cum cseteris gebant, ac prope jam monaslerium ab ipsa nego-
propinquis suis, mullo 88Saplius 1 et lionorificenlius liantum foro lelanias incipientes, itt ecclesiam domini
apud pontem illani Casulini sicut hodieque cernitur Salvatoris intrabant. Ea vcro a08Sfiniia, lolis mani,-
consiruxeruni, anno (599) Doniini 856. Non 8SS bus, atque veslimentis induii sjlkmnibus, procede-
niulto post prsediclusabbasB.assaciusobjil 980;16 9S1 bant omnes ordinale in atrium ad 101°altare beali
videlicet Kalendas Aprilis, aique, juxia occlesiam arcbangeli Michabelis, ibique subsistenles expecta-
sancii Benedieli in ipso capitulo frairum digna satis banl abbatem. Quo cum pervenisset, slipatus 10"
gepultura recondilus eslm. diversis ac mulliplicibus officiis ministrorum, mox
[C. Cas. 19.] Hujus vaide cssmasimum fuit lam B universis reboantibus signis, procedebant sollemni-
surstim quam el deorsum in rebus ss4 ecclesiasticis ter cum omnibus supradictis ornatibus 1012,elingressi.
sitiflium, el ipse (400) renovavii omniaaliaria 99Sde. ecclesiam, incipiehant canere missam S01S-ipsius
ecclesia domini Salvaloris S86. diei: qua completa, et 1014dicta. sexla, ibatit in
52. Non 9S7 autem oliosum yidelur hqc in loco' refeclorium cantando Te Deum laudamus, gratias
lilteris tradere, quse consiieludo tunc lemporis in utique 1014agentes Deo, qui eos 10ls,ab omnibus 101B
Iioc monaslerib diebus pasehaiibus habehalur SSS. adversis eripuit, et cceiiobium cum inhabitanlibus
Terlia (401) feria post pascha summo 99S mane incolume 1017custodii. Et daia oratione, exeunies,
universi fralres tam de monasterio 1C 0° quod deor- expoliabant se (404) indumenta sollemnla, et sic
snm erat, quain et de eo '_001quojd sursum, vestibus revertebantur ad comedendum. Eo nimirum I01 die
sacris induii, assumenleS cruces aureas ad proce- major prsepositus (405) prandium omnibus faciebaU
dendum, et turibula, atque ceraptata (402), nec noni Explela vero refeetione, fratre.s qui de sursum vene-
el texlus evangelior.uiri, et capsas, diversosque: rant 1019valediceu^es abbaii ac cseleris fratribus,,
ornalus atque thesauros l°02 eeclesiasticos, procede-: cum benedictione reverlebantur. llis item lemporibus,
bani; etloos his descendentib.us, alqueascendeniibua i r mos erat, ui pridie Kal. Seplembris convenlus ad
illis, conjungebant se pariter ad civitaiem sanctii hunc Iociim ficret una cum prseposilis.suis univer-
Petri, prope ipsam eeclesiam (405). Tunc incipien- sorum hujus, cotnobii. in circuiiu monachorum;
lihus illisqui de deorsum 1004veneranlresponsorium: docendi ab abbate quid facere, quid cavere, quidve
Bcnediciiis qui venit in nomine Domini, illi quoque: cprrigere, seu qualilcr sub Dei prassenlia el timerQ
de sursum id ipstim subsequebanlur. Quo finiio, cum rcgulari observatioue vivere deberent. Seiitienli
dabat sacerdos orationem. Dehinc singillalim "os' yero die ordinabanlur et describebanlur, atque
per ordinem omnes qui de deorsum 1004venerantl deslinabafiiur in obedientias per singulas prpui
accedentes, salutabanl ei osculabantur tam domnumi oporliirinm erat provincia.s 1020.
abbaiem quam et reliquos seniores de sursum 100G. BEUTHAKIDS noiius decimus abbas, prasfuit "2t-
Posl hsec incipientes lctanias, omnes pariter ingre- annis viginii et seplem et mensibus septem.Fuit 1020.

VARI^; LECTIORES.
9SSsinemora add. i>>.sed poslea expunxit, SS6 q. in monte Triiisco (Triflisco, alio, nomine Sjcopolis voci-
tata lb.), paulo SS f. ab
ii. q. a. lunc a. f. ab igne s. c. consilio 4. q. el S. quse in in. Triflisco pauloa. q. a. a. 80°
i. s. c. e.~ed.' 7 deest 4. BSSm. a. et h. desunl 1- 2- S8S Non—esi hic desuntV. cf. c. 52. infine B.
defunetus est; (cum prsesedisset annis decem et nbvem delevil lb.). Hujus jnax. 1. obiit, elc. ut 2. infra,
3 4
3. M1,sexlo'4. w.deest i. "f- abbatis ed.' sa in ecelesiis st. i. ed. S9Bdeorsum add. i. "" de-
positus est autein 16 Kal. April. etS98 sepultus estjuxta ecclesiam s.B. in capitulo.fralrum add. i. ss7R'u-
iusmndi praelerea cousuetudo 1.- erat i. ed. 8SS-valde 1. ed. 100°monasterio—1604 eo quod desunt 4.
1001hoc 1."2. 1002eccl. ih. ed. ' 1003ei h. d. iliis c. 2. aique illis ascendentibus 5. q. deersum 5. 4.'
^" sigill. 4. .1006sen. deersuni 3. 1007i. in e. 1. ed. 100S. vere 1. ed. loos arfrf; i. 101° ad a.' deest 1.
".!l p. d. a.m. stipatus p. "1. ed.' 1012prdinatibus 2.. l0,t missas ed. 1014deest 1. ed. 101Sillos 1. ed.
i0i6deesti. i.617incolumein i. 101' siquidem 4. ed. 101Svenerant. Ilem mos-erat4. 10B6, Non niuUo
- post praedictusabbas Bassadus defuncius estl6 vfdel. Kal. April. etltiijuxla ecel. s. Bened. in ipso capitulo
irairum digna -veneratione recondilus add.i.. 10al sedit 1. ed. Euit — recepit inmediocap. seq.
collocant lb. 2. in cap. 58.1.
' ' "I "
NOTJi.
'
, (597) Ex Erch. c. 24. (402; Qus et eeroferaria, quibus imposiii cerel
(598) E. Chr. S.. Ben, S§_.III.i p. 205. Scil. 841 porlanlur.
creniaia Capua veiere comiies" Sicopolin se, coiittile: (405) Cujus. consecratioiiem.supra c. S.relulit,
runi, quse sub Sicone principe aMiificatafiierai. i civitas ea olim Casinumyocaia est. AKG.
. (399) Anrium ipse compuiavisse videiur. (404) Ital. spogliarsi.
(40u) Cf. Chr. S. Ben. p. 199. (405) I. e. monasterii inferioris Sancti Salvatcn
(401) Ex cpd, 553, y. Galt. U.\ p. 62. ris._AKG.
 Voi- CHRONIC.QNCASINENSE. — LIB. I AUGTORELEGNE.' . 554-
sutem temporibus Romanornm pontificufo supradictij & fws1-036expue. Quod cum evigilans.ille fecisset, sta-.
Kykolai,' Adriani quoque 10Z 3, atque octavi Joannis;' tim clara voce ccepit gratias agere l)eo,.et bealis-,
a qao etiam privilegium (406) de' omnimoda hujus simo patri Benediclo per quem: prislinum linguae
raonasierii libertate recepit (an: 882, Mai 22). meruisset recuperare officium. Que viso.universi, et
35. [C. Cas. 19.] Hic prsedecessorissui Bassacii10-24 cognito qualiter illi hoc evenisset, benedixerunt-
^uit discipuius; cujus etiam in omnibus, et prsecipue Dominum necnon 4087et Benedictnm famulum ejus.
in ecclesiasticis sludiis industriam est imitalus. [Ibid. c. 20.] His diebus defunclo Lupoahi163<'
Codicem namque evangeliorum auro etgemmis opli- Teanensis ecclesise prsesule, Hylarius diaconus et
rnis adornavit, et aureutri calicem non parvse quan^ monachus hujus ccenobiii?B9 in.eadem civitate epi-.
tilalis effecit, aliaque perplura ornamenta ecclesia- -scopus ordinatur.
"
slica tam sursum quam el deorsum. patravit 102S. . 34. Per1040idem tempus Maurus quidaro. 1041de
Qui-1026etiam apprime litleratus, nonnullos tracla- partibus Liburie (409) vir dives oblulit (410) sar
tus atque sermones, necnon el versusin sanctorum ipsum in boe monasterio in manibus Angelarii pras-
laude composuit. Cujus et Anlicimenon de plurimis positi104t (411), cum duabus sortibus omnium re-
tam veleris qnam novi Testamenti questtonibus 1027 rum suarum tam mobilium quam immobilium, in
bic babetur (407); aliquot eiiam. de-arte gramma-!B loco ubi dicitur Ad filicem 1042;nam terliam partem
ticalibri; necnon et duo codices medicinales, ejus donaveral unice filise suse. Agelmundus quoque Te-
utique industria de innumeris remediorum utililati- lesinus eivis.semel ipsum nicbilominus. 1043oblulit;
bus hinc inde collecti; versus qucque perpktres ad Deo 1644in boc loco curn omnibus ex integro rebns.
Angelbergam augustam aliesque amices SUPS,mira substantise sue, tam in ipsa fTelesia quam et in
conscripli facundia. Hic ilaque reminiscens periculi diversis lbcis, prsetfir duos casales qubs dedit filie
quod nuper a Saracenis sub suo. prsedecessore nisi suse sanclimoniali, et alia qusedamiou cum aliquan-
Deus misericorditer averlisset eidem loco accide- lis servis quse concessit in ecclesia sancti Domnini
1046cella hujus ce-
ratjtotum undique monasterium quod sursum erat, apud eadem Telesiam, qpe eral
muris turribusque 1Cl!firmissimis in modum caslelli nobii. Quidami 047etiam. vir, nomine Maio de comi-
munivit. Civilatem I0S9. quoque ad radicem hujus tatti Teatino (412) iobtulit in l04S hoc monasterip.
monlis circa monaslerium domini Salvatoris con- curtem suam quse dicilur Fara (413) Maionts, cum ,
struere inchoavit (408) [C. Cas. 27]. Quo videlicet. omnibus perlinentiis suis , quse insimuL conlinet
"
lempore , dum supradicta mcenia Eulogimenopolis, quinque miliaociingenta 1049modia de lerra, et
id est Benedicli civiialis construerentur, vir quidam aliam loso curtem quse vocatur Mallie, cum ecclesia
1
qui per " 30 septem jam annos praevalida infirmiiale,,y sancii Petri, et cum omnibus pariter19B pertinentiis
linguse prorsus carebat oflicio, ila utnullum penitus s.uis. Simililer. quoque Stephanus quidam genere
posset edere verbum, in 1031ejusdem operis ministe». L. Capuanus obtuliljn.hoc sanctp10B2 loco per diversa
rio inter cseteros serviebat 1632.Dum 1033igitur quar"" .territoria 10B3 curies octo, cum servis et ancillis at-
. slam nocte in ecclesia 1034consuetas Domino fratresi que colonisad easdem curtes perlinenlibus, el cum
redderent laudes, idem muins circa basim cujus- omnibus omnino perlinenliis ipsarum. Quaruih 10B 4
<lam columnse ipsius ecclesise residens, obdonni- prima vocatur Juncianum; secunda Clabazanum105';
vit. Cui mpx beatus Benedictus in ipsp sopores leriia Decazanum10B 6; quarta Aldurum 1057,in monte
apparens eumque baculo quem gestabat in ca- Marsico, cum integro'territorio suo prope curtem
put blande percutiens "3S : Huccine, ait, venislii que vocalur Campumutuli; quinta dicitur Adcasalec
"
dormire? Surge \protinus, el iribus in lerram vici- ibidem in monte Marsico; sexta Addiripatum in
VARLE LECTIONES.
1023add.i. I02>abbalis add. 1. i02S p.-Fuit autem — recepit ut swpra lb 2. Fuit — Hic itaque
add. lb. 102CHiG appr. ed. cf. infra c. 58. n. e. 10311027deesti. 102sm. acturribus lb. ed.-~ 1029Civitatem
— incbnavit add. 4b. mo q. jam p. s. a. 1. ed. ad e. o. minislerium 4. 10- 32 erat 1. serviebat 2.
1633Cutn ed. 10. 34 beali B. add. 4. 103Sdeesl i. 103Ge. v. 4. 10S 7 add. i. 103s- Lupo 2. 103smonasterii,
4. ed. 1040Tolum oapul addidit lb-. *041deesl^i. 1042Silicem ed. 1048add. 4. 1044et beato B. ad. 4b.
1045nerinulla 4!>•e.d. 1D 46 est lb. 1047cenobii. Hic abbas — edificiis suis. Hujus temporibus quidam vir
nomine Majo— Canlia ib. 2. Todericus — Spigianus add. 2. 3. His diebus Leo — pertinentiis pergit 5..
V48 o. beate Beneriicte c. tb.2. 1049octingenti lb. ed. 1069a nichileminus c. Ib. ed. losl simililer lb. ed.
1062h. 1. s. ed. 1052loca lb. ed. V6-4- Prima earum v. 4b. ius Clabaizanum lb. 2. 16S 6 Decalzanum,
ib. 2.- -"" Addurum 3.
NOT.^;.
(406) Quod e. Reg. edidit Gatl. Hist.,, p. 65. , Palriensem.
(407) Quod in nostra bibliolheca codice 487 cum" Hsec diploriiata nondum edita,suni;;obla-.
(410)
aliis ejus operibns codd. 169, 110, 139 servam.us. liones in Reg., num. 200, reperiri ait ANG. .
AKG.Cf. Tosti Hist. Cas. 1,-413; Pelrum De viris
Ul. 12. - (411) Qui postea abbas factus esl.
. (112) Di Cliieti. .
(408). Nunc Sfln Germano. , Fara Langob. est generatio, inde curlis;
(413)
(409) Ea exigua pars est terrse quse nunc dicitur cerlse generationi addicta. DUG*-».G. "V.infra' c; 45..
Laboris, -dicta Quarlo, circa Maraoum et lacum
 m LEONIS MARSICANIET PETRl DIACGM ' 55$
finibus Cantie;; septima Adpalricanum 105S';oetavai A fixit, plurimbs colidie interficiens, ae diyersas im-
vero vocalur Adroselle, similiter. in Cantia. Sed" 69 ! quitates exercens. [Erch. 29.] • Quo i07°- tenipore
71
et Theodericus quidam' Capuanus fecit oblatipnemi Majelpoius Telesinus et Wanpelpertus i0- Bovia-
suam de pralo Patenarise loco in hoc monaslerio,, nensis (417) gasialdei107s conducto Lamberlo duce
loco qui dicitur Spigianus 1061.Hic abbas'fecil li- Spoletino et Gerardp Marsorum coriiiie, exierunt
bellum Guidcni ccmiii de Sanblo Angelo de Var- adversus eum cum de Capuse populalione rediret;
riano (414), et de Sanctp Polito cuin omriibiis per- irruentesque super illum Marte aliquandiu ancipili
1073Safaceni pclitl
linentiis earuridein ecclesiarum, cum terra videlicell cerlaveruht. Ad ultimum vero
modiorum nungenlerum quinquaginta ; pro quibus; victoria sun{, Gerardc et Majelpoto atque Wandel-
solidos annua- perlo. 1071in acie ipsa peremptis, multis aliis caplisp
inprsesentiarum recepit quingentos;
liter vero reeipiebat pfo censu| niancusos seplem. aliisque necalis. Propler qnod maximam Seodari
Concessit etiam Suabilo Marsbrum ,i0G! gaslaldeoi sumens audaciam, cuncta in circuitu castella prae-
usufruendii 063diebus tantum vitae ipsius ecclesiami ter prsecipuas civilates cepit, funditusque delevit.
sancti Cosme de Civitella,, cunijcolonis et servis et; [C. Cas. 30.] Moris tunc erat monacborum rjlrius-
ancillis, et omnibus omninb rebus et perlinentiisi que ccenobii, .sancti videlicet Benedicti et sancli
suis, et "cum duabus aliis ecclesiis praediclse eecle- *f.YincenliijCaritaiis graiia,' diebus sanctse quadra^
'
sise perlinentibus, idest Sancta' Maria in Elle- gesimse se invicem visitare : nam ,074(418) tanta
•
reto 1064,et Sanclo Leucio in Mbscosi, cum servis tunc temporis dilectionis copula nectebantur, ut
iiichilominus', et ancillis, et universis 1.66. 5 periinen- cum quosdam de servis sancli Vicentii pafs nostrl
liis earum; necnori et ecclesiam saneli Benedicli monasterii pessideret, itemque illi quesdam de
(1e" 66 Aurilioe et sancti Yicterini dei0G! Celano, poslris, piacuit utriusque mnnasterii patrihus Ber-
et sancti Aburidii de 1067Arcu , prope lacum, Fuci- thario scilicet aiqueMajoni,utnequaquam discam-
num, cum omnibus similiter rebus et pertinenliis biaran.tur, sed ila ul lunc erat eorum107Bpossessio,
eariim : recipiens •ab eo pfo omnihus' his in pra> sic seniper inlemerata manerct. Cum igituri07G die
senti libras triginta, annualiteri aa>;em pro ceiisu quadam ad 1077sanctum Vincentium de more qui-
iibras quattuor in mense Sepiembrio. Hujus Sua- darit a Casinensi hoc i07, 8 monasterib fratres abis-
bili fiiius Rodepertus civis Beneventanus obiulit de senl 167. 9, et de suo ad invicem ordine lequerenttir,
subsianlia suairi hocmonaslerio curtesnumerol6', xepente illuc Seodan ssevissimus losoeum siiis sa-
curo oriinibtis earuih pertihentiis, et unam domum telliiibus supervenit^ Cujus rapnachi rumere com-
novam ihtfa civilalem Benevenlanam cum curte et _ pertc 108i-niex' ad castellum suo tnonaslerip 108a
ic , .. ...
edificiis suis.' His diebus Lee quidam cum Guile- prpximum maturatp cursu, multum licet pavidis
rcna uxpre sua, ebtulerunt beato Benediclo de re- incclumes taineri ftigerunt. Saraceni vero monaste-'"
»Jtissuis curferii unamin Canose.iet aliam in Sanclo rium ingressi, cuncta quaa invenerant yastaverunt,
'faleritino, et ca.rtam de lacu Remani (415) cum plurima confregerunt, ffumenla vero e,t legumina
piscatiohe sua, et' cum omnibus earundem curlium in fluvium qui seeus affliiit 16S: 3 projecerunt, fodien-
"
pertinentiis. ] tesqiw hic atque illic, universum ecclesise ihesau-
'35. [C. Cas. 28.] Interea (416J nequissimus Sa= rum quem illorum pavore monachi jampridem 1081>
racenorum rex nomine Seodan Barim egressus 1068, abseonderant reppererunt; bibebalque ille nefan-
venit Capuara; quam lotam circumcirca devastans, dissimus Seodan in sacris cakicibus", et cum iosi
Cantiam10GSquoque et Liburiariii ntiilo sibl vaienie luribulis aureissibi turificari jubebati08*.fia 1086 (419)
fesistere peragrans., in 'carnpo Neapolitano tentoria pro dolor, incensum a fuluiinandis illis praefatum'
VARLE LECTIONES.
ioss Adpatficanu 4b. 2. Ad Palrianum 3. 10BS§ed — Todericus q. ed. 106°p. de
Spigianus desunt^l*.
i062S. g. M. lb. e<sf. i0G3 suprascr. lb. i064lo — Victorini
Palenaria, loco q'. ed. 106i Spigianc'2.
abcisa lb.- servavit 1*. 106Somnibus 1*. ed. 1066in 1*. ed. '' i0G7 in lb. ed. 106SBarim eiotam c. 4.'
1069 Canziamil.-« 70 Que— delevit add. 'ib. 107iGuaml. 3. 4. 1072 castaldei 3. i. 1073deesl lb.
1074nam —maneret' fldrf.'-ib: •107.B deest i. lor6 Cumque d. 1'. ed. 1077apud 4. ed. 207Sadd. i.
,0,9'venissent Iv ed. *060nequissimus 1. 2. 108i reperio i. 1082s'. quod m. erat p. (q. m. e. p. add.
lb.)malurato— lariien cohfifgiuni 1. eU. 1083efifliiit i.'-ed.' 1084add. lb. !08Si Verum tamen non mi-
nori tunc pietaie opinipetens-Ddus hoc beatc Vincenlio, quahi olim bealo B. concessit: quia etsi res
gentibus tradidit, tamen animas custodivii. Posl d. 4. quibus dele.tislb. pergit: Incensetn igitur peniius a
fulminandis — Seodan posl. 1066iiibebat. Post hec undiqiie ignesummisso. ita 4. ubi aiiqua excidisse
videntur. - ,..'.'.... >
" ' '
, NOTJS.
(414) Vairano, inter Capuam et Yenafrum. (416) Nolat Leonem AI. Di Mee tanquam sequen-
(415) Infra II, 26 :' de S: Focaie in Barano cuhi lia omnia eedem" anno accidissc putaverit, quod
-•
%psa piscalione de lacu Romani, ut videalur esse tamen nusquam dicit:
Lago di Varano; Cf. I, 59 piscdriam de Lauri et (417) Bojano, prope fontes Biferni.
aham piscariam ibidem et priviL ap: Galt. Acc, (418) Hoc ex veleri fei documento
' baustuin ad-
-
p. 66, quo datur aqua iluvii Lauri •
cum ipsa foce, et Jecissevidelur.
• = '•- (419) Ita — permansi7incautepostea add.idit, najn
<pssaria ad S. Focatum. ""•.'-
 "
557 CHRONICONCASINENSE.--LIB. I AUCTORE LEONE. 538,
sancti Yincenlii monasierium est 1087, monachis A.demumnecessitate artati, tertio 11|J!jam Iegatos~in,
468S Franciam ad
parlim occisis, parlim in diversa dispersis, atque prsefalum Ludowicum *104trans mit-
iisque ad triginta tres annos (420) iia desplalum ac lunt; «xorantes ac flagilantes, ul ad !105Italiam
destitulum.permansit. Pessimus vero Seodan post iierum venire, eosque ac patriam, a nefandissima
diem lerlium usque ad porlas Capuanse civilalis Saracenorum gente dignaretur eripere.-Tunc rex !".?
aceedens, plaustra onusia et animalia diversa cum Ludowiciis molus his nunciis generale edictum in
multis hominibus cepit, venieiisquejuxla Teanum, universas regni )107sui- partes direxit ^^[C.Cas. 5,
ibidem10S7 castrameiatus est. Quo venerabilis abbas 6, 7], nt nullus omninp esset qui se ab hac expedi-
Bertharius agnito, verens nimium tam loco quam tione subtraherei; sicque ll°? immenso valde con-
populo nequam illius adventum, per. Ragenaldum gregaio exercitu-(425), simulquecum domna Angek;
diaconem 1089suum tria 10S 0 milia (421) illi aureos
berga augusta conjuge stta iter arripiens; anno 114°
misit; sieque Illius 10S1 ferociam mitigavit,- [C. Cas. Domini 866. Berieventi "" fines per Soram (426)
1112urbem ingreditur; >ae mense Junio
33.] Inde Seodan Yenafrum los?contendens, eamque Campaniae
post paululum capiens, ac viciniam cunclam deva- pervenit ad mcnasterium hujus sanctissimi patris,
etans/per aliquot ibi 1095dies moratus est (an. 867). qued i113 deprsum est; ubf a venerabili abbats
Erat lunc initium quadragesimalium dierum, li- ° Bertharic, unive,rsis illi1114innnachissollemniler ms
4 illius prepinquitatem,
mentesque monachi perfidi1Q9- proe.edentibus, maximo cum bonore susceplus est.
sursum 109Somnes ad b.eali Benedicti se prsesidium Die aliera, monlem adoraturus ascendit,' ibidem*
eohluleruni. Post paucos dies venic prope monasle- que magna nichiloininus konorificenlia a fratribua
rium quod deorsum erat 109f,nequam illius exerci- •est 1116receptus. Cumque universum coenobiumcir-
tus, quasl stadia duo; quod tamen ductoris evenit -cumiens i117perlustrasset, et opiime sedificatum ^110
errore. Namque dum yelient per monlana.ad Atinam laudasset, prseceptum (427) confirmationis toiius
descendere, velulus quidam qui eorum ductdr erat, abbalise juxta quod sui prsececessores 1119impera-
descendii cum eis in vallem Rotundam,- dehinc in loresjaro fecerant bealo Benedicio faciens, el rega-
Ttapidum. Cumque in planaeyenissent 10. 87, ingressi Jia 112°inibi conferens nmnera, fralribusque pluri-
ecclesiam sancti Helioe, lulerunt quod invenerunt, mum 112ise-commendans, descendit. Post hasc inde
Inde per Circlarias in horlum 10?8 dominicum !°?9, digressus Capuam. 1122adiit; quam (426) tribus
perque pascuarium in fontanani Lucii; venieniesque obsessam mensibus cepii, eamque maxima ex parte
Peplam (422), senem illuro qui eorum viam fefelle- delevit. Inde perrexil Salernum, ac 112Snavigavit
fat il0° interfeceruni. Demum cesam (425) Conslan- j-i Amalfim. Puieolim quoque pergens, ejusdem utitur
lii, olivetum, ae 110i:Matrcnulam (424) sollicite, lavacris; perque 1124Neapolim revertens ac "**
perscrulanles, vaceasque monasterii et equas quot- •Sessulam, atque apud vallem Caudinam (428) ca-
quot invenerunt diripienies, Yenafrum 10- 92a"d sups slramelalus
(Dec.), non multppost ingressus est
reversi sunt.' ac 110. 2. npn mullo post Barim in? Beneventum. Apud Luceriam (429) porro ilaGApu-
"
gressi. . • lise civilatem universo suo -congregato exercitu,
36. Langobardi igitur'videntes sese ccelitus pro consequenter cum Saracenis congredilur (an. 867);
suis iniquilatibus flagellalos, afflicli, ac magna a M27 quibus primo cerlamine superatus (430),
VARLE LECTIONES.
im.addm 'l0*fd. ad t. usqueett. a. i. desolaium p.ib. ,ed. ' 1089diaconum ed. losa s. non parvam illi
e. 4. s. aureos i. -l. m. misit, s. e. lb. ed. 103iejus 4. ed. 1092Yenaffrum 3. 1093a. d.
pecuniam miitens
10S
4 m."nefandissimi ac pessimi i. 1. ed. 10SB 108eest
i.i.ed. p. omnes s. ad b. Benediclum se c.l. 1101
ed..
4. -i 097 venisserit 1'. ed. i0ss.ortum ed. "»». domnicum i. 2. 1100anle cancellos add. i. necnon et
i. ed. il0s ac—ingressi desunt 1. regressi eu. i103t. i. lb. dcnuo 1. li0* imperatorem add. i. uel. ilos ib.
1105ad yt. add. i. 1106imperator 1. -corr. 4.b.Lud rex generale e. lb. ed. 1107imperii 1. corr. lb.
dirigens 1. ed. 1109subtraberet, anno D. 866. (a. D. 866. desunt 1. 867 ib.) immensuro 1112 v. congregavil
exercitum; simuique 1. ed.' lli 0 a.14D. 86.6. hic om. 1. ed. 11U B. f. p. S. i. ac add. lb.
"1B 1116
C. u. deesl
1113.ql d. esl desunt. 1. ^! illis 4. u. mon illi 1. ed. deest i. 2. f. universis r. esl 1,
• 4.2.
iii7 circuiens i_ ms 0_ sal;s jgj. |# e(j, ins 2. processbres 4. 1120iinpeiaalia 1. corr. lb.
deprsecessores
22 d. obtinuit Capuam; in qua rcmoratus mensibus 9, jnde 1. corr. "lb.
1121-f.se multum c. 1. ed. ,11-
1123dehincl. ed. lm. per quse 3. 112-sr. S.-adiit. demum ap. 1, ed. liS6 ilaque 1. sorr. 4b. tlsI ita,
ib. de q. cp. Dep 1. _-
NGTJE,
Incensum est demum a. 881, qno d. 10 Ocl., feria tur.
5 netatur cwdes bealoruin monachorum in Chr. Yult. (425) Hec non bene noster addidit, nam exercitus
Caeleris rebus bic narraiis eertatempora, conslitui - potius subsecutus est imperaiorerii, cum expedilis.
non posse eiistimo : tanlum anle Ludowici adven- copiis ' prseeressum.
tum aecidisse censiat. (426) Ex Erch., ec. 32. dedit Gatt.
(420) Ita etiatn Chr. Vult. (427) Diploma Reg. Acc, p. S9,
^421) Pecunise summam ex ETCII.C. 29 didicit. sed datum Beneventi Eeb. 21, nolis «hronologicie
(422) Pagus eral prope elivetum Sancti Michaelis, aul corruptis aut falsis.
ul
1 ex ruderibus rus adhuc exslantibus apparet. AKG. (428) Ubi nunc Forchia sita est, prope Afienzo*
(423) Sepes, sepemuniliim. (429) Lucera. ex edicto Lud. iii €hr. Cas. 6. -
(i%i) Inler pagos dirulos S. Germani s' aiina- (450) Ex Erch. c. 53.
 '
§39.. LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONl 840.
demum ek bis opitulante Deo, vicioriam. est 1128A quoniam capere non poterat obsideret il4S tandem.
triumpkalem adeptus, atque 112S. universis eorum Berlbaiius abbas quoniam Hisembardus gastal-
caslris polilus 1129..Inde Barim coniendens, qual- deus 1,B0 qui ipsam civitatem oblinebat, ejus con-.
tuor (431) illam annis obsedit f130. Maieram (432) sanguineus erai, apud imperalorem pro illo interve-
inlerim 113imunitissimam illorum civitatem capiens, niens, et ipsiilB 1 gratiam, et civitati veniam impe-
2
igne iliam ferroque consumpsil. Post"- 32hascvenit Iravit. Adelchis 11S eliam Beneventanus 115Sprin-
Yenusiam (450), et tam in ea quam et in Canusio ceps, pedibus 11S 4 ejusdem imperaioris proslratus,
puguatorum prsesidio posito, Barini hinc inde prse- tam prsefatis qui fugerani, quam eliani sibi qui eos
cepit 1133graviter expugnari;'sjeque rediii Bene-: recipere prsesumpseral,. ipsius, gcaliaorii5S adqui--
ventum (Aug.). Ibi itaque cum in ejus obsequio sivit.
abbas Bcrlbarius moraretur, oratorium parvum quod (Eitcn. 54, 55.]. Ludowico 1156ilaque li41 apud
inlra monasierimn sanclae Sophiaeprsadecessor suus Renevenium remoranie 11B 7, prsefatus 114iAdelchis
abbas Bassacius inchoaverat U34,.omni diligentia suggestione !1S8.diaboIicaslimulalus, invenla occa- - -
studioque complevit, et in honore 113Bsancti patris sipne quod Franci multa in civilale insolenler age-
Benedicti a Stephano Teanensis ecclesise prsesule . rent,. adversus eum secure degenlem prolinus in-
consecrari fecit. Tunc 1?86 lemporis idem 1,S7 impe- "surrexit, eumque capiens custodise mancipavit, cun-
rator (435) beato Benedieio prseceplum (454) fecit closque miliies illius despolians 11BS ex civitale pro-
de xina curte sua nomine Lajanum 113S(455) in loco jecit (Aug. 15). Sed non in longum passus 1160est
qui dicilur Turturilus 113S,et de Sanclo Georgio, Deus innocentem hominem fruslra afBigi. Inlra 11G 1
cuni omnibus rebus et perlinentiis eorum. [ERCH. quadraginta namque dies innumerabili Saraceno,- -
35.] Cum autem Saraceni Bari 114°degenles undique r-um exercitu ab Africa 1162- adveniante, Ludovvicus -
angustali ad extremilalem ullimam pervenissent, e cuslodia exlemplo dimissus. est; et sacramen-
misso illuc 114iimperalor i142exercitu, et civitalem, tis (459) obsiriclus, a "° 3 Beneventorecedens (Sept. -
et Seodanls4*cum suis omnibus cepit, eosqueii 44(436) 47).intra tres dies abiil Berolam (440); ibique per
universos gladiis trucidari mandavit 114S(an. 871, menses circiter undecim remoralus, inlerim per
Feb. 5). Deitide Tarentum obsideri evesligio jussit; , quesdam siios comites (441),primo tria milia, dehinc
nam 1148et ipsam' olim idem nequissimi ceperarit. novem milia ferme Saracenorum apud Capuam ii6t
[C. Cas. 22.] Interea (437) duo quidam comites nisi interemit. Post hec (an. 872) illo li6S advenlanle -
sunl in imperalorem insiirgere : quod cum cogno- Capuam, Saraceni cognilo ejus adventu relinquenles
visset imperator, persecutus esl eos usque Marsiam. r principatttm, Calabriam adierunt li6G,eamque qua- -
Ubi illi neri audentes consistere, fugerunt 1147Bene- quaversum 1167depopulanles, conscensis navibus,
ventum. Imperaior autem, dum illos .persequitur, ac 116Smaximam lempestatem perpessi 11M, ad
venit lliserniam; quam lemptanlem resislere, ex-. sua quoiquot evadere poluerunl, reversi sunt.
pugnavit et cepit. Jnde Aliphas pertransiens, per 57. Per 117°(442) idem tempuscum prsediclus117- 1
Telesiam venit ad civiiatem quae nouiinaiuf Sancla imperator secus insulam Piscarise quse esl iti 11Tt
Agatha ii4S (458);.quani cum 114iper dies plurimos confinio Pennensis comitatus iransitum habuisset,
•--'•• . VARLE LECTIONES.
1128add. i. liES politur 4. ed. "" cepitque in ea Seodan 'regem Saracenorum cum omni-
bus suis add. 1. del. lb. llsl ita ib. quoque 1. ilS2 Dehinc imperalor reversus est Benev. 1. corr. lb.
1183cepilg. lb. ed. 113iinch. o. d. st. c. el om. 4. .11!Shonorem 1. ed.- 1136Tunc — evestigio
expngnare
jussit add. lb. ll3r i. prsedicius imperaloreidem
il3s
abbati lb. idem Ludovricus beato B. i^. prsediclus rex
b.-B. 2. M3S-Lajanulb. 2. jaianum 5. Turturitum 4.. 1140Barimlb. ed'. ,i4i add. 4. »« deest 4b.
,14sSaracenorum regem add. ib" , 144e. u. g. t. m. desunt lb. 1145- jussit ed: 114sjussit Prselerea duo 1.
1147fugerunt—resisiere desunt i.
1152 1153 il48Agathe Agaihe en. 114sobsidebat1. eu. 1",°gastaldio i. 11S 2. 1,51illi
6 Inierea
i.'ed. Athelchis 3. B, p. deest 4. 11S4adpedes 4. ed.liS711BS. i. imperatorisg. 1. ed.
augusto (COJ;IV Ludowico) apiid us.quead fmem capitis udd.' ib. 11B posito lb. ed. llM A. princeps ipsius
civitalis ib."ed. diaboli invidia ductus lb. 2. s. d. duclus 3. 9 dispolians fugere compulit lb. 2. il 6° D.
p. est ib. eb. im a. moxque i. q. d. lb. e'q. 11G 2-Africa5. ilC3 rec. a. B. lb- eq. -14G 4 c cseleris.fugien-
libus int. anno Domini871. 4bJ 116Seoi^."eq. liG6 adeunt lb. eq. 11G 7 q. — reversi sunt abscisa ib. fun-
ditusl". eq. 1168n.ad sua m. t. p. q. evasernnt r. s. 1*. ed '-"' passi 1*. 1170Pef — appellata desunl
1. li7i c idem religiosus i. ed. .11ISiutra coufinia 2.
NOT^E.
(451) Ex Chr. S. Bened. SS. III, p. 205. (458) S. Agala de' Goli pauhim distat a Caserla»
(452) Sitam in terra d'Olranio. ad Occidenlem versus.
(453) Tandem ita •appellat:
' quod.cur supra no-. (439) Ex Chron. S.-Bened. 1.1.
:lueril, ignoro. (440) Yeroli, urbs Latii. Eo tamen tempore Lu-
(454) Reg. ri. 143. Datum ix Kal. Martii, imp. dowjcus et Romae et Ravennse fuit.
an. xvn, ind. xni, Benevenio. AKG. (441) lterum diversas relationes consafciendo er-
(455).Prepe S. Agalham. ravit noster; prior eiiim vicloria est Adelgisi et
(456) Hec de suonon.recie
' addidit: cf. Eroh. 37; Lainberlorum, altera comitum imperatoris.
Chron. Sal., 108. ' (442) Hsec inspectis monasterii ejus privilegiis
. (457) Defectionem Lamberli et lldeberti (a. 860) scripsisse videtur, quse videsis in Gkron. Casaur.
hic confusam esse cum fuga Lamberlorum (a. 871) ap.Mural. SS. 11,2.
dcmonslravit DiMeo Ann. Neap.
 '
54i CHRONICONCASINENSE. — LIB. I AUCTORE LEONE, S42
ejusque pculis locus ipse quendam Casa aurea nun- A J in Alba (452); sarcl.i Cpsmsein Elleretp V"; sancli
cupalus valde complacuisset, et servorum Dei usi- Anjgeliin Carseolis 1191(455)cum duabus cellis suis.
bus 1178vir 1174religiosus aplissiinum judicasset, ab In Balva 1192ecclesiam sancli RctriinBarbaranp 1193;
episcopis Balvensi atque Pennensi ecclesiam inibi sancti Salvalbris supra fiumen ; sancli Angeli ad
sd-honorem sanctse Trinilaiis conslrui jussil, et Aquam vivam ; sancli Angeli ad Floretum ; et cel-
religiosos in "7S eodem loco viros ad Dei scrvilium lam qiise est Inter aquas posila; sanctse Felicllatis
congregari. Quo facto, plurimis eandem ecclesiain in Furcona (454). In Penne ecclesiam sanctae Marise
il7G ipsius iri Cerqiielo; elPeliliaqum. In 1194Aprulio"9S ino-
diversisque beneliciis quemadmodum
munimina conlinent, imperiali largitale per diversa nasterium sancli Angeli de Mara.no cmn omnibus
loca donavit (445), suamque ibilm memoriam sem- cellis vel rebus suis. I.n Asculo ecclesiam domini
il8e cum omni-
perkabendam 117Ssalis devptus indixit. Poslmodum Salvaloris quse diciturCapui acquis
vero ab ejusdem loci abbaiibus ipsa 117S ecclesia am- bus perlinentiis suis; sancli Angeli de Stabtilo.;-
pliata, et sancli Clementis vocabulo est proul 1180 sancii Angeli de Fellriano.; sancli Pelri in Pecli-
placuit appellata. niano "S7; cttrlemdeCasa Perende; necnen 1,9Se>.
Hic idem christianissimus lmperator circa iI!il servos el ancillias mullas diversi.s in loeis, e,t alia,
koc tempus 1182monaslerium sancti Angeli i183B 1 plurima quse suis muniminibus conlinentur.
quod 1184Barregium (444) appellatur 11SS,juxta 118G 58. [C. Cas. 26.] Eodem llss tempore Radoad.
tenorem praceplorum antecessorum suorum Ka- gastaldeus in Aquinensi villa seeus Pontem curvunj.
roliil 87alque Lolharii, suo quoque prsecepto robo- castellum construxit; quod videlicet ab ejusdem
ravit; cpnfirmans ibi pmniaquse lam in circuitu sue, ponlis silu et nuncupalione, Pens curvus (45S) nor
quam et in page 1Marsnrum alque Balva (445) Teate men rclinuit. [C.S.Benediciipc205}Prx(misil00auie^
flueque et Penne alque Aprttlie (446) nec non i188et imperatorcum per aniuim fere Capuse .remoratus
Ascule (447)mullipliciter pessedisse antiquiliis vide- fuisset, sublaio 120icorpore beali Germani ejusdem,
lialur. Videlicel in Marsia cellan} sanctsfi Mariiein civilatis episcopi (456), demum Franciam est rever-
Fundc magnp cum omnibus sibi subjeciis eccjesiis sus (an, 873), moralus per diversa loca in partlbuB
vel rebus; Sanelum Eulicium in Arestina (448); istis per annos circiter sex.
Sanclum li89Paulum s;;pra ipsam civilalem Marsj- 59. Cuinque~(457)in reversione sua apud sanclum
canam (449); Sanctam Mariam in Orelino; Sa.n- Apollinafem Ravenne remorarelur (an. 874. Marl.),
ctum Gregcrium in Paternp (450); Sanctam Mariam adiit eum Angelarius lunc monasteriikujus il0'J>l
in Mcntorone; ecclesiam sancti Salvaloris in Avez- prsepositus,-proclamationem faciens de cella sanclse
zano (451); sancli Antimi ad Fprmas; sancti Angeli 'C Marisein Maurinis sila iu comilalu Pennensi; quatn
. ' '
YARLE: LECTIQNgS.
1,78 rccessibus 2. *174v. r. add. i. ll-Hr. viros i. e. l.aderf. 1176b.per div. 1. q. i. m. c. i.l. donavit
ed. U77add. &. il78s. ibi b. ed. 1179e..i. ed., ilS0 sicul ed. . il8J c h. l. add. lb.i. Ludowicus c 1. ed.
1182conslruxiladd. 1. del. lc. " 8?sa.lis.(amplum'a'tqueadd. lb.) mirificum add..i. del. ic. 11R 4 A. juxta.
fluvium Sangrum q.l. 2. "8Bdicitur i.'ed. "8Gd. idque lam in circuilu ipsius q A.muUrit lc. iil 7 caroli
lc. 1188iia ic. Apt\ possessioiiibus variis mulliplicibusque dilavil. Relalum michi a quibusdam senibus esi,
quod ejusdem imperaloris filius Barro nomine hisdem leniporibusibidenimoiluus fueril; eoque ibi sepulio,
ob ejus memoriani prsedicluin mpnaslerium fecetit; etideo scilicetBarregis.qnasi Barro regis pro ejusden»
regislilio.nunctipatumsit.Eo etiam (c.58.)l. ll89cellam s. Pauli s. i. c M.s. MariaeinO.s.Gregorii in P.s.
Ma'riseinM.s.Saivaiorislc-2. i, Ellerilo lc.erf. "sl Carzolo i^.ed. 1182balha ic. 1198Barrano5. 1194iri
0°
— omnibus dcsunt i. "?s Apruzio lc. "!G Capudaquis 5, 11S 7 Peclinianu lc. 2. 11S 8 P. vicendas duas
inagnas. n. 1?. 2. "s? Eo etiam l. 4. ed. i!0° Ppslniodum verp idem imp. re.diens Capuam, ouni p. a.
ihi r. f. 1; hinc lb. pergil ih marginc erasis his quw piius scripla fueranl : demum Franciam esl reversus.
Fuiiauleni praedictus abbas tempnribus Romaitoruin ppnlifictim Nycclai, Adriani, atque cctavi Iehannis;
a que etiam privilegium de omnimoda bujus monaslerii liberiate recepit. Hujus lemporibus eratMone-
caus monachus hujus moiiaslerii, prsepositus in ecclesia sancti Jacobi de Tremili, quse erat cella h.ujus coe-
nobii, sub cujus videlicet praepositi nomine mulise apud npsejiisdem loci carlse habeniur. Hic abbas
apprime litteralus, non millos tractatus, elc. — veieris qriaih (cap.120i 35). Sequentia aulem folia duo rasa sunl
ei manu ipsius ni fallor Leonis minulioribus lilleris conscripta. de basilioa s. protomariyris Stepluni
add. lb. i202-os
deest i. . ,
NQT^.
(445) Privil. fundalionis
: datum est Capuse 26 " (450) Paderno -Iacu Fucino ' a Seplenlrieae
Mai. 873. . adjacet.
(444) Quqd olim fuerat monaslerium, in castrum . (45'J)~propelacum Fucinum; versus Qccidentem.
evasil, Vadis regia dictum, hinc Varreja, Berreja,. (452) Alba-Eucentia. . , - '
in saxea rupe collocatum, cujus dorsum Sangrus (435) Carspli. . .
flnvius alluit. ANGI (454) Jamdiruta; episccpalus Aquilam translaius
(445) Comilalus in Pelignis. esi. •
(446) Et pagus esl, el civitas, jam Teramo, ad (455) Pontecorvo.
Tronlinum Quvium, olim Inieramna. (456) Cujuscapiie ditavit novani Sancti Germani
.- (447) Ascoli, ad Truentum fl. civiiatem, inde sic appellatam, utferl tradiiio. ANG.
(448) supra c. 14 Adrestina, portus- Iacus Fucini. (457) Ex dipl. Ludowici, quod ePeiri regeslo ed.
Gait. Acc p. 41. Confirmalionem Caroli Magni, sed
(449) Qusejnteriii. suspeclam, ex eodeiu Reg. cd. Tosti I, 95.
 543 . . LEONIS MARSICANIET PETRIDIACONI 54i
videlicet Ilildebrandus dux tempore Karoli regis A afl opus videlicet et utilitalemmonasterii hujus. De
ante cenlum circiler annos interveniente Benjamin lerris 122*nichilominus praefalse 1222cellse noslras
monacho in hcc cenebip prsccepte sue firmaverat: qusesunt in.yalle de Caudis idem praepositus in
modo vero essent aliqui qui quasi ex parte ipsius prsesenlia principis Adelchis super Rodelgrimo ltM
imperatoris res ipsas se tenere astruercni. Mox im- qnodam qui eas fraudulenter receperat proclamans,
peraior rei ejusdem cognila veritate.et prsedicii An- prolinus' illas recollegit W; data ab eodem prin-
gelarii precibus inclinalus, scripsit, et imperiali cipe publica 122S jussione, ne quis esset dejnceps qui
auclorilate prsecepit, ut nullus deinceps ex eadem absque noslri abbalis licentia aliquas terras noslri
cella aliquid reiinere vej auferre *206,heque ex sua mpnaslerii aliquomodo i2?6 reciperet : propterea
neque ex alicujus alterius parte prsesumeret; sed videlicet 1227,quia prsedictus Rodelgrimus deceptp
quieta et omnimodis libera in pristinum dominium Amelfrid menachp npstro, nescip abbate, quasi sub
cenobii nostri rediret, cum (458) portu scilicetsuo, libello easdem lerfas receperat. In prsesenlia quo^
et foce de Gomano, et cum oninibus omnino perti- que Ludowici 122S judicis proclamavit super Guan-
nentiis et finibus suis; id est ab Atria usqup Goma- delmario 12S 9 quodam infantulu de una curtemc-
niim; et usque in fluvium qui dieilur Plomba.; et nasterii sancise Sophie in loco qui dicitur Faffo&s
usque in mare ; eum ipso littore ad piscandum; et ^ prop» Beneventum, qtiam idem infantulusretinebat;
cum gualdo de Boleiano: modia videlicet terre insi- ejusque illam judicio recollegit. His eliatn diebus
mul undecim circiler milia. Insuper. eliam prsecepit Benediclus et Sichardus germani fratres de Salerno
Celso cuidam pr»posilo(459),et Grimealdp,207(460) obtulerunl in hoc monasterio omnem heredilatem
episccpo, ut simul cum eodem Angelario mox veni- suam quam habebant apud Teanum inloco quidici-
rent, cunique ad lionorem i20S et ulililatem Ioci tur Scalunianus et Purpuranus, cum oranilms ex
bujus ex parte sua de bis pmnibus investirenl; iiitegro peninentiis ejus.
prsecepto et sigillo suo sup.er hac illi concesso ne 40. [ERCH.C 58, 59.] Non iS3°mullo posl igilur
quis aliquando 120Sista aliquomodoremovereprsesu- recepiis viribus Saraceni, Tarenlum obiinenles,
meret.Circa hosdiesPergolfusprseposilusnosler 1210 exinde Barim cseleraque confinia acrius infe-
de Sancla Sophia proclamavit in plaeilo Heroici stare cceperunt. Inlerea Salernilani , Amal-
judicis Benevenlani super quendam Lioprandum de pbitani, Neapolites ct Cajetani foedus cum Sa-
curtenosira ,a,i qua?est in.loco qui dicilur Panla- racenis componentes, Romam navalibus depracda-
num, ad vicum de Alriano : quam idem Lioprandus tionibus angustabant. Propter quod Karolus tunc
dndum invaserat; et ostensa raiione qualiter qui- imperalor Julitus scilicet filius a lohanne ociavp
dam Ursus ttna cum uxore sua Yenera nomine ^ papa mukis epistolis inierpellatus, Lamber(um du-
obtulerat eam cum omnibus suis 1212in ecclesia cetn et fratremejus Guidonem illi in auxiiium de-
sancii Beriedicli quae sila erat ineodem loco (461), Slinavil ( an 876 ); cum quibus idem apostolieus
cella htijus12iacenobii, judicanle, prsediciojudice121i, Neapolim Salemumque profectus, est. Sed Guai-
recollegiteam. Perhoseliam 12.15diesAdelchis ,2i6 ferius Salernitanus princeps in omnikus papse ob^-
prince.ps, rogatus 1217a Criscio praeposito Saucise temperans, et fosdus Saracenorum dirupit, et ex
Sophiseper pracepturn ccneessit Iiuic menasterio eis plurimos trucidavit, Sergius vero. dux Neapo r
totam ls,18 substantiam Pelonis' cuiusdam nobilis, litanus nolens se ab eis alienare, mox ab aposlolico
cuniomnihiisomnino V".9 rebusac pertinentiis suis. excommunicalus esl; ac non mulip post (an 877)
• Idem quoque prseposilus vindice Deo a fralre proprlo Alhanasio episcopo
alio, prsecepto (462) (an.
885. Mai.) adquisiyil ab Aione principe cuncta quse caplus atque csscatus , Romam transmissus est.
Poio gastaldeus filius supradicti 1220PotPnis possi-r [ERCH,C 44.] ldem vero Athanasius 12S 1. dux in
dere videbafur, in perlinenliis Alifanis et Telesiuis. locc, illius. effectus, pace cum Saraeenis. firmaia ,

VARI.E LECTIONES.
6. attemptare ib. 2. i207Grimaldo ed. i208-b. et desunt \K 2. 12118
,20- q. umquam isia r. ib. eA.
^210-p. S. Sophise ib. Reliquam capilis parlem omisil 1% s?" add. i. _1212 o. rebus subtantiae suse
in e. s. B. q. conslructa est Beneveiiii (juxia Benevenium 2. deest 5.) in prsediclo loco Pantano c lb.
ed. 1213Iiujiis— eam abscisa l*r '^1214Heroico i\. ed. 12lsdeesflb. 1216Radelchis lb. 1!17p. Bene-
ventanus,"rog. lb. ed. 121Slotam — hujus abscisa ib'. t. omnino s. ed. lsls deest ed. 1220prasdicti ed..
*221de caeteris 3. 1222 S. Benedicti de Benevento q. ib. id. 1223Roielgrimo 3. 12!4 recepil lb.ed.
1225deesliK .12, prsefati
26reciperet —
receperat abscisa lb. nisi ab initlo defuerunt. ,2S7 add. 4. 1!2ELudoici
lb. 2. Ludovici i. 1229Gualdeinario 3. 12. 30 Capita 40. 41. 43. 44. 45. in foliis duobus manu ul videiur
ipsius Leonis scripfa sunt, tamend locis mutavil et i2S1 v, frater.ejus A.
... qum ipsa postea aliquot ampiiavit.
4b ed.
NOTJE.
(458) Cum—milia in ebarta illa non leguniur. (462), Quod ex orig. edidit.Gatt. 1.1. Ibi Ppto
Atri in Apiutio ult. sita est, inler fluvios Pioinba et consilio.interficiendi Adelcbis interfuisseearriqueob
Yomano. causam re familiari privatus, esse.dicitur. Pro spu-.
(459) S. Trinitatis de Casa
' 'aurea. * rio habet Di Meo Ann. Neap. T. Y. p. 10. Diploma,
(460) Pinnensi. genuitiumvideri scribit Bethraannus.
(461) Cf. supra c 10, 19.
545 CHR0NIC0N CASINENSE.— LIB. I AUCTORE LEONE: S46
eos "ss juxta Neapolim cellpcavit, et, tam^Bene- A Iransporlan ; sed, quoniam propier Saracehorum
126Soplabal, minime
ventum quam Capuam atque Salernum , Remam incursinnem huc deferri sictit
1238 devastare eum eis petuit, cum 1254fuisset defunctus ,' in mpnasterio
qunque necnen Sppletium
acriler ccepit; multaque tunc teroporis monasteria riesirp qupd 1S4° est ,240apud Teanum ccrpus ip-
et ecclesise cnm villis et urbibus incensa ac desola- sius 12SS delatum alque humatum esli2BG.
ta ab i! 34eis sunl. 43. Ee 12S 7 tennore Pandenulfusi2SS quidam Ca-
41, [ERCH.46 47, ] His diebus Capuani expulso puse praeral; qui dum in papse fidelitaie ccnsiste-
Lnndulfo canonice 123Sin episcopalnm electo , Lan- ret, rogabal eum ut subderet deininatui SIIP Cajc-
denulfum 123Gquendam de suis nobilibus conjuga- tam. Nam Cajelani tunc 1259lemppris Reniano tau-
tum alque'necphilum sibi episcopum elegerunt, tum ppnlifici serviebanl. Qued dum i2G0 prsedictus
i237papse cceperunt in-
iiiultisque precibus prsefato papa concessisset, coepit idem Pandenulfus 1S5S ila
sistere ut ipsum 223Sdeberet eis in episcopuni con- acriler "6* Gajelanos incursare (an. 881.) , ul vel
secrarei Quapropler venerabilis abbas Berlharius usque ad Molas illis egredi non- darelur. Docibilis
etLeo episcopus Teanensis Romam profecti, coepe- quidam lunc illis ir. ducem prseeral; qui lanlum
runt ehsecr3re stimmum pontificem, ut hac in re _ dedecus sibi suisque illatum minime ferendum du-
nullo modo fleeteretnr, unde gravis in populo Ca- cens ,-misit Agropolim(464); et Saracenos ibi de-
puano ruina et multa sanguinis effusio fieri debe- gentes aseiscens 126a, cdnduxit eos mariiio itinere
rel..El expressitts inquit abbas ; 0 vir aposlolice ad lacum Fundanum , in locum uhi Sancia Anasta-
hoveris, quia, si hoc consenseris , maximum procul sia vocaiur ; el inde per fluvium usque 1!63Fundis
1288dubio ignem , el usque qd le eliam i340perlingen-
ascendentes, ibi quasi 1264de vagina gladius sca-
iem accendesml. Et primo quidem apostolicus tan- et cunctain circuitu depopulantes ,
pbis egressi,
ii viri conslanlia lerritps est, postremo lamen tandem
est in Cajelam pervemurit, et in Formianis colli-
prsevalnil iniquitas, et praedictus neophitus ' bus
Ilaccivili discordia^Sara- (465)sua caslra componunl. Hispapa audilis,
episcopum cotisecralus. ilico poeniientia ductus, blandis alloqniis el episio-
ceni oporiunam 1242 occa sionem nacii 1£4arursus
lis, nec non et 126Sppllicitaticniuus multis coepit
imiversa diripiunt * iterum cuncla devastant, pro- 1266sibi recouci-
244 224B convenire Cajelanos , qualinus ei
pter quodi prsedicius apostolicus bis Capuani liarentur, et a Saracenis
est venire coaclus. Yidens igilur palam sibi centi- demum moniiis sequesirareniur. Cujus
Docibilis obsecundans , rupto fce-
gisse quse noster 1111a bbas prsedixerat, valde peni-
dere cum Saracenis bellum iniit. In quo vidclicet
luit; ac demutn habilo consil.io, Landulfum quem C 1,G7
1246beati belloplurimi Cajelanorum elcesi et capli suut.
supra expulsum retulimus , in basilica
Petri apostpli in i24' Capua yeieri 124S(463) epi- Rursuslamen Saraceni foedus a Docibile postu-
ccnsecravit Landenulfum 124S lanles accipiunl, reddistisque captivis , juxla 1S6S
scepum (an. 880);
vere Capuse 1250novse prseesse constiluil (Ibid. Garilianum de Formianis collibus ab eodem Doci-
c. 48) ; cunclumque episcopalum inter utrumque bile ad habilandum direcli suut 126s; ubi permit-
dividi sequa lance mandavit. tenle 1270Deo proinnumeris iniquilatibus noslris per
42.Per12S1hosdiessupradictusprincepsGuaiferius quadraginla ferme annos degeules , innumerabilia
1271circumquaque malagesserunt,
langucres correptus, monachus faclus esl (an. 880). multumque Chri-
i!sa sticolarum sanguinem effuderunt. In 127Jquo videli-
rogans se ad boc monaslerium devotissime
VARIiE LECTIONES.
1232eosque I. N. collocans tam lb, ed. i233Spoletum 4. i i234abeis add. i. i2SBL.quodamc ib. ed.,
"36LandutioIfumlb. ed. 1287prsefaiumpapamdecipiunlutlb. 2. i23Sutillisepiscopus sacraretur.Q.lb.ei/.
1839profecto i. lb. ed. 1240add. 4. ,24i accendis lb. ed, iM opprtunitatem. n. lb. ed. 'ls" paclKi.
1244deesled. 1,4Sidem ib. ed. 124G ecclesia lb. 2. 1247
,24s i2S
0 quam in C. v. Censlanlinus imperalor
1!S1
con-
struxerat, lb. 1S4Svetere lb. ed. Landenulf 5, 3 v. eeclesise Capuanse p. lb,2 , hoc cap.
iSB2 s. i°. ed. 12B d. non poluitlc, ed. 12S4
in merg. adscr. i&. m. deferri ; i2SG p. defunclus lc. .2
"lsBBejusle. ed. del. a. desunl lc.2. Cirea hoec tempera defuncto Constanlionpol imperatore Ra-
silio, Leo et Alexander filii ejus in imperium subrogali sunt. Allervero fraier eorum nomine Stephanus
ejusdem urbis est patriachalum adeptus ; ejeclo Pholio , qui a Nycelap papa nuper fuerat anaibematiaa-
lus : pre ee v.idelicet qued adhuc supertile episcepp ejusdem urbis lgnalie,
7
sedem illius ambitiosus invase-
rat. add. ib. in fine c; 45. unde huc trantulu 1 ( ex Erch. c. 52.) 12S Post hoec P. qui lunc C. p. in p. f.
12SS ,2SS
censislens, regavit e. lb. ed. ,26a Pandenolfus lb. ed.i163 C, eo tempore lb. ^ ed. ll«° Q. p. p. d. c
lb. ed. i26i i. C. a. 4b. ed. a. primo c. lb. ed. f.a. u. F. lb. ed. 64 q. d. v. g. suprascr.
4cl665deesf 4b. 12GG deest ed. i267^q. bello C. pl. et 4b. vd. 126sc n Garilian ab 4b. 2. ' m9 anuo
kujns akhatis vicesimo add. 4a. i270p. D. p. i. i. n. ndd. 1271inuumera 4b. ed. im In — manserunt
desunt 4b.
NOT.«.
(463|) Qua»et Berelais , amphilhealrum, arena, et Caietam , in quibus exstant etiamnum frequenies
colossus dicebatur, sila ubi nunc est Sanlamaria casulse, sett luguria diruta , quao,ccnstanti tradi-,
Maggiore. tinne a Saracenis lunc exstructa et hahitata fuisse
(464) Ad. sinum Pseslanum. asseruulur , et sane nihil prseterea referunt. ANP.
(465) Videlicel in collibus inter tjFormia, Iirum
 S47 I LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONi 548
cet loco freqnenter a diversis magnatibus 1273oppu- 1A nedicto a sancte memoriae regibus Carolo Pipinp
gnali, sedjudicio Dei usque | ad prsefinilumli 74 ab Lothario atqiie Ludowico 128G, seu a ceteris quibtis-<
eo tempus invicii et expugnaii manserunt. que l!S7 fidelibus bactenus concessa noscuntur, an-
44. (an. 883 Sept. i.) Pet idem tempus mona- iieclimus; qiianddquidem quse i2B8 Specialiter a sin-
sieriuni beaiipalris Benedicti.ubi sacratissimum ejus . gulis quibusqtte collata sunt , iriCensis Dlerisque1
corpus humaluin est, a praefalis127B Saracenis inva- eorum oblaiionibiis ignoramus.
sum , desirucium atque incensum est, eti 276quse- Primum i!S0 iiaque 1290est monaslerium sancti
quas ibi reperta sunt ; universa direpta , pridie Liberalcris qued siluiri est iii coniiiatu Teatino Su-
Nonas Seplembris, anno incarnationis dominiese pra is9i flnvium Laentum (468) a*d radicem montis
Oclingeniesimo oclcgesimo quarto (486 ), indic- qtii dicilur Maiella, cum i£5' ecelesia sancli Angeli
tione secunda. Ncc mulloposl [ undecinio videlicet qttse est in lalere Mpntisplani, cum integro eodem
Gal. Nevembris ( Gcl. 22 ) ,277, monaslerium majus moiiie , et cum castello sancli Angeli, cum univer-
,2S3 suis , et curle
qupd deorsum erat -127S ,y simililer occtipaverunt sis periinenliis quse dicilurCasa-
1279,devastaverunt et incenderuut, multcsque ini- Ie Prandi, et curte de Garjfuli,S84,et caslello san-
bi perimentes, ipsum eliarri sanctnm ac veucrabilem cli Petfi, et curte sancti Januarli, el Yalle plana;
abbaiem Bertkarium juxla altarinm beati Martini " elLuciano, cum omnibus omnino pertinentiis ,28Sab
gladie trucidaveruni. Cumque eandem demini Sal- febus .suis intra hos videlicet i296fines. Ab unri
yatoris ecelesiarh diversis in locis igne summisso lalere finis torrens ubi dicitur Cripta lalronis, qui
exurere rholirentur, Dei oninipoteniis i280niiseri- est sub ipso monticello riomiiie.1297Sarracenico, qui
1298nunc vocalur Prselorium
cordia id perficere uequiverdni; sicque ipsa i2sl lan- (469) ; el quomodoi
tum de toto hoc monasterio Saracenorum flamnvis ascendit inde ad ipsum staphilum (470) de Majella,
qui i29s dividil imereausam saneli Beneditti el re-
erepta, illi monasterii spoliis onustati, kctantes
. Iriumphantesque Garilisntim reversi sunl.' Mona- galia; de alio lalere quomodp descendit inde 1S0S'
chi vero quicquid supelleclilis, vel thesauri, seu et in aquam Frassiningam ,30i, et sicut mittilin rivum
nvuniminum hujus monasterii quoquomodo 1!°2 sur- . qui dicilur Bacinnium; hinc vero abipso fossato in
ripere potuerant la8S assumenies , unacum -doinno puteum de Capetano 130a;inde in fossatum sancii
Angelario lunc temporis eorum prseposito , Teanttm Januarii el in Rosentem 1S03. DeIS04alio lalere finis
Iiabitaturi proficiscuntur ; eundemque Angelarium Bisaraj inde in viam quse vadit in lacunam supra
sibi conslilitentcs abbatem ; in cella, quaead^beali sanctiim i30BDonatum, hinc iri Ficariuni,- inde in
patris Denedieli honorem dudum ihi constructa fue-1(%fossatum de sancta Lucia, et ascendit per Aquam
rat,,manere cceperunt, anno el indictiene supra- frigidam in limitem 1306de Monle plaiio, et sicut
scripla. Cempletis a Peironace abbate usque ad is- .• vadit sub ipsis limiiibus in fossaturh Garifuli, et ita
tum, annis xentum sexaginta et sex*. mittil in Alenlo. lnier quos iS07utique fines nullani
¥) Sepultus vere est supradiclus sanctus martyr omnino sibi reservationem praedicti reges fecerunt^
Christi Bertharius sursuni juxta ecclesiam. sanciiBe- quia tOla haec pertineniia fegalis fuit, exeepta eccle-
nedicii iit capitule iiatrum add. 2. sia sancti Yitalis cum pertinentia decem dunta-
45. Non "«* auiem videri superfluum debet"8S, xai130Smodiorum quseperiinel ad episcopaium 130s.
si hoc in loco .memoratciiuni (idl) quod prsedicti Deindeecclesia sancieMarie in Bacirinio i3i0 cum
abbatis Bertharii sludiogesium repperimus de rebus periineniia sua. Dehinc ecdesia Sancti Felicis m
etcellishujus monasterii apud Marchiam , in Teate Pastoricio, cum finihus et periinentiis suis 13il; qui
dumtaxatetPense conslituiis , quae beato patri Be- 1312habet fines hos 1313:ab uno latere flumen Pi-
'
,' - i , - VARLE LECTIONES.
1278d. ncslris
principibus l(magnatibus 5.) .rcquisiti el -opupugnali edi - "^ praedictum l. inex- "
pugnati m. ed., '«"-pradictis lb. ed. - 1!7Gei q. i. r. s. u. d. add. 4. 1277Seplembris 4. i!78'esl 5. 127*
°ccup:ivere ed. ubi 1!SS el in sequenlibus eadem lermmatio swpe recurrit »280D. judicio id ib ed. 12S 1ea ib. 2.
,' "««''^' ^' Pol"erunt 4. 12S 4 hoc caput ntinutissimis litleris nutlo niargine,
scripsit lb. omisit
4». est lb cd. 1!S6 Ludowico ib. 2. 1!87 c. reli^iosis viris b. lb. i28S — Orni in cod. i. iierum
quse
scnpla sunt in fine12S1 operis, cum12B variis-leclionibus quw i. signavi. 128sPnmo lb. 12S 0 scilicel ic. ed. i.
esi deest 4b. jUXsa lb. 2 cum — Luciano el De — inde in desunt lb sed olim
scripla fuisse signa
appicta demonslrant. 1!23u. s. p. ed. c. inlegris s. p.4. 1!9i Garifeli 5. 129Sr. ac p. 4. 129G dees«lb/4.
vocabulo lb. ed. i. i29S qni modo noniinaliir P. ed. desunl lb. q. nom. P. 4. 1299qui—s.-B^desum -
l"..q.d.i.,reg. et c s. B.ed.4. ii0° deesti. 1301Frassiniggam5. i302CaputanoS. i303Rosenielb.Rasen- '
tem i. i304vide p. 610. li. b*. , 3°5 deest 4. 130G limites lb. limite 4. 1307quas videlieet f. i\ ™*
deest l\ 1309.
episcppitun 4b. 4. episcopum ed. 13i0 u.icinio-et S. Felicis 4b. Bacimnio c. p. s. Eccl.
ed. 13llearumlb. 1312oui— in Laviuum desunt l>>. 1313deest ed. i. '

I NOTJE*
( 466) Ab indictionisinitioconpulato.1 tus , in recentioribus non raro Alentus. ;AKG.nuiic
•"
(467) Quod ex hpc loco-et Reg. Petri ed. Galt Lenia.
Hist.'p. 78,.ubi plura' de insigni S. tLiberaioris (469) Nunc Pretora. ANG.
mon.affert. i (470) 1. e. cippuin terminaiem ; v. editores Anna-»
'
( 468 ) In antiquioribus tabulis appellaiur Laen- -liiun Al. Di Meo in praf. Ipmi III.
..S49 CHRONICONCASINENSE. — LIB. I AUCTORE LEONE. SSO
rseariae, ab 1SUallero Lavinum, ab. 1315alio ripas de J\ finibus suis, id est 1S4° a capite fossatum [de Lavite
Turri, cum ipsa curle ubi 1316esl ecclesia i317 sancti 134i,a pede viam de ipso puleo, ab uno laiere ben-
Benedicli; ab 1318alie vero fontem de Troia. quo- nam, ab altero fluviumde Argelli; quam etiam prse-
modo descendil in Lavinum. Ecclesia sancii Yili dictus Maie hic obiulil. Intra quos ls42 fines est
-Stipra flumen Lavinum. Ecclesia sancti Helie in ecclcsia in honore Sancli Mauri, et monasterium
Sclangario, cum pertinentia sua quse est viginti mi- sancli Reuati qund situm esl inter Anlonianum et
-lium 13ISmodiorum. Curlis-de Caramanice. Mona- Pizztim Corvarium cum omnibus perlinentiis suis.
slerium sanclt Comitii 'juxta rivum Arullufn 1320, Ecclesia sancli Calixti supra istiim Laenium in loco
-citm muliis possessionibus. Ecclesia. 1321sancti Feli- qui diciiur Yallis, cum 1843terra modiorum sex mi-
cis inPulverio, cuui inedietale ipsius curlis-per fines lium sexaginla. Ecclesia sancue Marisesupra faram
suos i322,id est ab uno capite monumentum, ab al- deLaento, cum 1344perlinenlia et ,34S finibus suis,
tero prajdicla Piscaria , "ab afiero lerra sancli Tho- a capile videlicet via, a pede Laentum, ab ulroque
mse, ab allero Rosentem, qualiter 1323 millit in lalere fessamm. Ecclesia saiicli Savini in Trevanicp
Piscariam ; qme omnia Hyselgarda 13!4_comitissa 1346;sancti Glementis in Plombata. Ecclesia sancti
obtulitbeato Benediclo. Ecclesia ,32Bsancti Calixli; Salvii ibidem. Qui videlicet Salvius ex Campania
sancti Mamrrieiis, cum lola curte de Hiano; sancii B orlus 1317hujus monasterii'exlilil monachus, et te-
Marci;-saucle Marie inPonlianp, cum 132Gterrse nuit prscdielam ecclesiam sancli Clementis in obe-
modiissexcenlis. Insula quse est intra Pomarium et dieniia i348,ubi,cum defunclus fuisset.multa ad i34S
castrnm quod 1327dicitur i32S Calcaria, cum i32S sepulchrum illius mirabilia Deus est operaius. Ec-
terra modiorum circiter 400. Ecclesia sancii Eleu- ciesia sancte" Marie in fluvio Foro l 350(473), loco
therii et sancli Pauli in periineiitia de Boelariico, qui dicitur Cannelum ,' cum 13S 1 lerra modiorum
ioco qui dicilur Rtipi, cum lerra seplingeniorum qualluor milium sexaginla. In ipsa aqua .ejusdem
1352Fori molendina
xictoginla modiorum. Ecclesia sancti Herasmi in' quattuor. Ecclesia 1SB 3 sancti
Cerretu plano,-cmn pertinenliis et finibiis suis, ac Petri in Jolliano 1354,cum 18SSmille quadringenlis
molendinis omnibus qtie inlra ipsos 133°constructa modiis terrse. Menasierium sancli Severini. Ecclesia-
sunt fines, cum ecclesia sancli Salvaloris et sancti sancli ,aS6 Mennein pertineniia de 1357Ripe; sancli
Martini. Ecclesia sarreti Benedicli et sancle Marie Andresein collc de Albe 135S; sancli Petri in loco,
et sanctiComiiii et sancti Silvestri in loco qui dici- qur dicitur Ari. Curtis quse vocaiur Feneslre. Ec-
tur 1331Orni cum omuibus finibus ac pertineniiis clesia sancli Angeli anle civitatem O.rtonam, cum
earum; Hanc 1SS 1 ecclesiam sancit Silvestri con- . 13BSmcdiis lerrse octingenlis. Casiellum de
Ungo
strux-it quidam Rainerius, el obiulit eam bealo Be-" cum tota pertinenlia sua, et intra ipsam perlinen-
nediclo cum onmibus periineniiis suis, inlra-hos' • liam, Grosse, et medielas de civitate Tazze, cum
fiiies:ab unolatere ,333,ipsa' benna (471); ab alr"' tota perlineniia de Rapini et iM0 Comino. Ecclesia
-
tero, Sepiem vise; ab aliero, alia benna, quse se si-~ sanctae Crucisin pertinentia de 136iRoma,cum mille
mul conjungunt. F.ara Maionis, et fara que dicitur quingentis terrse moiliis, et medielate ipsitis caslri
'
Biana , 334 cum finihus el pertineniiis earum i336' de Casale i362 cum peninenliis suis. Monaslerium-
- i363sancli Pancralii cum lota
(472). Hic1S3C Maio fuitcpnsanguineus Polerici pra3-~ perlineniia sua. Ca-
;
posiii sancii Liberaioris" suh prsedicto abbate, et; slellum de Prata, ei Gessi 1364,'etCivitella, et vallis
obtulit in ltocmonaslerio eandem faram; qusecon-' sancti Mariini, cum omnibus perlinentiis eorum.
linens est insimul quinque milium octingentorum Ecclesia sancti Petri in civitale Teatina veteriiS6B,
niodiorum lerrse. Curlis 1337sancti Calixli cum om- et ibidem juxta ecclesia sancli-Pauli. Ecclesia sanctse
nibtts suis. Ecclesia sancii Petri inloco qui dicilur Teciae intra camdem civilatem novam, cum ipsa
Mallianellum 13S 8, cum omnibus perlinentiis- ac 133S porta quse respicit a"d"orienlem, quse hactenus
VARI^ LECTIONES.
1314de ed. 4. 13lsde allero r. ed. &. i316ibi 2. 131Je. curtis per fines siio1;.saneli Calixti etc. 4.
1319 13!
0 ipsius
i3!1
I31ede.altero v. ed. . milia lb. ed. Arulum 2.
1313quomodp ed. 1324Yselg. ed. 132Secr.lesiam ed. i32Gc. t. m.ecclesiam ed. 132!suas. S. CaliiTli lb.
s. desunt. lb. 4. 1327qui lb. 132B voca-
tur4. •138Sc l. m. c q. desunl- lb. 4. 1330jpsas lb. i. f. c. s. lb. ed. 4. 1S3id. in 0. ed. 1332:Hanc
conjunguntdesH/>Mb. 13331.133S finis i. ed. 1334tiiana lb. 1335suislb. 133C Hic —lefrsedesKH'ib. 13S
7 Curte'
•
Malianellum3. ,339et lb. iS40id est— obtulit desunl" lb. 1341della vile
Curtis)lb.Curteed.
(corr.i342
ed. quas lb. 1343c. t. m. 6060 desunt lb. 1344cum — Ecclesia desuni fb. i34«p. sua, a ed.
1346T. S. Salvii et S. Clemeniis in Plombata. S. Marie lb. Tr. et ed. i347nalus ed. 134s
ed. _1349m. mir.D. ad s. i. e. o. ed. 13S?Fauro lb. 135i cum — ecclesia desunt i>>. i352 a.obedienliam de eodem •
Fero ed. 13S3 Ecclesiam ed. i3B4Jpllianulb 2. 13S5cm. q. m, t. desuhli^. i3S6 S. lb. sanclseerf. ,SB7
deesl i. i3B8Aldelb. Alveed. 13B 9 c. m. t. e. desuni lb. 1360et de coiniiiu lb. 13G 1 de ipsa R. lb. erf.
1362Casule lb. i363M. s. P. c l. p. s. desunt 4. i364
reliqua hujus cap. desunt i, ut el pars sequentis,
lamen et et
quam i36S signo primo senleniiw verbo posilis quwrere jubemur, ut excidisse folium vel cartulam appa-
reat. velere ed.
NOTJE.
(471) I. e. piscina. i473) A montc Majella defluit.
(472) Yide cap. 54, supra.
 '
65! LEONISMARSICANIET PETRI DIACONI ggfc
porta monacisca188evulgo vocatur, Ecclesia sahcti A ANGELABIUS 1SS0 abbasabeatp Beriedictpvicesimasi
Theederi, et ecclesia sancli Salvatofis intra civita- sedit annis 6. Hic ut138i supra jam diximus (c. 44),
tem Aiernum (474), cum medielate de ipsc poflii, de prsepcsitura hnjtis menaslerii apudTeanumabbas
quem supradicta Hyselgarda iS67 ccmitissa cblulit effectus, post138a biennium (an. 886) (477) coepit
beatp 1S6S Benedicto. paulatim restaurare monaslerium domini SalvatPris,
In comitatu vero Pennense est iS6Secclesia sancti quod a Saracenis incensum superius diximas is8s.
Felicis in Stabulo; campus de Gale; mbnaslefimn Fuil 1384autem temporibus Aionis i385principis Re-
sancti Benedicti in Lauriano, el sancise Scholasiicai neveniani, el Stephani quinii papae, et successoris
1
juxla fluvium qui dicituf tabe (475) cum iniegra ejus Formosi. Quem (478) videlieetFormosum, Ste-
ciifte de Moscufo i870, et curte de GembSruti; et phanus papa qui ei successerat de sepulcrb SUPe'x-
ecclesia sancli Angeli in Galbanico137i, cum integfa trahi abicique mahdavit; ciinciasque ipsius ordina-
ipsa curte, et cummedielale de caslro Laurelp, ab tiones irritasesse statuil, pro (479) eo scilicet quod
ipsa videlicet pila qiiseiri ejnsdem castelli medip sila cum Ostiensis episcopus esset, contra canorium
est, quumodo descendit in fcssatum 187sde Rosiccle sanctorum i386deerela apostblicam sedem usurpa-
iii7S,cum ecclesia quse ibi conslrucia est in honore veral 1387. ,
sancti Felicis, et usque trivium qurid est super San- B 46. Sub ia8Bhoc abbate oblata esl in hoc mona-
ctum Felicerii, et sicut pergit pef ipsam vallem in sterio terfa illa quae nuncupatur Brezze 138Sprope
fossaluin de Doreniano, et sicul ipsum fossatum de- Capuam, quod est pratum magnum et silva,- a quo-.
scendit in flumeu Tabe, el qualiter per ipsum fln- dam Caslulo, ejusdem loci habiialore. Hermefrid mo
men ascendit usque ad Patefnuin,' ubi est ecclesia quoque civis Asculanus vir dives, subdiaconus ofD-
in konore sanctse Marise;'et sicut recte ascendit in ciOjObtulitse ipsumper capillbs capitissui prseposito
ipsoifbnte de Laureto, et sic venil ad prasdiclarii nostro 1391iiomineV>?amelfrid 13S2, cumomnibus om-
pilam : intfa quos firies nulli emninp aliquid perti- nino inobilibus et immobilibus suis de parlihus illis/
^net, riisi tanium monasterio Casinensi. In Colle alio Quidam eliam Ingius nomine de Benevenfo expedi-
sex pelise de lerra 1S74permaxiinse. Medietas villse tionem Rome facturus, obtulii kuic sarictoi ceno-
de Laverano. Medielas de Pcdio (476) Pollecariii. bio de i3SSrebus suis curtes tres, unam in 1394loeo
Curlis1S7Bde Colle alto. Terlia pars de castello 1S7( 1
qui dicilur Turri, aliam in 1SSB Iocp qtii dicitur Mu-
Cese. Medielas caslri de colle Maio.' Ecclesia sancti rece, aliam verp in locb qui 13S 0 vocatiir
Mattici/
Marliniin Genestrula cum tota curie. Ecclesia in cum universis finibus ac perlinentiis illarum.' Sed
Salaiano 1S77cum mille septingentis modiis terrse. et13S7Walamir quidam ejusdem civitalis indigena se
Quarta' pars de civilate Quana. Medielas"curtis de ipsumin hoeloco admonachatum tradens, obtulitiu
Viculo. Curlis de Carpenelo, cuin montams et pla- ecclesia sanctiBenedicli Benevenlo quse139ediciturim
niliis magnis: In peflineiiiia de Civitella ls78, tria Ad xenodochium, cella hujus cenobii, curiem unam
niilia modiorum terrse. Monasterium sancli Petri in niagnam in finibus de Ariano (480), leccqui dicitur
Castronianp, cum ecclesia sanctse Ceciliaeet cum Tricium, cum cmnibus ex integro pertinentiis m"
onraibus.pefiinenliis suis; et plurhna alia quse liic curtis ipsius. Eodein 1401tempore Athanasius i40S
scribere supersedimus. Quse videlicet omnia usque Neapolilanus episcopus manifeslavit se monaslerio
ad id tempus abbates hujus lccisive ad jus preprium buic de obedentia nostra in Casa Gentiana, ut nul-
"relinebant, sive ad 1379censuni aliis libellarie no- lam ibi poteslaiem rieque ipse neque successbres
mine nonnullis concesseranl. sui ulterius 140Shabeant; vel licentiarh iii ea ali-

VARliE LECTIONES.
,SMmonaslica 4. 1367Yselgarda ed. 1S6Ssanclo ed. 136'add: i. 137°.Mcscufle 2; J371Galvanico 2.
1872fpssato ed. i 378RcsialeS. Rpsicle 4. 1S'4 terre erf. i37BCttrte erf. 1376cartelle Cesa ed. i877Saiano
3. 1878Civitale 5* i37Ss. lib. n.|ad c nennullisccnc ed. i3S0 hinc 4. pergit. i3Si ut — effeclus desunti:
1882p. b. add. 4b. 138SHinc 4. pergebat : Sed eccullc Dei judicip mpnasterium qup in Teane fratres
degere
coeperant nen mullnjpostigne exuslum est; ubi videlicet quibus delelis ad
sequenlia cap. 48. amandavh, cetera
de hoc abbatein marg. non uno tempore addidil. 1S
84 Fuit elc. add. 4b, serfin finehujus abbaiis. lass l. sti-
pradicti Siephani papse, et 4b. is86c sanciorum can. 4b. c sacrorum can. ed. 1387
invaserat lb. erf. crijus
Videlicet corpus dum buc illucque crebrius jaciaretur, etiam sanguis do eo fluxit. — Ragemprandus add. 1c.
1388Sub.— monaste abscisa lb. Tolvm fere capul omisit 1* 138SBrizzelb. (?) Preze 4. ls9°-Hermefrit 5.
1891suo.4. 1882Walmelfrid 2. Gualmelfrit 5. Guamelfrid 4. 1393c res suas, idest curlein,u.lb. erf. 1394de
4b. ed. 13,Bdeib. erf. a. vere in 4. i38. 6 q. v«add. i. 13S 7 et— Gaitrudse desunt 1. v, supra p. 612. n. i.
1398ubi ed. 1389deest 4. 1400r. i. c i. erf. i40i p. Huic —
140s 140S perlinentibus. Eudem — rediret. erf.
inverso ordine. Analhasius 3. arfrf.4.
NOTiE.
(474) Pescara. cessit.
(475) Tavc, Salinum influit. (479)Hoc de suo noster iriseruit, minus recle; cum
(476) Podium est cellis, llal. poggio, Gall. puy. Porluensis episcopus ftierit.
(477) Ex Erck. c. 61. (480) Non multum distat a Benevcnio, versusf
f478) E Chron. S. Bened. SS. III, p. 204. Sed Orienlem.
ante Formosi pontificatum Ragemprandus ei suc-
553 CIIRONICONCASINENSE. — LIB. I AtJCTOIiE LEONE. 554
quemcrdinandi, vel conditionem ponendi; sed sicul A et equis142Squinque solummodo recollcCtis : ipse
antiquitus nobis pertinuit, ita deinceps in nostram solus sicutidem de se referl cum iriagistro suo pe-
1404ex integro potesialem et ordinationerii redirel. des remansil,
sicque civilalem inlravit. Post haec
Huic abbati Adelmarius quidam Capuanus vendidit cum Atenulfus i424'gaslaldatum adeptns omnia que
integram curlem suani in loco Anglena prope ec- juris nostri monasterii in i42Sterra Capitana erant
elesiam Sancti Yineentii nobis peVtinenterii, cum fratribus abstulisset (an. 887, Jan.),prsefalus Her-
•campiset silvis el pratis et terris omnibus ad ipsam ckempertus 14!GRomam hac de re ad 1427Stepha-
euriem pertinentibus. Per idem lempus Laurenlius num papani transmissus est; a quo videlieel et apo-
diaconus el monachus noster, prsepositus.monasle- siolicain benediciionem fratribus delulit, etprivile-
rii sanctse Marisede Cingla 440B,fecit concambium gium 142Scoenobio obtinuit, et prsedicto 142S Ale-
cum quodam Landoafio Capuano de quibusdam nulfo commonilorias liilefas ut universa quse abs-
terris in Calvo (484) et Calinulo, cum licentia sci- ttilerat 1430protinus redderet, nisi excommunica-
licet i40Get consensu praefali abbatis Angelarii 14°6 tionis' vellet subire senteniiam aitulit. Quas ille'
ct Radelchisse 1467abbatissse. Idem quoque fecit et suscipicns paruit, 431,et omnia quse nebis abstulerat
Johannes sacerdos et monackus, ac prseposilus pra?- ex integro reslitui jussil. Hic ctiam Alenulfus eidem
fali monasterii Cinglensis 1408dequibusdam aliis " pape Stepbano Jam dudum * suggesseral ul si ei
terris eidem Landoario, per licentiam nicbilominus contra Saracenos Gariliani 14Sadegcntes ferrct au-
el consensum abbatis i40S ejusdem, 'et abbatissse xilium, ipse et Cajelanos i43Somnes quos nuper
<Jaitrudse. 14S4 e'i firmissimam
ceperal redderet, et fidelitatem
Defuncto ,410-interea Teanensi episcopo, prseai- facerel; sed i43t quia papa nequivit -implere quod
clus abbas in eadem civitale a elero et popuky ele- ille petiverati43G, neque ipse' quoque fecit quod pa-
clus el erdinatus est'; ubi eliam et defunclus est et pae mandaverat. Theophilactus etiam 1437straligo
sepultus, die 14ilNenarum Decembrium (482). kisdem i43Rdiebus a Bari Tearium cum exercitu ve-
RAGEMPRANDUS primcel vicesimo leccin,4,2pra3fato iiiens, eosdem Saracenos nisus est aggredi: sed nil
Teanensi jnbnaslerio abbas eleclus (an.889), sedit praesumens ad propria repedavit.
annis9, mensihus i4ia 10. Qui videlicet 1414Johan- * Per Maionem abbatem sancli Yincentii add. 2..
nem paparu rionum, ut sibi more prsedecessorum - Hic 143S abbas concessil Agellrudse augustae quar
suorum privilegium facerel peliit et aceepil (an. fuil mater Lamberli regis, libellario more diebus
S89. Marl.) (485). lanltim vilse ipsius duas cellas hujusmonasterii cum
- 47. Hoc t41B
(484) prsesidente Adelgarius quidam n omnibus rebus suis in finibus Lombardise; unam in
nobilis de i4iG Teano obiulil beato Benedicto 1417 loco qui dicilurLaude (485),-et alteram in Persiceia
cnm oblaiionibus Hefchempertum filium suum, do- (486): unde per singulos annos millebat illi eadem
cilis ntique ills ingenii pueruin. [Erch. 61, 69, 65, angusla census gratia tres libras argenli. Fecit
66.] Quo lempore Grecis ac 14ls Neapoliianis Ca- eliam Jibellum Golfridd! cuidam' Marsicano de ec-'
puam obsidenlibus (an. 886), idem Herclieriiperliis clesia i440 Sancti Gregorii in Serviliano 1441cum
cum aliis seplem fralribus a Teano Capuam len- servis et ancillis et omnibus pertinentiis 144!ejus in
dens, juxta Anglenanf 14!0 omnes a Grecis exequi- eodem comilatu Marsorum ; proquo annualiier re- .
lati pariter 1421atque expoliali sunt, et eorum 1422 cipiebat censum trilici modios ,44S15 totidemque
famuli capti; el famulis quidem argento redempijs, de vino, et pisces centum in mense Oclobri. Per
YARI^ LECTIONES.
- ,404noslrae. i. potestate et ordinalione erf. i40BCingula 3. li0G s. ef desunt ed. i467 Radel-
140Sm. de Cingla ed 140s c ejtisd. a. Angelarii et erf. mo Predictus aulem abbas non
gisai 51
muliopost derunclo- T. e. ibidem episcopus factus est. ubi lb. P. a. a. n. m. d. his diebus
i4ls
erf.. 14il s. Nonis Decembrjs lb. erf. 14,s I. abbas el. in eodem m.
Teanensis, in eadem1414
ep. ecclesise1413
T.l. erf. m. 10. add. lb. Q. lamen I. 1. Q."v. abbas I. ed. . Sub his diebus A. - etc. usqm
ad finem cap. add. lb. omisil 1*. 141G de T. deeslib. 2. 1417B. apud Teanum c lb. erf. m* add. i.
14,9 cum lb. i420deesti. 142ie. el exp. p. s. lb. erf. ^422et f. e. c. lb. erf. 14iSct q. e. rec. lb. 2. i4r*.
Atenolfuslb. 2. i42Sm. erant in t. C. lb. ed. 14S 6 ab Angelario abbate add. lb. 142fad venerabilem p.
S. t. el ap. lb. erf. i4!8 p. sancte c. lb. erf. 14!9 et supradiclc gastaldeP clb. i43S
2. i430.stulerat p..r. n. e.
abscisa ib. 143iparuit — jussil abscisa ib.- 143!Gariliane resid.enies lb. erf. Gaiet. ed. 1434eteif.
ib. erf. 14SS sed—mandaveral abscisa lb. 1MGpelierat ed. !4S7 queque ,lb. ed 144° 1438hisdem — repedar
vit abscisa lb. 1439hwc in marg. addit lb. et post remansil p. 615. 1. 8. collocat.144a de Sancto Gregprip
lb. erf. i441reliqua abscisd sunt ib. sed loluerba ibi scripld fuisse hon possuni. 0. omnino rebus ac p.
ed. 1443modia 15 el 15 modia de 2.
NOT^.
(481) Calvi. dum pr&posilus esset, oblalus esse videlur, ksec
(482) JVoii.Dec. ob. Angelarius sacerdos et abbas - noster primo scripsit. Sed cum incendium quoque
nujus loci. Cod. Gas. 47. monaslerii sub Angelario retulisset.hpc corrigeiis
(485) Exslat in Reg. Pelri Diace. inn. 5. Scriptum Herehempertum simul loco suo movit.
per manum Leonis scriuiarii s. R. menseMarlii (485) Lodi.
indict. H. ANG. (486) Y.cap. 54. et IV, 18.
(481) lmo Berihario. El sub Angelario abbaie, cui
PATROL.CLXXHI. 18
 555 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACOM 556
bos dies Sichelfrid quid.nii Capuanus (487) reddidit A principum de portu Trajectensi, el Vullurnensi: nec-
ktiic monasterio inclitam (488) cnrlem de Palena- non et depiscariaLesinensi. Hwc, inquit, omnia ego
ria i444,quam avus ipsius 144B a Bassacio abbale per legi, el in aliis cartis146Brenovaviexjussionerejtisdsm
convenienlise scriptuni receperat. . abbalis Angelarii. De supradiclo ilaque incendio
48. Jam 1446septimus abbalis hujus annorum cir- Teanensis monasterii, qnidquid a"fralribus de the-
culus volvebatur (an. 896), cum incomprebensihili sauro ecclesise-poluil quomodolibeteripi, in episco-
Dei judicio monaslerium quo in Teano fratres de- pio ejusdem civitalis reposilum est. Unde i466posl-
gere coeperant, ab jgne crematum est 1447; ubi etiam modum non parva -ejusdem thesauri pars ferlur in
et regula quam beaius Benedictus manu sua scrip- »ipsa ecclesia remansisse. Obiit 1467aulem supradi-
seral,44S, nec non et sacci in qulbust4is eidem pa- clus abbas 8 Idus Novembris.
iri sanclissimo coelilus esca) delatse sunl : insuper , 49. Circa 14GS (490)bsec tetnpora (an. 8W,Nov. 6.)
el plurima 1450ccenobii munimina atque prsecepta, Symbaticius 1469patricius veniens a Constaniinopoli
a singulis imperatoribus, ducibus 14B 1, alque-prin- obsedit 147°Benevenlum per ires ,47icirciter m.enses,
2
cipib.us eidem monaslerio collata, pariter i4B In- cepitque illam 15 Kal. Novembris (Oct. 18), an-
ceusa sunt. Tnier quseeliam prsecepta i45?de Casa no Domini891. Completis i47Sa Zollone primo duce
Gentiana simul sunl ab igne consumpla (489). Nam- B ] Benevenli trecenlis et triginla annis; per cujus
145V ab videlicet temporis spaliuni Langobardorum tam
que leinporibus Johannis abbalis, qui lertius
isio fuii, cum die quadam ante eundem venerabi- dttces quam principes eandem civitatem tenuerant.
lcm patrem 14BSorlura fuisset inler fratres collo- Hici 473Symbaticius cum esset imperialis protospa-
quium, a quibus principibus prasdicla Gasa Gen- Iharius et straligo Macedonisei474,Tracise, Cepha-
liana huic ni.onaslerio concessa fuisset, quidam lonise atque Langobardise, - eklilma fecit (an. 892.
Maio presbyler atque grammatictts, bomo sencx et Jun.) prsedicto abbati de monasterio sanctse Sopbise
verax 14S 6, hoc esinde se nosse certo cerlius affir- de Benevenlo, et sancle Marie de Cingla, et sancte
inabat. Aiebat namque "" : Sicul recolo, inquil, me Marie de Plumbariola ,47S,terribililer ex parle im-
legisse in tribus prwceptis donalionum quai fnerunt peratorum prsecipiens, ne quis essel qui in eausis ac
in scrinio domni Angelarii abbalis : in primis Gisul- possessionibus predictorum cenobiorum Casinensi
14BSin monasterio sancli Benedicli cenobio perlinentium i476aliquam
fus dux concessil aliquomodo nio-
territorium Gentianw; ppstea vero Arichis princeps lestiam seu violentiam inferre presumeret. Quod si
cftncessit 14b 9 in hoc eodemmonaslerio partes majo- aliquis in eis delinqueret, iram imperaloriam pro
res ibidem. in Gentiana. Ilerumque Grimoaldus ,460 certo se experlurum scirel. Posl hunc 1477Symba-
1
fdius ejus 14Gconcessit sanclo Benediclo omnia dom- < G ticium, dominatus esl Benevenli Georgius patricius
nicalia sua ,4G!cinti servis et ancillis, in eodem loco (an. S92) (491). Qui cum annis trihus et novem
Casw Gentianw; el cellamsancli Agapiti, el mulla mensibus eam 147Stenuisset (492), veniens Gukle
1463alia qnw nunc non recordor. Simul eliam in eis- 1,79 dux 14soet marchic, expulit inde Greces
(an.
dem prwcepiis continebalur donatio eorundem 1464 1
895, Aug.), et prsefuit ibi annis ferme U8- duobus;
YARLE LECTIONES.
iW* c in l.cco Patenara 2. i44S a. ejus a B. a. p. scr. c rctiiieDat erf. 1446ita correxi. Narn
4. Hujus (autem add. erf.) abbalis septiino anno, ind. 14. (i. q. deest 5.) m. quo in T. f. d. c.
occullo Dei judicio ab i. Ib., ed.1U8Hujus — insuper.el «rfrf. lb. cf. p. 612. n. m*. iii 7 est cum
omnibus opibus suis ; ubi lb. 2. con.scripserat lb. erf. 1449q. jussu Dei cuelituseidem p. Bonedicin
e. d. s. lb. erf. 14S 0 plurima etc usque ad jinem cap. ab Angelario abb. huc iranslulil lb.
p. hujus c m.
donaiioiium a s. 1. erf. 1,sl add. ib. liB! crfrf.4. 14B3
plurima quoque pr. i4S4 p. quib de C. G. facta fueranlj
sunl i. erf.
pariler14BS q. poslmodum quarius ab hoc Angelario f. 1. q. t. ab hoc Ragemprando f. lb.
ed. v. abbatem exortum li erf. 14BG veracissimus 1. erf. m'n. prsefaio dbmno abhaii: Sicut le°i'in-
14S 3
qnilin i. p. d. quae hic f. 1. erf. c domno Pelronaci abbali in 1. 2. 1459p.simililer c Theodemario
abbalip.1.2. llG0Grimoa!dl.erf.
1464
I4G1e.per prsecepiuindonalionis c.i.erf. 1462orfrf.ib. 1463plurimaa.q.
modo n.r. Simililer e.l. erf. d. ipsorum p. de p. Trajecii, eldeporlu V.scdetde p. L.l. erf. 146Bme'm-~
branis 1. 2. m. ego r. ex i. domni Ang. abbaiis 1. erf. 14G 6 Ubi eodem
tempore prsefatus abbas Angelarius
episcopus ordinatus, in eadem quoque civilaie non longe post defuncius est aiquesepultus, Nonis Deccin-
bris; qua videlicel occasione n. p. e. l. p. in e. Teanensi remansit. Hic alibas eic. ex cap. 47. Obiil a. s. a.
o. ld. Nov. 1. Unde p. n. p. e. l. p. in ecclesia ipsa remansil lb. ed. ,4G 7 0. a. s. a. o. Id. N. posl
cap./50.
erf, ,468 His leroperibws S. 1. erf. 14G9 Sabbaticius 1. coir. lb. Ynibai. 5! 147°C, cepit B. anne 1*.
ponit.
C-OIT. lb. l47ip. m, c l. lb. ed. ii7i.C- videlicet 530 aunis a Z. p. d. B. p. c. t. ed. 1473Hic— sciret
firfd.lb. desum i\ 1474M. T. C. a.L. abscisa lb. ,47BPlembaripla 5. ,476suhjectorum aliqtioiii.aiiquam
injustiliam s. v. lb..erf. i477ita lb. P. quem Sabbal. d. esl ibi G. 1. 147S m. in ea sedissei, v. 1. 2.
1479Guidego 5. i4S0 d. et add. P 1481add. ib
''
. JN0T.E.
(487) Cf. c. 24 stipra. . D iu Reg. n. 156, nnde edidit Gatt. H., p. 51. Dattim
(488) 1. e. iiitegraui. esl menseJunio, indiclione 10.
(489) Grimoakli tamen denationls apograpbum (491) M. Aug. ind. x, entilma dedii Majoniabb.
saltem servaUimesse videtur; cf. supra. c 14. S. Vincentii.
(490) Ex Chr. S. Bened. SS. III, p. 201 quibus (492) Non Georgius, sed Grseci, ul recte dicil Chr.
addidit quod e prsecepio Symbaticii hausit, servaio S.Bened.
 $S7 CBRONICONCASINENSE. — LIB. I.AUCTORE LEONE. 558
posl hune Radelchis xan. 897, Apr.) 1482*. Deinde! A t deinceps ipse 1S0° Vullurnus usque in pedem prcedicii
- prsefalus 148S Atenulfus ex Capuanocastaldatu jami mcntis sancli Eleulherii, quemadmodum ad jus pa-
.cpmes, cum filie Landulfo,. el cseleri deinceps perp -" latii perlinuit, ad faciendum in ipsis aquis-quicquid
.generationes suas, in i484ea principatum tenueruntt eidem menasterio hecessarium fuerit. lsie iS0i abbas
.perannos circiter centum sepluaginta el seplem (an.. .quinto anne prdinatipnis suse (an. 904.) -cepit reedi-
899) 1485-._. -ficare. hoc monasierium, quod videlicet per septem
*Annisduobus add. 2. et.viginti annos (i97) peniius fuerat desiiiulum.
50. Interea' 1486
prsefatusAtenulfusuna cum Neapoli- Huiclsos Guaimarius 1Ji03Salernitanus
princepsper
tanis 1487et Amalphitanis non parvo exercitu aggre-. .prseceptum (498) ccncessit, (an. 900, Aug.) curtem
galo, Garilianuni supra Saracenes venit, et censtru- . unatn magnam in loco qui dicilur Rcta, cum casis
cto de navibus ponte juxla Trajeclum in locp quii ct silvis et arbuslis, vineis«t caslanetis lS04,servis
Selra veeatur transiens expugnabat eos. Ibidem I488 ' .quoque et ancillis, elcum omnibus eidem .1S0B curli
.igilur illis consistenlibus, quadam nocte dum minusi ex integre perlinentibus. Idem iS06iiem Guaimarius
caule suas custodias agunt, repenle Saraceni cumi 1B" alio prscceplc concessit in koc monasterio rae-
Cajetanis 148S super eos irrutint, deque illis plurimpss ,. dieiatem curlis in finibus Sarni, loco vocabulo Len-
slernunt: refiques usque ad. prsedictum 14S 0 pentemi B ' tiaria isos que fnit cujusdam ^ 09
Agenardi: cujus
•'
acriter insequunlur. Sed ibi landem nesiris viriliter' ..videlicet medietatem idem Agenardus jam beato
1491resistentibus, Saraceni
lerga verfere, et suis ses Benediclo obluleral;cum omnibus -ad eandem curtem
castris lueri coguntur148Z. .perlinentibus. Hic iSi0 fecit libellum cuidam Adelario
LEO vicesimus et secundus abbas, similiter apud[ civi Romano de ecclesia Sancli Benedicii, quae ibi-
Teanum sedii annis 15, mensibus 14827 (495): tem-. dem nobis antiquitus pertinuit; «a «ondicione ut
poribusi4s4papseChrisloforj, qui de papalu expulsus,, qubtiens vel abbasvel mcnachi nostri Romampro
et monachus factus est, nec.non el Sergii tertiii aliqua ulilitate perficienda perrexissent, bonorabili-
papse, a quo idem abbas privilegium.de more rece-. ,ler eos lsos in eadem ecclesia reciperet, quandiu ibi
. pit(494). remprari necessarium esset, «t ximni anno prb censu
51. Adquisivit etiam et a prsefato Atenulfo 149S 1 60 denariosmonaslerio noslro transmiiteret. De- .
jam principepraeceplum (495)confirmaiionisomnium i Junclus veroest prsedictus i51i abbas 16 Kal. Sep-
oblatlonum seu concessionum ac possessionum hu-. tembris (an. 914, Aug. 17). Uierque auiem hic,
. jus monaslerii (an. 902. Mai.), prbpter 149G id vell Ragemprandus videlicet alque Lep, in ipso Teanensi
jnaxime, quod et prius in hoc. Ioco a Saracenis, de- ccenobio ubi prsefuerunt Ui', «bi et defuncli sunt
r.uo verc apud.Teanum menimina hujus cenobii G ( ,et sepulti.
-igne consumpta essent (Jun.). Iltijus 1487 1 52. Per iBi3 idem tempus «ernens prsefatus prin»
porro 14?s
abbatis interventu concessus est ab eodem prin- cepsnon sinemanu valida«t brachio extento Sara-
cipe, (496) mons sancli Eleulherii in monasterio> cenos posse de Gariliano expelli, Landulfum filiunt
sanclse Mariae de Cingla ,4SS,pro pascuis .videlicet. suum adLeonem imperatorem Consiantinopolim1'1*
. animalium ipsius loci, necnon etproiignis faeiendis: destinavil: suggecens omnia quae per lol annos ab
ad diversas utilitates.Fluvius.eliairi quidicitur Ete,, Agarenis perpessi fuerant mala, orans el supplicans
ab ipso prlu sup usque' ad fluvium Vulturnum, ett ut dignareiur quanipcius afilictae ac desclatse ab
VARIiE LECTIONES.
' i4SJ Adelchis i. .Rackelchis 5. mi Deinde At. cum f. L. i. i4s4 in — 177 desunl 1. •481>
sex 5. Per idem tempus rex Gallorum Arnulfus ingressus Italiam venit usque Ticihum , cupiens
atiingere Homam, sed fame et peste pariter ingruente reverli comptilsus esl add. lb. (ex Chr. S.
Bened. p.<202.) Inde l. pergil: Hoc etiam tempore venerunt Ungri (Ungari lb.) iri Iialiam anno
Domini 899. (ex Ann. Benev.). 148G Inlerea — cogunlur «dd.'Ib. 1487u. Gregorio duce (d. deest ed.) Nea-
""politano, nec non et eum A. lb ed. 1488Ibi lb. erf. i48SGaiet. erf.- 149°add. 4. i4S1 forliter lb. erf:
,4S2 Obiil autem supradiclus abbas 8 Id. Nov. add. ed. v. c. 48. 14SSm. s. add. lb. hinc 1. pergil ; et hic
privilegium a Sergio terlio
quoque148B i4S
6 papa recepil; nee ndn et a princ. At. etc. 1484t. Leonis imperaioris et
p. 2. p. princ. At. ed. propter — essent add. lb. 1497Hujus—fuerit desunt 1. hic 1°. inserit :
HuicWaimarius —«Mirtem pertinenlibus. i49Sadd. i. 149SCingula 5. lso° ipsum Vultufnum. ed iB<"
Hic 1*. ed. Hic — deslitutum add. lb. iB02 ». supra not. c i603Waim. ik. 2. im castaneis ed. ifoli .
ejusdem erf. 150G Hic idem G. Ib. e'd. n" Guamarius.5. i5SsJentiaria 5. 150Sadd,-i. 1-510Hic— trans-
mitteret desunl i. iBlip. a. desunti. .lsl2.u..coinuiorati sunt 1. erf. 151Stolum caput add. ib. 1BliCpn-
sianlinopolt ib. ed.
NO'LE.
(495) Erravil noster dum iempus accuralius indi- (497) Ita Leo in cod. autographo manu sua scri- -
carevellet, naiii in 15 anuis quos Leoni attribulos psit, ut culpam erroris in librarios relorquere noa
inveijii, ullimus pro integro computatus fuit. Sedit
an. 14, m. 7, ul ex charlaruin documenlisconslat. (49*8)Quod e Reg. edidit Gall. Acc. p. 45. Rode-
(494)ln Regest., num. 7 exslat Sergii privilegium. ris nepos Rodelchisae, uxoris Adelferii Rofrid, cuf-
Leoni abhati de ordinandis clericis -a quucunque tem propler conjurationein contra principem^mise-
- uiallet episcopo. AKG. rat. Roia in vicinia S_.Seyerini sitaluit. Sarrii fL el
' (495) Ap. Gatl. Acc p. 44, e Regeslo.- oppidum in radicibus Yesuvii niontis invenies.'
(496) Ihi. ex originali.
 559 LEONISMARSICAMET PETRI DIACONl 560
eisdem Safaeenis palriae suhvenire; atque ut iSis A inslanlius persequenles, vix paucissimis aliquot4BU
illes de Gariliano valeat 151Gexlirpare, auxilium de lanla multitudine evadenlibus, omnes inlereme-
exercitus sui ncn dedignetur illi Iransmillere. Quem runt, atque hoc modp auxilio el "misericerdia Dei
imperalor el1Bi7 honorifice salis recepil, et cuncta funditus de partibus islis eliminaii i534sunl, anno
qusc suggesserat benlgne se [impleturum spopondit. incarnalienis Dominicsenungentesimoquintedecimo,
Cum interim praediclo Atenulfo defunclo apud Ca- indiclione lertia (500), mense Augusto.- Per iE3s
puam (an. 910), Landulfus, impelrala ab augusio omnia benediclus Deus.
licenlia, reyerlitur, atque a fratre Alenulfo multo cttm JPIUNNES abbas vicesimus terlitis a beato Bene-
honore recipitur. Imperator aulem suse sponsionis dictc, sedit annis 19 isaG,mensibus 7.
non immemor, Nycolaum palricium cui Picingli 55. Hic nobilium Capuanorum ortus familia, ep
cognomeu erati6,s, consequenter ad kas partes cum lempore quo prsefatus abbas. Leo decessil (an. 914,
valida Grecorum manu transmisit, eique ut Sarace- j4Mj.),archidiaconaius 1S37officio in Capuana eccle-
nos Gariliani 1B,Sdegcnies, funditus deleret i520, sia fungebatur, religiosig plane !BS 8 et valde honestis
mandalis auguslalibus imperavit. Yeniens, igitur moribus prseditus. Sed cum aliquanto -icmpore con-
praediclus patricius, et fonitudine valida et mulla grcgatip fratrum isS9 quse Teani copsislebat, pastore
1521prudenlia- prseditus, eos
primum quos familiares H esset preprip desiiluia, neG iuveniretur inler eos
stbi ac foederatos Saraceni babebant, id est Grego- aliquis hujusmodi qui tantse prselalioni vidcretur
rium ducera Neapolilanorum 1B22, et ducem Cajeta; 1540idoneus, lunc i54i Landulfus et Atenulfus prin-
Johannem, patriciaius illis honorem ab atigusie de- cipes 1S42, cum monachis- incuntes consilium, pr«a-
ferpns, ab eis disjungere sluduii; deinde conjunctus fatum archidiacpnum adierunt, eumque lam meniiis
prsediclis fratribus Landulfo et Atenullp principibus quam precibus, ul prsedictsei543ccngregatienis regi-
,(,s3; advecatc eliamGuaimarieprindpe Saleniitano, men reciperet compulerunt. Quo tandem annuenie,
Apulis queque el Calabris omnibus transmarino monachus i544 factus, r.on multoposl a frairibus
exercilui addilis, castra super Saracenes juxla Ga-, universis juxta ino.rem eleetus esl1S4S,atque a su-
rilianum ex isia parte melatus esl (un. 916). Quo pradicto papa Johanne honorifice consecrAius. Or-
"cegnitp papa Jphannes decimusls 24qui triennie152B dinatus ^B-46'iiaque abbas, ccepit monere fratres, ut
ante (an. 914, Jan.) ex episcopatuRavennate Roma- relicia 1W Teano, Capuam habiiaiuri secum pariter
nam sedem invaserat; et 1626ipse nnacum Alberico pergerent: quae iB4Scivitas, el 1B>- 9 cireumposiiarum
mi marchione (499), ctim valida
pugnaiorum manu civiialum primaria. esset, et in ipsa domini ejusdem
ndveniens 1S2S,ex allera nicbilhominus parie con- -patriseprincipes habitarent. Al15S0illi obsecundantes
sedit; el il.a illos 1529hinc inde per tres menses ejus imperio, Capuam omnes simul ad. 1551babitan-
conlinuos obsidentes 15S 0 ad extreinitalem ultimam dum profecli sunt. Yprum in eadem civilale mona-
perduxerunt. Cumque jam Saraceni fame nimia sterium adhucnon erat sedificatum; sed in eo loco
laborarenl, neque ullo modo 1B3i,ullo umquam in- ubi nunc conslruclum esse 1S51i. conspicitur, juxla
155a
genio se evasuros nostrorum manus sperarenl, portam seilicel saucii Angcli, perparva iiimium
4, ac secus eam altera iBB 5 nichilo-
ipsamquejain mortem prse oculis cernererit, consilio eral ecclesia 1BB.
tandem supradiclorum 1532ducurn Gregorii aique niinus iB56 parva vilisque domuncula slabat iBBI
Johannis, omnes domos suas incendunl; sicque fa- contexia viminibus, ubi.lres.lanlum aut quaiiuor
cto unaniiniter impelu fugienlcs, per monles silvas- fratresvetuli morabaniur. Hunc lst,ssiquidem I.cum
9
que prpximas dispergunlur (A.ug.),. Quos, noslri Maio (501) abbas sancii Vincenlii1BS ad monaste-
YA.Rl^i LECTIONES.
1515s. ulque i, lb s. aique i. erf. ""valeanl lb- 2. isi7add. 4. ls,srfeesf4.eonseqnenler asciseens, cuni
v. hunc G. m, ad h. p. t. ed. et i*, n*m in 1. abscisa sunt. "* 9S. prsecipueGariliano 1*. ed. ,520.delere«a-
lageret lb. ed. 1B 21et p.maxima cumulaius, e. lb. ed. 1B2S-Neapoliianmiilb.2. 1523p.Capuanis a lb. 2.
1524deest lb. 15!Sq., luiic ex lb. q. ex ep. R. tr. anteR. ed. 1626ila correxi; et ipsa 4. desunt lb. ed.
ls,7Ad'elberico5. i5-28superveniensib.cd. 1S!9.cps lb. ed. i580o.elad4. ,631u.ingeiiip,u. u.modo.lb. ed:
1532s. imperalorum ducunique 5. ,B33orfrf. 4. 1B
34eliminali—Augustp abscisa ib. sermvii 1*. iB3s.P*.o.
b. D. adrf. 4. "'""XYlIirel m. 4*. erf. ,S37archidiaconi erf. -,B38-r.vaideeth.l.<y*. 1BS? moiiachoruiiil.2.
1540esset-1. 2. 1B4Jbonse memorise add. i. del. l^. 1B 42A Capuani p. uria cuin monachoruni consensu c,
3 44
4. A. Cap. p. in cons^ ib. 2.' ls<*ejusdem 1. ed. 1B. a. mox m. f. nec m. 1. erf, 1B4S el. atque.a domuo
Joh. decimo p. h. c. esi 1. el. a. a stip. domno Joh. papa h. c esl ed. 1S4GFactus 1. 2. iB4Trelicto erf.
"M Q. videlieel c i. ed. ls49ipsa add. 1. ls-50 Qui obs. 1. erf. -1B5i s. bahitaturi' l.-erfi. ««» est, i. 1.
ea. 1,H n. ei exilis e. i. ed. 1SB 4 in honore S. B. add. i. del. lb. 1BBB deest1. alia lb. erf. ,B56siuiililer
1; ed. 1567sl. de lignis c. ubi 4. ed. 1BSS 9 Y. nepos videlicet illius, sub qup
Hunc—fecolligere add. lb. 1BB
monasteriuni. ejusdero Chrisli marlyris incensum supra jam d.ixhnus, ad m. lb. el 2, in quo verha mpna:
Stefium — diximus exciderunt.
WTM-
(499) Camermpru.m:et duce Spolel. v. Di Meo hahuit:, spd, pp.stea sppl.entiam nialavisse videtur,.
Ann. N,eap.ajda. 899. Yultu|;n,enses Maieni sun seque.ac Ber;tkafio riiariy-
- (5,1)0)A. D.9.16, Befengarie jamimperaiprefactum rium altribuerunt: qu.od.-falsum fesse, e cHartis
1
-esse certu.m,vidcltir, a(.queis bst Jbannis X aunus mdnaslerii probavit Cl, Muralori ad ' Chr» Vull. SS,
tcrtiu.s. 11.2, p. 408. .'
(501) Eum nosier inilio pro nepole Maionis I
*61. CHRONICONJCASINENSE.— LIB. I AUCTORE LEONE. 562
rium construendum olim a principibus adquisierat, A . (504) suo similiter argenteiiin. Yascula aerea iBS 4 ad
ei eandem quam diximus ecclesiolam ,B6°atque do- <liversosusus, appendenlia libras sexceiilas. Codices
munculam Ibi construxerat;sed cunrpost eum Go- ecclesiaslicos lotius anni diversos et mulles. P.lane-
delpertus abbas factus ftiisset, loculus cum prsedi- las pluviales, et albas, necnon dalmalicas, univer-
cio abbale noslroiB6i., permissione seu licentia prse- samque tam in ecclesiasiicis quamque et, in familia-
falorum principum concambiavit cum eo ipsnni le- ribus usibus supellcclilem, sufticicnlissime prsepa-
ciini (Nov.), recipiens seilicet pro eo locum alium ravit.
lantundeih ambitus lliG 2, ubi prius idera Johannes Eo 1585lempore satis mirabile signum in eodem
abbas monasterium noslrum iSe' sedificare statue- jnonasierio conligil. Nam allare majus ipsius eccle-
ral{502), et "*' consequenler idem 1B6S Godelper- sise ab hora diei terlia usque ad mediam fere noctem
lusad prineipes jani dicios accederis (Nov. 16.), ad- lanlam aquarum abundaniiam guttatim inslar sudo-
nuisivil1B66alium locum 1BG 7, supef ipsum fluvinm ris effudit ul omnia ejusdem.1586allaris ntiadefiereni
Yullurnum (505): efcoepil;ibi sedificaremonasteriuin indumenla.
in honore sancli Yincenlii, etmonacnos qui per di- 54. Apud Casinum vero post 1S87 renovationem
versafueranli6C 8 dispersi-,inibi congregare, et resal- " toiius raajoris ecclesise, ctim aliquot ibi 1B 88 orna-
quepossessiones ipsius monasterii jam dudumperdi- B menta ecclesiastica idemabbas 1B8S fecisset, allarimri
tasrecolligere. Nbster1S6B auiem Johannes tam propin- quoque majus. in quo ls 90 sancli patris Benedicti
quorum quamei1B76amicoruinnon 1S7iparvisadjulus corpuserat 1591humalum, marmoreis tabuliscircum-
solaciis, ccepil nichilominus ie7*in eodem quo dixi- dedit i592.A prsefatis 1593eiiam principibus Landulfo
mus loco monasteriuin in 1B 73 honore beati palris et Atenulfo prseceplum cpnfirmationis totius abbatise
Benedicii a fundainenlis corislruere, atqueiutra nou (505) recepil1B94 (an. 925 Feb. 25). Nec non et
mullum tempus magnam pulchramque ecclesiain,-- aliud (506) de curle1B9SPelrse Mellarise<:urojnlegro
nec non et oflicinas diversis monaslerii officiis con- 1596gualdo el castanieto 1597omnibusque perlineniiis
gruas decenler effeeillB74,ibiqtie quinquaginia et eo siuSf el 1598cum 4 aldionibus cttm filiis ac filiabus,
amplius 1B7Bvicturos regulariter aggregavit. Cujusi el universis eorum (an. 928,Apr. 25). Sciendum "••
eiiam siudio et cura, Dei prsecedenie gratia facium . aulem quoniam prsediclam curiem de Peira Mellaria
esl ul menasterium 1576ipsum velpciier iB77alleva- (507) pro cambic ncbis dederunl prsefati principes,
irini, atque diversls intus el extefius epibus ditatum el receperunt 160°curtem sahcii Benedicti ,60}-de
sit. Fecii slquidem ibi inler csetera idem abbas, ce- Pantano prope Benevenlum (508), et obtulerunt
dicem missalem 1B 78curia tabulis argenteis deaura- eam in Sancta Sophia, cella i602videlicel roonasterii
iis 1579.Evangelium queque epere iS8° simili. Alla-• ^ bujus. Hic 1603fecitlibellum Adelberle filie Rainerii
ritim vcro In 1B 81circuitu loium argento sculplo 1B 82 de Rastellp, de aliquot curtibus monasterii iG0<
vestivft. Crucera eiiam pulcherrimam cum gemmis; bujus in comilatu Mulinensi,-funde qui dicilur Per-
1683ac smaliis ad
pfocedendum fecit. Ceroferaria sicela (509),- ad jugera oclingenla (510); reddenti-
argemea duo. Urceolum qtioque cum aqttamanili bus per aunos singulos censum solidorum i60Bsepteiu.
VARI^: LECTIONES.
1B60ecclesiaraerf..156iJohanne lb. erf. i6G2juxtaecclesiamsanctaeMari3equse nuncupatur Landi magistn
nrfrf.lb. 1S6S suum lb.erf. 1664el—princi absdsa lb. 15G5ipseerf. ,5GG a. ab eis a. lb. erf. 1567l.-juxia
ipsam civilaiemels. ed. civitatem — recolligere abscisa lb. 15GS d. disp. f. congr. erf. 1S69ita lb. Snpra-
riicisrum ilaqueprincipuiii ppealqueauxilipfrelus acnbnminimis tam p. I. 1570add. 4. , ,B71n. p. add, ib.
1572add. 4b. ,B73jn lionorein b. B. add. ib. . 1574fecit erf. ibique—aggregavit. qdd. 4b. 1B7S a.
p.
liionachos v. lb. ed. 1B7G uli. m. i, ed. quod usqiie.ad.jd leinporis ferenichil fuerat add. 1. del. lb.. Hid
in i' qua... excidit, usque ad esi Efanciscus c. 61. -"" subilo 1. erf. 1B'8 m. ununi c i.ed. 1B79d. et
gerrimis 4. 2. ,ssoq. s. p^ decoravil 1, erf. 1BS 1 undiqtic in c a. 1. erf.. "*s deest 4. 2. ,5SSs. ac g. legi
ib. signispositis jussil. ,5S4 v. de auricalcbvel aere 1. 2. =,S8BHoc lb. ed. Hoc—madefierent add. lb.
1586o. ind, e. a. m, lb. erf.. r. i. m. e. arfrf.-lb. 1S8Sa. eccl. orn. 1. erf. 15SSi.1B a, orfrf.-I.b.
1590m. iibi i.-ed. 'm c.h.esll. ,5S7p. 1BS3 94
ed. ,5S21. albissimis induit 1. ed. prsedictis.l. ed. sugeepit
i. erf. 1S9S de petfa mellara 1. "S 6 qdd. lb. 1697casianeto 1. caslaneo2.._!B9S et 4 aldiones et u. e.
add. lb. et"4 a. c f. acf. suis eomni 2. el 4 a. c. f. ac f. el u. e. 5. 15SSSciendum—ljujns desunt i.
1600r. a nobis c. erf. 1601saiicii Beriedicii rfeesr2. 160sq. vid. obedieutia erat m. h. 2. 160sHic—vide-
batur arfrf.lb. 1604h. m. ib, erf. 1605c septem sol. lb-erf.,
NOT^E.
- (502) V. instrnmeutuni ea. de re faetuni" anrio 7 . (505) Dup ex prig. edidil Galt. prius brevius Hist.
jmp. Consianlini, 5 palriciatus Landulfi, 5 Atke- p. 105, alterum ampkim Acc, p.45. die
nulfi principis, niense Nov., iud. m, quod ex,siat in (506) ib., AGC.p. 47. datum eedem quo 'con-•
Chr. Yull., p. 415. firmalip abkatise'. • .'
(505) 16 KalJDec. anno 5 palrilialus domni Lan- - (507) Piedra Melara esl vicus prope Teanum.
dulfi et d. Alkenutfi cxceUentissimoriCmprincipum, (508) Cf. cap. 59.
ind. III,ib. (509) San Giovanni in Persicela, territ. Botio ••
- (504)' Aquamanile dicilur vas, super quod cadit iiiensi.
aqua qua abluunlur digiti sacerdolumposlsumplionem (510) Cf. cap. 47.
corporis Ckrisli.lo de Janua.
S63 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI «6«
Alium eiiam anellum fecil eidem Adelberto de qui- A . Planelam diaredinam (517) de bizanteis i5; aliani
busdam possessionibus htijus loci in fuitdo Adili': 1627cum listis argenleis de byzanteis 16, el aliam
quique-Adelberlus poslmodum obtulit(an. 998, Dec.)' cum leenibus. Urnas (518) de pallip 4 162S,longilu-
i62Bpassuunr4, latitudinem i6S0 palmoruin
scriplo i60<!suo (511) in hoe monasterie aliquol alias dinem
curtes suas, quse.in ecdem funde Adili (512) lunc: trium. Pannum de altari1G3idiarodinum de bizan-
ej I6OJperiinere-videbanlur. Obiit autem prsefalus' teis 16 16S 2. Tapeia oplima 16 pro bizanteis 67.
1608abbas pridie Kal. Aprilis (an. 954) (515), et Pannum admasurum (519).pro bizanieis 8. Hostia-
apud Capuanum menasterium decenli esl 161° sepullura les(519) 5 pro bizanteis 13. Caslaneas16S3(520)duas
reccnditus. Circai 609hcs dies deppsilus est a pro bizanleis 8. Pulvinaria serica tria pro bizanleis
Romanis supradiclus papa Johannes invasor aposto- 10. De kinc victoria [tanta elati, et prseda lam
licoe sedis, et Leo sexlus in 16,i ea est ordinatus inagna onusii, Marsnrura regipnem ingressi coepe-
(an. 928. Mart.}. runt1G34similia facere, incendenles ac depopulantes
ADELPERTUS vicesimus quartus abbas*, sexto die uuiversa. Omnipoteniis ilaque nutu el ^636 auxilio
post 16is"sui prsedecessoris- cbilum ab universis Marsi ac Peligni simul convenientes, posilis" insi-
fratribus ordinatus, sedit annis 9, Ibique apud diis in iGS 6 Jocis ariissimis, irruerunl viriUier 1GSir
Capuam et ccmmpraius est et defunclus. Fuit1!,s " super.ees, el universes fere interficienles, ingenteiii
autem temporibus Stepkani, 614seplirai papse, et iiimis praedain in auro el argenle ac1G3Spalliis1GSS,
Johannis papse undecimi, qui fuit filius Sergii nec non et.dlversi generis animalibus, de illoruni
papse(514}. manibus exlerserunl. Quetqupl autem illerum eva-
* anno Domini 954. add. 2. dere Marsorum gladios potuerunt, fuga dilapsi ia
55. Quarto m" abbatis hujus anno ,e,e (an. 957), sua revcrsi sunt.
venienles innumerabiles Ungari siiper Capuam, 56. Huic 1<54!labbati Johannes consul et dux Nea-
omuia in circuitu ipsius vastaverunt,61T ac deprse- poliianorum suo prsecepto confirmayit alque con-
dati sunt. Similiter etiam Benevenli facientes 16i8, eessil ecclesiam sancieCecilie intra Neapoltm sitam
et Sarnum ac Nclam, cunclamque Liburiam discur- in platea quse cognominatur Palmarum (521), anli-
rentes et devastantes, ucum 161Snullus invenirelur quitus i641huicnoslro monasterio pertinenlem, cum
1642et
qui tanlae mullitudini resislere possei, iierum Ca- universis omnino perlinentiis ejus. Necnon
puam reversi per 12 dies in campo Galliano com- cellam sancti Severi in Siirrenlo, cum omni pariter
morali sunt.-Quo ie'° videlicet lempore cum 162i substantia ac pertinenlia ipsius ; sed et cellam
mullos de nosiris kominibus captivassenl, non pauca r, nosiram de Casa Gentiana, cum gualdo, €t lerris,
in eis redimendis expendimus, quorura bsecsumma et silvis, eromnibns omninp npbis in eedem lerri-
est. Coronam (515) de 162Sargenlo magnam cum ca- - loric perlinenlibus; el ul in tota civitate Neapoii
162Sargenteum deaura- nullum
lenis-argenleis. Turibulum plateaticttm sive pertalicum npslri mpnachi
lum. Pocula argentea 4. Coclearia de 1624argento aliquandc darent., Eodem 1GliSlempereAgehuundus
tria l625 ppndo lsao libre unius. Tarenes (516) 20_. quidam nobilis de Yicalbo (522), oblulit buic iho-

\kl\lM LECTIONES.
1606o. per scripluminib. erf. ,607t.pnssiderevidebaiur lb. 2. le08p.a.nrfrf.4. ,60SCirca—ordinaiusrfe-
sunil. i6i0expulsus 2. 16ilin ea estarfrf. 4. 161!p. depositionem s. p. ab 1. erf. 161SFuit—Sefgii papaa
flrfd.ib. i614St.YII. et desunt lb. i0"totumcapuladd. lb. 1G16indictionedeciinaadd. ib. 2. ,G,7y.acadrf.
i. '161Sfecerunt, usque Sarnum ac Nolam discurrenles.etdevasianles omnia, cunciamque L. peragrantes
16ls — i620 — i62i
ib. ed. cum posset desunl lb. 2. Quo i6a2bizanteis 10,arfrf. lc. t. m. den. h.captives
162S
duxcrunl; in quibns recelligendis multa 1G!B
1G!
4
e. ic. ed. C. magnam cat. arg. 4;
162G
Pocula a. q. Turib.
a. d. C. 1°. ed. C. argenlea erf. tres 1«. penso lc. 2. 1627a. planelam c 1. a. deb. s.
Aliam planelam c lc. erf. 1G 2" deest ed. i. ,62Slongitudine lc. ed. l6S0 i.alitudine 1°. ed. 163iP. altaris
1°. de altare ed. 163ab. 67. Pannum a. 4. 1633asianeas 2. 1634i. s. f. c lb. ed. 1636el a. add. i.
1636in I. a desunt lb. 2. 1637add. i. less deesl lb. Reliqua post palliis abscisu sunl lb. iG!S ac lapelis
p.
n. 2. 1640El hoc caput add. lc, itaut primo loco ponat: Stib hee— Larine ; •sequanlur: Huic — darent.
1,41liquilus — mcnasterip abscisa lc. 164aSed. 4, 1G 43Eodem — Sclavi desitni 1.

NOTM.
(511) Quod ex orig/dedit Galt. H. p. 107. Vir suslinendis aptani.
(515) Sc. cereisaurea
, ille longsevus professus esl lege vivere Romana el (516) Moneta , quam a Tarenlo nomea
habilare in cbmilatu Regense. Sed nescie an verum raxisse putat Ducangius.
viderit Cl. Tirabeschi Hisl. Nonanl. I, p. 447 cum (517) 1. e. coloris resei.
libellum ilium a Jeanne III non I factuiii fuisse (518) Pro orla seviorula, limbus. DUCANG.
conjicerel. (519) Hsec OEdipum siuim exspeeiant.
(512) In fundo quod vocalur Casale, comiialu Muti- (520) Quse infra II, 102, cstiaria ad oslia a?dium
nense in Adile. sacrarum appendenda. Duc.
(S15) Ila etiam Ann. Casin. Men. SS. III, p. (521) Ubi nunc est ecelesia Sancise Mariie Pal-
172. marum. ASG.
(S14) Cf. Liuipr. II, 48. Siepkanus VII, a D. 950, ^522) V. infrall,6.
morluu5 esl.
S65 CHRONICONCASINENSE. — LIB. I ACCTORE LEONE. 566 '
nasterio curlerii suam quae dicitur de Pranduli, cum ^ monaslerium ibi consiruendum jam dudum con-
omnibus pertinentiis ejus; aliamque curtem in Pa- cesserat, violenler atiferens, cuidam diacono stio iti
tenaca cum vineis, et praiis, omnibusque perlinen- -, beneficium tradidit166S. Quod cum auribus prsedicli
tiis suis. Nec non et omnia quse illi jure hsereditario venerabilis -papse Marini per eundem monachum
iG64 fuisset,- apostolicse mox aucloritatis
perlinebant, tam in civilale Sorana quara et in . relalum
caslello quod 1644dicitur Sclavi (525). Sub boc ab- litteras episcopo prsefato transmisil (551); quibus
bale (524) Jbhannes prseppsitus sancti Liberatoris acriler in illum invectus,et de canonum ignoraniia
fscit libellum de rebus bujns monasterii apud Mar- , et de inscitia litterarum,- et de familiaritate saecula-
1G6Betiam elde temerariai66G transgres-
cbiam in manuplello1<S4S (525) et Olivelo, elTurri, et rium, quin
in diversis 1646aliis locis; prp quibus reeepit selidos sione 1GG'constilutorum prsedecessoris sui eum di-
i647terrse in villa Gau- slricle redarguit. Mandat eiiam,. ut absque 16G 8
ducentos, el centutn modios
lejani 1648(526). Simililer eliam et Garipertus prae- aliqua mora, praefalam ecclesiam monacho illi
positus diversarum per Marcliiam cellarum ab hoc restituat, ul in ea sicut ab anlecessore suo sub ana-
abbate ordinalus, fecillibellum de quibusdam casis thematis eliam •obligalione dispositum fneral, mo-
nobis pertinentibus in Larino (527). Hici64Sidein nasterium fial; quod videlicel monasterium, tam
1650 abbas .fecil libellum cuidam- Grimoaldo de B ab ipsius episcopi, quam el ab omnium 166Ssibt
Camerino de cunctis- 1CB 1 rebus liirjus monaslerii succedenlium ex lunc el ,67°
deinceps inqnieludine '
quse sunt in pertinentia Termulensi, intra Bifernum ac moleslia liherum , sub custodia et peleslate
videlicetet Asiharicum fluvios.-el villa de Guillio- nionaslerii sancti Benedicti, qtied tunc in Capua
'
lisi, et roare; receplis ad prsesens pro .prelio erat perpetue permansurum constituit; diaconum
solidis centuin, pro censu vero annuali solidis- vero illum ctti praediclus episcopus eandem eccle-
oclo: sianr concesseral, prseler in servitie altaris, ab
BALDOINDS iS52abbas 166aquinlus 16S*et v.icesimus- omni prersus 167icjusdem episcepi consorlio priva-
a beato Benedielo (an. 942). Fuit 1:6SBlemporihus ' lum esse percensuil. Quod si omnibus his aliquate-
praedielorum principuni' Lainlulfi et Atenulfi, et ntts inobediens esse, 67!pnrsunterel, sacerdotali se
fralris ejus Landulff.lste recepit privilegium a domno honore privatum ex,67S lunc, et excommuuicatioiiis
Mariuo papa secundo (528) de consuetudine mona- vinculo innodaiura sciret ,67t.
slerii hujus 1666(an. 944, Jan. 21). 58. Per ,67S(552) idem tempus cum monaslerium
57. Hujiis i657 papae temporibus Sico episcoptts sanctse Sopkioe de Benevento principum violentia
Capuanus homo 166S uliqne et ssecularis et inlittera- ic76ajj |10Cc03nobio subtractum esset 1677,hic idein
tus, contra divina humanaque slatula agere non. abbas oslensis Romanorum pontificum regumque
formidans, ecclesiam Sancli Angeli in 1659loco quf proeceplis, qui prsediclum monaslerium in hoc loco
anliquiius ad arcum Dianae (529) appellabatur 16G 0, firmaverant, recellegit prelinus ,67Billud , et sub
nunc vero nuncupatur iGGlAd formam (550), quam- monaslerii,G 79hujus diciene redegil. Sed ,GS 0 citni
videlicet166a prscdecessor ipsius monacbo nostro ad non multe post a supradicto papa Rotnsc evocatus
VAKIJSLECTiONES.
1644qui ed. • 164BManupellp 5. 1G4G- a. d. 1. lc. ed. 1647modia delerra I«.erf. ,648GnaieIaiii5. ,6W
Hie—oclo desuht i. 16B
0 ipse erf. 16B 1 omnibus erf; iGB!hinc pergit. i. im genere Francus
add. 1, 2. ,6B4 vic. qiiintus 1. erf. 16SSFuit — ejus Landulfi add. lb. 1656deesl i. 16B 7 His
1. i, 2. i6S8 h. u. et s. el i. desunt i, 2. 1659A. quod lunc ad 1, 2. A. quod anl. ad 5.
1660a. quia lemplum ipsius (l. ejusdem Dianse lb. 2.) inibi fuit, n. 1,2. 1G6iv. ad f. dicitur 1.
ed. 1662q. p. suus, ex lorgo jam tempoie (e. 1.i. t. add. lb.) m. n. ad c ibi nu concesseral (iradideral 1.
corr. lb.) 1, ed. ,663concessit 1, dedit lb, erf. 1664iiillmatum f. niox ap. a. 1, erf. ,66Sq. e. add-.4.
1666prsesumpliva 1, erf. ,667deest 4, l. p. s. c. 1, ed. ,668sine 4, ed. ,66s ab universorum successoriim
stiorum ex 4, erf. 16I°deesl erf. i67i cons. ci. ep. priv.l, erf. 1G72essel,ei s. 1, erf. 1673e. t. nrfrf.4. "
1674sciret. Alittd etiam priv. — monstraveral 1', sciret.
Hugonis quoque etc. 2, v. cap. 59. 167Slolum
caput tribus versibus continebatur in cod. i,iia : Aienulfus eliam 167G prteceplum suum(?) inhoc c.oe-
nobio imperpeiuum confirtnavil; quibus pariim erasis Jiwclb. scripsit. v. per annos aliquot ab lb. ed.
1677fuisset lb. ed. 1678 add. 4. 1G 79s. d. m. k. r. ib. erf. i6S0 Posl ksec cum (idera abbas add. lb.)
a. s. domno Marino p.lb. erf.
NOTJS.
"
• (525) Scbiavi inter Alvitum el Arpiiiumexstai. injucnnda prsebent argumenta velustatis. ANG.
(524) Cf. cap. 45. (551) Quas edidit Tosii, Hist. Cas. 1, p. 217, s. d.
(525) Nunc Manupello audit. Ibi vocat S. Angelum de moiue.
(526) Cf. cap. 14. (552) In koc cap. ordo rerum el lemporum ma-
(527) Larino, vin Capitanata, a Biforno fl. non gnopere turbaltts est. Nam Atennlfum principem a.
mulf.umdistat. D. .945 obiisse consiai, ut nomen ejus in epistolam
(528) Quod e Peiri Reg. edidit Gat. H. p. 9$. Agapiti errore scribae irrepsisse videatur. Ex kis
(529) Dianse Tifatinse (a Tifata monte proxirao) liiteris quas ePelri Reg. ed. Gatl. II., p. 55, ini-
lemplum ibi fuisse, et si auctores silerenl omnes, ex tium capitis desumplum est. Cf. Leonis relalienem
soiis lapideis lilteratis monumeniis, ibidem adlmc de cella S. Sopkise ap. Gatt. U., p. 54. Ulramque
exsianiibus, habere potuil. AKG.Cf. Vell. Pat. II, 25. epislolam suspeclam kabet Di Meo. Stef. Borgia
(550) In nostro labulario servalur codex inciii- edidil sententiam laiam a Judicibus Benevenianis-
branaceus, titulo Regesli sancli Angeli ad Fortnas, sub Landulfo II. a. 945, qua mon. S. Sophise eximi-
in quo coloribus express;e principum', comilum, iur a diiiene Magelpeii abbatis et monaslerii Casi- •
abbaium imagines antiquarum rcrura studiosis non ue-nsis, Mem. di.Bencv. 111,p. 25.
567 LEONIS MARSICANIET PETRl DIACONI 5CS
fiiisset, eiqtte quoniam niagnoe erat,6S 1 prudentise, A nimium liiteras ; redarguens venemenlef et incre-
abbatiam sancii Pauli idem pontifex commisis- pans eorum nequiliam cur lantum nefas commiUere
set (555), rursus a principibus monasieriuin sanctse ausi fuisseni; prsecipiens insuper ut ntillam ullerius
168!sub- in eodem riionaslerio dominationem exercere prse-
Sopbise pervasum, et a noslra potestate
duclum esi. Sub his ferme diebus, cum defunclo sumereni. Monachi vero universi ad prislitmm 17<>l
Marino 5<8S Agapilus in sede apostolica successisset cenobium Casinense i702cum universis monasleru
(an. 946. Mart.), eique sttper hoc idem abbas con- rebusprotinus reverlerenlur : ibidem sub abbate
quesltts fuisset, scripsit prolinus prsefalis iG84prin- proprio regulariier Demino servituri; duobusdum-
cipibus idem aposlolicus increpans eos aeriter cur laxal vel tribus sehibus ffatribus in Capuse mona-
talia agere praesumpsissent : monens pariler et sterio relictis. Quod si vel principes vel certe mona-
obsecrans, ut idem monasterium nostro ,6SBabbati chi aliler agere prsesumerenl, aut aliquis aliquid
sine aliqua mora ex integro resliluerent. Quod si de rebus ejusdem monasterii pervadere 170S,vel
aliter agerentl6s 6, scirenl se continuo 16S 7 vineulo aliquam inde ordinatipiiem 170i praeler akhatem
anatheiiialis illigandos 16SS.Cujus 16SSimperio pa- " faccre temptarent, scirehl se nisi resipiscerent an-
rens confestim i6S0 Atenulfus princeps, et ipsum cierilate aposlelica excommunicandos. Ab 1705eodem
raonastefiuni abhali nostro reccnsignavil 1GS 1, el I*puoque sanclo pontifice adquisivit (a«. 955. Oct.
per proprium i6SSprseceplum (554) quemadmcdum 16) prsefatus abbas privilegiurnde monasterio sancii
a domno Arichis primiius hic eblalum fuerat 16S 3, Slephani juxta Terracinam (559), quod beatus Be-
in hoe coenobio imperpeluum confirmavit (an. 945, nediclus sicut in Yita ipsius lcgitur (Greg. DiaL IU
Jan. 50), cum universis profecto quse ibi poslmo- 22), pcr visionem mirabililer apparens, sedificari
dum ccncessa sunt, sive a singulis prlncipibus sive monslraverat.
a ceieris quibusque fidelibus (555). Quo eiiam tetn- Hugonis 170Geiiam 1707et Lotkarii regum, de uni-
pore octo familias 1G 94hominum in cella sancii Be- versis kujus loci possessionihus ad hunc abbalem
nedicii de Caudis ab eodem abbate rogalus concessit prseceplum centtrmatipnis habetur (540) (an. 945,
(356) (an. 945, Jun. 50). Necnon et aliud praecepiura Mai. 15); quique reges, eo tempore monasieriuni-
illi de tptius abbatise perlinenliis fecit (557). 1768sancti Angeli de Barregio ab
Agarenis destru-
59. Circa 169B(558) bos dies cum monasterium ctum ad prislinum slalum revocare desiderantes,
(juoque noslrum quod tunc apud 1686Capuam erat universa inibi quae priores reges eidem regia do-
sub sua jam dicione cupidilalis seu lucri graiia naiione conlulerant, prseceplo proprio firmaverunl*.
principes redegissent, et kac occasione fraires ibi „ His porrp temporibus, cum Cinglensis ecciesia
degenles quodammpdo -le97 seculariter viverent : ^ a Saracenis divaslala fuisset, Jokannes ejus-
cognito hoc supradicius 1G6epapa Agapitus per sug- dem cellseprseposilus,quicquid subpellectilis vel
thesauri quoquo modo subripere ppluit assu-
geslionem noslri 1GSS abbatis, mandai confeslim "" mens, cum consensu abhatis nostri Capuas per-
praefalis principibus aposlolicaa auctoriialis acres git, atque ibi monasterium construere coepii.
VARLE LECTIONES.
6B1m.pritd.acpeleniia3videbalurlb. m. prud. vid.5. 1G82dicionelb. erf. 16SSM. prsefalusA. ib. 1684
2,16S
prsedictis lb. erf. 1G?S prasfate lb. erf. 6 facerenllb. erf. i687arfrf.4. i688iimcdandnslb.erf.
i6SSHujuserf.
1G90prdlinuslb.erf. iG91restitnitlb.erf. i6S2sutimlb.erf. 169Sf.cumoinnibusquaeibiposlmodum asingulispr.
concessa sunl, in h. c a. c Quo lb. erf. 1694f. liberprum h. lb.2. 1696Circa—excoiiimunicandosarfrf. tb.
M0deest erf. ^697omninolb. 2. 1698h.idemsanctissimusponiifex per lb. ""s.verierabilisabbatisBalduiiii,
m. lb. 1700m. nichilomlnus snpradictis p. lb. 1701proprium V>.ed, 1702C. relictis ibi duobus tantum
aui tribus (a. eerlc t. lb.) senibus fr. cuin. omnibus ni. —serviluri. Qund lb. erf. 1703invadere 4b. ed.
1704o. p. a. f. l. s. se desunt 2. 170S Aliud etiam priv. adq. p. a. ab Agapiiu nichilominus papa secundo
<le 1. non hic sed in fme cap. 57. Aliud e. p. a. p. a. ab eodem s. p. de erf. i706Ilugotiis —firmaverunt
in cap. 57. colloculQ. 1707quequel.erf. lm l. praiceptum
preprium monasterio s. A. dgB. facier.les
(idqtie ab Agarenis desolatum a. i. s. r. volentes add. V>. ed.), universa Inibi (ibi 1.) q. o. r. e. r. d. c
firniaverunll. e.rf.
NQT^:.
(555.) W in epistola non legiiui-; *f. iufra U, i. Aligernus et nomine et munerefnngerenlur; quem
Eum jam 940 S. Pauli abbaiem fuisse, e Vita S. tanien coabbatem appellat Hugp Farfensis, loco
Odonis II, 22probavit Cl. Mabillon in Ann. 0. S. B. qiiein e Cl. Muraterii Diss. 75 inlegriim apponi-
111,p. 470. mus : Casinensequoque monasterium sub illius (Od-
* (554) Quod «x oiig. dedit Gatt. 1L, p. 52. donis abb. Clun.) magisterio ad normam regularia
1,555)Eorum ibi nujla inentip fil. erdinis redactum est, quod in vaslalione supradicto-
(556) Yprba ipsius pra;cepti in Rpg. nuin. 208 rum Agarenorum deslriictum fnerat, sicut pleraque
snnt hsec : Per rogum Baiduini ven.erabilis abbalis. ut prwfali sumus monasteria regni Italici. liii deni-
diarhsiino pqlri noslro concessimusin ecclesia sancti que prwposuit discipulumsuum, venerabilennabiialem.
Benedicii guw est cella i)i loco Caudi, hps homines Balduinum nomine; cui successit in regimine suus
liberios,
" Lepnein, Bernardum, Lupum, eic AKR. condiscipulus atque coabbtfsAligerius almificus.pa-
(557) Galt. Acc. p. S2 ex orig. ter, quem ipse a prinwvo erudierat regulari tramite
(558) Ex epistpla Agapiti papse s. d. ad Lattd.ul- in supra nsminalo Aveniino (S. Mariai)monasleric :
funi principeni, quani.e Reg. ediditGait. H. p. 90. per quemad culmen jam dictum recuperatuin' est mo-
(539) E Reg edid.it Tosli Hist. Ca.s., p.. 219. Mi- nasierium„quem plures viventesrecolunl.
rum videiur, 'a Rpmanis poniifipibus Baklpinuin pro (540) Tria eodeui die dala edidit Gatt. Acc, p.
abbale Gasi.i.ie.nisi
babefi, dum Casini Majelpoius et 48 sqq.
569 CHRONICONCASINENSE.- L!B. I ASJCTORELEONE. E70
Qiio etiam lempore venerabilis papa Marinus A dulfo prseccptum de omnibus generaliler rebus ac
eandem ecclesiam SanclaeMarisede Capua, cum 1723possessionibus htijus mpnasterii.- Necnon de
omnibus possessionibus suis Casinensi ccenobio lerris
per privilegium ex integro cenfirmavit (541). et.fuhdis in Liburia, loco.qui dieitur-Ad Tre-
Quod idipsum similiter confirmaverunt.Johan- fone i724,tani nostro monasierio, quam el ejus pa-
les quinms decimus, Benediclus octavus, Be- laiio in IPCOipsp perlinenlibus (550). Aliud eliam
nedictus nonus, Lep, ac Slephantts ncnus : ab- fecil idem i728princeps luiic abbali
batibus nostris Balduino, Aligernp, Manseni, prseceptuni (551)
944. de Sacnis i7!G
Atenulfe, Theebaldp acFriderice (542) arfrf.2; (an. Aug. 50) specialiter aqua
fluvii (552) et celerarum aquarum cum Tjpis el li-
- Pcr 170Becs dies cum Basilius imperialis pretps-
mitibussuis, el de feminis liberis quseessenl servis
palharius essetapud Salernuni, ex prsecepto abbaiis menasterii ccpulatse : necnon et de pertinenliaseu
adeunlihus illum mbnachis noslris, cariam 17i0 1727confirmatione abbalise tolius. Sub hoc abbate,
restitutionis atque 171iconfirmalionis fecil (545) de Leo
quidam presbytef civilalisLarinensis quiposlea
omnibus pertinenliis monasterii bujus. per tolam
i712 episcopus factus est (555), obtulit iiuic monasterio
Apttliam, quas videlicet eo lempore perdilas ecclesiam Sancli Benedicli
{an. 945, Aug.) qusesila
habebamus : boc "is est ecclesiam i7i4 sancli Be- est inlra eandem civitatcm cum
[omnibus rebus ac
riedicti de Lesina cum omnibus pertinentiis suis, 1$i72s suis; quam etiam postmodum lem-
i71B pertinentiis
et casas aliquot intra eandera civilatem (541) abbatis pra?fatus princeps 172*inhpc
pore Aligerni
Gf. c. 22; piscariam de Lauri, et aliam piscariam monasietio l72Ssuo 3rmavil(554)(a>i. 952.,
praceplo
ibidem; in Asculo {545) casam .solariaiam, et cur- Mai. 6). Item 173°Joannes quidam moifachus (555)
les, et puleos; ad Melessanam 1716curtes, et pu- natione Capuanus oblttlit in hoc loco ecclesiam
teos; ad Sanctum Joannem in Ruliana i7S7 curles; Sancti Vili qnse construcla esl in monte sancle
adSanclum Decorenlium.lerras; in Canusic 171s ve-
Agathe supra Capuam (556), prope locum <jui dici-
leri ecclesiam Sancti Benedicti et molendinum, et lurFerrtizanum
17ls (557), cum aqua 173i,et molendinis,
curtes; in Minervio (546) speluncam ubi est et cum omnibus omnino 1732ejusdem ecclesise i7S'
ecclesia Sancti Salvatoris, et terras; jn Andre (547)
perlinentiis, necnon et universis mobilibus et im-
viaeas et olivas; in rivo qui dicitur De monachp, mobilibus suis. Ilic abbas i734fecit libellum cuidam
curlem. Hsec omnia praefatus Basilius reconsignari Aregisi Teanensi de ecclesia Sancli Adjuloris in 173S
feeil fratribus nostris, confirmans eadem nobis 172° Alifa cum omnibus perlineniiisejus, et de 1736silva
joer cartam prcprip sigilip bullatam, eti 721interdi- qtise appellalur 1737Catulisca, et de 17JBaliis pos-
cens ne quis amplius invadere illa prsesumeret. sessionibus i7S8 nonnullis quas in ejusdem civitatis
MAJELPPTUS abbas vicesimus gextus, sedit i722an- ^ territorio lenere videbamur : receptis ah eo preter
nis sex (548) *. annualem censum bizanleis 17SSqualuor. Cuidam
* Fuit lemperibus impcratprum Rpmauprtim et 1740etiani Urso judici "174i fecit libellum in annis
Nycepheri (549) add. 2. quindecim, de pmnibus aquis, el piscariis, seu ler-
60. Hic de prsepositura monaslerii kujtis abbas ris de tola perlinenlia Lesinensi: prc iribus bizan-
effectus (an. 945), recepil a praediclo principe Lan- tejs, et quadringenlis anguillis henis per anuos "4!l
VARI.E LECTIONES.
1700hic in cod. i. sequebalur cap 61. qito signis positis ablegato 1*. in marg. adnolavit : Majelpelus abbas
bic scribatur. Sequehtia desunl l; in cod. 2. scribunlur in medio cap. 60,- cap. 58.. 5 (?). Basilius quoque i.
p. cum esset a. S. adeunlibus 2. i7,° carlulam erf. 1711el erf. i71sdeesi erf. i713id erf. 1714eeclesia 4,
17^5 a. dirulas i. erf. 1716Malessanam 4. 1717Rulliana, 4. 171sin Andre. vineas et olivas. C.i. i7it
Moiiorbino4. i 72°deest erf. 17!1 el i. ne q. a. i. i. p. desunled. i722sedil — prseditus1724 (infine c. 60.)
diversis vicibus addila sunl, erasis quw 6 versibus prius scripla fueranl 4. i 723el 4b. ed." 1726ad Treffone
5. Alrefone 4. 172Sf. idem abbas princeps huic' a^ 4. f. praediclus p. eidem a. 4b. ed. Saconis 4.
17,7 s. c. add. i. i72S 17!S 1730
p. Landulfusin Ib.2. s. p. lb. erf. Simililer eliam quidam I. m. lb.erf.
micipsaaqualb.erf. i7S*deesli. i7a3leci5. i7Siadd.i. ,735deAlifelb. crf. ,7'scuinl'b. ed. i737dicilur
ib.erf. '«'n.p.li.eif. i738bisaniejslb;viserf. ,740Cuidam—NovembriodesMnd. 174irfeesi5'.1742p.s.a.erf.
NOTJE.
- (541) In eodem privilegio .cujus stiprn Leo rae- (549) Imperavil ab a. D. 865.
minit. (550) Regest. num. 210. AKG._
(542) Horum aliorumque pontificum privilegia '. (551) Quod ex prig. ed. Galt. Acc, p. 55.
coilegii in suo^Regeslp Pelrus Diaconus n. 12, 14, (552) Qui olim^avo vocabatur, v. Stalium Silv.
15, 46, 48, 20 el21, videndus eiiam n.59et41. ANG; IV, 66 ; Plin. III, 5. ANG.
(545) Reg. num. il2.Cujus taiuen lempora vel inV (555) Termulensis ct Triventi ; pseudoepiscopus
lerpretis Lalini vel imperitia librarii nullo nipdp vocalur in privilegiis principum. Charlam Leonis e
consistunl. Dedimus mense Oelob., ind. x, anni ab Reg. edidit Galt. H., p. 150.
initio mundi 6520, id cst 1011. Abbas ibi nullus no- (554) Gait. Acc.p. 55, ex orig
ininatur. ANG. (555) Regest. nuni. 211. ANG.
(544) Cf. c 22. (556) Primitus appellabalur mons Tifata, nunc
(545) Sc Appulo. dicitur nions sancii Nicolai ab sediculain e|us cacu-
<5.46)Minervino. uiine exsiritcta; ubi olim niuriitlssima fuit arx. ANG.
(547)Andria. (557) Adhuc dicitur Ferratdho, sed noh adjacet.
(548) Electus vivente Bakloinocui subjectus man- nionti sancise Agathse, a quo iiiternieantej Yulturno
Eissevidelur. fluvio dirimilur. ANG.
571" l LEONSSM.VRSICAMET PETRl DIACONI . ST2
17GGilluu filio suo
siugulos mcnse Novembiio 174s.Posl transiium igi- A lus (560) (an. 894.;, reliqmd
lur ejusdem 1744abbalis, cum convenissent in capi- Lamberlu i767.Que eiiam simililer 1768pesl sex an-
tulo monasterii Capuani domnus Adelbertus 174S nos (561) defunclo, Ludowicus filius Bosonis regis
cgregius praesul ecf.lesiaeCapuause, et doninus Arde- Proyincise regnavit per annos tres (an. 900). Contra
ricus l7i0 Teanensis episcopus, Leo quoque venera- quem rursus ftlius regisBurgundise, Rodulftisnornine,
**
bilis abbas sancli martyris Christi Yincenlii, necnon lialiam venit 176s.Interea 1770. Johannes papa
el nobilissimi judices prsediclaecivitalis Arechis et undecimus 177i(162) junctus 177!magnaiibus Ilalise,
Sadelfrid, et Adenulfus 174fcaslaldeus (558) vir i74« depulil ex ea Rodulfnm ; et miltens inviiavit Hugo-
177SAquiianise ducera, qui tuiic etprudenlia
strenuissimus, 8 i74S Kal. Novembris, omnibus nem
unanimiter annuentibus alque iaudanlibus ele- maxima el virlule multa pollebal (an. 926). Quirex.
ctus est ab universis fratribus cum ingenii 17S 0 velp pfoiinus ordinatus,- unacum filio Lolhario strentte
1751atque Ietilia in abbatem, domnus Aligernus prse- satis ac viriliter Italise regnuni per aliquot annos-
pesittts tunc monasterii kujus, vir plaue ,7B2 venera- obiimtil (an. 926). Cum hpc Ilugpne 1774venit Ita-
bilis et valde honeslus, et lam divina scientia i75a liam Azzp 177Scomes Burgtindise i77Gavtincnlus Be-
qtiain seculari pixideniia proedilus. rardi illius i77' qui cognominalus esl Franciscus 177a
a a quo videlicel Marsorum comiles- procreali sunl.
61. Operce ,7S4 (559) prelfum sane videlur hoc
Non mullpppsl177Sidem 17S0IIugeccronalo filio (an.
in Ioco, quoniain ad id temporis decurrens perlin-
951), et nobilissima illi coiijuge Adelaide.1781ex 17S
2'
xil historia, qualiter regnum Ilalise a Francis ad
proceribus Tuscise ccnjuncta, cumjam 17SSab eo-
Teutonicos sil translaium, coinpendiose persirin-
morlein Ludowici filii Lolha- ulppte senex vilipendi ccepisset,;,et moleslias quas-
gere. Deniquei7SSposl dam alque ingralitudines pali, relicto ei regno, ipse-
rii (an.875, Ang.12.), dequp superiusplurajamdixi-
1758 in Burgundiam cum omni tliesauro suo *784recessit;
liius, qui videlicet cum frairibus Lolhario et monaslerium depropriis sttmplibus exslru-
Carlillo Francorum regno pariilo, llaliam 1757per ibiqtte
1,5S 17SS ens 1785,qttod Sanctus Pelrus de Arle nuncnpalur,-
tempora aliquot retinuerat, Berengarius
17Gi illudque sufficieniissinie ditans, in eodem mcnachus
Forojulensis 17G 0, filius Everardi niarchionis esl effectus (an. 946). Loiharius deinde posl quat-
Tt&liseregnum invasil (an. 888) : sed mox in ipsis
luor ferme annos in subitam frenesim incidens, ul-
suis primordiis, a Guidone filio Guidonis comiiis timam diem
',6* explevii (an. 950. Nov. 22) : et iia
duebus prseliis superatus, Verenam landem 17GS ipse Francorum regibus 178Gdeinceps in Jtalia reg-
aufugit *. Guide autem cum per annos 17S 4 circiter nandi lerminum dedil.
Quo 1787defuncto uxor ejns-
?e."iregniiin obtinuisset, vomitu i7GBcruoris cxlinc- C Adelais ,78S ad Atlonetn i78Spropinquum siiuni1,9S

VAmjE LECTIONES.

i7UN.Basiliusquoqueimp.protospalarius,eic .v.cap. 59. 1744eiuscum lb. supradicii a. c ed. 174BAdel-

perius 3. lr46Hard. 4. Ard. ep. ib. ed. "*' Alenulftis 5. i. 174s
v. s. add. 4. i74S8. K. N; dcsuni 4.
1750maximo lb. ed. 175'gaudio lb.2." ,7S«ndrf.4. i7S3 deest lb.2.
17B4Hoclocoqua!iierr. (Iialiseadrf.ib.
erf.) a F. ad T. s. t. non videlur oliosum c. p. 1. ed. Hbc cqpul noster anie Majelpoium scrivscral, unde
175B
signis appiclis huc translulit. deesl 1. 2. i756ita lb. c lfalre Lotbario F. 1. !7571 felici sorte p. 1.
2. 17s8 lempus 1. erf. 175sr. invasit r. I. Ber. F. f. E. m. sed I. ed. 17G 0 arfrf.lb. Foroiuliehsis erf. 176!
Eberardi 2. Evardi 5. 1762d. p. arfrf.lb. 1763arfrf. lb. ,7G4 ka lb. p. non longum tempiis r. 1. ,765v.
c c arfrf.lb. ,766tradidil 1. 2J 17G 7 Jamperlo 5. 176Sita lb. e. non mullopost d. ilerimi Berengarius
regnum invasit. 177iCorilra 1. 17GS v. cum interea Berengarius interemptiis a suis est 1. expuhxit lb. 177°
Post hsec I. 1. p. tertius decimus 1. 177si. cutn m. 1. erf. 1753ugonem 1. corr, lb. i774Ugone t.
ed. 17,sA. c. a. add. lb. i776deesl 1. 2. 1777arfrf. lb. ,77SF. propiiiqiius ejusdem regis, a. 1. 2 hic
incipil qual. XVI. cod. 1». 177U multo add. ib.- 178°pradalus 1. erf. 17S 1 Adhel. 1. corr. lb. i7S! e. p.
T. add. lb. I783c. ab.eodem u. s. aliquas jam ccepisset moleslias a. i. p. 1-.ed. 1,S4 s. el universis divitiis
r. 1. erf. 17SS s. ditissimnm censtruens q. S. P. deA. n. in eodem 1. ed. 17116 regnum i. ,787ita lb. de-
dit Berengarii deinceps filius Albertus strenuissimus valde vir paterno exemplo regum invadens (corr.
Berengarius d. cum filio.Albertostretmissime v. \iro), caplara reginam Adhelaidem in tloiiiuu suam indu-
xit, facile se pef eam universum regnum plenius adepturum ac reieiiturniii existimans. Propier quod tini-
versi Italise principes valde commoii, mandant Alberio, ttt doniinam suam fegiiiam nisi forie velit iufensas
eliras omnium experiri, nullo amplius paclo retineat: sed quocumqtie velit ire, hotiorifice iilam dimiitat.
Dimissa igiiur regina, ulira nionles ad sues aflines revertitur, atque ad Otteiiem Saxenia'j"duceni legatos
protinus dirigens, conjugium illius sortitur. Qui nicx exercilu valido aggregalo, Iialiam venit, et expulso
atque fngato Alberto, lali regnum occasione arripiens, Teutenicis 1. ,7SBAdclachis ad Oitonem 5. "SSA.
1,90queiidam lb. deesl i.

NOT.E.

(5.58) Aquinensium ; v. nifra I.. (560) Cf. Mon. SS. III, p. 202.
(559) Hoc caput e reguin calalogis cl vulgi narra- (561) Sc. posiquain impcrator factus cst, a« V.
tionibus coiisarcinaium erroribiis scalere apparcl : 892.
singula noiarc superfluum duximus. (562) Imo dccitnus.
 573 CHROMCON CASINENSE. - L!B. II ALCTORE LEONE. 574
In Canussam arcera munitissimam 179i confugii. A faclurum. Quid i80Spluribus? Evesligio duce ve-
;Cum inlerea prsedictus i79SBerengarius cum filio iiienteetfugaioBerengarioatque Albenoi80S i807.solcta
Alberlo slrenuissime virp i7S3rursus regnum inva- obsidio est, captis duabus Berengarii filiabus,
dere cupiens, ac pef hoc prsedictam reginam capere alque in Teuienicatn terram transmissis exilio ;
modis cmnibus salagens, per triennium ferme prsa- moxqueAdelaidi!>iS09conjugiumOito sprtitus,Teuto«
fatam arcem cbsedil. Altp 1794verp i79Sinterim cum nicis regibus ex tunc et deinceps in Iialia regnandi
1810ncn muItoposlRo-
regina eonsilio habito, nuntiura ad Oltonern Saxo- inilium exlitit (An. 951), ac 18il Jo-
nise ducem, Ungarerum lunc victoria gloriosum mam ingressus, coronam imperii de manu
Iransmiiluni (an. 955), qiii ei omnia quae circa illos hannis i8i2 duodecimi papse recepit, anno scilicet
1,96gerebantur referens, orareiHqualinus ad Ilaliam 18,3 incarnaticnis domiiiicse nongeutesirao lal4 sesa-
confestim Iransire, eosque de Berengarii obsidione gesimo secundo 1S1S(Feb. 2).
* Tunc
llberare, reginamque ipsam in conjugium simul cum B lemporis defuncio supradiclo Agapito
regno deberel recipefe. Jam fefe prsedicta arx ad papa II, Joannes XI (565) naiione Romaims,
-. Alherici Romanorum cousulis filius, 111*in pon-
deditionera hoslium cogebatur : cam ecce dispesi- lificatum succedit add. 2.
lione Dei nunlius a regina i7S7 iransmissus subile **Post kaec supradictus Joh. II.
rediit, et queniam propler diligeritissimam obsidio- Nos itaque jam sicut i61Gin prsefalipne 1817hujus
nem nullus illi in arcem patebat 179S ingressbs, lille- operis dixisse reminiseimur, lempus est ut priino
fas et anulum quem a ducedeluleral callidus i79S buic libello terminum demus; non 1S1Signoranles
arcigef clam sagitiae inseruil, ac i80°nemine id stts- quod ita cerle libri lermino lectoris refocilatur iri-
picauie in arcem illa 18,i trajecit. Quarum 1802vide- , tentio, queriiadmodum 1S19 vialoris labor hospilio.
licet lilierarum tenor liujusmodi erat quod idem Simul etiam 182°dignuin censemus 182J,ut restaura-
dux i80Sjam transilis Alpibus Yeronain venissel, tio-: immo ul sic dicamus reinchoalio lanli mo.nas-
ejusque filius Litulfus Mediolanum 1804sepraeces- terii, una 1822cum novo abbate, sui libri exordium
sisset; in proximo illos veniuro auxilio virililer 1823 habeal, et 1824sequentia teinpora, sequentis
,8M Domino
agerent - se tam de conjugio quam et i80Sde aliis p quoque libri narrationibus annuenie
regni uiilitatibus pro illorum voto auxilianle Deo prosequantur.
Explicit1S2Gliber primus.
INCIPIUNT 1S27CAPITULALIBRI SECUNDI.

1. Deordinaiione el siudio, seu caplione Aligerni abbaiis.

2. De vindicatione ejus et de renuntiis iR2Slerrw istius, seu prwceptis sibi a principibus factis
5. De reconciliationelerrw hujus, seu reslauralione movasterii.
4. llem de prwceplis imperalorum, tam de hoc loco quam et ,S29Sancto Angeloin Barregio.
5. Quo lempore corpus Mathei apostoli Salernum venerit 183°.
6. De oblationibus quoruindam in hoc loco, nec non commutalionibus aliquol ab abbate factis.
7. De pertinentiis sanciw Mariw in Luco
8. De iibellis quos jaciebal idem abbas, qus mtentione facerel, el clecensu eorum.
9. Qualiler primo faclus sil Capuanus arehiepiscopaius.
10. Qualiler piinceps Landentdfus occisussit, et qualiter vindicalus.
11. Delerrwmotu mirabili et aualiler lignum sanclw crucis in hoc monaslerio delatum sit.
VARl^ LECTIONES.
1791a. valde m. lb. erf. 1792deesl lb. ,793s. valde v. lb. ed. » 94 Quam cnm ad 'dedilio-
r.em fere jam coegisset, nunlius qui interim ab Aitone atque regina ad 0."S. d. (U. t. v. g.
crfrf.lc.) transmisstis fueral, ut ad ltaliam venire eosque deB. o. 1. r. i. c. deberet recipere, subito rediit
1797D. t. a. r. n. erf. 17SSdakalur lb. erf. "»»
ib. 17S5«drf.4. 17SG illam g. referret, eumque oraret-ed. ,803d.
callide satis s. lb. ed. imo et arr.epto arcu n.lb. erf. 1801illam ed. i">!>Tencr ilaqite 1. h. lb. erf.
cum exerciiu i. lb. 2. i804Mediolatii4. iS0B add. 4. 1806Q. p. add. i. Ev. igitur d. lb. ed. - 180'Alperlo
5. 180Sejus lb. ed. 180SAdhelaidis lb. 2. 18i0 ac — recepit- arfrf.lb. ^»11matiibus lb. ed. 16" m. pon-
i6ir Hic i. ita
lificisRoniani r. lb. m. Joh. XII. pont. R. r. erf. 181Svidelicetl. ed. 1814nungentesimo 2.
pergebat: Huic prselerea abbali, quonlam magnoeprudcntise ac potenlite er.al, abbalia sancli Pauli de Roma
concessa est; v. c. 58. Quibus erqsis lh : Quo eliam aniio 1S 16
defunclo Rcmanp iinperalere.Cptistanlinopoli-
1817prirfaliuncuiaib. erf. 181Sd.
lano, Nycepborusi8ls ordinatus esl. Nos itaque—ha.beat. sicutilb.ed.
nam iia lb. erf. sicut ib. ed. 1B! 0 eliam novis Grseciseatque Ilaliseimperaioribus, novum abbaiem nos-
trum associanles, sequenlia illoruin i82i tempora liberius libri 1822
sequenlis narralioniblis prosequemur.
18SS Dignum
prsesertim existimanles, nt ib. erf.,8ilV existimamus erf. ti. c. n.a. desiiHi lb. inchoationem seu
-exordium annuenie D. 18se b. ib. ed. et — prosequantnr desuni V>. 182Ba. D. deest ed. prosequanlur ed.
6. an prosequannir ? ita ed. 18!7 Inscriptiones ego addidi.Index cup. deest.in cod. i. ubi nulla est libro-
fum distiuciio •18;s•eiiuntius 2- 18!Sdeesl ed 1S3°venit erf.
NOT^E
(563) Imo XII, sed in ealal. Peai XIII, Mbn. $S. III, 2JD. Uic allerum cum altero confudit.
S7S LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 676
12. Deiniroitu Miinsonisabbalis.
15. De quorundam oblaiionibus seu libellis.
14. Qualiter Laidulfus princeps eidem abbuti juraveril, et quidilli ,5Sl concessml.
iS. QuomoHo Landulfus &e Saneta Agaiha 18SSprinceps faclus Iiuic ubbati jumveritj el quatct eiconcet-
siones fecerit. - : "
.
16. Qualiter sit« Capuanis deceplus alque cwcaiusi
17. De adventu sancti Adelberli adhoc monastermin.'
48. Ilem deadventu sancti Romuuldi el sahcti Bonifacii <idhuhc locum.
49. Qualiter huc comesOlibanus venerit'
20. Qualiler vel qua de re Joannes abbas ultro abbattam dimiserit, el de libeilis ipsius.
21. Qualis visio in ejus obilu visa sit.
22. Qualiter abbas Johannes huc venerit, et cur Jmisolimam ierit, el quomodo per visioneinde feditu-
monitus abbatiam receperii 1S33,
23. De Sancta Maria in Cellis.
24. Vt Otto imperator Benevenlum perrexerit, et quce in liijs partibus egerit, et qualher vd ubi decei-
"
serit. , .
25. De operibus ipsius abbatis Johannis,
26. De commutationibus el oblalionibus, seu libellis sub eo faciis.
27. De Sqnclo Beijedicto.apud Suessam.
28. De secessu prwdicti abbalis ad Capuant, et de abbale Docibili.
29. De exclusione Rotunduli, et subslilulione Alenulfi.
. 30. Qualiter sit Albanetw monasierittm fticlum. •^ -
51. fieeoncessionibus iniperatoris Heinrici, et rfe operibus abbatis Atenulfi.
" "
32. De quorundam in hoc loco oblationibus.
35. Qualiler delala sil in Iwc monasterio pars de linteo Salvatoris.
34. De reslauraiione monasterii Barregensis, et de obilu ejus qui illud reslauravit.
35. Placitum seu renuntium ducum Cajetanorum ,884rfe confmiis monaslerii hujus.
" '
36. De oblatione 183Sinsulw qum Limala vocaiur. , '. .
57. Qualiier Normanni primtim in parles has venerint, et qualiter cum Grecis Melo duce conflixerinl.
38. De Normannis apud Piniatarium consliiulis, el quomodocaptus sit Daltus.
.39. QuomodoimperatorHeinricus1™ stiperTrojam 1837cum exercitu verieril, el qualiler abbus euiii fugiens
in more mortuus sil.
40. Qualiter princeps Pandulfus sponle se Belgrimo 16SStradiderit, et qualilir per eum idem princeos a
morle erenlus sit. ' - - "
41. Qualiter idem imperator Capuanum principalum Pandulfo Teailensi comili iradidil.
42. De otdinuiione abbalis Theobaldi.
43. Qualiter etindem imperatorem bealus Benedictus sanaverit, el 1SS 9
qnw doria huic locb
coitlulerit iS4°.
44. Quoniodo scripla translalionis sancli Benedicli faUucissima iS" probans exusserit
45. Qualiier olim per beaiumBenediclum idem imperalor infirmatus sil.
46. Qualiler episcopalus Babemberg concambiaius ciini Beneventosit.
47. Visio quw in obitu.prwdicti imperatoris cuidam servo Dei ostensa esl.
48. Delationesde eorpore sancti Benedicli. •
49. De apparilione sanctorum Proti et Jacincti. -
50. De Sancto Benedicto in CliaefSanclo Nazariq.
. 51. Qualiter factasil Gapitinala. ... -
52. De primordiis abbatis Theobaldi,-et operibm ejus in Sancto Liberatore. -. .
53. Ilem de operibus ipsius in hocloco,
£4. Qualiter domnus Odifo Ciunittcensis qbbas huc venerit, et reverstts brachium sancti Mauri tidhuns
iocum transmiscrit.
55. De oblaiionibus quorundam, seu libellis.
56- De revemone pfincipis Pandulfi. , .

VARIJE LECTIONES.

IBJIej e^ tsai Agalhe erf. I63Srecepit erf. 1834Cagel. erf. 183B ohlalionibus i. mc Einricus ed. ,eS7_
Troilam«rf. ,83SVelgrimo erf. ,83set quse, eic dsstnit c.7. ,lsi0 Abhinc in ed. inscripiiones capilum iia
1811ito. correxi. falladssime p. «xrisseril. 4.
diicrepanl a cod. 4. tu ea$ ud caicem integr-asdare prteslet.
 577 CHRONICONCASISENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. B78
" 57. De
persecutionibus ejiisdem et Todini ih hunc locum.
58. Qualiler abbas in marrhias sil reversus.
59. Qualiter Pandulfus thesaurum hujus qtque Capuani monasterii auferri prwceperlt.
60. Quale miraculum faclumsil in constructione ecclesiwsanctw Scolasiicw rfe Cajeia.
61. De obiluabbatis Theobaldi, et reprobanda electioneBasitii.
f>2. De vilitale ejusdem, el rfe quorundam oblationibus.
65. Qualiier imperalor Chuonradus huc venerit, et qualiter abbas Rirherius sil eieclus.
64. Qualiter Deus abjncendio locum islum eripuit.
65. De iniliis abbatis Richerii, el de quorundam in io.coislo oblationibus.
66. 1B42.
67. Qualiter sit a prwfato abbbale rocca de Vantra 1843recepla. , . -
68. Qualiter idem abbas sil ab Aqttinensibus 1S44comitibus caplus, et qualiter recollectus
69. Quomodo sit ullra montes profeclus, et de pestilentia ac penileniia Aqiiinensiumie4'
70. Qualiter Normanni juraverint, et cur oppidum sdncti Angeli everterii.
7i. Qualiter apud Sanclum Germanum Normanni occisi sint, et omnia noslra qum retinebant, cum rocca
sancli Andrem recepla.
72. Qumvisiones super his gesiis a ruslicis visw sunt. . .
73. De munilionibus caslellgrum, et ponte sancti Angeli.
7i: Qualiier Pandulfus inhanc terrqm hosiililer inlraverit, et ut ab Adenulfoiurpiler fugalus sit.
IS.Qualiier Rodulfus expulsorum comes terram hancprwdari Matuens, die seqnenti extinclus reperlus
sit.
76. Quomodo neposipsius abbatis in roccarebellavit, et qualiter reeeplus sit.
77. De adveniu imperaloris Heinrici Romam, el qualiler tribus deoositis illum Clemeniem in Romnna sede
consliluit.
78. De donis ipsius in hoc loco, el qualiter Capuam Pandulfo reddideril, cunctastqaeBeneventi pertinenlius
Normunnis firmaveril. ' -
79. Qualiter Leo papa ordinatus ad hoc monasterium venit, el Romctmreverlens ecclesiumsanclw ,84SJerti-
salem abbqli noslro concessit.
80. De errore Capuanorum qui pro caslro Coijca prwdalum liuc venire voluerunl.
81. Qualiter iterum pradiclus papa huc venit, et ul Beneventumln sua fideliiate recepii.
82. Quomodoprinceps Guaimarius occisu.ssit., eiquomodo vindic,alus. •. .
83. De oblatione fralrum Gapuanorunt. .
84. Qualiler nobis prmfatuspapa monaslerium Terracinense restituil, etqualilercum Normannisin Apulia
dimicavit, elRomnm reyersus ob.iit.
85. Quid apoerisarii ejtts apud Constantinopolim gesserint.
86. De eleclione papw Victoris, el quomodoFridericus ad Iioc monasterium venerit.
87. De cqnfirmalione castri Sarsacenisci.
88-. De oblaiionibus comhisTrasmunduet qualiler vel %biprwdhtus abbasdefunclus sit utque sepullus-.
89. De quibusdam operibus ipsius abbalis, el de eleclione abbalis Petri.
90. De moribus ejusdem abbaiis, el de oblqUone-monasteriiLucensis, eide miraculisdbmni Johannis Apuli
ejttsdem loci prwposhi.
91. Qualiler prmfatus aposlolieus etectionem noslri abmistndiffKetuler.it', el qualitey nuncjis ipsius prtores
nostriregulariler-illam.essefactamostenderinl.
92. Qualiter idem abbas eqn.demabbaliam refutajierit, el qtiqliter Fridericus. eledus sit.
95. De primordiis ejusdem Frideriei^ el cmtsecrutioneillius, seu.de privilegiishuic monasterio,ab eo recepfis
el factis. , •
94. Qualitereum Romqtijpapam ehgerint, elquod ipse postmodum reversushucegerit.
95. De oblalionibus episcopi Marsicani el aliorum. , .
96. Qualiter idem papa infirmqlus Desiderium post se fieri abbalem conslttuii . •
97. Qualiter omnem tiiesqurum loci hujus Romam ad se nworlari mandj.veritr etaualis- vhib exinde vim
sit. , .
98. De obitu ac sepukro tjisius. . -

VARIJE LECTIONES.

1843deest inscriptio capitis de exptignalu a Normannis Apuiia. ,-M»uanaria e. -****aqu«&sibus c. ""**

"" sancli c.
4qucnsium c.
 579 < LEONIS MARSICANIET PETRl DlACONl *>&
99. Qualiler nl Mincius papa stjmoniacusordinaius. '- -
100. De muneribus Fridericii 847.
Expiiciunt caphula.
VARIJE LECTIONES.'
1847Eliam in cod. 3, cenlum capila numeranlur, quorum illud ultimum esl. — In cod. 2, ppsl 44 atramen-
tum mulatur, 46 et iterum 66 tnanus; 48 ad finem inscripla sunt foliopostea assulo, nec anie finem sac. X/i/.
Inscriptiones capitutn, ex Angeli edilione, hw sunt:
44. Qualiter idem imperalor juxit comburi falsa scripta translalionis ejusdem palris.
45. Qualiier idem imperator divina vindicta percussus fuil, ideo quod equos non limuit ponere in capitulo
cujusdam monasterii sancli Benedicii.
46. Qualiter idem imperalor construxit ecclesiamSancti Georgii, el uxorem suam tanquam casle vivens in
morte episcopis et ubbalibus prwsenlibtts virginemresignavil.
47. Qualiler fuit quwsilumab Adam monacho per abbatem sancti Pauti de Vrbe, ulrum corpus sancti Bene-
dicti hic quiesceret.
48. Quatiler idem Adam vidit sanclos Protum el Jacinthum in habiiu monachali.
49. Qunliter idem dompnusAdam conslruxil cellam sancti Benedictide Clia, el sancti Nazarii juxia fluvium
Melphiw.
50.~Quomodoprovincia Capilinale vocalur Capilinata.
51. De ortu et infanlia abbalis Theobaldi, et rfe renovalione Sancli Liberatoris de Majella.
52. Qualiter idem abbas mulla bona eidemmonasterio acquisivit.
55. Qualiler per abbatem Cluniacensemfuit brachium sancti Mauri nd islud monasterium deportalum.
54. Qualiler medielas cdslri Surgii huic monasterio fuit collaia, el aliw donaliones quamplurimm.
55. Qualiler AldermodusSaxonicus effeclttsmonachusfecit fieri crucem argenteam 70 ferme librarum.
56. Qualiter Paulus monachusmissusad Sanclum Benediclumrfe Capua sanclam vilamgessil; in cujus obitu
lux magna apparuit.
57. Qualiter comes Teanensis conslruxil monasierium sancti Johannis in Capua, el ae obitu Benedicti
papm.
58. Qualiler morluo Henrigo imperatore, et Corrado assumploin regem, et expulstoneabbatis Theobaldi.
59. Qualiler Pandulfus princeps Capuanus istud monasteriumad lanlam pattpertalem dedtixil, quod non
habebalurvintun pro sacrificio offerendo.
60. Qualiler Tlieobaldusabbas expulsusfuil rfemonasterio.
61. Qualiter idem princeps mandavil vasa asiuli sacra de motiaslerio, necnon. de morle sancti Dominici
montichi.
62. Qualiier Sancta Scolastica rfe Gajeia fuii construcla, el de miraculo mallci ibi facto.
65. Quolilerposl mortem abbalis Theobaldifuii rfeBasilio glectio celebrala.
64. Qualiier idem Basilius in' ordinis gubernalione male se gerens, principis procuralionis officiofunge-
balur.
65. Qualiler Corradus imperalor oapuam ailitl revocaturus ma.a monasteriiillala.
60. De ordinatione el studio abbatis Richerii, el quomoddfactm fuerani mullw donalionesmonaslerio.
67. Qualiter corpus sanctm Lucim ex Sicilia in Conslantinopoli fuit iranslalum, el rfe advenlu Roberli
Guiscardi.
68. De discessu Corradi imperatoris, et qualiter caslrum Aliniad monaslermm pervemt.
69. Qualiter comites Aquini ceperunl ubbatem, et habueruiu oppidum sancti Angeli, quod monachi renun-
tiaverunt.
70. Qualiter abbas Richerius muros Sancli Angeli fecit dirui.
71. Qualiler Normanni cmperuntcaslrum sancii Audrew, el rehabuerunt ipsum virlulibus beaii Benedicli.
- 72. Qtialiter bealus Benedictus dixil cuidam de Cervario quod propler ingralitudinem frairum discessit a
monasterio.
75. Ve quorundam oblalionibus,ecclesiis,seu libellis.
74. De munilionibuscastellorum, el ponle sancli Angeli in Theodici.
75. Qualiter GajetaniAdenulfumAquini comitemevocarunt, sibiquein ducem prwficiunt.
76. De morle comiiis Rodulfi,qtti primo die anie mortem proposuerat mala facere in terra monasterii.
77. Deammissioneroccw Banirm, el qualiier monaslerium recuperavit eandem.
78. Qualiier ad pelilionemregis Ungariw abbas ad parles illas monachos destinavit.
- 79. Qualiter imperalor-Henricus coepittractare rfebonoslalu Romanwecclesim.
SO/Qualiter imperator prwdklus planelam purouream auro ac gemmis ornatam cum aliis rebus huic mona-
sterio obtulit.
81. Demorle Clementispapm,el rfe sanclo Leonequieiin papalum successit.
82. Qualiter quidain nobilesCapuani conabanlur castrum Ccncliwa nionasterii sublrahere polestale.
85. De morte Pandulphi Capuani prihcipis.
81. De advenlu sancli Leonis papw ad hoc monasterium.
85. QuomodoGuaimarius princeps Salernitanus occisussil, el quomodovindicatus.
86. De oblationeduorum fralrum Capuanorum.
87. Qualiler diclus sanctus ponlifex beato•finequievit.
88. Quid apocrisarii ejus apud Constantinopolimgesserint:
89. De quibusdamin comitatu Teatinohuic monasterioconcessis.
90. Qualiter caslrum Sarracinisci fuit confirmalum huic monaslerio.
91. Qualiier Richeriusabbas obiil.
92. De elcciioneabbatis Petri.
95. Qualiter monasterium sancti Georgii fuit conslruclum in civitale Lucensi.
94. Qualiler prafalus aposlolicuseleclionemnoslri abbalis indigne lulerit.
95. Qualiler abbas Pelrus abbaliam renuntiaveril, et Fredericus eleclus sit.
96. De primordiis ejusdemFriderici.
17 Qualiier dicliis abbas eleclussit in paparii,
 "
581 CHRONICONCASINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 58*;
98. De oblalionibus episcopi Mgrsicani et aliorum.
- 99. Qualiter idem papa mandavit ut omnemecclesimhujus thesaurum ad ipsum deferret:
100. De obilu Siephani papm qui et Fredericus abbas diclus fuit.
101. Qualiter Pelrus Damianus el alii cardinales coacli sunt lalibula fugere.
102. De abbale Frederico qui et Siephanus
' papa dictus fuil, ac de muneribus ipsius in Itoc monasWtio
eoncessis

INCIPiT LIBERSEGUNDUS 4818.

ALIGEENDS ls4.9 abbas, seplimeac vicesimc Ioco a A-que ,S66ad se, neglectus ac destiiulus, el quasi de-
beato Benedicio in hoc monasterio feliciier ordina- solattts penilus fueral. Jam lamenpaulo ante, sub
lusisso (an. 949, Ocl. 25), sedit annis 37. Fuil au- Baldpino scilicel abbate, monachi noslri, 867qui.ea-
lem lemporibus primi et magni Oltonis imperatoris, tenus priine apud Teanum, postmodum vero apud
de qnp stipra diximtis, el filii ejus Ottonis secundi; Capuam commorati necessario 1868fuerani, prsece-
18S1 Landulfl et Pandulfi, filii ejus
principum.vero plo 1869Agapili papse ex parle reversi fuerant, sicu
cui cognomen Caput fefreum fuit1SS2, ei fralris ejus jam supra relalum esl (1. l, c 59). Non lanlum au-
Landulfi, et ilem filiii8S3 Landulfi; Romanorura lem monasterium, sed • et cuncta in 1870circuitu
quoqueponlificum, a18S4 Johanne duodecimo usque ipsius planities ila lunc1S67erai Saracenorum incur-
ad Johannem quinlum.decimum; a quibus fere18SS sionibus,87i desliluta iS7J.,ut rarus, immo 1873fere 187*
omnibus divcrsis lemporihus nichil neglegens, tam nnllus187Sinvenirelur, qui servis Dei ibidcm 1876de-
privilegia quam prsecepta recepit. liiler18SCqusequin- gentibus aliquod obsequium exhibere deberei. Su-
lus decimus papa Johannes ad honorem el reveren- per 1877hsec prseterea Teanenses comites nsque ad
tiam hujus Joci hoc in suo privilegio (564) super ce- monticulum monaslerio preximum quem i87STeroc-
leres addidit18S': inierdiccns videlicel,1,SSomnibus clunidicunt (565), res ejusdem mchaslerii iniaden-
episccpis ut nulli Hceret ab universis poptilis huic " do perveneranl; Aquinenses eliam 1879quibus 18S 0
menaslerie subjectis, vel ab omnibus ubique terra- Adenulfus quidam cognpmenloMegalu lssi-in castal-
rtim sibi pertinetilibus ecclesiis, decimas vivorum, deum praeerat, ab ipso fere Casino qui non. integris
aut defunciorum oblalipnes per quamlibel occasio- duebus milibus a civiiate sancti Germani abesi,
nem auferre. loiam ut vulgo loquar Flumeiicam (566) cum lini-
I. Hic 18S
9 iiaqueJSeapolitanprum 1860 nobilium 1861 ver.-.is ailjacenliis retinebant. Coepit igiiur prudens
186i
genere ortus in moiiasierio sancti Pauli apud abbas monaslerii possessiones quas antiquilus pos-
Romam sub supradiclo 186tabbate Baldoino mona- sederat ubique lerrarum, el maxime conliguas
chus factus, poslmodum i863aulem ab eodem abbate quasquei8B2 et invieinia positas sollerler exquirere,
buc trauslalus, atque post transilum Majelpoii ut et ab his qui bellicis eas lemporibus diripuerant,
jam diclum esl de pra;posilo loci bujus abbas effec- invenlis atque oslensis concessionibus ac prseceptis
lus, super id quod Leo alque Johannes mpnaslerii -eorum qui hic illas dudum tradiderant, conamine
liujns abbales olira inceperant, restaurare ccepit toto-repeiere. Sed cum videret se nullis rationi-
hunc locum; qui nimirum 1864a lempore abbaiis buslsss nullisque precibus eorum posse ad illa resii-
Berlharii quando i86Sa Saracenis incensus est (an. f, tuenda animos incIinare.Landtilfo 1884demuni prin-
885), per. septern et sexaginta circiter amios us- .cipi sttper ista conqueritur. Quo cognilo adversarii,
VARI.E LECTIONES.
1848ita 3. s. yslorie hujtis cenobii Casinensis 2. i849In cod. i. Aligernus abbas bis scriplus est; prtorti
recensionis ab altera vix diversw pagina et dimidia supersunl usque ad Jam tanien, iibi novus quaternio in-
cipit, alia mar.u scriptus, qum manet usque ad (I, 43. 16SI> anno D. 950. add. V. delevil i". lssl v. Capua-
norum, L.18SS 1.2. 18S 2 qtiique sexloielatis sttse anno volenle
aique consentienie patre prineipari ccepera"
flrfrf.1. f. ejus L. 3. 1864ita i*.- et Johannis sextldecimi, ac septimi Bene-
i6SS 18SJohannisquinlidecimi,
6
dicii 1. videlicet i. corr. !*>. lnter—auferre add. V>. 18S 7 c auctoritate apostolica a. i>>.2.
i8SSarfd.4. 18s9 caput 5. Itic interponit i. 1860Neapolitanus i. 2. -i86i add. i. i862 pra^dicio L.'ed.
1863f. esl. Post non longiim lempus annuente Deo meritis beati B. in hec mnnaslerip abbas effeclus i. f.
est; qui videlicel ab ecdem abbale prseppsitus in licc mcnasterio primum est ordinatus; dehinc post trans-
iium M. ut supra d. e. abbas e. lb. f. est, postmodtim, etc. ut supra dictum est, de prsepositura h. 1. a. e-
ed. 1864videlicet i. corr. ih. 186S ed. 1866u. ad se i 1. paucissimis hi.c admodum frairibus com-
quo i.186S
moianiibtis 1. (ed priori). i86?add. 1*. deesl 1. 2. d869ex p. papse... reversi erant. Non 1. p. A. p
Secundi e. p. r. erantsicuti i. s. r. e. li>. erf. 1870ipsius i. c. 1. 1S7iinfestnlione 1. ed. i872 deserta 1.
1673acl. 1S74rfees(3. 187Sin ea arfrf. i. 1876ibi .1. ed. i877Adi. 187Squi Torocclus dicitur 1. crf
1879vero comiies q. 1. vero q. erf. 1SS 0 quidam 4. 1SS 1 Megalii:3. el hic el infra. 168a add. lb. 1R 83 n
precibus nullis r. irrationabiliuni latronuui p. ad ea r. 1. erf. 1B 84i.Capuano p. L. s.i, 2. i. princ L.s. 3
NOT^.
. (564) DatP ppiilificalus anno quinlo, in Id Nov. vicus atl neslrarri usque tetatem liabitalus, nunc pe-
indicl. in (989. Nov. ll).'Regest. Pelri num. 15. niius destilutus, paucis ejus celpnis ad proximum
Hoc verba illa continel, et Aligerno daium esl, sed castrum Cervarium demigranlibus. ANG. '
lempptjs npias falsas esseoporiel: videnlur esse re (566) Castrascilicetet villas circa flumen Lirim,
peiitse ex priv. Reg. n. 15 Mansoni dato. euod Tpsti quse Casinensis agri pars nunc.qucque appellalur
edidit, Hisi. Cas. I, p. 255. La Firmara. AKG.(Fiumara?j
(5051 Vulgu Trocchio, in cujus lalere ad orlum
583 LEONTS MARSICANIET PETRI DIACONT . 584
et ejtis studio ac diligcnlia vehementer offensi, cer- A mpx carlulam renunttationis de universis quas eate-
nentes porro 1885se ctim illius vigilaniia 18S 6 seu in- nus ,907relinuerat monasterii possesslonilms
sponle
stanlia minime quieluros, medilabantur in dies qua- satis ac libentissime faciens, in manibus abbatissup-
I.ter vel18S7 enm caperent vel! cerle illi moleslias pliciter190Sreddidit, sicque post hsec cum indulgen-
1S6Sigitur, quadam die, lia 1909criminis, liberlati
quas possentunferrenl. Cum quoque proprise cum om-
in construenda rocca quse Janula dicilur 1889(567), nibus suis ab eodem abbate est reslitutus. Aique
operam daret, subilo praefalus Adenulfus qui et tali occasione res suas jam dudum invasas, pater
0 aliquol superveniens, eun- Benediclus paulatim mo recuperare ac
18S
Megalu cum militibus recipere
dem abbalem vi cepit, atque Aquinum veluti prse- ccepit. Namqne non mulio post Teancnses qnoque
dam quandam 1S0imaximam asportavii. Ibi vero comiles divinilus acli, similia de his qua?.ipsi reti-
in '»" publicc civium spectaculc ursino illum ler- nebant refulationis 191iscripla eidem abbati fece-
gore vesiiens, canes ei undique siculi revera runt.
urso 1893ad circumlalrandum immisit 1894,et pluri- Nichil ilaque moralus idem abbas, et lempiisac-'
"mis 189Sinjuriis virum honorabilem vir nequissimus ceptabile minime neglegendttm ducens, staiim a
dehonestavit. His prsefatusis 96 princeps anditis, et pr3edictoprincipe Landulfo et 1912Pandulfo filio ejus,
nimium 1897superlanli viri tantd 189Sdedecore indi- B prasceplum libertaiis ac cpnfirmalipnis tplius ex in-
gnatus, mandat protinus Adenulfo ut Capuatri vadat, tegro abbaiise expeliit, et accepit (569); secundum
coramque se legali judicio abbati justitiam faciat. lerminos scilicet superius scriptos, quos Gisulfus
Ille auiem isS9 prespiciens-se legaliter eb commis- dux lempore Petronacis primo staiuerat, et postmo-
sum ,900facinus morii debere succumbere, rebellare dum Karolus imperator lempore Tkeodemar impe-
189emunitione riali prsecepto firmaverat. Aliud 1913etiam
"magis elegit, el de Aquinensi satis specialius
confidens, ad principis curiam ire contempsit. prseeeplum dei 914caslello 19ls sancli Angeli, et de
2. Ptineeps (568) itaque lam suam quam et ab- turrei 816sancfi Georgii, nec non el de omnibus ca-
baiis, ultum ire injuriam slatuens, Aquirium venit, stcllis sive arcibus19n nrise In perlinentiis monaste-
ejusque prselorium in quo prsefatus rebeHIe semu- rii deinceps construi deberent, ab i9ia eisdem prin-
aiveral, obsfdione ac machinis circumdedit19<,i.Vi- cipibus sibi fleri postulavit (570). Itetnque aliud
dens i902 igiiur Adenulfusse rion posse principis (an. 951. Aug. 50) de gualdo casse Genlianse(571'), et
manus cvadere, funem in collum suum misit, el per allttd insuper de lota piscaria Lesinensi cutn ipsa
munus eonjugissuse ad principis pedes se irahi prse- foce 1919sua, et ctim ecclesia Sancli Focalis quse ibi
cepit. Qjio, factc, prctihus 1B 03eum princeps ita ut est, nec non et de
aliquol intra " 20eandem Lesinani
erat ligatum, cttm 1S04omnibus suis abbati delibera- C casis (572). PosXinodumvero (an. 961. Jul. 10) lam-
Vit, ul quicquid vellet tam de ipso quam et de ipsius a praedicio Pandulfo(575), quam et a Landulfo (574)
omnibus facerei, lta 1906AdenuIfuscernens se in 1906 ftlio ejus192i, aliud rursus praeceplum recepil (an.
caplivitalem captivi sui justo judicio Dei venisse, 981. Mai. 16) de universis finikus ac perlineniiis mo-

•rARI^ LECTIONES.
^*85nrfrf. 4. 1886i. solliciltidine non posse qttiescere, m. 1. erf. 1BSrq. illnm c eique m, i. cerj'.
'{*. K8Sinferrent. Agebaniurautem hsec omnia nulu ac disposilione Dei, qui ejus captionem ac dedecera-
ticnem, ad leci hujns providebal fieri r.estaurationem. Cum 1, 2. lsss mincupalur i.ed. n. et ecclesiseb.
Germani desuper imminet, o. 1, 2. i890c a. lalronibus 1. issi add. i. 1892i. s. p. erf. desunt l.
1893publice add. 1884immillit. His p. 1. 18BSet i. p. crf. - ,s96 prsedictus 1. ed. 18s7 plufimum 1. erf.
1898arfrf. lb. 18s9 vero 1. ed. 1500obhocm. 1, erf. 190ic Interea cum ista
gerunlur, Paschalis stratigo
inissus ab imperatore Constaniinppolitano veniens ad eundem principem Landulfum, ibi super A<|iiiniobsi-
dionem constituil eum anlhipalura patriciiim, qtiemadmodum sibia suo domino fuerat imperalum 1. dele
vit lb. 1902Ad postremum igitur1videns A. i. i90Sstatim 1. erf. 19041.abbati c e. s. d. ut tam de i. q, et
deo. rebus ipsiusq. v. efliceret l:ed. 180SMex igilur prsedictus A. cariulam f.i.. 190cse in
c. ed: 1907add. i. 190Sa. remisif, sieque 1. erf. 1909c einnlbus suis l\b. ab e. capiivuin
a. graluiie
polebtatem 1912 191s p.
r. esl 1. ed. i910deesJ1. lsll'renuntlatienis i, 2. L. necnon. et 1. ed. Super quod e. a. p. i'.
ed: 19U J8,s
p.. al) eisdefn principibus de i. ed. Janula recens constructa, et de c S. A. nec non et de, t.
1917
singjllaii.m s. f. 1. corr. lb.
S..G.1S2° ,8sl
1946-curte4. turribus lb. erf. ^^d^singillatim s. lb. erf. ""Voce
4. a. casis. i. e L. 1. erf. e rursus p. r. de 1. e. r. aliud p. r. interveniente supradicto Adenulfo
gastaideo, de ib. e. inlerv. s. A. g. rursus a. p. r. de 2.
NOTiE.
(567) Sic dicla videtur,quod antiqitiltis Janolem- stellum de Jannule, eteasletlum de S. Angelo ad Tu-
plum ibi erectumfuerit, ul in Aciis sauclorum De- dice, el ipsa turre da- S. Georgium cum cseleris c»-
inelrii el seeiorum, Petrus Diaconus in Regeslo stellis et lurribus conftrriiaverunt 967, Jun. 7, Gatt.
Sancti Plaeidi pag-.121. ANG» Acc, p. 65.
(568) Cf. Chr. Sal. H52-164. (571) Gatl. Acc, p. 56.
(569) Prsecepta priticipum Aligemo concessa
exemplavit Peuus- Diac. in suo Regesto a num. (572) Confirmaverunt PaldoKus et La'nd.IV.980,
212 et deinceps. ANG.Mulla edidil Gatiula ex orig. Jan. 27,i. 1. p. 6.6.
inler quse lamen haec non invenis Nam quod 952 (575) Ib., p. 58
Wai 6 accepil (Auc p.-55)^ abillo diversuin est.
' Poslea ei Paldolfus cum filio Landolfo ca- (574) P. 82. Nulla in eis Adenulfl menlio est
-(1370)
"585 . CHROMCONCASSINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 586
naslerii kujus. Non 1S22lamen super omnia ksecquie- A j quos ibidcm 19S 7 inveuerai, quam ,93Scum eis
quos
scere 1923 valebant veritatis adversarii, quoliens ipse conduxerat libellari slatulo; nl de tribus tolius
quaelibel occurrebal occasid; sed miiic 1924quidain cjusdem terrse reditibus, hoc est trilici el ordei ac
<leAqtiino, nunc quidam dePoniecurvo nec192Snon milii, pariem seplimam, de vino auiem terliam an-
el de Teano, de flnibus litijus monasterii nobiscnm nualiler monasierio darent. Gsetorain suis suorum-
1926coniendere nitebanlur. Verum quod iisque hodie slabiliter
quoiiensctimqiie que usibuspossiderent;
cum noslris in placilo se cpnjunxerunt, loliens pbservatur 193°(578). Tali igiiur19i0 modo hahitalo-
summis raiionibus vicil, quod fallaciter conlende- ribus diversarum pariium, lerra 1941hac ex niagna
banl, refulare veraciter" cogebanlur (575). Unde parle repleia atqne locata ,94J, ad reparandas sive
eliam contigit, ul hnjusmodi i927occasione plurima meliorandas . monasterii ollicinas quemadmodum a
«jmd nos taliuni-19-8-confiictorum sett 1929renuniio- prsedecessoribus suis Leone alque Johanne jam du-
rum monimina habeanlur*. dum incheatum fuerat animum ppsttit. Ecclesiam 1943
* Eo ilaque tclam quam prsediclus Johannes conslruxe-
quoque tempore idem abbas ad principes jam 1944contignans, tegu-
diclos accedens (an. 961. Jtil. 10) rogavil, ut ral, novis Irabibus cipressinis
darenl cellsenoslra; Cinglensi locuin foris por- lis cooperuii; parieles coloribtts 1946variis decora-
tas Sancli Angeli, ad iiionasterium construen- B I vil; pavimentum etiam 1946diversorum 1947lapidum
ditm ancillis Dei, quia nioiiasierium quod intus varielaie conslravil. beati 1948Bene-
erat nimiuin suiclum et incomposilum habeba- Ipsum quoqne
lur anciilis Dei ibi manenlibiis. llli vero conce- dicli aliarium argenleis tabulis undique 1949cinxit,
denles, staiuerunl locum foris murum civitaiis necnon et anteriorem faciem allaris sancli 1960Jo-
ubi caslrum et nionaslerium conslrffereiuur, liannis argehteam fecit. Fecit etiam crucem ,9S1 de
cnique concesserunt foris inuriim, qualiler va-
dil usque in flumen (576) add. 2. argenlo non medicam 1962,eitexlum evangelii undi-
que centexiutn argenlo inauralo et smallis ac gem-
Per idem (emptis a Mariano quoqiie imperiali an- niis; coronas i9SSargenieas tres; calices quoqtte et
thipatd palricio el slraiigo Calabrie alqtte Lango- luribula el varia ecclesiastica ornamenla; necnon et
bardise prsedictus iS3° abbas sigillum recepit (an. cedices plurimos 19S 4. Interea et habilacula nonnulla
956. Dec), ui secure et absque ullius '»31contradi- hujus196s loci reslaurans, ac si alier Peironax cepit
1932
ctione seu impediineiiio liceret ei perquirere juxla ienorem regulse i9SS et priscam monaslerii
"cmiies herediiaies seii193Spossessiones monaslerii consueludinem cum fratribus conversari. Apud i5S7
hujus ubique 1934Iocorum, et ?ecolligere eas, justa Capuanum vero monasteriuin cum oriiamenla" ec-
dumtaxal et competenti ralione oslensa (577). elesiasiica nennulla, et campanas alque codices ali-
- S.Dcniuni1936
prudensabbas a vicinis terris quseab '^" qnot effecisset, in ecclesia etiam titiilum (579) cum
19?6Agareuisvastaise non fueranl, agricolis undique coiifessione sua a parie occidenlalt satis decoruai
itioxevocalis,,in possessiones illos nionaslerii quol- adjiinxil19SS,'atque depinxit.
<|iini culiorilms" indigebant, cmn nniversis eorum 4. Eodem i9S9 tempore Ouo priimis, terlio impe-
familiis habilaluros induxit : placilo iam cum eisi rii stii anno per intervenluin supradiclae i96°conju-
VARIJS LECTIONES
922Non — ostensa add. lb. 1923h. quoiiens dabalur o. quiescerc v. v. a. sed lb. ed. . ,m n. q.
dcA. desnni i. 192Sn.n.el d. T.desunl lb. 1926add. 4. 1'27hac ed. h. o. desunt ib. 1928hujusmodi
ib. erf. ,829s. r. desttnt lb. 193°nrsediclum s. f/ 4. 193ialicujus lb. ed. 1932ei quocumque vellet
ne, et p. lb.1936 193Ssive 1:>.ed. 19S 4 u. I. desunt lb. ed. 193cA.vicmis deinde l. 1. Ponp d. p. a. a
v. t. lb. erf. ab A. desunt 1, 2. 1937ibil. erf. 193Sq. c e. q- i. c desunl 4. 1939esl. ac perenniter
o. 1. ed. mo ergo 1. erf. 1941p. huj'us monasierii i. ex maxiina p. 1. ed.- 1942disposita 1 , 2.
,SV 3 Ecclesiainqtie primitus lolam 1. ed. i9'14 l. ac c 1. erf. ,945p. ve.ro illius undique salis
lignis
imlclire depinxil, p. 1. erf. 1946anle altare beaii Benedicti nrfrf. 1, 2. 1947multimoda 1. erf. i94,b.
B. arfrf. 4. 19Wt. in circiiilu decoravit n. i. erf. ,9S0 beali 1. erf. ls(:ie. el c. argenleam deauraiam
ii. 1 erf. i9S2cum lapidibus preliosis add. 1. 19S 3 c. a. l. desant 1. i9s4 p. ac diversos 1 erf. i8lm
ejiisdem i. erf. 19sst. sanctse r. 1. ,9S7 Apud — depinxit add. ib. ,9SSadauxit ib. ed. 19S 0 Per
idein tempus primus ac magnus Otlo, t. etc: lb. erf. A primo ilaque ac magno Oiione concessttm est illi
iiionaslerium S. A. de Barregio, quod superius a Ludowico imperatore constructum osiehdimits, cuin
oiniiibus cclJis ac possessionibus suis; auod v. 1. 1960arfrf.4.
NOT.E
(575) Exempla dedilGatl.I. I. p. 67. rielalem pattarisa quolibel juatce ae ipsa thenia, elc.
(576) Ej"i;smodiprivilegium exsiat ap. Gall". 1. I. in calce vero : Cum plumbea butla nostra istum prw-
p. 59, etsi nihil ibi de cella Cinglensi et moiiaslerio scnlemsigiltabimus sigillum nostrum, et concessimus
exslruendo dicitur.Gl'. Oitonis II privil. d. 981, Oct. prwdiclo abbali, in mense Decembrio, indiclione
15, ib., p. 99. quinla decima. ANG.
(577) In Regcsto num. 155 ; Sigillum faclum a (578) Similia jura possidet eliamnum Casinense
Mariiino anllnjpato.,Yeiba sic concepia sunt: Sigil- ccenobiiim in agro Pedemonlis, el villse sanclseLu-
him faclum a Mariano anihypalo palritio et slraligo . cias, el in caslro Fellse apud Galabros, alibiquc ANG.
Ctilttbriti'et Langobardiw, el datum vobis Aligerno (579) 1. q. presbyterium, pars ecclesiaj in qua
venerabili abbuli sancli Benedicli. Liceat le mnbulare aliare consislit. Conlfesio estlocus sub allari major
in lola lltenia Langobardiw, el perquirere omnem inquo reliquix recpndilsesunt: Duc, .:
hwrediudem vrmdicti monaslerii, el nutlam contra-
.ATROL.CLXXIII 19 J
 ' ! LEONIS MARSICANIET. PETRl DIACONI E88'
£'87
gis SUGS Adkelaidis iiiiperatrieis ^ 61, generale prse- A cepla qu£e de eodem monasierio paler ejus adqur
ceplum huic monaslcrio fecil (an. 964 Feb. I9)(580); sierai, nobis reddila sunt *.
eonflrmansomnia quse haclenus per diversa loca a * Eo
lempore (an. 974) Benediclo papa sexlo vita
quibuslibcl bic fneranl coiilributa.Ilem post qual- deccdenie, Benediclus. papa sepiinius (5SS)
iuor circiier a.nnos, Paulus abbas sancli Yincentii . propinquus supradicti Alberici Rbniatioinm
euni adiens, illumque ,9C2 ex parie; prcedicli noslri consulis in aposlolicam sedem inihronizatur
(586) -nrfd.2.
abbalis efflagilans, aliud ab eo prseceptum plenius de
confirmalione' lolius abbalisc (581) de more priorum 5. Quinlo 197Shujus abbaiis anno, qui est a nailvi-
lm> iaie i976 quinquagesimus
iniperatorum oblinuit (an. 9.68. Jul. !•). llic Domini-nungenlesimiis
1977beati Mathei aposloli quod
idem imperator concessii (an.970. Mai. 25) eidem quarlus, corpus
abbatinpslro monaslerium sancli Angeli de Barregio primo apud filhiopiam ubi et passtis fueral, post- ,S7»
cum oinnibus omnino cellisac pertinentiis ejus modum aulem apud Brilanniam i97S, demum
vero apud Lucaniam per tempora diversa quieverat,
(582); quod yidelicet monasterium, eo tempore
Albericus Marsorum episcopus. in (empus vilse suse landem ejusdem sancli evangelislse revelalione re-
in Salernum translaium esl (587).
per scripium ab eodem.relinebat imperalore. Qtiique pertum, atque
eidem sancli i964Angeli monasterio prse- B Triennio ,98°atiteni post, duo soles in ccelo pariter
imperalor
confirmationis omnitim rerumipsius (585), visi sunt, et per ,9S1 duos dies mensis Julii maie
ceplum
jam ante quinquennium fecerat (an. 9.64. Fek. 12). dulce faclum est a Neapoli usque Cunsas.
A-secuiido eiiam Ollone cum prspceplo conlirmatio- 6. Tunc 19S 2 lemporis Benedictus papa * quas-
nis lolius abbaliajprsefalumi9GSquoque sancti Angeli dam curies suas in comilatu Aprtitii eidem abbali
iiionasleritim eidem abbali reconfirmatum esl (an. 1983per privilegium (588) concessit 198>(n?t. 977
Sed 1966 et Albericus Jan. 10). Perhos eiiam 198Sdies prsedicius princeps
SM..Attg. 6) (584). sttpradiclus
1986concessit (an.
i'piscopus in 1907prseseiilia ejusdem inqieratpris qui Pandulfus per prseceplum suum
Jutic apud.Marsiam in nionle vocabulo Cedici 19CS 968. Ocl. 7)_in boc monasierio lolani subslanliam
19S7 ftlii Janiperli 198Squam habuerai in
morabalur, carwlam refulalionis ,969illi de eodem" Arechis
1BS9 lam inius quam et foris, una cum ecclesia
Barregensi ,9,c monaslerio faciens, qujelum de cse- Teano
lero sub.hocmonaslerio manere constituii:.cuni!97i sancti Silvesiri quse intra eandem civitaiem con-
idem episcopus anie sex circiter iS6° annos sua.. slructa est, cum omnibus omnino pertinemiis ejus
s.poiite ipstun i9,s sancti Angeli monasterium per (589). Aliud eiiam prseceplum fecil ei (an. 964. Mai)
oblaiionis.suse.cartulam bealo Benedicio contulerit. „ de aqua fiuvii Saonis cum ripis ex ulraque parte
De qno cliam monasterio cum post aliquol annos posiiis (590). Huic me Pandulfo proclamavit pra3-
Gninisius Marsorum episcopus filius ejusdem 197S diclus 199iabbas super Bernardum comilem de Ali-
Alherici queslionem movere voluissel, quod quasi phis, eo quod minabatur incendere ei destruere
,ccclesiasua:prsecepium imperaloris inde haberet, a unum caslellumhirjus monaslerii deloco ubi Curvara
monachis nosiris in placiic Marsorum comiium con- dieitur, et homines ejusdem caslelli praidari el cse-
venitis alque convicttis, lacere coactus est. Atqtie dere. Quapropter idem princeps flexus clamoribus
74 occasione :iria imperalorum prae- ejus, sigillalo prsecepio consiiluil, ut sive prnedielus
ji!!Jiisccmodi-il!

\AMM LECTIONES.
1961postim desiuilmanns antiquior eod. V. 19S!eiimquelb. ed.. iS6SNec niullo post (N. m. p. desunt 5.) per
alind praecepiumi. i, abbaii u. m. S. A.deB. c omnibusc acp. suis concessit; q. lb.erf. i964m.s. A. p. de
..eonfirmatipnec. i.erf. i96sprsedi<:lunrl.erf. 1966esl.Albericusquoque (necnoiil.coiT.lb.)praefaitis Marso-
-runiep. l.erf.,97i1967in—nierabalurarfd. lb. i96SCediti5.. i969renuniialioiiisi.erf. i970Barrigensi5.
197a
Barre-
genensi 4» Cum —reddita sunl lb. delelis quwprius in duobus lirieis scripia fuerant. pnediclnm ib.
£d. i973pra3dictilb.erf. i974prphaclb.erf. mshoc,caputini. primumest.. 1976 nongenlesimus 5. 1977 q.
.Jjea.iissimi.ap.etevangelislSBMatbeicorpusq. 1. ed. 197SBrittaiiiam 1. (corr. ib.)5. imd. v. a.L.l.crftiione
.prioiij eta.A. desunt lb. 2. i986Triennio •—Cumasarfd. ib. , 1881p. d. d. m. 1, add. i«. 19SS Benedicius
i98S deesl 1. 19Sic.anno nrdiiiatipnis suse tricesime 1. Binc lb.. adseripsit sequemia
.qupque.papa.l..
jiujus capiiis, ila ui Per hos — modiofum 1625. collocet posl |libra una per annuni., iou deest lb. ,B8S
deest 4. J987Arechisi lb. 1988Jaiiniperli lb. 198Sin civitate Teanensi lb. in Teanensi ed. S990Huic -
.componere rfesniH.i. •iS9Jprscfaius ed.
NOT,E.

<580) Gatt. Acc, p. 71 ex orig. Mem. Benev. I. pag. 552.

(581) lb., p. 72. (588) Daium JVJdus Januarii, anno 5 ponlificatus
(582). !b., p. 75. ' I Regest. num. 12. In quo exemplala sunt coeiera
<"383)P. 75. privilegia, prsecepia, pblationes, quce hoc capiie
{584) P. 77. recensenlur. Supervacuum proplerea esset singula
(585) Jusculattensis Catal. Pelri. eonferre. ASG.
(586) Pttlso Boniiacie VH." (589)-Galt. Acc;, p. 65 ex orig.
(587) Ex iranslalionis hisloria fabufe. referte (590) lb.j:p. 66 v. infra c S3.
^litjua invenjes in Aclis SS. Seju. 21, eih lorgias
 S>§9- "CIlROxNICONCASSINENSE.— LIB".II AUCTORE LEONE. 590-
Ifeniardus sive quicuinque homo sub stla dicione X sttam cum ecclesia sancii Yiclorini, prope praedidos
n-ositus, aliquam moleslationem vel rapinam 1892aul Jactis, ubi modo Posla vocatur; ncc non et duo
eidem castro ata habilatoribus ipsius- 1993inferre gualda in finibus Vicalbi; unum in lcco qui dicitur
praesttmeret, compouerel aureosbizanteos mille, Silva plana, allerum inmonie Albflo.ciim oinnibtis
super illam dumtaxal composilibnem quam legibus fmibns ac pertiiientiis ipsorum. Per idem tempus
esl stalutum componere. Gisulfus quoque Salernila- •homines de Yicalbo adquisiorunt a praadiclo' abbnte
nus princeps filius Guaimarii majoris (591) fecit 1994 podium illud 200Subi n:inc est civilas saneti Urbaifi
in 199Shcc raonasletic cartam (an. 972. Sepl.) de (597), quoJ nobis 2016antiqniius pertinebaf, ut fa-
-quarla parle omnium quse Lambeflus ,996:dux et co.rent in eo caslellum, et 2011reddideftintei 2006in
marckic (592) possedisse visus esl in comilalu Mar- Vicalbo duplo taiitum terrse quam acceperaiil."Reser-
"
sicano.et Baka, et^^Forcorie, el Amitefno, necnon vavil autem sibi abbas ipsam ecclesiam sancii
et-marchia Firniana et ducalu Spolelino,-exceplis Urbani, ctim pertineniia 20ls projirielalis ipsius, et
servis quos oinnes Jiberlale 1998donavit; qtisevide- cuni loia curte inira eandem 200s-civitatem, in omni
licel omnia ex parte Illas principissse avise conjugis dumiaxat 20,sparte peJes eentuin. llic idem abbas
1999cjus Gemmse sibi in beredilaiem obveneranl. dedii in concambium Aimerado simcuidativde ler-
Sed eiBorrelluscomes de Petra abundanli2tl 00(593) 1B r torio Marsicano ecclesias quasdain 2(I0B et leiT^.s
fecil Imic 2001menaslerip carltilam oblalionis de buic monastcrio perlinenl.es ibidem ; id esl ecclesiam
monaslerio sancli Eusiasii in finibtis ejusdem castri sancti 20ls Salvatoris in Avezzano, sancse Maiis in
loco qtti dicitur Ad arciim (591), cum omnibtis om- Oretino 201G,sancti Abundii in Arcu, sanetse Mariai
isino rebus ac periineniiiVijisius, et cum perlinenlia in Montorone, et sancfi Anlimi in Yico 20i7; et rece-
lerra fnodioriim 1625 -2002.Praeterea 20os quidam pit- ab eo in comitalu Teatino ecclesiam sancliHeliae
2004
presl.yier- Josejm de civitate Larinensi obltilit et sancli Yili, cum quinque milibus modiis deterra.
In hoc mdnasterio ecclesiam sancli Laiirenlii, quam Item dedil ecclesiam sancli Comilii, ct sancii Helie
ipse construxerat in herediiate sua juxta eandea! ao,s, ct sancii Viii, in eadcni 201° Teaic, ei reccpii
civitalem, ctim omnibus rebus el pertinenliis suis. ibidem 2020 ecclesiam sancii Tenestri cum tribus
Quidani etiam Aquinenses viri nebiles filii Rodiperli milibus modiis terrse; el in Comino (598) quinque
gaslaldei obtuleruni omnes res suas beaio Benedaelo inilia, InterAlinam scilicel el Vicalbum, ei furcam
in lerrilorip Aquinensi, loco qui Publica vocalur, sancti Leuiherii. Iiem 2021deecclesia sancii FeKcis
plana utique 200S-ei monlana perplurima. Hilde- in Pulverio 20a2, qtiod est modia 2a2S ierrse mille
brandus qupqne cemes de Sera, simul cum fratribus centum, recepit 2024solidosceiitum; pro censu vero
'
suis, fecit 2006carlam in S007hoc loco de raedietate C annuali solidos 5. Per hos diesln placito Marsorum
lacuuni Taurini et Juliani (595), qui procedunt a comiium proclamanii 202,>,- refuiaia.esl rijia-Fiicini
Posia,cum omnibus.periineniiis medieiaiis eorum. cum piscatia sua, ab ipsavidelicel ecclesia sancte
Quos videlicel laeus lolos ex integro, una cum rivo Marie de Montoroiie, usqiie in.Sanclain MaH.imde
(ie Carpello 2008Pandulfus "20<>
9 et Laridulius principes Palude; quilocus iunc 2026Altoraiuininuiicupabalur.
In boe monasierie postmodmn cum omnibus eorum Necaon et duseservorum familisecum omnibus suis.
periincntiis firmaverun!. Sed el Rachis gaslaldeus Proclamavit 2027etiam (599) in placilo Andrescmar-
de Vicalbo (596) donavil bealo Benedicte curlein chionis niissi iinperatoris E028Otlonis (an. 97-2.Sept.)

, VARL&LECTIONES. • -
1992iiiimmam ed. 1893"ejused. 199"una cnin Geniina uxore sua f. IK 2. I6DSf. cariam 111Ii.
m. de 4b. erf. i996Lamperliis 5.. 1997B. F. A. lb. erf.. ,99Slibertati lb. erf. isso a. ipsius G.
ib 2. 2000kabundanli lb. ' 200iin boc-m. carlam ib. erf. E002m. se|jtingenlorum aique v. trium 4.
2003Tnnc temporis q. lb. 2004q. I. p. lb. erf. 200Sadd. i. 2006fecerunt lb. ed. l007c sancto
B. de lb: ed. 200SCarnellp 2. 2009C. in k. m. P. et L. p. cum lb. crf. 2010q. buic monasie-
rio -a. lb. erf. 201iel — centtim. Hic idem abscisn lb. 2012periinenliis erf. 20,s -yidelieet erf. 2014
Aimirardo 5. Almerado 4. sols s. Marise in M. s. Abundii in A. s. M. in 0. s. Salv. in A. et lb. erf.
2016Orilino 5. 4. 20-17 Vicu ib. 2. 20lsVit. el s. H. lb. erf. 2019deest lb. 2. 2020r. in eodem comilatu e.
lb.. 2. 20S 1 llem —solidosquinque desunl i. . 2022Polv. ed. 2023modiorum. ed. s024lulii. ed. . 202n
proclamanie illo r. esl r.-"lb. ed. -ois deest 5. 2027Proclamavit — eas desunl 1. 202S m, domni 0.
.imp. erf. .
NOTJH.
(591) Minoris. Donaiionem dalam annoGisulfl 50. 977, Mart. 12,, quam sclam edidil Gatt. AeC, p. 81,-
.59.) ind. 15. e Petri Reg. edidit Gait. Acc,- p. Ibi niimertts modiorum non legilur. --•-•
80. Quam Lee male inlerpretalus esi: tpiam enini (595) Qui nunc unum Iacum Postatium, cffi-
lueredhaleni offerunl, cujuspartem quartam Gisulfus citinl.
llia; nepos Geinmseuxcri per. scripinm morginuiyh-. (596)Yicalvi in d.ucatu Alvitensi.
anlea assignavisse se proliieinr. (597) Cujus simul et Comini in.locum successit
(592) Imperatorem diccre videlur. In dipl. illo non Alviio.
commemoraiiir. (598)Quod lunc civitatis etpigi nomen erat.
(595) In Abruiio cii. lerril. Triventi. (599) A. 29 Pandolfi, 4. Landolfi, ind. xv. — fieg.
(594) In comiiatu Motisie in confirmniicnedojia- n. 2>5. - - -;'
tiunis per Paldolfura el Landolfum prineipes, dala
 ' - 'LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONt
1591 592
9 2030super Oderisie cpmiie 15al- A dinnssa iterum 20SV
apud a0! Sulmenem ei per libelluin medielale ipsius
vensi, qui retinebal duas ecclesias noslras in 203i faucis, cl fluvio Lauri usque in quindecim annos;
valle de Peclorano, id est sancli Slephani el sancli censu libra20SSauri per annum. HicS0S 6 idem Gise-
Eleulherii, el facla inde manifeslalione, recollegil pertus-proclamavit in placite Termulensi coram
prolinus 20S2.eas.Hic eonvocatis aliquot bominibus multis qui ibi aderant nebilibus alqne judicibus, su-
de civilate 203BTermulensi, fecit cum eis convenien- per quedam Gastelgardo 2057qui ei conlendebat qtian-
liam ul edificarenl ibi in pertinentiis 2634noslris in dam curlern noslram in eadem Tertnula, loco qtu -
loco qui Ripa 203SOrsa vocatttr juxta fluvium Tri- voealur Casale Mari ad sanetum Georgium, qusc
nium (600) unum castellum, ubi ipsi cum 2036stiis cunis appellatur De Theodosio; quam videlicelcur-
omnibus habilarent, cllaborarenl ipsas lerras nobis tem D.eusdeditabbas nosterolim emeral ab Adelperte
illic 8037perlinentes: ila ut tertiam203Spartem liuic avo ejusdem Caslelgardi, quingentis solidis aureis,
monasterio lam 2039 de ipso caslello quam et de "cum casis, lerris, vineis, silvis, pralis, el aquis, si-
•omnibus quse ibi operarentur tribuerent, duas vero mul cum ipso pascuo ej'us quod habebal in Tennu-
sibi baberent. Ipse 2040lempore Sadelfrit diaconus leto 206s,per designalos fines: ab une capiie rivus
«ivilaiis Lesinensis obtulit in hee mpnaslerie unam ° qiii decurrit a sanclo Georgic in vivarium 2059,el
«cclesiam juris sui vecabulp SanctusMarlinus ; ccn-. usque Bifernum; ab allere capile mare; a lctere
Struclam 204ijuxia-eaiidem civitatem, in lecc qui Bifernnm; ab alic latere rivus vivusqui decurritin
•dicilur Alchisi, eum universis 2042ernalibus elper- mare ; et ila ostensa ratiene sua j'udicantibus illis,
linenliis ej'us. Id 2048ipsuin quoque fecerunl Guarne- manifestavit se inde prsediclus Casielgardus 2060pcr
rius et Laidulfus a Basse Larinenses 2044tde eeclesia scriptum, appesita comppsitipne mille selidprum si
saneli Germani in Ioce qui voeatur 204sAquarola hoe aliquando removere voluisset. Constanliusquo-
2046fo.cernni Johamies ^0* 7 que prseposilussancti Benedicli de Larino 2061,
apud Larinum. Simililer pre-
2
«l Bonticius cives Termulenses \de ecclesia sanclse clamavit in placito Madelfrid 206.comilis super Azc-
Triuilaiis quam ipsi conslnixeraiit super niare, in nem episcopum ipsius civitalis, de ecclesia sancti
2063quam idem
ripa que nominatur-Pelra Ilermerissi. Eedem med.) Bene.dicii inPetlinari episcopus cinn
.oblata: sunl huic nionasterio tres ecclesisein Lumi- omnibus possessionibus ejus sibi vendicaveral, et^
sano, id est Sancla Maria, Sanctus Pelrtis, et San- ostensa ralione ac jusiitia nostra, judicante comite
clus Benedictus in loco Maccla bona, ctira onmibus ei episcopo renuniiante, recollegit eam : et quoniam
rebus et pertinentiis earundem ecclesiarum. Guido deslrucla eral, a fundamenlis illam 20641'esiaurans,
ctiam Asculanus oblulil curlem suam de Casali, _ in ea monasierium quod haclenus inlra 206Sciviia-
loco qui dicitur Fprcae, quseesl lerra mcdiorum cir- lemfuerat, esse consliiuit, ibique cum fralribus 20ee
xiter mille quingenlerum 204S:pblulit autem illaiii in religiose vivere ccepil.
«Ccclesia sancii Salvaioris de pradicio Asculo, ad * Cujus supra meminimus add. 2.
opus monaslerii lmjus (601). Emmo 2049eliam qui- 7. Hic abbas fecil libelhtm de monaslerio a06T
rdam Marsicanus oblulit huic monaslerio 20S 0 here- sancUe Marise in Luco 206S(602), ftaynaldo comlii
.dilatem suam de Comino quod esi cenlum modia , Marsorum, secunduni illas scilicet pertineiitias at-
-deterra, in loco qui dicilur Ferrara, ad Yicalbum. que 2069flnes, quibus Gualterius sacerdos et mona-
Circa hos dies Gisepertus prseposiius sanclss So- chus eandem ecclesiam a 2070Doda ccmiiissa sibi
.phise de Benevento, ordinatus super causas luijus cciieessam.2071in hec monaslerio ante 2072annos
inonaslerii in Lesina et Thermule 20B 1, recollegit ab ferme viginli tradideral, quod 2073esl lerra modio-
Adelchiso Lueerino episcopo libcllum qtiem ei 20S 2 rum circiter sexcenlorum.
Quod 2074videiicet san-
dudum Angelafius 2063jabbas fecerat de omnibus qusc ' cioeMarisemonaslerium diversis poslmodum ac intil-
Ju pradicla Lesina Iiuic nioiiasterio pertinebanl, lipliclbus longe lateque ecclesiis seu ppssessionibus

,; i VARLE LECTIONES,-
j
™290. elOderisicomilisdeBalua, a.3. 2030Sulmonam s.prsedicto c Od.qui ed. 2081n.deBaluain 2. 2032
addili. 20S3li.pariisilliusdeperlineniia scilicetT.lbl s03*inperlineiiliahiijiisjnoilaslerii lb.2. 203SRiga
erf. 2036c.s. o. add. 4. -S037add.i. 2038t.lantum p. l^.erf. S039m.de omiiibusq. ibi(rfeesierf.)op. et dei. c
t. lb. erf. 2040Peridem iempuS|S.lb. erf. 204ic()iisirucialb. erf. 2042omnibus lb. erf. 2043Id- Larinum
deesti. 2044Larienenses2. 2045dicitured. 28!,6Similiier—Hermerissides'(>>«2. S047l.flliusRadefrilellb,
2046quingenii lb. ed. 2049Emmo — Viealbum desunt 1. 20S 0 loco ed. ^051Therinole lb. 2. 2062illuin4.
,s0ssahbas A. Ib. 20S 4 d. ei il. lb. ed. 20BS a. libra una lb. ed. 2056Hie eic. usqtie ad ftnemcap. desuni 1.
,0S7 Casialgardo 4. 20SSTermoleto 2. 20S9 Yicarium erf. S06°Gasialgardus 5. 206iLariano 2. 2062Ma-
«lelfrit 5. •2063Peilenari2. S0BV eam r. ibi m. eil. 206Sinfra ed. S086monachis 2. s067ecclesia 1. cor-r.
i\ 20CS L. el S. Herasmi 1. 2069a. f..adrf. lb. 2070a. D. c s. 0. arfrf.ib. 207iobkitaiii l'b. ed. S072m.
tliidum t. 1. corr'. lb. 2073q. e. modiorum lernc sexcenli ib. erf. desunt 1. *074Quod —Avezano des«i(>;1,
serf signum positum excidisse aliquid vrodil.

'
(600) Tiigno. {602) Ad Iacum Fucinum. „7.
£SQ1) Cf. lib. 1, cap. 57.
 59? CHRONICON CASSINENSE — LIB II AUCTORE LEONE. 594
a207l!nonnuilis iidelibus est diialum, de quibus hic A Bassanum solidos centum.pro censu 15. Iteniibideirr
eaio-,6 qusc invesiigare potuimus, congruum scribere loco Arole de quadringentis modiis lerrse, solklos
diixiious. Ecclesia 2077sanclse Marise in Passarano, sexcenlos S10S;pro censu 4; de s,oc curle Mariana
clsancti Sebasiiani ibidem. Monasterium 207asancti solidos 1682107;pro censu 7. Ilem doS10Scurle Tu-
-Martini in Transaquas. Ecclesia2077"sancIaB Marisede liana 2109et aliisrebuslibras 16; procensuselidos20.
CoIIe iengo; sanctae 2079Restitutae in Morrei; sancli Itenideeadem solidos Irecenlos: pro censti 16.-In
Siepkan;, et saneti Nykolai, et sancli Donati in valle comiiatu vero Pennensi de curtc sancti Silvesiri da-
Sorana ; sanclae Crncis in valle Ortuccle 2080;saneti Doliola 21,°,. solidos quadringentos: pro censu- 15..
Laurenlii in Vico ; sancti Joannis.in Besenge 208!; De curte sancii Georgii de Colline, solidps duccnlos:
sancti Cypriani in civiiale Marsicana; sancti Salva- pre censtt 10. De terris in loeo qui dicilur Cicele,
toris in agro20S2 ejusdem civitalis; sanctse Barbarse solidos quingentos ; pro censu' 10. De terris ih Pa-
ibidem ; sancii Ambrosii in Secunzane; Monasie- ierno et Casa Punii211i solidos 160: pro censu 4.
rium 2or3'sanctaeMarise in Cesis; sancti Leucii 2084 In Marsia de Sancto Viclorino in Celanu 2112,et San-
in Marano ; sanct; Blasii in Musces:208S; sancli He- clo Benedicic in.Tilia, lihras 6 : pro censu tremis—
rasmi in PompCrano; saueli Silveslri in Pireto; ses 8. Insll3BaIva de Sanclo Mercurio el Sancto
sancti Salvatoris iii Camefata 20S 6; saneti Germani B Cesidio2114,libras 4: pro ccnsu trcmisses 10. Ileii
in Petrella Romani. Otnnes istse ecclesise, cum uni- ibi de ecclesia sancti Benedicli in Prsetorio libras
versis possessiouibus et periinentiisearum mobilibus duas : pro censu solidos duos. Fecil eliam libellum
«t inimobilibus praidicto monaslerio anliquitus per- cuidam Johaniii presbytero etMaraldogaslaldeocivi-
tinuerunt. Insuper et herediias Pelri Maimonis in latis Gannensis de piscaria ejusdem civilalis, in lorO'
Aurilino 20S 7 magna et bona, et heredilas Apici in qui dicilur Zappinela, usque in decem annos;pro
Palernc, neciion 208Sel bereditas Bellonis.Rallrude censti 21is 14 ligaturas sepiarum, 40 bonas sepias-
in Avezaiie, jier singulas ligautras habeniibus; nete non et de-
8. Prauerea ubicunque aliquid2089de possessioni- ecelesia sancii Benedicli sita in eadem Canni, pro-
bus hiijus" 90 monaslerii quse prioribus temporibus censu splidprum 2116duprum. De 2117piscaria quoque-
. amissse seu 2091perdilae fuerant prsefatus 2002abbas Lesinensi et fluvio Lauri libellum fecit pro censu tri—
sosajnvesligare cerlius poterat 2093,maximum2094re-
ginta bizaiileorum. Fecit el libellum Landulfo comiti
colligendi el conquirendi, seu 209seliam redimendi, Hiserniensi de lola perlinenlia lerrarum ubi diciiuiv
nec nori libellos faciendi, studium habebat 2096.Li- Capriata. Quas idem eomes non mullopost ex inie—
bellos 2097atttem seu 209Sde rebus hujus monaslerii gro reddidil in boc monaslerio; tradilo kic ad con--
sive sancii Angeli de Barreio sicul 2099in eisdem G versionem cttm2118aliisoblalioiiibusflliosuoparvulo
libelliskabeturideo studiosissime faciebat, ul el hoc De 2119ecclesia quoque sancli Andrese el omnibas^
mcnaslerium dudum a Saracenis destruclum hujus- pertinenliis ejus in valle de Caudis, loco Paulisi li—
mcdi 2100pecuniis recenciliarel, et ul per bec indi- bellum fecit cuidain Leoni presbytero el Joauni
cium ad hujus coenebii dicicnem universa illa perli- Genco 2120,pro multis 21S 1 dumtaxaixeniis el servi»
uere in futuruni iempus oslenderet.Namflliis cuj'us- tiiseorum. Similiter fecitetdeinnumeris aliis per212*'
dam Gisonis de Aprutio libellum faciens de curie de diversa loca seu provincias ; quse profeclp21S3 kic
Bigauo 2,0i, quadriiigenlertim circiter mediprum, receosere vel scriberesuperfluum duximus 2124.
recepit inde in 2102jirsesenli solidos sexcenlos: an- 9. llujus (605) abba.lis nono_21SBdecimp anno.
ntialiler vero pro censtt, solidosiJO. Item in Apru- (966) Johannes 2126papa de Roma exilialus venit?
tio 2103de cnrie Tulliana, solidos irecenlos; pro Captiam, cl regalus a prsefalp principe Pandulfo,
censu 210425. liem jbidem de cuite quaj dieitur tunc priinum in eaderii eivitale archiepiscopa-
VARI./E LECTIONES.
2075et 2. 2076h.
aliquanta scribamiis quae i. p. ' edsoso5077S. Maria2081in Colle I. etc. alio ordhte erf. 207*'
Sanctus Mariiiius erf. 20™S. Resfiinla e:e. cd. Arluccle 5. Besenle 5. 4. an Besenie? 208s
sriro ed. i-08SS. Maria eic. erf. 20S 4 Elcniiciiis 5. 208SMnscusi 5. m6 Camaraia 5. S087Auretino 2.
2088arfd.4. 2089rfees(ed. 20S 0 dcesti. tiostvi lb. erf.. t091s. p. arfrf.4. 2092add.l>>. s09Spotuit1. erf. 2"*4>
m. prse omnibus r. l.ed. S09S'sen—faciendi add. 1b. 2096habuil 1. erf. !037Libellos elc 2i01 nsque ad finenrcap.
atld. lb. 209Sa. qiianiplurimos sive lb. erf. 2099m lb. ed. 210° ipsorum lb. erf. Vigano lb. 2..
2,02in p. desunl-i. 210sPrttcio de curte q. d. Bass. 4. s104 sohdos Iwc locoubique addunt lb. erf.omillit
4, 210Sducenios 5. 21064. liem ibidem de lb. 21M ed. 2107solidos 168; pro censu dcsunl 2. 210Si. ibidem de-
lb. erf. 2109Tulli.ina ed. 21,° Doliosa erf. Punzi 2. 2112'Gelano 5. 6 21" ln-Jparv-nlp desultt i..
2114C. et aliis rebus iii Flalerne 2. 2ns c. super singulos annos q,. ed. 2U c. duariim, pelmim confe-
clarmii 2. 2U7 Fecit el libellmn — parvulo. De — bizaiileorum erf. 2"8c. a. o. destinl erf. s119In valle
quoquede C. I. P. (1. P. desirw lb.) de eccl. S. A. etc. lb ed. 5,20'G. p. abscisa l>>. 21S 1 fn. &:desunt lb.
ed. 2,2Sa. quaelb. 2: 212Sq. kic superfl. scribere d. lb. ed. 2m depesilus auiem riono Kl. Dejc,sepul-
tusesl jnxla ecclesiam sancii Beneiiicii arfrf. 1. E12S octavo 1. corr. lb-. 2126' tertkis. dcciinus add.-i..
expunxit l'».
NOTiE.
(605) Mulmmde hoc Ioco dispiilaluin csi. Ui pan- nsc membranis adnotatum invenisse" existituoj.
cis dicam quod senlio, Leonem in Ecloskc Capua- Joannein consecral' m eeve a. .966, quo 18"' Aligeim
. 595 - -LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI• . Ssr
ttim sl27 oonslituif, Johanne 2,2Sejusdem principis A . Landenulfum; <iui posl quatluor menses cum2l44<le
<i'aireinibicoHsecrato.Posl21s9quem!domnusLeohu- more principali ejusdem civitatis ad ecclesiam saneii
juscenobii monachusin eademcivitalequattuorannis Marcelli ipsa quinta feria sancti paschse sollempiii-
el dimidio archiepiseopatu funclus, Gerberlo sl3°ni- ter processisset, a quibusdam infidelibussuis Capua-
chilominus loci213i islius monacho sui 2i3ssucces- .nis,crudeliter occisus est (607) (a)i..99o. Apr. 20).-
sidnem honoris reliquit *. Sequenti 213Saulem anno Quo cognito Trasmundus S14STeaiinus comes et"4t
defuncio primp Ollpne, Otlo secundus imperatcr marchio (608) propinquus ejusdem principis, ad
filius 8134ejus. cegnpmente Rufus venit Capuam ulciscendam ipsius interfectionem, congregaio no-i
(_an.969), el abiil Tarentuin, ac al3SMelapenlum, et 2147parvo exerciltt simul cum Rainaldo et OdeKsio
deinde a136Calabriam. Unde S1S 7 presperead sua Marsorum si48 comitibus, venit super Capuam po£l-
reversus, anno Domini.985. iierum magno exercilu duosferme menses, ct obsedit eam-ac vastavii per
congregato, ctirh Saracenis in Calabriam dimicalu- quindecim dies. Poslmodum vero pre hac eadem
rus descendit : sed divina permissione superatus ab principis ultiene, venit Capuam "tinacum prsadictis
illis,vix ipse ciim ncn multis |evadere petuit. Ye- comitibus Hugp marchio missus ab imperatare.et
niens 2138igiiur Capuam, firmavit principaturu re- obsedit eam undique per multesJies, queusque illi
liclse Pandulfi principis Alearse, et filip ejus Lande- B ai49trpditi sunt ii qui proefatum2i50principem inter-
nulfp. NamLandulfiis et Alenulftis ejusdem Alearse fecerant. Ques accipiens„sex de illis in furca su-
filii inprsedictp bello perierant. Ipse vero imperator spendit; caelerosvero diversis ac variis poenis inul-
pro recolligendo milile ac cerlamine reslaurando tavit.
Romam 2189profecius 214°,eodem tempore defunclus 11. Ante koc ferme biemiium ingens terrsetnoliis
est; alque 214iin atrio.ecclesisejbeati Petri apestoli factus est tam in Capuaquam in S1B 1 Benevento.:
in labro porphiretice 1604) sepultus **; et filius ita ul in Capua plurimas domos everieret, et cam-
ipsius, Oltp lertius regnum 214iacccpit. panas ejusdem civilatis per se sonari faceret {an.
"
Ipso annp sol pbscuratus est bora tertia 11. 990. Oct. 25). In Benevenio auteni Yiperam (609)
' Kal. Jan. ita ut nuiltse sielke apparerenl
flrfrf.1*. dejeeil, et subverlit quindeeim lurres; in quibus
** (605)
^ introeuntibus in S,M ceuiiiiii 21S
3 qiiinquaginia homines
paradysum ejusdem ccclesise yidelicet
ad levam add. lb.-2. inortui sunt. DeAriano et Freccnto' 2164 (610)
• 10. Aloara 2143igilur cum vixisset in honore suo roagnam partem destruxit. Coiii])sanam civilalem
aniiis circiler octo, reliquit in principatu filium prope mediam eveftit, ejusque episcppnm cuin aliis
-

VARLE LECTIOiSES.
si27 avcbiepiscopum 5. 21ss|c coiifetrato ibi l. 1fratre e.p. archiepiscopo 1. erf. 21' 29Post — reli-
«rfrf. lb. 21a0 Gilberlo erf. 2131hujus 1. m. lb. erf. 2132m. siicc archiepiscopalus r. lb. 2.
(|iiit
8133Et s. anno 1. Signum ibi inmttrg. appicium quid sibi eelit nescio ,\tii tab. lilhogr. Seq. aniio erf. 2134r.
c. c r. add. lb. 213sac-M. odd. lb. 2136deest i. 2137ita lc. Biennio antem post IiaecPandiilfus princeps
piignans cum Grecis apud (easlijum Apuliseadd. Ib.) Bebinum, captusab eis est; et Coiislanlinopoliin de-
porlnlus ; sed postdecem nienses evadens reversus est (ad Otlonem iniperaiorem apud eaiidem. Bibinuiu
ubi eaplus fueral arfrf. !b.) filiumque suum Landeiiulfiini duccm in Cajela constitueiiS, quarlo posimodinii
cst anno defunclus (606). Anno auiein D. 983. prsefatus Olloiinperator secundtis m. e. c. iierum c S. 1.
2138In quo eliam prsalip Landulfus princeps filius principis Pandulfi cum fraire suo Atenulfo et aliis pluri-
bus mortnus (bccisus L..cor. lb.) est. imperalor auieni Capuiim reversus f. p. r. P. p. A. el fre. L. lpse
vero pro 1. erf. sl39Veionam 1. cor. lb. 2140rcdiens 1. erf. '2i41aiq!!e—levam«rfrf,1b. 2U2facuisest
hnperator i.corr. lb. 2ivs Prsedicla vero A. cum 1. erf. s144 m. a quibusdam i. s. C. c. o. esl-apud
i'C(iesiam s. M, ad quam de m. p. e. c. ipsa q. f. s. p. processerat t. m. a. q. i. s. C. c. e. esl a. e. s.
M. ipsa q. f; s. p. ad quain d. nr. p. e. c eadem die (scll. c/rfrf.5.) processerai l 1. erf. 214s Transmuudus
ed. 2146et m. add ib. sl" n. p, destiul i. 2148O. c. M. 1. erf. 2R9 ii t. s. illi erf. 2,soproedicium i.
g. S15ideest ed. 215s-tidd. 4. 2163mujti 1. 150 lb. 2154Fregentp ed.
NOT.&.
oniius incipiebai; Naiali Domini 968 Oiipnem II de lemplo Vaiicano cap. 22.
imperaiorera faciuin : qua re adcluclus est ul pa- (605j Accidit a. D. 908, Dec 22. Cf. Lhilpraidi
Irem 967 defunctuni cfederel. Sed cum poslea in
. Ann. Casin. inveniret, Ottonem 969 Calabriam Leg. 61.
adiisse, palremqueiiiter vivos fuisse (nam illum pro (606) Cf. Chr. Salern., c. 171 sqij.
secundo habuit), anntim superius sciiptum mulan- (607) Cf. Chr. S. Bened. SS. III, p. ii06, 297, sed
dum essp putavit el selis eclipsiri ei addidit. Ali- noster aliqua addidil. Cf eliam Peiri Dam. Opusc.
gerni annum 18 exbibel etiam Cbr. Atinense ap. 57.
Jlurat. SS. VII, p. 901),qued hic eodenrcum Leone
fonte usum esse videtur. (608) ld non recle addidisse videtttr.
(604) Poiius in concba marmorea lapide porphy- ' (609) Cf. Ann. Benev. ada. 900. Yipera castellma
reiico leela : eodem, utferlur, qui Adriani sepul- fuii in agro Beneveniano ; noster lanien de sinuila-
cro imposiius fueral; cujus arca postea recepit Inno- crp aliqup cogitavisse videiur. Bencvenli qucque
sienliuin II. Lapis ille Fonlnna dirigente excavaius ^ieuni fuisse Yipcram, pesiea dicium Vico de Serpi,
i_i eecjesia S. Pelri aquam baptisinalein continei.. De Vita refert in Anil. Bcncvcinanis.
^"usiiigdc his omnibus disserenlcm adi Botianuium "(010) Frigenlo. ,
E97. CHRONICGNCASSINENSE. — LIB. II AUCTORE LEO.NE.- '598
,16Smultis occidil. Rcnsam (011) verp oum univer- Actus 1 doinntts etiam Liutius, de religio ioiibus"ie*
sis fere in ea niancntibus summersit. Eisdem S15e ac prioribus loci hujus monachis unus; nee non et
ferme diebus frater huj'ns Aligerni abbalis, Lee np- quinque alii quorum nomiiia non recolunlur.El 2159
iniiie, monachus professione, reverlens S1S 7 a Jeru- ires quidem prinii Jerusolimam profecti sufit; cetefi
solima portionem ligni dominicse crucis non par- vero qiiinque in Lainbardiam : quoscum ob maxi-
\am, auro gemmisque pretiosis ac margaritis cir- -mam hiijus loci devolioitem Ilugo marcliio riimis
cumdaiam slss, secum detulit, eihuiesanclo eosno- konoriflce 2170suscepisset, ex ejus largiiione quin-
bio devotissimus ohtulit, ipsa 21S 8 die 2,S9 Nonarum • qtie 2171in illis partibus coenobia constriixernn*,
Ncvembrium. Deposiius 2,6° est autem prsediclus atque juxia hujus monasterii traditionem omnetn
abbas 9. Ral. Decembris (612) (an. 985), et hono- ibi ordinem posiierunt. Ex 2172huj'us lnarchionis doiu.
fifice 215ssepuitus juxta ecclesiam sancti Benedicli. duo hic argentse coronse babentur.
MANSO abbas S16ivicesimus oclavus, sedit annis 15. Per 2173idem lemptts snpradietus Olto icrlins
'
umJecim. inlervenlti inalris 2"4 auguslse Theophanu S17Spras-
12. Iste fuit consobrinus Pandulfi principis (615); cepluin huic monaslerio fecil (an. 989 Jul. 25),
quicum eo iempere quo Aligernus 2i62abbas de- confirmans de more emnes perlinenlias ej'us (615).
funclus est, monasterio saucli Magni juxta Funda- " Gisulfus praeterea Teanensis cemes (616) fecit ebhv
iiam civiiaiem (614) posilo prseessel, propinquorum tipnem in hec menasterip (an. 996 Aug.) de lpco
5176casiellc quod diciiur Casale Caspuli, cuni-
principum solacio 216Sfretus, non aulem." 64mona- sive
chorurii consensu, coenpbii hiijus abbatiairi indeplus universis 2177finibus ac periinenliis ejtis. Berlera-
esi. Unde faclum est, ut nonuulli de priofibus. ac mus (617) etiam nobilis vif de ccmitatu Pennensi
'16t meliorihus hujus monaslerii fralribus polius obtulit res suas bealo 2i78 Benediclo in loco qui
kinc egredi quam manere sub illo eligerent. E qui- vocatur 2179Fonle lecla (618), cnm ecclesia saneti
btts domnus:2168"ohannes Beneventanus qtu postmo- Flaviani, et medielaie caslelli de colle 21S 0 Carello
dum abbas exlilit, unus fuitTaller vero doiniius 2167 el caslello de nionie Peiilio , et cum aliis curtibu
Theobaldus, nichilominus poslniodum abbas effe- suis, qued esl terra modiorum scpiingenlorum [an.

VARIJE LECTIONLS, -
l - ,
, *,5Sc pkniinisaliiso. V.ed. also Isdem 1. siS7|). portionemetc.reverlens al. detulit l.erf. "18"etinar-
genicoloculo venerabililer collocalam 1. del. lb.2i64slS9d.N. N. arfrf. lb. iiMhwc in fine c. 8. habel 1. 2,6i M.
^S.a.l.ed. 2162Aliernus5. S163f.s. l.erf. a. omnium hujus loci m.c. 1.2. 21c5etm. 1. desunt 2.
S166rfeesl 1. 2. s167rfees(l,2. 216SreligiosishujusUm.ac prioribusu. i erf. S169E(deesterf.) quibus oinni-
bus tres priores I,p. s. Quinque v. aliiinL. 1 ed. S170reverenler I erf. aml. alque conccssioneq. inonasleria
217S '
—
in i. p. c ihique i. t. h. m. o. o. p. 1 erf. 2172Ex habeniur desunl 1. Ex eiiam
cnjus S17S m. erf. toltnn
cap.add.V ed. -2176eilb, 2. si77addit i.
sl74m. suse a. lb." 2171lTkeo'pIiaiiii sancto lb erf. S1TS-
dicilur ib erf. 2180locoed.
NOT^;.
Non persona potcni fneral, quw lcmfnerel illum,
(611) Terra erat nen longe a Compsa. ANG. Quw placeantque rogat; quo dare cuncla queti!:-
(612) In cod. 47, ATonoKal. Decembris Aligernvs Gravis eral moribtts, monachorum.speculaexslans,v
tacerdos et abbas htijus loci. In codice 555 habelur Cuncta gerens placido ingenioquepio.
epil-.iphium Aligerni. manu s. xi. scriplum, qtiod Jam meriiis pctleritlepiiis lalibusque referlus,..
per Beihmannum V. D. denuo collalum- .hic. subne- Lwlus abwlhereis sumilur ecce choiis.
climus: -, Condilur his seplis ter iernis rite Kalendit
Hic pater egregiusAligernns pausat humatus Romulei mensis, ipse.Decemberadesl. ')
Boc pie cmuobiumier denos rexerat annqs,
Pignere vivificoresilittirus ilem.
Nuliva bonilate cluens a, et inclitus orbi, Septenosquesinnd', sic adiitqne c polum.
Urbe Neapoleos satus ei allus erat. Nunc monachile decus tilulum cum legeris istnm, -
Ast Domini prwcepla librans, palriam quoque tin- Dic, et in.wternum nunc habeat requiem. Amen.
quens, Ind. xtv obiisse produulAnn. Cas. ul amiuin 57'
. Qtio capul orbis habet, pcrvolitabat ovans : minime compleverii. . ;
JEccIesiw dortoris enim delecjilasihun,. . (615) Laidolfus eiiam princeps consangiiliieuiii
Stib palre Balthwinosubdere colla Deo. suum appellat in suo praecepio,.in-Regesto Peiii
Dogmate normali virlutum culmina postquam num. 255. ANG.
• Atligil, hoc sacrum regere gimnasinm . (614) Fondi.
Promeruit, quo cuncla micanl spiramina lucis, (615) Reg- n. 126. Aclum est Ingelheim
Per mare, per lerras, pcr juga, perque cliaos. , (616) Filius b. m. domni Paldolfi principi. Daluni
Quod quia fruslraium fueral lum b temporis, iile est 4 anno Landolfl (1. Laydolli),meuse Aug. ind. is.
Nisibus omnigenis enceniaral hians. Edidil Gatlula Acc.,p. 84 e Reg. Pelri. Verum noa
Tigua novans legulasque locans dissepta resarsil, ipsiiin caslellum dari, sed lerram ei adjacentem.
Picluramque — rudem — fecil habere domum. observavit Di Meo in Ann. Nesp. 996.
•Qttid valeal, quid non, quo virtus, quo feral ertcr, (617)' Gatl., ib., p. 84 e Reg.
Noverat iose sagdx propositique lenax. (618).Fo7iiecc/iia',.in Aprutio Dltra. GATJ.. ,
» sumnius «rfrfifc. * lam c. c adiique co'd.
§59 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONl . 603
991 Jun. 14). Sed et Pelrus quiaam presbyler (619) AGahauo
. solidos 100 : pro censu 7. Item ibidem de
de Campomaurani21S1 (620), obtulit in hoc loco Sanclo Bonilo solidos 50 : pro censu solidps 5. Iiem
eeclesiam sancle Marie, quam ipsemet 2182in he- ibidem de lerris ad Ccrpnulas, et ad funlem trtno-
reditate sua conslruxerat super ipsos lacus ejusdem nis, selidos 100 : pro censu, solidum unum. Item
civitatis, cum muliis terris el omnibus perlinenliis ibidem de lerris in Paslina el in valle Albina solidos
2196in Aprutio cui-
ejus. Temmarins qttoque vir quidam illuslris de 160 : pro censu solidos 8. Item
197
Aprulio fecit sanclo Benedicto carlam de omni perti- dam Odemundos de ipsa curte de Mariano ad ip-
nentia sua in Penne et Aprulio, cum ecclesia sancli sam cislernam, et in colle de Morla terram modio-
Pauli, et sancli Johannis de Busseta 2183,etcunibus rum 100, pro 2198solidis nlchiloiniiius 100, et pro
184 2200Tcrraciuen-
per diversa loca, quods esl terra modiofum mille censu solidos 52199.Eodem tempore
et cenlum si86.Similiter fecit et Trasmundus s186 ses cives commonili a Jobanne episcopo suo pro-
clericus de cttrte sua in Aprulio quse dicitur Celli, pter cladem quandam 2201qtiam tuiic paliebaiilnr,
cum omnibus pertineniiis el adjacentiis suis, quod ipso die sancti pasche (an. 994. Apr. 15) (621) OJIIT
est terra modiorum trecenlorum. Id ipsum fecit et nes2S0Sunanimiter devoverunt ac promiserunt da-
Grimoaldus judex Aquinensis de ecclesia sancli An- luros se per singulos annos in hoc monasterio sex
geli in mente qui vocalur 2187Asprantis, ctim lerris I* niilia anguillas; et scripium inde fieri, lerrihili"
npn paucis et celeris perlinenliis suis. anaiheiiiale supposilo ad posterorum memoriam
Ilic 2188abbas fecit lihellum quibusdain nosirati- prseceperunt (622).
busjjuxla lenerem abbatis Aligerni, et posuit eos 14. Hic idem2S0Sahbas cum a Jobanne papa
circa Sanclura Heliam, ut et ipsam ecclesiam a quintodecimo 2264- privilegiiini (625) juxta solilum
barbaris deslructam reslaurarent, el lerras in cir- recepissel 2206(an. 989. Nov. II), a Landenulfo
tuilu ejus j'uxta terminos statutos excolerent. Lan- - etiam principe, qui, ul jam diximus/a Capiianis 2206
denulfo 2189quoque Lucerinse sedis episcopo fecit crudeliter interemptus est, prseeepium coiifirma-
librilum depiscaria Lesinensi; undeidem episcopus lionis abbalia'.2207totius accepit (an. 991) (62S),
per. singulos annos reddebal in 2190censum in natale secunuum 2208lenorem scilicet prsecepli palris ipsius.
Domini2191prseposito sanetse Sophise de Beiievenlo' Laydulfus quoque ejusdem Landenulli fraler qui illi
ad opus monaslcrii hiijus bizanleos 26. Fecit etiaui in principatu successit, 15 elS209familias in Aqui-
Jibellum Rainaldo comili Mafsorum de ecclesia nensi civilale de majoribus quse ibi erant concessit.
sancii Pauli quse sita est in lerritorio Cominensi, Cui 2sl° eliam nono (625) abbatiae ipsius anno (un.
in pertinentia caslelli Septemfralrum, cum rebus et 995) juravit Pinnem securiiatein, et ut de tota
adjacenliis 2192 suis, trecenlis videlicet lerrarum C omnino abbatia se vivenie illum fldeiiier adjuvarel;
modiis, recipiens ab eo ad 2193prsesens quidem so- proeceplumquoque de Casiro Cceli, cum loio monie
lidos 50 : aiinualilei\vero, lincas quingentas. De2194 qui vocatur Aspranus per suas perlinenlias fecit
ecelesia quoquc sancti Felicis in Pnlverio, et sancii (an. 994. Dec. 10). In ejtts 2211itaqtte monlis sum-
Maximi in cemilalu Teatinp libellum faciens, reee- mitalenr idem 2212abbas ascendens, ctim noiinulla
pit solidos irecenios : pro censu aulem solidos 8. inibi veterum sedificiarepperissel, voluil ibi casirum
lii 2185comilatu Pennensi : de Sanclo Angelo de consiruere; scd projiter aqnse penuriam id facere
VARIJE LECTIONES.
2,81 de civitale C. lb, 2. 21S 2 ipse lb erf. 2,8SBcsseta ib, 2. 21SII. terram lb erf. S13tlHic
tribus fere versibus (Simil.ier el Teulo, elc, v. c. 26 ) expunciis pergii : Ilic fecii lb. si86 Transriiuii-
dus ed. 2187dicilur ed. 21SSHic —'excolerenl desunt V>cd v. infia not. g. 2,R9 Hic fecit 1. L.
L. s. e. de lb ed. 219°add. i., 2191nalalip. ed. nal. d. p. lb. 2i92 perlineiitiis" lb erf. ;sl 93 in prsescnti
lb crf, 2194Fecileliam libellum de e. s. F. in P. et s. M- in c T. pro quo r. s. 500 : p. c. vero s. lb erf.
sl9SDe S. A. deG. in P. c. lb crf. 2i96Itera — quinquerfespurfi. 2197Ademund5. 2198p.s. n. c. desunt
2. 2i995. Iste fecil libelium juxta t. a. A. quibusdam n. el p., eic, ul sttpra I. 25 erf. 2200Eoiieni—
prseceperunt in c. 26 leguniur lb. 2201dees(4. 2202u.o. lb erf. 2203Hic ilaque c. I erf. 2204vicesimo1
corr. V>. 22»6lerlio anno abhaliae suse recepit prseceptum ab Oilone imperatore leiiio (O. lerlio adhuc
regnante corr. V>.) per rogum (COIT.preces) Theophanu imperatricis (malris suprascr.) illius arfrf. i quw
poslea "»8C. apud ecclesiam s. Marcelli c 1 ed. S2071.a. 1 ed. 2S08s.t. s. p. p. i. nrfrf.ib.
*209illiexpunxil.
1 erf. 2S10 A quo eliam n. a. susea. prseceptumadquisivit de C. G. cum t. m. q. dicitur S. Angeli
in Asprano. In 1. Cui e. n. a. i. a. praecepttun de C. C. cuin t. m. qui dicilur S. Angeli in Asprano (d.
Aspranlis 5) per s. p. faciens, iuravii illi omnem — adjuvaret. In lb erf. S211cujus m. 1 prsefati L m. lb
ed. sslsi. a. add. V. .
1 WTM.
(619) Reg. n. 257. Temmarius, n. 258, nbi p. 245.
vocatur Teimari; Transmundus, el Grimoaldus ibi- (625) Tosti I, p. 235 e Reg.
dem. AKG. (624) Galt. Acc, p. 87 ex or. Daium esl Lande-
(620) Civita Campomornnoexslat in com. Molise iiulfi anno 9, ind. iv, s. d.
prope Guardam Alfieram. (625) Nonus annus ad solum prseeeplumpertinei,
(_62i) 15 die inlrante mense Aprilis quw fuil resur- cum qno eum noster primo recle conjiinxil: siqui-
reclio domini nostri J. C. die secundum domiuicum dein post Aligerni ohilum scdem aliquot diehiis
id est Dominica allera posl Pascha.ut tempoium vacasse sialuiinus; j'uramenlum Laydulfus in ipsis
gupputatione constal. principatus iniliis aiino Mansonis"8 pfa'Slilit. Utrura-
(622) Quod e Pctri Reg. edidil Tosti Hist. Cas. I, que dedil Gatt. Acc, p. 89, 90. .
 601 CHRONICONCASSINENSE. — LIB. U AUCTORE LEONE. 602
dissuasus, descendil; etin latere ejusaem montis, A snpradiclsearctsconsiruciioneni, maximum sihi in-
roccain qnse Sicca nuncupaliir (626) sedificavil2213. vidisc atque odii fomitem in universo principatu suc-
15/Supradictiis2S 14 ilaque imperalor Otlo,de- cendit 2229: quod quasi viderelur non solum abba-
pesiio dessis principalu Laidulfo (627) et ullra liam, sedetiam principatum sibi cppere vehdicare.
monles exilialo (an. 999) eo quod in nece fralris Unde factum est, ut non multo post, Iraude invilatus
sui consensisse dicebatur, Ademario cuidam Ca- a Capuanis, captus atque cecalus sit. Accessit ad
puano filip Balsami clerici, quem secum a puero hanc invidenliani, eiiam Alberici Marsorum epi~
dcducaluin uniee diligebai, Capuanum 2216tradidit scopi nequiiia; qui (632)videlicet dum ftliosuo quera
principatum. Nen multo post id est 2217post menses de quadam meretrice suscepefat tradidisset episco-
4 , idem Ademarius a Capuanis principatu depelli- patum, ad htijus loci abhaliam adijiiscendam si
tur, et Landulfus (628) de Sancta Agatha2sfs, filius quomodo posset lotum 22S 0 miser dederat animum.
scilicei Landulfi Beiieveniani principis in principem Comperiens (653) ilaque prsediclum abbatem ob ea
subrogalur. Hic prsefato 2219abbali jurejurando (629) quse supra dixiraus valde Capuanis infensum 2S3',lc-
firmavit, et jurando ftrmare fecit duodecim deS22° culus primo cum quibusdain neqnissiinis monacbis,
nobilibus Capuanis loiam ex integro abbaliam, cum posimodum vero cum aliquibus pessimis S23seivibus
'.omiiibus omnino intra Capuanum principalum perti- " Capuanis (654) pactus est 2233ceiilum se libras Pa-
nentiisejus, siculeam lenuiisub supradicta 2221prin- piensium denariorum illis daturum, si cecato prius
cipissa Aloara el Landenulfo filie ejus, a quibus ei abbate, Casinense sibi22S4 monasterium iradcrent
dudum fuerat confirmala. Ccmilatum etiani Aquinen- 2235;quod deinceps eorumfullus auxilio, sine ali-.
sehi-totum ex tntegre, simul cum episccpatu ejus, et cujuscontradictionis obstacuJo possiderel. Ita videli-
caslellum 2222Teramense (650) neencn 2223et caslel- cel, ut medietatem ipsiuspretii adprsesens illis per
lum Areis, cum cmnibus perlinentiis eerum, sicut suos necessarios milie.ret: medie.alem vere alleram
ee lempore tenebat et dominabatur. Insuper el ca- tunc destinaret, cum aJibalis cculos in manus S2a6
stellum de Bantra (651)quod fuit Landonis coinitis, stias reciperet. Quod cum ita inler eos firmatum
cum universis perlinentiis ipsius, tenore simili 2524 fuissel, cceperunt uirique hic de pecunia, illi de n'e-
confirmavit, cum diversis videlicet aliis condicinni- quilia pro ppsse sludere. Cengesla igilur pseudo
bus quas a prsedictc principe abbati eidem requirere ejiiscepusille uiideeiinque pecunia,misil (651))quem-
visum fuit, quemadmodum in ipsius sacramenti admedum pnllicitus fuerat. Quam neqtiam illi sus-
serie ccntinetur. cipientes, illes quideih qui delulerant in quibusdam
16. Prseter multa igitur illius strenue et ut222S latibulis 2237absconderuni;" ad (656) abbatem vero
suppressius de tanli Icci patre loquar sa?culariter venientes, dolose pedibus 2S38ej'us prostrati precan-
tjuodam modo gesta , cum et equites sibi plurimos, tur nt Capuam adeal; et si quam adversus aliijuem
et non paucos sericis indumenlis ornalps 2226famu- 2239illorum querelam haberel, legalem inde jusli-
los paravisset, et2S27ultramonlani imperatoris cu- liatn sumeret 2240.Abbas aulemqnoiiiam illortini in-
riam nichilo segniter freqttcntaret, prsecipue 22SS ob vidiam jara dudum comperlam el fnialiliain suspe-
YARI/E LECTIONES.
22,3 qui videlicet locus Lanrianum primitus a mullitudine lattroruin qua. ibi erant appellabatur
(ea delevit lb) ecclesiamque in honore sanctae Crueis ibidem conslruxit "add. i. 22i4 lotum caput
deest i. sed signum appictum est; cf. cap. 24. 22i" dep. L. quem supra diximus et erf. ssls d.
quemque aute paululum niarcbioiiem fecefat, C. 2. s217i. p. m. q. rfesunt 2. 2218Agalhe f. L. erf.
2219H.princeps supradicto a. crf. S2S 012 nobiles Capuanos crf. 22S1s.prsefala A. p. erf. 2222c.T. n. et-
desunt 2. 22!
3 deest 5. S2S4 I. qno supra dietum est c erf. 222Set quodara modo ut s. d. t.T, p. 1.s. g.
1. ed. S22Sindttlos 1. ed. "" et — freq. add. lb. 22StIrajus pra.cipue munitionis •consiruciione ni i.
2229acceudit: adeottt noii — sil; quod quasi non s. a. s. e. p. s. vendicaresalagerel 1. ed, 2230p."
aniniuni appulit i. p. a. dederat erf. 2S3iinfeslum erf. 223SDeiim ignorantibtis 1. ed. SS33p. landen. '
«i. c. se I. Papiensis monetse i. d. si illi c. p. 1. ed. 2234m. s. I. 2S3Sconlradereiil 1. erf. S23° tnanu
sua conspiceret i. erf. S2S 7 abdiiis 1. erf. 223Sp. e. p. add. i. sss9 i. a. 1. erf. S240sumai 1. erf.
NOT_E.
(628J Roccasecca. Ihi Tliomas Aquinas nalus est. (651) Quse postea Yandra, nunc deserla , sila uhi
ANG. Bantra, hodie Peccia, Gariliano miscelur.-Ex ad-
.(627) Cf.' Chr.- S. Bened. SS. III, p. 207. verso trans Baiitram sita est Rocca de Yandro S,
,(628) Eum inde a Jan. 1000 principem charlse Evandii.
ipsius demonslraiit. (652) Seqttenlia pene ad verbum desumpta siiiit
(629) Quod e Petri Reg. edidit Gatt. Acc, p. 90. ePetri Daiuiani ep. IY, 8. Longe aliter haec uarran-
Temporis notse destint. Yernm aut ficlili.uniesi, aut lur in Vita S. Nili c 12. Aniium 993. habent Aim.
Mansonis npnien scrihse errore inseiittm, ttl jani Casinates.
Gattula vidit. Nisi forte Landulfus Mansonein quam- _
vis csecaturapro vero abbate babuit. Nosler dilHcul- (655) Comperiens—infensum addidit Leo..
tales chronologicas quibus se impeditum cerneret, (654) Deum nescienlibus laicis. Petr. Dam.
subierfugere quam solvere maluil; v. infra de Ade- , (635) Ad beali Germani oppidum. Pelr. Dam.
nulfo el cap".24 de Ademano. Ad — quemadmodttm disposuertmt, apttd
(650) Olim Interamna, ubi confiuunt Garilianus (636)
el rivus delle Soghe. Pelr, D, non Ieguntur.
 C03 LEONTSMARSICANIET PETRl DIACONI '60A
ctam habebat, uegat illuc posse se aliquatenus ire. A videatnr : ex illis nunliis quos in lanliim scelus jam
Tuno illi Detiin negare parum quid estimantes, et diclus pscudo cpiscoptis desfinaverat, ttntim An-
euin qui universorum inspector est fallere se posse dreatn noinine, presbylcrum officio 22SS,ego ipse
credenies, niox adhibilis evangeliis j'urant quod sal- cum adhuc essem puerulus vix sese in leclo moveie
vum illum ct incolumem .Capuani ducant, salvum- valentem recolo ine vidisse; qui nllra -cenieiiariam
qnfi niehiloininiis el incolumem ad sanclum Bene- jam vivens xlaiem, Inec omiiia serialim avuncnlo
d ciiim reilucant. Iloc autem 2S4iilli juranies.frau- mco smiclsenieinorise Jolianni Sorano episcopo quo- .
dulenler in menie sua stalueranl, ut.poslea quam tiens interrcgabalur cum lacrimis ' ccnfitcri tole-
-
Cipuam illum duxissent, ad ecclesiam quoque S24i Jiat 2259.
sancli Benedicli quaein eadem civilale sila,sni est Prseeral eo leinpore in Aquinensi gaslaldatu Ade-
2S6° scikcet
eum perducerenl 5242,ut quasi hujus S243doli inge- nulfus cognomenlo Siimmucula, abavus
nio perjurium devitarent. Deceplus ilaque liujusce- eorum ^jui nunc dicunlur Aquinensium coniitum-;
modi 2244fraudibus abbas, credidil; et Capuam tina qui mox ut abbalem cxcatura agnevii, hyJaris effe-
S26' Roccam Siccam quam idem
cum illis nichil suspicans mali, perrexil. At illi qui cius, prsedictani
s262paulp anle coiistruxeral, a fundamentis".
jam dudum S24Sdiabolo. 2246suggerenle conceperant abbas
2247dolorem, pepererunt landem iniqiiilatem : mox- B h*s everiit 2!154* (an. 1000?). Huic 22ssporro ahbaii
qtie ut in Capuanum monasterium illum inlroduxe- sttccessor ejus Johannes, ecclesiani sancti Martini
runt (an. 996. Nov. 14), quemadmpdum disposue-. jusla'Yulluriium,.et ecclesiam sancli Secundini 226S,
2267tdio concessil, cum omnibus omnino perti-
rant capiunt, ejusque oculos sinc mora evellunl ac ex
2248diligenler linteolo involutos, ciam ut dominosuo r.entiis ac possessioriibus earuin, iit ibidem suo arbi-
ferenl, episcopi nuntiis mitiunl. Quos illi suscipien- tfie qnaridiuS26s
adviveret, honoriftceconversari valeret.
(es, el "** valde eifecii S2S0 kylares, festinanier ad Defunctus est autem praediclus abbas 8. Idus
dominum suuiu reveiii cceperunl. Sed o iiunquani Mariii.
dormiians divini judicii oculus sssi. Jam illi prope * Hic abbas in lerritorio
Capuano conslrnxit ec-
Marsiamin campo qui sass Mezius|vocalur pervene- clesiain in honore saneli Apollinaris , cl in Li-
rant, ibique jam securi subsislenles, cibos ab iline- buria ad Casam Genlianam ecclesiam sanell
re faligali percipiebant. Cum ecce S252peregrinus Johannis. et in Casale ecclesiam sancli confes-
- soris Christi Mauri add. 2.
SSS4
quidam a Marsia veniens, ac perquisilus ab eis
jtixla qnod viantibus consuetudo est aliqtiid npvi : 17..Eodem ss69 (658) lempprc (an. 9,90) beatns
Episcopus a\l hujusterrw.defunclus est. Qua illi voee Adelperlus Sclavorum episcopus reliclo- episcopatu
v.ehemenler ailonili, eumque fallacem atque impp- " sueex2270IicenliaRemanipontificisadhoc monasic-
storeni, cuni aspernalione. nimia esse dicentes,- riumveiiil, cupiens Jerusolimam pergere 227i;sed
prorsus credere dubiiabant. Sed cura ille rem ceiio ciim a prsediclo abbale et anonnullis .hujus loci
certius alque instanlius affirmarelS25S, et diem ho- prioribus dehortatus inde fuissel, quasi divinitus da-
ram ;us illius pbilus diligenter neialam eis referret, tum sibi censilium suniens, statuit lota vita sua kic
confestim illi iii eodem IPCPdefossis oculis quosj'am degere, et nusquam amplius omnino- procedere.
frustra ferebanl,-ad domum infelicis22* 1 episcopi Gum 227sauiem qtiadam die quidara rie prioribus
1256
conseensisequisperniciler advclant,alque re- bujus monasterii alTectuose- cura ipso loquemes
periunt eadem hera vila privalum episcepuin , qua dixissent : Bonum est pater ul hic nobiscum maneas,
prnediclus abbas lumine privalus fuerat oculorum hic habilum monaslicuminduas, hic Deo placilum vi-
(657) : quse videlicel clies 18. Kal. Decembris cxiitit. vere ducas; quoniam cum sis-episcopusj et ecclesias
Ne 2S67 tui autem Jioc dubium forte aul incredibile noslras dedicare, et (659) nostros clericos ad gradus
' " "' - -
, VkRlM LECTIONES
2241rtrfrf. 4. S84sdeducerent {. crf. S243hoc fraudis i. 1. ed. S244hiijusmodi 1. erf. » 45 arfrf.
lb. SS46 d. s. arfrf. 4. S247ceperiyit 2. S2-,salque 1. ed. 2249deest 1. 22S 0 h. e. 1. ed. i25s
oculos 2. 2S5Sc Mozio 1. 2. 4253e. subilo. p. 1. erf. 2254q. superveniens-1. 2. S25_5-affirmavit
i. 22SGe. qnne non longitis abcrat c. 1. ed. 2257Ex bis autem nuntiis q. 1. erf. 2!SSadd. i. SSS9
s.-ne quis forte existimet fabulesum 1. erf. • 22G 0 ita V. avus eerum i. S26ie. reccam vccabule S. 1. erf.
2262adil. ib. SS6Sc. fnndiius e. 1. erf. ssc4 xina indiciicne, prime annp principatus dninni Landulfi de S.
Agalha lb. inmarg. 226SIluic — valeret add. lb. s266S. quae in Cajazzanp lerritorio siise suni lb. 2i
s-'67 cum p. o. p. ac p. e. diebus viias ipsius (d. v. i. desunt 5.) ex loio conlradidit, ul lb. ed. SS6SIpse
aiiteni ablias non Iongo posl teinppre defunclus est(8. Id. Mari. in martj.) et in claustro hujus monasierii
est aiitem 8. ld. M. et in claustro hujus m. i. e. revereuter recon-
juxta ecclesiam conditusesi 1. Deposilus2269
ditus V. 5. desunt 2. v. c. 19. in fme. Hujus Jemperibus b. 1. Per.idem lempus b. erf. 2270-e.'I..R.
s27i 2272
Sed cum q. i. ed.
p. add. V. irc I, erf.
. • ,miM. •'
j
(657) Ilucusque Pelr.)). exscripsit. -
(65S) E Vita sancti Adclbeni, de cnjus cod. Casinate v. Pertzium Kon. SS, IY, p. 577,-
(659) Et—protnovcre in Vita non l.qunlur.
 605 CHRONICONCASSINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 606
ecclesiaslicospoteris 2!7Spromovere;\\oc ille verbumi A quoniam S292quidem aliler neqiiaquam salvari.vale-
nimis SS74molesle accipiens, mcx descendii, aiques ret 229S.Nil ergo moratus, sua relinquens filio, cuin
S!7Sad.virum sanclissimum Nilum , qtiem lunc apudI mulla diviliarum
copia, quindecim scilicet onustis
(640) Vallem luci cum aliquct.Grecis fiatribus reli- thesauro sagmariis, ad hoc se monaslcrium conlulii;
giosissime conversari perceperai, devete 227Sprp- et his qui secum venerant valedicens, nil lale de ,
feclus esl. A que dum ppporiuna 2277liumiliiercon- ipso hactenus snspicantes, ipse nusquam deceiero
' sifia
qusererei, seque ab i.llendn posse recipi cogno- progressurus, flentesad propria remeare coegiiss94.'
visset : pro eo enim quod iia de monaslerio noslroi .J OHANNES (644) nonus SS9Selvicesimus abbas, sedit
recesserat, asserebat praedictus paler non audere sei anno uno *. .
illum retinere, ne forte ob hoe el ipse cum suis inde * Quo videlicet
expellerelur; ccnsilio.tandeni ipsius Romam rever- lempore luna conversa est media
in sanguinem et media in nigredinem «rfrf..ib.
in
sus, monasier-iosancti Bonifaiii manyris aliquan-
diu conversatusest; nec mullo post, iierum ad epi- , 20. Qui 2296videlicet venerabilis vifS297,ctini jam
scopatum siium a poniifice !27<s Rotnano dirccius 2278 seneciuie pariter et infirniilaie gravatus, tanti regi-
228Sferre posseperspi-
(an. 994). Rursns.itaque Romam 2280reversus, iie- minis pondus se nequaquam
rumque Sclavoniam remissus (aH..996), cum proedi- B i ceret, sponte "" sua fralrumqiie sso°consensu ac
care ibi coeplsset, capile 228ia barbaris pro Chrislo volunlate, abbateni sibi subsliluit: ipse vero abbalia
truiicatus, marlyrium sumpsit (an. 997. Apr. 25). relicia, in proximam heremum, in Ioco qui hndie
His quoqne diehus imperialem corpnam de manu ssoi pireium appellalur, cum S30Squinque frairibus
Romani pontificis lertius Olto suscepit 228S secessil; ibiqtte in honpre s30°sanctorum Cosmaeel
(an. 996.
l/«t'21). Non mullo post aulcm .Crescenlium (041) Damiani parvula construcla ecclesia soliiarius quo-
Ronianum.senatorem qui se in caslellp sancli An- dammodo 2304degens, in spiritualibus operibus reli-
geli S28S ccntra eum rebellans munierat, sacrainento quuni vilse sttse tempus exegil. Audivi a quodam
decepluin cepii, et mox quasi reum maj'estatis ca- sene, quod dum quadam die super miinicipium hiijus
pile oblruncavit (an. 998. Apr. 29). monasteiii vocabulo Pinialarium (645) cuj'us habi-
-18. Eo 2S84(642) etiam lempore vir Dei Romual- talores olim 2305rebellare lempiaveranl, boslililcr
dus una cum bealo Bonifacio imperatoris consan- perrexisset.ecclesia qnsedamjuxla idem municipium
2S06aliquot eorundem riislicorum ma-
guineo qui paulo post apnd RussiamChristi 22Ssmar-.- ppsiia, cum
lyr effectus est, el cum aliis pluri.bus Teutonicis de , paliis, ab illis qui secnm ierant igne succensa sit,
2307mnltis se maximisquela-
prsedicli imperaloris exercitu , ad hpc -beati Bene- ;• et ob hanc eausam in
dicti monaslerium oralionis gralia venit. Ubi gra- , ineniis dedens S30S,abhaliam hujusinodi occasione
viter infirmaltis, sed quanlocius divina misericordia iuyenta dimiserit. Isie 2309fecillibelluniTrasniundo
convalescens, ad 228G sua reverstts est2SS7. cuidani clerico s31°, de quibusdam curlibus in S3il
^19. Cirea 22«8 (645) ksee lempora-Olibanus qui- Aprutio s31s huic monasterio pertinenlibus, per
dam Galliarum comes dilissimus a prsefalo 22S9.viro diversa Ioca rnodiorum quasi quadriiigenlorum, pro
Dei Romualdo cui peccata sua ccnfessus fuerat com- solidis ducenlis, ei censu solidorum oclo; de illis
monitus est, ut reliclo seeulo ad beali Benedicti mo- 2313quoque terris in loco Ciccle prelii23i* ae census
nasleriumsubobtenlu 229°orationis venirel, jbique lanlundem recepit. Idem eliamde lertia parle cuiiis
se S2sldivino servitio irrevocabiliier manciparet, de.Moscufe 23lset dc 2S" aliis terris, Iibellari notni-.
VARIiE.LECTIONES. . , ;
1273prom. decenlissime poieris 1. ed. 2274salis 1. erf. SS7Satque (paulopost arfrf. lb.) Romam r. in 1. .
2276p. salis d. ed. 2277d. ejus genibus humiliter provolulus o. c q. erf. ss,s iin lb. p. xx™0 papa
Johaime 1. S27Best arfrf. 1. S2S 0 i. videns se nichil ibi
proficere, Romam reveiiitur. ei in piaefaio
s. Bonifatii monasierio remoralur; iierunique ab archiepiscopo suo Maguntinu ad Scl. reiiiiilitur. Ubi
cum ii. c. 1. 2. S28ic ah iniidelibus c p. 1. ed. 22SShic finis capilis est 1.2. v. cap.228S 18. in jine.
2253A. de ponle s.Peiric. lb..erf. 2S84 toium cttput add. ib. eliain vir post tacuuam i. «rfrf. -4.
2286ad. s. add. 4. 228'esl; ee scilicet lempore qno idein imperator Cresccniiiini — obtvuncavii «' supra
V. 2. SSS 8 el hoc caput add.V. 2S8° praedicto 1=. crf.beato R. lb. s290prselextu V>..~ed. 2sn deest i.
2292quandoo. q. q. a. n. s. v." desunl V. 2. 22SspossetS. 2294Dcposilus estauiem prsediclus abbas 8.
Idus Martii. el in claustro hujus nionaslerii reverenier2299 recondilus ndrf.-2. 2S9SI. abbas 29.1. erf. SS96liic
ven. 1. 2S97abbas 1. ed. S2SSse f. non p. 1. ed. s. s. deest 1. 2. S30° consensu aique eleclione
' cuiictorum frairum, a. 1. ed. S301 1. 2302c. q. f. add. lb. s303 honoreiii 1. erf. 2304 addit Ib.
hodieque
2305h. in morie prsedecessoris sui r. 1. 2306p. ab his qui s. i. cum a. e; r. ni. ignei. erf. 2307c. abba-
tiam dimiseiit 1. TOt(ia>jirib. 230S sedens 5. 2309Isie— 24. add. lb. S3i0 c. de Aprutio, de lb; 2. 23il 2S,S
c. nosiiis in ed. S31Sin eedem A. lb. erf. 2313aliis lb. ed. s314C. libellum faciens p.' l. r. lb. erf.
Moscuseerf. 2S16arfrf. 4.
NOT^E.
(640)Apud Vallem luci addidii nosler. infra c 42. Ante anntim 997 consiiiiilum esse non
(641) E. Pelri Dam. Yila S. Romualdi c 25. puto, cuni Joanni 11112 anni 6 meuses Iribtiaiitur :
(642) Ib., c 26, 27. quibus etianisi-7 Dccibilis iiienses addideris, tameii
(645) Ib.,'c 11, 15. Hsecnmllo anle evenerant: aniiiim 10il vixaitinges.
^t-prius a nostro in marg.' ascripia sunt quam illa (645) Piiiiatarium parvus nunc est vicus, quartc
debeato Romualdo et de Cicsccniio.quse
' poslea -ad- vel quinte lapide distans a Sanclo Gerniano.ia
deus signis faciisinterposuil. auslrum, ANG.
(Osi) Joltanttes abbas de Cappelle. Ann.Casin. cf.
 607" , LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 608
ne datis 2S,7( reeepi! solidos quadringentos; pro Ajam dixiinus successissel, egressus hinc 23SS Jeruso-
censu vero per amium solidos 24. . liniam orationis causa prpfecitis esl, aiqueln monie
21. [DESID.Dhi. n, 1!]. Hic cum lempore jam Svna per sex continuos 2329, annos commoraltis. Inde
Theobaldi abhalis defunctus fuissel, ipsa s3i8 nocte vcro in Grecia in moine qui Agionoros vocatur
rePgiosus qtiidam fraicr Jobannes nomine in niona- (648), per aliquot lemporis spalia conversalus est.
sierio saneti Laureniii quod Capnse silum esl 2319, In quo lecc sanclus pater Benedirtiis illi qtiadam
S320 nocle per visionem apparens, pastoralem
vigilias fralrum de riio.re praeveniens, subilo virgam
dum orarcl respexil, vidilque quasi super hunc quam manu gestare videbalur, ei conlradidit, alque
montem maximam lucein in aere, alque intra ean- . ulad monasletiuin Casinense quaiilocius 233°rever-
dom lucetn, cernit Joliannis ipsius aiiiinam cOiluin lerelur. indixit. Quanr visionerii cum mane facto
. conscendere. Cumque faclo mane cuperet reddi cer- palri inonasietii rettiiissbl, monereillum aiquebor.-
iiis de visione, pcrrexil ad Andream qui tunc Ca- tari idem abbas.curavit, ut quoniam voluniatis hoc
puano232i nionaslerio prseerat, eiqiie visienem quani videretur esse divinr, iuinimciieglegeuduiti dueerel-:
perspexerat pandens, obnixe rogat^ ul hominem sed mox ad- stuim 238imonasierium coelesli gralia
suum ad hoc monasterium prolinus miltai, qui comilalus reditum maturaret. Yisioni igituretcom-
omnem rei verilatem diligenter addiscere, eisque B inoiiitioni Johannes obtemperans, ad hunc locum
revertens debeat intimare. Pergens ilaque nuntius, Christo duce reversus est; quem ?332prxdecessnr
cum pars illi adhuc itiiieris aliqua superessel, quen- ipsius Johannes abbas alacriler 2333valde recipiens,
dam obvium habuii, qui ab hoc monaslerio Capuam mox prsepositum ordinans, ac non multo posl quia
se proficisci diceret, ul prsefati viri 232Sphituin fra- ipse ul supra relalum est et infirmiiate sinml et
tribus ibi degentibns nunliarei. Quem cum de hora selate impediebatur, etindem sibi substiluit; et illo
obilus ejusdem sollicileperquisisset, ea illum hora in heremum secedentc, bic in monasterii curam
ex hoc seculo migrasse accepil, qua Capuanus ille universorutn fratrum electione snccessil 2S34. Fuit.
Johannes, ejus aniinam ccelum ^323conscenderese 2836aulem leinporibus Silvestri papoe secundi, et
vidisse asseruii. Tunc ad illos a qnibus legati fue- oclavi decimi Johannis. Hic primo ordinationis 2S36
rant ulerque reversus, alier Capuse Johannis depo- siiseanno (an. 998. iliat, 25) recepit prseceplum con-
silionem, aller vero Casini relulit quse super ejus firmalionis totius abbatise, aureo sigillo hullaluni
1824ohitti visa fuerat visionem. Obiit auiera pridie - 2337a supradiclp OltPne
' imperalere (619). Qui 2338
ldus Marlii (646). etiam imperalor in 233Shoc nionasterie per dies ali-
\
JOHANNES tricesimus a bealo Benediclo abbas effe- 'quot remoralus, duas corpnas argenteas heaio Be-
clus, sedit annis duodecim, rnensibus sex 232S. C nedictoobtulit.
22. [DESID.Dial. n, 1J. Ilic ex ilktsiri Beneven- .25. Peridem lempns Rainaldus comes Marsortim
tanoruin civium prosapia genus nobile ducens, sed (650) fecitmonasterium de ecclesia sanclse Marise
nobiliores ab infantia possidens »326mores, cum in quse dicitur In Cellis (an. 1000. Febr. i), lerrilorio
ecclesia civitaiis ejusdem archidiaconatus honorem Carseolano (651), idque in circuiiu non parvis pos-
gereret, divino laclus amore, lempcribus Aligerni sessionibus ditans, caslellum eliam quod nnnc Celle
abbaiis (647) ad.hecsanctum 2327'co3nobium venit; vocalur, tunc aulem appellabalur 2340castelluui-
et universse saeculivanitali renunlians, vestem mo- saucli Angeli, cum omnibus ejus pertineniiis in
n.asticam induit. Qui cum aliquantos sub sanctse eodem monasterio conflrmavil. Petrus quoqtie pre-.
coiiversationis sludio peregissel annos, alqne post sbyter quidam de civiiale Tibunina, de23Mecclesia-
Aligemi transiium Manso in abbaliam, ordine quo sancli Pastoris qusajuxta eandem civitaiem sita est,
VARIJD LECTIONES.
- ,2317decs(lb.2. S3,s i. n. r. arfrf.lb. 23,Besl, longesuprasocios religiosam vilam ducehal.Ea igilurnoTrte
qua Johannesquein diximus obiit,eum fraler ille vig. 1. est, cumv. lb.erf. 2SS0p.oraiionibusesset inientuS,
s respiciens vidit q. s. monlem 1. erf. S32iI. m. noslro quodS32S inlra Capuam est prsesidehat 1. 2. S32S p. ve-
netabilis v.Johaimiso. l.ed. s3S3adrf.lb. smilliusi.erf. quattuor 1. c.orr. 1b. S3s6m.p. i.erf. SS
27
sacrosancium 1. erf. 232Spauco post lempore add. 1. del. V>. S3S 9 a. c. 1. S330sub omnifeslinationei. erf.
S331adbeali Benedicti m. 1. 2. s 332q. mox p. l.erf. 23S 3 abbas
prsejiosiium ordinans, nonmulto pnstquia
ipse el inf.et senio gravabatur, sicut supra diximus, etindpm i. ed. s334succedill. erf. 23S
5 fuii—Johannis
add. V. 2336p. amVoo. s. r. p. c l. a. ab Otlone lerlio iiup. a. s. h. 1. erf.- 2337bullatum. JIujus (c. 24) 1.
2338Qui.e'c.et cap. 25. desunt. 1. Quo eliam lemiioreidem i. 2. Idem i. 5. 2339imp. hic p. ed. 2340auienic.
s. A. atmcupabaiur ed. _ 2341T. in eodetu m. de e. s.'P. cum oinuibus ejus p. jtixia e. c sita, cart. obl.
cum erf.
NOTJE.-

(646) Iia Necrpl. ap. Gall. Acc, p. 855.
(647) Temporis noias Leo addidit.
. (648J O.iniAlhos.
.(649) Gait. Acc, 91 cx oiig. sigillo cereomutiito,
dafo Roimc in pal.tio.
(650) R, comesftlius qd. Berardi comili ex nalione
Francorum in dncalo Spoleliiio comes de provincia
Marsortim ut ipse loquilur in cJiaria quauieReg.
edidil Galt. Acc, p. 101.
(651) Prope Talleacoiium. ASG.
 609 CHRONICONCASSINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 610
2361
_ 2360relulimtis deccllauim, qua
cuni universis ipsius periinenliis carlulam obkuionis __ iinpudice abutc-
in eodem mouasierio cum omnibus suis parentibus balur pelipnalus. Sed 2362anlequam mors ejus a cir-
feeii. cummanenlibus dinosci valeret 236S,corpus ipsius
24. Atmo *3'2 terlio abbatis htijus, qui est mille- aromalibus ^364conditum a suis ullra montes dela-
simus ab incarnatione Demini (652), praefalus 234S lum 236Sesl (655), el Heinricus 2366dux consobrinus
imperaier Benevenium venitS344,el causa penilenlie ipsius constitulus esl rex S367.
qtiain illi healus Romualdus hvjunxeral abiil ad 25. Hic abbas fecil capsam magnam argen'eam
moiitem Garganutn. Reversusque consequenler Be- inauraiain, ctim smallis et gemmis 236S.Fecit et
iievenlum, petiil a 2SIScivibus corpus sancli Bar- • ceroferaria duo magna 2369,librarum argenli quin-
iliolomci aposloli; qui nichil tunc ci SS4G negare decim, iieenon et duo tuiibula argentea, librarum
audeutes, habilo 2347cnm archiepiscopo qui tune sex : codices quoque ecclesiaslicos uoui ullos S37°
eidem nrbi prsesidehal234Sconsilio, corpus 2349heali fecit magnos ct pulckros; loiius eiiam lnonaslerii
Paulini Nolani episcopi quod saiis decenter apnd anibilum in circuilu niiiiis lurribusqite muiiivit.
episcopiiim ejusdem 23B 0 civiialis eral reconditum Conslriixil prelerea el ecclesiam in honore sancli
callide 235iilli pro corpore apostoli obtulerunl; et eo Nycolai 23,i in inonliculo qui secus praiuin 2872do-
sublaio recessil, hujiismodi 2362fraude deceptus. B ] rainicum s373est, prope civitalem sancti Germani.
Quod ssss postquam rescivit, nimiuin indigiiaius, Quen videlicct emulatus Theobaldus prseposiiiis
corpusquidem confessoris quod detulerat, honofifice ipsius, et ipsenichiloiiiiniis eidem bealo confessori
salis apud Insulam Romse recondidii (655); evesti- 2374basilicain aplavil apud caslrum sancii Pelri
gio S3Siaiitem Benevenlum rcgrcssus, obseilit eam quod SS7Sesl poiilum ad radicem hujus nioiilis, in
undkjue per tempusS355aliquod, sed nichil adversus cripla anliqua, qu:e iiigenlibus 237Gsaxis pulcliro
cam prsevalens, Romam reversus est23S0 (an. 1001). 2377genlilium opere in denionum suorum 2378hoiiore
Unde cum 23S 7 ad sua reverii disponeret, motiuus constructa juxta ecclesiam 2379ejusdeni beati Peiri
esi apud oppidum quod nuneupatur Paiernum (an. siia videtur 238°(656). Quo leinpore, ociavo sc.ilicet
1602. Jun. 25), non longe a civilale que diciiur ipsius abbatis auno, terrseniolus ingeus per quinde-
-Caslellana s358(654); ab uxore ut 23S 9 feriur Cre- iim et eo amplius dies hunc mciiiem exagiiavit, ita
scenlii senatoris quem superius (I. H, c 17) ah illc ul in aliqunl Ipcis ecclesiam scinderel.

VARI^E LECTIONES.
2SVS 234aidem 1. supradictused. 2S44
llnj'iis abbalis a. 1.1. ed. capilispartem add.2346
reliquam234S lb. vcnil.Se-
quenti vere aiine mnrluus esl apud Sutnum 1. dein tres versus erasi suni. ab eis ib. 2. illi lb. erf.
2347habilp — ccnsiliPdesunl V. 2. 134s 2349 callide i. p. c a. cerpus lb.ed. 23S0ipsiuslb. crf.
2351r. oslenderunt; et lb. erf. s35s laliprseeralS.
lb. erf. SSS3 Quo eiiam lempore deposito Laidulfo quem supra
diximus elullra monles exilialo quod in nece frairis sui consenseral, Ademario cuidam Capuaii.ofilio Bal-
sami clericiquem secum a puero educalum unice diligebat, quemque anle paululum marcbioiiem feceral,
• Capuaninn tradidit principatum. Sequenti vero anno venit super B. etobsedit c. lb. S3S 4 Scquenti vero
lempore perrexil ilerum superB. eto erf. S3SS p. dies multos lb. ed. S3S 6 r. mortuusest a. lb. 13S 7 U.vix
ad s. r. incipiens m. ed. 23SSCastellina 5. C. ubi ab lb. 2S59ut f. desunf.ib. S3G 0 eo lb. s36iquam 4.
2362deest V. 236aposset lb. crf. 2S64a. c desttnt lb. 236Sd. alqne sepullum est, lb. 236Set II. cens.
i. fil rex 1. 2367Hic V. inseruil integrum capui, quod poslea induxh : K. Prsefatus vero Ademarius polen-
lia multa elalus, ctitn Aquinum ordinalurus venisset,. Adenulfus Summucula cujus supra meiiiiiiiiuus in
Aquinensi se prsetorip muniens, nequaquara recipere illum decernil. Cenligit auleni ut quadani die diim
Ademarius castris egressus secus civilaleni videndi causa deambularet, et Ademilfus campi explorandi
gralia clani cum :>liquotsuisexissel, subilo sibi ex improviso alier alleri obvius fierel. Cumque perieriiius
Adenulfus de iam insperato concursu fugam solus arripuissel, Ademarius cum suis illum insequi cepit. Qui
vcro cum Adenulfofiieranl hoc videnles, pdsl eos a lergo pariier irruunl; et quibusdam eprum eccisis, qui-
busdam fugalis, Ademarium capiunt, eumque in civilalem inducuni. Mex igilur Adeiuilfus ultra cinneni
spem curuli illuin sella imjjesitum, nichil limere herlaiur; et consequenler adhibilis evangeliis cjus de
lnore fldelis efficitur. Tanlam itaque Adenulfi circa se considerans Ademarius quod nunquain capiivus
sperare poierat bonilaiem, confesiira illi prseceptum de universo Aquinensi dominio fecil, eufnque de ceiero
non gasialdeum sed comilem ab oranibus appellari praecepit. Hic igilur primus comes el hoc piimum pT;u-
cepium Aquineiisiuui fuit. Non atitem mulio post, id est posl 2368 nienses quailuer Ademarius a Capuanis pi iuci-
2S69tl. 1. q.
paiu depelliiur, ei Landulfus de S.... reliqua sunt abscisa. g. diverserum colerum 1. crf.
1. 2. 237°e. renovavil m. 1. 2. e. fecil m. 5. 237is. confessoris Chrisli N. 1. ed. 2S72p. esl ubi cymiieT
rium defunciorum anliquilus fueral. Quein 1. eorr.lK 2373domnicum V.ed. 2374Nycolno 1. ed. 2S7S"
q. e. p. a. r. b. m.arfrf. lb. 2376qusejuxta ejusdem 1. atnpliavil lb. 2377s. o. p. lb. ed. 2378rfees»1. 2.
2379ei. b. P. eccl. 1. erf. 2380est 1. 2.
NOTJL . , .
__ (552) Advenlum Otlonis ej"usque mortem Ann. sioli Benevenlanis non ademplum esse probavit DI
Casinates secuttis tinoanno anlicipavit: qttibus cum MeoAun. Ne.ip. ad a. 1001.
conjeclura usus insereret quse a Pelro Damiano in (654) Citla di Castello.
Vila S. Romualdi, et Beneventanorum ut videlur (655) Cf. Auii. Gasin. ad a. 1001 ubi Siilii obiisse
narraiionibus acceperat, in ^raviores erreres inci- dicitur, quod Leo nescio an ex Yiia S. Rom. cor-
dit: nam Gargamini Otio a. 999 adiit, v. Wilmaiis rexit.
Jahrbb. Otlo 111,p. 106. (656) Cf. supra I, 5.
. ('J55) Cf. Rob de monte ad a. 1156. Corpus apo-
i - ,
 611 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONl 612
26. Haiiiaklus 28Siprselerea supradiclus Marso- A et oliveta, possessionem non- parvam : et in fundo
riun comes dcdil buic abbati causa concambii cur- Palerno similiter. Sed et Gaiderisius S387quidam de
Eein unam in Alifis quse dicilur sancti Slephani, eadem civilaie Firmana fccil caiiam in boc mona-
cum lerra modiorum quadringenloruni, ei in Teano slerio de una ecclesia juris sui vocabulo- Sanctus
alieram modiorum qtiingentorum, in loco qui dici- Benediclus, in loco qui dicitur' Sambucelum, ctim
tur Campus; el recepil ab eo scriptum de Sancla rebus ci pertinentiis suis (659). Landulfus quoque
Maria in Luco el de Sanclo Herasmo"cl Sancio Se- Saiernitanus princeps sub bcc abbaie mcnachus
kasiiano et Sanclo Angelo. Oderisius 23S 2 quoque fiiclus, obtulit in S39B hoc monasier.io omnes res sibi
r.omes ejusdem Rainaldi filius, oppidum quod 238S• S3S9 jnre heredilario peiiinenles in comitatu SancUB
diciiurCasa Fcrtini 23SV (657)cum emnibus peiiinen- Agalhse (an. 1004. Dec); domus s40° scilicet et
liis e_us, mille videlicetnicdiorum ierra, quod idena curtes nonnullas, cum olivetis vineis el molendmis,
cpnies a parle Gervisse 23S 5 ccnjugis suse
receperat etomnibus earuin pertineniiis [(660). Trasmundus
SS86, eidem abbaii contradidit, el recepit ab eo sub si01eliam clericits dives ac hobilis de Aprulio (661),
noinitie concambii caslellum sancti Urbani et alias ciijusjam supra meminimus (c 15), ecclesiam
ecclesias seu curtcs in Cominoloco buic peiiiiienles, sancli Nicolai, que construcla esl juxta fluvium
terraiii ulique quasi niodioruin 23SJnungenlorum. B Trulinum (662), loco Sumusiano vocahulo,. rebus
Ilic 238B idem Oderisius ullimo abbatis hujus anno suis ditatam,'moiiasterium. esse consiiluii-; idque
una cura Gibborga coujiige (658) obtuleruiil huic per suse oblalionis caiiulam, sub hujus ccnobii jurc
monasterio ecclesiam sancti Felicisin Comino s38s*, conlradidit (an. 1004. Dcc.) Similiier aulem et
periiiienlia, Sancti Urbani, cum ceuium moiliis Tcule filius Teulonis de codem Apruiio obtulit (an.
terrse in circuitu ipsius, el aiiis centum apud Ali- 1005. Aiig.) huic mpnasterip ecclesiam sancli Jo-
nam s39°in loco Yallis bonse, et ctim omnibtis cjus- haniiis in loco qui dicitur Scorzone (665); quam
dem ecclcsise pertinentiis s391 (an. 1010. Mai). videlicel ipse propriis rebus ditaiam, sanclimonia-
Eodem tempore ahierunt tres de monachis noslris liiim monaslerium fecerat. Eodem modo a40Set Rai-
ad Gualieiiiim comilem de Lesina ct in ejus prse- Jieiins filius Josephi obrulit bealo Benediclo unara
senlia contenderunt cum quibusdain SS9Suobilibus ecclesiam juris sui vocabulo sancti Nicolai in comi-
lerrse 2393illius de piscariis ejusdeiu Lesinse, et dc lalu Pennensi, loco qui dicitur Sambuceia, cum
molendiiiis 2804dc Lauri, cide ecclcsia sancli Petri. omnibus ornamenlis el peiiinentiis ejus. Quiqne
ibideni, et de cselcris rebus sancli Bencdicti, sicut Rainerius ante annos circiter sex (an. 1001. Jnt.)
in eorum libcllo continebalur; el cognila prsefatus ,r feceral cartam 240Sin koc monasleiio de onimbus
iS9Scomes jnslilia noslra, jussiiscripto suo universa 24o»omnino rebus ac peiiinentiis proprielatis suse
illa cx iniegro 2396monacbis nostris resiiini, appo-- - quae possidere videbalur in coniiialu Pennensi,
siia insnper pena composilionis 2000 bizanleorum, Teaiino 2405,Asculano, alque Apruiiensi (664). De
qui exinde amplius contra npsccniendere veluisset, castello videlicel Ambleio, et de Pbaraone, ct
Per kos eliam dies Hubeiius Firmanse civiiatis Murro 240S el Carilalupu, et Alerne, el Arcfie, el de
episeopus oblulit beaid Benedicto de causa juris plurimis curtibus suis, quod est terrsecclp milia cir-
sji in fundo Oppianp terras et vineas, silvas, prata citer 2407lnediorum.-Per 2408idem lempus(665) ctves
VARIyELECTIONES.
2381Hic abbas fecit concamkium cum-prscdiclo Rainaklo c M. de S. Maria in Lucu et S. II. el
S. S. et S. A. pro quibus recepil in terra de Alifts cuiiem' q. d. s. Sl. c t; ni. q. et in T. modios
D in I. q. d. Campanus ed. desunl 1. S3,,sAb hoc abbaie facia est commtitatio cum Oderisio comite
Marsorum de castello S. U. el aliis ecclesiis el curtibus in Comino (nobis peiiinenlibus quasi modia
iiiingciila add. V.) cum(oppido quod dicilur arfrf. lb.) Casa Foiiini (et o. p. c add. lb.) quani
;(quudlb.) pnedicius ccmes (a parle c s. S38a G. lunc retinens add. lb) cuin nungeulcrum (mille lb.) modio-
riim lerra eidem a. coniradidit. Hic. 1. qui erf. 2384Casorortini ed. s385c s. G. erf. 2386lunc reti-
nebal2. S3S 7 deesi 4. 238Sllic etc.
usque,ad finem cap. i. 2s90Aiinum ib. 2. S39i
arfrf. lb. 23S9-rfees'.
peiiiiieniiis. Per hos etiam d. Hiibeiius ib, 239Edeesi2. 2393i. t: erf. 2394melendino 2. a39spraedicttis
ed. 239°m. n. e. erf. 2397Galded; in 1. superior hujus versus pars abscisa esl. 2398o.huic m. lb. erf.
2399ibi ed. 2400domos lb. ed. s40i Sed et T. c LK ed.Transnuiiidus erf. ei Req. Peiri D. S0V 2 E. eliam
m. R. lb. 2. )i. lempore eleodera modo R. 5. "2i°3 cartulam lb. 2. 24°4 rfcesferf. 2'05A. T. lb. erf. s40°
e.l deM. el dc C. et de A. el de A. lb. erf. 2407crfrf.i. 2'>os m. Eodem temporeTerrac eic. ut supra c.13.
— prseceperunl. Circa h. d. Franco l.b
' ' NOT^:':
(657) Ad Garilianum, prope Bantram. nam 100 libras aurei bizanl. pollicilus, si conlra
(658) Filia Trasimuidi niarchioiiis, ut ipseaitin egeril. Reg., n. 245.
charta ap., Gait. II., p. 527. Hanc oblalionem in (66Ij F.il.Gisoiii. Charlamquam cuin Armekla
Peiri Reg. scripiain esse lestalur A. de Nuce, dalam. conjuge, f._ Ugonis comiiis,". sr.ribi jussil, edidit
in Comino ab inc d. n. J. C.lOiO. aimo, mettseMa- Gall., II., p.-196. e Heg.
dius et perind. vin. . (662) HedieTroiiiiHo.
(659) Reg., n..248. Asc. (665) In menle soliiario terrilorii Aprutiensis..
(660) Iri n. d. n. J. C: 6. anno p. rf. Landolfi a/.' Galt. II., pag. 205 ubi chaiiain edidil.
p. mense Decembri, ind. 5. Ideoqne ego Landolfus "(6'64)Galt.Acc.,p. 102.
princeps de civ. Salerno ei modo— sum tnonachusin (665)"Anno Deo propicio poniificalus d. Jbanhii
inonasierio S.'.B, de casiro Casino offero, elc. poe- summo ponlifice et univcrsali vanw in ss. sedt b, P,
 613 CHROXICON CASSlNENSE.—LJB. II AUCTOUE LEOXE. 611
Terracinenses admonili a Johaune ponlifice suo, ob- A naze s427,de Sanclo Focatc ^ 28 in Barano (008.';
tulerunl in monasterio sancli SlephaRi de Terracina cum ipsa piscatione de S4S 9 lacu Romani, de Sanclo -
(an. 986. Jan. 5) unam piscariam quse est ab ipso Cassiano in Fikme, simul'el de oninibus perliiientiis
Uuvio ejusdem s409civiiatis loco qui diciiur Gam- hujus loci in civitale francnsi, cum omnibns pari-
bara, tis([ue in mare, apposila poena triumjibrarum ter 24S 0 earundem ecclesiarum
pertinentiis. Idem
auri obrizi eis S4i<)
qui id remevere aliqualenus lem- fecil et 2431 filiis Adelherli 2432de Papiniatio S43S
piavissenl. Siiuiliter etiam Rofifridus s4,i pairicius de s434quaiiringenlis modiis s436terrse iii Aprutib
oblulit ibidem iinam piscariam suam in 2412prsedicie prp solidis 200, ei s43S'censusolidorum 8. Fccit et
. fjuvio de Terracina, in paniane Trasectu. Circa hos commntalionem cum Tresidio quodam Tcaiino, a
dies Franco qnidam presbyler et monachus fecit quo recipiens 2137ecclesiam sancia; Lticiaein Castei-
cartam in Iioc monasterio de ima eccJesia proprie- lone, looo qui diciltir Instila, cum oninibus rebus
tatis suse 2413vocahule Sanctus Benediclus in finibus ejusdem 243Secclesie cl lerra modioruni ccniuni,
iJonliceili, IOCPSalabiica juxia Bifernum cum tini- dedit 2439ei per divefsa loca apud Teatem lerras
versis 24i4 rehus ac perlineiiiiis ejus. Huic abbati 2415 modios S440sepluagiiilas441.
Lupus filius Azzonis de Aprutio fecil oblalionem "
Quse videlicet sanclo Angclo deBarregio olim
omnium reiiiin suarum cum quinqiie ecclesiis, idesl " perlinuit adtlil 2.
Sancta Yicloria in Mnrro, Saiiclus Calistus in Colle, 27. * Per s44sidem lempns ediflcatum eslrnona-
Sanctus Antiniiis in Commejano siie, Sanclus Ar- sterium sancll Benediciiapnd Suessani, foris por-
cbangelus in Fanniano S417, Sanctiis Andrcas in lam quae dicilur Ermemari 2443,a doinno Johanne
Cesule, cum terra qiiingentorum circiler mpdioriini, huJ!is*24!lMoci monacho, ubi pra;fatus aljbas conces-
et cuni omnibus omuinosibi peiiineniibus rebus in sit omnes eurtes el terras hujus monasierii, quse
lolo Aprulio. Adam quoque S41Scognomenle Sali- sunt inlra comitatuin prsedictse civiiatis loco Oro-
chiis (666) pbiulit iu hoc monaslerio "ecclesiam s419 nica, ei curtes de Lola Alfani; nec non et cuiies
sancii Mariini in tefrilorio Teaiino, loco qui dicitur de 2440Gafiliano ad ipsos ctirrentes, cl lerras S4W
Cornecclanuni, cum cenlum lerrsn modiis in circuitu alqiie" curtemde Lauriana 2447.Iia dumlaxat, ut
rjtisdcin ecclesise, et cum reliquis peitinentiis per singulosaniios ex eadem curle Lauriaua persol-
ipsius 1420.Hic abbas fecit Iibellum de Sancle Boni- vcretur nobis census,,modii iabarum cenium.
lo-s4sl, Sauclo Angelo deGaliano, Sahclp Salvalore 'Hoc prselerea tempore Sergib IV papa defuncto
c'e Seriole, Sancto Petro de Castriuiano, Saii.clo (an. iOli), Benediclus VIII, naiione Tuscula-
Fdiee deMonlaniano, Sancto Felice inler flumina, ," iius (669), ex palre Gregorio,-Ronianus pontifex
ordinaiur. add. 2.
Sanclc Valenlino, el Sancta MariainAufiano 2482,prp
sel:iisquadriiigehiis,etceiisiisolidorum20.Ideiii2t
23 28. Abbas ?4ls aulem ipse. cum s449 plnrinias a
fecit el Olleramo caslaldeo 242>Marsorum de Sanclo vicinis comilibus pateretur auguslias, Capuam ad
C.emenle in Avezano pro solidis cenium, el censu lempus rcmoralurus secessit >wo-.Et quoniam plus
slaniiiicaruiii 5 (667). Ilem de Sancio Gregorio de quam salis auslerus ni monachos fuerai,^iudue.-
Serviliano pro solidis 50, et censu pisces 100. Item ralque conlra Benedicti. decreium limeri riiagis.a
de ecdem, censura piscium quadrihgenloruni; Fecit fiatribus quam amari, illi eslimanies iinnio 24M
et libellum .cuidam menacho nomine Trasari, de opianies huc eum ulterius nen reversurum. Docibi-
Sancto Benedicto in Canusio, de Sancto Salvaiore lem- quendam natiene Cajelanum viise simplicis
- in Monorbino
242B,de Sancto Benediclo in 2426Jiive- virum de, congrcgatione, sibis4sS in abbatem.subsli-
" '
VARIiE LECTIONES.. _
2409siipradicte ed. t410e.'q. id. r. a. I. desunl cri. - S41,Rofrilhus5. S41Sin panl. T; ihpr.f. de T. ed.
nis hinc pauca abscisa suni lb; pergit: curn Tresidio (v: infra). 24i4 deest ed. 241Sdeest V. ,2416Co-
jiiiano lb. i. Comelano ed. 2417Faumario 2. s418eiiam ib: erf. s419m. unam e. juris sui vocabulo
S. Martinus, in lb. ed. ,4S0 ipsius. Simililer oblulil omnesres suas lb. reliqua abscisa sunt, sed pauca;
Hic abbas — ccnsu sol. 8. defuisse videntur. s4slet perlinenliis ejus arfrf. erf..s42S Ausano 2. Caufiano 5.
5423Jiera erf. 2424gast. ed. S4SSMenorbino loco Slrajuniano, de 2. s*26 de 5. 24s7 Juvenazze ioco
Orosano, de 2. 243i S4S8 Focalo erf. S4S9 p. 5n Lauromari 5. S4S 0 simul crf. S4S 1 add. i. s43sAdelp' 5. 24ss
Papinlano2446erf. el 2.. S4SSmodia erf. s436adrf..4. s437recepit s44s ib. erf. J43Sipsius lb. ed.. s439dalis
ib. ed.. modiis erf. S44iLXX*a. Huic Lupus eic.v. supra, V>., Per — ceiiium aj.oh. I. abbale ttbi
244SHermerari 4. 24441.sacefdele et m.Tb..2. .244S-de244* —
in.marg. scripla sunt signis huc arcessivit lb.
•curtem desunt 2. s446curtes corr.. terras atque curtem lb. t. a. curtes 5. 4. s44vde loco L. ib. 2.
Ipseauiem a. 1. Prsedicius auiem a. cd.. S449abbas multas diversis lemporibus a v. S4S c perpessus angu-
0 abscessil ib. ed.
stias, cum jam longsevusesset, defunctus est i5.. Kal. etc 1. mulavit el ampliavit.V.
.a4S,i. polius O..LP.. 24S9arfd.4.
NOTiE

ap. . .- i«rf. xiv, mense Jan. die 5. (Dominico)
imperanle anno 1, Jolianne Crescentione filio Roma-
norumpatricio. Gait. IL, p. 115. e Reg. Pelri.
(666) Erat enira de gente Francorum, nl perhibet
-ejus chanula nura. 300. AKG;
(667) Laneainterula seu-camisia qua monachl
quidam vice cilicii ulebantur. DCJCANG.
(668) Yarano? Cf. supra \, 54.
(669) Ila eiiam calalogus Petri.
 615 LEONIS MARSICANI ET PETRI DIACONI gig
luunl. Qui cum de niore abbatum possessinnes me- A-slica veste indultis fug.im arripuit, atque inter24'*
nastefii revisnrus Marcbiam porrexissel, el ncnnnl- redeundum graviter infirmalus, cucullam quam [u-
lis s463ibi donalus 2''54cquis aliisque m.uiieribus !4SS ,gse occasione simulanler induerat sponte se dein-
jam rediret, Benzenis filii quiilairi de ejusdem parlis ceps gestaturum devovit. Sicqtie ad pairetn reuiens,
niagnalibus subite illum apud Pennas invadunl, et cnm ab eo in palatio relineri non adqtiiescerei, iu
violenler universa quaeferebal diripiunt. Quocegnito monaslerio sancliModesli quod intra Beneventanam
Bernardus comes, mox ad eum accessii: seque sti- 2474urbem situm 247Sesl, usque ad i<l temporis
S4S
0 ostendens, lotidem mansil. Lostiis igiltir
per hac ,re valde dolenlem princeps superiori s>76 tnincio
illi equos.quol fueranl snbkui, virliberalis restiluit. redditus, Casinum prolinus venil, et consensu atque
Yeniens autem idem 2457abbas in locum qui Furca amminiculo inonacjiorum s'477 excluso Rolundu'o
Pennensis vocatur, conversus universos Benzonis fllium in abbatiam siibstiiuetiduni lsetantibus uni-
filios maledixil: Bernardum vero cuni omuibus 24ss versis -conlradidil. Rotundulus itaque S47Stali or-
suis benedicens, ul domui ejus domus Benzonis dine pulsus, Benevcnlum rediii; atque jiatrocinio
semper snbdita esset, ct ul numquani de domp ejus- propiiiquorum et 247scensensu ac concessione jirsp-
deni vindicta 24S 9 divina recederel, lerribililer im- fati principis, stipradicti slso monaslerii sancti Mo-
.precatus est. Qued vhlelicet fieri, nos hodieque vi-., desti248i abbaliam Tecepit \
demus. Sed cum posl septem non 24C 0
integros - * Hoc anno fames valida fuit; el sal fsol Anon.
inenses pacalis aique composilis rebus Johannes Cas.] defecii (671) arfrf. ib.
.abbas Iiuc fuissel regressus !4611Ducibilis Cajeiam 50. Cirea 2482Jisec lempora reversus domntts Liu-
se conlulit, ac nen multp post Iangtipre detenliis, ad tius, quein superius (c 12) hinc 2483egressum
boc se i-efcrri S46Smonasterium postulaiis, quieto Jerusolimam perrexisse retulimus S484: priino S1RS
fine defunctns esl. Abbas quoque Johannes cum apud Salernum 2486in quadam herenio, ubi s4?r
463 nunc monaslerium sanclse Triiiitaiisconslruclunis4ss
jam longseviis esset, et ipse nichilominus obiitS
15. Kal. Aprilis "(670), alque juxta ecclesiam est2i 64 est qund nuncupatur Ad cavam, aliquandiu mansit
beati Benedicti sepullus. 2489;ifbi a Guaimaric principe agniuis, atque in
29. Eo aulem quo defunclus psl annp, qucndam .maxima esl rcverentia habilus: pestmodum vero in
monie hoe, loco Albaneia vocabulo, usque ad stiutn
ncpotem suum Johannein ccgnpmento Rolundulum 2490
nionacluiniS46Sfecerat, cui vtdelicet ad mortem ve- est oliiiuni religiosissime eonversatus. In boc
i.iens, abbai>s.m 2i66 contradidit, paucis admodum. videlicel2491 loco anle non mullum lempus cum quidam
servtis Dei mansionom sibimel renioliorem ele-
super hoc sibi conseniieiitibus, vel potius coaclc id C
suuerentihus monachis. Quorum atitem pars polior gissel, alque in cistcrna vclere quam ihi dirulam
ac sanior s467 erai, nimis hsec indigne ferentes, et reppereral oraipritim fabricare disposuissel, cogi-
Sl92iu cujus potissimum noniine ecelesiam
neopkitum lantse cciigregatieni prseesseininime con- laule illo
2468aliquol manda- ipsam construerel, fertur quendam puerulum seola-
gruum judicanles, post menses S',9Svenisse. Qui cum s494a prae-
verunt Pandulfo principi Beneventaho, ut venirci, rem ibi lunc casii
s46°in abbalem brdi- dicio viro Dei perquisilus fnlsset24s4 uirum pentiam
filitimque suuni Aienulftim illis
nandum adduceret : nnlli quippe s47° magis quam cantandi haberet, etille habereseprompiule respen-
ipsi, honor htijus Ioci competeret. Quem s471videli- disset, jusstts ab eocantareestqnicquid sibi primum
cel Aieniilfum cum Oito imperalor puerum a patre in mentem venisset; slaiuens 249Sscilicet in corde
obsidem accepissel, ullra montes in quodam mona- suo, ul in cujuscumque sancli konore puer ille can-
slerio imliiri ae custodiri mandaverat. Posl lempus lasset, in ejus prolimis si96nomine ecclesiam ean-
vero aliqttanium nionitus a papale suo 2472,mona- dem edificaret 2497.Mox puer responsorium iinpe-
VARI.E LECTIONES.
2453niuliis lb. crf. S4S 4 donalis ed. 24SSa. non parvis m. 1b. ed. 2',S6 rfecsi 4. 2iBTprifLilns lb.
o. lb. crf. 245sgladius irae Dei r. lb crf. 2460deest 5. S4C 1 reversus Ib. crf. 24C 2 m.
erf. 245Ss. 463
r. lb. crf. s deluncuis est i. erf. s464arfrf. i. 246SR. anie dies non plurimos m. f. queni vid.
ad m. 1. R. quem a. d.s468 n. p. m. f. ad m. lb. 2» R. quem m. f. ad m. 5. S466 v. in-a. subsliiu.it
i.-cd. 2467snvior 2. ita lb. non p. mullos dies i. s469A. abbatein consliliierel niilli 1. 247°
enini 1. erf. ^471ita lb. Qiii y. Atenulfus cum obses ultra monles247S fuisset, in redeundo v.dde infirnia-
. lus, factns fuerat inonachus. Quod et factum est. Roluiidulus 1. ut sine suspicione alicujus fugc »
posset add. lb. erf. 2473in redeundo lb. erf; S474i. eandem B. civitatem2478 lb. erf. 2475prope episccpium s.'
iJ>.2. 2476s. u. r. arfrf. 4. 2477rliofum — coniradidit abscisa V>. igiiur 1. ed. S478el^—sniicti
"flrfd.lb. s480siiprascripii 1b. ed. 24S 1 M. quod inlra candeui Benevenlanam civiiatem-siium esi a. add. 1.
2483s. lempore Mansonis abhatis
del. lb. S4SS cap. add. lb. crasis qum prius in 7 versibus scripta erant.
h. lb.'ed. 2484moiislravimus lb. crf. 2iss p. quidcm a. lb. erf. s486Salerniianum principatum2489 in lb. 2.
2487ubi — diiiosciiur add. 1°. S4S 8 T. ad C. cogiiomenio couslruclum esse dinoscitur 1<=.ed. reuio-
' 249i s492 249S
raius est lb. etl. S490quo lb. erf,- vir lb. erf. cogiianli ei V>. erf. t. snpervenisse
- lb.
. . ed.
S494arfrf. 4. 243Ssialuiiim s. habens in lb. erf. 2496arfrf.'4. 2497consiruerel ib. ed.
NOTJE.
(670) A. 1011-, qnem cliarta Oderisii c 26 allata vse ad v.a. 1015; Aiennlfi iibellum dawm 1011, Bj»
etc. 51 Iniiium verum esse probant. Aug., tip. Gatt. Acc, p. 122.
(,671)lla Anon. Cas. ad a. 1011; Chr. Fossse No-
617 CIIRONICONCASINENSE — LIB. II AUCTORE LEONE. 618
stiil: Veni elecla mea, totumque illud snavi satis A Heinricus rex de quo supra dixiriuts (c. 24.) Veiiit"
riiodulamine cecinit. Yalde itaque Dei s49s servtis Ttomam. et <ro'ronamimperii251Gde manibus Berie-
exkylaralus, el inleliegens quodammodo 2499per dicti oclavi papse recepit; a quo eiiain papa ideni
koc beatissimse genilrici Dei s600placerc 260i,suum abbas privilegium sumpsit (672). Tunc 2517qupque
in loco codem honorari vocabnlum, confesliin juxia et ipse imperator Heinricus ab eodem abbaie et
possibililatem suam parvulam ibiecclesiam inhonore univcrsa hujus Ioci congregaiione rogalus sSls, per
ejusdem genitiicis Dei construxit 2502,ibique usque prseceptum aureo sigillo bullalum universas perli-
ad exitum siiuni salis devotus in ejus servilio jier- nenlias bujus monasterii hic confirmavit (675).
duravit. Cum aulem post aiiquanlum lempus prse- Specialiler 2619aulem ac riomiriaiim res de comitalii
falus Liulius !503illo 2S04venissel, cl plurimum sibi Thermulensi (674), quarum videlicet fines sunl : a
locus ipse complacuisset, elegit ibi usque ad morlem capite Rivus planus, a pede mare, ab uno latere
consislere, et in servitio sanctse sSosDei genilricis fiumen Trinium cnm aqtta et porm suo, ab aliero
perseverare. Regressus igitur ad principem Guai- rivus qni dicilur.Ticcle S5S 0; cum castcllis Pelra'
niarium, cui 2606dtiduni ct paler spiritualis et fami- fracida, Ripa mala, et cum monaslerio sahcti Be-
liaris super onines exiiteral, mulia ab eo et diversa v nedicii ibidem constructo. item Fara, Ripa ufsa,''
ornamenta ccclesiastica, et codices nonnullos SS07, Mons bcllus, Pescloli, Cuni universis-omhirio fini-
necnon et aliam ad fratrum usus non modicam sup- bus acpeiiincniiis eorum. Item alibi in codem co-
pelleclilem adquisivit; libenlissime illo acliberaliler milatu juxla Bifernum, habens fines : a capite pef-
cuneta quse vellel accipere concedente. Confestim iineniia sancii Gregorii, a pede-mare, ab uno laiere
ssos iiaque praediciam Dei genilricis ecclesiam roullo Bifernum, cum aqua, et medielale
poflus, ab altero
saiis quam fuerat 2509ampliorem efficiens, alque de- rivus quiSBS1 dicilur Vivus, cuih omnibus adjacen-
pingeus, kabilacula quoque in circuilu ad diversos liis sibi periinenlibus. iiecncn et ecclesiam sanctse
commanenlium usus s5i0 non modice quanlitatis Tririilalis et sancli Geergii in eadem civitate Ther-
anlificavit ibiqtte cum triginla circiter fratribtis mulensi, cum universis pessessienibus ac pertinen-
conversaris5ii religiosissime coepil. Ipse aulem prse tiis earum. Due 2-52tetiara caslella Comiriensis lef--
ceteris omni viliiaie et extremitate conlenius, tam rilorii, id cst Yicalbum sSsset Sanctum Urbanurh
liumili seoffioio mancipaverat, utfarinam inpislrino alio suo prseceplo (675), postquam s5S4ultrambnlieS
ad panem faciendum famulorum more discerneret reversus 2S2Sest, per 2S26fpgalioiiem Belgrimi Colb-
"1S, cum interim de ore illius Davitica cantica SS1S niensis archiepiscbpi in hoc nVnnasteripcctifirmavit
numquam ccssareni. In cujus viloe humilitate acSS141 G (ah. 1018 Jul: i5j. De quibus jam SS27 pridem pbst
nimia abslinentise austerilale usque ad extrema pairis mcftem PanduIfuS Captianus princeps prse-
Vitseindefesse perdurans, Richerii abbatis tempofe dicte 252Sabbati fratri sub pricceptum (676) fecefat
in menaslerio islo defunctus alque sepullus est. 2629 1017, Mai 5,
(an. 9), riec nbn et de monaslefib
ATEKDLTOS ahbas iricesimus primus, sedit annis sancii Valentini in eodeiri tefrilorio Cominensi cum
undecim, vir quanto nobilis, lanto humilis et hu- 5530universis rebus ac pertinenliis ipsius. Quod vi-
manus. delicet riionasleriura olim s53ia SS3SSaracenis de-
. 51. Cujus2S1Sanno ordinalionis lerlio, anrio vide- siruciuni, • non mullo ante reslabravefat Pontius
licet Domini 1014, quo tempore paschalis feslivitas SS33 qiiidam filius' Allbnis de coriiitatii lilarsontm ;
ipso die sancti Marci j'uxla calculi ordinem extiiil, cui 2534cumsuggeslura fuisselillud huic nionasierib

VARI.E LECTIONES. ;
4498i. vlr Dei e. ib. erf. 2VS8arfrf. i. 2S0° D. g. ib. crf.- 250iplacare 2. 2S0Sedificavit Ib. erf. S503dp-:
mnusL. lb. erf. sso4 ibi ib. erf. SS05serv. D. et g. ipsius p; lb. serv.,D. g. ipsius p. erf. 2506G. prsedicli
Guaimarii filium, c lb. 2. S507quamphires lb. ed. 2S0S Mox lb. ed. SS09q. eral in omriibus a. 1B. erf.
!510usque2. 26il r. c ib. ed. 2S1Sdisculerel lb. erf; S61S modtilatio n.cessaretlb. erf. ssl4 a'tque lb.-
ed. 4S" Huj'us efc. lb. erf. Hrij'ussecundo (corr. primd) ordinationis anno faraes valida fuit et sal defecii
(«. cap. 29in\ fine). Trieniiic autem pest Heinricus 1 corr.V. 2S16c. Romaniimp. erf. ssl7 Nec rion et 1.
erf. a5,s el intervenienie imperalrice'Cunigunda, arfrf. ib. 2Si9 specialiier — peiiinenliis earum de-j
sunli. '6S0 Tiale'5. 25S 1 q. d. add. i. 2i2SInsuper et per rogalioriem Percgrini (corr.
Piligrimi) archie-'
S5S
3 SS2 4 u. m. r. e. cidd.V. '2S2S
piscopi sui, duo
sss6
c.l. Iiisiiper etiam d. c.ed.
S527
Yicum albuin 2. 2S p.
28 regres-
sus lb. erf.
SS
2 9 p. r. B.2CC
30
a. desunl i. 2. q. videlicel
SS3i
i. 1. ed. princ ffaler sttus eidein a':*"*
p; i--|
erf. effeceratl. ciim — remisil, add. V. ra. ex plurimo jam lempore ib. erf. a';!
S. deest ib. SSS3 s521
Ponzo lb. qui c agriovisset i. lb. erf.

NOTJS.'

(672) Ap. Tosli I, p.246.
(675) Chartam Romse 1014, s. d. dalam edidit
Tosti, p. 249, sed neque inlerventu imperatricis ob-
tenlatn neque bulla aurea miinilam.
(674) In privil. Reg. 155 quod actnm est in Teate,
i022,.ind.iv. Kal. Februarii. Cf. eiiam Reg. 151
PAraou CLXXIII.
app. Gatt. Acc, p. 120. Hic.atilem privilegia pfius,
concessa quserenda esse videntur.
'.675) Galt. Acc, p. 104.
(676) Ib.-p. 106. Prseceptum de mon. Sancti Va-"
lenlini quod Hist., p. 205 se dalurum proniiserat,j
fruslra qusesivi.
20
 ' 619 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACOW . c>20
- antiquitus perlinuisse, ita ul erat resiauratum pro A rnonasterlum sancti Nazariimaiiyris
(679), quod
Dei amorein jus el polesiafem hujus loci cx inlegro anliquilus huicnosirocceimbip periiriuerat. add. 2„
remisit2S3S. Hic etiam Pontius una cttm "Berardo Sub 2SS 4 hoc abbate (an. 1015 Apr. 18) oblata est
2536filio manifeslaverunt, et renuniiaveruiit nobis in. in monasterio 26SS islo ecclesia sancti Pelri quae nun-
placito Marsorum comitum, totam perlincnliam de cupatur Ad Iscleta, in Gampania lerrilorio Cicca-
Opi etPeraeclein terriiorip Marsicano, quos olim 1161186,' cum maximis circa se possessior.ibus. £b
>idelicel2S 37Barregensi monasterio perlinuerat. Iliikbeiio et Amalo comitibus Ciceani el Segnise
52.Hic S63S abbasfecilin ecclesia sancti Benedicli (080). Ecclesia quoque sar.cii Angeli iu ierritorio
"cbronam argenleam 24 librarum. Fecil eliam sS39 de Geperaue, leep qui dicilur Cannuazu 2SS 0 a Lan-
iti fronte ejusdem ecclesise campanarium altum et duiuo et Raterip 2S57 ccnsiilibus Campanic (681).
oplimum, in eujus medio allarium in honpresanclse Sed el Sspkirus quidain 2S5SprcskjTtcr oblulil kuic
Crucis constituii2S46.Prselerea juxta oslium majoris nionaslerio ecclesiam sancll 2559Benedicli apud Cu-
ecclesise dexlralevaque snpra marmoreas columnas, piliiialam civilate Murrone, cum onmibus s660_suis.
cameras duaserexii; in quarum una, altarium in Neenon elPetrus et 2561Mariinus presbyleri simililcr
henpre sancise Triiiitaiis : in altcia vcre allarium tiblttlerunlbeatoBenedicio ecclesiam sancle 2S62Iiiarie
slatuit in voeabulo sancti Barlholomei aposioli. Ab- « et Sancli Apollinaris Vneedem Murrone 2S63, loco vo-
sidam vcro niaiorem aurp diveisisque cdloribus de- cabulo Gasale planum SS64-. td 2S66ipsumfecil el 255S
2S41porro sancti Odemundus a567
pingi.pulclieninie fecil. Ecclesiam quidam Firmanus de ecclesia saneii
Slephani quse juxla porlam monaslcrii deforis sita MichahelisdeTorpelliano 2SSS. Eodem eliain 2t,e?tem-
2542fueral, jam fere ruenlem renovavilet amjiliavil, simili lenore oblata esl in hoc moiiasterio ec-
pore
- alque altarium 264Sin ea sancli Adelperli 26Uquein clcsia saiicle Jusie apud Baranelium 2S70, juxia
superius (c 17) faclum martyrem diximus, ab oc- Biferuum; ct alia nichilomiiius 267i ecclesia sancle
cidenlaii parte adjunxil 2S45. Civiiatem deorsum Jusle apud castrum Eudolini ^572.et ecclesia sancli
circa ecclesiam domiui Salvatoris quam supra di- Andrese de Ganialupo , lerritorio Bovianensi aS7S;
ximus (1. i, c 55) ab ss4° abbate Berlbario inchoa- nec non el iiioiiasleriiim sancli Benedicti (682) et.
(am, ex magna paiie conslruxit*. Ecclesiam sancii ecclesia sanctse Luclse apud 2574castrumBanioIum,
Angeli quarii olim SS47Gisulfus abbas in Valle luci loco qui dicilur Molimiin . vetulum, et cceies:a
construxerat (677), jam sb48 velustam restaurans, sanctse Marise, de cruce, ecclesia SS7S eliam sancti
el2S4Stitulo ssso addito ampliatis atque depingens, Benedicli apud Apruiium cum omnibus ct maxiniis
, ppssessionibus non parvis adauxit SS61, et diversas earum rebus ac pertiuenliis (an. 1020 Jan.) Stepka-
ibi ad monachorum utililates officinas instituens,' nus quoque S576et Silvesler presbyleri Larinenses
nostratium ,2SSSmonasterium esse consiituit, quod 2577oblulerunt in hoc loco ecclesiam suam, voea-
,58Seatenus Grecorum (678) exliterat. bulo Sancta Maria, locp ubi dicitur Mciuimentum
* Restauravit Draetereain terrilorio civilaiis: Alinae SS7S. Quidam etiam nobilis vir de Marsorum provin-
'" '
'',' VkRlM LECTlGNES.
*w hinc 1*. pergit: Hoc tempore oblala (c, 52») S5S 6 Bernardo 2. .SS3ro. s-. Angelo de Banvgio p-
I538 1. 253"9 F, i. 2. ^ 40 conslruxil ed. s841In ecclesia 1. 254S
ed. hwc infine capitis ponit 2S4S etcamp. 2S44 254Sa. eandemque pingere in-
ni. sita efat, aliarium s. A. 1. in ea ail. erf. Adelberti 1.2.
choavit. Librum sancti Ambrosti super Lucam describi prsecepit. Givit. 1. 2S4Gab a, B. i. add. V. a
- sancln martyre Chrisli a. B. erf. diximus quse nunc Sanctus Germanus vocaiur, ipse primtim facere
i. i. p. f. c et 25S rfef. fb. 2Sl7 add. V. SS4Sita V. c. inullis dikilam possessionibus mona-
coepit, et ex iS 49 0 2551 lb. inst deest V. 2S5Sq. e. G. e. destmt i.
sterium 1. deest ed. et ampl. lb. ditavit
2554Hoc lempere p. est lb. 2l hinc caput incipil lb. sequeniia diverso tempore in margine scripta sum.
] SBB8 j„ j(0Cmi e- _b. ed. 2556Canuzzu 2. Cannuzp 5. Canmizu 4. cum onmibus jierlineiUiis ei finibus
7 Raclerio2. Ratherio 5. 25SSadd.'i. 2S59 e. jnris sui vocabulo S. Benedicius
suis add.2!i60 Ib. ed. 2SS
lb. co. o. rebus elpeitineiiliiss. lb. erf. 256iP. presb. et monachns, el M. presb. et mon. lb. 2. P.
256fMorrone lb. 2'564p. cum omnibus
et M. 5. 266s S. A. ct-S. M. ibidemin M. lb. erf.
pfesb. presb. 256S — V. 2566 deesl cd. 2S67 Odmundus 2. 2iS6S Ter-
ad sc periineniibns ib. erf. Id Torpelliano desuni
5. T. cuin ejus erf. Deinde sequumur tradiiiones, Faidolfi L>. Faidolfi
p.elleniane universisperlinenliis s569 queque ib. erf. 267°B. castrum, i. fluvium B. lb. 2S7isimi-.i-
ined.
(Leonis),TeminoniseiOderisii
ter lb. ed S57SE. de peira S. Angeli et Ib. 2573 Boj'anensi lb. crf. 2S74 apud — beate abscisa IV 2S73
1 similitcr cum omnibus
C. cum maximis e. r. ac p. Apud Ap. qiioque loco Tribio (Trivio 5.) eecl. s. B. -2S 76 s6'7 Lari-
rebus snis erf. Sequuntur liairierius, Albo (Adelperlus, Litpus), Slephanus V.ed. v. nol \.
nensis civilatis ed. 2S7S cutri omnibus perlineiiiiis suis arfrf. erf.
NQTJE.
Cf. lib. i, c 17. gemmeam,vtsimulcum domnoAmalo comesel dornno
(677)
(678) Nili videiicet et sociorum, qui ad Cryplam Mariajugalibus in charla ap. Gait. H., p. 416 data
ferralam demigraverant. ANG. Benedicli VIII, anno 5, ind. ix (15?).
:•- (679) Tesle Pandulfo principe in charta ap. Galt. (681) Decivkate Berulana inquil chartula eorum
H. cf. iufrac.51. num. 275. ANG.
- p.205, co- Postea dictum de jumehto aibo. Exstat in
(680) Nunc Ceccano et Segni:— Me Ubberta (682)
mes f. de donng Leo comes et dejlamna Sergia iilu- territorio Givilalis Novaedioec.Triveiiiiiise.Gail. H.,
Hlrissimafemina qd. jna. et domria Constanlia conju- p. 207.
m CHRONICONCASINENSE. — LIB. lt AUCTORE LEONE.- 622
cia, FaidoTfus sciliecl2S" ftlius Gnellonis tradidit in A _ bris. Sed cum a plurimis nnlia 2601supcr boc fides
lioc loco omnem subslantiam jufis sui quam in ea- adhiberelur, illi fide 2602fidentes, protinus prse-
ftem provincia possidere videbatur, el duas eeclesias diclam parliciilam in accensi iuribuli ighe desuper/
sibimet periinenics, id cst ccclesiam sancli Tbome posuerunl : qusc mox quidem 2602in ignis colorem
in Betuge 2E88cl sancli Magni in Gastttli, cum om- conversa, post paululum vero 2C 02amoiis cafbonibns
nilius carum" periineniiis atque- rebus*. Simililer ad prislinam Speciem.mirabiliter est revcrsa, Ctiui-
c58iel 2«82TerirmofiiiusTeudeiausi £SS 3obiulil eccle- que excogilarenl nestri2G0Squaliler, vel quanam in
siamsaiiciiFelicis inCarrufe in S5Sthocmonasteno, parte pignefa tant". lecafcnt, ceniigil dispositione
cum omnibus pcrtinenliis ejus. Tunc SSS 5 tcmporis divina, ul eodem ipso die a 2604
quodara riobili An-
(an. 1012 Jun.) prsefaius (685) Oderisius Marsorum glo transmissus sit in kunc 2605locum loculus ille
comes, cum Gribborga uxore sua reddidit25S6 beaio niirificus, iibi nurc fccondita esl ipsa linlei sancti
Benedicto ecctesiam sancti Pauli sitam iri Gominc, paiiicula, argenlb et auro ac 2006gemmis Anglico
quam videlicet pater ipsius a Mansone abbale per opere sublilker ac ptilcherrinre dccoratus; ibi ergo
libellum receperat (6841. Per258Tidem lempus Rai- chrisialio superposito, ct 2S07visibiliter celala, e't
nerius gastaldeus Soranaeciviialis obtulil beato Be- vcnerabililer satis est collocata. Morisqtle 2608est
nediclo de rebus kaercditatis suae in finibns Arpini, B 1 singulis annis ipso die cfjense dominica; ad ihanda-
locum qui vecattir Collis ^580dc insula, cumomnibus lum (687) fralrum eam a mansionarils deferri cl iri
adjacenliis ac perlluentiis ejnsdem ioci. Sed ct medium pOni, duoquecandelabra anleiliam accendi,
Alho (68*3)quidam Aprutiensis oblulit («n. 1020 el indesiiienier pef loiuril mandati spalium ab aco^
JSov.) iti boc rnonasterio intcgram medietatem de lilo incensari; deinum vero jiixla finem mandati a
c'a'sielIo Saline jure 2S89 sibi hercditario perlinen- singulis per oiuineni ffalribus ffexis genibus devo-
tem, nnacum eccksiis et omnibus 2690pertinenliis tissimc adefari, et adoralam SC 09reverehter exe-
carundem ecclesiarum SS91_quod suiit ierrae modii sculari;
1592circiier sepiingenli 2593.Adelperlus 54. De monasterip prelerea Barregensi cum a
(686J eiiam
cujusdam Azzonis filius id ipsitni fccil de curtibiis el prsedicio fralre suo Pandulfo priiicipe idem abbas
de portionibus suis apud 2S94Aprullum, de duobus prsccepium (688) cura omnibtts suis periinenliis
scilicet castellis et ecclesiis aliquot, cum lcrra ino- 2610recepissel (ari. 1017. Mai. 10), quendam ibifra-
diorum quadriiigenlorihii. Hoc s596 ipsum fecit et irem htijus congregalioilis valde feligiosum qui
Lupus quidam dc Aprutie de paitibus qtias babebat Azzo dicebatur, tit ejiis restaufaiiorii ae reconci-
ia quaituer ecclesiis, id est Sancla Yiclcria, Sanclc lialioni studerct m'1 transmlltere protinus sluduit.
' Nam
Aniiino; Sancio Archangclo et SS96Sancle Andrca, ex eo lempore, quo Saraceni a Marsis Peil-
cum 2597Iitlore, ei piscatione prppria in mare, el gnisque snperati (689) aique fugati, ibidem se cori-
quinque milibus modiis tcrrce. lulerunt, seque aliquandiu S612quoniam locus i&em
Leo quoque presbyler et monaehus de lerri- scis excelsis valde sedificiis munilus erat lulali
torio Bovianensi, siinul cum aliis fralribus suis sed ab his 2614 sunt,
ppiulerunt in hoc JOCP ecclesiam sancti Salva- qui eos insequebantuf una .cum mo-
ioris, et sancti Cbrislpfpri de caslellc Pelroso, nasterio et ipsi pariier eonfjagrali sunt, per diversa
cum nor.RUllispossessionibiis suis. add. 2. cxinJe fugienlibus monachis, ila succrescenlibus
55. Eodem SS9S tempore monachi qiiidam ab Je- undiuue siivis horridum 26lsfueral et inhabitabile
rusolimis venieutes, parliculain lintei, cum quo reddilum, ut vix pauci fratres S616j'uxta parvam-
pedes discipulorum Salvalcr extersit, secum delule- ccclesiolam anliquam 2617quse ignem evaserat pro
rmit;et cb reverenliam sahcti hujus 1'ocidevolissiine vcneraldlis Ipci ariiore commanere aliqualenus S61S
hic cbtulcrunt 2599,sexlo 2600Scilice.t Idus Decem- paiercntur. Erat lunc prsedictus Azzo, prsepositus
VARI^ LECTIONES. ,
. 287Sarfrf. 4. 25S 0 Beluie lb. 258i Simililer — receperat desuiii i*. ^582 eliam Crf. SS8STeudelasii-
2. 2S84 in h. m. deest erf. 2585 Per idem tempus prsedictus ed. 268Sreddideruni erf. SSST Snb hoc
abbateR. ed. SSSS Colles lb. 2. 2S8bs. i. lb, ed. 2S 90etuniversis omnino rebus ac p. lb. erf. 25Ble. ct
prsedicla; medielalis quud lb. 2. S592 modia c sepiingenla lb. ed. 25ss Sicphanus quoque Rlt. posl III
car ,±^-lb. Sed .nihil inveni, nisi qum c. 26. legunlur de Lupo filio Azzonis. Inde 1. pergit-: Ilic abhas v.-inil.
cap. 2S9is. de d. casi. ap. A. et erf. 269SLupus rtecnoh2S96 (Glius cujnsdam Azzonis add. 2.) de A. simililer
fecil de portionibiis suss in q. e. i. s. tficiorise etc. ed. deest ed. 2S97et cum ed. 2S9SHis diobns 1.
erf. 2699opt. 1. ed. S66C s. s. I. D. arfrf.lb. 26C 1 s. k. n. 1. crf. 2602add. lb. 2603arfrf.4. 200Va
q. n.
desunl 1. 2. Anglp arfrf.4. S60Shoc, loco 1. corr. lb. 26S6 auro gemmisque 1. ed. -2007et v. c. el add i.
2608Morisque—exosculari desuhti. 2609add. i.' 2610s. ac p. 1. erf. 261ir. pro
2612 Mis 2614 ftnibus, possessionibus,
l.erf.
possest. S617 s. ibi a. 1. erf. add. i. jis 1. erf. s6i0 h. omnino f. 1. 2616 admodura
26is p.
f. i. ed. add. lb. add. i. '..
NOTJE.
(685) C.26Ckarta exstat ap. Galt. H., p. 527, ubi iiid. - iii
Oderisius dicilur ex natione Francorum, habiiaior (687) Ablutio pedum.
in caslellum Viclualbum. " '
(088) Gali.IL.p. 125. .- -.
'684) Cf. lib. ii, c 15. -
(689) An poiitis Ungari?- v. supra I, 55. Sarace-
- (686)685) Gatt. Acc, p. 108. nos vocat Desiderius Dial. II, 6 ubi ksec, bicvitef
Ib., pag. 1Q9„a. D. 1021, meus. Nov., letigit.
 625 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACOM 05.4
'"* monasteni sancli Benedicii in pago Marso-.A mus, ad hoc monasterium reversus est. Qui cum iu
rum (690), qupd s620videlicet monaslerium eo tem- demp infirmprum per dies aliquot recubans, extre-
pore tam celhs quam fundis ac prsediis alque colo- mum jam vilsespiritum lraheret,quidamfraler(69i)
nis diversis per Marsiam locis copiose262iditalus Pctrus 263Snomine, eo quidem tempore .juvenis :
erat. De quibus bic quoniam S62S ad id loci venimus nostra vero etate qua illum in hoc loco adhuc viven-
aliquanla persiringimus. Cella . sancti Benedicti in. lem repperimus, anpis simul moribusquegrandevus,
Aurelino s6sscum modiis lerrse quingentis. Sanctus dum in dormitorio fralrum cum caeleris ea nocle
'Gregorius in Pentoma cum modiis niille. Sancla quiescerel, vidissesibi visusest Michahelem archan-
•Maria iri Hliara s624cum modiis trecentis. Vicenda gelum, illa nimirum specie qua dejiingis 639a picto-
'in Avezzano inpdiprum centum. In caslelle Veneris ribus consuevil, per idem dormitorium altero se-
'loce qui dicitur Casale, ab ipsp mpnle usque in angelo comitanle transire. Qjiem cum idem frater
aquam; ex alie lalere aquoe2S25 ad easalem Ade- speciali 2640quadam fiducia ulrumnam s64i ipso
lardi26S6 niodii 20. In Ioco qui dio.iiur Calabrettum Michahel arcbangelus esset et quo lenderet perqui-
modii mille. Hcredilas Guellonis ibidein, simililer sissei, et ipsum 2C42 se beatus arcbangelus esse, et
modii mille. In valle que dicitur Aquirana mcdiis 627 ad animam fralris Azzonis se S64Sproperare respon-
similiter 26ssmille, et celera multa et maxima quae **dit. Moxque 2C44 ille frater evigilans surrexil; et
lcngura scribere j'udicavimus. Hujus ilaque mona- ad domum infirmorum perniciter advolans, j'am
sterii 26S 9 universam omnino substantiam tam in eundem fralrem recessisse de sseculo
repperit (692).
eodicibus, quain el in animalibus, quamque el uni- Prsefalus vero Dominicus ejusdem magisiri sui sol-
versis utensilihus ex ajquoprsefatus 2630Azzodivisit, lertiara iinilalus, roccam 264Squse Inter mnntes vo-
1
parlemque alteram ad prsedicli loci26S restaura- calur 2646non longe ab ipso monaslerio conslruxit,
iionem assumpsit; et conduclis 263sarlificibus, ec- ,atque colonos qui prius in loco S64rCivitella voca-
«lesiara primilus cuj'us fundamcnla tanlum reman- bulo (695) habiiaverant, in ejusdem ^648mansione
serant, dehinc offieinas cseteras resiaurare protinus consliluit.
-coepit. Reversusque consequenler ad abbalein, 55. Per 2649(694) idem tempus conleniio Cajeta-
bominibus quos in possessiones s°33ejusdem mona- norum ducum et comitum Trajectcnsiuni orla est
jfiterii necessarium erat inducere, libellos ab eo contra hoc monasteriuni, eo quod coepissemus re?
«dquisivit, moxque castellum quod eidem Ioco 2634 pelere terras quasdam el silvas in cenfiniis Aquini
proximum esl Baise 268svocabulo condidii. Teiiio huic monaslerie antiquilus perlineules ; quas ipsi
-demum anno consummala ecclesia, prsefalus abbas „ (695) ante non mullos annos a papa Johanne octa-
«jusdem Azzonis oralu, Angelum episcopum huj"us YP, et a Jebanne papa decimo pcr privilegium (696)
-tunc monasterii monachum cum aliquot fralribus, receperant (o«. 875. Jun. 12), pro eo scilicet quod
-et dupdecim aliis sancli Germani clericis, ad eam super destructione S.aracenorum Gariliano degen-
dedicandamSCS 6 trans misit. [DESID.Dial. n, 6.] Quo lium poteiitissime se intromiserini. Sed, cum apud
facio, npri a63Tiniillo post idem Azzp quendam ibi Argenleum casirum (697) ad placilum res S6S 0 per-
fralrem Dqminicuni nomine quem ipse monachum ducta fuisset (tin. 1014. JuL), in quo eum principa
•fecera. sua vice prajficiens, senex jam atque infir- Capuano (698) et 2661ejusdem civitatis archiepi-
VARI.E LECTIONES.
2618p. cellse ej'usdemBarregensis mon. in i. corr. lb. 2620ita V. quse primitus Sancta Maria Aspran-
. =danavocabalur; nunc vero a nomine maj'oris ecclesise quse in eodem loco conslrucla esi, Sanclus Benedi-
elus de Marsia nuncupatur. IIujus i. sesl copiosis crf. 2622q. ad id I. v. arfrf.4. S6!3 Oretino lb. i.
2624Hyllara lb. 2. stas a. Yeneris lb. 2. 2G2S Adelrardi 5. 2627A. a. S. Quintiano nsque in Aquiranum
m. lb. 2. S62Sm. m. plus mintis el c lb. ed. s529cellic 1. deesl 2. 2C30'p.A. deest i. 2. S631monasierii
4. ed. 2632convoealis 1. erf. SC3' jiossessionem ed. 2634monaslerio 1. ed. 2635Bale erf. S636e. sollem-
niler d. mandavit i. ed. S637f. queiidain i. f. vice sua ribmine ' (n. s. 2) D. q. i. m. f. erdinans, non
m. p. i. Azzp jam s. atque S6is1. 2. 2CSS Mainardus 1, corr. V>. 2639q. in imagiiiibus d. c 1. ed. 264°q. s.
1. erf. 264iulrum i. erf. et se plane b. 1.2. 2C 43A. suscipiendam p. 1. erf. S644Mox f.i.L. erf.
2645i. non mulio post r. 1. erf. sc''6 dicilur 1. ed. 2647vicino arfrf.1. qui C. vocabalur I. erf. s64sin ea c.
i. erf. S649hoc eaput arfrf.lb. S6S 0 r. hec p. ib. ed. SSS 1 el cum c lb.

NOT^l.
(690) Dtctum eliam in Venere, de civitatc Marso- (695) Docivilis et Johannes duces et ipali Gajeta-
rum, elMorronis, prppe lacum Fucinum. Gatt. H., norum.
p.211. (696) Bulla Joan. VIII data esse dicitur ind. v,
'(691)F;aut adhuc superest et nobiscum in mo- i. e. 873, quod verum esse non poiest. Joannis X
nasterio conversatur, tunc juvenis, nunc autem mtale capitularium conlinebat juramenium jussu papse
moribusquegrandwvus Desid. illis prsestilum a nohilibus Romanis, inter qiios
(692) Huc usque e Deshlerio. Theofilactus senator et Adrianus genitor d. Slephani
(695) Adhuc habitalur. ANG. papw.
(694) Instrumenium hac de re factum jiissu Dau- (697) Visunlur ejus rudera in monticulo prope-
ferii coraitis Trajeclensis, -edidit Gail. Acc, p. Minlurnas, sub Trajeclo. AKG.
109. Pro spurio babet Di Meo Ann. Neap. ad a. (698) Paldolfo U.
$il ot 1014.
 625 CHROMCONCASINENSE. — LIB. H AUCTORE LEONE. 626
scopo(699),necnon et cum duce Neapolitano(700)et A fluviis 2671circumdaiarn, eentum a>stimationeIIIP-
Cajetano episcopc (701) domnus S652-abbas, et plu- diprum.; quam-videlicei insulam 2671ipse ab hpmi-
rimi de diversis partibus nobiles judicesque conve- . nibus de Pontecuivo ante 2672non rimllum tem-
nerant, relecta sunl primitus in omniura audienlia poris emerat, ab uno lalere babens passus 417,
S6E3pra.fa(a privilegia illorum; demum ycro relecia ab aliero 525, ab S67S alio 200, ab alio vero 500.
sunl a parte nostra prsecepta regum (702), Karoli 57. Sepiimo *hujus 2674abhalis anno {an. 1017)
I6S4, Hugonis alque Loiharii : qui easdem lerras cceperuntNormanni, Melo dtice expugnare Apuliarii.
liuic mcnaslerio cencesserant et confirmaverant Qualiter S67Saulem vel qua oceasione Norriianrii a'd
S6SS.Quo faclc cstensum S6S 6
prolinus a judicibus istas !676parles primbdcveherint, el qnis vclunde
est lam ex RomanJs legibus quam ex 26s7 Langobar- Melus hic 2677fucrit, quave 267*de causa eisdem
dis (705), nequaquara posse Cajetanos S6S 8 lerras «679Noriiiannis adhseseril, opportune S6S 0 referen-
-illas primilus monasterio delegalas sibi aliquomodo dum videtur (707). Ante lies circiter 16 annes (708),
vendicare, sed nes eas emninp legaliter ac firmiter quadraginta numero Normanni in habilu peregrino
oplinere debere. Cumque 2659judicum senleniia et ab 268iJerusolimis revertentes, Salernum applieue-
a principe elab nniversis assidentibus laudaia 266° runt, viri (709) equidem et staiiira prbceri, et spe-
simiil et confirmala fuisset 266i, prsefati duces et' B cie pulehri, el arinorum experientia sufinni. Quam
,C6Scemiles videnlesse a Saracenis obsessam reperienles, accensis nutu.
legum aucteritali ccniraire
,66Sncn
posse, caiiulam protinus manifeslaiipnis Dei animis, a Guaimario majore, qui tunc. Salerni:
seu renunlialieins de universis rebus illis fecerunt, principabatur equis armisque expostulalis, inGpb-
et apud nes remiserunt:. pena cenium auri libra- nate super illos irruunt26S2, el pluribus eorum pe—
rum apposita, si umquarn hcc 2664vel ipsi, vel sui remplis, ceterisque fugaiis, mirabilem victoriam
lieredes S66Saliquaienus dirumpere seu rcmovere Deo praislante adepti sunl. [AMAT.I, 18J 19, 20.]
qusesissent. Atiolluntur ab omnibus in triumphum, dpnis a
56.!C,6Eodemquoqne tempore Pandulfus et Gisul- principe amplissimis bonorantur ,. ulque secum
fiis Teanenseseomites.prnelamante ecdem abbate in manere debeant mtiltis precibus iuvitaritnr. 111
judicie Capuani judicis el archiepjscopi, manifesia- vero 2083araore lanlum Dei et christiarise fidei boe
verunt se et renunliaverunl nobis tolam. pertinen- se fecisse asseverantes, el dona recusant, et ibi
liam de Cesima, apposita nichilominus centum 26S 7 manere posse se denegaui. Prineeps 2684ilaqtie ba--
librarum auri pena, si eandem renunliatiPnem re- bito cum suis 268Bconsilio simul cum eisdeni Nor-.
movere aliquomodo lemplavissent.Id ipsum eliaia mannis legatos suos in Normanniam dirigit, el vel.-
fecerunl fiiii Unzonis 266Bde castro Conea (704) el C uti alter Narsis poma per eos cediina, amigdalas-
de omnibus peiiinenliis ipsius, et de Pilano, et^ 2686quoque,- et deauratas nuces (710), ac pallia .
Sancte Felice, et Cesima, prcclamanle Andrea prse- imperialia, nec non et equorum inslrumenla auro
posito noslro in placitp Antpnii capellani et Ben- purissimo insignila illuc iransmillens, ad lerram
zonis missi Heinrici imperaloris, apposita pena si talia gigneniem illos iransire non lam Invilabat
removerent quinque milium bizanteorum. Tunc S669 quam el Irahebal. Per eos dies duo magnalespariis
temporis quidam Aquinensis vir, nomineMagiperlus illius , Giselbertus scilicel qui et Buttericus, et
obtulit beato Benedictose S670ipsum, eum omnibus Guilielmus cognomenlo Reposiellus acriterinler se
ex integro rebus substantise suse, lam mobilibus dissidentes, ad id tandem flagitii 26S 7 devenerunl ut
quam el267i immobilibus. Insuper eiiam et insulam Giselberlus Guilielmum occideret. Quod, cum Rb-
quse Limata voeatur (705), Carnellb et Melpha (706) bertus 26SScomes lerraj ipsius comperissel, vehe-
VARI^l LEGTIONES.
seBSd. Alenulfus a. lb. crf. a663 lb. erf. s664Caroli lb. 265Sfirmaverant lb. erf. S6SC f. dc-
S657 265S prsesenlia 266°
crelum a lb. 2. el i. Cajelanis l. i. (p. m. d. add. 5) aliqualiler jjeriinere lb. erf.. C. hec
i. lb. erf. S 66°collaudala lb. ed'. 2C6i fuisset e(c. ad abscisa V. 663
s66sacerf. s contradicere
S664 finem cap.
erf. arfrf i. 26ss h. hec a. i erf. s6t6 tolum caput deest i. cf. infra c 65. 2667poena c 1. a'. crf.
2668Zunzonls 5. s669Peridem ed: s670B. heredilaiem qtise L. v. 2. s671add. i. 2C7S a. n. m. I.
S67S tempus 2674 S676
add. i ab alic 200 desunl erf. II. a. a. s. c. ed. 267S Quis sane vc.lunde M. i. kas ed.
2677arfrf.lb. s678eiqua 1. ed. 26"
9 deesti. 26S0 a. compendiosa narratione dieendum est. Barensium c.
2CS1 a I. ubi causa orationis r. ,S6SSdeesl 4. iC83 v. se a. crf.
(v.infra)i.
2684Tandem itaqrie p. ulpole perrexerunt ed, 86 amigdolas 2;
pradiclus p. consilio h.simul cum erf. 2C,Sila correxi;mo i. SC
2687exiiii 2. S68S
Rolperlus vel Rctbertus constanler 5. Rpberlus 4i
MTM.
(699) Paldolfo. (706) Melpka deinde non Ionge a Ponle curvo in-
(700) Sergio. fluil in Carnellum. ANG.
(701) Bernardo. (707) Akhinc rioster Amali Ilistoria Norlhman-
{702) V. supra I, 12, 59. norum plurimum usus est, 'ad ea quse aliuride acce-
(705) Quarum verba ibi' afferunlur, legis Liutpr.. pla prius scripserat et supplenda et corrigenda.
IV, 1. JulianiNov. HOr (708) Avanmille puis que Cltrist elc Aime.
(704) In lerrit. Teanensi. (709) Viri— summi apud Amalum ncn inveniffia
(705) Regest: n. 275. AKG. (710) Noic cohfitesAimee
 C£I LEONISMARSICANIET PETiil DIACONI (S-2S
nieuter iratus morlen. Gis.elbeiio inierminalus esl. A strum "^ 7 abbatem confugiens, ctim apud eum '2F%
Giselbertus igitur iram domini sui praecavens, as- diebus alhjuaiilis 2s99..mansissets7°j>.demum2701.a,
sumpiis quailticr fralribus suis, Rainulfo., Asclit- Benedicio papa in turre de Gariliano-702quam idein
tino, Osmundo, alque Kodulfo, et aliquot aliis, cum papa 2703tunc relinebal, una 27elenrn suis ad habi-
equls lanltim el armis juncii nostrorum legatis au- landum receptus est; quam 2765videlicet lurrcm
fugiunl, el Captiam tandem perveniunl, ubi eo tem- Jchannes imperialis patricius Cajetanus, fitius Do-
pore prsedictus Melus (711) cum Pandullb principe cibilis hypati pro Agarenorum repugnatione 2706
inorabalur. Ilic itaquc Melus, ut relro aJiquanluIum teniporibusJpIianiiispctavi papceeonslruxerat(713).
redeara , Barensium civium immo lolius Apuliae Melus igilur -ml inler isla Capua. ccrunorans, cc-
pr.'rnus ac 26S 0 clarior erat, strenuissimus plane S6?°. gnitc prccdiclorum Normaiinorum adveniu, niox
ac prudenlissimus vir ; sed, cum superbiam insolen- ikos accersil, eoruuique eausa diligenlius perquisiia
tiamque s69iGrecorum-qui hon niul.io anie, a teuv elagniia, iliis de more militise prolinus fcederatur
pere scilicet primi O.itonis Apuliam sibi dtlabriara- (aw. 1017); et evesligic Salernura ac Renevenlum
que soeiaiis in auxilium suum Danis, Russis, et rcpedans, mulles sibi tam Grecorum odio, quam
Gualanis vendicaverant, Apuli ferre rion possent, sui gralia ducios associal, cum 27CS- quibus pariter-
cuin eodem Mcloet cum Datto quodam seque nobi- B que cum ipsis Normannis 270° slaliin Grecortim
lissimo, ipsiusque Meli cognaip, landem rebellani lerram ingressus, "expugnare repugnaiues viriliier
(712). Yerum cum exerciiui queni imperalor ilk> cocpil. Tribus itaque vicibus cum Grccis, primo
!692iransniiserat, idem Barenses resistere non va- apud Arenolam (714), secundo aptid Civilalem,
lereni, pesi non Ipngum tempus lurpiier se suaque (715), teriio apud Vaccaneiam (?i3) campestri
dedenlcs (712), eundem quoque Melum Grecis tra- cerlamine dimicans, tribus eos vicibus superavit
dere 2693cenabantur. Quod prudenlissimus vir ad- 2710; muliosque ex bis interficiens, ei usque Tra-
verlens, una cumDalto clam fugii, et Asculum in- num eos constringens, onines ex bac parte quas
troivil ; alque post paucos dies, limens ne etiam-- invaseranl Apuliae civilal.es et oppida recepit.
spsi, Greeisqui eum requirebant 2C94- conlraderent, Quaiia demum [>ugna apud Cannas, Romanorum
noctii egressus, cuin Dallo pariler Benevenlum per- oliin clade famosas, Boiano 27ii catapani E712insi-
lexil 2695; inde Salornum, ac deinde Capuana; nullo. diis alque ingeniis superalus (an. 1018. Oci.), uni-
jnierira piio iridulgcns, quin modis omnibiis sata- versa, quse facile receperal, facilius perdidit 27ls.
gerei, qualiler Grecorum domiiiatioiieni abicere, Feru.nlur (717) in ea piigna Normannpraro ex du-
alque ab eorum (yrariuide sttain posset patriam li- cenlis quinq.uaginia numerp, decem tanlummodo
lerarc Inlerea SC 96Barenses
caplam uxorem ipsius C remansisse, de Grecis auiem innumerabilcm lurbam
Maraldam, et filium Argiro, Conslanlinopolim ad occubuisse. [Aiiur. i, 25.] Mclus vefo eerner.s se
imperatorem traiismiliunt. Daltus itaque ad no- lmlituui auxiliis deslilulum. Normaniios(71S) supci'-
' "' '
YARLE LECTIQNES. ""*""••
689p. kic et clarissimus eral, s. i. s6S0valdei. crf. 269ii. ac neqmliam G. 1.2. 2682imp. hoe.
5> '
audiio Barira L 1. 2693t. nequiler c 1. crf. 269Vobsidebant 1. 2. ^605venit 1. crf. ^690Int.—trans-
mitlunt add. I'». 2697i. cum apud prsefatum a. una ciim uxore et filiis d. a. 1. i. ad. praef. a. Atermlfum
venieris cuin lb. erf 2C9S e. una cum uxore et liliis d.l. 2. 2C 99 aiiquol 1. erf. 2700conimansisset 1.
coimnansisscni ed. s70i d. ob Heinrici imperaforis fideliialem a. 1. 2. a702 G. ffumiite ib-. ed.
"os deesi i. °704 r. posims esl I. ed'. 2.70- 5 quam— consiriix6rat add. V. 270Cdissipalione ib. 2.'
2,57M. interea C. ctitn, principe iuprabajjir. His primuni diebus vcnerunl Capuam Normanni aIiijuot,'qtia-'
draginta fere nurnefo ; qui doinini sui coinitis" Norinanniaeiram fugienles, tam lpsi quam plures eorum
socii quaquaversum dispersi,sicubi rcperireiit qujeos ad.se reciperet requirebant; viri equidem et statura
pyoceri, et habitu pulchri, el armis experienlissimi, quorum prsecipuiersnt vocabulo, Giselbetius Bolericus,
Kodulfus Todinensis, Gosiiiaiinus, liufinus, aique Siigariuus. Hoc engnito Melus, mox illos accersil, eo-
iiimque 1. 270Sa. sialimque G. 1. 2. 2709ornameiifis 5. 27i0 yicil 1. ed. 27il Bobano 2. Baiano 4.
2712captapani 1. (COIT.i^Vj.erf. S71S p. Conslilutis autem tarii in Benevenlo aique Salerno, quamque etiam..-
apud Capuanum principeiii, neC|iion et Dallum N.ormannis, qui ad ociogeiiarium jara pervenerant nuine-
ruin, ipse ulua i. ,
NOT.-E.
(711) Sequentia Amalus non hjfbeU (714) Juxla fiuminis undam Nomine Fertorii Guil.
(712) 1011. 1015. Ann. Barenses, i. e. 1.010., Ap.
1012, cum amiuin a Marlio prseced. irichoare vi- (715) Iu Capitanala, olim episcoporum sedes, quse
dcantur. inde ad S. Severum translala est.
(715) Si de turri loquitur quoe ad ostium Gari-
liani adhuc exslat, illa non a Joanne duce Caj'etae tenanl (716) Vaccarice, c^esten Puille a Mmtfe, ou main-
sont gehtil home qui se ctament Vaccaire.
tempore Joaniiis VIII, sed a Pandulfo (forte prime Translalor Amati I, 22, cui clades Northmannoruin
Capuiferreb vceaic) ppst expulsionem Saracenorum ibi facta esse dicitur, post sex ipsorura vieiorias.
coiislrucia asserituf ab inscriotione lapidea eidera Lupp teste, lertium pfselium fuit in Trane. Corie
turrj affixa: Yaccarizza exstat in ierra di Bari.
Sanc quondam ierram va,stayilgens Agarena, (717) JlaecAmalus refert de praelio.sexto.
Scamlens hunc fluvium. Fieri neposlea possil, (718) Normannos — conslituens noster addidisse.
Princeps hanc lurrim Pandulfus condidit heros, videtur.et quK sequuntur Amptus paucissiifis verbis,
llt sit struciori decus et memorabile nomen.\ksG. refert.
629 CHRONICONCASLNENSE. — LIB.. II AUCTORE LEONE.. 650--
sliles parlim apudGuaimarjum, parlim apiul P.;n- A _ lurremque in qua Dailus nickil tale suspicans reside- _
doifum constiluens, ipse ultra montes ad 2714impe- bal, per biduum oppuguans, vi tandera illam 2728•-
ralorem profecius est, ut ad expeliendos cx 271s cum omuibus ihidem 2729mauentibus comprehendit. ,
Apulia Greces, vel ipsum per se ad kas parles ve- El Normannos quiJem qui27S0 inibi273i fuerant ab .
nire suaderel si jicsset, vel militum ab ee auxilia eodemBoiano abbas 2732noster mullis precibus ad- .
aeciperelsi non possel**. quisivii; Daltum vero nullo uniquam modo ab ejus .
27S
3 videlicel vinclus
flujus abb.atis anno sexto, luna lola conversa manibus eripere potuit; qui
est in sanguinem ; et sequenti (719) ccepe- Bafim reduclus, post paucos dies ipsius calapani
runtN. 1.
*-*Tunc lemporis Benafranicomiles in possessio- prseceplo insuius culleo, nior.e parricidarum in mari -
ne hujus iiionaslerii quse Yilecusura (720) dici- prsecipitatus est (722).
iur ingredientes, castrum ibidein, et in lccp. * Ee
lempere mense Maie- mare Neapelitanum
qui dicilur Aqua fundaia sedifi.care cceperunt. dulce.factum esl amcdia necie usque in mediam
Quod dum abbali Aienulfp nuntiatum fuisset, diem. add: V.-
missis miliiibus illes injuriis affeclos, verberibus- 59. His omnjbus, augustse memorise imperaior.
lionustos, de hujus monasterii flnibus expulil, '
et quse sediflcaverant a fundamenlis evetiit.' Heinricus auditis, Grecorum scilicel invasione273*,
add.% I_ principis tergiyersalione, Datti deniqne crudelissima _
58. [DESID.Dial. n, 22.} Interea-. cum prsefattts nece : repulans, amissa Apulia ac Principaiu, Ro-_
abbas immo 271Choc monasterium magnis Aquinen- mam quoque ni maluraret, ac per hoc Iialiam tolam,
sium comitum infeslationibus urgerelur, el neque ccnsequenler sibi et in proximo amiltendam ; cum
servorum Dei hiccommoranlium, neqtie ipsiussancli. . jam bis S73Sad eum Melus bac de causa profectus..
palris Benedicli.-revere.iiia, aliqualenus illorum ne?_ _ ulira montes defunclus fuisset, minime amplius re .; -
quiiia sedarelur, magna demum abbas. necessitaie- mprandum ralus, annp incarnalipnis dominicse ,.'
c.oaclus, forlissimos aliquot sibi ex prsedictis2717- - 1022 (725), immenso valde letius regni cengregaic.
'
Normannis ascivit, eosque in 271Soppido quod Pinia- exercilu, Ilaliam venit. Et ipse quidem cuni maxlma
tarium nuncupatiir ad monasierii bona tutanda con- ejusdem exercilus parte, per marchias transij.t; ar-
sliluit; quod quidem illi quandiu abbas.ipse super-. ehiepiscnpum vere-Ppppum (724) cum undecim mili-
fuit, slrenue satis et fideliter execuli sunl. Eer. 2719 bus ut273S perhibent armalorum per Marsorum re-
kos dies prsedictus catapanus Boiano 272°concessit,,, gionem direxit. Belgrimum 2737aulem Coloniensem
in lioc mcnasterip tolam ex integro heredjlatem vel.,- arcbiepiscopum, cum viginli milibus ad principem..
subslanliam Maraldi cujusdam Tranensis, lam.inlra_ el abbafem capiendos i73Sper Romam prsemisit. Et,
eandem civiialem, quam el deforis, ubicumque ipses.C 2739ipse enimvero moabbas simul 274icum fratre
aliquid visus 27S 1 es.l possedisse. Ilaque cum Captta-. principe insimulalus apud imperatorem super ca-_
nus princeps Iatenter. faveret Conslantinopolitano i ptione ac-moiie Datti plurimum fuerat. Qupd cum
imperatori Basilio, fecit inlerira fieri claves aureas, abbas amicis nuntiantibus persensisset, nusquara se .
ei raisil ad illum; lam se quam civitaiem Gapua-. ttiltim posse censisiere a facie ia,ni_epelestaiis exi-.
nara, immo universum principaium ejus. per hsec; slimans, ctim Marserum quoque comiles et 274sfilii -
imperio lradensS7S2*: Prsedictus inlerea 2723Boiano(,. Borrelli libentissime s.eillum recepturos S743po!lice«i-
iion parvam pecuriise summam eidem principi mit- rentur, deliberaio fandem el 2744communicato cum'„
tens S724,rogat tit si re vera fldelis imperatori Basiliot fralre consilio, irse locum dare decornit 2- 745; cu.r
esset, ad 2726capiendum Dallum se Iransire permilte- piensque Constaniinopolim ad imperaiorem 'confu-
ret. Permissum est : et mox 272Cidem calapanns arr gere, Ydrontum mare ingressurus perrexit (725).
malo rnilite2727,ad Garilianum venit (an.iDM (721);; Ejusdem interea civilatis episcopo beatus Benedicfus

YARI42LECTIONES.
5714ad p.ra_jdic!umi. abiit 1. ed; 27lsex A. desunl 1. 2. 27lci. potius hoc i. ed: 27i7 prsefatis 1. ed.
2718e. juxta se ad m. 1. e. juxla se in o. q. P. n. non longe a civitale sanli Gertnani ad m.. ib. crf. 31i>Per
—- videreiur,. desunt 1. 27S 0 Baiano 4. ubique. s72ia. possidere videretur ed. S7S 3 conlradens i. ed. s7"
prseierea 1. erf. S724trans niittens 1. crf. S72Se. perm. se ad-c D. 1.1. ed. S72G m i. c c'eesM.-2. • S7s7
a. non parvoexercitti 1. erf. S72Sadd. i. 272So. qui seGum ineranl c 1. erf. 273°qui deest 2. S7aiibi 1.
2732B. prsediclusa. m. 1. erf. S733
qj.iem v. vinclum B. reducensp. p. d. (i. c p. deest i. 2.) insulum c
m. p. in medio m. prsecipilari mandavit 1-:erf. 2734i/acorrexi: invasionem, p. lergiversalionem, D.d. cru-
delissimam necem i. ed. cnidelissima nece 4. S7S 6 M. b. ad e. 1. ed. S736tti p: rfeesi 1. 2737Peregri-
num 1. Piligrimumlh. 273Scapiendum 1. ed. s?39 Enimvero ipse a. erf. 2740-enim 1. vero add. lb.
2741arfrf. 4, S742 el f. B. desunti. S743-recepluro.s 1, recepluri ib. S744ei c c f. desunt i. 2. s743d.
atque per, Sangrum ad Termulas fransiens, cup.C. a. i. c niare ingressus esi, sed occulla D. 1
NOTJE.
(719) Ita Anon. Casin..ad. an.1016,1017. expttgnasse diciiur.
(720) Vitticuso et Acquafondata a Venalro ad. (725) Ita Anon. Casin. Intravit Itariara sub fiuein
Occidenlem non multum distanl; v. infra IV, 6. anni1021.
(721) Ita Anon. Casin. Barim intravit Jun. 55. (724) Palriarcham Aquileg.
Lup. Prol. (725) Apres ces choses failes- sc Pandulfo capto^
(722) Cf. Amai. I, 25, ubi randulfus ipse Uirriin Aime 1,25.
 "
651 LEONIS MARSICANI ET PETRI DIACONI «52
in visione 3j'parens : Vude,ait, et dic abbati ut nulla- A nnper 276sidem Greci facere coeperant (728), castra |
lenus ingredi S74Cmare Itac vice perlemplet, quoniam posuerat. Exbylaralus itaque super S768 captione
si fecerit, sine dubio peribil. Et ille quidem hujusmodi principis auguslus S76i, aggregatis-27CSmagnatibus
visioni miiiime fidem accommodans, audacter mare suis, Uni Ilalicis, quam transmonianis 2766ineorum
iiigressus esl; sed til verax prohibentis auctorilas judicium illum inducit; accusatoribus innumeris
probaretur, ecculla Dei disposiliene atque judicio, prsesentibus, et ejus uequilias in faciem ipsius obi-
ciim omnibus sociis in mare naufragium passus, cientibus; decernitur uno omniura parique judicio,
alque demersus est (Mart. '50) (726). Quod cum morlis illum debere subire senleniiam. Yermn 2'67
fuissel imperatori relalum, fertur dixisse: Lacum Belgrimus cuj'us fldei se 27CS idem princeps comniK
aperuil et effodit eum, el incidil in foveam qttam fecit seral, dictam senteiuiam nimis grayiler ferens, sup-
747cseiera autem 274Squse hinc plex ad imperatorem accessit, et mukorum admi-
(Psal. vn, 16). Inlers
2749asjiortavitprsefatus abbas, sive in libris slve in niculo fretus S769,lum rationibus s770tum orationi-
ornamenlis, novem quoque proecep.a lam imperato- bus vitain ipsius dblinuil. Quem S77itanien imperator
rum quam principu.m seciim detulit, et cajiam. de ferreo camo vinciendum, [secumque in Germaniam
loco qui dicilur Publica in.periinentia Pontiscurvi, asportandum mandavit.
ctconcambiuni de Calinulp, et prsecepium de monte 41. Post paucos dies sponte Trojanis deditionem
Asprane ubi est caslrum Celi 27S0, et duas carlulas sui facientibus, et ad augusti 2772vestigia universis
oblalionis.de Sanplo Erasmo.de Capua. suppliciler 2773procumbentibtis, imperiali clementia
40,B.eIgriinus27S1(727)igilurs7S2quonianiabbatem veniam tribuit. Et quoniam propter estivum lempus
npn.repperit, verens.ne fprte el princeps. fratris gens continuis assuela frigoribus diu 2774in parlibus
exempio fuga simili laberetur, Capuam fesiinanler istis remorari nen polerai, feditum in 277Sdies si:i-
adiit, eamque- 2753 mox undique arnialo militecinxit.
S7S 4 meluciis ciyium jirediiionem, gulos malurabat. Veniens igitur Capuam, Pandulfo
Princeps verb Teanensi comili tradidit- principalura (729). Sle-
faeiurcs eos 275- 5 de-
quara pro cerlo sciebat, quasi
pbanoa77Saulem,Melo, etPetro nepotibus prsefati!77V
sed ad Belgrimum 27S6-
sperans prsesumens, sponle Mcli, ad 277Sprsesens restituerc
quoniam propriaillis
exiit S7B 7; seque non ita ut dicebalur imperatori non potuil, comitatum Comincnsis 2779lerra; con-
nipnslrans esse culpabilem , justiliam se coram illo cessit: quibus eiiam in auxilium Norinannos
de 27SShis unde insimulabalur Dducialiter 2759fa- 27t0,
cturum spopondif. Lsclus Belgrinms 27C Giselbertum,Gosmaiinum27S1, SiigaiidtinijTorsiainum
0, aecepio.sub
cuslodia principe, ad.imji.eralovem profeclus 27C 1 balbura, Gualleriiim deCar.osa, et Ugonem Falluc^
G cam 278s,cum2783aliisdecem et oclo (750) reliquit.
est, ubi jam suner Trojani Grecprum civitalem quam
.42. Imperalor 27S 4 (751) atiiem pcsl h_ec27S- 5 prdi- 42. Iniperator 2784(751) autein post hsec27SSordi-
natis suis.ncgotiis.omnibus, vemt' ad hoc.monaste- natis suis negoliis omnibus, venit ad hoc monaste-.
rium una cum Romano 27S6pontificeBenedicto (an. rium una cum Romano 278C ponlifice Benedicto (an.
1022, Jun. 28). Congregatis itaque omnibus in ca- 1022, Jtin. 28). Interea fratres in unum omnes "i%
pilulo fralribus, idem augtislus monuii ut de eli- collecti ceperunt ad invicem juxta lenorem 27SSre-
gendo sibi abbale Iraelarent (1). gule de eligendo sibi abbate fractare, ipso 2789apo-
' stolico et
imperatore prsesenlibus (lb. relL).
Vivebat adhuc el eidem concilio intereral 279°Johannes abbas, ille videlicet279,quem superius (c 20) re-.
liquisse. abbaliam et in heremum secessisse monstravimus.
VARI^; LECTiONES.
'.'"ii. hac v. mar.e p. erf^ S747Inter—Gaptia desunt i. 274s.deest ed. s749q. idem abbas h. egrediens
asp. sive 5. q. idem abbas hinc egrediens secum auferens asportavit, novem prtecepia imperalorum aurea
bulla biillala, nec non el prseceplum de casa Genliaria, etriepiscaria Lesinensi secum auferens asporlavit,
quae omnia cum eo in maris profunda demersa sunl 2. 27S 0 Celli 5. 27S 1 Peregrinus 1. Piligrimus lb.
S7SSinlerea i. erf. 275- 3 eara 4. 27S4 aulem'1. erf., 27SSq. d.s. p. arfrf. 4. 27S 6 Peregriuum 1.
Piligrimuni
erf. S7S7accessill.cojT. lb. '27SSde his arfrf. 1J>. 27S9 arfrf. i. 2760Peregrinus i. Piligrimus lb. crf.
2761i. abiit 1. ed. , 2762eodem.anno 1. ed. 27C 3 de i. ed. 27- 64imperalor i. ed. 27cset a. uiiiversis suis
va.U 1.2. s' 66ultramonlanis l.erf. S767Quod cum Peregrino fuissel relatum, feslinusad imp.
accedens,
precibus-suis v. i. opt. ferro t. eum imp. 1. Verum — seritenliam rfes«n( 4. S7CS deesl 2. , 2769 flelus 2.
27701.o. t. r. erf. .s,7.;ferrbo t. c i. v. ed. 2772 2773
2774 imperaioris lerf.
S77S 776
n. a. minimo usque ad maximnm s.
prpcurreniibus 1. crf. i. p. i. diu 1 ed. decst erf. ^ S. aulem et .Pelre n. pra»-dictiM. Gomi-
nense c coneessit, cum qnibus femanserunt Normanni Giselbertus el Go. Sti. T: b. G. de C. el Ugo Fal-
lucca, cum aliis aliquol add. lb..' 2777prsedicli erf. 277Si. recuperare n: erf. S77SC. I. deesf 2- 2780deest
5.. a78iel. G. erf. 278SEallucca 2. deF. 5, deFalIucca.4. 2783F. Normannos c 5. S784 principatura
atque post pancos dies o. 1. corr. V>. 278Sp. dies paucos V>.ed. 2786c papa revercntissimo B. 1.
S 787add. 4. 2788deest 4. 278?i. a. el i. p..arfrf. 5. 4. 27S 0 prsesens erat 1. ed 279iadd. i.

NOTM.
(7263 iii Kal. Apr. Necrol. Cas. cod. 47. confirmavit, ut avus ejus Pandulfus tenuit, teste
(727) Cf. Amat. I, 24. Peiro I). in Reg, ap. Gatt. Acc, p. 122.
(728) Anno 1018. v. I)i Meo ad k. a. (750) Nunierum ab Amatc didicit, I, 29.
(729) Quem ei filioque ejus Joanni 5 Jan. 10*25 (751)Br'evisiime relaia hsechabesap.AmalumI.17..
C3-5 CIIRONICONCASINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 654
Extiterunl' 792ergo aliquet, qui S79Seuftdemsihi in A" Aderatetiam et27i,Gdomnus Theobaldus; viruliquo
abbalem resiilui consulebanl S794.Quem imperator et gcnere et moribus clarus: qui eo lefnpore Mar-
in ultima jam eiale conspiciens, ut erat optime ckiae prseposiluram naviter 2797administrabat ,7SS.
lilteralus, humiliter ila eum alloquitur : Ssrve, in- Extiterunt igilur aliquol qui prsedictum abbalem
quiens. Dei, vade, ora pro te et pro nobis; quoniam* Jobaniieni in abbatiam resiituendum'sl99consuIerenl.
non esl wlali lum hujusmodi obedienlia cotnpelens. Sed quoniam decrepite j'ara eral etatis, tam s800prae-
Aderat lunc domnus Theobaldus; vir utique el ge- senlis iinpera.orisquamelsapieniiorum Iralrum con-.
nere et moribus clarus : qui eo tempore Marchiae silio inuiilis lanto oneri judicaius; post nonnullas ut
prseposiiuram unde et ortus fuerat naviter admini- in talibus fieri assolet ac diversas diversorum sen-
slrabat. Quique eiiam eidem imperatori anle dies tenlias, tandem eommuiii' omniiim vpluntale. dom-
paucos per Marchiam trauseunii obvius exiens, ad nus s801Theobaldus dignus deerelus S80Sa fralribus
hoiiorem et commendaiionem, hujus loci sirenuis- abbas eligitur; ipso etiam augnslo S80Suna cura
sime deservierat. Hunc igitur imperator dignum aposlolico s804eandem electionem valde laudanli-
tanlo officio si tamen frairibus complaccrei, com- bus (752);.sicque.die altcra, feslo s8,s aposlolorum
memoralis probitalibus ejus asseruit. Aliquaniis Petri et Patili ab eodem aposiolico SS06 soletnpniler
ilaque super eo ut in-lalibus' assolet fieri aliquandiu ,i consecratur. (Ib. relL).
inunnuranlibus, aljquaniis. v.ero imperatoris volun- Tandem igiiur communi omnium voio dignus ad-
latem laudainibus, fesiur dixisse imperatorem : Ut- j'udicalus, abbas eligiiur (an. i02i, Jun. 29); et
rossimus, inquit, discerhere a noleniibushoc volentes, gaudente salius iinperalore qnod id impelrasset,
surgant omncs quibus mea lenlenlia, complacel: Sur- altera die a prsefalo Benediclo papa koiiprabililer
rexerunl ergo 279Suniversi fere tarn ordiue quam consecratur (I.).
setale priores : j'unioribus ieliquis consedentibus.Tum imperator : Juslius erdt el competentius esl nct
teniorum tolel lalium super hoc consensu et consilio uii, sdtisque rectius esl tneo judicio, juniores senic-
rum, quatn seniores juvenum cedere volitntali.
45. Patiebatur (735) eo tempore imperalor illi HOI!parvos mingere habebis, et ex tunc dolore isto
dolorem permaximum , alqtte ut ipse poslmoduhi amplius tton laborabis. El 2817scias quia ego sunt
referebat, quamvis maximam s807cirea hunclocum frater Benedictus ; et Jiis diclis presto disparuil.
devotionem gereret, ei nusquam lerribilius ac vene- Experrec!us28i8imperator cpnfeslkn surrexil, ac 2816
rabilius oralorium se vidisse assereref', ssepins ta- juxia visionis erdinein sanitali pristinse redditus,
men dubietatis scmpulo movebaliir, utrumnam 280S Deo el patri Benediclo gratias maximas S8S 0 reiulil.
beatuss 809Benedielus corporaliier hpc in loco quie- Mane auiem facio veniens in convenliim fralrum,
sceret: Prse dolore' igiiur j'am diclo, ncc plene dor- ^ post capiluli verba selemnia.: Quidnam, inquit 2821,
mienli ei 2610nec ex integro vigilanli, idem S81isan- dotnini mei, me consulilis rfonare 2822medico qui me
ciissinms pater apparuit; et quasi causa visilandi curavit? Cuiiique responsum illi fuisset, ul quicqnid
ad eum accedens, ub: paieretur inquiri.i. Cui languo- de 282Snionaslerio sibi placerel, se libenlissime offe-
rera protinus confitenti: Scio, inquit Pater S81sBe- reniibus 2S24 tolleret ac medico darel: Non itti,
nedielus, quoniam _.»me haclenus hic dubilasti quie- inquit 282S,oporlet: sed quoniam Benedicius pater
scere; sed ne super hoc amplius dubiies S81S,meum- hac nte 282C evidenler nocle curavil, ralio ect et quidem
que 2814in loco isto cerlissime.quiescere corpusculum justissima, ut rfemeamet catnera iltius debeam remit-
credas 28ls, hoc libi siijnum-.erii: Cum 2816piv"m«m. neraremedelam. El htec dicens, cuin Iacrimis gau-
hodie surrexeris, in egeslioneurinm tuw treslapillos dio misiis retulitpmnibus quse vidissel atque audis-
YARI^E-LECTIONES;
2792Surrexerunt corr. Ext. 1. 279Set corr. qui 1. 279*precaoan.ur corr. cons. 1. s785-.)_>s.ca arfrf. i.
2797p. unde^l orlus fuerat n, ib. 2. 279Sa. quique prafate imp'. elc. tit 1. usqiie deser.vieral lb. c. /'.
infra c'52. 2793restiiui censuleban. lb. ed. 280°t. p. i. q.. ei. arfrf. 5. 4. 2801deesied. s802adjudicatus
corr. decr. lb. 2803imperaiere quem lunc pr_esenleni esse ccnligerat V>:ed. 2S04Rnmanp ponlifice.
lb praedicto papa ed. S8t"-nal. aj R. el P. superscr. V. nalivilalis erf. 2S06 bealissimo papa bonorabi-
liter c lb. erf. aS07ni-iiam: 1. erf. 2S0Sutrum 1. namarfrf. lb. S809-paieri. ed. 2810arfrf.4. 28il bealus.
Benediclus a. 1. erf. s812arfrf. 4. S813 a. aliqu.aienus d. 1. erf. - S8'4 meumque — credas rfes-t.i!1.
281seredas corp. erf. 28r e. Mox ut stirr. 1. 2817Ego autem sum 1. crf. 2S18Evigilans 1. crf. 28i9 ct
1. ed. S8S
0 inefiabiles i. erf. S8S 1 Quid 1. ed. 282S'dare1. ed. 2823q. s. p. de ni. 1. ed. 2S24 danli-
busi.ed. 2SSS ila .est ait ut vos epinamini sed 1. 2S2C h. necle mei curam egit, oportet nte de mea
c.i. r. m. i. ed.
NOTiE.
(752) Etfu proie rfe foui le college de li moine, exscripsit auclor privilcgii Benedicto VIII afflicii,
conferma en abbe Theobalde home noble de lignage quod post alios e Peiri Regeslo dedit Tosti. Hist.
et pfus de coMsfuine,et hd-donna ta eroce. Aime. Cas.l, p. 251; lextu usus qualein non daraus;.cs.
(755) Eadem sed non eodem inodo'referui.il Ama-- cod. 4.
ius I, 28, et Adaiberlus ;V Heinr. 25, 24:. Nostruiii
.ras ' - LEONiS MARSICANIET PETRl DIACONI CU'
ss47imperafor inantea
sel, adjicicns : Nunc ™-' plane 28,2Spro cerlo cognovi. A diximus, vel alia quas idem
9
quoniam 2S! tierc locus iste sanclus esl, el ntttti mor- huic moriaslerio 2849concesserit sublrahere prsesumai.
latium esl ullerius ambigendum 2Saoquin hic Benedi- Idem284squoque apostolicus imperatoris saluii
cius pater pariler cum sancla sorore sua quiescal. Ad valde congratulans, oblulit et ipse beato Benedicto
fidemaulem verborum suorum trcs illoslapillos quos eadem 285° die planeiam optimam veneti coloris,
sccundum lenorem visionis anlepaululum minxerat, lislis nichilominus aureis decenter ornatam, et slo-
palam ssa<-omiiibus oslendebat. Universis ilaque lam unam optimam aurp brtislam (759), cum ma-
supcr lanla visio.ne iamque mirifica 28aSsospitaie nipulo suc. Sed !85i et Bclgrimus archiepisccpus ub
iiuperatoris obslupescenlihus S833,ac Deo laudes et graiiam imperaterke sanitatis similiter pblulit beale
31
graiias- referenlibus, obtitlil ipsa ^ die imperiali Benedicto planeiam purpuream oplimam.anreis 28S*
munificenlia bealo palri Benediclo S83Smunera hsec lislis F_ensium duodecim signa habenlibtis 2853in
(754) : Texlum evangelii, deforis quidem cx imo cireuitu adcrnatam, et stelam cum aure, etpluviale
ialereadopetiumauro purissimo acgemmisvahle 2836' ununi.
prcliosis : abintus vero, uncialibus, ut aiunl, l.lleris Pest haec.idem cnristianissirnus imperater adhuc
atque figuris aureis miriflce decoratum. Galicem- parum quid exislimans se.prse nimia bujus loci di-
aurcum cum patena sua, genimis et margaritis ac leclicne fecisse, admonilus ab 2Ss4 eodem Belgrimo-
smallis optimis labnralum 2A37-; planetafn diapisiin 2S55, et a Theoderico cancellario suo, altera die fe-
39adernatam ; stolam quoqtie cil prseceplum concessionis in 2S56 hoc loco de.
(755) lislis 2S38aureis28>
et tiianipulum 2S''°atque cingulum, singula 28>*in- rocca quae.dicilur Yanlra (740), cujus possessores
lcxla auro. Pluvialem i 842eliam diasprum (756) cum ac si lalrunculi quidam monasterium boc s857-fre-_
Iislis 2838auro texlis, necnon et timicam ejusdem quenlissime infeslabant; acproplerea illam de ma-
sublegminis aureis operibus exdrnalani. Sed 2843et nibus eortira ereplam, ad ustis s.ervorumDei lnrjus
mappulam diapislin auro nicbiloinimis decoratam; loci in perpeluum kakeridaiii et relinendam contra-
silukvn quoque cl coppanrpS^largenleam quanli- didil. Fecit et aliud praceptum deuniversis ubique.
talis non modica., cum qtia videlicel fratres in prseci- le.rrarum bujus Joci possessionibus, j'uxta lenorem
puis feslivilatibusbiberent. RecoIIegit prseterea a Ju- videlicet imperatorum antecessorum suorum ; per-
doeisvesteni unaro de altario sancli Benedicii quse28!4 sssa qU0(je_jam p.Epceplum, monasieriuin sanjlse
fuerat CaroH regis; quaiu idem Judsei rclinebant in Marise in Canneto, in finibus Termulensis, ijnperiali.
pignore pro quhigeniis aureis ;nec iioh et cajicem ar- aucloritale in hoc rnonasteriq conflr.mayil (74-1);
geiileum Saxonicum majoreni ctirn patcua sua, qucn j> sicq;!-3cpitimendanssepliu-imtim palri Benedietoet.
Tlieodericus Saxoiium iex (758) bcalu" Benedicto oiiinibus fralribus, cum illorum benedictione re-
oiiintraiisrniseral. QUSJ 2Sl5 oirinia pariter in fra- vcrsus ad propria esjt. El- ne tanti benefactoris. sui.
triim prscseiiliasuper allare beati Bcnedicti ppnens beneficium oblivisci aliquatenus.videretur, mox ut
obtulit, prscdicluinque.sa.4. papam suse auctorilatis dotmiiii rediil, planetam optimam diarpdinam anreis.
scripiionem de ipsis omnibus in hoc loco facere ro- lislis ornatam 28S9,-una cum alba et, cingulo, slpla
gavit, aposlolici analbematis innodalipqe eidein alqucmanipulo, qualia imperatoretn mitiere dece-
scriptioni apposila, ne quis unquam vel hsec quse rct, kuc ad beatum Benediclum cum maximis gra-
VARLE LECTIONES.
*m Scilotc quia. v 1. S829quia yenerabilis est L i. eti. erf. 283Sdubitandum q. cttni
2828arfrf.1.~2831
sorore par. sua hic B. p. q. 1. erf. add'. V. 2832-mirabiliac celeri 1. erf. SS33-o. .pariter el gralu-
sm
l;niiibii=, ac 1. SS37 ipso 1- erf . 2S- 836
85.B. prses*enleRomano poniifiee quem diximus m. 1. s. g. preiiosis-
siiiiis i.ed. adornaliim i. 2, siniifque mappulam diapislin auro inlexlain cum qtia idem calix olfe-
ratur arfrf. 1. S83S lislris 4. consianler. SS3?-a.oplimis a. S,S 4° mappulam 5. S8> 1c. lolum intextum a. 1.
singulas intextam a. crf. singu.am inlcxla a. 4.2S4S S84sPluviale crf. 2843simul cum_ et mappula d. a. n."
decorala erf. desunt 1. 28-44-q.quniidani P. !• erf. hic manus el qtramenlum mutalur in quat. 10. versu 5.
6
28> o. ac reverenlissimuin papani Benesiictum s. 1. 2847iiianlea i.i. lb".erf. anlea 1. iS4SPrimo Piligri-
mum papw cnteposuit, quod poslea mutavit l. Prsedictus 1. corr. lb. 2S49q. venerabilis a. illorum
(corr. impera.om).emulatus Iiberaliialem, obiulill. 0 e. d. desti)!- 1. 2S51
S-8S
SS5S Super hsec eliam el Perc-
grinus (corr. Piligrimus) a. ohlnlit 2SSs ea riie healo.i. l. a. 1. S853adrf.lb. 2854a prsefaio arckiepi-
2S56 i. h. rfeswH.i-. 2857h." m. 1. erf. 281iSper
scopo Perogrino (corr. PiJigrimo) I. Piligrino crfj - "—
cpnflrniavii add. lb. 2-859'pulcherrimedecoraiam l.i'erf. ,'
j NOT__E.
(754) In eortim enumeraiione privilegium illud Saxpnum comperlum habeam, nescio an hic fuerit
propius ad 1 ctiones cod. 1 accedit, ttt iitrumque. - nopilis ille Saxo, dominus castri Hobseoburg, queni
veleri aliquo eorum indicule usuin esse apparcat: Carhrnamius bis cepit.
liam poniilicis scrijitio maiure periisse videtur. (759) Acu pictam, unde Gall. broder. Duc.
(755) Diapisti cotor subyiridis Ilugo Falcandus, (740) Bandra. dicitur in dipl. quod ex orig. d.
Prsei'. Hist. Sic, , 1022. s. d. dedil Gatt. Acc, p. 119. Cf. siipra.
(756) Versicolorem, ut videtur; v. Carigiura.s. v. c. 15.
(757) I. e. poculuin. (741) Exslat. privil. illsesum, sed dalum 4 Jan."
^758) Cum Th. rex Bernicise, Idse filius, paganus 1025. Pdderbruiinon. Edidit Gatt. Acc, p. 120,
fuerit.nequeulhmi huj"usnominis pralcr euin regem
65 CHIIONICON-CASINENSE.— LIB. IIACCTORE LDONE. 656
tiarum actienibus iransmilterestuduH, lania.qiie 2SS 0 A cle
igilur eadem paier 287S. Bcnediclus eidem 281'
(742) de cetere circa kunc sanclum Iceum devetio- dttci torvp nimis 2s77 ac terribili ajiparens iiuuilti,
nis exiiiii, ut si aliquanlp diutius viverei, relicic eique mulia quod 287Bita donium suam Iraclare.'
imperii fasligie, Dfp se sub sancla. prefcssionis ha- comminilans, virga eliam 2-679quam manu gestabai,
Liluhic servilurum spoijderet. iflius Ialus percussii; et ex lunc dolore ilii torqueri
44. Sane quoniam de corpore beaii Benedicli , vehemenlissime ccepit.
quod in hnc loco veraciter requiesceret, lura reve- Pandulfo Beneveniano principi qui pbstmndmn
lalione quam viderat, lum sospilatcquam senserat, ultiina j'atn etaic a Desidcrib Casinensi ahbaie
fueral cerlissimus reddilus; ubicumque postmodum nionachiis faclus csl referre solitus erai, ex cu-
seripturam translationis ejusdem beali patris (.745) jus eiiam ore domnus RoflVidusqui adhuc su-
peresi, audisse se asseverat lb.
repperire potuii, flamniis cxussir, narrans emnibus
quse sibi Dpminus hpc in lccc csienderit, quoeve 46. Hic S8S 0.idem auguslus ex proprli palrimonii-
prsestiteril; ex ipsius falsic irans.atienis serie ra- sumpiibus construxil ecclesiam ad honorem satvcli
tienabiliter osiendens, hsec frivela esse el 2861cen- Georgii in Babemberg s8Si(an. 1007), et advocans
ficiiiia, dum sicut ibi referlur, unus idemqueange- Bencdictum papam, ab ipso illam consecrari fecit,
lus, et illos herlabalur ad surripiendum, el Rema- " atque episcopalem in ea sedem consliiuens, beato
num ponli.icem insiigabat ad persequendum, rur- Petro exintegro obtulil; slatu.o. censu per singulos
stimque illis insisiebal ad fngiendum".Celerum SS6S- annos equo uno oplimo albo cuin omnihus orna-
qui Pauli diaccni veracis uiique el insignis hyslo- nienlis et faleris suis, et cenlum marcis argenli.-
riographi tesiiinonie (vi, 2) super hoc se fulciri P-oslmodum vero Leo nonus-papa vicariaiionis (744)
cxislimant, noverint constictudiuem hanc esse re- gratia Beneventum ab Heinrico Clmonradi 268Siilio
rum SS63geslarum scriploribus, ut in narfa.ionibus recipiens, prsedictum episcopum Babembergense
2864suis vulgi opinionem sequantur. Nam et
apud sub ejus dicione remisit (an. 1052), equo lanfum
Lucam (n, 48) beata Maria Joseph patrem Domini quem prsediximus sibi retento (745).
3 celeras autem bonilates seu virlutes-
appellat dicens : Ego et paler tutts dolenies quwreba- Super S8S
mus le, et apud Marcum (vi, 26) Herodes pro eo quas idcm s884imperalor habuisse narraiur, adeo,
quod puella capul Joliannis Ss6Sbaptisle qu_esierit, ferlur vixisse caslissimus, ut ad moiiis arliculun..
dlcitur conlristalus; quod utrumque nequaquam veniens, coram pr_esenlibus ej>iscopisalqne 28SS. ab»
verum fuisse neino qui nescial. Jjaiibus, vecalis 288SCuuiguiide 2887cpnjugis' stwi
45. Yerum 2866et boc ipse religiosissimus impe- _ prppinquis, eaque illis tradila 2SSS feratur 288sdi-
ralor mullis 28C 7 * referre solitus eral; quod ipsum xisse : Recipite quatn michi iradidislis virginem ve-
languorein unde nunc SS6S per beatum Benedicium stram (746).'
convalescere merueral, per eundem nichiicminus 47. Libel2S 90(747) hoc in loco dignam plane me-
dolori jpsijaui pridem addiclus extiterat, occasione moria et multis sedificaiioui futuram inserere visio-
videlicel hujusmodi. Cura ducalus 2S69 adhuc sui nein, a religicsis ceiie el prcrsus veracibus inichi-
lempore iier agens, in monasterium quoddam 2870 relaieribus iradilam, quani.in obitu ejusdem impe-
Bcnedicti patris nomini dicaium 2S7ihospitatus 3S7S raloris euidam scrvc Dei voluit Dominus demonstra-
fuisset, quoniam niulliludini equoruni ipsius 287S re. Hic itaque cum nocle illa qua prsediclus hnpe-!
siabula sola neqiiaquam sufleereiit, in ipso frairum ralor (an. 1024. Jul. 15), fenestrse eellube suse rn-
capiiule quod juxia ecclesiam erat ejus slabularii cumbens de more Doininum precarelur, subilo au-
audacter 2S7iac pertiuaciler ut est illud koniimira divil immanem quoriindain feslinanter transeun-
geuus, equos aliquot locarc miuime veriti suui. No- tium sirepiiuin , cackinnantium simul et gralulan-

YARI.E LECTJONES.
1860tanlseqtie—spenderet aesunt 1. 286iaci. ed. 28CS Qui vere P.S8CC lb. erf. Qui —r.nesciat arfrf. lb
2863r. g. deest lb. S8C 4 narraliene sua p. v. lb. ed. 2S6S arfd. 4. HPC eiiam i.l. s3c7.rfecs(1.
2868lunc 5. 28G 9 ita V. C. quodam t. 1. -?70ullra ntpnies arfrfiiii.lb. 2. 287idedicatum 1. erf. 2S7!1hospi-
iatum ed. s873imperialium i'. corr. lb. 2874sf. eques i. st. a. ac p. eques lb. si. aud. eq. 2. 2S7,S ,B.
Xi.i.ed. 2S
76 p. imperaiori t. 1. corr. V. 2S. 77.t. ac t. valde i. a. 1. erf. S878'q. i. d.-s. t. add. lb.
2879arfrf. 4. s880 Hic —reteiite desuni 1. 28S 1 Babemhergense erf. 288. 2 Corradi 2. 2883Super—vesiram.
'
add. ib, s884hic i. religiosissimus
1 li. ib. 2SSSa. a. desunt V. 28S6deesl ed. 2!87 Cunibundd 2. 2888red-
diia lb. S8SSfeflur': R. erf. 2SS 0 hoccapul soli 5. 4. adduttt; editio Ang. de Nuce in notis e.v-
hibel.

NOT_£.
'
(742) Ex Amalo I, 28. (745) Ejus tantum meniinil Adelberlus, Y.
(745) Ediia esliu Aclis SS. ad M.art. 21, ubi Heinr. 25.
Adalberlo criidam attribuiiur. (746) Cf. ib.. c. 52.
(744) I. e. permiiiatiouis, v. Di Meo Appar. Chro- (747) Eadem sed brevius narral Adelbertus '. K
noj., p. 280; Ann. VII, p. 504; Borgia Meia. Bencv. 53.
11, 16
639 LEONiS MARSICANIET PETRI DIACOM 640
tium. Quod cum arrectis auribus quidnam illud A _5 titalis non modicse bajulans, quem idem Heinricus
esset curiose vellet addiscere, et oeulis undique cir- in basilica illius olim obtuleral, nil moratus nichil-
curaspiceret, videt cenfestitri quani hoininum autu- que interrogans, super adversam nobis truiinam
maverat, innumerabiliuin lurbam demonum esse. lanlo illum impetu et furore conjecit, ut usque ad
Terrilus primo, dehinc resumpla conslantia saluli- imum illam ponderare coegerit. Tali occasione vi-
ferse crucis signo se muniens innuit uni ex illis ad ctoribus angelis cum Isetanler excipieniibus, nos
se venire. Paruil prolinus nequam spirilus, et ac- omni spe frustraii quemadmodum cernis cum ve-
cessit. Ad qriem vir Dei : « Adjiiro le, inquil, per recnndia el coufusione ingenti recessimus. Ne au-
eum qui j'udicalurus est vivos ct morluos elsecu- lem exislimcs me aliqiiaienus superisia meuiilum,
lum per ignem , ui non abscondas a me veritatem, milie ad ecclesiam ustulaii illius, et fac perquirere
et dicas niichi : quid est boc, vel quo sic festiuanler calicem illum quem dixi; et nisi inveneris unam cx
lendiiis,cum lanlis plausibus et tripudio? Heinricus, ansis calicis ejusdem contrilam — namque lam
ait, noster amicissiraus morituiy el pr.oper.amus ad- prsecipiler in truiina positus est uf cadens ex ea
suscijiiendam anitnam illihs, quoiiiam riisi forte in- confractus sit — ne adhibeas fldem universis quse
jiisticiam inde seti vidleniiain nobis inferre vuluerit reluli 2S93;si atitetn ita inveneris, crede prectil du-
Deus, quod cerle minime credimus, noster debet' Bbie verum esse, qued uiinam non fuisset, oir.no
esse individuus socius; » Ad hsec vir Dei graviier quod dixi. > Et hsec cum dixissel confestim velut
ingemiscens : «Nonhoc permiltat, inquil2!9i, mise- umbra disparuit. Hisservus Dei audilis, cadens in
rjcordissimns Doiniuus SS92, ut tanttis vir in vcsira. facienr gratias egil Deo, el volens cerlius addiscere
polestalis jura devenial; et confido plane et cerlus' ulrum verum esset quod sibi mendax dixerat spi-
su-:n de magnitudine pietalis ipsius, quod nullam rilus, misil protinus ad prsefalam basilicam prefiosi
prorsus in eo vobis est dalurus poleniiam; quin. martyris Chrisli Laurenlii; et ita prorsus invenit
polius inanes ac vacuos cum digna vos cunfusione acium de <:alice sicut fueral ille confessus. Valde
remitlet. Veruntamen iinpero libi: per ipsum Re- igitur et nimium super his oraiiibus adniiratus, rur-
demplorem niundk dominumiiosirum.uiniilloinpdp sus et ilerum multas graliarum acliones retulit Do-
dimiltas quin ad me huc cum redleris redeas, ac niino, el quod prsedictum virum laliter illi placuit
niichi quicquid ex hoc fleri contigerit' veracissime demanibus demonum liberare, et quod sibi licet
referas.j Adhancvocem evanuit spirilus nequis- per mendacissimum spirilum lam efBcacissimeve-
simus et abscessit-; servus aulem Domini instantius rilalem sit dignatus ostendere.
quara solebal ofationi incubuit. Cum ecce post bi-' 48. [Cip. 47.] Quoniam289i aulem de corpore
duum nialignus ille spiritus dejecla facie, mcerens C ' lieali2S9Spatris Benedicti2S9Spaulo ante necessario
et lugubris, quemadmedum adjuralus fuerat ad he- fecimus menlionem (cajip. 27, 44, 45), graium hic
minera Dei reversus esl. A que cum tanlse expedi- commemorare videlur etiam illud quod Adam reli-
tionis suse ac sociorum ipsius requisisset evenlum.' giosissimo 2897viro ecclesie suse custodi, idcm bca-
€ Ne, inquit, me stiper hoc niterroges, cum ex habi- tissimus paler ostendere dignalusesl289S. Hic ilaq«:e
ludine mea patenter id possis advertere. Nec ccrte Adam cum quodam lempore Romam de more, ad
bodiehucrcdissem obverecundiam, nisi adjuralione emenda quoque hnjus ccclesise nccessariaSS99 per-
lua quam minime violare prsesutnpsi tenerer astri- rexisset, apnd monaslerium beali Pauli aposloli
clus. Etenimquod et nos litnebamns el lu pessirae cui domnus s900Leo abbas lunc prseeral, j'uxlas90i
prsesagisti, koc lotum coniigit ncbis. Nam cum quod dudum consueverat hospilatus esu Cum autem
prsedictum Heinricum sicut nestrse juslilise pertine- die quadam idem reverenlissimi viri, Leo scilicet
bal parali slaremus recipere, el post mullas ange- aique Adam, spirilualia qnsedam ad invicem verba
lorum eonlentiones illum adjuvare et nobis auferre cousererent, cce|iit abbas sciscitari, ulrum vera es-
nitenlium, decrelum tandem ulrimque fuissel, ttt sentS90Sea quse fama tunc per niullorum ora volve-
posilis in Irulina operibus ipsius lam bonis quam , liat: scilicel quod ;corpus beati Benedicli nequa-
'
aialis, prseslolaremur quseuam epera haberent prse- quam 2903apud nos quiesceret, sed ultra montes
penderare, ccepit pars ncslra paulalinr incfesccrei furtiiri sriblaliim, delatumque fuissel; addensque'ss,'4,
et non parum ut libi falear declivior esse. Nobis; € Ut reiiinquit, huic fidem addant quiisladissemi-
ilaqtie plaudentibus!et jam jamque illum rapere pro- nant, ideo aiunt nulkim apud vos signuin, nulkint
peranltbus. ecce ex improvisu semiarsus illeLau- miraculum fieri; illic,2905vero ubi illum iransla-
renlius anbbkis accurrit,. ei calicetn aureum quan- lumS 906asiruunt, innumera per' dies singulos ejr<s

VARI^ LECTIONES.

" 91 ait 5. S89SDeus 5. S89aDixi 5. S894Cum 4. S89Ssanctissimi i. ed. S89CB.decurrcns bisloria

mentionem attulit, dignuni hic i. 2897'r.valde ac sanctissimo v. 1. 2S9Ssil i. s899'e.ulilifalibusn. i„.
crf. s900 c. sanctse meine-ri33Leo i. s901 S90s
S90S S90S p. siculi et c. i. erf. v. ari falsa essentq.i. erf. S9oa'B_
J.ic n. q. lv erf» cl addens, i. illuc 1. erf. 260'dclalum l. ed.
 641 CHRONICONCASINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 642
roeritis affirmant290Tsigna palrari.» Ad bsec Adam A signa patrala sunt, liquido pervideres boc nonnisi
vebemenier su.spirans, apprebensa manu ejusdera aut de invidia, autpoiius 8922de igrioranlia diclum.
abbatis, ad altare illum beali Pauli aposloli duxil; Unum lamen libi de mullis, non ab aliquo michi
ibique solis astaniibus, manuni suam super allare relalum, sed oculis islis perspectum, pro omnibus
idem Adam ponens 2908: t Per corpus boc, inquit, miraculum referam. Deraoniacus quidam Andreas
Jocloris gentium bealissimi Pauli-quod Iiic absque 2923nomine, de Barensi civilale die quadam ad
ulla besitalione quiescere 2909christiana universilas monaslerium venit, aique ut est consueludinis, a
credil, quoniam hoc quod libi modo dicturus suin, propinquis qui eum adduxeranl, anie altare ejus-
veracissimum etsine omni mendacio esl. Enimvero "dem patris jaciatus est. Cumque fratribus in choro
et ego aliquando de corpore beali Benedicti multo- psallenlibus, ineplas quasdam et borrendas nequam
tiens lalia audiens29i0, non modo in hsesiiationem, ille spiritus per 6s miseri illius vpciferationes
sed etiam in desperaiionem ac lrisliiiam inducius . emitteret, in parte michi stanli alque oranti, subilp
adeo fueram, ut jam fere nullam circa .ipsius aliare "sanclissimus pater Benedictus, ante ipsiim altare
devolionem s91inullam possera dignam gerere reve- aslare 2954yisus esl, qui alapa non modica,niaxillain
renliam291!. Taliter me per aliquantum 2913tempo- vexaii illius'percuiiens, malignum ab eo spirilum
animo in- " prolinus expulit; et i(a sanatus ille, cum affiriibus
ris fluctuanle, el trisli 2914ac trepido 291C
cedente, cum die 2916quadam posl ccmpletorium Deo et patri Benediclp gratias agens, ad propria
devotiori solito apud ej'us sepulcrum fusa oralipne, recessit. i Hsec pmnia prsedictus Adam LeeniS92S
cubiium roe 2917ccllpcassem, idem sanclissimus pa- abbali anle ipstim cerpus beali aposloli Pauii magna
ter michi per visienem' apparere dignatus esl di- quodammodo necessilaie coufessus, huuiilitatis gra-
cens: J Quare frator Adam tam demissus ac trislis tia cielerisadeo dum vixit occuluit, ut nemo fralrniii
inceilis? et quare de me lam male senlire seduceris, liujus loci de his aliquid nosse potuerit, quo usque
quasi egc hic ccrppraliler29ls minime jaceam ? ve- idem abbas venerabilisS92CLeo, quibusdam fralribus
rum qucniam servilium et devotio luavalde michi 2915 noslfis' 1jam illo defunclo reiulerit.
*E
-est placila, amodo eslo cerlissimus me hic pariler quibus supradiclus Roltridus unus fuil a quo
ciim Scholasiica sorore mea quiescere, meque simul ego percepi arfrf. lb. "2.
t cum ipsa in die examinis uliimo, in hoc locc de- 49. [Cap. 48.] (DESID.Dial. n in flne.) Aliud 5927
bere fesurgere; vcbiscum etiam tam die quam eiiara quiddam mirificum hic idem Leo refere-
nceie queliens devele psallitis, allenliusque oralis bat (748), ex ipsius nostriS9SSAdam veridico sibi
ac decenler preceditis, me pariler esse. Ut aulem Q ore relalum. Aiebat enim, quod cum die naialici»
te super liis emnibus indubium reddam, cum maitt- sanctorum martyrum Pfoti el Jacinlki idem Adam
linali hera primus ut es snlitus ingressus ecclesiara adS9SSnescio quid ulilitalis obedientise suse purlas
fueris, si videris de ttimulb 2920meo quasi virgulam monaslerii fuisset egressus, ecce mox duo pulcher-
iumi aromaiis pfocedeniem, allaque peieniem, rinii juvenes iii habilu monaslico sibi obviam fiunl.
crede universa quse dixiesse 2821verissima; i el Quoscumde more monasteriihuiniliter salulassei, et
hoc dicto disparuit. Evigilans iiaque prolinns, me-, quinam ipsi essent reverenter inierrogasset, audivit
cumque roysterium lanlse visionis per_racians_ gau- ab eis",seS 930quidem Prolum et Jacinthum nuncu-
dio simui lacrimisque perfusus, ccepi benedicere pari; venisse aulem se ad vjsitandos fralres qui eo-
Dominum palremque sanclissirnum Beiiediclum; rum sollemnia ipso die honorilice2?J1 celebrassent.
moxque licet tremens ac pavidus ecclesiam ingres- ilujusmodi Adam responsis attonitus, paululum sub-
sus, aspexi; et vidi; el credidi; juxta id quod michi slilil; moxque in semet reversus, post eos propc-
indignissimo fuerat revelalum. Porro quod dicunt ranter currere coepjt, el qitosque obvios pereoniar.i,
apud nos nullum ab eo miraculuiu oslendi, omnino quonam nionachi qui sepaulo prsecesseraiit devenis-
scias esse falsissimum. Si enim cuncla possem libi sent. Resppndenlibusqueneniinem se2BSSvidisseiiie-
referre, vel qu_e a prioribus noslris percepi, vel jD quaquam adhibens fldem, coepit huc illucquediscur"-,
certe quse nostris. lempuribus. ad ejus tumulum rere,el.item.2933itelnqueper2934•singu!os.obvia.u.le.s.ss'^',

VARIJ5 LECTIONES.
2907dicunt 1. erf. 290sposuil dicens i. ed. 2909reqtiiescere 1. erf. 2?- 10a cum cseteri.s n. i. *Silrre-
verenliam L. 2?12 devotionem 1. S913p. dies aliquot f. 1. 2914irislicla tepidq.a,' 4- "" .lurbidp 1.
2915c. nocle quadam prolixiori solilo ap. e. sep. post compl. cum Iacrimis, f. i. S917riiejuxia eccl.e-:
s]am in stralu proprio c. 1., '291s li. una^ cum sorore raea jaceam? Quon. igitur s. i. S919v. e. p. co-
ram irie. ed. S9S 0 sepulcro 1. ed. 292ie. v. desunt 5. 29S 2 arfd. lb. 29asA. n. d. B., c. add. ib.
1824arfrf.lb. 192SA. reverentissimo abhaii L. 1. 29s6 deesl ed. 29*7 Hic erf.) ipse Leo (reveren-.
(Sic
292S s929nescio ad
lissimus aJjlias add. I.) relulit eliani aliud quiddam niagnum ex 1. ed. add. V.
q. 1. corr. lb. 29s0 eis, P. et I. se n. 1. erf. S931d. satis devple in293' psalmis et canlicis honorassent.
Quihtis diciis, cepto. itinere ccenbbium ingressi siint. Hujusm". 1. ed. n. visum eo die antesemo-:
n.asierii porias.irigressuni, n. 1. 2SSS."..i. desunt i. 2934deesl l. erf. ' 293Sde illorum ' visione dili-
gentissime.i. i. 2.
""'" '""•"*
. NOTiE. .
{748) A quo_et a Firmo, 'Adse nepote, Desidefius koc accepit.
045 LEONiS MARSICANlET PETRI DIACONI 644
de iilis invesiigare : sed minime 293Cilli ulte- A suseepii. Quam cum per annos aliquol satis sire-
rius eos videndi seu colloquendi S937 est concessa nue adminisirasset, ab eodem abbate in monasierio
licenlia. sancii Liberaloris qupd in cnmitatu Teatino j'uxia
50. [Cap. 49.] Hic 2938fpse 2939domnus Adam in Laentum fluviuin silum est prsepositus esl ord.inalus
mpnle preximp quiCariseadjacet,Clia(749) vccabulp (755). Ubi 29S 1 cum parvam admodum ecclesiam et
eeilam in honpfe sancli Renedicti ccnslruxit29i 0 nec valde ckscuram reperissel *9S2, ceteras vero offici-
ncn el in Cpmincnsi lefrilorio juxla Melfamfinvium nas cl ligneas et velustas : inlra breve 29S 3 lempus
ecclesiam sancli Nazarii, presbytcro S94i quodam (756) ab ipsis fundameiilis omne illud monaslerium
cui jure heredilario pertinebat sibi libeniissime 2942 pelrinis parielibus sediflcavit.In ecclesia S9S4 cum ab
concedente2s4Susus et neccssilates obedientise sua. inlroilu ipsitis dupdecim ferme cubilos (757) ad-
adquisivil 2944,easque nonnullis lerrarum possessio- junxisselS 955,titulum quoqtie ab orienlali parte non
nibus emptis, diversisque ecclesiaslicis ornamenlis parvi ambitus cum sua 2S5C confessipne conslruxil,
alqtie codicibussuflicienler dilavil. tmivcrsanique ecclesiam picluris ac specularibus 29S7
hi. [Cap. 50.] Ea 294S tempestate supradictus (758) decoravit. Anle majus vero altarium tabulam
Boiano 2946calapanus 294v,cum j'am dudum Trnjam de 2958argenlo (759) a propinqnis accepto confecil;
in capiie Apulie construxisseli Dracenariam (750) B quam et ex parle non modica deauravii. Feeiietiam
quuque el Flofeniinurii ((51) ac Civilalem et reliqua in eadem ecclesia duo magna luribula ex argento
municipia, quse vulgb Capitinata dicuntur, edificavit librarum decem : opere pnlchro, et ex parle inau-
(752); et ex circumposilis terris habilaiores convo- ralo; el aliud 29S 9 turibulum argenteum S9G 0 qnod
eans deineeps habiiari constiluit. Sane sciendum fuerat palris ipsius ibidem contulit. Fecil et caliccm
quoniam corrupla vuigafitaie Capilinala. vocaiur, de argenlo 296ilibrarum sex (760); et alium libra-
eum pro eerio ab oflicio caiapani qui eam fecit Ca- rum duarum et dimidia 2962;cum duobus aliis mi-
tapanala debeat appeliari; rioribus, et unp luribulp. Fecit el crucem de auro
TnEOBALDus secdndus ac tricesimus htijus ccenohii purissimo, in 2963qua eliam particulam de ligno
ahbas, sedit annis iredecim (1022-1055). sanctse crucis, cum aliis quoque sanclorum reliquiis
52. [Cap. 51.] llic apud Teaiinam marchiam, reverenter locavil. Fecil ibi et campanas non par-
nobili ortus prosapia, quartodecime (755) selatis vas nuraero quinque (761), el alia diversarum spe- ,
suse anno, relicta domo, parentibus, pmnique suh- cierum ecclesiastica ornamenta perplurima; quse
slantia, tempdre Aligerni abbatis ad hec monasle- hic inserere supersedi. Inler quse etiam ei codices
rium venit; atque ab eo ciim 2948honore susceptits, diversos describi j'ussil numero sexaginla (762), e
eihabilu est sanctsc religionis indulus. Sed (754) C quibtis quauucr pallio inveslitos 2964,-argenleis
cum post Aligerni iransitum Manso, ut jam dictum qtioque 296Soperibus decoravit;
esl (c. 12), ahbas efleclus fuissel, egressus jiinc 2949 Hic S966eo tempore quo imperalor Heinricus in
Jerusolimam ahiit; indeque 29S 0 reversus, a Johanne Apuliam descendit (an. 1022), uljam supra reluli-
abhate obedientiam pra.positur_e monasterii hujiis mus (765),-eidem2967perMarchiamtranseunti obvius

VARLE LECTIONES.-
srasisnequaquam i. niin. nequaquam ed. s937allequendi ed. all. ees 1. 293SH. Adam.qnod dpmnus
Lee magisier suus una secum incheaveral, in m. i. 2939idem ed. 2840add. ib. 294ipfesbytero —
concedente ad V. et in tng. d. ciconia. 2942adrf.4. 294Sad u. el n. o. s. a. destinl 4. 2D 44 constrnxil
1. corr. lb. 2B'>6IIaclb. Toium capulin mg. adscripsilV. 2946Baj"ano4. 29i7 Greci imperaloris add.
ib.2. de quo supra jam diximus add. V. del. 1°. 2948eo benigne s. 1. ed. et ipse TheobalduSi 2949arfrf.
ib 29S0adrf.4. s95iIhi erf. S95Srepp. corr. re.p. 1. 29S 3 parvum 1. crf. 2954e. vero cum 1. erf. S95Sc.
in longiludine, et in lalitudine tres a. 1. 2. et in 1.1. deswji.5'. 2956arfrf. 4. S9S 7 oplimis arfrf. 1. del. V.
2918t. argenleamsatis pulchram de a. 1. 2SS 9 alium 1. Tlteob. 2960a.pulcherrimum q. l.cd. S9C1 a.cum
sua 1. 1. erf. 29C
patena S9C 2 media 4. libre et diniid. Theob. 2963ubi posila esl parlicula de J. s. c. c. a. s. r.
1 ed. 4 i. bullis aliisque a. 1. 2. S96Saddit 4. s9esHic—modo invadere arfrfib. s967
retulimus, apud
Teatinum coinitatura in loco qui dicilur S. Pelrus in Planaci, residente eodem imperatore cum lb.
NOT.E.
(749)Vulgus usque adhuc eumdem moniem ap- (755) Cf. lib. I, e. 45.
pellat Chia, inter Belmonlem et sanctum Eliam ad (756) Ubi cum paucis diebusnioratus essem, inspi-
boream et orlum Cairi. ANG. ranie Ueo, etc. Theob.
(750) Dragonara. (757) Ad regiamjiassos plus minus tres, el in allilu-
(751. Quse et Ferentino et Fjrenzuola, 8 mil. a dinem cubiios tres Theob.
-Luccria distabat; nunc dirula jacet. (758) Feneslris Theob.
(752) I. e. auxil el munivit.. (759) Mirw pulchritudinis Theob.
(755) Sequentia desumpta sunl e commemoralo- (760) Cum duobus pateris. Theob.
rio ab ipso Theobaldo a. 1019 de sua S. Liheraieris (761) Tres emit, duas fundi jussit.
adminisiraiiene cendito, quod ex orig. edidil Gall. (762) Theob. singulos enumerat. inier cseleros
Hisl., p. 79. lbi legilur : XHII non A'iul ajmdGat- Prosperum unum. Sloria Anglorum. lsloria Pauii
lulam. Orosii et Medi.
i754) Sed —administrassel addidit Leo. (765) C. 42 relnlerat, sed poslea eiecit.
645 CHRONICONGASINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. 646
cxiit, alque ad honorem el commeiidaiienem hujus A monasterii huj'us erdine 2986supra relale translatus
loci slrenuissime deservivit. Quo (764) etiam in loco fuissel, a prsefalp papa Benediclc qui eum sacra-
qui dicilnr SanclusPetrus in Planaci 296Sresidenle verat consueliidinarium privilegiiun (766) sumpsil
cum universis magnalibus suis, in eorum omnitim 2987, ac per biennitim quo supervixil imperalor
prseseniia proclamavil super Ationem 2969et Pan- Heinricus, in omni prosperitate degens S9SS, plurima
dulfum comiles de rebns sancti Benedicti in comi- hic ornamenta ecclesiasiica 2989'fecit 299°. Crucem
tatn Termiilensi, que 297'ipsi-lunc temporis retine- namque 2991argcnieam ad procedendum diebus do-
bani; qua. sunt nomiiialim castella quinque, idest: minicis, et diias campanas magnas s99s valde ac
Petra fracida, Pescloli, Guardia2971,Ripa ursa, el pulchras jussil299S fieri. Aliare sancti Gregorii ar-
Monlebellu2972,cum monaslerio sancti Benedicli et genlea tabula decoravitS994.Fecil el capsnlam ar-
sancti Nycolai, et cuni aliis ecclesiis intra eorundem genteain, uni porlionem ligni dominicsecrucis quam
cas.ellorum peiiincniias posiliss intra hos 2973vide- superius (c. 11) a Lecne monaehe huc allatam
licel 2974fines. A capile Rivus planus ; a pede 297S cstendinius reverenler lpcavit. Yirgain qtinque pa
vero, mare cum ipso Iittore suo et porluhus alque steralem cum litulc, argentp S99Sveslivit.-Ecclesiam
piscationibus; ab tino laiere fluinen Trinium, ab parvulam in honore sancti Nycolai juxla abbatis
allero autem S976rivus qtii dicilur Tecclc. Quse B .camcrara ecclesie beali Benedicli a sepiemtrionali
omnia in prsesenlia prsedicti impcratoris ct magna- .paiie adjunxit, ncc non el aliam nichilominuspar-
iuni ipsius prsefati comiies refulavuruniad 19;7 par- .vulam ccclesiolam in honore sancii SeveriCasina-
iem hujus noslri mpnasterii, el297S ipse imperater lis 299Ccjriscopi, in loco qui vtilgo Ad voltam sanclt
manu sua inveslivit supradieium dommim Theobal- - Severi anliquitus vocabatur sedificavil (767). Muros
bbm de omnibus ipsis, ohligans lani illos quam el eliam aitos ac lurres.duas, hinc inde anle airium
omnes qui deinceps isla aliquomodo invadere S979 eeclesise in modum claustri conslruxil. Codices
pra.sumpserint, pcena duum milium librarum auri quoque nonuullos quciim hic maxima pauperlas
in monasterio 29S 0 islo. Sequemi eliam tcmporepro- nsque ad id
temporis erat, describi prsecepit:
clamavit in placito Trasmundi S9S 1 comilis
super quorum nomina indicamus (768). Augustini de
quodani Tresidio, qui relinebal de terra sancli Li- civiiate Dei pariem secuudam. Ejiisdem s897 de
beratoris muilas pnssessiones, et manifestanle se Trinilale. Itero. ejusdem super psalmos, divi-
illo, ac refulanie, omnia recollegit *. sum in 2 voluniina.. Gregorii omelias 40. Pri-
Eodem vero tempore Pandulfus princeps ad roam paiiem moralium. Claudinm super epislolas
hoc monasteriuiu veniens, prseceplum fecit Pauli. Rabanuni eihimologiarum. Hisioriam Roma-
sancio Benediclo de monasleiio sancli Nazarii nortim. Ilisloriam Langobardorum. Iiinerarium lo-
qnod siiurii est in territorio civilalis Aiinse lius orbis ciun chronica leronimi.
(tm. 1052. Apr. 12) (765j, cui etiam loeo prae- Icronijui Martyrologiura
cepitim conflrraaiionis de omnibus peiiinenliis plenarium. Pcnlificale Romanum. Hisido-
ejus ad opus htijus npslri ccenobii fecil, .lo- ruiii officierum. Edicium legisLangebardprum. CPII-
cumqne ad molendinum faciendum concessit. cordiani caiicnuin. Aliuin lihrum canonum. Decreta
add. 2.
poniificum. Super Marcum Bedse.Duo etiamhymna-
55. [Cap. 52.] Sed S98scum idem domniis ss83 ria in chorb habenda.
Theobaldus in jam dicta praeposiiura annos ferme 54. [Cap. 55.] Pcr idem tempus doninus Odilo
5984quindecim peregisset, atque S9SSad abbaiiain vir venerabilis vilse acfarose, Cluniacensis cce-
VARI.E LECTIONES.
2968palatio 5. S9C 9 Ollonem 5. S97° ex longo jam lempore perdilas suprascr. V: 297i Ripa
mala quse nunc dicitur G lc. suprascr. s97Sel ipsafaj add. V. 2973has ib. 2974arfrf.4. S79Sdeesi.
i. 297Cadd. 4. rivum Teclum 2. r. q. d. suprascr. lb. Tecle 5. 2977 r. in nianus ejusdem
imperatoris ad lb. 2. 297Sm. 2979 cum ttniversis" omnino rebus ac peninentiis eorura inira ipsos quos
diximus terminos, el ib. erf. sunt lb. '29S0 in hoc ra. crf. 29S
sequentia abscisa2983 1 Transmundi 2.
in kac p. 1, quw expunxit ib. deest i. 29S 4 plus ininus 1. crf. 29SSarfrf. 4.
s8SSCumqueet
s986 e. qup supra monstiavimus DeP favenle iranslatus est. Hic iiaque a p. 1. erf. JVO.IM.U caput
a voce Hic incipiunt 1. 2. 2987sumens p. 1. erf. 298Sp. sui konoris d. 1. erf. 2981>nrfrf.ib.2"° adqui-
sivitl. ed. 2991arfrf.4. 299sc. mirse magniludinis ac pulckri.iidinisf. 1. s993 f. i. 1, erf. S9a4 l. valde
pulchri operisd. 1. ed. 299St. nichilominus argenti, opere pulchro v. 1. erf. S996Casinalis - Severi de-
sHn.2. 2997s. Greg. o. 40. p. p. m. Auguslinum s.p.d. in d. v.Claud.s. e. P. R. e. Aiigiisiinum de T. lti-
ner.-l. o. c. c. I. H. R. H. L. Edictum regum (E. legis Lang. 5.). Mart. I. p. (M. I. p. add. V.) P. R.. H.
(Isid: erf. Ysid. 4.) o. Conc. c. Lib. c. Decreta (Decrelale 1.) p. Bedam s. M. Duo elc L. ed.
NOTJE.
(764) Inslruraenta e quimts hscc noslro innottie- de Nuce.
ruiil, periisse videntur; alia lamen in Pelri Regeslo (766) Rcgest. uumer. 18. AK&
superesl nolicia judicati, quo Theohaldus seuienlia (767) __EdicuIaha>cssepins renovala, exslat adhuc
missorura imperatoris curtcm S. Mariaj-in jMorino ibidem. Locus dictus est Ad voliain, quod inde per
ab Hdeprando f. qd. Trasmundi ducis recnperasse montanam semitam via devolviiur eunlibus Aqui-
diciittr. Edidil Cl. Gallula Hisl., p. 77. nuniversus, relicta ampliori ad Sancttim Gerraanum
(765) E Regeslo edidil Gall. llist., p. 205 ; ihi ducenie. AKG.
etiam molinumin fluvioMelfefaciendum concedilur. (768)Conf. Tosti Hislor. Cttsin. I. 287,
Al.erura privil. in Reg. u. 279 cxsiat, liste Atig.
 m LEONIS MARSIGANIET PETRI DIACONI fiiS
nobii abbas ,99S ad hoc monasteriufn nirais de-j A lurrium ihslar aptata, persex sui monaslerii ira-
Votus advenit; ei ob niaximam quam in bealo Ires kuc mandare 3014curavil. Ad cujus adverilum
30lstolius terrae istius
patre Benediclo, alque per eum in loco isto maximus valde populus ece-
reverenliam gercbat, pedcs monlem lolum ascen- tus devole 50i6niniis oceurril. Excitus eniiri fuerat
3017hoc rumore
dil. Qui s999 cum de menaslerii more in ca- ad hujusmodi, uf.quoniam healus -
pituliim soo° honoriflce ductus fuissel jiost sol- Maurus ex longo jam tempore ultra montes irans-
lemnem sooi in adventu hosjiitum leclionem (769) : missus in obedieniiam fuerat, modo cum esset
Sicut audivimus, inquit vir reverentissimus, iia revefsus S018 debere se illi dignissime obviare.
et vidimus; incivitaie Domini virlutum, in civi- Jani 8019autem prsedictus abbas noster Capuani
tale Dei nvstri, et in monte sanclo ejus. Moxque ni- principis persecutiouem aufugiens in Marchiam
mis humiliier ad al>balem conversus: Donum, ail, d *0Msecesseral, sicut in sequenlibus ordine 30sl suo
le paier amabilis soos maximum expeto, michique ui inoiisirabimus. Verum universus-sancli huj'us loci
sine contradictione aliqua concedatur, supplicitef conventus, ineslimabili super hoc jocunditate reple-
oro 3003.Volo, inquam , 3<> 04 algue desidero omniuin tus, omnes 3022indumentis sollemnibus induti, cUiu
2os3cerejs ac ihimiamatibus
fralrum vesiigia devvlissimus osculari. Annuit Theo- , plurimis, usque ad por-
baldus licet invitus, ncc reniti devoiioni lam maxi- ® lam veiereni (770) aliquanto exlra monasterii am-
mse aliquatenus poiuilS 006.Postero 3006die festivi- bitum procedentes, obviam cum devotione maxima
taiis beaii 3007Behedicti, multis ab eodcm abbale exierunl; siatimque ac si viventein illum in eanie
• noslro precibus invita.us missarum sollemnia cele- conspicere meruissenl , omnes pariier in lerrani
brarej iinllomodo cogi potuit, eo prsesenie missas -procideiues adoraverunt; surgeniesque, sanctum
S0S4 lacrimis gaudio roisiis SJSS
piiblicas agere. Dehincsoos eumjain paralis ad pro- illum loculum cum
cedendum fralribus, pasloralem baculum idem reverenler exosculati sunt, et eum' hymnis ae Jaiv-
riosler abhas reverenter ejus manui ohtulissetj longe ;dibus nimis honorifice prosequcriies, in monasie-
bumililer ille refugilj dicens nequaquam dignum -rium induxerunl, eumque super magistri ejiis Bene-
esse sc in niagniiudinis ejus prsesentia hujusmodi dicti venerabili altario s"26posueriml. Quam dissi-
3027diversa hsec processio
Virgam gesiare : nimis profeclo lindeceiiS) et contra -milis auleni, quamque
omne jus esse percensens, velS 009se vel quempiam receptionis healissimi Mauri fueril ab illa qua patei-
tbbatum manu pasioralem virgara prseferre; ubi- Benedictus cuni omni eum coiigregaiione usque
302Sjanuas 3029menasterii
cumqueBenedictivicarium cunclorum scilicei abbai ad proseculus ultra
tis abhaium prsesentem adesseconiingerel. Eoigiiur P | monles olini Iransmiseral, quamvis ulraque piis
reverii paranle, cum muliis illura fralribus Tkeo- plena lacrimis fuerit, devoto considerandum leciori
"
baldus usque ad portam 30i0 monasterii prosequens, relinquimus. Fuere inlerea "allqui fralrum non qui*
tandem suppliciler exoravit,- ut si s01i quomodo dem ex tolp dubitanles, veruni certissimi super hoc
possel, de beali Mauri pigneribus aliquam benedi- reddi volenies. qui clanculo pr_c'dicium loculum ab
ctionem S01sBenediclomagislro ipsius transmilleref. iiifeiioribus unde argenleaclavicula 3036reserabalur
Quain postiilalionem vir yenerabilis benigne 301' ac claudebalur aperientes, visis sacrosanctis reli-
recipiens, el posse seconfidenterrespoiidit, et liben- quiis, lam sibi qui viderant, quam caeieiis qui non
ler facluruin vita cotnite reproriiisit-. Sicque vale- viderant causa.certissirase lidei exlitere. Quod, cuni
diclo recessil. Post septem porro annoruni verti- prioribus 303irelatum fuisset, valde illorum prse-
gines, os integrura brachii bealissimi Matiri, ca- sumplionem redargueruut, verenlesquc ne iliorum
psella decenter inclusum argenteaj opere pulchro deinceps exemplo dum a pluribus conspiei deside-
VARI_ELEGTIONES.
s96sajjjjas — curavit. Ad
soo°- cujtis adth lb, erasis qttw in sepiem lineis scripla fueraitt. s' 99 Quj — possibile
fuil intria. i» ci ab abbaie yel (etj? 1°;) frauibus b. l.c. 2. 300ip, susceptioimm lanli kospitis verba
sollemnia i"=, 2. 300s arfrf. $, ms c volis omnibus V. ed. 3004iiaque 4. 300Sa. illi possibilp
3006 flagilo
fuiilc. Post Jisec auteui ipso die f_ ib. 2. S007f. pjusdem beaiissiriii patris nnstri, ab e; a. Theo-
baldo, gralia prsecipux religionis, multis precihus i. lb. ed. 300SGumque i, p. solleniniter ad ib. erf.
*009,p. quemp. lb. 2. 8010januas lb. crf. 301i si quid timquam p. lb.. erf. soil b. monasterio isli l.
3
ib. 2. aoi v. valde lselus aecipiens ib. erf. 3014delegare lVerf. ,3015rfees.1. a. iiinumerabilis loi. erf.
^0" devotissime 1. so"- ab- ed. 3018r. ad videndum
— super hoc lb- in ioco raso. 30so inarchias V>.erf.illum dehere seardeniissimeproperare 1. S019Jam
302is., pleniler osiemlemtis V>.ed. s(l22j'.cum
nniversis- fralribus i. sollenipnibus iridulis. cumque c. a. t. eic. procedens — exiit 1.-cOrr..V. ,aos3 c.
c. desunt i. 30S 4 1. devotissime ac reverenler c. ).
g. m. oinnes e. s.30S 1. erf. S02Smixtis i. COIT.ib.
aossarfrf. lb. 3027et S0S
8 30t!> 0 c. quoiiens esset necess.ariuin
30sl quam i. deest ed. januam i. erf.
r.l. abbali—. redarguii, verens 1. cor.r. ib.
1'
NOT_E.
(769) Lectiones istse coram hospilibus in capilulo clissimi palris nosiri Benedicli, iil wdificenlur.kaQ.
iegi solilse, exstant apud nos in eodice 47 cum hac . (770) illani intellige, quse prope sediculam sancise
epigraphe : Hwc capiiula diviiiw auctoriialis, edild aditura pandit in aream anle ccenobiuin.
a bealo Gregorio urbis Romw ponlifice, legenda sunl Agalhse lnfra. lib. IV, cap. 75. AKG.
corain hospitibus in capitulo, juxla prwcepium sati-
 019 CMONICON CASINENSE '— L5B. II ATJCTORELEONE. GSO
rarenlur sanct_e reliquise aliquafenus aliqnando A j ecclesia Sancli Pelri. alque ecclesia Sancti Teren-
ii.nlilarenlur, diligentissime prsedictum claudenies - liani intra eandem30S3 Larinum, cum casisct terris,
"3S locellum, protinus clavim in frusta comminue- el ornamentis ac S0S 4 perlineutiis oinnibus ear,un-
vunt, sicqueex luncet deinceps usque hodie sacer dem ecclesiarum. [Cap.55.] His305Stcmporibus Adel-
ille Ioculus clausus irreseramsque permansil. modus presbyter natibne Saxonicus, ad 3oS 3 hoe
5S. [Cap. 54.] Circa "3S hos dies {771) Hugo roonasterium veniens, habilunique monasticurn sot7
-vir 4034nobilis isatieneCajelanusadextremaveniens, devolissimtts induens, de eausa proprietaiis su_e
fecil;cartam (af.. 1040, Apr.) in hoc monasterio de fecil in30S8 hoc loco crucera sirgeiileam S0S 9
septua-
medietale caslri quod Sujmii {772) vocatur, nec sion ginla fcrme librarum, ejusquepartemnonmodicam
el de oiiinibus omnino rebus lain 30SS p_urein Cajeta, deauravit *.
*juam quseS08Sin prasdicto Snjo a parte parentum *
[Cap. 50.] EisdemS 060(77i) qtroqtiediebus, Paultis
slbi compelere videbanlur 4037.Hoc eodem tero- quidam sancise poslmoduin conversalionis vir,
pore (an. 1023, Jan.) qaidam Aprutii comilatus no- ad istnd coenohium venit, alqtie de inanibus
bilesLtiptts etAlbettus cblulerunt303S beaio Bene- praedicti abbalis monasiicae religiorils vcsiera
dictc tinani «eclesiam itiris sui, vocabulo Sancius adeptus, ad nioiiasteriuin beati Benedieti inlra
Capuanam urbem sili, ab eo ad commaneiidura
l
Laurenlitis, loco qtii Collenori (?73. vocalur, prope I>> transnijsstis est. €bi sub sancia. professionis
fluvium Saiinum, cum Oinnibusperliiieniiis el rebus disciplina-ita fefveritissime bonversatus esl, ut
ejus vi.a.prioribuset religiosis rpiibusque viris
ejusdem ecelesise. Sequenti etiam anno Benedictus esse posset exemplo. Namquc vitseipsius cxitus
<juidam S039 de castcllo monle Metulo fecit oblatio.- docuit, quam omnipolerili Deo ejusdem conver-
hem suam in boc monaslerio de ecclesia Sancti sationis viia placueril.' Cum eniin languore
. Johannis .jure sila esliniinibus ejusdem S040eastrt, correpius ad exlrema venisset, nocie ipsa qua
iraiisiiur.is erai, m.iidanrreverciid.e vitie epi-
juxiasm fluviuin Trinium, cum terra modiorum scopus de Galliaruin pariibus ai uieinoriam
870, uhi ipsa ecclesia sediflcaia esl. et curii celeris beali Michahelis archangeli in riioiiie Gargano
Jumnibusrebus ipsius. Similiier <juoque presbyter positam pergens. in eadem Gaptiana civitaie
juxta ecclesiara sancli mariyris Laurenlii (775)
quidam de terriiorio Bpvianensi, Leo nomine, fuerai kospiiatus. Qui curii in tcmpesla iiocte
•oblulit in 8S4Skpc loeo eeclesiam Sancli Chrislofori surgens devote ante proedictam ecclesiam ora-
de castello Petroso, quam 304Sipse a ftiridamentis lioni ineumberel. Subiip ad dexteram orienlis
constrtixerat in S044proprio sue,<.umiiniversisrebus plagain couvertens obtulus, vidilde pncfato
nostro raonaslerio lucem niaxiinain iiisiar sclis"
et pertinenliis ejiis. Alius eliam prcsbyier Franco egressam ccelestia penelrare. Cmnqui. ad visio-
iieni ipsarii atlcnitus siuperel pariier et exsul-
noniiiie, genere Arpinas. id S04Bipsum fecit de ,C
ecclesia saiicl_e Lucise sibi pcriinente in lerritorio tarel, mex campansc mpnasterii sonitum <JUSB
fratris obiluiu. de more significarel audivit;
ejusdem civitaiis, cura plurimis circa eam terris, •agnovitque profeclp lalem ibi aliquem fuisso
et ceteris rehtis ipsius per 30isloca diversa; ecclesia -defuncium, cujus anima digna fuisset in luce
3047qtioquc sancli quam videralpeiere ccclum. Slaliniigitur.idera
AngelidecivitateMorronemaquse sanclus anlisles id quod viderat sociis referens,
sita esl stiper Rivuin cavum, loco J04Squi diciluf evestigio legatum transmisit ad monaslerium,
jfohannis Sculari, similiier soto hoc in lccooblalaest utiigiioscereiquis ibi ea nocle defunctus fuis-
cum cmnibus suis. Sed mi et f_appolus ."n qui- sel, sibique ex nomine nuntiaret. Guo(776)
facto, decrevit venerabilis episcopus, Pauli
dam nobilis Terniulcnsis ebtulil in boc monaslerio ipsiusnomen sibi quandiu viverei inlra bealo-
omnes res suas et curies quas in Larino habebal, rum nomina menioraudum. arfrf. 1. 2.
cum ipsa ecelcsia Sa.nctse Marisede Plane, et curo ,!l6' terapore snpradiclus t6!1
[Cap, 57.] Eodera

VARI_E LECTIONES.
so-s cja,i(je!ls Jocellum, manti sua c. I. f. comminuili. corr. !b, 40J3 Circa — oinnibus suis
ios. j_ing0 fllius Docibilis, nal. Ib. p.sed soss arfrf. ib.
"9S 6 add. I* 3037videbaiur ib. 2. S0SB ipse mulavit. q. (tam
3039 suprascr. ib.j sibi in 1. t. q. s. iil. ed.
0 ipsius lb. ed. 304i simililero. ib. erf. q. cum uxore sua Marenda de lb. _..-
l°i juxia — genere abscisa V>. sols o. bealo B. e. erf. 304squse "sibi, rplam erf.
*644 in p. s. arfrf. i. ,048 A. earlulain bhlalioitis huicmonasteriol.de una e. sihi p. in t. phedictse c.
vocabulo S. Lucia, c. p. c. se t. et c. r. ac perlinenliis ejus lb. ed. S046o. d. I. 3; desuul V. 2. S041Sed
et e. s. A. lb. 2. S04S Murrone i. sow suprar. in I. erf. sososimili medp lb. ed. S051Sed — eccle-
siarum desunl i. R. queqtie n. q. T. erf. soss Raptus 2. S053prsedictam erf. 30s4 e. omnibns ac. p. e.erf.
3056Ilis ipsis 1.1. His — deaurav',. tonsliluunl in 1. ed. S0S6 ob amorem ac devotipiiem beati Be-
capul
nedicti ad 1. erf. 3057monaslicie professionis d. i.- 3»53in k. 1. add. i. -B0Ma-. majereiri s. 1. ed.
3060Hisdem 2. S061IJoc U V.ed. Hoc etc. usque ad
finem cap. add. V>.Novum caput hinc incipit ed.

N0T_E.

(771) Imo poslca, temporibus Richerii abbalis;. bsec dicia S. Laureniii do Sahno scu Salinello, sita
v. ihariamap. Gait., Acc, p. 128. erat in lerritorip Terarai, hudie podii . Morelli.
(772) Suio, ad dextram Gariliaui ripam. GATT.
-
(775) Colle neri in documenlo quod ex transs. (774) Ex Desid. Dial. I. II.
enidil Galt. Hisl., p. 516.Eranl germani, filii qd. Te- (775) Siephani Desid.
daldi et Acxolini filiorum.qd. Sanspnis. —Ecclesia (778) Uoc Leo addldii.
PATKOL,CLXXHI. - 21
 ' C58
&l LEONIS MARSlCANi ET PEfRIDl..CO$ I
0. Necnon e! de ecclcsia Saricli Benedieti
princepsPandiilfus qui fueralTeaiiensis comes con- A solidorum
siruxit oraloriuin beali JohannisBaplisise jttxta ec- in Lambardia, in fundo Psslurini, pro censu solido-
clesiam pr_efali3063mouasieriiCapuani (777), supra rnin *
10*. . |
videlicet domni Landenulli 306iprincipis, His diebns Romae Benedictus VIII papa defun-
corptts clus (an. 1024), Johannes fraler ejus naliouis
qucm supra (c. 10) inlerfecium a Capuauis reiitli- Tusculanseex palre Gregorio illi in ponlifieaiu
inus; el obtulil in eodem ofatprip ad ej'usdem mo- succedil (780) add. 2. -
nasterii uiiliiaiem, integram mediefatein de cuiie 56. [Cap. 58 ] Defunclo igilur auguslse fnemoriss
5
quce nominalur Anglum, curii perlinentiis30* ejus. imperatore Heinrico anno S084Doniini 1025 [1024.
Porro alteram ejusdem cuiiismedielalem longe post, Jul. 15] (781), el Chuourado*08*duce qui et Conf
sciliccl Desidcrii emil 3066Benedi-
tcmpore abbalis, dictus est, ejusdem Heinrici eleciione in regera le-
<lusS66Tprseposiius a Paiidulfo cpmile. Presenzani vatc, precalu Guaiinarii (782) landera solutus acon-
3069 5
M6%cui videlicet jure hseredilario peiiinebal. dignis sibi perpeiuo viiiculis prineeps PaBd»lfu_.S0S
Tune 3"° [empor.s (an. 1052, Ocl.) abbatissa reveriitur, atqne lotius mansuetudinis et httmilila-
qiucdamKaimburga nomine de eivjilate Firmana ob- lis se viruni ostendens, ad hoc inonasterium venlt;
.iiliiin hocnionaslcriomonaslerium suum vocabulo omnemqne amiciliara et fidelilalem jurejiirando
p
Sancta M-uTia,loco Leveriano3071(778), etecclesiam repromiltens abbali, qnasi palrera et doniinuni se
Sancli Johannis de Garzania, et caslellum dc Bar- illuin haJiitiuum de caslcro pollicelur. Mpx ilaque
iiulano cum ccclesia Sanclse Marise el Sancli Blassii pri.iinos illos suos faulores de Apulia' unacuiii
?07S,cum omnibus onniino rtjbus ac pciiineniiis Bbiano3087Grecos asciscens, Guain.ario qunque S68S
oorundeni locorum. cognaloJM 9 suo cum Normannis 309°,cpmiiibusque
Peirus quoque filius Rainerii de civitate Sorana Marsorum omni co.ia_nineamiitenlihus, Carraam per
oblalionem 3073 fecil liuic monaslerio de ecclesia annum inlegrum alque diniidium obsessam etexpu-
Sancli Silvestri in 3074terrilorio Arpinensi, loco uki gnaianij tandem ingredtlur (783)'. Pandulfus aulem
dicilur Valle de Frassu, cum nniversis peiiinenliis Teanensis quem prhicipem Capuse faclum ab impe-
et rebus ipsius. FecilS07sprseterea perhos dies prse- ralore prsediximus 3091,receptus in fidea prsefalo 5S9B
dicius S076 abbas'libellum de Sancto Grcgorio de Boi.mo 309S,unaciim oronibus suis Neapolim esl per-
Palcrno in comitatu Marsicano S077 Rocconi 307S ductus : sed aniie seqnenli [1027] et ipsa quoque
cuidam, cum omnibus pertinenliis ipsius, pro soli- Neapolis a Capnano princip.c capta, etM 94Sergio
dis GO,et censu annuali j.iscibus eetingenlis. ldem magislro liiililtini exinde jiulso, rursum Teanemis
fecit el de monle qui diciiur Sabucus !°78"supra (_ Pandulfus a lacie ipsius Romam aufugiens, ibidem
Anium, jiro quo recer.il solidos 40, et censum pisces exul defuuclus est; tenuitqne Neapolira Capuanus
duceniosS0RO.Id 30S 1 ipsnm fecit ,el liliis Guancngi
princeps per 3a36 anuos ferme tres (784). Dehiitc
de terris in C ilabrello 30S*^779) pro soliilis 00, Sergius, recuperaia Neapoli, Rainulfum siremiiira
ccnsu denariis 12. Itein ibidcm filiis Gttilielmi pro viruin afihiitalo sibi coiijunxli, et Aver_._cillum
solims 40, ccnsu solidis 2, el piseibus sosstrecentis. comiiem facicns, cum sociis Normannis obodium et
Simililer el in tcrrileiio Pennensi fecil de eiuie infestaiioiiei»!09(i principis ibidem w?7 nianere cun-
quaj dicilur Boceiula pro solidis 140, et pro eentu slituit; tuneque S09sprimum (an. lOtiOi Avcrsa
VART__E LECTiONES.
S06*prsedicti lb.erf. S0(i 4 L-indenolfl lb. 2. L. I». 30SSc. omnibus omnino p. lb. crf.
,oossequentia abscisa suitt ib. S067dpmnus B. lb. erf. S06S gloriosi p".
c. qui cognomhialur a Preseuzanp 2. 3061,c.
i. h. videbaiur ed. 3070 Tunc — et rebus-ipsius nrfrf. lb, sed in tnedio cap. 59. 307iLevarino 2.
peninere
so'a Basilii 4. S07Soblationis cariulam f. lb. 2, conslrucla 307C — solido-
=Tiim rieccm add. lb. S076idem Ib. ed. 3077deesi i. S07*Racconi5. Roccani 4. a079Fecil
3074S.qure estin lb. erf.
Sabncu ib "
,
— trecenlils ._>.,tlesnnl'. 30SMdein!. ed. 30SiCalaliekui 4. omisso versu iniegro.
^d.-abscisumV.hl
i088pisccs"GC.erf. 368Mieinrico, e6jusdem judicio lai.dem s. I. h. anno D. in°. xx«. v>. maguaintim ejusj.ii-
30S
dicio t. s.;lb. S0Ss Cuonr. 4. Piuidulfus. — rursum Teanensis desum i. 3M7 B. calapano lb. 2. a. B.
c.add.V>.quw.meliiispost Grecos cotloces. 30S8q.Safermiano principe eomilibusque i. 3081S089c.h.sius c.
N. Raiiitilfo elArnolinpet celeris a Comino, «rfrf.lb. 3090 Rainulfo eiAriioliiiii adA. 2. p Neapolin.
iinacmn Johanne fflio fugil. Sed i.ieorr. V>. 3««a calapano B. n. Joliam.e ftlio ei o. s.2. 3093Bniauo5.
"" et — pulso rfesHiu1. 389sprinc. auno uno et mensibus
quinque 1. ji. per a. f. Quainobrem Sergius
Nenpolitanus dux Raiu. aff. s. conjungens, Averse i. c. f. c. s. N. ob odium principis m c. lb.
6098insectaiionem prsedicium
..... 3097deest2. 309J luncque— kabitari crfrf. lb; hinc 1. pergit : Inlra hoc ferine (ita-
quelb.) inennium defnnclo prius .Basilio ac posimoduin Conslanlino Constantinopolitaiiis imperaloribns,
iiomanos (Romano gener illius lb.) sumil impcrium. Chuonradus etiam dux posi Heinricum, eiusdem Hein-
nci electione regnuin susclpil Roinanorura. K. Inlerea Pamliilfus aprioribus s. n. non solum non d. veruiu
polius iu dies singulos crescens, deque h. m. d.
WTM.
(777) Cujiismentionem fecerat iii narfaiione illa (782) Aim&1, 5S.
dePanlo nionacho, quam poslea expunxil. (785) i02(i mense Maioeam obthiebai; v. Di Mep
(778) /ua;la flttvio Aso in docuin. quod e reg. de- Ann. Neap. h. a.
t!il Gait. Acc. p. 128. • (784) Qua>.prius Anpnymum Cas. secutus scripse-
(779) Cakibrito, in lerrit. Conzano. •' r.ai, postea mutavilet anxii; cf. Amai. J, 40, ubi de
(780) Eadcm in caialogo Peiri. lemjiore nuuc nihil ceiti legitur.
{781) lia Aiion. Casiii.
 €33 CfiRONICON CASINENSE. — LIB. II AOCTORE LEONE. 'CSi.
cmpla esl liabilari; Pandulius prseierea a prioribusi __ adessel facundia non valemus. Adeo scilicel ui ex
suis nequiiiis nequaquain deficiens, acs 039de mo- h.spauca pefslrihgam, iil in ipsa sancice Dei gcni-
naslcrii ktijus devastalione quasi pro iinperaloris ; tficis assumplione eliam ad niinisterium aliaris
odio siisesalis iacere maliiise ambiens 3100Theobal- vinura eis defueril. Prselerea si querii tle monacliii.
diiai (785) abbaiem siniulaia beuivolenlia secum ex monastcrio |iroj'iceresl2Svellel, quasi dedignans
iipud Capuaih quasi pro ulriusque securiiate renio- 111 i hoe dicere, j'ubebal 3123tdlli de loco nienssejusii-
rari rogavil, imino 3101coegil : ila ulj'am iHum mi- liam ipsius ei poniaiii in pavihierilo, ut ex hoc liquido
ninie huc redire permillerel; pr_eeepium 310siamen iile vaieret fcausam exptilsioriis agnoscere, et e\
ei deconflrmaiione tolius abbalje de more priorum lune nOn audebaf amplius In raonasleiio remo-
3163princ.pum fecii {««. 1052, Apr-.12) 312Setiam !12Squosque de nionasieiit
(786). Erat rari. Vilissimos
lunc prasposilus in 3104Capuaho monaslerio qnidam familia laicosin refectdrium fralrum in quod func
Basilius, generc Calaber, seculari ingenio vehemens, usquc nemo laicoriim austis fuerat ingredi,'ad pii-
ijui olim apud episcbpitun sancti Stephani minisle- n6m viiminqiie merisis imponendiini iriduxe.at. Aded
rifllit ofiicium gerens, pro eo quod eral fainiliaris 311"
1 nichil feliqui lunc monachis erat, quam cum Jerc-
principi; adve.ntu Heinrici imperaloris lerrilus, ad mia in lainenium prorumpere : Servi doriiinaii sinit
koc monaslerium fugeral. Poslinoduin vero a S106U ] rioslri, hec fuit qui eriperet nos de manibus eornni
prsediclo abbale monachus faclus, et in ndn sl07. (Threti. v, 8). Supeferat adhuc dommis Leo ille ina-
parvo apud eum honore fueral kabiiiis. Sed cum jor ecclesise cusloS, qui die quadain refectoriuni iii-
piinceps idcm 310Sreversus, Capnatn ut diximus' gressus; cum servds ijuos disiiiius ad exequeridum
recepissel, eiindem 3109ad seBasiliiim evocans ,' id miriislerium repperisset; zelb corifeslim sl" reli-
pra'posiiuram sll° ei tradi Capuani niohasterii fecil. gioso succensus, illos quidem fofas cuni magno de-
Qui nequaqiiam blBciorum s,il qiise sibi abbas prse- decore expulit, ad confralres vero coiiversus :
-Ki.erai niembrans, quicqukl Illa mbleslise polcrai Quousquelandem, ail, sub laiiio hosiri ofdihis oppio-
iiiicrcbal, el principis amicitia elatris 5112,ita super brio, sub tam iniqno el itftpio sei'v6rum nosiroruiii
cborum fratrum quasi alter abbas ad bfliciumstabat. dominio remorariiur? ^equiminime;el o_>i.ii.s sitnulsl"
S7. [Cap. 59.] Itaque Siis Pandulfus universos hihc exeuitles, ad irhperaiOretn itiVra Ynonlespergn-
riieriasierii hbmiiies in suain lidelitalem jurare la- thus, eique noslrw calamitatis lameillnbilem historiam
ciens, el 3114cuncla 3115caslella seu villas ejusdem lamentabiliier si29 referamus. Mox iiaque ad_ hanc
2116inonasierii, prseler Sanctum Germanun. el Sau- cxhoriaiionem aniirios31so
arrigenles, universi pari-
3131
eiuin Pelrum, Sanetuni Angeliim et Sanctum Geor- ler illum sequi 3139cceperunl. Quod Todinus »>"
giutn, Normannis qui sihi tunc adhserebant distri- C * isdem per nuniiiim audiens,feslijiatiter nimis ascen-
Juiens, Todinum quendain de monasierii fainulis dii, ct loiigiuscule 3134jam illos a monaslerii porla'
nequitia. susS, coihpiicem eisdem 3117ipsis, quse mo- reperiens, prolinus equo desil.il, ct ad eoruiii 3ils
nasierid superesse videbantur proeieeil; eiimquc vcstigia procidit 3186: crans, el mullis »18t satis
apud Sanclum Germanuni in ipsa abbatis niansione facliohibus expeslulans, ul dignarentur reverii; ai.
. tiiauere eorisiiluil3ils, iiisitper ei rocearo qucc Van- eo.iuin libitum se decelero cuncta pollicens corre-
ira dicitur illi pontradens, .ad suara fidelitaleni cun- clurum. Al 313Silli lanlaiu ejus 3139humililaiem S14i
ctosilli lam Norniannos quam ceteroS quosque pa- ac pollieitationem conspicienles, et 3141vera ilhinv .
fere praicopit. Jam vere qnam pessinltis, quainque spondere credenles, ut eranibenigno ac compalieiiii
21is imp'.us idem Todinussi2!)in Bei servos extiterit, peclorc, sine mora reversi sunt. Parum 314slamen
iii quanlam eos sanctumque hunc locum penuriam levaminis ac consolaiionis hoc facio adepti sunt.
3143accidit disponenle Deo, ut non
dedecuSqueslsi redegerit nos ex toto referre etiamsi Onde post longuin

VARIiE LECTIONES,
SMSd. deque li. m. d. ed. sl0° salagens I. S10i i. magis e. 1. sl0!' prscceplum — fecit ittld. ib.
3103deest 1K 2. 'S10Vin eodem C. 1. *105familiarissimus i. erf. st06flrfrf.lb. 3107in maximo aliquandiu
a. 1. erf. Sl0sadd. i. siosr. ad se prsefaiuin B. 1. s''i0 prseposilum in Capuano nionasierio fecit 1.
Slli beneficiorum 1. erf. 31isfidehs, elala niente ita i. s!is Cum interim Pandulfns 1. P. i. u. erf. , 114fa-
ciens, cseieris ejusdem moriasterii casiellis seu villisin Normannorum qui s. I. a. aiioriunque Salellilum J'II_V
3116nrfd. 4. sl17c. supcr lolius riion. bona quses. 1. sliBcon
dclegatis; Todinura i. 3115uni^ersa ed.
stiluens,
3"° alque roccanl superius iiominatam quse VantraS12'
dicilnr illi c. 1. 3'19quam iiiiquus, quain iropiiis i.
i. placere per hoc principi satageiis add. 1,2. dedecus ed. p. famem, ac siiim dedecusque 1.
31"v.p. i. 31s3tollehai lantumde l.ed. 312*ponebatI. erf. S12SPrseierc;elera aulera v. L. ed. 3,u deest
i. Si" add. 4. 31!8 Unanimiter 1. erf. sl" nrfrf. 4. s'-so e. oranes pariler a., a. simul onnies i. i. erf,
£l81exlramdnaslerium add. I. 3132iia V>consecuti sunl 1. 3I33 Q. p. n. a. Theodinus (Todinus 5.), fesi.-
4. erf. 3134i.i. 1.1. ed. 313Sillorum 1. erf. 3136corruil 1. ed. ai37 ro. raagnisque s. 1. erf. S138'Eterf.-.'«
SJ.-YJHI. corr. lb. 3140saiisfaclioneml. crf. 314iet v. i. s. c. add. 4. 314aParum—sunl exciderunt 4.
3143Sed (Elib.) qiioniam jir_edicliisTodiuus in sua nequilia pcrduravil (ea desunl a,) non p. 1. t. .-.. IW
scilicei (deest V.) a. vindice Deo a. q. n. captus, etc. posiius est. lb..ed. rfesioi. 1
' '
WTM. -
(78S) Cf. Ainal, I, 51. (78C) Bedil Galtuta Acc.„p. 151
655 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 636
tempus sub Rickerio scilicet abbale a quibusdam A , eiaculum jirsebuil. Et de infirmilale quideni ipsa al-
nostris idem Todinus captus el lonsoralus, necnon tera die utcutnque S168convaluitj, alque sine effe-
sacco"indutus,el ad cernendam farinam more famu* clu reversus lunc S16S ad principem esl; disioiio ta-
lorum in pistrino positus sit (787). men ore atque oculo usque ad obiium remanens,
58. [Cap. 60.]Abbas interea nosterSI 44in Capuasio 3169,cunctis se inlerrogantibus qualiler hoc illi con-
nionaslerio, quasi abbas quidem manebal; re au- tigerii, non sineadmiralione audientium maxima
tera vera quasi caplivtts aliquis si4sexlra urberaabs- referebal. Princeps vero hoc faclo , aiiquantulfim
qtie custodia progredi nusquam audeba'.. Quod cum quidem reverilus est; sed non in longum teinpus
per annos ferme 4 s146sustinuisset, clam mandavit in mala mente poluit volunlas bona durare. Post non
Sergio 31" duci Neapolitano, utconstituto die Si*8 multum etenim tempus, ilerum prsefatum Basilium
eum niililibus ad locum designalum venirel, seqtte 317(>mis_t, oronemquehujus loei thesaurum per-illum
317ise asportari praecepil. De 317SCapuano quo-"
Teciperet; quod et facium esl. Nanque S149condi- ad
cto die egressusCapuam quasi spaliandigratia, per- que S17Smonasterio abstulii tres coronas de argen-
rexit usque ad ccclesiam Sancli Marci quse esl ad lo, et codicem unum gemmis ornalum, el planelam
radieem montis sanci_e Agaihae; aique inde paula- diocetrinamal 74 (788 ) opliinam, el ires pannos de
tim se , ac pedelemptim militibus pra_fatis eoujun- S allari, unum cum albis ( 789 ), alium cum cruce ex
gens, Neapolira abiil, indcque post dies aliquolii. si7Sfriso (790) et albis, alterum vero cum aquibs ;
Marchiam esl profectus : ubi in prsediclo monaslc- atque in arce quain iu monte sancta. Agalhse qui
rio Sancli Liberaloris in quo prius prseposilus fueral, Capuse imminet paulo ante conslruxerat, omnia 3176
per quinque circiter annos usque ad obitum esl ho- simul condens reposuit [ cf. DESID.Dial. i. 9. J. In
neslissime conversatus. qua eliam arce , innumera diversarum aliarum ec-
59. [ Cap. 61.] Poslsle° dies aliqnot jubelne- clesiarum, neenon viduaruin , pupillorumque spo-
sl77coacerbavera.
quissimus princeps cuidam fideli suo noroine Adel- lia tum dolo, tum violentia rapta
•
gisio , ut quantocius ad hoc roonaslerium veniat , Si.S
eique planelaro et calicem imperaloris, et non- * Sed
si5i qualiter a justo judice Deo projam dicto ca-
iiulla alia ecclesise pr_ccipua ornamenla, Aqui- lice post nioriein idem princeps daropnatus
ni et Sexti comitibus impignoranda 5iS2 perniciter sil referam. Quodam (79!) iiaque lei.)pore--er-
deferat. Cunique ille veniens , rem propier quam gms magister mililuiri qui Ne;ipoIilan_epr_ee-
rat urbi, venalu-m in ipso sancio paschali sab-
iransmissus fuerat indicasset, aliquanii S1S!qui- hato pergens , silvam suis cnm pueris ut apros
dem fralrum nequaquam ea 8164miltenda, aliquan- (792 ) caperelest ingrcssus, lensisqne relibus,
G ad insequendos eos sese cum canibus huc illuc-
ti vero nequaquam retinenda, ne iram 8166princi-
Si6C que unanimiier omnes per silvani diffunihinl :
pis experirenlitr censebant. Sed cum niincitis sed anlequam aper a reiis laqueo fugiensinviil-
prorsus inslarel, Adam supradictus 31S7 verelur , occupalus a venatoribus coulbssus
qui luncec-
clesi_ecuram gerebat: _Ego,inquit, hscc qusevir61Se capiusque esl. Cum autem liora jam lardior
bone requiris, nequc libi nequc aiicui alii31ssdalurus essct, et sol ad occasum vergens atrain unibram
3160 Si61 jain pene induceret lerris, prsedictus magister
aliquando sum, sed ea sttper ipsum cujits niiliium, ne noctistenebris occuparetur, sump-
sunlbeali Benedicli altarium ponam ; inde illa qui ta quam ceperat venalione , oinni cum cliente»
la domum quantoeius repedare ccepil, uni tan-
prscsumpserit S10Sauferal. i Quod cumfecisset, lummodo puero Pylagorse nomine, ut relia
mox ille audacler 3163accedens sl64, cum jam colligeret, et se perniciter sequeretur irapera-
3amque ad allare manus nefandas S16sextenderet, vil. Igilur cum puer qui "relictus fueral,"coI-
in S166parteslantibus mouachis atque mccrentibus: lectis retibtis recto calle suuni dominum seque-
relur, subiio duo monacbi reverendi admodum
wiirabile dieiu! protinus in faciem corruil, et vehe- vullus ei se in itinere coiitulerunt. Cumque li-
menlissima subito paralisi 3S67 more exlerriius quinaiu essenl inquircrel, ilii :
correptus , univer-
sis astanlibusmirum ac politis niiserum de se spe- . Ncliineas, iuquiuni, taniummodo sequere

VARI_€ LECTIONES.
S144(7rfrf.4. 314S
quidani 1 S146Ires 3. vakle ( corr. omnino ) invilus arfrf. I, serf postea expunxii. 3147N.
iorr. Sergio 1. S14S e.alqiie condicto d. f. erf. 314»ita i, et ed. 31S 0 Prselerea
jirincepsp. d. a. c. fldels-
simo s. n. A.juhel.tii 1. erf. 3151a. quasiion recolo e.i. 2. 3162in piguore ponenda 1. erf. S16Sa, q. f. n.
e. m. desi.tt. 2. sisi deesi i. 315Cne pejorairaloprincipee. 1. erf. 31S 6 ilie 1. crf. 31S 7 deest i. 2. 6158v.
b. «drf.4. 3i59bomiinim 1. ed. sl60rfeesil. s161c. s. arfrf..4. 3i62 q. volueril aul p. 1. erf. S163i. ut
crat ad qua_libel audenda prompiisshnus, a. 1. i. prsesumpior a. ed. 3164accessil et c. 1. erf. S165arfrf.
4. si66 in p s. m. a. m. desuni !. 2. Si67 _epilempsia pariierque p. 1. 2. 3168deesl i. aliquo modo ed.
S16J peruiaiiens 1 ed. 317°B. Capuani inonasterii m. 1. B. praep. m. erf. 317i i. auferens
prseposilum
aspotiavit 1. S17! De — aqujlis arfrf. lb. 317Svero 1. erf. si74celrinam lb. 2. 317B elerf. 3176o. s. «drf.
ib. 3177erc-pla 1. si78 HicV.inserit : Tunc temporis — elrebus ipsius, qumjam in cap. Si. leguntur.
NOTiE.
(787) Cf. Araat. II. 13. (791) Quodam — curavit ad vcrbiim desumplfi
(788) Coloris citrini inlensioris suni e Desid. Dial. 1, 15. Exlrema paulum niuia.il.
I.
(789) e. inargariiis. ^792)Avrum Desid.
(790) Operc Pbrygio, acu picto.
§S7 CIIRONICONCASINENSE.— LIB. II AUCTORE LEONE. 638
nosi. Cum itaque aliquanlulura simul per ean- A j pinis hujus ccanobii meufem manusqne com-'
dein gilvam graderenlur, venerunl ad qucndam pescat, neeiante moiiem sese pcenilere non
jacum cosnosum va.dealquehorribilem aspectu, liceal, et poslmprtem pareutibus propi.iquisve
ibiqtie Pandulfum Capuanum principem cujus ea prequibus ipse a suppliciisliberciur opera- .
superius memoriam feci, qui non longo anfe ri non libeal: sicque fial, uipro eis snpplicia
ieriiporedefunclus fueral (1047), ferreis nexum aelerna possideat,qtta. Dei thnore postposilo, iit
vincuiis, atque in illius coeno Iaci adgulam us- vita positus nullalenus perpetrare formidat.et
que demersum ei raiserabiliter oslendunl. In- j'am veniam non mcreattir in vila illa , quam
lereaduo nigerrimi spiritus relorias ex agresii- bonis sanciisqueoperibus neglexit promereri in
busvi.ibiis facientesper gulam eum ligavernnt, isla. adrf. 2.
ac in ipsam lacus profundiialem merserunt,
ileruraqiie sursum extraxerunl. Cumque htec His diebus ; anno scilicel Domini millesimo tri-
ssepiusfacerent, prsedictus puer Pytagoras tre- cesime* primo (Jan. 22) bealus Dominicusmira-
mula lice.t voce.eum alloquilttr, ul sihi qua de biliura
causa lalia pateretur ediceret. Ille vero fiens et patralor magnorum sl79, et multorum coeno-
ejulans ad verba intefrogantis pucri mox tale biorum fundator, apud Sorafn Campania. civitalem
responsumprotulif, dieens: c Quamvis, o puer, Jam ferme octogenarius migravitad Dominum (794),
ex innumeris meis sceleribus inihi plurima et et
infinita ptena prseparata sit, lamen ob nullam sepullus esl in monasterio Sorse vicino, quod
aliam causam lianc_quara cernis patior pcenani, .] nunc ejusdem vocabulo nuncupatur *.*
nisi propter aureura calicem , quem de mona- *. Tricesimo, luna cum esset plenissima, id est
slerio beali Benedicti sacrilega duclus cupidilaie quiiiia decima omnino obscurata esl (793) i.
abstraxi, eique etiam moriens reddere neglexi. Anno vero sequenli beatus, elc. add. lb.
Sed obnixe deprecor ac jier Jesum Chrislura '*
Qtiadriennio aulem posl (796), in ipsa die
dominum salvalorera omriium , cujus ego mi- festivitaiis sancli Petri aposloli .( an. 1053.
ser prsecepla contempnens in hanc sum vora- Jun.29) solis pars maxima offuscata est (corr.
ginera morlis demersus, te ohteslor ut Ca- ap. sol obscuraius est ab hora quinla usque iu
puam ad uxorem meam vel ipse pergas vel nun- horara nonam). add. i.
tiuro dirigas, qui ei et tormenla qu_e palior , et 60. [Cap. 62.] (DESID.Dial. n, 13.) Tunc 318,>
ut calicem monasierie Sancii Benedicti reddat
insinueUiElille: «Quidprodest,inquit,siei nun- lemporis constructa est a fratribus hujus mona-
tiavero ? non enim quod le vidissem , vel qtiod slerii intra Cajetanam civitatem ecclesia in honore
talia paiiaris, mihi crediiura est. i Cui ille re- sanctas Scolasticse S18i,juxta 818Sveierem si8Squte
spomiit: < Iloc sibi signum ex mei parte de- inibi fuerat nominis ejusdein eeclesiam, quie si84
nuntia , quori Pandulfus Gualse filius calicem
ijisum pro piguore habeat, et ut datis solidis videlicellargitione Stephani 3i85ipsiusciviiaiis epi-
<juos ei debuimus reddere , illuin recipial, ai- scopi, hospiiationis 318e gralia illis fuerat olim con-
que saitcti Benedicti monaslerio omni postpo- cessa (797). Ubiquale quanlumque miraculum per
siia mora resiituat, sihi celeritcr rogo insinua- (
re ne diileras. > Quibus diclis visio illa ab ocu- 0 meriia beati Benedicli Deus effecerit ; non 3187^ di-
iis ejus ablaia esl. Puer vero slatimut doiiium gnum duximus reticendum. Cum enim 3188die qua-
rcgiessus est infirmilate delentus , inlra pau- dam quidam ex eperariis de menle prqximp qui
ees dies defuncius esl. Ea vero quse videral,
quscve sibi dicta fuerant, oinnibus ad se ve- mari imminet, pelras qtiibus ecclesise ipsius parie-
iiiantibus paiefecit. Pandulfus' etiam ijise qui tes fabricarenlur, exseinderei, subitc ferrura illud
causa pignoris calicem apud se habebat , boc que pperabaturde manubrio exiens, prseceps in ma-
ipso lempore nescio qua de causa Neapolim ris
pergens , h;ec oninia ex ore ipsius Pytagera. voraginem decidit. Quo fratres per eundem cui
se audivisse ir.ihi (795) retulit, per quem quo- conligerat agnito , alium sl89 pro illo malleum quo
que idem Pyiagoras uxori iilius' omnia quse de instanler cceptum opus perficerelur , fieri mox de-. ]
viro ej'us viderat, vel quse ipse ei mandaverat, cernunt. Cum repenle unus eorum fide fervenlior :-.'
Capuse ntmiiavit. llla autem sibi potius quam
marito consulens,pretium quod vir ejus accom- < Nequaquam, ila 3190inquit, sed siinul319i erhnes.
modaverat reddere nolens , nec calicem reci- fiducialiter ad locumquo fcrrum deciditaccedarous ;
pere, nec nionasterio reddere curavil. Ilsec ic- manubrium in aquam miilaraus , iiiiraculurnque
circo huic operi inseri curavimus , ut videlicet
tjuicumque h_ecaudierit pertimescat, et a ra- quod in Golhi falcaslro paler Benediqlus exliibtiit K
VARLE LECTIONES.
S17S inntimerum et c. f. m."lb. ed. si80Sequenli "lempore, ullimo videlicel bujus abbatis anno, restatt-
rala est (COJT. construcla est noviler) a, f. i. S18is. virginis Chrisli S. i. ed. 3182j'ux.la— ecclesiamarfrf.
lb. S163deest 4. 3184qui (corr. qnse) vid. locus (del. lb.) larg. (b. m. d. St. in loco raso) ejusd. civ. (epi-.
scopi add. lb.) illis f. (olini add. V.) concessus (corr. conccssa cum universis peiiinentiis cjus) ui eic. 1..
si85bon_ememorisedomniS. ejusdemc. ib erf. ai86 e. ideo illis f. o. c. ul si_ quando gratia emendi
aliquid inibi eos prolicisci conlingerct, propnum ubi hospilarenlur locum haberent. U.bil. ed. S1S 7 ad
8 C. igilur quidam 1. 3i89aliu.d1. ed, 3190n. ail sed 1. 2. n.
Kjus gloriam enarrare decrevimus l.ed. S1S
iuq. s. 4. sl9io. s. i. 2.
NOTJE.
(795) Sc. Desiderio. ral, Casinensibus resliiuere esl coaclus a. D. 1009 ;
(794) Marlyrol. Rom. 22 Januar. Sorw.sancti Do- v. documentaap. Qatl. Acc, p.U2. Cspterum Desi-
minici abbatis, miraculis ctari. Vitam scripsit Albe- derio monachi ecclesiam consiruxisse dicuniur qua^
ricus diae. Casinensis , quse exslat in cod. noslrse teniis duni ad aliquas res emendas ibidetn pergerent,
bibliolhecsen. 101. ASG.v. infra III, 53. recepiacuium habere possent. Nosfrum auclores suos
(793) Ex Anon. Cashiensi. Accidil Feb. 20. iiunquam presso pede seculum esse, jam supraani-
(796) Sc. post defeclum lunse. Ex eodem. Qiadv.erii.mus.'
7117)Quam poslea Bernarxius ep. qtii eain invase-.
 6S9 ; LEONIS MABSICANIET PETIU DIACOM 660
iii nestrp !19'cliam malleo pcreundem palreni mox A manibiis saiis ssi0 lurpitcr principi sacramenio,<it
ficri indnbie prscslolcniur. . Iiisjiiralione S19Sdivina irilra yigjnli splidps per annum de rcbus monaslerii
placcl consilium omnibus, ei confestim 319V descen- pnuiibus ci tradilis nil relinercl.
.letiles ad niare, naviculasn subeunlS19Ssiiiiimqne RAS.LICSabbas tricesimus lerlius sedit, aniiis
giranles , ai loemn qtio fcrrtim decidcrat vcniimi. d.uobus.
Iii quo videlicet si9t qnamvis niroiam profundjlalciii 62. (Cap. 64.] Hic indigne qiiidcm ac secujariier
aqiiuruni incsse conspiccrenl; nichil Iaroc.n impos- iil3!il
sihile Dec esse credenies, et dc meriiis sanciissi- prsedicluni est ordinatus, sed 33!slonge hidi-
nii S197palris ncsiri ejusque healissirosesororis "ni- euiui gnius ac lurpius quandiu praefuii conversalus. Nou
quasi lanti monaslerii abbas, yerum ssl3.quasi
chilominus prsesumenics, manubrium iri mare fule-
slss quidain procuralpr causarnin princijiis exislebat;
lilcr iiiillunl, moxque divino imperio ferrutn ita ut ab ordinalione sua usque ad qiiinqiie cireiler
idem ad manubrium suum reversmn , non sine nienses sal4,' Capuse renioratiis, in servilio polius
maxima inultorum sl99adniiralioiie recipiunl *'.
* Per idem priucipis quain in cura sludueril moiiachorum. Jam
teinpus defuncio Romsesupiaiiominalo 32i«VC1.0 quoiiens illum huc venire coiilingcrel S21c,
Johanne (aii. 1055), Benedictus nepns illius, na- Todinus abbatis deofsum S217
lione Tiisculanus ex jialre Albcrieo patri- 15quoniam curiani til
cio 1798), in appsiplicam scdein pontifcx ordina- supra dixiiiius [c. 57] oblinebat, iicqiiaqiiaiu silu
tur. «rfrf.2. illic coramorari S21B dabalur, sed ac 3!i9 si quidani
f.1. [Cap. 65.] Piefalus atiteni abbas, senex jam alter exlrancus huc ascendens, el bie etiam i:i nulhi
ct pleiius dieruin apud supradictum S20° sancli Li- a -falribus reverenlia, iri iiulla abbaiibus S2S 0 soliia
beraloris monasteriuni defunctus S301est, 3 Nonas honorificeniia habehatur, nisi quauuim ipse ab iu«
Junii (799), ibideinqiie honorabili sepnltura locatus. vitis atque nolciitibus exlorqttebat *. Sub s%t\ hoc
Quo defuncto, raoiiachi quideiii iiullam eleclionem abbale Alferius el Slephanus pfesbyteri (800] de
absqtie principis nulu s*02-facere prsesumebant. oppide Minianensi (801) obluleruiii (an. 1054, Attg.)
Princeps vero jam duduin prsedieto Basilio d:ire ati- lmie monaslerio unam ecclesiam jiiris sui vocahui»
baiiain decrevcral, non 3S0Stainen absque fralruin Sanclus Barlholon.eus, propc ijisum 32JSoppidum,
conseiisii, licei ipiquus et impius agcre id volebai. cum una domp sua, o.lcum oinnibus ejusdem cccle.
Eral eliam aller in'Iiop monas.erip quidaui fraler, sie peiiiiiciiliis S2S3..Hic fecil libelluin de caslello
Antoniiis iioniine, genere Ciipuanus, lilieris ulcuiii-' quod dicilur Pelra fracida 3m quibusdain Teriim-
que J-20. 4'iiiibutns. Hunc itaque princeps Capuain e- lensibus; pro quo recepit solidos mille duceulos :
vocatS20*,.Nam cl Ipsi queque eandeni oiiin repro- C < pro censu vero ejusdem 32S 5 solidps 40.
iniserai ab.batinm. Cumque per dies pliirimos sjie *
pergit i : Eodem ilaqtte quo ofdinalus est anno,
liujiisnioili iilfiinique suspenderet, et jain fere aitmis sexle videlicel-Kal. Feb. (10.57)mons Yesnvius
eruclavit inccndiuiii, adeo n.axhniiin el insoli-
e^olvereliir, tandem aliquando Anioniuni pra.ficere ttiin, ut usfjue ad mare riiscurrerel (802). Hinc
dissuasus, queiiiam ss06 sihi niillaieiiiis adqisi- , V. addit: Quo leropore Guairoarius liiajorSalci-
jurare
escebiil, J.asilium eJigere cpmplacet. Mandal igiitir nitaniis princeps dcfuncius. Guaimario*Iiliopriu-
ille siiirimus urchiriiaiidrila. u.aliquct de hujus loci cipaius successionem reliqttii (805).
pr.ipribus ad euiri CapitaVnpergaut, qunlihiis ceium 6,3. [Cap. 6£.] Cum (804) aulem jam Deus onini-
,!' 7 coiisilio abbateiri. 8508iilis eonslitual. Iluiii esf,, potens laii.is iniquiiatibus laniisque hujus sancli
«'l in piihilio ejus praidiplus abbas plecius, iiiileque loci direpl.oiiibus dcccrnerel fiiieni 312°iiupaiiere.
ad nioiiasicriura ejusdeiii civiiatis csl ciiin laude ctorationes ac gemilus servorum Dei, orpliaiioriuii-
qnalioumque S2CSiransmissus., pr_ebito prius suis que ac vidiiaruin et pauperum lacrimse S2S 7 a uia-

VARLE LECTIONES^.
li,t, in ni.e. p. I. crf. S19Sp. Quid pluribus ? I. 1. crf. t194nrfrf. 4. l"s- n. omnes ascendunl 1. erf.
3196loco l. ed. 8197beaiip. Benedicli i. ed. e. b. s. desunt 1. 2. S198i. de ipso profundo aquarum f. 1.
•S1119 esl 1. erf. "° 2 n.' et impcrio- f. 1. a*03 non —
deesl i: s,200.jam diclum i. erf. " 01m. III. N. I. d.sa06
volebat desunl l.8?,04apprime 1. S20sire jubet 1. crf. q. i. s. n. a. nrfrf.lb. S207c. c. deest i. S20S:,
•a. 1. 3J0S 210
deest 1.2. *. s. I. desii.i. I. S21i
ut p. est add. 4. S21S ord. digne ycro ac lurpiier ttl decuit
esl expulsus'. Non e. i. S2issedl.ed. ssl4 c. coniinuos m.' 1. crf. ssl5 Nara crf. 's.i 8 v. aliqua necessiias
cogeret 1: erf. ssl7 u. s. d. desunl i. 3!iS rcmorari i. erf. S81Squasi a.' q. e. I. ed. S22lis. a. ib. erf..'
f,sl Sub — 40. add. Jb. .sas prsedictuin V°- ed. sa,srebus ct p. ib. crf. " 2. f; cura perlinenliis ejus q.
' ' • "•
V.ed. i!'<>.add..i: 6SSAmoclura1. erf. sa27singullus ac. I. 1. cd, '•
NOT.E.
(798) Ita eliam in calak Pelri. lis ibi meniio fil. AclumS. Gennan.
(799) A. D'. 1056, siquidem Pennse donaiio facta (801) Mignano, inier Vukurnum et Garilianum
esi Theobaldo abbale a. D. 1036. (riohis ljOS5)ind. fluvios.
III, m. Julio 1. I. j).i55. Basilius aulem jarh prjus (802) Ex Anon. Casin. a. 1057
fibbatisiioraen sumpsil, v.' infra not. 50. '' ' (803) Guaimariuni III ultra a. 1051 non vixisse
(800) Pater el filius. Reg'297, a. 19, principaitis conslal; v. Di Meo Ann.' Neap. h. a.
d. Pandulfi cM6 a princ. d. Panditlfi filii ejiis V//br. (804) Magna capilis pars ex Desiderii Dial. I. de-
princ. inense Auq. ittd, 2. i, e. a. 1034. Basilii alJba- "suniplaest. Cf. Ann. AJlahenses a. 1038.
 861 CHRONICONCASINENSE'.- LIB. II AUCTORE-LEONE. SG$
xilla in coikiro inlra ipsum exaudiiionis sacrarium A.festinanler roccam (S05) propevans, fugit .*_'.'-
essent admissseSS2S,anno divinse incarnationis 1058 Quod cum fralribus sursum fuisset relalum, in mev
[1056] Chuonradus 3S28imperator cnm valido nimis diinri se proripicns unus ex prioribus Azzo no^
exercilu iransitis Alpibus Iialiam iritroivit, venitque niine : s Tempus, inquit, fralres, tacendi per-
Mediolanum: namque SS30ejusdem civilatis archie- tiansiit, e_ loquendi leropus advenit. Ecce il-
piscopp vehementer eral infensus 823i.lbi de nostri Iu_.il, dies redemptionis nbslrse. Descei.idamus
monasterii prioribus aliquot qui ad.eum ullra mon- igilur, elregiis minislris quseque sunt necessaria
tes proclamationis gralia jam dtidum perrexerant coapieinus. » Quo faclo, jicnorifice salis quanlum
lllura adeunies, universa quseper lot annos a Pan- ad illos, impera.lor receplns el hospifatns, altcro-
dulfo niaja perlujleranl, flebilibus ei querin.oniis die cum uxore pariter ac 324Tnuru sua ad sns iiw.
sjenuo rclulerunt: orantes ac supplicantes, ut lan- naslerium bealo Benedido el 3249fralribus se com-
dem dignaretur ad aa3Slias paries venire, ac S23S niendattirus ascendil. Quem cum fralres mulla ssso
beali Beiiedicticffiiiobiumquodea.enussui antecesso- honorificentia gralulantissiine recepissent32S1, posl
_ ressul.ti.ileja3s34stiareverenlernimishabuerant, de orationem illos allocu(.urus.c,apitulura est ingressus,
iami iyranni manibus polenierS2SBeruere. Quoruui Quo resideme, omnes siinul monachi consurgeiitas,
imperaiorposliilalioisibus 3836ut eralvalde piissirous ^ ante ejus se facicra proslraverunl, et erecli S2S".:
iiicliiia.us, Roiiiam concitiis venit (an, 1037), ubi « Ila vos, Iiiquiunf, omnes pariler expeclavimus, iia
eliam inmiinerabilium aliorura lain videlicel ecclc- faciem TCS.lramconlemplari desideravimus, ita de-
siaslicorum quam reliqui ordiuis virorum innurae- nique S25S veslrum prceslelali advenluni sumus, ac_si
ras sttper Pandulfo querelas acccpil. Habiio. ilaque juslnrumanimse in infernp Redcnipleris adventuni
c.iiin magnalibus suis consilio, Dcuiuque limenlium cxpeclasse 8254noscunlur. > Ad hcec laerimis impe-
virorum adhorlalione eominonilus, sirenuos aliquol ratore suffuso, omnesJlerum in faciem ^forniunt, a'c
a lalere suo principi 32S 7 Capuam deslinat yiros, deimim surgenles, quse et quanta a Pandulfi rever-
mandans S238, ut nisi indignalionem stiam velki sicne per duedecim circiler annos mala perpessi
prolinus experiri, anle omnia nionaslerio Casinensi fuerinl3S5S, ordine referunt, ulqne laniis calaniiia-
jniversa qtise sibi 3SS9 abslulit confeslim s,4° resli- libus finem dignelur imponere, per Deura et pcr
lual, capiivos cnjiiscumque ordinis scu generis viros bealum Benedictum obleslanles exposcuui. Tun<.
stalira dimiltal-, bonaque unicuique sua sine diminu- iniperalor ob 32S 6 eam solummodo causam sc ad par^
lione aliqua celeriler reddal. Legali igilur impera • tes islas transisse jurejurando affirmans , seqiie
toris Capuam adeunl, Paiidulfum 3S4' conveniunl, ,n locum hunc ex tolo corde suo honoralurum ac pro-
mullisque cum eo fruslra sermonibus habitis, ad leclurum quandiu vivcrel, dcvotissime pallicens: jubet.
dominuni suiim sine effectu aliquo reyciiunlur. Iu- demumul duodecim exeisad se Capuam pergan!,ubi
duraveral enim cer ejus Dominus, ul quondara in- licentius 3257quicquid suporhoe negoiio agendura sit,
duraverat Pharaonis, ut quod sppntaneus coiileni- illorum consilio peragat. Ppsnit deinde super alta-
pserat, inviius facere cogerelur. Cernens savsautcni rium beaii Benedicti ccppprlpriumpurpureum.aurep
imperalor se a Pandulfo contemni 3S4S,ira succen- frisp ad mensuram ulna. unius in circu_.u adorna-
- sus, suniplo exercilu, venil Casinum (ttn. 1058). iura. Poslre.roo aulem suppliciler vakle fratrum se
Cujus.minislri qtii prsemissi de niore fueranl ad ap- oraiioni commendans, ila benedictionc pelila Ca-
paratum regium exigendum, cum monasterii curiam piiam estprofectus. Inierea Pandulfus Capuse atigtt-
introissenl, prsefatus sa44Toilinusvalde perterritus sium prsesiolari neqiiaquain ssss prsesuinens, una
clanculo inler Iiominu.ip 324Sfrequenliaiii exiif, cl cum abbale suo magis 3259qtiam npslro in prafatani
\AMM LECTIONES.
*sssaumissse, juxtaquod Sapienlia conlinel: Cor
SS2S regis ins2ao
niami Dei, eiqiiocumque valuerit conveiiel
32al illud,
Chuenr. 1. a. d. i. 1058. adscripsit lb. Cuoiir. 4. nanique — infensus des.iii. 1. invisus 2.
3231ad h. p. nrfrf.4. 3S33-lamque famostim ei beati B. meritis cenobiiim, 1. 3!a4 s.
celebre.ubique q.
s. l. i. erf. 3S35 m. dignarelur eriperc I. erf. p. erueret Petri Diac. in. vka S. Guinizzonis, ubi hwc exscri-
psit, SS36qiicrimoniis ac preeibus 1. erf. 32S7- principes 4. 32S8 deesl i. 323?tidd. 4. S240bcna crf. bon.»,
ronf. r. 1. 3241a. alque eun. Pandulfo niultis f. s. h. ad. imperalorem sine 1. ed. S24s1. a. c. 1. erf,
3243i:a lb, conietnpni 1. a244iniroissenl, in ipsa quidem curia Todinum prscfaluin effeiulunt; veruin ille
dnni minime ab eis agnoscilur, ex improviso visis illis valde perierrilus, cianculo 1. 324SIioniiiies e. i. <../.,
3246illorum manus evasil i. p. aufugil ed. ss47el 1. crf. 3248B. ejusque congregaiinni se 1. 324sad iu.'
posl ascendii collocanl 1. erf. st60omni 5S5S 1. 32S1 suscep. 1. crf. 3SSS
qua poieraril 3sb4 5 p. ereclisque diila lo^
qiiendi fiducia : 1. p. surgeniesque : ed. rfcesl 1. prseslbk.sse 1. ed. 32.Sfueruiit ed. SSB6-i. jure.
jur. aff.se obe. s. c. ad has p. venisse, ui beati B. ccenohiuiu de serviiutc nequissimi principis erueiis.,
pristinae illtid resliiuerel liberlali ; ac devolissime se illorum oraiioni commeiidans, posuil super alt. b.
R. c. p. valde prciiosuiii, aurco friso ad jn, jiahni in c. pukherrinie adoniaium. Jussit deinde ul d. ex.eik
ad se C. p. ubi q. s. h. n. a. sit, illorum c. ji. sicque peiiia b. C. e. p. 1. iinp. i. i. a. scob e. s. c. ad ha.s_
p. transisse, seque, elc."ta supra usque ad peragat; sicque petila hened. C. e. ^267 p. ut beali B. ccen. d. s. n.
,S5S
p. liberaret, ac deyctissiinese, elc.
S!6'
itt I. usque ad adorninuni. Inlerca P, crf. deest 1. crf. niinime
aiisus, ii. c. pfsedicio'a. Lcrf." m. q. n. dccst. 1.2.
.NOf.4_.
(805) Vanlrse v, snpra c- S-7.
663 LEOISISMARSICANIET PETRI DIACONf 664
ssso roccom sancta: Agathe39C1, arrepla 32fsfuga se A prin palus honoreni. Rainu.fum SS36 (807) quoque
cuntulit. Imperaior vero Capuam in ipsis vigilijs ipsius luaimarii suggesiioi.e, de comilatu Aversano
sancli pentecostes (Mai. 14) ingressus S!6S, allera inveslivil (808). Adenulfiimeliam Capuanum arch_-
die apud S264vetere.n lentoria posuit. Assunt eve- episcopum quein pessimusPandulfus carceri manci-
3267et abbalem
sligio monachi roganles promissa compleri et abba- paverat, sedi suse restilui.i. Quibus
tem sibi ante omnia postulantes. Ad quos imperaior noslrum, et universam noslri monasterii causam
cx 3S65consiIion« Non est mettm hoc, inquit; vos plurimura S2S 8 commendans, nl stia illam vice tueri
eligile unuin ex vestris. i Respondenlibus non se Jn omtiibus ac procurare debercnl S2SS,Pandulft
habere idoneum, neque esse congruum in lantis sccum ohsides ferens, Beneventum perrexitS2M ;
jiciiurbationibus in tanla domo aliquem sine maguo indeque ukra montes 32S 1 per 329S marchias repeda-
ugore el polenlia ordinari; et iccirco de suis ma- vii, atqne post non inlegrum S29Sannura defunctus
gnum aliquem illis opoiiere S26Sprseficere, impera- (an. 1039, Jun. 4), Heinrico filio reliquitlmperium.
lor in priori senlenlia manens 3267: • Nequaquam, Eodem 8294(empore Guaimarius (809) Normannis
aii, sed de congregaiione vestra sicut beali 3268Be- faventibus Surreniura cepit, ei fralri suo Guidoni
nedicli regula prsecipitidpneum vobis abbalem eligile concessil sm. Amalfim eliam ^*96 suo domina.ui
SS6\ > Illi vero nichiloniinus in petiiione pristina **subdidil. Inlerea Pandulfus f8i0) relicto in prafala
perduranle; SS70, augnslse eliara suffragiis et 3m rocca ad expugtiandam quoquoraodoSM7 posset Ca .
consiliis fulti, Richerium landem qui tunc Leonen- puam filio, ipse cum Basilio suo ad S298iraperatorem
sem abbali.am SS7aregebal (806) in abbalem sibi Consiantinopolim abiit, causa adjulorii sive exerci-
dari exposlnlant. Super quo imperator valde mesti- tus 329Ssive pecunia.. Cui 3300videlicel3S01 imperalor.
ficalus : erat enim sibi nimium el s'73 carus et uli- non solum nichil S30S conlulil, verum eliam a nunliis
Ik-simus, quamvis primo negare satis institerit, Guaimarii pr.emonilus, eum in exilium misit, ubi
vicius dcmiim mopachorum 8274vel ralione vel pre- miser per duos el eo 3S03 arnplius annos, usqtie ss°4
cibus, aniniit SS7S;eunique advocatum licet pluri- ad moriera 330Simperaloris remoratus, landcm re-
mtini renilcnlem SS76, in ibbalem ordiiiandiim SS77 laxaius, ac sine effeciu aliquo reversus est.
fratribus iradidii 3278.Paudulfus interea3S79mandat * Juniori add. lb.
;aS0 imperaioriS2B1, irecenlas S282auri libras polli- 64. His 3S0Sdiebus (811), cura a principio fere
ccns se dalurum, si ejus veniam cum gralia mere- Maii mensis usque ad qu.inlum diem anle Kalendas
relur; cujus quideni auri mediclatem ad prcesens Augiisli vix vel tenuiter.pluvialis imberarva rigas-
tiare, pro medietate vero allera filiam el nepolem c set, diequa S307dixiraus ruslicasquidam in vicinia
cbsidtjs iransmitlere spondei. Annuil imperator. IJIe monasterii commanens, postquam scgeles agelli sui
pccuniam SS8Sdelegai ei obsides. Quo facio, Pandul- quem juxla radicem monlis habueral messuil, mox
fiiiii facti prolinus penilet, el eslimans se civilalem stipulis quceremanseranl ignem supposuit. Repente
auguslo ss84recedeiilefacileposse recipere, reliqtium igitur flai.nmapaulalira succrescens, non jam con-
auri millere denegat. Imperator iiaquc, tam 32SS leula lanlumniodo paleis, sed ohvianiia quseque, ct
cum suis quara cum noslralibus consilio kabito, ipsatn quoque silvam devorare perniciler coepit.
G.uaimario ' Salernilano princii.i/Capuani tradidit Jamque contigutis nionaslerio ignis, uon dubium illi
VARI.E LECTIONES.
3,66 add. i. sscl quam summo sludio undique communieral nrfrf. 1. 2. S!6° Ag. fugiens coniu-
lii. 4. SS6Siniroivil; i. erf. 3S64 d. civitaieni egressus, apud Capuam v. t. figil. assunl et m. r. ut
opere conipleat qiiseproraisil, abb.^s. a. o. constitui p. 1, erf. 326Simperator:Eligite inquitu. 1. 3°66opoiie-
rct ed. S2C 7 | erdura.ns i. erf. SS68s. voslra r. 1. 328°non cnim ad
prseseus habeo qnem vobis debeam dare
add.i , sed cxpuncia sunt. SS70permanentcs 1. erf. 327iei c. add. i. 327Secclesiam 5. SS7Sn. c. et in
mnnibus suis negoliistt. 1. erf. SS74 «rfrf.lb. S27Eadquievil i. ed. E276flenlem ac repugnantem 1. erf.
3277eligendum 1. 2. S27SHisdiebus gestum est roiraciilura illud subilo et
supernoimbreexiineli ignis apud
hoc monasicrium, quod venerandaj memoria. Petrus Ostiensis episcopus in sermone iilo quein de vigiliis
. cati B. conseripsil, Iucu... reliquis abscisis add. V>. 327spreterea 4. SS80m. per necessarios i. i. 2. sisi
veniain poslulans «rfrf.1. erf. S28°ducenlas (rorr. trec.) auri oplimi 1.1. S2Ii 3 cenlenarium 1. corr. V.
5284r. a. 1. erf. S2S 5 i. consiJio l. c. s. q. c. Capuanis roagnalibus (c. noslralibus 3.) k. 1. ed. SSS 6 ko-
norpin, eique Riclierium a. 1. 3SS 7 eisque erf.Richeritun abb. universamque c. m. n. mnltum c. ni s.
kanc y. t. etp. 1. erf. 32S 8 mullum pluriraum i. 3S89 deberct 1. S290concessit 1. erf. ubi parilef cuni
1'xercilu sup tnrpiter salis acivibus ei iiiriigneiraclatusflrfrf. lb. indeque in inde mniqto. S291i.ost dies
non.pluriiiiogsrfd 1. 2. SS9S p. ra. erfrf. lb. SS9S nnn loiignin iempus, inlegrum amium scilicet 3.. S29i
Eo.lera subdidii rfeswnH. S29Scpnlulil crf. 329«nicliiloniinus erf. S297q. p. ..rfd. lb. posset deest. i. SS5S
s. C. a. ad i. 1. erf. 3°99e. s. desunt 2. sso°p. sed ctim per duos el 1.. sso1 orfrf. 4. S30Snil adjulerii c.
ed. ssasdeest. 4. 3S04a. fruslra remoratns ibifuissei, siiie effectu a. r. est. 1. S305in.videliceti. erf. S3<MS
lotum capul deesl i. v. supra p. 671. not. F. s307d. qnadam r. 4.
NGT.E. lt
(806) Leno, in lerrit. Brixiano. Et monaehus Al- (809) Guatmaniis^-subdidil ex eodera II, 7.
tahensis, leslibus Annalihus Alial.ensibus a. 1058. (810) Cf. Aniiil. II, 12.
— restituitex Aroaio II, 6.addiiiit.
(807) Rainulfum (8U) E Peiri Dam. sermonein vig, S. Bencdicti
(808) O une lance publica cl o vn gonfanon donl legendo.
et vii liirpte imperial. AIMI..
P6S HRONICONCASINENSE.— LIB. II AUCTORE LEONE. 651
imrainenlis inccndii ostcndebal exitiuni : cum ecce A [regere c.] ccepisset, subilo in mare ex navicula
superna Omnipotenlis misericordia Benedicli patris recidii, aique iulerclusus ab sequorc [equo c.j
3S0S spirilum exalavil. Sed mirabile diciu! ame
precibus inclinata de supernis coeloruiri super illuin unda moiiuum projccit in lilore, quaui
Iuinc locum respexlt, et cxilcm prorsus nubeculam piscalor qui ab eo projecius in aqnas fuerat,
in immensa aeris vaslilate repenle creatam cum vivus naiando venire [pervenireDes.rf.] poiuis-
sei. nrfrf.2.
largissima imbriuminundaiione superlotius inonaste-
rii ainbilum insperate perduxil, cujus quidem fluen- RICHERIUS nalione Baugarius s2:i Iricesimo qtiarlo
lis non modo voracis inccndii flammas reslinxii, sed ordine abhaliam bujus loci sorlilus, scdil annis 17,
el tuiiversum sancti hujiis loci circuilum abundanter inensibus sex.
ac copiose rigavii. Mira omnipoientia Creatoris ut 65. [Cap. 66.J Hnic Chuonradiis S312 iniperalor
liaienief ostetideret nubem illain ad solam loci hujus eodera S31Squo ordinaius esl anno per 33;4 prcces
venerabilis ereasse liberaiionem, cura lola undique Giske conjugis 3S1S et Heiiirici filii, nec non cl Ca-
cceliorbiia screnitate coiitinua rutilarel, ita se ad deloi cpiscopialquecaiicellariisui.apudBeneveiiluni
monasterii mehsuram eadem nubes coliihuii, ut prseceplum aureo sigillo bullaluni juxla niorcin prio-
quseque adjacenlia huberlim perfunderel: finilima rum augusiorum de universis monasterii pertiiieriiiis
veropeiiilus non aitingerel. Rusticus (812) itaque Bfecit (.....'1058, Ja»i. 5) (814). Sed ei Benedictus
qui lanti inali licet ignarus auctor exliierat ut mo- papa nonus privilcgium illi 331S sccunduiii Rouia-
naslerio ignera propinquare conspexit, amarissime norum poniificum coiisiieludinem scripsit (Jul.
lamenlans et peniiens, mox S309 descendit, etsola 1) (SIS). Eodem S317lempor.e Guaimarius princeps
conscieniia lorqtiente ac peiirahenle, sponle se fecii prseceptum beato Benedicie (nn. 1040, Jun. 12)
carcere publico condemna .il. Quod nostri33i 0 altius (816) cum aurea bulla de universis inonasterii perti-
et relkjiosius perpendenles, etilktni (juidem ill_esum neniiis: specialiler aulem de Sanclo Urbano el Vi-
abire siverunl, el misericordiDeo pro lanli loci libera- calbo, el de 33ls decima parte 3319lotius civilalis
tione graiias innumeras reddiderunl *. Atki_e, de alveo quoque Carnello qui fluii secus ?3S0
* Eodem insulam cognomenio S3S1 Liniatam, cenium videlicct
(815) quoque lempore dum piscatores
hujus monasierii rolia in mare, quo pisces ad passos super eandeui insulani, et cenlum iufcrius,
refeeiioneni frairimi caperent misissent, Nor- cum ripis el Iimitibus ulritisqiie parlis. Alio eiiam
inaniiusquidaiiimente lumidus acinflalussuper- in koc nionaslcrio ccclesiarn
bia, furihuiido spirilu supervenit; et ul sunl ad pr_eceplo(817)concessit
rapinain avidi, ad invadenda aliena bcna inex- 3322sancti Nycolai apitd Amalphiin ciiin universis
plehiliier anxii, comprciieiisum umim e pisca- nI possessionibus suis.(«»; 1059, Ocl. 25); ncc i.o.iee
ioribus, veslimentum ei quo eral imlulus abs- alii
iraxii, sibique mcx induil; dein naviculairi ejusdem civitatis nci.iles ccclesiain sancle Crucis
iiigressus, piscatoretn cogere ccepit, titrelia ex cum oninibus rebus suis huic iiionaslerio oblule-
alio edncerel, qualinus pisces, qui in ea invenii . runt*. Per SS2S idem tempus (an. 1059, Ocl.) (818)
cssenl, secum abslraliens deporlaret. Cumque Nanlarus quidam sacerdosel monachus deVenafro,
piscalor renueret, el se piscesad monachorum,
- non ad Normannoriim refeclionein, capere v.elle oblulit in hoc monasterio ecciesiam Sancli Nazarii,
se diceret, valde ea.sus ab eodeni Normanno quam idein nuper a fuiidaineutis consirnxerat iu
in mare projeclus est. Cum vero isdeni Norinan-
nus piseium pra.da [prseihe Desid.] avidus relia ijiso colliculo dePeperozzu, super rivum de Cenle-.
ex allo per senieiipsum irahere, eipisces legere simo, cum 38a4 codicibus aliquot el nonnullis cccle-
VARI.E LECTIONES.
S30B add. 4. asos slatim crf. S310'Q. abbas el fr.ilrcs a. crf. SS11 Teutonicus 1. S31sCuonr. 4. ssl! I.
anno Doniini mill. tricesimo oclavo quo ahbas ordinatus esl 1. 2. !S14per rogum (corr. prcces) — Eene-
venlum nrfrf. ib. S31Sc. su_e crf. 3316nichilorainus illi 1. erf. , 317Quw seqnuntur post c 67. coltocat
i, inserlis quw a fine c. 70. arcessit ib:K. peridem tempus quidain Aquinensis vir nomice Magiperius
oplulit bealoBenediclo heredilalem suam insulara videlicel qua; Limata vocaiur, Carnello el Melpha cir-
cumdalam, centuni eslimalione modiorum. in qua prsedictus abbas ecclesiain S. Mauricii consiruxil. eam*
modum a Leone papa consecrari fecit. v. stipra c. 56. S318deested. S3i9p.I. desunt 4. 3SS
0 circa
que postss2i 332S deesl
i. erf. c. i. quse Liniala vocaiur i. c. prsefalani i. Limatam lb. SS c. i. cognoniinalam, c. 2.
4. ssssHoc lempore lb. erf. Hoc elc. usque ad finem cap. add. Ib. 24in qua videlicel ecclesia cum nou-
nullos fralres adDei scrvilium aggregasset, et codices aliquol, neciion ei oriiamenla ecclesiastica, ciiin non
parvis t. p. i. adquisisset, eoruin omnium consensu eaudem ecclesiara cum omnibus oninino peiiinen.iis.
ejus huic cceiipbip cpnliilil lb. ed.
NOT/E.
(812) HPCLep addidit. principatus Salemi jamphati d. Guaimarii magnifici
(815) Ex Desid. Dial. 1.ad verbum. principis,el 2 anno principalus ejus Capuw,ac 2 anno,
(814) Ex efig. dedit Gatt. Acc, p. 157. ducalus illius Amalfis, et primo auno Surrenli. Ex'.
(815) Reg. num. 20 : C/iarissimo nobis in domino orig. dedil Gali. Acc, p. 140. ;
Jesu Christo filio Richerio venerabili et religioso ab- (817) Quod dubite fideividclur Al. di 1.
Meo l.VII,s'
bati a nobis consecrato, etc. Infra vere: Cujus abbatis 200. Specimen dedil Cl. Mabillon Dipl. App., p.
consecraiionemnuper ex dono piissimorum Henrici et lifi.
Conradi imperalorum Romauorum suscepimus. Scri- (818) 22 fl.mo princ. Salerni d. Guaimarii, et %
plum indicl. vi, Hat. Julii. ANG. ejtisdem pr. Capuwm. Oci., ind. vm, Gall. Hist.,/
{816) Num. 565. Dalutn u Idus Junii, aniio 22 p. 215. .
 .687 LEONIS MARSICANIET PETRl DIACONI «,8
sias.icis ornamenlis, el cnin non parvis lerrarum A , civilalis simili 334V modo obttilerunl bealo Benrdicto
possessionihus injbi adqtiisilis. Idem S32Sfecil et ecclesiam Sancise Barbarse, et duas casas suas cr.m
Jeroinus .civis Draconariensis,et Johannespresbyter pmiijbus rebus3s4s ipsius ecclesia., qtia; sila esi juxia
3346eandem civilatem , in loco uhi dieitiir
(819) de ecclesia sancli Nycolai sita juxla eandcm Capul de
civilaiem. Johannes cliam comes qui cognomiiiaius ripa. Sjmililer et Stephanus presbyler ejusdera ciyi-.
esl Scinlus oblulil SS26 bealo Benediclo (an. 1049, lalis fecit de Sancia Maria de Gualdo . Ioco qui di-
Oct.) moiiaslerium sancti Nycolai quod siluni est cimr Ursilrude. Lando3347eiiam ipsius nichilominus
prope 3S17caslellum Pica ; necnon el ecclesiara 3S18 S348civitatispresbyler 3348,id ipsum fecil de ecclesia
- sanctseMarisenon longe
abeodpm monaslei.o silapi, pancli Slephani, quam ipsemet in proprio j'ure suo
cum omnibus ex iniegro rebus et possessionilius ac cqnslruxeralS 349ii-.raei.ndcm eiviiaieni, juxla por-
peninenliis earundem ecclesiaruin (820). Fecii <:t lam vide!icet3S48qu_c esl projie ipsam fislulam. Idem
3329commulalionem ctim prsedictp abbale, eonfir- fecit ei Bcnifatius jtidex ej'usdem civiiatis de ecclesia
mans in boc Ioco ecclesiaro Sancli Sabini, quse ad- sancti Nycolai de Insula , cum oniiiibus sibi perli-
jacet monli sancti Leucii, cuin pmiiihus per:ii<cniiis nentihus in lolo comitatu Aquinensi. Pari eliara
ejiis, et recipiens S330uiiam cnrlem in finilms 333i modo oblala est in hoc monaslerio ecclesia doniini
Capuse, loco qui vocatur Baniolum. Qtiam videlicet B Salvaloris apud casifum Vicalbum 33S 0 (825). Nec
curlem ipsemet Johannes anlea in mopasierio 3S32 noneiecclesia Sancli BJassii in lerritorio Marsicano,
isto donaveral. Ilieabbas libellum 333afecit Berardo in monle qui dicilur Sabucu cum lerris el perliueii--
comiii Marsorum de Sanclo Salvaiore in Avezano liis suis 3SS 1. [Cap. 75.] Hoc S3S 2 lempore (an.
1045)
3334pro censn 500 pisciuin. Eodem 3335leniporc (an. ijuidam viri nobiles de Asculo
(824) id esl Rolandus
1049, Aug.) Adelferius conics de Beneventano prin- ct Alto ei Tcdcriciis et aker Rolandus obtulerunt
cipatu obtulil in hoc loco roonasterium sancti Eusla- beato Benedicto de causa juris sui dtio casiella, quo-
sii quod iiiineupalur de I'aiilasia,conslriictumprope rum unum 3353dicilur Deciniantim, aliud 3354Tribi-
caslcllum sancti Jnliani (821), cura aliis3336qualtuor lianum, cum ecclesiis etS3SBcum oniiiibus 3366perti-
sibi subj'ectis ecclcsiis , et ciim uniyersis rebus ac nentiis ac possessionibus prsedictorum caslelloruiii;
periinentiis ipsius. Id 3337ipsuin fecerunl Johannes nec non et lotani portionem spam do caslello quod
ct Aderaarius comiles de civilale qute S33Svoealur 33?7 dicitur Cabine (825), >lssb 8 alias per diversa
Morroue 3D 39 de ecclesia Sancti Augeli sita intra loca possessiones nonnullns, quod SS69esl terra mo-
eandem civitalem super ipsam portam majorem diorum circiter diunti 3360milium. Hic 336iahhas
(822). Sed et Petrus quidam ahbas de cadcm civi- fecil lihellum Dauferio comili de Larino de omiiibus
lale similiier s340fecii de ccclcsia sancti Johaniiis ccclcsiis ct rebus hujiis monaslerii qtiae erjiiit in
quse cst consirucia in s3',; loco qtii diciiur Serra eodem co-nilatu el iu peiiinenlia Thermulensi, pro
niajor, ctim aliaecclosia Sancii Bartholomei.el cum censu aiimio ceulum bizantcorum. Eodem 336!lem-
oamibus 334Seaiundem ecclesiafum possessionibus. pore(flii.l050, Mart.)ssos Cprbp quidam Apruliensis
Utiieqaldus 334squqque et Leo p^esbyteri Aquinensis obtulit ii> S3.64 monaslerio sancti 3363Benedicti qpod
: . VARL/ELECTIQNES.
3825Jeroiuus quoque c D. el I. p. obtuleruntin kec mpnasterio ccclesiam s. N. sitam i. e.c.
cum
omnibus niohilibus sibi pciiiiieniibiis ed. desunt i. 332liper cariani oblaiiouis coniulii b. lb. erf. 3327iu
pcrlineiilia Pontiscurvi, in pede monlis 332Sqtii dicilur sancii Leucii , p. 1. 2. SS2S et aliam e. s. M. quse n. 1.
u pnedicto m. sila e->l, c. lb. erf. F. eliam cmn supradicio a. e. c. in h. 1. monasicrium s. S. quod
a. rupi piwfaii inontis s. L. c. universis p. ac rcbusipsius rcc. verc n. lb. crf. 33S 0 sequentia nbscisa sunl
i. S3S1 ' 33"2 in hoc ra. d. erf. _ 8333 3334Avezzano 2. 3335Adelf. quoquec. de B.
pertineiilia 2. f. I. erf.
p. fecil beato B. carlum oblalionis de moiiaslerio s. E. lb. crf. hinc V>.pergil. 323°c. q. e. s. s. lb. crf.
3337 id — majorcm desunl V>,fort. abscisa, nam signtim appiclum esl. 333s v. add. 4. S339Marronc
q.
4. 8340c Morrone f. in lioc nioiiaslerio cartam de lb. ssil c. in iinibus pr;etlicl_eciviiaiis, loco i!>. S3',s
o. e. c p. abscisa sunl V>. 334SPer hos dies Raienaldus et lb. S344pari ed. p. m. desuni V>. 3345r. et
perlineniiis ipsius eccl. lb. r. c i. ed. 3S4G prope prsediciam c. ib. ed. 3Sl7 Laudo — Aqiiinensi desunt
i. 3348add. 4. 8349 a fundanionlis c erf. 8S5° c quod vocalur V. cum omnibus pertitieiilibus sibi Ib.
ed. 3S31 hic V>.pergi'. k Noiiiiannis eic. v. c. 67 in 2. sequilur cap. 67, Mofeis66. S35ihic in 2. incipil cap.
73. J_.orfemioco scripla sunl in 1. aildila in marg. Quo vidolicel t. lb. 3353umis lb. S3sialius lb. 33SSet
ornamenlis ac re.bus eaVuiii, el c ib. s35°c universis omiiino p. lb. ed. 3S57qui vocalur C. ib. crf. 33l,5
shniliier cum perlinentiis ejus; elTb. 3359quse lb. erf. 3S60duo milia ib. ed. S36iHie — bizaiileormn
desunt l. 3302Eodem — 4 miliuin capiti 79 adscripsit I!>. S363asinn lb. 3-364deesl ib. erf. 33GS beali lb.
crf.
NOT^E. ...
'
(819) Rcgest. 579. Geromus judex, Joanncs sacer- (825) _Sir.ii542 ab Adamo DlioPetii et aliis siniul
dos el tnonachus. ANG. doiianiibus. ASG.
(820) Galt. IL, p. 213, fil. Landolli coroilis, v. (824) Piceuo.
ib.,p. 215, Acc, p. 169. j 215. (825) Ea poiius excepia csse videtur in documen-
(821) Noslrtim in dipl. I. p. 1. Silum esl in lo ap. Gatl. Acc,p. 145, (pio Richerius ea nunquam
Capil-.inata. . a parte iiionasteiii snblraclura irispondei,dalo 1045
(822) Num,582 AKC.Eodem tcste. scqucnles do- -Julio.
naiiones exstanl in Re%.n,5I-_ 586, 330, 352, 559.
.
563 CHRONTCON CASINENSE.— LIB. II AUCTORELEOXE. G70
situm est in codem comilaiu juxla fluvium Tronitim A recepla csset, et Siracusnna civilas capt^, a ser.e
•S6S,et huic monaslerio 3367subjacel, lolam portio- qiiodam prsefalo dnci mausoleum sanctse virginis
aem suam de .easiello quod dicilur Faiiuro, ej, dc Lucise proditum, ejusque sacrum corpus inde subla-
Monlc Domnelli, ctim omnibus perlinentiis S36B ea- lum cl in argenlea iheca eiim omni reverenlia posi-
rundem poiiionuin suarum , quod sunl modii S369 lum Conslantinopolim est iransmissum. Sed po«.t
terrarum tria miiia (826). Simililer eiiam fecit qui- paululum in sua reverlenlibus Grecis atque Nor-
dam Tedericus Asculanus (827) de imegra portio- maniiis, mox Saraceni cuncia quse aniiserant reco-
ne juris sui de duohus caslellis, ideslPomonte periinl. Prsefato ilaque Maniako, eo quod ad hit»
et Oclavo, lcrra videlicel modiorum quatluor rai- perium aspirasset pessiuie trucidato (850), alius in
Iitim
* 3370. anno liina ciim ossci terlia decima 5 Apuliam catapanus noniine Dueliano (831) ah iinpe-
Sequenli , ralore transmillilur (an. 1039). Huic Arduinus qui.
ldus Jan. (1042) per 5 lioras obscuraia csl:
cuni nulla prorsus nubes ajipaieret iu cojlo dam Lambardus, de famulis scilicei sancli Ambrosii,
(828) add. 1. aiirum non nipdicum cfferens, candiilati (852) al>
[Cap. 78.] Circa S37ihoe lempus sanclse menioriae illc hpnnre dpnalus el rionmillisApulise.(855) civiia-
Slephanus Ungarise rex qui gente sua ad Christi libus prselalus est. llic in superiori expeiliiiono
lldera conversa multis posl mortem virtuiibus cla- B apud Siciliam cum Saracenum queiidani slravisscl,
ruil, atiream crucem valde pulchram sanclo palri ejiisqiieinsigncm equum victer cepissel, a 3377supra-
Benediclo direxil, mullis abbatem efflagilans preci- dicle Maniako idcm equus expelitus, el ab Arduino
bus, ul de fralribus Ioci hujiis aliquot sibi ad mona- ccnslanler illi negalus S378,cum vi landem alque
sieriura in illis parlibus ordinandum, miitere digna- dedecore illi 337ssnblaliis est. Ilujus. lantso 33R.° in-
relur S372.Ad quem cum abhas nequaquam negle- jurise Ardiiinus dolosa S381patientia ex tuuc apiura
gens, duos de prioribus hiijus monaslerii fralribus retribulioiiis teinpus exspecians, cl tandem invenissc
transmisissel, j'ani eo defuncto (an. 1058, Aug. 15) se pulans, omni conaniine Grecis uiolitur inshlias.
Salomon filius cjus(829)qui in rcgno illi succcsserat Oralionis igilur gratia Roinani ire sc siimilans,
honorifice nimis eos recepil, el quinque pluvialibus Aversam vcnil, el Rainulfo comili causam suam
pplimis cuni aliisnonpaucis dolis iljos remunerans, apericns, ad universain Apuliani se dnce. facile ad-
ad abbalem remisit. qiiirendam auimnm illius accendit : effcminatos
66. [Cap. 67.J (AMAT.H, 8, 9, 10,14, 15, 16,17, prorsus alque reniissos asserens Grecos, lerratn
18,19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 29, 50 pas- cpuleiiiissimam; se j'am el numcro niulios et armis
sim).Per337'idem lempus (1058) Maniakis SS74dux ab p iiisigncs.angusti lamen kujus S382 oppiduli penuiiis
imperalere Censlanlinnpolitano cum exercilu ad tisque ad id lempus npn sine injuria sui contenlos
debellandos Saracenos in Siciliani iransmissus, cum (854). Placet consiliuiii, a.lhortaiio coinprobatur, ct
!Apuli_ealque Calahria.mililes in auxilium ascivissef, id prolinusaggrediendiim consilio uuanimi dcfiniliir.
ad Guaimarium quoque Jlegalos direxil, exorans tit Moxidcm comes duodecim de suis capilaneos eligi,
Normannorum illi suffragium mitlerel. Qui ejus el uta.quali.er inter se adquireuda oninia 3383divi-
prccalibus annuens, Guilelmum 3375,Drogonem, et dantprsecipii. Arduino de omnihus mcdieia.em cou-
llurafridum S376Tancridi filios, qui noviler a Nor- cedendam disponit; idque ad invicem sacramcuin
mannia veneranl, cum Irecenlis aliis Normannis iili firmalo, trccentos nunicro mililes eis adhibuil. Ilis
in auxiliura misil. Cumque maxiina jam pars Sicilise ila disposilis anno 33SV(855) dorainicse nalivilalis
VAR1.ELECTIONES.
1368Tronlu ed. SSG 7 cenobio V. ed. 3368o. oranino rebtts ac p. Ib. erf. SS69raodia lb. crf. - S370
Sequitur in eodem cap. 73. Guaimarius posl luecefc. 1. 2. i>.cap. 72. 337iCirra — rcmisit in cod. 2. es.
cap. 78; eodemquetoco posl capul edit. noslrm 73. adscripsil V. 337sm. non differrct lb. erf. S87SNor-
inaiini inicrea qui cum Rainulfo comite apud Avcrsam manebanl, id est Guilelmiis, ei Drego filii Tan-
pridi, et lilii Aniici Gualterius et Peirones consilio habitp, relicla Aversa, filiuin Beneventani prin-
cipis Atepulfum senierem super se faeienies, ad Apuliam adquirendam, animum iiilenderuiil, pergentesquc
applicuerunl Meliibim, cenjunclisque sibi Lambardis ques illic reppererant, ceperunl pugnare cum Grecis.
anno scilicel n_.livjj.aljsdomiiiicsem° xl priniO; E quibus (p. qno videlicel anno dies paschalis sabbali ipso
die feslivilalis S. Benedicti evenit. Ex his ilaque lb.) liequenli potili vicloria, demum recedeulc ab eis
Atenulfo, Guilelmum filiiim Tancridi coniilem sibi feceruui. Quo inoiiuo, fraler ipsius Drogo 1. s374Ma-
niacus 2. Maniachis 5. 33,sGuilielinura 2. Guillelraum5. Giiiellelmnm 4. 3376Umfridnm crf. 3S77cuni-
ed. S37Sn. fuissei erf. SS79 equus illi erf. 338°auiem 2. Hic t. i: 3381A. ex l a. r. l. pat. dol. e.
que a338s
ed. unius crf. 3383cuncta dividerent ed. SS84a. tuique d. erf.
NOT_4i;.
- (826) Gall. Acc, p. 146. Cedrenus.
(827) Filius qd. Mainardi, idem ut videlur qiicm (852) Fu en liauiescc de lionor fait Aime.
stipra habuiimis. Chartara etlidil Gall. Acc, p. 146, (835) Dc motiil de ciiez loco non addito, Airae.
d. ni. Jun. 1045, iud. xiv. ., (854) Vouzi habitez commela sorice qui esl en lo
.- (828) Ita Auon. Cas. ad an'. 1042. parlus Aime.
.829) Imo Pctrus sproris filius. - (85S)tinno—evenit addidit Leo, f. ex Ann. Bcnev.
. (850) Nun lunc, sed poslquam a. 1042 ilerum ad a. 1042, more Pisauo; cf. Liiptiin a. 1041. Sed
caiapanus factus fuerat, ad iniperium aspiravit. siiiit quse suadcanl ut Melphiain a. 1040 captam csse
(851) DuchaneAime. Dulchiano Lupus. Aoxetavof ponamus.
671 LEONTSMARSICANlET PETRI DIACONI 672.
1011, qtto videlicet aimo dies paschalis sabbali ipso A ille accepio, sperans se mullis ab eo diviliis Iocu-
die festivilatis sancli Benedicti cveuii, Arduino duce pleiandum, relictis Norraannis Benevenitim reversus
Melphiain piiinilus qua. capuiel janua totius videlur est, eumque non parva pecuuia ven.didil. Normanni
Apulise adeiiiil eoque intervenieiite ac mediaiile sine aniemArgiroMeli.supradicli filiuiii sibi prseficientes,
3389lempore coeleras Apuliaeciviiates parlira
aliqna illam controversia capiunl. Inde Venusiam, brevi
inde Asculum, indc Labellum (836) virililer occu- vi capiunt, parlim sibi tribularias faciunt (an. 1012.
S390 Tancridi filio
panl. Millilur intcrea Constanlinopolim de prsesenli Febr.). Posl bsec (810) Guilclino
cala.nilale rtiatio; reniiiiimr Ducliano ad Norman- comitalus hoiioreni tradenles, ad Guaimarium
noriim cxtcrtniuulionein maximns Greconim cxerci- omiies convenitini (Sept.); eumque pariier cum
Uis. Tamciicciidkiodie(J!far(.17) acloco, juxla flu- Rainulfo Aversano coinile ad divisionem lerrse vel
viuni scilicei Olivcnltnu (857) convenilur in pugnam; adquisitce vel adquirendse venire Melpliini invilaiil.
niandatum auleui fuerai Grecis ul Normannorum Primo igitur eidem Rainulfo domino suo Sipoiilinan.
partem occidercnt, paricin iiuperalori legandam civitalem cum adjacente Gargano noc non per.iinen-
vinculis iiiaiicipiircnt. Sed o supcrbia Deo seraper tibus sibi ojroidis omnibus, honoris causa conce-
invisa, ex omnibus qtti semcl ei bis ad eos missi _ dunl. Inde SS9icseiera ad illorum placilum inler se
suiii, nenio fcre remausil. Dux ipse 3385cum paucis dividunl. Sialuunl ilaque Giiilekno Ascuknn, Dro-
aufugieiis, evcnium belli imperatori rescribil. Per- goni Ventisiam, Arnolino Labellum S392,Ugoui Tuta-
lurbalus impei';itor, iieriiin Ducliano poliorem de- bovi 3393Monopoliin, Pelro Tranum 3394;Guallerio
lcgal exer iititn. Nermaiini inlcrea ut incolarum ad (841) Civilalem, Rodulfo Caiiniin, Trislaino Montem
se aiiimos inclinarent, AtemilfumBencvenlaui prin- pilosum, Hcrveo Grigenlum 339S(842), Asclillino
cipis fralrem sibi ducem constituunl, rursumque Acerenliam, Rodulfo (845) Sanclum Archapgeltim,
3,86 coiivciiienlcs iu prselium, Grecos eventu mira- Raimfrido Moiiprbinum.Arduino autem jiixla quod
bili siernunt (Mai. 4). Fluvium namqiie qtii Aiifidus sibi juraveranl parte sua concessa S39S,Melphim
dicilur, cum in ipso belli procinclu pene siccum priaiain illorum sedem comrauniier possidere de-
Greci transissenl, ita Dei judicio redundantemi ceriuiut. Hoe ilaque roodo a Normannis adquisila
ripasque iraiisgredicntem fugientes -reperiunt, ut, Apulia (Sii), moiiuo S397coniite illorum Guilelmo
plures fuerhil aquis -absorli quam gladiis inlerem- (nn. 1046),|frater ipsius Drogo illi successit; et isto
pii. Nornianiii castris el spoliis maximis Grecorura quoque defunclo 339S(«». 1051), Humfridus 3399eo-
polili dilescuni. Dchinc iiiiper.ilor kis audilis ira luin S40°frater comes ciTeclusesl; atque pest eum
succensus, pulsoDuclianoExanguslum (858) nominei £ Rebberlus qui et Viscardus 3ioi (an. 1057), ipserura
quendani vice iiiius cum Normaunis dirigil congies- nichilomiiius fraier, qui non sola coiilentus Apulia,
surum, Guaranorum illi et aliorum barbaroruKi sed Calabriam quoque lciam, et imiversain sibi sub-
copiara niaxiraam S387socians. Cur pluribu.s?Iteruin j'ugavil Siciliam, sicul in sequentibus cstendemus.
in pugiiam circa monlem cui Piloso nomen est (839), Apud (845) Averssm autera defuncto Rainulfo, suc-
-iitriinque concurritur (Sept. 3). Tandem rueulibus i cessit ei Aseliltinus 3402qui ccgnpminatus esl Comes
Guaranis, cadentibus Calabris,, ftigienlibus quii juvenis. Dehinc Rodulfus 340Scognomenlo Cappellus
cvaserant Grecis, Exaugustus capitur; Normannii S40i.Quo ab Aversanis expulso, Raidulfus Trincli-
viclores el alacres reveiiunlur. Deinde S38Sconsilioi nocte comes eflectus esl; et eo 3405quoque morluo,
babilo, Grecorum ducem duci suo conlradunl. Quoi Richardum (846) filiuin Ascliilini, qui lunc apud
VARI_£ LECTIONES.
83,15deest e:l. S386rursum 4. SS87deest ed. *9S8Dehinch. c. crf. !389b. t. rfesw...2. S3"°Guilielmo 2.
Gmllelmo 5. 4. consinnter. Ego cod. i. seculus sum. SS9iDchinc 3396 erf. S39SLiheliuin 3. 339SAutabovi 2.
Tulabovim 4. 3394Traniui erf. S39SGrieniuin 5. Trigentum 2. conlradicla ed. "3" A. esl. Mormo
igitur c crf. S39Socciso 1. 2. sst* Imtnfrida corr. kumfridus 1. S400defunctoruin erf. fr. illoniin c 1.
3401Gniscardus (coir. Visc). ApudAv.auieni mortuo coinite R. i. V. qui 2. S40SAscheilinus Rodelgeri
dehincl. 3''0S
R. filius Odilonis c C. quem posi paucuni tempus Aversani tlehcnpreprejicieiites, Redulfum
Trincauocte prxfecenmi. Posi quem Guilelmum Bellabocca de cognalione Tancridi. Deinde Aversani ex-
pulso illo, RichardumS4SSfilium Aschellini al) Apulia cvocantes, comitera sibi iusiituerunt. K. Chuonrado i.
5404Capellus 5. i. islo crf.
NOT_€.
(836) Jarn Lavello; la belte Pouilte Aime. in Basilieata siltim est.
(857) bulibentis, Ann. Bar. a.!104!, q. v. Aime (844) Ilucusqiie Amalum exscripsit.
nomen omisit. (845) Iii sequentibus quseprius scripserat, Amato
(85N)Ou vicairede AugusteAime. Bugiano vocant U, 32 sqq. usus correxit.
Aim. Barenses, filium, sc illius quem c. 38 vidi- (846) Rectius Leo hic in priori editione inter-
IllllS. posuit Guillelmum comilero, siquidem exslalcharla
(839) Montepetoso,in Basilicala. d. comitanle d. Guilielmoet rf. Herimanno in castro
(840) Cuni ArgiroCciistautino Monomachose sub- Aversw . . . anno I, rfie 21 m. Mariii, ind. i, i. e.
didissei. 1048. El a. 1050 Richardus cjusdem Herimanni
(811) JFilioAmici, cuj'us in prima e_1ilione me- pueruli collega fuil; v. Di MeoAnn. Neap. VII, 285,
iiiinii. qui Heriuiaiiiiiiin, Rodulfi el Gaiielgrimse filiura,
. (812) F. Frigento. MEO.Argyneze. Aime. Rainulfi nepotem luisse, cum Peregiiuo existi-
(843) Rodolfe fill de Bebena Ainis. Sanlarcahgelo niat.
673 CHRONICONCASINENSE. ~ LIB. II ATJCTORELEONE. 674
Apuliam iu Drogonis miliiia co.usislebat, cui eliain A auxilium quoque abbalis nonnulli nnlilesapud San-
idcm Drogo (847) sororem S40Gsuam conjtinxerat, clum Germanum commorarentur SV2?,ipso die
Aversani sibi coinilem siatueruni [cf. AJUT, III, 12]. Kalendarum Maiarum Cervarium 34s0 oppiduin expu-
El hic eliam qualiler Capuanuni principatum inde- gnalum ire aggressi, secuin pariter abhateni irc34sl
plus sil, congruenti loco monslrabilur (848). Jain precati sunt. Scd cum nil ibiS4S2 agere poiuisseni,
iiunc ad nostri abbalis sericin redearaus. abiude reveiicntes eos 3433subiio advefsarii S4S 4
67. [Cap. 68]. Chuonrado igilur ab llalia rece- prcedicli conspiciunt, et vado fluminis quod per tot
denlc (an. 1058), non multo posl Guaimarium prin- dies invenire nequiverant exteniplo reperlo, a loco
cipem ahhas cum exercilu advoeal, cl adoppugnan- qui nunc Pons ligneus ajipellatur prsecipiier irans-
tkim seu recolligendam roccam supefius diclam euntes, abbateni protinus capiunt; ejusque sociis
(849) qna polesl instaniia properal. Cum itaque per partira capiis, parlim fugatis, nonimilos inierimunt.
trium hanc raensium spaliuin iam s407obsedissenl, Landulfus 343Svero Teanensis comes qui 3436hora
el 3''00 ul est inexpugnabilis, adversus eara nil eadem in abbatis serviiium venerat 3437eventuin rei
peniius prsevalereiit, Guaimarius S40° quoque tam conspiciens," vahie 343sperlerrilus, ita ut annatus
privaliui quam publice machinarelur illara s41°Tea- erat, mox ad monasterium ascendil3l 39, et ut se in
iiensihus comilibus reddere; quidam deprimoribus B fide sua reciperent, el Aquinensibus 3440non trade-
ejusdem arcis fidelesnostri monaslerii hoc persen- rent, precari el obteslari monachos coepit. Cum 5441
tisccntes, per Teulonem lunc prsepositum mandant nil limere vix illi suasum fuissel a fralribus, man-
3411abbati, ut si se una cum
prsefato Todino in sua dant evesligio Aquincnses ad monasterium, ut si
veilet fide recipere, et sua lantum sibi 34isquse anle eundem Landulfum eis contradore 344svcllent, ipsi
imperatoris adventuni, vel S41Sidem Todiiius in proiinus abbatem ad 344Seos cum omni honore re-
castello sancli Heli_e,vel S4i4 ipsi in oppido Pinia- millereni. Fralres aulem ab abbaie commoniti, irallo
lario S41Shereditatis j'ure possederant reddere, umquani paeto id se facluros renunliant; potius se
eandem 341G illi roccam sine mora aliqua restitue- omnein monasterii subslanti.im daturos, potius viiara
reni. Annuil 3417abbas, el hoc modo in ipsis vigiliis propriarn amissuros, quam ut homo in fide susce-
assumpiionis beala. Marise eadem rocca a noslris ptus ab.cis prodereiur, remandanl. Ita demumabbas
rccepla cum ingenli gaudio est s418. Aquinum perduclus est, el die sequenti oppidum
08. [Cap. 69.] Inteiea (850) cum et Aquinenses sancli Angeli sponte ad Aquinenses defecit. Post
comites, el 34i9 comiles de Sexlo (851) Pandulfi paucos diess 444,universi fratrcsqui peditesincedere
parti faverent34S0, Laidulfus S4S 1 Teaneiifis comes, poterant344SAquinum pariter properantes,abbateni
Adenulfum qui poslmodum342dnx Cajelsefuil(8b2), ^ sibi restilui lacrimantes exposlulanl : sed frustra
cuni 342Saliis non paucis apud Teanuni capiuin S4S 4 precibus fusis, et neque videndi illuin neque allo-
in Giiaimarii 34sscaptionem (radiderat. Unde Aqui- quendi permissa facultate S446,sine aliquo effectu ad
nenses comites veheme.nler irali, congregalo *vs6 propria repedanl. Non autemnmltopost, Guaimarius
non S4S7parvoexercitu, superTeanuni pergere dispo- quia non aliter poluil, Adenullb pr_edicio cum s447
nebant: sed obsislenle illis abbate, fluvium transire sacramcntc fidelitatis susefralribus redditc, abbatcin
iion poleranlS4S8. Cumque in Casini campo per 15 monachis recollegil.
ferme dies kac de causa koslililer rcsedissenl, in 69. Ad 3448se post hsec illura evestigio convocans,

VARLE LECTIONES.
- ,t06suam s. crf. S407«rfrf.4. S408
et—prsevalerenl desuni 1. 2. a',09el G. t. 1. erf, S4l0cai;demroccam
i. erf. 3411p.cum abbate paciscuntur, uti.2. 8"s deest 1. slls etT. 1. erf. s414ell.erf. 34111
o. qupii
Pinialariuni nuncupalur I. erf. S41S r. rcccam i. s. a. m. contradereiit 1. erf. S41T Lihenlissime id aiJ"
utrisque faclum esl, el in i. v. — a. sancta. Dei genitricis M. ipsa r. a. n. r. csl i. erf. 5"8 hici. pergil-:
Eodcin leropore etc. i. e. c. 65 suis. A Norinannis interea universa in circuilu monaslerii castella '
retinehantur. Exccptih Sancto Germano, Sancto Petro, Sanclo Angelo et Sanclo Georgio; quae sol-i
taniumniodo illis Pandulfus non ccncesserat. K. Per idem leinpus cuin etc. S419et c desunt i. s420pro
posse f. i.ed. 342iila otnnes. S42Sposleai.erf. S42Sfralrem Landonis coniilis Aquineiisis c. 1. 2. S424
T. ccpil (?) etimque in 1. T. a. Landulfo captura in lb. 34»sG. principis c 1. ed. S4S 6 aggregato 1. crf.
3427lam Normannoruin quani nostralium n. 1.2. 3»2st. neqtiibant 1. erf. 34s9 coadunali manerenl l-
3430consilio habilo C. i. ed. 343i deest 4. S48sibi, viriliter Normannis obsisteniibus a. 1.' 343Sarfrf. 4.
3434p. a. 1. erf. -S4S5 Pra-falus i. corr. lb. 3486qua erf. s437properabat 1.Sl3S c. et usque ad mortcm
p. el miniuiesibi tutuni deorsmn remorari ralus, iia i. 34S 9 ascendens confugil, et-i. S4S 0 A.comitihus
1. 2. 344iCumque n. t. illi 1. ed. s44s coiilraderent, ipsi 1. 3443illis c" i. ed. 3*u Post d. aliijuot 1.
5445ila arfrf. 1. 3446facultas4. a. eis concessa licenlia i. erf. S4Wc. s. f. s. nrfrf.lb. S44BQucm ad _se
Salenium evest. 1. Post h. i. ad se ev. ed. eodem cap. coniinuaio.
WTM.

(847) Raidulfiis c. Avers., teste Amaio II, 44. Aqiiinensibns comilibus Paudulfi filiic nupserant.
(848) Infra III, 16. (851) A dexlra Yukurni ripa non inulttira disial
(849) Vanlram, v. c 57. inlVa Venafruin.
1,850»Cf. Amai. II, 40. Adeiralfo et Laniloni (•52) Cf. cap, 74, infra.
 fi75 LKONIS MA.RSICANI ET PETRI DiACON_~ G76
S4S0 A Guaimarius eundem Basilium accersiri fecit, ipsam-
inoiiet ul ultra mentes irapiger vadat 3" 9, reique **
veiiiate impefalori exposiia, vel ad 3isl has paiies que illi abbaliam regendam cenimisil.
illum ad sui moiiaslerii liberalionem perducat, vel *
preposiio nionasterii s; B. huic Casinensl cenoblo
roilitum ah eo auxilia poscat 346s.Alioquin ct mo- *", subdili G. 2.
iiasierium in proxium deslruenduni, el piincipalum ccllain noslram 2.
sibi pariter aroittendum oslendat. Piaebilis igitur a 70. Posl duos ferme annos quod 34f8 fuerat ulira
principe ahundanier universis qua; illi eranl in ili- raontes profectus Richerius, iterum majori saiis
nere necessaria sl5S, duobus lantum frairihus, el .congregato 346°exercitu rediit; Sed nec 347°ctira eis
aliquol servieniibus abbas acceplis, marino ilhiefo Normannos aggredi Guaimario visum est347i. Tan-
ad Roroaiiuni poitum devenii; uhi fracla navi, et dem itaque universos Noriiiannos qui terras mona-
universis prseter solps liomiiies quse ferebal aroissis, slerii reiinebanl, abbuti fidelitatem s47Sjurare fa-
a qtiibusdain Roinanorum nobilibus honorifice Ro- ciens, exereitum emnem ad sua remisii; abbas vero
uuimdeductus, ibiquealiqiumdiu reinoralus esl SV 54. ad iiienaslcriuni rediil. Inier lucc cum supradicli
Post hsec prsefati nobiles equos illi ei quseque itinc- oppidani sancti Angeli adhuc 347Sinqiiieli consiste-
1is opoiiuiia846Ssalis liberaliierconccder.les, eumque reni; el Aquiuenses ad se recipiendos rufsum sm
proliciscenleni honorabililer deducentes, arrepluin sollicilareiil, abbas remiiiiscens qiialiter olim siuc
iler peragere non segniter adhortati sunt. Illoitaque caplionis tempore a se defecisseni, congregalis Nor-
ullra nioutes profccio, gravis eodem anno Aquineiises niannis, idem oppidum adiil; capiisque ac depr_r-
vexarc pestileniia cepil; el uno de comilibus Sico- datis cunclis ejus primoiibus, muros in cir-
nolfo nomiiie inlcrempto, ad duo milia quingentos cuiiu a fuiidamentis evertit. Sicque demum hacienus
numero promiscui vulgi consuinpsil. Supradicli S4S 6 infidos et inquietos,- quietos 347Sdeinceps manere
igilur Adenulfus et Lando defuncti coinitis fratres, coegil.
7
divinilus se perculi ob injnriani3W abbalis pervi- 71. Norinannis 347e (855) porro nostris arcem
denies, moxque ad roouaslerium ligaiis collo resii- sancli Sl7TAndrese in suum praesiiiium edificare ac
l.iis properanles, inagiiis se vocibus in tanlura virura niunire agg>'essis,iriattdaia'bhasabineepio desistere.
graviier deliquisse, ct lam venerabilem iocura ue- sed nullain prorstis s478 ohedientiam, nullam indfe
«pnier viiipeudissc 3458confessi. prsefalum sancli SV 79 reverenlisini eidem volueruul kaberc. Cernens
Angeli oppidum nionachis refularuiil. Confestira ,lS8 ilaque abbas ci S4S 0 Norinaniioruin cotidie vires
crgo frairesnuiiiium superhoc abbali transmitlunt, accrcscere; el se quoniam non eral qui adjiivarei,-
iitque rever.i ad nionasterium debeal adhortantur. f nullo modo proficere, dolens ac nicrens, et quo se
Quicum reversus quingcnlis 3460se comilaiitibus cx veneret nesciens, decernit landem ultra monles",
Lambardia mililibus essel,- apud Patenariain cum ulterius 348ihtic non regressurus abire. "Sed ciiin
Gtiaimario locutus, evesiigio ejusest consilio gratia hoc S4SS illi a suis omniiio dissuasum fuissel s483,po-
polioris exercitus ukra montes regressus. Per sl6i tiusque sumendtira consilium qualiter se de tam
hes dies Basilius Paudulfi abbas a Conslaiitinopoli manifesiisperjtirissuisCuroauxiliopairisBenedieiide-'
.cum eo reversus, iteium ad hoc monasleriuiii venit, fenderei:eccenuiu Doinonpost multos diescomesil-
et Aquiiiensium coniiium fiducia ,46S fulttis, per lorum Rodulfus noinine non paucissemilitihus comi-
dies s,°3 aliquot abbaiiseincubuil. Sed cuni Nornian- lanlibus ad abbalis curiain Venit (an. 1045), eundem
noruiii exercilusa Ciiahuario conlraconiites eosdem 3481ut tuncpulaiuin est abbaiem seu caplurus seu oc-
8464venisset, Basilius noctu ms
per monlana Aqui- cisurus: seddolorinimodolusejus.coiivefsusestiiica-
num transfugil, ibique salis S466 indigne aliquan- pul ejus. Cum eniin foris ecclesiamjuxta consueludi-
tisper esl remoraius. Interea dcfunclo s',s7 apud neni armis deposilis, eandein ccclesiain cuiii oinnibus
Salernum abbate * monasterii sancli Benedicti, pariter oraiurus inlrassei S4SS (cf. AHAT.n, 41), re-
VARI_4i;LECTIONES'.
3449i. iinperatorem adeat illi rei v. S4S0 omnique rei v. crf. S4S 1 v. illum ad h.
S45s oinnique e. 1. p. si
poiesi,- ad 1. erf. a iiislanier exposcat 1. crf. 34'ssnecessariis i. crf. S4SV esl. Inira quos riies, untis
de lns qm cum eo veneraiit frairibus infelix oxtinctus esl. Posi i. S',5S necessaria 1. crf. "456
1. erf. 3457a, i. l.erf. 345Sparvi p. 1. erf. S4S 9 Proiintis 1. erf. S4S 0 r. ad quingeiiios ox L. Prsodicii
mililes
essel i. 846!Per — comniisil arfrf.il>. s4« adminiculo lb. ed. s4£3 menses ib. 3464pr;vdiclosib. ed.
s*65 ltigeiili pavore n. lb. ed. S466s. i. arfrf.4. Si67 a. S. d. lb. erf. S46Sq. f. u. m. p R
34-9 perlerriliis
nrfrf. il>. e. c i. erf. 3470n. sicc 1. S47iG. placuil i. erf. S47Si. f. 1. crf. S47Srffes.i. 3474«rfrf.
lb. rursus erf. S47Sd. m. q. 1. ed. s«° Porro deinum N. a. 1. 2. sv77 quse imnc s. A.- dicilur, in s.
refugium c aggressis 1. erf. s4'8 inde 1. crf. 3479n. illi r. v. 1 crf. mo a. nullo se niodo proficere, el
N. c. v. a. deceruit u. i. erf. 34S 1 ulira jam h. 4. S48Sc illi a stiis hoc coiisiliariis oninino dissuasuiSi-
iiitssei, et ut poiius qualiter de perjuris se suis defenderet coiisilium sunicrel, taiidem oninino neccssa-
ritiiii super hae re deliberalum coiisilimn esl. Cuin ecce non 1. 348Sdissuaderelur ed. S4S 1 venit, ei foris
ecclesiara arniis d. 1. 3iS5 intravii. Mox igilur horaines inonasterii equos 1.

NOT.4..
(85"J) Brevius hsecnarral Desid. Dial. U, 22, nec in omnibus conchiil.
 677 CHRONICONCASINENSE. — LIB II AUCTORE LEON". 678
pente monasterii servienies insimul omnes conve- A uobis de justiiia pra.sumeiitibus afferal. » Ilac ad-
iiiuni, equos et arma illonnn capiunt s48°,j'anuas . hortaiioneS50S veliemenler accensi, omnes mox
ecclesise claudunt, ct campanas omncs simul arma corripiuiit, oninique conamine abiuius ad-
piilsareccperuiil 3487.Quod3488subilo reliqui3489civi- versariis resisteiitibus, Japidibus, telis, atque mi_-
latis homines audienies, et 3490quidnam illud rei silibus arcem adoriunlur. [DESID./. /.] Mira3509di-
esset penilus ignorantes, valde peiierrili diversis cturus sum :' sed absque ulla prorsus cuiiciatione
undique armati telis aceurrunt, et rumorc 3491.ca- verissiina. Denique cUm cx utraque parte*viriiira
pieudi abbaiis vulgi more turbali, mox reseratis lapides ac j'acula milterentur, Normarinoiuih lela ,
J.asilicse portis prsecipilesS49Sirruunl, ac Normannos scu quselibct niissilia dcintus vcnienfia, noslris per-
,solis spalis armalos invaiiunl: resistentibus 3493ac mixia, vcluti a veuto quodara valklo iiitrrirsus
sese defensare niieniibus, postremo fidem Dei qtiam reducla, in eos qui scse mitiebaiU relorqueri, et
ipsi dudum pafvi pendenles, irifregerani, inanilCr plurimos sauciare ceperunl. Quod Noriria.mi cer-
poslukuiiibus, landeni fuglentibus coeteris, quinde- nenies, slupore 3510raaximo capitiniur, et volunlafi
ciiu oblruncaiil349'*;solum comiieni sialvamanu su- Dei conlra ire ulterius non valentes3511,'arcem.pro-
pervenientes 3405monachi capiunt3*96, eumque vix a iinus reddunt, seseque moriaclioruni manibus'tra-
raami liiinulttiariaerueiiles, sursum apud monasle- dunt; a quibtis vix delensati, incrmcs ac 3512semi-
riiim Irudendum in custodiam mandani. Quo facto, liudi Aversam reversi sunl. Equi eorum, arma alque
tiiiiversam evesiigio 3497 lerram circiimeuntes 3498, pecuuia, bostibus universa permissa : sicque 3'13
acs495subila forniidinc captos honiines aggredicn- beati Beuedicti opc el merilis suo juri terrsi koecex
les 3499,praeter castellum sancti Viclpris, et prse- inicgro rcstiiuta, ex tunc el deinceps a Normam.o-
diclam 3495areem saneli Andree 3600,totam 3501fere riiin infestatione Dei 3614manel miseratione qtriela.
503
ijiso3502die Deo auxiliaiue recipiunl. DehiiicS "Apparuil quidam vir konestse pulckriiudinis,
nequaquam morati, comites Marsorum et filios . adiioiians eos, dixit: Quid? 2 in margine, manu
Borrelli ccierosque monasterii fideles in auxilium fere eadetn. ANG.
advocanl, et prsediclo sancti Yicieris oppido posl 72. Denique ut lisec omnia Benedicli palris vo-
paucos dies reeeplo , ad roccam sancti Andrese in luniate el auxrlio gesia credantur, nocte ipsa qu.e
qua ettixnr prcedicli comilis, el Nermaiuii celeri 35°4 diem islam prseeesseral, cum quidara rusticus de
se ceiitiileranl, obsidendam expugiiaiidamque 3505 caslello Ccrvario, noinine Jeroninius in domo sua
proliciscunUir. Cuiiique per dies ibi fernie 15 rese- quicscercl, videbal insomnis se per viam qute fi
disseni, ct lamloci iuunitione quam commaiieiuium .. casiro 35»5 Morltila ducit redire_: cuin Subilo3*'-6 qui-
17
repugnaulia prnevalere minime possent, slomacbali •dam .nonachus reverendi adniodum vulius8* quasi
landem fralres qui aderant advcrsus obsidentes, longo3518fessus iiinere, virgam inanu gerens illi in
_am qua=isi9S nona hora diei' : i Quid inquiunl via conjuncius cst 3519.Curaque pariter incedendo
inoras in dics icrilis? et nil omnino agenles fruslra ad biviuin perveuissent unde ad yillarii saiicli An-
lempus constimitis? Instirgite landem, el omnes dreai diveiiilur3520', rogal socium inonachiis, ut
iinauimiief arcein aggredimini, nicliilque trepidelis. parum 3521quid pro lahore 3522ilineris quiescant.
Coiitra iniinicos siquidem Dei, conlra perjuros Quod3633cum rusiicus annuissel, undenam iam
nosiros 3506,contra lalruIiculosdelliquepessi!llOS3',07 lassus lamque fai.igalns vciiirel? ctindein raoiiachum
vobis pugna esi. Aderil Deus, el pater sanctissinius percontalur. c Ego inquit 3524ilIo.362S' jara diu est
Beuedicius, qiii el adversariis noslris 3495,fidei ac quod in monte illo, > simulque 3526monfein liuuc
perjurii reis dignam confusionera, cl victoriain digilo designabal, cn.onasteriiim eou&fiiiens3527,ibi-

VkRlM LECTIONES
3486surripieiiles I. 24s7incipiniit i erf. 348SQnoaudilo terrffihomines v. pcrlernii, eurii hujuscc rei esscnt
igiiari.fteslimanies Normannosqui veuerant, ad capiendum abbaleniseti Slsl oecidendiiin venisse, universi pariler
(Iiversis a. l. 1. 3489aud.r. c b. ed. -s490etq. i. r. e. p. i. add. 4. r. c a. v. ra. I. m. tlesunt t, 2.
3492porlis ingressi N. 1. crf. S493eosqne ad altare corifugicnies , seseque defcusare nilenles et fnisira f.
D.ij. i.parvip. infregeranl iraploranies vix (tlel. lb) f. 1 eosque iiune sese defepsare nilenles, miuc f.
erf. SM4q.cx illis o. 1. erf. 3495deesli. Sl9s
Dv-q. i. d. p. p. i. fruslra fifsis precibtis imploranies, f;:g. 34a7 prothius 1 crf. 5i9Sin circuitu peragranlcs
capicntes. e. v. a. t. m. eripienies, mox illiiin s. 1 crf.
i erf. SV99aggiediuiilur,eosque fidelilaiem abhaii j'urare cogentes, pneleri. 3600A.-quani nuper supra
naiiiralem loci aspeiiialem Norniaimi diligenier munivcraiii, co die univcrsa D. a. in sua rccipiunt i.
S50iuniversaerf. 3502eoed. S50S Deinde nichil morandiim rati,c. i ed. 360'4c.cunis"507 non parvo thesauro
se i. 3505e. qua possunt mililmn maiiu p. 1. 3S0Cc. |ierjuros et ialr. vobis i. non okn-iiiioserf.
SS0Sa.verecmiuia pariicr el ira 'iiiines a. arina corripiuut, Japidibns, l. a m. ouiiii conaiiiine a. a. v.
arcem adoriimlur i. 3509MirahilisDeus et miseraliones ejns snper omnia opera ejus. Deriique i corr. ib..
3010s. m. c de-11111 i, 1. S611v.sese inonachoriira manibus traduul, arceui p. r. ipsi vix a monachis d.-
1. 3B12i.ad socios A. aufiigiuiU 1, 2. S513Siaitienlibus rieinrie Aversanis socioruin injurias vindicate
• Giiaimarius obslitil. quieta permaiiel ct sccura 1.
siciue 1, 2. 35l4i. sub valido ejusdeni pairis Hiiaiuiiic
Dei niis. quiescit. Acla suiit aiitem hx-c de Normaiinorimi e.vpul.sioneauno Doniini in° XL°quiuio ib 2 D.
mis. quiescit 5. ssls.«/rf. lb.35lec ccce s. 1 crf. s617habiius 1. 2. 35lSi.rfd.4. S519rfccsl4. 3520vertitur
S. S621ulpro I. i. p. quiescanl 1. crf. 35SSdccsi 4. 352SQuibusresidentibus, unde l. I. v. ra. riislicus'
p. i ed. icsHta ib inqukl 1 erf. "^crfrf. 4. =bseillo illo s. 5 i. Casini uionast. 1, 2. 35s7iiistruens'•_..
.679 • • LEONTSMARSICANIET PETRI DIACONI 680
deiiiSM*cum fratrihus kahitavi : sed cuin posl 3523_i rct; sicque laudem libeiiati pristinse 3549redditusS580,
3529ingrati ce- c! mille tarenis qui ca die a prsedictis capilaneis
aliquanlum lempus valde micki esse 5549
pissent, non valens jam illorum ferre molestias re- oblali fueraiil,-ab abbate donatus ita demuni
cessi ab eis, el Jerusolimam abii; ibique jam pcr ad soceruin est Aversam r-eversus.
*
quadragintaetampliusannosciimbealosiimStephano Ciijus hoc ego relatione cognovi addii 1.
remoraius. Nunc autem frequeniibus eorum.nuniiis 75. [Cap. 74.] Abbas3,5i autem jam dudtim sti-
ac precibus evocatus, redii; et, si quidem deinceps spectani habens Normannorum nequiliam, singula
' mores suos correxerini, ibidemlcum illis habeo com- monasterii caslella muris in giro munivit, ibiqtie
maiiere" 30. Sin aulem , confesiim via qua veni re- ruslicos qui bactenus in villis habitaverant manere
grediar. » Perquisitus de noniine 3531,Benedictum constiluil. Tunc eliam et oppidum sancti Angeli.
se appellari resj.cndil, et iierum surgentes iier363S quod ipsemelS68s dudumdeslruxerat, mnrisanip.io-
incipitnt. Cumqiic viam illain |pia ad Sanctum An- ribus cirixit (855), Juxiaque ipsum ponlem opiiuiuni
dreaui pcr_ittir monachus fuisset ingressus, et quo super Lirim fluvium fecit (856). .
tenderet fuisset a rustico perconlatus : c Hac, in- 74. [Cap. 75.] Preterea3S53Cajetani ob invidiam
quit, vado; quoniam in arce hac proxima michi Gttaimarii Adenulfum supradiclum Aquini comiiem
aliqnid est agendum. » Experreclus rusticus, retulit " evocant, sibique illum iu ducem pra.fieiunl. Quo
domino suo Mainardo archipreshy lero*, quod viderat audilo Guaimarius, niex Ilkic excrcitum deslinat.
soinnium; et ipsa 3533die arx eadem ordine snpra- Sed his hnpiger obvians Adenulfus, cum primo im-
scriplo recrpla esl. Hodieque stipersunl aliqui ejus- petu aliquanios illprum fudissel, ipse prolinus
dem ai cis incolse, qui assef unl in ipso gravi ulrius- captus est, atque Guaimario deporlalus. Pandulfus
que partis conflictu vidisse se quendam monachum interea in S5S 4 nequilia adkuc
prislina, el in loci
viriliier coislra Normannos pugnanteni, suosque istius priori odio permaneris, expulsos hinc Nor-
enixius confoiiaiuem; cura neiuo qui luncSs34ade . mannos accersit, eisqtie universam hujus raonaste-
rant monachoruni se illi pugnse miscueril. [DESID. ' rii terrain dequa projccli fueranl facile se restifti-
Dial. n , .22.] Ilem ante non mtilios dies cuidam alii turum proinitiit, si ei conlra Guaimarium ferre
ruslico visiiiii pervisum esl, quod pater Benediclus yelh-nl auxilium. Quibus id libenlissime pollicenti-
virga quam manu gestabat,. universos Norraannos bus,>mox adunaio tam illorum quam e_SE5S sociorum
liujus dunitaxal terfse incolas iiis.equeiido anle se non parvo exercitu terram islam, ingressus, ad
agerel; eosquc severissime vcrberans, cum maxima priiiiuiii oppidum sancli Petri in Flea (857) tenloria
ignomiuia de hac lerra procul elirainaret; nullo sibi (p figil; fulurum ut nisi Deus impediret, cunctam ex
vel ad modicuinS53Sresislenie. Acia 8536auiera sunt integro lerram pervaderel. Ilcrum igiiur fuga,
bsec de Normannorum expulsione anno Domini ilerum tribulatio et pavor ingens adeo totam ter-
1045 (854), mense Maio, ind. 15. SlalueiUibus 3537 ram invadit, ul aliquaiUorura riiilitum8686domiis
deinde Aversanis sociorum injurias vindicare.Guai- sursum circa 3667monasterium ad ejus defensionem
marius et dissuasit et obstitit. Dehinc 3538cum jam liinc fuerint ordiualse. Et quia jam nullumab ho-
ferme annus elaberetur355S uuaj cum Drogone Nor- mine sperabant auxilium, mandat fratribus abbas
'
mannorurii comile, cl 3540cum multis aliis capila- ut opem super boc divinam expelerenl, et discal-
neis ad hoc 3541monasterium venit, eorumque3!4S cialis pedibus cum letaniisjier orones inontis ec-
supplici valde rogalu ut prsedictns RodulfusSB4Sab- clesias pergerent. Cogniiis his Adeimlfns, mandat
solverelur, ac 3544parenlibus redderetur, vixS54Slan- Guaimario, ut si se dimiilere vellel, ipse protimis
deni optenlum 3546est; sacranienio ab codem prius Pandulfi incepla "destrueret, sibique fidclhatem
exaclo* 547,ne umquam ulterius de aliqua hiijus mo- pcrpeluam, et monasterio beati Benedicti omni-
nasterii pertineiitia conquirenda se intromiiteret; modam defensionem jurare inviolabiliter sponder.
neve abbati vel alicui nostroruniS5*8 lalionem pro Nam quia sororem Teancnsiiim comituiri quam idera
bujiisceraodi faclo seu merllum aliquando retribue- Pandulfus in captione babebai pro absokiiione ip-
VAR!_f, LECTiONES,
ssssp. a. t. add. i. ?5S9m.inokcedientes el (i. et rfesK.i.ed.) i. existerent, jam i. m. f. n. v. recessi i
ed, S1,30comnioiari1 erf. SS31ri.quod frater B. appcllaretur r. T erf. 3S-82viam1 erf. 3533etd. sequemi
a. 1 erf. SS34«rfrf.ib.. 363Bmpduni3. S5S6Aeiasfinl atiiem hsec anno ab incarnaiione Domiiii m» xl« v 1
del V ita ul post resislenle ibi ei in 2 caput finiatur : sequenie c 75. Hoc — milium qttw in c 05 habes.
SoS,.Slalueiilibu"s — obslitii hic desunl i , 2 t>.supra pag. 679 not. a*. S538Guaiiiiarius
limc est pars allera capitis 75. sf39celebraretur 4. S54°ct c iu. a. c. desunl 1. 3btiadd. post hsecc 1, 2 ubi
lb. SS42cteoniin
erf. et ejusdem Drogonis s. 1. 3543comes1 ed. 35t4ac p. ,r. desnnt i , 2. S54sabs. ab abbate obtinuii i a.
a. inipelraiiim est lb. s546impetralum 1 erf. ^^^exiorto 1 corr. V. 35"aa. ex parle btijus coenohii t. i
erf. 55,9arfrf.4. S550r.ad socerura 1. 3S61hoc capul cum sequenii primo posl c. 75 unde signis
huc amandavil. S,5Sipse1 erf. "*s scripserat
qpptclts
8506iidelium lb. 2. S6i"kixta caput addidit ib. 3SS4P. deinuin expulsos ib. 3S5S.irfd. 4.
lb. 2. .
NOTiE.
(854) 1045. Richerius abbas ejecit Normannos de (856) Cf. iiifra 111,25.
terra sancti Benedicli. A::on Cas.
- (ii57) Nunc S. Pctri in fine. AKG.
(855) Cf. cap. 70.
681 CHRONICONCASINENSE. — LIBII AUCTORE LEONE. 682
s;us_tB8Adenulfi reddere noluerat, propterea eontra A _ dieitur abbas S577 ad cuslodiendum posueral, Tea-
eunde.m 3659Pandulfum valde et meritp ccmmpms nenses comiles et munera maxima, et sororem suam
efat, se videlicel 3568pro unas 658femina recolle* daturos se in conjugium, si roceaih eandein illis
clum non esse nimium conquerens" 60.Factum est, traderet instantius polliceri. Callidus ille cuncla pro-
et dimissus Adenulfus pacto quo idem slatuerat, ad mittere; nocte condicla vehientes eos clam intro-
abbalem prolinus venit, rem omnem aperuit. Mane mittere spondet. Sed SB7acum ad locum et horam
cum maxiina cunctorum 3561Isetitia ad monasterium disposilam ventuni fuisset, Laidulfum untim ex
ascendit, ac super altare beati Benedicli aureum eisdem comilibus cumaliquotinili.ibusintromiltens:
calicem imperatoris, et pluviale diasprum, quse a porias subito claudit, universosque illos pariler In
prsedicto Pandulfo jam fludum in **Mpignus acce- vincula conjicit3s7S, cseleri vero repulsi J5S0, ad sua
perat (85S), devotus reposuit. lbi eurii abbas et sunt cum digna confusione reversi. Postmodum vero
equo opiimo el armis prsecipuis cura insigne pul- rdgatus a Guaimario abbas per ,5S1 Guidonem fra-
cherrimo donans, monasterii defensorem illum con- trem suum, el comitera Rainulfum 358J,el Leonem
stituit. Mandat prolinus Pandulfo seesse reversum, de Manso illustrem virum sus, nt comitem fralribus
defensorem se monasterio dalum : quam citius po- redderet,nequaquam SB84congruumducens tanlorum
test de monaslerii finibus exeat, nisi fort& velit ut " virorum spernendas preces, accepto s68l!prsedicti"
ipse turpiter illum expellat. Nttllatenus. ista356S Laidulfi SS86 fralribus sacramenlo ac refutatione
credenle Pandulfo, inlra biduum Adenulfns lara ex cum obligatione ceiitum librarura auri, fecifquod
propinquis quam examicis exercilumnon_S664modi- fueralposlulatus. Qua.rem idem 3587Ardemaniius
cura aggregat, et congressurus diealtera cuni Pan- jndignissime ferens, sese SB 8! in eadem rocca proti-
dulfo, in campo quiAd perticellasvocatur(859) ten- nus rebellavit, eamque Normannis tradere minaba-
- ioria locat. Quo viso Pandulfus, etS665tandemeorum tur. Super SS89quo verbo abbas valde turbatus, con-
quse sibi mandata fuerant credulus, stalim confusus festim mililihus aliquol aggregatis ad roccam acces-
"recessit: Adenulfus vero cum pace ad Caj'etanum sit, eundemque Ardemanmiin ad colloquium suum
ducatum quem Guaimarius illi firniaverat rediit. descendere niultis precibus ac poliicitalioiiibus vis
- 75.
[Cap. 76.] Supradiclus S6S 6 posl hsec expulso- aliquando tandem obtinuil. Sed cum
magnis ralio-
rum comes Rodulfus, oblito imnioparvi penso quod nibus maximisque bkinditiis illi3S'0 safis faceretsm,
feceral j'uramento, sicui est genus infidum et avari- eumque plaeare nullalentis posset, cerneiiies hoc
tise inexplebilis, cum quibpsdam suae nequitise sociis qui cum abbale erant mililes, eum protihus capiunt,
siatuerat3B 67iiiSS68terram isiam prsedalum SB 69ve- et nisi roecam illis
,
f, quantocius reddat, morlem illi
nire. Cumque hoc apud illos firmiler decretura prsesentem invito s*saetiam alibate minanlur. Cum-
ftiisset, deque ipso 3m consilio. certus ad sm abba- que vir S593pessimus nec sic adquiescerel, sequs
tem nuntius transmissus fuisset, die illo quo id se malle necari quam roccam reddereteslarelur, eun-
facturum paraverat SB7S,terribili Dei j'udicio mane dem mox super crates ligneassm alligantes, ad cx-
subita morle necalus repertus est._ Quo faclo tam pugnandam roccam unanirailer armis inslrucli,
ingens lerror reliquos Normannos pervasit, ululte- illum 3S96 prseferentes accedunt; cutri interim s"s
rius neque invasionis, neque prsedalionis gralia ve- nequam ille diaboloplenussuis vociferando clamaret,
nire st7S in hanc lerram aj.ponerenl 3S74. Denique ut prius ipsum opprinierenl, qiiam roccain alicui
ad manifestam hujus sancli loci vindictam, cenlum redderent. Verttm3S97illi qui in arce eratit, viso !B9*
et quinquagiiita ejusdem comilis Normanni mililes domino suo abbate, simulque ab eo commoniti pari-
inlra ipsum fenne biennium diversisin Iocisdiversa ler el exlerriti, mox portasaperiunt, ejnsque 8B9*
moiie consumpli sunt387S. proslraii pedibus, indiilgeiitiam postulantes, roccam
76. [Cap. 77.] Cuidam posl s!7( ista propinquo Hlisine mora 'resiiluunt. '
,
suo nomine Ardemanno quem in rocca quse Vantra 77. [Cap. 79.] (DESID.Dial. m. ProL) I?lomae,,"l,
VARI/E LECTIONES.
""orfd. 4. *BBS c. illura v. Ib. 2. >m deest. i. 3B6i1. c. ed. S66sin — velit.ut abscisd ib. »««»id
L>. ed. »664e. maximum a. lb. S8?Bel t. e. q. s. m. f. c. desKn.i 1. 2. SB 66Sed sicul est g. i. et a. i.
oblilo miser immo p. p. sacramenio q. f. cum 1. sfaf.m posi cap. 72. Posl h. s. e. c. R. sicut est g. i. et
a. i. oblito i. p. p. s. q. f. c. ib. ed. S667statuit 1. erf. 3«68 iierum i. corr. ib. SSE 9 iia ib. invadere
et in suam dicionem redigere i. 73570hoc i. ed. S57ic. nunliusut caveret ad a. venisset.l. ed. 3B78sta-
luerat, mane. i. erf. 3B73g.i. aB h. t. v. 1. erf. 3574prsesumerenl 1.2. 357SSequebatur qliin
c.lZ.quem
ordinem manus Lh. mutavit. 76C. interea pr.,1. stalim post c. 75. C. post hsec lb. ed. -SB 77 add. i*.
3578 p.
Cumque ad i. erf. ^.7SConjecit e'd.-c. Ppstinodura 1. S5S 0 expulsi i. sm
p.er — miserat arfd. ib.
stss Raiuolfum, et per 8MS
36S 4 Rogerium et Rodulfum nepotes SBS suos,
6
et L. 1. v. quos pariler ad eura
Hiiseral, ul_l. 2. preces desutii 1. ab eis s. 1. sm comitis i. 2. Landulfi 4.
3687praediclus i. ed. nequaquatn—
S68eseque... rebellans, N. eam t. i. ed. S5S8 Abbas vero nequaquam rooratus,
al.
congregatis SB9S m. ad I. ed. 3S
90 b. s. facere i. nori posset i. ,B0i et eura p. ed. S69ai. e. a. de-
facere,
tunt i.2. v. p. rfcsunf i. S594igneas 4. 369B i. p. arfrf. 4. SB9S add. 4. S697Illi autem
q. 1. ed.
M"erant, ab I. 2. 6"
_S et abbatis i. erf. a60»p. R,' 3. Apud Romam p. 1. 2.
abbatecommpnili
'.''- - -,- ,..'...., -.NOTiE. -',••'
"
(558) Cf. cap. 45.' (859) Appellatione nunc desita. ANG.
PATROI.. CLXXIII. - ~ 2g
 G85 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI . C84
uoi papa Beiiedielus per (8G0) an- A natione ipsius Roriianse ceclesiseccepil. Facla
praelerea cum ilaque
S60J S603
nos 12 sedem apostolicam ohsedissel po- discussione quisnani in eadem ccclesia dignus lanto
tius quam sedissct, a Romanis expulsus est, et 8619sacerdolio liaberelur; cum iiullus,S6S0 heupro
Jobannes Savinensis episcopus, qui 3b04 Silvesler dolor reperiri 36J1 valerel, oinnes 36sl enim (863)
vocatus est„non taroen gratis in Romanum ponlifi- exemplo miseri capitis, prseter cselera vitia, lum
cium subrogalus (an. 1044). Qui cum triura ibi prsecipue fornicaliouis ac:syinoiiisepeste langiiebajU:
mensinm spaiio S60Bprsefuisset SS66;.expu!susBene- demiim electioue necessaria S6SSpotius quam cauo-
dictus, propinquis suis, Tiisculanisproceribus (861) nica (804) Babembergeiisis S6S 4
episcopus papa Ro-
anniteniibiis Silveslro s607repulso, Roinanam sedein maiius levatnr,- eique Clemens nomen imponitur
608
itprum occupavil. Nee muliopost! invistim se etS (Dec. 25) (86?). Ob 36sshtijusmodi igiiur S6a6 rcs tam
exosum ctinctis esse S609 conspiciens, cuidam archi- utililer 36!7, tamqtte canonice gestas, Romani s628
presbylcro Jolianni nomine qui quasi religiosior ha- luiic tcmporis eidein Heinrico patriciatus bouorem
bebalur, pecunia" ah eo accepia permaxhna papa- coiuribuunl, eumque prseier imperialem coronam.
tuin, pro s6i0 dolor,-vendidil; ipse libere deinceps aurco circulo uiidecernuiU.
S6il iares
cupidiiates stias exerciturus in paternos .***Romanam cathedramsedisset, a 2.
R
**
rccessit. Jam duobus annis et nieiisibus- oclo pr_e- habebaliir, papalum iradidit 2.
dictus arc.iipresbyler.cui Gregorii iionien in papalu "8. [Cap. 80.] Post haic sumpio exercitu impera-
est iudiluin aposiolicse sedi piaesederat, ciini Hein- tor (an. 1047), ad hoc inonasteriuni venit, et cum
ricus imperaior Chuonradi illius lot de Romaua et omni honore receplus a fratribus, pianetain purpu-
sipostolica sede neiandis auditis, cosiitus inspirains, ream ppliniain auro ac getnrois ornatam super allare
anno S6la Domini 1047 (862). llaliam iugredicns , beati S6S 0 Benedicti, ciira allero pallio quaiuila-
Ptomam acceleral. Qui delaula heresi sedeiii aposto- tis 363°! non modicse posuil; in capiiulo vero auri
lieam desiderans expurgare, Sulri restiiit, ei super lihras aiiqtiot fralribus obiulil, seque illis devolis-
taiuo negoiio deliberaiurus, uriivefsale ilii episcopo- sime comraeiidans, Capuam abiit. Ihi iiaque S63i
rum concilium fieri slaiuit (Dcc.),Misil eigo, el ma- Guaimarip.refiiiaiite 363aCapuarii, qnam per novein
363Sdicto
goa iuibi episcoporum seu itbbatuni ac religiosorum jam aunos tcnueral, Pandulfo illam sa?pe
•virorum mulliludine congregala, Roinanuni quoque siinul cunr filio rniillo ah eis 3S34auro stisceplo re-
pontificem qui eidem concilio prsBsiderel decenier sliluil : Drogoni S63SApuli_e, et Rainulfo Avers_e
invitat. Qnid multa ? Coneilio habilo, el synodicis coihitibus (866) ad se coiiveniciitibus, et equos illi
c.nonicisque senlemiis conviplusGregorius symo- P phii.imos ,ei peeuiiiain maximain offerentibus, tiui-
xiiacus, sponle suasede desiliens, poniificalihtis se vcrsani iqtiam Uinc tenebanl terram - iinpcriali 36!C
iiifulis exuit, ac 36i3 lerra? prosiralus, invasi cmpii- investiiura finnavii., Ibi etjara et 3637jirseceptum
363sj'uxla iiiipe-
que 3614honoris indulgentiam sibi concedi humililer aurca bulla sigiitiliim abbati nostro
petiit. Quo facto imperaior vakle leiifieaius, cuin rialeni constieiuilinem fecit (Febr. 5) (867). Inde
Oinnilms ejusdein concilii episcopis Roniain veuil, Beneveiitmn coiuendens, cuin noluissent etira cives
el in ecclesia beati Pelri ajiostolii congrcgato clero recipere 36SS,a,S64° Romano ponlifice qui cum illo
populoqtie Romano 861B,postquam S61liquid Sutri tunc erat, civitalem eandein excommunicare fe-
egisselS6lr exposuit, traclare 3C18 demum de ordi- cil (868); cuiiclamque Beneveulanam terram Nor-
"-
. VARLE LECTIONES. . _ , ,
j
itil c. prauatusp. B. bomo, pro dolor, nequitiarum omnium reusperl. ,scosali,quo.ti.xuib. t6?3Roma-
nam cathedram l.erf. 3604 esl noiiieii Silvestcr V>.eit.destinl i. St06.paihiiii 4. *co
6 fuisset 3.
cuiposilum
1607Jol.atine I. 860Set' e. a Vd.i. _ 3609emiciis aspii-ie.ns 1. erf; su<lp. d. atLL i-. s6ii paieriia jnfi» 1:
paiernam domum lb. ed. S61s a. D. 1047. add. ib. S61Set i. erf. S6i4 deest 1. 2. 36is R. ei Jacla discus-
sione (.iiis de ipsa eecl. I. 3616pi]iiiio erf. S617uctuin fuisseicrf. .86ls (tehi.nc traclare cpepit de p.i. R., e.
ed. Uis d. iiiveniietiir l. s. ftingi I. 2. fiingi deesi 5. d. in-i.-s. h. i. 36SS
_._M0eumlioii repefinuiir, pleeiiprie
' i.
2'
i6ii reperiretiir 1., erf. SGa ouiiies •— laiiguebaiit- desunt .1; 2. n. p. q. c. desunt _•;.2. 362'
4 ep.
Pavimvergensis 1, e. Paxiihbergensis de gcnie Saxouuiii lb. e.'Bambeigciisis tle g, S; 2. Bau.ibergensein
RdVuaumiicdiisiiliiiini. Ob hiijusin. -5. S6SS Tuiic tciripor.s eidenii Heini'. i. Tiiiic t. ob-
" episcbpimipiip-Un
ir. 2. ssae aJdlli ^; 8627p.0_j.ere erf. 86sseideiu II. p. h. R.0111. coiil. I ed. !6a9 b.'B. tiild. i: 36S 0 opiimo
;i;..p. o'.tlesuiil l. S63iiidd-.i.. S6SSrenu.iiiiaiuei.
p. ib. 2.c. iose erf. S63SI.p.riori pfiricipi si.iiuj i. erf. s6s4il-
Jis"i. erf; r. Normanhis eliaiii ad sfe-,c. 1. S686 i. i; deest i. 8637.irfrf."i. :S63SRicherio i. ed:
8639liiiit ObiSiiahrquam' et oli paifis injuiiam arfrf.1 1. 2. uv> totairiciviiatem a, l\. p.'<_. c. i. t. e.
excpm. i. edi

NOT-E.; . '

(860) Aliquahia per iempbra Desid. ' (864)TIsee Lebhis seriteriiia esl.
(861) Consulibus lerrw De.sid. .(865) lluciisque e Desiderio.
(862) Sc. 104'i. Capuam vett.il, inqtiit Anon. Casin. (866; Nomina ab Amaio 111,2 accepit. ':
a quo aniium Leo sumpsisse videlur. (867) Gatl. Acc, p. 148. -
(805) iloc iriitio 1. III Desiderius dixerat. (isiiS) Cf. Anu. Benev. b". a.
 685 - CHRONICONCASINENSE.— LIB. II AUCTORELEONi;. , GS.
niauiils auctoritate sua confirniaiis, ulira monles A alque dalroaiica--,nec non et chiroihecarum iu prin-
reversus S6Uestj Gregoiium expoiuificein 364ssecum cipalibus festis ad niissaruni solleninia, lam illi
aspoiians. qnain ct univcrsis ei in hoc eoenobio regul.iriler
79. [Cap. 8I.](DES; Dinl. n.) Clemenlevero post promovendis, pb honoriliceiUiam sancli loci bujus
iiovem nieiises ulira 364ajnonles (869) defuncto aposlolica auctorilate concessit. Super 3664hoc
(Ocl. 9) prsedictiis 3f4V(870) Benedicius iterura in eliam el monasteritim sancloeJeiusalein (876) quod
po:ilific:U',un reversus, per oeto circiier menses Suxorianum appellatur inira Roiuanam urbem, si-
iiluin violeiiler 364s reiinuit, donec ab inipeiatore lum, cum S60B oiunibiis pertinentiis suis eideiii ab~.
iransniissus ex -S
646 Gerinania Damasus Brexeno- bati gratia hospilandi contfadidil., et privilegiiini
ruin (_j71) episeopus papatum 3647 recepii. Quo exinde illi faciens (an. 1049) (877), sacrationem
eliani posl vigimi et tres dies aptid S64sPr_eiieslevila laiituniinodo sibi abbiuis ejusdem loci, quem taineri
decedeiile (872), Bruiionem Tulleiisem episcojium, Casineiisis abbas eligerel, reservavit.
Teuloiiicufn 3643naiione,- et stirpe fegali pregeni- * El sancli Salvaioiis in lerriioiio sollem.niier
tum, I.omahi tib ^ 50ultfaraoritariis partibus e.\pe- Aiinensi dedicans 2.
tentes in suinn ponlificeiu eligurit, etnnque Leonem 80. [Cap. 82.] Iiiterea 3Gf' 6
(87S) cum qtitdam
papain vocari (leeef.uiiu (875).-Qui sahctus poiitifex I) Capriaiiofum hobiles pro caslro quodam"liujus rao-
eodeih anno qttO' ordiiiatuse.st S6S 1 orationis graiia naslerii,
quod Conca vocatur,- nuilias cum ahbate
montem Gargaiium adiit (S74). Indeque revertens, c«iifenlioi'ies fecissenis 667,sed Benedicto palre ju-
in ipsa fcsiiviiaie palmanun (1049, _V.ir_.i9) ad 3S5S vaiile jirsevalere illi liil valuissehf, quad-im die con-
hocinoiiasteriiira venit S65S;el levereiitissiine siis- silip habi.6 slatueruiit j.rsedaiuiri in terfarii istam
ceptiis a"fratrihus, missain 36S 4 solleniniler celebra- venire. Deceruunt igiturut advesperascerite die itcr
vil, el in refectorio crini ijisis comedil; post praii- incipiniU, et afiuri quaiidam ciirtein sriam circa 366S
diurii vero 366Sin capiiulum veuieiis, etS6S6 gralias feanuiri pafumpef qiiiescani;" inde se fali npclis
pro tam honorifica sua" fecep.ioiie fralribiis agens, kcra prpiiioveanl, ul sunimo nuine moiiaslerii fines
vaide humiliter se commendiivit, seqrie pro suoposse ingressi, ex insperalo proiinus irruanl, et quaiuum
idem monasierium honoraiuruniS 657el exalraluriiiri magis' exinde 3669praidani polucriii. agaui. Fece-
promitlens, descendii; et die S65Sailero ecclosiam runt S67.°ilaque ul slalueraiit, et circa mediar.i
Sancli Mauricii apud Insulain qi.se Limaia vocatur fefirie s67i iioclein asccnsis eqtiis, aggrediiintiir ire
a *659 prseJiclo abbaie construciain sollemniter * quo disposuefanl. Res S67^mira! sed oirin.iidceflis-
cledicaiis,deniuni rediilRoiiiarii. Ad quein jiiofecius sima, quippe quse ab uno 6orum qui iarito equitaiui
Richerius366°privilegisuri366iabeojuxtalnorempras- C ' iiiierfuit hiichi relata est; Ab ilia itaque hora usqno'
dcecssorum suorutn honorabiliter adepttis esl (875); ad crepuscuknri itef conficientes,-cuiii j'ani se S673in
in 3B0S 663
quo idem apostolicus s -isuin sandalioruiH linitima ktijus lerra venisse pulareht, atque ,ad

VARLE LECTIONES.
tm m: esinde est fev6fstis 1. crfJ- 864arfeest1». erfrG. s. a. add. !b. S6V 3 Komse d. 1; •"" prsefa-.
tus Jb_.erf. d. Dainasris illi ex G. in papaiu sucCessit. 1. corr. lb, 3CVrfees. lb. 2.. S6''°t. Dam. ,illi.
ex-G. in p. lb.. S6,7.ijliin papalu successil lb..crf. zii" a, P. deest:.l. , .3s43T. n. ei «rfrf.lb. 86s0 a.
li. p c. aid. lb. sesi est, (Capuaiii veiiit. lhi jam seuiore Pandulfo defuricio, jutiiufis Pandulfi iia-
ironi liiklelirandum noinirie archiepiscopiim consecrans, or. g. m. G. a. I. r. «rfrf. lb.) iiii. 1. S.6SSvalde
devoius ad 1. crf..-: ^6- 5?ascendilerf.', S65'\eodie m. 1. erf. . 3055add. 4., 3656,v. roaxiinas fratribus p. I.
h. s. r. gratias egit, soque p.. 1. crf. 3C 67.m. ubique exalt. 1.. erf. S65Sct postiidie (niaiiuin Frideiit-i
diacoiii el caiicellarij \iit'\ expuiiclii) rccedens, C:i|iiiam abiif. lbi jaui seiiiore Paiiiiullo defuricto, junio-
ris Pahdulli fratreui iiililcbfandiiiti iioiniiie a Capuauis e.eeliiin diligenio.rexamiiiaus, Salcruuiii peifoi
xil. cuii.qiie inihi cdiisecniltuit reriiilteiis Capuaiii (cor. iioinine arcliiepiscopum .cousecrans); oraiiouifs
gwlia imiiiiein Gargaimiii adiii; ci deiniuii Roui.iui reversus esl (rorr. d. rediit lto.nain) 366S1, el die a. c. S.
M. ap. Liuialaiil alieodema. cmislructaiii, nlsupra dicliim esl, .dedicans, d. r. R. lb. ab eodem a. lb.
erf. s6° q- abbas profecltis priv., elc. V>.ed: 366ia. pri)leciiis; el cousecrai.onem ab illo el prlvil. hono-
rahililer adepiusesi. Nain .istjue ari jlliiikieinpus siiain sacraiioiiem.disuilcral.- Sequenti, ,etc .(c, 82.) 1.
»6«[jii—comcsbii desuiii V.61Iiic poslea iiiseruit:-:.Eodeni ninio Corbo — ifiialliipr iniliuiri. |i, ciip.. 366t i>H,
se*"Vaiiciuspoiiiifcx erf. 36- Qu.oeii.iin teaipofe idein apusiolieus (sancius'poiiiif<.x,lb.)',iti. lb'. erf.
pr;«fa"ioabbaii (graiia h. tidd. 5.) c." o.. |i. s. cpiicessil (.couiradidii erf.) lb. erf.,,,s.66636C'
,Pej-,lios dies (|., Ca-
puaui n. 1. ed. Iioc cuput pritis posi c. 82 scripthinet,eht(, sed ipse pqsteu transposiiil'. efleceraiii, conan-
tes utique illu.i ainoiiiisierii dicipiie subirahefc, a'd srii juris nsiis rei.igefe. SeJ crini abbati riil pfueva-
in, Teauepsi romitauip. i. 2". SG
lere valereni, tj. 1. e.rf. soos 69ex ea 1., erf. S6.° Vei^eiileX vpro. iiil coii-
dicluni locuiii, cujii •jiiaiUuuii.lis visiini fueralquievissen., c. 1. crf. S67i,adiLlb. .aG7.!7.alb.'Mira di.cliiruo
siini, siiieulla taineii ijesiiatione vefissiiiia, uipoie qiii[huc cx unius illoruiri ofe' pefcepi. Ab'l." S67Sc"ura
se jam venisse in f. k. I. p. 1. ed.
NfJTti-' " ;
-(869) Ex Amalo III, 14; sed hoc falsiim esi. ul aUcriiliiim erravisse oporleat.
—
(870) Privdicltts reiinuit Desid. uon hahei. (875) Regesi. iiiini. 21. ANG. . •_. .
(871) Brexeuorum ep. et ap. Prwtieste ex Anialo (876) Quod etinm S, Cruch tiiiilur. Leo-IX palalii
1.1. Su&uriiani. Viclor II.
(87-2)Attg.9 Necrol. Casin. (877) Gall. Ilist., p. 252.
(873) Uuciisque Desideriiun secultis'est. (878) Cf. Desid. Dial. 1.10.
(874) M. Aprili sec. Ann. Benevent. cod. Vat.,
 087 LEONTSMARSICANIET PETRI DIACONi 688
discurrencfum ul prfedantium monsestse inslantius j_ ralorem profectus 36S 7 est (an, 10S2). GebeardusSSM
pr_epararent, subile circuinspicientes s674,in ec locp tunc episcopus Aisiettensis gente Noricus, vir pru«
qup eques ascenderant se reperiunl. Obstupefacti deniissimus et rerum s_ecularium perilissimus, re-
nimiumque altoniti,- ac sese invicem aspccianies, gis consiliarius erat. Sed cum imperatoris imperio
intelligunt landem patris Benedicli meritis se nociis magnus valde apostolico traditus fuisset exercitus
errore cecatos; dura tanto temporis spatio recto se (an. 1055), jamque ilineris parlem non modicara
itinere gradi putanles, prsedictam curlem girando ccnfecissenl, idem episcopus ad iraperalorem acce-
ac regirando,' mane se inibi unde S67Ssurrexerant dens, vehemenlerque super hoc illuin redargueris,
36SS
repperissent. Ita demum confusipne simul et admi- ut totus exercilus ej'us reverleretur dolosus effe-
ratione repleti, Capuam sunt reversi, ipsimet S67S cit; de propinquis tanlum el S69°amicis apostolici
palam omnibus referentes queque sibi conlige- quingentis circiter illum in' partes Iias comilanti-
rant *. bus*.
* * Tunc
[Cap. 83.] (PETW DAM. i,
ep. 9.) Eo eiiam tem- lemporis facla est commulaiio inler eun-
pore quidam servus Dei Neapolilana. regionis, dem aposlolicum et imperatorem de Benevento
in prserupta rupe j'uxta viam publicam soluarius et episcopio Bambergense, sicut j'am supra re-
habitabat. Qui nimirum dum nocturno lerapore tiilimus (c. 46). add. 2;
salleret, el fenestram cellulse horarum explo- B 82. [Cap. 85.] Hocanno (1052) (880) Guaimarius
alor aperirel,- ecce videt mullos nigrps lipnii-
es tamquain Ethicpes iler capere, et Iengp princeps conjuratione Amalphitanorum quos nimis
nactu onustos foenp saumarins comminare. indigne traclabat369i, nec non el cognalorum *6,!
Cumque eos curiosus iuquireret, qui essent, (881) ac Salernilanorum quorundam, juxla oram
cnjusve rei gralia bsec jumentoruni pabula pa- »693niarjs Salernitani 3694occisus
rarent, demones dixerunt, nequaquam esso esl, triginla B6tt
pecoribus alendis, sed fomenta potius ignium et sex plagis perfossus (882), et valde lurpiterac
hoininibus comburendis. Pr_eslolamur enim in cum magno ludibrio S6,cper lilus maris aliquandiu
• proximo principem CapusePandulfum, quia jam traclus, el civilas simulcum arceab eis
decumbil. Hisaudilis vir Dei niinlium protinus pervasa(883).
ad mcenia Capuana direxit, qni veniens Pan- Sed poslquintum diem (884)Normannisauxiliaiuibus,
, dulfuin jam niorluum repperil (an. 981). Quo a Guidone fratre ipsius principis eadem S697recepta
inoriuo, mons Vesevus in flammas erupit, tan- civitas, et Gisulfo filio
taque sulfurse resina. congeries ex ipso Vesuvio ejus reddila est, trucida-
protinus'fluxit, ut lorrentem- faceret, atque lis (885) auctoribus tanli facinoris, qualtuor scili-
'. decurrente impetu in mare descenderet add. 2. cet cognalis ejusdera Guairaarii, et triginfa sex
81. [Cap. 84.] SequentiS677,aiinoI0S0 prsediclus aliis.
apostolicusse.78iterum ad hoc S679monasterium venit 83. [Cap. 86.] Hoc s6Beetiam terapore Landenul-
in vigiliis sancli Petri, et die sequenti et altero apo- '^ fus et Adenulfus germani fratres nobiles Capuanaj
stolorum Pelri et Pauli niissas sollemnitercelebravil: civitalis unacum Petro nepole suo simul ad boc
cumque die illo sabbatum esset (Jun. 50), ad fra- monaslerium gratia conversionis venerunt, cun-
trura raandatum ingressus, duodecim monachis pe- ctasque facultates et hereditales seu possessiones
des lavit, etS68§ipse eliara abeis'lotus, in refeeto- suas quas in toto principalu Capuano habebant
riuui quoque cum illis ad bibendum de 568i mona- , bealo Benedicto exinlegro obtulerunt (886). Eccle-
sterii more perrexitS68S. Beneventum deinde j)ro- siam videlicet S69Ssancti Nycolai inlra Capuara
fectus ab excommunicatione illam S68Sprsedecesso- cum omnibus perlinentiis ejus; nec non el infegras
ris sui Cleinenlis landem absolvit. Annp ilerum sos4 poriiones suas quas babebant in ecclesia Sancti
altero (1051) Capuam veniens 366S,rursus Beneven- Salvaloris et Sancti Rufi simililer intra Capuam:
tum (879), et inde Salernum perrexit; dehinc ex- Viridiarium (887) etiam quod est ad ponlem Casu-
pellendorum Normannorum gratia milites S686unde- !ini. Curlera quse dicitur Calabrinse, cum ecclesia
cumque ardens contrahere, ultra monfes ad impe- Sancti Nicandri qua?..ibidemconsfructa est. Terras

VARI.E LECTIONES.
' «»»
respicientes i. ed. un i. reperissent. sicque c. pariter et L. ed. *" 8 jpsimet — contigerant add.
ib. S677hwc primo scripla erant stalimS68a post c. 79.1" SB78pontifex i. ed. mt deested. ,68°et —
perrexil
add. ib. 3C8inimis devolus p. 1. 2. ibat 3. 368Shic in cod. I. incipit qual. ultimus, qui ipsius
Leonismanu scriptus essevidetur. S684ilem i. se6svenit, ac (corr. veniens, rursus) B. perrexit;el (corr.
dehinc exp. i. S666m. u. a. c. desunt 1. 2. t6'7 abiil, miliies ab inde conducturus 1. ed. 366S Gobear-
diis — comi.anlibus arfrf.L*. tmdeesti. »G9° deest ed. S69itractabanl i. S6" c. acrfcesi 1. st" ora
i, ed. itn deest a687l, 3. "•* 36 p. p. rfesun. i. s69sI. corpus illius p. 1. m. a. tractum. Sed N. adjuvan-
libus, a. G. i. p. recepla civitas, et Gisulfo filio ejus reddita est. Per bos d. (c. 80.) 1. 46t8 hoc
,699
coput in marg. add. Ib. deesl 4.
NOT.(E.
(879) Jul. 5, unde Aug. 8 Salernum profectus est, (884) 5. /d. Jun. Amal. III, 28, quod vereor ne
test. Ann. Benev. nosler minus recte inlerpretalus sii.
(S'80)Jun. II.sec. Ann. Benev. (885) Am. 111,31.
(881) Ex Amato III, 25. (886) Regest. num. 536. AKG.
(882 Ex eodem. (887) In chartula est Verxario. ANG.
(885)111,26. -. _ . .
 683 CHRONICONCASINENSE. — LIB. II AUCTORE LEONE. t&ft
et molas in fltivio Saone. Curiem in Sala 8700,Adipsl A cunclis parlium istarum mililibus S71i, Apuliam
Porcari, Curiem quse dicitur Rapedella cum silvis cum Normannis dimicaturus perrexit, anno s'"
et paludibus sibi perlinentibus.' Terras et silvas et Domini millesimo quinquagesimo .tertio (892); et
prala ad ipsam >70iAuciam. Curtem Calinulo circa ex parle quidem apostolici Rodu]Jus<=inBeneventa-
prsedictum Saonem. Curtem in loco qui dicitur num principem jam eleclus, et Gtjarnerius Suevus
Cervianum; et porlionem de ecclesia Sancti Jacobi, signa suslollunt: Normanni (893) vero tres de suis
. et de curle in loco Bucinu, cura ecclesia Sanclse slatuunl lurmas, quarum unam coraes Humfridus,
: Anastasise. Terras et silvas et paludes 37°2 in loco aliam coraes Richardus, terliam. Robbeiitts agebat
qui dicitur Rusiinitu. Curlem in Cilicia cum sorle Viscardus. Inito aulem cerlamine (Jun. L8) in pla-
*I de ecclesia Sancii Johannis. Curtes et terras in fini- nitie maxima S71Squse juxla Civiialem est, paulatira
bus Liburise, loco Porano 3703prope lacum Patrise. se sublrakeniibus fugieiilibusque noslratibus, ctso-
Fundum in.vico Cupuli. Item fundos in casa Pe- lis qui ultra montes venerant renianentibus, cuni
senna. Fundos in loco Felice. Terras in gualdo de diu ab his fonilerque" pugnaluni fuissei, omnibus
Mataloni, et in Marcenisi, et in Mstdrelle. Curfem tandem in ipso certamine trucidalis, NormanniS 71'
juxta Grecinianuro, in loco qui dicilur SenosaS 704. Dei judicio exlilere victores S71C.Dehinc Humfridus
Curlem in Laneo 3705(888) ad ponlem ruplum. Ter- B ad papam venit, et in stta illum fide suscipiens, eum
ras in massa Valentiana; et universas casas s766sibi omnibus suis Beneventum perduxit; promillens ut;
inlra Capuaro pertinenles. . •. • quandocumque Rornam ire disponeret, ipse illum
84. [Cap. 87.J Reversus itaque abuitra monle Capuara usque perduceret. lntravit auiem ideni
Romanus pontifex, ascendensque 3707itertim ad hoc papa Beneventum in vigilia sancti Johannis Bapti-
monasterium (an. 1055), valde suppliciter sefratri- stse (1054), et stelit ibi usque ad feslivilalem sancli
bus »70*commendavit. Cumque (889) apud Sanctum Gregorii papce; ibique infirraalus, vecalp prsedicto
Germanum honorifice hospitatus fuisset, rogatus a .cpmile, Capuam ab illc deductus est; ubi per dies
fralribus ut monasterium sancti Stephani quod 12 remeratus, accersite 37lstandem noslro abbale
supra Terracinam est illis reslituerel, interrogavit sui ilineris comite, Romara rediit; ac post non
utrura ad eos aliquando pertinuisset, Respondenii- multos dies S717 sancto fine quievit (Apr. 19). Ad
Ims, eliam, ostendi sibi expostulat. Mox ilaque dia- cujus tumulum plurima lunc temporis signa Christus
37i8 pontifex . inter innumera
logo sancti Gregorii in mediuni exhibito, et ex vita effecit (894). Hic
beali Benedicti qualiter in visione illud idem pater bonitaium suarum insignia, quandiu Romse moralus
construxerat deraonstralo. — aut 8709enim ignora- p( est, onini lerapore tribus per cbdomadam diebus a
banf, aut minime ad manum babebant privilegium Laleranis usque ad Saiielum Pelrum privalo ha-
quod Agapilus papa exinde Baldoino abbati fecerat bitu, nudis pedibus, cum-duobus aul tribus cle-
(890) — Vere, ail sanctus pontifex,. juslissimum est ricis noctu psallendo et orandopergebal.
quod requirith; moxque privilegiuni inde fieri Fri- 85. [Cap. 88.] Eodem anno (895) gralia concor-
derico cancellario jussit (Mai. 20), et ipsum mo- dandi ecclesias Romanam et Conslanlinopolitanam,
naslerium cum omnibus suis nobis assignari con- .prudetuissimos valde viros ad imperatorem Constan-
sliluit. Fecit !7i0 eliam eodem tempore \an. 1053, linuin cognomenlo Monomachum apocrisarios trans-
Mai. 29) huic monasterio, et aliud. prseceplum (891) miseral ,3719: Fridericum 37S 0 scilicet cancellarium
de Iibertate navis htijus monasierii in portu Ro- suum, et Humberlum episcopum Silvse candidse, et
mano, ut omni lerapore cum nauclero et universis Pelrum •arehiepiscopum Amalfitanuin. Qui ml ad
nauticis suis maneai libera ad omnimoda condicione boc nionasterium primiius venjeiites, seque frairi-
et debilo pensionis. Posl hsec adjunctis sibi fere bus devotissirae comiiietidanies, ita denium viam

VARI.E LECTIONES.
*7" salanied. ,7M ipsa ocia ib. S70!padules lb. s' 08Paurano. lb.. S704Fenosa 2.. 870BLaneio 5.
1706rfee-t5. . 370Tila lb. p. plus qtiingentos sccuni Lotheringos, bellicosos valde viros adduxil, vcniensque
i. 1. "•* deesti.- "os aul fecerat desunt l. - ,J710Fecil — peusionis add. lb , 371inosiratibiis.- i. corr. ib.
*"* a. D. 1053. add. lb. et ex— Viscardus desunt i. S7Udiest 1. 8714Humfrido diice, illoruni tunc
comite, arfrf. 1.S7ieS7i*victores. Papa cuiu paucis ad Civilalem cmifugii. Dehinc Humfridus pa.niientia dn»
ctus ad p. 1. a. l. u. a. s. i. c. add. V. S7i»deest i. 8718Ilic—pergebat destmt 1. S718ila corr, ib.
Iraiismisil l. *'" Fred. i, semper. "^ 1 Qui — sunt «rfrf. lb.

NOT^E.
(8S8)Lanius iluvius, Latinis Clanius, vulgo L,a- vocantur Raynolfe el Raynier.
qno. ANG. (894) Ila Desider. Dial. -111,3.
(889) Ex privil. pa.pse quod edidit Galt. Hist., (895) M. Jan., ind. vn, data est Leonis epistola
pag. ii?; dato ante iier in Germaniam susceplum. ad Michaelem patriarcham. Exstat relatio legato-
(890) Cr. lib. i, cap. 59. rum, quam Leovidisse potuit: «onnulla lamea
(891) Ib., p. 144. aliunde ascivit. Cf. Petrum Diacon. Oe viris ill
(892) Im Anon. Casin et Ann. Benev. cap. 17.
(893) Ex Araato III, 37, ubi alierius partis duces
 G9I - LEONIS MARSICANlET PETRl DIACQNJ G9S,
suain profectj sunt. Q»os impcralor nimis honora- A addtixil, eique Vicforis nomen imponcns, Romnmun
Jiiiiier susce|)il S72i!,et in jialalio per aliquol dies papam cunelorum assensu conslituit (nn. 4055.;
retinuil. Intra quod spaliuni norinullas Grecorum. Tcunijani fcrme a Irarisilii pape Leonis anuus cht_.e-
hereses coirigere deceilaiiles a,2S, lainlem pafriar- retur. Qui 37saquoniaiii eidem praedeeessoii suo, at
ckam Michalielem 3724,el Leonein Acridanum epi- supra diximus, impedimento, maximo fuernl, quo-
scopnin (896) cum uuiversis eoruni sequacibns ati- tiens a circuinposil.s molcsliam aliquam pulicbaiuf
clorilale apostolica analhcniatizaveruiU. Sed ctim dicere solilus erat: Merito hwc palior, qnia pecctivi
iiilra' 3726hos dies defuncto papa (Jul. 16) red- in.dominum meum t734.Compericus ilaqne iiujiera»'
jani
ire" di.spnnerenl 37a6 imperialibuklillos donis Mono- tor Fridericum a Cpnslaatiiiopoli reversum inagnam
3735vakle pecuniam delulisse, cepil euin velientsn*
niachus 3727hondrificc munefaris, bcalo qnoque
Peiro per eosdeni dona non parva iransniisii; insu- •ler suspeciiim haberc. Nara co tempore.fraiii ej.is
per eliam ul omiii anno biuas auri lihras de palalio dnci Gotfrido inimicissimus erat. Quaprop.er scris
3736festU
ejus lioc nionaslerium reciperel, illorura rogalu •pscral apostolico ulilluni caperel, sihique
concessil. Quos prospeie revertentes, Trasmundus nanter sluderel transmiliere. Quo per necessarins "
8728-Tealhius conies per lerram suam transeuntes cogitilo r137Fridericus.abbatem nosirum qni pereos
3729cepit, et universa quse ferebanl cum inagua in- " dies ?738a Lucca ubi ad enndeni iinperalorein pror
j'uria auferens, tandem diinisit. Atque S7S 0 ita Fri- -ferius fuerai, revertebatur, laicnier ajiud Roiuani
:allo(|uitui', et nt se Casinum S7S
dericus Roinam reversus esl. 9 perriucere, ibique
86. [Cap. 89.] Defuncio prsetefea sanctse memo- se nionachum facere studeal, instanlissiine dejire-
rise papa Leone, Ilildebrandus tunc Romane eecle- -caiur. Quod 3740cuni abbas gratanlissime aimitii-scl,
si_e subdiaconus, ad'impersloreni a Romanis trans- •prseinissiiscum omnibus suis ad nionaslerium est.
misstis esl; iil, quoniain in Roniana eeclesia per- Abbas vero post dies aliquol ciira nuniiisiiiiperar
sona ad lanlum ollicium idonea reperiri non potcrat, toris S7Hqui ad principes mitlebaltir advenil. Mek
de parlibus illis quem ipse tamen vice cleii populi- igiiur Fridericus in eortindem ntiiulorum prfesen-
que l.omani in lloroamini s73i poiitificeui elegisset tia, preiiosa valde quihus lunc. 3742uiebalur indu-
adducerei. Quod cum imperalor J assensus fuissel, menla projiciens, religionis habilum induU; et ut
et Gebeardum Aisietiensem episcopum cujtis supra hoc de se per 3743eosdem niissps imperaiori nun-
meniinimtts (c. 81) Ilildebrandus ex induslria et -liaretur efficiens, fralrihus se ?744de celero sociavit
consilio Romanorum expeiivissei, trisiis super hoc S74S.Nec multoposl, ut ad iiisulam Iransmillere-
valde imperator effecius est; nimis enim illum ca- tur 3746Treniitensem rogav.it abbatem; quod et
rum habebal. El cum eundem sibi omnimodis ne- fecil. Dcbinc cuin pro quihusdam reprehensibili-
cessarium imperaior assererel, el aiium aique aliuin bus 3747que inibi reppererai, abbaii ejusdeni loci
litiic ofiicio roagis idoneum judicarel, Hiklebrando ccepisset ingraius "exislere: ncquaquaiii ibi remp-
tainen ul alierum reciperet, persuaderi nullalenus ratiduiii' ralus ,. egrediens inde, ad rooiiasieiimn
poluii. Erat enim idem episcopus super id quod sancti Joliannis quod Veneris cogiioiiiiiiaiur (887)
prudenlia mulla callebal, posl s,a2 imperalorem penexit; ibique diebus aliquol coininoriUiis esl.
polenlior ac diiior cunciis in regno. Iltmc ergo Ilil- Per 374fidem lempus pr_efatus S7* 9 abhas procla-
debrandus hivilo -licel iraperalore,, invito etiam eo- inavit in placito Cadeloi canceilarii Heinrici impe-
dem ipso episcopo,-propler quod ulique |)ostmodum ratoris (898), ubi eral cum mulfis episcopis el corai-
riicKis est nionachos non amasse, Romain secum lihiis illarum jiartium, super auodam Dodo
VARI.E LECTIONES.
S7s. |,fl jb_ suscipipns et imper.;, Jonnos. bento q.uoque Petrp npcnpn et papse donn noti
ibidein dies " 372S
parva ptir eosdemfeiriisii. Ciini jajin per37S4 aliquoi reiiior_iii.es,
S7«
et non"iiiillas i.
3726
seri non
(COIT.niinime) prswalenles «rfrf. i. rie/. lb. S
Micbalem 4.
727 i. k. d. tidtl. lb.
S72S
ila lb. redire
c. posl vocem jum erasam Teatinus c. eic.L. Constaniiiius M. erf. itu hic omnes; infra erf.
e(4. Transm. 372Sillos srfrf. 1. rfe/. lb. 1 37S0 Alque—esl, el majorem capitis seq. ptirtem supplevit lb.
37S p. J'«. erf. S7S2 secns l-b. S7SSEl V. S7?i el iieiu.c Digiimn
crasisquw iniversibus scripltt fuertinl.
eslj iiiquii, ul qiTod fprit Kanlus palialur Paulus 7
; (|ttod cgii Iupus sijsiineht ugnus > nrfrf.lb. 2. *'"?'in-
geiiiera" lb.' S7S6 sihi lb. .S,S guito, eic, ahscisaV. S7SB
fesiinaiuerqne
37S9 jier illos diVsi''evi:rsiisfucra.,
kitenter a. R. ctc. Ib. Jihw i perqil; C. velle veiuro ibique iimnnclniui fieii cmifiieluV. prii>iiiissus
ctgo c. etc corr. V. S7'° dejireoafiif. P.iiemissrisigirurciim. Ib. 3741 1. corr. 4b." '^712cleri us i.
regis
coir.ib. 37t3"seri-gi n. 1. corr, ib. 3744f. de r. nunciavii i.' "8"» sodavii. liisdeiifjpsis (iiebus Victor
geneie Tetiioiiicus' Romanus poiuifex orilinalus est el hoc aniio priiiceps PiijiduJfusjuiiior piw._c_j.iuii CIJII-
cessioiiis feeit abbali dc caslello quod Saraciniscura vocaiHr-irQni.iHs expdnciis"pergii lb.:Qui iaiiibri
neqiiaquaiii adhuc de iinpefaioris ira securus, ;nl lutioreni * se locmii conlerre niediiabaiur. Nec — coui-
moraius est. 8746T. t. lb. ed. 3747reprehensiiibiis',2. 374SPer — ouinia desui.fl. S745procl. p; a. erf.
NOTJ?. - •
'"-.'.
(896) Acrida vel Acbris tirbs.esl Macedonise, me- laus episc. Niimhurg. j'am an. 1045 niorlnns est;
iropolilanaolim Servia.cl'RulgariiL'. AIVG. hic'Pafinensis" iiilelligendns, qui'eo •teinpore coin-
(897) Situm esl inagro Lanciaticnsi. AMG. plura (ilaciu hahiiil," sed .iiiinquaiu caricellarius
(898) Ep. NiimhurgPiisis iii yidelur, qui cancel- fuil. Cf. Schinitl Zeiischrifi fur Geschichte, -- - "lakrg.
larhis Romani paltiiii ajipiikuur-iu dipl. inip. ijuoil 1'847.
4045. Nov. 20 iulngclenheiuiaccenii. Ctcterum Cado-
393 CIIRONICONCASINENSE.— LIB. II AUCTORE LEONE. CU
reiinebalde causa rnonasterii linjus 700 moilia de _*_summo pe.rveniunt , illosque licet somnplenlos
terra in comitafu Teatino.loco Ad casaHildebrandi; adhuc conanies resistere, universos gladiis truci-
et fecollegit omnia. Eodem S750 tempore supra- , darum.
diclus Trasmuiidus et Bernardus comiies fijipave- 88. [Cap. 91.] Per S7C 0 ideni tempus,
pra_'faltis
runl per sacrnmenlum eimdem abbalcm de onmi- comes Tiasiiiundus graviter Infirinaius, et inpna-
bus rehiis sancli Benedicli in coniitatu Tealipo et chuseliici cupiens, Richeriuni ad se veiiire rogavit.
Peniieiisi, quod neque ipsi illas invaderent, ei con- Cui S76i sese sujipliciier traiiens, iniillanique illi
tra omnes honiines eas nionnsterio S76t nostro de- pecuniam pfferens, Iria sui juris caslella sanccp
fcnderent, aond moiiaslerium sancl_e Scolaslice in JJenedicio in lerritorio s76s Teatino concessil (an.
Penne. 1055, Oct.) (900), quorum vocabula suiu: Mons
87. [Cnp. 90.] IIoc S7S 2 eliam
anno(J05i, Dcc.) Alberici, Frisca, el Muccla (901), cum pprltt pl
princeps Pandnlftisjiinior fecit prspcepttim couces- piscuione sua, el cum ecciesiis Sanclse SI0SMarise,
_sionis(S99) in hoc monasierio de casiello quod Sa- el Sanclic Lucifc, et Sancii Blasii, et oinnibus om-
racenisctim 37SS voealur, in confinio S7tiComhi.ensi, niiio rebus ac periineiuiis eortindcm caslelloiuin et.
jcuni oinnibus adjaceiuiis el 37SSpeiiiiienliis ejiis, 8781ecclesiarum ; quod suiit qiiinque milia quingenli
6 "
_qnamvis ™ idem caslellum inlra aiuiquos nostri : modiiS7CSde lerra ; ecclesiam quoqtie Sauctse Ju-
nionastcrit lerminos videatur esse coiistructum. stre, eumomni pertineiilia sna, quod suiil modii -8t55
Qucm videli.cet locum non roulio ante Marsorum quiiigeiili; siniul eiiam coiiressit huic lnonasierip
comiies Oderisius el .Rainaldus qui lunc Comino in lerrilorio Pinnciise in S766castello quod vocatur
praierant per cartulani oblafiouis cum finibns ac Lasieiiianum unam ecclcsiam Sancti Nycclai, cum
terniinis ejus beato Benedicto firmaverant S7S 7. Unde oranibus simililer perlinemiisejus, idest niodii S7?*
cum quidam Aquinenses contra ahhaiem super hoc terrse tria niilia (902). Sed cum prsediclus papa
niiirmurarenl, pro co videlice. quod ipsi prius eun- transissel Anconam, abbas ad illtini ejusdera Tras-
dein locum cenium biznnleis comparavcrant a quo- mundi causa rirofeelus esl. Cttmque ad nioiiasle-
dam Berardo Marsicano.in banc landeni convenien- rium sancti Liberaloris (905) illum venisse Fride-
tiaui cuiii eove :ctiiiil s758,ul s|ionle sua in qno- ricus agnovissei, pcrrexit ad eum, el. penileniia
rundam judicum pneseniia oinnem queiekim et ca- maxinia dticlus rogavit, ut Casiiiuni illi reyerji li-
lumniam domno abbaii de boc refuiarenl, et qtiieti ceret. Quo roox impetralo Fridericus, kuc exleroplp
de cselero essent; prpposila pcena lijiraruni argenli regressus esi ; abbas vero iter quod inceperat ppr-
cenlum, si aljquando amplius de hoc contendere agere feslinabat. Qui cuni jain dudtim febribus non
vellent, nisi quaiilum ipse ^illis per libellum conce- wodicis estuaret, ac inetu mortis rediium in dies
deret. Saraceiiiscuin aulein ea-de causa ijisum caT acceferarel, Atcrmim venicns, tertio S767Idus Rer
jsielluin mincupari fama est, quod cuni idem Sara- cembris, nimia vi fubris exlinclus esl. Fratres vefo
feui a facie nosirprum tempore illo qtto de Gari? qui cum illo erant, nichil mpraii, lollenies illum
liano elimiuati suiit, fuga dilapsi fuisscni, cse.cris eadein liora, cuui inedia noxessel, iter arrijiiurit;
iutereiuplis, aljqtiaiui ex eis ad ipstim fandeui lo- et ad monasieriiim sancli Liheraioris summo inane
cuin pervencrant376?, ibique aliquandiii laliUuUes, liervenicnles, ejusque 876Slipnoiabililer excqnias
pra-das nnniiullas a vici.uis kabjlaiorihus cjanculc facieiUcs, in sepulcro quo abbas Thcobaldus _>rse-
ac si latrunculi abigebanl. •Qncd cuni a qiicdani deeessor suus huinatus fuerat eum recondunl, annp
capiivo illoriun lransfiiga Soranis jniioutissel, eo. 8'6SPoinini 105S.
dcin transfuga duce ad eoruin Jaiebras maiie 89. [Cap. 92.] Hic abbas mler cetera, ecclesiaiu
VkTxlM LECTIONES.
,«" Eodem — Penne flrfrf.ib. 8/.sle. sanclo Benediclo d. lb. ed. S7**hoc cavul add. ls. cf. supra
liol.n. S1CSSaracin. lb. jsarracen. ^i. S7B 4 jiqiiinenlia lb. S75S siv,e lb. crf. _3756quamyis — c<.nstru.c-
"luiiidesunt V>. 'S7b7 conluleiaiit ib. S7S 3
sequeniic, abscisa sunl V. S7'9 pervenpriiu erf. s,<i0 Post non .
iiuiios <iies pr;rfalus :Tr. l.Apusiolicus "iulerea niox' rii papatum adeplus est ullra'inonles cvesiigio
rediil; ibi jam iinperatorem laiigiieiileni repciiens, usjue ad ohiliim ojus cuin ipso pi.nnaiisii; filioque
parvulo qneiu in iiianuejus paier reliqueriil rej>ni ioiiiis' oplimaies junire laciens, eiiinque in regno
coiitiiiiians. reversus iu Tiisiiaiii esl. Per hos dies supradiclus Tr. V. quw pariter posleu delevit. In hoc
capite mnllu- diversh temporibtn et' uddiiii sutit el tnuitilit,-quw singula aiinolare" superfiutini diixi.
.... Qui2. s«!-iorioT<.:.iiiio«i.vcisHib. S7"? sancta: — Bkisii destiuH. S7C't el e. desuiti I. 376Smo-
dial. S766P.iu cas>eJo (corr. P. caslcllum) q. v. L. cura 1.' S767-1V4.l.l. D. desunl 5. 111Necrol. Casin.
,76Seique ed. ?7t, a. D. 1055. add. 1b.
NOTyE.
(899) Gaii. Aec, p. lSI.Siinm est in yalle allis (901) Muccla S. Quirici cum porlu 10 navmm Vi-
ino.iiihus ohsita; niodo S. Blasii eliain caslelkun ctof II ap. Gatt. llisi.,p, W.
appellalur ; ib., p. 752. (902) Actumin Pinne ; ib., p. 155.
(9U0j Acium in Teate. Gatt. Acc, p. 151. Filiuro (905. Cui idein Trasutundus tunc donationeuj
se dicit Altouis (cf. Hisi.,p. 84.) coniitis ,el Gislse. fecii, iu. Dec. Actumin Teate, Gatt. His.., p. 84.
Eccl. S. Justa; ibi "noii coiiiraeinora.lur.
 _ 69S LEONISMARSIdANl ET PETRl DIACONI 696
Sancti Benedicti plumbeis tabulis cooperuil, pala- A promeruit. Postaliquot vefo dies a fralribus nosiris
liuni ab orienlali parte monaslerii 68 cubilorum princeps conventus cuf abbatem in npslra cella
incepit, et usque ad solarium perduxil. Anlc eccle- ' consliluissel, invilum se boc fecisse et quodammodo
siam vero in circuitu atrii, deambulatorios arcus coactum respondil. Si ipsi S78stamen eum in sno
cum columnellis lapideis *"°. fecit. Et licet ipse. monasterio] recipere vellent S78S,sibi graiissimum
jiropler innumeras eircummanentium oppressiones fore. Ita demum prsedictus Basilius ad hoc niona-
sicul ex parle oslendimus labofare in monasterio slerium veniens, el virgam abbalise quam ealenus
non poiuerit, inilium lamen et maleria omnis laho- retinuerat humililer reddens, post paucos dies ad
rum prsesenliura ipse fuit, quando suo sludio et Vallem luci iransmissus praaposilusest.
87S4
industria, meritis lamen beati Benedieti adjuvanlese f Per hos dies (an. 1056, Sept. 21.) Beinrkus
Deo lerram islam de manibus Normannorum eri- etRolandus germani fralres Lucensis civilal.s \m
puit. Fralribus igitur qui cum illo fuerant mox eo nobiles (905), ohiulerunt in hoc monaslerio eccie-
sepultq ad monaslerium reversis, habito ad invicem siam sancli Georgii, quse inlra eandem civilatem in
universi consilio, elegerunt de congregatione dom- eorum patriroonio sila est, prope poslerulam qu_e
iium Petiiim religiosum valde et honeslissimi liabi- dicilur Guirigala, ad monaslerium inibi consliluen-
lus virum ; eumque lieel invilum et renitentem, ac " dum, cnm S7SS horio, et puteo, et casis, et cum uni-
seneclutem niveain tanlo officio minus idoneam versis lam inlus quam exlra^non minimis ipsius
.objeciantem, libenliusqueS77i se decaniam resuniere ecclesiserehus ac perlinenliis (906). Ad quod videli-
quam abbaliam suscipere asserentem, abbalem sibi cet monasterittm construendum sive ordinandum,
constituunt ; paucissimis S772 admoduin in hoc transmissus est domnus Johannes, genere alque co-
dissentientibus, et domnura Johannem cognomine gnoniine Apukis, qui in noslro boc monaslerio de-
Marsicanum (904) qui tunc Capuse pra_positus S77S canalus oflicio tempore non modico functus est (cf.
erat, digniorem kuic ininislerio J774 judicantibus ; DESID.Dial. i, 3). Vir supra cselera bonitalum sua-
quamvls ipse prsecavens ac limcns hoc onus sibi rum insignia, compunclionis et lacriraarum gralia
imponi, obslinale super S77Saltare juraverit, nun- munere divino ditalus: qui cujus apud Deum meriti
quara se ipsam abbatiam suscipere aliquatenus iuerit, non debet videri snperfluum si vel breviter ex
consensuium. his quse pro cerlo nobis comperta sunt osiendamus.
PETRUS quintus377eel tricesimus Iiujus monaslerii Denique cum fania sanciitalis ejus Jonge laleqiie
, abbas, sedit anno uno et 3777mensibus'5. crebresceret, mulier qusedam diro possessa demonio
90. [Cap. 93.] Hic a puerilia monachus, el 37'6 p ad illum perducla esl, rogatusque idem vir Dei a
ecclesiaslicis usibusnon mediocriter eruditus, adeo perducloribus magnis precihus, ul pro ea Dominum
, reljgiosis el honestis moribus crevit, et tara angelici exoraret. Qui ut eral benivolus nimisque compaliens,
\ultus et reverendi' habitus exlilit, ut imperalor mox congregatis fratribus, oratorium est ingressus;
Heinricus eo tempore quo ad hoc monasterium ve- et cum aliquanlisper fuisset oralum, lacriniis ejus et
. nit, transeunli illi anfe se, saiis hurailiter assur- singultibus niiseratio divina placata, mulierem fu-
, rexerit; testatusque sit nunquam se in loto regno galo deinone sanam redire concessit ad propria..
monachum honestiorem eo S779vidisse. Comperfa Prselerea cuj'usdam illuslris viri Lucensis uxor,
8780igitur exabbas nosler Basilius
apud Salernum valida per aliquot dies infirmitate detenta, ad id
: Peiri ordinalione, mox Capuam venit, et magnam tandem nimia vi languoris devenerat ul per triduum
. valde principi pecuniam offerens, ul banc sibi ab- jam sine voce ac S78ssensu recubans., nichil minus
baliam redderet orareobnixius cepit. Sed princeps quam morlua pulareiur. Quoniam igitur humana
quoniam in Petri eleclione cohsenserat, hoc se ne- omnis fiducia omnino defeceraf, ad divina subsidia
quaquam posse facere asseverans, apud monaste- • propinqui mulieris se conferunt, atque ad pi_efalum
rium noslrum 'Capue.illum manere eonstituit. Ita virum Dei, ut pro ea Doraino supplicare dignaretur,
prudens, immo S78i faluus vir et Salernilanara D supplices mitlunt. Benignus itaque vir nequaquam
' abbatiam
amisit, et lianc adquirere nequaquam moralus, mox veslibus sacris indutus salularem ho-
VARLE LECTIONES.
8770marmoreisl. 377i libenliusque — asserenlem arfrf.ib. S77spaucissimis 1. *"' e. p.
paucisib.
i. erf. 8774moriasierio cd. 377Sper corpus beali B. i. 1. COIT.ib. S776q. et t. h. m. add. iP. 3777add.
i. S778el — erudilus add. V>. S779deest 1. 37S 0 ita lb. vidisse. Qui
quidem imperalor sequenli anno
defunciiis, Heinricum filium adhuc puerulum regni successorem reliijuit. Post cujus raorlera Victorpapa
prsedicium Fridericuin de monasterio ad se accersiens, et universa quse illi Trasmundus feceial diligenler
S78i
addiscens, euiidem eic. (c. 91.) 1. i. f. desst V. 37S!Si ipse Casinum venire, et eura recipere
•vellet s. lb. S78S vellet 2. S784sequentia abscisa sunt lb, sed qum de Johanne narrat, nunquam ibi scripla
fuisse apparet. S78{c. h. et p. et c. desunl 3. 3rf>6,eJ.zd.

(904) Eadem patria fuit Joanni illi, qui a. 1058 (905) Filii Sisemundi et Bertae. Cf. infra III, 61.
apbas S. Vincentii factus est, quare ah> oc eumnon (906) Gatt. Acc, p. 200.
diversuiu fuisse existimo v. infra c. 97„
 697 CHRONICONCASINENSE. — LlB. II AUCTORE LEONE. 698
'stiam pro illa Domino oblalurus accessit. Cumque A prsedicli Dei famiili referuntur, secf non sunt neque
ad eum locum canonis pervenisset qtio vivorum so- temporis neque codicis htijus.
lent iiomina recenseri, eamque multa cum devolione, 91. [Cap. 94.] Audiens 37S 7 prceterea apostoiicus
noininatim ac specialilerDomino commendaret, illa • et insperatum.obitum Ricberii et Pelri prseprope-
procula monasterie in demp propria velutexanimis ram i78Selectionem (an. 1056), valde graviler tu-
decubans, sacerdolis vocem se memoranlis audivil, lit, moxque litteras huc blanditiis primum, demura
slaiimque illi quasi juxta leclulum slanti, veluli e vero fedargulionibus plenas direxit, nequaquam nos
gravi sorano experrecta feslinanler respondit. Ob- absque illius consilio ac voluntate imperaloris elec-
stupefacti qui aderant sollicile cceperunt ab ea re- lionem ipsam 8789debuissefacereasserentes. Quam-
quirere, quidnam diceret, vel cui tam insolite rc- obrem duo fralres ad eum qui omnem illi rei hujus
: spondissei. llla vero: tNumquidnam, inquit, domnum veritalem seu necessitatem exponerent, ex parte
-Johannem venerabilem pr_eposilum hic non slare abbalis et fratrum directi sunt. Ad imperalorem
"vidislis? numquid non eliam vocem illius me incla- eliam de eadem re proliiuts sunt legati transmissiJ
inantis audistis? i Ad hujusmodi mulieris verba at- lnlerea S79°aposlolicus ultra montes profeclus, ibi-
toiiitl simul et gaudentes qui aderant, mox ad mo- que jam imperatorem languentem reperiens, usque
nas.erium miltunt et quid pro ea Dei famulus age- B ad ejus obilum (an. 1057, Oct. 5.) cum illo est re-
rel diligenler inquiri prsccipiunt. Qui venientes, moralus , filioque parvulo quinque am circiler an-
inveniunl prsefatum virum Dei sanclis alfaribus as- norum qttem iu manu sm ejus pater reliquerat
sislenlem, proque illa missarum Domino"_sollemnia regni lotitis optimales jurare faciens, eumque in
celehrantem; cerlumque conslilit, eadem kora illam regno confirmans, reversus tandem in Tusciam esl.
ad sereversam, loculamque fuisse, qua Dei famulus Fridericus dehinc comperto imperatoris obitu jam
eam in loco canonis solilo memorassel, et gratias fiducialiler ad papam accessit, et universa quse illi
_omnij)OtenliDomino maximas referenles, reversiad Tra.smundus fecerat pleniter referens, eundem
eos qui se miserant, rem pro certo sicut contigerat Trasmundum excommunicari fecit. Deinum veio
palam omnibus retulerunt. Mulier (907) vero eadem idein S79STrasmundus absolulionis suse eausa Ro-
incolumilaii mox prislinse resliluta, una cum jugali mam pergens, «t fere omnia S794 quse Friderico
suo mira semper hominera Dei devotione percoluit. ffibslulerat referens :] cum S7S. post magnam satis-
Ferebatur etiam idem vir Dei hirjusmodi gratia prse- faclionem se absolvi oblinuissel, suggerente eodem
pollere, ut si ex aqua qua post missarum sollerania Friderico alque Humberlo, conveiilus a papa alque
manus ablueret, aliquis in polum febreticus fideliler r, adraonitus, caslellum noniine Frisa quod uxor ejus
u
sumeret, nulluin deinceps in eo febris jus exercere sanclo Benedicto concesserat, isque posl ejus mof-
S796 ejusdem
polestatis valeret. Anselmus tunc eidem civitali epi- lem invadendo abslulerat, in manu
scopus praeerat, vir tantse auctoritalis alque pruden- papse sponte refulavit, el S797in jus monasterii
tise, ulRomanampostmodum feliciter rexerit sedem. liujus restituit (908). Elquoniam, utsupra jam dic-
Hic cum quodam tempore ardore febris vebemenlis- tumest, idem apostolicus nimis indigne lulerat quod
simo estuaret, repenle memoratus est hoc quod j'am absque sua scientia prsedicli abbatis electio esset
dudum de prsedicto viro Dei fama mullorum vul- effecta (909), super hsec etiam relatum illi a quibus-
ganle perceperal. Misilque continuo qui ex aqua ea- dam invidis fuerat in eandem eleclionem non oinnes
dem clanculo sibi deferrel. Quani mox ut in polura monachos consensisse, eumque sediliose el nequa-
accepil, nulla inlerposita raofa, oronis ab eo valilu- quam canonice aa ld officium promotum fuisse;
do illa febris aufugit, idqtte prscfaius anlisles ad "' occasionem nacliis, mandal eident abbati ulRomam
gloriam Dei et coramendalionem lanii viri ssepe re- quanlocius cum 12 ad se monachis vadat, et iia de
ferre solitus erat. Multa -etiam alia de viriutibus sua ordinaiione rationem sibi oportunissimam red-

_ VARl_3iLECTIONES.
,787Audiens—excomnuinicarifecitodrf. lb. 378S repeiitinam ib. deest 2. !78Srfees.lb. ,79°Post nsee a.
LK s,9i q. c. a. deest lb. S79!inanus lb. S793arfrf.lb. 3794et universa q. i. corr, lb. 3796cum—obtintiis-
setarfrf. lb. S796manus 1. a797refuiavit. Post hsec cum papse a quibusdam invidis relatum fuisset in abba->
lis eleclionem non omnes fralres consensisse, ettmque seditiose et nequaquara canonice proraotum fuisse*
inaiukuur ei ut ad proximam synodum veniat (corr. ui Romam vadal), deque sua electione his quse sibi
objiciunlur, oporlune respondeat. Rogalus iiaque dux Adenulfus, unacura illo Uoraam abiit, idque demum
ab aposlolico iinpetravit, ut non in Romana synodo, sed in Casinensi capilulo, raissis a lalefe suo viris
prudentibus abbatis causara disculeret; exacta ab illo promissione,. nt siVerum posset probari unde apud
illum insiraulabatur, sponle cederet abbatise. Celebrala igitur synodo, et abbale regresso, missi sunt ex
parte papse Humbertus el Fridericus ad monasterium. Qui ipso die sancli jientecostes:capiluluin> frairum
ingressi — prouuntiant — eis — referuntl. refutavit. Et quoniam etc. ut ed. V>. .:.-.'.,'- , :
'
WTM. - - ;";r /•'
(907) Mulier — percoluit desunt ap. Desid. quia nimis simplicissimus, e,l Amalus III,' 46, non fu
(908) V. privil. Victoris II; Gatt. llist.,p. li<b\ trop expert de choaes seculeres.
'9091 Aliani causam ".rodunt Chr. Vull. p. 554,
'699 LEONIS MARSICANlET PETRI DIACONI 705
dat. Ctinique sicut mandalnm fuerat prorecius ad A , denique in abbatem eligendum invenire se S80S po-
ilkiii) abbas fuissei, vix jam posl bidiium in cjus iuisse. Invilo S8li illi et oiiinimodis renilenli ofB-
cainera ctirii duobus laiituin fralribus inlroire per- ciuui isiu_! imposilum esse; oiimesque iinanimiler
-missus est. Honoiifice S7?8 lanien recepttis, ciinr ' in cjus prselalione concordes cxisiere. Seilitionis
iuler loqueiiriuiiiiioiinumquaiii nieiilis suse couinio- -BISvev0 consueludiiicni Dei gralia in hoc monasle-
lioiiein.apoatoliciis denionsirarel, revcrli landem ad rio nmiquaiii fuissc. Nullius demuni imperjo 58ls.
-moiiaslerium jussus esl; ut ibiiin'pricsenlia toiius alierura super 8814sese consensuros recipere. Hu-
-fouvenius sive per se ipsum idem ponlifex, siveper "jusmodi raiione percepla episeopus siluit, nil quod
niiiuios suos caiisam illius pleniler exquisitain ad- coniradicerel aliqualenus pervld»._s; et eo eiiam
discens, demuni quod esset canoiiiciini diffinirel. "dieiiass,s disccssuni a capijnlo esi.
Igitur abhaic rcgresso, non inulloposl inissus esl ex 92. [Cap. 93.] .nterea quallupr iiuiium qiiidani dc
paiie pa.paj Iluinhertus episcopus S79Sad monasie- fratiibus nimi.s 38lchsec iudigne fcrenies, et ob hoc
riuiii, diito illi prseccpto ut dilfgeiiiissiiiie causa ip- solum ulabbaiein depoiicreiSiii7aposioIicumlrtiutiuin
-sius ordinationis invesligata, si quam forie inibi venisse jiutariies, lam abbate quam ceieris ignorau-
occasipiiKin reperire S8.00 valeret, mox abbaiem "libiis, iueplissiiuo inter se cousilio habilo, lnandaiit
absque ulla procrastinaiione depoueret : quod si " prolinus; et ouuies fere hujus lerra. incolas ad arma
conira dicerc aliquomodo pra.suinerei, lam ipsum excilos die allero qua.si in abbalis aiixiliiiin advo.-
qu.itn et omiies suos fatnores aposlolica exconuiui- cant. Cum 3S1B ccce dic sequeiui (Mai. 20) eum omni
nicaiione ferirel. Ha ad subjugandam sibi violcnter paee a capilulo surgenlibus, subilo diversis arroa_a
abbaliam aniniuiu papa inlenderai; cum numqiiam lelis advenit iiintimcra inullimdo freineiiiium, et
aiiquis anle illuin Ronianorum ponlificumhoc altem- qui essent qui abbalem illorum vellent dejionere
ptaverit SS01:"sed libera ab iniiiopeiiiianente, ab- iiiquirenliuni, eosqtieperderecupieiiiiuni. Quod for-
batis quidein elnclio monachis, papoe vero sacratic lasse feeisseni, nisl abbas ad Illos egressus, vix
'
laniiimmcdo perlinueiil. Ipso ilaque die sancti S80s landem mtiltis ratiuiiibus osiensis, eortnn sseviiiam
peiiiecosies- (il/«i 18) prsedicius SS 03Ilumbertus ca- repressissel, adjiciens : Nunc usque neino michi
pitulum fi.ilriim ingressus, aposlolicam illis bene- abbaiiam lollere polttit; sed vos hodie vestra sluliiiia,
dictionemsi obedienlijc fll.i esse yelient pioriuiiiiat. miclii illam eripnisiis. Quod 3R"prpceiip veiissimum
Ea die nichil ab eo quspsiliim, sed pasca a804sol- fuil. Nain prsedictus SS20episcopus jani jamqiie re-
leimiiier cclebnilo, secunda fcria pnipier quid SB6S ccdere, nulla conlradiciione super ejus ordiiuilione
venisset aperuit; et quid olim S80Sapostolicp de P invenia Darabal. llac igiltir sola landem occasione
Illis deque illoiuin abbale relatiun fueril ordine re- reperla 382i,omnes pariter fratres in abhalis came-
tulit; vohniiaiein S807illoruni agnpscere et respon- ram convocat 3822,deque iania sihi38s', Ronuuils
sum recipere qiia_rens. Responsuni ilaque SS0Ga vidclicel s" 3 ntiiuiis anle 3S24 ipsas Roroanornin
prioribus est , Casiiiensis S808aribatis eleclioneni et jaiiuas facla injuria, proclamando SS2Sconquerilur.
S80S
reguhe auclori.aie et concessione apostolica lluic eiiam raoiiacki juncii, el sibi quoque nichilo-
liiilli oiiinino inoiialiuui nisi prpjiriis nipnacbis pe-r- liiiuus candem faclam injuriam conlesiaiUur, nolle
tinere; Iiberam auclore Deo hanc domuin, nu>Ji se abbalcm amplius SS!Squi no,n per illos sed jier
condicioni obiioxiam alhjuaienus esse; cleciionein terrse horaines haberetiir, asseycranlesSS27.ln.de38!8
"quam concordiier feceraril ralain bninimodis aique siiniil onines jn capiiuhun redeuiues S8SS,ccepi.t
canonicam, el qualiter mpnasiica regula prsecipit, ideni Huir.berius SSS 0 sub dislriclissiina aiialheuiaiis
«t tjualiler uiiiversoruin fere aiilecessoiiiin siiorum indieiiene. per.quirere qujnara S83ifiiissenl lautsese-
aposiolicorum aucioritas consiiiiiii, se fecisse. dilienis auclores. Cunique lam abhas quam cajjerj
Nulli 3Rl0 anibiiioni locnni aliquem in ea ordina- fratres hujusce rei se prorsus ignaros consiantis-
tione fuisse. Neininein porro S80G de stiis neque ho- sime faierentur, et illeSSS2 supur hoc negotio niinis
licsliorera. neque religiosiorem, neque mcliorem D inslarel: surgenles tandera illi qualluor fralres, se-
VARI.E LECTIONES.
8798Horieste lb. *ie*II. et Fridericus ib. numerum in sing. ubiqtte mii-
^norfposiea correxil et plurnlem
sso°
lntht; sniplar ttimen corf.'2. valerenl, deponerent, 'ferireni scripsit. reperir.el 5. asoianempiare pra>-r
sunipseril ib. s807S8S!decsl i. !S04 prsedicli
legali apostoliei 1. corr. V. 3804pentecoslen S. ssos quod erf.
S80Bnrfrf. lb. voluiilaiem r-qiitefensarfrf. lb. 3;sSCasinensis — ferisse «rfrf-lb. S89S.el.ronc.appsio-
Jica lb. SR,° Nulli — fuisse rfeswiifV. f. abscia. *sii — esse nrfrf.i'b. S812 S. y. c. «rfrf.ib. reliqttis
iiivitp
SS1Simpetiuin &. wi'*add.i. S8,sdccsfi. "SSitf.
abscisis. (.xisleie. El cocii.iin die iia discessum esfl,
noii bene sibi fidenles, el ob I. 5S17deponereiil-aposlolicosmissos'1. corr. lb. *">"> iitt V>. Surgentibus
aulcni cuui o. p. a ,c;ip. die s. ecce iiuiliiludo inn.fr. 1- *819 ila ib. Qup ..... niissi aposloljci unfj
ciim oinnibus ('.) fralr.bus In c:'a. conve.iiiuiUi. S6S 0 prseriiclilegaii corr. pnediciiis episcopKS'lb.
3821r. couvocalls.fratribiLs in camera-abbaiis conveiiiiinl lb. ~8S!vocal ed. S8SS tltiesti.
S8S 4 a. i. R. i. add. lb. S8saj.i)miies'parilef 38s0
magnis valde proclamalionibus eoiiqiicruniur. Ilis e. 1. add. V>.ampl.
abb. lb. erf. ssaj nrfrf.lb. 38i8 Ua lb. Posl hsee6. pariler in 1. 38S 9 reversi, cceperunt 1. abeuntes c. i.
3850acFriOericusade.. lb. sed ""
ll.lb. ipseexpunxil." !88iila lb. quiessenU. appslolk.e
-.,._. sedis nuntii
<—instareiit L. corr. ib,
^Pl . CHRONTCOJ. CASINENSE, -_ LIB. II AUpfO}\.E LEONE. . 702
que do more mpiiaslerii terra. humiliier -prosier- A.csf' _. nposipjicp j-emoraiiis. Q.ipieljam Jemppre pfivi"
nfiiics, se isnlnni, ceferis igiioraiiiij.ns hjijus S833"""legitim abeo per manug pradalj lli.iiiherli recepit, in
faciiioiis mirtores fnisse 3834confessi siini. Coinmnii qup Irnnslnlani jijl se aPeiro snniprj fi.i.iiini consi-
fratres, de clauslro SS3Smpnaslerii prpiiiius illos Jipabbaiiam irieni nppsiolious vah.l,ecoHaurians(931),
exiiirhanl, afqne apud hospitiim S836iioinura in gra- aposioliciv illi 3R47hanc niictoriiale juxia consnetu-
vturibiis eos cuJpis consiilui Sb'* 7 mamlanl. Abbas dinem aiitecessoruin suoftim firmavk. Usiim
quoque
iiiu-rea Ilumberuiiii 3S
38 Intenfer allqqniiur.libenler illi samjaliomm ca.i,er,orui)tque iii.sigiiium, juxta
se abbaliam dimitlere pollicelur, dari sibi locum quod sanctus papa Deo djidwn pppces^erat abbali
ubi decenler possii consistere flagitans. Tertia jmst Richerio, eadem ancioritajp ppjicessi.1.Jii oinni
prse-
Iiaecdie(il/fl..22) cnrain cuncfis fralribus in eeclesiam terea ceiivenlii episcopprura ac prjiifipiim superip-
veuiens, e,l virgam super aliare ponens, abbaiiam rem tiniversis abbalibus sedeni, et jn cpnsilijs eorum
t:ili 3839ordinerefiitavil. AlleraS 816vero die (Mai. 25), atque judiciis piiorem nicbilominps sui or.dinis ho-
idest sexla feria jfost peiiteeoslen, in capitiilum unj- minibus sentetuiam, et illi pariter et successoribus
versi fralres convenientes, prceshlenle '»" prsedicto ejus aucioriiiiie simili roboravit, Quod el ipse post-
"Iluniheiio nposlolic_e sedis legalo, coeperiinl de eli- rnpilum simililcr tempore pontilicalus sni cfienobio
gendo sibi abbate traclare. Uno igiiur' landem con- liiiic, et per ipsum omnibus deinceps cocnobii lnijus
seiisu et uiiaiiirai voluntate, Fridericura omnibus abbalibus coenobialiler promovcndis cuni sollemni
eiigere complncei; qui cuni el nobiliiale ac sapientia privilegio (912) in perpcliiuni delegandp firmavil, In
magiia S84S pollerei, quod bis quoque ES4S prfccipiimu quo eliani praeier cseiera seditioties rjuas dicunl Ievas,
cssel, nioiiachus ejusdem congrogalionis exislerel. seu deprjedatioues quas hic in .ablpilis dormilinr.e
Quod ciim lluniheiio quoque episcopo satis laudaliile fieri solere expeiius fuerai, nc aliquomodp deinceps
videretur, mox ab eo fratrihus iradilus, ingenti fierenl severissime iulerdixil.
gnuriio et exullaiione ciinciorum, de iriore monaste- 94. [Cap. 97.J Cuniquepeiiia remeandi lipenlia
rii abbas eleclus esi, ariuo 3844Doniini 1057. JAomani vciiisset, dpnihja seqijeiili (JuL 27) .apud
FRipEiucusiuui.oneLoiheriiigus, tricesimiis sexlusi Snncium Peirum niissam selle.njniler celebraiis, in-
abbas ccenobUhujus, sedit mensibus rieeem. genli Reniaiipruni iiuiliiliidine coipjiaius ad tilukiiB
95. [Cap. 96.] Qui ex regali progenie ducens pri- suum de more cardinaliuni cum I.audejierductus est;
ginem, a pnero Jiberalihus lillerarum smdiis erudi- dchinc ad Pallariain (9,13) ubi hospiiabalur non S848
fus, alque apud ecc.esiam _Sancti Lamberli (910) dissimili prosecutione profectus. Pbi cum usque ad
canonicus conversalus esl. Dehinc a Leone papa ,Q quintam "feriam (Jul. 51) oiiiam.eiitprujn udquiren-
cancellarius sedis apqslplicse ordinatus, jiost cjus; dorum gratia subslitissei, et ^pintiibtis jaui ad
obitiim ad koe riionaslerium yenil; ac demum prriiriei fecedenduni jparalis Urbein prpiimis exire para-
quo supra relalum esl, loci knjiis 3845 abbaliami "rei, subiio Bonifalius Albaneiisis episcopus fp-
recepit. Post decera igitur dies paratis oinnibus "slinus a Tuscia redieus, obilum Crbi Roinani
i.itierls" ner.essariis, assumplis octo fralribus, ujia pontificis .(/«/. 2S) nuniiavii. Tali mpx nuiUio
ciim episcopo Humborlo graiia consecrationis susej coiisteiiiatus restitit, et ila deinuin paulatjin ac
ad papam profeclus in Tiischim esl. Super quo) pedeteropthri frequeriiari a Rpnianis tani clerjcis
posiquam aposlplicus nimis exhilaralus est, universai quam civibus csepit. Residiuini ilaque dici illius, et
ei per ordinem quse vel qualiier gesla fueranl, relu- nox integra cum die sequenti ah his in consiliis
49
leiuiit; religionem el conversalioiiem noslrorum, ac. huj'usce3S rei jieracta : consuljus landetn ab eis
lpci isljus digniialem Hiiinbefto nluriinum collau- quid facto opus esset, vel qtiein eligere ad tantum
dante. Sabba.o itaque in jejunip 3S46 Jutiii mensis5 " pout.ilicat.im deberent, (|uirique illis personas qu_e
(Jtin. ii) cardinalis presbyier de litulo sancli Chiiso-. dignioresin istis partibtts essent, ad queiif vellent
goni prriinatus, in naiiviiale vero sancii Johaiinis5 eligendura proposuil. liuiiibertiiin scilicet episcopiiin
abbalke csl coiisecraiionem adeplus, atque nsque adi D sanctx' Rulinse, episcppuiii Vel.ieriieiiseiii (914),
fesliviiatem saiicli Appoll.inaris (Jiil. 25) cuin eoriemi e|.iseopurn Pefosinura S8S 0, episcppum Ttisculanen-

VARI.-E LECTIONES.
. it» i)0r. racimisinsligassec. s. i. sssv se fuisse erf. 8831i de moriasierio 1. corr. lb. S8SB pirelum 1.
SS39
d lb. 3837alle.^anl I. "i:m. i b. SS3S Fridericnin ac socipm i. coir. lb. a. apostoliciS, uuntiis r. 1. ,
a t o. r lb 5s84°Oiiinia vero feria peiuecostes. 1. corr. ib.-3S 41 prsesidcntibus H. el I. a. s. legatis 1.
cori: lb. 38».s. nec noii religione p. 1. s. m. p lb. S84Sdeesl 1. ..»«*a. D. 1057 «rfrf. V.Ib, ut medta
cod.i. se4-,,add. i. 3646jejuniis m. I. erf. a-84Jilla b. cpnsueludineni auctoiilale a.,s. I. ».
paginq desinit ' "
*-t*.cuin 4. ; "_4?Jipjuscejiiodi ed, i8B0 Perusinuiii 2. ,_ _ :

- -- - ,'. SOT^- "-.-'

(SIO)Leodii. fimamus. ViclorH in.pr.vii. ap. gatl. Hijt., p. W5.

(911) Eteclionem ad regimen cmngbiiprwfaii s«- s." d.
nioii consilio omninm ftairum in'.pra>senliarespohsa- (912) Reg., n. 27. ANG.'
lis nostri a P.etrq moimcho atiqupriini pravonnn con- (915) V. inlfa 111,56.
spirotione electoih le iransluiam colUiuduntes con- (9i2j Joarinein."
 705 LEONIS MARSICAMEf PETRI DIACONI 704
snm (915), et Hildebrandum S8ti Rcmana. ecclesise A .95. [Cap. 98.] Per hos dies (1057) Pandtilfus Mar-
suhdiaconum. Sed cura Romani neniinem sibi de sorum episcopus vir nobilis et ecciesiasticus ad hoc
bis idoneum ad-hoc videri censerent, eique demum monasterium venit, atque ab eb nimis honoriu.ee
lantum se Iionorera largiri velle assererent : De me, amanterp.iie receptus est (Dec. 9). Gui3St9 eliam et
inquit ille, «•"/ polerilis agere nisi quod permiserit privilegium episcopale fecit (916), et in hoc mona-
Detis, et absqne illius nntu neque concedere neque slerio S8C 0 locum illi primum post se in omni con-
tolleremichi ojftciumstk?istudpolesiis. Fuere lamen ventu concessit. Qui videlicet episcopus oblulit in
tjui Hiklebrandum 38SSadhucapud Tusciam ubi cum hoc loco planetam scaramanginain (917); pluviale
aposlolico fuerat remorantem, oportune diccrent diasprum cum lisla aurea; faciem altaris purpuream
expeclanduin. Cse.teriS8S 4 vero moras aliquas nequa- cumlisliset geramis; luribula argenlea duo; cali-
quanl esse congruas judicantes, uno omnes consilio cem aureum cum palena sua; aquaemanilia argentea
ac voluniate concordi summp mane alibali simul duo; incensorium de argento unum ; crucem argen-
conveniunl (Aug. 2), eundemque Fridericum ssss team parvulam cum ligno Domini; situlam argen-
violenter a Pallaria exlrabentes, ad eleclionem fa- team unam; palliuni 386imagnum unum cum leoni-
ciendam ad heati Pelri qua. Ad vincula nuncupalur • bus ad appendendum, et unum tapetum optimura,
basilicam illum perducunt. UbiS8SScjus vocalionerai B 1 et alia nonnullaqutc scribere superflua duximus.
de consueludine facienles, Stephanum eum quoniarai Et sic socielate.ac benedictione fratrum percepla
feslum sancti Slepkani paj.se eo die celebrabalur, , reversus est, semper ex eo lempore familiarissimus
appellari decernunt; sicque universa Urbe curai el devotissimus circa Iocum islum exislens. Marinus
laudibus prosequenle, ad Lateranense palriarchiumi eliam Trajeciensis comes eisdem diebus (an. 1058,
illum deducunt. Die vero altera illucescente (Aug. 3),, Jan.) obtulit in ssot IIPC monasterio tolam et inte-
cardinalibus universis simul cum clero populoque; gram portionem suam, idest quarlam partem loiius
'
Roraano ad eum convenientibus, apnd beaii Pelrii -comitalus Traj'eclensis, ei medietalein caslri Spi-
basilicam ingenli cunctorum Iselilia summus et uni-. -nii (918), et quartam parlem de castro Fracte 586S,
versalis pontifex consecratur. Post hsec remissis adj nec non et monasierium sancli Marini (919) quod
monasterium fralribus, et duobus tanlum ad ser- 3804in pertinenlia ejusdem Fractensis 3R8Soppidi
viendum sibi relenlis, mandat prseposilo nostro utt siluin est, cum universis oinnino substanliis ac
cum 12 monackis quos lilteris ipse significabat, adI pertinentiis ejus. Gezzo S86S quoque et Pelrus ger-
se ut lam de sequara de illis com- mani fratres de Pontecurvo his diebus tradiderunt
" protinus pergal;
mune corisilium habeat. Profecli ilaque oranes utt -in boc loco ecclesiam saneli Nycolai et sancli Blasii
' jusserat sunl, atque post dies ferme decetn reversi. quse est in castello sancti Jobannis de Carica, cum
Per qualtuor igitur conlinuos menses Romaj mpra- omnibus rebus ipsi !8e7 ecclesiae pertinentibus (920).
tus,ac frequeniibus synodis clerum Urbis populum- 96. Sed cum prsediclus apostolicus Romana febre
que conveniens, maximeque pro conj'ugiis clerico-- jam dudum langueret, circa ipsam natalis Homini
rum ac sacerdolum, nec non et consanguinearumi festivitatem adeo graviter infirmatus est (an. 1057,
**" copulalionibnsdeslruendis nimio zelo
decertans,, Dec), ut' pro certo se mori putaret. Eleclo" itaque
ad hoc landem monaslerium In feslivitale sanctii Desiderio cum priorum consilio S8CSin abbalem,
Andrese (Nov. 30) cum non parva Romanorumi quemadmodum loco congruo juvanle Domino oslen-
manu reversus esl, et usque ad feslivitatem sanctse3 demus, et aposlolicse legationis ad Conslanlinopoli-
Scolaslicse commoralus (an.., 1058, Feb. 10). Ett tanum imperatorem illi commisso viatico, ipse Ro-
qiioniam vitium.proprieiatis paulatim in hoc loco ai niam reversus Alfanum olim Desiderii socium, Sa-
prioribus annis irrepserat, coepit cmnirandis in-. Jernilan_e lunc sedis electum secum duxil, eumque
sistereepprlune, i.mporttine, argttendo, obsecrando,, in jejuniis Martii primo presbylerum, dehinc se-
increpando, nec non ct dislriclissime interminando,, quenti dominica (an. 1058. Mart. 8) arckiepisco-
ut praediclum vitium hinc juxla mandatum regulse BD pum consecrans, cum konore Salernum remisit.
radicilus araputarel; et hoc quidem ex parte maximai 97. [Cap. 99.] Post (921) paucos dies mandnviE
fecil. Tunc eiiam etSSSS Anibrosianum canlum ini pra?posito noslro (922), ut omiiem ecclesise hnj'us
eeelesia ista cantari penilusinterdixil. - loci ihesaurum, in. auro dumlaxat atque argento,
VARIJl LECTIONES. ,
1851Hildepr. 2.. »8" deest 2. ls" 2. SS8kCeleras i. »»" Fred. 2. »8»8 Ibi 4. *«•' consan-
Hyldepr.
guineorum 5. S8SSeiiam Ambrosii c. i. se" Qui 2. SSC 0 monasterium 2. 3S" unara ctim leonibtts. P.
iii. u. ad a. 2. S8C!huic m. eS. S86' Fralte 2. SSC4qui4. 3BecFraliensis 2. tuiezioi. »867'ipsius
ecclesie p.... 4. 8BB 8 deesti.
NOT-E.
- - repetita est, v. infra III, 59.
(915) Pelrum.; .
(916) Edidit Ughellus in Epp. Mars. (919) Sancti Martini in chartula dicitur : ubi
(917) Scaramanga olim ftiitvSSlis niilitaris, iride nunc est terra Caslrifortis. ANG.Cf. infra III, 60.
panni speciem aliquam designabai. (920) Nuni. 393. ANG.
(918) Nunc Spigno etLe Fratk: EofdilGatt. Acc, (921) Brevius hsec refert Amatus III, 47, 48.
p. 157. Desiderio abbaie donaiio eisdetn fere verhis (922) Joauni, v. Desid. Dial. I, 6.
705 CHRONICONCASIINENSE.-LIB. II AUCTORE LEONE. 708
. fuerat inveslivit, eumqueprelinus ad e&.n recipien-
festinanter sibi et quam posset latenler per se ipsiim A
deferret; mullo poliora his in brevi se buc relrans- - dam transmisil (925).
nnssurum promilteus. Dispouebal autem fratri suo 98. [Cap. 100.] Pest (924) hsec cengregatis intra
diici Golfrido apud Tusciam in colioquiuin j'ungi, ecclesiam episcepis et clere populoque Romano, sub
eique ut ferebatur imperialem coronam largiri; de- disiriela nimis interdictione constiluit : ut si antc
mura vero ad Normannos Italia expellendos, qui quamliildebrandus Ronianse tunc ecclesispsubdiaco-
maximoilli odio eranl.unacum eo reverti. Cumque nus, ab imperatrice ad quam pro quibusdam xei
licet tristes nimiumque dolentes, quod papa man- publicse negoliis communi consilio mittebatur red-
daverat fratres malutinali lempore perficere malu- irct, se obire contingeret, nullus omnino eligere
rarent, quidam novicius bonse conversationis frater, papam prsesumerel, sed nsque ad illius reditum
Leo nomihe, civis Amalfitanus, post nocturnam aposlolica sedes intacta vacaret, ejusdemum consi-
synaxim cseteris ecclesiam exeunlibus orandi gratia lio ordinanda; Dehinc ipse in Tusciam propcrans,
subslitit, et post orationem parumper residens non mulioposlsubito languore depressus Dei judicio
obdormivit. Cernebalque insomnis queudam reve- apud urbem Florenliam obiit 4. Kal Aprilis, ibique
renda canifie monachum cum alia sanclimoniali ab digno satis esl bonore sepultus *.. Fratres- igitur
ipsis absidse aditis procedentes usque ad ecclesise " hujus S8SScoenobii qui cum eo perrexerant, capel-
niediura pervenisse, eandemque sanctimcnialem lam ejus quam binc detulerat fidelibus viris apud
suffusam lacrimis, quasi pro eo quod deprsedarelur Fiorenliam commendantes, quoniam per Romam
elatavoce non mediocriler conqueri. Quam ila vo- regredi formidabani, annitentibus ac deducenlibus
ciferantem monacbus ille a latere comitans taliter se Florentinoruin SS7° nobilibus per marchias iier
consolabatur : Noli, inquiens, sorer, noli flere, nam 3671arripiuni; atque adnos qua possunt inslaiitia
universa hwc ad nos procul dubio in proximo rever- prosperante Doraino revertuntur.
tentur. Experrectus frater coepit esse de visione at- * Ad
(925) cujns sacralissimum corpus, merilis
tonitus; pergensque forluito ad secretarium, el vi- ej"us iiitervenientibus, plurima Chrislus signa
dens quse agebantur, cunr illius mandati prorsus pslendit. add. 2.
essel ignarus, accepta mox a priore loquendi licen- . 99. [Cap. 101.1 lnterea Gregorius de Alberico
*
tia, visionem quam viderat per ordinem retulit; (926) TuscttJanensis comes comperlo Romani pon-
S87set
coeperunlque omnes qui aderanl ilere. Sed quoniani lificis obilu, socialo sibi Girardo de Galera
quod mandalum fueral prsetermittere non audebant, Romanorum potenlium aliquot, nocturno tempore
S87S
assumplis omnlbus Romam illa ad aposlolicum de- r cum arnialorttm turbis undique tumulluantibus
tulerunt. Quibus ille visis, totus intremuit; demum atque furentibus ecclesia. jura pervadunt, et Johan-
vero recitata illi prsefata visione, cognifa quoque neni Yeliternensero episcopum, Mincium (927) post-
super hoc immensa nostrorum iristitia; peniiehtia ea cognominalum, invitums,7i licet, utferunt,as*' in
ductus lacrimari coepit, ac prolinus unam tanlum- Romana sede papam conslituunl, Renedicti nomirie
modo iconam ex bis quse ipsemet a Coiislaiitinopoli illi imposito (928). Quod cura Petrus Damiani vir
delulerat inde assumens, csetera omnia pernieiter valde religiosus et 887Sin. s_ecularibus ac diviriis
kuc referri mandavit. Cum itaque mox receplis litteris a puerilia studiosissimus, quem eo tempore
omnihus, prsediclus nosler prseposilus maturaret Siephanus* papa
distractum ab beremo (929) in
reverti, et magnam jam parlem itineris confecisset, Ostiensi ccclesia episcopum fecerat-, auditu S87T
-nunlium repenle a papa recepil, ut remisso ad mo- .comperisset, uria cum eeteris SS78 cardinalibus qui
nasterium thesauro per socios ipse quantocius ad 3879ad pr_esens aderant coepit quoquomodo 38,° pd>_
eum redirel.Quemrev.ersum deabbalia Sancti Yin- terat obsislere, rcclamare, ac terribiliter-30S1 ana-
centii, quemadmodum a filiis , Bprrelli expralus . tkemalizare; sed "omnes kii landem fautorum ejus

VARI_f; LECTIONES

*86*nostri qui ed. ,8I° Florenlinensibus p. 2. ,BTtm, ad nos revertuntur ed. ••" Gaiera i, ****u. t.
u. f. arfrf. i. *874i. 1. utf. inR.s. desuii. 2. 28T*ferlur 3. 3876etin s. ac d.I. a p. st. desunt 4.
*,IT auditi 5. deesf. 2. *878deest ed. 3879q. ad p. a. qdd. i. .3SR»q. p. add. i. ,B81add. 4. •
NOT^.
(923)Paulp aliter hscc narrantur in Chr. Yul.l., . Mon. SS., p. 470.
p. 514 : Fratres, inqtiit, cceperunl.sibiquerere <tbba- (927) Batordo, donde nacque laparola minchtone.
tein, et querentes invenerunt virum idoneum et pru- Di meo Ann. Nap. YII, 338. Mintionemvocat Pelrus
deiilem d. Johannem qui fuerat genere Marsicanus D.am. Opusc. XX, 3.
el nuiritusin hoc monasterio. Sedit ann. 22, ra. 4, . (928) Tusculanensem vocat Pelrus in .ponlificum
" 15. Posl—vacaret. ExPetriDam.
d. calalogo.
(924) ep. III, 4. . (929) Apud Fontem Avellani. Ex ejus episl. III,
(925) Idem Pelrus fefert in lib. De orlu el obitu 4 magna huj'us cap. pars petita esl, sc. nocturno
-
Just. Cas. 58, De viris •'./., c. 17. furenlibus et una — altractus esl. ,
.926> Alberieum ipsum babent Ann. -Rom., in
707 LEONIS MARSICANIETPETRl DIACONI 708
terrore compulsi, per divers.-vcoacii suiit Iaiibula. __ ler3S88ornnio. qiiinque librarum inter ulrumque.
Tugere".Iia a salellilibus Saiana: Osiieiisis eeelesise Yconns argenfeas deauratas 4. Atiream tinam cum.
archipresbyief (930) non 3882lani canonum quam geiiiniis ac smaltis valde pulcherrimam, curn npn
etinni lil.erar.um ignarus, ul pficdicit.m Miiiciuni ad parva ligni dnminici pprtione. Ceraptaia crisinllina.
aposlolaius ciilraen provehereti faptus ac violenter parium uiium; argeiueiim parium allerum. Gotli-,
attiaclus est.' lliimbertus inierea «episcopiisluiic a cellum evangclii auro genmiisque decoi.Uum.-Piu-
Fldre.uia reveftens una cuin Petro Tuscnlanensi viakt G_Laiernam argeiueam-itiagnairi librafiim oj
episcojio, rieqtinquaiii Rotnic i|cinorandum sub S88S ciiiri nigellp (951). Urceoluih.afgenleiiin ad.minisle-,
lanio tnrbine raliis, claui jiostl38S4 paticos dies iter rinm aliaris. Silulam argenieaih deauraiam cum
aggressiiSj apiid JJenevenlum jiascha celebralurus smaliis. Pnllia qucquecl linsiiaria a.iquol. Tnpelia"
aceelernbat. Qui cum feria 4 aiue coeriamDoniiiii, 7. et uirain niajus quolibet palliu preliosius. Antl=
(Apf. 15) ad Sanclura Gernianhn. applieuissel. sU phoiiaiium uniun.
nuil cuhi socio inviiatus a fratribus Alque retenlus • Secundo latidem' operis hujus ab Aligef nd in De-
fesliviiaiis graiia esi. . sidefium usque S88SDoinino favenle deducio libelio.
* Laieranensis el Tuscnlanensis 2.
oportuniini ac deeens esso puiaimiS; si vitam m'o=
100. [Cup. 102.] Hscc prauerea si.int quse de Fri-' resque illitis ac gesta exinlegro qunntum SB 80 fas
derici niiineribus hocmonasteriiim lempore diverso st.ippetil descripluri elS 891 ab ipsis ejus iiicunabiilis
recepit. Grucem auicain siiper 388Saliare, gemmis incepiiiri, teiiium liistoriiinciilse-hujus priraordium
ae roargarilis speciosissiihe 3S86coniplairi librafuin ejus atispiciis dediceimis, ae sic per 3SS2 ofdineiri
paulomiiius duarum, ctini tripode stib'3887argenieb ' 3892rcliqua illitis opera cohrilaiiie S89sGhrisii SS9S
deaurato, el aslili Oiiieliiiio. argenlo el aui-oueeen- gratia S89' cbiilexamus.
' liber ' -
Explicit secutidit§sm

INCIPIUNT 3894CAPITULA LIBRI TERTIf.

1, De infanlia S89S seu inlentibne Desiderii.

. 2. Quatiter paiie mortuo clatn malrem ftigerit, el liabitum religionis mdiieril.
%.Quomodoiiiveiitusnpropiiiquissii,eladmatremreditctus.
i. Qnaliiei iieium fugeril ei itpud Saternum in monasterio de Cava sit comnioralusi
5. Qiailiier per Lunduifum principem rursus sil Benevenluiii reduclus; et apud Sdnctain Sofiaht mar.ere
periiiissus. ei ijuttre Desiderius appellalus.
.6.' Qudliter sii ud Tieniiteme mdnasterium prtmo, deltihc aa Majellutn profeclusi itemque Be-ieventum
reversus. >• ' ' '- "
'',
7. Qttaliier Leoni papw sit fdmiliaris effeclus; et qualiter Alphano Sdlemitano conjunclih; simi s-j
curiam papw Viclorts, deiitde ad hoc monaslerium pariier venerit. -
8. De.visione Desicierii ei quoniodo Alphanus ad abbaiiam Saternilanam. ifiie vero^aciCapudnain 'praipoii' <
luram transtnissi suiit. . -
9. Qutiliter sil Desiderius eleclus el brdinalus.
10. Desludib et cdhslruclione officinarum monasierih
il. Qua de causa Gaslellum iiovum constfuxih
12. Debrdinationepapw Ntjcotai; el qualiter ab eo cardindlis et abbas esi ionsetrtitusi
13. Quuiher idem aposlolicus apud Melphiam Aputiw conciliUni fecerilj e. qudtitir Sdncld Miina *89<iile'

YARL.E LECTIONES. -
SBfiS non— ignnrus rfesuii/2. ass! s. t. t. arfrf. 4. 3S84 p. p. d. arfrf. 4. ms s. a. nrfrf 4 3SS 6 m ornn-
7
tmii.1. d. crf. . .3?_ rfMT:"-2.,.3888odd.-4.' ,3889-arfrf. 4."' ml° q. H s. .(....; i.
SS9" rtdd. 4. _?893ita 3..hisioi:ie.ce.iol_ii Casiiiensis 25 desunli. 3891>;iah i.e.iii-rf rf; |.
S8Si iia 3.
incijvii prologus de vil:i ei •.'eiii
bus revereiiilissimi abbniis Desideiii qui ei. Yicloris III. pnpe. 2. itbi iiulex cfipitinh poU protogum scripliis
est, htic hiscripiione : Explicil piologns Inc. c. 1. tercii. In cod. 5. prologus cum capiiibus numertttur,
ssss (||,jgi|,e ei iu/. e. adolescciitia D. 2. i)e
suscepiione inonnsiici abiius ejusdem. 5. De vi sibi illaia
propier abiluni siiscepluni. 4. l)e fugaDesiderii ad iiionnsieriuiii Cava:. S. De rediiu, ejusdein ad nion. S.
Scpbiae de Beiievenio. 6. De profectiohe Desiderii iid iiion. freirii.eiise, et niori: Miigella:,et fedilu :iS S.'
Sopbiani.. 7; De Alpliaiii et Desiderii adventu ad hoc njonasieriifin. 8. ,D'ev. D. ei prapoisiiuia oiusdeiii ei
archtepiscopatii Slephaiii. 9*. Dt. electione et confiiiuaiionc Deshlerii n papa. 10. D'e suscepiiohe Desiilcrii
in abhaliain. 11. Qualiter inceperitrenovareihonasleriiiiii etiddificia (riionasterii :cd.5). ii. Q'ua dp c;iusa
(quaiisa 3.) Casiellmrinovhiii coiisliiixcrit Desiflerius. 13. De' — consecraius', et qualifef — CaJeiia ^ii &
B. coiicessn. 14. De reslilulione S. Beuedicti de S. et de c. S. L. et qunlher cartie S. Ren. de Salcrno rio-"
bis perlinenles rejJeii/iB,ab's'corfdU_i>, adque' iucissKpro noslrn iiivideiilia fueriut. 15= 14. cbdicis i: etc.
ed. sed codd. 2 el 5 swpius discreoahi, 61divtiio cdpilum ih 3: eadem esi qum ini. 3696alria de C. saiic-il
Benedicii4. .-_.:.. J - -.. . , _ '
'
NOT.E'
(950) Presbtjter P. Dani. (931) Ital. niello.
 709 CHROMCON CASINENSE.— LIB. III AUCTORE LEONE. 7.0
Catena sanclo Benedictb concessa, et Sancius Benedictus de Salernb restilutus sil; el rfe cohcambio
Sancli Laurenlii. >•>-,,,
>' 14. Quuliier a prwdicto papa domnus Oderisius diaconhs sil brdinalus, et iii Aquiho dbmhus Mariihus-
; tn 38S7 Vettnfro verb domniis Pelrus episcopi consliluli.
15. Qualiter Richardo principaium, Viscardo 389*vero ducaium idein apostoiicus cbiifirmUVii s '' 3. ei (lualiiei" '
'
'
nlerqiieillorumid adquisieril.
16. s90°Qualiter idem princeps aliquania fiiiiliina ribbis casielta pariim concis.erii, pdriiih tbmhiuttiberii • ei
de concambic de Pede monlis, ' ' "-
17. De quoniiidttmin 3991hoc loco obhtlionibtts.
18. Qttot vel qualia ornamenta Desiderius lunc vel adquisierit velfecerilS90V ".
19. I>eordinaiione papw ssos Alexandri,ci cohlroversiiiCaddtoy. -
20. De flagetlo futmimim, el visiohe abbalis super hoc.
21. Qtialiier per rogum S904regis Sardiniw 12 illuc mohaclios dircxerit, U quaiitirh. Pistiiiis- HiiiurbdH
. .
fuerinl.
22. 1lemde oblulionibus ipsius ei atterius regis in Sardiiiia, el de satisfaclione Pisanorum.
25. De adventu ducis Gotfridi S90sad Aqtiinum el de ingressn Normunnorum ih Mufchiani S9'oe.
24. Quot liiijus monasterii fralres a prwdicto patre ad honores promoti sinl; e. de pfivil'ec)ioL ttoiiis ibntra
'- ' '
Hildebrandum arcliiepiscopttmfaclo. /
' • •
- 25. De monaslerio Tremitensi,a:prwaicio abbale recepto el ordinalo. '
28. Qtialiier ab eoveius ecclesia eversa sit, el nova-construcia. • ,''''-
27. Qualiler a 3907Consianlinopoli ariificibus accersiiis S90S,musivis ei lapidibus eandeni basflicam' rfe-
coravil 3909. '
28. Dediversis in eadem ecclesia laboribtis. - ,
29. Qiiania gloria ipsatn ecclesiam dedictweril, el quibus eam sanctorum S910reliqiiiis adbriiaverite
50. De frequentta poputorum propicr absotunonem huc incurreniium 3911.
51. De regina AgneSsi2, el obtalionibus ejtts.
"52. S913De varhs ipsius ecclesiwornamenlis.
55. Qualiier ad. amplianduin monaslcrii-clttuslrum, destruclis prioribi-s officinis ilerum eas multo poliorst
ac meliores effecil.
54. S914Qunliier cariw monasterii sancii Beneditli de ^alerno nobis peritnenies, dudum reperlw, absconditw,
aique incisw pro noslra invidentia fttennl SS1IS. ...

34*. De renovatione ecc.estwSuncti Marltnt, el construclione matistunculm Desiderii, el qualiler dedicaverit

_ . ecclesias Sniicli BarlJtolamei ei ttirrium parrtdisi; '_...-...
55. De Alberico 391S,et.qualiier vocalus inierftterit sgnodo. De Alfano. De.Amato, et Conslantino Africano.
56. De demoniuco el clapda quadam curalis ab Alexandro papa, el de catnbio de Sancla Maria de Palltidio.
; ej- concessioneTerraciiiensis civitalis 3917. , _ ,. ;
57. De restiiuliorie.sive oblaliohe ac conilructione monaslerii sahcli Angeli de Formas.
58. De seplem miracuiis meritis beaii Benedicli palralis S918 _ -
59.- De qtiibusdam refuialionibus el pblationibus.
40. De qttibusdam miraculis beali Benediclimeritis U>Galliis et hic palratis.
_>1_De qtiorundam oblalionibus. -_ ... -
4-2.-De mota quwsiione-coruinapostolicqsuper ecclesiam Sanclm Soptiiw et ecciesiam Sanclt Angeli deFormas,
45. De miraculis quorundatn hujus monqslerii monachorum. , .
44. J9e quorundani obluiionibus. . . !-..,, _
45. Qualiier.RobertusGuiscardus .Sicilium. ceperit, Salernuttii el ecclesiam sgncli Matllmi uposloli conslrtt.rii,
bracliiiurisibi reservans; el quamplurima loca. ...
4o. De pecuiiia violenler absiraia et inlerdicio.
H.-De quibusdatn oblaiionibus et confirmalibiiibusi . "._ ...
48. -De quorundam mohachorum miraculis, et renovatione Sancli Libcratqris.

' VARLE LEGTIONEiS.' - - ', '.:..-' ';.• - -"'.-

_3S!7 et inTSenafrod. ed. S898~ et RoIicrtd.Guisquarao d. ed. S899confirmatefii ed. ?90l),l,'7; Qiiali.ef idcm
priiiceps fecerit
3901prsecepnim 'tie'"j5l_ieapubiica raonasterid2
390'
noslfo Cajriuesiid. 18. Q. a.~'fi.i.tiiiiai-^tioiiiiViu-
taverii. ed. q. oblatis ecclesiis el aliis o. crf. f. eldeporlis ecclesia. brevibns erf. S90S A. (.. ed.
3904 Baresontim erf. S90s Roffiidi erf. 3906 mar 4. - S807 deesi: erf.In 2. capilula abhinc manu swc. XIV.
sunt. *908 acersilis i. - 3903
d. et yilro et "pieiiiris. 50. Quaiita gl. cfc. erf. S91°deesl crf. S9Uconc.
seripla891S
erf. Agnete erf. 8S1S33. De v. i. e. o. et q. ad..n. cl-tl. p. o. i.-eas fecerit ed,... s>14 deesl 2!
•*'» fuerint. incipit Desid. 4. f. fixpliciunt capiltila. 3. 8SWAbefico c. *917civitas .. 3"8 patsc.
71i LEONIS MARSICAMET PETRI DIACONI 7£2
49. De catisa dissensionis inter Ilcnricum imperalorem et Gregoriitm puvam, et qualiter Roberlut Guiscardus
Romamam mgressus est.
50. De archiepiscopo Ravennale invasore apostolicm\sedis, et qualiter Desiderius iveiit ad imperaloremt
manserit, et redierit.
51. D'e obitu duorum monachorum hujus monasterii.
52..iDe castello Saracenisco,et Suio.
55. Qualiter Roberlus Guiscurdus adduxit aposlolicumad hunc locum.
54. De visione nocturna cujusdam Joltannis, et cum missam apostolicus celebravit.
55. De quadam parle saluliferm\crucis huc apporlata, et renovatione Sancti Benedicli tn Capua, ei pluvia
poslulala.
56. De quorundam oblationibus, et Aldemario hujus camobiimonaclw.
57. De obilu Roberti Guiscardi, et brachio sdncti Matlhei apostoli.
58. De oblationibus ejusdem Roberli in hoc cmnobio.
59. De quibusdam oblalionibus et commutalionibus.
60. De quibusdam concessionibusa Desiderio faclis, el quorundam oblationibus.
61. De quoruttdam oblationibus. "'" ; '
62. De Guaiferio Salernitano. .
• •'-••«- -•
63. De libris quos Desiderius fiert
..-_?,,..
64. De latronibus.
J! '• '•''•'• •' >>
65. De obilu Gregorii papm, et de electione iractanda. ' " ---=-•--
66 De electione de Desiderio facla.
-.;.:
67. De reditu elecii ad Casmum.
68. De consecralione electi papw Victoris. De corpore sancli Nicolai.
69. De ecclesia Sancli Petri, el visione ejusdem apostoli.
70. De Guiberlo wresiarclta, et perseculione ecclesiarum.
71. Qualiter papa VictormisitexercituminAfricaconira Saracenos, et clevictoria eiusaem exerciius,
72. De concitio generali et conslituliombus.
73. De obilu papm Victoris, et constituiione abbalis Oderish
74. Quol et quatia ornamenta ecclesiastica reliquid in hoc monasierio in suo obitu papa Viclor, qui el Deside-
rius abbas.

INCIPIT LIBER TERTIUS.

. ESIDEIUUS abbas liujus monaslerii tricesimus •^
sepltmus, et quarlus bujus Ioci reslaurator ac reno-
valor, sedit annis viginlinovem,mensibus quinque.
Primus siquidcm monasierii hujus fundator atque
construclor fuit paler sanctissimus Benedic.us, Pe-
tronax secundus, Aligernus 3919lerlius : Desiderius
hicnoster extitit quarlus. Qtiem 395°videlicet omni-
polens Deus 3,sl adeo charissimum habuit, ut illud
quod suo ndeli famulo Benediclo olim promiserat,
locum uliqiie S9!,istura quem tunc geutibus deslruen-
dum diripiendumque tradere censueratS9!S, in ma-
S9S
4
jorem longe quara tunc erat stalum, famamque
et gloriam fore venturum, per ipsum nostro hoc
tempore dignatus sil ul cernilur ad effectum perdu-
cere (952). Hujus plane admirabilis et singularis
vere sui ordinis viri, tam dives, tam ^92*muliiplex,
tam denique copiosa esl geslorum materia, ul velS9as
ipsi Jeronimo vel *9S7 Salpicio certe si
adessenf,-non
posset videri ad scribendura indigna. Ego tamen
quaravis imperilusS9S8 el iners, et lanlo sim operi
nequaquam sufficieiis, rum pro imperio reverendis-
simis,is palris Oderisii minime conlemnendo, tum
pro niaxima quam idem pater Desidetius in me _ab
ipsa fere infanlia babere dignatus est dilectione;
cum me, vix dum quattuor et decem annos egressura
in hoc sancto loco suscepilS 980,instruxit, enutriif,
ac provexit : considerans S9S 1
insuper cum tanli
ulilitale operis memoriam quoque tanti viri scriplo-

VARIiE LECTIONES.
6919t. A. ed. ts"> In quo videlicet omnipotens Deus nostro lioc tempore etiam corporaliter,
evangelicam iilam pollicitalionem visus esl adimplere, qua dicilur : Amen dico vobis, quod omnis qui reli-
quid domum, vel fratres, aut sorores, autpatrem, aut mairem, aut uxorem, aul39S lilios,
1deestaul-agros
39!2propter
nomen iueum, eeiituphun accipiet, et vilam selernam possidebil. Hujus, etc. 2. 4.
•9SSconsueverat 4. 39a4famani4. 39!Squara 4. S9S 6 arfrf. 4. sm I. si adesset, vel S. non v. ed. add. i.
p. !9»*q.
omnium imperitisssimus et l. s. ed. S9£ 9 sanctissimi 2. 0 quam libenler s. ed. ,s,Si
_S9S cernens i. et
dolens c. _rf;
NOT_E.
^^) em diieralinnarrauone: fie coni.ecr. eccl. Casiu,
715 -CUl.ONfCONCASINENSE. — LIB. III AUCTORE LEONE. • 711
rttm iiegJegeniia panlalim in oblivioncra, ac per hoc A referal. Sicque tnndem me de multis illius panca,,
in coiuempium Fore venluram; licet noh dccenter, deque maximis miniina prorsus scripsissocognoscat.
licetnon eleganier, licet deniqne ncn sufiicienter39S!- i. Is S949ex nobiiissima Bcnevenianorum jirinei-.
id valeam.acgreriiar tan.en, ceiUisus deauxilic Dei, pum origine sanguinis lincam ducens (955), spiriiu
vitam illius ac gesla quolibel.modo perstfingere, el poihis quam carne nob.iis esse ab ipsis rudimenlis
ad gloriam Dei laritique viri -ch.Icem39S 3 memoriam, infantise ccepil, et Dei magis servitio qiiain sseculi
nec non etSS34 ad soiacium filioruni ejus, frairum vani.alibus operam dare ab ipsis ut ila dicam hube-
nostr.oruro, lilteris utcumque mandare. ^quius iiti. ribus inalris elegit. Sludebat .nnnque puerulus adr.
que judicans cum obedieiilia et devotione inscilisa hue frequcnlare ecclesiam, divinas leciiones et au-.
noiam suhire, quam de fam exeellenliS83Smateria dire libeiiler et legere; cam quibusdam eiiatn reli-~
ex loto sil.efe : et indignum prorsus esse decernens, gipsis ssepe de his sermones inneclere, et quseque
ut etsi omnia nequeo, vel aliquanta non studeam de ab eis de benis moribus addiscere poterai, in semet-
lot lantisque operibus ejus referre; prudeiitissimo ipso exprimere 39se.At paler (93-1)illius sseeularibus
uiiquemore venaniium insectantium feras, q_i, elsi enm negoiiis cupieus implicare, el utpote unicum
omnes aitingere S93s nequeunl, nequaquam tamen uiiice diJigens per pbsterilatis illius lineam sua3.no-
quoiquot possunt capere neglcgnnf. Et qiioiiiani B bilitatis nomen disponerct propagare, puellam ei
plurima prorsuset fere innumera huj'us 3937viri sunt adseque nobilem, cum jam inciperel adolescere, slu-
gesla S93i, multa ex S9S 9 ipsis etiam quse scio me duit desponsare, utque parenlela eadem ad invicem
pr_fiterroissurum confiteor'; quoniam si S94°universa firmaretur, modis omiiibus maiurare. Sed quoniam-
scribere voluissem, prolixam certe et enormem Dei Spiritus suo igne cor Desiderii ad roundi con-'
historiam condidissem : quamvis ob hoc a roultis lemplum accenderal, econtrario Ic-nge aliter quam
noslrortim qui mecum illa 8S4tpariter recolunf, me pater disposuerat agere puer egregius deslinabat,
redarguendum fore non dubiiem. Sed ego lecloruin seque potius heremum quam nupiias appetere, se-
fnstidio utililer consnlens, si ea lantum qtiaa relatu cretis quibus poterat gestibus iridicabat. Et feeissei
cssent dignissima scriberenlur, suffieere judicavi. cerle S9S 1 suis desideriis satis; nisi quod diiigens
_.am, si qua minus in S94!noslris Iitterisreperitifltur, parentum cuslodia et singularis amer ac sollicitudo
in ejus proieclo 394S operibus luce elarius perviden- ingens impediebat. -
tur 3944._ IIujus sane viri primerdia, qupniam ppitu- 2. Non post mulios dies,Dei judicio,patre a Nor-
lante Cbriste hinc exordium suraere gesiio, ab his mannis perempto, Desiderius aliquoraodo naclus
qui'ei-394Sab ineunabuiis exlitere sodales didici 3940._ occasionem quam-dudum optaveral, emnibus coepiS
Miilia prseierea laudabilium 3947acluum ej"usa prio- modis clam licet salagere, ut desiderium quod cogi-
ribus quibusdam audivi. Nonnulla eiiam ex ejusdem lalu conceperat, opere parturirel, Guidam igitup
ore veridico, cum frequen.cr me slbi nimia boniiate- monacho bene sibi iioto, prudenli salis in ssectilari-
lacerel udhserere percepi. Coelera postremo illius et bus viro, noroine Jaquinto, cujus videlicet*"*' hos
oculis propriis plurima vidi, el universis fere usque . ego reiatione percepi, consilium loium communical,
ad obilum ejus interfui. Unde lectorem nieum red- pandit votiiro, vohintaiem psteiidit, el -iit ei super
dc-re certissiroum volo, nulla mc in. hoc ppusculp- hoc fideliterssss auxiliaretur instanliS8S4 nirois prece
cxlrinsecus additamesila facturum, nulla prcrsus de deposcil.Eral tunc circiter aunoruin viginli. Nosti,
'
ille nisi veraciter ccmperla scripturum : ulpote qui inquiens, mi pater, quatiler me swculo huic misero
me simplici inteilectu legisse memineriin : Perdes, propinquiinnexiterint, Sedquoninm, ut vereiibi fatear,
Domine, emnes qtti lequuntur mendachini (Psal. v, 7); jamdudum Deo vacare decrevi, per ipsum te obtenlor
salvo uiique inlellectu alio, quo dictum id de hcre- el bbsecro, ut juxia quod scis et yolesj liis me vinculis
ticis affirmaiur. Quod si forte -aliquis invidenlia seu exsolutum Deo liberius servilurum clam -omnibus ad
malitia ductus, fldein bis accoommdare noluerit, et aliquam remolissimam soliludinem transferas. Quid
favoris polius graiia- liuic rei me dperam dedisse [) multa? pollicelur- in onmibus Jaquintus auxilium .
piitaveril: huc, si placuerit, properans, aperial visus' sed cavere adihonet 39is, ne forte sii hsec suggestio
«l videat, ac per ea quse videnlur illa quoque qu_e denionum. Yerum cum «jus per omnia flrmum in
videri non possunt actuum S94Sejus, seinoio- livore Christd peclus agnovit, et rursus *8?"_iterumque
fonsideraiis, admiretur eteredai, crederisque bono- perlemptans 39S 7 idem semper quod pridem iiivenil:
rum omniuin laigi.ori laudes super liec et gratias . quadam die jam circa vesperam pariter ascensis
VARIJE LEGTIONES.
.. 535.s.v. ejus opera ex totocomplecti; aggr. t. c. de a. D. quoquomodo illa perstringere erf. ssss sanclam
ed. -S934_drf. 4. 393Spretiosa erf.. SMScapere crf. SB37ianlierf. s93Sopera erf. 3939roe ex i.e. q. s. p. erf.
3490scribere si omnia v. erf. 3941p. i. ed. S9l! deest ett. S943arfrf. 4. s9i4 conspiciurilur erf. S94Sejus erf'.
39'>« addidici erf. S9.47 p. ex ejusdem o. v. c. rae f. s. n. b. f. a. p. NonnuIIa«liam a pr. q. atifiivi ed.
3848a. e. arfrf.4. 3l49Desiderius 3.D. s. 4. qtiod iubricator in majus pinxit,- 3SStlsatagebat exp.
' igituuS.
crf. S9S 1 flrfrf.4. 38S!arfrf.4. S9S 3 fidenter crf.- S9Sliideli crf. "39SS
p.
" iuiperat
' ed. 39S(_iierum erf. ^' .--
illum p. 5. iilum frequentaiido p. 2. - -- - --
. ' "
NOT_E;
j|955)Nalus a. 1027, cum sexagenarius a. 1087. obierit. v. epilaph. ' ejus ap. Baron. ad- h. a.
^Qoi) Comitem Benevenli dicit Amalus III, 49. - __ ', '
• " ' " - '" -'
PATROL. CLXXIII.. - -23' - .
745 'LEQNISMRSICAMJETPETRI Dl__CO_.I 713
con- crimas et siiniil ac suadelas fruslra hr 6972
equis, qtiasi spatiandi gralia, civitalem egrcssi, A qnerelas
S98Secclesiam beali Desiderium jacias, propinquprura iromp iptius urbis
-sequenlibus aliquol famulis ad
Peiri cognomenlo Majoris qu_e juxta eandcm civita- tripudium, quis referrc cenlendal? Aiinum fers
lem esl sila perveniinu,,ibique quasi39S0 causa ora- Integrum sub ingenti custodia in domo matris, habilu
tionis ingressi, equos et gladium quo idem Deside- tanlummodo s__eularis, cseterum menle ecelebs ex-
rius luric erat accinclus S96°,prsedictis famulis pro egit, nullusque iili neque de nupiiis neque de aciuS97S
foribus veluli servanda relinqupnt. Tnde jam sero aliquo roundiali persuadere aliquatenus poluit. Ita
per quandam Illius ecclesise posterulam vadenles, qttem lidelem ac strenuum domui stise dispensato-
1
pede S9Siler adbriuntur 396S;et cum non plus octo Tem constiluere Dominus disponebat, ab orhni euro
milinriis abinde locus ille distaret ad quera pergere carnalis cnntagii maculapurum immuneinque ser-
disposuerant, nociis errore simul ac pnvore eonfusi Tavit; unde nen Immerito a ctinctis civibus admira-
vix iiluc alteriiis diei mane perveniunt. Quos cura bilis S974ac desiderabilis habebatur.
vir Dei servus 336S qui solilariam inibi vitam duce- 4. Sed cum jam fere nuJIa fugse ipsius suspicio
397scoujugalum
bat, Sanlari nomine, conspexisset, valde miralus malrem tenerel, eumque quoniam
atqtte lsetatus est. Moxque inducens illos in cellam tioii potcral, relinere secuni vel clericnm niterctur
snam, ac Desiderium frequenter exosculnns, ccejiil B ad ejnscopium quod domui sute saiis erat conliguum
sollerter exquirere ctir ita venissent. Cognita ilaqua primo quidem non sine custodia, debinc securitate
Desiderii volunlale vebementer obsiupuil, quod puer 'crescente selnm ssepius ire sinebal. Erat tunc in
tam nobilis, tam delicalus, lam dives, el prsecipue raonastenp sanctse Sophiseprsepositusnomine Sico-
l>arentum 3964singularis, tam ferventer universis nulfus, qui Desiderii desiderium pleniter noscens
s__culipompis ac vanilaiibus spreiis, sub tam di- quoniam per diem, ne suspicio revivisceret, rion
st-ricto proposito servilurus Doinino accessissel. Sed p.fesumebal, nocie cum eo apud episcopium ssepis-
quoniam nil Deo difficile aut impossibile esse scie- sinie loquebaiur. Pest npn mullos dies, noctusiculi
bat, laudes illi et gratias raaximas referens, veie- consucvcrat ad eum cum equis veniens, cuculla in-
reni hominem cum aclibus cjus Desiderium, ipso duttim clara Salernum perduxit, ac Eeneventtim
vel maxiroeinsislerite protmus exuit, el novum qui perniciter rediit. Mox itaque S97S Desiderius ad priu-
renovatur in Dei cogniiionem, illum consequcnier cipem Guaimarium consanguinitale sibi propinquun.
vestivil. Et Jaquinto in sua matufius redeunte, solus accedil, adventus causain ostendil, orat ut qunniara
Desiderius S90S cum Sanlari solo iremansit. in palria vivere monachus parenlum pcrlhiacia non
3. Famuli igitur ejus, ut supra dictum esl, cum auderel, quiele apud illum Deo sibi servire liceret.
equis el.armis ipsius frustra illum pro roribus eccle- C Si hoe mereretur impetrare, nusquam inde pro-
sise -prseslolantes, cum discessum illius landem ali- cederel. Si vero aliquando illum reddere pro-
quando cognovissent, vicina janfnocte ad eivitalero pinquis deberet,- modo potius sibi liceniiam alio 3977
quiiin S06scilius reveiiuntnr, malrique acpropinquis - properandi concederel. Ejus igilur advenlu ni-
quid accidisset, pavilantihus animis reTerunt39W. raium 397Sexbylaratus Guaimarius, et vehcmenler
Nocteni illam mater conlinuavil inlacrimis : pro- admiratus lautum in lanlillo 397«adolescente fervo-
pinqiii vero el affines ipsius mane faeto equis ascen- rem, annuil posiulalis; eumque secum per dies
sis, per diversam 896Sviciniain fequirendi illum aliquol relinens, nullique se conlra votum redden-
gralia disperguntur, ac landeni quod erat in re duiu fidissime poilicens, demum ad monasterinm
suspicantes , probitalum ejus indicio ad Sanlari sanclse Trinitatis quod Ad cavam nuncupatur non
cellam deveniuiit. Quam siatim violenter ingressi, longea Salerno silum,eodempetente transmisii(955).
vesle illuni raonaslica vesiitum reperiunt, ac vehe» Quod propinqui -persenlienles 3980,magnis ac fre-
menter irati pr_efatum Dei servum contumeliis ma- quentibus preclbus Desideriuni sibi reddi Guaima-
gnis el conviciis multis adoriunlur.et inhoneste salis rium inlerpellant: sed principe in promissione quam
sacram vesiem Desiderium exuenles, manibus eam Dcsiderio feceratpermanenle, per semelipsum Lan-
396Slicet et re- dulfus Beneventanus princeps, matris ac propinquo-
propriis scindunt; eumque invilum
3970 rum oralionibus fatigalus Salernum venit, et Desi-
pugnantem priori veste 'vestiunt. Ae postrenio.
illum equo imposittirii ipsis lora tenentibus quasi dcrium a_B.nib.isrcddi deposcit.
maximam ante seprsedam agenies, ad urbem more 5. Tali igitur landem aliquando condilioneutS58i
iriumpharilium reverlunlur. Hic' S971jain inatris la- Beneventum redeat impeiratur, ut sine alicujus
'YARI_E LECTIONES.
"5S deest ed. ssss c. q. 4. 3960cinclus 5. S561deest 2. S96sagredinnlur erf. S96S add. 4. !8'"4 pa-
maturius r. erf. 39'67referuntur 2.397JS96S
rentibus erf. S96SD. projirium npmen 4. S96G diversas vicinias
d. S96B e. priori v.- revesliunl, i. 1. ac. r. erf. 397°postreinum 4. 9371Sic 2. erf. 397Sai.
jam iri S97S
E874rairabilis erf. S97Sdeesi 4. 3?76nrfrf.i: 3877I. daret a. p. Hujus erf.
a. sa_culari erf.S980 nimiscd.
persequeiitcs % S9S
tm ia'nto.2. 1 ad crf.
"
NOT_E. -
(93_) Sub abbate Alfefio, qui a. iOSO obiil; v. Ann. Cav. in Mon. SS. III, i>.189, ad a. 1030, 1058.
et V. Alfefii ap. Murat. SS. VI, p. 208.
 "
7i_ CHRONICO-.CASINENSE. — LIB. IIIAUCTORE LEONE. 7IS
impedimenlo vel conlradiclioiie apud monasterium A 7. Non post niultos dies (an. 1053) domnus Leo
sancla3 Sopbisa sub inonaslicaprofessionesibi manerc papa sanclissimus a pariibus ullramonlanis regres-
Iieeret. Poslquam veiitum est Benevcntum, univer- sus Renevenlum inlravit, et quoniam Desiderius
sisaflinibus sibiobviamsimuleum civilaleruentibus, jam dudura Humberlo, Siivsecandidse episcopo, co-
_um omni pariler comi.alu princeps illum ad mona- gnilus et valde S391 carus exliterat, lain per illum
jteriuni est proseculus. Gregorius tunc vir vahie quara et per Fridericum lunc Cancellarium eidem
prudens et slrenuus eidem monaslerio prseerat in papse notus el valde familiaris efficitur; adce (937)
ibbatem, qtii Desiderium multa hyiarilate recipiens, ut illi frequenter in altaris cffieiP' adhsereret, et
pro eo quod universis desidefabilis eral, lunc pri- evangelium ad ejns roissas ssepius legeret. Per idem
diuiii rotitato ejus nemine, Desiderium appellari tenipus prsefalus ponlifex descendit in Apuliarn cmii
prxcepit. Nam usque ad id tempus Dauferius voca- Normannis diinicalurus; sed Dei judicio ab his su-'
natur. . peralus, ae Beneventum regressus, ordinalo Huodel-
€. IbiS98!ergo illo per annos- aliquot sub vita re- rico 339S archiepiscopo (938) quem seeura adduxerai,
(igiosissiiiia cp_miioran_e, et secum _39SS ssepissime pbsl novem circitcr menses Roraam reversus, atque
.eputante menaehurif in sua pairia perfeclum esse " defunctus est (an. 10S4. Apr. 19). Irilerea Deside-
uon posse, pervenit interim ad notiliara illius fama rius ob nimiam abs.iiienliam mullasque vigilias in
iBonasterii Tremilensis, quod viiielicel in Adriatico - languorem non modicum decidens, medendi gratia
mari apud iiisulam Diomedis nomine 3984nuncupa- Salernum perrexil. Ibi itaque illo aliquandiu remo-
lam398-triginta c|rci_er millibusaterra dislans situm rante, Alfanus, qui postmodum ejusdem" clvilatis
issedinosciiur. Et quoniam jamduilum apud Bene- archiepiscopaium adcplus est, pruderilissimus et
.enluni faniiliaritatem abbatis pr_edicti loci adeptus iiobilissimtts clericus, niaxima illi esl familiaritate
juerat, vix licel impelrala liceniia illuc perrexit; conjuncius. Ctijus animum frequenribus raonitis ad
ibique satis ausler.e conversationi se tradens, non iKundi coiiiemptum exhortans, slc tandem ab illo
parvum lempus exegit. Sed cum ab eodem abbate exegit ut monachus flerct, si prius ut j'am dudum
_dec diligerelur. ut eandem ei abbatiam se quoque mente conceperat Jerusolimam ire permissus fuis-'
vsvente conlradefe cuperet, ille vero subjeclioni set. Hac inler illos sponsione flrmata Beneventum
potius quam prselationi menlera accommodaret, ac reversus Desiderius est, atque posl non multos dies.
proplerea cedendum loco illi decernerel: quodam mandat eidem Alfano ul ad se. veniat. Renuente illo
lempore idem abbas ad res monasierii disquirendas ac polius pavitante Salernura egredi, iterum Besi-
"egrediens, eundem Desiderium secuni ire rogavit; „ derius ad illuin abiit, eumque, propter quorundan_
quam ille egressionis oportunila.em libenter ample- inimicantium illi timorem, cuculla sua indulum noclu
sus, miniine differendam pulavit. Cumque pariter ad de civiiate edhcens, secum Beneventum adduxit.
f rasmundiS9SScomitis (956) quoniam res ita posce- Cum vero coepissenl Alfanum nobiles qtiique viri ac
Dat-curiam perrexissenl, tixor ejusdem «miitis clerici Frequeulare, cumque obmaximam ejus pru-
«™7 affi- deniiam deceiiler
super adventu Desiderii propler quod ejus excoleie, proposilum autem Jeru-
i.is esset valde exhylarata, a viro suo ut secum solimitani 3393itineris paulatini ccepisset in S894ejus
tllum aliquandiu reiineret eiiam invito abbate obii- corde 3S9Slepescere, seque a Deslderii lafere nullo
nuit; cujus videlicet releiitionis auctor ipsemet, ut unquam modo, niillo unquam tempore assereret
dicitur S98S,exlilit. Audiens autem celebre tunc velle dividere, lenipus ab eis ssss aliquantum apud
nomen beremitarum Mnjeilse degenlium, illuc pro- monaslerium sanctse Sophiseexaclura est: cum ecce
perare ac Deo secretius servire desiderans, prsedi- fama j.ercrebruit, papam 3997¥ictorem ab ullra-
ctum coniiiem ut ibidem iransroiiierelur oravit. lnonlanis parlibus Roman venisse (an. I05S), eum-
quod et factura est. Ubi cum tribus circiter mensi- que ad partes islas in proximo venturum fore. Ter-
bus, a piincipio videlicet Februarii usqtte in lertiam ritus Alfanus hujusmodi nuiitio; quod fratres sttos
posl pasclia ebdomadam S989sub ingenti conlinen- p super Guaimarii principis occisione insimulandos
tia remoralus fuisset, fransmissus est illuc supra- arbilraretur 399S, adire 3999ac prceoccupare slatuii
nominatus Jaquintus cum litteris ex parte apostolici aposlolicum, seeumque ire orat suppliciter* Deside-
ad beremi ipsius'priorem; quarura lenor et priori rium. Et quoniain miram cantaudi peritiam, et me-
sub in.lerminalione_ubeba._ieillum amplius retinere dicinse artis scienliam non parvara habebat, ejus-
praesumeret, et illi nicbilominus mandat ne vel mi- demque artis codices nonnullos secura a domo de-
nimas S99Sinihi moras iiineclerel. Ita regressus ad tuleral, raagni aliquid se habendum in summi pon-
sanclse Sophise monaslerium est. lificis curia omnimodis conlidebat. Confeciis igitur
VARI_£ LECTIONES.
8988Ab igitur illo 4 398Sssepe secum r. erf. 33S*quondam n. 2. S9SS vocitatam crf. 3986Transmundi 5.
ESS 9dominicam 2. 399°v. aliquantas i. m.innectereauderet. ed. S991nimis
7 affines ejus 4. 398Sdicil ed. S9S
ed. 399SHodelrico 3. Uodelrico 2. 8993Jerusolimitanse visc erf. s8s4eiin.rf. 399Sinente erf. 3996his
erf. S997Y. p. _d. S99Si. procul dubio nossel 2. i. p. d. aibilraretur 3. 3999a. ac desunt 2. a. et 3.
NOT/E.
(956) Tcaiini. (958) Buiia d. ... Jul. 1055, exstal.
(957) Adeo —-legere ex Desid, Dial. III, Prol.
 719 UEONISMARSICANIET PETRI DIACONI 720
alque aptalis quotquot j.oluil -medicarainilms, unai A iransmissus pr__posilus. Richardus lunc Aversanus
cniii civilalis ipsius archiepisccpp ad Romanum conies Capuam expugnabai: sed cum Pandulfus ip-
pontificem in Tusciam proficiscunlur, eumque apud sius civitatis princcps indigua qusedam et siiperRua
Florentiara remorniuem reperituU. In brevi ilaque - juxla'priorura icmporum consuetudinem Desiderio
maximam apud illum familiaritatein adepti, etsalis vellel injiingere, ille vero 4007eonstanti ut erai pec-
lionorifice habiii stint. Sedcuin jam ibi per lempus tore nequaquam in his ei eongrtium duceret assen-
aliquanlum remorati, pre certe Desideriusccmperis- liri, Capuain egressus ad RichaTdum accessit;et
sel paparo mininie ad parles istas -veiiturum,insuper omuium quseextra civiiaiem eratit monasterio per-
eiiam ultra menies proxime profecturum; simulque linentium ah eo securitaie percepla 400S,et maxinia
valde inulilem 40CI 0 proposilp SUP ccnsiderans In insuper illi extunc. foecleratus amicitia, in obedien-
ejusdem pcn.ifieis -curia -coiivefsaiionem : coepit liis ej'usdem monasterii aliquandiu renioralus est,
omnimodis instare Alfnno, ut jam jamque peteret ab paucissimisin monaslerio reliclis fratribus, ct csete-
eo lieentiam revenendi. Petrus I ante non multos ris ad se accersilis.
dies lmic monaslerio electus fuerat a fralribus in 9. Dehinc cuni prsediclus Friderieus in abbaiem
abbatem (Dec), qui pro ij)sa sua ordinatione insi- loci 4009huj'us elecius (an. 10S7), demum vcro in
nuanda duoshujusToci ad papam tuncfratres trans- B Romanum poiilificem, ut suo in loco jam supra la-
miserat. lgitur Deside .ius oplata jam dudum oppr- xavimitf, ordinatus fuissel, Romam ad illum, mense
iunilale reperla, accedit paritcr cum Alfane ad Auguslo, cum duodecim aliis loci hujus fralribus
Romanum pnniificem, simulque pedibus iilius se iioniiiiatim ab eo 4010vocatus perrexil; ibique Ro-
prosternenles, eranl recedendi licentiam. Addunt- mana febre perculsus, post paucos dies huc rediil.
que pelentes, ul gratia religiosius vivendi per mo- Cum autem idem aposloiicus ad monasterium hoc
nachos qui ad eum a Casinensi monasterio vene- post quaituorcirciternienses venisset (Nov. 50), non
ranl, illuc eos transroittere sui. que liueris illos ab- multo post gravi languore detentus atque ad exlrema
bati dignaretur ac fralribus commendare. Annuit fere perductus est. Accersiiis ilaque ccenpbii huj'us
apostolicus, alque ita sicut poposcefanl cum fralri- prioribus, dat optionem illis in -abbaiemeligendi
busillis ad hoc ccenobium transmissi sunl. Rece- quera vellent. Qui cuiii habito adinvicem consilio
ptique decenter ab abbate, et fratribus sociati, ho- nunc illum, nunc alitim ut in lalibus consueludo est
neslesalis 4001alque humiliier inter iilos aliquan- eligendum eensereiU, commnnis tandcm universo-
diu conversali sunl, et ab univerais in dilectione rum consensus in Desiderium expeiendum aspirat;
plurima habiti, ncc 11011et menaslicam ab eedem ' el ut ipse illis in pairem cencederetur, communibus
abbate coiisecrationcm adepti; Friderico super eo- ^ votis papam exorani. Cumquevakle 401isibi jdacere
rum adventuplus quam satis est gralulante. eamdem eleplicnem aposlolicus asseruissel — naie
8. Viderat per hos dies Desiderius visionem non et olim a tempore Leonis pnj)S3optiine illi apud
contemnendam, quam salis proxime rei coromen- Beneventura notiis cxtiieral, el ex quo Petrus nbbas
davit effeclus. Cernebat siquidem se una cum Al- etindem Desideriuin ante non plenum bieiinium re-
fano in quadam excelsa ac valde'piilcherrima lurre ceperai, mulla se illi familiarilaie devinxerat— ita
quae juxla capiluluin fratrum sita esset consistere, quidem ut in camera erat, fralrum elecliouem con-
in qua nimirum paler Benedictus videbalur sede finnavit, dicens quod, quarnvis plures eo lempore
deceniissima residere. Cunique ad illius .isionem reiigiosos ac spirituales viros, muliaque honeslaie
pavefncii10(l!! sluperenl, et accedere propius nequa- el prudenlia prseditos isle 4012locus haberef, nemi-
quam prscsumerenl, beaius pater 400SBenedictus iiem lamen magis idoneum eligere ad id oi-icium
Desiderio hylariter innuebat, eumque juxta se se- de suo coliegio poluisseiil. Sed 4013quoniara, duni
dere 4904manu porrecla jubebat; Alfanus vero quo- ipse adviveret, nuili se mortalium eaiidein abbaiiam
niam vocatus ab eonon fuerat, quasi indigne ferens tradere 4014decreverai, Desiderium vero ad Con-
de domo illa exibat. Quse nimirum visio manifestis- ]rj slantinopoiiiaimm imperatorem jain duduni Roma-
sime porlendere visa cst, et Alfanum in loco hoc nse sedis apocrisariuro facere disposueral: constiiuit
non diu remoralurum , et Desiderium Benedicli pa- ut si idein Desiderius se superslUe reverteretur,
tris vicem in hoc niouasierio suscepturum. Non ipse illi vellet honorilice 40ISabbaiiam conlradere;
multo posl igitur a Gisulfo principe Alfauus expo- si vero autc illius reversionem 4016se mori conlin-
stulalus, primo apud Salernum in raonaslerio snucti gerei, redeuntcm iilum absque aliqua contradi-
Benedicli abbas effectus; demum 4006vero ejusdem ctione in abbalem eongrogaiio universa reciperet.
civiiatis archiepiscopatum indeplus est (959); Desi- Stephanum iiaque cardinalcm, et Maiiiardum post-
derius aulem 4006ad Capiianum monasteriuin est iiiodum Silvsecandidse episcopmn illi"sociositineris
VARI.E LECTIONES,
v"" i. esse ed. 40S 1 nimis erf. 400S crf. 400anrfrf.i. 4004sp(lcm4. 400S debinc e-erf.
stupefacli pavereul
t-6S vero _d) 4007ad(L4_ .008accep(a _(/. t005j,. J_e,__ 1.010 e(/_ .011£al_s erf_ *»« n,0|)a..tCrili_U
_pg()
hoc crf. 4013Et erf. 4014traditurura ed. 40!6 add. i. 4"6 conversionem4. r. defuncius fuissel cd.
I.OTJ_.
(959) Cf. cap. 96 libri n_
721 CHRONICONCASINENSE.-=-LIB. III AUCf ORE LEONE. -".__.
donans, et in epistolis quas imperalori mandabal, A die (Apr. 13) iier aggredientes venerunt ad Robber-
Casinensis abbaiise illum electum commemorans, lutn Viscardum, lunc quidem partis 4033Apulioeco-
emisil a se, prsocipiens ul expleta legalionc reverli milem, poslmodum vero tolius Apulise et Calabriaa-
quantocius 4017 feslmaret. Post 4018 htec Romam re- atque Sicilise ducem; rogantes ut secure illis per
.ersus (an. 10S8. Mdrl. 29), ac demum profeclus in lerram ipsius transire liceret. Qui ul fuil vir maxi-
Tusciam, post paucos dies apud Florehliam, ut j'.im maebonilalis , licetjani papae iransitum comperlum
supra retulimus, obiil. Desiderius igitur cum 4019 haberet, et seeurilalem eis 4034cosicessit, et tres
injtinclum sibi cuperel malurare negotium, sumptis Desiderio equos quibus adhucnndigebal Jargitus est.
quseque essenl tahto itineri necessariis, simul cuni Ita.Deo in omnibus prosperante sine aliquo impedi-
sociis 4020iier.aggressus, .d monaslerium sancti Jo- mento regressi403S, ipso pasehali sabbalo (Apr. 18)
Jiaunis quod in 4021Vcneris nuncupalur ui ibi mare jam tardiuscule ad civilalem sancii Gcrmani appli-
ingrederelur profectus est. Cum autem per dies ali- cuerunt. Dominica vcro sancti paseha. (Apr. 19)
quot frustra 4022illic remoratus fuissel, et propter sumnio 4036diluculo ad 4oa7 monaslefium hoc ascen-
aeris inclemetUiam mare ingredi nequaquam pra.su- dentos, capitulum fratrimi de more ingressi sunt,
nierei, Sipontum inde contendit; ubi 402Snavem praesidentibns Humberio saaciss Rufina., et Petro
<jua Barim navigaret ingressus, per quendam epi- B Tusculanensi episcopis, ct Stephauo cardinali ac
scopuin qui orationis gratia monteni Garganum adie- Mainardo Desiderii sociis. _j_amp._pdj_ii episcopi
ralj.fralribus se commendari, seque iuiie 4024lan- HumbertusetPe.irusut lcngc jara supra rctulimus
tum mare ingressuiri illis significari rogavil. Sed, *
(1. u, c. 99), posl" apostoiici lr..n_Uuio symoniaci
cum apud Barim quoque causa nichilominus i02S tunc Miiicii ordinulionem fugientes, Beneventiim
tempestatis aiiquandiu reslilisset, alium ilem nun- paschacelebraluri pcrgebani.sed Deb ordinantegra-
lium buc dirigere studuii, per quem videlicet noli- .lia lanlse fcstivitatis a nostris prioribus .nvifati fue-
ficando 4026 mandabat, ob lemporis inlemperiem ranl 403Salque rcl. nli. Post soil .nmen. itaque sol-
usque ad eam 4027diem apudBarini roorari. Contigil iemnitalis *039'.ar.i_e404°sev2__i.em,-"mox Humber-'
aniem disposilione divina quse illumad lcci hujus lus loiius illius ordinalionis opiime eonsciusDeside-
recipiemluin bonorem haclenus relardaverat, ul eo rium gjvoral, e!que quemadmoduro olim fueral a
die qiie idem ejus 40sSnunlius huc applieuii, eo quo- pnpa disposiium, o')edicniiam abbatise reciperc ex
que die fraires nostri qui cum papa profecti fue- parte fratnim oromi.ro irnperat. Nulla posl 40" ini-
ranl, ilio npud Florentiam defunclo atque sepulto perium mora, null_ cxpectatio responsionis: pfoii-
redissent..Mox itaque nostri consilio habito, duos nus'universi surgenie. eiindem Bcsiderium accepe-
fratres, qui Desiderium revocare numiata apo- {_runt, alque cum maximis laudibus ad ecclcsiara de-
stolicimoiie deberent, festinanler transmiitunl 4SSS. portantes, in sede illum abhalis houorifice locave-
[Cap. 10.] Jam landem Desiderius necessaria 4029 runl, univcrsis lum pro sollemnilate paschali, lum
quaeque iiineri ccepto sufflcienter paraverai, jam pro ipsius ordinatione immensa Isetitia el jocundi-
404SDomini 1058 (April. 19).
jamque simul cum Argiro Barensium magistro na- tale repleiis; anno
' Relulimus, a Roma lunc Mincii 2.
vigare disponebat, cum ecce ipso palmarum donii-
nico (Apr.il) circa vesperam nuntibs 4030pr_ediclos 10. [Cap. 11.] Igitur abbatia snscepta Desiderius
accepit, defuneium aposlolicum, et se ad revocan- ccepil raodis omnibus studere aiquesaiagereut quod
dum illmn sub 40S1 feslinalione direclos ab universis dicebatur dici vcraciier possel. Cernens iiaque lo-
ifalribus asserenles; rediret ergo quantoeius, et re- lius nionasterii officinas el anguslas ambitu el forma
gimen monasferii prout Dominusordinayerat cnnctis deforraes , ct cum velusiale tum inerlia ruinosas,
se desiderabiliter prseslolanlibus sumerel. Obriguil adeo ut.et conllguo videreutur omnes domale coo-
Desideriiis lam subita aposfolici morie perculsus, pertse, et egressus unius ingressui connexus essei
moxque sociis advocatis apcruit qtiid nunlii detulis- alterius ; incitabatur quidein animo illas aggredi ad
sent. cceperuntque pariter cum Argiro salagere, renovandum, sed angebatur iterum, quia ut larii ar-
qualiier ante quam mors papse divulgaretur reverti f* duum inciperet opus, nichilfere pensi hahebal. Prinio
valerent. Non eniro dubitabaiu se, cognilo ejns obitu, tamen 404Squasi experiri cupienssi quid valeret, pa-
_. Normannis vel capiendos vel disturbandos. Re- Iatium quod dudum Richeritis abbas ab orienlali
demptis igitur protinus seu ndquisitis pro se ac so- parte mpnaslerii inchoaltim ad solarium us.que per-
ciis nliquol quibus vehereiilur jumenlis,"allera 403! duxerat, opere satis deceiili 4044perfecil (940); jux-

' 4917 VARLE LECTIONES.

citius f. ed. 4018Posi — obiit desunl 2. 4019ig. ini. s. officium pcrficere saiagens,
qtuiin posset402<>
nssumptis q. erf. c. sibi t.aditis s. crf. 4oalq. appellatur i. V. tit erf. 4022ibi frusira*r. ed. 402S-ibi
crf. 4024t. i. add. i. 402Sadd. i. 4026significando erf. 40" illam erf. 402SCod. 2. hic claudit cap. 9.
4029suff. n. i. c. par. erf. A030eosdem n. a noslris directos a. ed. 4031i. fcsiinanlcr iransmissos ab
q:
ed. 4032secunda feria posl palmas i.2. 4033q.- Normannoruni laiituin A. 2. 4034illis ed. 4035,reversi
_d. 4036vahle ed. 40S 7d. huc a. _e more monasterii c. f. i. s. ed. 40SSi. a. r. f. erf. 40S 9 diei 2. 4<R-°
t. -
iiii 2. deesl 5. 4041N. iii inedium m. 2. 4042a. scilicet doroinicse incarnationis 1058.2. a. D. mill.
-octavcS. 464Sitaque erf. 4044deconte ed-
. NOT_E.
(940) Cf. cap. 89 libri n. - _ -
 '
75.5 . LEONISMARSICANIETPETRIDIACONI 724
taque ipsum versus ecclesiam , parvulam quidcm, A fercns, simulque illius seiiteiUix[rcminiscens : 06-
sed competenleni plane in qua lihri recondereiUur servatio ordinis nostri sitmmam dej.oscit quietem
sedeculamfabricavit. Quod cum sibiprosperoeveniu el securiiaiem; cum neque beneficiis eos, neque ra~
"cerneret obvenisse, domuin eliani "in qua abbales iionibus aliqualenus sedare valeret, adeorum fandero
manere consueveranl, a 404B fundamenlis renovare violenter frenandam nequitiam tolus intendit; et
inslituii: qusevidelicet a septemtrionali parle adhse- Adenulfi Cnjelani dueis cui gratiaro principis conci-
rens ecclesise, el vilissimis Iignorum 4046furculis ab liaverat (911) adminiculo fultus, mox caslellumcu.
iuferioribus 4S47 sustentala , et viroinibus ex parte Novum proprie nomen indiiumest, iiimontequi Pc-
niaxima videbalur hilexla 4048;adjunclo illi palatio ranus dicitur omni instantia conira illos erexit. Sic-
cum absida, quod veieres todericum appellare sole- que sua deinceps eos tulare, non aulem amplius
banl. Dehinc inspirante ac prosjieranle Deo, man- alicna pervadere compulit.
sionem etiam illam quse quiescehtes 4649fralrcs di- 12. [Cap.15.] Sed ut406Srelro pauluhimredenm,
versis prse sui exiguitale solariis continebat, nichilo cuni post obitum pi_ememoriaeStephani papse, su-
seguius renovare agressus est; in latere scilieet pradictus Hildebrandus reversiis ab imperairice,
prioris a meridiano, quam fundiius evertere ob conlra ejiisdera apostolici interdietum iuvasnm a
clauslri spalium disposuerat40M.Namquepropler ip- g pessimis boroinibus ecclesiam eomperisset, Floren-
sius moiitis verlicem, cui nulla fere planilics 4061 lisesubsliiil; suisque litteris super hoc Romnnorum
inerat, vix in hoc Ioco parvissimi claustri speciem meliores conveniens , eorumque ad omnia quse4066
juxla absidam ecclesise priores effecerant. Perfecta vellet consensum recipicns, mox annitente Godfrido
est igiuir eadem domus in Iongitudinc cubitorum duce Girardum Florenlinum episeopum in Romanum
sexaginla et centuin , in laiiltidine vero cubilorum papam elegit, simulque cum ipso et duce Romam
viginli quatluor 40S 2: in 40S
3 altitudine aufem , pro- mense jam Janunrio venit (au. 1059); ubi pra..al(is
pter ipsius lnontis in__qualilalemquanlilalis diver- electus a Romano clero et poputo in ^067aposlolica
sse, maximse tamen. Quam 40S 4 cum abietinis trabi- sede iiillironizaUis, etNycolai nomeri indeplus est.
biis pulcherrime conlighasset, lateribus cooperuit Qui mox supradicturo invasorem cum omnibus suis
diversisque coloribits deeoravil. Super 4tlSS hsecni- fautoribus excommunicans, landem quorundam suo-
chil moratus, pari lenore vetus capiinluin funditus rum iiitervenluillum in ccnununipiiemrecepil, atque
diruens, novum40s6coiisiruxil; illudquegypsea urna aptul ecclesiam sanctseMaria; quse a Rnmnnis Maior
in girOj.vitreisquefeneslris, ac pulchro satis 4067va- vocatnr, saccrdolali privalum ollicioroanere consli-
riorum marmorum paviraenlo decorans, tegulis ni- luit (9-12). Mandat deinde ad hoc liionasleriuin,
chilominus cooperuit, et nimis venusta 40SS diverso- C qualinus domnus abbiis sibi in Marchiam proficis-
ruiu 4057colorum varielate depinxit. cenii quam citius polest occurrat, videlicel ut pro-
11 [Cap. 12 ] Interea Fratlenses oppidani, inquie- ximo Maiiii raensis jejunio et presbyterii406Sgradum
lorum ac 40MI perfidorura hoininum usque 4060ad id et cardiiialalus pariler dignilatem 4869cum abbatke
temporis genus, ac si quidam latrunculi, j'unctis sibi consecralionereciperedcbeat. Dominieaigilur priroa
Minturnensibiis aliisque vicinis, minc furtim nunc quaiiragesiiii_e(Feb. 21) paratis oninibus necessariis
palam oppida sibi ccnligua nobis pertinentia infes- iter arripiens, apud Farfense monasterium aposto-
tare non dcsistebanl. Terminum!siquidem qui inter lico se eonjunxil; ubi niinis ab eo.amicabililer bo-
nos et illos anliquilus dividebai, id est duo Ieones norificcque receptus, Auximum (943) sitnul cum
4061lapidei, cum non
procul ab eorum castro consis- ij>soprofectus esl. Ibidein itaque secundo quadrage-
teret, clim maliiioseclam confrii)geiitesin proximum sinise sabbalo, quod lunepridie NonasMartii evenil,
demerserant putetim; qua nimirum fraude fidentes, cardiualis presbyter ab eodera aposlolico ordinatus,
si quandp nos 4057lerroinum nostrum inter duos et sequenii dominica abbaiia. consecraiioiiemadep-
leones, sicut pr__cepta iinperatorum 4062conlinent tus, privilegiura (941) ab co satis honorificum juxla
eomputabainus, iili de leonibus qui secus poitas consuetudiiicmpiicdecessorumsuerumrecepil(il/arf.
Sancli Georgii posiii sunt iilud dici, derisorie 406S'^ 8) : quo insuper ad cardinalalus -dignilalem 407°et
immo pertinaciler afflrmabant. Ecrum t064igilur honorificentiam p:Urissanctissimi Benedicli, per lo-
frequeiuissimas aiolestaliones Desiderius egerrime lam Campaniam et Principatuin, Apuliam quoquo
VARI/E LECTIONES.
4313a. f. r.i. desunt ed. 4°l6 lijjui crf. 4047inferiori s. crf. 4e'8constnicta, a fundameiuis-edificare
parle'0S1
i/.sliitiil, ndi. crf. 4049
f. q. erf. 4060disponebat.Namp.erf. f. cousiabat p. erf. ""el q. erf. 405sdcest -
.. 4004eamque a. t. satis pulchrc coniignans, I. erf. 40SSNichilque m. crf. 40S 6 d. renovavit, i.-crf 4057
urfrf. i. 40SSvetusla i. 't0bsscilicel ac erf. 406°u. ad id i. desuni 2. 406Jlap. I. erf. 406Sdeest 2. 406Sd.
j-rfe_Hn.2. 406tHorum erf. 406S Sed cum poslerf. 4066q. v. crfrf"._. 4»«7.arfrf. 4. 406S presbyleri erf.
s°69 officiu.rovecipere d. 2. '""c. videlicel
cjus d. crf.
-• ROTyE.
(941) V. Amat. IV, 12-14. (9i4) Ap.' Gatt. Acc, p. 159; TosU Hist. Q:__
(942) Cf Ann.Rom.Moii. SS.V, 471. I, p. 595.
(945) Osiino,
WB CHRONICONCASINENSE.- LIB. IIIACCTORE LEONE. 72«
influil Laurentii intra Salenuim 40fis in laten.
atque Galabriam, ipsoab fluvio Piscaria sicul A martyris
4071in mare vicem suam idem apostolicus illi con- monlis sedificalum, quod sibi jure hseredilario perti-
eessil (945). Post hsec accepta remeandi407Slicenlia nebat, ex loto4087cum omnibuspcrlinenliis suis non
Romam veniens, proxima dominica mediaiilis qua- quidera parvis prsedicionostro abbati concessit, et
slragesimse (Mart. 14)'apud ecclesiam b_eali Pelri per prseceptura in hoc monasierio confirmavit; nec
fuissam sollemniler celebravil, alque lurba 407SRo- tamen refutafionem illam quam de priori raonaste-
manoruin iniiumera comilalus, ad lilulum sanctse rio fecerat violavit*.
Cecilia. trans Tiberkn maxima cum laude deducius * De 4088eodem vero monasteno sancti- Benedicti
esl;sicquead hocmonasieriurainfeslivitaie4e74beaii de Salerno, ne forte vel memoria cum roultis,
Benedicli reversus. Sed 407Squoniam inviiatus fuerat isUendimusexcidat, vel ne forte non opporlu-
nior referendi iocu. nobis pccurral, licel prse-
paseha cum aposlolico celcbrare, evestigio Romam pcste.ro ordine, necessaritim videtur tnaliliam
regressus esl 407S,ibique usque ad peractara de et invidenliam quorundnm frnlrnm prasdicli
niore syuodum 4077reraoralus. In qua videlicel sy- monasierii hoc in loc.o in«ercre; nam.sicul
_Eneam apud Virgilium (918) dixisse sociis le-
nodo (Apr. 15) idem apostolicus inter csetera quse gimus, forsan olhn haecmerainissejuvahil. Cau-
sollemniler sialuit, decretum de ordinationeRomani sidicusquidam pr__dictn_civitalis Salemilana.
B Romualdus nomine ftiil, qui pro eo quod eliam
ponlificis (946) qualiter scilicet, vel a quibus perso- monnsterii ndvoeatus eral, maximam
seu seu belli debeat an- ipsius
nis, pacis tempore, ordinari, ibi famlliariiaieui habebai,; lunc proinde tini-
liquas prsedecessorum suorum seculus senleniias versa ejusdem loci munimina seu quaslibel
discrelissime scripsil; idque suh districto analhe- _aii..sssepissiirie perquireiirli fidissimnni ali ab-
bale licentiara acceperal. Tandera igiiur inter
mate tam sua quam omnium qui eidem syriodo jn: cseteras qualluor numero magna oblatipnis
terfuerant sacefdotum auctoritate, roboravii. edicta invenil, qiise videlicel clare satis ac ple-
15. Eodem lempore/Juu. 24) idempapaad hoc niier coiUinebaut, qualiteridem mmiaslerium a
monasleriun) in ipsa beali Joliannis nalivitaleadve- principio huic noslro coenobio tradilum a prin-
cipibus ac snbditum fuerit. Has ille inaxima
niens, sociato sibi Desiderio iu Apuliam descendil; ductus invidia, proiinus -rapuit, abscondit, et
ubi, cuni apud Meljihiam concilium celebrassel, Ri- neroine prorsus scienie ad donium propriam
chardus princeps cujus j'am supra meminimus pcr delulil, aique tisque ad moiiis diem ne filiis
quidem.osleiidil.. ln_mortis igitur arliculo posi-
admoniiionem seu 407s jussionem ejusdem apostolici lus, vocavit niajorem filiuiu suuni Jobannem
pr__ceplum fecit huicloco dc monaslerio sanclse nomine. eique clam nniversuin ipsius rei pro-
dens negolium, et prsedictas cartas manibus
Mariae in Calena 4078, sito in finibus Apulise juxla retinens :« Ego inquit ut cernis, ofili, procul
civilatem quse dicitur Besti (947), cum oinnibus C. dubio. niorior; carias istns iidei tuse commilio,
exinlegro castellis, villis, cellis, el universis omnjno ul sicul meani vis bcnediclioiiem hsbere, usque
ad diera ulliraam tuain nulli prorsus moiinlium
possessioniJius ejus (Ang. 25). [Cap. 14.] Gisulfus eas ostendas, sed sicut egomel feci, secrelas
etiam Salerniianu_ prhiceps.4080monasteiiunisancli illas apud le et ignoias oumibus habens; quo-
Benedicti de Salemo, quod 4081nobis jam dudiiin niam si quomodolibel in notiliam seniormn Ca-
sinensium venerint, nullateims (iuiesco.nl quin
parentum ipsius violenlia sublraxerai, laclus 4082 sub jure monasieril sui raonasterium isiud re-
timore Dei.in manus domni nbbnlis exinlegro resti- ducani, quod jamdudum siudio et sollertia no-
luit, et, ut nb eo religiosius ordinarelur oravit. Sed • stroiiun parenlum ab illorum dicione subductum
cum inde i0<*s subducto abbate, prceposilumibi juxta esl.s Suscipit simul cum canis pairis imperinm
morem celiarum nostrarum ordinavisset 40Sl, in- filius, el ac si divinum quid in pecloris archano
4086 recondens, usque ad suse mortis diem siiniliter
digne nimis boc Salernilani simul et invidiose habuit el ipse celatas. Ad nioiiero autcm ve-
accipientes, eundem principem id disturbare tum niens, accersit fratrera sutim tunc ipsius loco
ahbalem,o.asque illi simili lenore, quosibi patcr
precibus lum inslanliis nimiis compulerunt. Demum reliquernl, tradidit. Non multo post idem abbas
idem princeps consilioiiabito, monaslerium sancii infamatus de quibusdaiu criminibusapud ducem
VARLE LECTIONES.
4071fluiterf. *0721.r.erf. 407SR.t. crf. 4074inbeati B. esl f. r.crf. 407sElq. abeodeni;poniificepascliaIis
fesliviialis gralia inv. fueral. R. reversus erf. 4076reversus posl fesfuni Urbem egredieiis, MelliamApulhe
urbem perrexit, ubi lunc idem apostolicus eonciliura celebrare disposueral, in qun etiain synodo dum lli-
cliardus Capuamis princepscum aliis quampluribus interfuisset, a supradicio papa Nycolao nnunoniius, prse-.
cepluni feciiB. Benedicto de nionnsleiio sanclse Marise in Calena, curo jiertiiieiitiissuis. 14. Tuuc temporis
Gisulfiis S. p. 2. 4077 dccsi 4. 407Set5. 4079Cajena i. 40S 0 p. Desiderio super hoc conquerciili, red.didit
liuie sancto loco m. (cellam 2.) s. B. erf. 4081quam a jure nostri rcenobii Salernilanoruro ealeuns v. s. 2.
Mstsuhiraxerat. Sed c. ed. 4083exinde erf. 4084consiiluisscl 2. 408Ii Salernitani nimis luec indigne fe-
reiues, eidem priucipi inslare cccperunt, ut monasteriura illud ordinalum sicut anica fueral esse peiiiiiiie-
ret. Coactus itaque princcps illorum rogaiti, mon. s. Laur. ed. 4086i.civilalem Salernifaiiam consiruciuin
P,-2. 4087inhoc mon. exinlegro oplulii; nec tamen resliluiionem quani jam nnten de-supradicta cella
fecerai, irritam fecii. ed. Sed in cod. 5. violavil scriptum est, eicompluru ibi ui in i. legj persuasum habeo.
»088hwc leste indiculo
capilum otim in fine operis Leo collocaverat, quwpostea loco congruo insererel. Nunc
iv.soto c_rf. 2 servala sum.
NOTyE.
(945) Scil. crf correctionem omnittm monasterio- Garganum et tnara Adrialicum. EdiditGatt. Aec. p.
rum et monachorum. 161; suspeclum III Di f.Ieo, sed ul mihi videlur im-
(946) Edilum in Mon. Leg. Wh, p. 177. - merito. Daltim est aliqiinndo posl Ihiilain synodura.
(947) Nunc Yiesli; in (inibiisApuliw intcr Montem (9.8) I. e. Lco.
727 LEONIS MARSSCANIET PETRl DiACONI 723
9
Roggerium, tcntus est, ct in suamct ipsius ca- A mavit, sacrametUa40S elfidelilale RomanseEccle-
mcra cuslodise mancipalus. Qui videlieel abbas si__ab eis prirao recepta, nec non el 4100invesliiione
jamdudum propalavera! pr_cdictarum tenorera census loiitis 4101.terrse ipsorum, singulis 4102vidcli-
cartarum ciiidam pseiulo roonacho propinquo
sno.Verum hic quoque priorum nequilisenequa- cet annis per singula bouro paria denarios duodecim
quam ihfcrior, reminiseens nefandi negolii hu- (951). Sed quoniam duorura. 4103horura magnatuum,
jtis, el verens ne carlse ipsse apud abbatem in- Rohberli scilicet atque Ricbardi decurrens 4101hislo-
venirentur, et nobis aiiqunndo proderentur,
festinus ad custodes abbatis aceessil, ci lugubri ria attulit monlionem, qui prse cseteris sui lemporis
voce indicans, se quattuor 1 carlulas proprise morlalibus locum bunc ct410Sdilexerunt, et diiave-
liEereditaiis eidem ulpole propinqno commen- runi, et protexerunl, quique huicnosl.o Desiderio
dalas habuisse, orai sujmliciler ul eas sibi et in omni vita
perquirere, et auferre permillereni, ne 'forlc nimium devoti, lideles, et amicissimi
rebus aliis iniermisfse perirent, Illi nuilum in exliterunt : dignuro videlur, qualiler sit ulerque ad
monachi verbis dolum exisiimanles, -dant ei su_e dignitalis bonerem provectus t 106vel breviier
prolinus ei perquirendi et asportanrii licentiam. opusculp isli inserere; nam et superius (l.-n, c. 60)
Quas ille reperlas, inscio quod dicunt abbate,
die altera in conveiUit omnium frafrum attulii, nos id ipsum promisisse meminimus. [AHATm, 7,
osiendil, el lcgil, remque toiam per ordinem 10, 11; iv,3, 4-7, 18, 23_; v, 7,18,i0, 23, 24-27;
pandil, miranlibiis cunclis "et indignanlibus, et " vi,
diversis ut in talibus assolei diversa proincnli- 15-22.] Rpbberto igilur primiim fraler ejus
bus. Tandem hsecpluribus seniciilia placuit, ut Drogo qui tunc comes erat Apulise, roceam saneti
ameqnam res divulgaretur, canie ipssejiroiinus Marci concessit, quam videlicet in confmio Calabri.-e
minuiatim incidereniur, idque mox invidia si-
irml et ira dictantibus actum esl, atque uni ex ipse non multo ante coii&lruxeral, deque lola illum 410T
fralribus imperaluin, ui easdem ipsas incisio- Galabria pariterinveslivit. Sed, cum Robberlus
num minutias diligenier colligens, in secessus idempauper adroodum essel.nec sinemultse sununa
fralnim projicerel. lisee omnin taliler gesia ad miiites conqnirendos eandem se ppsse
fuisse, idem hoc de miuuliis pecuni_e
ipse IVater, qiii tandem vicinse civitatis domi-
ipsis facere jussus esl,divino|limore compunctus adquirere pervideret, 410S
non multo posi abbali suo doinno Jaquiuto no- num quse Bisinianum vocatur, Pelrum videlicet
stro coiifratri per ordinem propalavil. Ego (949) Tyra, divilem valde virum vocatum ad colloquium
quoqne ex ejusdem abbatis ore hsee universa cepil; a quo uiique viginli milia aureos pro ejus
percepi, ne quis forte aulumei menriose hoc vel
fabulose .jonficlum. addit. 2i absolnlioiie recepit. Huic ad fralrem pergenli Gi-
14. [Cnp. 15.] Sequenli teropore praufaluskoss rardus de bono alipcrgo occurrcns,.primus omnium
pontifex ileruni ad has parles deveniens, domnum illum quasi41Mperjocum Viscardumappellavil, ej'us-
Oderisium Oderisii Marsorum corailis fiiium, ei loci que demum miles effectus, Alveradain amiLa.ro4ua
*->suan. illi in malrimonium junxil; sicque simul In-
bujus a puero roonachum diaconum in Laleranensi
ecclesia, apud Accrras (950) posilus 4CS 0 ordinavit. gressi Calabriam, brevi tempore universas fcre illius
Tunc 4091etiam in Aquinensi civita.te deposito epi- .urbes ceperunl.Post moiiem autem fratrisllurafridi
scopo nomine Angelo, eo quod neophilus el rerum (_». 1057) honorc ipsius recepto, Regiuin urbero
ecclesiaslicarura male prodigus erat. nec non et pro obsidens cajiit, et4lllextunc ccepit dux appellari.
409Squibusdain nequiliis suis a sanctss memprisepapa Dehinc 4112(an. 1059) reversus Apuliam cepil etiam
Leonejam dudum excommuuicatus cxiiierat, dom- Trojam; et ila paulalim, diversis licet teroporibus
iium Marlinum, Florentlnum genere, religiosum plams lotam lerram universosque parlium illarura Nor-
atque prudentem de bujus loci prioribus monachum mannos prseler Richardum, suo subdidit dominaim".
episcopum eonseci_tvit. Petrus queque408SVena- Cognilo prseterea quod prrcdicla Alyerada sibi alii-
franse 4094et Hiserniensis sedis episcepus, Ravennas nis esset, parat divortium; ac. 4113sororein Salerrn»
natione, monasterii409S hujus monachus, tempore tnni principis ccepit expetere in conjiigiura. Quod el
nichilominus ipso sacratus est. fnciura cst. El Alvcradsc quidem 4". dona confcrens
15. [Cap. 16.] Eisdem 4096quoque diebus et Ri- plurima,Calabriam cum Sikelgaita 411Sperre_.it. Posi
cliardo principaium Capuanuro40S7, et Robberto 4098n liaec (an. 1081) ad Saracenorum e.-ptigiiaiionem et
ducatum Apulise ct Calabri_e atque Sicilise confir- adquisiiionem Sicilise ingens Robberii-aninius vciii-

VARL® LECTIONES,
4089supradiclns ed. 409t> prepositus 4. *091 Poslmodura anlcm in ed. 4M!____£erf. 49te(tiam
.<•</. 4094-Beiieii-aiu;2. 40SSnosier monacbus, t. i. s. esl. ed." 4096Hisdem crf. km7 deest 5.. 4098Roihbcrtc
2. Rolperlo 5. 4099cum. sacr. fid. ed. 410°deesi ed. 4101t.I. i. d.e-sl2. 4!02 per singulo- aniies p
ed. 410Sh. d. magnatium crf. 4104d.h. a. ra. posl exiilcrunt collocai ed, 4I0Sh. d. <!. ac p. cd
1100profectiis i. 4107c. paupar admodnm esset.vicine urbis, d. 2. 4108Bcslinianiim •_. 4I09 V. (Guiscar-
dum 2.) q. p, i. a. erf. 4U0amic»ra i. illi a. s. in erf. ml deesi i. 4112«rfd,'i. 411Ssororemque erf
1114crfrf. i. 411SS-kclgaila i.
NOT_E.

(949) {iilerCnpunm et Nolam. i qraiia el sancti Pelri dux Aptdiw elCatabriw el utro-
(950) Mo. i. 203. que siibcenieule fulurns Sicitics pncsiiiif, e librf
(951) Utruinque jttraroenlum "quod Roleitits Dei censmnn cdidiiBaronius ad a 1059; u. 70«
 729 CIIROMICONCASINENSE. — LIB. III AUCTORE LEONE. 750
tur; ad quam videlicet cura valido excrcilu traii- A 4ls0 (958) eniin adinoduni glorise appetens. Placen
siens, Messnnam primo qusc in portu siia erat ex otmiia valde; rogaius a senioribus de leci uuela ,
improvisooccupat; inde Riraetum; (952) ad urbein devotissiine promiiiil se toiius mon.isterii conini
deinde4114qu_eCasirumJohannis vocntur41!°exqua- omnes qnos posscl fidelissimum de cselero defenso-
luor partibus casleila 4117communil, bella ibi et 4118 rem. Campaiiiam deinde profuclus, lotam ferroe
plurinia ci prosperrima peragit; a Paiioniiiiario iulra trcs meuses adquiril. Inde Capuam redieus,
admiraio dona iiigeniia recipit; caslrumsancli Marci congregnlis nobilibus dignum jani asserit esse, tur-
noniine iii valle Demenae construit; Messana militi- res civitntis cl portas 4127sibi coulradi. Timenlibus
bus communila, ingenti 4l19landeui auro onuslus hoc el omnino rcftilaiilibus agere Capuanis, irntus
Calabriam repeiit/ Ydrontnm 4120deinde landiu ob- jirinccps urbem cxii, eamque rursus artissiiiia ohsi-
sidens affiixil, quousque ilii se trndidit. Inde Bniiin dione undique ciiigii.fieruro cives faine vaiidapressi,
4121lena inariquc circumdal, camque post
quattuor ullramontesad impcnUorissiiffingiuniexorandumai-
_ eirciter annos Argirizzi faclione ingredilur (953). chiepiscopum suum (959) transmitliint; sed qui verbn
Rursus igi(ur_ad Sicilise Panerniiqiie expugnationem detulit verha recepil siue aliqua uiilitale regres-
cum navali profecius cxercitu (951), inlra quinque sus (960). Tunc Cnpunni spe umlique-decidentes,
inensium sp.itium Caihenam jirimo, inde verp 41" B jamque resislere, nullo 4128penitus eis ferente auxi-
Panormuin (955),Jeinde Mazarim41!S(956)(an.1072); lium non valenles , landem 4129el lurres, etporlas,
sicque fralremRoggeritim de tota investiens insula, el seipsosomnes cum suisoniiiibuspoieslaji4lsopriii-
el medielatem Phuornii, cl Dememe, ae Messansc cipis .iradideruni, anno (961) domini__e incarnnlio-
sibimel relinens, acceplis Saracenorum obsidibus. nis millesjmo sexngesimo secundo, cuni j"am per
ihesaiiroitigenli dilalus Calabriam redil. H__cinlc- decem circiler airooruni curricula Norroanuis vi-
rim de Robberlo* ; jam nunc aliquanta de Richardi riliter ac 4'31 siienue repugpassent. Post paucum
principatu scribamus. lempus divino judicio nocte conUagraia Teano, roane
* Robberio hreviter cum excrcitu fugienlibusque 41"
teligisso sufficiat, quia quali- princeps supervenii;
ler banc iusulam ceperit lalius loco suo scri- comilibus, civilalem ullro tradeniibus civibus reci-
bemus. Kunc jam aliqtm de 2. pit. Ita (962) sibi Deo in omnibus pro iucolarum
Hic ilaqueAversanum ul supra j'am leiigimus nequitiisprosperante, universas Capuani prhicipalus
(ad a. 1050) coiuilalum indeptus, nd 4m priucipn- allinenlias cum civiialibus ct cnslcllis brevi sibi
lus riignitaiem loto nisu ambire, et Capuanse urbis teropore subdidit. !n omnihus autem his prosperita-
expugnationemaniroumcQ-pit iiilendere(957).[Aiu.T. tibus Deo et padi Benediclo semper gralias refere-
iv, 8.] Sujna quam ciun iria casiella firmassel, bnt; cjus se meritis adjuvari, ejus oratioiiibus altolli
eamque acriter debellans affligeret, septem inilibus constanlissinie 4133 profitens. Jaro vero doininum
taudem aureis aPandulfoj'uniore susceptis obsidio- abbatem licet dudum apud Capuam prsesidenteui
neni solvit; sed ad lenipus. Nam cum posl moiiero ut sujira dixirous sibi amicissimum-.fecerit, ex eo
Pandulfi Landulfus filius successissei, mox et Ri- " tamen illum ac si pntrcm modis omnibns vencrari,
chardus accedens obsidionem firmavit. Proferuiit ejus se413*consiliis omnino commiilere, ipsi quasi
multam Capuani pecuniam, Richardus nil appetii domino libenler obtemperare [Cap. 17J. Piiino igitur
nisi lerram. Artati denium famis penuria cives, ce- anno quoprinceps simul cuin Jordnne filio faclus est
deiite Landnlfo recipiunt homineni, sacrant in prin- (an. 1058), juxlamorempriorum piincipuni generale
cipeni, poiias sibi dumlaxatcum lurrium forlitudine praeceplumfecit(_Vo_.I2)huicmonasleriodeomnihiis
relinenies (an. 1062. Mai. 21). Dissimulat hoc inie- omnino pertinenliis ac finibus Suis (965). Sequenii
riin novus princeps, et aplius 4126id expelendi lem- vero tesnpore (an. 1065) fecii prseceptum raonaslerio
pus expeclal. [AMAT.IV, 15, 26, 28, 50,31.] noslro (Apr. 22) quod Capuoesilum est, de platea
Kon roulto poslvenil ad hoc roonaslerium, recipitur publica quse erat inter murum civitalis et clausiniro
honorifice iiimis cum processione sollemni : crat ejusdcm coenobii (964) unde magnani inquieludinein
VARI/E LECTIOKES.
1,116vocabaiur i. 411Tcasfra i. 41ls et p. el desunt 2. 4119t. i. crf. 41S 0 Otrautuin 2. 4m Varum
2. 41!2drf</. 4. 4l!SNazariin 2. Mnzariin 4127 5. Masaritn _. 4124adC. n. c. a. i. et ad. 4129 p. d. I. n. a. Ul°ed,
*1SSarlis 4. 4126e.e. a. g.-a. rfe__u/2. deest 5. 412S n. p. e. f. a. desuul 2. et turresi. erf.
v'r:uli erf. 4lal ac. s. deest 2. 4132-fugienlibuscrf. 4133cerlissimc erf. 4134e. c. e c. erf. •
NQTJE.
(952) Rametln (?). est coslumance qite qui done parote parole recltoil.
(955) An. 1068, Apr. 45. Airoe.
(95/t) An. 1071, ra. Julio.- (961) Anno — repngnasseltl Aiualus non liabet.
(935) Jan. 10. Annum Aiion. Casiii. indicat; sed qtto prinia vice
(956) Mazzara. expugnata est.
(957) Inde a M. Jun. a 1058 principis nomen as- (962) in sequentibus noslcr dc suo aliqua sup-
sunipsil. plevit.
(958) Hoc Leo addidil. (965) Ap.Gall.Accp.S61.
i959) Hildericum. (964) ib".,p. m.
(960) Car en la cort de lempereor de Alemaigne
 731 LE0N13 MARSICANIET TETRl DIACONI 752
fratrcs tam aqtiibuslibel Iranseuniibus.quam eta vi- A Pniiemvero de municipio sancti Urbani nobis lunc
cinis mulierum4lss garrulilatibuscoiidiepatiebanlur. periiuenlem, idesi 120 familias, singillaiim dedit
16. [Cap. 18.] Tanise igilur potestalis Desiderius coiniti Adenulfo in vila tanlum sua lenendam, re-
Dei nulu amicilia frctus, nequaquara tam accepta- tenlis sibi familiis 12 cum ecclesia sancli Urbaui, et
bile ieinpus neglegendiiiii existimans 4136 eidem cuin lerra qusesuflicer-eiad duo paria boum : ea vi-
principi tum precibus, lum miineribus non exiguis delicet condicioneul si vellelnobis prsedictus comes
.inslare coepii, uthuic monaslerio quod4137tantopere in vita sua ensdem horoinum familias reddere, nos
se diligere falebalur, quietem dignaretur el seeuri- daremusilli 50 libras denariorum; sin autein, posi
talem largiri, elcaslella nobis finilinia quibus undi- mortem illius in nostram 4145omnes illi homines
que frequenter infeslabamur, quoe videlicet ipse dicionem redirenl.
jara in suam dicionem redegerat, eidem monastefio 17. [Cap. I9.]Per (970) idem tempus oblatse UiS
iu perpetitum possidenda firmaret. Ejus itaque votis sunt ia lipc loco ecelesise per diversa loca, quas
princeps gralanlissime annuens, prinio quidem ra- suo ordine conipendiose subler anneclimus, ab anno -
Slrum quod-Mortula dicitur, simul cuin Casa For- videlicei primo ordin-aiioiiisDesiderii 4147usque ad
tini (965); dehinc (966) oppidum Fratiarum (au. dedicationem roajorisecclesise [1058-1071], deineeps
1065. Jan. 19) cujus j'am supra meminimus (c. il); D reliqua descripiuri. Ecclesia sanclse Marise in Au-
sequenii vero anno (967) roccam cognomine Cucu- rola, letriiorio Larinensi (971). Eeclesin sancli Be-
ruzzum Mss; lurrem quoque quse juxla mare sita nedicti intra civiiaicm Alhanensem. Konaslerium
csl, in eo videlicet loco quo Liris 4139fluvius mari sanclse Marise de Cellis , terrilorio _4148 Carseo-
miscetur (968); nec non et castellum Teramense : lano(972). Monasterium sancli Benedicii deOrbelo,
(869) hsecinquam omnia, cum 414° omnibus simul loco Pascusano (973). Ecclesia saucii Yalentini inlra
eorum 4141 pertinenliis , principalibtts singillatim Fercntinum Campania. 4149.Ecclesia sancti Marci de
Carpenone, loco Aquasonula (974-).EccIesia41S 0sancii
prseceplis huic loco ex inlegro cdncessit et confinna-
vit. Daia sunt aiiiem in coramuiaiionem eidem Dimitrii inlra civilatem Neapolim, in regioneAlbi-
principi, pro Fratlis castellum quod dicitur Capriata nense, Ecclesia sancti Pelri in Orbelo, loco Morino.
cum omnihus perlinentiis suis, addilis insuper lre- Ecdesia 41S1 sanclse Lucisejuxta castellum Rendena-
2 in Mar-
centis bizanteis. Pro Teramensi yero caslro datum rise. Monasterium sanclse Eufemia. S1S '
esl illi castrum 41Mquod vocaturConca, quod ipse chia (975), tcrrilorio Teatino tlsr.EcGlesia sancti An-
nobis dudura reddideral, una cum curte sancti Fe- geli el snnclse Marisein Coniino, loco Pesclo 41S 4 Ma-
licis de Mininno. Oppidum proelerea vicinius mona- sculino4ISS*. Ecclesia sancii Johannisde Conca, loco
^
sterio quodPesmontis vocatur, quodque 4,4S nobis Pilauo 41S 6. Ecclesia sancti Nycolai inlra Aquinum,
eralinfesiiusac molestius cseterisjeodeni lemporea juxta plateam. Ecclesia sancli Blassii de Saatlo Jo-
comilibus Aquinensibus Desiderius commutavil; hanne in Baniarola (976). Ecclesia sancUBenedicti in
41S7 ssn.ti
pro quo videlicet roccam quidem vocabulo Cellaro- lenilorio Aretino, loeo Ficarola. Ecclesia
lam 4144,etPoslarii illis extoto concessil; relenlo Angeli de Algido*'. Mouaslerium sancise Agatha.
sihi lacu ej'usdem loci cum ecclesibla quse juxla est. sublus civitalem Tusculanam (977). Ecclesia sanctj
VARI.E LECTIONES. \
4136feminarum ed. hiso dticens erf. 4137deest i. 413SCucurrizzum 2. C. cum omnibus
9 mari 4140 4141 perli-
neniiis ejus erf. 41S f.
Lyris ~ admiscelur ed. c. o. s. e. add.
p. 414S s. e. siniul p.' i.
4141casiellura q. dicilur C."crf. 4144
_"' et inf. ac crf.
4146oblala s. in h. 1. monasleria' etecclesise
Cellarelluni 2. noslrn o. i. h. diciores i.
414S
p. d. 1. quse 2. 4147ipsiused. in t. cd. 414°F. Mona-
slerium s. 2. 41soMonasterium 2. 41S1 et eccl. s, L. prope c. qui diciiur Rendennria ed. 4189Eufunie
erf. 41SST.cumSOOmodiisterroe2. 41S4Peschucrf. 41S6Mascuhnu2. as 6Pisano erf. 4157Monasleriura2.
NQTM,
(i)o5) Interventu Pandulfi Gualse filii. In privil. (969) Comiiibus ob carodera causam aderopium;
ap. Gntt. Acc. p. 16_. Riccardus ila lpquilnr : om- ibideni.
nium... pateql sagacilali, quoniani Landolfus f. qd. (970)Requirenda, si juval in RegesloPetri cuncta
Pniidulfi olim principis, el Landulfus nepos ipsius hicnolaia. ANG.
Landutfi, et filii qd. Pandulfi, el Johannes et Petrus (971) Gall. Hisl., p. 151.
germani el fiiii qd. Gisnlfi, el Paldutfus el Landenol- (972) V. supra II, 23. Dedit Siginolfus coincs, f.
ftts germani et f, qd. Latjdolfi olim Thian. com. con- Berardi, habiiaior in castello S. Angeli. Galt. ib.,
Iru noslram animam cogilaverunt, et consiliaveruni, p. 222.
ac inimicos nostros inlus nosiram provinciam invita- (973) In valle de Orbelu, in provincia Marsorur.t.
verunt alque iiilroditxerunl, propler quod secuiulum Gatt. Hist., p.226.
legemLangobardorum omnes res eorum in nostro pu- (974) Quam oblulitBernardus Liidulfi, f. comcs
blico devotuiwsunt ad faciendum exinde oninia qv.ai J2sernise; !)., p. 22S.
voluerimus, elc. (975) Super jluvio Fauro; ib., p. 250. (a. -1063,
Diei Gatt. Acc, p. 165. ex oiig. inri. xv).
' (966). 1066ejusd.
cum reliquie nolse a. 106opotiiis con- In ipsa Limaia, subius ipso caslello, sc S.
,(967) (976)
veniant, iv. Non. Jul. mouasl. S. Salvatoris inmonle Joan. in aciu Ponliscurvi; ib., p. 266.
Cucurnczu, corailatu Tean. Casinatibiis dedit, con- (977) Utriusque tres jiartes offerente Gregorio f.
fiscatum ob proditionem eomitum Calalise et Petri Gregorii consulis, qunriam d. 24 J_.nii Ociaviano
eom. Vulturuensis. GaiuHist., p. 312. ex orig. Aiberki filio; ib., 252, 231 e Reg. Petri.
(968)-Gnit. Acc.p. 166. i
753 CIIRONICONCASINENSE.— LIB.IIIAUCTORE LEONE. _ -7__
Salvaloris in eadem civitale Tusculana. Ecclesia A ntis comes oblulil bealo Benedicto quarlam pariem
sancise Mnrisecognomento Ad vineas (978;, terrilo- de castello quod dicilur Sextum, et medietntem lo-
rioTusculano 41ss"\Eeclesia sanclse MarisedeUppa, tius partis suse de valle Venafri, et de Teano, ei,rie
territorio Carseolano. Ecclesia sancti Nycolaiet san- Calinulo, el de Calvo, et de Cajaiia 416S,necnon
cli 41S9J__oyses apud Campaniam, loco Turrici. Ec- ei de omnibus quse possidere videbatur in totopiin-
clesia sancli Angeli in Bettorrilo, pago Marsorum. cipaiu Capuano. Alio eliam prsecepto oblulit in hot
Ecclesia sancli Herasmi, el saneti Angeli, et sancii loco quartam paiiem de Cerreto 4166plano, el Tor-
Donati 416°de Pomperano, siroiliter in Marsia. Ec- cino, ei medielatcm de rocea sancti Georgii, ei de
clesia sancti Chrisiophori,el sancliConslanlii, lerri- Viiecuso, et de Cerasolo (985), nec non ct iiuegrum
torio Aquinensi. Ectiesia saneii Maninide Arpino. caslellum quod dicitur Cerulanum , cum omnibus
Monasleriumf sancii Petri de Burgano "", in fini- exiniegro 4167peiiinenliis ejns. Sed et Landulfus
bus Lucerise. Omnes istse ecclesise cum universis coroes de 416SMiniano (984) ad conversionein ve-
omnino possessionihus ac pertinenliis earum tam niens, oblulil cuiiem suam huic monasterio non
mobilibus quani immobilibus huic monasterio inira longe ab eodemMiniano,cuni_duabusecclesiis, San-
- 416Set sancto Johanne. Prseierea el Joan-
prsescrtplum spalium oblaise, et a Desiderio reccptse cta Maria
sunt. U nes comes de Pontecurvo, cognomenio Scintus su-
1 Ecclesia sanclse et sancti Felicis in perius jam nominalus (1. n, c 65), obiulit 417° in
Trinifalis,
- , Sanclo Urbano. add. 2.
" territorioTusciilano. Ecclesia-sancli Petri in hocloco ecclesiam sancli Augcli de loco qni dicilur
el ecelesiam sancli Blassii sub castello
Piegi, sanclseFelicitalis, sanclse Lueise (979), Merulantts,
sancii Anlonini in raonle Porculo, terrilorio quod appellatur 4171Pica, el integram curtem de Ba-
rfdrf.2.
*" Tusculano. niolo, clSipizano, etcaslellum quod^ocalur 417SPa-
Monasterium, quod dicitur Sancla Jerusalem, sliua, necnon elquaituor vicendas 417Snon parvas,
lerrilorio Tusctilano(980). Monaslerium san- 4174cur-
cti Angeli in Pesclu , lerrilorio Velitcr- cum univcrsis prsedictarum ecclesiarum el
' nensi. llas omiies Gregorius consul Romano- liumpeiiinenliis(a__. 1066 Feb.) (985).Johaniiesquo-
rurobeato Benedieto cblulit juxla lenorem, que filius Landulfi 417Scomitis Teanensis, per quar-
qtise in oblaiionis carlula conlinetur. ltem tam lirniavit et concessil in hoc monaslerio inlegrain
arfrf.2.
f Monasterium sancti Pelri de Lacu, territorio partem suam de castello Morlula 4176,et de omnibus
Balvensi (981). Monaslerium quoque sancii qtise illi apatiis 4177parle in eodem loco pertinuc-
Pelri de Burgano, in finibus Lucerise. Mona- ranl 1070. Idenfnicholominusilecit 417S
slefiura saucti Pclri de Avellana, apud San- (an. Sepl.).
grum (982), cura uuiversis omnino pertinen- el frater ejus Landulfus infans infra _elaleinde lola
liis ct possessionibus ipsarum oranium. G alleraparlcsun(9tS6). Tunc 4179etiam Pandulfusqui-
Tunc 2. damde 4180Siponiinisiiobilibiis ab obilum veniens,
Tunc lemporis Bnldoinus comcs de valle Sorana de quinquaginla passibus ad 4181piscandum in marc,
obtuiil, seu refutavil bealo Benedicto tres curtesde in loco qui vocatur Ad Rigora , oblaiionem in hoc
Comino, quas videlicel 4162per cartulam commuta- monasterio fecil (an. 1064. Mai.) (987). Per eosdies
tionis a parle hujus monasterii relinebal; id est ec- Berardus Marsoruincomes de 4182monaslerio sanct;e
elesiam sancli Urbani cum perlinentia 416Ssua, et Marisein valle Marculana in hoc loco oblationeni
ecclcsiam sancti Viclorini cttni ipso lacti de Vicalbo, faciens, simul eam huc cum filio suo Todinn egre-
etecclesiam sancli Angeli quse dicitur in Pralora, gise indelis adolescente j'am pridem apud roonasie-
cura •omnibusomniiio peiiineiitiis ac rebus earum rium Realinum converso transroisil. Ideni quoque
4162,quemadmodum a nobis receperal. Eodem quo- postmoduin ad hoc.monaslerium venicns, reddidit
416iVenafra- bealo Benedicto monasterium sanclsc MarisedeLuco
que leinpore (an. 1084. Marl.) Paldus
VkR\M LECTIONES.
*"8 Tusculanensi ed. 4iS9 deesl i. "" D. cum 500 modiis terrse, de2. 4161Purgano _. 4i62 ad.
i. 416Sc. omni p. ___ 416tPandulfus erf. 416SCal. i. 4166Cerrelu 2. *167 o. 4no oinniiio sibi pertinen-
tibus ac possesslonibus ed. 416S- c Miniaiiensis 2. 4169 S. videlicet M. 'ed. deesl. i. 4m di-
cilur crf. 4172appellatur erf. 417Sq. 77 lcrre jujera n. p. 2. 4174eccl. cuiiiiiiiiqne possessionibus crf. 417S
q. filii Landolfi ed. 417SMmiula 2. 4l a parie. p. in e. caslello peiiinere videbaiuur ed. 417S I. eliam
f. et de altera integram paiiem suam frater e. L. t. i. e. Per eos dies Berardus erf. 4179 Tunc — fecil in
4181 418S
fme cap. collocai etl. 4180q.Siponiinus ad 2. p. in roari in 1. q. v. Rigora ad p. o.- ed. c. ad
- hoc
monasteriuin veiiiens per caiiam reddidit b. B. 2.
NOT/E.
(978) lb., p. 255. Gregorius f. Gregofii de Albe- (985) De castro Cerasolu inclite 3 j3-D-cio-.es mcd,
rico dimidiam ejus partera offert 1068, Feb. 18. ap. Galt. Acc.,p. 168, ubi ulrunique docum. ei. d.
(979) Ese in Reg. dicuntur ecclesise de S. Angelo - invenies.
in Algido , sed S. Anloninuni Pelrus f. Gregorii (984) LandulfusFusco c M. quia contra animam
dedit 1077, Sepl. 24; v. ib., p. 256 et infra c. 60. nosiram coqitavilel.conspiravit bonis exulus dicitur
(980) Id in Reg. a Bened. Ylll et Alberico com. a Ricardo'1066, Sept. ap. Gall. Hist., p. 158.
pal. fratribiis oblaluro dicil, ib., p. 256. (985) Gatl. Acc.p. 169.
(981) Gatt. Acc, p. 179. Offerunt comiies Balb. (986) Utrumque ib., p. 170.
a.' D. 1067, ind. vn, m. Apfili. (987) lb., p. 171, ubi videmus sub Grsecis irope-
(98?) V. infra c. 59. . ratoribus Siponli leges valuisse Langobardorura-
 755 LEONISMARSICANIET PETRI DIACONI 755
61BS,simul ciim rocca qusc super ipsnm ecclcsiam A } iiichiloinimis evasigcliis, el epistolario uno. Nam us-
4>R4conslrueiaeral (988), el cuni omnibus villanis que nri illud teinpus in plenario roissali tain evau-
qui ibiresidebant, etcuro universis omuino per to- gelia quam cpislolie legebnntnr; qued quam esset
tam Marsiam perlineiiliis ejus (an. 1070. Nov.). Huic tiiiic iiibenesluro, modo satis adverlitur. Id ipsum
*18S Desiderius sub libelli nomine terram millemodio- fecit etde alio libello, in quo sunl oraiiones proces-
ruiii roeiisura de rebus hujusiiionasterii per diversa sionales. Fccit ct libelluni-adcanlanduni iu 4200gradu
loca quse sub sua diintaxal ernnt 418Sdiiione, assi- sivc aule aliare, eumque lahulis ehurneis mirifice
!giiari •pra.cepif, censu quinquagiiila solidoiuiu per sculpiis el aigenloornalis annexuit.Codicemquoque
annos singulos constilulo. de vila 420isancti Beuedicti, et sancti Mauri, et san-
18. [Cnp. 20.] -Estuabat inlerea ingenii desidcrio claeScolaslicsedescribi sludiosissime fecii. Fecil et
Desidcrius, ecclesiaslica etiain oruamcnl.i de quilxis poiiellas argenteas nd ingressuin cbori, librarum
nsgnead id temporis pauperesadinodumvidehainur, circiter irigiula. Fecil et sedilia liguea in cireuilu
midecumqiie conquirere; sed bonum desiderium chori cum dossalibus eorum scalpltira 4202sinftilct
noii418'est passus Deus in lanto hoinisie iuefficax pictura riecora 4203.Sed el graduin nichiloiiiiims
esse, sicul in sequeulihus pervidebilur. Partim ila- ligneum ejusdcm operisextra ehortim in ambonis 4204
que de propriis defereus, paiiiro vero a Roroanis * roodum salis ptilclirnin consiiluit, in quo videlicet
amicissiipis niuluaits, ceiilum el ocloginta librarum tnm lectiones in nocte, quam (eliam 420Sepistolas et
preiio coitgesioomiiia fere ornaroenla papseVicloris,' evangelia ad missas prseeipuarum festiviiatura legi
quaj hac i.l.icque pei' Urhem fucraiit pignorata re- dehcrcnl420C.Per eos etiaro dics (an. 1067) cum
rieniil; qiuv.videlicel ista 418Ssunl. Pluviale diaroda- ruroor increbrnisset 4207,ad.ltaliamregemveuluruii),
liiira 41SS,loluin undique auro coiuexiuin, ctun fini- iiequnquam segnis 4£08perrexit Amallim; ibique vi-
briis nicliilomiiius aureis. Planela 419°diacetrina giuli pannos sericos quos triblattos (992) nppellanl
41B 1, aureislisiis undiqiic decenter ornata; alia vero 4509emil, ut si forle necessariiini esset, habcretquod
4155exnmetn (989), friso iiichiloiniiius in
giro cir- 4210regi donnrel, pro tuicla videlicel elliouore mo-
cumdala. Dnlinnticasimiliier cxameta, auroelalhis nasicrii hujus. liydiiniu quoque nrgenlearolibrarum
. cnpiie, manibus 4193,ae pedihus insignita. Tunica septem, ibklem luuc acquisivit, quam 42Upiofeclo
dinpisiin cuni urua amjilissimaa pedibus el manibus ad miiiisicrium aquse sanclilicatse in proccssioue
ac scnpulis aurea. Slohe atiro lexlse cum innnipulis dieruro dominicorum cuni alia ejusdero meialli el
et seniiciiUhiis suis, numero iiovem. Pniinum di.i- qunnliiaiis hydrin posiuiorium illi rionatn depuiavit
rodamiin pro 4194faldisiorio (930), cum aureis in 4_m_De triblnltis vero oimiibus, quouiara rex de via
(
circuitu listis. Libet nunc 419Ssuper hsec inscrere reversus fueral, pluviales jiroiinus fieri jussil. Vi-
singula, quseex eoquo ordinatus est lcmpore usque dens autein iiincpoiias serens episcopii Anialfitani,
ad renovatioiicni basilicsemajoris, in ecclesise ulen- cum vnlde 4Ei3 placuisseii! oculis ejus, mox mensu-
silibus fecerit 4i9°:nam csetera deincepsi>!eniu.sexe- rnm ponnrum veferis ecclesiae Constnnliiiopoliin
qiiciiiur.Pnsioraleni virgam argento vcslivit, eldeau- misit, ibiijiie illas ui *"4 stuu fieri fecit 4215.N.nn
. ravit. Fecit ante fnciemnltaris tabulam auream cura noiidmn disposuerai ecdesiam renovare, el ob hanc
gemniis, libraruin circiler decem ; nec non et luri- causani portse ips_e sic brcves effeeiaj suni, sieiu
buluin de auro cumgemmisac 4197smallis, libraruiii hai.enus perroanent (995).
dunruin. Librum quoque epislolarum ad niissain 19. [CAP.21]. Inlerea ul superi.is revei lamur VilC,
describi facieus, labulis aurea iina, aliera vero ar- defuucto apud Floreniiam nposiolico (an. 1061. Jul.
gentea decoravit. Codicem 4198-eiiiiin regulse beaii 19.) (994) posl-duos el *!'7dimidium quibus ecciesia;
Benedicii pulchro nimis opere d.iiitus compiuin, prsefuil aniios, cum ninxima inter 421SRomanos
deforis 4l99argento veslivii. Siniililer fecilet de sa- sclilio ccejiissel de ordinaudo ponlifice exoriri :
cranieiiloiiis (991) alinris uno et allero, et duobus H-l-Iebranriusarchidiaconus cuni cardinnlibus nobi-
YARiM LEGTJOKES.
4188Lucti erf. *18*ipsum nioiiasferiume.d. 418SHuic—constitulotlesnni 2. 4i66rfees/5. 4187d. donante
Deonoiipoluil419i in l. erf. 41S 8 v. suiit lisecerf. 4169d. t. 2. *1S 0 Pl.utetam diacilrinam etc casu
roagnum,
quurto ed. niagiir.in «rfrf.2. 4192quoque erf. 4193c et p. ac ro. i. erf. 415id. cum lislis aureis p. f.
2. fnldsiorio 4. 419SL. pr.nerca hoc iu loco designare s. ed. 419Ssive f. sive ariquisierit 2. 4187el
sroaldis erf. 419SCaliccui 4. ,,19aa' foris erf. 4a0° c. anie allare sive in grariu erf. 4201fecil 4. (factis?).
4208sculpiura 4. 4203prsesiantes erf. 4204anmionis 2. 420Seliani et erf. 4206i'. erf. 4207in-
legerentur
erebuissel r. ari I. v. erf. 420Sseuix erf. 420svociuu coeniit crf. 421° h. cerie q. erf. 4SU ul q. ad ro.
crf. 4£12 esse constituil erf. 4213salis erf. 42ivi. vnlde pulchras f. _:. 4S1Sjussit 5. 42lsrcdeam erf.
4217d. annos et d. q. e. p. ed. -421B s. i. R. c. crf.
NOT^E.
(988) Ib. ep. IV, ?.__
(989) 1. e. sex liciis scu filis lexla, t_i_._cn oslrum (995) Fecil eas Manro filius Pnitttileonisde comile
Sainniel. Maurone,gentis Melfigenc,iuscriptas honiiiiibus pos-
(990) Solla jilicalilis, fmUeuit. scssionum ecclesiaa; v. Gall. Acc. p. 172.
. (991) (Jua. miss.e ordinem conliiicnf. (99i)ltaNecrol. Casin.
(992) l.e. iriiun cqlorttm sc.undum Pctr. Dam.
 '
757 —
CHRONiCONCASINENSE. LIB. III AUCTORELEONE. 7_8
libusiiue Romanis consilip habiio 4219,ne dissenlio A j eodem capilulo-in labella depictum scidi!, ac ""
convalescerel Anselmum landem Lucensem episeo- jiorro dejecit, et in plerisque monasierii locis per-
pum post trer, circiler roenses iti Romanum ponti- cussit 4230.Fuilautem dics hsec 15. Kal. Februnrii.
ficem cligunt (Oct. 1.), cumque Alexnndrum vocnri Quamobrem consilio cum fratribus paler vencrabilis
decernunl; nosiro Desiderio simul cum prineipe hnbilo, ad irnm Dei placandam staluil luuc per
Romam proficiscenle, eique in omnibus suffragaiue. oiniies mcnses primam sextani feriam commuiiilcr
Quod cuin ad anres regis 422°ejusque matris venis- nb omtiibus in abstinenlia peragi, ac discalcialis
set 4221,indignalione nimia ducii quod h_cc sine pedibns proccdendo, roissnm proinde specialilcr
illorum consilio 4222el auctorilate gesta fuisscnf, et celebrari; necnon et omnibus per annuro cotiiiianis
ipsi nichileniinus Cadaloum Parmensem episcopum diebus orationcm pro fulgure ad missam publicam
ullra montes a PlaceiUine dumtax.it et Vercellino et ad psalmos specialcs conjungi **al. Porro autein
episcopis (995), ipsa die fesiiviiaiis apostolorum doronus Pelrus Daroiani cujus jnm supra memini-
Symonis et Judte (an. 1061. Oci. 28) in pnpam cligi inus (1.ii, c. 99.) ad hoc nioiiasteriuni vcniens (998),
faciunl; euroque Roniain evesligio nd impugnandam cum verbo paiiler et exemplo ad Dei scrvitiuiu
sive exordinaiidam ecclesiam cum valida nianu fervcnti zelo quoscumque possel acsenderel, lan-
mililum, et pecunia mulla iransmiuunl. Sed favcnte !H deni consensu 4232ac perroissiouc domni abbatis a
Deo, licei pluiiroi Romanorum nec non el plurimi cuncla congregniione volunlnria oblatione inremis-
*S2Scapiianeoruro eidero *224 Cadaloo gratia rcgis sioneni ouniiuiu peccatorum obtinuit, ul per totius
adbseserinl (an. 1062), licet eiiam caslellum sancli anni sextns ferias quse4233lamen fe.livcennn esseui,
Angcli ad urbis oppugnalionem iili iradiderint; p.ine tanlum et aqua essciu *234conteiili, ac per
cum sernel et bis magnis instrucius copiis adven- singiilas singuli disciplinas, dala confes..ione, reci-
tasset, et immensam valde pecuniam profligassel, perciil (999); insuper et triduanuiii jejuisium in
nuiltainque slragem non minus suorum quam cseie- capul quadrngesinias per annos singulos agereni;
rorum fecissel: ad uliimum clam de praefulpcnslelle Mulloliens vero Desirierio cogilami, el revelari sibi
egressus, lurpiler cum paucis aufugit; nec ullra orauii quidnam esse vellei, quod sic frequenier
venire ad hns paties appcsuil. Quippe qui eedem hiinc lociim prsedicium Qagcllum atlereret.quadam
annp (Oct. 27), id est in prscdictorum npostolorum nocie per visum Benediclus paler apparuit, eique
vigiliis 422Sab omnibus Teulonicis et Jtalicis episco- iuier alia de hec sollicite perconlaiui, nichil aliud
pis qui cum rege titnc aderant (993), justo Dei quam diabolicas insidias el anliquam pro loco invi-
judicip dainpnalus est ae deposilus. Oiam esse perdocuil. Egomel ipse cum ndbtic in
20. [CAP.22.] Jam *2!Sfere quinlum ordinationis C scola nionaslerii degerem, reniiiiiscor una nocte ad
suse complebat Desideritis annum, cuui terribilius secundum dumiaxat noclurnum sexies in ecclesiaet
solilo permissiene divina fulmine nienasterium istud campanario fulmen percussisse. Alia quoque vice
allaclum esi(«n. 1065). Cum enini fralres iu eecle- cum Anglo quodam aurifice duos nlios longe disian.
sia die quadaro 4227de mcre prirose horse sollemnia tes uno iciu ad portam majorem occidisse, et quod
agerent, subito coelitusfulmen elapsum, ipsum eh- esl mirabilius, pucrulum quendam prsediclo Anglo
doinadarium sacerdotem cui Manno eral vocabulum, iiiniteniein 423Snil nocuisse. Allcra 42S 6 eliam pro-
honeslse famae virum, in choro siantem fefiens ex- pier pnradisi turrim iranseiuilem quendain vetuhim
linxit, cseleros vero circumstantes velut exanimes exiinxisse. Allera cuidam ex cemenlariis corrigiam
ad lerram prostravit. Novicium etiara quemdam de lergo a capite usque nd pedes incidisse, ncc
extra choruui slantem ante ipsaro mnjorem crucem tamen exanimasse.
perculiens occidit. In cnpiiulo tabulas ofiieiales 21. [CAP.25.] Per idem teinpus legaii ex pniie
(897) excidit, ipsuinque labularium ac si mortuura Baresonis regis Sardinise (1000) ad hoc vencruiil
sm reddidit. Yultum
imaginis abbatis Richerii in 4837coenobium, per quos beaie Benedicte due mngna
VARI_E LECTIONES.
4519habitu 2. *5" Msl pervenissel erf. 42!a consensu crf.42ssplu-
4224 imperatricis
422S ejusque filii 2. 4226
rium 4. illi g. erf. Syinonis et Judse v. ed. Q. i. f. o. ed. 4!27 quorinro crf. W2Sinoriem
4. 4!28 nc crf. *230htijus 4. 42S 1 edici 2. 423ic ac add. 4. *233q. I. f. n. c desvnt
pariier adjungi 5.
2. 4!S4 c e. ed. 42SSiniroinenleiii 4. *236Altera — extinxisse desttm i. 4i37 vencre ed.
EOTM.
(995) Eos Pelrus Dam. ep. I, 21 commemoravit; hoc capite. ANG.qni enruni exemplum e roonumenlis
huic Gregorio, ilii Dionysio nomen fuii. Diemet Cnsin. apponil : Vicarius ordo postiilat, tit in hac
fmem capitis Quivpe.—depositusex ejnsdera eposc fulura Itebdomada canal nonnus Amicus missum,
18. peiiii. epistolam fraler Desiderius legal, evangelium,. re-
(996) Augu.tse Vindel. sponsorinm,'el versum fraler Vinccnliuscattal, lucer-
(997) Consueiudovetus fuit, seriem iiiinistrorum nam fralcr Audreas procuret. Coqnhix serviiium, elc.
et oflicialiuni, qui per bebdomadam publicis fun- (998) Cf. Joan V. S. Petri Dain. 19, 20, Pelri D.
ctionihus dcpuiabnntur, in labula noiaiamin exedra Opusc. 56, 16.
seu capiiulo nd corouiunem noiitiam cxponere, id- (999) Cujus ipse lestis csl, opusc. 45 inilio.
que muiuis uni ex nionncliis demandabalur; hoe (1000) In renno quo dicv.ur 0're, ul ait in privii.
sutii tabuke olficiales, hic labularius, de quibus iti iiifra cilato.
 - - 740
75c, LEONiS MARSICANIET PETRI DIACONl
4S4Sesset conligua, roox sceptriger ille in
ct opiiroa pallia rex idcm transmiltens, ornt sibi Aj'nm illis
fratres ad monaste- se siibrigens, navis nestrae nauclerium *£4S
aliquot ex nosira congregaiione prora
4SS
0 respbndenti senex quasi
rium conslitueiidum mandari 423a; spondens et ncminatim vpcavit, Cui
valde commoius : A Putatis, ait, vos cum causa
pollicens inaximum in regno suo uoslris utilitalibus
honorem etcoromodum proventurum 4236,si mona- noslra tulo Sardiniam pergere? Nequaquam plane
siicse religionis sludium haclenus partibus ijlis in- id erit. J El hsec dicens navem illius valido impulsu
feriens vertit, et vela omnia in mare disjecit, mox-
cognilum, qnaliler apud nos tunc'vigere percepernt,
aftud eos exiunc " 40 nbbis sludenlibus assuescerel. que disparuil. Mane soainio recitato diversi diversa
2
Mox igitur 4241venerabilis paler tanlis "* petilio- conjicere, el quidaro quidem vehementissinie trepi-
nibus siroiil 42" ac pollicilalionibus moius, delibe- dare; quidam vero nequaquam'somniornmillusioni-
rato consilio duodcrim de nielioribus bujus cceuobii biis asseverabanl intendendum esse. Piralse igitur
^ratribus elegit, eisque lam 4!*3 divinarum scripln- illi cselera omnia inter se dividenles, scrinium reli-
rartim codices, cum diversis ecelesiaslici minisleiii quiarum euidam siiorum 4261qui major-facinoris
4944apparatibus ac sanclortni) pajtrociniis plurimis, illius extiteral, apud se cuslodiendura conlradunt;
qiiam el diversarum rerum supelleciilem abundanler " sacramenlo se invicem obstringenles, nullo unquam
praibens, necntm et abbalem (1001) qui illis prse- tempore, nullo modo, nulli hominuni, nisi aliler
esse deberel inslittiens, niniis eos honorifice illuc forte non possent se id reddituros. Sed cmn infelix
4262ad domttm suam easriem sanclorum reli-
cum Caielanorum navi direxit. Verurnlainen Salana ille
4246impediente ex Dei permissione, res eodem eo- quias detulissei, el uipote secularis iiihonesie a:
dem tempore ad effectum perveuire non potuit. sine revcrenlia illas baberet :. lerribilis Deus in
Pisani siquidem niaxiroa Sardorum invidia ducti, consiliissuper filiosliominuni! quadain diecubiculum
cum jam noslri ad insulam quae Lilium vocaiur illud causa alicujus uiiliialis ingressus, suhitocor-
(1002), prospero saiis evenlu transisseni, et scaphis ruit, et 3expiravit. Qttnd ubi innotuit, roagnus pro-
egressi oportunum navigalionis tempus allenderent, linus 42" borror universos invasit; et. die allera
eximprovisosuperilloscum armaiis navigiisveniuiit, discalcialis pedibus venienles, cum ingenii reve-
el tara noslros quain cseleros omnes indiscrete renlia el honore prsefalas reliquias exinde absiu-
siinul et iiimis injuriose iructantes, universa diri- lerunt, alque ad episcopium civilatis 42S 4 cum raagnis
425S transferentcs, ibidem illas debila
piiint; insuper elinm prsedictse legnlionis principem laudibus
palibulo j'nm parabant crudeles allgere, nisi moaa- traclandas Iipnorificenlia posuerunt *'66.
siicuin habilura quodam ex nostris illi porrigenie Q 22. [CAP.24.] Sardorum inlerea rex digna pro
protinus induissot. Posl hsec incensa navi, et vesli- tanlis injuriis satisfactione a Pis.anis recepia,cum
meuia solummodo nostris resiiluentes, cseleris om- rursus ad hoc monasierium inandasset, se quidem
iiibus onusli, hylares424C ad propria remearunt. - multo ardenliiis in priori devotione persistere, nos
Nostros auiem per diversa ab eis loca dispersos, vero propler id quod evenerat nerjuaquam debere
'ralres noslri de monasterio Lucensi pio sludio di- neglegere; duos tandem illuc fratres jam post
squireiuesreperiuni424-7, omnesque prseter qualluor bienninm fere transmissos, rcx idem alacriter nimis
qui jam ad Christum migraverant, ad roonaslcrium recepit, eisque ecclesiam beatse Marice in loco qui
suum conduclis vehiculjs revehunt; quique post- dicilur Bubalis, nec non et Sanctum Heliam de
inodum licetdiversis lemppribtis, eodem lamen anno monte sanclo, cum integro ipso monte, ad mona-
ad nos universi fere reversi sunli Viderat pnelerea slerium constituendum per praceplum concessii
qnidem de noslris iriduo aniequara isla contin- (1005), cum colonis et servis quamplurimis et ciun
gerenl visionem; naviculam videlicet unam eonlra subsLaniiis ac possessionibus magnis. Ilunc semu
se perniciter properantem, quam juvenis quidara liiius ad bonum alter rex ejusdem Sardinise nomino
yahle decorus, el senex stipra solis radiura splen- Torkytorius 42S 7, fecit et ipse cartulam oblalionis
deus, sceplrum gerens in mnnu ducebat. Cumque sune (an. 1066. Mai. 5.) (1004), el transmisit ad hoc

VARI.E LECTIONES.

42S6lransmillicd. *23Sperveiil. ed. *240deinceps crf. 4!41orfrf.4. 4S" I. p. s. ac prnu rfcsiinl2. *s43rfcesf
4. - 4214mislerii 4. 42*sV. Deo permitlenle ct S. i. res c. 2. 4546eth. ed. 4247ccperuiit 4. *248sibi crf
*S49 nauclericuui i. 42S0 Qui erf. 42S1 eorum ed. 425ainde 2. *253h. p. erf. *2S*deesl2. ini Dei 1. ed
4286nosuere erf. 42S 7 Tprchytorius 2. Torkciiorius 5.

- NOT^._ ' ,

(1001) Aldemarium, v. c. 24.
_ (1002) In mari Tyrrheno apud monlem Argenta-
irium; Laliuis Egitium xellgilium!. ANG.
(1005) Ap. Gall. Acc, p- 174 ex orig. Nicila
iebita iscribanus in pataclio regis iscrisi, quod in illa
ora'fuit lenebro, et paucu lumine abil hv.iilla ora, ct
grande presseral mihi, etc. Ea causa fuerit, propler
quam diem-adnoiare omisit.
(1004) lb. Hist., p. 154. de loco Call. Dal. in vico
Ula, prope Carales.
711 CKRONICGNC.VSINENSE.- LIB. III AUCTORELEO.NE. . V.S
monaslerium; de Sancto videlicel4IB8 Vincenlio de A exercilu -Romam accessit (1006). Cujus-427SNor-
Taberna, cum servis roultis et substantiis plurimis, manni adventu comperto, maximo correpli tremore
nec non et de Sancia Maria ad Fluinen lepidum, et universam proiinus Canipaniam deserenles. aufu-
de Snnctn Marlha, et de Saiiclo Pantaleone ad giunl; et Jordane lanium ac Guilelmo (1007) qui
4279dicius est cum suis in
Olivarum *2S 9, el de Sancto Georgio de Tulvi, alque Mnsiarolus Aquino se illi
de Sancta Maria dePahna; omnes inquam ecclesias conlraire parantibus, coeteri cum principe ajnid
has cum uiiivci-is eoruin periinetuiis, nd monasie- Palenariam rei eventuin prseslolaiilur 42S0-;fuiurum
riura ex eis coiisiituendiim rex prsedictus per carlani ut fertnr ut si_dux idera Garilianum transisset4S 81,
bealo Benediclo conlribuil. Ad Pisanos prseierea ita ut in armis erant cuncti versus Apuliam fugam
ab Alexandro simul cuir. nionacho arriperenl. Eisdera 42S
2 diebus ecclesia nostra eversa
iegatus papa
noslro direcius esl.til nisi aposlolicum 42S 0 ana- j'acebal. Golfridus itaque
apostolico simul 42S3:et
ihema vclleiit protinus experiri, causam beati cardinalibus coiiiitalus.tnediaiue j'am Maio Aquiniim
BeneJicli qtiam nequiler 4261abripuerant *202exin- cuni universo exercitu venit, ibique pcr octo ct
4284vita obsisientibus Nor-
tegro redderent, etdebila se salisfnciione purgnnles decem dies cum pro
*263,numquam araplius illos 42C 4 aliquatenus distur- inannis pari ferme eventu coiifligens, laiidem sata-
bnre prsestimerent. G_ui- mox ejus obsecundanles B gente strenuissimo iniernuiuio Guilelmo cni Teslar-
imperiis, el impie circa nos egisse se profitentes, diia fuil cognonien, ad id venlum est ul ad pontcm
veniain suppliees poslulant, el quaeque lunc super- sancli Angeli qui dicilur Todici, dux el princeps
esse de 426Shis ac reperiri poiuerunt, mngna 4266 allriiisecus, nam ir.terruptus erai, se ad colloquinm
nitiiis devotione restituuiil, exceplis duntaxat san- jungerent; sicqoe non parva ul dicitur <lonalus4SSB
ciorum reliquiis, pro qttibus se til superius dictum pecunia dux ad propria repcdarei. Per eos dies
esi juramento conslrinxerant. _.onautem roulte posl slella quam cometcm vocant, ingenlem reuo se
cum Goifridus dux Pisam venisset, alque ad euni facem gerens spaiio viginli et aroplius dierum appa-
Desideritis,qua de causa nescio, prefectus fuisset, ruit (1008); quse ejusdem.ut putalur 4!8Sducis, non.
ipso 4267duce iniervenieiile aiqtie suidciile post enim multo post dcfecil (1009),pi_eiiun(ia*mmoriis
multiplicem saiisfactionem tandem 42C 7 Pisani in fuit. Eodem 4288quoque teinpore
(1010) cum Marso-
ejus gratiam redeunt, et lam eidem patri qiiam el rura comites fernli inler se discordia dissiderenl, ab
loco huic se fidelissimos fore dc cselero polli- altero eorum contra alterum princeps quem dixi-
ceiilur. mus est evocatns. Qui desiderium jara dudum con-
25. [CAP.25.] Inlerea cum supradiclus princcps n ceptum Marsise adquirendse 4289lali occasione se
Richardus vicloriis ac prosperitatibus nuiliis claliis, invenisse gavistis, Jicet magno vallatus exercilu, et
subjugata Cninpania 42CS,adRcmse jam se viciniam filios Borrelh habens itineris jirseriuces, non tamen
4269 Urbis illuc sine trepidatione aliqua est profeclus. Ubi
perrexisset (an. 1066), ipsittsque jam
palricialuui eninibus inpdis ambiret, Teuienici cum per dies aliquot remoralus, Albam civilalem'
regis peninxit 4270ad aures. Qui ut el bena sancli undique obsedissei, pugnasque ibi nonnullas et
*271Pelri de nianibus Nermannprum eriperet 4272 fecissel ct rccepisset, nichil landem ex his quas
[cf. AMAT.VI, 9.], el imperii cerpnam de aposlolici speraverat facere prsevalens, relictis cum co qui
manu recipei-el, magna cum- expeditione pervenit se conduxerat Normannis aliquot, ad propria repe-
Atigiistain (1005); ibi prseslolaus Gotlfidum Tuscisu davit.
ducein 427Sac marchioiicm, qui regem quoliens 24. [Cap. 26.] Sed cum prsediclus apostolicus
Ilaliam inirare 4S74 deberel cum sua solitus erat magnse admodum circa hoc monasterium devoiionis
prseire 4278mililia. Sed quoniam Gotfridus idem existeret, suggercnte pariter et insligante Hilrie-
longe praecesseral, rex hoc nimis indigne ferens, brando archidiacono, si quos ex hac domo fratrcs-
eanderii mox expediiionem reniitlens *276 in sua a domno abbale adquirere ppleral, vel suo lateri ad'
reversus est. Dttx aulem copioso nimis 4277vallalus ecclesiaslicum minislerium sociabal, vti ccrtc in

VARLE LECTIONES."
4568sciliceterf. 42S 9 ila erf. et vatvw eccl. Casin. Oliuanum Reg. Petri. Oluianum i. . *260n. an. v. ap.
4!62arrip. 4 426Spurganie 4. 4S64 eos erf. 426Ss. ac r. de Ii. p. crf. 426C
p. erf. 4,S1 inquiunt i.4267 426S 4269 4270 457! sup-
plici satis d. erf. arfrf. 4. C. ex parte ad 2. i, lain p. 4. perlraxit 4. sibi 4.
4,IS erueret crf. 427ST. videlicet m. 2. 4274 d. i. ed. *!7Sm. p. erf. 4276remanere prsecepit. Dux 2,
*277valdc ed. 427S Hujns *crf. 4s79Moslarola 2. *280cum suis omnibus p. 2. i281iransirel ed. 428sPer
idem lempus e. n. ed. 283add. 4. 4284p. v. arfrf.4. 428Sa" Normauiiis d. 2. 4SBC
-4289
feiiur2. 4287am.
428s Eodein — rejiedavit desunt 2. adquirendi 5.
p. cd.
-
KOTJL. .
(i005) Ibi fuil ante Purificalionem a, 1067, sec (1008) A. 1067 assignalAnon. Casin. 1066 alii
Ann. Aug. (1009) A. D. 1070.
(1006. Hujusque ex Amato (1010) 1067, teste Auon. Casin. Cf. Amat
(1007) Geuero Richardi. VI, 8.
 7.3 LEONIS MARSICANIET PETRl DIACONI lii
'
episcopos sive abl-afes honoiifico|proiiiovsbat. To- A / 25. [Cnp. 27.] PraSlerea cum de recloribus Tremi-
diii-im igilurB*ernfdi Marsorum corailis filhim (1011) lensis ccenobii, quod nobis aiuiquuuspertinuisse
Roinam ad sc accersiluni, in Laleinneiisi pnirinr- . Romanorum quoque poruificum privilegia pleraque
cliio levitam coiislituil. Aldemariuui qnoque felicis icstanlur, multn eo tempore inheiiesla et nefanda
memorise Capuanoecivitalis prudenlissiroumac no- diffaroareiilur429S,eidem Desiderie ad disquirendum
bilein cleiicuin el Richnrdi prihcipis olim notn- el disponeiiduiTiillud, proul sibioplimiim viderelur,
ritiiii (1012), qui. roeus in conversione rongister ab 4296aposlolico iiueloritas data est. Qui cuin al>.
cxtilcrat, quique in abhatem frairibus in Sardiniam . batem ejusdem loci Adammuliorum facinorum reum
missis dudum ftieral ordinnlus, posiquam reversus convictiim exinde removissei 42°7, Robberto de Lau-
ad monasicrium, est, in ecclesia sancli Laiirenlii roiello (1616.et Pelrone de Lesina cemitibus, et
qnas nppellalur -Foris'muros, cafdiiialem.simul et episcopis Trojano~(!0!7j, Draconariciisi (10J8),_ac
nbbnl.em sncravit. Sed el Ambrosiiim '.Medioianeii-- - Civitatensi (1019), ncc non cl abbate Terrae majo-
sem- piiidentenr iiicliilomiiius el erudiium non me- ris (1S20) se coniilniUibus insulam .pioofntnm in-
diccriter homiiiem, in Terracineusi ecclesia cjiisco- gressus, Transmundum 4298inibi Oderisii4J99Mafso-
pnm pfdinnvil (1015). tGcraldum etinin doclissiinum nim comilis filium (1021) niinis liouorifice ordiiiaf
pcr oiiiiiia clericiiiii.Teuionicum Igenere, in arcbi- "' in abbntem i(er?_>. 1071); egregise snne tunc indolis
episcopuin eccleske SipoiUinse prsefecil (1014). Per ai.olesceniem, el *300prudentia lilterisque non pa-'
idem quoque lenipus et Mild Cnpuaniiiionasterii rumTalenlem, bonestis quoque moribus hoc iu loco
prseposilus in Sucssaiinro ecclesiam episcopus factus, a puero insiitutiim; nisi demum-pessimerum Ioei
est; et Pelrus, qui dice.batur Atemii.i 4290jiatris co- ipsius fralrum coiisiliis fuisset4S01 assensus : sed
gnotiiine 4291rie Capiianis 4292nobilibus, qui posl- illoruin plane quos illi etiam nosler abbas injunxerat
modum RomseJiiclus esl 4293cnrdinnlis, ad abbaiiam i ntiscullandos. I.am redcunlibus noslris paucos ppst
snncti Benedicii de Salerno cnjusjam sttpra fecimusi dies tribus de prierihus ejusdero lcci monachispculos
nieiuioneni, rogalu Saleruitati principis cst irans- eruil, uni vero linguam abscidit; fueranl enim npud
iiiissus. eumde rebellaiione insulse a sociis iii.siinulaii. Quod,
Eoriem lempore (an. 1067. Mai 10) sollemne De- tilsiDesiderid nostro reIaiumest,gfaviter4S0!iiirois et
siderio privilegium (1015) idera apostolieus pi_eler' indigne accepit, et maximo est super ista moerore
-csetera stiper pmnimoda btijus ccenobii liberiaic: confeclus : turo pro passorum miseria,
tuinpro.u-
concessit : ne videlicet aliquis alicujus ecclcsise; beniis s__viiia, tum denique quod eral prsecipuum, et
episcopus prseter Ronianum ponlificem, non SPIUIII l Q quodmagis cor ejus nngebat, pro loci hujus inramia.
in noslra liao principali ecclesiaj veruin etiam ini El quoniam eodein aiiiio riedic.tionis ecclesis. nbslrse
omnibus ubique leriitruiii 4E94 ncbis peiiinenlibus3 fieri pisesiolabalursollemiiilas, ad eam suslinettir
ccllis, quamlibet ^dicionem usurparc quulibet moilo) venlurus, ac jtixla culpse modum senientiam ex-
prsesumorel.auclorilale aposlolica inlerdicens. Quo) ceplurus. Quem etim venisset in toiius mouaslerii
ctiam tempore cum Hildcbrandus Cnpuaims archi- conveniu aspera niroisel digua casligalione cor-
. cpiscopus elaiione quadam lurgidus coulra hanc_ reptuni, graviori peniletilino subdidil/eumqiie iiluc
auclcrilalem fulssel sumraurmurarc conalus, ptt- remanere ulterius non perroisit. Hildebrandus au-
blice in Romana synodp nobis super hoc procla- lein archidiaconus ea< qua>.Trasmundus 4S0Sege-
maiuibus, privilegiis aposlolicse seriis conviclus see rat*3?*omniroodis approbans, el neqtiaquam illum
peccasse cenfessus esl. Unde tntn sibi quam sniss hoc crudeliicr sed slrenue ac digne in malignos
successcribus uuiversis sub dislriicto lunc analhe- homines fecisse coiifirmans, noudum anno complelo
male iiUerdictiim est, ui ntillam, ulterius inde au- eum a riomiio abbale aliqtianlo 4s<,s.diIIicuUer extor-
dereul assnroere quseslionem, nullam prorsiis con- sit; alqtie abbatiam sancti Clemenlis de Insula
ira hune venerabilem locura promovere aliquando3 Pennensis 4306coniilaltis primo illi coromiitens, paulo
iitera. - i posl etiaro»4307Balvensis episcopatus addidit digui-
i
VARI_E LECTIOKES.
4290Alenulfus 4. *•" ed. *292n. C. erf. 4!8Sdeest 4. 4!04 locorum erf. 4291!
agnomine
__.. *296data ab a. a. esi ed. *29' subduxissel cd. *298Transiiiundum erf. 4S9» f. O. M. c.divulgareiiturerf. *300-a.
p. et liileris ed. *301 a. /. ed. -4S0£ ind. n. et g. excepit ed, 4303 Transmundus ,2. *304gesserat crf.
_ 4MB *306 430Y
aliqua.ndo crf. Balvensis 2. eidem 2.
- ! • ISOT_E.,
(1011) C. 17. De eo v. Giesebrecht De slud tilt., (1016) Filio Gaufredi comitis Capitinaue, nepole
p. ii. Rob. Viscardi; cf. iiifra IV, 48.
(1012) Privilegia ejus d. 1058,'Nov. 12; 1059, (1017) Stephano.-
Aug. 25 data suni per mahus Aldeitiarii; 1065, AJH_ (1018) Campone.
%%.Alerisius ei successerat Cf. prsef'., p. 552. (1019) Rogerio.
(1015 1064, Oct. inlcr testes invenilur ap. GalU 1020) JSunc Torte maggiore, ad oecideiUem S. *
-iist., p.228. Severi.
(1014) 1064, Mai. occurrii ib. Acc, p. 17i. - (1021) Fratrem Oderisii abbat. Casin., de quo v.
(1015) Quod ePetri Reg. edidit Ci. Tosti Ilist. Alfani carmina np. Ugheli. X., p. 47, 76; cf. Giese-
•£'«.. 1,422. brecbt De stud. tilt., p 52,45.
 '
745 aH.01S.IC0_. CAS_NE_.SE. — LIB. III AUCTORE LEONE. 74«
tatem (1022).Post hsec Desiderius Ferro monacbum A 26. [Cap. 28.] In oinni igittir abbas venerabilis
cui .prsefalus Trasmundus monasierium commise- prosperilaie atque quiete meritis heatissimi pa-
rat, ad se venire roandavit., Qui cum ad illum acce- tris 43S 0 Benedicli divinitus
constilulus, ef in tanla
dere detreclaret, Desiderius vero ad illas parles ab universis in circuilu honorificentia babiius,
pergere.pro his qtue-conligeranl qtiodammodo eru- ut (1025) non niodo mediocres quique, verum etiahi
besceret, posl .aiiriuni iniegrum el octo circiter men- ipsi eorum principes ac duces libenter ei obedire,
ses duci a Sicilia revertenti super istis conqtieslus ejusque voluntati non aliter quam sui patris ac
esi; qui prolinus iiluc iransmiitens eum exire coro- pomini in omuibus morigerari *321 sluderent, ad
pulil, et in potestatem Desiderii delega^it (an. 1075). .'eterem diruendam ecclesiaro, et novam pulchrius
Coniitatys itaqtie 4568episcopis el abbalibus ac mo- atque auguslius sedificandam non sine divino in-
nachis simulque Pelrone jam 430Sdicto comile Le- slinctu animum appulil; quamvis plerisque lunc de
sinensi, duabus galeis armatis insulam 4310ingressus nostris prioribus grave nimiuni id et inlempiabile
est; et a monachis loci honorifica salis processione wlerelur, pluriniunique ab bac inlenlione inenlem
receptus. Die vero *311aliera iab universis ejusdem illius averlere, tum precibus, iiira ralionibus nio-
ccenobii fratribus de eadem -abbalia sollemniler flisque omnibus sinl conali, quippe a quibiis emni
est 4m inveslitus. liogatus aulem ut illos iirmarel, B "vitoesuse tempore lanium opus non posse perfici
nc aliquando idem nionaslerium monasterio Casi- sestimarelur: cum ille Deo fidens, ad pmnia quse
nensi 4812se vivente subjiceret, sed in dicione illud pro Deo fiuiit Dei sibi solius poliiceretur ac priB-
propria reiineret, annuil. Rogalus etiam ul ab om- stolarelur auxilium. Anno ilaque -ordinatinnis suse
ni deinceps Casinensium lnonacliorttm 4313calumnia nono 4322(an. 1066 Mari.), divinse atilem incarna-
vel querimonia in perpetuum illud esse quietum lionis millesimo sexagesirao sexlo,; mense Martio,
statueret, abmiit; et hoc se quia non 431*csset indiciione quarta,; conslrucla prius juxia infirmari-
|ustum, nequaquam facturum esse respondit. Ita lium domum non salis magna beaii Peiri basilica,
ergo juxta quod placuit omnibus ordinalis, tribus- in qua videlicet fratresad divina inleririi "" officia
que de fratribus noslris ad loci 4311custodiam dere- convenircnt, supradictam be^ti Benedicti ecclesiam
liclis reversus est. Sed cum postmodum rcvocatis tam (1024) parvitaie quam dcformitate thesauro
praediclis fralribns, cuidam alii de nostris ejusdeni larffo lai.t__.quefratrum congregatibui.prorsus *"*
loci regimencommisissei, ille maJigno-ususconsilio, incongruam.everlereafundamenlisaggressus esl.Et
faslu _quodamsuperliLa^-rnflaiusassiimpta tyrannide quoniam in ipso monlis verlice conslructa, et ven-
rebellare disposuit 4315; ita ut setnel et bis evoca- _ loruin vehcmeiUibus flabrisquaquaversumpalueral,
tus, ad Desiderium venire coniempseril. Quem cum el igneis frequenler fueiat atlaclafulminibus, slatuit
excommunicasset, non mullos posl dies studio fide- *8,sejusdem monlis saxeam crislam igne *3S 6 ferro-
lium Desiderii simul cum suis fautoribus .lurpiler que excindere, el quanttim spalium *327 fpndandse
caplus, alque ad eum perductus cst.' Et illum qui- basilicse posset sufficere, locum in irao defessum
dem non mullopost ab excommuiiicalioiie solulum, que fundamenta jaceret cemplariare. Ordinatisigitur
rursus Asculensi cellse prsefeeil. In Tremilensi *310 qui haec IPIP nisu et inslanlia sunima perficerent,
vero ccenobio suam vicem abbali, Terr__ majoris ipse inierea Rumam prpfectus est, et- quosque *8iS
comroisil. Quo _post non multum lempus defunclo, amicissimosalloquens, simulque larga _nann jiecu-
rursura quasijim nauseans supradicto Ferro ej'us- niascpprtune dispensaus; celuinnas, bases, ac lilia'
deiii loci curam resliti_k-pta dumtaxat ut se vivente (1025), nec ncn et diversorum'eblorum marmofa
sibi esinde responderel; post mortem vero suam in abundanler ccemit; illaque omriiaab Urbe ad por-
manus 4317illud pontificis Romani remitteret. Sed tum, a porlu autem Romano per mare usque ad
<le bis hactenus; ad43ls superiora nunc redeamus, turrem de 43E 0 Gariliano, indeque ad Suium, riavigiis
ct quemadmodum novam beati Benedicti basilicami conductis ingenti fiducia detulit. Abinde vero usque
vel aedificaverit, vel *319 dedicaverit, vel adornave- D in hunc Iocumplaustrorum vehiculis]non sinelabore
)-it,proul ipsi prsesenles inspeximus describere pro- maximo comportavit. Et ut magis fervorem fldelium
peremus. obsequentium admireris, primam bic coluriiriam ab
VARLE LECTIONES.
4SMi. dux e. 2: *309i. d. add. I. *3!Cdeesl i. uii udd. i. *sls Casinensi — deinceps desuni i.
4313fralrun. 2. *314 e. n. faeerc deberer. ed. *31Selcgit ed. 4316prscdiclo 2. 4S 4S17 ina-
q. injuslum
nibuserf. *!lan. ads. ed. '^ 19 d. v. desunt 5. " 20 D. noslri B. erf. 432tparere ed.et cod. 47. , 2! anno
4. *«30. i. ed. *524rfecsf'2. w" st, de solp Dei auxilio fidens 2. *386igni ed. 4327spalio ed. 4S" a.»
q. conveniens s, ed. *S291. Gariliani 2.
NQT^E.
(1022) a. D. 1075, teste Chron. Casaur. ap. Mu- Muralori SS. V, p. 76 scripfam ut apparet ab ipso-
rat. SS. 11,2, p. 864; primo anno Greg. VII v. liu- Leoue nosiro; v. prsef., p. 555.
jus Reg. posl lib. I. In episcopatu qualiier se gesse- (1024) Quw revera et crescenli in dies fratrum nu-
rit, v. iu Cl. Di Meo Ann. Neap. VIII, p. 197. mero parva et preliosissimoB. pairis B. corporis the-
(1025) Df.—sluderenl eoderomodo dicla invenies sauro indecens erat. ib.
in narralione de consecraiioi.e ecclesise Casinensis, (1025) 1. e. epistylia.
quam e cod.Gas. 47 post Ant. Caraccioli edidilCI.
, P_.TKO_.._CLXXUI. * -, -
_ fj..
 "?!_ • LEONIS MARSICANIET PETRI DIACOM 7.5
*S4Ssublraxerat, consequenter eliam
ipso montis exordio **** sola jcrvhim humerosiias Acamersesuse
colli brachiique prOprii *331virlute imposuit; nam- praediclo secreiario conjunctam eandem camerara
que ad auginentum faligii montis hujus ascensus ampliorem priori polius ac 4S44pnlchriorem effecit.
nimis ttinc erat clivosus, arlus et borridus: nec Secus ipsam.vero; juxla porticum scilicet prineipalis
diim enim in cor ejus aseenderal eande.mviam com- ecclesise, beati Nycolai curvato pariele brevem qui-
planare ac spaliare, quemadmodum posiea fecit. dem, sed pulchram amodum fundavit sedeculam;
Tandem igiiur loiius basilicse ' adiium (1026) cum ah ipsa auiem usquead extimam basilicse frnnlcm,
diiQculiaie non parva spalio complanalo, et:necessa- venerabile satis bealiBarihoIomei appsiolioratorium
riis oninibus abundanlissime apjiaratis, conduciis opere pari porrexit. In ejus, eliam lfonte prope bal»
protinus peritissimis arlificibus *332, et j"actis in vas majoris ecciesise, de quadratis et maxi.rais sasis'
Chiisli noraine ibndamentis.ccepit ejusdem basilicse mirificam arcem quse vulgo campanarium nuncupa-
fabricam iu longiludiiie cubitorum 105, in lalitudine lur erexit. Fecil434Bet alrium anie ecclesiam, quod
vero cubitoruin 45, in altiludine aulem cubitorum nos Romana consueludine parariysura vocitamus,
28; basibusque subposilis columnas desuper 10 a longiludine cubilorum sepluagiiua seplem ac semis,
latere uno, tolideraque ex alterp, iri cubilis 9 erexit. latitudine qninquaginta seplem et semis, altiludine
f enestras queque in superieribus salis amplas, in " vero quindecini et semis, qualtuor el totidem in ge-
_iavi quidem viginti et uriam, in titule verp sex len- minis frohlibus; pctp-autem et oclo per lalera sin-
.gas, *333ac rclundas quattupf, duasque, in absida gula snper quadrifidas bases-habeiis 4346columnas.
mediana inslituit.Porticus eliam ulriusque parieles ln cuj"tiseliam meridianolatere cislernaramaximaro,
in altitudine cubilorum 15 subrigens, feneslris hinc landuiidcralongiludinishabens4S47,arcualooperesuh
10, lotidemque inde dislinxit. Adilum inlerea cum ejusdem pavimento alrii fabricavil. Ante ingressum
planiiiei basilicae quse cubitorum ferme sex putaba- vero basilicse, nec non etaiile inlroitum alrii, quin-
tur, consequenler disponeret jcosequare, tres non que desuper formices, quos spiculos dicimus {10271
integras ulnas; fodiens subiio venerabilem 4334patris volvil. In occidehlali porro atrii parie in singulis
Benedicti tumulum repperit. Inde 433licum religiosis cornibus sirigulas basilicas, modo lurrium vaide
fratribus et allioris consilii viris *336 communicato pulchras erexit; in dexlro quidem saneti archangeli
consilio, ne illutn aliquatenus mulare prsesumeret, Michabelis, in lscvo autem beaii aposlolorum prjn-
confeslim ne quis aliquid de larilo posset- thesauro cipis Petri, ad quas yidelicet inlerius ab atrio quin-
-surripere, eundem tumulum eodem quo situs fuerat quogradibus esf ascensus. Jam vero exlra atrii ve-
loco pretiosis lapidibus reoperuit 1,ac super4S37ipsum r siibulum easdemque basilicas , quoniam clivosus
arcam dePario marmore per 4SS 8.transversum ba- valde ad 4348ecclesiam et 4S49 nimis arduus emt
si_ic_e_ idesia septemtrione in meridiem, quinque per ascensus, moniem ipsum 66 per longnm, totidem-
longum cubilis opere nimis pulchro construxit, IIoc queper Jalum, 7 vero in*3B0altumcubitis excavavit,
itaque modoadilus ipse 433Sih eniinemia priori adeo ut ab irao usque ddipsum vesiihulum alrii 24-
perraansit, ita ula pavimenlo ipsius usque ad pa- niarnioreis gradibus quos ibi constiluil ascendalur,
vimenlum basjlicse oclo gradibus descendalur, sub habenlibus inspatio latiludinis cubitos 56.
fornice scilicet maximo qui eidera adilo imminet*. '. *Prselerilluin ulique §radum, quo undique ad
Porro in absida majori ad orientalem plagam statuit altare subitur. add. 2.
altarium bealiJoarinis 434°bapti|sla>, in eo; videlicet . 27. [Cap. 29.] Legatos interea Constantinopolim
loco ubi ejusdem olim oralorium Benediclus paler ad locandos (1028) arlifices deslinat, perilosutiqua
extruxerat_; a parte vero meridiana, aliarium beatse in arte musiaria el qualrataria, ex quibus videlitet
Dei genitricis Maria *341.;.a septemtripnali autem, alii absidam et areum atque vestibulum maj'oris ba-
altariuip beatl papse Gregorii. Jiixta cujus absidam, silicse musivo conierent, alii'vero toliusecelesisepa-
bicameratam dornum ad thesaurum ecclesiastici mi- vimenlum diversorum lapidum varietale consierne-
nisierii recondendum exlruxit, quse videlicet domus D renl. Quarum artium tunc ei desiinati roagistri cu-
secrelarium consuetudinaliter appellalur4S4a; eique jus perfectionis exliterint, in eorum est operibus
ejusdem liichilominiis operis ^lieram, in qua mini- estimari, cum el in musivo animatas fere aulumel
1Csiri allaris
preparari debeanl copnlavit. Sane quo- se, quisqtie figuras et quseque virenlia cernere,-el iu
iiiam spalianda; e_clesiievgratiapar.iem nou modicam mafmoribus oninigenum colprum florcs pulchra pu-
VARI^ LECTIONES., .
**••initio erf. 433,1 ddd. "i, -*SSJa. tam Amalfitanis. quam et Lambardis 2. *333et r. erf.
*334B. p. v. t. ed. kss*inoxqueerf. ni."cmn religiosis viris c. c. 2. 4336rfeest 4. -*S37desuper q. ac duas ^338
a. ed.-
io-ed. 4S39«rfrf.4. *340 b."b. I. erf. 4S4t
arfrf.4. 4S42 3. 4S
43deesl i. *344'acpotiusp.4. 434t
appellabalur
F.ecil-est ascensus desunl i. *a46-habens gerensc. 2. 4347ita 2. 5. 4348'ad e. desuiU i. 4349etn. a.
,-fesa>u"2; *51illc.'ina. e; crf. .
" '
'. ,' NOtjE. V
(!02fi)I. e. adyfum. et en Alixandre pour homes grex et sarrazins. Aime,
(1027) Sc. acmninatos. III, 49 ex diversis orbis parlibus et ab ipsa quoque
<i028)I. e. cdnduce.idos. Mtmda en Costentinnoble regia urbe Constantinopoti. Cod. 47.
 _749 CHRONIGONCAS1-.ENSE.—HB. IIIAHCTORE LEOSE T50
lei diversilate vernare (1029). Et quoniam arlium A _ decorari; abinde vero usque ad imum pavimenti,
istarum ingenium a quingeniis et~ ultra jam annis lotam basilicse facieai gipso vesliri. Arcus, etiam
magistra Latiniias iiitermiserat, el sludio bujus in- ejusdem vestibuli defo.ris musivo nichilominus ver
spirante el cooperanle Deo4SB 1, noslro hoc tempore sliens, vereus inibi *S67 Marci poelai aureis litteris
recuperare promeruit, ne sane id ultra Italise depe- scripsit. Reliquas vero tres alrii partes , diversis
Tiret studuit vir totius prudentise plerosque de mo- tam veteris quam novi testamenti histofiis abintns
nasterii pueris diligenier eisdem artibus erudiri. ac deforis depingi prsecipiens, marmoreo tolum m
Mon tamen *s" de his tantuui, sed et de omnibus «6* giro pavimento constravit; desuper auiem In-
arlificiis qusccumqueex auro vel argenlo, sere, ferro, quearibus ac. tegnlis -adoperuit; vesiibulo quoque
vilro, ebore, ligno, gipso, vel lapide palrari possunt, ejusriem alrii cum geminis lurribus pari, modo de-
studiosissiinos prorsus artifices de suis sibi paravit. picto, operto, marmoralo.
- Sed hsec alias. Nunc vero eonstructam basilicam * Sed illud
prsccipue, quod secus altarium >est,
el in choro add. 2.
qualiler decoraverit18*3, demumque sacraverit, de-
signemus 4S* 4. 29. [Cap. 50.] Omnibus 4S69..igitur his intra quin-
28. Plumbeis igitur domalibus illam tolam cum quennii *S7° spatium Deo prosperanteet. auxilianie
titulo et utraque 4355porticu, simulque 43C 6 vestihulo B
i peractis, dedicare basilicam sollemniiale maxima
decenier operiens, absidam et areum maj'orem nm- et ingenli tripudioad sempiternam,memorlamDesi-
sivo vestivit. In cujus vldelicet circuilus amplitudi- derius slatuit; adiensque (1035) summse sedis pon-
ne, aureis Jitieris magnis *357 hos versus describi tificem Alexandrum, ad eandeiii illum dedicalionem
prsecepit: veft.ire devolissimus *371invitavit (an. 1071). Quo
Ot duce tepatria justus poliatur adepta,- libentius annuente Hildebrandum quoque arcbidia-
Hinc Desideriuspaterhanclibi condidila«/am(10o0). conum ejus, cseterosque cardinales ac Romanos
In absida vero hincinde.sub pedibus sanctorumi episcopos, deque Urbanis clericis ac nobilibus plu-
baptisise el evangelistse Joannis versus istos (1.051): rimos affectu familiarissimo convocavil; die. tautse
Hwc domusest similis Synai sacra jura fereniis 435S, sollemnitatis ex consultu apostolici el *s.! cardina-,
JJl lex demonslral hic quw fuil edita quondam. lium in ipsisKalendis Octobrisconstitula, ac litleris
Lex hinc exivil menfcs qum ducit ab imis, iiivitatoriis ejusdem apostolici ad universos episco-
El vulgata dedil lumen per climala 43Hsecli. pos Campanise, Principalus, Apulise,atque Calabriaa
Feticstras oranes tam navis. qiiam liluli, plumbo» datis. Fama ilaque bujus rei longe.laieque vulgala,
simul ac vitro compaclis tabulis ferroque connexis5 lanta tolius fere ltalia; episeoporum, abbalum, mo-
*_e_jnclusit; eas *»61verp quse in lateribus utriusque'. nachorura, clericprum, raagnatium^.nobilium.-me-
porlicus sitse sunt, gipseas quidem sed similis. fere) dipcrium, diversseque ecndicionis virorum, pariter
decoris exiruxit. Dehinc supposilo trabibus. laquearii ac mulierum ad diem condictam mullitudo coufluxit,
coloribus figurisquediversismirabiliteririsignilo, pa- ut siellaruraferecceliquamillorumomniumnumero-
rieles(i052)quoqiie.omnespu!chrasatis'coloruir. o'm- sitalem cuilibel fuefit sestimare facilius. Ita uiiiversse
nium varietate depinxil. Pavimentum eliam universumi monasterii officinse,et ipsa quoque *373offlcinarum
lollus ecclesisecum adhserenlibus oraloriisbeati Bar- omriium lecla, totius abimo usquead sumraum mon-
tIiolonieietbealiNjcolai,simuleliamelcamera.suse, , lis itinera, et quid dicam domus civitafis omnes,
mira prorsus el hacienus parlibus isiis incognila cse- omnesque platese, omnia eliam longe lateque cam-
soruft, lapidum muliiplicilate cpnslravit *; gradibus3 porum adjacenlium spatia] congregalorum ad tanla
illis quibus ad allare4!" ascenditur, crus.iispreliose- sollemnia cuneis slipata eranl atque couferia.,Appa-
rura marmerum deeenti diversitate distinctis. Fren- ratus interea per tres illos conlinuos dies prsece-
teai quoquechori quem in4S6Smedio basilicsestaluil,, denles ac subsequenles eandem • solemnilatem, in
4S64
4 pane videlicet ac vino, carniumque diversafum at
qualluor magnis marmorum tabulis sepsit; ,de
quibus porfirelica una, viridis alleia, reliquse duaei n; piscium multiplicilaie adeo est copiosus expositus,
ac cselerse omnes in chori circuilu candidse 4S65. ut nullus fere *37t in lam inuumera multiludine,
"Vestibulumaulem ecclesise desuper quidem fecitt qui non se sufficienler hsec accepisse dixerit, po-
*S66musivo pulcherrimo cum superlimineis arcubus5 tuerit repefiri. Ipsa 4378'igitur die Kal. Octobris
YARIiE LECTIONES.
- *m rfecs.•_. *S62autem erf. *S5Sex parle d. 2. *3"4 prout possumus d. 2. islit utroque _. *356ac erf.
*857rfeesi2. *3B 8 ferentescd. *3BSclymata erf. *360convexis 2. *S61has erf. *3611 ad idem a. conscen-
^364 *885 *'63 *367M. p. i. crf. 4868in g. desunt %
diiurerf. "436S fcre in 2. e"ed. simplices 2. m. f. crf.
4369Ilis' i. o. ed. *37*quinciennii _. 4a71 devotissime ed. *37aet — aposlolici desunt i. *37Sdeesi:i,
4374f. aliquis2. 4375reperiri. Interfuere itaque tantse l. c. a. erf.
NOTiE.
(1029) Ut non lapidibus sed fioribus solum vernare (1031) Hos et prsecedentes verstis reperio i.nler
putes. Cod. il. carmina Alfani -codice 280 Casinensis, biblioibecse
(1050) Ad imitationem versttum, quos Constan- ANG.
linus Magnusin arcu majori basilicse Valicanse mu- (1052) Cf. narrat. cod. _7,1.1. p. 76.
-feivoopere inscribi j'uss'U: (1055) Ib., p. 77.
Quod duce le tnundus surrexitin asirdtriumphdiis,
HancConstanlinus vicior tibi cohdidit aulam. ASG.
 '
75! LEONIS MARSICANIET- PETRI DIACON'1 , JZl
[<um annus abinearnalione dominica millesimus A Cannensis (1074), Rubessanus (1075), Yenusinus
•et primus ac sepluagesitnus volverelur, summa ora- (1076), Monorbinensis (1077),Yigiliensis 438s(1078),
nium qui convenerant devolione ac ingenti Isstiiia, MeMllensis t3S3 (1079), Juvenazensis (1080), Mono-
maximo -tripudio, honore ae gloria dedicaia est a polilanus(108i), Siunensis(I082),Tarenlimis(1083),
domno Alexandro reverenlissirho et angelico papa Perusinus (1084), et Caslellamis elcctus (1085), qui
esdem beali Benedicti basilica jcum quinque altari- videlicet in episcopum aliero post dedicalionem die
bus suis, die sabbati, indictione nona (1054). Cui sacratus est. De magnalibiis aulem : Richardus
videlicet lantse lunc celebrilati inlerfuerunt arcbie- princeps Capuanus cum' Jordane fllio et fralre Rai-
t 376(1055), Salernilanus nuifo, Gisulfus princeps Salerniianus cum fralribus,
piscopi decem : Capuanus
"" (1056), Neapolilanus (1057), Surrentinus(1058), suis; Landulpbus (1086) quoque princeps Beneven-
Amalfilanus (1059), Siponlinus (1040), Tranensis tanus, el Sergius dux Neapolitanus, Sergitisquediix
(1041), Acerenlinus (1042), |ldrontinus (1045), Surrenlinus 438t; Marsorum 4386eliam ac BaTve-n-
Oirelanus (1044). Episcopi autem quadraginla et sium comiium, filiorumque Borrelli non t3S6 parva
' 379(1045), Tuscula- frequenlia.Cseterorum
quattuor *m. id est Porluensis veropotentium seu riobiliun,
«ensis (1046), Savinensis (1047), Segnimus (1048), lam nostratium quam Normannorum omnium cir-
"
Anagninus (1049), Berulanus (1050),' Terracinensis cumquaque terrarum, vel nomina vel numerum in-
(1051), Cajelanus (1052), Aquiliensis (1055), Sora- numerum t3B7, nulla prorsus fuil possibilitas vel
nus (1054), Marsicanus (1055), Balvensis (1056), consiliura recensendi. Robberius 438Saulem dux
Teanensis (1057), Calenus(lOSS), Panormum eo tempore oppugnabat, propter quod
' Pennensis (1036),
Rosellanus (1059), Adversanus (1060), Nolanus lantis tunc solemniis inleresse non poiuit t389.Et
{1061), Avellinensis (1062), Pestanus(i 063), Trojanus aitaria quidem prsecipua 4390,beali videlicet Bene-
«so (1064), Florentinensis (1065), MelQlanus(1062), dicli ac 4391beati Jobannis vocabulis insignita,
Lucerinus (1062), Draconariensis (1066), Civita- manu propria prsedictus aposlolicus consecravil 4S9%
tensis(1067),Termulensis(1068),Guardiensis(1069), allare vero quod in australi parte ad bonorem
Larinensisj (1070), Arianensis (1071), Yserniensis sanclse Dei genelricis Mari»4393situm est, Johannes
*»»'.(1072), Bovaniensis (1073), Salpitanus (1062), episcopus Tusculanensis. Quod autem in parte
. YARI.S LECTIONES. . -• •
'4!'8 idesl C. 2. ,4m3. et k. nomina ita disponunt, ut appafeat ea binis cotnmnis scriplafwsse, ilti non
qum
rectelegeruni,nam meliusincod.Q;cardinales eyAscopiionjunguntur. Cap. Neap. Am. Tran. eic. S.i.incod.
i: pralerea Sal. Sur. Sip. Ac. Oir. inler medios episcouosoccurrunt, post finem scil. prima; columnte.
.*»7Blres 2. 43'9 Porl. Savin. An. etc. 4, et 3 ut vidciur. 43eoP. Mei. Troi. Flor. Luc. Lar. Drac. Civ. GuarU
'Therm. Ar. legii 4, si pristinum ordiriem restituimus; elinfra Rub. Mon. "Ven.Vig. Melpli. -tasl Serniensis td.
•H83Olig. 4. "taR 3 Melphiatensis '4. *184S. Nam dux R. P. eo t. o. ideoque tante Sollemniiati i. ji;
p. 9.
4385Sed et Mais. com. ac Balventium f. ed. 4SSG ingens f. 2. 4387
vel i. 4. 438s Robbertus — potuit hit
cro. -2. t3SSHorum igitur omnium summa dev. et ing. 1. m. honore ac. proecipuagloria (m. t. h. ac g. ut
supraS.) d. est eadem (esla d.etc. ul supra 5.) b. B. b. cum 5 alt. suis, ipsa die K.-4393 O. a. i. divinse 1071.
iiid.9.diesabb3ti,eta.e<I. tS90niediana2. i391B et sanclil. ed. "^benedixit ed. g. est silum, l.crf.
•" •", KOTiE:
(1024) Ila eliam cod. 47 ut Leonem indict. a Kal. -'Nicolai II egerat, v.Mansi • XIX, 935.
Jan. inchoavisse appareat. (1060) Goifridus.
•|(1035) Hdebrandus. Noruina subjungimus ex eod. (1061) Nescio.an idem qui Joannes Picenus, qui
ciid. 47, . in cod. 47 superest.
(1056)Alphanus. (1062) Deest."
(1037) Joannes. (1063) Maraidus. • ,
(1058) Joannes. , . (1064) Stephanus.
'(1059) Deeslibi. - (106S) 1, e. Ferenlini, Roberlus.
- (1040) Girardus. (1066)Csmpo.
(1041) Bisantius. (1067) Rogerius.
(1042) Arnaldus, inler episcopos. (1068) Nicolaus.
(1045) Ugo ep. (1069J De Guarda Alfiera, Pelrus.-' ;
(1044) Oria3, in Terra d'Olranto, deest ibi. (1070) Guilelmus.
- il045) Jbannes. (1071) Maynardus.
" (1046) Joaniies. (1072) Petrus"Venafranus, vid. supra cap. 14.
(1047) libaldus. (1073) Alberius. ~ -
(1048) Erasmus. (1074) Joannes.
(1049) Petrus. (107EJRuborum, Guilelmus s. Guiberlus.
(1050) Honesius. - (1076) Constans.
(1051) Ambrosius. , . (1077) Innacitis.
(!052)\Leo. , {1078)Biscegliae, Joannes.
(1055) Martinus. (1079) Molfelue.Balduinus. , ;
• (10S4)'Palumbiis. (1080) Joannes.
(1055) Paudulphus. (1081)Petrus.
(1056) Deest. (1082) Dalto Oslunensis.
(11357)Guilelmus. (1085) Drogo, inier archiepiscopos
' "
(1058) Joannes. , (1084) Goffridus. . . '"
(1039) Qui postea Gxosseantus; deesi in cod. 47. (1085) Theobaldus: -
Is, Dodo nomine, jam a. 1001 Beneverui vicarism (1086) Pandulplius, cod. 47,-sc. Jiiiiis Lat.euifi.
 "
753 CHRONICON CASINENSE. — LIS. iil AUCTGRELEONE. - 734-
aqcilonari ad ndmen bealii Gregorii, Hubaldus A. j «3eligno Domini, de sanguine Domini, de ves-
episcopus Savinensis; sancli vero Nycolai, Heras- limentis Ddmini, de spinea corona, de lapide
mus episcopus Seguinus sollemniter dedicave- Sa"ncii Sepiilcbri, de velo sanctie Dei genilricis
Marise, aposiolorum} Pelri et Pauli. Andreaj
runt 43St. Johannis; Jacobi et Thomse," Bartholomei et
Quorum sane sanctorum patrocinia t39Btunc in, Matliei, Simonis, Judse et Malhise. Sjfongiam1
singulis aliaribus sint recondila, opportunum hoc ih cum sanguine sancii prolomarlyris Slepliani,
loco iuserere duximns. In allare ilaque beali Bene- Laurentii, Slephanipapre, Pelagii papie, Martini
episcopi, Prtidenlii, Juliani, Auguslini, Chris-
tiicli habeniur reliquise sanelorum aposiolorum Phi- lofori, Aemiliani, Nicamlri el Marciani, Alexii,
lippi et.Jacobi; martyrum autem, Alexandri paps, Anaslasise, Eugenise, Jobannisei Pauli.quadra-
Sebasliani, (Ciriaci, Chrisanli,, et Darise *, Abdon1 giiua marlyruin, et aliorum muliorum localai
*" sunl add. 2.
et Sennen t3s6, atque Cecilise, virginis. Prscter bas» De spongia quse fuit imposita Christo ctim
etiam duo argenlea scrinia plurima diversorumi acelo; de lapide sancli sepulchri saiicise Dei
Marias.add. 2. • ,
sanclorum pignera continentia,-intra ipsum altare' **" genilricis
sancii Laurentii add: 2.
honoriflce_sunt in marmore superiori suspensa". "***" In turre argentea quas est in arcu majori, hse
Li allare sancti Johannis habeiur *'* ex oleo dei '
- reliquiaJ posita3 supt, de capite sancti Joliannis
-candela sancti sepulchri, quse videlicet per singulos.' j, 1 baptistse, de vestinienlis saheii Johannisevan-
annos modo valde mirabili ccelitus die sabbalits" gelistae, Andrea; apostoli, Sehasliani, quadra-
ginta mariyrum, de velo sanctse Agaiha3, de
sancli pasehaiis videnlibus cunctis ascenditur dei veslimentis sancla? Susannae.-In absida. sancti
aqua 4398Jordanis, ex eo loco ubi Dominus bapiiza- Juhannis, in corona Salvaloris.lignum Domiiii,
tus est; de manna sepulchri sancli Jobannis evan- *"*** lapidem sancti sepulchri. add. 2.
**** t 899 reliquias sanciorum Pliilippi el Jacobi, Jot-
^elislae, et de reliquiis sancli Sebastianif et'• hannis et Pauli, Nicandri et Marciani, Gornelii
aliorum multorum, quai t40°in priori altare ipsius; et Cypriani, Cyrini et Maximi, Sebasiiani, f o-
reconditoe fuerant. In allare sanetse Mariae habelur cae, Euticii, quadraginta marlyrum, de capilhs
sancti Remigii episcopi et aliorum niultorum
iie Inpide sepulchri ejusdem, et de reliquiis marly- locaise sunt. 2. '
rnm, Dionisii episcopi, Slephani " 01papa3, Csesariii •"-In quattuor
angulis campanarii hse reliqniaj
diaconi, Primi et Feliciani. In altaresancli Gregorii sunl, lignum Domini, de lapide sancii/sepul-
habetur de lapide sancti sepulchri, de veslimenlo1 chri, de yestimentis sanclse Mariav Japide de
sepulchro ejus, saiictornm aposlolorum Jacobi,
sanctsc Marise, de vesiibus apostolorum Petri et; Philippi.Bartholomei, Manini episcopl.:In cruce
Pauli, et de reliquiis sanctorum quadraginla marly- campanarii lignuin Domini, de capiie sancli
Johannis bapiistse, Bartliolomei aposioli, Cy-
rum, nec non Pancralii, Valentini et Hylarii, Mar- riaci diaconi. Jnfronlispilio eeclesise, in cruca
lini episcopi, et de dalmatica sancti/ Ambrosii *****. *
/*•"
**" aerea,(ligiuiiiiDomini,de Iapide sancti sepulcbri, -
IH allare sanctf Nycolai habentur reliquisa san- Mauri abbatis, et s.anclorum mariyruin Joiian-
ctorum Corneliit 403 et Cypriani marlyrum, Seba- nis et Pauli. add. 2.
stiani, Nicandri et Marciani, CirinielMaximi, Focaa 50. [Cap. 31.] Peracla itaque tt0Tsollemhiter ce-"
episcopi, Euticii, et 440tsanctorum quadfaginla, et lebritate missarum, ei.apostolicse poiesialisauclori-
iie capiilis sancli Remigii episcopi. Super omnia lalem lam his t40Squos lunc prsesentes, esse' conli-
vero hsec, quod tacendum non. diximus, in singula- gerat, quam omnibus tt08qui per octo conlinuos
rumcolumnarumejusdembasiIic33capitellis,tempore . dies ob devotionem lantse sollemnitatis ibidem
eonslructionis in 4t0Ssereis pixidulis reliquis **"*" accurrere possent , confessorum peccalorum ab-
inariyrum tt06sanclorum Johannis et Pauli, Nican- solutione concessa, cum maxima el ingenti Iae-
<lri et Marciani, et aliorurn quorundani reverenter titia singuii redierunl in sua. Verum prsefatseabso-
*t06satisti 06localaasunl lulionis gratia tanta undique huc diversi sexus alque
" Os scilicet f.
cruris, brachii, capitis, et ancsa. setalis per eosdem octo dies hominum se coiitiiiua-
add. 2. vit frequenlia, utneminem fere illorum qui ad pri-
-**Qua3 reverendissimus Benedictus papa oh amo- mum diem confluxerant, domum remeasse
rem et reverentiam sanctissimi patris noslri D I - . - putares.
• .
Benedicli de arcivo Laleranensispalatii abslra» Nec (1087) modus est populis coeuntibus agmine
hens, in,hac ecclesia Casinensi direxit primo [denso,
anno abbaiis nosiri Tueobaldi, anno dominic33 Nec
incaniaiionis 1025, et lioc omnino imerdixit requies, properant in„ lucem a nocie, diemqtie
idetn sanclissimus papa, ut nulius prasumal Expeclare piget.
hinc aliquid auferre. Reliquiaj autem isise sunt Campanitt! 0 coeunt populi, coil Apula pubes,

VARL« LECTIONES.. ' '

""dedicarunt ed. t3ss reliqniae— recondilse ed. 43'6 Sennes 4. *m sancti s. ed. tSBSde manna
s. s. I. e. deaqua —est, el^d. t39sdeest ed. tt0Oqua3— fuerant desunt 2. tt 01C. d. S. p. ed. ttoa
Super — stinl. In allare—episcopi ed. H03s. m. C. et C. ed. t40t E. q. marlyrum, et ,ed. tt8S c.reve-
reuter satis in ed. ^ 06deest 5. 4t0' igilur ed. _ *"• ,iis ed. U05omnium 2. '4,° Lucaui 2. Paul.
. NOT^.r • - .
(1087) Hos versus e Paulini Nolani Natali S. Felicis III mutuatus es!, quod jam Ang> de Nuee=
adnotaxit- .
 "755 LEONIS MARSICANFET PETRl DIACONF 7->6
"Ettm Calabri, et cuncli quos alluii aastus uter- A j 31. [Cap. 32.] Nec imperalrlcis quoque Agnetis
I fqoe, dignum vitlelur religiosam lacere devoliohem, quae
•Qui. lseva et dextra Latium ^4" cireumstrepit44la1 "velut altera, regina Saba , Salomonis allerius et
[omne : allerius lempli mngno videndi desiderio ducta, ex
Ipsaque ccelesliumt41tsacris procernm monumenlisi ullimis huc Germanise finibiis advenlavit, ac per
Roma, Petro Pauloqtie potens rarescere gaudet, medium ferme istic anni spatium commorans, multo
Milia-profttndens ad mcenia ais' cefsa Casini. majora dett3a hjs qua3super hoc loco audiUTperce-
Vincit iier diirom pietas amor ettlt 6 Benedicti, perat, lam secundum Deum quam seeundum secu-
Vincitei alma fides : prsesens (1088) Deus 4417om- lum se t433videre gaudebat et asserebat; merito
-
[nibus istic U18 censens et locum, el patrem, el fraires per totura
Creditur, et summi Benedictus gloria Chrisli. orbem sui ordinis hominibus celebriores habendos.
Alrna **19dies magnis celebralur ccetibus, omnes Oblulit Erulent beato Benedicto proul ^tugustalem
Yoia dicant sacris rata poslibus, omnia gaudent dignitatem decebat dona magniiica, idesl planetam
Terrarum el cosli. diaspram t43t, totam undique auro conlexiam ;
Nos. quoque felices quibus istum cernere Chri>- albam 4t3Ba scaptilis el" capite, ac manibus friso
[slus4tal) B decenier 4436'ornatam, apedibus vero frisea nicbi-
Ki: celebrare diem tribuit, lantoque patrono lominus lisla, mensuram ferme cubili in Iatiludine
Gralar.i,.et laetos tt! 1 inler gaudere tumullus. habens circumdatam ; simulque el amicium cum
Prsetereatt 21 infidelem certe quisque se eredere, bruslo ; pluviales duos purpureos, pretiosis aureis
miserum penitus sestimare, sl lantse sollemniialis lislis ornatos* ; nec non et pallium magnum"cum
"velfini lanriem non satageret inleresse. Ex eo jami elefanlis, quod dorsale 4i37cognominanf. Evange-
per. iotum fere tt!! chrislianum orbem coepit cele- liuitt cum labula fusili de argenlo, opere anaglifo
brilatis tantse gloria divulgari, ex tunc iste' Iocus\ pulcherrime 443sdeaurato. Duo quoque candelabra
licet. ab olim Benedicti patris mcrilis famosus. ac; argenlea sequefusilia, pondo librarum 1-2.
nobilis fuer.il, nobilior. mulio ac gloriosior coppitI * Pahnum diarodaiium frisatum cum auro anle
haberii patrisque Desiderii nomen apud plerosque, faciem majoris aharis add. 2.
-jam dudummagnumet celebre, celebrius deincepsi 52. [Cap. 53.] Libel nunc post ecclesise dedica--
acnobilius pcr occidentem tolum" 23 diffundi, pru- tionem residua cxornaiioms ipsius' describere, ut
denlioe simul ac religionis niaximse ab omnibusi liceutius deinceps valeamus Desiderii geslis, tam
prsedicarj, omnibusque ipsius- lemporis abbatibus; in sedificiis quam et in aliis quibuslibet ejus 443'
ubique-locorum atque tt!t lerrarum ab omnibus; magnificenliis operam dare. Ad supradictam igitur
censebaiur jure praferri. Partim igitur desiderio\ regiam urbem quendam de fralribus cum lilterisad
Desiderium.visendi, par.lim vero, templi tam vul- imperalorem, et auro triginta el sex iibrarum pondo
gali lamque UiBcelebris conluendl tt2°, partim de- transmittens, auream ibi in altaris facie tabulam
nique in hoc sacrosancto ccenobio conversandi, et; cum gemmis ac smaltis valde speciosis palrari man-
Deo quoad vlverent serviendi, multi ex. multis eti davil; quibus videlicet smallis nonnullas quidem.
exlimis lerrarum partibus huc coeperunl 44!7 con- ex evangelio, fere autem omnes beati Benedicti ini-
flnere, el hylariler Desiderio recipiente, faclum est, raculorum insigniri fecit Jiislorias. Quem profecto.
ut intra ipsum ferme biennium ad secundum cir- 4440noslrum confrairem imperator Rpmano utl
ciler centenarium congregalioriis loci hujus se nu- nimis honorifice suscepiij et quandiu ibi mansit
merus porrexisset.. Jam vero diversorum regumi honesie cum suis omnibus reverenterque tractavit,.
. atque potentinm lam tt 28 ltalicorum quam ullra- et quicquid operum 4442inibi vellel efiicere, impe-
tnonianortim, quamque etiam ttJ9 transmarinorum, rialem el licenliam facullatemque t4t3 concessit.,
quanlus ttS0 circa eundem venerabilem palrem. cce- Fecit ilaque el cancellos qualtuor fusiles ex sere,
perit haberi amor ttJ 1 pariter ac devolio, supplices; i-vante altare scilicel hinc inde inler chorum et ad-
ad eum lilterse et munera deceniia testabanlur, ilum slatuendos,. trabem quoque nichilominus fusi-
quibus se suosque omnes tam suis quam fra- lem4t4t ex sere, cum candelabris nuroero 50, in
trnm sub>eo<degentium precibus altentius commen- quibus ulique lolidem, cerei per feslivjtales prseci-
dabant. puas ponerentur, Iampadibus subter in,a:reis uneis.
'
VARIJS LECTIONES.
4411Ac ed. Paul. t412deest 5. t413circumsnnal unda Paul. t41t cselestum 5. Paulin. ttls amiese
ni. Nola3 Paul. ttl 6 omnia Chrisli Paul. ttl 7 de 2. 4tls isii 5. ttl 9 Alma — lumultus desunt 2. **"
coram.Et c. d. dalur el speciare patroni Praemia prseslantique suis tam grandia Chrislo Grat. Paul.
1 Isetus4. 44S!add. 4.- tt!S l. fere 3. tt!t 1. non solum in occidentalibus el orientalibus partibus, sed
44!.
etper.orbem t. ab ed. ti!S et lam c. ed. t 4!6 coniinuendi 4. **!Tccepere ed. tt!S p. utriusque sexus q.
c. 2. t4!9arfrf.4i tt30quanla ed. ttsl a. p. ac add...4. tua se de ed. tt3S deest ed. tt3t.diasperam 2. **"
a. quoque-aed.. ttso decenlissime adorn. ed. 4437dossale 2. t43Set p. ed. tt 39 add. k. ut 0 cerWei.
*U1 Romanorum 4. ut! ornamentorum 2. t4t3I iribuit ed. lHt deest 4.
NOTJE.
j
(1088). Prcesens — Cliristi 'apud Paulinum non inveni.
 — *
757 CIIRONICON CASINENSE. L',B. II» ACCTOHE•LEONE.. 738"
exeadem trahe 36 dependentibus. Quae videlicet A j qure videlicet in feslis praecipuis anle allare in di •
serea trabes asreisaeqnc brachiisac mariibus susten- - ,recla linea posila' accendi cum ^maximis faculis .
taia, irabi lignea? quam-pulcherrime sculpi, etauro debeant. Feciit4S 9 quoque et pulpjtum ligneum ad
colorumque fucis interim fecerat Desiderius exor-- legendum sive cantandum, longe priori praslantius
nari, commissa est, et supra sex colunmas argen- el eminentius, in ascensu scilicel graduum 0 ; idque,
teas t41"!, qiiattuor et semls iu allitudine cubitos .- diversis colorum fucis et auri petalis de .pulchro
liabenles et oclo Iibras per singulas, in ipsa chori pulcherrimumjreddidit t460. Anle quod _coIumnam
fronle conslituit. Sub qua nimirum Irabe 5 numero argenleam 25 librarum partim deauralam, ad mo-
teretes iconas' suspendil, 13 vero quadratas paris dtim magni candelabri sexcubilorum in allitudine
^mensurasac ponderis desuper statuit. E quibus vi- habenlem t4ei supra basem porphirelicam staluil;
delicel 10 ex quadratis prsedictus fraler apud Con- super u.62quam videlicet cereus magnus qui sab-
stantinopolim crosso (1089) argenlo sculpsit,,ac bato paschali benedicendus est, spllemniier debeat
deauravii, habentes per -sirigulas alise 14 •44tcIibras, exall&ri. Fecit et pharum, idest coronam maximam
alise 12. Roturidas auicm tt 47 omnes argentea so- de argenlo Iibrarum circitercenluni; babens in-giro
lum urna * circumdans, csetera coloribus ac figuris 4963cubilos 20 cum 12 -lurribus exlrinsecus promi-
depingi Greca pcritia fecit. Tres vero alias de qua- " nentibus, 56 ex ea lampadibus dependentibiis ;
draiis ejusdem metalli alque mensurse pairari suo- eamque exlra chorum anle crucem majorem salis
rum artificum opere nequaquam dissimili Deside- firma ferrea catena septem deauratis nialis disiin-
riusjussit. Alteram quoque iconam rolundam, ex cla suspendit.
*
«traque parle CKlalo t4ts argento ac deaurato ve- "*Quattiior librarumaerea
addjrl.
siitam, argenleis eliam bullis extrinsecus in giro Ceraplata-eliam fusiiia valde pulchra, duo
circumdatam qtlldam nohilis tunc bealo Benedicto magna et parva septem supradiclusfraiersecuin
a Constahiinopoli detulit. udd. 2.
a regia" urbe transmisit ;"cui poslmodum similis 55. His tanlisper de constructione, consecraiione,
fieri4t4s jussa allera, ulraque esl in ciburio altaris
partimque decoralione novae basilicse quomodolibet
hinc inde suspensa **. Fecit praierea Desiderius «ti exaralis, ad cselerarmonaslerii sedificia percom-
el aliam trabemde argento librarum circiter 60, plenda simul cunv"nostrd Desiderio reditum facia-
seiilplamnichilominusacdeauratam, quam in for- mus. Post transaclum igilur sollemnem basilicae •
nice majori ante altare super qualUiar argenteas dedicationem cerneirj idem 446Kvenernbilis a4ibas
co"jJiE-8a3ex--pan'eiirc-iraias I6cavitttso : quarum divina cooperantepotentia , simulque Beiiedicti *486
uiiaquseque et argenti libras -10, el 5 cubitos alti- Q patris merilis .omniaquae coeperal ad perfeclionem
indinis liabel. Fecit et duas cruces magnas argen- 4467prout oplaverat pervenisse, audentior jam imo
leas librarum 50 t4B1 per singulas, quarum imagines valerilior faclus , totius ccenobii ambilum decrevit
c-aelatura-mirifica UB! proniinerenl ; easque sub ingenti aninio spatiare, el'uljamde aliquibus fece-
prsedicta (rabe inter easdem columnas hinc inde rat reliquas officinas , cum his etiam quae ipsemet
super marmoreas stipiles slatuit. Tres porro resi-.' ante ecelesiaeconslrticiionem conslruxerat renovare.
duas majoris altaris facies argento librar.um 86, Et primo quidem claustrum quod tantoa congrega-
sculplo 44B3 ac deauralo vestivit. Nam *
reliquorum* tioni permodicum 4t6Sndhuc esse constabat **M«
trium altarium facies veleribus tabulis a tribus ampliare desider.ans, everso mox vetere refeclorio-
partibus adornalaB sunl. Fecit ttB*eliam 4 trabes quod satis ecormiter a latere lemplo, a fronte vera»
propier.ciburium altaris, quas simili modo caelato capitulo inhaerebat, quoqu.e*w0 ipse 4*71etiam du-
nc deaurato argenio extrinsecus induens, abintus dum bis tempore diverso adauxerai.in-ullerioriillud
petalis (1090) et coloribus" decoravit; quartim ttBB parte fuluri claustri, juxla meridianum scilicet alrii-
duas habenl in longitudine cubilos 6, libras 20, et ecclesise lalus decorum valde satisque' magniim
totidem, duae vero aliae cubitos £ ac sernis, libras extruxit, diversisque toliim coloribus pictorum ar-
12 t456et loliriem, suppositae inlerim columnis ve- D tilicio compsit; et laqueari apposits trabibus, legulis
ieribus.Fecit ^467 et candelabra magna 6, tres cu- desuper cooperuil4t72.;Legivumquoqueperpulchrum
- biios altiludinis
habenlia de productis ac sculptis et eminens in eo cohsiiiuit, quod valde decenler
argento Iamminis 4t*a,ana (1091) 6 vel 5 librarum; gipso veslitum curiclis' speotabile reddidit. Gujus/
VARI^ LECTIONESr
tUBdeest5. u*s 1. ed. 4UTvero edr w* a. mirifice sculpto ac d. ed. tus a. ft"i. ed. u" i: t46S-
10
q. p. 1 *""
libras (i. argenli 1. 10 .3.) et 5 c. a. habentes Iocavil. Fecil ed. t4B L p. s. l.,.ed. satis m. ed..
bene s. ed. tt5»Quatiuor et t. p. c. a. sim. m. sculpto ac d. a. e. induit,> vero p. ed. t456e quibtis d. h.
cubilos in I. s. 1. v.et viginti ed. UB6 20 et 20. Sex eliam c. 2. t487Sex et+ainc. m. t. ed. , *iB8,l.fecir
*ed, t4BSP. q. 1. etc. fecit in ascensu g. s. ed. t46°reridit ed. tt 61habens 4, t46a supra b._ tt03circuitu-
ed. tt6v quoquomodo 2. tt6!i c. Deslderius d. ed. tt 66p. B. ed. t 407'perfeeltim ed. perlclnT 4. U6Sa..
p.ed. t469constai 2. U70 quoque 2. 4471e. i. ed. t47!operttile.rf.
NOT/E.
'
(10S9) I. e. grosso s. crasso. . -'- (i09!)U e...sijigula qjiaiquc, e. Grasco'Avsi,. .
(1090) 1. e. bracleis, laminis. -;•
 1W LEONIS MARSICANIET PETIU DIACOM 760
videlicet domus lorigitudo tt7S in, cubifis'95 extendi- A dormitorio videalur. Cujus videlfcet longitudo t 489
tur, latitudo in 23 porrigitur, in-15 vero alliludo sedis cubitorum 55, latitudo 20, allitudo autem 18
Kustollilur; ab orientali parle habens ingressum, ab habelur; habet.autem a lalereuno feneslras vitreas
occidentali vero absidam., antequam profeclo ampla speciosissimas novem , ab altero lotidem , a fromi-
saiistl7-* abbalis mensa ex transverso cerniiur con- spicio aquilonali ties rolundas , ab australi vere-
Stitnta. Ilabet aulem a lalere nieridiano fenestras duas ajque rotuiidas ; laqueari, el paviniento , seu
1
14 V*'!B, a seplemtrionali. vero 'duas lantum,, duas piclnris piilcherriuiis t''90sufficieniissime decorala.
quoque rotundas in froiuibus singulis, et circa pul- Tanlam autem tunc cum ista suffoderenlur terrae-
pitum tres, omnes vilro, gipso 4t7G,ac plumbo insi- moiuum sumus experli frequenliam, ut uno qnidem
j/niler laboratas. Juxlaeandem quoque domum ab die vicibus 17, per alios vero aliquol dies nunc quat-
auslrali-parie, coquinam fratrunVin duobusinvicem tuor.nunc.duobus U91, modoetiam sex vel quinque
connexis fornicibus , quos una lantum columna su- -vicibus id per dies singulos sentiremus. Quod certe
stentaf 4477erexit; inlerque ipsam et refectorium,; propter plurimas t48!ejusdem locl sepulturas tiinc
gradus el januam uride quaeqne necessaria in idem necessario violatas , quae sancforum forte homintun
refeclorium sive conferaritur sive referantur consti- fuerant, non ab re contigisse multi putavimus. Alias
tisit. Exaltera vero. ipsius coquinsc parte cellarium **sanesalis rarp hoc in Ioeo solet lieri terra; motns..
slatuit,'ex quo videlicet tam refectorio quam coqui- Verum quoniamjngensprxcipitiumabinteriori dor-
nse quaelibet debeant necessaria tribui. Post hsec milorii,parle remanserat, ereciis secus domum ean-
cum necdum sufficiens^siiiiad tanlam fratrum mul- dem cameris, et lerra saxisque caetera replens inje~
tituriinem claustri spatium videretur, vir certe ina- clis, ilemque ante refectorium in frontevidelicet
gnanimis etmultse U's fiduci33.|dormilorium atque elatistri curva nichilominus camera cisternam nia---
eapilulum.qtise dudum ipsemetmagno valde sumplu simam fabricans tt93, iia demum tolius clausiri su-
ae studio iabricaverat,nec non et veterem infirman- perficieni coasquavit. Mos itaque arcus per girum
lium domum exintegro esl. aggressus everlere , et deambulatorios super 110 marmoreas t 494columnel-
filauslri ampliandi occasione easdem quoque domos las insiituens, clauslrum oinne in longitudinem cu-
U9Bodoginta" et quinque,. in laiiludinemt49(1
ainpiiores efficere'. Qupniam.igilur exteriorem dor- bitis
milorii, murtim porro. longe-ab altero. in magno vero quinque et sexaginta*** porrcxit. 4t97. Cujus,
moritiSjpraecipilio staluebat erigere ,.quinque cros- quia ea pars quae tt9S basilicas erat conligtia si caj-.
sam cubitis maceriam in fundamenlo maximse fir- teris coaequaretur, non aptus in eandem basilican
niilalis^^gyatia jaciens, eam in ducentorum spatio P esset ingressus.sublus item et snper deambulalorios.
cubilorum per Ipngum exlendit;iin ahitudine aulem fornices fecit, et in ejus utriusque t49Sangulis mar-.
cubilorum 50 erexit, 24 cubi.lis in Iatiludinea muro- moreos gradus, quibus in caelera descendereiur in-
inleriori distantem. Quse 44S 0 videlicet domus longe stituil : a tB0° capitulp quidem 15, a refectorio vero.
priore amplior, firmior, ac pulchrior sludiose nimis 13; totumque in circuilu et lapideis pavimentls
est el-fabrorum peritia lateribus lecta, et anificio bizantei arlificiitMl stravit, et picluris pulcherrimis.
*4" pictorum coloribus deeorata: habens a meridia- W0!
compsit. Nichil hoc moralus expielo , soiarium
no tantum fenestras amplas 20, e quibus tres maxi- palatii illius quod a Richerio-eceplum ipse perfece-
mse-lribus. columnelll» marmoreis, fiilciuntur. Juxla rat,ab eminentia priori ad planitiem t6t,!iclauslri
quam etiam in ulteriori capite ipsius vestiarum fra- deposuit, alque inibi cumtB0*balneo el casleris opor-,
trum ttS2, parvnm quidem sed saiis compstens tunitalibus infirmorum fratrum quielem constituil.
pulchrumque- construxit. His ornnibus U8Striennio Porro ab occidenlali parle clauslri, juxla refeclo-. 05
circiler corisummaiis,-moniemeyesiigio.qui interja- trium****videlicefratrum cellam noviciorum satis 48,
scilicet in tB06juxla re-
cebat448tsuffodereaggressus est, per iongum compelenler aptavil; qua profecto
cubilis 1,0S, per latum autem 49, per aitum vero gulare institutum (1092) et meditari, et' quiescere,
circiler 10 tlSB.Sicque capiluli sedem tls 6 ab orien- D tB0Tcomedere novicii ipsi deberent. Sicque jam lan-.
lali paiue per transversum conslituit, ul inierior dem fratres qui eateniissupertotoperibusinquieiali
ejtisfroolispieii angulusangulo exleriorittsJ basilicse, ac moleslati plus quam satis extilerant, oporluna
sit connexus , absida v.ero ipsius, appropriare U8S- simul et amcena quielis stallone localos ordini
VARIJi: LECTIONES.
4173longHtuiinis ed. **'*valde ed-.. U-7Bcirca p. X.Jiic ponii ed. Wi6'V.tam gipso quam \>..ed. **77
sustentet cd *478el nimis rnagnae f., ed. *479inlinnilaiis 5. .tt 80 Haliens — lulciuiiiur. Quae—de-
corala ecU "-4!"p. a. ed. tt82 cdnstruxit liic ponil ed. 4t83 actd.i. usi inira jacebal ed. i%bliseplem
2. .**"s 6 idem 4. ttS7 e. tituli b. 2. tt 88 appropiale 2., t4SSdomus 1. e. ed. ttso pretiosissimis 2. usl
tiuo 3. 4.. ti9! innumeras ed. t49Sfabrificans ed. t49i nsarmoreos £.' coltimnas marmoreas 5. 44SBcubi-
lorum-erf.. tt96 altilud. 4. *WTdiffudit ed. tt9S q, majoris b. 2. 4499nlriusque angularis 2. tB0° ad
capitulum q. % tBel artificum 2. 460! solacinm 4. tb03 c. p. ed. l50i c.b. et c. o. desvnt% ms-
ordine s. a. ed. il°l q. videlicet i.dem].,ed. tS0Tatque ed.
'
\- NOTJil. .
(1092). Rsg. c. 58. •-:---
 761 CffflONICONCASINKNSE."—LIB. III AECTORE LEONE. 7S2
decelero regulari.qnanio ordinatiustanto districtius A . Dirula namque priori ejusdem beati 'Martini basl-'
operam dare 450Sperdocuit. His omnibus tBOSDeo lica, ccepit ejusdem ecclesiae fabricam, in longiut-
favente ex voto perfeclis, et interioribus fratrum ' dine cubitorum 452' Iaiitudo
officinis decenlissime ut oplaverat4B10consummalis, altiludo . Feneslras vero ab uno la-
ad exteriora tBn nicuiloniiuus sedificia monaslerii tere , ah allcrn loiirieni; columuas vero numero
reficiendat 512,impiger se ac fortis accingit. Ab occi- 16. Cancellos vero lapitleos anle aliarimn, mirifiros
denlali 45lsigitur parle primum maceriam firmissi- patrari fecit. Feneslras vero plmnbo simu! cl vitro
mam erigens, portam 50 t6It circiter cttbitis extra compaclis 45!S,ferro ligalis inclusit. Illas atiiem quas
veierem de quadraiis ac sectis U,Blapidibus statuil; in porticibus silse sunt, gypseas quidem, seri similis
supra quam lurrim tB16forlissimam in quaituor ma- feredecoris exlruxil. Absidam vero musivo decenter
gnis coluranis erectam ingenti camera confirniavii. vestivil; in qua eiiam aureis lilteris hos versus de-
Verum cum deforis tB1Tpraecipilium paterel immen- scribi prxcepit: .
sum, tumulus vero abintus tB1E magnus existeret, eo Cultibus exlilerat quandam locus iste dicatus
defosso prsecipitium illud saxis ejus et lerra, clivoso Demonicis,
t519 inque hoc lempto veneratus Apollo.
licet tramite pervjtim fecil; sicque demum hinc Quod pater huc properans Benedictus in omnipolentis
inde muro contiguo, ac propugnaculis 4S!0 civitalum R Yertit honore Dei. Martini el nomine sancli.
more niunilo universum monasterium circumsepsil. Iloc Desiderius posl centum lustra veiuslum
Dehinct6sl extra prsediclam porlain , juxta clivum Parvumque everlit, renovavil, compsil et kausit 4*'9.
scilicel quo 46!2 ad eandem porlam ascendilur, xe-
Jam vero pavimenium quam speciosum sit, in
nodochium maximum adsuscepiionem peregrinorum
promptu cernentibus esl. Fecit el portas sereas in
eum universis suis oportunitalibus fabricavit: Do-
ecclesise; fecil tabulam aliaris
nium tB"3 vero iilam quse non competenti loco prope ingressu ejusdem librarum 4B3° circiier . Juxta ean-
argenteam
basilicam a:parte aquilonali ad xenodochium olim dem vero ecclesiam
mansiunculas, in quibus 4B31ipse
conslrucla fuerat, ampliorem ac pulchriorem refi- vellel maneret, decentcr conslrui fecil.
quando
ciens, ad hospitum nicliilominus receplionem apla- Circa eandem vero ecclesiam bicameratam domum
vit, ac in ulriusque Ipsis recepiionum domibus et ad ornamentatB 3! ejusdem ecclesieerecondenda con-
lectos et quseque necessaria abundantissime appa- slruxit.
ravit. Pistrinum *"* quoque ex eadem parle haud Transaclis (1095) vero a dedicatione majoris
a
longe gradibus alrii, adeo amplum pulchrumque ecclesiae tribus annis, toiidemque mensibus, anno
; corisiruxit ut plerique *B!Badvenienlium id igno- C videlicet a Salvaloris nativiiale 1075. incipienle, 3.
rantes, quasi ad ecclesiam aliquam oraluri saepissi- Nonarum Jan. ecclesia beati Barlbolomei apostoli
me sint profecti***"*.
*
. ** satis et add. 2. quae ad occidenlalem partem majoris ecclesiae satis
Amplam pulchram decenter sila est, cum grandi ilertim tetilia el exul-
Ceiilum 2.
*** tatione cunclorum fralrum, honorifice dedicata est,
Septuaginla 2.
***°i. cisiernam v,- a Johanne Sorano episcopo (1094). TJbi eliam non
'*"* Non cessabat, qnam prsediximus c. 2.
dum ista agereniur, Desideritis minima particula 4B33sancli iirachii ejusdem beati
conquirendis ecclesiaeornaminibns insudare, et apostoli in argenlea capsella venerabiliter con-
undeciimque posset, quibusctimque posset in-
geuiis, quse ejus apta essent pulchriluiiini, com- dita est.
parare. add. 2. Eodem etiam anno post octo circiler menses,
tB3t in extremis
Hinc t5'6 ad ecctesiaffi-hssVrlfe-Hfli-qasesola Jere reJiquse duse-hasilicae, puclierrime
inde locatae, pari
jam inlra monaslerii ambiium de veleribus aedificiis exterioris atrii lurrium, modo liinc
reinanseratrenovandarii, lotuiricorDesiderius vertit. Studio el honore sacratae sunt, 4. Idus Seplembris..

VARLE LECTIONES.
t80Sde cetero d. 4. tB0» H. igitur o. e. td. tB1° aplaverat 2. tBli se liic pohit ed. tB1! perficienda
2. tB,s hucusque manns 1. cod. 3. in quo folii ultimi pars infeiior abscisa -est; membranceejusloco assutce
rnanus alia sed cocvvasequenlia usque ad Pistrinum inscripsil. tBlt p. cubilos pene Irig. 2. septis l.
4016lurrem ed. tB17 exierius ed. 451sinteritis ed. 4619 f. ibique juxla, exlra portam scilicet xenodo-
chiinn niaximum fabricavil, ilaque demum h. i. 2. 4520deesl 2. 4B!1 Dehinc — fabricavit desunt l.
*B!i!quodS. 4B23 Dehinc aquilonali parte paiaiiiim quantitalis non moriice ad hospitum quorumque
recepiionem osdilicaviu Pistrinum q. lanlo decore coiisir- nt 2. tB!t hic in folio uliimo verso pergit
manus primaria in cod. 5. t6SBut multi peregrinorum lnic venienlium ign. q. ad e. t 6!7 sepius llluc or.
conveneriiU. 2. tB!0 Pelri verba in quibus multa mutala el addila.sunt infra dabimus. c. 45. hililu-
diue 28. altiludine 24. F.S. tt!S ita 5. 4, tB!9 i. 453i e. auxit. hausit3! 3. tB30 1. c. desunt 5. ubi posi jiixia
pergit manus illa t53t
altera, v, supra col. 761, n. tS13. qua i. tB hornamenta 4. ornamenlum a.
S. Barlh. p. 3. vel b. pulcherrimse; basilice, p. 4.
NOTJE.
(1093)Hincnarralionem cod. 47,1.3. p. 77 prpsfo ponlificai-usejus anno consecrati sun'., v. Reg. ejus
fioquitur. ap. Mans. Conc. XX, p. 125.
^•1094)Hic et Leo Aquinensis aGrrgorio VHprimo
 763 LEONIS MARSICANl ET PETRI DIACONI 764
QnarUm alteram quae a dextra Iparle ad honorem,i A episcopi eliam aiii tres, id est Lambertus Alalrinen-
Jieaii archangeii Michahelis conslructa est, prsedi- sis, Roffridus Soranus, nec non et Leo episcopus
clus Johannes Soranus episcopus consecravil 4B3B. . , Venafranus. Quod autem lamdiu poslpatris Desiderii
Jn quo *636etiam reeorididit reliquiashas ; sanclo- transitum consecratio basilicae hujus dilata est, hoc
inm 4SS 7 Nicandri el
Marciani, |sancti Viti, sancto- fuit in causa, quia et picluras partem aliquam et
ruin Johannis et Pauli, sancti Mercurii, et sanctse3 pavimenli non modicam ad complendiim morte
Kaierinse t63S, et vocabula sanctorum Appollinariss praeventus idem abbas reliquerat. QIISPomnia fruc-
episcopi, Proti el Jacincli. Alteram vero quse a leva,, cessor illius studiosissime percomplere et addere
ad honorem beati ^539 apostolorum principis Petrii qnaa necessaria curavit, et sic eam dedicari quate-
ftmdala esl tB4°,[Leo t 6.41episcopus Aquinensis di- nus praemissumest, honorificenlissime fecit. ^
vino numini, ipso domno abbaie omniumque, fra- Annis item posl ista tribus et tribus instiper ac
trum praesenie conventu, cuml magna Iselitia ett sepluaginla diebus exactis, anno scilicet incarna- '
devotiqne sacrarunt. liouis dominicae 1094, indiclione 2, mensis Januarii
"Porro (1095) cum ab hac dedicatione annus jami die 50, 2. feria, dedieata est ecclesia beati Andreae
quarlus (3096) decimus, etab incarnatione dominicai aposloli (1097), praesidenle alque jubente jamdiclo
niiilesimus et nonagesimus volvereinr, tribus jami abbate domno Oderisio qui eantiem basilicam a /iin-
annis, et tribtis ac sexaginta diebus 4B42a transilui damentis exlruxeral (1098) ab orienlali parte majo-
reverenda3 ac seinper honorifice memorandae memo- risecclesiae, inter absidamvidelicel ipsius et.domum
riae Desiderii abbalis elapsis, praesidenle alques iiifirmorum, habens cemiterium fralrum a Iatere
j'ubenledomno Oderisio reverentissimo atque dignis- dexlro, a sinislro vero clauslrum, licei parvulum
simo successore ipsius, dedicata esl ecclesia sanctii tansen pulcherrimum. Dedicata esi autem a domno
confessoris Chrisli Marlini, quam praedictus vene- Raynaldo Caietano episcopojam superius memoralo
rabiiis abbas Desiderius in loco ipso ubi olim abea- cum ingenli .devolione et exuilaiiGiie fratrum uni-
tissimo' abbaie Benediclo constructa fuerat, circa yersorum, ea nimirum die qua caslrum quod Fratlae
portam scilicet monasterii' mirifiee ae-pulcherrime : dicilur, ultra omnem spem rnerilis beaiissimi patris
:n sexdecini marmoreis columnis erexerat, qtiamque Benedicli miseratione divina recepimus, quod vide-
,am musivo quam eliam diversis piciurarum colo- licel triennio ante a vicinis Norlmannis furatum
i-ibus optime decoraverat. Dedicata esl autem 14. nobis fuerat alque pervasum, sed die 13. 4B4S
Kal. Dec. ipsa videlicet die oclavarum ej'usdeni bea- Domino auxilianle receptum, alque ob sempiternam
lissimi confessoris Cbristi Marlini, feria secunda, f, ( illius Iriumphi memoriam in eadem die consecra-
cum iribus aitariis suis, ingenti frequentia ordinisj tionis hoc sollemne slalutum. Est aulem pra3(!icla
diversi virorum et maxima universorum hctilia, basilica instituta ad utilitateminfirmorum fratram,
quorum primum aique praecipuum in honore ipsiu Jigriis quidem ac tegulis Drmissime contignata, fe-
beati Mariini dedicavil vir veherahilis domnus Joan- nestris vitreis oplime decorata, diversis sanciorum
nes episcopus Tusculanensis, illud autem quod ad historiis pukhra colorum varietale depicla, pavi- -
dexteram ipsius hasilicse situm est, in honore sancli menlo quoque mullimodaincisione marmorum arti-
Erasmi mariyris consecravi.l domnus Raynaldus ficiose conslrucla:'quodque oinnibus bis esl ionge
• «piscopus Cajelanus, pra3cipuum, multis ac praeclaris tam aposlolorum
qui ipso anno ex hoc noslro
monaslerio eidem ecclesiae dattis fuerat episcopus; . quam martyrum necnon el confessorum Dei reli-
-erlium vero quod a parte sinislra siatulum csl, in quiis sludiosissime consecraia. Quoriim omnium
^jonore gloriosi confessoris Christi Ambrosii bene- nomina "cnm reliquarum ecclesiarum pignoribus,,
iiixit domnus Honestus, reverentissimus episcopus pariler suis in locis Domino juvante scribemus.]
Verulanus, Fuere autein cum eis in hac dedicatione

INCIPIT CONTINUATIO LIBRI III AUCTORE PETB.0

DIACONO. :"

31. Chrislo igitur duce', omnia sibi, prout optave- D Marlini, quae soia fere jam intra monasterii ambitunt
Tat, evenisse' cognoscens, hinc ad ecclesiam beati de veteribus sedificiis remanserat, renovandam, to-

VARIJS LECTIONES,
*63Bdeest 4. 4636ila 3. 4. 453Tsancli Vitiseptennis.pueri, s. N. et M. s. I. 3. tess Ecaterine 4. 4BS»-
lieaiorum 4. tB*° est, que specialiter a singulis elc. 4. v. supra 1, 45. Bic desinit cod. 3. lit-.
teris majoribus, quai indicant, nihil post ea scriplum (uisse, elsi folium sequens excisum est. ts41 qua^
tequunlur supplevimus e narralione cod. 47, Muralorii edilioneiu seculi. tB4! deest c. 45tslacunam quam
hic Carraciolus indicavil, Anon.Cas. itasarcit: et a nosiris 12. die niagna Dei virtule r.
"
i . . ., NOTiE.
(1095) Cf. infra IV, 8. (!097) Cf. cap, 9 lihri iv.
(1096) Imo sextus. (lo98) Cf. caiy 3 libri/iv. .
 765 CHIIOMCONCASINENSE. — LIB. III AUCTORE PETRO. 7(16
lam cor Desideriusverlit.Dirula namquepriori ejus- A cem Desiderius auctorilalis habebalur et gralia1, ut
"dem beati Martini hasifica, jactisque in Christi -in quibuscumque vellet proprio paslore viduatis
"riomine fundamenlis, coepit-ejusdem ecclesiaefabri- ecclesiis vel ccenobiis,juris ei essetsuis ex fratribus
cam, in longiludine cubitorum 43, laliludine28, al- ppiscopos subsiituere vel abbales. Non multo post
titudine 24; fenestras vero abuno latere9, ab alte- haec lemporis evoltito, sedeculasquoque illas quas
ro totidem. Porticus etiam utriusque parietes in 16 instar lurrium in atrii diximus angulis conslitutas,
cubitorum altitudine erigens, reneslris 4, et ,4, toli- alleram ab eodem Johaiine, alteram a Leone fecit
demque ab altero distinxil, et illas quidem qua3in Aquinensi episcopo magna cum Iselitia dedicari 4.
navi sunt, plumho simul et vitro compaclis tabulis -Idus Seplembris.-Sane in aliari beali archangeli
ferro ligatis inchisit. In frontispicio porro ejusdem Michahelisreliquias condidit sanclorum Nicandri et
ecclesiaefenestras tres, ac unam in absida dislin- Marciani, Jobannis el Pauli, Viti, Mercurii, el Ca-
gtiens, similis decoris patrari mandavit. Illas autem terinae, el vocabula sanclorum Apollinaris episcopi,
.quaein porticibus sunt, gipseas quidem, pari vero Proti et Jacinthi. Aitare vero principis apostolorum
decore cOnslruxil. Columnas vero 9 ab uno latere, Leo Aquinensis episcopus divino nomini tBtB,ipso
tolidemque aballero erexit. Secus ipsam quoque domno abbate omniiimque frairum praesenie con-
ecclesiam, curvato parieie brevem quidem sed per- B veritu, cum magna laeiitia. et devoiione sacravit. In v
pulchram-domum, ad ej"usdemecclesiaeministerium eodem veroallario recondilsesunt reliquaeislae: de
construxit. Cancellosvero lapideos, ante beali Mar- quinque panibusordeaceis,etsanctortiinaposlolorum
fini aitarium mirificos palrari fecit. Absidam autem Pelri, Malthei, Jacobi, Nazarii et Celsi, Januarii,
niusivo decenter veslivit, in quaetiam aureislitteris Felicissimi et Agapili, Sergii et Bacchi,' Nicandri et
hosversus deseribi-pr;ecepil: Marciani, Aurelii, Prolasii, Forlunati et sociorum
Cultibusexlilerat quondam locusisle dicalus ejus, et de veslimenlis trium puerorum.
Demonicis,inque hoc lemploveneralus Apollo, 55. Pcr (1099) idem lempus Albericus diaconus
Quod paler huc properans Benediclus iti omnipotenlis vir diserlissimus ac eruditissimus ad hunc locum
yerlil Iwnore Dei, Marlini et nomine sancli. liabitalurits advenit. Iiidin hoc monasterio posiius
Hoc Desideriusposl ccntum luslra velusium. . composuitlibrum de virginitate sanctae Mariae; li-
Parvumque everlit, tenovavit, compsil et auxit. brum diclaminuiu el salulationum. In Musica dialo-
. Jam vero ipsius ecclesiaepavimentum quam sit gum. Contra Heinricum imperaiorom de eleclione
conspicuum, quam speciosum, ac diversorum mar- Romani pontificis. Vitam sanclae virginis Cbrisli
moriim mulliplieilate conslratum, oculis omnium Scolasticae (1100)'.Omeliam ejus. Viianvsancti Do-
palet. Legivttin quoque pulcerrimum auro alque 0 minici (1101). Passiones sancli ***6 Modesti et
coloribus pictorum ingenio decoratum, ibidem ex- sancli Coasarii. Lihrum de dialeciica. Temporibus
trui j'ussit. Ante ipsius nainque beati Martini alla- vero ejtis facla esl sinodus in urbe Roma (an. 107ii.
.rium, labulam argenleam ac deauralam, et pulcer- Febr.) adversus Berengarium diaconern ecclesiae
rime. scultam, 44 libras habentem, Desiderius Andecavensis, qui inter multa quae astruere niteba-
patrari mandavit, in qua omnes fere heati evange- tur, dicebat sacrificium cbrporis'el"sanguinis Do-
listae Mallhei, et sancti confessoris Christi Martini mini figtiram esse. Cumque nullus ei resistere vale-
desculpsitbisiorias. Fecit et portas sereas in ingressu ret, idem Albericus evocatur ad sinodum; quo dum
ejuidem ecclesiae. Juxta eandem vero basilicam venisset, post varia , confliclaiionum genera, "cum
mansiuneulam4B4tin qua ipse manerel consiruens, pars parti non cederet, idem Albericus ebdomadae
trabibus opposilis, tegulis desuper operuil. Haecnbi unius accepta licentia librum adversus eundem .dia-
cooperanle Domino, pront optaverat consummavit, conem de corpore Domini edidil, sanctorum palrum
beati Bartbolomei aposloli basilicani; cum fratriim teslimoniis roboralum, in quo omnes assertiones
-nniverso-conventu 5. Nonas Januarias (1075) a ejus deslruxit, aeternaequeoblivioni iradidit. Fecit et
Johanne hujus ante cenobii monacho, post Sorano n versus in vitam sanctae Scolaslicae; rilhmos in
episcopo, fecil solenmiter dedicari. In cujus altari pascha, de die judicii, de penis inferni. Epistolas
^postolici corporis parlem non exiguam in argentea quoque quamplurimas ad Petrum Hostiensem epW
recondidit capsa, in qua etiam has reliquias posuit: scopum (1102). Rithmos de gaudio paradisi, de die
<lfilapide'sancli sepulchri, et sanclorum Johannis morlis, de monacho penitente. Composuit el alia
etPanIi, Vili, jjamiarii, Hermelis, et quadraginta nonnulla, quas iii noslram nolitiam nonvenerunl,
martyrum. Enimvero tantae apud Romanum pontifi- Eo etiam lempore Alfanus Salernitauus archiepi-
VARI^: LECTIONES.
*6t*mansiuhculas c.. *515/. numini. 4546sahclorum c.

(10.99)Cf. P. -D. De viris ill., c. 21 et'45 ubi phi- (1101) Sc.-Sorani, edilam in Aclis SS., Jan.il,
losophus appellatur et Gelasium II dicitur edocuisse. p. 442.
Mabill.Ann. O. S. B. V, p. 179. , (H02) Petri ari Albeficum cpislolac 2 cxslaiil ia
- (1400)Cujus prologuni cum lioniilia eriidit A. Mai Opusc 57. ,
in Spicil. Rom,V, p' 120,
 '
7137 LEONIS MARSICANIET PETR! DIACONI 763
scopus (1103) et "hujus ccenobii monachus, cujns A Deinterioribus membris. Yiaticum, quem in septem
supra meminimus, vir in scripluris- sanctis erudi- pavtes divisil, videlicet de morbls in capite nascen-
ii§simus et notitia ecclesiasticorum dogmalum ad tibus, dehinc de morbo faciei, de insirumeniis, de
plenttm instructus, composuil nitido cl lucidissimo slomachi el inlestinorumlnlirmilalibus, delangnore
sermone passionem sanctae Cbristinse, et librum epaiis, renum, vesicse,splenis, et feliis; de his, quaa
ymnortim el versuuin. Airialus quoque cpisco- in exleriori cule nasctinlur. Exposiiionem Aforisn::.
pus (1101) el huj'us monaslerii monachus, his die- LiibruiiiTegni, Megalegni,Microtegni. Aiiiidolaricin.
bus scripsit versus de gestis apotloloriim Pelri et Disptualionem Plalonis et Ypoeraiis in sententiis.
Panli, el hos in quattuor libros divisil.(UOS). Yslo- De simplici meriicaiiiinc. De genecia. De ptilsibus.
riam quoque Nurmaunorum coinponens, nomini De cxperinicnlis. Closas herbarum el specierum. De
ejusdem abbatis dieavit. Istius porro abbatis tem- oculis.
pore Consiantinus Africanus (1106) ad hunc locum- 56. Sequenti lempore supradictus papa Alexanrier
perveniens, sanctaeque habilum religionis iiidiiens, TJrbem egrediens, venil ad hoc mbnaslerium. Qui
ecdesiam sanctae Agalhae in Aversa a Richarrio a Desiderio honorifice susceptus, dum abbaiis ca-
principe sibi concessam in hoc saiicto loco rievotis- meram quaejuxlaecclesiamsanciiNycoknconstnjfia
simus optulit. Necessarium. plane videlur ad poste-, R est ingressus fuisset, demoniacus quidam qui lunc-
rorum memoriam, quantus hic vel qualis fuerit lit- illo adveneral, ei factus esl obvius, quem sanctus
teris tradere. Hic igitur e Cariagine de qua oriunritts pontifex ul vidit,-orationem ftmdens ud Domlnuin
crat egrediens, Babiloniam peliil, iu qua.gramatica, dixil ad demonem : Prmcipio libi, immundespiritus,
dialectica, geometria , arilhmetip , malhematiea , iu virlute Dornini, ut excas ab hoc homine, et vadns
astronomia.nec non el phisica, Chaldeorum, Ara- in iilum locum ubi nec avis volal nec vox hominum
bum, Persarum, Saracenorum, Egipliorum, ac In- resonal, el sis ibi usquead diemjudicii. Mirabilis Deus
dorum plenissime erudilus est: complelis atilem in in sanctissuis, qui invocantesse et de sua misericor-
eriiscendis istiusmorii. sludiis triginta^el novem an- dia praisumentesvelociierexaudiredignaiur.Nain de-
norum curriculis, ad Africam reversus est. Quem nioii ad ejusdem ponlificispra3ceptumhominem relin-
ciim vidissent Afri ila ad plentim omnitim gonlium . quens.ciincti quiaderantlaudareccepenuit et benedi-
sltidiiseruditum, eogilaverunt occidere eum. Quod cereDeum.Nec hoc tacendum vide.lur, quodomnipo—
Conslaiilinus agnpscens, clam navem ingressus lensDeuspereundem suum fanjulumoperaredignatus-
Salernum advenii, ibique sub specie inopis aliquan- esl. Nam cum civiialem Aquinumperiransirel, clau-
(!iu laluit. Deinde a fraire regis Babiloniorum qni dam quandam tBtTin itinerc j"acenteminvenit, cujus-
liinc eo advenerat agnitus, ac in magna honorificen- 'G infirmilati idem compatiens poniifex, aquam de qua
lia aptul Robbertum ducem hahiius esl. Exinde vero post missarum sollemnia suas manus ablueral, ei
Constaniiiius cgrediens, ad hunc locum pervenit, el ad bibendum tradidil.quam mox ul inpolumaccepit,.
ordinequo supra.retulimus monachus facius est." Iri sanitati reddila gralias Deo referre permaximas
hoc vero ccenobioposiius, translulit de diveisorum ciepil. Fecit prselerea idem sanclissimus pontifex
genliiim Iinguis libros quamplurimos, in quibns sunt patri Desiderio privilegium de monaslerio sancta;-
ni praeipue. Panlegnum (1107), qtiem divisit- in Marise in Palladio (1108), cum allinenliissuis, reci—
libros d.uodecim, in quo exposuil quid medicum piens ab eo ecclesiam sanclaeJerusalem, quam Leo,
scire opporteat. Praclicam, in qua. posuit qualiler papa revcrendissimus, sicul supra laxavinuis (l.-II,.
medlcus custodiat sanilatem, *l curet infirmitatem. <;.79), Richerio abbati noslro tradirierai. Concessit,
Librum graduum. Dielam cihorum. Libruro febrium, eliam.praediclus papa Alcxander personaliter noslro-
quem de Arabica lingua transtulit. Librum de Urina. Desiderio civitalem Terracinensem, cum pertinin-
' ' VARIiE LECTIONES.
4547quenddam c.
NOT^l.
(1103) 1058-1087. Cf. De vhis i7'.,c. 19; Giesebr. linus Africanus indignus, suusjamen tnonachus,ocu-
De siud. litt. ap. Ilalos, qui inedita ejus carmina lalis inlus et exlerius, celi ascribi animabus. Librmn
dedit, alia correctius^quam
' TJghellusII. S. X,-p. 47 de siomachi aueciionibus Alfano reverendissimoSa-
sqq. | lernitanai ecclesicearchiepiscopocslomacholaborami
(1104) Nuscanus; v. Champollion-Figeac in Pro- inscripsit.
legg. Hist. Norm. ctijus anliquain versionem Galli- (1108) Supra 11,94, et infra IV, 81. Exemplum
cam edidit Parisiis 1855, 8. htijus priviiegii legitur in Regesto ntini. 31 (s. d.,
(1105) QuosGregorio VII deriicavit. Apographum testeV. D. Giesebtcclil): Alexander;elc. Quapropter
oodicis Bononiensis Casini servalur, v. Tosli Hist. C. carissime fraler et consacerdos,quia prudenliumtuam
i, p.417. maxime Utlerinoslro optamusadlteerere'serenovullu,
(1106) De qno v. Pelr. De viris UL, c. 25 ; Fabric. tam libi quam luis successoribus Casini tnonlis abba-
bibl. Graec. XIII, p. 125. tibus, recepla itweslilnra sunclcvHierusalcm cwnobti,
(1107) Hicliber, tesle.V. C. C. L. Grolerend, in quam felicis memorimDeoepiscopushospitandi gralia
cotl. bibliotli. civ. Hannover. ms. saec. xn bancha- iiiolierio antecessori luo contulit, iradimus el conce-
het inscriplioiieni : Domino, suo Montis Casinensis dimus abbatiam sanctorum mariytum Sebastiani et
vbbali, Desiderio, reverenlissimopatrum palri, immo Zosimi, quam vulgaresusitatonomine Palariam solent
Mius ordinis ecclcsiasticigemmepreniienti, Constnn- nuncupare, eic. AKG.
 7C9 CHRONICONCASINENSE. — LIB. III ADCTORE PETRO. 779
tiis suis. Defuncto anlem eodem ponlificc (an. 1075. A ccepilque Desiderius illud asdificare er iniegro tam
Apr. 21.) clerus populusque Romanus in unum con- spaliose, quemadmodum hodie cernilur; ubi eiiant
veniuut, Hildebrandumque sedis apostolicaj archi- intra breve lempus quadragiiila et eo amplius mo-
diaconum eligemes, Gregoritim appellari decerntiiu, nachos regulariter victuros aggregavit.
qui eodein ordinationis suae anno ad hoe mouasle- 58. Eodem praeterea lempore quiaam rusticus in
rium vetiiens,-sochuo sibi Desiderio Beneventum partibus degens Apuliaa,dum sili a^sluarei ad bihen-
perrexit, indeque rcgiediens Romam reversus est. dum perrexil. In quem mox diabolus ingrcdiens,
Quo tempore 1109, dum in nativitatis dominicaesol- eum vexare crudelissime coepit. Ducliis autem a
lemnitate- in ecclesia sanclse Mariae cognotnento propinquisari hoc monasterimn, alqtie ante patris
Majoris prsedictus papa missaruin sollemniaageret, Bcnedicti corpus jactalus, ejus -inlervenieiilibiis
captus est ^upra sanctum allare a quibusdam Ro- meritis confestim saiialtis esl.His porro diebus cum
manis infidelibus, sed vi ac constantia bmnium in hoc Casjneiisi ccanobio <levincob totius mona-
Romanorum eadem die reccplus esl. sierii slipendinm non p!us quam pahni unius et (ii-
' 57. Per idem
lemptis (1072 Febr.) Richardus midii . niensura esset i:i \ase, frater qui donium
princeps per praeccpliim (1110) oblulil bealo Bene- B vinariam custodiebat, pergens ad patrem Deside-
diclo ecclesiam sancti Angeli, quae nuncupa'ur Ad rium ei referre curavit. Abbas autem ad hsec :
formas, de qua superius (1. I, c. 57), lempore cc:5i- «'Anlequam ad Robherti ducis ctiriam pergam,
cet Baldoini abbalis, qualiter nobis a Marino papa veni ad me, et unde id emere debeas dabo. » Alio
concessa sit plenius scripsimus. Sed quia Capuaims auterii die, ea quae Desiderius praeceperalmonachus
archiepiscopus illam eo lempore retinebat, praefatus oblivioni tradens, ad "eumniinime venit. Desiderius
princeps cupiens ibidem facere monaslerium, anle aulem iter arripiens, Robberti ducis ciiriam adiit.
seplem circiier annos cum' eo concarnbiavil (an. Sed qui in deserli regione per quadraginla armos
1065. Dec\), data pro ipsa alia ecclesia vocabulo nianna populum pavit, ipse per tres menses et di-
sancli Joliannis de Lahdepaldi (1111), qua3 lunc raidium vinum undeomnes bibebanl crescere fecit.
temporis palalio perlinebat, cum ornamenlis etlibris Q.uidamvero piier ex monasterii famulis, ccetesiium
non pattcis, et universis rebus ac pertinenliis ejus. niysierioruin ignarus, veliemenler admirans vinum
Recepit autem ab eodem archiepiscopo praedictam tantum durasse in vase, cervinariam (1114) adiit,
ecclesiam. sancli Angeli cum Iribus aliis ecclesiis vinum mensus est, sleftlque eadem hora, et ulira
velustate consumpiis, id est sancti Salvatoris, crcscere desiit; luncad monachum gratulabundus
" jam
sancti Johannis, et sancti Hylarii, et cum omiiibus accedens ait : « Ego nunc vinum mensiis siim, sed
ubictimque-ad easdem ecclesias perlinentibus, 60 tantum est, quantiim fuit ante tres inenses. i Mona-
auri librarum pena apposita, si aliquando vel ipse- chusaulemhs»caudiens, eum gravisstine verberavit.
archiepiscopus vel aliquis successorum id removere P.uer veroanle eum aufugiens, claustrum el.fratriim
" voluisset.
Quo facto concessit in eodem loco eccle- ingressus, el quid sibi rhonachus fecerat per ordi-
. siam sancli Angeli de Olaldisi (1112) -irilra Capuam nein pandit. Quem ,venerandaememoriae Slephanus,
cum omnibus perlinentiis. suis (an. 1065.), nec non qui eo tempore decanatus oflieii curam gcrebat
etquicquid palatio perfinebat in lotoSarzano(H15) evocans, dixit: i ,Cur tam crudeliter hunc puefum
cum universis ibi habitanlibus villanis, et omnia, verberasti? i Tum fraler.: « Hoe quod nunc in
quae ibi pertinucrunt Gr.egorio comili palalii et vino per merila beatissimi patris Benedicti Deus
Petro filio Doferi in Ioco Sanclo Herasmo. Cum omr operari dignatus est, multis j'am vicibus egit. Hic
nibus ilaque Iiis, et cura.universis pertinentiis suis, vero ad vasculum pergens, vinum mensus est, et
simul et cum cartula commutalionis, quam a pra3- ulterius in vase non crevit. i Hli autem hac au-
dicto archiepiscopo exinde receperat, in hoc Casi- dientes benedixerunl Deum, qui suis temporibns iii
nensi ccenobio praedictam "ecclesiam optulit. Et' hoc loco antiquurii dignalus est renovare miracu-
"
tjuoniam locus idem valde amcenus, et satis aptus ;D lum. Nocte quadam cum fraler Georgius mansiona-
monaslerio erat, rogavit-humiliter. Desiderium ut rius in siratu suo qulescens vigilaret, audivit duos
. pro amore suo specialiter inde sluderet; quod el pueros in ecclesia mira suavitate.ac dulci modula-
- fecit, de moriasterio Albanelse inlegram omnium mine laudes Deo referre. Sciens itaque pro cerlo;
mobilium medietatem accipiens, el cum medieiate neminem monachorum esse in monasterio t5t8 qui
etiam ejusdem loci monachorum illuc transmittens, puerilem vocem haberet, confestiin surgens eccle-
VAR1.E LECTIONES.
*"**monastrium c. -
"
\ - NOT^:.
(1109) Duohus annis post; verba peliil an "Anon. cum labula picla Spsamtraditionem - exbibenie Tosti
Casiu. ann. 1075. . . jffisr.Cas. I, p. 400. .
(1110) Quod ex ofigi edidil Galt. Acc, p. 176. (1112) Juxta plalenm deAuloaldiski in charta quam
ld pro spurio habel Dt Meo Ann. Neap. VIII, 116; ex orig. dedit Gatl. Acc, p. 175.
sed, Belhmanno leste, genuinuin est. (1115) Prope Vulturmim.ad septentrionemnionlis
.(1111) In civ. Capuana. lnslrumentum tunc fa- Tifaiae, v. PeregriniCamp. Fel., p. 575. AKG.
ciuni e Reg. S. Angeli edidit Gatt. Hist., p. 255, et (1114) L e. cellain vinariam.
 '
771 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONl 772
siam ingredilur, nullumque ibi reperiens, et quod A suse per prap.ceptumaurca bulla bullatum (H15)
in re eral advertens, facto mane quod audierat fra- constituil, utperunumqueihque annum hoc.moua-
tribus perordinempandit; hinc ahgelorum frequen- sterium accipial de palalio Conslanlinopolilani im-
tiam apud beali palrisexuvias hoc fuisse dixerunt. perii ariri libras viginti qualluoi\ et pallia qualtuor
[Desid. Dial. n, 21.] Tcmpore alio praefalus Geor- ad nostrae congregationis susteiilalionem. Bor-
gtns lampadem ante imaginem Salvatoris qusasupra rellus autem comes Borrelli. majons filius, cmri ob
fores ecclesise picla esl dependenlem, advenerat nonnulla sua in hoc loco servilia Desiderii famiVtari-
refeclurus, et ecce videleam lensisuncinulis depen- latem fuisset non immerilo adeptus monaslerium
dere.in aere, nullaprorsus eam prseler ipsum serea sancli Petri quo'dvocatur de Aveilana (1116), quod
4645maleria sustentante. Convocatis Georgiusfra- yidelicel pater ipsius beato Dominico anle quattuor
tribus qui eminus aoerant, quod! miralur ostendit, el quadraginta annos ad conslruendum tradiderat,
ipsique postmodum cum eo pariler hujus tesles quodque idemBorrellus salis ampla lerrarum con-
exliiere miraculi. Nocle aua prsecedebatur dies de cessione dilaverat, cum ecclesiis etcoionis et cujn
transitu sancli patris noslri Benejlicli festivus, dum omnibus omnino pertinenliisac possessionibus suis,
ad vigilias unus e cusloiimus lampadem aute ima- quod et lerra quinque niillium circiter modiorunii
ginem ejusdem beati patris dependentem reficeret, BbeatoBenedicl6devoiissimusoplulil(An.ll)69jl*a«.jl
lapsa subiloiampas in pavimenlum ruit, illaesaque Cujus monasterii cum longe post Gualteritts nepos
permansil, quae iterum elevata, iterum cecidit, ipsius duodecim casales de rivo Franculi nequiler
erecta lerlio, lertio lapsa esl, et nullo horum casu, relineret, veniens ad hoc monaslerium sua sponte
vel effractionis lampas.yel effusionis oleurri, vel ignis nobis ipsos refutavit ac reddidit (1117). Theodi-
exlinctionis pertulit delrimenlum. Ciim die quadam nus quoque ct Oderisius alque Bernardus Balvenses
de custodibusunus ante altare accensam lampadem comites, non multo post (1118) et ipsi.quoque mo-
usque ad ipsa fere laquearia elevasset, repente nasierium sancti Petri quod situm est in.valle de
lairipas Iapsa in pavimenlum cecidil. Mirabilis in Lacu,. et; aliud monasterium heremilarum in loco
factis suis Deiis! non solum non est fracta quae deci- qui dicilur Pratum Cardosum, quae nimirum et ipsa
deral lampas, sed nec elTusum oleum, nec ignjs nichilominusa beato Dominicoante nonplures annos
extiuctus. [PETR.DJUK.Ep. vi, 22.] Ttmc lemporis fundata exliterant (1119), pari niodo in hocmona-
in monaslerio beali palris Benedicti quod intra sterio obtulerunl, ctim quinque scilicel adjacentibus
Salernilanaeurbis moenia construclum esl, el huic . lacubiis,-' cum ecclesiis et colonis et cum omnibus'
Gasinensi ccenobio ab ipso sua3 conslructionis exor- Q omiiino pertirientiis ac possessionibus eorum, tam
dio subditum, satis insigne miraculum contigit. Ex in eodem comitatu Balvensi, quam in Marsicano et-
ipsius hamque monaslerii familia vorax hominum . Teatino. Eodem anno oblatum est beaio Bene-
Jupus parvulinn puerulum clandeslinus impetiit, dido a quibusdam mobilibus Marsicanis (1120) ca--
1rapuii, et abiit; post quem transfixa, dolore mater .Stelluiir quod nominatur Mela, in valle de Orbeto,
inciainans ait: e Adjuro te, bestia, per bealum Bene- cum omnibus finibus ac pertinentiis h"uis,necnonet
dictum.cujus servtts est, ne-hiium meum ullerius ecclesia sancli Patris, in loco ubi Formae vocantur,
feras, sed eum sub omni celeritate dimittas; > quo et ecclesia sancli Donali supra ipsas Formas, cum
lupus audiio, hunc quldem quem ferebat, aperto omnibus quae ad easdem ecclesias pertinent, iusuper
protinus ore .deposuit; in alium vero puerum repen- et universis quaeadpraefatos nobilesjurehaereditario
tinus insiluii, eumqucsubito desecans, truncum ca- pertinebanl, tam in ipsis Forfliis quam et in Valle
daveris sprevit, prsecisumque caput mordicus con- frigida. Eodem etiam anno (1121) Leo ei.Girardus
fixum insuas latebfas concitus asporiavil. Fundani consules optulerunt beato pairi Benediclo
59. Circa hos dies Michahel Couslantinopolilanus monasierium sanctiMagni cum omnibus sibi perti-
imperator palri Desiderio per nuntios quos ad eum hentibus, el cum quarta parte de ipsa piscaria Fun-
direxit, dona quamplura transmisit, poscens nl pro fj dani lacus, et cum ecclesia sanctaeMariaejuxla am-
seac liberis el pro statu imperii sui Dei omnipoten- pliilheatrum Fundance civitatis,' sancli Mauri ;et
tis clementiam assiduesupplicarenl. lnsuper etiam sancti Martiui ad Tirille.et sancti Andrese ih Ter- '
ob patris Benedicti revercntiam, pro salute anima3 racina, et sancti Nicolai in urbe Romana, Ibco
VARIJE LECTIONES,
M*9 leg. aera ut itifra col. 775, /. 20, - '"
'
! NOT.E.
(1115) Reg. num. 145, cujus litulus : Prmceplum (1118) 1067 (L 1069.) ittd. VII m. Apr.4b. Utra-
Michaelis Constantini imperaioris', id est filii Con- que dominatio Cl. Di Meo suspecta est, .uipote a
«lantfni. ANG.iriinio"subseripsi mense Aprdi ind. Leone omissa.
i, i. e. 1081 : al a. 1078 regho depiilsus est. (1119) Alberici V. S.Dominici c. 2. Sed j'am a.
(1116) ln territorio Sangretano, dipl. ap. Gatt. 1051 obierat, v. supra II, 59. . . , .
Acc, p. 179 e." Reg. Petri ttnde el sequentia (1120) Ab. Azzorie f. Azzonis,' sed a. D. 1072,1 "
eriidit. "•',' m. Dec. ind.- x, ib.-p. 180. Sed unum Meiaj-casi.•
(1117) Notula de hac re exstal iii Reg. Pelri. edita ibi nominatur. ",^
ap. Gatt., ib. (1121) 1072, m. Sept., ind. x ap. Gatt.TI.,p.2!>9.
 773 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IIIAUCTORE PETRO: , 774,
qui dicitur ad fossa, cum omnibus pertinentiis ac A viclum se ralionabililer seniiens, temies
rebus illariim. Pari modo autem una cum Richardo evanuit. Hoc Dei servus ut vidii, per auras
cffipit collaudare
cognomenlo de Aquila idem consules oplulerunt Christi clemenliam, qui tam inirahililer eandem
huic loco ecclesiam saneli Onufrii cum peninentiis animam de demonum manibus liberare
suis. El quoniam locus idem habilis ad<constru- est. I.n eisdem vero partibus inonasieiiiiin dignains
est quod-
endum monasterium erat. Desiderius cupiens ibidem dam in honore ij'usdem patris
sacralum, in quo
faccre monaslerium, per Girardum prseposilum fratres duin diequa idemsanclus ccelos
ascendil, fes-
sancti Nicolai in Pica, qui quintus post eum hujus tivitatein illius sollempniter
celebrassent, ad ccen.ini<
coenobii abbas effectus est, in statum qup nunc cer- venientes, dum pisces se non habere
nilur erexit. His quoque diebus (1122) Littefridus ac de re conqueri contra abbatem perspicereni,
cceperunt. Sub-
Fundanus consul cartam fecit huic monasierio de sequenti vero nocie, sanctissimus
paier Behe-dictus
omnibus quae sibi pertinebant.de civitale Fundana abbali insomnis apparens,,dixiladeum: i Curfiaires
ei valle de Cursa, et Aquaviva, el Ambrife, et Ynola, tristanlur?! etille: c Propter
pisces quos non habue-
de
Campu Mele, Vatera, et de lerlia parte piscarise runl in praeterito die. > Cui sanctus : « Ego quidem
a'd Sanctam Anasiasiam, et de monaslerio sancli in monasterio meo Casinensi cellararium de
mundo
Archangeli, el omnibus a
quseeipertinebant paterno B ; recedentem expectavi; qui quoniam peccaiorum
•vel malerno jure. Per idem quoque lempus Jo- erat ponderibus aggravatus, eum meis
oralionibu»
hannes Hiserniensis""virnobilis simililer oplulit huic arijuvi, alque illum omnipotens Deus in a^lernseviise
Casihensi ccenobio mona.slerium sancli Benedicti in quietem constituit. Nnnc vero piscatores miite ad
locoBaniorala t550(H23)cum duabus aliiscellis ipsius, proxinium monaslerio lacum, ihique abundaiUer
Idest sancia; Mariaeet sanctae Lhciae, cum universis invenies nnde murmurationeni-sedare-valeas fra--
earum pertinentiis (An. 1072 Sept.). Idem fecit et tnim. i Abbas autem evigilans piscalores adlacum
Morinus comes Benafranus de qualtuor aliis eccle- suh omni celeritate transniisil; quod^dum fratres
]
siis, idest sancti Nasarii de Piperozza, sancli Petri cernerent, mirare c.ceperun!, quia lacus ad quem
de Sexto, sancti Barbali de Ravenola, et sancli piscatores pergebanl, non nisi serpenles el ranas
Marlini de ipsa Furca.- ferebat. Piscatores aiiiem iacuin jn quo
nunquam,
40. Opersepretium reor ea quse isto in anno Do- ante vel postea piscalumfuerat ingredientes, plscimn-.
minus per bealum Benedictum in Galliis- operari -di- mullitudiuem lanlam ceperunl, ut per octo conti-
gnalus est, ad posterorum memoriam et sedifica- nuos dies fratribus> ad comedendum sulScereni.
tionem annectere. Quidam namque vir potentissi- Qtiidam Johannes cognomine Benafranns, vicecomes-
mus Gallorum gente progenitus tantis se ab' ipsa < C Jordanil. principis, fuitvir scelestissimus et oniui
infanlia execraral flagiliis, ut nulla pars ej'uscorpo- , viiiorum labereplelus. Qui dum ad-mortcmvenissei, .
, ris proptio vacarel a vfiio. Ilic ad morlem veniens, ad liuiic se iociim duci etsanciae sibi religionis ha-
convocalis cujusdam ccenobii fratribus, monacbicum bitutn tribiii rogavii. Cujus petitipni amici ejus fa-
ltabiium sibi tribui flagitabat, mox aulem ul sacris ventes, ad lioc nionasteriuin eiim.duxeriiiit, adque
indulus est vestibus, spirilum reddidil. Cuidam anie eorpiis sanctissimi patris Benedicti monasiica
vero Dei servo juxla manenli Domilius ea quse.circa vestimenta siiseipiens, statim e muiido recessit. lllo
defuncli anitham agebaiitur, oslendere dignalus est. aiilem sepulto, rusiicus quidam de monasterioegre-
Nam stalim ut de cprpore exiit, terribilis turba de- diens, ad campesiria loca lendebat. Cumque stib
monum cum igneis illam liganlescalenis ad larlarea ecclesia sancli Severi olim Casinensis episcopi qu:e
coiiareiUur ferre incendia, beatissimus pater Beiie- in hoc monle sita est advenisset, diabolum in via
dictuspasloralem manu deferens virgam in medium slanlem repperit, slatura procerum digilos ac un-
astitil. At vero hosles praedam se perdere cogno- gulas liabenlem valde longissimos, virgamque in
scentes-: « Quot anoslrisjam diulissime manibus nianutenentem, el ruslicum toryo vullu aspicieu-
Beriedicle absluleris aniinas nosli; hunc vero qui tem. Cumque ad eum ruslicus pervenisset, dia-
nunqitam aliquid boni gessit, injusle agis si a nostris ^ bolus ail : t Unde venis?«lile aiitem liominem eum
nianibus auferre conaris. r" Et sanclus : « Ne esse existimans, jdixit : i A Casinensi coenpbio. »
vobis injuslitiam forie facere videar, ej'us facta exa- Et diabolus : < Quid actum esl de Johanne viceco-
minale, et si vestrorum operum, poslquam meum mite? t Tum rustictis : * Postquam monaclms
accepit habiliim, aliquatenus fuit conscius, vesler factus esl, statimejnundo reicessit. » Diabolus au-
perriianeat. i Tunc malignorum illud collegium lem haec audiensccepilcouqueri.dicensMHei(1124)
VARIJS LECTIONES.
*B!0 Banlarola c. (?)
<' "
NOTJE. .
(1122) Anno 10 Littefredse ducis m. Oct., ind.- minatore Pontiscurvi, a quo Joannes Isergnise fide-
•xi ap. Galt. Acc, p. 180. lis ejus casi..de Riliomatrice ct monasieriuni feudi
(1125) Non procul a castro Rihomatrici, in per- loco acceperal. Eodem lempore eiiani alius^Joamies
tinenlia Ponlisctirvi. Gharla quam e Reg. edidit abbas idem monasleritun cum cellis illis, consetilicn-
liatl. Hisl., p. S64, scripla est Pomtairro,"jubeiile" .litiusijioniiehis, Casinensibusper cliarlant tradidit,
€offrido Ridello cousule et duce civ. Caieta; et do- t!124)Cf. supral,20.
 '
•m LEONIS.MARSICANIETPETRIDIACONI . 77S
Benedicte raichi! Ile^Benedicle michi! cttr meos A j Tunc etiamet Lando domiiius Arpinensis eivilalis,
cotidie ad te servos converlis? Curme lam imma- ad mortem veniens (Aug.) j'udiciiim fecil (1127) in
niler, lam crudeliter perseqni npn desislis? > Tlaee hoc monasterio de omnibus quaesibi jure haeredilario -
cmn dixis'ct, fiiribundo ac flammanli ruslicum pertinebant, id est de niedielale Arpini, et Monlis
vultu respiciens ait: c Scito certissime, quia nisi nigri, el Sancti Urbani, etVici albi, etCasa Silverii,
liodie in mouaslerio Benedicti cihum polumqiie pena appbsita judicii liujus violatoribus centum
sumpsisses, et panem de eodem loco allalum nunc librarum auri omnibus id removere quaeren-
jn simim tuum leneres,-nulla interposita mora te tibtis.
confeslim occiderem. s Staiimque per inontis latus 42. Per idem tempus supradicto papa Gregorio
sepraecipileni dedit, lapides el arbores' in modum Romae synodum celebrante (an. 1078), Leo lnrjus
tuibiiiis trahens. fiusticus atitem hoc viso, treme- loci biblioihecarius, qtii post Ostierisis episeopus
bundus de monle descendit, et cuncla qua^ viderat faclus est, ex jussione palris Desiderii proclama-
vel audierat per ordinem, pandit. |Cumque ad aquain' ' lionem fecit de cella sanctae Sophise in Bene-
qua3 Casinus vocatur advenissel, iletalo diabolus vento (1128), quam nuper Benevenlani a dieione
eidem apparens, dixit: « Adhuc per lerrahi islam hiijus cuenobii violenter abslraxerant;. cumque ad
ambulas? »Frendensqueea qure priuslocutus fuerat placitum res perducta fuisset, relecta sunt in om-
protulit, et Casini aquamcum virga quam tenebat nium audienlia nostra munimina, qualiler Aricbis
validissime perciissii, atque disparuii. Ad cujusso- princeps ejusdem ecclesise conslructor illam per
niliim rustico visum esl quori tota "bl tremuisset; pra3ceptum huicctenobio Casinensi tradiderat; de-
aqua vero fluminis more tempeslatis sursnm in aera muni vero qualiter omnes Romani pontifices, impe-
farebaiur. Reversusque in Rivo Matricis ad domutn ratores, reges, duces, ac principes praediciam cel-
siiam,langiiore corripitur, atque post diem terlium lam in hoc loco conlirmaverant. Quo audito, papa
vitam finivit.' Gregorius ait, quod nequaquam possent Beneven-
- 41. Eodem tempore cnm Landenulfus qui fuerat tani ecclesiam monasterio Casinensi primilus dele-
comes Caleni (1125), conlendisset nobiscujn de gatam abejus potestale subtrahere: sed Casinensem
alveo fluminis Gariliani, quod non deberet aliquo eoclesiam omnino canonice ac Iegaliter eandem cel-
modo perlinere eastro nostro de Morlula, et quod lam iu perpetuum opiinere debere. In eadem etiam
ipsi homines de Cripiis ejusdeml loci nichil nobis syhodo (1129) constituit, ul si quis a laico ecclesias
deberenl 4558,in judicio judicum Suessanorum causa investituram acciperet, dans et accipiens anathe-
ipsa diutius ventilata, victus ralionibus cessit, et de mate plecterenlur.. Eodem tempore cum (1150)
his omnibus per cartarn se inanifeslavit nullam praedictus papa Gregorius apud Capuam morarelur,
prorsus habere jusiitiam. Sed et Joffridus t553qui clerici ejusdenicivilatis invidis apud eum questibus
cognominatus esl Monitts, per idem lempus ex im- usi sunt, dicentes ecclesiam sancti Angeli quse olim
perio Richardi principis veniens.ad hunc monaste- fuevat juris Capuanae ecclesiae (1131), iniquo cbn-
rium, in praesentiaDesiderii sponte sua per scriptum' ' cambio in j'us, monasterii nostri transisse. Quara
se roanifestavit.-ac refuiavit in manus ejus ipsas nimirum qnerimoniam idem apqstolicus oraiu Desi- -
piscarias, quae suiit in flumine Gariliano ad ipsos: derii indiscussam manere non patiens, per idoneos
currenteS, qualiter incipit a rivo Iqui dicUur Vivus, ac veraces viros diligenter inquirere sluduit, utruia
qni dcscendit ab ipsis Criplis, et vadit usque in,' concambium quod pro eadem ecclesia datum fuerai,
' rivum
qui descendit a Sancta Cruce, et millil in conveniens esse videretur. Qtii videlicet hoc stu-
prsedictum fluviumGarilianuni, qua; videlieet pisca- diosissime disquirentes, invenerunt et probaverunt
rise anliquiius pertinuerunt partim huic monasterioi quod ecclesia sancli Johannis de '
Landepaldi, qiiae
partim sancto Salvalori de Cucuruzzo; quasetiam i pro eodem concambio data fuerai,' salis pius posses-
«sque ad illud tempus Suessani comites violenier eti, sionis et ornamentorum tempore concambii habuis-
malo ordine retinuerant. Sequenti tempore (ah., j) set. Quod eliam Erveus, tunc ejusdem civitajis
1076. F.ebr.) Joffridus cognomento Ridellus, dux: archiepiscopus, se veraciter cognovisse asseverabat.
'
Cajelanorum, dbtulit in hoc loco monasteriumi Quo competeriti teslimonio praemotaeliiis omni do-
sancii Herasmi de civitale Furmiana (1126), etl bietate suljlaia, censuit prsephatus apostolicus lam
inonasterium sancti Petri de Foresta in pertinentia archiepiscopum quam et Capuahos clericos in per^
Ponliscur.vi, cumuniversispossessionibus -ipsorum. peluum ab hac quaestionequiescere,nullamque ulte-
VARIJ]: LECTIONES.
*"* an terra?" *»»*deberet c. :toss ita correxi. Loffridus c.
j (?)
NOTJE.
'
(1125) Olim Cales, in eujus locum Calvi suc- ap. Gatl. Hist., p. 54, ufoi dicit se niliil justiliae re-
cessil.^ cipere potuisse. Cf. Prsef., p. 552.
(11.26) In pertinenciwciv. Cajetce'in loco qui dici- (1129) A. i075si prinmni deearedecretuminlei-
lur Ad molas. Gatt. Ilist., \u 267. li^it. Sed repetitum est a. 1078;
(1127) lpse "dicit: offerui,el
' tradidi, ap. Gatt. Acc, (1130) Ex pracepio papaad. Romse 1078, Dec.7,
'
p. 181. . . Gau. Hist., p'. 254'."'' - -
ap.
(1128) Cf. brevem ejus de lioc riegotio relationem (U31)'Cf. cap. 57supra.
 '
777 CHRONICONC&SINENSE. — L1B. III AUCTORE PETRO. .778
•rius de ipso concambio litem movere. Qui mox A . quam foris, nec non et inlegram parlem stiam de
( Dec. 7) privilegio firmum hoc et tn .perpeHium ' supradicto monasterio saneti lierasmi.i» Furmia
stabilejudicans, atque deceraens ulidem monaste- (an. 1079. Mai.).
rium sub cura el regimine Casinensis abbalis ma- Item Sanso fiiius Alberti de comitai.u Piiinensi,
nere perpetuo debeat, eodem quoque privilegio -cartam fecit huic monasterio de inlegra sorte haere-
cuncra, qua3 vel ibi tunc concessa, vej. in fiiturum ditatis suse, idest de medielale castelli quod diciuir
•essenl concedenda-confirmans, temeratoribus qui- Planellu (UJ5) cumecclesia sancti Stephani ibidem
«iem hujus deereti nisi forteresipuissent, excommu- -et demedielalePasiniani,eum terra mille modiorum
imcaiionis senlenliam iritulit; observatoribus vero 'ineiisura.Bux quoque Robbertus capla Tarento no-
iienedietionem apostolicam et pacem perpetuam bilissima civitate Apulios (an. 1080. Jun.), optulit
provenire optavit. •beato Benedicto monasteriura ej'usdem eivitafis"
45. [DESIB.Dial. i, 5, 8, 7.] flis quoque dwbns •quod vocalur SanclusPetrus Iinperialis cuiivomui>
quidam frater in hoc ccsnohio Angelus nomine ftiit, bus pertinentiis suis, nec non quatluor et centum
vir rcverendusetomni bonitaleredimitus. Qui dum famiiias hominum eidem Ioco periinentes; insuper
in hoc monasterio ultimum clauderel diem, demoi eiiam totam decimam suam frumenli et ordeL vini
niacus quidam adveniens -damare coapil : t Quid " et olei, et omninm piscium piscariarum sua-
liac hora michi Benedicte fecisti? Angeli monachi rum{1136), pena apposita quingenlarum librarum
animam oh exigui gestaturam cuculli de poteslate auri quicumque id removere qua^sissel. Hisdem
miea atiferens, tuo in ccelestibus gregi sociasti. i porro lemporibus (1072) Panormitana civitas ab
Cumque ha3c Iugubriter diceret, repente signum eodem strenuissimo duce capta est. QualUer autem,
quo fratrum obitus signiRcari solet insonuit, eun- vel qtia occasione idem dux Siciliam ceperit, licet
iesque pr3?falumAngelum jam vila privatum. repe- superius ex parte letigerim (1157), opportununi
riunt. Alius in hoc ccanobio monachus Johannes videtur ad posterorum memoriara huic_loco in-,
nomine (1152) fuit, qui dum in hoc loco defunctus serere. . .
•et sepullus fuisset, frater quidam ramicis incom-_ 45. {AHAT.v, 8,10,18, 20, 23, 25,27.] Cum igi-
jnodum ita patiens, ut membrano intercutaneo tur Panormitanaa. civitatis regimen Vulthiiminus
passo diruptionem -viscerainter«aniem laherentur admirarius retineret, quidam ex servis ejus Belchus
et corium, ejus sepulchnnn adiii; ibique toto pro- nomine contra euminsurgens.honoreeurapatriaque
stratus corpore, omnipotenlis Dei coepit rogare cle- privavit. Pulsus vero ille Sicilia, ad supradicti Rob-
menliam, ut per iiuercessionem servi sui Johannis, rt beni ducis confugit auxilium. Tunc navali dux col-
diruplionem illam in soliditatem pristinaniTevocare leclo exercitu (cm. 1061), Siciliam Christo duce
dignarelur. Sed quanlum apud Deum ejusdem Johan- , expugnaturus ingreditur (1158). Conlraquem Sara
nis valeret oratio claruit, nam slaiim dfruptio illa cenl cum valido exercitu congredientes, juxta civi-
soliriata est. Quidam fraler' eo tempore in hoc talem Messanam sine mora Christo favente superafi
sanctoloco Siephanus (1153) nomine fuit.qui dum sunt; reiiqui fugse prassidium sumunt. Messana
in hoc coenobiocarnis universaj viam ingrederetuv, veroeapla, ej'usque. admirario inlerfeeto, Ri-
anus quaedamAgundia nomine ante ecclesiam san- melum dux pervenit ad urbem, quam sibi tribu-
cioaDei genitricis, quae ad Tadicem hujus montis tariani faciens, cum mille equitibus lolidemque
sita esi, in oratione pernoclans, dum adhunc mou- peditibus ad Castrum Johannis pervenit. Adver-
tem oculos deflexissel, vidit de inlirmorum domo sum quem Balcaoth Saracenorum admirarius
igneam columnam egredientem ccelorum ardua pe- cum quindecim milibus equitum et centum
netrare. Quo viso, nunfium statim ad hoe monaste- niiiibus pedilum properans, bellum iniit miru.m et
rium dirigens, ea liora Stephanum invenit animam omnibus retro lemporibus inatiditum : cum ex
exalasse, qua ipsa coltunnam igneam ccelum con- clirislianis non equitum vel pedilum aliquis vuln.e-
scendere vidit. D rareiur vel morerelur, ex paganorum muhitudine
44.' PraJterea Johannes filius" Ilugonis comilis, interfeclorum numerus vix colligi poiuit. Jnde au •
patris exemplum (1134) secutus, obtulil alque fir- tem dux victor recedens, venit in vallerh Demeiia3,
inavit beato Benediclo integram partetn suam de in qua roccani heali Marci construens, Calabriam
caslello Suj'o, quod est medietas ipsius, cum univer- rediil, et super Barum quae tolius Apuliaeprimalum,
sis ad eandem medietatem perlinentibus tam Inlus opiinet cum exercitu veniens, ohsidionem Iocavit.

NOTJS.
(1132) VeneticusDesid. deductcesunt, v. Gatt. Acc, p.-187.
(1153) St. Venelicus Desid. (1155) In fluvio Tabe. D. 1080, m. Nov., ind. tap.
(1134) V. supra II, 55. Hanc dohationem edidit Gatl. Acc, p. 182.
Gall.Hisl., p. 267. Sed jarn d. 23 Sept. 1078 Jor- , (1156) Quas nunc illic habemjLsvel habitun sumus.
danus princ. Sujum Desiderio concesserat, quia GaU. Acfc., p. 183.
llaynerius cum aliis suis consortibus et parenlibus (1137) Leo, c. 15.
in
qui ipse caslello habilaverutil lalem culpam fece- (1138) Non ipse, sed Goffridus Ridelbis.
tunt unde legalilermomnesres eorum noslro fisco
PATROL. CLXXIII. 2&
779 LEONIS MARSJCANIET PETRl BIACONI. 780
Quain cum diu obsessam in dedilionem accepisset A 1 principe Capuam remeans (DeC. 19), dux supra
(1068-1071) cum mililari agmine Siciliam rediit,- Benevenlum, princeps vero supra Neapolim obsidio-
ac civitatem Calheniensium capions, Panormum nem firmavil (1145). Ncapoliiani aulem principis
obsidere praecepit. [AMAT.VI, 14-19; vin , 15, 12 terrore perculsi, bmnipotenlem Deum rogahant
13,14,17, 25.] Quamcum quinque (1139) mensl- attenlius quatinus de supradicti principis potestate
bus obsedisset, landem illam prout volebatoiuinuit. miseraiione sua elemeiuisslma eos eripere dignare-
Talia igilur ad volmn sibi dux evenisie adverfens, luf (1077. Mai.): Cumque eadem civilas acerrime
immenso valde congregato exercitu super Salernum expugnaretur; sanctus Christi martj-r Jamiarius
casira locare'disponit (An. 1076. Mai.~ 6). Quod su- cum aliis dealbatis saspius videbanliir a principe et
dum exercilii •
pradictus papa Gregorius eomperissei, per pa- ejus per castra armali discurrere. Qui
trem Desiderium Gisulfo principi ducis pacem expe- aistimans eum esse archiepiscopum, mandat cur
tere monuii, ad quod ille nec responsum quidem -' eonlra ordinem suum nim lancea scufatus ad
reddere voluil. Dux vero suum exercitum coiigre- pugnam procederet; cui respondens arctiiepisco-
gaiis circa Salerjium leuloria- fixil. Ex alia autem pus : « Egbtil tu vir illnstrissiine perspicis, amultis
parte Richardus princeps rogalu ducis pccurrens, si diebus . . segrotus
.
in lectulo j'aceo. Ille armatus quis sit
.
curii diversis bellorum machinis illam obpugnareve- i
ipse videal, nam pro cerlo scias, quia sanctus Ja-
hementissime co3pit;Iloc Desi'derius>udiens, Ricliar- nuarius prolegit ac defendit hanc civiiaiem. » Prin-
dum (1140) principem adiit, eumque una seeum ad ceps vero ejus dictis dcrogansfidem, civitatem oppu-
Gisulfum veriire rogavit. Quo dum venissenl, post gnare non dcsinebat. In qua obsessione ab excom-
niulta verba „in vacuum liabita , eorum Gisulfus nitinicaiione solulus defuucttis est (an. 1078,'Apr. 5)
spernit coiisilium, et cum duce nulio pacto se cqn- (1146); cui- successilJordanus filius ejus.Exindevero
fcederalurum jurejurando affirmat. Deficienlibus iiiter ducera et priuclpem dissensionis el odii scan-
tandem in civitale eis quse ad victum sunt necessa- dalaorta sunt.Princeps eniin favens papaeGTaegorio,
ria , equorum, canum, asinorum, ac muricipum acceptis a Beiieventanis qualluorinillibus quingentis,
(1141) carnes cceperunl comedere.Vendebalur autero bizanliis,' castra quae dux ad expugnalionem Bene-
canis jectir^ tarenis decem, gallinas novem, ovum venti firmaverat deslruens, cum universis comititfus
vero unum, nec nori et septem ficus, duobus dena- Apuliie (1147) conlra eum conspirat. Qnod ubi duci
riis, modius vero trilici quadraginta quattuor biran- qui eo teuipore in Calabria reniorabalur, nuniiatum
teis. lllorum vero egestalem dux dum comperisset, est, cum quadringenlis sexaginta militibus Apuliam
inlempesia? noctis silenlio stipatus niilihim cuneis ad r rediit, -et Asculum, Monlem- de Vico (5148), et
inuros urbis veniens, el portam 1clausam lapidibus Arianum expugnans cepil, et contra pnncipem snper
diruens, Salernum optinuil (Dec. 13). Civiiale fluviuni Sarniim ire disponit. Desiderius interea
(1142) aulem potila Robberlus ecclesiam sancti pater haec audiens, ducem adiil, eumque ad pacem
aposloli el evangelistae Mallhei inibi construi jus- redire rogabat. Cujus monilis Robberlus obtempe-
sit (1143), in qua etiam sacrum ejusdem apostoli rans, pacem cum principe facit. Exindeatitem dux
corpus summa cum veneralione locavit; os inte- movens exercitum, supra caslrnm quod MoiUicnlus
grum brachii ejus argentea theca reeonditum ad (1149) dicitur obsidionem fecit; quod cum cepisset,
suam -Jilioruihque lutelain rcservans. Inde autem Carbonaram, Pelram Palumbi, Monleni viridem,
dux cum exercilu,- socialo sibi jirindpe, ad hoc Genlianam, una cum Spinaczolo similiier acquisivil.
nionaslerium venit, atque Desiderio el fralribus ho- Desiderius praeterea aegre ferens, ducein a inauis
norifice susceplus, illorumque se oialionibus com- ecclesiae gremiodiu exlorremmanere, Romam adiit,
mendans, attenlius Campaniam expugnaturus in- et. papam.Gregorium rogare ccepil, ut ducem ab
greditur. Talia (1144) papse Gregorii dum pervenis- anathenialis vinculo quo eum ligaveral solveret.
sent ad aures, ducem et prineipem a liininibus • Quo impelrato pacis amator el conservator Deside-
separavit, collectoque exercitu,supe'r"eos ire dispo- rius cum cardinalibus.ad dticem profeclus, eum ab
nit. Quod ubi duci hunliatum
esjt, coricite una cum exconimunicalionis vinculosolvit (1150).

. NOT^E.

(1139) Q. m. apud Amatuai non legilur. (1145) Hucusque Amalns.

(1140) Ejus Amatus non meminit.
{^1141)1. e. felium.
jll42) Civilate ~-ingreditur non ex Amato sum-
psit.
(1143).Cui hanc posuil inscriptionem : Malthato,
apostolo et evangelistw patrono Mrbis Robertus dux
R: imperiimax. triumphalor de wrario peculiari. Di
MeoAnn. VIII^ 191. Dedicala esia. D. 1084; Ann.
Benev.
(1144) Amat. VIII,.,52. 31 : nam rerum ordinem
Pelrus invertisse videiur.
(1146) Amat. VIII, 34.
(1147) Iraiis propter dona in .nupliis filiaeducis
postulala, v. Guil. Ap. III, 498. '
(1148) Vico della Baronia s. Jrivico.
(1149) Moftticchio in. Capitiriata,- Caroonaro .et
Monteverde in Princ. ulteriori, Genzano.eXSping%-
zola in Basil. sila sunt., Petram Palumbi frustra
qua3sivi.
(1150) A. 1080, Jun. 29, Ceperam Rotiertus a
Greg. VII pace facta invcstiluram rccepit.
 781 . CHRONICONCASINENSE. — LIB. EFIAUCTORE PETRQ. 78»
46. Eodem (1151) quoque temporeRosellanensis A i qiiaeaniiquittis.huic riionasterio perliimeruiil ih tola
ecclesine pontifex (1152) ad hdc coenobium veniens, Liburia, cum ecclesiis Jac finibus-ei periineuiiis
non parvse pecunioe summam ih hoc loco deposuil. earuin. Hsec inquam omnia, cum uriiyersisut dixi-'
Quod ubi Jordanb principi felaturri est, missis mili- mus eofum nttinentiis, in hoc loco specialiter con-'
tibus eandem peeuniam de ,ecclesise secrelario ab- firmavit, sub pena quatluor millium librafum auri,
slractam ad se deferri mandavit. Fratres aulem ,ad qiii huic concessioni-aliqualenus inferre violentiam
haec : « Pecuniam *5Stquae patri Benedicto cfedifa praesumpsissent. Biennio post hsec (an. 1082. Septi
est, nos alieui viveniium miuime dainus, sed illani '24)coblala est ab eodem pfineipe in hoc monasterio
in secretario ponefttes, exinde qui praesumpserit aii- ecclesia sancti ,'Rufi intra civilatem Capuanam
ferat. i Miiites vero- haec audiehtes, ei diabolieo (1156), quae dudum sibi cohcessa etper sacramen-
stimulo debriali, pecuniani de secretario ecclesiss lum firmata fuerat ab his, quibus jure-haered/iariff
abslrahenles, ad principem deferunl. Taritum vero jiixia morem. patrix pertinuefat, cum servis et an-
et tam immane et inauditum fiagiijum Gregorii papae cillis atque cqlonis nec non-cllibris et ornamenliSj
diim pervenisset ad jyires, inrjus temeritalis noxam et omnibus bmnino lam foris quain inlus peninen-
irjultam esse non ferens, et verens ne exemplo hujus liis ipsius, mille librarum auri pena proposita ii
'- facinofis iterum noslra ecclesia violarelur, divi- ' violare conanlibus. Per eos etiam dies (1157)comes
rium offlcium in patfis Benedicti ecclesia interdixit, Aderiulfussimul etfratres fecerunt oblatiopem suam
altariaque oriiriia denudari fecit, asserens quod in in Jioc locb de lacu majofl, qui est.juxla civitaleiH
tanto scelere himije neglegenliaeel acriter uleiscendat*. Aquinensem, cuin omriibns ej'usdem loci peflirien-<
timiditatis, et Desiderium ac fratres arguere posset, tiis; super eam oblationem, quam ante ahniirn
et gravius advefsus congregationem nostram edm- pfirieeps Jordahus feceral.(1081. Sept; 16)J
moveri" debere, nisi ea qua locum istum sempef 48. His namque tempofibus Guimzo cdnfessof
tiilexerat carilale delinefetuf. Siquidem tolerabilius aimificus et Inyus cceiiobii monachus vila decessit^
sibi sideretur viflas et' castella liobis pertinenlia in De cujus virtulibus, quia ad id loci decurrensper-
praedam et direpliohem dari, qiiam ut sanclus locus venit iiisloria, aequiimpl3iie vldelur aliqttania opus-
et pef totam christianitalem famosus e'l venerabilis culo isli annectere. Hic dum Basilii perversitempo^
tantse ignominiasipericulo subjaceret. Sed non in ribuspro lmjuscoenobii causis. ad Theodinum ser-
lbngnm poslqti3m officium de ecclesia noslra inter- vum tunc in arce quae Banlra dicitur residentem
diclum est, vindictam dislulit dextera Dei. Nam directus fuisset, rogatus ut ea nocle in supradicta
princeps tanli auctor sceleris,- postquam pecuniam p arce remoraretur, extra" cellam Guinizo nuliatenus
accepit-j lumen amisit (1155). Idem vero papa Gre- se nianere posse respondit. Tunc Theodinus diabo-
gorius -in coneilio residens, constituit, ut si quis' lico' debrialus venenOj dum servum Dei orationis
Normannorum, velquorumlibet hominum, pradia, 1 gratia ecclesiam intrasse conspicefet,. cumsumma
inonasleria, villas, seu possessiones hujus, ccenobii1 . ditigenlia claudi ecclesiam fecit. Virgam vero quain
Gasinensis invaseril, et bis vel ler-admomtus non1 in manu servus Dei adduxerat, uxori suae (1158)
emendaverit, excommunicalibni subj'aceat, donec; tradens in arcam claudi proacepit. Sed humani
resipiscat etecclesiae -salisfaciat (1154). generis Condilor atque Redemplor qui in se speran-
47. Eodem anno. (an. 1080. Spt. 19) Jordanns» tes. non deserit,, misil angelum.suum,-qui salvo.
princeps cujus supra meminimus, more priorum1 j"anuarum sigrfaculo eum de ecelesra abstrahens, ad
principuin generale praaceplum' huie moriasterio fe- radices monlis deposuit. Ruslici vero sole jam ad
cit de onmibus finibus ac perlinentiis ejus (1155). occasum vergente redeuntes a ruribus, percontati a
Quo etiam praacepto specialius confirmavit eidemt caslri habilatoribus si quid novum in, illis parlibus
inonasterio universa, quaelam pater quam ipse-huic; nuperrime foret" gestum, responderunt se omnino
monasterio concesserant, seu concambiaverant, vel1 nichil aliut vidisse nisi quendam hominem soliva-
reddideranl : Id esl eastellum quod dicitur Fraclaejj ' guin,"discalciatis pedibus, cambultam in manu por->
et Terame, et Pedero dc hionie, et Morlulam, eit lantem. Theodinus vero nequissimus servus hoc
Cucuruzzum, el Tiirrfem ad mare, sed et omnia» audiens, evocal confeslim presbyterum, et quid de
VARIiE LECTIONES.
4554ila Reg. Pelri. pecuhia c.
NOT^E.
(1151) Brevem de hacrerelationem cum episiolis tamen DiEx MeoAnn. VIII, 172. .
papae s. d. e Reg. Petri edidit Gatt. Hist., p. 149. (1155) orig. dedilGalt. Acc, p: 184.
•Cf.ep. Greg. ad Jordanum VI, 37. Episcopum ad (1156) lb., p. 188. e Reg. S. Arigeli. Tenuerat
apostolorum limina venientem nuper ausus es et im- eam Herluinus capellanusprincipis.
pedire et quod ferebat tnore prcedonumauferre. Na- (1157) A. D. 1082; sed Jordanis 25, ind. 'vi. Res
nisshne ecclesiamb. B. sacrilego ausu inlrare deprcc- eorum (filiorum Joannis Lahdonis comitis Aquini)
dari et violare non timuisti etc. D. Romce 2. Kat. flsco addictae erant quia conlraanimam nastrtvm eo-
-~Mai.ind: n (1075). gilaverunt et consiliati sunt. Ulrumque"priv. ex ori^
(1152) Dodo.- edidit Galt. Acc, p. 187, 4.88. - '
inveni. Marotla vocatur in Vila Guinizzonis*/.
(1153) Id nullo alio teste eonfirmaium (U58)
(1154) Legilur in conc. Rom. 1078, Nov, 29- v.
 783 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI "784
Dei homine actum fuisset soiiicite coepit inquirere. A stros eam suscepi. » Et his diclis ostendil prsedi-
Qui cum in ecclesia eum requisissent, el non inve- clam animam jumentorum more ligatam ad suppli-
jiisseni, stupore sinml et admiraiione ingenti repleti . cia trahi (1162). Tunc vir Dei onus penilenliae divi-
suiit. Qualiter'autem omnipotens Deus de eadcm tis sibi imponens, ccopitomnipolentem Deum rogare,
. ecciesia januis elausis servum suum abstraxil, usque ut eandein animam de anliqui hostis potestate eri-
horiie cunclis mortalibus manet incognilum. Dujus pere dignafelur. Nocle vero adveniente, diabolus
aulem viri gesla magnifica, discipuliqne ejus Ja- affuil, eumque flagellis ila cecidil ut seminecem
nuarii miracula si quis plenius nosse desiderat, eum relinqueret, dicens : i Cur pro eo ausus fuisti
iextum vita3'ej'us'a'nobis anle hocferme septennium Deum rogare, qui suis sceleribus innumeris cxigen-
exaralum relegal (iib$). Circa hoc fere lenipus libus in noslra j'ura devenit? » Non tamen pro hoc
sanclae iriemoriae Gebizd e Colonia de quaoriundus vir Dei ab oralione cessavit, usquequo angelus Do-
erat (1160) egrediens, ad hunc Iocum pervcnit", mini apparens dixit: * Aclenus ego meique sodales
atque a Desiderio monaclius factus esl, vir humili- pro A:!one iaboravimus, sed age gratias Deo, quia
tate summus, honestalis jiitore couspicuus, qui modo liberalus et noslris esl concivibus aggrega-'
cnjus apud Omnipolentem meriti fuerit, non debet, tus.» Nocte quadam, dum in stratu suo, quod.est
videri lacimosum, si ex his quaede eo apicibus tra- ante secrelarii j"anuamin ipso aditu basilicsereside-
dita sunl, ex parle hic aliqua perstringamus. [PAULI• rel, visi sunt in choro starefratres, et quasiviritim
v. Gebiz.] Habuerat namque anle conversionem Xufificaretur, a singulis subselliis yidebalur exire
quendain familiafissimum, Adonem nomine, prsedi- fumus, cujus virgulse supra beali Benedxli collige-
vilem (1161). In vigiliis aulem na^talisDomini oranti renlur altarium. Cumque ad hoc cerneret, angelus
ei diabolus innumera demonum caterva slipatus Domini apparens dixil: « Quod vides oraliones sunt
affuil. Quem vir Dei sciscitalus est, dicens : « Unde fralrum, quse propterea in allari congerunlur, ut
jocundaris, miserrime ? » Et diabolus : i Quoniam ex sanctus Benedicius represenlel eas ante sedem Maje-
anima Adonis modo triumphavi, nunc enijn infer no-. statis.»Evlant455B pralerea de hoc egregio viro plura
(Editio Venela.) (Editio Neapolilana.)
miracula : qtiae si quis nosse desiderat, ejus vitae miracula, quse si quis nosse desideral, historiam
liisloriam a Paulo grammalico et- huj'us ccenobii vitae ejus a Paulovgrammalico et hujiis cosnobii
monacho (1165) perscriptam (1164) legat. IIoc monacho (1165) descriplam ,(1164) relegat. Hoc
etiam tempore juhente Desiderio pulehro satis opere iC etiam lempore, jussu Desiderii pulchro salis opere
in comitatuTealino innovala esl saucti Liberaloris in coinitalu Teatino renovaia est ecclesia sa.nciiLi-
ecclesia ab Adenulfo ejus loci praeposiio et nostri beratoris ab Adenulfo jam dicli loci praeposilo et
monasterii monacho. liujusccenobii monacho
49. Anno aulem inc Dom. 1079 (1165) Malilda .49. Anno autem dominicse lncarnaiionis 1077
comilissa Henrici imperatoris exercilum timens, Mallilda comitissa Liguriseet Tuseiss, iram impera-
Liguriam et Tusciam provincias Gregorio papse et loris Kenrici sibi infesli metuens, Liguriain et Tu-
/Sanctae RomanaeEcclesiae devofissime oblulit. Unde sciam provincias Gregorio papae et sanctae Romanaa
inprimis causa seminandi inler ponlificem et impe- Ecclesiae devotissime obtulit. Haec ergo causa infer
ratorem odii inilium fuil. Qiiapropter pontifex op- pontificem et Romanum imperium dissensionis et
porlunilalem nactus, eundem imperatorem quod odii fomitem ministravit. Quapropter pontifex op-
sibi j'ura ustirparet ecclesise, communione' privavit; portunitale reperta eundem imperatorem ob inve-
Csesarautem cum oplimalibus imperii consilio ha- sliiuram ecclesiarum a liminibus ecclesise separavit.
bito (an. 1076, Febr. 25', transmissis Alpibus ut Caesarautem cum optimatibus imperii consilio ha-
cum pontifice paciscerelur intravil ilaliam. Triduo liito (an. 1076, Febr. 23),- transcensis Alnibus ut
'
| VARI^E LECTIONES.
u» Nonmultis abhinc
annis,utique posl edilionemNeapolilanam,deesl hic incodice tnetnbranaceovileyram
folium, quo,conlinebalur caput 49, cum paucis lineis prcecedentis,et non multo pluribus subsequentis. Cujus
fraude id faclum fuerit, sileiitiojuval involvere. Moheo propterea Casinates meos non omnibus jidere. Veniunt
ad nos interdum quidam in vestitnentisovium, intrinsecus aulem sunl lupi rapaces. ANG. Ipse ex ed. Neap.
a Laufeto interpolata hwc suppleverat. Quibus nos lextum edil. Venelm addidimus, in verbis quiclemmagis
quam illa mutatm celerum melioris fidei.
, NOTJE.1
(1159) Edidit G. Henschenius"in Actis SS. Maii verba inveni mores noslratium illustrantia : domum
VI, 451 e cod. Casin. Cf. infra IV,;66. saiis amplam repperit (sc. in visione posiius), in qua
(1160) Erat enitn Teulonicus, de provincia qum rogutn vidil grandibus lignis construclum, sicut fieri
. Francia Teutonica dicilur. Pattlus Casinum ab mofis esl in frigidis et prmsertim yperboreis regioni-
Agnete imperalrice direclus .efsti- bus. Integras etenim inibi dominorum suorum focis
(1161) Instilorem. *'?%'." advolvunt ruricolm trabes, «' non secluris sel tiabi-
(1162) Ratus hominetn.Dei yindicta gaudere. Ad bus magnis pyratn videanlur componere. Sic lamen
exiremum enim quibusdaiii ihjuriis ab eo affecius- eas in quadrum allerum atteri superponunt, ul inler
erat. .- ^,,.- - -,-'''', .lignum aperturm qumdamefjiciantur, per quas lingum
(il'63)-De quo v. Petfutri De viris ilt.,'c. 36.''.' igtiis egrediantur, el omnia domus spatia caloribus re-
(1164) Jussu Oderisii, editam ap.. Gatt. Hist.,p.' pleantur. "...
174, el exscriplam a Pelro nostroin Iibro De ortu et (1165) Anno 1077 eiiam Domnizo lioc assigna-
ob. JusiiCas. 51, ubi E>bjzoappellalur. In qua hajc vit.
885 CIIROMCONCASINENSE. — LIB. III AUCTORE PETRO. , 783
autem anie pontificis curiam, qui tunc in unam A cum pdnlifice pacisceretur intravit Italiam. Triduo-
Malildae munitissimam arcem se cohtulerat, idem nariique anle pontificis curiam , qui eolempqre
auguslus discalciatus persislens, pacem exposcebat, in unam mnnitissimam Mattildse,arcem secou--
et hoc per se, hoc per imperii principes, hoc per tulerat, idem augustus disealceatus permanens,
aposloli familiares posiulabat [an. 1077, Jan.). Pa- pacem exposcebat, et hoc per se, hoc per principes
cis autem isletenor erat, ut si quid utriiique fuisset . imperii, hoc per familiares apostolici poslulabat (an.
admisstim, solveretur; demumque caesar Romano 1.077, Jan.). Pacis atuem lenor istiusmodi fuit, utsi
pontifici fidelilatem juraret. Cumque-negolium effe- qnid commissi ab utraque parle factum esset, sol-
ctui mandalum' esset, pontifex Matildse consiliis veretur; demum vero csesar more antecessorum
adjulus, quendam ex suis ultra montes dirigens, et suorum Roniano pontifici fidelitalem facerel. Post-
Rodulfo duci coronam impcrii mittens, adversus modum vero cum imperator papam et Mattildam
augustum rebellare.suasit. Quod ubi esesariin Italia dolo capere yellet (1166), deleela fraude pontifex a
renuntialum est, e vestigio Gallias transiens, anno Matlilda monitus el adjutus Romam reversus est.
dom. incarnat. 1081 [1080] conlra ducem ipsum Cumque Henricus in prislina relapsus esset, a Gre-
iniit bellum. In quo primo conflictu superatus (Jan, gorio fursum excommunicalus fuit, coronaque im-
27), deinde victor evadens (Oct. 15), ducem ipsum " perii Rodulphum ducem insignire curavit. Quociubi
cum exercitu ipsius trucidavit. Csesar igilur injurise csesarijn Italia nuntiatum est, e vesijgio in Gallias
ulciscendaenon immemor, cougregato exercitu Ro- transiens, anno dominicse incarnalionis 108S [1080]
mam (1167) advenil (an. 1081, Mai.); sed obsisten- coritra eundem ducerii.bellum iniens, in quo primo
tibus cum ponfiliceipso Roinanis, sine effecturever- publico Marfe superatus (Jan. 27), deinde viclor
sus est (Jul.). effectus (Oci. 15), eundem ducem gfadio trucidavit."
/ Viclor igitur imperalor effectus, suse inju.rise ulci-
seendnememor, congregalo exercim Romam (1167)
advenit (an. 1081, Mai.), sed obsistentibus Ro-
manis cum eodem pontifice, sine efleclu reversus
est (JuL). . -
Hoc etiara anno Robertus dux
Anonym. Cas.^ Hoc eliam anno Robertus dux , [Anonym. Cas.]
cum 15 milibus armalorum transito mari Thraciam cum 15 milibus armatorum transifo mari, Romaniam
debellalurus ingreditur. Adversus hunc Alexius im- debellaturus ingreditur. Conlra quem Alexius impe-
170millibus (1168),pugnauirus adveniens,
peralor cum- 170 milibus pugnatorum ad prselium p^ralorcum
- exiens superalus est (Oct. 19).. bellum iniit; a quo idem imperator. deviclus est
(Oct. 19' (1169).
50. Henricus (1170) interea sequenti anno exer- 50. Henricus (11?0) interea imperator alio anno
ciium congregans Romam advenit (an. 1085), et exercitum congregans Romam advenit (an. .1085),et
porticnm sancti Pelri per vim cepit, magnaque ex porticum sancti Petri (1171) per vim cepit et ex
.parte destruxit ; archiepiscopumque Ravennatem magna parte deslruxil, alque archiepiscopum Ra-
apcsiolicse sedis inyasorem absque consilio el volun- vennatem invasorem apostolicaesedis absquecoasilio
fale Romanse Ecclesise instituit. Hoc audilo omncs et voluntate toiius Romanae.Ecdesise coustiluit. Hoc
fere islarum parlium homines adversus Normannos audilo omnes fere istarum parlium homines uno
uno animo unaque volunlate conspiranl, ut cum aninio unaque volutitate conlra Normannos conspi-
imperator Romam transirei, omnes in illos unani-,^ raverunt, ut cum imperator Romam transissei, om-
miier insurgerenl. JJoc illi explorato perterriti con- nes in illos unanimiierinsurgerent. Quod illi cogno-
silium invicem ineunt,. ut cum imperatore foedus scentes, et malum timcntes, acccpermu consilium
quoquo paclo componanl: ne si Roma ille potiretur, intra se, ut si quomodo possenl foedns cum Henrico
adjunclis ilii Romanis et omnibus per circuitttm ^•imperatorecoiiiponerenl{1172); dicentes quia posi-
gentibus, ipsi sedibus suis pellereiilur. quam.imperalor Romam habuerit, nullam weullerius
ab eo fmem habebimus, sed junctus Romanis et cmte-
ris circa manentibus, otnnes.nos de parlibus islis ex-
'
pellci.
YARLK LECTIONES.
^^abhinc rursus cod. Casinensem sequimur. -
NQT^E..
Hsecex Domnizonel, 2 Laurelus ld estcivifatemLeonianam-, v. Bonizoneni'1
(1166) interpo- (1171)
lasse videtur. ap. Ane. Mai, Spicil. Rorii. VI, 278. Stenzel Frank.-
(H67) Haaciisdem fere verbis habet Anon. Cas. Eais. 1>80.
ad a. 1081. (1172) De solo hoc Principalu inlelligendum esse
- (1168) 70 mi/i&usLupus. ostendil Di Meo in Ann. ad a. 1081, quo Jordamis-
(1160) Apud Dyrrhachium. cum Heinrico se conjunxii. Verum ne ipsum quidem
(H70) H.— cojistitttii ex An. Cas. ad a. 1085. Petriim de ca3toris cogitavis^e e sequentibiis ap_-
Sequentia "atitem ad lempora speclanl anleriora. paret-
Farfic Ueiniicus fuit a. 1082.
 787 LEONIS MARSICANIET PETRI DlACONl *?SS
Quod ppslqnam tractatumintereos etpositum esl, A j periculum animas; si vero iero et yoluntalem ejus
et riuntii eorum 'adjimperatorem ofehoc ierant et je- non fecero, imrninel periculum corporis mei, simul-'
dierant, demum vocaveruut patrem Desiderium; et que timeo ne iratus imperalor, ita Normannis mo-
quoniam neminem alium in his parlibus invenire po-. nasterium islud quod sub lutela et defensione ej'us
terantyin quo conftdere potuissentjet de eo salis fide- esl, sicut et totum Principatum concedal. Pergam
liler praesumebant, omnia' ei quse consilialiiuerant tamen.ad eum, tradensmemortielpericulo; neque
crediderunt, secumque eum ad imperaiorem ire hor- enim faciam animam meam preliosiorem quam
tali sunt; eliicet proptersecuritatem suam finem patrem sanctissimum Benediclum: ham el pro vestra
ctim imperatore cqmporierent, eo Itamen animo ve- • communi salule animarum et corporuni, locique
niebant, ut causa Jidelitatis Romanae Ecclesiae de istius incolumitate, si aliter fieri non polest, oplo
pace inler pontificem et imperatorem satagerent. :a Chrislo analhema esse. Si enim rriilies occidar,
Hoc ubi Gregorio papse nuntiatum est, supradictum nullus me separabit a dilectione loci istius^, nam non
imperalorem eum- omnibus 'suissequacibus aiimi- dico imperalori, qui chrisiiarius est, sed elianr
nibus ecclesise separavit. Hoc ubiNormanni persen- alicui pagano sive tyranno occurrere non recuso,
seruntjOinnes qui prsedictum pontificem antea siu- dummodo res monasterii valeam ab ej"us barbarie
ceriterac fideliter diligebanl, extuncab eocorpore ^* liberare [Hist. misc. GREG. Dial. m, 5, n. 32].
et animo recesserunt. Imperator inlerea percomites Nam et Leo papa, ut civitatem Romanam a devasta-
Marsor.um misit epistolam ad palrem Desiderium, tione et incendip iiberaret ,'Genserico regi Arriano,
ut iret.ad eum; ad, quam epistolam nullum oinnino occurrit, el Savinus Canosinus Altilam (1175) aeque
responsum dedit, quia nesciebat cujusmodi saluta- Arrianum ad convivium iuvitavit, et de manu ejus
tionem ei scriberet. Idem misit illi aliam satis rai- calicem accepit, et bibit, el pater Benedicliis Zal-
nando, quod.nec ad eum ierit, nec ad scripta sua Iam similiter perfidiaa Arrianse hominem eliam in
responderif, mandavitque ei ut Farvse sibi occurrere orationesuscepil,uteumafflictioneruslicimitigaret.s
•
non moraretur, nisi forte vellet graviler penitere. Hseccum dixiset, palri Benediclo se commendans,
Ad haac Desiderius rcscripsit ei pro saiutatione - itef arripuit. Ita tamen^Deo se prolegenle cavit, u|
« debitse fidelitalis pbsequium, > ideo quia nullam in toto illo itinere, et in lota ilia mora quam ibi
ei fidelitatem se debere putabat, et cum mulias illi habuit, cum mulli sibi. episcopi et honorati viri,
raliones in ipsis lilteris posuisset.se propter Nor-' - amici eliam sui quamplurimi, et imperaloris can-.
manno.s.non posse illum adire, sed si forte cura cellarius (1174) occurrissent, neminem osculatus
Romano pontifice vellet pacem facere, inveniret. est, cum nullo eorum simul oraveril, comederit,,
aliquam occasionemjillum adire; et ad ultimum, ut aut biberit. Postquam vero Albanum pervenit^
illum ad pacem animaret,'scripsit neque regnum neque ipse ad imperatorem ivit', neque ad illum
neqne sacerdotium in tanlo dissidio incolume"posse aliquein misit, sed pef tolam illam ebdomadam
consistefe;;Ad hsec imperator iratiis, et multa con- minse sibi ab imperalore lantummodo mitfebantur.
tra .Desiderium indignatione commotus, nuntiis suis Nam mandabat ei, ut sibi fidelilalem faceret, et
quos adprincjpem mjttebat, omnino interdixit ne homd ipsius per manus deveniret, et abbaliam de
Desiderio aliquid Jbquierentur, et principi mandavit sua manu reciperel. Quaevidelicet omnia Desiderius
ut Resideriuin i,q'jiaritiiiii,valeret lsederet, nisi sua forti animo contempnebat, dicens se non modd pro.
sp^oiuead imperatorem veniret. Hoc ubi Desiderius ahbatia, sed nec pro honore lolius mundi id minime
pater agnovit, Rqmano pontiflci htee omuia iitteris esse facturuni. Cumque lam rigidum et inflexibilem
intimavit, etquid sibi inde.esset agendum cousulit; eum imperalor esse cernerel, iratus est valde,
sed nullum ab eo super hoc nunlios suos acci-
rejsponsum accepit. praecepitque p.rincipt, quaiinus
Rursus igifur imperalormisit Desiderio litteras, ut peret, et cum eis ad moriasleriuni veniret, illisque
nullo mndo diuiitteret quin ad eum in pascha iret, ipsum assignarel; sed cum princeps mulla i.IIibona-
el cum eo ipsam festivilalem.celebraret; et aliam ry ] de Desiderio frequenler locutus fuisset,.et eum ad
misit monachis" de eadem re; sed,adhuc differens, iiltim duxissel, ita flexit se ul ipse coram prineipe.
ire ad illum distulit. .Postquam .vero princeps et amiciliam sibi promilteret, et de corona imperiali
omnes Normanni.ad. imperalorem pergebant, et acquirenda 45" illum pro suo posseadjuvarel (1175),
princeps Dcsiderium. secum ire horlabalur, idem salvo tamen ordine suo. Quse quoniam ad compara-
abbasiratres convocans, dixit ad eos : t Angtisliae tionem superiorum Desiderio levia visa sunt, quia
michj siuit undique; si enim ad imperatorem nou aliter nequivit, eonsensil, et coram principe hoe.ei
terq, immiiiel periculum et eversio monasterii; si ' p.romisit. Cumque adhuc exigeret, ut virgam abba-
#utem iero. et voluntatem ,ejus implevero, incurram lise ab ipso reciperet, respondit quia cum Romaid
'
". VARIyELECTIONES.
Pfita ed. Veneia. ac req. Ang. . ,
' "
miM.
(1175) Toiiiam. (1175) Quod ei in opprobriutn versum v. in ep.
(1174) Btircbardus ep. La.usi\nensisper hos annos Hugonis Lugil. ap. Mansi Conc. XX. 652.
'diplqmaia. iecoguoviu
im ' CI3R0NIC0NCASINENSE. — LIB. III AUCTORE'PETRO.. . 790-.
iinpern coronam. eum habere vidisset, runc si sibi A j ceptum aurea bulla bullatum de huj'us loci posses--
viderelur, abbaiiam ab ipso reciperet; si vero nol- sionibus accipiens, eilicentia redeundi ab impera—
lel, dimitteret. Post hsec imperator accepto a prin- tore impetrata, ad hoc hionasterium cst reversus.
cipe magnot55Squanlilalis pretio , per prseceplum ,51. Circa hsec lempora Ugo venerabilis ,abbas
aurea bulla bullatum corifirmavit tolius Capuani Cluniacensis, vjr celeberrimse vitse ac famse, ad pa-
principatusaliinentias,relento sibi et imperio mona- tris Benedicti limina yalde devotus advenit;. qtiem
sterio Casinense,,cum universis rebus aepertinen- venerabilis Desiderius honorifice ut tantum decebat
tiis^uis. Super hcec interim-quandiii ibi permansit yirum suscipiens, el societalem Cluniacensium fra-
Desiderius,'cotidie ac saepe cum episcopis qui cum trum, n.ostrsa congregalioni adjungens, memoriam
imperalore erant, de honore apostolicae sedis con- illorum apud nos nostrseque congregalionis apud
lendit, etpraecipueeliam cum episcopoOsliensi (1176) illos in morfe et in vila iidem viri venerabiles in
qui etiam papae Gregorio favere videbatur; ctim ille perpetuum.habendam sanxerunt(1177). [DESID. Dial.
ei priviiegiumNycoIai papaequod cum'Hildebrando n, 4.] Tunc temporis in hoc Casinensi ccenobio,
archidiacono "et centum viginti quinque episcopis cum quidam fraler Gregorius nomine ex hoc mundo
feceral, ;ostendissel, ul numquam papa in Romana migrassel, lanta odoris fragranlia de loco in quo
Ecclesia absque consensu imperaloris fierel : quod B jacebat emanavit, ut omne subiio hoc monaslerium
si fieret, sciret se non pro papa habehdum esse, odoris suavitas resperserit, Cumque omnes miraren-
atque anathemizandum. Unde Desiderius tamillum lur, nuntius ab infirmo.rumdomo venil, qui Grego-
quam omnes qui eum adjuvaban.l, palam convicil. rium monachum obisse nuntiavit. Quidam frater in
-
Dixilenimneque.papam,nequeepiscopum aliquem, hoc Casinensi ccenobid Randiscius t558riomine fuit,
neque archidiaconum, neque cardinale.m, sed nec cujus quanta qttalisque vila exlilerit, in ipsoinortis
ullum hominem hocj'uste facerepotuisse. Apnstolica articulo. Dominus oslendere dignatus est. Nam cum
enim sedes domina nostra est, non ancilla nec aliT expicto vivendi lempore, morlis persolyeret debittnh,
cui subdita , sed omnibus est praalala; et ideo nulla cceperunt fratres sicut.mos esl ejus animam omni-
ratione posse conslare,-ul eam aliquis quasi famu- poientiDominocommendare. Cumquejamexlremuin
lam vendat. Quod si hoc a Nycoiaopapa faclum est, alitum traheret, voces psallenlium virlute qua po-
injuste procul dubio el slultissime factum est, nec; lerat compescere coepit, dicens: « Tacete, lacete,
pro humana slultitia potest aut debet amittere suam: numquidnon auditis.quantseresonanl^ 60 laudes in
dignitatem Ecclesia, nec unquam debet a nobis hocs coslo? Numquid pueros qui laudes decantant nou
aliquatenus consentiri; nec Deo.volenleamplius fiet'o, videtis? Nam veslimenta vultusque eorum sunt ttt
-utrex Alemannoruin papam constituat Romanorum. nix. Unde per Deum obnixe vos postulo.ul sileatis,
Cum ad haeciralus epi.scopusdixil: « Quod si haec'• michique lam suavissimum canlum audire sinalis.»
ultramontani audirent.omnes simul adunati unumt Ihec dum diceret, extremum alitum fudil.
fierent, J Desiderius respondit: < Cerle sinon so- 52. Sequenli lempore Jannellus el Scifridus pro
lum hi, sed etiam tolus mundus conlra hoc ini parte sua ,et pareutum suoruni'renuiiliateiuiH se
uuum^congregaretur, numquam nos ab hac senien- liuic monasterio de castello Saracenisco cum perti-
tia excludere posset. Polest quidem imperator ad1 nenliis suis, recipienles praesenlialiter a Desiderio
lempus, si tamen permiserit Deus praevalere, et: . monetaePapiensis solidos ducentos .cenium librarum
yim ecclesiasiica? jusiiiise iuferre; riostrum tameni auri.pena prseposila. His porro diebus Desirierius
coiisensum ad hoc numquam polerit inclinare. » anle pfaesentiam Jordani princip;s concessit GolTrido
His el hujuscemodi pluribus cotidie cum eis el sae- cognomenlo Monio, diebus vitae susecaslrum Sujen-
pissime coiitendebal, el juslis eos rationibus con- se,in eo tenore ul ipsum caslriim non recognosceret
vincebat. Cum archiepiscopo etiam Ravennale super neque a prlneipe neque ab ullo homiiie, nisi a pra:-
eadem resatis contendit, et de praediclo privilegioi diclo abbate el successoribus suis, et serviret inde
justis eum ralionibus vicil; cur etiam de papatu se" f D huie monasierioetejus abbatibus per rectitudinem;
intromisisset, non leviter reprehendit : sed cum ad moitem vero, prsediclura caslrum in loci hujus
niultis rationibus satisfacere voluisset, necvaluisset, poteslate rediret (1178).
inviluin se fecisse respondit; nam si hoc non fecis- 55. Alio praelerea anno(1084) Eynricus imperator
set, honorem suum imperalor procul dubio perdi- Romam cum exercitu veuil, el supradictum, papam
dissei. Desiderius autem ab eodem imperatore pras- Gregoritim, qui in arce sancti Angeli se conlra eiim

VARI^ELECTIONES.
tS5San magnae? 4559Randisius vocatur in libro de orlu et oo. ^ust. Cas. 60. et in
4500 marlyrol. s. XI. ad 2.
iVcii.Sept. resonent Pelr. L t.
""NOTJE. ' *-
v . . . niacensis abbas et commemoratio Cfumacensww.fr&^-
(H76) Odonc- . '
^llwj in Necrol. cod. 47, m Ral. Maii. Ugo Clu- trum.
(1178) Cf. infra IV, 7..
 " '
m LEOMISMARSICANItETFETRI DJACON? 792
inunierat, eum civersis bellorum machinis oppu-- A esset intrepidus inquisivit. Cui: * Hic estsolj^usti-
*
gnare modls omnibus ccepit. Hoe ubi Robberto ducii liae, i respondil ;.et ille : Nomen tuum simili modo
qui ea lempesiale Constantinopolitanura imperalo- qussrenti miehi ediscere.Nequaquamle inquit meum
rem expugnabat relalum esl, Boamnndum filiun» i- seire nomen oportet, sed ad interrogata sapienter
fiuum in ipsa expeditione relinquens^inS), Italiami michi responde.Reroiniscerisforsitan.quod hesterna
cilissime rediit, ac immensunr^valde exercilum con-- die in ecclesia dum astares vidisti? Ille forsitin eui
gregans, ob papae.liberationem eontra imperatorem» oblivio animum impedierat, ccepit infra se volvere
ire disponit. Quod ubi Desiderio nuntiatum est, nun- et eogitare, qu»d ah eo senior quaereret'; et subito
lium Romaeilico destinavit„quietpapae liberaliqnems memor sui factus, perordinem sibi retulit rei even-
et imperatorl adventum ducis nuntiaret. Tunc im-- lus. « Vade inquit ^63," quantocius auribus papae-
peralorUrbe egrediens, obid sciiieet quia sine mE-• hoc ipsum intimato, ut consianter vigore sancti Spi-
litum praesidie erat, civitatem Castellanam ingressus5 ritus.eceptnm opus peragat.»Et confestim ab oeulis-
est. Robbertus autem dux Romae eum exercitu adt ejus ablatns est.
eeelesiam sanetorum Quattuor cofonalorum in tem- 55.. His porro temporlbus quidara Amalfitanaeci-
4K51 vitaiis nobilis, mundo mundanisque onmibus abre-
pestae noctis sileniio dtim advenisset, ex consilio
Cencii Romanoriim consulis ignem in Urbem immi-'- B nunlians ad Jmne locuiri pervenil, et a Desiderior-
sit. Romani igitur re inoppinata perculsi, hac mi gratanter susceplus et moriachus factus, paftem
Sgne estingueado dum esseiit irftenti, dus confestimt non esiguam ligni salutiferse et vivificaecrucis, auro»
, ctim exerciiu ad arcem sancti Angeli properans, et lapidibus pretiosis ornatam, et in anrea ycona Io~
pontificemqne inde abstrahens,' Roma sine mora catam, quam ipse de palatio Constantinopolitano
egressus» papam Gregorinm ad hoe monaslerium abstuierat, m conjuralione "quaecontra Michaelem
asqtse deduxit; quem apostolicum nostef ahbas imperatorem facta est,,beato Benedicto devolissimug.
«sque ad ipsius exittim^ cam episeopis el, cardiBall- optulit. Desiderius autem post ista Gapuam pergens^
Ims qni etira secnti fueranl snstentavit. et offlcinas inonasterii Capuani in ruinis jam positas -
54. Factum est autem dnm idem papa Gregorius cernens, ad renovalionem illius animum dedit. Di-
inksara celebraret, vir quidam. Miannes nomine, rupta iiamque priori ecclesia.jussiteonduci-artifices.
Juxia aitaris erepidinem 4B6! in remolo astitit. Gum- alios ad capitella columnarum miroopere facienda.
que ad altare oculos devertisset,', subito in estasin , Evocansque ad se Benediclum ejusdem loci prcepo-
rapfns trivei coioris columbam, cujus guttur vide- situm,' praecepit ul in ejusdem ecdesiae renovatione
balor esse aureum, super eandem aram slare eon- p, omnibus rebus postpositis, specialifer invigilare stu-
spexit. Qusemox inde advolans, atque super destram deret. Cujus ille imperld parens, patris Behedicti-
htimerum papaa Gregorii recubansj alis protinns ex- basilicam, sicnt nunc cernitui pulcherrimam satis^
pansis utfosqne protexit, et landiu sicperstifit eonslruxis. Quse quidem ecclesia habet in longitu-
. quousque eommistio corporis et sangusnis Christi-in dine cubitos 38, in lalitudine 52, in alliludine 40;
calice facta fuit; ilerumque sicufr prius in humero columhas ab uno latere 9, ab allero totidem. TUDC
se colligens, inde ad altare descendit, caput blande temporis cum omnistellus aresceret, fratribus om-
super hostiam flectens,. viro illo nee quid hoc essel nipotentem Deum et palrem Benedicluin per aliquot
sentiente, eum celeri volalu pleno rostro refrieavit dies ex hoc rogantibus, pluviam Dominusabundan-
ad ccelum. Post hffic rursus homo ille ad coi-et ad lissime tribui*..Et ul meritis beatisshni patrisBene-
memoriatn rediit, adeo ut penilus Ift ejus animo dicti id evenisse crederelur, solummodo intra ierras
uulla visionis liujus manerenl vesligia. Nocte vere monasterii-diffusa est, a foris vciune una quideni
subsecuta cum se sopori dedisset,vi'r ut sol irradians pluviae guita cecidif.
niinaci vuliu in medio sua3 domus lioslio eidem ap- , 56. Seqnenli vero tempore (an. 1084. Apr.) The-
paruit., quo viso quo jacebat de stratu lrosiliens,- odinus filius Maynerii de Trivento obtulit huic loco
lerrore cogente nimio fiigarn temptavil arripere4; U | moitasierium sancti SalvatorisJquod silum est prope
quem vir supereminens estensa manu compescuit, --.fluvinm Tresta, simul eum caslelio quod eidem mo-
brachium ejus tenens suaviter. Fugas autem iile, ' nasterio pertinet vocabulo Pesciaiura,. et duabus
cernens quod nullo modo manus ejns evadere posset,. aliis eeclesiis id est Sancta Maria de Colie
rotundo,
sc sj ligatus invitus stelilj; cujusad auxilium quidam et Sanctus Paulus de Petra, corvina
"(1180), ci!jn
nivea cariitie aspersus, stola candida indutus, subito universis earumdem ecclesiarummobilibus el immo»
advenit; illius mcerorem nianu consolationis absler- bilibus. Transmundus (1181) quoque Teatinus comes
gens, G&eaptione qua tenebatur eum eripuil. Quem similiter oblulit (Oct.) in hoc monaslefio tria sui.
libera voce, quis hic tantae poteslalis vel clariiaiis ' juris eastella in eomitatu
Pinnense, quorum unu,tn.
|- VARI^; LECTIONES.
*'" eonsilii e. tB62c.
pedem c. qum g;ossa esse maetur. t56Sincnam e.
NOTiE,
(31/9) Id jam. a. 4082, feeerat.1
pi80j Ambm.inlenitorio de Caslellone. Ed, Gatt. (li&i) F.AUonis; ib., p. 192.
 795 CHRONICONCASINENSE. — LIB. III AUCTORE PETRO, 796
vocalur Arseta, alterum dicitur Bacuccu, tertium A c. 73.). Non aulem videlur indignum hic ex parte
nominatur Bisenli, cum lerra nichilominus decem aliqua" summam oblationum istius ducis ejusque
tnillium et eo amplius modiorum. Circa hoec fere conjugis Sicelgaitse ad scientiam pOsterorum anne-
lempora vir Domini Aldemarius, hujus ccenobii mo- ctere, qui supra omnes fere sui lemporis morlales
nachus et miraculorum patrator egregius,.apud locum islum, patrem Desiderium, et nostram con-
I occlanicum vita decessit. De cujus miraculis, quia gregalionem diligere, exaltare et honorare studue-
id ratio exigit, aliquanta opusculo isti ad succeden • runt.
tium memoriam perslririgenda sunt. Hic "dumquo- 58. Prima igilur vice, quando idem abbas Re-
t*am lempofe Bovianum^perlransiret, unus e snpra gium perrexit ad eos, donavit ei du\'600bizanlios,
dicti loci habitatoribus," eum interficere cupiens, el-5 pallia, etunam naviculam auream (1185). Alia
vibraio lelo ita laceftus ejus obriguit, ut bfachium vice pallinm iinum niagnum, et gemmas atque mar-
dectere nullo modo posset. Tunc ubi se lali correplum garitas quamplures pfo skifatis (1186) 700. Ifem
pena perspexit, eundem Aldemarium rogare ccepil, alia vice ad Castrum yillari (1187) donavit ei 600 bi-
ut sui misereri dignaretur; vir aiitem Domini bra- zantios. et duo millia larenos Africanos, et 13 mulos
tionem pro ipso fundens, persequentem se confeslim cum 13 Saracenis, el unum lappetum magnum. ltem
sanum restiluit. Nec hoc silendum videtur, quod si B quando segrotavit, mandavit huic41!6,imille skifalos.
quis languidus aquam viri Dei manibus benediclam Iiem a Gallipoli mandavit 300 bizanteos, el duo mil-
in potum accepisset, saluti pristinae citissime resli- lia tarenos. Quando prima vice venit huc. et ivit in
luebatur. Per hos dies oblata est iri hoc monasterio Campaniam, posuit in capilulo 121ibras auri, el 100
a supradiclo principe Jordano ecclesia sanctae Aga- hizanteos, et super altare sancli Benedicti 300 ski-
tha»justa Aversam (an. 1086. Feb. 22.), quam du- fatos, et 3 pallia, et 100 skifatos pro fabrica dormi-
dum Constanlinus Africanus, sicut jam supra laxa- lorii, et 100 in refeclorio, et 40 in ospiiali, el 12 li-
vimus (c. 35), beato Benediclo jobtulerat. cum cur- bras denarioruin in infirmario, et 100 niichalalos
tibus et villanis et universis perlinenliis suis, qua- (1188)pro piclura capituli. Quando venit super Aqui-
liter eam Richardus princeps pater ejus dotaverat, num, misit huc500bizanleos. Quando recepitBarim
et sicut Gtialteriust5Gt (1182) cappellanus ipsius qui donavit Desidefio' 121ibras aufi. Item secunda vice
eam restauraverat, ad diem obitus sui tenuerat, quando perrexil super civitatem Tiburlinam, posui'
violaloribus ejusdem suae oblalionis cenlum auri in capilulo 12 libras auri, super altare vero iOG
librarum pena proposila. skifatos, et" unum pallium magnum. Tertia vice
57. Hoc interea anno Roberlus dux, qni cum quando reversus est a Roma cum papa Gregorio
Constaniinopolitano imperatore ej'usque exercilibus posuit in capitulo mille solidosAmalfiianos, et cen
mulla jauidudum praeliaprospere gesserat, multas- ium bizanteos super allare, et abiens hinc, misi
que ejus urbes occupaverat, cum esset in eadem ex- 190 farganas (1189) frafribus in dormitorio. Ali.
peditione obiit (an. 1085. Jul. 17), corpusqne ejus vice misit huc mille tarenos pro piscibus. Iten
Italiae relatum, el in Venusia civilale Apuliaecondi- mille tarenos, et unum navigium valens solidos mille
lum est. Hic inierea ad diem obitus sui brachium Item 400 solidos Amalfitanos. Item a Romania mi-
sancti aposloli et evangelislse Mallhei cappeilanis sit huc mille michalatos. Uxor prseierea ipsius'
suis filio suo Salerm reporlandum (1183) alque red- quando cegrotavit, misil beato Benedicto 45iibra«
dendum reliquil (1184). Sed illi substanlia paupe- argenti, et pallium 1. Itcm quando venit huc pos"
res ac fide pauperiores, thecam argenleam in qua morlem ducis posuit in capitulo 500 skifatos, el coo-
sanctumbrachium erat reconditum interse dividunt, peruil omncs mensas refeclorii manleliis. Alia vict
indeque Jerusolimam pergentes, sanctas reliquias obtulerunt beaio Benedicfo altarium aureum, cun
usque ad diem obitus sui apud se relinuere celatas. gemmis, margariiis et smaliis ornatum. Cooperlo.
Ad mortem autem venientes, supradiclas reliquias iium allaris sericum cum ur.na purpurea, ornalun-
insciis sociis, pueris suis contradunt, qui qualiter ]0 margaritis ac smaltis. Calicem aureum parvum. Pla
sanctum brachium temporibus Girardi abbalis ad netam purpuream cum friso; et cum aquila de mar-
hunc Iocum detulerinl, ioco suo scribemus (I. iv, garitis. Tunicam unam de pannb perso (1190) inau
- VARI;E LECTIONES.
V56tGuilelmus c. 4565leg. huc.
NOT^E.
(1182) Ila in privileg. quod ex orig. ib. edilum (1188) Nummos aureos sub Michaele Duca cu-
est. sos.
(1183) Rogerius lunc Cephaloniam oppugnabal. (1189) arganse quid sint, non invenio. Sarganae
Roberlus solus in Ilaiia lunc fuisse poluit. vero (et forte sic ab auclore scriptum el a libraric
(1184) Cf. cap. 45 supra. corruptum) Suidaeet Hesycbio sporlae"sunt vimineae,
(1185) Qua incensum in thuribulis ponitur; vid. crates ex junctis, quae usui monachorum aptai. ANG.
Dticang. s. v. Piscium speciem esse rectius, ut videtur, conjicitni
(1186) I. e. nummis cavis, qui scyphi speciem in nova Ducangii ediiione.
refenmt; cujus generis lunc miilti Byzantii cude- (1190) Color ad casruleurn vel ad persicae mal
jiinnir. colorem accedens,' Gallis pers, Ilalis perso. Duc
(1187) Caslrovillare. in Calabria d. Cassan. s. v.
 " - '
795 LILONISMARSICANI ET PETRl DIACONI 730,
rato. Pluviales 4. Albas sericas 4. Albasuematassa A j mulio pretiosiusesl, bealissimi apostoli et evangelisl;e
(1191) bambacii 8. Candelabra' de cristallo ethoni- Matlhei sacrosanclis reliquiis mirifice decorattnn.
chino alque argenlo,parium 1, Abia candelabra ar- 59. Hoc eodem anno (1086. Jul.) Johannes comes,
gentea cummalis cristallinis, pariumi. Bazili (1192) filius Landulli de Venafro, ad extrema veniens, ad
de afgento, pariiim 1 Iibrarum 7; Laternam argenteam fibc"nionasieriurh cum rebus suis ferri se jussif, et
librarum 8. Scrinium argenleum super allare cum concambium de caslello suo, quod Cardetum voca-
nigello, librarum 8. •Serinium eburneum- magnum. •lur(l200), ideo nobis valde congruum quia conti-
Coppas duas argenfeasdeauratascuin nigello, Iibra- guum, diu jam optanti Desiderio fecit. Datae sunt
rum 15, cum quibus fralres in praacipuis festivita- autom pro ej'usdem castelli commutatione quattuor
tibus biberent. Goncain argenteam cum aquiminili ecclesisequas in Venafro habebanius," cum omriibus
suo, librarum 24. Urceum de crislallo majorem. possessionibus ac pertinenliis earum, id est Sanclus
Sculellam argenieam «im nigello, libraruiri 14. Scu- Beiiediclus qui vocalurPizzulu, Sancla Maria inSala,
tellam aliam librarum-16. Alias duas librarum 10. . Sanctus Nazarius iu Pipei'ozzu, el Sanclus Benedi-
Pannum sericum. magnum cum unoroio (1195),,et cius; intra eandem civitatem ; apposila pena mille
alios seque roagnos 3, el 4 roinores.' Circitoria.de bizanteorum omnibus idem"coneambium removere
altare sancli Benedicli 4. Duas cqrtinas Arabicas, B vdlentibus. Perhos dies (1201) Marinus comes Tra-
quaependent supra ehorum. Aliasduas cortinas, qua3 jeclensis uria cum Oddulaiia uxore sua oblulit bealo
appqnduntur in circuitu chori per quadragesirnam. Benedicto totam partem stiam de coiriilatu Th\je-
Item quando venit huc post moftem ducis, posuit in ctano et castro/Spinii ac Fractas, pena apposilacen-
lum librarum auri id removere quaerentibus {an.
capitulo 5 libras auri, ef duas dedil in infirmario,
unamproexpensis, alteram projbalneo eonstruendo. 1059. Oct.). His quoque diebus Guallerius comes_
Super haec omnia, et mulla alia quae nec recoli nec Lesinensis (1202) reddidit beato Benediclo fluvium
nunierari possunt, optulerunt heato Benediclo mo- Latiri cum tota piscaria sua, et ipsam focein sancti
naslerium sanctl Petri Imperialis in Tarento (1194), Benedicli cum lota piscaria et calatoribus suis tam
cum decima de piscaria, et cum decima manualium intus quam foris, cum inlroilu et exitu suo, nec non
(1195) suorunu Monasterium sancti Angeli in Troj'a, ecclesiam sancti Focali, et ecclesiam sancti Petri,
sancli Nycandri (1196), sanctse Anastasiae in Cala- cum pertinenliis suis, quae malo ordine retiuuerynt
bria, sancli Nycolai in Sellectauo (1197), et fundi- homines de civitaleLesinensi; pena apposila titsum
cum (1198) in Amalfi, cum perlinentiissuis. Anno milium bizanliorum, qtiihoc removere teiiqitasset.
sequenii'(i086) eadem ducissa iSieelgaita per con- ^ Tunc lemporis Leo filius Sjrmeonis ad mortem ve-
sensum filii sui ducis Roggerii, joplulit bealo Bene- niens, per manus Desiderii oblulit in hoe Joco om-
dicto per cartam aurea bulla signatam (1199) locum" nia sua mobilia et immobilia lam inlus quam foris
qui Cetrarius dicilur, in Calahria, cum toto portu in civilate Barensi, pena mille solidorum proposita.
suo, et omnibus pertinenliis suis, atque universis 60. Hic abbasconcessilLandoni comiii Trajeclensi
colonis ibidem liabilanlibus: quod videlicet in do- qnarlam parlem de eodem comitatu fraj'eclano,
-tem a prsdiclo conj'uge suo duce Robberto dudum quam videlicet Marinus comes sicul supra dixiinus
receperat; ea tamen condicionej, ul quoad ipsa vive- sancto Benediclo cum Obdulana (1203) uxore sua
rel, idem locus in ejus dominio permaneret, post tradiderat, et qtiartam partem de caslro Fractae, et
obitum vero ejus absque ulla haeredum seu succes- medietatem de caslro Spinii, el quarlam partem
sorum, suorum calumnia ad hujus monaslerii j'us de monasterio sancli Marlini de Aquamundula, ex-
remearet; appositapena centum librarum auri, qui- cepto monasterio sancti Marini cum periinentiis
ciimquehujus oblationis suaeTiolator.existere tempta- suis; in eo tenore ul inde, ubicumque vocalus fuis-
visset. Super haecautem transmisit beato Benediclo sel, supradicto abbali ac^ejus successoribus fideliter
per Desiderium alfare prteliosissimum, auro ac smal- servirel, post moriem vero suam omnia baecin j'us
Ms, roargaritis et gemmis ,'quodque his oriinibus niouaslerii ^noslri absqtie omni contradictione redi-
- . I WIJE
(1191) Quseet mel3xa, panni species. fuit. Mari adjacet, a Bisiniano versus Occiden-
{1192) I. e. pelves s. lances. lem.
(1193) Forte roclw. Ducang. s.
' v. -. (1200) Regesl. num. 492 Caslrum nunc dirutum,,
(1194) Cf. cap. 44, supra. siib jure iamen monasterii, cum ampla silva. ANG.
(1195) J. e: pecorum. Edidit Gatt. Aec, p. 194.
(1S96)' ln terrii. Troj'ano, in loco qui Pesmontis (1201) I. e. anle 28 annos, sed annus Dom. Inc.
majoris dicilttr, ulrumque dedit uno priv. quod ex in charla non ascriptus est, nec Petrus eumeompu-
orig. ed. Gatt. Hist., p. 275, d. 1080, m. Ocl.Caet. •tarepotuit, utvidetur. Dala est 54, anno comitatus
tf. infra IV, 10. d. Marini et 17 a. c. d. Dauferii et d. Landoni D. g.
(U97) ln'territ. Bisinianensi, v. Gatt. Acc. p. thio et nepolibus, atque eomitibus, m. Oct., ind. xiii.
230 - Trijectu; ap. Galt. Acc, p".193. Cf. supra II, 95.
(1198) Quod Itali etiamnum| fondaco_ appellant, (1202) Num.503. AKG.
fios bazaar. "
(1203) Ipse
" riotarius in scribendo ejus nomiae sibi
(1199) Quam ex orig. edidit Gatf. Acc, p. 192. iiou constat
|3si|ue ad a. 1805 oppidum Casinensibus stibdituip
?97. , CIJRONICONCASliNENSE. - LIB. III AUCTORE PETRO. -70%
rent. Fecit el libellum Transmundo eomiti Teatino A nentiis suis. Per eos eliam dies Romualdus presby-
usque in terliam generalionem (1204) de caslello ler fecit cartam htiic mohasterio de sancto Johanne
Monle, et castello iluccla, et castello Fiisa,' cum in Conca eumattinentiis suis. Praeterea el Nubilo
pertinentiis suis (1205); eo.videlicel ordine, ut in conies de casiro -Vipera obtulit huic loco monaste-
tertia generatione supradicla" castra in monasterii rium sancti Euslasii infra euridem casirum, et ec-
liujus dicionem redirent. Eodem yero tempore (an. clesiam sancti Barbati, el saricti' Eleulherii, et
1077. Sept. 24) Petrus hiius Gregorii Romanorum sancli Ilylarii, alque monasterium sancti Eustasii
consulispraeceptum fecit iiuic monaslerio de eccle- in castelio Ribza, cum omnibus periinentiis eo-"
sia sancti- Antonini iu moiile Porculo cum-omnibus rum.(<m. 1074. Ocl.) (1216). Sed el'Aridreas saccr-
aiiiiienliis suisr(1206), quam superius Gregorius dos et monachus cum- parenlibussuis oblationem
consul Romanorum unacum filio suo Plolomeo beafo fecit huic loco de"ecciesia sancli Blasii'in Limata,
" -
Beneriicto oplulerat. subtus caslrum quod vocailur in Cafica (an. 1065.
61.1dem quoque Gregorius illustris ob maximam Apr.) (1217). Hoc tempore (an. 1065. Febr. 15)
devotionem quam in palre. Benedicto, et per eum (1218).Rolandus virnobilis de eivitate Lucensi ob-
in loco lsto habebat", cum supradiclQ filio suo Pto- tulii beato Benedicto partem suam d'e monasteria
iomeo constilult, ut omni lempore riavis nostracum sancli Georgii iiifra eandem civilatem, et -partem
jsauclero et nauficis s.uisliberamaneat ab omni con- suam de ecclesia sanclse Mariae in" palalio, et ca-
dicione et debito pensionls, el.ul nulltim plateaticum slelloAlflexo, et de ecclesia sancti Malliei, et sari-
vel porlalicum hionachi nostri .aliquarido darerit in clae Mariaein Curle vechia, et sancli .Nazarii in bur--
omni jureet dicione poteslatis>-sua3 mari terraque; cho sancti Martini et sancli Martini in eodem bur-
.obtulit etiam tuncbealoBenedicto ecclesiamquae.dU cho, etquicquid sibipertiriere videbatur in comitatu
citur Sancta Jerusalem, cum universis periiuenliis ' Lucense, Lunense, Pinsense, Pisloriensi, Florenti-
suis, sitam-lerritorio Tuseulano, j'uxta tenorem sci- riensi, Vololerrensi, Populoniensi et Roselensi. Mat-
Jicetquo anleamonasteriumsanctaeAgathee, et sahcli tilda prselerea ductrixL.iguriaeel Tuscise cujus supe-
Angeli, sanctas Luciae, sanciae.Felicitatis, sancti riusmemoriamfeci.reverentiarrihujuslocicbnstituit,
Petriin Plegi, sancli Salvaloris in Tusculana , et ut liullum plateaiicum^vel iheloneuni in civitatePisa-
sanctae Marise in .Vineis, huic Casinensi ccenobio na, etLucerisi, el in omni dicionis suaelerfa monachii
coneesseral et confirmaverat (1207). Sequenli tem- nostri aliquando darent (1219). Racterius quoque
pore (Dec. ,12) Jordanis princeps (1208) praeceplum , iilius Pelri de territorio Marsicario hisdiebus car-
fecit Desiderio de terris, quas homines noslri de Q tam Tecit huic Ioco de lota parte"sua deecclesia
castro Teramensi et. Plumbariola et: Pedemonlis sancli Benedicli in Civitella loco Pascusano. Idesn
emerant ab hominibus de Aquino. De- castro aulem fecil et Rairialdus filius Obberti de civitateAnteua
Sarracenisco (1209), et Sugensi (1210), et deTurre cum parentibus suis, de Sanclo Pelro in Moririi, et
ad mare (1211), cum pertineiuiis suis, necn.on de Sancta Lucia jn Redenaria, cum omnibus pertinen-
lacu Aquinensi.(l212),.,et de eccjesia sancli Rufi.in tiis illaruih. Balduinus quoque comes filius Oderisi
Capua (1213), ,el monasterium sanclae Agalhae in Marsorum comilis, fecit huic loco bblalionem de
Aversa-(1214): haec inquam..ornnia,.cum,omnibus ecclesia sancti Urbani in Cominio, et sancli Vi-
pertinentiis suis, singillalim principalibus prasceplis clorini in Vicu albo, una cum. ipso lacu, nec non de
in hoc monasterio confirmavit. > ecclesia sancti Angeli in Pratora, cum perlinenliis
Berardus eliam comes filitts Berardi Marsorum suis. Similiter fecit el Robbertus de Bellopratb de
eomitis, eo tempore oblulit bealo Benedicto moria- ecclesia sancti Johannis in Polo (1220),,cum perli-
sterium sanctseMariae invalle Porclaneci, etcastel- nentiis suis (an. 1077. Apr'.). Petrus' etiam et Jo-
lum Roscolu, cum pertinentiis suis (1215). Id ipsuia hannes filii Antenulfi de Ceperano liinc temporis
fecit ef Johannes diaconus t566cnm parentibus suis, similiter fecerunt oblationis cariulam de ecclesia
de ecclesia saitcti Barlholomei iq Arci cum perti- D sancli Petri in Fahralera, cum monlibus, planis ,
VARLE LECTIONES.
4566diaconum c. ,
'
NOTvE.
(1204) Usu retento ad nos usque. AKG. (1213) 1082, Sept.24, ib. .
- (1214) 1086, Febr. 22, c. 56. donaiio castelli ad
(1205) Cf. supra H, 88.
(S206j Exslat in Reg. Peifi, ap. Gatt. Hisl., 236; (1215) Exstal in Petri Reg.
ged Gregorii oblatio periil, si unquam facta est. Cf. ,mon. S Mariasa Berardo facta a." 1048, m. Jul.
- - • ind. xv. Gatt. Acc, p. 195.
supra c. 17.
(1207) V. stiprac.17. (1216) Gatl. Hist., p. 282.
(S208J Solus.vivente patre, cujus privilegium (1217) Ib., p. 266.
periit. Edidil GatuAec, p. 186; cf. p. 189. (1218) A. 1064 (mo.reFlorent.) m. Feb., inri. XIII
S. d. Gatt. 489.- Gatt. Acc, p.' 195, e Reg. Petri. Cf
(1209) Acc, p. (l: XVIII),a'p. " " '
23,- ib., - p.' 187; cLsupra c. supra 11, 90. . .'
(1210) 1078, S.ept.
4L ' _- • (1219) S. d. ib., p. 201. Murat. Ant.,,1, ,9-7..
monlit
; (1211)1085, Nov. 18."ib., pag. i92. (1220) !n firiibus Pontiscurvi in pedfr ' ds
Ponte. Gati. Hist. 313 ex ' -
(121.f)"li38'l, Sepi.16, supra c,47. oiig.
 ~ 800
799 LEONIS MARSIGANIET PETRI DIACONi
sivis, ac perlinenliis suis. Pcr eos eliam dies Maio .A libris describendis (1228) operam Desiderius dare
judex de civitale Berulana cum parentibus suis, per permaximam studuit. Codices namque nonnullos in
manus Desiderii obtulerunt htiic monasterio eccie- hoc loco describi prsecepit, quorum nomina hsec
siam sancli Stephani intra eandem civilalem. Ode- sunt. Augustinum contra Faustum. De opere niona-
risius praeterea Landonis filius de Badueo (1221) chorum. De sermone Dominiin monte. Omelias 50.
ad hunc locum veniens, ecclesiam sanctse Maria3si- "Super epistolam ad Romanos. Sermones. Epislolas
tam sub ipso caslro, et aliam ecclesiain sanctseMa- Pauli. De Genesi ad litteram. Epistolas ejiis.JPas-
riae in jam diclo caslro, et sancli Pauli et sancti loraleejus. Dehaptismoparvulorum; Ambrosiumde
Archangeli in Mozzani, et sancti Quinziani, in hoc rebus gestis in eeclesia Mediolanensi.De Patriarcbis.
ccsnobio devotissimus obtulit (an. 1080. Nov. 3) Defidead Gratianum imperatorem. Sermones ejus.
(1222). Sed et Johannes filius Litidini de civitale Registrum Leonis papae. Registrum Felicis papse.
Aqiiinensi oblalionem fecit in hoc monasterio de Regulam Basilii. Jeronimum super Ezechielem.
ecclesia sancli Marlini inlra eandem civitalem. Raul Super epislolas Pauli. Super duodecim prophefas.
quoqtie Novelluseodem tempore cartam fecit in hoc Eugepium. Sermones Severiani. Historiam Anasla-
sanclo ccenobiode ecclesia sancti Johannis in Pan- sii. Historiam Langobardorum, Golhorum, et Wan-
lano, et sancti Laurenlii in Casa Palumbi, et san- " dalorum. Hisloriam Jordanis episcopi de Romanis,
ctaa Marinaein ipso colle, el sancii Blasii iriFamelo, et Gothis. Hisloriam Gregorii Turonensis. Josephum
cuni omnibus rebus ac pertinentiis illarum. Heynri- de bello Judaico. Historiam Cornelii cum Omero
cus ctiam filius Heynrici comilis de caslro Cremo- (1229). Historiam Erchemperli. Bedam super To-
nensi (1225), oblulit el ipse riioriasferium sancii biam. De locis sanclis. Evangelium majorem auro
Benedicti silum in pertinenliis ejiisdem castri, et el Iapidibus pretiosis ornatum, in quo has reliquias
ecclcsiam.sancti Ambrosii in castro Aire t 567,cum ' posuit: de ligno Domini, et de veslimentis sancti
omnibiis perlinenliis suis (an. 1097. Dec. 1 ). Id Johannis evangelislae. Sermones Leonispapse. Ser-
ipsum fecit cl Punzo lilius Benedicli de duabus ec- mones Gregorii Nazianzeni. Doctrinam pairum.
clesiis, idesl sanctit 568Felicis el sanclaeTrinllalis, Sacramentorum cum marlirologio. Sacfamenlorum
in civitale sancti Urbani. Panriulfus quoque Aqui- aliud. Ordo episcopalis. Gualfridum de oSiciis.
nensis (1224) comes eo tempore similiter obtulit in Super regulam. Passionaria lotius anni, libros
hoe loco monasterium sancti Martini in colle Ar- nuattuor. Antiphonaria de die duo in choro semper
cizzi cum pertinentiis suis. Tunclemporis Bernardus habenda. Antiphonarium de nocle. Vilas palrum.
quidam nobilis de civilate Aquinensi cartam fecit P Instituta palrum. Actus apostolorum cum epistolis
htiie monaslerio de silva quae dicilur Matrelle, loco • canonicis, et apocalipsin. Epislolas Pauli. Paralipo-
qui appellalur Ad riviim torlum, territorio Aqui- menon. Super cantica canticorum Origenis, Grego-
nensi. rii, et Berengarii. Johannem Crisostomum de repa-
.62. His quoque diebus Guaiferius(1225) vir sa- ratione lapsi. Dialogum, quem ipse cum Alberico
pientissimus et facundissimus, c civitaie Salernitana diacono (1230) edidit de riiiraculis monachorum
de qua oriundus erat egrediens, ad hunc locum loci islius. Dialogum aliud. Dialogum de vita sancli
pervenit, atque a Desiderio susceptus, monachtis Benedicti. Hilarius niysteriorum, el ymnorum. Se-
faclus est. In hoc igiiur ccenobio positus, scripsit dulium de evangeliis. Juvencum de evangeliis. Me-
vitam sancti Secundini (J226). Versus in laudem dicinalis. Psalterium. Cresconium de bellis Libicis
psallerii. De miraculo illius, qui se ipsum occidit, el (1231). Versus Arichis, Pauli, el Caroli. Versus Pau-
perbeattim Jacobum viiae redditus esr(1227). Ome- lini. Ciceronem de nalura Deorum. Institula Jusli-
Iia de adventu, In nalivitate Domini; de pyphania, liniani. Novellam ejus. Terentium. Oralium cum
cl alia quamplurima, quac hic scribere superfluum Geometfia. Ovidium Fastorum, Senecam. Virgilium
duximus. cum egloga t569Theodori t5'°. Donatum.
C3. Npn solum aulem in aedificiis.verum eliam in 64. [DESID.Dial. i, 13.] Hoc praaierea lempore la-
VARIJE LECTIONES.
'*"' Tire c. t565sanclec. t66segogla c. t57°Theoduli emendal Giesebr.
NOTJE.
(12211 lii campania Romana. omnes: expilata non semel noslra bibliotheca. AKG.
(1222) Ib., 8i6. Cf. Giesebr. 1. 1., p. 54 Fedeiici, Duchi di Gaela p.
(1225) Ciema, v. chartam ap. Gatl. Hisl.,284. 124.
^1224)Cominii potius, ul ipse ait; v. Gatt. Hist., (1229) Miro modo eoncinil priscus calal. codd.
p. 289. Gorbei, ap. Ang. Mai in Spicil. Roin. V, p. XIII.
(1225) Cf. de Juslis Cas. c. 49, De viris ill., c. 29. Cornelii liber De bello Trojano.
Amalum p. 155 — 138. (1230) Theophilus vocalur in editione quam e
(1226) Editam in Actis SS. Febr. II, p.531 V. S cod. Valie. olim Casin. curavit I. B. Mafus, Roma>
Lucii ib., Mart. I, p., 504. 1651, 8. fepetila a Bollandianis el a Mabilione.
(1227) Frasmentum carminis ediriitCI. Toslius in (1231) Quem e cod. Trivulziano s. XIV, ediditP.
Hist. Cas. I, 414, q. v. de eacteris ejusoperibus in Mazzucchelli, Mediol. 1820, 4, et suis alque C.
cod. Cas. 280 conservalis. Lachmanni curis emendatum I. Bekkkr in ColL.
(1228) Quorum plurimi supcrsunl, non lamen SS. Hislor. Byzant.
 801 CHROiNICONCASINENSE.— LIB. lil AUCTOREPETRO. S02
trones noctu hujus noslri inonasterii ingressi cella-- A Et quoniam Romana ecclesia paslqre dcsliltila re-
rium, carnes, caseum, lardumque inde surripientes,, manserat, et hseretici atque schismatiei more lnpo-
suos his mercibus sacculos impleverunl, foras autemi rum illam nilebantur invadere, Desiderius una cum
egressi, sacculos quos impleveranl levare conati,, episcopis et cardinalibus, nec non el. laicis religiosis,
miiiime potuerunl. Dein relicta sarcina temptantes3 qui actenus in calholica unitale et oberiicniia papae
ftigam, per lotius excursum noctis monaslerii clau- Gregorii (ideliter perstileranl, coepit unanimiler
stra circumeunlcs.nullam egrediendi Jacullalem pe- agere qualiler eam posset decenli&simeordinare.
niltis consequi valuerunt. His quoque diebus in ec- Miserunt ergo, et cbnvenire fecerunl undique aptas
clesia quaeest ad honorem patris Bencdicii in parti- huic officio personas, qnaiinus ex eis unanimi con-
hus Liburise conslrucla, satis insigne miraculunii sensu eam persouam cum gratia et auiy>o Dei eli-
faeium esl. Nam cum quidam fratcr ad lerralicum! gerent^quae idonea et apla tanlo ordini essel. Con-
a rtiricolis accipiendum direcms fuisset, rusticusi venientes posl haec ad praedictum abbatem episcopi
quidam a q»o trilicum exigebatur, inlempesfae. elcardinales, cosperunt eum super praefati poniificis
noctis silentio saccum frumenlo impleifs et super judicio appellare, utqne in tanta lemporis necessi-
humeros ponens, fugam arripuil. Sed ho verax per tate periclitanti subveniret ecclesiae, papalum sus-
ceeleslem lata senfentia Regem : Qui atnbulat in te-. B cipiendOjinstantissimeflagitare. Adh;ecil!e,papatum
nebris, nescit quo eal, quia tenebrm obcmcaverunt : quidem se suscipereohslinatissimaresponsibne recu-
oculos ejus. (Joan. xu, 55). Nam qui jussa princi- savit, aliis vero qtiihus sciret et posset niodis, ad
pis lenebrariim omni conamine omnique inslanliai Romanaftccclesiai servitium se paralum csse spo-
imjilere nistfs esl, per viam rectam se incedere pu- pondit. Die pentecostes (Jnn. 8.) Savinensi' epis-
tans, per totam noctem in circuitu curtis illius de- copo (1254) ef Gratiano Roma venientibus occurrit,
ambulavil; ubi aulem dies est reddita terris, in se eisque verba quas ctim papa Gregorio de ecciesiae
rusticus rediens,'el qnod in re erat advef tens, volebat ordinalioRe habuerat retuiit, pariterque cum eis
cum tritico egredi, et nequibal; volebat trilicum de Jordanum principem et Raynulfum comitem (1255)
collo suodeponere",elminimepoterat.Monachusvero adiit, atque ad servitium et adjtitorium Romanae
completis ymnis matulinalibus ecclesiam egrediens, ecclesise adhorlalus, libenlissime ad omnia paratos
eumque divinilus ligatum aspiciens, postquam ab invenit. Ccepit deinde cardinalibus vehemenler in-
ipso lotius reijseriem dedicit, orationem Deo Bene^i sistere, ul de ponlificis eligendi persona quantocius
dictoque patri sanclissimo fundens, ruslicnm a nexu deliberarent, el utad comitissam Maltildam litteras
quo detinebalur oeius solvit. Hoc prelerea tempore ( mitterent, quaiinus studeret ut el ii quos praedixi-
famesmaximapertotamfere Italiam factaesl(i232). mus episcojji, et quotquol idoneselanto oflicio per-
Tunc Desiderius cum fratribus commmiicalo consi- sonse j'udicarentur,'Romam sine larditale venirent.
' Quod ill; facere
lio, cibos indigentibtis abundanler conferebat. neglegenles, cum Jordano principe
€5. Anno.autem dominicaaincarnationis 1085, in- clam machinabaiHiir eidem abbati pastoralem cu-
diclione 8, cum venerahilis ac sempcr recolendae ram injungere, et suasionibus muliis nitebantur.
memoriae dominus Gregorius septimus papa apud eum quoquo modo Romam perducere, putanies vio-
Salernum infirmitale magna delineretur, imerroga."- lenter se id ei posse imponcre. Quod ipse persen-
tus ante diem lertium qbitns sui ab episcopis, et tiens,.omnino renuere et contradicere coepil, sicque
cardinalibus, qui turic una cum Desiderio praesenles ad lioc monaslerium -reversus, ilerum Normannos
eranl, qnid post suum obitum de Romanae sedis or- et Langobardos et omnes quoiquol potuii, ortari aa
dinalione juberel; respondit, ut si unquam aliquo" Romanse ecclesise servitium coepit, et multos ex eis
niodo possent, eundem Desiderium ad hoc officium promtos el paratos ad rem ipsam invcnit. Sed quia
promoverent. Is enim praeler id quod primum pres- fervor aestatis nimius erat, propterea lunc Romarn
hyter cardinalis Romanae lunc ecclesise esset, et ire distulerunt, quousque se et calor sestatis iinmi-
prudeniia maxima, et religione singulari, et princi-1D nueret, et tempora infirma transirent. Postquani
pum circummanentium amicitia multa polleret. Si vero princeps conducto exercilu hujus rei gralia
vero hunc nullatenus fleclere ad ista valerent, aut Romam eundi Campaniam venit, comitantibus eliam
archiepiscopum Lugdunensem Ugonem, aut Otto- se una cum' Desiderio nonnullis partium istarurii
nem Hostiensem, attt Lucensem episcopum (1255), episcopis, ipse suspeclus
praedictorum consiliorum
quem prius ex his habere possent, in papam eligere amplius procedere noluit; dicens quod nisi Jorda-
post suum obitnm quantocius feslinarent. Hoc sla- nusprincepselcomes Raynulfuset episcopi Romani
luto, defunctus est, octavo scilicet Kal. Junii, die fidem suam sibi praes.etitidarent, nullam super hao
Jominica, et honorabiliter intra ecclesiam beati re vim illi jllaluros, neque alios inferre passuros,
Maitbei apostoli et evangelislae sepuitus, cum se- ipse eurn eis iiuiiatciius pergeret. Renuentii;us fa-
disset in ponlificatu annis 12, iner.se 1, diebus 3. cere, hacde causa res lunc infecta remansit.

. _ NOT^E."
(1632).1085; Anon. Casin. (1234) Ubaldo.
(1253) Anselmuiu. .(1255) FratremRicLardil principis.^ -
"
805 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI ' 804
'
66. Jam fere annusin taii Qticlnaiione transierat, A niara quemcnmque ipse illis consuluisset, ipsuni illi
quo in apostolica sede nullus pastor erat, nullus do- parati essent eligere. Unde cum Cencio Romanorum
minici gregis curam gerebat, et Guibertus aeresiar- consule consilio habilo, tandem ut Hostiensis epi-
chaoves Chrisli sanguine redemptas suis cum se- scopus papa eligeretnr decrevil. Post ba3c quaesie-
quacibuslaniabat, cum circa paschaleiri feslivitalem runt ab eo, ut ipsum pontificem quem eligerent, iii
episcopi et cardinales Romanae ecclesise de diversis Casinensi riionasterio reeiperet^ eumque donec ec-
partibus Romam convenienles (An. 1086. ,Apr.), clesia tranquillarelur, cum suis omnibus sustentaret,
maridaveruht praedicto abbali, ut una cum episcopis sicut et de supradicto papa Gregorio iecerat; qubd
et cardinalibus Romanis qui secum lunc nioraban-' Desiderius libenlissime facere repromisii, et per fe-
tur, et cum Gisulfo Salernitano principe qui tunc a rulam quam manu gestabat, eos in fide sua de hoc
eysalpinis parlibus venerat (1256), ad eos quantociusi investivit. Cum autem j"amj'amque de Hbstiensi epi-
pergerent, quatinus de Romanse e.eclesia; ordina- scopo decernerent, repente ilerum quidam de caf-
tione simul tractarent. Ille nicliil suspicans de se dinalibus contra canones esse banc electionemaffir-
jam illos aliquid cogitare,cum jam nulla de eo men- mans'(1238), riequaquam se consensurum clamavit.-
tio ab aliquo fieret, assumptis pisephatis omnibus, - Illi pro tempore, pro necessiiate hoc ferre oportere
Romanam pervenit ad urbem. Eo' die quo applicuits, " aslruentibus,- nequaquain eum ad suam senlenliam
in vigiliis penlecostes (Mai. 25)', instanle Desiderio,i flectere valuerunt. Verum ul sapienium Salomon sa-
ut ponlificatus apex personarum earum injungeretur piens alteslatur, non est prudentisi, non est consi-
alicui, quaevel ipsis, vel ei videbantur idoneaa, re- lium contra Deum (Prov. xxi, S0)..Mox enim epi-
nuerunl prorsus omnis Romanus et clerus et po- scopi et cardinales, una cum clero et populo, in De-
, pulus consentire. Per tolam autem ipsam diem siderii duritiam stomachantes, e"t videnles- se nil
- multa frequenlia quolquot catholicse parti favebantI- posse cum eo precibus agere, statuerunt violenicf
lam clerici quam laici ad eum convenientes, jami causam perficere. Tandem itaque nniversi pariter
eirca.vesperam congrcgati sunt pariter.omnes lami uno consensu el animo illum capientes, invitum e'i
episcopi et cardinales quam et caeteri Romaiii, quii reiiilcntera altrahunt, et ad ecclesiam praedictam
in fidelilate beali Petri apostolorum principis perse- Christi martyris Lucix perducunt, ibique eum juxta
verabant, in diaconiam sanctae Lucias quae esi j'ustaL morem ecclesiae eligenles, Victoris ei nomenimpo-
Seplesolis;- cceperuntque omnes unaniiniter Deside- nunt. Sed quoniam haecomnia ut diximus contra
rium mnltis precibus obseerare tit Romanum pontifi- ej'us animum el voluntatem fecerunt, cappam qui-
caluni suscipere uon recusaret; eumque obtestares „, dem rubeam induebat, albam vero numquam ei po-
per divina, per humana omnia, iit subveniret peri- tueruntinduere. .
clilanti ecclesiae.in naufragio constitutae, mulloiiensj. 67. Eo igitur tempore praefeclus imperatoris a
,ad genua ejus, nonnullis laerimanlibus. omnes pa- duce (1239) el ejus malre dimissus, propter iliud
riter ruenles. Desiderius vero qui j'amdudum de- videlicel odium quod episcopi et cardinales, faciente
creverat vitam • suam in quiele 1 transigere, et quit tamen Salernilano principe, Salernitanuni archiepi-
roagis optabat in divina peregrinaiione (1237) suumt scopum (1240) sacrare noluerurit, -die noctuque cuui
tempus finire, ccepit omnimodis reftilare, et hoc se, aliquantis aere iniquo conductis in capitolium conlra
iiumquam consensurum firmiterj repromiltere. In- eundera electum conveniens, perseculiones ei maxi -
stare illi vehemenler, perseveranter insistere, ipse, mas inlulit. Post quattuor dies idem electus Romaui
vehenieniius reniti, resistere perseverantius, dicens :; egressus, venit Ardeam, ibique per triduum rsiao-
< Proeerto scialis, quia sialiquammichiviolentiam ^ ratus, abiit Terracinam; abinde crucem et clamidem
super hoc intuleritis, ego quidein prout citius po- el csetcra ponlificatus insignia ita dimisif, ut «i**
luero, Casinum redibo, et nullb modo unquam inde> ulterius uti nullo unquam modo persuaderi poluerit:
me intromitto; vos autem propter hoc ridiculnm, decernens potius omni vitae sure tempore iu divina
magnum et vobis et Romanae tm ecclesias facitis. >, jr. peregrinatione vitam finire, quam lanti ordinis fa-
Et quia lardior j'am ora processerat, imminenle jam! scibus gravissimis colla submittere. Insistebalur ei
nocte ad sua quique reversi sunt: Summo mane dp- cotidie precibus lacrimisque crebeiTimis, objcieban-
minica penlecostes (Mai. 24), omnes unaniiniter adI tur ecclesiarum magna discriminar, ingerebatur
eum iterum convenientes, eadem coeperunt repelefe, plurimarum perditio animarum, quibus ei manifes-
ei ipse nichilominus in semel fixa senieniia perdu-. _tissime divina indignalio intendebalur; sicqae Casi-
rare. Videntes se omnino jam nichil proficere, dixe- num reversus est. Casterum per anni tolius curri-
runl Desideriopresbyteri el cardinales episcopi,quo- culum adeo mentis ,ej'us propositum immobilis

. VARI^ LECTIONES.
vt" ita correxi; Rome c,
\ NOTA. • '
(1236) Imo a transalpinis, quo a Gregor. VII Romanam traducerelnK ANGU
missiis fuerat, v. hujus ep. VIII,25. ,
(1259) Rogerio.
(1257) 1. e. monastica convefsatione. ANG. (1240) Alfanum II; Alfanus I ohiit 4085, Oct<&
(1238) Quod videlicet alteriis jsedis episcopus ad
805, CHRON1C0NCASINENSE — LIB. I!l AUCTORE-PETRO. -806
perstitit, ul nullis omnino argumenlis ad eorum A 69. Postexiguum vero temponsspatium coniilissa
potuerit hortamenla precalionesque deflecli. Non MaflildisUrbem adiens, magnis eundem ponlificem
tamen ob.boc cardinales etepiscopi qui cum eo efant supplicafionibusper legatos interpellavit, quatinus
aliqitalenus quiescenles, Jordano' principi inslare ejus frui aspeclibus, ejus poliri colloquiis merereitif.
coeperunt ut quantocius properaret, et propler con- Eam quippe causam sibi Romam veniendi fuisse
'secrationem ej'usdemelecli Romam cum eis perge- permaximam suggerebat. Cogebat corporis languor
ret. Qui^cum magno exercitu ad hoc. monasleiium loeo-non abscedere; sed quia pro sanctse utilitate
veniens, partim deorlalione ipsius electi, partim ecclesiaeomnibus se disposuerat vel exlreinis peri-
limore aestalis ullerius progredi nolens, rever- culis objectare, iter per mare aggressus esl. Cum-
sus est. . • que ad Urbem pervenisset, a comilissa et ejus exer-
68. Sequenti annoinediante quadragesima (an. citu, ac caeieris beati Pelri fidelibus devotissime
10S7 Marl. 7.) apud Capuam episcoporum concilio oflieiosissimequesusccptus est, atque apud ecclesiam
congfegato (1241), cum praedicms electus una cura- beali Petri octo diebus perniansil. Deinde in festivi-
episcopis et cardinalibus Romanis eidem concilio~ tafe sancti Barnabaesuper altaresancti Pelri missam
prseCuisset,Cencius etiam Romanorum consul cum sollemniter celebrans, ead.em die auxilio et ope
aliis nobilibus Romanis, el Jordanus princeps, et B praefatascomit.ssoeperTranstiberim Romam intravit.
Rogerius dux cum omnibus fere suis optimatibus Transtiberim lunc totam, Romanorumque permaxi-
interfuisset, post finem concilii rursus insperale, et mam partem et nobiliumtF7!!,peneomnempopulum,
nichil eb de his suspicante, cum multis precibtts castellum quoque sancti Angeli, basilicam beati
lacrimisque a clericis et laicis perurgeretur, bidiio Pelri, civitalera Hpsliensem ac Porlueiisem, in sui
immobihs perstitit. Tandem cum dux et princeps, juris dicione tenebal; morabalur vero apnd insulat»
una cum episcbpis caelerisque catholicis^iris, flentes Romae(1247), quae et ipsa sui juris extabat. Die
ejus pedibus adjacerent,'multis rationibtts et ora- igitur qui aposlolorum .natalilia praecedebat (Jun.
tionibus coactus, vix landem succubuil, et prseleri- 28), nunlius quidam quasi ex imperatoris parle ad-
tam eleclionem criicis et purpurae resumplione fir- veniens, omnes consules, senatores, ac. popnlum
ihavil; duodecimoscilicel Kalend. Aprilis, dominica Roinantim de corona summovit imperii, cum subito
in ramis palmarum. Inde Casinum reversus, ibidem Romani supervenienles, practer beati Pelri ecclesiam
pascha celebravit. Peracta festivilate, cum Capuano universa ceperunt. Ecclesiam vero ipsam, quam
ac Salernitano principe Rbmam perrexit, acjusfa supradicti ponlificis homines desuper . liiebantur,
civitatem Hostiensem Tiberim ctim omnibus tran-. ingredi nullo modo poluerunt. Sed quia Guiberti
siens,.cum gravi infirmitate delineretur, extra por- asresiarchae multitudo permaxima erai, hi qui ex
licum sancti Petri tenloria fixit; et quoniam Raven- parte papa3 Victoris eranl, contra tanlam hosiium
nas aeresiarcha, qtii vivente papa Gregorio papatum manum obsistere nonvaientes, in Transliberim,sive
invaseral, ecclesiam sancti Petri armata manu lene- in castellum sancli Angeli discesserunt. Jam die
bat, non integro die a militibus principis Dei atixilio mediaiue (Jun. 29), in ecclesia sanctae Mariaa in
expugnata et recepta est. Dominico vero die post turribus Ravennas aTesiarcha niissam cantavit, nam
dominicam.aseensionem, multis Romanis el omni- ulrumque campanile (1248) igne el fumo supposilo
bus fere Transliberinis sollemniter cum maxima ceperat; sple aulem jam ad occasum vergenle, hii
frequenlia occurrenlibus, prsefatus electus a Roma- qui in ecclesia steteranl, palam cum armis suis
nis episcojiis, Hostiensi videlicel, Tusculanensi descendenles revcrsi sunl. Ita eu pro dolor! aposlo-
(1242), Portuensi (1245), alque Albanensi (124't), lica, et universalis beati Peiri ecclesia eo die quo
cardinalibus quoque et episcopis atqne abbatibus ejus pracipue festivitas extiiit, omni tam nocturno
qnamplurimis assistentibus, more ecclesiaslico con- quamdiurno officiocaruit. Sic Guiberti aeresiarclne
secratus et in aposlolicam sedemlocalus est, septimo spcs fruslrata est, qui in apostolorum solempnilale ,
Idus Magi(1245); quo eliam die corpus sancti con- jj, missas illic celebiare affectabal. Altera die (Jun. 50)
fessoris Christl Nicolai a civitate Mirensi,-in qua per ab haerelicis apostolicum altare lolum, el missa est
annos 775 quieverat, Barim delattun est (1246). • ibi peracla. Die vero sequenli (Jul. 1) omnes ad pro-
Praediclus autem ponlifex per octo circiter dies pria sunt reversi,et eademecclesiain dicionem papae -
Homx remoratus, una cum prsediclis principibus ad Victoris rediit. Eo itidem lempore, dum quiriam
hoc monasterium rediit peregrini oralionis gralia ad beatum Benediclum
VARliE LECTIONES
t57?an nobiliuni et ?
NOTJE.
Cf. Rugonis ' Lugdun. epist. apud Mansi Conc XX, (1246) Historiam translat. scripsil Joan. presb.
p. 653. Barensis, editam in Mosandri app. ad Sur., p. 397.
(1241) Cf. Hugonis Lugdun. epist. ad Malliil- Ubi cum paiicis posl coneil. Nicaenumdiebus mor-
dain 1. 1. tuus dicatur, suriima annorum nimia est.
(1242) Joanne (1247) Cf. Bernold. ad h. a.
(1243).Joanne.. (1248) Sc. basilieaeb. Pelri, inlercujus furfes B.
(1244) Petro igneo. Mariseerat sacellum. . ,.
1245) Ita elianiAnon. Casin.
 807 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACOSI 808
venire.il, ouvius illis quidam vif canonicus factus A quasi ad sui muniiionem excelsa lurri fabiicata,
est, quem quis esset iiiterrogantes, Pelrum aposlo- prsestolabalur simoniacos angelos, cum quibus-vo-
lum se esse respondit. Et illi: c Quo tendis? > Et lando in pulidissimas sligias pahides ruerel, scilicet
sanclus aposlolus: c Varioad fratrem Benedictum, cruribus suis, Deo per omnia papae Victori propitio,
ut cum illo passionis mea; dfem celebrem; nam confraclis et ari nichilum redactis (1251). Cui nemo
Romae consistere non valeo: variis enim procellis aposlolicam reverentiam sive obedientiam exhib.e-
ecclesia mea deprimitur. t Quod dum fratribus viri bal, prseter imperatorem el complices ejus, vel qui
illi poslmodum rcserassent, ad sticcedeniiuin menio- se illi propter avaritiam quaeesl idolorum servitus,
riam constiluernnt ita lanti aposloli festivitatem, vel perpetuo vel ad lempus pacto j"usj"tirandovenai-
sicut el patris Benedicli, cum maxima devolione derunt; quorum plurimi quibus ejus perfidia clarue-
sollemniter ceiebrare. v.it, dum execranda sacrificia celebrarel non inter-
70. Guibertus interea aeresiarcha, qui post pras- erant, scientes eundemnulli Romanorum poiuificuni
slita domino suo beataa memorise Gregorio septimo successisse, sed praescriplo modo peijuriim et inva-
papae fidelitatis sacramenla, et obedientiam novem sorem ac sinioniacum papseGrcgorio liiisse superin-
annis exibilam, aposlolicum thronum invaserat, cer- j'eclum. Nam catholici qui fidem et religionem zelo
nens Viciorem papam ab omnibus in maxima vene- B Dei luebantur, papaeVictori scienlia et religione
ratione hab.eri, lleyiiricuni imperatorem solvens ab praslanlissimo adhaerebant.
observatione juramenti, qnod apud Canusiam Tuscise 71. iEstuabat inlerea (nu. 1087) ingcnti desiderio
oppidum olim papae Gregorio fecerat, Romam at- idem Victor apostolicus, qualiter Saracenorum in
traxit, et cum eo cxpugnare catholicam ecclesiam Affica comniorantium confunderet, conculcaret ,
cospil (an, 1080). Ili vero qui ex parlc papaeVictoris atque contereret infidelitaiem. Unde cum episcopis
in ullramontanis parlibus erant, imperatoremRomae et cardinalibus consilio habilo , de omnibus fere
remorare cognoscenles, contra "eumrebeilare dispo- Iialise populis christianorum exercitum congregans,
nunt. Cqntra quos Heynricus imperator advenions, atquevexillum beati Petri apostoli illis contrdaens,
facto ut assolet vario bellandi evenlu, diulissime stib remissione omnium peccalorum conlra Sarace-
pltiriinis deprasdalionibus et incendiis ac csedibus nos in Afiica commorantes direxit. Christo igitur
utrimque decertalum esl. Tandem prsphatus impe- duce, Africanam devoluli dum essenl ad urbem
rator reliclis ad resistendum in Germania copiis, (1252), omni nisu illam expugnantes, Deo adjuraiue
assumto parlim suo, parlim couductitio sivegregario ceperunt, interfectis de Saracenorum exercilu cen-
exercim, Romam el Miburbana ejus deprsedationibus' lum milibus pugnatorum. Quod — ne quis ambigat
el incendiis ac csedibus quibus valuit quadriennio " hoc absque voluntale aecidisse divina — illo die quo
devastavit,. et landem suo Siinone magis prelio chrisliani de Saracenis vicloriam adepli sunt,' eo
quam vi inthronizaio (an. 108')^ ab eodem imperia- etiam Italiae divinitus patefaclum est
lem coronam aceepil (1249), el lam non faventibns 72. Prsephatus aulem Victor papa lertius Urbem
quam non communicanlibus sibi suisque complici- egrediens venitad hocmonasterium, sociatisquesi-
bus, et Romse el in omni Romano imperio saevissi- hi episcopis el cardinalibus ecclesiam sancti Nico-
mam el diuturnam iiuulit persecutionem. Hujus rei lai in Pica sollempniter dedicavii; mense autem
causa et ecclesise pene lolius Romani imperii deso- Augusto sinodum celebrare cum episcopis Apuliaeet
latse, et christiana religio propemodum dissipala, Calabriae nec non Principamum statuens, Beneven-
et viginti milia hominum et eo amplius in diversis tumperrexit. In qua videlicet idem apostolicus pVaa-
regionibus, kalopapa Guiberlocooperaiile caesasunt. sidens ait: c Novit dilectio vestra, caiissinii fratres
Qui etiam pulsis catholicis episcopis et abbatibtis el et coepiscopi, omni etiam orbi non latuil, sancta
aliis ecclesiarum praepositis, scienlia pariter et reli- Rbmaua et aposlolica sedes cui Deo auctore deser-
gione pollentibus, sceleratos el idiolas singulis civi- vio , quot ndversa pertulerit, qtiot denique per si-
tatibus et ccenobiisvel ecclesiis singulos, inlerdum D moniacsehaereseostrapezitas malleis crebrisque lun-
autem binos vel annuos praslatos dampnabili prioris sionibussubjacuerit, adeo ul columpna Dei viveniis
magistri sui Simonis magi mercimonio substituens, . viderelurj'am pene concussanutare, et sagena sum-
in depraedalionibussanctorum locorum et chrislia- mi piscatoris procellis intumescentibus, cogeretur
norum sibi non favenlium, imo el favenlium, dum in naufragii profunda submergi. Guiberlus enim
non esset qui armato resislerel, longe Ialeque, vo- reresiarcha, qui vivente sanctae memoria; prsedeces-
luntate quidem Neronis et Decii, sed minus possi- sore meo papa Gregorio Romanam invasit eccle-
bilitate crassatus est. Idem vero Guiberlus, qui multo siam , prsecursor Autichrisli ac signifer Satanas ef-
rectius papa Demens quam papa Clemens dici de- fectus, cessat oves Chrisli conculcare, occidere,
buit, in oppidulo suo, quod Argenteum dicitur ("1250), et dilaniare. lrritalor enim, perseculor. exaggera-
i i
NOTA.
(1249) Coronatus esta. i084. Mart. 31. His annis (1251) Vid. Clem. Const. Ap. VI, 9, Arnob. II. 12,
Italiam non intravit. eaeleros.
(1250) Vide Bernold. ad a. 1098. , (1252) Mahadia;. cf. Anou Gasin. 1087
 S09 CflftQNICC-NGASINENSE; — LIB. III AUCTORE PETRO. 8!0
tqr ,et accehsof injuriarum papae.Gregorii factus, A Impositum. Sed ubi nos ad id deflexostonlomplati
quantas tribulationes, et quantas perseculiones ei sunt , conceplam diu anibiiionis flamrilam clibanus
inlulerit, referre quis vaIeai?corispirationes et cbn- extutatus evomuit. Quapropter omnium-sibi (iatrum
"uraliones adversus-enm excilaVit, Urbe fngavit i videntes unanimitateni pertinacius in.eo scandalo-
sacerdolio. perjurus ac simoniaciis, quanturii ad.se rum steiefe.rel'uciarii ah eorum el hostra conliiiuo
fuit -privvavit, alque contra eum Romahum impe- sunt communione sejuncti.Unde vobis apostolica
rium, genles_etregna commoyit, et quod a.saeculo auctoritate praecipimus., ut ab eis absljriere curetiSj
non est auditum , ipse excommunicatus et darn-. nec illis bmnirio cbmmunicelis, quiaRomanae eccle^
pnaius,eunidem sanctum pontificem excommunicare sia3eOmmunionesua spbnte sejuncli sUnt; quoniam
praasumpsit, et Romanam urbeih acte.nus sacrile- ut beatus scfibit Ambrosius (serm. 50) qiii se a
giiSj omicidiis , perjuriis ,-coiispifalionibus , flagi- Rornana^(1255) ecclesiasegregal, vere est lisereti-.
liis, el omnibus vitiorum et crjminum ludibriis de- cus aestimandus. Constiluimus eliato, ti si quis dein-
turpare nqn desistit, et Simbnis magi munituspef- eeps episcbpatum vel abbaliam de-hia.nu alicujus
fidia, ipsiusque officlriaiaclus, nequltiarmn suarum laicae personae susceperii; niillatenus inlerepiscopos
jcomplicesad tam impiissimiim et exeerabile facinus , vel abbaies habeatuf-, nec ulla ei episcopo seu
'evqcanSj imperalorisgue exefciturii congregans , -B abbati audibatia concedalur. Insiiper ei graliam
apostblicsesedis invasor esl factus*. contra praecepta beati Peiri elintroitum ecclesi'33 iuterdicimus
"evangeliea,.contra:prophetarumet aposloloium de- quotisque- lbcum quem sub "crimiifeiam ambilionis
"crela , conlra canonum et Romanorum ponlificurri quam inobedientiae, quod est scelus idolatriae, cepit,
jura, riullo cardirialium episcoporumprnecedente j'u- resipiscendo non deserit. Similiter etiam de inferio-.
'dicio., nullo Romani; cleri approbanle suffragio'_, fibusecclesiasticisdignitaiibus conslituiriitis. Item si
fiullo devoii populi fervore adibito, in sancta Romar quisimperatorum,rcguiri,;dueiiiri,marchiorium,comi-
_na ecelesia omriis malitiae, nequilise , et perditionis lum,veiquilibelsaecularium poteslalum aulpeisona-
«aput est factus. Sed omnipoteniis Dei clementia riim,investiluramepiscopatuum,veIalictijuseccIesia-
praedictum pontificehi Gregorium post Iaboreset slicae dignitatisdarepraes'umpseril,ej'usdem senten*
certarnina ad aeiernam requiem eyocanle , cumj'a"m lia3 viriculoss astriclum.esse sciat. Nec hiirtim, cum .
. rinanimi coneonjia episcqporum et cardinalium-, bmnes vendentes et ementes trecenti decem et oeto
cteomprovincialium episcoporuni, et cleri ac po- patres inNicseno conciliocohgregati exeoriimunica-
puli Romani ,.. nostram parvjlatem omnibus inodis verunl-, dicenles : < Qui (1254) daLel q.ui recipit,
"contfadicenlem etreiiitenlem apostolicse sedi pne- ( * anathema. sil.» Quandoergo iales episcopos-velab-
J bates
feci.ssenl, non limensa3tefni impefatorispdiciurif. vei-reiiquos clericos non dcvitalis, si.eoruin
iisque nunc Christum et oves pro quibus suuai saii- missas auditis, vel cum eis oraiis, cum illis exchm-
guineni fudit, persequi non -omisil. Idcirco aucto- municationem subitis. Quos quidem sacerdotes esse
riiale.Dei el beatorumaposlolorum .Pelri etPauli et saltim credere, omnino errare est. Peniteiitia vero
"omnium_sanctorum_omni sacerdotali oflicio, honb-- ei communio , a nullo njsi a calholico suscipiaiis
re privahws , et aliminibus illum «cclesiae sepa- u'73.: si .yero nullus sacerdoscatholicus affueril, ve-
raules _ anathemalisTinculo innodamus.Noslis pras-" ctius esl siiie conimuiiion« manere visibiii, el invi-
terea, etheue nostis-, quanlos .doios, quantasqae sibililcr aDomino communicari, quairi ab hxretlco
persecutiones michi iiuulerint Ugo_.Lucduncnsis cpmmunicari, el a Deo separari ; iiulla etcnim eon-.
iarehiepiseopus ., et-Richardus Massilie.nsis abbas ," . vcnlio*Ghristi ad Belial, ait Apostolus , neqne pars
qui pro fastti ei ambjiione sedis apostolicse, quam fideli curri infideli (H -Cdf.vi, 1.5): oninis eniui hacre-'
aclenus lalenler habuerant, poslquam se.non pqsse ticus.in.fidelisest. Simoniacus vero •, qtiia haereliuus,
adipisci perviderunt, in saiicla ecclesia scismatiel ideoirifidelis. Sacram eniiri communionem Gh?isti,.
faclisunl.: et-Richardus quidem electioriero nostram qnamyis visibiliter et coiporaliter catholici propler
Romse.cum epjscopis et. cardinalimis fecerat, Ugq j. imminenles iiaereticps habere nbn possint, tamen
aulem_.post mod[cumad nos yeniens, pedum _effu- . dummenteTet corpofe.Christo conj'uneti-sunti sa- -
sus yestigiis, dum.phsequium riqbis sumni[ p.onlificis cram. Glirisil <:ommuiionem invisibililer habent. >
inyilis ac. relracianUbus exiberet,- legationem a Hapcigiturdum cunctoruin episcoporum in ebdem
jiobis in pariibus Galliarum postulayerat, ,,el;aece^ concilio residentium auctoritale confirmata fuissent,
pprat. ,Quoad ilaqueparyitatis, npstrae Infirmitalem 'facientes.exemplaria per" Orientem et -Occidenlem J
factae et collaudatffi-a;;Sei£sjsi;;eleeiioni cbnspexe- disseiiimayerunU ;•
ranlrepugnare , omnibusipsi nobis modis insisle- 73. In eddemvero coiicilio idempontifex gravilef
bant ne ontts abjicerem, pro ecclesiae necessilate inUrmatus, post aclum per tres diesxoncilium festi-
VARIJELECTIONES.
t 67?an suscipiatur." - - -'
" _ _ '
." - •- . NOTiE* . " . =
.
' * - Nescio _a"oconcilii " Glislced. can. 2 ejus animo «t
(1253) Romana Ambr. non habet. obversaius.
(1254) floc wief canones conc. Nie. noh I whti, ...
PATROL. CLXXiII, , . "2*1
 8U - . LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 812
liantef Casinufn rediil, aique cum episcopis et cai> A suis 2 , et alii de serico 7. Pamii de allare sancti
dinalibus adhoc monasterium aseendens , in capitu- Benedicti: facies una cum margaritis, el altera
lum fralrum.se ferri prsecepit, el sub districtissimo facies deaurata; cooperloria cum auro 3, et 2,alia
analhemale interdixit, ne quis successorum suorum sineauro; circitoria magna el optima 11. Panni de"
auderel vendere vel alienare terraticum , ecclesias , altare sancti Johannis: circiloria 5 , et cooperioria
v-illas, vel quascumque possessiones huic Casinensi 5. Panni de altare sancu» Mariaa: facies una pur-
• «osnobio pertinenles. Simili modo inlerdixit, nequis purea cum auro; coopertorium cum smaliis;' circi-
monachorum auderet facere cartam vel, libellum loria 4; opertoria 4. Panni de ailare sancti Grego-
absque scientia abbatis sui; quod si fccisset, irrilum rii: circilorium aureum, et alios 4 sine auro; oper-
>esset. Constfiuil etiam tunc, ul, bmnia monasleria toria 4. Dossales (1258) magni 19. Dossales minores
quae sub dicione liujus hostri Casinensis coenobii 30. Ostiaria 7. Calices aurei 12_ cum patenis suis, 7
sunt, prandiufn per unumquemque anuum htiic no- majores, et 5 minores. Fistula (1259) aurea cum
strae congregatioui faciant (1255). Hoc slatuto , om- angulo. Calices argenlei Saxonici 2, el alii argentei
nium monachorum unanimi consensu, prsefatis epi- 7. Fistulas argenteas 2. Tuiibula de auro 2 , de
scopis in eodem capitulo residentibus atque confir- argenlo deaurata 2, alia argenlea maxima 2, et alia
mantibus ,• domnum Oderisium religiosum valde B argentea 8. Candelabra de cristallo parium unum,
virum et Romarium diaconum, qui tunc in hoc et aliud parium argenteum cum onichino, et aliud
monaslerio praeposilursefungebatur officiofisbbalem .parium argenleum cum malis chrislalliuis , el alia
constiluil (an. 1087, Sept. 14). Post bsecconvocalis candelabra S. Dua3lalenise argenteas magnae,et lirta
eisdem episcopis atque cardinalibus , monuit alque cotidiana. Evangelium ipsius.iLvangelium impera-
proecepit, utjuxta quod prsedecessor suus papa Gre- loris. Evangelium papae Slephani. Evangelium im-
gorius jam dudum decreverat, Otlonem Osiiensem peratricis. Dtio evangelia Fratris Firmi (1260).
-cpiscopum in papam eligere quanio possint citius Evangelium abbatis Aligerni. Duo sacramentoria
perstudereht, euinque quia prascns erat manu ap- cum argenlo. Epistolaria duo, unum cum tabula
prehendens , cseleris cpiscopis tradidit, dicens : aurea, aliud cura tabulis argenteis. Regulam saiicli
< Accipite eum,"el in Romanam ecclesiam ordinate, Benedicti cum tabulis argenleis. Capsa magna ar-
nieamque vicem in omnibus, quousqtie id facere genlea cum gemmis et smaltis. Scrinia argenlea 2.
possitis habete. J His ita dispositis atque decrelis, Duas cruces aui^easroagnas cum geminis, el 2 aliae
sepulchrum sibi construi in absida ipsius capituli aureas minores', et 5 argenteaa ad processionem.
jussit, aiqtie post diem lertium feliciter migravitad _ Candelabrum; urceum cum aquamaniii suo ; ftimi-
Doniinum 16 Kalendas Oclobris , anno dominicae, galorium Grecum, aliud cum nigello ; urceum ctim
incarnationis 1087, a patris autem Benedicti tran- smaltls ; omnia haec argentea. Pixis aurea cum
silti aiino 579, cum praefuisset in hujus monasterii smaltis pro corpore Domirii ,' el alia major argentea
regimine annis 29, mensibus4, dies 16 ; in sede vero ctim nigello. Coppetellae de pernis tres. Calices
aposlolica ab ipso suas electionis exordio anno 1; onichino duos. Bacilia argenlea paria duo. Cenlum
sacrationis, mcnsibtis 4, diebus 7. libras auri nonlaborati. Stolseaurea3 duaj.Fanonem
74. Ista pralerea ornamenta idem papa Victor ad imperialem (otum aureum. Scaramangse imperalo-
tnorlem suain ui hoc monasterio derejiquil; quae rum 12. Coronam de argcnto snper allare sancli
omnia fere post dedicationem ecclesiae, parlim ipse Johannis cuin crucibus 5, et aliam crucein Grecam.
cum fratribus hiijus ccenobii acquisivit, parlim ab Coronam argenteam deauratam et lapidibuspretiosis
aliis in pignore posita recollegit. Planelas diasprse ornalam , ferens 6 cruces. Aliam coronam! super
deauraUe 5, el 5 sine auro. Diarodanse3 deauratae, altare sancti Benedicli , ferens 3 cruces lapidibus
diapisti 2, el alia celrina. Purpureae deauralae 7, et preliosis ornatas. In Sancto Nycolao coronam ar-
aiise 5 purpurea3, et 2 examelas. Plancla Johannis genleam , el crucem argenteam fusam. Coronae.ar-
medici. Planetaa cotidianse 6 , quadragesimales 4. D genteoequas in veteri ecclesia inveiiit, undecim.
Balmalicse paratae (1256) 8 , etaliae 11.' Tunicae pa- Haecde reverendissimi Victoris tertii- papac vita et
ratac 5, et alise 19. Propter^iicensum 5. Pluviales moribus, ac loci istius rcnovalione seu adornatione
*iuroornatos 58 , el alios 87. Albas lineas 193 , de breviler<Jicta sufficianl. Certe quandiu mundi istius
serico 10. Stolaedeaurala3 cum lnanipiilis suis 19, orbita volvilur, ejus laudabile meritum semper ac-
de argento cuin manipulis suis 5. Stolsbalioe18. Se- cipit incrementum , per 3esum€hristum dominum
isiicirifia7. Fanones (1257) aurei prosubdiaconibus -nostrum , qui tE7tvivit et regnat cum Patre et Spi-
S, et alii 14. Camisi niacni deaurali cum amictis rltu sancto in ssecula saeculorum.Amen.
VARIJ; LECTIOXES.
4S"*deest c.
miM.
(1255) In-Regcsto Bernardf abbalis iblio 150 a (1257) Inoumentorum genus.
lergo refertur slatutum Desiderii abbatis factuin (1258) Aulaeaquoeparfelibus appenduntur.
per conventum monaslerii Casinensis super prandio» (1259) Ad hauriendnm vinum in communione.
solvendo a praeposituris Casinensibus. ANG. (I260J V. Giesebr. De litt. stud., p. 4a
(1256)i. e. .ornaue.
 «IS :C"IRONICONCASINENSE.— LIB.IV AUCTOREPETRG. 814

M€IPIT PROLOGUS PETM DLiCONI

In lfbro quarto Historiae cosnobii Casinensis ad reverendissimum Rainaldum sedis aposto

licee cardinalem et sacratissimi coenobii Casinensis venerabilcm et pium abbatem.

Palri ;in Clirislo venerabili e't semper recblendaeA Inter laies igiturposilus, cum opus avobis antea noTjis
memorise Raynaldo sanctae Romanse ecclesise car-. injunctumdimisissem,ulpote iners, indoctus et impar,
dinali elsacri Casini Montisvenerabili abbaliPelrus veslrabeatitudo anliqiioruinviamin omnibuslenens,
diaconus debilae obedientiaa famulatum. talibus afFaiianos instruere eoeplr: c Ad-ea quas libi
•-"Priscorum
quondam velerum rerum doclores ob injuiigunluraceingi ne cuncteris; verle oculos tuosad
-sapientiscingeniumdemonslrandum assidue relexere -monles (1265), idest ad praccepta legis et graliae, ei
non desinebant, quae forte, quanta, yel qualia pro- inde tibi auxilium veniet. Hlius enim est perficere,
spere ac secus , in Romano imperio evenissenl. De quod nobis velle adjacet; liominum namque est
'
quibus, vel in quibus stilum ingenii sui cxacuere et plantare, Dei aulein incrementum dare; ipse nempe
- limare modis omnibus
-cupiebaut, et reriiteiiles sui ad se festinantes separat ab aniiciiia carnis el san-
magisterii flores pcr histo.rias diu desideratas impe- guinis, et irahit ad graliam suam, suscitans de
ratoribus oslendebant, summumque apud eos stu- terra, el delacu miserioc, etlocans ctim principibus
dium eral, animtqtie ingens sagacitas , ut minime populi sui. Ergo de illius fidens auxilio, aggredere
Jaieret in toto", quod in- parle contingerel gesluin. illud quod libi a nobis obedienliaemerilb iniperatur;
-Sed illi favoraliet inani gloria cupidi.el faslu vano simtil eliam et quicqttid a patris Desiderii felici ad
csecati ,perituram suse elalionis gloriam longe late- ccelestia transitu in hoc evenere mt ccenobio, seu
que satagebant per orbis' cifculum propagare. At in aliis lerrartim partibus, sindiosius inquirens
pater palrum inGhrislo milies beatissime, venerabi- exarare soliiciie studeas : illa nichiloriiinus suis in
-iitas veslri sludii, hujus sacri coenobii residuam locis adjiciens, quae 'noslro videlicet tempore in
Storiae partem texere cupiens,nostra3exiguilati hoc orientali climate per peregrinos milites operatus
praeciperedhjnati estis ; simili quidem fervoris stu- cst Ciiristus, "simulque lempoTa, loca, personas, et
dio, sed dispari tamen amore. llli namque descripse- praecipua duntaxat gesta ac bella anneeiens , ex eo
runt, ul perituram, transitoriam, momenlanoam ac videlicet lempore quo idem peregrini ipsuin iter
labentem laudem acquirerenl: vesira vero a Deo auxiliaiue Deo aggressi sunt, quousque sanctam
protegenda bealiludo id exigil.ut preliosi, praaelari, civitatem'Jerusalcm receperunl, et sanclum acve-
fulgidi, atque laudabiles apud omnipotentcm Deum nerabile Chrisli sepulchrum, propter quae uliqno
siriius in fulurae quielis gloria, illud sa3pe"S03piusque specialiter profecti sunt, dc prophanoruni manibus
in nostraemenlis archano replicanles : c ln Domiiio erueriint. J BOCubi pectoreausi, conatus sum pro
laudabiluranima nostra; audiant niansueti , et 3ae-' viribus quod injiinxeratis, fidens in illo cui omnia
ten:ur(Psaf. xxxin, 3). i Ego nempe vestrse jussionis Q possibilia sunl, quique ea qtise abscondita sunt phi-
imperio cervicem submittens, quartam nostrae chro- losophis etvanse gloria3turgidis,sualargifluapieia'e
rricae decisionem , quam vir facundissimiis Leo Ho- saepius revelat paTvulis; et insipientibus causam
sliensis (1261) episcopus , morle proeveiilus explere^ eiiam reddens.quod excusaljiliiostroeinscitiae culpas
«equivit, skut disposueral scribere ordiar; sed dum tanti patris prseciplentis auctoritas. Et quia abba-
toi ac tanlos viros in hoc sacratissimo ccenohio tum serics ab palris Benedicti lemporibus usque ad
liberalibus disciplinis plenos aspicio, oneris fasce renovalionem ecclesiae beaii Martini, a prsediclo
deviclns succumbo. Hi enim sal terrae sunt, qtiorum Leone fuerat exarata : hos ah ejusderii ecclesise
verbis hominuni menles, ne taedii torpore deficianl' renovalione scribendl suinentes inflium. ea quse de
condiuntur. Hisperulae (1262) sunt et lilia in septi- sanctissimi Desideriivita descripla non eraiil, eidem
formi candelabro positi, qui densas peccatomm sor- historise adj'ungere curavinius, ne ex maxima parle
<3esabluunt,ei ad a3terniluminis claiitatem reducuiu. tertius liber detruncatus viderelur; deinceps reve-
VARI^E LECTIONES.
-45Kan evenerit"? sed cf. p. 759. I. 17.
NOTiE.
(1261) De tempore quo Leo episcopus facttis est, d. 8 apr., a- 1110, et -Raynerius de Ostia et caeleri
supra p. 553 egiinus. Sed, monenle viro anricissimo episcopi ibi nominati cuni reliquis ejus- temporis
Guil. Giesebrecht, quasdam addenda sunt. Narii Leo monumentis nullo niodq cpnciliaii possunt.—Se-
'Villilernusep.]»m a. 1109 leslis fuit, incharla quam ctindum narrationem ap. Borgiarii, Velleiri p. 21*»
Albinus servavit in God. Vat. Ottobon. 3Q57, f, 139. . de corpore S. MarcrLeo jam c. a.ilOO ep.Velitren-
Auno 1113, Leo vir dignus honore, Hostia quem sis fuisse videtur, ideoque ul cuni Borgia exislimo j
pairem vita meritisque probavit, Romaealtare ecclesiae eliam Ostic.nsis.
S. Salvaloris de Primicerio dedicavit, teste inscri- (1262) Nescio an ila Pelrtis scripseril; desohiE«
ptione ap. Galell. del Primicero p. 364. !n alia au- rulis qnas inielligil v. Exod. xxxvn, 17,
tem inscriptione ap. Marlinelhim, Roma sacra p. (1263) V. Ps. cxx, 1.
258 de dedicalione ecclesioeS. Mallha;i in Merulana .
 815 LEONIS MARSICANIET PETRIDIACONI , 815
rendisslmum et religiosissimum Oderisium cum A spicitur, ad cunctorum bonorum auctorem ex lolo
reliquis abbatibus sibi succedentibus, litteris utcum- necesse est ul referalur. Ipse namquedixit : t Non
que mandaliiri. Notandum sane, quia ea quaa con- enim vos; estis qui loquimini, sed Sptritus Patris
scribendasunt, ex registris Romanorum pontificuin, veslri, qui loquilur in vobis (Matih* x, 20), > per
Gregorii septimi el successorum ejus, necnon prin- quem, et in quo, et a quo omnis sapientiae, omnis
ciptim et ducum gestis decerpsirous, aliquando sen- scientice, et omnis bonitatis norma -el prin.cipium
iiim tantum, nonnunquam vero illorum verba et constat. Et quia sunl aliqua forsati, a' quibus a sa-
acta ul descripta erant inlerserens.A Girardi porro pientibus possirn roerito repfehendi, hoc nosirou
abbatisiempore.qui me in hoc scolastico Casinensi inscitiaa impuleiH; si qua vero inrepreliensibilia,
«ocnbbio primo aelatis roeae lustro suscepit, usque Deo, non michi ascribanl, quia nos.dislracli neces-
ad hunc diem, parlim ex ore venerabilis abbatis sitate et perturbatione lenrporis a-doctissimis viris
Seniorecti sui lemporis singnlaris noslri ordinis viri liunc locum incolentibns hpc opusculum , non quo
-audivi, partim oculis propriis-vidi, parlim priorura debui slilo digessi. Nam tesle beatqGregorio.dum
iiostrorum aliorumque fidelium rclalione comperi. niensdividitur ad mulia, efficitur in s.ingulis.parya.
Ea praeterea, quse nuper anle boc fere triennium Sicut enim formas honiinum per eolores qnosdam
sub imperalore Lothario nostro cvenere coenobio, " pictores in tabulis telrijs depingunt, dum tincturas
tlnm in ejus expediiione versarer, ac pro hujiis sacri non propriasetnon conjrttas immitlunt, ila.hislo-
•Casinensis ccenobii causis imperiali curiaijapocrisa- ria a venusti.decoris altiludine ruet,.si mens cogi-
rius adaererem, ipseinet conspexi, el universis fere talionibus obumbrata., et prcssurarum mundialium-
rebus el verbis iiuerfui. 0_uodsivestrae sanciissimse tenebris offuscala fuerit. Alind namque operatur
paterni.lali n.ondisplicere perspexeiq, aliis me pla- eloquium, aliudauditus, aliud intelligentia, quain
tilurum confido. Enim yero ul. nosti disciplinis li- in hominis menle infundit intrinsecus Deus. Et
be.ralibus nequaquani operam dedi,, sed a quinio beatus pater ei egregitts doctorAiigustinus,eccIesia3
•aHatis mcae anno,.quq ad hunc locum sieut supra organum, veri sponsi amicus, et lerapiuni Spiritus
jetuii, Christo. largiente perveni, divinis exposi- sancti ,in scriptis suis reliquil dicens : t Cum yide-
lionibus et priscis annalibus , prout Dominus dedil mur aliquid addiscere.nichil. addiscimus, sed potius
-secundum nostrum scire -ei posse adaesi. Quod si - praelerilo.rum, qu;e ante peccalum in natura fuerant,
aliquis contra nos propler hocrlocutus fuerit, et me recordamur (1264). > In aliis siquideni scientia na-
iiisulsuin alque indoctum dijudicans, lantiim opus turalis per vitium natura. deleta est, in aliis vero
«uequaquam aggre-di. debuisse c.Iamaverit, liquido p parumper -fucata permansit. ,Mens vero hislo-
noscal quia luncReJemploris noslri magnalia pene riographi elucescere mininie valet,; quandiu ter-
.aiuiichilantur, si humanae -rationis asluiiainvesti- r,ej)is. curis ellucris insudal, quia cum homo.
ganliir. llle enim qui brulum aninial olimresojv.it mundi^ turbinibus. qualitur , movettir parilerel
iii verba loquentum, ipse in cordibus servoruai niens; et cum qjiiescil, sirnililer et ipsa quiescit,
suorum prbuLvuIl.et quanlum vult, cl quando yult., quemadinodum circa ignem fieri naturale est, ut
dat verlmm,. Utu.e ef per .psalmographum. vatem, cyiu paleis circumcirca legitur, elnulla aura susci-
iclamat: t Aperi os tuunij et ego adiniplebo, illud lalur, nec circumtecta depascit, nec peniius extin-
>(Psal. LXXX,II; Ezech. xxix, 21), J ei in alio loco : gtiitur. Quod si paululum commolus fueril, llico
i Omnis sapientia a Domino Deo est : et cttm illo excitalur in flammam. 5imiliter et mens diversis.
iuitsemper, el esi ante aevum (Eccl. i, .{); ».el Ja- curis obtecta, nec ad serm.opis qrnatum poleril
<cbbus: « Si qiiis indiget sapienlia, postulet a Dco,- elucere, nec splendidiim-qrnatumque- proferre. Ego
qui dal omriib.usallluetuer, et non• improperat; el namque, quem non grammatjcorum scientia ornat,
dahilur ei (Jac. j, 5)'; » et riirsuiu i Oriuie datutn non eloquenliaegloria, non sapientinm perilia , sed
optiniurii, elohuie donuriiperfeciuin.desursum est, , sola naturalis inlelligenlia,. quam-Jesus Christus.
liesceiideiis a patfe Iuminum (ibid. 17). >.Et anian- D Deus el,Dominus meus nostro, animo.ac menii sua
tissimus Domini Patilus, thalamus Trinilatis, vas solita pielate resiituendoiiifudit, juxta veslne san-
eieclionis, et singularis ecclesiae magister clamat : ctitalis imperium, et illud viduae duo minula in
i Unicuique daltir per Spiritum sermo sapienliae, templo offerenlis exemplum, pffen^ sludeam vestfK
alii sermo scientiss, alii gratia sanita'.um,alii genera _sanclissimaereligiosilati qubd possum. Et licel nrn
K^guarum alii interpreiaiio.sermonuni; Haecaulem pure, noii nitide,non ornate.non speciose, exiguum
«mnia operatur-unus atque idem SpirUus, dividens lamen, lurbulenlum, et paryum libare sludeam.
singulis prpul v.ult-(I Cor. xu, 8). > Unde si quid ftuapr.opter-.Rajhalde j.ater in Christo, beatissiine
scientiie, si quid ingenii, si quid in nobisioni cori- patrum, unicum in orbe leviticse tB76 sapienlia3 et
VA-Rl^; LECTJONES.
-*S56ita correxi; levitici r. •;
t NOTJ7/.
(J264) Ilissimilia Augtistinus iscripsil ad Nebri- 8;' sed ipsa verba inisquam"inveni, riec scio utrajp
dium, ep. I, 7; de aninue quant. 20 ; cf. Relracl. I,-_ sequentia Augusiini sint anPelri.
8S7 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. 818,
mbnastici slematis decus, qui nos indignos ad tan- A aiirigamspirilualis Jlierusalem, Benedicli vicarium-
lum optis eligerecensuislis, vestro id si placet eli- alque abbatum abbatem. Enixius autem flagito, ut
mato splendidoqtie sermone eorfigite, nec simplicis in hoc opere non verborum sillogismos requiratis,
verbi inerciam,sedhistoriam noslro ccenobio atteri- non reihoricorum faleras, sed" potius pio cordis
dalis utilissimam. Est namque historia (estis tem- oculo sbiiicileperlustrantes, emendare, corrigere,
porttm, indiculum verilalis, vita memoriae, magistra et superflua resecare studete. Jam vero sermonis
vitse, priscorum teniporum nuntia (1265), boriorum nostri principium ac finis sil Chrislus Dominus-, qui.
omnium norma. Vobis enim condecet hanc elimare, est PatrisVerbum, lux, decus, splendbr, sa^pientiai'..
'' • '•' - - 'l "--: - • -
qham stiperni Regis clementia carislituit currum et virlus.

Explicit Prologus.

INCIPIUNT CAPITULA IN LIB. IV HISTORLE COENOBIIC-A.S1NENSIS.

i. De habitu Oderisii, et electione ejus.

2. Deeleciione Urbani papm. " " -
5. De infirmario reconstructo.
4. De sene a diabolo deceplo et interfeclo.
5. De Ufbano papa per sanclum Benediclum sanato.
6. De oblatione Sanctm Marim in Luco, Sancti Nxjcolai de VulleSorana , etcaslri Aqumfundatmel Saneti->
' -".. .: - . •;,."• . ... . ..,,,--..,•- -.-,•,••. s.-,
Stephani in Rivo vivo.' ' -'••- •'•-
7. De castro Sitju. • . • .- •
8. De dedicatiotieecclesimsancti Martini, et ooitu Sichelgaylm ducissa'.
9. De caplione castri Fractarum, el resigmiiidne; eldedicalione ecclesimsanclt,Andtew;
10. De Jordano principe, el filio ejus, et duce Roggerdo,et oblalionibus ejus.
" -
11. Decrucesignalis. , ' ... .
12. De oblalione septem ecclesiarum el trium custrorum et aliorum multorum..
13. DeCitro,el Arnulfo, et pblatiotdbus eorum. - - - •
14. Dz Adenutfo comite Aquinensi.
15. De Paldo comite V',enafrano,-etTeuto, et oblalionibus eorundenv. _.
16. De quorundam oblalionibus in hoc loco concessis, in comitulu Thelestno.
17. Quatiter Oderishtsabbas obtinuit privilegiumab .Urbano papa de liberthte hujus monaslerii".
. 18. Qualiter idem papa monaslerjum snncii Mauri deGlar.nafalio a polestdte monachorum-abslulit, ct sub'
regimine Casinensis monaslerii perpeluo subjugavil •• - -, ';•:: ..-.... ,- .-. ...j.
19. Qucdiler concessa fuit huic monasterio ecclesia. saneli. Nycolai de- Turre pagana in. Beneventana
' ' :-'.,--. • '" '."-.-> .. ..J
civilatCi - . _ - ,'" -
20. Qualiter -Rogeriuscomes Sycilim et Calabrimcoufirmavit huic monaslerio omnia~quw Rocca-nepiis sua;
dederat. - • -.-• _•,.-'.. -,: .- . ••
21. Qualiler Paschalispapa pnvtlegium-S. Nicolai de-Turre pagana huic monaslerio concessit.
22. Qualiter quidam Capuani huic monaslerio Turrem demari obtuierunl in Suessana chilute:.
23. Qualiter dedicata est ecctesia sancll Steplfani a Benedicld Twracinensi episcopoi ' =
21. Qualiter Guilielmns cotnes moniis Gargani Imic monasterio fecit privilegium. de cmnobio- monialtum'
posilo in eadem civifate. » » '. __.< ''-•:;,'. ; . ,
25. QualiterRoberlus comesoblnlil Imic monasleriecastrum Boniiscurvi. De oblatione Vilecusi, el de obilu
Oderisi abbalis. .,..:.•,,.--. •<:,-..' '".'-.''
26. De ordinatibne abbalis Oclonis, el deobilu Henrici imperaloris. -
27. Qualiter Alexius imperator Conslantinopolitanus misit b. Benedicto unum.optimum palliutn,
28. Qualiler dedicala est ecclesia sancti Angeli in-Formis a s. Brunone Syngnehsi episcopo:
29. Qualiler monachi conabantur abbalem Oclonem.aeponere, el qiiatUerJiiitdculumfmt in Francia merilit
beali Benedicli. -.-•• • .•:.- ,-;• : -.- >'••"-
50. De obiiu Octonis abbatis hujus loci, ar, de miraculb in hoc monasterio vtsoi
51. De adventu sancli Bruni ad hunclocuni, et cle bbnis operibus suis."'- .'--
32. Qualiler comites Aquinenses castrumTeramiruslicofumprodilione depmdali sitnt.
33. De dedicdtione ecclesimsancti Beiiedkli de Capua'a Pdschdli papa,- '•'""' •' '--

(1265) V. Cic. De orot-H, 9, 36..

 '
m LEOJNISMARSICANIET PETRI DIACONI -820
54. De renuntiatione Pandulfi comitis Presenzani de caslris Morlida, Cucurutio. et rocca de Banlra-
55. De adventu Henriciimperaloris..
36. Qanliter. Paschalis papa mandcwiiimperatori prmdictb, ut exhiberel ei obedienJiam,.
•57. Qhaliter idem imperalor iniravit Romutn.
38. Di captione Paschalis papcv, cardinalium, clericorum, ac laicomm-
39. Depugna Romanorum cum Teutonicis.
40; De coronationedicti imperatoris ab eodempapa recepta-.
41. De dedicalione ecclesim sancli Thomm, silie extra castrum Vallis- frigidx, el de miraculo ibi
faclo.
42. De obilti tancti Brtini episcnpiSignensis, et quomodoabbatiam dimiserit.
43. De origine et de infaniia ac de ordinatione Girardi abbalis hujus loci.
44. Qualiter b. Renediclus-sahavit Ugonemde Albaspina, et poslmodumeffectus fuit monachus.
45-. Qualiter Girardus abbas post confirmalionem a Paschale papa oblinuit prhilegium de Iwerlale httjns
monasterii. \
46. Qualiter Alexius imperator Conslanlinopolilanusdelegavii prwdiclopontifici, at imperalorem Rotnanum
eum coronaret.
4". De qnibusdam oblalionibus el ecciesiis in pariibus Beneventanmcivitatis el in pertinentiis ejus.
48. De advenlu Rogerii l~~~ducisad hunc locum, et de Hbertateab eodem concepta4m hominibus Gaslellioni,
oc de concessidneSancti Pelri in Tarenlo.
'49. Qualiter idetn papa inveslivit Guitielmum ducem ducalus Apuiimel Galabrim.
50. Qualiter Azo decanus et socii tnissi in Sardiniam, cutn ipso capli sunt a Sarracenis, et per Rogerinm
'
dvcem Sicitim liberati suntl
51. Qucdiler dictus decanus defunctus fuiiTel lampadem plenam aquce in morem olei semper ardentem
visa sit.
152. Qualiter concessa fuil huic monasierio Sanclw Agathai in Aversaita civilate. _
33. De renovatione Sanctm Marim in Cingla.
54. Qualiler Rangarda uxor Riccardi de Aquila subtraxit a potestate hnjus monasterii ecclesiam sancii
Benedicti de Suessa, el aliis possesstonibus.
55. Qualiter dedicata est ecclesia sancii Vincenlii de Vulturno, el de miraculo in obilu Alamanni monaclii
1 islius monasterii faclo.
' 56. Qualiter hominesde Sanclo Germano smpe rebelles extiterunt, ac de construclwne roccmJanulce.
. 57. QualilerconulesPresenzanirenuerunlomnejuscompelensincasiroCaminihuic monasterio.
58. De quodqm milile, qui in Apulia in foveam demersus, catenisque devmclus, per bealum Benediclum
exstitit-liberatus:
89. De quibusdam renunciationibus et oblationibus huic monaslerio faciis, ac de electione et confirmattone
abbatissm sancli Johannis in Capua.
€8'. Qualiterabbas hujus monasterii abbas abbatum vocetur.
4)1. Qualiter imperalor Henricus Roinam ingressus esl.
62. De lerrmmolu mirabili fere per totam Ylatiam facto.
63. Qualiter Robertus rex Angloruin legaios ad hoc monaslerium direxil, el de quivusaam obialionwus m
Sicilia.' i
64. De morle Pasrhalis papm, el de Johanne hujus moruisiem tnonacho, qiti ei %npapalum successii, ac
dedicatione ecclesimsancii MauriAn Francia.
6&. Qualiler>idemterrmmolus meritis beati.Benedicli quievit.
66» Qualiler Pelrus diaconus receplus fnit in monachum ab abbate Girardo, it quot libros et omeliai
- "" ,
fecit.
6T. De quibusdam oblationibhs, ecclesiis alque servis in Sardinia huic tnonaslerio concessis.
68. Qualiter papa Calixlus ad liocmonastcrium venil.
69. Qualiler archiepiscopus Capuanus conabalur tres ecclesias sublrahere hujus monasterii a poleslate, ei
per summum pontificemcontra eum setVenlialata fuit.
70. Qualiter idem papa reslilui fecit liuic monasterio Sancta Maria de Cingla.
71. Qualiter Sparanus abbas oblulit huic monasterio ecclesiamsancti Martini in Arche.
72. Qualiter civilas Caouana imii tradita est, ev monasterium sancii Benedicli iii eadem chitate mansit
illmsum.
VARIJ5 LECTIONES-
**n leg. Guilieimi. w" lea. concessa.
SM CHROKICONCASINENSE. — LIB.IV AUCTORE PETRO. 8-22
73. Quatiter brachium sancli Mallhei aposloti ad hoc monasierium fuit depbrlatum
74. De quodam claudb per beaium Benediclumsanala.
75. Quomodo Pandulfus de Sexlo renunliavit per juramentum caslrum Vitecosi, et de adventu Ponlit abba%
tis Cluniacensis ad hunc locum.
76. Quomodo idem abbas concessit vesliario monachorum eeclesiamS. Marim de Casaleplano..
77. De obilu Girardi abbatis hujus loci.
78. De ordinatione abbatis Oderisii II.
79. Qualiler homines caslri sancti Angeli in Teodici rebelles fuerunt, et idem abbas ad fidelttatem coegii
eosdem. .
80. Qualiler oblata fuit huic monasterio Sancla Maria de Rabiala tn Sclavonia.
81. De Lamberto episcopoHostiensi, qui ei Honorius papafuitv
*82. Qualiter casirum Picani huic monasterio datum fuit.
83. De obilu Calixli papw, el quomodb cardinales divisi fuerunt in eleclione supradicli Honorii.
84. Qualiter resliluium est huic monasterio monaslerium sancli Manni de Fundis cum perlinentiis suis.
85. Qualiler monasieriumsancti Nycolai de Pica fuit deprcedalum a comilibus Aquinatis.
'
86. De adventu Honorii papm ad hunc locnm.
87. De obilu HenricilV imperatoris.
88. Qualiter deposiliis fuit Oderisius II, abbas liujus loci
89. De electioneet confirmaiione abbatis Nicolai hujus loci.
80 Qualiler prmdiclus abbas Roberlum principem Capuanum suum auxilium evocavilpro caslro Sugii, quod
Goffridus deAquila tenebal; aquiminilia argenlea elcrucem auream ad se deferii prmcepit, dicium
castrum non recoltegit; odium monachorum adversum se suscilavit.
Sl. Qualiter idem abbas Castrum novum recollegit , el castrum Picanum Norinannorum diiioni
subjugavit.
82. Qualiter duo fralres Ispani Philippus el Philiberlus oblulerutit beatoBenediclo ecclesiam conslruclam-
inlspania,ac de renuntiatione abbalis Oderisii II, liujus abbatim m-manupapm.
93. Qualiter idem abbas ab Honorio papa depositusfuil.
94. De electioneSeniorecli abbalis.
95. Qualiter Honorius prmdictus ad liunc locum venil, el consecravit pradietum aooalem..
96. Deobitu Guitieltni ducis, et de quibusdam oblationibus huic monasterio faclis.
97. Qualiler Anacletus coronavil Rogerium comilemin regem Sicilim.
98. Qualiler Guarinus cancellarius prmdicti regis inlendebal capere pr.cedictum abbaiem, sel non po°-
tuit.
99. w" De mhaculo in obilu Johannis, el visione ejus.
100. Qualiler dictus cancellarius morte subilanea defunctus esl.
401.' Qualiier sanctus Benedxltis apparuit cuidam monaclioBono nomine;
102. Qualiler qnidam monachus vidil animaih Guarini dicti -cancellarii.
105. De obilu Seniorecti abbaiis hujus loci.
104. De eleclione Raynaldi abbalis. .
105. Qualiter Henricus dux Bajoaria; misso 45S 0"ab itnperalore Lothario ihtravit
regnum cutn Innocen-
tio papa.
198. Qualiter Lolharius imperalor reslituil omnia monaslerio sancti Liberatoris cle Magella, quicquit sancto
Benedicto in partibus illis oblala 4SS
1 fuerani.
107. Qualiter diclus imperalor cum Richiza imperatrice, direxeutnl epistolam liuic monasierio, ut universali
ecclesimDominusconcederclpacem.
10S. Qualiter prmdictus imperalor ju&sil ad se vocari Raynaidum- hujus monaslerii elc-ctum.
109. Qualiter Petrus diaconus cuni quibusdam de cardimtlibus.Romanm ecclesim causidicus fuil pro moiia-
sterio Casinensi in consislorio imperaloris.
110. Qualiter dicli cardinales pelebant et conabantur, utmonachi sacramentum et fidelilalemfacerent Roma-
nm ecclesim.
.ill. Qualiter Pelrus diaconus genuHexit aute imperutorem prmdictum pro juribus el liberlate hujus mo-
naslerii.
"112. Qusliier diclus imperator conabaiur ul monasterium tslud manutenerelur, defenderelur el venerarelur,

VARLE LIXTIONES
wt abhinc cavitula manu alia, indice priore eraso, scripta sunl. w*8 leg. missus. USI leg. abiata.
 825 LEONIS MARSIC.ANIET PETRI DIACONI 824
413. Qualiter objkiebatur a Girardo cardinali, cur sine consensu Romdni pontiKcis subdiaconem in ahbatem
eligerenl.
114. Qualiter prmdictus Pelrus remansil in curia pro serviliis imperatoris.
11,5. Qualiler prwdictus Raynaldus exliibuil obedientiam domino papm Innocentio II.
i 16. Qualiter diclus Pelrus dispulavit cum quodam philosophoG.rmco..
117. Qualiler per Lotharium impefdtorem reslitutm fueruntmullm etclesimhuic monaslerio.
118. Qualiter prmdiclus Raynaldus licentiam habuit redeundi ad monaslerium.
119. Qualiler dictus hnperator cum imperalrice venil ad hoc monasterium. '
420, Qualiler Raynaldus prmdiclus incusaius fuil hnperatori prmdiclo. '
121. Qualiter papa Innocenlius misit duos car.dinales ad ele.ctionem examinandam supradicti Raynaldi
electi. • " ... . ...
122, Qualiter prmdictus Raynaldus deposilus fuit ab Innocenlio papa secundo.
125. Qualiter Gerardus cardinalis conabalur deverlere eleclionem hujus monaslerti ad manus pavce Inno-
centii. •
124, Quatiter Guibaldus abbas effectusfuit, et consecratus,a papa Innocentio II.
425, Qualiler Lotliarius imperalor prmceptumfecit et confirmavit huic monasterio omnes possessiones ejus.
126. Qualiter rex Rogerius audjlo saipedictumimperatorem de Campania recessisse, Apuliam devenit, ac de
obilu imperaloris.
427. Qualiler Guibaldus abbas ex timore Rogerii regis Sicilim pcrterrilus recessit.
128. Qualiler Raynaldus II eleclus fuit in abbaleni.
•129, Qualiter Sancltts Maurus et sunclu&Placidus app.aruerunl in visione cuidam tnonaclwAlberlo nomine
ac de aliis duobus miraculis.
450, De obitu Petri anii et Anacletus diclus fuit, et quomodq faulor.es ejus vapce Innocentii vestigiis ad
tolvuntur
Expliciunt capitula libr.iquarli.

INCIPIT L.IBER QUARTUS..

ODERISIUS hujus monasterii abbas tricesimus oc- A . 14);quod ctim supi-adiclo papae Victori relulissent,
tavus, sedit annis decem et octo, mensibus duobus., ipse voluntatem eorum et eleclionem ValdeIaudabai,
diebus decem et oclo. eundemque prolinus vocari faciens, oriinino invilurii
1. Hic ex Marsorum comitum origine sanguinis. ei renitentem, el virtuie, qua poteral olisistentem,
Iineam ducens,in, ipso suae pueriiioe lempore, dumx seque infirmum el nescium lantum ordinem regere
in hoc Casinensi ccenobio a reverendae memoriae voce qua poleralproclamanlem, elperipsum Deum
Richerio abbate s.us.ceptus(1266), et habitu sanctae ne hocfacerel obteslantem k~~~,per virgam ei regu-
conversationis indulus fuisset, cernens eum supra- Iam de ahbatia. eum investivil.
dictus abbas luxus saeculi spernere, diviniis leciio- 2. Post morlem autem supradicli poiilificis/ tri-
nibus inleiitum esse, conlemplalivam vitam inianter slilia ingens et despei^atiocunctos nostrae partis in-
appelere, et regularis vitae cgregium sccta.torem, et vasit, et jam fere quid agerent, vel qualiter se de
Casinensem abbatem illum futurum esse prajdixit. ecclesia intromitterent ignorabant. Praedictis igitur
Qui a praedecessore suo sanclae ac semper vene- episcopis eircumquaque dispersis, rursus frequentes
randae memoriae Desjderip, q.uil et Victore papa, nuntii crebriqu,e legali lam Romanorum, quam ul-
prap.osilus hujus loci ordinatus, dum idem ponliiex tramonianorum, et comiiissae Maiiildae [ad eosdem
sicut supra relulimus (1. m, c. 73) graviter infirma^ jj episcopos transmissi, horlabantur pariter alque ro-
tus ad hunc locum venisset, in capitulo fralrum se gabatit, ut de Romanae eccl.esiaeordiiiatione stude-
deferri in leclo prascepjt, ibique in praesentia epis- renf, ut in unum conyenientes caputfacere christia-
coporum et cardinalium qui cum eo erant, admonuit nitatis satagerent; membra Bei auxilio capiti non
fratres ut juxta quod beali Benedicli regula prxci- defutura, facile et iu proximo casuram et confmi-
pit (1267), abbalem sibi de ipsa congregafione eli- dendam eeclesiam nisi. pastorem haberet. Tandem
gcrent. Fralres vero habito consilio, omnes.pari ilaque rursum undique coadunati, una cum nostro
consensu O.derisium ad tantum ordiiiem recipien- abbate Oderisio, miserunl litleras Rpmanis clericis
dum dignum proclamantes elegere (an. 1087, Sept. et laicis,sancti Petri fidelibus,ul quolquot ex eis pos-
VARIiE LECTIONES.
~'~~ concxi monente V. D. C. L. Gr.olefend;obstanlem c.

(?266) Cf. cap. U libri «I (1267) c. 64.

S25 CHROiNlCONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. 823
sent, pnma ebdomada quadragesifnae (1088) Terra- A , nica itaque iiie (nn. 1088, Mart. 12), valde roane,
.cinam venirenl; quoiquol vero non possenl, assen- omnes iterumiri eadem" ecclesia congregati, "cuih
sum suum irf persona quam ipsi concord.i vofo eli- inter se pariter nonnulla de re hujuseemddi ;tracia-
gerent, propriis litferis fepraesentarent; Similiter vissentj, exurgentes tres cardinales episcopi qui
etiam miserunt iitteras universis circumquaque per caput ejusdem coricilii erant, Portuensig
scilicef,
Campaniam, Principatum , atque Apuliam manen- Tusculariensis, et Albanerisis (1269),' aihborierii as-
libus episcopis alque abbatibus , ut quicumque pos- cenderunt, factoqne silenlio,'Uhb
simurore.proiiuii-
sent absque canonica excusatione, per se ipsos ad lianl, Otlonem episcopum placere sibi in Romanum
praedictum locum et lempus occurrerent^: non autem pontificem eligendum. Cumque ulrum oriinibus iderii
valentes, aut per idoneas personas, aut cerleper quoqtie placefel sicut est consuettido requirerenf,
litteras, consensum suum iransmiltere perstuderenl. repenle mirabili ac sumnia concofdia omnes magna
Factum est, et 'quarta feria primae ebdomadis qua- voce, hoc' sibi placere, digntimque illum uhiversi
dragesimae, oclavo scilicel Idus Marlii, congregali conclamant aposlolicia sedis papairi existere.' Tuhc
sunt apud Terraeinam Campaniae civitatem, cum Albanensi episcopo proriuiitiaiue, Urbantim illuni
episcopis el "eardinalibus Romanis superius nomi- placere vocari, mox cuncti surgentes capiunt, euiri-
nafis, atqtie cum noslro abbate Oderisio, archi- B que cappam ]aneam.exuentes,'purpurea'm induunt,
episcopi, episcopi, atqueabbaiesexdiversisparlibus et cum acclamatione afque invocafione sancli Spi-
numero quadraginla; ab ufbe aulem Ronia, Johan- ritns ad allaie beati-Pelri aposloli illum. pertra-
nes Portuensis~episcopus omniiim cardinalium et henles; in pontificali solioponunt, quafto-IdusMar-
clericdrum catholicae dumtaxat parti favenlium, Be- lii; sicque ab eodem ponlifice missa'sollemniler ce-
nediclus vero praefectus universorum laicorum fide- Jebrata, universi gaudentes," Deoque gralias' rcfe-
lium legalionem et consensum unanimem per litte- rentes, redierunt ad sua. Sedde liis acienus, riuric
ras attulernni. Legatorum aulem ultramonfanorum qualiter noster abbas veteres ollicirias difuens, no-
ei Mattildaecomi.lissaenonnulli interfnerunt, orantes vas extruxerit describamus. ...
inslanler, ut eidem propfer quam convenerant rei, 3. Cernens igilur Oderisius renovationem ccenobil
cum auxiiio el gralia Spiritus sancti ita studerent, Desiderio ad volum cessisse, ad' officinas quaees
ut laeta illis a quibus legali fuerant nuntia referre veierimis supererant renovandas non signis accin-
valerent. Altera igitur die (Mart. 9) -convenerunt gilur; domum namque inflrmorum, quam dudum
omnes pariter ad episcopium praedictte civitalis in pradecessor suus Desiderius magno sumptu ac
ecclesia beali aposlolorum principis etsancli Cbristl p studio una cum balneo aedificaverat, a fundamentis
levitas Caesarii; etcum resedissenl, surgens in me- est orsusevertere; et monasterii ampliandi occa-
dium Tuscuianensis episcopus (1268), retulil per sione, ipsam infirmonim donmm ampliorem cl ma-
. ordinem omnia quae de brdinatione ecclesiaevel papa liorem effieere. In declivo igilur montis latere de-»
Gfegorius aritea, vel postmodum papa Victor sfa- mum illam constrtiens, in spatio cubitorum
tuerant; simul etiam quam ob causam ipsime*.uni- exiendit, in laliludine in altitudiue
versi tunc in eodem loco convenerant. Deinc sur- erexit. Qui» videlicet longe priore speciosior ac fir-
-gens episcopus Portuensis, et Benedictus praefectus, mior, mirifice satis esl laleribus lecta, et pictorum
retulerunt et ipsi tam clericorum quamdaicorum studiodecorata, hahensaborienle feneslras
Jidelium a Rpma super hoc negotio legationem pa- In cujus capite perpulchram abbalis cameram con-
riter atque consensum, videlicet ut quemcumque siitnit, juxta quarn etiain ecclesiam sancli Andreaa
ipsi tunc unanimivolo ad hoc oHiciumpromoverent, apostoli (1270) in longitudine cubitorum
eundem omnes pari et simili consensu in apostolica latitudine altitudine construxit,
sede statuendum reciperent. Cumque hujus mona- Desuper aulem trabibus tabulisque est miri-
sierii abbas, et archiepiscopus Capuanus, et ad po- fice laqueata , ac lateribus cooperta, parietibus in
slremum cuncli qui convenerant, bene faclum re- D giro figurispulcherrimisdecoralis : pavimenti vera
cteque dictumJaudassent, atque omnipotentem Deum opus quam speciosum, quam solidum, quam imilti-
!it miseriam et affliclionem ecclesiae quandoque- re- gena marmorum sit diversitate constralum, obni^
.picere acjelevare dignarettif, multis precibus .im- tibus omnium patet. Circuitus eliam chori magiiis
r:lorassenl: staluernnl demum communi consilio, duorum *ca3 marmornm tabulis sepsit. Fenestras
ut per tres illos dies, idest qttintam et sextam fe- praeterea in absida duas, in fronlispicio
riam ac sabbato, triduanum specialiter jejunium ab uno latere ab aliero lolidem inslituil.
celebrarentin abstinenlia,eloralionibus ac eleemo-
' Qtiaevidelicel ecclesia ab uno capileabsidai sanctis?
sinis divinitus ostendi sibi personam lantae dignitati-• simi palrisBenedicti, ab altero haeret domui infir-r
condignam continuis precibus impelrarent; Dohii-. inofum: Juxta ejusdem vero ecclesiae frouteui,
YARLf: LECTIONES.
M83an diversorum ?
NOT^;.
(1268) Joannes. (1270) Cf. supra col. 765,
(1269) Peiriis.
 " " • ' '
827 , - - LEOSSISMARSICANI ET PETRI DIACONI 828
cisternam arcuaio opere fabricavit; aseptemlrio- A fralres obirent, lot eliam pauperes usque ad trice-
nali porro ejusdein ecclesia3 parte cimilerium in simum diem ad mandalum ospitum addi deberent :
longiludine cubitorum laliludine adjuncto insuper uno paupere pro anima Desiderii
allitudine construens, lateribus cooperuit; sui praedecessoris; et omni lempore cum a capiiulo
juxia infirmorum vero domum ab inferiori parle fratres surgunt, cantentpro defunclis psahnos qual-
coquinam, ac balneum, alque cislernam opere per- tuor, el quotquot fratres deftincti fuerint, lol etiani
pulchro extruxit. Clauslrum quoque infirmOrum psalmi de canlicis graduum super prafalos quattuor
inibi super marmoreas calumnellas eri- usque ad diem tricesimum addantuT; insuper sexta
gens, et picturis decoravil, el tegulis fexit. Nichil leria per tolum annum, mox ul missa defunctorum
hocvir slrenuissimus explelo moratus, circaalrium explela fuerit, psalmos decanfantes ad cimilerium
majoris ecelesia?palatium, in quo nobiles quique pergant, ibique danfes orationem, poslea de more
liospitarenlur, in longiludirie cubitorum capilulum solvant.
latitudine altitudine fabricavil, 5. His porro diebus (1271), dum supradicluspapa
et idem trabibus eonlignans, legulis cooperuit; Urbanus ad hunc locum venisset, consuetudinario
juxla quod eliam cislernam arcualo opere palrari sibi laleris dolore gravissime taclus esl. In vigiliis
mandavil. B igitur palris Benedieti (Mart. 20), dum eotlem Ian-
. i. Hoc practerea tempbre quidam frater in hoc guore cruciareiur, ei de praesenlia corporis ejus
coenobio Majo dictus est, qui qualiler a diabolo in- dubitaret, visibiliter ei sanclus apparens, dixit ad
terfecfus, qualilerque per sanclissimum pafrem eum : « Cur de mei corporis praesentia dubitas ? *
Benediclum ereptus sit, praesens texlus declarat. Ad quem pontifex : i Tu quis es ? t et sancms :
Hic igilur dum in domo infirmorum senio fessus . * Ego sum frater Benediclus. Quia aulem tu me in
manerel, in nativitate Dominiob sui corporis neccs-- hocloco dubitasii quieseere, id ne amplius dubiles,
sitatem ad secessus pergebal; cui diabolus in hu- etme cerlissime in hoc Casinensi ccenobioquiescere
mana effigie apparens, dix.itad eum: • Scio quo credas, hoc libi signum erit. Cum primum ad no-
pergis; sedquia decrepito jam senio fessus absque cturnalem synaxim pulsalum fuerit, statim sanus
amminiculo tendere illuc inter noclis teriebras mi- eris. ) Et his diclis disparuit. Adveniente atitem
nime vales, sequere me; ego ero dux itineris tui. i hora, pontifex sanus efieelus Oderisium abbaiem
Ilaecdum supradictus frafer audisset, putans eum vocavit, dicens : - Quia usque nunc de corpore
hominem,non' diabolum esse, posl eum pergere beali Benedicli dubilavi, fateor; sed quia in hac
coepit, cumque ad fenestram magnam quaa in medio nocte me visibiliter sanavil, el suum simpie so-
*-"
palatii esl pervenissenl, anliquus hoslis senem in roris corpus hic cerlissime quiescere docuit, surga^
eandem feneslramimponens, euinque exinde prae- mus, et Deo laudcs permaximas reddamus. J Et
eipitans, interfecit. Fratrcs vero eum per lolam his dictis, quae sibi paler Benedictus reseraverat,
noctem inquirenles non invenerunt. Igilurcum euni per ordinem pandit. Quanta autem lunc laelilia, et
nbique quaererent, et non invenirenl, monachus qiuinta mentis exultatio de tanti pontiiicis sanilate
-
qtiidam ad eandem fenestram accedens, eumque omnibus fuerit, quia adhuc fere omnes qui vidcre
mortuum aspiciens, fratfibiis ubi jacerel oslendit. supersunl, omilto referre.
Aliovero die idem „abbas aelernse jusiitiae resera- 6. Tunc lemporis (an. 1089. Mai. 1.) Genlilis
torem precibus pnlsare fralres adinonuit, ul qua- (1272) filius Balduini comitis , una cum Tran^-
liter velquo ordinepraedictus frater ex hoc mundo; inundo nepote suo, oblulere beato Benedicto mo-
recessissel, pandere dignaretur. Ttinc is' qui de- nasleritiin sanclae Mariaein Luco, cum omnibus suis
functus ftierat, cuidam fralri per visionem appa- mobilibus et immobilibus, et ecclesiam sancli Nyco-
rens, quid circa se aclum fuerat narravit; adjun- lai in valle Sorana, sancti Slephani in Rivo vivo,
gens, quia poslquam defunctus est, cum eum dia- sanctae Restitutae er, sanctae Mariae in Morrei, et
bolus per viam carbonibus plenam duceret, et sanclae Mariaein Colle longo, cum omnibus perti-
iilum soapissimein eddem igne volutaret, paler illico " nentiis illarura. Propterea 4m et Morinus (1273)
Benedielus adveniens, eumque de poteslale demo- Benafranus comes, obtulitbeato Benediclo castrum
num auferens, stto ccelui aggregavit. Tunc praedi- Aqua3fundal33,quod (1274) videlicet antiquifus sicui
ctus una cum fratribus ob ejusdem animae liberalio- praeceplaimperatorum conlinent, infra hujtis mo-
aem Deo gralias referens, constiluit ttt quotquot naslerii fines silum esse dinoscitur, cum omnibus

VARIJE LECTIONES.
4B8V
pragterea

NOT^;.
i
(1271) A. 1091, si genuina esset bulla Urbani II p. 248. Cf. supra III, 17.
qua haecreferl, d. 1091, Apr. 1. Capuae. Novissime ' (1273) Ugoqui elilorinus comesvocor.Gatt. Acc.
eam edidil Tosti Hisl. Cas. II, 85. p. 201; v. supra II, 57.
"(1272) De comilibus Marsorum. Edidil Gatl. Hist., (1274) Quod— dinoicitur sunl ipsa Morfni verba^
829 . CHBONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO. " 850
pertinentils suis, pena apposifa mille bizanleoruin; A , Quorum primum atque praecipuum' in honore ipsius
pro quo videlicet- caslro idem abbas 115 libras ei beali Marlini dcdicavil vir venerabilis doinnus Jo-
contradidit. (Jul.) hannes episcopus Tusculanensis. lllud atilem quod
7. Sequenli lempore (1275) supradictus papa ^d dextram ipsius basilicae silum est, in honore<
Urbanus iteruni ad has partes deveniens, Johannem sancli Herasmi marlyris consecravit domnus Ray,-
Caief.anum, loci Iiujtts a pueritia monachum, diaco- naldus episcopus Gaietahus, qui ipso anno ex hoc
num in Laleranensi palriarchioordinavit. Quo etiam nostro monaslerio slcut supra reiuliirus (c. 7),cidera
tempore (an. 1043, Mari. 11}, dum apud Trojam ecclesiae fueraldatus, episcopus. Terlium. vero, quod
Apitlia; civitalem sinoilum celebrarel, abbas noster a parte sinistra slatulum est, in honore gloriosi
Oderisius proclamationem fecil de cella sancte confessoris Christi Ambrosii benedixit domnus Ho-
Sophia3in Benevenlo (1276), sed causis bellorum neslus , reverendissiinus episcopus Berulanus. ln
ingnientibiis nil justitiae habcre exinde pottiit. Ilis altare vero sancfi Martini hae rcliquiao recondifss
porro diebus (1090) defuncto in Gaietana ecclcsia sunl : Matlbei aposloli el evangelistse, Marci ev.an-
Leone episcopo,. Raynaldus hujus cosnobii mona- "gelislse,Martini episcopi.Cornelii et Cypriani, Cirini
chus in eadem ecelesia episcoptis ordinalur; &imi- el Maximi, Stephani papae et marlyris, Sebasiiani,
liler in Sardiniae insula Benediclus hujus mona- B Focae episcopi el martyris, Quadraginta marlyrum,
sleriimonachus episcopus substituitur. llujusautem et brachium sanctorumFauslini et Jovitae.In allare
Benedicti miracula nossequi cupif, iibrum qtti« De sancti Ilerasmi habenlur reliquiae ejus, Casli, Se-
miraculis i prainotatur, a nobis ante hoe fcre cundini et Yppolili martyrum. In altare. sancli
seplennium exaratum relegat (1277). Tunc leroporis Ambrosii sunt reliquise. ejus , Augustini epir
Richardus cui coguomen de Aquila inditum est, ad scopi, Pancralii marlyris , et vocabulum sancli
hoc monasferium veniens, abbati nostro jurejurando Jeronymi presbyteri. Fuerunt auiem cum eis in hac
firmavit quod caslrum Sujum non recognosceret ab dedicatione episcopi eliam alii tres,ideslLamberlus
ulla persona, nisi tantum ab hoc monaslerio Casi- Alalrinensis, .Roffridus Soranus, necnon et Lco
nensi, et ex praedicto caslro servirel inde sancto episcopusBcnafranus. Quod aulem landiu postpairis
Benedicto, secundum tenorem quem Goffridus 'hs~ Desiderii transittim consccralio basiliess lnijus diiata
Monius Desiderio abbati fecerat (1278); ad moriem est, hoc fuit in causa, quoniam et piclurae pariein
vero suam absque alicujus "conlradiclione in hujus aliquam et pavimenti non modicam ad complendum,
ccenobii dicionem rediret. morte praevenlus idem abbas reliquerat. Bis enim
S. Porro (1279) cum a (1280) dedicalione majoris illam conslruxit : primo namque posfquam colum-
ecclesiae annusjam quartus decimus, et abincarna- " pnas et epistilia locavit, Desiderio Capuam adeunte,
lione dominica millesimus et nonagesimus volve- ecclesia ipsa funditus corruit; quod iibi agnovit, in
retur, tribus am airais el tribus acsexaginta diebus Iia3Cverba prorupil: c Sacerdos Dei Martine, paslor
a transilu reverendaeac semper honorifice memo- egrcgie, ora pro nobis Deum. > Moxque vir slrenuis-
randae memoriae- papas Victoris III. elapsis, pratsi- simus ad luinc locum remeans, ecclesiam sicut
denfe alque jubenie supradiclo palre Oderisio, de- hodie cernitur, a novo conslruere fundamine ccepit;
dicala est ecclesia sancti confessoris Christi Marlini sed ul dixiir.us morle praevenlus hanc explere ne-
(Nov. 18), quam praedictus venerabilis abbas Desi- quivit; quam successor illius studiosissime cpmple-
derius, sicut supra relulimus (c. 34), in loco ipso re, et addere quxque necessaria videbanlur curavit,
u!;i olim a bealissimo patre Benedicto construcla et sic eam dedicari, quatinus praemissum esl, hono-
fuerat, circa porlam scilicet raonasterii, rniriiice ac rificenlissiine fecil. Quo tempore Sikelgaita ducissa,
pukhi-rrime in 16 marmoreis columnis erexcrat, conjux bonae memoriae ducis Robberti cujus supra
quamque lam musivo quam et divcrsis picturarum meminimiis, vila decedens (1281), propter summam
coloiibus optime decoraverat. Dedicata esl autem spem quam in patre Benedicto habebat, ad hoc se
14 Kalendas Decembris, ipsa videlicei. die octava- D { monasterium duci fecit elin paradiso hujusecclesiaa
rum ejusdem beali coiifessorisMartini,feriascctmda, ante basilicam beati Petri apostoli tunnilari rogavit.
cum tribus allariis suis, ingenti frequentia ordinis 9. Eodem praeterea lempore (1091) quidam miles
diversi virorum et maxima universorum laelitia. Richardus nomine, in castro dcgens quod Spinium
VARIM LECTIONES.
*»*Gaffridus c.
M7M.
(1275) Hic tempora maxime turbata esse oportet. (1278) V. supra III, 52.
Oinnes enim Urbani II epislolae et prascepta inde
ab Id. Oct, a. 1088 data sunt per manum Joannis (1279) Haec desumpta sunl e Leonis relatione tfe
s. R. e. diaconi. De Raynaldo v. cap. sequens. consecratione eccl. Casin., cod. 47 ;'v. supra col.
763.
(1276) Per Leonem, v. ejus relationem ap. Gatt.
Hist., p. 54. Is causam, cur nihil effecerit, non (1280) Ab hacdedicatione Leo, sc. basilicarumb,
indicat. Pelri et b. Michaelis.
(1277) Narranlur eliam a Petro in libro De ortu (1281) Apr. 16, Necrol. Cas.
el obilu Just. Casin., c, iS.
 831 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 852
nuricupatur, orreis alimenla negaftlibusad eundemi A monacliorum iuric se illi pugna3 miscuerit. Seplimo
«bhalerri quanlociusproperavit, acpfecesprdprelio i verd diie, dinri : praephatus abbas cum papa Ufbane
offerens, aliqiianlulum"triilci quo suam consolaretur Capuaeessel, astaniibus mullis clericis atquenobi-
inopiam, roagnopere poslulavil-.-At ipse postulaiuis> liJbus Capuanis, praedictus Raynaldus cum omnibiis
necessifati compatiens, bis quinque tritici modiosi qui seciim-erani veniens discalciatis pedibiis, publice
se ei indubifanterdalurum, alaciifer spopondit ;; satisfecit, sicque ab excommunicalione solutusest.
et diclis fidem facturusuteerliorem illum redderet, Eo (1283) eliam die quo supradictum castrum reci-
prsedixit qttando vel unde esset accephirus. Ille veroi pimus, anno dominicae incarnalioiiis millesimo no-
substantia pauper, sed raenfe panperior, vice eon- nagesimo quarlo ^ 36, indictione secunda, mensis
traria perseciuionenvpro: henignuate, pro miseri- Januarii die tricesima, dedicala est ecclesia sancti
cordia iropielaiem beato paliiBenediclo rependere. Andrce apostoli, quam idem abbas a fundamenlis
deliberavil, majora poliiis eligens cttm execratione, sicut supra retulimus (c. 5) asdificaveral, a domno
possidere, quam paucis confentus cutri benedictione, RaynaldoGaietano episcopo et hujus ccenohiimo-
"manere; Nam diabolo suggefente unius corisolalidni, nacho ; in qua videlicet sunt recondilas sanclorum
alterius compassioni graviter ihvidente,'quid apud[ reliquise quae subter ascriplas sunt: Ds caiena san-
abbalcm inveneral, idcni Richardus Raynaldo Ri-, B cli Pelri aposloli, Andreae aposloli, Jacobi aposloli,
dello -suo*domino, in oppido quod Trajeclum dicitur, Philippi apostoli, Matlhei apostoli, Malthiae apostoli,
tunc manenfi fesfinavit referfe : non tameii ut sanctorum lnnocenllum, Stephant protomartyris;
"charitalis exemplo informaTetur , sed quod sub Urbani papae, Felicis papas, Gregorii papa?, Marcel-
recipieridi oceasioiie tritici, castrum quod Fractae liani et Marci, Cyriaci diacorii, Cosmre et DamianiV
" "vocatur, inquo erat feposiium, locus sibi fradendi Viti marfyris,' Savini Canosini episcopi, Antonii
congruus haberetur. Tunc ille aurem accommodans Conslaniinopolilani, et sanclae Lucinae. Tunc tem-
consilio traditoris, eundem Riehardum sacramentd poris Oderisius filius Oderisii Sangrorum comitis,
securum reddidit, quod dimidiam partem supradicli ad morlem veniens oplulit bealo Benedicto duo
caslrisibiesset daturus. Advenienleergo fesiivifate sui -jtiris castella , Fracluram, scilicet el collem
sancloa Priscae, dux nefandi sceleiis sub amici spccie Angeli, ct quicquid sibi a paterno-vel materno
praedictum casirum iugressus est." Quem rionnulli jurepertinere videbalur intoto comilaluSangrelaho.-
juv.enes bini ac bini demissis vultibus sequenles, ab 10. Per idem tempus (1090) Jordanus princeps
inabitantibus castrum communi- hospilio recipiuri- cujus supra meminimus, cum univefsam fefe-Oam-
tur ; recepti autem, non virlulisjmerito sedffaiidis paniam a jure sedis apostolica^ subductam in dedi-
rnagisterio, de hospifaliiafe ad dominationem subilo ^ tionem accepisset, apud Pipernum-(1284) vila de-
transeunf, Qtiod ubi Odeiisio abbali nuntialum est, cedit (Nov. 20) ; corpusque ejus ad lioc monaste-
eundem Raynaldum rogando mandavit, ut accepto rium delatum, et juxla ecclesiam beati Pelri apo-
centtim solidorum' pretio castrum monasterio red- stoli reconditum est. Capuanl auteiri ubi mortem
deret. Hoc dunr ille etiani audire conlempneret, • principis'agnovere,'conira Richardum- supradicti
per infegram ebdomadam ab eodem abbate com- Jordani principis" filium, ejusque riialrem conspi-
riionitus, jusfitiani liuic loco facere' contenipnens, rantes, Capuanae civilatis munitiones capiunt. Nor-
ante patris Benedicli corpus excommunicatus est. marinosque oinnes ufbe depellunt (ah. 1098, Mai.),
Quaria aiueni die Adenulfus'Aqtiinensis comes ab Richardus aulem Aversam una cum malfesecedens,
eodem abbaieilluccum exercitu direetus, ab oppi- ducem Roggerium in"siiurii auxilium evdcal (1285);
daiiis iri castfo receplus, arcenr ©bpugnare modis qui aestivo adveniens lempoi'e, cuncta Capuanas ci-
pmnibusccepit. Mira'(1282) diclurus sum, verissiina vitali adjacentia fJamma [ferroque consumpsit, -ei
tamen. Nam, cum hi qui in nrce eranl, super ob- landiu eos expugnavit, nsquequo Capuani neces-
sidentesvirilim lapides el jacula mitterent, nullus silate coacli praediclo Ricbardo lnuniliones redde-
quispiam in aliquo Isesus cst; sicque auxilio Dei et Q renf, eumque recipienles, sibi in pfincipem conss-
] - ~~
ineritis bpali patris Benedicti inlervenienlibus, ean- crarent (Jun.).
dem vi arcem ceperunt (Jan. 30), caplis omnibus ldcm praeterea Roggerius dux eo lempoi-e (an.
cjusdem Raynaldi fideiibus qui ibidem -reperti stini, 1090, Aug.) fecit praeceplum bealo Benediclo, deoni-
cum universis eorum. Nam ut isia beali Bene"dicti nibus quaeRobbertus dux pater ejus, una cum uxore
auxilio ac voluniate gesta creiahlur, in excrciiu sualocoisti concesserant, et (1286) de monaslerio
deambulans qtiidam monachus apparuit, cum nullus sanctae Anaslasiae <iumperlinentiis suis in terrilorio

6 lertio cod.
WS VARl^: LECTIONES,
- - - •
- '
. NOT.E.
i!282) Fabu.ae quas ad verbum repeliil e Leonis (1285) V. Anon. Casin. a. 1098 ; Gaufr. Malat.
libroiL74 72. _ - • . . ~
IV, .26 28. ..:.,
(1285) E rehitione eod. 47.
(1284) Olim Privernum. (1286* Scilicct in dipl. ap. Gatt. Acc, 205
833 CHRONICONCASINENSE.— LIB. IV AUCTORE PETRO. Sii
Follocastri. Insuper el decem homines in eodein A quod sine armis ntpote saaculares, inter notos eon-
castro, quorum nomina hajc sunt : Pelrus Marci versari vehementer erubescebanl, au.clorilale atque
cum familia sua, Niciforus cum familia sua, Theo- consilio sanctte. memoriae papae Urbani, prudentis
dolus Domini cum familia sua, Andreas' Sceloxelli planeelvere aposlolici viri qui.lunc temporis pro
cum familia sua, Theodolus cum familia sua, Ma- negotiisecclesiae partesillas adierat (iVot'.),_uIlramar
finus, Leo Dorcari *,"T, Condomiti . CalaZuri, Pe- rinum iterad sepulcrum D.o.nnnia.Saracenis eripien-
rechila, Leo Fargadari. Hos omnes. cum familiis dum,inpenilenliamel rem.i.ssionempeccalorum suo-
el rcbus suis in hocsancto coenobio per praeceplum rumillisinjuncttim,fide promptissima.searriperesps»
^turea bulla btillatum concessil; nec non et moua- ponderunl; eerli etindubii reddiii quod quicquidad*
sterium sancli Nycolaiin bisiniano (1287), sancti versi, quicquid periculi, .quicquid deniqueincoinmodi
Angeli in Troja, sancti Nycandri, Castellionem illis contingeret, loco penilenliaea Domiiio recipieu-
(1288), fundicum in Amalfi : pena apposila id re- dum : ut tamen se a. praclerilis neauiiiis contine-
reovere qtiacrenlibus auri purissimi Iibras qitingcn- rent. Paulatim (129.2);igitur ab uno ad alieiuni;-
tas. Sed ei Boa;mindus (1289) frater ejus eo aiiEO et a provinciis ad provincias verbo hujusmodi voli-
similiter aurco bul- • tanle incrcdibile esl ad
(Aug. 19) per praeceplum sigillo , quanfani mnltiiudinem
laltitn confirmavilomnia quaepaler ejus in hoc Joco B brevi tempore conspiratio ipsa peryenerit. Ad.in-
tradiderat,. cum monasterio sancli Petri Imperialis ditjuni autem eyidensac specialeJiujusexpeditionis,
in Tarento cum omnibus omnino perlinentiis suis, communi consilio in veslibus suis n dexlera scapula
el decimam suam de frumenlo, vino, ordeo, ani- *S88signum sancUe crucis undecumque facere as-
malitun, pisciuin, quas lunc habebat vel deinceps sucre, et simul allis vocibus « Deus Iovolt, Deus
habilurus eral. lovolt, Deus lovolt t pcr.totum iter (fccrevere fre- -
11. Anno (1290) autem dominicaeincarnalionis quentius inclamare (1293). Et re vera divinaejam
1095, indiclione 5, pridie Nonas Aprilis, quaria volunlatis erat, et hoc ipsum clementissima simul
feria post octavas paschae, a quarta ferme vigiiia et oninipolenfissima jam ilja sua miseratione dis-
noclis usque in crepusculum, stellae innumerabiles posuerat, ut et chrislianos Hiarum partium es.
decoalo versns occidentalem plagam ubique terra- laniojam tempore sub jugo et ludibriis Saraceno-
rum cadere visa: sunt (1291). Eodem temporc innu- rum degentes a dominio illorurii.eruerel, et sancfa
merabilis ei inseslimabjlismultitudinisoccidenlalitim illa loca saluliferae natiyilati, passioni, ac sepulturae
genlium facta eslmotio, oinnibus.certe retroactis ejus dicata, quae ab impiis per lol annorum curri-
ssculis inaudila et admirabilis, cum profeclo.lolo cula propier iniquita_lesnostras et patrum nosiro-
simul gentes, tot principes, jani subito, lam una- C rum occulfo suo judicio invadi.ac profanari. permi-
nimiler, lamqtie constanler, absque hominis uliius serai, ipsamque sanclam civitalem Jerusalem a no-
imperio conspiravisse, nemo qui legeril, nemo qui slris rectiperari sua piefate concederet, atque ad
"vel audicrit aliquando, vcl viderit alicubi, -valeat e.avisitanda et adorarida universos. per orbem fide-
reperiri. Unde non sine ccelesti nuln ac disposilione les sine periculo aliquo properantes, misericorditer
divina id geri, vel eliam incipi poluisse, nemo qui exaudiret. Factis (1294) igitur tribus turmis ex omni
possit ambigere. De quoruin omnium magnis el illa quse ad id jam consensera.l multit.udine, nna
mulliplicibus gestis sumnia dunlaxal et excelientia pars eorum cum duce Gotfrido et ejus fralre Bal-
quoequebreviter et compendiose opusculo isti , de- duino, et cum comite Balduino deMontc, simul et
crevi inserere; quoniam qnidem nec mei proposiu c.umquodam Petro heremita, quem.sequebatiir in-
esl per ordinem universa liltcris tradere, et -certe gens turba Alema.nnprum, Ungariam ingressi, per
tol sunt et lalia, quaeprudcnlis cujuslibet non parva \iani quam^olim rex Carolus staluerat., abiere Con-
exigant olia, el pr.olixi ac specialis voluminis opera. siantinopolim (an..1096, Aug.) ; ubi jam illos Lom-
Fertur autem commotionem hanc apud Gallias oc- ' bardorum ac Langqbardorum niaxima mullitudo
casione quorundam penitenlium. principium acce- praevenerat. Pars (1295) vero alia. cum. Rainrundo
pisse. Qui videlieel .propterea-quod, dc innumciis comite jSancliEgidii et cum episcopo Podiensi (1296)
sceleribus digne apud suos penitere nequibant, et per| Sclavoniam perrexil. Tertia aulem pars per
.... .._:., VARIJS.LECTIONES.
M8Ttta orig. et reg. Eodercart c. 4SSSscapulas c.
. .NOT.G,
(1287) In territ. Bisiniani; supra III, 58 • i» Sei- 138, et Anon.Casin. cujus •
verba nostcr relinuit. Sed
iectane. • • - -J'••• • •-'•r<~'-
-" neuter diem indicavit.
-
<(i£88) Jn eodemterrit. Trojano: •""-. '• , •-•• •'(1292)Cf. h 1., p. 159.
(1289) Marcus qui ct Abboamonteap. "
Gatl. Acc, (1293) P. 140.
p. 285. .i:s> -:.<" ' •'- ""'' (1294) Abhinc auctoreni suum.presslus sequitur,
(1290) De cod. Casin. unde haec Pelrus;haus'*, quem tamen-el iricomperidium redegit, nec v.erba
editoin Mabill.Mus.Ital. V>.p.l"51,v..Sypel,iGesch. ubique -retinuit.puae licentius mutavit, lyporum
d. ers-ten Kreuszuges. Diisseld. 1841.fi,- ^p. 39. Sed divefsiiaie distinximus
inilio aliunde hausia non pauca admiscuit.- - - H295)Lrl.;p.,142.
(1291) Meminit ejus prodigii Hist. belli sacri, p. (1296) Ademario.
 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 856
833
anliquam sfratam Romain vcnit, cum Robberto sci- A , conduceret usque Consianlinopolim ; venientes au-
iicel comite Flandrensi, et Roberlo coniite Nor- lemad Russam civitatem (1509), Boafnundusreliclo
mannia3, et Hugone qui vocatus est Magnus, et ibi universo exercifu, cum paucis abiit Conslanli-
•Juilielmo Marchisii (1297) hiio. tium aliispluribus: nopolim cum imperalore locuturus, ibique invenit
qui (1298) vidclicet omncs per noslrum Casineuse ducem Golfridum cum fralre ejtts (an. 1097. Feb.-
monasierium transeuntes , el Beuediclo palri ac Mart.). Comes (1310) interea S.Egidii cum Podiensi
fratribus se pluriraum coriimendanles, Bariuni pro- cpiscopo, post multa pericula vix de Sclavorum
fecti sunl. lnlerea Boamundus lilius bonae mcmoriae lerra egressus, vcnit Dirrachium , indeque progres-
ducis Roberti cognomenlo Viscardi, qui primo cum sus post dies • aliquol inlroivit Constantinopolim.
paive, dehinc per se mulla cnm Constanlinopolilano Hucusque lamen omnes hi quos praediximus, et
imperalore ejusque exercitibus praelia jam dudum maxime primi, non ita facile, verum cum magua
prospere gesseraf, cum esset in expedilione una difficullatemultisque angtistiisetpericulispervenisse
cum patruo suo comife Roggerio in partes Campa- credendi sunt: qua3videlicet lam a turcis el Pizi-
niae (1299), et Iiaec omnia per ordinem ad aures nacis aliisque harbaris, quam etiam ct ab ip i s
pervenisscnt ipsins, mox ad ejusmodi servitium imperatoris exereitibus per diversa loca perpcssi
subeundum cceliius animalus, pannttm sericum sibi 1*sunt; pluresque ex eis alii fame, alii gladio.quidam
protinus afferri praecipiens, totum in frusta divisil, vero diversis infirmilalum moriitimque generihus
et lam sibi quam et omnibus suis et pluribus aliis periere : multoiiens laroen ex praedictis barbaris
obid negotium ad se confluentibiis, sicut alios fe- vicloriam Chrisliis suis peregrinis concessil. Ccepit
eisse audierat, cruces inde in veslibus fecif, et praeterea providus et callidus imperator cum duce
simul omnes « Deus lovolt » inclamare magnis et comitc alque Boamundo caeterisqueeorum sociis
- vocibusjussit. Qua fama exciti omnes Rogefii mili- agere, quod si vellent ei ex sacramerito secutita--
tes, lam mulli- ad hujuscemodi eonfcederaiionem tem et fidelitalem facere, ipse quoque omnibus illis
subiloconfluxerunf, ulpaucissibi reliclis praedictus fidem nicliilominus et securitatem daret, juraret
comes moesfus ad Siclliam remeaverit. Mox Boa- etiam quod simul cum eis et ipse cum exercitu suo
mundus ad sua regressus, ad p-^falum iter aggre- in viam sancli sepulcri per lerram et per mare per-
diendum sepraeparavit. Perrexerunt auiem cum eo geret, et mercatum illis concedcret,et quaequeper-
capilanei hi : Tancredus Marchisii (15S0) filius, dila liberaliier restauraret; insuper et Boamundo
Robberuis filius Girardi, Richardus de Principatu, quindecim dierum lerram in longitudine, octo au-
ei Rainulfus frater ejus, Robberlus (1301) deAnsa, tem in latitudine, ex isia parte Anliochia; (1311)
Herniannus (1301) de Cannis, Robberlus de Surda' daret. Sed dum hoc facere" diu ex consilio detre-
valle, Robberlus filius Trosleni, Uiifiidus filiusRao,, ciarenl, ita tandem raulta et inevitabili necessitate
Richardus filius comilis Rainulfij Golliidiis comes coacti jurare assensi sunl, ut si imperaior juramen-
de Ruscilione, et episcopus, et Girardus frater ejus, lum quod se facere pollicebalttr illis fideliter obser-
episcopus de Ariano, Boellus Carnotensis, Albere- varel, isli quoque suum nullalenus praefeiirenl.Quo
dus de Caniano.el Joffridus de Monte scnioso(1502), faclo, mox omnis supradictorum exercitus fran»-
et plures alii quorum ad praesens non remlnisci-. meato bradiio profecli sunt civitatem Nicomiam
mur. Cttm vero Iransfrelassent (Nov. 1), venernut\ (1512). Videns itaque dux Gotfridus, quod tanlo
ad Velonam (1505), ibique sociali sunt eis Flan- exercitui arla nimiuni esset via, per quam fransire
drensis comes, et comes de Normannia, et alii plu-• adNjeeam riebebaiu, tifpoie per valde ardua et
res qui cum illis iransieraiu. Inde progressi vene- excelsa montana, praemisittria niillia honiinumcum
runt in parte Vulgaria», debinc in vallem Andro- securibus ct aliis ferramenlis, qui eandem viani
nopolis (1504), inde Casloriam (1505), inde Pafla- viriliter inciderent et spaliarent, crucesque ferreas
goniam (1306), denium ad flumen Bardarum (Dec. ac ligneas lieri, ac ks~~supra slipiles pro signo vhe
25) (1507). Cumque audisset imperator venire! C jussit affigi. Yenlum tandem est ad Niceani, quss
Boamttndum, misil choropalasium (1508) quendam,, videlicet civitas nobilissima et valde muiiita lo.ius
qui illttm cum omnibus suis secure et honorifice; Roroaniaecaput esse dinoscitur ; ibique castra me-
VARI.E LECTIONES.
W88ac — ajYigi/./. desunt, sed in Geslis Dei legunlur ; qum casu in Mabilionis ed. excidissearbitror.
. NQTJE.
11297) Marcliusti. I. mae.ANG.
(1298) Qui --sunt addidit nosler. - (1504) Adrianopolis, postea Drinopoli.
(1299) In obsessione 1.
Amalfi l.,p. 144, cumAnn. (J305) Macedoniasurbs olim episcopalis.
Cav. et GaufredoIV, 24. Toium hunc locum liberius (1506) Palagoniatn 1. 1., p. 145; olim Pelagouia.
tractavit. (1307) Prius Axium.
(1500) Marchusiib. Matrem Emniam alii sororem- (1308) I. e. curopalafem. ' •.
alii filiam Roherti Viscardi fuisse volunl. ' (1509) Rhusion_a'd Nestum fluv.
(1301) Desunt ibi; sed postea commemorantur. (1310) Hist.,,p. 117.
(15021 I.e. caveoso, Mgntescagliosoin Basilicata. (1311) AbAntiochia retro 1. 1., p. 149.
(lO.OS)Latinis Aulon, Italis La Vgllona. Urbs '13I2X1. e. Nicomediam.
maritima porluosa, in ora' oeeidenlali Macedo-
837 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. 888
lati sunt, sexlo die incipiente mense Maio(I313), A dita civitale ad se sine aliqua trepidatione fiducia-
obsederuntque illam per continuas hebdomadas liler properarent. Quoniam autem imperalor jam
seplem (1314). Ipso .1315) aulem primo biduo tam duduni promiseral, seomne aurum et argentum et
acriler nostri civitatem ipsam aggressi sunl, ut equos, omnemque suppelleclilem civitads noslris
quandam muri parlem perfoderent. Tertia vero die, contradere, sed et monasterium ibi Lalinum, ac
cum Soliman (1516) rex Unnorum quos nunc Tur- xenodochium conslituere : speranles in verbis ejus
cos vocamus, cum ducenfis milibus equilibus (15,17) veritalem esse, deditionem ipsam etlaudavere et mi-
^a meridiana poria, quae nondum cuslodiebalur, ad .sere (1319) (JMJJ.20.). Sed iriiperator civitate re-
auxiliandum sociis vellet intrare, repenle irruit cepta laelissimus redditus, nichil eorum quae fuerat.
super eos comes Sancti Egidii, et tania eos virtule pollicitus fecif. Post haac moventes inde tentoria,
=conlrivit, ul vix paucis evadenlibus ca3lerosoblrun- cum jam fertia die ante lucem iler arripuissent,
carel; itemque alios cum tanta superbia acceden- noctis errore confusi- in.duos seorsumcuneos per.
tes, uieliam funes secum quibus nostri vincirentur duos ferme dies divisi sunl. Interea ingens niulti-
afferrenl, Dei auxilio devicerunt, eorumque capita tudo Turcorttm alque Persarum Arabumque quo-
ad reliquorum lerrorem cum fundis et aliis instru- adunala, verstis cuneum in quo Boaniundus erat,
menlis inlra civitatis muros jecerunl. Tunc ad " summo diluculo lendere coepit, immensis vocibus
omnem penitus civilalis adilum disturbandum, fe- more suo garrienies, slridentes, atque frendenles
cerunt in -circuilu ejus unusquisque de praedictis (Jul. i). Quod Boamundus magnaiiirois vir prospi-
magnatibus unum casiellum ligneum , el co?pere ciens, coepit hortari socios, dicens: 0 foriissiuii
eiim diversis machinis civitalis lurres confiingere. Christi mililes, nolile terreri, scientes quod Domi-
Posl hsec consilio habilo, elegerunl de suis-tres nus cujus bella bellamus nobiseuin est. Equites igi-
prudenlissimos viros, el miserunlBabiloniam (1518) tur abeanl conira illos; pedites vero festinantcf
ad ammiraritini cum liileris hujuseemodi: videli- extendant lenloria. Qiiod yult Deus de nobis, lioe
cei, ut sciret quod universi Fraucorum principes lacial. i Eranl tunc cum illo comes de Normannia
Jerosolimam unanimiler pergerenl, et iter ad se- et Tancrcdus; misit interea nuntios ad caeteros
pulchrum Domini aperire -disponerent, deque pro- principes. ut qiianlocius festinarenl aceurrere illis :
phanorum paganorum dominio chrisiianorum ier- cinxerant enim illos undique Turcae et Arabes, fruo-
ram eripere, eosque inde tuipiter ejicere cum Chri- rum non essel numerus, et nequaquam lanii prae-
sii auxilio vellenl ; vidcrel nunc quid sihi agendum lii pondus ferre soli valerenl. Quod illi audientes,
essel, el eligeiel utrum vellel, -aul fide Chrisli rece- „ quamvis id minime credereni, et hoacsub ludo uianr
pla illorum de caeiero ainicum manere, autamicitia data isse puiarent, pfofecfi lamen proiinus suntj
paganorum praelata obviam illis in bellum exire. et cernenles lanlam hostium niullhudineni, valtie
Erat igiiur jtista civitaiem lacus quanlitalis non mirati sunt. Tunc accepla a Deo fiducia ordinave-
niodics;, per quem Turci cum navibus exeuntes runt acies, sletenuuque in sinislro cornu Boaniun-
iionnulla civibus subdita deferebanl. Accepto ilaque dus, et comes de Normannia, et Tancrcdus, et Ri-
consilio, miserunlad iinperatorem, oranies ul man- cliardus de Principatu ; Robberlus (ilius Girardi
daret illis aliquot naves usque ad porlum civiialis, eorum signifer. In cornu vero dexlro, comes Sancli
ac deinde facerel ens cum bobus deferre "per mon- Egidii, dux Golfridtis, Rugo Magnus, el comes
tana usque. ad pradictum lacum ; facfumque esl. Flandrensis; episcopus autem Podiensis per mon-
lana cirigebai eos. Statimque ul a noslris oronibus
Cunique naves applieiiissen',. nocte miseruiu eas in
more esl « Detis lovolt, >
Iacumplenas armatis Turcopolis, quos cum eisdem pariler inclamatum ex
navibus imperalor transmiseral ; et facto mane, tanlo mox -terrore barbari omnes arrepti sunt, ut.
noslri instanlissime
coaperunl properare conlra civilatem. Quod Turci quantocius fugam inifenf; quos
videnles, ecepere valde mirari, ignoranles utrum persequentes, multitudinem ex eis maximam occi-
de suis essenl , an de imperatore ; cum autem Tj derunl, per diverticula quaeque vix caeteris evaden-
cognovissenl _naves illas imperaforein mandas- libus. Ferlur relatione fideliuin, et ipsorum quoque
Turcorum qui eyaseranl testimonio comprobatur,
se, eumque noslris favere, de suis vero neminem
illis posse succurrere, confusi atque perterrili , quod tres egregii mililes super albos eqaos seden-
miserunt imperatori, quod t.es, et alba nichilominus vexilla crucibus insignita
etpenilus desperantes et ad-
si eis cum uxoribus et filiis et armis suis gerenles, exercitum nostroruni pra^cedere,
exire impune liceret, ipsi sponte civilalem prolinus versarios quosque insequi ac periinere videbantur :
redderent. Tunc imperator mandavit illis, ut red- Georgium scilicel, et Demiirium, atque Theodorum

NOTiE

(4517) Numerura Hist. belii sacri non ^abet.

(1515) D. Ascensionis1.1. • -•
(13141P. 155. (1318) Cairo.
(1315J P. 150. ." ... - . (1519) 1. e. admiserunl.
"(1316)1. 1., p. 156. Solimant velens filius.
s-g. LEONISMARSICANlET JPETRIDIACONl 840
insignes Chrisli hiilites Tuisse conicienles, Nec mi- A
& rum manu congressi, superaios fugere compulere.
rum plane istud, nec incredibile debet videri : quo- Hinc Tancredus el Balduiuus. Trater ducis Gotfridi
modo.enim persequeretur unus hiille, el duo trans- se ab exercilu dividentes, ingressi sunt vallem de
moverent dena milia, nisi quia Dominus subdidit Bolenlrot (1325). Inde Tancredus cum suis lantiim
eos, et Deus.tradidit illos? Nam itlnere trium dierum progressus .venil Tharsum, ibique cum Turcis qui
posiea inveniebantnoslr.i TurCosOccisosel eqttosillo- illi liaud proeul a civitate occurrerant confligens,
rum, cum nopdum aliquis illuc de noslris transisset. intTa eandem illos se tulari coegit; moxque anre
Ferlur autem. ad illam expeditionem Turcorum ipsius urbis porfas lentoria fixiu Balduinus eliam
alque.Persarum quadragenta sexagintk (1520) milia superveniens, simiiiter fecit, quod Turci videnles,
convenisse,, prteler Arabes quorum numerus igno- exterrili onines nocle illa fugere. Facto mane,
ralur..Pra3da omnis in auro et argento, vestibus exeuntes civilatis inajores Tancrcdo illam sponlanee
aique animalibus, salis magna, inter omnes divisa; tradidere, quem videlicet tam sirenue viderant cum
Duravil aulem pugna haic ab hora ferme terlia Tttrcis pridie dimicasse. Quam Tancredus Balduino
^iisque in vesperam, acta ipsa die Kalendarum Ju- relinquens, et in anteriora contendens, Adenam el
liarttm, ceciderunlque in eo praelio de nostris duo Mamistam simililer adquisivit, nec non el universa
nobiles ac fejicissimi milites, cum maximo certe B caslella usque Antiochiam. Caeterivero ab Heraclea ,
dqlore cunctorum., Joffredus seilicet de Monte- digressi, Armeniam ingressi sunt, castella seu civi-
scaioso, el:Guilielmus frater Tancridi. et qningenti tates ipsius pariim vi parlim deditione recipientes,
sexaginta sex equites, el undecim milia pediles; et Versus Antiocbiam quantocius properantes. Cum
Saracenorum vero plus quam cerilum milia (1521); autem prope jam essent praxursores exercitus
Accidit posl haec, ul Solima dux Niceaeab inde noslri, non parvam Turcorum manum, qui Anlio-
fugiens, obvius fieret exercilui Arabum circiter de- cliiaead suffragia fcrenda veniebanl, offendunt; quos
cem milium, venienti in auxilium suoium ; qui per- in Christi nomine unanimiler aggressos., plures
cunclatus ab eis, curnam sic fugeret, respondit: eorum interfecere, caeteros vero in fugam verle-
« Si michi cfedere vobisque corisulere vultis, ver- runt, prxdamque niaximain equorum, mulorum, et
tile cursum ; alioquin si vel parum terilis moras. eamelorum, quos diversis victualibus oueratos du-
nemo veslrum evadet roanus Francorum : Deusenirn xerant, acceperunl; alque jcxla ripara fluminis
eorum pro cerlo cum illis est. Nam cum nudius Farfar eo die castra metali sunl-(0«. 20).
tertius ita eos undique cinclos el superatos jani 12. His diebus (1091, Apr.) Richardus de Aquila
fere in' roanibus haberemus, respicienles subito (_ crijus supra meminimus (c. 7), obtulit bealo Bene-
vidimus tam innumeram genlem, quanlam nemo dicto ecclesiam sancli Heliae in Arobrife_ sancli
unquam hominum vidit. Siquidem lam montana Mauricii in monte supra castellum sancli Johannis
quam plana omnia repleta erant armatis, moxque dc Carica, sanctae Mariaead fonlem de monle Cer-
vociferaniibus cunctis, lanla nos repente formido, vario, et saneli Johannis de Fabrateria loco Cam-
tanlus tremor arripuit, ut nichil aliud quani fugam pusani, cum lerris, vineis, casis, molendinis, et
medilari possemus. Mirum valde, si quisquam de omnibus tam mobilibus quam immobilibus illo-
tanta illa mullitudine nostra vivus evasit. t His rum (1324). Quo tempore idera abbas dedit ei libras
Arabes et lmjusmodi verbis audilis, protinus terga 25. Simiiiler Pandulfus de Presenzaho *M0 (1525)
verleranl; el dum fugerenl anle nostros, ubicum- oblulil bealo Benedicto parlem suam de caslro
que applicabanl gloriabanlur, dipenles: «Nos su- Mirlula (1526), et Bantra comilale, et sancli Sal-
mus qui superavimus Francos; s et devastabant; vatoris iu Cucuruczo, cum universis perlineniiis
ecclesias et domos et villas et filjos chrislianorum! illorum mille Iibras auri peua apposila (an. 1091,'
ducebant captivos, el incendebant omnia quae no- Sept.); pro qua etiam re abbas Oderisius 96 libras
slris fore necessaria viderenlur. Nosfrorum ilaque. ei contradidit, Rodulfus (1527) etiam de Molisio
exercitusdum illos indesinenter insequerefur, per Bovianensis comes cartam fecil huic loeo de mona-
inaquosa et deserta loca, maximam equorum mul- slerio sanctae Grucis in Ysernia, necnon de casicllo
titudinem amisil; ipsi. quoque per dies aliquol nill qui vocatur Balneus, cuni casis, terris, vineis,
nisi solas agrorum spicas reperiebanl ad comeden- aquis, molendinis, silvis, ecclesiis, et universis per-
dum. Tandem per lconium devenerunt Hera- linenliis suis, tam inlus quam.foris, apposila pena
cleam (1322); ibi quoque cum non parva Turco- 150 librarum auri (««. 1092, Marl.); accipiens ab

VARI/E LECTIONES.
'~~~ -
Presensano c, -
NOT^E.
(1320) Tricenli quadraginta tn. 1.1., p. 154., GaelaNeap. 1791, 4, p. 440. •„ .•.-
(1521) Numeros addidit. - - (1325) Comes, filius d. Pandulfi qui fnit cotnet
(152^) Ercle. . Tiutio,"ap. Gall. Acc, p. 206.
(1323) Podandus, ubi aditus in Ciliciamest. " (1326) Alias Mortula. ANG.
(1324) V. 1. B. Federici degli antichi duchi di (1527) Galt. Acc, p. 207.
84! CHRONICONCASINENSE.— LiB. IV AUCTORE PETRO. 812
eodem abbale lihras iOO, Petrus qtioque hlius Ate- A } ab eisdem Soranis conlra eos Jonathas ftlius Joraam
niilfi, cum Johanne cognomenlo Revere fralre suo, principis esl evocatus; qui desiderium acquirendae
idem fecil de Snnclo. Jolianne in Campo Samni Campauiae per hoc se invenisse Ioeialiis, Norman-
cum periineniiis suis", territorio Cyperano. Id ipstim nos ad se evocans, urbem Soranam ingressus esl.
fecit et Raynaidus comes Poniiscurvi (1528) de Ubi, ciim per aliquot annos remoraltis piignas ibi
monasterio sancli Pauli in Furesla cum periinenliis nonnullas fecisset et recepisset, nb eodem Jonaiha
suis (an. 1093, Mart.). Sed elLando dux olim Ca- Adeniilphus comes captus, atque in carceris est
geianorum eodem tempore [Dec. 10J (1529) fecit yincula conjeetus. Tunc capli comitis fratres Lan-
ei ipse cartam bealo Benediclo, de omnibus qu» dulfus, Pandulfus - ct Lando, Oderisium abbaiem
sibi a paieruo, vel malerno jure perfiiiebani in lolo adeiuit, ulque sibi inlanlis neccssilatibus stibvcni-
ducatu Cageiauo ac principatu, de civiiatibus, ret, modis omnibus poscunt. Abbas vero Oilerisius -
castellis, villis, ecclesiis, silvis, omnia el in omni- sociatis sibi aliquot fralribus, Joiialhan apud So-
bus, pena centuin librarum auri apposiia. ram remoraiilem adiil, ibique cum eo colloquens,
13. His porro diebus Cidrus vicecomes Richardi praedictuni comitem a vinculis solvit: sub hoc vi-
principis (1330) ad hunc locum veniens, sancueque delicet lenore, ul quousqiie mille libras Jonaihce
conversaiionis.habilmn accipiens, monachus factus B I persolveret, filios sttos obsides illi coulraderet;
esl. Opportunum vero videtur fam ad praesenlium quod et facltun esl. Post haec aulem idcm comes
quam ad poslerorum notitiam scribere, quid iste! ad monasterium veniens, idem abbas dedil ei libras
diversis -lemporibus huic loco ohtuiil. Priroa igitur cenitun, et alias cenium accommodavit, el comes
vice dedil domno Desiderio abbati, quando ccepit Adenulftis dedit in civitate illitis de Sanclo Urbano
renovare ecclesiam sancli Benedicti, solidos Amal- omnes illos, quos beatoe memoriae domnus Deside-
fifauos 800. Item alia vice dedit ei solidos 400. rius abbas cum eo concambiaverat (1532), cum
Past baecdedit ei-6 Jibras denariorum. Item dedit ci oninibus eortim pertineiiiiis in integro, sicut oclo
sohdos 300, de quibus emit circiioiium opiifnum diebus aniea domnus Desideritis abbas commuta-
ad aliare sancli Benedicti. Itein alia vice dedit ei lionem lenueral; lali lenore, ut a proxima paschafi
iOO libras argpnti. Ilem alia vice pro labnla altaris fesiivilate veniente nsque ad aliam resurrectioiiem,
beali Manini libras 24, pro renovandis libris ipsius vel anlea, si poiuerit fieri, si comes Adciiulfus red-
solidos 45. Posl pafris autem Desidetii transitum, diderit cenlum libras, sive de alia lali merce
obtulit bealo Benediclo crucem atiream preliosam quae abbati vel mouachis complacuerit, reddantur
cum gemmis et margaritis, et scriniiim aureum ex iniegro ipsi stipradicii homines : si vero ad
inirificum, et calamarium aureiim margariiis et, " pra3dictum terminuin easdem libras non reddiderit,
gemmis pretiosissiinis nndiqne adonialum, vestem per cailani legaliter scri.ilam teslibusque robora-
etiam iniperialem lolam deauralam, geminis, smal- tam aroiltat omnes homines jaro dictos, cum omni-
lis ac niargaritis decenter ornalam. Pallium pur- bus iilorum perlinentiis, qua3supradicti sub abbate
pureum, et Iislam auream pro pluviale. Iiem pro, Desiderio lenuerunt;" ita lamen, nt usque ad prae- .
corona argenlea libras 40, pro conslruciione cimi- dictum lerminum sic possideant et habeant ipsos
terii libras 20, ilem libras.argenleas 50. Pro tabula honiines, ul hodie habere videntur. Excipifiir Mons
altaris sancli Andreae libras 20, nec non el plura de Alberto cum vineis et terris, si tamen ibi castrum
alia in ulilitatibus fralrum in diversis temporihus. aedificaveril. Excipiiur etMiluczu cum rebus soceri
Arnulfus (1551) interea vir nobilis ctim omnibus, sui,.ct presbyteri Landonis avunculi sui. Et rcfuta-
parenlibus suis, eo lerapore (1093, Mai.) fecerunt , vjt lerrani huic monaslerio pertinentem, quae cst
huic sanclo Ioeo carlam "oblationis de rocca quae. ad Petram scripiam, quam posl mortem patris sui
vocatur Civitella in ducatu Spoletino, nec non et; idem comes ah lnijus Ioci dicione subduxerat; Adve-
de monasierio sancti Salvaloris ibidem constructo, nienfe vero reddendi pretii lermino, ab Oderisio
ct ecclesiam sancli relri de Montescopulo, ac me-<j « abbale Adenulfus comes convenlus, nt snpradictas
dielalcm de ecclesia sanctae Mariae, el de ecclesia libras Casinensi cconobio redderet, se non habere
sancli Agnelfi in Cese, et curlem in Pelraccle, et proressus est, undehas nobisresiiluere posset.
in Alanti, iu Paganica, el in Porcaria in comilalu . 15. His quoque diebus Paldus comes, filius Jo-
Narniensi, cum omnibns pertinenliis iliarum lami bannis Venafrani comiiis, reddidit bealo Benediclo
mobilibus quani inimobilibus, quingentarum libra- ecclesiam saneli Benedicli in Venafro, et sancti Be-
rum argenli pena apposila. nedicti Pizzuli, cum omnibus periineiuiis suis, pena
14. Eodem quoque. lempore, c.um Aquinensess mille bizanteorum apposila; quas videlicel Deside-
comites ferali adversus Soranos odio desaevirent. rius abbas in concambium dederat Johanni patri
NOM.
(1528) F. Goffridi Ridelli; Gatt. Hist., p. 294. (1351) Arnulfus ipsc jam defuncius erat. Char-
(1329) Gatt. Acc, .207 e. Reg. Petri; cf. Fede- lam edidit Gali. Acc, p. 208. Data est, regnante
rici, Dnchi di Gaela, p. 442. Henrico rege in anno regni sui 38. -
(1330) Jordantts eum viceprincipem suum di- (1332) V. supralll, 16.
leclum appellat, ap. Galt. Acc, p. 187.
PATHOL. CLXXIH. 27
 843 ' LEONIS MARSICANIET PETRl DIACONI
814
ipsius (1533). Sed et Tettdus vir nobilis (1554) ob- A torio Carseolano, in castello quoa vocatur Atiiicula,
tulil huic sanclo' ccenobio ecclesiam sancti Pelri relicla Rayualdi comitis filii Berardi comiiis, judi-
subluscastrumMurolum, sancti Angeli et sanctiMar- cavit el tradidit quatluor castella in dicio teniiorio
tini supercastrumeundem, nec non 8, familias homi- Caiseolanoaiinodominica;incarnalionisl096(/iJHri.)
num, quorum nomina haec sunl : Aspranus cum primurii quidem castellum quod nominatuf Auricula,
familiasua,Mainpo cumfaihilia stia, JriharinesdeSilva secundum quod vbcalur Fossaceca, lerlium quod
de Muli cum familia sua; Beneriiclus de Merco cuni dicilur Camerala, quarlum quod noiriinatur Pirelus;
faniiliasua,Johanriesde Adammo, etLeo de Rayne- nec non iria monasleria, videlicet monasierium
rio (1555) cum omnibussuis.Hos omnescuiri universis saricti Joiiannis cum ipio hospilali, sancli Joharinis
subslantiissuisinhocloco devoiissimusohlulit, cen- de valle Calvula, et sancti Pciri de Pireto; casteila
tumlibi'arum auri pena pfoposita (an. 1094.JaH.24.) et indnasleria supradicla cum omnibus cmnino per-
16. Sub *68'hujus abbatis teinporibus Bahiuinus, tihentiis suis. Eoiem" (1558) aiino (1097) stelia cb-
doiriinus eastelli qtiod vocatur Pons sancue Anasia- metes appaf uil. el nrbs Anfioeheiia a christianis
siaein comilatu Telesino. optttlit beato Beiiedicld capta esl. Sequenti (1539) vero lempore, Idibus -3u-
ecelesiam '"~~ saiicli Dionisii de praediclo caslelld lii cluisticolae civilatem Jcrusalem coeperunt (1099)',
saric(a3Anaslasiae— quam ipse valde parvulam rep- B elin coeloigneaviaper lolam noclem visa estquinio
periens ae vetustam, a fundameniis renovavil et Ealendas Oclobris.
afnpliavit, eamque nonnullis possessionibus atqtio _ 17. Alexius imperalor|CoiislantinopoIilantts per
cdidnis dotans, et mansiones in circuitti cbiistruens, Jobannem choropalasium suuni transmisil bealo
donipntim RoffridumBenevenlanum arehiepiscopum Benedicto vestem de dorso suo oxideauralam (1340)
illam dedicafe sollempniter fecit, cbmmoniius a su- (an. 1098. Jun.): quem profeclo legatuin prcedictus
prMliclo papa Urbano — cum leriis, vineis sup&r- abbas honoTificesatis suscepit, eundemquc impera-
pdsilis et-silvis, cum arboribus, cullis etincullis, et torem participem bonorum quae In Casino operan-
ecclesiis anliquis constructis inlra easderil perli- tur, iinperpeluum nianere constituii; legalumque
nentias iramero quirique-,videlicet ecelcsia sanclae suum cum lilleris ad eum direxi(,per quas chrislia-
Dei genitricis el virginis Mariae, quae Ad Arvenle nos qui ad expugnandam paganorum perfidiani Je-
Yoeatur, cum. omnibus periineniiis suis, ecclesia rosolimam pefrexerant, illi comniendare curavit,ac
saiicti Angeli quas dicilur Ad gruttam, cum omnibuS praelalionem et curam donnis peregrinorum, quoein
perlinentiis suis, ccclesia sancli Barbati cnm onmi- Casino est, ad remissionem omnium peccaloriim ei
bus pertinentiis suis, ecclesia sancli Juliani 'quaep( gerendam injunxit. Pari eliam modo litleras Goffiido
constructa est in territorio castelli Limate, quas di- regi Jerosolimiiano, ac Boahuindo principi Antio-
citur Ad pugnanv, ctim oinnibus perlinentiis suis; cheno, ne imperalo^em debellarenl, Iransmitiere
jiisuper et ecclesia sancli Herasroi inlra fines ipsius sfuduit. Alia (1541) ^ice libras 8 solidorum micha-
castelli Pontis sanclae Ariastasiae, inloco ubi dicilur latorum misit idem imperator, causa menioriae, et
Ferrarisi, cum moleinlinis sex in fiuvio Alento, qui pallium ttiaconlasimum (1542) pro altari nostraj ec-
vadit juxla prxdicttim "castclluin Poniis sarictai clesite. Tunc lemporis (an, 1097. Mar. 27.) abbas
Anastasiae; et [piscaria in fluvio Calore, in loco ubi noster Oderisius a praefalo Drbano papa privjlegium
dicilnr Decembri, et vinea, et silva quai ad Cerra generale (1345) accepit de liberlate hujus cffinobii-,
dompnica sita esl.- Robbertus eliam filins Raimilfi tam in capite quam in inenibris ecclesiarum atque
comitis (1536) resfiluit huic sanclo loco ecclesiam caslrorum, cl dignitate el usu compagorum (1344)
sanclaeMariaede Gihglis Cuni perlineiifiis suis (an. et cirolhecae, dalmaticae ac mitrae, et muliis aliis
1094; Dec.) ;ne'c roulio post Nycolaus presbyier de quse longum esl enarrare.
Veriafroludicavil et tradidithuic ccanobioecclesiam 18. Idem prasierea ponlifex apostolicae sedis Ur-
sancti Nyeolaiiri civitate Venafri/ciimomnibus _)er- banus pro negoliis ecclesiasticis ut supra diximus
tinentiis "suis. Adelgrima (1537) quoque cbmitissa ]D*(c. 11.) Galliam ingressus (an. 1096.), in plenario
fllia Paiidulli piiriclriis Capuani, habitalrik in terri- Turonensi ubi ipse praesidebat concilio (Maii.) nio-
VARLE LECTIONES.
483iuic aiia tnanus ejusdem tempdfis pergit, inilio capi{is quod^dmsifiplum erat-erdso. **" Sequeniia
usque ad fihem c. 25. "M'nus'eadein in%foliis postea inseriis scripstt.
NOIM.
(1333) 111,39. .• (1340) 'Oljuxfufreov,aufo^pleiidewe inauratarn,
J.1534) Teudo ddninus xustroruth Scuicuim (ih Doc. Epiloficum vocat ipse iu .epistola ad.. Gau.
Campania)etMuwliquametarcis Vitolihi, ap. Gatl; Hist., p_.923; Mural. Ant. V, 587. Tosti II, 93.....
Acc, p. 209 eReg. (1341) lndicafe videlur ep. teriiain ib., p. 924;
(1535) Omisil Amatnm de Dalo et Joannem Silbii, sed v. infra c. 46.
nequccaelera nomina accurate expressit. 50 clavis aureis ornatani,
(1542) T/j-axov-Ko-fl.Jtov,
"•
(1536) Fraliis Richardil principis; 1094, inil. n, DUCANG. , ,
Gatl. Acc, 715. (1545) Galt. Histor., pag. 149.
(1537) Gatt. Acc, 212. (15-44)S. campagorumi. e. "calceaineiiioruriipori-
(1558) Anon. Casin. ad a. 1097. tificaliuui.
(5359) Idemada. 1098.
845 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO 846
naslefiuni saneti Miuiri in Glannafolio (1545) a.ly- A jugcra 2. Haec inqiiam omnia, cuin miivcrsis perlt-
rannide Fossalensiuiri riioiiachorum (1346) ahstra- nentiisetappendiciisstiisiri ciictiifu, cuili casalibus,
hens-, pristinae iiberlati restituit, siib "niagisterio fundis, el cum dompriicalibus, ciim Villis, ruslicis,
lantum et tutela Eionasterii Casinensis perpetub colonis utriiisque sexris, cullum, ihculttim, divisurii,
rnansufum (1547). Pef hos dies idetn abbas Oderi- Indivisum, snbler ct'super, "a'djirsperliiiuerarit iin-
sius per Georgiurivriionaslefii sni 'monachuin Hcn- tiqiiilus riiohaslerii CiiSiherisiS. De lils bihnibus im-
ficolV. lmperaibri litcras desliiiaVii, pef qnas s'e peratof verilaie cbgnita Maihildae"coiriiiissaepraece-
Desiderio In monaslerii fegiriiine et in imperatofis pit, lllcuncla jam 'dicta bitleiri ffatH fecbiisigriaret
fideliiate ;el serviliis suceessisse riibnsfravit. *Qu"6 prd parlfe "et vice friohastefii Casinerisis, centtim
eliam teriipore jam dictus ffaler Georgius fh prjc^ libfafinn auri pena apposifa. Per (1552) iderii femptts
seniia pfaedicti vmperatorTs flenVicl, c!l Herifici V. (an. 109*8.Dec: 8.) nVonasieiiuiii sarictae Mariae de
iilii tijus; et Mathildae comilissae :(1348) ^roclamh- Ciriglis, de qtio etiani leropore abbaiis Desiderii et
tiohefa fecit de possessioiiibtis tcehbbii Casiiichsis hujus abbatis diu prbclatrialum fuerat contra abba -
apud Liguriarii coristilulis, "qiiavpalri Benedicld lissarii sarictte Mafiaein Capha, quae ibidem viblentcr
Aystnlfus et DesideriuS reges Langobardorum, nec Ingressa Tiierat, visis ulriusque partis juribus, prae-
nori iiafblus, Pipinus, el Lbtharius impcratores, a'c diclns poniifex nobis reslittiit, 'et per privilugium
caeteii Beiim limenies bohcessefanl. De moriastefio stib doiiiinio hujiis ccenobii bt ordiriatione manere
sancti Benedicti in Persiceta, territorio Mutinensi, coristituii, Anno (1585) domirilcaeincarnaiionis 1098
intra fines fluvii Fusculi et liihiiis Malmeniliaei, [11)99]luna 12. iii orlii siio defecluirip.issa, paulatini
quod videlicet Peiius dii.x 'civilatis Raveiihae bealo redinlcgrata est Nonis Jtiivii.Eoiiem anno bonaemc-
Benedictb sub abijate Angelario optulerai, cum tota moriae Urbafius aposlolicae sedis praesul obiit (Jul.
curte Persicela, el curie de Greniario, el ctirie de 29), cui Raynerius aitbas sanciofiim Latircnlii ct
Monteiione, cuiii iivolendinis duorum fluviorum, id Blcphani (1554) in apbslblicam sedem ponlifex su-
esiFusculi et "Gallici. Deinde irionasleriiini sanelae hrogatur (Aug. 55), Paschali ribmiue iili iroposilo.
Marisevn Laiifeniiatieo ulira ffuvium Gailieurii; inde 19. Per idem lempus (an. 1098. Jul.) Anso rector
noii Ibtijgeesl mbriasteriurii sancli Dompnini in curte Beneventani principaius ad. fidelitalem Romanae ec-
Argellaa, una cum silva alta, et Silva liiajofe, el lola clcsiae, et nobiles Vifi frafres sui Dauferiiis et Ate-
pisfaria quae didluf Caiicehna, usque in fltivitini riulfus, Johannes et Berafdus, Petrus el Alfanus et
GamBacane, et usque in Rosalese, ei usqiie In cur- Liuprandus, filii dompiii bacoroafi Beneventanl
tem Ragbgusola. Deiiide snbtus viam pubiicam mo-• praesidis, optulefunt sancio Benedicio ecclesiam
nasterium sancli Vilalis cum tofa curte Calderaria r. ( sancti Nycolai construciam sursuih in lurre nova
prope casirum Sala. Moriasierinm sancti Johannisin Beneventahae civitatis, qtiaevocalur Pagana, qtiaih
Frassenelula cum ioia curle 5psa_risqne ad slratam ipse genitor eorum airipliaverat, curii casis, terris,
Pelrosam sitam prope castruiri Cedula (1349. Mona- niolendinis ad fluviiiro Sabbaluin, et cuni bmnibus
sterium sancli Mariini juxta stralam Pefrosam iri pcrtinenfiis suis (1355). Ipsi enim fratres aiite hoc
casali Marciano curii lota ipsa curte prope caslrum leiupus feceraht privilegluiii diclaeecclesia?de omni-
Unciola (1550), ei oimiia dompnicalia. Monasleiiurii bus rebus suis. Berardus (1556) etiairi Mafsorttm
sancii SalvaWis in Poniclongti cum lola eadeni comes iliis di<5busopliilii buic coeriobioccclesiam
curte pef comiiaiurii Mutinensem, mansos ierrae 50i sancii Martini iii terfiiorio Marsicario, juxla lacum
el jugera 61. In pertinentia de Montirone ex stipe- Fucinum, loco q'ui Fiiiinini appellaiuf, cum osniii-
riori el-inferiori parte ipsius easlri, quampluririiav; bus pertineniiis siiis, teriis, viiieis, et uilo servitio
petiae de terra, el molendiiium in loco qui dicilur piscatOruin et rebus suis (an. 1097. Jul,).
Campaldus, in fiuvio Fiisculo, et icurles qnae suiil ift 20. Iniefea (an. 1097. Feb.) Rocca filia Dfogonis
Benselio, iquaiBerta filia 'cbropalalii (1551) Ticinen- comilis bptulil 4'6homiries ih vico Sellcclano, el in
sis obluiit beaio Benedictb iritra lios fines: Ab oriente.'' Casiellione 7 horriiiies, ctiivi omnibus rebus eorum
limes BisenluhE; a meridie via quae appellalur ma--D • stabilibu.s vel mobilibus, et filiis eorum, et alios
jor, el limites de Maleandroni; ab occidenle 11umen cum reversi fuerinl, qui exiverant de ipsis lerris
Riolum subltts Casiellione.In Postumiano 6, in Laino> (1557). Set comes Roggerius Siciliae et Calabriae,
NOTiE.
(1545) Gtanfeuil X\.Andegav, , (1551) 1. e. comttis palalu, quod foftassb Peifo
(1546) S. Maur des Fosse".sd..Paris. . res.liuiendum eraf.
11547; Haecipsefusius refert in b.ulla d. ap. Tar.- <1552) Es privil. Urbani flp. Galt. A.cc.,p. "710;
racinam 1097, Marl. 21-, ap. Ga.tt..Uisi., p. 298. Mabill.Ann. Benefl. V-,.629;
(1548) Sepafaiiin eerle. Sed de iijiperatoreomni-. (1555) Ex Anon. Casin. ad a. 1099.
no dubito; de Mathilde v. e. 25. Ga7teruhi dn his fl5_54) S. Lorenzo fuori le murii.
possessionibus v-. Tifaboschi, •Noaantula !•, p. 445. (1555) Ap. Gatt. Hibt.', p.'4i)9.
Desidefii legis privilegium in q«o priniuni coriime- (1556) Diploma ap. Gattuhim exstafe ait Di Meo
moranlur (ap. Toslium 1, 89),.<juiu sptiriunt sit non Ann. Neap. IX, p. 25. Quod frustfa ibi quaesivi.
dubiio. (1557) Anno ab inc. d. n.J. C. 1105, apud-Ro-
(1549) Cellula legi 'ubet Tiraboscln 1. 1, Nunc manos'~aulem98 regn. d. n. Rogerio duce ind. y, ap;
Zola votatur. Gatl. Acc, p. 215.
(1350) Auzola.
347 . "ILEONIS MAUSICAMET PETRl DlACONl 848
confirmavit (an. 1098) omnia (1558) quneRocca ne- A J laiem de omnibusterris cullis velinculiis, roonlibus,
ptissua huic coenobio dedil, videlicet omnia illa quae planis, aqtiis, nioiendiuis, pascuis alque pahidibus,
in vico Scllectano possederali Pari (1559)_eliam et poritts ipsius maris, auri librarum 50 pena appo-
moiio Berardus comes filius OJerisii Sangrciani co- siia.
mitis obiulit beato Benedicto, lolam el iiuegram 21. Demuin abbas nosler Oderisius a siipradiclr
pertiiieniiam, qine sibi peninebaliiitrafiiies montis papa Paschali privilegium comessionis de Sanclc
Aze pro pascttis, exceptis silvis, et cnltis terris, Nicolao in Benevento el Jiberlale ejus, cuni onmibus
pratis defensis; nec 11011 opttilil cuncium et integrum qnae lunc possideliat, id esl molendina dtio sub uno
hjcum qui dicitur de Lacuvivo, et cuncuim et inte- legmine, cenlimolum (1365), ortos cum diversis ar-
grumlocum qui dicitur Godi, ei! quaiilum sibi perli- boribus, curtes decem cum terris el silvis suis et
iiuil de Pantana, totamquc et integram Claranam domibus (an. 1101. Nov. 17). Addidil eiiam idem
et Muriccnlutn, el Altareofaniam, ei quantiim sibi ponfifex ecclesias has, videlicet ecclesiam sancli
pertiiiuil de loco qui dicitur Sapbinum. ct cnmpuin Nicolai in Urbifano, propc Pelram pedicinam (1566)
de Armonia (Fcb.). Simili moilo nobilis vir Maxarus cum pertiuenliis suis; ecclesiam sancli Nicolai quas
habiiator Civiiatis Albaein lerritorio Marsicauo ob- vocatur Rodnnandi, cum pertinentiis stiis;ecclesiam
lulit lmic sanclo loco ect-Iesiam suam saneli Martini B sanctoe Mariae qnae vocaiur Rolunda, cum peiiincn-
jn dicto territorio ubi dicilur Sclavi, cum 50 modiis tiis suis; et balneum, juxla ecclesiam sancti Po-
de ferra, et osinibus perlinentiis suis. Ilis etiam lili. _ • .. •
diehus abbas noster Oderisius commuiaiionem fecil 22. Tunc temporis Laydolfns filftis PetriLaydoIft,
cuni Benediclo Terracinensi episcopo de ecclesia vir nobilis-de civitale Capuana, oplulit bealo Bene-
beati Andreae apostoli, qnoe posiia est in civitate diclo inlegram turrem, qtiavvocalur De mari (1567),
ipsa prope episcopium, ctim cimiterio el domibus quaj est infra fines Suessanae civitaiis, juxta Jances
et plaieis, pro qua recepit ecclesiam beatiNycolai Gariliani fluminis, claquam el alveum praedicti flu-
silam extra civitalem ipsam juxta porlam Albinam, riiinis, cum ripis ejus, ei lerra, el silva qnae iiomi-
ciim cimiterio et orlo el domo, centiim solidorum nalur Pinela, ciim aliis lerris ibi conjunclis. Per-
penaapposita, si id i-emovere quaesissel. Porro cum idem tempus (1568) Gualierius comes donavil casas
a papae Gregorii VII sextus detimus , cl Victoiis III etcasalina infra civitatem Teramnensem (1569), et
qiiartus decimus, et secundi Urbahi iransilu, ac su- vineain, lerram, roolendina, el alvea in casfaldatu
brogatione Paschalis II. secundtis jam annus esset Teramnensi, et silvam infra ducatum Spoletinum,
elapsus, et ab incornaiione dominica nonus nonage- in locis ubi dicunlur Cifalanum el Pracclepetarium,
simns el ibillesimus (1100) volverelur, Guibertiis el quarlam poriionem caslelli Joliannis et Pauli,-
• cum
(1560) hspresiarciia, invasor Romanae ecclesiaevila pertinentiis suis. Dedileiiam idem Gtialterius
privalus est. Post non mulluin lemporis (an. 1101. (1570) orones res quae fuerunt Ascari, in valle qtios
Aw{/.)spaliiimLaiidenulfus*593comes, lilius Laydolii dicifur Praraccle, et Inlerampnes, excepta ecclesia
canreitis, oplulit beato Benedicto totam et inlegram sancli Palerniani cum sua perlinenlia, ct dedil me-
roccam de Canvino (1561), cum suo castro el suis dietalem Cifelani, cum perlineiiliis suis, et omue
pertinentiis. I . quod fuit Unaldi, ':i Grutlule, et in Cinqualio, et in
Sequenti autem anno (1562) Roeca, quam supra Sallano, et in Plano episcopale, et in Joniano, et iu
noniinaviiinis, fecit privilegium de hominibus unde- Producte, et in Mandulano, et terram in Cinqualio,
cim, quos habebat in vico Sellectano, cum familiis et lcrram juxla frontem Grutliile.
"~~",terris, et vineis eorum, et cum omnibus quse ad , 23. Hoc pravsidente abbate, anno Domini 1103,
ipsos pertinebant. Optulil eliam (1565) per privile- sepiirao decimo anno promotionis suae, dedicata est
gium ecclesiam (1564) sancti Pelri quav esl ad Feru- ecclesia sancti Stepbani a Benediclo Terracinensi
litum, el medielatem ecclesiae sancii Dimilrii, q\m episcopo, Nonis Novembris; in qua sunt reconditae
est oblala pra^dictacecclesiaesancli Petri, et medie- sanctorum reliquiae quae subter adscriplae sunt. De
VARTiELECTIONES.
-«"Landulfusc. 4TOfamulis c. . '
'
KOIM.'
(1358) A.D. 1098, ib.,p. 216. - (lo65) Molam domeslicam, jumenlo actam. AKG.
(1559) Gait. Ace.,, p. 218. (1566) Pelicinam in privil. ap. Gall. Hist.,p. 4H,
(156(1)Anon- Casin. ad a. 1100. (1567) Dtias luries distinguendas esse, monei I.
(i5(iJ) Opphlo Gallticio contefminam, in dicec. B. Federici,! Degli antichi duchi di Gaela. Neap.
leaiiensi, lesie Gatlula, Acc. p. 219. ubi donationem 1791, 4, p. 162. Alleram quam stipra II, 57, 58 ha-
e Beg. edidit. buiimis, aediiicavit Joannes patr. Cajetanus, sed
(1362) A. D. 1102. ind. 2, dominante Rogerio lempore Joan.nis X, 11011 VIII; alieram in sinistra
comile, Gall. Acc, p. 217; v. supra n. 98. Gariliaui ripa, ad mare siiam, Pandtillits.
(1563) A. D..U04, Ilogerii dticis 20. ind. vu qui- (1568) A. D. 1102 Henrici regis 4S, indicl.is
btis mendiim .inesse oportet. Gali. Acc, p. 217. (leg. 10), Gatt. Acc, p.219.
. (1564) Medietatem ejus, ib., offert in eccl. S. Be- (1369) Terni,
nedicli Cilrafji, cui.liavcvicina csse videlur. liesi- (137(1) A. D. 1103 Henrici fegis 47,-ind. n (I.
debat ipsa£in Castro Uilano. '.. . _. ib., p. 220.
849 CHRONICONCASINENSE.— LiB. IV. AUCTORE PETRO. 8S0 •
panno ubi lnvolulus fuit Chrislus, quancfo natus A t Ryccardi de Aquila, quod ibi' habebat id .yila Gual-
est. Delapidequifuil.ad ostium monumenli Domini. guani (an. HOo. Jan. 25). Quod videlicet *jip,idum
De palma quam tenuil Dominus in mann, quando ei idem Gualgiianus nomine dotis uxori suae dedil, el
via constrata es(. Sancti Malbei aposloli, Bartlio- moriens dereliquit; set illa debilam seetiritaiem
lomei apostoli, Stephani protomariyris, Laurcntii, dicto piincipi facere contempsit, el conlra volunla-
Yincenlii, Sebasllani, Ciriaci, duodecim fralrum, ienv stiam hosiibus ipsius se juncxil, et gtierram sibi
Cosmae el Damiani, Luciae.et Geminiani, Marii et fecit, et negotium cum eis commisit, et annonam eis
Marlhre, Tyburtii et Valeriani, Georgii, Ypoliti, liibuil : ob qiiam culpain praedictum oppidum in
Marlini Turonensis, Stephani papae, Calixti papae, principis jurisdicfionem et potestaiem evenii, el
Cornelii papae, Cypriani, Priscae. ei Adelberfi. In praepbalo Robberlo comili, frairi diclae uxoti Gual-
(1571) hac ecclesia ctim inventa fuissenl corpora guaiii praediclidedil, per quem videlicetcomilem, et
sanctorum monacliorum Paulini el Augiislini, bea- a quo pra:faium oppidum i.nnoslro ccenobiodattim
lissimi Beneilicli disciptilorum, cum aliis duobiis fuii. Sed et Robberttis Cajatianorum alquc aliorum
sepnlta, demoniactisquidam.ibidem veniens clarnare multorum comes, filius..Raynulfi comitis superius
ccepit, dicens : Pauiinus et Augusiinus discipuli nominali (1577), partim dono parlim preiio, cqnces-
Benedicii ciun ditobus .sociis suis me ejkiunt. Hsec sit el confirmavit (Jan. 15) lmic coenobio :oppiriunt
dtim crebro per os,ilIiiis;diaboIus.diceref, ciim san- de Poniecnrvo cum suis pertitieiitiis, ex concessione
gtiine. iiiimundiis,spiritus ^egressus est.. Oderisius Ryccardi II principis,'.qii,ajilei\a praedicto piincipe
atitem abbas sanctornm inde corpora elevans, in sibi concessum fuit: quod videlicel Giialguanus tri-
muro ecclesiae sancti Andreae apostoli reverenler duo antequam moreretur possidere vistis est. Nobilis
locavit. • , .. etiam mulier Berta , filia Unaldi, deriit, et oplulit
.. 24. Inter haec Guilielmus comes civitatis monlis huic coenobioeeclesiam sancti Martini construclam
sancii Michahelis archangeli. (1372) fecit privile- in Spoletina civitale, in loco qtii riicitur Porta sancli
gium bealo Benedicto de xenodochioexlra dictam Laurenli;, cum omnibus pertinentiis suis. Demum
civitalem cum pcrlinemiis suis, et concessit eidem Tobaldas et Pefrus Caldina viti npbiles, el alii quau
xenodochiolerras el ecclesias (an. 1100. Apr.). Hen- tuor, optuleriint huic loco.Gissum (1578) in.monte
ricus vero frater ejus concesseral pritts (an. 1099. de Trequanzanoin castro Argenli. Robbe.rliis.quoque
jVoi'.)cuidam ziano,(1575)suo terras pro conslriien- de Btillione vir nobilis cum.iixora sua.Sica, optule-
do ipsum xenodochium; demtim (1574) concessit; rnni et tradidertinl sancto BenediclQ.niGdietalemde
xenodochio ipsi ecclesiam sancti Nicolai in Tiliata r ecclesia sancti Pelri construela ad Feriililuin, cum
ciim pertincnliis suis, cenluin unciarum auri pena oninibus dotibus quae eidem ecclesiaepertinenl, et
apposita (an. 1101. Apr.). Johannes quoqne Comi- cum ecclesia sancti Dimilrii, ctim lerris, silvis, pla-
lellus optulif paftem suam, id esl inlpgram medieta- nis, moniihus, pascuis, aquis,- molendinis, alque pa.
lem de ecclesia saucli Benedicli xenodochio memo- ludibiis. Circa hos dies (Jun. 22) Matlilda comilissa
rato. Drsus etiam cognomenlo Spina pariem suami couccssil (1579) huie loco lertiam parlem de cttrte
opiulit de dicta ccclesia sancfi Benedicfi in ipso xe- sancti Benedicti, qu;e dicilur. in Pastdfini (1*580).
noriochio.Sed et Sico presbiter, et Hantts, Ursus ett Ugo, comes tic Melisio, filius comitis Raulis (1581)»
Len, nobilesviri de dicfa civilaic, opiiilerunl eccle- optulil beato Bencdiclo inlegrum .easiellimi noinine
siam sancli Aliissimi diclo xenodqchio.constnictam i Vitecosuni, cum perlinentiis stiis (Sepl ). Praelerea
in silva a.lMarruta, quain habebanl a paterna vel1 priefalus .abbas. recepit a supraiicto papa Paschali
materna siibslaniia. Ilujus abbalis anno ultiino Ro- privilogium g3iierale (Mart. 17) (1582), prout rcce-
gerius dux fecil privilegium huic coenobio rie lerriss perat ab Urbano 11.superius nomiiialo.Huic quoqtie
in periineniiis Trojanae civitalis (an. 1104. Dec.)) abbali et successoribus ejus, Ptolomcus consul el co-
(1575). mes Tusculanae affidavil uniim.navigium in.quali-,
25. Ryccardus quoque II. princeps, inlerventuii D cumque navigio sinl hujus ccenobii monachi, ul in
Robberli comitis dedit htiic loco oppidum Pontis- mari el lerra securi sint a se suisquehoniinibus ,-et
ctirvi (1376) cum perlinentiis suis , exeeplis caslelliss omnia mercimonia eorum, et omnes homines .qui
deforis, cum illorum pertinentiis, et exceplo feudo o ftierini inventi navigio ipso, eundoSardiniam e'.red-
NOT^E.
(1571) Eadem de Jtislis Casin. 20, 21. (1577) Fralris Richardi 1. Privil. v. ib., J^.
(1572) Vel potius Heinricus praesenle fratre, tesle 222.
Jo. Mabillon.Ann. V, 599. (1578) An gypsi foriinas?
(1575) I. e. avuiiculo, Joanni abbali de Curte, Imo restituif, proclamanle irijudicioGeor-
31ioGuaimarii principis Salernilani. Heinricus erat gio(1379; monaclio suprariicto (c. 18), ut el ecclesiam S.
Roberti comiiis. Gatl. Hisl., p. 412. Benedicli. Ediriit Cl. Murat. Aull. It. V, 611.
(1574) Ib., p. 415.
Gati. Hisi., 158. videlurAl. (1580) In pago Persicela. :
(1575) p. Suspectum
di MeoAnn. Neap. IX, 121. (1581) Ejusdem qui c. 12 Rodulfus vocabatur.
^1576) Galt. Acc, p. 225. Exstal ib. juramentum Gatt. Acc, p. 224.
principis cl E^lilia abbatis de pecunia in lioc negolio. . (15821 Galt. His.l., "i. 531.
expensa.
 35". LEO-NISMARSICANIET PETRI DIACONI 852
eundo Gaietam, pena appositautomniasuaperdanl. A de hac luce migrasse, et se in monaslerii regimitie,
hoc removere lemptantes (1585). Obiit autcm prae- etin amoreac servitiis ejusdeni imperaloris succes-
fatus noster abbas Oderisius quarto Nonas Decem- sisse nolificavit. Eodein vero anno (an. 1106. Marl.)
bris. - '• Carbonellus vir nobilis Opfulil beato Benedicto
OTTO4MB abbas hujusmonaslerii tricesimus nonus, ecclesiam sancti Gregorii, et sancli Nicolai, et
sedil-auno uno, lnciisimis decem. sanctae Agalhaein Tarsia(1586)adlocum Peclianum,
28. Hic km nobilissima Fundensium consulum cum omnibus rebus ac pertinentiis suis, centum
prosapia ortus, in ipsis infantiaa annis onmipotenti librarum auri pena apposila.
Deo oblatus, atque a venerandae memoriaepatre De- 28. Sequenti tempore idem abbas Capuam per-
siderio sanctae conversalionis liabitum indiitiis est. gens, cappellam sancii Angeli ad fermas, qiue in
Qui, cum aliquanfos annos in sanclaereligionissfudio lionore sancii Nycolai noviter conslrticta erat, fecit
peregisset, in monaslerio sancli Nicolai in Pica a Brunone Signensi episcopo el hiijus ccenobii mo-
praeposilus ordinatus est. Defuncto autem pi;e roe- tiachd dedicari, convocato etiam ad t,oc Senne
moriaeabbate Oderisio, t:um fratres ul in tnlibus re- Capuano archiepiscopo. Facta itaque dedicatione,
bus ccnsuetudo est, ad hujtis coenobii abbatiam re- alia die idem arcbiepiscoptts coadunata nuiltitudine
gendam uniisquisque suuin abbatem eligere vellent, U Capuanorum vel alioruni virorum, arroala manu
priores, quoruro pars sanior el religiosioreral, nimis roisit illos adeandem eeclesiam violaiidam.allareqnc
1ia'c indigne ferentes, de eodem viro fratribus suum deslruendum, et reliquias inde dir-ipiendassibique
•vellenotificantes, eum in hujusloci regimine abba- asporlandas. Quo faclo conquerebatur conlra nos-
lem elegerunt. Prineeps aulem Ricchardus eo tem- trum abbalerii et jam diclum episcopum,quod contra
pore inlirmifate gravissima labbrabat, el, cuiri non canones erga se egisse.nl in eadem dedicatione, non
posset in servitio ejusdem abbalis venire Casinum, ccdentes sibi mclropolilano, in hisquae archiepisco-
ex latere suo strenuos desliriat viros, qui eidem ab- pum agere decet. Nostri autem el jam dic-iusepiseo-
bali servifia sua fideliler offerrent. His ila peractis, ptis dicebanl, quia simul concordifer fecissent cmnia
ingraveseente infirmitate vjla decessit (1584) et-. quoa ibidem acta sunt. Hac de re proclamantibus
Robbertus frater ejus illi in principatum succedit. nostris Romae in synodo, idem archiepiscopus et
[Cap. 26.] Ter idem lempus defuncto augusUc me- irrupfioncm ecclesiae el deslrticlionem allaris, ac
moriae quario imperatore Heinrico (an. 1106. Aug. reliquiarum violenliam una cum clero et populo ci-
7) qui cum Gregorio septimo papa de ecclesiarum vitatis honorifice se emendare humiiiter spopondit;
inveslilura plurimum disceptaverat, Heinricus V. quod et fecit. Hic abbas rogatu fralrttm noslrorum,
filius ejus Romani imper-iigubernacula regenda sus-. concessit et confirmavit eis caslrum Cilrarise cum
•eepit. Ilic abbas concessit Girardo filio Girardi dc perlinentiis suis.
Corvazzano libellario more lerras perlinentes eccle- 29. Eo igitur lempore, eum fralres neccssitales
siae sancli Benedicli _,dePaslorino 4BS 7, usque in multimodas sustinerent, abbati nostro Olloni " 3?
lcriiam generationem, recipicns in pfaeseniiLucensiS exinde conquerentes , rogahant ut jiisla reguloe
monetae solidos 120 : annualiter vero pro censu so. praeceptum(1587) eis hecessitatem corporum tribuat
Iidos 3 de omnibus frugibus, quajibidem annualiier m~ : reminisci illum debere, quod patris Odciisii
fuerinl. Similiter fecil AbbertoRaynaldo, el Sicefrit tempore idem ipse jam dicto Oderisio exinde saephis
de Falsabrina, et Alberiino filio Bonifatii de aliis conquestus fuerat. Abbas autem nimis haec indigne
terris ibidem, rccipiens ab eo taniumdem pretii. et segerrime ferens, fatetur sedeliquisse, faletur
Huic abbali Robbertus princeps sacramenium fecil, male egisse, quod abbali Oderisio mullotiens obsti-
confirmans de more omnes peiTlJienlias monasterii terit, quod contradixerit; fralres et.in Deum el in
htijus (1585). palrisBenedicti regulam deliiiquere,quod necessitales
27. Hocinterea anno Alexius Constanlinopoiitanus corporis animarum saluii proeponerent : reminisci
imperator per apocrisarios imperii sui transmisit *j ] illos debere, primum esse qusbrendumregntim Dei et
bealo Benedicto pallium purpureum oplimum, de juslitiam ejus, et hsec omnia adjicienlur illis (Maith.
quo praedictus abbas pluviale aureis iistis ornavit, vi, 35). Quid mullis? Videntes fratres eundem abba-
ei tunicam ejusdem subtegminis fieri jussit. Direxit tem corilra palris Benedicfi praeceptum (1587) slu-
praeterea cum eisdem Iegalis ad imperalorem nun- dere plus limeri quam amari, jam dicto papas
tiuni suum cttm IjUeris, per quas Oderisuim abbalem Paschali nonnuUi es ipsis, caeleris ignoranlibus,
VARLE.LECTIONES."".
469°.Iniiium capitis^hic esse, ex ejus inscriptione apparet. k~~~Hinc manus vrimaria pergit. **" J»a-
slorivo c. 4"98 Octoni c. *-9*tribuanl c.
NQTM.
(1385) Ad res navales horum «-.omitum, pra3ler Antt. Ital. III, 777.
ea quae supra p. 565 atiulimus, spectat bel.lumquod (1384) Anon. Casin. ad a. 1106.
de navi quadam cum Cnjeianis gesserunt Gregorius (1585) S. ri. Gatt. Acc, p. 225.
el Ptolomeiis I, pace [iiiiiiim 1105, Feb. 9; v. L B." (1586) In Calabria eif. Gatt. Hisl., p.. 2U
Fedcrici de duclii di Gaela p. 463. — De Plol. I (1587) Regula; c. 64
sgil etiam charla Odiionis .,de Columna iu Murat.
 855 CHRONICONCASINENSE,— LJB. IV AUCTORE PETRO. 854
abscondile lilteras dirigunf, quod rion fralrum una- A'batis
. electione proedieluspontifex ultra modum com-
niml consensu eleclus esset-, quod seditiose et ne- motus erat, fratres, qui a nostro abbate ad eum
-quaquam canonice ad Casinensis abhatiae officium directi fueraiit, monuit ut deiibbatis eieclionepalris
promolus fuisse.t. Ha3Cergo causa Romanum ponti- Benedicti insliuua servarent. Cumque illi abbatis
^ficeiri conlra eundem abbafem commotuin omnimodo elecfionem unanimi fratrum consensu faclam esse
reddidil.Quod cum abbas eerlocertiusagnovisset hoc astruerunl, ct nequaquam seditiose sed canoriice
a fratribus aclilalum , occasione contra eos accepta, ad id olTiciumpromotum dicerenl,
papa respondil-:
illos de monaslerio expulif. Al fralres e Casino -e Quomodo canonice vesler abbas electus esl,
qui
cxpulsi Romam adeunt, acta et dicla ponfificiper or- sibi devolis el fidis concessit obedientias, repit-
dinem pandunt. Pontifex aufem.eosdem fratresad re- -gnanlesde nionasterio expulit? Sed nunc ad mona-
morandum ad beati Pauii apostoli monaslerium diri- sterium redile; ibi
per me sive per imntios meos
gens, nonnullos ex ipsis in suamel curia secum nia- electione illius pleniier exariiinala, qnod eril cano-
nere conslitnit, Urbemque- egrediens, pro causis nicum stafuam. •
Egressis igitur illis, cum hi qui
ecclesiasticis Galliam ingressus, venit ad Floriacense supradictum abbaterii exosum habebant, commotum
monaslerium Benedicii patris nomine consecratum apostolicum adversus eum
" agnovissent, moleslias
J
(an. 1107. Jul. II). Agebatur porro r,b illis tunc quas poteranl illi inferre noii desinebant. Comites
falsissimaa iranslalionis beali Benedicti celebrilas: interea Aquinenses cuni ab hujus loci infestatione.
at pontirex eandem translationem falsam esse affif- ncquaqiiam cessarenl, ad illorum nequitiam refre-
nians, non fesiivitalis sed .diei oificium celebrare nandam iriem abbas animum dedil; singula nainque
cum cardinaiibus Italicis ccepit. Monachi aulem su- nvonasierii caslra vallo in giro munivit, ibique furi-
pradicti loci ctim nonnullis episcopis et cardinalibus colas, qui eatenus in villis deguerant, manere con-
Gallicanis translationem celebrare incipienlibus, slittiit; sieque conlfa eosdem cbmites se praeparare
papa oralionem fudit ad Dominum, obnixe expo- niodis omnibus ccepit. Dignuni sane videlur ad
stulans, ul de eadem re verilalis indicium sibi oslen- posterorum memoriani ystoriae praesenli annectere
dere dignaretur. Celebranfibus atitem illis noctur- miraculum, quod in hoc monaslerio omnipoiens
nalem synaxim, tanlus sttipor el ebetudo meuiis eos Deus ad tlaudem el gloriam sui riominis oslendere
invasif, ul omniiio quid dicerent ignorarent. Alto- dignatus est.
niii aulem tanlo miraculo, regulare offlcium decan- 50. Tempore siquidein ipso, dtim Joharines cogno-
tare inoffense cceperunl; mox enim ul translationis mento Affidalus, in mansiuncula, qua; turri pafris
caiitum celebrare disponebanl, horrore simul et stti- Benedicti (1589) conlatcralis esl, nocturno tempore
pore reple.banliir. Quod Teverendissinius. ponlifex - sopori membra dedissef,, evigilans atidivil dulciso-
adverfens, giorjfieare ccepil. et benedicere Deum et niim officium anle nocturnalem synaxim in beali
Benedieitim faiuulum ^jus. Facftim auiem mane, patris aedectila ab angelis celebrari. Ad quod sUipe-
«bbatem ad se ct monaslerii priores convbeans, pras- factus, Sebastiahum qui juxta eum quiesccbal,- in-
cepit nt allare de loco lollerelur, quatinus omnes terrogat si jam fraires ad nocturnale oflicium sur-
palenler agnoscerent, utrumnam vera essel necne rexissenf; qui, cum adhuc primam noctis vigiliam
translatio illa; holle ulterius aliquos de corpore manere dixissel, jam dictus Johannes exuvgens ad
ieati Benedicli illorum ambagibus decipi, quem lurrem accessit, quarii immensi spleridoris el inau-
jpse lemporibuspapae Alexandri in monaslerio Casi- ilili odoris replebal fragranlia.. Stupefaclus autem,
nensi inventum esse cerlissime noverat. llli aulcm et id quod in re erat adverlens, Oltonem abbatem
prostrati pedibus ejus, rogare ccepertinl ne aliare adiit: quaevisa et audilafuerant, serialim enuntiai.
effodere praeciperei, ne monasterium destfuerei.; se Qui Deo omnipotenti gratias agens, juxta quod ve-
nicliil cefti de «orpore beali Benedicli, nisi famam nerandac memoriae Victori III, papae, et Theodema-
tanium a majoribus suis accepisse; si reliquias non rio servo Domini revelatum lueral (1590), jam di-
invenirenlur, scirent certissime raonasteiium de- D j ctam lurrem cttni lafgo habitaculo in draculum
struendum, et possessiones a qiiibusque diripiendas. domini Salvaloris et ejus genilricis virginis Mariav
Tunc papa illorum precibus inclinatus contieuit, in- dcriicari constituit; convoealisquo artificibus, eelia-
lerdiceiis omnino, et ex parte sedis apostolicaeprae- rium inter dormitoriuni etlitulum sancti prolomar-
cipiens, ut ullerius eandenv falsissimam translatio- tyris Stephani construsit; sed morte praevenlus e's-
nem celebrare nequaquam praesumereiit (1588). plcre nequivil. Jam diclae vero caiuilenee' suavilas'
Idem praeterea apostolieus ordinatisin Gallianego- el odoris fragranlia ac lueis immensilas, ab antiquis
tiis suis, Romam reversus est. El quoniam, ut supra viris in jam dicta turri in praecipuis feslivitatibus
taxavimus, facienlibus noslris de Casinensis ab- visa et audiia narranlur, sed quam maxime uno-

NOTM.

(1588) jVonei e obbligo di credefecdsa alcuna di (1389) v Greg. Dial. II, 35 et Ang. de Nuce ibi.
lutto questo. MEOTJII,Id. Jtil. papa apud Privatum, Gaft. Hist., p. 15.
;-.dBhodanum fuit. Mansi XX, 1025." (1390) Qnid hoc sit frustra eruere studui.
SB5 LEONiS MARSICANIEf PETRl DlACONI , 856
quoque anno depositionis die beati palris Benedicli A j opportunilate sub supradicto abbale Oderisio ad
adveniente, audiri et videri solifum est. Obiit auiem - hunc locum perveniens, ileniibus qui cum eo venc-
prssfattis abbas die Kalendarum Oelobrium (1107), . ranl, et nichil taie de ipso suspicanlibus, mouachus
ei sepullus est juxta ecclesiam sancii Andreae apo- ,factus est. Signenses auteni graviler illius ferentes
f Joli in cymiterio fratrum, introeuntibus jam dictum abseniiam, Paschalem papam secundum adeunf,
cymiterium ad Ievam. rogant ut illum polius episcopatus sui curam gerere
Bessissimus BRTJNO abl>as hujus monasterii qua- cogeret, quam sibi lantum consulens, in Casinensi
ilrjgesinius, sedil annis Iribus, raensibus decem. coanobio quietum et remolum a saeculi tiirbinevelle
31. Hic (1591) Liguria provincia orlus ex illustri quiescere. Ponlifex aulemillortim adverba commo-
Astensium civium prosapia, sed illuslres 460°ab in- t«s, slreiiuos a suo latere deslinat viros, per quos
fantia possidens mores, liberalibusque studiis a cidem Brunoni ex parie sedis aposfolicae mandat,
puerilia suffieieiUer instrnctus, Astensis (1592) epi- utin cura ovium stiarmn sludeal, et Romano ponli-
scopii canonicus exiiiil. Qui desiderio regni ccelestis fici pro causis ecclesiasticis semper adaereat; arguens
patriam parentesque relinquens, ad hunc locum ul insuper illum et increpans, cur absque aposiolicae
Deo liberius sub monachili habiiu deservirc valeret, sedis Iicentia ausus fuisset monaslerium pelere, quo
Romanam properans venit ad tirbem. Hisporro die- B illnm oinnino esse non pennilteret ipse. Ad hacc
jbus (1079) Urbaiius (1595) papa 'secundus universali praepbaius Bruno rescripsil (1594): t Cimcii pro
prtesidebat ecclesiae, Facitim esl autem, ut eo tem- culdubio qui iu Rorivana sunl eccles;a, noscuni qtiia
pore quo idem vir ari Iiunc locum lendebaf, Signen- nisi conlra ecclesiam scismalicorum sffivirel insania,
sis episcopus vila decederel; quem idem reveren- hoc quod nunc egi a muliis jam annis opere imple-
dissimus pontifex in divina servitnte fervere aspi- vissem: nunc vero quia in Romana ecclesia Petro
ciens, dixit ad eiim : i Sicut iranquillilas maris clavum regente, lota per orbem Chrisli Dei nostri
multoiiens infert periciflum naulis, ita et monachis gratulatur ecclesia, venlorum jam lurbires silent,
a saeculi turbine remotis quies et securitas ipsa per- maria pacala quiescunt. Idcirco, quod Deo semel de-
iiiciosissimum solelinferre naufiagitim. Unde noslris voveram, reddere cogor. Melius est enim non vove-
nionitis le obedire convenil, et Signensis ecciesioe re, quam vovere et non reddefe (Eccl. v, 4). Quod si
curam, qnae tibi a liobis injungitur, lanlo diligentius quis fortasse michi objiciat, vjuod semel acceplum
ac- religiosiiis qiianlo scienlia ac sapieniia polles, episcopatum relinquere non debeam, licenier re-
regere stude. •> Cnjus cum ille sermonibus minime spondeo, qtiod mulli sunl qui pontificalus jura non
praeberet assenstim, praecepil ei ul ad civilatem prae- deseriml, et de sinistris sunt, dicenle Domino:
dictarii pergeret, ibique vice Romani ponlifieis epi- Principes fuerunt, et non coghovi; judtces extiierunt,
scopum ordiuans, irel quo vellet. Tunc supradicius et non per spiritum tneum (Ose. ym, 4). Ilii aiitein
vir illuc adveniens, cum sibi injuncta implere sala- qui recta iiuenlione episcopalum dimiserunt, eerliim
gerel, iriem papa clam Signensibtis apices deslinans, est eos de aelerna felicitate pereimiter cum Chrislo
eum episcopum ordinari praecepil. Talia dura ad ejus gaudere. Michi porro exempla sanctorumnoii desunt,
noiitiam pervenissent, in lempeslae noclis silenlio quorum vestigia seculus sum, qui relicto tumullu
beatae Mariae ecclesiam egredieiis, fugam arripuit. saecnli quieiam vitam adepti suiii. Unde per vos
Ilaqtte duhi medilata implere satagerel, in quodam suminum poiiiiiicem obnixe deprecor, ul de reliquo
irivio virgo quaedam imperifili trabea adonuita, cujus amplius michi moleslus non sit, et quietum portum
Tacies splendebat sicul sol, illi eniinus aslitii.Quam, , in quem Christo gubernante perveni, ne me lelin-
unde, qttalis, quaeve esset, et quo tenrierel, dum queve cogat, suppliciter posco. > Cmnque nulla ra-
requisissel,illa respondit: * Sponsam quam non bene tione eundem aposlolicum nec Signinum populum
fugis, me noveris esse. Qttapropler ul ad ecclesiam flectere valeref, stipradiclus abbas OderisiusTOgavit
redeas, exDei omnipotentis parte pracipio; et cave euiidem pontificem, ut pra3pliaium virum sub mo-
iie Dei ulterius velis resislere voluntali; > el his j) iiachili habilu 4EC"in hoc monasierio Deo mililare
dictis disparuil. Perculsus ad hsec Brtino lanfo vir- permitleret, atquepro obsequio, ejusdem pontificis
ginis famine, Deique in sua ordinalione voluntalem fultus auxilio.quadraginfa dicbus in Romanae eecle-
adverlcns, succubuit, ac ponlificii calhedram laeian- siaeservitio essel, el Signenseni .... Idem
iibus cunelis suscepit. Ordinalus autem, in ea qua papa aurem accommodans quievit. Post haec aulem
fueral raeiilis inlentione permansit. Unde adinventa ab eodem pontifice atque abbate nostro (1595), una

• \ . VARIJE LECTIONES.
"'' ka. illustriores. "oi habilu itr desunt c.
I , NOTJ:.'
(1391) Majoremquam Pelro fidem deberi Anonymi (1594) Vel Bruno, vel quod magis puto Pelrus
Vilas S. Brunonis, demonslravil I. B. Solerius in hic a Pelro Damiani, Opusc. 19de,abdicationc epi-
Aetis SS. Jul. IV, 471 scq. j , scopatns, et sensum et verba mutualus cst.
(1392) Senensis polius. ". ; (13951 Cwn sui abbalis licentia V . Brtm.
(1593) GregoriusVH.
 &B7 CHRONICONCASINENSE." LIB. iV.AUCTOREPETRO "SS8
cum Boamundo (1396) sicut supra ret-ulimus, in Gal- A _ stro abbate synodum celcbralurus Beneventum per-
"lias directus (1597), vice Romani ponlificis in cis- rexit.In qua videlicet vesfigia praedecessorum suo-
- dem partibtis (1598) sinodum secundum traditionem vtim seculus conslifuit, ul
quicumque invesliliiraro.
. ecclesiasiicam lenuii (an. 110.6.Jun.). Inde quoqtte ecclesiae vel ecclesiasticam dignilaiem de roanu
Romam reversns, 44. die ab Oitonis abbatis depo- laici aeceperit, el-dans et accipiens communione
.. sitione exianie ad boc monasterium rediil, atque a privetur. Vestimenia vero saccularia et preliosa cle-
- fratribus est in
hujus ccenobii regimine ac eura -rieis repreliendit, elialibus_uli interdixit. Cuin au-
-. praelatus (an, 1I07._ Nov. 15). Hiriem vero apostoli- tem Capuam devenissel, rogalus abeodem abbate
cus ad htinc Iocum postea veniens, non solum digntim ecclesiam sancti Benedicli,
quam Desiderius abbas
ilium esse abbalem in conventu fratrum peroralus intra emdem civitalem renovaverat, solleniniler
cst, verunv etiam in aposloiicain sedem dignum sibi dedicavil; in quaetiam de veslimenlis sanclissimi
suecessorem fore tesiificattts est. Non auiem idem palris Benedicli recondidit; sicque ad hoc mona-
vir oliose hic vixisse credendus esl, qui tales actan- sterium veniens, Romam reversus est,
.tos nobisscriplurarum exposueril libros, de qiiibus 54. His porro riiebus (an. 1110. Nov.) Roggeritis.
^suunnam, iliorum scilicet qui in nosirismanibus ve- dux praeceptutu (1401) fecitbealo Benediclo de ovi-
•.nerc, pandere curamus(1599) :super Psallerium, su- B ' jjus loci islius,iit niillam dationem velcensum tille-
-perGenesim, superExorium, super Leviticum, super rius inde exigeret lam ipse qiiam successores sui,
. Numeriim, superDeuleronomiuin, super Ysayam, su- in omni
periinentia moniis Gargani, et licenliam
perCaiuicacanticoruin, supe;|Judicum,super Apoca- hospitandi semperhabeant cum cisdcm ovibus, ab
Jypsin.De toliusaulem aiini feslivitatibus atquedie- ecciesia quae dicilurPassari, usque ad Salpilanum
Lus dominicis composuit sennones 69, omelias 155. ponieni qui Larobardorum dicilur, iisque in mare,
-. 52. Hoc (1400) prarterea tempore.(a». 1108 Jul.) et usque in Vadum de. fico, decem librarum auri
Adeuulfus, Lando, etAdenulfus Aquinenses comiles pena apposita. Tunc lemporis (an. 1108. Sepl). Lay-
diabolica debriaii vesania caslrum Terame rusiieo- dulftis Dlius Pandulfi comiiis de Presenzano (1402)
rum prodiiione ingredientes. et ejusdem caslri ha- in proesentia ejusdem vbbatis manifestavit el re-
-Ijilatoresin suam fitlelilalem jurare facienles, op- nunliavil se de inclila parte suade castello Morttila;
pida nionaslerio pertinentia depraedare coeperunt. elCasaForlini, ct Cucuruczu, et Rocca de Banlra,
"Hoc, ubi praediclo abbati nuntiaiiim est, ad eosdem pena apposita cenlurri librarum auri, si hoc remo-
comites dirigens, ul caslrtim momislerio reddcrent, vere quaesisset. Sed el Johannes Trivenlinae sedis
,eta laniis iuiquitaiilius et direpiionibus cessarent episcopus, lina cum Robberio filio Trisfayni (1405)
.nionere ccepif. U i aiuem ejus dicta npn solum fa- C Limessani castri domino, oplulit liuic loco eccle-
. cere, sed eliam audire spernentes, deleriora in dies siairi sanclae Illuminalae _,infra fines moedicti caslri
.agcre mirabantur 460s. Tunc abbas cum fratribus Limessaiii, IocoubidicilurPetra majore, cum onv-
comiiiuiiicaiu consilio, eosdem sacriiegos "a liinini- riibiis ecclesiis el _periinen_tiis suis , pena indicfa-
. bus ecclesias separayil, ac e vestigio Robberium centum librarum auri id removere quaerenlibus (an.
priucipem «vocans, ad ejusdem caslri recuperatio- 1109. Jun.). Notandum planevidetur, nequitiam et
_nem invifat. Qui copioso valde congregaio exercilu, fraudulentiam Alferii Trivenlinensis episcopi (1404)
_ super eundem castrnm adveiiiens, illum oppttgnare lioc in"loco inserere. Hic enim, dum praeposilus in
mojlis oirinibiis ccepit; cumquehostiliteribi perdies eadem bealoa Illuminatae ecclesia esset, sciens su-
- _ ferinequind-eciu)resedisset.idem comitesmiseruntad
pradictam ecclesiam monaslerio sancti Eustasii ab
. eundein abbafem.quod si illoseifiii a-rmissuis exinde ipso SU03constru&lionis exordio subdilam, el a Be-
exire permitieret, idem castrum absqueomnicoiitro- neventinis principibus in eodem loco concessam,
versiaprotinusmonaslerio'redderent. Quod,.dumab- siinulquecupienseam a dicione cjusdem monasierii
basannuisset, stipradiclum caslrumin monasleriihu- '. subducere, accessitad praeposilum qui tunc mona-
jus poiesfate recepil, dielduum Auguslarum anno do- sterio praeerat, eumque rogare suppliciter ccepit, ut
- roinieaeincarnalionis H0S. Pro quo videlicel casfro ® sibi cartas ejusdem loci osfenderel, dicens suae hae-
jdem abbasCapuano principi libras ducentas conlra- redilatis carlas ibidem esseTeposilas : orare ut sibi
didil. illas exinde auferre permilteret, ne forte lemporis
55. Mense itaque Oclobri.o adveniente, idem apo- vetustate perirent. Praepositus aulem nullum in
stolieus ad hunc locum advenieus, socialo sibi no- verbis ejus dolum existimans, dat ei et perqui.ren.di
VARl^LECTIONES.
M0*minabanlur? .
NOM. '
. (1396) Princ Anliochice. -., (1402) V. c. 12, Gatt.,Acc22 .
•. (1597) Nihii de liacIegalione..ha]juimiis. (1403) Trostayni in charia ap. Gatt. Hist., p. 421."
" Limosani siluin.esl in com. Molise, ad Bifernum.
(1598) .Pictavi. Sf'.msirXXf®SK|^^.
(1599) Cf. De viris ill., c. Sreriifjllruin. . (1404) Jam anno '.1084 episcopus
' fuil, v. [Di Meo
(1400) Cf.A_rjon..Casiibcod. il„ ad'a."il08. Ann. ad h. a. , i--"T-T^. .
(1401) Ap. Toslium 11,97. '--
859 LEONIS MARSIQANlET PETRI DIACONI 860
et aspoiiandi licentiam. Tandem igilur inler reli- A j fideliter adjuvabit. Pro hujus securitalis obscrva-
quas praeceptum a Beneventanis principibus de ec- lione, mediatores dahit eidem pontifici Fridericura
clesia sanctosIllitminalaemonasterio sancli Euslasii (1406) filium sororis sua3, Engiliberlnm (1407) et
factum invenii; quod virielicct Iucide satis elaperle Theobaldum (1408)' marehiones , Hermannum et
conlinebat, qualifer ecclesia illa a suseconslruclio- Gotfridum coniiies, Fridericum palatinum comitem
nis principio nionasterio beali Eusfasii a Beneven- de Saxonia, Beringarimn de Baioaria, Fridericum
tanis principibus tratlita fuerat. llujtis ille ducitis Saxonem, Alberlum cancelIariuin,Cononem fratreni
invidia, eliniqiia debriattis vesania,rapuit, abscondii, Beringarii, Sigebolh de Baioaria, Heinricum ducem
eladdomumpropriamreversus illud minutalim inci- Carinthia?.,Berlulfum filium ducis Beriulfi,qui jura-
dit. Iioec ita acta fuisseegoexoreAIberti htvjusnoslri bunl papaesecuritalem dcviia, dc membris, de pa-
cceuobii monachi uliimam fere jam aetatem agenlis palu, de captione; ct si imperalor haec onuiia su-
audivi, ne quis hoc exisiimet mendose descriptnm. prascripta non observasset, ipsi cum honoribus suis
55. Anno autem dominicae incarnationis 1110, ad Romanam eccjesianv se lenereni. Obsides pro
indiclione 5, mense Junio, sexto ejusdem, stella securifafe poniificis rex dare pollicittis est proxima
comeles apparuit. Eo etiam tempore jam dictus quinla feria, el securemitterel ad insulam in pole-
Paschalis pnpa secundus Urbem egrediens, ad has B i slate papae, Fridericum dpcem nepoiero suum, Bru-
partcs devenit, et ducem ac principem, omnesque nonem cpiscopum Spirenseni, Clionraduni nepotem
comiles Apttliie, Calabrioe,ac Principaius advocans, comitis Herimmaimi, et filium ejus, el Ileinricum
accepit secuiilaiem ab eis, quatinus illum adjuva- fratrem comitis Friderici. Obsides si recepisset,
rent conlra Heinricuin imperatorem, si necessitas redderet in die coronalionis suaeiransito ponie; et
sibi incumbcrel, et ad hoc provocali fnissenl. His si forfe coronalus non fuisset, aut non transisset,
ita peractis, Romam rediit, et omnes proceres Ro- similiter redderel apud caslellum sancii Angeli. Le-
manoruin simili sacramento-conslritixil. Heinricus gqtos aulem quos papa ad etim misissef, in eundo
interea imperator immensum valde exercilum con- el redeundo securos facerel (am a se qtiam a suis,
gregans, iiuravjlllaliam (Dec.) praidecessorum sus- et si eisnescienler injuria illata fuisset, ad emen-
rum aruiquoruni virielicct imperaloruin dignilates dandiim fideliler adjuvaret. Et pqslquam rex hoc
eljura, et imperii coronam ab eodem ponlifice Ro- adimplevil, papa pracciperet episcopis pravsenlibtis
moe accipere cupiens, sicque cui-sum suum cotidie - in diiecoronalionis ejus, ul dimittant regalia inipe-
accelerabai. Era_tjam hyemis lempiis (an. 1111.); ratori et regno, qtiae ad regnuin.' pcrlincbani tem-
curaque (1405) in Tusciam devenisset, missis Ro- pore Caroli, Ludoyci, Hcinrici, el aliorum pra.de-
itiam in poflieu sancli Petri nuntiis, cum Pelre V' • cessor(iiu ejus : scripto firmabit sub anathemate
Leonis et aliis ponlificis numiis, hoc pacium inlcr auctqrilate sua el justilia, ne quis eorum vel prae-
eos deliboraium est (Feb.); ut imperalor scriplo scntium vel abseiuitim, vel sticccssorcs eqrum, in-
refutaret oinnem investituram omnium ecclesia- iromiliant se yel invadant regalia, id «st civitates,
ruin in manu ponlificis in conspectti cleri et ducatus, marchias, comilatus, monetas, teloneum,
populi _, in die coronationis suae, el postquam mercalum, adyocalias imperii, jura centurionum, et
papa fecerit de regalibus? sicut in alia carla curtes, quae manifesieimperii eranl, cum pertinen-
scriplum est, sacramento firmabil, et dimittet liis suis, niilitias et caslra imperii, nec ipse impera-
ccclesiasliberaSjCtim oblationibus etpossessionibus lorem, nec Romanum imperium super liis ulteritis
quav ad regnum manifeste non perlinebant, et ab- jnquielarel, et privilegio sub anathemale coulirma-
solvet populos a jufamenlis qua3| contra episcopos ret,460f'nec poslcri sui inquielareprasninerent. Im-
Jacla sunt. Palrimonia el possessiones beati Petri peratorem benigneet houorifice susci.peret, etmore
reslituet et concedet, sicut a Carolo, Ludovico, praedecessorum ipsius catholicorum imperalo/nm
Heinrico, et aliis imperatoribus faclum est, el le- scienteret non subtracto cpronabii, etad tenendum
nere adjiivabil 4608,secundum suum posse, ct non y. iraperium officii sui auxilio adjuvabit. Si papa hoe
erit in facio aut in consilio, ut idein papa perdat , non adimpleverit, Pelrus Leonis cum onniibas suis
papatum Romanum, aut vilam, vel menibra, vel leneret se ad imperatorem. Obsides autem, nisi
capialur mala' captione, aul per se, aut per sum- effugereiil, redderet altero die posl coronationem ;
missam personam, nec ipse, nec iidelps ipsius, qui si per papam remanserit utnon coronetur, simililer
pro ipso securilafera ei fecerint, id est Petrus 4604 reddct. Cumque hoc inter eos coiislitiUtmi fuissel
Leonis cuin filiis suis, quorum bona dampnum slu- (Feb. 9), jurejuranrio (irmavitlioc imperator, Alber-
diose non patiantur, vel aliit 605,quos imperalori tus cancel)arius,Hermannus, Fridericuset Gotfridus
significaveiit, et si quis eis malum fecerit, rex eos comites, Fridericus Saxo et Cuonofrater Berengarii,
VARIJSI1ECTIONES.
un adjuvaylu. *M4 P^truni. c. AC 0» aliis c. 46"-
6 ne I. I.

MtM.
(1405) E Registro Paschalis H. (1407) strjae.
(1406) Duceni Alemanuia3. (1408)'De Vohburg.
 861 CHRONICQNCASINENSE.—LlB.IV AUCTOREPETRO. 86?
Sigeboth de Bavoaria_,TIeinricusduxCarinlhia3,Ber-- A 57. Igitur ubi pontifex imperalorem veriisse co'-
lulfus filius ducis Berlhulfi, alque Albertus cancel- gnovit; directis nunliis securifatem ab eo el obsidefc
larius ^0?. Hi omnes post imperalorem eoordine ju- expelebat.Cui caesarobsidesiradens, elabeoobsides
raverunl, ul si imperator hoc implere nollet, ipsi cumt recipicns.jiirejurandofirniavildeipsiusapostolicivita,
omnibus suis tenerent se ad Romanam ecclesiam. de honore, de membris, de mala caplione, de regalibus
56. Postquam aulem havc ila firmala sunt, idemi eliam el patrimouiis beali Petri, el nominalim de
apostolicus direxit ad eum litteras (1409), per quas> Aptilia,CaIabria,Sicilia,acCapuanoprincipalu; faclis
ei mandavit, quod illuminalori omnium gralias> etiamsacramenlis.qiiodomiies investituras4610eccie-
ageret, qui cordis ipsius oculos illuminare dignalus> siarum elearum resbninino qtiictasdimilterci. Allero
esl, ui palris ejus nequitiam loto jam saeculodifla- die (Feb. 12) obviam ei ponlifex m.sil in montem
nialam, et iulerius cognosceret el gravius abhorre- Gaudii, qui el Marii dicilur, bajulos cereoslalarios,
_ ret. Aposlolica namque sedes euni ad aelerniPatris> slauroferos, aquiliferos, leoniferos, Inpiferos. dra-
viscera coi.fugienlem .'palerna benjguitaie suscipe- conarios, candidatos, defeiisoi'es,slratores, et ma-
rel, et inter matris ecclesiaeiilios familiarius confo- ximam 4611populi multitudinem cum floribus et
vereoplaret. Si enim sicul suarum aposlolieaeseriii palmis. Dtio jtista priorum imperatofuhi consuelu-
Jitlerarum aliegatione promiltebai, plena menlisi dinem jurameiila, uiium justa ponlicttlum, allerum
devgiioiie sibi suisque legilimis suceessoribus obe- anle porfam porlicus, Romanorum populo fecit.
dientiam exhibere curasset, .qnam sive reges sives Anie portam a Judeis, in poiia a Grecis canlando
imperaiores caiholici suis praedecessoribus exhi- exceptus esl. Illic omnis Romanos urbis clerus ex
buerunt, ipse profeclo eum iil caiholicuin impera- pontificis praeceplo conveneral, ct eurn ex equo
lorem haberet, el honorem ejus per Dei graliam descendentem iisque ad sancli Pelri gradus cum
scrvarel, aique augere curarel. Nam si 48"8 in cospla laudibus deduxerunl. Ciim vero ad shperiora gra-
vellet probitate persislere, ni.agna4609Romano im- duum ascendisset, illic domnus papa cum episcopis
perio salus per aposlolicaesedis obedientiam prove- phiribus, ctim eardinalibus presbyleris et diaconi-
nirel; quam ob causam non solum in parles illas bus, cum subdiaconibus, et caeleris scolai cautorum
venire, sed extremis quoque periculis personam suam min.is.lrisalTuit. Quem imperafor ttt vidit, de eqtio
exponere paratus esset. Caalerum, quia ad prsesens desceiid.ensprociriit adpedes ejus, demumque exur-
ari ip.sumvenire lemporis quali.iasrerumque npn pa- gens, in, nomine Trinjiatis in dre cl fronle et oculis
tereUir per suos nuiuiqsvoluntatemsuam aperire, et ei pacein dedii,, ac siratoris oliiciuftiexibuit;mox-
imperator suam insinuare valeret. Poslulat inierea ..' que dexleram pontificis tenens, cum. magnq populo
iniperalor, ut palris sui cathvver.in ecclesia sepeliri rum gaudio cl clamore ad portam pervenil argen-
permilterei. Adquqdpapa respondit, quqd sanctaruin team. Ibi ex libro professipnem imperaioriam fecit,
scripturarum exinde sibi qbslaret auclo.rltasj el mi- et a ponlifice imperator designatus est, el itcrum a
raculorum prphiberet reverentia divinorum. Ipsos ppniifice osculatus; inox super eum orationem pri-
enim Dei mariyres jam in coeleslibus positos id roam, sicut in ordine contiiietur, Lavicanus eplsco-
lerribiliier eicigissesciret, ut sceleralpru.m cadavera pus dedil](1410). Post ingressum basilicae, cum in
de suis b,asilicispellerentur: ut qu.ibus viventibus rotanv porfireticam venissel, positis utrisque sedilnts
non communicamus, nec. mortuis communicare consedere. Pontifex restauraiiqnem inveslilurae,et
possimus,. Mense autem Februario caesar concite coetera quae in conyenlionis carta scfipta fi/erant
castra sua movens ad Urbem lendebat. Ponli.fex requisivit, paratus et ipse, quae in alia conventionis
aulem ex^o.rtariosubique dirigens apices, non ccs- carla fuerant adimplere. Ille cum episcopis suis et
sabat Norniannos el Langobardos ad Romanae ec- principibus suceessil in parte justa secrelarium ; ibi
clesiae servilium invitare; sed qui verba ferebal, diutius quod eis placuit traclaverunt. In quo traclatu
verba recepit. Post haec idem imperaior Romam inlerfuere Langobardici episcopi tres, Bernardus
accessit teiiio Id.us Februarii, in sabbalo yidelicet D l Parmensis, Boiius senior Regilanus, Aldo Placenli-
anle quinquagesima (Feb. ll).Romanisyerp inslan- nus,. Cunvautem hora longior se prolraheret, missis.
libus, ut li^onoremel liberfatem Urbis sacram.enfo nuniiis pontifex conventionis supradiclae lenorem
firmaret, callide illos caesar circumyenire cupiens petiit adiropleri. Tunc episcopi transalpini ad ponti-
Teutonica lingua justa suum velle juravit; no.n.nulli ficis vesligia cbrruerunl, et ad oscula surrexerunt.
aufemex RonianisIioc agnoscenles, elfraudeni esse Sed posl ipaululum familiares regis dolos suos pau-
in negolio prqciamantes, in Urbem se receperunt. laiini aperire cceperunt, dicenles: scripfum illtid
\AR\M LECTIONES.
4607aut Pelri aut scribm hic 460Sitq corr. Laurelus. N. in certa v. c.
necjligentiamreprehendas.
"°» ita Laureius. magnam R. l. salutem c. +6)0 inveslituram c. 4611maxinva p. multiludo ei cum rairiis
occurrit. Reg. Pasch.
NOTJE.
(1409) Eas non habemiis. ' episcopatus tunc jam cum Albanensi conjurict __
(1410) David Sco.ltus app. Will. Malmesb."V,423 ' fuisse videtur. O.rdoRom. quem Jo. -MabUlonedidit,
De Aclis Apr. 13 : et cwpta oratione qum in ordine hoc loco Iiabel Albanensem. Ricardus ep.-Albaut
conlinetur -«6 Osliensi episcopo, quoniam Albanus lunc in Gallia erat.
deerat a quo debuistet dici si adesset. Lavicanus
{.63 . LEONISMARSICANIET PETRI DIACONl '. 86i
quod condictum fueral,;non posse firmari anclorilato A . egredienles pugnam conserunl, mullosque de cxer"
et juslilia. Quibus dum evangelica et apostolica citu imperaloris inlerficienies, et eorum spolia
objicerelur aucloritas, quia reddenda ca?sari, quae capienles, adversus Teulonicos acrius pugnaverunt,
"suntcaesaris (Mallli. xxn, 21), elnemo militans Deo adeo ul cos ex porlicu paene propellerenl, ipsiinv
implicat senegoliis secularibus (II Tim. n, 4), et justa elianv imperaforemjequo dejiecrent et in faciem
beatum Ambrosium, ab episcopnli officioalienus sit vulnerareni. Hoc uhi Otto comesMediolanensis(1414)
talia agens: cum hoecet alia illis apostolica el cano- perspexil, pro imperatore se ad morlem obiciens,
nica capitula objicerenlur, illi larnen in dolositale equtimsuam conlradidit; nec.mora, a Romanis captus,
sua et pertinacia permanebant. et in Urbem inductus, minulatini concisus est,
58. Imperalor interea cupiens suis asserlionibus ejusque carnes in plalea canibus devorandoerelictae.
ponfificem decipere, ail: i Discordiam-qneeinler te Tuiic imperalor, ubi Romanorum vicioriam et suo-
et Slephanum cognomenlo Norinannum usque ntinc rum perditionem aspexil, clamavit et riixit: « Vi-
fuil, volo tit jam linem accipiat. > Is enim Stepha- detisne, o milites mei, me inlerfici a Romanis, et
nus ob fidelitalem ejus .mulia periculastislinuerat. non me defenditis ? » Ad hanc vocem videres Ale-
Atl hacc"pnpa : « Dies maxima exparfe praeleriit, et mannorum et Romanorum micare enses , alios
officium prolixum eril hodie, ideoqne primitus si **discinrii a capile usqtie ad pecfus, nuilaqtie erat
placel, quod vestrtim est implealur. i Uiuis autem requies morienlum. Qtiam perniciosissima dies lunc
ex his qui cum imperatore venerant, confesimi Romanis et hoslibus eorum fuii, ctim hinc el inde
surgens in medium ait: i Qnid verbisopus est tot millia homiimm ca3sa jacebaiu! *FIuviusetiam
tanlis? Indubie noveris dominum noslrum impera- ipse Tyberis occisorum cruore rubeiis et infeclus
torem ita velle aecipere coronam, sicut illam Ca- videbatur. Jam ad occasum dies vergebal, cum Teo-
rolus, Pipinus, ac Ludoycus sumpsere. > Quori cum tonici bello resoluli a pugna se subducere coepe-
papa se id non posse implcre dixisset, caesar iralus, runl; virlus namque eornm, ut ait Euliopius (1415),
et seductus consilio Alberli archiepiscopi Magun- sicul primo impelu major est quam aliorum, ita
tini (1411), et Bruchardi episcopi Saxonum (1412), sequens minor est quam ieminarttm. Ilabent nam-
r.on verilus esl eum suis armalis miiilibus ciretnn- que aliquid simile cum nivibiis suis; nam slaiim
dare. Sed ctim jam dies declinaret in vesperam, ut lacti calore fuerinl, in sudorem conversi defi-
consultuni a fralribus est, ul imperalor codem die ciunt, et quasi a sole solvunlur. igilur Romani ut
coronarelur, caelerorum tractalus in sequenlem eb- Cymbros bello cessisseviderunt, ad spolia ef praedas
domadam differrelur. Illi eliam hoc aversati sunt. conversi, spoliisque peremplorum ontisti, in Urbem
Inler haec lam ponlifex quam omnes qui cum _eo *-' redire coeperunt.Hoc ubi caesar advertit, imperat suis.
erant, a mililibus armatis cuslodiebanltir. Yix taa- " ul Romanos qui spoliis onusti in Urbem redibant,
dem ad aliare beati Pelri pro audieiidis missae of- unanimiierinvaderenl. Quod cum faclum ftiissei, plu-
ficiis conscenderunl, vix^ad sacramenta divina COB- res oppressione et suffbcatione quam gladio mortui
ficienda panem, viiium, aquam invenire potuerunt. sunl. In tanta igitur perturbatione varia forltina,
Post missam ex calbedra desceiidere coniptilsus variiquel erant evenlus. Al Teulonici, cura ad ca-
ponlifex, deorsum ante conlessionem beati Petri slrum Crescentii pervenissenl, Romani, pilis de
ciim fralribus sedit; ibi usque ad noclis lenebras caslro emissis illos in fugam convertunl. Qnibiis
ab armatis mililibtis custoditus, inde ad hospilium omnibus rebus Alemanni permoli, cuin imiliiiudine
extra ecclesiae airium cum fratribus dedtictus est. Romanorum caslra sua compleri, et sumn excrci-
Capla est cum eo et clerieorum et laycorum nume- tum premi vidissenf, in casiris se recepertinl, lan-
rosior niultitudo. Pueros eliam ac diversae aefalis tusque tcrror eos invasil, ul pcr totum sequens
'
liomlnes, et clericos, qui obviam ei ctim floribusi biduum (Feb. 14-15) die ac nocte in armis essent.
et palmis processeranl, alios detruncavit, alios ex- Nocle auiem adveniente, episcopus Tuseolanensis,
poliavil, alios verberavit, alios in captione deiinuit. omnem Romamim populum advocans, dixit ad eos :
Johannes interea Tuscolanensis episcopus et Leo « Licet verba (1416), karissimi filii, nobis virtulem
Oslieusis, papam in vinculis leiUum ut perspexertmt, non addant, neque slrenuus ex imbecille, neqiic ro-
Iiabitu plebeio indtiti in Urbem se receperunt. buslus reddatur ex timido : otiinis lamen vobis
59. Igitur (14.15) Romani papam capttini nt au- causa est pro vita, pro gloria, pro libertate, pro
diere, repeuliuus illos lumullus, dolor et gemitns defensione sedis aposiolicae. Omnia nauiqtie ha-.c
invasit; evestigio Alemannos qui' causa orationis n veslris dexlris portatis (1416*); nam qui desirierat
seti negotii aut visendi _in Urbem ingressi fueranl, pacem, prseparel bellum. Filii vestri contra jus,
interficiunl. Atera [aulenv die (Feb. 15) ab Urbe contra fas in compedibus detinenlur, el aoo-
NOTJE.
(1411) Tunc cancellarii. (1415) Hoc apudEutropium non inveni. Cf. Piu-
(1412) Monasleriensis. tarchi Maritim, c.26; Oros. V, 15; Hist. misc.,1. V.
_ (1415) Igitur— duxerunt 1.1. paucis verhis con- (1416) Verba — limido el Saluslii Cal. 58 dcsuiu-
tinenlur. Quae hic cx Leonis relalione accuratius pla esse nionuit V. Cl. Steuzel.
exposila pulaverim. (1416*)Caiilinsm debiiis imitatur. EWT.
(1414) Cf. Landulf. Jun. 18.
 -855 - CHRONICONCASINENSE.—LJB.IVAUCTORE PETRO. 808
stoli Petri basilica loto ofbe, teneranda, armis, cada- ,_•_.
re enim vera vehemenier conturbati fuerant de ad-
veribtis afqiiecruore est replela. Quid autem aliut ventu imperaloris, ne videlicet pellerenlur de Prin-
exitide nisi malumdiccre possumus?EccIesianamque cipaiibus, Apulia, seu Calabria, et munitissima loca
penitus attrila el desolota esl; unde rogamus et obse- eligebant omnes, efavdificabant ibi munitiones con-
cramus, ul ei subveniaiis, et ad lanlain injuriam ulci- tra adventum imperaforis. Princeps auicm.-habito
scendain lolis viribuslnsurgalis: nam ubi viri stint qui cum suis consilio, ad imperalorem legalos direxit,
eis obsistanl? vclociores sunt ad fugiendum quam ad pacem ab eo el securilaleni expelens. Ilaque cum
resisteiidiim. De Dei et 46,snostri, et beatorum apo- et agros Romanoruni imperalor cotidie depopularet,
" sloloruni Pelri el Pauli misericordia
confidenles, et eorum animos dolis ac pecunia penemptaret,
ab omiiibus vos peccatis absolvimus. > Hac igilur tanlam Deus populo constanliam tribuil, ul nichil
Romani ortalione animali, orones insimul contra cum «:ispacis sine papae el cardinalium liberatione
imperaiorem sacramenio se conslrinxerunt, et om- iaLre.potuerit. Diversis inler haec consiliis dislrahe-
nes qui eos adjuvarent, in loco fratrtim habendos baiur; sed perpelrati sceleris conscius, nicliil sibi
siaiuerunt. Hoc ubi inuieraloii nuntiaium est, eadem ulterius lutum Jore apud papam arbitrabalur. Vi-
nocte cuiiJem apostoiieum exiude abstrahcns, tanlo dens iiaqiie sibi evenisse quod non puiabat, ccepit
metu ex porticu profugil cum suo exercilu, ut non B jurejurando firmare, quod nisi ponlifex volunfatem
soiuiii sarcinas, sed multos eiiam socios in ospitiis siiam implere morigeraret, et ipsum et omnes quos
reliqueril. Posl duos autero dies milites advocans, habebal in vinculis, aliosinlcrficeret, alios membris
praecepitponiificemexpoliari vestimentis suis. Quod delruncarel. Sed cum fleetere in hoc pontificem
dimi facium fuisset, vinculis alligatum secum duxe- miiiime posset, in hoc tandem plena deliberatione
ruiit. Dehihc usque ad pedem Soractis progreriien- convenif, ut omnes quos ceperal liberos facerct,
tes. jusla heati Andreoemonaslertum Tyberis alveum dummodo securilalem sibi aput papam fuluri lem-
transierunt, etper Sabinos ad Lncanura pontem poris provideret. Hoc profecto per principes suos,
(1417) ifer agentes, ulferiores Romanaeurbis partes hoc per clerieos, hoc per laicos, hoc per cives Ro-
aggressi suiil. Trahebanlur inter hoec clericortim et manos sollicilus snlagebal. Caclerum domntis papa
Iayeorum noniiulli funibus alligali; ponlifex autom facilius vitam exponere, quam invesliluris episco-
ciim duobtis episcopis, Sabinensi (1418) virielicet et paiuum el abbatiartim conscnlire malebal, quamvis
Portuensi (1419), et carriiiialibus qttaituor, apud ca- ille perinvestiluras illas non ecclesias, non officia
stellum Trebicum , caeteri vero cardinales apud quaelibet, sed sola regalia se tlare assercrel. Pro-'.
Corcodilttmin custodia lenebantur. Lalinorum vero ponebalur gravissimum scismaiis pericultun, quod
nullus ctim eodetripontifice audebat colloqui. Custo- C pasneuniversaeLatinorum ecclesiseimminerei.Vicfiis
diebatur atiiem a magnatibus imperatoris, ab ipsis tamen miseriis Uliorum, Iaborans gravibus suspiriis
eliam et obsequebalur, ad ullimum vero tam causa atque gemitibus, et in lacrimistoliis effusus :« Cogor,
suspectionis, quam et concordiae gratia reductus est ail, pro ecclesioe liberatione ac.pace hoc pali, hoc
in castra. Fuit autem idem aposlolicus in eodem permillere, quori pro vita mea nullatenus cpnsemi-
carceris ergastulo diebus 61." Johannes interea Tu- rem. > Ad hanc enim securitaiem confirmaiiriom
sculanensis episcopus per episiolas non cessabat episcopi et cardinales qui capti fueraut expeteban-
conforlare.sollicitare ac i-oborare animos fidelitim lur, nec omniiio aliler atit capiivorum diuiissio,
ad succurrendum et auxilium ferendum sedi aposlo- aut ecclesia; pax, quanlum in ipsis erat, potefal
lieoeafllictaeac deslilutae. Tunc princeps in Patena- provenire. Cum itaque comes Alberttis de Blande-
riam ctim suis adveniens, elegit nvililes ferme tre- rada el caeieri imperatoris laterales jurameniis con
centos, et hiisilin adjulorium Romanis; qui venien- diciones 'praescribi non sinerent, poniifex ait :
tes Ferentiiium, iiivenerunl Ptolemeum et omnes « Quandoquidem condicionem perscribi non pati-.
proceres illarum partium favenles impcratori. Im- mini, verbis apponam. >Tunc toius ad imperatorem
perator aulem cum omni suo exercitu jam trans- " conversus, dixit: « Juramenta haec idco facimus
roeaverat Tyherim, qua de re cum non possenl libi, ut vos illa quoepacli eslis faciatis el observetis. >
' Quod imperator cum suis omnibus lsetissime ac
Urbem inlrare, Capuam repedartint."
'
40. His porro perluibaiionibus inslanlibus dux libenlissime annuit. Ex verbo igitur papae ab eis
Roggerius cum Boamundo fralre suo vita dece- juralum est (Apr. li) in agro juxla poniem Mam-
dit (1420). Ilorutn itaque mors Normannis magnum meum (1421), qui Romanos a Teutunicis dirimebat,
timorem, imperafori autem et exercitui ejus, ac in lioc videlicet modo, quod ulierius nori inqnieta-
omnibus Langobardis, audaciam maximam tribuit: ret imperatorem ncque ejus imporium da iuvestitura

VARIiE LECTIONES,
*61*eliam legenaum videlur.
NOTJE..
(1417)Qno Anio transitur, infra Tibur. Kal. Mart. et Non. Mart.
(1418) Crescentio. (1421) Ponte Mammolo, quo via Tib.irt.ipa Anie-
{1419) Petro. nem iransmitlit.
(1420) Anon. Cas. ad a. 1111, Necrol. Cas. ad ix
 '
8S-7 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONi 868
«piscopaiumn el abbaliarum , et de injnria*5ibt JApontifex subscripsil. Porro ciim ibldem cartam
illaia et snis in piersbna el horils; iniperaloris 4613 Tpsamimperator accepisset, posimodum lamen cum
aliqiiod matiiiii sibi ve! alichi personae iion redderet i»d beaii Pelri ecclesiam pefvenissenl, post coronae
pro haccarisa, et pehilus iii pefsona impefatbris acceplionem, eam ad maririm pbntificis relulil, nec
nunquam anathemala ponajt) el «oncedefet 'eidem soltim conlfa ejus voluniatem, sed efiain coritfa
ihiperatori "el ejus hiipefio, et privilegio suo sub bmiiem consuetudinem de ejus manu 'aecepit (Av>\
anailieriiate eohfifmarei *614episcopos et abbai.es-, 15). Coronatus est autem idenl imperator, portls
libere elecfos, assensu Impefaloris, sine symbnia, bmnibus Rbmanaeurbis, ne qiiis civitim ad eum ac-
quos idcm imperatbf ahnuio et virga investiat, et ccdcrel, obseraiis.'Cumque "adhosliaecpiifraciionem
episcopus invesiitus libere cOnsecVafionemaccipiat venissel,pariem ipse accipieiis, parlem iriiperatori
ab archlepiscopb, ad querii perlinuefit. Si qnis vero coiitradens, dixit: « Siciit pars ista vivillci corpofis
a popuio "et a clero eligaiur, liisi ab Imperatore divisa est, ila" divisus sit a fegno Christi et Dei,
invesiiatuf, ii hemine consecretur, et archiepiscopi qtiicumque paclurii istud difumpere temptaverit. >
et episcopi liberfatcrtvliabeanl consecrandi invcsli- Post coronalionem , finitis missarum soiempniis,
los ab iinpefalore. El regnrim el imperium et pfllri- iraperaior slatim ad casfra in campum egreditur;
ciaium oflicii stii aukiiio tchcfe adjuvabit. Cumque " ponlifex autem Urliem ingressus esl. Abbinc igiiur
hoc sacramenfo firmassel, demum imperalor juravit in Romana ecclesia scandala dissensibnum et sci-
qtiod dimilieret eundeni pbnlificem cum episcopis sinatiim briri cceperunl.
el cardinalibiis, et omnes captivos qul "curii eo vel 41. Ilis qubqne diebus, dum abbas noster Bruno
pfo co capti sunt,et obsides, et securos perdiicefet ecclesiahi sancli Thomaeapostoli extra caslrumVal-
iiilra portas Transtybefinae civitalis, nec iillerius lis frigidae siiarii solempniter dedicasset, mulier
caperet,'aut capi permillcfci. IRs qui in fidclitate quaedain quahi iirimundus acriler vexabat spiiitus,
seriis apostolicai manereiil, eipopulb Romanoecivi- ad eum delala csl; ctijus calamitali compaliens,
tatis, pacem et securiiateni servarei tam per se oratione proemissa aquam de qua mantis Javerat,
quam per suos, el iii pefsbiiis ei rebus, qui pacein patienti feniinae in polum tribuil, moxqtie ab ea
sibi sefvasscnt, eiiriderii papahi fideliier adjuvaret diabolum effugavit. Eo eliam leropore quidam pres-
ul k~~'sipapatuni sectire elqiiiefe leneret, patrimonia byter in Aleroanniae partibiis, dum quendam pue-
^t pbssessiones Rbmanae ecclesioe, quoe absliilii, re- rulum psalmum 113-edoceiv.t, et eo relicto alio per-
sliltterel, eoetera quaejure habere debet, more ante- rexisscl, puer somno fessns depriniiiur; moxque
cessorum fecuperare et tenere adjuvarei bona fide, reriiens presbyler cxcilavil illum, imperaiis illi legere
e"t eidem "poniifici fideliler obediret, salvo honore t" psaimuin. Puer autem perlerrifus, cospit alioscorde
regnibt iniperii, sicut eatholici imperalores cafholi- lentis dicere versus : increpatus aniem a niagistro,
cis pontificibus Romanis. Posl haec Coloniensis ut psalmum pofius quam versus dicerel, ille magis
archiepiscopus Fiideficus, Gebeardus Tririentinen- ac magis coepit illos repelere. Intelligens aiitem
sis, Bruchardus Monasferiensis, Bruehardus 4616Spi- presbyter pueriim per Spirilum loqui, ccepilillos ex
rensis, Albertus cancellaritis, Fridericus (1422), He- ore illius describere. Yersus atilem hi sunt: « Rex
rimaniius, Alberltis (1425), Fridericus (1424), Be- morieiur, et ursus interficielur, el eril terror in
rengarius (1425), Fridericus (14i6), Golfridus(1427), diversorio. Sol 61 luna emiilent veiienum suum, et
et Guanierius comiles ac Bonifatius marchio (1428) stelloe pluenl sanguineni. Regina destruefur, el non
in liunc moduiii juraverunl. Restabal illa exaclionis sfabit regnum ejtis, et erit supersles, Rex christia-
et extorsionis portio, ul de investituroe permissione norum proeessitex alvo mairis, quemgenuit, inler-
privilegium imperalori personaliter scriberelur. Nec fecil. Oculi ejus ut faces ardenles, et ungues ejus
ipse igilur nec ipsius lalerales passi siint, ul intra sicut gjis461'. Alia auiem die puer interrogatus,
Urbem scriptura ipsa differretttr, ubi sigillum ponti- nichii se ex hoc seire professus est.
flcis dimissum fuerat. Altero itaque die (Apr. 12) in j0 42. Proephatus naroque abbas, sociatis sibi Guala
eodem campo qui Septetn Fratrum dicifur, dtim Legionensi 461Sepfscopo, et Rbbberto Pafisiensi 4619
castra moverent, illud dictari oporluil, et transilo (1429), et aliis cardinalibus, cospit omnimodis in-
juxta ponlem Salarium Tyberis fluvio. dum apul slare ponlifici, ut privilegium quod imperatori fece-
Octavum castra sila esseni,_accilus ab Urbe scrinia- ral disrumperet, eumque anathemaiis vinculo inrio-
rius scriptum illud inter noclurnas lenebras exara- daret. Hi (1450) autem qui cum papa in vinculis fue-
vit; cui nimirum scriplo ibidem quamvis invilus raiU.dicebant: « Quod antea prasdicaviinus,praedi-
VARLE LECTIONES.
461San imperalori? *614conlirraatc. *oi,letc. 4616LBruno. 4617an grttis? 461B Regionensi c.
tai9 pasiensi e.
NOTaE.
(1422) Palatinus. (1428) Savonae et Salutiarum, ' sec. Muleitum,
(1423) De Blanderada. Saluzzo I, 412.
(1424) Saxo. (1429) Cf. Order. Vif. I, X, p. 762.,
(1425) De Bajoaria. (1450) Ui — conabcinlur e verbis.qnae ipse Bfu-
(1426) Frisingensis. mis feubseripsiiepistolie ad Pclriim Pori.. a_J-.Bafdri.
(1427) De Suavia. . 1111,11.51 pauluni mutatis.
86Q CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. 870
camus una et consoria voce, et quod dampnavimus, _/__ quod non deberet episcopus siinul esse et abbas,
damnamus. Alii aulem non solum non 462°dampa- nec ulterius ferre sedem apostolicam, aliquem epi-
bant ea quae contra apostolicam el universalem ec- scopum lain faniosissimaeabbatiav proeesse. Fratri-
elesiam facta fuerant, verum eliam satisirapudentcr bus eliam per Leonem Osliensem episcopum ct
defendereconabanlur.Igilur, dum istiusmodidissen- linjus ccenobii monachum liileras niisil, in quibus
sionibus apostolica eeclesia qualeretur, relalum praecepit, ut ullerius eidem viro obedienliam non
est eidem ponlifici, quod supradiclus vir illius dissi- exiberent, sed secundum Deum regulariter sibi ab-
dii et scandali dux et signifer essel. Quod ubi proe- baiem eligercnt; quqdsi aliter agerenl, in omnibus
diclus abbas audivit, temporis opportunilale re- cellis huic coenobio subdilis abbales proprios ordi-
perta dixil ad eum : (1451) « Inimicimeidicunl tibi, naret. Hoc ubi abbas audivil, frafres convocans
quia te non diligo, el quia de le male loquor; sed ceepit oslendere illis dissensionem, qua3 inler se
mentiuhtur. Ego enim sic te diligo,sicut palremetdo- ct potitificempro causisecclesiaslicis eral_ simulque
minum diligere debeo,elnullumalium levivenlevolo eiiam monuil illos, nt si veilenl abbatem queiu ipse
habere pontificem, sicut ego cum multis aliis libi pro- eligerei, el ilios et Imnc locum pro suo posse prote-
misi. Audio lamenSalvaloremraeum michidiceiuem : gerct atque defenrieret. Erat tunc.in hoc monasle-
« Qui amat patrem aul malrem plus quam me, nonest B rio fraier quidam Peregrinus nomine, nationeLigur,
me dignus > (Math.x, 57). Undeel apostolus dicil : soeculari asttuia callidus., cui eandem abliatiam dare
« Si quis non diligit Doininum Jesum.j sit anathema decreveral. Quod cuin fratres praescissenl, dixerunt
inaranallia> (/ Cor. xvi, 22). Dcbeo igitur diligere abbali, quia quandiu ipse veliel abbalis jtire prae-
le : sed plus debeo diligere illum, qui et te Jecit, csse, omnes illi ut palri et domino obedirent : sin
et me. Iluic enim tanlo amori nichii- unquam proe- autem abbatiam vellel relinquere, eleciioneni quoe
ferendum esl. Fcadtis autum illud lam foedum, tam illis praeceplo regulae debebafur. nulli omnino con-
vibientiim, cum lanfa prodilipue factum, tam onmi traderent, sfcd ipsi antiquo more abbaleiB sibi eli-
pietati et reiigioni conlrarium, ego non laudo : gerent. Hoc ubiilleaudivit, putans seidviolenierim-
quis etiim illud laudare potest, in quo fides violatur; plere, annatos milites ad monaslerium custodienduiu
ecclesia liberiatem aroitiil, sacerdolium tollitur, in suum auxilium evocal. Dievero altero fralribus
uiiicum ct singulare hoslium ecclesioe claudilur, cum pace ad missara celebrandam ecclesiam inlran-
multa hostia aperitmlur; per quae quicumque inlrat, libus, subito advenil diversis armata telis mtillitudo
fur esl el latro ? Habemus canones, habemus san- fureiilium, et qui essent, qui voltintaiem .abbalis
cforum patrum conslituliones a teniporibus aposto- nollenl impiere, qtiabrentium. Fratres atilcm nimis
loruni usque ad te: via rcgia incedenduin est, neque C Iiaecindigne ferentes, ac iinanimiter super illos ir-
ab ea in aliquam partem declinandum. Aposioli ruentes, de monasterio ejecerunt. Quod cum abbati
oriines illos damnanl (1452), et a fidelium convmu-. nuntiatum fuisset, ad hoc monasterium ascendit,
nione segregant, quicumqueper saecularem potes- et ad se fratres advocans : « Nolo, inqtiil, ut prop-
tatem ecclesiam obtinerent; laici enim., qnamvis ter roe inter vos et Romanam ecclesiam scandalum
religiosi sinl, nullam lamen disponendi ecclesiani oriatur, ideoque virgam pastoralem qtiatn michi tra-
habent facuualerii. Haec namque consiilulio aposto- didislis recipite, et mox eam snper allareponens,
lofum sancta esl; cui quicumque conlradicit, catho- frauibusque aljsolutionem faciens, ad episcopatuni
*
licus non est bninis auteni qui haeresim defendit, suum reversus est, ubi sancta conversalione Jeliciter
haereticus est; nenib auterivhane non esse hseresim usque ad Oderisiill. abbatis tempora vivens,'einun-
dicere potesl, quam sancta et aposlolica ecclesia in do recessit pridie Sal. Septembris (1454); sepultus
multis conciliis haefesim nbminavit, et simul eum vero esl in civilate Signina in ecclesia sancts Del
suis auctoribus dampnavil el excbmmunicavit. > ' genitricis et virginis Mariae : ad cnjus memoriam
Talis ailoculio lriief ponlificem et abbaiem invidiae miracula Dominus palrare lion desinit usqtie in ho-
et odii fomiteiu ministravit. Inler reliqua auteni, JJ diernnm diem, Ilis diebus deftincto in Terracinensi
quae turic contfa eumdem abbatem loculus esl, ait: ecclesia BenedicloepiscppoGregorius htijtis ccenobii
« Si riori accelefaverb tollere ei abbaliam, futuruiii a pueritia nionachus et in scripturis sanclis erudi-
esl, ul ipse suis afgumenlaiioriibus Romanum michi lissimus, a Romano poiuifice -in eadein ecclesia
tbllat pontificaiurii. > Qtiapfqpter eidem abbati al> episcopussusliluitur(1435). Simili.er cliam in coeno-
Uribealrexit epislolam (1435), per quam mandat, bio saricti martiris Chrisii.Vincentii, Amicus hujus
VARI^ELECTiONES.
Wiitmdtesl nod:'
wim. -

(1^51) Non dixit, sed scripsit. Verba enim Ini-.. (1435) Conspifaiiohe,. iribriachofum hsec, .bfrihia
—
mici noii est "sumpta sunt ,ex ep. ad papani, reli- Jacia esse dicuntur iri Viia S. Briihi, Acta SS. Jul.
q"ua ex ep. ad Peirtiiri ep. Port. Utralntjue edidit IV, 483, ubi seqtientia. ctiam aliter narrantur.,
Barohius au. a. 1111, n. 50, .31; alierainad tetrurii (1434) liiio 15Ka'l. ilug. quo ut sahcuis Mitur,
Martene e co3. Casin. Coil. 1, 627. a. D.,1125.
(1432) Can. :a"pb'st (1435) Cf. de viris ili., c. 52
 "
871 LEONISMARSICANIET PETRIDIACONI 872
Cnsinensis monasterii decaims abbas proeficiiiirA A sanclum altarium, in quo Benedicii palris eslcor-
(1436), et in Romana ecclesia Oderisius (1457) pus reeondhnm, quasi divinitus aperiri ; incleque
et Roscemannus (1458)diaconi cardinales ordinanlur. veneranda) canitiei virum egredi, illo scilicef habitu
GIRJVRDUS hujus monaslerii abbas quadragesimus quo in festivis processionibus abbales uti consue-
primus, sedit annis undecim, raensibus tribus, runt. Qui propius accertens, et fracturae locum be-
45. Hic nobilissiraa Marsorum comitum progenie nigna manu coiilingens, dixit: Ecce tdnus factus es,
originem ducens, in primis ptieritias suoeannis om- minitari jam deiine. _Eger autem coiitinuo sanus
nipotenti Deo in hoc monasterio oblatus, atque a surgens et incolumis, noctem illam in Omuipolen-
Desiderio abbale susceptus, et in monaslerio sancli tis laudibus expendil. Mane autem facio, rem
Nycolai in Pica proepositusconslilulus, dcmtimvero gestam innoluit , §raliariimque acliones Deo et
ahOderisioqiii Desiderioinmonasterii successitregi- palri Benedicto pei inagnificas reddidif. Post fe-
roine, htijus loci decanus ordinaltis esl. Sed cum sluiri iiaqtie non ininori qtiam decuil meiilis
post Ollonis transittim, Brttno ordine qno supra re- laelitia celebraliim Teanum Hugo rediil ccelestis-
tulimus (c. 51) abbas effectus fuisset, Romanus pon- qtie ignis ardore calescens, niundo mnndanis-
tifex graviter ul antea jatn diximus ejus ferens elec- que, omnibus vale dicens, se ipsuin qtioque secun-
lionem, scripsit ei ul abbatiani diiuilleret, ac epi- B ] dum divinum proecepUim sibi abnegans, iiudus
scopalum snum peteret. Ille scismatis el discor- et expeditus seculus est Ciirisltim; moxque ad fon-
iJiaepericulum metuens, abbatiam reliquit. [Pbst haec tem de Corrigia (1.459) xenodochium construens
fratres in capilulum convenienles, omnium unani- tam religioso vitoetramite ad supernam pafriam cur-
fivitaieabbas ordinatusest (An. 1111. Ocl.). Ilis quo- rereccepif.ut calciamentis quidem nullis, vestiniRntis
que diebus Roggerius dux Apuliae vila decedit, et verolantumlaneis usus sit. Idemefiampostlo annos
in loco ejus Guilielmus filius ejus subsiituitur rursushucveniens,quasiadepia3saluiis rependio bea-
(Feb.Zi). to Benedicloperpeluosetradiditservum, veridicoque
" 44. Tunc
temporis Ugo quidem transalpinus ore superius dicta muilioiiens faiebaiur. Eo etian.
miles, cui de Albaspina 4C" cognomen inditum fue- die Rao Jilius Raelis remisitsuper allare beoti Be-
rat, islis in partibus apud plerosque comites suis nedicti cuncfaro perlineiitianv cellavnostrae de Tiano
armisdeserviens, diliaque slipendia lucrans, rebus etjuravit (1440) quod qnielam nobis dimitteret,
satisprosperisdulcissimaejuvcnliitisvoluplaiibusuie- quemadmodum temporibus Jordani principis fuerat'
batur. Eral cnim cum manu promptus lum etlam reservans sibi hoc laniumniodo, quod liomines nos
'
sermone facundus. Is cum Raone Rahelis filio, tri duobtis diebus per ebdomadam suo servitio depu
^
Teanensis civilalis comite ipsa coenaedominicaesol- teitlurusque iivi annos, et ipse ob hoc dimiueret
lempnitate sancium pascha celebraturus ad hoc de solito censu, quem accipit de Casa Flamma vel
monasterium devotione non modica veniens, declivi aliis annuatini tarenos 100; completo ergo termi-
inontis scabrosayiaeqiiitaluraconcidens Iiorribilem no, coetera Oiiinia quiela dimillalUS 9 in perpeiuum.
nimis crurlum fracluram passus est, et non aliter 45. Millit dehiucpoiitifex noslroabbali, qualinus
quam in lectulo huc asporlari pr.-evaluil ; moxque proeparatisomnibusadUrbem pergat.videlicet ulpro-
se anie beali Benedicli corpus poni, instantissima xiino menseMartio abbatiav consecraiioneni aedpere
prece deposcit, ibiqtte magnis clamoribusvociferans, debeat. Praeparaiis igitur necessariis'^iter arripiens,
totum diem flcndo consumsit. Cumque jam sequentis Romam adveuit, ibique consecraiioneni indeptus.pri-
noctis tenebroe die fineni imponerent, mansionarius vilegium ab eo de omnimoda monasterii liiijus Jiber-
ecelesiae foras illum dcferre famulis quibusdam tate recepil (an. 1112.). Feb. 4. Mense ilaque Martio
mandavil. llle autem magnls sacramehtis contesia- advenienie facia est ibi sinodus (an. 1112. Mart.
ri coepit, se nullo modo inde ;nisi couvalesceret , 18) (1441), in qua cum onmibus epiicopis 48" de ne- 1
exilurum, el aiebat : t Hic hic ante illius corpus, gotio sedis aposfolicae et Romani imperii tracta-
cujus cum ardenti desiderio curiam visilarem, lanto D retur. Papa (1442) professus est, se non tam sua
mej corporis usus sum infortunio, hic, inquam, ad quam aliorum concapiivorum liberafione, cum im-
iljius injuriam jacens, conliiitto naturae satisfaciam ; pefaforefecisse quod fecil; sequeomniiio catbolicum
nisi consuetam sibi prolinns michi tulerit opem. > esse, firma ac vera ratione ostendit. Privilegium
Quibus diclis, recedenlibus cunctis ipse quoque se- etiam quod fecil; contra omnejuset fas, necessiiate
misopitus paulisper obticuil. Cum ecce videt sacro- fecisseconfessusest. Quicquid vero sui praedecessores
VARLE LECTIONES.
1 Ahbaspina_c. le" dimiltant c. k~~~
S6S nescio an tprxsenlipushicexciderit, ut sequentiaapouostmeffictahl.
NOT.E.
(1456) Cf. Mtirat. SS. F>,-p. 517. p. 229.
(1437) Sacrislanus S. Agathae vocatur fa (Pand. (1441) Gatt. Hist., p. 333. Datum est Girardo
Pioano. nostris per Dei gratiam manibus in abbatetn Cassi-
(1438) S. Georgii, postea reclor Beveventi, Falco nensismonasteriiConsecralo, 4 Febr. atinod. i. 1113,
a. 1120 ; ' ind. iv pont. 15 Larerahis. Quod si hocanno dalum
(1459) In agro Teanensi, durat notnen. ANG." esl, ante m. Marlium consecratus est.
(1440) Extat juramentum ejuss. d. ap. Galt. Acc, (1442) Ex aclis coucilii v. Mon. Leg. IIB. 181;
 «75 CHRONICONCASINENSE.-LIB. IV AUCTOIIE PETRO. 874
staluerunt el damnaverunt, omnia similiter confir- A Sophiae in Beneventu (an. 1113. Febr.), quae violen-,
mavit et damnavit. Hoc episcopi audientes illud ter a dicione hujus loci subducia fuerat, sed nichil
scriplum privilegium, si privilegium Vocandum, an- exinde iiabere justitiaepoiuiu Proclamavit (1445)
dierunt, et omnino in perpetuum condemnaVefunU eliam super Benediclum Terrae majoris abbateni,
46.<Eodem vero anno Alexius imperator cujus quod ecclesiam sanclae Mariaein Casali plano, quso
-snpra memoravimus, strenuissimos de suo imperio juris hujus loci extilerat, invasisset. Tunc pontifex,
viros cura Iitteris Romam direxil.perquas signifi- licet ab abbale. Oderisio oiirri exinde pulsatus fuis-
cibat se idem imperatorprimitus de injuria etcapit- set, nrissis iteVUm atque "itierum jilteris, apposila
vitate summi ponlificis, a Romanorum imperalore sibi etiam interdictione vel Joci vel ordinis, eundem ab-
illata, niraium doleie (1443); deinde gratias agens baiem ad se venire coegit. Dala est jgilur per bi-
collaudabat illos, quod viriliter conlra etim sletis- dutim (Febr. 11-12.) jurisperilis licenlia disputandi.
sentnec illi ad volum •cessissent, atque ob id, si ' Novissime auctores monasterii Terroe ttajoris pro-
animos illorum promptissimos ac paratissimos inve- hationem pessessionis quadragenariae intenderunt.
niret, prout sibi ab istis partibus jam dudum man- Casterum eorum testes non ex vistt et audilu, sed ex
dalum fuerat, vellet ipse, vel Johannes filius ejus, fama lesiimonium profilentes, nfic legibus-nec cano-
secundum morem anliquorum fidelium videlicel im- nibus suseipi poluerunl. At contra nostri quadrage-
"peratorumasummoponiificellomaecoronamaccipere. nariae vel tricenariee possessionis inlerrupfionem
R.omani autem se omnino paralissimos fore secundum mbdis lalibus aslrtiebant 1 tesies duos notav religio-
-volunlatem iilius, per eosdem nuntios mondaverunt. his monachos, uminviepiscopum, akeruih diaconum
Mense aulem Magio elegerunt de suis ferme sexcen- protulere, qui se praesentibus supradiclam ecclesiam
los, et direxerunt imperatori ad conducendum eura. sanctoe Mariaede Casali plano per Desirierium we*
Qui venienles Casinum, honorahililer a noslro ab- moriae felicis abbatem locatam Rodulfo presbyiero -
Ivate recepti sunt, alque cum illis Jegalos ad impe- asserebant, sicut in locafionis descripfione ostende-
ratorem direxit, per 46st quos servititim el oralio- balur. sub censu 6 bizanleorum (1446). Tres eliam .
nem ei spopondit. Igitur ciini Consianlinopolim ab eis layci lestes prolati sunt, qui se vidisse profi*
reversi fuissint,.et una cunvRomaais eidem impe- terentur 46a5 per annos 40, priusquam ecclesiam
ralofi narra»sent quod iliis noster abbas fecisset, iilam Terrae majoris nionasleriuni invasisset, htijus
censuil-imp^ralor eum in loco amicopum habendum, ccenobii monacbos ibidem fuisse proeposilos (1447). r
ae per hnjuj ccenobii fratres 8 libras solidorum »ii- Legutiv igkur ponlifex aucloritate perspecfa, mona-
chaialorum et pallium triacontasimum beato Bene- fj i slerio Terrae majoris super Iroc iiegotio perpeluuns-
dicfo direxit (1444). lnsuper etiam eidem abnati silehlium.indixil, et demum ecclesians de Casali
mandavit, «lcum ipse Roiflam coronandus veniref, plano cum possessionibus suis apud noslrum mona-
obviam ei usque Dirachium exiret, atque cum eo steriiun per privilegium quielam in perpeluum ms»
usque ad Urbem in ejus servitio perrnaneret. nere constituit (Febr. 13), Tunc (1418) lemporis
47. HIs diebns Ugo filins Cgonis infantis de (Ap.) et Robbertus comes de Lauretello quadrage-
castro Fenuculi, una cum Landulfo Beneventano siraali tempore causa orationis ad hoc monasterium
"
-ircuiepiscopo, reddidit beato Benedicto ecclesiam veniens, una cum Gldiberlo milile suo oblulit beato
sancti Petri in Russano, et sancti Johannis in peni- Benediclo quicquid sibi (1449) peiiinebat in tcrrilo-
nentiis de casiro Helieuso, et sancti Georgii in rlo S3ncti Marlini in Pisile. Scquenti vero anno
castro Feniculi, et sancti Marlini in pertinenliis de (1114) Guillehnns "dux, (ilius Roggerii ducis, ad
caslelloquidicilurTurrepalatium,et sancli Januarii -hunc locum devenicns (Oct.), per proecepium (1450)
In perlinenliis civilalis Benevenlanae, cum perlinen- «onfirmavil in hoc Joco quidquid Robberlus et-
liis illarum, quas videlicet pater ejus ad diem obilus Roggerius duces sancto Benedicto tradiderunt, con-
sancto Benedicio tradiderat. firmans insuper lerram quam olim in Trojano apud
48. Alio vero anno proephatus papa Paschalis ile- 0 Sanctaro Jtislam in hoc loco concpsserat; adjiciens
rum ad has partes deveniens (an. 1112), cum noslrn insuper, ul.animalia nostra qnae anmialiter in suam
abbate sinodum celebraturus Benev.entum perrexil; lerrain devenerinl, pascua in solitis locis habeant,
in qua Yidelicel per Sennem Capuanum archiepi- el absque sua hominumque suorum velalicujus per-
scopum proclamaiionem fecit de ccclesia sanclae sonae contrarietate vel infessaiione seu reditione
VARl^L LECTIONES.
t5si deestc. 4615iia corr. e divL profitentur c.
NOTiE.
(1445) Hujusmodi ep. ad abb. Cas. e Reg. Pelri (1417) Et Radulfunt..'. penstonem Caswensi mo^
ediditGalt. Hisl., p. 929; Mural. Ant. V, 389, in naslerio persolventem.I. L
qna laraen coronalionis nulla menlio lil. Hist., 344.
(1448) E privil. Robberti.ap. Galt.comiiunicomes
(1444) Hnc referenda essevidelur ep. ib.,.p. 924 ' Aclum in palacio termulano. Voealur
edila, missa mense Junio, ind. v. dejiuurelello, fil. Robborti.
(1445) EpriviL papaeap. Galt. Acc, p. 714. Sita (1449) Sc.- Oldebertq- ejusdem monaslerii of-
erat in episcopatu Larinensi ad II. Saecionem. Cf. ferlo, -
supra II, 52. (1450) Gatt. Acc, p. 250. Casinum se venisse, iw.
- : nbn diciii - -. •.
(1446) A. D. 1071.. . ...
PATBOL, CLSXIII. : . , - . _2§_
87S - LEONIS MARSICANIET PETRI DiACOM .876-
maneanl et redeanl, mille librarum auri pena in- A _ dneins, nuntios suos ad regem eivlfatis Calamensis
dicta. Fecit et aliuJ praeceplum (an. 1126. Aug.) (1455), quod a Sarracenis Alchila dici.tur, deslina-
de Castelione de Baroncello (1451), cum pertineniiis vif, qualinus illos ad hoc monasterium redire pcr-
suis, ut homines qni in eo manent, solidi 46!6, quieti, mitiercl, si ejus frui amore, si ejus pace uti dessde-
cl liberi sinl a se et a suis, ab omni dalione vel . rarel. Annuit protintts Calamensis rex lantis postu-
censu. Sed el Consian.ia filia regis Francorum, ctim lalionibus, easdenvque fralres legafis ipsius comitis
Boamundo (iliosuo, eodem anno (1114. Apr.) obtulit traJidit; jam enimAzzo, hujussancti loci decanus,
in ecclesia sancti Pctri imperialis in civitate Ta- in eadem captione v.ila decesseral. Qui per Africam
rento 86 familias homihum "cum rebus suis, et Syciliam venientes, honorabiliter ab eodem comile
quicquid eidem loco concessura esl per pracepfa et suscepti 46", alqne ad hunc nosirum monasleriom
oblaliones. relransmissi..
• 49. Eodem vero annb papa Paschalis. cum aptid 51. Opcroepretium reor, ea quaeomnipolens Deus -
Ceperanum sinodum celebraret (Ocl.), arehiepisco- ad jam dicli decani declaranda oslendil raerila,
pus Conscnihius proclamationem fecit_super Rog- opusculo praesenti annectere. Hic (1454) igitur dum
gerium comilem Sicitioe, qui eum de archiepiseo- in eadem provincia defunctus fuissct, corpus ejus in
palu dejiciens, invitura et reniientera inonachum B ' ccclesia beatae Mariae ante altariiim sepullum est.-
fieri jusserat. Ad haecpapa : « Hoc ad me non atti- Faclum esl autem intempesloe noetis silenlio, Sar-.
iiel; abbalis enira Gasinensis est judicare et discer- raceni inde transeuntes, dum luna radios suos
nere de talibus, cui hanc praerogtitivam proedeces- emillcret, viderunt eum loris jusla hostium basilic®
sores noslri eonfulerant. Dona namque et vocaiio sedentem, librtimque in manu tenentem. Tunc 1111
Dci, sicut apostolirs, sine penitenlia sunt (Rom. xi, obslupefacti, alios Sarracenos clamare.cceperunt,.
29). Illud ergo douuni, quod omnipolens Deusbeato dicenies : « Currite citius, eurriie, huc properare
concessit Benedicto, ac per eum Casinensi cosnobio, sludete! nam presbyierum 4628chrisiianorum, qui
aulla pofesl ratione convelli: idemque abbas Casi- in jslo mense mortuus esl, ante hostium ecclesiaj
jiensis super re tali respondeat. > Tunc abbas: t Non sedenlem conspieimus. > Hoc igitur rcliqui andien-
vultDeus coacta servilia; unde si contra vestram tes, porlas civitalis egressi illuc lenriere feslinave-
•.olunlalem monasticum inslitulum arripuisti, ve- runt. Cmnque ad eum appropinquassent, vir Domini
strum erit vel relinquere vel lencre. Quapropter inler limen hostiumque basilicoeingressus, nusquain
snnclae religionis habiluin quodlinviti si,mpsistis, ut comparuit. Quadam.vero diemansionariusingressus
ad pedes domini nostri apostolici deponalis praeci- ecclesiam, fepperit lampadem quaesuper sepuh hrum
pimus; demnm, ul ante jam dixi, veslrum eritvel ejus pendebat, ardenlem. Tunc iralus, puerum qni
recipere vel diniittere. » llle autem conlinuo ad eijugiterin ecclesia serviebal vocavii, eique dixit:
pedes summi pontificis veslimetUa deponit roona- < Cur lampadem accensam reliquisti ? > Ad quem
slica, sed nullo modo ei ah aliquo persuaderi poluit ptier respondit : « Ego quando ecclesiam clausi,
ulterius resumere. In eodem etiam concilio idem lucernas omnes extinxi; hanc autem quis46!* aceeu-
•spostolicus inveslivit Guillelmurii ducem de dueatu derit, ignqro. > Animadverlens aulem vir ille quod
Apuliae et Calabriae.Ibi etiara eum Landulfus Bene- in re erat, lampadem extinxil, ecclesiam clausil;
ventamus archiepiseopus accusatus fuissel, et se alioque die ingressus ecclesiam, eam ardenlem rep-
purificare de objeclis non valeret, ad hunc locum perit. Hoc igitur dum.saepius fierel, nuntiatum est
fugit,papa3sententlam audire declinans; sed quali- regi Sarraeenoriim; qui in re insolita admiratus, et
ter rogalu noslrae congregationis et ponlificii ordi- pulans a chrislianis ista coufingi, deslinal Sarrace-
-ncm et papao gratiam rursus haliuerit, loco suo scri- nos qui lampadein exlinguerent bleumque inde tra-
bemus (1452). herenf. Quod dum factum fuissel, alio die eccle-
50. Hoc etiam anno, cum fralres nostri coenobiia siam ingressi, lampadem lucentem, afque aquam in
Sardinia remeareiit, pyral_e Saracenorum supereos p] morem olei ardentem invenere. Qui proopete ctirsu
Irruentes in Africam vinctos ^duxere. Quod ubi inde egredientes, ad i'egem venerunt, et cuncta quae
nosler abbas agnovit,. pretium pro redemptione eveneranl per ordinem pandunl. Tunc rex Jampa-
eorum illuc transmitlere studuit; sed hi qui defe- dem extingui, et Sarracenos die ae nocie ecclesiam
rebant venlorum vi in Syciliam appulsi sunt. Igitur cuslodire praecepit, ne quis chrislianorum ibidem
dum haec ad nolitiam Roggerii magnifici comiiis intraret; qui praecepiis ejus parentes, .ecclesiam
pervenissenl, amore sancfissimi patris Benedicti custodire ccepere. Nocle aufem adveniente, Sarra-
VARIJELECTIONES.
k~'~ila in orig. "~~~an s. sunl? *-'"' iia in libro illo, "
presbyler c. _ 46S
8 ila ibi, qui.c. , -
NOTJE. _ .
j
Terril. Gatt. 251. " ' sita est, et nunc Guelma vocatur; cf. Paglum ad a;
(1451) Trojano. ib.,
(1452) C. 61.Caeieru'm cL.Falconem Ben." ad h. 11S4, n. 3.
;a. et Romualdum Salem. | (1454) Haec eisdem fere verbis legunlur in libro
(1453) Quae inler Cirtam et ilippouem regium DeJuslis Cas., c. 62.
877 CHRONICON CASINENSE. — LiB. IV AUCTORE PETRO. 878
cerii qtii «eclesiam. observahant, oculos in ccelum A abbas causam se ignorare dicebat; et eum hujus
levanles, stellam de ccelo super lampadem ecclesiae rei riegotium diu nvullumque ventilalum Juisset,
radianlem aspiciuni. Tune obstupefacli fores eccle- quoniam et de quanlitate pecuniae dnbilabal 4631,
sioe reserant, lampademque lucentera aspiciunt, el ulrum mimis essel reddilum quam in deposilo
cursuque celeri ad regis lendentes palatium, seria- fuisset acceptum : tandem ad hanc venimus conven-
tim quae viderant narrare cceperunt. Rex vero suo- lioneni, quod hujus rci gratia nostcr abbas concessit
rum lalia.dum atidisset ab ore, diclis derogans fi- eidem episcopo usque ad obitum suum monasterium
deiri, Iaropadem extingui, et ecclesiam sicul prius sancli Nycolai in Pica, ulhaberei indeomnem red-
custodire praecepii; exurgensque ad. domuni callifae, dilum quem hoc monasierium esset habiturum ,
qui eeelesiam luminabat (1455) perrexit. Cumque praefer consuelas salules temporibus suis. Hic abbns
jjamsiox adyenisset, elevalis in c-Selumoculis, vidil cum adluic proeposittirseoflicio fungerelur iii ecclesia
stellam super lampadem ecelesioe radiantem, ean- sancti Nycolai in Pica,- lempore palris Desiderii,
demque radio suo accendentem; slatimque Sarra- acquisivit a Girardo, Richarrio, et Leone Fundanis
cenos ad eeclesiam miltens, lampadem ardenlem consulibus ecclesiam sancli Onufriicum perlinentiis
reversi nuntiarunt. Tunc rex proponit ediclum, ut suis; et quoniam supradiclus locus iii devexo monlis
christiani liberam in ecclesiam ingrediendi faculla- B lalere constructus lalronum direplionibus semper
tem haberent. > patebat, illam Gyrardus diruens, in monticulo jusfa
52. Eodem quoque tempore Rohbertus Aversanus posito conslruxil monaslerium in honorem, sancti
episcopus pr.esente Romano ponlifice promovit liir- confessoris Christi Qnufrii; -atque de monasterio
gitim contra hoc monasterium de ecclesia sanctae sancti Nycolai in Pica omriiitm mobiliuni mediela-
Agalhaein Averse. Cumqtie diu inter nos et illos in tem auferens, partem eliam monachorum ejusdem
Romana curia haec causa saepius venlilata fuisset, loci ibi transmitlens, sedecim fratres illic Chrisio
«x praeceplo Romani ponlificis et cardinalium, qui- servituros aggregavit. Pari etiam modo in Aliphano
bus grave videbalur lotiens eandem causam injudi- territorio eeclesiam sanclae Mariae in Cingla a fun^
cio audire, una crim clericis Aversanae eceiesiav damenlis diruens, magniftcam et speciosissirnam ad
idem episcopus eandem ecclesiam in perpetuum huic similitudinem hujus ecclesiae saneii Martini inpriori
nostro Casinensi coenobiohabendamconcessit(1456), loco renovaviL Hic abbas concambiavit cum Gri-
pena 50 librarum auri apposita. Hic abbas fecit maldo, filio Majonis de Aquino, lerram in Ulmilu,
iibellum hominibus habitantibtis in castro sancli i-ecipiens aliam peliam terroe in Aspranu cum perti-
Angeli de lerris et silvis huie monastefio pertinenli- nentiis suis, 50 bizzanleorum pena apposita. •
hus in loco qui dicitur Tabulenla, justa tenorem C 54. Sub isdem fere diebus, cum jam ab incarna-
anlecessorum suorum, unde recepil, libras dcnario- lione Domini annus millesimus cenlesimus ac quiu-
rum decem. lus decimus elaberelur, 11 Kal. Martii, castrum
Buic abbati Robberlus princeps jurejurando fir- hujus nostri monaslerii quod Suittni (1458) riicitur,
mavil lolam.ex-inlegro abbatiam, et omnem terram, qtiodque a patris Desiderii tempore ab hoc moriaste-
castra,- el monasteria, sicul illa tenuit Olto abbas rio sublractum fueral, post decessum Ricbardi de
t)cto dies aniequam mortuus essel, el omnia quoe Aquila, qui eunriem caslrum tenueral (1459),'capto-
lioc. monaslerium retinebai infra principatum Ca- que Alexandro qui uxorem ejusdem Uichardi acce-
puanum. Id ipsum fecit. Andreas consul et dux perat, Suienses non ferenles insolcntiam exaclonim
Cagetanoruin (1457). de lerra saneti Benedicti, et ejusdem Alexandri, eundem castruni in manus prae-
nominalim de caslro Pontiscurvi cum pertinenliis phati abbatis reddiderunt (1460). Rangarda igitur
" uxor pracphali Richardi, hoc agnilo, lurrem quae Ad
suis. '>•--.
55. Tunc temporis Beriedictus Fundanae ecciesiae .maredicitur proditione custo,rium.in sua accipiens,
San-
episcopus et hujus ccenobii. monac.hus, eoiuendere villam Laurianam (1461), Casam majorcm,
in sua
ccopit adversus hoc monaslerium pro pecunia, quam ctuin Benediclum in Suessa, et omnia quae
Conlardus praedecessor suus in hoc loco deposuit; dicione ad Casinense ccenobium pertinebant ab
cujtis pecuniae parlem idem episcopatui redditam hiijus I*c. poleslate subiraxii; et ex lunc-el tlein-
fatebalur, partem vero nostrani 463°. Noster vcro ceps, qiicquid adversi, quicquid incommodi Casi-
VARIJE LECTIONES.
4630leg. non ANG. 46bl an dubitabalur ?
NOTJS.
(1455) Num. i. q.prospieiebat? qum e. liminabat rici, De ducln di Gaela, p. o26. Postea a. 1040
correxit Lauretus ; ipse de Jfislis 1. 1., dicit: quce quartam pariem filio reservavil, qni 1079 monaste-
ecclesiwhnminebat. Callifam Pagius ad a. 1114, n. rio rufsus iiislrmiientum de parte dimldia castri
4, puiai esse episcopum vel presbyterum Christiano- tradidit; v.V.supra II; 55, III, 44.
rum. (1459) snpra c. 7.
" (1460) 1115. G. abbas oppidum Suium adquisivit.
(1456) A. 1115, indictione vu,- Gait. Hisl., p. Anon. Cas.
281.
<i457) F. Richardi de Aquila. (1461) Quee-nunc Sancli Crcstensis
•
appellatur.
vero villos Laurianae vix ooclesijB rtidera
(1458) Ejusparieni dimidiam Hugo Cojeianusilo- Antiquoe
naveral Theobaldo abbali ro. Jan. 1025. dipionsale supersuui,- prope. Saiiclum Crjestensemin via Caie--
quod Gattulam fugil, comriiemorato ab I, B. Fedc- taua. AKC.
§79 LEONISMARSICANTETPETPJ DIACONl '880
nensi ccenobio excogitare poterat, inferre non desi- A diebus in epdomada panem el nquam comedit,
nebat. Abbas aulerii non segnis ad haec, aggregalo et numquam nisi cerla solvit festivitate jejunium.
exercilii,Suessanam lerram igne ferroque devastare 56. Intercacum homines de civitate sancli Ger-
omnimodis ccepit. Rycliardus etiam tUnc Bartholo- mani nostro abbati soepeinquieti et rebelles exisle-
mei rie Caleno filius, propter pugnam quam cuiii rent, atl horum nequitiam refrenandam Gerardi
eadem Ringarda pro ducalu Cagelano habebal, animus ingens erigitur. Unde cum Oderisio proepo-
eidem abbaii pcr sacramentum firmavit fotam cx silo el Senioreclo decano, qui post ahbates liujus
integio abbaliam, et qnam antea recuperare posset ccenobii extiterunt, aliisque prudenlibus viris coni-
in terra Fundana, vel in terra Guidbnis de Castro, municato consilio, quosque Iiujus loci fideles in
vel comitum de Cyccano, et inlra Capuanum princi- suum auxilium evocans, 17. Hal. Februarias noc-
patum, in comilatti AquinensijBenafrano, Aliphano, lurno tempore monliculum Jannlae qui eidem civi-
ac Teanensi, et nominatim caslellum de Suio cura tati imminet eepit, alque a civibus obsides acci-
perlinenliis suis, el speeialiter viam per flumen Ga- piens, eandem Janulae arcem, quse a temporibus
rilianum eundi et redeundi cum navigiis, et mercata Aligerni abbalis deslituia ac desolata fuerat, re-
ad portum de Suio, et specialiler terras, quoe ab struere vir strenuissirous ccepit. Prinio itaque in
eadenr Rangarda sublatae fuerant, id est eurlem B montis summilate lurrem speciosissimam ac valde
sancfi Johannis ad Currenii, curlem de Lando de roaximam exiruxit, justa quam dtias veferes turres
mari, Casam rnajbrem, Lauriaham, Sanctum Bene- dirutas reparavit. Jam vero abbalis cameram cuni
dicium de Suessa, el terras quas relinebal Gezzoli- cappella et reliquis olficinis pulcherrime salis con-
nus. Id ipsura fecil. et Robberlus princeps, jureju- strue.ns, ipsius arcis ambitnm muro firmissimo sep-
rando confirmans beato Benedicto supradictum ca- sil, et sic demum rebelles et infidos quietos manere
slrum de Suio eum -pertinenliis suis (1462). coegit. Pari etiam modo castrum Pontiscurvi, Car-
55. Sequcnli (1465) anno, mense Madio, jam di- detum, Vitecusum ac Suium muris lurribusque mu-
ctus papa Paschalis Romam egrediens venit ad hoc -nivit.
monaslerium, nostrumque abbatem secum ducens, 57. IJis diebus defunclo in Cagetana ecclesia Al-
463s episcopo, Richardus hujus ccenobii _.
synodum celebraturus Trojam perrexit (Aug.), inde- berlo
que regrediens ecclesiam sancli Vincenlii, qttanv puerifia monachus eidem ecclesi_e episcopus datur.
Gyrardus hujusccenobiimonachusjusta ortnm Vul- Romanus interea poiillfex cuni ad paganorum ssevi-
turni fluminis a fundamenlis conslruxerat, sollem- tiam edomandam sollicitus esset, Romanos, Pysa-
pniier dedicavil (1464); in qua etiam noster abbas nos, aliosque de diversis panibus evocans, sti_b
duo pallia oplulit. lltijus abbalis tempore Alman- C remissione omnium peccaloruni illos ad insulas Ba-
iuis in hoc sanclo ceenobio monachus defuncius leares direxit (an. 1114). Quo dum venissent, din
est (Sept.) cujus vita -quaiilnm Deo complacuit, muliumque illas expugnanles, landem in deditionem
exifus illius patefecit. Hic (1465) ilaque e Melfia acceperunt, cenlum (1466) milibus Sarracenornm
civitaie, de qua oriundus -eral, ad hunc locum per- gladio inieremplis. Iloc prselerea lempore Ilector,,
M33Pandulft de Presen-
veniens, dislrictissime satis el cqntinentissime vi- Pandulfus, el Gisulfus, filii
xit; omnibus enim noctibus jusla ecclesiam sancli zano, anliqui hostis roalitia debriati caslrum huju_.
Andreae aposioli in cymiteiio fralruin nudus perma- monasierii quod Gaminum dicitur furtive subripien-
nens et psalmos canens, duris scoparum ictibus car- -tes, terras hujus coenobii sibi conliguas nvodisom-
nem suam affligere non desinebat. Sub islius aulein nibus infestare cceperunt. Abbas auleui nt erat
abbalis tempore cum idem vjir inlempesiae noctis magnanimis, exercitum aggregans, lerram illoruni
silentio esset defunctus, Nycolaus cellararius exlra igne ferroque consumpsit. Eoriem vero anno praa-
monas.erium manens, elcvatis Oculis vidit tectum diclus papa Urbem egrediens, venit ad hoc mona-
desuper aperiri, el ex eo roaximum globum ignis sterium, ubi honorifice nimis receptus, cum ei
egredj, alque in cosli aila rieferri. Staiim vero ad relalum fuisset de supradictis sacrilegis, qui ante
monasterium nun.ium mitlens, invenil ea hora fuisse I*1jam fatum castrum Camini invaserant, inter ipsa
Almanni obilum, qua globum ignis de monasterio niissarura sollempnia tanli mali auciores, nisi resi-
egredi ccelique alia peterevidit. Hanc autem visio- piscerenl, a liminibus eccleshe separavit. Quid lan-
nem sicut cellararins aforis, iia et Carbo, unus ex tis? Videnfes sibi Dcum in omnibus resistere, eun-
liujus loci prioribus qui adhuc superest, in monaste- deni castruin in maiuis nostri abbatis reddiderunt,
rio positus vidit. IJIc vero qtiandiu vixil, tribus atque ad hoc liionastcritim venienies, cuncta con-
i , VARI_ELECTIOSES.
463-f'(nGatt. Abberto "~~~
Ang. filitts c.
NOTJ5
(1462) Praecepio sno possessionem Suii Casi- dentis computavisse credatur, vetat e. g. cap. 5£,
nensibus conlirmavil 1117 Feb., ap. Gatl. Acc, p. 55, 61.
".«58. (1464) Cf. Falconem Benev. ad h. a.
_ (1465) Eodem. Negligenliain Petri in lemporibus (1465) Hic—jejunium de Juslis Casin., c. 55.
eomputaiidis saepe jam viriimus; snni autem ini- (1466) 5!0Secundum Chr. Pis. ap. Murat. SS. VI,
tium ne more Pisanorum a Msrlio arini oraece- 169.
681 CimONlCON CASINENSE. -- LIB. IV AUCTORE PETKO. 882
gregatione astanlc supradictum caslrum supra beati A loci presbylerum rogavii, ul eum non dimilleret;
Benedicli allarium refutavere. Lando interea fiiius qui poslulalioni ejus oblemperans cttm eo pcrman-
Landonis comilis, more parentum suqrum ab hujus sil. Cum vero vitae ejus appropinquassel jain ultima.
loci iiifestatione nequaquam quiescens, in-sllva hora, respiciens vidit beatissiinam Dei genitricem
Iiuic monasterlo contigua, qu_e Tirilie dicitur, cas- Mariam ad se venienlcm, ilicoqtie manus sursum
irum conslruere.eoapil. Erat lum in hoc sanoto erigens, clamare coepit ; « Domina mea, domina
c«enohio Johannes Romanae Ecclesioecancellarius et roea. > Quem interroganles quid videret, ait :
hujus monasterii monachus, cujus superius memo- « Numquid nam non bealissimani virglnem Mariam
fianv feci; qui tanlam insoleniiam nequaquam fe- videtis? Ilic nempe est. > Haee dum dixisset, ani-
'
rendam censens, Senioreclum decannm aliosque inam exaiavit.
ex fralribus secum assumens, eundem comitem 59. Per hos dies Petrus filius Petri Mayni de ci-
adiit, atque illum ex parte Roraani pontificis ob- . vitale Aquinensi, optulil beato Benediclo quicquid
testare ccepit, ut in possessione beati Benedicti sibi perlinere videbalur infra fines suprascriptae
castrum non aedificaret, nisi anathema aposfoliciun civitatis in valle Opplosa, et Surgili, et Cyslernola,
experiri vellet, Tum ille el ponlificis ira et beati et omne quod sibi pertinebat apud Suium, loeo qui
Benedicti justilia agnita, de eodem loco confeslim B vocatur Casa majore, pena centum bizanleorum
reeessit. staluta. Adenulfus filius qiioqueBernardide Aquino,
•5R. Tunc temporis quidam miles in Apulia in et ipse ad hoc monasierium veniens obtulit huic
quodam conflictu aquodam iniquissimo captus, atque sancto loco quicquid sibi a paterno vel inalerno
Jjoia catenisque devinclus iii foveam demersus esl. jure perlinebat in Sancio Urbano. Hoc eiiain tem-
dumque per dies pluriraos eodem nervo detinereiur pore (an. 1115. Aug. 17) abbas Gyrardus concessit
asirictus, et die noctuque sanctissimi patris Bene- (1468) itv' vestiario hujus sacri ccenobii ob fratrum
dicli auxilium anxie llagilaret, quadam nocte ei ulilitate, quicquid sancto Benedicto pertinebal in
npparuit dicens : « Dormis, an vigilas? >Elille : comitatu Termulensi, nec non ellerras quaefuerunt
< Ut cernis domine, plus in liieoe mentis archano Oldiberti militis, quas comes Robbertus sicut supra-
de morfe, quam de sompni quiete pertracto. Sed tu relulimus (c. 48) huic loco obtulit, analhemalis in-
quis es, quiad me venire dignatus es? nolum ut nodatione 4638apposila, si aliqtiis successofuro suo_.
facias, prona niente deposco. > El sanclus: * Ego rum hoc a vestiario fralrum sublrahere vellet.
sum fraler Benedictus, quem in tuo adjulorio venire Concessit etiam in monaslerio sancli Johannis de
rogasli. Nunc vero surge celerius; calenas vero Capua Pelram mellariam cum perlinenliis suis.
cum quibus Jigatus es, quoniam propler itineris C Sciendum sane quoniam in monasterio puellarum
longitudinem ad corpus meum in Casino ferre mi- sancli Johannis abbalissa quidem debel eligi, cum
nimevales, ad sepulchrum fratris Otlonis inclausi, necesse est, a sanclimonialibus, sicut egoipse recqlo
qui meam regulam oplime conservavit, suspende; me legisse in privilegio abbatis Aligerni, quod apud
ei ob tuam Jiberalionem laudes Deo i'eddendas ire Capuanum beati Benedicti monasterium habetur,
ne lardes Casinum. > Haec cum dixisset, conlinuo sed approbari el confirmari debelur judicio Casi-
raiies surgens , invoeato Redemploris nostri ac nensis abbatis, enjus etiaui atictorilate consecratio-
beali Benedicli nomine, confestim calenae quae in nem ipsa abbatissa accipere debel (1469).
pedibus ejus erant soluise sunt, et continuo surgens, 60. Supradietusaulem ponlifexsociatb sibi nosiro
quae sibi injuncta fuerant omni inslantia implere abbale Romam rediens, mediante quadragesima
curavit. Demum vero Casinum veniens, Deo patri- synodum celebrare disponit (an. 1116.' Mart,), in
que Benedicto laudes quam maximas relulit. Arde- qua eliam noster abbas proclama.ionem fecit de
radus hujus loci hosliarius, dum noctis medio per .cella sanctss Sophiae in Benevenlo; sed nullain
plana quae Casinensi monti subjacent iter agei-et, exinde habere justitiam valuil. Quo etianv tempore,
oculos ad sanctissimi patris Benedicli coenobitim dum' Pontius Cluniacensis ccenobii abbas- ad syno-
D
vertcns, vidit super eundem locum ad instar solaris dum veniens, se abbalem abbalum esse jactitaret,
splendoris descendisse maximam lucem : quae prius interrogatus a Johanne cancellario, si Casiuenses
ecclesiain, postmodum vero totum monasterium accepissent regulam a Cluniacensibus, an Chinia-
operiens, usque ad dimidium fere horoe spatium censes a Casinensibus, Ponlius respondit, quod non
mansit; ac sic 4634demum lux, quae.anle oculos solum Cluniacenses, verum etiam onines monachi
ejus apparuerat, subtracta esl. Eo (1467) etiam in orbe Romano degentes regulain palris Benedicti
lempore Sergius hujus ccenobii monachus, nalione a Casinensi ccenobio acceperunf. Tum cancellarius :-
Amalfuaiuis, duni vita decederet, Gregorium hujus f Ergo si ex Casinensi ccenobio lamquam a vivo.

VARLE LECTIONES.
4634
si c. t6" inondalione c.
NOTJ5.
" '"
(1467) Cf. deJustis Casin. 61. (1469) V. Gatt. Ilist., p. 126. Cf. infra, c, 75.
(1468;Ap. Gatl. Hisl., p. 154 el Acc, p. 255;
885' LEONIS MARSICAM ET PETRl DIACORI 8S4
fonte monaslicae religionis norma manavit, jure ac A non invenit, el rationes suas eum rationibtis ejus
merilo Gasinensi abbati haec prterogativa a Roma- internunliis mcdiantibus rainime convenire videbat,
nis pontificibus concessa est, ul ipse solus qui Be- coacius feryore aestatissecessit cum suis in hyperbo-
nedicii legislaloris est vicarius , abbas abbaium reis regionibus, spondens se lemperato aere agiiiter
vocetur.) Peridem lempus Romani adversus jam Romam redire. Norinannivero imperalorem ab Urbe
diclunv pontificem ferali inler se odio dissiriebant. egressum dum agnovissenl, elegerunt de suis ferme
Nam pars maxima illorum, qui filium nuper de- trecenlos, ac diebus penlecostes.conlra Ptolomeum
funcli proefecti (1470) contra 4caGvolunlalem ele- de quo supra retulimus direxerunt. Qui Campaniam
gcrant (April.),- omnibus nisibus contra Pelrtim ingressi, ,jusla Pylium ejusdem jvrovinciae _op-
Leon-isagebant, adeo tit nonnullas ejus lurres de- pidum caslra roelali sunt , praedam inde ho-
slruerenl, quia pro tempore ipso et cura ipso non minum ac jumeiitorum facientes. Hoc ubi Ptolo-
consenserat pontifex volnniaii eorum. His audilis meo consuli nuniiatum est, evesligio milifes quos
Heinricus imperalor, qui defuncla Mattilda timc imperator in adjutorium suuni reiiquerat evocans,
aputlLiguriam degebaf gratia tiisponendarum rerum per noclem eos exadverso conlra castra illorum di-
illius, laetus effecius quia non bene eum papa con- „ rigere sludiiit. Norroanni interirn cognilo illorum
veniebal, xenia imperialia Urbis praefecto et Roma- adventu, praepete cursu ad caslrum Aculum fugien-
nis transmisit, advenlum suum illis proenunlians les pervenere, quos Teutonici insequentes quotquot
affuturuni. Poniifex-inierim locb cesserat, el Petro invenire.polefant neci tradebant, magnanique.slra-
Leoni.s in munilionibus degenfi, quoquomodo polc- gem de eis fecissenl, nisi castrum Normannos rece-
ral subsiriia ministrabat. pisset. Victoria itaqueAIemanni potiti, Normannos
61. Anno aulem dominicoe incarnationis 1117. exequilalos et depraedatosper vicos et oppida per-
idem imperator congregaio exercitu Romarii adve- sequcbanlur, talique ordine Normanni injuriis affecti
nit. Qnod duropapa Pasehalis comperisset, Urbein unus post unum ad propria remearunl.
egrcdiens venit ad hoc monaslerium, alque ab uni- : 62. Hoc proeterea tempore lerraemotus (1474)
versa liiijus loci congregalionc rogatus, Landul- magni per universam fere lialiam facti sunl (Jan.)
phum archiepiscopum Benevenlanum, queni supra ita quod mtiri muitarum civitaium ruerent, eccle-
(c 49) deposilum rciulimus, in gradu suo restiluit siae a futidamentis subverlerenlur, e'l excelsaelurres
(1471), sicque per Capuam Beneventum ingfessus demergerentur, et mttltorum 'liominum- strages fie-
est. Imperalor interea ur-bem Romaro ingrediens, renl; fonles etiam fere omnes lurbidati sunt, et
et pontificem exinde discessisse'pr_erioscens, consu- C lampades ecclesiarum nullo impellente lurbineper
les, senalores ac proceres pariim donis, partim pro- aerem inovcbaniur. Tunc quoque in civitate Vero-
niissis ad se attrahens, Ptolemeo illusttissimo, Ocla- nensi iuaxima pars aedificiorumcorruil, yalus eliam
via stirpe progenito, Ptolomei magnificenlissimi in eisdem parlibus magni facli suiit, et innumerae
consulis Romanorum fiIio,Bertam filiamsuam(1472) arbores virentibus IbKis radicitus evulsae, foras
ineonjugio tradidit; eique dona perplurimaconferens, ejectoesunt, fumoque loca illa obtecta; infans etiam
quicquid avtis ejus Gregorius aliique pareutes habue- contra aelalem locutus, qiiaedaniporlentuosa vatici-
raril vel relinuerant.praedicto Plolomeo el hoercdibus nalus esl, qitae poslea evenerunt. His perlurbatio-
ejus imperialiauelorila.e in perpetuum confirmavit nibus.insislenlibus, Symon.-hiius (Jgonis de Moiisi,
(1475). Agil inlerim papacumprincipe aliisqucNor- apud Yserniam vita decessil, corpusque ejus ad hoc
maniiis,quatinus<;'oiiiraiinperatoremcoiigluUiiieiUur, inonasierium delalum alque in atrio ecciesiae beali
iilique obsislant, vei'"cerleconfra jatn dictuni Ptolo- Benedictirecoririitum esu
ineiim, Uonianoriim consulcm, generum ejus homini- 65. His porro diebus Robbertus, rex Anglorum,
bus supradicti ponti.ficis armatorum auxiliuni sub- (1475) legalos ad hoc monasterium- direxif, petens
minislrent. Heinricus praeterea imperaior in urbe ut pro se atque pro stalu rcgni sui, Domini clenien-
Roma persislens , paschalis die solempiiitatcm"D tiani exorarent, calicemque aureum quantiiatis. non
(Mart. 25) cum ingenli gaudio senatus populique modicaebeaio Benedicto per eos dirigere studuit,
Roniani celebrare sluduit, et quia pontificem ibidem co eliam tempore Roggerius (1476), JiliusLandonis
VARJJE LECTIONES.
4636pontificis excidisse videlut\
NOTJE
' (1470) Petrura f. Pelri- 'f usctilo
papae fidelilalem juravit (Maltei, Memoriedi III
(1471) II Aug. 1116. Falco Ben. calculo Pisano p. 162), sed a. 1170. Tusciilum Alexandro resi
usiis. . gnavil (Romuald. Sal. p. 210), siimil cum Rainone
(1472)Illegitimam, de quo v. Annaies nostros VII, 25; IX, 440 ; Murat
(1475) Conlra hunc Ptolemeum el Dulpiacam-, SS. IH<\462; Ant, Ital. 1,141.
matrem ejus ut videtur, a. 1140 monachi Crypte (1474) Meminere eorum Anon. Cas. ad h. a. mtil-
Ferratas conquesli suni, v. Annales nostros VII, 22. lique alii.
Filii ejus fuerunt "Raino, Jordanis de Gabiniano (1475) Sed cui frater sceplrum praeripuissel,
(Borgia Ist. di Velletri p. 247.). et Jonathas, dictus captivumqtic delincr.et. Tamen ut nomen inulenm.
comcs Romanorum in Necr. Casin. ad XIV. Kal. necesse non esl.
Dec, sed Tusculantis in placilo Ottonis com. pala- (1476) Diclus Scaiiiiacaballu. Edidit Galt.-Acc.
tini a. 1159 in Mural. SS. J_i\ 678, Die 9 Julii 1155, p. 2.57.
 '
'885 —
CHROXICONCASINENSE. LIB. IV AUCTOREPETRO. 886
Calvensis comitis ad htinc locum deveniens, oblulit A posito sibi Romani orbis diademate, cum magna
beato Benedicio (an. 1118. Jaii.) in Sycilia, in loco laude el gloria ad patris Benedicti monaslerium Ca-
iihl diciiur Melazzeli, casalem sancli Andrese,justa piiaesitum venil, celebrataque missa sollempniter ad
tiumcn Plaliplalanion (1477, inlra hos fines : a pri- episcopium civitalis rediii, ornatis plaleis et arcubus
ma parleconjungiliii monle qni dicilttr ileMarge, Romano more. Post baecidem ponlifex ad hoc mo-
qui esla parle orienlis, asecunda parte conjungit naslerium veniens, cum immenso honore ac gaudio
cura praedicto flumine, et cum torone (1478) qui est ab universa congvegaiione susceptus est, atque per
jnslajiumen de Sancta Venera, a lertia parte casa- plurimos dies in hac terra moranis esi. Robbertus
Jeni sancli Nycolai de Melilo, cum hominibus in hilerea princcps exereiliim congregans ad hoc mo-
eodem loco sibi pertinenlibus, quingentorum bizan- jiaslerium venit, Romam siculpromiserat ponlifici
leorum pena apposita. cum eo ilurus; audiens autcm quod imperafor oppi--
64. Per hos el.am dies Alexius imperator novx dum quod Turricula (1481) dicitur obsideret, Casiiri
Romae Constanlinopoleos , qui mulla bona huic shbslitii; ubi etiam nunlios imperaioris suscipiens,
sancto Casinensi ccenobio contulcral, et superomnia Capuam repedavit. Imperator interea cum oppidanis
Latini nominis monasleria diiexerat, quadragesimo foedusiniens, Roraam rediit, ibique die sancti Pen-
quarto(I479)anno imperii stii Imjusvilaemelasexsol- B lecosles ab codem haeresiarcha coronatus, Liguriam
vit (Aug.15), el Joaniii Porfirogenilo iilio suo orienta- rediit. IIoc ubi ponlifex supradictus aguovit, Ro-
1'ium Romanorum summam reliquit. Similiter et mam rcversus est, indeque egressus civitatem Pi-
Jam diclus papa Paschalis a Benevcnto Romam re- sananv adiit, ecclesiamque inibi sanclaj Maria. quoe
gressus, 12. Kal. Fehr. viia decedit, etJoannes can- Addoinum nunciipaltir dedicans (S_yrf.26),primiisiii
cellarius, hujusCasinensis ccenobii a pueritia roo- eadem urbe archiepiscopatum inslituil (1482). tn
naclius, a clero, senalu, populoque RomanoinGela- eadem vero civitale supradictbponlilicepersisteiUfr,.
sium papam eligitur. Taliadum Heinrici imperatoris auetoritate ejus ac Pelri archiepiscopi civilatis il-
venissent ad aures, festinus Romam advenit, nun- litis oblata est beato Benedicio ecclesia sancii Sil-
tiosqne ad etindem elecluni' transmittere sluduil, veslri in eadem civilate Pisana ab Odemundo et fi-
per quos ei direxit, quod si fidem quam papa Pas- liis ejns, cum pertinentiis suis (Sep. 29) (1485)..
chalis cum imperatore fecerat observaret, et con- Huic.concessioni Lambertus Hostiensis episcopus,
fenliones quoeinter Roinanum imperium et sedem post autem papa Honorius, emn aliis cardinalibus
apbslolicam statulae fuerant firmaret, imperator inlerfuii. Exindevero supradiciusponiifex discedens
confeslim fidelitalem eidcm electo elRomanae eccle- cum episcopis el cardinalibus, Cluniacense coeno-
sia3facerel; sin alias, aliuiri pontificem iri Romana bium petiil, atque asupradicti loci abbate honorifice
ecclesia ir.thronizaret. Videns igitur idem elecfus nimis receplus, et ibi aliquandiu remoratus, post
rationes suas cum ralionibus imperii convenire paucos dies vila decessit (An. 1119. Jan. 29.), alque
rion posse, per fluvium -Tiberim mare ingressus, in eodem monasterio decenli est sepultura recondi-
rina cum episcopis et cardinalibus aliisque clericis tus. Cardinales igilur videnles se tauto destittiios
Romanaeecclesiae, nec non et praefecto Romanoeur- esse pastore, consilio habito, ne diutius Romana
bis, fnultisque aliis nobilibus Rpmanis , advenit ecclesia mor_.ibusscismaiicorumpaierei, Guyrionem
Cageiam. Hoc ubi imperalori nunlialum esl, eve- Byennensem archiepiscopum, regali stirpe progeni-
stigio Mauricium, Bracariensem archiepiscopum a tum, in rebus sxcularibus et ecclesiaslicis apprime
papa Paschali deposiltim, invasorem Romanaeeccle- erudilum, ibidem sibi in papam Calixlum praeliciunt.
sia. coristituit. Suprariiclus aulem electus Cagelae Idem preelerea ponfifex per "aliquanlum temporis
reinorans, in quadragesima presbyier orriinatus, et ibidem remorans, Roscemannumque cardinalem et
ab eisriem episcopis et cardinalibus in papam Gela- hujus coenobiimonachum 4G3'...ex parle Italorum,
siunv consecratus esl. Tunc temporis Capuanus catholicaeduiuaxal parti faventium, de sua ordina-
princeps Robbertus el Guilielmus dux ad eum pon- rj tione consensum unaniraem per litleras excipiens,
iificem in eadem civilate venientes, fidelitatera fe- una cum episcopis et cardinalibus ad monasterium
cere. Deinde Capuam veniens, una cuni episcopis et Beati Mauri in Glanriafolio sitiim, et huic Casinensi
cardinalibus excomnvunicavit eundem imperatorem ccenobio subriitunvpervenit, rogaiusque a monacbis
rina ciiin praedicto invasore eorumque complicibus Casinensibus, qui secum venerant, nec non a Gy-
(1480J.In festivitate autem paschali (Apr. 14), im- rardo, jani dicti loci (1484) abbale, ejusdem confes-
VARiJi: LECTIONES.
46!Texcidisse aliauid patet, forlasse Romam dirigens el per eum.
NOT_E.
(W77) Plotiplatamon ib. (I4S1) Torrieella, ut videtur, quod lacui Trasi--
• (4478) I. e. colie. meno adjacet.
(1479) Imo 58. - (1482) V. Chr. Pis. ap. Mnrat. SS. VI, p.. 10_v>
* (1480) In dom. palmarum, ut ipse scribit ai Co- 169. Pagiumad a."1118, n.lO, 11. , .
nonem Praenest. Cod. Udalr. 295. I.ide Casinuin etmi (.1485) V. charlam ap. Gall. Hist., p. 422.'
veuisse, eliam Paudulfus Pis. retulit. - (1484) S. Mauri. .' \
 887 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONJ 888
soris Cbristi Mauri ecclesiam sollemniler dedicavh, A hoc loco molus esl.Hoec dum ad notitiam vicinorum
in qua etiam corpora sanclorum Antonii etConslan- circunimanenlium pervenissent, omnes fere qui in
. tiniani, qui de hoc Casinensi coenobio ad Gallias principalu manebant, nudis vesiigiis huc adbeatum
cum beato Mauro perrexerant, cum maxima reve- Benedictum venerunt, omnipotentis Dei clementiam
lentia posuil. SicqueRomam veniens, a clero, se- supplieiter postulantes ul tanti patris interventu
natu, poptiloaue Romano.honorifice sa.tis ex.ceptus illis misereri dignarelur. Nec sua frustrati sunt
est (Jun. 5). reslimalione, nam confeslim tremor lerrae quievit.
65. Eo igitur tempore, cum jam ab incarnaiione Hoc interea anno Robberlus Capnanorum prin-
Domini annus vicesimus centesimus atque millesi- ceps cujus supra meminimus vila decedit (Jun. 3),
mus volverelur (1485), lam magni lerraemotus in et Richardus filius ejus a Capuanis in principatum
hac lerra facti sunt, ut inCaminopalatium dirueret, substiiuilur; quo paulo post morluo, Robberlus
in Cuctiruzzu ecclesiam cum curia subverteret, apud (1487) patruus ejus illi in principaluin succedit. _
Bantram ecciesiam, domos, et campanariaad lerram 66. Hujus abbalis lempore, in Gampania provin-
dcjiceret.niultique sub ipsa ruina interireni, elnunc cia insigne miraculura a\ anliquis per omnia simite
quidem novem, nunc decem et septem, nunc viginli factum est. In Comiiio namque, in castro quod in
et eo amplius 4638id per dies singulos senliremus -honore sanctorum Septem fratrum conslruclum est,
(1486). Quo lempore pater Benedictus cuidam His- nobilis cujusdam militis filiusfuit nomine Albericus,
.pano apud, Ternvulas iribus vicibus visibi.Iiter in qui p.uer deeimo anno nalivitatis suoeinchoante lan-
quodam irivio apparens, dixil : t Vade, dic abbati", guore correpius ad extrema perduclus esl; quo
ut omnes qui in dieionis suae lerra habitant, discal- tempore novem diebus lotidemque noclibus immo-
ciatispedibtis ad.monasterium roeunvin Casino con- bilis ac sine sensu, et velut mortuus jacuit. In quo.
slructum, omnipotentem Deum rogaturi, convenire spalio a bealo Pelro aposlolo et duobus angelis,,
faciat, et ipse unacum fralribusper omnes mona- quorum unus Envinanuhel, aller Eloy. dicebalur, per
sierii ecclesias Jefanias facianl discalcealis pedibus. loca poenanm. deportatus, ducius est ad os inferna-
lncreverunt enim peccala hominum.eldelicla eorum lis baratri, demum vero ductus ad paradysum, vidit
muliiplicala sunt valde; forsitan ignoscet Deus de- mansiones sanctorum, alque in coelumaereum sub-.
lictis illorum, perficiat voja et stipplicaliones ad levaius, et a bealo Pelro aposlolo sufficienter in-
etim. > Pcrcontalus quisnam esset, fralrem Bene- struetusrieveleri leslamento, de poenis ppccalorum,
dictum se esserespondii. Ille auiem exurgens, venit et de pcrhennigloria sanclorum, vidit arckana quae-.
ad abbatem, el quid viderit \_el audierit serialim dam, quae prohibilus esl alicui loqui, sicque per 72
pandil. Igilur cum justa palris Renedicti prajceplum provincias ab eode-ra aposlolo deportatus, et vit_e
sursum ad.monaslerium omnes Deum.rogaturi co»- reddilus esl. Hujus igilur visionem nosse qui cupil^
venirent, diabolus claudi specie assumla in devexo, rei seriein a Guirione4639hujus Casinensis. ccenobii
monlis latere illis factus est obviam dicens gloriosaj monaclio compositam (1488) relegat; quae quiaper
virginis Mariae ecclesiam». maxiimamque civiialjs ojnnium fere ora volvitur, rcferre omisimus. Exinde
jvartem terrae motu. diruta esse. Illi autem falsitali vero idem Albericus reliclis et spretis saeculipom-
ojus aurein accommodanles, ct id quod ccepcrant pis, hoc Casinense coenobium;petiil, atque a pa-.
ocius dimillenles, ad civiiaiem revers*isunl; quo, ire Gyrardo gratauler nimis susceptus, et sanctae
<dumvenissent.videnles illusiooem diabolicam, alio conversationis habitu indutus, Chrislo vero regi
die letaniam qtiam siulie dimiseraiit discalcialis pe- mililaturus cum caeleris fratribus est aggregatus..
dibus implere sluduerunt, Igilur prima noclisvigilia Tanta enim usque in hodiernum abslinentia, tanla
magno ultra.modum terroemotu facto, fralrcs e slra- moriim gravifale pollet, ut poenaspeccalorum per-.
tis sttis surgenfes, discalciatis pedibus ften.es et spexisse et perlimuisse, et gloriam sanciorum illum.
ejulantes ad patrem confugiunt Benediclum, atque vidisse nemo quis dubiiet. Non enim carnes, non
ante ejus sacralissimum corpus precesad eum funr D adipem, non vinum ab illo tempore usque nunc Deo
dentes,, per o.mnia monasterii allaria. lelanias decanV - annuente sumpsit; calciaroenta nullo penitus lem-
tare ceeperunl. Fidelis Doininu_sin verbis suis, qui poie utilur, el sic in tanta cordis ac corporisconiri-
invocantes se et de sua misericordia praesumeules lipne et liumilifate usque in hodiernum in lioc Casi-.
exaudire promisit; n.am suppiicalio lelaniae a fra- nensi coenobio perseverat, ut mtilta illum quoe alios
tribus explicila, ne u.nus.quidem lapis ulterius de. latereni vel metuenda vel desirieranda vidisse,
VARIJE LECTIONE.S.
WBS vicibus excidisse,videlur, '"~~-itaGaltttla. Guidono Ang._
mxM.
(1485) Consenlit Anon. Casin. Francisci Cancelliere ohservalionihus Sopra Corigi-,.
. (1486) Imitari videiur Leonem III, 55:. naltta clellu Divitia Cotnmedia di Daule, Romaj
_p487) Imo Jordanus fraier post iiioJtem.Richardi, 1814, 8, p. 154 ct supra p. 568. ICxsi-itin cod. Cas.
ijln. 257 f.556.
(14.88) J.tissuGirardi abbalis;. v. p.r_of_.visionisin
 889 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOllE PETRO. 890
etiamsi lingua taceret, vila loquerelur. His (1489) A sancli Johannis baplislae, de sancto Petro et Paulo,
porro temporibus, Petrus diaconus anno dominicae desaneio Laurenlio, de vigiliasanciaeMarioe; libiiim
incarnalionis quintodecimo centesimo alque mille- illuslriumvirorum ccenobii Casinensis ad Pandulfum
simo, primo aetalis suae lustro a parentibus suis Teanensem episcopum(l496). Miractila Casinensium
beaio Benedicto oblalus, et a jam dicto GyrarJo roonachoruni quae scripta adhuc minime erant de-
abbate susceplus, el habilu sancloe conversationis scripsil. Isforiani de evcrsione seu restauraiione
indutus, alque sub. eodem abbate per annos bis coenobii beafi Mauri ex jussione abjralis Senioreeti
quatiuor" eruditus, 21 anno aelalis suse scripsil ad emendavit, in qua et prologum scripsit. Fecit et
Odesiriiim II. supradicli Gyrardi suecessoreni (1490), prologum in Iibro privilcgiorum , sefmonem" de
passionem beatissimi mariyris Marci et 464°socio- iransiationecorporis sancti protomartyris Slephani
rmn ejus (1491), vjtam egregii confessoris Fulconis. a civitate Conslantinopolitana ad Urbem Romanam,
4Sil, passionem sanctissimi martyris PJacidi disci- ortus et vitas jiistorum coenobii Casinen.sis (1497),
puli heali patris Benedicli (1492), et vitam sancll sermonem de festivifate o.mniumsanciorum, de na-
Apollinaris abbatis ad 4642reverendissimtim Raynal- livate.Domini sermones dtio (1498), de sanclo Ste-
dum abha.em (1495), vitam sanctorum Guinizonis phano. Chronicam coenobiiCasinensis a renovalione
etJanuarii ad 464aRichardum monachura Casinen- H ecclesiae beali Marlini a Desiderio facla, usqne ad
sem, viiam saneti Conslaniii episcopi et confessoris liunc diem. Astronomiam ex veteribus libris colle-
ad Guarinum episcopum Aquinensem, vilam sancli git. Demunvvero pro responsis Casinensis coenobii
Severi episcopi Casinensis 46U ad Seiiioreclum ab- apocrisarius ad Lolharium III, Romanortnn inipera-
balera. Ry.hmum de novissimis diebus (1494), in torern directus, poslquam (1499) ei scssioncm ad
quo jusla Iitieram videtur secutmn fuisse apostolum pedes suos concessit, poslquam inter cappellanos
Johannem, cum idcm Peirtis scircl fuiitum proinfi- Romani imperii locavif, postquam discipuhim Ber-
nito, jtista quod ibidem scriptum est. Deslruclionem tulfi cancellarii constiluit, postquam a secrelis effe-
eliam et reslaiiralionem civitalis Atinae.et inventio- cit; logothetam, exceplorem, et audilorem Ro-
nem corporis beati martyris Marci descripsit.Viiam mani imperii illum coristiluil, in aula porro Romani
sanctae Dariaeuxoris sancii "Nycandri. Scripsit etiam iraperii idem Pelrus dum versarelur, allercafionem
sermones lios : de fesiivitate beati Marci sermones quae facla est ante eundem imperalorem inler eum
. 8, de vigiliis ejus sermones % de 4646sanclo mar- et adversarium Casinensis ecclesiaecomposuit(-1500j.
tyre Placido omeiias 2 (1495); et sermones 12 ; de Sblinum de miraculis breviavit (1501).Degeneribu$
ccena Domini sennones 2, in parasceven, in sabbalo _ lapidum preliosorum ad Chonradum imperatorem
sanclo, omeliam in festivilate sancli Benedicti, ser- librum exaravit. Expositionem super regula sancts.
monem ju pasca, in oclava sancti Benedicti, in Benedicti componens, in 4 libros divisit (1502). Scor
ascensione Dominv in penteoosle, de feslivilate lias in veleri testamento (1505). Epistolas duas ad
VARJJE LECTIONES. .
4640ac 2. 4641ita codd. F. vifam s. Planidi 2. 464Sad r. R. a. desunl 2. 4C4Sad R. m. C. desunt 2..
**44ep. et confessoris 2. 464Bsermonem'in octava sancioriim Marci, Njrcandn et Marcyani, et 2.
miM,
(1489) Quae de Vita sua el srriplis liicPelrns re- Easdem recepil in librum De ortu et ob. jusl. Casi-
ferl, bis prseterea exstant, ipsiusroanuscripta, scil.l nensium. Cf. p. 569.
- cod. Cas. 561, cap. ullimo libri De viris ill. Casi- (1494) Exsfat in cod. aulogr. Gas. 561 ex quo-
nensibus, ordine diverso, ubi cum seplies atramen- principium edidit L. Tosti II, 120.
lum mutetur (sc yerbis: In ipso autetn, in sqbb. (1495) Eae cum 12 sermonibiis exslant 561. io co(k
sanclo; serm. de transl. s. Stephant, librum notarum, 515, f. 64; sermones etiam in cod. aulogr.
translalionem, canius, el sanelorum N. et Marciani, (1496) V. p. 568. Aulographusexslalin cod.561...
libi desinit, pagina vacua relicla), el narraiio bre- (1497) Exstant in cod.-561 auiographo.
vior sit, primo haec scripsisse videtur. 2 cori. Cas. (1498) Hi tres sermones.exslant ibindem.
257, cujus varias lecliohes arijicimus. lncipil: Pe- (1499) Cf. ep. ad Richiaiam , Mart. Coll. I, 757 :;
trus Casinensis diaconus, carlularius, scriniarius ac Postquam enim nostram parvitalem discipulum B. r;,.
bybtioihecarius, ex palre Egidio natione Romano, effeceral, poslquam logothelm, exceptoris et auditoris-
Gregorii Romanorum patricii el consulis filio, quin- officio remuneraveral, paslquam sessionem ad pedeb
quennis sub Girardo abb. b. Ben. oblutus, u. d. i. svos induiserat, postquam a secretis ejfeceral, etc.,.
4115, aique sub eodem abbale per 8 fere annorum v. infra c 125.
curricula erudilus est. Antw vero i. d. 1128, etaiis sed servala est ciim:
(1500) Ea Casini non exslal,manu
aulem ejus 21, cum abbas Od. 11. Girardi abbatis allera altercatione in apogr. Constaiuini Ca-
successor abbaliam reliquisset, ad exiliuin einulorum jetani a. 1602 confeclo, in Bibl. Brancacciana II,.
suorum facienle invidia direclns esl, In ipso atttem C/22. Cf. inlrac. 97.et 115.
consiiinlus dum esset exilio,descripsil ad supradictutn (1501) Ejusmodi opus conlinetur cod. Casin. 591,"
Od. abb. passionem eic S3uC.XII»
et
(1490) Sed tune dimissa ubbatia cardinalem, ut (1502) Cod. 257, f. 57 scripta jussuSeniorecii
bene Ang. de Nuce. Rainaldi Colementani; Tosti II, 118. Partem ejus.
. (1491) V. p. 565. Ang. de Nnce ediriil, in Append. Chronici. scn-
(1492) P. 566.' (1503) lb., f. 546. Incip. Mos cst sanctm
"
(1495) Exstat in Reg. S. Placidi, cod. Cas. 5(5, |)iuw,,cic. 1. B. MAWS,. .
f. 126; v. S. Guinizonis f. 141; v. S. Severi f. 150,
 83.1 . LEONISMARSICANIET PETRl DIACONI' 892"
LoUiarioni imperaiorem, exjussione alibatis Guy- A 67. Sub jam diclo abbale- Gyrardo Gunuarius
baldi (1594). Ad Richizam imperafricein '.de obitu Sardorum nobilissimus (1515)j, parenlum suorum
Lotharii imperatoris. Ad eandem de obitu Heiurici Baresonis el Torkitorii regum vesiigia.sequens.cum
ducis Bajoariorutn. De electione Cbonradi II. Ro- licentia archiepiscopi sui (1514) oblulitbeato Bene-
inanorum imperatoris epislolamperpulchram com- diclo ecclesiam sancli Petri in Nurki, et sancli
posuil. Librum uotarum ex parvo aimvliorern effecit, Nycolai, ac sancli Johannis et sancti Petri in Nu-
et Chonrario imperatori dedicavil (1505). Vitnjbiurn gulbi, et sancti Heliacac sancli Johannis (1515) in
de archilectura mundi emendans brcviavil (1506). Setin, cum omnibus pertinenliis earumdem eccle-
Librum Hevae,regis Arabiav,de prctiosis lapidibus ad siarum, ad utilitatem vestimenlorum nosirorum (an.
Neronem imperatorem, quem Conslantinus impera- 1120. Jlfai. 24). Id ipsum feeit et Furatus de Gy-,
tor ante aimos fere octingentos ab urbe Roroa Con- lil (1516) cum volunlale ejusdem archiepiscopi, et
siantinopolim asportaverat, de Greco in Romanam episcopi s_ Boni, de ecclesia saneti Nycolai in So-
lingtiam translulit. Ymnos duos in laudem sanclae lio, et ^anclBeMarioe(1517) cum perlinenliis .suis.
Justse virginis et martyris dictavil. Visionem Albe- Sed et Comila Sardorum nobilissimus lunc lemporis
rici monachi Casinensis corruptamemendavil(1507). ad hoc roonaslerium veniens, carlam (1518) fecit
Chronicam regumgenlisTrojanae, elconsuluui, dicta- B liuie loeo de ecclesia sancti Michaelis in Ferrucesi
torum, et imperatorum composuil (1508). Miracula cum altinenliis suis. Pari etiam nvodoMarianus de
sanclorum marlyrum Marci, Nycandri, et Marciani Zori opudil in boc loco ecclesiam sancii Georgii in
exaravit. Ymnos sex 4646in eorurii laude coinposuit. Banarcatu , cum omnibus quaetunc temporis habere
Canlusbeali marlyris Marcidiclavit. Scoliasin di- videbalur. Htijus exemplo ducta Muscuniouia car-
versis sentenliis (1509). Exhortaloriuro. ad raona- lam fecit de domo sua in Solio, cum servis el an-
clios (1510), in quo oslendit quid custodire, quid cillis, et omnibus rebus suis. Susanna eliam illam
cavere debeant, de septem viliis et virtutibus, de 7 ad bonum aemulata optulit bealo Benediclo domum
peliiionibus, de Rebecca et Isaac, de rege Ozia et suam in Yscano, et in Mulana, el in Cortina , et in
sacerdotibus, de Moyse, et via trium dierum, ac Myrra, el in Coquina, el in Amendula, cum servis
tribus temporibus, de visione Ysaiae. LiJjTumsalu- et ancillis, et omnibus suis. Vera quoque filia Gun-
lalionum, exhortalionum4C4', et opprobriorum. De narii de Thori concessit simililerin hbc Joco donium
ierra repromissionis ilinerarium ex omnibus veteri- suam in Coquina, cum servis, et omnibus quae
busiibris collegil, et Guybaldo Casinensi abbali di- habere videbatur, Id ipsum fecit el Constanlinus de
cavit (1511). Vitam sancli papae Leonis exaravit46'*8. Carvia, fecit ohlationis carlulam de ecclesia saucii
r^
:
Ystoriatn4649geii.isTrojan_e.aprincipio raundi usque Petri in Symbrano, cum omnibus perlineniiis
ad sua lerapora, nee npn et librum prodigiorum et; suis (15J9).
porientorum describens, illustrissimb Ptolemeo II, 68. Tunc lemporis (an. 1120. _T«/.)pr_ephatus.papa
Romanorum consuli dedicavit. De temptatione : Calixtus Urbem egressus venit ad hoc monasterium,
Christi in deserto omeliam perpulchram exaravit, el a praedicto nostro abbale cum ingenti honore
nec non et altercationem,'quam habuit eum quo- susceptus, dieillo niissam sbllempniter celebravii,
Jam Cons.antinopblitano pro Romana ecclesia. Com- atque in hac terra per duos fere_menses (1520) est
posuit alia uvulla, quoe bic scrihere snpersedi- remoratus. Quem videlicet ponlilicem noster abbas
mus (15J2). honoiifice ninvJssuslentarit, et in omnibus necessi-
\A.R\M LECTIONES.
Ui~nnmero locus vacat-%. k~'~exornat.onum 2. 4648adInnoc. papam II ex. 1,2. l~'~Hmc in cod.
257 ita leguntur, eadetn manu sed non eodem lemporescripla : Y. g. T."a Noe u. ad s.. t. describens,
Pt. II R. c. dicavit. Scripsit omeliam in quadragesima, necnon et altercalionem q.h. e. q. C. p. "R.
ecclesia. Ibi finis esi.
! • miM.
(1504) Ib., f. 52. Epistolae ad Richizam, f. 57 et nihil ibi mvenies. In cod. 515 est Vita Aldemari
508: ad Conradmn, f. 57. Cf. p. 571. (Ortus et ob. c. 69).; in fine cod. 561 periit opus
(1505) Prodiit cum Valerio Probo Venetiis 1525, inscriptum : Synonima M. T. Ciceronis.
4; Lugd. Bat. 1599, 8; Col. Allobr. 1602, 4 el in (15J5) De Laccon; in regno Ardar. Gatt. Hist.,
cill. auctoium linguae Lalinae. p. 424; cf. confirmationem Gonriarii regis Turri-
(1506) V. Polenii Exercilatt. Yilruv. II, 171. lanoruni Acc, p. 255.
(1507) Cod. 257, f. 556.- (1514) Alhu s. Azzu.
(1508) Cod. 257. Fragmenta edila sunt in Mon; ' (1515) Ea in. privil. non commemoratur.
SS. 111,219 etin L. Tosti Hisl. Cas. II, 116. S. d. Gatt. Acc, p, 257.
(1516)
(1509) Cod. 257, f. 18. (1517) In aUera charla, ctijus fragm. dedit Galt.
.1510) Ib., f. 41. Ilisl., p. 544. .
(1511) V. Praef., p. 571. (1518) Fragmentum ejus edidit Gastula ib. Reli-
(1512) Librum De dignilate Romani imperit, inc. qnas non edidit.
Ihvc digni, etc, habet catal. codd. Cas. in A. Mai (1519) Eriidit Tosti Hist. Cas. I, 421.
Spicil. V, 223; Cod. 257 pr_elerea conlinet caialo- (1520) Id pugnat cnm epislola Eginonis ap. Udal-
gos poiililicuiu Romanorum et abb. Casineiisium, scalcum, ubi papam Kal. Jul. adhuc Romae manen -
explanationem brevem regulae, et epitomam super lem videmus, quem Falco 8 Aug. Benevenlum in-
Rcgula S. Benedicli ad Lolharium- imperatoremj, Irasse narrai. Casini eum fuisse, etiam Pano'ulk.s
•
inc. : AUmirabili, etc. Quod ad histoiiam faciat. in Vita ejus leslatur.
895 CIIRONTCON.CASINENSE.—. LIB. IV AUCTORE P..TRO. .894
talibus ejus slrenue satls deservire curavil. InJe A Ilelena bealo Pelro obtuleranf, huic nostro ccenobio
vero Benevenlum veniens (Aug. 8), In Apuliam ex apostolicae sedis liberalitale eoncessissel. Nallet
usque descendit, ac nvore anlecessorum suorum a ergo, ut per quorumlibet violentiam sublraherentur
duce GuIIielmo fidelilale recepla (1521), Romam vel infesiarenliir; sed oinnia quiete ac libere ad
reversus est. Dehinc vero exercitum congregans, Casinensidin fralrum indumenta conservarentur.
Mauricium aeresiarcham in civitale Sutrina obsidens 69. Facluin (1527) est aulem, dum idem venera-
cepit (an. 1121. Apr.), et in arce lnijus monaste- bilis papa apud BeneveiUum maneret (Ocl.),- Otto
rii (1522), quam iriem abbas a fundaroentis con- Capuanus archiepiscopus conqncslusest Capuanaiii
.slruxerat, exilio relegavil.'Hic aulem reverendissi- ecclesiam spolialam tribu.s ecclesiis quae essent
mus ponlifex dum Beneventi residerel, rogalus ab juris sancli Slephaiii, quas haec Casinensis ecclesia
eodem abbale nostro vel fratribus , ecclesias sancti possideret; scilicel saiicti Beneriicti Pyzzuli, saneli
Peiri et sancfi Nycolai de Nugiilbi, sancti lieliae in Angeli ad Odaidiscos, sancti Ruphi, quarum sibi
Selin , et sancti Petri in Nurci, quas vir illustris- possessionem resiiuti per Romanam curiani postu-
simus Gunnarius de quo supra reltiliiiius, beato Iabat. Ad haec noster abbas respondit, Casinensem
Petro optuleral, et poslmoritim ejusdem ponlificis ecclesiam ejusque minislros Capuanam ecclesiam
jiissu beato Benedicto concesserat (1525), per apo- B non expoliasse, asserens se de praenominaiis rebus,
stolicoesedisprivilegiurn (1524) congregalioni nosirae pro quibus invpetebalur, multiplici ralione inuni-
in perpetuum confirmavii (an. 1120. Aug. S),ulde lum, lam instrumenlorum quain legitima et incon-
ipsarum ecclesiarum reditibus proul facullas miiii- cussa lemporis detenlione ; oslendens insuper quod
slraverit induineiila sempef htiic noslro conventui appellalio qucc a parte arcbiepiscopi 1'acta fuerat,
proepareniur. Salvo nimirum censu quuttuor solido- rieque canonica essct nequc legiiima, idque plurir
rism Papiensis monetae singulis annis Lateranensi bus el evidentibus raiionibus asserebat, Cumque
sacro palalio persolvendo. Adjiciens insuper, ul pos- inter utramque parlem diu super hoc decerlatum
"
sessiones el dona omnia , quae supradictus Gunna- fuissef, apostolicus praecepit, ut rafiones quas no-
rius healo Benediclo contulit, vel collaturus est,. ster abbas habebat oslenderef. Tridui igitttr dila-
omiiia similiier in necessitate vestimenforum in fione concessa, ilerum nostra illiusque pars curiam
perpetunm conservenlur, el si quis ejusdem Gun- adeuntes, de eisdem quoesiionibus causa denuo ven-
narii oblationes auferre, vel minuere, aut a consti- tilata est. Verum ubi a parte archiepiscopi ntilla
iuta vesiimentortim proeparatione hujus sancli Ca- raiione neque canonica neque legjtima posset
sinensis conveiilus subtrahere vel mtilare proesum- ostendi, quod Casiiiense monasierium praedictarum
p.j.ssel, anathemaie plecteretur. Idem praeterea ecclesiarum possessionem ei restilueret, cum con-
illustriviro Guunario uxorique ejus Helenaelilteras staret Capuanam ecclesiam a Casinensi non fuisse
direxit (Aug. 10) (1525), gralias agens simul et expoliatam, aique in hoc prolixius immoratum
monerts, -ac in renissione peccatorum illis injim- esset, jussit landem praedictus papa sibi raliones
gens, ul in eo quod ctupissent conslantius pernva- nostri coenobii osiendi. Quibus exhibitis, _et dili-
nereiu. Roinana eniin sedes et ecclesias et donum genler a cardinalibus cler.icisque Romanis studiose
quod iiostro coenobio fecerant, sua auctoritate fir- .releclis el (1528) perspectls,' qualiter illas Richar-
maverat, prohibens ne quis illa subtrahere, dinvi- dus princeps cl Jordanus filius ejus in hoc tcenobio
iiuere, aut in futurum sine Casinensium frairum concesserant, ct praeceplo suo firmaveranl: ponlifex
consensu audeat commutare; sed ob fralrum iudu- accepto concilio, tum pi-o multimodis ralionibus,
jnenta quiela semper et.illibala permaneant. Pari instiMiineiUorumscilicet et lemporum, tum propri-
eiiam modo litleras Vulterano episcopo deslina- vilegiisRomanorum pontificum huic nosirb ccenobio
vit (1526), mandans quani specialiter, quam prae- concessis, praeccpit praediclarum ecclesiarum pos-
cipue hoc Casinense ccenobium ad proleclionem sessiones apud hoc monasterium prout tunc fuerat
Romanee spectaret ecclesiae; praecipiens insuper, ut D remanere.
donum quod beato Benedicto ab illuslri viro Gun- 70. Hoc praeterea lempore in ejusdem apostolici
nario el uxore ejtis faclum fuerat, pro beali Bene- pnesentia praedictus noster abbas proclamalionem
dicti reverenlia quielum et ab omnium infeslalione lecilde ecclesiasanetoeMariajin Cyngla, qnamajure
liberum faceret permanere, quia apostolica sedes htijus ccenobii Raynulfus comes (1529) violenler
donum illud scripti sui auclorilale firmasset, et ec- abstulerat, et ecclesiae sanctae Mariae de Capu»
clesias quasdam, quas Gunnarius cum uxore sua subjtigaverat. Tunc pontifex abbalissaesanctae Mariae

NOTM.
(1521) Mense Oct. Beneventi, SCCIIIHIUIII Rom, (1526) Ibidem, utraeque edePetri Regesto.
Saiern. (1527) Cf. nolitiam hac re scriptam in Reg.
(1522) Sc Janulae, v. c. 86. Sed iuuc in Cavense Petri, ap. Gali. Acc, p. 715.
monaslerium eum relegatutn esse constat. (1528) Et — (irmaverant hic addidit Petrus; v.
(1525) V. epist. ad (Rogerium) ep. Vulterr. supra III, 57.
(1524) Ap. Gatt. Hisf, p. 425 ex oi'g (1529) F. Roberti comilis Cajat. quem supra ha-
(1525) lb.,, p. 426. buiinus.
 g§5 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI §96
de Capua lifteras dirigere sluduit (1550), praeci- A possessa re spoliaius esl, jusla legum instituta et
piens ul quinta feria posl oclavas peulecosten se sanclorum canonum sanctionem ad jiifi cogeretur
sedi apostolicav praesentaret, et jus ecclesiae suae nctionem accedere. Praeeiperet ergo suo cardina-
praeseniibus episcopis et cardinalibus Romano pon- Jiumque judicio, ut infra viginti dies postquain apo-
lilici ostendcret. llla autera muliebri furore exae- stolicas litteras accepisscl, Casinensem ecclesiam
stuans, ad pontificis curianv nequaqnam ire, ejus- de Cynglerisi cella, salva monasterii sui justitia, in
que praeceplis nullo paclo se obodire respondil. inlegrnm .reinvesiirel. Res vero ecclesiae , qnas
Quod dum supradicto papaenunlialtim fuissel, lilte- spoli.itionis tempore habuil, a se yel asuis liomi-
ras ad eam direxit, mandans quod iu noslri abbalis nilius minime lollereiilur. Ad haec abbalissa, igno-
querimonia super Cynglensi ecclesia subferfugium rans ea quae veiitura eraiu super eam, missis homl-
quaerere jam videretur, nam secundis iransaclis nibus contra papae pra.ceptum libros el quicquid in
terminis ad judicium minime venissel, neque per- Cinglensi cella repperit asportavit. IIoc ubi papa
sonas pro se ralionabiles direxisset: in his taraen aguovil, ad eam per litteras direxit, quia diiin illam
omnibus Romana ecclesia acienus sibi el monasteriO'. palerna benignilate elniansueludine loleraret, ipsa
suo pepercissel, sed diutius causae hnjtis discussio- " in derisu papa. patieiuiam exhabens, nichil eorum
nem protendere non valeret, Omni ergo occasione quae illi praeciperel saiagerct adimplere : insuper
seposifa ponlificis conspeclui se repraesenlarel, vel etiam ad apostolicae sedis injuriani ct coiuemplum
tales pro se personas dirigcrel, quae vice sna nego- Cinglensein ecclesiam expoliasset.Praeeiperet ergo,
tiunv illud sttlTicieiitervalerentpertractare. Alioquin nisi iram vellet experiri aposiolicam , ut nichil
Romaua ecclesia Casinensi ccenobio de Cynglensi deinceps de Cinglensis ecclesiaerebtis auferret, sed
ecclesia restifulionem cooperanle Domino facerel. omni occasione vel dissimulatione postposita, ec-
Tali igitur abbalissa conventione perlerrila, accedit clesise ipsi quae per eam de eadem ecclesia alilala
ad comitem Raynulfum, rogat, obsecrat ut pro se sunl reddefet, eandemque ecclesiam curii omnibus
Romano ponlifici litteras mitlal. Annuit illius vo- rebus suis Casinensi raonasterio restiluerel. Si au-
luntati remuneratus pccunia comes, et ut ab abba- lem ulterius conlemplrix exisleret, el mandatum
tissa rogatus fueral peragens, supradiclo papce lit- apostolicum infra viginli dies posl litteras acceplas
terasmiuit. Releclis igitursupradicli comilis lilleris non satageret adimplere, apostolica sedes ex tunc
pontifex, ejus petitioni assensum praebuil, et termi- in Cinglensi ecclesia divina officia interdicerel; ab-
num ei dedit, mandans eidem comiti, ut nulhim batissae vero omnem monaslerii prselationem pote-
super hoc impedimenium laceret, quin negolium „ slale apostolicaeaucloritalis pfohiberet, quoadusque
illud suo lempore deciderelur. Nisi enim abbatissa praephatam reslitulionem cum inlegritate adimple-
lermino consliluto sedi se apostblicoerepraesenlaret, rel, el Romanae ecclesiae de contemplu plenarie
vel personas pro se idoneas mitleret, ipse Casinensi salisfaceret. Abbatissa vero ubi papae volunlalem
ccenobio restitulionem de Cynglensi cobperanle Do- agnovit, ad consueta arma recurrit, pecuniam
mino faceret, quoniam Casinensis abbafis querimo- oporlune iinportune dislribuit, et se nulla ratione,
niam diulius ferre non posset. Advenienle autem iiullo paclo, papae voluntalem impleluram fatefur.
termino, abbas noster Romam perrexit, jusliliam Hoc igilur ubi pontifiei nuntialum est, rursus ad
noslri ccenobii recipere cupiens, siniul eliam et eam direxit, quia quanlo illam majori patientia
rounimina nostra secum deferens. Abbatissa vero susiineret, tanto habundaniiori superbia et exlol-
nunlium deslinare vel per se ire omnino negavit. lentia conlra Roraanam ecclesiam elevarelur. Quater
Tum papa eum episcopis el cardinalibus consilio enim et eo amplius sibi karitalive ac paterne justa
habito, eidem abbalissae litteras misit, admirans sacrorum canonum sanctionem scripsisset, el man-
quia pro cuntroversia, quae de supradicta Cynglensi data ejus penilus contempsisset, et Romanam ee-
ecclesia inler sanclimoniales et Casinense coenobiutn clesiam sprevissel, quae omnium ecclesiarum mater
longo lempore agilata fuerat, apostolicas ad eam D el domina est, non ab alio sed a Christo domino
frequenter litieras miserat, et tres illi jam terminos constitula : unde non immerito fideles omnes eam
coiislituerat: sed neque ad se ipsa venissel, neque debent honorare. Ipsa vero econlra sua eam vellel
justa ejus praeceplum sufficieiites pro se personas potestate et dignitate privare. Toliens quippe a Ro-
ad riecisioneni causae direxissel. In quo profeclo non mana ecclesia commonita, nbn solum inobediens
jusiiiiamexpeetare, seddissimulalionibus quibusdam exlitisset, verum etiam inobedienliam addidisset.
ct occasionibus lempus infiniiuni velle prolrahere. Pro lanta igilur insolenlia ejus, idcm poniifex in
Sibi quoque et cardinalibus ralionabile visum esse, eodem bealoeMariaemonaslerio divina omnia oificia
ul deinceps dilatione vel occasione absentioe ejus inlerdicerel; abbatissam ab ipsius monasierii rcgi-
Casinensis ecclesia non deberet manere de posses- niine sequestraret, el tam eam qtiatn faufores ejus
sione Cyngletisis cellavdiulius spoliata.Non enim qtii in hac causa excommunicationis vinculo inuodaret.
NOT.E.
'i5S0i Quatuor cjus epistolae ad Alphcradam abbotibSam ct tres ad R. comilem exstanf in Rcg'
Pelri f. 51, (este Gtti. Ilisl, pag. 49.
 gg7 -CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. -893
Cumque nec sic valeret Romanus ponlifex abbatissae A ferens se pro feminea supevbia excoriiiiiunicatum et
proterviam humiliare, mandat comili Raynulfo, ul ab omnibus divinis mysteriis separolum, apostolici
infra viginli dies postquam aposlolicas lilteras ag- voluntalem se iinpleturum spopondit, si Casinen-
cepissel, Casinense monaslerium. de Cinglensi cc- sium fralrum munimina perspicere possel. Relectis
clesia in inlegmm reinvesiirel, neque in.erim ejus- igilur in pravsentia snpradicti papae Callisti et om-
. dem ecclesiae bona diripl a quibtislibet.vel auferri nium episcbporum el carriinaliiim antiquis el au-
permilteret. Quod si el ipse quoque aposlolici man- tenlicis nostri cosnobii carlulis, qualiler Sarraccmis
dati conlemplor existeret, qui spolialionis luijtis sculdahis Benevenlanus, cui locus idenijure hoere-
"eausa et prlncipium extitissef, papa ecclesiasticav ditario perlinebat, ecclesiam ibi sicutin hiijus libri
a
juslitiae vigorem pro eo diniitlere non valens, in principio (c 6) commemoravimus beali Cassiani
personam et in tolam lerram ipsius excommunica- fundamenlis conslruxeral, eidem ecclesiae, quoiiiam
tionis sententiam, ausiiiante Domino, proferret. Su- Jilium non habebal, omnem omnino substantiain et
scipiens igiltir aposlolicas lilteras comes, abbatis- possessionem suam per consensum Gisulfi ducis
sam evocaf. quid sibi a papa mandatum sit per or- Langobardorum concesseral, el qualiler postmodum
dinem pandil. llla vero facibus succensa femineis, per auctoriiatem ipsius ducis eandem ecclesiam cum
"
prineipem el comitem universosque illorum satelli- omnibus possessionibus suis liuic Casinensi coenobio
tes ingenii hoere remuneral, rogat, poscit, obsecrat, subdiderat, seu et qnaliter el sanclus Petronax ab-
uli comitem fiagitent, ut conlra papae senteiitiam bas cum, adjutorio ejusdem ducis ecclesiam ibi in
tticri abbatissam studeat, ntque in tanlo artictilo hoiiore sanciae Dei genitricis Marioe construens,
temporis subveniat, modis ac nisibus quibus valet monasterium pucllariim Dei effecerai, et qualiier
exorat. Remuneratus itaqtie abbatissae pecunia co- iilam ab hoc monasterio sublractam Oderisiiis abbas
mes, illam contra papae senlentiam pro suo posse temporibus papae Urbani recollegerat (1552), et
tueri proroitlil. Quod dum supradictopdntifici rela- qualiter Capuani monasterii abbalissam idem papa
tum fuisset, mandal |comiti, quia cum ipse beali ob hanc rem aposiolicis litleris et sui oris invita-
Petri et papae fidelis esset, Romana ecclesia vera lione uu vocaverat, et qualiier abbalissa ad pouti-
cum dilectioue diligerel, et inter alios strenuos et licem venire cbntempnens, nec ejus monita suscepit
illustres viros personam ipsius proecipuaedileciionis et judicium penitus subterfugit : simul "etiam in
hrachiis amplexaretur, et nisi per eum remaneret, omniuin praesentia' releclo exinde papae Paschalis
id-tpsum deincepsfacere praeoptarel; propter qnod judicio (1555), continuo idehvcomescoram Johanne
innc usque ecclesia nichil egisset, in quo gravari a p cardinali tituli sancli Eusebii, et Bermanno *°"
sede apostolica viderelur. Praeciperel ergo, ut omni Romanae ecclesiae.subdiacono, reddidit beaio Bene-
penittis diiatione el occasione postposita', Casineii- " dicto toium ex integro praedictum sanctae Mariae
sem abbatem de Cinglensi ecclesia et de possessio- monasterium, cum omnibus perlinenliis suis quae
nibns ejus faceret revestiri. Quod si contra hoc ire ' leinpore patrissuilenuil.carlulamque renuniia.ionis
piaesumpsisset, ipse eidem comiti divina officiaet elreslilutionisexindecoiiscribifaciensjillamque.pio-'
_omniumecclesiarumintroilu.ni interdicerel, el ad pria manu roborans (an. 1122. Sepl.), super altare
viginti -dierum terminum constiiulum, personam beaii Benedicti posuil, violatoribus illius decisionis
ipsius excommunicaret, donec Gasinensera abbalem mille Iibrarum auri penam indicens (1554).
de Cingiensi cella plenarie revestiret, quia Casinen- 71. Hoc interea anno Sparanus abbas de moha--
sium fratrum clamorem nullo modo ferre valeret. sterio sancti Marlini in Arci adhunclociim venien3
Pari eliam modo lilteras Ottoni archiepiscopo Ca- (Fel>.), obtiilil beato Benediclo eandem ecclesiam
puano direxit (1551), _pr_ecipiens ut Alferadarii ab- sancti Martini cum pertinentiis suis (1555). Id ipsura
balissam pro deposita et excomnvunicata lamquaTn • fecit^t Rao de Banlerone cnm Auristella uxore stia
haberct, et In eodenvbeaiae Mariae monasterio nul- de ecclesia sancti Petri sila in finibus-Conseniioe, in
lum divinum officium ceiebrare permilleret; datam Vj loco qui vocalur Gaurano, et ecclesia sancti Mariini,
a Roraano poiitiftceinterdiciionis et excommunica- Joco qui dicilur Ctipplatu, cum omnibus pertinentiis
lionis sententiam per suam parrochiam nuntiari et illarum, ccntuin librarum auri pena appbsila. Sinii-
teneri faceret.Clericis vero el laicis omniroodo pro- liler etiam Milo ct Lituifus Jilii Bernardi de Aquino,
hibuit, ne conlra suum iiucrdicium ecclesiam ipsam et Milo filius Milonis, ad lioc monasterium venieiu-es
ingredi attt cum excdmmuiiicalis participare nulla- opiulere bealo Benediclo novem familias iioiniimm
lenus praesumerent. Comes interea Raynuifus a_grc^ > s'ibi peiiinenliuin in oppido quod Pesthonlis diciuir,

VARS^; LECTJONES.

*$*oiuvitationem c. Wi Ermanno in carta Rainulfi.

KOT_E.
(1551) Quas edidil Galt. 1. I,, s. d. (1551) Eam edidit Galt. Acc, p -71v,
iv.
(1552) Cf. cap. 18 libri5i. (1555) Gatl. Ilist , p. 414.
(1553) D. 1101 Mari. ap. Gatl. Ifist., p. 48.
. 89Q LEONIS MARSICANIET PETRl DIACONl . 900
et in villa sanclae Luciffi,quorum nomina hoecsunl: A moricm reliqueral, ipsique poslmodum in die obifus
Johannes, cum familia sua; Conterius, cum fanrilia sui sibi dimiserant: abbas monere lllos attenlins
sua; Desiderius, cum familia sua; Troslayims, curii coepil, ut tanla pignora Casinensi ecenobio confer-
familia sua ; Petrus, cum familia sua ; Bricius, cum renl. Illi autem ocius se haec adimplere fatentur, si
familia sua ; Lilolfus, cum familia sua ; Ugo, cuin abbas illos quacumque hora ad conversionem venire
familia sua; Johannes, cum familia sua. vellenl, absque aliquo pretio illos in hoc monasterio
72. Tunc lemporis cum (1556) fratrcs monasierii reciperelfQuod cum abbas libentissime seimpletu-
Capuan. cuidam 'eS~segrotojam fere morii proximo rum spopondissel, illi coufestim sanclas reliquias
liionasticum habitum Iradidissenl, clerici Capuanae ad hunc loctim ferenrias eiriem abbati contradtint.
ecclesiaecum armala nianu illuc coiivcnienlcs, eum Suscipiens igitur idem abbas sanclas reliquias, diu-
jara defuncluin repperiiint, elsliniulis iieqtiiiia. rie- que.deosculans , per iiujiis nostrae congiegationis
briati , monacliico habilu illiim spoliantes , eadem fratres ad hoc inonaslerium iransmittere studuil.
iiidumenla quibusque ambulantibus coiiciilcanda in Ad cujus adventunv omnes qui hanc terram inliabi-
platca projeceruiil. Quod ubi papa Calixlus agnovit, labanl, cum ingenli rievotione et gaudio obviam
Capuano archiepiscopo praeccpil nt inauditam et R processermu. Sanc cum liaucad hujus nostrae con-
novam tanlae lemeritalis proesumptioncm sic per gregationis iioliliam pervenissenf, inaeslimabiliexul-
Dei gratiam corrigerel, ne aliqiiafemis ialia agere talione rcpleti, ac solleinpnibns vestimentis induii,
p,r;csumerenl, neque idem archiepiscopus in hoc cum lampadibus et thimiamatibus usque ad porlam
Detim et Roinanani ecclcsiam offenrierel, et quia velerem exierunt, ac lerra. proslrati sanetum evan-
Casinense nionasterium Romanae ecclesia. jiiiis esse • gelisfam arioraverunt, snrgentesque cum maxiina
scirel, Ioca ei perlinenlia nec per se nec per suos reverentia deosculaverunt, el cum ymnis et laudibus
ullalenus inquietaret. Ab hoc eliam venerabili papa illud in monasferium introducenles, alque in argen-
praediclus abbas privilegium de omninioria loci islius tea capsa turrium instar apiata sanctum brachium
libertate recepit (an. 1122. Sept. 16) (1537); adji- reclurienles , in argenlea trabe ante beaii Benedicti
ciens insuper, ut si quis hujus nostri monaslerii vel altarium suspenderunt, anno dominicaeincarnationis
cellarum ejus possessiones aut res violenter aufer- 1122.
rent, posiquam episcopi ipsorum a nostro abbale 74. Eodem quoque anno qnidam claudus de ter-
commoniti, juslifiara de eis facere omirino noltie- riiorio Turonensi oralionis gralia monteni staluerat
rint, abbas super eosdem raptores secundo tertiove adire Garganum. Cumque Aquinatem devenisset ad
commonilos canonicam excommunicalionem profe- C urbem , inlempeslae noctis silentio quiescenll ei
rat. Quo etiam anno, peccalis exigenlibus Capuana beaiissimus pater Benediclus apparuit, dicens :
civitas igni tradita esi. Es loto fere itaque civitate _ « Surge velociler, et castrum pele Casinum, ibique
consumpta , sancti Benedicti monasferio ignis undi- . ante corporis roei praesentiam veslem donaveris , et
que minabaiur ; fratres atitem liumanis rebus diffi-' sanilatem sine dubio percipies. > Tum claudus:.
denles, etin solo Dei adjutorio sperantes, corporale - « Quis es lu , qui tanfa nobis taliaque promiltis ? >
calicis sumentes, extra monasterium in medio ignis Et legislalor ad haec: « Omni dubitatione seposila
posuerunt. Mirum immodum : reverstis ignis ultra noveris me esse fratrem Benediclum , Casinensis
propius acccdere non audebal. Civibns etiam om- ccenobii fundatorem. i Et his dicti.s disparuil. Clau-
nibus quaedammanus a monasterio ignenvpropellens dus vero confestim exurgens, rem geslam sociis per
visa est; corporale vero prorsus ab ignis injuria ordinem pandil. Illi vero vfsioni fidem daroganfes ,
illaesum mansit, praeier quod causa testimonii ejus . ut diversi diversa sensere. Alii namque dieebant
in mcdio foramen parvum factunvest. . fallacibus sompniis credere nulluni debere , nam
75. Hic interea abbas cum apud Beneventum in multos errare fecerunt sompnia. Nonnulii aulem,
apostolici servitio permanerel (1558), et certo cer- . quorum fides sanior ac devolior erat, censebant
lius bracliium sancfi apostoli et evangelistae Malhei D nequaquam id esse agendum; sed a Benedicto patre
in eadetn civitate reeonditum esse didicisset(1559), sanctissimo promissum beneficium expelendum.
ad se jam dicti brachii custodes cqnvocans, qualiler Tunc claudus exurgens, ari montem celeri gradu ac
vel quo ordine ejusdem sancli aposloli brachium nisu quo poierat ascendit Casinum. Cumque in ec-
liabuissenl perconlari studiosissime ccepil. Qui dum clesiam Benedicli patris corpore et nomine conse-
relulissent, qualiter illud secura Robbertus dux dc- cratam ingressus fuisset, et ante columnam argen-
tultsset in expedilione, quam conlra Alexium impe- . team in qua.cereus magnus ponilur pervenisset ,
ratorem habuerat, ac riemum cappellanis suis ad Benedicti confestim suffragaritibus meritis, ccepit h;

YARLE LECTIONES.
4c"aquemdam c.
NOT.E.
(1556) Ex ep. Calixti s. ri. in Petri Regeslo f. 52. nevenli fuit.
(1557) Gnll. Hist., p. 555. Dalum Berulis. (1559) V. supra III, 57.
41538}Caiixtus 11a Nov. 1121 ad Feb. 1122 Be-
 901 CIIRONICONCASINENSE. — LIB. IV. ALCTORE PETRO. 903
prislinum claudus reslitui gradum. Tunc Andreas A sonaro exinde sanclo Benciliciofacerefcinplaveriiii,,
mansionarins , qui eo die ecclesiaecuram gerebal , componerent auri oplimi libras cenium.IIis quoque
claudum vociferantem audiens, ad eum celeri cursu dielius Rao, filius Raelis (1541), collecta Ialrocinan-
pervenit, vidensque callos qui in membrorum con- tium manu, caslra beati Benedicti Suiiim el Morlu-
iraeiione exorti fuerant disruptos, el sangiiinem ex lam dcpraedatus est. Qiiod diun papa Calixlus au-
conjunctione profluenlem, ad fralres ut rei geslae dissel.Pandulfo Teanensiepiscopo.qiiide hoc nostr.o
ordinera promeret concilo gradu perrexil. Claudus coanobio sub papa Paschali eidem eeclesia. episcopus
vero ecclesiam egrediens insciis fratribus , concito riattis fuerat, praecepit ut supradietiim Raonem
gradu ad socios qui eiim apud civilatcm sancii Ger- exinrie convenirel, quateims lolam lerram resfitue-
mani expectabant laelissimusrediit. Illi auietn tanta rel, et (ale quid in (erra 4C 63 beoli Benedicti qur..
perspicientes mirabilia, Ger_irdumabbatem adeunt, sub proteclione Romanaeconst.lebal ecclesiae, nl.e-
et rem gestam per ordinem pandunt. Venerabilis lius facere -iion praesuiiierel. Si vero super hoc
aulem abbas ob ejus sanilalem laetissimus reddifus, cidcm episcopo, imo Roman_eecclesiae oblemperare
"omnipolenti Deo gralias reddidil, eiimqueconfesiim nollel, iriem episcopus canonicam de eo jusiitiam
Casinum ad patris Benedicli eorpus renvisit. Quanta facerel, quia quieqtviriin.dedielante justilia fecissef,
- aulem mentis laelilia ,-'
qtianlaque lunc exultaiio C papa, auctore Domino, et ralumhaberelel confirina-
fuerit, quiaadhuc omnes qui viderant supersunt, rel. Tuiic etiam (an. 1522) domnus Poiilius Clunia-
oniilto referre. Rost haecquidamsenalorum ab urbe' censis coenobiiabbas, ob, _**maxima-.devotionis revc-
Roma egredienles, ad monlem pervenere Casinum, rentiam quanvpatri Benediclo habebat, cum duotie-
videntesque eundem claudum , quem prius ante La- cim suaeecclesiae fralribus hocCasinense coenoliium
• teranense
palalium jacere cognoverant, inquirebarit petiit (1542)' abbatisque nosiri Gerardi vestigiis
qualiler quoque modo sanatus fuisset. Qui dum se- provolutus, olficinas monaslerii dum perluslrasset
riaiim suam ereclionem relulisset, ejus diciis sena- dixit :- t Mallem prius esse dccanus Casiiiensis,-
tores nequaquam assensum praebenles, interula ejus quam abbas Cluniacensis. > Demunv -vero fratrum
artus nudantes, et callos in frusla divisos videntcs, vesligiis provolutus, illocumque se oralionibus com-
omnipotenli Deo et patri Benedicto laudes retulere mendans, Jerusolimsm "peiiif;beato Benedicfo spon-
quam roaximas. Ad' hujus vero perpetuae rei indi- dens, posl sutim regressum pasloralero curanv re-
ciunv, ejusdem claudi carabuitas anle fores ecclcsiae liiiquere, et Deo atteniius in hoc sancto Casinensi
jam dicti patris Benedicti suspenderunl. Operae pre- coenobio deservire.
fiumTeoi' anaectere celebre toioque orbi. famosuni 76iPeridemleiripus, cum possessibnes monasierii
- miraculum ,
quod tunc Dominus ad ejusdem palris beati Mauri quod in Glannalolio silum est a qtiibus-
sanctissimi arlus ostendil.Ipsa namque resurreciio- dam diriperentur, Gyrardus ejusdem ccenobii abbas
nis dominicae die ,• diim quidam Etruriensis ctim -Gyrardo abbati noslro lilleras misit, rogans. ut
sociis suis, muUis coecuset surdus ad patris Bcne- papam Calixtum hac de re exorave sluderet; quod
dicti sanctas exuvias pervenisset, salulem rccepit et fecil. Cujus postulationibus ponlifex flexus, Glan-
in omnibusmembris. nafoliensielfrairibus aposlolicam benedictionem,
75. His porro diebus Pandulfas, cui cognomen de et episcopis Germaniae 46C 4 direxil, ut possessiones
Sexto inditum est, antiquiserpentis nequiiia debria- moiiast&rii beali Mami, quod adjus perlincbat
tns, sociato sibi Odaldo quodam s«i seeleris eom- . coenobii Casinensis, quav praereptione injusia a co-
plice, lerras nostri monasterii sibi contiguas infe- . inite Andegabensi (1545), el ab aliis quibusque iu-
stare non desinebani; conlra quem noster abbas vasae fuerant, ex inlegro restiluerenlur. Eoetiam
exercitum congregans, omnem illorum lerram igni lempore Gyrardus abbas noster concessit in vestia-
. ferroque consumpsit. Pandulfus aulem sera pcaitu- _rio fralmm ccclesiam sanctx Maiite de Casali
dine duclus ad hoc mouasterium venil, etjureju- plano, et nionasterium sancli Benedicli in Peclinari,
Tando refutavii sancto Benediclo el eidem abbati et ecclesiam sancti Nycolai in caslrb sancli Mar-
per cartam caslrum Vitecusum cuni perlinentijs tini, cum omnibus perlinentiis earuiidem eccle-
suis, unde pugiia illa exhorla Juerat. Jdipsum etiam , siarum (1544).
fecil et Odaldus de Casale -(1540) de castro qtiod 77. ldem vero abbas cum ad granilaevam jam
dicitur Aquafundala, obligando se una cum Pan- '0 dierum suorunv pervenisset aeiatem, anniversario
dulfo et haeredes suos huic nionasterio, ut si ipsi Oderisii abbatis die (Dec. 2.), dum pro eo in cap-
velhaeredes sui araodo vel aliquo lempore litemaut peila sancli Sebastiani defunclorum officium decan-.
calumpniamper se vel per aliquam submissam per- 'taret, posl finitam .primam vigiliam cum impo-
VARI_E LECTIONES.
46Cadeest c. im" an Gallite? .
NOTJS.
(1540) Casale feudum est dislincluni a caslro m. Maio 1125 pugnaeapud Ascalonem interfu.i.
Aquaefimdatae,sacro coenobio Casinensi plenojure (1545) Fulconc jiiniore.
parens. AKG. (1544) Haec omnia jam cnumeraia sunt in charla
(t.141) DominusTeani. cujus supra c 69 meniinit.
(1542) Ponlius a. D. l!22Tn.Apr. Romam venit,
905 LliOlSiS MARSICANIET PETRl DIACONI 904
Euisset antiphonam « Anima mea Deo vivit, > su- A _. offertur.ad tollenda ea quaeepiscoporum sunt, oppor-
pradiclus abbas Oderisitis eidem abbali Gyrardo luneiinporliinefaligantur(1546).>Cumquesuperhivjus
poslaltare ejusdem ecclesiae visibiliter apparuit, reinegolium diversi diversa sentirenl,landem ex sum-
eumque ut ad se veniret manu innuit. HocGyrardus missione noslri abbatis surgens in medium quidam
abbas ut vidit, in faciem proruens flereiiiconsola- ex nostris dixit: e Congregati sunt inimici nosln,
biliter ccepit, eoropleloque oflicio ad camerain suam et gloriantur in virtute sua: sed tu, domine noster,
"sns et ejulans rediit. Perconlatus autem afratribus contere virtulem illbrum, ut agnoscant, quia non
cur flerel, causani aperuit, seque in proximo moii- est alius qui ptignet pro nobis, nisi tu dominus
turum esse praedixit, nec mullo posl idem abbas nosler. Nam quid acturisunt fratres Casini degentes,
languore taclus, 16. Kal. Februarii (1125) moitein qui die ac nocte omnipotenlis Dei clementiam pro
perdidit, et vilam invenit. Sepulius vero est in ca« lolius orbis salute supplicare noncessant? quid
pilulo fratruni ad caput •lbbalis Desiderii. acluri sunt, si concessiones Romanorum pontificum
Oderisius abbas a bealo Benediclo quariragesimus •iolaiitur? Non enim ita Casinenses abbates Roma-
secunrius, sedit annis 3, mensibus 4, diebus 15. nae ecclesiaeobsecuti sunt, ul ea quoe sauclo Bene-
78. Hic ex Sangrorum comilum prosapia suoe " dicto imperatores, reges, duces ac principes, atque
originis lineam duccns, sub sanctae roemoriae Ode- ' Romani pontificesoblulerunt.nos vestri apostolatus
risio in hunc locum susceptus, cl habitu monasuco lempore perdere elexaereditari mereamur.> Cumque
indutus, et liberalibus disciplinis aprime ertidilus hoec et alia multaproferret, quidamepiscopiisLigu-
est. Qui a praedecessore suo Gyrardo hujus niona- riavdixil:« Licelcoepiscoporumreligiosilasconque-
sterii praeposilus ordinalus, cuiri prudentia et sa-• stuni conira monachosfecerint, non lamen sine causa
pienlia multa polleret, a venerabili papa Pasciiali praedecessores nostri roonasleria dilavefunl. Aprin-
diaconus in Laleranensi ecclesia est corislitutus cipio namque nascenlis ecclesiae duo ordines ftiisse,
(15-45).Gyrardo autem abbate viam iniiversaecarnis i notissimum est : unum qui laboraret in verbo ef
jngresso, fratres ut in talibus consueludo est iui doctrina, alium gui oralioni vacaret; unum qui
tmum conveniunt, et quoniam hostra congregatioi active, aiium qui conlemplative deservirel. Unde
plurimis erat tunc dissensionibus scissa, el nnus- non immerito monachos nos pothis diligere quam
quisque abbalem ad suam voluntatem eligere pro- insequi convenit. > Ad haec papa Calixlus imperalo
ponebat, novissime tandem una sententia eundem silentio dixit : « Gasinensis ecclesia non ab homi-
Oderisium abbalem eligenles, supradiclo papae Ca- nibus, neque per Iiominem, sed per Jesum Chrislura
lixio ocius Jitleras dirigunt, Gyrardi decessum el'. *, fundata est, cujus imperio pater Benediclus ad eun-
Oderisii electionem notificantes. Poniifex autemi dem locum, deveniens, illumque ab idolorum sor-
ejus eleclione agnita, apostoli.cas litteras fratribus i dibus emundans, sanctae regute descriptione, et
liujiis cocnobii dirigens, ejusque, clectionem confir- miraculorum prodigiis, et suicorporis sepullura,
mansmanda_46S,,,uiilliin oronibiisparerestuderent. toto orbi spectabilem reddidit, et lolius monaslici
Mense itaque Martio advenienie, pncparatis his; . ordinis caput effecit. Accedit ad hoc, qubd idem
quae iliseri necessaria eranl, prout a pontifice eii venerabilis locus a Romanis .ponlificibus restaura-
directum fuerat, Romam consecrandus advenit. Ibii lus, el RomanaeEcclesiaefiliorum unicum in adversis
abeodem papa, qui lunc forte syi-odum celebrabat, solacium, et in prosperis infaligata requies perse-
honorifice satis consecratus, et a cardinalibas Eobi- verat. Et nos ergo sanctorum pravdecessorum no-
libusque Romanis in magna est gloria habitus. Ini strorum Romanorum ponlificum vestigiis insistentes,
qua etiam synodo episcopi el arclsiepiscopi adversusi Casinense ccenobium cum omnibus attinentiis suis
nionachos proclanvationem fecerunt, dicenles nilI abomnium mortaliura jugo quieuim semper et libe-
aliud sttperesse, nisi ul sublatis firgis 1 et anulis; rum manere, etsub solius sanctae Romanae ecclesiae
deservirenl monacbis : « illi eniro ecclesias, villas, •jure defensioneque perpelua manerc aecerniraus.
easiradecimaliones.vivorumeimoituorumoblaliones i D 1 Caetera vero monasterio in eo ordine, quo antiquilus
retinent; . el rursunv li.ee saepius ame pohlificem fuerunl, manereiuhemus.»In eo etiameoncilioidem
conqiierenles : « Deciriit purior canonicorum, ho- venerabilis p.apaelpraephali Gyrardi abbalisanimam
r.eslas oblitierata esl, clericorum religio cecidit, et omnes nostri coenobii possessiones episcbpis et
dum nionaclii, contempio ccelesti desiderio, jura archiepiscopis commenriare «uravit. Supradiclus
episcoporum insatiabililer concupiscunl, cl ojnnesi aulem abhas explicitis Romoesuisnegoliis omnibus,
qu_e sua stint qua-runt, et qni mundura cum suisi ad hoc monasierium rediit, alque ab universis
concupiscenliis reliqticrunt, his qure in mundo sunt. fratribus honorifica est et sollempni processione
inhiare non desimuu : etquibus per beatum Behe- receptus.
dictum a"curis nmndialibus ullro quiescendi locus 79. Inlerea homines de Sancto Angelo in Todici,
VARIJE LECTIONES.
*m mandans c.
j" NOT_«.
(1545) Cf. cap. 42, supra.
(1546) Cf. liujus concilii canones 17 — 19 ap. Mans. Conc. XXI, p.*285<
905 GHRONICQNCASINENSE. —LIB. IV AUCTORE PETRO. 906
qui oninium iribulalionum et persecutionum in hoc A . perrexif. His porro diebus in Sardinia Homodei et
loco venienlium semper capul et auctores fuerunt, Alberlus episcopi, in Dalmatia vero Pelronius et
socialis sihi lris qui castrum sancti Victoris incole- Adenulfus abbales ab hoc monasterio dali sunt. Eo
bant, contra eundero abbatem conspirant, et juris- etiam lempore jam diclus abbas Oderisius porlas
jurandi nexibus se muluo alligant, ut nequaquam haereas pulcerrimas in ingressu lrojtts nostrae eccle-
iiuic Casinensi ccenobio abbatique fidelitatem fa- siae fieri jussit.
ciant, nisi ad suum velle relaxationes illis et pla- •81. Lambertus praeterea Hosliensis episcopus, ,
cita tribuat. Quod dum abbati nuiiiialum fuisset, post auiem papa Honorius, tunc temporis ad hoc
evesligio exercilum congregans, illorum adjacentia monasterium venienseundem abbalem rogareecepit,
quaeque devastare modis oranibus coepit. Hli aulem ut hospilium sibi et suis in roonaslerio sanclaeMariae -
videnles evenisse quod non sperabant, sera penitu- *in Pallaria concederet, quemadmodum Leo praede-
dine ducli, el soloienus abbalis vesligiis prostrati, cessorsuus a parle lioslri-roonaslerii Jiabuerat
se deliquisse, se impie egisse leslanlur; utque sibi (1549). Abbas aulem perspiciens illum hoc cx jure
abbas veiiiamde perpetraio scelere tribuat, inslan- sui praedecessoris quaerere, simulque praecavens ne
lissime roganf. Annuii illorum postuiationibus abbas, hac occasione locum illum ecclesia nostra amitteret,
commissa dimitlif, sicque non parva quanlitate B • id se agere posse
negavit. Episcopus aiitem indi-
'
pecuniae ab eis exlorla et fidelitate recepla, invidos griatione sinvul et ira repletus rccessit, laesioriis et
et perversos quielos et fideles manere coegit. conlrarietatis contra eundem abbatem lempus ex-
Hoc interea tempore, annodominicoeincarnalionis pectans.
ejus 1122 (1547), pridie Nonas Aprilis, quarta vigilia 82. Per idem tempus Richardus cognomcTito
noclis, cum fralres noclurnalem synaxim decanta- Pygnardus (1550), Picani caslri dominus, Richardi
reni, slellae de ccelo innumerabiles cadere et quasi de Caleno promissionibus illeclus, evocans ad se
pluere visae sunt ubique per lolum orbem terra- Leonem Fundanum consulem, et Pelrum filium ejus,
rum. ' '
posl dalum ei Jprandium in domo sua, dtim esset
Tunc temporis Pandulfus comes de Sexto cujus cum eo in securitate per sacramentum, compater
supra meminiraus (c 75), ad hoc monasterium quoque ejus et amicus, ritu prqditoris Judae hosti-
veniens, jurejurando firmavil eidenvabbati lotam ex liter eum cum suis omnibtts capiens, Richardo de
integro abbaliam, etnominalim castruiii Vitecusum Caleno, quemadmodum inler se occulte conjurave-
cum pertinenliis suig, unde, utsupra retulimus, liti- rant tradidil. Hoc dum ad nolitiam papae CaJixii
gium cum Gyrardo abbale habuerat. p pervenisset, et de tam nefaria ac flagiliosa prodi-
80. His quoque diebus Savinus vir nobilissimus, lione plurimum commotus 46Bf,eidem abbati man-
Daluiatino genere orlus, direxit in Iioc monaslerium davit, quatinus supradiclum Richardum modis ac
duos sciphos argenteos librarum circiier novem,. nisibus quibus valeret impugnare studeref. Accidit
rogans el inulla prece deposcens, ut de nostris fra- forle ul nunc46,is quidam ex nostris, quia res ita
Iribus irieni abbas ad monasticum ordinem demon- exigebai, Fundanam civitatem pelerel; qui in ipso
strandum in Dalinatiam niilteret, pollicens- non nri- ilinere ab ejusdem Richardi hominibus captus ac
ninium proficuum per hocloco isti venturum. Abbas de equo dejectus et deoneslalionibiis quin 46*9 plti-
autem nichil moratus, tres de hoc monasterio ibi- rinris affectus, negotio proquoabieratinfeclo adab-
dem fralres direxil, divinarum Scripluraruin codices balem rediret. Tali igilur abbas occasione accepta,
et ecclesiasticum apparalum illis habundantissime cum Ociaviano praedicli Leonis fratre confcederaiur,
tribuens. Susceptis namque Savinus eisdem frairi- et vallatus roiJilum lurniis, Pycani castri auiiicnlias
bus, permittenle supradicto papa Calixlo, ac conce- ' devaslare mottis omnibus coepit. Sed cum per inte-
dente Raguseorum archiepiscopo, oplulit, beato Be--- grura fere annum eundem castrum devastasset et
nediclo ecclesiam SanclaeMariaein Ioco qui dicilur afflixisset, Richardus certocertius agnoscens papaiu
Rabiata prope civitatem Ragusam, cum porlu et *3Calixiiim cum exercitu super seesse venturum,
piscatione sua, cum servis et ancillis, et cum omni- ignoranlibus cunctis cum fralribus suis bcculte de
bus omnino pertinenliis el finibus suis. Sequenti caslro recessil. Quod dum abbati relatum fuissel,
tempore papaCalixlus ad hocvnonaslerium veniens, iugenti coadunalo exercilu ad euridem casfruin _._,-.
Gotfridum comiiem.Cyccanensem,.qui monasterium cedit, el recipientibus eum ejusdem castri incolis ,
sancli Petri in Yscleta ab hujus loci dicione sub- arcem divi mullumque expugnans, eaudem in dedi-
duxeral (1548), usque ad dignam satisfactionem a tionem accepit, anno dominicaeincarnalionis 1125
liminibus er.clesi_eseparavit; sicque palri Benedicto - (1551). Oppido vero Oderisius abbas ut oplabat
et fralribus se commendans attenlius, Beneventum potito, papae Calixlo per litteras hsec notificare
VARLE LECTIONES.
xt" verbumdeest vel et abundat. 46BS leg. tunc 46Mqurm?
NOM.. '-
(1547) Imo 1123; quod habet Anon. Casin. ' "Jordani.
(1548) Cf. cap. 52 libri u. (1551) 1124 castrum Pica ab O. abbate adquirilur,
(1549) Cf. cap. 56 libri in. et a Calixto p. el Jofdanq pr. S. B. couprmalur,
(1550) Filius Raonis Pigardi vocatur in priv, Anon. Casin,
PATKOL,CLXXIIU %} .
 907 llEONIS M-ARSICAMET PETRI DIACONI 903
curavit, qui Deo omnipolenti super lioc gratias re-• A{1558). Haec crgo causa inter euntlcm ponlificem
ferens, per anulum quod raanu geslabal healum1 et abhalem perpetuum discordiaemalumel perenne
Benedictum absque ullo consorle vel parlicipante. odium suscilavit.
de eodem c.astro inveslivit. Rychardtis praeferea1 84. Tunc temporis Leo Fundanus consuluna cum
Caleni dominus, agnito quod npster abbas supra- Pelro filio suo a captione qua a Richardo Caleni dq~
dictum caslrum optineret, taclus dolore cordis; mino delinebalur solutus, venit ad lioc monasleriiim. "
Capuam properat, el principis provolutus yesligiiss Susceptus itaque hoiiorifice ab eodem abbale, pbst
rogat, supplicat, obsecrat, ul s.bi opem ferendo1 celebratum resurreclionisdominicae festum, rogaius
subveniat, quatinus castruin recipere valeat. Annuit; a supradicto Leone et a jam dicto filio ejus, 50 li-
propinqui sui poslulationibus pnnceps, exercittim bras eis donavil, et 50 accommodavil, ea ratione
1
congregans, et ad expugnandam el depraedandam, • ut easdem 50 libras usque ad unuin annum Casinen-
hanc lerram erigitur, Abbas autem ipse [militum • si ccenobip redderent, in auro et argento , sive in
vallalus agminibus ad castrum Banlrense deveniens, pannis sericis et in aliis rebus, quae monachis apta
terrani beati Benedicti illum ingredi non sinebal. essent ad recipiendum (an. 1125, Mart. 29). Et pro
Ob id ilaque princeps papae Calixti litteris commo- suprascnpla pecunia, quam eisidem abbasdonavitet
nitus, ct per sacramenlum quod^RomanaeecclesiaeB accommodavit, antejam dicuis Leo cum Pelro filiq
fecerat adjuraius, ut lerram beati Benedicti non suo quietas dimisit beato Benedicip et Casinensi'
divastaret, sin alius 46c0, exconvmunicationi sub- ccenobioomnes obedientias, quae aquibiisquehgmi-
jaceat, abbatenv ad se evocat, et irecenlas ab eo nibus in terra sua Iiuic monasterio oblata sunt, sci-
libras accipions, principale de supradiclo castrp licet ecclesiam Sancti Magni cum pertinentiis suis",
pr_eceptumhuiciiostroco3iiobiofecii(1552)(a)!.1J25, et parlem de piscaria Fundani lacus , mo.iasteriiiiii
Feb.); sicque Capuanam est regressus ad-urbem. sancti Onufrii, sancli Heliaein Ambrife, sancfi Mar-
Per idem lempus comitissa Adelasia una cum Ikle- lini de Ynola (1559), sancli Marlini in Tyrille , ct
hrando comite (1555), ex jussione supradicti papse quicquid in terra sua a quibusque 'hominibus beato
Caljxti (1554) reddiriit beato Benediclo ecclesiam Benedicto oblata sutit, 111secure et quiete Casinensis
Sancli Martini in Arniino (1555), el Sancti Colum-. ecclesia ejtisque abbates teneant et possideant, et
bani, cum perlinentiis suis, centum librarum auri liberam habeaiit factiltatem in eisdem ecclesiis ordi-
pena apposita (1556). nandipraeposiios, et faciendiprout nostris abbalibus-
85. His diebus (1557) defuncto Rpmae janv diclo placuerit, sine omni illorum contradiclione vel mo-
papa Calixto (an. 1124, Dec), cardinalesdividuntur, lestatione. Insuper efiam promisit per unuraquem-
et alii Lambertum Hostiensem episcopum de quo que annum prandium fralribus se facturum.
superius mentionem Jecimus (c 81), in papani SS.lnlerea, cumAquinenses cpmilesferali advers»
Honorium, alii Theobaldum cardinalem ti.ulisaiiclae sus Landulfum de Sancto Johanne odio desaevirent,
Anasiasiae sibi in Celeslinum papam praeficiunl; conlra eundem abbatem conqueri coeperunt, quod
verum quia fortior et potiqr pars cuni Honorio erat, Landulfum illis praeferrel, illi pecuniam, ierras et
hi qui jani dictp Theobaldp favebant, reruro even- domos tribueret, se vero eonlempni el pro nicbilq
tum videntes, sera penitudine ducli ad eundem haberi. Sed , cum ad ista ahbas non preeberel audi-
Honorium reversi sunl. Mandat dehinc idem papa tum, juncti quibusdam ex nostris eum papseHonorio
noslro abbali, navpm Petri periclilari in fluctibus, accusare coeperunt, illum apostolieaesedis inimicum,
nvonet uli subveniat, ut pecuniae subsidium nvitlat, prodigum et dilapidalorem rerum mqnaslerii aslru-
protestaus illos qui se in tanto arliculo adjuvareni, entes. Rychardus porro Caleni dominus a noslri mo-
habituros 4661ut filios, qui npn, ul privignos. Com- naslerii infestatione nequaquam quiescens(a.j. 1125),
motus ad lalia abjjas, Jatelur guod ipse qui lunc de congregato exercilu insperate lerram istam ingres-
adjutorii ppeferenda pulsabatur, interesse debuisset sus, caslra huic mpnasteriq perlinentia, Sanctttm
4662electioni, ut qui paiiiceps erat iribulalionum, Apollinarium videlicet, Sanctum Ambrosiunv, et
consors esse deberetelconsiliorum. Interrogantibus Sanctum Siephanum , et partem de caslello sancli
fralribus de praediptq ponlifice,i cujus filius esgel, Georgii, igni ferroque consumsit (1560) indeque di-
quis, qualis, et quaiilus : abbas }*esponriil,ignorare grediens, monaslerium sancli Nycolai in Pica ex
se.cujus filius esset; unum tamenprp cerlo scire, toto depraedavit; sicque ad sua rediit.
quia plenus esset litteris a capite usque ad pedes 86. Eodem vero anno (1125)papa Hqn.qriiis Uf-
VARLE LECTIONES
4668lege aliter. u"' teg. habiturum. 4662debuisse c.
NOHM.
(1552) Quod ez orig. edidit Gatt. Acc, 240. Hist.,p. 416 sq.
Castrum ibi Lupica audit. (1557) 14 Dec. sec, Necrol. Casi,n_. , .
{15.53)Tusciae. /1558) Simiiiter Pand. PisariiisaTt :De mediocri
(1554)ld in carta non legitur.' plebe comitalus' Bononiensis
~ genilus,
~ bene tameii lilte-
-.- -
(1555j J.uxla fluvium Armini. ralus.-
. (1556)Actutn grosseto s. d. Sita. tamen erant in (1559)NuncLenola. AKG.
b.oec. Castrensi, postea Aquaependentis; v. Gatt. (1560) V. Anon. Cas. ad a. 1125
£09 -CHRONICQNCASINENSE.— LIB. IV AUCTORE PETRO. 910 ,
liem egrediens, ascendil ad hqc monasterium, atque A . disset, ter eum papa occasione accepta vocavit. Sed
a supradiclo abbale et fratribus lionpri(.ca.salis pro- cunville ob hoc qnia papam ariversum se coro.mptuni
cessiqne reeeplns, super ajfare beati Bened.cli mis- sciebal, ire distulisset, in epdoniada quinla qujdB"
sqn. sollempniter ceiebrans , gerojam ad ciyiatem gesimalis jejunii (J126.) idem pontilex sen(eplia.5n
rediit. Demum vero Maupicium,haeresiarcam de Ja?. depositionis ip etun vibravit; uno |anli]n. reperlps
nula, in qua eum papa Calixtus exiliayeraf, abstra-. in crimine, quod ypcajus ad curianv ire disuilissej,
hens ," apud Fumpneni exilio relegavit (1561). Ibi dicente ponlifice: « Et si in puljp aliq culpandu^
itaque in plenarjo laicprupi conventu eundenv abbaT est, ejus (amen superbia crinven est dampnalioni
tem papa Honqrius eyocan§( ,e(,enprnri adversus eum sufficiens.quia omniapeccata renv.ittunlurlio(nijniJ);us;
odio desieyicns, ingenli eum increpatiqne reda.rguit, superbis autenv Deus resistil. _ Saicroauteip ps.lma|
milileni illuin , non abbateni, Japjdato.remet prodt.. . rumd.ieadveniente(A/)i-.4)',ideinOderisiusconsiliatp-
gum subslantiae nionasterii esse inclanritans, confer rum suorum verbig deceplus et in abba(is cathedra
stinique civilalem egrediens, Beneventuni perrexif rpsedil, et paslorale ljaculuro manu gpslavit. et uni-
(1562). vcrsa abbalis oflicia sjcut ct antequf.ro deponeretur
"
87. Hoc praeferea tenvpore Heinrico quinlo impe- exercuit. H-bcergo eausa papam magis iratuni red-
ratore defunclo (Mai. 25), consules, praefecli, dicfa- B didit, af,qqe in resurrectionis dqininicaesolempnitafe
lores, duces el principes in unum convenientes, de (Apr, 11) eundem Oderisiumet omnes faulores ejtts
imperaioris electione tractare ccep.erunt.Visuin det. a liminibqs ecclesiaeseparavil. obedieiiles, vero a
mum omnibus, esl, ut eleciionenvipsam in arbitriq communione ecclesiaslipa extorres esse proecepif,
arcliierjiscopi Maguiitini et Lolliarii ducis Sajconiae Hinc ergo. seditio el dissensip inler nionachos et po-
ponerent, ut queni illi utilem Romano iniperio esse pulum civitatis gravissima exhorla est, Accidit au-
asiruereni, hunc proctil dubio eligerenl universi. lem lune, nt quosdam ppdiles suprad,ic|us Oderisius
Archiepiscopus aulem ferali zelo adVersuscogiialip- cum armis suis ad castruni Jaiiula3-custodiendum
nem Heiniici iniperatoris destcviens,"el de hnperiali; trijnsmitterel.. Cives vero prppter expidium Sanctj
• culmine Fredericum et Conraduni nepoies ejus pro- Germani inclamantes, eosdeni pedites capiipii, ar-
pellei-e cupiens , ob illorum odium supradictuin Lo- nrisque sublalis illos decivjiaieprojiciunl. Qderisius
tliarium, armis experientissimum, religione et pru- autehi eventunv rej a_gnpscens, civiiatem agressus,
dentia mulla pollenlem , qui per plura annoruiri ad Pontemeurv.ini ej.ercilunv .congregaturus perrg-
curricula Leuticos expugnans sub Romano imperio xit, mjnitaiis ean(leni civilatern cum suis jiabijato-
redegerat, utilem atque idoneum ad imperiale fasli- riiius perdere; IHi a.uteni consiliq inito, nvonlem
gium accipiendum judicavit, sicque hujus calliditaie 'Q ascendunt, decanum et reliquos fratres convenitiitt,
Romanum imperiunv a Teutonicis ad Saxones trans- rogant tit eidem Oderisio lilteras deslipent, utad,
lalum esl. His quoque diebus Rodulfus Quoseiitino- civiiatem redeat, et si quam adversus ilios quere-
rum archiepiscopus oblulit bealo Benediclo eccle- lam haberet, legalem inde justiciam suroeret, Haec
siam Sancti Petri in Buda, cuni perlinenliis suis. Id quidera dictis , faclis verq aliter, quippe qui dispo-
ipsum fecit et Auguslinus Narniensis episcopus una suerant in ipso itineris bivio interficere eum. Deca-
cum Oderisio coniitede ecclesia Sancti Nicplai in nus vero habito consilio slatuit, ut ad civitatem red-
Guaytanello, et de ecclesia Sanctae Luciae (1563) eant, afque de suis duodecim sapientiores et rneliores
cujivportu suo, et cum omnibu.s in infegrum perli- eligant, el cum eis die allera ad hoc monasterium
nenliis suis, venianl, ut una cum illis fralres exinde salubre cqn-
' 88.
Hpnorio interea papa a Benevenlo ad U.rbeni siliunv sumant. Recedentibus interea illis, decanus.
regresso, Adenulftts comes letali odio eundenvabba- nocturno silenlio Oderisio nunlium destinat, acta et
!em insequens, eidem pontifici litteras misil, aemu- dicta seiialim enuiuiat, ulque ad eos redeal jnslan-
lura ponlificii et hoiiqris Casinensem abbatem incla- ter exorat. Ille autem ciyium noscens versuliam ,
niitans. At papa ejus diclis fidepi accommodan,;. , ad eos se tunc i-edire posse denegavit. lllucescenfe
decernit eum a Caginensiabbalia removere, el eve-' aulem die, cives uii slatutum fuerat monlem subeunt
siigio Gregorium Terracinensem episcopumet hujus unus post unum, nvoiiasteriurainlrant, et ad capitu-
coenobiimonachum, qui sub papa PaschaU nx hac • lum convenienies, quod 4663alio die inter mqnachos
nostra eccfesia eidem civilati episcqpus datus fuerat, ct laycos de pacis conyeniiqne slatulum fueral, re-
ad eum direxit, mandans abbati, utRomam venirel, plicare coeperunt. Cumque inter eos de eadem re se
eidehis quae-sibi objiciebant jusla canonura san- longius sermo protraheret ,unus e ciyibus surgens
ctionem satisfacere sluderet. Renueii.e igitur illo in medium ait: « Cur frustra sernipnem 16ngius
Urbem adire, njsi ponlifex suam gratiam ei reddi- trahitis? Cerlissime scilqte nos mqn.asleriuni non
YARI4S ^ECTIONES.
4663quse c.
miM.
(1561) Castrum Fumonis in Hernicis, non longe . (1562) Ibi fuil mense Oct. teste Falcone.
ab Alatro, fasiigitim obtinet.rn^nlis. AKGJCf. Anpn. (1565) Cunt insulq S. Viti. Privil. Ate*. III.
Cas. ad h. a'
 '
91I LEONIS MARSICAM ET PETRIDIACONI 812
egressuros, nisi deposito Odcfisio alium nostro con» A . dicenles, uon debere Casinensis abhatis electionem
silio substilualis abbatem.' > Qnoricum fralres niilla in allerius potesiale transire, el nimis indignuro el
ralione, nullo pacio se hoc facfuros dixissenl, illi inconveniens esse, ut Casinensis ecclesia, quaesub
evesiigiomonasterii munitiones fraudc occupaverunt, antecessoribus suis libera semper exli.eral, ad su_e
sicque inunum summi archimandritae convenieiiles, confusio.iis obprobrium cardinalibus subjicerelur.
per archipresbylerum suum in eundein Oderisiuin Tunc Gregorius imperalo silentio fralribus dixit:
senlenliam depositionis et excoriimunicalioiiis pro- «.Indubie noverifis me non pro papav Ilonorii Iiuc
mulgant; confestimque ad Janulae arcem pergentes, lucro, et hoiiore Romanae ecclesiaevenisse, set pro
et illos qui in ea residebanl pecunia_corrumpen.es, salute animarum vestrarum cum Christi auxilio si
ad suam voluntalem inflectunt, eandemque muni- permiuitis providenda. Romanaenim ecclesia vestro '
lionem ab his qui illam custodiehanl accipientes di- aiixilio el laude non indiget, quae laudis praeconium
ruunl, monachosque contradicentes ante porta's ec-' in' Petro ex ipsius ore niertiit Redemptoris. Qttae
. clesiae beati Benedicti gladiis percusseruiit,' el per autein ecclesia vel abbatia a Romanae sedis jugo
divina ethumana omnia jurarecceperurit,, quod nisi extranea repperitur, cujus arbitrio ipstim coelum
confesliin abbatem ad suam voluhtatem eligerenl, ligalur el solviuir? omnes namque ecclesiaea ponti-
alios gladio trucidarent, alios de monasterio pellc- ^ ficibus, iroperatoribus et regibus, vel quibnsque
ienl, alios ad papam vinctos transmillerenl. Quid fidelibus fundalae sunt, Romanam vero sedem solus
tantis ?Fratres in discriminis articulo se constitutos Filius Dei fundavit, et super Petri aposloli fidem
videntes, ad Oderisium nuntios dirigunt, mandanl ut erexit, cui eliam lerreni simul el ccelestis imperii
sd monasterium redeat, et aut laicis'"(.alisfacial, aut jura coinmisit, et illud Verbum, quod conriidit cce-
ad voluntalem illorum abbatiam dimitEai: Quod, cum lum et terram, Romanam fundavit ecclesiam. El ut
Oderisius minime se faclurum dixisset, fralres ne- caeleris omissis ad ea de quibus nunc serino agitur
cessilale coacli~Iaycorum volunlalem se facturos veniamus, sicut apostolorum principes Petrus et
pron.ittunl. Taliier Oderisius ab aemulissuis est pro- Paulus Romanam ecclesiam suo sanguine consecra-
leclus, ct a propria sede depulsus, yir cerle magna- runt, ita Casinense ccenohium per- beatum Benedi-
iiimis, scientia clarus , eloquenliee decore ornalus. clum, qui Romse edoctus fuerat, el per cives Roma-
Naro inter tanlas persecutiones constitutus, serrao- nos Maurum et Placidum Jiabuit fundamentum.
lies de praecipuis festivitatibus lueidos salis et diser- Hlud quoque vobis notissimum esse non anibigimus,
tos coniposuii. Ab illo autem lempore non defuerunt qualiler eo destrueto a Longobardis, Caninensis
huic Casinensi ccenobiovariae ac ingentes aerum- coenobii fratres jusla Lateranense palatium per
pnoe.Jam vero qualiler jNycolai eleclio et ejectiofa- centum triginfa annorum curricula habitaverint, et
cta sit describamus. denuiin Casinensem ecclesiam Romani poniifices
NVCOLAUS nalione Tusculanus, seditaunol, mense Gregorius el Zacharias restruxerunt; quoerursum a
l,diebus!6. Sarracenis cremala, ilerum a sanclopapa Agapito
89. Hic a sanctae memoriae Oderisio I, in hoc Ca- in monastico esl ordine reformata. Gum ergo hujus
sinensi ccenobio receplus et moiiachus faclus, alqtte ceanobii fundatores ex Romanae ecclesioe prodierinl
a Gyrardo abbate rector apud Sujum ordinalus, disciplina, ejusque restauratores Romani pontifices
post ab Oderisio II decanus hujus Joci est consti- fuerinl, conveniens est juxla sanctoruin palrum sta-
lutus; quam cum per mensem fere amniinistrasset, tuta, ul ecclesia Romana mafer et domina, Casi-
a fralribus hujus coenobii esl in abbatem elecius viensis ejus specialis, singularis jure tiicatur et filia.
(an. 1126, Jun.). Quidarii vero !ex prioribus nimis Revolvite' Casinensis ccenobii munimina,. ejusdeni
h_ecindigne ferentes, caeleris ignorantibus clanculo libros perscrutate, et id unde niinc sermo agilur
ad papam Honorium litteras dirigunt,seditiose illura poterilis invenire: si vero non potestis, mendacii
et nequaquam canonice electum esse affirmanies. arguite; sin.auiem potestis, nolileveritaii resistere,
Pojitifex autem cum Nycolaum adhuc eleclum esse nolite Romanoeecelesiae repugnare, nolite ejus jus-
1
nesciret, Gregbrium cardinaJem liluli Aposlolortuii sionibus conlraire ; sed ex etijus uberibus iidei sahi-
ad hoc monasteiium dirigens, mandat qualinus ejus- lem suxislis, ejus jussiouibus sluriele in omnibus
dem Gregorii consilio Senioreciuni Capuani mo- obtemperare. > Timc fratres necessilaienttemporis
naslerii praepositum in pastorem et abbatem Casi- oslendenles,. aposiolici voluntatem se implcturos
nenses fralres unaniiniler eligerenl, de quo et Deus falentur, si parendi lautiora tcmpora evenirent;
honorarelur, elreligionis slatu in famoso Casinensi. . sicque discessum a capilulo est. Oderisius vero co-
monasterio per ejus induslriaro roborato, bona ec- giiila Nycolai insperala eleciione, agiliter ad roccanv
clesias tam' spiritalia quara lemporalia in melius quae Bantra dicilur pervenil, pecuniam opportune
augerenlur. Ipse namque si opportunum esset, mo- - imporlune dispensal, et nriliies undecuinque aggre-
naslerium manulenere , deiendere, et adjuvare pa- gans, igni ferroque castra quaeeidem Nycolao fave-
ratus esset. Veniens autem praediclus cardinalis ad .' bant demolire sololenus coepit.
nionaslerium, fratres convocat, el quod papa prae- 90. Hoc interea anno Goffridus filius Richardi de
ceperat seriatim enuritiat. Quod dum fralres audis- Aquila, una cum Ricliardo Galeni donniio et Raone
sent, murmur inter eos ingens repenie exorilur, Rahelis fiiiocastrum Sujum diu multumque expu-
§13 . CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOB.EPETRO. 8U
gnans, incolarum fraude el consuetudinaria prodi- A j inlempeslae noctis silenlio ciim quibusdam lalrun-
tione illum oblinuit. Nycolaus vero hoc cognito, culis eum evocantes, monacho et caeleris oppidanis
Roberluin liliuni Jordani principis in suum auxilium ignoraiiiibus supradiclam arcem conlradunl(1565).
evocat/evestigioque ad hoc monasterium dirigens, Quod dum Nycolao nuntiatum fuissel, quid ageret
ad se deferri praecepit aquiminilia argenlea libra- vel quid diceret nesciebat. Tandem ctiin quibusdam
runi 9 et unciarum lolidem, quoe Savimus sicut dextro genu claudicanlibus (1566) communicalo
supra relulimus (c. 80) beato Benedicio direxeral, consilio, ul supradictum castrum recolligere posset,
aquiminilia argenlea Stephani.papae, allare aureum Picanum oppidum, quod Oderisius praedecessorsuus
cum gemmis speciosis, calicem auretim librarum 4, acquisierat (1567), et papa Calixtus per anulum
calicem magnum Saxonicum quem Theodericus confirmaverat, el Jordanus princeps sacramenlo et
Saxoiium rex beato Benediclo olim transmiserat, praecepto concesserat, in Norinannorum dicione re-
episiolarium aureum Desiderii abbatis, texttim misit, lalique ordine jam dictura Caslrura novum
evangelii Heinrici imperatoris cum gemmis pretio- . recollegil (1568). Reddidil eliam lunc supranomi-
sis, alium textum evangelii, turibula argenlea 9, natus Goffridus lurrem quav dicitur Ad mare, mo-
coronas argenteas lotiriem , pensantes singulaealiae nasteriuin sancti Benedicli in Suessa, curtem de
9, aliee 12 libras, quas Olto iroperalor ac Ugo raar- "J Lauriana, Casam majorem, curtem de Lando de
chio aliique fideles saneto Benediclo oplulerunt, . mari, et Sanctum Johannem ad Currentes, cum
calicem librarum 9, alios calices 5, concara libra- univcrsis quae ad jam dictas curtes et obedientias
rum 7, candelabrorum paria 5, coronas 4, habenles perlinebant.
per unamquamque 18 libras, concas 2 libraruiri 8, 92. His quoque diebus duo fralres ex Hispania
cucumellum (1564) librarum 6, textum evangelii, Philippus et Philipberlus, ccelesti desiderio tacli ad
scutellam magnaro, urceum ducis cura aquiminili palris Benedicti linrina valde devoli venerunl, atque
suo, omnia hascargentea, et crucem aureain. Haec, ecclesiam quam dudum ipsi in Hispania in solo pro-
inquam, omnia de isla ecclesia abstrahens, castrum prio jusla civiialem Locronium (1569), loco qui Co-
nqn recollegit, et indissolubile odium monachorum . adgranium appellatur conslruxeranl, in hoc sancto
adversus se suscitavit. loco optulere. Oderisius inlerea cernens Romanuin
91. Staluenlibus itilerea civibus iterunv mona- pqntificem sibi in omnibus adversari, sera penitenlia
sierium capere (an. 1127), quendam ex prioribus ; duclus Romam adiit, et papae proslratus vestigiis,
adeunt, decaniam et non parvam pecuniae sum- Casinensem abbaliam in manu ejusdem apostolici
. mara ilii promittunt, si eorum in lam nefando ne- refutavit (1570), arcem vero Banlrensem in hujus
golio cooperator pro suo posse existefet. Quod dum.' coenobii jura remisit. Tunc temporis Rao filius
ille fratribus reserassel, evesligio fideles quosque in Rahelis ad hoc monasterium veniens, per scriptum
roonaslerii munilionesimmitiunt. Cives autem rem renuntiavit bealo Benediclo. omiies liles, querimo-
. gestam ignorantes, nocle adveniente insidias justa nias el calumpnias, quas adversus hoc monasterio
monasterium locanl; sed cum agnovissent sua pa- . habuerat, de honiinibus qui fuere de civitale Teano,
tefacla consilia, confusione et .mestitia repleti ad _et eo lempore inliac lerra .residebant, 400 bizan-
sua reversi sunt. Tunc lemporis Adenulfus quidanr, teorum pena apposita. Per idenv lempus Jordanns II
caslri Spiniidomiiius, anxians et exiesluans qualiter ' princeps ad hunc locum deveniens, jurejurando
hoc monasterium itifestare quoquomodo possel, lo- firmavil eideni abbali.tolam cx integro abbatiam,
cutus primo cum Richardo Caleni doinino et Gof- secunduiiJ morem antecessorutn suorum (1571).
frido Suessano, cordissui intima pandil, et-uteorum 95. Per idem tempus (1127) Pandnlfus filius Lan-
amminicnlo et juvamine conceplam parlurire et ad . donis Aquinensis comitis in silva hujus monaslerii
effeclummalitiam possel perducere, instanter exorat. quaeTyiilla dicitur,castrum coiislruereccepit(J572).
. llli auletn proriiiores parergiolaelissimiredditi, rogant, Quod ubi papae Honorio nuntiatum est, per aposlo-
uti medital-.topereexpleal, auxilium suuinei non de- D licas litleras ei inlerdicendo direxit, ne in posses-
fulurum. Hoc cnim sibi saluliferiim, hocdeleciabile, sione beati Bcnedicti castrum aedificarel: sed Deum
. hoc 'ocundum esse falenlur. Evocat iiilerea idemi in eodem conlempnens pontifice, inlentione sacri-
. Adenulht_sillos qui arcem Caslri novi cusioriiebant,, lega eundem casirum ob hujus loci obpugnalionein
peeuuiam spondet, egregios illos el felices faclurusi sicut hodie cernitur a novo conslruxit. Nycolaus
proniiiiii, si supradicti Casiri novi arcem sibi trade- autem ceepta ejus praepedire cupiens, in montem qui
rent. Asl proditores cruentis promissionibus illecti, . Timmari appellatur, castrum conlra eum erexit.

NOT.E.
Dc- ... , '
(1564) Vas lato venlre, in quo aqua calefit. (1569) Logrono.
C4«G. (1570) Anon. Cas. ad a. 1127.
(1565) A. 1127, sec Anon. Casin. (1571) Exstat tanlum juramentum quod Oderisio
(15o6) Proverbiali ligura, qua indicanlur qui prastitil, m. Jtinio 1125 ap. Gait. Acc, p. 259.
dubia erant iide. ANC. .' (1572). Quod adhuc exslal : sed sub jure Sorani
. ducis. ANG.Castrum Terelie edificatwr.Anon,
' Casin.
(1567) Cf. cap. 82, supra.
(1568) Auon. Cas. ad a. 1127.
 915 LEONIS JfARSICANIET PETRI DIACONI 916
Taritas pbrro Camnehsis ccenobii perturbaliones A clibne rii eommunesimul ab omnibus Ifacraretuf, Qui
iaiilaque infoftunia pap.eHoii6rii.dum pervenissent cum imperala implere saiageret, a Goffridb de
ad aiifes, ehridein Nycolaum Casiriensis abbaiiae a Aquila qui pariibus Nycblai favebat capiiur, et apud
regimine seqtiestravil, omriesqiie ei favenles vel Sujiini cuslodiae hiancipatuf. Qubd 3um fratribiis
adli«ren'ttes a liroinaribus ecclesiae separavit, lille- felaiuriv fuisset, aesiuafe cbjperuni quid agerenl, e*.
fasque ad hoe nionasterium direxil, mandans, quia sicut esi corisuetudinis uiversi dYvefsa'sentiebaril,
iil in riobili el fainoso beali Rehedicti iiionasterio et alii Oderisiuhi reducere, alii pfo siib velle abba-
aniiqua possel reforniari religio, instahti aninio et 'teih eligere dispbnebaht. tunc pr_efatus Albarieii-
"diiigehiistudio laborasset. Proiiide si in manu Ct sis episcopus Matheus ih capiiulhm veniens (Jul. 12),
eorisiiio suo monasterii Casiherisis dispoSitiotrem et boepit de ipsa alibatis electidhe traciafe, et si pfae-
'brdihationem iibefe ei absque cohiradiclione aliqua fceptisapostolici parere veiienl inierrbgare. Efalfes
ad Casiherise niohastefjuni 'autera cum hbc in ejus posuisseiit delibei'aiiohe,
' 'ptjsiiissent, quantocihs
vehire festinafet, et ob honorehi, saluteui, ei Vefor- ,'seqrie pef omnia Itoiriano pbnlifici obedire velie di-
'
riiationera ccenobii lani in _ipirilu_»libusijuani in kissenl, felquem eum frairuhi consilio nohiiriafet,
ffemporalibus proestahie Donrino studeret laborafe. i'psi abbatcrh eligere pronrisissent, tum proprio
Fratres vero, Vjui eiindem Nycolatim )vro thesauri B illuin liomihe Vocans, interfdgal senes, deinde jit-
' (3cclcsi.ts.ici
dilapidatione et iefrae ahrissione valde vene's, uifum illis iaiis electio placeat. Cumque bhi-
exosuri. iiabebahl, Nycolab ad hoc roonasiefium ve- hes tulivvoce inm capilum ihiiexione (1575) huiic se
niehti porlas claudiiiu, ilicpque nuntios ad papatn "veile fespondisseni, roox omiiiuin unahimitate cuin
ilonorium 'deslinahtes, quife'gesser.int per ordiiiem ' absenfebsscl, bx pftecepto 01 anle jani diximus apo-
paridiiiit'; se e. irioiibsiefium in ejus pdieslate ex sfolici, quarlo idus JuliaS eiegefunt euih in' abba-
Idto tradenles. Ille vero super hujtis rei negoiio lae- tem. Quanivisnonnulli, "elex maxirila paf te tihioie
iissimus reddittis, Matheum episcopuin Albanensem dtlfcti, hoc segre ferrenl, ob lianc scilicet causahi
ad lioc monasterium direxit, fralribus rivandans,ut quia iemjiore decanatus sui niniium austerus el ri-
qiiem ulileriiille el idoheiim iaiilo officioex Romarise gidus in hrijus "iiionasierii ordine exlitisset, adque
sedis auclofitate aslruefet, turic ipsi absqUe aliqUa etiam a Romana ecclesia abbas effectus esi. Deni-
'
procrasiiiialioiie eligefehl. ttoc ubi supradietus que ab ipsb fere lempore quo decariiam dimisil, ct
1Paridulfiis
"agiiovil,insperate feupef castfbm quod pra3ci_juea inbfie Venerabilis hbbaiis Gerardi, cum
idein Nycoiaiis cbnsiruxefat vetiiens, illud ad Solum briihes fefe pfibffe_iijui a pesiderib iribhachi facii
mjqueprosifavit, et Nycolai quiUem lalis reriim exi- fuefani ex hoc niundb recessisserii, hrihGipsius ab-
ius extilil.. i)'aiia_ahibiiioiie, hunc pet JYatfumciandeslinas Se-
Seniorectiis nifjUsccieiiobiiabbas a bfeatb ISerife- 'ditiohfcs,niiiic pef abbatum expuisibheg, cum ffatres
dictb quauragesimus quafiris, seditaniiis 9, irierisi- ad tantairi itiopiam deveirisSent iit briniium fefnm
bus (S,diebtis 19. hecesSiiaietn pfefmaxiraamsiistinefent, ordinis reli-
"
'94. Ilic ab ipsis iiifahlia. anlris beatb Beheuiclo gio de ivoc coepii labefaclafi. Nec iihmeriio, fcliin
bblatus, alqiie a s'a.ict_e nienvorioe Oderisio.rtibna- qu-uiiplUririvihecessitale cbactihfdu_tevitte traniitem
chus facitis, et in disciplinls regularibiis sviidibsls- bb pahpBHatfemretiheffc hon pbsseiii. Ciiiii Jv_e'C et
sime in Omniljus cducauis etleiiu.riius, pfihib ad "aliapef iriuitofUmbfa VDlitarehl,doleris -iposiblicus
moriasleriutn sanctaeMafia. iri Liico, deinde ad mo- CasinetiseriveccTbsIalntarilisdehohestariobpfobriis,
nasteriuin sancli Nyeblai iii Pifca regendum pfaepb- " bt his fnalis finfciilimiybhere fcupiehs, nec nbn et
siiiis esi tfaiishvissus: Qui ad irojiis coenobii abba- illarii reghlai sehteiiliam (1574) siio Saepius"versans
tiam ialitef esi electus. Igiiill- ciiin Salis strenue per in pecfdfe, tit '«si vitihsairi, qiibd absit persoham
iria anirbfuni cufiifcuia liujus sancti ccenobii dec_t" congfegatio elegefu, e't iii riblitia cpiscopi ad i.-iijus
niam adririiiisirassel, afcdeindeCApuani monasterii dioecesiropefiinfcilbcus,'vel ablialibus, aht chfislia-
praeposituram saiis proviiie gU_jerna"ssel,ejecioju'sSu 0 his vicinis clafueril, pfoliibeani pravorum pra_vaJefe
papae llonorii Nycolab, de eade__V Caplial.i inohasle- tbnsehsiiro, ">et fcselera': depositb; ut feuperius di-
rii praepositufa"adiiujusioci abbatiahi eligitiir. Enim- cliira est, ^OdefiBio,etdfcejufe successore Nycolab si-
vero durii ex paiie shpradicti politificiisChohradus milia facefe voiens, penilus congregaii.orienia liroi-
cardiiialis 'sanc't'_e
Praxedis hac •iefcaivsaad hunc lo- hibus ecciesiavseparavit, si ulttiiufe eidem Nycblao
cum veriissel, hiihc siiigl11at.il)huhc cbinmuniter obedienles existere pra.su"mpsissent.Ffatres igiluf,
curii iiiis pefifaciarel, deriium 'cbhgfegatibhi volttn- qui jahi dictunv Nycolaum pfb thefeaufi tecclesiastici
tatem apostolici pandit, Tunc ex consulto mandatur dilapidalione valde exosum habebant, consilio ha-
illi, ut quanla polest inslantia ad hoc monasteriuai bito eum ab ingressu monasterii repulerunt, ocius-
venire studeat, quatinus de Casinensis abbatis ele- que qui haecRomano ponliflci nuntiarent raiserunt.

NOT^E.

(1575) "CustoniiiifhdhUc apud hbs ritus, ht 6"e- hent, quod proponjtur in «onvelitu. Aso.
r.iores voce, juniores vero capitis inflextohe apprb- (1574) C. 64.
917 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTORE PETRO. . 918
"postulanlfcs ut (ie suis aliquem nrilteret. per quem A sensissenl: Casinensis vero ecclesia numquam in
papa suani voiunlalem fcongregationi aperiret, qua- hseresim decidit, numquam cqnlra sedenv apostoli-
tiiitis suo consilio eladjutoriosibiabbatera eligerenl. cam sensit. Qua ratione papa accepta conticuit.
Tune apostolicus "eundeni episcopum ad hoc mona- Exinde vero pontifex ex hoc ioco discedens Bene-
^lefiuto direxit, mahdahs ut eundem virum huic venlum ingressus est. Sed de his aclenus.
Tcdngi-egaiionepraeficeret. Dimissus itaque Seniore- 96. Dttx igilur Guilielmus cum jam fere sedecim
°elus a Goffrido ad hoc monasterium venit, atque ducalum rexisset annos, nvorluus esl(«n. 1127,
ejus eleclio a fralribus confirmata, illum in patris Jul. 28), atque in ipso onuiis Robberli Guiscardi
Benedicii calhedra honorifice locavere. Suscepla familia, quaeex ipso descenderat, fmita est. Defun-
igilur abbatia Settiorectus coepit omnibus perinde cto iiaque duce, Roggeiius (1576) haeres et filius
nvodis studere, qualinus naviler adimpleret id, ad quondam Roggerii Siciliae comitis, fralris praedicli
"quod abbas a Romano pontifice 1'actusftieraf. An- Robberti Gniscardi ducis, ducatum occupal (an.
gebatur itaque niroium nimitimque interdura ejus 1128); contra quem apostolicus cum expedilione
-animus, lum sfcilicet pro noslri ordiriis emendalione, properal, demum facta concordia eidem conlirmavit
Uini vel riiaxime fet frairum sustciitatioiie et terrae diicatum (1577). Hiis porro diebtis Jordano prin-
fecuperaliohe. Interea oppidani occasione accepta B Cipe46640__eunle(__„.u~\1, Dec. 19), Robbertus ejus
ad stium velle relaxationes se placita exquirebant, fiiius eidem successil in principatu. Qui huic mo-
el licel vi recipiebant. Ezabbas igilur noster Nyco- uasterio privilegium fecit {an. 1128, Mart.) (1578)
•laus-, favente et juvante se Goffrido de Aquiia, de dala remissa hoiiiinibns Casoe Genlianae,de sca-
fquahdamhujus lerrae parlem, videlicet Myrtulam, dentiis (1579), de modiis lerrae 20 in lerrilorio
Bancfum Aiidream, Valleih frigidani, atque Caslel- sancti Mauri ad Casale, de piscatione in mari et flu-
-lum novum fetihcns, terrarii qiioeliuic Ibco residua iiiine in omni lerritorio Castelli ad mare, de his quae
•eral inJeslafe non desinebat. Ob quam fem Jorda- ' dedefunt Jordanus II, pater ejus, fiyccardus H, et
-nus princepS ab eodem -abbate evocatns exteivipio Robbertus pairui, Jofdanus avus, fct Rj^ccardus
"fcuiu noii pafva militum inatiu venir, aique super proavus sui, e'l de venientibus ad habilandum in
•Xastruto novum qiio nepos supfadifcti Nycolai rest- terra sancli Benedicti, vei aliquid inonasterio lar-
fedebatiendeiis, adjaeehiia quaequeigiri iefroque de- glendum, pena Jibrartiih oufi centum apposita.
^tiioliri praecepit. Hle autem perspiciens oppidanos Robbertus eliairi comes de itolisio fecit privilegium
'diffluere ase, etad abba.eniT^rinuiitiosdestinasse, liuic loco de medieiaie caslri Serrae i.1580), quod est
'protinus eidem itbbaii dirigere stilduit, quod s) teuhv. subjureLarineiisisepiscbpatirs, peria librafum auri
'«unv omnibus suis secure exire permitteret, sine di- centum apposiia. IPrteterea Roggerius dux (1581)
"iatione castrum 3111fcbnlinuo redderet. Quo impe- fecit privilegiumsahfctoBenedic'to(fli!.1139,Dec.SO),
trato, in abbatis ihahibus fcbnfeslimeuhderii reddidit <leliiis quae ObtuleruritRobbertus dnx ei Sikelgayla
«aslrum. ilSor ejus, Roggerius et Guilielmus Dlii, iii Apulia,
95. Inlerea apostolleus Urbem egfediehs vfcnitad "Calahria, Principalu, Salcfno, el Amalfia, de fcoh-
ioc monasierium_ a qUbiderii abbas ptinlus ih llac fcessiphibus prinfcipura, baronuro et aliorum fide-
ecclesia abbali_e eonsefcfationem stiscepll. Pbsfea iiuiii, pena libraruin aufi trecehtarurii apposiia,
vero ccepit ab eb saeranientuni velieineiiier esqui- ahho Doniihi 1150, per maiiiim Giiarnerii Maza-
rere, atque ul Romahaeeeclesiaefideiitattem fafcferet, Tiensis dec-ihi (1582).
flmnino insistere -: -ei Mtl-eS .nodis omhibus rehiti .' 97. Ihterea papa Hohorib vita decfcdenie(«"• H50,
«t conlradlcere, et hoc Gaslnenses aiibates nti.iquimi 'Fcb. 14"),electi sunt Gregorius diaGonus cardinalis
-fecisse dicebaht. Qiiibus pbiuifex e diverso respon- isancti Angeli in papam Innocentium II, ei Petrus
debat, quia qood onihes fere episcopi, arclriepisedpi presbytfef cardinaiis sancti Calixli irt Anafcletum.
:«i abbates fachiril. Gasihfensis abbas agere debel. Innocentius vero per aliquantum temporis spatiuin
Qui (1575) e diverso nostri dicebant, ideo ab illis D in Urbe permanens, cum episcopis ol cardinalibns
• Romana ecclesia fidelilalem
extorsisse, pro eoxpiod qui suae parti favebant, ad civiiatem Pisanam per-
saepiusin haeresimlapsi conlra Romanam ecclesiam . rexil, Gonradum Savinensem •episcopum vicarium
VARIJS LECTIONES.
iet* hicincipit ullimus quaternio, quem tnanus illa allera sed vix diversa scripsii; v. supra.
tiOTM.
(1575) I. e. C«.. ANG. (1580) Ideh) =essequod irtinc245Sefra Capf.ola nici-
(1576) V. fVnoiv. Cas. ad a. 1128. tur, opinio esl GalluloeAec, ubi chartam fcdi-
<I577)Aug. 22. dit Ugonis. c. Mfclisii n_ua donationem a Robbevlo
: (1578) Ap. Ang. de Nufcfeih nolis ad li. c. et ap. pairuo. suo moriente factam «oiifirhial, tiaiain li^iS
Gatt. Acc, p. 242 ex orig. m. Juriio.
' (1579) Scilicel trecentos iareno'-, qubs Geniana
iingulis (1581) Chrislianorum adjutor el clipeus, ut ipse
annis accipiebamus ab Iwminibusc\e Caia ait in privileg. ap. Galt., 1. 1."
pro data. Similileret ierfas, quas ieliiiqiiuht homines (15&2)Subscripsit eliam€Man'nMs.w.T_.."5[ei- came-
qui sine hmredibus.ntJfiun.ur, qum dicunlur scadi- rarius d. ducis. .
iones; qum nunc sunt, vel amodo erunt.
,919 LEONlS MARSICANI ET PETlil DJACONI MO
lnUrb.e relinqtiens. Petruspraeierea carriinalis Rog- jA 98. Inlcr (1589) liaec fegis cancellarius Guarinus
gerio duci Apuliae coronam tribuens, et per privile- nomine, Canzolino qui tunc Capuavpraeerat mandat,
'gium (1585) Capuanum principatum, et ducatum quatinus Casinensi abbali ut ad se veniat destinet, .
Neapolitarium cuvnApulia, Calabria el Sieilia 1IIIcon- venienlem protinus capial. Abbas autem talia dum
'jQrmans (Sept. 27), regerivque constitueris, ad siiam persensissetabnuit, ac se minime lunc illd posseire
attraxit ut et abbales, remillit. Cancellarius vero ac in -
partem ; praecipiens episcopi magis raagis SUSIJI-
qui in suae dicionis terra roanebant, ei hominium cionem veniens, riiandat abbati tit sibi Capuam ve-
facerent (1584). Per idem tempus (an. 1152, Mart.) nienticum feslinalione occurrat, quaiinus de regni
Robbertus princeps, cujus supra meminimus, fecit negoliis cum ipsius terra. baronibus insimul tractent.
privilegium huic loco sicul antea fecerat, et de re- Casu itaque tiinc accidenle, ^bbas graviter infirma-
laxatione 50 tarenorum de gualdo (1585), et de portu tus est, et ob lianc rem ire ad cum dislulit. Sanitati
livolendini, quod esl in fluvio Vulturni loco Cazoli autem redditns duos fratres ante nativitatem Do-
cum porlu ex ulraque parle fluminis. Posl (1586) "mini cancellario apudBeneventumconstituto direxit,
liaec praediclus-princeps abiil Pisas (an. 1134), et infirnritalis magmiudinem pandens. Cui cancellarius
rex Roggerius venit super. principatum. Ob quani remisit, ul post celebratara feslivitatem ad eum
rcm hic princeps a Pisis slipatus navali exercilu ® Capuam pergeret, alias autem ipse ad eum veniret.
Neapolim veivit. Aversani se ejus imperio subdunl, In feslo autem evangelist_e Johannis praedicti fratres
contra quemrex Roggerius veniens fugavil, Aver- reversi, rumorem quenv auxeranl (1590) panduut.
sara -in cinerem redegit (an. 1155), Alfuso filio Ca- Nam inter eundum et redeundiim per amicos et
puanum tradidit principatum. Tunc lenvporis (1156) fideles monaslerii de hac re interroganles, nil aliud
Eubertus Pisanus archiepiscopus, aposlolicae sedis quam ut illum capere vellet audierunt. Abbas aulem
legatus, fecit privilegium huic monasteriode Sancto quid in tali re faceret ignorans, simulat infirmita-
Georgio de Baray, et Sancla i Maria de Gennor. lem. Cancellarius vero juncto sibi CSpuano eleclo
Innocenlius igitur Alemmanriorum eiLolheringoruni (1591) et Cansolino, Casinum ul disposuerat venit.
lerram ingressus (an. 1151), juxta Lebdium a Lo- Aquinensis interea electus, invidhe stimulis incita-
thario rege excipitur (Mart.), virgam et anulum ei lus, et.veneno nequitiae debriattis, regis cancellario
juxla morern antiquum conlirmans' (1587), nec non per quendam scutiferum mandat, quod Casinensis
etterram comitissae Mattildae ei conlradens. Deinde abbas non pro ipsis, sel contra ipsos, ad suscipien-
Lolharius (1588) rex venit Romam, et accipiens duni imperatorem Lotharium et papam Innocenlium
coronam ablnnocenlio revershs esl (an. 1155 Jun. 4). „ se praepararet. Quod si illum veritalem dicere mi-
Et U6tBdum in conspectu ejus lotus, ut ita dicam, nime crederenl, Casinense monaslerium ab eo expe-
Romanus orbis pacatus quieseeret, et sub ejus di- terent; si darel, scirent illuin esse mentitum; si
cione calcati jacerent 4666,a papa Innocenlio Pisis non,.veritalem illum dicere cerlissime crederent.
remorante (an. 1155) frequenlibus litleris monitus Epislolartim vero portilor sciens quid in ipsis con-
ut Romani imperii coronam ab hostium jugo defen- linerelur epistolis, ad monasterium venit, et id quod
deret, et ecclesiam scissam ad pacenv, concordiam in re erat abbati per ordinem pandit. Abhas aulem
et unifatem coesar strenuissimus et clcmenlissimus ,a sculifero epistolara accipiens et relegens, GKinia
liberaret: anno dominicaeincarnationis 1155 immen- prout idem retulerat invenit. Cancellario itaque cum
sum valde nimis lotius Romani imperii exercilum Capuano eleclo el Canzolino apud Sanclum Germa-
congregans, una cum Richiza augusla uxore sua num advenienle, Guarinuselectus Aquinensis pro
intravit Ilaliam (an. 1136). lngens interea pavor eadera re ad illos advenit. Cumque abbati in dolo
et ebiludo mentis corrupit 4667Ausoniam, el quid mandarent, ul oicui seposita occasione ob regni
dicerent vel ""facerent, unus ab alio inquirebat~ ; negotia ordinanda ad illos descenderet, remillil se
4668. _ ad eos ob infirmitatem irenonposse; niisil tamen
I
'
. - VARI_E LECTIONES. .
4666Hic incipil: Allercalio Petri Diaconi pro coenobio Casinensi. Igitur dum In conspeetu impera-
toris Lotharii lolus, etc. 46G6ljioa;deesse videlur. 7 corripuit emendavit Lauretus. "''' Aliercatio
"~~
percjit: Ast abbas ci*in 9 versibus breviter narratis, qumhicc. 105-106 fusius . persequitur, ad c. 107.
tratnil.
NOTJE. ,
Ex Anon. Cas. ad h. a. •
' (1583) Quod Baronius edidit |in Ann. ad a. 1130, (1586)
n. 52. terram
(1587) Hoc poscenti regi non concessit, contra-
(1584) Hoc in privil. illo non legilur: Scripluin Mathildis autem lunc nescio an promiserit;
ftiissein alle.ro cujus prima tanlum verba supersunt didit a. 1155, Jun. 8. Romae,ul bene Aiig. de Nuce
in Reg. Anacleti Casini servato, existiroat Baronius adnolavit.
1. 1., n. 53. (1588) Ex Anon. Casin.
(1585) Sc. 500 larenos quos accipere soliii sumus _.1589) Haec et sequetuia conferenda sunt cum
in otnni lertio anno ab hominibus qui lenent lerras de Vvibaldi epistola in Mart. Col. II, 188.
gualdo pro calzali i. e. ad vias reliciendas, in dipl. (1590) I. e. hauseranl. ANG.
orig. ap. Gatt. Acc.,p. 245. (1591) Guiiielmo. • .
 m CHRONiCONCASIJNENSE." — LIB. IV AUCTORE PETRO. 9&2
monasterii priores ad cancellarium, qui in ejus prae- A _ nire permitlerent. Quoniam quidein si caput inco-
" lume
sentia Aquinensem eleclum de prcedicla causa repro- permanere conslaret, reliqua menvbra, si quid
barent, atque illuni falsissiraum omnino ostende- incommodi,si quide adversi evenirel, salulemspera-
rent. .Gunique eleclus hoc s.e fecisse negaret, osten- " rent: si autem capul perirel, coeteraetiam membra, li-
. dtint epislolam, panduntper ordinem omnia. Tunc cet sana viderentur, cum capile pariter in inlerilum
iile confusus nesciebat, quiri evidenli rationi respon- '• Irent.Hoccommiinicorisilio deliberato.canceilarioad-
derel. Cceperunl aulem hii qui ex parle regis erant yenienli cum Canzolino abbas talifer orsus estloqui:
cojpta omiltere, ac simulato aiiimo et ira Casinen- « SuperCasinensiscoenobiihegotiis, undenos reqrii-
sibus faceta verba proferre, ulpote qui electo Aqui- rere voluistis, tam pro rei magnitudine quam etianvet
riensi favebant, atque se ob hanc rem neque venisse, pro ipsius lemporis brevitate, nequeconsiliarineque
neque credere,iurejurando affirmare. Set post pau- quid vobis respondere possemus invenimus. Unde
luliim, qui dolorem conceperant, peperereiniquita- rogamus, qualinus nobis lerminum delis, quousqtie
tem (Psal. vu, 15),curaproiinusearundemIilterarum cunclos nostrae congregationis.fratres qui per obe-
portitorem appreliendentes, et diversis suppliciis dientias positi sunl convocemus, sicque cura eis
excrucianles, oculis privaverunt.EIectus vero limore consilio habito, quid nobis agendum sil,' communi
ductus, ac minanlium civiuni furore perterrilus, , B consilio.pertraclemus. > Tunc cancellarius amari-
Canzolino illiun de civitate educente, Aquinum rcdiit. tudinis felle succensus respondit, dicens': « Quod
Altera autem die in ipsis epyphaniorum vigiliis (an. .consilium liic esl? aut quod consiliiim vultis habere?
4137, Jan. 5J ad monaslerium ascendentes, post_ Jiicnon esl consilium, non erit dilalio aliqua, nisi
saliitationem ex more factam ac nonnulla inter se, ut jussionem regis implealis. Nam ego vobis consi-
colloquia, caeleris exetintibus eoeperitnt abbatemL . lianrii terminum non do : sed omnino ex parle illius
super mandafum regis de datione inonasterii requi- impero atque praecipio, qualinus exlemplo quid de
rere, alque ul sibi siatim in praesentiarum, quod cst. hac re statuislis, respondere curetis. > Cui abbas
' a saeculis
inauditum, traderelur omiiino praecipere. respondit:' « Hoc profeclo quod dicitis implere
Ipse vero cum viginti, aut quantis ex.fratribus vel- ininime possumus, et maxlme quia si hoc rex pr_e-
Iet, cuni omni thesauro ecclesiaslico el cuncta su- cepit, vel qua ex causa htec fieri mandavit, ignora-
pelleclili monasterii, ad arcem quae Banlra dicilur inus. > Ad quem cancellarius tale confestlm dcdit
demigraret: reiiqui vero per obedienlias divideren- responsnm : « Ego sum os et lingua regis, per me
ttir, in monaslerio qtialtuor sacerdoles cum iribusi loquilur et sua jura disponit. Qua vero ex causa
aut qualtuor fratribus dimilteret, qui divinum offi- fieri mandavit, haec est. Lolharius cum suo papa
eium ad patris Benedicli corpus peragerent; asse-, *- Innocenlio veniet, et in lioc volumus vos probando
rentes se hoc pro nulla alia eausa facere velle, nisi; temptare, si nobiscum debetis in_fidelilate regis
quod Casinensis ecclesia raagnam per lotum orbem[ "permanere, acpro ejus conservanda corona contra
Romanum haberet famam, essein omnibiis locuple- Lolharium decertare. > Ad quem abbas : « Parati
tem, atque prae omnibus Italiae ecclesiis in auro et; sumus, > inquit;« hoe cum necesse fuerit adimplere,
argenlo-aliisque pluribus opibus pollere. Quodsi[ el sacramenlo inde vos in prsesenti per riostros fide-
omnia haec Lotarius imperator vel alii inimici regisi. les firmare. Insuperpromillhnus nos contra inimicos
oplinere valerent, multa delfiraenla et dampna per- regis strenue praeparare, et pro posse Casinense
hoc in regno ejus evenirent, Dicebant autem liaec• ccenobium contra imperalorem defendere et manu-
- menlientes,
quia utpost in propatulo claruit, illumi lenere. > Cui cum cancellariusdixissel, cum quibus
inter etindum comprehendere et supradicta omniat Casinense ccenobium conlra imperalorem defensu-
subripere disposuerant: sicque jam monasterium ett . rus esset, abbas respondit : « Cum opporluimm
cuncta securedetinerent. Poslhanc ergcfam inau-- fuerit, de civilale Sancli Germani et omni terfa
ditam lamquenefandamjussionem, absque comnvunii sancti Benedicli forliores et robustiores quosque
Gasiuensiumfratrum consilioabbashocse agereposse_ D eligenles, liic habere studebimus, sicque cum vestro
negavil. Acceptaitaque consiliandilicentia,hiiquiex . consilio, et vestris militibus in adjulorium si res ita
parteregiserantegressi sunlioras. Dehincabbasmo-. exigeret venienlibus, Casinensem ccclesiam contra
nasteriipriores.convocans, quamobcausam cancella-. imperatorem et contra mililes ejus defendere et
rius yeneratpandil: quid cuique super hoc viderelurr jnanulenere curabimus, ila ut per Casinense coeno-
interrogat, atque quid in lalinegolioopussit,consi- . bium nullarex delrimenla vel dampna patKrtur..»
lio cura eiscommunipertraclat. Omniumtamenunum i Exclamans prolinus cancellarius infit cum magna in«
animi votum, una sententia fuit, qualinus Casi-- dignatione : n Ecce regis fideles videte, ecce per-
nense moiiasterium nullo pacto, nulla ralione in lay- spicite, ecce corisiderate, ecce advertite, cum qui*
corum potestate traderetur; proinillenlt.s se usquej bus putai se Casinensis abbas imperatori resisiere.
admorlem pro lanti loci defonsione cerlare pa-- cum "effeminatisvidelicet infidis et perjuris, et qui
"ralos «sse ex lolo, aute se canum, muricipum,, numquam beato Benedicto fidera servaverunt : qui
et equorum carnes comedere, quam Casinense.cce-- Brunonem, Oderisium et Nicolaum de abbaiia ex-
nobium in aliorum pofestatem alque dominiurn ve-'-' pulerunt, qui Casinense coeiiobiura conlra fas eljus
 .923 . . - _ LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONl 924
ceperunt, .gui caslrum Janulae deslruxerunt 4669, 9, A> mus- Acla sunt aulem haec omnia vigiliarum epyla-
jnohaciibsque coiilradicentes ante beati Benedicii ti niarum die (an. 1157, Jan. 5).
'"altafium gladiis percusserunt.sCoepitaulemei multaa 100. Post haec ab aljbale etfrairibus staiulum
"cum suis cbnira abbatem dicere, el monachos et _t fest, ut duodecinv ex monasterii senioribus discal-
, Jaycos deiurpanrio injuriare, miillis et variis oppro- ). ,' ciatis pedibus ad civilatem pergerent, ubi jam dicius
rbfiis dehoneslare, fallaces et callidos declamare;; cancellarius el Capuauus eleclus roorabantur, sup-
fcumque ad haec omnium ora in silentio essent, re-;- "plicitef flagiianles, utspalium darentin quo frfttres
cessit landem cum magna indignalione et ira, pr_eci- i- qui in obedienliis erant congregarentur, quatinus
, piens ac dicens, ut per tolum ipsum diem deeadem ree cum eis in uiium communicato cbasilio, congruum
responsum sibi reddere morigerarent. Receilenle ,e fesponsum de re suprascripta proferre valerent.
"
. itaque eo, omnes priores in uniim cura abbate con- i- Quod, dum factumfuissel, cum hictu el gemitu usque
\ Veniuni, causam inler se conferuni, trahunt longaa ad jahUam monasterii illos esl omnis congregatio
siispifia, et quid agere debeanl nesciuht. Angusliee e subsecnta; illis auienv recedenlibus, fratres ad ec-
.illis efant undique, et quid eligerent nesciebant,\, elesiam beati Benedicii reversi sunl, nhi quant_e
rdiceriies : i Si monasterium in Imanibus iaycorumn Jaciini-e effusoe sint, referre quis yaleal? Omnes
'damiis, ineurrimus in [morlem airimae elcorpons; ; B J enim in lerfam se
prbslerneiites, et capita in pavi-
'. si auieni nbn damus, non effugiemns manus illo- i- mento ecclesioe perculienles, Domini misericordiani
riiih : sel meliiis est hobis incidere in manus ho-- ' fcumluclu et voce cordis implorabanf, ul locum is- .
'
"niiiuiiri, quam derelinquere legem Dei nostri, et•X turo respiceret. Dehium vero ad beatuni Benediclum
yidere mala genlis noslree ei sanclorum. > Quee e 'conversi, ac si pra.senlem eum viderent .dicebanl:
_ dum afl ciihctorum notitlain perveirisseiii.contfilum ii ii Paier honesiissime cl sanctissirive, lu proesentio-
"est exteniplb cqr eoruni, et contenebrati sunt oculili • feriv lediscipulis luis post carnis recessum quam si
eorurii. Et vere lunc dies festi conversi suni inu vivefes, pollicitus es le esse fiiturum, unde per Pa-
.l!iclurii,elcanlicum inlameritalionen (Amosvni, 10).i. Tfcrein,et Filium, etBpiritum sahctura le adjuramus,
jloc unum.onmes.a minimb usque ad maximum0 nt, quemadmoiium pollicjluses, elnbs et locum istum
dicebaril, in jidc omnium definita sententia erai, titt proiegas, fetab omhibus malis defendas. » Post iioec
,'quaiuliit possent, numquam Casinense coenobium a vivific33crucis Jignum, et brachium sancti apostoli
pfb vi.ia amitlenda in laycbrum iradefenl potesia- ' et evangelistae Mathei el sancti confessoris Chrisii
"tem. Yisimi deiiium'oronibus est ul ad enndemn llauri fralres sunientes, cum Jetaniis per ecclesias
'cahccllariiiiri et sofcios ejus nuritios tlesllnafenl, qnii .- „ ihtra mohasleriuih sitas pergere statuere. Cumque
eos suppliciler exbrafent, quatinus illis spaiiuinI in ecclesia beali Marlini vota Domino supplicalioiris
darerii,quousque de lania re sicut deeerei cbhsiliarii "et laudis pefsoivefent, posl finita suffragia exeiirites
. eisque fespbhdere vaiefent. Caneellarius aUleini Inde ad ecclfcsiam Ijeati protbinatyris Stepbani de-
'diira nibhasterium cum satellitibus '.tiis deamlbulanss 'Vefiehinl;, iibi, riuni uiius efratribus ad porlas basi-
circuirel, ad dormitbrram ~veniers, jussil metirii lifcoeaperiendas pfaecessisset, invenit eas obseralas.
"altiiudiiieni inufi, quaiinus illius'eten_plb sealasad1 Fraterehim qui earidem lenebai ecclesiam, unus
ccanobii caplibiiem aptare yalerent. Quod vldens_ 'eriit vjx duodecim illis qui ad cancelJarium ierant_ ct
iiriiis exTfairibus, riuntiavit abbati. 'ciaveiri ecclesiaebblitus dimiitere secuni detulerat.
99; Eb eiiaiiv iehipbfe quida.h fraief Jdhahness ItegfesSb auleni illo qui ad ecclesiaro aperiendam
1
iioriiine, diuii naiurae debluriri solyefel, e'lJam sine3 proecessefatj,quod in re erat denunliat, e'l ut rever- _
motu et ybcejacefet, subitbiii se redieiis, feiulil se3 iefeiiliir qui primi incedebant dicebat. ileruni alii
jiidissepaTrehiBenedicluih ciim multiiiicline inona- alque alil ctirfeiites, simlliter clausasjanuas iiivenei-e
choriirii derunctdriim' iri ecclesia stariiem, et f egeiril et iialribus nuntiare cufarunt.Fraterauiem qui cru-
ftogeriihri eariderii ecclesianv ingfedientem, mviriem- .cem fefebal, nesciehs quid agerel, sesequenles hor-
(jueCaisirierisisfcc'cIesi_e i r> tatusad januaspeVvenii ecclesia., et mox taetis seris
ihesaufurivaspbftarilerii. "Quin
chm adgfaduSinajqns ecclesye pervenissei, moffuii tlivjhitus-suht aperiae, unde aliquanlulum lavlifica.i
qui in ecclesia eminiis eraiit ifruentes inlefficiebantt gratias Deo peregefiint, aique cuhv omni devotibne
_e'um. Haec cinh dixisset, adjhhxit ": « TJi ceftius; "et t.ofdis cbturilibne ibi letaniafum sufffagiis per-
scialis riie vefa prbteffe, nbvefitis me slaiirii ei "afctis, *ad pairis Behedicli ecciesiam sunt revefsi,
niundo recessufufft.1''Quotl si pbsi haec uTterius> feifcqufc missiis ipsius diei cuhi Iufcluet tristitia" per-
vixerb, Indubitariter quae protuli falsa fuisse nosca- egef unl. El tunc adimplefuih est ih Illis quod per
"tVs".> His dlciis obtibfmivil. Haeciiuiaem ffateTr.Nosj pfophe't.i'm"diciluf : s Dies iesti vestri convefientur
v.erb praefatairi visibiieiri perifafctarites; alque ini iri luc.tuiii (Amo~svm, 16). i Al Trakes ,qui missi
riiembfiairi retineiites, jaiii "peeheilotaiii impletiirii luerant ad cahcellariuni, Cum"adIbcum Ih quo patef
};ss6 videmhi, qtfairdb tefe briiiiehi liujus Jbcitlie- tJeiifciiifciussemel per arinum cuiri 'so"rofesua Ibculus
l'aufuni Rogefii regis fefctlonfcsublaii-mi fcssbvi"dV ruerat jvbfvenisseht, decarius et qui cum eb bb eah-
- -
~ _ VARIsE LECHONES.
¥** de'Wii_ieftintc. ' '
,
 .925 CHRONIGONG&SINENSE. "^ LIB, IV AUGTOREPETRO. -926
demrem ante descenderant,-cognilo illorum advenlu •Anen.si ccenobio facfis, in quibus aliquando offende-
ad monasterium remiserunt diceufes, quod protali rant, eosabsolvit.
.facto cancellafius magis provocaretur ad iram, qiiam 101. Hiis porro diebtis quidatu fraler Bonus no-
, fleeterefur ad misericordiam. Cancellarius autem mine, dum in ecclesia beati prolomartyris Stephani
.poslquam audivit, quod iralres cum beati Mauri post malutinalenv synaxim faligalus. obdofmissel,
.brachio per sanctorum ecclesias Dei omnipotentjs beatus' Benedictus 3n visione ei apparens dixit:
.clementiam supplicarent, in superbiani elevatus .« Multa incomnioda et peflurbationes, et rerum
ccepit raulla contra monachos -minitare. dicens se niaxirinim detrimenium pro hoc facto habebitis :
incisuros illis et labrnm et nares, et vesles iilorum sed confidile in Domino et in potenlia virtutis sjus,
meriias usque ad naies, et sictil alter Nicanor, verba quia adhuc domus mea reintegrabilur, et in suum
,biasphemi_ein Deum et sanctos ejus proferre, dicens slafum reducelur. Beatissimuni vero Maunim ut
,quodspes quam nionaciii in Benediclo et in Mauro omni inslanlia precum supplicetis praecipio, quia
.habebant, cassa esset, iiiisque magis pernicieiu . ipsius sine dubio inlerveiiiu ab instanti periculo et
quamsalubrilalem conferrel.Teberaeiuique post licec •perturbalione libcrabimini-. > Lt lriis diclis dispa-
",indignalione permolus, lilteras habilantiiius in ruil; evigilans autem frater. abbati el fratribus
,Campania, Sampnio, Apulia, Lucania et Calabria quae viderat et audierai per ordinem pandil. Unde
direxit, mandans ut quam cilissime possent cuni in communi fratrum capitulo staltitum est, ut omni-
diversis bellorum machiriis, ad Casinense inonaste- JJUSdominicis diebus ad introilum ecclesioepost an-
rium obsidendum et capiendum venirenl. Abbas tiphonam beati Benedicli adderetur et antipiiona
• auleni agnoseens. quod canceliaiius.de sua niorle et beati Mauri ; siriiiliier ei in omnibus feslis in quibus
. coenobii captione cogitaret, cuin paucis communi- ' collecta facienda est, sicut in cotldianis d^iebus,
. caid consilio, legalos ad Lanriulfum de Sanclo Jo- anliphbna et oralio. ejus difceretur. Inierea lota
hanne, qui lunc imperalori favebat, direxit, mau- lerra a iidelitaie aljbatis et iralrtimpraeter caslrum
, dans ut venifel, et Casinense rivonasteriumsub cura c Cas.iniimrecessit; de quo~facto liomiues de caslro
. sua susciperet, et conlra eos qui illud capere quae- saricti Arigeli eaiisa el iiiitiiim exliierunt. Ipsi enim
. rebanl defenderet. Verura quia hoe per diem agi primilus ininvicbs mbhaslerii infra castrum sus",i-
non polerat, per noclem impietuin esi, alque ex piehtes, "Casiheriseccenbbiiirn bbpugnafe cceperuut.
. utraque parte factis sacrainentis tertia die posl fe- Posi haec Beiiiilfus mansioiiarius, riatione Cymbris,
..siivitaiem epyphaniae (iati. 8), ieria sexla, milites et Adenulfus cbgnoriveritoMarsicanus, hujus rei
. Laiidulfi.jam dicli in monaslerium inducti, et muni- „ gratia ad impefatorem, tibiharium. diriguniur. De-
tiones contraditae sunl. Landulfus vero post haec trine omhes obedierilibeper Campaniam, Pieeniim,
Casinum deveniens, abbati el fralribus constaniiam Sampnlum, Lucaniam atque Ca.alvriam, capiae at-
et inimicis perturbationem maxirivamcontulit. Can- que a.jure cceriobiiCasinensis subdticlae sunt. Cah-
. ceilarius aulem agnoscens Landulfum Casinum ve- cellarius vero-qui ianli mali captit etaclor fu'i't,sep-
. nisse, civiialem Aquinum quo comniorabatur reiin- liirio decimo die posfquam iiuc in vigiliis epjmhamoe
. quens,- atque per Sanclum Angelum in Majolisi- pervenil (Jan. '21),apud Salefrium ad exlrema perve-
(1592) Lirini lluviurii transiehs, Minianum perrexit, nieris, clainabat:«Benedicteet^laure, cur me interii-
ttbi infirmitate gravissima laclus, notario praecepit cilis? > Cumque haeccrebro, repeieret, vitadecessit.
• ut litteras scriberel, quatinus omnes qui in regno 102. Eo etiam lempore quidam frater Crescen-
regis Rogerii mofabantur, acl Casinense monaste- lius nomine, ha.ione" ilbnvarius, vjdit.in visiorie
rium capiendum venirent. Quod dum ille implere ^quendam lacum niroi_e'magniludiiiis ei ignei cbioiis,
. salagerel, subitanea morlc defunctus esl (1595). cujus und_ead ccelum ferri yidebaritur; iri quibiis
Post haec abbas cum fratribus statnit, ut per tri- -unciis viditejusdem caficellafii aniinani ih aerisaita
. duum Dei omnipotentis ciementiam supplicarent, elevari, ei rutsum acl yma deftiergi.itixta quenv
quatinuspacem et quietem Casinensi ccenobio lar- D tacuriv ciim dubs mbriafchbsstare vidisset, intefro-
, giflua pietate concederei, el quia silenlium illis "gaius ab eis,-cujtis essetanima qiiani "tafltistbfmeii-
diebiis propter tumultum et perturbaiionem tenere tis atfici Videbat, se fratef riesfcire fespbn^il; ad
non polerant, decreverunt ut tribus diebus post ' qiiem qui videbatuf sehex : « tltec est, iuquit,
completorium ununi per noctem psalteritim in ec- ariima Guarini "fcaricellarii,qua3idfcirco lalia pali-
clesia caulareluf : set antequam eahdem tririuanani idf, propter periurbaiioneir) el ifibulalionem quain
inchbarenl, abbas in capitulo surgens, juxta mona- " Casiflerisiiribhaslerib excitaVit. > Quem ffater cuin",
sterii coiisueludinem veniam pefiit, et contessionem quis esset qui talia prbmefet, inierroga^set, frairem
de suis excessibus fecil. Siiriiliter et bmries Jfatres "Benediciurii se esse respoiidit. l^fater aulerii a
pbsl illum se in palris Benedicli regula deliquisse - somno exurgeris, ita se vidisse et audisse, Deuin et
confessi sunl, sicque abbas indulgentiam illis fcoii- sanctos ejus tesfem invo'3aiis affirmabat. Inter haec
ferens, de omnibus excommunicationibus ifi Casi- ;quidam «x noslris contra voluntatem iabbalii' de
NOTJ;.
(1592) Qui efiam in Todici dicebatur. ANC. . - (1S93) Nolafius.
827 LEONISMARSICANIET PETRIDIACONI 928
pace et concordia traclare cceperunt eunv hiis qui A _. forlunam notificare, et stiper tali negolio illorum
ex parle regis erant, medianle Ryccardo episcopo consilium pra3Stolarivalerent. Set cttm ad hoc alfe-
Gagelano. Demum vero ad id veuluin est (Feb. 2), ram pariem llec.ere nullo modo valerenl, coniradi-
ut ex parle fratrum facto ab obedientialibus sacra- cenlibus et renuenlibus aliis qui supradiclum Ray-
roenlo, et a cuncla congregatiqne promissione de nalrium Colemenianuin eligere disposuerani,eundem
pacta conventione, alque ex illa parle facfis sacra- Raynaldum (1596) apprehendenles, in patris Bene-
mentis, pax fierel; sicque eommolio illa et pertur- dicti cathedra illum loeanies, sibi in abbatem con-
balio subito quievit, sed ad lempus.. stiluunl. Reliqui vero nimis haec indigne ferentes,
105. Terlia vero die postquam haec facla surit, clam ad Berlulfuin man_sionariumet ad Adenulfum,
supradictus abbas Ianguore depressus vitam finivit, Casinensis ccenobii fratres, quos abbas Senioreclus
quinta feria, Idus Februarii (1594). Per totam vero legatos direxefal ad impeiatoreni Lolharium, nun-
iioctem qua vita decessit, decantis cum fratribus lium cnm litteris deslinanl, per quas et Seniore-
tractare coepit, qtialiler, antequam mors ejus divul- clum de hoc nvundo migrasse, et eundem Raynaldura
garetur, homines Landulfi superius nominali, qui conlra voluntatem suanv sediliose et non canonice
monasterium lenebaoi, foras expellerentur. Remu. electum esse notificabant; poslulanles ul imperato-
nerafis igitur illis qui in capite eoriim erant, et a B 1 renv alque pontificem ex parle lolius congregationis
regis baiivis securilate accepta, ut securi inde cum rogarent, ut ex snis aliquem in Casinensi ccenobio
suis omnibus exirent, medianle jam die omnes de abbatem consiituerent, el in Raynaldi electione
monasterio cuin arnvis recedenles ad sua reversi nullatenuspraeberent assensum : prius se monasle-
sunt; qua cx re faelum est ut usque ad illam ho- : rium deslruere, prius inde egredi, quam illtim sibi
ram mors abbatis palam nesciretur. Hora aulem abbalem constiluiproclamanles. Quod dum Raynal-
nona jam propinquanle, celebrato officio ipsius, dus cerlo ceiiius agnovisset, clam cum Canzolino
sepulturoe traditus est ad dexleram paiiem inlro- aliisque fidelibus regis paciscitur, eique fidelilatem
euntium in cymiterium, jnxta gradus, ubi qualtuor faciens, abbaliam illi confirraanl; sicque sacrameH-
discipuli beali Benedicli requiescunl. tum a colonis monasterii accipiens, a filio Petri
101. Sed, ut ad id redeain unde digressus sum, Leonis, cujus subdiaconus eral, in Casinensi abba-
cum adhuc abbatis feretrum in ecclesia essel", de- tia firmatur. Cumque nunlius qui Jitteras ferebat,
slinati sunt a Canzolino Capuani principatus came- Ravennam, ubi lunc imperator morabatur pervenis-
rario mililes, ut nullus eo absenle de abbatis ele- set, a supradicfis fralribus imperatori Loihario cum
ctione tractare praesumeret. Dilatum itaque esl, et, lilteris praesentatur. Pandunt quae Casinensi eccle-
contradicenlibus ac mcerenlibus monachis usque adl siae, camerae scilicet Romani imperii, accidissenl,
ipsius advenlum protelalum. Cumque illuc advenis- ~ qualiter Senioreclus defunclus, et Raynaldus qiw
set, cuni ei ostenderenlur de eleclione abbatispalris ; ' Jideiilatem regi Rogerio feceral abbas conlra voliiii-
Benedicti jussio et privilcgiorura conslilulio, respon- ' talem miiliorum electus fuissei, et quia nonntilli ex
dit quod nil ad praesens isliusmodi valeret ostensio:: fralribus de monasterio egredientes, inimicorum
« Sel differte usque ad domini mei Rogerii regiss inanusvitassenl, et plurimas perpessi essent cala-
sin aulem, tradile arcem Baiitrensem, ett mitales. Posl vero deflebant periclilari suos fanii-
' noiiliam;
cligite qtiem yultis; ita lamen, ut prius fulelitateml liafes, confundi Casinense ccenobium, et quemad-
regi faciat. > Qttod cum fralres se non implere dixis- modum ipsi omnia dimisissent pro Roinaiii imperii
sent, ipse exercilura congrcgans, universa Casinen- fidelilale, in quo solo spem suam posl Deum el pa-
sis ccenobii castra ab ejus dicione subduxil. Jami Irem Benedictum Casinensis ecclesia posuisset. Lo-
fcresex dies in lalifluctualione iransieranl, cum adI tharius auiem imperator, misericordia molus, nec-
feslum virginis Chrisli Scolaslicae (Feb. 10) fratres5 non et memor qualiter sub antecessorum suorun.
undique ad monaslerium convenienles, et de ele- tuitione Casinensis ecclesia fuisset, multo magts
clione abbalis inler se tractarent, dividunlur inl jj lamen propler odiura regis Rogerii, qtiem Romano
parles, et una quidetn Rayrialrium Colementanuml iroperio inimicissimum esse judicaveral, propensier
(1595), qui post abbas extitit, alia Raynaldum He-. erat apud praediclos fralres, ei juxta tenorem edic-ti
truriensem eligere disponebant. Sel cum inler se3 quod Pipiivti»et Karolus Magnusstatuerant (1597),
plurima conferrenl, visum demuin prioribus est, utt ilios iiiter cappellanos Romani imperii juxla morem
eleetio differrelur usquequo ad regem Rogeriuml antiquum constiluit. Gunique duces, principes, ac
Romanumque pontificein luiic. Pisis remoranleml marchiones imperii congregasset, beneficia praede-
nuntios desliuarent, per quos Casinensis ccenobiii cessorum suorum in Casinensi ccenobioconcessa in-

NOT^.
(1594) Iuio pridie Nonas, cui diei ascribituf.in •p.'252.
Necrol. cod. 47. Ea lunc incidit in v feriam, et ipse (1596) Sc. Helruriensem.
Petrtis in seq. cap. ab ea computai. ' ."_ "Ci, (1597) Ejusmodi decrelum quod Carolo Iribuit,
(1595) De Collenvezzo, prope Furconem, e stirpe coramerooral " Psetido-Anasfasius isie, Murat. SS. II,
eomitum Marsorum. Peregrin. ap. Munt.SS. VIJ, 365. , .
929 CHRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO. 950
limabat, et supradiclum Raynaldum accusans, ma- A j que Rao Rahelis filius el Goffridusde Aquila venien-
nifesutm hoslem Romani imperii pronuncians 467°,. tes, et se ac suos pontificis ac principis Robberti et
quoniam abbaliam ab inimico Romaiii iniperii sibi Henrici ducis imperio subdunt. Capuairi aulem cer-
confirmatam acceperat, neglecto et conlempto im- nentes barones caiervaliin ad papam et ducem con-
peralore, a quo Casinensis ecclesia civitates et ca- fluere, solo prostrali veniam poscunl; qua impetrata,
slra el omnes possessiones acceperat. el se suaque una cum civilate illorum dominio sub-
105. Eo siquidem tempore Henricus dux Bajoariae dunt. Quo facto totus, ut ita dicam, Capuanus princi-
gener imperatoris ab ebdem imperatore transmissus, pa.lus, Rogerii jussa linquenles, papae vesligiis ad-
una cum papa Innocentio, inlravit Campaniam. Igi- volvunlur, omnia imperaia se facturos sponderiles;
tur, cum in planitie quae Casini contigua esl caslra mulli nanque propler anricitiain quain cum Robberlo
posuissenl, Rychardum supradicli pontiftcis cappel- principe habuerant, confluebant ad eos; nonnulli
laiium et Casinensis coenobii monaclium ad mona- propter illorum gloriam et remunerationem benefi-
sterium destinant, mandantes qubd si illos vellent ciorum, quam se ab ipsis accepturos sperabant: plu-
recipere, et papae Innocentio obedientiam exhibere,- res vero propter spem, quanv in eis lanquanv in
ipsi pro stto posse illos ul Jilios, ut fratres, ul socios propriis dominis habebant. Henricus interea gener
diligerent, etCasinense monaslerium sub iroperatoris B imperatoris una cum papa Innocentio Robberto prin-
tulela et defensione semper haberent. Set, ctim huic cipi Capuaiiumprincipalumrestituenles, cumingenli
rei Raynaldus aurem non accommodarel, et fratres exercitu ad pontem sancti Valentini, jttxla Bene-
illum de raonaslerio exturbare, si facultas darelur, venlum, castra locavit (an. 1157, Mai. 21). Mandat
per omnia vellent: idem Raynaldus.fratres in capilu- post haec dux in civilatem cum apostolico nuutios,
lum convocanssuadebat ut in regis Rogerii Jidelitate 1 ut nisi anaihema apostolicum el imperialem veilent
roanerent, utfilioPelri Lepnis obedientiam conserva- • incurrerc iram, Benevenlum in eorura manu remit-
rent; adjutorium illis non defuturum. Postremo fate- terent, et nundinas foris urbem pararent. Conlradi- •
lur se ab illis abbaliara accepisse, non ab alio. Ad centibus autem illis 4672in urbe ex parte filii Petri
illorum libilum; si vellent, abbatiam dimitleret; si Leonis erant, nuniii pap_e Innocenlii, cum nichil
noii, retineret. Et haec quidem ore, non corde profe- egissent, infecto negotio de civilate exelusi sunt,
rebal; jam enim occulte miserat ad Gregorium fi- nam Rogeriani milites qui tunc in civitale erant, mi-
lium Adenulfi de Sancto Johanrie, ut cum suo exer- ninie paclis coiisenserunt; moxque quingentorum
citu per Tyrillanam silvam Casinum veniret, quati- milijtumel triginta nvilia pedilum congregantes exer-
liiis ejus ope el auxilio fullus, monasterium contra citum, foris civitatem conlra illos pugnaluri eonve-
papam, ducem, et nionaclios relinere valeret. Quo niunl: ob quam rein pontifexin iracundiam versus,
dum venissef, cum eodem eleclo sacramenlo con- Beneventanos a liminibus ecclesite separavit; du-
.cederatur, el nvonasterii nvunitionem ab ipso acci- cemque cum exercitu contra eos congredi praecepit.
piens, el assultum cum suis mililibus in pontificis Set cum sculiferi ducis in prima acie tergavertis-
nuntiis illos invadit4Ml; quos, cum in fugaro vertis- sent, dux evenlum forluna; alteratum perpendens,
set, suis audaciam permaximain tribuit. Apocrisarii praecepit niililibus, ut fluvium transvadanies mon-
autem pontificis, duro ad civitatem quae nionti adja- lem in quo civilas sita erat ascenderenl, el ab Aurca
cet pervenissent, cives sub imperatoris fidelitate! porta civitafem invaderenl. Seditio tamen in urbe
saeraniento constringunt, et sic ad caslra rcdeunt. de rebus praesentibus erat, quibusdam dicenlibus,
Raynaldus autem, cum Gregorio intra monasteriiim papae Innocenlio reddendam civilatem, deberejuxta
cbnclustis, sata extra inonasieriura incidebal, et'• palrium morem beato Pelro el ejus vicario deservire:
omiria deslruebal, ne quid ad alimcntum hominumi alii vero nequaquam, sel repugnare persuadebant.
vel jumeutorunv relinqueretur. Jam fere undecim Milites interea fluvium transvadantes ad civitatem
dies transieranl, cum riux videns -lnonaslerii Casi- teiidebanl. Beneventani aulem,.hosles conlra se ve-
nensisbona diiapidari simul etpugnae lempus trans- I) nire, dum perspexissent, a pugna se subducenles,
ire, consllio habilo Raynaldum evocat, et calices»i fttgaepraesidium sumunl. Hii aulem, qui ex parte du-
sureum nec non el obsides pro quadringenlis librisi cis erant, illos instanlitis insequentes, civilatem cum
accipiens, abbatiam ex parte imperatoris, si in ejus> eis ingressi sunt, aique hoc modo Beneventum in
Jjdelitate permanerei, illi «jnfirmat, et eum a ses deriilionero acceperunl,(Jlfa'. 24) (1598). Urbc vero
suisque securum reddens, iniperatoris vexillum ini ' polita, Trojam Apuliaeurbem applicuere; quam abs-
beati Benedicti ecclesiam induci, acdemuminarcem i que pugna a civibus accipientes, oppida quaeque
quae ecclesiae imminet cum ingenti Jatide imponii adjaceulia cum Gargano atque Siponlo (1599) in
prajcepit. Alia vero die caslra movens, cum ingenlii suum dominiuro vertunt.
exercitu supra civitatem Capuanam devciril; ibi ita^ ; 106. Lotharius interea imperator eo tempore Ra-
VARI.E LECTIONES.
km f. pronunliavit. 4671locum corruptuw esse apparel. 4672qui excidisse videlur.
NOT.E.
(1598) Accuratius el ' paulo ' aliler- hacc Falco (1599) Haecimperator ipseS Mai expugnaverat,
feiulit. . _.
 95) , ..-LEQNIS MARSICANLET-PETRIDIACPW ..- ' 952
vennani egrediens, Upibriani, Eniiliani, Fl.__mini.am, ^ convenirep., Aliani anteiv. direxit fratribus (1605),-.
Pjeppuqique proyincjas sub sno.jure reriegit,._.iviia_T per qugni niandavil, quocl si in ipsis non reinansis-^
_. sel, in propqsitp. sgq esset, qt de lfpnqre Casipensis
tc_.sqbejjieptes sql. Rpmtiqi in.pei')i.,!ra reilegii, cpn-r.
iradipeptes ad sqjjim psque.pfos_i'ayit._Ciiraqi.e:ad eccjesjavsecpndpm niurtjffceniiam iinperialem cogi-
niqnasteriunv g^ncti Martini_in Sa]ji|is (1600) peryer '_ taret: _auenden.es dignitatem lanlae epclesiaj, et
nf_|,el, ^ranf.niiJiudjiijpraeppsjius Saiipti L,iher3toris., religionem quae pra_ cejeris, aclenqs flprait, in ean-
iljjijn ,adieiiS( £umqup .qx,pjjlp Ci__.hiL'i!^i_..,cqngrggi_r. deqi respipere, ct jpagutgnerc ,eccjes.iam sicpt
liopis elflagitans, quicquid bsjalO/Bene.dicto i_npaiv. specialem e^ singtilarepi camigj^. suae dpnuiin dispo5
libusi illjs aljlalpm CHprgt,reddj priegeRit. Inde vprq suissel; niul|iinv eniiiv inlei)jus pgset, ul ad insigrig
castra njoyens, supra Baruni, qnpeipiius Apuliaepa^ hp,nprjs ipiperialjs si J.eus x;oncessissct nienvqriale
pttl e§t IgnlqrJa iigjl, et g ciyijjus jqrbis- susqppto, sujiqi ap.utj paj.r_.in geiipdictum in perpetuum relin.r
arcenv qugin rex Rpgerius nia.gnjficecpnstruxerat querp,(. Ryphiza quoque injppratrk Jilieras eq tpm-5_
op.pugnarg nvpdjspniiijl.us.gcepil. Ditt il.aqqp illam . ppre fratrihus .direxil (1605), per quas significayil,
v?Uo*iiyeVSSSfluP .-.Mlflri]pi pia;chi!!i.sfippijgiians, qupd magnaqv fuisseex anljqup eccjesiavgasiqcnsis,-
pliiriipis ex t|l.ragye pajte jiilpreinp.tig, .landei.n_c_un rcligiqneqv aqdi^sel, unde mpniorjgm-siij h?beri;
magqp jajpre illani qptineng, ad so.l_.i_vpsque deT B .apud C.asinensemecclesiani rQgarel.qH.atinpsfrairuni,
suis in daret.
dujjit,,"nnjygrpsque Apulj^ .irbes sub I.fi!!,a.niini- optenlu Deus papeni ecclesjae suae, ip
perjj »ura rcdegi(; sjcqueperaclis qipjljbus, riucenv le,mpori_bqs.Ipsa enim in quaqtunv posset auxilianle;
ordinattiriis apucj Melphiam Apuliae urbcni perrexit Dpfi, pro salyandis rebus Cfisinensis ecclesiae cogi-
(/itJ.i), ijuq, fluqi yenissel, pxercilum dirjgens Saleiv tarpu tantum abbas teinpestive sibi cqni s^pientio-
num pbsidere prapcepit. IJis pqrro djebus Bertulfus libus fratribus qcpiirrprel,' ut de, jils et de aliis
et ilplianqes C]asijie||sis. cceiiobii fralres proclamajt'" pleparie ponyeiii.re ppssent,
tionenv fpeerpni supra Sippnthiqs aijte eundem hnr. 1()8.. Seniprectp itaque vjla ijecetjento, RaynalJq
peratqrpm, quisilvaiq monasterii, qtiaesub dicione qui ei s,uccessit-iniperatqr linprap d.esiinayit(1605),
hospjtalis si|,a ci$t, in suunv jlomjpiinp relprserant, njand_aiisquo(l s_e,mpermqris. gui fuil manujenere ct
Horqnvi.aque impgratqr precibtts ipdjnatus sigillqni amplecti eos, qui adRpm.anum ^pect.arentiniperium,
suunv illis ppucessit; ex parte sua pravcipiens, nisi nec eqs unquam desprere, qui fiduciaiivin sp posjiig:;
•
imperialeni vellenl ipcurrerp iram, extunc el dein- sent. Unde prpcul dubio scirel, quod ecplesiae Ca-
ceps siilvam illanv sub Cqsinpnsj lppnpsterip quietam sinen.sis jqs, quousqqg yjveret, tuerelur, nec alienat
nianere peri.iitte.rent, inijle bizantepruin pena appo- poleslati supiniitfeipl qiipd §ui juris esset, el quod
sita, si hoc remevere lemplassent. ad ipip.erialpm speptabat jijgniiatem. Qqia vero iii -
107. Spd ut ad id rp.leariv un<le digressus suin, fesio app.sioloruni Pelri et Pauli pujianv pro sta- _
tempqrg qupd. idem iipperatpr irjinscensjs Alpibus.. tuepdp ducp ap.ucj JlJcJfianicqnjlixisset, qmnpsque
intravjt Italiam j epistplam ad Casineiisein abbateni lerr^ bAVpn.eseq pqpyocgsset, n]andafet ut assunir
direxit (1601), maiid^ns quqd *673ex antiquq Casi- plis secuqi sapippliqribqs fratribus, qmnibus posl-
nensis ecclesia npinen rpligiqnis h^biiit, el .emper posilig ad euifl ygnjrej, pmniaqup privilegia sepum
sanciae conve.rsjjttipuisexemplujp et fqrniapvaliispra- deferrpf, J115ecclcsiaoijuaaostensurus : volens benpr ,
Jrail; unde etiam confideret fralruro 'pralioqjbus apud ficiis sujs bpp pplinerp, pl apud Casinenipm eccle- „
Deum ltoc ppsse pptineri, ul quictetn universali reth siam jneqioriaje suurn semper remanerel. Si ad te-._,
dat ecplegiae, et pacem suis ppncedal teiriporibus. stum praefatum venirg ppsset, venirel; sin aulem, .
Ciim erg;oex priyilegip aiiliquse religionis Casinensis quam citips possel veniret. Aliani quoque sacram
ecclesia sp.eciplilej et singulariter ad Roroanam di- Otloni 4674decanp et fralridus direxil (1601), noli- •
giiitateqi respicere deljeret, comnionere illos maii- ficans quia nollel quantunv JDeuspermitterel, in ali-r .
d.indo^ ut.si timore alicujus coacti ab unilate pccieT, quo lcrminum pqlecessonim suprum iniperaiorum
siae exqiijiiassent, ad' euni "qiieni lola ecplesia, pa-.. excedpre, el jus epclesise Casinensis ad exeniplum
trem recognbvii re^ireiit. Ipse enim in omr.ibus illorum iu nullo liiihui paleretur ; sepvper enira Ca-
debilam tuitipnein Casinehsi coeiiobip exhibere"cu- sihensis ecclesici in vigore sarictaereligionis pernian- .
piens, quani cbgnoverat imperialibus dqtatam oblar sil? qmnibusque fprraa bqnae ponyersalionis fttij.
tionibus, mandaret utcumpartibus illisappropiasset, Unde nosse illos yellet, quiaabbaiera suum ad se
abbas ad (1602) offlciurivcappellaniae faciendum cunv venire fecissel el pro ponsilio principum ita Casi-
sapientioribus ex congregatione occurreret, ul de his nensis .ecclpsi_a3 causam dijfinirp, ul nichil libertatis .
quae _ap tuendas res monastejii expedirent plenarie; suae lempore suq anritteret. Sedgum fibba§^dpum
LECTIONES . '
tARl^; -_ .
*?W.J5cilif|l(guod Altercatio qum dehinc ad yerbum cum cliron.epnvenit. 4674Oiilo.ni,c, ... _ ,..-?'
.' . MQW' _ .
(1600) Qute erat cella ,S.. Ljiberatoris, in com. p. 621. _ -. -.1 -
Piiinensi juxta nvafe, iri terfil'." "S."Augeli; vi (i'602) Ad 0. c. {. desunt in epistola.'
Gatl. Hist. p. 514. 1. . - (1605) Hae epistolae
' cum oribre 1. c. editae"-- sunt:
(1601} Eam in calce Ohropici e Petr-i -r\egestp v.n. 56. • . . . • . -
edidit Angelus,"re'pe'iiiam" iri' Cl. MuratV SS'« IV, (160i) Nomen addidit; epislolam v. 1. I," ;
 935 CIIRONICONCASINENSE.~. LIB. IV AUCTORE PETRO." 934.
adhuc ire distulisset, iterum aliam direxit episto-- A eeclesiac adjacentia nionasteria, ne supradicto electt»
3am (1605), per quam mandavil, quod praesenliami "vel frat.ribns obedirent mandaveral. Ad qtiori, cum
ipsius cum duce expeclasset; cum quq quia non! , pefvenjssenl, pulsantibus illis monaslerii janiiain,'
venisset, ma.ndaret ul ad se venirei; a,udisse aulein,i fratres egressi lalia illis responsa dedere': « Neqtia-
quod honiiries beali Benedicti in illius Syculi fidpli^ quain, domihi, ausi snmus volvis aliqtiid conlradi-
tatemanerent, etin caslris adhuc mqnasterii essentj cpre, cuin luce clarius conslet hoc rnonaslerium
placeret ut illos caule removerel, ne impedimeiu.. ;, Casinensis ecclesiaeet vobis subditiim semper fuisse:
tuin ecclesiaeCasinensi per eos possit conferri. Ele- sed, quia jurejurando.aposlolicis ntiiiliis ne vobis
clus vero imperiali compulsus, praeparalis omnibus libspilium daremus coacti f.>romisiraus,nobis egres-
quae itineri erant necessaria, .sumplis de congrega- sis quaeque vqhjs sunt de rebus monasteiii necessa-"
tione aliquanlis ex fratribiis, Pelrp qupqtie Casi-. ria tollite. » His eiectus audilis, ad Sancti Vincentii
nensi diacono, cartulario, bibliolhecariq ac scrinia- ccclesianv quai in eadem civitatc construclaest -suis-
rio, quem Lplhariusimperatornominatim vpcaverat, abire pnecepil; qup riiim pervenisseht, iameisi et
non lamen absque lilubalione, dum anrici et inimici, ipsis ne illos reciperentesset interdictum: lamen/4678
non impuiie ei provenire amlcilias quas cum ininii,; quia prae verecundia ilios jam ingressos miniriie cji'--
cis imperaloris habuisset467S,OIJquanv rem amici B cerp poteraiit, affliienter de "quibus abundabant eis'
qiiidem desperabanl: inimici verp licet in prospecfu serviere, Reliqua verb pmnia' qtiae eraiit necessa-
cohtrisfarentur, in abscondito Jaetabantur, speran-, ria abunrianter abbatissa monasterii sa"heti'Joliannis-
les nieliora sibi rerum mutatioiie ventura; quod transmisit. "Altera auiem die cceptiim iter ar'ripieri-i
poslea rei prbbavit eventus. Set, ctim in suspicione les, pei' fureas Caudinas (1606) Beneventum appli--
quosdam fralres haberet, monasterium el castra ejus cueruiu, indeqiie rooti, per Afrigentum (U307),per--
amicis etpropinquis suis commendavit. At ubi legati que roccam Gysoaldi; ad castrtim cui Guardia Lbm--
1
iniperatoris legationis suae causam in conspeclu bardoruni- nbnien est applicuerunt, ubi quondam
omnium prolulerurit, pars trepidare, quod in regnp Leo papa sanciissimus ciim Norinannis praeliaturus";
et sub polestate regis Rogerii ppsiti, nequaquanv sauguinem minueral, ei per aliquot dies ibi requic-''
cuni inimico illius pacem facere, vel ad eum ire verat, Nolentes igiiurprae parvitafeel deforniilate-
debere-censebanl; aliavero quavet saniqrvidebatur, castcllum ingredi, foris in monasterio sancli papae
ad imperatorem ire, ejus in omnibus praeceplis obe- Leoiiis diverlerunl, ibique satis benigne honorabir'
dire dicebant. Tandem abbas coaclus, in nativilale literque, in quanlum videri poterat, surit recepli.-
sancli Johannis baptistaeiler arripuit, ducens secum Sel, quia huraana fragilifas ad nialttm roagis quam-
ex Casinensi congregalione hos, quoruro nomina vel' Q ad bonum seniper extenditur, illius loci homines.
numerum ne obliviohi traderentur supposuimus : supradiclum eiectum cum suis fralribus, Giliberto-
Pandulfum Teanensem episcopum et Casinensis coe- de Balbana el Robherlo de Murra qui exercilui Ro--
noiiii monachum, Mauruni quoque curopalalem pa^ gerii regis praeeranl tradere conati sunt;- lamen'
latii imperatoris Constanlinopolilani, Johannem ca- omnipotentis Dei dispositio, quav raullo aliter fieri
merarium, et jam dictura Petrum bibliothecariiim, disposuerat, consilium confudit eorura. Quaedam'
Amfredum vestararium, Pelrum Machabeum, Pe- namque sanctimonialis in eadem ecclesia comma-
trura et Hectorenv Casinensis coenobii monachos, nens, cuni eonsilii illius esset conscia",Pelrum Ca-
nec non Johannem oivitatis sancti Ge?mani archi- sinensem biblipthecarium "ad se venire fecil, eiqhe
presbylerum, aliosque nonnullos nobiles sapientes- quaeque ab illis eraht consilio inventaaperuiti Qud'
que laicos de terra sancfi Benedicti. Eo itaque die Petrus audito, elefctocelerisque quae illi erant reve-
quo civitatem sancti Germani egressus est, Teanen-. . lata aperuit, castellUmque quod valde eral proxi-
sem devenerunt ad "urbem, ibique k. diebus aliquid muni petendum aduiontiii. Qubd elecfus et quidam
novi de imperatore praestolantes mausere. Indeque ex frairibusi despexpre, seque nulld" riioilo eo difc
prbgressi Capuani devcnere, benignum utpote in j) j inonasterium egressuros affirniaveruni.At praefatus'
propria domo in monasterio sancli Benedicti quod "Petrus periculosum sibi esse si ibi nbcle maneret
in eadem situm est civitate, hdspilium se habilu- perppndens, Anfredum veslarariuin alloculus,' ad"
ros fore arbitrantes. Veruro, uti postea rei probavit castellum cunvsuis rebus feslinare ccepit; nonnulli'
eventus, omnino eos sua fefellit spes; nam Inno- vero ex monacbis qua^illi feceranl"a"dvertentes,'et
cenlius papa secundus litleras per omnia Casinensis ipsi relicto electo recessere. At, ubi" electus omnes;
YARLE LECTIONES.
'~1~ verbum excidisse videlur. h~~~tam c. -
- NQM.-_ L
(1605) Quam ePelri Reg. a Pertzio .exscriptam dam homines beati Benedicti in illius Syculijtdkuc
hic apponimus : Lotharius Dei gralia Romanorutu .fideiilate permanenles in caslris tuis tnanere. Quos
imperaior auguslus abbati R. de Monte Casitto gra- placet ut caute removeaiis ne quod impedimentum
tiam suam et bonam volnntatetn. Prmsentiam luam ecclesie Casinensiper eos possil oriri..
cum duce cxpectabamus. cutn quo quia non venisti (1606) JNunc Lo streUo d'Arpaja-.
" AKG.
mandamus.ulad nosvenialis. Audivimusauiemqubs- (1607) Nnnc Frigento. . '. - __"..',
935 LEONIS MARSICANIET PETRIDIACONI - 956
'
paene suosrecessisseperspexif, ipse quoque ascensis Abuisse, fidelitalem vero neque prqjaencque alicui se
equis cum reliquis ad castellum perrexit. llluce- esse faciuros, quippe cum sibimet ipsi fideles esse
scenle verb caslelium egressi, coepiumsumnipsiu- non possenl, faciendo illa quce Deus per beatum
dio peragebant iter: cum vix tribus diei elapsis ho- Benedictum veluit, et dimiltendo qua3 observare
ris, militum mulliludinem eontrase perlatus descen- praecepil; sicque eo die ab imperaiore discessum
dere mbnlis conspiciunl, subiloque melu lurbali, et est. Alio vero die (Jul. 7) pontifex per Aymericum
in fugam conversi sunt. At poslquarn milites om- cancellarium, el Gerardum ac Guidonenvcardinales
nem eos capiendi spem illis fugientibus perdidere, direxit, ut auta monachis Casinensibus filiumPetri
ad locum propriura, eos persequi desislenies, pro- Leonis anatheraatizari faceret, aut ab illis sicut ab
tinussuntreversi. Monachi autera magis fugam quam excommunicatis abslineret. Clemenlissimus autenv
iler pacificum accelerantes, per Cislernani Monlem- imperator et religiosissimus, cum nec antisiilem
que viridem, Aufidum lransfretan|tes, primo ad civi- irasci, nec Casiriensemecclesiamdejiei vellet, blande
latem Melfiam, deinde ad lacum Pensilem (1608), ubi eos allocutus ad aposlolicum remisit, dicens, uti
omnis imperatoris exercitus cum papa Innocentio aposlolicus directis disceptatoiibus ante imperato-
residebat, advenerunt. Sel, cum nuntii papae lnno- " riam majeslatem, ufrum excommunicati essentquos
centii exlra" castra ei obviantes dixissenl, poniificem " receperat nec ne difflniretur; diem staluendum esse
jussisse, ut, anlequani castra iiilraret, discalcialis dicens, quo utraque pars in consistorio convenireni.
1 Duodecimus ke~~ad talia perageoda dies statuitur,
pedibus cum fratribiis qui secum erant papaesalis-
facere, et pro obedientia quam filio Petri Leonis sicque infectis negotiis adpapam reversi sunt. Illis
cxhibuerant poenilenliam recipere, et jtirejurando aulem egressis, ad se imperatoromnes qui cum ele«
firmare46", ul quicquid ponlifex praeciperet, implere cio veneranl nibiiachospr_ecepitintroduci; quidum
morigeraret, et filium Pelri Leonis cum suis refutans ab etinueho palalii repraescniati iroperatori assiste-
anathemalizaret: Raynaldusiimore duclus, caesarem renl, requirere jussit, quodeis genus, quae patria,
appellare, el dehac re cum imperatore eonsilialurum qul honores, qu_eve noniina essenl. Confessi igilur
respondit, et sic caslra ingressus est. Post li.ee' genus, patriaiu, honores, nomiua nirum pravcepta
(Jul.) ccepit in omnibus liberalitatem ostendere, et imperalorum, pontificuinqueRomanoruiri privilegia,
quosque venientes muneribtis alligare, moxque an- ut ipse praeceperat- delulissent inquiriiur ; respon»
tequam lenloria figerenlur, missis nuiuiis suum dentibusque eis se onmia ut praaceperat delulisse,
imperalori adveiituro nolificare curavit. Tunc im- niodo quae animo versarel ediceret, precabaiuur. Ad
peralor in ipso ac fralribus pro beati Benedicti haec caesar : « Quam amab.ilis, quam desiderabilis
amore munificentiam ostendit, moxque misso a la- Gasinensis ecclesia nostris pra3decessoribusinvictis-
tere suo flenrico duce Bajoari_egenero suo, et Ro- simis impeiatoribus fueril, et magnifica in auro et
dulfo (1099) et Ottone palalinis cdmitibus, ut lenlo- argenlo daia munerael pr_ecepta Iiquidissime osteii-
rium quod juxta papilionem poniificis ipsius jussu dunt. Constat eliam Carlomannl sanctissimi et in-'
fixam fuerat removerent, illudque juxta suum ten- viclissimi imperatoris etRomaiii patricii, cujus vi-
lorium fiaerenl mandavit, asserens cum Casinensis cem fametsi indigni accepiiuns, apud eandero ec-
ecclesia per Caiiomannum (1610) et Pipitiuro spe- clesiam liiiuiilaias esse reliquias; ob cujus venera-
cialis camera sit Romani imperii constitula, nequa- lioneni non solum nos qui ejus vicem lenemus, ve-
rtim totus orbis Roinanus, hobiles et
quamjuslum esse, cappellanos imperatoris, mona- iguobiles,
chos scilicet Casinensis ecclesiae, ab imperalore se- divites et pauperes enndem locum honorare, exaltare,
parari, set juxtaeum suuni tenioriurn figi debere; colere, et aliis omiiino hujus religionis locis praepo-
quod el 1'aclum est. C_eterumubi Romaiius pontifex nere debet. Hos et nos in quantuin possibile esset"
Casinensenv eleclum ab imperatore susceptum esse sequi cupientes,hunc magnificis decreveramus donis
cognovlt, directis cardinalibus fccepitvehenienler honorajelocuro. Set quia beatissimuspapa lnnoceii-
imperalori instare, ut jurejurando filium Petri Leo- TJ ] lius hoc fieri prohibel, dicens vosab ecclesia sepa-
nis analliemalizari a Casinensibus moiiachis faceret; ratos, ul quosdam ex vobis contra pausidicos
apo-
conquerens cur excommunicali et a liminibus eccle- stolici discepiatores eligatispr_ecipimus;nullo enim
si_e separati ab imperatoria essent majestale recepti; modo pati possumus, ut lantae fam_elocus
Dominuin lanfaeque
renuehiibus nionachis, atque dicenlibus, religionis et lantae digniiatis noslris tehiporibus
in Evangelio-(M«.(/i. v, 34), el palrem Beiiedietum anriiclrileiur aut pereat. Electum autem vesirum
in regula(1611),praecepisse ne jurarent, el seac nolumus huicinferesse conventui,quia non minus
priores suos nunquam jurandi consueludinem ha- de eo quam de monasterio agltur. t Dixerat. Tunc
VARLE LECTIONES.
m~~deberel oxcidissevidelur. An terlius ? V. Jaffe, Gesch. des DeutscltenReichs unier Lothar p. 221.
1 pB '
I _" NOT^E.''
(1608) LagoPesole, unde Brandanus oritur. (1610) Carolum Magiium inlelligit, vel potius
(1609) Quis hic fuerit nescio. Otto pal. Rheni el utrumque confundit, quod mox clarius apparebit,
Otto pal. Bajoariae iujperalorein jh Ilaliam comita- (1611) C. i
Jjautur,
937 CHRONICONCASINENSE.— LIB. IV AUCTOSIRPETIIO. S;.g
imperatore jiihenle, ad hospitia est regressum. At A dux Bajoariae.gener iinperatoris, Conrarius dux
ubi quaeimperalor reiulerat monaciii suo electo Sueviae, qui poslea, Roniani iinperii sceplra sus-
repr-es.3nlav0.re,consilio habito Petrura Casinensein cepit, Ollo1681deBiirchisin coiifobrinusimperaloris,
diaconum,bib!iotliecarium,'cartulariiim,scriiiiarium, Fredcricus marchio Aro-iionilanus,Ma.aspina roar-
"disceptatorem defensoreroque suae parlis eligunt. chio Ligurice, Renricns episcopus Ralisponensis,
"Poslquam vero dies est reddila ierris, assunl nunlii Anno4682episcopusBasiliensis,AnnoabbasLiinebnr-
iiiiper_1toris(Jul. 8), qui pra.phatb electo utsuos gensis, Gualfridus palalinusjudex Romani imperii.
nionachos ad iniperalorem dirigeret dixeriml. Aii- His itaque praesenlibus, factus est' coriventtis in
venientes ilaque fralres, ul mos est prae foribus praediclo loco, el farto silenlio imperalor dixil:
aslilere, stafimque niinliaiilur iinperatori, moxque « Non solum praesentiuni et teniporalium, verura
siint ingrerii jussi (Jul. 8). Ingressis igitur iliis, et.am futiirarum et aeternariim in hoc conventu erit
"jubel imperaior nomina, gentis, ac palriam eoriim diffinitio rerum. Consial enim sanctos patres, -quj
qui disceplaluri eraut reqiuri. Offerfur Pelrus dia- diversa diversis locis egere conc.Iia 4683_Gtdum iu
conus, nalione Romanus, genere nobilis, divinis umim ex una re traclaluri convenissent, diversa
appiime literis imbuius, dehinc Amfredus genere occasioneunius dilucidasse46W.Sicet.in liocRomanae
Anglns, vir eloqiieiilissimus. Posl generis, noininis, gI Casinensisqiie, ecclesiae causa specialiter agatur,
paiiiae pravsenlationem, officia requiruntur singulo- riiversaelamcn Deo auxiliante hic diffiiiientur n,u_e-
ruiii. Explelis his, querii pro Casinensi ecelesia siones, sicque fit ut causa unius sitsaltts oniiiium
responsiirum elegerant requiritur. OiTerlur itaque facta ecclesiarum per totum orbem lerrarum <_on-
jiini dictus Pelrus "Casinensis diaconus, el cum siliitarum. Nos quoque vesligia pitBdeeesseriiii-
omnes tesiimouium ci perhibereiil, imperalo inquit nostrorum sequi cnpicnles, dignum duximus huic
silentio cir.sar : «' Fratre vestro cui lestimonium interesse concilio, juriiciique stateram nostro sensu
peiliibetis dimisso, ad hospitia vestra redite, el cum ponrierari : defensores aulem utriusqtie disceptan-
dies factus fueril, "parati eslote, ut nosiris visisi lium partis maguificosa noslro latcre dedirousviros,
iiuntiis disceplaturi veniatis. 1 Illis aiueni receden- qui' violenliam alterulrae partis proliibeani- Invo-
tibus, PelriimdiacoiiumBeriulfo cancellario tradidit cantes igilur sumtiii Tonanlis virtiitem, sedeant
qualinus cum nocte caesar pro tribunali resedissel, quibus Ronianav non displicent leges. lacileque
ei possel oJferri. Noctein illam imperator fere tolaini rerum expeclent exitum, ne dtim omncs con.use vei
duxil itisoronem, jussitque ante se relegi oroiiia1 dicunt vel Ioquuhtur, verilasaaimhilelur. » His et"
ic7s geS[aaiUecessorunisuoruni imperaioriini. Manes aliis quampluribus atigustus
propbalis, Conradus
I.oque facto (Jul. 9), cxpleiaque matutinali synaxi,, *C dtix Sueviaa ab imperatore defcnsor daitis inquit:
vivilicisqiie celebratis roysteriis, imperator fribunall « Copia imperialium dicloriim me inopem dicenrii
sib: in fenlorio parari jussit, niissisque nuntiis Casi- Tactum fore cognosco, cum tam profonrie, tatn ha-
nenses vocari feeil; qui cum venissent, iinperatorii bundanter, lamque rationabiliier imperialis sii
pra.senlaniur. Assunl el cardinales ab Innocenlio. prophata roagestas. ut non huinano set ex divuio
papa direcli, cansidici quoque quamplurimi. processisse ore videantur. Ducibus tamen, marchio-
109. In nomine Dominiet salvaloris noslri Jesui nibus.comhibusquedefensorilius niecum dalis, visum
Christi, anno incarnaiioiiis ejus miilesimo centesimo. est prirooapparatti hodiernaesessionnis.qtiaesint pro
tricesimo octavo (1612), indictione priroa,'Septimoj uiraque parte disfceptaluraepersonaepronuntiari, vd
idus Julii, annoautem imperiidominiLolhariicaesaris5 si alicui perroitliturdisceplandi liceniia, nisi his qni-
inviciissimi imperatoris augusti sexto, resideule eo- feusfueritconcessapoieslas.Omnis enim maximeqiis
dem invictissimo imperalore ad aquiisPensiles, con- divini conventus causae ordinate el rationabili.er
sedente eliam Peregrino palriarcha Aquilegensi,cum1 fieri debenl, quippe cum nil perlecte diffiniri possil,
arcliiepiscopis et episcopis abbalibusque quamplu-" --- ubi ordo Ioquendi non observatur. > Placet oninibus
ribus, causiriicus pro Romana ecclcsia directus estt quod dux dixeral, ei, quis pro utraque parie respon-
Gerardus cardinaiis tiluli sanclae Crttcis, nec non1 deret inquiritur, quive inlerpreies, quis etiain dispu-
el Guidocardinalis, qni ainbo postea Romanam1 laniibus locus concederelur. EfigiturGerarritis cardi-
rexerunl eceiesiam (1613), Aymericus cancellariuss nalis liluli sanctaeCrucis, qui pro Romana respon-
•etdiaconuscaidinalis, Balduinuspresbyier cardinahss deret ecclesia; eligilur el Peirus diaconusSuorum
qni post (1611) Pisanorum archiepiscopus facfuss probaliisieslinionio fratrum. Interpreles autem dati
est, et Norberlus 44S 0 Ciarevallensis abbas, ac aliiii sunl Barlulftis imperatorjs cancellarius, Amfredus
quaroplures civilatis Romanae nobiles. Ex partee vesiarariiis-, et Bertulfus mansioriarius; fradiuir
Cnsinensis ecclesias audilores extiterunl Henripus s autem Gerardo cardinali locus anle facieni imoera-
VAllLE LECTIONES.
"" Omnic. "8*Leg. Bernardus. 4MJGcbeardus in privil. Lotli. "~'~Adelbero »6. *683Consilia c.
u~' Locum corruptum el tnancumesseapparet.
NOTiE.
' Cf. pravf., p.«72, n. 57.
(1612) V. praef.,p. 570.
Ilic Ccleslinus II, ille Lucius II vocatus.
_.4<_i3) (161«) A. U58.
FATIIOL, CLXXIII, M
 ~g~$ LEONISMARSICANI
i ET PETRl
, DIACONI 940
uiris, ail pedes vero ipsius Peirus diaconus consli- A patris Benedicli, ne monachi jurentomnino inleidi-
tuitur. Reimii Gerardus cardinalis ad suos monachum citur,ne forte(quodabsil!)perjiiriicrimen incurrant
seriere pedes, incongruum esse dieens et omnino (1615). Hoc quoque, monacborum scilicet sacra-
. illicitum, excommunicalos cuiri filiis sedere eccle« menf.um, non solnm divina. verum etiain human_a
siae. Ast imperator litigio fineni imponere cupiens, prohibent leges. Inprxcepiisenimniagnorum impe-
. ad pedes suos Pelrum diaconuro extunc et deinceps ralorum Cnroli, Lodoyci, Pipini, Carlomanni, Lo-
sedere praecepit. Tum taliler inilium loquendi Ge- doyci, Ugonis, Lotharii, Berengarii, Alberti, trium
Tardus cardinalis arripuit: < Sancla ct universalis Otloimm, quinque Ilcnricortim, ac Conrarii sic in-
ecclesia, inviciissime imperalor, quae et anle vos venitur : e Slaiuimus, ut monachi ad saeramentum
vestros prasdecessores, et post illos vos in domina- «non compe]Iantur(1616).sEt hsec dicens, pra.cepta
torcs lotitis orbis Romani consecravit, mirari ndn supradictorum imperatorum, cera, plumbo, anreis-
snfiicit, cur excommunicatos el a Iiminibus ecclesiaj que sigillis signata.quae Gasinensi monasterio fece-
separalos receperilis. » Adhaec imperalor: «Imperii rant, imperalori caelerisque omnibus demonslravit,
noslri nos ab apostolica ecclesia suscepisse gaude- Quo viso imperalor jam dicta proecepla in imperiall
mus coronam, excommunicatos nos nullo modo purpura accipiens deosculalus est, rooxque in Iiaec
suscepisse pulamus; allamen si ut dicilis sunt ex- B verba prorupil : « Magnorum, sanctorum iuvictissi-
eonimunicati, conflielus iste invenil 46SS.»Pandulfus morumque imperalorum ac nostrorum pra:deeesso -
episcopus Teancnsis el Casinensis monachus dixil: rum ista esse praecepla, demonslranfibus sigillisco-
« Quomodo Romanaeecclesiuvcardinalis Casinenses gnovimus. Nostrae Jgitur attinet roajeslati, cimcta
nionaclios excomniunicatos asserat, imllo roodo vi- nostrorum praedeccssorum inviolabiliter observare
dere possunins. i Gerardus carriinalis riixil: « Qtiid praecepla. Quare suppliclier dominum apostolicum
michi et tibi, bone vir ? alienus a riobis es.O inirum, vos qui ejus vice venistis, ex noslra parte rogare
o novum etinaudi.um prodygium, ul trunGiisramis curelis, ut sanctissimoruin imperatorum praedeces-
praecisis et a radicihus evulsus, "novasconfra eccte- sorum nosirorum praecepla nobiscum protegat, sua
siam erigat raachinas.»Ad haec imperator : «Cessei, etiam aucforitale, ut ipsius fecere praedecessores,,
mquit, omnis violentia procul. Conciliis eninv ut confirmare dignelur. Quis enim ultra catholicorum
quisque potest non contumelias ingerit proximo. iniperaloria observabil pTaecepta,si haeeab aposlo-
immo patienler orania suffert. Qua de re constitui- lico conlempnentur?Omnia membra caputsecunlur,
nms, ul neulra pars viofenliam sibi contrariae parli nec a capite, nisi magnum delrimenlum palianiur,
faciat, ne quod ad laudem Dei et posterorum profi- possunt membra separari. Cerlel itaque pro membris
ciium agitur, in litigium rixamque verlatur."» Tunc C caput, pro natis paler, pro ovibus paslor, qtiia nullo
Gerardus cardinalis resumplo sermone ait: « Hoc modo adversus ovcs praevalebitmordacilas liqii, si
insuper sancla el universaiis ccclesia censuit, ut sollerli curaeustqdianturpasioris. Sil. igiltirliodierni
inouachi Casinensis ccenobii |VoIunlalem domini diei finita conscssio repelantqne quique hospitia
nostri Innocenlii pii et universalis papae se in om- propria; cardinales quiriem ad doniinura papam
nibus adimplere sacramento confirraenl. >Jatn enim noslra repraesenlent rogata, et ul mecum Casinen-
Innocenlius papa omnesCasinenses monachos disper- sem foveat ecclesiam, nosira vice precentur. Mona-
gere diversis in Jocis staluerat; yerum Lotharius chi aulem ad suuin electum quaedicta sunt referanf,
clementissimus imperator, cnm nollet Casinensem et quid cras respondere conlra qmeque objecla de-
deslrui ecclesiam, contra papae yoluntatero pro beant medilenlur. Asl ubi dies fuerit reddita lerris,
eadem ecclesiase opponere non dubitavit.Cum igilur tribus transaclis horis, ut omues ad consilium re-
Gerardus cardinalis el Romanaeeccfesia;defensor de deant censemus. Quicquid eiiam hodierni diei inve-
sacramento monachorum sermonem fecisset, Pelrus hit confliclns, praetilulatispersonis adhibitis nolariis
diaconus respondit: « Non miiiirouin miramur, cur consciibantur, ne quav nos magis posieris profuluira
doininus cardinalis monachos sub sacramenlo dixc- traetainus, oblivioni tradaiitur. » His dictis disce-
rit constringendos, cum Dominus in evangelio nec ^*plalores cessere curiae, imperalor ad publica qu»
per cceltini, nec per ierram, nec per capillum capitis sibi imiuinebant negolia traclanda rcsedi.t.
jurandum docuerit (Matth. v, 5i). » Gerardus cat- 110. Piistera vero die (Jul. 10) utraeque discepla«
dinalis dixil: « Quod moiiachus relulit annuimus : turaeparlesconvenerunl; at ubi inlrogressi, et coram
set Romana ecciesia censuit, nullo modo Casinenses (1617) est data copia fandi, Gerardus cardinalis,
"jnsiiachos sine sacramenlo fore reeipiendos. > Pe- dixit : « Mandata pieiatis vestrae, sanclissime el in-
trus diaconus respondil . « In regulasanclissimi yiclissime imperator, ad suromae sedis reui.iinu-.
VARI.E LECTIONES
6,81«nlnveniet ?
KOT.-E.
(1615) C. i. (1617) Virg. Mn. i, 520.
(1616) Hoc in nullo.ante Lolharium III privilegio
.taveni, . .
94i CIIRONTCONCASINENSE— LIB. IV AUCTOUE PETRO. S4&
fepi_>copum •; sel nullo modo se hoc facerc posse A tcm immo unilatem in se pastorem paslorum unitani
respondit, asserens facilius posse fieri, hl ipsemet describeret, inquit : Bonus pastor animam suam
sacerdotalia deponerel et conculcaret indumenta, ponit pro ovibus suis ? i (Joan. x, 12.) Gerardus
quam quae imperalor rogaverat effieeret. > Paulu- cardinalis dixit: « H_ec non'soJum verbis, vertini
lum itaque imperalor conlicuit; dehihc ul discepla- eliam faclis oslendit. i Petrus diaconus respondil:
milur, quae hesterni diei residua fiieranl jussil. « Iterum ipse Dominus, descrrplis optimi pastoris
Gerardus cardinalis dixit: « Memini me hesterno factis, merceharii mores scribens,dixit: Mercenaritts
die de sacramenlo et fidelitale monaehoruin Casi- et qui non eslpastor, cujus uon sunt oves propriae,
_ nensium tractavisse, nichilque ad perfectum ad- videt lupum veiiietitem, et diinitlit ovcs, et fugil.
duxisse : de eadem igilur re anle imperatoris prae- Credis liaec verlia evangelica esse, an non ? » Ge-
sentiam traclaturi, non arbilror videri superfluum, rardus cardinalis dixit: < Quam maxime equiriem. >
si vohinlalem domini noslri papse Iniibeenlii posl re- Pelrus diaconus respondit : « Debet lioca Romano
lationem primani Iieslerni diei, nunc ileriim referre poulifice aclilari ? » Gerardus cardinalis dixil :
in medium 46S 6. Sciat inviclissima vestri imperii «Tanto magis ab apostolicaesedis praesule sunlob-
niajestas, Iiaecdominura papam a Casiiiensibus mo- servanda, quanto peculiarius suscepit aliis praedi-
nachis requirere, ut sacramenlo ipsius volunlatem " canda. » Pelrus diaconus respondit: « Quid igiiur?
in oinnibus se impleturos confirmenl, seque oinni deputabittir a justo judice ovibus, si quid pastor
tenipore sibi suisque successoribus fideles el obe- commisit ? » Gerardus cardiualis dixit : « Minimc.»
dientes existere; aliler enim nullo modo patielur Pelrus diaconus respondil: « Ergo non deputetis
eos diviuis ministeriis uti, ac dominici corporis et monacbis, si pastore deslituli, morsibus patuerunt
sanguinis participes existere. > Petrus diaconus inimici. Debuil enim apostolicus, ul Doniinus aif,
respohdit: « Conslal dominuni cardinalem heslerni iion solum non dimitlere ovesj-verum eliam pro eis
diei renovasse confliclum, nostrosque animos ad re- mortem libenler amplecii. > Ad hax. imperator
diviva pravparasse certamina : nobis auiem satis dixil : t Quanlum patel, oslendit monaclius, si
superque videtur Iiuic senieiilice conlraisse dominico aliquid deliqueriinl, nonesseculpa ovium, sel paslo-
praeceplo, cmii Dominus lutllum nec per capiilum ris. Unde roganria esl adhuc doinini aposlolici pielas,
capitis jurare perraiserit. De fidelitate autem, de ul nobiscum quae conlra nos gessere diniillat. Quare
qua doroinus cardinalis agil, superfluum nobis vi- censeroiis hodierni diei jam finiii litigium. Occupati
detur, lioc a nobis sacramento repeti, quod usque enim rei publicae negoliis, hiis diu interesse non
roodo fecimus non inviti. > Gerardus cardinalis possumus. Quisque. igiiur ad propria reverlatur,
P
dixil : « Ante praeseniiaiu domini nostri Loiharii cras iierum .ad eundem rediturus ceriamen. » Hoc
inviclissiiiii caesaris conslilulus, non est reveritus diclo, omniuus faventibus discessum esl.
'
inonachus falsiloquiura proferre, diceils Casinenses ' 111. Allera vero die (Jul. U), cum piissimus im-
inonachos ftdelilalem "Romanaesemper ecclesiaete- perator, cum suprascriptis magnaiibus suis, quae
nuisse, cum sit omnibus recta cernentibus in propa- residua fuerant audiluri residerent, hac vofcecon-
tulo, eos scismaticos exlilisse usquemodo, lunicam- venil exercilum : « Omnibus qui inlra Romanum
que Christi scidisse, abbatemque sibi a scismalicis orbem cons.iluli suni, nolum esse uon ambigimus,
ordinaiuin elegisse. » Petrus diaconus respondit: in qnali quanlaque reverenlia nostri praedecessores,
« Proborum est, non prius aliquem meiidacii ar- Ro.iiani scilicet imperatores, Casinonscm scilicet
guere, nisi ipsum oinnibus paiefeceril mendaciura, ecclesiam suam singularem el specialem canierain
ut ctira nil contra possil opponi, non enm ipse, set habtierunl, el super omnia Romani imperii moiiasle-
eonscieiitia propria mendacem fuisse reprehendat. ria exaltantes pravposuerunl, suisque pracceptis el
Doniiniis ergo cardinalis, cura ine niendacem esse privilegiis ab initio hoiioraverunl. Dccei-et eiiam
firniavit, non recltim fecisse osienditur, cum nullam domiitum aposlolicum mecum eandeni fovere eccle-
mei causam roendacii prourierii. Praeponalur causa, D siam, quod Deo auxiliante poslquam lis isia fniein
objicianlur si qua sunt objicienda, el lunc mendacem habuerit fiel. Haec autem noh lis aliquo modo vel
arguat, vaniloquum me esse aflirmet. » Gerardus accipienda vel dicenda est ab aliquo, cum conslei
cardinalis dixit: « Ut breviter dicam, curn, reliclo membra secum litigare non posse, nec caput dicere
domino papa Innocentio,scismatico adhacsistis,.quid manuijNecessariam 16 nnn habeo, nec oculus perii,
Bliud qiiam infideles Juislis ? » Petrus diaconus vel alieui aliquod membrum : viliora enim saepe uti-
respondil: « Dic, rogo, nos euro,.an|ipse nos dirai- liora sunl noslra. Nullt igitur videalur iiicongrjjiini
sil ? »Gerardus cardinalis dixii: « Ecclesia a scisma-. quod facere censcnius, nec aliquo modo aliquis nos
licis capta, a lupis eliani laiiiantihus piissimus de incusare velit, quod quasi liieri Casinense monaster.
sede esl expulsus episcopus, sicque relicta lfalia ad • rium videmur 468T." Evenil nainque, curo vel malcr
XJallias properavit. » Pelrus diaconus respondit: filiam vel vir conjugem vel geni.ior tiauim iracundia
€ Nonne bonus paslor Jesus Cliristus, cum diversita- concilatus ceciderit, ut aliquis bonis biitatus mori-

VARI_€ LECTIONES.
*''' verbumexcidisse videlur. us' videremus c.
945 LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI Wi
bus nieditim se inter iratum palrem limeniemque A dum el obsequendum et ego suadeo, set Deum omni-
nalum ponat, natumque ab immoderata quamquam poienlem certum est onmibus prasferendum. NuIIius.
palerna caedeeripiai. Numquid ubi paier ad mentem nanique injuria esf, cum propter divini cultns pieia-
redierit, palernaque ira in mansueludinem versa _lem ecelesiae mortalibus praeponunfur. Toius.in
fueril, conqueretur se ab homine illo injuriam ali - Casinensis ecclesiae dejectione 4688'monaslicusorTb»
quam periulisse? lmmogratias agel innumeras,quod vacillat, Jluctuat, qtialilnr et injuriis djversis afflci-
filium esuis abslraxerit manibi_s. Sic et universalis cilur. Te ergo imperalore monachi de ofiiciis suis
maier ecclesia Romana, ciinv deposita ira requieve- deponenlur? Ts imperalore hqc peliluret postula-
rit, graiias agel nostro imperio, quod filiam in ira tur, ut monachisacramenlum faciant. Unde vestram
liberaverimus. Disceplelur itaque, qu_edisceptanda flagitamus clemenliam, triumphalor praecelse, ne id
sunt, quia nullo modo ab islis desistam, quousque decernas, nestatuas, vel in e.ns decretasubscribas.
complealur desiderium metim.» llisatque aliisimpe- Dignumne est veslris lemporibus, ut dignilas Casi-
ralor profatis, Gerardus cardinalis dixit : s Vestrae nensi ecclesiae abrogelur, quo cardinalibiis pravae
magnitudinis verba siihulque rogata, sacratissime deferatur volunlalis effeclus? Nichil majns est reli-
impcrator et semper angusle, ad doroinumInnocen- gione, nichil in monasticc crdine sanctins et-.su.bli-
liuni papam ulpravcepisti reiulimus; sel nullo modo mius patre Benedicto. Quid respondebil Carloraan-
se„umquam posse pati asseril, ul sine sacramenio et nns pius imperator augustus? Nonne libi dicet :
fidelilale monachos recipiat. i Pelrus diaconus « I.nperium me deposuisse non credidi, quiaLotha--
respondil : « Saiis nos fecisse de his ante domini « rium jnstum et sanctum imperalorem liabebani.
iniperatoris praesentiam, et ex prseceplo Domini et .« Im]>eriumme dimisisse non dolui, quia imperia
ex iinperialibus ediclis putamus. Caeterum si quid « niea, praesertim de religione monasiica, incon-
super his habes, edicito. » Gerardus cardinalis dixit: « vulsa in perpeluum manere credebam. Tilulos
«•Ignoras, invictissime imperator, bos ques veslra « ego pielatis et justiliie ac mansuetudinis in Casiuc
riiagnitudo defendil, cum Rogerio Siculortim comite « erexeram, has de mundi pressuris manubias olTe-
adversus Romanam ecclesiara el vestrum invictissi- « reb*am. Quid michi plus potuit meus hosiis au-
rivumconjurasse imperium, et non solum conjurasse, « ferre? Morio,inqiiam, modo ahroganlur decreia
verum eliam anathematizasse et deposuisse. 0 in- « niea, nunc gravius lelum corpore recipip, curiv a
auriita res, quod ligati ef ligeni solutos el solvant « Romanoponlifice roeainslituia dampnanlur. Nmie
ligalos. » Ad haec piissimus imperator faclo silentio « michi abroa;a[ur iroperium, el quod est gravius.
dixit:« Quod in roeCasiiiensesuioiiaclii coniniisere, « a Romanis pontificibus, el hoe prtesenle fraue
et libenler patiorct gralanter diiuitto; verum,quod. G < < meo imoeratore Lothurio. t Cui enira magis qnam
in Uomanam ecclesiam el in dominum papara cnm- sibi Romanorum imperator favel aut commoriat,
niiserunl, ut nos quae in nos peccaverunt, sic et ipse quod inslilula praedeeessorum suorum, qtiod Casi-
qiisejn se peccaverunl dimiltat. » Gerardus cardi- nensis coenobiijura riefendil? Nulli ergo honerosunv
nalis dixit : i Tametsi domini nostri Innocentii pii videatur, si religionis monaslicae statum defendi_,
et universalis papce vicem agamus, has laraen lales mus. Certe numerentiir eenlum tredecim Romani
ci tantas res sine co' difflnire non possnmus. j His ponlifices a bealo Benedicto usque, ad dominum pa-
dictis, favente imperatore discessum est. Nocte ita- pam Iniiccenlium : cmnes Casinensem religienen.
que insecuta, cum imperalor jtixia consuetudinem coluerunt, tenueriint, dilexerunl, nullus removit.
pervigilem dueeret, Petrus diaconus gehu flexoante Jara vero si venerandae canitiei obsequendum puta-
iniperalorem talem pi-o Casinensi 1ecclesia protulit mus, patrero Benediclum inlrodncamus loquenlem :
oraiiouem : « Cum omiies mortales qui in orbe Ro- « Oplime iniperator, paler palria?, caesar augusie,
uvano sunt, vobis militent, imperaloribus reruin al- « reveremini eanos meos, iu qiiibus me caniiics
que principibus, vos ipsi imperatori ccelesli, pietati, t longa adrlu_.it, ulanlur iilii mei Iegibus a me
paci aiqtie-jusliiiae mililaiis. Aliler enim utriusque « sibi collalis; neque-enim indecens esl, ut vivant
vitae salus lula esse non poterit, nisv lalibus ammi- « meo more. Per bos sub jnra mea orbem redegi,
jiislraloribus gubernetur : nemo enim imperatorem « per hos Anglia mullaeqne naliones ad Christimi
omniuni rerttro fallit, cui cordis abdita manifesta « conversae sunt, mea esl islorum salus, lulela, ju-
sunt. Ergo cum veslram subliniilalem, imperator « vamen. > Cunvque haecel alia nuilia Pelrus diaco-
ihvicle, tulelam omnibus per orbem conveniat coii- nus retexuissel, ari Berlulfi cancellarii lenlorium
ferre ccclesiis, specialius tamen vos Casinonsi co3- nocle eadem ex jussu imperatoris devertit.
nobio hoc convenii conferre et exhibere, et contra ll__v Cum igitur cardinales evocati anle impera-
illorum insidias eandem . munire ccclesiam, qui lorem eonvenissenl (Jul. 12), Gerardus cardinaiis
Ibquendi usum nobis deuegarunt, et privilegia ab . dixil : « Qua3 heslerno -die vestra sublimifas nobis
imperaloribus Casinensi collata coenobiopro nichilo praecipere diguala esl, ari dpinjnum papam retiiii-
ducunl. El quideni Romano poniirtci obiemperan- rous. Benigne \~s,\t~. rogata suscepil,. veruiu disil,
VARIJE LECTION)^
t.688delectione c-.
 ""
""845 dlRONICON CASINENSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO. , , SijB
T.iraium ei vbs imposuisse moleslam causam, quam A el omni memoria digno invictissimo augiisloCa-
vix sufferre posset; jus eniin e.iisconale, quod sui rolo reiexam , qui reliclis imperialibus sceplris
iiahuere prtedecessores anteactis leiuporibus, se auguslique dignitalibus, coenobialem inibi vilam
imllo modo, nullo paclo, nulla ralione dimitlere exegil ? Quid etiam de ipsius Caroli fraire Pi-
posse. » Lolharius imperator dixit : « Nos Casinen- pino referam, qui in Germania positus, cuni fra- •
seir. ec-clesiam, ut janv saepe docuimtis, tanlo de- ler ipsius Carolus qui ad eum inonachus ierat
fcndere, exaltare et venerari debemus, quanto am- obisset, nolens eum alibi sepeliri, ad Casinense
plius a nostris praedecessoribus honoratam el riita- moiiasieiium retransmisit? Rachis qnoque Lango»
lam esse cognovimus. Sciat igitur dominus aposto- bardoruiii rex, reliclo regnb ad idem venerahile
licus, castra, villas, ct prsedia, omnesque monaslerii monasierium venit, monacliicamque ibi usquc.ad
possessiones noslro pertinere imperio : cpiscopale exlreinum vitam exegil. Quid etiam de impera-
autem jus, in qtianlum ei debelur, ut suuin sit con- loribus Jtistiniano, .Juslino, Theoderico , Pipino,
cedimns. » Berlulfus cancelhirius dixit : « Nil" Carolo^Pipino, Carolouiagno,binisLudoycis, Ugone,
aposl.Iicus"jnris in Casinecsi ecclesia, quae Roniani dttobus Loihariis, Alberlo, iribus Otlonibus 4689,et
iinper i singularis el specialis camera esse decerni- quinque Henricis? Quitl de Michaele Rotnano et
tur, habere debet, nisi abbalis consecrationem, B Alexio referata, qui omncs Casinensem ecclesiam
quam ctiam Ilenrieo iroperatore concedenle ha- dilexeruht, et raagnis muneribus ornaveruiil. Adeo
huisse dinoscitur. » Gerardus eardinalis dixit : ilaque Casinensisecclesia imperialis exlilil camera,
« Placeat ergo consilium meum vestro invictissimo ui ipsi imperalores ad ejus liberalionem ctim omni
imperio , e" caesar. Vobis quidem niiinrianarum, Roraani exercitus potentatu vcneriui. Ileiiricus
apostolico vero securitatem divinarum sacramcnlo eniin piusinvictissimus el chrislianissimus impera-
(irment rerum. . Lotharins-iinperalor dixit : « No- lor ad eandem defenriendamecclesiam cum centum
stro valrie inlionestum videiur imperio, nostrorum octoginta niilibus armatorum Ytaliam ingressus est,
piaedecessorum non observare mandaia, eorum eamque a Capuani principis manu aulerens, pristi-
sanctisslrais non obedire pnereptis. Si eiiim nos, . . nae rcsiiiuil libertati. Conradus eliain iropeialor au-
Jioslrorum praedecessonim praecepla fregerimus, _ gus:us, etllenriciis lilius ejus cum cenluin sexaginia
qtiis observabit? el qiiemadmotluni alios haec obser- niilibus pughatorum.eandeinjlefensurus-venil eccle-
vare compfcllemus,si nos ea convelliinus? lex enim'i siam, cum Pandulfi iniquissimi, non dico principis,
ctdantis et daii causas dijtidicat. Quorumcumque: sel liranni servitutis jngo subjicerelur. Oroitiamus
igilur causas dijudicat, sub sua ulique regula coar- - nova, modernisque peractatempoiibus; antiqiiorum
lat: lex ergo imperatorum non plus aliis quam im- gesla deducaniur in medium, silusque loci cui pro-
peratoribus constituitur, imtno inagis hauc illis> prie attinuerit videamus. Legimus namque in ante-
'eoiiservare condecel, qui eorum originem possidentt cessorumnoslrorum geslis,quod Varro Ronianorum
generosilaiis. > Gerardus cardinalis dixit : « Noni consul hunc sibi ex omnibus Romani imperii locis
paruin quoque doininus papa miratur, cur cuml elegisset, extruxisset, multisque illustrcm moni-
ecclesia le in caesarem lotiusque orbis dominatoremi menlis reddidisset. Posl cujus decessum supra-
et elegeril fet conseeraverit, contra- eam niti proJ diclunv caslruni Casinum cum suis pertineu.iis
Casinensi ecclesia coneris, quam non vobis ul vos' s' cesar Antonio tradidit, prout Marcus Tullius in
asseritis, sel sibi perfinere ut caeferaeecclesiaedi-- Phiiippica sua describit. Set forsan nobis obicilur,
cit. > Tunc iinperator iralus dixil : « Immo noss quod pater Beiiediclus, qui eonslructor, non lamen
valde roiramur, cur nostro nil faccre rogatu voluc- !- atictor hujus extilit loci, ecclesiae Romanaeauditor
ril, cum nos pro ejus amore jam per annuiii et di-- fueril. Ad quod eunriem locum npn solum. sed cum
roiiiitim in papilionibus coromorali cum Romanob Romanorum nobilibus conslruxisse respondemus:
exercitu, pecuniam quam ad publicos usus exe-- beatissimo naroque papa Gregorio rcferente cogno-
queiiriosaccepimus, in ipsius obsequium converte-- iD virous, quod bealus Benedicius cum Mauro-Equilii
rirotis: ipsumque"aposlolicaecalhedrae restituerimus,.,.' senaloris (1618), el Placido Terlulli palricii filio. ad
mnnesque iilliamonlanos populos ei favere feceri-.- Casiriense monaslerinm construendum a Deo di-
liius. Quid ilaqtie mirandum; si Casinensem proo rectus sil. Quid tanlis? Aut igitur Romana ecclesia.
posse luemur ecelesiam, cum constel hoc a praede- :-' caraeram Romani imperii, Casinensem scilicet ec-
cessoribus nostris gloriosissime aclilatum. Et illi !i clesiam, ul juslum esl recipiet, aut Romanum inv-
quidein non aliler quam propriam habuere came- :-" periunv inrevocabiliter separabilur. » Gerardus car-
i- dinalis respondii : « Nequaquam, inviclissime inpe-
r.-un, adeo ul noiinulli ab his exuti aerumpnis carna-
libusque impedimeniis, ibi magis quam in propriis is rator, vestra indignelur mansueiudo super dQmiiii
dsniibus voluerunt tumulari. Quid de sanclissimo o aposlolici mandalis, nec doniini Innoceniii pii et
VAR1.E LECTIONES.
ts_5Octonibus c.
NOTJE.
(1018) Senatorem nec Gregorius nccLeo vocat.
9« . LEONIS MARSICANIET PETRI DIACONI 8*8
nniversalis papae vidcanlnr mandata hvjusla. Vernm A . quis Desiderium, Oderisium. Ger-irdtim, ad postre-
si in liis vobis aliqnid displicet, adfcum referauir. » mmn quis elegeiil Scniorectum ? qui cumriegare.
lliis dictis, quarti diei est soiutus conventus. non potuerit, ab aposfolicis et illura depositurii, ci
115. Facto itaque inane (Jul. 15), cuni omnes hos ordinalos, aposfoiici esse juris Casinensis abbs-
«triusque partis magnales anie imperatoris praesen- tis electionem, profecfo liquebil. >Petrus diaconris
tiam convenissenl, Gerardus cardhialis, qui vicem respondit : « De quo primo proposuistis , lioc suffi-
gerebai Ronvan_eecclesiae dixit : j< Noverit vestra ciat rae respondis.se, quod lainetsi et Petri deposi-
celsitudo, imperator iuvicle, haec dominum aposto- tioni eteleclioni Frederici Romani interfuerintcar-
licnni hesfernis vesiris responriisse mandatis, quod dinales, non lamen a cardinalibus, sel a monachis
veslrr causa firielilatem ab eis non exigeret, sacra- Casinensibus el ille depositus ef isio est onlina-
menltim lamen ef obedienliam non dimilteret. In- tus (1619). Orierisius quoque primus, qui ul vos
lerim quoquede cloclione abbatis nobis fore censuit asseriiis ab aposlolico est ordinatus (1620), nequa-
disputandirm, qua ratione excommunicati excom- quam nobis esl improperaiidus. cum licuerit reno-
raunicalumelqiiod gravius est scismatieum,Christi vaiori monasterii, non propler jus apostolicmn, set
ecclesiaepraelnlerinl. > Tmic Pelrus diaconus Drin-, propter quod inoiiaslerium renoyavit, ordinalionem
crpium riisceptamli incipiens, dixit: « Quid super " in monasterio facere. Attamen quamvis praesidente
nostri abbalis electionem dominus cardinalis dicere Victoreponlifice monaehi Oderisium elege-e, nec eis
velit auriiamus. > Gerardus cardinalis disit : poteslas ablata est a pontifice, 3el atlributum -
i Sancla etuniversalis ecclesia perniroium miratur, adjutorium. Caelerum quid memoriale fuit, quod
eur vos excommuuicali ei a liminibus exislenles renovalqr monasierii abbatem non sine frafrum
eeelesise separati, excoinmuiiicatum et scism^licum cbnsensu ordinavit? Girardus.quoque abbas (1621),
iit ecclesia, absque doroini ttostri papav consensu et Paschali aposiolico aimuente,a monacbisesf electus,
veluniate, el praeponere et abbatem vocilare non Seniorectum elianv quem ultimo"proposuistis, quo
riubitastis. > Pelrus diaeonus respondil : « Diversas ordine eum a papa Honorio eleclum fore dicatis
ut docliloquus praeponens quaesliones, ex magna ignoro, cunv praesens ejus affuerim electioni, nec
irobisliabtrndaiitfa iiiopianigenerasli,arieo ut tuarum pontificem , nee pontiiicis etiam iuuitiuni vide-
tfiversiias quaestionum obslaculum nobis respon- rim (1622). Caelerum ut de veteribus rectorilius et
siotiis non parvum efficiat. Unde si sancto imperio • abbatibus Casinensis monasterii loquar, dic qttis
eacterisque magnalibus non videluresse contrarium, elegerit in Casinensi ccenobio beatissimum palrem
proponalur ex Jiiis pluribus-aliqua quaestio, quae p Benediclum? » Ad baec cardinalis cqnlicuit. Iterum
nsque ad perfectum venliletur. Quo facto, si qnid Petrus diaconus dixit.: « Conslat sanclissimum pa-
in aliis deesi, qtiod quaerendum sit, reqniraiur. » trem Benediclum ab eo esse in Casino eleclum, qui.
Gerardus cardinalis dixil: « Quod monacluis pro- regem Deuroque Pharaonis constituil Moysen. Unde
posuil, jara nos fecisse arbiframnr : de electione: ,dicendum nobis esl, Casinense monasterium nec ab
enim abhatis me egisse confiteor. > Petrus diaconus homine nec per hominem coapisse : sel sui princi-
responriit : « Si de abbatis electione agitur, quid pium ab omnipotenie Deo, qui principium el fiuis
epponere de eadem causa velitis audiamus. > Ge- est, habuisse. >Gerardus cardinalis~diic.il: « Novum
rardus cardinalis dixit : « Prima est opposilio, cur adinvenit monachus loquendi genus, ut dicai Casi-
sirie consensu et voluntate Romani ponlificis abba- nensem ecclesiam non per hominem, sel per Deum
tem vobis elegeritis. » Petrus diaconus respondit : ccepisse. i Lotharius imperalor dixit : t Si quid
r Meminimus in istius concilii principio nos noni boni maHve me jubente meus feceril fannilus, cur
p"ersuasibiiibusverbis, set antiquorum comprobares nisi inichi reputabilurt Si igitur meo lamulo, cuin
lesiimoniis qnaesitas res vel exemplis debere. Quai aliquid me praecipienle fecerit, non ei sei michi
ex re, siexemplum aliquod vel _e.._mieniumproferre. deputahitur : mulio magis credendum est et dicen-
voluerilis , proferaiis. » Gerardus cardinalis dixit :: D dunvquod beali Benedicli factum, quod Deo prae-
« Copia vel;iestimonioriim yel exempli adeo nobis; cipiente.peregit, uon ei set Dominoest deputandum.
abunriat, ut suimagnitudine nobis' iitdigenliam ge- Unde constal monachum esse vcridicum, inanemque
neret: verunienim sufliciant uobis pauca e pluri- reprehensorem. Set qualiter, vel quo orriine bealus
bus proferre exempla, inter quae illud primo nobis; Benedicfus Casinum advenerit, adolescens ante uo-
occurrit, quod de Frederico Casinensi primuiu ab- strum positus consi ..loriui» pandat. » Tunc Petrus
bafe, posi vero Stephano papa factum esse dinosci- in imperatoris et oronium audientia relegit ita :
tur. Ergo anleqiiam res prout gesla est referam, « Divina (1625) admonilus revelalione bealus Be-
confiteaiur' monachus, quis Fredericum electo> ncdictus, ut loco cerieret, castrumque quod Casinum.
Petro elegerit, eundemque Petrutri quis deposueril? dicilur properaret, mox vir sanctus duobus angelis

•NOM,
(1619) Cf. cap. 92 libri ir. (I62S5;Al, ipso tesle, riuo aderant, c. 8^.
(1620) Cf. cap. 1 libri iv. (1625) Haecverba nusquara reperi.
11621)Cf. ca?. 45.
949 CIIRONICONCASJNEiSSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO. 959
el tribtis corvis se coihitantibus, per quinqnaginta A 1 regulariter el unanimiter electionem faciunt, quid
passuiim roillia Casinum advenil, et in lenvploqui. ad eos attinet hujusmodi mandatum ' > Gerardus
<!emApollinis oraculum beati Mariini, ubi vero ara cardinalis dixit : « Consecratio Casinensis abbatis
Apollinis fuit, ecclesiam conslruxit Johannis, et cir- cui altinet ? » Pelrus diaconus dixit: < Romano
ciiinquaqtte manentes populos ad Chrisli fidem con- pontifici. > Gerardus cardinalis dixit: < Ergo si
vcrlit. > Lotliarius imperater dixil : « De his qui- consecralio Romano pontilici pertinet, electio quo-
dem nobis jam safisfaclum esl. Nunc ad abbalis que similiter perlinere debet; injuriam enim Ro-
.«leclionem veslrum ilerum vertalur eloquium, qua- manae sedi inrogastis , qnando absque ejus con-
tiuus per vos verilatis nobis elucescal ceriitudo. » scienlia abbatem elegistis. > Pclrus diaconus re-
Petrus diaconus respondit: « Modernorum abbalum spondit: « Eleclionem faclam non negamus, quia
ordinalionem ab aposfolico minime factam esse do- nec debemus : Romanae vero sedis injuriam mo-
cuunus, restat quoque mine veteruin abbatum dis oronibus propulsamus. » Gerardus cardinalis
exponere ordinalionein. Legimus in vila beali Mauri dixit: « Hoc inteiim ncgare non vales, Sehiorectum
sancli palris Benedicti discipuli (c. 27), quod Casi- abbalem jussu Honorii papaeeieclum fuisse. > Pelrus
iicnsis congregavio,adhuc vivenle bealo Benedicto, diaconus respomlit: « Ego , ego electioiii interfui;
sanctum Mattrumabbatem sitii post magisiri obituni sel iiu.tum penilus nec episcopum nec cardinalem
eligere slatuerant. Quod profecto peiTeclum esset, vidi (1625). > Gerardus cardinalis dixit: «Perge
i.isi faveule Deo ad Gallias direclus fuissel. Scl quo vis, argumenlare quod libet, quiasubdiaconum
rogo, dicquispost beati Benedicli obitiim elegerit nuJIo unquara pacto abbalem eligere potuistis , et
Conslantinum, Siinplicium, Vitalem, Boniium,Va- hoc absque papae consensu. Engenius namque papa
leiuinianum, Gregorium (1624), Theodorum , Jo- in~decretis suis ita scribit, dicens: « Abbales per
bannem , Leonem, Ursum , Agapitum, Leonem , « monasleria lales eligantur, qui levitico vel sacerdo-
Joliannem, Tlieophiliun, Adrianum, Romarium, « lali honore sint praediti (1626). > Pelrus diaconus
Petronacem, Optatum, Hermerisium, Gratianum, respondil : < Miraris si multolicns Romanorum
Tomichis, Poionem,Theodeuiarium,Gisulfum,Apol- ponlificum jura mutanlur, cum ipse qui ccelum et
linarium, Deusdedit, Hilderieum, Aiitliperlum, Bas- lerram creavit, saepepro merito"quaepromittit im-
sacium, Beriharinm, Angelarium, Ragemprandum, mulal ? Cenlum namque et viginli annos propler
Leonem, Johaunem, Adelpertum, Balduinum.Maiel- agenriam penitentiam hisqui anle cataclismiim.fiiK=.
potura, Aligernuin, Mansonem, Johannem 469e,At- rant consiiluit: set quia sensus ii.oruin vcrsus fue-
"enulfHm,Tbeohaldum, Richerium, Pelrum, Otto- Q ( ral ad inalum , viginti atlnis sublraclis diluvitim
nem, Brunonem, Otlerisium, et Nycolaum quos mundo induxit. Judae quoqne patriarchae, el Salo-
omnes -nullo mpdp affirmare poferis ab aliqno moni regi nonne Deus regnum pronvisit in aeternura?
nisi a monachis ordinatos. > Gerardus cardi- Ninivilas quoque subversurus, Deus per Jonanv pro-
nalis dixit : « Non parum miramur, quomodo phelam prasdixit, et lamen penitentiam agenlibus
monachus inreverita fronle ausus sit lalia perdilionem indictam removit. >Gerardus cardinalis
<Ie Casinensium fratrum electione iraciare, ctim dixit: « Quod pro parte vestra intulistis, domino
sanctissimus el liiculenlissinius monaslicae rcgulae papae nii obesi; liquido enira patet, palrem Bene-
conscripfor Beiiedictus in sua regula (e. 64) praece- dielum vilia congregationis ab episcopo loci emen-
pit, ut si congregatio erraverit in eligendo abbate, danria dixisse. > Petnis diaconus respondit: « Cano-
iwt aliier quam debuerit elegerit, episcopus ad cujtis niea decernit auclorilas, ul-vel huraili cujuscunique
dioecesim locus pertinet, facere riiinime permillat. ecclesiae clero liceat, liberura de illo qui sibi praefe-
Hanc eliain poteslatem non niodo episcopo , verum rendus est habere judicium. Simililer autem et Ca-
eiiain et laycis circummanentibus legislator conces- sinensi ccenobioRomani ponlifices,Gregorius doctor
sit. Quid plura de abbatis opus ordinalione? cum (1027) et alii cenuim duodecim, lale decretum con-
saiicius Benediclus presbylerum quoque , qui ini D stituerunt (1628): «Defuncto abbate ex se ipsa cqn-
roonasterio est, nullo raodo eici sine episcopi con- . gregaiiosibiabbaiemeligat.secundum limorem Dei
sensu et volunlate prcecipial (Reg. c. 62). > Pelrusi « el beali Benedicli regulam. > Gerardus cardinalis
diaconus respondil: < Assentio sanetissim.um pa; dixit: « Qualem ergo debet eligere abbalem, catho-
trem Benedictum ab episcopo congregationi malaini "licnm , an a membris ecclesiaepraecisum? > Petrtis
electionem interdicenriam fore dixisse. Verum qui diaconus respondit: « Catholicum. > Gerarrius car •
.VARIJE LECTIONES.
»«soJoiiannem III vel Pelrus vel scriba omisit.
. NOT_E,'
(1624) Gregorius—Romanus sunt abbatescongre- Cas. ap. Vincenlinum et Breulium.
galionis Laleranensis, quos praeler Petrum solus (1628) In privilegiis ap. Galtulam impressis Jo.
pseudo-Anasiasius habet, Mural. SS. Jl, 354 ubi VIII et Ben. II nihifhabeiit de electione, Viclor II et
RoniauusTheophilum praecedil. Nicol. 11addunt: el aposiolicmsedis poniificifirman-
(1625) Vide supra notam 1622. dum et consecrandtnnexhibecmi;(\\.c.A omiserunlUrb.
(1626) Sacerdotalem quoque honoretn sint adepli. II et Pasch. II, Lco IX ei Calixlus II centecrandum
Mansi X1V,"1007. retinent.
(1627) Ficiiliuni ejusprivil. v. in appeiid. Chron.
 «.51 LEONIS MARSJCANIET PETRl DiACGNi »52
ilinalis riixit: « Subdiaeoniuii cligere debent, an A _ pit : non illi ecclesiaeC:.sinensis doniiiiium, set sibi
diacomim vel presbyterum ? > Petrus diaeoiuis re- perlinere, ut et reliquarum ecclesianim. « Decreve-
spondit. « Diaconum vel presbyierum eligere, cano- rainus, inquit, pro vestro amore el rogatu, fidelila»
iiuin sanxil aticloritas. > Gerardus carriinalis dixit: lem dimiitere monacliis, veriiin quia in noslrum
« Et si levilicovel sacerdotali horiorenonfungiiniiir nisi sunt aposiolatum, et haec alia insuper ab eis
hii qui eligencli sunl , quomorio juxta praecepttim requirenda fore, tlignum duximus. t Mandal dehinc
regulae lecturi sont.leclionem evangelii? e.t missam poutifex per IJenedictum cappellarr.iai sutiin Petro
cantarequoiiiodopossuiil?quoniodo aliquem possunt diacono, proecipiens ut a famulalu impcraloris ie-
solvere vel ligare ? qtialiier ad'subdiaconi peric-s cedens, a Casineiisiuni frairum societate cessaret,
presbyteri vel diaconi ruent ? qtialiter incensuin dicens satis superque se mirari, cur ipse Romano
ponenl, et presbyleris vel diaconibtis benediceul? genere ortus, anioiem cslerorum praelulissei con«
Nam Ieetores, exorcislac, hostiarii, acoliti et subdia- tribulibus suis, Romanam deserendo ecclesiam.
cohi subjacenl oificiis Jevilarum et sacerdotuni., et Proinric si Casinenses iimc diroiiiere. et modis qui-
si subjacent, qnomodo praeficieiitur? Non enini, ut biis sciret et posset illos impugiiarc vellel, se illum
ait sanelus Sitvesler (1629), Jeclor, exorcista, bo- inler cappcilanos suos hahilurum, el res necessarias
stiariiis, acolitus, subdiaconiis, super diaconum vel D * praebilurunipollicens. Ad qnein 1'eli'iisialia responsa
presbylerum praeponalur. Hinc paier Benediclus remisit, videlicel gralias agens, quori illum lanuim
abbaiem in Gallia dirigere cupiens , non subdiaco- ac lalem exislimans, ad suum serviliiim inviiassel:
num vel alium quemque , set Maurum ibi levilam caelerum non posse se socios in lali arliculp consti-
direxit sanctissiiiiuui. Quomodo ergo electio de sub- , lutos riimillcre ; post peraclum vero liligium se
riiaconoexcommunicato vel scismatico rala dici pole- in servilio sedis aposloli.cae et Romani poiuificts
ril?» Ad ha.e imperator respondit: .Eaquaevelinju- fidelitate ctim viia perinansuriim proiiiillens. Post
ste vel jusle usque roodo Casinenses fecere nionachi, liaec decrevit papa per omnia loca Casiuensis mona-
eis per oninia diniiilere'digiium duximus, elliacc est sterii adjacenlia epistolas dirigere, ut 'Casinenst
pelilionis nieaesumma,quam a doniinoapostolicorogo, abbali ei inonachis non obedireui, omniaque cceno-
qualinus, quaiusqiiead praiseiisegerunt, eis remitia- bia, qiue sub pra.posilis fucrant, abbafessibi elige-
lur.Sit igitur flnis hodierni conflictus.Nostra rogala- rent. Seri omuipolens Deus , qui Petro mcrgenli
iteruni ad doininum papam referantur: quidjubeat. manum porrexil, consilium ei voluntniem poiuificis
post quartum audiluri riiem , has quoque consiliis praeperiivit.lltique ul relro rerieam , diini cardinales
damusIndulias, til definife quid faeturus sil audia- f a facie iinperatoris exissent, qttidam monachus Cy-
mus. i His dictis, quique recessere ad sua; Petrus stellensis eminus astans , coepil Subsmuiare niona-
vero diaconus in cttria remansit imperatoris. Carrii- cbos Casinenses, pro eo quod filio Peiri Leonis adhae-
u.ilcs Itaque ad apostolictim redeunles,quaeqiie diela sissent, el abbatem sibi absqne papae consilip ele-
.sunl retulere ei , dicenles quendaro diaconum ex gissenl; dicens, qucd talis electio irrila esset, et
paiie Casinensis ecclesiaeesse, qui solus pro ecclesia omiiia facta electi pro niciiiiohaberi debere, utpotequi
sua contra Ronianam ecclesiam disceplaret. Aderat alienam sedein invasit. Ad quemPelrus riiaconuscon-
iunc quidam ex Casinensibus monachis, qui aposto- " ver.stisdixil: < Dic,qiiomodoalieiiam bedeminvasil. >
Iico conlra suam snaeqtie ccclesiav salutem favebat. Cvstellensis responriit: « Quia ciim alienns csset ab
Hic prorumpens in meriium dixit: « Diaconus isle, ecclesia , huic 4691qui iecle juxia patris Benedicti
de qno vestro relatum esl apostolalui, monaclium praeceptuin ordinandus erat, Casinensein calhedram
ab ipsa fere infantia fuisse sciatis: tanlo in eodera abstulit; » ideoque ipsius"facia ei electio ejus irrifa
nioiiasterio crescens exlilisse ingeuio , ut divinae esset. Petrtis diaconus dixil: « Electio ejus , jtixu
plerosque scripliiraelibros, quod vix alii magistris aiiliquani nionaslerii consueliidinem faciain fuisse
tloceiuibus capere possunt, ad perfectnm inlellexerit. Jiquidius patet.i Cyslellensis respondit: « Raynaldus
Hunc cum aliquo consirinxeris vinculo, alios omnes D I vester abbas non fuit, ideoque ejus lacta pro tiichilo
qui assunl pro nichilo computabilis. > His Innocen- sunl diicenda. i Petrus diaconus dix.it: «Nonsolum
lius papa auditis , cujus generis vel palrue esset in- qui Casini habitabaiil', veruin et circuniquaqiie ma-
quisivit. At qui supra : « Pater ipsius, inquit, filius nentes euin ut abbalem leimeruiil. > Cislellensis re-
fuil Gregorii, filii Gregorii de Alberico Romanorum spondit: « Assenlio, quia etini ui abbalem lenue-
ducis el consulis. » Tunc.papa:- « Auxiliante Deo runl: set eleclib ipsa ficta ei rcproba fuit 46B 2. > His
el illnm el alios tali constringam compede, ul nec et aliis multis perorafis, Loiharius imperalor dixil:
niei nec sticcessorum meorum aposiolicoruni mul- « De omnibus quae conira nostram cameram, Casi-
lire audeanl, » vehemetiliqtie ira permotus , lalia. neiisem scilicel ecclesiam , Cislellensis objecerat
jiost quartuin diem referri iinperatori verba pr_ece- nionachus, Pelrtis diaconus lucide satis diserleque
VARI_-ELECTIONES.
4591his c. 46SS In allercatione conleniio Pelri cutn Cislellensiper i paginas el dimidiam producitur.
NQT_£.
(1629) Ilaec verba ita in decretis ci supposilis non invcui.
 955 CHROMCON CASIXENSE.— LIIJ. IV. AUCTORE PETKO. JD54
respondit. Set ]am hujus altercalionis ista sit finis,!, A sinensi ecclesia dispiifanii, esset congrediendnm »
quisque igitur ad hospitium re.deai, mane ad confli- i- nisi de scismate elhaeresi ipse et Casinensis congre-
- clum iierum reversuri. > cjalio denola fuissel. > Petrus diaconus dixit era-
114. Altera aulem die(J«J. 14), ubi (1650) luxest;t bescens :.« Conlicescat lingua'frenetica, quae priuss
reddita terris., imperalor accersitis magnaiibus suis is in lalratum quam in aaquaverba prorupit. >Ad haec
in consistorio resedil, et ulrasque partes ante see Lotbarius imperator, ejus verba anlicipans, dixit :
veniread disceplandum praecepil; et dum venissent,.. « Quoniam pro Casinensi ecelesia solus contra om-
Cysielleiisis .moiiachus hujusmodi .altercandi auspi-- nes congredi coepisti, civiliter el non furiose te-
ciiim ha.juil: «Pastor etprinceps roonastici ordiniss 1'espondere convenii; indecens namque est, ut
Benedictus regulam nionasterialero describens, qua-- in imperiali aula versanles, el prolodomeslici impe-
liter vivere deberetit insliluil: vos e contrario iiiime- ratoris effecli, inlioneslum vel insulsum in sernione,
mores pracceptorum ejus niiilta adjunxislls, nonniilla a incessu et babitu proferalis. > Pelrus • diaconus
sublralienles, sliter quam ipse praecepit agere nonii djxit : « Si aliquid, clemenlissime iinnerator et
verelis. > Pelrus diaconus dixil.: « Quid conlraa seniper augusle, vester servus in locutione excessit,
regulani agamus, in pracsenlia doroini noslri invi- Cysleliensis me .coegil, qui ab ipso disputatioiijg
clissimi imperaforis edieilo. > Cistellensis res|>,ii-- B principio ab injiiriisccepil. et in injuriisperseverat.»
tlit: « Contra regulam agitis de cibo, de potii, de3 Cystellensis respondil:« DIc, ubi injurias irrogavi ? •
indunieniis et aliis quanipluribus rebus.'» Petruss Petrus diaconus dixil : < Cum ivobis exconvmunica-
liiacbnus dixil : « Falsus testis non erit impuniuis;; tioniset scismalis tytulum infixisiis, tunc injurias
nam Casinenses nvonachi cum regula, non contra_ Casinehsi ecclesiav iiilulislis. > Cyslellensis respon-
legularo agunt. Vestimenta nanique.hahcrous, quae_ dit :'< Si placet, edicito quae sit injuria.. > Pelrus
corpus conlegant, verecundiain ntidilatis proliibeant,, diaconus dixil : < Injuria esf, qu_e verbis fallenlibus
*
etfiigoris retundant injuriam (Reg.,c.ho): iCysiel- . iiTOgatur; vos aulem falsissime loqui anle dorninum
lensis respondit : « Vesiimenta cur semper nig.ai iniperalorem verili non esfis,, cum nos de aeresi
amiciuiini? > Pelrus diaconus dixit: « Quia paler-. infamaslis. » Cumque plurimum dispulassenl, Pfcr
Benedictus lalibus usus esi, ut mundo etiam in ha- regrinus i69Spatriarclia respondit : « Jusla et com-
bitu renmiliasse videreiur. > Ifec el alia niulia 4693 ' petenti ratione coiistal
Cystellensem a Petro diaeono
cunvdicerent, Lofharius imperalor dixit ad Cyslel- vieftim, idebque liujus liligii isla fit (inis. » -
lensem : < Quaniqtiant varie sermonum diversiiates: llo. Aliaautem die (Jul. 16) Gerardus cardinalis
'
ronlra
..... Casincnsem ecclesiam protulisselis,
_ tameni' . ex parle sedis aposlolicaj veiiiens, imperatore resl-
t)Ui_a ad vcslra famina Iticulenier satis Peirtis diaco- V . denf.3. pro tribmiali, dixil : < Roraana ecclesi.i,
nus ac Romani imperii lidelis respondij, omnesque: • sacratissime imperator ct semper augusie, non ab
de nosfris mentibus fugavit arobiguilates, quisquei liominibiis, neque per homincm, set per Jesiim-Clvri-
ad. suum hospitium redeat, maneitei-nm ad confli- stunv fuudala est, qui Pelrura piincipem aposloio-
^tum reversuri. Pelrus aulem in imperiali aula cum rum illuc direxit: cui etiam claves regni ccelorum
Bertulfo nostro cancellario remaneai, imperii ser- commisit; ct idcirco non alicujus amore ftomanae
.yitia peraciurus. » Havc(1631) ubi diela dedil, quis- rcclesiae jnra violari debere. » Petro autcm diacono
que ad tentoria sua recessit. Nocle vero adveiiienle, respondente, nunquam aliquando. papam Romamun
injperator pro tribunali residens, gesta imperato- sacramenlum a nvonacliis Casinensibus accepisse :
riim, regum, dufcum ac principum Romanorum, Gcrardus cardinalis riixil, ideo illos hqc non quas-
- Grecoium, Hismahelitarum et diversarum gentium sisse, quia usque ad tempora iila in unilate eccle-
rie annalibus imperaiorum recitarepraecepit, el illo- sia3 permaiisissent; sel posfquam recedenies ab
riira senteutias singillatim annotare. Ubi autem Tyla- eccl.esia extorres facti fuissent, poslqua.m scisma
neunv jubar resplenduit arvis (Jul. 15)",caesar maluti- in ecclesia commisissenl, absque sacramento reci-
num (1652) se agens, accills imperii aulicis, ulrasque rr. piendos non esse; protulitque ex jussu papae Iniio-
partes ante se venire praecepit, et dum venissenl, centii in medio-capilulura Niceni concilii (1655), in
caesar in consistorio residens, dixil: « Ea quae con- quo conlinebaltir, ut reverlentes ascbismate absque
ferenda sunt, praecipimus ul Scripturarum leslimo- sacramento non rcciperentur. Lotbarius imperator
niis "vestras sententias muniatis 469t, ut, remotis dixit : < Non hac de causa vos congrcgavi, ut cano-
. omnibus dubielalis ambagibus, tenaciter jusiiliae et iiiiin jura scrutetis : sel ul benigne ei civililer contra
-aequitaii ac veritati inhaerere queamus. > Cystellen- Casinensem ecclesiam agerclis. » Reroiuisci illos
sis respondit": < Jure cum adolescenle istp, pro Ca- debere beneficiorum suorum in Romana ecclesia
VARIJE LECTIONES.
"•'"".Hmc < alia >in AltercationeZpaginas occupant. i'~" munilatir c. l'~s Pilii.rimus Altercalio, ubi t plw
rima » illa paginam el dimictiam replent.

(1650) Cf. Virg. J.n. vm, 170. (1655) Non Nicaeni concilii, sed alioruia canonuui
(1651; Virg., Mn, n, 790. slalutum esl. ANG.
(1B52)Cf. Virg., __En.vui, 465.
955 liEONIS MARSJCANIET PETRi DIACONI 956
collatorum; reminisei, qute et quanta pericula idera' A_. scopos, archicpiscopos, comiles, roarchiones, pvinci-
imperator cum suo exercitu pro illis sin-tinuisset, pcset rittces Romani imperii. Cumqiie ad papae leu-
qualiter per annuin et tiuos menscs in lentorils com- toriinn propinquasseni, cardinales occurrenlcs inter- '
moratus ftiissef, quol propinqiios el amicissimos in rogabanl, si filium Petri Leohis cum suis sequaci-
expedilione amisissel . 11011 enim Casinenses fra- bus refutare vellet.. Qui dum se id implere dixisset,
tres ad quemlibel iniuiicuro pontificis, set ad Roma- prolinus eundem eleclum in haec verba-jurare fece-
nunvimperatorem et defensorem ecclesiaeconfugiuin riinl; lilterarum atiiem tenor isliusmodi fuil : « Ego
fecisse dicebal. Poslremo faielur, quod si in hoc Ili.ynalilus refuto el analhematizo omnc scisma, et
cuin conirisiareui, scireut certissime Rbmanum oimiem haeresim extollenfem se adverstis sanclam
imperium ab illo die el deinceps a papa scissum et caiholicam el aposlolicam ecclesiam, Refufo elian»
separatum, ac non pro amico set pro inimico impe- el abrenunlio filium Pe.tri Leonis, et Rogeiiuni Si-
raiori habendum ex loio scirent., Cumqtie ad hanc ciliae, el omnes seqnaces illorum, el obediens ero
rem omnis exercitus imperaloris diuiissime accla- domiiio papce Innocenlie et ejus successoribus cano-
massel, recteque ilia quae ab imperatore dicla fuc- nice inlrantibus'. > Ciimqne Raynaldus in haec verba
ram collauriassent, primo per omncs episcopos, jurasset, rcliquos similiier jurare cogebauf. Hli
secnndo per archiepiscopos, lertio per paliiarcham "' atilem palri Benedicio ei ejus suceessoribus se jura-
Aquilegeiisem, quarto per abbates, sexto" 4696per visse, et itlcirco se sacramentum facere non posse
comites, septinio per marchiones et principes, dicebant. Tunc Rayiialrius ex parte palris Benedicli
ocfavo per Richizam imperairicem, nono per semel- el sua illis pravcepit ut obedienliani qnam ealenus
i|)suiu iinperalor poniiliceni de eadera causa rogavit. beato Benedicto el successoribus suis sibiqtie exhi-
Mandat deiiinc pontifex imperatori, se de Casinehsi bueranl, in manu papte promillcreiil. sicque fralres
ecclesia consilium ejus acceplnrum, el volunlatem conslricii, quod clectus ad evangelia, hoc illi juxla
impleluruin. De qua re imperator laetissimus effe- tenorem cartul_e in manu episfcopiHosticnsis (1654)
ctus, iterum ad papam per semelipsuni imperator " juraverunt. Adjungentes insuper hoc_, quod : « Si
aeeedere _..ntlu.l. Quem dum pro Casinensi ecclesia ecclesia Casinensis a Romana sede divisa fuerit, ego
stipplicaret, papa respondit mirari se non suflicere, in monasterio Casinensi non remanebo, nec abbati
cur pro illis rogarct, qui pontificeui et imperatorem obedicns ero, salva Romani imperii fidelitaie. > H;ec
aiialhemaiizasseiit et rieposuisscnl, qni filium Pelri ubi ad papav libilum completa sunt, ab excommuni-
Leonis pro papa recepisseut, qui aliam coronam ,cationis nexu sohui, discalcialis pedibus. ad papae
supra coronam Roinani impeni recepissent, el• -, vestigia, dein ad osculum sunt recepti. Pelrum
usque ad lempora illa in priori iiequitia perduras- 'Vero diacoiiuin Iniioceiiiius papa ad se evocans,
sent. Tunc clemeiilissimus imperator lotus in Iacri- dixil ad eum :'« Praecipio et corivenio te in virtule
nris resolutus, imperato silentio dixil: «Non ignproi Spirilus sancti, et per sacrameiitum qnod hodienia
hoc irieo illos egisse, ut ad nos Gasinensis coenobii die michi et successoribus meis fecisti le adjnro,
siiuus inuoiumis deveniret; nain si non egissenf, ,ec- ut quacumque hora lilteras vel nuntium meuin stic-
clcsia' ilta a noslris inimicis imuc subversajaceret. • cessorumqtte meorum acceperis, non -habeas poie-
Unde rogo ut censuram qua iili plectendi sunl ini slaiem aiuplius remorandi vel persislendi: sel quaiu
aie retorqueatis; si verberandi jsuni, ego pro eisi • citius poleris wsiigiis sedis aposfolic_eet pontificis
dorsum subniiuo; si deponendi, deponi volo.» Tunc: qui pro tempore fuerit te repraesentare studelo. Nolq
papa : « Pro vestro ainore canonicae sanciionis; enim ut per te Romaua ecclesia inquieteiur, vel ali-
tamperanms rigorem : nam jure deponendi essenl, quid litigium patiatur. > Raynaldus autem posl haec
«jui exeonimuniealis parlicipaverunt, qui ponlifi- ad imperatoraiv deductus, et ab eo cuin ingenti
cem suuiii aiiatheniatizaveruni. Set nos Jenitale et honore susceptus, et cum fralribus inter cappella-
clenienlia usi, pro vobis cuncta quae deJiquertmt nos imperii constilutus est. Nam usque ad diein
dimitlimus : ila iainen, ul (ilium Pelri Leonis cum! rj illmn imperatoris oblutibus reprcesenlatus non fue-
snis sequacibus aiiailicmatizenl, el michi el succes- rat 469S.Ilis porro diebus legati Johaimis Constanii-
soribus meis obedientiam prouiiilanl. » Haec ilnm nopolitatii iinperaloris ad augusium Loiliariiim per-
unperatori complacuissent, beala3 roarfyris Siinpho- veiierunt, cougratulanles et nuinera magna deferen-
ros_e feslivitate advenienle (Jul. 18), direxit impe- tes, propter vicloriam eonlra Rogerium a Deo silii
rator cuni electo et fratribus Heinricum diiecni Ba- collatam (1655). Inter quos qtiidam philosophus
joariae generum suum , Conradum riucem Sueviae: veniens, el ante imperatorem eminus"asians, canino
nepotem Heinrici V imperatoris, Ottonera 469frieBttr- latratu sanctam Roirianam et apostolicam sedem
chisin consobrinum suum, siniul eliam et omnes epi- lclamque occidentalcm ecclesiam corrodere ccepit,
VARI_f: LECTIONES.
4696quintum ordinem vel Petrus vel scriba omisit. "~~~ Oclonem c. k~~~Hic desinit « Ahercalio.i illa,
sed incipit allcra Altercatio pro Romana eeclesia contraGrecum qtiendam : < Eodem preterea die, nunlius
_»o!iannis,tetc. qnmincod. Caietani 14 paginas repiet; extrema jam tunc perdita eranl. Lotluirii verba prmier
eu cjum li.c hapcmus, nulla ibi legunlur.
m?M.
(1654) Drogouis. (1655) Cf. Ann. Ilild. 1157. .
357 CHROMCONCASJNENSE. — LIB. IV AUCT0RE PETRO. 958
dicens Romanum pontificem iniperatorem non epi- A quam Siabulensis abbas Gttibaldtis ordinalus erat,
scoputn esse, clericosque Roinanos excomnuinicalos supraSaleriium diiexit.Pugnailaque roaxima facta,
et azimitas vocare. Contra quem Pelrus diaconus muliisque ab utraque parle cadeiitibus, SalerniiaMi
conversus, opporlune importiine-conlra eum aller- dum civilatis stiae stalum alteratum perspicerent,
care niodis omnibus ccepit. Set cum nox supradiclav liabifo concilio etse ac civilalem imperiali clemen-
disptilalioni finem darel, Lotharius imperator prae- tia3 subdunt. Quae res inler ponlificem el caesarem
cepit ut summo mane anfe iroperiale coiisislorium dissensionem iraximam minisiravit (Aug.), papa di-
convenirent. et si quid Grecus contra Romanam cenle, Sajeniitanam civiiatem Romanae ecclesuc
•hafjerel ecclesiam, in medium proferre morige- altinere; imperatore econfra, non poniifici, set im-
raret. peralori pertinere debere dieenle. His porro dicbtis
1IG. Quod dum faclum fuissel, Grecus in hanc Pelitis Casinensis diaconns in praesenlia praephali
vocem prorupit: « Viri cordati ei sensu vigentes, imperaloris el oplimaliim proclariialioiiem fecit ae
advertite, et in vestrae mentis solio aeqtialibralione monaslerio sancli Benedicli in Bari, quod cives Ba-
decemite, si excommunicalus cum calholko debel 1'ensesa dicione Casinensis ctenobii subduxeranf, ab
cpnferre sermonem. » Petrus autem diaconus, repu- obilu scilicet patris Desiderii.-qui et Victoris papav
tans Grecum contra se jaculum excommunicaiionis lertii. Tunc imperator Barerises a.nle se evocans,
prqiulisse, dixit ad eum :« Conlra quem anathema- praecepit ut rationem quam de pravphala ecclesia
tis jaculum jnlulisli, si plaeet edicito; contra me, habehanl ostendereni; quarii dtitn se non habere
an coutra oranem occldentalem ecclesiam? » Grecus dixissent, exjussu imperaloris Petrus djaeomis in
respondil: « Etconlrale,elcontra omnem occiden- omnium audienlia legil, qualiter eam Pipinus et
laleln ccclesiam. » Pelrus diaconus dixit: « Cur? » Carolus Magnus filius ejus, et omnes succedehtes
Grecus respondit : « Quia decreia Nyceni concilii imperalores bealo Benedicto el ejus Casinensi coe-
transgressi estis. » Pelrus diaconus dixit : « In qu& nobio concesseranl (1657). Ratinne ilaque imperator
iransgressi suraus staluta Nyceni concilii? > Grecus, Casinensis ccenobii agnita, Barensibus praecepit ut
respondil : « In eo quod adjunxisti», quia Spirilus ' bcato Benediclo eandem ecclesiam redderenl, cen-
sat.clus procedit a Patre £l Filio: nam in eodem lum marcarum auri pena proposita si hoc removere
concilio scriplum esl.quiaSpiritusproceditaPalre.» temptassent. Tunc etiara idero Petrus conqueslus esl
Petrus diaconus dixll : « Si nos excommunicalos supra Robhertuni comilem de Laurotello, qui ecc'_e-
appellatis pro eo, quod adjunximus, quia Spiritus -siam sanctae Scolasticse silam in lerrilorio Pinnensi
procedit a Paire et Filioi ergo et vos excomniuni- Q cum multis aliis possessionibus cl ecclesiis cuidam
cali estis, cjui arijunxislis,- quod procedil a Palre ' militi suo in feudum tradiderat, el judicarite prae-
solo. > Adhanc vocem Grecus coniicuit, atquepost phalo imperatore per Gualfridum judicem Bononiea-
pauJulum eundero diacouuni ialiter alloquitur : « In sem, et praedicto convite renunlianie, recoliegit pro-
occidentali cliroafe nunc impletum videnius, qtiod. tiuus illas. Idem praeterea imperator, ob maximam
Doiuiuus per prophetara dicil : Erit ul populus, sic devoilonem ei singulare spei remedium, quod posl.
sacerdos (Isa. xxiv, 2),,cum poniifices ad heia Detini in paire Benedicio habebat, sub vadimonio
ruimt, sicut papa vester Inuocenlius facii, pecunias constrinxil omnes proceres Sampniai, Llguriaj, Pi-
dislribuuni, milites congregant, ptirpurea vesiimenia- ceni, Peligni, Ap.liae, Liburiae, ac Principatus, ut
amiciunlur. j.His efaliis multis peroralis, cuni nox nisi Romani iniperii iram vellent experiri, slatim ut
diei fiiiem iuvponerei, idem Grecus dicta sua el Pelri ad domuni propriam remeassenl, cnnetas beali Be-.
TJiaconi responsa iu Grecum sermoiiero translu-- nedicti possessiones Gasinensi ccenobio redderent,
lil (1656), -pr.ir_arcli-eCan6ianiinopoI.uno el impe-. quas usque ad diem illum a lemporibus Justiniaiii
ralori Johanni deferenda; aucUiritates etiam, per Magui nequiler relinuerant, mille librarum auri pena
quas Greci uxores dcfendebaiu, Pctro diacono lunc apposita, si in lioc.coulemptores exislere vqluissent.
iti scriptis tradidil.Iinperatorelianv de litigio, quod rj 118. Rayrialrius aulem accepta a ponlifice el iin-
Petrtis diaconus cum Greco habueral, ullra niodt.m peraiore rerietindi licenlia, Casinum reversus est.
gavisus, eimdem diacouum intervenlu Richizae piis- P.etrum vero diaconmn et Bertulfum mansionarhin.
iimae atigustae, et Henrici ducis Bajoarioruni, et Lolhatius imperalor in eadem expedilione secum
Conrarii ducis Suevorum, logolhetam, a secrelis, relimit. Sel quoniam iriem Petrus languore erat cle-
exceptorero, audiloreni, cariularium, accappella-. pressus, accepta ab iroperatore licentia, Casinum
iium Romani imperii constiluil. per quindecim dies remoralurus secessii. Direxii
117. Ideni vero imperator Lolliarius cxercitum aulem pontifex cum jam diclo Raynaldo Balduynuni
eongreg.uis, navaiemque i699expeditionem, super presbyterum cardinalem, qui post Pisanoruni arcbi-
VARIJE LECTiONES.
4859atit navalein teqendum est, aut verbum excidit.
NOTiE.
(1056) Pelrus eadem Latine edidit, v. supra, c. (1657) Primam ojtts nientionem iuveiii ia privit.
66. Nicolai II, d. 1059.
V,m • LEONIS MARSffi.ANIET PETRI DIACOINI 8G0
ejviscopus faclus esl, praecipiens ul filium Petri Leo- A, singnhiris el specialis Romani imperii camera erat,
ijjs cum suis sequacibus a monachis Casiriensibus aliquam possessionenvvel caslrum suolemporeaniit-
refulari et analhemalizari faceret, sictit idem Ray- • lcrei, quae ante annos fere sexcentos habuisse con-
naldus fecerat, el papae et ejus suceessoribus obe- starct (1658). Ideoque absque aliqtto liligio ea quav
•clienliam promiltereni. Quae omnia, proul papa bealo Benedicto concessa fueranl, perhenniter reti-
praeceperat, fratres implere curarunt. Per idem nere tlebere, conlemp.oribus liiijus decreti mille
tempus supradictus Raynaldus a quibtisdam aemulis Iibrarum atiri penain indicens; sicqne ordinalis suis
.suis imperalori accusatus est, eo quod regi Rogerio negotiis, ctnn omni suo exercitu ad civitalem sancfi
faveret, nuiUiosejus suscipiens.1Forle tunc Raynal- Germani, papa se Innoccntio coniilaiile pervenit
dus in languorem gravissimum incideral. Imperator (Sepl. 15), ibique a praephalo Raynaldo, lunc sub
.atilem super his quae de eo dicebantur commotus, cuslodia detjenti, honorifica estprocessioneieceplus,
ncc non aestimans illtun hostenr imperii esse, sa- el eo quidem die idem electus in secrelario basilicae
cram iniperialera ei direxit, mandans ut absque domini Salvatoris esl ciistoditus, post vero ad nio-
.aliqua mora ire non differret ad eum. Petrum vero nasleriunv. ubi examinaiidus eral, sub cuslbdia est
diaconum, ele qni cura ipso in eadem expeditiono hon parva remissus.
fuerat, una cum Casinensi decanoad se conJeslim B 119. Alia vero die lan. 1157. Senl. 14) impera-
iremiueret. llle aulem cuin gravi languore detinere- lor direxit Annonem abbalem eeenobii Lunebur-
•,lur, Petrum diaconum, proulab iroperatore in man- " gfensisel Petniin Casinensem diaconum ad monas-
datis acceperat, ad eum remisif, ipse vero Casini teriuin, per eos fralribus mandans, ne quid incom-
Temansit. His quoque diebus supradiclus elccfus posilum vel indisciplinatum in habitu, locutione,
nunlios direxit ad Gregorium filium Adenulfi de vel in incessu proferrehl; ipseautem venlurus esset
Sanclo Johanne, cujus supra meminimus, man- ad mdnasieriiiin cum cardinalibus, archiepiscopis,
dans ut venirel, et Casinense coenobiumsicut et prius abbalibus, principibus, ducibus, marchionibus, co-
conlra imperalorem munirel. Quod dumfralres eerlo roitibus, ac religiosioribus el prudenlioribus Ro-
«.ertius agnovissent, Imperalori notificare curaruni; riiani iinperii, et si quideni invenisset Raynaldtim
qui confestim cohortem destinans mililum, mona- tanfae abbalise indignuin, confeslim etim reinoveret,
sterium ad suam fidelitatem custoriire praecepit. etin beati Benedicti cathedra personam ydoneani
Raynaldus atitem praescius quae conlra eum medila- consiituerel. Ipse vero in civitate coronam circuli
banlur, sccessit ad cameram quaedomui infirraorum patricialis accepturus remansil: nam lunc exalta-
coniigua _esl.Advenien.eauiem Brunone campidoc- tionis sanclae Crucis agebalur celebrilas. lllucos-
tore imperatoris, cum exercitu ingressus est mona- ^ cente vero diluculo Rychiza hnperatrix pedibus to-
slerium, ccnfestiraque eundem eleclum a mililibus tum montem ascendit, papa in civilate reuianenle.
custodiri praecepit. Eo etiam lempore dum impera- Lolharius autem iniperator innuraera exercilus stti
lor Capuaemoraretur, fratres rie monaslerio sancli niuitiludine comitatus Casinum pervenit, atque a
marlyris Christi Vincentii ad eum veneruiil, procla- fralribus prout imperialem decebat dignilatem, cum
niationem facientes contra Casinensem ecclesiam, maximo esl honore receptus. Oplulit autem eo die
quoil illos expoliasset de caslro Cardefo, Vilecuso, beato Benedicto plttviale optimum aureislislis orna-
Valle rotunda, Saracenisco, et aliis possessionibus, tum, et planelam ejusdem subtegminis, candelabra
quaejuris sancli Vincenlii fuisse constarent. Intererat de argenlo parium unum libraruin circiler 14, mar-
huic rei Pelrus diaconus, cujus superius memoriam cam auri unam, el 19 marcas argenti. .Richiza au-
feci, qui hancystoriatn scripsil, qui talem proclama- lem augusla posuit super aliarestolam frigiam cuin
lionem hequaquam ferendam ducens, ante imperafo-,. manipulo siio, et miiram auro riecenter orhatam. Eo
rem illos interrogare ccepit, sub quo imperalore, etiani die, dtun iilenv christianissimus imperator in
supradicta castra monasterio sancti Vincenlii coliaia .ccclesia consisteret, Raynaldus fralres in capitulo
fuissent. Qui ctirn Lodoyci II tempora in medium jj convocans cceiiit ostendere, seab illis fuisse ele-
protulissent, Petrus diaconus injusle iilos calump- ctum; non opus esse, illos de hac causa Jastidium
liiam contra Casinense coenobiuroprotulisse respon- suinere: si vellcnl, abbaliam couresliin ad illortini
4it, cum praccepium rie possessionibus beati Benedi- voluiitateni cliiiiiiteret. Ciimqiie haac et alia miiha
cti a temporibus Justini senioris et Justiniani ante repeferet, quidam ex layeis in capitiiium conve-
annos fere trecenfos antequam Lodoycus regnaret, nientes, coeperunl fratres arguere, et quainpluribus
exaralmn fuissc, consiaret. Lotharius aulem inipe- obprobriis dehoneslare, qtii abbalem suiim in (anto
ralor aequiialis raiione .perspecla, sententiam pro- arliculo cliscrimiuis reliiiquere vellent. Fralres au-
lulit, dicens justum nin esse, el omni ralioni vide- tem indignatione simul el iraconirooli, illos de ca-
relur esse.conlrarium, ut Casinensis ecclesia, quae pitulo verberibus affeciosexturbaiu, claniantes se

NOT_iE.

(1658) Lolharius igifur privilegia illa pro genui- niani privilegium quoddam eliam inRegcsium suuro.
nis accepit, si vera sunl quae bic narrantur : nam Petrus recepil.
itistrumcnluni ea de re faclum frustra quairas. Jusli-
 561 CIIRONICONCASINENSE. — LIB. IV AUCTOREPETRO. /_S2
tilterius nolle illum habere abbatem, qtti ,non per .Aperunl, sicque coram imperatore disceptabant,
nionachos, set per laycos abbaliam reliner-e vellet. diversisque injuriis semetipsos afficiebaiu. Im-
Dehinc circa solis occasum papa Iiinocenlius ntin- perafor auiem his sermonibus motus surrcxii,
litim suum ad monasterium dirigens, fralribus maii- et raanu silentium indicens, dixil safis super-
dat, pravcipiens et per fidem et obedieniiam qtiam que se.mirari; quori talis et tania congreg.vtio inm
sibi el beato Petro promiserant illos. obieslans, nt confuse el inordinate loquerelur, et ctim lanta co::-
uUerins eidem eleclo obedicnliamnon exhibercnl, ac fusione sua negotia demoiislrarenl. Praeciperet ergo,
de Casinensi abbalia quam citius possent illum nisi iram Romani vellcnl experiri invperii, ul ra-
exturbare studerent; observaloribus talium man- tionabilifer et non cum dissensione negoiia sua ex-
dalorum suam gratiam, coiUeroptoribiis perpeluiira primerent. Haec dumpei'orassei,resedil,'elcuinreli-
indicetis exiliuin. lllucesfcenle vero diluculo (Sept. quos consedere jussissel, congregalionem lalitcr
15)1 Aymericus diaconus cardinalis et cancellarius -affalus esl, dicens abbais electioncm, unde lnnla
Romnnaeecclesiae, et Gerardus cardinalis sanctae-- discordia orta fucrat, se ad plenum examinare non
Crucis, el abbas Clarevallensis ab eodem papa posse, nisi utraque pars separatlm audiretur. Unde
transmissi sunl, qtii praedictum Raynaldum cxanii- factum-esi, ut omnes archiepiscopi, episcopt et ab-
r.arent, el juxla canonum sanetionera ab abbatiae -bales ex praeccpto imperaloris cum parle, quai
regimine sequeslrarenl. R.esidenle ilaque impera- -eleclo abbati favebat " 00. januis obseratis conve-
tore in capitulo Casinensi cum universis imperii nirc.nl; quod dum faclum-fuissel, residentibus qiii
inagnatibiis, consedenlc quoque. i.bidem Peregrino ad discntiendam elecfionem conveneranl, Anno 4701
palriarchaAquilegensi cumarchiepiscopis, episcopis, «piscoptts Basiiiensis dixit.: < Si quid eoulra ele-
abbatibus, et cardinalibus, jusserunt eleclum iu- clum abbateiii liabetis, rationablliter el non lumul-
gredi,profereiiles adversuseum multa, rebellem et fttose proferte. > Nonnulli vero ex fralribus sur-
adversarium imperii proclainanles, et a scismaiicis gentes in medio, eundein electtim accusare coepe-
ordiiialum dicenles. Tunc quidam- in mediuai snr- riint, dicenles quod pro sua eleclior.e. munusa
geiis anle imperatorem coepit dicere, quia poslquam iingiia, munus a manu, rounus ab obsequio pro-
cum Henrico duce Bajoarioriim coiicorriiam fecit, misisset, el convenienlia teslimonia non cranl. His
hoslis pontilicis ct imperuloris apparuit. Contra- iia-altercanlibns, Pandulfus veslararius cxtirgens
d.renie vero Raynaldo et sociis ejus, imperator in medio dixit: « C.uin multa sinl, quae.in eleclo
pvcecepitulramque pariem de capiutlo egrcdi, qua- proferre possemus, unuin tamen est quod in co in-
li.nus cum palriarcha et carriinalibus exinde consi- p toleranduro essc videlur, scilicel quod a Petro filio
linni sumeret. Quibus "resirientibus, Peregrinus pa- Petri Leonis ordinatus, et valde indignum esl, ul in
iriarclia el Aymericus cancellarius dix.erunt,.illum taiita ecclesia, qtiae capui el niafer esl omniuin
lanlo loco praeesse nequaquam posse : ob mtiltas monasteriorum, abbas subdiaconus habeatur, qui
scilicel causas, quiaa filio Petri Leonissubdiacoims nec missarum soilempnia celebrare, nec vfcniam
faclus fuisset, el sacramenlum regi Rogerio prae- possit conferre delictorum. >Ad quasAnselmiis(1640)
buissel, lum vero quod conlra canonum praecepuim episcopus verba respondit : < Gunimulia sint, quae
excommiiiiicali eleclionem facere non poiuisseiil. isti fratres in suum- electum verba dixeriht unde
,' Postremo, quod conlra ecclesiasiica insiiluta rie.,_ deponi debuisset, hoc unum tamen ad cjus ejectio-
Etibdiacono eleclum fecissenl, proferenles capitu- nem 4'0! sufficiens-esse virielur, quia Doinino tcsie
"
lunv Eugenii papie (1659) ila scribentis : «.Abbates fuiidaroenlum, qtiod super arcnam est, stare non
per monasleria lales eliganlur et ordinenlur, qui polest. Unde his quae ad hsc disctitienda conve-
levitico vel sacerdotaii honore sint praediti, > el nislis si placet, caclerorum verba seponenles, lioc
caeicra.- Sel cum jam sol ad occasum vergeiis.. unum sohimleneamtis.» Quoddum reliquis placuisset
nociem intentarel, hnperatore jubenle est soluius jusseruntforasfralres seccdere, Rnynalduinque cum
convehtus. D his qui sibi favebanl, de his quae sibi objecta l'ue-
120. Alia vero die, imperatore in capilulo resi- ranl ad se excusandum inlrare. Cumque- in boc diu:
dente cuni praelatis et niagnatibus (Sepl. ,16), eie. moratum ftiissel, imperaiorprospiciens finetn in his
cius surgensin medio , de rebus [sibi in contrarium minime fieri, roandavit liis qui acl atidiendum et
yersis vellet conferre serinonem : liorinulli ex fra-, disculiendum conveiieranl, quatjiius jam cliclo
tribus, antequam verba finiret, surgenles in medio, electo suaderent, ut in polestate papae Innocentii et
etuidein sicutet prius cceperunt accusare, dicenles ipsius iniperaloris atque oninium opuiualiim E»-
quod ejus eleclio seditiose et non canonice facta mani iinperii se ponerel, ut quicquid de hoc jjidi-
fuissel. Hii autem qui ex parle supradicti elecli carenl, ipse sine aliqua conlradiclione perficcret;
erant, eos mendacii el falsilatis.redarguere cce- contradicenfe et .roodis omnibus ' reniienie clecto,
VARLE-LECTiONES.
*" irnino quaenonfavebal, ut ex sequenli.buspatet. "'" r/ictius Addbero.. 470!eleclionein e.
NOT.E.
(1659) v. supra c. 114.
(1040) A. Havelbergeii_sisesl inler tesles [uivilegii Lutharii 111.
.$65 LEONIS lARSICANI ET PETRl DIACONI . 96i
l.uulem consensit, et se in juriicio ac potestate illo- A post perac.um ab abbate Clarevallensi scrmonem,
rum sictii volebant posuit. Posl haec omnes ad im- cardinales auciorifate apostolica eidcm Raynaldo
peiatorem reversi, Basilieusis episcopus iraperalori Casinensem abbatiam inlerdixerunt; sicque tina
ei ceteris residenlibus gesta dictaque per ordinem -cum imperafore et archiepiscopis, episcopis, abba-
naiidunl. Deimim vcro imperatore interrogante, si tibus, dticibus, principibus ac marchionibiis*surgeii-
1« qiii Raynaldo coiitrariicebanl, se. iii peleslate les, beati Benedicti sunt ingressi eeclesiam, eun-
imperii ac sacerdotii ponere jvellenl, libentissime deroque Raynaldum Aymericus cancellarius -ac Pe-
illos ad lalia paraios invenil; sicque secundi diei regrinus patriarcha Aquilegensis et Gerardus cardi-
solutus conveiilus est. Acla sunl auteni h_ec quarU -nalis evocautes, deposilionis sententiam in euin
et quinla feria tertiae ebdomadis Septembrii mensis, protulerunt. el sic jussu illorum, praesente inipera-
secundo die posl exaltaiionem sanctae Crucis. -lore et universis imperii magnalibus, virgam et anu-
121<Post hsecvero ex parte imperatoris et con- Itim nec non et r.egulam supra corpus sanctissimi
gregationis direcii sunt, qui rci seriem papae Inno- Bcnedicli deposuit, et Raynaldi quidem lalis rerum
centio lunc apud sanctnm Geritianuin remoraiili exitus fuit.
iiotiticareni, qui venieules eundem ponlificero ira- 125. Post haec in capiluluin venienles, Gerardus
Uiin valde invenertnil, prohibilique _-sunl ad eum ".cardinalis surgens in. medium hujiismodi auspiciis
jngredi; ob iri scilicet quod praesenie Romano pon- orsus esl'~~~ fratres : t Nostis, amanriissimi fra-
lilice, iniperator cum suis oplimaiibus de Casinensis tres, quia juxta regnlae praeceptum abbasjubetur a
abbatis eleclione examinaiionemlacere pravsumpsis- fratribus eligi : set quia vos in arbilrio domini no-
set. Obquaro rein archiepiscopos, episcopos et abba- stri Innocenlii papae poncre voluistis ac potestate,
tes,quiiniaii examinatione praesentes fueranl, oflicio motlo in eligendo abbale privati eslis ex toto, nisi
priyare minaliis est.- Hii autem qui ab imperaiore -quanlum ipse vobis permiseiit, el non ad vos sei ad
riirecli fuerant, sine effectu redeunies, quae.apud Romanam ecclesiam lalis eleclio perlinet. Veruro-
papam hiveiieraiit imperalori renuntiare curarunt. nos pro conservalione pacis et concordiae unitate
Imperaior aulem ex consullo talia ad pontificeni noiumus per omnia hac utipolestate, set ex praecepto
responsa direxil, quia quod factum eral, non stu- sedis apostolicae praecipimus, ul duodecim ex yestra
diose sel simpliciter, neque ad ejus injuriam sel ad congregatione fralres eligatis, qui una nobiscum
lionorem ipsius faclum fuissel:, nam facia et dicta •dignuui tauto-loco abbaiem eligere valeant. > Cui
in ejus polestate constarent, ul quod ipse exinde -cum fraires respondissent, • quia jtixta antiquam
deeernerel, hoc omnes pro rato haberenl, et ideo C ( consueludinem eleclionem liberam vellent habere,
aiiquos e suo latere ponlifex dirigere maluraref, et cardinales.ad eorum dicta miniaie assensum prce-
qui supradiclam eleclionein ilerura retiactanies berent, maxima disseusio inler utramque parlem
viderenl, et quod exinde justuin essel dejiberaienh exorla est. Pars enim quaJ cum jam dicto Raynaldo
Iiinoceniius aiitein talibus verbis placatus, scxta , fuerat, dicebat se nullo' modo assensum praeberc,
feria quatltior femporum (Sepl. 17) Aymericuui ul de Casinensi congregalione abbas. eligeretur.
cancellarium et Getardum cardinalem lytuli sanctae Cardinales autemnulla ralione se consenstiros dice-
Crucis, qui posl Romanam rexit ecclesiam, etalios '.bant,-ut de alio monasterio in capife et malre ora-
cardinales ad eandeni exaininaiidam electioiiem _nium nionasteriprum abbas eligerelur. Set cum pars
direxit; qui ad moiiasterium dum devcnissenl, etde parti nen cederet, et aerem verberanies prc sua vo-
snpradicta re sermonem in ldngius protraxisseni, lutitate in vanum verba proferrent, landem caucel-
ecmvenientes in rdeeioriitni, omnes loci priores Jaritts iratus, ex parle Romanacecclesiae interdixil,
eonvocaiUcs, dixerunt, quod supradiclus Rayealdus ne uliam omniiio eleeliouem facere pr-esiimereui;
remanere in abbatia uuilaienus posset, eo quod _ib ac demum ad papam regressi, gesta ct dicta per
excommunicaiis ordinatus fuisset. Post hsec singil- ordinero pandunl. Post Iiaee imperaior e suo latere
latim unumquemque rie persona eligendi abbatis in- D strenuos viros ad papam Innoceutiunv dirigens, ro-
terrogare coeperunt. Ubi cum nonnulli quosdamex gareccepil utpro suo amore riionaclios a prasdbta
congregalione pro suo velle praeferrent, a locoin i obligatione soiverel, el iiccmiam illis eligendi ab-
quo resiilebaiil exeunies, eundemqueelectum con- batem conferret. Cujus posiulalionibus papa flexus,
•tocantes infra claustrum monasterii', ej_ parte sedis'i'. quaerogata acaesare fuerant pro ejus amofe con-
apostolica. praeceperunt ut ja'm -ab ipsa abbatiai cessit, eo lamen lenore ut sibi piivilegia eipKecepta
quiesceret, quia ultra jam abbas esse non posset: : - imperalorum ad legendum a monaslerio raitieren-
sicque ad - papam redeunles, acta et dicta referreJ lur; factumque est. Releclis itaque anle iroperaio-
curamnl. rem el pontificem de eligendo abbate Caroli regis
122. Sequenli aulem die (Sept. 18) ilerum ad mo- proeceplo (1641), el Benedicti VII et Leonis IX. pii-
nasterium ascendenles in capilulo resederiuil, in quoj vilegiis, in quibus anerte coiuiiiebatur qualiler Hi.ri-
*703i'er_i!<him videlur excidit, VARI.E LECTIO.NES.
'OT_«.
(£641) V.., 12.
 965 CHRONICONCASINESSE. - LIB. IV AICTORE PETRO. S86
ricus Pius Rpmano ponlifici septimo 4'04Benedicto A senleniia placuit, ut in Casinensi ccenobio abbas ile
consecraiionem Theobaldi abbatis Casinensis, quem - imperaloris lalere eligeretur. Qtiod dum papse Inno.
ipse imperator ordinaverat concessil, et uniim pran- . centio retiilisseiU, omnino renili et coiuradicera
ciium (1642) in eundo et in redeundo ari Beneven- coepi., assesens nullo modo se paii, ut in Casinensi
tum : reliqua vero Romano imperio reservavit; quod . coenobioexler aliquis cligeretur, yel alicui extraneo
i.lipsum coiifirniaveruiil Conradtts et llenriens .ilius illaecclesia submiileretur, quae Roroanaesedt Ste-
ejus (1645), similiter et ex pr_ecepio Caroli (16*4) phanum VII4705,VicioremIII, ac secundum Geiasium
Jectuni est, ut in Casinensi eoenobio abbatem eli- aposlolicos dedissel, el multis aliis ecclcsiis catholi-
gaiit,quem.n".eliorem cl digniorem Romaiioc,ueim- cos idoneosque pasiores tribuisset. Sel dum supra
perio firieliorem invenisi-ent. Tanlis itaque raiioni- . hujus rei hegotium papa millopacto ad concortliam
bus poniilex victus, Casinensis abbatis eleclionem reducere posset, et Nycolatimquem papa Honorius
fiatribus, ordinationem Lothario imperalori et sue- de abbatia ejeceral, in monasierii regiuiine restituere
cessoribus ejus concessil el confirmavil; eonsccra- vellel, iuiperatori umc in Casino degenti rei seriem
tiooen vero abbatis, el prandium in eunrio ei re- pandnnt, orant el supplicant, -poscuiii,cfilagiiaiii, ut
deimdo a Benevenlo sibi et successoribus stiis reti- sicuf Mngnus Henricus Tlieobaldum, et Conradus
niifn.1645). K cum filio Henrico Ritiieriura, ita ipse aJjbalem ex
124. Jam verb Christo auspice qualiter Guibal- -Stto lalere ordinarel. Ad quorinn verba imperalor iu
dus eleclus sil, et oualis quantnsve fuerit describa- .lacrimis resoluius, dixit (1646) prius se siuereomira
mus. Hic igilur natione Lotheringus, et a pueritia in privilegia ecclesiarum et concessiones convelli, quam
monaslerio Stabnlensi monachus factus, gramati- .aliquid de diguilatibus Casinensis ecclesiie niiiiui, <*.
cam,dialeclicam, rhetoricam, arilhmelicam.geome- prius permittere eleetiones omnium episcoporum,
tricam, et aslronomiam ad plenum cruditus, atque archiepiscoporum et abbatuin qui sunt in toto orbe
a quinlo Henrico imperatore ejusriem ccenobii Sla- Romano tollere, quam solummodo Casiuensis abba-
bulensis abbaliam regendam suscepil. Eo vcro tem- lis. Nam si abbas ex con&ensunionacliorun. eleeltis
pore quo imperator Lotharius cum papa Jniioceiuio non fuerit, abbas non erit, et quicumque electionem
intravit Italiam, idem Guibaldus super navalem monacliis tollil, omnia monaslerii jura convellit. Jam
expeditionem ab imperaloreconstilulus el Neapoliin .vero quis lanti imperaioris graviiaiem non miretiir?
esl lransmiss.us.Qui in eundo dum ad patris Bene- Nam cum ad sedanrias dissensiones fratiuro, qu?e
dicti Iimina Casinum veriissel, afque ob supradicli pro tlectione abbatis exorlaa fueranl, ad capitulum
Raynaldi eleclionem turbalaroCasiiienscm ecclesiam ' venissct, ab hora prima dici usque in vesperuro, non
comperisset, in capilulum veniens ccepit nionere •J'cibo, noii polu indulgens, exiude egressus non est,
fratres, ut pacifice el concordiler secui.dum beaii etsub imperiali claniide alterius' mililLselyrociuiuHi
Benedicti regulam viverent; reminisci illos debere, ostendebal.Nan in omni expeditione, in qua simul
qttaliter per tolum fere orbem sanctae praeriicaiionis ciini ipso fui, in lucis crepusculo missain pro defuii-
fiuentael monachica3vi(aerudimenia abeodem Ioco clis audiebal, debinc pro exerciiu, posiremo missam
manassent, quanta el qualia paler Benedictus divina diei, deniuin viduis et orphanis una (i647) cum Ri-
fretus potenlia ibidem patrasset, qualiter sua corpo- chiza clemeiilissima augusta pcdes lavans el capillis
rali requie regulaeque descriplione Casinense coeno- lergens atque deosculans, ac cibum el potum large
bium capul omniuni monaslerioruro perpetuo consti- dislribuens, quaesliones cl oppressiones eecicshtrun.
tuisset, poslremo propter filium Petri Leonis ab ec- relevabal, et in ultimo in cura imperii insudabat.
clesia disjuncli ot separali essent: oporlere illos Quaniliu enim in Casinensi coeuobio remoralus esl,
dare operam ul reforroaretur, ut lanti loci fluenta ita (1648) clauslrum et omues officinas roonasterii,
ad anliquum clarilatis stalura redirei.it, el ad papam ac si abbas vcl quilibel decanus circuibat, scire cu-
Innocenlium quem lottis mundus sequebaliir conver- piens qualiter unusquisque sub beaii Benedicti ma-
lerenlur. Haec dum perorassel, pairi Benedicto se _ gislerio viverei,faclaqiiemanepcr onines monasterii
commendans et Iralribus, Neapolim ahiit. Set cum ecclesias discalciatis pedibus iuceriebat. Licet aulem
ordinequo supra reiulimus Raynaldus abbaliam <5i- Jiaec ageret, numquam a consorlio episcoporum, ar-
misissei, et fratres pro his quae Casinensi coanobio jpliiepiscoporumet abbatum sequeslrabalur, ut inv-
ob Raynaldi electionem acchlerant divisi fuissent, plerelur iu ep quod Jegilur : «El cunv sapienlibus "'"'
Cumpars parti non cederet, novissime oronibus haec sermocinalio ejus (Prov.iu, 32), >.el cum hacc ageret,
VARI_E LECTIONES.
*m iuio octavo. 4,0ISimJBoIX. """ simplicibus /. /-.
KOTM.
(1642) Dc prandio ne in falso qjririenv Ben. VIII T;64'i) Dixit — hominibtisofferebat efsriemfere^er
privil. qiiidqiiam legiltir. his etsi inverso orriine legunuir in Pelri epislola. &•&
(Ki45) lsi eriitiseoruni privilegiis nihil de electioi.e Richizam inMarl. el Dur. Coll. 1, 75^.
ihbatis legiiur. —
(1647) O.ia ac in ep. omisil.
(1644) Ap. Gall.Acc, p. 14; cf. supra I, 12 (1648) Oinnibus iwclibus a.Ulitib.
(1645) Eadem in privil. Lolharii III legmitur.
987 LE0N-I8 MARSISANlET PETRl DIACONl 988
erat tamen cceeorum I.actilus,egurieniilius cibtis, spes A advenerat (Sept. 21), bcato Benedicto secomme.i-
rhiserorum, solamen lugentium, et ila singtriisemine- dans ac fratribus, cuni janv ad grandievam, cen-
bal virtulibus. ac si caeteras non haberel. Sacerdoies tciiariam scilicet dierum suorum perveni.ssel aua-
namque honorabat ut palres, clericos ut dominos, lem , et finem dierum suorum hon ignoraret, una
pauperes ut filios, viduas ut matres; creber in cum Guibalrioad^civitalem sancli Germani desceii-
oralionibus, pervigil in vigiliis, lacrimas Deo , non dit, supradiclttroque abbalem papae comniendans,
hominibus offerebal. Haje de lanlo imperatore bre- juxta civitalem veterera Aquinensein lcnloria fixit.
viter dicta sullieiant, hunc, ad Guibaldi eleciionem Guibaldus vefo assumplo Otlone 4707Casinensi de-
complendam veniamus. lgitur dum ad papaenolitiam cano, et Raynaldo qui post «um abbas-exlitit, Petro
voluntas fratrum de eligendo abbate pervenisset, quoqiie diacono, Beriulfo mansionario, Amphredo
Aymericura caiicellarium suum Casini direxil, fra- vesiarario, aliisque ex congregatione quamphiribus
tribus mandans ul dc sua congregaiibne abbalem ad imperatorem pervenil. Tunc qtioque ex jussu .
eligercnl; sin alias, eligendi licenliam non habe- iroperaloris Raginulfus dux Apuliae (1649), qui ab
rent.. Ilacc dum iroperalori relata fuissenf, graviter eodem imperalore ordinalus fuerat, et Robberlus
Jioc et nimis moleste accipiens, papam per suos princeps Capuanus, el omnes comiles de principalu
nunlios rogat, ul monachoruni vohinlati conde- B E Canuano, el comiles Aquinenses, el Normaiuii cir- -
scendat; sin atitem, imperium ab illo die et dein- fcumraaneiites, praedicto abbati Guibaldo fidelitatem •
ceps scissum a ponlilicio esse omnimodis sciret. feceriint, jurejurando firmanles super evangelia et
Innpcentius aulenv du'm Letharium imperalorem lignuin Domini el sarictorum reliquias Casinensi
frairibus concordare in eleetione vidissel, dat roo- coenobiocum omnibus omnino possessionibus suis.
nachis potestilem eligentliquem velleni. Guibaldus Eo vero die quo Guibaldus abbas ordinatus esl, per
ilaque, ut anle jam diximus, cum el sapientia muiia eundem abbatem suggesium est imperaiori, qualiter
elmoru.n houeslate ac probiiale pollerel, praescius Pandulftis filius Landonis Aquinensis comiiis ne-
fuiuroruin loco cesserat. Mitlit post haec imperator quiler ac vielenler in silva monasierii Casiuensis
ad Guibaldtim nuntios, ut ad se ad roonaslerium Tirilla voeabulo caslrum aedilicaverat. et resldua
veniret; nam lunc forte in eadem expeditioue re- monaslerii prtedia circumarijacenfia depr;edaveial.
nianserat. Quo duni venissel, ubi fralrum volunta- Imperator aiiiem ad havc verba commolus, Brhno-
lem ariverlil, omnino reuuere et contradicere ecepi.t. neiri campidoclorerii «liiv cohorle destinahs, mili-
Conveiiiunt post h_ec in camera in qna imperalor tum -jam diclum castrum direptioni et incenriio
morabalur, fratres cum Richiza augusta et cum tradidit. Raynaldns ilaque cernens Guibaldiiincon-
Ppregrino palriarcha Aquilegensi, episcopis, archi-. Q ( tra suam spein ordinaturo, callitle illum circumve-
episcopis, abbalibus. eiuniversis imperii optimatibus, nire et praepedire satagens, etverens ne in exilium
cfleperuntqtie eum opportune imporlune monere de. in Alamaniaro milteretur, humililalem corpbre non
lali lotoqne negolio: set ille conslanter renuens, corde praeferens, obedieniiam et fiiiel.taieriiiili pro-
nuinqnam se lanv jgravem tamque immensam sarci- misil;-sicque ab eo pracpositura sancti Magnijuxta
nam susceplurum afliruiabat. Cernens ilaque impe- -Fimdanam urbem posili accepta, de moiiasterio^sl
ratqr Guibaldura modis omnibus reluclare, fralri- egressus, atque in arcem quseCastrum Ccelidieilur,
bus illum tradidil; quein stiscipientes in Casinensi[ quamque Manso Casinensis abbas olim consirtixe-
monasterio abbatem ordii.averuni, et ab impera- rat(1650), el ejus propinqui a potestale raonasterii
lore per Romani imperii sceptruin, qtiod manu[ subtraxerant, secontulil, omni nisti etonuii iiistan-
gestabat, de Casinensi abbalia cum omnibus posses- lia satagens, qualiter recedenle imperatore Casi-
sionibus stiis, sicut a temporibus Justiniani usque, nensem abbateni recuperare el desuis aemulisul-
ad illum diein monasierio concessa fuerant,- esliu- . ' lionera siimere posset.
veslilus; tlieens ad eum : « Firielitnlem a vobis de, 125. Imperator itaqueel aposiolicus fesftimsancii
Casinensi abbatia irieo non accipimus, quia dudum, Christi marfyris Mauricii in ecclesia beati Petri
' aposloli celebrans, Giiibaldum
sioijis de Slabulensi ccenobiq fidelilalem dedisli._ D aljbatem ari prari--
Nolo tu successores lui _3trahanl in exeniDlum, et. diuin cum fratribiis Casineiisis ccenobii invitavil,
dicant se successoribus-nieis de Casineusi ccenobio dicens : «Pulo, ni Jallor, quia coinedendi et bibendi
ideo non facturos fidelilalem, quia a te noslri im- yobiscum haec eiil roichi ultima dies, »quod postea
rei
perii majestas jion exegit; set consuetudinariam lainprobavit eventtis. Posl eomestionero vero exple-
fiiielitaiein, qiiam a leinporibus Caroii el deinceps , Loiharius imperator Petrum diaconum ad
sutim consislorium.evocans, praecepil uluna seciim
abbates rie auuatia Casinensi fecerunt, facere slu-
cum praeceptis a sua magestale sibi tradiiis Gal-
deaiu.i. Imperalor itaque ordinata una cum mona- liam
chis Casinensi ecdesia, oclavo die postquam ibidejsii Ha.c peteret, imperialia semperservitia pericturtn.. -
dum Guibaldus auriissef, graviier hoccl mo-
' VARIiE LECTIONES
'"r Oclone c - -
NOTM.
^ipa) V. Roberti coinitis Cajatiae. (1650) Cf. cap. I41ibrii_;
 S.69 CHRONIOONCASINENSfe. — LIB. iV AlXTQRE PETRO. 87(1
leste accipiens, rogare eoepii ne Peiri diaconi fru- A cepturus pro tuae fidclitatis servitio, d.gmferetribu-
strarelur servitio, ne ejus privaretur solacio. Im- lionis 'praemium. Indubitanter 47,s enim noveritis
peralor aiiiem Lotharius Guibaidi postulaiionibus nostram mageslatem el collalerales imperii propter
aniiuens.-praesenle Peregino patiiarcha Aquilegensi. anliquitates et rerum gestarum relaliones ejus mi-
cum archiepiscopis, episcopis, abbatibus el aliis nime frtti absentia velle. Mitle eliam per eum omnia
inagn3tibus Romani imperii, maiiuni (1651) Pelri praecepta47is anlecess'orum noslrorum_ qnae ei ad Aquas
- diaconi apprehendens et Guibaldo conlradens, dixit:_ Pensiles olim nos custodienda dedisse memini-
t Nostri a Deo conservandi imperii mageslas hunc mus. Data apud 4,u suburbium Tyburtihum, pridie
quem videlis discipuluro Henrici Ratisponensis epi- Kal. Octubris. » Hii auleni qui imperiales apices
scopi el caneellarii elTecil, logothelae, exceptoris, et ferebant, dum Casinum venissent, invenenint Gui-
aiidi.oris oflicio remuneravit, sessionem ad riex- baldum ad belli procinlum, qhod imminebat per
trtim pedem indulsit. Uic solus in gente Romana lofuni. Raynaldus enim qui ab imperatore et pon-
invenius esl, qui conlra Constantinopolitanos pro tifice de abbatia ejeclus fuerat, ubi imperatcrem
iroperio se et ponliflcio Romano opponeret. Quam- recessisse pro certo addidicil, de his qui Rogerio
obrem, quia dicis te sine illo non velle manere, hune " favebant regi cohorlem congregans mililum, aggre-
•luas fidelitati summo sludio, summo mentis amore gatis etiam terrae circummanentis raagnatibus, qui
convinendo, eo tenore, ut si qua meae dilectionis, si ei [consanguinitalislinea jnngeliantur, recipientibus
qua amoris in luo corde vesligia sunt, in islo osten- se colonis qni castrum saiicti Angeli incolebant,
das, -eumque pro noslro amore loco 'carissimi et totam circumposilam terrain flamina ferroque tra-
iinici lilii habe. > Eo etiam die idem piissimus et debat/Verum ubi Guibaldiis augusti scripta rejegit,
tleinenlissimus imperalor per intervenlum Richizae animatus et corroboralus de his quae imperator per
augustae praedicto abbali Guibaldo praeceptum fecit, apocrisarios direxerai, post quartfim diem per
confirroans Casinensi «Knobio oinnes possessiones militessuos direxifad itnperatorein epistolani(165S)j
ejus (1652). Praephatus aulem imperator Guibaldo suas ac roonasierii et tolius prpvinciae turbaiiones,
abbati valedicens, et fralribus ac patri Benedicto et angustias quas a Rogcrio el a gente ejus perfe-
se comniendans, comitante se jam dicto papa Inno- rebant, continenlem, prassidium ab eo efflagiians et
cenlio, juxla auream urbem pervenil, acceptoque a luiamen.
Tolomeo duce ei consule Romano et dictatore 126. Rnggerius itaque rex ubi Loiriarium inipe-
Tusculanensiuin fideiilalis sacramento, et Regi- ratorem de Campania recessisse cognovit, aggre-
. liulfo filio ejus obside .1655), per annulum quod fr, galo exercitu, prseier Barum , Trojam atque Neapo-
jnaiui geslabal confirmavit ei et haeredibus ejus in hm, omnem terram qiiam facile amiserat, facilius
perpeltium lolam terram, quam a parte parenlum coepit recuperare. Econtra Reginuifus dux impera-
suorum jure hajreditario pertinebaf. Idem vero im- toris cum Teulonicis et Apulis ei fortiter obsistebat.
perator teinpore illo riirexil Casini (Sepl. 50) ad Gulbaldus autem praescius eorum quae fulura erant,
GiiibalJiiiii abbatem epfctolam continenlem ita : iterum ad eundem imperatorem jam in Tuscia com-
« Lotharius (1654) Dei gratia Ronianorum impera-. morantem lilieras destinavit, inler alia conlinen-
tor augnstus dilectissimo 4708fideli suo Guibaldo tes (1656) : « in variis tribulalionibus coristituius,
Casinensi gerarchae, et Romani imperii cahcellario vesirum sperabam de die in diem venlurum praesi-
k~'~et niagistro eapellano ac prineipi pacis, graliam dium-; set, ut video, me fefellit spes mea. Quantum
suain etbonara voluntalem. Tuae fidelitali per impe- enim relalioniluis vestrae piissimae tranquillitalis ad
rialia scripta mandamus, ut nostrae a Deo coriser- nos in Casinp venienlium didicimtis, vos jam fere
vandae magestati Petruni Casinensenv diaconum qtii Aquilegse propinquasse, eiiam ipso auditu noster
a noslra 4J1Simperiali serenilate logotheta Ilalicus nimis contristatus est animus, et tanto jaculp moa-
*'.*•, exeeplor, cartiilariiis, et capcllanns Romani roris infixit 4718,ullinguae humanae nequeanl enar-
imperii consiiiulus est, transmittere sludeas ; re-_ rare. De venerandis vero sermonibus vestris, quos
VARIiE LECTIONES. [
' ms "~'~ab
d. L s. desuHt in cod. 257. "~~ archicanceilario ib. imp. ib. ""' logoiheta. a seerelis.
exceplor. auditor et c:\rtiiiaiiiis ac c. ib. '""' Indubitanier — velledesunt ib. i713pensyles ib. *m aput
ib. "'"' cor nosiruiu inlixit. Marl.
NOT..E.
. (1651) In ep. ad Richizam Petrus post verba c. (1653) Cf. Pelri ep. ad Richizam n Mart; Coll. I,
66 allata ila pergit : Poslquam de his qum 'ad vitam. 757.
mternam altineni satis inslruxeral, le prmseme el (1654) Eadem scripla est in cod. Casin. 257, f;
cunclis imperii aulicis adslanlibus, mantim titeam 53, nianu coaeva.Cf. Ps. Anastasium, Murat. SS. II
apprehendensetGuibaldo cotnmendans abbali, dixit 565.
nd eum: <Si qua mem dileclionis, si qua mei amo- (1655) A Pelro conscriplam, edilam in Martenii
ris in veslro corde vestigia sutit, in islo osiende, Coil. ampl. II, 185.
eumque— habe. (1656) Iniegrasecocl. Casm.per Jo. Mabillon ei.-
1652) Quod illavsum exslal, 250 aurea bulla muni- scriDtas ediderunl Mart. et Dur, Cotl. II 186.
iuiu. Edidit E. Gatlula, Acc, pag. '
"
-PATUCL. CLXXIII. . pl
 '
971 LEONIS MARSICANiET PETRl DIACONI 972
nohis per nunlios veslros misislis, de. sacramento A _ ibi exagerantur ira furoris. nlil honorem con-
Normaniiorum et Langobardorum, utinam non eis spiciunt dignitatis, senilis maturiias atque ve-
imputetur; melius enim fueratillis non _urare,quam neranda canities, quae caesariem capitis et lanam
jurare et perjurium comniitlere. Omnes namque qui candidam dealbaral 4718,nullam sibi ab iiostibus
in istte partibus habitant, aposlalantes ad Salan misericordiam vendicant. Par.ulos eliam ab uberi-
conversi sunt, et nichil dicuntvel faciunl, nisi quod bus malernis rapiens barbarus furor, insontem in-
diabolus in corde eortim scribit. Quantas aufem fantiam elidit ari tcrrarn. Impletum est nunc, quod
calaroitales, quantas tribulationes, vel quantas olim Judaei canebant : « Dixil inimicus incen-*
persecutiones ab ipsis suslinearoj pef dilectissimum * dere fines meos , ei parvulbs meos elisurum ad
lilium meum Petrum vobis nolificafe decreveram; «lerras (Judith xvi, 6J. > ln aedificiisautera magna-
set quia id ilincris longiludo el conclusio prohibuii, rum ecclesiarum, domnrum civitalum. ubi incendiuai
paucis aperiam. Poat vestrum riamque discessum destruetionis per ignem facerc uon possur.t, parie-
Saraceni, Normanni, ac Langobardi invenientes les solo aequsnlur, ut nunc antiqua illa' speeiositas
quietam terrara quaquaversum tendutil, devastando avdificiorum,wec quia fuerit prorsus appareat. Quo.ri
depopulantur471*, incendio atque homicidiis totum si quts nostris dictis derogaverii fidem, testis est
exierminantes, set nec arbuslis Ifructiferis omnino B ' civitas Puleolana, Aliphana ac Telesina, quae nichi!
-parcunl: ne tbrle, quos antra niouliurn, vel prae- aliud nisi quia olim fuere demonstrahl. Set et aliss
rupta terrarum, vel seclusa quaeque occullanl, illis urbes quamplurimae aut ran_i autnullis habilalori-
pabulis nulriantur. Et sic eadeni crudeliiate fureii- bus incoluniur. nam el hodie si qua snpersunt, sub-
tes, ab eorum conlagione nullusiaetus remansit, e't inde desolanlur_ sicut el de civitate Capuana, quai
nuilus locus ab^eomm infestatione est relictus im- olim post tirbem Roroanam lolius Campani_eel ca-'
inuiiis, praesertim in possessionibus monasterii Ca- piu et gloria-exlilit, fecerunt. Nam poslquaro eani
sinensis, nec non et in aliis ecclesiis basilicisque hominibus deleverunt, auro et argenlo spoliaveruri!,
sanclorum monasleriisque sceleratius desaeviunt,ut ne vel ad horam locus impiefali cederet iilam in>'
inajoribus Incendiis domus oraiionis, quam urbes cendio cremaverunt, et antiquam illam ingenuam
cunctaque oppida comburaniur. lmpietum est nunc et nobilem libertalem in servitutem redegerunt, et
in ecclesiis quotl vir sanctus declamat ad Domi- praecipuos quosquein captiviiaiem duxenint.aurum.
num, dicens : « Ubi Iaudaverunt te*palres nostri, argentum, gemmas ac vestes, et quicquid pretio-
«facta eslexustie ignis (Isa. LXIV,11). » Nuncjam suin, quicquid carum invenerunt, asporlaverunt.
venil hora, ut omnes qui noslram terram deprav- Quanta autem el qualia ipsi el duxillorum Casinensi
danlur 4W, incendunt, devaslant, et ruricolas et inlulere coenobio, el post veslrum ei anie vesirunt
monachos in nervo vinciunt, compedibus ac mat.i- adveiiium, referre quis valeat? Ob quam rem roga-
cis gravanl,occidunt, vendunt, cruciant et perse- nms, impei-ator invicte, ul vestrae cameraeafflictae,
quunlur, arbitrenlur se obsequitinv praestare Deo. desiitutae a'c desolate subveniatis, nequaedo dicant,
Ubi autem venerabilis aulae clausasinveninntpoiias, Saraceni, Normanni, ac Langobardi : « Obi est
certatim iclibus dexlralium aditusreseranl, ul recle « imperator illius? nls autem qui apiccs ferehat.Li-
dicatur : « Quasi in silva lignorum securibus exci- guriam dum devenissel, carlani.quidem clemenfis-
« derunt januas ejus, in id ijs-.im in securi et ascia simo imperalori Lothario delulit, set miilum emo-
« dejecerunteas, incenderunligni sanciuarium luum, lunrenti auxilium accipere potuit : nam idem impe-
«,in lerra polluerunt tabernaculumnominis^lui (Psal. ralor morbo simul et senio fessus,'videns sibi jam
« LXXV,6).»Quanti nunc ab eis poniifices.presbileri, jamfinemviia3lmminere,apudCliisamLiguri_e(1657)
diaconi, monachi, npbiles, ignobiles diversi sexus se conlulerat, ibique Henricum ducem Bajoariaj
et aetalis interficiuntur, quanti crucianlur, ut tra- generum suum de ducalu Saxoniae sibi liaeredem.
danl si quid auri vel argenli proprium vel ecclesia- inslituens (1658), gemmea cceli palatia cum Christo
sticum habeant, el dum quai habent urgenlibus j) j sine fine regnalurus intravit (an. 1157, Dec. 4),
penis facilius dani, iterum crudclibus tormentis corpusque ejus Magunliae relatum el honorifice re-
oblaiores urgent, autumanles quaniam 4718partem conditum est.
iiOn tolum datum , et quanlo plus dant, tanlo am- 127. Post haec duces, principes, marchiones et
plius quempiam habere credunt. Non infirmior omnes pixjceres imperii coiivcnientes in unum (an..
sexus, non consideratio nobilitaiis, non reveren- 1158, Mart. 7), Conradum ducem Sueviae nepotem
lia sacerdotalis, non monastici habitus stemma Henrici Vimperaioris in seniori Roma monocralorem
^rudelissimas mentes eorum mitigant. Quin iramo constimunt.Eoetiam tempore Henricus Bajoariae
VARLE LECTIONES.
-4net.o Mart. depopulant c. "\~ ita Mart. depredant c. "ls quandam Marl. 4,,1,dealbatJff.
l
NOTiE.
(1657) Mintis accnrate haec narrari apparet ex "(1658)Hoc quidem verum
' •
csse
' asserhur ib.,.
leslibus a Y. D. Jafle allatis I. 1, p. 225, p. 250.
 '
975 . CHRONICONCASINESSE. — LlB. IV ALCTORE PETRO. 974
gener Lotharii jam dicli imperatoris vita ..ecessil A lebatconseniirel, secivitateset castra omniaque mo*
(an. 1159, Ocl. 20). Set iil ad id redeam unde di- nasierio pertinentia demolilurUm minari ccepii,
gressus sum, et abbas Rayualdus cum regera Rog- missisque nuntiis hoc abbali, fratribus cunctoque
geriuro Farum transisse pro certo didicisset, con- populo nunliari mandavil. °Veru'mul in lalibus asso-
sangiiineorum et amicoruin exercitum congregans let, primurn saevire vulgus ignobile, deinde saevitia
(nn. 1157), suscipientibtis se civibns civitalem in timorem mulata, suis eivm omnibus, -uxoribus
sancti Gerroani ingressus est, disponens alio diead quoque etTiliis, Casinense ad. monasteriumcpnfti-,
indnasterium capiendum et ad abbatiam recuperan- gerunl. Non posl mulinm praefalus rex paciscens
dam monlem ascendere. Contra quemLanriuIfus de cum Casinensibus, treflguam-interira, utomnesqni
Sanclo Johanne, a Guibaldo abbate a monasierio ob liniorem illiusaufugeranl, ut cum suis -adpropria
missus adveniens, civitatem oplinuit, Raynaldum- reverlerentur, concessit.
que cum suis.verlens in fiigam , ignem in ciyilaiem 129. His porro diebus erat quidam fiatfcr luCa-
imniisit; plurimis- caplis ac pluribus debellafis, ad sinensi coenobioAlbertus nohiine, natione Pelignus,
Guibaldum sursum ad monasleriuuf rediit. Rogge-' aetate senex, religiosam agens vilam, adeo u't caete-
lius itaque rex sui exercitus falaiiga stipatus, supra " ris fralribus admirationis et compunctionis sa?pe
civitatem Capuartam devenit; quam incendio tra- causa exisleret. Iscum senio fessus in dorao infir-
riens, suo juri parere coegit. Guibaldus aulera, cum morum maneret, et populi sua reportare cupientis
fralribus communicato consilio, legalo3 ad Rog-' tumullum auribus ausisset, qnosdam ex-circumslaii-
gerium destinat, lunc Capuae remorantem, pacem libus quid sibi vellel tam confusiis populorum lu-
ab eo exquirens, et amiciliam spondens, cujus verba liiulius interrpgavit. Ad quein hnus': « Num libi,
Roggerius pro nichilo ducens, inefficaces nuntios inquii, incognitum esse potest,quis vel cur sitpo-
ejus remisil, mandans senulla ratione, nullo pacto pulorum isle lumullus, cum conslet onuiibus has
ferre posse, ut ahbas ab imperatore conslitutus in plagas incolenlibus esse notissiinum ? i Cui cum-
Casinensi coenobio remaneret; quin immo si aliquo i'1'le nil horum se nosse respondisset, aii: « Rex
modo idem GuibaJdus^in ipsius manibus venirel, Roggenus nuper nobis minalus esi, se el Gasmense
-
absque dubio laqueo suspensum necarel. Tantis ' monasterium et omnem ierram adjacentem deslru-
Haque ac lalibus minis Guibaldus perterrilus , Ca- ciiirum : set omnipoteiitis Dei misericordia' placa-
sinense coenobiura Landulfo de sancto Jobanne ad lus treugttam hobis concessit, et inde esl tumultns
custodiendum "reliiiquens, quartoNonasNovenvbris, iste quem audis, cum ea quse ob limorem illius in
insciis fralribus-, eodem Landuifo sibi ducafum Q Casinensi monasterio flendo delata fuerant a popu-
praebenle, nocturno iemporerecessil, dans potesta- lo, gaudenrio reportantur. » Ilis saepe dictus frater
tem fralribus eligendi quetn vellent (1659). audilis, ingemuit, atqtte ex inlimo longa traliens'
128. Jam duodecim dies a Guibaldi recessu trans- suspiria, liunc psalmum decantare ccepil cilm Jac.ri-
jfcrant,'cum fralres convenieiiles in unum, el Spi- mis : <Jttdiea me, Deu"s,eldiscerne-031183111 meam de
ritus sancti gralia invocaia, elegerunt Raynaldum genle non sancta (Psal. XLII,-1); > eiimque versum
(1660), ejusdem ccenobii' monachum, virum uiique illum qui dicitur ; « Emiite IucemHuam(/frirf., 5), »
habitu, incessu et moribus honestissimuni, et di- ismere coepisset, subito, niirabile 'dictu ! imraensa
vina humanaque scienlia clarum. Hic ilaqiie nobi- coruscatio super eum descendit, adeo ut ipse qui
Jissimo Marsorum comiluro genere, in Valeria sci- jam per aliquod lempus Iumine privalus fueral, lu-
licet provincia sanguinis sui lineam ducens, tertio men reciperet oculorum, atque illius immensae lucis
aualis suav iustro sub Oderisio II bealo Benediclo munere minime fraudaretur. Nec mora, conspicit
piilalus, lanla niorum scientia, Janla Iioneslate ac januas ecclesiae ipsius qua residebat patefactas, ve-
conslanlia super omnes coaevos sui lemporis spIcn-: nerabiles vtillu babiluqiie virosduos ad se intran-
duit ut jure iliud dominicnm ei possil ascribi:« Ego tes^qtios cum vidisset deifico lumine circumdatos,
oslendam ei quanta illuni oporteat pati pro nomine D expavit, nec ultra oculos levare ausus resedit. Tum
meo (Act. ix , 16). > Conlra huhc namque conjura- illi propius accedenles, dixerunl: «. Surge, age,
verunlgenles etregna, et ut ila-dicam orbis lerra- frater Alberle, abbatique etfratribus ut penitentiam
fum conira eum surrexit; sel galea salutis et lorica" coramissorum deliclorum agere salagant edicilo,
iidei indulus, et patris Benedicti proieclione rauni- discalciatisque pedibus antiphonam beatae Mariae
tus, adversantium el aernuianlium insidias pro ni- decanlantes egressi, letanias anle sacrosancium
chilo dusit. Eo etiam lenipore, cum rex Roggerius beati patris Beneriicli corpus peragant, siforleDeus
civitales et castra usque ad conflnia Casinensis vestrorum delictoruui lamenlis penilentiaque im-
ccenobii recepisset, forlissimoque alque durissimo niemor faclus, ab his locis tanlas calamitates re-
iinperio suo.juri subditas retineret, eique nullo peJlat. » Tum 1'raler, quis esset el quibus vocilaren-
roodo, ntiliopaclo idem abbas prout Roggerius vo- tur iiominihus inqui.sivit.Ad haecille :« Ego, inquit,

Nom
(1659) Per epistolam , quam e Petri Regesto post SS. IV, 622.
Chron. edidit Ang. deNuce, repelitam in Mural. (1660) Colementanum, teste Anonyroo Casinersl.
 " LEO MARSICANUSET PETRUS
S75 DIACONUS. 973
sum Maurtts, sanctissimi palris BJenedicli discipu- A . gentea magna, quae ex Casinensi monasterio quidain
lns ; hic vero ejusdem patris et ipse discipulus Pla- in pignore acceperat, et quae conlra voluntatem
cidus esl, » adjecitque: « Hsec quae nunc a le vel Seniorecfi abbalis recollegerat, in naribus veiuli de
audila vel visa sunt, cavene pigritia dicere quibus fornace exireut habenlem. Quem idem frater cum
libi jnssum esl praetermitlas ; sin alias, conlemptus iuterrogassei, cur lantis tormenlis affieere.lur ; ob
pigriiheque penam incurres. Scias quoque, te. ideo majorum turibulorum detentiqnem se cruciarirespon-
divinoiusioque judicio corporali, liimine fuisse pri- dit, ccepilque monachum rogare, ut haec quae de se
vattim, quia quae aliquando in cap"ituloob peniten- vidissel, filio suo Berardo diceret, et ut suprascri-
..4iam agendam divina est tibi dignala ostendere . pta luribula Casinensi coenobio redderenlur, ex stii
majestas, lui cordis celasli absconditq, nulli qtiae parte rogare, addens, hoc illis sigiuim sit, quod
videras revelans. > Namque idem frater, dum adhuc eademluribula, insuper el aureumcalicem, ab aliis
sub dislriclione coanobitalis inslitulioiiis in clauslro rebus dura adviveret segregasse, hocque nulluni
curo reliquis fratiibus comworaretur, seque vigi- exceptis Fuscone et Transmundo suis consiliariis
liis, jejuniis, oralionibus et scoparuni verberibus scire. Quod ubi ad se rediit dicere dubilavjt. Ex-
in conspeclu Divinilalis maclareti quadsm nocte bincjusto Dei juriicio actum est, ut fraier ille Ju-
dum capilulum ingressus fuisset, raplus in spiritu, "' mine privaretur, et qui lumen _eternuni quod vide-
judiciarias Domino una cum matre considenle sedes rat, laleniumque quod erogandum acceperat, caete-
in absida ipsius capituli, ut alfenus 47S 0 in pictura ris
erogare conservis nolmi, set in lerram ut piger
cerhitur, ordinalas esse conspexit, lanloque liberius sprvusabscondit.juste proprium lumen talentumque
divinis coepil intendere.quanto se ab humanis rebus amisil. El ut ad ea quae reliquimus revertamur,
fecerat alierium. Cum itaque hac visiorie siupefactus sancli viri Mauri auditis monitis, illisque recedeu-
asiaret,vidit subilo sanctissimum palrem Benedictuin, tibus, lux quoque quae ejus illusiraverat oculos cum
a dextris qtiidein Maurum, a sinistris vcro habens eisriem recessif, adeo ul csecus velut antea fuerat
[liabeniemj Placidum, in medio concilii advenisse, remaneret. Yerunv ne pro deliralore el mendoso
irigentibusque ciamoribus Cunclipotenlis majest:iiem liabercfur, h'_ecquae videratvel sudierat dicere no-
t ilibus - qucslibus interpellasse : !« Rex rcguin , .« luil. Tiicesimo itaque die poslquam haec viderat
crealor, redemptor mortalium, sine cujus nutu bu- illucescenle, eodem. fralre in loco ubi praedictanv
mana fragilitas subsistere nullatenus potest, has visionem viderat residenle, in ecclesia scilicet san-
mei queslus voces exaudias, meumque quem te cli Andreaeaposloli, isdem qui supra sanctissimus
donante fabricandum perpeluoque regendum mona- r. ^ Maurus apparuit, el cur quae viderat vel audierat
slerium suscepi respicias ; tu enim Domine, qui dicere renuisset increpans, lalia verba profudit:
cogilationes de longe consideras, et vocas ea quae « Ego quidem, fraler, piaccepi, ut secreta Dei qua_
non sunt, tanquarn ea quae sunl, hunc locum adhuc, per me libi revelaia sunl, hominibtis revelares : set
michi morlali incarne posilo deslruendum essemon- tudfcspectui pigriiiaeque tradidisii. Unrie velut ma-
straveras, gentibusque barbaris res qnae fratribus jeslatis reus tradenrius esses penis inexlingiiibili-
praeparaveram, tc traditurum esse, occulto jiidicio bus; sel quia ctinclipotenlis Dei misericordia, quas
dixeras : in melius reslaurandum fore post modi- melior est super vitas, hoc libi comniissum indul-
cum, promisisti. Quod el factum ,hodie cernitur ; get, prascipio ul quae a nie libi revelata sunl, dicere
insurrexerunt namque contra hunc locum iniquis- ne pigriteris.Quod si, quod absit,non feceris, aeiernis
simi quidam el Deo odibiles, conai.tcs praedictum iraricris incendiis. » Hcec fatus in (1661) tenues
deslruere locum. Rectores quoque istius loci ne- subito sanclus evanuil auras, fraler aulem conlinuo
quaquam boni.pastoris set voracis lupi vesligia se- surgens, abbatero ad se evocat, ei cuncla quaevide-
iquenles, oves sibi coramissas mordacibus dentibus rai vel audierat seriatim enuntiat. Abbas auiem'
vit liranni laniant, res. et opes ad lui servitium et fralres convocans, serialim quae supradictus frater
honprem congregalas 4m in turpissimos usus con- D 1 viderat reiexens, discalcialis pedibus capilulum quo
vertunt, populum sibi commissum ut lascivienles . resederant egressi, letanias cum lacrimis el flelu
vaccas vagari sinunt, pupillorum quoque viduarum- ante patris Benedicti corpus peregerunt. Caeterum
que causas conlempnentes, ad sola [munera conver- cum quidam fralres ha3Cdelirainenla putareni, nul-
tunlur. Quem das finem, rex magne polorum ?»His lumque vellent assensum praebere, quadam die prae-
dictis sanctus conticuil, facloque ibi Jine quievil. dictus monachus Alberlus me ad se vocari fecit,
Cum ecce innumerabilis multitudo demonum, furcis reque ul viderat intimata, me pravsente sacramento
igneisque uncinis armata, anle se Cresceniium Mar- firmavit. Nitllum ergo de hoc aliquo roodo dubitare
sorum comitein habenies adveiiit, iiuibuiaque ar- admoneo, ne forte suaeintreduliialis penam recj..

VARIiE LECTIONES.
4718i. e. hactcims. "'' congregaUr <:.

i miM.
(16S5) Cf. yjrg. _En. iv. 278 ; 'ix, 658.
S77 APPEND. AD CJIRONICOrJCASIN. 978
piant -_u cum me falsilequii reprehenderent, falsi & Iniiocentius autem immensa in filios Petri Leonis
tes.xes mentientesque apud dislricium Jesu Christi et in his qui eis adhaerebant pectinia profiigafa, ilios
«ixamen habeanlur. ad suam partem attraxit, sicque cardinales qui jam
150. Eo etiam tempore Pelrus filius Petri Leonis dicto tilio JPeiri Leonis fcommunicaverant, omni au-
lwmanis rebus exemptus, diem clausit extremum xilio deslitiiti, Innocentii vestigiis advolvunlur
(an. 1153, Jan. 25), el in loco illius faulores ejus (Mai.) ; sacramenlo a parte illius prius acceplo, ne
Gregorium cardinalem lituli Aposlolorum sibi prae- illos otlicio privaret, ne bonis diminuerel : sed ad
ficientes, "Victorem appellari decernunt (Mart.). tempus 472a.

..APHfflMI AD IEIMMT FETRICMONItM.

''
ANONYMI CHRONICON CASINENSE.

(PERTZ,Monum. Germ. hist., Script. t. III, p. 222.^

con '
Primajam vice integrum prodit ex cod»ce tabularii Casinensis, a Joannel abbale coenobii
pblalo, n. 353, membr., saec.x inetinlis, unde routilum antea a Peregrinio p. 97, sub nomine « Historiola
ignoti Casinensis » transcriplum, collecliontbus Muralorii SS. t. H, 264, quoque et Pratilii t. I, 179 seqql,
insertum fuerat. Auclor Casinensis sub abbatibus Bassacio et Berthario monaclius (1662), plurima quae
praesensexpertus fuerat calamo commisit, rudi quidem et scribentli minus perito, sed cui haud paucaincce-scitu
dignissima debeamus. Opus inccepisse videlur Bari civitate nondtim a Hludovjco IIa imp. recuperaia,
Casinensiannis
ptum(1663) adivisione ducatus Benevehlani usque ad a. 867 perduxit, quareeum Joanne
915-934 abbale diversum puto, licel Leo Ostiensis in prEcfatione Historiae el Pelrus Diaconus Deviris
i.Ilustribus,-c. 15, chronica Johannis abbatis qui primusin Capua nova monasterium nbslrum cbnstruxit
et Joannis abbatis Chronicum de perseculionibus h.ujus cmnobii et de miracuiis hic faclis, laudantes,
codicem nostrum intellexerint. Libro (1664) Leonem in coiirinnanda hisloriausum esse, jam Peregrinius
observavit, sed eum veram codicis lectionem presso pede secutum fuisse, non nisi nostra edilione evulgata
palebit.
Capitum divisionem a Peregrinio inslituiaro, licei capiiibus 3, 4, 11, 12,15, 19, 20 21,- 23,24, 25, 26,
27, 52, 33 in codice minime distinctis, servanriam duximus. .

1. Quidam ex nostris scire|volentes, quol anni B usque nunc (701) 4,!S annum domni Berfhari abba-
essent a tempore sanctissinii Benedicti palris usque lis, qui est Deo prsesule in ccenobiotertius deciinus
nunc, nos quoque amore ducti, quantuin potuimus pastor, dinumerantur circiter anni. .... 47a4,
sub calculandi aeslimatione collegimus. Ab anno quod est annus doniinicaeincarnalionis
ihcariialionis Domini quingeniesinio vicesimo sub *7_i (867?).
Justiniano imperatore, sunt anni a diebus ejusdem 2. Paululum aliqnid et rie Langobardorum gente,
Jjealissimi Benedicli usque ad Pelronacem, abbalem- quomodo in ltaliatn properarit, comnvemorandum.
centum ocloginla et unum. Et a Pelronace abbate Narsisquoque palrici'JsproHSBGolhorura genle, quaj
YARIJE-LECTIONES.
"15IIiccod. desinit in media coiumna. Sed accurattorem coaicum Casinensium descriplioncm quam per
Belhmannutn noslrum, dutn hmc imprimebanlur, qccepi, hic subjungere liceat. — Cod. 450. mbr. fol. smc.
XIII. in duabus columnis eleganier scriplus est; titierm initiales calamo pulcherrime piclm, sed tanlum usque
ad II, 42 ; ea quam L. Tosti dedit, post ind. cap. sequilur. In ihdiculis capitum aliqua manu recenliore sup-
plelasunl, qumibi adnolavimus. Cap. IV, 16 cum sequenlibus manus alia sed comvascripsit, Afoliis inserlis
qum conlinent S. D.-ouisii— (c. 25 ) _..Non. Dec. Eadem eliam ultinium quaterhionem in (c. 96-130.) scripsit,
el in media pagina desinil. Reliqua manus primaria otnnia scripsil, qum eliam annales fine addidit. Nihil
quicquam additum esl vel mulatum. Aliena qucedam de redditibus^et ritu mon. vacuis foliis inscripta sunt,
ultimo manu s. XIII. epistola Roffridi abbatis, quam A, de Nuce edidil ad Vitam S. Ben, c. 18. — Alter cod.
folii uliimi pars inferior
202. fol. manu conlinua s. XII. scriptus est; 472t abscisa est, sed assuta membrana ; v.
k~~s
p. 725 not. n. *"' ila codex; hunc Peregr. locus vacat. i. e. causa Gothorum genlis.

HOIM.
(1662) C. 19 seucf. 18,19, 20, 22, 26, 27, 28, 30, 33 maximam partem
(1663) C. 7. verbatim Leonis capiiibus I _J5,-29,31, 53, SJ.SGt
(1664) Scilicet capp. 4, 5, 6, 7, b, , i0, 12, 14, 38 inseiia sunt.
979 LEOjMARSICANUSET PETRUS DIACONUS.. 980
Italiam iiivaserat, Langobardos foederalos elegit, et A _. nil ei requiralur. Si pater-quoqtie unum filium ha-
ciini Graecissuispariter ac Romanis ab eisdem fini- ' buerit, et ipse lilius utiiior patre esl, instructus a>
bus ,hoc'esl Romanorum lerminis, pepulit Gothos.' patre pergat. Nam si paier ulilior esl, ipse pergal..
Qui (1665) Narsis Neapolim residens, legatos ad Si vero duos filios habuerit, qtiicumque ex eis ulilior
Langobardorum gentem dirigit, niandans ut pau- lueril, ipse pergat; alius autem ciiin patre rema-
pertina Pannoniae rura desererent, et ad Italiam neat. Quod si plures filios habueril, uliliores omnes
cunctam, refertam diviiiis, possidendam venirent. pergant; lanlum uniis remaneal,. qui inutilior fue-
Siniulque mujtimoda pomorum genera aliarumque rit. De fralribus.indivisis jux.ta capiiularem doroiiii
rerum species, quarum Italia ferax est emittit, qua- et genitoris nostri volumus',nt si drios fuerini, anvbo
tenuseorum ad venieiidum.animos possit inlicere. pergant. Si tres fuerint, iinus qui inulilior appa-
Langobardi vero laeta nuntia, ut qu_e ipsi praeopta- ruerit, remaneal; ceteri pergant. Si quoqueplures
bant, gralanter suscipiunt, deque fniuris coromodis omnes utiliores apparueiint, perganl; unusinulilior
animos atlollunt. Tunc Langobardi sedes proprias, reinineat. De qua condicione volumus, ut neque per
lioc est Pannoniam, amicis suis Hunnis eoniribuunl, praeceptum, neque per advocalionem, aut quamcuni-
eo scilicet.ordine, ut, si quo tempore Langobardis-- quo occasionem excusalussit; aut com.es aut ga-
necesse esset-reverti, sua rursns arva repeierenL ., stajdusvel ministri eorum ullum excusaluni habeanl;
Igitur Langobardi, relicta Pannonia, cum. uxoribus prseter quod>comes in unpqupque cemitaiu unuin
et nalis omnibus et suppellectile Italiam properant relinquat qui eundem lecum cuslodiat, et duos cunv
possessuri. Habitaverunt autem in Pannonia anni.s u.xore sua. Episcopi ergo nullum laictim relinquant...
quadraginta duobus, de qua egressi sunl mense: g'] Quicumque enim contra hanc inslilutioneni rema-
Aprilis per indictioiiem primain (an. S68, Apt: 2)). nere .729 praesumpserit, proprium ejus' a missis, quocl
4726,alio quidem die post sanctum pasclia, rujus __ui,terordihalum haberaus, praesenialiter ad
festi.vilaseo anno jnxta calculi raiipnem "2Cin ipsiss noslrum opus recipefe jussimus, et illum feras.
Kalendis Aprilibus. fuit, cum jam a Doroini incar- eicere. Omnibus enim nolum esse yolumus, ;quia
natione anni quingenti sexaginla el oclo essentt jam a prioribus nostris juxta hanc' insliluiioneuv
evohui. ' tultae fuerunt, sed pro misericordia recuperare me-
3. Posl hoc dominantes lialiara, Beneventum pro--;. r.uerunt; nunG autem eertissime scitole, cujnscum-
perantes 47E 7, inlroennl ari habitandum. Horuin au- que proprietas tulla fuerit, vix a nobis promerebitur'
tem princeps mililiae eaelestis exercitus Michahel. I. recuperatione. Affubio Padp usque Trebia sit niissus
extiiit archangelus. Neapolites ad fidem-Chrisii]ier- lotselmus. Inter Padum et Ticinum Eriulfus. dnter
ducli.- Alzechus Vuigar suis cum nbminibus ad- ha- Ticinum et Adda Eremberlus. Inler Adda et Addiza
liitandum suscipitur. Graecorum Romanorumque- 3- Landeberlus. Ab Addij_au.sque Forum Julii Teodol-
Langobardi genles superanles, totam simul Bene- dus. Pelrus. et Arthemius episcopi, junctissecum
venli possiderunt palriam. missis episcoporum et coroi.ium, Pisa, Luca.Pisto-
4.. « Onine quippe regnura, t ut ait Dominus,. , ris et Lunis Teutmundus;: Floreniia, Yolterra et
« in se ipsum divisum desolabiliir; et qttod quis5 Aritio Roriselmus; Clusio ei Sena Andreas. Jn mi-
serens-seminaverit, hoc et metet. » Propterea dhi- nisterio Witonis Rininio et Joiiannes episcopus de
kus Israhelllicus populus, in omnenvventilalus estt Foixona. In; ministerio Verengari fliselmundus
raundum;sicet haecLangobardorumgensdissidentess p"• episcopus. In lilore Ilalico, Ermefridus, Macedo, et
menlibus, etiam suos interfecere principes. Ob id1 Vulfericus. Hi volumus ut populum eiciant, et cu-
palriae facta|divisio (an. 839); Beneventanorumprin- stodiaro praevideant, et populum in castella residere
cipatus duobus equidem partibus efflcii(sic) divisus. faciant, etiam et cum pace. Nara si nvissus 4" 0-aliquis
A quibus vicissim Franci Sarracenique unus fcontrai ausus fuerit praeier.millere,quin ominibus (1666)
alterum evocati; post tandera fraus Saracenorumv remanserinl, praesentaliter proprium tollant, et eunt
Bar-imnoctu capiens (an. 842), post demurn Taran- foris eicianl. Et si inventus fuerit ipse missus, pro-
tum obsidentes introeunt, toiumque paene in inle- priuin suum perdat. Et si comes aliquem excusa-
grum postmodum regnum igne ferroque vastanles,, tum, aul bassallum suum, praeter quod superitis
derooliti, sunt, et ad solum usque perductum circilerr dixiwus, dimiserlt, honorem suum perdat. Similiter
per annos ferme triginta. eorum minislri, si aliquem dimiserint, et proprium
5. Langobardi vero dum ni.miasuis pro faclis pe-- et ministeriuni perdarit. Quod si comes aut bassi
•rictila sustinerent (an. 866), ob hoc nimiuro ^fflietii nosiri aliqua infirmitale detenli remanserint, aut
necessitaieque compulsi , Franciam legalos diri- aliquem excusalum4relinuerint, aut abbates vel
gunt, atqtie gloriosi imperaloris Hludowici iroplo- abbatissce si plenissime homines suos non direxe-
lant augusti clementiam, ut patria sua cum gcntee riiit, ipsij, suos honores perdant, et eorum bassalji
.veniens, eos oranino a Saracenis quantocius eriperet.t. et proprium et beiieficiuin amittant. Deepiscopis
Qui beuiens 4728_. hoe decretum suse reliquid pa- autem cujuscumque bassallus remanserint, et pro-
trJ-B: prium et beneficium perdant. Si qnoque episcopus
-
.6, « Conslitutio promolionis exercitus observa- nu absque manifesta infirmitale remanseril, pro lali
lioiiis.partibusBenevenii, subindiclione quinta de-- neglegentia ila emendef, ul in ipsa marcha resideai,
chna. Quicumque de mobilibus widrigild suunv n quousque alia vice exercitus illuc pergat. El.ulcer-
habere potest, pergat in, hoste. Qui vero. mediumii lissime scialis, quia hancexperiilioriem, in quanlum
•widrigildhabet, duos juncli in unum qualilatem in- Dominus Iargire dignalus fuerit 473t, pleiiissime
"struant.ul beite ire possint-. Pauperes vero personae e cxplere volumus, coiistiluimus.utepiscopiis, cotnes,
ad custodiam mariiimara vel. pairi_e pergant; itaa autbassus noster, si in infirmilate incertadetenius
videlicet, ul qu.i.plus quam decem solidos habet dee Juerit, episcopus quippe per suum missum, quem
vnobilibus, ad eandem cuslodiam vadant. Qui veroo melioreni habet, comes vero et bassi noslri per se
non.plus quam decem solidos ljabet de hvobiiibus, ;, ipsos hoc sub sacramentum afivrmeiit, 'upd pro
VARI.E LECTIONES.
wjs pni_iani-raiionem inmargine, eadem,ver.omanu scripta sunl; minitne, ut Peregrinius opinatur. posfe-
liori, quamJohanni abbatiCasihali, chronici comitumCapum auctori, tribuil. k~~~ in margine scriplum. 4"ss
'. c. venieus. 4729lcge secundum quori s. o. h. 473-° ila correxi qui iiomiuibus. 4731Jn q. d. 1. d. fuerit et
H c. s. q. h. expedilionem plenissime explere volumus c. Ego ,senlenlias transponendas duxi. .
N0TJ5.
(in.,5. H.i>r.ex Pauli Hisi. Lang..II, 5, 7, fluxerunt,
|.it..j(>ji. c. liomiises.
S»l APPEND. AD CHRONICONCASIN. , /988
_svnllaoccasione remansissent. nisi quod pro certis-. A cujus ohsequium dum essent ibidem Bfir-tliariabba;
sima infirmitate hoc agere non poluissent. Omnes nam ,illuc in sanclam Sophiam inchoatum fuerat
enim volumus, utomni hostili apparalu secum de- oratorium a decessore*stio reverenlissimo viro Bas-
feranl, ut cum nos hoc prospexeriinus 4732el in- saiio, quod omne studium perfecit, et in honorema
l.reviare fecerimiis, non neglegentes appareant/sed • sancti construxii Benedicti; dedicata est autem
graiiam quoque nostram habere mereanlur. Vesii- Stepliano Teanensis sedis episcopo, et ab AiVgelari
menla atilein habeant ad 'annum unum, victualia Jeviiaesturiio opus perficilur.
vero quousque novnm frucium ipsa patria habeie 8. Si forie nosse cupis quis leclorfulurus eris,
poteril. Fagidis (166.7) enini quicnroque eundo et quam ob causam Benevenianoruni regionem Sara-
.redetindocoinnioiionenv feeeril, viiae incurrat peri- ceni domiiiassent, orcasio videlicel exslitit talis.
«vlunv. Et qttia eliam temporis congruentia imminet Sichard Beneventanorttm princeps a suis. inier-
<_uadragesimale, in quo sturienda sunt pr.wcepta fectus (an. 839), Radelchis zelarius (1672) palatii
Dei, constituiinus, ut quieiimqne ecclesiam Dei fre- ci successil in principatuin. Tunc apud Taranlum
gerit, adulleria «l incendia fecerit, vitae incurrat -morabaiur Siconolfus armipotens, bonae nvemoriae
periculum. Quicumque caballum. bovem, friskingas, -lnis Siconis niagni principis filius. Interea his lempori-
vestes, arma, vel alia mobilia lollere4733 ausus fuerii, Capiianiles plurima perpetrantes fiagitia, etiam
triplici !ege componal, et liljertim armiscara suos n»a.ioiessibi occiseruut parentes, illorumque
iri esl sella ad suum dorsum, ante nos a suis senio-. omniadiripientes, semetipsos subliine in.spectacu-
ribns dirigatur, et usque ad nostram indulgeniiain Inm constitnerunt mundi.xOb hoc verebanlur adire
suslineat. Servi vero flagellentiir el lundaiilur, et. g Benevenlum, principisque sui Radelchisi oboedire
Mlorum domini, quaeipsi tulerunt, restituant. praeceplis. Nain novis fraudum iuiere machinis 4736,
Quod si clamor ad seniores venerit, et ipsi lalia noni seque Taranlum conlulerunt; ad Siconoiruni; prae-
einendaverint, tunc horum seniores ipsam composi- -dicli piincipis filium, et eumcECteris sibi socios et
iionem faciant, et eadem armiscara, quamdiu nobis; in flngiliis pariter consimiles dictum sibi consliuie-
placueril, sufflcere compellaritur. El hoc consliiiii- runt SiconoHiiro principem. Qui nec multo .post
,mus, ul ex ulraque parte juslilia servelur. Virielicet. inlroiens Salenium, magnaque pars Benevenli regio ,
nostri sicut circavicini, quae necessaria sunt, emenria. secuta est eum. Contra quem Radelchis principls
-Vicini aulem nullalenus carius quam suis circavi- libor exarsit, et eum disperdere nitebatur e lerra.
cinis vendere praesumant.' Qui vero iiomiciriia imii- Quatenus alteroirum per tempora longa dimicave-
sfcrele et praesumpliose fecerit, vitaeincurrat peri- rint, quatila per hos gesta fuerint vicissim mala,
-cnhim. Iter enim erit noslrum per Ravennani, exini nulla siistinere valel pagina, nullus docloris expla-
meriiante mense Mariio in Piscaria, el omnis exer- naresensus; sed iieque scribenlis potestesse om-
«ilus Ilalicus nobiseum. Tuscani autem,- cum po- nino facttltas. Nam eo lenipore (an. 841) dictus Ra-
pulo qui de ultra veniunt, per Romam veniant adI . deluhis princeps per Barensem Pandoiifciii gastai- 47S7
Ponlem-eurvum. indc Capuam , et per Beneventunvi ditim in auxilium sibi iransmarinos. inviiabll
descendant nobis obviam Luceria oclavo Kalendasi Saracenos, qui -diu erga Bariin residenles, inlem-
Aprilis. » . _ • pesla virielicel noctis iiora more soliio noininalanv
7. His igitur praelibatis el hac lege sancita, dietus! ;rapuerunt civitatem; quae urbs juxla Graecoruni
riomnus imperator, Hludowicus auguslus cum uxore; ^, stiluin "B«.pw>, —Jirachia gravis sive.fortis.iiiterpre-
sna pariler gloriosa, Angelbergaaugusta, Beneyentoi tatur — vocabulum ex eo olhn proineruit, ob delin-
4734properantes, Juniu mense ad monasterium ve-• quentittm facinora ab liac gravis vel forlis Sarace-
riiiint sanctissimi Benedicti palris; ubi a venerabilii uorum vastatio ut in nos ulique ,sic niroium saevi-
.Bertbario abbate cum sacerdolali oflicio,Jampadibus; ret. Horum iniquorum primus yenieniuin vocabatur
ac lymiamatibus, nec non et fratrum laudibus, ho- Kalfon rex, pbsitis siquidem vesiimentis et calcia-
-norilice suscepius est. Aseendens autemmontem, mentis, sallem nec lara(1673) bene succintis," sed
ubi dicli almi patris.pii. Benedicti sacrunv corpus; solis harundinibus manu gestanies.Cum his' quo-
Iiumaluni est, pari gloria ibidem susceptus, aliquid[ .que Radelchis loiam devastavilSiconolfi regionera,
ibidem sanclo et Benedicto.conferens nuinere, di- .Capuamque priinariam (167-i).universam redegilin
_ctum omneNccenobium"conspiciens,- laudabililer am- .cinerem; exinde hinc omnia corruunt pariier.in.pc-
- miraius descendil. Inibi Gapuanorum frusirata calli- jus. Hoc in lempore beliuiu inier ulrosque facluui
dilate, post dies.aliquol possidens (1668) opliiiuit, .esl inW38 Cannis.
Capuam, ingredilurSalernb, navigansMalfim (.4689), 9 j|js die^us Saraceni egressi Uomam, (an.
Puteoiim utitur. lavacris, et per Neapolim Sessula- 846, Aug.) horatoriuni tolum devastaverunt bealis-
.iiam (1670) adiit.urbem; dehinc caslrame.alur simorum principis aposloloriiin Pelri bealique ec-
Caudim. Mense autem Decembrio, Dei omnipolenlis; clesiam Pauli, Tnultosque ibidem peremeruiii Saxo-
.opitulante gralia, ingressus esl Beneveritum, annoi nes aliosque quampluriraes utriusque sexus ei.
quidem septimo decimo auguslalis imperii sui. Et aelalis: Fundensemque capienles urbeni, vifciiiaque
ecee congredilur cum Saraceuis (an. 867), tropeumi _" depraedanles loca, Septembrio quoque mense secus
primitus bellicans sumpsit ex eis victoriae, ac de-• Gaielaro caslramelali sunl. Conira quos perveuit
mnm omnia illorum capiens castra, solaetarilum il- Francoruro exercitus, sed" superalus a Saracenis
Jius 4m civitates reraanserurit, Barim (1671) scilicet quarlo Nobemrii idus, iniit fugam; quos persequen-
nee non atque Taranluin.. Nam omnium quidemi tes Saraceni iljorumque omnia capientes, landem
eoru;a gloria, rounilissima capta est urbs Materia;; ad sanctum deveneruni Andreaui, cujusque cellani.
quaequeigne ferroque ari nichilum redacta est; Au- igne cremaverunl. Quique dum peivenissent ad
gusto auiem mense reversus est Benevenlum. lni cellam praesulis (1675) bealissimi Apolinaris.cogiio-
- YARLE LECTIQNES..
*-"a propspexerinvus c. "~~~ lege l.iber cum a. . 473ibenenuento c. "~'~i. e.~ illis. 4736 chinis «tfl««
recenliori scriptum videtur. k~'~i. q. invilavit_, 4738Qu.ompdo Sarraceni ecclesiam beaii" Petri ' japosloli
clepredati sunl, el cellas beati Benedlcti
' ign_e creroaveruiit. In marg. . ' ;
'
.'...' . N0T,_*.
(1667) L e. faidis. 1672) Cubiculi interioris palalii custos, cubicur-
(1668) I. e. obsidens. • larius.
(1669) 1. e. Amalhiii. (1673) Fascia?
(1670)SessoIa. ,1671) I. e. vetercm.
. Haec itaqtie ante mensein Fcbruarium anm 16751 l.aYciinalis,
- (1671) sutit.
I71.scripu
 m LEO MARSICANUSET PETRUS DIACONUS. . 984
mento Albianum, e vicino sanctum bealissimi ron-. A estis? i Ahuit illi : < Qui nos quoque sumus, niodo
fessoris Christi, conspexerunl nioulem; quo -ilico visuri erilis. i llico facta est tempeslas valida et
pergere salagebant, sed lardior quippe eos iransire procella vehemens; omnes igilur naves confraclai
-
liora vitabat. Igilur tanla lune et cceli sereni- sunt, cunctique adversarii peremii; nullus umquam
tas et terrae siccilas, .ul flubium pede cpiisque vo- ex eis peuitus remansil1, qui celeris talia nunliaret.
Jens pertransire possef. iBcaiissimi vero Beneriicti Sequenli itaque fcmpore Leo veneraliilis papa ora-
Patris monachi tam yicinam sibi mortem cernentes, lorium ambiens beati Petri nmris firmissimis cl
prolinus vicissim pacem dederuni, obsecranies mi- excelsis,4742 ne umquam talis Romaeulicrius aliquando
sericordem Dominum, ul illornm propitius in pace ebentns eveuirel.
animas susciperet, C[uas in -vclocilatemmortis con- 10. Pcr iriem lenipns (<«i. 844) Sicpnolfus prin-
tinuo exspetiabanl migrare. Ilico uuiversi nuriis ceps pro Spanis (1678) iribuendmn de bealissinii
planlis, el cinere sperso capite, cum.Iaclaniis ad Benedicti coenobio tliesauntm 4743abslulii perpin-
palronem suum se conlulerunl, Beneriictum bea- rimum. Si quidem vice prima basiem (1679) argen-
tum. Dum niinius essel pavor el formiriolosa ex- team unaro, vaucas (1680) par I, m gemmis et
peclatio, et copiosa fierel ad omnipolentem Doini- smaragriis spora (1681) par I, suricamque (1682)
num exoraiio, per visunv Bassacio palri paruit prae- siuicam <le silfori (1683) cum auro et gemmis. In
decessor ejus Apollinarius abbas : t Quiri, inqniens, alia igilur vice centinn trigiiita in vasis auro libras.
liabetis?quare moerorem patimini? > Et Bassacius Teriia iiaque vice Irecenti scxaginta quinque ar-
ad haec: Imminet inquam morsi pater, et non ve- gento libras, el tredecim miiia solidos auro figura-
renduni?— Nolite, inquid, ait, limere; Besieriiclus R los. Quarta videlicet vice-vatias (1684) dtios pen-
pius pater vestram obiiuuil sahilein ; rieprecainini santes libras iriginta, ei funriatos (1685) duplices
igitur sedule Dominum cum laetaniis et missarum seplem. Quiiita nicliiloiuinus vice matialos (1686)
sollemniis; Dominus cilo exaudial voces claman- solidos ac praedolatos qtirutuordecim abstulit milia.
lium ad^ se : denique et nos vobiscum in ecclesiis El post liinc in agrifis (16S7) baiiain unam, et sca-
slantes, ccelornmciun civibus coiyimuniterpro vobis pluiiem (1688) unum Consianlinopolilano deaurale
Jesuhv Christum dominum exorare nim desislimus.» fabrofacie vasa opere. Porro inseqiienti vice sexla
Cumque a somno surrexisset Bassacius pastor, et •per Landonem comitem,el Aldemarimn gaslaldeum
lioc fratribus indioassed, in coinmune omnes excelsa vim ex ccenobio ssslulil isdem Siconolfus praedolati
voce Deum benedixerunt, qui salvat misericorditer solidos riuo milia, et sui principis coronam Siconis
sperantes in se. Tum subilo inmanis facla esl pluvia, genitorisque, de auro ac gemmis smaragdinis or-
-coruscaliones, et lonitrua tam vehemeiuia, ita natam, Ei hoc neque sibi profuit, animamque jugu-
siquidem ut eliain Carnellus (1676) fluvius nltra lavii suam; sed neque quod fallere monachos pro-
terniinos excrescens redundaret, et quem pridie niiuendo nisus est, ei neque profuit nichilominus
adversarii transire pplerant pede, soquenti videlicet seu palriae; sed videlicel abhinc nullura ei aniplius
die divina cohercili repulsione, rieque ripam attin- evenit iriuinphum victoriae.
gere valebant fluvii. Nitebanlur quolibet fluvium 11. His diebus inler ulrosque principes factum
trahsmeare modo, sed dum nullus adesset eis ad esl in Cancellos(1689) bellum perexecrabilem.
cceiiobjum iransmeandi aditus, sicut est illortim 12. Aliquaniisinterimelapsis lemporibus, Massar
dira barbaries, digitos corrodenles manuum, fre- (Q dux , Benevento residens in auxilium Radelchisi
-lnebantque seu stridebant demibus, hue fJIIucque principis, beatissimaeDei genitricis in Cingla Mariae
•fiiribuiidi discurrentes. Et ut nqn abesset |ilIorum jnonasleriuni devasiabit, caslellumqiie poslmoritim
assuetus facinus,. cellas beaiissimorum marlirum SiUictiqui cognominatur Yiti (1690) coepit. Telesi-
Siephaiii seu. Georgeii igne cremaverunt, 'el per duos . nium 4744possiriens casfrum, Sitini liumiiiabil, lo-
Leones (16,77)rid castra remcarunt. Posl dies ali- \ lamque devaslabil Apuliam, et eaelera nichilomiiuis
quot suos subnervantes equos, navigare cceperuiit; *; loca. Quandoque pervenil secus almi Benedicti mo-
qui dum proprius473Ssuae adessent pravinciae, ita nasterium, cujus adeo ila diviniius mens immulata
ut eii.am jarii vicinos cernerent monies, nautico esl, et dum unus ejus canis vellet in pralis unam
plau.su laudein s.uo nvore dederunt. Mox inter eos comprehendere aucasn, per semedipsum cum fla-
una paruil navicula, quae duos ferebat homines, gello concurrit, el eandem de ore captoris expulit
unius velut speciem clerici, alterius vejut monachi abem k~k~.Cumque ante januas assisteret monaste-
habi.tu.sbabentis. Qui dixerunl ad eos : « Unde ve- rii, protinus porlas claudere jussit, ne subsequenies
nitis, vel quo ilis? At illi respohderuiu dicentes: introire magarilae (1691) proesumerent. His exposi-
« A Petro revertimur; Roma omne illitts devasiai- tis , pertransiit Aquinum (1692) , ac depraedavit
bim,iis.47-40oraiorium,popuiunv cum regione deprae- Arcem (1693) vicinaque Joca. Novembrio autcm
•daia; Francos snperabimus, cellssque Benedieli niense posl dies octo reversus est Beneventum.
ign.e cremavimus 4'41; el vo.s, inquiunt, quinaiu 15. Moiiuo ilaque Siconolfo apud Salernum (<HI.
'
,- VARIJE LKCTIONES.
3a i. e. propuis. <,-1"i' i. e. devasiavimus. 47il cramavimus c. 474!i. e. evenlus. 474aThesaurutn
sa,ncii B.eiiedi.cii.qupri abstuJit Sicpnolfus. In-marg. 4744ita aut telesiroum c. 474St. e. aveni

! NQTiE.
(1676) Id.em qui Liris et Garilianus. PRATILL.
, (1677), Term.inus Casinensis dilienis ex Leone
Ostiensi.I, 5.
(1678) Hispanis, L e. Sarracenis; sed cf. Pru-
dentiiAnn. a. '84-4SS. I, 440.
(1679) Nostrunr becken esse virielur, Anglorura
^basin.
(1.680) I. q. bauca, vas. | >
(1681) I. q. sporones, nostris sporetv.
(1682) Patiims sericus.
(1Q83) Arielung vocem a <?<)•_>>. blailu dcrivatam
opinaiur.
1684) L q. balia, bazia.
(1685) Vas aureum vel argenteum
(1686) An purgalos? Leo 126 mazaios dSJ.t.
,1687) Anagrifis, anaglyphis ut Leo legil.
(1688) Vas quoddam esse videtur.
(1689) Prope Furculas Caudinas.
(1690) Prope jEserniam. PR.
(1691) I. e. apostatae, inftdelcs, Sarraceni,
(!692) Aquino.
(J69.5)Arce."
 " -" ' - 986
f?S§ APPEND. AD CHROSICON CASIN. .
849), Sico, filius ejus, specielenus ei successit in A in Gaietam dimicabit, nostra plenissiroe. comperif
principalum. Isqne post aliqitanlulum Franciam aefas. Quomodo aulem suos riilexit coromissos, ist
puerulus transduciiur. qualenus pro ipsis rieceiiavit, prsecepta indicanl
_ 14. Mense Junio (848) generalis per totam Bene- coenobio facta imperatorum.
venti regionem terraemotus faclus est magnus 20. Eo' tempore Ademari princeps erat apud
(1694), ila ut Iserriiensem fundirus urbenv obrucret, Salernum .(854-860). Teanensis ecclesiae praesul
niultumque perimeret populum; ad ultimum eliam -Ltipoald obiil. HilaritisTevila, beafi Benedicti moria-
el pravsulem extinxil ejusdem civitatis. Pari ruina chus, ad episcopale 474sdecus eligitur."
aedificiorumextitilapud sanctum Yincentium (1695), 211 Bone memorie Aloara, Landonis conjux
similique' vim fuit lerreirioti ad Benedicli beati comiiis, nna cumerat Surano medico ejusque interventu
ccenobium, sed nec unus quiriem lapidis suo"de loco -lain benefacirix raonachortun, ut Mariium totuin
labsusest. Quod dum Massaro nuiuiatum fuissel, et inensem stipendia praeveret, ac aleret fralres.
juinosam.depraedaretlserniaiii, "aitenim: «Dominus nisi '22. Laroperl filius Widonis, el Ildepert comitcs
omniuni iiluciralus esl; et ego perampliusdesaebiam? sunt manus erigere contra Hludowicuni inipe-
Non utiquejbo! > raiorem ;' sed relata illorum fraude, persecutus est
15. Telesis nova- seeus primariam in planitiem eos HIudovYicususque Marsim. Atilli demtimante
sui cognominis construilur. faciem ejus fngerunt Benevenlo apud Adelchisuin
16. Inler havc tempora ,-breviler ut superius principem. Hildepert vero pertransiens, abiit Barim,
dictum esl, infra Capuanites filii Landolfi gasfaldii, libenlissime quideni a Seodane rege susceptus esi,
lioc estLando conies, LandoJfus episcopus. Pando yj el habitavil ibi tempore quo voluif, Hludowiciis
marepahis, Pandinolfus gastalriius; hujus palriae ergo imperator persequens eos, deveiiif in Hiser-
insignes liabebantur. Sed ob scelera coiniiioraiiiium niam, quam cum infldelein sibi coraperisset.bcllan-
crebro eorum urbs incendio cremabalur. Non poeni- dogcepit; ac deincle "pertraiisiens-Aliphem, post
lentiae remedium, neque divinam pos.ulantes mise- plufa bella urbs capta est. Per Teiesiam igiiur de-
licordiam aut emendationenv facinorum, sed quo-_ venit ad civitatem quae dicilur sanctae Agalhae, et
dam tandem reperto consilio, ad Casolini pontem urbem expugnare ccepil; quae dum valde esset mu-
eoiistTiiunt civi_a(em;-quamque Iudo « secundam > nilii, miiliis diebus obsedit eam ; erai etenim lunc
vocilabant « Romam. > Nam sicul qui effugerit a aestivum lempus. « Nemo umquani, ut apostolus ait,
facie leonis et incurrerit in ursum, sic ab islis earnem suam odio habel, sed iiutrit et fobet eam
retnota civitas ipsa ab igne, pari in ultione corruit (Ephes.\). i Tandem Berthari abba eondoluit super
in abyssum. Qua gloria sperabaiur ' erigi, carmen Hisembardum, consanguineuin sibi el gastaldium
indicat istud : . obsessae civilatis, et intervenit pro eo apud iinpe-
ratorem augnstum; cujus et promeruil graliain et
Quaeprimum sen.o raarceoat tempore -ongo,
Cernilur, en, aroplis consurgere tncenibus urbem! paclum dcdil (1697) civitali, ac illius_juri prolinus
Illa senalorum pollebat ftiJta caterbis, urbs mancipala esl. Adelchis princeps ad pedes
Nomine setl Capua vooitatur et ista secunda. prostralus clementissimi imperaloris, et suam ob-
Prdvidus in cunclis patri_e populique juvamen, •linuit veniam et fugacibus coroitibus; ab hinc lau-
- Lando comes studio sollerli banc condiriit urbem. dem Hiudowichus rediilFranciam. Hoc in lempore
Aurea porta vocatur, fert.quia lucis honorem. Ir, Magenolfus clericus Ingeriam, nepiem imperauicis,
, aceepit conjugem.
23. Ademari junclus cum Neapolilis nitebatur
Arma, salus, virtus perpetua, Chiistus in urbe- quiddam dolose erga suos; pb hoc oculi ejus evulsi,
Hac.maneat, populo tempus in omnesuo;
Pellat el hiuc Jiostem saevumfratidemque malignum, spernitur a principatu,Nam et Waiferi Salerni faclus est
Civibus et praestet pacis honore frui! princeps (an. 860). difctus Ademari Suram,
Erpinum, Yicum Album et Atinen tradiriil Fraucis,
17.-Hoc videlicet temporeTaranlum fame obsessa, id est Widoniconriti. In his locis praverat Landollus
a Saracenis capitur (an. 856). gastaldius; quae dum amississet loca, pi'ae nimia est
18. Per idem tempus Bassacius abbas, rogatus a 'tristitia defunclus.
primatibus pairi_e,.adiit Franciam. obsecrans glo- 24. Juvamirie Landonis comitis et fere sacerdolis
r-osum imperaloremHludowicum; qui 4746veniens Teano moiiasleriuui construiiur faroulabus Dei.
Baiim, et in quantum 4747possibilitas fuit totis viri- 25. Defunclo igitur aput Capuanam urbero Lando
bus ctira Saracenis dinvicabil (an. 848). Posl com- comes, Pando germanus ejus ei successil in coriviialu;
plures autem dies venil Benevenium. Igitursabbalo qui junetus cum Landolfo episcopo, venerabilem
Tlgilia. sanctum pentecosten infra Beneveiuanam , Aloarain, cognatam suam, de Capua excutienles;
urbem iniereaipli Saraceni, Radelchisi principaium quae exul cuin nalis et facultalibus propriis apul
gerens, Massari capitur, ad-imperalorem adductus Salernum habitatura devenil. Per idem lempus
capiie pleclitur. Hludowicus exin repedavil in Neapoliles audacter super Capuanos venirein bellum
pairiam. conati sunt, eo siquidein die quo beati Michaelis esl
19. llis lenvporihus Bassacius abbas defunclus "' fesiivilas. Hujus jLangobardi auxiiio freti, exierunt
eslian. 856), expletis in rcgimine annis riecein et adversus Querites (1698), el tanla in- illis caeria
novenv; cujusquale quantumque Iriit sursiim deor- bacbali sunl,-ul plurimi ex eis gladio. fuissent per-
sumque in ecclesiis studium, etjpsi vidimus qui enni multique captij nonniilli infiuvio se projicien-
scribimus, et carmina illius nobis descripla reso- tes ; rcsidui vero perpauci vulnerati in tirbero 474a
nant. Huic successit in regimine Berthari sacerdos, reversi sunt suam. Caesarius auiero, magislri roilitis
ejus discipulus, -moribus et vita strentius, el oniiii filius, capilur, Capuaque adriuctus, ferro in cotnpe-
bonilate conspicuus. Castelli sursiim nioniiiunein dibus halieiur. Secunda JSeapulitis haecruina extiti;
ipse arabiens, calicem ad boiiorem Deioliiciuniope- siinilis, quo oliin in Gargaco cum beatn Miehelielo .
ratus est, civitalem juso (1696) tieri voluit.-et m- arcliangelo agere temptavertiiit. Quori ex ulroque
choabit. El quonioclo tolis viribus contra Sarace.vos, latere Seudan audiens, factum irrisit, diceus ?
"VARLELECIIONES.
4146q. o. g. i. H. c. kn~ qua tum c. 474Sepiscale c. "'" urbe c.
KOTM.
(1694) Cf. vilam Leonis IV, cap. 12, ubi indi- (1696) I. e. deorsura, civitatem S. Gcrmani,
ctioni x (errceinotus ascribiiur. LeoOstiensis annu (11.97)Scilicet imperalor.
847 scribit. .1698) i. e. Quiriles.
i 16,95)Ad Yullurnuin.
 ' . 9S8
987 I- LEONIS MARSICANl
« Stuppa cum tomenlis pariler juncla, fecerunt A } rent se de Saracenis. Salubre qiiidem fuit consi-
bellunv. '> lium, sed inutilis ordo ejus. Non uno agmiiie, non
26. Eo auterii lempore in Aquini villaih Rodoahl una eaderoque intentioiie per cohoiies incedeliant;
gastaldius secus Ponlem Curvum (1699) consiruxit sed divisi ab aliertitro inordinale proficiscebant.
• casiellum. Hoc faclo subduxit se a jure Capuano- , Igilur propinquavenini secus Saraccnos ad Arium ;
rum, qui vehementer ob hoc aflligebaiur a Capuanis. quod lii cernentes, seprotinus slraverunl in ter-
His diebtis Magenolfus,de quo supra paululum dixi- ram ; jamque sol ad occasum lendebat. Ili vero qni
mus, pergebal Franciam, ut sibi. ab imperalore a Beneveiito venerunt, sicuti fuerant lassi et i»i—
gloricso peteret, quo vivere loco seu et habitare mium equidem fjtigati sitienlesque valde, conlinuo
posset. Cui Rodoald legalarium quendam Ursuin in acienv introieruiil. Ilico Saraceni subilo erecti,
transmisit presbilerum, ul reversus veniret ac pari- uterant in nno agmine.coiiglobaii, repente irrue-
ter conimorareniur, suoque praesidio juvaret eum . runt super eos ; hi vcro lerga vertenles, fugere
• a persequentibus se. Regressus ergo Magenolfusde cceperunt, plurimi intererapti a gladiis, noniiulli
. itinerc ccepto, et in Ponlem introiliit Curvum; nec cadentes, in alterutrttnj inpiiigenies, pra.focabaniiir;
nmlto post profectus est Salernum, sumptaque con- aiii in fossatis sepibus et cavernis terrae, inlcsi
. juge, omni cum suppellectile ac familia rediit in a gladiis, sed-prae siti mortui iuvenicbaiuur. Sara-
caslrum. Neque diu latuit mislerium iniquilatis; ceni autem vicloreseffecti, cceplumperegerunt iter.
nam quodam die cum suis cepit Rodoaldura, eum- 29. Inter Capuam, Teanum, nec non Aliphem
que in custodiam retrusit, duos quoqtie filios. ejus audiluresse mons quidam, in qno riicitnr adesse
in turrem projecit, oinneinque facultatem ipsius g] angelica viiius, ad instar beati Michahelis arclian-
absttilil, tliesaururo, peculia, niancipia, servos, po- geli in monte Gargano, ita stillari aquam, et jugiter
pulum, 47t caslrum, villam et oronia subjiigavit sibi. effodi criptam, et patere basilicam, atque ibidenv
Rurem 0 popnlum et indisciplinalum, quem in- divina crebro Heri prodigia. Exhortaiiim autem
venit, docuit.more palatii esse prudeniissimum; et Landolfi praesulis Hilari, Teanensis ecclesiae epi-
qui prius non noverant nisi caepeet alei, nunc ab . seopus. dedicabit illuc sanclorum altaria, et per-
.eis censumprincipales exquirtintur solidi, etiain et ampliiis ex luiic fiunt niultoruro sauiiaiuin signa
•in hoslili armati proficiscunlur exercilu. Rodoald et proriigia, atl gloriarn et laudem nominis jesu
offertus dum bealo Benedicto fuisset, vix a venera- Chrisli.
rabili viro Berthari abbaleet a monachis liljeratus 50. Mos elenim est apud rnonachos ulroruroquc
•est, ut Esepns 4761
doclor fabularum, ait:«Hoc palia- coenobiorum, videlicet sanctoruin Vincenlium mor-
lur, qui forliorem sibi induxerit in riomumsuam! > liris el beati confessoris Benedicti, diebus sanclaj
27. Dum in Eublogimenopolis (1700) urbis raoe- quadragesimae vicissiro sibi rogum exhibere cariia-
nia struerentur, vir quidam tunc ibi erat suis cum tis gralia. Dum hoc quadara die apud sancium Viu-
sociis in conslruclionem civitatis. Is quondam prae ceniium fratres spirilaliter agerenl, et iiiuc de sau-
nimia infirmitale lingu_eperdiderat ollicium, el per cto ob hoc Benedicto fratres adessent, die Veneris
annos circiier septem nullum omnimodo valuit tamqiiam pernicitalem volucri repente super eos
proferre sermonem. Quadam itaque nocte lassus ab Seodan rex Saracenorum eum suis satellilibus venit.
•opere manuum, ,c5um fralres.in oralorio beaiissimi Monachi vero, quamquam nudi, lamen incolumes
Benedicti _Deo laudes peragerent,. idem muius ad /-i . ad suum confugeruiu caslellum. Adest iilius mi-
columnae pedem.. cum aliis residens, obdormivit; sericordia, qui suis fldelibus ait : « Paler nieus
quem bealus Benediclus per visum baculo capite usque nunc operalur, el ego operpr, ege inquain,
percutiens.Jncrepans ait: « Huc properasti, inqtiid, • vobiscum sum omnibus diebus, et ex opibus meis
ad. dormiendum ?.-Evigila ergo, et tribus vicibus nemo47C,poleslrapere de manu patris roei ; quiaubi
expue in terram ! J Qui cum hoc fecisset, surgens duo vel tres congregati fuerint in nomine ineo.,.ibi
a somno, benelicium sibi collatum ccepil omnibus suni in niedio eorum ! >'Sed neque minus in hoc
effari, et ita perfecte loqui, ut anie septennium ncc quain dudum suo ftdeli concessil Dominus Benedi-
iniiius solilus eral. Al omnes Deo laudem pariter cio, quia ei si res tradiia fuisset gentibus, aiiitnas
dederunt. Jamen custodirei. Saraceni vero omne demolieriiiit
: 28. lnlerim gladias dominicufeindignaiionis Iinc .monasterium , conlringenles omnia, frumenta et
illucque discurrens, in deliqueniiuni cervicibus Jegumina-influmiiieprojicientes. Etdum hucillucque
grassabalur ; naro egressus de vagina sua, omnes fodereut, plurimum absconsutn reppererunt thesau»
terminos per circuituin devastabat. Ille iinpiissimus rum, coronas videlicet, ministeria sacra, et quol-
atque crudelissiraus Iairo, « quem Uoiuinus percu- quot valuil esse ecclesiasticus honor. Nefandisr
liat gladio orissui, el destrual illustraiione adven- simus aulem Seodan rex in sacris calicibus bibe-
tus sui! > (JTIThess.n. ille pestifer Seodan, quo- bat, et cuin turibulis aureis iiicensumsibi Jieri jube-
datn tempore egressus a Barim, lolam devastiibil bat. Post diem autem terlium veloci cursu prope-
Capuam , Canlias, Leoo.rem , et suo nequissiroo ravit cuni suis roinislris usque ad porlas Capuanae
throuo posuit in campo de Neapolim. Nullusomnino _. civilatis, platistra omisla, animalia, homines plu-
praeleribat dies.quod ad quingenloset eo amplius in- " ritnos capiens ;'alqueeo die rediens, secus Teanum
lerficeret homines, el hoc pariis4™3 Dei esse dicebat, casira nielaius est. Verenies aulem beaiissimi Be-
IIt iiiud. complerelur evangelicuro : « Omnis qui in- nedicti monachi et illius vicinum" adventum et suo-
lerficit vos, arbilralur se obsequium pnestare Deo ruro periculuro, per Ragenaldum diaconem, ipsius
(Joan. xvi). > Nain servus-ille tyrannus super catla- ul mitigari potuissent Jerocitalem, prima vice pro
vera morluorum, sedens, eriebat tamquam unus pu- pactu coiuulerunt ei.
tridiis canis. Tandem quasi e gr.ivi somno cvigilan- 31. Pando Capuanitis gastaldius cohlra Waife-
tes sed gravati atque praepediti nimiis miseriis rium principem cum suis hominibus exivit in bel-.
Wandeipert, et Maielpotus gastaldius, , el Garard luro; mox quidera ipse prius corruil, dehinc qui-
cotues (1701), cuin pluiimisaliis nobilibus, prope- fueitiiit cum eo, vicloriamque adeptus est Waiferius
_r..;ei'uiii Beireveniuin, ut coinihuni.consilio uloisce- princeps. Per haec tempora Seodau cuuv omni suo
i VARLE LECTJONES.
*™ i. e. riisticum. *"' i. e. Mso[tns. "** piirs c. ""
nepo c.
" KOTM.
(1699) Poniecorvo. (1701) Marsorum. Leo I 55. Cf. infra Erchein»
(171)0)Eulogimenopolis id esl Benedicti civitatis perti c. 29.
Leo 1, 53, v. supra c. 19.
 ' -
989 VITA S. MENNATIS. _ 990
- exercilu per dies quadraginla debellabat Consiam A die sanfctam dominicam more solito Berlhari abbas
.urbem, et nimiunv obseriil eam tempore mnllo ; suum exhorlabal divinis. praeceptis beatissimuin
quamque Domiuus suo praesidio eripuit, et Seodan . gregem. Cujus vicinitalem cum certo fralres cotn-
cum suis lurpiter ab ea recessit. Et jamdiclus ' perissent, concito gresu ad sanctum coiihceiiderunt
Pando annis duobus et inensibus Capuam re- Beriediclunri Sequenli die Mercoris nefandus. ipsius
. linens, alque defunctiis (an. 862) 47S 4, suo eam filio regis exercitus secus sancti Benedicti. pervenit mo-
reliquit Pandinolfo per indictionem undecimaro. . nasterium, haud non longe qttasi stadia dua. Hoc
Pandinolfus, Panrionis dicti filius, Capuana in urbe est duro vellent Saraceni per montes descendere
factus est gastaldius retinens eammenses 9. Queiri-
" Atinen, hic qiii eos deducebat, descendit ctim eis iu
•
que non post mullum Landolfus episcopus sua vallem Rotundam,- de" hinc in Rapidum ; cumqm;
. seclusit ab nrbe; et sua cum facullate, veniens, in planiliis , devenissenl , praedari coeperunl. in
habitavit in Sessam eadem indictione. sancti aecclesiam dum introisseni Heliae , parum
32. Landolfus auteriv exti.it suis civibus non aliquod damnumibidem.facien.es, per Circlarius
solum episcopus , sed el comes et judex, non • in Orlum domhicum,-et per Pascarium iri Fim-
soltim praesul, verum etiam gastaldius, neque lan- lanam Lucii, ab hinc Peolem, ibidemque sciem
lum poatifex, quin velut miles super cunclos, prae- ante cancellos inlerfecerunt, qni eorum fallilus
eral47.._ . est viam. Cesam Constanlii, Olibetum , Mairo-
55. (Anno 867.) Item benefactor nosler, id est -nolam loca perscruianles , omnes jumenlas et
omiiiunr conlrarhis-hoslis, Seodan venit in Bena- vaccas monasterii auferentes, ad socios iri Bena-
frum ; postquam eorum coeperat- civitatem, et post- g frum jam sero reversi sunt. Hic (inis iu his
quam oninem devastavii villam, el in circuitu ejus fuit , Deo propellente . parlibus beati Reiiedicti ,
, lamquaro rex polens in medio resedil terrae, initium tam Seodan regis quaiuque oiiiniiim saieiliium
siquidemtunceratquadragesim_esanci_e*7e6.Eoai.tem ejus.
'
VARI_E LECTIONES
*'64 alque. de supplevt ; locus obscurus in c. "~~ Qum
' ea ex Chronico S. sequumur postenort manu in margine addita sunt;
Benedicti, ex eodem codice N. 553 iterum edilo ftuxisse, jam Peregrinius adnolaveral, qni
ct hunc locum et chronica comitum CapumJohanni abbali Casinensi, Leone Oslien&i1, 52. teste e nobilium
Capuanorum familia prognato adscribit. Eundem Johannem et de perseculoribus ejusdem cmnobii et de mira-
culis inibi factis chronicam succinclam sed valcle necessariam edidisse, Pelrus Diaconus de Viris illuslribut
. «".15. (Fabr, bibl. eccl. p. 175.) adfirmat.Pergil igilur :
879. ' per annos duodecim. Quo defimcto," Pandenolfus, nepos ejus, factus est gaslaldcus ;
{.82. qui tribus annis el octo mehsibus in ea residens, a pareiitibus suis caplus est ; e_
Lando, fraler Landolfi episcopi, factus est gastaldeus, residens annis duobus' et inen-
885. sibus decem. Cui successit Landenolfus, 1'raler ejus , gastaldeus Capnae anno uno ,
887. mensibus qualuor. Per indictionem quintaro, mense Januario Caepil Capuam Aienolfus
comes, quam lenuit annis decem ; quibus explelis Beneventi factus esl, dominans eam
. 911. annis decera, mensibus sex.
- 4m Jloe factum est teriio auno
princiDatus domni Radelgarii indiclione xv. in marg.

LEONIS MARSICANI

'
'. . VITA S. MENNATIS.

(Exstafin codice bibliothecae Casinensis signato num. 413. Prologum et Epilogum edidit Gattula Hist.)
Casin. t.I.p. 188 et 911.)

PROLOGUS IN VITAM S. MENNATIS.

Vitam et conversaiionem egregii confessoris C per effeclam imperio tuo, reverendissime paterOde-
Christi Mennatis (1), necnon et translalionem sancla- risi,. scriptam suscepi. Siquidem et ipse a glorioso
rum reliquiarum ipsius in Cajaliam de loco ilio, in comite Roberio magnis fuerat precaminibus exora-
quo vitam soliiariam egerat divina dispositione nu- lus. ut hujusce rei negotium alicui ex Cassinensis

(1) Mennas seu Menna erennticam vitam saeculo .
vi dtixit in Samnitibus : cujus praecipiium sturiium
semperfuitnihilin hocmundo habere, nihilqiiaerere, '
omiiesque ad se charitaiis causa venienles ad aeiernae
vitaj desideria accendere; multis clarus virtutibus
ad superos evolavit anno a Chrisio nalo 585, sepulliis
€0 ipso in loco quem vivens solilarius incolueral.
•Ejns mcinirjil llarfyrologium RomanHih ad diem
Novembris undecimam nis verois : « n provincia
Saronii S. Mennaesolitarii, ctijus virtutes et miracula
sanclus Gregqrius papa comineinorat, > nimirum
lib. III Dialogornm, cap. 26, ubi de eo ex professo
agit.'Vilam et Acta translationis, quae, urgenlepo,-
tissimum Roberto inclyio comile, anno 1094 facia
esl, descripsit Leo Marsicamis Casinensls mouaclms,
el S. R. E. cardinalis Osliensis auctor co^vus.c -
991 LEONIS MARSICANI 992
monasterii fralribus dignareris injungere : non quod A_. componi. Igitnr imperilus licet, et iners, et libera-
alibi locorum, et in ipsa qUoque curia sua, nequiret Jium artium parvissima vixscientia assecutus, prae-
scriptores quam plurimos, et scientia claros, et fa- sumens lamen de aucloritate imperii tuiad id quoquo
cundos eloquenlia reperire; sed utpote vir D.eode- modo exsequendum animo impuli.et ad gloriam Dei,
volus, et auctoritale nominis loci nostri plurimum ejusque beatissimi confessoris Mennatis, gesla vir-
fideris simplicibus magis, et proxiinorum aedifica- tutuin, et gloriae sanclorum Dei, et illis honorem
tioni profuturis, quam grandiloquis, et irutinalis.et debitum exhiberi, el nobis gestorum illorum exem-
saecularem potius philosophiam redolentibus verbis plis plurimum ulililatis conferri; ut enim docet
ecclesiastica dignius judicaret gesta conscribi. Hoc Aposlolus, qumcunquescripia suni, ad noslramdo-
autem praedicius coines idcirco tanlopere flagitabat cirinam scripta sunt., Si cujus tainen aedificalionis
quoniam et corpus ejusdem sanclissimi confessoris fructum lector meus in opusculo isto repererit, Dei
ipsemet Deoconcedente, nuper promerueratinvenire solius applicet gratiae; si quid vero dignuia inibi
atque transferre, et ea quae de hoc ipso sanclo viro censuerii reprehendere, imperanlis primum auclo-
in libris Dialogorum suorum, bealus papa Gregorius ritate diligentius considerata (quam contemnere
scripserat, nimis eompendiosa, et quasi transcursim minime licuil),venialiter_mecum studeat agere, qui
viderenfur 'esse conimenioraia. Ut auiem lideles B i non id sicui arrogans imptidensque arripui, verum
quique populi ad ejus corivenientes solemnia habe- aliquo modo, quidem exaclus sed liumiliterobediens
renl, unde se eodem die iri ejus iaudibus festivis luis, Pater beatissime, prssceptionibus parui. Nain
exercerent, non illa tantum, quae Iiiculeiilissimo ego non lanluni solius obedienliae, quam tibi ut pa-
tanti praesulis slylo digesta fuerant, congeslis unde- tri ac domino debeo, raercedem hinc me recepturum
cunque sententiisjcompeteniibus ampliarieispatiari confido, verum etiam divinaj retributionem gratiae
poposcerat, sed et cantus insuper aliquot, et laudum superabundanter me eonseculurum.merilis tamegre-
suavium melodias rogaverat, valde devotus inde gii confessoris indubius spero.

EPILOGUS.

«II_eclanlisperdevitaet conyersalionebeatissimi C praesentibus litteris non inserimus, quia qui, vel

confessoris Chrisli Mennatis, maieriam luculentis-
simi docloris, et sanctissimi papae Gregorii magi-
stram el cooperatricero habentes, imperito licet ser-
mone descripsimussalagentes, elvestrum (Oderisium
primum abbatem alloquitur) imperium, in quanlum
possibile fuit implere, et voluiuali, ac devotioni
praedicli magnifici (Roberti) comitis (Calatiani) sa-
tisfacere. Ortum sane ipsius, etobitum juxla niorem,
qui in plerisque sanctorumgeslis invenitur idcirco
qualis, quove lerapore exstiteritnusquam reperientes,
et mendacium qtiod et Deus odit, et occidit animasa,.
omnimodis pr_ecaventes incerta pro cerlis aslruere-
nolumus, > etc. Et initio Translationis hujus sancti,
subdit: < Sed libet jam translationis ejus hisioriam,
secundum cerlissimam fidem geslorum ad fidelium.
populorum notitiam lilleris tradere, ut nulli deinceps
de tanlaehujus solemnilalis origine prorsus expediat
dubitare, > etc.

AGTA; TRANSLATIONIS S. MENNATIS

EREMIT^; ET CONFESSORIS
Auelore LEONE Marsicano monacho Casinensi et S. R. E. cardinali Ostiensi.

(Ex ms. Casinehsi eruit Mabillonius, edidilD. MJVRTSSE

ampl. Coltect "".VI, p. 977.)

Quod lemporihus his nostris novissimis ac peri- D jam, proh dolor! defecit sanclus, el diminulm sunt
culosis (an. 1094), iu quibus videlicet, jtixla quod veritates a filiis hominum (PsaJ.;xi); quod his, in-
lestatur Apostolus, sunt homines setpsos amantes quam, temporibus revelationibus sancforum corpo--
(II Titn. m), et omnes qum sua sunt, non qum Jesu rttm superna nos pielas visitare ac laetificare digna-
Ckristi qtimrentes (Philipp. n), et in quibus etiam lur, sola jlla ineffabili gratia ei bonilate sua hos:
 §93 ACTA TRANSTALAT. S. MENNATiS. _;<j4
circa nos exhibet benignus ac misericors Deus, ut A _ dem domnus Madelinus, venerabilis abbasmonaste-
urio eodemque opere et roagis magisque animet ele-' rii Sanctae Sophiae de Benevento, una cum domno
clos ad praemium, et peccatores incilet adsperan- Guiso abbate roonasterii Sancti LupJ, ad euin.pro
dum, imo praesumendum veniam peccatorum, uique quibusdam monasterii sui ulililalibus advenisset.
iile divini amoris ardor qui quotidie aburidante ini- Cumqiie pariler consederentj el de quibusdam inter
quilate, sinistro quodam flatu in sanclis etiam viris se negotiis aliquantisper tracfarent; tandem inler
torpescere solel.quasigratissimoaustriflaminereac- loqiieiidiimperconlaiur comitem abbas unde fandem
cendi in pectoribus lideliura iterum Valeat. Quapro- sanclorum reliquias ad ipsius ecclesice consecratio-
pter exsulftmus omnes el jucundemur in Doniino, nem speraret. Ahimadverteus ilaque vir prudens
diim ad rccolenda sanctissimi nostri patroni, glo- non sine Dei nutu id se.abbalem interrogasse quod
riosi scilicel confessoris Christi Mennatis suhlimia ipse paulo anle versabal in corde :.Deus , respondit,
inerila solemniter couveniraus. Dignuni elenim est el sancta, ejus Genitrix providebunt hmc ad gioriam
et omnino certe dignissimum, ut qtioniam Dei gra- nominis sui qualiler illis placueril.. Ad hajc.abbas
lia concedenle sacratissimum ejus corpiis oblincre gralulabundus : Quod mihi, inquit, repensurus es
meruimus, omni spirilualis Jaetiliaejubilo nvens no- beneficiutn,sinon modo parvas aut forte ignotas vel
stra plausibiliter hilarescat, et ei polissimum a quo B 1 dubias corporum sanclorum particulas dedero, sed
omne dalum optimum el omne donum perfectum est integrum prorsuslibisancti cujusdam-corpus intra
(Jac. i), Iatidum gratiarumque rependcre pravconia comilalus tui dilionem ostendero, quod possis prome-
non desislal. Dignum el hoc nihilomiiius est, ut dum reri coniinuo? Exhilarafus ad ista.plurimum comes, -
ejusdem translationis sacra solemnia amiua revolu- et in> spem lantae pollicitationis ereclus : Niliu,-
lione recolimus, ipsi quoque mentes noslras a terre- inquil, est cerle in toto Iwnore meo, quod me irre-
nis aclibns el desideriis ad cceleslia ac perpelua prehensibililer dare el recipere te conveniat, quod.non
Iransferamiis, ut, dum glebam' ejus corpoiis tanto- libi prmsto donelur, si quod promiitis ore,opere fue-
pere apud homine^ in lerris veneraii conspicimus ; ris exsecutus. Subinfert protinus abbas : Non aurutn
.quanlum gloriae pondus apud angelos in coelestibus, a le, noJt argenlum,.seu quodlibet smculare, quod
ubi profecto verus el incomparabilis honor esl, nequaquam memprofessibni cbmpelil, exigam.Verum
possideat, perpendamus. Sed libet jam iranslalionis enim vero illud qubd lum saluti, quod luo honori,
.ejus historiam, secundum cerlissimam fidehi geslO- quod luo denique officio,polius congruat qumram.
rum, ad fidelium populorum noliliaro Jitteris Iradere, Volo igitur simul, el flagilo, ul omnium rerum noslro
ut nullo deinceps de laiiUehujus solemnitatis origine monaslerio pertineiu"iv.m in tuo duntaxal consisientium
prorsus expediat dubitare; quin potius in Iaudcnv G * comitalu, custodem, advocatum ac defensorem te ab
el gloriam Dei qui mirifical sanclos suos, omni hodierna die consiituas, ut ea. qum. a pravis quibus-
dcvolionis genere studeat tanv corde qiiam ore dam sublracta vel diminuta sunt, eidetn sancto cmno-
prorumpere, dicens : Quis similis tibiin diis, Do- bio, proul iibi posse fuerit, gratanter restituas: Quod
mine, quis similis libi, gloriosus in sanclis, mirabi- videlicel modo si irrefragabililer te exseculurumspo^
Jis in majeslalibus, faciens prodigia? (Psal. LXXXV, ponderis, quod ego quoque. sum pollicitus, protinus
I.XV1I,LXXI.) obiinebis. 1'romptissime comes universis inox ejus
Cum igilur a sancti hujus viri transitu quingenlo- petiiionibus annuit, insuper etiam conjugem suam
rum circiler supputatio jam volverelur annorum, et teslem rei hujus ac mediatricem,. sicut exegerat,
tam prefiosus ac ccelestis tbesaurus vilissimo quo- posnit. " -.
dam ac parvissimo, nec non ae vetustissimo, non His ita firmiter utnnque.aepactis, relulit abbas
'
dicam oratorio, sed tugurio, satis indecenter re- conrili omnia quae de sanclo hoc viro in Dialogis
quiesceret, in eodem scilicet Tnonle ac ioco, quo beati Gregorii legerat, quod viderat, qnod certo
vitain soliiariam, imo sanctissiraam egeral, non cerlius noverat : In monle, inquiens, qui Itodie, ex
utiqtie procul a Benevenli moenibusl sed qtiasi milli- r.
. vbcabulo ejusdem hominis Dei, mons Sancli Mennatis
bus ocio, janique decrevisset omnipotens Deus a loci incolis nuncupaiur, referenie bealo papa Grego-
saorosaiic.as ejus reliquias, et ad sui nominis glo- rio, idem vir Dei viiam solilariam duxil, ubi eliam
riam el_ ad fidelium providentiam revelare, lalis post felicem sui transilus cursum a fidelibus esl se-
profecto ipsius dispositione provenit occasio : Qua- pultus, parva: admodutn super ejus memoriam eccle-
dam rieuique clie, cum Roberlus egregius comes, siola fabricata, qum huclenus, licel semirula, dural,
Rainulfiscilicet comitis filius, vir plane el in saicu- cujus procul dubio sanclum corpus usque hodie iit
laribus slrenuus, et in divinis devotus admodum, •» ">eadem ecclesia requiescit, sicut hoc et acomvis no-
proulfas suppelit, ac studiosus, cum latoinis ac c_e- slris, el a noslris etiam .majoribus frequenter audivi-
menlariis qui aulam sanctae Dei Genitricis apud mus.affirmari. Nam el ad commendandam venerabi-
Cajaliam ejus imperio studiosissime conslruehant lem sancti ipsius memoriam.mcmorabileusque in liatU-
serierei, el satis anxie cogitaret uncle vel quali.lcr diem miraculum in eodem ioco peragit omnipotens cl-
sanctorum reliquias posset acquirere, quibus juxta mirabilis Deus. Prope siquidem ipsam ecclesiani fon-
clevolionemsuam eamdem Genilricis Dei basilicam ticulus perspicuus oritur, qui videlicel in usibus viri
honorarei, coutigit ordinalione divin.a ut hora ea- Dci, dum adriveret, fuisse non immerito, crediluf*
 S95 LE.ONISMARSICANI 995.
fluiK; refcrt antiqua incolarum traditio per ipsum viri A
j Priraus itaque idem comes Chrislum mvocans,
Dei sepulcrum habere mealum. Quam profecto aquam terrae fossor accedit. Sequuntur. et caeleri. Et pri-
feminm, geniali lacle carenles, dum devote perbibe- mam quidem soli ipsius faciem quasi arenariam calci
rinl, pwtinus abundantia cazleslisgratim mirabililer commislam inveniunl. Qua nvox egesta, terram
eorum ubera replet, et laclis copiam affalim submini- reperiunt, el ea- rursum defossa, impingunt in
strat; quodque magis mirandum ,est, idipsum eliam calceum pavimeutum. Itaque se voii compotes aesti-
quibusque laclantibus fertur animantibus provenire. inantes, magna cum avidilate illud dirumpunl; sed
His comes acceplis, laelitia simul et confidenlia eo remoto, in puram lerram iterum incidunt. Eo
magna repletus est, et ad exquirendum, imo ad igilnr magis inslare, et lerram ipsam aliquanto
quaerendum tam incomparabile niargarilunv toiis. aliius fodere; quam cum nihilo segnius ejecissent,
viribus anlmuni iropulit. Perrexil-ilaque proiinus. pavimenlum ilem de legulis reperiunt, et eo quoque
comes cum ahbalibus supradictis Alifas, indeque omni instanlia dissipalo, terlio iienim in similein
post Mduum properavit Telesiam.. Iiiler eundum priori lerram deveniunt. Ilaque fatigati, quasi diffi-
aulem, quemdam nulu divino rusticum duas ligneas dere et relinquere ccepta parabanl, cum fervor fidei
capsas ferentem offeiidunt, qnas dato niox preiio ac devolio comiiis quiescere nullatenus acquiescens,,
emptasad recondendas in eis corporis sancii reli- B ' magis ac magis ccepit inslare, invcntamaue terram
qnias secum vehunt. Maxima siquidem fide-fidens, insiantius mandat eruderare. Quod dum fierel, lan-
procul chibiose reperlurum quod ctipiebal speralai. dein ad lapidem quo sanctum conlegebatnr corpus
Ebi advenit Telesianr, el coroedii candente atiingitur, eoque caute ic diligenter sublaio, iliesain
sancti desiderii flamroa in pectore, minime id diffe- rus omiti- prelio pretiosior invenilur, integrum SG'I-
rendtim seu recrasiinandum passus, confcstim illuc licet el illibalum in ossibus Mennatis bealissiroi
ciun eodem abbate profectus est, paucis secum as- corpus. Jani vero quis eriarrare pergat laudes et
suroptis, ut suspicionem neniini facerei. Cavens gratiarum actiones in Deura, gaudia et gralulaliones
tamen nesi forle vicini incolae hoc praeseniiscerenl, in hoinines?.Sed quoniam sepulcri ipsius medietas
nullatcnus iri lieri palerenttir,, armatos aliqtiol de ila sub altare sita erat, ut sine illius violalione
castro, qiifld f.icilurTocius, illucconveniremandavit. moveri vel levari nullomodo posset, constiluil abbas
. Cumque ad oratoritira coudiictum venisscnt, et ut archiepiscopo Beneventano id significarelur, qua--
facta oratione foras egressi esse.lt. advocans quem* tenus ejus permissione liceret eis et altare confrin-
dam fratrum qui inibi commanebal, praefstus abbas, gere, et sepulcrum cum corpore simul, ut erat,"
,et oratorium illud rursura ingressus, ccepii ab eo levare. Verum comes prudenliori consilio usus :
^*-
disquirere utrumnam' cerlius sciret locum in quo Nequaquhtn, ait, ne forte archiepiscopus non solum
Iveati Mennalis corpus quiesceret. Tum ille: Sicut attzre non violari, sed nec etiam corpus nobis auferre
ex majorum, inquil, traditione, mi Paler'accepimus, permtltai. imo forlasse prohibeal; nosque posttnodum
cerlutn habemus eumdem eximium Dei. confessorem si fecerimus, 'ncurramus non leve peccalum; si non
in ecclesibla ista pausare; sed certns pro cerlo locus fecerimus, incurratlili' nihilominus voli shnul fastigii-
quo laleat cunctis manet incertus. Illis crgo in haec que dispendium: el si u~~~possumus, inquit, quod
verba egressis, ilerum comes nimium anxius et volumus, velimus id quod pUS~:ittius.
morarum impaliens, curo abbate ct aliis aliquot Cum maxima igilur devotione acrevereulia jussf.
ecclesiaro ipsain ingrediens, eainriemque undique Jevari sacras reliquias, atque in duabus capsidibus .
curiose perscrulando circumiens, maturabal id pro- ligneis nimis diligenler locari., Sicque acceplis illis
pter quod venerat agere; sed ignorabai in quem cum laudibus ei canticis, gaudentes ac triumphaiv-
potissimum locuin deberel manus injicere. Veruin les inde progressi, eodem die qui erat pridie Kalen-
ciim ipsius oralorii pavimentum prae vetustate siinul das Aprilis ad villam, quaeSquilla dicilur, applictie-
et injuria scabrunv lolum videretur alque defossum; runt, ibique in excubiis saneli noclein
anle «rueem lantum, quae inibi slabal, aliqua illius integram peregerunt. Altera vero corporis
D die, quia S.ib-
pariicula remanserat solida, propter quod pleriqtie batum, Palmarum soleiuniiatem praecedens, illu-
suspicabantur in eodem loco saiiclasjacerereliquias. cesce bat, innumera lam cleri quam populi mul-
Al comes nequaquam hoc verisimile reputans, el liludine confluente,
accipientes sanclas confessoiis
iterumecclesiaro ilertiiuque regyrans, aliquod luci- Christi reliquias, pedester comes
ipse cum om-.-
dius indicium exquirebnl. Tandem vero secns altare nibus qui convenerant per millia circiler
(2)
-Virvalde devotus pertransiens, respexit subito post profecli, cum ingenti tripudio et
laeiitia, cum-
illud sancti viri imaginem cingulo lentis depictaro, que hyranis el confessiphibus
Cajatiam detule-
el proprii nouiiuis apicibus 'insignitam. Exclamat. runt, easque super aitare beatissima; Dei genitricis
-conlinuq pm; __etilia,quasi non jam imaginem, sed Mariae decenti honore ac reverentia posuerunt,
ipsani rei verilatem, ipsas sancti Dei reliquias cer- glorificanfes ac benedicentes Dominum, qui non
..neret. Accurrunt oiniies, videntesque figuram sancli deserit confidentes in se et de sua misericordia prae-
viri ac lilleras gayisi sunt, minime jam dubitantes suraentes. Acfa aulem sunt haecanno Iiicarnationis
reperturos se protinus quaequaerebant. Dominicaemillesimo nonagesimo quarto, ad hoiiorem
(2) Septem atit tria nescio quot aniiqua manu inserlum est margini. -
 : - DE ECCLES. CASIN. DEDIC. 993
(19*?
ei gloriamejiisdetn Dei el Domini noslri Jesu Chrisii, A celebrifatis hodiernae materia. Ef ideo quero boiium
cui sinnil cura Patre et Spirilu sanctosit decus et et quam juciindunv, quam digmini quamque jnstissi-
-
gloria, laus et gratiarum aciio, et nunc et semper, - nuun est ul, in translauone sacri rorporis, onui'
ei in saeoulasaeculorum. Amen. Haec igiiur sacrae tripudio gaudeat plebs devota fideliuro, cui' nou'
huius solemnilalis est causa, haec veneranda cunclis - dubium est congralulari excrcitum etiam angelorum/

•
NARRATIO

DE CONSECRATIONEET DEDICATIONEECCLESLE CASINENSIS,-

-4TJCT0RE

LEONE MARSIGANO.

(MURATOBI,
Script.Ital., t. V, p. 76.)

Operaepretium mihi videtur, ad Iaudem et glorianv B siroo beati Patris Benedicli corporis thesauro inde-'
omnipotenlis Dei, qualiter liujus sancli et venerabi- ' cens erat, non sine divino inslinctu animum adjecit,
Jis ccenobiinova ecclesia, quove tempore vel a qui- - quav videlicet, ut compendio loquar, anno ab Iricar-
bus personis fundilus renovata, constructa et dedi- nalione Domini niillesimo sexagesimo sexfoomni
calasit, ad poslerorum inemoriam lilteris utcunque nisu et studio aedificari ccepia cum alrio -et portici-
niandare. Sicut enim deteslandi stmt qui ea quae bus suis, in quinque annorum spatio omni est gloria'
noverunt celanda, revelanl, ita niliiloniinus ingrati ' et decore perfecla. Cujus quiriein columnas omries.
stint qui ea quae multorum aedificalioni profutura ; universosque pav-imenti lapides ab nrbe' Roma ina-
praeviderint,- celant. Et quamvis non sicut decebit">" gno labore et non parvo pretio convexit, ipsanique
id enarrare roe posse. confidam, mclius taroen hac ecclesiam roirificis operibus et pene temporibus istis'
mea iinperilia aliquo roodo puto scribendum, quam incognilis, artificilms ._*_. diversis orbis partibus et
'
ad non parvuin nostrura dedecus scribendi negligen-> ab ipsa quoque regia urbe Conslaiitiiiopoli roaximo
lia relicendum. aere conductis, decentissimedecoravit.
• "Cum igitur. sanclissimi el eximii Pairis"hoslri Be- Parietsbus aulem in circuitu pulcbra colorusn va-
nedicii in hoc ejus vencrabili mouasterio Casinensi, - rietate depictis, absidam, et arcum majorem, et
quod ipse quondam sireuue, Deo duce et fautore, Z atrium musivo pretiosissimo adornavil. Pavimenliim
.priuium constiuxerai, venerandae raemoriaedomnus vero loiius ecclesiae lanta tamque mirifica el pene.
Desiderius, septimus el tricesimus successor, divina imeffabili caesoriim lapidum diversitate distinxit, ut
disposilione ordinaius esset, omnipotenii Deo adeo " non lapidibus, sed floribus soltim vernare pules..
charus exstitil ac devotus, utquod suo fideli famulo Quae omnia videri quidem et admirari, ut dignuin-
Denedicto olinv promiserat, videlicet quori locus hic, - tainen est, comprehendi vix ab aliquo possnnt. Quan-
quem tunc genlibus vastandum diripiendumque tra- tilatem autem ipsius ecclesiae, et oualitaiem, seu
derecehsuerat, in majorem quam tunc erat siatum, - ornamenta, quoniam non ftiitmei propositi ex inie-
Jamam et gloriam yenlurus essel, constatab hocin- gro in Iioc^ermone describere, et alio loco cumre-"
ehoari et perfici voluisse, cui lanlam suae pietatis liquis operibus praedicti domni abbatis latius, Deo
graliam merilis Patris Benedicti coiicessit,ut inter • volente, comile vita, pandentuf, id taiuum >qu:uiia'_
ferocissiinas-Norihinannorum genles, quae non ante gloria quanlaquefrequentia sit consecraia,-p,r.opossef-
multos arinos finitinias quasque et contiguas lerras • narrabo. - - -
occupaverant, lam pacifice lamque quiele consiste- Venerandaememoriae domnus Alexahder II papa
ret,nt non solum mediocres viri, vertim eliam ipsi - eo tempore sanclam Romanam Ecclesiam sapienfis-
eoruro principes ac duces libenler ei obedire, ejtis- sime et religiosissime gubernabat. Hiinc-ergo dom-
que voluntiili non aliler qtiam sui palris ac doinini - nus abbas, ui decebat, devoiissimhs adiit, euinque
in omnibus parere studerenl, nullusqne circumqua-.., ut ad lantae ecclesiae consecrationem accedere di-
que manerilium esset qui non ejus gratiam elhene- gnaretur, oravit. Quo velocileiyutpole jirae curiclis
volentiam desiderarel. In lali igitur pace ac tranquil- ei familiarior, impeirato, Ilriebrandtim quoque ar-
litale" divinilus conslltulus, post nonnullas Iinjus . chidiaconum, ac reliquos , Romanos episcopos et
saneli coenobii a se nobiliter -_edificatas oJTicinas cardinales officiosissime invjtavit. Optimum auteni
atque construcfas, tandem aliquando ad rcnovan- , inibi el non contemnendum videlur, nomina el nu-
dnm a fundamenlis ecclesiam,-quae revera et cre- - merum episcoporum et magnalium aliquot qui ad-
ecenli in diesfratrum numero, parva ct preliosis- fuere (cum universos non sit facile remir.isci) mer
 LEONiS MARSICANf . «001»
J99 |
>-iicardinales snbscribunt
moriae tradere, quatemis eorum humerositate, in- A Et post episcopos omiies
numera etiam popnli muliilndine, qui tunc undique ,_m dicto diplomaii.
terrarnm confluxil, ipsius dedicationis gloria inno- EgoFirmiiius card. S. R. E.
lescat. Suut auterii hi : - Leo card
Stephanus card. presbylcr.
Joannes episcopus Porluensis» Landulphus card. presbyter.
Jriannes episcopus Tusculanensis. Leo card. presbyler, pro omnibus pfesbyteris car-
Ubalrius episcopus Sahinensis. >
dinalibus, diacouibus et clericis S. R. E.
Alphanus archiepiscopus Saleriiilanus. iloiiachonim \ero quol millia cumsuis abhatibus
lldebrandus archiepiscopus Capuanus. ad laniae festivitatis gloriain convenerint, nequa-
Joannes archiepiscopus Neapoliianus qnain rceoli, quia nec videri quidem omnes poiue-
Joannes archiepiseopus Surrenlinus. runt.
Girartlns arcbiepiscopus Sipontinus. Principes anteni Capuani, Richardus, et Jordanus
Bisanlius archiepiscopus Tranensis. filius ejus, et Jordanus Palruus, Gisulplms priiiceps
Drogo arcliiepiscopus Tareniinus. Salernitanus, Pandulphus princeps Benevenlanus,
Erasmus episcopus Signinus. " Sergius dux Surrenlinus, Raynulphus comes.
Petrus episcopus Anagninus. Caeteroruro autem potenlium eomiliunque, seu
•Honeslus episcopus Verolensis. nobilium omnium circumquaque lerrarum lanta ad-
Ambrosius episcopus Tarracincnsis. fuit multitudo, ut eerum numerum nedunv nomina
Leo episcopus Cajelanus.
recensere, multae oliositalis indigeat. Quid atitem
Pandulphus episcoptis Marsicanus. populoimn turbam meinorem? quae pi:ocuIdubio
Palnmbus episcopus Soranns. taiila exslitit, ut non modo lotius monasterii amhi-
Martinus episcopus Aquincnsis. '
liim, non modo omnium officinarum eivanv tecfa
Guilelmus episcopus Theanensis.
compieverit, sed et ipsa quoque ilinera ab ipso ver-
Joannes episcopus Calenus, sive Foriclaudiensis» ut
tice inonlis usque ad radices e_jus ita Irequentia
esl in buila Alexandri II.
Petrus episcopus Venafranns. conslip;ilione sua repleyerit, ut vix alicui.fortis-
simo aliquo modo inter eos gradiendi factillas esset.
Goffridus episcopus Aversanus.
Oinnibus igitur his sunimo gaudio praecipuaque
Joannes episcopus Picaenus.
devolione lanlae festivitatis graiia congregatis, sum-
Maraldus episcopusPeslanus. _ mo, ut oportuit, honore dedicata est praefata eccle-
Alberlus episcopus Bojanensis. , i
sia prima die Kalend. Octobriuro, die Sabbati, amid
Ilogerius episcopus Civilatensis. divinoeIncarnationis 1071, ind. ix, cum quinque al-
Campd episcopus Draconariensis. taribus suis, cx quibus Videlicelduo, id est S. Bene-
Siepbanus episcopus Trojarius. dicfi el S. Joannis praefalus venerabilis papa Ale-
Balriuinus episcop.is Melfilensis. sander manu propria consecravit: altarevero San-
Joannes episcopus Cannensis. ctae MariaeJoannes episcoptts Tusculanensis; Sancli
Roberius episcopus Florenlinensis. vero Georgii Ubaldus episcopus Sabinensis; Sancli
Nicolaus episcppus Termulensis. autem Nicolai Erasmus episcopus Signinus conse-
Guilelmus episcopus Larinensis. erarunt.
Pelrus episcopus Guardiensis. Peractis itaque omnibus, et missa a Romano
Joanues episcopus Vigiliensis.
poiilifice solemniter cclebrata, muliisque a populo
liinacius episcopus Monorbineusis. oblalis donariis, et non lantumiis qui lunc adcrant,
Guilelmus sive Guibertus episcopus Itul.i.es suri ei universis qui pcr cowtinuos octo de.iicationis
Datio episcopus Ostunensls. riies festivitaiis devotione conveniuri essent, ab eo-
Petrus episcopus Monopolitamis.
Joat.aes episcopus Juvenatiensis. 15dem bealissimo poniilice absolulione dala, unusqtiis-
que gaudens et exsultans recessit ad propria. Hujus
Maynardus episcopus Arianensis. auiem absoltilionis gratia tanta devotione lanlaque
Arnaldus episcopus Acheronlinus.
Constans episcopus Veiiusinus. | lieqiientia per continuos oclo dies huc undecunque
coiicursum est, ul quasi non se fidelem pularel qui
Ugo episcopus Hydruniinus. pai t;ceps lanlaesolemnitatis non fieret. Hascomnia ila
Golfridus episcopus Perusi.ius. fuisse nemo legentium ambigat, qu_eutique non ab
Theobaldus electus Castellanus, qui videlicfct altero
aliis tradila, sed revera propriis oculis visa descri-
posldedicaliouem dieepiscopusconsecraiiisest. ?
psimus. Transaclis vero a dedicaljone hnjus ecclesiae
Al ex originali diplomate Alexandri II, quod est tribiis annis, totirieroque roensibus, anno videlicet a
in archivo Casinensi, habentur pneterea- Iii prxlaii Salvatoris Nativilate 1078, ineipieiite III Non. Janua-'
ecclesiaslici interfuisse huic ecclesiae Casincnsis Hi, ecclesia B. Barlholom_ei aposloli, qute ad oc-
cousecrationi, virielicet: ciileiilaleni pariem majoris ecclesiae salis decenter
•Jfii.braii.itisnrcliiiliaconus S. R. ~~\s sita esl, cum grandi iterum laelitia et exsultafione
-Pctrus Dasi.. Osi. episcopus cunciorum fratrum honorificededicaia.csl a Jo.anne
 ~
1001. DE ECCLES. CASIN. DEDIC. 1002
Sorano episcopo, ubi etiam non miniraa parlicula A Lambertus Alatrinensiss Roffridus Soranus, nec tioti
brachii cjusdem heali apostoli in argentea capsella «t Leo episcopus Yenafranus. Quod aulem tanditi post
venerabililerreconditaest. Patris Desiderii transitum consecratio basilicse hu-
Eodem eliam anno, post octo circiter menses, re- jus dilata est, hoc fuit in causa, quia" et pictura
liquso du;e basilicse pulcherrimas in exlremis exte- parlem aliquam, ef. pavimenti non modicam, ad
rioris atrii turrium modo liinc .inde locatse, pari complendum, morle praventus idem abbas reliaue-
sludio el honore sacratse sunt -4Idus Seplemb.; rat. Quse omnia successor illius studiosissime per-
quarnm alteram, quae a dextra parle ad honorem complere, et addere qua3riecessaria^ curavit, et sic
B. arehangeli Michaelis constructa est, pradiclus eam dedicari, quatenus pramissum est, honorificen-
Joannes Soranus episcopus, alteram yero, qua3 a tissime fecit.
laeva, ad honorem B. aposlolorum principis Petri Annis item post ista tribus, el tribus insuper ac
fundala est,Leoepjscopus Aquinensis divino-numini, sepluaginla'diebusexaclis, anno scilicet Inearnatio-
ipso domno abbale omniumque fralrum prasenle nis Dominica}1094, Indictione secunda, mensis J3-
conventu,|cum magna Isetitia et devolione sacrarunt. nuarii die tricesima, secunda feria, dedicata est ec-
•• Porro cum ab hac dedicatione annus jam quarlus clesia Beati Andrese aposloli, praesidente, atque
decimus, el ab lncarnalione Dominica millesimus et jubente jam diclo abbale domno Oderisio, qui eam-
nonagesimus volveretur, tribus jam annis, et tribus dem basilicam a fundamentis exstruxerat ab orien-
ac sexaginia diebus, lransilu'reverenda3 ac semper tali parte majoris ecclesias, inter absidain videlicet
honorifice memoranda3 memorise Desiderii abbalis ipsius et domum lnflrmorum, habens coemelerium
' '
elapsis, prsesidente atque jubente domno Oderisio, fratrum a latere dexlro, a sinistro vero claustrum,
reverentissimo alque dignissimo successorejipsius, licetparvulum, tamen pulcherrimum. Dedicata est
dedicala est ecclesia sancti confessoris Curisli Mar- autem a Dom. Raynaldo Cajelano episcopo, jam su-
lini; quam prsedictus venerabilis abbas Desiderius perius memorato, cum ingenti devotione- et exsulta-
in loco ipso ubi olim a beatissimo abbate Benedicto tione fratrum universorum, ea nimirum die qua
conslrucia fuerat, circa pprlam scilicet monasterii, castrum quod Frattaj dicitur, ultra omnem spem,
miriflce ac pulcherrime.in sexdecim marmoreis co- merilis beatissimi Patris Benedicti, miseralione di-
'
lumnis erexeral, quamque tam musivo quameliam vina, recepimus, qudl videlicet triennio anle a vici-
diversis piclurarum coloribus oplime dccoraverat. nis INorthmannis furalum nobis fuerat atque perva-
Dedicata est autem xiv Kal. Decemb., ipsa videli- sum, sed die xm Domino auxilianle
cel die oclavarum ejusdem bealissimi confessoris Q Teceplum, atque ob sempilernam illius Iriumphi
Clnisii Martini, feria n, cum tribus altariis suis, memoriam in eadem die consecralipnis hoc solemne
ingemi frequentia ordinis diversi virorum, et maxi- -" slatutum. Eslauiem pradieta" basilsca instilula ad
ma universorum leetitia, quorum primum alque utililatem inflrmorum fralrum, lignis quidem ac
prsecipuum in honore ipsius B. Martini de.dieavit yir tegulis firmissime contignata, fenestris vilreis opli-
venerabilisdoinniisJoannesepiscopiis Tusculauensis; • me decorala, diversis sanctorum hisloriis pulehra
illud aulem quod ad dexleram ipsius basilicae silum colorum.varielate depicta, payimento quoque inulli-
esl, in honore S. Erasmi marlyris consecravitdom- moda incisione marmorum artificiose conslrucla.
nus Raynaldus episcopus Cajelanus, qui ipso anno Quodque omnibus liis est longe praciputim, mullis
ex lioe noslro monaslerio. eidem eeclesise dalus ac pra^claris lam apostolorumquam Marlyrum nec
fuerat episcopus : lertium vero, quoda parle sinis- non et confessorum Dei reliquiis sludiosissime con-
tra' statuium esl, in honore gloriosi confessoris secrala. Quorum omnium nomina curo reliquarum
Cliristi Ambrosii benedixit.domnusHoneslus, reve- ecclesiarum pignoribus paritersuis inlocis, Domino
renlissimus episcopus Yerulanus. Fuere autem cum
juyanle, scribemus.
eis in hac dedicatione episcopi etiam alii ires id est

PA-IEOL-CLXXIJl, 3^
UW5 PETRI DIACONI w04

PETBI DIAIMIU

AC BJBLIGTHECARJISACRI CASINENSISARCHISTERII,

"
H:. Dl YIBIS IEUSTRIBIJS SASIfflHSIBl

-OPUSCULUM

Ex celeberrima bibliotlieea Barberma aepromptuin, iiotisque i.iustratum studio et opera

Joannis baptisiffi MAM, Rornani, Sancti Angeli in foro Piscium canonici.

! Script. Ital., V, I.)

(HDRA.TOiti,,

fTCRATOHn PIUEFATIO.

Prlnuis qui lninc Petri Diacohi Casinensis monachi et bih.iol.iecarii libelliim e lenebris in publicam 3a-
cem dediixit",fui) .To.uinesBnpiis.aMarus, Romatnis, S. Angeli in foro Piscin.n canonicus, qui deseripiim.
ix ms. codice bibliollicciP Barberina. una cttm supplcinento Placidi monachi Casinensis, suisqne noiis,
etlidit Roina. anno 1655. Tmn recusus esl liber in bililiotheca Pairum, loin. XXI, png, 5-45.Paiisiis quoque
anno 1666, ac demum in -Bibliotheca eeclesiastica a cl. viro Joanne Alberto Fabricio, Hanibnrgi amm 1718.
Aucioris nobile geuns, aeta, el scripta nibil esl qnod ego recenseam, quum, praier aiios de ecclesiaslicis
scriploribus agentes, Marusipse in notis mulla de eo attulerii, ut actum ageremj si plura referrem.

'
- ET -VEVEBE.NDISSIMC
ILIUSTRISSIHO

De h BAPTISM BARSOTTO PE PUCCINIS

Pra^posito Isnensi, protonolario apostolico, snctve Ca3sarese Majeslalis ronsiliarlo, ae eminenlissimi

cardinalis ab Harrach cubiii pt'a_feclo.
-.
Accedilad te, Itlustrissime domine', libellus isie gemina ae causa, sponte meh, et jure suo : eiemm laitlam
Immarittalem,satiieniiam, nobililttlemquein te omnes suspicimns, ul non minus^orbis universus litteratorum
libi per ienevolenliam connccfanir -, quam olim calena Uomerica lellus cozlo conjuncla fuit ; neque
id mirum mihi , qui singnlarem tuam indolem psrspexi , per qnam instauralur apud nos Pylhaaoricus tllt
concennts,quem apud snperos audilum veleres memoranl. Yirlutibus scilicel ac nobililale abundas, qua
tam jucunde, tam amabilitcrtam canore penes homines accipiuntur, ut liarmoninni plusquam terreslrem effi
cianl. Tesltilur genus el proavos tuos non modo Lucensis palria, qum agnoscii in luis sanguinem suum sec
illa nobilium anmiarum parens el altrix Polonin, qua' Joannem Buplisiam JPuccinumavum lutim halitoruir
secrelorum apnd Auguslutn Sigismundum conspexit et parlicipem et inlerprelem; quem .... Germanium aa
FerdinandumllCaisarem aliosquecompluresprincipes legavit regiamolunlatis 'idminis.rum gralum omnibus -
necsine ornamento ac prwrogativa ab ipso Ca;sareprincipi'busquedimissum. Tuasverovirtntes, sipermodeslian;
licel, non soia Roma, non sola Germania, sed omnes pene provinciai tid quas fama tuiedexteritalis pervenit
Itiudanl el prohant. Bohemia certe debet lanlum lum fidei ac prudenlice, ut emincntissimus Pragai urchiepi-
scopus non alium delegeril ac velil Romtvsuarum rerum curalorem quam le. Nunquam ornlionis finem face-
rem, si vellem reliqua el innala vel collald tibi a principibus ornamenla describere; el prwlerea luai modealim
injurinm fucerem, el [orlasse feci; sed haic fuere indicunda ut conslarel HbeUumislum sponte sua ad le ac-
cedere. Magnes esl virlus ; non modo corda, sed eliam opuscula hoc maynele irahunlur.
Verum non modo sponle sua, sed etiam jure suo ad le properat, libique debelur. Quisnam ignorat quanlum
ames sacrum DiviBenedicli familiam? quanlamedileris ad illius splendorem augtndum? quaiila pielale Su-
blacense comobiumfrequentes, colas et venereris? necimmerilo. Hic enim summus ille ChrisliaiiaiSaaclimonim
aihleta el magister per iugensmiraculitm venenata pbcula elusil, Snjgias insidias evasil, lam insignis deque Ec-
clesiti optime meriti ordtnis fundamenta jecit; quodque slupendum est, lot in dies e ccelo largitur fluenta
gratiarum, ul videalur esse locus hujusmodi officinacwteslis liberalitatis, ut omitlam summorum pontilicum
Paschalis ll,Urbani V, Leonis IX, ClementisIII el VI, Engenii IV, Joannis X, Benedtcli VI, ac ipsius
sancii Gregorii Magni testimonia, quibus SublacenseBenedicti sacrarium commendalur, lanquam el Ecclesice
thesaurus, el BenedictinaiFamilice seminarium.
Porro hic tiber esl scriptus a Pelro Diaccno monacho ac bibljothecario. Casinensi, nec aliud compiectilut'
qnam notitiam tucubralionum, moresque vivoium illuslrium Casinensium, hoc esl propriael immartalia orna-
menla ejusdem ordinis, cui tu tanlum tribuis, adeoque ad le 'jure suo accedil, tuo eliam patrocinio el mre sub-
levandus. Vate. _
Joannes Baptisia JIARDSF..
fC?S LIBER DE YIRIS ILLUSTRIBUS CASIN. — J.-B. MARI PR,£F. -1006

J. BAPTISM MARI PR JIFATIO*

Dialog6s Yicloris papas terlii (i),\ olim Desiderii A adjungimusSupplemenlum manti exatatum viroriim,
«bbalis 'Oasihensis, inter blallas ei lineas xonfii- . iiariler illustrium Casinensium, per Placidum Ro-
•ctantes, aniris pneterilis -e Yalicana bibliolheca <ie- manum monachum, ac diaconuin ejnsdem arcltislerii
promptos, cuni ia lucem protraxerimus, qtiidaiii cqnflatum. Parvum quidem atque exigmtm fatemur
diobolaris sciolus iilis perleclis, Virlutes Casinen- (neqtie :enimreslam niunero et maguitudine, qtiam.
sium nos nimis «xtollere conquesius esl; crilica pretioet pondere, a3slim:inda3suni), sed accurale
Tronte asserensperpauca aut niilla fnisse ea ad qua3 "cogiiateqtiescripltim a noslro Petro, qni anno 'HIS,
perscribenda et pervulganda ingenium Casincnses quoin vivis agebal, multa prodidil quae bisioriam
conMlcriiil; neniiiiemque fere se 111tjravioribus con- Ecclesia3illttsiiani, utlegereestaptidLeoiiem Ostien-
scribeudi iaboribus exercnisse, honeslissiina. gioriaj sem in Chronico Casincnsi, cujus lertiuin libnim
stimulis conciiaitim aliqnid exarasse. Hacienus ni- Ipse suppl-svil, et quatttim ei adjecit : yergralum
mis>profeeiopatlenler hoiiiirieni insulsius oblrectan- ac ulilem fuiuriim eliamiis qui scienliariun studiis
iem iiudiviinus, cujusque eliamsi omnia dictareferre ducunttir, auctoruni librorumqiie cogniiione capiun-
vellemus, plane cssel olio nostro abtili, piiEserlim tttr. Multa sane in hoc opusciilo, niaximcqiie in"
cum scriulis prodigiase edilurum elato supercilio nosnis indicanlur nolis,- quaj publicam meientur
promiseril. lucem, dtitn ex abditis diversoruin ediicilur veteruui
0 rem ridiculam, Cato, et jocosam, scriptorum noillia, quorum libri intercidisse ctede-
baniur ; qtta spreta librorum auciorum notione, In •
Dignamqueauribus, el luo cachinno! tcnebris forsan perpetuo jaciiissenl; et, ut lumulus
Licetseniin ordomonasticus semper olitreclalores B ; corpus coutegit, sic nomen eoium in omnein fere
suos Iiabuerit, ulrecle prodiderunl bS. Hieronymus a3taiein obiuisset, corunique; dein iucubrationes in
pluribus in locis, el Clirysosiomus 111iilo pvaeclaro privatis sepulta3 bibliothecis lemaiisi-sent., magno
"vit.eMonasiieaiCiypeo, ci alii anliquiores; niiiujuani cerie rei liueiariaulamno'; cum hac lempeslate nia-
-lanien aiulacius hoe noslro saxulo id faelUni esl ab gna docirina: pars existiniamla sil, scire qni libri
impudentibus hxreticis, apml quos in laiilnin deve- auclortim legendi, qtii noii legendi siiil. jNecessa-
uu uelesiaiionem idem nionasticus ordo, m nonimlli liuin eniin esl liaud ignorare qui scripserint, el de
solo intuitua librottini quamvis optiniorum Iectioiie quibus scripseriut, loutesquc nosse unde hauriri
absiiiieanl, <piod monachi noiniue siiit tanlum possint ea qiue vcl ad scieiilias alendas, virtutes
pr;vnoiali; lncinnqtie -etiam proverbio pleruinque proereandas, vcl detcstanda vitia, magno ustii siiit
laciant, monacho indoctior, <ju;e ristun qnoque mo- futtiia; ciim absque Bibliolhecis ferme inerniis sit
verepossenl lleraclito ribslinate lugenti : iino nec religio, el inanis sapientia. Ha:c auieni consideratio,
<Ieluii quidam misogranima, qni in (letestaiionem et per se juctinda, ac tngeniio homine digna est, ciun
atqtte derogaiioiiem nionachoruin scribere uuii eiu- ad duleclum aiietorum, tuiii ad exciiandos anilnos
luier.i, veivciiiuianlecliaita,-ei ipso airaineiisoiiimi- slmiiosormn piuiiimun faciat : quemadinodum Mil-
liiuui verso ad lainitni impiidentiie proinptuaiimn, liadis iropluea Tlieniistoclein tlorniienlem excita-
nonnullos sanctos Palres nionaslico liiulo designa- bant; sie doctorum lioininum volumina, qnaj in hoc
-tos, ut opera eorum in dubium-revoeaiet, nunquam libello cotnnieiiioraiitur, ad Iaboi'eiii,.lauilcniqiie siu-
luisse in nioiiachoniin immeruin adscitos; deuien- diosornm ai:imns iullamniarc debebuut. El sirut
-lissime exisiiniatis lam sulidnm validtmiqne esse Q | ouini soiatio viri docti privari videnlur, cum illis
boc niiicuni, «nerve ac fieuiueum argiimeiitum, tit leclio inlerdiciliir, ul olim nonnullis irrogalum boe
cxsoltilus perinde ftterit onere Coeteraprobandi. Et, poeii»; genus legitttr a Tiberio apud Stietonitiiu :
qtiamvis niinis 1'alsanon sini Tefelleiida, ne videan- - Quibusdam, inquil, custodia traditis, non modo stu-
itirposse esse credibilia, nl recle dixit sancius dcndi solatium udemptum, sed eiiam sermonis, el col-
Aihanasius epislola adEpieletum, approbante san- lonuiiusus: sic luitne solameu cx leeiione recipiunt.
lo Epiphatjio ha3ies. 77; -jtlainen nos, nein super- Fassus esi idAngelicus Doclor, qui sacrarumliitera-'
biatu vel ignorantiam silenlium (licel noscainus Ttiui moniiiieiita lanii faciebat, ut de inore diceiet,
quam nobis sit curla supellex) iste nugivendulus se unius B. CliryzO&tomiItomilitts, urbi Parisiensi
accepturus sit; 1iaud, ignoratiles insuper multos diviiiis omnibusrefertissimw, sed vel ipsis imperiis,
boioines esse-judicii paruni lirtni, quinitiil audiunt serio anteponere. Libri profeclo velut sludiormn
leguutve quod non credant, nisi lelutatuin sciant; Iiisiruinenia niedulliliis deleclant, colloquunttir >
nulla iutetposila mora, memores Ulpiani «eriienlite «Oiisulunt, ei viva quadain nobis, aique argtita fa-
de verb. signif. 1. SJ2.§ 1 : Minus 'solvit, gui tardius liiiliaritatejtiiigiiniur. Sola deniqttescripla sunt, quiu
solvH: nam et temporewintis solvitur ; praeclarique morlales quadam famce immorlttlitale perpeluant, .et
eliam magniaucloris dicli: Barbaris cunclatio ser- 'aclibus velerum,quos traducunl udposleros, nullanl
vitis: siatim -exsequi,regium -. tjpuBcnlum islud ;pro permitluni obrepere vetuslatem; docel Petrus' Rle-
re nata iuter lenebras deliteseens de VirisillustribQs 'sensis epist. 77. Unde vere Martialis ;
Casineusibusa clarisstmoviro Petro Diaconomonacho Chartis, nec furta nocent,nec scvcula prcesunt, -
ac bibliotliecarioejusdemcoeriobiiconscripiiim, liacie- n Solaque rionnorunt licecmonumenla mori.
nus ineJiUini.,apluribusque viris eruditis diu quoque "Possidius nainqne in calce Vitassaiicii Augustiiii,
expetiium, nobise celeberrima BaTberinabibTioliie- ejus perpetuam fore memoriam ob libros conscri-
ca suppedilatum singulari liumaiiil;Ueac bene.iceii.- ptos,Iiaud falsus vates conlitniavii; adduclo ciiam
lia v. >clar.Oaroli Moroni, ad maledicia istius ob^ hoc sa:cularis poela3 de se loquenlis cpitajihio, quod
treclaloris cvertenda ipsumque convincendtim, ^tibi luniulo suo adscribi voluit:
vero, benigne lector, et bono publieo pvomulgandiim 'Vivereposl obitum valem, vis nosse, vialor?
.luxinms; .cui ettatn ob arguuienti siniiliiudinem Quod legis, ecce loguor : vox tua nempemea est.

(1) Hi Vicloris iHJMalogi, de quibus infra, impressi sunt tom. XVIII BibliothecaePatrum, edit. Lugd.
 '
4007 PETRIDIACONI 1008
Pra?lerea oper* prctium est nosse, non solum innu- A j!" quod facilo evenissct, nisi monachorum opera ad
merabiles fere monachos ex hac nobilissima acade- rlosleros fuissenl transmissa) in florentissimam aca-
mia Casinensi prodiisse cujusvis doclrin;* genere demiam Casinensem, veluti litterarum lunc lemporis
refertos; verum etiam assidua fuisse diligenlia, pie- seminarium, innumerabilam pene Mss. acimpresso-
late ac inienlione, sanctorum Patrum, aliorumque . rum copiam transtulerunl; ila ut hodie in lola
virorum doclorum volumina exscribendi; ut postea Italia nulla sit paulo celebrior biblioiheca, qua3non
in rebus dubiis ad Mss; codices et anliquos impres- aliqua ex parte ipsorurn nobilibus thesauris locuple-
sos, ex quibus vera3leetiones reslituuntur, tahquam telur, Vide quse notavit noster Petrus in Auciari.o
ad oraeula qua3dam lutissime viri docti, ac eruditi histo'r.|Casinens. lib. m, cap. 62, edit. Veneta:, de
confugere valerent; quod lege caverunt prudentis- libris, quos solum Desiderius abbas, deinde Viclor
simi imperalores Theodosius et Valentinianus, lib. Papa tcrlius, exscribi curavit; etlunc non immerito
I. Cod. Theodos., De responsis prudentum : eum fldem nobis dabis; velleque propterea sacrum Asce-
non modo auctoribus plerisque deflcimur, sed etiam terium Casinense eruditionis merila laude spoliare,
hi, qui ad manus, non a?que omnes emendali sunt. est rem manifeslam negare, non secus atque olim
Unde plane ridiculi censeri debent, fliti emendalo- Zeno niotum e rerum natura sustulit, nivi candorem
ne, an inemendato libro utanlur,suanihil.puiantin- detraxit Anaxagoras; et Soli concessam ab omnibus
leresse; cum certe si depravatis utimur codicibus, astronomis magniiudinem Epicurus. Facessant de-
•nil aliud supersil, nisi, ut Ixioni similes umbram niqite hasc ludicra risu polius despicanda, quam
pro re, errorem proscienlia ampleclamur. Praamissa dispuialione seria confulanda; et prodttcamus, post
hac igituranimadversione,subneclendavenitha3Cob- fj ] fabulam lantam istius polymyliii sycophantej id,
servatio, tantam nempe diligentiam in aceurate-ex- quod illuslris ille ecclesiastica3 antiquitatis pra:co
scribendo fidelium illam prisci sevipictatem adjunxis- cardinalis Baronius tom. IX anno 716, suis Anuali-
se; ut hecpromiseue onmibusEvangelium,Psalteriuni bus de Casiiiensibus inlexuil: Sed et illitd, inquit.
aut Missale exscribere licilum fuerit; sed perfecta3 absque trepidalione mendacii asserijure polest: nullum
a3latis homines huic muneri eligebanlur, ut errores unquam tolo Christiano Orbe exslitisse aliquando
magis cavercnt. Quod notatum legitur in capitulari monaslerium, ex quo lot viri sanclitale conspicui, alque
Aquisgranensi, cap. 72 : Si opus esl'Evangelium,vel doctrina, tanta numerosilate, ad regimen sanctx
Psalterium,el Missale scribere, perfectai celatis homi- - apostoticce sedis adsciii fuerinl; ul plane dici pbssit
nes scribant cum omni diligentia. Et quidem nullusi fuisse idem aliquando seminarium sacrontm anlitfi-
labor, qui manibus exerceiur, magis inonachis con- tum, prout quai suo loco dicluri sumus manifesle
venit, quam offlcium scribendi ; cum illud sit manu docebunt. Yerlat nunc igitur se in omnes formas
bominibus pradicare, digilis linguas aperire, salu- Proieus isle, et Casinensium aeademiam, ut libet,
tem morlalibus tacitam dare. Vide quosGerson late: oppugnel simul cum iis qui in ipsa faaee ignorantia:
disputavit inlegro libro Delaude scriptorum, hoc esl voliilati, omnibusque pudoris repagulis perfraclis,
exscriplorum, sive amanuensium' ; ac Trithemiutu, otiosam appellarunl, onmisque rei litlerariae exper-
qui pariter integrum De laudibus ipsoruni- con- tem etiam erediderunt. Hasc libi, benigne Lector,
scripsit librum : "adi Theophilum Raynaudum socie- significare voluimus, umbraticos impugnatores, den-
tatis Jesu, allerum pene Didymum Clialcenlcrum dei lesque Theoninos Casinense archisteriuin ccenobi-
bonis, ac malis libris partit. Hli erotem. &, fol. 509.,. f, larum sanctitate, ac doetrina celeberrimum non
Tanlaqne eliam indusiria, acsludio incredibili insu- meluere, cum tantorum doclorum relugiuni sibi ipsi
per usi esse iradunlur , ut continuo velut uno operei patere videat; toiqtic ex se tanquam praeclaro.sge-
eamdeni incudem diu nociuque ttmdentes, scriptosi nuisse filios, qui ingenii sui monumentis, omnique
Codices aliqui artiflciose conglulinarenl, mira animi honarum lilterarum genereChristi Ecclesiain locti-
attentione corrigerent alii, rtibro eaHeri exornarent, pletarunt. Veiilas defensore non egel, et inendacium
Theodosii imperatoris cxemplum imitantes, qui cumi plerumque cadere nullo impelleuie, ae se ipsum
a pnlilicis -vacaret,' libros sacros lanta cleganiiai subverlere, dixisse Atiguslinum memor esto. Demum
scriberei, ulCalligraphi nomen inde acceperit; le- ne mireris obnixe precamur, si non cunclos nosler
stis cst Raderus in Aula sacra, cap. 0. Imo illotis: Petrus scriplores Casinenses, et omnes eorum, quo-
manibus sacros codices contingere piaeulum ulteriusi rinn meminit, lucubrationes recensuerit; pra:seriim
cxistimaverunt. Quod siniile qttidpiam etiain a Gen- ciiin pedem e navigio ponere animus ei non fuerii;
lililms faciiiaiuin reperimus, ita lamen, tit prasler quotl facile dignoscimus e scriptis ejus, uti e vestigio
nianus, eliaui pedes, auresque lusliarent. Plular- Hercules: sed pro certo habendutn, niulta diverso-
chus, oial. n, De esu carnium, ita loquitur: Quctn- riim Scriptoruin monumenta, supersiitePelro, adhuc
quam nos forlasse peccamus , qui libros istos altingi- in diversis privalis bibliolbecis iatitasse, omniaque
mus non luslratis manibus, pedibus, auribus. Quami propterea legere, aul expiscari ex animi senieniia
vero gralus divina; bonitati essel labor isie ex- iion valuisse; niaxime hominein publicis, privatisque
scribendi, perspicuo ac evidenti miraculo decla- negotiis districlum, commodiori lempore onmes an-
ralus agnoscilur; dum Trilhemius memorat, Des nolaturum. Et si forte, mi lector, haac minus ad
laudibus scriplor. man.', cap. 6, fuisse in quo- iJ gtislum tuuiii; en pairocinium : scias quod ab indi-
dani coenobioBenedictinormn qiiemdam monachum, ligentia3 crimine lueri etim possumtis, non solum
qui in scribendis ad ornatum bibliolheea; volutnini- exemplo, quod neque Trilhemius, aul Pantaleo,
bus, sedulum, elaboratumque ponebat studium; itai aul Cornelius Callidus, ciun de Germanis, neque
ut quoliescunque a divino potuissct vacare oflicio,, Sammarlhanus cum de Gallis; neque Ferd. Mata-
ad secrela cellse se conferens huic sancto laborii morus.cuni de Hispanis; neque Folieta, rum de
insisteret; unde el multa sanclorum opuscula cumi Liguribus;"neque Miraaus, cum de Flandiis; neque
ingeiiti devotione descripserit. Hujus mortui ossai Hebediesu, cum de Chaldieis (bcneficio Vir.. Clar.
cuin post multos annos exhumarenlur, tres digitii Abrabami Ecchelleiisis ex teiiebris, atque obscura
<lextra3manus, quibus tot volumina scripseral, lamt ; caligine anno pra3letito eduetus, eruditissimisq.ue
integri et incorrupti invemi sunt, ac si eodem lem- notis illustrattis), neque alii, cum de civibus suis, aut
pore sepulcro fuissenl impositi; reliquum autemt sociis scriberent, ouines tunc sinml complexi sunf;
corpus, ul moris est, consttmptum ad ossa fuerit. quos majori forsan adhibita diligenlia, aut fortuna
Simileeliam factum de Richardo'Anglo Praemonslra- magis propilia complecti potuissent: verum etiam
tcnsi legere est apud Ca:sariuiii Jib. xu, cap. 47. senlenlia Yarronis, qui aiebat neminem repreben-
Ilittc viri" pielate ac erudilione insignes, divinaini ' sum esse, qui slipulamreliquissel.ad spicilegium •.
providenliam lanti habere laborem istttm exscri- quod confirmavit Columellade re rustica : Inmagna
bendi animadvertenies (ne mulla saiictorum Patruin, , silva, inquiens, boni venaloris est, feras indagare :
eeolesiasticorumque scriptorum mmmmeittaperirenl,-1- quamplurimas capere, neque cuiquam culpcefuit non
 1009 LIBER DE VIRIS ILLUSTRIBUS CASIN. 1010
omnes cepisse,pra3sertim, eum. munere suo quisquis A Philolai Pylhagorici libros decetn millibus dciiariuin,
bene fungitur, si avido lectori famem utcunque se- "eliam in difficullate rei familiaris, esl mercalus, ex
dat, quamvis non penilus^eximat. Et ut rem dica- quibus plura in suum deiude Timasum usurpavit, ut
mus, si olim civem unum servanti civica donabatur, auctor est. jurisconsultus Gallus Anliq. Roman.
quamnam coronam plectere debebunt musici omnes lib. IV par. 2, cap. 16, e.lde Arislolcle, qui creditur
v.i<TGoo6poinostro Pelro,' dum non unius, sed plti- libros pauculos Speusippi emisse tribus lalcniis At-
rium illustrium virorum nomina ab interitu vindi- ticis, quorum siinima' fit apud Rotnanos II. S. duo
cavit, thesaurosque elucidavit invisos? Uni sapienli et sepiuaginla millia, lesleA. Gellio lib. m, cap. 17.
notum esl, quanti res quasque taxanda sit. Denique Kec eliam animum Uium perturhalum, ignavumque
superfiuani rem etiam nos non agere, eum jam de reddere debebil exemplum Mcolai V, siunmi ponti-
scriptoribus Casinensibus Tritbemius, Arnoldus ficis, qui ducalorum quinque millia ad se Evangelium
Wion, aliique abunde quoque id prsestilerinl,- in divi Mallhspi Hebraieum aflerenti proniiseral, ut
eorum indice non lam sollicitos fuisse, inscius ne scribit Eckius homil. de Sanclo Matlhaeo; cum Casi-
sis, quin mullos noii agnoverinl; el quos agnovisse nenses non inducti pecunia, sed studio gloriaa divi-
~se referunl, singula accurale eorum poslea non reci- na3, benevolenlia, atf liberalilate paralos se offerunt
tasse opuscnla. Fruere igitur, studiose Lector, tibi illaprodere; et lanquam le veterum scriniorum
Casinensium laboribtis, tibique persuadeas : quod si excussorem, maiiuscriptorumque exemplarium con-
amor, slttdiumquelillerarum ie incendit (licel fatea- quisitorem agnoscentes, ad illa evtilgaiida coborta-
mur ingenue, multos lilterarum cepisse taedium, buntur, impellent, gralique animi calcaribus insuper
quia vident ea facla esse inimicorum retia, quas ho- „ perurgebunt. Reininisci quoque le voltnnus, favore,
nesti eranl animi instrumenla) ex polymalhiaaCasi- • nonodio,dignatn hanc noslram esse propensissimam
nensis ib.esauris aliqna islorum heroum litterariorum bene derepublica litieraria merendi voluntaiem:
seripta iranscribere, vel excusa cum Mss. conferre; dum lotum iioslrum sludiuni hisce thesauris repe-
scito *noslris temporibus librorum prelium le non riendis, luo.et bono publieo impendimus. Ave mi
remoraturum; sicuti de Platone legitur, qui tres lector, et fave.

DEVIRIS ILLUSTRIBUS C&SINENSIS CffiNQBII.

PROLOGUS. que Apollonio coaptum, sed ab illustfissimis viris

Coaclus assiduis tuis imperiis, Pandulphe prassul Hieronymo, Gennadio, atque Isidoro apud Romanos
venerande, arduam, difiieillimamque rem apicibus ad flnem est usque perduclum. Et quamvis ab aliis
exarare sum orsus; illuslrium scilicet virorum Casi- nihil est lam operose aetum, qudd non Hieronymi
nensis archislerii librum. Opusculum isto in lem- eloquentia superel; post islorum tamen e mundo
pore novum, oblivionique pene jam tradilum; quod C recessum, HUIIIKinventus est, qui illud ad calcem
utinamqui perspexerint, cmri quanta cordis id mo3- perduceret. Guidoipra3terea noster iiislilutor, mori-
stitia scripserim, advertere valeant: nam slupor, et bus vilaque pracipuus, ante boc ferme seplennitim,
hebetudo ingens nostri opplevit pectoris arcem, cur opusculum scribere aggressus est illud; sed laborio-
a sexeentis ferme jam annorum curriculis in Casi- sum inibi videns jacere materias ea dimisit facilitale
nerisi gymnasio non exstilerit, qui hune vilibus sal- qua coeperat: quod si ille, Ionge me in sermone
tem mandaret schedulis librum , -et hoc non causa sensuque praapollens, rem coeptam dimisit, ego qui
inscitiae, sed laborem, ac detrahentium linguas fu- acumine mentis iners, sermoneque impolilus, et va-
giendo accidit. Nunc enim illud Deiloqui est consum- riisrebus sum implicatus, quid acturus sum? Sed
mattim oraculum : in quo perspicimus homines se- ad ea quoe immiiient, stylus sequens vertalur.
metipsos amanlcs, et quaasua sunt quaerenles, non ' . CAPUT PRIMUM.
quas Jesu Christi, delraclionique ardentissime ope- DE SAKCTO BEKEDICTO.
ram danles. Et primo quidem a Tranquillo, Gra^co- (I) Benedictus monachorum inslilutor, vir egregius-
"(1*) Nursia3 ex palre Anicio Eupropio, et Abun- quo propago^tanli Patris accuralissime conscript?
dantia malre, ex illuslri Riguardatorum familia; uni- est, copiqse tradiderunl. Videndus eliam Benedictus
ca Nursini comilis- filia, facultatumque ejus ac co- Hsesleuius, •monasterii Affligeniensis prKpositus.lib,
gnominis bajrede, sanclus Beriedictus natione Ro- disquisit.moiiasi. prolegom. i, in Vita sancti Bene-
maiius, monachorum in Occidente anlesignanns ac dicti, diffuse de eo agens.
princeps, eodem cuni sorore Scbolastica partu na- Praater memorata a nostro Petro conscripsil etiam
scitur anno Domini 480. Quibus editis, niortua esl patriarcba Benediclus De Ordine Monasierii, qua
mater, quasi jamsalis vixisset, cum tantos talesque . liter, inquil, a fralribus freligiose ac studiose con-
Telinquerel posteros; nec alia videretur nupsisse veisari, ac Doniino militare oportet, librum untiin,
causa, quam ut lalium sanctornm fleret mater. Ejus qui incipil: In primis noclurnis Iwris. Hic/vero liber,
resgestashon soluin sanctusGregoriuspapa Magnus, una cum Regula excusus fuit apud .lunclas Venetiis
omnium virlulum magister, fuse prosecutus esl libro anno 1S95 in-16, procuranle Arnoldo Wione, quam-
ii Dialogorum(quem Gregorii librum Ingolstadienses vis in hoe' opusculo quaedani occurranl verba, quaj
Gra3C0latinumannis superioribus publicarunt), ve- suspicionem ingerunt, utsanctoBenedicto non videa-
niiii eliamambitioso quasi prasconio Alexander se- tur iiic liber tribuendiis; pro qua re lege diclum
cundtts, Viclor secundus, summi poritifices: Joannes • Ifeftenium fol.1062. Lilteris eliam consignavit ser-
Trilhemius, Cardinalis Baronius, ac Arnoldus Wion, nionem in discessu' sancli Mauri, cujtis inilium :'Si
"qni Ligiium vitas duobus tomis complcxus cst, in iristandum, dilectissimi, qui inleger babelur ih M?r-
1011 PETRIDIACONI 1012
ac post aposlolos singularis, provincia: Nursiaeexsti- A Maurum smim disciptilnm, qiiem in Galliis ad pra3-
tit oriundus , ex paire Eupropio noniine, matre dicandum direxeral, elcganlissinio sermone compo-
Abundaniia, avo Jusliniano. nutrice Cyrilla. Post- suil. Fuit autem lemporibus Anaslasii, Zenonis, Ju-
quam duodecim monasleria , Chiisto adjuvante , slini, et Justiniani imperalorttnf; sepntlus vero esi
conslruxil temporibus. Justiniani imperaloris, pra3- in Casino in ecclesia Sancli Joannis Baptislae anle
diclas ceilas sub prseposilis ordinans, divino ad se altare, ubi a loto orbe venerabiliter bonoratur.
facto rcsponso, duobus angelis comiiantibus, ad CAPUT II.
Evangelium pradicandum, paganosque ad Chrisltim DE FAUSTO.
convertendos, Casinttm advenit; ulii (empla idolo- (2) Fausliis ejusdem Paliis tliscipulus, seplennis
riim destruens, ccenobiumconstruens, ciicnmmancn- in Casino oblalus, el a sanctissimo Benedicto ctim
tes paganos ad Cluistum cuiiverlit. Scripsit auiem Mauro Casinensi pramosiio in Gallias direcliis, post
jam senex in eodem Casinensi coeuobio monacho- suam reversionem, beali Mauri Yitam ex jussione
ritm regulam, discreiione, praacipitam, sermone lu- Abbalis Theodori lucidissime valde composuil. Cla-
culeniam, epistolas vero duas; primam ad Remi- Tiiit autem temporibus supradiclorum imperalormn,
gium Rliemensem archiepiscopum; sectmdam ad sepultus autem est in moiiaslerio Lalersnensi.
"
tyrologio Benedictinorum Arnoldi Wionis ad diem (2) Sanctus Faustus, natione Italus, divi Bcnedicli
quavtam decimam Jaimarii : sermonem paiiler in priniarius assecla, ac symmysla, sensuum, affeciio-
passione sancti Placidi et socioium his verbis: Sicut numqtie morlificalione fuil Ianta,iil supra imilalio-
patris esl gaudere. Hic vcro excusus est in cpisiola nem fnisse .videretttr. Ctim septem aniioriim cssel,
Sioulorumad sanciuni Benediciiim>,qiioa ad .calcem divoBenedicio a parenlibus suis fitiloblaltis; a quo
Casinensis chronici ediiionis YeneUc fuii arijecta. laiittein post perfeclani regularis propositi iiisiilu-
Supradicia opusctila sinml cplligaia reperies iu, no- tionem, cutn beato Manro missus ftiil in Gallias amio
vissima Bibliolheca sanctortim Pairum, et postremo saluiis S42, Arnoldi Wiouis aniiorum calcnlo; al
loco in Theologia regnlar. Cl. viri patris Caramuelis jttxla coinpuuiin Ecclesia3,anno S55, ad coiislruen-
Ord. Cislerciensis, doctissimis etiam illustrala com- dum ccenobiuin, ubi in magna sanctiiale muliis annis
mentariis. Noiandnin vero qttod licet episiola ad conveisalus, tantlem ad Lateranense monasteriuni
Bancium-Remigium,qua3iu fuie dicti clnonic. Casin. est regresstis. Teslatur idetiam Martyrologium Gal-
et alibi legiiur, in dubiuin a cardin. Baronio lom. licanum CI. V. AndreoeSaussay in supplemenlo ad
VI Annal. anno 707 una cum lota liisloria revoce- diem dccimam qtttntam Fehr. his verbis : Ueposilio
tur; lapsumque ex nominum siniililudine irrepsisse ' S. Vausti monachi Casinensis, discipttli sancli Ben.b-
pulet: allamen ctim eam vcram Petius Thineus lib. dicti, qui aliqnandiu in ccenobioGlanofolii in Ande-
singul. de Da3iiioniacisagnoscal, nec post edila Ba- gavensi prcesulalu ad Ligerim, sub S. Muuri disci-
ronii scripla qiiidqnam insinuet idubilationis, defen- plina conversalus, poslea redux in Ilaliam apud'Ca-
dentlo etiam eamAntonius de Yepes in cbr. Ord., sinum suum cursum finivil, etc.
Balduinus Moreau in opusculis sancti Beuedicli, et G t ls erat per ha3c leinpora calamilosissima Ilalh'
Georgius Colvenerius.in scholiis ad Flodoardi hislo- status, iil Langobardis crudeliter ubiqiie grassanti-
riam ; Iccioris propterea judicio reliiiqiiimus, mipse. bus, nulla urbs tam munila, iuilhis locus tam rcmc-
suapte diligentia discernat quid vere sancto Bene- tus iiiveniretur, quo illi suis incursionibus non per-
dicto iribiieiidtim, quidve illi ailjudicandiim censeal. rumpercnl. Neque coeuobiiimCasinense cladis acer-
Kon est aulem hoc loco silentiilenebris involvendnm, bissimam calamiuilem effugere poluil; qiiam eiiam
quod liovissime ad huic epistote fifleniadslrnendani S. Benediclus praannntiaveral. Ilaque fugieutes mo-
diclus Ha:fleniiis eommeni. ati Yitam sancti Bene- nachi ex eodem coenobio Romam profecti sunt, et
dicti cap. 16, disquisitv monast. se invenisse referl, Pelagium secundum ponlificem adiveriint, ab eoque
in antiqtio videlicet Ms. cod. bibl. monast. Sanctii benigne accepli, juxta Laleranense patriareliium,
Marlini Tornaci, alteram epislolam nionachorumL mouaslerium iu honorem SS. Joannis apostoli et
Rhemensium post quingentos annos a sancii Bene- evangclisla;, ac Pancralii mariyris constnixeriiiii,
dicli obitti ad Casiiienses perscriplam, quam lotami ibique spatio cenium iriginla anuorum habitave-
ibi integram reddil. Denique an vere cuncioe supra*> runl; in quo dcgens sancius Faustus Yitam sancti
dlcue hicubraiiones geimiiii sint felus sancfi Bene- Manri abbaiis iu Gallia condiscipuli sui, qui septua-
dicti, disciuitur soliia diligcniia, erudilione, ac do- genario major iircoelum migraveral anuo Domiiii
ctrina a piacfalo Caramiiele in Tbeolog. reg. p. 2!;I 584, juxta vero Chrouolog. elar. V. Guesnay in Vita
ideo leciorem ad eiim reiniiiimus. sancli Joannis Cassiani, anno 565 luculenlissime
Yixit sanclus Benedicius anuos 63, cinn habilassetl litleris consignavit, sub Clirisii aiino 6l)6 quotl col-
NursUe annos septem, Rouiae septem, Sublaci itii-- D ligitiir ex pra-fatioue, in qua sie loqnitur ipse Fau-
giula quinque, Casini quaiiiordecim; sians atque: stus : IIoc opusculum bealissimo Papce Bonifacio
creclus in templo inler discipuloiuni niauus (edilisi osiendi; quod ipse sunclissimus Ponlifex approbans
piiiis perfecias admiiiistratiouis copiosis actibtis, re- laude dignum dttxil, suaque sancta auclorilate lobo-
lictis piclaiis pneiiaris iiioiiiineiilis, ac congeslisi ravil. Fuii is Bonifacius Papa III, ut Leo Ostiens.
innumeris merilorum nianipiilis) efllat animain, quse: chion. Casin. lib. i, cap. 5, leslalur, qui anim 606
illuslii via coeluin deduci visa esl.anno Doniini 545,, sedere coepil, el anno eodem decessit, succedentu
die 21 Manii, hoia lerlia nuitiuina; el sepulcro> BonifaeioIV papa. Unde corrigendus Tiilhfinitis de
apposituiii epilapbium, ul refert Sylvestcr Mauroli- script. eccles. in verbo Faustus, qni at! Bonifaciiimii
eus lib. i. Hist. sac. omnium relig. de Sancto Bene- sciipsisse referl. Edita est ea Yita a Lippomantm, ct
dicto agens : , Snrio ad d;em quinlam deciniam Januarii, ei a Moin-
Nursia me genuil, specus obtulil alla Casini, hrilio loni. I. Vide Acia saiictoruiu V. Cl. BoIIandi
Me rupuil verlex, aulu veata lenel. ad banc diem, in quibus vila, iranslalio, ae liiira-
Casterum, de die et anno obitus sancli Benediciii cula sancti Mauri accurate descripla legunlur'. Adi
exstiil" coutroversia quani alfert et dissolvit ivei i eiiam nolas Y. CI. Joannis Tamayo in Maiiyrolog..
chronologicaspeiitissimus vir Dionysius Pel;>,'iitsini Hispan. ad diem deciniani quarlain Jauuarii. Obser-
Rationario lenipoiiini, parle secttnda, libro qtiarlo,, vavit lamen Htigo Menardus in notis Mart. Beued.
cap. 14, illucqne amandamus lectorem plenioiis di- praidicla acta essc corrupta, lu lainen illtnn consule.
scussionis bujus puucii awdum. Exslareetiam in bibliothecaCarmelilarum Exealcea-'
1015 LIBER DE YIRIS ILLUSTRIBUS CASIN. 1014
CAPUT III. ^ post eum in Casino abbas eflectus : Regulam, qtiam
DE MARCO.- suus magister ediderat, publice legendam omnibus
tS) Marcus Patris Benedicti discipulus, et Casi- monachis tradidit. Vcrsus quoque nonnullos de ea-
nensis monachus, vir egregius, et in Scripiuris ap- dem re descripsil. Fuit vero lemporibus Juslini Ju-
pritne eruditus. De adventu sanctissimi.Benedicli adI nioris, sepultus aulem in Casino,juxla corpus B.Be-
Gasinum; de silu loci, constructioneque c.cenobii 1 nedicti.
eleganlissimos versu composuit.
CAPUT IV. CAPUT VI.
DE SEBASTIANO. DE LAURENTIO.
(4) Sebaslianus B. Benedicti monachus, Hierony-
mi riocloris egregii Yitam describens, legendam Ec- (6) Laurenlius"ejusdem coenobii monachus, scien-
clesiis tradidit: in qua, qua3ei a pnero institutio,, tia aniecessorum suorum post sanctissimum.Bene-
quale in juveuluie studittm, qua3 in senecltile eii diclucn nulli jnferior, factns episcopus, beali Mauri
scienlia fueril, lucidissime satis demonslral. viiam, ac Castrensis episcopi passioncm versibus
CAPUT V. adornavit : hisloriain quoque Sancli Wenceslai, el
DESANCTO S1MPLICI0. "sermonem de heati Benedicli visdlia elegantein com-
(5) Simplicius sauctissimi Benedicti discipulus, ac posuit.
torum claromoniensium in Arvernia Vilam Ms. nobiis Benediclinis ilegendam tradidisse serihit Ar-
saneii Mauri nieiro et prosa scriplam per Oilonem: noldtis lib. Lign. vit;e. Yide Gerardum Joannem
Jibelltimmtraciiloriui)cjusdem : sermonem de Irans- Yossinm , dilfusse, recondiUcqne erudilionis virum ,
lajione ejusdcm in monaslerium Fossalense, dooet lib. de hist.,Laiinis in Sebasliano. Floruit circa an-
VirCIar. Pliilippus Lnbbeus Socieiatis Jesu in uova ntim Domini'560.
Biblioilieca Mss. libiorum ediia Parisiis anno prari., (5) Sancltis Siniplicius abbas ab obitu divi Bene-
pag. S0(5.De gestis Fausli agit Sigebcrliis c;i|). 52, dicti lertius, ul docel S. Greg.lib. n Dial. in princ.
de scripl. cccles. Martyrol. Beneilicl. sub die decinia Yir ccelesiibus cbarismatibus praditus', onmiqiie
qniuia Febr. Galesimis, Maurolycus, el Triihemius lcstimonio sanctiiatis illustris. Yersus, quos in iaiw
rie Yir. illustr. ordin. S. Bened. lib. n, cap. 2, et dem regula: sancli Benedicti descripsit, una icum
lib. III, cap. 5. Leo Osliens- lib. n, cap. 5 Hislor. diversis aliis sanclorum monacliornm regulis, in
Casin. Yincenl. in Specul. histor. lib. xxi cap. 68 liicem propediem dabil vir pra:cellenlis rioclrina:, et
et 69. V. CI. Gerardus Joait. Yossius d'e Ilistor. Lal. summusccclesiastica: aniiqtiilalis assertor ae vindex
lib. II, cap. 24. Ad lucis selernofipraemia evocatus Lncas llolsienius. Yide qu;e aiinotarunt Ha^ftenius
fnii S. Faiistus circa aniiuni Domini 620. in ir. 6, disquis. 1. de regulae sancti Benedicti pro-
•
(5) Marcus a sancto Bencdicio familiarissime di- p"-"mulgatione in Simplicio , Matihaeiis Laurelns de
lectns, vir ad poeticam artem exlollendain a nalura cxistenlia coiporis sancti Benedicti in coenobio Ca
progeniuts, moribus et conversalione prtcclarus, ac sin., cap. 5, Hugo Menardus de origine et incre-
in liiteris eliam saecnlaribus peritissimus. El nc! menio ordinis S. Benedicl., pag. 870, alc Anlonitis,
Marci aitctoritas a nonnullis parvi ljabeaitir, tan- de Yepes in cbron. Bened., fol. 557, de sera pro-
quam obscuri alicujus scriploris, hic prodiieere de miilgotione diclss regtil;e, nbi argumenla erndiiissi-
co quortimdam veterum scriplorum tesiimonia non nii Anlonii Gallonii in Apologia de monachalu sancli
alieiium duxiniusv:PauIus Diaconus lib i, c. 26 de Gregorii adversus abbalem Conslanlinum Cajelanum
gesiis Langob. sic ail: Ecec omnia exMarci poeiai' enervanl ejusqne diltuint objeelionem. Ad arispica-
carmine sumpsi, qur apud eumdem Patrem (Benedi- tissimuin locum indeterminaiac beatitudinis transivil
CUiiri)Itttcveniensaliquol versus vt ejus laude compo- Siinplicitis circa annuniDomini 576miraculiscorus-
suit. Eadcm referunlur ab Aldrevaiilo lib. n, cap. i cans; sepulttis est Casirii una cum ^Constaniitioab-
rie miracul. sanct. Bened. Sancins Petitts Damianus; bale stio pratdecessore juxta sui liiagislri corpus.
senn. 8, in vigilia sancli Bcnedicti : Uarc plune dei Iloruin corpoia piimum a Desiderio abbaie, postea
Marci, ejtisdem, videticel D. Beneaicti discipuli, ve- Yiclore Papa 111,una cttm saeris cineribus Carolo-'
uuslo carmine jam defloravimus. Yide eliam Sige- mani regis ac monaclii, invenla sunl anno Domini
beriuni de scripi. eccles. capit. 55. Pra3ter receiisita 1071 * ut ex nostro Petro Diacono serm. [Ms. de
a nosiro Petro, qnae inedila remansermil, scripsil Octava Sancii Benedicti babelur. Yide Y. Cl. Mar-
eliam veisibus hevoicis ejusdem sancii Benedictii cum Scipionem in Elog. abb. C&sin.in Simplieio;
magistri stii lionnulla miracula a divd Gregoiio papa D enm eliam commemoranL-Trilliem. De vif. illusli'.
piiino oiuissa : qua3 carinina cum diu delituissenl, ord. S. Bened. lib. m, cap. 10. Leo Osliens-. lib. l,
excusa modo leperiuntur in tei tio poematum volu- cap. 2-histor. Casin. Anaslas. Biblioth. Monaclius in
mine D. Prosperi Mariinengii, Romae anno 1590i libcilo de iranslat. Sanct. Bened., et ileruiu noster
in 4°, sliidio el opera Arnoldi Wionis, ul ipse tesia- Pe-rus lib. Ms. De orlu et vita Justor.Casin., cap. 10.
tur lib. Lign, vitae; quacqtie Manluoa in coenobioi (6) Optiscula Lanreniii liionaclii Casinensis, de-
Sancli IJeiiedicti invenla ctiam referi. Scripsi.t in- iuceps episcopi, incerue lanien sedis, exstare Casini
super Gnonias impressas Haganoa: amio 455i etalia i Ms. nti et alia quaedain in scxto pluieo ad dexlram
qmeuam opuseula collccla per joamiem Picum, editai bibliolbecae, lestatur Avnoldtis Wioii lib. Lign. vil.
stuii Parisiis anno 1565 in-8». Glarnil codem fere: Hisioriae sancti martyiis Wenceslai ducis Buheme-
tempore quo sanclus Faustus : id esl, usque adI rum, habilu monachi Benediclini, sed non profes-
imperium Heraclii Augusli, anno Domini 610. sione, auctore Laurentio, meminil Baron. in Mar-
{£) Viui sancti Hicionymi Ecclesia: doctoris maxi- tyrol. ad diem 28 Septembris, illamque etiam Ms.in
nii, pluribus referta inendaciis, quas sineaticlore s nostro exili Mss. sacrorum penario asservamus lali
v.gatnr, lestc carriinali-Baroiiioad uiiuuin420,num. lemmate : Dominus ac Rcdemplor nosler Itumanis vi-
49, non vhlelur ttibucnda nostro Sebasliano, ui ali- sibus, elc. quain, si vota el spes nostras Deus Opt.
qtti perpcrani aibilralu suo setiplis fecetunt; cum- i- Jlax. foiiunaverit, una cmn aliis sanciorum Yitis
taiiiuin ab ipso litteris demaiidaia fuerit Yita ;equa- hactenus inedilis bono publicoproferendam dabimus.
lis sui sancii Hieronymi discipuli Sancti Beuedicti,.,. Scripsisse praclerea pi';el'ai.ioneinin doctiinas Doro-
non autem Ecclesiae doctoris; illamquc deinde C03- thei, constare ueinBibl. S'S. Palrum Tom. n, edit.
«018 fETRI DIACONl 1038
CAPUT VII. J descripsit. Claruit autem temporibus Leonis, Con-
A
DE CYPCIANO.. stanlini, et Hirenes imperalorum.
'
(7) Cyprianus presbyler sub Pelronace abbate ini CAPUT YIIl.
eodem cqenobio monachus faclus, de B. Benedictii DEPAULO.
miraculis hymnum in ejus feslivitale canlandumi (8) Paulus Aquileiensis patriarchii diaconus, regis-

2. auctor est Possevinus in Apparatu iu verbo Lau^» eum exsiliaret. Faclumque est, ubi cum per aliquot
reniius; sed Yossius de lust. Lat. fatelur se noni annos exsul mansissel (a), tandem ad Monasterhim
satis assequi mentem Possevini, vel mirifice euml Casinense, celebri sanctitaiis fama nolissimum clam
rationem fugere; nam noster Pelrus Diacorius,quemi perrexil ibique monachus factus, pie et religiose vitam
de hoc Laurentio monacho scripsisse refert,-vixit l duxil, ac diu superstes in seneclute bona in pace
circa Annum Domini 1145; al illeLaurenlius mona- guievil, cum innocenlice,humililali, silenlioque ultra
chus, qui auclor esl pra^fationis Dorothei esse Hi- humanum modum operam dedissel. Sic dicius Leo
larionem monachum "Casinensem : at Hilario illc3 Osiiensis. i
floruit circa annum Domini 1516, annis quadringenlis3 Plura alia veneratione digna, insigniaque virtu-
quinquaginla et amplius post ;Petrum Casinensem. tum monumenta immortalilati consecrasse fertur,
De vita sancii Castrensis episcopi et martyris, con- quae ad notiiiam noslrj Petri non pervenerant: vi-
sule cl. vir. Miehaelem monachum in Sanctuarioj B ] delicet Yiiam sancti Benedicii melrice scriptam,
Capuano. Floruit Laurenlius circa annum Dominii quam invenies apud eundem Paulum lib. i, cap. 26.
750... de gestis Langob. Arnoldus Wion mentionem facit
(7) Hymnus, quem composuit Cyprianus deheato3 cujusdam poemalis de Yita sancti Benedicti a Paulo
Benedicio, in Bibl. ;Casinensi tali servatur.exordio : Diacono conscripti, cujns singuli dislichi iisdem
Aureo Solis radio perennis, etc., leste Arnoldo3 quibus incipiunt, desinunt verbis, quod integrum
Wionelib. Lign. vil. Scripsit et alia nofmulla. Yive- aflert Aymoinus serm. de sancto Benediclo, ubi
bal anno Domini 760. etiam ejusdemPauli hymnum aflfertsingula miracula
(8) PauluscognomentoWarnefrid ex Langobardo- divi Benedicti conlinentem.Exaravit iusuper Paultis
rum gente originem duxit, Warnefridi ac Theode-- . Yitam sancti Mauri abbatls miro quodam arlificio
linda: filius; vir aposlolicus, ac antistes doclissinms,, descriplam : sicexorditur:
appellalus a Gaspare Barlhio merito Polyhistor, qui1 - Dux, via, vila luis, decns et laus, gloria virlus,
pene innumera mira3 ac exquisitae eruditionis moni- Jesu, tux lucis, Dux, via, vilatuis.
nienta suo eximio ingenio, acri judicio, ac pruden- Tu facis, Omnipolens,l animdlia muta profari.
tia singulariprodidit; et ne quid a lectore curiosoJ
dePauIo desiderari possit, verba damus Leonis Osl. Quod libi cumqueplacet, lu facis omnipotens,
in Chron. Casin. lib. i, cap. 15 : Isle siquidem exc Da, precor, ut referam sancli magnalia Mauri,
Quce per le gessil, da precor, ut referam, etc:
Langobardorum gente originem duxit ; ejus namqueu
abavus Leupichis nomine, eo lemporequo primum ini vitamque etiam sanctas Scholasticaevirginis, man-
Italiam Langobardi ingressi sunt cum eis venil. Cujuss Q ( dante Carolo Magno imperalore, "qua: integra: in
Pauli pater nomine Warnefrid, mater Theodelinda% tertio poematum libro habentur Prosperi Martinen-
fuil. Qui a puero disciplinis \liberalibus eruditus,, gii ; lectorem proplerea curiosum ad eum remilli-
maximum in curia Desiderii ultimi regis Langobar- mus. Sicuti etiam jussu ejusdem Caroli (qui anno
dorum ob suam induslriam, familiarilatis locum obli- 814. V Kalend. Febr. Aquisgrani diem clausit
nuil: cancellarius dicli regis, atque Aquileiensis pa- extremum, astalis annorum 71), ordinavit historias,
triarchii diaconus extitit : (hinc Paulo Diaconi co- et lecliones per totum annum singulis feslivitalibus
gnomen ab adepta dignitate inditum, perpetuo adhos- !- sanclorum congruentes : quae ejus disposilio ab ec-
sit, licet hoc non atlendat Raphael Volalerranus,, clesia tota ubservala esl, et usque ad hsec nostra
nam pro diversis habet nostrum Paulum historise,, temporal inviolabililer custoriita; servatur apud nos
Langobardica: scriptorem, et Paulum Diaconumii haec etiam ordinationis nota MS. Vide epislolam Ca-
Aqulleiensem). Eic posl captam Papiam, cum regi~x roli imperatoris de hac ordinatione scribentis,.qua3
quoque Carolo pro sna prudentia admodum charus,, bomiliario Alcuini praaponilur. Prseierea de eadem
et familiaris effeclus est, ac non mullo post cum ac- sancta Scholastica noniiullos coinpostiit vcrsus, qui
cusatus apud eundem regem fuissel a quibusdam invi- hahentur in Marlyrologio Arnoldi Wionis ad diem
dis,'quod eum propter ftdelitatem Desiderii doinini\i decimum Febr. Vilam etiam sancli Arnulfi Metensis
sui vofuisseloccidere, fecit eum idem rex comprehen- episcopi, qui fuit primo praefeetus domus rcgis Fran-
dere, et coram se adduci : quem cum inlerrogassel,', corum, postea Metcnsium episcopus, qua: apud Su-
ulrum.vera essent, t)uai super morle sua de eo dice- rium Tomo IY ad diem 16 Augusli, et apud Bedam
rentur, constanter respondit, se pro certo fidelissimum ] lom. III, reperitur, licet falso ipsi Bedae ascribatur.
n j)
domini sui fuisse, el in eadem se fidelitale cum vitaa Librum de geslis episcoporum Metensium, editum
perseverare : ad hmc rex subilo ira succensus, prwce- :- perMarquardum Freherum in Corpore hislor.Fraiic,
pit eum manibus sine mora privari; sed mox in se re-!- indicat. ipsemet Paulus scripsisse lib. vi De geslis
versus, el reminiscens sagacitalis ejus, atque prnden- r- Li.ngob. cap. XYI.De gestis Episcogorum Papiensitim
tice, suspirans ail: El si ejus manus abscindimus, ubi ii librum unum, quem sevidisse teslatur Galesinus. Ad
lam eleganlern scriplorem reperiemus? et ais proceri- Garolum Imperatorem epistolam unap, qute ms. in
bus assistenttbus sibi: Dicile quid super hoc vobisvi- i- Biblioih. Casin. ad dextram scamno"iu, n. 179 ser-
delur : at illi : Jubele, inquiunt, ut eruanlur ejuss vatur. Yitam sancli Cypriani Episcopi, et Martyrls,
oculi, ne aliquandoaliquas alicui contra vos litteras:s qua: habetur in prolegomenis Jacobi Pamelii ad S.
dirigat. Et ubi, vel quando, ail rex, tam insignem n Cypriani opera. Versus ad Arichem principem Be-
hisloriographum, aul poetam invenire valebimus? ilti li . nevenlanum generum Desiderii regis typis modo
vero videntes circa illum regis compaisionem, ac be- i- cusi reperiuntur apud virum Cl. Camillum Peregri-
nevolentiam, suaserunt tandem, ul m Dipmedisinsu-:- num rerum antiquarum indagatorem indefessum,
lam, quce Iwdie a tribus montibus Tremiti dicilur,•, hisloricumque insignem in hist. principum Langob.
•
(a) Hinc varia lectio codicisLeonis, quo usus est Ma-i- habebat, enormiter quidem vitiatus eral et mancus.
rus, ab edito in colleclione nostra: Is equideinsi, ut inn ^ns ad veram" ' leclionem hujus' Ioci
"' iriitium
"' restituimus.
Smpressisiiactemisipsius annotationibuslegebatur, ita see MPK.
 5017 LIBER DE VIRIS1LLUSTR1BUS CASIN. 1018
. qna Desiderii notarius, "sub Theodemario alibale ad A sanctique Fortunati episeopi vitam eleganler deseri-'
Casinum perveniens, monasticumque schema susci- psit; ltomilias quoque quinquaginla, sancti pontificis
'
piens, sanetitate, gravitale suo tempore singularis, Gregorii Vitam : in Regula sancti Benedicti exposi-
philosophia quoque a pueritia eruditus, composuit lionem ; ac de ingressu Langobardorum in Italiam,
m. laudem-bealissimi Benedicii versus elegiaco me- origine regnoque eorum, Jiisioriam valdejuculen-
tro digestos; hymnos quoque' sancti Johannis B'a- tam edidit. Inhistoria aulein Eutropii quamplurima
piislae, sancliqueBeriedicti; versus ad Carolum im- adjunxit. Universas eliam leetiunculas a principio
peratorem, ad Arichis Benevenlanum principem; mundi usque ad suamasiatem, una cum annali com-

pag. mihi 235. Divorum eliam aliquot facinora, lau- / Observandum denique est, auctorem Misccllae
desque luculentis versibus celebravil: rjuo irigenere falso dici Paulum Diaconum, Raron. Tom. Y. Annal.
carmen In S. Joannem Baptistam tutelarem suum, etBellarm. De scriptor: eccles. probant. Yide noias
patrop.umque regniLangobardorum maximeexcellit, -erudilissimi" Auberti Miraei-in SigebertumDe scri-
r.ujus pietate, acnumeris Romana ecclesia delectata ptor. eccle.s. cap. 80, et praecipueVossium dehistor.
iiecilandum proposuit, eslque inter sacratos hymnos Latin. in Paulo, el de natali aiino Cbrisli disseri. 7,
eleganlia et venuslale. facile princeps : sic exor- pag. 5, Camillum Peregrin, hislor.princip. Lango-
ditur. B bard. qui Paulum callide non produxisse-historiam
Vt qtteant laxis resonare fibris, etc. Langob. ad sua tempora observavil,' sicut eiiam
nonnulla alia silentio obvelasse. Alphonsus Ciacon.
Composuit. et liymnum depassione sancti Mercurii in Vitis pontiflcum in Leone: Habet, inquit, auctor
ac eliam alterum in translalione corporis Beneven- Miscellm Paulus, vel polius Joanncs Diaconus. Sed
ium ; primum refert Petrus Pipernus Beneveiiianus utcunque sit de nomine scripioris, certe, quod iri
Lib. v, cap. 20 De effeclibus magicis. Exstat pari- omnibus fere mss. Cod. nomen Pauli, non Joannis
ter hymnus alcaicus daclylicus e vet. ms. Lang. legitur.
Eccles. Benevent. ritu in feslo assumpte virginis Claruit Paulus anno Domini 704. Cum innocentiae,
Deiparae deeanlari solitus, a nostro Paulo, ut asse- humililali, silentioque ultra humanum modum ope-
ritur, scriptus, incipit r ram dedisset, atque in Casinensi monasterio usque
Quis possil amplo famine prcepotens, etc. ad finem vitae ardue salis,'ac districtissime vixissel,
sepultus esl Casini ante capitulum, gloriosis emicans
Insuper aliqua fragmenta MSS. sub nomine Pauli meritorum maximorum insigniis, lestatur nosier
Diaconi, miitila tamen, et biulca nos custodimus; Petrus Lib. ms. De.ortu, el vita Justor. Casin. cap.
videlicel, Yitam Germani sanciissimi Conslanlinopo- XXV. Exslaut Caroli Magni lillerae metro exaraue
Jitani patriarchse per Paulum Diaconum historicum noslro Paulo, in quibus de susceptae vita3 ralione
scripiam. In transitu Petri Damiani, de dimitlendo per ipsum, sacrique coenobii Casin. sanclitale mi-
episcopatu oraiionem, in qua fil mentio de sancto rifice gratulatur : quarum tlillerarum parleiii hic
Arnulpho Metensi episcopo. Yitam sancti Petri Da- Q inserimus, ut clarissimi imperatoris in eruditos ho^
masceni episcopi, et.martyris nec non allerius Petri mines singularis humanitas, deque sacfi arcliisterii
paritermartyriSjperPaulumDiaconumscriptam.Alia Casin. sanctitate praeclara existimalio agnoscatur,
etiam opuscula necdum praelo subjecta Casinatem Est hujusmodi :
biblioth. exornanf, videlicet-Cod. ms. sign. num.
146, praefixus est sermo Pauli Diaeoni in Evangel. Hinc celer egrediens, celeri mea charlavolalu
Nemo accendit lucernam,. elc, ineipit.| His sancti Per silvas, colles, vatles quoque prcepetecursu,"
Evangelii verbis, etc. Item Cod. CXLV,pag. 198. Yita Alma Deo,chari Benedicli tecta require;
sancti Gregorii Papas I, tribus libris conscripta per Est nam cerla quiesfessis venientibusilluc.
Paulum Diaeonum, ineipil: Gregorius Urbe:Romulea Hic otus hospitibus, piscis, Idc panis abundat,
palre Gordiano, finit : Idttum Martiarum regnanle, Pax pia, mens huinilis, pulchra et concordia fra~
elc. Ilem Cod. 505, ejusdem Pauli Diaconi sermo de [trum.
B. Yirgine, incipit : Licel omnium Sanctorum, elc. Laus, amor, el cullus Chrisli simul omnibus hotis,
Ejusdem sermo in iIlud'EvangeIii,' Simile esl regnum Dic Patri, et sociis cunclis, salvete, valele.
ccelorumhomini regi, quivotuit ralionem ponere, elc, Collamei Pauligaudendo ampleclebenigne,
incipit: Prcesens sancti Evangeiii lectio, etc. Hsec Diciio mulloties, salve Paler oplime, salve,
vero homilia inter opuscula sanclorum aliqiiot-Pa-
trum per Thomam Gallelum edita luibeiur Lugduni De Paulo memionem babent Leo Osliens. Chrou.
anno 1615, pag. 450. Sicutetiam in celebeirima bi-" Casin. lib. i, cap. 17; Sigebert. cap. 80; Trith. De
bliotheca Medicea plut. 17, exsUTe inter octo volu- D viris illustribus Ord. S; Bened. lib. Th. n, cap. 50; Arr
mina homiliarum diversorum auctorum. noniiullas nold. Lib. v; cap. 91!Lig.' Paulus vitae; Dempsterns
Pauli Diaconi homilias refert Henricus Ernslius' in in notis antiq. Roman. Ipse in de se ipso' niul-
Calal. Medic. Biblioth. In eodem Archivio Casin. , tis in locis, etalii inniimeri; pervclusto cod. nis.
adsunt commentaria mss. in fol. Pauii Diaconi in legimus Pauluni fuisse diaconum S. R.E. cardina-
sancti Behedicli, ubi in fronte habelur lem, uti etiam diclo lib. ms. noslri Pelri de ortti et
Regulam Justorum Casinensium in cap. 25, iriscripliono.
pictura velustissima saneti Benedicti, et Joannis vita
abbatis cui Regulam tradil, licet commentaTiuiti his verbis : .
praadiclum Hugo Menardus Ruthardo monacho Ra- . De Paulo diacono cardinali, ete
bani et strabi audilori tribuenduin esse notaril.
Yidedisquisiiionesmonasticas.Haefieni lib. n, tract. Quem fucum exscriptores, sive amanuenses Ie-
5, disquis. 4. Ilem epistola.Pauli Diaeoni adCaTolum clori faeere voluisse exisiimamus, dumin nullis tar'
Magnum, nomine Tlieodemari, cl Casin. congreg. bulis ecclesiaslicis in numerum Cardinalium adsci-
scripla, de qua Ostiensis in Chron. Subjungiiur . lum colligimus. Yelpotius scrupulum istum injectum
etiam in eodem Codice ms. sylloge qua^damchrono- fuisse credendum a Martino Polono in prasfatione
Jogiea ejusdem, nt nonnulli ptilanl, Pauli, quam si- sua3 Chroiiica3, dum in opere De geslisimperatorum
mul cum quadani historiola sub titulo ignoti Casi- et Pontificum nominat quemdam Paulum Diaeonuni
nensis jir. cl. Camillus Peregrin. Hislor. princip. romanum el cardinalem : isle tamen dissolvitur"
LangobaTd.iiltinio lo.cojn Iuccin edidit. Epislolarum nodus quod nosler Paulus fuit diaconus Aquileien-
ad diversos librum unuri) scripsisse etiam ferlur. gis, et poslea monaclius Casinensis; at iste, ex qua
1019 PETRl DIACONI 1020
pnio rhylhnilce composuil. Fuit, autem lemporibus j{ miraculis per eum inibi faclis, et in laudem sanciaa
Caroli imperaloris. Sepulltis est in eoriem cosnobio Dci gcnelricis, et de conslruclione monasierii sancla;
juxla ecclesiam sancti Beneilicti ante capilulum. Mariaein Plumbariola veisns mirificosediriit.
CAPUTIX. CAPUT XI.
DEUILDERICO. DE BASSATIO
(9) Hildericus, ejusdem Pauli Diaconi auditor, de (11) Bassaliits Casinensis ccenobii abbas, vir
origine praeceptoris sui vila, insiittitione, doclrina, Scripluris sanctis deriitus, et nolitia ecclesiastiei
religione, hubilu, lucidissimos versus composuit. dogmalis sullicienter- inslrucius, composuit nitido
CAPUT X. salis et aperto sermone quosdam tractatus : fuit
DETHEOH1ANIO. aulem tempore Ludovici imperaloris
. (10) Theophaniiis diaconus, vir eruditissimus ac CAPUTXII.
disei'iissimus,deconslruciioiiec03iiobiiDominiSalva- DE S. BERTARIO.
lorisdeadvenlu sancli Benedicti ad Casinum, ac de (12) Beriarius, supradicti Bassatii discipulus, ac

profecit Mariinus, voratur Romanns diaconus et dccimiis oclavus scripsisse exponilur, qiiaanamcon-
carriinalis. VirieYossium rie bisior. Laiin. ]j tineant, non explicai Pctrus ; nisi iniclligere \clinuis
Exs'ai epiiaphium Paitli Diaconiversibus exorna- quod ciun suo teinporc oiriinem moiiaslicuiii aliqtia
tum ab Hilrierieonionacho el abbate Casinensi di- jam ex partc corriiplum in Liguria, Biirgiindia;
Scipnlopr;cdicli Patili : qnod tibi, singiilaiihuniani- Gerniania vidissei,sei'inonibus acdoclrinis correxis-
tate V. cl. Caroli Borelli cler. Ilugul. Minor. nobis set . Natiine eoncessit non sineopinionesaiictilaiis,
siipperiit.ilum, cx aiiliquo ms. cod. sign. 256, Bi- Casini, anno Doriiini861,riie xvi Kalenri. Aprilis, et
biioih. Casinensi depromptum, nuiie primum in in Capilulo fiairum juxla aedein riivi Beneriicti,
lucem damus. quam iiiaguificoornaiu decoraverai, sepnltiis esl. -i
EPITAPHICM PAULIDIACONI. (12)Sancius ilertliaritis, ab ipsis Fiaiieormn regi-
bus oritim dticens, v\v taniae sanclilaiis et iiiciilpatae
Perspicua clartim iiiminm tum fama per ssvum. viue laudibus conspiciius, clamsuis, domo, ac pairia
Aslra simttl jitnclum pangant te coetibusalniis. digrcdilur, illud poelae veteris auimo semper agi-
Veri 'ico Levita tuos quis, summe, iriumpbos tans :
Liiciflnis, Paule, poluil depromere riictis ? Qui vullesse pius, regatibus exeal aulis.
Ul lua, sed lector properans huc noscat, et Iiospes
Sacralo iiiniulo requiescere membra stib isto, . Religtosa peregrinatione inde tisque e Galliis Ca-
Laudis atnande tusesiimmaiimcarmine riigno sinuni sttseepla ; qtto simul ac pervenit, res suas
Almifieos acitts dignum esl reserarc canenrio. sa3culiunbabere jussil, omniaque illius ornamcnta,
Exiinio duduni Bardormn siemmate genlis opes, riigtiiuues(qnaepropler stimmam Berlharii no-
Yiribus atque arniis, quaelunc opilmsqueperorbem. .-, bilitaieiii, moriesiiam, ingenittm, ipsi non riubia spe
Insigiiis fuerat, sttmpsisti generis ortum : proponebantur) uinquam stereus arbiiralns, iiiidus
Tam digna csi, postquam nilidos ubi saepe Timavi ad Christi niidi erucem confugit, el Benedictinis ad-
Amnis habetctiisus, genitus lu prole fuisti : dicttis esl Casini : deinde vero I3assatio abbate de-
Divino insliiictu regaiis protinus aula , mortuo, communi Patrum consensu abbas eligitur
Ob decus et Iuiuen patriae te snmpsil alendum ; anno Dnmini856. Per haecenini lempora Beithaiius
Cnni lua post Tibridcm populis el regibus allis a Sarracenis, qtii Ilaliam invaseranl, plnres esl per-
TIIIICplacida ciinctis vita, sluriiumque manerel. pessus injurias ; nempe quod auxilia adversus iiios
Omiiia sophiaacoepisti ciilinina sacrae, ex Gallia, el aliunde advocassei, frequenterqtie iti
Rege moneiile pio Ratchis, penetrare decenler eos egressus, ae impettim faciens, a finibus illis a-
Plnrima eaplasses digiiecuni dogmala, cujus verlissel; undein se odium immane coiicitaium fttit.
Respleiidens cunctas, superis ut Phoibus ab astris, Quadam igitur die Lyri amne advecli Sarraceui,
Aicloas rutilo rierorasli luiuine genles ; Beiiharium in majoriaide ccenobii Sancti Germani
Haecsint jam iiiiiiitim, fluidictim gloriasaecli celebianiem repenle adorti, cum aliqtiot nioiiarhis
Coiiriignistlitaret ovans le sedule gazis, obtiuiicant xi Kalend. Novembris anno Domini 885,
Lucis ob asiernaevilatn sine fine bealatn seriente Ludovico imperatore Arnulpbi imperaloris
Auriaeler spievisii hujus rievotttsbonores : quarti filio, cum annis 28 non exactis monasierio
Regis.et immensi freius pielate poloruin Casinensi, implelo cumulo meriloriini, pra^fuissel.
Vernami hue doinino properasii peclore Cbristo Consule Leonem Ostiens., lib. i. cap. 46 ; Cbron.
Stibdila colla dare Benudicliad sepia beati ; Casin. ; Caroltini Sigoiiium de Regno llaliae libr. vi,
Exemplis mox compia luis ubi conciosacra " el Camilliim Peregr. Histor. princip. Laugob. in se-
Tum jtibar ut fulgcns coepil rariiare coruscis, rie abb. Casin. in Beribario. Ejns niariyrii acia ab
In te nam pietas jugiter, riileetio dulcis, lgnatio Prangensi monast. Casin. prior-econscripia
Ncciareus et pacis ainor, patientia victrix, liactentis inedila apnd uos servanlur lali cxordio :
Siinnlicilas solers niniiiini, concordia siiinma Tempore, quo sacrttm imperium ad litendas res Ec-
Ouinesiii uli|ue'bonum, semper veiieranric,mauehal; clesim llomanct;,etc. Ejiisdem sancti Bertbarii viiae
Nttnc ideo CneliMegemmea rcgna releuiani, per riictum Igiiatium exarata:, nolisqite Constantini
Sideieam retiuens pariier per secla'coronain. Cajelani illusl>ai:«!meminit eiiam Labbeus in nova
Hoc libi [IOSCO, s>rer, graiiim sit carmcn honoris, Bililiol. inss. libroriim pag. 5Q3, Marlyrol. Gal-
li.ldetic en cecini quod lacrymaudo tutis, licanum subdie xxn Ociobris sancli Bertliarii etiam
Qucm
' requiem caplare inis f.ic quassoperennem nicntioiiein facit. De vita et iranslalione reliquiarum
Sacraus pivcibns, sernper aiiianrie Paler. sancli Berlhaiii ad moiiiem Casiiiuiiivide Mailyrol.
(9) Fuil dein.le abbas Casinen. Hildericiis, et co- Wiouis ad 22 Oclobris et n Decembris.
dem mense, quo electus, obiil, scilicel anno Domini Scripsit sanctus Bertharius pliilosopbus ac medi-
834, cuiu sedisset diebus decem et septem : versus cus insignis, ante cotiversionemstiain niulla vcrst-
quns coinposuit tle Paulo, supra reluiiuius. bns el soltita oratione : iicinpede inedicina clGram-
- (10) Vixit subLudovico Ho imperaioro, annoDo- maiica, videlieel de innunieris morbis binc inde
mini 855. Muu. colleeta volumina duo; de graminatica libros ali-
^ll) Optiscula qiue Bassatius abba» Boueuicliiius quol.
1021 LIBER DE VIRIS ILLUSTRIBUS CASIN. 1022
posl eum abbas Casinensis efleclus ; vir genere et A Ecclesiam inlrant, ibique Berlharium marlyrem
iitteris nobilis,honestalis, religionis ac manyrii co- Ghrisii reperittnt. Ciimqtie ad eum venisscnl, dixe-
rona perspicuus. Scripsit non conlemnenda opu- runt: Tu es Bertharitis, qtti usque nuiic Cbrisiianos
scnla, sed prascipua sunt illa quae abbas jam consii- defendisii, ac pro illortim liberatione ad imperato-
tutus edidit. De sanclo Luca Evangelisla sermonem : rem bis ultra morites perrexisli? jiisliim esi ergo ut
ile beata Scholastica homiliam descripsit : librum pro eis morlem siiscipias, ac pro firieDei lui. Ha-c
quoque difliciHimumseuleiiliarum lam Veteris quam cuiii dixissenl, ab eisdem Sarracenis juxia allarc
Kovi Teslanienii palravil ipsumque anticimenon ap- saucti Martini pro firic Christi capile truiicalusest.
pellavii. De vita autem, et obiiu ac miraculis sanc- Passusesl auiem lemporibus Ludovici imperaioris:
tissiini Benedicti, necnon ad Angelbergam Augustam sepultum vero esl ejus sacratissitnum corpus juxla
aliosque suos amicos versus mirificos fecil. Sed ecclesiam Sancli Joannis Baptisiae in capitulo Casi-
eum peecalis Chrislicolariim exigenlibus, juslo Dei nensi.
jodicio Iialia ab Ismaelilis devastaretur, solusque CAPUT XIII.
conlra eorum sieviliam ob defensionem Christiano- ' _ DE AUTBrERTO.
rum per deeem ct seplem annos et.... acerrime ex- (15) Aulhpertus ejusdem coenobii abbas, vir di-
ptignarel, consilio Sarraceni habilo clam navcm as- " seiitis et valde erudiiiis, inlcr mulla elpracelara in-
cendunt, et ad monasterium Domioi Salvaioris, genii sui monumcnla in laudem S. Maihiaeapostolii
quod situm esl ad pedem Casini inoniis venienles, necnon de Purificalibne sanctae Dei Genitricis, alio-

Sed poslea studium mnlans, animarumque meiii- Lolhario imperatore. Vir fuil moribus composilns ;
cus consiittUus, fccit sermonum et homiliarum li- religione praestans, ingenio non infclix , Iitteraliiiffi
Jjriini iimim qui adest ms. in Biblioili. Casinen. non ignobilis , lesle Leone Oslien. in Cliron. Iib. i,
Cod. sign. num. 107 ; de S. Mallhia apostolo ser- cap. 25, edil. Yenet. Bibliothecam qnam habebat
monem iiiuim, cnjus iniiiiim: Inclglam, et gtoriosam opiimis cujusqtie generis libris inslruclam , ciiin
fesiivilaiem. Yirie lamen noUis Michaefis monaclii ad sarcinam inonaleni exuerei, Cacinensibus legavil.
Kalenihriiim qiiinluin sub die vigesima quartaFe- Tradunlur enim riono data, inter caetera, ab Auth-
bruarii saiictuarii Capuani. perto infra scripla rarae eruriiiionis monumeiita ,
De sancioRomano abhale sermonem unum, exor- virielicet diversae homiliae mss. S. Epipbanii epi-
dium esl: Adest nobis dies, elc. cujus eliam menlio- seopi; exstanl in cod. sign. n. 503, paiiier in cod.
nem facit Ariioldus Wion ari Martyrol. Bened. stib 252 adest liber S. Greg. Nysseni episcopi de con-
die xxn Maii ; quae suprariicta opuscula ac tracla- ditione liominis.ex versione Dionysii abbalis. Incipit
lus ad notiliam Petri non venerant. episl. Dionysiiad Egipium presbyt. Dominosanclissi-
Sermo de S. Luca evangelisla, qttem nosler Peirus C iiio, el a me plurimum venerando. lnha:ret pra?lerea
iudicavit, habeitir in Breviario Ord. S.Beneriicli, ac eiriem cotl. 252 liber Do vita chrisliana Fastidii
eliam in Bibliotb Vallicellana, leslatur card. Barom Britaimormu cpiscopi, qui in cod. Vatican. 551 vo-
in Martyroi. ad diem xvui Oclobris, catnr Fasiidiosus , incipit: ut ego peccalor, et ulti-
Versus ad Angelbergam Augustam, uti eliam de mus, insipienlior cceleris, etc., sunt fol. 14 in-4° de
vita et obilu saiiclissimi Benedieti, excusi sunt Ro- quo Gennadius De scrip. Eccles. cap. 56. Vide Vos-
niasanno Dom. 1590 et in tertio poemalum volumine simri De hisl. Lat. lib. n, cap. 19, in Dionysio ;
Prosperi Martinengii simul cum diiobus aliis poelis, slctili in scamno 5 ad sinistram cod. sign. n° 29.
qui uoniliim erant impressi reperiunlnr ; habenltiiv Auxilii presb. Etymologiciimhabelur, liber egregius
que eliam in notis Marlyrolog. Benedict.. Arnoldi vetustissinms. Et in eotlem scamno cod. sigti. n.
Wionis ad diftin xxi Marlii. 50, sequiinlnr ejusdem Auxilii presbyt. varia Iheo-
- Liber, cui nomen fecit Anlikeimenon, id est con- logica erudila : nempe primo qiuest. 157 in Exa-.
trarioriim,sivecontraposilorum libri iitriusqueTesia- merou ; secundo , aliae qusei3:mneslerme oinnes De
menli, exslat impressus Coloniaeanno Domini 1505, Genesi ; lerlio, cjipituia riiffereiiiiarnm 56 ; quario ,
in-S°, incerio auctnre : ignottini enim lunc erat no- De distinctione quatuor viiioruin; qtiinto, DeTrini-
nicii nosui S.Bertharii iis qni in litcem riicltnn li- tate, per quaestiones et responsiones, ubi deindc
hrtim prodidernnl, exordititr : Gum in Genesi seplem ferme omnia nomina explical, qu;e in rebus eccle-
primi dies legantur. Meminere hujus libri Leo siasticis versanlur, til quid rieopbylus , quid cale-
Osiiens. lib. i, c. 52, his verbis : Hic (videlicel Ber- chtimeiuis, qttid conipeiens ; sexio de ofliciis tlivinis,
lliariiis) apprime lilteraltts, nonnutlos Iractalvs alque j," perinterrogalioneiiietresponsionem, iu:Unrie dicla
sermones, necnon el versusin sanctorum taude com- sil missa, elc.; unde statio, el quid inter siationem
oosuit. Cujus et Anticimenon de piurimis lam Veteris ei jejiinitim intersit, quid abslinentia, etc.; qiisenain
juam Novi Teslamenli qnmstionibus Itic habelur : sit Xerophagia ., el qnaereconcibatio , etc. <_tta:su-
et Faliiamis Jusliiiianus in suo indice universali lil- pradicta mss. opuscitla , sicuti pene iiifinita alia ,
lera A, fol. 50; inscio tamen nomine aucioris. Cus- quae boriieBiblioibecam Casinens. exornaiit, magni-
todilur eiiam liber iste manu exaralus liiteris Laiir fico innnere fuere fluisse] ? a noslro Au.bperio rionata,
gob. sub noinine nostri S. Beriharii in Biblioih. asserunl nonnulli; sunt eniin Bibliotbecaein mona-
Aniciatia. Ejus opuscula penes Abb. Gonstanliinim. sieriis, velut Armamentaiia militiae spiritualis , et
Cajcianiim exsiiiisse, scribit Y. clar,. Leo Allaiius gazophylacia Ihesautoruni religiosorum.
omnigeua erudititme egregie, docleque insiriieius, Seripsit Aitibperttis praeier exposila a noslro Pe-
librorumque lielluolib. rie Viris illiisuibtis, cui litu- ' tro diversas insuper hoinilias et serniones , scilieet
luui fecii Apes ttrbance, in verbo Constanliniis. de Assuinptionc B. Mariae,lali exordio : Adest nobis,
Aguiii de S. Berlbario Ostiensis loco cil., Trith. dilectissimi; de nalivilaie ejusdem , sive sermonein
De viiis illustribus, Sigonius De rcgno lluliueIib. vi, comimiiiem in ejus feslivitatibus, qui incipit: Cele-
aliique. brilas hodierna; sermonem in feslo oiiiiiiuni sanctO:
(.15) Aiitliperlus abbas riecimus septimus ord. S. rum, incipit: Adest, dileclissimi, etc. llabenlur hi
Benedicti crealiis dic xvi Octobris anno 854, piaefuit sermones mss. in Biblioih. Casin. cori. signat. num.
anuis uiiitis: subdiicius esl e niortaliiiin coetti x 505. Serino vero in laudein S. Mathiae apostoli ine-.
Kulenri.Martii anno 857 et Casini sepullus, regnanle dilus adhuc creditur.
 PETRI DIACONI • iU24
4025
ruraque sanctorum , Iiomiliasvalde pulchras com- A CAPCT XV;
posuit. Fuit autem temporibus Lotharii impera-
•loris. DElOANNE.
CAPUT XIV.
DEERCUEMPERTol (15) oannes supradicti Casinensis crenobii ab-
(14) Erchempertus diaconus, parvulus et ipse B. bas , vir uobilis carne et spiritu. De persecutionibus
Benediclo oblatus , de destructione et renovatione ejusdem ccenobii, et de miraeulis inibi faetis,
Casinensis ccenobii, necnon dclsmaelilarum incur- .Chronicam succinctam, sed valde necessariam
sione historiam necessariam satis composuit. Fuit .loco, descripsil. Sepullus vero est in monasterio
vero tempore Ludovici imperatoris. Capuano.

Circumferunlur suh nomine nostri Aiithperti ab- texuit: unde qui pltira volet, apparalum, notasque
batis , sed perperam, mss. opuscula ; ejusdem consulere poteril. Yide etiam Pltilippum
' De ' infrascriptaviris
videlicel sermo cupiditale saecularibus Labbettnfin nova Bibl. mss. librorum part. i, pag.
valde utilis, habens Scripturarum testimonia oclo- 10.et566.
ginta. Incipit: Sanclorum Ecclesiam. Sermo iri Pu- Scripsit insupcr. Ercliemperlus Carmen de vila
rificalione bealaeMariaeYirginis1,qui exslat impres- B Landulphi episcopi Capuani, de quo vide Sanctuar
sus quoqtie in Alcuini Homiliario. Si subtititer a rium Capuan. Michaelis monachi, ac etiam prae-
[idelibus. Sermo in DedicationeEccIesiae.Sr«ieciw'(n- notalum Peregrinum in p?a?fat. ad dict. histor.
tem sanclam Hierusalem. Oratio conlra sepiies seple- pag. 15.
na vitia : Summa et incotnprehensibitis nalura. Ho- Ab eodem pariter Erchemperto litteris consignaia
milia in illud Evangeliisancti Marci: AssttmpsitJesus putanlur acla Iranslationis sancii Matlhaei aposioli,
Petrum et Jacobum, el Joannem. Quae in Breviario et ea forlasse censentur, quae edidit Columna ar-
Ecclesiae Atinensis litteris Langobard. in tres le- chiepiscopus Salernitanus ; verum praedicta acla,
.ctiones distincla. habetur sub die sexla Augusli : quae mss. penes nos sunt, pracfsrunt nomen Paulini
Solet nonnunquam evenire. Vila sanctorum Palrum Legionensis, sive Londinensis episcopi in Brilannia :
Paldonis , Tatonis, et Tasonis monaslerii Sancti initium est: Matlltmusevangelislaet aposlolus, cum
Yincenlii de Vulturno abbalum : Humani generis primum in Judcvam, etc.
primus pafens. De qua virie catalog. Sanctor. Ferrarii Observandum etiam esi., non exslare opuscuia,
ad diem xi Octob., xi Januar., xi Decembris, et quibus nosler Pelrus tilulum fecit ,'de destructione
Bollandum sub die xi Januar. Qua3prafala opuscula et renovaiione Casinensis ccenobii; necnon delsmae-
male nostro Auihpertb attribuuiilur, cum suum litarum incttrsione:. nisi velimus dicere, in praediclo
agnoscant aucloreni'Ambrosium Autbertum alias Chronico, sive historia, ulramque descriptam fuisse
Ansbertum monachum et abbatem S. Yincentii de cladem. Adt vir. clar. Yossium De hisl. Lat. lib. m.
Yullurno prope Capuam fluvio , qui olaruit anno Denique Leo Ostiens. in Chron. Casinensi saepe
Domini 890 fuitque Magister in bumanioribus Carolt r, meminit Erchemperti, e quo plurima desumpsisse
Magni, de quo Sigebertus De scrip. Eccles. cap. 91, videtur, ul lib. i, cap. 9, et 19, 46. Et card. Baron.
et Aubertus Miraeus in auct. De scrip. cap. 257, ex Erchemperti hisloria multa pariter haussisse,
cujusque eliam exstant Iucubraliones norinullae ini- atque in suos annales insertiisse , facile videre est.
pressoe Colonia3 anno Domini 1556 in-fol. Ceiie •Lege ipsum ad ann. 871, 872, 874 et 912.
quoad supramemorata opuscula , quae nos manu Quoto autem signateanno Erchempeitus mortalis
exarata eliam asservamus , praeferunt nomen Am- corporis deposuerit pondus, ignoralur : licet quidem
brosii Aulhperli abbalis Sancli Vincenlii, non Casi- opinari ann. 889, dum exeuntem annum 888, vide-
nensis. rat, descripseratque, nec ulterius historiam pro-
Porro Authpertus isie in Bibliolheca pbilosophiea, duxerat suam , quam se producturum promiserat;
et alibi.a nonnullis appellalur Ruperlus, quem in- et sic nostrum Petrum non Iibasse historiam Er-
. .quiunt vixisse anno 1040 sed duplex hiclapsus est, chempeni', suspicatur praefatus Peregriniis, dtim
nimiriim in nomine, ct in annorum numero : quippe claruisse referl sub Ludovico imperatore, cum il-
in Casinensium abbaium catalogo nullus Ruperlus hun vixisse sub Carolo M. compertum habeamus.
invenitur, et anno 1040 Richerius abbas monasterio . Carolus enim imperavii ah anno 881 ad annum
Casinensi praeral. 898.
- (14) Erchemperlus. ab aliis Heremperlus : jseu (35) Joannes abbas ,' Capuae illustri loco natus ,
Heremberlus.e Langobardorum illusiri stirpe.genns principum Landulfl primi, et Atenulfl sectindi con-
sumens e Beneventanis ducibus, pater ejus Radel- sanguineus, vir animo infraclus, litleris eruditus,
garius, abavus Rodoalt; patruus Radolpbus vocaba- j. et ui eruditione, sic el sancliiate insignis, ex archi-
lur. Vir fuit sanguinis splendore et doctrina non diacono Capuano monachusCasineiisis : quo tempo-
ignobilis, historiaeque scientissimus; ad bumanae re scilicet, anno Dom. 915, coenobio Casinensi a
lamen vitae incommodasolum nalus. Scripsit Chro- Sarracenis vastato, monachi Capuaehabitabant, ob
nicon, sive historiam Langobardorum, cujus prolo- singularem moruin maturilaiem abbas cre.ilus esl.
a typon , putatur periisse ; tempore lamen Desiderii Cceli limina peliit omni virtuie pra3lucens, anno
< abbatis Casin..quipostea fuitViclor papa IHexscri- Domini 954, ae in Capuano cosnobiolumulaiiis esi,
ptum fuisse, ita ipso mandante, leslaiur noster Pe- ' sanctorumque dein Casinensium .fastis sub pridie
•; trus in auctario Chron. Casin. lih.iu cap. 62, edit. Kalendas Aprilisascripluslegitur. Meminil Ferrafius
,Venet. Fusioris enim hujus hislorisa epitonien , seu in novo catalogo sanctoruin. De eo scribunt Leo
polius auctarium ad hislor. Pauli Diaeoni De. gestis Ostiens. Chron. lib. i, cap. 56 , 57 ei 58; nosier
Langobard. ann. 888 ab ipsomet Erehemperto con- Petrus lib. ms. De orlu et vita Just. Casinen., cap.
feclum , ut credilur.vir clar. Antonius Caracciolus 56, elVossius Dehistor. Lat. lib. m.Vide Sancluar.
ex ord. Cler.Reg. primum ex ms. codice Vaticano Capuanum Michaelis monachi pag. 157, ubi diffuse
edidit, notisque illtistravit, et typis Neapoli anno de Joanne agit. • .
1626 in-4° publicavit una cum Cbron. Lupi Proto- Chronicon , quod descripsit de perseculionibus
spalse, Falconis Beneventaiii,.aliorumque. Yeruiri ccenobiiCasin. ct de miracnlis inibi faclis, inedilum
postremo 16'coeruditissimus Camillus Peregrinus adbuc rcmanet, illudque existimatur, quo in prologo
suse Langob. hist. praedictum Chron. seu.Epitomen' sui Chron. usum se dixit Ostiensis his verbis : Adiii-
scholiis ornaiuni solita diligentia ac eruditione al- bui prcvcipiieCltronicaJoannis abbalis, qui primus in
1023 LIBER DE YIRIS1LLUSTRIBUS CASIN. . 1026
CAPUT XYI. A . CAPUT XVII.
DE THEODORICO. DE STEPHASO. - .
(16) Theodoricus Casinensis gymnasji pfesbyter, (17) Slephanus S. R; E. pontifex, yir erudilissi--
vir inter Scriptores ecclesiasticos non immerito mus ac singularis, prius quidem S. R. E. cancella-
praedicandus , hisloriam sancti Confessoris Christi rius ac dicli Casinensis ccenobii abbas effeclus, post
Firmani, et hymnum in laudero. beatissirai Mauri Richerii transitiim carne sinml el spiritu nobilissi-
venusto stylo descripsit.; mus, dum causa consecrationis suoead urbem Ro-

Capua nova monasterium nostrum conslruxit. Ca- Graecam Ecclesiam-cum Lalina conciliaturus; Mi-
millusPeregrinus hislor. Princip. Langob., fol. 122, chaelem Caerularium patriareham ejusdem urbisde-
aliud Chronicon postremorum eomilum Capure Iia- posuit, et anatliemaiis vinculo innodavit; inde re-
clenus ineditum in lucem evulgavit sub nomine no- diens, saeculique taedio affeclus, verum pro certo
stri Joannis abbatis, licet aulographum .nomine liabens illud philosophi a Plutarcho singulari com-
ipslus Joannis careret, quod haud raro antiqnis mentario, celebratum, Latens vive, Casinum petil,
scriploribus, et maxime inonacliis, in more fuit, ut ubi positis honorum insigniis ad exaetam religiosae
in editione librorum-modesiia: ergo, nomen cela- humilitalis legem se totum composuit: et posl bien-
rent suum; notaruut viri clarissimi Sixlus Senensis nium communibus monachorum suffragiis creatur
in sua Biblioth. lib. iv in verbo Mammotreptus, ac " abbas in locum Richerii anno 105.7, iv Kalend.
riieopbylus Raynaudus in Raymundo Jordano, qui • Junii, dieYeneris post Peniecosten;,deposito Pelro,
hactenus.Idiolae nomen praeferebat. qui praepropere fuerat intrusus. Quare delali mu-
(16) Quisnairi fuerit sanclus Firmanus qui scire nerisconflrmalionem petiturus (nec enim fas erat
desideiat, consulat card.Baron. in annal. Eccles. Casinatem prafecturam Romani pontiflcis injussu
ad ann. 995,'qui citat etiam S. Pelrnm Damianuni, adire) Florenliam, ubi per eos dies Yictorpapa H-
anle cujus tempora vixit. Unde Ferrarius in catalogo degebat, se contulit, a quo non solum abbas (quod
Sanclorum sub die n Martii sic legit : Firmamts, quaerebatur) sed iteruni etiam cardinalis lit. sancti
Firmii in Piceno nalus, admirabili floruit sariclilale, Clnysogqni, ex archidiacono S. Mariaein Dominica,
jui inter sanctos Confessores, non solemniritu, secl factus presbyter secunda promolione", isque solus,
sola altaris, sacellive erectione relalus est. Arnoldus praeter opinionem et votum renunlialur anno 1057.
Wion lib. n, cap. 78, Lign. vit. in Theodorico haec In reditu igiiur e Tuscia, dum Rotnaeeliam subsis-
reiert: N. Theodoricus monacltus, et sacerdos mo- teret, nuntiato Yictoiis ohilu, per Bonifacium epi-
aasterii Casinensis scripsit de vila sancli Firmiani scopum Albanensctn, mirifica sacri senalus cpnspi—
episcopi lib.i;deS. Mauro abbale Itymnum unum. ratione in riemorlui pontilicis locum sublegitur, ades>
Vossius De histor. Lal. in Theodorico,iiuncupat invitus ac reluclans, ut per ,vim ex hospilio ad basi-
Firminutn, et ail fuisse primum Ambiariensem in licam S. Petri ad Yincula eriucendus fuerit, pontifica-
Galliis episcopum, qui lemporibus Diocletiani mar-. tumqueipsi procuraniibus aiebatmcerens: De menon
lyrio deeessit 7 Kalend. Oclobris : uirique tamen poleslisagere, nisi quod permiseril Deus, el absqueil-
ofecepii, ut credinius, ob solani nominis similitudi-1 0 tius nulu, nec mihi dare, nec auferre islud poleslk.
nem , aut ob depravali iorsilan codicis lectionem; Postridie ingenti omnium ordintiin acclamatione, ac
fheodoricus enim noster sancli Firmani conlessoris laetilia in Yalicano consecralus, Stephani decimi ap-
ord. S. Benedicti vitam descripsil, non autem Fir- pellalione insignilur anno Domini 1057, "die Sabbaxi
miani episcopi, aul Firmini pariter episcopi. Fuit II Atigusti, quoniain festum sancti Stephatii papas et
qnidem Firmanus monachus et abbas inonasterii mart. co die- ceiebrabalur. Ila Fridericus. noudum,
Sancti Sabini in Firmana civilate, at non episcopus; qtiadrienitio monaclius, hoc anno inira unum pro-
decessitque ante Leonem papam IX. Olim in catbe- pemoduin mensem, et abbas Casinensis, etcard. S.
drali Firmana hiiic sancto dedicatum visebatur al- R. E. ac tandem sunimus pontifex renuntialur. Rem
lare, et in ecclesia Sancti Jacobi ad radices monlis illicb Christianam, quam perinvitus susceperat, .
Gerionis magno populorum concursti ejus festum prudentissiine temperavit; siquidem adjecto animo
celebrabatur, cui item visendurn sane altare conse- ad veleris disciplinos instauvaiionein, niuila pie
craverunt. Legilur praalerea Uberlus episcopus Fir- prudenterque constituit, et praecipue contra concu-
manus non solum Ecclesiam Sanctl Michaelis ar- biiialum, aliaque plurima cler.i vitia, imde omnes
cbangeli prope mare in fundo Rejano sitamBene- anno clericos Romse degentes, quipost inlerriictum papaj
Doni. 1010, abbati Firmano , et monachis S. Leonis incontinenles exsliierant, decpnvenlu Cleri-
dicti concessisse; verum etiam mulia alia bona, corum ct choro Ecclesiae praecepit exire; et qui ino-
praediaque, anno 1010 traditLeo Ostiens. in Chron. bedientes ejus sanclissimae brdinationi resistebant,
lib. ii,cap. 26. Yide erudilissiinum Ugbellum, vir- Deus ultionum in eos signa riemonslrabal, ut notavit
tutibus omnibus perinsignem, ac in cumulandis ec- D iioster Petrus lib. ms. De oriu el vit. Juslbr. Casin.
clesiasticis monumeniis perpetuum cultorem, diii- eap. 58 de quodam presbytero, qui jtixta canonicam
gentissimumque indagalorem, tbm. II llal. sac. in B. Ca:cilia3 Transtyberiinvana habitans, feminam abji-
calal. episc. Firmanorum iii Uberto. Claruit Theo- ceie nbn acquiescebat, el frivola haecjudicans
doricus circa annum Dom. 1012. slatuta. Dum itaqueincolumis, inquit Petrus, vegetus
(17) Stephanus papa decimus, anlea Fridericus acsanus exislerei, vespe-rtinishoris ad quiescendum
e nobilissima Familia Lotharirigise (aliqui nonum se itileclo composuit, sed repentina divinai ullionis
legunt, eoquia pontiflcum catalogo Stepbanum hu- animadversionemoriachoruinpercussus subilanea morle morluus
jus nominis secundumZachariBe ponlificis successo- est. Falsorttni ilem ac-sanclimonia-
rcm non ascribunt; cuni dies tres soluinmodo in lium vitam idem ponlifex reprehendit et correxit;
pontiiieatu transegerit : quae falioiiondebel cerle Simouiacain haereslm in aeteriium damnayit. Medio-
illum ab albo suBimoriim ponlificum expuiigere), lanensem Eeclesiam', quaejierducentos ferc annos
' fuit Ecclesiae insolenter se sub-
itaque fraler niagni Golthifredi regis Hierosoly-' a subjectione"Romana3
mitani. Vir quidem riobililate sanguinis satis notus, traxeral, eidem obiemperaniemlecih Denique dum
sed animi splendore.et doctrina multo magis clarus. se loium in riepravatis mpribtis cqiTigendis accom-^
A Leone papa IX, ejus consaiiguineo, cardirialis modassel, itifirnise tameii seii:per valetudinis, Fio-
diaconus-Sanclae Mariae iu' Dominica anno Dotii. renlia: singttlari omuium dolore ac luctu yitam cum
1650,-ac etiam S.,R. E. canceliarius et-bihlioihe- morie vel coelopotius comuiutavit anno 1058, ,die
barius creatus legilur : Consiaiilinopolim mlllitur, 28 Aprilis, ibique sepuluis in. caihedfali ecclesia
1(127 - PETRIDIACOM 1028
_ Florentiae, ubi multa signa usque in hodiemum
mam pergeret, defuncto Yictore Ecclesirc praesule, a A
cardinaiibus el episcopis Romanus ponlifex eligitur. diem per eum Deus patrarenon Cessat.
Scripsit apud Constanlinopolim adversus Michaelem X14PUTXVIII.
ejnsdem Urbis abusivum palriaTcham una cuiri" DEVICTORE.
Uberlo librum De cofpore Domini. in quo onmia, (i8) Victor, et ipse apostolicae .sedis' ponfifex.
qttasGra:ci adversus Latinorum sacrificium <3elatra- Casinensis-abbas, compunctione UmorisDei plenus,
banl, ueslriixii. Alium etiam librum de eadem re caslilate singiiliui, professione el opere monaehus,
edidit adversus quemdum monachuni Conslantino- in nuptiis sponsam suam relinquens, eremum pe-
politanum. Claruit vero temporibus Constaiiiini ct liit, ibique sanciae religionis habitum sumpsit : eu-
Henrici imperatorum; isepultusque «51 in civitate jus ftigam rabirio furore-insequentes parentes, etun

Repafalae, absque ulla iiiscripiione, cum scdissel Nicolao papa If, anno Domini 1059, iruer carriinales,
dceem menses, lotoqtie etiam viine spatio abbaiia til. S. Caeciliasconptaiur. Exslincto apud Saleruum
Casincnsi sibi reservaia; «onsliliito lanien illic Gregorio VII, Desideiius omniiim consensu, Gliri-
ejiisriem foenobi'imonaclio Desirierio Yicesgerenie , stkiiia? reipnblicaepraefieilur, quo, iile, acccplo ntm-
Otii poslea Viclor papa 111est appellalus, excmplo ij> ' tio, ianqriam repeiilinae calamilatis inoplnaio asu
Leonis papae IX, qui sibi episcopalum Tiillcnsem perculsiis, nunquam persuarieri potuit, ut eleclioni
quoad vixit reiiriueral, dalo •suffraganeo.Saiicium assenlirelur, diserte contestans se pontificem «sse
Peirum Damiannm Sabbaio quatuor teriiporom nolle, et deposita cruce, cblamyde «occinea, c;ele-
Mariii iu collegium «ardinalium reniieniem coop- risque pontillciis ornamentis, pra?ier albam, qnani
tavil, ac in episcoptim Gstiensem etlam consccravit, reniienti non potuerunt imponere, Casinum, gene-
ul proinde ipsc Daiiiiaiuis , 111Epislola ad Nicolaum rosasecnli Tuga, ad suos remigrat: sed quia delibe-
II, Siaim vocavcrit persecutorem Slephanum. Ut raimn eral, nemineni alium, ipso sttpersliie ac vivo,
etiam llililehrauriiim B. R. -E. archidiaconiim, san- ad ilhid riignilalis culmen evebere, imporitiriis cleii,
clitm Salaniim, ulpoie bona iiilenlione adversariimi, priiiciplimque precibus victus pnniificatum admiltit
niinirmn, quod volis dc repeienda eremo «mceptis aimo Boniini 10S6, IX Kalend. Junii, qui miuiine
peiiinaciicr obsiiti3sel,<latis liileris ad Alexandiiim posiea consecrari passusest, usqne fld xnl Kalenrias
papain II. Aprilis riie Dominico in Ramis palniarum, iu diaco-
lles geslas Slepbaui scripsernnl Sigcbertus tn nia sanclae Luciic ad Septisolium ann. 1087. <j}>0
Chron. ad aiinuni 1058, Leo Ostiens. in Chroii. Lin. lempore, diun Yictor reni divinani faciebat in mo-
ii, cap. 77, -96, 100 et 101, qni stto tempore mulia nastcrio Casinerisi, ad •glori;eiinmorialis consccntlil
pairaia fuisse atPejtis sepulcriim miracitla scribil. siiblimitaiem iiiiiio mtaiis snasOO, xvi Kalend. Octo-
Ejus «anciitas memoiaiur in marlyrologiis Arnoitli bris (veneno in calicem inliiso, Henrici IV imp.,.
Wionis, Hugonis"iVienarrii,ct Andrea: Saussay. Yide pseudopapa: insitiiis stisjiicanlur noniuilH. Yide Ge-
eiiam Lambcrtuin Schafiiabtirgeiisem in hisi. Germ. f, nebf. Lib. iv Chron.), tlignus vivereaimoiTim sericni
atl aim. 1058; Frizonein in Gallia purpurala, Sigo- iiniumerabilem, ciini piiefuissel iu sede apostulica
niuin tie Regno ltal. lib. ix aliosque. ab i)iso suaeeleciionis cxordio anmiin ununi, a con-
Scripsil, pi':i!teimeniorala a Peiro , epislolam ad sccraiione mcnscs quaiuor, dicssepieni, t:t in Mar-
Gervasium Baihet arcbicpiscopiun XLIUiUieinenscni; tyrologio Benediciiiiosubdie xvi Scpienib. ascvptus
habeiiirtom. 11 Biblioth. Pairuin, ct lom. VII Con- hoc elngio : In monaslerio Casinettsiobitns -betili Vi-
cil. apml Baron. ad aiuiuin l'057,|iium. 55, ac Papjr- ctoris Pupa: tertii, sunclitate vilte, et miritctihrum
rium Massonuin : sed male ad Willielmiim pro Ger- gloria clarisiimi. Michael Conslanlinopoluaiins fen-
vasio -dicilur, clim imilus repeiiatiir hoc noniine peraior Vicloiem noslium fama iiolissimum v^ne-
lofo illo sa:culo Uliemeiisis arcbiepiscoptis. labalui', eiqtie nuntios et pltira inuuera iiiisif.
Diplomala varia pontilicia feritir scripsisse, dum poslulans ut pro se, filiis ct iinpeiii statu Deum
biblioibecarii ac cancellarii S. U. E. offleio funge- exoraret. Leo Osliens. in prologo lib. Tii Clmm.
reiur. Ejus tlecrela legiiniur Coloifue exctisa cum Casin. arimirabilcm ci singulareih siti ordinis virum
aliis, leslc Possevinoin Apparalit. Si pltifa <le Scri- Desideriiun appellavii, et sancttts Pctrus -Dainiatii
ptis Sicphani videre opias, adeas Utipipozeiimepi- archangclum niouacboruii). Ejus scpulcrum vispiir
scopuni Piclavienseni in nomenclaliiia. Carri. Posse- iu capella Sancti Bertbaiii abbalis et inaiiyris -.id
viniirn in 'dict. Apparat. et Claudium Rubeiiutu in sinisuuii) allaris conui,hoc oniaiuin epilnpbio :
Gervasio Barbel. vel auid, qutilis. quanlusque doccri
Victor deinde Qui juerim,
(18) papaterllns, InsacculoDauferitts, Si quis forle velil, aurea scripla tlocehl.
moiiaciius, -Desiderius vocalus, Sauiuio Benevenlaiii milti magnalum, Beiieveniuspatria, notneh
unica ex fainilia JJ Stirps
principis proles originem Iraheiis, Esl Desiderius, tuqne, Casinc, dectis.
Epiphania natus aimo ©oinini 1027, a primis annis lnlaclam sponsam, mtttrem, jiiiiriamque, •propinquos
amoies-suos ac delicias in ccelo-crillocans,in ereinum
ci.un •seccdh-(erai enim sa:culi rigidus aspeinalor); Spernens, huc propero, monacluts efjicior.
riciude inler <]asinates opera -Rumani pontilieis Abbas deliinc (actus,studui pm tempore lotum !
(Ul nunc aspicilur) Itunc renovare locuin,
atlmissus ftril, nihil aliud iu votis habens qtiam Inte.rea Rotnana clarus in Uibe .
et ncsciri: unde de illo vere dici polerat, fueram
latere, . Presbyler Ecclesice, Pslre beale, tum.
'jiiod bodie in eifigie Thomae Kempensis legilnr:
ln omnibus reqniem qumsivi, sed non inveni, iiisi in Hoc senis tvstfis, ritinus anno, funcius honore
tdtdiiis reccssibits ethbellis. -Non miilio posl igittif, Viclor, Aposlolicumscando dehinc solium.
setatis suae abbas Casincnsis Qualuor et semis, vix mensibusinde peractis,
videlieetaun.lOSO, 30, Bis sex luslra gerens, morluus Itic tumulor
cligiuir (qui ante eleciionem S, Benedicinm sibi Sotis virgineo slabal lux liltima Signo,
hilari vifliii, rrianu porrecta innueiitcm, et juxta se Cum me Sol verus Itinclulit ipse Deus.
considere jubeiuem per visum 'aspexil: qua: visio
Casinensis t.cenobiieuin abbalem futurum itiriicabat) Muliadum vixitscripslsse fertur, inler qua3adsunt -
el a itomano pontitiee in procurandis inagni mo- lantuin Bialogi sub hoc programmale evulgaii:
nienti negotiis ad Michaelem impeiaiorem legatus Victoris lertii Rom. Ponlif. oliin Desiderii abbalis
mittiiur, e qua legatione poslea regressus, arimini- Casinensis Dialogi. Diversa enim miracula in eis a
btvalionem denuo cosnobii Casinen.sis suscepit ct a S. Benedicto, aliisve monachis in Casinensi coeno-
10S9 LIBERDE YIRtS 4LLUSTR1BUSCASIN. - 1050
repertum vesie monaslica ex-uunt, mililaribusque A Henrici. Sepultus vero est in absida capiluli Casi-
illum tegminibus induenles, ad ejus genitricis do- nensis.
mum Samniuin usque dedueuiii. fnde igitur, nacta CAPUT XIX.
quadam hora aufugiens, SanciaeTrinitatis cosnobiuni BEALT'HANO..
peiiit. Indeigitur Magellaaeretmim, ac dein monieni (19) Alphanus Salernitanus archiepiscopus, et
Casinum adveniens, mbnasticam isthic cohsecratio- Casinensis coenobiimonachtis, virin Scripluris san-
nem accepit. Faclus deinde abbas, tolum Casinum ctis crudilus, et notitia ecclesiasticorum dogmatum
cosnobiumrenovavil. Demiraculis praeterea , qnsea ad pleiium inslructus. Composuit nudo et lucidis-
B. Benediclo et a monachis Casinensibus gesta surit, simo sermone passionem Sanctae Cbristinae, Hymnos
una cum Theophilo diacono lihros ediriit qualuor. praeterea de eadem virgine duos; de Sancto Bene-
Cantum eliam B. Mauri coniposuit. in quibtis -qui diclo versus ad Pandulphum Marsorum episcoptim;
",uit-artis grammatica: tTainHem, et monochordi so- cantus S. Sabinae,;versus Sanclse Chrislinse, S. Petri
nori Magade rcperiet fiolas. Facius dchinc sedis Aposloli; in laudem monachorum Casiiiensitim. De
aposloiieae poiUifex scripsit ad Philippum regem situ constructione ac renovaiione ejusdem coenobii;
Fr-ancorum, ad Ugonem Cluniacensem abbatem melrum saphicum hendecasyllabum de S. Mauro;
quamplures epistolas-. Claruit autem temporibus B_item ejusdem hymnos; de sancto Matthaeohymitos
imperatorum Michaclis , Conslantini, Alexii, atque tres; de sanclo Forlunato duos; de sanclo Nicolao;

bio,et alibi palrata legunlur, quos annissuperioribus fratrum Beneventanortim, licet non una die sint
Romaeiu-S°, forma in lucem e Yalic. Bibliotb. de- passi, quam metro heroieo in honorein diclorum
prompios eriidimus, nolisque illuslravimus. saiicloriim scripsit ad Fratrem Roffridtim Casinen-
Cauttis, quem de sancio Mauro coinposuit (erat - sem nionachiim, legitui apud Lippomaiuim ioni.1V,
enim musices et medica: arlis peiiiissimus) in orieb ei Sur. loin. VII, sub riieprima Soplembris, cujiis
monaslerii Casin. legitnv: nola laiucn, qnori Maga- etiam mentionem facit Galesihus iti nol. ari Mart.
diuin in tlicto cantii indicalum, ca pars est lync, in servalurqiie eliam ms.. in noslro tenui litierario
tpta plectrnni illiriilur, ubi sciiicel percussio cbor- penu.
tlaruiii fit maiiu riextr.i.ul Biiriasusnolavil. YideLi- Notandtim lamcn esl quod non solum ex isto no-
brum rie harmonia psalleiuis Ecclesise cap. 17, § 5, stro ms. exemplari vcrsus eriiti enienriaiiiiir; veniin
mim. 5 circa fiueiii, Dom.JoannisBona cong. Sancli eiiam ex aliis cenliim versibns hacienus ineriilis
Bernaidi, orri. Cisterc.abbaiis diguissimi, viri omni- metrum iieroicum suppletur, «t-quiiureiiim:
gena litierarum eruditione inslruelissimi, valiriisque Sic sacrit • lemporibus sanctomin cor.pora mul-
praesiiiiis riiscipliiiarum oomiuni tam melro quam [th, etc.
prosa nobiliier insirucii. Terriiiiiatur sic:
De rebus gcstis Viciofis agunl Leo Osliens. lib. HI Q
per touim; Bimius in YH tom. Concil.; Sigonins Jam sistat opus milleno carmine clausum.
lib. m De regno Italite; Anioldns Wior. lib. v, pag. ilisloriam pr:edictam ad fidem dicti ms. cod. cor-
655 Lign. vilte; Albcrius Cranizius; Barou. ad reclam, omuibusqtie nitmeris absoltuain Deo dante
an. 1087; CaniiU Peiegr. Histor. Princ. Laugob. in eviilgabinms. Cflinmcntaius quoque est de aliis
serieabb. Casiii. in Desiderib, aliique. ^aitcti-, quaea Tiiihemio praeteriia Possevinus re-
(10) Alpbauus Salernitaiuts, primo monachus cens(>i.
Casiuensis, dcinde poslulaiioue Gisulfi prineipis, AiioiTiinhymnorumelcarminunilibri utiacum epi-
abbas mouasierii Saucli Beiiedicli Salerni, et po- taphiis, partim exctisi stint inleriio (oin. poeinattiin.
strenii) ejusdem civiiatis arcbiepiscopiis reiiuntiainr Piospeii Mariiiieiigiiin-4%Roma:158'9, ct in Amial,
aiino Domini1057 inierfuisse enim legiiur concilio carri. Baron. tom. XII, partim vcro in calce totu. II
Roiuano sub.NieoIao H, scientia'lanio himine cum lialiae sacr;e. Inter opuscula Guaiferii Salernitani
sanctitaie conjiinciopraeriiwsriicitnr, tttiilius sssculi moiiachi Casinens. cotl. sign. nuiii. 280 Bibiiotb.
hoiuiuibiispro miraculo fuerii: pbilosophus, theolo- Casin. ctincta Alphani poemala inlexta liuuc ha-
gus, ac oraior celeberriinae opinionis, poetic;\:que -benlur. {
artis diserlissinms; iieque vcro alienum ab episcopi •CluiTiilAlpiianus velulsolcunctis fulgidus, viilulis
dignilate exisiiinaurium, quori iu Dei laudibus poe- «xempla felicitalisque trauiitem snbdiiis praunoii-
licani niaxime adbibuissei, cum et Panltis gcniium stians, iilliiiiis Heniici tcriii, ac piiniis Ileiirici
Doclor hynniis et canticis Dctim reiebrari jubcai; quarti teiiiporibns, anno scilicct pom. 1057 usifue
nec jain inde Jib initio nasceniis Ecclcsiaeexempla Dadannum 1086 post vigesimum iioniim aimnm sni
defueruiil. Quo innumero familiam ducunt Damasus pncstiiauis.nienseMaii: qni eliam fnil iiiler saucios
ponlilex, Nazianzeuus, Damascenus, Paulintis, For- jclalus, inquit Arnolrius Wion. Hinc conigenrinm
ttinattis, Prospef, Sidouius, cffiteriquc pisesules. Falconis Cliionicon etlitiun a viro clar. Anionio
Lucubraiiones, quas notavit noster Peirtis, ediiae Caracciolo, in cttjtis indice haec lcgunlur: Alphanus
habeninr apud V. cl. Ughellum in caicc lotiu II archiepiscopus Siilernitmtus bbiit ann. 1121. Sttcce-
lialiae Sacrae, demplis versibus, -qtios scripsil in denie sibi Romuatdo Chronici scriptorc. F-aLo 2-0.
lauriem Romualdi Causidici, et Sigismundi moiiachi Fuil anclor poemalum quai servat bibiiolheca Vttti-
Casinens. quos mss. servamus. cana, ut testalur Jiarou. tom. XII ad ctnnum 1111.
insitpei' exaravit Alphanuspraeter recensita, qtias- Diversus esl ub Alpltano illo seniori. qui consecnuus
datu insiguia profundi sensus opuscula, virielicet De esl archiepiscopus anno 1058, de quo Leo Osiiens.
uliione Verbi Dei et hominis librum uiium;De Jib. ii, cap. 99, 100. Nosler enini- Alphaims, qtii
unione corporis et animce librtun unum; Deqtiatuor auctor estpoeinaluin, fuit electns et consecraius ar-
liumoribus corporis libruni unum. Exslaban! pnerii- . chicpiscopus Saleriiiianus a Stepliano papa X, anno
cla doctrinaiconsuniniatissiniaemonumenia in Casiu. 1057, iion autem senior Alpbanus, ul clare riocetLeo
Bibliolb. mss. in pluleo 8 ad siuislram; nttm veio Ostiens. in Cjiron. lib. u, cap.'97, ac etiam lib. m,
horiie, uondtim coiuperimus, quamvis illa cum dili- cap. 7, 8 el 55. Arii Vossium De hislor. Lat. in
geniia ab antiquitaium Eccles. indagaloribns per- _ Alpbano.
quisierimus. Passio sanctorum mariyrum duodecim
 1031- PETRIDIA.COM 1052
ad Allonem episcopum Theatinum; ad Gisulphunu.A • CAPUT XX. ..
principem Salernitanum; ad Sigismundum mona- , . DEAMAT.O.
chum Casinensem; ad Guilielmum ejusdem loci (20) Amalus-episcopus, et Casinensis monachus,
grammaticum; ad Guidoriem fratrem principis Sa- in Scripturis disertissimus, et versificalor admira-
lernii.anl; ad Goffridum Aversanum.episcopum; ad bilis. Seripsit ad Gregoriurii papam versus De gestis
Ilildebrandum archidiaconum Romanum; ad Ro- apostolorum Petri el Pauli, et hos in quatuor lihros
mualdum «ausidiCum Salernitanum; ad Roffridum divisit: fecit et De kude ejusdem pontificis; Deduo-
monachum Casinensem: metrum lieroicum in hono- decim lapidibus, et civitate-coelesli Hierusalem.
rem sanclorum duodecim fratrum; confessionem Hisloriam quoque Northmarinorum edidit, eamdem-
metricam ejus; versus de Ecclesia Sancti Joannis que in Iibros octo divisit. Fuit autem iemporibus
Baptislaein Casino; epitaphia quamplurima virorum supradictbrum imperatoruni. . - '
CAPUTXXL - -
insignium, el alia quae in noslramnotitiam non ve- ,
nerunt. Fuit auteiri =temporibus supradictorum »E ALBERICO.
imperatofum; sepultus vero est apud-Salernum. (21) Albericus diaconus, vir illis temporibus

(20) Fuit Ariiatus provincia Campania, scriplor B Albericotribuat:cujusobjectionem refellit Malthsus

sui lemporis non contenmendus', ac deinceps epi- Laurelus J)e exisl. corp.' S.. Benedicl. cap. 42,
scopus, ineertae lairien sedis. Scripsit ad Gregorium pag. 204. Pfus etiam refert animadverlere non esse
' VII papam De gestisaposlolorum Pelri et Pauli. -_ Leonis ea quae nolavit Baron., sed ejusdem nostri
Historiam Norlhmannorum dicavit Desiderio abbati, Petri Diaconi, qui posl Leonem ineipiens a-renova-
qui fuit Yietor papa III: ieslis est noster Petrus iir tione ecclesiaeSancti Marlini, idest, lib. in, cap. 34,
auctaiio Chron. Casin. lib. 5, cap. 55, illamque bo- edit. Keapol. Chronicon Casinense continuavit," in
riie non exstare, nisi ms. in Casiriensl biblioih. affir- i_uaparle, videlicet cap.r55, laudes et elpgia- Albe-
mant aliqui, non exiguo saiie historia? ecclesiasticae iki a.Petro describunlur, sive denuo repetuntur.
ac profanae bono, cuiri iri ea multa scitu digna ac- . Meminit Alberici noster Pelrus Jib. ms. De. vita
curateque descripla legantur, praecipueque vero Just. Casin., cap. 48 in Guaiferio his verbis :.Cum-
Northmannorum rilus.acresgesus fideliler exaralte . que jam remuneraliones laborum, perenneritque coro-
explicentuf. Animadverlerunt enim curiosi exleros nam mternus dxtre ei (Guaifeiio) Arbiler decrevisset,
fere accuratlus, quam incolas, gentis cujusque languore deprimitur : qui in leclutd jacens exlremum
mores, ritus, antiquilateiri ef observasse, et lilteris vitm spalium jamjam ad Domiriumreversurus trahe-
mandasse. Non longeabierimusj: Graec), Dionysius bat: nonnulli e fratribus circa leclum ipsiusexcuban-
HalicariiassaeuSjPlutarchus Chaeroneus, Dio Cassius, les obitum ejus orationum precibus munire cmperiint.
et Herodianns copiosius quam Latini, Livius, et Cumquein hujus ministerio rei diei mdxiihamparlem
Patereulus caeterique in suo quisque genere res Q perlransissent', snrgensin medium Aibericus diaconat
Rorcanas. Yivebat Amatus anno Domini 1070, sicuti - per Jesu Christi Dotnininomen obteslari eutndemGuai-
per ea tempora inter Casinates sanctilate et lilteris ferium cmpit, ut post suum e mundo recessum qualiter
etiani Ilorebant Albericus.Conslantinus, Guaiferius, susceplus, quove in loco deputalus esset, eidem:Mppq-
el AlpTiaiius: i [ rms revelare curaret: quo diclo, prcedictus frater ex
(21) Albericus monachus Casinensis et S. R. E. Iwc mundo recessit, Post nbn muttos aulein diesidem
diaconus cardinalis Sanctorum Quatuor Coronato- •. Gauiferius eidem Albericoper visionem apparens dixit
rum a Stepbano papa X creatus, alii ah Alexandro ad eum : ln veriiale scias me ad vitam iransisse
II Papa Iegunt; vir diseriissimus, multisque virlu- , mlernam. HaecPetrus.
libtis suo tempore clarus, quem tilerurii' honorifico Cuncta3lucubraliones Alberici-habentur /inss. in
salis elogio idem nostef Pelrus Diaconus in auctario hibliolh. ccenobii Sanclae Crucis Frairum Minoruin
atl Ostiens. Chron. lib. 111,cap.'55,-commemorat. Convenlualium S. Francisci civilatis -Florentiae.
Llbium iiilegrse vix-hebdomadae iriterjectu elabora- Vila S. Scholasticae habetur. ms. in Bibliolh.
tum adversus Berengarium haeresiarcham De corpore Casin. cod. sign. num. 146,quoque pag. 255, [post .quam
Domini, Patrum lestimoniis roboratum edidit,' quo sequitttr ejusdem Alberici quaadamhomilia, incipit:"
e.jus omnes assertiones omnino everlit, ipsumque Audislis, fralres charissimi.
devicit, ac profligavit secunda vice sub Gregorio V1I_ In Vita saneli Dominici innumerabilium patra-
ann. S079, in synodo Romana, ui tanli proiride sa- loris miraculorum, monachi Casinensis ac abbatis
ciamenti defensor dici promeruerit; iiride poslea " juxta Sorain in Ilalia (licet babitu Cisterciensium
Berengarius Tationibus polissimum Alberici supera- TJ pingatur,' quem constat,- diu anle Cisterciensem
tus ac victus, puenitenlia ductus, errorem suum con- - reformationCmvixisseCasinensibusBenedictinoram
litens, suscepta peregfinatione. loto tempore vitae inslitulis)per nostrum Albericum descripta, apud
suae satisfecit peccalo, et anno Domini 1088,. die vir. clar.Bollandum lom, II, sub die 22 Januarii,
Epipbaiiiae obiit nonagenarius, in templo S. Cosmae •noniiulla desideranlur, qua^.exiioslro ms.exemplari
apud Turones sepultus; Scribit Claudius Rohertus suppleri possent. Meminit Baron. sancti Dominici
iri sua Gallia Christiana, ubi de.episcopis Andega- annoiOSl, el Ferrarius iifGatologo sanctprum.
Videnotas Viri Clar. Aubeiii Miraei
- vehsibusagit. Caeterum vero notandum. quod alius ab eo est
in Sigebertum cap. 154. Berengarii abjuralionem Albericus, monacbus pariterCasinensis,
habes cap. Ego' Berengafius, De consecr.,- dist. 2; qui scripsit
de visione sua librum, nalus-aiino 1101 circiler;
aliam in Regest. Gregorii -YH, lib. iii et vi in Sy- Jegllur ' eriun apud nostruiu l>eirum in auclario
nodo: cui repetitidni, quid causam, dederit, expo- Chronici Leonis Osliensis lib. iv,
•nitur in.Seholiis, conciliorum, quaeColoniae quatuor - coenobiuiii cap. 06, Casiuense
tomis sunt impressa. YirieBellarminum iib. niDe petiisse arinum- tun.c agens oelalis suae
sub Gerardo abbate; qui sedil abann. 1111
Euchar. cap. 8,-col. 5 ; Blondum decad. 2, lib. m; - decimum,
usque ad anniim.1125. Slephauus ycro. papa X, a
Lanfraricum, el Guitmundum conlra Bereng. Nolat ^quo in tostum cardinalium fuit.cooptaius noster Al-
cardJBaron. lom II ann. 1059, Leonem Ostiensem bericus,' obvit anno' 1058..Unde' diversus manifeste
nimis glorianler, ac yalde mendaciter loculum de -.dignoscilur, et
corrigcndus-Bollandiis in prolegom.
Aiberieo, dum plus quam par est, de rcportala glo- stipiadiclae YitaaSaucti Dominlci, unum el euunleiu
riosa vietoiia in synodo contra Berengarium, eidem esse opiuans. Insuper observandnm nostrum Albe-
iGSS LIBER DE YIRIS ILLUSf RIBUS CASIN. »633
singulafisl Seripsit lihritm diclamirium el salutalio- A CAPUTXXIII.
num; bymnos in sancli Nicolai, in musica Dialo- DECONSTANTINO.
tgum; librum De virginilale sanclae Mariae; conlra
Henricum imperalofem De electione Romani porili- (25) Constaniinus Africanus,ejusdemco3nobii mo-
nacbus , philosophicis studiis plenissitne eruditus,
-ricis; De astfonomia; liynmos in S. Cfucis, in
Orienlis et Occidentis magister, -novusque effulgens
Ascensionis, in sancti Pauli. in sancli Apollinaris;
Yilam S. Scholasticas, homiliam ejus, cthymnos; Hippocrates. De Carthagine, e qua ipse oriundus
in Assumplionis S. Mariae hymnos tres; in sancli erat, egrediens, Babyloniampeliit, in.qua grammar
arilh-
Petri bymnos; Vitam S. Dominici, passionem S. licam, dialecticam, physicam, geometriam,
necroman-
Modesli el S. Caesarii; librurii De dialeclica. Tein- meticam, maihemaiicam, astronomiam,
tiam, musicam, physicamqueClialdaeorum,Arabum,
poribus vero ejus facta est synodus in urbe Roma Persarum , Saracenorum plenissime. edoclus est:
adversus Berengarium diaconum Ecclesiae Andega- inde discedens Indiam
adiit, eorumque se studiis
vensis, qui, inler muita quae astruere nitebatur, erudiendum tradidit : eldum Indorum arles ad
dieebat sacrificium eorporis et sanguinis Domini
esse: ei nullus resistere plenum edoclus fuisset, iEihiopiam petiit, ibiqiie
figuram cumque valeret, iursus JEthiopicis disciplinis erudilur. Cumque
jdem Albericus evocatur ad synodum : quo dum ve- „
affaiim eoriim studiis replelus ftiisset, J5gyptum
nisset, posl varia conflictationum genera, cum pars
non idem hebdo- profeclus est, ibique omnibus jEjjyptiorum arlibus
parti cederel, Albericus, accepla ad plenum inslruilur. Complelis igilur in ediscendis
madae uniuslicenliaj librum adversus eumdem dia-
studiis triginla et novem annorum curri-
conum De corpore Domini edidit sanclorum Patfum hujusmodi
Africam reversus est. Quem cum vidissent ita
tesiimoniis rohoratum, in quo omnes assertiones culis,
ad plenum omnibus gentium studiis eruditum, co-
ejus deslruxit, aeternaeque oblivioni tradidil. Fecit
et versus in vitam S. Scbolasticae, rbythmum in gilaverunt occidere eum : quod Constantinus agno-
scens, clam navem ingrcssus Salernuriiadvenil, ibi-
Pascha, De.die judicii, el De poenis inferni; rhy- sub specie inopis aliquandiu laluit : deinde a
thmum De gaudio paradisi; epislolas quoque quam- que
fratre regis Babylonioruiri, qui tunc ibidem adve-i
plurimas ad Petrum Ostiensem episcopum; De die
nerat, agnilus, ac in magna honorificenlia-apud
_morlis;\De monachis. Composuit etaliaquae in Roberlum ducem babilus est. Exinde vero Conslan-
nostram notitiam non venerunl. Fuit autem tempor
linus egrediens, Casinense cqenobium petiil, atque
ribus supradictorum imperatorum. ^Sepultus vero
a Desiderio abbate libenlissime susceplus monachus
estjn urbe Roma juxta ecclesiam Sanctorum Qua,- factus est. In eodem vero ccenobio
tuor Coronatorum. C positiis, trans-
iulil de diversis genlium linguis libros quampluri-
CAPUT xxn. mos, in quibus praacipue sunt Panlegnum, qriocl-
DEARIALDO. divisil in libros duodecim, in quo exposuii quid me-
(22)Arialdus Casinensis presbyter scripsit ele- 'dicum scire oporteal; praclicam, in qua posuit
"ganli sermone quosdam tractalus; fuit aulem eo qualiler medicus custodial sanitalem, et curet inflr-
tempore quo et Albericus. initalem, quam divisit in libros duodecim; librum

rieum card. non scripsisse de visione sua librum, luit,iil omnes dein Iaterenlur novum Hippocratem
•ut incogitate nolarunt Arnoldtis Wion, Possevinus, orbi effulsisse; eamque ob. causam Hebraeain, Sy-
Torrigius, aliique, qnem utique indicasset noster ram, Ghaldaicam, Graecam,~Latinam , lialicani,
Petrns in Elencho lueubralionuui Alberici, si lilteris Persicam, Arabicam. iEgyptiaca'ni. ^Etliiopicam, et
demandasset; ciim visionemhabiieril illam Albericus Indicam linguam discerecuravit. Yir quidatn stiapte
puer natione Campanus ex oppido Septemfratrum, nalura ad- res difliciles obscurasque in anliquorum
qui postea coeiiobiumCasinense peliit sub Girardo libris pervestigaiidas valtie propensus, ut nemo
abbale, ut dicemus infra in Guidone et notavit su- illuni in ariale sua vicerit, paucissimi aequarint,
pradicla noster Pelrus in auclario ad Chron. Casin. linguarumque omniuin exacla nolitia, quae ad ho-
Pariterqtie corrigendus venit Alpbonsus Ciaconius D 1 mines illustrandos una fere suflieere semper exisii-
caeterique etiani qui de cardinalium geslis con- mata esl, exiguam partem in hujiis viri, vere poly-
scripserunt, notantes Aibericum cardinalem esse gloss: laudibiis-occupaverit, sed profecto pro lanti
nalione Cainpauum ex Oppido Sepiemfratrum, dum viri laisdibus,jejtine aritleque. Ejus opera eonqui-
putanlAlbericuin Diaconummonachuni Casinensem, sita magtio studio Basileae apudHenr. Petri ann,
dein caid. et Albericum poerum, unum et eumdem 1556 in-folio excusa reperiuntur : exstare eliam
esse, ex nominis simililudine, ut credimus decepti. mss. in biblioth. Sancli Germani de Pralis cod,
Exslant episto!a3 S. Petri Damiani ad nostrum sign., num. 459, scribit Labbeus in nova Biblioth.
Albericum tom. l,lib. n, episl. 20, 21, in quibus mss. Iibr. p. 50, uli eliam nonnulla in diversis bi-
quaesliones quasdam ab Alberico sibi propositas bliolh. Palavinis meinorat v. cl. Tliomasinus epi-
discutit : laudat et PlaMna in Nicolao II, vocans scopus ^Emonensis in bibliotheca Palavina. Claruit
-eum virum doctissimum. Constanlinus temporibus imperatorum Micbaelis,
Florebal Albericus ann. Dom. 1084, et aetas ex eo' Consiaiuini, Alexii, alque Henrici anno 1072 circi-
savis cognoscitur, quod pro Gregorio papa YHcala- ler. Yide nostrum Pelrum Diaconum in auctario
mum strinxerit adversus HenricumlV. Cbron. Casin. lib. m, cap. 35; Trilbein. de Scripl.
(22) Clavuit anno 4080. MOK. Eccles. et De vir. illtistr. ord. S. Bened., lib. n,
(25) Gonslantiniisadeorum morem, qui a dipsade cap. 70, et Arnoldum Wionem lib. v, cap. 98 Ligii.
morsi sunt, plenisfaucibus avide et sine inlerspira- vitae.
lioqe cunctas physicas disciplinas haurire consti-
PATBOL.CLXXIII. #>
3055 PETRl DIACONI . 1058
-duodecim graduuni; Diaelam ciborum; libruin fe- A / abbatem librum I)e calculalione, versus De lermino
brium, quem de Arabica lingua transtulit; libium Paschae llebraeorum ; De circulo solari ad concur-
De urina; De inlerioribus membris; De coitu; rentes inveniendos; De eyclo lunari, De feria Pa-
Yialicum, quem in septem divisit.partes, primo De schae Hebraeorum invenienda; ad annos Domini in-
iriorbis ln capite nasecnlibus, dehinc De morbis veniendos; qnaliler sint invenienda: indictioncs; De
'faciei, De insirumentis,'De slomachi et inlestino- luna cujusqtie diei invenienda ahsque.Embolismo-
rum iiifirmitalibus, De infirmllalibus bepatis, renum, rum conirarietatc;-quomotlo fallunt qui se scire pu-
vesieae, splenis et fellis. De his quae iii generativis tant, quolhoris vel ptineiis lunainunaquaque noctc
membris rtascuntur; De omnibtisquae in exteriori •luceal;quibus modis ctirsus solis dividalur;quombdo
cutenascunlur, exponens aphorismi librum : Tegni, efficiatur bisextus ; ad ferias Kalendarum invenien-
Megategrii, Micolegni, Antidotarium ; disputatlones das; qualiler vel unde regulaead ferias mensium iu-
Platonis et Hippocralis in senlentiis. De simplici veniendas praecedant; quomodo regula lermiuorum
medicamine, 'De Gyna^cia, id est de membris ac Hefaneorumexcursusolisinveniatur;adferiamunius-
"corporibus feniinarum; De pulsibus; prognostica; cujusque diei inveniendam; De qualuor temporibus,
De Cxperimeniis; glossas herbarum et specierum; in quibus datariis solstitia veraciler essedeheant: ubi
'
Chirurgiain; librum De medicamine oculorum. Hic aequinoclia veraciler credanlur esse; quoniodo Ad-
vir qiiadraginta annis in ediscendis diversarum ventus Domini sit inveniendus; ul littera bebdoma-
gentium studiis explevil, novissime vero senex,,et darum per lolum annum memoriter inveniaiur;
plenus dierum in Casino obiit. Fuit autem lempori- •quomodo Chrislus sit passus- in terlio Kalendas
bus supradictorum inrperalorum. Aprilis ; quomodo anni ab origine mundi omnes fal-
CAPUT XXIV. , . lunt; qualiter luna quintadecima non poiest ad il-
DE ATTONEL lam diem, ivua facta fuit, perlinere; Deassumptione
. - -(24) Alto Gonslantini Africani auditor, el Agnetis sanctae Mariae; De Agnete imperatrice. Fuit autem
imperatricis capellanus, ea, quae supradictus Con- temporibus Michaelis et Alexii imperatorum. ;
slantinus de diversis linguis transtulerat, colhur- CAPUT XXYII.
.nalo sermonein Rotnanam linguam descripsil. DULANDENULPHO.
CAPUT XXV. (27) Landenulphus Capuanus sub Desidefio abbate
DE PANDULPHO. monachus faclus esl. Scripsit sermone simplici li-
"in quo introduxil Domi-
(25) Pandulphus Osliensis episcopus; parvulus et brum, qui appellatur
ipse iii Casino B. Benedicto oblalus, scripsit sermo- < /i Tium, et virginem Mariam, ac sanclissimum Berie-
nes de.tolius anni festivilaiibus ; rhythmum qtioque dictum juslis ac peccalorihus loquentes. Fuit ed
in laudem sanclae Mariaecomposuit, etalia nonnulla tempore quo et Alphanus.
quae nostris in manibus necdum venerunt. Fuit CAPUT XXY.HI.
vero lemporibtis Alexii, Joanriis, Henrici, Lothariir . . DE ODERISIO.
que imperalorum. . (28) Oderisius primus Casinensis abbas, bumilir
CAPUT XXYI. (ale summus, castilaie pudicus, spiriluali lumine
DE PANDTJLPHO. praediliiSjVersificatorquemirabilis. Scripsil nonimlla
. (26) Pandiilphus Capuanus presb. in Casino sub quae, quia prae manibns hahenlur, oniitlo referre.
Desiderio abb. monachus factus, divina saeeularique Fuit autem. lemporibus supradiclornm imperato-
lilleraturaerudilus,scripsitadPetrumSalernilanum rum.

(24) Atio, sive Hailo, vcl Hello, Yarie enim id mini 1060.
nomen scribittir, floruitanno 1070. (27) Ciaruit anno Domini 1150. Mtut.
(25) Pandulphus monachus Casinensis primum a (28) Oderisius Oderisii comitis Marsorum filius
Paschale papa II presbyt. cardinalis, deinde ab In- Campanus ex diac. cartl. Sanctae Agatba:. Nicolai
• nocenlio papa secundo episcopus Osliensis creatus D I II papaePresbyl., cardinalis lit, Sancti Cyriaci in
sniio 1151,obiil an. 1154, ulscribit ArnoldusWion Thermis, et Abbas Casin. ab Urbano II ordinalns
lib. n, cap. 9, pag. mihi 190 Lign. vitae, subdens esl ann. 1087, xvi Kalend. OciobrL, sanclitalis et
hunc esse cui noster Pelrus diaconus opusculum - doctrinae meriiis nobililatus abiit ad praeinium,iv
istud De vir.. illttstr. Casin. deriicaril; sed memoria Nonas decenibris 1105, el Casini sepultus in ecclc-
illequidem excidit, cum illc fuerit episcopus Tbea- sia Sancli Benedicti. Meminit Martyrolog. Beneriict.
nensis, utexCatalogo librorum ab eodemmet Pelro ad diem. 2 Decembris, et Fertar. in calalog. San-
pratexio in aueuuio bistor. Casin. lib. iv, cap. 66, cioium. Ejtis in aniiquo lapide meniio fil in ccclesia
egilur; ex supramemorata lemporis snpptitatione, Sancti Joauiiis in Yeneie in sgro Laticiaiiensi.
aliisque difrictillatibus. labi forsan nostrum Peirtim Odetisii maxima per litteras usus esl amiciiia Alexius
circa tilulnm episcopatus observavit . vir clar. Coinnenus Conslaniinopoliianus imperalor; Henri-
Ughellus in llal. sacr., in Galalog. episcop, Ostiens. cum IV Caasarem, quamvis Ecciesiae hosiem, sui
Adi, si lubel, ipsum. lamen monasterii amicUm et faulorenJ habuit. Ds
. (26) Ex prasfatis luculentis erndilionis- ac do- gestisejus vide Ostiens. iib. iu,cap. ISflist. Casin.,
-:.!'inae monumenlis nonnulla asservari in Biblioth. et Cainill. Peregrin. in serie Abb. Casinens. in Ode-
•>sinensicori. sign. ninn. 3, snb.hoc lemmale, Ca- risio. Exstat epistola Orierisii ad monacbos Floria-
lones mttllteinalici,Camilltts Peregrinus virtuie tlo- censes, qtiam refert Laurettis De exisi. corp. S,
ziriuaque oruatissinius nobis hiimanissinms ).itte7 Benedicti in monast. Casin., cap. 26, pag. 122.
ds coiuinuiiicavit. Floruit Pandtilphus anno Do-
 '
;S0S7 LiBER DE YIBIS ILLUSTRIBUS CASIN. 1058
CAPUT XXIX. A miliam De Adventu: sermonesDeNalivilale.Doinini;
DE DENEDieTO. De Epipbania; De Coena Domini; De Sepluagesima;
'29) Benedictus qui et Guaiferius, Saiernitaiiis, De ramis Palmarum ; Passionem sancli Lucii papar.
sanctitate et religione conspicuus, suavis eloquio, Claruit aulem lemporibus Alexii et Henrici impe-
ingenio magnus, sermone facundus. Scripsit ad ratorum ac Desiderii abbalis.
.Trojanum episcopum Yitam sancli Seeundini. et CAPUT XXX.
^antum ejus; versus in laudem Psallerii; De mi- DE LEOKE.
raculo illius qui se ipsum occidit, el per bealuin - (50) Leo Ostiensis episcopns et bibliotbecarius a
Jacobum viucreddiius esl; De conversione qiioriim- pueritia in Casino oblalus, sanclitate, et monastici,-!
dam Salernitanorum ; Delaude sancti Marlini; in disciplinis ad plenum imbulus, elin divinis Scriptu
laudem saucti Secundini; Hymnos de eodem; ho- ris apprirrie erudilus. Fecil sermones de Pascha, de
(29) Opuscula mss. Guaiferii seu Gaufefii, clia- servato, ,quod Chronicon Casinense appellatur,
raclere Langobaftlico in priscis membranis exarata fuisse ab integrilaiis snss delnrbalas gradu, men-
liab.entur in bibliotbeca Casinensi sub nttm. 280, riisque obsijas, facile cognoscere per se seriulus
hoc litulo praesignata : GauTeriimonacbi Casinensis leclor vaiehit. Accidere enini srepe' videmus, et
homiliae.' ln Advenlu Domiiii incipil : Verbd Sattcli Q magno reipublieae litleraiias incomniodo experimtii',
Evangelii. In Nalivilale Domini. Ex Palre Majesta- iit inter impriniendtim qtiicdam vel omittaniur. vel
-tis. In Epipbania. Sempitemi pudoris. In Septuage- addanttir, vel in pejus mute-nlur, lihrariorum vci
sima. Per parabolam conducloris. In ramis Palma- incnria, vel audacia, vel mnliiia, ct animi- pcrver-
rum. Singularem, el famosissimam-. In Coena Do- sitate : exstat pencs vir. clar. Lucam Holsteniuui
mini. Ad gloriosissimam Redemptoris. Passio Sancli Chronicon Leonis, in quo variantes lectiones ad
Lucii papae. Fortissima et prmctara virtulum slndia. fidem-plurium mss. exemplarium sna mann ad oram
-Historia sancti Secuitdini episcopi Trojani. Deliono edili libri adnolatas vidimus. Tu tamen consule
dilectionis, quam in catalogo' Sanelorum Ferrarii (si res te sollicitat) ea qtiae noiartmt Mattliaitis
sub die II Febr. compentiio descripiam eliam repe- Lauretus, De exist. corp. S. Benedicti in monasu
Ties. Seqminlur in eodetn cori. ms. carmina Gatifc- Casin., cap. 11, pag. 148; Caniillns Peregr., in
rii, videlicel. ln laiidem Psalierii, incipit: Histor. princip. Langobarri. in serie abb. Casin. in
Verba fero vilm, qttm verbnmvita nolavit. Peironace : et tuiic sane proferes, in eruriitorum
De miraculo ejus, qui se ipsnm occidit. symposio limam ulteriorem etiam non- esse dese-
Morlis in hnmanem le mersil culpa ruinam. speranriam.
De conversione qiiorumdam Salerniiaiioruin. Aniinailvertcudiim est, Baroniiim, tom. X Anni'.,
Res nova magna salis perhibelur facta Salerni. snb anno Cbristi 891, observ«sse haiitl recte iti
1n laudem sancti Manini episeopi. dicto Clnon. collocaltim Forniosuni ponlificem max.
• Gemma sacerdolum volis assiste luorum. post Adrianum, ante Stephariinn, qtiem non proe-
In laudem sancli Secumlini Trajoni Episcopi. P cessisse, sed ei sticcessisse exploratissiintun est;
.4rfsistola 1uis feslis festiva diebus. - deinde quod patraverat sacrilegium Sergius papa
Ilymnum de eoriem sanclo Secundino. -schisiiiaticus, id Leo tribual laudalissimo ponlifici
Chrisle, Rexreguni, prelium piorum. Ste]ibai)o, eic. Quem tamen errorem ex depravalo
codice facile irrepsisse arbitramtir; vide dicliim
- Cuncta praefala opuscula et carmina nos etiam Lanrelnm in not. ad lib. i, cap. 45 Chron. Casin.,
•naiiu exarala asservamus, bono ptiblicoproferenda. et De exifl. Corp. sancti Benedicli, cap. 41, a ca-
De obitu Gauferii,- vide quae nolavimus supra iu lumniis nonnullqruin nostrum Leonem vindicantem.
Alberico, consule etiam nostrum Petrtim in auct. Baronius certe aniio 1059 vocai Leonem, scripto-
-Cbron. Casin. lib. m,- cap. 61 edit. Yen. Claruit r.em. sui lemporis integerrimum, ct anno 1077,
anno Domini 1060. .sincere fidei scriplorem,
- (50) Leo Marsicanus Campanus,-a puero in monte . Vita S. Meimalis, seu Mennae confessoris, quari»
Casino monachum induit, ubi 4um ob vitaesancii- Leonem imperio Oderisii abbatis scripsisse testatur
moriiam, tiinr ob exlmiam sapientiae littcraturam Pelrus,manu exarata, et lypis nondum cusa penes
celebris evasil: ctiinque ejiisdem inonaslerii biblio- nos servatur una cum translatione reliquiarum
Ihecarius ac decanus esset, cooptalus est dein in ipsius ad urbem Cajaiiam, adrijta insuper exacta
episcopum et cardinalem Ostiensem a Paschali miracnlorum ejus narratiqne, quam tiiii bouo pti-
papall, anno Domini 1101. Hic ingentis animi fuil; blico cum aliis sanciorum Actis, Deo dante, evul-
vidensque imperatorem llenricuni IV ex odio reli- gandam dabimus, incipil : Vitam et conversalionem
-ne.re Pascbalem, populum conlra illumjn sedilio- ^egregii confessoris-.ChristiMennatis, elc, De ejus
nem vertit. Concilio Vastellensi inierfuit, majusque sanclitatc ,agii, S.*Gregor. lib. ni Dialog., cap. 2ii;
altare S. Laurentii in Lncina consecravil, reeondiiis Martyrolog. Roni., sub die n, JSovembris; Sigebert.
niulioiTimsanciorum reliquiis, et praecipue de cra- -in.Cliron., aimo 579.
licula S. Laurentii cum ejusdem Tnariyris duabus Scripsisse insuper Leonem Yitam S. Januarii
sanguinis ampullis anno Domini 1112, die 15 oeio- m.onacbi Casin, tesiatur. ArnoIJus Wion, Lign. vit".
bris, ul ex aniiquissima inscriptioneejusdem Eccle- lib. II , cap. 9, fol. 188, quam eliam descripiam a
siae colligilur,-qtiam poslea insuos annales retuiit nosLro Peti-o,Diacono. lib. ms. De ortu et vita.just.
card. Baron. inveniturque eliam nostrum Leonem X^asin.,cap. 51,.in Vita sancti Guinizonis, eujus fuit
subscripsisse acla coucilii Laterani sub Paschali II, discipiilus,--invenies :,vide etiam elogia abb. Casin.
v Kalendas Aprilis, Vide quae notavit Lauretus de M. Anl. Scipionis, pag. 522; caeteraevero lucubra-
noslro Leone in Chron. Casin. pag. 79. S.cripsit ju- tiones ineriilae/adliuc.remaiient. .'
bente Otlerisio Casin. abbale Chronicon sui niona- Decess.itjLeo-vir.eximius , praeclareque de studiis
sterii Casinensis, libris tribus, a lemporibus S. Be- , merilus sacrique senaius ornamen,lum xi -Kal.
nedicti usque ad Desiderium abbatem, qui postea Aprilis.anno 1H5,, ut plane perspici polesl ex.illo
-Yiciorpapa terliusfiiit, qui dati sunlprelo Venetiis tmnpore quo in vivis agebal; invenittir enim sub=-
anno 1515, et Parisiis; postremo Neapoii anno sciiplus bujlae Paschalis II, EcclesiaeMarsorum con-
1616 opera ct notis Matihaei Lattreti Hispanimo- <:ess33 anno Dom.1115. Ego Fr. Leo episcopws
iiacbi Casinensis, quas quidem editiones collatas Osiiensis. > ,
«Jiui aiiiiqiiissimo exemplari ms. iu Gasin. blbiioth.
 • ' '
1050 ; PETRI DIACONi 1040
Sativitate; historiam Peregrinorum; hisloriam Ca- A grinorum ad sepulcrum Domini, et captione Hiero-
sinensis archisterii divisam in Hbros qualuor; Yitam solymitanaeurbis, rogatu Berardi Valvensis, pulclter-
sancti Mennalis, et alia quamplurima, quas in no- rimos fecit. Hisloriam Jonae; versus de dedicationi-
slram non venere notiliam. Ftiit aiilem temporibus bus ecclesiarum festivitateqne Paschali; de sancto
'
supradiclortim imperatorum. Andrea,; homilias de tolitis anni festivilalibus. Fuil
CAPUT XXXI. - autem lemporibus Alexii, Henrici, ac Joannis impe-
DE LEONE. Talorum; sepultus vero est apud Pipernensem ec-
"(51) Leo S. R. E. cardinalis diaconus , et Casi- clesiam.
=nensis ccenobii monachus, insignls studio, ac elo- CAPUT XXXIII.
-quentia, scripsit ex nomine Urbani papoe quam- DE GREGORIO.
.plures epislblas, fecit et regislrum ejus. (55) Gregorius Sinuessanus episcopns, et Casi-
CAPUT XXXII. nensis monachus, magnus ingenio, pneclarus clo-
DE«REGORIO. quentia. De captione Casinensis coenobii versus de-
(32) Gregorius Tarracinensis episcopus parvulus scripsit mirificos, in quibus inlroduxit B. Benedi-
;etipsein Gasino oblatus, memoria tenax, ingenio clum ad monachos Casinenses, loqtientem. Compo-
vivax, tanlaefiiil gravitatis, suavitalisaceloquenliae, " suil el mulla alia, quae in nostras manus iniuime
«t a nonnullis Columna Ecclesiaa diceretur. Scripsil veneruni. Fuit vero supradictis imperaloribus; sc-
fiassionem sanctorum Casti et Cassii; passionem pultus esl in episcopatu suo.
sanclae virginis Reslitutae; Yitam S. confessoris CAPUT XXXIY.
Chrisii Gerardi; homiliam de assumpiione sanclis- DEBRUNONE.
siniaeDei genitricis Mariae; canlus sanclorum Casli (51) Bruno Signiensis episcopus, el Casinensis
M Cassii; hymnos eorum; versus de transitu pere- abbas, insiguissimus, et spler.didissimus Eccleske

(51) Crealum anno Dom. H05 a Paschali papa 11, lilium per fideles Christi lihe?atae ftierinl, incipil :
•scrihit Wion lib. n Lign. vilse; cap. 9; Ciaceonius Tempore quo Alexius lmperii Copslantinopotitani
vero ab Urbano secnndo. Quamplures exaravitepi- regebal habenas, quo et beatm recordalionis Urbanus
stolas,qua3 mss.in Valicana asservaniur bibliolheca, papa 11, Romanm sedis pontificium adtninislrabai,
•ex quibusviginti reperiunlur subnomine Urbani II, fuil quidam eremi accola in Gatliarum regione Pe-
scriplse a nostro Leone. Earum meminit card. trus nomine, etc. Perducit hisloriam usque ad Ue-
Baron. lom. XI, anno Dom. 1088, sub nomine lanien gnum Baldtiini. Putant nonnulli praediclain bisio-
Leonis Osttensis : -exslanlque -modo praediclas epi- riam-esse Grcgorii, qui rogatu Berardi Valvensis,
slolse tom. YIl Goncil. Binii; fecit el ejus Rege- ^n eliam versus de tiutnsilu peregrinorum ad sepul-
stom,'sed caremus eo. Ndtandum landem est hic crum Doniini. et caplione Hierosolvm. Urbisedi-
obitef, cardin. Baronium supra cil. loco, Possevi- deral.
num in suo Apparalu, aliosque mente Iapsos fuisse, JNotandtim,nostrum Gregorium longe diveisum
pntantes Leonem Marsicanum cardinalem et epi- esse ab altero Gregorio pariter Casineiisi, et epi-
scopum Ostiensem, euindem e|sse cum Leone nostro •scopo Sinuessano, do quo i-n sequenli: unde non-
eardinaie diacono; dum Regeslum Urbani, ejusque niilli cx ejusdein pariier nominis nuncupalione de-
epislolas, quas scriptis prodidit, 'altribuunt Leoni cepii ex duobus unum facitmt: dum opuscula, qiue
Osliensi, sicque ex duobus unum faciunl, decepii, lilleris consignaul nosler Gregorius, sequenti Gre-
ut arbilrarinir., ex ejusdem nominis mincupatione, ' gorioaltribuuni; sed lapsus ulique lalis primo cou-
fereqne.eodem tempore.promotione duorum mona- donandus est Possevino in Apparat. in verb. Gie.-
chorum Casinensiiim in coetum S. R. E. cardina- gorius, deinde vero iis qui de Scriploribus post
"lium, indeque fueril nalus error. Possevinum consciipseruiil.
(52) EcclesiaeTarracinensi praepositus eligitur a (55) Hicfuit episcopus Sinuessanus,sic legendum
Paschaii papall.in quam postea nosler Gregorius putamuSi noii Limessanus, ut perperam in aliquibus
eximia adinodum doclrina referlus, omnique scien- cod. mss. scriptum noiavimus. Floruit anno Do-
lia exdrnatus, virtutuin semina inseruil, vitiornm mini 1120 eirciter; vir in sacris litieris doctus, ac
elemenla erasit, opiimis pra^ceptis moribusque sub- poeticae srtis diserlissimus; ejus opuscula mss. in
ditos praeciptie imbuens, et quo denique radii soljs Casin. biblioih. asservanlur.
meliorem nullum -illuxerealterum , ul ex ejus operi- (54) Sanctus Bruno Aste natus est ex.familia So-
•bus, quaemss. passim in inultorum manibus versan- D leria nobilissima , a Gregorio sepliuio episcopus
tur, digiiosciiur. Iuierfuii concilio Vaslellensi anno Signinus creatur, in viriutum ac docirime prajmiuin,
1106. Idem bullam quamdam subscripsil Pisanae quod Berengaiium impie de sacramento allaris sen-
Ecclesii» indtiltam anno 1126. Ipsum iterum com- tientem in publico Romano coucilio dispulando
lnemorat noster Petrus in auctario Chron. Casin. profligassei; deinde desirierio vitae contemplaiiicis
Jib. iv, cap.'42. Tactus, abdicalo onere episcopali monacliuni Casi-
Acta sanctorum Casli el Cassii, qui episcopi ha- nensem professus est anuo ito4..Ubi postea om-
bentnr, el colunlur a Soranis, scripta fuisse a no- niitm iiioiiacliorum suffragio abbas Casinas elecius
stro Gregorio, dum monaslicuin habiliim gerebai, amioll07, Idibus Novembris, ibique prajfuit annis
leslatur card. Baron. in •Marlyrolog. Bomaii. ad tiibus et mensibus rieceni.quibus exactis, ad Ec-
tliem primam Julii. Acta verd S. Reslilut;s virgitns xlesiam Siguinam, qiiam perinvitus acceperat, red-
ct marlyr. Romanae, cujus festum pariier Sorae iit, ponlificis reverenlia victus. Nos vero ne ta.ui
celebratur sub die 27 Maii, pariter a Gregorio con- doctoiis laudes culpa deleramus jngenii, calamique
scripta, summatim in catalogo sanciorum Ferrarii parum felicis, illum aliis niiltimus laudandum.
legtiiitur. - Opuscnla Brunoiiis duobus disiincla lomis injucem
K' Ju
bibliotbeca Casinensi exstat codex ms. signal. prodienmt anno 1651, Venetiis, studio el opera
ri. 500, in quodescribitur Historia de via Hieroso- D. Mauii Marchesii Gasineusis decani scholiisque
iyniis; qualiter recuperata sit, qualiterque etiarii etiam iiiusuata; el hcel non onines lucubraliones
Amiochia, et eadem Hierusalem ab invasione gen- qua3 iu nostii Petri elencho descriplae sunt, iuibi
 I0il LIBER DE YlfUS ILLUSTRIBUS CASIN. -1042
defensor et doctor, inler multa el praeclara ingenii A . Sexagesima,in Quinquagesima,,in C.inerfr.etcilicio-
Bui monumerila.scripsit rogatu Signiensium canoni- Feria sexta et Sabbato in, capite Quadragesim»
corum Exposilionem super Psalterium, super Gene- usque in Ccenam Doinini homilias quadraginta. Iu
sira,superExodum,supei'Leviticum,superNumerum, CoenaDomini,sabbalo sancto,in festivitate Paschali,
super Deuteronomium,super Canlicacaniieorum, su- in feria secunda, tertia, quarla, quinta el sexta, et
perJudicum.Fecitetsermoneshos: delaudibus Eccie- . Sabbaio in octavis Paschalibus.Jn Dominica prima,
siaeindedicatione lempli,deparadiso,de arcaNoe.de secunda, tertia el quarla post oclavas Pascha3 in-
labernaculo foederis, de templo Saloinonis, et de processione majori;. in feslivitate apostolorum Pbi-
niuliere, perquam Ecclesia significaliir.. De civitate _lippi et Jacobi, in Invenlione sanctae.crucis.in-,
sancta Hierusalem; de basilicis.quae ab episcopis sancto angelo, in AscensiomeDomini, in Dominica»
dedicanlur. ltem de Evangeliis : de ornamenlis prima post Ascensionem Domini, in Pentecoste,,
ecclesia3, defide, de spe, de charitate, de quatuor Dominica prima post. octavam Penlecoslen , Domi-.
virlulibus, de humilitate, de misericordia, depace, nica secunda, terlia, et quarta; In S. Joannis Ba-
de palienlia, de.caslitate, deobedientia, de ahsti- ptistae,, in vigilia aposlolorum Pelri et Pauli, et in,
nentia. — Ubi Eeclesia ornatur, de novo mundo, de die eorum, in Dominica prima posl.natalem aposto-
ccelis novis, de nubibus novis, de monlibus novis, R i Iorum.cum homiliis viginli quatuor. In S. Laurenlio,
de arboribus noyis, de poteslatibns novis, de mari in Assumptione sanctas Mariae,S. Malthaei, vigilia
.et piscatoribus novis, de avibus novis, de flumiiii- S..Andreae, et in die ejusdem; sermonem de sancta
busnovis, de animalibus novis; de festiviiatibus Scholastica; sermonem de translaliqne S. StepJianL
festivilauim, id est de Saneta Trinilate sermones e civitate Conslantinopolitana ad arcem Romanam:
_tres;de Nativitate Domini, de Circumcisione, de . versus in lauriem sanctae Mariae; homiliam in decol-
Epiphania , de oclava Epiphaniae , de Palmis , de latione sancti Joannis Bajitista3,in Nalivitate sanctae-.
CcenaDomini, de Pascba, de Ascensione Domini, Maria3.Fuit autem temporibus" supra diclorura ifri-
de Penlecoste, de Nativitale sancUy Mariae, de An- peratorum. Sepultus esl in episcop.alii suo apud-
. nuntiatione, de Purificatione, "de Assumptione ejus; civitatem Signinam.
• devirginibus.sermones trcs.de marlyribus sermo- ,. . CAPUT XXXY.
ues septem : homiliam in feslivitalibus confesso- DEJOANNE.'
rum, aliam in festivilate sancti Benedictt, cujn (35) Joamies Medicus , supradicti Constanlini
sermonibus duobus de pontilicibus; quatuor de . Africani discipulus et_ Casinensis monachus,'vir in
sancto angclo; de apostolis bomilias quinque, de physica arte diseiiissimus ac eruditissimus; post
pluribus martyribus tres, de uno martyreduas, de C ' Conslantini sui magistri transitum aphorisniumedi-
dedicatione ecclesiae, in Advenlu Domini, Dominica dit physicis satis necessarium. Fuit aulem supra-
secunda de Adventu, Doniinica lertia, de Annuntia- dictis imperatoribus. Obiit autem apud Neapolim,,,
lione beatae Maiiae homilias duas : de Dominica ubi omnes libros Constantini sui magistri reli-
quaria de Adventu; in vigilia Naliviialis Domini, in quit. , i
die homilias tres, in sancli Stephani, in sancli CAPUT XXXYI.
. Joannis Evangelistae, in feslivitate Innoceiilium, DEPADLO.
Dominica prima post Naialem . Domini, in oclava (36) Paulus e Liguria Romanorum provincia or-
Domini, in Epiphania ; Dominica prima posl Epi- tus, el ab ipsa infanlia occulto Dei judicid lumine
phauiam, Dominiea tertia,' quarta et qriinla. In privatus, et ob hanc rem litieris et philosopbicis -
Purilieatione saneue Mariae, In Septuagesima, in studiis ignarus, lantum usque in hodiernura diem-
'
legantur; multae tamen , quas-Pclrus praeleriil, ibi scebat, inter sanclos jussit ascribi anno ab ejus db- -
habentur : nonnulla: vero mss. exslanl Taurini in scessu 58. S. P. Q. S. Meminit Martyrolog. Rom..
•nobilissima ac celeberriina bibliotheea serenissimi sub die 18 Julii, plura de eo nosler Petrus in aucta^
Sabaudiae ducis, praiseriim'vero commentarius in rio Chron. Casin. lib. iv, cap. 53. Yide etiam appa-
cuncla quatuor Evangelia, uti eiiam aliqua in bi- Q j ralum ad praefata eriita opuscula sancli 'Brunouis.
bliotb. illusirissimi D. Caroli. de Monlcbal, archie- (55) Claruil anno Domini 1072: MUR.
piscopi Tolosani, scribit Philippus Labbeus, in nova. (50) Ultimis Ilemici III ac priinis Henrici IV
Biblioth. mss. librorum pag. 199. Forsan lempus, lemporibus, scilicet anno 1100, claruit Paulus Ge-
quod publica abscondil, el occulia manileslal, Dei nueiisis , ab eoriemque noslro Pelro iu auctario.
niiseratione orbem lauiis dilabit continuo ihesauris. Hisl. Casin. Iib. m, cap. 47, Paulns Grammatieus
Consule auctarium de Script. ecc.les. Auherii Minci etiam vocitatus; • qui eisi oculorum lumine esset
in Brunone,. ac vir. clar. TJieophilum Rayiiaudum orbalus, lanio tamen iugenii acumine fuil excultus,.
Socieiatis Jesu, de uialis ac bonis.libris partil. i, tantatpie perspiciiilate cauernrum sensuum exstitit
erol. in Eusebio Eniisseno, et in Brunoiie Car- decoratus , ut ab ouinibus veuerari promeiuerit,
• ihus.,10,fol. 151 el. 158. E valle miscriaruin in monies deque illo vere poteral dici : Dominus illuminat-
icieniitaiis ascendit Bruno anno 1125 , xv._Kal. cmcos.
. Augusti, cum multis tam in vita qtiain in.morte Sanctiis Ehizo seu Gebizo, cujus Vitam descripsit
tlaruissel miraculis, relalus postea inler sanctos noster Paulus, Colonia oriundusiiiil, et .monaebiis.
a Lucic JU, ut videre esl in subjecta inscripiioiie Casincns. sub Desiderio abbale; inter praeclara ejus-
. marmorea, qua3 in Signina calhedrali speclaltir. . gesla referuir quod animain Adonis ainici, -qiiam
- Memorimeetern.wbeali Brunonis , .quem Lucius 111,. das.uones ad suppliciuiii trahebatit, precibuslibe-
ponlif. max. card. et episcopum civilatis JSigniat in rayit; notavit id etiam nosier Petrtts lib; ms. 'De.
Ecclesia Beatai Marim, ubi defunclum corpus quie- onti etvita juslor. Casin. cap.'51,'el in auctaris.»
 1045 PETRl DIACOM 1644
de se friiraculum praeuuit, ut ab omnibus aller Di- A, ptura peritissimus, fecit versus in laudem sanctae
dymus appelielur. Hic postquam scripsil altercatio- Dei geniiricis et virginis Mariae, el, alia quamplu-
nem Romanoruni et Graecorurii, quae facta est -in lima, quae ad nostros obtuttis nondum venere,
eivitate Constantinopolitana sub Oderisio abbate, CAPUT XXXIX.
Casinense coiiiobium adiit temporibus Paschalis II DETETRO.
papae, et Alexii imperaloris; Isuper Isaiam, super (59) Pelrus diaconus instilulor meus, declamator
Jeremiam, et super reliquos prophetas; super Psal- insignis e civitate Theanensi, rie qua oriundus erai,
terium, super.. Matthaeum, super Marcum, super . egrediens, Casinum advenit, abque Orierisio abbate
Lucam, super Joannem, super Epislolas Pauli, su- monachus factus est. Scripsit praeterea in eodeni
per Apocalypsim. Kon solum auiem grammaticam, coeiiobio positus, sermonem de Septuagesima, de
verunl et reliquas arles audilu lantum plenissime Dedicalione Ecclesiae, de Nativitate Domini : de
cordetenus didicit. Scripsit eiiam Yiiarn S. Ebizzo- Epiphania, el alios quam plurimos.
nis monaclii Casinensis, qui Hilaripni similis fnit. CAPUT XL.
Exstant etalia ejtis librorum volumina, quaein no- DE LANIIENCLPHO.
strasmanus nondum vcnerunt. Obiit aulem apud ., (40) Landenulphus parvulus in Casino sub Desi-
Tiburiinam civitatcm. derio abbate beato Benedicto' oblatus, ac in divinis
CAPUT XXXVII,' •
Scripturis plenissime doctus, et in earum sensibus
DE BERNARDO. subiilissima exercitalione limatus, de renovalione
'
(57) Bernardus Casinensis nionachus liberalibus Casinensis ctenobii, seu archisterii, ac regimine
siudiis oplime eruditus descripsit miracula S. con- Dnsiderii versus mirilicos fecit, quos idem Deside-
fessoris Christi Amici Casinensis monacbi; fecit et rius abbas in circuitu capituli et claustri [,describi
alia mulla quae recensere superfluum duximus. praecepit.
Obi.t.aulem noslro pene sub lempore.. CAPUT XLI.
CAPUT xxxyiih DE GUIDONE.
TJEJOANNEJ (41) Guido Casinensis presbyter, vir in huinana
(58) Joannes Diacqnus, divina et humana scri- eruditione clarissimus, religione et vita prob.atissi-

Hist. Casin. lib. m, cap. 47. Vide Hugonem Menar- exslat ms. lali lemmate : Quia nonnulli veriialem
riuni in Mailyrolog. Bened. ad diem"20 Qclobrls, ac mendacio obumbrare consueverunt. Siiinmalim vero
lib. i Dialog.'Vicloris papae III, pag. 20. Caetera descripla a nostro Peiro legitur in Cbron. Casin.
Opuscula,.teinpora nobis, ut credimus, inviderinil; *Clib. iv, cap. 68, edit. Yenetae his verbis : Eujus
sed quid tum, cum hisce temporibus inveniantiir lempore(id est Giiardi abbaiis, qui sedil ab anno
. viri, qui pro eruendis antiquitalum profanarum lili. usquead 1125) in Campanimprovincia insigne
quisquiliis non solum in viscera lerrae peneliaut, iriiraculum el anliquis per omnia simile conligit.
vertini etiam yiscera ppum profundunl, thesauros Namqite in castro Sanclorum seplem Fralrum, Albe-
vero invisos sacrorum monumetitorurii, quaeanimos ricus quidam nobilis puer cum decimum agerel mtalis
beant, iia nauseant, ut obolo potius parcere velint, aunum, morbo correptus ad extrema sperductus est.
quam hasce iilleraiias exqulrere divitias. Quo lempore diebus novcm, el totidem noclibus im-
(57). Vila sancti Amici confessoris, quam Bernar- mobilis, ac sine sensu quasi mortuus jticuit; hoc auleni
dus scripsit, inter nostra sacrorum monumenta ms. ihlervallo a beuto Peifo apostoto, duobusqueangelis
haclenus inedila servatur, incipit: Beaius Amicus per loca pmnarum deducluh ad inferhale baralhrum
genere nobili ortus in finibus comiialus Camerini.,eic. dcvenil. Demum ad paradisi ammna delaius, vidit
JLocus,in quo nattis, Arahona in Piceno (nomen est ianclorum mansiones , ctlqu,ein cm'ujii sublevatus
abbatise) apud Montem Melonem, nuncupatur. Ejus aereum, et d beato Pei.ro aposiolosuffictenleredoclus
meminit sanctus Petrtis Damiaiii, ul Baron. adno- de Veleri Testamenlo, de peccalorum pmnis,gloriaque
tavil ad ann. 995, ubi Amicum canonizatum esse, sanclorum, vidil arcana quwdum, qnceloqui prolabi-
absque lamen solemni ritti Eeelesise, scribit. Agitur ttts'est : stcque per scpluaginla duas provincias ab
dies festus die 5 Novembris, muilisque clarus mifa- eodeni itpostolo deductus, vilm reddilus esl. Rupis
citlis fuit. Yide qua3o.bservavit Laurelus in notis ad visionem qui cupil agnoscere, a Gtiidonehujus thonii-.
Chion. Casin., in calce'libri fertii , el Arnoldus D ] siernmonachodescriptiim legat. Nos eain, quia pef
Wion, in noiig.ad Mariyrol. Bened.CIaruil Bernar-^ ora omnium verlitur, hic 'scribereomisiinus. Ex Itinc
dus anno Dom. 112.0. Atbericttsipse, retictis smculi pompis,Casmensecmho-
(58) Diversus esi nosler Joannes ab altero Joan.ne biuni peliit, atque a Palre Girardo gratissimo ' affeclu
S. U.E. diacono, qtii a Sigebefto iti Calal. cap. 106. iusceptiis', accepto sanclm conversalionis liabiiu ,
latiriaiur, et Anastasio S. R. E. bibliolhecario fami- Chrislo regi mililitim prdfessus. Tantd vero {hodiegue)
liaris fuit, qui eiiam sub aiino 874 Jibrbs qualtior ' abslinentia, tanlu pollet gravitale morum, ut elpetca-
<ie Vita S. Gregorii Magni papse edidit, gestaque torum iiispexissepceitus,el sunclorutn gloriiim vidisse _
Cleiucniis papas scripsit, quaeniss. habentur' in nemo esl qui diibilel.' Nam ex illo' temporeneque -
Casin. Biblioib. Viae Vossitimde Itist. Lat. in Joaime carnes aliquando gustavit, neque viritim'bibil, ntitiis-
Diacono, maleque proplerea nonnulli opusctila eo- que" semper incessit pcdibus, alque inhac affticlione
rum confunduni inter se, duin ex duobus unum corporis, cordisque <conlritione, el ItumUiiaie nuitc
faciiint. usqtte (anno 1115) in Casineiisi hoc- monaslerioper-
(.59)Claruil circa aiinuni Domini 1080. MUR. mcinel,u'miilla 'illa, qum alios laleantjvel metuenda,
(40) Vivebat aTino1060. MUR. vei desideranda vidisse, eliamsi lirigua taceat, vila
(41) Vivebal Guido lempore Girardi abbalis Casi- loquatur. Ilucusqnc Petrtis. Histoiia' Henrici nescio
n.ensis anno Domiui 1111, inter elegantissinios scri- quo infortuiiio nondiim lucefn {videril, dum bi qui
ptores sua lempeslatc praecipuus. Visio Alberici, de de rebus Henrici IV et V conscripserunl, de Guj-r
atia supra in Alberico diacoil. eardinal. pcncs no< done silentium altum liabueiun;.
1045 LIBER DE YIRIS 1LLUSTRIBUS CASIN. 1046
mus, scripsit hisloviam Henrici imperatoris, visio- A scripsit ad Petrum Diaconum ae LiLliolliecariunst
nem Alberici monachi Casinensis; versus deforluna sanctissimi Severi Casinalis episeopi in Jaudem
ejusdem. . . . -. praelerea qu« in Hisloria Casinensi versus; Versus quoque de Yita beati Benedicti, ac
deeranl, a te.mporibus scilicet Oderisii primi usque beati Mauri. Hymnos in laudem sancti. confessoris
ad hunc diem, adjunxil. ~- Christi atque pbntifipis Severi.
''
CAPUT XLIL- Ex. suppletuento Petri JJiaconi Ba viris
DE ROBOA.- illuslribus
(42) Roboas diaconus, parvulus in Casino a Girar- CAPUT XLV.
sdo. abbate susceptiis, .scripsit? Togalu quoruindam DE GELASIO. • .
amieorum suorum sermones de.totius anni festivi-
ac Yitam S. confessoris Chrisli Leonardi,- (45) Gelasius sedisapostolicae poniifex, parvulus
tatibus, ' in Casino sub Desiderio abbate beato Benedicio
. , . CAPUTXLIIL; .-
DEPETRO. oblatus, et ab Alberico piiilosopbo edoctus. Scripsit
... iri eodem ccenobioposituspassionem sancli Efasmir
(45) Petrus Romanae Ecclesise subdiaconus, et"
Casinensis monachus, parvulus eX iuse in Casinot saneiKque- Analoliae ; . passionem > quoque sancli
Caesarii versibus adornavit.|.Faclus dehinc S. R. E.
"suscepius, rogatu Pelri diaconi, ac bibliothecarii, gI
canceliarius descripsit Regislrum Paschalis papaell;
passionem.beali Marci veriribtis adornavit.'-
CAPUT XLIY. demum - vero in apostolica sede poniifex factus,
DERAVNALDO. Henricum imperalorem propter investiluram Eccle-
(44) Rayiialdus Casinensissubdiaconus parvulusi siaruni cxcommunicavit, alque pro ordinandis eccle~ •
beato Beneriicto oblatus, vir valde erudilus, et ver- siasticis -negoliis Galliam ingressus, • apud Cluni&>^
sificandi scienlia anliquis per oiniiia comparandus,, cense ccenobium obiit.

(42) Clarult Roboas," sive Noboas anno 1120. Bina Vix agerel primum pasfor vinerabilts anmim, ,
MUR. diesjam resldbal, cum Cluntacensi , >
(45) Pelrus S. R. E. subdiaconus, et cardinalisi Dormiit in proprio Romani juris asylo.
appellalur ab Arnoldo Wione lib. n. cap. 9, Lign. Hic igilur posilus diieclos inler alumnos,
vit._, a quo aulcm pontifice promolns, ignoratur,, Cum Patribus sanclis requiescif, ct oplat ul prbh
'verumr.h Arnolrio perperam nuncupalur S: R. E., Condilor, el judex venial'quanddque potenler,
stibdiaconus cardinalis, cumin labulisecclesiasiicis,, El cineres lapsos in pristina membra reformel.
episcopi, presbyteri, et diaconi cardinales in Eccle- Felix inde nimis semper Cluniace manebis,
"sia Roniana tantummodo legantur. Yivebat anno> Quod Palerofbisaposlolicus sutnmusque sacerdos.
Domini 1120. _ „ Ecclesim; matrisqtte tucespecialis, apudte'
<
(44) Hymni exc.tisisunt in Breviariis Casinensibus ; Transiit ad superos,in le requiescil.humalusj..',
• anno 1568 et 1572.Vide
quae de Raynaldo nolarunll Necminus liic etiam felicem credimus illttm,
Ariioliiiis libron, cap. 9. Lign- vila: ;V'ossius Dei Cui dedii ipse pius tnagno pro munere Cltristus
histor. Lalin. iib iii, cap. 17, pag. 715, et CamiU.. . ~Utmonachi monachumPalrem quoquepignora chara^
Peregiin. Histor. princip. Langobard.,' in serie ab- Jugiler Sacris
aspicerenl lacrymisque rigando sepulcrum
in
balurii Casin. in Raynaldq. precibus specialemsemper. haberent.
"(45)Antea Joannes Cajeianus, naiione Campanus,' De laudibus Gelasii Jiasc nolavit Card.' Baronius
Cresoenlii filitts, -nobili genere orttis, ex S. R. E.* anno 1119 : Post Martyres,
subdiacono, et praesignatore Urbani II,, diaconus rium consummctrunl,Itaud facile qui fuso sanguiue marty-
inler Rdinanos
cardinalis sanclae Mariaain Cosmedin, et S. R. E. lifices aliquem quis inveneril, .qui breviori vitm pon; tertk,
' canceilarins, ac bibliotb. PaschaliP-apie II, gralissi- sil passus : ob idque prceclariori corona.--
mus exstitit, «ujus seneciutis baculus vocabatur;7' pore majora celebrioribus fuerit prmconiis cele-
denium pontifex sub Gelasii II. nomine creatur anii.[' ; donandus;.alque
brandus. Gelasium. sancluuuJoannellus-, nuncupat,
' IHS, die 22Januar., justitiae Pater acclamalus. '' virttm sanctissimum Genebrardus; abbas Ursper-
" Post aniium, _et dies aliquot ponlificaius, agens virunrprudeniemt venerandum, [Apostolicae
Matiscone, in pleuresim incidit, jussilquese leetica ..geiisis sedi semperiiTepreliensibiliter.collaboraniem.' Vide-
ferri in Cluniacense cosnobium, ubimorlem oppetiit it JJehtsii vitam a Panriulpho Pisano ejus synchrono
ivKalend. Febr., anno 1119, nieritis inclylus, ac , . couscripiam, sludio-et ogera-Constanlini-Cajetani
sanctiiale insignis : strato humi corpore cinere eriitam; Manyrolog. Wionis ad dietam diem; Sigo-
"ac ciiicio cooperlo, postea sepulto in niontiniento Djniuin Regno lialiae,libro x-et Hugonem Menar-
marmoieo opere Tusco, et lapide canriido, cui j: - dum indenoi. ad Mait..Bened., sub Uie27-Jan., qui
Pcirus Pictaviensis cognomenlo Venerabilis, abbas 1S a calunmiis Orderici Vitalis ccenobji Uticensis, seu
Oluniacensis, ac coastaneus nostri Gelasii sequens sancli Ebrulli monachi,- libro .xn, eirca inititim
epilaphiumposuil. historiae EccIesiaslic£e.Normannorum-Tlieopompino
Vir gravis et sapiens,"actu, verboqueJoannes, scripiionis genere exaratae, Gelasium sanclissimuin-
Cum prtus ex Monacho, promulta strenuilale' vindical.
Archilevitaforet, et cancellarius Urbis,. Passio/sancti Ej-asmi. epjscopi et anariyr. lypis
Prcesule Paschali merilis adsidera raplo,; excusa est Romae 1659, studio el opera>pnefati "Ca-
Promeruit landetn sacram-canscendere scctem-. . jetani. Aclorum SS. Anaiolia: ac Ca3sarii.r.liytiimice.
Mgnus posi prinium Gelasius esse-secundus. a Geiasio litteris consignalorum meminil-Baron. iu
hed, quia rege fuit non prmcipienle levahts, Marlyrolog. ad-9 Julii, quae-teuip.oium' injuria inler- '•'
- liorrendum fremuil jtrinceps : el filia dulcis; cidisse existimamus. ; , , •,
More suo, profugnm suscepil Galiia Piurem, Ex epislolis, quas scripsit, qtnnquereferl Binius,
.Si licuissefei (pro certo crede) sub. ipso • _ - lom. Vll. Concjl,- Yide Baron. tom. XII. Annal.,
. Yirius, et pielas, el honestas cresceret omnis,. antio 1118 ei 1119. Regeslum Pascbalis II papa>.
El.pax Ecclesimlolo florere! in orbe.' ejus piyjdecessoris cotiiDOSuil,,
" qiiod no.n..exsUitp,,
^.Nam tapuii mors aira vinmi, cum ponlifi.caiits nisi ms._ . . >,
10.47 . PETRIDIACONI 10i8
. CAPUTXLVI. A CAPUT XLVH.
DEJOANNE. ' . DEPETRO.
(46) Joannes Tiburtinus a Girardo abb. in Casinq (47) Petriis Diacoims Casinensis chartularius ac
susceplus, scripsit sermone simplici sermones de liibliothecariiis, quinquennis sttb Girardo abbale
iotiusanni fesliviiatibus; fecit et alia norihulla.qiiae beato Benedicto oblatus a palre jEgidio, nalione
in nosiram notitiam non venerunt. Obiit autem Romanp, atque, sub eodem abbale per octo ferme
leniporibus Lotliarii imperaloris. annos eruditus est. Anno vero Incarnat. Dominicse

(46) Clnruit anno Domini 1120. MUR. Sermo In Sabbato sancto : Sicut fuit Jonas ht
(47) Petrus Casinensis Diaconus, chartularius, vmtre ceti.
scriniarius ac .biblioihecarius Casinensis, qui hunc Sermo in Resurreet. Domini Resultel hodie
de Yiris illustribus Casinensibus Iibrum liueris ccelum.
consignavil, ex Patre /Egidio nalione Romano,Gre- Sermo in Ascensione Domini . Hadie terrenis cot-
gorii, Romanorum pairicii et consulis filio, ex corrii- lestia -' soci.anlur.
libus Tusculanis, vir fuii in sacris, humanisque lit- Sermo in feslo Pentecostes : Redempiqrh riostri
ieris taliter eruditus, ut inter elegantissimos scri- feslivttm dietn.
plores sua lempestate praecipuus sil habitus. Exces- JJ j Sermb inflalivitate sancli Joannis Baptisloa :
sit evivis post aiinum 1140, innumeros pene fcetus •'Hodie Evangetica tuba fulsit in orbe.
stti ingenii ad reipubl. lilierariae>commoclum relin- Sermoin nalali apostolorum Petri et Pauli: San-
quens, quorum qb l.emppris injtiriam hominumque ctissimus ac felicissimus dies.
negligpnliam nohnulli collapsi a.c dispersiChron. sunt, Serhio_rie sanclo Laureulio mariyre : Divini mu-
eorum lainen indiceiuipsemetPetruslib.lv neris sacralissimum hodie..
Casinens., cap. 68, edit. Venet., pertexuit: Vah l Sermo,in -vigiliaAssumptionis bealissimce Virgi?
gtiqm multa lempus atrox fatce metit. Nil aliud lypis nis : Sacratissimm ac inlememtm Genitrick.
riisiim modo legiiur praeier siipplementtini ad ni lib. Sermo in festivitale Omniuih Sanctorum : Hodie
Chron. Casin. Leoiiis Os.t., "lotus liber IV. eiderii mlerni imperaloris clarilas.
Chron. altextus;. exorsus nosler Pelrus, ubi Leo Sermo iu Nativiiate Domini : Hodie mundo salu.s
desierat, ab anno scilicet 1086, proseciitus usque ad reddilur.
anriiim 1158. Et insuper liber de nolis litleraruni Alter sermo in Nativitaie Domini: Hodie nobis
more Romaiio ad Cohradum imperalorem edilus paxvera refulsit.
Yenet.. anno 1525. sludio Nicolai Erylhraei, novis- Seiino singularfs in octava S. Patrjs Benedicti,
sime yero Hanoviae una cum auctoribus antiquis ubi de iniraculorum abundaiilia : Egregii, atque,
Grammalica3 Laliriae op.era Heliae Putschii. Non- pretiosissimiconfessoris Benedicli.
nullaelucubraliones, quae. prelo hacleniis non surit Vita S. Placirii (liscipuli S. Benedicti, sive Re-,
traditae, in nostro sacrorum penario, mss. asservan- 'gesjutn ejus compllaiiim a nostro Pelro circa an-
lur,' quas cominemorare hic nbn diilugimus, et.„' nuin 1150, ubi prolixae narrationes variorum de
sunt :''."' V.Vila et mariyrio S. Placidi, de ohlatiomhus Ter-
J)e'o"rtu et vita Justorum Casinensium, incipit i tullii, Jiistiniani imperatoris, «l Yilaliani papae.
Bejtedictus signifer. habeutur. ,
Scholia iu diversas senlenlias : Veni " Verbum
' ; Vita S. Severi episcopi Casinensis ad Senioretlum
Lei.'.' , .' abbatem : Qufa vestra injussus potestate.
Sehojia in qusesiiories IfeterisjTestamenii : Mos Yit.i sancii Apollinaris abbalis ad Raynaldum.
- esl sanclm Sqriplurmiemppra mutare. Casinensis coenobii diaconum ' ": iVtniium -admi-
Exliorlalorium ad monaehos, inquo ostenriit quid randa. -
.custddire.quid cavere debeant,' el de septem vitiisi Viia sanclorum Gtiinizoiiis.et Januarii ad Richar-
!
et viflutibus. DePairiarchis, de. rege Ozia et de dum miuiachum :' Guinizonis ortum, vitam, obiium-
-Moyse : Omnibus, gui secuhdum sattcti Benedicti que descripturus.
..Regutam. Sermo in vigilia sancti jMarci Aiinensis episco-
. Riiytbmus de novissimis diebus : Anno Christi ' pi : Vigilias ' ' preliosissimi inartyris et poulificis
'
passionis finito millesimo, Salanas Averni princeps; Marci. ,
solvetur a vihculis. De sanctis Atinatibus, scilicet Marco eplscopo, Ni-
Altercatio pro cocnobioCasinensi : lgitur dum hi'.. candro e't Marciario, eorumque miraeulis : Domi-
. conspecluimperatoris Lolharii. liano imperalore Ecclesiam persequenle.
.; Catalogus.reguhi, consulum, diclatorum, tribuno- Sermo in eoruriidem martyfum festivitate : San-
Vuin.palriciorum ac imperalorum' gentis Trojanae :.;. clam venerandamque,ffalres cliarjssimi.
Sulwnus Uranius. V De beato Mar^coAlinensi episciopo seorsim a Ni-
Epistola adLotharium imperatorem abbaiisCasi- candro.eiMarciano sermones.Priinus incipil: Unius,
nensis nomine Guibaldi missa : Post innumeras sot- idem esl inilium, celebritas, el gaudium, alter vero :
licitudines. ' Maximus prophelaruni.
Epistola secunda ad eumdem imperatorem : Ini Haecsupra 'memorala opuscul3, quae mss. serva-
varits, multiplicibus
' ac diversis iribuldiioriibus
' ' cori- mus, communi ' ' orbis
' bono in "liicemexituia sue-
. siitutus. '. ." ramus. J
Epistola consolatoria ad Richizam Romanam im- Exarayit insuper nqster Pelrus Vilam sancti
. peralricem : Mullolies, imperairix invicta. Leonis papas ad Innoeenlium papani seciinduin-.
Epistola consolatoria ad Bieliizam iiiiperairiceml libruin etiam De locis sanctisi" siVe lliiierarinin
de obilu Lotharii leriii iinperaioris : Licet riervus s terrae sanctae, continet septem folia. Libruiii pariter
incisus doledi. in quo descripti sunt fasti.consulares, et series im- '
Episiola consolatoria ad Conradum imperatoreml peratorum,ponlilicuin alque abbaiiiinGasinensium.
secunduin de electione sua : Benediclio, et ctaritas,, Piaelerea exposilionem in Regulam saiicti Benedi-
. ei sapieniia. cti, opus sarfs magnum; cujus unicum (raginenluni
Sermoiii Ccena Domini: Scripturus venerabilem i refertur a viro clar. Joanne Bona, lib. dellarmonia
-Vominipassionem.' ! psallenlis Ecclesiae, cap. 12. §2,|de Officio parvo
.. - Sernio in Parasceve-: Ilodie quadrifida fabrica3 bealse Virginis Mari;c, pag. 244.1lem Regeslum per-
-grris innovatur. vetustum sign. num. 86. cbaracteribus LangobardU
 i04S LIBER DE YIRIS ILLUSTIUBUS CASIN. — SUPPLEM. 1050;
.4128. selatis aulem ejus 2t, cum Oderisius Girardi _A subdiaconi Casinensis; de S. Nicandro sermonem;
abbatis successor abbatiam reliquisset, ad exsilium, de translalione sancii Slephani protomart. acivitate
amiulorum suorum faciCnte invidia, directus est., Constantinopolilana ad urhem Romam; De ortu el
ln ipso autem dum esset exsilio, rogalus ab Ade- vita justorunf ccenobii Casin.; in festivitate omnium.
nulpbo ejusdem urhis comite, descripsit ad Oderi- Sanciorum; de Nativitate Domini sermones duos;
sium abbatem passionem beati Marci et sociorum de sanclo Stephano; Chronica coenobiiCasin. a re-
ejus. Vltam egregii confessoris Falcoriis. Yitam novatione ecclesiae Beali Marlini a -Desiderio facta,
sancti Placidi discipuli sancli Benedicti, Yitam usque ad hunc diem. Astronomiam ex veteribus li-
sancli Apollinaris abbatis. Vitani sanctorum Gui- bris coUegit, Solinum De miraeulis breviavil. De
nizonis et Januarii. Rhylbmumde novissimisdiebus, generibus lapidum pretiosorum librum e.xaravit,
iu quojuxta litteram vidclur seculus esse apostolum Expositionem Reguloe in. -qualuor libros divisit.
Joannem, cum idemPetrus scirel juxta quod ibidem Schdlia in Yeteri Teslamento, epistolas duas ad
scripium esl, fiuitum pro infinito. Destruclionem et Lotharium imperatorem.adRichizamimperatricein;
restauralionem Alinae urbis in beati Marci arijunxit librum notarum ex parvo ampliorem fecit. Yitru-
liistoriam. Scripsileliam sermones hdi : De feslivi- vium de Archiieclura mundi abbreviavit. Librum
tateJJ. Marci sermones octo ; .sermonem in vigiliam g -Heve [Evacis] regis Aiabum Delapidibus translulit.
'
ejus; de vigilia SS, Nicandri, et .Marciani; sermo-,' Ilymnum de sancta Chrisliua, Vitam snneti Con-
hem de Ccena Domini; duos in Paraseeve, in Sab- slantii episcopi, epistolam ad Conradum iniperato-
bato sancto; homiliam de sanclo Benediclo;-in rem, visioiiem Alberici inonachi Casin. coiTiiptam
JPaselia, in As.censione, in Oclava sancti Benedicti, emendavit. Scripsil el Vitain sancli Severi tepiscopl
in Pentecosle, in festivilate sancti Joannis Baptistae, el Confess. ex
rogalu Eaynaldi subdiaconi Casin. Do
de sancto Petro et Paulo, de sancto Laurentio; in sancto Nicandr'6 et Marciaiio sermonem detransla-.
vigilia .sarictae Marise. Librum illustrium virorum iione, et clironicam consulum, dictalorum el impe-
ccenobii Casinensis; miracula Casinens. monacho- ratorum
composuit. Translationem beali Marci in
lum, qua3scripta adhuc minime erant, descripsit. civitate Atina, et ejtis miracula exaravit. Cantus,
Hisloriam de eversione, seu reslaura.ione ccenobii beati Marci composuit, et sahctorum Nicandri. el
bealiMauri ex jussione abbatis Seniorelti emen- Marciani. Obiit aulem in Casino, el ibi eepultus,
davit, in qua et prologum scripsit. Fecit et prolo- est.
"gum iu libro Privilegiorum, ex i'ogalu Raynaldi
. Explicil liber de Viris illusiribus Cusinensibus.

'
-
SUPPLEMENTUM

VI8QBCM ILLDSTRIUM MONASTERII CASINENSIS

CPNFLATDM

wmn &®MW uit Fii^cipuna

, ROMANUM . ' _ .. ,
IIOKACHOM
ET DIACONUM
CASINENSEM,

CAPUT PRIMUM. iC scripsil expositionem super Reguiam sanctissimi Pa-;

DB HICHARDO. tris nos.tri Benedicli. Claruit anno Dom. 1.256, et.
{48) Richardus, Casinensis abbas el cardinalis, sepultus est Gasini, cum sedissel annis seplem.
iii memhranis scriptum ex mandalo. Senioretti ab-. card, Baron., Possevinus in suo Apparatu; Arnol-
baiis, babens foiia. 259, in quo cbntinentur mulia dus Wion, lib. Ligni viue; Camill. Peregrin., in
diploinalajnonasterioCasinensj a Romanis pontifi- • Histor. princip. Langohafd. pluribus iu. locis,_
«ibus imperaloribiis. regibus, princibus concessa. aliique quamplures. Yide -etiam Tltctum Jib. tle*
Cuslodiimiur supradicui opuscula iriss. in Casi- Harmouia psailenlis Ecclesue, in verbo Pelrus, cu _
nensi bibliotb. scamno prinlo ad laevam ingre-. praefixa est .fara ei exquisila notilia mullorum
dientihus. -auctorum cum librorura censura.
Descriptis, laudibus et vita nostri Petri Diaconi, (48) Sepulcrum marniorctim Richardi Hannibal-
qui diversus est ab aljo Pelro Diacono pariter Ca- .densis de,Molaria, dominjarcis Molariae in Latiq,
sineusi, qtiirVitam.S. Athanasii Neapolilani descii- infra Monles Tusculanos, nobilis Romani, diaconi
|isit, aguiit Leo Ostiens. Hisl. Casin. TrHhemius, cardinalis S. Angeli Jiodie vjsitur in basilica^La.ei;*-,
 • - '
4051 PETRI DIACONI K>§2
. CAPUT H. A in castris et villis monasterii Casinensis.' Floruit
DE BERNARDO. anno 1272. Sepullus veroest in Casino, cum sedisset
(49) Bernardus Gallus abbasCasinensis. Scnpsit annis viginii duebus.
el ipse super Regulam sancli Beneriicti. Edidil quo-' CAPUT III. _
que Speculum monachorum. Fecil etiam regesta DE IGNATIO.
duo, iinum collaiionum beneficiorum et oflicionim; (50) Ignalitis Floreniiiius, monachus monasterii
alterum, omnium iuqiiisiliontim, jurium et honortim Florenliae, et abbas Casinensis, nobililale insignis,

nensi, cum bac veteri inscriptione : Memoriai Ri- eligendo stimmo ponlifice ferebant, quibus peractis
chardi Hannibaldensis de Molaria S. R. E. archidia- ad eor.uin domicilia reverlebanltir. Viterbienses au-
coni cardinalis Sancti Angeli, qui a Gregorio papq tem hoitatu sancti Bonaventurae, qui tuue ibi dege-
nono creatus Romm ann. 1240, obiit Lugduni in hat, duce Raynerio Gatto, civitatis porlis obseratis,
consilio generali ann.'I)o»ii>ii1274. ExslalinBiblioih. el carriinalibus ipsis in episcopale palatium prope
Casincnsi praefataexpositio super Regulam S. Bene- calbcdralem construcium, adduciis, oriines--ibideni
dicii. ' . . tlie Pentecpsles iuclttserant; sicque conclavis origi-
(49) Bernardus Ayglerius Gallus monachus cce- nem liaxit, ui Panviiius etiam cuni Ciacconio affir-
nobii Saviniacensis, dicecesis Ltigdunensis, Inno- inal. Sed quia pervicaces1 ac obstinali niliilominus
cunlii papae IV exstitit capellanus, et anno 1256 " ad eleciionem se demonstrabaul, Raynerius Gatlus
abbas Sancti Honorati insula? Lirinensis, deinde ttinc civitatis Viterbiensis capitaneus ac conclavis
jussu Urbani IV, anno 1263, elecius abbas Casiuen- cuslos, quiijue alimenla neccssaria Pairibus qitolidie
sis, poslmodiim in ccetum cardihaliiim allecttis ab stibministrabal, discooperta aula Palatii, ut legilur
eodein Urbano, asserunt nonnulli, alii vero, quod in praeiuserlo diplomate, his verbis :Datuin Viter-
probabilius, a Clcmente papa IV. Virienotam abba- bii in palalio discooperto, cardinaies ad ponlificis
lis Ugbelli ad Ciae. in Clement. IV; Frizonem in eleciionem iiieundam aeris iujuria jerumque penu-
Gallia purpurala, et Arnoldtim IWionerii, lib. n, lia coinpulii, edoctus a card. Joaune Anglo, cogno-
cap. 9 Lign. vitae, pag. 217. Htuic cerle Carolus ntenio de Toleto, monacbo ordin. Cisterc, episcopo
piimus rex Franciae illuslri prurientiae -ac virlutis Poituensi, quem aiiqui perperam de Franciogia
fama notissimum plurimi fecit, ctimqiie iler in Ita- iHiitcupani, qui ad sociorum discordiam exprobran-
liam susciperei, eiimdem voluit el iiineriscomitem, tlam palatium supradiclum, in-quo eleciio tieri de-
"el suonitri parlicipem ac moderatorein cousilioruin. bebal, teetoct laleiibus nudandum, qiiibusdam sa-
Qtianti eiiani habuerit Urbanus papa IV noslrum libus facetis jactis, praedicabal; ul Papirius Masso-
Bernardui.ii, ex litteris ejusdem Urhani ad ipsum nius. Panvinus, Ugitellus Toin. I Ilal. sacr., in
cognoscere est; ex pluribus unam refert erudiiissi- Elencbo episcoporum Poiiuensium in Joanne fol.
mus Marcus Anionius Scipio in Elog. abbal. Casi- Odoricus Raynaldus, ad annum Domini 1271.
nens. in Bernardo. Inler opusciila, qua: scripsit, 162. num. {2,'referutit, adeo ut perrnpta animorum
solum cxstat typis ciisum Speculum monachoiuin, duritie, pra^viocompromibso intereos iniio Tbeal-
iii tres partes divisum; Yeneliis el Coloniaeanno C dum de Vicecomitibus Placenliniim archidiaeonunv
1520,in-16. LibersuperRegulam sancli Benedicli ha- Leotiiensem exira eorumdem Palruin iiumerum,
betur nis.Casini, et inccenobioSanctiBeiiedictiMan- - el iiinc in Syria pro Christi fide commoraniem-uie
tuano; reliqtue vero luctibraliones in archivo Casin. prima SeptembiTS 1271 pontificem creaveiint sub
ms. reperiunlur.ObiiiBeiTiardus CasinipridieNonas nomine Gregorii X, post longain riuorunvaiinoruni,
Aprilis, anno 1282, ibidemque septtlius. uoveni mensiuni, ac iiniits riiei, sedis vacationem.
Untim vero noianduin est, quod noslerBernardus Exemplum prwfali diplomatis est hujusmodi.
Ayglerius fnit a Ciacconio, el Panvino in Elencho. ( Nos miseraiione riivina episcopi,.piesbyieri et
cardinalium praetermissus, nec ititer purpuratos no- diaconi, sacrosanctae RomanaeEcclesiae (.aidinaies,
ininaius, eo quod ipsi piilaverinl Clemeniem papam infirmiiati venerabilis fraliis noslri H. Ostieusis, ct
IV millum creavisse cardinalem, ul asserit eruditis- Velletrensis episcopi fraterno compatientes afieciu,
jsimusPetrus Corefeus in Cbronologia eplscoporuin Tobis Alberlo rie Monte Bono potesiati, elRayncrio
Yiieibiensinm, ideoque in sede vacante Clemeniis Gaflo, qui pro capilaneo Viterbiensi te geris; et
IV, Ciacconius decem et septem cairiinales nunie-' coininuni Yiterbiensi, lenore praseiuium sttb tlebiio
ravit, ac propriis liomlnibus expressil, non Te_;-ensito fidelitatis, quo nobis Ecclesiae RomanaB tenemiiii,
nosiro Ayglcrio, cum re vera decem et oclo lueriut, disliicle praecipienrio mandamus, quateims ctim_
qtiod coliigil iriem Corotimis ex quoriam diplomate idetn episcopus juri, et voto sibi compeleniibiis in
asservalo in arcbivio civitalis Viterbiensis, quod eleclione Romani pontificis renuniiaveril coram
libi riamus ex originali transcriptuni singulari hu- nobis quanluin .ad praisenlein vacaiionem duntaxat,
manilate vir. clar. Dominici Magri Melitensis, cano- D volens. ut non obsianie ejus absenlia, sineipso hac
nici Viterbiensis calhedralis, in quo Henrico cardi- vice.libere proceriamus ari piovitlenritim RoinanES
nali Ostiensi (qui sumniam in jure canoriico editlii, Ecciesia: de pastore, ralam habiturus el graiam
quamque vulgo ob excelleniiam Osiiensem vocamtis) - electionem, seu piovisionemquam de Honiano pouti-
/concediturfacultas exetindi e conclavi a caeleriscoi- fice absque ipso, et ejus requisitione duxerimus fa-
Jegis, qui praetef dicltim Henricum suni decem et cientlam, ac instanier peiieril vobis mandari, ut de
septem, ut clare habetur ex decem ct septem sigillis palalio, in quo suinus inclusi, ipsuin peiTiiiltereiis
ex ceia rubra pendeiitihus cum sanctorum imagini- exire, eumriein episcopum de ipso palatio slatim
bus, temporum "injuria consumptis in infra scriplo egretli libere peiniiitatis , nec ipsum - de cxtetb
diplomale. Ex his inferl dictus Coretinus omnes in abquatenus detiseaiis inviiuni. Datum Yiterbii in
•conclavifuisse decem et oclo. inier quoserat nosler palatio riiscooperto episcopatus Yiterbiensis vt
Bernardus creatus unica promotione a Clemenle 1Y, Irius Junii, aiuio Domini 1270, aposlolica sede
cum sigillum llenr-ici non exsiiiissecredendum sil, vacanle. >
qui facultatem exeundi e conclavi^petebat, assensum Loco ffttftttitftl-ftfT
vero nori praestabat, pro cttjus signo sigillum in di- sigillorum pendeiitium ex cera rubra numero de-
plomate apponebatur. Ex lunc eniin cocclavis usus • -cem et septein.
•invaluil, qui usque ad haec nostra lempora pei'seve- (fiO) De Ignaiio filio Manfredi ex riobilissima
-fat; nam antea cardinales conveniebant summo Sqttarcialtiportim Familia oriunrio, viro rioctissimo,
inaue in -cathedrali ecclesia,-ibique suffiagia pro- ac diyiui cultus-zclsiuissimo, hasc scjibit Miciiaei
 1055 LIBER DE YIRIS ILLUSTRIBUS CASIN. — SUPPLEM. 1054
ei in divmis, et liumanis scientiis apprime eruditus. A_ doctissimus. Floruit leiriporibus stipradicli inipera-
Seripsit sermonem pulcherrimum m honorem san- loris. Obiit Brixiae, et sepulttis est in monaslerio
ctissimiBenedicli, eumque coram magno monasterii Sancli Fauslini, cum sedisset in abbatia Casinensi'
,el populi ccetu habuil, quando solemniler capta est annis tribus. •
f
possessio monasterii Casinensis sub Eusebio M.uii- CAPUT VII.
nensi ejusdem ccenobii abbate, anno Domini 1505. DE iOTOCENTlO.
Scripsit et carmen saphicum in honorem et laudem . (54) Innocenlius de Novaria, professus monachus
sanciissim» Trinitaiis. Edidlt quoque hymnos in monaslerii Florentiae, et lmjus monasterii abbas
lionorem sancti Berlbarii mariyris et abhatis Casi- <;eiUesimusquartus, vir riisertus et valde erttdiius
nensis. Claruit temporibus Leonis X, cujus diceba- in divinis Scriptuiis, verum in pbilosopbia et ma-
tur affinis. Septillus vero est in abbatia civitaiis lliesi versatissimus. Claruit lcmporibus Caroli V et
Floienliae, cum sedisset annos hovem in bac Casi- Maximiliani imperatorum. Obiit Yeneliis, et sepnl-
nensi abbalia. lus est in monasterio S. Georgii, cum sedissel in
' ' - CAPUT IV. hoc monasterio annis tribus.
DE BENEDICTO. . CAPUT YIH.
15 DEAKGEEO.
(51) Benediclus de Sanclo Severino monaehus
Casinensis, in pbilosophia et divinis scripturis ap- (55) Angelus Sangrinus abbas et restanralor cce-
prime eruditus. Fuit tempoiihus Caroli V, etsepultus nobii Casinensis,'sub Vincentio Neapolitano abbaie
est in Casino. hujus monasterii. Monachus ah adolescemia in Ca-
CAPUT V. sino faclus est, vir reverendus , et omni bonitate et
DE JDSTINO. sanclllale redimitus; religione et vita probalus, et
(52) Justinus Hispanus riionacnus professus mo- in divinis seriptuiis versatissinitis,' poeta insigiiis efc
naslerii S. Justinae, et bujus ccenobii abbas nonage-. admsVabilis. Scripsit innumera pene opera, inier
sinius sepiimus, vir in pbilosophia et divinis scien- quae ha3Clantum brevitali consulens referain : Car-
iiis dociissimus, ac hisloriaeamator.Fuil temporibus isien beroicuin de ineffabiliJcsu nomine; Mediialio-
Caroli V imperatoris; sepultus est in monaslerio nes septem in seplem novissiina vcrba Jesu Chrisli,
- Sanctae
Justinae, cum sedisset annp uno iii hoc cce- eodem genefe carmiuis exaraias'; simililer De mise-
nobio. ricordia, amore et honitate Dei erga peccalores;
CAPUT VI. De spe peccatoris in Deiinv; Speeulum peccatoris;
DE AUGCSTINO. paraeneses sex in behdomada sancta ; de nomiiiibus
(55) Augusiinus Paduanus monachus professus Jesu ;,de contempiu divitiarum, el vanitalelnimanae
monasterii S. Juslinae, et abbas Casinensis nonage- vitae; elegias duodecim de Jesu pietale, el amore in
simus nonus, vir in philosophia ac divinis scieiiliis peccatores; iriiimphum divini anioris; carmen sa-

Pocciantius in Calalogo Scnptorum Florenlinorumt pio, in Elog. ahbat. Casinens., fol. 215. :
Ignalius Squarciqlupus mqnuchus Denediclinus ejus- (51) Claruit anno Domini 1520. MTJB.
idem congregalionis generalis abb. amplissimiis, vir (52) Clarttil anno Domini 1522. MDR.
vilm sanclilaie, el bonarum lillerarum scieniia xta- (55) Abbas Casinensis nonagesimtis octavus, ori-
rus, atque poela illuslris, cujus ingenium omnibus «;inem dueens ex familia Bonfilionim, claruil anno
jugiier admirandum exsiilit; elaboruvit tam nteiro, 1550. Vide elog. Mafc. Anf. Scipionis pag. 225.
quum prosa, opusculaqumdam, quibus memoriam sui (5-i) Innocentius filius Nicolai Novaiiensis; vir
posleriluli commendavit,e quibus ista ferunlur. linguis Graecis, Ilebraicis, Cbalriausac latinis versa
De Virginitate hymntts cdrminibns hexametris. ms, et in omnibiis scieiitiis erudiius. Decessit anno
Epislola divi Benedicli ad Scholasticam Elruscis 1557. Agunt de eo YVion, libro i, cap. 16; libro v,
versibus exaraia. Oraiiones mutlis in locis sum con- cap. 8; Ulmus, alque Hlarcus Anlonius Scipio, in
yregtilionisin solatium Patrunt habitm. Elog. abbattim Casinensitim.
Rursus hymni nonnulli, inle.r quosprmcipuus exslat (55) Ab oppirio Sangri, familia de Faggis ortus
illein-lionoremtanctisbimm Trinilalis, quem Palres 0" est Angelus, qui (si Plalonis illtid verum esl, no-
Casinenscs suis in Ecclesiis concinuul, el quaidam mina rebus plerumque convenire) Angeli instar
Cllill. fuil, prisoae quiriem virlutis, ac sanctitalis exem-
Mors eum ex humaiiis abslulit Florentice 1520, plar, lemporis avarisstmiis et diligens, horaruinqtie
cujus ossa in abbatia Floreulina couquieseunt. pervigil disliibntor, poetica faculUUe usqtie. adeo
Ihcc de Ignatio Poccianlius. Ptacter memorala, pollebat, ut quidquiri libtiissel, facile atque nberiiin
couscripsil "eiiam ignatius, tesie Arnoldo Wione - pene exiempoianeo carmine emtiuiarel. Opuscula
lib. l, cap. 16 Ligni vilas,pag; 29 et 5,0, infrascri- quae edidil, terunlur passim erudiiorum manibns,
pta opuscula. De visione illtisir. p.rincfpis Ferrandi impressa Coloniae Agrippinte. Psalmos David mira
Consalvi compendiiim lib. i: Divinam.illustris Fer- paraphrasis arte colligavit iniitalione Hebraeorum,
randi: De aggregatione monasteiiorum Siciliae atl quos numeris decurrere aticlor esl Hieronymtis, ut
cuiigregaiioiiem Casinensem sermo : 1 Superdl ei Jobitplera'que, el Jeremiae Threnos; exstatim-
viresmoles. Exstabani his proximis annis penes ab- pressa parapbrasis isla Verteiiis 1540, el. Basile;e
batem Consiantinuni Cajetanum, -carmen saphicum 1551, Romoevero 1587, in 4; excusa est Yila sancti
in honoreni sanciissimae Tiinilalis, et rie sancto Benedicti carmine heroico. Traclattis qiiadraginta
Berihario hymni habeiuur mss. in hiblioth. Casi- horarum habettir impressus Florentiae 1587, iu 12,
iiens. De eo agunt Aiuolrius lib. i, cap. 15, 16; lib. -et tridenti in 16. ObiitCasini ann. 1595, aUatissuae
if, cap. 8; Covaccius. lib vi; Petrns Recortlatus, 93; cujns porpus anno ociavo poslquam teirae inan-
dial. 4. pag. 457; Diploinata Leonis X, sub datiim riatuni fucrat, integrum ilhestnnqtic se vidiss,e in
Rbina: anno 15!4, anuo secuiido sui pontiiic; Sci- scpulcro teilali sunl nonnulii.
 ' - : i '
S055 PETRI DIACONI iOStl
phicum iri Kalivilate Dommi, el in pmnes alias ejns- A t CAPUT X.
idem festivitates; epicaedium in moriem Domini; "DEGREGOEIO.
de Jesu beneficiis in homines. Scripsil erlibrum , (57) Gregorius de Yiterbio, monachus Casinensis;
unum diverso cariniiium genere de lauriibus beaiae utriusque juris doctissimus. Floruit lemporibus-di-
Mari;e virginis. Exslant quoque libri duo, in quibus clorum imperatoruiii, el sepnllus estin Casino.-
celeberrima rionnulla sanctorum ei sanctaiTiiii sacra CAPUT XI.
vario riescribuntur m.elro, eorumque gesla liymni- DEBENEDICTO.
tlicis proferuniur modulis, Aureas etiam, divinasque
senleniias ex Davidis psalmjs exccrptas .eiegiaco (58) Benedictus Ciinopbilus Sangrinus, monaclius
in Gasino factus-esf sub Ignatio Florenlino, abbate
carmincconscripsil. Insuper Vitam sanctissimi Pa-
tris noslri Benedicti, carniine herbico conscripsit; Casinensi, vir utriusque juris doelissimus. Scrjpsit
elegias duodecim rie Passione Domini; paraphrasim quamplurimos libros in jurecanonico;ediditquoque
in jtire ciyili, et exlractum
yario metri. genere excultam in Psalieriuin Davidis Repeftorium quoddam
de foro el foro poli, qui qtiidemesl inipressus,
regis; de niartyrio nionachi; Vilain B. Guillelmi Claruil fori,
earmine sapphico; Viiam S. Paltis lemporjbus Caroli Y, etsepullus est iit Ca-
aiiachrorelae( r>
Benedicti, sahciorum.Mauri, Placidi el Joannis Ba- : sino, €APUT XII.
ptistae carmine heroico ; Yilain aliam S.BeiTeriicti 1 DE CHUVSOSTOMO.
carmine sapphico, eisolula oratione'moralein expo-
silionem conlinenlem ; traclatum orationis quadra- (59) Chrysoslomus de S. GemiliarioCalaber, mo-
nacbus Casinensis factus sub Chrysostomo Neapoli-
giiita horarum, el Psallerium gloribsae Yirginis Ma-
liae carmine sapphico. Scripsil etiam quamplura tano abbate, postea archiepiscopus Ragusinus crea-
alia poeiica, quae longum esset singula enarrare. tusest; vir sanctitate insignis, reformator mona-
Edidit etiam dialogos, homilias, el sermones multos -sieriofiim InsulaeMeliiaepropeRagusium, inscienliis
soluta oratione. Vivit usque hodie el septuagesimum doctissimus; sed et in Graeca lingua valde erudilus.
PCtavumexcessit annum. Transtulit diversos tractaius e Gfaecq in Lalinum
: ,. CAPUT IX. sermonem. Claruit lemporibtis supradieti imperato-
DEHONORATO, ris. Obiit Ragusii lemporibus nostris, et sepultus esfc
in suo archieDiscopalu.
; {56) Honoralus Hiserniensis, ex familia Fascitella,
in Casino monachus susceptus esl sub Yencenlio GAPUT XIII.
•jNeapolitano. Pustea vero crealus est episcopus de " DE_FLAVJO.
Ins.ula iriCalabria.; Vir in"Graecis, humanis, et di- (60) Flayuis de Ferraria, monachus Casinensis,,
vinis litteris versalissimus, poeta' insignis, Scripsit et poslea episcopus Ravellensis, Gracca el Lalina;
quamplurinia opera, quae temporum calamitale ad lingua valide insirticlus , a papa Julio UIplurimuKi
manus nosiras non devenerunt. Floruil lemporibus dilectus, alque ob hoc ab eodem episcopus creatus.
Caroli V elMaximiliani impevatorum. est. Floruil temporibus Maximiliani imperaloris.

{56) Marcl, iilius, nalus anno 1502, laudatus a (58) Benedictus Canopbilusde Castro Sangri fecit,
Bembo, Joanne Cafa, Flaminio, aliisque doctissimis Compendium juris civilis ac canonici, et Sunimam,
rviris; cujus eliam poemata lepidissima leguiitur j'erum. Scripsit etiam Repetitionem super prinium.
apud. Joviuni in Elog. Snntqiie impressa quoque in decrclalium deconslitut. fori el poli, qui traclatus.
Deliciis poetarum lialorum. Insigne «didit opus de excusus est Yenetiis. anno 1542, in 8, quem Ber-,
faclis Alpbousi Avoli marcbionis Vasti. Anno Do- nardinus Bonfius-juris ulriusque doctor, lecior or-
mini 1551, die 50 Januar. a JuliojPapa III qrnatus dinarius ac decanus Patavinus testatur a doctissimo
inftila episcopali; praeceptor datus| luiiocenlio Mon- MarCoMantua, aliisque clarissimls viris in Patavina
tio cardiiiali.ejusdem Pontificis Nepoti adoplivo. Me- academia examinalum.approbatum, commenrialum-
minere Raiiuiius Gerus (a) ljb. l Poelarum illust. que meiito fuisse. Scripsit eiiam de privilegiis Ec-
Jialiae, el Carantellain suo Musaeoiilustriorum poe- clesiae, et Ecclesiasticarum personarum; De crimini-
tarum boc dislicbo : bus in Deum et proximum, de pcenis eorum. Floruit
Lacleus esl vales. Cur lacleus? undeque laclis D anno Domini 1550.
Nomem habel ? versu est candidus atque lener. fuit. eleclus archiepiscopus,.
nlerfiiit concilio Trideniino. .Rouiae obiil iuenso (59) Cbiysostomus
serienteLudovico Becealello Boiionieiisi,die21octo-
M^artii 1564, ibideitfque sepuluts postquam Episco- bris 1564, til ex Actis consistor.
jiatum resignaverat anno 1562.
(57) Meniinil Arnoidus lib. u. Ligni vilae, de Scri- (60) Hunc non beneFlavium vocat npster Placi-
pior. Eccles. hliera G. hoc lemniaie. D. Gregorius -dus, ut cliam Arnoldus, Wion, lib. n Ligni vn., cura
.Viterbiensis,juris ntfiusque doclor, et monacltus con- Hercules Tombesius in Calalogo Ilaveilensium epi-
gregtitianis Casinensis, alias S.-Jtistinm de Padua, scoporum nominelur. Episcopali riigmtate insignilus.
tjui claruit anno Domini 1540. Scripsil lam piequam legitur aniio Doinini 1555,die 18 septemhris. Ferra-
4octe, super Evttngelium Joannis : ln principio erat riaa obiii anno 1570, ibique sepultus in ecclesia
verbum, homilias sive sermones tres, qui sic inci- nus Sancli Francisci. Testatur Marcus Aiuqnius Guarl-
piunl: I. Dicibilis sermo de indicii^li Verboin verbis lib. in Compend. hislor. ecclesiarum Ferrariens.
dicibilibus. 11. lnKprincipio eral Verbum. 111. Non iv, pag. 247 , et vir-clar. Ugbellus in episcopis
licet.filiis veritalis. Sunl mss, apud I). Conslunti- Jlavellensibus se legisse meminit, insculpta in ejus.
sium Sycacusauum menachum Catanensem. lla Ar- tuniufo baicyerba vernacula lingua: Jlercole Tam-
^ioldus. busi vescovo1570.
'
(c) jahutlus Gorus,hoc est Janus Gruterus, quiDelicias poetarum collegit.
ao'5* XIBER DE YIRIS ILLU5TRIBUS CASIN. — SUPPLEM. 1058
CAPUT XIV. A menias, priorum et pbstetiortim Arislolelis, super
DESEVEKO. libros De anima ejusdcm.' Est quoque in lucem edi-
'
(61) Severus Aversanus, in Casino monacbus sub tus, et impressioni tradilus ipsius tractflltis De imi-
Chrystisiomo abbate susceptus, vir in philosophia tatione Ciceronis. Exstant disputationes in libros
versalissimus, et in divinis Scriptuiis sludioslssi- Praedicamentoruni Arisiotelis, el piilcherrimum il-
mus. Floruit lempor.ibus supradieti imperatoris, et hid opus quod inscribiiur' Provefbia animiiliiim.
sepullus est in Casino iri ccemeterio S. Annae. Scripsit eliam Apologiam conlra.caltimniantes ejus
CAPUT H\. tipera. Claruit nostris temp'oribus,-ei adhnc vivii.
CAPUT XX, . . ;
DELUCA.
- DE BERNARDO.
(62) Lucas Fralensis monachus in Casino sub
Chrysostomo abbale factus est. Vir acer ingenio, et (67) Bernardus de Jariua, mpnachus Casiiieiisis
in divinis Scripturis, et ih philosophia doclissimus. factus est sub Hieronymo.de Placentia,.liujus mo-
Clafuil lemporibus Maxiriiiliani imperatoris, et se- naslerii abbate. Yir discrtus et erudilusin philoso-
pullus est in monasterio-Sancli Benedicti Mantuanae phia et divinis Scripluris. Fuit teniporibus Maxi-
dioecesis, in quo pbilosophiam publice docuit.' miliani imperaloris, el sepullus in Casino.
CAPUT XYI. B CAPUT XXI. '
- DE HTtiBONYMO. DEANTONIO.\
(63) Hieronymus palria Neapolilanus, ex nobili et (68) Antonius Frachensis monaphus in Casino,
illustri Caracciolbrum familia oriundus, monachus Sub Lauro de Mantua hujus coenobii abbate susce-
ab adolescentia facms esl sub Hicronymo de Monle pltis esl. Vir acri et magno ingenio, in Graecis et
Rubeo. Yir humililaie sunimus, castilaTe pudicus, humanis liileris versatissimus, in jure etiam pon-
prudentia, animi magnitudine, morum gravitate, ac tificio valde inslructus. Scripsit quoddarii Reper-
religionis conversatione insignis : nobilis carne , iorium Polyanthea dictum, alphabeli ordine dislin-
sed nobilior spiritu, humanis et divinis littefis stif- "ctumpro arcbivio Gasineiisi; in quo quidem opii-
ficienler instructtis. FlOruit lemporibus noslris, et sculo el jurisdictiones,et dignitates, el quaecunque
adhucvivit, abbasque litularis existit. bona frieriiil vel sint mOnaslerii Casinensis, faeile
; CAPUT XVII. est invenire. Edidit quoque librurii quenidam confi-
.
DE PAULO. niam bonorum Casinensis ccenobii, sed, mbrte prae-
(64) Paulus de Alla Villa, monachus in Casinoi venttis, imperfectum reliquit; qui poslea a mePla-
>
susceptus sub Hieronymo de Placentia abbaie; vir p cido Romano- moniicho Casinensi repurgalus et
-iu Graecis, Hebraicis et Lalinis Jilleris doctissimus, perfectus fuit. Floruil lemporibus Maximiliani impe-
inemoria" lenax , ingenio vivax. Fuit lemporibusi ratoris, et sepultus est in monasieiio Sancti; Li-
" " '
rioslris, et seoultus est in Casino, in ccemeierio S". beratoris de Majella. ,
Annae ' - CAPUT XXII.
CAPUT XYIIL _ ' DELUCA.'
I)E MATTHIA.' (68*) Lucas Anlonius de Firmo, in Casino sub
(65) Malthias de Bergamo Casinensis monachus,, Hieronymo dePlaceiiliaabbaiemonachusfactusest,
vir in divinis lilleris versatus, et memoria adeo» vir in philosophia et medjcina doctissimiis. Fldiuit
•
pollebat,"til plures Novi"et Yeteris Teslamenti librosi temporibus supradicti imperaioris. Obiit Cajelae
memoriter recilaret. Obiil lemporibus nostris, ett temporibus noslris, et septiltus est in monasierio
* Saneti Angeli.
jiepultus estin Casino, in ccemeterio S. Annae.
_ CAPUT XIX. CAPUTXXIIL
DEPIO. ''
DE BENEDICTO.
'
(66) Benediclus de Sancto Germano, in Casifto
> (69) Pius patria Neapolttanus , ex nobili et anti-
sub Hieronymo de Placentiaabbate monacbus fa^- D qua familia Lotiheriorum civitatis Florentiae ducens
ctus est. Viregregius, et ingenio magrius; in Lali- originem, monachus in Casino factns cst, sub Jnrio-
nis, Graecis et Hebraicis-litieris valde eruriitus; ini "centio de Novaria bujus ccenobii abbate. Vir reli-
philosophia aulem et fheologia doclissimus, adeo) , gione, et honitate perspicuus , in diviriis Scripluri»
tu suis lemporibus in nosira congregalione neminii docius, et notiiia juris civilis, et eccleslasticoruin
fiierit secundus. Scripsit coinmentaria in PsalteriumI dogmatum suflicienter instructus. Qui cum 25 an-
Hebraicum, in Epislolam Pauli ad Romanos; ira- nis religiose et latidabiliter vixissel in nostra cbn-
claium De usuris. Edidit quoque expositiones super' gregatione Casinensi, existensprior S. Severirii in
Psaimos. Scripsit praeterea super libros Periher- civitaie Neapolis, a papa Gregorio XIII episcopus
(61) Claruit anno Domini 1570. MUR. (68) Floruit anno Domini 1575, Muit.
(62) Floruit annc 1570. Murt.-, . (68-) Anno.1570. MUR/' „ -,
(65) Anno 1570 clarescebat. MUR.. (6il) Creatus episcoptis ann. 1576, 50 Jan. Vir
(64} Cl-:fuit anno 1580. Muiu. • religione et boniiate perspicuus, accerrimus eccle-
(65) Claruit anno 1577. Muiu- siast. libertatis defensor. Decessit Casini 1592, ibi-
(66) Anno.Domini 1570. MUR. que luniulalus qttiescit ". .
(67) Claruil anno Domini 1570. MUR.
 4059 PETRI DiACONl- 1060
Funclanus creatus est, de quo, quia adhtic vivit, A Maximiliani imperatoris, et Pii Ypontificismnx.;De
meum _iiriiciiimsiibtrabam , ne in alterutram par- laudibus Casinensis jiiventutis; ibidemque Iiber oda-
tem aut adulatio in me reprehendatur, aulveritas. rum appenditur, et in fine conlineturliber Trisliun>,
, , - CAPUT XXIV. , ubi suas et amicorum serumnas elegiace decansal;
. DE TUE0PII1L0. sunt et quatuor ejttsdem eclogae. Scripsii pneterea
(70) TheopTiilus Senensis in Casino sub . Angelo innumera epigrammala; ediriil quoquc. declamaiio-
Sangrino abbate nionachus faclus esl, vir ingenJo nes et sermones aliquol, homilias duas prosa ora-
perspicax, jn scienliis valde erudilus, verum in phb tione. Item exposiiionem ih Epislolam divi Pauliad
losophia, malhematica et iheologia doetissimus, Romanos, et in librum Perihermenias Aristolelis.
adeo ul suis temporibus in corigregatione nostra Malerna aiuem lingua qiiampluritna pia cariii.ina de
Gasinensi admirabilis haberelur.- Floruil temporibus Jaudibus gloriosae virginis Maria3, et usque iri prre-
noslris, et adbuc vivil. Hic bis vocaliis a Romano senlem diem scribit. ' ' . "
ponliiice fuil, ut ejtis opera in qujbtisdam ecclesia- CAPUT XXYII. -
slicis ncgotiis uterelur. Edidit traclalum De"nova ,, , DE THOMA.
restitiilione Kalendarii. | (73) Thomas ab Ebulo, Casinensis monachus, sub
CAPUTXXV. B Angelo Sangririo ahbale faclus est. Vir priidenlia et
DEBENED1CTO. ingenio insignis, in Philosophia et divinis Scripluris
.-(71) Bcnedicius Gapuanus in Casino sub Angelo doclissimus. Scripsit iibrum Synodalinm; librum
Sangrino abbate monachus susceptus est, vir di- Examinis eonfessorum, et promovendorum ad sa-
screius, et valde ernriitus in divinis et humanis Jil- cros ordines, et eorum, qui miltendi sunt ad paro—
teris. Verum in scribendis carminibus in malerna chiales Ecclesias, Ediriit quoqtie materna lingua
lingua poeta insignis, et nostris lemporibus admi- Conciones quinquaginta. Floruit temporibus nostris,
rahilis." Edidil librum unurii carmiiium malerna et adliuc vivit, et vicarius generalis in tota dicecesi
lingua, in quo riiaTtyrium D. Agnelis, Agailiae, Lu- Casinensi existit. "
-eiOB,Juslinae, el Calharinae decaiitat. Scripsit quo- . CAPUT XXVIIL .'
queeariem Iingua et melro traclamm decogilatione DE HIERONVMO. - .
rnorlis; Triuinphiim maiiyrum, coiifessorum et Hieronymtis ex.nobili Sersalium famllia civitatis
yirginum ; librum uniim piorum caiminum diverso Cosentiaeoriginem ducens, in Casino subHieronymo
metri genere. Exstal etiam ejusdem tragcodia Je- de Placenlia hujtis sacri ccraobii abbate monacbus
phlae ducisIsraelitici populi.Scripsitelcommcntaria effeclus est. Yir callido' quiriem et subtili ingenio,
i,n Danteriipoelam. Eriiriit quoque librum unum epi- C in humanls et divinis lilteris riiediocriter erudiius;
stqlarum iiiaterna lingua. Floruit temporibus nosiris, verum in rerum humanarum experienlia, et in per-
et adiiuc vivit., . . agendis negoliis insignis et aclniirabili.s. Floruit
CAPUTXXVL lemporibus nostris, et hujus Casinensis coenobii
DEJOASKE. ahbas exslilit, Sepullus vero esl Parmae in mona-
, (72) Joanties Evangelista palfia Neapolitanus, et slerio Sancti Joannis Evangelisfas, ubi capituluni
nqbili Mormiliorum familia oriundus, mqnachiis in generale noslra3 congregalionis celebratur. In anno
Casino ab lgnalio Neapolilanq susceplus est. Vir Domini 1577. > . •
ingenio perspicax, ef divina et bumana eruditione CAPUT XXIX.. .'
yalde instruclus. Verum in versilicandi scientia ,DE APOLLU.ARE.
aiuiquis per omnia comparandus. Scripsit quam- Apollinaris a Bauco ab adol.escenlia sub, Laurq
plurimos traclaius. Librum sciljcet in quo conti- de Mantua abbate in Casino monachalem vestem
nentur praacipuaeDoinini fesiivitales , vario metri jnduit, ubi per triginla ferme annos'angelicam po-
gener^illustraUe; librum De laude gloriosae virginis lius quam humariam vitam duxit.. Hic vir .v.iue
Mariae, in cujus cafceejus Psalterium elegiaco car- integerrimse, humanis el divinis lilteris salis in-
niine concinilur; librum, qui nonnullorum sanclo- u stTuctus, -acleoin Seripluris sacris deditus ei'at, ut
rum Yitas, hymnosqiie vario caruiinum genere con- exercitationis causa, atque ne.otio torpescerel, ex
tinet. Exslal et alius ejusdem liber carminum, in Veteri et Novo Testamenlo, atque.ex diversis
'
qno illa pra3sertim.opuscula conlinentiir: De insignt catbolicis orthodoxisque Patribus innumeras att-
Cbrisiianorum vicloria conlra Turcas, temporibus reas senlentias excerpserit et scripserif. Decanus
"
(70) Tbeophili Martii nobilis Senensis meminit rum Agnetis, Agalhae, Jnstinae, ei Gatharinaetypis
Petrus Recordatus Htst. monasticas. Romaain basi- ctisae sunt Floreutiae aniio 1587, 4, sicuti Jepbtaj
in
lica S. Pauli poenitenliaemiiiistris Pqniiliciis a Gre- tragcedia. . - "- ;
gorio XIU ascriptuslegitur. De ejus laudibus scripsit (72) Scripsit etiam rie saneta Febronia virg. et
F. Isidorus Ugurgieriirs Azolinus ord! Praeri. lib. cui marlyr. versus, qui. habenlur impressi Romael5S9,
nonieni praefixit: Pompe Sa^nesi lil. 21, pag. 667. una cum Qperibus Prosperi Martinengii. Memorata
E.xstat apud nos traclaius-ms. Dereformafione Ka- opuscuhvmss., uti etiam niiilta alia, se legisse tesia-
Jendarii, incipit: Magna quidem aggredi laudabile furlib. II. Lign. vil. p. 450. Arnolrius yVion, 'dum
est. Qhiii Casinianno 1586. Casini morabatur. Meminit et Possevinus in suo
(71) ClaruilBeneiliclus Anno Dom. 1570,priginem
1sancta- Apparatu. Clareseebatanno 1590.
duceus ex nobili familia de Uva. Passiones . (75) Obiilpostannutn 1594, Casini, MUR. . ;
1061 LIBER DE ViUIS ILLUSTRtBUS CASIN. — SUPPLEM". 1062
prcelerea in hoc Casinensi monasteriq exislens, AInilio, ob sui ingenii vivacifatem, etVertim iminj'a-
noviiiorum curam irivitus ac renitens suscepit. nartim experienliain, cum singulari qnadam prn-
Tali igiltir fungens offlcio, me, licet indignum, denlia ac soleiiia conjunplam, miillis nnnis hujiis
Casinensium tnonachorum costui ascripsit, sub ri.o- noslri monaslerii negotiis operam dedil. Iiiter'
mjno Matihia de Ligrianoj htijus ccenobii abbate, multa praeclara ingenii sui monumenla, exislens in
cum viginti essem annorum, in anno Domini 1570. regimine terrac nostrae Citrarii scripsil regesta
De hoc magislro meo illud sileniio non pratereun- duo omnitim jurium et bonorum quae impracsen-
dtim esse judicavi,- qttod ad vilae integritatem ct tiarum in eadem-terra a nostro monasterio possi-
puritatem perlinet. Nam lalis ejus ,vita fuit, ut dentur. Humanis insuper et divmis litteiis apprime
morlis suae lempore, in vigilia scilicel Nativilatis • eruditus, inagnam sui apud omnes adhuc vivens ex-
S. Joannis Baptisue, cum in inissa, Gloria in excel- spectationem concitavil. Viviteliam, et temporibus no-
sis Deo cantarelur in ecclcsia, ejus anima ab erga- strishujus Gasinensis monasterii praeposilus exjslit.
siulo corporis egrediens iri coelum ab angelis deferri
. cerneretur. Sepultus vero est in coemeterio _S.An- CAPUTXXXI.
nce, aiino Domini 1581; DE GKEGORIO.
CAPUT.XXX.. R (7.5) Gregorins CoTtesitis -Klmincnsis abjjas pri-
DE AKDREA. niuni Sancti_Pelri de Perusio, deinde Sancti Benc-
. (74) Andreas a Suessa, juvenis pi-acclaraeindolis, dicli de Mantua, et S. R. E. cardinalis a papa Pauls
et vivacis ingenii, de civitate Neapolilana, ubi a lerlio creatus, anno Dom. 1542. Yir utriusque
parenlibus sludiis Iiiterarum erudiendus tradittts juris doctor, el in_divinis Scripuiris yalde instrti-
fuerat, egreriiens, Casinum advenit, aique ab Isi- ctus. Scripsit qiiamplurima carmina in laudem D.
doro de Placenlia hujus sacri ccenobii abbate mo- Pelri, quae impressa repeiiunlur.. Ohiit Roraae, et
nachus factus est. Hic exiguus quidem corpore, sed sepultus est in ecclesia Sanctorum Aposlolorum
ingenio ntiagnus, ab ipso fere suae conversaiioiiis anno Dom-.1584'. - . ,
"
(74) Floruil.anno Domini 1578, MUR. De direplione urbisGenuensis.'
(75) Nobilissima familia Coriesiorum orttim suum De theologia, et philosophiq mulla.
babuil a quodairi imperiali vicario cui nonfine Lu- Lerinensis insulte el cmnobiilaudes.
dovieus Corles, inler.Gallos nobilissimus;-qui cimi Poemata qumdam ad imilalionem CalulH.
esset a .consiliis Pipini regis Italiae, Caroli iilii, '
civilalem Mntinam inhabiiaverat. Ex ea Gregorius Prodierunt ex Aldi olficina cum Sanazari De partu
noster natus esl; vir quidem Graicis Lalinisqtie Q Yirginis lib. '
,
Jiiteris instruclissimus. Severum Varinum Placen- : S.' Basilii De virginitate liber e-Grmco itiLatinum .
tinum monachum Cisiercieiis_ein,rarae el exquisiue idioma,,ejus opera perlegilur. , v >
erudilionis yirum, praecepiorem babuit. Ab ineunte De viris illustribus ordinis monasiici, lib.1l,qui
ablale. civili canonicoqtie juri nperam dedit, etapud ftirto sublatus ideo non hahetrir, refert Arnoldus
Joannem Mediceum cavdinaleiu , postea Leonem Wion lib. n, Lign. vit., pag. 216. Et alia multa
papam decimmn, audieiidarum ca.usaruni^.munus scripsisse fertur, quaetempDrum injuria, hominum-
exercuit. Demum cum Romanae aulae pertaesus ad qtie negligenlia perierunl.
sua prislina sludia rediissel, ex divino etiani i'n- .Libri quatuor in senteriiias Petri Lombarrii per-
siinctu, Casinensibusnionacbis noineri rieriil. Ejus perama nomenClatore cafd. a Torrigio lib. De script.
poslea virtutis, probitatis ,ac scientiae fama intlu- S. R. card. el ab aliis atlribuunlnr nostro Gregorio,
clus Paulus papa tertius, in collegium cardinalium cum suum agnoscam auclorem Paulum Conesiuin
ascivif. incredibili totius serialus consensu, aiinb prolonotarium apostohciim. .
Domini 1542, die 11 Jiinii, lit.S. Cyriaci in Ther- -Exsianl diversae episti Dionysii Faucherii mona-
mis, et Urbinatensium praesiil. esl- eliam - riiclus : chi Lerin. in laudem nqslri Gregorii iii Chron. Le-
privilegio insuper concesso, ul purpureo cullu sibi rin. Quaiiti autem Inlegritatem ejtis, doctrinatn ac
iiti liceret, tametsi nionachus. Benediciiniis esset; prtidentiam' incomparabilem supradictus Paulns
quod etiam concesserat card, Philippo a Camera pontifex fecerit, ex miris Jandibus, quibus" eum
Gallo pariler Benedictino. Plurirna hujus viri cla- cohonesiavii,-quando in coetum cardinalium arile-
rissimi monumenta relicla sunl: j, git, agnosces : audi ipsum cum eo loquentem :
Quod sanctus Petrus Romm fuerit, ad lAdrianum Hodie in his sacris jejuniis, atque in consistorio
Sextum lib.i.\ noslro secreto, inducti singulari tua probi'ate, reli-
Epislotarum familiarium lib. 1 - gione, inlegrilale ac doclrina, le S. R. E. cardina-
Hi duo impressi sunf Yeneliis apud Franciscum tem, cum . Dei nomine , 4e verierabilium fialrum
Franciscium Senens., an. Dom. 1575, in-4. noslrorum ejusdein S. R. E, cardinalium consilio,
De theologiea inslilulione lib.\ creuvimus, elc. Meminere Coriesii Sadoleliis et
Hymnorum diverso metro lib. 1. Bembus, quorum-alter dociissimum, aller excellen-
. Carmetu saphicum de Vita S. Eonorati archiepi- tis doctrinae- virum appellat, ingeniique prope di-
ttopi Arelalensis, vini. Vide etiam quae notayit er,uditissinius"d'Au»
Hymnus in deiparain Virginem. beri, in Histor. generali cardinalium ijallico iriio-
' ln divum Hondratum carmen. _. maie conscripla, part. iv, edila Parisiis'lfii7; Obiit
- In Lerinam insnlam carmen. - Bomae anno Dotnini 1548, xi Kalendas Octobris,
' .. • sepultiisque est apud ecclesiam Saiiclorum-.AposlOr
Depotestale ecclesiaslica tract.
De peccato originali. loruui, anle altare sanciae Eugeriise.

Explicii supplerhenlum -domni Placidi Romanl et diacorit De Viris illusiribus comobii Casinarisis,
ftjV» PETRI DIACONI. w6i
..,,: —r-^"T r--=^^,._________,.,._..n,
r-r.^-;-1..::—n=sr
)»C5s=s^lJj^sui.,.'i.LJA»l,-'J.,l^-^-=U--.,,: —_,—,.„,-,;„ „ — '—.'.«,-.,„.,, ,,-.-____
t , r
%
FEfEI MUOKfl

LIBER

DE ORTU ET OBITU JUSTORUM

COENOBIICASINENSIS. -

/Ex codice Valicano edidit Angeio MAI,Collectio nova, t. YI, p.ii, p. 245.)
i . . . .

Prmcedit in codice Vat. Petri Diaconi opusculttm De viris ill. Casiriensibusa j. B. Mafo olim editum ex
Burberinio codice. Sequitur Ludovici Barbi Historia congregulionisBenedictinm S. Justinm, quam edidil Pe-
xius. Medium Petri DinconiDe justis Casinensibus librum adhuc inedilum ego demum, ob SSi virorum bio-
jraphiam htstoriamque ecclesiuslicatn aniplificandam, in lucem profero. Neque vero importune sub smcularis
;riticm requlum narrationes has revocabo, quccsimplicilale sua, pio et candido scribentis ingenio, docilique-
suorum lcmporum indole salis commendantur. >

I. BENEDICTUS signifer, institutor, legislator. A-pnlit. Rusticum vinetum solo suo Inluitu solvji.
tloctor eximitis, clartts docirina, clarus virttitilius, Morluum vilae reslituit. Soforis stiae aiiimam in
adhuc in pueritia posilus primum in partes divisum Columbaespecie coelum penetrare conspexit. Ger-
retinxil capisteriurh. Yasvilreum, in quo peslifer mani episcopi animam in sphaera ignea ab angelis
poius hahebalur, solo tantum "signo. crucis rupit. ferri in coglumvidit. Totus mundus velut sub unc
Aquam in aririi moniis produxit verlice; Ferrum solis radio colleclus anteoculos, ejus adductus.est.
iii morem Elisei de profurido abstraxit aquarum. Mulierem cuni filio suo a daemonio vexaiam ora-
Placidum de profundo lacus per Maurum discipulum tione sua curavit: Scripsit praeterea monachorum
suum absiraxit. Corvus ejus obsecundat imperiis-. regulam.discretibnepraecipuam, sermone luculen-
Fioreulius, qui euni persequebatur, ab omnipotenle larn, in qua omnes illius acttis inveniuniur. Dnabtis
Deo occisus esl. Indequs vir Dei egredicns cceno- vicibus in hcbdomada minimiim politis priegiistabat'
biuin Casinense construxil, ibique ingeniem lapidem quam sumebat cibum; saceoque lanlum induehatur
orationesua levem rerididit. Falsum ignem in frugi- cilicino. In buju.s transitu viderunt diseipuirejus
bus osiensuiiiobtulibusoratione similiter sua exstin- viam sfratani palliis atqueinnumeris coruscam lam-
xit. Monachiim omnibus menibris conlrilum et padibus, recto orientis tramite ab ejus cella- in.cte-
dissoluiuin, confestim sanum reddidit. - Facla suo- B lum usque lendeniem :. eisque dictum ab aiigelc
rum monachorum ac cogitationes-staliin reseraljat. est, haecest via qua dilectus Dominbcoelum Bene-
Tolilae lyranno ventura praadixit. Romanae urbis diclus ascendit. Sepultus vero est in Casino, s.
insiabilitatem, Gregoriique Roniani ponliflcis nali- templo ante altare beati Baptisias Joannis." Tantis
vilalem, ac nomen officiumque, el Casinensis cceno- autem usque nunc fulgel virlutibus, tiniec lingua
bii deslruetionem praedixit. Occulta Dei judicia explicare, aut auris andire, vel manus sttulcial scri-
cognovit. Furlum Exbilarati prodidit. Mappulas a bere.
nionacho conlra ejus praecepium acceplas, ,per Spi* II. MAURUS , Casinensis praeposilns, nafione
rilum agnoscens, confeslim redarguil. Cogitaliones Romanus ex patre ./Equiiio, vir celeberrimus et
sihi servienlis agnovit. In famis lempore ducenta famosissirnus, acposl Benediclum legislalorem pri-
modia farinae ei omnipotens Deus transmisit, quae tnus, juxla illud apostoli Petrisupj-a aquas pedibus
a quibus delala sint, usque horiie manel incognilum. ambulavit. In Casinensi c«mobio claudum et mutum
liiscipulis longe posilis in somnb apparens, quid curavit. Aiderardus loto corpore eoitfracliis ab eo
agere deberent ostendit. Sanctimonialium animas stalim sanalus esl. Famulum suuin- Sergium, simi-
in illo jam invisibili judicio constitutas ipse adliue liter sanavit. Gtecum ex uiero matris illuminavil.-
In corpore posilusligavitet solvit. Monachum con- Eligium corpore exuium ac locis posnalibus depti-
tra ejus voluntatem -de monasterio egressum ac iaium ad vitam reduxit. Magistri sui Benedicti
sepullum terra projecil.lJeprosum oratione sua cu- obitum Spiritu sancto sibi revelante agnovit. Cle-
ravit. jEtherei numismala fundit. Varietatem cutis ricum omnibus membris coiitriium ac dissolutnm
taciu suo confesiim fugavit. Vas yitreum in lapidem sanilati restltuit.Ei deiralientes a diabolo vexantur,
projectum incolume mansil. Dolium aridtim oralione . atqueab^osananlur. llli vero, cui diabolus animam
sua oleo implevit. Monachum a daemoniovexauini exlorserat , viiam reddidit. Ex pravissimo vini
alapa percussit, et immundum ab eo spirilum ex- vasculo sexaginta et eo amplius homiues abundan-
106S DE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. 1066
tissime saliavit tribus vicibus, et vasculum plentim A YH. CONSTANTINIANUSsimiliter ciim beato
reddidit. Labrnm et nares cujusdam hominis a Mauro in Gallias missus. quadragesi.moanno adven-
morbo canceris comeslas signo crucis statim cura- tus sui inGallias, obiil. Sepultus vero est iu Eccle-
vit. Secrela Dei judicia agnovit pandentibus ange- sia Beati Mitrtini.
lis. Septuagesimo vero ac secundo aetatis suae anno . VIII. ANTONIUScum eodem similiter missus, eo
dolo.re lateris taelus spiritum reddidit. Sepultus anno.eodemque loco, ubi et Constantinianns, defun-
vero esl ad dexleram partem altaris beati Martini ctus est ac sepultus.
iriGlannqfolio. Nullus tinquam corpus suum plus IX. PROLOGUS IN VITAMET OBITUMSAKCTIPLACID
edomuit squaloribus, jejuniis, abslinenlia, ac vigi- MARTVU1S.
liis frigoribusque. In diebus aulem sanclae Quadra- Gymnosophistarum morem ferunl esse doctores,
gesimaenec lunica nec cticulla.nisi solummodosacro ut cum ad lalicis haustum Gangen ad ffuvium ve-
cilicino, induebatur: ei bis in hebdomada parvis- nerunt, fulvum melallum despicienles suis subpe»
simum cibum potius praeguslabat quam sumebat. dibus calcent. Quod ego Pctrus Casinensis archiste-
Asperrimo autem a scapulis usque ad renes indu- rii indignus diaconus adverlens, ita le, Gregori pra:-
tus esttrogulo. Quieseebal vero in stratu super ag- r. sul verende, jubente, Placirii exaravi sanclissimi
'
gesluni calcis el sabuli, excepto quadragesimaii gesta, ut ejus nihil desit ex vila, cum aliquid desif
tempore : lunc enim cum nimium eum lassitudo ex virtute- signorum. Enimvero cum boc opus ve-
cbmpulisset, slando aut sedendo somnum capiebat. stra mibi injungere vellet palernitas, nostraque
Nunquam de lecto cum caeleris surrexit fralribus, cxiguitas propter lanli ccenobii perlurbationem no-
sed semper noeturnos vigilando praeveniebat hym- slrique exsilii aerumnas id aggredi recusarel, vobis-
nos. Plerumque quinquagenos et centenos, nounun- que boc opiis, qui in diclandi scientia splcndetis,
'
quam vero tolum ante nocturnalem synaxim psal- imponere vellem, veslra sagacitas lali me respon-
terium complebat, exceptis horaf um spaliis, quibus sione obslruere coepit: cur inani laedio de Casina-
oralioni aclacrymis insistebat. Silenlio vero ac le- lis coenobii afficeris ? Nunquidnam ne-
oppressione
ctioni ita vacabat, ut pro JJOCipsi etiam sanclissimo . scis
quia .
Benedicto admirabilis haberelur.
III. SCHOLASTICA,Benedicti Patris sanclissiniii Si cecidit Sinai-mons qui legem dedit olim,
soror, eique tam carnis propinquitate quam eliami . Quod periisse lamen sua munia credere nolim:
sanclitate conjuncla, mofibus et pedibus eum se- - Regula namque manetdigitis descripia sacratis
cuta, ex ejus volunlate in confmio Casini montisi Tradita discipulis Mauro Placidoque bealis.
siationem fixit, ubi felicem vitam felicissimo exitui- Si rexAnliocbus exauro vcndidit aram,
consummavit. Haecigitur,ut olim Josue ac Samuel,, Lege labore novam Machabaeusresfruet aram.
coeli serenilaleni in pluviam ac lonilrua verlil. Hu-> Lalor, ait, legis, vobis praesenlior adsum
jus animam Benedictus pater sanclissimus in co- Post monem quam nunc , dicam clamantibus
lumbaespecie cceli alta peterevidit. Sepulta est ini •
[adsum.
Casino una cum fratre suo ante allare sancti Bapti- Et si tantus Paler se prsesenliorem posl suum e
slaeJoannis. mundo recessum promisit futurtim, cur de talibus
IV. MARTINUS, vii" egregius miraculorumque> perturbationibus trislis incedis ? An jam oblivioni
patrator magniflcus, in Casino prius, ac postea ini dedisli quibus angusliis quibusve perseculionum
monle Marsico degens, cum serpenle per multumi generibus affecti sunt omues verilatis praecones? An
lempus habiisTU. Aqtiam de lapide speluncae suaeeii mentecessila tua, quia levitas Jesus ChrislusDo-
bmnipotens Deus ad bibendum concessit. Muliereml minus noster segregavit ad annuntiandum toti orbi
ad obscena eum provocanlem opera omnipotensi Evangelium suum ? Hi enim sunt seplem slellae in
Deus lerribililer occidit. Puerum e summo montis> dextera Dei, septem tubas tenentes, missi in om-
vertice usque ad ima ruentem oratione sua illaesumi j) nem terram. Nunquidnam ignoras quia servus de
servavit. Lapidem magnum speluncae suaeimminen- absconso talento lorqueri jubetur ? Tanlis igitur,
tem de loco ad locum mutavit. Sepultus vero estt praesul amande , asserlionibus viclus, imperio
ibidem in monte Marsico. succubui veslro, et ad beatissimi Vilam exarandam
V. FELICISSIMUS, beati Benedicti discipulus,, animum erigere coepi. Unde reor non sine superni
natione Romanus, felicissimus nomine, felicissimusi regis nutu animo hoc haesisse in luo, ut lanti palris
opere, sanclissimi Mauri consobrinus exstitit. Hic: passio a Gordiano descripta transferrelur. Nam cum
puer beato Benedicto trariitus, magistri sui in om- ab ipsis beali Benedicti temporibus in Casinensi
nibus viam usque ad morlem seculus est. gymnasio sapientes quamplurimi fuerint , istius
VI. FAUSTUS, septennis in Casino beato Bene-- passio de GraecoinLatinum a nullo translala fuisset,
dicto omalus, atque ab eo in Galliam ad monaste- boc omnipotensDeus pernos tempore vestro impleso
rium construendum cum bealo Mauro transmissus,, dignatus est. Disponebam praeterea opusculumistud
stetit ibi annis quadraginta. Indeque post obilumi ad Plolemseum,Romanorum consulem,dirigere ; sed
beati Mauri Romam reversus, plenus dierum obiit.. prius censui illud luo renitenti cothurno elimare.
Sepulius vero estin monasterio Lateranensi. Yeslri lamen erit operis, Paler reverende, ut si ali-
PATKOL. GLXXIII 3i
 ' '
1067 ' , PETRl DIACONI• -• 1G-S8
qua non sequa ordinis lance protulefo, a vobis A eumque unda jam longius trahit. Res mira ! et
emendentur. Nam vigesimum lertiiim aetatis agens post Petrum aposlolum omnibus retro saeculis ittr
annum, discipulum, non magistrum esse decebat. audilaj Benedictione postulata et accepta, Pairis
Superni igiturregis munimine fultus, lanti pafris . adimpcrium concile Maurus perrexit, alque ad JO-
vitam scribere ordiar. cum quo sanctus ab unda Placidus trahebalur, per
YITA ET OBITUS SANGTlPLACIDI • terram se ire existimans, super undas
rapidissimas
MARTYRIS. cucurrit, Placidumque beatum per capillos tenuit,
.Poslquam summi regis divinitas lucis sua: radio rapidoque cursu rediit. Reversus autem ad Palrera,
idoloruih tenebras pepulil ac pi'ocul fugavit, multos rem gestam in se per ordinem pandil. Pater vero
per orbem Ecclesiaesuaedonavitviros.qui ceu sidera sanctissimus Benediclus bec non suis meritis, sed
ccelum, ita et hi ejus Ecclesiam vita ac miraculis Mauri ccepit deputare obedientiae.At contra Maurus
adornarent. Ex quorum renitenti collegio, fempore.. pro solo imperio Benedicli factum dicebat, seque
Justini senioris, sole splendidius claruit (Benedictus) conscium in illa virlule non esse, quam nesciehs
cujus Vitam EcclesiaeDei speculuin et doclbr egre- fecisset. Sed in hac humilitatis muluae aroica con-
gius bealus Gregorius stylo deprompsil suavissimo. tentione accessit arbiter sanctus qui ereptus est
Sed qualiler idem pater sanctissimus perfeclioris *>Placidus puer. Dicebat enim : t Ego cum ex aqua
vitse norinam arripuit, ac monaslerium Sublacense traherer , super caput meum abbalis, melotem vl-
condidit, qualiter bealissimtts PlacidUsad eum ve- debam , ipsumque me ex aquis educere conside- .
nerit, vel quo ordine locoque recesserit, ccenobium- rabam. i ...
que in Varronis anliquissima schola aedificaveril, Comes eliam fuit Beriedicto Palri Placidus san-
in propalulo declarandum est. Hic igitur dum re- ctus, cum nocte quadam cum eo monlis rupern
lictis saeculi.slrophis petere deserla decrevisset, Ro - aridam ascendit : ubi oratione facfa, idem Pater
manus eum pater sanclissimus reperil, quo tende- Benediclus tres pelras pfo signo posuit, alque ad
rel requisivit: cujus cum desiderium comperisset, suum monaslerium mia cum Placido, cunctis illis
et secretum lenuit, et adjutorium impendit, eiquo nescientibtiSj-rediil.Cumque die altero pro necessi-
sanclae conversalionis habilum traclidit, et in quan- tale aquaefralres, qni in illa rtipe habiiabant, ad
tum licuit minisfravit : tribusque annis, excepto eum venissent, dixitPater : « lte et rupem illam in
Romano monacho, hominibus incognitus mansit. qua tres super invicem petras inveneritis, in mo--
Cnm vero cunctorum opifex Deus Benedictum Pa- dico cavate. J Qui eunles rupem moniis jam sudan-
trem morlalibus declarare censuisset, multi ab eo ,„ tem invenerunt ; cumque in ea concavum locum
in eadcm regione ad Dei sunt servitium coadunati, fecissent, statim aqua repletus est, quse nunc usque
ita ut illic duodecim monasleria conslrucrel; in ubertim defluii,atque ab illo montis cacumine usque
quibus substitulis praepositis duodenos monachos ad inferiora desccndit. Nemo ergo dubilet bealis-.
depulavit : nonnullosyero.secum relinnit, quosad- simum Placidum tanli miraeuli parlicipem non ex-
huc instia praesenlia aplius erudiri judicavit. Cce- slilisse,quembealissimus magisler suussolum hujtis
perunt eliatn tunc Romana: urhis nohiles ac reli- signi voluit habere conscium. Jamvero qualiier ad
giosi concurrere, suosqiie ei filios omnipolcnli Deo CasinenseccenobitnnBenediclus Pater sanciissimus
nutrieridos dare. Tunc quoquc bona: spei suas so- venerit, pandendnm est.
'
boies jEquitius Maurum, Teilullus vero palricius Quidam ilaque presbyler, Florentius nomine, afi-.
Placidiim puerum tradidit. Ab |ipso enim pueri- tiqui bostis veneno inebriatus, sanctissimi Patris
tiae suae Placidus tempore abstinentiani ,. silen- cospit studiis aemulari, sicque panem veneno infe-
titim, vigilias, castitatem, omnesque sanclas- vir- clum pro benediclione transmisit. Quod-cum vir
tutes est sectittis: obedlenliae vero callem sibi vin- Dei per spirilum declinasset, scelestus Florenlius,
dicavit. quia Benedicti corpus veneno necare non potuit,
Quadam igitur die cum aqua in cellario deesset,-]D se ad discipiiloruni animas exslinguendas accendit;
Pairis imperio ad hauriendam de lacu aquam Pla- ifa ut in hortum cellae,cui Benediclus inerat, ntidas
'
cidus est sanctus egressus : ad quem cum venisset, septem puellas mitteret, quae menles illorum ad
vasque quod lenebat iricaute in aquam misisset, ipse perversitatcm libidinis inflammarent. Quod Benedi-
qtioque cadendo secutus esl : qtiem coniinuo unda ctus Paler . conspiciens, lapsumque adhuc teneris
rapuit, et pene in unius sagittacicursu a lerra in- discipulis perlimescens, eos custodiri praecepit, da-
trorsum traxit. Sed quid pravalet contra Tonantis reque invidiaelocum disponil.
polenliam antiqui hoslis versulia ? Nam mox ut Haec dum sollicila secum mente tractaret, feve-
sanctus jn aquam Placidus cecidit, eventum rei lafio ccelestis tali iilum adhortari est riignata.
Spiritus sariclus, qui in eleclorurii cordibus princi- oraculo. Ulqnid, dulcissime Benedicte, tristaris?
palem obli.net Ihronum, Renediclo Patri • saneiis- Nunquidnam non reminisceris illud quod ego de--
simo revelavit: qui e vestigio bealum Maurum cce- prompsi dicens : Si me persectui sunl, et vos perse-
pit sub magna celerilate vocare, diceus : Frater quenlur ? (Joan. xv, 20.) Te namque elegi ex omni-.
Maure, curfe velociter, qtiia:puer Placidus qui ad biis incolenlibus. orbem ; lu Evangelii mei tub:t
haujiendam aquam perrcxerat, iir Jacum cecidit, ceeleslis exisies , spiritu es nieo repletus. Surge
 1069 DE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. 107t)."
jam, vade ad caslruni Casihum, 'et populum ejus- Acenlis: Non vehi facere'voludtnkm'meam, sed ejtts
dem proviiiciaequi adhuc idoloruiri nefandis culti- - qui misilme Palris (Joan. vi, 58). Nec te longi iti-
bus servit, et in quorum praecordiis Satanaeversulia neris conlurbet austeritas. Recordare iliud aposto-'
'
regnat; qui nihil sciunt ant dictmt, nisi quodin licum, quia non sunt condignm passiones hujits lem-'
cordibus eorum velernosi serperiiis versutia scri- poris ad futuram gloriam qum revetabilur in nobis.-.
psit; sermone viviflco pradicans, meum ad cullum '- {Rom. VIII, 18)i-'Nam pcrmultas tribulationes opor-
'
convertere stude: quia tecum ego ero, et non de tet nos inlrare in regnum coelorum. Nam pro Chrisli
seram.et confundam omnes adversarios luos,serve nomine in hac vita decertaiiles aetefnam remunera-
meus charissime. Proliciscere idolorum ad pugnam, tionem in aeterna accipient : pairiam. illam scilicet -
conforiarc et esto robustus, qiiia caslrum Casinum quam oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor
libi tradam, elillic sedes nominis tui in perpeturim erit. hominis accendit, quam prmparavil jDensdiligentibus
- Hcec duin sanctissimus Pater audissel, omnia sc <7 Cor. 3i, 9,). Ne limeas neque payeas, corifor- -
eonvocatis discipulis patefecit, et longa ad eos ora- tare et esto i'obustus, quia lecum celsa erit lonantis
lione exhorlationeque ad profectum ab eo habita, dexlera Dei. Hoc pro eerto sciens, quia. quanlo'
'
tandem dixit : i Jussio Domini noslri Jesu Christi austeriora in hot mundo pertuleris, lanto vehfe-
imminel; parere debemus, eunduni esl : vosautem " menliora a summo Opifice accipies ccelesiium gau-:
stale elpermanete in conversatione etgraliasanctae dia praemioi'um< Jesus Cliristusauieni, Filius Dei,
religionis. jHaee cum dixisset, anno Dominicaelncar- Dominus noster semper sit tecum, perducatque le
nationis quingentesimo vigesimo nonb, temporibus ad aeternae'consorlia vilae, quain dalurus est his
'
Justiniarii imperatoris, oratoria cuncta quofecon- qui diligunt eum. » Haec cum perorasset, bene-
struxerai,, adjunctis fratribus sub-stalulis praepo- dictione super eum tradila, misit a se.
silis, ordinavit, statimque absque cujuslibelcomi- Alvero dum Placidus ad Siciliam vetiisset, ea-
lis adminicttlo ad Casinum easirum' pergere ccepit.' quae a magistro didiceral suo modis omnibus im-.
Sed cum perignota loca splus viator incederet, duo plere satagebat, et in omnibus viruuibtis, quibus
confeslim in iigura juvenum aderant angeli, qui 1 eum perfectissimus magister suus Beuediclus ab
tantq Palri per, montium deserla quo gressum diri- * ipso infantiae suae tempore erudiverat,' de die in
gere debefet indicabant. Tres .eliam corvi per ons- diem proficiebat alque crescebat. Ecclesias eliam
nemviam individuiilli fact"rsunt comites.ejus assi- idem vir beatus fundavit, atque juxta morem ma-,'
duevestigia prosequentes. Cumad Casinum castrum ' gislri sui sanclissimi,fratres illic servituros aggre-
pervenisset, contrivit idolum, subverlit aram, suc- gavit. Designis porro ejus superfluum est quaerere :
cidit lucos qui circumquaque in daemonum cnltura non-enim signa sanctos viros faciunt, sedvila po-
:
succreverant, atque cum Placido et Mauro religio- tius Deo placens et recla sanctificat hominem. Ye-
,.-sissimis Casinense fundavit monasterium ; illudque rtim cmia provinciam Siculorum Ismaelitarum est"
etisua corporali requie, fegulaeque descriptione, crudelitas depopulata, multa quaeper- eiim gesta sunt, •
captil omnium monasteriorum conslituit. Cbi autem Gordianus, Palris Benedieli discipulus, Constanti-
lemplum Apollinis erat, ecclesiam Beati Martini; nopoli positus, descripia dereliquit. Is eriimGordia-
ubi vero ara Apollinis, ecclesiam Sancti coristruxit niis a beato Benedicto-cum beato Placido ad Sici-
^.Joannis; el circumquaque manentes populos ad liam directus, ea quae oculis suis vidit, descripsit.
Christi fldem convertit. Postquam aulem placuitRegi .regum Domino ut
Eodem vero lempore supradiclus Terlullus, Ro- bealissimus Placidus rie praesentis vilae liberaretur
manae urbis patricius, per suggeslionem Placidi Dlii naufragio,Mamuc!ia,dux Sarracenorum, in navibus,
sui praeceptum fecit Casinensi ccenobio de decem et cum Sarracenis sexdecim millibus septingenlisad-
oclo curtibus suis', qua3 erant in Sicilia, cum servis veniens, bealum Placidum cum fratribus suis Euty-.
septem millibus, acportu Panoi'mitano et Messano; chio, Yictorino, el virgine Flavia, nec non et Fau-
posna qtii id removere lentasset apposila qualuor- D stum, Firmatum, D.onalumque, cum monachis tri-
decim milliiim lalenlorum auri. Evbcal interea ginta teneri, et anle suam praesenliam exhiberi
Pater sanctissimus Benedicius Placidunrdiscipulum praecepil. Quos cum diversis lormentorumgeneribus
suum, qul ab eo sanctissime religiosissimeque nu- excruciasset, sicut Gordianus in ejusdem passionis
trilus fuerat, eumque ad tuitionem curlium, quas describil hisloria, beatum Placidum post linguaj,
'
pater ejus Terlullus patricius Casinensi coanobiode-' abscissionem, post arteriarum el dentium confra-
deraf, In Siciliam mittens, dixit ad eum : t Ad susci- ciioriem, cuin omnibus sociissuis' capile triincari:
piendum militiae laborem accinge sicul virlumbos praecepit in portu Messana: civitatis provinciae Si-
luos: quem lihi per me Jesus nuncdat, Rex omnium eiliai. Tertio Nonas Octobris regna conscendit seter-'
•
Chrislus, religionis sanctas ordinem sicut a me ac~" na. Huncigittir, fraires; flagitemus enixius, quo pro
cepisli, usque ad finem vitae inyiolabililer tene. universali Ecclesia oratiories fundat. Sepultus vero-
Perge nunc, dulcissime, ad Siciliam, fili, iiriitans' est in eadem provincia, ubi exuberant benelicia pia,
Regem reguiri Jesum Cbristum Filium Dei, Domi- prece quaarentibus; ipso adjuvante qui vivit et re->
num nostrum, quifacfus esl obediens nsqueadmor- gnal cum Patre in unilate Spiritus sancti Deu? per
tem (Philip.ii, 8)-. Reminisc"ei'e sermonis ejus rii- omnia ssjcula sajculoruin. Amen. ....
 1071 PETRIDIACONl. 107__
De hac vita legitur plenius alibi (70). _ lissimi, caslitate pndici, armis (erribiles, et solerti.
A
-X. SIMPLICIUS, Benedicli Patris discipulus, cumi singiilares, memorioqueerantinsignes, acsophisiica
beato Mauro in Gallias directus, post ejus obitunil sagacilatesublinies, sine invidia, gratia,_ambitione
Romam cum Fausto reversus,apud Laterauense cce- aut odio, anliquorum gesta virorum schedulis trs-
nobium defuncius ^st ac sepultus. debant. Quamplures etiam ipsi sua facta narrare,
XI. CONSTANTINUS nomine, Constantinus ett accessionem polius morum, quam arrogantiam au-
opere, posl PatrisBenedicti transilum abbaseflectus, ~ lumahaul.(TAC.", Agric.) UndeetPaulusall: Qumcun-
vir valde reverendus, in Casino defunclus, juxtaque, que scripla sitnt, ad noslram doctrinam sctipla suut,
esl corpus beati Benedicti sepultus. , ut per palienliam el consolalionemScriplurarum spem
XII. SIMPLICIUS,nomineet opere simplex, postt habeamus. (Rom. xv, 4) Palriarchae quoque LeYilici
Constantinum abhas effectus, ibidem defunctus in, ordinis,MoysiDominuspracepil,dicens: (Deut. xxxi,
Casino, atquejuxta Palrem Benedictum sepultus. 26) Scribe librum isium, et pone illum in [atere arcm
XHI. YITALIS, post Sbnplicium Casinensis abbas. fcederis,utsit in signum el monumenlum flliis Israel,
factus, in Casino defunctus est alquesepultus. lieobliviscanlurDomini Deisui. Ethoccur? utosten--
XIV. BONITIUS,quinlus post Palrem Benedicium,,- derel lironihus, priscos patres slrenue cursumcon-
abbas, vigesimo sexlo anno post Patris Benedicti B I summasse usque ad cafcem, quo insligali ardentius
transitum, destructo Casinensi ccenobio, anno Do-.; .- feslinenlappropinquareagoni,eorum iler carpere, ac
minicae Incarnationis quingentesimo sexagesimo, divinis obedire mandatis. Unxit namqueDeusEccle-
octavo, secum fratres coenobii Casinensis Romam, siaefiliosoleo Spirilus sancli,quo ad luctam expertl
asportans, atqtiea Pelagio papa stisceplus, coeno- ethabiles redderenlur. Nam qui luctatur, babet
bium Lateranense construxit, qualuor vel quinque. quod speret; ubi cerlamen, ibi corona : certat
fratres Casini ob beali corpus cusiodiendum relin- namque in S33Culo, coronatur a Christo; e terra col-
queus Benedicii legislaforis. In Lateranensiccenobio, ligiiur praemium, in ctelo redditur. Ttnic enim pru-
defunctus esl atque sepulius : ubi etiam regulani dentia. castitas, justilia, sapienliaque vigebant, ciim
quam Paier Benedictus nianu sua, descripseral, et celeberrimorum virtutes virorum describebaritur.
saccos quibus coelitus «scae ei delalae fuerant, Porro lanii ac lalis viri vitam scripturus, veniam
dereliquil. nostrae adolescentiae quaerere opus fuit; quam non
XV. PROLOGUS PETRIDJACOSl IS VITAM SANCTI i pelissem, nisi saevam, nefandam, cruenlam et in-
SEVERI
EPISCOPI ETCONFESSORIS. feslam bisioriograpbis semulorum vecordiam scis-
Sanclissimo ac in monaslico resideiili gymnasio- ,- sem : nam multoiies ncn solum in ipsos, sed etiam
Seniorecloabbali abbatum eximio Pelrus Casinensisi ^ in libros eorum conslat esse saevilum.Sed In Iioc
diaconus quidquid in coelo terraque felicius. Quam eximium paiieniue documentum nostri demonslra-
veslra jussus potentia Severi pastoris egregie Vitam vere majores, qui nec siultitia: illorum responderunl,
orsus sum scribererdilecti filii vestri Rainaldi, bujusi- nec ob id ab annalibus describendis cessai-u.nt:
archislerii subdiaconi, solers exegit instantia, qui quippe qui el aureum palris Desiderii saeculum,vir-
nequaquaui.priseorum fantum libris conienius, ceu; tules morum, ac excellentissima alque obslupe-
regina Saba avidior, ila el bic a vestra eminenlia scenda signa Casinensium monacborum ele_gantis-
desiderat aliquid novi diviniqueaecipere. Hicnempei siine conscripserunt. Sed de his hactenus. Nuna
dum nostram exiguitalem in diversorio legislatoris, > jam ad Severi retexenda praeconia stylus sequens
fluctuantem reperissel, et cosnobialibus negoliis me revertatur.
irrelilum viriissel, agnovissetque quod assidua prae- INCIPIT YITA SANCTI SEYEBI
ceptorum alque lomorum inquisilio nostri pectoris AB EODEMPETBO.
animum (prohiberei)librosscriiiarideiloquos, ccepit Casiniciisis arcis siiblimilas tanlo olim culmine
crebris insistere precibus, quatenus seposilo cothur- viguit, ttt Romani celsiludo imperii philojophicis
no, ac sedatis cogitalionum turbinibus, remotisqiie j) | studiis, illam in aevum dicarel. Hanc M. Terentius
mundi fragoribus, ad tbeologieas inquisiliones acce-- Yarro, omnium Rbmanorum dociissimus, conside-
derem, atque Severum ab antiqtiisl intenlatum api- ralissimus, acutissimus,' et facundissimus incolttit,
cibns tradere non recusarem. Tandem utilis labor et proprii juris ditione possedit. Isle igitur lam in-
et ejus dilectio inciiavit ut, quod probibebaf litte- signis excellentisque peritiae tam mulla legit, ut ali-
rarnm inscitia, lanti viri urgeret incboare devotio. quid ei scribere vacavisse nobilitas Romana mire-
Nam qui Spiritu Dei aguntur, hi filii Dei sunl, ul ait tur; tam mttlta scripsii, quam inulta vix legere;
cathegeta gentium Paulns : quippe qui non sibi tan--- quisquam possil. -Scripsit praeterea Antiquitalrim
lum, qnanlum aliis virtuleet merito vigilant. libros quadraginla et uiium; el hos.in res luimanas
Excellentissimorum vero et clafissimorum viro- et divinas divisit: rebus humanis viginti quinque,
rtun facta moresque posterisgenerationibus tradere, divinis sexdecim tribuit; istam in e'a divisione se»
ab ipso, ut ita dicaiii, mundi est usitalum exordio : cutus ralionem, ut rerum bumanarum libros senos
omnes enimqui ingenio celeberrirni, virtute-eminen- qualuor partibus daret; in quibus disputat qnf

(76) Inlellige Gordianilucubralionc.n, quoe exslat in Aclis Sanctorum Benediel. I.

1073 DE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. 1074
aganl, ubi agant, quarido agant, quid aganl. In sex Aceu lopazius, morum gravhaie, vitae praerogativa,
iiaque primis de hominibus scripsil; .in secundis virlutumque jubare cofuscus, eo polissimum tem-
sexdeloeis; sex tertios de lemporibus; sexquartos pore Casiniensis Ecclesiae ponlifex splenduit.quo
eosdemque poslremos derebus absolvit.'Qnater au- asquitas ab injuslilia, pietas ab impielaie, marisue-
lem seni, vigirili et qualuor sunl. Sed unum singu- tudo a severitate, catholicae et apostolicaeEcclesiav
larem qui communiter prius de omnibus Ioquerelur, stalus sub nefandissimorum Arianorum, Nestoria-
in capite posuit. In divinis itidem rebus eadem al norum, Manichaeorum, Circumcellionum, Priscillia-
illo divisionis forma servala est. Quanlum vero al- nistarum ac Donalistarum flucluabal vesania. Hie
tinet ad ea quae diis exhibenda sunt ab honiinibiis, itaque teneris adhuc conslilulus temporibus peri-
in locis, lemporibus, et sacris, haec quatuor lihris tnra gaudia nuuidi loto mentis coniemnens cona-
'
coniplexus esl temis : nam tres priores rie homini. mine, ahnifico Flamini templum in senielipso con-
bus scjipsit, sequentes de loeis, lertiqs de tenipori- slruere viribus saiagcbat omnimodis. Eral eniin
bus, quartos de sacris : etiam bi qtii exhibeanl, ubi caslitale perspicuus, sanctitate mirabilis, pauperum,
exhibeaitt, quando exbibeaiu, quid exhibeani, sub- viduarum ac orphanorum tutor praecipuus. Unde
lilissima dislinclione conjmendans. Alios vero tres his aliisque virtulibus luce clarius rulilans, usque
libros' conscripsit extremos, eic. " adeo cliarus ac admirabilis babebaiur ab omnibus,,
Hoc in locb mulilavi; toquilur enim de reliquii ut hunc palrerii, hunc dominum, hunc, post epi-
ejus operibusnitnis diffuse (77). scopi trarisitum, sperafent habere pontilicem. Inter
De hoc siquidem Yarrone Tullius ait (78) : Nos caelera enim-bonilatis insignia, quas ei divioa largiia
in nostram urbem peregrioantes errantesque, lan- fuerat gratia, sic fidei, spei cbarilaiisve fuerat mit-
quani hospites, tui libri quasi domum rediixeninl, nilus virtutibus, ui omnihus facile foret perspicuum
ut possemus aliquando qui et ubi essemus agno- quid houoris in seJam. Severus porieiideret.- Tali
scere. Tu aetatem palriae,- lu descriptiones lempo- igilur ordine puerili transacta aelale, ul Pythagorica^
rum, tu sacrorum jura, tu sacerdotum , tu domesti- lillerae peTvenit ad bivium, qualemquaniunive di-
-cam, tupublicam disciplinam, lu sedium, regionum, vina favenle clementia sese prtestilerit, scqueniis
locorum, tu omnium divinarum-huinanarumque bistoriae declarabit formula. De casiero vero quo
rerum nomina, genera, officia, causas aperuisli. paclo, quo ordine ad episcopale fastigium venerii,
' -'
| Tali igitur auctore' lalibusque studiis Casinensis breviterpraelibareaggrediar.
civitas anliquitus' ab ipso suae conslruciionis exor- Factum est igitur ut supradiclae civilatis antisies
dio splenduitaceminentissimeviguii. Tribus nainque n debilum natur_e persolvens ad superna: beatitudinis
nominibus olim -'dicta est, prius Heraclea, deinde palriam rcmuneraridi gratia vocarelur a Domino.
Forum velus , poslremo Samnites, orti "a Sabinis, Sancla CasinensisEcclesia,pasloris destilulasolatio,
euindem locum a Casca appellavere Casinum : casca viduata remansit. Verum quia sine rcctore Christi
enim antiquitus dicebatur velustior res. Sed oum Ecclesia diutius esse non polerat, fanuilorum stio-
ccelestis Imperaloris Verbum, virtus et sapientia, ' rum tandem dolens incomniodis, consilio ad invicem
Chrisluscensuisset ad vera: sapienlia3 gymnasium habito, bealissimum Cbrisli famulum Severuin om-
verlere, duos ei urbi desiinal principes per quos nes unanimiter elegerunt anlistitem. Quori cum vir
orbis lierel speculum, oetheris dignilas, legis latio, ' Domini hiimilitaiis gralia nollet suscipere, aiebat:
sequitaiiselreligionisnorina, via, templum, thronus- i Non perspicio, dileciissimifratres, his me viilutibus
que piorum. Per hos siqnidem ab eodem loco elimi- adornaium, quibusdivina clemenlia florere borla-
nata est perversae superstitionis cultura , et spiri- iure'piscopum. i Econtra illi, ardore succensi deifico,
luales nequitiae imperio herili propulsae non inate- • lalibuseum adoriuiuur seririonibus : « Cbrisiimi pro
rialibus a.ut fulgentibus armis, non diversitate le- certo nunc, Paler,c6ntemiiis, ejus cnni oves pascere
gionum, non rhetoricalis phaleramentis verboiuni, renuis : in illo nempe tunc reus eris exaiiiiue,
sed vita, verbo, signis prodigiisque laiitum insignes. D cum argueris de abscondito inunere : conversaiio
Sed quia legislatoris vilam plenissime Jesu Christi namque illorum qui vitam sub silenlio' lianseuiit,
carhunculus ' Chrysoslomus exaravil .Gregorius , - etsi proriest cxemplo, plus tamen obest silentio.
Eummi atque venerandi Severi praesulis eximiiYitam Ideo tibi divini verbi seinina Rcx onuiium dedit, ul
scribere ordiar. . indigentibus impertires. Unde el Aposlolus itit:
Annorunra vivifici Verbi Incarnatione quadrin- .' Prwdica verbum, insia oppoftune, imporlune; argue,
gentesimus primus circulus volvebatur (79), cum obsecra, increpa, in omni palienlia el docirina (II
Yalenlinianus lertius felicissimus [aG-excellentissi- Tim. iv, 2). J Severus autem pasior his couvicuis
mus Roinani imperii tbronum stiscepil regendum. sermonibus ullerius'noii audet rcspuere, quod ad
Hoc .laque orbis nioderante habenas, vir D.oihini • communem praecipiiur subire salutem. Dileciionis
Scverus Omniteneniis beneficio donalus Campaniae, Dci ct proximi amictus virtulibus, gratia 1Regis
'
(77) Nemo pulet ereptam nobis in Jtac lacttna .-vi, 5. , .
itjuatn fecil amatiuensis) noiilinm operuni Varronia- (78) Apud Augiislinutn op. cit. vi, 2.
.onu.i. EleuiniPetrtts diaconus nihil aiiud diclurus (79; Imo vcro Valeniiniaituslerlius imperium adiii
mti,.qvum (jiiodfst .apudAuguMinumBfitiv. Deilib, ujw.oChxisti iVi, ... ... ._..;..
 1075 PETRI DIACONI 1076
aeierni favenle, sublimalur honore sacerdotii. Ordi- A episcoporum celebrare concilium slatuil. Confluit
iiatus autem episcopus, laiito sollicitius super grege , ilaque ex onini fere Italia Romam sacerdolale colle-
sibi commisso curain gei'ebat, quanlo super omnes gium : advenit illuc et sanclissiinus Severus, Casi-
exaltatum se esse noveral. Noii enim isnorabat, - nensis episcopus.Residenle yero iii ecclesia Petri
in futuro tefribiljs illius diei examine pro ovibus - aposloli eodem sanctissimo papa, facta est synodus
sibi crediLisse redditurum Domino rationem. Igilur . in urbe Roma, in qua interfuerunl una cum sancto
omnibus dulcis, omnibus benignus et mitis, pluri- . Severo episcopi sexaginla et .septem. Jbi namque
bus acer aliquando atque tranquillus adecat. .Spiritus sancli gladio confodere et damnavere Ne-
Eodem vero lempore apud Constantinopolim pes- . slorium, Eutychen, Acacinm, Dioscorum, Petrum
tilentissimus et ultraomnes haereticos impiissimus s Antiochenum, ac Joannom.sceleralissimuin palriar-
surrexil falsuspatriarcha Neslorius, pelago falsitatis - cbatn Alexandrinum :^facientesque exemplaria, per
demersus, niinister diaboli, vas lotius perversiiaiis - Oricntem el Occideutem per manus ortliodoxorum
et nequitiae, inaudilae lemeritaiis et supersiilionis . lidelium disseminaveruut. Ad cierum.aulem et po-
invenlor; qui in lantam una cum seelestissimo puliim Consianlifiopplitanum de hac re epistolam
Eutyche prornmpere est ausus stuliitiam. ut affirma- direxerunt.Pari etiam modo Acacio deposilioiiis et
ret Deum Yerbum incariiatum non esse, et sanclam excommunicationis epistolam transmisere. Cum-
ac gloriosam virginem,Dei genitricem Mariam, Deum que bi qui apostolicos apices deferebant Constanti-
,11011 genuisse, sedlantum hominem. Ex hac verora- uopolim advenissent,pervenere ad monasterium Dii.
dite pes.ilentissima nefandissimi surrexere baerelici Monachi vero Dii Doniinico die jn sacrario porrexe-
Acacius, Petrus Alexandrinus, ac perversus Diosco- runt episiolam Acacio. Ast hi qui erant ex parte
rus, quos nunquam ad matris Ecclesias gremium Acacii occiderunl quosdam ex monachis, qui epislo-
Romani valuerunt revpcare poniificcs; sed dele- lam dederant, quosdam aulem carceris ergastulo
riora in dies agentes, per lotum ' Qrienlem Christi tradideriint. Acacius vero seelestissimus, pafrem
sciderunt Ecclesiam. Cunctis enim orbis terraa sa- - suum diabolum imitans, deteiiora in dies agebat.
cerdotjbus Chalcedonensem synodum reeipien- . Sed non in longum vigilans super.eum advenit judi-
tibus, isli sibilp veternosi serpentis infecti, injti- ciurii Dei : post duos enim menses a depositione sua
riis appelebant. Yermri orienlalium aliqui muni- praesentem simul et futurain vitam amisit.
minetlivino cireumdali, cum obscenorum serpentium Severus autem paslor almificus de virlute In
foetorem non possent exstinguere, ultimum oipnium virtuteni succrescens, gregem sibi creditum ad a.l-
insedil consilium ut a Romanae sedispontifice de- n tiora tendere admonebat: alios quidem bonis ope-
fensionis exspectarent praesidium. Nam hi qui in ribus insudantes confortabat,negligenles ad potiora
nova Romsi ac per Orientem morabantur, ad senio- agenda converiebat, inimunda muridabat, arida
rem Romam venientes,deprecati stinl Felicem Roma- irrigabal, el noxia quceque radicifus evellebat. Igilur
num ponlificeni, ul lantis nialis finem dignarelur . coluber veternosus cernens.sihi perire quos.ad Do-
imponere. Inler quos ei Joannes, patriarcha Alexan- minum quotidie constabal redire, novas quolidie ad-
drinus, eadem dicens Romam venit. Felix autem, versus Ecclesiam pugnas movere non desinebal. Eo-
sanclissimus pontifex, synodo in ecclesia Beali Petri dem vero lemporepes.ilenlisima doctrina Arianorum,
apostolorum principis facta, duos episcopos et Eccle- Manichaeoruni/CircuniceUionum, Priscillianistarum,
sice defensorem Conslanlinopolim misit, scribens ac Donalislarum Africanam foedabat Ecclesiam. In
Acacio ul ad matris Ecclesiae gremium rediret. Qui ' lantum enim rabies eorum corda Afrorum mactlavit,
dum Consianlinopolim pervenissenl, Acacii voluntate ul episcopi, presbyteri, diaconi ac monachi, reba-
, retenti, litlerisque ablatis, in carcerem trusi sunt: ptizarenlur. Ob quam rem Yictor Caribaginiensis
comminansque se inlerficereillos,| njsi sibi commu- archiepiscopus Romam adveniens, quae in Africa
nicarent, suppjiciis diversis affecit. Statuto auieni evener.anl, cum Donaio, Rustico el Pardulio episco-
die, Acacius sceleslissinius haereticorum ad se colle- D pis, Felici papaenotificarecuravit. Turicsaiielissimus
gium convocans, muneribusqup apostolicae sedis Felix mittens congregavit in urbe Roma episcopos
apocrisiarios, decipiens, sibi communicare cpegit; septuaginia novem, et fecit synodum in basilica
quanquam e oontra contestarentur et repugnarenl . Constanliniana, inqua constituit ul episcopi, pre-
ortbodoxi episcopi qttj tunc aderant; ex quibus sbyieri ac diaconi, qui rebaptizati suni,.admor_em
nonnulli apud Constanfinopolim persecutionem gra- usque in poenilentia maneant, et in morlis arliculo
vissimam peiiulerunt: sublatisque chartis, primum reconcilientur: moiiachos vero,clericos atque laicos
quidem prolestalionis libellum, hamo circumponpnies utriusque sexus, triennio in poanitenlia manere, et
fiinem, uni, ex tegatis suspenderunt (80); secundum sic demum ad spcietalem sacramenti recipi, et
. jn librumiminiserunt; tertium veroin pqphinum ole- - nunquam ad eccles.iam permktantur accedere. Vir
yum iinposuerunt. , aulem Domini Severus ab eadero synodo. ad Casina-
Felix auteni sanctissimus papa, !comperlis quaeab tem reversusEcclesiam, lanlis misericordiae cospit
apocrisiariis gesta sunt, deposuil eos, synodaleque vacare opefibus, "tantumque dapsilis in largiendis

(80) Haec ego supplcmenta ex Tbeophane apttd Pagmm stimo, in Baron. Critic. ad an« Chr, 484.
 1077 DE ORTU ETOBITU 3USTORUMGASIN. 10.8

' eleemosynis ccepil exislere,

ut liberejam cumbealb>A , mirabilia Domiuum Jesum Christurii, merilis ejus
Job dicere possel: ab infantia crevit mecum mise-- -iniervenientibus, operari nullus ambigat usque in
ratio. Quis enim paupertim Seveii non suhslenlalusi hodiernum riiem. Claruil vero bealissimus Severus
est ope ? vel quis proprio destiiuuis auxilio, Sevcrii eiriscopus temporibus Valenliniani terlii, Mar-
non esl expertus suffragium ? Faciebat siquiriemi tiani, Leonis, ac Zenonis, imperatorum ; Roma-
juxla Domini praeceptum sibi amicos de mammonat Tiorum auiem ponlificum,,Leonis, Hilarii.Simplicii,
iniquilaiis, qui eum reciperent in aelerna taherna-- ,-et lertii Felicis. .
cula ; ad quae ambulare- cupieiis, dicebat: Quami . Quodam vero tempore cum quaedammulier, Alse-
!. rada nomine, in civitate Aquinensi gravissimo ocu-
' amabilia sunl tabernacula tua, Domine virluium!.
..o.ici.p.sci.et deficilanima mea in alriis tuis (Psat. lorum dolore laboraret, ooepit omni nisu archiatrq-
LXXXIII, 5)." . rmn frequentaresuffragia: sed quanto plus carnalia
Expleto vero sui lemporis cursu laudabili, cumi . morlalium jtivamina oculis suis exhibebat, tanto
jam termiiium v,iues>biiinminere cognovissel,, suosi amplins languor convalescebat. Cumquejam carna-
ad se clericos evocans ait: t Ego, ul cernitis, aman- . lis lux ab ea fundilus_3ssetablata, illum secum psal-
"dissimi filii,'patrum gradior viam, illudqueinihijam i migraplii vatis tractans versiculum, invocame in die
*
libet deeantare apostolicum,Bonutn certamencertavi, B tribulationis tuae(Psal. XLIX,15), eripiam le, el ma-
cursum' consummavi, fidem servavi (I Tim. iv, 7), gnificabis me (Psal.^c, 15), ccepit intra se omnipo-
'
jamque dissolvi cupio e' esse cum Christo (Philip. i, lentis Dei clemenliam inagnificare, dicens -•Domine,
25). Quapropler sermdnurri meorum verba ad meri- . Deus omnipotens, qui in luce incomprehensibiliper-
tem reduciie, Christum amate, pacemelcliaritaiem manes, qui sedentes in tenebris el umbra morlfs,
'
totp ex corde diligite, mundi hujus caduca calcate. Filii tui Dornininostri Jesu Christi prelioso sanguine
Lubrica el vaiiissima sunt cuncta quaein hoc mundo . illuminasti, suppliciter tuam exoro clementiam, nt
speciosaet delectabiliavidenlur, fallaciquevoluplale mibi miserrimaelumenredderedigneris, quod culpis
• genus humanum
illaqueant; ciim laborepossideiilur, meis exigenlibus perdidi; ul lutim laudare, gloii-
cum invidiaconspiciunlur; omnes faciunl suspectos, ficare, beneriicere valeam nomen nunc et in teter-
pmnes pavidos, oinnes in voraginem ignis aeterni niim. Cumquehaec in corde suo tacite volveret, san-
• demergere coiiaiitur, et proexigui temporisfelici.ale, ctissimus Severus ei apparens dixil: « Quaeres, o
perpetuam inducunt calamitatem. Parva sunt quae . mulier, te ad tantam duxit moeslitiam? > Cuiilla :
"-hominibus necessaria sunl, quae vobis sufficere pos», . i En lu cernis, domine, peccaiis meis.exigentibtis,
sunt. Carnis petulariliam, per quam JDetisa inenle solis lucicomumjtibar, quem Deus ad orbem illumi-
&
excluditur, fugile ;' avaritiam dimittile, stiperbite nandum creavit, cernere nullatenus possum. > Ad
resistiie, maliliam debellate, iram vincere festiriate, quam sanctus Sevei'us episcopus aitr: « Vis sana
vaniloquia respuite, misericordiam eljudicium dili- fieri ? » Cui mulier : t volo et vehementerexposco. >
. gite, a.viis diaboli et .haerelicorum verstiliis, quae El Severus sanclus : « Vatie ad ecclesiam meain,
• noriducuntad viiamsed ad mortem, non atl ecelestia quaein monle Casino construcfa est, et ibi te saiii-
• regna, sed ad lartara sseva, cor vestrum avertite. tati lesliiuam. >Mulier vero haecaudiens ait: « Quo
Nullus vos decipiat: secundum-facla.vestra judica- nomine, Patersanctissime, vocaris ? »,Cui sanclus
bimiiii.: iinum ex his duobus hahehitis, aul pcenam Severus episcopus respondit, omni ambiguitate
aut gloriam sempiternam. Christum ad dexleram . seposita : . Noveris.me esse Severum, Casinensem
Patris sedenlem aspicite, Christi praecepia servatc, episcopum. > Et his dictis, disparuit. Mulier auiem
: Christi regnum diligiie ; illuc intendite, illuc oculos virum suum evocans ait: « Ca_citatemoculoruin,
: cordis diiigite, illuc animum .veslrum.mentemque quae nunc usque noslruni enormiter lexit corpuseu-
. atlollite ; ivSlrorsum nolite' respicere ; Coriditionis .• Itim, nunc abjicere possum, si noslris faveris votjs
• veslrae digniiatem servale; ulDeum valeatis
agno- . nostraeque voluntati non repugnayeris. > El vir :
- seere, vosmetipsospriusaspicite. quales ad aeterni « Quidquid riixeris, faciam, tuaequein omnibus vo-
rj
j)
. Imperatoris conspectuniveniatis, perpendile •; jllam luntali oblemperabo : tanlum ut quo ordine haecad
, gloriamcorde et animoconcupiscile quae seterna est, luam notitiam venerint, ocius et sub omni veloci-
ubi cunclalranquilla, ubi qttieta, ubi lux, ubi decus, lale dcpromas. > Tum illa : i Dum pro dolore ocii-
ubi splendor, ipse Deus sst, ubi nulla nox, jiulhe lorum Dei Ilagitarem clementiam, ecce quidani vjr
tenebrae, nulla mlseria, sed gaudia .felicitate sunl aslilit.qui se Severum,Casinensem episcopuin, esse
plena. > > commemorans, praecepitut, si lumen recipere vellem,
Hfficet bis similiasaiictissimus Severus episcopus ecclesiain suam, quae in j.Casino moiile constructa
suos clericos alloquens, postquairi sanciissimc ac est, oniiii subfesiinalione ariirem. > Yir aulem ejus
gloriosissime sauctam Casinatem rexil Ecclesiam, ex ore conjugis lalia ctim vcrha audisset, beneriixit
reddens terrea lerrae, feliciter migravil ad Dominum Pominum, slatimqiie cumuxore consurgens ad inon -
. tertio decimo Kal. Augusti. Plebs autem se lanlo tem Casinum pergere cospit. Saiiclissimus auiem
cemeiis destiiutam .esse pastore, cum hyinnis el Severus mulieris fidem ac devotionem advertens,
laudibus ejus sacralisslinum corpus lollens,"in epdem non in longtim passus esl ejus sanitalem protelarj..
,.Casiiien.sicaslro honorilice scpelierunl;. ttbi niulla Anu.qu-.imeniin ad ejusdemconfessoris propinrniaret.
 1079- PETRI DIACONI i080
ecclesiam, lumen Tecepit. Quod vir ejus advertens, A _ bus .sepultus. Sed cum sanctorum corpora inventa
glorificare ccepit et benedicere Dominum, qui tale fuissent, daemoniactis quidam ibidem veniens cla-
ac taiitum per beatissimum Severum episcopum in niare coepit dicens: t Paulinus et Augustinus, disci-
uxore sua dignalus est operari miraculum. Cumque puli Benedicli.cum duobus sociissuis me ejiciunt. >
ad ejusdem pontificis ecclesiam1pervenisset, quae Haec dum crebro per os illius diabolus diceret, cum
iibi Doininus per sanctum Severum episcopum sanguine immundusspirilus egressus-est. Oderisius
praesliterat, palam oninibus eriarrabat. Yota quoque autem abbas, sanclorum corpora inde elevans, cum
Domino graliarum pro sui corporis sanilate iuibi corpore beati Paulini,juxta ecclesiam Sancti Andreae
mulier reddens, domum reversa Jesl laudans et be- apostoli sepelivit.
nedicens Jesum; cui est cum Palre et Flamine san- XXII. PE.TRONAX,Casinensis abbas, dum "causa
ctouna deitas, una majeslas, par gloria, virlus, po- salutis Hierosolymam pergere vellel, a Zacharia'papa
teslas, el magnificentia nunc etsemperet in aeterna nionilus Casinum advenit, eumdemquelocum restau-
saeculorumsaecula. Amen. - rans, usque ad finem vita3 sanclissime et religio- •
XVI., VALENTINIANUS, Palris Benedicti disei- sissime ibi conversalus est.
pulus, nobilis carne, sed nobilior spiriiu, posl san- XXIII. CAROLUS, rex Francof um ac patricius
ctissimiihiBenedictumquinlus in Laleranensi coeno- B ' Romanorum, casinum veniens, deposilo diademale
bio, quod Bonitus abbas decessor su,us ex conces- capitis ac purpura, monachus factus est, ibique cum
sione Pelagii papae construxerat, primus ibidem omni humilitate sedulum fratrihus exhibebat servi-
Casinensem congregationem rex-it. Ibidem sepultus lium : et qui anle purpuratus .conlextisque^vestibus
quievit. ex auro ac gemmis incedebat, post vili lectus tegmi-
XVII. THEODQRUS, post Yalenlinianum terlius ne pauper ipse pauperibus ministfabat: erat enim
ibidem abbas effectus, vila sanctitaleque praeclarus bumilitale summus, innocentia magnus. Abbas vero,
ibidem quievit. , utexperimenlo ejus cordis arcana cognoscerel, pau-
XVIII. GREGORIUS et ipse Patris Benedicti di- cas oves ei' ad pascendum tradidil : cumque ad
scipulus sanctitate perspicuus, in monasterio Sancti pastum per multos dies illas duceret ae reduceret,
Stephani apud Terracinam et vixit et obiit. quadam die incidit in latronem : qui cum super eum
XIX. SPECIOSUS, hujus Gregorii germanus, no- irruisset, sahclus Carolus dixit : « Fac quod vis;
bilis carne; exlerioribusque una cum fratre suo stu- tantum ne oves mibi commissas lollere quaeras: »
diis erudilus, a bealo Benedicto una ctim fratre stio Latro-aulem Carolum sanctum sine moraTundit-js
(ut sanctus refertin quarto Dialogorum libro Gre- exspoliavil. Carolus vero sui corporis nuriitatem
gorius) mohachus factus, atque ab e'omonasterium non ferens, super latronem irruit, eumque in ter-
.Sancli Stepbani juxta Terracinam esl adhabitan- ram protinus slravit et fenioralia abslulit, caetera
dum directus. Qui mullas una cum fralre pecunias vero vesliinenta ei reliquil. lgitur cum Casinuin
in hoc rnundo possedit, sed cuncla pauperibus pro cum ovibus veiiisset Carolus nudus, abbatique rem
animarum suarum redemptione largiti sunt, et in quae acciderat indicasset, increpare eum abbas ve-
eodem monasterio permanserunt. Speciosus autem hemeiilissime coepit; cum Carolus nihil aliud, nisi se
dum pro utililate monaslerii Capuanam ad urbeni peccasse, responderel. Jubetur ergo vestiri, et ad
missus fuisset, die quadam frater ejus Gregorius cum obedienliam remitti. Quadam verq die dum ad mo-
fratribus ad mensam sedens atque convescens, per nasteriumeum ovibus redire salageret, una^orum
spiritum sublevatus aspexit et vidit Speciosi germani claudicare aegerrime coepit. Yidens igittir Carolus se
sui animam lam longe a se posili de cbrpore exire : ad nionaslerium non posse reverti, ovem in IiumeiTS
quod mox fratribus indicavit, atqup festinans cucur- suis imponens, eam usque ad Casinense coenobium
rit, jamque eumdemfratremsuumisepultum reperil: reduxit. Sed antequam rediret, perfundi eum ovis
quem lamen ea hora qua viderat de corpore invenit lotio contigit : quam reni Carolus adeo palieniissi-
exisse. In qiio miraculo Gregoriusjbeatissimo Bene- jj ] me ttilit, ut nec oviculam ob hoc de collo deposue-
dicto magislro suo siiriilis fuit, qui Scholaslicai soro-' ril, aut alicui ex hoc verbum aliquod dixerit. Quod
ris suaeanimam coeli alta petentemaspexit. cum ahbali ab his qui viderant nuntiatum fuisset,
XX. PAULINUS, Palris Benedicli discipulus, vita vereque Dei Spiritum in eo esse perpendens, prae-
religioneque perspicuus in Casino usque ad suum cepit eum ab obedientiaTjuiescere, alque juxta quod
obitum est conversalus. SepuIlus vero estibi in ipso sciret horlum excolere. Demum vefo ad fratrem
loco, ubi posiea ecclesia Saucfi Stephani cpnstrucia suum Pipinum 5nFranciam missus, ibidem defuricliis
esl. Hujus igitur corpus, Oderisii abbalis in fempore, esl: cujus corpus frater ejus Pipinus inlocdlo atireo
cum invenlum fuissei, d-emoniacus quidarri ibidem gemmatoque reconriens ad Inonasterium Casinense
veniens sanaius est. Tunc abbas cum fratribussaucti remisit. Ibi juxta corpus beati Benedictt sepultus
Paulini corpus elevans, in rouro ecclesiae Sancti est.
Andreae apostqli reverenter locavit. XXIV. RADCHIS, rex Lougohardorum, cumuxore
XXI. AUGUSTINUS, beati BenediCti discipulns, et filia :Casinum adveniens, deposiio diademale ac
sanctitaie probalus, ibidem in Casinoconversalus purpura, una cum filiis suis monachus faclus est.
csl, atqtie juxta^corpus sancti Paulini cum aliis duo- Exstatusque in hod.iernum vinea satis moiiasteriQ
1081 DE ORTU ET OBITUJUSTORUM CASIN. 1082
vicina, qtiam idem rex planlavil,-quae usque nunc A respicienles inconvulsibilem doxologicorum aucto-
ex nomine ejus appellatur. Uxor vero eius et filia
rem? servi miraciila sni prout ipse niundi plastes,
de propriis sumptibus monasterium in Plumbarola i,
satore^altor, largiflua dare dignalus Tuerit clemen-
construenfes, sub dislricla satis vita ibidem diem tia sua, enuclealius exafare curabo.
"clausermil extremum. Quod si et nunc amici mei. qui me in tantum
XXV. PAULUS, diaconus et Casinensis mona- diligunl, ul sine me haeretici esse non possint, cor-
chus, iunocenliae, humililali silentioqiie ultra huma- - rodere laniareque quievcrint, et nie insulsum insi-
iuim modum operam dabal_ ibique usque ad finem pientemque ad scribendum eensuerint, androgyni-
vilae ardue salis ac disiric-iissime vixit. Sepuhus ' que effecli prostibula daemonum ac mbrtis jfabulum
vero est in Casino ante capilulum. - _ . magissusurrandofaetifuerinl,vastieensorisexamiiii
XXVI. PROLOGUS PETRIDlACONl CASINENSIS IS VITAll illos relinqiiere quam respondere fore censui aequum:
SAKCTI APOLL1NARIS ABBATIS. • praesertim eum in supremo audituri sint cxaminis
. Reverendissimo academicisque floribus adornato die : discedile a me, operarii iniquitatis, non noni
RAIKALDO Casinensis coenobii condiacono, PETRTJS vos (Matth. "vn, 25). Euixius autCm flagito omnes qui
ultimtis «jusdem coenobii filius, bravium perennis httic operi ornati insptilores accesserinf, indoli ut
victpr.se. •» xient veniam nieae,
•"
flucluantemque' inter larvales
Enixiusadmiranda omnibusque laudibus virrirum ponli biulcos, atlanticorumque gramina, anguis
sollicitudo est atiollenda sanctoruro, qui- perituri sub quae gelidus jacet, carpenii, coelestis civitatis
mundi exagitari quatique dum >videntur quisquiliis; reducant ad porlurii. Meivero sermonis auctor el
nec prosperis cupiunt extolli, nec adversitatibus ' signifer Jesus sit Rex omnipotens Christus, per
frangi verenlur: el ad immulabilis fasligii sceptra quem et in quo et a quo-sopbia. prjncipium conslat.
anbelantes, aeternaeque victoriae >laureampraeslolan- .Tu vero in Chrislo,diarissime fratcr, el itiinitim
tes, non inter illos quorum Deus venter" est, sed nimiumqueab ipsis ul ila dicam crepundiis ihdisso-
inler sumini Imperatoris" mililes aequa aseribendi lubili mibi conglutinate amorei secundum superex-
guntlance. In quorum oslreata lurma-tophoruin te,. ' cellenlem et supereminentem Regis tubam eximii,
fraler, videns verende locatum, inaugmeiilum fidei qnae nobis onmi creaturae praedicare Evangelium.
laudemque Jesu Christi novis exposilionibus, ceu -praecepil, .eternaque agalmata ob bujiisce niysteriuin
alter pacificus, novum Opifici celso "conaris con- rei se daturum spopondil, opusciilum islud a me
struere templum. Ob quam vel maxime rem sensusi simplieiter exaratum tua reriiieiiti ancipilique eli-
parvitalem exiguam mei dignatus es impellere, ac": p mare romphaea ne pigeat : et secundum traditum
posl mei reversionem perpetuam Casini montis ad tibi acumen scientiae, infandum obslrue porcorum
arcem, e.qua per lempus, tempora el ditnidium lem- TUgitum,'larvalis, pardi qui signuni sequentes, et
- poris abseus fueram (81), otioso, inerli
lethargico- cynicorum ccenosa lucra amplecli gliscenles, >adver-
que somno sopilum evigiiare, proculque noxiuin sum alerni Imperaloris inargarittnn inconfusum
silentii somnum pellere, Apollinaris «xarare Yitam lucidissimumque, Casinensis coenobii gymnasium
exiniii, crebris postulalitmibus assiduisque exborta- grunniunl. Sed his suo cum principe larva.ibiis ad
tionibus flagitare non desinis; illud deiloquum ante) damnandum rogis Telinqueiis,-_eternunique Flamen
mentis oblutura saepiusreplicas reducensque prae- <.il_iarisia3plectrum qui implevit, saepissime invo-
cepfum, qui non doxologice sed simpliciler in tetro» cans, Apollinaiis bierarchae eximii, rhinocerotis
horrore labyrintheoque antro degentes, ad splendi- fregitqui cornua saevi, aggrediar exarare, prout Rex
dissimi luminis gratiaui reduccus .agalma,-illos ini :regum donaverit, vilain.
sevum beavit.Posluialionibus itaque, frater charis- 1NC1P1TVJTA.
'
sime, vesiris neque cupiens reniti nec valens, flac- lgitur poslquam millies ille felix laurealus polli-
cigenus incedebam et anceps. Jgitur cum mafinisi cisque infulis ?.dornatus per viam palliis slratam
flucluarem in scopulis, tetroque horrorequateren- - 0 Iampadibusqtie coruscam ad coelestis Imperatbris
tur noslri cqrporis ima, diu haud passus oriens; 'tliroiium per-venit, ~in Casinensi archisterio, quod
omnem qui illuminat mundum me noxiis lalere inl Jdem saiictissimus Pater juxfa Tonantis oraculum
tenebris, illud riivinum nostro in corde revocavitt _super fidei petram a^riificaverat, quod etiam sua
oraculum : Si quis indigel sapienlia, poslulet a Deo,, corporali requie regulaeque descriplione caput et
et dabil ei (Jac.. i, 5). Et rursum .: Omne dalumi verticem omnium «cenobiorum ' statuerat, plurimi
optimum et omne donum perfeclum desursum estt post ejus felicem adChristi regnaascensum exsiitere
descendens a Palre luminum (ibid., 17). Ergo prin- sanclissimi viri, qui adversus muridi principem
cipium lucis «ternaeque sapientiae fontem el origineml superno freti juvaminefdecertanies, infatigabili fidei
Jesum Chrislum Flium Dei iuvocantes, per queml animo ejus proterviam calcaverunl, -et vila doctri-
accessum habemus ad principalem ac vivificum! naque adsupemi regis servitium prseoordia suorum
indeficiensque lumen in uno sancto Spiritu; ett jncitantes auditorum, apostolicis et anliquis per
(81) De exsilio Petri Diaconi legesis addilamentai- quo nosler p. 247) jn adnolationibus ,ad librum iv
ad ejus libellum De viris ill. Casin. cap. 47, item- Chrohici Gasinensis appd Muralor., SS. RR. II, t. IY,
.me *plstp!am Ptolpmaei cdnsulis Rouianorqm (de3 |.. 483. . '
,
 ' PETRI DIACON!- ' -
.1083 . / :*084
mnria cosequandis fulsere miraculis. E quorum Aruin Plato sophistaiHim princeps, si acberuntinis a
sacralissimo et supra modum renileiiii collegio, ceu faucibus, in quibus cruciatur, leihalibus rogisex-
. lucifer in telhereo axe, ila vila miraculisque in sui-gerel, Romanoruritque -synergus/M. Terentius
eodeni coenobio splendens, lemporibus Caroli et -Varro, pleclro suo Lalinos omnes qui vicit, supe-
Nicephori -, -imperaiorum sanciissirous Apollinaris rius redderelur, tanti talisque Palris Yilam scri-
.. reftilsit. abhas. magnificus. Hie igitur-jtixta illud - beridam^ab illis non virieretur indignum. Ut enim
. aposlolicum, aniemundi constittilioneni ab omnipo- - cuncta brevi sermone percurram, Benedicti Palris
. lenti Deo cum esset electus, tantae sanctiiatis tantae- sanctissimi _erat vicarius nomine, erat et opere.
que.religionis exslilil, .ut ejus honestatis ac vit_e Diffundebatur praelerea sanclitalis ejus opinio per
continentia,. morum • gravitalisT longe laieqtie fama universam fere. lisliam , multique jam mundum
yolilans plurinios ad superni Imperaloris servitutem . relinquei'e, et sub ejus institui doctrina exoptabant.
atiraheret. Cum autem inlra annos pueritia3 versa- Cerneres -in altero Sinai mon*te, Novi Testamenli
relur, ab his qui eum unico diligebant affectu, api- signifer Moyses coelestia populis in quojura dicta-
cibus eruriiendus lillerarum cathegetis est traditus. . vit, tanlo coeleslem ehorum conversari sub Patre;
Qtii dum in co_evorum incederet turma, non, ut illa in lerra quidam degentes, sed Spiriius sancti summi
agerc liuicassolet _etas,,lanugiiicisstudebatin rebus: " Regis in praesentia slantes. Felicem se lunc quisque
puer namque eral, prout a:las exigebat, sed gravi- putabat, qui vel in tanlo ccenobio vivere, vel suas
' lale,
mqdestia, incessu senex existebat. Ast ubi su- . res ibidem dare quivisset.
perni Regis cauterio habilis est judicalus, ad eccle- Quadam autem die, vir Domini, sanctus Apollina-.
..siaslici stemmaiis ordinem adscidCilur clericalique ris, quia res ita exigebal, ad Casinensis ccenobii
toiisura notatur. Qui in eodem gradu dum essei, ar- possessiones est egressus; cumque adLirimiluviuui
. dua altioraque et quae aliis impbssibiliavidebantur, - pervenisset, ad eum qui cum eo venerat proloquens,
, appetere 11011desineba.t. Hujiis animum cum sui ail^ « Fluvii lillora nunc, charissime, deambula,
, perspexissent parenles, una cum eo Casinum ad- fili, et sicubi navem inveneiis qua fluvium trans-
eunles, Opifici summo Palrique euiif oblulere Bene- . vadere queamus, ad nie pernieiler repedans,nuntiare
dicto. Puer autem Domini cum puhescentes. perve- studelo. > llle autemobtemperans quod sibi injun-
nisset ad annos, ccepit dare operam oralioni leetio- ctum fuerat sine mora facessit. Ast ubi universa
,'nique, ut in quanlum ei sui ipermittebat licentia fluvii littpraperluslravit.ad saiicujm landem Apol-
. patris, arduum sumere institutum non cessabat. linarem sine effectu reversus est. Cumque venisset
Gisulp.hus vero, ejusdem ccenobii abbas, ejusdem „ ad eum, finterrogatus si prascepta cjus implesset,
adolescentis.animu.mubi perspexit super fidei pelram respondit: « Universa jam, Pater sanctissime, fluvii
esse fundalum, et ad coelesle liravium anhelantem, littora peragrans deambulavi, navemque mvenire
leyitica eu.m dehinc sacerdolii dignitate ordinari non polui. » ApoIIinaris ad hcee, signifer Tonantis
fecit. Ordinalus autem ccepit vir beatissimus omni eximius, quid ageret, quo se eonferret, quodve con-
conalu de virlute in virtulem succreseere. , : silium sumeret, ignorabat. Tantlem ubi vidit sibi
. . , Jam vero qualiter Gasinensis archislerii thronum subsidium.frustratum terrenum, ad ejus se conver-
. regendum suscepit, praelibare. paucis aggrediar. lil adminiculum qui ait:" Pelite, el accipielis : quce-
• Gisulpho igilur abbate vita decedente ut Apollina- rite, et invenielis (Matth. vu, 7), efc. Sanctus itaque
. rem virum sanclissimum incessu babiluque conspi- bomini Apollinaris navem qua fluvium transvaderet
. cuum, cujus concordaret cum regimine vita, in - sibi deesse ul vidit, igne Flaminis almi qui non
Patrem eligerent, Benedictoquejlegislatori vicariuM . comburit sed illuminat ardens, ad fluvii oram fide
ponerenl, uno omnibus volo, uno animo, imoque - plenus accedens, salutarique crucls se signactiio
- inspirav.ere.consensu.-Quem. culminis gradum vir niuniens, indutus calciatusque in fluvium inlravit,
. Domiiti Apollinaris grayissimnm atque citra modum - alque super aquas deambulans, ad citeriorem flumi-
arduuin esse perspiciens, humilitalisque callem,; [>nis partem, principis apostolorum exemplo, pedibus
, in^qua cunctarum perfeetio , constat virtulum , . est siecis advectus, ut non. super aquas ambulasse,
. humiliialis discipulus tenens, Itanlo indignum se . sed super aridam terram, crederetur. Gelsus es,
clamitabal bonore. Fratres autem eum dignum esse Christe; ingens virtus lua, novum qtii Pelrum ,in
ut lanlo gymnasio praeponerelur judicanles , ae Casinensi ccenobio dedisti, ac Benedicto legislalori
ulBenedicli legislaloris thronum aeciperetcoeleslis- . vicarium posuisti! Juxta vero eumdem fluvium prae-
que theoriae,calhcgeia hierarchaque existcret, ae ut . sentcs qtii aderanl, videnles sanctum Apollinarem
. fidelis servus sibi credila a summi Regis-Filio cmn . super aquas ambulare, conturbati et coutcrriti,
_ augmeiitationis lucro reporlarel ialenta , Patris putantesque larvali prasstigio deludi, labaro Regis
Benedicli, ex parte praecipiunt.lYir aulem Domini ; immensi se munire salagunt. Tanto itaque slupe-
omnipotentis super hoc volunlalem advertens, regi- . facti miraculo ad Liris fluenfa mitleiUes, quis vcl
. niini.s gradum, accipere. ulterius non recusavit. Ast unde esset, qui supsr aquas pedibus ambulasset,
ubj in lanlo gymnasio legislatoris Apollinaris lliro- quove nomine vocareiur,' perniciter addiscere sal-.
niim Paler suscepit, qualis quanlusve fuerit rete- ; agiuii.Nuniius vero illorum, fluvii dum pervenisset
xere quis doctor valebit? Yeie, ut falear, cuncfo- . tiri rioiiin, sanciuraque Apolliqarem esse copov.iss
 10§5 DE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. 10S6
Bet, gaudio gestiens ad socios.velox repedare curavit: A ut qui mibi tribuit velle, donet et posse; sanctoque
a quoxum seriatim socii cuncla didicissent, perculsi Palri se commendans Compsanam redit ad urbem.
prodigio tanto, palmasque ad sidera tolhntes, celsi Hi autem quorum haee consulto peregerat comes,
clementiam Regis-laudare cceperunt, et quanfocius . eum rediisse perspicienles, quid in Casino virierit
sanctum virum adeunt. Ast ubi ad eum venere, sollicitius eum interrbgare cceperunt. Tunc comes
. solo proslrati, ut pro i.lis Pater sanciissimus Deo ad haec : « Vidi plane, ut verum fatear, Casini mon-
- cuncla regenli preces funde.ret, flagitare cceperunt. tis in vertice cceleslem in lerra chorum degentem,
Quos vir Domini e lerra elevans, ul die ae nocle ^ ac coelestium more spirituum horis pene omnibus
sumini in jura Satoris meditarentur commonuit, . atque momenfis Sabaoth ccelesliasuper sceptra re-
benediclioneque sua illos remunerans, repedare ad gnanlem laudan.es; quibus vivere Chrisfus esl, et
propria fecit. Interea volitat fania haec per rura, mori lucrum. Et qtiid ego vobis de eorum refero
pef urbes, felicemque nimis sese,tune quisque pula- vjla? Illos plane Jesus Christus Dominus nosler
bat, si vel videre vel benedictionem ejus aceipere elegit ante mundi constitutionem, ut essent sancti
potuisset. Tanti igilur Patris miraculum ab his qui et immaculati in conspeclu ejus. Nethpe mihi sophi-
viderant in Casinensi ccenohio fratribus cum nun- starum si suppeditarel facundia, ad Casinensium
lialum fuisset, el qualiter quove loco evenissel or- B narranda praeconia fratrum non usquequaque suffi-
dine diligentius inquisissenl, cunciipolenli Opifici ceret. Illius namque montis in verlice Jesus Christus,
grates ferre coeperunt dicentes : i Gratias libi agi- Rex regum aeternus templum sihi consiruxit.,> Haee
. mus, morialium vila salusque, qui Casinense cceno- dum comes dixisset, reminiscens ea quae sibi Apol-
bium tanta sublimasti gloria, ul in speciali famulo linaris in Casino abbas sanctissimus dixeral, mundi
luo Apollinarele tota per orbem magnificetEcclesia.> n_enias quisquiliasque eoniemnens, velernosique
Sanctus autem Domini, explelis his pro quibus ieral, chelydri versutias, celsi Regis frettis munimine,
Casinum cum reversus fuisset, in magna ex tunc calcans, fluxamqtie rerum copiam spernens, cervice
veneratione a fratribus coepil haberi. Apollinaris tenus ferrea ligalus catena, Casinense coenobium
•veroPater venerandus de virtute in virtulem suc- flens et ejulans adiit, Apollinaremque sanctum con-
erescens, non in gloriam ob hoc est elatus bu- veniens, poplilcm obiutumque ad arva dcfocans, sic
. inanam. . , . ei orsus esl fari: « Miserere mei, Pater sanclissime,
Dum igitur ejus fama virtutum longe lateque cun- recipe pcenitentem et languidum, siygiaque siib
ctorum spargerelur per ora, Radelcbis Compsanus lympha depressum Benedicti caulerio ure : nam non
• comes, qui, interfecto Grimoald, Siconem in prin- est opus sanis mcdicus, sed male habentibus
^1 (Malth.
cipem subslituerat, ejus virtulum faro.am audiens,, IX, 12); suscipe innoxii cruorjs fusorem, reduc ad
et noxium se cruore domini sui quem inferfecerat caulas ovem errantem.hydrumquelarvalem sequeh-
csse perpendens, ccepifintra se haec tacitus volvere: tem, pastor honeslissime. Ob id nempe le cunclorunv
«Ysemihi infelici qui excessi enormiter I quid agam? salus, decus et gloria celsa morialibus archialrum
quodve consilium sumam? deliqui graviler qui do- dedit, ut pelulantes et Iascivos ad viam salulis re--
minum meum viiaptivavi. Accelera, feslina, curre duceres: libera perdilum ; per ctinctorum Regemte
pro te, -miser, dat libi dum Sol jusiitiae lucem. > oblcstor immensum. >Tanti autem viri humililatem
Haecet plura dum intra se lacitns volveret, ut ad Apollinaris aspiciens Pater, cum Deum laudasset
Apollinarem-Palrem visendum ;ad Casihense arcbi- multaqiie perqrassef, professionis sanctae proposi-
sterium pergerel, animo deliberat suo; cumque ad lum eidem comili iradidii. Qtialis vero quaniusque
eumdem locum feslinus venissel, sanctissimi Apol- Racheldis idem postea fuerit, vel quam streniie
-litlaris obtulibus, prout optaverat, praesentatus est: Qpifici summo placuerit, ex diaboli verbis datur in-
quem cum vidisset, ejus vestigiis obvolvitur; ad telligi: nam per mulium temporis spatium cuactis
quem vir Dei utsurgeret cum proecepissel, cur audientibus flens cl ejulans idem nequissimus draco
TCnire ad Casinense gymnasium lantus vir volnisset, JJ per Casinensis coenobiiclauslrum diebus ac nociibiis
inquirit. Comes autem secretum expetens Iocum, clamare non desistebat, riicens :
rem propier quam venerat pandit : quem vir Dei Hei, Benedicte, mihi cur undique rodis inique?
-taliter alioquitur : «Non.fili, enormitas tuorum Me prius hinc pulso, nunc mea membra rapis.
peccaiorum te \n desperaiionem adducat; nam idem Sanclus aulem Domini, Apollinaris, expleto sui lem-
.medialor Dei el hominum homo Christus Jesus ad poris cursu .laudahili, accilis fratrihus, horam qiia
suos discipulos ait: Non veni vocare juslos, sed pec- , supernis inveheretur coetihus, sihi imminere prae-
catores (Maltlt. JX, 15). El iterutn : Dico vobis, ma- dixit. « En, ul cernilis, charissimi, palriim gradior
- gnnin gaudium est angelis Dei super uno peccalore , yiam, Apollinaris ait, spemque quam Jesus Christus
. pmnilenliam agenle, quam supra nonaginta uovem . suis promittere dignalus est fidelibus, sumere cu-
jusios qui non indigent pmnkentia (Mattu. xv, 8). pip. > Cumque lo.quendi finem fecissel, vivifici cor-
Haec et plurima consolationis et vilas .eternae verba poris sanguinisque perceplione se muniens , post
cum Radelchis percepisset, respondil: A te, Pater, undecim annorum curricula, quibus sanclam Casi-
.prolata famina noslri perforarunl praecordia peclo- natem rexit ecclesiam, quinto Kaleridarum Decem-
ris iin^: unde pmnipotenletn enixius flagito Deum, brium die (eliciter niigravit ad Cfirislum. Senuliiis
 i087 ' PETRIDIACONI 1088
vero esl juxla basilieam Sahcli Joannis Baplislx, init A , sluinque exititim ab Ismaelitis futurum relexam?
qua et sanctus Paier Benedictus suis cum discipnliss Tamen superventuram cladis ultionem in Casinensi
requiescit. - coenobio promam : nam si ego tacere voluero, res
Decursis autein a transitu saiicliApollinaris decemu ipsa clamabit. Sceleribus suis -Cbrislianoruraexer-
ttnovem annorum curriculis, tempore Leonis san- citus, qui ad reprimendam Ismaelitarum saev.l.am
'
ciissimi papae, innumera Ismaeliiarum, Arabum,, , veneral, per compita ftigil, per rura, pervalles,
atque Persarum , mtilliludo a Babjlonia, Africa, Campanumque solunij penitus deleverunt, Funda-
atque Sicilia, classe Italiam devecla suorum , Ro- nain urbem cremaverunl, atque adCasinense coeno-
inam advenere, atque ecclesias Sanclorum Petri ett i biumincendetidum,depraedandumacinonachosiiitei'-
Pauli depraedantes, in eisdem eeclesiis innumeross ficiendos se venire professi-suiu. > Ifec fratres sua
peremere Chrislicolas. Inde igitur recedentes civi- cunraur.e cepissenl, et tam ingens horrendumque
laiem Fundanam stiecenderuni, interfectis cunctiss exciriiiim sibi iinminere perspexissent, exsangues
' babitautibus
ejus.. Contra quos deslinalur Romano- effecti simt : mortalium ab illis praesidiumrecessit
rum, Gcrmanorum,, ac Longobardorum exercitus, - cunctonim , pacis osculum inler se invicem dantes
sed ab Ismaelitis vieti fugsepr_esidiumsumunl: quos3 Cuiiclipolentisenixiusflagiiaiecoeperimtclemeiiliam,
IsniaeJtae instaiitius persequentes illorum onniia( *B tit eorttm animas benigne susciperet, quorum cor-
capientes, cunclamque terrani igni ferroque tra-. ' pora borrendo exlerminio Sarracenis ad necandum
ileuies, ad vicina laiidem Casini montis venere., tradidissel. .Surgentesque citissime, «:inere asperso
Evocat interea scelestissimus dux pestileniissimbs5 ciipite, discalciatisque pedibus, monlls ascenderuui
'.
signiferos lurbce, qui eum venissenl, exeicilum in_ verlicem. Cumque ad Sancti Joaimis ecclesiam.per-
uuuni convenire praecepit, cumque anle eum omness 'venisseut, etlsmaelitarum adventum fralribus iiuu-
'
astaient, iniquilatis censor inqifit ad eos : « Gra-. , tiassent, ante corpus sancissimi Benedicti illico
ttiior virltili veslrae, commilitones oplimi, uiiumt ruenles clamarecceperrint dicentes: «Succurre nunc,
'
quia animum , unum quia vobis virieo velle : nam, , adjuva , Paler sanctissime, qui discipulis luis post
•valis nostri Maumeth excellentissimis intervenien- •inor.teinpr_esentiorem te proriiisisti fuluruni; adjuva
' tibus meritis ecclesias Pelri et Pauli
depr_edati su-. --et Iibera nos a praesenti discrimine; .exora, Pater
' mus , Christianos
inierfecimus, Ronianorumque, • bealissime patrum, pro noslra salute tuique- ccenobii
exeicitum omnibus relro saeculis inexpugnabilemi slabililale. > x
superavimus, populosqrie' Italiae una cum Germa- Totam igilur noclem pervigilem fratribus ducen-
norum caierva gladio fugavimus. Sed dum veslra-. .- tibus, praecelsique Opificis aurem cum Iuctu et ge-
rum virtutuminsignia cxprimere conor, nienshehel, mitu pulsaniibusjsanclumque Pairem Benedictum
meum enormiterpr_epedi.ur. Ergo quiai sine intermissione rogantibus; sollicilatus, imo (ut
' plectrumque
ita est, Titaneumque jubar ad occasum vergens iier ita dicam) stimulalus congregalionis suae precibus
nosirum jam praepedire conatur, isto sistentes in Benedictus Pater sauclissimus ad discipulos prolo-
loco, potioris fortunae praestolemur evenium : ubi queris ait:«Fratres vestriin supremo ariiculo positi
aufem sol splendorem suuin dederit arvis, prsepele, sunt, et vos adamanlina adversus eos praecordia
' , ac eis Jesu Cbristo Domino
* cursu praesenlia rura linquentes , Casinensis montis lerlis; sequimiiii me, pro
in vertieem ascendamus, ccenobiumque Benedicti preces fundamus. > Hasc cum peroi'assel, in medio
dirueiites, depraerianles el incendentes, ejusque di- sanctortim consistens, dixit ad eos : « Quod vestros
scipulos Irucidantes morii tradamus. » Talia pesli- nunc sanctitati surrexi piomendum, vos non dubito
leniissimus ohservanda cum censuissel, ejus ad im- nosse : unde vos communiterad illorum liberationem
perium tentoria flgunl. Tanta vero tunc erat cceli invito, el ut pro illis aeleini Regis thronum adeamus,
serenitas, ul nullius nuhis operirelur amietu; nam ' aequanimiter peto. > Statimque celsi adiit iribunal .
per vastum jam temporis spalium tenuis vel slilli- imperii; quo cum pervenissel, huinililer supplicans
citlii gutta vix arva perfuderat; Liris vero lanla xj _. ait : « Tuam supplex, Itex regttm benignissime, adii
siccitas erat, ut pedibus quisque volens fransvadere rogalurus clemcntiam, filiorum ut mihi.vitam dones
' '
qnivissel. I nieorum : tibi eriim omnia iiarenl; lu dixisti: Petite
Asl uhi fuscus horror incubuit ierris, unus Chri- et accipietis (Matth. vn, 7), eic. Tuo enim jussu
sticolarum e castris Ismaelilarum aufugiens, alque eumdenf adii locum, luoque praecepto jura saucivi,
•ud DoniinrSalvaloriscoenobiuinlvenieiis, Bassatium et. me praesentiorem illis post carnis depositionem,
abbatem sanciissiiitum clamare omiiibus modis coe- quam si viverem, futurum prontisi. Certe vides,
pil; cui duin pr_esentatus,Ipso vestis ex habitu, <_oelesliumterrestriumque recfor alque altor, aff_H
' mo3rentia
oniniquelacryinarum fonle lugeulia signa ctionem eoruni; obtrita et humiliala «orum praecor-.
«btulit, percunctans ait [cur bora eadem venire dia cernis; chirographo promissionis me_eastrictum
voluisset; sic orsus esl fari : « Annuisset cuncta me tenent; el ul paslor suumgregera lueatur, adju-
regeiilis ut dextera excelsi quo le, Pater sanctis- -• vet, protegat atque defendal, clamare non cessant.
sime, nunquam cognovissem, nunquam vidissem' » -' Ego vero-, Pastor aeterne, quid lunc acturus, qtiid
Ha:c cu'm perorassel, "lacrymarum rivulis genas in- cro dicturus, cum filios meos ante oorporis niei.
spergens, adjunxit : « Eloquai." an sileam'? fuue- {injsciiUatn-a Sarracenis perspexcro in dusta djvi--
<f.R«. DE ORTU ET OBITU JUSTORUMCASIN. 1090
sos? Me die ac nocte horis et momenlis ad suam A 1 sollicite interrogarentur, unde tam laeti tam alacres
tuilionem vocare non desislunt: sperant alque con- repedarent, abllalia sevenire professi srint, ibique
fidunt, quidquid voluero, me a tua impetrare cle- omnia igni ferroque tradidisse, domos ctiam Pelri,
menlia posse. > Haec igilur eo rogantc, responsum et Pattli, ac Benedicti se exspoliasse gloriati sunt, ,
accepit: « Utquid-, dulcissime Benedicte, trislaris, « El vos, inquit, qui esiis qui lam sollicile, tam di-
vel cur lanlopere pro illis flagitas, quos tuis inter- ligeuter nos interrogaslis ? —, Nos , inquiuhl ,
venientibus meritis liherasii? Scilo praenoscens unus P-elrus, alter Benediclus vocamur, quorum
quia quod petisli, datum est tibi. > domos vos invasisse jaclalis. Sed cujiis virtulis cu-
Igittir cum per totam noctem as))ersi capita ci- jnsve poiemiae simns, quam cilissime experiemiui.t
nere fratres vigiliis essenl ac oralionibus inlenli, Et his dictis, ab oculis eorum ablali sunt. Mox igitur
sancltis Apolliuaris per visum sanclo Bassatio ahbali furentibus ve.ntis fluctibusque lumescentibus tanta
apparens, dixit ad eum : « Cur iia, Bassati charis- subito tempeslas exorta est, ul naves omnes vel.
simfefili, tiistaris? J Et ille: « propter mortem; Pater collisaevel impuls_escopulis confraclae sint, ita ut
sanclissime, et propter loci.sancli htijus desolatio- ex omni illa Ismaelilarum copia vix pauci superfue-
neiri, quam ocius praestolamur. > Ad quem sarictus , rinl, qui suis haec, a quibtis missi fuerant,-civibus.
Apollinaris respondit : « Conforiaie, dulcissimeiili, nunliarent. Elapsis aulem a transitu sancli Apolli-
in Domino; abjice procul metuin, procul ab animo naris annis ducenlis quinquaginta tribus, vir reve-'
pelle. mosrorem.- Misit riie Ddminus noster Jesus rendissimus Desiderius e loco primariae sepuliuras
Christus, ut et tu indubilans esses, et fralrum om- sancli Apollinaris inde corpus elevans, in muro
nium animos luis debeas relationibus certos veddere, ecclesiae Sancti Baptisiae Joannis juxia allarium
le sanciumque Patrem Benedictum vestrum omnium beati Gregorii papae hum.'vit.
obiinuisse liberaiionem a Domino , ipsumque pari- . Ipse supervdcuumscriptor dttm vjttolaborem,
ter nobiscum venisse.in auxiliufn vestrum. Unde . Qum non sunt ad rem, plurima subripui (82).
procul omni ambiguitale-Temota estole certissimi, . .XXVII. DEUSDEDIT, ahbas a Beiieventano prin-
qnbd nullas ad praesens jn perniciem veslri yircs cipe, causa pecunice captus atque in cuslodiam
Agarenorum sil babitura ferocitas; sed illos, divinae trusus ibique inlerfectus est. Qui dum in monasteru
vi terrilos fortitudinis,redilum actJbleraturosin pro- Beali Benedicli sepultus fuisset, quidam vir gravi»- *
pria. » Yenerabilis igitur abbas expergefactus, simo febris ardore fluctuans, in ipso febris ardore
convocalis in urium fratribus, seriatim eis quodi superejus quiescens obdormivitsepulcrum.Evigilans
sibi a sancto ApoIIinari fuerat revelatum innotuit, /-. ( autem gratias referre coepil .voce magna dicens :
eosqiie in divinaeforiitudine virtutis corrohorans," « Benedictus es, DomineDeus patrum nostrorum,
ut instanter omnipoientem Dominum precarenlur, qui me sanum fecisti inerilis Deusdedilfamuli tni. »
admonuit : qui divinis confomtionibus roborali, Dum igitur hoc ad aures populorum pervenisset,
procidentes in faciem pro lanlae-dignalione consola- ingens ad ejus sepulcrum aegrotanlium lurba Coepit
tionis Creafori gralias rependerunt, atque quod re- concurfere, et pro sua sospitafe illic Redemptori om-
liquum erat noctis, laudum redditionibus est ora- nium supplicare: quorum vota Deus advertens, mul-
lionibusque consumplutn. tos fehre delentos diversisque langoribus oppressos
Aerisvero lanta tuncerat serenitas, ut nulla in ex fide poscentes prislinae ibidem sanitatirestituit.
eo vel lenuis nubecula viderelur : cum coelumsubito XXVIII. BERTHARIUS abbas (83), nobilis carne,
densatur nubibus, .lonilrua concrepant, coruscatio- nobilis spirifu, in monasterio domini Salvatoris
nes ac fulgura micant, tanlusque imber effusus est juxla altare Sancii Martini p.ro fide Chrisii a Sarra-
lerris, ut Liris fluvius redundans quasi mare vide- cenis capile truncatus est. Sepullus vero est in mo-
Telur. Igitur illucescente diluculo surgenies e caslfis nasterio Casinensi sursum. P-assi,sunt autem cum
barbari accessere ad oram fluminis, diligentius eo et alii multi undecimo Kal. Novembris.
perscrulantes si quam forle navem yadumve reperire D * XXIX. ALIGERIUS (84) abbas, tertius (ut ita di-
possent. Sed cum transeundi eis spes esset ablala, cam) Casinensis ccenobii cedificator, lotam lerram
digitos sibi ccepere manusque prae furore corrodere, bominibiis replevit. Hic parlhenopeiisiuni (85)genere
cellasque cqenobii Casinensis trans fluvium posilas[ ortus, apud inonasterium Sancli Pauli Romae ,ab
jgne cremaverunt: ascendenlesqu(3 naves, dantes- Aldtiino Casinensi abbate moiiachus faclus esl, ac
que carbasa ventis reclo cursu Siciliam cum deve- non multo post praeposilus Casinensis conslitiilus.
nisserit, repente parvam cernunl naviculam huc il- Abbas dphinc_ Casinensis effeclus Aligerius coepi.
lucque inter suas naves discurrenlem celeriter, in[ monasterii possessiones solerter exquirere. Quadam
qua clericus veneranda eanitie, aller monacbalii vero die Adenulphus quidam pro eo quod Casinensis
habitu indutus, sedere videbantur. JEt cum ab eis; coenobiipossessiones Aligerius requirebal, cum mi-

(82) Hasc amanuensis adnolatio est, qni Petrii idoneo tempore cum aliis, ut pulo, Casinensium .
Diaconiverbositatem non patieris, permulta resecniu auciorum scriplis vulgabo.
(85) Benharii hujus abbatis et martyris suntt (84) In clironico Casin. lib. n Aligernus.
milii in manibus homiliae duae, de S. Matlhia ap., ett - (85) Neapolitanorum, ut chron. el lib. cil. cap. I.
dc S. SchoJaslica in pervetuslocodieescripUe, quas> _ •
 10«H PETRIDIACONI 1092,:
litibus superveniens, eumdem abbatem vi cepit, A culis reproborumque- loquefetur suppliciis, inter
atque Aquinum veluti prrcdam maximam asporlavit. multa quae tunc peroravil, mcerere se fatebatur,,
lbi vero in publico civium speciaculo, ursino illum quod tanli confessoris oblitterarenturmiracula, et ut
lergo revestiens , canes ei undique, sicut revera nomen ita-et gesta illius mirifica, quibusprae omni-
urso, ad circumlatrandum immisit, et plurimis inju- bus sui temporis hominibus resplenduil enixius,
riis virum sanctissimum vir nequissimus dehonesla- diulurnilate temporum in conspectu occultarentur
vit. His Landulpbus princeps auditis, mandat Ade- niortalium; et eo praecipue lempore, eum graroma- -
nulpho ut Capuam vadat, coramque se legali judicio licorum, dialecticorum, rhetoric-eqtie eniiiieutissirae
abbatijuslitiam faciat. Ille aulem perspiciens lega- ibidem vigererit scientiae. H_ec igilur dum peroras-
liter ob commissum facinus morfi ,debere succum- set, nosiram exigiiilalem flagitaie cbepit, ut, quod
satis ' in beaiissimo Placido et
here, rebellare magis^ elegit, et de Aquinensi Apollinari egeram, hoe iu
munitione confidens, ad principis curiam ire con- Guinizone facere non recusarem. Tum ego ; « Cum
lempsil. Quod ubi principi renunliatum est, Aqui- tanti confeSsoris miracula fralribus narrentur ab
num mox cum exercitu yenit, ejusque praetorium, omriibus, ac saepiussaepiiisquerelata sint notissima, .
in quo praefatus rebellio se muniverat, obsidione ejus exarare quidnecesseestvitam? — Nec me, in-
acmacliinis circumdedit. Videns igilur Adenulphus S qnit, latel, Ricafdus, safis ejuspateremiracula : sed
Aquineiisis comes se non posseiprincipis'manus' non le pigeal ejus insignissimam apicibus mandare
evadere, ftinem in collum suum misil.el permanus bislofiam, lam nobis quarii posleris generaiionibus
coiijugis suse ad principis pedes se trahi praecepit. profuturam. Attendenduni est enim ac sollicitius
Quo facio, proiinus euin princeps ctim suis mariibus, praccavendrim, ne antiqui hoslis versulia nos.in hac
ita ut erat ligaitts abbati deliberavit, ut quidquid parte perlentet, qui vifas eorum qui Redempfori
vellet lam de ipso quarii de ipsius omnibus face- nostro in isto placuere ccenobio, describere negli - •
ret (80), Sepullus vero est praedic.us abbas in Ca- gimus. Hinc etenim Scriplura dicit : _Fj_fimairis
sino juxfa ecclesiam Sancii Benedicti. Hujus igilur mem pugnaverunl adversus me (Caril. i, 5). Tune
corpus inde Desiderius abbas elevans, in monasterio nempe filii sanctae Ecclesiae adversus matris su_e
ecclesiae Sancti Benedicti juxta^altarium Sanctae' Ecclesiaefilios pugnanl, cum eorum vilam pestifero
Dei genitricis'Mari_ereverenlerlocavit. taciturnilalis tnrbine legunt.' Quid ex hoc aclurus
eris, qni exterorum miracula descripsisii quamplu-
XXX. PETItl DIACONI CASINENSIS PltOLOGUSINVIT._H: rima, et nostrorum audire fastidisli? Unde et Domi-
• SANCTIGCINIZONIS. (87) • nus ait i Nemo
prophela acceptus est in palria sua
'C (Luc. iv,
, GUINIZONISeximii orlum obitumque descriplu- 21). Nosiras enim taciturnilatis stolidilas
rus, quem Redemptor omnium ceu sidus splendidis- sapientibus mceslitiam, et Insipientibus gaudium ge-
simum islis radiare fecit tcmporibus, cooperatorem , neral. Sed vereor ne illud nobis dicatur in supremo
adjutoremque invoco Spirilum sanclum, qui revelat examinis die": Filios genui et enutrivi, ipsi autem
contemnenles spreverunt jne (Isa. i, 2) : ille nam-
mysleria, et reseral secrela inenarrabiiia, qui eum-'
deni corifessbrem almificum eo potissimumtempore, que patrem suum spernit, qui fratrum suorum gesia
quo diminuta: sunt veritates a (iliis hominum, san- mirifica apicibus mandare conlemnit.Hoc autein
ciusque defecil, in Casinensi fulgcrefecit coenobio : ideo 'flagito, quia corpus illius sacratissimum in
indignum ultraet impiissimum repulans, si lam in- nostra quiescit ecclesia, et ea quae de eodem sancto'
signis coelestis curiae senatoris gesla in Casinensi viro in libris Dialogorum suorum Yicicrsedis apo-
laiilum occultareniur archisterio, et non polius ad stolicae pomifex relulit, nimis compendiosa, valde-'
'
laudem Jcsu Cbrisli Imperatoris aeterni, qUalilcr que transcursim videnlur esse descripla. >
conlra s_evissimum [yrannum infatigabili lacerlo Haec venerandus dum vir retulisset, exiguitatem
pugnaverii, ejusque prolerviam calcans devicerit, inscientiae meaeposlponens, ad hujusce rei negoiium
ad omnitim aedilicalionem monachorum ecclesiis animum impuli, et ad nostri Redemploris gloriam,
Cbristi, quae per lotiim Romani imperii orbem con- sanclissimi confessorisvitam scripturus, sensum
structae sunt, destinarera. , aptavi; procul dubio sciens, in narratione virtutum,
Ad hoc nempe non meae induslriae, sed Ricardi, et 1111honorem dehilum exhiberi, et audienlibus
ejusdem- Casinensis archislerii reverendi monachi, plurimum ulilitalis conferri. Nam (tesleDeo loquor)
sum provocatus adhortalusque imperio. Nam cum quaecunque scripta sunt, ad nostram doctrinam
die quadam in eodcm ccehobio de sanclorum mira- scripla sunt. Si qua vero (bonajjn hoc opusculopru-

(86) Additur in chron. Casin. n, 2, Adenulfum
captivum cuncta ahbati resliluisse quae interceperat,
alque ila ab abbale dimisstim gratis et incolumem.
. (87) Hanc sancti Guinizonis Vitam impetrarunt
a Casincnsi bibliolheca' editleruiilque Rollandiani
t. YIMaii p. 450 sqq. cum prologo, quam Valicani co-
dicis sciiptor praetermisit, ego autem a Bollandianis
acceptuiri-in seriem revocaVi. Nam Petri Diaconi
codicem Casinensem pleniorem bsse Yalicano, non
hoc solum exemplo iuielligimus; verum eiiam ex a-
manuensis pag. 251 el 265, confessione, qui hone-
staehrevilati consulens, partes operis exemisse dicii.
Codicem aulem archeiypum hujus coniriientarii t!e
justis Casinensibus narrant Bollandiani pag. 250,
antiquis Ii.leris Longobardicis scfiptum in mdnasie-
rio Casinensi sub arclissima «uslodia asservari.
Caeleroquinexemplar Bollandianis ab iinperito ama-
nuense suppediiatuin et parum fidele fuitelvalrie
inendosum, ul codex Yalicanus, quo uldr, milii de-
monslral. .
 400S DE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. 1094.
tletis forle leelor invenerit, beneficio -misericordis __.neret. Ad postremum autem universos monasterii
depufel Conriiloris, a quo est omne datum optimum, homines in suani fidelilalem jurare faciens, et cun-
omne donum perfectum (Jac. i, 17). Lecturos inler- .. cla castella seu villas ejusdem loci Northmannis,
ea suppliciler posco, ut pro, noslris commissis lesum qui sibi lunc adliaerebani, distribuens, Tbeodiiium
'
Chrislnm, Filiuro Dei,Doroinumnostrum,universalem qiiemdam de monasterii seryis, suae neqnitiae simi-
exorenl Poritilicem, quatenus me a latrantium ro- lem, superposuit, eumque apud Sanclum Germa-
slris eripiens, ac in~fuluro jusli judicii die delieioruni num, in lpsa abbatis curia manere constituit, insu-
remissione concessa, sit mihi praemium fugisse per el Roccam, quse Bantra dicitiir, illi conlradens,
supplicium. - _ ad suam fidelitatem ctinclos illic tam Nortlnnaniios]
INCIPITYITA. quam caeteros qttoque parere prcecepit. Jam vero'
. Tempore <juo sercnissimus Heiuricus Romanum, quam pessimus, qttam impius idem Theodinus in
Basilius autem Gonslanlinopolilanuro feliciler gu- Dei servos exs.ilerit, in quanlain eos saiicluinque
hernabant imperium, sacerrim_eque vilae Benedi- hunc locumpenuriam dedecusque redegerit, eiiamsi
cius, moribus doctrinaque prsecipuus, aposiolicae Yarronis aul Tullii mihi inessei faciinriia , referre
ac universali praesidebalEcclesiae ; Guinizo confcs- non valerem : adeo (ut ex his pauea perslringam)
sor almificiis, apud Casinum coenobium sole fulgi- ? ul in ipsa sanclae Dei Genilricis asstimpiioiie, ad
dius elaruit, vir plane mirabilis, sanctitaie perspi- miiiisleriiim altaris vinum eis defueril; atleo uihil
cnus, humilitatepraecipuus, abslinemia\_lartis, pro- reliqui lunc nionacbis urat, quam cum Hieremia in
phetiaespiritu splendidus, virtulum jubarecoiusctis, lamentiim prorumpere : Servi dominati sunl nostri,
et omni bonitate redimitus. Hic ulleriore Hispania nec fuil qui eripe.ret nos de manibiis eorum (Tltren.
ortus, lantam in se abstinentiam, tantam seclatus v, 9).
esl palientiam, utliquidins jam a paren.ibus valerel Giimqne nec ista rabidissimo suflicerent cani,
agnosci, non ad suae li_eredita.is successionem, sed. post dies aliquot jubot nequissimus piinceps cuiriam
ad divinam polius servilulein, a pietale eum electum fitleli suo, nomine Alriegisio, ut quaiilbcius ari hoc
fuisse superna. Scinlilla namque in ejus peclusculo. moiiasierium veniat, eique planeiam et calicem
divinaejam lucis splendehat, illius utique qum illu- Heinrici imperaloris, et alia praecipua ecelesiaeor-
rninal omnem liominem venienlemin hunc mundum ornamenla, Aquini etSexli comitibus impigiioranda
(Joan. i, 9). Cum autem puerilem lianscendens, ad perniciterdcferat. Cumque ille veniens, rem propler
iljam pervenissel aelatem in qua -vel maxime anti- quam missus fiieratindicassel, Ariam,rcvendissimtis
qnus hostis genus humanuin irretire conalur, tanlo ., ejttsriem eccIesiaeparanionarius,ait: J Ego h_ec quse,
emineniiiis se armalura fidei, glariioque verbi Dei, vir bone,-fequiris, neqne libi neque alicui alii datu-
loricaque bono.rum operum coepit munire, quanlo rus aliquando sum. Yerum ea super ipsum, cujus
gravins adversum se jacula ignila videbat insurgere. sunt, beaii Benedicti altarium ponam; inrie ille
Goepil igilur loio mentis desiderio ad altiora con- qui praestimpserit auferat. > Quod cum fecissei,^
scendere, spirittialia quaerere, labentia periluraqtie mox ille audacter acceriens, cum jam jamque super
relinqtiere. Sed quanto a se conabalur mundi curas beati Bencdicti corpus manusnefandas exlendcret,
abjicefe, tanlo magis illius, nexibus irreliebalur. protinus in faciem cbrruii, et vehemenlissinia subi-
Cerneus itaqtie vir Dei, non posse se in patria ad to paialysi correplus,' dislorio ore et oculo usque
effectum perducere quod jam menle conceperat, ad moiTempermansit. Quod scelestissimus Pandul-
levavit se super se; reliclaque, utTjlim Abraham, phus audiens, p)'_efalumBasilium misii, onmemque
palria sua,capul_monastici ordinis,Casinense cceno- bujus loci thesaurum per illtim ad se asporlari
bium petiit, ibique cum sei-visDei vivere coepit. prxcepit, quem gloriosae inemoriae Carolus, Pipinus
Eo auleni tempore gravissima persecutionum et Carolus fraier ejus,.Lodovicus, Lotharius, Carlit-
procella eamdem coepit agitare Ecclesiam. Paridul-^ tus, Otto ac Heinricus imperatores sanclo Benedi-
phtis namque Capuanus princeps, supra niodnm sce- .D cto obtulerant, atque ia arce SancfaeAgalhae,omnia
leslis et inaudilis operibus detentus, Casinensi cce- simul condens, reposuit. Tali igitur modo abrasis a
nobio persectitiones inferie non desinebat. Primum- nefandissimo principe funditus monasterii rebus,
namque adjiciens peccatum peccato, revei'endissi-, vir Domini Guinizo, eremiiicam vitam duclurus, a
muni abbalem ex Casinensi monasterio abslrahens, fratribus iicenliam peliit, atque in eodem monle iion
in civilale Capuana custodiae mancipavil; tle Casi- Jonge a monasterio sibi cellam fecit: ibique in ora-
nensi vero clauslro omnes fere monacbos exsules tionibusjejuniis ac vigiliis persislens, omnipotenlem
fecil; paucos lanlum, qui vix duodecim possent Deum flagitare eoepit enixius, ul Casinensi coenobio .
complere lectiones, ad corpus beati Benedicti ditni- solita pietate succurrerel,, filiosque ejus, a sceleslis-
sit. In monasterlo vero eodem scelestissimum et simo Pandulpho dispersos, ad eamdem ecclesiam
ullra raodum perversura suae nequiii_ecomplicem, iterum revocarel.
Basilium, abbatero suum polius quam monacliorum, Eo aulem tempore, curo praedicli Casinensis COJ-
consliluit.praebilosuis manibus prius.iurpiler prin- nbbii fraires maxima stipendii premerentur inopia,
cipi sacramenio, ui uitra viginti solidos per annum, ahnifici Patris Guinizoiiis^sancliiaiem, ,vilam ac
de rebus monaslerii omnibiis ei Iratlitis, nihil rcii-, mores agnoscentes esse praecipuam, eum convocau-
 1093 . PETRI DIACOiSI 1633
tes in medium, tale ad eum habuere omnes collo- A .. claudi praecepit. Sed humani geneyls Conditor, qui in
quium :«Quantisjam dudum,fralerdulcissime.simus se speranles non deserit, misit angelum suum, qui
oppressi miseriis, quanlisque tribulalionibus coar- salvo januarum signaculo eum deecclesiaabstrahens,
ctemur, vestrae dilectioni non manet incognilum. Jam in monlis pede servum Dei deposuit. Ruslici vero,
enim pervenit glatlius usque ad animam, jam con- ex more sero redeuriies a ruribus, percunctali a
summatio desolalionis in hoc loco a principe facla castri habitatoribus si quid novi in illis parlibus_
est, jam namque tolum depraedali sunt coenobium, nuperrime gestum foret, respondere se omnino
possessionesque beati Benedicli ad suas utilitales nihil aliud vidisse, nisi quemdam hominem soliva-
'relorseruiil; nosque fames dirissima cruciat, et giim, discalciatis pedibus, cambuttam in manu por-
quale vilae capiamus remedium, penitus ignoramus. tantem. Theodinus vero nequissimus servus hoc au-
Sed Dei omnipoienlis confisi clementia, veslram dietis, evocat confestim presbyterum et Marotlam
frafernitaleni suppiiciter poscimus ut ad Theodini uj-ofem suam, et quid de Dei _iomine'aclum fuisset
pestileniissimi curiam quantociiis properes; confi- sollicite coepil inquirere. Qui cum in ecclesia eum
dimus eniin in Domino et in potentia virlulis ejus,- pennanere dixissent, ut eum ad Theodinum per-
quod nobis in lanlo periculo posilis concedel reme- ducerent concilo gradu perrexerunt; quem invenire
dium. Haec vir Domini audiens, ail : « Fralres et B ' non praevalenles, ei nuntiare eurartint; uxor autem
domini mei, nostrumqueunicuuiac sirigulare reme- ejus baculum, quem in arca posueral, similiter re-
dium, cur adeo moesium animuhi geritis'? Confidite'> quirens, invenire non potuit. Qualiter autem omni-
in eo qui vicit mundum,<rui percutit et sanat, vul- potens Deusdeecclesiajanuis clausis, servum suutn
rieral et medelur; qui ideo hicflagella irrogal, ne abstraxerit, usque hodie manet incognitum.
in seternnm puiiifl. Recolite quia P.»ler sanctissi- Sed cum iflem omnipotens Deus tantis direptioni-
rous Benedictus pr_esenliorem quam si viverel polli- • bus decrevisset finem imponere, Casinensis coenobii
cltusest se ftiturtim; unde in tribulatione gratias fratres, uitra montes ad imperatorem pergentes;
agentes, illud cum Job decantemuslcanticum :. Si quae mala a Pandulpbo pertulerant retulere; orantes-
,bona suscepimus de manu Domini, mala' qnare non ut ari Italiahi dignaretur venire, ac Casinense coe-
suscipiamus? Unum aulem a dileclione poslulo liobium, qiiod caput bmnium monasteriorura a Do-
•vestra, ut pro me Domino Jesu Christd Pafrique mino Jesu Ohrislo per Patrem Beriedictum slaluium.
sanclissimO Benedicto preces furidaiis, quatenus ftierat, quod omnes imperatores sub sua tulela reve-
Theodini miserrimi vullum mihi placahilem faciat, renler nimis hahuerant, de saevissimi iyranni mani-
irienlemque ejus ad preces meas inclinet, quo ab bus polenter erueret. Couradus aulem imperator,
eo valeam obtinere quod rogalurus sum. » his auditis ira succensus, cuiri valido nimis totius
His diclis, nulla interposita roora, omnium fra- Occidentis exercitu transitis Alpibus Romam ad-
trum se prosternens vesligiis, sumpto baculo iter venit; ibique habitochm Romanis consilio, strenuos
aggressus est. Mox vero ut ad Roccam crudelissinio a lalere suo principi deslinal viros, mandans ut nisi
servo praesentalus esl,*cur illuc lantus vir venire indignalionem Romani imperii vellet protinus ex -
insolite voluisset, inqtiisitns est. Cui vir Dei respon- periri, monasterio Casinensi cuneta quae abstulerat
ciit : t Noslrnm procul dubio hujus rei graiia ad confestim restitueret. Sed' cum lii, qui ab impera-
hunc Iocutri noveris exstitisse adventum, ut fratri- tore missi fueranl, ni! profecissenl, cernens Augu-
I
bus noslris, alimentoriun necessitatem patientibus, stus se a Pandulpho contemni, sumpto exercilu vcnit
fftimenli praestes auxilium. > Qui jnter multa ver- Casinum. Quod cum fratribus fuissel relatum, dixe- .
boruui convicia," servilis ut.est consuetudinis, re- funt : « Teiupus tacendi transiit, et loquendi tem-
spondit : « Cur non laboratis manibus veslris, sicril pus advenit: ecce illuxit dies redemptionis nostrae.
vobis rcgtilapraecepil? » Ttinc vir Dei : « Quia alii Descendamus, et imperatoris ministris omnia quae
ihfirmi sunt, alii vero in decrepita jam _elale consis- stint necessaria praeparemus. t Alia autemdie im-
tuiit. > Sed cum multis vir Dei instarel pi*ecibus,re- Q perator, Benedicio Palri se commendaturus, nionlis
spondit: « Ne vestra demum verba parvipendere vi- ascendit verticem; eumque capilulum, una cum
dcar, hac mecumnocie si perseverare volueris, centum Heinrico rege filio suo, ingressus,fuisset, surgentes
tibi miliimodios, diei illiicescenleaurora, vesiri gratia nionacbi, omnes in lerram anie faciem imperatoris
liibuarii. > Quaeomnia virDei subdoleillum retexcre se proslravere, surgentesque : « Ilavos, inquiunt,
ssnliens.regulae praecepla se nullo modo violalurum exspectavimus, iia faciem vestram conlemplari de-
fore respoudil. At Theodinus, dum inmentesua sideravimus, ac si justorum animae in inferno Re-
arixius qu_ererel quo venena pertidi_e fundere pos-• -demptoris advenlum oxspectasse noscuiitur. > Et ile-
set, diabolicis landem exagilalus siimulis, dum ser- rum omnes in faciem ruenies, quae et qtianla mala
vum Dei oralionis gratia ecclesiam inlrasse couspi- per duodecim annos a Pandulpho perpessi fucrant
ceret, coepit intra se haec tacitus volvere : « Quiai referunt. Tunc imperaior in ffelum erumpens, ob
inanere hodie sponte nobiseum noluil iste, persistat eam solummodo causam se ad partesistas traiisisse,
ihvilus; » sicque cutn summa diligeniia claudi ec- ut sanctissimi Patris Beiiedicti ctenobium de jugo
clesiam fecil: virgam vero, quam in manu servus: servitutis ereplum prislinae redderet libertali, jure-
Dei adduxerat, uxori su_e iradidil, et eam in arcai jurando affirmabat. Ibi autem iniperator aliquandiu
i097 BE ORTU ET OBITU JUSTORUM CASIN. • 1093
demoratus, Richerium in eodem Casiuensi coenobio A Tum ille, fiens et ejulans, in bujus verba respon-
abbatera conslituit; indeque recedens Capuam super sionis erumpit: t Licet, o Pythagora, mulliplicibus
principem sine mora perrexit, ibique Guaymarium et infinitis facinoribus meis multiplicia et infmita
principem ordinans, oinnem lerram sancto Bene- mihi sinl parata supplicia; hujus tamen, cujus ipse
dicto restituit. N conspector es, poenae nullam aliam causam noveris
Seeleslissimiis autem Pandulphus, una cum Basi- csse, nisi quod" aureum calicem de sancti Palris
lio suo ad imperalorem Constautinopolim abiit, a quo Benedicti ccnnohio, sacrilega ductus cupiditate, ab-
justo Dei judicio in exsilium direclus est. Theodinus slraxi,. eique moriens minimc reddere procuravi.
vero, disponente Deo, _a Richerio abbate captus, Unde obnixe deprecor acper Jesura Christum Domi-
virgis caesus ac tonsus, nec non sacco indutus, et ad nuin, cujus infelix ego praecepta contemnens in hac
cernendam.farinam more seryorum in pislrino po- sum deirusus voragine, te oblestor, ne usque Ca-
silus est. Northmanni vero, qui lanti loci Jnfestato- puam iiineris pigrileris fatigationem subire, eamque
res exstiterantjCenlum quinquaginta intrabiennium quaj mihi in conjugem fuit copulata adire, eique
diversa morle consumpti sunt. Come.s autera illo- pcenam meain, cujus le Deus viso ipso cognilorem'
ruin, qui terram monasterii vastare disposuerat, eo voluit, intimare; "poaii-eque,causam abstractionem
die quo id se acturum sperabat, subilahea morte I>esse calicis niemorati, le meis eloquiis didicisse,
defunctus est. Siconulphus vero Aquinensis comes, meque rogare et obleslari obnixe ut prislini dile-
et ipse ex persecutoribus, Dei judicio percussus, etionem amoris in memoriam revocet, ablaiiimque
tina cum duobus millibiis quingenlis civitatis suae calicem sanclo loco-ocius et sub omni celeritate re-
habitatoribus, eodem anno morluus est. Pandul- sliluendum procuret. > Ad haecPythagoras : t Non,
phus autem, pro his ^quae in Casinensi ecclesia inquit, vcrbis meis, ut, reor, uxor tua adhibilura est
gessit, licet inhoc saeculopoenam sustinuit, in futuro fldem; neque quod le viderim, vel quod ipse patiaris
tamen poena non caruit; quod cerlius probabitui, talia, creditura. > Tunc princeps ait: « Utuxor mea
si ea quae de eo visa sunt, in medium deducantur. tuis debeat fidera inambiguam adhibere sermonibus,-
Sergius namque magister milituin, qui Neapolita- hoc illi dabis indubiae certiludinis signum, dicens
iiae prseerat urbi, in ipso sanclo Paschali Sabbato praefatum calicem Pandiilphum Gualae filium babere
siivam suis cum pueris venaturus ingretlitur: teai- pro pignore; rogabisque ex persona mea ui, si quan '
sisque retibus, ad insequendos apros per silvara in ipsius animo conjugalis resident amoris vesligia,
pmnes sese cum canibus huc illucque diffundunl. Fit solidos, pro quibus calix iu pignus est traditus,
aulem yenanlibus eis aper obvius, qui, priusqua'» Gualaereddere non moretur, sancloquecalicem mo-
fugiens retis involverelur laqueo, confossus verubus L nasterio restituere, ut quani pro ablatione calicis
captioni cessit eoium. Cum autem ad occasum sol poenam mereor pali, ea, calice restituto, merear li-
vergens, tardioris horaa noctisque jam imminenlis berari. > Qtiibus diclis visio omnis illa ab oculi»
indicia certa referret, sumpta quam ceperant vena- pueri ablafa esl. Qui reversus domum, gravi conti-
tione, celerem cum universis domum repedaiionein nuo languore corripilur, qui per singulos dies inva-
Sergius arripuil, uno dunlaxat post sepuero, Pytha- lescens, vilam ei brevi temporis spatio lerminavit.
goras nomine, derelicfo; cui, ul collectis retibus Prius vero quam decederet vita, Paudulphum, cui
summa sese cum fes.linalipne sequeretur, praecepit. praefatus calix fuerat in arrhabonem commissus,
Cum autem"jussionibus parens dominicis, dominu>m conligit venire Neapolim, et ex ipsius orePylhagorae
celeri cursu sequeretur, duo repente monacbi, vul- hanc serialim visionem audire. Qui cum reversus
tus admodum reverendi, ei sese in itinere'obvios Capuam uxori principis cuncla intimasset, parvipen-
obtulere. Cumque limore exlerritus puer, quinam dcns verba mulier, nec prefium quod vir acceperat
essenlinquireret, illi: «Procul, inquiunt, ab anwrio mutuo restituere, nec calicem reslituendum ecclesiae
omnem repelle formidiriem, nosque intrepidus co- curavit recipere. His laliter praelibatis ad sancti
mitare. > Cum ilaqueper eamdem silvam.simul pro- t\ Januarii, Guinizonis discipuli, enarranda miracula
ficiscenles aliquantulum processi_.sent, venerunt ad veniamus.
lacum quemdam cosnosumvalde aspectuque horribi- XXXI. DE JANUARIO GULMZONISDISCIPULG.
lem; ibique Pytbagoraa monacbi, qui videbanlur, Hicigitur cum in Guinizonis erudiretur doctrina,
Paridulphumprincipem supradictum oslendunt, fer- magnis absiinenli-e ohedientia^que coepitpollere vir-
reis nexum vineulis,. atque in coeno lacus ad gulam lulibus. Qui cum.tempore quodam a magistro, nt
usque demersum. Yisi sunt interea duo yEthiopes in ferramenta, quibus erant solili operari, reficeret,
restis speciem .vites conlorquere agrestes, quibus Aquinum missus fuisset; domum fabri ferrarii adiit,
collum principis colligantes, missum in" inferiora atque ab eo ferramenta sibi reparari data merced-s
lacus, ad superiora trahebant; atque ad superiora poposcit. Erat aulein a natura sancfo Januario quae-
1
periractum, iterumin inferiora trahebant. Cumque dam allributa corpuleiuia, ruborque genarum iu
lias Jilhiopes puer vices alternare conspiceret, im- lanlum, ut mira quoque abslinentia exinanire duo
mensalicet carreptusformidine, Pandulphum lamen ista in Januario non sufliceret. Faber ergo ferrarius
alloquiiur, tantique ab eo causam discriminis per- figens obtutus in Januarium, coepil de eo cum astan-
cuiicialui. iibus risumfacere, ejusquecorpulentiam«t ruborem
PAFBOL. CLXXIII. 35
 ' ' ' '
«099 ! . PETRE DlACONI 4|0£
esculeniioribiis cibis viniquc potalionibus assiduis A _, snm per Spiritum cngnovil, et astaritibus ibi fratribus
deputare. Ad quain falsam suspicionem de eo pra:-. dixil: t Omni.remoto scrupulo lisesiiationis, estote
sumptamsanctus Januarius respondit:'« Potens est cerlissimi, in Casincnsi monasterio magni quemdam
- Deus, facere ut de pinguedine l.et rubore meo falsa merili hodierna die
migrasse ad Dominum.» Ad
vos poeniteat opinatos. > Inlerirn autem dum faber quae nimiruro verba mentes audienlium omniutn in
ferrarius quae aitis erant sua3 operari non desinebat, stuporem sunt versa?, quod videlicet migrationem
fervens nimiique ruboris ferruin de -igne extrahit, viri, per ocioginla-fere passuum millia separati,
super incudem ponit, idque. fortuito excussum forci- tanta sibi acciperent firmitatis certitudine nuntiari.
pe, incude desiliens, in terram decidit; quod con- Diligentiore tanien perquisilione rei veritalem discu-
linub correplum manu sanclus Januarius ineudi tientes, cognovere profecto, eodem die Guinizonem
resiiiuit, cunctorumque, qui praesen.es astahant, ire- Patrem migrasse, quo nimirum magnum quemdam
more corpora, animos stupore replevil; eoque facto, _ in Casinensi monasterio virum memoralus frater
neque ex edacitate se nimia corpulentum, neque ex obiisse cognovit, ejusque caeleris obitum revelavit."
vini potatioue sedula rubescentem, evidentissime Sepullus vero est in ecclesia sancti confessoris
omnibus patefecit. Non enim astantium quispiam vel Christi Nicolai, in loculo plurobeo ad dexteram par-
tenuiter ultra potuit opinari sanctum Jaiiuarium B ] tem altaris.in loco qui dicilur Ciconia : in qtio et
edacem vel bibuIuin,per.qu_eiani_everlulisineorum sanctus Januarius discipulus defunctus una- cum
oculis Crcator omnipotens demorislrare voluit si- magislro suo posilus est: ad quorum Cbristus mc-
gnum. Curii autem ferramenlis refectis ad cellam rita declaranda, mira in dies usque in bodiernum
sanclus remeasset Januarius, vehementis a magistro patrare non cessat.
est verbis incrcpationis correptus, quod, insultanii- XXXII. LYUTIUS Casinensis monachus ab codem
bus cedens, virtutis signum in eorum lacere con- ccenobio egrediens Hierosolymam petiii, indeque
spectibus pr_esumpsisset. Cumque ad haee sanctus reversus primo apud Salernum in quadam eremo, in
Jauuarius stupens pereunctarelur ab eo, quoreve- loco qui diciiur ad Cavam, aliquandiu mansit :
lante ista ei itisinuata fuissent, Guinizo vir Dei, re- postmodum vero in montehoc lcco Albanela voca-
spondil: « Gujus tihi virtute signum lantum conces- buio monasterium construxit, ibique cum triginta
sum est exterius facere, ebdem revelanle interius circiter fratribus conversari religiosissime ccepit.
illud inihi concessunr est scire. > In qiio facto Gui- Ipse autem prae cseteris omni vilitate et extremitate
nizo facla absenlis discipuli contuitus, Elisaeo; in contentus, tam humili se offlciomancipavit, ut fari-
e._slineiione vero virtutis igneae, tribus pueris simi- nam in pristino ad panem faciendum famulorum
lis Jaiuiarius facttis est. I C more discernerel; cum interim de ore illius Domi-
Non mullis dierum transactisl curriculis, cum ad nica cantica nunquam cessarent. ln cujus vii_ebumi-
Sancli Germani curiam, rebus monaslerii expelen- lilate ac nimia abstinenliae austeritate usque ad
libus.missusTuisset, pmniaque Guinizo jam perfe- finem vitae perduravit. Sepultus vero est in mona-
cisset; ecce quemdam perspexit hominein, qui ca- sierio Casinensi.
lalbuni uvis refertum, quem latfocinio acquisierat, XXXIII. JOANNES, Apulia provincia ortus, Casi-
suisin humeris deferebat. Quod cum venerabilis nensis decanus aliquanto lerapore exstitit. Demum
Paler Guinizo, sanclo repletus Spiritu, cognovissel, vero ad civitatem Lucensem ad construendum mo-
protinus vociferans ad se illuni venire praecepit. Qui nasterium missus, cum ibidem jejuniis, vigiliis, ora-
. cum sceleris sui se conscium nianere cognosceret, tionibusmaximeque eleemosynis sludium indesinens"
ad servum-Dei ocius venit. Mox vero de perpetrato , adhiberet, lantarum lacrymarum ubertatero tantae-
facinore illuin redarguens, dixit-: t Unde libi hae que compunclionis gratiam de supernaemunificentiae
uvae, furcifer? Unde "easadducis;? t Ad haec caHidus largitate promeruit, ul nemo permilteretur ambigere
fur sese dissimulans, eas a sua vinea se collegisse quinille fons oculorum, illaque tanta spiritus humt
jurejurando affirmabat. Tunc vir Dei respondit : -. litalis conlritio, mulla et maxima a divinis posset
« Non sic, seri poiius eas rie tali- vinea collegisti. » auribus impetrUre. Cum itaque fama sanctiiatis ejus
Qui deinum victutn se senliens,i lanti viri admirans . ora onmium personarent, roulier quaedam quam
benigiiilatein, de commissis veniam posiulat. Quem dirus miserabililer daemon vexabat ad eum perducla
cum ad rectae viice tramilem Guinizo Paler sanclis- est. El cutri ab eis qui eam duxerant ul pro ea
simus diu monuissel, dixil: «Curre, fraler, curre Dominum precarelur, magnis precibus fuisset astri-
velocius; el ad vineam, unde uvas rapuisti, ferre ctus, convocatis-in unum fratribusoraiorium est
summopere satage : ecce cnim super eas diabolum jngressus; cumquepro ea diutius Dominumexoraret,
sederitem conspicio. » Qui cursu velocissimo man- iinmundum ab ea spiritum protinus expulit. In ea-
data pei'ficieris, ad viueam, unde uvas abslulerat, dem civitate quaedamfemina valida languoris peste
-easdeni reportare curavil-. laborabat, quo ingravescente ad extrema pervenit,
- Guinizo autem Paler almificus, expleto sui
lempo- Iribusque diebus sine sensu ac voce recubans, solo
ribus eursu laudabili, perrexit ad Dominttm VIIKal. pulsu vitse indicia dabat: cumque de ejus vita omnes
Jtinii.' Eo vero die iquo de hoc mundo recessil, desperarent, virum Dei rogare coeperunt ut pro ea
quidam frater^apud Beiieveiiluiii positus, ejus exces- Domintim supplicaret. Tunc sanctus Joannes sacer-
1501 DE ORTU ET OBITUJUSTORUM CASIN. «02
tloialihus vesltbiis rndulns saciificium pro ea Domino A et ad porlum veriiens, Tiri Dei sepulcrum eum mu-
offcrre coepit; cumque inlra missarum solemnia .- neribus adiit, laudans etbenedicens Deum.
nomen mulieris a viro Dei memorarelur, illa in domo XXXV. JOANNES, Casinensis abbas, Beneven-
propria Ionge a monasterio jacens pene exanimis, tanae civitalis arcliidiaconus exstilit, qui murioU
voeem presbyteri se mempranlis audivit, eique spcrnens divitias Casinum adiit, ibique monachus
lanquam praesenti respoiidit. Illi autem obstupefacti faclus'' est, non parvum ibidem tempus exigeris.
ad vocehi illius, quae jam triduo quasi mortua ja- Demum vero Hierosolymam profectus,per sex con-
cuerat, cui mulier respondisset interrogant. Ad qnos linuosannos in monleSinaivitam eremilicamduxit.
ijla : « Nunquidnam, inquit, bnic lecto domnus Poslmodum vero in Graeciain monte qui «ytovopoe
Joannes praeposilus praesens non assistit? nuoquid dicilur aliquanlo est temppre conversatus.' Post
non ipsi vocem -ejus me elaroanlis alque a gravi hiultos vero dies sanclus Paler Benedictus .eidem
sopore excilantis audistis"?» flaec cum dixisset, Joanni ]ier visionem apparens, virgam pastora-
sanitati prislinae reddita ocius est. Tunc ad mona- lem, quam manu gestare videbatur, ei contra-
slerium quaniocius mittunt nunlios, ut quid prd ea didit, ac ut ad Casinense monaslerium omni sub
vir Dei ageret inquirei-enl; qui /cum ecclesiam in- fesiir.atione rediret praecepit. Surgens igitur Joan-
®
gressi fuissent, virum Dei reperiunt sacris altaribus. nes Gasiniim reversus esl, atque a Joarine abbate
demum vero abbas Casinensis conslitu-
assistcnlem, alque pro ejus salule Domino.hostiam praeposittts, '
tus est. ,
«ffereniem. Tunc sollicite inquirenles, ea hora ejus' '
XXXVI. JOANNES, Casinensis abbas, vir san-
sanilatis invenere-exstitisse principium, qua vir Dei
ctissimiis ac feligiosissimus fuit. Ilic abbatia relicta, •
«am inlra sacra missarum solemnia nominavit,
in loco qui Pirptus dicitur "vitam eremlticani usque
illaque ei jn Ieclo respondit. Alexander papa cum1 ad suum fere obitumduxit. Nocte vcro quaemundo
febre valida a^grolaret, «t languor in dies ingrave-
recessit, quidam monachus Joannes nomine ih mo-
scerel, jei in memoriam venit quod quicunque febre! nasterio Saricti Laurentii martyris, qiiod intra Ga-
tletentus aquam, qu_e de manibus sancti Joannis' urbem constructum est, nocturnam synaxim
puam
post missarum solemnia defluebal, in polum snmeret, vigilando prseveniens, respiciens subito cernitma-
febris in-eo dominium ulterius non -exerceret. Misit
gnam claritalem lucis in aere, et inlra eamdehi
igitiir coritinuo qui es aqua illa lalenter sibi defer- cernit ejusdem Joannis animaur ccelum penetrare.
rent. Delata igitur aqua, slaiim ut eam iu potum1 Mane autem raclo.nuntium corifestim ad Casinense
accepit, omnis ab eo infirmilas feljiis recessit. * ccenohium misit, et quid in Casino actum fuisset,
(
XXXIY.CONSTANTIUS,in Casino presbyter, fuit ut sollicite inquireret, praecepit : quo Casinumjen-
vir egregius omnique morum probifate ornatus. Hic denle, aller ei nunlius. obviam faclus.esl, qui se
igitur cum Aligefii abbatis temporibus ad monaste- Capuam proficisci ob Joannis abbatis obitum nun-
riuin Sancli Benedicti construendum in locum qnii tiandum dicebat. A quo cum de migralionis tem-
PeetinariusriJcituf transmissus ftiisset, et aquam ini pore sciscitaretur, ea ipsum hbra invenil ex hac
eodem lqco non haberet, ad apostolorum principisi vila eductum , qua Joanries mohachus ejus animam
limina terlio discalciatus perrexit,. ibique aefernii coeli alta penetrare respexit.
regis-clementiam rogare attentius ccepit, ut quii XXXVII. FELIX monachus a Casinerisi abbale ut
aquam in deserto ex pelra prodtixerar, per aposlo- pastoribus gregique pr_eesset transmissus est. Ubi
lorum principis ac Behedicli Pairis sanctissimi in- cum defunctus fuisset, et mulla ad sepulcrum ejus
tervenluinaquam in loco arenti largiri dignaretur. signa fierent, Thealinus episcopus ejus, exinde cor-
Hoc cum tertio egisset, beatus Petrus , apostolus» pus elevans in ecelesia venerabiliter cbllocavit, ac
apparens dixit ad «um : « Peliliones tuas exaudivit' super illud alfarium consecravit: quo loco cum qui-
Dominus; desideria cordis tui ante ejus divinitatis' dam caecus venisset, lumer recepit.
sacrariuro admissa sunt. Nunc igitur surge, el lali in» D
] XXXVHI. SALVIUS e Campania ortus, a Casi-
loco ierram fodereincipe; ibi aquam indeficientem1 nensi abbale ad ecclesiam SancliClementis in Plum-
invenies. > Surgens autem yir Domini Gonstantius,, bata transmissus esl: ubi cum defunclus fuisset,
ad locum quem ei apostolus demonstraverat pergit;; multa apud ejus sepulcrum miracula divina est ope-
in quq cum fodisset, aquam indeficientem invenit,, . rata majeslas. ,,
quaeincolispotumpracstal usquein diem praesentem. • XXXIX. ANGELUS in Casino monachus fuit, vir
Postqnam vero sanctus Constaniius emundo recessit,, reverendus _et omni bonilate redimilus. Qui cum
quidam virditissimus e Dalmatia in medio Adrialicii ullimum clausisset diem, daemoniacus quidam ibi-
maris naufragium suslinens, servum Dei Constan- dem adveniens coepit clamare dicens : « Quid hac,
lium ad suum indesinenler. vocabat suffragium, di- hora mihi, Benedicte, fecisti? Angeli mihi animam
- cens : « Sancte Constanli, si vera sunt quae tJe te3 ob exigui geslamen cuculli auferens, luo in coelesti-
audivimus, in praesenli rogamus ut nobis subvenias. bus gregi miscuisti. > Cumque hsec lugubriter dice*
quatenus, erepii. depraesenti arliculo, tepatrem, le3 ret, repenle signum quo fralrum obitus significarl
tuiorem, le dominum me habere gaudeam. > Hasc - solet insonuit; euntesque nrasfalum angelum jam
t-um assidue diecrct, tranqurllitas faeta est magna;;. vita privatum repererunt.
 ' PETRl DL4CONI " H04
tf.03
XL. AZOin Casino religiosissimce vitcemonachus A , obediei)li_a singularis. Hic cum ad Theatinos fines
fuit, qui ecclesiam Beali Michaelis archangeli in . pro utiliiate monasterii missus fuisset, a lalrunculis
valle regia a Sarracenis deslructam instauravit. Qui Oderisii comitis, omnibus quae deferebat sublalis,
dum in Casino ullimum flatum traheret, monachus occisus est. Ad ctijus sepulcrummulta divinilus sunt
quidam Rainaldtistiomine vidit beatnm arcbangelum patrata.miracula.
Michaelem ,in ea qua depingi consuevil effigie ctun XLYI. AJDAM, Casinensis paramonanus, dura
alio angelo per dormi tprium ad domum infiFmorum
Ad ait: « Tune es ccelestis pro causis Ecclesice pergeret, duo juvenes vesti-
pergenle.m. quemfrater mentis induti roonasticis ei obviam facti sunl, quos
militiae prjnceps angelusMichael? > Et ille : « Ego cum
inlerrogasset qui essent, unum Prolum, alte-
ulique. • » El fraler : « Quo lcndis, domine?. Ad rum
Azonem ad Hyaciiuhum se esse responderunl. Et adjuii^
domunyinquit, proficiscor infirmoruni, xere : « Yenimus ul fralribus gratias referamus,
coeleslem mecutn curiam.delaUirtis; lempus enin.
lerrenae consummalum est. t quia nostrae festivitatis diem summa veneraiione ac
yvitae ejus Et bis dictis; 1siudio celebrartint. t Erat enim dies quo
mariyrio.
disparuil. Fraler autem conlinuo surgens, domumi coronati sunt.
infirmorum perrexit, jamque pi'aefatum Azonem de-
functum reperit. B XLVIL BENEDICTUS. Conslanlinus- Sardorum
'
-XLL JOANNES Yeneticus in| Casino monachns rex,- sub Oderisio abbate Casinum misit, ut ei
fuil, palientia, obedientia hnmilitateque insignis. quemdam ex fratribus mitterent, qui ibi episcopatuin
Ilic.cum ibidem defunclus acsepultus fuisset, fraler aeciperet. Tunc miseruni ei quemdam monachum
Benediclum nomine, virum jper omnia venerabilemj
quiriam ramicis incommodum ita patiens, ut mem-
brana intercutanea passa diruplionem, viscera in qui dum salis strenue ibi episcopatus ordinem
carnem laborarent et corium, ejus sepulcrum adiil, gererel, e__ihdfe solito veniens^ roaxima multiiudo
suo stercore fcedabat omnem ecclesiam,
ibique toto prostralo -corpore, Omnipotenlis ccepit passerum
rojgare clementiam, ut per iiitercessionem servi sui: el omnia vasa allaris, ipsum quoque altare.. Tunc
Joannis diruptionem illam in soliditatem slatumque, vir Dei cum niaximam inde quotidie injuriamsusti--
i facto crucis signaculo dixit: « Pracipio vo-
pristinum revocare dignarelur. Sed quanlum apud neret,
Deum servi sui Joannis valeret oratio, claruit; nam bis, in nomine Patris, et Filii, et Spiritus saneti,
slatim diruptio illa. solidala esi. ; ut in ecelesiam amplius nec intretis riec injuriam
, XLII. STEPHANUS Yenelicus ,in Casino mona- faciatis; > quod usque in hodierrum diem ita custo-
cbus fuit, qui duin in eodem coenobionltinium diem ditur, ut nullus passer eo intrare audeat. Quodam
^1 pra^lerea Xempore Sarraceni Sar.diniara ingressi
clauderet, anus qusedaui Agundia nomine ante ec-
clesiam sanclaeDciGenitricis inorationepernoclans, sunt, cumque ad Benedicti episcopalum intrassent,
-cum ad montis apicem oculos deflexisset, vidil de| episcopum qu.aerere cceperunt. Tunc vir_Dei'ante
infirmorum domo igneam columnam egressam cce- altaritira slans, pmnipoienti Deo preces fundere
lorum ardua pcnetrare. Qno viso; nunlium slatim adi ccepit. Sarraceni vero ecclesiam ingredienles inepi-
moiiasteriuiri mittens, ea hora Siephanum ^invenit" ,- scopum impingebani, et eum videre non polerant.
ahimam exhalasse, qua ipsam ^olumnam. igneam Quotquol autem inyeneriini, in captivitatem duxe-
coeli alta penetrare conspexit. ' ' _ runt; episcopum vero soluin nec videre nec tenere
XLIII. PAULUS, Casinensis monachus, cum in poiuerunt.
Capuano monasterio defunctus fuissel, ea nocle qui- XLYIII. BENEDICTUS,Casinensis presJjyter, cum
dam episcopus oralionis gralia petebal Garganum;; ad monasterium Lucense praepositus missus fuisset,
qui curii in Capua. urbe juxta ecclesiam Sancli Lau- qtiiriam ejusdem civitatis nobilis graviler infeslare
renlii hospitatus fuisset,-intempestae noclis medioi Idem ccenobium ecepil: quemdam namque- agruih
surgens vidilad dexteram partein solaris instar de piTfidiclolocoauferens, suojuri vindicavit; cum-
radii lucem splendidam ainoiiasterio egressam coelii O qne a venerabili Benediclo saepissime moneretur ut
alta penetrare : cunique lucem quam cernebat at- agruin sancto loco redderel, indignalione vir trucu-
letitius' miraretur, campanae sonum e monasterio> lentusdixit:«Si vestraejuslitice est et non meaeager,
frairis exilum significantis audivit, sfatimque nun- ul dicitis, oslendat nunc Deus antequam de agro
tiuin ad monasierium mittens, ea ipsum hora inve- islo egrediar lillionem in me et in bestiismeis; >
nit de niunclo migrasse, qua ipseccelorum alta claii- stalimque oculus ejus crepuit, bosveroejus in ler-"
tatem Iucis peiere viriit. ram corruensexpiravit. Alio quoquetempqrequidam
. XLiy-. GREGORIUS, Casiiiensis inonachus-, cumt riobilis non parvarii pecuniam-venerabili conimenda-.
ex boc.tnunrio migiasset, lantaodoris fragrantia dei verat Benedicto, quam cum clericus quidam furto
loco in quo jacebat emanavit, ut omne subilo mtma- ahstulisset, et vir Domiui unde redderet non habe-
slerjuni orioris suavitas resperserit : dumque omnesi ret, sacerdotalibiis se veslibusinduij., ei.ul ei Do-
mirarenlur, nunlius ab infirmorum riomo venit, quii miiius ostendere dignaretur quis pectiniam abstulis-
Gregorium nionacbumobiisse remlit. set, saciificium omnipotenli.Deo offerre vir reve-
, XLV. RAYNERIUS, Casinensis monachus, jiive- fendissimus ccepii. Inter ipsa autem rnissarura
iikaeiale, grandxvismoribus, prcecipuaehumilitatis, solcmnia venit angclus Doniini, ef. quia clericus qui
fiOS DE ORTU ET OBIT.UJUSTORUMCASIN. , «Y.&
cum eo ad alfarium siabat prcedictani pecuniam A nuntiatum fiiiss.ejyojnnjumbonormn resoratori.gra-
haheret, monuit. . . lias relulit, Berengariumque.cum suis sequacibus,
XLIX. GUAYFERIUS.in Casino admirabilis vitse eidem.cuiii hceresi renuntiare coegit. StephanusCa-
monachus diclus est, qui amore coeleslis regni civi- piianus a civiiate Sancti Germani cum Casinum ve-.
tatem Salerniianam, e qua oriundus erat, relinquens, nisset, ad altare BealaeMariaesemper virginis.Deum
Casinum advenit, atque sub sancta3 religionis regula rogaturus perrexit. A.didem vero allare vir Domini.
omnipotenti Deo slreriue servire sluduit. Cumque Theodemarius divina mysteria celebraiurus acces-
Jam remunerationem laborumperenneniquecoronam seral. Ab o.ralione igitur Stephanus cum surrexis-
teternus dare ei arbiter decrevisset, languore depri- set, ad Theodem_;riuinfortuito ocuios verlens, vidit
jnilur ; qui in lectulo jacens exlremum vhce spiri- in capite ejus coronam auream gemmis ac margari-
tumjam ad Dominum recessurus Irahebat.-Nonnulli tis ornatam. Ad hane visionem obslupefactus O.deri-
vero,'e fratribus circa leclum ipsius excubantes ob- sium abbatem adiit, eique cuncta quaa videral per
itum ejusorationum precibus munirecoeperunt, cuin- Ordinempandit. Alio quoque lempore cum idem vif
tjtie in hujus. niyslerio rei diei maximam pariem Dei sacris astaret.altaribtis, vir sanctissimus Ebizo,
protraxissent, surgens in medium AlbericGSdiaco- cum e"ostare consueveral. Sed sicut esl nalura hu-
nus per Jesii Christi Domini noinen obtestari eum- **inana segnis ad Dei servitium, multolies vocattis
dem Guayferium coepit,ulpost suum e mundo reces- renuebat.-lllo vero diequosacram hosliam Deo ad
sum qualiler susceptus quovein loco deputalus essei, BeataeMariaesemper Virginis altare offerebat, supra-
eidem apparens revelare curarel. Quo dicto, prae- dictus Ebizo sopore depritnilur, videtque angelum.
dicius fraterexhoc inundo recessil.Postnonmuhos Domini juxta se stantem et dicentem : « Ebizo, ani
autem dies idero Guayferius eidem Alberico per vi- madverte et vide cui tu servire conlemnis, quomodo
sionem apparens, dixitad eum : « In veritate scias ei angeli serviunt ; et tu ei servilio denegato, Do-
irie ad vilam transisse aeternam. > miiius ei angelos misit. »-Stabant autem juxta" eum
L.. THEODEMARIUSe Lemania provincia orlus, duo angeli, unus a dexlris et unus a sinislris. Alio
Agnetisque imperatricis capellanus fuit. Hic igittir quoque iemprire dum idem Theodemaritts sacris
cum relictis sprelisquesaeculi porapis Casinum ,pe- astarel altaribus. ac se iu cordis conlritione Do-
teret, venii adfluyium Yiridem, qui secus Cipera- inino Jesu Christo mactaret, hi qui ibidern astabant
num influil, quem cum transmeasset, famulumejus viderunl super' scapiilam ejus dexteram columbam
unda rapiens inlrorsum trahere ccspit. quod ubi nivei coloris resideiitem. Eo pr_eterea teiriporecum
adverlil, se «.nfestim ibidem iri oralionem dedit; P omnis tellus ai'esceret, Oderisius abbas fratres ad se
moxque ut ah oratione surrexit, famulum ejus unda convocans, Deum ac Mariam virginem precibus
foras projecit. Cum autem Casinum venissel, san- pulsarc admonuit, ut qui in deserio aquam de petra
ctae conversationis habitum, prout oplabat, accepit. produxit, ipse arenti mundo pluviam daret. Quod
Quantae autem religionis quantceque' perfectionis cum fratribus placuisset, statuerunt ad Bealae Ma-
ejusvilaexsliterit, et in quantum Deo placuerit, in rise ecclesiani in eodem- monie constructam discal-
sequentibus declarabitur.. Quadam vero die cum sa- cialis pedibus pergere, ibique Dei omnipolenlis cle-
crificium omnipotenli Deo offerret, quidam • claudiis mentiahi supplicare. Adveniente.aiiiem die praedic!©,
fileemosynampelens advenit, cujus cum vir Dei ina- Theodemario abbas prcecepit ut cum fralribus per-
nus apprehendisset, confestim sanatus. esl. Nechoc geret, ac pro lerrae siccitate sacrificium Deooffer-
silendum videtur, quod post roissas . celebrationem ret. Igitur dum ea quaesibi injuncla fuerant implere
aqua, qticede ejus manibus ,effluebat, in potum ener- satagerel, cogitare intra se ccepit nullum iri Casino
gumeiiis dala, sanabantur. Eodem prcelerea lem- sui.similem aut meliorem esse, ideoqtie sibi utpote
pore episcopus Tranensis nepotem suum, Phocam meliori ac sancliorijioc injuncluni fuisse. Peractis
riomine, quem immuiidus. acriter vexabat spiritus, igitur litaniis, fralres redierunt [Casinum ; sed aer
ad -eum millere stnduit,- rogans eum ut ob ejus libe- D in ea qua, fuerat serenitafe permansil. Vir autem
rationem omnipotenti Deo preces fundere dignare- Domini hoc cernens, se in precibus slrinxit, triduor
lur: super quem cum oraljonem fudisset, ab eo diabo- que sine infermissione Deum rogare attentius coepit.
Jum.effugayit.Illisporro temporibusjBerengarius dia- Mane vero facto surgens, expansis ante. altare ma-
conus Andegavensissuiriominis h_eresimcondidit, di- nibus ait: « Non deponam. manus meas usquequo
censsacrificium, quod omnipotenti Debofferlur.essefi- pIuviamnobisDominus dare dignetur. > Eodem vero
^ijramnonverilatemcorpoiisChristi.HocubiRoroano die tania _;ihundatio pluviae erupii, ul toia' affatim
pontifici nuiitlatum esl, Dominum Jesum Chrislum lerra aqua replerelur. Quodam praeterea terapore
precibus pulsare admonuit, ut populum suo sanguine cum Neapolim advenisset, quidam vir magnis deten-
redemptum ad viani dignarelur reducere verilatis, tus febrihus, oralione ejus inlerveniente, confeslim
Igilur dum omnes ob hoc Domini flagitarentclemen- sanaitis est. In civitate Salernilana quideni ruslicus
tiam, supradictus Theodemarius hostiam Deo obla- filium claudum habebat, quem ad abbalem ferens de
turus accedit; cumque ad consecrationem ventum curle, exposcit utaliquod reniediuni claudo imperti-
fuisset, praodictam ohlationem in carnem repente ret. Abbas vero virum Dei Theodemarium ad se ve-
ciutatam conspici!.. Ouod cuin Romr.no ponlifici iiientcm aspieicns, puerum anlc eum projecit, euni-
1107 PETBI DIACOM 110a
que rogare ccepit ut puerum a terra levaret: vir A ruit ei, eumque si in hac vila plus vivere vellet, .
aulem Dei quid iri re csset ignarus, extendens manum inquirit. Cui ille t Non, > fespondit.. El Dci geui-
apprehendit puerum, dicens: « Surge; > ei con- trix: c Yeni ad me. » Quo ille audito; cxtreinum
festim surrexit. halitum fudit.
LI. EBIZO, Casinensis monachus, dum in vigilia Ex vitaejusdetn Ebizonis compositaa Paulo monacho
natalis Domini signum ad inchoandam missam pul- Casinensi.
saret, vidit eujusdam ultramontani comilis animam Ebizo genereTeutonicus, de^provincia, quseFran-
in jumenlorum morem Iigalam ad supplicia trahi: cia Teutonica dicitur, cum a parentibus et cogna-
cumque ad hanc visioriem obtupesceret, diabolus tis primatibusque civitatis suce impediretur longe
qui eamdem animam trahebat ait: «Animaro islam, profieisci,' babitumque mutare; nactus horam,
quam cernis in nostra jura- venisse, domini tui no- quamprimum imperatricem adivil Agnelem, ejus-
veris esse, qui di,e hodierna mortuus est. > Hoe ubi que cbnsilio fullus et auxilio non solum urbem, sed
vir Dei audivit, ingemuit, et faclo mane veniens in et genlem mutavit. Peregrinaiionis igilur Abrabas
capitulttm ail: « Dominummeum noveritis hesterno factus imitator, a sanclo Desiderio monaslerii Casi-
die de mundo migrasse, unde veslram sanclilalem nensis abbale susceptus esl beuigne; sub quo nimi
enixius flagilo ut pro eo omnipotenli Deo preces **rum religionis amalore lal.umque adjutore,' corpus
fundatis : vidi -enim in prceterilo die animam ejus siiumbostiam vivenlem, sanctam, Deo placenlem ex-
ligatam a dcemonibusad supplicia trabi. » Haeccum hibuit. Cilicium quod asperius invenire poterat ad
narrasset, una cum fratribus pro ejusdem anim_e , carnem induebatur : sic inlentus erat jejunio, utet
liberalione preces fundere coepit. Nocte vero adve- piscibus, qui coenobilarum cibus dici consuevit,
n.ente diabolus adfuit, eumque ita flagellis cecidit, indesinenter abstineret : non ovis vcl adipe unquam
ut seminecem eum relinqueret. dicens : « Cur pro usus est; carnes anativitate; sua nunquam comedit:
"
eo ausus fuisti Deum rogare, qui suis sceleribus exi- oleo quoque, nisi communiter cum cceleris, prorsua
gentibus in nostrajura devenit ?» Mansionarii vero indiguit."Facta denique dicli liquoris penuria, edi-
eurrenles, eumque a lerra levantes, in lecto posue- clumexivitapatre monaslerii, ne cui dareturoleum,
runt. Alia etiam nocte adveniente, cum Deum pro nisi sdlemni cunclorum refectione. Sicque factum
ejusdem animceliberatione rogaret, antiquus hostis est ut elixis lantum leguminibus uleretur; et, quod
eum iterum gravissime verberavit. Terlia aulem erat miserabilius, quando alii melius prandebant,
nocte tantis eum diabolus verberibus flageliavit, ut ipse deterius reficiebat. Anlenonam nunquam refi-
e lecto in lerram decideret, eurnque mansionarii ciebat exceptis Dominicis diebus et soleinnitaiibus
seminecem' iuvenirerit. Igitur cum vir Dei ob ejus- ^ praecipuis, tribusinbebdomadadiebuspaneduntaxat
dem animaeliberationera assidue Deum rogaret, Leo et aqua conlenlus. Sic" lotum arinum ex ordine con-
-
Bibiiolhecarius, qui post Ostiensis episcopus faclus linuabat. fiarissime dormiebat, ne pr;e'vai'icarivide-
est, ab eodem viro Dei rogalus divina mysteria cele- retur illud : Sine intermissioneorate (I Tliess:v, 17).
braturus accessil; cumque ad hostiae confraclionem Ita silenlio deditus erat; ul vix per integrum annuro
venisset, Ebizp sopore deprimilur; apparuilqueei nisi confessionis causa loquerelur. Aulam beati Bar-
diabo.us dicens : « Cum tuis psalmis el orationibus iholomcei,qucebasiLicaeSancli Benedicli lateralis est
aniroam de potestale mea abstraxisli (88).»Tune vir alque coniigua, quasi consislorium fecit, ul incluso
Dei evigilans Deo gratias relulil, el quod viderat corporinegareturhoriset momentisexcursus; qtiam
et Etudieral, fralribus per ordinem pandit. Interea nimirum pro eremo iridesinenter babitans, absque
e Gallia Alemanni cum advenissent, vir Dei de ejus mendacio psallebat: Ecce elongavifugiens, et mansi
obtlu inquirens, ea bora illum invenit de mundo in solitudine (Psal. LIV,8). Nullo certe tempore prce-
nrigrasse, qua ipse ejus. animam ad supplicia trahi fala asde exibat, nisi vel obedientiae provenlu, vel
prospexerat. Quodam praeterea tempore cum ab humance necessitalis impulsu; ut cum beato Job
abbate Yenafrum' missus fuisset, constilulo ei in -. dicere videretur : In nidulo meo moriar (Job xxix,
ecclesia diabolus adfuit, eumque taliter alloqui coe- 18). Unde factum estut bominum inlerdicta frequen-
pit:«Abbas vester plus geritsolliciludinem de rebus tia, saepiuscum angelis vel daemoniisquam cuin bo-
transiloriis et caducis quam de monachis, mullaque minibus conrabularetur. Habueratemmante conver-
jam mala suslinuisli. Nunc igitur tolle pallium istud, sionem quemdam fariiiliarissimuni Adonero noroinc,
tibique panes exinde eme. » Cui vir Dei respondit: praedivitem, qui plurimabeneficia sibi conferens, ad
« Pallium tuum lecum sit in perdilionem. » Tunc extremuin quibusdam eum adfecit injuriis. Satanae
statim recegsif, ete tecto duos lapides, quibus eum vero saiellites rati bominem Dei vindicta gaudere,
percutere posset, projecil. Illo yero tempore quo in vigilia nalalis-Domini oranti ei, et prae nimia
de hac vita eral exilurus, beata Dei genitrix appa- lassitudine jam somtiicttlanti visi sunt quodam tri-

(88) Diaboli testimonium nemo necessario admit-
(el. Nain quod ipse bibliographus postea affirmat,
id quoqtie ex hoc riiaboli dicto pendel. Esl autem
catholicae Ecclesice doctrina, sententiam damnalio-
nis post obilum esse irrevocabilem. Quominus ta-
men hac super re theologice heic disputem, otium
jpse mibi feci, qui ad Nicephori -Blemraydaea me
editam orationem satis disserui de illorum opinione
qui Trajani imp. animam precibus S. Gregorii PP»
ab iuferis liberatam autumarunt.
4109 DE ORTU ET OBITU JUSTOUUMCASIN. lllft
pudio laetabnndi. Quos ita sciscitatus esl : « El vos A , dens exlremum,' seiacit-uus-esl qui essenl,- et quare
uiidejucundamini? » At illi : < Quoniam, aiunt, de celebrarent illam? Cui respondit quem consuluit :
anima illius modo iriuniphavimus.» « Non expedit te nunc id doceri, quia de vicino es
De eodem..Ebizone sccundum Paulum monachum cogmlurus. >Inter hcec.abbasejusdem lo.ciDeside-
Casinensem. rius visitandi gratia ad etiui accedens ait.:« Quomodo
Duclus est etiara in spirilu per amoena loca, et te.habes, frater? > el Ebizo: « Orationibus, Pater,
nominabanlur ei quorum forent diversoria, el iiuer inleryenientibus vestris, bene. > Tunc hortatus est
caetera oslensus est illi quidam deliciosus loetts; et eum ut.pro allevatione aegritudinis piscem saltem
audivit illum Eliaefuisse prophelce. Ad extrenium comederet. Et Ebizo : « Non; Patcr, non ; absil ut
auleni poposcerat Deum, ul ante vilceoccasumqna- abstinentiara, quam per lolum yitce mece,tempus
libetcruciatusaegritudinemundusexiret ad requiem. servavi, nunc in morlis arliculo constitutus perdam!
Tandera exauditus fisiulam accepil in laeva paiie jam enim Domini . mei prsesentabor conspectibus;
mamilla3,quae cum a fralribus et a se ipso vix lole- jam cupio dissolvi .et esse cum eo. » Tunc Desideritis
rari posset propter incrementuin liquoris alque pu- a_dfratres conversus ail: « Iste homo lapideus csf,
toris, persuasus esl ab eisdein fratrihus suis cura- " non carneus, excellit-hominum niensurani. .^'on
lionis causa pergere ad Yenafranum ^episeopum' enim pisces, non carnem, non caseum, non ova, nec
vocabulo Petrum,qui plurimissuper ejusmodi morbo ullum prorsus pinguedinis blandimenttim in (ota
remedium contulerat. llle vero nolens abjicere quod. vita sua, utantejam dicturo est, vir beatiis comedit.
a Deo petierat, a venerabili presbytero Gregorio 0 virum inter summos ex antiquis Patres non im-
tunc temporis ediclo vix ire compulsus est. Cumque merito cpnnumerandum, qui nec in die mortis absii-
Venafri aliquot diebus ea de causa moraretur, non nentice voluit relaxare rigorem! » Dum igitur vir
tamen opus orationis intermittens, post altarebasi- Dei in eadem infirmilate depressus jacerel, matrona
licaesecrelosedebat.Undecommunispioruminimicus quaedamstalura admirabilis, venuslate inaestimabilis,
diabolus nec jam livorem sufferens, saxum dejecit, persona imperialis, fit ei obviam, et talibus dolo-
Dominiquefamulum, reor, opprimere cupiens, sedem mate.angusliantem affatur eloquiis : t Vide ne de-
ligneam ante quam sedebat comrainuit. lllo aulem uVias,.sedconfor'tare,mequeoperirequoadredeam: >
a solitis obseerationibus nullalenus desistenle, jam videbatur enira esse in itinere. At il.le: « Quonam,
populo ad divina convenienie, templiqne parietes inquit, paclo te praestolor, doroina, qui prte ulceris
couslipante, malignus tunc hostis quem prius terrore aestuvix in me maneo? > Tum illa, quae ipsi puta-
permovere nequiverat, simulata benignilus consola-<Q batur beata esse Maria, boc _estuanii dedit respon-
tione.in monachi specie Ebizonemhumiliter adiens, sum : « Sustine, ail, yjrili.er, qiiia per ardorem
sic exorsus est: « Abbas vesler plus gerit sollicitudi-' hunc momenlaneum evasurus es illum intolerabilem
nem de rebus iransitoriis et caditcis quam demona- alque perpetuum.-» Hacigilur consolatione suscepla
chis, .multaque jam mala 6iistinuisli. Nunc igilur. sletit hilarior, et posl pusillum diem clausit extre-s
exuere vili quo indutus es habilu, et decentiore quem mum XHKaJ.Novembris, terlio decimo die poslquam
affero, in tanla frequenlia plebis amicire^ » nam et Venafro redierat. Sepultus vero est juxta ecclcsiam-
ipsevilibus veslitus erat;-honeslius pallium mona- Sancti Benedicti. Postea vero Desiderius e'x eodem
chum, qui yidebatur, gerere cernebat. Quem cum Ioco corpus ejus elevans, in capite graduum, qui"
diligenter attenderet, qui quasi minister adolescens pergunt ad refectorium, cum aliis muliis locavi!.
veneral, nuncvirilis cetalis, nuncsenilisapparebat, Idem Paulus,ait : Ebizo eomparabilis est beato
ul, opiiior, "verbisauctorilas major inesset :.cumque ' Gregorio, qui de suppliciis Trajanum eripuit. Sane
personam variari prospieeret, illico quid fuerit ani- non estdifDcilius elhnico subvenire quam publicano.
madverlens, semelipsura signo crucis armavlt, et Inslitor enim.Ado fuerat, nec absque gravi-culpa
roox imago illa disparuil; qua evanescente, tanto nundinas frequentare. poterai,,el habemus scriptu-
iremore lota concussa esf aulce macbina, ut populus D ras salis authenticas, quae publicanos deleriores
et clerus qtii. interfuerat, fugiens exifet; pontifex ethnicis asseverant. Non ergo mirahilius est Traja-
eliam in episcopio prope commanens terrce molu "num quam Adonem liberasse : qtianquam in hoc
•
slupefaclus,,aliosque palari prospectans, coepitquae- distant, quodhicaqua etspirilu regeneratus regnum
rere sollicile quidnam de servo Dei faclum esset, Dci credalur ingressus, ille solum de poenis ere-
'
cumque ad se adduci praecepit. Quem perconiatus ptus.- -- ,
ari terroe motuni sensisset, quid homo Dei vidissei, LII. RAIDERISUS, Casinensis monacbus, tlum
el quod gestum >fuerat penitus agnovit. Hic aulem quodam tempore ad sancti Apollinaris castrum ve-
praesul ob dignaereligionis merilum, Deo revelante, nissel, maximaquesiccitasessetjhabitalores lociubi
comperil eum impotera curari, et hominem in pro- eum illtic venisse agnoverunl, rogabanl ul pro sic-
ximo exulurum. Quapropler eum ad Casinense CCE- citale preces Dominofundere dignaretur. Vir autein
nobium remisit, ut in suo monasterio saeculo vale Domini, eorum' humiliter poslulaiionibus obediens,
faceret. JUbidura persisteret divinam flagiians opi- ad vivificam aram omnipotenti Deo sacrificium obla-
-inlatioaem, cernit per vistim prolixam' alque jucun- IUTUSaccessit.Adfuit itaque cbnfeslim cleincntia
darn dealbalorum processioncm; ad quorum accc- Dei; nam slalim inundalio pluvia: erupit.
 ' " '
tm PETRl DIACOKI Hi^
>LHI. ALMANMUSinCasino monachus fuit, cujus A fregit; qui ad lerram nimio dolore prostrahis, reriuci
profecto quantum Deo placuerit vita, exitus ejus se Casinum fecil, atque prope monasierium cellam
patefecit. Hie igilur e Melphia, de qua ortus fuerat, ccdificans,in ea per iriginla annos in sancla conver-
ad hoc ccenobiumveniens districtissime satis etcon- satione permansit. Fuit namque in charitaie, absii-
tinenlissime vixit: omnibus eniiri noctibiis juxta ec- nentia ac humilitate summus ac prsecipuus, ita ut
clesiam Sancti Andreae apostoli nudus permanens, nec inlra clauslrurii quisquam sciret quomodo jeju-
'
duris scoparum iclibus, psalmos canens, semetipsum naret. Inler reliqua auiem virtutum cjus dona ila-
affligere non desinebat. Gerardi autem abbatis exosumhabebat detractionis (viliuro), quateuus mox-
tempore, cum idem vir noclurnp lempore esset de- ut quis ad detrahendum os aperirel, mox, velul sa-
funclus,vNico)auscelIerariusexlra mOnasteriumforis gilta rigorelapidisrepercussa.in dirigenlem protinus
manens.elevatis oculis vidil tectum coenobiidesuper reriundarel. Post vero ejus obitum nonnulla per eum
aperiri, et ex eo maximum globumignis egredi, alque ibi divinilus sunt facta miracula:
in cosli alla deferri. Statim vero ad monasterium LYII. PETRUS,- Casinensis abbas, fuil maximas
nuntium miltens, invenit ea hora fuisse Almani ob- religionis, qui poitdus regiminis arduum sibi esse
ituhi, qua globum ienis de monasterio egredi coeli- perspiciens, abbatia relicta, ad vallem lucis se con-
que alla petere "vidit. Hanc autem visionem sicut B " lulit, ibique cum fratribus roligiose .vivere cospil.
cellerarius foris, ita el Carbo in monaslerio positus Quadam autera die dum idem venerabilis Pater una
eonspexit.Hic vero, quandiu vixit, tribus diebus in cum fralribus ad fruges incidendas essel cgressus,
hebdomada panem cornedi. et aquam bibit, et nun- , serenilasque maxima esset, subito coelumtlensalur
quam nisi certa solvit solemnitaie.jejunium. nubibus, tonitrua concrepant, coruscationesque
LIY. FORTUNATUS, Hispania provincia _oriun- roaxima:micare coeperunt. Quod ubi vir Dei advertit,
dus, ad corpus beati Benedicticausa religiosius con- fratribus prcecepil dicens : « Nullus vestrum agrum
versandi Casinum veniens, ex concessione abbatis deserat, ceeptoqueinsistite operi, ut hodie illud va-
Richerii juxla ecclesiam Sancti Matthaeiapostoli sibi leatis explere. » Hseccum dixisset, sese cum lacry-
habitaculum construens; omnipotenli Deo servire mis ibidem in orationem dedit; Mirabiiis Deus in-
illie studiosius coepit.Quadamvero die ad Casiriense sdnctis suis (Psal. LXVII,6), qui glorificantcs se,
coenobium veniens, ingressus ecclesiam, obvius ei suaque prcecepta seryanles, tam vclociter exaiidire
ante crucem majorem quidam vir factus est, quem ( dignatur! Nam cum pluvia hiagna descendisset, in
immundus spirilus gravissime vexabat; cumque ante agro in quo idem virDomini ctim fratiibus stabat.
eum venisset, rabido ore, micantibus oculis, in eum (_ nec una quidetn gutta pluviaececidit. Ex vicimo vera
impetum fecit. Cui virDomini manus suas extendens monte, qui eiriem monasterio imminet, scepissime
ait: < Crudelissime latro, si bominum carnibus de- lupus vcuire, eique oves auferre consueverat. Qua-
lectaris, bos digitos devora (qups enim. homines dam autem die lupus venil ex more, ovem abstulit-
lenebat; scindebat; alios autem denlibus,vorabaf). »~ - et recessit. Quod cum viro Dei nuntiaium
fuisset,
Cum hacc dixisset Fortunalus presbyler, immundus ecclesiam ingressus, sese cum lacrymis in orationem
spiritus ab eo egrediens, ecclesiam fumo feioreque dedit;. qua complela, ad portam egressns; reperit
replevit. Juxla ecclesiamvero Sancti SSaUheeidaenio- lupum ovem in ore tenentem, et ad se deducentem ;
niacam ad se venientem oraiionecuravit. cumque ad eum lupus venisset, ovenfanle pedes «jus
LY. ALPHANUS,Casiuerisismonachus, ante quami posuit, stalitnque recessit. Alio autera tempore la-
vita decedefet, vidil per visum scalain ereclam ire: trones^ejusdem raonasterii hortum ingressi suut, ae
de lectuli sui sede usque ad coslum. Cumque hac vi- olera furari nitebanlur. Cumque jam onusii oleribus
sione stuperet attonitus, quidam, albati juxta eumi essenl, tentantes fugefe, per lotam noctem in cir-
stantes dixerunt : « Ascende per scalam sursum; > cuitu deambulaverunt, foras egredi non valentes.
cumque jam ad summilatem scalcepervenisset, vidit; Qui sollicitius unde,qui essent, vel cur venisseni,-
duos gradus in ea deesse, stalimque ab albatis sur-. D j inquisiti, protirius sui.sceleris furtuui pandentes so-
sum raptus, in domum ingenli lumine coruscantemi luli sunt,.Qui aulem illos invenerat, fuit horli custos
inducitur. Evigilans autem cum hcec fratribus retu- frater quidam, qui mane facto reperit eos deambu-
lisset.suum obitum reseravit, ac post non multosi Ianles, et aditum nullatenus invenienles.
dies diem clausit extremum. Hujus atilem vita lalisi . LYIII. STEPHANUS Casinensis abbas et sedis
cxstitit: in quadragesima nunquam in lecto quievit,, aposloliccepontifex, regali ortus prosapia a pueritia
bis in hebdomadacomedit, psalmi cx ore illius non_ ljberalibus lilleris erudilus ac nimis eloquentissimus,
recessere. Leonis papa3 cancellarius fuit;a quo Constantino-
LYI. JOANNES, sancii Romualdi.discipulus, at- polim directus, pairiarcbam ejusdem urbis deposuii,.
que ab eo cum Olibano ad quemdam Iocum inhabi- ac anathemalis vinculo.innodavit.lnde.igilur rediens,
tandam direclus, per aliquol annos ibi remoralus-_• in Casino monachus faclus, ac post non mullum ab-
est. Inde igilur recedens Hierosolymam pelit. Curo- bas electus, Romam consecrationis suce gralia per-
que de Casinensi monte descendens jam ad campes- gens, a Yietore papa"consecralus est; sed ante quani
tria pervenisset, subito equus socii ejus furioso rota-' reveiierelur, Romanus ponlifex obiit. Confeslima
lus impetti Joannis libiam calce ferrato percutienss senato, clero, populoque Romano est.raptus, et ia
 4H3 DE ORTU ET-OBITU JUSTOi.UM CASIN. Ill-i
spostolica setle consecralus-: ulii Indigladiabirucr A deceiieret, Gicgorium ejusriem co_nobiipresbyierum,
pro (89) conjugiis clericorum, saecfdotum, nec tion rogavil ul eum non ditnillerel. Qui poslulalioni ejus
consaiigtiineortim pugnavil, ac omnes clericos Ro- ohtenipcrans, cum co permaiisil. Cumvero vitie.
m_e , qut post interdictum papae Lcouis inconti- ejus apprppinquassct jam ultima hora, rcspiciens
nentes e__sli_er-.nl,de conventu clericorum et choro vitlil bealissimam Dei genitricem Mariain ad se ve-
ecclesiae praecepit exire. Quidam presbyler juxla nienlem; iilicoque manus sursus erigens clamare
canonicam beatae Caeciliaetrans Tiberim habitabal, ccepit : < Domina mea. > Qtieni huerroganies qnid
qiii nec feminani acquiescebat abjicere, nec nun- viderel, ail: «.Nunquidiiam.beaiissiinam virginem
quam poleral baec sialuta nisi vana et frivola judi- Mariam non videtis? hic.nempe esf. > Haec cuin di-
care. Quadam autem die dum incolumis vegetus et' xisset, animr.mexhalavil. >'
sanus exislcret. vesperlinis horis ad qtiiescendum LXH. AZO, Casinensis decanus, Campania prq--
se in lecto composuil : sed Tepenlina divinceullionis vincia oriundus fuil; qui duni a Gerardo abbate in
animariversiorie.percussus, subitanea morte raortuiis Sardiniam missus fuisset, tlum rcriiret ad monaste-
esl. Falsorum monacborum et sanctimonialitim rium, captus a Sarracenis aptiri Africam provinciam
vitam idcm ponlifex reprebendil et eorrexil; Simo- ductiis in caplivitatein csi. Hic igi.lur cum in eariem
niacam liceiesim in aeternuiri damnavii, atque post B provincia defunctus fuissel, corpns ejus in ecclesia
hcee in clvitatc Florenlia obiil; ad ctijus sepulcrum BealseMaria: .anle altare sepulium esu Facttim est
suispro meritis piuriina Cliristus signa oslenriit. autem inlempeslcp noctis silentio, Sarraceni iiide-
LIX. VICTORin ipsis suis nuptiis sponsam stiain transeuntes, riuni luna t.ariios suos emilierei, vide-
relinqtiens, eremum petiit; ac deinde Casinumve- runl enm foris jttxla pslitim sedenlem librumque in
niens consecrationem monaslici ordinis ibidem ac- manu lenentem. Tunc illi obstupefacli alins Sarra-
cepiu Quodam vero tempore quiescenle eo, apparuit cenos vocare, ca"perunl, dicentes : « Curri.e ciiitis,
ei visio non contemrienda. Cernebat namque se in currite; hue properare studete: nain presbyterum
turre, qucejuxta capitulum erat consistere, in ,qua CbristianoiTim qui jn islo mense nipituus est, anie
nimirtimPalerBenedictusvidebalursededecenlissima ostium ecclesiaesedenlem conspicimus. > Hoc igitur
residere. Cumquead hancvisionempavefaclusstuperet reliqui audientes, porlas civitatis egressi, illuc teii-
et accedere propius nequaquam praesumeret, heatus dere festinarunt; cumqt.ieadeum appropinqtiassenl,
Paier . Benedictus ei hilariter innuebat, eumque vir Dominiintra limen ostiumque basilicceingresstts,
iuxla se sedere manu porreclajjubebal. Hanc visio- nusquam comparuil. Quoriam vero die.niaiisionarius
Eeiiirei probaviteventus, abbas debinc faclus totum „ ingressus ecclesiam reperit lampadem, qnae supcr.
monasterium sicul niinccemiiurrenovavit.Praeterea sepulcrum ejus pendcbat ardeniem. Tunc. ira.lus
cum Casinense co_nobium_ssepissime attereretur puerum qui eijugiler in ecclesia sei'viebat voctvit, '
a fulmine quadam nocte sanctus Pater Benetlictus eique dixit:«Cur lampadem accensam reliquisti ?>Ad-
ei apparens, nihil aliud quam cliabolicasinsidias et quem puerrespondit:« Egoquandoecclesiam clausi,
antiquam pro loco ipso 'invidiam esse perdocuil. Iucernas oinnes exstinxi; islam atilem quis accende-
Defunclo interea sedis aposlolicaepontifice, ab omni rit, ignoro. i Animadvcrtens aiitemilleqiiodinreera!,
, clefo el populo pontifex ordinatus est. Sepullus - lampadem exslinxit et ecclesiam clausit. Alio quoqtie
vero esl in Casino in absida capimli. die ingressus ecclesiam, lampadeni ardenleni repe-
LX. RANDISIUSin Casino sub-Desiderio abbate rit. Hoc igiturdtim scepius fier.et, nunliatum estregi
' monachus "Sarraceriorum
fuil; cujus qualis quantaque vita fuefit, quiinreiusolila arimirattis,et putansa
in ipso mortis arliculo est dignatus Dominus osten- Christianisista confingi, dcslinat Sarraccnos qui lam-
dere. Nam cum explelo vivendi tempore, niorlis de- padem exslinguereni, oleumque exinde trabereiit;
bilum persolveret, cceperunt fratres sicut mos est quod cuin facium fuissel, alio die ecclcsiam ingressi,
ejus aniniam omnipolenti Doniino eommendare. Cum lainpademlucentem alque aquain in moremolei arrien-
jam extremum halilum traheret, ari fratres conver- j[) lem inveiieriint: qui prcepete cursu inde egrettieii.es,
sus ail :< Tacete, lacete ; uunqtiid non anditis ad regem venerunt, el cuncta quae viderant per
quantce resonent laudes in coelo? nunquid/pueros ordinein panriunl. Tunc iex lairipadem cxslingtii, et
qui niihi laudes decanlant^non videtis ? nain vesti- Sarraceiios die ac nocieecclcsiam custodirepnccepit,
menta vultusqueeorum sunt ut nix. Unde perDeum ncquis Chrislianoruni eaindcminlrarcl.Nocte itaque
obnixe vos poslulo, ut sileatis, mibique tam suavis- advenicnle, Sarraceni qui ccclesiam observabant
simum sonum audire sinatis. i Haec dum dicercl, oculos in coehim levanies, slellam de coelosuper
spiriium emisit. Sepultus vero est jtixla ecclesiam lampadem ecclesiacrariiaiitem aspiciunl. Tuncob-
Beati Stepbani el sancti confessoris Christi Maftini. slupefacli fores ecclesice" rcserani, Iainpadcmqiie
Hic quandiu vixit, ab omnibus admirabilis alqiic,' lucentem aspiciuni. Ctirstt celeri ad rcgis lenileutes
sanclissimus hahebatur. palatium, seriatim qucevideranl nuniiare ctTperuiil.
LXI. SERGIUS, Casinensis monachus, natione Ilex vero suorum lalia cum audisset ab ore, dictis
Anialphiianus, dum Gerardi abbalis in.tempcre vita derogans fidem, lampariem exslingui, et .ecclcsi.aui
coiUra, al mos sub fincin vitceYictoris."Alias aptid i.ufimiujvi scriptorcs signi-
(89).Pro bic,sigiiificat -'--..
fical cnusa. ...=._.- __
 H.8 PETRl DIACONI HiG
Bicut prius custodire praecepit, exsurgensque ad A ego autem corpus tuum, sicut quondam Job, a Deo
domum califae, quae eeclesiae immincbat, pcrrexit; expetens fJagellandum accepi, licet animam sub
camquejamnox'adveiiissei,elevaiis in eceluinoculis tanto patrono conslitutam nullo motlo laederepraeva-
vidit slellam super Iampadem ecclesice radianlem, learo; > quod postea liquido patuit. Nain ille huc
eamdemque rariio suo acceiidentero. Slalim igittir veniens, usque in vitae terminum religiosissime vixit;
Sarracenos ad ecclesiam mittens, lampadeni arden- corpus lamen ejus crebris alque validis cruciatibus
.emreversi nuntiaverunt. Tuncrex proponil>edictum est semper depressum.
ut Christiani Iiberam in ecclesiam ingrediendi fa- LXYI. RANDISIUS,Casinensis monachus ac Bur-
«ultalem'haberent. relli comitisfilius, qui per triginta annos pristinum
LXIII. LEO, quidam Amalphiianus,in Casino mo- lenuit, cum hydropicus factus fuisset, ad moriem
nacbus fuit, qui ad finem vilce non leviter aegrolaiis, veniens vidit saiictum protomartyrem Stephannm
se custodieriiibus fratribus aquam peliit: quorum cum innumerabili lurba ad se venientem. Quod curo
gnus cum aliquanlulum in hauriendo moratus bi- narrasset, confestim spiritum reddidh.
iendam aquam ei oblulisset, ille renuit dicens: LXVH. JOANNES, Casinensis presbyter, natione
« Nolo lianc aquam, quouiam Odilo Cluniacensis. Ravennas, qualis quanlusquefuerit, quantumque iu
abbas stalim huc vei.iens aquammihi detulitjmeque " vita valerel ipsius apud omnipotenlem Deum oralio,
siiieniem refecit. > Quod audientes illi roirali sunt, esl dignatus Doininusostendere. Nam Gerardi abbatis
statimque prcediclus fraler emundo recessit. lemporibus dum Sennes Capuauce ecclesice archi-
' LXIV. JOANNESCajeianus Casinensis monachus cpiscopus defunctus. fuisset, idem arcbiepiscopus
fuit.quicum apud domum infirmorum in extremo- praeriiclo abbati per visionem apparuit. Cui abbas
vilae posilus jaceret, Georgius mansionarius in.se- ail: « Quomodo te habes? » Et ille, « Diu est quod
crelario dormiens vidit magnam fratrum multitudi- in ignecrucibr; sed si Joannide Ravenna, et Joanni
nem quasi ad processionem eunlium ab orienlali dc Sancto Angelo prceceperis ut pro me Redemplori
parte hoc ingredi monasteriuiri : eoque ad hanc oii.nittni hosliam offerant, ab bis cruciaiibus libe-
visionem mirante, unus dixit: « Ad suscipiendum rabor. »
Joannem venimus. > Hoc dicto, slatim signum, quo LXVIII. BENEDICTUSsub Desiderio abhate Ca-
fratrum obifus significatur, sonuit,' /eslinansque sinensis monachus, Capuamque coanobiipraeposilus
invenit eum mortuum : intellexitque magni meriti veniens, quam creber fuerit in psalmodiis, quam
Joannem fuisse, ad cujtis animairi suscipiendam illa studiosus in eleemosynis, quam sedulus in oralioni-
sanctorum congfegalio advenissel. bus, quamque pervigil in vigiliis, luce clarius patet.
. LXV. PETRUS, cui Cuculites cognomen fuit, ci.m Hic apud.Capuanum monasterium"infirmitate tactus,
grafia conversionis Casinum venisset, ad ecclesiam defunctus est xi Kal. Julii. Sepultus vero est ante
'Sancti Severi quae in hujus lalere roonlis sita est, oslium ejusdem monasterii ad dexteram partem
ci diabolus obviam faclus esi dicens : .« Tu quidcm introeuntibus ecclesiam, ubi usque bodie mira virtus
meajura relinquens, ad Benedictum confugium facis: diyina palrare nou cessal.

FETHI BI^€OMI

'. ! LIBEE
•/'

DE .LOCIS SANCTIS..

(Dom. TOSTI,Storia delltCbadia di Monte-Cassino. Napoli 1842, -i°, t. II, p. i2i, ex cod.
ms. Casin; n. 561.)

PROLOGUS.
AD GUIBALDUMCASiNENSEMET STABULENSEM ABBATEM.
fMiRTEWE,Ampl. Coll, VI, 790.)

Domino suo ac Patri in Ghrislo venerabili Gui- D ... Quantp.ciipidinis igne, Pater in Chrislo venersn-
BALDO, Dei gralia sacri Casini Montis abbati, PETT.US de, exarserim, ac quali quantove desiderio ut vos
Gasiiiciisis diaconus dcbitaeobedienliae famulatum. oninipolcns Deus de. adversis eriperel exoplaverim,
 1147 LIBER DE LOCIS SANCTIS. fljjj
ipsum Deum invoco lestem, querii menlis abdita,.,A praecellis: lanlis, inquam, et tal.bus vos cernen.
quein conscienliae occulia noa fallunf, quia et de sertis redimilum el laureis deeoralum, Linerarium
ipsis animi motibus generis arbiler credilur fulu- de locis sanclis a nohis utcunque exaralum, el ex
rus humani. Sed quia juxla prophetce elogium in omnibus, ul ita dicam, libris collectum, vestne pa-
manu hominis non esl via ejus, nec ab bomine, sed ternitati desiinare curavi, poscens id a veslra emi- *
a Domino gressus hominis diriguntur, nostris id nenlia roborari, in quo rogo non dictantis igiiaviani,
facinoribus exigeniibus, non est factum quod hu- sed maieriam altendatis uiillimam. Nec novi vos
mana aviditas concupivii, sed quae Deus arhiler me- el incogniti haclenus aliquid in hoc ilinerario eili-
ritis humanis competere judicavil: Naro eum om- sciluros, sed ea qucejam viva voce illis referenlibiis
nium pravorum grassante impietate, Ecclesice Dei qui ad sepulcrum Domini perrexeruut edidie.slis,
status quotidie labefaclari cernatur, et fere, ut ita vel ea quce pe.r volumina diversa Iibroruro legislis,
tlicam, nullus adversus eos insurgit pro domo Israel, nos hic noveriiis collegisse. Quaeauiein indeclinabi-
partim aniore, partim limore saecularium potesla- lia et iromania impedimenla a perfidis ,et sceleslis
tum, idcirco augustae memoriae dominus noster im- utroque genu claudicantibus nobis obsiiteriiii, non
peraior Lotharius vestram bealiludinem in Casinen- jam Deum, verum vos ipsos couscios, vos ipsos fi-
si eosnobioabbatem iiisiituit, ut iea quaead correctio-' , deles corde clamaverim festes. Caeterum ad tantil-
nem malorum et salutem bonorum altinent, sollicite lum spalii, quod e largitate divinae indulgentice reli-
ac diligenter pertractares ' effrenatos refrenares, ac ctum est islud opusculinn coelesti muniiicentia edi-
superbos bumiliares : qualenus recuperata justitia, di, confidensnihilominus de Deo, de nostris cemulis
et restaurata religione, ccetus ecclesiasticus sibi quandoque nobis vicloriam collaturum. Sieul enim
jusle ac misericorditer servire, ac pro Romani im- nunquam fit opus solidum vel decorum si artifex
perli statu Dei omnipotentis clementiam exorare omnia prout ralio poscit non aptet, sic otnnis scri-
queat. Unde non immerito ab omnibus probis ac ptor manans multimoda verbositate nullam habebit
fcapienlibus diligeris ac veneraris. Nam quis tanli valentiam edendi scripturam dulcedine sertam proui
viri familiaritaiem spernat, affabilitalem conlemnat, Horatius slrenuissimus oratof in scriptis siiis reli-
industriam fugial? Nam ut omiltam caelera maxima quit, dicens :
et egregia veslri ingenii munimenla insignia, cun- Omne tulil punclum, qui miscuit ulile dulci,
ctos prcacellentisRomani imperii sapientes Tuiliana si poslquam scribere conetur, maleriam non riroe-
eloquentia superas, et anfecessorum veslrorum lar- lur. Jam vero Cluisto auspice bujus proosmii isle sit
.gam munificenliam omnibus boris momentisque (£ finis.

EXPLICIT PROLOGDS.

INCIPIT

LIBER DE LOGIS SANCTIS.

Situs urbis Jerusalem, pone in orbem eircum-
aclus, non parvo murorum ambilu assurgil, quo
etiam monlem Sion vicinuni intra se recipit, qui a
meridie posilus, pro arce urbi surpereminel. Major
pars civitatis infra montem jaeet in planilie humi-
Jioris collis sila, cujus in magno murorum ambitu ^
uctoginta quatuor lurres, portas sex habel. Prima
porla David ad occidenlem roonlis Sion. Secunda
porta villce Fullonis. Tertia porla S. Stepbani.
Quarla porla Benjamin. Qiiinta porlula ab bac per
gradus ad vallem Josaphat descenditur. Sexta porta
Tecutis. Celebriores lamen ex his sunt tres exitus
porlarum, unus quidem ab occasu, alius a septen-
trione, terlius ab oriente. A meridie aulera aqui-
lone monlis Sion supercilium supereminet civiiati,
et ea pars niuroruni cum interposilis lurribus nul-
Jas habere portas comprobatur, id esl a supra dicia
porta David usque ad eam ejusdem montis Sion
frontem, quce praerupla rupe orienlalem plagam
respicit. Situs quippe ipsius urbis, a supercilio aqui-
lonis montis incipiens Siou, ita est mollidruo dis-
posilus usque ad humiliora aquilonarium orientalium-
que murorum, ut pluvia ibi decidens nequaquam
proleri, sed instar fluviorum per orientales defluens
portas, curictis secum platearum sordibns raptis in
valle Josaphat, torrenlem Cedron augeal. Ingressis
ergo ab seplentrionaliparteurberii, primum de locis
sanctis pro condilione plalearum, divertendum esl
ad ecclesiam Constantinianam, ubi crux Doraini in-
venta esl. Dehinc ab occasu Golgothana videtur ec-
clesia, in qua etiam rupis apparel illa, quce quon-
dara ipsam affixamDomini corpore crucem pertulit,
arganleam nunc grandem sustinens crucem, pen-
denle desuper senea rota cum lampadibus. Infra
ipsum vero Iocura Dominiccecrucis, excisa in petra
crypta esl, in qua super altare pro defunctis'bonora-
tis sacrificium solet offerri, positis interim in platea
corporibus. Hujus quoque ad occasum ecclesia Ana-
stasis, hoc est Resurrectionis Dominicae, rotunda
eedesia, iribus eiucta pariclibus, duodecim colum-
{j|9 ; - PETRl DIACONl > 1120
i.js suslenrlatur, inter parietes singulps ialuni liabens A
h nions -scissus, et In ipso monte Calvariae ascendiuu
spalium vi_e, quce tria altaria in tribus Iocis parielis per gradus decem et septem, et ibi pendenl lampa-.
medii coiuinet, hoc esl australi, aquilonali, et occi- des novem cum singulis nappis (sic)argenteis, Stibius
denlali. Haccbis qualernas porlas per tres e regione vero est Golgolha, ubi cecidit sanguis Christi super
parieles habet, e quibus qria.uor ad vulturnum et petram scissam. Subtus autem monle Calvariaecon
qualuor ad eurum spectant. Hujus iro medio inonu- tra orientem est lemplum Domini ex alia parte
nienlnin Domini i-otundum pelralexcisum est, cujus' civitatis, quod Salomon aedificavit. Qualuor portas
culmen intrinsecus stans homo manu contingere po-. habet, prima ab oriente, secunda ab occidente, ter-
test, aboriente babens.iiilroiium cui Iapis ille ma- tia a raeridie, quaria ab aquilone, quce habent signi-
{?nus appositus esl, quod intrinsecus foramentorum ficationem quatuor pariium mundi. Deforis vero
vesligia usque in prcesens ostendit; nam.extrinsecus octo angulos babet; per unumquodque angulum
Tisque ad culminis summitatem lottim marmore le- duixlecim passus volvilur. In mediura teinpii est
cluin est; summum vero culnien auro ornauun au- irioiis magnus circumdalus parietibus, in quo taber-
ream magnam gestat crucem. naculum, illuc et arca tesiamenti fuit, quaea Vespa-
In Iitiius ergo monumenti aquilonali parte sepul- siano iinperatore,tlestrucio lemplo,Rom_e delataest.
crum Domini in eadem pelra excisum, longitudinis * Alaiere vero sinistro labernaculi supersaxum posnit
1
septem pedum, trium mensura palmorum, palu- Domintis Jesus Christus pedem suum quando eum
mento allius eminet. Iiitroilum habet ab latere me- Simeon accepit in ulnis, et ita remansit pes scul-
ridiano, ubi die noctuque duodeciui lampades ar- plus ibidem, ac si in cera positus esset. Ab alio vero
dent, quatuor intra sepulcrum, octo in margine laiere saxi est labeiTiacuium -tperlum, in quo per
ilexlro. Lapis.qui ad ostium moriumenti posilus erat, , gradus viginti duo ascenriitur. ibi Dominus orabai,
nunc fichus (sic) "esl. Cnjus pars minor quadralum i ibi et Zacbarias sacrifieabat. Extra lempluin locus
altare ante ostium nihiloininiis ejusdem mouttmenlii esl ubi Zacbarias filius Barachiae interfeclus'est.
stat, major vero in orientali ejusdem ecclesia: Ioco;; Super saxum in meriio templi pendet^candelaaurea,
qtiariraiigtilutn aliud altare sub linteaminibus exstai. in qua est sanguis Christi, qui per pelram scissam
Color autem ejusdem monumentiet sepulcri albo ett descetidit. Contra nieridiem autem, non longe, lem-
rubicundo permistus esse vtdetur. Ad dexleram vero> plum Salonionis, in quo habiiavii, conslriictum est;
partem huic ecclesiaecohaeret Dei Gemlricts ecclesiat iu quo sunl portae viginti quinque; intus babet co-
quadrangula. In plalea quae Mariyrium et Golgoihat lumnas trecentas sexaginla duo, et subtus non longe
conlinuat exedra esl, in qua calix Dotnini, scrinio) f, cunabula Cbristi, et balneum ejus, et Ieclum sancte
reconditus, per operculi foramen tangi sojet el oscu-- Dei Genitricis. Subius lemplum Douiini ab oriente
lari. Qni argenieus calix, duas hinc et inde ansulass est porta Speclosa, unde Dqminus inlravit sedens
habens, sextarii Gallici mensuram capil; in quo estt • superpullum asinae; ibi et Petrus claudum sanavit.
et illa spongia Dominici polus ministra. Ibi etiam inI Gontra aquilonem est ecclesia Sanctce Annse, tibi,
Golgolha Abraham lsaac filimn suum obtulit. Lanceai tribus annis beata Maria nutri_a_ fijit. Piope vero-
prceterea militis inserta habetur in cruce lignea ini est Probaiica piscina, quae quirique porticus habet.
porticu Martyrii, cujus baslile in duas partes inter- In vicinia autem lempli est Bethsairia piscina; ge-
cisum est. Hcecquidem sancta Ioca extra montemi mino insignis lacu apparet, quorum alter uberius
Sion posita s-unl, quo se ad aquilonem deficiens locii plerumque impletur imbribus, alter rubris est
tumor pprrexit. In inferiori vero parte urbis tem- discolor aquis. Ab ea fonle montis Sion, quae prce-
j-lum in vicinia mtiri ab oriente locaium est; paucae e rupta rupe orienlalem plagam spectai, intra muros
illic cislernce sunt. Sepulcrum vero Dominj, de quoo atque in radicibus collis fons Siloe prorumpit,
supra reuilimus, est fabricatum in medio templi;; qui alternante quidem aquarum accessu in meri-
iemplum vero in media.uivitale contra aqtiilonem,', diem profluit, id est non jugibus aquis, sed in certis
npn longe a porta David. Post Resurrectionem au-- D horis diebusque ebullit, et per terrarum concava et
tori est liortus, in quo sancla Maria cum Domino o anlra saxi durissimi venire consuevil. In suprema
.locuta est. Foris ecclesiam reiro est mediefas orbis;; montis Sion planiiie est ecclesia magna ab aposto-
qno loco dicil David : Operalus est salutemin medio o lis fundata, eo quod ibi Spiritum sanclum accepe-
terrm (Psal. Lxxm).AIius etiam propbela dicit: Hmc c runt, ibique sancia Maria obiit, in qua eliam locus
dicit Bominus : Ista est Jerusalem; in medio gentium n coenae Domini osleriditur. Sed et colurrina inar-
posui eum (Ezech. v). In Golgotha aulein est parss morea_ in medio slat, cui adhcerens Dominus fla-
ligni salutiferae crucis, in qua confixus est Dominus,i, gellatus est. Hic moristralur pelra, super quaro la-
et litulum quod est reposilum in locello argenteo.). pidalusest Stephanus marlyr beatissiuius, sitaextra
Estillic et cornu, unde ungebaiiiur reges, et aniiu- i- civitatem.
lum Salomonis. Non autein iongea medieiateniundili In medio aulem Jerusalem, ubi cruce Domini
est.carcer; ibi veroest alligatio; ibipropeetflagel- 1- snperposita mortuus resurrexjt, eolumna celsa stal,
Iatio.ibique prope spinis coronatio, ibi propc est de-e- quce cestivo solstitio umhram non facit: illic medie-
spoliatio, el vestimenii divisio. tas mundi esf. In ecclesia"vero quce dicitur Sancta
In Calyaria autem, ubi crucifixus csl Dominus, est5t Sion, esl tbronus Jacobi fralris Domini, qui jux.a
IfSl LSBERDE LOCIS SANCTIS. 4!__2
templum sepultus est; in eo aiitetn loco fundata est, A; ab Joppe usqueBei.hleliem qnadraginta sex niilli-
ubt coenantibus aposlolis posl passionem, ostiis: bus. Juxta murum tcnipli vel Jerusalem ab oiienie
clausis, apparuit Domiiius. Prope vero illic est; Gsenonoccurritj.quce est vallis Josaphat a sepien-
porta, de qua angeltis Pelrum eduxit. De temploi trionali plaga in auslrum porrecla, per qu.ani torrens
vero, quod Salomon aedificavil, duae tantum pinuae>' Ceriron, si quando pluviarum'aqnam recipil, de-
permanent',' quarum una quce altiof valde est, ipsa''• ciirril. ....
est in qua Dominus tenlalus est a diabolo; reliqua Hcec vallis, elpauca campi planities, irrigua et
aulem deslrticla sunt. Propc antem portam effusttsi nemorosa, plenaque deliciis est. In hac lurris est
est sanguis Zacbariae filii l.arachice. Porlam David regis Josaphai, sepulcrum . ejus conlinens. Cujus
egredienlibus pons occnrrit in auslrum per valleni ad dexteram de rupe monlis Oliveti, excisa et sepa-
directtis, ad cujus medietatem ab occasu ficus ma- rala domusduo cavata habet sepulcra, hoc est
gna stal, in qua Jud.is laqueo se suspendil. Porro Simeonis senis el Josepb sanctce Marice sponsi. Iu
Haceldama ad australem plagarii monlis Sion pere- eadem valle sanclce Mariae rolunda esl ecclesia ,
grinos et ignobiles mortuos, alios lerra tegii, alios lapideo labtilatu discreta, cttjiis in superioribus
inhuinalos putrefacit. Sudarium capitis Domini, quatuor altaria, in inferioribus unmn babetur
post Resurreciionein ejus, inox quiriam Chrislianis-. B in oriejiiali plaga, et ad ejus dexieram nionii-
simus furatus, usque ad obitum, divitiis sibi af-; mentum vacuum, in quo simcta Maria aliquandiu
fluentibus, hahtiit. Qui moriturus inlerrogavit filios pansasse dicitur. Hanc intrantes vident ad dexte-
qtii Domini sudarium, qui caueras patris.velit ac- rani iiiserlam parieli- pelram, in qua Dominus
cipore riivitias. Major vero thesaurosrerum/minor nocte qua tradebalur oravit, vestigiis genutun quass
elegit sutlarium. Et mox illi priori decrescunt cera.molli impressis, Mons Olivarum, mille ab Je-
usque ad paupertatem; fratri autem juniori cum rusalem discreius passibus, altitudine montis Sion
fide crescunt, et opes usqne ari quinlam generatio- par esl, sed Iongitudine et laliludiue- praestat,
jaem tenuere.IIincad impios perveriiens dmtias tan- exceptis vitibus et oUvis, rare, ferax arboris, fru-
tum auxil, ubi Jtidaeis el boc tempore multo donec menli quoqtie et liordei fertilis. Neque enim bru-
post longa liiigia, qnibus Chrisiiani Judcci se Cliri- chosa, sed beibosa etfloilda soli illius est qualiias.
sti, itifideles vero se patruro suorum affirmabant In cujus ;suiuirio vertice, iibi Dominus ad coelos
haefedes, Mauras Saracenorum rex, qui nostfa celate asceudit, ecclesia rotunda, granriis, ternas per cir-
fuit jtidex, postulatur. Qui, accensa grandi pira , cuiium cameratas habet porlieus desuper lectas;
Christum juriicem precatur qui boc pro -suorum . interior namque domus propter Dominici corporir^
salute super caput habere signaretur. Missum vero meatum, camerari et tegi non potuit, altare ad
in ignem sudarium, veloci raptu auftigiens evolal, et orienlem babens angusio culmine prolcctum in
in summo aere diutissinie quasi lurienriovolueri- cujiis meriio uliiroa Doniini vcstigia, coeio desuper
tans, ad ultimiim, cunclis ulrisque inliieniibus, se patente, ubi asccndit, vistiniur. Qtiai cum quoiidie
levitor in cujusdam de Christianis sinu deposuil. a credentibus terra tollalur, iiihiloroinus roanet,
Quod maue mox lolus populus sumroa veneraiione cariemque adhuc sui speciem vcluti impressa signata
salulabat el osculabatur; habebat aulem longitudi- , vestigia servat. Hceccirca aereaiota jacel usque a<!~
nis oclo pedes. Sudarium vero, cnm quo Christus verliceni alta, ab occasu habens introiium, penden-
faciem suam exlersit, quod ab aliisVeronicae dicitur, le desuper in trocleis inagna.lampade lotaque dio
teropore Tiberii CcesarisRomcedelalum est. Arundo ac nocte lucente. ln occidenlali ejusdcm ecclesias
vero cum quacaput ejus percussum est, el sanda- parie fenestree octo, toiidemque ea regione lampa-
lia ejus, el lora cum qtiibus ligalus est, et circum- des lucent. In die Ascensionis Dominictc per annos
cisip ejus, et sanguis ejus in basilica Constanli- singulos, missa paracta, validi flaniinis proce Ia
niana RomaeTenerabiliter honprantur.Aliiid quoque desursum venire consuevit, et omnes qui in ecelesia
aliquanto majus linteiim in ecclesia veneratur; D ] fuerint lerrce prosternere. Monumeiiliim Lazari
quod fertiir a saricla Maria conlextum, duodecim ecclesia ibidem exsiructiim demonstral, et monaste-
aposlolorum ot ipsius Doroini continens imag-incs, rium grande in campo Belhaniae,magna olivarum
nno latere rubro el altero viridi. silva circumdat. Est autein Bethania quindecim sl_a-
- Circa Jerosolyniain aspera ac montuosa cernun- diisab Jerusalem; lertia, quoque monlis
ejnsdem
tur.Ioca. Ilinc quoque septentjionem yersus usqne ad ad austialem Belhaniae partem ecclesia esl, ubi Do-
Arimatliaeam terram'pelrosa et aspera per interval- minus ante passionem discipulis de die judicii locu-
la monslrantur; valles quoque spinosae usque ad lus est. Trans .torrenlem (.edron est spelunca.et
Thamnycara regionem patentes. Ad Caesareamvero super eam ecclesia in eo loco, uhi qtiinta feria post
Palaestinaeab Jerusalem, quainvis aliqua reperian- coenamSalvatorem Judaei comprelienderunl; qui IOT
trir angusta et brevia aspera loca, praecipue lamen cus est in capite valIis3osaphat.In eademvero.valle
planiiies campoium, interpositis olivetis, dislant stetit palma, unde pueri ramos tulerunt quando
auiem sepluaginta millibus passuum. Longiludo claniaverunt Hosanna. Ilem in monteOliveti est spe-
vero terr* repromissionis- a Dan usque Bersabee lunca, et in ea altare bene lucidum, in qua solebat
tenditur spalio cenlum sexagiiita qiiinque niinium, Dominus docere discipulos suos: super quam spe-
H23-- PETRIDIACOM H24
luncani est sancta ecclesia grandis, et nonlongej A versis ad aquilonem; sepulcrum vero Adam
est martyrium S. Stepbani. lnde non longe est plasti obscurions el vilioris proto-
operis non longe ab illis
locus ubi oravit Dominus quando factus estsu- ad borealemexlremamque muri illiuspartem pausat.
tlor ejussicut guttce sanguinis. In itinere aulem Triumque feminarum viliores et minores memorice
Betbanice vicus est, de qua adducla est asina. cernuntur. Mambre collis mille
passibus a monu-
Bethlehem sex millibus in austrum ab Jerosolyma, mentis his ad
boream, berbosus valde et floridu?,
discreta, in dorso sita est angusto ex omni parle campestrem habens in verlice planitiem, in cujus
vallibus circumdaio, ab occidentein orientem mille
aquilonari parle quercus Abrahce duorum bominum
passibus longa, liumili sine lurribus muro per ex- altitudinis
truncus, ecclesia circumdata est. Egre-
irema plani veriicis Instructo. Incujtis orientali an- dienlibus Hebron ad aquilonem in sinistra parle
gtilo quasi quoddam nalurale semianlrum esl, cujus Yiceoccurrit mons pinosus parvus, tribus millibus
cxterior nativitatis Domiiiicceest locus, inlerior
passuum ab Hebron, unde Jerosolymam pinea Iigna
prcesepe Domni nominatur. Haec spelunca tola feruntur in camelis; nam in omni Judaea
interius pretioso marmore tecla. Supra ipsum vel currus raro flunt. plaustra
In vicesimo autero quarlo mil-
loctim, ubi natus est Dominus, SanctceMarice gran- Iiario ab
„' Jerusalem, juxta Hebron, est fons in quo
dem gestat ecclesiam, petra juxta muruin cavata,
bapiizavii Philippus apostolus et evangelista eunu-
•primum Dominici corporis lavacrum, de muro mis- chum Candacis regincc. In loco vero qui appellatur
sum stiscipiens, hactenus servaf, quae si qua forte
Terebinthus, ubi apparuerunl trcs cangeli Abrahce,
occasione, vel industria fueril exhausla, nihilo- est puteus Abrabce optimus, el spelunccednceluci-
minus continuo, dum respicis, sicut antea fueral, dissimceubi babitavit, nam,ei altare ibi positum esl,
plena redundat. Ad aquilonem Bethiehem in valle et ante se ecclesiam habet. Non Ionge autem inde
contigna ecclesia esl. Ad auslrum verb in valle^
mons est ucque deduxit Abrabam angelos eun-
conligua in ecclesia sepulcrum esl sancli Hiero- tes in Sodomis. quo ,Intus vero in Hcbron, domus con-
•
nymi. sistit David, unde adhuc aliqua pars stat; nam cu-
Porro ad Orientein in turre Ader, id est gregis, mille
ubi mansil, usque bodie ihi ad oralionein
passibus a civilate segregala ecclesia est, triumi biculum, currilur. Longe autem ab Ilebron ad passus tre-
pastorum dominicae nativitatis consciorum monu-
menta conlinens, sepulcrum vero David in Jerusa- centos, in loco qui dicitur Abramiri, est doraus
iem situm est. Yiarcgia quce ab Helia Ceron ducit, Jacob, ubi ecclesia sine teclo conslructa esf. Inde
ab oriente Bethlehem, ab occidente sepulcrum vero ad passus quinquaginta. est sepulcrum sancli
Rachel habel. Piscina vero, nbi exprobravit Rabsa-_C Caleb. Item Abramiri vinea est, in quaest spelunca,
ubi requiescunt corpora undecim filiorum Jacobi :
cesjuxta Bethlehem est. Juxla oslium autem spe-
<iiiic_epuieus est, mide aquaro concupivit David. In ossa autem Joseph separatim sepuha in sua eeclesia
valie etiamquaeBeihlehein est, sunl meriioriceregum suiil; non Iongevero ab^Hebron est sepulcrum Abner
Jtidae.Non Iongeautemindeest ecclesia, quaeappella- filii Ner. .
Jerieho ab Jerusalem in orientem versus decem
turAdPastores, ubinunc est viridariumgrandeclau-
sum parietibus diligenlerpergyrum.etibieslspelunca j et octo millia pedes abest, qua lerlio a funda raentis
Jucidissima, habens altare in eo loco ubi pastoribus, dcstructa, sola domus Rahab ob signum fldei per-
cum vigiliashaberent, appareris angelus annuntiavitt manet: ejus enim adbuc parieles sine culmine du-
eis Christi nathiiafem. In Analho autem est lurriss rant. Locus urbis segetes et vineas recipit. Inier
in qua lamentavil Jeremias propheta; distat auiem! hanc el Jordanem, quinque vel sex ab ea millibus
ab Jerosolyma milliario quarlo. Milliario vero abI, separaluin duodecim lapi-
Jerusalem duodecimo est sepulcrum sancli Amoss des, quas Josue de Jordane lolli praeceperat in ec-
altrinsecus juxla parietes ejus-
prophetie; qui locus appellalur Tliecue. In quo iti- clesia Galgalis facta
nere contra mons est quem excavavit Herodes, n dem jacent, vix singuli duobus viris Ievabiles. Est
et fecit sihi palatium super eremum conlra mare» juxta Jericho fons uber ad potum, pinguis ad rigan-
Moiiuum. ln Thamnarisere esl sepulcrum sanciii dum, qui quondam sterilis ad generaiidum, parum
Jesu filii Nave, ubi sunt et gladii petrini, unrie e salubris ad potandum, sed per Elisaeum propheiam
circumcisi sunt filii Israel secundo. Ecclesia vero ibiii sarialus est. Denique campus eum circumjacet, se-
construcla est; distat autem ab Jerusalem millia-- pluaginta stadiorum in loiigiludine.viginti in latitu-
riis viginli. In alio atitem monle, ad milliariim se-- dine patens, in quo mirabilis hortorum gratia, va-
cundum, est ecclesia ubi requiescunl corporaa ria palmarum genera, prces.tantissimi apium felus,
sanctorum Eleazari et Phinees. Milliario vero abb illic optimum balsamum gignitur. Quod ideo cum
Jerusalem, in loco qui dicilur Cariathaim, ubi fuitt adjeclione significamus, quia agricolre cortice lenues
arca Domini, ecclesia illuc conslructa est. Hebronn virgulas acutis lapidibus incidunt, ea in quibus bal-
in campi latitudine sita, et ab Jesusalem viginti;i sama generantur, ut per illas cavernas paulalira
duobus millibus separata, uno ad orientem sladioo dislillans, humor se colligat lacrymis pulcher roran-
speluncam duplicem habet, ubi sepulcra palriar-- tibus. illic , cyprum, illic mirobalsamum nascitur.
cliarum quadrato muro circumdantur, capitibuss Aqiia, ut caefera fontium, cestale frigida, hieme te-
1125 LIBER DE LOGIS SANCTIS. 1128
pens, ver mnllior. Urbs ipsa condila in campo, cui A ignari, si illuc projicianlur, revinctis post lergum
superemincl mons diffusior et nudns gignentium; mariibusy sine dubio nalant. Aqua ipsa' sterilis et
segrum enim et jejunum solum, el ideo est desertum amara, ccelerisque aquis obscurior praeferens
ab incolis. Hic a Hcytbopolis urbis lerra usque ad siniilitudinem. Vagari super aquas biiumina cerium
regionem Sodomilanam, elAlfaltios fines diffusus est alroliquore, quae scaphis appropinquantes colli-
iiabelur. usque ad Roaros gnnt. Haereres! ibi bitumen et nequaquam ferro
AraSae Petrae-cenlum terminos exlentus. Ubi etiam praecidi fertur, sanguine tanlum mulierum et men-
mons estFerreus nominalus. Inler hos duos"mon- strua et urina cedit, utilis autem ad compagem na-
tes campus magrius jacet, qui dicitur Aulon, cujus vium, vel corporibus Iiominum medendis. Servat
longitudo centum et viginti rexordium a vico Gen- adhuc regio speciem poence; nascunlur ibi poma
pano, flnis usque Alfaliurii Iucum. Jordanis" eum pulcherrima, quce edendi cupiditatem spectanlibus
enim medium intersecat, viridilantibus ripis, flumi- generant; sicarpas, faleseunt, el resolvuntur in ci-
nis ailuvione, si quidem supra ripam flurainis fructus nerem.ftimumque excitant quasi adliuc ardeant.
arborum uberior est, alias longe exilior; arida enim Sanein diebus eetalis modicus per spalia catnpi ex-
sunt omniapraiter oram fluminis. Ipsius aulem Jor-' cestuatvapor, unde et coalescente vitio nimice sicci-
dauis exordium in provincia Fenicis ad radices mon- B latis atque humidi corruptior aer miserandas incolis
lis Liban.i, ubiPanium, id est Ccesarea Philippi sita conficit cegritudines.
est. . . -. , ..... In Trachonitide vero In loco ergo, in quo Dominusbaplizalus esf, crux
terra fons est rolce qualitatem exprimens, unde et lignea slat usque ad collum alta, quce aliquoties
Syla nomen accepil, quindecim a Ccesarea roillibus aqua transcendente absconditur. A quo loco ripa
passuum discretus; jta jugilerplenifsaqriaruro abun- ulterior, id est orienlalis, injactu fundce esl; cilc-
danlia, utneque superiluaiit.neque unquam minuan- rior vero ripa in supercilio monticuli, ubi coiislru-
tur. In hunc Philippus telrarches paleas misil. . . ctum est monaslerium Sancti Baplistfe Joannis, de
'. , Unde liquet in Phiala prinei- quoper ponlem arcubus suffulium solent descen-
pium esse Jordanis, sedpostsublerraneos mealus in dere ad illam crucem, et orare. In extrema fltiminis
Panio coepisse fluere, qui mox lacum ingressus pa- , parte quadrata ecclesia qttatuor lapideis...-. super-
ludes ejus intersecat. Inde quoqiie cursus suos diri- posita est, cocto ex latere, crcfa super lccia, ubt
jgens, qumriecim millia passuum sine ulla intermis- Domini vestimenta cum baplizarelur servala stint....
sione -progreditur usque ad urbem Juliam. Postea Ab eo loco quo e faucibus maris GalilaeaeJordanis ex-
lacum Genesar medio transit fluenlo, unde plurima itusqueubi mareMortuum intrat, oclo dieruro iter
circumvagatus, Alfaliium, hoc est mare Mofluuin,' est. Locustce aulemdeqiiibus edebalbeatus Joannes,
ingressus, laudabiles perdit aquas;esl enim coloris ibi usque hodie sunt, quae cprpusculis in modum
albi sicul lac, et ob hoc In mari Morluo discerni- digiti manus exilibus et brevibus, in berbis facile
lur. Esl autem Genesar, id est marejGalilece,>ma- captae coctceque in oleo pauperi pracbenl victum. In
'
gnis silvis circumdafum , in longitudine habens eodem deserlo suiit arbores folia lata et rotunda
centum sexaginta stadia, in laliludine qnadraginta; lactei coloris el melliti saporis habentes.-quce natura
aquee dulcis et ad polandum amabilis, siquidem nec fragili manibus confricanlur et edunlur, hoc esse
pajtisiris uliginis crassatum aliquid aut turbidum mel silveslre dicitur. Ibidem et fons siincti Joannis
recipit: quia arenoso undique litlore circumvc- Baptista: ostendilur lucida aqua lapideo protectus
nitur. Sed amoeniscircumdatur oppidis : ab oriente teclo, calce perlito. Qui auiem ad Jordanem ire ab
Juliade el Ilippo, ab occidente Tiberiade Jerusalem desiderat, per montem Oliveti descendit;
. .' genera quoque piscium guslu, a monte Olive.i Christus ascendil ad coelum, et ibi
specie, quam in alio lacu praeslantiora. Mare vero fecil Paler noster. Mons aulem Sion a meridie est,
Morluum longiludine stadiis quinquaginta octoginta ibi obiit sancta Maria; et ibi Dominus coenavit cum
usque ad Zoaros Arabiae, lalitudine cenium quin- j) discipulis suis, et ibi misit Spiritum sanclum supef
quaginta usque ad vicinia Sodomorum protendil. discipulos. Jri.ecclesia vero quce est in Bethlebem'
Nam el de puleis quondam salis posl Sodomce et est mensa, in qua comedit sancta Maria cum tri-
Goniorrhae.. .. cerlissimum esf. Apparet vero pro- bus regibus, Cbristum Dei Filium requirentibus.
cul de specilla morilis Oliveti cernentibus. Quod Colnmnaesunt intus ipsam ecclesiam sexaginta qua-
flucluum collisiqnecommojumsalsissiinum ejicit sal, tuor : ibi requiescunt pueri pro Christo ab Herodo
et hoc solc siccalum accipilur, multis nationibus interfecti. Fundamenla vero murorum urbis Jericbo,
profuiiirum. Mare vero Mortuum nihil recipit ge- quos subvertit Jesus filius Nave, adbuc ex parte ap-
nerum viventium, neque pisces, neque assuelas parent. Arbor vero sycomori in qua ascendit Za-
aquis.... Denique si Jordanis auclus imbribus chaeus, slatjuxta domumRahab.' Non longe autem
pisccs illuc influentes rapuerit, slatim moriuiitur, ab Jericho est locus unde Elias raptus est in coeltim.
el pingulbus aquis supernalant. Lucerna accensa Trans Jordanem vero sunt montes' excelsi valde,
ibidem natat sine ulla conversione, exstiricta demer- inler qiios est altior unus qui vocalur Naban, in quo
gitur, omniaque vivenlia demersa, licet sint vehe- ascendit Moyses, qtiando vidit lerram repromissiohis
liiaiter il;i.-.aslatim resiliunt. Horoines enim natandi el morluus est. Gabaon non Ionge eslab Jcfiisalem,
 1127, „ PETRl DIACONI . 112?
quam expugnavit Jesus. Emmaus autem ubi Domi- A verlexipse campeslris et multum amo3nus,viginli et
nus cuni discipulis suis post resurrectionem comedit, trium stadiorum spaiio dilalatus, ubi grande mo-
sexaginla stadiis ab Jerosolymis dislat. In lurre au- nasierium, grandi quoquesilva circumdalur.tresee-
lem Cades domus fuit Jacob, cujus fundamcnlausque clesiashabens, unam in honore Domini Salyatoris, re-
bodie apparenl. In Galilaeaautem est villa Some, de liquecautem ducein honoreMoysiset Eliee.Locusvero
qua fuit Abisac Siinaiiiilis, et roulier in cujus domo ipse muro cinctus roagria gestal_edificia,valdeaulem
mansitEliseeus : quae domus u..que hodie permanet. excelsior, et allior quam Hernioh ; iiarn et GaWasa
A monie vero Hcrmon qui exeelsus valde est, omnis omnis, et mare Tiberiadis inde apparet. Contra se
Galilceavidetur, in quibus nibil pulcbrius esl; nam vero positi sunt monles ulrique. Iii Endor est do-
eum sit planities grandis, aliud nihil est nisi vineee muspythoniss_8, adquam fuit Saul nocle.de qua
el oliveta. Ibi aulem ager est, in quo Dominus eum domo adhuc fundamenta apparent. In Tiberiadis
discipulis suis comedil: ibi lapis est, in quo cubitum eo loeoriufic estecciesia, in qua domus fuii aposto-
fixit Dominus, qni usque hodie videlur. Non Ionge lorum Jacobi et Joannis. Ibi eliam juxla mare Tibe-
vero ab eodein montefons est, quein Salvator bene- riadis est.super quem Dominus pedibns ambulavit.
qui fons ad omnes infirtnitates valet. In vilia In Capharnaum aulem ex dorao apostolorura princi-
<Ii_s.il,
vero Naim, in domum viduae, cujtts filius resusct- B pis ecclesia facta esC qui parietes usque hodie ita
tatus est, nunc ecclesiaest; sepultura aulem, in siant sicul fuerunt. Ibi paralylicum Domiuus cura-
qua ponere e.um volabani, usqne hodie esi. In Na- vil. Illuc est et synagoga, in qua Dominus dacroonia-
zara vero est borttis, ubi Dominus fuit, postquam cnni curavil, ad quam per gradus iriultos ascenditur;
reversus esl de iEgyplo. Prope civitalem, qtiss nunc quse synagoga ex lapidibus quadi;atis est facta. Nou
Neapolis dicitur, ecclesia quadrifida esl, hoc est in longe aulem inde cernumur gradus lapidei. super
crucis morium facta, in cujus niedio est fbns Jacob quos Dominus stetil. Ibidem" vero super mare est
fenum salis, et arbores pal-
quadraginta cubitis altus, [de quo Dominus campus herhosus habens
aquam a muliere Samaritana petere dignatiis est: marum multas, et juxta eas septem fontes, qui sin-
duo autem milliaria eeelesia ista distat ab eadem guli infinitam aquam eniitfunl, in quo campo Dotrii-
villa, qtiaa olim dicta esl SichemJ A longe vero ab nus de quinque panibus et duobus piscibus popu-
eadem ecclesia passus quinginios esl ecclesia, in ' lum saliavit. Sane lapis, super quera Dominus panein
qua requiescit sanctus Joseph. Locus autem il!e posuil, nunc est faclum allare, de quo Iapide nou
in quo Domiiuis paues benedixit et fregit, citramare iiuslra tolluni venienies pro salute sibi, et prodesl
Galileecead aquilonem civilatis Tiberiadis, campus emnibus. Juxta cuius ecclesice parictes via publica
lierbosus et planus, nunquam ex illo tempore' ara- traiisit, ubi Matthceus aposldlus teloneum babuit;
tus, nulla habens cedificia, fontem tanlum, exquo inrie in monlem, qui juxta est,"est spelunca in qua
tunc illi biberunt, ostendens. ascendens beatitudines dixit Salvator. Nou longe
Qui ergo ab Jerusalem Capharnaum pergunt, autem iiide esl synagoga, quam Salvalor maledixil;
per Tiberiadem ilerhabent, deinde secus mare Gali- nam cum transirel Salvaior, et illam Judcei fabrica-
lneee,et locum benediGlionis panum, a quo non longe rent, interrogavit eos dicens : Quid facitis ? ef illi:
ciyitas Capharnaum murum non habens, angusto Nihil. El Dominus : Si niliil esl quod facilis, nihil
inier moniem et slagnum siiu, per maritimam oram, erit semper. Quod usque bodie ita permanet. Posimo-
orientein versus, longo tramite prolendilur, montem dum enim quoties voluerunl illam Jud_ei fabric-tre,
ab aquilone, locum ab austro babens. Nazareth quidquid per diem faciebant, pernoctem diruebatur,
murum non habet sed magna aedificia , duasque et mane semper in ea mensura inveniebatur fabiica
grandes ecclesias, unam in medio civilatis, stipra ejus in qua fuerat lunc quando maledicia est.
tiuos fundata cancros, ubi quondam fuerat domus Inde aulem non longe sunl montes Gelboe, ubi est
in qua Dominus nutrilus esl infans. Ilaec autem et vicus Gebus, ubi morlui.suntSauI et Jouaihas. lu
ecclesia duobus , ut diclum est, lumulis, et in- r. Jezrael autem vinea quae fuit Naboth, nunc puteus
terpositis . arcubus suffulta habet inferius inter tanlum esl. Ibi et ftindamenta turris usque hodie
eosdem lumulos fonlem lacidissimum, uude aquam apparenl, sepulcruin vcro Jczabel usque horiie
in vasculis per. trocleas in ecclesia extrahunl. Altera ab omnibus lapidaiur. Non longeauiem a civitate est
vero est ecclesia , ubi domus erat in qua angclus mons in quo sedit Elias propheta, quando eum per-
' S. Mariae
locutus est. Spelunca vero in qua habita- sequebalur JczabcI.A longeesl parsniontis Cariiieli;
vit magna cst et lucidissima, ubi est posilum altare, est locus ubi Elias altaro Domino consecravit. Se-
et ihi intra ipsam speluncain esl locus, unde aquam baslia, quae oliin Saniaria dicta est, continei eccle-
tollebal. ln eadem aulem civitate, lubi fuitsynagoga, siam, inquarequiescitcorpus sancti Eaptista: Joan-
iiunc est eeclesia, ubi Dominus legil librum Isaiae. riis, et Eliscei, et Abdice. In secundo autem 'mlllia-
Foris.autem castellum fousesl, unde aquam sancla JTOmons est alussimus, in quc suiil duae speluucr--
sumebatMaria. MonsThaborin medioGalilcececampo lucidiisimcc, in quaruro una absconditi suut pro-
in tribus millibus Manasse ao' hoream a mari Cene- phetae sub Jezabel, iu altera autein sedit sancius
j-eth dislat, cx onini parle rolundus, herbosus Eiias. Milliario aulem vigesiroo a Sicbem est' teui-
valde et florkhis, allituriinis triginla sladiorum, pluni destrccti'111in Silo, ubi est et s^pul.rinr/Ucli
 H29 LIBER DE LOCIS SANCTIS. iJ50
sacerdolis. In Bethel autem ibi constructa est eccle- A , est columna grandis, qu_eappellatur Bomon, in qua
sia in eo loco ubi Jacob, dum irel in Mesopolamiani, pbosriix post quingenios anrios . residere consuevit.
in ccelum usque tendenlem. Ibi est __Egyptiautem cum-sint tibertissima loca'; tamen,
" vidit scalam
etiam et sepulcrum propr.el.equi prophetavil adver- , quce tenuerunl filii Israel, suni meliora.
sus Jeroboam. Milliario aulem vicesimo secundo ab Pars Arabieeqiicejungilur Pafeslince,inaccessibile
Jerosolymis inier Socheliel Judae, et inter Zechara iter habei;"nam licet mansionibus quindecini....loca
Mttel oceidit David Goliam Philisihaeum. In Eleu- lamen ipsa sine aqua sunt. Ab Jerusalem autem usque
tberopoli aulem Joco Bycocyca, in qua est sepulcrum ad montem sanctum Sina, suntmaiisionesviginti duo.
Habacuc prophetae.Ab Eleuiheropoli antem milliario PelusiusverometropoIisestproyinci-eAugiistaeNiceae;
quiiito decimo est sepulcrum sancti Esdrceprophelee - Augusla Nicaeaeaulem provineia in .Egypto esi. A
in loro qtii dicilur Asoa. El in milliario teiiio in loco Pelusio aufem usqtie ad montem Sina suut mansio-
-"qui dicilur Cliariassali, quod ante dicta est autem _ nes duodecim. Antequamveropervenias ad montem
Morastites, est sepulcrum saricti Micheeepropheiee. Sina occurril castrum Clesma super mare Rubrum,
- Tuphnis esl posita 1super ripam flumiius Nili. Ihi est ubi filii Israel sicco pede transierunt mare. Vestigia
; palaiium Pjiaraonis, ubi sanctus Moyses cofam Pha- autem currtis Pliaiaonis in mediis arenis apparent
raone mirabiliafecil. Alexaiidria ab occasu in orlum B usque in sempilernum. Rotee autem ipsee inter se
solis longa, ab auslro ostiis Nili cingitur, ab aqui- mtilto plus apparent, quam currus temporis noslri,
loiie Iacu." cujus portus caeteris difficilior qui nunc in Romano imperio fiunt. >Nam iriier
quasi ad formam •bnmaTiicorporis in capile ipso et rolam et rofam viginli et quattior pedes, et -eo
siatione capacior, iu faucibus vero angustior , qua- ampliiis fueru.nt : orbitae aulem -ipsae habent bi-
meatiis maris ac. navium suscipil, qtiibus quaedam nos pedes in lato. Vesligia _vero currus Pbaraonis
spiraudi subsidia poriui subiriinistratur; ubi quis usque ad mare accedil, ubi ;aulem_ ingressus 'est
angustias alqiie' ora portus evaserit, tanquam Teli- in mare,' dum vult filios Israel comprehendere;
. qiia corporis forma, ita riiffusio maris longe Iateque in eo.auteni loco, in quo ingressi sunt filii Jsrael in
extendilur : in ejtisdem dextera portus parva insula mare,.id est quousque Pharaonis orbii» apparenl
.hahetiir, in qua phai-us, id esl lurris maxima est, in bodie drio signa posila sunt, unuin in dexlro, '
nocliirno lempore flamniaruin faucibus ardens, me et aliud in sinistro, idem ac si columnellee factae
decepii tenebris nanicein seopulos incidanl el vesli- sunt. Locus autem ipse non lpngea castro est,-id
buli limiiem comprehendereuequeaiit, qui el ipse-se est de Clesma. Clesroaautem ipsa in ripa est, idest
sempei" inquielus esl fluclibus hinc indecollidenli- ^ supra mare; nam porlus est -ibi clausus, qui portus
- bus. Portus vero placidus semper ampliludinem mittlt ad Indiam, vel excipit venienles naves de In-
' urbeni inlranli- - riia, alibi enim nusquam in.Romano solo accessum
triginla stadioruni. A parte Mgypli
. bus, ad dexterarii occurrit ecclesia beali Marci babenl naves delndia, nisi ibi. Naves autemibi et
evangelistee"noniine consecrata, in qua ipse heatis- mu1(33et ingentes sunl; quare portus famosus est
siittus requievil. Circa_Niluiri aggeres crebros pro- pro advenientibus ibi roercaloribus de India. Nam
pler irruptioriem aquarum facere sqlent, qui si forte _ -et.il.leagens. in rebus, qtiem Logotetema appellant,
cusioduni iiicuria rupti fuerint, non irrigant, sed . idem qui singulis annis legattis ad Indiam vadil jussu
"oppriniuniierras subjacenles," et quiplana _Egypti . imperaloris Rom.ani, ibi sedes habel, et naves.ibi
- iiic.olunlsuper rivos'aquarum sibi domos faciunt, stant ipsiusiilli.cest locu.subi ,pervcnerunt filii Israel
transversis trabibus' pontes. Memphis vero adhuc - fugienles a Pharaone, quando de _$gypto profecti
palaiium conliiiet, ubi sancfus Jqseph frequenler sunt. Hoc aulein.castrum pqstmodum. ibi posilum
ingretliebatur. Inde ad milliarium.sextum contra eslpro defensione, et disc.iplinapro.inc.ursione Sa-
ripam fluniiiiis Nili -cst ihronus Moysi"et Aaron. racenorum. Locus aulem ipse lalis. est...... id est
" Stinl aulein
prcedicti throni in monte excelso, ubi campi arenosi, excepto roonte illo uno, qui.incumbit-
• stint duee tiirricul_e,quaeper gradus plurimos ascen- ]) ] in mari, in cujus monlis latere ex adv.erso colligi-
duntur; una earum babiiit leclum, alia autcra sine turmarniorporphyreticum :,nam ex eo djcitur.appel-
- tecio est. -lbi ascendebat filoyses quando loquebatuf Jari mai'eRubrum, quod hic mons, quiper spatium
filiisIsrael cum depriraerentur, in alia vero orabai. grande super mare Rosseum ja.cel, rubrum, rosseum
Subttis aulem in circiutii eslcampns, ibi filii Israel . lapiriein habeal, vel porphyreticum; nam ,et ipse
lateres faciebant. Inde auiem ad niille passus villa.est. mons quasi rosseo colore esl. Qui tamen mons fuit
supra ripam fluminis, nbi sancta Maria cum Domino in dextro filiis Israel fugientibus de iEgypto, ubi
fuit, quando in jEgyplum perrexil. Inter Memphis lamen coeperunt se.ad roare appropinquare : nam
vcro et Bahylonia miliia sunl duodecim, ubi sunt py- venientibus de .Egypfo ad dexteram paftem ipse
raroides pluriince, quas fecit Joseph ad frumenta re- mons est erectus yalde el excelsus satis, ac si pa-
condenda. Eliopolistlislai a Baljylonia millia duode- ries, quem putas manu hominum excisiim esse.
cim. In medio aulem hujus civitalis est campus Ipse autem mons aridus est penilus, ila ut nec fru-
ingens, in quo est lemplum solis, et ibi est domus ctum in se habeat;-filii autem Israel exeuntes de
Petefrce.Inter domumautem Peiefree elteniplum est Ramesse, piTinumper medias arenas errando am-
domus Asennec. Ibi veroestet viridarium solis, ubi bulaverunt, cum vero ad mare Rubrum appropiave-
PATROL.CLXXIII.. , 36
 [1151 fiETRI DIACONI, 1153
irunf, func mbns de dexfero illis nrii apparebai, in __Ah utrisque vero partibiis locusille agros aui vineas,
, proximo faclus er.t, et jmigcnies seipsi'monli, liibilque aluil ; illic est nisi aqna el arbores palma-
perveniimtad ni:ire;laliisau(ein liioufis illius excclsi riim. Prtqie vero, ad viciun Pharoui ad mille qmn--
idedeslro illis veuiebai, et iriare de sinisiro; iiuie, genlos passus coangtKtaniur inonles illi.ulvis
Sribito eiinlibiis eis anle ipsos apparuit Iocns ipse triginla passibus.lala ibi sil vallis illa. lbi appella-
«ifcinionsin niari jmigebal, imo iiigrediebalur, uhi - tnr locus.ille Rapbidin, nbi Amalec ocenrril liliis
promontoiia faciunt.' Ganipus autem ipse, uhi filii Israel, el-ubi murmiiravil popultis pro aqtta, el ubi
israel nocte illa mansefjini cum Moyse, infiniius est, Jethio soccr Moysis ei occurrit. J_ocus vero ubiora-
vit Moyses, quanrio Jesns expugnavil Amalec, roons
j€l planities ejus-ingeiis. Disial vero locus ubi in-
-fCumbit'.nons Jii-mare a caslro Glestna passiis i]uin- excclstis esi valde el eretitis, iinmiiiens super Pba-
>;gentos.Inler castrtim autetn el ipsum monlem me- ron. Cbi aulem oravitlMnyses, eeclesia nunc con-
•dius est loctisa proriioniorio monlis, ubi ingrcssi sliTicla esl. Locus auijem ipse qiietnadmorium seriii,
siint filii Israel in mare et Pharao posi eos. Trajectus et queiiiariiitorium lapiries sub cubitu habpil liotlie
auiem, ubi IransieriiiU sicco pede mare Rnbrtim, parent. Jbi euam Mi'yses, dericio Amalec, ceriifi-
•Jiabet oetOTiiillia passtisinlato. Mare auteiii-Rubitim- . eavil altare Doiuino. lu lanuun «ulem -locus.ipse
-fion hoc habet nomen, quia rubra esl aqtta,aul ° usque ari o,uingeitios Ipassus erectus esi, ac si per
iurbuleiiia.-sedadeo est limpiriiis el prcelustiis et parietem scbeas. De Plunoii Tero usque ari liioniem
ifrigidus, ac si mare Oceanum : ibi cessaenimii sa- sanclum Sina niillia friginia qiiinque. Porro in Asc-
^poriset suavilalis sunl, Omne auiem geims piscium rolh ailliuc- apparet |qiiemailnioiliim fuil.tle lapide
!Sneodem mare snnt lanii saporis ul. pisees maris yallum ipsum ubi liabiiavcriinl filii Israel cuin rever-
-Italici. Deinde Omnia queectinque de mari desiderari tereniur n monte DeiJThroni eiiam tres ibi siml de
iSO-Pii!,illic ad cibuiii abundani.Tbi sunl buccime et lapidibiis facli moriice in editiori loco, unus Moysi,
conchylii/liversa genera/.foiidili vero cl conclece reliqni vero Aaron etiJiihro. Cella autem ubi sepa-
diversae et ingentes, pef; liiltis auteni ejus diversee rata r_uiiMatia Moysisj soror seplem diebus, usque
> res jaceiil, sed inajores el pulcbriores, quam in hodie snper lerram duos peries emiiiel. Ab Aseroth
iiullo mari. Goralluin vero in illo lillore pltirimum aniem usqtie ari tiiontetn sanciuiu Siiia inier inontes
est. Ipso aulem mare Ruhruui par Oceano csl. De- atlilexteraiii ef sinistram loiahi per vallem ipsam
serluin vero Surererous esl iufliiiue-siiliiudinis illius niotiiimeiitis plentis est. Prope vero monlem sanclum
jnaestiniabilis, uhi iririuo ainbiilitveruiii sineaqua. A in Ioeo qui .appeJlalur' sepulcra Concupiscenliie lo-
deseiio aiiieni Sur usque ad Maian esl mansio itna r lum sepukris plenuiri esl. Anleqtiam vero perve
"*
per ripas maiis. In Maran vero arboies palmarum nias ad inoniem Sina sunl sex inonles qtti faciunt
paucisj_iiiia:'sunl. Sunl illicel duo fonies, qiiosedul- vallem iiiliiiilam phinissimaro el valde pulcbram.
> cavit sancius Moyses; inde-aulein per triduum tle Trans"vallem vero ipsam apparel mons sancius Sina.
sinistio ereiims est infinitiis in iociim quidicilur LOCIIS_ autem, ubi se jnontes, aperiunt jimctus ess
Araiidara. 4randara aulein es>tlocus. '.;...... cuiri eo loco. ubi sunt sepulcra Concupisceiiliae.A
He.iiu fltivius turril', qui lamen tempore alii]uo_ loco aulem unrie videtiir usqtie ad monlein. . . sunt
sicciitur. sed per ipsius alveuiri, sive jtixla ripam pei vallcm jpsain, quatiior inillia passuum. VallH
ipsius iiiveiiiuntur aqnet. Herha vero illic salis abun- aiilcm ipsa ingens valde esl.. . moniis-Dei, qua3
dal; arbores autem palmartnn illic pluriince sunt. A habel in loiigitudine ipassus sexdecini millia, in
transifu auiem maris Rubri; id esl Sur, non inveui- latituriine auleiri qualuor .millia. Qui vult. . . mon-
tur tam amoemis locus cum laiita el lali aqua, ei tein sanctum pergcrej [ier- transversum -ad vallem
tam abundanter nisi isie. lnde ergo media mansio illam deambiilat. Haec.esl auiem vallis ingens et
:
juxia niareesl. plauissima, iu qtta filii lsrael commoiaii sunl quan-
Demuni vero apparent duo montes excelsi valrie ; do Moyses fnil iiiiiionlem qtiadraginla tliebus et
a parte vero sinisfra aiiiequam ad inontes venias, tyqtiariragiuta noclibiis.i Locus ituleni ubi factus est
locus est ubi pltiit Duinintts roanna filiis Israel. Mou- vittilus tisque horiie osienriitiir, nam lapis grandis
' . - -
les vero ipsi excelsi ot erecli vahie siinl. Ab alia ibi fixus stal.
atilem paTTemoritium-vallisplanissima est.Ab utro- 1 Hitc eigo valljs ipsaiesl in cujuscapiteille locus
- que aiitem latere vallis' inonies ipsi excelsi et ere- est, ubi saucto Moysi loculus est Dcus in rubo de
di suiil. Ubi aulem monles aperii suiil, et val- igne. Ab uno aiiiem latere optinuis est ascensus in .
lis "sex millibtis passibus lata, Iongiluriiuis aufem -' roontem, et ab alio descensus : per medium auteni
satis plus habel. Mtuiles vero loti per gyrum exca- vallis transversatur,.ei bic ad moniein Dei perveni-
vaii siint. Taliter autein facuesunt cryptie illae, ui si lur. Mons vero ipseiugyro quideui uuus esse vide-
suspendere volueris vela, cubicula piilclierrima sinl. lur ; inlus aulcm plurimi sunl, sed oimies illi, unus
SJniiiiiqiiodqtie"alitem ciibiculum est descriplum lit- • mons Sinai appellaltir!. Specialis autein ille mons
teris Hebn-eis;' Aquac eliam ibi boneeet abmidantes est iii cujtis siimmiiate csl iile loeiis, ubi desccudit
salis iii extrema valle sunt, sed non qtiales iti Helim. 'majestas Dei, qui moiis in medio onuiiiim nioutium
Locus vero ipse vdcatur deseiius Pharon, undemissi • est; el cutn onmes, qui per^yrnm sunt, exceisis-
gusjtexploralores a Moysequi considerarent lerramo gim; sint, tamen jpse ille mediajms, in quG degceg».
 DISCIPLINACASINENSIS.— MONITUM. • «Sl
lt53
dit majestas Dei,fanto altiorest "oinnibus illis, ui A' Deo.Non longe autem inde.esl Jocus tibi steiit s.an-
cum quisascenderil in illo, prorsus omnes illi mon- cltis Aaron ciini sepiuaginla senioiibus. lii.co .bco
tes, qtiosexcelsissimosviderii, iia sub inoiile viden- leclum non esijpeira Ifiiuen iiigcrisesVpeigyrum
lur Sina, ac si colliculi. Mons autein ciim oiimibus baberis planiiiem supra se ubi illi steieruni. Jn me-
allior sit illemedianus qui speeialiter Sina djcitur, la- : dio a.iilem lapirieum' aliare esl. In capiteverb val-
menvidcri non potesl, nisi.ad pr«piiam radicem Iis, quee inonti subjacet; ecclesia e'st'iii eo Ioeoubi
illius veneris, ante lainen quam etim subeas ; nam lociiiiis est Doiiiiiiusiii-ruJio ; qiii rubus,' usijiic ho-
•po.-leaqiiainex eo descenderis, s . . aniequam iu eum die vivit et ijiiltil vi.rgu!ta,...lbiergq aqua est oplima.
asceiidat, facere non poleril. Monlcs vero, qui in Oslfinriiuir eiiam in ipsa valle qualiier iiiiusquisque
circuitu suul, cum maximo labore asceudunlur} habiialioiies.'habuerat. ,De quibus hahiiaiionibus
_qi.Oi._auinon ascendunlur. per gyruni in.cochleis ; usque in lioriieruum diem fiinilameiila apparent,
led direcle ascenduntur, ac si per paiietem,'el di- queiiiadiiioduiri" ftierurit' lapidibus' ciicuihd.ila. Ibi
recle ilescehdiuilur. In veiiice auteiii mqniis Sina eliam est locus ubi labernaciihim foederis primitus
ubilex Moysidata' est, ecclesia parva conslrucia est. fixum esi.-Ab alia.vero.parle injer roqnles exiiur ct
Insummilale vero montis illius niillnsTiabilat, ni- - incipiiiirjam juxta mare ambulare,,.ila,ut,,siib.ko per
bil esl enim ibi aliud nisi sola ecclesia et spelunca, aquam maris .ambules.-siibjto eliamin quingeutos
in qua liabitavil saiiclus Moyscs ; mons vero ipse passus per arenam ainbiiletur ei;eini;,;via enitii illic
tolus pelrinus est, ita ut nec frtiiicem habeai. De penitus hon esi.sed qui.ibidem. amljulani, Jn focis
sumriiitate vero tuontis nieriiani ita subtus virienlur " et locis: sigiia.ponunl, ad.qiue- sigiia.,,per:>diem<aiii-
-esse illi nionies excelsissiini quasi colliculi. A ver- bulant, nocie aulem signar.ameli oslend.i.-.,l;A marl
tice aiilem monlis Sinai__Egyplum,'Palestiriam,mare. -aiuem Riibro-iisniie ad Ar.ibi_e,civiiaiem mansiones
Rubrtiin,- mare Paiihenicum, quod miltit-Alexan- quatuor suiit. Fiiii anlem.Israel, quandq, egressi sunt
driam, nec nori et fines Saraceuornm virientitr. In . de'./£gyp<o;_ qiiantuni ibanl dextra,,. iantiiin re-
irionte vero Horeb, qui eidemnionti conjiinclus est,. dibant >siiiisira, tpiaiitum deniip ..sinislra ibant,
est ecclesia, el ante ecclesiam, in qua' Ialtiil s.inclus, . tantum denuo relro reverlebantur.j.et .sic. fece-
Elias stib Aehab. Oslenriitur ibi etiam altarelapi- runt(90)....,,. . ... -. . .. . . •
detim, quod posuit ipse sanetus Elias ad offerenduin
(90) Queslo ms., molto guaslo dal tempo, e scemo della fine.

_ PETBI; DIJMSOB-TI

PROLOGUS IN REGESTUM C^SINEISM

AD SENIORECTUM ABBATEH.:: ir. . ; ..:,;•,

(Exstat inlerProlegomena.ad Chronicon Casinense, supra, col.,470.)

..;':>.•. PEXitti' DIACOMS ',:;:.

DISCIPLINA.CASWENS;IS.;;;';-
(Vetus diseiptina monaslka seu eolleclio auctorttm ordinis.S. Beiiedirti maxiriiam' parfem 'inedilorum
opera el studio ".**' presbyteri
et monacbi Bened. e Congri" S. Blasiiin SilvaNigra.Paris., 1726, 4«.)
' '
MONITUM. .'• ..':. '']:',
Sanclus Benediclus ea qiue in sacra sna regula indefiniia reliquerat, cnjtismorli siinl pienifeniiarnm
modus, vestiuin forma et color,aliaque id genus, abbatis arbiirio tlelintcnda cojnniisii: suis etiam disciptilis
poieslatcm fecil pro locorum tempoiTimvetliveisitate peculiares qiiosriam liliis, IISIISac cuiisueluiliues su-
periiiducciidi, nt ex Uegula: capiie ulliino perspicuuiri esl. Yoltiii lainen vir saiictus, ul inlro iucli' s'iniel
usus ac ordines lirmi stabilesque in monasleriis peivistereul; quapropier cap. 63, ab co raiitiini esi, ne
c Abbas coniurbef gregem sibi commissuiri, nec qu.isi libcia iiiens potesiate; irjiistedispoiiat alitpiiri... sed
seciinriiim ordines quos eonsiitueril, vel quos liabuerinl ipsi fraires, sic acccilanl ari Pacein,- ari CnmniU-
niouem, ad Psalinum iniponeinluin, in choro stanrium, et in omiiihus oiiiniiiolocis ietas noti riisceinaiur
in ordiiie, nec pncj.idicei, ete. > Quare diibiuin non est quin primis slaiim illis a S. Bencdiclo teinporibus
pneler Itcguhe pnecepla peculares miidairi pairiiqtte ritus seti usus Casini sinrinsliluii, iri.quibiis tlisci-
iilina Casiiiensis scriplo tiariiia fuit :td posieros ir.insinilieuda. Hnjus;iei specimen- vitlere mibi vidcpr in
Pelri DiaconiCommcntalioiiibus anecdoiis in ftegulani S. Beneriicii, quaiuin exempl.umatl fidein-anlogia-
phi exaclum anle aliquot anuos vir pi;e lucnioria* Arcliangeltis Braiifaccitis Casinciisis abbas ail me di»
^exit. pelrus nanique in « clausul^ brevi, » ut- voc8t,'tiicta. 'CQnuiieiUationissii& Cbiisueiudir}'es;l.ljudiciap
 1135 PETRI WACONl 1156
qu_e in Casinensi monte. S. Benedictus Insfituit, descripsit : c Consuefudine.s,"ait, et jndicia, quaa inJoco
islo a beato Benediclo constitiita sunt, cusiodi. > An autem revera a S. Benediclo consiituia sint, satis non
liquet. Hoc exploratum babeo, consueiudines et.judieia a Petro relaia veiusiiora esse aliis on.nibus, quEe
liac de re ad nos nsque perveiierunl. Nain usus el corisueludines, qu_e seauiori aavoa-Garolo Magncrel Lu-
.dovico Pio.etiamin sacro Casinensi coenobioslabililse fueruui,-bis recenliores pmnino virieii.ur; ut ex
collalione utrarumqucevincilur. Velustalem porro Jiaruiiii cqiisiieiudinum pneter alia commendaiU cano-
nes pamilenliales. al calcem additi, et paucitas festonim pi'_eclpubriimqu_e posl inilium adnolantur. Qua-
mobrem, elsi s_eculo priinum xu cbnscripi_e a Petro sint, priniuni laroen inter consueludines Gasiuen-
ses ob sacram vetuslateniTocum sibi vindicant. •- - , .

PETRI DIACONT. PISCIPLINA. CASINENSIS.

(ln CtitSDLi BREVICommenlationis suse in Regulam S. Benedicii descripta, es ms. Bibl. Casinensis,
nunquam antea edita.)
In eap.27 regulce S.Benedkti. A prsecepto abbatis. Quando ecclesiam ..Tiiraverint,
His autem sermonibiis debet senior consblari fra- vel de ecclesia exierint, sive ad comedendum vel
trem delinquentein : Dilige Dominum Deum tuum, bibendura venerinl, psahnos decantent. Nujlus in
frater, ex loto cbrde tuo, et «x loia anima tua, et clauslrum inducatur, nisi prius ad plenum oninem
Constie.iiriines, et judicia, qu_e in loco isto a beato consuetudinem monaslerii didicerit, In refectorio
Benedicto conslitula sunl, custodi; sciens quod lia.e , ntillus audeat aliquid qu_erere, uisi cum sigiio. (95).
Dei imperio pneceperil, diligere pro\imum luum Servilores, nisi ea qu_e in commune fratribus prae-
sieut te ipsiim ," ei de malis de csetero emendare. parala sunt, nihil comedant.nec aliqnidsibi audeanl
Qtiseautem cuslodiri conveitil, ista sunt. pi'_eparare. Cum.decanus percuiil cymbalum ad
Pnecipue, ul nienie et corpore sit monachus ab vescendum, psalmos decantet. Nemo plus alteri da-
omni repurgatuset mundus (91). Ulbumiliiaiem et bit quam alfer accipit. Ahbas staiim ul de capitulo
charitatem teneat, consorlia sanctorum diligat, exieril, vada.t visilare infirinos. -Fratres autem tri-
voluntales proprias renuntiet,-contiiienliam ample- bus diebus in hebdomada visitandi infinnos habeant
ctatur : fratribus suis obediat, curo omni fervore polestaiein. Qui cibos pnrparant, ipsi fratribus
Deo serviat. Abbas aulem nihil extra voluntatem iniiiistrabtinl.INullus solus (96) miilalurforas ad ali-
.4)ei-_priccip_iat,^vel.dical,. vel imperet : fijatrura vilja B quodTiegoliuro.absque altero fratre. Si signum ria-
ciun cbaritate aroputet, Monachus aulero eo affeclu "tum fuerit, ut egredianiur foras (97), nullus in
suscipiat correptioiiem, quoraeger mediclnahi"..Pro- Tclaustro remanebit, nisi a decano licentiam accepe-
prium non baheal. lnfirnils *c si Christo serviunt rit. Hi autem qui pergunl psalmos decantenl. Nullus
[/"_serviat]. Yfrba, otipsa non prpferat. Bonorein bu- pro aljqua necessitate fraireni jDum alicuhi dirigat
jus mundi nori reqiiiiat. Ut coiiversus V_il|ila «edeat, A!sine jiissione decani. Nullus.dehorto tollat aliquid,
ambulel, psalmum dical, in ecclesiaicbmmunicel. ,-nisi ab horiulano acceperit. Nullus in refectorio co-
Secunda feria (92) ante decanum ariifices congre- medere prsesumat aliquid sine c_eieris fratribus,
ab ed uianuum 1
genlur, suscepturi opus qttori agere anlequam;omnes pariter cqmedant. Nullus adrnen-
debeant. Nuilus aiitem "allqubd opffiririchoei, "nisi -"sam reponat=aIiquid->a'd-vesceiidum-absque-bis-qu_e
prius oratione pramiiss». Expleto, ._autem.-oper.fi, ab hebdomadariq acceperit. Pra3ter moiiasterii co-
iterum oraiiocelebretur.-Diebus-aulem praecipuis, _•quinam, nullus. coqueudi cibos babeai poiesfatem.
id cst sancti Bendicli, sancti Mauri, sanct_e Scho- Nemo habehit pr_eter ea qu_e in monasterii regula
lastica:, Dedicatio ccclesiise(95), Idus Septembris, - praicepfa sunt^.ijuOd si babueril, ei auferantur.
Caput Quadragesimoe( exceptis his qui infirmitale Wullus de claustro neque de monasterio procedat
detenli sunt), omnes , ad Casinense monasteriuni sine praeccplo decani. In nocle posl somnunfcum
obedientiales (94) redeant, ut insiniuJ.pr__ediclos dies vigilavefinl, orent.. Nullus bibal vel coiriedat anie
celabrent. Nemo aspiciat alterum eomedeiitem; sed horam, vel posl horam. NuIIus lavet vel ungai
unusquisque. anle se respiciat. Postquam a capiiulo alterum sine pr_ecepto decani. Nullus alleri lor
.: .surrexeririt,,pmnes roemoriler retexant T[u_eabbas quatur in tenebris. Nullus cum. aliero dormiat
-'•vel decanus -jusseril. Quando signum proaliqua re in uno stratu (98). Nullii.sm.anum alterius te-
, insonuerit, iit conveniant, nulltts remanebit absqtte neat. Sive ambulaverint, vel sederint, vel sleterint,

^9l,).Omnia.ex-ReguIasancti Beriedicli desumpta.
(92) A - Cjuiiiacehsibus .poslmodum slatutum est
,-(ub..finem steculi .x, jtii.sirigulisdiebuspost capitu-
lum abbas vel prior monachis singulis olficiiiet ma-
nualein operaiu iiijungal. ","•'
(93) Rccentius hocest: excedit tamen lempora
Petri Diaconi.
- (94) Obcdientialet seu, obedientiarii, monachi
qui in cellas et prioratus, seu obetlientias mit-
icbanlur, easque procurabaht. Eadem voce Pe-
trus Diaconus utitur lib. iv. Chron. Casin., cap. 102.
(9§| Inde Cltinjaceijses tot signa excogiiaruni, ul
ex Bernardi Consueiudiiiibus, el Wilhelmi constit,
Hirsaug. palet.
(96) Eadeni lex ad Cluiiiaceris. Iata esi.
(97) Subaudienduin esl; catisa opera: manualis :
neque eniin alia de causa> -'
omnibus nionachis clau-
sirum simul egredi licuit.
(98) Similem cauiibncm adhibuit S, B. IVeguhe
cap. 22, Quomododormiant mouctehi.
1137; EPISTOL^. . 1138
uno cubilu distent ab altero. Nullus tonsuram vel A j suspendat. Nulius lutum in riomo faciat. Oranes
bafbirasium faciatabsque decani imperio. In babitu monachi in monaslerio habitantes lilleram diseant.
monastico praeler cseleros nullum novum decorem Canones pmnitetUiatet.
inveniel. Nemo vadens alicubi dimittat codicem Detraclor separelur a conventu fralrum, et septein
negligenter. Nullus aliquid iiicommendationem ac- dies in pane et aqua pceniteat. Iracundus et furio-
cipiat sine jus_sione.Quando farinam conspergunt sus, nisi emendaverit, ponaiur in ultimo. Falsus
aqua. yel panem faciunl, psalmos decaritent. Nullus testis trigiuta et novem verbera accipiens ponalur in
ad divinum servitiun loqui prfesumal. Cum frater ullimo, et slcde omni orriinerieponatur. Siquis dtnn
ad exiltim prqpinquaverii, omnis congregatio anle . falsum judicium proferens personam-acceperil, de-
eum psalmos deCantel; illoque sepulto, post vespe- gradelur de solio suo.. Jnjuste judicansj juste c.on-
rum septein psalmos cum litaniis omni «orpore in demnetur. Ministri aliaris posl e__plolaiumissain,
lerram prostrali "decanlent. Nullus. sallat [psallat], anfequam egredianlur de secretario, lavent manut
nisi jussus. Si aliquid perdideril, poslquam veniam - suas. Fur triginta el novem yerbera accipiens, cl-
petieril, id quod amisil de vesliario accipiat. Qui nere et cilicio operiatur, et pariem el aquam co-
aliquid invenerii per ires dies ante dorniitorium medat.

PETRI DIACONI EPISTOL^E TRES.

(MAHTENE, Ampl. Coll., I, 760, ex ms. Casin.)
*. Ad Richizam Romatwrum imperalricem. — Con- B ] Iamiialibtts, quol inforluniis ab infanlia ipsa }a-
solatoria de morie Lotltarii imperaioris et Henrici ctata sis, cum in eisdem ferc, ut sic riicam, innata
ducis Bavarke ejtts generi. (Anno 1139.)
fueris. Felicis memori_e dominus noster imperaior
Domin_e RICHIZ_Ea Deo prptect_c Romanorum Lolharius, qui te sibi in conjugem elegeral, ad im-
imperatrici, PETRCSDIACOKDS, post prsesenlis vit_e . periale fasligium promoverat, in quam solam cuncta
meias seterni regni calcultun. negotia Romani iniperii commiserat, poslmultas
Mulloties, imperatrix iuvicta, impelum. coepi con- - quas cum ip*o periulisli angustias,- post orbetn
solaudi veslram eminenliam , multoties' continui. . Romaiium, ul ita dixerim, cum eo peragratum,
Ut^idprotinus facerem, plurima invilabanl, pra:cipue cum. in dies ad imperiale riomicilitim crim eo acce-
auiem domini nostri imperaloris, Lotharii defuncii lerares Tegressum; beu! proh dolor,Tnullorum socio-
fidelitas, tura yeslra3 augustalis- cletuenli_e in nos rum dolore gravissimo exlulisti.iTranseo lot peri-
jndigiios dileclio, ut lacrymas vestras etsi ex lolo cula, tot metus, quos sine iiilerslilio-incursaii.es ia
sopire non: potuissem, interim cerle vel ahslersis- . te cum tanlo caesare perlulisli: modo/inodo.rcum'
sem : ut relardareni; autera, scieham tlolori tuo, nondum priores luctus inlegre composueris.-Jiigenti
dum recens sseviret, prajpropere occurrendum non" adhuc libiluctusadjunclusesl, etcum<iuasi-solaiiu_n
esse, ne illum ipsa eadem solalia potius irriiarenf, tot .erumnarum, quod videlicet solum residuum
exagerarent, accenderent : nara ssepe videmus in erat in vivenle genero veslro HEINRICQ dnce Bavariae
ipsis quoque morbis immainram medicinam esse te bahere putares, subilo nec opinanti -vobismors
perniciosissimam. Exspeclabam itaque dum ip- ejus immalura (99) relata est=:'gravissiriium plane
semet dolor vires suas deponerel, ul mora miti- esl omuibris qu_e vobis posl decessnm domini nostri
gatus langi se quodainmodo, attrectarique ad iroperaloris Lotharii obtigeruiit, recens vtilnus"; nec
remedia susfinenda perniiiteref. Ante lamen quam aulem summain rupit, sed.pectos; faieor, et vist.era
cum.eo congrediar, adero illi, et aliquanta qui- • ipsa divisic nec ex intacto corpbre tuo hic sanguis
Jjus excitetur in memoriara reducam, el qtias jam ellluxit per ipsas cicatrices'percussus, sedqiiemad-
quasi obducta videntnr rescindam et proferara, op- moduni tirones leviter sauciaii, tamen vociferanlur,
timo videlicet ac solemni genere • consolandi. Hi ut veterani quamvii confossi .palienler ac;sinege-
iiaque fleanl gemantque diutius, quorum delicalis- mitii curari sepatiunlur: non enim.clenienlissinia
simas menles enervavit longa felicitas, effeminavil domina, ita lugendi sunt quique fidelss, ait Aposlo-
lusur-ia, qui spem suam omnino iixerunt in s_eculo; lus, sicut et c_eferi qui spem lion.haberit: Si enim
qui, -qtiai*int:'-rbona-illa >'pcrerinia'; vel igrioranlex' ' p'credimus quod Jesus morluus ett et retvr,rexif; ita.et'
toto, vel si sciuiit, obleclamentis sopiti mundialibua Deus eos qui dormierunt per Jesum -adducet cum
negliguiii. At quorum fere omnes sani per diversas eo. Ergo, clementissima dominaj ut consolationem
curastransierurit,:q'uorum, juxta Apostorum, con- accipiatis, bortamur; isla enim mors, quid est aliud;
versaiio in coelis est, qui etvanilal.es sseculi, Ut' nisi relictio corporis, deposilio sarcui-Cgravis? Na-
coeli'-^audiajprudeiiii ac riiscreto corde perpendunt, ta es, o imperatrix-, moritura es ; quoiibisul.non
gravissiina quoque quaelibet immobili couslanlia moriaris ? Quid facis, ut noh'moriaris ? Ul Domirius
peffertiiit. Quid pergam referre? numera quot ca- Deus luus corisolaretur te, proprla voluntatc mori
(99) Arino 1159. Quidelenburgi repentino morbo correptus, xm Kalendas Octobris occubuit, prajbito, u»
' '"' •'-•" -
plerique scribunt, verieno.
M39 PETIU. DIACONI H40
digiiatus-est. Qiiando vides Clirisfiim pro te mbr- & , inflari, et carnis ipsius nescire 'mensuram. Quid .
liimti.lii !mori deriignaris? Ergo moriuira es, velis,' absurriius quarii riescire qui sis, affeclare quori non
lmlis. Quo evaries? qiideffiigiesWii non moiiaris? sis? atil qnid imprudeiuius, quotl fuiurum scias, id
Horiie "sil,: crass.l; f'ulu'runr est,> dubiuinnon est',' citin accitlerit ferre non posse? Nalura ipsa nos re-
credeiitliinivesi; Qliiri ergO>ai_is,limeS,:fngis!fulu'- - vocat, eilitijiisceiriodi riioeroribus quattam sui colla-
rum est/Ergo,irii piissimatloinina, laineiitaiiones et' lione subducil. Qtiis enim lam gravis luctiis, aut
tihilafus ac; si '•muiiebres tuniultus a te viiiliier '. lam acer inesl tlolor, in quo nou inlerduin relaxetur
-tinovc',' quando "eiiiui jioloriste vester durior esi, animiis? Habet lioc natiira, ut quamvis hoiuiiies in
lsinid>major^ vobis svirtus: advocanda esi, et veluti trisiibtis rebtts sint, lainen si modo homlnes stiiit, a
cuin JiotoJmste elsa:pe jam yscto acrins congredicn- .' moeroie meiiiem paulisper abducaiit. Fttisse eiiam
dum;-.forieoiMC sapientem uec secuririaevehiint, - ferunliir qiiitlam populi, qui ortus hoiiiinum luge-
nec adversa demiuimi-; facile-illa fen -quisemperex- renl, obiuisque celebrarent, nec iHiprttrieniert eos
peeral;- illi sutttgravia qu_e.siini-repeiuina;'qtii I;e- • eiiim qui iu boc vila. sasculum veiiisseni, nioeiendos
lis>rclms"-non se.iuflavii, nec mulatis coniraxil-, ari- i piifabant; eos veto qui ex islius niiiiidi pmcellisct
versus uiriimqiie slalutn invictam aiiiinam lenet ; fluclibiis euiersisseni, non injuslo gaudio prose-
_am__exploial_efuTiiilalis.-.n- ipsa Tiamque fel.ciiafe B.quendos arbitrabaniur; -Mors cequalis "esl omnibus =
quid coiiira iiifelicilatein posset, experius est: infi- lioiiiiiiibiis, iiitliserela riivi.ibus. Uane qtmiidie pr_e
nilo qiiiriem dqlore, cnm aliqtiem . ex carissimis oculis laniiis Csesar. haheitai, qui, sicui vidiiuus et
amiseris affici, inepta indulgeiilia est; niillo auiem experfi siimiis, tlum in ejus versaremur obsequiis,
iiihumana riurilia; nam et non seutire dtilbre.ii, non "stih imperiali chlamyde alterius militia3 lirociiiium
est hVm.inis,-el-ii6riferre,:rion«s. virthtis. Optiiniim osiendebat. Priiis euim in lucis ciepiiscuio nrissam -
"
iiitei'1'ulruuiqiie lempeiaiticiiliint esi,'el'sentire de- pio defmiciis audiebai, debinc pro exercilu, pusire-
sirierinm, etreprimere; piTeserlimcum uec'excel- '. mo inissam diei, tlemtim eibum ptiiuinqiie viduis,
lenlist: veslne eonvenial iinnieiisumTrislari: maxi- . pupillis ac cajteris pauperibus large distribuens, qu_e-
inuni- solatium esicogiiare, idvobis acciriissequod •_stiones et oppressiones ecclesiaruiiT releva^al, el in
omnes anle passi sunl, ororiesqiie passuri.-Gaude •-. tillimo in cura imperii insiidabal. Quandiu enini Ca- '
itaque .iiabuisse- le >virum RonVanum iinperatorem: . sini renioralus est, omnibus noctibus ita clauslrum
eogita juciiiiriissinmni esseqiiori habiiis.lv huiiianum ,. et omries offieirias uioiiasierii, ac si al/has vel quili-
'
quod amisisli: quod. talem habuisli',' in siimmis , bel dccaiius circuibal, scire cupiens, qualiicr uniis-
bonis pone; nomtisi.eogiiiindiji-vvobis quam dinlitts ' quisque sub. B. Bencdicti niagislerio viverenl. Fa-
habere i)ltim;potueris"; sed quanditi habtieris: non ctoque iiiaiie.per dinues monasierii- ecclesias causa
in eonnji-. vestrarit saiieTaiem, sed siiam setpii vo- , oralionis discalceatis pedibus inceriebal. Licet au-
ltiit •legem: Slct tanluin animiis in procinciu; mors ; tem buc agerel, liunquam a consonio archiepisco-
aliunralio leinpore.conipreheiide!, neminem inleri- poriim , episcoportun , abbattinv, clericormn ; vel
bili:nullumeciie excipiel.-Quisquis ari viiaiii edJltir, monachoitim seqiieslrabatut', ,,ul iiiiplerelur in eo
ad-TiioiTeui tlestiuaiur ; setl aniuuis sapieuiis qnod •qiioillegiiur : Et cuin sapienlibus.ae religiosis ser-
necesse.esliiunqiiani itiineat; qnori inceiTiini semper mofinalio ejns. Quis aiitem cjus gravilaleiil non ttik
'
cxspeclct.A ' : ' .-'..-. retur, cuin ad sedandas dissensioiies fralrnm, qiue
II. Ad eamdem.:— Eittsdemargtimenii:. (Anno eotl.) pro cleclione abbaiis oria3 ftierant, ari capilttltim
Domiii;t::sute exccllcnlissiniic aique piissinia1 Ri- venieus, ab hora. prima tiiei usque in vesperuro,
cliiJKTa-DeoproteclWjinagniPac pacilicieBoinanoruin non cibo, lioiipoiuiinriulgens,exindenon egredieba-
hnperalrici Aiigusla; PETRUs;.vesiri imperii servtis, , lur?Quo autcm affectu, quove amore CasinenseiiK
posl prajseiuis regui poleniiam a>iermiinIWiciiaicm. d.lexil ecclesiam, ostenriil, ciun tlixii priiis se siuere
•Licel nervus incisusdoleat, et spirilus tristis ossa omnia privilegia el concessiones ecclesiarum con-
coiiteral, noii lanien ,adeo lugenrius esl riomiiitis D velli, quain aliquid rie dignitatibus el privilegiis Ca-
nosfer.imperalor Lotliariiis sicutct hi, sicut riicit sinensis Ecclesiie roiiiui : et prius sineret eleciioiiem -
Apostolus.qui spem non habenl. Ad sutim perrexil, oiuniiiin episcoporum, archiepiscoporum et abbatum
in quo summuin bonnin esl, in quo omnis. bonilas, qui sunt in toto orbe Romano tollere, ipiam soium-
omnis jiistiiia, oirinispielas, omnisque sancliias esi. modo Casinensis abbatis. Dicebal.eiiim, Abbas si ex_
Ad illiun peiTexil-.qui^tia praieepia servaniilius cla- _consensu monachoriim elecius IIOIIfuerit, abhas non
mare.tion.:cessal, \'eniic>ad>me onines qui Iaboratis csl, ct quiciinque eleclionem moitachis lollit, omnia
cl.onerati eslis ; el.ego:vos requiescere .faciam. monasterii jura;eonvellil.,El cum haecomnia ageret
Elias fesiinans rogabal ut acciperelur a se aniina sua. eral lamen c_ecortim-baculus, esiirienlium cibus,
Et posl mutta : .- , . spes miserprum, solamen ltigenlium; et ita singulis
Polenduirine est.igitur in deecssu? Minime, quid virlutibiis emiiiebat, tniasi caaieras non baberel. Sa-
eniiu abstirdius.quam ul irijquod scias omnihus esse cerdoles, houorahat ul dominos, clericos ul palres,
pfffiscriptum, quasi. speciale.deploies ? Hoc_est ani- pauperes ttt filios, yhiiiasut niatres, creber moni-
mum supra coiidiljoiiein exlollere, legem non reci- tionibus, peivigil in vigiliis, laciymas Deo non ho-
pere cominunem, consortium recusare, niente carnis minibus olferebal. Yolvuntur per ora lacrym_eel ob-
 1441 EPISTOLJE. ii_2
firmato animo non queo dolorem dissimulare "queiriA j Trajani dbminationis vix allollitur sfatum. L_etetur.
palior. Posquam eiiini nostram parvila_t.ni discipu-, ilaque in vestra eleeiione omnjs penitus t-brisliani-
lum Reiiulfi cancellarii effecerai, posiquam logo- las, oriens el otciJens • gatuleal ,- meridies cnm
thelie, excepioriset atidiloris plTitio reiiiimeraveral, septentrione resultet, ajleina urbs-cimetoriirii poss,
poslqiiarii sessionein ad petles suos indtilserat, post- , Deum."ter.r.esliiiini.iioiiiinafastos, ac splemties dies, _
quain a secretis effeceral, postquam.de_ his qu;e ad, concelebrct et in Doiuini.itoslri fFesuCbristi laiidi-
vitam. mternam _allinent,saiis iiistriixer.it, tepr_e-. bns det vola,, pjqn.at cantica, et consbnis\I_eiiiia8
senle el cunctis imperji aulicis aristanlibtis, ma- , vocibus aiuiqiiam renovel.liarnioniain, dicens :,Cari-
iiuni int-aoi apprebendens el Giiibaldo.-commeiidans , temus Ddmino, gloriose etiim glorificdtus esl.. yere
. abbati.-dixii ad eum : Si qua me_e-dileclionis,-si - namqiie in vobis hoiiorificaiiir„I)eus, qui lalem
qua mei amoris in vesiro corde vesligia sunt, in • elegit, qiii uiiiis perseqiiatur miile e_.lraiismo.ycat..
isto ostende, eumqiie pro imslro amore lo.cocharis- dena niillja. Ecce per quailruos orbisTtomani ftncs
sinii et uiiici filii babe. Ihec ciim dixissei imperator vesira qpera, vestri liiliores, vestra'cerianiina in-
atigusliis Ca.sarque Rbmaniis, et jiaierpatfia: riomi- signia refefiiiUnr, bmnis peiie liligua de vestri im-.
i.alus, ul cleficos discordauies in pace reconciliatel, perii gloria loquitur.'Facti siqiiidein estis", ui ait
• unacuni vestra exccllentia dnm
sludei-ei, corpns et "AposiOlus, speciaculiim inundo ,et:angelis el'boirii-
animam ccelo reddiriil. Confoiiareigitur, sirenuis- nibiis, facti es.is propugniUores Domiui, Homani
sima, el jtixln illnri Saloniouis piirccplum, Actipe imperii gloria, auginentui'n(-decus, et miiabile dia- '
cofisfllalioiiemproplei' Irislitiam. Seri fortasse dicis : . dema, deferisio sedis aposlolioi-Vsolatiieii Iri.-linni,
Qiiomorio possiim arcipere coiisolaiionem, ciim etitn refocillaliq paiipiiTiin. Rccepil .talidem propvium
quem riiligebam -aniisi? Noiiue ha:c nobis cuni ipso , filiiim Dei miseraiione Roniana.ciyitas ,, et ex anti-
inuiido eleinenlistpie coitimiinia suiil, quia ad lem.','• qita rajsarum prosapia gaudet s"e reiinere impera-
ptis crcata in perpeluum lenefe non possiimus?Non lorem/Vos laineri quos ari lanluhf imper:uiiidiyiua
amisit viniin qu_e exbibet .caslitaiem : non est vi- elegif niajesias, oporiet et riecel, u! quaiUo niagis
cliijtta conjiigio, qu;e non niuiavii nomen mariiir . ab illo super coeieros moiiiii^s elevati e.slis, .tanto
necole qtiid Daviri fecerit: is eni.ii citni amisisset magis illi iii oinui humiliiale.siibriiii sbis. Quos
filitim, sttrrexii, cotne.dii, bihti, ettlixil: Ego vario '• 'enim tempoi-aliiei'' dedit iuiperare, siejus :_nis'crt-
ad etim, jlle vero nmplius. non revertetur ari ine. coi'di_e,ejtis potenliae onines acius veslros a,s,cripse-
Ha:c igimr, exrelleiilissinia domiua, adyrliiis, ila riiis, dabit perpetuo Irjumpbare : pacis, iiaqtie
vos ab iminineiile irUltlhi lemperale, ila sluricie,'- ..'boniun, imperalor invicfe, anie omnia el'super.-pm«
qiiatenusDeum ut decct felici cernere possiiis itiliti-J9 nia cusio.lite, nullus iri vesiro peeiore, liv'of,: iiulla
tu. Salviiiionis etiam et consnlnlionis et oralionis' subrepat inyidia. Siibjectmn verovobis Rqmaniim
obseqiiittni vobis congregaiio Casinensis riirigit," jmpei'iiim juste misericorriitcrqtie tractale,. ut.Ro-
ptierjmqiie Miiionem filiuin domini Piolomei, qui. • - mana ecclesia maxime, per' quam iiccepistis JUimaiii
penes vos est, vo.bis commendanles, rogant ul illum • impeiii sedeni, lentianl, se ef senticntes gatiileaiit
ioco liiii babealis. laliiii ae tantum aiigtisluin meruisse," alqrie in Deutn
III. Ad Conradnm imperatoretri II- — Conqralulalur ... timeniis.iliiioneni venisse. Ntinqiiain laiituinvobis
ei de stut in-itnperiilorevi elecliotie, horliiturqiie ul
strentie et chrislittne ; Romanum regai impcriutn., opes aliciijtis placeant, ut noii sempef in vestro
alqne Cnsinensemonasierium proleqat. (Aiuio eod.) peclore jitstitia pncpouderel, ul' justftia loiiu.n
COMIAIJO excelleiilissimo imperatori et Koinani j-cquilatis pertlat : quid namque prodesl Romaiii
imperii stienuissiiuo propagalori PETRUSDIACONUSimperii gubernactila snscepisse, si uon ciinctos
clypeo Doinini jngiter pioiegi, atque ejus vicirici mortales studeiis in misericordia, in jusiilia, in ,
dextera rie.spiriiualibus ac coiporalibus hosiibtis omiii deniqiie bonitate praecellere; aniini enim pro-
perpeluo Iriumphare. bitas, non solum vobis, sed eliani subsequeiilibiiS-
• Benediclio et clariias el tlebet esse forma, exentplum virtulis. Ila autem.faT. •
sapienlia et gratiarttm ^.
actio sit iii saecula omnipotenii Dco noslro , qui_• cienies omnipoleuiis Dei gratiam semper cooperalii-
pervos et in vribis aiuiqua nobis suscilavil miracula, cem habebiiis, cujus adiniiiiculis'et inimicos.oiiines',
cl rie recenii vestra eieitione vetera Rotnano impe- snbjugabitis, et lam de picesenii, quam el de fuiura
rio renoval «.audia : non-etiim Aiinibalis interitus, pace gaudebitis." Casinensem vero. Ecclesiam sciatis
aut Gotliorum ititeinecio, vel>Lucii Caiiliua- caedes, quotidie" pfo veslri imperir slalu oiniiipolenli Do-
vel AliiI:e'acTotil_e iiileriiussic nos tleleciat, quo-... iiiino siipplicare, ut coepta per" vos misericordi_e'
moJo magiii-icam veslram auilisse electionem, e.t,, _su_e opera atl cqndigimm linem perducat, ctut vos ,
in vesiris successibtis divinam jugiter praulicare ab.ouinibus malis protegal, ei defendai, atque pro
poieritiatii. Per vos qnippe-a^terua^ nrbis decus ho- tanlo Jabnre aeternte"munipipaluin (vit_e'yobis in fu««,
norque ad solis ortuin iisque proiendilur, dilata-.' luro conceriai. Rogamus auiem; geiierbsitatis-vestr_e
lur, ac.in rebelles sibinaiioues infid.elitate depulsai celsiiudjnem,_iriumphaior pi_ecelse, ui..Casiiieiiseui
accipil priiicipalum. Per vos, Romani iin. erii digni- Ecclesiam, omnium coeiiohioruro.matremproiegaiis;
las repariitur, sublinialiny et in anliquiiin consu- ea enim pr_edecessorum vestror_uinquondain defensa
ium Pompeii, Scipionis, Julii, Octaviaui alquei''. :pra3sidiis,"ditata opibus exsliUsse coguoscltur, ¥<JS
 4115 - PETRI DIACONlEPISTQLJ.. 1144
ergo quemadmodiimpro sapienti_e veslric nobilitate,. A defecit sanitas, et diminutse sunt veritates a filiis
potentia, prudenlia, in omnibus qu_es_eculi sunl, et hominiim, tant_e slrenuilalis ac prudenli_e virum
probis, quod magis egregiumest, moribus _equipa- in Roinana republica elegil, ut Ecclesias exaliare
rare probamirii, ila eiiam in Casinensis coenobii exal- debeatis. Deus aritem et Dominus noster, qui doha
lalione squiparare conamirii. Facife vobis in terris sua3 pielalis gratis largitur petenlibus, dextera for-
beattnn Benediclum debilorem, utei quseqne con- litudinis susevos protegat el benedical, et ulriusque
tulerilis, cenluplicata in coelis recipere mereamini. stibslantire hoslibus separatis, cum palma certami-
Ad hoc enim coelcstis Providenlia qu_e omnia mo- nis ad se reverlentibus, coelestis vilse vobis januas
deratur et a sa3Cu!ouriiversa disponit, liocpreeser- aperial, secumque perpeluo jucundare de ccelesti-
tim lerapore quanrio peccalis nostris exigentibus bus bonis coricedat.
RHYTFMUS PETRI DIACOM DE NOVISSIMIS DIEBUS (100.)
(D. Luigi TOSTISloria della Badia di Monle Cassino, t. II, p. 119, ex codice ms. 561.)
Anno Chrisli passione Deum linqunt, Deum pellunt, Magistralus, ef iribuni
Finito millesimo, Ul le solam haheant. Ctesares, el divites,
Salanas Averni princeps _-Eptilastliligent magnas, Equiles, forles, ei servi,
Solvetur a vinculis, Vina pura ambiimt. • Pnesules el clerici,
Quem ligavit Jesus Christus , Fores observare jubenl, Cinnainoini, ei ainomi,
Restirgetis a moiiuis Pauper ne rit veuial. Vini atqiie olei;
Jam non fnles inler fralres, Ctcsares vero salutant, Piirpuice, serici, cocci,
Neque inlei' conjuges ; Panperes riespiciunt: Va_.acuncla eboris :
Neque seivi servant fidera, Pra:viileiii, procuraul namque Omnia isia si vuliis, .
Neque nati Pairibus: Aurum el pecuniam ; Chiistiini ahnegabitis :
Terrea divina namque Prodilores accusabunt, £go sum leci qui coelum,
Misccbinuur oiniiia. Proditores diligent. Qui lerram consiitui;
H_ecdiscipnli roagislris, Reprselienrient, repraehendent Verbo qui ctincta creavi,
Monachi abhatibiis,^ Hoc quotl agunf enroibus : Hoiuiuem qtti condidi:
Tricerberus vero cauis Deuin venilunt, Deimi produnt, Ariorate me, si mundum
Oblinebil omuia. Ul honorem habeanl: Yultis, si diligiiis
Exabbales non abhates Auruiii ligat, auruin solvit, Ego Deus, ego magnus,
Erunt his lemporibus. Dalque sacros ordines. Ego vesler Dominus :
Parvipendent ctincla bona, Exercere prava sciunt: Ego Agnus, "egoLeo,
Mala semper facienl: Bona numqiiaiii faciunt. Vila, decus, graiia,
Dei liiiqueot disciplinam, Maloruin oiigo horum Ego Verbum, ego salu,«_
Sensuin babent reprobum, - Papa esl berroneus, Splendor sapieiui.e.
Somnolenti, et superbi, Callidus valde perversus Ego Deus; ego roagni .
JDiri, et lerribiles. Ultra omnes Iioroines. Fiiius Oinnipotens.
Bona dicunt, mala agunl; Exuius, alieiialus Reparelur, renovetur
Oves cunctas.devorant; Bonis a ccelestibus, Templiim magni.Domiiu;
l.evorabiini, Iaiiiabunt Lucra quaeril yero sua Obscrvate H_ebreorum
Oves sibi creditas; In divinisovibus, Jura antiquissima, .
Voratores, et edaces Antychristi qui praecursor Jura Dei, jura magni
Erutil, ut Anlonius. Fuit a principio."' Qu_e mandavit Moisi.
Desiries, et pigri valde Moechatorum,et latronura
Opus ad deificum. Eruul juiaomnium.
Disquirent vero tbesaurum Seductores, el fallaces Cbrisle Deus, qui tu mundum
Occullalum homimim. Pravi namqiie pessimi; Reslaurasii perditum ,
Pr_esules liahebiint regna, Jura qtiajrunl, jura agunt Qul de aliis riescenriis.l
Sacra dabunt Symoni. Ut conlundaiU Iioinines. Uiero in Virginis,
S_evitferrum, ira, dolus, Vilis et despeclus erit Erue, Deus lu, Peirum,
Funa sacrilegia: Tunc, qui Deo serviet, Pater clemenfissiine.
Clericorum vero jura Antivia Chrisio nanique liberaPetrum
Ui Protege,
Ej_u'Mie_P^cu.rea, parabunt homines, Ab Ayeriiipiincipe,
Linquebiint.divina 0iura, Apparebit tunc nefandus Quein laxatum, quem soiutum
1. - Filius diaboii.
oraKBiriiP^Hita Johamies perdocuit.
'SMHliiiks^uiiSpil-oiniies, Vociferans alque clamans Solutus vero est ille
Ecehiinas^iprtejiidicJiniip''IU-T*;. Suisauditoribus: Pem quem liomo eccidil. ec. - .
Pasti'»jftyWIjl!fM.>a^J.miq'.>^riiJ.it Principes, et reges terra3,
Huc illucqtie foemiiias.
'^ e"laD 5 J" Consules,etet tiivites, ...... t. ....
ilnW^ffeseivi Comites, diciatores,
(Mpu^itiiaint/.fliiineil mafiil miiii;^'"'Pr-esides, et judices;
•*&.,is;;_mru .-,»>ct *..... ..
>y/>i«\At'/''lt_.f-/>1J.IiVw-"'
(TOO) Cdn'questi versul monacoaciitameiilentrae tre la Chiesa ero tribolata rialloscisma' di Anacleto,
lenViSViff^Wbl^iVfiieBitJftteU^tfquaftWpai^Y^ofrebbee forse dopo la riconeiliazione de' monaci scisiua-
ce_t^uetl_ii'eB'si>Tquggiinver!sLesseii^j6fati!Sbr)UJii.nien- lici, ira i,quali Pietro, con papa Innocen?;o.

isiJEgajf)'iuiii9T:i;iiiannoif ou_o_)muifi(tit)__,tn_=i8Uin_)_i_ . „ • __ _ __
Li9^,PXQiLEMTEI'iT_E[ra;JoGta<|£D^IJ .PETRI PATRUORUM
h&f _Tu.io8o..Bu:> smluezt, eudiqo cijJ_#{S._0.I-aij_ AD IPSUM.
(Exstant inter Prolegomena ad Clironicon Casinense, supra, col. 466.)
«45 ... FALCONIS BENEVENTANICHRONICON.—MONITUM. 1146

DESCRIPTIO SACRI CASINI MONTIS,

(MABILL. Annal. Bened,, t. II.)
Mons Casinusin duos scinditur verfiees, ceu ge- -A monaslerium positum esL Sed quoniam hnjus mon-
minos nionies : uniim eniineniiorem ad Septentrio- tis fastigium anguslius erat, quam nl orrinesregu-
iiPin, cuiCairus vocabuliim, ubi nulla ajiiificia; alie- lares tedes. possel capere, mdnasieriiim tolurii in
ruiii patilo depressiorem, Casinuin dictum, in quo triplici planitie lriplicique coiicameralionecousiiiucre
visiiin est. Atl hnnc inoniem ad tria ferc millia per dicei niausolca. Sub principe ara et choro jaccl
sinuosos tramites patet ascensus. Ubi ari primam crypla cum ara sancii Beneriicti, diiabusque aliis,
,por_am pervrneriSj.orcnrrit subobsciirus fornix, ex saneio Placirio et sancto Matiro nuncupatis. Ibirierii"
quo qiiailragiiita grad.hus ascendilur "ad primam sella perlusa ex porpliyrilidevisilur, foiie halnearia,
areain, quadiaiis slraiam lapidibiis, poriicibusque cujus generis sellam veteres solium appellabant. Ad
orjialam. lude iu hasilic_ealrium, columnis et sla- dexlram ecclesi_e,qua ineridiem speclat, consislunt
iuis insigne, per tolidem fere gradus, ac demum in regtdares a:des; capilulum cum adjuncla bibliollieca,
ipsam ba.silicam subitiir. In bac quadripoiiicu airium siii clanstrum, eique adba3iens refectorium :
exstanf stalu_e suiiiiiiorum ponlifieum et episcopo- dormitoria, _cdesabbatis et hospitum nobilium, de-
rum, eCasinaie monasterio eriiictorum; liimex una sinentes in tunim, eam ipsam, ul creditur, quam
paiie eccIeMastici, ex alia ssectilares benefaclores. .sanctus.Benedictus inhabiiaylt, insigni oralorio et
Ad poiiaiu ecclesia: utertiue parens sancii Beneriicti picturis exqiiisilissimis ornatam. Ad frontem eccle-
exhi.betiir ctiin coliimna ex lapide seipeniino, cui sia? exsial dbrmilorium noviiiorum : cui adh_eret
jmpositmn fuisse traritml Apoilinis siinulacrum quod Sanct_eAnn_esedioula, in qua monacborum condi-
coinniiiiiiit beaiissiinus paier. Ecclesia, ut in Ioco toriuiu est. Ad sinistram ecclesia3_ pariero habetur
an.-rusto, ampla el eximia; cujus bipaieiues poii_e velin sancii Mariini .edicula, in qua sepeliiiiiturpau-
roajoris valvoeex aue, in quibus universas Casina- B peres peregrini-, quoruin hospiiiuni el liosocomium
liiim pnssessiones Desirierius- abbas, is qui postea ex eariem parte ari prinium airium conspiciuntiir.
Vielor III diciusesl, liiterisargenieis describi eura- H:cc de recenliori monaslerii stalu. Ad raiiices
vil. Ex.ulroqtie navis latere oclo siint omnino sa- moiitissitum e.si oppidum sancli Germani cum alte-
cella ctim suis convexis liemisp!i_eriis.Choris navi ro nioiiasierio et palatio abbaiiali; nec ^mullum
supereminet pone niajus altare,- ab Alexantlro II procul .anilqua Casini civitas cum reliquiis veteris
consecralum. Hinc Vidi Feraroosc33, inrie Petri Me- amphilliealri.

ANNODOSIINIMCXXXIX-MCXLII

'-
FALCONIS BENEVENTANI

-GHROMCON

Rerum llalicdrum scriptores, tom. V, p.|79. Mediolani 1723;)

(MURATORI,

ANTONII CARACCIOLI PR^EFATIO.

Falco nolarius el sacri palatii scriba fuit, atque ab C slyhis, barbarie horridus, arceat, ca?tera abs te
Innocentio II. P. M. ob fiilei constantiam, qua pon- laudaium iri Falcoiiem, nulius diibiio.Baroiiio sane,
lificias panes in maximis illis lurbis lutatus fuerat, etGordono is placuisse videlur: quippequi el cala-
judex suae patri_e reniiiuiatus est. Hoc vero Cbroni- ino exccptum habuerini, ei.nonseinel ille in Anna-
co, quod ab anno 1102 ad4140 producil, res sui libus, iste in Operis cbronologici posieriore -toino
lemporis, easque prascipue qu_e Beneventi contige- ciiaverint. Hoe igiiur et lu, sudiose lecior, nunc
runt, adeo fuse el accurate describil, ui libi, lector primum aspicieute lucem, per me 1'ruere et vale.
non legere, sed pr_eseus esse videaris. Et nisi te

MOMTUM. CAMILLI PEREGRINI.".': ,

Ineulfiis, et semi quamvis barbarus, qui nunc D<Ja civitascoepit a Romano ponlifiee per pr.Tfeeios,
recensei.dus mihi superest aiiiiquus chrouologus vulgo lunc • dicios' Rcciores: post cujus principis
Falco, nosiraiiiim nibiloimnus hisloricoriim meriiaj vbitum (inquit anonynius Samite Sophi;e paru ;is
setalis ob litleletn, nec prorstis inepiam riiiigenliam niiiii. 1S) recld.esl civilas per. Romanam Ecclesiatn;
facile piiriccps, munere, ut:ipse de se tratlit ad an. nainque in ejus-deiiiiun de.veneiat poieslalem ex
1153et 1157 •Nbiariiisetscriba' sacri Beneveniaui "causaexposita ab Osiiensi lib. u, cap. 83, niiliiqtte
palatii, tandemque sua in eadenV-palria iirbe judex, ad AnonymnmCassin..ad an. 1051 cursini rielibata.
Clironiion, quod ntinc principio etflne niiuilum Atcur iia pularem,- in cansa eral ipsius Falcouis
habeiur, exorsns ab anno milii quandoque est visus •acepbalus textus; qui anle omnia scrmone abrupto
1UI7, in quo Beneveii.anoriini p.riiicipuin Lango- priefeii Beneventanos fere centum viros. uiin nobi-
bardoruni,deflcientein Landulfo Vlsuccessione regi les, lum honesto loco natos, quos bonos hominesipse
mi FALCONIS BENEVENTANl 1148
aueior appellat, Romam adiisse, acpapam, setl A Falro pwlermisisse, qui |eonimdpm hisloriam. per
fruslra, csse depreealos, llt paslorem eleclum cor- annos pioxime subsecuios describendam susccpe-
ioborare, Irocesl suo assonsu robur1 ei^ el polcst-S- ral ? qniquc aliam opporliiniorem stiiptilaiitii occa»-
tem riare dignaretur; qnibus rerbis rie tiecto aliquo sionPin nec seligere tpiiileni valuissei ? Quoil nnllo
arcbiepisiopo a Betievenlaiio populo.acjiixla sat:ros verisiinili . argumento iiifiiifiri cum possihius, con-
canoncs a summo poritificeconiirmaiido, sermo ibi 6equens qiioqne esl, nl crerianius, iina cuni iis abeo
fieri videbatiir; quod praJalo atino 1077 conligisse , exposiium, quis ille, Roroualilo innominaius, fnerit
conjcctabar; quoj.iiam iu coriemCbronico proiime piinceps, atijue ano paclo, P"Iannn, BeneYen.anum
postdicla, ari aiiniim st'ilicetH07i iioiaiur. obitus obtiuuerit principatum. At Falconis .fruslraui h:ec
Beneveiilani aicliiepiscopi Roffiirii ,|cui iinpnlaiittir vota liaud proj'kus irriia remariehiiril; cujus tlefec-"
aimi xxxi, inenses 2, riiesi20, iiiricrjne conslare po--- tus ex prajfali anrloris- uarratioue". ;exque Petri
terat elBctionem a Komano poniifice iinprobaiam Diaconi diclis suppleri ulctintpie poterii; qui in
prareriere opoiiuisse pnefari RnrTriili sulilimatio- Anctario ail Osiiens. lib. IV, cap. 19, meminit ctijus-
ncm; qua ratione Faleo suam describere hisioriam1 tlam nblalionis, quam circa amium 10H8feceral B.
ab exordio novi archiepiscopi. siinulqtie iiovi pouii- Benedicto, ac Monasterio Casiiicnsi Anso rector Be-
ficii regiminis coiiveiijeniissinie snscepissel,; qu«m1 nevenlani nrincipatnt ad' fidelilittem Romaiuv Eccle-
niiuc liabenms ingenti hiaiu ad anniim usque 11031 sim, et nobiles viri fralrcs sui Daufetitis, et Aienul-
falisceiiien). llen. lameii alilcr sejiaheri pnslnio-• fits, Joannes el Berardus, Peirns et Alfnnus, et
duni judicavi _ iiiminim 011111 advertisseui Peirum1 Litilprandiis, filii clomni Dacotnarii Benevenlam
episcopuni Poiiuensem, qiii Bcnevoiu. turicpraisens, , 13prmsidis.
I llic aiuem reclor Anso in Ipso*diplomale
ut itleni auclor perh.bof, BeueveiUanos in seditio- ejtisce tloiiatjonis, seu pnr-cepfo, cnjus aiiiigrapbuin
neiri obpassama papa repnlsaii) versos, eorunique" i exstat in Ucgisiro-pjiisriem Pelrrpag. 283, -11011
arma vix cfliigerai, ari remotiora illa tempore mini- Rector, seil iiunriipiiliir Princeps, quoeiiain noinino
me referri posse, qnilnis Poiiiifiisem episcopaimni esl eiriem auciori ibiriem riicius pag. 52, a lergo,
baudripse obiintiiai, qui ari eam digii.uuein lmige3 ubi rcciiaiis litleris quas Urbanti-; II, Benevento
puiil eveciiis 1'uila Paschali II, seri Joannes: opinio- reriiens Honiatn, tleriit carissimo filio A. Benevenia-
nem iiaque ahjeci, Siiiiioiique co:.silio suiii perstta- nartim Domino (sie ibi) apud Ceperanitm "6 Non.
stis, Bcneveniatios pastorein quirieni, sed sxculari,, Novmbris, eidcm praicipiens, nl nioiiaclioriim Cas-
non aiitem eeclesiastica poiestale pr;t'riicalutn, ai siiieusiiiiii jnra super possessione Eciiesia: Santl;»
papa coiiliruiaununi petiisse,. quem usi atiori vtvca- Sophia. fjnsilem urbis s;t>piusexalninaia lecognu-
bulo appellabaiii iocioiem ; itlque !a Falcoiie meii- scerel, luuic noluiam subjetil. Sequenli iiniio, iiiijiiit,
|)So siniiil cxponi, 11011diibilavi : quainloqiiiilem 1 papu defunclus est (se-licel in an. .1099), Ania post
Porluensis ille episcopus non mulios po..t ilie, in1 bienninm perdidil princtpaium fi" an. 1101.quoti
grniiiim reriiens. cum Benevenianis, ex eoiTiniriem 1 Roiiimildiis acliim tlicil aiino-seqiienti) et tiegolium
pelilione (verba sunl Falconis) oravil Dominum 1 : isiud eapropler maitsil infectum. Isla ilaque gesla
paptim, ut tetlorem milterel, qui Rossemannitm mo-- hatid tiiiiiie iuitio stii Cbronici ftisitis Falco exposue-
nitcltutnrecioretn iteigjo-consiititil : nimlriiin resti-- . ral; quorum .ortliuem poterii niiiic quisqiie pro
luit, iit reor, quem Beueveniani suscipere iccusa- arbiirio, ul veTisimilius judicTibii; conjefiaii. Ve-
lani, iimle processerat seilnio; sicqne lis ea oiim.ss ,Q runilamcii tle meo boc iiiiuui profeiam, virieri liunc
ac jurgiiiui conquievii. VeiTimeniinveio de his cuiu1 Ansoneni, sive Anzoneiii, ex lvctnre, ul euin iiiincii-
isla si.iuiitni, liaud taiheiirlipgaverim;- rcclorvm a1 pa! PiirusOiaconiisin lautlaln AiicUiriojiiomen prin-
Beneveiilatiis eleclum. riignitate episcopum exslilis- cipis, alque doniini.iui I.fiievenli, qua tlissimnlanle,
se: ii.-uiiqiie ejns fauliires rieiiionsirabal" Falctr,, --quaanntieiile papa UrbiuiO' H iisiirpasse; t.ui illum
dieen.., tivile belluin incohatwm, eo qttod pars epi- non priucipem, sed Benevenianorum dominum in
scopi itt camparitli (Ecelesia: cailietlralis) ascendetu,, .praifata epistola appellavii, iilque a surcesMire ejtis
pnlaiium Dacomttrii tin infeiiori urbis locum situm1 'Pasthali millo pacto fuisse toleraliun : ex tliitluiTiio-
ari ociidenlem hibenium , vulgo -iiiiuc riictinu taI J.fi eniin ejiiiuiiotli rctioralus iiiagisiratu , queni An-
Commare) in quo episcopus ille (Ptiiiiiensis) morabtt' sonis quoqtie paler Dacuinariiis,.vir saue magni 110-
lur, fortite.r expugngbat: Kector iiaque ille a Bene-- .iniiiis, piiileiii obtiuueiat, proclive ei ftierai rece-
veulatiis expeiitus, diguit.ite episeopus fuit, idemqiies piam longissinio aimbni.11 ctirriculo in ea uibe,
nouiiiie appellatus uiso, ut idein expouil attctor.. "subiude civibus accepiissiiiiam, conciipisceie, et
Qtd, iuqnit, ex parle Risonh videbanlur, arma, ett -~ Tleinuii)adipi.ci iligniiaiem: Al Falconi-i hi.sioriam
betlt ap, arttlus supef campari.ti impositeruul. Qtm- - '~paripropeinoriuin fallucia, qtin Tebar e.ni duciain ab
circa recior a papa iterato iiisiiluliis cum iueril mo- anno" ll)77 el ab exnrilio atchiepiscopattis Ko_ftitti,
naclius, observareque eliam iu Falcone jiossimus,, pioditclam atl Giiiirmiiudi Bf.iieveiUanieJiam aichi-
e,u>_deui urbis stepius denianriaiam fuisse curamII episcopi initia, el ad aniirim 114^ in ejusdem gra-
viris-cardiiialibiis, atqne in auno 1120, Rossemaii- liani ab auctore suo ehicubraiam, suin qtiatidoque'
nuin diaconiim praiaii Rtisseiiiaiiiiiiilitun oriitnatnm11 opiiiatus, qn;e quidem nullo cungruo fine in unuo
.reciorein a Calixio' seciiudo, iiulla him ile episcopo 0 D 5iunc stibiistit 1140. Meaqne inihi arridebaiconjcc-
Risone tiine electo a Bii.evenlanof populo reliquaa tura, quotl ex Baronii obseivaiione ad an. 1113,
nobis esse poleril diil.iliilio. Ilautl jgitiir Faleo, utit Falconeiu crederem,.i» eadem Beneventana Ecclesia
olim opinabar, Beneveiiianani historiam coiijuiitia- clericalus muitefe fnncttm; qtii eopse iifOpere atl
rutii eliam reriim casus complecteniein, ab excessuu anniiiu 1124, Ecclesiasiicuni alloqiii'videb;tliir viitim
Benevenlani printipis Lanriulli sexli, alque ab anno0 alque in tlipnitafe eliam constiiutiim, emii himoiifi-
1077, sed ex receniioribus cst eaminiliis aiispicams.:. _co vocahnlo paleinilalis coiiipelhnis, iui|iiil eiiim :
llia aiueui, nisi mea roe ilerum. desiiii.it conjeclii--_ De mimculis autem;. qttm ob prmdicli palris nosiri
ra, ea ipsa arbitror, qttaa ponlificaius PaschalisS Barbali merila, hoiioremque Jesus iJhiisliis hutuani
secUndi prinioidia etianr. fuereV prieseiiiemqnee >j/eneris atnalor nobis omnibus aspiciettlibus oslendere
Falconis lexiiiinuuo, autaltero aiinovixatuecedtinl; ; dignaius esl, licet sermone incnllo palerhiiiite vestrce
electus iianiqiiefiiii Pasrhalis, Urbani secunili suc- exjilicabo. El ad.au; 1118: De gnerru, iuqiiii, Jordu-
uessor, mense Augusti, anuo 1099, qui in anno 1102, ',, nis cotnilissttpra memorali, si veslrm placucril chari-
indictione x, ut perhibet Roiuiialdus Salernil.anus inn tati.et rotni.it Ruinuiphi, nliquid succincle tiurriibo,
Chionico, simul cttm Aptilia: duct Rogerio obsedil U parique ratione :id an. 1137'sie liabej,: Aliudquague
Benevenlum .muximd cum exerciiii : nec destitit,', non lecjcnditiusilentio fraternilali vesirie.explicabo.
doneceo, qui in eadem civitaleprincipabatur, expulso, 1, .Aiijiii iis saiie lilulis, .eatpte riiccndi forma'haud
cepii ipsam civilalem. Ilosiuique suorum [.eiieteiita-1- decoiTim aliquem cerium viium, sed quemlibet
floruni. casus' adeo meiuoraudos videri ne potetitit leetoiem. mode^te et buinauiier coropcllasse, ceii=
 1U9 CHRONICON. 1150
sendus esl: quippe ad.an.Hli.id qnam clarissime A riia Iitteras dans Andrern Slratigoto, et jttdicibus,
iniiuil, ciun itifpnl: Sed si lecloris charitaii asperum el universo populo Messani, quas reeilal ideni Fal-
«011videbitur, qttos post itlalam excoinmiinicalionein candus, uuiversam urbeu) Messanain compi'lla.<se
aclum Beneveniisil, non prmtereundum exurabo. lit virielur : eodem pacio ac si anlit.uinri litii riixissel,
lian.c iiaque males.mam, sicul anlecetleniem, ahjeci Ordini; el-populo Messanetni. Eamdemque foimii-
opiiiionero, de qtio quitl nuiicsiatiiam nil prorsiis lam.iinn alia menle priilem usiirpavii ponl.fcx Joan-
babeo. Ipse aiiiem Falco cur repulatus a Baronio nes VIII,. cinn episloliini 'seriberei': Omiiibits exi-
ftier t clerica.li inililia: mancipatus, non eqiiidem miii judicibhs;el universo' populo Neai)6litano;'qu'3s
assequnr; quem constat, ex laicali niuiiere noiarii, inier ejus Decretales noiaiiir.iimn. 67, ef simtil in
et sciibie sacri Beneveiitani pal.uii, ul inilio dixi, epis.l. 20o, Laiitlulfum assereret, omnium Dei sacer-
in juriicem Beiieventanuin astimm : iiamqiie desiiis dotum, et judicitm, seu lotius Capuuitmplebis voto',•
priiicipibtis,curia Beiieven.lanaadluic dici p.Tsevera- parique consensu, fuisse elecium cjusilein iirbis
vit sacritm paiaiium, ut ante annos lereeiitum piin- episcoptiin (stat seu hoc loco coujtinctive pro et,.
ceps Aiichis iusiituerai, acplcraque palaiina oflieia accepiatione nnn infreqtienti, ut opportuniori occa-
veJ re vti sallem nomiiie tentis remanserani, ul sioiieexpoiiatu). Quoiiiiii quideiri jiidieitiii ordinem
comes palalii: tle qiio iriem liiciilenlits leslis est - ex solis vitis patritiis constiiisse, idem indicat Pou-
Falco ail an. 1114 el.H5"i. Ciim aiiiem ille se tivi- lifex episl. 20.i, tle eoriem eieclo episcopo ad Guai-
ialis jiiriicem in anno 1133, ex coiisilio rccloiis, et feriiim Salerni pruicipeiii scribens, ae uobitium
cardmalis Girarrii, -Rolpntonis comeslabnli, alio- appellans cuiervam, tpios in auiecedenli judices
ruiiiquesapieiUiimciviuni laciiiin.eleciiimqiieijtodit. B niiiicupaveiai. lii lainen pecul.ari consiieiudine lum
perque apostolioumiti.inceiiiii II piivilegiinn deinrie jSe.ipuli,'lum CajeiiB, tum quui|iie Pisis, sed dispari
coufirmaltuii dicif, haud praiorein deliniiiiriis liti- noiinihil observaiioue, non loco apie pxpoiienria,
bus coiisliliiiuni, setl iu riecurionum, sive tlicas dicii fuere consutes, uude noslro Falconi ad an.
senatorum album credas relaium, qtii per ea lem- 1131, Alznpardus et Canis cousules Pistinorum,
pora plerisque in locis judices appellabaiilur, un-ie neque Neapohiauis cinsiilibusaliis relata, sed non
etiaiiiiiiiinnolile Capute forum servat aniii|uiim ab hiiie lini, nec uroriosucctirrti ijtiam bene exiiosila,
ejtisinodijudicibtis aceeptiim noriien. I'_tBeuevenia- ' obvia siint exeuipla , qu;e uiiiic repeiere 11*011' est
noriini quiilem pluriinortiin jiidicum frequeus apud opus, lliiutl tauieii oinitiai.i.b s riiCiAnasiasiol.ibl. in
Falconem cimi sil meulio, qtios sa.pe sapieulibus liaririano judices cleri, H judices mdiiitv, q>i eiriem-
viris cqiijungil, sa:pe eiiam ipsos absolule vocat ibi iioiuiiiaiiiur prunitlesEcclesim, cl-in Stepbano II,
sapientes: eorum tanien uiuiius, qtiainvis forlasse optimales miiitim: .uliTimqiieuiuiiriiin Konani uni-
circa jndicia quoqtie versabalur,. ut Cajela: olitn versi popiili oidiucin, hoc esl_ ceelesiasiic iin, et
obsenatum conslat, caueras nihiloniinus puhlicas Jaicaleui, cleri, et nnliiiaevocabiilis ilenotans. Quos
conlemplabat fuuciiones; ponliflceiiiqiie Callixium - quidero optimates ab pr.ef.ilo Haririaiiti, obviam
II, in an. 1120 Beneveiuani solemni pompa in missos cr.edam Carolo magiio I.OTIUIIIarivent.inti,
sitam iirhein excipientes, pedes ejus, et habenas eqtti ciim direxil in ejus occursttm, ul itlein loqujltir,
ch.es qttatuor a Ponte Leproso usqtie ad Porltnn S. universos jndices ad fere iriginla niillia a llomana
Laurenlii (qua ab eo latere urbs ariitur) ducebanl : urbe; cujns ilineris spatiuiu ail numerum ju.iictim
detnde quatuor alii ttsque ad episcopium; ab episco- reiulisse virieiur parum leciioui atteiitiis Piaiina,
pio aitletn qttatuor judices Joannes, Persicus P legeiidiiinqiie judicasse, tria millia; qui nec sic
{deficil judicis nomen/qui lertio riescriplus ftierat deviians'ininioilicum coiiuni judicuiu; vocatos cCn-
loeoj.ei Lantlulphus usque ad sacrum Beneventanum siiit lioc noniine eos, qtti nequaquam sordidis artibus
palatittm detitleritnt. Et inanno pariiei'1137: Judices itnpticiii essent, sed accepiione nunquaui tmiuinoob-
Beneveiilanmcivilalis cttm alium civibus regem Roge- servala. Ueqne bis ipsisjutlicibus, si\e opiiniaiibus
ritini adeunles,ad Anacleiifidelitalem, et ipsius reais milili-c, id est laitalis piipuli Koinani,c:ipio Pefinn
amorem civitaiem snbmiiiunt Beneventunam. Ad Diac. iu Auciar. ad Ohiiens.- lib. iv,' cap. 57, qui
ejusii.orii igitur juriicum ordinein, dicenriuin esl, eos a oignilatibiis, iiiiiiierilmsqt.ieappellai, bajutos,
Faleoueni ex notario fuisse evectum : pari ferme cereostalttrios (sic ibi Iegendiun; non, cereos-.arios),
ralioue ac vir nomine Salernus ex meriicojuilex stauroferos, aquiliferos, leon feros, Inpiferos, cmidi-
Salernilanas urbis legitur apud Hugonem Falcanrium dulos, defensores et siraiores. Kxipnlnis iiiieHigere
insiiiiittis, qui nibiloriiinus medenrii exei-ciiia non erii, juriiccs non seinper ari judicia ic.fereidos e .se,-
deseruit. Et sane qui rcgemlis civiiatibus sua tunc nostiTmiqiiesimitl Faiconein lianil ecclesiasticoruin
furt-baiu sulfragia, et pracipuum ordiueiu, ut olim juriicuiii consoiiio ftiisse aggrcgaliiiu, qtti uciricleri,
decuriones in coloniis, Roina; vejrosenatores, eon- sed civitatis se jiuiieem alliriiial inslituiuin. Sed in
stilttebanl, jiiriicum noiniue pa.sim appellabantur; his diulius jam 11011 moror ?
nam rex Guilielmus Iluua curn niatre sua Marga-

FALCONIS BEIJEVENTANI CHRONICON.

JDLIDS BE SYNDIGIS, BENEVENTANDS, LECTORI.

Pcrvenit in mantis nostras, leclor dulcissime, lihellus quidam, cujus auctor nolarins Falco, scriba sacri
palatii appellabalur : ii. qi.b liisioriie niullte loiius regui Neapolilani scriptse sunt; prrecipue tamen Bene-
veiiianorum gesta inter se, uii civilia bella, ac eliain comra cxieros Norniandos, ui esl viilere ibiriem. At
qtiia cprrosioui, el liiterarum obscr.ritaii, sticcessione ;Iongi teinporis vitlebalur oroximiis, ut apparel ex
defeciu sui priiicipii et sui finis, ulrinque euim pagina: dti;n evulsie el deperdifje sunt, propterea 11«
, anium opus, et aucloris labor iu nullaiu memoriam devenianl, exeriiplaudi' onus suscepi; commulando
- - .' !_ _
|15i FALCONIS BENEVENTANI W82
tamen characteres Longobardorum inLatinos nostros. Noli igilur mirari, si principiam habet sineprinci-
pio, et fineni sine line. Vale.
A Prceterea cives metu coacli limenles, ne episcopus
M
ille eos apud dominum papam aflligerel, eum coege-
apnd irbem Romanam eum ab honore privabat, runt, quoadusque eis fidem sacramento praberet,
quinetiam ahinios Benevenlanorum s_epissimeinci- quod facturum promisit, oravilque doininum papam,
labal, ne pra3ter licenliam doiuini papoe arcbiepi- ut reclorem milterel, qui Rossemanum monacbum
scopatuiconsenlireni. Tandem concives bujuscemodi reclorem iterato constiiuil.
deliratuenta aspicientes, nec mora, fere centum Anno 1103, xu indictionis.
nobilium, el bonorum hominum Roinam roiserunt, Anno 1104, xin indictionis,
domiuuiri papam precantes, ut paslorem electum AnnoJlOS, xiv indiciionis, mense Januaiio", ot
corrobare dignaretur. Illi autem abeunles, coram Februario nix magna fuit, et fluminum inundatio,
oninibus, virielicet iu sacrosancta synodo, quam con- et sfella cometes ad_[occasumapparuil; triduo emin
sliluerat, eiiin inriesinenter postulavere, quod mini- post veuit papa Beneventum.
nitf obiinere valuerunl. Videntes aulero boc, qui Seqtienti anno obiit Henricus Teutonicorum rex,
missi fuerant, indeque reversi corda aliorum move- Annoll07,mense Septembrl, i indict., obiit prse-
bant dicentes, patres, avos, proavos nostros tanlam, fafus Roffridus Benevenlanus archiepiscopus, qui
"
injuriam passos nunquam fuisse. Sed qnid plura? sedit triginla annis et uno, mensibus duobus, die-
Qui ex paiieRisonis videbanlur, arma, el belli appa- bus xx.
ralus supcr campaniliimposueriint; audierant enim, In boc anno, ipso mense Septembri obiit abbas
qtiod Petiusipse Poiiueusis episcopus conjuralionem Madelmus, et boc mense Septembris electus est Ber-
fecisset, ui tbesauros ecclesise et ejus bona.virtute nardtis abbasin festivilale Sancti Angeli.
vellet diripere. Tunc episcopus ipse in coclerio arma Anno 1108, H indictionis sterilitas vini, mortali-
imponi aspiciens, trisiis faelus, suos vocari pr_ece- tasque animalium, et papa Paschalis venil Bene-
pit fideles, qualenus consulerent, quid super hoe ventum, qul mense NovembrisordinavitLaiidulphum
tanto talique negotio fieri debuissel. Interim bellum archiepiscopum.
incboattim est, eo quod pars episcopi in campanili Anno 1109, III indiclionis obiit Formatus. Pascha
ascendens palalium Dacomarji, in quo episcopus ille accidil vn Kalendas Maias (1), et die secundo in-
morabatur, foiiiter expiiguabal, et episcopi auxi- trante mensis Novembris combuslus esl thesaurus S.
liarii de turre Dacomarii pugriantes invicem crude- Mari_e.
Iiler pr_elialisuiit; tluo quidein juvenesin ipso con- Anno 1110, iv indictionis Henricus rex venit Ro-
flictu animas reddidere. Posiremo nocte advenierile, iQ mam, qui fraride et dolo papam.Paschalem cepit, et
vidensseepiscopus ipse circumventum, medio noctis eardinales mense Februario. Eodem mense dux Ro-
si.enlio monaslerium S. Sophia3 cum quibusdam gerius obiit, et Boamundus germanus suus (2).
asceiidil.ibique lempore non multo commoratusesl- Anno 1111, v indiclionis.

(1) Annorum, indictionumque hi non coh_erent Emorlualiamonasterii Cassinensisedita a Caracciolo.

n.nnieri; eadeinqtie disconvenieiUia praasens Cbroni- Miniroe itatjue receptam aliis aniiorum suppii.lafio-
con liiborat ab oiiiiiiuni piiino, quo praiioiaium nem servasse, censendiis cst Falcc»; qni sane haud
habciur anno, al an. 1112. Casiigaiidas aiilero esse anuos a Jauuario, sed-aMaiiio auspicari riepreben-
inriielione., qu;e rectnm calculum uniiate exceriunt, diutr; namque siugulis fere piicpositis aunis uieusein
tiim"ex iis quiE infra riicain, lum ex tlie Paschatis slalim subjiceie solet Maiiium; el qna: perjanua-
hic ilescriplo, palam con.tal. Namqtie tn auuo 1109, rium, et Februarium, peique iniiia cliani .Mariii
vere Pascha celebrari comigit vu Kal. Maii, quotl acciileiTint, in euindemiconsianii.tenore.conjicit an-
iempora suhriucenies non laiebii..PERi_Gn. num, in quem relulerat "ea, qn_eper menses conii-
-(2). Ex-recia aiuecerieniitim et subsequentium geranl anteriores. Sic iiiinirum ad aiinum observat
aniiorum in prtesenli Chronico descripla serie Iiic 1112, tibi^ePaschali Beiievotituinadvenienie luense
jiiane esi aitiius 1110. Al ei non inriiclio quana, sed Deceinbri, ibique sytibdiiin celebranle iii^Februa-
leriia : nec quos Falco appiitgit, compeitint evenius, rio : nec non ad an. 1117, ubi de eodein pnn-
seil-aimo.lill-. lu atitiqtio.Vaticano coriice apud Ba- D! lifice aliam, synoriiini ibidein habeiite inense Aprili,
roiiiuin caplus notalur Paschalis ab Henrico mense diem vero obeunle xi Kal. Febiuiarii.. Ei ati an.
Februario, pridie Idus, anno DominicmIncarnationis 1129, ubi de ponlilice Houoiio eatlem in urbe
illl, indictioiie iv, die Dominico; cui anliqiia mq- eonsccraiue Francoiiem in abbalcm S. Sophia: mense
niiiuenia prorstis omnia, ct auctores consentiiinl; Augusli, ac decedeiile in Februaiio. Et praHcrea,
sibique inviccm IJPIII:coiigiuunt.tenipoiTiui hi chara- pag. 221, 24S, 252, 254, 278, 296, 519 ct 5r,8 (edit.
ctcres. Rogerii eiiam ducis, et Boeitiunili obiuim Caracc), anuos liun ullra Deceinbiein protlutit, ttun
nec iu iiiiiecerienleni referuni annum Peirus Diac. ul dixi, ad Miiitiiim ustjiie pxlenriit eiiain inchoa-
iiiAuctar. ad Osticns. Jib. iv, cap. 40. Koinualdus tum; titii tamei) pag. 190 et 320, riieni tjtiaiiam de-
Saleiiiitanus, Aiionymus Cassineiisisa me rece.isiltis, : cimam, et deeimam quiiilainpr-eriicii nieusis etpag.
el qui leceiitissime mihi" Innotuit; perque me post - S01, diero secunriatn ,novoarino iniptilat; ita ul an-
has casiigaiionps lueeni prininm aspiciel Igiiolus, et nos non ab die, qua Verbum.caro fgctum est, vj,_;e-
aiui.i.iuis.civisBitrensis,-Clirouici Lupi Protosp. fere - >simaquinia nimirum Martii, nec a die Nativiiaiis
paraphrasics, qui- praeterea Kogei'iuin''meiise qui- vel Circtimcisioiiis se ducere proriat; qiiosriibilomi-
dem Fcbruaiii, til hic ilicilur,-sed Boeniiindum nus ab communi epoclia ducitNaiivilaiis,'ac jtixta
jtwnse J|gwji (tefonclos notat, eique astipulantur cominunem calculum congruas eis awignat iudielio».
 «485 CHRONICON. . 1154
Anno 1112, vi indiclionis mense Marlio (3) papa A . domino pap_ededere responsum, ut, quos suspeclos
Pasclnilis faciens. Rom_e synotium' fregit paclum, baberet, vocarel, el ab eis pleniter jusiiiiain sume-
qtioti fecerat cum Ilenrico rege. Hoc anno incosplum ret. Qtiid plura? Curia ordinaia, vocaiuur malorum
esl asriificium,vcl .edificari-Oralorium Sancli Bar- fautores, vocanlur suspecti; tandem legitime sen-
tholomai aposloli. . . . . . . leniia extensa, qupsdam caplos vidimus, quosdam
Uis et aliis ita decursis cernenles Benevenlani se ejeclos, el donios quorumdam fisco deditas, quorum-
variis pr-edarum doloribus afiligi, consilio habilo, dam destructas. lslis laliler aclis.
Landulplmm archiepiscopum, el Joannem judicem _ Anno videlicel 113, supra millesimum, et xiv
_ad pr_cfatum aposlolicum delegaverunt, quatenus aiino ponlilicatus supradicli domini pap_e mense
cives illos tanla oppressos calamitate ad portum sa- Marlio, vi indiclionis dominus ipse_apostoIicus civi«
lulis erigere dignareiur; pr_ecipue cum plerique latera Beiievenlanam variis pr_edarum perseculioni-
Beneveiilanorum civitatem inlrinsecis conspiratio-. luis ex omni parte oppressam aspiciens, et civium
rirbus s_epelurbavissent; scilicet quod alii Landul- bona a Normandis undique vicinaniibus quotidie
phum Burrellum, alii Ansonem civilatis rectorera distrahi, et confundi" cognoscens, consilio habito,
sine doinini papie vOluniateconstiluere salagebant. Landulphum de Grasciamiliiem pr_eslantem, el so-
Aposiolicusauiem-haeeaudiens,. nec mora, secundo B : lertem coroestabulum Benevenlanorum instituii(4),
die infranle mensis Decembris advenit Beneventum, quatcnus, Deo juvanle, ,el ipsius prudenlia civitas a
qui mense. Februario synodum conslituit. Synodo .p.r_edarum solita confusione, qn_e saepissime immi-
autem facta, cum in sacro Beneventano palatio assi- nebat, el a conspirationum seditione conlra domi-
steret, pr_ediclamque conspirationem factam pro num papam crebro erecla, secura in , progenie, et
parle illius Landulphi Burrelli depreheudens, con- progenies consislerel-: cognoverat onim eum pru-
cives vocari jussit, a quibus, quid agendum esset dentem, et animosum, sagacisque ingenii virum,
super hoc lanto et tali negotio, subfiliter sciscila- cujtts auxilio, _et solertia nedum Benevenlanorum
tus est, quomodo, ut diximus, conjuralio' illa ad populus sibi adregendum comroissus, verum etiam
iradilionem civitatis, et detrimenlum fore videbatur: , pleraque Langobardorum habitatio a Norroandorum
• et
quod quidam civiumpro ipsius Landulphi auxilio servitule affligentium eripi, et liherari confidebat;
: turres
porla: summ_e noctu cepissent; indeque mu- eral quippe Landulphus ipse bellicosi spiritus, et
nitionum ipsarum cuslodem ejicientes .una tanfum minorum injurias non patiens, inimicis omnibus
ri.ocleeas virtule tenrierunt. Tandem, Deo opilu-, , quotiriie minabalur. Nam si quis inimicorum illi in-
lante, ei Beneventariorum complurium fldelium so» ., juriam, vel prcedain inferret, mori jiriiis velle desi-
lalio, quorum mens erat sanior, turres ips_evendi-' derabat, quam impunilus aliquo modo ininiicus rece-
cata: sunt, el B, Petro reslilut_e. At eives ipsi tale . deret. Quid plura ? Landulphus ipse comeslabulus,

nes, quosanepacto tertiam, non quartam indictio- ,in urbe nuncupata S. Agatba Gothorum,! Ecclesiam
nem, ut editus coriex depravate reprasentat, rite . S. Menna:, quam conslruxit R. Comes, hocest Ro-
ascripsitan. KIO, eamque pari passu ad Marlium bertus filius Rainulfi, Petro Diac. men.oratus prcc-
produxil anni sequeniis- nec de cae.leroest sincerior fato lib. iv, cap. 25. Licet in lapirie, operis sans
alia lecfioibi expetenda. PEREGR. anliqui, nec impostura; indicium piaeferenie, ibi po-
(5) Rescribe v indiciionis, qubd exigit temporum silo', legerim eam actam anno ab Incarn. Dom. 1109
ralio superiiis exposila; et insuper card. Baronius H Nbn. Septembr. indicl. qudrta per mcinns dom.
tesfatui' ad an. 1110, sie haberi in biijus- Cbroiiici ' Paschalisi secundi RP. qu_eprsetcrea tenippriim.coii-
antjquo exemplari. Falco Benevenianus,inquil,Chro- signalio hauri sibi constat; nec Paschalein eoaniio,
iiicon sttum in Itunc usque anrium prrduxit, cmptum et inense ad nos accessisse, est qui prodai. PEHEGR.
ab unno Redemptoris 1112; quinla indiclione. Al de (4) Baronius hoc ioco, etad an. 1114 ex hoc au-
ejus exordio sic quidein ibi pronuiuial : ad anutim clore appellat: Landulphum de Grmcia, quod genlis
tamen 1113,.duclum ipsum ail ab anno Itoc ipso, , nomen natum suspicqr ab riominio.oppidi olim Grm-
perque annos dtinlaxat -27 ad annum usque 1140 cia ntiitctipaij, in leira Beneventaiia, iit legilurin
proriiicium; ila rit aiitecedentium, qu_esuo opeii regiae Sicula: labulario; iilque varie proniinliatum
imuilia, et per se tum miilila, itim iiimis jejitna esse D reor, qui a Falcone videam iufra ad an. 1121 inemo-
cognoveial, iiihili feeisse vitleatttr. Cauenim in Fal- rari Gerarduin de Grwcis; sicul et atl an. 1137 77in-
cone.e verbis iilis : Hoc auno incteptumest mdificium, dcium de la Grmca, nobiles ulif|ue viros Benevenia-
vel mdificart, elc. expiingeudiim esl <chmdificium, nos. Porro Lamliilphus hondrem couiesiabilia3 a
qtiod oralioni non quadrat, redundalqtie; glossula papa Pasctiaii, nescio an dicatn aribuc in hoc a)ino
cunisit compendiati veibi, wdific.Aposlolicusautem, 1113 aptul Beneventtiin commoraiite, accepisse vi-
bocest Romanus ponlifcx, lunc Paschalis II, Bene- . detur niense Marlii; qui aimb sequenli {ciun ipse
ventum, ut Falco perhibet, cuni advenisset inilio dieam Falcone) posita comestdbilia domum secessit
mensis Decembris hujus ahni 1112, synodum deinde eodem ntetise, quo ordinalus esl : unius solummodo
ibiriem celebravit in FebruariOj sciIicel;comm"uiiis anni spalio in honore perseverans. Et vero liautl lioc
sequeniis anni 1113, hisqtie consonat Pelrus Diac. aimo Paschtilis Beiieventi nianens litieras deriit xv
in Auci. ad Ostiens. Jib. iv, ca|). 48, qtii priesen- Kal. Aprilis ad pairiarcham Aniiochi_e,'a Guillelino
leinariveiiiiiin Paschalisin has jiaiies htunero faeit Tyr. relatas lib. n, cap. 27, sed in an. 1117, ut di-
-secunduin, priorem siatuens in anno 1108, mense campost; qui alias etiani recil.il daias _aheodeia
Octobri, ul iradidit Iib. eod. cap. 55 asseiioremque pontilice eadem dieari regeni Hierosolymilaiiortiin,,
nosiiuin habet Falconem, riicentem lune illum non Beneveiiti, sed apuri Laleranum coiriiiioi'aiiter
mense Novembri ordinasse Laiidiilpliuni archiepi- manifesta contradictione, aliis non observata. Pe-
scopiiin Benevenii. Quo ciica hoc anno.ab eodem PEGR. "i
poiitifice Beiieventuiu pergeiite coiisecruiam credam
 m$ FALCONIS'BENEVENTANI 1156
ex omni p.irle, virtute, et scientia redimitus colla A . venlanoriim in "manibtis' proeul dubio traderentur.
nulli iiiiiiaiilium flectere dignabatur. Cunique, sicut lllis autem Norroaiidis sic abeuniibus, Landtilphus
pr-ediclum cst, Liinlulphus ille, comestabii:_ehono- jpse de Grasca tomesiabtihis, inimicorum non ferens
rem a supradicio domino papa Paschali acc"peret, inipugnaiiones, vicem reddens pro accepiis, haud
tidens caslellum, qtiod quiriam Roberlus, qui Sria- mora, miliium fere cenlum et octiiaginia numero
'
vus cognbminabatur, in nionte Sablela conslruxerat, arroatortim - colleclo/ el civium circiter quatuor
vir omnis inalitiae, et studio rcpleius, niillia muliiiudiue congregata, castsllum, quod
' aux.aritlo cum eo locutus Tieqiiili:e
esl, ut castelluin illuri de- Terrartibea dicliur, adivit, quod igne ferroque
struerelur. Ob Benevenlanoruin euiin guerram, et lerra leinis prosiravit: ipsiusque castri incendio
iiiiniicitiam civitalis, caslellum illud Robeiius ipse Roberlus qiiitlam tle Sicilia tlicius. combustus obiit;
eonslruxerat mirabilc, valdeque laboriosum. Ex cu- sicque Imiumerabilein animalium, et aiiarum rerum ,
jus caslri resideiilibus mtilta cives opprbbria, dam- siibsianliam Beneventum niagno cum-gaudio perdu*
-
norumqiie copiam perpessi fueranl, ita quidem, xere. Non posl inulltim vero temporis itertun col-
quod qiiitlam conciviuni pro ipsius castclli-edificio lecla equiiuiri et conciviuni- cohorie , Landulphus
pr_edia, el possessiones, quas circa eumdein mon- ipse castelltim apicem insilivil; cujus caslri, et nio-
tem habueruiit, perdidere. Casiello itaque mirabili- B lendina destruxit, et prajdam animalium secum gau-
ter conslruclo, illic residenles cum ipsius Roberti dens asporiavit.
servientibus quandoque Benevenianos capiebant; His oinnibiis ita perfeclis, guerra Normandorum
quamloque, quod^ crudelius esl, peregrinis vitaro quorum menlipnem fecimus, durius incepta est; in
cum eorttm bdnis auferebant. Pneriictus igiiur apo- qua Laiidulplius innuinerain auri et argenti copiam
&lolieus,ha_cRomseaudiens Rpbertum illuin excom- et equoruiri distribuit. lnierea dum comestaliulus
mtuiicavit, donec castellum illud civiiati contrarium ipse ciim militum caterva prope ponlem Serrelell»
delevissei, quod facere ipse.Roherlus conlenipsit. pro itiimicorum insitliis cuslodisset, en adsunt equi-
Quid pIuraTLaiuiulphus ipse de Gr_ecacomcsiabultis les Roberti comitis fere quiiiquaginla, qiii el pro
ordinatus, cum pradiclo Roberto pacium incipietis, dolo civiialis inler fruteta morabantur. Quid dicamt
ipse quod ctim pra.dicto papa lacerenoliier.nt, castel- insiiliis ex ulraque pane propalaiis, confliclus inter
lum illud destruxit, el fundilus delevit, duobus vi- eos habilus esl. Tandem Dei misericordia superve-
delicet equis opiiiriis, et ducenlis solidis datis. niente, pars iiiimicorum lerga .venens, iu fugam
Deiude Landulphus ipse comestabulus pactiiin cuin conversa est, adeo qriod de eorufti equilibus duode-
comite Jordano sacr.iinenlo affirmans, quotidie"vir- cim caplivos comesiabulus ipse cum arrais omnibus
tutibus, el laudis praeconio allollebatur. ~ eorum duxit. Proeterea sicut
diximus, guerra ex
Roberlus ilaque princeps, et Roberlus, et Jorda- uiraqne parte forliter inchoata,- sajpissiine hinc et
nus comiies castellum illud sic desiruclum, et Lan- inde deprajdalum est. Conligit autem die quadam,
dulphum illum comesiabuluin de die in diemvirtute Rao, qui eral dominus castelli Ceppalunis, cum
el diviliis rcpleri aspicienles, invidi_e zelo ex odio Landulpho Burrello, et aliis fere cenium quinqua-
Longobardorum perculsi, pulanteE se illius.prtidenlia ginta miliiibus, et pedilum niuhitudiiie ad frangeu-
eili-eredari, cum omnibus Normandis .ex omni dam, tit ita dieain.arcaturiamivit (5). Cumqueco-
parte. vicinantibus conjuravere, affirmaiUes se gner- mesiabulus sic frangentes eos.flumen Sabbati vidis-
ram Beneventi facluros, et pr_edam, donec Landul- set, latitam non ferens audaciam.in medium campi
'
phus ijise Beneventaiiorum coiriestabulus viderelur. atl eci lesiam Sauclorum septem Fratrum, siipaluE
Sacramenlo ipso laliter conlirmato innumeris cum miliium collegio exiit; ubi ad invicem deceiiatum
jnilitibUset-periilibiis super Beiieyenluin venertint, est; sed, peccalis superveiiieiuibus, pars coniesta-
duodecimo die inlranie mensis Ausjusli, et in roonfe, buli ab insidiis inimicoruni decepta, per plauitiem
'
qui Guardia dicitur, die nna lanlum, ac nocle castra- illain persecula corruil; ita quod riuorieciui milites
melati sunt, credentes et illum ejicere, et civitatem JJ civitatis nobiles cum omni armorum apparatu re-
omnino-depopulari; sed die ipso, quo applicuerunl, tenti sunt.
belliim inchoanles et superati snnt, el quidam eo- Isiis omnibus, et aliis sic decursis, inimici omnes,
rum capli. Nocle aulem insecuta, iimore coelesti.et qui pro guerra conjuiaveranl, videntes comesiabu-
Beneventanorum terribiliter commoti, more latro- lum ipsutn colla eis non flectenlem, eis.potius mi-
nuroperdevia fugientes, existimabaiit se nocte ipsa' nari.el Beneventanos euro, et ejus i>ra:cepia jugiter
aBeneventaniscapi, et lurpiier teneri. Iia quidem, seclari,'co3peruiil civitatem plus "soiilo distriugere,
ul sicut ex ore eorum coroplurium narranlium au- pnccipienies ul omnes, quas posseut, vinea: circum
diltim esl,si comestabulusipsecurii Benevenianorum aslantes iiicidereniur. Quoriet facluni esl : insuper
et mililum calerva Ecclesiam S. Angeli adcrucem pauperes, aliosque viros, quos inveuirerit, caperent:
iranscenderet, vel vocis alicujus sonitus audirelur seiilentia quortim divulgata, pleiique hoiuinum capti
et hostes, et hostiuin apparatus stipendia Bene- sunt.

(S) Palorum sepem In publicum, privatumve com» bulo, plerisque etiamnum in locis usurpafo, appellat
morium structam ad arcendam, consuiiigeiidainve ttrcaiwiam. PEBECR,
perej.rsis Omiiiiiisaquaiu, Falco populari tu__e_VQc$-
-1157 CHRONICON. 1458
AnnoH14, mense Marlio, vn indietionis, dum A , ctionenij et famis permriam. quam diu pro fidelitate
vine_e sic incitlebantur, et capiebanlur homiries,' B. Petri passi estis, et p.uiniini, domimis noster
Benevenlanorum quidam, invidia: gladio compulsi papa, et a quibusdain audivit, el ab archiepiscopo
miserunt ad pr_eriicium papam Landuljduim arcbi- " deprehendil; unde sciatis euni tolo roenlis affeclu
episcopum, et Rachisiuin Sancti Modesli abbatem, conlrislari, el super audila niirabililer dolere. Itl-j
Titei necessitatem ex oroni parte, qiiam patiebaniur, circo nos, et archiepiscopum veslruin delegavit,
ihliinarent. Ipsi aulein abettnles, qitam viderant qiiateniis, Deo ad.juvante, pacem co.nseqiii valealis.
affliclioiiem doniino pap_epalefccerunt, eum lacry- Propterea' fldeliialRinvestram .moneiniis orantlo, no
mando precanles, ut gregi comuiisso sicul paslor superbia ant furore moveamini, duiii nos cum aliis
bonus subvenire diguaretur. Necessitate autem do-- sapientibus viris, pacis consiliiiin vobis necessaritim
mino papae ostensa, eis pra:cepil (6), ut pacero civi- iiivenire possimus, lam eniin grave, et lahoriosum
tali, piout melius poliiissenl, faceienl, el pauperi- negotium rtemo prxcipili aniroo -agere poterii. lrieo
bus suhvenirent, ne Peirus. apostolus civitalem ac- neino armis supeivenial, qtiatenus, si Deo piacuerit,
quisiiam occasione perderet; quidquid autein de paccin, omni furore deposilo, invenire mereamur. >
pacis consilio invenissent, ipsi remiiterent. Archi. H;cc, el alia liujiisinorii eo loquenle, vox populi ad
episcopus vero Koma reversus aliler quam accejie-;B sidera lollitur diceulis : t Oraliones islas, quas fun-
ral, faciens, nii.sil Laiidulplio coineslabulo dicens, ditis, nos iillo inodo audire non possiimus, nisi pa-
ut condolens necessitati pauperutn contestabiliam ceni citissinie nobis detleritis. i Tune aliq riie ad-
deponerei, qttoadusque douiiiius papa Beuevenlum venieiiie, populus dilaliones, et iiidiichis, quas po-
veuirel. Postea vero aut prelio, servitiisque, seti nebant, non ferens, domuui Persici judicis aggrerii-
eiviuiii precibus papam ipsuni precareiilur, euijique lur, qiiaro ex toto tlestrtixissel, sed quoiumdam
bonori pristino redrierenl: diiinniodo Normanrii pa- amicorum attxilio evasil. Poiittensis igitur episco-
cem facere nolinl, sacramenlo, til dicluni est, eo-. pus sedilionem pnpitli placare non valens, aurora
ruiii inierveiiienie. Lantlulphus auteiu eoineslabulus alieritts diei surgenie recessit, comesiabulo pr_eci-
boc au.iiens, in sacro Benevenlaiio palalio coram piens, ut palatium principis asceiiderel, el sic po-
B. Pelri (idelibus respondeus, • ait se nunquani co- puli s-Pvietuis ruinorem evadcret: qui jussui ejui
mesiabiliam dimissiiriim, nisi manii ari niauuro ca- favens, laliler sacrum palatium habilavit. Sed re-
plus essel, et per vim reientus. Insuper videre deainus ad causam.
vellei, quam Normandi pacero Beneventanis facere Arcliiepisropus autem dicta comeslabuli audiens
voluissent, et doiniiio pajj_epacem ipsam descriptam pacis firmamentiim ordinalim describcns, sicul po-
'
delegarel; qiiiilquid atileui de pace pr_ecipeiet, stiilaveral, ei mandavit. Audila namqiie serie scri-
__velde comestabilia ponenda Ipse tlominus papa co- piursp pacem coulineiilis, aitcomestabuliis. En pacis
ram omnibus faceret se exseculuruiii. Qualiier au- lirmamentum opiimum est; nunc "Domino nostro
tem in sacro Beneveiilano palatio comeslabulus ipse miitaiur, et sicul imperaveril.-assequaniur. Interea
'
adfueril, relexam : Cum, sicut praslatuni est, aichi- archiepiscopus ipse, ei vir quiriam nomine Ftilco, in
episcopus Roma reversus fuissel, cuui quo el Pelrus episcopio s_epe complures civium convocans dice-
Poiiuensis episcopus, et Romualdiis diacouus, san- bal: « Nos domino papar vesiram palefecimiis ne-
cl_eRoniaii_esetliscardinales ab ipso papa niissi pro ' cessilalem, a quo el accipimns,iit fmeni cuiri Nor-
pace inveiiienria fuisseiu, absque tnora, in ipso eo- mandis faceremus; idcirco siiperfltium videlur pa-
riim adveiilti, eisque nondum hospitalis, popuhis cem descripiam ad etiro reuiitii. Civium vero qui-
feriua nieuie comiuoltis palalii Daconiarii, in quo dam aliarum inimicitiariim otlio rcpleli , animos
coniesiabultis habilabal, ascendens vociferabalur, alioriun incjianles palam cxclaroabanl, se pro illiiis
dicens, qtiod pacem desideraiani, nisi ciio feceri- comesiabilia guerram passuros iion esse. Consilio
lis, ouinino glariiis acceptis per plateas moiiicmur:- habito conjtiravertint inira episcopium, qtiod Lan-
insttper minas, et opiirobria coniesiabulo infere- j. dulpluim ilhim de Gr_eca comeslabuiuin esse non
banl, iliceutes, cos pro unitts boininis coniestabilia coiiseniieni, exin, ei tium douiinus papa cum con-
guerrani . passttros nori esse, et sic turpiter yiiam sil!o NoiiiiamloiTim illuin bonori non reddulisset.
flnire. Alia quidein die surgenic, pars archiepiscopi Sacrainenlo taliter eo invenlo, arcbiepiscopus pr_e-
ajTna et belli apparatus snper campanih imposuit, dicto coineslahulo episcopum Abelliiiensem, et quos-
qiiitleniisLandnlplium armis,' et lapitlibus debella- dam presbyieroriiin misil, ut houorem diroitteret,
turo tjicerent. Sedilionero itaque populi Poiiuensis sicul dictum est, qui et siiniliter responriii. Deinde
episcopus deprelicnrieus cum eotleni comeslabulo,. alia Sabbali xiv die iiitrnnle mensis Martii come-
et fidel bus B. Pelii ciiriam principis advenii, ibique slabiilus cuin suoruin caierva arjnalus in liicdiiim
in coiispectu oinniuin laliter allocutus esi: « Aflli- plate_e exivil dicens : Quod videre vellem eos, qui

(6) Baronins legit. Necessitate ,n. Domnus papa
eis prwcepil, elc. exauctoiis plane idiotismo, opli-
iiiotjiie cjtisiieiu exemplari, quo esl tisus; a ciijus
lainen lirievidetur alicubj discessisse, aliqtiaiitoque
Cpuciiinius, et ad Latinam magis uoriuain dictioneia
compnsuisse. Singula nimc non prosequar ejusmodi
loca, sed ea laiiliitn, qute pecuiiareui exigenl obser-
vatioueiu, erittiue niihi• stitis indiciiuu
' lecisse..
PEPECR.
 1159 FALCONISBENEVENTANl , 1160
roe de palalio et honore' ejicere minantur. Lauda-- A ni|s Ceppalonis, et TJgo de Castellopolonis pacem
bilius quidem esl sic animam reddere, quam ila lur- promissani cunctis vii_eeorum diebus, confirinave-
piler, aut auri pondere promisso obslricttim, hono- runt. Idipsum eiiam Jordanus comes. 61 Roberlus
rero accc|)lum diinitlere. -Audito igitur archjepisco-- • Sclavus, et Girardns de la Marra juraverunl. Cum-
pus belli apparatu, et campana palatii irisiiler so- que sicul supra relalum est archiepiscopus in per-
nante, suos jiissit vocari fautores, ut cum.Norman- sona conieslabuli, et aliorum videlicet militum, pe-
dis , qtiam posueranl pacem firmarent; si autem. i, ditumque, velut ipse postulaverat, securitatis verba
eomestabuliis i|ise resistere vellel, paratoseos ha- dcdisset, domum honore posito adiit, ipso namque
beret. Inierim pars archiepiscopi doinum cujusdatni archiepiscopo, ct Beneventauis videbafur, quod pa-
fldelis comeslabuli aggredimr, quia eis non Cousen- - _ cem diu desirieratam lucrarenlur. Deinde comesta-
tiebat; quod comesiabultis audiens, ut domum ag- bulus securilate accepla domi residens existimabat
gressam defenderet properavit, sicque eo viso bel- nihil. aliud procul dubio agere, quam erga suam
lum incepium est civile, inlantum quod alii perr aniinam secnriier impendere, erat enim, ut fati
. campanilia, alii per fecta domorum, alque alii perF- Stiinus, graviter vulneralus. Amici jgitur ejus, et
plateas pugnarent. Postremo pars archiepiscopi,_ B. Petri fideles, quorum mens super illius coniume.
foriuna conversa, victoriam capiens, comesiabulumi B lias injuriasque fideliter contrisfabalur, die noclu-
illum cum suis usque ad palafium priiicipis seculai que, licet non in propalulo eum solabanlur; bor-
est, qttosdam auicin ex ntraque paiie vidimus vttl- lanles, ne animus ej'us circa accep.la tristis foret,
neratos. Comeslabuliis ilaque se in palatio recipiens; cum ba:c qu_e virierant, qu_eque facta super eo
-paruinper ibi mnratus esl, tlonec archiepiscopuss fuerant, pro Beali Petri lirielitale perpessus fuisset.
ei fidein dare deberet in persona-videlicet sua, ett Archiepiscopus aulem, ej'usque fauiores li_ec au-
suortim sequeniium. Cives inlcrea prolclationemi dienles, suspicione quadain repleti, sperantes Lan-
hanc non ferenlcs. et quod sitibundo pectore pacemi dulphura consilium pro comeslabilia reinlegranda
qti-erebanl optatam, ei lapidibtis minabanltir, ut siL accipere, ei saroe, s_epiusquemiserunt, ui civitatem
eilo de palatio non riescpntieiel, eum vi caperent, exirei, et aroicoruni consortia desereret, duin do-
etniembralim illiim periinisseiii. Ipse autem Lan-;.: minus papa eum, qualiter pr_emissum est, bonori
diilpbus se circumveiunm aspiciens, se arcbiepi- solilo reddidissel. Tunc (eomestabuhisverba feren-
scopo, el civibus redditlit : insuper jurejtiiando fir» tibus, aliisque concivibus palaro exclainabat: Quod
mavit, quod comeslabiliam, et recloralicum, aut; super hujusmodi verbis miramur omnino, cum ab
aliquain baliam publicam non acciperet, nisibona omni Beneventauorum coetu coaclus coroesiabiliam
voluniale archiepiscopi, etRoffrediarchipresbyleri, , dimiserim, et pTomissam ab archiepiscopo securi-
et Aiechisii arcbidiaconi, et Roffridi Foligaderisii, taiem circa nos versari quoquomodo non viderim.
eiRo-1'ritii a Poita aurea (7), elGervasii, et Vitalis;. Taiidem coniesiabulus populi s_evieiilis videns per-
filii Joannis Galli, et quod mahim meriium archi-. tinaciam, magis magisque inflainmari, consilio ha-
episcnpo, et onmibus Beiievenianis non redderet, bito die Dominiea in Ramis palmarum, aurora sci-
et si aliqtiis redriere vellel, dislurbarel sine fraude, licei surgenle, Montemfuscum paucis cum niilitibus
et malo ingenio. Quo faclo, et a militibus, qui eum expelivii. Deinde arcbipr_esulis conjuratio uonduni
seculi suiii, bujiisroodi fides accepla est, et sic-:- perfidiae incboal_efidem trihuens, Joannem, et Persi-
unusquisque ad propria. renieavil, et Landulphus; cumjudices,aliosque nobilium etbonorum hominum
ille de Grreca donium posila comeslabilia secessil, sacramenlo perstrinxit, quo comestabulus ipse jura-
videlicel eodein mense Martio, quo ordinaius esl, verat, aliosque civium, timore omni remoto, pulant
descendit, unius solunimodo anni spaiio in bonorei eos iniinicitiarum merita eis retribuere allegavit.
persevierans. Alia atitem die surgente Douiinica, Cumque istiusmodi facli, ullra quam credi potest,
postquam ha3c peracta sunl, comes adveniens Ro- nefandi, pr_odicli aposlolici aures faroa tetigisset,
berttis, cummilituni, el pedilum multitudine in ca-• jj ] tactus dolore inlrinsecus super dilecti filii sui co-
pite Poniis majoris saeramento ipse, elRao doroi-. ineslabuli expulsione, Iacrymis, sicut audivimus,

(7) Scribo. Roffridi ftlii Gaiderisii, qui ad ann.
1130, absolule dicitnr : Roffridns de Gaiderisio: sic:
enim ibi legeiirium est; non aiitem de Garderisio,
quippe apnd Langobardos proprium virile nomen
fuil Gaicleris, qnod Laiino magis ore enuntiabanl,
Gaiderisus, el Gaiderisius. Atque ex hoc Falconis;
loco iut- lligere esi, quo pacio parentum uomina in
fiiiprum, *t iu unircrsae tandem slirpis cognoniina
frequenlissiine oliin transirent : niinirum riuoniam
ex geuilorum liominibus gnaii sic , vel sic, com-
niiiiii quadam constieliiriine denominabanliir, ut ab
aliis consimili appellalione in geiite, vel in vicinia
nuiiciipatis faciiius iliscernerentur, qu_e semel in-
riiia cognomenia firmiits eis cuin inli_ererenl, genli-
luia denuim devenere, haud lampn conlracta illa
.vocula fiti, seroper expressa, de quo exempla obvia
sunt satis. Plurima autem talia gentiliiia ex paren-
lum nominibus exorta eognoinjia facillime ab om-
nibus nunc cum inlernoscanlur, sunt taraen uon-
nulla, qtise nisi aniiqtiitalis perilioribus, ne.c iis
oinniaquidein pateiit; uam propria illa vocabula ab
coinmuniori usu cum jam recesserint, vulgus hatid
ex ipsis, sed vel ex alia, vel ex ignpla origine genli-
lilia processisse ptilat. Sed redeo ad Falconem,
apud quem est boc loco Roffridus, el ad an. 1119.
Alferius cognomine dictus APoria aurea, quod genti
indiltim ea'dem plane occasione conjicio, qua apnd
Salernum nobihs quasdam slirps a Poii_e Uoteusis
custodia denoininata fuil De Porta: proiniscue eniin
porloe urbium oiim a suis cuslodibus, ut alibi ex:-
posui, iiomina desumebaiil; eisque sua aiiquaudo
imperliebantur. PEREGR.
%m niROiN.coN. • \m
Tiianaiiiibus, spiritu iirifieiuuil, qui con-i.siiti_arehi- A cujiis nifntionem fecimus, uomiiie Fuico, ex hnj'us
pnestiiem L_int-u.lp.iuinab onini qnod .Aceeperat saiculi crgasluio, analbcmalis vinculo ineiiiiis, iieu !
a sede-iomaua officio coram omnibus deposuii, si- niiser, migravit. His laliler aciis, cardiiialis, ij.se
«liiiterque omrics suos seqtiaces analhemalis vin- Roniam letcntlit: ctiiiuiue cardinalis ipse Anaslasius
Culo, donec salisfecerini ,.aliigavii. Sed si lectoris Roniaui peierei, doniiniis papa Pascltalis. arohi-
cbaritati aspertitn iion videbilttr, quid.posl illalani episcopls, episcopis et abbatibus congregatis, niPiKt.
J35Conroiuiiica!ionem aclum Benevenli sil, non prre- .Octobri post priuitnn cjus rcgressiim ailvcnienic,
tercnndiim exarabo. Deum enim teslor, niliil aiiud Ceperaiii cbncilium ronstiiuiitad-ciijtis sacri cou-
posuisse, proater quod viderim, el quod audiverim veutus frequentiani GnilJelmUs dux, et Roberlos
fccripsisse. princeps, mille fere equitum tiumcro cnngregato
Tali igilur. anathcmalis sententia in B. Pelri atl- jierrexere. Landtiljihtis vcro de Gra3cacomestabu!:ts
versarios longe laleqtie divtiigaia, de.<_gaviipr_e- littcris doniini papa: sppfcialibusad iriem- sacr :"m
fittus aposiolicus Beiieveiitum Anastasiiim el concilium accersilus honoiilice tjommeavii. Qui a
Albanensem episcopum, cardinales Roroana3 sedis domino papa officiosissimesusceplus est: hic namqne
idqneos .8). ctipiens, quid Bencvcnlanus pnpulus in fraudem devitans Normandorum navigio quodaai
animo haberel cognoscere. Cardinalibus aulem ipsis g] securilerlransfretavil.3ordaiuisauiemcomes,iimcii.,
iiospiiaiis, triduo post cosltisomnis Beneventanoruai roullorum siiorum ponderc delictorum oncratus^ a I
insacroBeneventano pa.atio convenit, ibiqtie omnia iale tanitimquie concilium pergere, icgalos siios-tiU
qualiter Beneventi accirieranl negolia,et guerr_e rexit. Archiepiscopus vero Landnlphus snflragancls
brigo surrcxerat coram cardinalibus iilis radieittis suis convocatis, innumeraque auri et argenti cop\
recitatum esf. ^juibus audiiis, Anasiasius in verba congre|;ata, cum comilc Roberio ad convenlum illiini
prorumpensiiiquil: VAd vide.ida';domini et fratres; lelenriit. Talibiis igiiur, et laniis palribus proceti-
Romse qnseauriierai dominus papa nostcr negotia, btilqiic congregatis, in me.diq conVcntusipsius, <!*!*-
fet investiganda nos pr_eceplo, sciatis esse delegalos. vitlelicel Sabbali riucalimi Apnli»; Calabrias, el Si-
Uride protit melius, Deo annitente, poterimus, circa cilia: diici pra>fatoapostolictts concessil {9|. Conciiio
pacis, el uliiilaUs vesira» "prbfieiiumnos dic noclii- itaquis mirabiliter ordinald, apostoSicusipse coram
ijue consilimn, et auxiiium pra.bebinms.ilslis el his omnibtis super Landulpho archiprffisnle lacrymabi-
situilihus taiiler proialls, unusqiiisque ad projiria liler, et quod comesiabulum sutun expulissel Lan-
rcincavjt. Diebus aufem non nmUiselapsis, viril.e, duipliuni, et quoil iitteris suis vocatutn ad eum ir*.

(8) Bnplicescardiriaies a papa Benevenliim m.ssos ijg lianfe senleiuiam non ambigtia verba de Lolhario
fer-efert his verbis eriitus Falconis codex; qui infra imp. demolieute casiollum a rege Rogerio cou-
liaceadem pagina mniin taiiluin Anasiasiuin carrii- structum aptid iiarim, ejusque defensores vi capios
naleiuapud, Benevenlanos loqiicniein. Benevenioque non tirio moriis genere perimente. De lali, inf|iiit,
ildmani reccdeiitein facil, et sane iimis, et idem tahtaque victorid iota llalia, et Calabria, Siciiiaqus
Anastasius cariiinalis siratil el Albanensis tunic cral intonuil. Qua_ vocahuli usurpatio adeo obtinuit, ut
tepiscopus; quam leciionem, ac c_eteia in eaniriem universa etiam cis-Tiberim Ilalica regio noniiuu-
sentenliam i_oticordiler descripla Baronius ex suo quam absolutc dicta fuerit Jtalia: ut in aniiqus»
exbibel exeir.plari; et praiierea verba illa, cupiens chariula de anno 1091, in Arcbivo monasierii Ca-
quod Beneventanus populus in auimo Itaberct cogno- vensis, qiiae de quadam donaiioiie esl facta eidem
scere, cital in banc formaui, cupiens quod Beneven- mtmaslerio a Gtiaimario de Jefuno, Langobardorum
tanus populus deberet se recogrioscefe,e't infra, nos principum Salerni progualo, cum ipse ibi, el filitis
pro cerlo sciaiis : non; prmceplo. PER__GR. ejti-i sacra religionis vota Deo nuiicupareni. Et .i,
f_9)Non ducatttm Apuliw, seri dttcatum Italim Ia- inquit pra3clarus virille, ante nostram contecrationcm
gebaiBaronii optimtts codcx. Poniifex itaque, dices, thihi et ipsi filio meo triors evenerit, in quocunque
universam Italiam.duci concessil Guiiielmo iri con- locoab urbe Roma in islis pariibnSper lotam pertinen-
cilio Ceperanensi?Id quiricn: apeiinm quia videbattir iiam llalim, slaiim, elc. Alque hinc cst, quod GITECO
iiiendaciuni, librarium persuasil, ut expiincto Ita- aucloii Nicephoro Gregoise coustanii roore Carolui.
li_enomine, alterum Aptiliaj induceret; vel ob id Aiiriegavensis, dicitur rex Italim, qiti, ul oliin vuigo
maxime, quori fortasse observasset.Pelrutii Diac. iu .." loquebiintur, fuil re.t Apuliw. At hfec bis jam co .-
Auctar. ad Ostiens. Iib. tv,cap.49, pro illa sua slare slabilila, nec diffiCilidubiove 'assonsu dociis -pi-o-
lectione. In eodem concilio, inqtiii Pelrtis, idem bata amicis viris, quibusciiin ea fludtim eonimiiiii•
aposiolicus investivil Guilielmum ditcem de ducalu cavi, supervacaneum cerle est longiori sermone com-
Apidiw et Calabriw. At nesc.ius erat ex Gr_ecoi'nm mimire. Obiler taroen adriam, noslra: huic Itaiite
tune idiotismo, nosiraiibus etiam ltalis ob iiiuiuam idein propemodmn accidisse, cuin absolute Italia «st
euni iis consuetudinem usurpato, communi Jiali-.e dicta,quod septem univers_eItaliaeprovinciis prideni
vocabulo a Falcone Apiiliamsdluinmododeiuonstrari; contigisse, noiTint eruditiorcs; quas absoluium Italia:
qaam Langobardis, perindeqtie lialicis dynaslis ipsi nomen sibi vendicaiTitit,quoniam esesola: magislralui
sublraxeraiil.Necnoveralobid receiiteni Calabriam, parebant, vicario Italix iuincupalo, ca3iera3 cum
silam ad mare Inlerum, lunc comprelieijsam sub co essenfvicario Urbis subjecta:. Sed nec prasteream,
vocabulo nonfuisse, quoniarii ea Graecisamissa niiu- nulla failacia a Falcone esse proditum, confirmassa
quam fueral, nec lialis unquam posl Juslini Junioris tunc apud Ceperanum ponlificem _Paschalem duci
lempora possessa. Hoc auiem si ex superius laiuiiius Gullielino pr_eter Apuliam, et Cslabriam, Siciliam
ad -Liijium aucioribus, el ex Lupo inetipso , non qiioquePetro Diae. omissam, quam lunc cjtis patruti»
cognoverat, poluisseiplaneex rion.uno Falconis loco -obiinebat comes Rogeritis; iiani-Guilielnuis, ut noster
quam manifesiissime intelligere; cui frequenlcr non perbibet ad ari. 1122, nondum medietalem titaiii
cuneta tluplici inari, et Alpibus circumsepia Italia,' Palerinilanoc civilatis, et Messanw, et iolius Calqbna/
sel una tantiiiii Apulia eo iioniinc est. Daboejus iu" eidem comili concesserat. PEUEGR, "
P^TKOL. CLXXIII. 37 :
 m% FALCONISBENEVENTAM ilOJ
coiilempsissel, condolens eonquereDalur. Ipse vero A tionem canonieam fuisse, oisceriiani. J Et pra:ccpi5
arc.iiprsesul nolens, imo timens convenfum illum quibusdam cardinalibus quidem et archiepiseopis,
sine lbci el officii restitulione ingredi, apua msuiam Roman_esed.is judicibus, ut in parlem serooti super
Ceperani proxiroam hospilatus est. At ubi apostoli- hujusmodi excusationem archipr_esults sentenliam
eum conquerenlem ipse comperiit, quosdam Roma- extenderent. At ipsi, in partem euntes, senlentiam
iic.rum, et pra3feclum etiam vocari jussit, ut videli- illani diu ventilanles, taliter in conspeelu omuium
'
col, utcurique potuissent, raisericordiam a domino regressi jiiriices ipsi prolulerunt ? u Doniine archi-
papa pro eo impelrarent: quinetiam dieebat ar- cpiscope Beneventane, quoniam non pro eontemptu,
t-iiiepiscopns se doinino pap_e ex omnibus illatis sed metu asserisToeatus ad curiam, te non veuisse,
qiierimoniis-satisfaeiurum, dummodoei loeum con- dicimus, et judicamus hanc canonicam non esse
cilii, el officium restituerel. Hoc aposlolieus audito, excusalionero ; »judicio elenim lalium tanlonimque
consiiio habito, ct Iocum, et officiuiriei reintegravit; Patrum extenso.capilula sanctorum Palrum prredi-
cuinque taliter restitulus fpissel, absquemora, cori- catorum coram orimibus exhibe.ri, ef legi apostoiieus
ventuni illum, die videlicel Jun_e, cum comite Ro- pi'_eceplt (10), confirmata scilicet in cmiventibuE,
berto adivit. Quid plura? eum reintegralum per dia- el super contemptoribus ordinala. His ita peiTeclis,
conuhi quemriam ad faciendam justiliam in prasen- B super tanlo et iali negotio a canlinaiibus et ejjisco-
liarum aposlt.Iicus vocari pr_ecep_L Qui, conlinuo pis diu venlilalum esl. Sed quid pluia? Diaconus
surgens voce lacrymabili coram omnibns respondens eum ilerato ad juslitiam vocavit faciendam; qui
*Primittis gratias ago Deo,elB.Petro, et tibi continuo surgens : « Unde, -i inquit, J et de quo
' iiiquilj
domino noslro pap_e Paschali de reslitutione loei, et accusor? J Et aposlolicus : t Quia suscepisti regalia
officii: nunc autem, domine Pater, vestram imploro beati Petn exlra noslrain volunlatem ,ct claves leiiu-
paternilatem, ul misericordiam super me, quem isti porlarum, el palaiium invasisli, el Laiidulphum
Sanciitas vestra apud Benevenlanarn sedem planta- exjiulisti, et galeam sumpsisli, ei clypeum, et Ful-
vil, babealis. t Apostolicus aulem hoc audieas : conem illum ad sacranientum impulisti. t Hoc ipse
« Unde vis, i inquif, i ut misericqrdiam super vo- arcbiepiscopus audito respondit : ? Vere regalia
bis habeamus? » et arch.pra.sul : « Domine, quia beati Pclri non aiia de causa aecejji, nisi vestra pro
audivj vos erga me indignatos esse, quod cum me fidelitate. Nam cum Beneventi aderas, civitatem
litteris veslrisaccersirijussistiSi curiam vestram non milii -eommendasti. Porlarum vero claves nonego
adveni. » -El apos.eticus : « Quare^ i inqult, i ut susceperam,ilitmc sane, qui eas refinet, fidelem
jpse asseris,-vocatus curiam non advenisti? > Ad luum omnino eonfiiemur. Clypeum profecto non
li_ecarchiepiscopus: « Domine, > inquit, t Pafer, li- accepi, galeam quidem luli eapitis pro munitione,
inore coaclus vestr_e indignationis, et quoruiKdam ne aliquo lapide opprimerer. Normanrios, ul dixistisT
minantium, non adveni vocalus, et quod.Iegatos non inlroduxi; Longohai'dos vero sexdecim pro auxi-
.i.eos episcopos quidem non accepisii, el alium liopopuli civilatem ingredi feci. Sacramenlum Ful-
quemdam, quem prius difexeram, adversarii noslri eonis jussu meo faclum fuisse, et populi Jusjurandiu.i
verberihus aiflixere. » A'd h_ec aposlolicus: « Le- denego. i Ilis omnibus apostolicus auditis, cardina-
gatos luos, quos dicis episcopos, iricirco non exau- libus ilerum, et pisefalis judicibus pr_ecepit, ul super
divi, quia juslili_e faciend_everba non dixerant, imo omriibus islis, ct super conlemplu senteniiam expri-
uierceriis causa pro vobis, veneranl. Legaium atitein nierent. Ctimque archiepiscopus ipse hiijusmodi pix-_
alium, quem vcrberatum profiteris, nec vidi, nequc ceptum, ul ita dicam,terribi!e audissct, Guillelmuin
ejus fama ullo modo ad nospcrvenit. » Curoque ar- ducem supra memoratum, el Ilobertum principem,
ehiepiscopus ipse ex onini parte detentum se veris et Petrum filiumJLeonis, nec non et epistioposexora-
aspexissel responsionibus, aliam adiiivenii excusa- bafdicens: « Domini proceres, et episcopi confra-
tionem, dicens:'- _ Domine Paler, lerminum compe- tres, dominum noslrtim papamPascIialem, preeor,
tenlerii mihi yeniendi non"liibuisli, unde, venire nec p orate, neme in conspeciu omnium laliter confitndaf,
potui; nec, ut dixi,- metu compulsus ausus, fui. Et el dedecoratum diraittat; si vero ejus clementias pla-
aposlolicus: i Sed quia litteras nostras confempsisli, cueril, exsilium petam, vel mare transfretahu(ll). i
asseris te nunc non pro contemplu, metu autem ad Tunc proceres ipsi eunles pedibus domini pap;e
nos non venisse. Compelenlem enim terminum vc- advoluti, sicut archiepiscopus rogaveral,'deprecati
niendi procul dubio largitus fui, ab Idibus scilicel- sunt, quod minime obiiuere valuerunt. At ipsi judices
Aprilis,.et sexmensium spatio interposito. i Unde ex praccepto euntes, licet dolendo, et protelando
litteras vbcationisin medio legi prsecepil.:_« Verum- reversi tale super Landiilpbo dedere jiidicium. Judi-
lamei). isti noslri deliberent, el quam dicis excusa- cibus enim ipsis, ut dixi, rooram facienlibus super.
'
(10) Aplius sane Baronii exemplar. Capit. sanct. tabo: rei quidem congrua sententia. At nee disjun-
Patrum, pfwdecessorum, apud queiri reliqua etiam ciiva hoc erat loco jiarticula illa, vel: sicuii nec apud
narratio de Beneventano archiepiscopo Laudulfo Erchemperlum (tlomestica do exempla, iii re non
ih concilio illb deposito, qua ad Falconis meniem, difficili, ut parcam verbis) in Descript. regum !ta-
qua in decentiorem conversa sermonem pluribus, lia3, num. 5, et in Historia Langob. nuin. 1. Nce
sed leviusculis locis, eastigatior habetur. PEREGR. apud quotquol iri antiquis codieibus descripta' ha-
(11) Conjunclive legit Baronius, el tnare tninsfrc- bentur-sanctorum virorum gesia, qua: passini baijc
 tlCS CIIRONICON. H0SJ
senteiilia, proecepit apbslrijicus adj'urando, ut per A lus Benevenlana sedej et pra. aliis gloriosus tibiqtie
fidem quani B. Petro, el ei deberent, quod canoni- fuerat, deponebalur. Quid dicam? subsellio ejus Je-
cum essei dieehdum, dicerenl. At episcopus Por- vato, metuendum illud conciljum, ut mente
captus,
tuerisis primus omnium, Ilcet icgre et tantte seiiieiiiioc
dereliquit.
dolore turbatiisj ait: c Quomam regalia beali Peiri Hoc annoEcclesia B. Maria3 de episcbpio am-
suscepisti, et claves pbrtaruro lenuisti et, palatium pliata est ,per consilium Landuljjhi de Grteca. Hoc
irivasisii, et Landulpbiim expulisti, et curiani venire anno Landulphus Benevenianus
vocalus coniempsisli, judicainus super vos deposi-. archiepiscopus ca-^
pliis est, et Landulphus de Gra:ca, qui expnlsus Mt
tioiiis sentenliam, quia contra bealum Pelruin, et de civilale Beneventana, reversus
est, accepta co-
dominumnostrum papam feelsli. J Idipsum Capuanus raeslabilia.
archiepiscopus, et Gregorius cardinaiis affirmavere. Hisomnibus, et aliis ifa peraciis (12), aposloli-
Volentibiis aiitem aliis jiidicibus eamdem confirroare cns ipse ix Kalendas Septembris Trojani tetendii,
sententiam, Landulphus ipse e medio conveniiis ibique concilium statuit, et firmavit (13), ad cujus
iliius timore coactus, et SPiilenii_elalis gladio per- sacri conventus pr_esenliam fere omnes Apuliaa
culsus, surrexit. 0 qualem, si interesses Ieetor, fle- proceres, archiepiscopl, et "episcopi conveneruni.-
tum videres, el Landiilphi iliius pailidum aspiceres B Conveniu ilaque sancte ordinalo, inler c_etera qufe
vultum : cum ex ore tantorum judicunij qui decora- ibi composita suiit, treuga Dei staiuta" est, adeo

prffilerunt epigraphen. Vita, vel obitus, qtiod Italice iis Roma Berieventum in an. 1117 p'ro.iciscens, ad
sonat. Vita;et mortt. Nee landetn apud conciliuin .- pra:riictum iii ilinere divertit mdnaslerium. Sed tan-
Taurinense canone 5, iis verbis: Si quis ab ejtts dem yisiim est, Petrum Diac.praeclari adeo anfisiitis
(Fcl\cis)-commuii!onesevoluerilsequeslrare, in noslra) carcerem; sive liberaro cust.oriiam verecunde re-
sanciw pacis consortium,sitscipialur, juxla lilteras ticuisse ac dissimulassc; qui de c_etero hac ipsa
venerabilisnlemorim Ambfosii, vcl Romarim Ecclesice in narralione suis fest eliam ihoiulchis blandilus,
tacerdciis dltdum lalas: Super quse iuutilis ruit labor asserens illum in grarium suuui restilutum rogalu
Hieronymi Alexandri Jiinioris in Disserl. II, cap. 5, congregationis'Cassinensis : cum tamen Falco tra-
De region. suburb. diceulis, particulam, vel, eo loci tlat, aiuequam Pascliajis Benevenlatrom ilcr arri-
declarandi vim obtinere; perinde ac si diclitm fuisset puisset, ac subinde pritlsquam Cassinum concessis-
(hanc ille putaiplenam verbbrum boncilii seiitenliam) set, boc est in anno 1116, undecimo die intrante
juxla titleras Ainbrosii. vel ul Verius dicamus, Roma- mensi$ Augusti redinlegratum in archiepiscopalum ,
nw Ecclesiwsacerdotis ; namque planus eril sensus, quod BaroniiiS gestuin subdubilal in concilio LaO-
si juxta alias iisurpalam ejus sighificaiibiiem con- ranenSi, celebrato jam diclo anno, mense Marlii :
juiiclionis vice posita credatur. Sed el disjuirciiva quarovis ad annum dBiii Hi7 Petri consentiat dic.o.
illa parilcr pariicula, seu: cbiijuncliva est, lum alibi, Q
i Falconis ilaque prsemissa adnolalio omnino spuria
tuin in Epitome Consliiutionum Caroli Mag. litul. iion est : omnino.iiiquam; eienini ut veruin f:.io:ir,
de Metropolil. cap. i. Vt episcopi, sic ibi, de ince- Siibolet ea mihi nescio quid conscisa oralionis, quai
tluosit hominibttsemendandi licenliam habeant; seu ex alia prolixiori in minorem verhortim circiiiium
il de viduis infra sua parochia poletlatem habeant prscter auctoris niorein videtur i'etlacta, et sane-
corfigendi. Ad quein Joctim Jrustra etiam est Vitus laxidrem ni eam formasset Falco, hatid conlinuo
Amerbaoliiiis,pulans, seu potuitse omitii; ant posilum ijlam usiirpasset diceudi formam, ac subjecissei.
tsse pro, imo, slal enim ibi pro, itenn Sed h;ec per Hjs omnibui,\el ttliis ita peractis, quaa ubenimam
trauscursum. Cseterum non.Ionge post superius pro- praecessisse iiarralionem, qui non intelligat, erit
tlucta Falconis verba, rotililusesl ej'us lexlus; sic ex nerob. PEREGR.
Baronii exemplari lustauraiulus. At' ipsi judices ex (13) His, inquit, otm-.ibus,el aliis ita (ni-Tiirum,-
prmcepto eunles, licel dolendo, et protelando reversi «I exposui) peructis (sciltcel ttim in concitio Cepera-
sunL,ne tatesuper Laiittulpiium archiepiscopum da- nensi, celebralo, ut ipsemet Falco adnoiarat, mense
rent judicium. J udicibns tiurien ipsis, ut dixj, etc: Oclobri, an. 1111, luin per mensesproxitne posl con-
P__REGR. . , _. ciliitm subsecutos) apostolicusipse ix K..I. Septembris
(12) In antiquo exemplari fortasse scriplum fue- (anno viileliceHH.», qtieui noiidiun sermorie attige-
rai. Ecclesia B..M. de episcopio, quod Librario iri- ral) Trojam lelendit, eic. Esl itaque liis pr_e.igen.lus-
lerpreiari visum, B: Marim -,at exponenduni erat, jam dictiis annus 1115, in qitem eliam Baronius cx
B. Maximi; til idem Falco ad an. 1125, arguniento hoc audora pr_cseniemconjicit synodum Trojanam.
est, dicens': Eodem anno Landulphutn de Grmca ,p.-At Pasclialis, ut Petrus Diac. perhibet in. lautlalo
snpranominalum xn Kal. Decembris obiisse', ct ad non semel Auctario lib. iv, caj). S5 : Mense Maio
Ecclesiam suam S. Maximi sepullum esse : ni pdtitts Roma egredietiSjvenit ad monasierium Cassinensr,
sit ibi B. Marim nonien restituendimi. Diu, autem ejusque ubbaiem, tunc Giiardum, secum ducens, sy- '
anceps ftti, pra:seus ne integra adnolaiio sit Falcoai nodum celebraiurus Troiam perrextl, indeque regre-
tribuenda; an ab exlraneo aliquo adnolaiore ad cjtis diens, Efclesidtiu S. Viitceuiii juxta ortum Volturid
codicis fueritpram adpicia, aeilemum ab impeiilo, fluminis sotemniter detlicavit. Sic ille. El Falco in-
novhioque librario iu textuin inducfa ; quippe qu_e super post prsedicla subriit: Confitmato autem con-
aiitecedenii; subsequenliqiie haud apte admoduiu cilioi et pie finilo, papa Benevvenlum lerlio die in-
i.oba3relsermoni : nec iu Falcohe apparel, Laudul- iranle mensis Septeinbris rzvcr*us csi. Deinde Romqtn
fuin archiepiscopuui.antei vel post stiatn tleposilio- reversus esl septimo Kcti. Ociolris; qtti kuie monaste-
nem caplum, ut hic asserilurj el in vincula conje. rium S. Vincenlii (hoc jam a Pelro eliam iniellexe-
ctnm fuisse; quein Pelrus Diac. in Auct. ssepius dicio ramus) dedicavit.Igitur PasChalis, a mense.Maiiio, in.
lib.-iv, eap. 49, palam proclaroat, papa3 sententiain an. 1115» Roma abseus moralus iu his est locis per
audirc declinantem ex Ccperaneiisi concilio ad Cas- qualuor fere menses, curo synodum habuil Troia-
sinense coenobium cbnfugisse; el insuper non ob- natri; recitala hamque Petri. verba de alia synodo i»
scure indical, ad suant usque reslitulionem ibitlem praefata urbe congregata, quam de exposila a Fal-
roansisse; cum affirmel, rogalu ejusdem congrega- , cone, baud sunt inte.hgenda; tjuod amburum auc o-
tinnis poutificii ordinem, et pap_egratiam non diu. riiui tls celebrala lunc a Pascbali dediealioiie Ec-
post rursus babuisso; scilicei ojtanUo idem PaseUar clesise S. Yiuceutij concors assertio manifcste,.
|iS-2 , I FOLCARIS BENEVENTANf 1168'
quod comes .orifanirs, et comes de Laurilello, et, A.- , et alii barones aposfoiici eastra inTadercnt, el leno-
aiii baroncs Apulise sacramenlo in prseseniiaruro rent. Contigit autem die quadam, quod pr-efecilis
Hrmaveruait treugam Dci (14) exlunc, et sjialio an- ipse militum fere quinquaginta coilegio stipatus ad
norum trium fore tenendam el cuslodiendam ; sic- explbrandum roilifcs, quos apostolicus niiserat,
i;,ue coiifirnialo concilio, e"t-pie Tmiio, pajia Bcne- cxtraurbem perrcxissel. Comestabulus autem apo-
ventum, tertio die intrante mensis Sepieiubris, re- stolicus hoc deprehendens,ex improviso eos aggredi»
versus esl.Deii.de apostolicus ipse civitatis negotia, tur, prostravit, et pr_efeclum comprehcrtdilv Ptble^-
quse imminebant dijudicans, Romam reversus esti inseus igitur memorati nepolis captloiiem audiens,-
seplimo Kal'. .Oetobris.Qui tunc monasterium Sanc.ii absque mora militibus sumplis, papse pra.falum co-
VinceiUii dedicavit. mestabulum invadehs, nopotem, qui captivus fere-
Anno 1116 ab Incarnatiqrie Bomini noslri "Jcsui balnr, absolvit, et secum gaudens ad propria per-
Christi, et xvn anno pontificaius Domini Pascha- dtixit. Dtim hose et alia Rorose agerentur, pr_efatiis
lis II, summi poritificis, et uniyersalis papa:, mense: apostolicus Urbe exivil, qui apud castruro quojl-
Harlio ix indiclionis, dominus 1 nosler prnediclusi dam,'Setium nomine, conimoralus ,esl. Yiderat si-
aposlolieus Romse synorium slaiuit. Et lioc annoi quidem sedilionem illam riiagis, ac magis iriflam-
j.rscfecius urbis Romte mense quidem Martio obiitl rnaii, et Petrum Leonis de die in dlem acriter
(15) , posl cujus mortem civile belltim lerribiiiler expugnari. Diebus auiein non multis elapsis, apo-
ortum est, eo quod Rpmani audierant, quod Petrus, , stolicus ipse seditionem illam jilacari, et minui
filius Leonis, apostolici "consilio, fiiium suumpra:- . Tispiciens, consilio accepto, militibus collectis , Ro-
fectum ordinare vellet. Unde Romanorum populusj inam ingressus esl, deinde palatium Lateranenss
pr_efecli defuncti filium ad prsefeclura: iionorem i ingreriitur, ibiqus missarum solemnia decahfavit.
crexerunt. Quo ordinato, ad pnediclum papam Pa- Cum autem ipse urbem ingressus fuissel, Romano-
schalem miserunl, suppliciter poslulanles,-qiialei_us; rura ccetus,- qui ei rcbellis exstiteral, fere ad ejns
eorum ordinationi assensum. ipseprseberel, etcorro- imperium et voluntatein conversus esl; sieque apo=-
boraret. Apostolicus autem ntillo modo eis assensuini Bloiicus ipse tranquilliiateinventa Romam securus
iribuit. Romani itaque h;ec agnoscenles, conjura- babitavit. llis taliter aclis, prxdictus. appstolicus
tione facta, mirabilia domofuin .edificia, cl turres; Landulphum, quem deposuerat,- undeeimo die iu--
«.'ompluresradicilus-prostraverunt; eorum quidem,, trante mensis Augusli,- redinlegi-avit ad arehiepisco^
q.ui cuin Pelro Le©nis ad id_faeiendum coiij'urabant. patum.
Umle facium esi, ut Ptolenwus, prsefecti avuncultis,( Anno 1117 Dominicse Incart.ationis, et xvui pon"--

probal. Et prselerea, ul In casligalionibus adPetrusAno- ,Q quw verbo vulgari ireuga dicilur, Ea plane sic dicta ?
isymuni Cassin. ad an. 1114 observabam , i scriptaque esi. aKis eiiam aucforibus; rr insnpei*
uicens, pa|iam Paschalem seqiicnli anno pos.qjiamt treuva noslro aueiori bis ad an. 1120, ubi per tyjio-
Cassiiieuses nionachi Castellum Siiium recujiefariinl,, graplii fotie errorem morio liabet. Treuna. Ad lupunv
quod cap. 54 accidisse perhibet in an. 1115 (sic: dixi promiscua fuiSsegfet v sicutin Vgo el Uvo.nVe;.-
pnim ejus seriptus codex. et eriiiio j)r_eleri Neapoli- Igitur trcgtia,- cl irenvu iriem. Sed u ante u trans-
taua) staluens, inquam, papam Roroa discessissaj ibal quandoqu<_in q unde, tregua, Iiaiice niinc ef-
Mquenti anno, hoc estChrisli 111-6Tiojanum eon- ferlur. Al in ivone Garnol. episiol. S0,. el ;n Lupo-
c.ilium cciebiaiurum,. eommunem epocbam Christii Protospal. ad ann. 1089 et 1091 forma magis Ltitiaa
"uaii oliseivalain a Falcone annocerte prait; quo flt,, appellalur treeia, quem auclorem cum .castigarenv
ui Falconi de femjjorepralati coiicilii iion adverse- stibdubilavi, de qua trevia illb erat caj.ieiidus : sicul
tur. Qtiiinsiiperspontanea confessione coacliim illud1 part. II ; iutm 3 , ineriittts testatur Anonymiis, lunc
deiegit in an. 1115, dum cap. fiOct>61 ait Pascha- eniiri ad. memoranda Noiimannorum procerum beila
ieni sociato sibi abbale.Cassinensi Roroam rcvcrsumi roenlein cuin haherem, non adverti sermonem ibi
(ex syiiodOjiiimirumjam oicfa) disposuisse meciiante
e fieride conciliatis iis dynastis ob privataodia, cau-
"Quadragesinm alleram, ibi synodum celobrare ; ac; sasve alias civlbus armis muUio conflicianlibus :
deinde locq cessisse ob lurbas a Romanis> mOlas , quo inorbo iinmane quanliim prmlati' otnnes-: boc
occasione prajfccti, se invito, inslituli; tandemquc3 est quicunqtic pr-eiidendi aliismunus, el dignilalein
In an; 1117 urbe egressum (ad eam eniui prius-_ ..obtinobanl, per Langobardorum lempor-a, sicut
jpse ilerum se contulerat, ul fatendum esl idqne: ineditus testatur Anonymus Salerniianus, ubi de
Falco non tacel) Benevenlum recessissc, ut Romam- i [).•principe Beiievenli Sicone, seri et per Nortmanne-
advenicnleni regero devilaret. Heiiricum.-Paschalis, ' r-um ajtalem, ut ex prsefulo Lupo, et Falcone can-
Snquam, prsefali regisoccursum siin dicto aiino S117 stat, lnborarunt!- Quibus nil modestius sc gcsse-
«Jeclinavit, Iirquein c_elcri eliairi omnes id conji- runt inferioris- bomiues condilionis; Alexandnim
eiunt auclores el prsesertim Falco, qui illum meiise; Telesinimi,. ut alios pr_eteream, vide hb. i, cap. 21.
Aprili Benevenli constitisse a_firfn.it,utitjue postquanit-- PEREGR.
coiiciliuii) in Quadragesiiiia aiiiecerieiuis anni 1116i (15) Credam ne Falconem mendacem, an- ejjis
Momse habueiat, eam dcseruerat, i-epetiveratqiie- :- textum luxalum, an potius hsec ab ipso rite ad aiW
Urbein, ac subinde in anteacto an. 1115, Trojas, ut; tradililO relata aliisad annnm antccedentem; qiue
piTcdicitim-est, prsesehs ftieral. Qiiseautem lunc bis: acta"fuisse anno pacis qvinto; init_e niuiiruro inler
Baiieveiiuim' perlransiGns ibi egerit Paschalis, iui papam Pascbalcm, et regem Heiiricuin raense Apri-
Falccne desideranlur. PEREGR. Iis an. liii. Petrus perhibet bibliothec. apud Baro-
(14)Sic eliatn infra ad an. 1125. Treugam Dei te--- niuin, et in an xvf poutificatus ejusdem pap_e, qui
nendatti posueruni, hoc esf, inducias-,sive paccin pcpi- etiani Falconi" reputatur Chrisli jaro diclus lliS.
- -
gerunt. Guiiielinus JNevbr.lib. v; jcap. 3. Indaciis ,, - PB_IKSR. .
qws trtugat vocanl. Tjr.tis-!i,..i, cap.-l3-: Paxy
I1G9 CHRONICON. |!7(.
tifieatits domiiii Paschabs, meiise Apriii ipse papa A _ archiepiscopus Siponllii_ecivitalis, cl alii comphircs
synotlum Beneventi celebraril (16). ad ipsius consecralionis soleronitatem properavo-
Hoc anno Riso Barensis ai'chiepiscopus ab Ar- runt. S3d. priusquam memoratus electus Gclasius
gyro, civ.e Barensi, trucidalus esl 'iu via Canusina. eonsecrationis acciperet dignitatem, rex. prcefatus
iloc anno Paschalis papa obiit undecimo Kalenrias: Henricus, instrticlis insidiis, noctis silentio Romain
Fehruarii, et Gelasius papa eligitur. ingrediiur mensis Marlii secundo die ingreriiente.
AIIIIO1118 ab Incarnatione Doroini noslri Jesni Aposlolicus itaque regis ipsius ingressum sic Ialen-
Chrisli, el anno prinio ponlificalus dqmiiii Gelasii II, ler deprehendens , reminiscens qualiter rex ipso
f.imnii ponlificis, et univcrsalis papas, mense Marliq, dominum papam Paschalem ejus prsedecessorem, et
si inriictionis: Factum cst, cum prsefalus pontifex: cardinales fraude, el dolo cepisset, absque mora
-Selasius ad ponlificale solium fere tolius populi Ro- cardinalibtis convocatis, fluvittm Tiberis ingresstis
Hiani unanimi vofo, et concorriia eligeretur, arcbi- est; deinde prosperis ventis mare sulcanles pervo-
jgpiscopis,ep.scopis <.l abbaiibus circa. Romanam sc-- nerunt Calenum (17). Rex auieni apostolici egres-.
dem moranlibus, mis.os Apulite quoque paiiibtiss sum cognoscens, ei apud Calenum delegavit qtiale-
delegavit, ut ad tjus consecraiionis diem conveni- nus urbem reveiieretur, quoniani ad ejus consecra-
i-enl. Eral quippe, ul relulimus, cum eleclus fuit, , B lioncm libentissinie interesse, et corroborare deside-
diaconus, et cancellarjus; qui quidein non nisi in raret. Pontifex aulem Gelasius nequitiani ejus,,et
canonico jejunii tempore constituto consecrari po- perfidioe lelum longe, laleque cognosccns : « Mira-
tcrat. Legalione ilaque accepta, episcopus Trojana3, flMir, inquit, super lalis taiilique viri legalionibus,

(16) Sane haud Trojas, std Benevenli manensi bruarii, collocafusque est xi Kal. (hunc linma-
Paschalis lilleras rieriilhoc anno, lum ad episcopos, tionis ejus in diem mortis idem nostei immu-
regemque Angli;e Henricum, ix Kal. Apriiis , quasi tavit) hoc esl desinente anno Falconiano £117 e£
refcrt ex Malmesburiensi Baronius : luni ad pa- incboaiue coniroiiiii 1118. Ex bac auiem, quain
triarch-tm Atiliochia), xv Kal, ejusdem mensis; nami prsescns Faiconis lextus ad dcscripium annum stri-
ccriplse hse fuere, ut ?'es, de qua in iis agitur, ma- ctissini..m pncieii natraiionem, decidevunt qmu
nifeslal, posl alias pridem ad rcgem Hierosolynii- ipse infra adannum 1119, sepririem adnotasse ait de
taiiorum direclas, v Kal. Julii : aliasque ad prcefa- excidio monlis roiliiis, et Montis Apeiii. Sane ea
131 m patriarcham ab eodem poiuifice dalas, vri Idus> nibi ex hoe, non ex alio excidisse videnlur loco.
• • -
Xugusii, quas omnes Guiiielmus Tyrius , lib. xi, PEUEGR.
cap. 27reciiai, et ad annuro refert 1115, sed plane: (17) Ergo ne Roma Calentim in.irino pervenit ili-
pusieriores ilhe ad palriarcbani (cur non etiamt nereGelasius? Equidem Plinius lib. m, cap. 5, me-
anteriores, sic nimirum locormn distantia, aclse- diterraneam eara urbem, facit; sed quid Plinius?
que rei dictante difficultate?) transaclo pr_efatoannoi C l Auclores prorsus omnes a mari eam Iongiusremo--
transroissa: fuere; qua3, ut pnedixi, dala3 Iegun- vcnt, quain nonsic, sed primilivo vocabulo (rieriva-
tur aputl Benevenluro xv Kal. Aprilis, ac subinde tivutn est-eniin Calenum) appellanl, Cales; ila ut
in an. 1117. Paschalis euim haud anlea in eam ur- de Caleno municipio, cive, agto, vino,proalio, aqua,
fiem rtdiil posl an. 1H5, Sibique, iion mihi, idem etc, multaapud veteres ciim habeatur menito, vix
Tyritis pugnal, alias his socias papne epislolas prte- jirseter Plinium, alium reperies, qtii absolutum pra:-
ferens, eadeni die non Benevenli, sed apuri Latera- feral Caleni nonien. In ;quo foedesunl lapsi oroiies
mim _idprs-tlictmn palriarcbam dalas. At de Bene- lere rccentiores, vel Cales a Caleno pessime distin-
venlana snperius descripta synodo, quse in litleris'< guendo, vel ulramque urbem unam recte quiriem
etiam memoratur Gelasii II ad Gallise archiepisco- faciendo, sed peiverse Calenum nunc esse Carinu-
pos, episcopos, elc. , relatis a Baronio cx praafalo i lam (ei ipsam wediterraneaih) repulanrio, quse saue
Malmegburieiisi: non de aulecedemi Tiojana ca- est Calvi. At crrorem ex auctoribus virientur iiau_
pieiidiis esl Ectrus bibl in Yila Pascbalis iis verbis :: sisse, qui prseter setatem vixeruni Noiimunnorum,
Dominus papit, intjuil, celebralo concitio, qttod ini Carinulamque omnium prinii appellare Latino elo-
pariibus Apuliw congregavercit, rediens cttm Nort-t quio cosperunt Calenum; qiiani novain urbem Lan-
ittannorum exerciiu in Campaniam (qtise scilicet gobardi aiue annos octingenlos tluobus fere millia-
Lalitim olira fuit vppellala) Pilluin , PullanumqneJ riis ad Septenlrionem secerientes ab anliqtia, iiec
(Pelrus Diac. Iib. iv, cap. 61 Pylium vocai, per-- scio quo casu consumpla, Foro Clitudio appellata,
actaque hsec dicit diebus Pemecosics : sed ipse bi~ quse prius fuerat Forum Poplium, ut est apuil Ptolo-
ijlioihccajius : Aittumnus, ait, iitstabat, et calor, eii 0 majum Geogr. lib. ui, lab. 0. Etirop.e, sive Forum
KSttissemen ponlificeni dissolvehal; mallero ilaque. Popilium, tit apud Dionysium Ilalicarn. lib. i, scd
JSstat iitslabat. Ei, Pullanum, ceiie est Palidnum)) apud Plinium lib. xiv, cap.- 6 Colonin Syllana, iiuiie
in marilhnis oppidum S. Silveslri in sui dedilionem i inanis locus, dictus Civita rolla, munitiori in se-
cohvertii. Nec ttirbet le, quod dical, in Apulimpar- cesstt couslitixcrunl, ac denoiuhiaruiit Calinium,
tibtts, conciliura illud congregaturo, in quibushaud1 seddehis fusius alihi. Inieriin vero nunquam atj
ceiiselur Beneventum; nam iiinc, et aliquanto.eliaini mare cum fueiii Calenum nec ambiguum sit, papam
posi, passim unius Apulise absolulo nomine cunctauii Gelasitim tunc ari patriam urbem Cajetam se reco-
Italiam cis Tiberim exteri occitieniales nuncupa- pisse, haud dillicili conjectura in Falcone noinenCa-
runl, exque illorum usurpalione" eliam incola:;; jelse esserestiluenduin apparel; in qua aliquaulispcr
quandoquidem Nortnianni ob res primum in Apulia» ille commoratus, in sacerdolem priniuro, et roox in
pr_cclare, et feliciter geslas longinquorum ora arise3. . papam consecratiis est infra Kntendas Martii, ul
eolos, et ad unam Apuliam converterant. Caalerum i perhibcl Paiitlulfus Pisanus in ejus vita : ut vero
Barensis arcbiepiscopi Risonis necem, Falconi levi-- Petrus babel Biac. lib. iv, cap. Oi in Quadragesima;
ter hic libatain, Ignotus ejusdem urbis civis fusiuss at nosier magissignate, in Canonicojejunii lempdre,
iii suo Chronico superius laudalo prsesenti anno* hoe est in quatuor leinpoiiini Yeris : Diaconus eiiiiu
palratam exponit. In quem eliam annum nosterr ille adlmc eralcum in paparo fuiteleclus; qtio amiii
ebituin referens pap_e Paschalis, id.juxta serva- 1118, dies Ciuerum incidit in diem nonutn, non tufra
iani a se annorum facit raiioiieui; nain obiit ille,. Marlii octavas. PEREGK.
M perhibet pricfatus bibliolhecariiis, %y Ka'1.Fe
 '
5!7J FiLCOJNIS BE:>lEVENTANI 1172
euui ad nos venlurum se die i'esurreciionis iiuper A quo ipse depositus fueral, justiliain egeiuilms uoii
fransmiseril. Nttnc vero nocturno lcmpore, el aute fecisse, insuper etiam domos suas, et possessiones
condiclum lempus co.mperimuseum advcntasse, Ego a Benevenlanis dirutas uuntiavil.
vero, Deo anntienle, corisecralipnis accipiam firnii- Hoc anno prsedtclus papa Gelasius Gallias ivit se-
t-.lem. Dehincime, ubicunque voluerit, paratum ad cundo die mensis Seplembris inlrante, et Pisas ap-
proposilum negotialionis inveniet. » Quo audilo, plicuit: cumque, sicul relatumest, pontifex Gelasius
qui missi fuerant, adregemreversi sunt festinanter, apud ciyitatem Pisanam ivisset, et archiepiscopum
aique omnia, quas a prsediclo ponliflce audieranl, civitalis consecrasset, inito consilio, navem ingres»
regi renunliaverunt. Deinde electus ille Gelasius die sus esl; deinde, divina gubeinanle clementia, ven-
consiitulo a cardiiialibus, qui cum co exierant, ca- - tis secundis, ultramontauas partes transfretavit.
!ionice et ordinate consecratus est apud Calenum, Coiitinuo archicpiscopi onmes el episcopi, proceres-
mense Marlio superius niemorato. Rex au.em ponti- quc alii gaudio eum ineffabili, el honore iinmenso
iicis ipsius.respbnsura audiens, pesiifero invenlo iusceperunt. Taliler igtlur Gelasius acceptus, cum
eonsilio, arcbiepiscopum quenidam Hispanum in prsedicto Anglorum rege confabulalus est (19). De-
poniificem, et utita dicam, invasorem Ecclesise con«> hiuc aposlolicus ipse stabilivit, ut insequenti mense
siituii, -et conseeravit. 0 nefas el terribile pericu- B Martiosynodum cum palribusFranci-e, Theulonicis-
luml rex ile, qui Romanse setlis,el lotius w.!_.c-_C-e que celebraret,ibiquedesacerdotii,et regni disci-
Ecclesi_e defensor el arfjufor fieri deberei, novam dio, longe laleque habilo, Spiritu sancio mediante,
h-ercsim, et dira morti genera per universuin orbein loquererilur. Quanlas aulem divitias, et niunera ar^
induxU. Ro.nanorum igitur complures, quorum geiiti, et auri partibus jn illis apostolicus ille lucra-
metis erga Eeclesi_eRoiuan» fidelilalem fixa mane- tus esl, si sigilliiium descrihere vellem, prius me
bal, visa hujusmodihseresi ef cognila, aiebant:« Heu tempus desereret, quain copia recitandi. Sed ante-
miseri! cum nos ex lopgo nbstrorum pairtim veiusto quain terminus slalutus synodum celebrandi adve-
rifu sine alieujus rcgis advenlu. et licentla, pastorem , nisset, apud monasterium S. Petri, quod vocaiur
eligebamus, eougecrabamiis, quem volebaraus, nunc Clunia, ubj diligenter morabatur, segritutlinis inole
autem sine regis permissu jam amplius alium neque delenlus est: Coi)festim se infirmitatis validsedisso-
efgere, neque consecrare ausi erimus.»Deiude pfse- lutione tene.ri pei.-sentiens(20), Palestrinum acciri
fatus, et alii Romanoruni nobiles (18), Gelasio ca- jtissit ejiiscopum, et imponere illi tanti honoris cul-
uoniccort!inalo,4tpud Calenum, legaverut.t dicenies: inen Ronianaasedis salagebat. Prcevidebal cniui se,
« Vestrse nolescal Paternitati, Pater el doinipe, nos ut fragiiitalis esl, cotpore dissolvi. Autliens jiaqne
_etnosirpsamicss consccralioni ijlius excomniunicati episcopus ips? bujiisiuodi verba poiuificero pr.-.ferci.ir'
v>i in poniificem scelesfum consiituli, nullafenus tem : « Absit, inqitil, omuino absil, ut tanli honoris
cousilii, et auxilii raanus dedisse. Et scialis, qup- ponderisque cacumen indiguus e^o, et infelix susci-
ii.am, Dco opitulanle , regis illius, viri iniqtiissimi piaro ! prsecipue cuni auxiiio Dei, ets;eculariuro vii-
iiiachiiiationesj et. consilia in proximo delebunlur, lute diviliarum, Romana sedes lemporibus noslris,
et vos, Deo propitio, erroris et roalignitatis desin;- sub pcrscculionis flagcllo dedifa, defendi oporteal,
cibr ad sedempiopiiam, et locuui curo ltelilia, et el muniri. Si vero.meis acquiescere velitis consiliis,
honore rfiverleinini. » His laliier aciis, prsedictus Yiennensem archiepiscopum, viruin utique religio-
Laiidulphus de Grseca, olim Beiievenlanus ceniesta- suin, prudentisque aniini, ct s_cculaiibus ornatum
bulus, litteras suas npud roerooratujn Gelasium no- virtulibus, ad iale fantumijiiepalrocinium eligarous.
liflcando, recloreip Stephanuin Beiieventaniun, ex Dei namque consilio, et beati Petri merilis, el viri

(18) Locus palam mutilus, sed et corrnpitis iu cum per (rieiiniiiiii Montem Fuscum habilassel. PE-
Voce Calenum, iit prasdixi. Quas autem hic desiut, T.EGR.
haud facile riivinaverim : non abiiuerim tamen Epis- (19) Anglorum rex, qui tunc erat Henricus-I,
tolffi auclores extitisse eosriem Romanos proceres, r. hauriFalconi anlehac fuerat memoralus : quin illum
qui Gtla..iiim, ut prscdicttts Paiiiiulfus Pisaiius per- Gelasius in Gallias profecius alloqui minimc valuif,
hibet, e manibus eripueraijl Gencii Frangepanis : qui post synorium apud Vieiuiam Allobrogum-colle-
eain veio per niuuium inissain pajja Capuse inaiiens claui inciinle an. 1119, ne GaSloruroquidem regein,
acccpii, ribi proximiim Pasclia solemni pompa cele- nisi per nuntios lilterasqueqtiivil compellarp, iiiino-
bravit, eodem Pandulfo, el Petro iDiac. perllibente, rcs taiilum prineipes corani alluculus. Certe res qui
lib iv, cap. 64 qui eiiam ibiriem synodiiin liabens,; desciifisere prsefali Heuriei, illum prseterquam cuiu
damnavii regem Henricuiii et idoium ejiis, amipa- Callixto II, apud Gisoriiuin, et ctun lnnocentio II,
pam scilitet Btmlinmn, ut ail abbas Uspergensis. ajjud Carnotum elRotliomaguro.coIloqiiium cum alio
Et fortasse eodem lempore Landulphus de Grmca, Romanb pontifice habuisse, hon adnotarunt. Mancui
olitn, Beneventanus comestabulus, tlt nosier subjicil ilaque, et prseterea depravalus est hoc loco Falco".
anleriiclis, lilteras suas apud memoratum Gelcisiitm - naui de coiifabulationi3inler regem et papam per in-.
nolificando, reciorem Stepltamtm Beneventanum, ex lernunliosliabila si eum eapiiis, inepfissiini sermo-
quo ipse deposilus fueral, jusliiiam egenlibus non. nis ipsiini facis reiim; qiii necsilere riebuissel, coit-
fecisse, niiiuiavit. At quo pacio contigeril, ul Lan-. simili raiione Gelasium' tunc eiiam Galloruiu regem
ulfus tlenuo ejiceietur, poslqiiain in an. 1114, ite- convenisse. PEREGR. ;
rum prsefalam acceperal comeslabiliam, in Falcone (20) Universtis hic scrmo usque ad pTaesenlisaiuti
non legitur; inielligcreque lantiiin riatur, idpatia- fiiiem in pluseulis variat apud Baronium : locos coii-
'iini in an. 1117; nam in an".H2Q, mense Augtis- fei-_,eamque sequere, qc.am sinceriorero repulal-is
fi a pontiliceGallixto'BeiieveiUuii! jevocatus iui., lectionem. PERECR. - 1
 "
M73 , • CHRONICON. , 157i
iHzjus solalio Romanam sedem sub tantseperseculio- h, paj. mense Maiiio, xn iiidictioiiis, eodem mense
nis periculo diutissime oppressam, credimus ad se- Martioprsedictus Beneventanus arcbiepiscopus videns
renitalero, triumphumque sablevari.» Quidmulta?et civitaiem variis prsedarum affliclionibus ex omni
Gelasio ponlifici infirmanti,,el cseteris cardinalibus, parte confundi et devaslari, susequeparochi.naeccle-
gliisque omnibus episcopi sermo complacuit; nec sias a raptoribus vexari quolidie, synoaum, decimo
mora, archiepiscopum illum accersiri j'ubent, ut die intrante mensis ejusdem Marlii, celebravit (21)
<iicta factis compleant, et perseverent. Quia vero Ad cuj'us sacri conventus prseseiitiam Tusctilanus
vocatus viribus lofis renuit, seseque tanli oflicii adfuil episcopus, et TJgosupr.anominatus cardinalis,
culmine indignum clamitabat, lamen coslesli cle- el cardinalis alius, et Beiievenla-na^sedis
«uffraganei
mentia ordinante, ad ponlificalein infulam,, Gelasio circiler viginli, monasteriorum abbates sex.adfuere.
'
jsgrolanle el volenle, promovetur. Die vero allera Infe-" cselera vero quse in ipso conventu statuta
Etlveniente, Gelasius pontifex, iv. videlicet Kalendas simt, omnes male facientes Beneverili, et dislurban-
Februarii, apud prsedictum monasterium feliciterex tes mercatores ad-civilatem venienles, el redeunles,
hujus mundi ergastulo migravit ad Dominum. sub anathematis vinculo alligavit. Conventu itaqua
Prolinus, consilio invenlo, cardinales, qui illic pie et ordinate finifo, unusquisque ad propria repe?
aderant, Pelro Porluensi episcopo, quem ponlifex K davif;
Gelasius Romas vicarium dimiserat, et ipsius Gelasii De guerra aulem pordanis.comitis snpra memo-.
ebilum.elqualiler arcbiepiscopum illuin in. pontifi- rali (si vestrse placueril Gharilatii etijomilis Rainub.
cein Callislum elegeranl, studiose delegaverunf.. phi aliquid' succinctO narrabo. Guraque jam,- ul di-
Portuensis autem episcopus, litferis acceptis , super ctum est, Mon.ismilitis castrum, et -Monlisaperli,
ipsius apostolici morte lacrymis mananlibus valde deslructum fulsset, 'prsefatus Robertus de Montefu-
contristalus esl. Illico cardinales cum eo manenles sco castellum aliud, quod Tufum vocalurj-ssepissima
pluresque Romanorum -fidelium convocans, capito- aggressus esl, qui vero, ut dominurn casfri, et ha-
lium ascendit/ ibique lilteras missas ostendit, et bitatores terroribus variis commoverent', bellorum
legi prsecepit. Quibus Iectis, una voce et concordia macbinalionibus assiduis acriter expugnavit. Deindo
Dbminum laudavere Omnipolenlem, qubd-eis virum mortis inaudilo nunlio, cqnsilio inverilo, rusticiirum
prudeutem, el ornatum mbribus in pontificem largi- sata, et vineas, silvasque igni, ferroque depopulalus
tusest. Da obilu vero apostoliciGelasiivaldeturbali est. Sata quidem _rusticorum nbviter aspersa, quotl
sunt. His ita geslis, consilii sludio invento, prtefafus nunquam a sseculo audilum est, rastris et aratris
episcopus Landulpho Benevenlano antisliti,etUgoni p( ilerato volvi, et devaslari prsecepit.Dominusauleiii
cardinali Beneventum regenli, clero, et populo Be- caslri, Rao noraine, nec belloruni lurbinibus, neque
neventano Gelasii morlem , et- Callisli electionem lali morlifera confusione turbalus, castrum illud vi«
ordinatim mitfere curavit. Coniinuo Landulphus rililer, etanimose lcnuil Jordanis comitis ad fidelii,
antisies, cives, presbyterosque omnes, et episcopii latem. Prseterea Jordanis comitis patruus jam no-
clericos ad sacrum fecitvocari palalium, ul eisor- •hiinalus Roberlus, quotidie adversus eum sedilionuia
tHnem rei annuntiaret, quibus accitis, litteras illas convenlicuIa,etminarnm jacula, ul erat viperei cdr-
legi jussit, tt exponi; nec mora, prsedicli Callisti dis, operabatur : ssepissime namque curo comile
electionem unanimiter laudantes commendaverunt. Rainulpbo, el Roberto dc Montefusco de ipsius Jor-
Deinde Te Deum laudamus cauendo proruperunt; danis comilis irifestationibus, et damnorum pericu-
sicque archiepiscopus ipse, et ¥go cardinalis, cle- lis confahulabalur. Tandem cOrdis sui sileiuia; qiuts.
rlcorumque turbacopiosa, et civiuijj, mulliludo a jugiler medifabalitr aperiens, castellum, quod Tem-.
pr_ediclo sacro palalio ad episcopitim canendu de- planum vocatur, a comite Jordano expeliit, ut sic fi-
scenderunt. Postea vero eminentiori loco antisles delis et amicus ejus diebiis omnibus ipse permane-
ille ascendens, cives exhorlalus est,.ut fidelilatis ret. Agebat autem quoil cuidam filio suo naturali,
inanum erga llomanam sedem pej'peluo conserva-. D quem diligebat, castrum illud sacranieffto eomes illo.
rent. Quo faclo, ad propria remearunt. firmaret. Comes autem li.ec audiens, mentis affli-.
Anno 1119 et annoprimo ponlificatus domiui ctione, ullra quam credi potesl, perculsus, valde su-
Callisli secundi summi pontificis et universalis Pa- per bis mirabalur. Conlinuo suos omnes vocari fecii.
- (21) Excommunicationis sentenliam in hac Bene- his successibus Falconem ne verbum quidem fecissa
venlana provinciali synodo, cui pneter alios adfuit cum appareat, illumvel aliena injuria, vel propria
Hugo cardinalis, Beneveuti recior a Gelasio in Gal- kcuria, sive malis induslria, mancum piuem, ne-.
lias proficiscente iiisiitutus,iorsil Laridulfus archi- cesse est : qui pradiclos Hugoneni, el Landulftun,
episcopus in Beneveiiiaiiorum res, et negolia distur- amicitiam cura Jordand Aria.nl, et aliorinn loconiiii,
banles. Sed ejtisdem urbis ad lulelam eximie se comite, genere ISorlmaiino, colnisse adversus Rai--
lunc prsefalum Hugonem gessisse indicat Landul- nulfum |Abelliiii, ei Calatise, pluriumque pariter op-
fus Pisanus : Hugoni, inquil cardinali apostolorum pidorum coroilem, genleque etiam Noiimanrium, ct
Beneventanmurbis cuttodia, pro ul poslea vidimtts, asseclas ejus, ad htinc, el ad sequenlem annum,
von sine sancti Spiritus oraculo est a Gelasio cotn- quam sobriissime adnoiavil. Htigonis ilaque indu-
meridaia; nam paulo posl deficienle papa, nisi ipse slrise ascribciiduiii esl, cunclos illos proceres in
iesisierel et mille moiis ipsis tagaciier obviassel, _ Bcnevcnii damna lunc una non conspiriisse. PERBGI^
ii%Wttanni illam ltodict e{ npn papa lenerel ; dctjue
 " "
.175 ' |1~S
FALCONIr^.BE?.EYENTAN|
ifirones, ct super hoc tanto, et tali ncgotio stndioso A sia: liunke, qua jncucranf, coram oiunibns piopa!»-
ab iilis consilitim perquisivif. Illi vero comiiis neces- vit. Coiporibus namqueiilis faliier foras eiiuclis, es
titates, tjme supererani, et Robeiii iilius roentis ossibtis eoruin duo in ccnspectu omnium civium an»
perfidiain cognoscentes, el„ aliler erga comitis fideli- tistes prsefatus poni roagna ctiui rtveretilia, ul cre-
iatem couveriinon posse aspicientes, ul pelilionibus derelit, prxcepit. Fama igilurper civitatem vcnti-
ejus iisquequaque faveret, consjlium tribuerunt. lala, coucursus magnus factus est virorum ac mu-
Yeniilato -itaque, et firmato concilio iii pracsenlia I.ierura,6t cursu prsecipiti, oblationibus ossa Illa !a-
Lsndulpbi archiepiscopi et Ugonis cardinalis, a!ib- cryuiandoosculabantur; quss vero ossa sancloruin
rutuque BetiGventaiaorum-proceiTiin,qui ad tala tsn^ indigniis ego osculatus suni. Bidtio auiem poslquam
uitsique speclaculum eonveiieranl, pstiiiones cun- corpora illa sanclorum'. foras educta sunl, prsedt-.
cUs illius adiinplevil. Deiro.e sacramenio mediante, ctus anlistes presbyleros omnes civitatis ad episco-
coivitis Jordani, fldelis elcanonicusr-ffectiis est (22). pium vocari prsecspil, quatenus de lanlorum sancto-
^Sis laliter aelis, centuin mililcs pro ejus servitio rum 1-iutlibus agendis colloqtierenlur. CjOiitinuo, .
«btintii.. Continuo, viceni retlderis pro accejuis, se; Consiliotissuinpto, dedit tn mandalis, ut primuni.
getes oivi-ies miliidm Montisfusci depopulafus esi. presbytcri Porife Suinm&jadepisCopium jubilando,
CotUigit auts-.ii, dum dis <j'.iadam Landulphus de 5 ccreis el lampadibus deseendereut; et coram san-
Gr»ca, _t_os..isfuscicoir.esisbulus, super caslrum jasi ctorum ossibus laudes Deo, et eis decanlarenl. Se-
tjictiim, nomirteTufuuT, inililum r.aterva -slipatus cundo quidsin presbyieri Portce aurese ; terlio. au-
.enderet, conies Jordanus,occ.iIto>irivigilans, eosi ag- tsm Pjirt» Rufiiij-e; quarto Forenses; quinto civi-
grei-itmr", jirosterni., et Sueideci'» f.iili:es ijorunt utia riovK ; postrerao, vero civifaiis lolius pre-
t;oaiprehen4it, armisomaibui eofuia acceptis, inte?, sbyteri, et. virj, qualenus una in Iionore Dei et
qups miles nomine Bternus, et Briamis captivi per- sanctorum illorum aggregali , Omnipotentis Del
('uctisnnt. Audiens autem Rainulphus comes fiJe liiiseiicordiara invocarent , ul coium inlerces-
iitiii)..suoftim slragera, iiiiroensam ,j et a coniile Jor- sisnibus , delictorum veniatn. consequerentur. Pre-
d.tno i:a sttpeiari n.onp&tiens, milijum fefe quadriii- sl-.ytcri autem pastorts pssa audientes, sicut iin-;
gej.ilorum copiam, et peditum muUiiudinem congre- peravetat, exsecuti suut , el laudibus innumeiis
gavit. Quibus tongregati§ multtities minabatur SQ orriinaliin ad sanctoruro. corpora deseendebant. Vj-
iorraiii .comitis.-Jor.dani ingressurum, et casfrna rorum atitem, el mulierum, et pauperum turbam
a)iq*iod ejusignit ferroque consumere. Tandetu mi- caiientiuin, qua: prseceriebat et sequebatur.cereis in
lituni peditumque manu, illa assumpia JoT.danicooii- „ altum posilis ef accensis, Ieclor, si cerneres, de
lis.ierram ingressus esl; namsicutipsesaepjtis dise- lanto gaudio ultra humanum moduni exsuliares, e|
r:>.t,.iio_iausus est castelluii illius aggradi, neque 'ex corJis profiinilo lacrymas.rivo irriguo produce-
l.elli sQnijUiniprsepararej setl, ut liominis sni gloria res,; processionein etiim insolltain cerneres, et quod
lev,.r,eiur.-,el comitem Jordafium; lerrcret, confjnia a mullia annoruin- spaliis inaudifum. esl, Beneven-
CKSlelli,tJuOil Kesclum nominatiir. intravit, sicque. uina ei.vilas ob sanctoruro honorem, amoieroque
iiullo. concursu snorum parato ad propfia feveraus jjjodo oparata. est. Regem quidem lestor cceloniro,
psl.Gomes aule.n Jonianus, ut providi, et sapientis •
qupd si lingua liiplicalos ederet sonos, el vox in
crat ingeiiii; Kainulphi cornitis agnoscens proler- cessabjlrpleclro promerelur, tauti gaudii pondus, et
yiam; el hnjusinodi audaciam non ex.prudenmt.i lantarum laurium deusitatcm uullo modo exarare
--lesauris proceiiere, trecentorum. militum caierva valerem. Quis unquam'civium teuipore islo. viven-
fciipatuscirca ejus conflnia dislricle iuorabattir. Age_> t.ium, sic proi;sus civitatem Isiari, poterit recorda-
bal quidetn coinWeroillum non sic slulte seclati, r.i ? Credo.vero stib B.-aposioli-Bartbolomsei patroni
jjeJ nuinitibnes.snas, si oporteret, virilit^r conUieri. civitatis advcnfuin, ita prorsus gatiriio inagjio civi-
Hoc anno xv, die intrante mensis Maii, Beneven: tatem implelam fuisse. Nam, ul Beuevcnlanbiuns
tauns archicpiscopus Landulplius (23) supra memo- ... memoiia per duas generationes alievaretur, abbatos
ratus , consilio taltilis jnvento, corpora sanctoruiu otniies Ecclesiaruni sludio niaguo lignorum machi-
Martiani, Dori, Polili et Prosperi, Ftiicis, Cerveli natiojies mirabiii construclasariiiitio composuerunt.
aique. Slephani, quse prisco ex teriipore non hone- .Civilalis autem novse prcsbyleri, ul stndiosiores pras
(22) Nimirura cum in Feudtim accepisset a Jor- eiluctis e velttsta fumha snnclorum Lipsams, ut ea
dano castellum Templanum , factus esl ejus canoni- in decetitiori reponeiet scptilero,, JJOSIiraiisaciuui
cus : hoc esl tribuiarim ; nam pensio passiin oliin bii!aiini,.die vi.riclicei14 Maii, palam universo Bene-
dicta repenlur Ctinon','.quoniam scilicet jiixta cano- veniano populo. per insectiios tlies octo, nempe ad
nem, et certaro rcgulam pent.erctur; unrie Cassio- 21 ttsqtte iiiem, ipsa'exposuii; el deimun proxiina
<!oro lib. ii, episf. 25 soiidi canonici; ef li.li, xn, hice, in crasiinum, inquil Falco, die videlicel decima
cp 13, aliisque iu locis sunt Canonicarii, qui tales slante mensis Maii, lioc esl rieeein ejus mensis tliebus
canones exigebant, deque iis eliam viiie Ciijncium supsrslitibus, ipsoque, riie 22 in prsRp3i*titoloctilo
in expbsitioiie Novell. Justiniani 128. Porro in Fal- rolfocavit. Beneveniaiios anicin regionalim atl eo-
cqne paulo pqslicgo,- duodeciin miiiies iltorum comr rujuiiein SS. bonorem vigilias per singulos, prsedi-
preltendil, arthis omnibtts eoritm acceplis; inter qahs cios ocio dies celcbiandas convenisse, sinuilque in
miles nomine Elernus, el Ariauutn captiiii sunt per- Falcone noniina deesse duartim regionum, alibi est
ducti': iion Eternus, ct Briantts. PEREGR. a ms ob..ervaiuin. PsaEC-tt.
(25) Resliluo xm die inlranle, natn Lanriulfus
li>7 .. CIIRO.NICO-W 15:3
omnibus viderenlur, lignorum inachinaro quaniriain A Joaimis cpiscopi, el Stephani leyitas, et al.cnus san-
seircumquaquc cereis, lampadibusque immensis ob- cli anle prsedicloruin inveiuipnem sancloruin Mar-
duciam, ad sanctoriim corpora perduxere. Infra tiani, et c-jus socioium inventum est juxta altare
eam vero juvenes cum lyinpanis, cuin cilharis lin- in quo ipsiiequiescebanl. Ari quorum vero veneia-
pientibus vldimus insultanfes. Campauas namque e_ bilero ilcdicationem archipncsul ipse quariam par-
linlinnabula multa iiitra strueraillam videbamus. lcm peccatorum omiiibiis qui ad sanciorum visila-
Sacerdotes denique in*albis veslili, cum vexillis, el lioncin convenerant condonavit; donavil id quoque
mullo cereoruro coiuitatiTcorani sanclorura ossihus omnibus aliis qui ttsque ad octavtim diem apostolo»
decmlabant. Novissime autein Archisius archidia- rum Pelri et Pauli venluruin , a-.l dediralioiiein
foitus lalein, lantamque per singulas civitatis par- haric cbnvcneriiit; item sub excommunicatiouis vin-
fcs, parliitmque angulos l-etitiain insolilam lieii as- culis posuit conlra omnes mala facientes illis , qui
piciens, consilio accepio , miiabilein qttamdam Ii- ad lantorum sancloruin convcuissent dedicationem.
gnorum structuram pro ecelesise^Sa::c!i Laurentii Hoc anno Landulpbus, Benevenlanus arclriepisco-
honore, quam regebat, tl totius civilalis, prsecepit |ius, obiit quaiia dio iiUranle roensis Augusli; eillyf^
compoui; iilic aiiifices mullos, lector, 5i adesses, fridus eleclusest, qui eral tunc arcbipresbyter.
conspiceres, ibi sludii manus opcrantes videres, sub B Hoc arino seplimo die slante mensis Februarii,
quorum vero induslria ad navicuhe Insfar facia esl. Alferius judex a Porla Aurea obiit.
t_.ua demuin psracia, super illani inagni ponderis -Anno 1120 Dominicselucarnationis, et seciinrio.
"canipanam,etmulta alia nielallorum genera vocife- anno poiuificalus doniini Callisti secundi summi pon>.
ranlia, et cereos multos accensos imponi prseccpil. lilicis et univcrsalis papse, mense Mariio xm iiuli-
Hoininem etiam lyrizantcai, et tubtis strideutts ad ciionis. Hoc anno uieuse Maio lciiio die.anti. fesli-
aslra, ibi associavit; eteirca illara coruua crepilaii- vitaiem saricti Eustaclni niagija flumiiiis Caloris ve-
tia, tympana uiirabiliter percussa, cilbar_s variique uit iiiundaiio",quam nemo viveufiuin tetupore ipso
g'iicris modulaliones iripudiabant. 0 qualem, k- potueril recordari. Per idero tempus coines Rainul-
fUr, aspiceres exsultalionem , quale gaudium per phus, cujusmentioneni fecimus, congfegala milt-
l-Titis civilatis parles cerneres, si inlcresses, quod luin peditumque caterva innuiuera, una cum Ro-
rlvera pulares crederesque potius aliam vitam , berto de Montefusco, super prasdictum castellum ,
aliamque speciem cordis, oculi et corporis imiiari! quod Tufum vocatuin est, commeavit : coniiuuo
Talibus igitur.-et lanlis modulatioiiibiis patralis, ut monlem qttemdam inunitum valde conscendunt : i_i
archidiaconi gloria atlollerelur, boves ad illam stru- quo castelh niuuitiones ihirabilitcr construentes %
fiuram injunxit, et-junetis bobus usque. ad S. Au- vallo et aggere illud circumeunt, et lignorura roa-
tire_e ecclesiarij perduxere. Dcinde pro densilate* chinis circuinquaque componunt, el eo laliler IKU-
Bdificionim, quse super plateas inerat, usque ad Kito, Tufum illud sa-pissime, acriterque expugna-
cpiscopium boves illam trahere nequiverun.i Conli- l.oiil. Riib autem, eastri dominus, virililer obviabai,1
nuo ad manus virorina multorum machina ipsa sic Comes igitur Jorrianus audiens Rainulphum coinilci-i
ponderata ad sancforumcorpora perducta esl; et super Tufum illud caslfelli muniiiones conslruiisse,
ca perducta, aichidiaconus ipse cum clericorum co- el oris omuibus belli apparalus fecissc, absque nio-
rnitalu in albis vesiiio coram ossibtis sanctoruin vi- ra, collecia equilum peditumque manu copiosa, ad
j>i!ias canlayeiTiiit; qnibus finitis unusquisquo ad caslellturi, quotl Monisfaleonis dicitur, baud longe a
propiia reversi sumus. In craslinuin aulem prsedi- Rainttlphi cbmilis tenloriis tetendit. Deinde cardina-
titjs antisies, die videlicet dccimo slante mensis lem Ugonem , BeneveiUumregeiUcm, el Siephanuro
Maii, cum episcopo Frequentino , ,et de Moule Ma- rectoreni, llofliidumque elecium accersiri prseco-
iaiio, et Arianensi corpora sanclorura collocavit, pil (24); et eis advocalis ad comifem Rainulphum
inler quos corpus associavit beali Joannis XXI, Be- illos destinavit, addens in mandatis, quod libenler a,
neveulani archiepiscopi, qui trigiiita et tres annos, comile Rainulpho justitiam sumerel, et ipse ei ju-.
sictil lilulus leslabator , jn episcopalum advixit. ' siiiiam conferrel. Coroes bsec audiens pollieitus est
liem cerpus Stepliani levita:, et corpus allerius san- el accipere justitiam, el libenier seclari. Qiiiji
cti, cujus uoinen ignorabalur. Corpus quidem ipsius plura ? Tufum illud diihiltunt, el ad ponlem S. Va.

(2i) Paulo riiligenljoreui uunc te optassem,FaIco;
.uam cardiiiKlem liugonem regeniem, Siephanuni
vero rectorcm cuiu appellas, discreta quideiu ea
f.iisse oIEcia iuuiiis, alteriimque aliero 'projstautius,
qiia! viri iihpaiis eoiiditionis obtinerenl; iit etiam,
f:icis ad an. 1127, iibi de Guullciio, arcbiepiscopo
Tareniino, Benevcnium inoderauta, el Guilielnio
lanc cuin eosimui rectore ; sed taliuin nuncupaliq-
__'jm discriiiien tuie coiifiiixisti, ucc palam ipso-
rutti muiierum aperis dispariiatem ; qui proroiscne
non seiriel rectbres vocas (uiii eos, qttos suprema
ii'a poie.tale, liun quos minori praiiiios ftiisse,
verisimile est ; qtiiu uri an. 1129, piu-falo Gtiiliehno
iccicii subsiiiutuin ais rectorem Girartltim cardi-
dinalein, haud p!aue eamdem, ni fallor, sed celsio-.
rcm jam diclain dignliatein obiiuciiteiii; in qna
posilus qul erat, aduiinisiiuin liabeie solebat re-
ciorem inferiorem; ul ex Falcone melipso discere
csl atl an. 1;I57. Prius vero, inquit, qtiain aposlolicus
ttinocentius de civiiate discederet, Oclttviumsubdiaco-
tium, v.irumprudenlem, el sapieitiis aninii, reclorem
Benevenli ordinavil; quisiiriul cum.domino .Giraido
c.trdinali.-Iafum civitatis, el pacis firmamenlum siu-
diose regebut.: vel ctiam comcslabuluin, et ipsnm di-
giiitalese miiioreuKideui noster ad aii.'li3-_faiUort-S
-itt papse Ijitioceiitii staluissc Girardum cardinaleiu
presbyleruni rccturem Beneveiiiaiiortilii, el alio"riiu
tradidicse comcsiabilia;honorem,,et poiestalcml\olpo,:
.1179 FALC0N13"BENEVENTANI 11S0
leniini magna procerum caterva giomeranle con- A j Madelmi nepotem, in abhalem elegcrunt, ad cujus
greganlur, Confeslim coram omnibus, dala fide, et electionem Joannes venerabilis decanus , Joannes,
acccpia, (reunani a seplimo die slanie meusis Maii, grammalicus vir per cuncta laudabiljs, Rao sacer-
et usque ad Kalendas Septembris firmii&rconfirma- dos et monachus,*aliique monacborum sapientum
verunt; in qua eliam treuna civilatem Benevenla- non consenserunt. Unde factum est quod discordia
^npro slatuere. ineffabilis inter eos babita est. Hoc anno dominus
Hoc annq jjiiinlo die jstante mensis Maii Capuani noster papa Callistus, accepto consilio, Beneverilum
coiistituerunt principem Richardum filium Roberti advenit, et oclavo dieintrante mensis Augusti, civi-
principis Doininum eornni, eo.quod princeps ipse laiem ingressus esl. Audieiis i.taque Benevenianus
geniipr ejus infirmabalur;el eo eonstituto, Capuanus populus ipsius advenlum longe Iatcque optaluin,
arcbiepiscopus, convocatis epjscopis, aliisque viris exlra clvila.tem duornm millium spatio, gaudio ma-
prudcnijbus, elRoffrido Benevenlano electo, die gno repletus, egrediebatur. Tandem aposloliciis ipse
Ascpiisionis L!omii)i, quinto tlie ipsius Maii sianlc, a clericis et mnnachorum lurba, et a presbyleris,
principein illuiji coosecruvit. Oclavo aufeni die post civibusque orauibus, gloria et gaudjo magno su-
ejti .dem fiiii sui oonsccraltoiiem, princeps ipse ger scipjitir. Prsetcrea Amalplijlani onuies,. plaleas cun,-
nilor stius ex lioc sscculo decessil; ftlins aulcm prin- 9 cias vestibus sericis, - palliisqtie et oruaraentia
c:p!s illins, posiquam consecralus cst, decem dics pretiosis in adventu illius ornaverunt; infra orna*
advixil; quo defiuiclo, Jordanum, prseriicti Roberti menta vero, thurihula aurea, et argentea cum odo-
principis fralrom CQiislilueiuntin piincipatus ho- ribus, et cinnaroomo posuerunt. Pedes vero. aposto.-
Korem. lici, et habenas equi cives qualuor a Ponle leprosa
Hoc anno stipraroemoratus papa Callislus ah ul- usque ad Portam S. Laureiitii ducebant; deinde
tranionianis partiibiis reversus esl, et nono diein- quatuor alii usque ad episcopium, ah episcopio au-
tranle meiisis Junii Roniam iiigrediliir. Unde facltim tem quatuor judices,.Joannes, Persicus,... el Lan-
esl, iil Retrus Pmiuensis episcopus, tunc vicarius dulphus usque ad sacrum Benevenlanum Palafiura
cum aliis cai-dinalibus ROIIISQ nianenlibus, aliisque delulerunt. In coroitatu apostolici, lector, si adesses,
clericorum iqrinis, el viris u.riusque sexus obviam ct lyinpana .percussa, cymbala linnlentia el lyras
pont'_ficiiIII propcravit. Ga.udium igilur populi Ro- sonanles aspiceres, revera afflrmares apostolicum
fiiani, tt lseiiliaro,, s.i.lecior aspiceres, riiceres ad- alium lali sub iriumpho e( gaudio ingressum non
iniraus pr_e gaudio, tanto, sttb bonore el triiiniplio fuisse civitalem. Diebus autem n,ou nmliis decur-sis.,
poiitificein quempiam Urbem ingressum npn fuisse. y. " complures civium, qui
aroici .Landulpbi, quondam.
Audiens iiaque Ugocardinalis, qui lonc Benevcnla- comestabuli, exsliterant, apostolicum precantur ,
nam civilalero rcgebal, aposlolici advcnluni, RoT «•quatenus ei copiaro habitandi tribueret in civitate.x
main fe^linu.s letendil, et cum illo civcs complures Comeslabulus, vero per iriennium Monl.enifuscum
adieriin|. Eodem anno, riono die inlranle mensis babiiijvei-al.Aposiolicus igitttr _i,deliumsuorum pre,-
Julii, Rao, nomine dbminus Ceppaloiii, niorluus esi. cihus favcns, sicul po.slulaveranl, licentiam impen-
Hoc anno Bernardus, abbas mo.uasltri.i Sanctie djt. Continuo obviam exeuutes cum Jordano coroitet
Sopiiise, lertio Kalendas Auguati migravit ad Domi- qui pro eo yenerat, Landulphum illiim,civitatera in,-,
num. Posl obitum vero ipsius abb.iiis qii-edam HIOT troduxere. Audiens autein Callislus pontifex diseor-.
nachorum pars, ultiino die slanfe mensis JuIii,_mo- diam illam, quse inler fratres monaslerii Sanclse
nachuni qtiemdaro ; Ademariuin nouiin.e, abbalis Sopl)i3:, pro eleclione facta supradicti Ademarii

toni de Sanclo Eus'.asi6,qtti taliler ordinatus,ca>pitsi- munera, ut diclum est, pijnc int,elligirous, non, in^
tnut cum citrdinali illo curiw.staitim regere, et justitim cong"ue Landulplimn de Gr-ecia,olim Beneveniariuni
vigoremmticiiiqtiedispartiri. Coiiiestalilliaeniin,sicuii comestabuluin, iilteras suas apud papam Gelasium
ille ininor recloralus, prbxiroa suprerao reciori.po- direxisse, uolificando rectorem S.lephanum,Beneven-
lestas censebaiur, oinnisque alia cral iis inferior; D (anum, ex quo ipse deposilus fuerat, juslitiam egen-
jiitleque Lanriulfiisde Gr;eca a seditiosis Bencventa- libus tton fecisse. Comestabuli itaqtie, el i'eciores
iiis adacliisesl, ul jurejnrando firmaret (vcrba sunt illi niiiiores, sive uno, sive allero vocabulo prsefigu-
Falconis atl un.llU) qttoclcomestabiliam,et rectora- ' rareniur, :cque fbrensibus, el bellicis pr-cer.iiii con-.
ticutn, attl aliquam baiiatn publicam non acciperet, ceiialionibus : piri ralione ac ipsis supreinis rectori-
quaiTim licet allera miliiari, allera civili roiinere bus uiraque commitli consuebal cura. Honorius
essel prsedifa, in Falcone tainen non leges, luiic papa, inquil Falco ad an. 1127. Gualtcrio Tarenline
apud Biiieveniuin eas slmul, seii modo istam, robrio prwcepit axchiepiscopo, ul Benevenium veniens, civi-
illam obscrvai.iiii : nimirum quoni_.insip.ro lcropo- taiis negoiia studiose curaret, et ejus consilio civiliir
ris raiione arma erant tractanda, vir prseficiebalur leni tnereiur. Et ad aiiniim 1157, ait, pontificem
gei-endo hello apius; qui sub mililaris ma^istralus iiiiiocentium sic Benevenlaiium populum inter alia
liiulo uframqiie obtinebat potesiatem : unde esl, verba ailociilum. Cardinalem Girardum vobiscitm
quod prsefatus coinesiabulus Rolpoto curise siatum morari permitlimus, qui erga veslras ulilitqlet assi-
rexisse, el jusiili_e vigorem uiiicuique dispertiisse dtte invigilabil, et pactm inter vos continebil, quse
dicatur : el ad an. 1133 quod ciun B. Pelri fidelibus lamen pubiico ordine urbis consullo, sive, ui tiine.
curiam animose gtibernarit. Sin .aiilem ntilla aririOr loquebantur, consuliis. Judkibus, jpsi rectores cu-.
rum aderat occasio, non conmeslabuhis, sed re- rabant. Amici, inquit Falco ad an. 1131, ipsius Crc-.
cftir iiisiitiiebaiur; quieliam pro opporuinitate mi- tceiuii cartlinalis, et prmfalijudices ad eum animosi
lites ediicubat ad bcllum, uttle Guilielroo reclt<?e conveniunt, el cum horlanlur, ul Curicusialum titntji
lcgitur ad an. 1127. Qtue promiscua cuni essent cuni eif oblineat, PESEGE.
 1121 CfH.ON.CON. . "im
"regnabal, monastenum advenif, et congregatisfra--. A el ordinavii reciorcm Rbssemam.um d.acoiuim, filium
"
tribtis, satis abundeqne stiper electione lali iocuttis Rossemanni nionachi.
est. Tandem cognita rei veritate, et quia eieciie Annoli21 Dominicse Incarnalionig, et terlio aiintt
illa canonica et regularis non cssel, a Pelro,- Por- - ponlificatus tlomini Callisli secunrii, sumhii pon-
- tnensi episcopo, cscierisque cartlinalibus, qui illuc tificis, el imiversalis
papae, mense Marlio iv iiirii-
jeonvenerant, irrita et facta judicala est. Confestim . ctionis {25). Hoc anno domina L.abinia, abbaiissa
- id a ponlifice Callislo confirmatur. Quid multa ? li- monasterii S. Marise a Porla
Siimma, infirmtta.a
centiam fiatribtis dedit, ut, quem vellenl, abbatem valida delenla esl. "Videns itaque_ se ad m6rii$
eligerent. Quo facto, ad palatium aposlolictis rever- tra.nsiium leridere, consilio accepto, cuncias anci!-
sus est. In craslhium autem. quarlo decimo dic in- Ias Dei, sorores suas, vocari pr_ecepil.QuibuSvocaiis,
tranfe mensis Augnsli, lota frafrum collectio locum - ila eas alloquilur : t.Credo vegtrainrnonlalerepru-
-
capittili solilum ingredilnr, ibique Spirilu. sancto dentiam, sorores cbarissiinse, qiianltim erga moiia-
mediante, de facienda electione pleriiter tractavit. - sleriuni istud, el vestrain cbaritatem laboruni pi:r-
• Interea
prsedictus Joannes venerabilis' decanus per- pessa sum. Unde, Dco favente,.et vestris oratioiii-
sonam fralris ad tanttim ferendum pondus idbneam bus succerientibus, stalus moiiaslcrii htijus" enituii,
elegil, el fratribus in unum congregatis eam pate- " et a.I perfeclionis culmen attirixit. Nuric auiern,
fecit. Denique unumquemque interrogavit, si persona . sicut conspicitis, validsejnfirniiialisperieulo leneor,
- coroplaceiet. At ipsi una voce, una c.oncordia di- ct certa suni ab boc corporc cilo dissolvi : familia-
• gnam fore,
dignam, clamavere. Fratres vero ipsi rilateni igitur vcslram snppliciler- posluio, quatenus
iiumero fere quiriquaginta convenerani, el claman- peiiiionihus mcis faveatis; prsesertim cum, Deo
tibus illis personam illam Joannis quidem gramma- tesle, -nlhil prsefer monaslcrii profiouum' "a vobis-
• lici, virum
prudefuem, ornatum moribus compi'e- peliero. Pravidi enim cortl? posi meum diseessmt)
benderunt, et eum invitum, ei.renueniem, jubllanrio, discordiam eleclionis qritiridanv el-monasierii cau-
calbedram supersedere fecerunl. Ipse autem indi- sas.ad detrimentuin pervenire. Unde si veslrae pla-
- gnum et infelicem se coram nobis omnibus clamita- cueril
cliari.a.i,-. vivenle ine, disiidium hbe.aufora-_
- hat. Deinde facta eslaclio
venerabilis$acra, etmo- turelpersonam, tjuara dixero, abbalissam" statua-
nachus virgam in manu ejus pasloralemposuit, et nius.»Quid pliira ? Bethlehero, filiam Girardi °coir.iiis
.etim adlocum abbaiis in capittilo slatuerunl.Conti- deGrsecis pafefecit. Audiia ilaque persoria eis com-
uuo decanus primum.-poslea fratres omnes pedibus • placuit, st siudium-elcctionis laudaveriini. ilis
ejns, ut moris est, ailvolvunlur, el unicuique pacis aclis, pi_eriicla doniinaLabinia' abbaiissa'>n.igravil
osculum ipse doiiavit. Electo aiitem eo, niiniium ad Doniiimm. Conilnuo Rofliidum; Beiievciijaniii.i
Callislo pontifici dirigit congregatio, significaii-f arcbiepiscopum, el.Raehisitim, S. Modesti abbatent,
Joannem grammaticuin eleclum fuisse, Audiens accersirijubenl, ut facluin illtiJ firmarent, ct sia-
igilnrapostoiictis,quod regular.ler eleclio illa fierei, ttierenl; qui vero, pelitionibtis earurii favenles, fa-
compiacuit ei, et coiifirmavii. Diebus autem non ' clum iUud firmaveiunt. Diebus aulem ,non,nm!ti$
multis excursis, prasdictus ponlifex Callistus mo- elapsis, archiepiscoptis ipse roonaste.rium arivenit,
nasterium Sanctse Sopliise advenit, et inter missa- el abbatissam illam secundum ordinem regiiltc rio-
rum solemnia, xiv Kal. Scpfembris, prscfaluro Joan- bis, et nuiltis aliis viris consecravif aspicientibus,
iiem grainiiiaiicnm, qiiem congregatio roonaslerii ad ctijus sacrationero Joannes,-venerabilis abbas mo-
•elegeratin abbatem, consecravit. Dic vero ipsius nasterii S. Sopbia: ,-et pra:dicuis -Rachisitis.-iibbas
consecraiionis deriicatio allaris B. Mercurii celebra- Sancti Modesti, conveneruni quarlo die inlraiiie incn-
tur in Saneta Sophia. Diebtis autero non niultis ela- sisAprilis.
psis, prius ad prsedicli Ro-fridi electionem ponlifex Hoc anno XVJIIKalend. Jnnii, Robertusde MoiUe-
"Callislus inducias posuil, ut adconsiilutum leinpus fusco a Rogerio -fiiio. Trogisii, el fratribus sitis
jeiunii mensis quidera Seplcinbris consecraretur. D apud Beneventumgladiis, hcu miser, laceralus cs!;
Cumque ad id ventuin est, magno cum bonore; et rii- quem si, lector, aspiceres, capite horribiliter c;cso,
Iigentia eum in.sacro Beneventano palatio presbyle- membrisque ejus divisis, el per partes diffusis, mi-
yum staluit, In crastinum aulem die Dominico seralione molus lacrytnaruin fontem siiper eo pro-
coram episcopis deccm numcro, sedis Be.iieveiitana: ducercs, el de tali, iantoque horoicidio mirareri.s.
siiffraganeis, illum ad pontificalero infnlara stibli- Prsediclus auiem JoanneSj nionasterib S. Sopbite
snavil: inter quos venerabilis Joaimes moriasterii "ahbas venerahilis, cum quibusdam fralribus ad ca-
Sanclse Sophise abbas adfuil; die vero consecratio- daver illud properav.il, et eo viso uiirabiliter bqi-
nis ipsius festivitas Sancli Januarii celebratur. -ruit, roirabiliusque htcrymatus esl. Nec mora, illuni
Hoc anno biduo pbst consecrationem pradicti taliter crucntaluro ad roonaslerium perduci prscce-
archiepiscopi Roflridi, Callislus ponlifex, consilio pii, tj.iiemJuxta riium Christianorum occisoni-ri
accepto, deposuit Siepbanum, quUunc rcctor ftterat, «epelierunl (26). Confcslim comes Jordanus Mon-.

(25) Denarii numeri notam omisil lypograpnus, nus Floriac. in Yiia S. Abbonis >.ap." 20, d«s ejifs
aai.iboe anuo indict. censebaiur xiv. PEREGU.. agens nece. Dubiialuin, inquii, atiqtidndin est,
(26) Hiiuc paulo clarius descripsit rjlum Aymoi- quonam in toeo potti deberct. Thnc iircoirintuhe phi-
 im , FALCONIS_BENEVENTANT - 11-31
lemfuscum properayit, ej, pactjs inlerveiiieiUibus,, A-ratiim A ad monaglcriunf sepeliendum perthixii:
s_i_a.casiellnm illud obtintiii potestati. deintlepera.ctis exsequiis. inlumba quaclam marmo-
' Eoriem anno
?upradictus ponlifex Calligtus, rea positum est.
exercilu congregalo, stiper civilafem nomine Sulrini Aliud quoque si placuerit explic.abo; sepiitn,.
teteudit. Gregprius auiem ille, quem prsediclus rex naroque die KalendaruroMartiaruin^Agnes, aLbati-s-
in pontificem stafuerat, civiiaiero ipsam oblinebat. sa roonasl.erii S. Pelri aposloli, quod situm est
- ^Juid. longius mojror? viribus srimplis, civitafem iulra civitatem Beneventanam, in sacro Benevenia-
illam comprehenderunt, et Gregorium illum tur- no palatio asceridit, et super Bethlehem abbatissam
pissiroe, ullra quam credi potesl, injuriis aflliclnm .monaslerii Sanctaa Marise, quodesl conslructumad
Jigaverunt. Deindsj illum snper camelo iniponenles, Porlara Summam [conquesta est, videlicel, quod
..Romam laliter captiyum, et vestihus prppriis exu- conira voluntalem suam abbatissa effecta esset do
Juin perduxere IX. Kalend. Majss. Ponlifcx igitur ,,piseilicto mona§.erio Sancl_e Mariss, affirmaiis qui-
Callislus Deo, et Petrp.aposiolo gr.nias agens, gau- dem monasierium illud suse-dilioniposiium, el mq-
dio magno repletus , Urbem iriurophans ingrcssus nasferio Beati Petri suhdllum esse. Apostolicus au-
est.: deinde consilio invenlo, ad monasterinm S. f tein hoc audieus (28), prsedictam Belhleheni vocari
Tiinitaiis, ;qnod Cavse uicilur, illuro dclegavit. -**prsecepit, ut jusliliain ex lioc consequertiur. Con-
His ila peractis prsedictus pontifex Callislus, tintio adveniens queriroonias audivit, et per advo
.consHio inveiilo.-Salernum, ivit, quinto die iniranle .caios suosrespondil, sedicfis illius lidem dare nan,
p^hsis Septembrls, ut pacis. firroaroeiiluro.. cum debcre, nisi rationibus scripfis, quse dkerat, pro-
<.uca (juillclmq,
"' " ' ej .Rogerie, coniite . confirma- , baret. Tunc aposlolicus, quia valde jnfirmabalur,
rc't"(27). .... et curiam in conspectu suo servare non poterat,
Hop anno, iv Kalend. S^ptenibris, archiepiscopus: Dionysio Tusculano episcopo, el Chrysogono cau-
. Salernilanus, noraine Alfanus, defunclus est.Quo i cellario, Robertq Bariensi, et aliis cardiiralibus
esfuncto, Callislus,.siipi'amemoralus ponlifcx, Ro- . pra3cepil, ul. super hoc negolio judices exislerent,
jvnial.him, diaconum cardinalcm ,, arcliiepiscopum _et discordiam utriusque inonaslerii, ralionibus co__
Salerniconsecravit.mense Seplerobris roediaiue. .gniiis, sedarenl; quod et faelum est. flis ila de-
Hoc anno Robertus Sclavus . obiit decirao. die. . cursis prssfala Agnes abiiatissa per advoeatum
. giaute mensis Dccembris, et Rachisius abbas Saii-. . suum ostendil privilegium quoddam, per quod
cii Modesti, ad.cujus obiluin Joannes Venerabilis, LeoprandjOlim dux civifatis Beneventanse, concessit,
sbbas monasterii S..Sophia 1, cum quibusdam fratii- ct tradidit prsedictam ecclesiam Sanctse Marias.
bus properavit. Continuo cadaver.ejus ex more pa- cum omnibus suis peiiinentiis sub jure, et doininio
t~
euit, ut jjtiando innocenler, ac pro veritale , CJUW • fj*
( Guilielmo fidelitate recepla, Romam es-;c i'eversum,
Ciiristus esi, interempttis eral, in-Ecclesia ponerelur,, TICMauritium ddnde cepisse. Nec ego lemerfi firieni
ef infiii: Msiitiing sane tempore feriw quarim, cutn *his aucloribus denegiiverim; verum id non apuil
' ipsis quibtJisindulus eratvcslimeiilis, uli mos esl se-- Beneventtim, quod non siluisset Falco, pluscula
petiri iitleremptos,"inlotus etiam, Japideo tumulatusi Callixli ibi gesta prolixius elocutus; sed primuni
Surcophago. Inlotus,' inquii; nam"defunctoiTimho- apud Trojarii, quam eausam illuc procedendi habuiis-
niinum cadavera, comiriui.iter olira lavabantnr, an- se videtur papa; el demum iiernin apud Salernuro.,
tequam buniarentur, atque veslibus, qiiaiuum lice- in an. 1121. inlervenlu eliam Sicilia: coroilis.Roge-
bal, decentibribus inriiiebaniur; non sic occisoiumi rii, peraclum reor. PEHEGK.
sine causa : nimirum quoniani sangnis eorum,- sii (28) Septima die Kalendarum Martiarum, desi-
<liliitu.s.nonfuissel, divinaro vinilict.au)iii percussoreai nenle anno Falconiano 4121. inchoafo antem anno
iiitlesinenler claniare creriebatur; jtixta id quoiI comnnnii 1122 coram Callixlo Benevenii tnnc de-
legitur Geiiesis cap. iv : Vox sanguinis" fralris lidi gente, Falco perhibens pioclamasse Agnetem abba-
clamat ad me de terra. Rex autefn Chilpericussuo-: 'tissam monasterii S. Petri aposioli super Betblebein
rmn. temporum altcr" Nero,- ul estapud Gregoriuiui ahbaiissam S. Marise, hoc quijein dicto, non-alio
Tiiron. Histor. iib. vi, cap, ull.. curii fuisset inle-- apeitiori sermone prodidil, papain Salerno digres-
remplus, ablutus, veslimenlisque melioiib.us indu- stlm 'se conlulisse Beiieveiitum. Ctii liuic, ut pttio,
iiis, in Basilica S._ Vincenlii,
' qum Parisiis ett,-sepe- Sii.gerius sibbas S. Dionysii; quod ipse de se ait in
. Mlnr. PEIU-GR. ,- .'-.'.--. • Vita I.udovici Grossi, ht Apuliam (sie dicit Luiliam
"!, (27) Acta hsec.dicit Falco poslquam Callixtus an-- u*] ' hanc bmnein cis Tyberiih) .apud ckiliilem Beneven-
jipapam Maurilium ex Sulrina civilaie vi exlr.-i- " tum (rionBolonlurii', ut depravatus ejus codex ; nec
jium, ad monnsierium S. Trhtitalis, quod Cava? > Bitonluin, ril legil Barohius, qui hsec referl in ante-
dicilur, iltum delegavit; iliuc, iuquain, limc pri-- ccdefiicm G.llixti ad iios aitveniuni, qtinndo verc.
jnum, ut ad. Aiioiiynium Cassin. est nolalum.Et t ille in Apuliani, ac Trpjain processii) missus a Do-
quideui eliam Baronius in Callixti poloslalem Mau- •mino rege Ludovico prq''qttibusdgm' regni negoliis
riiium hoc an. H2L venisse assenlitur,'quod noni "occttrrit. Id autem in annd 11*22cum Benevenli
intea conliglsse, ari prsefaium AnOnymiiinexposui-. Callixiiisileruinadesset, accidisse, exBiigeiio lriot-'
ittiis. Al idem dux Guilielinus, iit.psrhtbet Roniual- ipso fateiidum esl; qui tradit,- Mauritium °anlipa-
dus Salernilanus, quein pra.falus sequilur Baro- pam pridem devicium fuisse, annoque sequenti ab
Kius, in Beneyentano palalio in anno antecedenti,, eoriem pontifice celebraitini concilitim LalefaheiiseB"
aiue capium aritipapam, ligius homo papas Callislii qnod in anno actum couslat 1123 ul paulo postflV
fat-tus, ducatum ab eo per vexillum recepit; eo.- .caiu. Qtios atiiem raploies Italise, el Apulisa tunc a
deroque mense illuus Trojaro venientem ofliciosis- Callixto perriomilos idein ibi innual auctor, liaud
tiine coluit. A quo baiid dissona tradil Pelrus Diac. novi. CiKterum.secundus iste Callixli advcntus Be-
Jib. iv.cap. 68dicens, pallixluin Benevenlo Trojaiui jieventum lattiit Baroniuuj,,,quem non lamit Falo-
i-iscc»tlis:e, ac uiore anfecessoruro suoi'uni a duce: PEHEGR. >
 ' - CHRGNlCON.
-ilSa li"83
prsedicti monasferii S.Petri aposloli. Osfemlil ilem A A-nno 1122. Doroiiiicse Incarriaiibnis, et quaiio
privilegia, qtiibus Pandtilphns princeps, et ejus anno pontificaltis pr;eriicli tlomini Callisti, secundi,
^uccessores coiifirmaverani camdcm eeclesiani S. 'snmmipdntificis clunivefsaiis papse, niense MiiFl.o
-llarise sub potestate Jam dicti monasterii B. Petrh xv indiclionis. Hoc anno dtix Guillelmus;' fiJius Ro-
llerum prolulil alia privilegia, et munimh.a ipsius,- gerii dttcis", ad Rogerinm comileiri , filltim Rbgerii
monasleiio perlineiilia. Ad hsec jam tlicta' Beth- coniilis Siculofum, descendil; cbiiquerens de Jorda-
ichem abbatissa monasterii S. Marirc per'advocafum hocomite Arianensi, ut ei auxilii irianuni, et virtii*
suiuri produxil • in-medium chaiias, el inslruinenla ils mililuin, el •riivitiarum ei largiretur, qitalenus
ejusdem-monaslerio peitincnlia, in qtiibus con.ine- cjus auxiMode Jordano eomileiillioneiii pefciperet,"
lialur, a tjuinquagintaanriis jam pv_eteri-is, eliisque Cumque dux ipse ad comiiemiHum applicuisset,
ad prseseiis ahbalissam continuatim in n.onaslcrio precibusmtiliislacrymisque laiiterexorsiisesl". « Ad
.S. Mariseprscfuisse; ex quibus prior fuerat Labinia vestram;comcs--egregie, desccildi potentiaro, luni pro
nomine ,-secund_cSicelgarria ,' et alire , -qiiarum no- consariguiiiitatis vigore, tum pro divlliaruni luaiTim
mina in earum jiistriiineniis legebanfiir.-"Nos aiitem magiiifiidirie, de Jorriano comite querirooniam faetu-
memorise ducimus ex moderno lempore ahbaiissam rus, elsnpp!ieiter postulans, ul vcslro vallatus
Labiniam eidem monasterio secfuidairi pracfuisse. B auxilio. snper illo ulciscaf. Nam cum die qiiadam
Sinniiter ihipsis mmiimiiiibus-legebatiir, prscposi- ego civilatem Nuscom iulrarem, cn comes ille Jor-
tas ipsi monasleiio per se catisas,- el negolia,. et danus, niililum suorunTcalerva siipaius, anfe poiiaro
prsefuisse, el egisse. Oslensis itaque ab ulraqne ipsius- civifalis advejiil, fel contumelias miiltus, ei
parte privilegiis, ct muniiionibus illis; ei lecils,' convicia mihi iifarens niinaitis est,« Quia manlelliini
piscdicii c.irdinalesjuflices dali in parlcm cuntes; «lumn-ego cuiiabo (29). > Deinde. civilatem ipsaiii
_super audiiis qiierimoniis senteriliam protuleiunt; Nusciim circuinquaque perhsstrans oinnino deprse-
vcnlilala igiittr senlentia exeomnturii coiisullo rio- dalus esl. Ego vero quia prsevalere in etun non po-
niino papse Callisto eain inliinavere, ut ipse, quain leraro, Invilus suslinui, et dieiri rogavi ulliouis. »
snvcnerant, sentenliam confirmaret. Callistus ati- Et liis aclis, comes' ille boris omiiibus muliis, "varii-
tein ponlifex absquemora,. dicta eorum et confir- isque affliclionibus nos deshoiiestabaf.Quidniulia ?
mavii, el-fidem attribtiit; et senientin lalis ftiit, Medietatem suarii Palermiianse eivitatis, eiMessansa,
virielicel: Ut prscdiclum monasterium S. Mariiea cl loiiris Caiabrise dux ille eidem coriiiliconcessit,
inodo, et perpetuo propriam habeat abbatissam, a ul ei snper his omnibus auxilium largirelur. Conli-
Roinano "qtiidetn ponlifice conseci'andam, ita ut ^, niio sexceiitos milites, et quingentas uncias auriei,
sororumeongregalio apud idem monasferium -'S. largilus est.Nec inora : dux ille advenieris terram
MarisedegeiUium potestatem habcat eligendi abba-^ corailis Jordani aggrediens die S. Joaiinis Baplistse
tissam, qtialem volueril, salvo lamen censu, quem castrum Rosetum, el alia niulta ei absttilil.* Inda .
pars ipsius monaslerii persolvat annualiter ad prse- procedcns in festivitale sanclofum Joannis et
dicturo monasteriuiri S. Pelri, quatuor oblalas scili- Pauli, castellum Monlis-Jovis insiliens, igne ferroquo
eei, et duos cereos in NalivitaleDomini,-in Resurre- illttd constimpsit; et quinquag,inta mililes ibi com-
ciione totidem; in Assuntplione Beatse Marise loti- prchendens, armaeofuin, et spolia secum gaudcni»
dem." Super etiam sententiamipsam apostolicus dcportavit. Et inde procedens casielluin Apicis, ubi
iV)Se'scfibiprsccepil, el a ciinctis prsefalis earriina- comesillemorabatur,oi)sedit. Adducisiiamqueauxi-
ribus constiiutis super hoc jiidicibus,- festari manda- liumCrescenliiiscafdinalis luiicrector Benevenianus
vil. In quo vero libello judicii ipse pontifex maim eum Beneveulanoruni coelu festinavit. Quid mull's?
propfia se subscripsit. Confirmala ilaque, ei sic ro- Comiiem illum, et castriinr Apicis suse obiinuit po-
boraiaiali sententla.pfsedictae Bethlehem venerabili testatl. Comes iiaque Jordanus, ducis pedibus, siciit
abbalissse illam delegavit lalibus et laiifis' ornatam ipsi vidimus, qui aderamus, prbslratus, misericor:
cardiiialium leslimoniis, qnalenus amodo, et-perpe- D diam ei postulavil. Dux aulem precibus multis co-
tuis temporibus pars monasterii ipsius quiela per- aclus, prsecipue coroilis Rainulpbi, qui aderat, libe-
Bianeat, elsine aliqua, a parte Beati Pelri, pertur- rum etim,el ubi vellel abire permisit: qui venx
baljone, molestiave consislal. Prcelcrea, privilegio comesMoiitemfuscumproperavit: et hisactis,civita-
sigiiato, confirmavil idem monasleritim S. Marise tem Ariani, et tolius sni comilaius confinia, ejus>
fum omnibus possessionibus ei pertincntibus, qua- submisit poteslali. Cumque comes ille Jordanus-
teniis omni tempore inviolaium permaneat, et sine Moniemfuscum aseeridissct, dies^quindeciiii lbi mo--
• ralus esl. Cbnlinuo Landulpbus de Grseca, ej:us ad-'
cujuslibel contrarietatc vigorem-oblineat.

(29) In Sacris litleris lib. n Reg. x. nanon- con-
tumelise.etiam causa prwscidit vestes,servorum.Da~.
vid tiiedias (Sepluaginla legunl ^Mantella, quam le-
ciionem nosler inutatus virielur) usque nates..Sed el
regis Rogerii cancellarius Guarinus apuri Pclruiu"
Diac. lib. iv cap. 100 paribus minis opprobria efitnn
pariabi Cassincnses monachos se illaluruin vocife-
rabalur; dicebatqu?; se incisuriim iliis, el-labrum.
ei naresr et vestes -tltorttm medias tisque ad nate$t
qua conlunielia, olimfrequenier soliia-irrogari, qur
afliciebantiir, cum abirent, quia utraque pudcntla
manibtis legere conabantur, diclerio occasionet«
riedere, 1'neos usurpari consiieto, quos aliqtta cuns-
igiiomiriia a"d sua rediisse. vel retliiuros uolaui>i».
1'EHEGR. . , -.
iig7 • ! FALC0N18 BENEVENTANl 1188
versaiitis, conspiratione flrmala feumde Montefusco A poiitificis el universalis papse, mense Martio, primse
ejecit, qui taliter ejeclus casiruin Morconis adivil, inriiciionis, supradictus Callislu- poiuifex cuiisilio
Ibique per annum habitavit; quibus itapalralis, dui saiulis accepto, ultramonlanos onmes fere episco-
ipse Montem Corvinum Salerni proximum obsedit. pqs, et arcbieplscopos, el abbales; el toiius; ut ita
Fulco ilaque domiiius caslri illius, quia resisterenori dicam, italise Ecclesiarum paslores accersiri prffi-
poteral, castellum illud ducis siihmisit polestafi; cepltj quatcnus (30), sancta synodali confabulatione
Eodem lempore Ricbardtis, fllius Guarini de For- firmala, pactum cum imperatore Henrico posilum
mari, a villanis suis est trucidatus. Audiens auierii - perpeiuo coiifirroarel. Ad cujus sacri conventus prai-
dux prsenqminalus laliter Richardum illuin trucida- senliam Roffridus , Benevenlamis anlisles, boneste
lutn esse, coiigregalo exercilu Montem Vicum festi^ properavit. Ordinato ilaque concilio tali el tanto;
navit, ct inaudilam tie hoinicidis illis accepit iillio- apostolicus ipse sacramenli privilcgium, quod prse-
nem, el castelluro illud igne, ferroque coiisumniavil; dictus imperator consiitueraf pacis, iu conspectu
et duos presbyteroSj qui ad moiiein illius conseu- omriium qui convenerani adduci et legi prsecepit,
serant, Iaqueo suspendil. His, aliisque negoliis ila Continuo ab omriibus confirmafum est, et commen-
decursis, dux iHeroililes, quos. a cqmite Rogerio ac- dalum. lnier csetera vero quse ibi staiula sunt,
ceperat, ei remisit; cumque, sicul pr_edixiiiras, **treugam Dei tcneudam posuerunt. Iteni vinculis ana-
Jordanus comes exhseredalus fuisset, eonsilio U30- fhematis alligavil apostolicus ipse, si quls Beneven-
uis liifanlis, el Raonis de Boscone, el Raonis de tanam civitatem ex Beati Petri potestale auferre
Fraincla invenlo, Castelluiu Paludis coropreheririiti tentaret; et multa alia, quse huic opuscuio afligero
Audiens autem dux prsenominatus caslellum illud longum visum nobis est: excogilans quidem me fa-
capliim fuisse, exercilu aggregato, caslrum ilhid stidia addere, si libello tali univcrsa componerero.
obsedil niensibus tribus. Tanriem dux ille videns^ Alias vero scripta omnia, et notata iiivenietis. Audi-
quia sic cilo capi non poterat, principem Jordanum vimus auteni, et quod revera esl comperimus, lale
Capuanorum rogavit, ut ei auxilium prseberet, ct laBluroque pacis firjnameniiim infra Romaiiarour-»
pro auxilio offerendo caslelluin Apicis, el Accrnuro bem leroporibus prsedicli aposlolici advenisse, quod
ei largilur. Conlinuo princeps ipse, congregalo exer- ncmo civium, vel alienigens aruia, sicut consueve-
citu, super Apicis castruni advenit, et ex bac parfe rat, ferre ausus esl; el, eoncilio celcbralo, Bene-
iu" planiiie castrametalus esl. Prseierea dux ipse veiilum venit prsediclus apostblicus Callistus, ct
Benevenlanis mandavit, ut neque sibi, nerjiie co- quasdamnegotia Beneventanorum traclavit,
initi Jordano auxilium pr_esiareiil, et daret eis, el Eodem anno Landulphus de Grseca supranomi-'
concederet totas fidantias et pcnsiones, qu» a ca- iialtis, xn, Kalendas Decembris obiil, el ad Eccie-
sfello FenuculOj et usque ad caslellum Monlisfu- •..iamsuam S. Maximi sepullusest. Cumque-prsedi-
gculi eHibanl da hsereditalibus Beneventanorum; ctus ponlifex Callislus Bencventum venissel, vocarl
quod Benevenlanis complacuit, el sic paciis Grmaiis fecit prsefaturo Roffridum archiepiscopum, ut au-
juraliim est ab utraque parte. Cumque comes ills dircl quorumdam civium accusaliones, quse ei infe-
Jorrianus, taliter se coaclum aspiciens, in inanus rebanlur. Accusatus enim fueral, quod .simoniaee
pnedicli principis se; et Castelluin Paludis subinisit : archiepiscopatus honorem accepisset. Tunc pfsesul
et ipse cuin suis prseriictis consociisj inde exeuntes, ipse, vocaiis quibustlam suffraganeis suis et pre-
ad.propria rcversi sunt;- comes vero Jordanus ca- sbyteris chitalis, sacrum ascendit palatium, et ac-
fctium Morconis ingressus esl; et sic pace firniata cnsatsribus auriilis, itiducias poslulavit, et acceptis
princeps ipse Capuain revcrlens, lemporibus raul-. induciis, losptvutih : t Paralus sum, Pater sanctis-
lis caslrum Apicis, et Acernuro obtinuil. Deiarie dux siroe, juxta cKnonica-instiluta ab his purgari accu-'
ille super castruin Morcone roilites, et pedituin ca-. salionibus, el veslram, sequi jussionem. i Tandem'
lcrvas opposuil, cogitans et comitem et. castelhiKi juiavil ipso primtim (5l), cum duobus episcopis, et
illud sti33obtinere ditioni, quod facere roinime-po- p lribus presbyteris, simoniace non fuisse ingres-
tuil. Deinde dux prtefatus Salernum adivil, el t?.* s.uui
niulfis, variisque siidoribus, quos perpessus fuer-jt, Anno 1121 D«minic_e Incarnalionis,- el vi aimff-
leqtiiem adeptus est; sicque usque ad diem obitus pontificalus domini Callisii papse. Hoc anno prsefa-
sui, terra sui ducatus a bellorum lurbinibus siluit ct tus Roffridns Beneveiiianus antistes, consilio :u-
quievii. Et ipso anno, duodecimo <lieintrante roen-. cepto, corpus sanctissini Patris nostri Barbali, Bc«,
sis Augusti, copia piscium in Caloris flumine appa ncventani prsesulis, ex aliaris tumba, qua pcr roulla'
ruii, ita quod mulieres, el viri manibus tantum, sini annoritm curricula quieverat, abslraxil : allarevero
reiibits,"capiebanl. iilud non honesle, prout decebaf, hahebatur; prsecH
Anno 1125 Doroiuic-e Iucarnaliouis, et quinto puequia slruclura novi episcopii ad locuin ipsius-
antio poutificatus domini Callisti secundi, suroroi. aliaris producebaiur : idcirco inde amoveri juxla,

(30) In prsesenlem eliam annum hanc Laterasen- Bauniuseamstatuit ad anlecedentem. PEREGB.,

sem sytiodiim corijicil Rohertus de Monte, et Chro- (5!) Canonica ea dicebalur purgatio, de qua Ju-
r.icon Ciccanense; a qua seiueniia slat quoque Ri- rete ad Ivoncm, ahisque observata, non repelo.
Sordus iu LuiJovico, ut 4«.pss":tuuiicst supra. Scd PEBECS,
1!S9 CmiONlCON. iigij
fabrice sentenliam oporteliat. Archiepiscopus ila^ A stiani per.dies oclo teneretur, vir quidam, Joannes
que prsenominatus episcopos duos suos suffraganeos Sutor vocabulo, episcopitim ingreditur, et aute sr.n»
vocari prxcepit, qualenus eorum consilioet auxilio, clissimi Barbali corpus icrratenus lacrymis rigan-
lalis taniusqtie copiosus Ihesaurus inveniretur. Con- libus prosteiTiitur, qui coulinuo a clero, populoque
liuuo quibusdam civibus advocalis, et clero, medio aslaiu.e, qua de causa dcfleret, iiilcrrogatur, el il!e
noctissilenlio, archiprsesul Roffridus Eccclesiam in cuncta, quse acciderant, a vesligio patefecit. « Dnm
grediens ad altare superius nominatum adivit, et ego noclis sileniio in stratu quiescerero, nieo cor-
coram omnibus, episcoporum solalio, illtid confregil; pori sonuio dchito soporatus, en adesl ante ocu'os
et ahare fracio sanclorum reliquia:, qiioruni noroina virquidam canifie veneranriiis, veslimen is indutns
nesciuntur, invenlse siint ; quibus educlis, in altuin dealhalis, qui vero paulatim accedens stralui meo,-
fodi.prsecipitur, ut diu desideratum pignus prsefati appiopinipiavit: Ei qttare, inquit, cutiica teris ad rigi
corporis videretur. Nec mora, lapis qiiidam prelio- lias canendas coram ossibusprwterito die non adienhli
sus invenilur, ex omni parfeaeriler, miroque labo-
ine.s?Elego: Pater,quouiamdoloregrari,uii c'o s <r',-
ris opere conclusus, quem vectes ferrei sustenta- brdchium meutn cum dexlera tctiebattir; sex etetim
bant : et eo invento, Isetitia eos invasit immensa, mensium spalio miser
ego tali languoreperlurbor; atl-
qui ad tollendura lapidem viribus omriibus conaban- didique: Dkilo mihi, quo notnine, Pater, vocaris?et
lur;sctlquia forliter ob duritiem operis tenebalur Hle: > Barbatus, ait, Benevenlanmquondam civitalis
lapis ille, assensu omnium, fruslalim confringilur. episcoptts. Snbjunxilitem: Bracldumelmanum
iptcm
Quo sublevalo, divina gralia favente, beatissimi citomilti osiendas. Tandem ego, auia dolore torque-
Barbali corpus inveulum est. Prscfalus ilaque ar-
omnium locuni et bar, non cilissime manum extendi; extensam taroen
chiepiscopus, primus ingrediiur, et ita cursu rapido dolor ille dilabitur,
ossa, cineremque advolvens, gaudio magno, laudi- letigiteam,
ac si minquam manum cun_ brachio do'!or ipse le-
busque sonantihus, ad medium- propalavil. 0 quale nuisset. Protiiius mane facto surrexi, et sarotatein
gaudinm, leclor, aspiceres,el alacritatem, cum longe
ciio exortam mirabar. Adveni itaqiie gratias oi
margaritas oplatas lemporibus noslri§ invenirous,
Ossa autem collecta ad allare S. Sebastiani, cleri- laudes Crealori omnium Dco, el Barbato sancfissimo
cis canlanlibus hymnos, producunlur. Mane .aulem prsesuli, ciijus merilis evasi, redditurus. » His ila
aclis alque narralis, liriiinnabula onmia episcopii
faclo",lolacivilas calcrvatiro prorupil, ei Deum om-
tiium condilorem laudabant, qui eis tale laiiluinqiie pulsari jubeiitur, ulcivitatis populusad aiidiendum,
B. corpus Barbali largiri dignatus cst. De ossihus videnduinqtie tale laniumque miracuhim conveni-
" rent. Prorupit continuo tofa ifere civitas, ct metlico»
namque ipsius vidimus qusedam, el osculati sumus.
rum omnium medicum gloriosiorem benedicendo
Qiiibus ita peraclis, prsecepil _archiepiscopus ut
laudaviiuus : manuin illius cum bracbio curatam
primuni presbyteri Portse Summse, et clerici simul
citm laicis ad episcopiuin descenderenl, et coram , scriptor ego palpavi : vicini namque Iliius testaban-
Bacralissimo Barbati - corpore .vigilias celebrareiil. tur, quod leinpore.Ioiigoeuni infirroari cognovissenu.
Confesiiroex jussu arcbiprsesulis, sacerdotes conve- Quo viso ad propria, Isetifisereferti, reversi suroiis,
launl, et ccreis iainpadibusque aecensis , simulque Aliud quoque miraculum, quod Redcmplor generis
bumani Cbrislus Jesus diebtis ipsis operatus esi, ud
tnagnq laicorum comifalu utriusque sexus cl.aUalis,
Patris nostri Barbati gloriam,enarrabo. Ru-
jubilando descendimus; sicqtie unaqua3t_uecivilatis prsefati
slicus quidam de Caslello Moniisfusci habitatpf,
porla riiebus singulis usque ad oclavuro diem pere-
viri famam sanctiiatis audiens, Beneveu-
gil. Die itaque oclavo adveiiienle, pridie Kalend. lanijque
annoruni curricnla nervis
Junii, sub allari lapideo corpus B. Baj'bati prsefattis lun: vcnit, qui per Ionga
cruris pedisque arefaclis claudicaverat; lenebalur
arcbieplscopus duobus secum episcopis ariliibiiis,
locavit; el eo laliter Iocato, altare in bonore B. quidem jugiler dolore lerriluii, et quasi pede as!
Barbali dedicavit; ad ctijns dedicationis solemnila- D clunes ligalo miser ille -omnibus horis crucial atur.
lem turha multa civitatisconvenil, quatenus delic- Coiitintio anle Basilicaro Sancli Barbali prosteiui-
lis eoruin Deus omnipolens indulgcret. Archiepisro- tur, Redemplorem qmnium Deiim tfllagiians, qua-.
pus itaque janj falus loco emiiienliori ascendens, ul leiuis ei prisliiiam restituercl sanitatem : el eo ta-
virieri et auriiri ab omnibus possel, peccatorum-par- liter orante, soporis gravilale arripitur, el ceu se~.
lem, divina favenle clementia, condonavif. Donavit mivivus nociis unius spalio ibi moratus est. Noclis
ilem aliis omnibus, qui usque ad oclavum diem fe- igituf ipiius silenlio, en adeslvir qujdaro a>tate se-
stiyitatis sanclorum apostolortim Petri et Pauli ad nili produeius, canitie veneranria loc.upletatus, qui,
dedicationem illam devote concurrunl. De miraculis sictitcx ejus lingua audivirous, eum laliter exper-
aulem, quse ob pnedicti Palris nostri Barbati merita gefaclus est-: Surge, ait, festinus, ct piopera altare
lionoreniqtie Jesns Clirislus, bumanigeneris amator, nomiiti meo consecratum exquirens, ibique favttus
nobis oinnibus aspicienlibus -oslendere dignatus est, Salvaloris clementia, sanilaiis gaudia longe luteqiie
licel sermone inculto, Paternitaii vestrse explicabo. oplatw consequeris? El ille : QHJSes, inquil, qui tniUi
€um'enim, sicut supra scriptum est, B. corpus ve- tanli tltesauri pohdus promittis? Burbalus, ait, Bene-
cerabiie in consoeclu omnium ad allare S. Seba- ventana civilaiis episcopus. Confeslim claudus ii.s
 1101 FALCONIS BENEVENTANl 1192
aadaciam sumens loqiiehdi : Non posstim, ail, infe- \_ bentibu.s, lerraamoiiis subilo factus cstinaudiius, ita
lix ecjosic pergere ; videsne qucditer pede skralo crti- quod universi nos exlcrriti mortein t_xspec(abamus.
cialits hic ego permaneo ? lum natiHjiie.sanclitatisfa- Continuo civilalis populus eipergcfactus, lacrymis
mam persentiens cursu rapido asello snpersedensad- singullibusque exsesiuans, ad episcopium fcstinavii,
veni, ut tuh inlercessionibus salulis oplatm Ixlitiam alii quiriem civium ad monasleriiim Sanctse Sophhe,
adipiscttr. Nec mora'; Paler ille Barbalus maroiih Deum precaluri Salvaforcm oronium, festinaviraus.
extendens, pedem aiidum ei tibiain iangit, inqniens; Terr-brootus vero sic terribilitef accidil, quod. lur-
Feslina ceteriter, et sanitale accepla, ante altafe le res; palalia, et universa civitalis a:dificia concussa
prosternilo ?.His audilis, surr.exil'sanus qiii fueral trcmebanl; icrfa qtioque, et saxa a tanli ttemofis
elamlus, et alfa voce Deum laudat, per qucm sil.i fci-midine in duas partes scissa surit: riiuri quoqtie
dona salulis lalia donanlur, per quem sibi gaudia civilalis ruenles domos quorumdam lerraienus pro-
tlaiilur. Et manefacio Ecclesiam ingreditur, Deo et slravcrttnt. Regeni vero icsiamur reternuni; ierraro
Palri Barbato gratiaruro actiones reddilurus. Nafral sub petlibiis cernefes iabefactari. Quid riicam? ter-
itaque , qui claudus fuerai, e vcstigio cuncta, qitsc rsemolu lanio siupefaeti, el pra3 timore insolilo are-
sibi acciderani, populo adyenienti, etqualiter Ibngo seenles ad ima descendere cogitahamus : sicqne
ex lemporedaudicaveral nervis conlraclis. Faieba- B usqiie ad solis orluin; locis sanctoiTini gemitibus;
tur eliam prsefaluin cpiscopum Barbatum sibi appa- lacrymisque adhserentes, fletibtis nmllis preeabamur
ruisse, et ejus interventu sanilatem accepissc desi- Dominum corporum, el animarmn salubrem Medi-
deratam, Fragof inlerea tanli miraculi eivi.atis ctim, ut pietatis viscera noliis iiulignis largiretiir."
partes, paiiiumque angulos invadit, et catervatim Terlio, ut ferebant, el quarto lerisemolum illum
sd viriendum hominem cives properaverunt. Quo accidisse nocle illa alTirmahaiil. Die vero insecuia;
'
Viso,factorem omiiitnn laurianles ad propria remeavi- circa meridiem, en adestiterato ierrsemottis concu-
intis. Diebus .lutern non mullis elapsis, mnlier quse- tiens, quod, si, lector, ariesses, ocnlata firic universa
dam manus aridas, nervosque obduclbs fefens a-,1 civitalis sedificia tremere et palpitare videres. Phe-
bericficia pra^sulis Barbati accucurril, qu_8 coram fatus igilur ponlifes Honorius, qiii lunc aptid sacrucj
aiiaris prsesenlia accubuit, ct lacrymis mananlibus pal-ilium Benevenfanum mdrabalur, lanii teiramd•
Salvatbris misericordiam iuvocabat. Lacrymas au- tus concus.sioiiein nocte illa persenliens, Cameram
iem ejus Omnipotens Dominus ex alto aspiciens, et ^greililur, ct S. Joannis basilicam properavit. Coi:'--
confessoris sui Barbati gloriani oslendere volens, tinuo terrateimg prbsternitur, et coram altafi Salv:i-
qiialis quatitique apud eiim triumphi consistit, co- loris Dei misericordinm lacrymis irriganlibus invo-
raiu omnibus, qui co!ivenerant,; nianus sicarefacias cavil. Mira res, et oninibus inaudila vivenlibus, qusd
. coepil roulier illa ad cceluin erigere; deinde voce nusquam lemporibus istis, cl a quihus recbfdari po-
clara prorupit sanitalis auxilium in manibiis, et tueril, sic evidenter accitlissel! Nocte siquiriem'sa-
ncfvis circtimilexis sensisse, dligilos revera curvatos mel lerrsemotus concnssionem arivenisse complures
npcruit, et compagcs digitorum bmnium, gralia di- membrise ducinius et firmamus. NmiCvero disi i.i-
\ina favenle, soIiU;esunl. Ari Iia:c populus fere lo- ctuqtie ssspissime ad qitindecim usque dies terra-
ttis feslinal, ct coslorum regem, Paireroque noslruia motus lempeslas perduravii: cx cujiis ternemoiys
Barbaltim bcnediccndo riiagnificavlmus. formiriine cives stupefacti ad episcopium, et ad Ec-
Hoc anno tanta fuit fertilitas vini, quod nobis, et t-Iosiam S. Leoois papa: cum liianiis, et magno la-
roullis aliis Videniibus; ceiilum saumss pro liiginla oyinarum singttliu viri ct miilieres, parvuli quoqiie
denariis vendebantur. Eodem anno supramemoratiis clamanles ad Domiimm fesiinarunt.. Q :in eiiaui
papa Callistus, duodecimo die stante mensis Decem- prsefittus ponlifex Ilonorius, cardinalibns vocati_;
liis, migravit ad Dominum ; postcujus obitum, car- nudis petlibiis, magnas super hoc ad Deum lacrymas
t.inalcs omnes Ostiensem episcopum nomine Lam- preces effiidil.
Lerlum in pontificem Honofium elegerunt; qtii vero JJ Anno 1126 Dominic-e Incarnationis mense Mar-
Callistus aiinis quiiiqtie, cl mensibus novem ponti- tio IVindictionis, hoc aniio imperalor Henricus obiil.
ficatus cathedrara guhernavii. Continuo Honorins Anno'1127 DominicseIncainationis : boc anno dux
ipse pontifex ordinatds, Petrum presbyteruro, cardi' pr_enominalusGiiillelmus, scptimo Kalendas Augttsfi
nalem reclorem apudBenevciUu.ro delegavit. iiiorliius est. Cnniinuo uxor cjus crines suos, quos
Anno 1125 Dominicselucarnationis el prirao anno pulchros el suavcs nutrierai; coram omnibus, <]ni
domini Honorii, mense Maiiio tertise indiclionis : aderanl lotorolitj et lacryrois raanantibus, vocibus*
boc anno, uudecima nocte mensis Octobris adve- que ad aslra Ievatis suptr ducis dcftniciipeclus pro-
uiente, novum terribileque Benevenli advenil pro- jecil. Necinora, totius civitatis Salernitana: paiics
digium •: et, ul audivimus, etiam per civitates alias, oljitusducis fama perculsil; et sic calervatim curso
"et oppida civitati Beiieventanse contijua. Nocte si- prajGipitipopulus omnis adpalalium properavit, cu-
qiiidero illa, nobis omnibus sopori -debito incum- piens ducis illius defuncli cadaver aspicere (52), et
(52) Eodem rilu a ctincfo clero el populo civifatis 1158. Nec divcrso admodum modo Hugo Falcanrius
Troja.1,per inrmas sc.iliceidispeiiito, ilucein Raynul- ait comploralum primi regis Guilieluii obitiim, Per
luiis sepullura* iratliium nanat idem up.ier ad an. iolum, inqitit, iriduutn mulieres, nobilesquemalrona,
 4195 OffiGNICON. im
eo vi.so.humilitalis ojus, el pielalis reminiscentes,:, A navit. Conlinuo tubis sonanfibus, civitas illa ^x
crinibus genisque evulsis, Patrem eorum, et domi- omni parte aggredilur, et coraes ille ad porlam
uum mirabiliter Invocabant. Confesiira archiepisco- quamdam insiliens ingredi satagebal; custodes autem
pus civilatis, clero accilo ad defereiidum corpus_ lurris lanlam aspicientes autlaciam coeperunt lapidi-
adivif, el eo in ferelro gloriose imposilo, quatuorp bus gladiisque obsistere. Tandem, divino judicidi
ejus, quos dilexerat, equos, anle ferelrum usquej superveniente, comes ille sub Iapidum densilato
ad episcopium Sancli Matlh_ei duxerunt, similiterr oppressus vitam, et totius sui jcomitaius amplitudi-
<jualuor aurea vexilla coram eo imposuerunl. Lector: nem, quam acquisierat roorle infelici amisit. Cum-
itaque si adesses, ulriusque sexus populum dellen- que Rogerius comes Siculorum, uiorlem ducis Guil-
tem aspiceres, et miratus affirmares ducem aliquem,, ielmi agnovit, «avigiis septem paratis l(in armis si-
vel imperatorem tali sub mosstitia nunquam sepul- quitfem, et omnibus necessariis, Salernum adveniij
=tiinifu4sse. Es_sequiis igilur es: more celebratis, ini el diebus ibi decein conimoralus est, nolens revera
iumba preliose parata ducem illum sepelierunt. de navi descendere, sed nocle, dieque in navigio
Cumqtie ducis illius mortenifama per lolius Apulise> persistens, cives vocari fecit Salernitanos, et archi-
partes ventilarel, comes prsenominalus Jordanus, episcopum eorum Roinualdum, et eis juxta lilius
=quiaa duce illo exbscredalus.fuerat, auxilio militum B ' omnibus convenientibtis taliter comes ille Rogerius
arrepto, Monlemfuscum ascendit, die videlicet se- exorsus est: t Domini et fratres, sictil vestra BOVJJ
piiliurse prsefati ducis, et quia ibi complures amicos sagacilas, Robenus Guiscardus dux.olimbonse me-
iiabuerat, comes ille Montemfuscum obtinuit. Deinde morise palruus meus, civitatein hanc, qttam inodo
totius sui comitatus coroprenendit civitales, et op-',- vestra tenet prudentia, in vigore animi et prudentia
pida, el sic in integruro lucratur quori perdideraf. multa expugnans acquisivit; deiitde post discessum
Diebus pra.erea quindecim evolufis, Roberttis filius Rogerius dux ejtts filius, consobfinus nosier, pacifica
Sichardi comitem prsefalum precatur, ut in ejus sub- lenuil ctim vestra prosperilate; inde dux Guillelrous
venirel auxilio,,quatenus clvitaiem Florentinam ca- hseres ejus, et filius usque in prseseiitiarum virililef
pere poiuisset. Cqmes itaque Jordanus, ut erat ar- dominatus esi. Nunc vero judicio Dei advenienfe
dentis aninii, absque mora militibus sumplis, fesli- <3uxipse Guillelmus sine lilio morluus cst. Ego ila-

maxime Saracenw, qttwus ex morle regis dolor non que, et lampades accensa", et vexilla simul gestan-
ficltts obveneral, saccis operlm, passis crinibus, et die tes, et pegmaia ninjoris, ininorisve molis vario arti-
•nocluquciurmalim incedenles, anciltarum prweunle ficio elahorata; in templo ejus divi, cujus festuin
mulTtludine,lolam civilatetn utulalu complebanl, ad , agebatur, aliqtiandiu ad devoti cultus argumentum
rmtsata lyntpatta cantu flebili respondenles. Sic eliain G* asservanda. Cujus sacri riius luculenlum prseferS
<leBoni Neapolis ducis nioiie, ut Iegiiur iu ejtts lu- exemplum nosler Falco ad an. 4119, eriguumque
snulo, Neapoliiani lurtnaiim condoluerunt. Nec lan- iumc eiiam a Campanis servatur vestigium in festo
tiinf in luclu ejusmodi mos servabauir, sed etiani in Invenlionis S. Slephani protoinar-t., qui machinulas
publica betitia. ldeui Faleo ad an. 1159: Audiens, a sacerdotibus deliuiiaruni Ecclesiarum ad caihe-
tnquil, populus Romanus domini papm lnnacenlii atl- dralem ecclesiani delatas, appellanl fajos : deiorto
vetttum, caiervatim obviam exivit, el illttm gaudio vocabulo ab aniiquo Langobardico, farm, quod apud
magno, et Itonore suscepit. Quin non alio ordine ad Legcs Langobard., lib. lii, lit. 12, et Paulurn Diac.-,
sacras lunc procedebant, conveniebanlque pra3cipuas lib. II, cap. 7, sive 9, sonat idem, ac generaiiones,
soiemnitates, easque celebrabanl. Anasiasium Bi- vcl, prosapim. Naro ipsi ulique singuli ,faji insignia
bliotli. sic.capio in Leone III dicentero, quqri Rorose, qusedam csse videbanlur siugularutn regionum, quse
<]tiadie idem poniifex a Romanis dericis lingua, et urbani populi convenientis ad eam synaxim stirpes
oculis fuit privatus, Indiciis majoribus Lsetaiiiis, complectebantur. Isiamque nominis originec. sequi
omnes lam viri, quam feminw devota meri.ecatervatim - penilus placst : vcro, quamvis eliam simile videri
in Ecclesia B. Christi marlyris Laurentii, quw Lu- posset, tJjclos esse phajos, quasi phalas : priseis sic
einai nuncupalur, ubi et collecta prmdkta inerat, oc- appellatas inmi, teste Servio ad ^f-iieid., lib. ix, et
eurreranl. Nec nisi calervatim etiani recedebani : Isidoro Eiym., lib. xvm, cap. 7, quibus ii fonna
itlqtie esi S. Paulino Nolano in Nalali 7,>solvers coz- maxime accedun.. At a fajis, boc est ab ejusce no-
tus a templo. Catervas autem tales regioualini coL- minis arborum, sive aliarum arborum virentibus
lectas riiscoex Gislebeiio in Vila S. Roraani, lib. n, E n ramis, quos celebri etiam in soleroniiale Transla-
cap. 13, apud Bibliolh. Floriac, ubi de pueri cujus- lionis S. Maulisei aposl. regionatiro Salernilanus
dain nialie, surdi et- clatidi, quse virierat per som- populus, ac dio3cesanioppidatim ad catheriralem ec-
nium, se ad sanetoruin Ecclesias filium detulissB,, clesiam convenienies hetilise, et honoris causa anii-
sanitaiemque ei exposlulasse. QuibusAtavisis, inquii, quiius impoiiabant, sicut ex ejusdem Ecclesise ve»
supervenienle diei splendore, audicil referri a com- tusto libro Rituali ejusmodi imagunculis hclle de-
manentibus, quod ad S. Romanum ire, ac peculiare picto cognovi, minime noslros structiles dictos cre-
deberenl oralionutn celebrare sucrificittm. Quem la- dam fajos. Multoque miiius, quod tanquam, phari,
borem lola cum illis suscipiens induslria, eorutn annexis ardentibus cannellis, lucernisve in noctu,
iuncla agmini, unicutn deittlit pignus ad limina prm- tJuin procetlebalur, prselucerent; nam accensse qui-
faii protecioris. Sed adverte peculiare illud fuisse dero faeulse in ejusniodi processionibus, ul est di-
sacrificium, cl labnriosum; naro solebant singula- cttim, prseferebaiilur, tuncque ad vigilias faciendas,
rum regionuni incolsein singulos caius adunali, tina celebrandasque procedi, prisco sane verbo diceba-
cum ecclesiasticis viris suse regionis, quibus prseci- tur; sed roiniriienocturnum illudconsiat tunc fuisse
pua cura cfal processionem ducere, habereque tum sacrum : Gislebeiius, iiiquil, verbisroulier supra relalis;
ad sui nominis, lum ad suarum ecclesiaruw dectis supervenienle diei splendore, audivit referri a
tiuam oriiatissimam, siatutis diebus, si fesium in commanetuibus, quod ' ad S. Romanum ire debereril,
jriures dies producebatur, ad sacras vigilias cele- elc. PE_U.GR.
iirandas procedere : sacra..cantica canentes, cereos-
PA-raoL. CLXXIII. -«V
\m FALCOKIS BENEVENTANI i.S§
que,' qul ex ejus progenie prodtictus sum, si vestrs A TJUSSiculorum comes, pra_ra!um ponlificciri Ilonfr
placueril nobilitati, vestram imploro civilitatem, fium petilionibus suis circumflccti non posse, pra?-
qualenus consilium habeatis, et rne prsetcr quem- faio Raon.ide Fraineta, et Ugoni infanti, omnihusqtte
libet alium diligentes, dominium noslrum, ei amo- circa Beneventanam civitalcin fautoribus suis pra;-
iis vinculiim consequamini. INam, Domino auxi- cepit, qttatenus qnoi possent captivos, perducerent
lianie, et vila eomite, ad melioris stalus vigorero Benevenlanorum, el af-Iicfionibusmultis civitatcm
pcrveniel.is, et divitias, quas sub lempore prislino infeslarent. Qui vere magisquaro fueratcisinjunclunt
habiiisiis.' >".Qtiidmulta? Cives illi, consiliocommu- exsectiti sunl; prrecipue Rao rie Frainela, ijui valrie
tiio.alo, civiiatem "Salerni ejus sub Tidelitatecommi- civilalem ex antiquo oderat. Guillelmus igitur, qtii
serunt. Sacramentis clvium onmium diligenter fir- luncBenevenlanorum prseeratreclor, ferociam, et in?
roatis pollicentes suam nusquam deserere dileclio- feslaiionem prsefali persentiens Raonis de Frainela,
iiem. Juravit slatim comes ille Rogefius, quod sine consilioliabito, dis quidem feslivitalis S: Martinf
judicio, et sine culpa eos nori capiat, neque capi totius civitalispartes submovit, ut armis acceplis
pcrmitlat, neque exlra dies duos in expeditione illos super Raonem illum fesfinaret, qui libentissime
.pcrducal," et casielluin Turris majoris de illorum pcrrexerunt, ut ultioriem accipereiil de acceptis. At
"
polcslate non auferat, et si quis abslulerit ejus au- prxdicitts Rao qiiinquagiiUa fere mililes el pedires
xilio sub eorum potestale restilual. El his actis roultos secum occultaveraf. Unde cx improviso iusi-
•civilatem ingredilur, el ibi lioneste commoralur. liens inulfos Benevciuanorum in fugani conversos
Audiens autem Beneventanus popultts comilem illum comprehendit, et eos turpiter in flumine Sabbati, et
Sitlernitanam habuisse civitalem, quosriam civilalis exlra inve.nit. Sicque ad caslrum Ceppaluiti secum
^apientes ei miserunt, dilectionis vinciilum, el obse- perduxit captivos , et cis talilcr alligalis bona illo-
quia pollicenrio. Al comes ille gratis, et retribiuionis rum argeiili, *el auri pro redemptione accepil. His
munera remisit Benevenlanis, vita comite, redtli- taliler omnibus supetMusnarralis cvolufis, prsedictus
turum. H.s et aliis ita dccursis, universum du- pontifex Honorius nihil ulililatis, et viiiulis erga
catum Anialphilanorum circuniquaque comes ille civitafem Beneventanaiii agere deprehendcns, con-
suse siibjugavit potestali; et inde procedens Tro- silio salulis accepto TIIKalend. Januarias Capuanam
janam civilatem, et Melphilanam, et totius fere civilatem adivit. Continuo prsediclus Roberlusprin-
Apulise partes obtinuit. Landulphum quoque de ceps ofiiciosissime illum excipiens ad paiaiium
Montemarano, el Landulphum de Sancto Barbalo, episcopii Capuani gaudio magno eum caslramelari
ct Raonem de Fraineta, et Ugonem infantenv, fi prsecepit (55). Nec raora : prsefatus pontifex Hono-
scuro omnibus eorum pertinentiis ad sriam redegit rius archiepiscopos et abbates accersiri pnccepif,
tliiionem. Quibus peraclis victor, et exsultans Sici- quaienus ad principis unclionem conveniienl, qui
liam repedavit. Continuo consilio habito, ad ducatus eunles die statuto exsultatione ingenli ad Capuanam
ar.ripiendum honorem animura impulit elatum, et eccleGiamconvenere. Archiepiscopus ilaque Capua-
prsecfipilomnibus in terra sua manentibus, utducem nus juxta pra-decessorum suorum ptivilegitim, pra3-
Hogerium eum vocitarenl, quod et factum est. Misit senle tanto ac lali ponliflce Honorio cum wrba
praHerca ijomino papse Honorio munera muliaauri virorum religiosorum, quse convenerat, el cpisco-
ct argenli, poilicilando insuper etiam civiiatem Tro- porum coitventu, prseriiclum Roberlum in princi-
janam, et Moiuercfuscum., ut ducatus ei vexillum patus bonorem iiiunxit el confirmavit. O quaiuus
el iiomen largiretur; quod nunquam lempoi'e illo «xsultalionis et gautlii adfuilaffecfus ccelorum regcm
prcedictuspapa Honorius ei coneedere dignatus est. fealamur viveiitem, neminem principum vclustorun.
Unde diseerdia mulla, et sanguinis effusio oiia est. tali jiibilaiione et jucundilale noLilitafum fttisse.-
Qualiter autem srbi prjediclus.ponlifex Honoritis, et Audivimusprofecfo sicut ex eorum, qui inicrftiere,
quando ducalum -concessit, in subsequentibus, vita compeiirous testimonio, quinque millia virorum ad
comile, describam. Audiens autem priedictus Rogo- l_)lanti principis unclionem convenisse. Ponlifex an-

. • 55) Nec de discrimine, in quo Benevenlana civi-
las tunc erat, nec de adventu papae Honorii ad eam,
aliisque ejtis gestis in hoc an.-U27, quse lamen ora-
iio a prsefato poiilifice in conveulu Capua: iiabita,
inferius descripia, uicunque exponit; nec de prin-
cipeRobei'!0,eslinaniecedeniibusqiiidqtiamdic!um.
Dcficere nunc itaque ea in Falcone, nemo erii, qui
jion fa-.eatur. Sed ipse, ex industria foiiasse, quam-
vis sane rudi, Honorium cum faciat ea qua3 per-
pessu.s fuerat, in concione enaiTantem, reliqtta ile
principe Robetio cx Peiio Diac. lib. iv, cap. 90, ct
exAnonymo Cassin. a me castigato sunl petcnda.:
scilicel eodem anno 1127, quo e vrvis decesserat
.iux-Apulise Guilielmus, in fata etiam concessisse
Capusepriricipem Jordanum II (htijus obitus in anli-
qius Emortualibus nolatur xiv Kal. Januarii) eiqr.e
in priucipaiu successisse prjefalum Uobeiiuin ejus
filitim, hujns nominis secundum; qttoilutique Falco
pluribus exposuerai; sictiti ejusdem etiam descri»
psil iiiaiiguralioiiem, cnarraiis quo paclo Archiepi-
scoptts Capuanus (erat Uinc Oiho) juxia prwdeiesso•
rutn sttorum privilegium, ac jusla aiiiiijuiim princi-
puni Langobardorum rituro, prasettie lunlo, ac tali
pontifice llonorio cttm lurba virorum rdigiosorum,
guw convenerai, el episcoporum conventu (episcopos,
iion archiepkcopos cum abbalibus ad eam solemni-
laiein a papa accersitos iu Falcone legcndtim esi;
ni roavis uirosque : uam stibiiinalioni principis; Ri-
charrii III, aciaj in an. 1120, eidemque auciori de-
scriplse, adfuit etiam Roffridus electus archiepisco-
pus Benevenii) prmdiclum Robeiiutn in principalus
honorem inunxil (olco scilicel sanclo perfudii) et
confirmavit: mense niniirum Januarii.ineun.e coinmu-
ni anuo 1128, qui Falconi usque ad sequentem Mar-
 1197 • CHRONICON. i\U
tero flonorius lanfain episcoporum, et proborum A . deditum super civilalen) inriticani BenevciUaiiaiu,
virorum multiluriiiiem aspiciens, priucipe illo sa- et deB. Pelri viiiuie educlam, suse obtineant di-
craio, emincntiori ascendens loco, taliter exorsus lioni, etpoteslali. Insuper vobis omnibus, qui civi-
est: < Doinini et cbarissinii fratres, sicut vestraco- lalum rioniiiiia, ct castrorum vigores leneiis, ler-
gnovit charifas, diu est, quo Romanam sedem re- -Foribusmuhis, variisque teinpcstatibus miniiattir ,
liiiqiiens, apud cirilatem Benevenianam, qua3 spe- quatenus unicuique>esirum rounitiones, et in qui-
cialis llomanse atlinel sedi, pacificus venerim, et IJUSconfidilis arces auferat, et seciiBdum ejtts velle
oinnibus abjectis lempeslatibus, ciixa convicaneos vitain vestraro dispouat, et proiu vult et quomodo
nostros hospifatus suin. Biduo aulem post nostri vult, de civibtts peregrinos faciat, et de viris Iocu-
adventus pra.sciuiam Rogerius comes, B. Pelri ad- pleiatis panperes siatuat, ct egenos. Nos iiaqus
versarius circa civiiatem Beneventanam jmlliles fers meniis stiseiniqniiatero, cl cxcogilaliouesqiiibusdam
quadiingentos Ob civilatis ruinam, ct noslri dedecus signorum coiijecturis, per eos, qui bactenus perpessi
Inauditum intluxif, qui vere horis omnibus civium sunt, cognoscentes, longe Iateque vilavimtis, ei
boua rieprscdati sttnt, et eorum possessiones assidue pollicitafiones stias lanqtiam virus mortiferum fn-
incisioni posuerunt. Nos autem universas illorum gienfes, nullo niodo paruimtis, neqtie, uiiia dicain,
sustinenles allliciiones, ut ab illorum desisterent ^ auribus percipere dignali sumus. Auri quippe et
perlinacia, excogitavimus : insuper etiam prsedictus divitiarum o quamas pollicitus est cumulaiiones,
eonies Rogerius cum Ugonc infante, et Raone de dttnlaxat, si*ei ducatus Iionorem Jargiri vellemtts,
Ceppaluul pro civilatis detrimento gravjssime con- divitiarum sane illatum rouitimodas eviians pro-
foederalus est, existimans nos limori ejus succum- missiones, tum pro Iloman_e scriis lionestatc, quain
bere, et nefandis ejus peiitionibus operam dare. Ugo conservare certavi, tum pro veslri exsilii, quod boris
itaque el Rao conjuralione lali alligala, quolidie con- omnibus lerrore cxpavi, Deuin omniuin faclorcia
froia civilalis igne ferroque consumere coeperunt. sseculorum, qui renes scrutatur, et corda, dejeci et
Kos aulem omiiia, qu_e ingerebantur, aspidentes, deriignatus sum.Pro vestra, credatis.corifusione, et
solam Dei Oninipolentis misericordiam prseslolan- expulsione riivifias tautasprumiserat; excogitans ad
ies, ccelestis Ilegis auxilium cl beali Peiri invoca- ejuslibilum me usquequaque devolvere, et consen-.
Ijamus. Deinde ne civitas prorsus turbaretur Bene- sum vestrse largiri exsulationl. Ego vero dilectioms
Teniana, lalibus commota affliclionibus , mililuiii vestrse vinculum amplexatus, mori prius vobiscuiu
amicortim depoposci juvamen; sicque, prout potui- elegeiim, quam ejus pollicilalionibus nefandis adh;c-
•mus, oiisistere ccepimus eorum peiiinacise. Cuinque ,„ rere. Vitam igilur, morlistjue asperitatem, cliarissiroi
pro quibusUamimminentibus negoliiseivitatemTro- confratres, et Hlilin vestra lenetis eleclione, et vo-
janam adissemus, prsefatusRao de Ceppaluni Bene- luntate, dummodo pugnareTelitis, et vigorerii hone-
•ventanos cives, qui ob vindicandas, quas passi statis lueri ad invicem exsesluatis : prudeiitiam ves-
luerant, conlumelias, die feslivitalis B. Maiiini circa tram certissimara expertus sum , niliilque reslat,
ejusdem Raonis conflnia exierant;ira riivinaetfurore nisi ulomni dosidia abjecta, et cordis forpore depo-
cosliius advenienie, ducenios fere captivos tenuit, sito, Romana: sedis dignitatero, quse pro vobis om-
el In iroa carceiis, denudalis corporibus, alligavit. nibus assidue inlervenil, defendatis, et vobisipsis,
Deinde quosdam Tiapiivorum civium Ugoni infanii quem lenelis vigorem, et filiis vestris conservare
viro nefandse memori_e, et lyranno horribili, ut conemini. Subvenile itaque, viri forlissimi et bella-
e.rucialibus et suppliciis aificerentur donavii. Qtii tores perspicui, et dum tempus pi-osperilalis succe-
Ugo dentibus eoruuiradieiius evulsis,el membraiim dit, viiibus cunctis jusfitise, quam ampleclimur,
dilaceratis.prefioeorum accepto, distraxit. Eos vero severilalem ad ardua sublevemus. Deus eniui, qui
quos Rao ipse detinuit, periculo famis, et frigoris jusiitise via est, etlux veritatis, et B. Petri aposloii
jugiler affligere non desistit. Quid multa? universa, iiiterventio nos quofidie Iiberabit, et auxilium a
qux excogilari possunl, convicia Beneventariis ca- D J sanctoejus solio pielate assueta largielur. i Ilxc et
ptioni positis inferuntur. Prseterea die noctuque mulla his similia pontifice Honorio lacrym.sirrigan-
iriinantur, ul coinilem illum Rogerium analberaaii tibus prsedicanie, vox mililum populique omnis, qui
tium est 1127. Porro quiaCampanus arcbiepiscopus proferant prisca monumenta, et auclores; quoruin
prasfaloprivilegio non anlea tlonalus censendus csl, fallaciam nunc nou"detegam, nam ipsisunl silii in-
. quam Piiucipatus Capuse djgniias ab Otlione 1, vicero sui indices erroris. Atnobis cur hancinvident
imperiali aucloiitate fuisset confirmata, prsesidente nostrse seneclutis prserogalivani, qua: recensest
tunc in ea urbe .Pandtilfo, cognoir.ine Caput ferreo, •pra aiiiiquissiina illa ah usque Ectiesi_eClirisiian_e
deqtto pattca libavi lib..i, plura diclurus lib. uHist. -priniordiis enala Cainpansesedis dignitate? Sanc qui
L.angobaid. ea plane prserogaliva nec ab alio, quam iuitio prseseiuis sseculi de regionilius Snburbicaiiis
a Joaiine Xlll, qui Campanara Ecclesiam pereadein peracme , summaqtte' ctim eruri.lione di-piiiaruui,
teinpora, et in an. M& in arcbiepiscopatum erexit, liltio Campanam Ecclesiam, non aliaro, in-oroui
videtur aucltis. Hanc autera noslrse ecclesia: inctro- •Campaniaper ea tempora aichiepiscopali niiiuere
pnliticain riigniiaiem seiate niiiioiem facerc ctuii ne- exornaiaiij ca-isenssrunl, ac veltu rem exploralissi-
queatil, t>uieam siue ccclesia* pari decore aliquanio mam co_istaniei asserere, de cx-.lcro tiisconics. noii
receiuius prsediucaiiiefeni dolenl, miraresesi, ad diibitaiTint. Ornliouein aiuem a papa Honorio in
quotin riies nova se vertanl argiinienla,sod cl dimi- ' Caiiipanoconveniii babilain.eiaFalcone riesciiptaiu,
uufa etiaiu(non credam fraude) lauquaiii-esinu, jii mullis leges apud Baronium niel.oiero. PEitEt«,»
£jgg-." . ! FALCONIS BENEVENTANI 1300
conveneral.eluciiur, el nna concordia clamaverese, A , tuiiionem lcngo ex leinpore snrrexerat, celeriter
suaque omnia pro B. Peiri fidelitate, et sua
tradi- incisa, et in igneni est conversa. Deinde Be ,-even-
turos. Novissime Roberlus noviter princeps statulus lanus populus unaiiimiter aggregalus castri iilius
coram omnibus taliterpollicetur . «En. Pater venc- aggreditiir munitionero, et eo aggresso, vir.liter ex-
rabilis, et personam, quam aspicis, el totiusprinci- pugnatum esl : capi quidem, et coniburi potuisset,
comitis Rainulphi atixilinm subveniret;
palus mei, qucm tradidisli, virlutero tuse eommilto dummodo
tlitioni, el ad tuum itiiperium omnla siibj"acebunl.. sed quia comes ille, proul polerat, auxiliari noluit,
rever-
ldipsum Rainulphtts comes, el multi alii proceres el Beneventaniis poptfus ad sua caslra fatigatus
cpiscopi, qui convenerant, pollicenltir. 0 quales, littir. Altera autem die arivenienle Beneventancs
ector, proroissiones, si adesses, aspiceres, et quse aspiciens populus comitis auxilium ei prinrip s non
es eorum promissis oriebaiitur lacrymaiiones, quas ila viriliter adesse, prout pollicili sunt- aposifLco,
siuniversas enarrarevoluissem, fastidiiimandiioribus pavore Isedioque correpli super talibus di'aiion">
oriretur! Audiens autem apostolicus Honorius niul- bus mirabantur. Mane auiem facto prsedicius prin-
tiludinem illam ad cjus exorationes coiisentaneam ceps tenlorium suura, el apparatttm ejus amoveri
«ledisse concordiam, Salvalori omiiium Deo, et ' prsecepit. Deinde comes Rainulphus pr.3 lempore
beatis aposl.olisPetro et Paulo graiias egit, ^ui in se " nivali el periculoso insianli, manere exciisnbat in
speranlibus subvenil, et quotidianumprsebei auxi- tanla expediiione-, sicque tina ciim principe dis-
lium. Conlinuoexauctoritate divina, et beatse Maiise cessil. Uector igitur iliorum deprcheudens excu-
"Virginis, el sanctorum Aposlolorum roeritis talero sationes, ut populus omnis ad civitalcm reverle-
eis impendit retribuiionem; eorum virielicet, qui relur, prsecepit. Nec mora, j'ussa sumentes, cuisu
-deliclorum suorum poanitenliam sumpserint, si in rapido repedaverunl; obsidio aute:n illa iv Kal n '.
«xpeditione illa morienltir, peccala universa remi- Februarii facta est. Prsefaius itaque pt n ifjx, q i
eil;iHorum autem, qui ibi mortui non fuerint, et apud Moniemsarculum mor.ibatur, castrnm illud
confessi sunt, medietatem donavil. Audiens iiaque sicdimissum fuisse deprehcndens, et pollicitationes
praefafus princeps, et conies Rainulphus lanti bene- principis, etcomilisnon circa euni prospere com-
ficii graliam ab Honorio pontifice prolatam, a!a- morari dolorc inaudilo luibalus, ullra qnam crei.i
critate ingenti locupletati, cum universis, qtii con- po:est conrioluit infremendo. Conlinuo iier arripiei:s
veneranl ad eoruro propria secesserunt. Nec mora : Romanos fines adivit. Princeps itaque, el conics
totius sui principatus orbem, ct|Comitalus, praco- dolosas suas machinaliones circaponlificem excusa-
-uibus tonantibus, ferinnt, ul untisquisqiie ad pon- bant Honoriuro. Apostolicus aulem universa quse
tificis paretur solalium. Populus autem universus facta fuerant, el audita, cordis secrelo conservans,
corum imperio consensit. Accesserunt inierea pra_- torvo, ut ila dicam, lumine eos aspectans, sicut
diclus princeps, et comes Rainulphus ad pontificis mente conceperai, festinavit. Quibus iia peraciis,
_pr33sentiam,et ei salutis consilium invenlum inli- GualferioTarenlino pr_ecepit archiepiscopo, utBene-
mavere, prius videlicet Ugonem infanlera a comite veninm veniens civiialis negotia sturiiose curaret,
illo conveniri oporteret, quoniam quidem datis iuter et ejus consilio civilatem tuerelur. Insupcr eiiam
:«e, et acceptis securitatibus alligali videbanlur. recloii prsefaio mandavit, ut solidos de rt galibtis ac-
Apostolicus aulem diclis illorum et assensum prse- ccptos arcbiepiscopo illi commiuerel, de quibus
imit, et eorum fldem commendavil.Coiifeslim quos- milites civilalis ai'mareniur, el auxilium secundiim
dam stiorum procerurn comes ille accipiens ad Ugo- . vires prseberelur. Rector itaque solirios illos mili-
nem conveiiiendum, ut j"usliliam ei sequalur, delc- libus largiii distulil, dum usque liltcris propriis
gavil, addens in mandatis, ul obsidcs, elfidejussores mandaium accepisset, etimperio accplo equitibus
accipcrel,qualenus securilale omni adhibita,curiam solidos illos largitus est.
eoroilis ad juslitiam faciendam veniret. Quid multa? Anno 1128 Doniinicse Incarnationis, ct iv anno
lieque obsides voluit, nec curiam comilis adivii. j) ponliP.catus doiiiini Honorii papse, mense Martio vi
Comes igilur prolinus oniiiia pontifici Ilonorio pale- indiciionis ; hoc anno papa Ilonoiius venit Beneven-
lecit, deinde prsefalus princepset comes, sicut polli- lum cum diicentis militibus Romanorttm, el invenii
cili suntjinililumcopiosam manum etpedilum iniiu- Robertnm priiicipemCaDuanum, et comilem Rainul-
meram multitudinem arripiens snper castellum jflnini cum exercitu magtio, el civium Benevenlano-
ipsius Ugonis infanlis, noinine" Lapillosa comraea- rnm mullitudine super castellum furris palalii, el
Vit. Auriiens Guilleluuis tunc reclor Bcneventanus illud valde expugnantes, el obsidentes, quod castcl-
castellum illud sic obscssum fuisse, civiiaiis totius lum eral Ugonis infantis. Ugo enim ipse conlra prse-
partes voce praeonis intonuit, quatenus armis edtic- dictusi principem, et comilem Rajnulplium insta-
tis ad expedilionem illam properarent. Populus ita- bat, el castro illo sic obsesso, et roirabiliier expu-
que paratus ad necessaria expcdilioiiis citissime gnato, dominus, oui illud observabat, qtiia illtid
feslinavit. Triduo autem posl prcefatus reclor sum- defendere non valebat, in poteslafe principis et
iptissecumfere duobus millibus hominum superca- coniiiis tradidit. Quibus ita peractis, pr_edietus
stellum illud tetendit. Cumque sic acriter caslrnm apostdlicus Houorius audiens eomitem Rogeriuin
iUud obsessutn fuisset, silva, quse ob ipsius casiri .. Siculorum contra ejus voluniatem quolidie insistere
 '
1301 CilP.ONICOR. 1202"
el Apulia: partes dclinerc, Robeiiuin principeiu no- A venlanuni rectorem in sacro palatio Beneventano
mine et comilem submovil, ut, exercitu congregato, gladiis [eductis occidit. Videlicet miser ille recior
super comiiem illum Rogerium feslinent : quid Jurorem partis illius fugere lentans post allartr
niiilt-.t?siinul cum principe el comite illo Apuliam S. Joannis.de Capella palatii fugit, et ibi se occul-
descendil prseriiclus apos-lolicus, ct Grimoalrium tans infra pedes Joannis presbyteri, qui ibi missam
Barensem et Taiiciedum vocari prsecepil, ut omiies lunccelebrabal, se abscondil, sed evadere non poluit.
un.-iniiuiieradversus coniitem Siculorum insislaiU, Ibi vero cultris percussus esl, el foris eriucius de
qtiod et faciitmesl. Comes ifaque Rogerius sentiens palatio illo projicilur, et pedibus ejus funem ligave-
."postolicum cum exercidi valido militura el pedi- runl, sicque per civitatis platcam nsque ad Carnaiiam
ttiti), el liaronibus illis adversus se venicnlen), in SanctiLaurenlii, heumiscr! lapidibus obrulus pro-
inoniana secessit, devit..ns apostolici viitiiiein, ne ritictuses't (54). Et eo defuncto, populus civilatis fu-
aliquo modo aliquld ei sinislrum contingeret, el sic rore arreptus, domum Potpnis Spitamete, et Joannis,
per quadraginta dies apostolicus ille ardenti sole et Guislitii judicum, et Transonis, et Laureiitii- et
mtjnsis Julii fatigalus comitem illum obsedit. Inleiea Lodoici medici destruxerunl. lpsi vero, el Daufe-
pnsJiclus princeps, quia delicati corpoiis erat et rius j'udex, populi. caveuies superbiam ad Montem-
laborem susliiiere non poferat, coepit a firielilale fuscum fugiunt. Conlinuo conimunitalc inlra se or-
apostolici declinare, excogilans qualiter caslra ejus dinata, populus fere totus juravit, ut extunc, et sep-
diiniileret, et ad propria repedarel, et tenloria sua lem annis complefis, et quadraginta diebus non esset
araoveii fecit, et iierarripereconabafur. Apostoiicus habilator civitatis prsedictus Poto Spitamela cura
ilaqtie principis fraudem, el aliorum baroimm de- aliis supradiclis, qui civitatem exierunt.
prehendens, pactis inlervenientibus, ducaium prse- Eoriem anno Joannes abbas Sanctse Suphise oclavo
dicto coiniii Rogerio per cancellarium Americum, die slanle mensisNovembiis mortuus est, elFranco,.
et cencium Frajapanem se daturum promisil, et ut qui luiic erat mansionarius electus est. Audiensau-=
comes ilie circa Benevenium veniret, ibique ducatus tem prtediclus ponlifex moiiem rectoris illius sic
honorein ei firmaret. Et his aclis.Benevenluin apos- conligisse, dolore lurbalus valrie, civitali Beneven-
tolicus iile revertitur, et coines ille, cxerciiu suo taiisc minatur ultionem pro lali facinore iiiseclari.
aggregalo, Beneventum venil, el in monie Sancti-' Continuo concilio accepto miserunt ad prseriiclum-
Felitis castrametatus est. Inde, paclis inler se ponlificem legalos, qui dicerenl morlem rectoris per
co.nposT.s cl proroissionibus adimplendis, prsediclus slultos el viros iniquos advenisse, roganles ut rec-
ap istolicus in octavo dieAssumptiionis sanctseMarise P torem irioneum mitteret, et pacerii donaret Bene--
d c tus bonorem comifi iUi in couspectu fcre vi- venlanis. Poniifcx auleni consilio accepfo dominurii:
giuti iiiiliium hominum largitus est, ad Pontern scl- Girardum cardinalem rectorem nobis mandavit.
licet Majorem juxta fluminis ripani post solis occa- Atino 1129 Dominicse Iucarnationis.. Hoc anno
sum, muliis enim negotiis iniervenieniibtis, dies prsedictus papallonoriusBeneveiUum venit, etroense
ille tottts disputandoiiiterseconsumptusest. Etqtiia Augusto prseriicium Franconem ahbaiem monasle-
comes ille civiialem Bene.enti introire dubilahat, rii Sancfa: Sopbiae consecravil, et precalur Bene-
ideo pi'_edictus apostolictis foris, ut dictum est, ad ventaiios, qui conirounitalem fec.erant, ul prsedic-
];r_edjtlum Ponlein exivit,el ducatns ei liibuit ho- tum Potonem Spilametam cum jam dictis civibus,
Tibreroet ducatu acceplo, dux ille sacranienlo jura- quos de civiiale ejecerant, in civitatem rcvocarent
\ii non esse in faclo vel consensu, ut B. Pcirus et Beneventiim, qitod obtinerc non potuit. Unde apos-
dominuspapa Ilonoiius, ejtisque succcssores Caiho- lolicus valrie iraiusde BeneveiJloexivii,et ad vicum
lici civilatem Beneventananiperdant, ctprincipatum quenidam, qui dicitur Leocabanle, secessil cl ro-
Capuaiiiiro non capial vel pcrmiftal ad capieridtiiii* gavit prsediclum tlueero Rogerium, qui ibi mora-
Et his oinnibus acfis Salernum reveriitur, et Sici- batur, ut in mense Maio venluro cum exercitu-ve-
liara reperiavif. Diebusautem nonniullis elapsis prse- 0 nirel, etdecivibusBeneventanis ultionemacciperet,
dielus. ponllfex Horiorius consilio accepto Romaro quod dux ille sacramento juravit taliter faclurum.
reversus esl. Sed priusquam urbem Roinam ingre- Inde apostolicus ille ad castrura Ceppaluni adivit-,
derelur, pars quscdam Beueventanorum secundo die et civitatem prsedarifecit, etsic valdeiratus Romam,
stante niensis Seplembils, Guillclmum tunc Bene- rcpedavit. Et hoc anno corpora sanelorum Januarii,

(54) Per plateam Beneventi, inqnit, non per pla-
teas: qu;e liinc quoque el sacro Benevenlano pala-
tio, in sumina tirbis, re el nomine regione silo,
dueebat recio , nec ininori ilinere, quam omnis
ejusdem urbis exlenriereitir, nuncque exlendatttr
longilurio, ari Portam Sancii Laureulii, in regione
positam iiifericri. Apud qttam exterius de roore
eral carnntia, fuilque etiain ad Salerniiana. brbis
Portaia Novam, et ad Capuse Portam pariier No-
vam sive Casiclli olim, nunc dictam Potiam Nea-
polis : hoc e=.t locus sub dio , muris seplus ad•
quem suspendii moiie, unde ei foiiasse nonieu
nam Laline est caxnarinm cella, uhi caro salsa sus-
penditur ; alterove supplicii genere perempti, sed:
el vilissima capila seniibuinanda compoiiabaiutir
Iialice liinc diclus, carnaro et carnajo , qtiem Flo-
rentina academia in suo Diclionario, in verbo car-
name valere ait, sepollura comune cli Spetlati; o di
simili luoghi. Si iiaqtie dicas, ari erclesiam Sancli
Lanrenlii, sitam etiaronum extraprsefaiam Beneveii-
itinse urbis Portam cognominein, nbi veltisiissimo-
rum etiam opertim rudera apparenl,etadejus Noso-
"comion,quod inibi fueiii.spectasse id genus seput«
turrcaiqiieCarnafiam non rcpugnabo. PEKEGH.
 *293 FALCONiSBENEVENTANi f20l
i i i
Fesli et Dcsideiii Roffririus tune arcliiprsesul foras A Prscfatus jgitur InnoGenlius consecratus ponfifest
produxil de altari, in quo antiquo lempore jaetie- videns populi Romani divisibnes ol civilia bella
rant, el fevcra non honesle; sjcul decebal Ioeo illo quotidie oriri, consilio liabito, ullra rooiifcs perrcxit
roanebant. Unde in basilrcam, qiia-mGualterius Ta- ad regem qtiidem Francorum,-el ad alios Roman.e
'cntinus archifpiscopus, pro sancforuni iilorum di- sedis fnleles, qui honesle et diligenti cura ab els-
iecllone conslrui feceral,. jnngno cum bonoreet Ise- susceptus cst. Coiitinuo apud Riieroensem civitatem
Jiiia, pradictorum sanclorum ossa collocata sunf, synodum celebravit; ad cujus eoiiveiiiuspjseseniiam
nobis virienlibus el de illorum ossibus oscttlaniibus. archicpiscopi et cpiscopi fere ecnlum (sicut arcepi-
fiodcmanno rioroinus papa Honorius medio mense mus) et quinqtiaginta, convcnere. Ibi Anaclciuin:
Februario viam univers.e carnis ingressus estad Do- illum, et ejusjaulores vinculis excommuiiicaiionis-
miniim; et dominus Ianoccnlius electus esl, post alligavit.
quem Innocentiumd;e ipso atl boram ieiiiam Pelrus Eodeni anno prsediclus Roffridiis Benevenfamrs
Portuensis episcopus Petrum filium Petri Leonis archiepiscopus inoiinus esf, et Landttlphus filiufr
tiegit pro Anaclelo. Deinde Innoccntii illius eleclio- Roffiidide Garderisio eleclus esl in archiepiscopum.
nem riaronantcs, Anacleli pontificis eleetionem con- Eodem anno, prscdictus Anaclelus vciiil Beneven-
finnabant: cumqtie LeoFraiigcnspanem,quipai'tem "fum; deinde Abellinum civitalcm ivif, etciim prse—
Innocentii sequebatur, electionem Anaclefi audivis- diclo duce Rogeiio siabilivit, ut eum regem coro-
sel, coepil Romanos cives fideles suos, el amicos naret SieiHse.Ethis staiulis, Anacletus illeBeneven--
exhorfari,. ut ejus faverentauxilio. fnrie Leogerma- lum rcvertitur, et dux ipsc Salernum,.deinde Sici-
nus prsefati Auacleti, scrario aperto, toium fere po- liaro remeavii. Anno i-gi.iiripso prneriiclusAnacletus
piiluro Romanum rogavil,. ut jux-ia vires fr.itris cardinalein suum, Comiiemnoraine, ad ducem illttm
cteclionem luerefur, qnod et faelum esi. Sicqtie ab dircxii, quem riie Nalivitaiis Dominiin civitatc P;t-
nlraque' parle graviter civile belltim ssevissifnum. Icrmilana in regem coronavil. Princcps vero Rb--
inccepluro est. beiius Captianus coronam in capiie cjus posttit(oa),
Anno DominicEC Ihrarnationis 1-150, mense Mar- eui non dignam rclribulioncm impeudil. El eodem
tio vui indictionis. CiimpraHliclusAnacletus elecfus anno ipse Anaeletus consecravit Rmiise pv_eriicltim
-tTSset,Beneventanis mandavit, qualiferipseelecfus Landulplium archiepiscopum. El his omnibus aclis,-
fuissec, el ul-Beneventani sibiTaoerentfideliiatcra. idem rex Rogerius, cxcrcHu eongre^aio, compre-

(5S) De Rogerio tn regcmcoronando convenerat' fatus; quippe regem, qui Sieili«m,.cnji_sroetropolis

pr.miim inter ipsum ct Anaclelum apud Abellinum C Panornuis, cuncCimqiic,cis-Tyberinain lialiam, Be-
liic anno, nhquanlo anle v Kalendas Ociobris : et nevciifano olim, Salerniiano et (Jajnpano piincipaiu
lieinde prsedicto die Anaclcttis, jam Abcllino Bene- fcre coiuprchensiim nbiinebal, ab artiiiepiscopis
icntum reversus, Diploma conseripsit de regio carumriem tirhinm contieeebat corouari; quibus
fiiiilo, ac regno eidem imperiiendo, quod proslat suos principes inungere, cxaniiqno more, el piivi—
apnd Baronium; et landein iii Dbminiea: Nalivitatis legio competebal; aiquc ca ratione, veitil, quariru-
proxiine sulisectila celebiiiale ca coronalio peracia plici corona unico aclu rcilimiri, ad instar scilicet'
rsl apud Panoniium, ordine, quem exposuit snpe- quaiuor Dynasliar-um-eodemab rege sub unico reguo-
rioribtis verbis Falco, sed fusius AlexaiiderTeles. possessarum;. nam jd atilifitiilus exemplo, ui atttii-
lib. ii, cap. 1 et seqq. Sed baud Iatel roe esse, qui mabuili, pelito ex sactis .iilcris usiirparttiil : atiiue,.
sfiirinenl, non semel, sed bis, nec luncprimuro, sed ni Hincmarus episcopns Remoruiii in Coronaiionc
r.nno anleecdcnli, Iriibus Maii , Rogcriuin , pro- Caroli Calvi rie regno Lotliarii Metis acla inan.8(J9,
juio. arhririo persuasnm , regia se corona eliam fjiun cxstai ttna cuiu ejusdein rcgis cnpitiilis, esl ad
r.pud Panormuin , reriiniiliiin fuisse per niaims- pnpiilum piscfalns, Regesqucindoregna oblinncrunl;
tjuaiuor archiepiscopoiTini; Benevenlani videlicei,- singuloritntsibi cliademataiittposueruitl. Et prislerea
(.ampaiii, Salernitani elPanormitani astaiuibus com- non ab uiio epincopo, sed a pluribus siinii! coronani
pluri.us aliis episcopis, abbaiibus, ac viris rcligioMs, regi imponi solilam. qtioil in priori illa Rngerii coro-
jpr.iter Dyn.tsias, nobilesque inilites. arimotluinfre- naiioneobservalum ftiisse, Maraldus !ratlidii,.ex al-
5{iienie=.Qui ejusce iiarraiionis nuciorcm se babeic lera cjtibdem coroiialioiris Caroli Calvi tlesciipiionc,
i-onlesianlur inedilum Chronicon Maraldi, ncc di- P atljecttt ad firiem prscfaioniin capituloruin clare pa-
cunl quanlfe anlif|iiilatis, Monachi Caiilitisiani ; qui- lot. Seri ntl vcrani, et a nostro Falcone desciipiam
Juis facile assiiiliri non posstim, taceniibiis ouini- regis Rogerii coroiiationem, ul ine couvciiaiu :
bus rintiqttis, el prsecipiie Alexatidro Tclesino, qtti Princeps Uobertus Capnanus, aifille, coronumin ca-
Rogcrii benevoltis el familiaris coroiiatioiiem ejtis pile ejus posuit; quod scilicet su;c riigniinii, qua ca:-
Kiinimosumplu, Iioiiiiniiniqucomnis conriitionisfi'e- teros omnes baroncs, ijisumquc Sergiuro mag. mili-
ipicnlia in DominicisNalalitiis, ac perinde in exiiu Ititn Neapoliianiiin , ul est apmi Telesinuiu Jib. n,
auni 1150, Antipapse Anacleti aiictoriiale actam, et cap. I, Rogerio lunc obnoxios supeieniincbai, ac
a Falcone descripiam, litieris ctuh consiguei: hautl sulijectioni, qua eidem obsiriclus eral, coudecens
-intecedeiilem, vel in ipsius Rogerii gratiam, silnis- fuil; nani Robeiii patruns el decessor, princeps Ki-
sei, nec pompa, nec aiitisliiuro, proceninujiie mi- chardtts II, ul perhibet Gaufredus Malal. lib. iv,
rjori conveiilu, quiu nullo func in Ilomana Ecclesia cap. 2G, liomoRogerii quoiiriamApulim ducis fncttis
sc.iismale vigente;. scd Honorio scdenie, Rogerii eo fueral, cujus diicalus jam ad prsesentem Rogciinm
iemporis monienio amicissimo , celebraiam : uni pervcnerant jttra; simillirooqiie exemplo legiuir
Fazcllo superiori steculo descriplam Decaden, lib. aputl Rigoiduin coioiialus llemis Pbilippus rex
A'ii, seil vah ! quam inconvenieniia siinul conipo- Francoiiim a Remensium archiepiscopo Romanas
iieiiti. Sane quistjais ille fuerit Maraldus, is quiriem Sedis Legalo, asiante Hehrico rcgeAngliw,el ex uiia
TiniiiSlaiilum meroinit i.oronationis, sicut facil Fa- parte super caput cjus ex debita subiectione coronsm
e-iius; el praeterea non incongrue coronam, Roge- portanle. PEIIEGR.
il} ajjra.fatis archicpiscopis impositam, est commen-
 "
1205 , CIIRONICON. 120H
_iemliiAmalpliiam ; cumque pra_dictus Anacletus, A sic iriicitjaliis et viilnerihus multis afflictns de eorum
«t supra cum duce Rogerio apud civiialem locttius manibus semivivus evasit, qui plures posiea advixit
cssel Abellinum, Beneventum reveiiitur, et consilio annos. Cumque prscfatus Rolpoto cum seqtiacibus
fcccepto voeari fecit prsedictum Joannem, et Daufe- suis laliter caplus fuisset, staluil prsedictus Anacle-
-riiiin, et Beuedicliimj"udices,el Lodoicum medicum, tus, ut Persicum et Roffridum judiees,caperet,.qni
el Poionem Spitametam, et accipiens ab eis dticen- aclibus illorum. consenserant,, el quorum. eonsilio.
t«s solidos reduxil illos in civiialcm, el onines illo- longo sic tcmpore communiias illa regnaverat. Prse--
rum possessiones conecssit eis, deinde cum illis, dieius atilem Persicus et Roffiidus jtidices hujus-
<:t alits suis- fautoiibus tractavit, quomoilo commu- modi consilia per amicos seniienlcs, civifatem sj-
nitalem fiangeret, quse infra civilatem conjuraverat lenlio. excuntes-miuius Anacleli",el inimieorum eva--
a lempore moiiis prsenoininati Guillelmi recforis. serunl; sicque per ditniditim fere aniium exsulave-
Scepissiuie cienim relaumi fueral, qtiod ob ejiis In- runl. Audiens itaque procdictus Anacletus sic Pcr-
fesiatiunem, et civitalis delrimenluni communitas sicum, et Roffridom diffugientes mirabiliter coniris-
il!a fuissei ordinata maxime a tempore prsedicti. laius esl, el mirabatur, quomodo cjns consilium es-
papcc Honorii, quatenus idem papa eis , qui reclo- sel paief-tcluni, Excogitaverat enim, ul si judices
Tem iihim uuerfecerant, noccre non posset. Item ^ illi capli fuissect, in. Siciliam, illos capiivos, Bene-
sibi narraium fuerat, quomodo iilem pontifex Hono- venium nunquam revcrsuros ti'ausmittcrel. Et bis.
riiis Beneventuro vcnisset post moriem prsedicti aclis a compliuibus. prsedicti Rolpolonis amicis;.
fecloris, et cttm civibus salis, satisque fuisset locu- Anaclelus ille rogalur, ul Rolpotoncm illum a vjn--
lus, utjudicesillos, qui ab illins morle rectoris exsu- culis solval, qui orationibus eorumfavensa viticulis-
laveranl, in civitalem permitlerent introire, et ad. eum.absolv.il,_qni sacramento firmavit j'am amplius.
-lomos eoruin, qiiamvisdcstruclas, remeai'e, quod comn.uuitatem illam , vel aliam nunquam lencn-
obtinere non potuit. Unde, ut prsediximus,. idem dara. Alios vero ejus sequaces sacrauieuiis ligatos
ponlifex Honorius valtle iralus de Beneveniana civi- de civiiate projecit, ul siue ipsius Anacieii volun-
tale exiv.il, et cum duce Rogerio de civilatis tracla- tate, vel sui rectoris non ingrediaiilur. civiiatem.
vit desolatione. His el aliis niultis prsediclo Anacleto Qttibus omnibns ita peracfis, prsedicttis Anacletus
de comiintijiiate illa sic ofdinata relatis, continuo die Kalendarum Martiarum Salernum ivii, deinda
consilio piTEdiclorumjudicum et aliortim cjtts lauto- consilio accej.10 Romam fedeundi dlsposuit. Cum-
rum eoramttnicalo, Anaclelus ipse Robertum Capua- que dc capiione prsedicli Anacleti Rolpoto ille eva--
num principem, qui luric sibi favebat, vocari proe- deret, coepit mirabiliter -mirabiliusqtie multas^va-
eepil, ul virtute militiim copiosa stipalus ad eum festi- riasque in peclore nioliri machinationes, qualiter
naret.quiiumctis acceptis.slcutmandaveraiaccelera- conlra Anacletum , et ejus faulores , qui se turpjfer
vii. Confcslim fraclionem communilatis faciendam comprcbenderant, et qtiorum iiistilulioite hortum
cutneo dispone!is,precatnreiim,ulsuper hoc virililcr sutitri vendideral- sexaginta Rom:inatos, quos prse-
au._i_:elur.Quid nuillis? die conslitulo in octavis dicto derierat Anacleto;. aiebat quidera Rolpolo ille,
quidcm I.piphanise , et prsefato principe cum suis rooiii se piius velle succumbere, qtiam captivilateni
insislente, vocatur Rolpoto de S. Euslasio, qni prse- suanr, et amicorum suorum impunitam dimitterc._
cipuns stiper illa viriebatur communitate ferventior, Ccepititaquenova quotidie-experiri consilia, el contra
et Bencventiisde Joanne de Rocca (56), 01Roffridus suos adversarios lorvo "seroper v.ullu,.et.animo ex.--
rie Anselino, el Dauferiiis Barbsc majoris, aliique cogitare. _ "
bjtisdem Rolpolonis sequaces, qui acciii in palatio 1 Anno 1151 Doniinic-C.lncarnalionismense Martib:
Dacomarii, ubi lunc Anacletus ipse consilio ceie- diebus non roultis evolutis prsediclusBeneventus
Jiraio rooiabatur, conveniunt,. ut, quid Anacletus cum sequacibus suis, octavo die inlranfe mensis
peieret, audirent. Ex "adverso denique Cresccniius Maii, armis acceptis, Beneventum ingrediuntur, et
lunc reclor fere quadiingenlos suos vocaverat fau- rj domum ipsius Dauferii-Basafoiie ascendunt, ibique
Isres armalos,~ut eos vocatossine audienlia caper.el. audaci animo permanserunt. Miseruntilaque auiicis
Gtmlinuo Anacleti faulores sic armafi, et principis suis,.ut ipsis iri plateam propalatis.unaniiniter sub-
vigorem habentes insurgunt, armisque educlis Rol- v.enianl, el de adversariis suis accipiaut ultionem,'
polonem i!ltim,.et cunctos qjii ctun illo veneranl, quorum consilio de •civitate cxpulsi fuerant: nec
turpiler comprehendentes iu palatio ilio Dacomarii mora, prscdiclus Benevenlus, et ejus sequaces cce-
viucios lenuerunl, deinde per pialeas eorum amicos perunl virililer gladiis lapidibusque debellare. Au-
iitventos coiiiprebeudeiunt. Joannem vero quem- diens igiiur prsedicfus Cresceiuius rcctor sic cos
riam, ut ila dicam , jocularium ultra quam crerii audacier civilatem fuisse iugressos, turbafus aninio,
polest, lapidibus gladiisque diversis trucidanl, qtti ct valde admirans campanam Palatii pulsitri praece-

(S6)Recieqiiidem,'non,J5«netJ<:»M.Hs. Siculi viralter ex principibus earumdem urbium aulumarel; scili-

apud Falcandum ab nomine urbis Salerni Salerntts
est appellatus, ita et hic a y.eneveiilo, Benevenlus.
Hornm ilaqne filii si a geuilorum nomiiiibus fors
tulisset, ul gentilitia Uaxisseiil cognomina, facile
nuue non nemo geniessic deuomimuas genus duxisso
cet quoniani pari ratione plures familias a possessis
locis ct oppidis appellatas coiistat : al patrii ctiaiii
loci nuncupaiio in slirpis nomen s-ppius {r.uisiv!tf
qtiod uoluin. PEREGR.
 Jgof FALCONIS BENEVENTANI l£()g
pit, quatenus orones sui fautores ctirsti rapido A dem ei fuerat, quod sicut prosdictus Guillelmus rec-
Ed eos cjiciendos fesiinent. Quid plura ? armis lor, ita et ipse in palalio trucidari disponebatur,
educlis ad domum Danferii Basaforte descendunl, et qui quidejn ferociam lalem, el morlis asperilatem
virili.er (!efendere conanlur, ne sic civitas ab eorum devitaus, qttasi securusinfra ipsius raonasterii claus-
invasione lurbelur. Beneventus autem, et sbeii ejus tra roanebal. Amici igilur ipsius Crescenlii, et
amieorum stiorum auxilitim non adesse aspiciens, prsefati judices ad eum animose conveniunt, et eum
domum iHam Dauferii ascenduni, ei per domos alias borlnniur, ni cuiise slatum simtil cum eis obtineat.
dr,Tugienies, et plaleas, de civitate exeunt, et de ma- Ipse vero Crescentius hoiiaiionibus eorum, et mo-
nibus persequentium incolumes evaserunt, et, eis nitis nullo voluil modo favere. Nam per aroicos
sic ftigienlibus domum prsedicti Dauferii, el aliorum rcvera suos ssepe ei referebalur, quod si palatium
qui eis conser.seranl, prostraverunt. Ab illo autem reverleretur, membratim enra dividerent roorle
die discordia iiiulta et inaudita inter concives oiia inopinata; unde, ut pra^diximus, Crescenlius ipse
cst. Persicus interea, et Roffridus judices, timore minas jllorum et terrores devltans, infra idem mo-
"
inimicorum coacli civitatem Bcneventanam ingredi nasleiium usque ad feslivitatem Sancii Angeli,quse
MJIJaudebant, landem cognoscen ei prsedictum Ana- lii Kalend. Oclobr. colitur, nioratus est. Cernens
eletum Capuaiiamcivitatem apphcuisse, ut Romam ^* prseterea prajriiclus Crescenlius rector Rolpotonem
reverleretur, babito consilio civitalem ipsam Capua- illum, et ejus auxiliarios die noctuque'niiiiaruni
nam audactei ingrediuntur. Inde Robertum princi- tefrores, et cenvieia super se exercere et evidenter
pem tiinc Anacleti fidelera supplicifer precantur, ut super eum velle insurgere, coepit cum fatitoribus
ojus inlercessione ambrem Anacieti invenire me- suis studiose traclare qualiter tanti veneni mortK
reanlur, el licentiam ad possessiones suasrcmeanui. feii flammas posset exsiinguere. Pjsedielus iulerea
Robertus ilaque prineeps absque mora, Anacletum Rolpoto horis oronibus minabalur, quod si Crescen-
adiii, et eum prse dilcclione eorum invenienda pul- liusipsesexaginlaRomanalos,quos Anacletus eiabs-
eavit. Quid.multjs? pelitionibus principis Anacletus tuleral ei non reddidisset.remota omnl caligine, de>
favens litteris datis, liceniiam redetindi, et sectire corpore ejus inanditam sumerel ultionem. Advocans
habitandi in civi:aie eis Iargiiur;,ii vero redeuntes'< igiturprsedictnsCrescenlius suosomncsfaulores.coa-
ad Poflam Sancti Laurentii pervenerunt, disponen- pil cum eis agcre, quid super boe esset facicndum.
tes ad propria, fronle libera, sicut ab Anacleto ac- Parsquippeejusamicorum diligenter,eldoIoremoto,
Ceperant, reverii. Sed lurba inimicorum copiosai Ctesceiuium illum horlatur, el nionei ulillos sexa-
simul cum prsediclo Crescer.lio instirgetis, crudelitcr, >„ gintaRomanatos de cuiise regalibits prsediclo redde-
ne introirent, minaiur. Ipsi vero pjolerviam eorura, re[.Rolpoloni,qiiatenusvelsicalantaiuina,ellimoris
et minarum copiam seniientes, salutis consilium1 tempestaie secure possenl permanere. Ad bsec Cre-
arriptunt, et ad prsedictum sunt reversi Anaclelum, scenlius ipse coram eis aicbal se Romanafos ipsos'
qui adliuc Captisemorabaiur. Continuo pedibus ejus1 ei reddcre dubitare, prsecipue cuin.AnacIelus iJlein
prosirati, omnia.quse dicta quseque facla super se* scriniis suispecuniain illam detulissct. Unde limens.
fjeranl, e vestigio retulcrunt. Anacletusigilur super asserebat, quod si pecuniam illam sine Anacleli con-
hoc iratus, ccepii conlra Benevemaiios mirabililer silio redderet, proctildubio ejus incuneret rurorcm.
minari. Tandem ex consulto priheip^s eos ad civiia- Duin bsec, cl alia Bencvonti geruntur, Crescerstius
lem i'emisil, dans eis cardinalem suum, ut eo viso' ipse legatum suum ad Anaclelura direxit, notificans^
etaudilo fidein darenl, eosque pacifice ad propria1 omnia quse ei acciderant, et qualiter pro pecunia;
eorum reverti perniilterent. Yenerunt ifaque cum' Rolpotoni ablata, ipse cum amicis suis mortem quo-
prseriicto carriinali, quo audito, omnique deposito» lidie exspeclarel. Insnper quori pro ipsius Rolpolonis-
larore cum civibus cives ipsi pernianserunt. Intereai limorede palalio descendissei, et infra Saiicise So-.
prsefatus Rolpolo amicorum suorum fretus auxilio' phitE ctBnobium permansisset: nunc vero et de pe-
Oie nocluque nova scroper consilia et conventicula1 D cunise illius reddilione, el de cseteris, quse ad vos
super prscfato, Crescenlio, et ejus conspiraloribus1 misimus, quid sil agendiun, nobis remitlalis (57).
jjalam quandoque, privalim aliquando adinveniebat. Prseriiclus itaquo Anaclelus htijusmodi sinisirunx
Tractabat quidem Rolpoto de Cresceiilio et ejus' accipiens legalum, dolore cordis turbalus, voeari
consentaneis ultionis poenanfaccipere, reniiniscens» fecit quosdain suoriim aniicorum, et curo eis, quid
doloris, et caplivilatis, siniulque horti sui venditio- facto opus esset, tractavit. Quscdam vero pars ejtts
nis, et qualiter sexaginla Romanatos per eos perdi- amicorum, ul redderetur pecunia, pro qtia rector
dissef Prsedictus aulero Crescentius Rolpbtonis illius,i ejus, et civitas lurbata trepidabal, confirinavil. Sed
et ej^usaroicoruni muriniir, et; miparum iprrores de- Anacletus, ul eral viperei cordis, dejecil consiliura,.
prehendcns de palafio cuiise descendit,, el apud mo-\ etCrescenlio delegavil, pecuniam illam non led-
uasterium SanctECSophisepermansit: relatum siqui- dere. Vita enim comite, ipse Benevenium veniret,

{51) Dissonam1-qui videas- eodem in conlexiu ser- quens ftiit ea variatio apud auctoi-es medise selatis.
- .mouis forniam usurpari, iie deesse hic quidquaini Virie llistoriam Miscell. iib. xv, ubi de Jusiino imp.
suspiceris ; sicuti nec ad annura 1157, ubi noni et Aroislasiuni. Bibl. in Silverio bis, et in Vigiiio t
oniaino jrapar legitur eiocutio:, npn' enun iufre- oiuillo Anouymtin! Salernjt. ineiiituiii. PEKEGE.
 t^39 CIIRONICON. - 1210
et tempeslatis liujus turbinem ad portum perducerct. A ditione manifesfafa civiias ipsa ad regis poiestaieni.
salutis. Reversus igitur ab Anaclelo Iegatus litleras trariila est (59), et civitate ipsa sic comprchensa,
lisec omnia continentes prcefafodedil Crescentio, qui Grimoaldus princeps vir valde mirabilis el bcllicosi
magis magisque confisus litlerarum contiitenlias ad- spiiiius a quibusdam concivibus captus esl, el atl
implevit. Audiens.auiem prsefatus Rolpoto Anacle- regis potestatcm perductus, quem rex ipsc confcs-
tum sic prsecipientem, et Crescenlium rcddei'e riu- tim caplivum cum uxore sua et filiis ad Siciliam
biiantem, efjepit fervenlius inflammaii, et ctim Ro- mandavit, sicquc tolain Apuliain suse subegit pole-
berto principe Capuanorum et Rainulpho coroile slaii. Ilis ita peraclis- minabatur rex ipse princi-
mediiari; qualiterde Crescentlo reclore el ejus ami- pem Robertum, et Raimilphum comifem exhseic-
cis, qui causa perdiiionis ejus fucranl, tilciscalur, dare. Eoilem anno rex prsefaius deprehendens co-
quod-postea rei probavii eventus. Hiselaliis con- mitcm ipsum Rainulphum convicia niulta, et affii-
fliclalionibus inler se babilis. et pro mtillis anti- cliones Matliildi uxori suse inferre ej'usdem regis
quis inimicitiarum generibus, quse ad memori.im sorori, qttam ullra quam credi potesl, diligcbaf,
dticebaniur, concordia illa ad frucluin franqtiiltila- consilio Jiabito, jpsam suam sororem vocari inan-
lis perduci non potuii. Prsefalus igitur princeps et davil, quam honeste accipiens eam dtilcibus collo-
comcsRatniilpbtis Roipolonis illius dulcia andienles " qttiis consolaftii', et eam in Siciliam manriavit. Iloc
colloquia, et aureas argcnteasque poliieilalioi.es, anno rex ipse prscdiclum piincipem, el fomilem
sacraineniis coraniunibiis juiavenuU, cuin res ei Raiiiulpbum cttm riticenlis miiiiibns aii aiixiliiii;i
tempusexposlularpl, sibi ad invieemsubvenireni. Sed prswlicti Anaclcii Roniaro dciegavjt, el eis etiniibiif,
ne lempiis lardifaiis me apprehendat describenrii, sicul prsedixi, Ttxorem j'am ditii comilis, et liliun ,
au ea qnse necessaria. imminenl ei oppoiiuna vi- cl civilatem Abelliinim ci abslulil ; cum aulen.
dentur, succincle fesllnemus. In subsequenti igitur princeps el cotnes Roma rcveiicreuliir, lurbati
tractatu, vita couiite, describemus, qualiler pne- .Tiiimo, et dolore iroroenso percussi mirahantur,
dictus Crescenfius cum pradiciis judicibus, aliis- qualiter icxipse ejiis ttxorem abstulissel, prsecipuf»
que ecrum amicis, et alii fereqiiadringenli tali in- tamen comes Rainulpbns, cujus uxor charissima,
venla occasionecle civiiate fuerunl exsukli. Plura ct filius sic ablala fuisset, palam qu.indoque, ali-
etenim veritate nittnita, el qu;e ipse viderim omni quando privatim lacrymis conquerebaliir manar.ti-
remota dubietate si siiigillatiin describere vellem, bus, injuste coiijtigein et filiuin perdidisse. Inrie
etfempus deficere'., et ego, licet incultus, sub lanti per seipsos, et ainicos cornm pr_edicium Anacle-
lshoris sudore defessus succumbsrem. Niiiil elenim (_ ium rogavcruiU, ut a rege Rogerio inipelrarcl reddi
lectoribns, el audientibus proderit mendacia pro- lilium, et uxortin. Aiiackius jgi.nr regcni per iuuir
ferre, et vanilate repleia, cum tot, ut prscdixi, vera lios precatur, ut iixorem coniili reddcicl, et filiiiro,
habcantur, quse, Domino favenie, ad posteritatis quod obtincre non potuit. Unrie comes ille tlolose
B:eniO!'iamducere curanius. accensus, ullionis tempora rogabut. Quid uiulia :
Anno igi:urll52 DominicoBIncarnationis, mense cum pisetiiclo pilncipe el magislro niiliiuii) Nea--
Maiiio ix indictionis (38), luna splendorem ortus polilanorntii, et aliis amicis alligatus, ciiin tluubus
sui derelinquens in sanguiiiis colorem conversa est, roillibttsequitum et pedestrium mullitudine propa-
crtiamnos aspicicnles prodigium fore credidimns. latus exivil. Exivit quitlem iselanti aniuio, ei iutre-
Hoc anno prscdictus Anacletus venll Salermun. Eo- pitlus, el morti piimum succumbere desider-ibaJ.,
dern anno prsefatus rcx Rogerius videns Tancredum quam exli_crcriatusab illo aliena peieret, el incog.i-
. rie Conversano viruro utiqtie prudentem, el animo- las partes adiret. Famam vero Barensis civiiatis,
sum, rebellem sibi et'resistentem, consilio habito el Grimoaldi principis, et Tancredi, qtiosoliin dile-
exercilum congregavil, et super. caslrum Brindisii xerai, ante oculos ferens, et qualiter cos afflixerat
ej'usdem Tancredi festinavit, et.illud terra marique malis, moii ghulio orabat, ct ense defici:i'e, quain
obsetlil, sicque mirabililer expugiiiitum snse illud D lali, taiUaque rcgis polcsiate colla Iigare. Nec inora,.
obtinuit polestati, et his aclis super civiiatem Ba- princeps illc ei comes, ui fairsumus, cuin duobus
rensein exercilu convocato festinavil. Nec mora ; millibus cquilum, el peditum armalorum magnilu-
civitatem illam diversis.ccepit expugnare machina- dinc iiinumera pugnalurus, et defeiisurus a regis
tionibus, per quindecim vero dies civifas iha obsessa proposiio in planitiem monlis Sardi casiianielati
el expugnafa est. Tanticm civiuin Barensium tra- sunl. Coelorumquidem regem suppliciter precanlur,

• (38) Scribe, x tndictionis, et ad an. 1155 indi- Jib.

Ji, cap. 21, qiii non in aliam sententiam est ca-
ciione xm, non xn. Nec de recta dubites annoruin pientlus. Iilqtie Falconis plane denoiai sermo, usur-
consigiiatioiie, quibiis cselera; omnes bene compe- pari solitus iis qtii in Forcnsibus concerlalionibus
tuiii a Falcone assiguatse indictiones ; ct prseterea . jiulicio'victi iiianus riabanl, ac inanifcsiare se rie ra
appiime eis conseiiliunt teinporiiin characleres plu- injustc.possessa, hoc est cam lcgitiniis dominis re-
ribns JmjiisChronici locis riesciipti. scilicel ad an. nuniiare, publico seriplo profliebantiir. Siceiiam
1.09, 1111.,J120, his, 1122 ei 1157. PE_.EGR. Aymoinus lib. v, cap. 5 de Barcinonc ab imp. Lu-
(59) Non igiiur vi capta a Kogeiio fuit Baris; seri riovico Pio recepia. Tradita, iuquil, ct paiefttcltt.ci-
ejtts cives riedilionem fecerunt, nempe post ires vilate (qttod ideiuvalci, ac matiifeitata) primo qui*
fere hebdomadas obsidjouis,, ut ait Alcxander Tcles. dem cliecustodes iltuc rex desiiuttvii PEKI;UR.
{2ii ' FALCONISBENEYENTAM 1212
ui cojlesti accincli auxilio minas regis, el limorem A simi, ct- vobis, inquam, ipsis «ubveniic, ut, dum
evadere possint. Quotidie comes ille suos lacry- lemptis auxilii et consilii nobis superest, a tanfi
nianrio oral et monel, qualenus solius Dci ftduciam viri faucibus et poiestate effrenala libcrari valea-
babenles, timorem ahjicianl cl lerrorem deponant; mus. Sola iiamque saliilaris Dei firiucia in omni
{•loi-iosiusqiiidem toto mundo narrahiliir nos in nostra roaiiet dispositione, et in vesiris arrois, quse
jiislitia coifidenies, cl propria Itteri et mori primum accepislis,. oinniuroque bonorum amissione vesiro-
in orcgladii, quam pati alicnas inauus nobis viven- rum cousolatio vestra iiiflammetur. Consolandum
liiitts nosira invadere, ct rie civihus dclicaiis pere- qtiippe esl, ul spes iu v.eloria- habeaiur. Nos pro
grinns eflicerc. Vox i.aqiie omuium una efficilttr, el .atigeuda liberlaie sanguincm volmnus fundere, et in
atl illorum pctilioncs vciiuiilur; sirque die nociii- alienas inaniis niillo niotio pervenire. Tiinorcmita»
qne invigiliinies ccelcstem vicioii.un iiivncabant. que moiiis iibjicianiuslrojiisniorii,etjusiiiiaiu defen.
Ciimqiie, ulsnpra dixiinus, rex Rogerius civilalem tletues uiiaiiiniiler moriamur, ul toioorbe terrarum
Barcnscm suse subjugassel poiesiaii, el Tancrerium f-inia nosira viiiulis invcniauir. Rex.ccelorunj Do-
tle Convcrsano a toiius Apulice finiluis expttlisset, iiiinus, fratres, jiislitiam noslrain inspiciai, ct qui
cxcrcitu viriliter, acrinsquc congregalo, circa Bene- " Macliabscoitini"orationes clainaiuium exauriivit,uo-
n
ventanos fines arivcnii. Coniinuo in planiiiem ponlis slras digneiur accipere affliclioues. Qtiid enim pi-o-
Sancli Valcntini civilaii proximam, rex ipse tertio- -' dest, d.iletiissimi, turpitcr in inundo islo manere et
ticcimo dii: inensis Jttlii intranle castrainetalus est._ aJi-iciiouihussnhjacere, cum post multas roiseiias,
Deinde consilio iicccpio legaios Rohcrto principi el pericula qucc nobis succeriuiit, mors ex itnpro»
Capuauo et comiii Rainulpho mandavil, ul jusii-.- viso borribilis accidif, ct calamiialibits nostris, di-
llain sibi ex roultis vaiiisque qucrimoniis consequa- vitiisqtte fiiiein lerniinunique iinpoiiil? Gloriosius
lur. Piinceps aiilem , nunliis atiriitis in conspectu jgiltir erit pro justiiia, qiiam speramus deficere,.
oronium suoj'uni, lalifer respondit : t Sciat revera quam gentis- nestrse mala videre, et periculose ex-
rex' ves.er, qiiem riicii.is, quouiam nullo rootloci snlati diem chmriere extrcmuin. Noium pnrterea
jiisliiiam faciemus, iloucc cimiti Riiiniilpho uxo- vesfrse sigtiificanuis fralernitaii, tit jwo sectirilate
rem et filittm resiaurabil; super ciiam civiiatem nobis ari invicein daia obsiries filiorum noslroruin,
;A.;eiiiiuim,cl castrum, ijuod sibi absitilil, in ejus et consangiiineorum poiiamtis, ponendum qnippe
I olesiaic largieiur (-50). . El lcgatis illis reveifenti- esi, cl Iselanli animo faciendum, ul umisquisque
b;is princeps ille universos suos mililcs Iria millia noslruro securus, et tiroore deposilo allcr alteri
fere iinmero et quadraginta mi!lia!pediluro armaio- rC fidem attiibmu, et vigoris alacritalem.. t Ua:c el bis
iviin, quos rogavcrat congiegari, mandavil, quate- similia principe illo orante, untisqnisque milituui^
Jitisari lale lanluniqiic negolitim viribus loiis paratiI et peditum, divina iusligante clemeutia, petitiGui-
invigiiaieiU, el (ahier oralio incoepta discreta, ctt bus principis cunsentancani dedere concordiani, et'
ililigenti cura alloquitur : « Ceiiissiinum, riomini ett sic .siiigillalimfilios suos unusqtiisqiie baronum in
fralres, agnovimus vos pro libeiia.e veslra angenda, piincipispotesiate obsidis loco largilus est. Legali.
tlomos, uxores fiiiosque veslros, el universa bona, ilaque rcgis a principe reversi, e vesiigio cuncla eis
dimisisse, et armis solummotlovesfris acccpiis, so- injiincla narraveruul. (Jtiibus audiiis iex, consiiio
lam Dei Salvatoris roisericordiain iuvocanles in me- iieraloacceplo, nuniios alios eiriemprincipi lcgavit,
riium convenisse. Anriislis elenim, cl nos verilale_. ita conlinentes : « Miramur valde super his quse
perfecia acccpimus, qualiier eiga civitafem B.iren- princeps nobis rieslinavit; prsecipue curo ejus stia-
.cm gessetit, et quomodo lalem, faniumque Grimo- sionibus et Iegatis ego in paiiibus istis motio atlve-
uliiuin principem ab honoiis gloiia lurpiieralflictuin, nerim, pollicens se"nobis jusiiliam rie queiimoniis-
cxsulaverit catenalum. Tancreduni vero, el ej"us 5 nosiris facturum. Pr_esfolarour ilaqite ejus-promis-
probilafem qitid memorem? vos ipsi atidislis, qnali- siones, ei die consiiiuio in craslinuin. monemus.
ter ei civitates omnes, et oppiJa riolo invento eri-. D * illttm ad juslitiam nobis sequenriam ; rieinde, vita
puit, et Iransmaiiiias parfes eum deslinavit. Giffre- coroite, qtiid super hkoptis sii, facienduro traclabi-
ritun quoque comilem ari qtialem affliciionem civita- niiis. t Princeps vero caticro regi remisil, qtise el
tmn suarum perdiixeril, credimus vcstram 11011 la- priinum mandaverai. Rex aulem Rogcrius dicla
icre probifalem : omnes namque potenles viros, et!_ principis et comitis audicns, dolore mtilto accen-
iilorum divitias gutture aperto desideral, el ne ei; stts, el qttia qttod menle conceperai, alker fieri
rcsistaiit, terratenus sternit, et in pulverein gloriam7 cognoscit, salis satisque turbaius esl.
iilorum sine aliquamanu pielaiis inriueit. Heu nefass Al princeps conliimo CrescetJlitim cardinalem,
et moiie dignissimum, sic omnium nosirum gloriam_ Benevenlantim reciorem, eiLanduIplmmBeneveiua-
siiibundo pectore velle consuroere el glariio evagi- num arciiiepiscopum vocnri manriavil, quatenus-
uato sine niisericoi'di_e fonle nos omnes ad mortiss cnm qtiibusriamsapicniibus eivibus-JBeneveiuaiiisad
peiciilam deslinare ! Succurrite itaque viri forlis-:- regem ipsnm festinarcnl, et ntiiuio acccpio, asstim-

(19) CasfruiJi, eiyus nomen, vel atictor, vei librarius omisit, Alexandro Teles. li!). u, cap. 22, diciturf
tnerctdianuin. PEKEGU.
45 3 CIHIONICON. *__U
ptis secuin Beneventanis judicibus, el Iriginta aliis A rexissel tnrua civitalis, Landtilphus aulem archie-
probis v!ris, ad regem fesfinaverunt. Re.\ itaquc piscopus sic cardinalem fugienlem aspiciens pala-
tliiigenter eos, et honesle accepit, deinde cunctis tium cpiscopii ascendii, el ibi limore coacitis mora-
Jonge Ialequc confahulatns est, ut ejiis amore, el batur. Quibus ita peraciis poptilns in luiiun cafcr-
Anacleti fideliiale secuin alligaii, et s-jcramenlis valus, armis edttclis, palam vociferabatiir, quod
tfinf.Ederali gucrrani advcrsus principem Capua- sacrameula rcgi Rogeiio noviter f.icta non oliser- i
n.im, cl comitcm Rainulphum fttcerenl (41). Pro- venfur. < Nolumtis quiiieni sic regi :>.Iigari, et sa-'
mi.lel al ideo pacem civilati Bcneventanse d.iturum. cramenlis astricfi in experiiiionibiis sttis ciiin Siculis
ci Beueveuiaiiortim h.erediUtlesa NoH.unannoruin et Calabridibus,-Apulisqtic sole ardcnii ct surioie fa-
ser.iluie, et inbatis l:bi_r.ire. Qtiiri niulta? Carrii- ligali anlielare. In rieliriis qnidem posiii, ei peri-
nalis exaudiens siroul cura archiepiscopo et civibus culis exereilalibus nunqitam asstteii cum lali lan-
Beiieventuui reversi sunl. Nee tnora; Beneveniano- toque rege consoiiia miuiroe babemus. » liis ila
ruininoii modieani paiiem cougregari prsecepil,qua- prsemissis merooraitis priuceps, et comes Raiuul-
tentts super bis, qusc a rege acceperanl, cons'.lia- phus, minliis accoplis,-Bcncvenlanis miseriint pacis
xeniur; pars aulem populi prseceplo cardinalis fa- verba, et securilalis dileclionem. t Nolum sit vobis,
vens curiam sacri palaiii ascendii, deinde ordinein " quoniam princeps, ct comes, el Rao tlc Fraincta-
rei cxpoiiens, cl quid civilati poll.cetur nominatus el Ugo infans sae.amenlis interveuienlibtts riimitiet
rcx, evestigio aperieus, consilium ab eis perscrula- in perpeiuiiin Benevenlanis omiics fidcniias el tri-
i.is csl. Exposuit etiam, quoniam sine sacramcnlo- bula, qu;c nobis solvere solebatis; dtim tainen
inin flrinalioric isiud ncgoiium agere noluisset. neque rcgi Rogcrio, nequenobis auxiliamcn tribuatis.
Q.iid longius moior! pelilio regis audila cttrsu ra- Revera vestrutn auxilitim teuipoiio isio accipcro
p rio quibusdam complacuii Beneventanorum. Con- lioliimtis civiiaii providcnles, ne tali occasioiic ci-
t ntio in ipso sacro palatio cives illi, qtii convcne- vitas Benevenlana coiUrarieiaiem incurrat; voltt-
rani, juriices piimum Joannes, Persicus, Dauferius, mus laincn securi transire, el limorc rieposito
B-3iieriiclus,Rofftiriusjuraveruiil, non esse in faclo, seeurio.cs roanere. » Qttiri multa ? Iicel caidinali
consilio, vel co.Tsensu,ut rex ille viiam, vel corporis Crcsccnlio, Beucvciuano recfori, pacluin iliud di-
inembra perdal, aut capialur, et vivam, ct coiui- splicuissei, liirocn Bencvciilanis aninio iibenti salis
r.tiam guerram piincipi nominato, et coniiii faciant, satisquc coniplacuil. Princeps iiaque, el comcs
ci aiia qiue in Capilulari facto lesebantur, salva Rainuiplius mililibus accitis ad Ponlein roajorem
tamen Drielilale Petri aposloli. Quibus ila peia- r>vencrtinl,' el coram Landulplio r Beiieveiuano anti-
u
cjis carriinalis tle palaiio riescenriil, cl percivitafem stite, et turba niulta Bencveiiianoruiii, sicut in su-
quoi inveniii siuJ-iit, saiTJtueii-O eoricm ulligavit. periori tractavimus, siinul et Rao de Frah.e:a, ot
Gu.iiijue laliier a Benevenlanis juralum essel, fama .Ugo iiifans juraverunl. Juravcrunt quoque B. Peiro
terr.bil.s civiialcin BeneveiUanain percuisii, ei lin- fldelitatem, cl in scripto sigillato ordiuem conve-
gTis solntts vociferabantur alii, quibus sacramciilum nienii-e et sacramentorum flniiilatem aduolari jusse-
-iiiiii t.i-.piccbal,- quod cardinalis Cresceulius simul ruiit, peroiniies civitalis porias scriplum sigiialum
c.un archicpiscopo Laiidulpho, et jiidicibus noniina- .de convciiieiilia illa ad posterilatis memoriatn dili-
tis, el Benevcnianis qoibiisdain civiialem Beneven- genli cura posilum esl. CmnquQtalium sacraniento-
taii.im regi Rogerio dare vohiissel, et in ejus po- rutn, el cotivciiicntbe cuin principe firroitcr faclse
les.ate largiri. Afflrmabaiil quoquc uncias auri a Rogerii regis aurcs fama leligisse!, uitra qnam crcdi
rege innuuieras aceepisse. Facltiui est auiem, cum polest, atlmirans obsittpttil, et dolore-cordis percul-
la'i:cr fama hiijusmodi per civilalem vcntilareiur, sus aiebat : quomodo civitas Benevenlana, cujus
cn subito armis acceptis roaxima civitatis lurba in auxilium babere pulabat, erga priucipis el comiiis
p!.;leas exivil, el furore arrcpio super cardinalein Rainuljilii dileeiionem adhscsissct,. rcvcra sicnt a
Crescentium, insui'gens in fugam illum perrinxit. r, multis comperimus, non alia de causa regem ilinm
CarJiualis aulcm limore coaclus civilalem fiigicnrio circa Be;icvemanos fines venisse,-iiisi ut Benevenla-
deseiuit, el ari regem fesiinanler acceleravit. Nun- lioruin auxilio, el virlute principem invaderet, et
tiavil itaque omuia, quse Benevenli acciricranl, et enm in fiigam dttcerel tlesoluttuij. Unrie a ineniis
quaiiler in eum lapidibus armisque acceplis instii'- proposito decidens, cogifalionibus vaiiis frangcbatur

(41) Capuse Ilaqtte piinceps Robertus Beneven-
tanos ail re^ein l-ogeiinm ire persuasil, ul adversus
ss ioBiler.i cum illo inirent? Qtiid sane absurdms?
Seri iiriveiie, ne f.iliax Jeclio ad alia a vero a.i_ue
aHena cuiiiniiiiauda te scducal; nam Falco inijuti:
Princeps voca i mandavil, etc, seilicel ad se, et prsc-'
lerea quod cardi.ialis Crcscenlius, cl arclfepiscopus
-Laniluifiis assumptis secum Deneventanisjudicibus,
et triginia a.iis probis viris ad regem feslinavertinl:
fojdera s>.i!ieet cum eo iniluri. Non piinceps igitur,
sed- rex il os vocari mandaverat; qui in planitiem
t-oniis S. Valeiilini, civituti Beneventnnoeproximam,
terlio decimodie mensis Jslii inlranle castramelaltts
fuerat; et per legatos semel, et iterum princtpem
Robeiitim iiiier|iu!Iuveral, uljuslitiuin sibi ex multis,
variisque querimoniis consequerelur; seri illuiii atl
debita obscqttia sibi pr;t:slniida allicerc cuin neqtii-
visset, dolore mtillo accennus, el qttia qnod tnenlt
conceperat, aliler ftcri cognovil, salis salisqtie lurba-
tus esl, cl continno Cresceiuiiimcardinalem reetorem
Benevittianum (iic plane legenrium; non, Al prin-
ceps'coniinuo) ct Landulphum Beneventanum«JT/fie-
piscopumvor.ati mandtirU, clc, PEREGR.
 £2.3 FALCONiSBENEVE.NTAAl 5.2IG
assid-.ie,e! quod menteconceperal, ad effcctum non _A amovcns ad caslrum Nuceriam valde muiiitum, quod
pos.e perducere, oculata fide cernebat. Quid igitur prsefati Robcrli priucipis erai, exercitu congrcgalo
dicebat, ah exleris, Siculis'_us partibus huc adveni, fciliuavil. Continuo tubissonanlibus, et tenloiiispa-
ciim in bis qtia: excogilaverim forluna volaiili, aiii- ralis caslellum illud Nuceriaro prope mures, et
mo defei i! Et lali fraclus angustia exccrciium -liines obsedil, et eo acriter circumquaque vallalo
suum in p rtcs divisit, et qtiasi ad bcilandum duciu- -rex ipse Rogerius pr_ecepilpontem ligneum frangi,
ra-i'Cies"iliversasexercitus, et manus armaiorum in- qtii super flitmen Sarnum posiius antiquilus erat,
:-lr:ixil. Ipse vcro rex, ut erat provirii animi, et ttbi Scafati cognoroinaiur, el fraclum illum oninino
-cordis iiii-lxuliisi, ct ne ab inimicorum cognoscere- de loco illo tolii, et amoveri. Dubitabat revera ne
tiir instaulia, quasi bcllandi, el resistendi ariiuvenit prii.ceps et coraes Rainulphus-hosiium multimoja
s ctirUaieni. Noclc eieniin insectiln cubiculariissuis, maiiu, auriila obsidionis fama, super eum irruenics
ct sap.eniioribus con-ilii ejus patefctil excessum, et scse afiiigerenl. Sccurus ilaque rex ipse castclluin
qnaliter inde amovere desideral, siguilicavii. Con- illud Nuceriuin obsidebal, el ex omni parle expu-
lintio clamari voce prseconis jussit, ut vexilloejus gnauim credebal sutc obtinere volunlatl. Princeps
viso universiis excrcilus, qua parte duceretur, con- igitur Robertus, et comts Nuceiiam laliter obsessam
.equatur. Prseconisitaque voca atidiia, limoretn le- Si-nticntes mcnle confusi mirabililcr doienl, ct suos
gis s n ien 05, prout poteriint, paranlnr ad profici- Oiiinesconvocantes Cursu rapido ad liberanriumcon-
senrium. Nee mora, cobortibtis niilitaribus, el pe- cuiTunt, Nttcerium caslrum, quod obsessumaudie-
t! tam tunnis divisis fugiendo poiius quam resi- ral, festinanl, ciio cilissimc viclorem Doiuinum in-
s endo, ea.tra inrie amavere. Detun quiriem testor vocacles, et gladio mori desirierant priiisquam a
a: ernuni, qui corriium occulta cognoscii; remoiio lanlo capianiur invasore; ti-eis sic siiienler cur-
ih regisinfjga.il nocturnam, timoiemque ascribi reniibus ari prsefaii flutninis Sarni oram caslrameia-
p tefit, et memorari. Et regem illura, cujus polentia ti siiul. Conlinuo legaios exploraudi destinanl in-
tce u.n hacienus verberabal, nocluinis umbiis insi- qiiirenies, uirum obsiriio castelli, sicul audieranl,
Hre per tievia, ti cursu ctleri fesiinare. ManeauJem Vftia habcrctur, et verilale inventa, traclare imer
fiitslo circa Salerniiaiios fines applicuil, ibique se ccoperuiu, quomodo olisidionem castii illius viriSi
fatigaus, cl aliquantisper deposilo cortlis liroore auimo libcrarenl. Novissime invenlo consilio, pon-
circ.i fltienta montis Atrupaldi quievit (42). Ocio - tem orriinari, et firmari fecerunt super prsediclutu
vero dies in planiiiem pontis Sancii Valeiilini rex iliivium SaiTiuin, et vigore accepto coulra rcgis acies
ille moralus est,clilIo laliler ibi moranle mulia fiu- , ad liberaudam obsidionem cxpediii acreierarent.
m.iilorum conff.sio, et rttiiia mobiliuin a suis pcra- Deiude, ponic illo supeiposilo, princt-ps ille, *"t
cta est. Cumque laliter rcx locum illum fugienrio comes, roilitcs cunctos arroatos, et pedilum suorum
'dimi.isset, ad cxercitum prineipisaudilum esl. C611- copiosam inuliitudinem iransire die Dominico, qni •
fe:.lim Rao dc Fraineta, calerva mililum aecita, post aricral, mandavil, quinlo videiicel d'e, postquam
-Cuni virilifer, et aniroo..e insequitur: insequitur castrum illtid obsessum fuerat, et eis trans flumen
etun d.nibus frendens, et ultionem de eo siiibundb etiniibtis absque niora, princcps ipsesalulifcro usns
pecibre anheialiat: novissime quosdam Sarraceno- consilio niiliies suos millc rogatos in duas divi_.lt
rum regis, qui eum sequebantur Rao ipsoaggredi:ur, "cohortes. At comeB Rainiilphus, ut erat sapieutis
et cos capiens captivos secum perduxit; uni vero' animi, et ad quem doloris magniturio, et uxoris
rorum caput abscidi prsecepil, quod nomine glorise atnissa dulcedo spectabat, | similiter equites suos
a I principem delegavit. Princeps autem caput illudI mille numero et quingenlos in qninque divisil ca-
Cipuain, ut fama latidis ej'us attolleretur, manriavit. tcrvas; ducentos vero, et qujnquaginla miliies ad
Rex aulem Sarracenorum stiorum siragem, et capti- dcfeiidendum Nuceiiam iransmiserant, qui virililer
viiaie-m audiens, satis abundeqne condoluit: mina- contra regem pugnabant. Cumque, ut ditium esl,
balur instiper dolcre commolus, ul tempore ullionis r. ad prselianriumlaliter princeps et comes parali insia-
atccpto, vicem reridercl pro aceepiis. lnde caslra renl,+ subito ari regis aurcs fama eorum pervenif.
(12) De Salerniianis finibus alibi eiil sernio pc- palda; ad quam plerique Abellinales in pairiaj
culiaris. Nuucatlverlo, Atrnpalrii monleni ipsos esse: exciriio, quando ea in lutiorem paulolocum secederc
colles, quos ainnis Sabbatus prseterfluit, oppitlo ini- coacla esf, se receperinl, sed laiidem ad inia iterum
miiienles Airupaldo: quandoque eliam nunciipalo1 sefisim doscenderini, tum aquarum advaria opificia
Atropri.do, sive si ejus priiiiilivum noroen reiinete: oppoiiuniiale, lum erga excavaium ibi aniiquitus
tualis, Tripaldo, quod e.iamtiuin obtinel, cuin di- ccemeieiTiimS. Hippnlyti Mart. devoto cuItuaJlecii:
c.iliir : Vatripcilda, pro La Tripalda; unde oppidanii siculi S. Felicis apuri Nolam, cl apud Capuam
Airium Pultadis, vel Alram Paludem nomini occa- S. Prisci Cluisii riiscipitlicoameteiia, liabitatoiiluis
sionein deriisse poetico sane figniento, sibi persua- eiiam ab antiquo fi-equeiiUta fuisse coustat. Sed
tlcnt. Sed revera ciiin pcr Langobardorum tempnra1 . boc oppidum in Tabulis nionasierii Cavensistle :ui.
in adversa Sabbati ripa civitas adbuc siarel Abelii- 1174, scripium legi Truppoaldum, ex labularii, ut
1111111(ibi iiiiiic monasieriiim et ccclesia S. Joannis; reor, opinione: qui ab viri nomine ipsum appslla-
B-.iplisise,et rudera antiqnse urbis non obscnra)I lum audieral, nullumqtic Tripaldi vocabulo uiagis
sjiceiilalrix .turris a quodam Paldo in edito colle: acceriere soniiebai, quain Truppoaldi, viris oiinv
co s!rucla fuisse videuii', riiclaque pcrinde Turns; iinpoiii consuetura. PEKEGR.
Paldi, el pef syncopsn Tri paldi, cl tanricm Tri-
 mi f.HRONlCON. 1218
Quid mulla? Prseconis vooe piilsatur qtiatenus A 1 nihilqne liigienlibns auxilii aceidil, cnm jam lalis,
omnis excerciius ad prselium armaretur. Confesiim tantaquc vicloria ab excelso Salvatoiis solio principi
armis acceplis, armali coram rege apparuere; illico el comili orta est. Rex igiiur sic suos, ullraqnam
rex ipse, utaudivimus, oclo acies mililum suoiuni, credi pofest, fugientes aspiciens, liaslam projicil;
el periiium puguaiurus divisil: quibus ita divisis de sola fuga et vifa custodienda cogilabat, el equo
ad hivicem applicuerunl. Quantas lacrymas ab mirabili quem supersedebat, coiicilato, ut audiium
ulraque parte armalorum, lector, si adesses, aspi- esl, quatuor secuni militibus adjunclis fug;endu et
ccres, viclorem Deum invocanles, ul justitiain ex mirabiliter lugendo evasil. Sicque lant.T districtus
allo inspiciaf, et saiiguinem innocenlem liberarel! angiislia.ct mentis calamiiate.circumquaque salia-
En suhito prima regis acies conlra principiscoboiicm tus, Salernitanam civilafein ad solis occasum i iito-
insilivif, qui juxta eorum poieniiam defendentio pu- ivii. Civcs aulem Salernilani, sic eum fugienlem
giiaveiutil,el sicad invicem aliqtianiulum dimicattim sentienles, regem illum suscepere. Al comes Rainul-
est. Quibus ita pr-elianlibus",timor lerribiiis pedites phus mililesarroatos accipiens prope civilatem ipsain
prineipis et comitis ex improviso invadil, etusque ad regem illum fugientem inseqniiur. Reveriitur comcs
fltimen nominalum lerga verlenles fugerunl: multi inlrepidus; audierat enim regcm Salernum intra-
vero per poniem iranseuntes evasere; alii namque B visse, et co revertente simul cum piincipe, barones
mille, sicut nobis nuntiatum est, pontem illiun riesi- rcgis viginti fere numero, el sepiingenios milies
^crantes in aquam fluvii ingreriiuiitur, evadere co- prseler roultos alios, quos nominare sileniio tle.li-
gitanles auimas suas in gurgite illo amiserunt, arrois mus, comprehentlit: alios vero in fngam conversos
eorum bibulis aquis immersis. Qualis igitur slridor, occisioni expositos crurieliter fore audivlmup. Qtii.I
luctusque ntorientium accidil? quem si ex loio scri- v plura? totusregis exerciius mililum pcdilumquc in
bere voluissem, prius me teropus deserer.dl qiiam fugam , occisionem , captivitalem perdiiclus est;
copia recitandi. Sed rcdeamus ad causam. Secunda auri vero copiam, et argenti ineffabilem mulli udi«
ilaqtie pilucipis manus siragem lantam miliium nem, et vasoru.m aureoruih abuudanliam, et vesti-
pediiunique persentiens, viribus animisque acceptis mentorum infinitas varietales, et eqtiorum congre-
adpiincipis inlravit auxilium. Regis quoque acies gaiiones, ct Joricarum densitatem, cunctorumqtic"
ad regis juvamen ex ariverso posilse inciirreruiu; mobilium,, quse in victoria illa capla sunt, Regem
sicijue spalio interposilo acriler durilerque-deceria- regum lestamur seternum, si universa et singillatim
verunt. Rever.a,sicul ex pre narraiilium, qui inter- describcre vcilem, prius in scribendo deficerem quani
fuerirot, auiiivlmus, sic instanli animo pars reg:s f univcrsa exararem. Quid plura? universa illa mobi-
prajliabafur, quod principis acies, fugaj'am inclioala, liuin glcriosa magnitudo ad poteslalem principis et
deficiebal ab armis; sed divina providentia guber- comitis pervenit. Lsctatur itaque princeps et comes
nante, in eujus dispositione non fallitur, jtistilise de lali triumpho coelitus cbncesso. Quibus o.muihus
paiiem, sicut noslrse fragililati apparuit, ,ci alto ita peractis, fragor victorise et regis fugient,:s cala-
prospexit. Cotnes enim Rainulphus, qui ex ariverso mitas Apulisepartes, el Sicilise, et totus Iialiss inio-
positus erat, evenlttm pugnsejam fallenlis aspicie.ns, nuit, et super inatttlitis occisionihus, et regis terro-
equis concilatis quingeniorum mililtim caterva sli- ribus valde inirabattir. Neroo quidero tempore isio
palus, regeni animose invadit, vigorem illico, et viventitun, l-ecordatur lalem lanlamque pr_cliorum
_ stragem infra Christianos accidisse. Cum aulcm
coiistaiiliain principi pugnanli allribuit, et clainori—
lnis ad astra levalis expugnabanl. Deinde sccunda yiclorise fama Beneventanamcivitatero letigissel, en
comitis acies accurrit, et regem atrociter pttgnan- subito civitalis populus gaudio magno rejdetus ad
tem aliquantisper impulit. Quidlongius morer? tertia episcopium et monaslerium S. Sophise j'ubiland.)
ejusdem comiiis manus ardenli animo agitala, fati- convenit; ibique graiias Deo, etPetro apostolo, la-
galos suos agnoscens, ex adverso exiens, sicut Leo- crymis manantibus, egil; deinde cereorum roagno-
nis iriduana fames dentibus exasperata pervolai,et rj ] rum frequentia, et lumiuarium lignorum accepia,
in medip prselianlium inlravit, et sic, Dominoauxi- cum clericis et presbyieris catervatim ad B. Bartlio-
liante, in fugam et stragem rex ille cbnversus est. lomsei aposloli basilicam et monaslerium S. Sopliise
En clamor populi puguantis ad sidera tollitur, i-egem vigilias et laudes persolventes lselabantur. Lselaba-
fugieiitemsignificans, suosque adhortans, ul seqitan- tur quidem gaudio ineffabili lotius civilalis popuhis,
tur, quatenus victoria cceliius concessa de lali tan- ac si omnis illa victoria a Beneventanis iacla fuissct.
toque viro ulciscaiur. Rex aulem volens njilitibus Dies vero, quo bcllum illud factum csl, in vigiliis
suis aniinositalcm constantiamque reparare, ne tali B. Jacobi apostoli habebatur,.octavo videlicet Ral.
inforlunio campum dimitlani, ccepit hasla accepta Augusti ,(ia).
pbsistere, et suis fugienlibus nomen suum manife- Hoc anno duodecimo die intranfe mensis Augusti
slare : niliil lamcn manifestalio nominis profuil, obiil Landulpbus Beneventanus archiepiscopus. Ilis
"
(45) Cur TJIIKal. vigilias B. Jacobi celebrari di- tem vicloriam de rege Rogerio Robertum principem
cat, qitseboc an. 1171 vere in Doroinicamincidere; oblinuisse, niiiitius^Benevenmm pervenissei : En
ipsuinque feslum infra ad an. 1159 in vu Rai. con- .sttbito, inqtiil iriem lnosier, civilalis poputus gattdio
iiciat, ibi exponam. Cum dutem pr_edicla die ingcn- magno replelus, in eviscopiumei monasleriumS. £#-
i-2.9 , "F.U.CONISBENEVENTANI 1223
ita gesiis, piTedkttis rex Rogerius, cousilio coromu- A } continuo rex ille cenlum fere viros armatos ad ca-
nicaio in Aptiliam dcscenriit, el aptid civifatcm Mel- slellttm illud niunieiidum. Ilao igitur de Frainefa,
pbilanam diebus non multis raoratus est. Continuo quieraldoiniiiusprsefati Bernardi,a quo castrumillud
quosdam ex baronibus sttis vocari marolavil quos tenueiat dolore cordis perculsiis, casielli illius per-
valde prsecipienrioariroonttii,quaienus in ejus per- ditionem dcprehenriens, Beneventum venit, el tlili-
iiianerenl lirielilale el riiletiione. Mandavit ctiaiu, ut genter eos precatur, quatenns ei subvenianl, et celeri
jnxta eoiiiin vires a Tancredi rie Conversano con- cursti fesiinenl. Deinrie principeni Robeiiuin Capua-
soiiio caveant; otleral enim eum rex ipse Rogerius num, el comilem Rainulphum adivil, eosquei liorla-
oriio mortifero, el sicut prseinisiinus, a totius Apulise lur ut ari cjus auxilium veniant. Piiuctps iliico et
finibus eiim depellcrc conaius est. Quibus peractis eonies prsefali simnl curo Benevenlanis ad obsirien-
Salernum repedavit, ibique procerum suorum fre- dum caslruni illtit! tolis viribus fesiinaveruni, ibique
qitenlia niagnificaitisrieInimiciiiis principis Oapuaiii, Hgnorum roachinis ad turrein illam deslriienriam
et comitis Raiuulplii satis abunileque tractabat. cilissiroe ulinuur, cnsloJes aulem, qui liirrem illam
Consiliabaltir quoliriie, qualilcr e"osvincere posset; obseivabaut, niliil oninino eorum qtiscinferebanlur,
quoniam quideni, sicul prsedixinuis, ab eis viclum, " metuc.banl: roilites vero rcgis, et pediles in conspe-
ct in fug.im eonversum eorum virluie longe laieque clu principis, et Beiicvenlaiiorumcastrum illud se-
niidivbnus. Dicbus prselerea non mullis evoluiis, rex ciiil intrabant, arroa quoqtie et cuncta eis necessaria
prsofaliisRogerius consiliocarriinalis Crescentii itinc coram omnibus deferebanl. Princeps itaque laleni
Btineventaui recioris, et aliorttm Bencventanoriiin, taiUaiYiqueeorum constaniiam, et animoruin alacri-
sicttl autlivimtis, civitaletu Beucveiiianam depi.eda- latem aspiciens casira sua inde amovil, el civiiatem
dalus est; viros quideni, el miilieres, el aniroalium Capuanam ingresstis esl: coines autein Rainulphus
rat-liitudinein captivos apttd Moniemfnsciim perdu- et Rao rie Fraineta dolore cordis turbali siiniliter
xit. 0 qualem, lector, si ariesses, lucium Benevcn- cum Beiieventanonim coetu, qui aderat, ad propria
tanorum auriires et miratus lugeres! quoniam qui- reversi sunt: machinas quiriem lignoriim, quas Rao
dem civitas securitaie a rege accepta ,. jngiter ad de Fraineta ad obsidionem illani duci feceral, tiroore
possessiones eoiTtro el vineas, quia vintlemiaruin interveniciile, diinisere. Confeslim viri de mrre illa
tempus ineraf siue limojis alifjtia ditbietate exibal. exeuntes inachiiias illas corain omnibus capiunt, et
Die itaque ipso, cum lalis depr.etlalioiiis crudelilas lsetantianimo eas introducunt: sicque caslcllum ilhit!
acla est, civilati-3 fere lotus populus arrois eriiiclis diroissum est, et sub regis poteslateroagis magisqeu
apud nronasteiTiun S. Sophise, ubi prseriicluscarrii- r, , alligalur.
nalis roorabatur, furore accepto properavil. Confe- Per idem lempus pars qii-cdam Beneventanse ci-
etim eum ad prsefaium regero licel invitum irans- vitalis, concilio habito, dominum Giraldtim carrii-
Ktiltunl, qualenus cives a vinculis regis absolvat, et nalem presbytcrum, qui ctim domino papa Innoce.ii-
pra3riamBeneveutanoruminnumeram reducat: aicbft lio aderai, in civitatem Benevenfi inti-oduxerunl;
mquiriem,quoniaraejus consilio, ct fautorum suorum flrmabal enim pars ipsa civitatis partcm Innoccnl.i
talis fantaque rteprserialiofacta est. Cardinalis igilttr papsetenendam fore, Anacleiivero electionem coiura
absque niora, ad regem festinavit. Jorabal cardinalis Canones foi'e et iniqttam. Staniil ilaqtte pr_efalum
ille siicramcnloruni verhis corani omnibus consilio cardinalem rectorem Bcneventanorum ad Romansa
suo prsedamipsam factam non fuisse. Cardinalis ila- ecclesise, et ejnsdem domini papse fidclitalem mense
que ad regem veniens nullo modo impetrare potuit, Noverobrimeriiante. Alio autem die post ejus atlven»
ut multiltido illa deprsedalionisel civium captivorum lum in sacro Bcnevenlano jiaiatio corara Beneven-
redderetur. Ilis ita decursis jussil prsefatus rex, ut tanoiTimccetu, qni convenerat, tradiriit comeslabilifo
Iioris omnibus circa Benevenianam civi.alem mili- lioijorern, et poleslatem Rolpoloni de Sanclo Eusla-
tes sui insilirent, et quos cives invenire possent, sio, qui vero laliler or.linatus cziph siinul cum
captivos ligarenl. Ipse autein rex, navigio paralo, :D cardinali illo curise stafum regere, el juslitia".vigo-
octavo die mensis Decembris inlrante, roare ingre- rem unicuique disparliri. Milites denique el servien-
diens ad Sicilisc partes transfretavil, seri aiilequam tes rogavii, ut civitali subveiiianl, et contra regis
rex ipse ad navigandum pararetur, IBernardum tle: milites eivitatis inimicos iusurgant, sicque de guerra
Frainela, qui dominus eral dc castello Balba, suasit civitatis sludiosus apparuil. Comestabulus autem
nuntiis inierjeclis, ul caslrum illud ejus tradereti Moniisfusci a rege ibi ordinatus, ui Beneventanse
potestali, quod et faclum est. Accepit itaque ab eo, civiiali timorem inducerel, prsecepit vineas omnes,
sicul audivirous, cenlum uncias auri: ipse vero Ber- et passessiones Bencventanorum igne ferroque deva-
nardusad Salernitanam civitatem recessit. Mandavit; slari, quod et facturo est, Prsefalus igitur Rolpoio
i
phim jubitando convenit, deinde cereorummagnorum: el clericis lurmalim cereos et lignea luininaria de-
frequettlia.et tuminctriumlignorum accepta, cum cle- ferenlibus celebrari consnetas : quse sanc liiminaria
rkis et presbyteris catervatitn ad B. Bartholomwii Fais non correspondent Cainpanis; nam 1*1lanquaiu
(tpost. basiticamel monaslerium S. Sopltim vigilius,, donaria qiia:daui riivo oblala supcr lcuipli chorttm
ei taudes persolventes Imtnbanlur. Quori inob_erva- affigtiiiitir: illa e leiiijiio jepoiiabaniur nd eosriero
iiim-pi.eierire nolui, ut vhleres sacr.is vigilias clarat ttsus, auolics acciderei, adbibenda. Ptasoa.
tiis_ sicul superius notabam, non in nocie a populoi
_f22l 'Ci.RONICON. m2
Beneventanus cornesfab:-:lus,'tr.tUaro aspiciens contraa A circa inonasieriun) S. Patiii cum exercku suo viri-
civitalero adversilaiem, assiriue insurgere, 'vicem 11 Iiter caslramclatur. Misit namque, sieut: udivjinus,
3'eririenspro acceptis absqttc mora, civitatis pariess ad Anacleluin, ui-consiiio
Teligiosorum virontuj
pra:conis voce ccinmovit, ut armis educiis, unus- coromnniciUoadessel, et Spiriiu sa:icto mcdianle
qiiisque ad ecelesiam Sancli Maiiiani conveniat. Q::ii tanli erroris ciliomicidii roagniludiiii fincm pone-
vero piseceptis ej'us favenles, siinul cum Raintilpbo3 rel, quoil Auaclelus ille, sicttl accepimus, facere
comiie, qui cuni Irccenlisativcnerat militilms, superr contemp.it. Audiens iiaque Roberius piinceps Ca-
castelliim Farniium, quod erat Raonis Pinellse, ul- puaniis, ci Rainulphits coines apostolici Iiiiioc.nii ,
limo die stante meiisis Januatii ariivil. Qniri niulia?? ct impcraioris Lothaiii arivenitim longe laleqiie
lota iiisticorum habilaiio ignc, fenoque consumitttr,, oplaiun, irecenliiin fere mililum calerva
siipnli,
deinrie loia eadem manus babilanlium ulriusqiic3 simiil ciimdoroino Geiarriocarriinale, qui luiic Ba-
sexus el selalis in limoTemfiigsnnqtieconversa, honat neventanus reclor prsefueial, et civibus quibusdam
Kiindsrmsit, sicaue a civihus viri multi, ct ronliercs,, SiiiiicnlibtisBencventanis, Romam festiiiartint.-Qui
parvulique d.spoliaii sunt et deprrcriali; molniia vero) vero ettiues, orriinem^oroiiemaflliclionis, qiiam civi-
illorum hnromera et animalia In oppirio illo iiivenla» tas Beiieveiilana rimluni perpessa esl, e vestigio in-
stml. Doniinus aiucm castri illius caplivus perdtici-- B I timavere, lacrymis orantes, ul civha em Benevenia-
tur: et his actis ad propria "BenevpiUaniipso die; nam a coiiiiie Kogerio Siculonim jugiter oppressam
vcrfuiittir. Alia aittera riie insuigeiile, simul cumi iiberarcm, el earo libcrlaii reriilerenl ionge lateque
prseiaio coiniie civiuiu inultitudo ad casicfltini, qtiodI desideralse. Curoque prsetlicius Girardus carriiualis
Plcscum iioroiiiati.il',properavif. Robeiius u.iqtiejle: rcclor prieesset civitati, consilio ciim prae.licioRol-
Ia Marra, cujus caolellum illud eral, viros armalos; potonc coroesiabulo accepio, et aliis civitnts sajiieu-
ceiiuw fcre» inlromisi.. Prsefatus aulem Rofpo.o, tilms, Falconem notaritun, scribam sacri palatii,
eoinesiabulus constanliam illornm aspiciens ari civi- isiius opuscttli faeiorein (ii) , sicut in principio le-
iaiein Bcricventanaro repetlavil, el sic casicilum gitur, judicem civitatis orriinavil, el eo ordinato,
illud a Benevenlaiiis diiniliilur, rieinde secuiitcr el sicul pr_t:riixiiiius,Romam repedavit. Coalinuo car-
ill-cstlm pennausil. His i.a peraciis Rogerius comes dinalis ille sinuil cttm civibus Benevenlanis, qui cum
Jordani comitis filius, q-ni in captione coniilis Rai- ipso iiierant, civilatis negotia, cl pericula inulia,
nulpht ic-ncbaiur, ex. quo praeriicius rex Rogerius quse paliebamur, intimavit pr_criiclodomino papre.
sicut in -supcriori tractatu diclum esl, in fugaro con- Iiuercsclera vero annuntianl ei qualiier cousilioco-
vsrsus ruil, consilio araicorum suoruin accepfo, sa- mestabuli, et civitim, cardinalis ille F.Jconem scri-
cramcnfo firmavil, ut principis Capuani el ipsius ^ bam sacri palatii judicem siatuissei. Quid mulia ?
eomiiis Rainiilphj, et civitatis Bencveutan_efideliia- Aposiolicusille peiitionibus eorum favens confirnia-
lem ieucat, et coiura fam dicium regem jugiter vil, el piivilegio signato misil civitati Benevenlans?
-adversclur: itlipsum Robeiius de Ia Marra, et Bar- per Gregorium Beneventanuin elecluai, qui Romam
.Iiolomseusde Petrapoliciua aiiiqtie milites j'urave- ieraf, se Falconem prsefalum judicem coiifirmassa
raril. Benevenianum.
. Anno i!55 Dominicie Incarnaiionis, bis iia pe- Eodem anno, triginta et duo Beneveiuani cives,
ractis, Tancredus de Conversano, vir valde bellico- qui apttd civilatem Salernuin captivi lenebaiilur,
sus, et prudenlis anirai siniul cum comiie Rainul- Domino auxilianie de viiiculis liberati siml : dies
pbo, et sliis baronibus Apuli_econsilio saluiis acce- vero eormn liberalionis Sancti Euslachii maiiyris
pio, mille fere milifes, ei pedilum multitudinem co- colebalur. Piinceps iiaqtie et coines Roroam eun-
piosam rogavil, et civiialem Venusiam supersedit. les, non sicul voluerunl ab imperalore consecuti
Populus itaque civitatis Iibertalem oplaiani exspe- siint. Et eis illic morantibus, en -ex improviso pr;c-
ctansgratiiita voluutale sub Tanciedi de Conversano dictus rex Rogerius Siculorum , exerciltt Sarace-
Jidelitate eolla submisil, deinde alias civilates Apulix P j] norum congregato, Pharum iransivil; deinde in
suse obtinuil polestati. Apuliam cursu rapido acceleravit, el conliiroo civi-
Dum hsec et alia in Apulisefinibus gerunlur.Iniio- taiemVenusiam, quam Tancredus comjjrehenderat,
centius papa siroul cum Lothario imperatoreRomam etariascivilatesviiiulecomprehendens, igne ferro-
pervenerunt. Audivimus i'evera duo millia milittim que constuninavit : viros quoqucelmulieres, parvu-
secumduxisse. Apostolicus itaquehoneste sttscepius, losque earum variis mortis generibus necavit, quos-
testaniur
palatium Lateranense ingredilur , ibique gatidio dain vero eorum comburi fecit. Regem
el honoris Imperator autem seiernum, tanla crudclifate in Chrislianbs illos exar-
magno copia supersedit.

ii) Falco cerle diclus est hic auctor, non Fulco:
ui alicubi leg.liir apud Baronium per lypographi
forie errorem. Quori nomen quia syllaba crescit in
obliquis, Italice dicitur Falcone; seri BeneveiUaiit
cives efferunt Falco : quos non reprebendo; siqui-
dem pi'omiscue olim vulgo dicebaiur. Falco, et val-
cone; Leo, el Leone ; Pando, el Pantlone; Scipio, et
unde ex iis varue -
Scipione; Ugo, el Ugone, elc,
efiam gentcs, et coguomina processere apud Ca-
puam, el alibi : nempe de Falco, cl de Falcone;de
Leo, el de Leone; de Pando, exde Pandone; debci-
de Uvo, el de Ugo-
pio, et de Scipione; de Ugo, sive fere bO
ne, quse mia gens est, inqne ea ante annos
in poetices sturiiis emicuit Beneriicius de Uva, pa-
truo meo Camilloamicissimus. PEEEGR.
 "
i223 FALC0KI5 BENEVENTANI J2i4
sil, quod vix aul nunquam a ssecuio esl auriiltini. A , pervenienle, et eorum inforlunio borribili, civitas
Coniiuuo principi el comiti Romse morantibus est ipsa montis Pilosi capta esl. Tancredus quidem, et
liiinliauim : ct citissime rerieant, et tanto lyranno miser ipse Rogerius armis projectis, per latebras
resistentes, Apnliam lotani, et eorum boua a gutture el loca civitatis abscondiia laluerunl. Inveniunlur
tanti prscdonis defendanl. Itaque nunlio accepio ce- lamen a persequentibus, et coram rege Rogerio
leriler redeunl, et prseconis voce lonanle, principa- perdueunlur. 0 qtiaulus dolor, et lacrymaruin hor-
lum lotum Capuanum et civilatem Benevenfanam ror insolitus ! qnod si lector ade.ses, dolore ttirba-
exagitant, ul armis educfis contra perfidiam illius liis expavesceres. Conlinuo Rogerium ipsum laqueo
et lyraiiniricm viriliter resislant; quod factttm est, suspendi pracepit. Prsecepit eliam ut Tancredus
cl pra>paralum. Coroes iiaque Rainiilphus niiile fere ipse, manii sua fiinem laquei trabcret (io) : heu
milites accipicus circa Trojanos fines acccleravil; nefas et diclu terribile ! Tancrediis ipse inviius
misit continuo legatos snos ad Trojananrcivitatem, regis volunlali obleraperayit. Mirabalur omnis
yl sacramenla , qnse comili el principi cives Trojani exercitus, el facla regis horrebal, cccloruin Regem
promiserant, adiroplerenl. Trojanus vero populus deposcens, ul lanto lyranno elcrudeli viro resisiere
timore prsedictiregis coactus, el verbis regis dolose dignaretur. Quo facio, Tancredtun de Conversano
pacilicis (iriem atlribuens, comilis voluniaii favere "-virum mirabilem cuslodiri mandavit. Et sic.ut au-
peniliis rcctisavit. Iusuper etiam episcopus civilatis divimus apud Siciliaro captivus perdueilur. Nec
populum omnem suaseral, ul regis fidelitaiemiion mora, civiialem ipsam mohtis Pilosi, et monasteria,
dimitleiel. Comes auleiii hsec audiens quadraginta viros et muHeres, omnes babitalores cum parvulis
dieruin spalio illic coininorans apud Beneventum eorum in ore iguis el glailii trueiriavit. Inde exercuu
repedavit. Dum.hsec, et alia gerunlur, rex prsofatus arooto, cursu rapido super Troj'anam civifatem ad-
civitatcm noinine Matcram obsedil, quam acriter venil. Cives aulem, quia verbis ejus in dolo paciflcis
expugnans prodilione populi comprehendif; ibique crediderant, securiter eum exspeciavere. Episcopus
Giffredum filium Giffredi comilis domiiuun civitalis ilaque Guilleluuus nomine, civitalis clerum oinnem,
ailigavit. Quibus ita peraclis, civilalem aliam no- civilalis et monachos, el cives convocans, in albis
niiiie Ausam suseobtinuit potestati. Revera thesau- veslitus, eum laudibus el processionibus coram regs
rum auri el argenti Alexandri comitis invenit. Quid obviavif, cogitansanimi feiocilalem scdare, corporn,
mulia? omnes civifates ejusdem Alexandrj comitis,, ul audivimus, sanclorum ad ejus gloriam ante eum
et oppida suse submisit ditioni. Alexandcr itaque perduxil. Rex aulem ipse furibundus civilalem in-
comes, sicul naufragus, apud prsedictum comilem P gressus, et seeuriialis datse oblilus processionem
Rainulplium, heu miser! mortuus esl. Deinde civi- jpsam el gloriam aspiciens, calbolic_efidei imme-
talem Tranum el totam Apuliam igne ferroque rex roor, el Chrisliansereligionis expugnatpr, pculis ar-
ipse.lrucidavit. Quid dieani ? qitod nunquam a s:e- dcnlibus processionero illam deslrttxit: t Nolo, In-
culo esl auriilum ! rex ipse in Cbristianos qperatus quit, nolo bujiisniorii gloriam, sed vita comiie,
est. Deinde ainolo exercitu, rex ipse Rogeiius hu- oinnes deslruam,eiorones exstilabo. J Cleiiis atuem,
inano nondum sanguine satiatus, moniem Pilosuin, el populus, qui ohviam exiveiani, in fugam con-
ubi Tancredus de Conversano el Rogerius de Pleulo . veiiuntur, el, sicul potuit, quisque ahsconditur.
viri bellicosi cl strenui aderanl, obsedil; qtiindecim Conlinuo cives mtiltos Trojanoriim comjirelieuriit,
vero dies ibi moralus est. Tancredus ilaque, et prse- ei mulieres, ct eoruin infanles vinculis destinavil.
dictus Rogerius virililer et animose^regi Rogerio, Judicem quoque Roberlum nomine, et qualuor alios
elejus exerciluitObsiStebant. Rcx auteni Rogerius viros sapientes laqueo suspendi prsecfpil. Multi vcro
constaiiliam eorura aspiciens, machinas lignorum, Trojanorum cum uxoribus et filiis subslanliam om-
ef belli ajjparatus super montem Pilosum Qeri man- nem relinqttentes, ari Benevenlum ftigerunf. Domos
davil. Ruslicorum itaque manns montis Pilosi, fero- insuper Troj"anoi'uin,et eorum bona igne ferroque
ciiatem regis, el praeliorum lerrores persentjens, rj consumi prseci])it. 0 quantus luctus mulierura et
: clamabant etiam se ' infanlurn
pugnare contra euin nolebant per lotam civilalem Trojanam surrexit !
tiiiiiime defendere posse. Quid Iongius? tuhis sonan- Quod si- cenienas voces liiigiia expriroerei, prius
tibus, el prsclii apparatu circa rouros inchoato, deficerero sciibendo, quam qmnia singillatim enar-
inoiitein Pilosum circumquaque vocibus ad aslra rarem. Diebtts attlero non roullis cvolulis,"exercilu
levaiis expugnat. Tancredus atilem de Conversano congregatorex prsefatusapud Melphitanaro civitaiem
ctprsedictus Rogeiius aggrcssiouem ipsam aspiciens feslinavil, quaro, sicut audivimus, virililer coinpre-
equos ascendunt, el cum mililibus eorttm secundum henriens su;e subroisit potestati". Hoc anuo prsefatus
vires obsisiuni. Novissime aulem judicio-divino su- Robertus princeps videns fcrocitatem Rogerii jegis,

(45) Attende quo niore olim, qtii suspendii morte
crani plecicntli, ari suppliciiim ducebanlur; nam ex
corum collo pendenlem laquei ftinein carnifex maiiu
servabat, ac prseibal. Petrtts Diac. lib. ui, cap..47
ab hac esl menle, animam dicens cujusdam Adonis
ad a:ternos cruciatus damnalam, visam esse Gebi-
20111moiiacho Cassinensi juminlorum more iigaiam
ad supplkium trahi. Nec aliter capienrius Ostiensis
lib. u, cap. 2, iis vcrbis : Videns, inquit, Adenulfus
se non posse principis manus evadere, funem in col-
lum suum misil, el per tnanus conjugis suw aclprin-
cipis peclesse trahi prwcepil: scilicet ut reus.morlis.
PEREGR.
 1223 CHROXICON. -
1221.
ei Apuliam lotam iii confus.onci.i, et moriis "peri-- A*co"nsiIiatur,
_ ut vfncoeomnesBciieveiuanorum el pos-
culum pe.rvenirc, timens eiiam, fte rex ipse princi- sessiones iucendereiitur, excogifnns terrorem Bene-
patum stiurn invaderet, consilio accepio, apud Pisa- ventanse civitati inducere, et sic clviialem sub ne-
iiara civitatem, navigiis paratis festinavit, qui qui- fanrii regis imperio suhjtigare. Rex itaque
luqusmodi
tleni honorifice suscepius interrogatur, _quade causai nefando consilio comuninicalo
prsecepit, ut. vinesa
taoti taboris sudorem subiret. Princeps ilaqiie regis> omnes Benevenlanorum et
bsaredilalesigne ferroque
Rogerii ferocilalem, et minas ejus, etlerrores illa- coiistimereniur. Nee mora; pars qtiscdapi vinearuni,
tos evesfigio exponens precalus snppliciter, iit civi--. et possessionum inciriilur,
pars qusedam combiista
tas Pisana anxilii maiium etconsiiii ei larglreiur, , est. Lceior quitlem, si ariesses,
tnrbatusexpavesce-
p.ictis «oriim iiiterreiiifiitibus, siciit iti inferioVi i i'cs de tanta vinearum incisione et
combustionepos-
tractatu continebilur. Ociavo quidero Eaicntl. Juliii sessionum. Vinriemias farnis quidem pe*
dimisimus,
princeps ipse roare ingressus.est, el Tisas transfre- nuriam, et sitis mortisque genera sustinentes ore
"tavlt; quaiifer aulein cum Pisaiiis ogciil TiOTiriiim i "vbciferabamur aperlo, priiis
«jienissiinead noslram pei'-veniuii)esi uotiiianr. SedI bili co!!a submiliere, pelago et morli lerrir
qoant ejus imperio famnlari»
verieanius atl causain. Quis unquam mortaliiim tanii regis nefandi fui-oreiii
Cum prsefatus rex Rogerius Trojanam, el Melphi- "I "aiuliens,
ejus domiiiijim subire non peiiimescati
iananf civila.em depopiilatus "est, sicut accepimus,
Regerh vero leslainur seternum, judicemque. com-
exercilus sut magnittidinem per paiies tliviiiens munem, Neronem crudelissimum
irnperalo.reni paT
npud Barensem civitatemTejjedavil. Hsec inler prse- ganorum in Chrislianos stragem talem non legimus
falus comes Rainulphiis principatuin lolum Ca- exercuisse. Cumque, siculprsediximus, prsefattis res.
ptianiim snbmovit, et tqtius lerrse suse auxilium, et Rogerius civitates Apulise et oppida, viros ei, mu-
Eolpotonem Beneventaniiin comesiabdium, et Behe- liercseorum enideli manu depopuliUus est, censilio
Ventanse civilatis parles, parliiimque angulos, ut aceeplo, Salemum venil-, ibiqne congrcgari manria-
Omiies armis educlis regi lyranno resistanl, qui vil proceres quosdam juxta Sa.ernilanam commo-
ahanitiiiter, ei mente devota comiiis Rainulphi vo- rahles-, eteis accitis tractavil cum eis, qualiter cives.
hintati famiilantur. Clamahant quidem prius morti S.iiernitalos et Amalpliitanos, sicut Apulise, feroci
vclle succumbere, quam sub nefandi regis imperio maiiu perderet. Sed quia congruum sibi teropiis non
coiiaSubniiltere. Quiri longius moror ? mille nume- videbamr, quod corde conceperat, imperfectuui di- -
ratosequites, el viriliter arroafos, et peditnm fere roisil, excbgitans lempore opportuno adiroplere.De*
viginti millia comes ipse congregavit. Comestabulus Q ( inde navigio parato, mare ingrediens Siciliam trans-,
aitlem Rolpolo prseconis voce civitatem Beneyenta-*. frelavit xn Kalend. Novembris. Audivinuisprseierea
tiain exagitans innumerabiiem civium muliiluijjnem viginii et tria navigia auro et argenlo onerata,
isecum gaudens-etluxit, et eis in tnium conveiiien- el mobilium, quse de civitatibus Apuliseexspoliave--
tibus, dum rex ipse taliter Apuliam consnminarel-,. rat, in profundo maris se subroersisse, in quibuss
consilio virtutis arrepto, super castrum, qnori la iiavigiis mtilfi viri et mulieres ex omnibus civitali-
Pelosa vocalur, feslinaverc. Caslrum illuri Ugonis. bus Apnli_e, et infanles ligali exsules ducehantur,
infanlis fuerat, qul perjttrio faclo comiiem Rainul- palriam parenlesque snos nunqnam visuri; qui.in,
hhum riimiscrat,et regiRogerio adhsssit. Al castium eodein naufragio suffocali suiit. 0 quanlus luctus, et
illud obsessum per quatriduum acriier exptignatum dolor horribilis universos fines Apuliseinvasit, coeld-
est; nfaehinaseonlinudlignorumad muros tlesiruen- rum lamen regcm collaudantes, quod de variis mor-»
dos comes iose ordinari prsecejiil, aquam vero flu- tis gcneiibus *et cxsilii periculo, eos liberavit, et
ininis, quod prope aderal-, et fonles ibi conliguos -" roomenioimo de mundi hujus voragineeos ednxit.
die nocluque cuslodiri, ne a rusticis hauriretur, vi- Dum hsec et nlia, qtioescripla sunl, jiixla Apuliam
rililer prsefatus comes et comeslabulus mandavere. gerunfur, prsenominatus pontifex Innocentius,- et
Mililes iuique caslellum illud servantcs terrorem D I B.obertus Capiianus prineeps, salutis accepto consi-
iiiacbinarum, el doinos rnslicorum a lapidibusdiru- lio, mense Septembri medianle, navem ingrediun- •
tas aspicicntes, et silis periculum imminenlis sen- lur, et ventis secundis Pisas iransfretavere; nam.'
lientes, ne igne ferroque caperenlur, exierriti ca- situt accepimus, exercilns navium et armatorum
strum illud reddidcrunl ad prsefali comilis poiesta- virorum, et imperatoris Loiharii virtulem quser.entes >
tem. Deinde, sacrameiilis intervenientibus, sub fide- cordi proposuere, ut Domino favente civitatem Be-
lilate comitis alliganliir. Inde, consilioaceeplo, prsa- nevenianaro, multis variisque calamitalibus oppresr
dictus comeslabnliis cum Beneveniaiiis civitalem sam a gutlure nefandi regis Rogerii eripianl. Ive-
Benevenlanarr. gaudens ingredilur. At coni.es, suisi rat eiiim' prsefatus princeps Robertus; ad ciyitatem
oninibus congregalis, Hceiiliam redeuridi ad propria Pisanam, et cum consulibus el sapienlibus viris ci-
l.Trgitur,-sacramento lirmantes, ut, cum necessilasi vitatis satis abundeque tractavit, ut auxilium nava-
meumbcret, omhes armis eductis cbnvenirent; et. lis exercilus ei largirentur. Qui lamen sine.populo
s.cad propria unusquisquerepedavit. Januensi hoc promittere noluerunl. Tandem definifo .
Eodem aano Crescenlius cardinalis, de quo supe- consilio, sacramenlis intervenientibus, paclum sla-
rius mentionem fecimus, cum prsefaloregc Rogerioi bilivere, nl circa mensem Marlium fuiurum cu:a
PiTBOl,. CLXXIII. »*
 {227 FALCONISBENEVENTAM 12-23
centum navigiis paralis arroatorum super nefandupi A _ cti Angeli ad Crucem, qiue est 'infra >coiifjniaporl.e
regem Rogerium festinent. Audivimus quoque ducem Summse, lalitarenl, qni slragem illain et capti-
VenetiaTiiroad ejus auxilium manum dcdisse : ideo- vitalem seulienies, Poiiam Summam virlulc inlra-
que princeps ipse Romam revertilur, e't omnia quse- renl, deinde viros, et miilieres, etparvulos, et onroia
cuuque cum Pisano, et Janiiensi populo tractavit, civitatis bona in ore ignis -et gladii confunrierenl, -et
domino papse Innocentio c vesiigio paielecit, slcque ita civilatem in potestate regis, et do.i.inio subinil-
cum eodem pontifice ad paciirm lflntl firniandum tereni. Sed Salvator omnipolens, qui castigat et
Pisas feslinavere. Cumque sicut prselamm est, rex salvat, qui ducit ad inferos et reducit, et posl lacry-
Itogerius Siciiiam peierel, prsefatus Crescentius uo- mationem et flettimexsultationem inducit, mortifei-a
mine tantum cardinalis, aspiciens quotl sui Ipsius eorum consilia et nefandas dispositiones .«probavit.
regis poteslate, sicut tractaverat; Beneveutanam ci- Ipse, inquam, qui reprobat eonsilia geniium, cujus
vitaiem non posset submittere, valde ccepit ipse consilium manet in «lerroim, reprobavil revera, et
cnm aliis Beneventanis de.civifaie projeclis conlri- subvertit malignorum >machinationes,etlonge alitcr
stari. Deinde multis variisqne insidiis, et conspira- quam ipse Crescenlius cuin hoslibus traciaverat,
lionibus coepil quosdam eorum mmieiibus- qitosdam t peraetum cst. 0 dolor et dictu terribile! sub colorato
^'
pollicitalionihus, sacramentis inierveiiienlibus, alli- noinine Romana3 sedis Benevenianam civitaiein,
gare. Ailigavit revera, ut comesliibulum Rolpotoneni qnse iii vigoi'e libertatis, el in B. Petri JideJitaie
occidereiU, el ejus sequaces, quotinvenire possent, longe Jateque perroaiiserat, sub pra3tlicli regis Ro-
et sic armis educlis civltatis plaleas invaderent, gerii crudelitate, exsecrandse, ut ita dieam, meino-.
pacem noinine doloso clamiiaiiilo. Quibus sacramen- rise, subroitiere disponebant. Regem quidem lesla-
to taliter alligalis, alios Benevenlanos sanioris sen- mur selernum, quoniam per civitaiis Beneventause
sus, et prudentiores pra-fatus Crescenlius decipien. liberlatem virililer cusiodilam, ei merita apostv,io-
do, mandavil, ut prsefatis fautoribus suis mamim' rtim Petri, et Pauli, et Baiiholoma^i, et aliorum
«onsilii et auxiliilargirentuv, quibusriam vero pecu- sancloruin, miserain Apuliam a ncfando illo rege
uiam transmisit, quibusdam bonoris dignitalein pol- capliiatam, et usque in Romai;os fiues provincias
Hcebatur. Nam, sicut accepimus, prsefatum come- de maiui ejtisdem regis, el desitleiio ereplam fore,
slabulum die solemnilatis oninium sanciorum iru- el ad gloriara perductam sine duhio spei'abannis.
citlare dispostiere. Sed biimani generis Salvalor, , Sperandum quippe erat, et ante oculos jugiler ba-
qui reprobat consilia geniiiim, cujus consiliuni ma- beiidum, quoniani quitlem Innocentius ponlifex cum
nel in teieriium, disposiiiones eorum suhveiiil. De- r( Roberto Capuano principe sudore mullo el periculo
rnde prsefalus Crescenlius per tolum mcnsem No- arreplo, pro nobis omnibus redimendis laborabanl,
vembris ciwn pr-edielisfauioribus suis de invasione sicut in superiori tractatu praroiisimus, modo vero
civitatis et destruciione subiiijier, et siudiosissiine apud hostes civilatis disponebatur, nos omnes in
traciare non desinit. t_uid mtilta? peslifero invenlo moiiem, ct deprsedationem, et dispersionem subji-
consiho die- festivilaiis sancti Andrese apostoli sla- cere. Sed redeamusad causam.
tiieriiof, nt ipse' Crescentius, congregatis fere du- Praefati igilur Crescenlii faulores, velocitate ac-
centis militibus el peditum multituaine copiosa, ad cepla, Benevenlanorum sanguinem sitientes adven-;.
incidendas vineas Benevenlanorum, quse sunt in tum inimicorum civitaiis,ciuisecum conjuraverani,
loco, ubi dicitur Rosctum, venirent, Incisionem illam sicui superius diclum esl, non exspectavere. Coufi-
ciim cives Beiieveniani vidissent, ad defendendas nuo iu prsedicta festivitate sancti Andreseapostoli,
vineas suas exire pugnaluri deberent, cuni quibus armis acceplis, in plateas cxierunt. Quid tlicam ?
exeuntibus prsedictum comeslabulum Rolpotonem mente confusi, fideles B. Petri percutieutes, pacem
aggredi, et in fugain convertere disposuerunt, ita se T-elle clamabant. Roffririnm quiriemjuriicem, et
qnidem, ul simulata fide ctfraude morlifera, pri- abbatem Paroaldum gladiis percusserunl. Miraresl
iniim ipsi terga veiientes quosdam siiorum nuiilum [) Quid defunclo, vel ad niortem peneussis pax lalis
et peditum captivos in manus dimiiiepeni Beneven- proflcerel? pacem vero fiiTiiariet consolidari, unuis
taiiorum. Qua de re prsefatus coinesiabuhis cum ci- deposiiis, vidimus, et auriivimus, ct cis in jilaleas
vibus eos prosequi et invadere proiinus deberet, et exeunlibiis exislimabant, ut lota ferc civitas dictis
eis ifa persequemibus, quidam •Benevcntanorum eoTum, et faclis obtempp.rarent. Coineslabulus au-
prsefati Oescenlii fautores, et bomicidio civitatis teni Rolpoto tunc in civitale non atlerat; iverat
alligati.porlam sancii Laurenlii claudcreiu, et porta eiiim comilem Rainulphum allocuturtis. Confcsliin,
illa virilrter clausa nominatus comestabulus cum sjjiritu firielitatis accepto, populus omiiis Beneven-
Beneveutanis, qui secum esierant, civitatem Ingredi laiius insurgens, armis celeritei- assunipiis, civiu-
non possent, et $ic prsefatus Crescenlius cum miliii- tem Benevenlanam animoseet studiose obllnuimu..
busregisBeneventanbs insequei-entur usquead pr_e- fjulil plura?iiefandos illos viros Crescentii fautores
dicfam porlam sancfi Laurentii, ad quam eum ca- cbmprebendimus. Comeslabulus autem,
prope civi-
pere deslinaverunt, el quot civiutn invenire potuis- talem Beneventanani adveniens, et eam turbaiam,
sent; sicque omnespaiiiciilalim trucidarenf. Dispo- el in lali ruiha positam aiidiens, confisus in Beali
Euernut eiiairi, ht centum roilites ad ccclesiam san- Petri
fideliiate,_clviiatem .ingredilur, mori prius
 1229 CHRONICON. _ 1230
vctie desiderans, quam sic inopinate civiiatem de- A j magislro mililum Neapolis, el Rainulplio comite
slruclam videret. Armis itaquc ticceplis viriliter etl suscoptns, omnia, quse cum Pisanis ct Januensibus
animose cum quibusdam miiitibus Beneventanis se- iirmaveral coram papa Innocentio prsedicto paiefe-
CHHIvenienlibus per plateam civitatis ascendit, ett cit, el qualiter tria millia librarum argenti Pisanis
ad Portam Sumffiam acceleravil, invenil revera'i in auxilium suum venientibus.sacramenlomediante,
Portam ipsam firmifer clausam, et a fidelibus ho- dare deberet: prsedictus autein magister miliium
neste cusloriitam. Mililes inlerea Montisfiisci cumi et eomes Raintilphus hsec audientes, gaudio magno
Beneventanis, qui projecii de civitale fueraui, foris> gavisi sunt, faclisque omnibus a;principe recitatJs
portain Summam venerunt,_ut civitatem mtrarent, fuiem atlribiieninl. Ncc mora, per Ecclesias Neapo-
ettlesideria cordis perficerent, sictil Inler se tracla- lilanse clvitatis et Gaptiaiifediscursnm est, et pecu-
verant. At ubi portam ipsam clausam aspiciunt, hiam illam argenii cursu celeri congregavere. Quid
paulisperibi morati sunt": fideles atitem B. Pelri i plura? tbesaurum ipsum argenti ad Pisanos trans-
lurrim Portse Summse ascendentes milites illos la-- - miserunt, rogantes, ul cum feslinatione ad eornm
piriibus projeclis ejiciunt, et eara (ideliter defen- auxlHum subvenirent. In qtiorum coinilalu Grego-
Uiinl. Nec mora, mililbs ilfi terga veiientes cursu fium Beneventanum eleclum cum.quibnsdam sacer-
prsecipiti adsuos revertunfur. ConJeslim comesta-, B 1 doiibus snis mandaverunt, quatenus aflliclionem
buliis ipse Porlara Sumniam- aperiii pTrccipiens: -Jenevenlanse civitatis domino papse, qui illic ade»
cum militibus armalis eos mirabiiiler insequiiur, ral, et Pisanis inlimarel. Quibus ita peractis, res
qui sane timore coacti ad MoiUemfiisctimrepedave- Rogerius memoralus, navigiis galearum fere se-
riini _ in quorum persecutione vir quidani, uomine xaginta paratis Salernum pervenit. Continuo ga-
Joannes Benedicli, qui "Beneventanos erat, quique leas illas ad civitalem Neapolim debellandam man-
cuni prsefato Crescenlio exierat, captus est. Prsefa- davit, et eis applicantibus usqiie ad porlum Neapo-
tus autem comestabulus atl civilatem reversus ctim Hs, expugnatuhi est. Cives Neapolilani, armis ac-
B. Petri "fidelibuscuriam animose gubernavil. Quid ceptis, viriliter galeas illas pepulerunt, deinde ca»
multa? prsedictum Joannem Benedicli laqueo ^tts- stella Neapolitanorum ibi contigua deprsedati sunt^
pendi prsecepit; deinde caateros allos prsedilores, sicque ad regem remeaverunt. His et aliis ita de-
qnos comprehenderamus, suspenrii jussit. Joannem cursis, prsefatus rex Rogerius, congregato exerciiu
quidem de Lepore, virum nefand_e memorise, prse- Siculorum ct Apulorum. Abellinum civitatem arfve-
faii Crescentii fautorem capite versq in foveam - nit. Inde amolo exercitu, aurora surgenie, castellui»
mergi praecepit, et pedibus in altum levatis; [heu quoddam nomine Prala, quod erat Guillslmi de Abi-
miser! vitam inaiidita morle finivit. Tlis et aliis Ita nalia, insilivit. Caslrum quidem ipsum putans fore
decursis, Beneventana eivitas a lurbine tanlo, et securum, el a lanlo exercilu imparalum fueral. Quid
tenipestate quievil. Quosriam prselerea Benevenla- dicam ? momenlo uno capliiiri est, et in ore ignis, et
nos, qui in - suspicione illa tenebantur, prsefalus gladii consummalum : ibi milites moiiuos, vulne-
cohiprehendil cbmestabulus, et vinculis alligari ratos, et captivos audivimus. Eadem die castrum
mandavil per comitis Rainulphi mnnicipia- illud Altacauda, el Grucla, el sub monle ad Ranem
Anno Dbminic_e Incamatioiiis 1154 mense Mar- de Frainela pertinentia,
comprebendit (-47). Dum
tio xii Indictionis. Hoc anno prsefaius princeps Ro- h_ec, et alia crudeli manu agererilur, Beneventa-
berlus cum duobus constilibns Pisanortun Alzopar- nam civilalem, tolumque Capuanum principattun
dqvidelicet et Cane, viris sapienlibus, et cum aliis timor invasit. Rogabarous itaque Salvalorem om- .
fere mille Pisanis ad principalum siium Capuanum nium, utnobis omnibus solila.pielate subveniret.
reverlitur [iv Kalerid. Martii (-46). Qui diligenter a Quanlas autem iaerymas et voces in altum levatas

,46) Si initio hujus aiini Falconiani, inchoati a etAltacundd habet, pro Grncia, Submontum,elAha,
Mariio, Robertus ad suum rediit principalum, id sive Alzacauda. Et insiiper subsequenii cap, 55.
utique non in iv Kal. Marlii, nam sic in exitu ejus D* sicut etiam anlecedenii c:ip.. 25 est depravatus in
anni conligisset, sedin iv Nonas incidit, vel Idus. vocabulo oppidi Tressancti; prb quo utrobiqud
Ipse plane princeps, ut idem nosler Iradit, an. 1135, nunclegitnr: Cressania : nimirum errore nalo, quod
Vm Kal. Juiii mare ingressus, Pisas transfretavit ; Nortrnauni inducla super majuscuium C iransversa
faciumque cum Pisanis stabilivit, ul [circa mensem qiiadam liueola, facile leclorem fallebaul, qui ipsum
Martium futurum cum centum navigiis paralis artna- - ab T ob consiinillimaro fonnain non dislingnebanl;
torum super nefandum regem Rogerium festinarenl. unrie ipse eiiam Alexandercum esset abbas Coinobii
PEREGR. Telesini, reputatus esl, ac dictus abbas Celesinus :
(47) Scribo Raonem; ut pluries illum dicit Falco, Sed nec praieream, eodem cap. 55, legendum esse-
quem non confundas curo stllero Raone, Ceppalani Suis proceribus baronibusqus inslanler dmnibus mil-
similiter domino, jam ab anrio 1120 prsemorluo : tens : non, principibus (Proeerum etiam lego apud
nee distingtiasaRadolfo, utipsum appellal Alexander eumdem Hb. eod, cap. 37, non, principum) qui sane ,
Telesimis lib. n, cap. 54, nainque Norlmanni hoc sub magno c_eteroquin comite Ilaynnlfo fuere iiulli :
nomen, Rao, videnlur efferre etiam consuevisse, Falcb hacpag. 119 tlicit milites omnes et proceres,
Rayno, Radolfus, sive Jlaydolfus, elRanolfus, sive virosque ecclesiaslicos lunc cbnvenisse, Sed et ip-.e
Raynolfus: dequo nunc non afferam exempla. Ipsum auclor nosterpag. eadem-auxilio eget, verbo dimi-
potlus Telesinum prsefato loco emaculandum colla- nntus, ubi legendum, quadraginta equites, " et mille;
lione-nosfri Falconis obiler indicabo;.qui Radol- fere pedites Beneventanos transtnisit. Nunc deest
fum de Fiameto, pro de Fraineto • Grinlla Simorito, pedites, PEBEGK.
 1251 FALCONISBENEVEJiTANI 123-2
Benevenlanorum, Neapolilanorum et Capuanonim, A cum quihusdam lidelibus suis, et duo!)tis filiis Pisas
omniumque circumquaque habilanlium, lector sl feslinavii, el eis naviganlibus, judicio Dei sujjerve-
adesses, ntirareiis, et ciinibus soluiis misericoirieni nienlc, navis illa coufringitur, cl sic Ipse cuni uno
Douiinum invocabamus, el cas.lris illis iia compre- filio suo, et duohus firielibus suis, inler procellas
hensis rex ipse Rogerius revertens castra Roberfi roaris morttii sunl. Aller vero filius evasil. R '__
principis compi'"ehendit,-palniam quidero el Saruum. autem comife illo aco.epio, Capuam, el Ayersaiii,,
Audiens autem talem lanlamque slragem, et inva- et totum principalttm eomprehendens Salerntnn
sionem comes prsediclus Rainuljibus-,et Robeiius adiyii, cl ibi non niultis diebus commorans, vi-
princeps el magisler miliiuro, niirabilifer mirabi- clorquc effcclu Siciiiam lepedavit-.Ponlifex aulem
-liusqiie insiliuni, et [irseronisvoce iubisque sonanti- sub Anacleti nomine coloratus ciirsu rapitlo Bone-
Jiiis civiiales-suas, el opj.iria et vicos siibrooverint, venluiii venit, cl civilat"iii illani ipsins regis viiiule
ul iinusquisque armiputens omnibus corum armis suscobiinuil volunlati, el domos qiiorurotljin Be ie-
educlis insurgerel, el lali lantoqne tyrannopbviarel. veiiliinOiTinidesliui prsccejiit. Priuceps pr_eleiva
Quid loiigius morer? Coslorum Regem tesiamur, mi- Capu-e a papa Iui.occi.tio, qui Piss a.Ierai, hono-
iiies omnes, procetes, sacerdmcs, clerici, juvenes rifice suscipitur, et ibi usar.e :td lneiisem Maniuin
'-elsenesocciirreruni,ei mirabili el.poteiuissimoexer- P, J permansil.
-oiiu congregaio, gaudio magno 'fcsliiianl vocibus Anno 1155 Dominicre incariia:ionis, ct six'o
apeiiis dicenles : Meliusest mori in bello, quam vi- anno ponlilicalus doniini lunoceniii mense J-Iarlio
dere mala geniis nosirmet sanclorum; el eis ila con- iiidiclionis xii. Hoc anno iirinceps Ipse sepii-co
^regatis apud caslellum Marilianiim, exercilus ipse tlie slanie mensis Aprilis cum vig"nti navigiis
cistrameiafus est. Ad aiixilium vero eorum Rol- Nenpolim venii, et compj-chendil Ayersam cl Cuc»
polo Benevenianorum comcsiabulus qnariragiiiia. cuiuni, quilius comprelieusis Ncapolim princeps
equiies, el niille fere.Beneventanos iransmisil. Cum- ipse revertilur, el ibi .iinmoralus esl cuin Pisanis
que prsefalus rex laliier comitem Rainulpbum, et ipsis. Eodem anno prscfatus comes llainu.plius venit
principem paratos perseusissei, super casirum Nn- Neapoliin ciim qtiadringenlis inilitihus, el civilates
ceriuin feslinavit, piuans illud momenlo, sicut el suas, ct opjrida dimisii. Ilis iia jveniclispr.sefalusrex
cauera coinpreheiidi, et circa flumen noniine Sar- medio meiise J.uuio venit Saleiiiuin, et exerciium
liuiii milites el sagifiaiios posuii, ne comescum congregavif, et super Aversain penexil, el eam.
snis ad eum iransirel. Iuierea casiruro illud Nuce- igne, fcrroqtte esl.clepopulatus, el bona coruin di-
riuin acerrime ab excrciiu regis cxpugnalum est. o ripuit. Cuinque i-ex ipse stragein i.Iam fjci.seij
Rogerius autcm de Suiu-entoa principe ibi ordina- super Ncapolim venif, ct diebus uovem eam obse-
tus, cum cenium quinquaginla inilitibus, ,et sagil- dit, sed popiihts civitalis, et princeps nihil ex hoc
tariis muliis, el arroatis viris iidelibus, uihil eorttm irepidahant. Rex auiem civitatcm illam caperc uo:i
tjuse iiiferehaiilur irepidabal, el quolidie cl animose posse aspiciens, eam diiiiisil, ei Aveis.am jjcitexil,
caslriim illud fuebatur. Quid multis'? proditione1 et eani resedificari prxcepii. His ita riecursis prse-
quorumdam regis amicoruro ,. caslrum illuri Nu- falus jjopulus Pisanorum cum aliis viginti navigiis
cerium in potestaie ipsins regis rialum est; deinrie: quse supervenerunt, civiiatem Amalphilanam per-
casirnm Sarni el Laiui, et universa oppida rex ipse giintj el eara comprelicndunt, eiejus uuiversa boua
suse obtinuil polestati. Cumqiic caslrum illud Laurii diripiunl, sieque divitiis raullis locupleiati Ph:\s
sic comprchensum cssel, prsedicius princeps, et co- redeuni simul cura principe. Rex aulein, Pisancrtim
nies Rainulphus, el magister mililiim mirabililer' exercilum reverti coroprehendens, ilcruin Ncapoliiu
turbali snnt. Congreganl iiaque miile Tere- equitesi obsedit, cumque die quodam in i_es!iviia.leNal.v,-
elniultitudinem periitiuncopiosani, ul casirum illudI laiis Sanctie Marise, Rex ijjse navale bellum c.mi
Lauri de regis jiolestate evellanl, sed, proceres! Neapolitanis incipere vellel, en subi.to tempeslai
principis el comitisRaiiroIphi,peciuiiaregis accepla, D adluit, et omnes naves illas divisit; iia quod in
aiixilium eis, sicut juraverant, inferre di-iulerunl. profiimium mergi putarent, el sic ad porl.iin P.u-
Unde' princeps jpse dolore co.miiotus, Neapolimi leolanurorevertiiulur. Tiroc rex videns neque mari
pr.~ipur.uisPisas transfretavit. Prscfatus autem co- neque lerra, conira civitaiem ag' re, navigia iiia
mes- Rainnlphus baronuin suorum nequitiam com* reverli prsecepil, el.ipseSalernuni repedavit, deinde
pieliendens, ei quia lanio regi obsisiere non pole- Siciliani ingressus esl. C.uinque Robetius princeps
r.u, sacramento inier-venienie sub regis poiesiale: Pisas icvciieretur, consilio doinini papseInnoceniii
colla submisit. Andiens aulcm Rolpoto Benevenu- siinul cuin doroino Girardo caidiiiali,~et Riccardo
niis coiiiestabulus comilem illum Rainulphuro adI comilis Rainulphi germano ad gloriosiim Lolliarium
regis iiiijjerium pervenis.se, animo consternatus die: iroperatqrem feslinavii, qui honorifice ab ipso im-
Kalenriariim Julii de civitate Benevenlana exiens> peratore suscipiunlur, et ci qualiier princ"palum
Heapblini ingressns est quem comestabulum mille,, suum perdidissel, laciymis mullis intimavit. Pre-
ei eo ampHii-iBenevenlanoruro seculi sunl. Tiiduo) calureliam, ui pro amore domini papu: sibi succur-
aiUem posi comesiabiihis ipse Rolpolo timo.re per- reret, el quod injusle perdiderat, redint 'graret.
euisus navigio parato, ne in manus regis traderetur,, Iinperator itaque n.uneiibus niullis ei dalis, promi-
 '
1233 CllRONICGiNk , 1235
sb. se ipso aimo vcnfururo ari Roman_esedis.liberta-. A tali suspensi Neapolitani promissione, licet fame
tem, et ejusilem principis re>iilulionem, el sie coacli,, iroperatoris tamen illius exspectiibaiu ad-
priiiceps ipse reversus . domiuo. papse- In.nocentio venluni.
cuiicla narravit. Ipso ar.n.o roagister militum Pisas Anno 1137 ct anno oclavo poiitificaliis Domisii
pcrrexit, ut auxilium ab a__osloI_coInnocentio et. Innocentii (i9) mense Martio, -x-vIndictionis pr;c-
Pisanis invenirel,. qui a Pisahis diligenter susceplus. fatus apostplicus Innocenlius, qul tunc Pisis inora-
est, ct promiserunl libeiitissime ei auxilium- in- balur, coiisilio comrotmicalo de civitale Pisana exi-
ferre, sed qiionimriam inunicorum cojisiiio auxilium. vsl, et apu&civitalem Bilcrvum ariveitil, prseiatum
illud.promissum destructum est. Uude magisler ipse. iinperatofem allocuturus. Imperator igilur Ilenriciim
miliitim vehemeiiten turbalus Neapolim revertifur, geiieruni suum cum tribus roillibus eqnitum ad pon-
el civitatem suam viriliter temiil. lificem deslinavit Iimoccniium, addens se facluruia
Anno 1156 Doroinicse Incarnationis, et septimo' ul Romanos fines lenea.l,,e.l piuncipi Roberlo prin-
anno.papselnnocentii, dum hsec el multa alia age- Cipatum suuin reslituai.. Ipse vero Marcas ariire
reiitur, prsefaius imperator., apostolico lo.noceiuio disposuit. Aposlolicus auteni conliniio Romanos
inandavit, ul eura prseslolai'etiirj quin, Doroino fa- _ fines advenit, et civitatein Albanurii, et, provin-
venie, sicut promiserat, i'n feslivilale S. JacoW "ciam- totsm Canipaiiise suse obtinuii-lidelitati.
venire despondebat. Pontifex aulem spiriluali gaudio Roroam quidem ingiedi nolitit, ne in Romanoruin
gavisus magislro militum destlnavil omnia,. quse negotiis impediretur. Pra-faius auieni injperator
imperalor ei mandaverat, deindeprinceps ipse au- flumenPiscarie adveniens, Pascha Domini ibi ce-
diens civitalem Neapoliro fainis periculo urgeii cum' lebravil. Inde flttm.en.illud.lcansiens, civjtalem Ter-
guiiiqne navigiis ad eamdem civifatem venif; et niiil.ensem, ct iliitts prbvincia:. coinites* oblinuit, et
Imperaioiis -adventum firmiler pj.oj.alavil el cursu inde auiolo exerciiu, Apuliam ingredilui', et civila-
celeri -Pisas revertitur. Continuo atl impei-&-oreni lem Pipojitum, etinonlem Saiicti.A.nge.I.ioctavodic
feslinans jnveiiii eum Montes riescentlisse (48)_, et.. iiilrante raetisis Maii coroprehendil. Tanlus itaqne
super civiiatem-CTeinonam caslra.sua posuisse... liiuor totam invasit Apuliain, quod universus, ptf-
lltico peilibus ejus -advolviiur lacryrois rog:uis,,-ut pulus usque ad civitatem Barum, ad cjus irii-
sibi exhseredato subvenjret.Inlerea ad tanlain famis jjerium alligalus est. Et his aclis aposlolicus ipse ad
nsperilatem civitas pervenit Neapolilana, qtiod in- civitatem Sancti Germaiii pervenil, quam stue sttb-
fantes mulii, pueri, adoleseentes, j'uvenes, seues misilditioni. Iiide Capuam yeniens Roberto piincijii
etiam utriusqtiesexiis per civitatis plaleas, et do-.-P cara restiiuit, el his aciis Benevenium veuit prsedi-
mos spiiitnin exhalabanl. Sed magisler inilittiin, ot. Clus apostoiicus de.ci.iiioKalcndas Junii, el^ reiro
ejus firielrs, qui Hl.eriati invigilabant civitatis, qui- iiiontem Sancti Felicis prope Beiieveiitutn cuin Beiir
<jueamiquorum suorum sequehanlur boneslatem, rico duceprsedicii.iroperaio!'is genero castranieiatus
mori priiis famis.mone mulebanl qnam stib nefaiitli est. Cbiitinuo domintim GiraVtliiin.cardinaleni iiiu.ni
regis potesiate colla submiilere. Ilsec inler pra-fuius prurieniem,_ei'discreuim prope civiiatem siiisil Be-
inipera.or.lillcras suas s.gnalas propriis legalis suis. ueveiitanam, ut cura Beiieveriiariis loquereiur, ulrunT
magistro militum, et civibus suis destinavit conso- ciim eb pacis flrmamenlum ponere vellepl. V.enerunt
lafionis verba describens, ut fidelitaiis propositum itaqtte ad eam quidam de civibus Beneve'ntajiig,_ef
tcneat, qui, fayente Doniino, in proximo ad ejus li- cuiii illis saiis abundeque de civiiatis concortii.a-tra-
beratiojjem.festinaret. Legali vero illi coram onini-: claverunt, et liis actisad dominiim apostolicum oni-
bus' juraverTiiit imperatorem iJIuin ad civitatem iiia, a.ise dicta sunl, ej-posuii. pr^edict.us Girardus
Spoletura diraisisse. Diehus_autem non muiiis ex-. cardinalis. Alio aulenxdie advenieme prsedicliis apsjr.
cursis, en adesi legatus alius.ipsius. imperatoris Jit-. slolicus, consilio arrepto, casira inde. amovii dle
teras ferens, consolaijonis siniiliier verba coniinen- videlicel Sabbaii^ ei ex bac "parte prscdicii nionlis
tes, quieum dimisiss&apud fluvium Piscariam uffir- I) Saiicii Felicisjraiisivifcuni ex.ercilu pricdicti dticis
mavil, llem in.siibsequentibus diebus aJias transmi- Heiirici, et in plaiiiiie S«ncli Pelri apostoli juxta
sil imperaton liiteras ccnlineiUes se.in proxhno iiiinien Sabkati, viriliier" et aniiiibse castra appbnj-
veiituium in Apuliam, et ltaljani a tanta perriillone prsecepif. B.enevej)ianusaulem populus horu.ra,. quai
"
redemptu.rtim. Archiepiseopus_ prseierea Marinus fiebant, nihil. agu.oscere poierat: Cumque taliter in
civitatis Neapolilanse,_et Philippus de_Acerra civis prsedicla planilie Siincti Peiri caslra aposlolici,ef
Neajiolitanus vir pnidenlis ingenii, et Rain.iilphiis, diicis. iipus.ponerciit.fama talis lantique facti civi-
cpiries _. qui obviara iraperatori durium exieranf,, latenipercussitBoieveniaiiahi, elRossemaimus', qui'
siniiiiter litteras suas consolalionis magislro miii- luuc prseeral Roiiiansescdis'adversarius eives fero
luiiL delegavif. .Litleris iiaque talibus. acceptis, et, uiiiverso.s subniovit, ui conira. appsloliciim venibiK

ab Ilalia PEREGH.. '""• '"."_

(18. Scribe Hliera grandiusGiifa:-Montesi qub ab-_ Gallia ieparattir,
snluto noinjne nobis llalis dicunlur Alpes'; paiirra- : "(4'9) Descripta- A Falcoiic hocah.uoTecilat cx cfo.
lione; acpmnei aliitudines niotili»m,.iesle Servib ail Baionius_verbis>plerisquein lbcis, sed leviter,el innmi-.
JEn. li!'__x: A Gatlis Alpes vocaniur; proprie tatnen laiis, sicuti «oiiiiulla eiiaui alia auno 1138 115».-
moiuittm Gcdlkormn sttnt, illorum scilicel quibus PEKEGR.
 ,1255 FALCO.MSBENEVENTANI 12.30
tem insurgerent, et ad eoruin posseresisterenl.Nec c A , versarium, qui tunc ibi. o.ccuWabaljireomgrebendit.
jnora, prsediclus Girardus cardinalis vocari. feci.l l Nec mora,. per platcam iiljim ducentes ad dominum
Landulphum judicem Beneventanum, ei Lodoicum1 papam captivum illum iraHsmiseruni; deinde in ea-
medieum, el Malfridum de Grimaldo ab.haie, ut de3 tiem.plalea, Bernardum,qui.comespaIalii vocabatur,
pacis foedere loquerentur, ei civitatem domijio papa». 3 ejnsdcro pou.tiflcis contrariuro Jaqtniuus ille invenit,
Innoceniio i'edderent. Exierunt itaque viri illi vocali,, quem audacia assump.ta capere conatus est,, quate--
et
" pelilionibus apostolici faveules civitjiiem Ei,ver- nus-euin in captionem prsedicto apostolico.dBlegaret;.
tuntur. Prseierea ad horam ferenonamquidamBene- qni Bemardus videns se sic turpiter capi; quibusdau..
venlanorum exeunles cum Teu.lonicis pugnare cce- socijs suis secum equilantibus, exclamavit, ut quaro
perunt, putantes eis tihiorem in.ducere, et eos ini tocius succurrant, et eum a tarita captione efipiani,
fugam sectari. Dux vero. illoruro noininatus Henri- qni slatim ensibus evaginatis Jaquiiitum illum fe-
cus, audiens Beneventanos ita sujier se insilire,, ar- riuiil, et-plagis crudeli, manu impositis terraienu?.
inari suos omnes.oceulte prsecepit, et-catervatim eosi illum de equo proslernunl, et sic Bernardus ille a
a castils exire disponensprsecepit, ul Benevenianos; caplione illa liberatur. Invadit igilur civitatem illaro.
sic slulle et furiose exeunles, insidiis posiiis, prseoc- limor mirabilis, et bonis suis oblitis, cives altonitr
cuparent. Quid multis? en ex iiiiproviso leonum mores ^* ruinam inauditam, el deprsedalionem metuebant..
frendenles Teutonici insiliunf, et Beneventanoslllos, , -Prsefatus autem Jaquintus ita crudeliter vulneralus.
qui conlra eos pugnabant, usqucad Pontem majo- ad manus quorumdam ad soi:oris domum perducitiuv
rem infugani converfunt. In fiiga vero illormn qua- et sic novem dies siue senstt ef- memoria advivens.-
draginta ferme capti __iinl,.el quidam illorum truci- mortuus est. Dominus autem aposlolieus sic illuiir
tiali, inier quos Petrus de Populo vocattis, capitei vulneratum et moriuum, suaquesjionletaliter fuisst'-
ahse:sso, heu miserl.exhalavif. Alter vero, Priscia- perductum audiens, ul erat- sapientis animi, et paci'
iius noiniqe, civitatis notarius, ibjl iriortuus est vul- fici cordis, nullam cum Beneveutaiiis, qui eum inter-.
neiibus inuliis afflictus. Decem vero vulneratorum, fecerant,excitavil qusestionem.Bosseoiannus autem,
qui. de captione evaserunt post dies quadraginta qui tunc contra voluntatem ipsius aposlolici episco-.
- niortui, simt inlra civitalem. Cumque taliler cives pus fuerat, et qui civiiatem violenlo nomine lenu-
BeneveiUarii capti, trucidati, et morii dediti essent, erat, noctis silentio tiraore coaetus fugit. Qttibus oni--
,timor. continuo civiuuem iuvadil Benevenli, el lu- nibus ita peraetis, ita prsedictus Falco judex, efc-
eius, quod, si lector adesses, mori cum cis puiares Falco abbalis Falconis, el Saduelus, et Pando, et.
et aftliciione multa deficere.-Nocle ilaque insecuta, p_ Potofridus, et Adonibezet, qui per triennium exsu~_
eives, qui capti ftierant, vinculis districli sunt, et les fueraniBS, eum aliis BeTeventanissimiliier eisu-.
alligati. Mape aulem faclo, die qtiidem Dominico, ad Hbus, licentia pr_ediGiipoiuilicis ad propria reversi-
dominum papam veniunt quiriam de civihus Bene- sumus. Ccelesiis quidem regis. magnalia laudantes,
•vent-anisviri sapientes, el discrelij qui omrjia, quse qui post liibulatioiieni, et fletum exsullationeift indu-. "
, agoslolicus exquisterat, asseculi suut,continuo ca- cit. Pr-efaiusaulem aposlolicus suprauoniinalum Gi-
pjivos, cives Beneven.tanos, quos Teuloniei compre- rardum cardinalem ad civitatem maiulavit, ul a cf=
lienderant dominus aposlolicus absolvi jussit,"el ad vibus uoiversis fidelitateni acciperel, quod et factum
propria revcrti. Et sic sacriimeulis fijmalis, fideli- est.
latem domino.pap_ecomplures civium, qui ari ipsiiro Uis oranFbusita evo'tuis, pontifex Innocentius sa-.
poiitjficem exjerant, juraverunl. Ciimque taliter sa- cramentis fiileliiatis acceptis, coiisilio habito,. iter-
cramenta iUa perficerentur, vir quidam Jaquinlus ai-ripuil viii Kalend. Junii, ut ad impei-alorem nomi-
noniine, civis Benev.enianus, quique per iriennitim, naium feslinaret; veniens autem ante Portam Sum-.
cxsulaverat, uliionem reddere de acceptis exeogi-. iriam, pojiulum ci.vitatis, qui euni ibi prsestolabalur,
tar.s, Teutoni.cos omnes submovit,lut civitatem. in- pouiifcx ipse taliter allocutus est : < Gralias vnbis
grcdientes, quot possent, capererit| et bona eorum J) agirous, fratres et douiini, quia corde hilari et volun-
aufcr.rent;, qui cursu rapido armis acceptis irisiliunt, lale sincera fidelitaleni nobis peregistis; rogo itaque
et usque Portam Ruffini feslinaverunt, seJquia Por- fraternilatem vestram et prohitatem,.ul pacem tene-
tani illam hi, qui intrinsecus erant, fi.rmiler clause- atis el conslanliam j*ustili_cinler vos; civitatem vero
riirit, civitatcro.ingredi. non potuere. Fama itatjue . iiitrare modo non. possuinus pro raiiltis variisque ne-
tantae invasionis cum ad aures pontificis Innocenlit " gotiis, quse.cum doniino imperatore definienda~de-
pervenit, prsedictum ducem Henricum vocari man- crevi. Sed his divina cleraenlia definilis, ad vos re-
davit, ut exercituin iHum-cqmpesceret,et a tali mor- vertemur. et de civilatis ulilitate tractabirous; nunc
tifera aggressione illum prohibeat. Confeslim dux vero prsedictum frairem nostrum cardlnalem Girar-
ille peirvolat, e' lolum illum exercitum ad caslra re- dum vobiscuin i-iprari"permlllimus, qui erga vestras
verti mandavil; sicque civilas ab eoi-um invasione uiilitaies assidue invigilabii el pacem inter vos con-
evasit. Jaquintus vero ille per clavicam, quse.San.cti. tinebii. > Hsecet his.similia ponlifex ipse ubi allo-
Renati voeatmyingrediens, cum quibusdam conso^ ciitus esset, iter cflepfuru,arripiens, ad jjr_edictum
ciis suisad sacrum palatium curisefestinans perrexit, iroperatorem lelendit Lotharium, quem super civi-.
et Crescenlium cardirialeni poBlificis Innocentii ad- tatem Barensem eam acrifer ebsidectt.ii invenii-
• 1157 CIIRONICON-. 15:33
t_ardinalis igifur noroinatiis Girardus jussu prsedicli j_Vprinclpem, suosque omnes quolidie expugnabant.
aposlolici in Beneveniana civiiaie-moratus-est, et. (Juadam itaque die, sicul accepirous, cerlaluin ad in-
confesiim sacrum Beneventanuiii palatiuro ascen- vicem validissinie est.inler eos, et de niili.ibus illis
dens, civilaiis utilitates, data pace circumquaque,. ' Hogerii Sieulorum caplivi ducti sunlel alligali. Con-
cperabatur. Inler cseteras ejus disposili'oiiespr_eci- sufes praeterea Eisanorum, civitafis conslantiain as-
p e pacm lenendam viribus totis, ore et corde prse- -picienles, quia lalis lantaque calerva militiun inter-
dicabit. Prius vero quam apostolicus de civilale erat, consTiliocommunicato, liguorum machinani
discederel. Ociavianuro subdiaeonum,-vi"rumprtiden- hiirabiliter mirabiliusque excelsam, ei ulira quam
lem, etsapieniis aiiimi, rectorem Beneventi ordina- crerii potest, lerribilem construi, suromaque cum
vit, qui simul cum domiiio Girardo stalum civitaiis, festinalione Ieyari mandaveruni. Unde factum esi,
et pacis flrmamentum studiose regebat. Ciimque quod popuhis civilatis. moiiis geiiculo oppressus
pcmlfex ipse apud imperalorem_pei'veiiisset, cum niorlem exspeclabal. AudiensauUm.imperalor civi-.
jirsefalo duce Henrico, honore mirabiltet gaudio ab tatis SalbrniXanseconstanliam,_et qiiia igfie ferroqtio
fmperalore suscipltur. Deinde Barensis populns ca- Pisani.eamobsidebani,. consilio invento, siiiiul cum
slellum civitatis, qnod pro eortim afflictioiie rex -domino aposlolico ad eamdem civilatem celeriter
Rogerius fabricari jusseral, valde lerrihile etiimni- B festinavit. Sequenli igitur die sapienles civitaiis ad
tum expiignaverunijSicque perquadraginla.dies illud ipsum imperaforeni venere, et pactis intervenienti-
eljsidentes cum Tet-lonlcorum auxjlio, viiiute mulla. bus, civilalem ipsam suo impeiio siibroiserujU. Qui-
taslellijm illud compretiendertint, el terralenus pro- dam vero militum illormn, securiiate accepta licen-
siraverunt.Cuslodesautem castelli, qtiiajam aroplius liani exeundi impelrar.iiiUj.qiiiriam vero.et |)i_eriicti
illud defendere non po.teraitl, capfiet tnucidaii, et in Rogerii proceres ad inrrcm m«ipi'.em,qua: super ci-
niare prsecipilati suut. Sicque tfe lali lanlaque vic- viutiem eral, conftigerunt. Sicqne ci.vitas ipsa in
tbria tola Italia, et Carabila, Siciliaque inlonuil, et gaudium couversa. snb.tali taiuotjue imperio exsul-
Regi coelorum graiias agens de tanli lyranni guiv.ire labai. Audiens auleni.populus Pisauorum civiiateni
"tripi gaudebal. Inde marilima omnis usque atl Ta- - Salerni sine eorumconsilio, et volunlale ab iropera-
rentum, el Calabriam ad imperatoris fidelilalem aL- -tore captam fuisse, mirabiHler contristali sunt, et
ligai-i satagebat. Cumque casiellum illud Barense furore arrepto machinam lignorum factam comhus-
tatiter comprehensum est, super civitalem MelJium sei:tini,.el paratis navigiis Pisas regredi disponebant,
apostolicus el imperalor venerunt, et eani virilitor sed aposlolici Innocenlii precibus.et promissionibus
obsidentes, diebus non muliis elapsis, compreliende- coaeti ad iroperaloris volunlaiem reversi sunl. Sic-
riint, ct sua: obimuerunt fidelilali. Hsec iiUei.Pisa- qne casirum illtid Tnrris raajoris pre eorum. discor-
norum exereitus, sieul jur___.er.tl,ceuium. navigiis dia dimissum esl-Jlis ila peraclis prsefatus. iropera-
arniatisad civitaiem pervenit Neapolitanam. Nec tor ei apostolicus castra inde.amoventes, Abellinum
mora;j'ussu prsedicti impcratoris. super civi.aiem, venerunl; deinde. Beneveiuiiin et juxta fluvium Ca-
Ainalphitanain fesfinat, excogitans igne ferroque Ioiis ex.bacjiaiie Urbiani, ad ecclesiam Sancti Ste-
eam depopulari. ;Cives aulem Amalpbitani", consilio pliaui casirametati sunl,-secundo die slanie nicnsis
•sa'utis inventb, pecunia multa dala, ad imperaioris- -Augiisti. Cum autem Abellinum venissel apostolicus
etPisanorum permansil fidelitatein; inrie super Ue- ipse Innocenlius, ducem ad defensionem Apulise or-
btilum, el Scalara.properanles eas.invadunt, et uni.-- dinare nomine suo satagebat. ln)per.afor vero no-
v;rsa eorum.bona dfripientes, in ore ignis el gladii iriine suo, contravoluntatem aposlolici ordinare vo-
css corisumiinl. Viros quoque et mulieres cuin eo- • lebat. Unde factum esl, ut per friginta fere dies ad
ruro parvulis. captivos perducunf, sicque super tali invicem discordatum sit, sed sapieutum consilio
vindi ta gavisi, ulti-a quani credi potesl,. insullarit. coinmunicato, discordia talis destructa est. Quid
liiteriin prsefaius iroperator, el aposlolicus civitatem mulla?'divina favente clemeniia, et ipso imperaiore
liiraisit Melfium, et civitatis Poienti_e iines.descen- 0 favente,omiiibitsque suis, aposlolicusn.onjinesuoad
dit: ibique juxla fliienia de lacu Pesele per dies fere B..Petrifidelilaiero coinilcinRajnulpIuim virumulique
tiiginia moratur. Ilide uuivei'sa Apulfse ojjpida, et prudentem,etdiscreluniin.ducem elegil, eteoelecto
civuales ad suum imperium alligavit. El his actis vexillumad honorem ducatu_uapostolicus et impera-
liiandavit imperator, ul Pisanorum exercilus Saler- lor in conspeciu omnium ei iradirierunt et conflrma-
num obsideal;;pi'secepil quoque Roberio principi et verunt. Undeneino lempore islo viventium recordari
-
niagistro miHlum Neapoliianorum, ut viiibus lolis polerit.iali-lseiitia.ethoiiore ducem aliquem fuisse
et armis simul cum Pisanis eamdem Salernifanam eleclum. Cumque laUteriupr_e,dictolococaslrametati
obsiderent civitalem; qubd et faciuni estxv Kalend. suiit, triduo posl, _dievidelicelKalendarura Septembris
Augusli. Quineiiam Rainulphum comiiein, quein iinperalrix-iioraine Floridas, mililibus fere.centum
afleclione mulla secum detinebat, mille Teulonico- assumpjtis, ad ecclesiaro B. Bartholoni_ei apostoli
rrim viris ei datis, super civilatem ipsam SaleiTiuro venit Portam auream ingrediens, .el missaruin so-
destinavil: quibus ita- convenienlibus prope- inuros; , leninia ibi audiens, pallium quoddam super altarif
obscderuitt. In civitate illarevera quadilngenti mi=:. Beaii Bai-tbolomsei, et libram unam argenti oblulit.
• liics
adcrani, qui civitali iiivigilantes, Pisanos et Prse gaudio .vero. Bencvenlanus- populus ulriusqus.
 im FALCONISBENEVEKTAJM - 12.40
.sexus, quia per innumera aiinoium curricula impe- & tus era.l, quieius diniiueret. Imperalor itaque preci-
ratricem sive iinperaiqrem noii vidimus, cursu prse- bus apostolici acceplis, absque inora, vocari fecit
cipiti ad ipsam intuendam iinperatricem ex oinni prsefatum comitem, ul.cuiu baronibus suis venirei,
parte civitatis festinavimus, ei gratias Deo agenfes et saGramenio inlerveiiieiue, peiitionibus aposlolici
exsullavimus, quia, quod patres, avi, prbavi videre obtemperarel. Comes itaque adveniens coram imjie-
lion poluerunt, lemporibus nostris yidiinus. Ea autem ralore confessus est, se hoc juravisse el confirroar
basilicam ipsam B. Bariholomsei egredieps per roe- yisse tempore comeslabuli Rolpotouis, qui pro civi-
diam plaleam civilaiisascendit, el perPortam Sum- taie hoc pelierat. Denique bWones, quos secuin
njamexiensadexereitumsuumremeavit.Triduoauiem duxil, jurare coegil, sicut aposlolicus exigebat. Ii\
post imperafricis adveiitum pi'a.faliisaposlolicus lie- priinis Alferitts Draco, ct Roberlus de la Marra, et
iievenlanain civitatera iniravit, el a Clero et populo Banholomseus de Peirapufciiia, et Tadeus de la
universo honorifice suscepfus est. Altera anlem die Graeca, el Girardus de Lanzulinu, et Sarolus de lo.
advenienle in sacro Beneventano palatio sedens in Tufo, et sic juraverunt: < Juro, el prouiifio, qtiod
conspectu cien et populi Bcnevenlani claraavil, ut iib bac liora in sntea non quserain, nec qu-Ciijier-
si quis contra persouain sivo electionem Grcgorii niitiaro tle cimclis hifcreditaiibus Beiievcntanonini
Beneventani.electicanoiiiceet ratjoiiabililcr opponere B fidantias, angarias, lerrali.cura, olivas, vinuni, salu-
vellet, lilera fronie opponerei; sedclemeiuia tlivina tes, nec ullam daiionem, sciHcet de vineis, terris
opiiulanle, et quia electus ipse vitam suam religiose aspris, silvis, castanetis, etecclesiis, el liberam fa-
custodierat, nemo cit.ium contra ejus electionem ob- cultalem tribuoin bscredilatibusBenevenianorumve-
jecit. Apostolicus ilaque hoc aspi.ciens gralias Deo nandi, aucupandi, el ineisel decis quodcunque vo-
cgil, et ipse dc p.ersona, t:l t'jla elticti teslilicatusest Juerint faciendi, et per hoc mei-calum civitali nou
honesle et religiose, ct eidem eleflq pisecepit, ui de disliirbalip, nec dislurbari conscniiam. Hsec oiniiia
peccalis suis confilealur, et die Domii.icoadvenienle, atfendam bona litle sine fraude. » Taliter eis juran-
Spiritu sanclo cooperante consecraiionem acciperel. libus, prsecepil imperatqr, ut alios suos barones,
;4Juid inulta? die adveniente Domini.co apostolicus Moniisrusculivocaret ad i-Jemsacra.ine.niurafacieu-
ipse Ecelesiam episcopii descendit, quinio die vide- duin. Quihus actis, prsofatusGirardtis cartiinalis curo
licet intraniemensis Seplembris electum ips'unieon- sapieiitibus civitafis omnia hsecdomino papte retulc-
secravit, ad cujus consecrationem palriarcha in- runl. Hoc sacrainciUumfaclumesi sexlo die intranfe.
terfuit Aquilcise, et complures alii iircbiepiscopi, mensis Seplembris. AUera autem die idein Girarrius^
apiscopi el abbates Teuionicorum viri i-eligiosi. Le- cardinalis curo judicibus ad iinperatorem tetenriil,
'-'
ctor, bi inieresses, revera miratus di.ceres arcbie- ut ab ipso coroitc, et suis baronibus saciamenlum'
piscbpum querolihct Beneventanuni tanto honpre et hujtismorii acciperet. Cotnes vero Rogerius sacra-
reyerentia consecraturo nunquam fuisse, el eo con- nieiiium illud facere noluil, confi(ens se lempore
secralo, apbslolicus ipse palaliura reverlitur. Ilis ila prffiterito illud fecisse, suos vero barones deMonie-
peractis, j"udices et sapientes civitatjs eu.radeinDo- fusco jurare prsecepil, videlicet Raonera de lo Tufo,
ininum papam precanlur, qu^tenus apudjmperaio- Accardura, Geroundum, Eiemum, Onfridum, cselc-
rem inlercederet, ul de antiqna afliiciione, quam rosque, qui circa Beneveiuuui fidanlias accipiebaut,
eivitas longe lateque perpessa est, imperator ipse et his labier actis Salvatori Deo, el InnocentJo pap_e
Beneventanos liberaret; yideiicet de vine.arum fidan- gratias eginius, cujus virfute, et gratia tanlam cou-
Siis et angariis, lerralico et de oimjibus reddiiionibus secuti suinus libertatein. Quibus ita peractis pra:fa-
gjuas _S'ofmandisreridere solitisuiit, quoniam qui- tus imperator de prsedicio loco castra amovens,
dem iiqs, el paii-es nostri, avi et proayi Deum ora- viam Romani redcundi arripuit, qui anle Poiiam
vinius, ut imperatoris arivenlum paitibus istis largiii Snminaui cuni tolo suo exercitu traiisivil, et prsetlH
digiiareiur, per cujus adventum liberlatis vigorem Clus apostolicus cum illo feslinavit nono die inlrante
Ct securilatis consequeremur. Nunc vero, Patef san- ]_) mensis Seplembris (S0). Tunc ipse imperalor castra -
ctissime, et quia yolunfas, et potestas concessa est ""metalus est, ubi Tres-Sancli noininalu.r; deinde Ca-
beue nobis. faciendi, lacrymis o,mniurooramns, ut puam pelens, Romani iransierunl. Quid mulia? Im-
de tanlo periculo tributorum civitaieiu B. Petri eri- perii sui aljiiutlinein ei pala.iia iniperaior ille repe-
pias. Apostolicus itaqtie pietale divina corrciUtis davil. Apostolicus auteni Iniiocentius palalium La-
siiper ciyiiatis longa affliciione coiidolens pairiar^ leranense adivit. Audiens' ilaque nomiiiatiis rex
charo Aquiloiseali.osquecarclinales, et Girarduin spe- Rogerius impei-atorein illum viam redeundi ani-
cialiler cardinalem suum presbyierum virum valde piiisse, exercitu convocato Salernumvenit; coiuinuo
veiierahilein, et discrelum ad iniperalorem direxit, super Nuceriam veniens, illud sussobiinui.lpoleslali,
qui foras in prselato loco castraroetalus erat, ex|io-' . deinde castra amovens tolam lerrani Rainulpiii
Btulans; ut comiti Ropjerio de Ariano prteciperel, comilis pblinuit; iiido pro.cedens Csipuain iiirore
cjus.que baronibus, ulflaantias el omnesreddims, mullo et lempestate comprehendit, et eam,igne fer-
quos de tereditalibus Beneventanorum habere soli- roque depopulalur; universa siquidem civilalis illitis
(50) llsec omnino cum iis coiigriiiint, qusem Serie centius et Lolh.atiii..BWitlCassinum siroul fuerur.f.
abbalum Cassin. dc teropore obscrvabam, quo hiiio- PEREGK,
S5_4i . CHROMCON. m__
sjjolia cl divitias paiiim igne, paiiiinque viiiule, A casirum Paludis pervenit, dejnrie Salcrnum fesiina-
eonsiimi pr_ecepii;.ecclesias quidein, ei earuin or- vil; diebtisautem non mullis cvolulis, Rosseiuanmis
nanienta diripuii, nmlieresquoqtie, et sanciiniouiales Benevcnlanus antistes, consilio accepio cum judici-
in opprobriuin convers;e suiil, el his laliler evolutis hus civiiaiis ct sapientibus quibiisriain" ad regero
Abelliiiiiiu, et tisque ad confinia Beiieventi obtinuil, ijjsusii consolandum, et servitia civilatis offerenda-
Coufesliin magialer militum Sergius civilatis Nea- festinavjt. Precaturinsuper, ut liberlatem possessio-
poiitanse atl suam eonvertilur fijjelilalem; deinde lium Benevenlanorum, quaro" supradictus iniperator
judices Beiieveiitaiisecivitatis cum aliis civibus re- concesserai, jiopulo Benevenlano ipse largiretur.
geni ipsuro.arieunlesad A.-iaticii fideliiaieui, ctipsius. Rex igilur, precibus eorttni acccptis, pro lolius ci-
iegis aiuorem. civiiaiem subroiitmu Benevenlaiiam, vitatis aniore invenieiido, piivHegio facto et signaio,
Iiiiiocentii papse fidelilatcro .parvipendeiites, et bis, orones fidantias et exactiones, quas solili fuiinus
aclis convocato exercilu civilatein Benevenlanara pei;soIvere, condonavii, et privilegii pagina acccpt_t
applieuit, et ante Poiiani Suniinaro medio meiise. gaudio. ineflabili civitalem sunt regressi Beneventa^
Peiobiis transieiis ad roonlem Sarcbuin festinavit, nam; privilegii pagina ita esl coiitinens:
guod stisg.bbiinuit potestalu El indeprocedenssuper « In nomlno Domini Dei Salvaloris selerni Jesu-
civiiaieui coiiiitis Riccardi cu.rsu vohtcii properavii, B, Chrisfi; DoiniiiieseIncarnalionis anno 1157, ineuse
quain comes i|le diroilleus ad duccm coiifugit Rai- -Soveiiibrijjrinise indictionis : Ego Rogerius Dei gra-
iiiilpliiim; sicque civitalem illaro susevoluniaii alli- tia Siciliie Italise rex, Cliristianorum adjulor et cly--
gavil. Iinie roonleni Cprvinuin capiens in ore ignis- peus, Rogeri: primi comitis fiiius : Regalis Excel-
el glariii illud consumi prsecepit, et spoiia ej"usdiri- lenlisenosfrse jjrovoeainui' Hberalilale firielihus no-
piiil. Dux igifur Rainulphtis mcinoralus audiens re- slris lanquam de nobis bene -prOmcrilis beneficia-
gem illuro ob ejus confu_,ionemApuliam fuisse in- ainpliori roanu debere impendere, ut non soltim
gressum, et ejus. desolalioncm quolidie traclare,. fideliores invenianlur, sed ut cseteri spe relributionis
Barcnsctn popuhim et Truneiisem , Trojanuro el arijuli in nostro serviiio promptioies babeantur.
Mclpliieiisein, ci inille qiiingenlos.uiililes congrega- Eaprojiter, venerabilis BeneventaneRossemanne ar-
\it, afiirmans prius morli velle succumbere, quam cliiepiscope, qui semperin oronibus ficlelisexsiitisti,
vitam ducere infelicem, el laliierdux ille paralus petiiionibus iuis, el Bernardi Beneventani, comesla--
prope regisexercttitm adivit. Inlcreaabbas deClara- buli, el Benevenlanorum, jtiriicii.in, aliorumque plu--
valle, vir valriemirabilis et discieius, qui ad regem rimorum civium clementius aiinueiues, quia vos
iHum venerat pro lanti tlissidii iiifesiaiione sedanda., semper nostros lideles experli surous, pro amora
inter regero illuui el duccm pacis fcedera alligare ^ S.uinmi Regis, per quera siibsisiimus, et regnamu1.,
conatur; sed pro roul.isvariisquenegotiis quse inier et amqr.e et fldelilate vestra, qiiam iu nobis habetis,,
ebs qiiaerebaniiir, apud Salvatoris Dei potenliam et in anlea habiluri estis, di.initlimus et condonaraus
noiidiim corophiciiii concorriia alligari. Quid.plura? vobis ea ornnia, quse nos et prsedecessores; nosiri,
Rex ipse exeicilum suuin divisit, et ad heUandum Noriiiaiidi circa Berieventanam civitalem habuerunf,,,
illum viriliter stabilivit, siroililer etdux ille suos fidanlias subscriptas, videlicet denariorum rcdditus,,
pmnes sapienter orriiiiavil. Primiini quirieni regis salules angarias, terralicum, herbaticiiiJ), cainali-..
acies ordinala aggiedilur, el inler ducis ariualos cum, Kalendaticum, vinifin, olivas, relevum, po-
iiilravit. Illico acies illaregis proslernitur. Rex au- stremq omnes alias exaptiones lani, ecclesiaruiii,.
leni, qui cum aliis aciebus suis arniaiis inerat, Dei quairi civiuni, et oinnia. prseditia ef possessiones•
advenienle judicio, tiuiore. p.ercujsus ipse, priniuni liberas faciinus, et quietas, iiiitlecunfjuealiquid-ac-
terga verteris in fiigani conversiis est; sicque uni- ciperesoliii sumus; 111qiiatidiu iu uostra perroanseri- -
yersa reg;s tongregatio cuisu piictipili coiifngit, lis fidcliiale, ct iiostrbiiini liseredttm, liberi et qnieti,
diroissis omnibus divii^armn suarum apparatibus. et vos, el ve_siriliseredes ab omuibus -supradictis roa-.
tentoriis, auri, argeniqiie inagniitidiiie tnfinila, Q nealis, el in veslris prsediisvenaiirii, piscantli, aucu-.
qtiorum uuroerare cojiia ntm est hunianse scientia:. pandi liberam fa.ciilla.iem,babealis, el ui finiiiier
Quid niulta? Dux ille vicior elfecius de regis exer- boc tenere valeatis pr.ivjlcgiiim islud >sigilloaurco,-
cilti coinpreliendtt, et occidil, omnenique illam ma- noslio signari fecimus : Si qua vero persona, ijuod,
giiiluriinein , diviliasque lam ipse,- qttam populus absit, niagna luiroilisve, Imjus nostra: concessionis,
Barensis et Traneiis.is, cseterique quos rogaveraj, ad, paginaniin aliquo,violare prsesuropseiit, viginti H-
projnia Jocupletati delulerunt. Tria niillia, sicul au- bras auri purissinii in roisericordia nostra palalio.
dlviiiius,iiomiiium iu Leilo inortua sunl. IbiSergins, iiostro componal, prcseiis.que privilegium robur^
roagisler mililuin Neapolitanse civiialis, moiiuiis est; piistinum obiineat. Al liujus concessionis judiciuni
jbi Eternus de Moiitefusco, et Girartlus de Luzuliiio, pcr roanus Henrici uoslri notarii scribi prsecepinius^
el Saiolusde lo Tufo, et complurcs, quoruro iioniina el bulla aurca insigniri. Auno regni noslri septimo. >,
pro dilHculialetmmerandi silenlio tegimus. Secundo Curoqtie privilegium boc coraro.Bentveiitarioruia
vero dieslanie mensis Octobris belluni hoc acluin coetu lecturo esset, Deo Salvalorj oinnium, pr_cfato>»,
e_,t. Rex itaqueiioroinalus lalilei' cuiu sequacibus . que regi, etjam dicto anlistili gralias egiinusVqui^
suis :uifii|ieus noctis teiupqrc, altera quidcm dic ad quod avi et jjalrcs nosiri yidcre'iion jrolucrunt, \h
 £245 FALCONIS-BENEVEKTAN- 12i'4'
bertalis et securiiaiis donum nobis dignams esi nii- A / ravere. Qulbus ita congregalis, rex ille, ul erat sa-
sericordia sua Jesus Cbrislus largiri, el nieriiis non gacis aniiiii, providique consilii, prius paiiem Inno-~
ntistris offerre. Qnid raulta? ex lanio nobis concesso cenlii qualriduo usque ad occasum inirabiliter, et
beneficio, el firmaio, cives universi, servilia, et bo- ultra quam credi polest, cxaroinavil; sequenter au-
nore.s prsefalo iegi pollieiii sunt, et sine oflensioue lem Anacleii partem quairidiiosiroililerperscrutauis
ad ej'usprsccepluin famulari (Sl). Dux prseterea Rai- est. Sturiiose igitur, et diligenter-parlibus utriusqne
ntilphus supra memoralus audiens regem illum sic electionis audiTis, rex ipse clerum oninem et popu-
dcviclum, et animo consfernatum cum paucis Saler- iuin civitatis Salernilanse conaregari mandavjt, et
iiilanam civiiaiem fuhse ingressum, consilio habilo, episeopos, et abbales monasteriorum, qui convene-
mille fere equites, et Aptiloruin peditum muliitiidi- rani, et coraro eis laHter exorsus est: « Dbniini et
iiein congregavil; necmora, Trojam dimittens eapti- fratres, creriinnis veslrani non lalcre prudenliam, .
vatan. lotam snse alligavit poiesiaii, et inde proce- qua de re carriinales islos partes ulriusque fecerim
dens suj.-er comilis Rogerii de Ariano comitatiim convocari; pulavi cfenim, qiiantum nostrx attinet
advenil, qui coiitiuuo Alferitim Dracb, et Robeiium viiiuti, lali et lanto negolio finem iinjionere, etju-
dela Mai-ra, el Roberlum de Petramajori, ct Ro- siiiise semilam evidenter seclari, scd quia multis.
beritim de Polofranco, aliosque barones ipsius co- B . qiisesiionibusvariisque respoisionibusauimus noster
milis siire subjugavit ditioni. Poslremo eitmdemi impeditur, solus ego super hoc tanto negotio fineih
comltcm Rogerium ad suam coegit voluiilalem. Qui-- impenriere nequeo : unde si dominis islis cardinali-
bus ila peraclis dux ipse prope caslellum Paludis> bus videtur, ordinem utiiusqtie scribant clectionis,
suorum virluie stipattis castrametattir, die qtiidemi et ab utraque parte unus mecum in Siciliam descen-
Kaleiiilarum Decembris. Mirabatiir inlerea popultis> dat carriinalis, ubi, favente Doniiuo Naliviiatis Jesu
B n sveiilanus de ducis illius Rainulphi coiiliiientia,.i- Christi Salvatoris festivitalem celebraluri sumus,
et in prsedicti regis amore et lidelilale, cl Anacleiii ibique sapienfes archiepiscopos, episcopos, aliosque
servitio die, noeiuque siinul cum Doinino Rosse- inveniemus prudentis animi viros, quorum con>il"a.
luamio aniisliie invigilabat. Anuc.Iell pariem usque modo seclalus sum : tunc.
Aliud quoque non legendum silenlio fraternilaii i eniro ipsoruin aliorumque sapientum consilio super
veslrse explicabo. Ciim prsefalus abbasdeClaravalle, , Jioc negotio, divina inspirante cleroentia, ceiiissi-.
vir valde mirahilis et iliscretus de foedere pacis, et_ nmm flnem, quantum mese attinel polestati, impo-
Ecclesise unilate cum nominalo rege confabularelur,, neiuus. > Cardinalis ad hsec Girardus respondif :_
assidue rex ipse cum abbate illo stabilivif, ul tres; ((_;i Sciatis revcra, quoniam ex p.irte nostra ordinem.
rardinales ex parfe Innocenlii papse, qui ejus inler- pmiis nostrse nos onines scribemiis : audistis enim.
fuissent elecliorii ad regem ipsum yenirent, et tres; _ex ore nosiro seriem electionis, audisiis omnia, qiisc»
ex parte Anacleli et ordinem eleciionis utriusque: cuiiqtie circa nos gesta sunt: cardinalem quidem
'
regi ipsi insinuarenl, deinde rex ipse, ordineaudilo, ( mittenius Guidonem de Castelio, sapientem utique
utriusque parfis sanctiprem eijusiibrem eligeret ele- virum eltJiscretuni, qui vohiscum, sieut petitis ad
ctionein, et sic Spiritu sancto favente, ad pacis3 Siciliam veniat, deinde sicut sapienlise vesirse pla-
pcrveniret cuni tolius sui regtii magnitudine firroa- cuerit, perficiatis, Spirilus sancius Paracletus cor
lnenlum, quantum in suiarbitrio et scientia conli-. -vestrum illuminet, et corde recto ad Ecclesiaro, et
nerei. Cognoveral eniro, firmitei'que crediderat, to- verilalis lumen perducat. J Et, bis actis, unusquis-
'
titis nrondi Christicolas parti favere Innocehlii, ett qhe ad propria reroeavit. Allera die advenieiite"pr_e-
Sj"usponfiflcalum venerari; ipse vero solus ciiral diclus Girardus cardimdis cum suis reversus est:..
regni sui latitudine discordabat. Continuo ad Irino- sblus aulem Guido prsefatus cardinalisreuiausilcum.
ceniium papam, el Anacletum delegatum est, ett rege profeclurus, sicul stalulum est. Ex parle vero.
cursu rapido regls positio desHnaiur. Plaeuit itaqiie3 Anacleti simililer cardinalis alius destinatur. Quibus
eis, el consilio eoruin firroato ex paiie Innoceniiii " patratis,iiavigioparato, rex ipseari Siciliam transfic-
Aimericus cancellarius, el Girardus cardinalis virr lavit. Dux prselerea Rainulpbus j'am noroinalus
valde venerabilis simul cum praidiclb abbate de3 prsefaluin casiellum Paludis virilifer obsedit, quod'
Claravalle Salernum super hujiismodi eleclione ven- pi-oliis muilis, et maehinatiouibusqiiolidieexpugiia-
tilanda adveneruiit. Ex paiie vero Anacleti Mat- bat. Videns aulem riux ipse caslelluin iflud capeie.
tbseus eancellarius, et Petrus Pisanus cardinalis, ett noii posse, consitio babito, castelluni illud diniisil, et.
'
cardinalis alius riomine Gregorius similiter accele-- iri liiiibus Alifanis secessit; qui conlinuo= civitatem.

(51) Fortasse : sine offensione Romani pontificis.
Benevenlani aulem iiberi ab exactionibus omnibuss
Rogerii piivilegio reddili, sua servitia ei promise-
runt; sed pridem concesserat AnacJeius. Auxiliumi
ItominrimBenevenli,inquit in diplomate superius re-
lalo, contra hostes luos largimur, et confirmamus.. -
Quos anno setjuenli 1158 obscquii sui specimen ci-
flem deriisse, perhibei Falco, cum ait: Prmdktuss
texdominum pupaiH Inndceniium inpalrem, el do-
minum accepil, et ctvitali Benevenlanw,et per lolitit.
regni sui paties mandavil, eum patretn et dominum
accepisse. Nos aulem liiteris ejus acceplis,. dominum-
illum et patrem vocavimus,Scbismati ,sic renuntiasse
videlur Rogerius; pav tamen inter illuin ,.et Inno-
cenlium secula haud esl, quero anno 115!), ut iriem
nosler habei, prsefalus papa in Romana synodotiiu-
culis excomnmnkaiionis ailigavit, PERGER.
1245 CRRONICON. 12.6
illam, et munitionem castelil comprehendit, et suse A trem et domfnum accepit, el civilati Beneventanse,'
" - : et per toiius feghi sui partes maudavit eum
oblinuil potestati. patrem
-Iloc anno Anaclelus, qui sub nomine ponlificalus el dominum aceepisse. Nos autero lilteris ejus acce-
arivixit, seplimo die stante niensis Januariimortuus ptis dominum illum et palrem vocavimus; quibus
esl, qui sedit annis septem, et mensibus undecim, , peraciis Rao de Fraineia Beneventanse civitati, et
el diebus viginli duobus. Innocenlius ilaque ponti-- "regi Rogeiio rebellis apjjai-uit, et vineas Beneventa-
fex c.onftiiuaviribus sumplis, et amicorum virfute "noruriiincidi mandavit. Civesitaque consitioaccepto
accepla contra inimicos virilitei' insilivit. Rosse- Raonis illius infeslafiones regi noniinato mandave-
mannus igitur^piscopus lotius civilatls liiuinhabula runt, ut ciiissime eos ab illius advcrsitatibus eripial.
Benevenlanae pulsare prsecepit, morlem jpsius Ana- Rexillico, congregato exercilu, iier arripuit, el in
cleti signiflcandq. "ipsius sui advenlus virtute Montemmaranum, et
Hoc anno prsedictus imperator cum ad imperium castella - alia comprebendii, et igne comburit. lnde
snum. revertebatur, mortuus est in panibus Tuscise, super Ceppaliinum atlveniens simul cum Renevenle-
et eo defuneto Corradus ad imperium unanimi volo nis illud obsedit, et die.ipso villam rusticbrumcom-
sablimatus est. prehendit, et eorum bona deprsedata sunt, el donius
Anno H38etJiovo anno ponlificatus domini In- T» omnes eorum desiruclse. Sequenti vero die turres et
u.ocenlii secundi summi pontificis, mense Martio munitiones castelli in potestate regis dalsesunt. Rab-
p.rimseindiciionis.CumpriBdictusAnacletusmortuus elenim tle Fraineta liniore regis coaclus castellum
esset, cardinales sui, consilio accepto a fratiibus illtid rriduo anle exierat cum uxore, et- ad ducem
ipsius Anacleli, ad regem miserunl Rogerium ipsius feslinavit Raiiiulphum simul cum Raone de lo Tufo^
Anacleti mortem signilicantes, ut si ei placerel, pa- e't Orrico de Sarno, qui similiter facieni regis iu-t
pam consliluerenl. Rex itaque ut domini papse •gienies castella sua dimiserunl. Cives continuo Be-
Innoceritii partem impediret, volunlati eorum assen- neventani regem precanlur sujjpliciter, utcaslellum
sitjeipapameHgendipoteslatem dcdil; qui Romara - illud Ceppaluni civitati contrariuro, ad destruendtim
reversi fauloribus eorum eongregatis; medio mense largiatur. Quid multa? Rex ipse petilionibus populi
Maiiio, Gregorium eardinalem papam sibi.et inva- favens permisit ad diruendum. Nee mora, caiervsi-
sorem cons.iluerunt, Yicloremque eum vocaverunt. timBenevenlanuspopulusfesliiiat ad deslruendum,.
Sed Dei misericordia auxiliante, hseresis illa, et et sic radicilus universa cedificiacastelli evulsa sunt,
invasiopauco lempore regiiavit. Diebus autem non et civitas tola super illius gaudebat destructione.
multis evolutis, fralres prsedicli Anacleti," lanlani _ Nam si universas crtidelilaies, et perieula, quse ab
cognoscentes lurbationem, in se reversi, Domiuofa- , illius castelii domini passi suiniis, describere vet-
vente, cum prsedicto domino lnnocentio papa. pacis lem, nec lingiia dicere, neque siyio pronnniiare pos-
flrmaraentum coinposueruni, et ipsi, et dmnes ej'us sem. Unde Deum laudantes regi gratias egimus, qui
adversarii ad ejus Ddelitalem conversi sunt, et sce- iiobis illud ad deslruendum concessit. Et his aciis
leratus ille, qui stib Vicloris nomine" apparuit, ve- prsefalus Vex Capuanos_ Cnes adivit, et castellum,
sl.era,et mitram deposuii, et ad volunlatemponlifi- quod Calvum dicitur, comprehendit (52). Dux prse-
ci.s Innocentii pervenil. Sicque gaudio niagiio, et terea Rainulphtis exercitu congregalo horis omnibun
gloria exsullalionjs tota Romana civitas. exsultavit, invigilabal, ui regem illura virlute insiliat et acci
et ponlifex ipse Innoceiilius ad unitalem Ecclesise, piat uliionem. Rexvero, ut erai sapienlis consilii,
el concordiam, auxiliante Domino, perriucilur. Die- per montana quseque, et loca ardua castrametatur,
IJUSaulem noh multis evolutis, prsedictus apostolicus ei sic ducis vitabat prudeniiain, et virtutem, unde
cqnsilio acceplo Albanum venit disponens", excrcilu dux ille vebementer coiidolens meiite, et corpore
cbngregalo ad ducem R,ainulphuin venire, sed inflr- fremebal, quia corriis dolorem ostendere non pole-
mRate percussus venire non potuit. Ijtterea rex Ro- ral. Novissime apud Alifas moratur, existimans ro-
geritis congregalo exercitu In finibus, venit Apulise, j) gem illum Alifis venire. Rex vero, ul diximus, ducis
cogilans civilaies sibi ab. inijieratore ablatas suse consiantiam fugiens a casiello Calvo revertitur,- et
subiniitere p.olestali. Dux igitur Rainulpbus regis. iu finibus S. Agalhes lenloria sua poni prsccepit,
illius sentiens advenlum, totius Apulise partes sub- Benevenlum venire disponens; el inde airiolo exer-
movit, ut contra ejus rabiem unaniraiter insistant. cilu casirametalus est prope Bene-venlum, ubi di-
Nec mora, cursu rapido ad duceni fesiinaiit nomina- cilur Plancella, et ibi mansit duobiis diebiis. Turic
lum, el sic conlra regis.i!lius ferociam mensibus fere acceplo constlio inde recessil, et dislricto exercilu
duobusresislunt. Hsecintei',.sicut nobis esirelatum,. flumeh transivit Calqris, et caslra posuit spper pon-
pr_edictusrexdomJnum.paparo Iiin.occutium in pa- tem Valenlinum, mansitque. ibi tluobus diebus. Dux

(52) Vere Calvum (ubi olim Cales, ^iiilissime quse balur Capusettine.Gastaldus. Pandonulfus. Eadem
deserta mansit) et ab ejus consiruciioriis primordio autem descriptio, cura posiea suiis ager Calvo fuis-
jn ipso coiifiniofuit agrj Campani.: quippe in aii, sel assignatus,-iromutata non esl, quod ex prsecepto
879 ab Alenulfo, qui dein comes Capnse, el demum Larigob. Hb. i el ex
priiic. Pandulfi in Hist. PP. Joann_e
princeps Benevenli eyasit, seriTieari cceptum in li- privilegio quodam regirise. II-in Archivo
iniie Galinii, inctirrerite inCampantim,-ex Erchem- - Caropana: urbis "apeiitiir" : atoue ciiamnum manel,
• ...
pcrto num. 4Qet i$ est ialelligere; de tj.uo oifendB- de'quo alibi. PEHWR '. .*'•
 ' FALCOMS 1213
mi BENgVENTAKl;
autem noniliialus Rai.iulpbus*, ut eral piudenlis A , Melphiuin ivit, putans earo-suresubiiiiUere poiesla- ,
animi, in finibus roorabatur Peiramiajoris, pertra-. li, quod oluinere non poiuil, el inde icveraus sujjcr
ctans, iil casteiiuiii Apicis, quod rex minab.-siuroli- castelitun Tocctini adivil. Coniinuo niachinas ligno»
sidere, viiiule, el.animose.iliud libeiarel. R.x ita- iiiin lieri niandavit, virtule qtiarum tunes, casieiji
qne nominaltis Reneveiilanos piecatur, tfi iri ejus illius, et munilioncs destruerentur; sieque pars
auxilio unaniniiler festinarenl, Rossemanniis igiiur, qttsedain turriuiu diruia est.Dux inlereaRairoilpluis
qui tunc prsesul aderat, amoi'e rogis coacius cives circa euin quolidie invigilahai, ne rex ille lerras Ro-
universos rogavil, ct in e]i:s maudavit ausilio. Au- gerii comitis de Ariano invaderet. Popultts auicm
diens auteni rcx ipse easteliuro Apicis a niiliii!,Tis. casljilli, virluteiji regis, ei furoreni aspiciens sub
tft viiisprudentibu.s armaiuni fore, consilio. acccpto, ejus poiestaie ef.diliajie colla-submisil', ct casiel-
caslra ambvii, ci Petrscpolicinoecastellum aggredi luiu illud iu ejus doniinalione subs_clumest tertio
prascepil, el igne ferroque iltud dep.opuhuur; el lialeiid. 0'ctohris, octo qiiidem dies casiellum illud
i.iideproeedens casiclla alia comprelieiidit, et com- Toccuinohsedii. Quibtis.ita peractis, rcx ipse caslra
buri inanriavil. Pouiein Landufphi Farnitum, Cam- inde aiiiovif, et lemporc valde pluviali Beiievenluni
pugatiari, el Guarriiam, et civiiaieni comprehendit venii, et ipse inlra ecclesiain Sancti Petri apostoii;
Alipham, et igue consumpsit, universam quidem •* prope civiialeni siiam casiraineta ur (i.5). Totns.
suhstantiain civium, el Ecclesiaium.oiTiaius.galioise f|u,ideroejus exercitus infra civita.em hospiialus cst
regis, el tiirba innumcra prajdomim, quse eum se- Beneveiili, ibique mansit diebus tribus : lempus.
quehauir, comprelieiitlil,rapuit, dispoliavil, etunus- eniih ieri-bile pluyiaruii), ei valde peiiculosum iue-..
quisque, prout poiuil, dispartitur.,Lector itaque, si ral, et |UO iuveiiieiiriis ad exercittiiu necessariis^
adesses, super laii lantaqtieciviiatis sirage etconfti- nullo niodo a.dir.eTralebanl; imtle,,^sicul diximus,_
s.tone lurbatus deficeies, et flrmares a Grsecorum - infra civilalem Beneyeuii ac! reijjciHanduni exerci-.
lempore el paganoruro, laniani in, Clirisiianos rui- luni coiiiiuorati sunl. Rex iiilerea nominalus civila-
nam-el combus.ionem non acc.iiiisse-Cuniqtieiiiliter tein intravit Beneveiitanaro qtiarto die'. i.iifrar.le..
civitaiem illam Alipham cousiinip.sissel, exerciiu nieusis Oclobiis, et Ecclesias, el eivitatis. palatia,J
indeariioto, in finibus feslinavit Benafri, civitatcs el curiani "apostolicisludiosepercjuisivit, et ex'ercilu;
illas suse subniitlere poteslati. Continuo jussu eiu- refocillaio; castra a civitate aniovil et prbpe^easiel-.
delhati.saiegoiiloinjiiiielo, civilatem illainBenafrum lum S. Severi caslranietsiliis est. lnde procedens.
aggrerii, et exptignari maiidavil.Ci-vesautem, prout castolliim -ilorcone susc obiiuuil poieslali, cl his,
poteranl, et se el civiiaiein defenriebaiU. Rex ita- P aciis castelltim Sancli Georgii, et Petrse roajoris
que eoruni consiaiitiam aspicicns, cru.deli niaiiii eompreliendit. Gbmesigitur Rogeritis tle ATiaiiob&c
jussionis niinalur , ut civilaiem illam insilinnl, audiens Apicis castelluni dimisil, et villariiS oinni-
, Coniiniio, peccaiis imminentibus, civiias illa.val- bus, ut rcgi obedireni, liceniiain largilur, el ipse
<le uiuuita ei divitiis plena capitur; ct civium civitaleni inlravil Arianuni; ibique conlidens' dueis,
omnriitn bona et divitiarum uiagniiuriiiies ab hosti- Riiiuulphi auxiHum atlinvcnil; qua ditsre iitillb rou-
bus capiunlur, et divissejicr partes adiijhilum sunt do ad regis volunlatero perveirire voluil. C.Ontinuo
convcrs-e. Viriiiaque, eimulicres, parvulique eorum- rex
ipsecaslelluin Apicis susc alligavit li.leliiaii'. et
per moiiiaiia fugiunt, oiiinibiis.coitiin bonis in roa- rex ipse ad castelliiin Taiiiarum d cbus qualuor ino-.
liibtis rapientium, et prsedonurodimissis,.sicque civi- ratusesl. Pra'faliis aiiteiirdux exercitu congiegato
tas illa, et turrium ejus muniliones in polestate
prope civilatem Arianum venit custoriiens, ne rex
regis subacta esl. Et lali crudeliiate audita Prsesen- ipse quoquo modoeani invaderet, et sic rex ipse,
tiajnim castelliim el Uoccaromana ad regis volun- ct riux ad'invicein laborabaut. El his decursis prse-
tatcni coiivertitur, et alia castella circuniqiiaquo1 diclus rcx a Taroaro illo castello discedens.csrca.
contigiia. Quibus actis, rex iude reveiiens Beneve::- Melpbitanos fines fesiinavit; el iutlc proceilens ca-
ttim venit, clad Paludis caslellum casliametaiiir' D slclltiin S. Agathes vahle miiuiiuni suse obtiuuil"
duoriecimo. die nicnsis Sepicnibris inlrante. Dtix potestali, et nlia castella ibi coniigua. Dux interea
inierea Raitiulphiis, qui lanlo regi rcsislere uon po- noiniiiaius civitatcm regebat Melpliimn, ne rex ijle
leiat. dolore cordis c-iiicussus circaAiiphanos fines; qiioquo morio nigenio eani invadeiel : prajfalus
inorabalur. Inde proceriens rex ipse ad' civitaiemi auicin rcx coguosccns ducem Raitiiiiphuin jugiter

(55) Manent etiainniini htijus Ecclesiie -r.idera in: iroVaticano caropo exlra Roinam condiiam llasili-.
planuie, ul noslri Falcnnis tistirpeni verba ad iin. cani iniiiiireiur; sieuli non alia occasioneexcitnliis
1157, juxla flunien Sabhiili; eamqtie Theoderaria, , reputo exlra Capiiain, Tareuluin, Viennain (Nulani
nvor ducis>Rofniialdi, qtti setlil ab aii. 9'ii 1 atl an.,• initlo, aliasque urbes) Ec.lcsiaSeiricm riivo, stiiiiiuo.
' ©77 construxil; quo in loco mullurwii ancillurtimi cullu oliiii habita., quiiium prinia ricscriiita habe-
insiituil, ul perhibet PiiiihisDiac. lib. lur iiosiro Michaelimoriacho iii stio S.mctuario
£«' ca.Hi-6.uirt' par,_
vi,,cap.,l., Al boc Rogerii icinpore \\Auoii, aderantt ' lii; aliera Pelro Diac. lib. iu, cap. 45 et 57; icrtia
Moi.iiaies-ulreorj.qusemonaslerium S. Peiri aposl.. veio. in. quoriam Diploinale nieinor.ilur Callixli II
pariier iiiijic'ui>aliim,nienioraliiinque Falcmii ad1. apud Bibl: Floriac. qua deinde labciiiibus aroiis
pii. H21'int_'ahi'bem situm incolebaiil. Tbeotleradat ignorata/vulgus, qiiem scculi postca suiit tlociiotes,
.uiieni eam exlra Beneventi moeniii cousiruxisse: louge alias ciiiTiiiiticmcoiihirucndaiuni cxcogilavitt
Vidciur Eec.csiair,, ut piu iiuodaui--"-">-">'- i>-._.ii_iii
i pi^s ijiiidcm,lalioiies.^PrrjECit.
 3249 CHRONICON. 12S3
.eonlr-ase, et suos obsislere,-ei Apulise civilales tue-__Aomnibus stiis circiiniquaqtic maneniibus ditexif,
ri,«consiIiocoiniriiinicalo, castella, qiisecomprehen- ut armis eiluctis ai eiim ponvciiiant. Litteris jtaqua
derat, iiiilitibusctviiis armalis.miiriirii et observari ejus acceplis ad impcriiini cjus obtcmpcraveruni;
.Ttiandavit, et jpse rex Salernuni ariivit. riisponens deinrie rex ipse exerciiu cmigrcgaio Bcncvenium
ad Sieiliam revertl, ijuam longo tempore diiniserat. venii, et sic con:ra iuiiuicos cxpugnandos festina-
JUdux nominaius Barum descendif, et mariuos vit.
flnes visitavft, popiihun omnem hortando, ul tem- Iloc anno iv Kalenil. Junii, mons ille, qui prope
pore opporluno, viribus smnplis', et armis, conira civitalem Neapolim esse videbatur, igncin validum,
regein obsistant, qui unanimiter, et corde devoto el llaminas visibiles projecil, per dies oclo, ita ut
-paratos fore clamiutlianl. civiiates ci conligiise, cl CTSira moiiem exspccta-
Aiuio 1159, Domlnicse Incarnalionis, ct decimo baiil, ex cujus iucenriio pulvis nigcr, ei borribilis
anno poiitiflcatiis domini Iiinocentii secundi siiinnii exivit, et tisqtie Salermrn, ti Bo evo:ilum, ei Ca-
.pontificis, et universalis papa. mense Martio sectin- piiam, el JNeiipoliinpulvis ilie a fncie ven;i pervo-
dse indictioiiis, hoc anno prcefatus aposiolicus Inno- Javii; ignis vero ille per riics oclo vistis esf, de qtio
centius, oclavo die intranle mensis Aprilis, Romse pulvere clves mulli BeneveiUanorum, et ego istius
B
synodum celebravit. Ad cujus sacri conveiilus prse- operis deseriptor collcgimus, per ilies vero liiginia
senliam archicpiscopi, episcopi et abbales iiinumeri pulvis ille stipcr lerrain visns esl. Cumque, ut su-
convenerunl: iiiique ihler csetera, quse, Spirilu pra riicttiro csl, rex Rngeiius excrcitum congregas-
-.anclp meriianle, slatula stiiu, vinculis cxcoiiiniuni- sel, super comilis eivUatem festinus adivii, et civi-
cationis alligay.itregem Rogeritim prsediclus aposto- talem illam aecrrime expugnans suse eam alligaul
licus Imioceniius in prseseiuia omnium Calliolico- dilioni. Coines aulcrn fugam petens Trujain i.igves-'
rum virorum, qui conveiieiant, ct ejus onnies sus esl. Deintle rex ille civiiaies, ct casira Capiia-
sequaces. Ifoc annoRainulphusdux, dequo in supe- natsc siisc obliiroit potestali. Dux praifirea lilius
ribri tractatti meniionem fecinms, ardentissimo fe- prsefati regis civitnlcs cunclas Apulise, el mnritimas
bris synoche, calore correpttis, uliimo die stnnte ad suuin convcriit impci-iiim, pacem oninilius, ct
mensis Aprilis ex hoc iiuindo decessit apuri civita- securitateni affii-mans. Barutn quiricm civiiaiein
talem Trojanam, qiiem riuceni Gtiillelmtis venera- valrie munitani obiinorc non potuil; qiutlringentos
bilis ipsius civitalis episcopus cum universo clero el eniin roilifes princcps civitali.s secuin deiliiebal,
populo diligenler ef lionesle, lacrymisque mananti- prscter.cives quinqiinginln millia habilanliiim. Dux
bus sepullurse infra episcopiuro Iradideiunl.-O qtian- ilnque nominafus civii.tlem illaro Barum cogrioscens
tus Iiicfus omnium, el virgiiiuni, et viiluaruui, pue- capere non posse, exerciln suo convocal.o, ad patrom
rortnn, el senum Titriusque sextis, ot milittiin, rcgem Rtjgcrinm, qui in Trujauis morabaiiir Confl-
civiiaiein illam invasit! qucni si rariicilus describere nibus pervenil, cl eis. in uiium conveiiientihus, sui-
lentarem, uecdies sufficerent. noc copirrdcsti-ilicnrii. diose iractare ca^pcnml, qnaliier civilatem Trcja-.
Barensfs itaque populus, et Tianensis, Melphiensis, nam siucsubinittaut jioleslafi. Qualuor quitlem mil-
Canusinus, etomues, qni sub cjus domiuio, cl jno- libusinlerjeclis a civitale Trojana comes Rogerius
teclione confiriebant, consolatione oblila, crinibiis Ariani cum seplingeiuis militibns tle morte despera-
evulsis, peclo.ribtis laniatis el genis, ulira liuma- lis niorabantur. Cives revera Trojaui cum extraneis,
jium modtim Iugebanl. Liigcbanl- enim thiccm qui ad eos confugeranl prse tiinore noininali regis
piissiniuin, el ari rem universortim, qui lolius sui civiiatem illam lueijaniur. Rex itaque civitaieni il-
ducatus hahenas diilcedine, et Iiumaniialis suavi- lam sica lantoruin virorum virlute immitampbrscn-
lale, furore oinni deposilo tlisponebal. Quifl mtil- liens ad castellum Bacharczza ibi Vicinuin diicenios
la? de inoriis illius coinpas.sioiie iniiiiicoruin eiiain inilites dimisil pro civitalis illius iiifesialione, cl
aeerbiias, et de ejus prudentia condoleus, Iacry- ipse cum duce nominato fllio suo,' simulque eoruiii
mansque compaiiebauir : sicque tofa fere Italia 0; exerciiu advocaio super civifatein Ariaiium comiiis
de ejus probitate, et prseliis, horis omnibus reci- Rogeriivenil. Coniinuo rex ipse civilatem illam ob-
labat. Audiens aulem prsenominatiis rex Roge- setlil, etjignorum machinas atl expugnanduin eam
rius ducem Rainulphum virum bellicosimi, el ma- fieri. maroiavil. Cives aulem, el miliies, qui cum
, gnaiiimuin ex hoc muntio obiisse, vaniiaiis cl ela- eis eranl, nihil ex bis, qure ingerebaiitiir, nielue-
lionis spirilu accensiis ultra humanum nioJuin ga- baiil; ducentos eniin niilites et vigenti fcre millia
visiis esl. Gavisus utiqne, el morte communi obliius arroaiorum in eiviialem iniroduxcrunl. Rcx itaque
«xa^slual, animoqne concipiens, ut exercitu con- sic eam paratam ct rounitain aspiciens casira amo-
^rea;atf)Apnlisefines insilial, eamquesuse siibiniitai. veri prsecepit et ftirore couimoliis vineas, oiiyas, 11
iitioni et fulelitaii. Qnitl mulla ? sepiem navigiis arbores, cl sala eoruin, que inveniri j)oteianl,inci-
anmuortim paralis, el auri, argeniique maguiludiiie di niandavit, et devasturi,.-et sic civitatem illain di-
Jitatis, die seplimo statite mensis Maii, Salernum inilttiis biritiop.er confinia illiiif moralus est.
traiisfretavil. Conlinuo clerus omiiis et populns Sa- Eodein temjjore prsefatus apostolicus Innocen-
lernitanus landibus multis hymnisque sonanlibiis lius prsedictum dticcm Rainulphnm obiisse autliens, '
regem illum suscepit. Nec n.oj-a, rcx ipse litteras salis satiSquc eondolbit. et consilio commuiiicatt», .
JS,*I FALCONIS BENEYENTANl I2S2
urbem Rnmam cxivil, millc cqulttim calerva siipa A -veri jiibe'nt> ui iii secnriori parte manerent. Dux
lus, et peiliiinn malliludine copiosa, deinde ad civi- autem regis fllius, mille fere equites accipienl sic
tatem Sanc-ti Germani pcrvonit. Cnmqiic-prscfalus aposlolicum discedentem deprebendens, insidiis
TPX aposloliciim illum urbe egressum persensil, constitulis, super apostolici mililes insilivit, qui po-
legalos suos prse.diclo aposlelieo de pace manda- tenliam et insidias senlientes lerga vertentes fugam
vii, et volunlaiem aposlolici, ei petiiionem polli- peuinf) et secundum vires per loca illa diversa aufu-
celur perficcrc. Aposiolicus aulem Iegatos regis giunt. Prsefaliis vero princeps, et Riccardus de Sa-
lionesie accipiens, cardinaies duos ad regem ipsiim pacanina (54), el Romanorum miiltitudo evasit,
.trans-misil, pacis cl dilectionis firmamenlum descri- mniii vcro militum, et peditum in flumine' mortui
iens.ciut ad civitatem Sancli Gcrmani rex ipse suntjinullos in caplioneregis forc audivimus. Aposlo-
festinaret. Quid miilla? Cardinales illos rex ille di- Jicus auiem Innocentius post suos omnes quasi secu-
ligcnler et lmneste accipiens, civilatcm Trojanam, rus incedebat. Eti ex improviso militum caterva
qnam obsidebal dimisil, el cursu rapido ad prsedi- «um aggreditur , Iieu dolor ! et Hliim compreben-
clum apostolicum cum duce filio suo, et exercilibus dunt, omnique suo lliesauro et ornalu diviso, du-
suis fes:inat; continuo per legatos suos ab ulraque cmit illum ante regis aspectum, et sic conlumeliis
parle de pacis foedere interloculi snnl. Aposlolicus B diialum, caplivum illum in tenlorio, quod rex illi
iiaqne princlpalum Capuanuin a rcge petebal, quem transmisit, inlromillunls et consequenler apostolici
injuste principi Roberlo abslnleral. Rex vero nullo cancellarium Aimericum et cardinales caplivos per-
modo principatum illum reddcre voluit, el sic per ducunt. Decimo autem die stante mensis Julii, pon»
diesocio disceplatio talis hiler eos liabita esl; el bis lifex ipse Innocentius caplus esl (55). 0 quanlus
actis prafalus rex suo omni exercilu coacervalo, ad luctus, el mceroris abundaniia mentes fidelium et
lerras, qusc lilidrum Rurclli voeanliir, aceeleravii, civitales apostolici invasit! quod si rarlicitus deseri*
de quibus lerris partem qiiamdam castrorum suae bcre vellem, nec dies, nec lempus sufBeerent. Quid
snbinisil poteslali. Aposiolicus autem, et qui cum eo multa ? Contimio rex ille per legalos suos ponlifict
erant, regem illum in partes illas recessisse cogno- Innocenlio, quem caplivmn lenebal, suppliciter, et
scentes, castrum quoddam nomine Galluzzum ag- nllra quam credi polest, mandavil liumiliter, nl
giedi prsecepil, el devaslari. Nec mora, prsefato pacis et concordise manum componat. Apnslolicus
vegi nuiilialum est qualiler jam dictus apostoliens itaquesc dcstiliitiim virtute et armis, el desolalum
castellum 'illud essel aggressus. Quid multa ? cursu aspiciens, precibus regis et peliiionibus assensit,
rapidissimo rex ille ad lerram Sancti Geimani, ubi _ el eapilularibiis el privilegiis ab utraque parle fir-
apostolicus ipse morabauir^ pervenit. En subilo de matis, rex ipse, et dux filius ejns, et princeps se-
regis advenlu fama terribilis pervolat, el continno ptimo decimo die stanteroensis Julii anle ipsius apo-
caslra regis confixa sunt. Apostolicus iiaque, et siolici prsesenliain veniunl, et pedibus ejus advoluti
princeps Robevlus Capuanus, el Romanorum militia misericordiam peiunl, el ad pontificis imperium
rcgis adventum scntiens castra eorum omnia amo- usqueqiiaqiie fleclunlur. Continuo per Evangelia fir»
(54) Non sic, sed De Rupecanina, quod oppidi Maii aclam demonstrat; in quam prsefato anno
esl nomen in cpiscopalu Allifano. Hic Ricliardus (Vsiiim conligit Dominic.se ascensionis. Huncque
fraier fuil RaynulQ, qui ex Abellini, aliarumque F-.lcnnis l..ciun familiari in sermone, meo mo-
plurium civiiatum, oppidorumquc comile, dux Apu- re, apud amiciim, doctunKiiie virum, ut saepeetiam
iias ab Innoeentio, et a Lothario fuil insiitutus; pleiaque alia antiqna minus triia, sie eliam olim
exque Comite Roberlo natus eral, filio senioris co- enarrabam; qui applansu tunc suo nieam amplexa-
mitis Raynulfi, germani fralris principis CapuseRi- lus iiileipretaiionein, nescio cnr posiea eani scripto
cbardi I, ut alibi esl dictnm. PEREGR. tradens, per me profecisse, (qnod non bac tauliim
(5o) Baronius non haliet TO,stante, ct absolute vicecommisil) dissimulavit; Baroniumqne gravissi-
legil, decimodie mensisJulii, ac perindc id conli^ nmm absque controversia; sed quem ea non semel
gisse censuit vi Id Julii. Sed cerle Innocenlius fugerat, ut dictuni esl, maluit super boc laudare
caplus a Rogerio fuii u. Kalendas Augusti, decem p auclorem. Iniegros autem uniuscujiisque mensis
tanlum diebus Julii resianiibus; nam quarto die, dies in tres sectiones, lioe esl in dies intranlis,
inquit Anonymus Cassin. pace facla confirmavit illi iriediantiset exeunlis, quos stantes appellabant, cuiii
tolam lerram : die nimirum prsedicli mensis; a quo olim disiinguerent (Synesius epist. & in dies lanlum
nosler die tantum discrepat. Die vero ilta, ait, in inlrantes, et exeuntes partitur menses) de quo
qua prwdhtus aposlolicus pacem cum regefirmavit, exempla sunt nimis obvia, priscorum Latinonim
B. Jacobi feslivitas celebralur. Quocirca in eodem Nonas, Idus, el Kalendas aliquo pacto videnlur vo-
Falcone anle haec verba legam : Rex ipse, el dux luisseimilari; sed ea praater alias adbibita exce-
plius ejus, el princeps seplimo die slanle mensis Julii plione; ul slantem diem ab ultimo mensis die di-
ante ipsius apostolici prwsenliam veniunl, rion sepli- stantem, non a Kalendis, et a principio successuri
mo decimo. Sed in anlecedeniibus, ut dixi, nil mu- mcnsis, ut rem, non sicut docueram, tradidil idem
tandum. Nec ubi de eodeni Rogerio pag. 128, qui amicjis meus, denoiarenl; quam differentiani Falco
die seplimo stante mensis maii Salernum t ransfre- vel nesciens, yel non curansj non diverso calculo
tavit, a quo simul loco Baionius expunxil, Tosiante. dies Kalendariim, quo dies stantcs supputavit; Fe-'
Sane quinlo dieslante mensis Mrt/j(l'orlassevi, non v) sliiiiique D. Jacobi Apost. celebrari dixit vn Kal.
an. 11:20a Campanis cdnsiituliini principcm Ricbar- Augusii, quodvin Kal. ac septimo die slante Julii
dum liujus ndminis teitium, cum idem dicit Falco venenatur : ad anniim tamen 1151 feslum S. Angeii
ac subdit, die Ascensionis Domini quinlo die ipsius figit i!i Ka'I. Octobris nullo errore: quippe ibi re-
Maii stante a Campano ascliiepiscopo illum conse- CdlSilUS.PF.REGfi.
cratmn, uiique ipsam consccrniioncm '27 die
 - '
i£55 CIIRONICON, . 1254
niaveriintB. Pelro, ei Iunocenlio paprc, ejusque suc-- ,A civitaiem rcgressi regis interiiionem omnibus pate-
cessoribus canonice Intraiilibus fulelilalem deferre,, faclunt, el licet dolore commoii cives ex tanla regis
caaleraque,quse conscripta sunt. Regi vero Rogerioi responsione, quaiuor tamen miliiibus prseceperunt,
statim Siciliseregnum per vexillum .dohavil ejus dncii ul sepukro fraclo cadaver ducis Rainulqbi exlra-
lilio ducalum Apulisc, principi alieri filio ejus prin- lieretur, et extra ciyilalem educerenl, nt furore regis
cipalum Capuanum largiius esl. Die vero illa, ini sedalo, ad eos paciiice ingredialur. Jussernnt etiam
qua praediclusapostolicus pacem cum rege iirmaut, , inimici ducis prsefati cnidam militi nomine Gallicano.
B. Jacobi apostoli feslivitas celebralur; vu Knlm- qtii dticis illins fidelissimus fueral, ut ipse Gallica-
das Augnsti. Et liis aclis, missie solemnia celebrnvitt nns ob injuriam diicis defuneti,ei eiusdem Gallicani
aposlolicus ipse, ubi satis abundeque de pacis con- doloiein, lunnilum frangerel, et ducis «ssa pelli, et
tinentia traclavit.Lsetiiia igitur, ei gaudii abiitidanliai feiori adbuc circumplexa manu sua exlraberet; qui
unlversos inhausil, et ccelorum regem jiiagnificanlesi Gallicanus timore eoacms, et ne lanli regis furorem
supeT.pacisnrmatoe el concordise dextra lasiali sunt. incnrral, (lieu dolor!) quasi mente bilari cum aliis,
Benevenlanus itaque populus pacem audiens firma- ducis ossa involuta, utdiximus, eduxit. Gonlinuo in
lam, et rcgem volunlati aposlolici alligalum, lantoi collo ducis defuncti funem Iigari fecerunt, qui ejus
gaudio el exsultalione triumphat, quod si ex (otoi B J jnimici exsliteranl, et usque ad castellum civilalis
describerem, deficerem in tempore et locutione. per plateas traxernnl, deinde reversi usqtiead Car-
Aposiolretisigilur, pace firmaia cum nominalo regc, bonariiini foris civilaiem, ubi slagnum luteum;
Beireveiitum ingressns esl die Kalcndarum Augusli, pulridumque inerat, ducis ipsiussuffocaverunl cada-
'OiiemBeiievcnlanus populus lionore mullo, ol devo- ver.(56), beu ncfas «i-diciu mirabile! totam protinus
Xione cordis suscipiens, qnasi Beaium Petruin ini civilatem, liinor et luctus invadii, quod unusquisque
carne aspiriens, telattis valdc gaudebai. Rex nulem morlem oplabal, el amicorum ducis ipsius, et
foris civilaieiii Beneventi casiramelalus est, quia Inimicorum (Regem quidem teslor aeternum, Judi-
rex usque ad Porlam Sancii Laurenlii cum domino cemque sseciilorum) lale lanftmique faelum borribile
"apostolico comiiawr. Die vero ipsa ad Ye.speram in generationibus praeteritis, el inier pagaiiorurii
rexipfecivitalem ingreditur, el-cnriamdomini papae seciam nunqnam legimus accidisse. Ilacc siquidem
cscendens, cum eo aliquanlirm morntur, deinde ad crudelitatis potcnlia quid regi illi profuil? quae
episcopium pergil, et Bealse Mariae basilicam, et victoria, vel majestatis gloria ei successii? sed. ut
Barlhoiomsei apostoli ingrediens pro saluie sua ora- incnlis suae furorem pacare desiderans, quoci non
vit. Intravil quoque nionasterium S. Sopbia>,^l anle potiiit exercere in vivenlem, operatus estin defun-
allare S. Mercurii se prostravil. Inde procedens C * ctum. Revera, dum dux praedicms yixerat, iicet cum
clauslra monasierii, et dormilorium, et lefeclorium paucis adesset,ipse lamen rex nullo modo circa ducis
perambulavit, et monaclioruin oraiionibus se com- ipsius aciem, eisi eum decem millibus armatoruni
mendans, civitalem exivii per-rorlam Snminam, ct insiaret, propinquare audebat. Unde ei .visum fuil,
ad casira gaudens renieavil. Rossemannns autem, menlis _suae rabiem aliquanlisper fore mitigatam.
qtii conlra voluntatem aposlolici quolidie pugnabat, Sed redeannis ad causam ; dux ilaque regis illius
arcbiepiscopus a Pelro Leonis consecratus, de. Be- filius fa>:tumbiijiismodi audiens ad patrem accessit
nevento expulstis est,- el miser ipse cum domino audacier, et facti illius ordinem redarguit, ct pre-
rege fesiinavii. Et his actis casiellum, quod Rosse- catur palrem, ul sepuliurae dux ille debonesiatns
mannas ille ad Portam Suinmam fabricari jussit, traderetnr. Rex igitur ducis filii favens orationi sc-
dominus papa destruxit: et in bis diebtis' cives Nea- • pnliurse illnm tradi mandavit; el bis aclis civitatis
politani veneninl Beneventum, et civitatem .Neapo- populus, ul ingrederetur ad eos, exspeclabal, sicut
lim ad fidelitatem domini regis tradentes, ducem promiseral. Qui nee sic voluit civitatem Trojam.
filiu.mejns duxerunt; el ejus fidelilati colla submit- inlrolrc, sed casira inde amovens civitatem Baren4
lunt. Prtefalus pr33terea.rex,exercitu amoto, Trojam sem adivit: qriam terra, mariquaobsedit; cuinque
adivit, et civitalem ipsam suse subniisit potestali; prasdictus apostolictis civitatem introisset Beneven-
episcopus aulem Trojanae civitatis Guillelmus no- tanam, omnem ordinalionem a Pelro Leonis factam_
mine, etpopulus civitatis legatos prsefato delegave- deposuil, el a rossemanno : die veroAssumplionis S.
runt regi, ut civilatem ingrediatur, el inler suos Marias, el in passione B. Barlholonw.i episcopium
fideles et amicos boneste nianeat, et secure. Rex descendit, ct missarum solemuia lionesle celebravit^
vero, legatis accepiis : t Non civitatem, » inquit, elliis aclis, praedictiis aposlolicus a Romanis sa^pe
t ingrediar, donec tradilor.iile, Rayniilplms scilkcl, vocatiis, secundo die slante mensis Scptembris, iter
inter vos manseril. t Conlinno qui missi fuerant, arripnit, et Domino favenle, Romam repedavit., .
(Mi)Exlra urbes sub ipsis muris ad excipiondas Et fortasse locus pridcm snb. muro urbis Neapolis, •
sordes oimies de more eomosa ista, el foetida sta- qni eliainnnm antiquo nomineappellatiir Carbonariu,
gna tunc depiuabanliir. Loci quid lale deseripsit eidem usui fuit; sed mulio qiiidemaHte,Francisci
Joannes-Boccacius in Fabella de Magisiro Simeone Petrarcbae aetaiem, qui- Gladiatorum mumis se
iis verbis: Erano allora per quelta conlrada fosse, ppeclanie ibi «xhibitum ail lib. v Eamil. epist. Q.
nelle quali i lavoratori di quei campi facevan voiay PEREGR.
la Gomessaa Civillari, ver ingrassarc i camjri toro.
 1255 , FALGONiSBENEVENTANI 1220
Hoc aiiilo Cregoriiis Bcncvenlanns nniisies a do-1A utcxutraquccapiivi, sani, el incolumes reddereritur.
miiio papa Innocciilio consecralus Benevenlinn in- Quid piura ? a JudicibiisBarciisibusjndicaUim estnt
iravit secundo <!ieinlranle mensis Scptembiis, et princeps iile Jaquiniiis civiiatis, qui eioculiim jussit
dominus papa Gtiidonem diaconum cnrditinlcm re- evelli, el e]us consiliarii in potestnie essent regis.
clorcm Benevenii ordinavit. Auiiicns anicm popnlus Confesiim princeps illC',et consiliarii ejus Guaiferius
Rornaiuis doniini papae Innoceulii adveiiiuin cater- quidanii el Abiut, c;eterique eorum consocii anie
valim obviam exivit,ctilIuingaiidio niagnoel bonore regem cbnfessi sunl, jussu, el consilioeorum lnmeil
suscepil, deinde eum hortabatur, ut pacem, quarh oculoiimi milili pracdicto evelli fecisse. Nec mo-
cum rege Rogcrio posucral, consilio eortim con- • ra;priiifipeiii illum elpra?dictosvh'os,aliosqucdei'em
fringerei. Aposiolicus autem niillo modopetilionibus laqtieo reciisuspendiprafaiusreXjeldacemaliosocu-
eoruin"consentire vnluil; dicebat quidem sic Do- lis et membris Iruticari, civesque alios prudentes li-
inino placuisse, quod per ejus captionem pax hu- gari, etvinciilis leiidri, cortimqiie liona auferri; sic-
jusmodi facta fuissel. Cumque, ul supra diclum qiiedeciviiatcillaBareiisiiiiaiidilamfecituliioneni.Ti-
est, praefalus rex civitatem obsedisset Barensem moritaque, et tremor tair.us civilalem illam invasit
lniiocentiiispapa.cum intra civitatem esset Beneven- quod iiemo virorum et -iiiulieriiiii per plaleas, et
tanam, episcopum Oslienscm virtim valde venera- "' vicos incedere palam audebat. Lacrymis qiiidom,
bilem ad civitatem Barensem delegavit, poptilum et suspiriis Salvaloris misericordiam invocabant;-
,- civilaiis monendo, ul ad regis fideliiatcm colla snb- ul eorum affliciioui subvcnire dignaretur. His iia
tnillanl, et ejus voluntali famuleniiir. Popultis gestis, consilio accepto, rex ipse exercilum divi-
autem Barensis, ut erat supcrbi anitni, etclalioni dens Saleriiiiin adivit quinlo die stante inensis
stipppsiius, episcopum illuni, tit civiialcm ingrede- Oclobris, ibique de negotiis suis et aciibus tracta^
ratur niillaieiius est passus, diciis quoqne ojus nul- vil. Octo retro itiebus intraniibtis mensis Octobris
lo modo credcre perlcnlavit. Quid mulia ? Episco- civitas illa Barensis sic alilicla et cxagilata est;
pus ille revertens, Barensis populi feroeiam, el ela- Cumqne Salcrimm rex ipse advenissei, iiiimicis
lionem Domino intiinabat apostoiico; inde ut di- suis terras omnes eortim abstiilil, et sacramento
clum cst, Domimis papa Romam reversus est. Rex eos perslrinxit, ut ultra monies feslinarenl: quod
igilur Rogerius populi illius Barensis aspiciens su- etfactum esl. 'Comilcm vero Rogerium de Ariano
perbiam, consilio habito, machinas ligiiorum, et cjus advcrsariuin simul cuin uxore sua navigio pa-
turres triginta fere ordinari prascepit, ut civiiatis rato in paries Sicilisc caplivum mandavit, sicqne
muros, et muniiiones prosternat; quibus peraclis viiidictam perficiens super iniinicis, quinto die in-
propeciviialis iiiurum machinas illns appropiiiquari " iranle mensis Novembris navigio armato Panorimuii
viritite inulla niandavii, et continuo turres, eimuri iransfreiavit.
civilatis prostrali frangebantiir ; palaiia etiam civi- Hoc anno xi Kalend. Februarii primo pnllorum
tsilis,'qnse prope civilalis murum inirinsecus erant, canlu terra?molus magniis faclus csl, ila quod domos
iracta riiebanl; sicque dunrum mensium spatio corruere piilabanms : cumque, ut praediximus,papa
Augiisti videlicel, el Sepiembris rninam illam, et Innoccuiiiis civitalem Beneventanam recuperarei,
timorem passi sunt, famis etiam, asperitalem et Guidonem diaconum Romanae sedis virum valde
siiis suslinenies, paneni iinum sex romcsinis eme- discrelum, et moribus ornatum reclorem civilatis
bant, carnem, ulaudivimiis, equorum coinedebant. Beiieventana; ordinavit. Qtii reetor usque ad Ka-
Novissime autem tum pro lame, luiii pro popnli lendas Marlii in civitate permansit. Deinde aposto-
sediiione, qtiss inier eos orta eral, quosdam civium licus alium misit rectorem Joannem nomine,-con-
cum Rogerio de Surrenlo, princeps civitaiis, Ja--• sangnineum suum, subdiacouum, et Guido ille Ro-
quintus nominc, ad praclalum regem mandavil, riiam repedavit.
s.ddens in mandalis, quia civiiaiem animo libenti ei Anno^IiO et undeclmo anno pontilicalus pra3-
redderet, diinimodo srcuri circa cnni, pace accepta, , dicii domini Innocenlii, nieiise Martio lerliie indi-
'
consislant; et rex capiivos civitalis, quos habebal, ctionis. Hoc anuo pnedicius rex Rogerius Ampliiisufn
eis reddat, similiter honiincs regis, quos civiias lilium suum' principem Capuanoriim magno eum
babebat, dimittal. Nec mora, paclio lalis et ordina- cxercilu miliium el-pedilum trans civitalem Pisea^
lio etregi placuii, elciviiati, sicque civilatis popu- riam misit, ut provinciam illam suse subjugarel po-
lus, pace accepta' acquievit, et; ssicramenlisdalis, lcstaii; qui vero princeps excrcilu illo acceplo, sicut
|»ax constituia apparuii. Ilis ila peractis, en adcst rex pater cjus jusserat, labore mulio peregit, et
iniies quidam, cui praefalus civilatis princeps ocu- Piscariam transiens castella copiosa ibi coniigi:a,
Imn evclli praecepit,pcdibus regis proslralus oravit et vicos comprehendit, el spolia illorum prscdatus
ui juslitiiiin sibi deprncipe Baiensi facial, qui esl,eiquaedam eorum igne eonsuriipsit. Diebus auteni
liimen oculorum sibi evidsit. Rex ilaqno conlisiuo iinn multis inierjeclis, prsefaius rex Rogerium ducem
furore accensns, et ullra quam ctedi potesl adini- filiiim siium millc cum miliiibus ct peditum maim
rans, cursu.rapido vocari fpcii judiccs Trojanorum, copiosa in anxiliiim praefali prmcipis delegavit. Dnx
Tiancnsium el Barensium, ut de pacto judicarent, itaque cum principe fratre suo simul alligati pravin-
ouod rex cum civitate Barensi posuerat, vjiklicci., cUirniilatn prope Ilomanos fsnes adjacentem timore
 1257 CIIRONICON. ffiga
"rnulto ad eorum imperium suomiserunt, unde prae-,A et episcoporum ordinala tractavit. Inter eaetera et«
dietus apostolicus Inrioceniius turbatus, consilio ac- enim suarum dispdsitionum, edictum terribiie in-
cepto Romanorurii, ad eos per cardinales direxit, , duxit, totius Italiaeparlibus abhorrendum, et morte
ne aliena invaderent,«'t Romanis fines non usurpa- proximum, et egestati, scilicel, ul nemo in lolo ejus
rent, qiii apostolico rescriberiles responderunt, noni regno viventium Romesinas accipial, vel in merca-
aliena pelere, sed solummodo terras ad principalumi tibus dislribuat, et mortali consilio acceplo moneiam
pertineiites velle redintegrare (57). suam introduxit, unam vero, cui ducatus nomen
Duriihaecet alia gerunlur, nominatus rex medio> iriiposuit, oclo Romesinas valentem, quaa magis
mense Julio. navigiis paralis Salernuiu venit, iitt magisque jerea, quam argentea probala lenebatur.
fil.iorum ducis et principis facla, quos, ut supra( Induxit etiam tres follares oereos Romesinam unam
de quihus horribilibus monetis tolus
dixi, cuin exercitibus miserat, agnosceret; insuper appretialos,
Italicus populus paupertati et miserise positus est,
cum domino apostolico Innocentio alloqui, el simul(
et oppressiis, et de regis illius aclibus mortiferis,
esse excogitabat. Conliniio rex ille.coiisilio habito,' mortem
ejus et deposilionem regni oplabat. Quibus
"Salernum exivit, et ducenlis militibus aggregatis,> ita morlalibus ediclis et monetis
inductis, rex ipse
prope civitaterii venit Benevenlanam, el cum Joanne'. > militibus suis congregatis Neapolim tetendit. Av-
j,
siibdiaconoRomanifi-sedistunc Beneventano rectore,', chiepiscopiis ilaqiie Neapolitanus, Marinus nomine,
et aliis Beneventanis de pace, et civilalis ulilitati- clerum omnem civitalis congregari prsecepil; gimul
biis, et domini apostolici fidelitate tenenda satis,, et cives, el advenlum regis eis annunlians hortatur,
abundequo lociitus est, et inde procedens Capuariii "ut honesle, et Iselitia multa eum suscipiant. Cives
ingressus esl, ibique diebus. non multis comimoraris, igilur simul cum militibus civitalis foris Portam Ca-
de quibusdam suis negoliis lractavit,deiiide apud! puanam exierunt in campuni, quem Neapolim di-
Sancliim Germanum festinavit. Illico.habito consilioi cunt (58), et regem ipsumhonore etdiligentia mulla,
legalos duci, el pnncipi filiis suis lriandavit, ul ad ultraquam credi pdlesl, amplexati sunt,'et sic us-
eum reverlerentur; audierat enim rex ipse, apostd- quead praediclarii porlam Capuanam perductus est.
Iicum Innoccnt.inm de provincise -illius invasione Conlinuo presbyleri, ct civitatisclerus ad eamdejn
valde turbatum esse, et conirisiatum. Dux aulem, et; porlam obviam exivit, et eum hymnis, et laudibus
princeps nuntiis acceplis ad palrem eoriim reversi ad aslralevatis civitatem iniroduxerunt. Quatuor
sunt, universa vero oppida, quse comprehend.erant, illicoviri nobiles habenas equi, et pedes regisipsius
necessariis omnibus muniverunt. El his aclis nun-.. ... tenentes, alii qualuor usque ad episcopiim civitalis
tios rex ipse praefalo apostolico delegavit, supplici-(Q regem illum inlroduxerunl. Frequentiam vero po-
ter impetrando, ut si ficri posse.t cum illo alloqui, puli per plateam incedentis, et nmlieres viduas,
et de mullis, variisque negoliis terminare desidera- conjugaias.etvirginesperfeneslrasexistenteSjlecior,
ret. Apostolicus autem consilio habito, lum pro si aspiceres, miralus. afflrniares, /mperatorem aut
lemporis lempeslale, tum pro aliis negoliis instah- regem alium, sive principem tali sub.honore et
tibus eum alloqui non posse rescripsit. Rex igitur gaudioniinqu.amciviiatemNeapolim ingressumfuisse.
aggregato exercitu Capuam repedavil, et ibi ali- Quid mulla? Rex ipse tali et tanto honore ditatus ad
quanlisper castramelatus, cxercitum omnem dimisit, " episcopium descendit, et in camera archiepiscopi
licentiam ad propria remeandi unicuique praebens. hospitatur; die veroaltera adveniente, totam itstrin-
Ipse vero rex quingentis acceplis miliiibus Pisca- secus civilatem, et foris rex.ipseequiiavit, et pala-
riam lelendil, quam supra diximus filios suos com- tia, et aedifieiaeircumspexit. Inde navigio parato ad
prehendisse. Inde procedens totam illanrregionem caslellum Sancti Salvatoris civitatiproximum ascen-
a praedictis filiis ejus oblenlam circuivit, el eis omni- dit, et civibus Neapolitanis ib.i vocalis, negotia quae--
bus sludiose perscrutatis, Ariamim civitatem adve- dam cum illis de libertate civilatis, et utiiilate ira-
nil, ibique de innumeris suis actibus curia procerunr clavit (59). Donavil insuper unicuique militi quinque

(57) Ad Capuse ne principatum provincia trans j) I teitatis, vniversis. populis Sicilim libertatem quam
civitaiem Piscariam perlinebal? De hoc alibi vide» hactenus habuerant sublaturum. Et infra :Ut uni-
- • -; versi populi Sicilim redditus annuos etexacliones
'rimus. PEREGR.
(58i Utinc «liam campum demonstrabat Ignolus soiiere cbgereitlur, jiixta Gallim consueludinemquas
Cassiii.iuim. 28, el Joannes Diac. de episc. Neapol. cives liberosnon haberct. Nec diversse rationis liber-
in S. Athanasio. Sed cur ipse praeeipue dictus fuerit tate et immunilaieNeapolitaiii prsedill,eaparticipeg
de Neapoli sive Neapolis,- hoc operae eral preiium, , fecerunt negotiatores ducatus Amalfitani,.degentes
ul liiterali Neapolitani viri, omnigenaeque anliqui- Neapqli: de quo in privilegio apud Latiriam Hislo-
lalis perili 'iniacliiuv-non prseierirent. PEREGR. riam. Neapoliianani lib. i, cap. 12 sic legitur: Vt
(59)"De'Neapolitanasciviialis ihimunilate rex cum ticaiilaista civitas Neapplis privilegio libertalis prceful*
ejns tivibtis traclavii.-quam Falco consueto tunc gel, et vos negotiatores, campspret sive dpolhecarii
"vocabtilo 'appeliat libertalem. Sicul ad an. 1137. in perpelmm gaudeatis. Sed quariam ? pergit privi-
Precainrihsuper ,inquil,- ut libertalem-possessionum le?ium. Ul-nulta conditio [scriho condictio] de perso-
BenevinianorumquamimperaiorLolharius concesse- nis, vel rebus vestris, sive Jiairedum et successorum
rat, popuio Beiieventurioipse rex Rogerius iargirelur. vestrorum negoliatorum ih Neapoli habilantiumrequU
Quatn »ane iimnunitiitem-SicuIi eripi sibi limebant ralur; sicut non requiritur de civibus Neapolitanis,
in privilegio, ut censuit ejusdenvlli-
apud Falcanduhi. Non-diffwile, inquil, persuaserant Haud igilui: eolibertas
cancellarium, si diu imtseveraveriiin eo culmine po- slorise auctor, Neapolitana prmponitw, qua)
PATOOI,. CLXXIII, fe"
 4259 FALCONIS BENEVENTANICHRONICON. 1260
modia terrae, et qufnqiie villanos (60), el promisit A moneias illas superius diclas inlroduceret, domino
eis,vila comiie, munera uuilia, PI possessioucs Joanni stibdiacono sanclse Ronianie sedis Beneven-
largilurum. lnlerea noctis sileniio piaelatus rex lo- lano reclori el civibns Benevcnlanis delegavit, ut
lam eivitalem Neapnlim exlrinsecus meliri fecit, monetas illas infra civitatein suscipiat, qiiod praedi-
cognoscere volens, quantae essel cirouniquaqiie Iati- cttis rector audiens mirabililer conlristatiir. Aiebal
tudinis; invenil ilaque siudiose nieiiendo in gymm quidein recior ip^e, quoiiinm sine doinini papse li-
passus duo millia ter cenium ei sexaginla ires. Et centia moneias illas recipere non posset, prseripne
passibus iilis iia inveniis , duni popultis civiiatis citm ati iotitis Italiae rooriem moiiciarum. illaruiri
aggregalus esset, in ejiis conspectu quasi dili-clionis iniroduclio speclnrel. Tundem cojnmiinicaio ronsilio
iffeelu, eos inlerrogaro eo?pil litrum scire.nl, quot reclor prsefaius prajtiiclo poulifici regis edieia nian-
passus civilas illorum per circjiiuini habuissei, qtii, davil, ut qnid super his negoliis essel ngendtini mil-
ullra quain credi potest admirante-, se nescire pro- lere dignaielur. Poniifex itaipie -Innotentiiis his
•Sienlui'. Rex aulem sicut smdiose inveneral, inen- audiiis, ultra qnain credi potest cnndoliiii, et super
tjuram passiium quoscivitas eortitn tenebat patefecil. ,regis Rogerii exsecrandis ai t.biis . niirabalnr. Con-
Unde popuhis omnis n-gem ipsum sapieniiorein aliis festim Benevenlanismaiidnvii litieras suas it.a conti-
iiiitecessoribus et studiosiorem prseilicabal, et quod " nenies : i Facla regis et inoiieurum siiarum inven-
nunqiiam factum fuerat, super civitalis mensura tiones, et a vobis accepiinus, etaliis nobisin veriiate
niiiv-bantur, quomodo res ille-fieri contraciasset. refereiiiibus; iinde maiidamus, ut non lerreamini;
El bis omnibus ita peraclis ipsC|SaIeriium propera- neque jam menies vestras.moveatis, quoniani trans-
vit, et ibi diebus non niuliis moraius, qu.irio die ilura smit.et cilo possunt emendari. Nos auiem
inlranie mensis Oclobris navigio par;ito mare in- circa utilitales vestras quotidie invigilamus.» Lit-
gressus est, deinde Panormum feslinavii. Dux vero teris lalibus acceplis el leclis, graliarum egimiis
filius ejus in Apuliaepartihus remansit, el princeps acliones, et aliquantulum roboraji respiravimus; et
aller ejus silius apud civitatem Capuam mansilavit. liis aclis praefatus pontifex Iimoceiitius ad regem
Cumque, ut prsediximus, praedictus rex Rogerius Iransmisii Rogerium significando , qualiter totus

ab anlificationisprimordiis seeum vixit, qnippe illam etiam coloniam fuisse Neapolim, valde suspicor, quse
libeiiatum iniellexisse videuir, qua municipia com- palrios Grasrauieos rilus minquani dinvsit. llaee au-
niuniier oiniiia, fosderalseque civilales, ac perinde tem civitas quw, mirabite dictu, posl Remanum im-
ipsi Neapolilani olim cum fruereniur, a quibus sti- n jienum.ul cum Alexandro Teles. dicani bb. n, eap.
peiulium el naves, ut esl apud Livium lib. xxxv, ( 12 et 66 cujus senieniiam rigide nuiic non examino,
Romani ex, fwdere exigebant, magisiralus sibi crea- vix unquam a quoquum subuita fuil, nimc vero Ro-
banl; nec saiis cxplorattim habelur an ei cesserint, gerio, solo verbo prw.misso,submiltilur. Graecisnam-
quando in aiino urbis condilae 663 anle Christum que impp. non armis doniita, sed ex aiiiiqiilssima
liaiiim fere 90. Sociali bello universa pene Iialia in •subjeclione; ut reliqua niulto etiam tempore lialia :
Roiuanos quia conspiravii, lege Jutia civitas est so- longo annorum ctirriculo ohediverat; de qiio dicam
ciis et Lalinis dala; in quo magna' contentio Bera- lib. u ilisl. Langob. PEREGR.
eliensium el Neapolitanorum fuit, lesle Ciceroue pro ' (60) Unicuique militi, inquil, non eoniiti; non ma-
Balbo, cum magna pars in iis civitatibus juris sui •gnati, in feudiim detlit exiguiim lerrie modium cum
libertalem civitati anteferrent. Sed sane ei iandem glebse ascripiis colonis; ut praesljto sibi perinde ab
reiuiniiariinl, ui indieio est idem Cicero cont. Rtill. 2, lis Udeliiatis juramenlo, urbem in officio slriciiori,
qui emimeralis coloniis el municipiis Campaniae, •yelut nexu deviticlam detinerei. Alexandrum Teles.
qu;e Riiilus snis colonis occupare destinaverai, hami lin. ii, cap. 37 huc advoco, ubi de eoJetn rege. Eo
Neapolim, sed Puteolos iu sua potesiaie luiic fuisse quod, inquit, supradiclorum adversutn se priucipum
lieiiitbel. Calenum, inquit, municipium complebv.nl. (lego proeei-um,ut inonui supra)compererat CHmper-
Teanum opprimenl. Aiellam, Cumus, Neapolim,Poin- jurio faeium consjrirationim, taula guidem conira eos
peios, Nuceriam suis prassidiis deeincient. Puteolos - rapilur indignalione, tan.oque menlis erupil furore,
vero, qui nunc in sua polestale suut, suo jure liberla- ul non eomiii, non magnuti; non etxamcuilibel militi,
leqne uiuntur, lolos novo popnloatque adventitiis co- _qui ita perjurames, iu eum colld erexeranl, penilus
piis occupubnnt. Porro deiu el ipsum velus oppidum D pararet. Sed atttnde leinporiim vices. ftiiilus oliiu,
Puteoli, ul ail Tacitus Annal. lib. xiv jus coloniai et ut- Cicero perhibet de lege agrar. n quinque niillia
i@gnomen.uma Nerone adijjiscuntur,. cum scilicet colonoriun Capuaiu scribi, quos e rusiic.is tribubus
pruniiivtu Colouiae". illuc deduclae, de qua Livius lib. soriiri decreverat, ci iu singulos ttiin dena, liiui
xxxiv et Vellciiisuosier lib. l jani exsolevissent jura; duodena jugcra dispiiiiri jtisserai, hoc esl nosuos
receiiiisque, de qua Fronlimis in Catal. Coloniaruin lerrae modios plus minus oclo. Porro.Fazellus Posler.
aboliia fuissent. Sed eidem Tacitb lib. ui llisl. adbuc •Decad. lib. vu non conlenius res plures, lempora el
inler muuicipi.i collocari judico Puleolos; qui ait a . personas pcrpera.it immiscuisse, hoc. eiiam adciil;
Claiidiis, Favenlino, el Apollinari et ab Apinio Ti- quod posiquam inteilniioceniiuni et Rogerium con-
rone Municipia, coloniusqueimpulsas, pracipuo Pu- -- venil, ijise rec Neapolim ingreditur, mugnolum'suo-
leotanorum in Vespasiunum sludio , conlru Capua ritin, tum civium upplausu ; quo die cemuin qumqua-
Vitellio fiita (eiai baeccerte colonia) municiputem' ginla militei instiiuii. duosque menses ibidem feslos
cemulaiionem beltis civittbus miscuisse: quippe jus • egit. No-slersane ml liabet tale quem pro hoc dicto
colonise adepios fuisse, nou colouiain missain prae- a viris parum cordalis (tales enim nuperrimo expe-
dixeral. Sic Poinpeius, ul tradit AseoiiiusPedian. rimenio contra spem se prauideriint meani) citad
ad >.ral. in Pison. Transpadanas colonias dediicens, video. Et prselerea ipse Falco diserle declaral, hoc
non novis coloirs eas constuuil'; sed veleribus incolis niiiio Rogeriummedio menseJulio Sulernum e Sicilia
inaiieiuibus,jus dedil Lul-i,utpos!>eiitliaberejus quod . venisse,el quarlo. die intranie mensis Uclobris mare
caiieraihqlinm colonim: id est ut petendi magistratus ' iiigreisum, Panormum festinasse; variis inierim ne-
ftMjq tiiitqieni Bvmutwm tidipmerentur. y.uaiein jjotiis itiueribiisque djsientuin. RensGR«
 1261 MATTILEI CARD. EPISC. ALBAN. EPIST. ET DIPLOM. 12G2
populus Italise, el exlra de inlroduciione monelarum A devenisset
istarum doluissel, el quomodo ad famisafniclionem Uaclenus codex Benevent.papyraceus,

ANNODOMINIMCXXXIX

":

. "MATTBLEUS"

CARDINALIS EPISCOPUS ALBANENSIS .

NOTITU HISTORIGA

,.. - Italia sacra, 1.1, p: 954, in episc. Alban.)

(UGHELLI, , ,, . -
r' '

Maillmis, Gallns, nobilihus opnleniisque pareniibns edims, in Remensi provincia monachus, ac prjot
Cluniacensis, ab Honoiio H eleclus esl cpiscopns card. Albamis 1123. Ilie a priinis annis cum pielnte di-
sciplinartnn peritinm felici sticcessu conjiinxii, ciimque aniea canonicus Rcriiensis esset, niotinsiicam vitnm
professus est in celebri ccenobio S. Mariini dp Cnmpis Paiisiensi, cujus posiea abbas eleclus est. Cum
postea ad episcopalum assiimplusfuissel, adeointerbeatioris vitse obseqtiia insiiiuii prioris non ftiii oblitus,
ui. csetera?viiaeausteritaii.eiiam dnriora addideril, ila ut sanciimonine \itaa rarissimis exemplis illusirarit
Ecclesiam. Familiaris D. Bernardo fuii, atque ad obsequiiiin veri pontifieis traducendis dcviis individiuis
ejusdenrcollega. Siih Ilonorio II in Galliislegalionefiinclus esl, ubi in Trecensi concibo miliiare Templa-
riorum insliliilum favorabilihtts diplomalibus indiillis, confirir.avil. Ab eodem legauis ad .MonieinCasinum,
Oderisium JSicolaumque.exiiit diguiiale, ac Signorelium in ejiisdem loci abbniem eligendttm curavit. In-
terea cum inier Iiiiiocenliuin II aique aniipapani Anacleiuni oborlum schisina fuisset, Matlhaeiismiro animi
candore liinocenlii partes consectuiis esi, aique aniipapae scelerososausns insectaliis : ciimque a Pelro
Leone expulsus Roma fuisset, in ea plena aer.umiiissive fttga, sive peregrinaliorie, offieii sui egregie me-
mor, Gallos atqiieGermanos, ad quos perveiicral, ad veri ponlificis obsequium obedienliainque deinum
adduxit. Sub vitae finem, D. Bernardo collega, Ligusiica legatione eliam ftincins est, in qua Medioianen-
sibus auctor fuit ui Iiinocentiuni verum poiiiificein venerarenlur. Demiim Pisas reversus,"ubi per id (empus
poniifex morabatur, ex iaboribus contraclo niorbo, vilam (inivit, die Naiali Doiiiini.sacro, duin adhuc cre-
pera luce sacrum peragereiur anno.1159, sepultiisque apud S. Fiigidianum, f.doria miraciilo.riiin clartis,
Praefuil eiiam conciliis Moguniino el Parisiensi. Ejus Vitam persciipsii. veii. Peirus Cluniaeensis abbas,
lametsi iu Cluniacensi Chronico ejusdem gesla, vilaque rursus narrenuir ; ciijiis Baronitis ineniinit tom.
XII Aiinal. eccles. Ejus ibidem laudes S. Bernardusin quibusdain epistolis sineere deproinpsii, in qtiibus
. vel cum grnvi consultoque viro gravissima transigebal negotia, vel saueue famiiiaritaiis ergo muiuam
charilatem alebat.

MRYTWMl €MMBIW'£kMB

EPISCOPI ALBANENSIS

EPISTOLiE ET DIPLOMATA.

t1
h . nec non san- B DUSCarnolensis et BuRCHARDusMeldensis episcopi :
Diploma MatthaHAlbanensisepiscopi, Noliim fieri volumiis cunclis fidelibus, lam futtiris
cta?RomanwEcclesiaicardinatis el legali, super con-
cordia inter Henricum Senonensemarchiepiscopum quam praesenlibus, quod inler Senonensein archi-
el canonicos Stampenses. episcopum Hcnricum, el canonicos Slampenses hu-
(Anno 1127.) jnsmodi, Deo auclorc concordiam apud Saiicltim
[FLEUKF-IC, Antiquiles d^Estampes,p. 40.] Dionysium composuimus, quod idem archiepiscopus
In nomiiie sanclse et ijidividuseTriniiatis,. ego nosiro. el religiosarum personarum quae aderant,
MATTB^US, Dei gratia Albanensis episcopus, san- consilid; benigne iilis concessit ut ipsi iii perpetuum
piiEquePomanaj Ecclesisscardjnalia legalus; GwFBf- 6Sjpm!ql.Gi» ji? epciesiau?S,a,nq!i'PasiJii,'f|iisB;
p,ijips,ps
 1S65 MATTBLffilCAR.EPISG. ALBAH. £284
perlinet, sine simonia provideant.inec ipse calum- A tertiam partem obtineat. Arcfiidiacono autem, in
niam aliquam, nec debilum ex officio, sacerdoti illi tola parochia, collectas sine episcopi | facere] non li-
imponet, ol si persona ejifs legiiima ~el recipienda «ebit. Quod si quis-archidiacono de suo, precibus
fuerit, arcbiepiscopus animarum illi curam conce- aul ultro, donare voluerit, nequaquam debebit epi-
det. Concessil etiam quod data sibi animarumicura., scDpus contradiceie.Debitum vero quod Franei ca-
sacerdos ille praedictis canonicis cerisam tribuat, et tate vocant, quod archidiaconus debebat episcopo
eis plenam securitalem inde facial; et archiepisco- nsque »d [huncl diem, precibns nostris et pacis
pus nullo modo, aut per se, aul per submissam per- amore, totpm archidiacono dimisit episcopus. De
sonam eensam illam canonicis illis impediei. Etipse, eaeiero, archidiaconus ornnedebitum persolvet epi-
sicut sacerdos et episcopus, concessit, et piomisit scopo, ita lanlum si in pace et concordia hac archi-
quod hujusmodi cpncordiam integram et inconcus- diaconus perspverat. De scholis verp, unde inter
sam servabif et tenebit. ... episcopum eCcanoiicos P.arisicnses^emersjt discor-
II. dia, dominus Theobaldus contra volunlalem epi-
Attlhenlicum cardinalium super compositione facta scopi nullalenus veniet. Si vero pacem hancnon ob-
inter Stephamtm episcopum Parisiensem el fheo- servaverit archidiaconus, etsisemel, secundo aut
baldum archidiaconum. *» lerlio admoriitus erratum suum non emendaveril,aut
(Anno 1127.) jusiitiam facere contempserit, tunc licebii episcopo,
{Cartulaire dt Notre-Dame de JPa.r»S,.tom.I, p. 28.] sicutprius, debiiurii^omriesuum requirere. Si quis
Haecest concordia quam nos Matihaeusepiecopus in parochia clericus, sive laicus, archidiacono aut
Albanensis et Joannes, de titulo Sancli Grisogoni, alii injusliliam fecerit, el per eumdem archidiaco-
ct Petfus de lilulo Caiixti, cardinales , inter domi- num emendafc noluerit, si episcopus in loco fuerit
juim Slephanum , Parisiensem ;episcopum et Theo- etnegolium aote.se tractare voluorit, archidiaconus
baldum; noiarium archidiaconum ejusdem Eccle- usque ad sententiam non procedat, sed causam
siae, ex mandato domini papae [Honorii ] composui- fjuam ad episcopum deferal, qui ei canonicam iu ora-
mus. Non licealarchidiacono in ecclesiis presbyte- riibus observet justitiam. Si vero episcopus absens
rum ponere. Episcopi autem erit ecciesias ordinare fueril, aut audire noluerit, archldiaconus justitiam
per, archidiaeonum tantum, sicut per ministrum faciat, ex mandatolamen episcopi, et hoc in Iaicos.
suum ; ila ut episcopus sacerdoti curam commitlat Hanc concbrdiam fecimus, salva in omnibus aposto-
animarura; per archidiaconum vero ecclesiametres licse sedis et domini papss auctoritale et debita re-
assignet ecclesise. Archidiacono sacerdotem ab of- 1^'verenlia. Huic paci interfuerunt, et eorum consiiio
ficio stispendere nullatenus liceat, si episcopus in facta est, venerabiles fratres eosifi Gaufridus Car-
paroehia •fueril; deponere autem omnino non li- notensis etBurchardiis Melderisisepiscopi.
ceat : neque poeniteniias dare, eed Tieque reconci- Actum est Romis (1) apmi Palladium , anno Do-
liare niet ex licentia debebit episcopi. Excommuni- minicaelncarnationis 1127, pontificatus domini Ho-
care autem aliqucm clericum aul absolvere archi- norii papas secundi anno lertio.
dtacono [non] licet nisi per mandatum episcopi, III..
Episcopus vero , quoliens expedierit, parochianos MatthcBiisAlbanensteeiectionemUdenis, S. Pelri Car-
suos conreniet per archidiaconum et ad justiiiam nolentis abbatis tonfirmal.
invilabit ; quod si conlempsefint etJusiilias djcta- (Anno 1128.)
yerit, excommunicare licebil episcops; faclam vero [fiiBmoN, Annal. Bened.^fl', 161. J
excommunicaliQnem archidiaconus observabit. Cle- Servorum Dei quieti sicut in priesenti consulere
ricos vero ad ordines rpromoveri non facist archi- pium esi, sic el in posleruro providere «pportunum.
diaconuS, nisi per mandatum el sigillum episcepi, si Proinde ego MATTHSUS, AlbanseEcclesiaj Dei gratia
tamen in provincia fuerit. Si vero episcopus tres humilis episcopus, et sanciae Romanae atque apo-
menses abfueril, el archidiaconus mandalum habe- P stolicse sedis cardinalis et in Gallijs legalus, ornni-
bit episcopij necessitate urgenle, etclericos promo- - bus quibus oporlueril nplum esse volo fidelibus, quia
veri faciet, et ecclesias canoniee. poterit ordinare. monastorio S., Petri, Carneti eam quam haclenus
Collectas vero episcopus, absque archidiacono, per babuisse cogooscitur abfialem eligendi Hbertatem,
parochiam ipsius non faciel, nisi aul Romam veniat; —prsssenle venerabili Gaufrido Carnolensi episcopo,
aut concilium in ;prpy.incia celebre.lur, aul.forte .do- ipsius suggestu atque rogiiu, ex Romanae Ecclesiss
minum papam.iu Ecclesia sua suscipiat; quod ta- - auciorilale prassens in ejus moivasterji capitulo prae-
men consulto archidiacsmpfacicl: iu quibus quidem sidenle ei Udone recens eleclo abbate, viva vece
collectis, quia expeiisai omnes «ruju episcopi.archi- confirmsverim, et hoc idem scripto atque sigillo
, diaconus nnllam habeat porlionetn. In cseteris vero nosiro me faeturum.promiserim. Hic ergo eamdem
'
communibus collectis, archidiaconus ut moris estj confirmalionem repeicntes, ex domni papseHonorii,

(1) QUSBsequunluf deprompta sunt ex parvo chidiaconus Cameracensis, A. cancellarius, T. ar-

cbarlulario, f* «6, T». ln alio ejusdem concordisa chidiaconus Meldensis, T. monachus, Ha^o mona-
apographo, ibid.,lb47, legiiur :< lnterfuerunt eihm cbusftesbaci. Albertus Stampeusis.»
fu lesles, domnus T. prior Sancti Victoris , R. ar~
tS65 EPlSTOLjE ET DIPLOMATA. (266
cujuii in Galliarum partious vicem gerimus, auctori- jA tiam, ut illis in religiosls locatis monasteriis, ibidem
taie, «t ex Roinanse,cui ipse prcr-sidel,sedis poiesiale," monachos suos, qui Deo religiose deserviant, sub-
scripio et sigillo isto decernimus alque slatuimus', stilueret.
Ut prsefaii .monaslerii S. Pelri Carnoli capiiulo ab Et ut hsec nostrae reslitulionis concessio lam sibl
©mnitam ecclesiastica quam sseculari poleslale otnr quam posteris firmissima in poslerum habealur, ei
nino libera sit, et firma abbalis sui electio; el sicut apostolica auctorilate, nosliique sigilli corrobora-
kactenus licuit, perpetuo liceat monachis quancun- lione', in sempilernum confirmaviriius : lioc idetn,
que voluerint personam regulariter duniaxat sibi Parisiensi episcopo Stephano, iri cujus parochia eit,
inabbalem eligere; itaque electiim, sine cujusquam primum facienle el confirmante.
contradictione, sine praejudicio vel surreptione, lo- '
v.
cum firaiiter obtinerc. Qtiod decretuin nostrum si
Epistola Malthwi Albanensis episcopiad fralres con-
quis unquam quolibet ingenio ausus fuerit nliqua- scriptos, eic,"abbales, etc.
temis scienler temerare, ex ipsius domni papse au-
[D. BOUQUET, Recueil, lom. XIV, p. 419.]
ctontaie, et ex sanciie aique apostolieaa sedis maje- Fratribus conscriptis cceleslis. curjae senaloribus,
stale eum, quicunque ille fueril, anathemalizanius, sbbalibus illis qui condixere singulis annis Remis
alque a regno Christi «t Dei, «isi hoe digna cum B ; convenire pro monastici ordinis eorrectione, Mat-
satisfactione emendaverit sequestramus. thseus Dei gratia Albanensis episcopus, eorum ffa-
IV. - ler et devotus amicus, gratia el pax a Deo palre et
liitterce MallhceiAlbanensis episeopi, quibus Argen- Domino Jesu Christo, et qui ab utroque prdcedit,
toliensemonatterium abbatite S. Dionysii, de sen-
tentia concilii Perisiensis apud S. Germanum a Spiritu paraclelo.
Prnlis habili, restituitur. Vestrae strenuae probitatis et ardentissimse rell-
(Anno 1129.) gioriis fragrantia ad nos usquefpervenit, et qui de
sanclis sludiis vestris procedit odor suavissimus vi-
[LIEBE,Cencil.X. X, col: 856.]
In nomiue summi Dei et Salvatoris noslri Jesu scera noslra replevit. Benedictus„sit Deus, qui licet
Cbristi, MATTH^EUS, divinsegrali3e disposiiione Alba- inslanle Anlichrisli tempore, cujus faciem, quem-
nensis episcoptiset aposlolicaesedis legaius. admodum scriplum esl, praecedelegeslasi ad hsec
Quoniam ad noslrse digniiatis potesiatem perti- misera tenipora tales reservavit personasret ad
neie constat circa ecclesiasticox"culltim religionis lenebras effugandas, quos quasi palpabiles sua te-
summa sollitudinefideliter elaborare, immunda cun- tra caligine monasticum ordinem in partibus-lllis
cta eliminare, utilia quoque studiose supplantare, G offuscaverant, vos tanquam clara lumina sideraque
ideo summopere nobis injimcto ofiicio oportet invi- rutilanlia cdnsliluit; et ndn solurii-;Ve'stra:;propfia
gilare. loca, verum eliam alia quaedara sanctilatis vestrM
Ea propter cum nuper in praesenlia domini sere- radiis irradiavii, et in ruinosa monaslici ordinis
nissimi regis Francorum Ludovici, cum fratribus fabrica in frigidis illis rcgionibtis, tanquam firmas
noslris coepiscopis, Remeiisi scilicet afchiepiseopo et immobiles columnas super bonum firmamentum,
R. [Rainaldo] Parisiensi episcopo;rSlephario, Car- quod esi Chrisius, fuhdavifpt stabilivit! Et quern-
mulier pre-
notensi episcopo G. [Gaufrido] Suessionensi epi- admodum illa evangelica devolaque
liosum super pedes Doinini efiiidit iinguentuin, et
scopo G. [Gosleno] aliisque quantpluriinis, de
sacri ordinis reformatione per diversa Galliarum , lota domus odore repleia esl; ita et vos, postquam
in quibus tepueral, monasleria, Parisius ageremus, vesiras odoriferas aperuislis ihecas, odor gralissi-
subilo in communi audieiilia conclamatum est su- mus aique suavissimus circuinquaque di.Ifususest,
merito canlare potestis : c Nafdus-inea detlit
per enormllaie et infamia cujiisdam!monasierii san- el
odorein suavituiis. »"Bonasiquideiifaroiiiala quaulo
ctimonialium, quod dieiiur Argenlolium , in quo
traclanlur aique leruntur, tanlo suavius
paucaemonialesmulliplici infamia, ad igriominiam magis
sui ordinis degenles, mullo' lempore spurca et in- j, aspirant, lahtoque deieciabilius'"fedoVeiii'.Qiibnisim
fami conversatione omnem ejusdem loci afiinilaiem quideni in claustris vesiris, quse prius lanquani de-
fce laveranl. Cumque omnes qui aderant illarum lubra vtiluplatum exstilerant, in quibus habilabat
venerabilis abbas S. ericius, ululaa morabantur, sirense cantabant, sal-
expnlsioni insislerent, Dionysii
emunitalibus suis confir- tabanl pilosi; nunc expulsis illis viriliterque dam-
Suggerius, apostolicorum
matione certissimis in medium oslensis , praefatum nalis, gloriosa:Chi:isti ovilia deleclabiliaque prse-
monasterlum ad jus ecclesise suaeperiiuere salis evi* sepia repariisiis, iis qiiibus nuric pascii Christus et
denler osleudit.' pascilur; reficit et reficitur, nutrilet nuirilur, fo-
Unde nos,"cum fratribus prsenominatis participato vet et fovelur, gaudel et deleclatuf. Mam religio
ibi viget, el obe-
consilio, et quia illud venerabile ccenobium, potis- quie ibi iloruit, et liumililas qme
simura ;in suis temporibus" inter alia Galliaelolius dientia quse ibi regpat, et charitas quas ibi omnes
et sanetorum altrahit, et amplectitur et saginatur, bona maler
monasleriaJDei misericordia, marty-
rum intercessione, omni Teligione irradiatum vidi- sanciaque Rebecca docuit dilectum filium suum
mus, non soliimejus jusuiiae, verum eliam illarum Jacob cibos prseparare, quibus paler Isaac, qui
miseiiae consulenles, hanc ei injurisiinuB bbedien- rhus interpretatur, libenter vescitur;'vos qiioque
i267 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI 1268
matergraiia cibos prseparare doctiit, quibus verus A cii Martini de Gampis habebat, ab omnibus con-
risus verunique gaudium nosrrnm Dominus Jesus sueiudinibus ad res pertiiieniibus liberam fecerit,
Clirisliis Jibenter et, delectabiliter, nec non cum excepia sola expeditione per propriam vel dapiferi
magna aviditale vescitur, etc. sui personam submoniia.
(ln subsequeiuibus aulem instittitum in ctauslris
porpeluum silenlium repreheiidil, decurlalam psalmo-
diam, neglecta soliiudinis studio ruraliaei manuatia Decrelum Malthwi Albanensis episcopi, el sancia;
opera, tnnwralum quoque humililalis erga religiouis sedis aposlolica; legali de expulsione monialium ab
cultuni; ac uindem sic concludil: « Dilectissimi, ecclesiaS. Mariaiel S. Joannis Laudunensi.
qiuvso, redile ad cor, el nolile ambulare in magnis [Anno 4137.]
tieque in mirabitibus super vos. i)
VI. [Dom MAPAOT, Metropol. Rem., II, 301.]
MATTILEUS, Dei gi-atia Albanensis, episcopus, et
Charta Mattltwi Albanensis episcopi pro ecdesia S.
Marlini de Campis. apostolicaesedis legatus universis lidelibus salulem.
[DUCHENE, Bitt. des cardinaux francais, tom. II, Quoil in convenlu Atrebatensi, sanclo Spiritu co-
- p. 80.] operanle a venerabilibus fralribus Raynaldo Re-
Ego MA.TTH.IEUS Albanensis episeopus et sedis apo- mensi archiepiscopo, Bariholomseo Lmidimensi,
ijlolicselegatus, nolum facio lain pnesenlibus qiiam S Gisleno Siiessipnensi, csplerisque illius diceci'sis
futuris, quod in noslra .Jtyenuillae, et fratrum episcopis et abbatibns, ^iliisque religiosis personis
noslroriun Reginandi Remensis archiepiscopi, Go- de expulsione monialium, in eeclesia S. Marise
sleni Suessionensis, Barlholomsei Laudunensis, Sanctique Joannis Lautiiinensis minus boneste vi-
Simnni'- Noviomcnsis, Ganfredi Carnoiensis, Joan- veniium.et de siibslilutioneabbalis, et monachorum
nis Aureliaisensis, Stephani Parisiensis, Biuchardi ibidem Deo religiose seivientimii, coiisliiiiluni esi,
Miidensis episcoporum, G:iufredi S. MedarJi Sues- Ludovico rege Francorum praesenle, annuenle, et
sionensis, Sugerii S. Dionysii abbatum prsesentia, suo praecepto firmaiile, nos in Remensi conventu,
chaiissimus filius nosler Ludovicus rex, nostro et consilio ct peliiione vencrabiliiim fralrum, Remen-
omniiim praediclorum rogatu, et eiiam precibus, sis et Senonensis arcbiepiscopovum, atque abbalum
Adelaidis reginae,' Radulphi Vennendeiisis comi- plurimoruiu, aliariimque religiosarum personarum
tis, necnon el Philippi filii regis, in regein desi- comprobavimus, et sedis aposiolicse auclorilale, et
gnati, terram quam apud Poniisafam ecclesia Sau- muniiiiine in perpeitium confirmamus.

ANNODOMINt MCX.KKIV

SANCTUS OTTO
. . .' BAMBERGENSISEPISCOPUS , ,

SA-NCTI; OTTONIS VITA

(Episcopalus Bambergensis chronologiceac diplomatice illnstralus opera el studio P. JEmilianii USSERMANN,

bibliothecarii S. Blasii. — Typis San-Blasianis, 1802.)

SUMMARIA.

1 Vitseejusscriptores. II. Patria, studia; adolesceritia. III. In Henrici IV Csesarisaula innotescit. TV\Otto in
aula Cifisaris. V. Eius ibi negotia. VI. Bambergensisepiscopatusa rege oblatus. VII. Quem Otto recusat, ac
demum suscipit. VIII. Bambergamvenit. IX. lijus de hac re ad papam Htteras. X. A quo conGrmatur.
XI. Henrici regis ad Ottonemlitlerae. XII. Otto in itinere fiomamcaptus et liberatus. XIII. k papa consecrari
petit. XIV. A quo Anagniaeordiaalur. XV. Quod Ecelesia SUSEperscribil. XVI. Papas hacde re epistol®.
XVII. Ottoad suam Ecclesnm reversus. XVIII. Cura pro Ecclesia. XIX. Plu~aconstruit • monasteria. XX. Et
cellas regulares. XXI. Qusea papa confirmari pelit. XXII. Quaedainalia gesta. XXIII. CcenobiaPruflingen,
, Osierhoven. XXIV.Colhedralisecclesia.Paliium. XXV.Ecciesiaesuaspradia comparat. XXVI. Epistola Bruno-
nis ad Otlonem. XXVII.Banlhense ccenobium. XXVIII.Otto Henrico Caesarisuspectus. XXIX.Ob Csssarem
reprehensus. XXX. Quoda conventibusepiscoporumabstineat. XXXI. Quaehujus rei causa? XXXII.In S- Mi-
chaelis coenobiumlargus. XXXItl. Ottouis parentum sepultura et genus. XXXIV.MonasteriumMichelfeldet
Reinstorf. XXXV.Otto iterum de absentiasua objurgatus. XXXVI.Pax redinlegrata. XXXVII.Ottonis gesta
Pomeranica. XXXVIII.Pomeraniaeeo tempore status. XXXIX.Otto iUuc jnvitatus. XL. Ad iter se parat,
XLI. Quodingreditur. XLII".Per Poloniamin Pomeraniimvenit. XLHI. Otto Camini. XLIV. Wollini seu Ju-
linse. XLV.Stetini. XLVI. Polonorumducis ad Sletinenseslittera?. XLVII. Quifidem amplectunturcum aliis.
SLVIILPux Julin* episcopaluminstituit. 2XIX. Otlo Colbergajet alibi. L. Discipliusscapita Pomeranis tra-
1S6S VITA. 1270
dita. LI. Doctrina de sacramentis. LIL Oltoin patriam redit. .LIII. E.ius gesta post redftum. LIV. Altera
OltonisinPomeraniamsacraexpeditio. LV. Sacri ejus ibidemlabores, LVI. Paccm Pomeranisa duce Polonisa
.iapetrat. . 17VII.In patriam revocatusredit.- LVIII. Gesta dorai in ejus absentia. LIX. Otto ad sjnodum voca-
tur. LX. Gesta qtiaadam. LXI. Aliud Ottonis iter ia Bohemiam. LXIL-Variamonasteria.dotat. LXIII. De
mcnasterio SlallertorE. LXIV. Syuodus Bambergensis. LXV.Ottonis encyclica ad monasteriorum abbateB.
LXVLUltimaOttonisacta. LXVII.Postremus ejus annus. LXVIII.Et obitus.
I, Ex:iot annoriim et malorum procellis tanditi A .' rioo -fraire ejus miliie futuro facullates paternas
agilala Bambergensis Ecclesia, Deo providente, per adepto. Certe de hoc Friderico lesialur Necrologium
illum ipsumerepia- est, qni eorum prsEcipuacausa S..Micbaelis Bambergaead d. 25 Oct. : t Fridericus
fnil, Henricum IV imp. inlelligo, qui eam duobus frater Ollonis episcopi. » Hic cum fralri suo Olloni
snccessive corituiii, Hermsinno et Ruperto ob Simo- siiniplus ad prosequenda sludia haud suppeditaret,
niacasarles notalis; ielicior lamen in deligendo is pariim necessiiale, partim lilierarum amore in
nliimi'SUccessore-.Ollone, qui suae Ecclesiae dein Poloniam migravit, ubi scholam puerorum aperiens
reslaurator fuil et decus maximiim ; dignus adeo, alios docentlo sequc ipsum insiruendo, brevi tem-
in cujns priora fala el posleriora facla curalius non- pore diiaius cl honoralus est. Ihi eliam geniis lin-
nihii iitqiiiramus-:seposiia inierini liie tle Ande- guam edoctus, qua virliite, qtia corporis eleganlia
clisiana ejus progeuie, negenealogicis bistricis Iecto- magnaium prinio sibi familiarilalem, hrevi post
res inulili opera deiiiieainns; de quibtis tamen in- eiisiuiipsius ducis Pblonise graliam promeruit, qui
feriiisnoiiniilla.-Ad certiora igitur progredinaur, ex illum ceu clericttm per aliquol annos apud se deti-
quibus majorem quam a quacunque illuslriprosapia iiuil. Dux isie ab aliis Bolfslaus ditilur, at revera
laudem elgloriam proineruil Olto. ftiil.LladisIaiis Boleslai II regis filius, qui tamen ob
Ut vero in tanta scriptorum varielafe lula ince- "' papae reverentiam ducis lanliim iilulo ulcbatnr.
damus via, fonies, unde bausimus,pra?cipuos prius Mortua igitur sua uxore Juditba, ducis Bohemiai
indicare juvai. Diversos enim vitae scriptoresnmne- filia, Otlo duci aucior fnit, ut Sophiam, quam alii
ramusV ut pluiimum inierpolntos aut poslerioris Jndiiliam appellani, Hcnrici IV Csesaris sororem el
jeiaiis, quibus fidem tribuere, saliem iu onmibus, Salomouis regis Hungariae viduam pcteret conjugem.
insliliili nostri ratio haud palilur. Ulos igitur paucis Delegalus iiaqne cuni aliis ad Ileniicum est ipse
considerabiimis, qui temporibiis proximiores viden- Olio, ut sponsain illam ab eo poslularet, quam et a.
tur, el quosetiam aclis suis iiiscruil I. B. Solieiius 1088 obtimiil aique in Poloniam comitatus esl, cujus
in coinmeniafio prsevio (I). Hos Sefiidum, Ebbo- dein capcllsintis fuitet litierarum ad frairem suum
nem el Tieuionem appellai, iia lanien in iwuun llenricum bajulus. llac occasione Henrico regi in-
confusos,-.iit quid cuique tribuenduin sil, plane noiuii, seque niagis ac magis in ejus graiiam insi-
ignores. Id solttm :"constal, untim illorum seu nnavit, adeo ui illum dcniqne a sorore ejusqne ma-
Sefridtim scribam seu noiarium S. Otlonis fuisse rilo duce expeterelcen obsequiis suis necessarium,
ejusque in missioiie Poineranica sociuin; quoi! ipse queni eiiam ab eis aegre licel obtinuit, cum magnis
nori semel in libio.secundo. prodil, dum de illo _ iiiuneribus a se dimissum
agens in priina persona plurali loquiiur. Id.ctim lil. Hic jam a se invicem tlisseniiunt memorati
in reliquis duobus Vilsc Ottonianse libris haud ob- biograplii, dum Oltoiiem ce.u Judilbae capellaimm,
servetur, indicio esl,"illos ab aliis scriptoribus esse tunc priinuni cuui ea in Poloniam venisse voltinl:
exaraios. Hos liunen non mullum fuisse suppares, qua eiiam occasione ob fiequentem iraiisiuim per
indit-at prologus in Yilaiii (2): « Scripla autem suut Wirccbiirguin ibidem hospilsde eiexerii, de quo
in libro hoc, quse religiosi ac probaiissimi viri ab alibi dixiiiius t5). Otlonem qitoqtie post obiluni Jti-
ipso gcsla oculis suis videruiil, einobis fideliter enar- dithae Raiisboncm pervenisse scribunlel isiter cauo-
raverunt, ul in lestimoniq veiitatis nihil privati nicos inoralum, donec ab abhatissa inferioris mona-
amoris el gralise inseratur, sed opera ejus, quse in sterii ibidetu iloinus suse dispensalor sit consiiliitiis,
Deo facla sunl, suuimani sinceriiale et veriiale in ibi aulem ab Henrico rege nepteni suam iiivisenle
honorein Dei et iuilitalein Ectiesise proleranlur. > poslulalus el iu aiilam stiatn accilus : ubi varia
Noiaridumquoque, ah illis Otloiiem nunquain san- quoque narrantur utriusqiie amiciliae argumenta,
ctunij sed beatum aut venerabilem appellari, adeo- quae uberius discuiere non vacat. Cuin aulem nec
que jam anie a. 1189 seu illius canonizalioiiem lit- de anno eniorluali Judithse seu Sopiiiic PoIoiii;c re-
teris fuisse mandata. j) ginae, nec de aliqua Henrici regis nepte sibbaiissa
II. Otlo igitnr ex Suevia seu Alemannia duxil Ratisbonensi aliunde quid xonslet, cerium tempus
originem, circa anuum 1062 nalus, cujus parenles deierminari nequit, quo in aulam Caesaris perve-
Oito et Adelheida nobilitate quidem clari, opibtia neril Oilo, quainvis id deuium circa a. 1096 factum
aulem mediocres, filium suum in primaeva aelale existimem. Id sallem extra diibium est, Otionein
lilteris erudiendum tradiderunt, quoi'sum yero, haud prius inPolonia fuisse.aniequam quacunque demum
notalur. Lilleris itaque diligenter excultus et in di- rationead Henrici regis aulam delaius sit. Patet id
Soreiibnis annis constiiutus parentes amisil, Fride- aperte ex vitse seriptore quem sequimur, qui (4)
(1) T. 1 Jul., Bolland., p. 349. (S) Episcop. Wirceb., p. ' 194.
(2J L. c, p. 578. (4) L. u, c. i, n. Sa.
 1271 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI _ 1272
testatur, Ollonis Bahembergensisj episcopi famamt A a. 1056 imperator'Henricusdefunctus, i Nemetum-
late in regnis Polonise elfloruisse Boleslai III regisi que translalus, in ecclesia S. Mariae,quam ipsecon-
iempore, « eb quod el biinc in adolescentia pater struxerat, adhuc imperfecta, juxta patrem matreni-
ejus, > Ladislatis nempe, « sui capellani more obse- que sepultus est. • Diu adbuc imperfecta permansit,
queniem nolum ei charum habuerit. » Quin et ipse) donec landeni exeunte boc saecuio, ul diclum, ab
Boleslaus in data ad eum 'episidla! (5) asseril, quodl Henrico IV fuit absoluta, in quam dein ftirca an.
in diebus jnventiitis suse Ollonis c apud patremi 1097 Bertbam conjugem, ab a. 1088 MpguntisE se-
suum decenlissiinahonestate'ebriversali meminerit. pullam translulit (8), ac ipse post quinquennium ab
Nalus est iste Boleslaus an.'1086; igilur Otio saltemi obitu an. 1111 juxta majores suos in cadem ecclesia
usque ad ds)ciriium fefe' ejus aelalis annum in Polo-, sepultus est. Hsec de priinordiis Otleriis, nunc ejus
nia,persiitisie debuit, titeum nosjserepotuerit Bo- pontificatum videamus. •
leslaus. -. VI. Ruperto episcdpo Bambergensi d. 11 Jun. a.
IV. t Imperatorvero, pergltscriptornosteFiprimo , J102 morluo adsunt in aula illius Ecclesiae lega.ti,
in levibns rebus Ottonem exercens, faniiliari ejusi baculum et annulum ejus afferenles, novumque a
servitio in multis bene usus est, psalmos ei oratio- , rege paslorem postulanles. Al ille sex-mensium lem-
nes privalas, si quando vacahai; ciim eo ruminare ** ' pus siaiuit, quo de ea re. nialure.deliberei, Bam-
eolitus. t Plurima -ejusmodi pietatis exercitia, in bergensi interim clero ac populo Deum pro felici
psalmodia praecipue memorat tam idem quam reli- successu exorante. Elausis induciis,_imperator Ec-
qui VitsBscriptores fusius.Nosfer tjuoque Olioneni clesiss dignum inveutum esse episcopum Barober-
boc teriipofe etiarii cancellarium regis factuns me- gensibus nuntiavit. t Abeuniibus ergo ad auiam
morat, postquam alius ad episeopatuhi sitsublima- nuntiis, summis et prsycipuis de ipsa Ecclesia viris
tus. Humbertus is forte est, qui ab a. 1086 usque tam clericis quam Iaicis, reliqui omnes a minimo
1102 cancellarius in charlis Henrici legituf, e.odem usque ad maximum-in proxima Doniinica ante Nali-
adhuc anno factus archiepiscopus Bremensis. Ibi vitatemDomini, d. 21 Dec. elatis crucibus cumpro-
^factum esse poluit, quod Ehbo in vila refert, allalo cessione montem B. Michaelis ascendunl.ut stre-
Bremensis episcopi baculo et annulo paslofali, im- nuum, bonum el gnarum super se provisorem acci-
peratorem haec insignia Otloni sibi unice dileclo pere mererenlur. » Legatis ab Henrico bene exce-
conservanda tradidisse. Et forle hanc ei sedem de- ptis et de pastore sciseilanlibus, is tmanu arripiens
stinaverat, nisi paucos posl dies regi etiani Ruperti Oltonem capellanum suum : En, iuquit, bic est do-
Bambergensis pariter defuncti pontificalia insignia ig friinus vesler, hic esl Babembergensis Ecclesiaean-
fuissent deiata, quae Oltoni destiiiarit. Speciosa hajc tistes. »Ilis audjtis, hassere quasi attoniti circum-
sunt, sed tempora nori conveniunt. Liemarus enim sfantes nobiles, qui ex suis aliqucin nominandtim
Bremensis d. 17 Maii, a. 1101 obiit, et eodehi adhuc sperabanl; Bauibergenses autem legali, quorumca-
anno Humbertum successorem hahuit; Ruperius put eral Berengerus comes de Sulzbach, uli ex »Iio
aulem eequenle primum anno d. 11 Jun. decessit. scriptore colligitur : c Sublristes, sperabamus, in-
Haud ergo utrinsque Ecclesiae legati simul adesse quiunt, aliquem ex dominis et principibus curiaa
polerant ftpiscopum a! rege petiliiri; nec regi jam nostraa parentatum ac nobis notum dominatorem nos
integrum fuit inter ulfarnqW electionem deliberare, accepturos; nam hunc quis sil aul unde sit, igno-
Bremensi sede priore jam arino concessa Humberio, ramus. • Quis, qusesd, hinc nobilem tunc et notis-
cujus cancellariatus officium rex dein Ottoni capel- simam Andecensium comilum familiam, unde ortus
lano suo dedit,, lllum saltem ex caficellario factum sit Otlo, vel somniando sibi imaginelur? Imperator
esse episcopura Annalisla Saxo aliique Bcribunt, aulem reprobationem personse haud sustinens, et
quamvis nullum diploma ab eo recognituoa occur* vultis, ait, scire quis sit? volumus, inquiunl. c Pro-
rat (G). fecto, ait, ego pater ejus sum, el Babenberg mater
V. Aliud Ottoni in aula degenli negolium ascri- D j ejus debet esse.'Verbum hoc mulare non poterimus.
bunt biographi, commissam nempe eidem ab Hen- iSi quis autem huic nostrsa ordinationi, quae a Deo
irico rege curam peiilciendse ecclesise Spirensis fa- est, contraire lentaverit, offensam nostraj indigna-
bricse, quam jam Conradus II inchoavefat, Henri- lionis procul dubio incurret. Non enim- levilate aut
cus 111 auxit, sed filius ejus Otlonis nostri sludio privaiis commodis ducimur.sed quod honestissimum
et diligentia demum perfecit. Ecclesia hsec illa est et maxime illi Ecelesise necessarium esse perspexi-
S. Marise seu S. Joarinis, hunccoHegiala S. Guido- nius, id simplici animo in hoc seetati sumus. De
nis,<3e qua Hormannus Contractus ad a. 1047. Hen- experlis rebus non incertum judicium est, longa
ricuslll «corpus B. Widonis Pomposise monasterii hunc hominem experientia et probatione didicimus,
abbatis' magno secum cum bonore de Italia rediens palientiam, sagacitatem et diligentiam inexsequen-
devcxit, el iri inccepta extra urbem basilica tumu« dis paTvis rebus, strenuilatem ejus in magnis nego-
lari fecit 0. • Hermanni aulem conlinuator atf tiis notam habemus. Denique abientatio ejus rea-

(5) Cod. proba.t, n. LXXVUI, (7) ¥id.t.mMan.,BoIIand. ad d. 51 mensis.

(6) Vid. Chron. Gottwic,, g. SOI. (8) Annal. Hildesh. h. a.
 1273 WA *27A
gnum domuinostriE impedimcnlumfiet, guamlpsede Aplipnis sua3, antequam de aliis rebus suis ordina-
omnibus rebus slrenus ac fideliler expedire solebat..» ret, » nuntios suosad Paschalem II Romam misisse
YII. Sed quid interim Olto? So ad Csesaris p.edes. cum lilleris, quas recitat una cum responsoriis
projioil, cum mullis lacrymis, munus sibi impssjlum papaj. Alter verq seu Ebbo asserit, illum < conse-
deprecatur, se pauperem et indignum. profitetur, cralionjs sme graliam Jongo temp.ore, id est, per
diguitatem iu alios claros, nobiles, potentes. ac di- trjennium • distulissc, utad hanc se magis prsepa-
Vites concapdlanos suos transferri rogat. < Cernitis, rarel. Veram aulem hujus dilalionis causam refert
ait imperalor, qua bic homo feratur ambitione? in dissidiura.hujus temporis, quo Ruthardus archi-
jam tertio recusat, jam duos episcopatus sibi oblatos episcopus Moguntiiius, a quo consecrari debuerat,
ad socios transferri rogavil. Augustensi cpiscopa- « quasi rebellis imperalori, et pro hoc cathedra sua
tui eum locare voluimus (Sigefrido a. 1096 defuncto), depulsus, in Thuringia jam per oclo annos moraba-
sed ille eos, qui se priores in laboribus et exercitiis tur; plurimi quoquc episcoporum in Teulonicls"
curias nostri» cxslilerunl, prius ad quietem ve- partibus offlcii sacerdotalis' suspensione multati fue-
nire juslum esse dicebaU Poslea vero dc Halber- rant: » unds et ab ipso papa consecrari peiiit, da-
stadensi episcopatu sibi a nqbis oblaio similiter fe* tis ad eum aliis litteris. Hse a iprioribus diversie
cil (9). « Nec-mora: Iradilisannulo et baculo in- " sunl, neutrse tamen certi lemporis nolam praeferunt,
vestiliim legalis consignavit. « In ipso igitur aiii- Prior lamen ex his epistolis scopo Ottonis in sus?
culo adlmc in curia votum vovit Domiuo, nunquam nominalione sibi proposilo magis congruere videlur,
se in episcopatu mansurum, nisi et eonsecrationem ubi iia Ioquilur: « Vobis igitur, Pater sanctissime,
pariter et lnveslituram canonice, consensu et peti- et sanclse matri noslras Romanae Ecclesise collum
lione Ecclesiae suae, a manu domini aposlolici susci- devote submittens auxilium et consllium de rebus
pere merelur. Diera Natalis Domini Moguntisecum meis flagito. In obsequio enim domini mei impera-
imperatore celebravit t dehinc relentis ex parte, ex toris per annos aliquot degens, el graliam in oculis
pane dimissis legatis, qui pro ie venerant, in curia ejus inveniens, suspeclam habens de manu principis
riiansit die.bus pene 40 decore magno et honestale, iuvestituram, semel et iterum cum darcvellet,- re-
iinperatofe ipso et omni aula plurimum ei defe- nui episcopatum. Nunc vero jam lertio in Baben-
fenie. •' Aique lisec singtilaris est Ollonis ad episco- bergensi episcopatu me ordinavit, in quo lamen
patuin iinmiiiaiid, ipsi Jeque ac Henrico regi gloriosa niiniinc permanebo, nisi veslras complaceat sancti-
et honorilica. lati per vos jiue investire et consecrare. Quidquid
VIII. t Posl haec,» pergit scriptor noster,«princeps |n ergo placeat discreiioni vestrae de me, per riuniios
Augustensf ei Wirzhurgensi niandal episcopis aliis- mihi significate servo veslro , ne forte in vacuum
que de curia sua honofatis viris, qui honestissima curram, si ad vos currere incipiam. »
Bocietatealqtie irigenti comitatuad sedem suam in X. Pontifex, lectis his litteris, gavisus , maxime
vigilia Purificalionis beatae semper virginis Mariae, quod pauci episcopi in regno Teutonico Ecclesiaesuse
quse a. 1103 erat Dominica Sexagesimae, Babenberg malri deferrent, ita ad eum rescripsit : « Paschalis
eum deducant, omni ciero et populo in magno desi- — Olloni dilecto fralri Babenbergensis Ecclesiseele-
derio et exspecialione positis. • Addit Ebbo, illi, clo. — Filius sapiens laetilicat matrem suain. Opera
cuin emenso ilinere ad villam Ampfarbach perve- tua el consilium luum virum praeferunt sensatum.
nisset, occurrisseeminenliores quosque Bambergen- Nos igilurle honorare etprofecius luos juvare con-
sium, et magnaexsullalione pairem desiderantissi- gruum duxinius. Nihil ergo de jnoslra benevolentia
mum excepisse. « Itaque appropiriqnanle ille ad lo- dubitans luam nobis, quantocius vales, priEsentiam
cum ubi primitus conspicera poluit monasterium exhibeto , ceiii enim sumus, quod divina sapieniik
cathedrale, ab equo descendit, calceamerila solvit, etiam malis hominibus bene uti novit (10). » Datai
humililatem cordis habilu corpons ostendit, frigora, autem videnlur hoc an. 1105.atque ad confirmaiio-
nives et glaciemFcbruarii nudis pedibus usque in D riem Oltonis in episcopalu spectanl, a qua nonnun-
aedemB. Georgii calcavit,, occurrentibus ei longo quam sui ponlificalus annos numeral. Ab hacaulem
examine clericis et monachis, n.obilibusque laicis in confirmalione discernenda est ordinatio seu conse-
raultiiudine copiosa,,cum universa plebe Babenber- cralio de qua inlelligendus est Ebbo, quoevepii-
gensis Ecclesiae in pompa et processione gloriosa, mum an. 1106 peracta est, uti paulo post diceinus :
in ornamentis et reliquiis sanctorum, in hymnis et qua utique dislinctione ambo hi scriptores facile in-
confessionibus personae ac tempori opportunis : tan-, ter se concilianlur.
laquo fuit exsultatio et decus. snsceptionis, ut ver- XI. Olio igitur jam conGrmatus episcopus ab
bis explicari non.queat. • . Henrieo IV e. a. 1103, d. 15 Jul. amplissimum pro
IX. Hic jam magis inter se disseatire videntur sua Ecclesia accepit privilegium (11), in quo iUuiu
vitse scriptores, dum ille quem hucusque secuti su- iterato septiraum Ecclesiaj Babenbergensis episco-
mus, memorat, Ottonem « post pauces dies susce- pum numerat.non computato nempe fiernianno de-

f9) A. 1101. (11) Cod. probat., n. LV.

(10) Labb./Concil.,,!. X, p. 688.
|275 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISGOPI 1276
posito. Ad ipsum quoque annum, etsi haud nota- A , hardus Constanliensisper occultas AJpiuin semitas
lum, speclant aliaa ejusdem imperaloris ad Ottonem ad pontificem pervenit :"Olto quoque Bambergeir,-.
litterae, quibusilli poiilificalus sui auspicia'gratula- sis, cujus miles erat isle Adalbertus, ift liberiaiem
lur (12), el pulcherrima rnonila suggerit. Expdsito asserlus est. Prsecipue id faclum arbitror ope.Wel--
enim suogaudio,:quod ab Eeclesia|sua honorificesit fonis ducis Bajoariaa, qui hac capthitate.percepta-
recepttis : « Consulinius, inquit, hortamur et peti- perruptis locoru.m claustris et fugalo Adalberto ca-
mus, tit quod facis facias, ne primilias bonae fama?, ptivos in lihertalenvasseruil (17). Faciunt huc lit-
6i manum remiseris, perdas, quia bona iuceptio sino terse a Bambergensi clero inscriptae « illustri et ma-
fine (13) speciosi corporis inslar est sine capite. gnifico N. (18) duci > pro liberatione sui episcopi
Nemo te a deleclu ecclesiaslico secundum juslitiam (19), ubijnleraliaiia conqueruntur: « Nequeenira
ulilitatis lerrore detorqueal, prelio (lectat, suadendi simplici in cum genere sasvitum est; cum enimet
fellito melle seducat, quoniam tenlatus his omni- episcopo etad sedem aposiolicara religioso hahilu'
bus, si probalus fueris, facile omnia propulsabis. Si proficisce.iti sacriiegas manus injecissent, deinde
quid. aulem grave luis viribus ssslimabis, ad nos ingentes peeunias, quas ad lanti itineris impensas^
tibi procul dubis succursuros ex nost.ri deferas oc- paraverat, diripu.ere;: nec adhuc tanta praeda con
"' lenti, nunc ab eo mille manseros. (20), id est, loiura
casionepraecepti.»
Difficultalem haud modioara pariunt slise Hen- episcopii patrimonium extorquere conantur. » Haec
rici IV imp. lilterae ad episcopum Babenbergensem, tataen rursus per Welfonem recuperasse videtur
ctijns lamen nomen aut annum haud praeferunt (14). Otio, qui libsrtaii.redditus ad Ecclesiam suam lan-
In iis pfsesulem ad expeditionem contra Robertum. topere pro ipso sollicilam reversus est, -iranquilliora
Flandriae comitem circa Kalendas Nov. ineundans tempora exspectans, donec lutus ei ad poutificem
evocal. Jlajc aulem omnium historicorum fids es- pateret adilus. . -
etmte autumno an.. 1102 suscepia est ab imperatore, XIII. Hunc brevi patefecit Henrici IV captivitas el
quo tetnpore iiecdum episcopus erat Olto, sed sedes Henrici V filii coronalio, qua lam regni Iranquilli-
Babeqbergensis adhuc yacabnt. Haac itaquo epistola las, q-iam viarum Romam. versus seciiritas ab Hen-
nec ad Oitonem, nec ad Rupsrtum dari •potuji, ut- rico seniore hucusqtie lurbala aliquaienus fuit re-
poie piitis jam defuiiciiim. ,VeI crgo emituni est in 6tilula. Cuncta hsec constant ex aliis Oilonis litteris
nomine Ecclesise, vel fonnulare tanluai luit sede ai Paschalem II papam pro sua eons2craiione datis
vacante conceplum, si interim aliquis.episcopus tie- (21), qnae iia ordiuntur : « Quia landem, Domino
minaieiur, unde el nonieii abest. Polius tamen ar- _ miseranlc et Ecclesiae suie nayem moderante.post
bilramur, iiomeii Augusti imperaioris perperam his nubilas errorum lempesiates serenae lux verilalis
lilteris praelixum, easque ad Henricutn V regera per- eccidentali refulsit Ecclesiae, anle omnia et super
linere, qui, tesle Urspergensi, an. 1.107circa.Oc- omnia desideramus scire sanctitatem luam, in
tobreiu aliam contra Roberium in Flandriam ex- omnibus nos paruisse, uti dccuil, legalo luo, epi-
pedillonetn insiiluil, ad qiiam. iuvilari potuit OttQ. scopo videlieet Consianljensi Gebliardo, el suiuma
Aliaebinse sunt Ilenrici IV ad Ollonem episiolie (15), devotione cuncla, quaeper ipstim edocti siimus,-par-
quibus ejus auxiliiim conlra Henriuim filium suum tiis exsecutos fuisse, partim si vita delur, exsequi
rebellem implorat, neve ad ejus partes transeat paratos. » Et posl alia haec de sna ordinatione sub-
admonel. Datae sunt, dum filius caslrum Nurenberg jungil,: « Aucloritali tuae tota mente desideramus
ebshleret, adeoque au. 1105. innii, tu nobis manuin porrige, quod nobis velis
XII. Durante boc inler utrumque Henricum dis- facere jube. Si mandas, ul ad le veuianiiis, opes
sidio, medianle filio magnus priucipum couveiilus rioslrae licel rapina (iu vix praelerita-caplivilale) et
Moguuliae habilus est in Nalali Domini an. 1105 igne sirit altrilae, tamen desiderio levidendi el con-
(16), ubi inslantibus Iegatis aposlolicis solemnis ad secrationis gratiam consequendi, cuiri debita servi^
papam legalio decrcta est ut Ecclesise per Germa- £> tulis noslrai benetliclione tuae majeslalis (nos) praa-
niain diulurnst discordia lurbatae in communionem sentabimus aspeciibus. Digueniiir ergo viscera pie-
cum papa redirent. Deiccli hanc in rem sunl legali tatis tuse" super hoc negolio aliquo' nos rescripto
ex prseoipuis regni provinciis, interque eos e Fran- cerlum retidere, quoel iier luiius ad te veniendi no-
cia Otio Babenbergeusis designalus, ut eutn Anna- bispraemorislretur, el benedictionem, quam devoti
lisla Saxo hac occasione appellal, quippe necdum efflagitamuSj a te percepturos esse significetur. »
ordinatum. Hi omnes, ineunte a. 1106, in Italiain Cur vero ab ipso papa consecrari postulet, mox ad-
iter aggressi, dum in Tridentinam vailera pervena- dit : « Quam nimirum proplerea a tuse sanctilaiis
rant, ab Adalberlo provinciae .comite per Henri- manu lanlopere expetimus, qtiia melropolitanus no-
cura IV praemonilo capiunliir; et solus ex illis Geb-• ster, eisi per te habeat consecralionis gratiam, ta-

(12) Ludwig. Script. Bamb., p« 814. (17) Annal. Saxo. ad ann. 1106. •
(13) Bono. (18) "Welfoniscilicet.
(14) L. c, p. 815. (19) Cod. prob., n. LIX.
(15) L. c, p. 813. "', . - ' ' (20) F. mansos."
(16) Usperg. h. a. (ii) Cud. probat., n. hx.
1277 , VITA. 1278
men, quod sine lacrymis faten nequimus, magnam A tatus (23): « quanto, inqtiit, affectionisdebito Bam-
cooperaiorum spiritualis doni paiitur penuriam ; > bergensis Ecclesia ab ipso suaeinstitutionis exordio
quod nempe plerique Germaniae episcopi Caesariad- sedi apostolicse conslringalur,' elsi nos laleret,
hseserint. Meiropolitanum autem hic intelligit Ru- liiierarum veslrarum significatio manifestat. Quod
lliardutn Moguntinum, qui ab auno 1098 nsqne ad affeclionis debilum venerabilts frater Olto vestrse
liunc 1106 seob metum Henrici IV in Thuringia Ecclesiae electus conslanler lenuisse.aclenere.co-:
detiuuerat gnoscilur, cum per tot et tanla pericula ad aposlo-
XIV. Fausla fuisse papae responsa dubium non Iicsesedis visitalionem percurral. Nos igitur debilse
esl : quibus acceplis, Otto Romam in Ascensione benignilatis affectionesuseepimus, et juxla dilectio-
Domini, quse a. 1106 dies tertia Maii erat, venil, nis vestrse desideriuni noslris tanquam B. Pelri
ei inde Anagniam ad papam perrexil. Huic tolam maiiibus, salvo metropolitani jure, vobis per Dei
rei seriem exposuit, el posito baciilo veniam preca- gratiam praesnlem ordinavimus. » Hoc jus melropo-
batur, el ab eo usque ad festum Pentecostes exspe- liticuni ul salvum praestaret ponlifex, alias quoquc
ciare jnssus, ad hospiiium rediii. Nocte igitur in liileras ad Rutliaidum archiep. Mogunliiiiiindedit
pastoralis oneris meditaiione transacia , privalus d. 21 Maii h. a. (24), in quibiis ita loquilur:« Con-
vivere, et in patriam sineconsecratione reverli de- B gruum duximus.ut venientein ad nos venerabilem
crevit. Jamque cum suis itinere unitis diei Sutriam fratrem noslrum Oitonem Babenhergensis Ecclesise
usqne relrocesserat; quod ulii papse innotiiil, mis- eleclum inlcrgra elperfecta prseteritae familiaritatis
sis illico riunliis, illum Anagniam redire sub obe- . gratia snsciperemus. Praeterea quoiiiam Ecclesia
dientia jussii. Igitur illuc reversus Otlo, in die Pen- eadem per diuturria jam tempora episcopalis officii
tecostes petenlibus Ecclesise suae legatis, ab ipso sollicitiidinecaruil, et propler praelerili schismatis
papa inter missanim solemnia in episcopum eonse- uliionem in Teutonicis partibus perpauci cpiscopali
cralus est. Addit Ebho, Peniecosleii lunc in lertitim fuiigunltir oilicio,juxla ipsins Ecclesiaeposltilaiionem
idus Maii incidisse seu feslum S. Gingolfi aut Gan- eidem fratri nostro, cuin per niulta ad nos venisset
golfi marlyris; quod in Marlyrologio d. 11 Maii no- perieuhi, conseniietitibus et nnaniini seiileniia de-
lalur, olimeliam d. 9 ant 15 ejiisdem mensis pro cernenlibus omnibus qui nobiscuin aderanl; epi-
locoriim varietate fuil celehratum in quo uliimo Pen- scopalis benediclionis maiuun (23),Doiiiinolai'gien-'
lecosle hoc amio evenit. Inde manifeslissime con- te, coiiliilimtis, salva nimirum debiia lnae melropo- .
stat, Oilonem nonjam an. 1103, quod pluresvolunt, lis reverentia : >prout neinpe a praacedeniibus fue-
sedhoc primuin anno 1106 iriennio posl electionem rat consiiluliim. Praeierea in dicla ordinatione Ot-
fuisse ordinatum, a quo lempore eliam pontilicalus " lonem usu palii et prseferendie crucis in sua Eccle-
sui annos polissimnm numeral. sia ftiisse donatum, reffert Ebbo. Id lamen revera
XV. Hnjusfacli plures circumstanlias prodit ipse nonnisi an. llil facltim videbimus.
Oilo in suis ad capiluluin Bambergense lilteris de XVII. Quid porro poslea Romae actnm sit, idem
sua consecratione (22). « In die sancto Penteco- Ebbo paucis narral: « Consecraiiotie solemni ab
sles, Deo sic drdiiianie, in Anagnia civitate Canipa- aposlolico bonorifice provecius, aliqiianii.sper ab eo
nise, quse Romaniam dividit el Apuliam, episcopalis Iiumanilatis gratia est detentus. > Forie ibi eliam
benediclionis munus, quamvis indignus, Domino de pace el tranquiliilaie Ecclesiarum Teiilonicarum
largienle, suscepi, beatissimo papa Paschali manum acium esl, maxime cum simul adfueril Gebhardus
iniponeiile, cscleris vero episcopis plurimis coope- Constantiensis legalus hauc ob rem ad papam mis-
rantihus, clero quoque Romanae Ecciesise, cujus sus. Hteceliam eodem anno 11.06. d. 22 Octobr. in
magna pars ea die in eamdem - civilatem convene- concilio Guasiallensi sanciia est, prsesentibus pluri-
rai, asianie el coiiseiilieule. Et," quod nulli a Ro- bus GermanisEepiscopis (26),quos inter lamen Ot-
mano pontifice consecrato noslris lemporibus con- lonem haud reperio; antea igilur jam Italia exces-
ligil, sine oblatione alicujus juramenti consecratus r. serat. De hujus reditu haec habet Ebbo: Romae
sum. Hujtis loci, hujus diei, hujus gratuitae mise- - « oplata polius, emissione prospero itineris decur-
ricordise Dei semper mcmores esse velitis cum gu, transcensis Alpibus, Cariiilhiam venit, > ibi
omni graliaruni actione obnixe precamur; prsecipue forle dc rebus el bonis siise Ecclesise ordinalurus.
cum alise complures venerandae personae de maguis « Posl hacc ad curiale colloquium, quod Henricus
rehus apud apostolicam sedem agemesinfecionego- imperator universi regni opiimalibus Ratisponae
tio redieiunt. i His brevem adjungit paraenesin de indixeral, Oito novusanlistesoccurrit.» Id ad nalale
implorando divino atixilio, ul suo munere pastorali Doinini slatuit Urspengensis. Ibidem oblatum Otlo-
rite etsaliibrilerperfungi possil. ni somnitim monasterio Prufiingensi ortum. dedisse
XVI. Eamdem consecrationem ipse Paschalis narral Trithemius ad a. 1114. « Sicque regia cu-
papa ad clerum et popnlum Bambergensem perscri- mulatus munificenlia post arduac peregrinationis
psit, eos ad debitam obedientiam exhibendam hor- angariam pastor pius ovium suarum curam susce-
(22) Cod. probat, n. LXII. (25) Leg. munus.
(25) lbid-, n. LXII. , . (26) Ladb. Concil.
(24) ibid , n. LXI.
ni§ S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI 1280
pturus Babonberg inereditur, ibique a cierd et po-. A stro Arnoldenstein' conslruxit is diruto castro a.
pulo debitse jubilationis tripudiq honorifice suscipi- 1107
tur. i.Idad jnitium anni H07 lieri debuit. XX. Praater quindecim haec monasteria qtiinque
XVIII. lnter oves suas jam constitutus pastor insuper cellas seu minoracosnobia instiluit. Harum
optimus saluti earumel commodis omni cura invigi- prima esl Aspach in dicecesi Ralisbonensi, « cujus
lavit, easque-in scquente dissidioHeurici V semper funduiis et praedium Babenbergensis Ecclesia multo
in communione papas constantes servavjt, canonicis temporc perdiderat, sed Otto illud solerti cura
riuntaxat pro temporalium rerum conservalioiie requisitum cellam fecit monaehorum, eaque in ab-
iriagis regij quam papss faventibus. « Quapropter, baliam convaluit, praediorum donaiione copiosa
aitEbbo, de cammissa sibi cura sollicitus, ecclesia- abipso primum, deinde ab aliis fidelibus ditata(28).
slicse liberlati diebus invigilabat ac noclibus, dans gecunda cella est in loco Babenbergensi in domate
operam, quomodo bona Ecclesias sua? vel augeret S. Michaelis sita, • de qua infr.t in ejus monaslerii
inventa, vel reslaurarel dispersa. * Majori adhuc historia agemus. « Terlia est Rotha in episcopatu
studio sacrum Ecclesiis suaa slalum, anlccessorum Herbipolensi, quaai episcopus ab Agnele Palatina
iucuria et diulurnae discordisu acerbitate deprava- el ejus s«rore Adelheide- cum sexaginia marcis
tum feformare agressus , clerum iuprimis nimium .« Ecclesiie Bsmbergensi donatam accepil: circuroja-
quanium' corruptum opiimo quo poiuit modo ad centiarero ecclesiseceilaieniil bona 4'ucentisseptua»
canonicas leges reducere sategit. Prsepriinis aulera ginta quinque marcis cum minislerialibus, scilicet
festHuendae diseiplinsemoiiaslicseerat iuienlus, bene agris, silvis et praiis, pascuis ac molendiriis,'et cum
gnarus, quaulum id et cleri el populi reformaiioni in- ulilitate ac jure, quo Chuno dux idem praedium nos-
serviret. Quem in finem diversis temporibus lam in citor habuisse. » Si recte conjicio, Chuno dux haud
propiia quam aliis quoqua dioecesibus, in locis aliuserat, quam ConradusFranconiiB dux,postea im-
tarnen ad Ecclesisejus temponile perlinentibus, plura peralor, cujus mater Agnes, quaahic palaiiha dicitur,
coenobiaefuiidaiueniiscousiruxit; «<juibu6,» exbio- filia Henrici IV imp. Friderico de Hohenstaullen
grapbpi « honesta et e.legauti fabrica compositis, copulaia erat, sicut soror ejus Adelhaiais Bolesitso
pra».diaemere, silv.as et agros et' prala comparare, III Polonioe regi,
vel aliis justis modis acquirere satagebal. » « Vezeram quartam cellam Goteboldus comes
- XIX. Monasteria auiera recens, conslrucla afe (29) aedificare inchoaverat, quam episcopus ab eo
Ottone hoc i.uodoaviise scriploribus recensentur. sibi dalam suscipiens suis eam promovit impensis.t
In Wirceburgensi direcesi TJraugia S. Laurentiiad r Deuliaque hac cella jam in episcopalu Wircebur-
Salamin patrimoniaii fundo ecclesise a. 1103, et gensi (30) egimus, uli et de aliis duabus.Niehardel-
Uraha S. Pelri seu Herrenaurach in fundoadvetatilio sehausen seu Nitarshausen in pago Tullefelt, et
a. 1108, dequibus iu hisloiia eiusdeni epjgcopatus Tuckelnhausen (31).His alii alia addunt, a S.Ottone
I
actum (27). In propria Bambergeusi duo ajditlcavit | restituta seu reformata polius quam primitus
monasiciia, Lanckheimense pro Cislerciensibus in fundata, de quibus hinc inde et infra § LXV mentio
advenitio, et Michelfeldense in fundo Ecclesias jsro recurret.
nigris mouachis. In Eistettensi Heilsbrunnam ma- XXI. Facile porro praeviaere polerat sagacissimus
gnis sumptibus provexit in abbaliam. In Ratisho» hic proesul, multos fore, qui bunc agendi modum
nensi sex monasteria consiruxit, quinque de ordine carperenl, ae nimiam ei prodigalitatem objicereul
Gluniacensi, unum Ensdorf ab Otlons Palatino in exslruendis lot monasteriis, quibus aliunde jata
cotnilc acceptuin, alieruiu PrufBing ulrumque in oneratus sit mundus. His lamen oblrectatoribus qua
advenlitio fundo; teriio Munster'cum adjacenle co- ralione obviaverit Otto, apud vitae scriptorem legi
guomine parochia ab Heinrico duce Bavariie et Die- malim quam ipsius scribere ac ceu Cicero pro domo
poido.marchione comparalum ac regali Lotharii pri- suggillari. Dt vero cuucta hsecfirmiora persislerent
vilegio ,EccIesise Bambergensi collatum. Quintmnet D apostolica illa auctoritate roborari voluit- Unde a
sexiumj-Bibureli et Malierslorf, utrumque fundi Callislo II papa litleras accepit iu. Non. April., a.
adventitii.perinde ac septimum Windeberg deordine i!23 datas (32), quibus monasteria hucusqiie ab oo
JSoripertinorutn. In^IIalbei-siadiensi abbaiiatn Wir- « propriis sumplibus > conslructa.et Babenbergensi
zenburgnune ReginstorffxMim oinnibus peptinentiis Ecclesise collala. in Romanas Ecclesiaeproiectionem
cb imperalore Henrico acceptis Babenbergensi ad- suscipil, r.unctaque eorum bona salva esse vult.
jecitEcdesiae, et bona ejusdt-m easnobii duplicavit. Decernil quoque, < ut ordinaiiones abhatum vel
In Paiaviensi Alderbacb seu Alterspach el Cluuicen- monachorum suorum a catholicis episcqpis tlicece-
se seu Gieinck, quod a- Leopoldo marchione com- sauis accipiant, rejuin vero ipsoruni monasleriorum
-paravil. In-patriarchatu denique Aqtiileiensi in ctiraui et adminislralionem in Ottonis ejusque suc-
Carinthia decinwsm- cuinUim lcoenobium in civ= cessorum poteslate maiiere statuit. » Nuu^erantul,

(17) P. lii, p. m. (30) Pag. 496 et 1-86. -

(28) Vid. Monuiii. Boic, U19 V, p. 407. (31) L, c, p. 461 etiQZ.
(18) Hcunebergensis,- (52) Cod. prob.j n. £.sxr.
 1281 VITA. m%
inlrr ea S. Jonnnis Baptistas in Regnisdorf, S. Jq- A.Hirsaugia anno 1114 primum abbatem prsefecit, ac
annis evang. inMichelinvelt, S. Jacobi in Enlisdorf, multa prsedia undique conquisita attribuit, qua? om-
S. Laurenlii in Urowa, et S. Georgii in Bruvinin- nia a. 1125 datis iitieris roboravit (59).
gen; unde caeiera tunc necdum absolutau esse yi- Alterum in Bavaria Oslerhovicnse riionaslerium,
dentur. Ab Innoeenlio II insuper posl a. 1130 obti- qu.odolim S. Pirminius snb Utone duce" pro Bene-
nuit decretum, t ut in ccenobiis, qtiae vel antiquitus dictinis sodalibusexsiruxerat, et ab Hunnis eversum
in ejus parochia construcla sunt, vel ipse devolionis Henricus IV Bavariae dux S. Cunegundis fraler pro
inluilu >constituit.sacrsereligionis ordo <(irmiler in canonicis quibusdam saecularibus reslauraverat,
eis perpetuisfuturis temporibus conservetur. • Con- Henricus II iriip. Ecclesiae/Bambergensi tradidit, ubi
stituit etiam,« ut in eisdem ecclesiis nullus per Si- a. 1110 < aedificala est basilica B. Mariae V. eicir-
moniacan haeresin slatuatur, sed honeslse personae, ciimslantibus turribus honorifice decorata, a vene-
quibusutique, morum el slatusdignilas suffragatur, rabili domino Ollone episcopo Bambergeiisi donaia
inibi ordinentur (55). > et dedicaia ad honorem Dci et' genitricis siiae
XXII. Sedjam gesla Ottonis singillalim prose- Mariae• : In hac eliatn anniversarium diem Hezli
quamur. Ipsum ineunle ann. 1107 Roma ad suam ducis, pracfali scilicet Hezilonis seu Henrici restau-
Ecclesiam fuisse reversum jam diximus. Illum certe . ratoris inslilujl, qui a. ,1125, d. 1, Sepl.. defunclus
jam in Paschate cum rege fuisse Moguntiae conslat ibidem cum c.onjuge sua.Maria sepnltiiram accepit.
ex ejns diplomale pro ccenobio S. Maximini dat. Anno auleni-1127 Olto ad preces-Nqrpciii Magde-
VII. Non. (54) Maii, a. 1107 (55), in qua noialur burgensis arcbiep. canonicos Prsemonstratenses ibi
Otio Babenbergensis. Quid vero, anlequam Bam- consiituit (40).
bergam accederet, in Carinihia egerit, non consiaf. XXIV. Adannum.1111 Cxsare jara. in Iialiam
Ibidem ccenobium Arnoldsiein tunc ab. eo fuisse profccto revocat Hoffmanniis(41) reslauraiionem ec-
•ordinatum aliqui volunl, quod de ejus inceptione clesise cathedralis sub Rupertoaiuecessorea. 1081,
intelligendum esse existimo. De hoc ita viue scri- flamniis absumptse. Iioc iia - describit biographus :
ptor: c Coenobiumincastro Arnoldenstein deslructa « In diebus ipsius Otloius calhedralis ecclesiae mo-
muniiione construxit. Quadraginia vero et quinque . pasieiium, quod.sub aniecessore ,suo, Domino.per-
annis hoc castrum cum nonaginta. quinque mansis miuente, usque ad solos muros superstites cqnfla-
ad se pertinentibus EcclesisB Babenbergeiisi abalie- . jjratum erat incendio, multis sumptibus ab eo ad
natum fuil; sed ipse multo labore el ii.npensarecu-. prislini decoris nobilitatem reparalumesl: * quod
•peravit, et additis ei sexaginta mansis abbatiam esse .-.dein ftisius enarrat,ruti et bona,eidcmcct)lIala. Vix
fecit'; » sed annum non addidil. Eodetn anno 1108, lamen mihi perstiadere;possura;Ouone.m:epnstruen-
poniificalussexto, scilicel a confirmalione, in alio - "dis aliis ecclesiis ianlopere hucusque..intenium ,
castro Aurach seu Urach in dicecessi Herbipolonsl propriam suam cathedralem tandiu neglexisse.
coehobium S. Laurenlii conslruere cffipit, el quinlo -.Perinde.Jncerluin. videtur quarlum, jam ..episcopi
post anno "dedicavil, variisque pradiis dotavit, ut .iter in Carinihiani,; .codem anno . ex Hoffmanno
ipse faletur jn suislitteris hac de re a. 1122 dalis, susceptum, quo deinum caslrumArnoIdsiein reca-
quas ex Frisio vernaculas alibi dedimus (56). . peraril, in monasierium deincqnversum; de «jus
XXUI. Anno 1109, d. 25 Jul. tcclesiam collegia- , jam supra § XXII dicium. Hoc a,utem anno 1111 die
tara S. Jacobi extra muros Bambergenses a. 1071 15 April. ahsque conlroversia .Ollon.i,episcopq., Pa-
ab Hermanno episcopo inchoatam, a se autem per- scbalis II concessit« paliiurn,ad- sacra Siissarum so-
feclam consecravit. Ad hunc ipsum annum referun- lemnia celebranda, > pro certis tamen diebus, una
tur initiamonasterii Prufiingen prope Ratisbonam. cum pracferendse crucis.« intra Babenbergensis Eccle-
Villa' olim erat ad Nabi et Danubii confliieiites, sire parochiam > faculiale,« salva videlicet M.ogynlinae
quam ab a. S99 Otto III Irop. Taginoni Hmrici melropolissrevcrenlia (42), > quidquid in conlrai-ium
adbucBavaria? ducis eapellano concessil, a quo ad pj scripserint alii. . ,.,; ,....(,; ^: , ..,.,
praepositttram veleris capellae Ratisbonse devenit; XXV. Occurr-it his ot sequ.en|ibus4inp|s.fr.equens
poslea ab eodem Henrico jain rege EcclosiasBamber- Oilonis nostri-memuriia in pluribus-chartis, quas
gensi eollaiam. Ib: igiitir ceii loco amoeno ccenobitim tamen recensere.haudinlerest, nisi.de aliqua ejus
conslructurus Ollo, -divinitus admonilus (37),- illam epocha agatur, qtio'dam;faclo..insigni. .Talis jnxta
alterius prsedii perinulatione comparavil, et anno - Heffmannum e.stannus:1112 quo Ecelesioe Bamber-
Domini 1109 eonstruxil ibidem in honore Dei omni- -^gpnsi caslrum Albisleinseu Boihenstein .cumoppidc
polentis et S. Geor;! M. monasterium • monacborum - tradilum est a- Riclraino.advocaio, ,.ct ^diplomaie
secundum regiilam B. Benedicli- degentium (58) •confirmalum :*|uibus Otioaddidit .oppjda.iel.castra
juxta codicem tradiliorium, eique Erminoldum ex Hilpolsteiu, Geilrut, Hensefeld et Ehersberg, dequi-

(55) Ludwig. Script., p.425. .(38) Monum. Boic, t.XIII, p. 2,5.

(34)Leg.Kal, • (39) Loc cil., p. 141.
(35) Guden. eod. diplom.t, p. 8. (40) Monutn. Boic, t. XII, p. 523.seqq.
(36) Episcop. Wirceburg. prob., p.29. (41) Ludwig Scripl. Bamberg., p. 07,
(57) Trithemiusad stiuium1114. (42).Cod, probal.,n. isxv.
 4283 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPl 12SI
bus ita biograplius:«Rem familiarem episcopii sicut ^ tam dtilciter retinere. Cum enim domini regis lega-
praediis et possessionibus, ila ctiain aetliliciis et ca- lione ftiiictus essem (49), de obedieuiia vestrao cba-
sirorum munitionibus adjuvit atque sublimavit.Nam rilalis meciim contttlil, vobisque saltilem cl aposio-
per diversa loca el curles episcopii qualuordecim Iicam (30) per me mandavil. Inilo autem dispensa-
basilicas et quatuor. ccenacuia eleganiis fahricse tionis susc consilio nobis injunxit, ut eleclum
conslrtixit. Rraterea sex caslella, quae pridem non Heisleitenscm alque Spirensem coiisecrareinus,
habuit, dominio episcopalus adjecit, unum videlicet vosque in adjulorem et cooperalorem nobis voca-
Abuineslein, secundum Lupoidensiein, lertium Geu- remus. »
lenreul, qiiartuniHenipfenveld, quiiiliim Ebersperck, Igitur Trevirensi adhuc apud papam moranle
sexlum Eschenveld. Castrmn vero Albninenslein, uterque episcopus interiin' elcctus, seu a rege pro
quod eliam dicitur Botteiisiein, fere in meditullio inore noniinatusesl. De neulrius certa cpocba con-
silum episcopatus, oclingeiuis argenli libris, nee stal.Si Tiitheniio fides,Bruno jani a. lllOGebhardo
non scpteniilecim auri taleniis comparavil. > Hisalia insede Spirensisiiccessitauclorilaio regia promoltis.
quoque piura addidit, quse oiiinia, ne a quoquain El cerie Bruno Spirensis jam legilurmense Aprili
suoruin successorum immulaienlur, Callisii II con- a. 1111 in prima conventione papam inter et regem
firmalionem expetiil, qui dalis ad euin d. 15April., B Rom33 iriila (51). Alia qiia?stio esl de Udalrico
a. 1124 (45), litieris haec oninia banno suo rata ba- Eichsletlensi, quem Eberhado d. 6. Jan. a. 1112
buit, siatueus, « ul nulli successorum vel alicui ho- - sttccessisse scribit Grelserus et Falckcnsiein }in
mini lieealeos (44) vendere, sive in laicorum hene- illorum episcoportim calalogo, qnod lamen po-
ficium tradere, vel in usus alios commutare, sed tius anno priore faclum crediiierim ex hac ipsa
sicul a le dispositiim esl, de tinoqiioqueprseilictoriim episiola , in qtia ila proseqtiilur Trevirensis :
niaiisonimtlenariusunusannissingiilisBabenbergensi - « Quia tainen de Spirensi qusedainsihi, > papaj sci-
Ecclesiae pro aninia imperaloris Heiiirici fundaioris licel, « significsila fuertini, prsecepil, ul sancto cum
ad conciniianda luminaria conferatur, Abbatias studio examinaremus, elsi ordine fralrum qui ades-
' ejus
vcro et regulares canonicas, per induslriam tuam in scnt leslimonio posset se de objectis expurgare. ad
religionis ordine stabililas-, et alia a ie recle consti- Dei honorem el Ecclesiae necessariam providenliam
lula nulli hoiiiiiitini facultas sil in poslerum immu- ipsum ordinaremus. Ex parte igitur doniini papaevos
lare. » moneo, utad hoc, quia causa Dei est, ne per vos
Eodem anno 1112, eodem teste, Olto prodigio ' prolelelur, sludeaiis, el a die Dominicse Resurre-
quodam Iprrilus gravem in morbum incidit, atqtie a C clionis infra 15 dies ad nos Spiram venialis. > Cum
Wolframo S. Michaelis abbaie monasticum habitum ilaque Bruno Spirensis, de quo sermo est, anno
petiit: qui votoab illorecepto, ubi eum convalescere 4111 «feria lertia post Paschas, > qua die subscripta
vidit, ut episcopusessepergeret, subobedientia prse- est convenlio, adhuc Romse fiieril, examinari Spirse
• hoc anno non poluii, sed aut 1110, aut, quod potius
cepit.
XXVI. Circa eumdem annum 1112producit Hah- crediderim, a. 1112 quo electus est Eichsletlensis
nius (45) episiolam Brunonis Trevirensis archiepi- • in bac epislola pariler memoralus. CaelerumBrun»-
scopi, qua Otloriem noslrum Spiram evocat, ad nis causam non aliam fuisse, quam quod regia au-
cognoscendam ejusdem urbis elecli episcopi causam. ctoritate, adeoque pendenle adhuc lile, per annulum
Bruno hic Oltdrii ante jam optine notus fuerat, - et baculnm promolus fuerit, innocens tamen, ut vi-
quo etiam medianle e capli.vilale dimissus est, in . delur, inventus, cum deinceps opiimtim Ecclesiae
quam una cum' illo a. 1106 Romam perrecturus in suaa pasiorem egerit. Sed hsec occasione "Otionis.
Tridenlina valledeveiierat'(*6), ut partim jam su- nosiri, cnjus gesla prosequimur.
perius dicium. Is ad inilium aniii 1110 cum aliis XXVII. Anno 1115 ecclesiam Laurentii inUraha,
legatus misstis, fuerat ab Henrico V rege, ut impe- eta.1114, d.21Sepl., illam Banlbensis coenobiidedi-
rialem pro eo cororiam apapa peterel (47), qtiocum D cavil. Hocolim Alberada fundairix a. 1071 Ecclesias
forteetiam iu sua coronatione a.llll ibideiri ad- Bambergensi obtulerai,sed« negligenlia praclatorum
eral, et postea adhuc, utex cilata epistola coiligitur : : suoruin spiriiualibus et leroporalibus bonis > desola-
quam hic ceu paruin cognitam recitamus iniegram, - tum ipse Olto innovavil, el in ecclesiasticum tia-
nolis subin illuslratam: «BrunoTreverorum Deigra- lum erexit, conslilulo ibi Baiduino alihale cum aliis
tia provisor indignus 0. Bambergensis Ecclesiae viris fidelibus et religiosis, ac restitulis bonis ex
sancto ponlifici sincerae charitatis obsequium. Bea- primseva fuiidatione ad illud perlinentibus; cuieliara
tiludini vestrse magna hilarilalc congralulor, quo- • a. 1127 Montem Stekkike donavit, et jus advocatias
niam non absque inagno sanciitalis veslrse meriie • a comite Rapotone redemit. Patenl. haecoinnia cx
provenire (48), niemoriam vesiri dominum papam ipsius Otlonis litteris c. a. 1127 datis (52), qiiihus,
(43) Ltidwig Script., p. 454. (49) A. 1110.
(44) Mansos. (50) Benedictionem.
(45) Collecl. monum., 1.1, p. 202. . . " (51) Vid. Calles Annal. eccles. Germ., t. VI, p. i,
(46) Atmal. Saxo. ad e. a. i p. 128.
(47) Aniial. Hildes. ad, a. 1*09.' (52) Episcop. -Wirceb, prqbat,, p. 30,
(4>8^Esdsiima, .'• ... ',
 1285 VITA. If95
subscribuntur Egilbertus decanus, Gerunck decanus,; A nostri pronepos forte ex linea materna, filius erai
de Tuirslatt, Steriker comes, Reginbolo coines. Egenonis faloris comiiuin de Uhrah in Wurember-
XXVill. Inlerea Olto suspicionem Henrici V im- gia (55). Fratrem habebal Eginonem II comilem cl
per. incurrit, ne duranle inter ipsum et pontificerai sororem Mathildem huplam Manegoldo comlti de
dissidio cseteros episcopos a se averteret, cura ipse,, Sumetingen seu Sunemotingen (56). His tamen lit-j
• ne'qua~alieriaeculpaecontagibne
iriaciilaretuf, a fre-.' teris permotiis Oito eodem anno anle Natale Do-
quentanda cuiia abslinerei;" Expeririientum igitur• : mini Coloniam venit, ad synodum a legaio indiciam,
fidei ejus caplurus Caesar, ipsus Bambergam "acees-. -ubi legalo mortuo, a qtio Adalhertus Mogiiniinus1
sii, Nalalem Dotiiini a. 1113-ibi celebraturus, tjtiemi consecrationeni exspeclaveral, illam ab Oiione no-
Olio, ut coriceplam erga se suspicionem amolirctur, stro in nativilate . S. Slephani die 26 Dec. susce-
'
magnifice suscepit et per eosdem dies habitit, uti Pilf57).
scribit Annalista Saxo el Urspergensis ad a. 1114": XXX. Excunle anno 1115, Spirae Nalalem Do-
• «ImperatorNalalem DomiuiBabeuberch cumsumma •mini celebravit imperator, de suo inlialiam ilinere
magnificenlia copiosaque pfincipum imihiiudine ce- . deliberaluriis,.iit< Romanaesedi ct reipublicae»con-
lebravit,et hoc non simpliciter,- quia virum Dei Ot- suIeret.«Qiiaprop,te.rnecessarionoslrosprincipescon-
• lonem urbis episcopum, propler quaedam jam in ** vocamus, tit inde sicuti justnm est, eorum consi-
regno orienlia scandala curiam freqtientare rerii- , lium etauxiliiim habeatnus ; > ut scribit in. suis ad
teniem, ex parte stispeclum hahcbat. Ipse vero rebus Ottonem litteris (58). « Atl quod plurimum indige-
transitofiis pro cdncordia ecclesiastica nonparcens, nius liiiB fidei praesenlia et lui consilii prudeniia,
beneficiis, indefessis animosilatein rcgis gloriose quoniaiu el te cordetenus diligimus, el tibi de onini
•
devicii:>Nequeeiiam Olionem ali omni fommuniorie honore nostro prout nobismelipsis indubitauier
• cum Henricoiinp. absliriuisse'palel ex facto Enne- , confidimus. Confidenter igitur et intime rogainus
noldi abbatis Prufllingensis nuper ab Ouone cori- . tuam dilectionem, ul die Veneris post proximtun
sliluti, qui non adeo prudenli zelo imperalorem in , feslum S. MariiB (59), venias ad nos Spiram, et ihi
- ejus coinitatu suunrmoriasieriuni invisentem susci- super his-luo el aliorum noslrorum principum cen-
pere noluit, et ipsum episcopum de' hac commu- • silio ad Dci honorena' de regni el Christianae pacis
- nione quodammodo redarguit, ut quidem refcrt slatu iractabimus; et hilariler facias hoc, sciens
- Trithemius in Annalibus ad an. 1114. qtiod le cilo diinitiemus.i Ex familiaribus adeo lit-
XXIX. Sed et ab ipsis episcopis ob nimittm, ut teris iiitiinum quis Csesaris amicum fuissi Ottonem
sibi videbatur, erga Henricum imp. favorem seu f, ( suspicareiur; nec lamen illum in eo conveutu pras-
connivenliam reprehensus est Otio'suo. exemplo. senlem lego, uti nec in iiinere Ilaiico brevi postea
coinprobans, quam tlifficilesil adbibita qtioqnc omni r, suscepto. socium.
priidenlia inter duas parles contrarias meditim ie- Eodem anno, mense Martio, Paschalis II in Lale-
nere. Cum eniiri idem Henricus eodem anno d. 6 rano concilium congregavit, ubi quidem investiturae
. Dec iri synodoBellovacensi, ac ilerum d. 28 Mart. , pre-scriplaasuni,nen tamen ipse imperalpr. Quscipsa
. a. 1115 in Remensi anathemate perculsus esset, . causa fuisse videtur, quod Otlo illum nunquam seu
. absente semper Ottone, Fridericus Colouiensis ar- excommunicatum habuerit, utpote necdum ah ipso
- chiepiscopus satis acerbam epistolam ad eum per- papa ut talem declaraltun : unde et plerumque ab
scripsit, qua ei suam negligeiitiam-exprobrai,eiad ejusmodi convcntibus abstinuit, ubi idem negoiiura
defensionem vel sallem ad liberam deploralionera .urgebaiur. lmo" nequidem in Coloniensi synodo
gravissimi Ecclesise casus excitat, quem ipse etiara . papaejtissn in diebus Rogalionum a. 1118 ab eodem
acerbe deplorat (53); ac illum landem ita alloqui- Conone legato indicla comparuit. De quo graviter
. tur : < Nolile nos longa exspeclatioiie ullerius sus- conquestus est Adalberlus Moguntirius in suis ad
pemlere, sed de vestra sententia scripio nos certi- eum litleris (60) : « Quod proxime doniinus Prae-
D
ficale. Salutal vos dominus Chuono pronepos- tnus, D.iieslinus Romanse Ecclesiac Iegatus nobis apostolica
episcopus et Romanse Ecclesise legatus, qui impera-. auclorilale denuntiaviirat, nostra quoque diligenti*
torem et Monasteriensem epis«opum,et Herinaiinuni per omnia Romanse auctoritati subdila solertim
de Wiiicenbiirg, cum omiiibus Gallisc episcopis in . impleverat, denuntians et vobis sub eadem auclori-
concilio Belvacensi excommunicavit, et hoc vobis tate etnosira, uli < ad concilium Coloniaecelebran-
noium fieri prascepil, Eamdem sentemiam iterahit dum vestra venirel praesentia. Sed quia hoc nescio
in prsedictos et in oiriiies complices eorutn in conci- quaprseterniissum fueril negligentia,,eadem quidem,
lio ilemensi, quod > cril Laatare Jerusalem (54), quse et cseteris ejusdem concilii neglectoribus, vohis
« cum aliis Iribus cpiscopis riovitera Romana sede qiioqtie injuncta essel senlentia, scilicet vel divini
directis. » Cbuiio cardinalis Praeneslinus Otlonis officii suspensio vel a communione corporis et

(55) Cod. prob., n. LXVII. (57) Annal. SAX.ad a. 1116.

(54) Seu 28 Martti. (58) Cod. prob., n. LXIX.
(55j Neugart, Coo. dipl. Alem. t. II, p. U, not. (59) Purilicatie scilicel sen 4 Febr. a. 1116.
(56) Crus. Aiinai. p. n, 1. 9, c. 20. Vid. Schmid- (60) Eccard. Corp. hist, mcd, aivi t, II, p. 284,
I'm Wurteinberg. Beyirage tab. Geueaj., p. 1|9,
f-ao? 8. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPl 1288
sanguinis Domini formidanda inlerdiclio, nisi no- A veniri haad poluit. Aversnm Adalberli erga Oltonem
slrse pelilionis diligeniia hoc pervenisset, el exiraia . sniiaum produnl eliam ejus litter® salis tumidsBad
sanetitatis veslrse reverenlia, ne id fieret,- apud clerum, primores et siibdilps Bambergenses hac
Ecclesiam promertiisset. Quibus simul concurrenti- ipsa occasione datx (64) : « Nosjn parlem :aposto-
bus causisel cooperantibus hoc tandem oblinuirivus, slolicse solliciludinis vocali, fungenles tenore vicis
ne qitid severitatis veslra sttbiret dilectio, cujus nobis delegalae, quia scimus" analhema. excommuni-
hactenus inEccIesia valuissel devolio. Dignum ni- , catse comraunionisjnler vos. esse, inlerdicimusin
mirtim arbilralus sum, in omnibus honori veslro omni loco iioc divinis officiis, verbo Dom.iniet ju-
et reverentiib psircendum, et pro pbsse loco et lem- dicioSpiritus sancli, usque ad salisfaclionem veslri
pori providere et consulere, cum sanctitatis vestras episcopii » Verum bruta. hajefulmina facile, ayerte-
-dilectio beata inagnb sc devoira" charitalis nobis : rit episcopus, qui Romanum pro se debe.t defenso-
obligaverit miinere. • Hic consecraiionem suaih ab ^rem.. Saltem quid inde consecutum sit, nullibi
Otlone acceptamiiitclligit.t Decsetero, siciil inman- :proditum legimus. ,.
daturii accepimus.deiiuntiafniis, ut ;ad coiicilium v• - ;XXXIl Sed ]am a turbulentis hisad piaOtlonis
Salendarum angusti Fridislarise -a praediclo Iegalo, . negotia.revertamur. Anno 1117,cum in Italia asque
celehraiidiiin indubitsiuier'veniatis, !ri"e et" liujusi B ac Gerjnania terrse moius plurima, passim iBdificia-
mandati iiegiector effeelus austerioris seriientiae, eterterel, etiam Bambergae.monasierii S. Michaelis
•deereiuni, riiea petiiiorie riil amplitis 'prsbvalente, ecclesia, aliunde ex vetustate scissa, adeo concussa
rvobisindieaiis. >'"Sed'et*haricsyiibiltrinsupefsedissa, ^est-, ut lolius ccenobii ruinam minitaretur. Hanc
-evinciturOtloex aliis ejusdem Adalberli litleri's(61), igilur, ut habet primus Vitaa scriptor, « a funda-
« Excommiinicalionbm, quam communicalo fralrumi • mento destruxit, et ingen.li sumptu ac pecunia ma-
et principumconsilib (62) in regni hivasorem feei-. "joris e't elegantis fabrica monaslerium in laudem
mus,« jamdiidum frsiternitali vestrae per litieras; et gloriam Dei etmilitias ccelestis erexit, Stipendia
nostras significavimus. >Sed quia diibitamus, btrum, ^quoquefratrum talehtis-plus quam nonaginla redi-
ad vos perveneririt litterse, « audivimus eriiih, quod[ tuum per singulos annbs cumulavil. Multa quoque
Ecclesia vestra velit eas ignorafe, ,t mitiiriius ilerumt ; ornamenta eidem locq contulit, ipsumque usquead
pfsEsenles aspices, monenles, ut quod fgcimus nos, novissimam tubahi et vocem filii:Dei "locumhabila-
et vos faciaiisj et per omries ecclfesias veslras ipsum_ lionis siio venerando corpori-clegit. • Sed de his
iniquitalis auclorenr criiri faulorious suis abdmmu-".- plenius infra in illius moossterii-hisloria disseren-
nione Chrisliana efdmni diviiio oificio arceri prse-. i-tjlum.erit. - .'. .
cipiatis.» Lilteras has primum a. lllS esse scriptas,->. -XXXIII. Inter donaliones huic cosnobiofactas an
indicium e'slr tiiufiis legaii "sedis'apostolics», quem_ -Otlqne -notari prasprimis illa meretur, qua, teste
sibi hqc demum anrio in- litieris tfibuit Adalbertus. .Ebbone,« Ecclesiam ^juxta Albuch, haeredilark) sibi
Nisi forte ad AdalbertumTl spectent, qui Conradufa( ijurepropriam.eidem monasterio cum duabtis aliis
ducerii Iregni"coritra' LbtUafium invasorem simili; . ccelesiis donavit, ob rhemoriamvidelicet sui» pa-
'
posna affeeit. . ", , -rentumque suortim,,inibi .corjpore.quiescentium.
XXXI. Miratur riobisciim Callesius (63), quidi Parenles episcopi lOttonemet Adelheidam expro-
eausse ftterhy cur OturBhmbergensis ab hujusmodi| ' viclia Alamahnbrurnseu Sueviasupra Yidimus,quiri
synodis abfuefii','sariblus*alibquin prsssul, et sanctae8 tamen de eorum familia eqristet. Aliqnam saltem
sedi si quis alius addictus.:'Caiisam conjicitin iti- hiciucemefTundit citatusex biographd locus, ubi
nera a Caesarea factione undique obsessa, et illum(i ' Oilo juxta -Albueh ecclesiam !t haereditario sibi jurs
paslorilnis interittnri curis =subterfugisse corisilia,, !propriam»habiiisse legltur,-et cutn ibi t parentes ejus
"qua3 non magno sahe "Ecclesise eriidlumento riovass siiitsepiilti,» tbtusiocitscurii vicinia adeosdem per-
"easque. ingerites Gefiriahiae lurbas datura' timeret.;. *• tinuissevidelur. Locum hiiric(ih Siievia :ad'Brenlzam
^Ecclesias eriihi-susb resduiiiaxaicurabat, dejcaeleris s paritriem ;constituu"nt •geographriri :pago "Alba (65),
'reghi tufbis parum"'solliciitis :imitatus iri-TioePa-t- adeoqtia in ebrifiiiibusWuf lembergensisct Ulmensis
"schalemll qui.in eoncflioLatefaheiisi a."1116, cum n ' terfitorii, ubi
• omnes Henricum Rechbergerisiuriieomilum dominium.
-Vdahirfafiptetereiit^iiive^tituras is Albucifspecialerii Albae 'pagi tf*acTum'iuissevblunt.
-btesetera abeo pefpe'r'airi''ge'sia!repr"oba'sse'conten-i- 'quem vero
' commutii'Albse'^pagi "ribrifinblcenseri as-
tiis',_persoiiaeadhiicpepercii,:saiiiore' tjuam Grego- i- sefit Besoldus feSy.^AlbYicl^tambtii^ircllaibscfiplore
rius Vll nsusconsilib. Abhae auiem agendi ratione ie 'haiid iriteiligeiidum"esse ceruirir queriidam distric-
ium longb alienu'sjessel Adalljerlus
Moguntinus,i, lum; sed pbtius loCum pafilcljrareni,"'indicat eccle-
lurbuleiui ingeniihoriio et privato polius in Heiiri- i- sisb;h'aeredilaria3et parentum ibi sepulfiirse^irieniid.
cum odio quam publicobono intentus, inter.illumm
Hujus nominis viliae ad Brenzam meminit Munsle-
61 Otlonem virum pacificum et pacis amaiUem con- i- rus (67), illam vero inimHis hucusqueriiappisgeo-
(f?l) Liidwig loc. cit., p. 822. '
i (65) ChfqnrGottwic.,p/534. . , ,
(621 ln Fridislariensi concilio a. 1119.
(63) Annal. eecles. Germ. t. VI, p. i, p. 169 (66) -TJbcuin,
'" rediv.mouast. Wurtemb.- veu - .- edit,
p. 329."
i64) Eccard, Hist. med. sevi l. II, p. 295. (67) Gqsmogr. I. v, c. &§>S.
12S9 . VITA. nn
graphicis videre licuil. Neque etiam verosimile est A j censium comilum prosapia repetunt reeentiores, de
ab Ollone simplicem quamdam villam monaslerio quo anle Braschium ne unus quidem prudens som-
Bambergensilantopere dissilo fuisse donalam, ma- niavit, aul si qui in ea opinione ftieriint, Oiionem I
xime quam aliseduse adhuc ecclesiseibidem exsti- cumll episcopo indubitalo illins stirpis surculoconfu-
tisse memorenlur. derunt. Nec etiam, qtise hucusque diximus de me-
Haud fruslra igitur conjicimus, memoratitm Al-- diocri ejus forluna, unde nec sludia quidem prosc-
buch non aliud esse qtiam Albech seu Albeck ex qui poltiit, factus deinuni in Polonia ludimagisler,
Mnnsteroin eodem pago Alba, anl juxla Chronicon aul qnod in sua eieclione Babenbergensibus plane
Gottwicense (68) in Alpengowe priori conlermino, incognittis fueril, altam auldivitem ejus prosapiam
unde et nomen Albeck ortum videtur. Est vero produnt. Sed de his genealogicis tricis salis, de
Albecknunc parlim dirutum castrum in monle cum quibus legeiidus Cl. SchoHinei' in eruditissima dis-
subjeclo cognomine oppido, aliquol ab UlmaTioris sertalione de Otlonis noslri genere. Hiccertc mun-
distans. Ab hoc olim denominali sunl milites ac dein dano hoc splendore opus haud habuil qtii gentis
comilesde Albeck, quorum primum anonymumjam sutim propriis factis et virtutibus mullo illustrius red-
ad annum 955 sub Henrico Aucttpe producit Frid. didit, quam accepil.
Lucse(69), qua fide, ipse videril. Primum certum B XXXIV. Anno 1119, d. 6 Maii diptoma deditde
littjus faniiliaesurculum reperio « Wiltigovum nobi- monaslerio S. Joannis evangelistsein Michelveltin
lem de Albetcke,qui pro salute et remedio animae Palatinalu superiore sua ope et sludio conslruclo
suseel omnium parenium suorum > in monle S. Mi- (75), cui collalas a se villas ibidem entimerat, et
chaelis prope Ulmam domum hospitalem instituit a. comitem < Berengerum de Sulzbach >illius advoca-
1183 sttb cura canoriicorum regularium, qui posiea liim conslituil. « Contulil ei • quoqiie < confessio-
in urbem ad insulas Wcngenses translati sunl, ubi nis, communionis, bapiismi el sepulturae eoinmodi-
hodieque subsislunt (70).:Nota:iUiradhuc in ejusdem talem, «seujura parochialia. Anno 1121Henricus V
canonise scriniis « Beringerus comes de Albecke imp. VIII.Kal. April. indicl. xiu (76). Ralisbonai
frater fundaloris, uli et Sibotto comes de Albecke» EcclesiaeBambergensi confirmavit tradtlionem nio-
eorumdem frater, actWilligovus filius dicli Sibotto- nasterii Reginslorf in dicecesi Halberstadiensi eidcm
nis, >qui ultimus suaefamiliaedecessisse memoralur. faclam. De islo baechabet biographus;« Abbatiam
Imle hic comitatus ad Werdenbergenses perve- Wilzenburch, qtiss nunc mulaio Ioco et nomine Re-
nil (71), cx quibiis Rudolphus caslrum a. 1385 Ul- ginstorf appellatur, cum cnuiibus pertinentiis ab
mensibiis vendidit. Ex his ergo verosimilius arbi- llenrieo imperatore acceptis privilegiis Babenber-
tramur, sepulturam Ottonis parenlum in Albeck G ' gensi-adjecit Ecclesiae.«Vocalur alias eliam Reins-
potius castro, quam in villa ignota Albuch esse quae- dorf seu Reinersdorf, situm ad Unstrutam Thurin-
reiulam, ubi Odoni saltem aliquid paternse haeredi- giaeamnem inter Scheidnngen et Memlebcn.l)e hoe
latis relictum est, dum frater ejtts« Fridericus miles ita scribit auctor defundalione coenobii Bigungien-
fiiluriis possedil, quaeparenles in possessionibus et sis (77)": « Nobilis qttidam Vizo de VVyzenborcbj
peeunia reliquerunt. • Aliam adhuc ecclesiam In consanguineus Wicperli (78) nioricns ipsum sla-
Albuoch in pago Nahgowe in Lotharingia Mosella- tuil Inr-redem. Is congregationem sanclimonialium
nica seu Francia nova reperio in Otlonis I imp. in eodem castello inslitiieral. Quo defunclo Wic-
diplomate, quo Olto I imp. eamdem a. 962 cosnobio bertus venerabileitf matrem suam dominam Sige-
S. Maxiiiiini Treviris attribnit (72). Dubium vero nam jam secundo vidualam ibi pausare usque ad
esi.an idem sit locus, qui in charla Adalberti I, fmem vitae in sancla conversatione concessit. Q»a
archiepiscopi a. 1155 dicitur villa Albecho sita in morlua ibidemque sepulla, cum religiosilas ibidem
pago Nacbowe in comitatu Emmeclionis eomilis omnisdeperissel, Wicberlus consilio Oltonisepiscopi
abbaiiseS. Albani Mogunliaedonata (75). Alias AI- Bambergensis in vicinia ejusdem caslelli juxta flu-
bacha seu Albachermarca dicebalur, hodie Albich vium Unstrut monaslerium monachorum insiiiuit
prope Alzeium in eodem pago, seu viclno Worma- in loco, qui Reyndorp dicitur, cui abbas Wyndol-
tiensi (74). Qui vero pagi nimis dissiti videntur ab tus (79) frairem Ludigerum de Corbeia revocalum
Alemanniaseu Suevia, unde parentes ejus oriierani, abbalem instiliiit. > Id ad annuin 1110 revccant.
in Albuch sepulli, qui locus palernae hserediiatis Monacbi anno 1491 Bursfeldensi reformaiioni no-
jure Otioui attinebat. men dedere, paulo post dispersi, et nionasierio in
Ulterius hic conjeclari nolumus. Id unum ex his tisus profanos commulalo.
cerium est, quod Olto stiam haeredilatem sicut et Hoc ilem anno 1121 Olto ecclesiam coenobiiS.
p:iT».iitessepulturamin Suevia habuerit, non in Ba- Michaelis consecravil d. l Sepl. poslquam anie cen-
varia ; uude tamen ejus originem ex illustri Ande- lum annosprima fuerat dedicala.

(68) Pag. 537. (74) Vid. Chron. Goltwic, p. 699et 869.

(6ii) Graffensasi!,p. 836. (75) Cod. prob., n. LXX.
(70) Ktion, Script. eccl. t. V, p. u, p. 292. (76) Al. XIV.
(/1) Vul. Lazius I. viu, q. 543, 514 el 538. (77) Hofmami Rer. Lusat. t. I, p. 122.
(/2) Lunig archiv. t. XVI, p. 260. (78) Marchionis Lusatiac.
(75) Joannis rer. Mogtinl.t. II, p. 746. (79 Bcgaugiensis.
^TRQI.. CLXXIH. ki
 sjapf S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPl 1292
XXXV. T&ndem imperii principes diiiuirnse dis- A setiis lcgali, et tolius conciiii syjiodali senleiitte
cordite penaesi in solemni convcniu Wirceburgcnsi qua hujusmodi prsesumptores feriendi sunt, modis
eodem anno d. 29 Seplemb. de pace cum Csesare omnihus subjacere. »
tractarunt. Quo consentiente Romam legati missi XXXVI. Verum rnulala sententia synodus ista
£iint, qui causaecjus arbiirium ad pontificem et con- dein Wormalise eodem die VHISc-pl. a 1122 habita
cilium generale referrent. « Designali quoque sunl est, in qua cum gravissimum negotium de pace
in pracsenli > •convenlu < doinnus Otto Babenber- imperium inter et sacerdolium restituonda ageretur,
gensis prassul, dttx Ileinricus, comesiieringerus (80), tam importuno monilore opus hand hahuii. Ollo, ut
qui hsec omnia Noricis principibus, qui tunc forte ibi adessel. Adfuit igitur, ql cum aliis principibus
aliis OGCupatircipublicae causis prsediclo convenlui convenlioni Henrici V imp. qua prselatos rilui per
deerant, apud Ratisbonam .Kal.iNov. convocalis annulum et baculum investiendi renunliavil, ac sic
iiilimarent, quos et ad omnia hnecvoluntarios inve- funestae dissensioni finem imposuil d. 23 Sept. a.
nerunt (81).»Verum nova interim dissensionis causa 1122 (85).Eodem quoqtie anno idem Henricus imp.
euborla eslan. 1122, dum," Eiiongo Wirceburgensi Ottoni et Ecclesiae Bambergensi pcrpetuo possidcn-
episcopo niorluo, Henricus imp. Gebhardum intru- " dum obtulit Cronacum oppidum, jam patri suo
sit, clerus aulem et populus Ruggerum elegit, a ilenrico IV ab Henrico de Marchen collaium. Lit-
legatis apostolicis confirmatum, el ab Adalberlo tcrae desnper Wirceburgi datse sunt annss imperii
Moguntino in coenobio Schwarzacensi consecra- Henrici XI, indiclione xv (86).
tum. XXXVII. Hucusque Ottonis in palria et episco-
Ab hoc autem actu dum iterum abessel Otlo, patu suo gesla recensuimus : nunc ad illa quoque
denuo ab Adalberlo Mogunlino acriler objurgalus enarranda pergamus, quae peregre pro fidei propa-
est, in dalaad eum epistola1(82) : Dilectioni vestrse, > galione et gentium conversione apostolice pereglt;
scrihit, « pridem siguificavimus, ul sanctae aposlo- apostolatum ejus in Pomerania intelligo, euinque
licas sedis legato el.fratiibus noslris coepiscopis non unum sed geminum, passim lamen a scriptori-
vestris, ac caeteris calholicis principibus in loco, bus confusum seti pcrperam assignalum. Huuc adeo
qui diciiur Prefeld (85) occurrere vclletis, et VVir- Olloni nostro tam gloriosum si prolixius nonnihil
zeburgensis episcopi inleresse ordinalioni. Ad quam dilucidavero, rem Iectoribus haud ingratam ma
utique prompto et alacri animo etiam non rogalus praesiilurumconfido. flsec autempkraqueexlibroii
venire debueratis, non solum-quia coepiscopus, sed VitaeOttonianaadesuinpla sunl, cnjus scriptor Sefri-
etiam qtiia concivis vester est, et jure propinquila- ,Q dus his gestis ceu testis aderai, ut ab initio mouui-
lis ipsum quodammodo familiarius el specialius di- mus.
ligere debeiis. > Ambigua haec sunl, num de propin- . XXXVIII.Caeeis adhiic gentilitalis lenebris invo-
quilale Iocorum Wirceburgi et Bambergae, an de luli eranl PomeranisBpopuli, variis noininibus ap-
illa sanguinis inter Otlonem et Ruggerum inlel- pellati, de quihu.s consulendi stint scripiores pro-
ligenda sint ; quod si ultimum, oovum hic sup- fani, genlishujus historiam pertractanles. Diver-
peleret SuevicsB originis cpiscopi Ottonis argu- sis regulisseu ducibus parebant, ex quibus Suanti-
menlum. Ruggerum enim Fr.isius et alii comitibus hor B gislai filiusa. 1107 mortuus lerram inter
de Vaihingen. annumerant in diicalu Wurlember- quatiior filios divisit, Uraiislaum,- Ratiborem, B-o-
'
giae (84). gislaum et Suantopelckum, quorum duo primi in
• Sed quia, pergit epislola, venire neglexislis, ciieriore, alii duo in ulteriore prseerant, qtias postea
domintis cardinalis usque ad salisfacliouem a divino Pomerajiia parva seu Pomerellia esl appellata (87).
oificiocaeterisconseniientibus vos suspendere voluit. His crebra eranl bella cum vicinis Danis e( iiiaxinie
Nos autem pro singulari amore et reverenlia, ne Polonis, quorum dux Boleslaus iil a. 1117 el 1119
quid durius conlra vos- diffiniri .deberet, vix obii- magna eos clade affecit adeo, ul ei subjecii Cbrisii
nuimus. Nunc ilaque fralernitatcm vestram roga- D fidem amplecti piojniiierent. Conslal id.ex ipsius
iiiiis, et cx auclorilate doniiui papaa el, apo^lolicie Boleslai ducis epistola ad Otlonem noslrum circa
sedis legati et nostra praecipimus, ul- universali an. 1125 data (88). « Nosti eniin, » inqtiil, « ut ar-
cohcilio in Nativitaie sancta; Dei Genitricis Moeun- bitror, quomodo Pomeranoruiu cnula barbaries non
i
lise ceiebrando, omni aniptitata occasione, veslrain mea quidem, sed Dei virlutc humiliata, sociari
cxhibcalis prseseutiain, ut ibi et doinini papae lega- Ecclesiaeper baptismi lavacrum, seque admitii peti-
lionein cognoseatis, ct «Jesiatu Eeclcsiseuna nobis- vit. Sed ecce per trieniiiuin laboro, quod imllmn
ciim in commune consulatis. Si qui ve.ro. cpiscopo- episcoporum vel sacertlotum idorieorum inihique
rum huic sanclo concilio . inleresse neglexerint, aiiitiiuiii ad hoc opus inducere queo. » Memor itaque
scianl se ex auciori.iate domini papae el apostolicse veteris cum Otione amicitise, .dum in dieb«»juven-

(80) Stilzbacensis. - ' (85) Anual. Saxo h. a. el Harziifim Concil. Germ.

(81j Annal. Saxo ad h. a. t. III.
(82) Ludewjg Script Bamh., p. 822. (86) Le?. V. •
(85) Forte PleinfeliiEichsietieiisi oppido. (87; Vitl. VAnde verifier, i. Iil, p. 496 et 505..
(8i) Vid. Sauler his,l. tbpogr. Vuri^nb., p. 244. (88;.Cod.prob., n. J,XXVIII, , ,,
 1295 'VITA. - I2H
tuiis apud ejus patrem Uladislaum decerilissune A j videretur evangelizare, sed novellsE'planlatioiii sna
conversaretur, Boleslaus dux eum ad hoc opus suis potins conferre, quam illius appelere. »
litteris invilavit, promillens « impensas otnnes el XLI. Vix igitur aut necdum pleno finito coiivenlu
sbcios itinerum, etlingnaa interpretes, el coadjulores praetlicto < paratis omnihus, qusc ad profeciionem
presbyleros, et quaecunque necessaria fuerint.j Nec teranl necessaria, proxima die posf fesliim S. €eor-
biti se rogari passus Otlo consuetam ad rid facul- gii M. »tjtiod luin 24 ApriS.celelirabatur,i salutato
laiem a Callislo II papa petiit ei-facile . iinpelra- clero el populo suo, tanqiiamhnc opere viam suam
vit. sanctiiicarei, duas.ecclesias, unam in Lnchenberge,
XXXIX. Indixerat Henricus imp. solemnem c>in- et alterahi in Vohendrere eonsccravil. Ilinc traiisito
venttim Bambergam ad d. 17 Maii a. 1124 qui ta- «einore Bohemico venit ad Cladiim eceiiobiuih Cltt-
men jam mense Aprili fuit Janlicipalus, ut patetex niacensis ordinis, uloihonorifice siisceptus dedicavit
eeclesiam in honore S. Nicolai. » Est iioc monasle-
privilegio iiiiperaloris pro monaslerio. Schyrensi
(89): « Acta sunt IISKC anno Domini 1124, indiclione rium Kladran seu Cladrubium in' districiu Pilsnensi,
XIII(90), in curia Babenbereh vuKal.Maii.» Hic An- a Zwifaliensibus monachis tunc inhabilaliim. <-A
-
nalisia Saxoei Urspergensis nolant eadem delibera- j Cladrim digressus pervenit Bragam, inde perSa-
lilate Ollonis, quaejam ad a. 1115 in primo Bam- cischam in Albis ilnminis ripa sitam ecclesiam »
est collegiata ecclesia) < ad castrtim dttcis
bergensi eonvenlu notarunl. Dein addnnl: « Com- (Sacza
positis causis cjusdem cqnvenltis insinual Otlo tam Bohemici, quod Mileciam diciint, unde a duce ipso
atiguslo quam primatibus universis, se litleris alque suseeptns el donis honbralus est. » Id jam Pragae
nuntiis qiiamphiribus a duce Polonia? Polizlao voca- faclum memoral Ebbo, - ducemqiic Boiicinia; La-
ium, insuper eliam domini papse Callisti permissione disiaum appellat. Per Mileciam casintm P. Gehtsius
aique benediclione directum ad gentem scilicet Po- Dobner veierem arcem Miletium in Hradtstiensi
mei'anorum, quam nuper idem dux sibi finitimam districlu kilelligil -(91), Burdam penitus ignoral.
< lnde per aliud ejus (92) casirum, Buida.nomine,
suhegerat, elad Ghristiaiiilaiis confugiumimpuleral.
Ansiuit toia, quse convenerat Ecclesia, annuil et tisqtiead Nemetiam (93) urbem ducis Polonise, alque
inde per Ires episcopalus Polonise, Brelzlayiensem
aula, prosperiiatem piis conatibus Vmprecanles :
soli Babenbergensis Ecclesise filii patrem dulcissi- videlieel (94) et Callisensem (9S) et Poznanensem
jnum invjii desertint, multis eum lacrymis ac si usqtie ad archiepiscopaium Guczncnsbm cumgamlio
ftiniis proseqtientes. » et pace coridticti sumus :'» en scfiptarenr iuneris
_ -socium. ,.-.
XL. Evangelio conli'aiia videri posset pracpara- XLII. Ftisitis dein Sefridus .Ottonis et socionnn
lio Otlonis ad sacram hanc missionem, nisi optima iter in Pomeraniairi prosequidir. Guestii»
igilur.a
iiilentio el ielicior eventus haiiccomprobasset; Hanc Boleslao -duce el opii.matibus Poloniae soleinniter
ila-deseribii Sefridus .iiineris socius : « Otlo, quia excepti et per sepiem ^tlies. huihanissime. habiti,
tefrain Pomeranorum opnlenlam audiverat, et ege- acceptis a duce praeler alia iiineris uecessaria iiiter-
nos sive mendicos penitns non habere, sed vehemen- preiibus, tribus capellanis et ceiiltirione Paulitio iter
ter aspernari, ct jamdudum tjuosdam servos Dei Pomeraniam versus ingressi sunl. De iioruni adventu
prsedicaiores egenos ae censu tenues propter ino- praomonitus dux Uralislaus, qtiem "Worcizlauni ap-
piam conlempsisse, quasi non prb saluie.hmnitium, pelial scriplor, eis ad fines suos occiirrit,'ac be-
sed pro sua necessiiale relcvanda officio insisterent nigne exce.ptis cx snis ductores et ministros dedit
pradicandi : quam in rem legendus Ebbp, de Ber- Inde transilo fitimine lcrram PomcraniaB inlrariint,
nardo qtiotlam episcopo oh vilem habitum a Pdnte- ac iicr ad caslrum Pirissam seu Piritseam.direxe-
ranis ejecioj.studiose prociiravii, tit non solum illis fuul. Ibi post aiiqiiam ipsisinjeclammoram, ingenti
noii Iiidigens, verumetiam opGlenlus appareret, non fructu populum in Christi fide insirmihl, in diclo
opes eortim sibi, sed ipsos polius velle Deo lucrari. U I triduano jejuriio "post viginii dierum spalium, quo
Assumplis ergo clericis idoneis, et"eisdem ad iter inlef eos demorali sunt, ad sepiem fere millia ho-
abundeprocuralis, missaies aliosque libros et calices minum baptizariint. Confirmala itaque et instituta
cum indumenlis sacerdotalibus, et alia quaequealla- Pirissse"eecle.sia, legalis eos deduceniibus-ad dncis
risulensilia, quae in gente pagana siibito non posse civitatem Caminam pervenerunliriNativitateS. Joan-
inveniri sciebat, provida liberalitate seetim fecit por- nis Baplistae a. 1124.
lari, ne sine instrumeiito agricola fidus in agrum XLIII. Camini f.ivore ducissae usus Olto cum suis
domini sui exire videreiur. Vestes qnoque et pannos niagnam populi miilliludinerii sua pracdicalione ad
ptetiosos aliaque donaria, nobilibus itc diviiibus fidem perdtixit, sacroque fonte cum dtice ejusijue
apta, cvangelisia simplex et prmlens in viani por- conjugeabluil, cui eliain persuaslijiil.omnes con-
tavit Evangelji, ne forie indigentise catiS3 pagauis ciibinos dimiitcrel, cujus exemplumet alii
plures
(89) Monum. Boic l. X, n. 419. (93) Nimpsch in Sile=>ia. :
(90) T. II. (94) Ilresslau.
(91) Annal. flager , p. vi, p. 175. (95)Kaliscb.
(92) Boheniiaetlucis.
 J/295 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPl 2296
sectili sunt. < Exstructa quoque illic basilica, e A <filii cujusdam nobilis de civitale, domum noslram
Eanctificatoaltari et sancluario, collatisque illuc pei frequenlare, ac familiares se prsebere, paulatimque
ducem praediisac dote in sustentationem sacerdotis de Deo.nostro el de fide quaerere ccepernnl.» Horum
pater liberalissimus, sicut omnibus in lerra ills indole delectalus Ollo eos in fide salis inslructos
ecclesiis faciebat, libros conlulit et indumenla sa- haplizavil. Quod ubi rescivil illornm mater, Cbri-
cerdolalia, calicem quoque argenteum cum cseieri: slianis parentibus nata, proe gaudio accurrit, et
uiensilibus, deque suis sacerdotibus unum, qui po- pretiosa de pelliculis cblamyde ab episcopo donala,
pulum possel instruere, eidem prsefecit ecclesiae. i familiares etiam et domeslicos suos ad Chrisli fidem
XLIV. Cum Otto quinquaginla fere diebus Camin adduxit. Pueri aulem isli neopbyli elejjanlibus vesti-
subslitisset, cum suis navigio Wollinum seu Julinuir. hus ab episcopo donaii eliam aeqtiales suos ad san-
s?econtulil, addilis a duce legatis et conductoribus, ctum Ottonem el fidem alliciebanl, qui turmatim >ba-
qui eos sine turbis illam in urbem inducerent, ptisraum receperunl. «Apueris «itaque» etjuvenibus
Nocte igilur urbem ingressus in aedibusducis per- cana palrum prudentia se passa esterudiri, flamma-
noclal; poslridie aulem concursu civium facto, nor que fidei paulalim progrediente concaluit civitas
sine capitis periculo urbe rursus excedere cogitur. universa; neque jam occulte.vel pauci, sed publice
Gravius tamen in fuga periculiun subiii, nam fustc et mulii simul quotidie veniebanlad fidem. >Resta-
percussus a barbaro e ponte in lutum dejicitur, bat adhuc amborum puerorum paler, lunc domo
ejusque socii, dum episcopum prolegunt, fustibus absens. qui hanc quidem mutatioiiein graviler lulit,
quoque graviler maclarilur. « Abeuntes ergo trans suorum lamen precibus el vicinorumexemplo molus
lacum, disjeclo ponte a lergo noslro, ne ilerum im- animum et ipse mutavit.
petum. super nos facerent, in campq inter areas el XLVI. Rediere.inierim ePoIonia, legali cum litte-
loca-horreorum decumbendo respifavimus , » ul ris Boleslai ducis. Has recilat Vil;c scriplor apud
scribit Sefridus individuus sancti in haeigxpeditione Jlenr. Canisium (96) in hunc modum.«Polislaus
comes, qui et testalur, Ottqnem hicesse conqueslum, "omnipoteniisDeifavente clementia dux Poloniorum,»
martyrii palmam sibi a sociis fuisse ereptam. Dum hoslis omnium paganorum, genli Pomeranicae et
autein per quindecim dies secus stagnum manereni, populo Slelinensi promissa fidei sacramenta servau-
Julinenses nonnihil miliores effecti episcopum hono- • tibus pacem firmam el longas amicitias, non ser-
ris gralia invisere cceperunt, quos ille ad Christi vanli vero csedem el incendia et celernas inimiciiias;
«fidernamplectendam amice hoiiabalur, injectoetiam Si occasiones qtiajrerem adversum vos, jusla esse
ducisPoIonorummetu. Tandem Stetinensium exem- poterat indigualio mea, quod quasi fidei vestrae
plum seculuros se pollicenlur : « hanc enim civila- transgressores vos retrorsum abire eonspicio, et
lem antiquissimam et nobilissimam dicebanl in quod < dominum el patrem meum Otlonem episco-
lerra Pomeranorum malremque civitalum; et satis pum, omni honore ac reverentia dignissimum, vila
injustum fore, si aliquam novse rcligionis obser- el fama in omni populo el genie praeclarum, veslrse
vantiain admittcrent, quse illius auclorilale prius saluli a Deo vero et noslro minislerio destinatum,
roborala non fuisset. » sicut oportuit non suscepislis, neque hactenus se-
XLV. Stelinuni igitur cum suis navigio profeclus cundum Dei limorem iilius doetrinse obedistis.»
Otto, sub nociem in urbem Paulitio duclus, et in Omnia Iuec vestrae valebanl accusationi; sed inler-
sedibus ducis collocatus est. Postridie Polonorum peliavei-e pro vobis responsales et mei el veslri, ho-
legali causam adventus episcopi primoribus lihere norali viri ac prudentes, « proecipue autem ipse
cxponunt: qui lanien se patrias leges in gratiam pontifex qpud vos manens, evangelista vester et
Evangelii dimissuros, prcefracle negarunt. Iia spe aposlolus.» Horumergo consilio ac petitioni acquie-
fruslrati menses duos el amplius sine fructu ibi scere digmim judicans, serviuuis ac tribuli pondus,
hseserunt. Tandem legalos ad ducem Polonorum « uljiigumChrisli eo alacrius suscipiatis,» hocmodo
decreverunt, sciscitatum, an ipsis in slerili solo t) relevare decrevi. Tola terra Pomeranorum ducibus
diutius iemanendum esset, an vero redeundum. His Pokmiae, quieunque sint illi, trecentas tan.tum ar-
et Sleiinenses suosnuntios adjunxere, cum promisso, genti marcas publici ponderis annis singtilis per-
< ut si apud ducera perpetuae pacis stabilitaiem solvant. Si bellum ingruerilei, hoc modo eum juva-
oblinei'e, tribulumque alleviare queani, his ibi co- hunl : novem patresfamilias decimum in expedi-
ram suis et nostris legatis ex scriplo firmalis, Chri- tionem armis el impensis "abunde procuraburit, et
slianis so legibus sponle inclinarent. » Atque haec ejusdem familise inierim domi fideliler providebunt.
quidem anno 1124 snnt acla. Ista servanles, el t fidei Chrisiianse consenlieril.es »
Interim Otto cum suis Stelini veram fidem bis nostrani pacem porreclione pacis et nianiiselaeler-
per seplitnanam, prselala cruce, sacerdotali cultu naevitse gaudium consequemini, et in omnibns op-
ornalus, publico in foro prsedicabat, plebe agresli portunitaiibus vestris praesidia seinper"'el auxilia
magno numero confluente. Nec id sine fructti: « duo Polonensium lanquam socii el amici experiemini.»
enim pulclierriiniatlolescenles,» ut scribit Sefridus, XLYII. His in publica conclonc leciis ingens ia

(36) Edil. Basnag., t. III, p. u, p. 69.

 IS97 VITA. ,298
populo laelilia oritur, qui se certatim episcopo in A }. gam seu Colbergam super litlus maris silam perve-
ftde erudiendos obtulerunt. Hoc fervore utendum nerunt, ubi conversionis negotium cunctanlius non
ratus Otto publica ad Sletinenses habita oratione nihil proeessit, quod civium plerique urbis marilimas
illos ad fidem provocavil, atque in tanlum anima- negotiandi causa abessent, ac cseteri in eorum ab-
vil, ut, dum ipse cum suis sacerdotibus et clericis senliimihil in l-eligione mutandum censerenl. Cre-
urbis fana el simulacra dirueret, ipsi quoque cives bris tamen Ottonis. exhorlation.ibus moli et ipsi su-
in illis demoliendis operam suam conferi'ent. llis scepto baplismo .Ecclesise sunt aggregati, fundalo
peraclis illos in fide instruxit, ac ingenli numero ibi pariler altari et sanctuario. Hinc unius diei iti-
baptizavit. « Ordinatis aulem illic omnibus, quae nere progressi ad Belgradiam seu Belegardiam ca-
rudi eeclesiae profulura credebanliir, exslruclaque struni, meiam ibi sacrae suse expedilionis eliam hu-
basilica diligenli cura in medio foro Sletinensi, col- jus Ioci conversione posiierunt. , __
Jatisqueomnibus,quaesacerdotalis officii ralio posce- .Ottoigitur, ul tempore paschali an. 112i> atf
bat, qui populo praeessel, sicut ubique faciebat, sa- Ecclesiam suam Bambergensem reverti posset, an^
cerdotem investiri curavit. >Tnde postea' discedens lequain e Pomerania discederet, singula adhuc Ioca
ad Gralizcenses el Lubinenses in confinio positos in reditu lustrare voluit, ut quae forte primo labori
pervenil, quibus fidem pariter amplexis exslructo B I defuissent secundis curis suppleret auf perficeret.
allari et ordinatis illic sacerdotibus per. Oderam Et vero maximo suo gaudio ecclesias, quas primo
fluvium prospero vento ad Julinse Iittora cuni suis rudes et imperfectas reliquerat, jam interim cori-
reversus esl. summatas reperit ope sacerdotum, quos ubique con-
XLVIH.In illa civilate ab ineolis ad Sleiinensium slituerat; quas etiam consecravit, et fidelibus recens
exempluni meliora edoctis cum gaudio excepti brevi conversis confirmaiion{s sacramenlum imperlivit.
tempore lotam fere urbem et provinciam Deo acqui- Id quoqtte ingenti ei solatio accidit, qnod plures
sierunt. t Et quiacivitas haecin meditullio sita est adlmc, qui in- primo ejus adventu peregre aberant,
Pomeraniae, civesque Julinenses fortes et duraecer- salutari unda cscleris aggregare potuerit.
vicis sunt, cum dtix Vrolizlaus et prineifies terrse L. Priusquam auiem neophytis suis
valediceret,
sedem episcopatus fore censuerunt: scilicet ut gens quaedain disciplinse morumque capiia litleris consi-
aspera ex jugi doctoris prsesenlia maiisuescerel, iiec gnata reliquit, ut testaiur Urspergensis ad a. 1125
ad prislinos rediret errores ; et quod de rnedio ad ex quo illa huc apponimus, quia exinde Ecclesis»
qmnes terrae terminqs chrisma el alia, quae ab epi- hujus lejnporis disciplina et gentis mores oplime
scppo accipicnda sunt, faeilius deporlari possenl. cognoscuntur, quse paiiim eliam refert Sefridus.
"
Itaque duas illic basilicas .fieri praecipiens, aflaria Itaque Pomeranis < conversis et baptizatis ecclesias,
tanlum el sanctuaria sanclificavit Ollo ad alia feslU construxilOtto et consecravit; et hsecsecundum, SS.
nans. Episcopus enim, ut poslea scribil Sefridus, Patrum institula eosservare docuit. Scilieet utfe-
proptef festiuaiioneni de episcopatu Pomeranise pro ria sexta abstinerent a carne et lacte more caelero-
voto suo tunc ordinare non poluit, sed deprudentia ruin Christianorum. J>Ergo lacticinia seque ac car-
ducis confisus, ei ex olio commisit ordinandum. At nes tunc eranl prohibila in diebus abstinenliae, qui-
ille dux unum de capellanis suis Adalbertum nomine, bus tamen Sabbatuin necdum accensebatur. < Do-
quem de latere suo cum aliis duobus sacerdolibus i.ninica die vacent ab omni opere malo, et ad eccle-
in adjulorium concesseral episcopo, prsesulatus ho- siam divinum officium audituri- veniant,
ibique ora-
nore in gente illa sublimavit. » Palet id quoque ex tionibus «ludiose insistant. » Opus malum hic lam
bulla Innocenlii de a. 1140 (97) ad hunc ipsum Al- de opere servili prohibilo, quam de
quocunque pec*
berlum Pomeranorum episcopum : slatuimus < ut caminoso saliem publico inielligi polest. « Solemni-
in civitate Wollinensi in ecclesia B. Alberii episco- las Sanctorum cum vigiliis, vel secundum quod eis
palis sedes perpetuis lemporibus habeatur. » Et ipse indicatum fuerit, cuin omni diligenliaobservent.»
Adelbertus se primum Pomeranorum apostolum j> J Festa ab eis observanda hacc recenset Sefridus in
scribit iii litteris a. 1155 datis (9S). « Ex quo, ail, . vila, de liicarnatione, de Nativilale, Circumcisioiie,
primum gens Pomeranorum devolo sludio domini Appariiione, Praesentatione, Baptismale, Transfigu-
Bolizlai gloriosi Polonorum ducis ac praedicalione ratione, Passioneel Resurrectione aiqueAscensione,
€tlonis venerandi Bahenbergensis episcopi fidem de Adventu Spirilus S., de vigiliis et-natalitiis apo-
Cbrisli ac baptisma suscepit sub principe.eorum slolorum et aliqrum mariyrum el sanctorum. « Sa-
Warlizlavo, communis eorumdem principum electio crosanclam Quadragesimam jejuniis, vigiliis, elee-
et domini papae Innocentii consecratio me quamvis mosynis el orationibus diligentissime observare siu-
insiignum primum Pomeraniae praefecit. episcopum deant: » quibus Sefridus eliam Quatuor Tempora
sub apostolieaeconfirmationis testato. > addit. . , •
XLIX. WoUino.seu-Julina digressi novi aposloli Qtiae sequuntur, in Seftido omlssa, ritus bapii-
D^rdonam ibi in honorem S. crucis insignem basi- smi liinc temperis usitatos concernunl. Infantes
licam construxerunt et baptizatis incolis Colobre- suos in Sabbato sancto Paschac et Penlecosles cum

(97) Dregeri cod. diplom. Pom., p. 1. (98) Loc. cit.j p. 5.

 1299 S. OTTONISBAMBERGENSISEPISCOPI 1300
candelis et capps, qmc diciiur" veslis candida, et. A Harzheim (99), unde nos riotabiliora Sxcerpsiriius.
patrinis comitantibus ad bapiismnm deferanl, eos- < Discessurus a vobis trado vobis, quae tradita sunt
que ve-.te innoceniiaeintiutos per singulos dies usque nobis a Domino, arrham fidei sanctoe"inler vos et
in oclavamdietn cjnsdem dici Sabbati ad ecclesiam Deum, septem sciiicet sacram.enta Ecclesiae qyasi
deferant,' et celebralioni divini offieii interesse sata-' septem significativa dona Spiritus sancti, quibus
gant. « Hoc etiain districla" redargulione prohrbuit, iniendendoin laboribus el certamine hujus vitaenon
ne filias suas necarenl, quod nefas maxime inter deficere, sed proficere vestra possit Ecclesia, suos-
eos vigebai : > ne etiam lilios suos aut filias suas que defectus reficei'e. Videte ergo et lenete, ul
ad baptismum teneant, sed sibi patrinos quaerant, sciatis diligeuler enumerare quae tradimus vobis
palrinis eiiam fidem et amicitiam ut carnalibus pa- diacedenles a vobis. »
rentibus scrvent. < lnterdixit etiam, ne quis com- Enumerat poslea illa sacramenla alio nonnihil or-
mairem suam ducat in uxorem, nequc propriam co- dine, baptismum, quem « tempore opportuno, scili-
gnatam suam usque in sexiam et seplimam genera- cel in Sabbato sanclo Pasehae ac Peniecostes > con-
tionem. » En graduscognalionis carnalis et spiri- ferri prsecipil. De sacramenlo conlirmatinnis seu-
tualis. < Un.usquisque coiitenius" sit una uxore. > unciione chrismatis in fronle mohel, illud « non
Sequenlia ad paganos Ponieranormn ritus spectant: "' usque in seneclam differendum > esse, « ul quitlam
< Ne sepeliant mortuos Chrislianos inter paganos putant, sed in ipsius adolescentiae fervore perci-
in silvk aut in campis, sed in ccenieieriis, sicul mos piendum, qtiia illa aetas magis ol-noxia esl lentatio-
esl omnium Chrisiianofum. Ne fustes ad sepulcra nibus. > Tertio Ioco ponil unciionem infirmorum ab
eorum ponant. Omnein ritum et pravitatem paga- omni Christiano in agone morlis desidei-andam et
nam abjiciant; donios idolqrum non consiruant; pei'cipiendam. Quartum dicit sacramentum eucha-
pythonyssas nbn adeani; sorlilegi non sint. » Bis ristise, ad qtiod sumendum frequenter missas cele-
quaedam addil ex priinilivae Ecelesiaemore desuin- brari jubel. « Oportel lamen,» addit, c et vos ipsos
pta, eodem tamen ex finc nunc Pomeranis ad lem- tsr vel qualer in anno, si amplius fieri non potest,
pus inculcata, quo gentibus recens conversis per ei confessionem facere atque ipsi sacramento com-
stpostolos iniposita, quorum adeo decretum in eon- municare. » De quinto seu poenilentia nil aliud spe-
cilio Hierosolymilano needum saeculoxn plene exo- ciale monel; « quinque auiem haec sacramerila
leverat. Sequitur enim : « Ne quid iinmundtiin quasi generalia sunt et oimiiChristianonecessaria: >
comedant, non mbiiicinum, non suffocalum, neque reliqua auiem duo particularia, pro cerlo lantum
idololhylum, iieque sanguinem aniinaliuni. Ne com- „ homintim sialu instilula et cuivis libera; sextum
municent paganis, nec cibum aul poium cum ei nempe seu conjugiu.m, ae seplinium seu ordmes
aut in vasctilis eorum sumant, • ne iri bis omuibus sacri. Prajprimis hic uxorum pluralilalem genli huic
eonsuetudiriem paganam repetant. » .,„ usitalam piohibet. « Si quis ergo in vobis est, »
• < Injunxil eliam eis, ul, dum sani sunt, veniant inquit, « qui piures babuerit uxores anle bapli-
ad sacerdoles Ecclesiac, ut confileanlurpeceata sua: smum, nunc unam de illis, quas sibi magis placetj
in infirmitale aiitem sua vocent presbyteros ad se, eligat, diniissisque aliis banc solam habeat ritu
ul confiteanlurpeccala sua, et corpus Dominiaeci- Chrisliano..» Ad sacramenlum ordinis, « qui mori-
piant. Instituit etiam, ut de perjuriis,' de adultfefiis, bus ac scleniia magis idonei sunl, invitandi polius
de bomicidiis, el de caeicris criminalibus secundum quam irahendi. » Unde eos adhortatur, tit de liberis
canonum insliuita poenitentiam agant, et in omni suis ad clericatum. tradant «'liberalibus siudiis
Christiana religione et observalione obedienles priusdiligenter instruclos, » ut ipsi per se, sicut
sint. » Tesiantur hsecde usitata tum adhuc Eccle- alioegenxes, de lingua sua Latinitatis conscios pos-
sise circa pcenitenies disciplina. Demum < mulieres sint habere clericos et sacerdotes.
post partum ad ecclesiain venianl, et benediclionem Sermonem suum ita tandem concludit: « Quapre-
a sacerdote, sicul mos est, accipianl. > Reciiai deiri D ] pler omni honore ac reverentia eadem sacramenfa
Urspergensis nomina civitatum, in quibus prsedica- servale diligenier et veneramini: docele ea filios
vit Otto, perperam tamen in editis expressa : Piriz, veslros, ut memoriler leneant el diligenter obser-
Stetin, Vulingtimen, i. e. Wolin, Camin, Colbercb, venl in omnes generationes. Ecce habetis ecclesiam,
Belgrado, Lubingresch seu.Lubin, et Gresch sive habelis sacerdoiem, de his omnibus et quaecunque
Gradiz. sunt necessaria vobis, abundanlius vos instruere
LI. Facilevero quis hic videt, polissima ianturii scientem. Ipsuni ergo sicul me audietis, honorantes
ecclesiaslicae'disciplinsecapilapro Pomeranis esse et amantes eum, el quoecunquevobis dixerit facien-
eonscripla, non ipsam dogmalicam doctrinam, quam tes. El nunc ego. vado, iterum citq reversurns ad
in libris ab eo haud dubie reliclis lcgere polerant, vos. Valete in Domino, dilectissimi.»
non ilem pripra. Doclrinahi quoque de gacranientis ; LIl. Igitur Otto a dilcctis suis neopbytis non sine
eis valedicens serjnone.primum, dein el brevi scri- lacrymis segre avulsus, adhnc mense- Februario
plo commendavit., Hanc refert Sefridus et ex eo anni 1125 in Poloniam rediil, ingenii gaudio a Bo-

(99) Concil. Germ., t. III, p."302.

 1301 • "' -VITA. . . 1302
ieslae- duce excepius, aique mnguifice donatus splen- A el duo conversi ex eodem ccenobioibi habilenl,« qui
didissiino cum comiiatu in Bohemiam reduclus. Ibi in eadem cella quolidianas circa divinum obsequium
Ul.idislauin tiucem pene jam in cxtremis agenlem excubias agant, et propriis ulilitatibus tam foris
ro.perit, eumque ad. pacem cum Sobieslao fratre suo quam inlra serviant. ».His etiam abbas Hermannus
eisule el paulq post successore persuasit. Vel uni- in circuitu Cellse triginia jugera ad fKciendos hortos
cum hoc faelum Ottonis reditum ad annum 1125 et pomaria conlnlit; uti et episcopns diversa prsedia
extra omne dtibium pqnit; Uladislaus enimpaulo cum « hospitali S. Geiirudis »-ex allera parte flumi-
post die 12 April. biijtis anni defunctus esU-Ollo, nis;.quorum advocalias variis advoeatis commisit,
aulem omiiis morse impaliens Bambergam contendit, scilicet « Gebehardo comili de Sulzbach, Beiiolfo
per Cladubriam nionaslerium, ubi priore anno comili de Blassenberg, Botoni comiti de Gichen,
transiens e.eclesiam dedicaveral, suam dicecesin in- Poponi comiti, Hermanno deBamberg, Rapotoni co-
gressus. Reditum hunc. paucis deseribit Ebbo alter mili > et aliis, et quidem hoc pacto, «-ut per semet-
ejusbiographus : t tandem nnes peregiinationis suse ipsos sine subadvqcatis eas adminisirerit, placitum
egressus » ad monasterium < Michilvet venil» feria "vero cum colonis nequaquam ponanl, nisi aut de
terlia majoris hebdomadse seu d. 24 Marlii, ubi percussura,-aut de furto, aul de irrupto agroruni
< occurrentibus sibi multis de clero et populo Bam- " limile, vel certe si adversiantur (104) a praeposilo
bergensi coenamDominicam celebravit. »Ea occa- vel priore. Quinque dies in anno quilibct rusticus
sione, ut videtur, eidem" monasterio donationem a suo operatur advocalo. s.Subscribuntur inler alios
Carqlo de. Smalenohe baiini obligatione stabiliyit, «. Eh.eiiiardtis praepositus et Egilbertus decanus. » |
sigillique sui impressione munivit < ipsa die, qua Henfico V imp. ad.an. 1125, d. 23 Maii moritii
ipsum per se corpus illius inibi sepulturae tradidit, > ac Spirae sepulto, Adalbertus Moguntinus aliique
ut ex ejns arcbivo liquet (100). Inde autem disce- episcopi ac principes datis ad Ollonem nostrum litte"-
dens « Sabbalo sancto Paschse Turstalt > seu Teuer- ris illum ad curiarn in festo B. Bartholomaei apud
statl S. Jacobi ecclesiam in suburbio Bambergensi Moguntiam pro eligendo novo rege celebrandam in-
« adiit, sed.ea die itrbem intrare disltilit. Mane ergo vitarunt (105). Eum tamen electioni Lolbarii regis
primo resurrectionis Dominicse (101) Bambergen- d. 50Aug. interfuisse haud lego. Alia adhucejusdera
sem Ecclesiam geminata exeepitlselilia larn jucundi- Moguntini exstat epistola (106), qua Ottonem post
taie paschalis festi, quam etiamadvenlupii Ollpnis niortem Ruggeri Herbipolensis episcopi pro substi-
illustrata. Convenit eiiam tola civilas novum noslri liiendo successorc ad synodum irivitat; id quod ad
lemporis apostolum excipiens. • — « Sic infinilo annum 1125specare alibi(107) ostendimus: nec ^la-
siipatus agmine processil ad ecclesiam, quibus ille nteii ibidem comparuisse videlur,
verbum Dei solita eructans dulcedine, Pomeraniam , Ad quem porro anuum perlineatOttonisHalber-
Christi legibus subjugatam annuntiabat, etcunclo- sladiensis episcopi ad noslriim epistola (108), qua
litm affeclus ad considerandam divinse pietalis gra- ei miserum suum statum conqueritur, ejusque
liam aceendebal.»Inter tantos lamen lsetitiseapplau- auxilium implorat, haud faeile sialuerim. Data ea
sus non deerat pio pasloii CQmmiseralionis doior est post proximam expeditionem, in qua ob hono-
de incendio, • quod Bamhefgensis civiias iu ejus reai regni et Ecclesisediligenlius cspterislaboraverit.
absentia perpessa est a. 1124, dj 28 Aug. qua fesii- ld de jnfausta Lotharii regis expeditione contra
vitas S. Hermetis M. agebalur, « ctqns prelioso Sobieslaum Bohemiae ducem mense Februario a.
corpore Iocus ipse in priniorJio per fuudatorem suum 1126 suscepia intelligenduni existimo, iu qua Saxo-
B. Henricum nbbiliter est inslgrtilus. ' nes magno. numerq.,inteffuere, ul refert Annalista
LIII. Quaeporro gesserit sanctus prsesul post suum Saxo et annales Hildesienses. Haec iiaque epislola
iti dio3cesin reditum, paucis recensuit Sefridus. ad eumdem annum consignanda videtur, quod eliam
« Omnia, qtiae dudum inchoaverat coenqbiorum et ejus epilogus persuadet. « Proinde rogamus, quate-
ecclesiarum sepia, quantocius consuinmareaecele- p nus litleras veslras.ad melropoliianum dirigatis, et
rabat, ne-si quid in his neglecltim foret, subtraclum ut in causa npstra diligens csse velit causa veslri,
de uiercede sua posiea dolerel. t Huc spectat charta effiagitetis. Rogamus quoque, ut ubicunque. conci-
Otionis «dala et confirmata anno Dom. Incarnaiionis lium pro hujusreidiscussioiie convocettir.vos adesse
1126, indicl. xiv, (102) xu Kalend. Junii, feria ui, velilis. Necdum igitur hac de causa synodus quaedani
in synodo Bahenbergensi iii prsesentia cleri et popttli Jiabebanlur, quae primum a. 1129 Mogunliae fuil
(105). > In illa profitelur Otto, « se cellam S.-Fidis» decisa, reverso jam. altera vice Ollone e Pomerania.
in occidentali parle monlis B. Michaelis a_se con- LIV. AnxialnicusqtieOttonem nostruni sollicitudo
s:ruetam, cum omnibus appendieiis suis ccenoblo S; lenebat de novella sua in.Pomeraniaplanlatione.
Michaelis donasse ea conditione, ul septem fratres Hsec eo magis necessaria erat, qtiod inaudierat,

(100) Cod. prob., n. LXXXI. (105) Cod. prob., n.xxxxu.

(101) D. 29Mart. a. 1125. (106) Harzheim concil. Germ. t. III, p. 298.
- (102) L. iv. (107) Episc Wirceb., p. 61. . .
(i05) Ludwig script. Bamb., p. 1122. (108) Liulwig Scripl., p. 824.-
(104) F., accersiunlur.
 .1303 S. OTTONISJJA-MBERGENSISEPISCOPI 1501
Steiiuenses et Julinenses sacrificulorum suorum A chizatos ac pro lempore inslruclos baptizavii, ei
suasu ad avitas superslitiones rediisse, Chrislum lotam illam hebdomadam doclrinae sacrisque operi-
simul et idola colenles, quod fuse enarrat Ebbo. bus instabat gaudio ingenti, adeo ul vere Spiritus
Secimdamadeoprofectionem inPomeraniamnecesssi- sancti prtesetitiam illic adesse cenissime conslarei.
riam duxit, de qua ila scribit Sefridus: « Post haec liaque concilium hoc non anlea solulum est, quarn
iriennio domi detenlus Otlo, post quadriemiiiim, principes ipsi *l omnes, qui cum eis adveneranl, ba-
quamvis muliis doini tenereiur negoiiis, ipse lamen piismi sacramenta percepissenl.»
amore novellaecoloniaesuse flagrans, omnihus posl- Siibsiilil ibi adliuc cum duce episcopus, ae duos
posllis illam revisere aggreditur. » Dubium inde anie se presbyteros Udalricum et Albinum proemisit
scripioiibus molu:n,quo anno allerum hoc in Pome- Hologastum seu Wolgastum, viam Evangelio para-
raniam iter sit inslilulum.plerisque in annum 1128 tnros. llluc jam in piima sua proedicationepenetrare
consenlienlibus. Nos annum 1127 praeferendum cen- votebat Olto, uli et iti reliquas adhuc tres eivilates
seinus, ducti ralionibiis partim in ipsa narraiione cismvicis et insulis earum, Uznoimiam, Gozgangiam
occtirreniibus, parlim postea referendis. Triennitim et Timinam. Wolgastum ilaque venienles praedicli
ilaque a Sefrido inemoraiuin de inccplo (anium in- sacerdotes, benigue quidem a praefectieonjuge sunl
telligimiis, a reditu nempe a. 1125, d. 29 April. us- " exeepli, sed ab incolis mox ad necem quaesiti, quam
que ad.31Mart. 1127. Quadriennium veroab incepto nec effugissent, nisi superveniens dux cum episcopo
primo itinere d. 25 April. a. 112imeliorem auctores tumultum sedasset, eiqtie publice loquendi faeulta-
conciliandi viam docloribus relinquenies. tem impetrasset. Eral ttinc animorum mira muu-
«IgitureleclusDei ponlifex, «utscribit Eb.bo,» au- tio : nam « landiu mansil in loco illo disputans et
diensinimictini bono semini zizania superseminasse, suadens de regno Dei, quousque omnis populus fidsi
pelita benediclione a doinino apostolico Ilonoiioll sacramenla percipiens fana sua desiruerel, et ec-
el serenissimo rege Lothario barbaroi'um fines clesise sanctuarium cum altari prsepararet: quod
rtirsiim adire disposuiL Praeparatis ilaque vise ne- episcopus consecrans Joannem presbyterutn eis or-
cessariis, pluribus etiam ministris et cooperaloribus dinavil, et ul reliquam basilicse forinam posl stuim
assumptis, in CoenaDomiui sacralissima (109) post discessum promoveret, admonuil. »
confectioiiem chrismatis et missaruin solemnia dc- LVI. Wolgaslo digressus Olto sine Wortislao duce
vole peracla, jejunus el sandaliis, sicut allari asti- Gozgangiam seu Gozgaviam pervenit, oppidum lunc
teral, ornatns elalo crucis vexillo iter praedicalionis cum castro, nunc vicum ad Panim fluvium Gulzkow
arripuit. » Nolim hic recensere quse porro acla me- nuncupalum. lncolaeopera praepriniis Mizlai loci do-
moranl in hoc iiinere, quod hae vice, ne Bobemiaa mini, quem nuper Usedomi baptizaverat, faciles qui-
et Poloniae dncibus denuo moleslus esset, per Saxo- dem aui'es prsebuere, metuebant autem fano suo,
niam et marchiam Brandenburgicam disposuit, ct quod insigne recens magnis sumplibus exstruxerant.
apud Hallam naves victualibus onerans, per Albani Ab episcopo autem demum persuasi, ipsi suis ma-
fluiiien in Havelam perlapsus Leulitiae usque littora nibus delubrtim cum simulacris demolili sunt, el
adducius est. Ibi cuncta sua quadraginta curribus paulo post baptizati. Ut vero cos de amisso fano
imponensTiminam, hod.e Demmin, civitaiem Pome- consolaretur, basilicam ibidem construxii, et non-
raniae transporlavit. Ibi WTorlisIaumducem a Lui- nihil absolulam solemni ritu dedicavit.
titiortim expiignaiione reversum reperil, a quo pro Interim maxinia in populo fiebat perturbalio, quod
veteri amicilia susceptus, res suas navigio impositas Boleslaus Poloniae dux cnm infeslo exercilu Pome-
lridui itinere Uznoimam, nunc Ussedom prsemisit, ranise finibus imminerel, eorum perfidiam el a Dde
jpse pedesiri itinere ducem illuc subsecutus. defeclionem graviter ullurus. Unicum hic in sancto
LV. lloc in loco inlerim sacerdoles ah Ottone episcopo perfugium eral, qui eorum rogatu assum-
prima vice relicti populum jam magna ex parte' plis secum clericis el genlis legatis duci obvium se
converlerant. Dux vero sancli pi-aesulisinoniiii re- ]rj dedit, eique aegre landem persuasil, ul iirmalis de-
gionis tofius primoribus generalem conveiuuin sid nuo prioribus sacramenlis el pace reddita ad sua
proximamPeiitecosten d. 22M;iii Uznoimam indixii, redirct. Quo ipso magis in fide lirmali sunl, el eam
el adduclo secum iliuc episcopo fefe omnes ad re- rursus ampleclendam, qnam pariiin abjecei'ant par-
cipiendam ejuspraedicationem et fideimelegatitiora- tim paganis superslitionibus viliaveranl, animali
lione persuasil: unde ciiam peroranlem sibi episco- Stelinenses et Jtilinenses. Ad hos igitur profeclus
pum tranquille audiertml. Laelum hujus conventus Otto, quamvis non sine magno viiae discrimine, in-
cxilumila describit Sefridus : «Quosdam jamdudtiin genli labore, pluribus niiraculis, et Witsaci civis
Christiaiios, sed errore paganismi deuuo inquinatos, opuleiui, qui a Danis captus insigni miraculo per Ol-
praesenti sermone ad compuncliouem et validam tonem liheratus fuerat, impigra apud concives opera
cordis conlritionem emollitos, ctim magno fruclu Stetinenses primo, dein et Julinenses ad ejuraiam re-
aspicientium per manus imposilionem Ecclesiae re- ligionem reduxil, ac seinidirulain ab ipsis S. Adalberti
conciliavit; alios aulem cenatim seofferenies, cale- ecclesiam suis sumptibus reparari curavit

(109) II. a. d. 51 ilarl.

 '
£505 VITA. 1306
Quo autem tempore haec contigefint, palam fit ex A i dies anguslise el tribulationis. Tyrannus enim Con-
narralione Sefridi de rustico divinitus punilo, qui radus loto pene anno in caslello Nurenbergensi mo-
in agro cum uxore sua fruges melebat in feslo As-' raius bona cpiscopalus sibi vicina devaslavit, de
stimptionis B. Marise, quae eral feria secunda. llic a reddilibus vestris frtimentum ex parte abstulit,
prselereunte Ottonis sacerdole monilus, ut cessaret, censum sibi persolvi statuii, villicum de Rustall bis
el festo honorem haberet, reposuil. « Heri proptcr captivatum omnibus rcbus suis dispoliavit. Insuper
Dominicam non licuil operari, el iterum hodie va- urbem Babenherg callida machinatione, ul fertur,
care debemus. Quse est hsec doctrina, quse homines apprehendere sluduit; sed, Deo gratias , iniquitas
a rehus necessariis bonis jubel cessare? quando ergo ejus nequaquam prsevaluit. Ego enim et Conradus
colleclas videbiraus fruges nostras? » Vel sqla hsec cuslos de dispensatione nobisxredita sollicili prae-
nola secundse bujus Pomeranie* expeditionis epo- sidia el custodes cum caeteris fidelibus vestris de-
chani delerminat, annum nempe 1127 quo feslum putavimiis, miliiibus proul opns erai stipendia ero-
Asstimptionis in secunda feria evenit. gavinius, reliqua ouioia, quae commisislis, diligen-
LVIl. His in Pomerania pro fide gestis, eliam ad ler procuravimus. »
Rulheros seu Rtigianos pergere eonstituit: quos la- Conradus iste frater erat Friderici de Hohensfauf-
men cum sub Danorum archiepiscopi jure esse re- "* fen ducis Sueviae, qui ob matrem suam Agnetem
scivit, alienat»messi se immittere iioluit. Domum Ilenrici Vimp. sororem propinquius jus ad regnum
""igitur redire parabat, minis etiam ac liileris evoca- se habere arbilratus, contra Lolharjiim regem re^
lus: «Loibariiis» enim rex,uiscribi(Ebbo,« cseieri- belHs.aniio 1127 i-egium nomen principibus quibus-
que principes diuturnam beali viri aegre ferenies dam sibi favenllbus assumpsil, a rege post Penle-
absentiam, uipote qui consiliis el piis artibus prse coslen in castro Nurenberg frusira obsessus, ae
caeter-istunc lemporis-regnum nobilitare consueve- demum in convenlii Wirceburgensi in Natali Domini
ral, pracipiendo simul el pelendo mandanl, ul se a tribus archiepiscopis anathemale percussus esi.
quaniocius expedirei, el Babenbergensem Ecclesiam Hanc senlenliain Oltoni jam tum reverso Adalberius
desiderato suo reditu recrearet. > Quinimo rex jure- .Moguntinus per litteias indicavit (112). Quorsum
jurando affirmaverat, se res ejus in suum redaclu- aulem sequenlia dictse epislolse speclent, Iiatid facile
rum domiuium, nisi quamprlmum rediret (110). His dixerim:«Inier Hermannum et Frideticum maxiuia
minis accessere Wigandi abbatis Tharisiensis lil=- gueiTa habetur, iusidiaediversae altrinsecus lendun-
lerse (111), qtiibus eum summopere ad redilum hor- tur, rapinae rapinis, incendia incendiis redduntur:
labalur, eliam ad Ecclesiae suae damna praecavenda /n inler quaevilla subjacens Lapidi Botonis cum ecclesi«
necessarium, undeet illi circa festum S. Maurilii in combusta esl. Fridericus quatlam nocle munitionem
Saxoniam usque obvlus processerat. Niestein cum militibus suis clam ingressus viriliter
His igitur « legationibus conlrairc non valens » agere coepil. Sed qui in arce erant, missis jaculis
Pomeranorum apostolus, < visitalis circa circum el jaclis lapidibus unum de suis occiderunt, plures
fidelibtis el in fide confirmatis, Chrislo, cui credi- vulneraverunt, sicque infeclo negotio vix cum suis
dei'ant, eos eommendans, iler cum suis aggressus omnibus evasit. Prseterea per totam provinciam
est. Cumque emenso itinere in Poloniam venissei, mulla mala grassantur, rapinis, incendiis omnia.va-
dux Boleslaus anliquus suae familiaritatis custos so- stanlur. »
lita.eum benignitale excipiens tanta njellifluoedo- LIX. Ad annum 1128 perlinent litterae Conradi
clrinae ejus intendebat aviditate, ut evolutis octo archiepiscopi Salisburgensis ad Ottonem episcopum
diebus vix dileclo patri licentiani abeundi indulge- et canonicos Bambergenses de eorum decano in
ret. Tandem longo peregrinalionis hujus Iabore eon- palriarcham Aquileiensem eiecto, de quibus infra in
summato, in vigilia S. Thoma? apostoli Ollo Deo Egilberto agemus. Eodem anno Lotharius rcx Nata-
dignus episcopus el Pomeranorum aposlolus Eccle- lem B. Virginis Bambergse egit, ubi Scarnpaehium
siara suam desiderabili advenlu IselHicans, omtii D 1 vicum a S. Honrico imperalore eum decimis et.pos-
ulriusque professionis et sexus plebe in unum con- sessionibus Ecclesiae huic altributum, a se aulem
currente summa ctim jucundilate et spirituali gaudioi insiauratum amplissiino firmavit privilegio, dat. xv
pater a filiis suscipitur. i Duravit autem altera.haec: Kal. Sept., indict. vi, anno regni sui tertio Babe-
sacra expeditio a die 31 Martii usque ad 20 Dec. hergae.
a. 1127 cui polius, ut vidimus, iliiganda esl, quaini Morluo ad'a. 1150 Honorio II papa in successoris
sequenti anno, quo plerumque domi erat. electione schisma exorlum est;,unde Innocentius II
LVIIL Ex superius cilala Wigandi abbalis adl legatos ad regem in Germaniam misil, qni qb eam
Oltonem epistola quaedam adhuc referre juval, qr.se; causam mense Oclobri concilium Herbipolim indixit,
Gcrmania? ac praecipue dicecesis Bambergensis sta- ad quod papae Iegati Ottonem his litleris jnvitariHit:
tum concernunt. <Nolumus vos ignorare, scribit,, « Inter principes fraternilaiem vesiram primam aul
ad curiam fesii-
quia ex quo recessistis, semper imminebat nobisi inter primos pro servilio Ecclesiae

(110) -Vid. Goldast constil. iinperial., t. I, p. 260. (112) Harzheim concil. GeVm.l. III, p. |05.
(111) Cod. prob., n. LXXXV.
1307 S. OTTONIS BAMBERGEN5ISEPISCOPI 1508
nasse credidimus, quippe quem inter reliquos epi- A dignum proin, quod hic escteris ejtis geslis Insera-
scopos regni Teulonici mater noslra Romana Eccle- tur, Meinhardus Pragensis episeopus in peregrina-
sia quadam prserogativa dilexit, et lanquam spe- tione Hierosolymitana absens apud Sobieslaum
cialem fiiium creans propriis manibus benedixit. Bohemiaedueem eonjurationis in eum conflalaereus
Rogamus ilaque dileciionem vestram, el in ea fide agebatur. Hic Pragam redux et tajia-andiens ac
et devotione, quam malri vestrae RomanseEcclesiae verilus, neinimicorum suorum machinalionibus
debelis, mandamus ut omni occasione et excusa- sede sua delurbarelur, ab Ottone, quem ex primo in
tione remola quanlociiis ad nos veniatis, et in causa Pomeraniam ilinere sibi amrcrssimum habuit, per
Ecclesiae lanqiiam fidelis et calholicus nobis assi- lilleras consilium et auxilium -expetiit. Prseslitit
slcndo legationem don.ini papae cum iilleris suis Otto quod pelebatur, et scripta ad eumepislola
una cnm aliisfratribtis recipiaiis et obaudiatis. > (H5) consilium dedit, ut se de objeclis in sua Ec-
Nec lamen ibi abiniiio saltem adfuissevideturOtlo, clesia apud ducem et principes lerrse purgare sata-
morbo praepeditus, ul palet ex ipsius Lotharii regis gal. Meinbardo igitur duci ad omnia judicia sub-
ail eum lilleris (113): « Propler instans et valde eunda paratuni se ofierenle, hujus jussu missi duo
neccssarium Ecclesiaeel regni negolium Wirlzburch ecclesiasiici viri causx arb.ilrium ad Adalberlum
gralia Spirilus sancli traclandum, de infirmitale Moguntinum et Ottonem Bambergensem detulerunt.
tua, quae advenium tuum ad nos tavdavit, dolemus, Causa ab illis discussa, et episcopi innocenlia pro-
quia prndentise tuae discretione ac consilio ad opus bala, legati in Bohemiam sunt remissi, comitanle
Ecclesise et regni potissimum nnnc indigemus. Ve- eos Oltone nosli'o. « Ibi iv Kal. Oclobris an. 1131
rum quia virtus in infirmitate perficilur, in chari- pi'assul Bambergensis el anlisles Olamucensis cum
tate, quam Ecclesise, pro qua Dei gralia semper septem Bohemiensibus abbatibus, aslanle duce So-
devote laborasli, debes, commoneriius lc el quam bieslao cum populo et clero Meginardum Pragensis
intime rogamus, ut si alio vehiculo non possis, na- Ecclesise episcopum ab omni culpa, qusc sibi prius
vigio sallem ad nos et ad conventum venerabilium illata fueral, per depositionem slolarum suarum
confratrum et coepiscoporum tuorum Wirtzburch expurgaveruni, profitendo videliccl, Meginartium
una nobiscum adventum tuum desiderabilem prae- episcopum nihil adversi duci Sobieslao cogiiasse.
stolanlium venire properes. Vale. > Similis fere Hiecslolarum depositio solemnis ea aalaleecelesiasli-
lenoris esl Conradi Salisburgensis ad eum epi- cortim juramenli rilus erat, quo clerns se indignum
stola (114). «Miramur et satis dolemus vestram non sacrorura qrdinum munere, ipsisque privandum de-
adesse praeseniiam, cum in hoc negqlio nemo possel f> clarabat, nisi veritatem ediceret. Facile vero credi-
nobis esse magis necessarius. Obnixe ilaque digni-. dcrim, Oltoni hunc honorem delatum fuisse a duee
tatem vestram monemus et rogamus ut, remota pc- Sobieslao, quod ejus potissimum opera cum Uia-
nilus omni occasione vel excusatione, adhuc lentelis dislao fratre suo reconcilialus fnerii, dum in primo
venire, scientes omnes principes desiderare praa- suo e Pomerania reditu an. 1125 Pragam pervenerat,
sentiam veslram et exspectare. > Satis hsec osten- ut superius jam probavimus ex viiae sciiptoribus,
dunt, quanise aucloritatis et exislimationis apud qui etsi ultimi hujtis facli non meminerinl, illud
summos eliam Germanise principes ob suam pru- tamen ob scriptoris nostri sinceritalem extra du-
dentiam exstiterit sanclus hic prsesul. bium est (116).
LX. Hoc ipso anno 1150 Non. April., indict. vm . LXII. Anno insequente 1132 « Locum Lancheim,
regni sui v Babenbergse ad S. Andream in rotundo utporro refertbiographus, a tribus fralribus Her-
sacello Lolharius rex dato diplomale vicuin Staffcl- manno, Wolframmo et Gundelocho ministerialibus
siein in Radenzgau turribus et mconibus cinxil, ac S. Georgii sibisuaeque ecclesiaetraditum, in nomen
mercalu certisque privilegiis inslruclum per manus abbalise provevit, et beatissimae virgini Mariae di-
Reginbodonis comilis de Giech Ecclesiae Bamber- cavit /• tribuens eidem loco prsedia in usus fra-
gensi oblulil. Oiio aulem episcopus', teste Hof- D.lrum Deoinibi servienlium profulura ». quae recen-
manno, ineu; le eodem anno S. Michaeliscoenobium set et confirmat Ottonis successor , Egilbertus an.
amplificare aggressus, paradisum et vicinum hospi- 1142(117).
liiini ad usum eorum conslruxit, qui illuc negoiio- Hoc item anno 1132 aliud Cisterciensium cceno-
rum.causa diverlerent. His sacellum B. Virginis, et bium condidil in dioecesi Eichsleltensi, Heilsbronn
oratoria S. Barlholomsei el S. Oswaldi adjunxit, seu fons salutis dietum , cujus fundalionis litieras
quse omnia magnifice exornavit, variis paramen- hoc anno Bambergae datas recitat Hoeker (118),'
tis sacris instruxit, locumque sibi in sepulturam unde sequeniia notamus. Praedium Heilsbrunne
clegit. coemil ab Adelbeiio comile ejusque fralre tConrado
LXI. Ad annum 1151 insigne Ottonis factum le- ac iribus eorum sororibus, qnod per manus Adal-
gitur apud unictnn continualorem CosmaePragensis, -' beronis de Tagsletten Ecclesiae suae Bambergensi
(1(5) Cod, prob., n. LXXXVIU. p. 328 el Dobner Annal. Hagcc, l. VI, p. 217 et
(\li) Hansiz Germ. Sacr. I. II, p. 229. Jieqq.
(115) Eccard. corp. hist., i.-ll,- p. 570. . (117) Cod. prob., n. xcvm.
... i.li&\ Vid.Cailes Annal. eccles. Germ, t. VI, p. i, , (118) Cod. prob., n. LXXXIX.
 im - VITA. 1310
obtulit, ibique In honorem B. Virginis monasterium A , tia et reverentia Bambergensis Ecclesise, cui idem
et ecclesiam erexit atque abbatem instituit, cui per coenobium cdm suis perlinenliis luo sludio ac peti-
maiius Wignandi de Beerbach praedium apud Adel- tione constat esse delegatumatque subjecium (125).
sdorf pretio comparalum, item Witramsdorf, Erlehe, . Hocquoque a.1155 ut saliem Hoffmannus asserit,
Oberendorf, Velsendorf, et Peccemannesdorf tradi- Lolharius imp. Ecclesiae Babenbergensi privilegium
dit eique non alium quam Bambergensis Ecclesiae ! dedit, quo regium tributum qualiior genlis Henelae
advocatum conslituit. Tesles erant Adelbero dei seu-Veneise provinciis rela:xavit, el permitlente AI-
Tagstellen, Adeibertus de Dachsbach, Friderictis de berto Ursq mai-chione Brandenburgeiisi, in cujus
Hergoldispach, aliique plures; de canonicis vero, marchise finibus esedem provincise inclusae erant,
Egilberius decanu.s. Otloni episcopo beneficii loco aitribuit; digimni
AnnuslioS siterius nionasterii dedieatione nobi- exislimans, ul qui in destruenda idolqlatria et con-
litaius est, Biburgi scilicet inBavaria et dioecesi verienda Slavorum barbarie priinus in ea vicinia
Ratisbonensi, de qno ita Hundius (119) : « Annoi Iaboraverat, in lerris adhuc aliquem laboris frticlum
1125 Couradus.Ergo et Bertha deBirburg consilio perciperet. Produxisset modo asserti sui, tabulas.
el « auxilio S. Ottonis episcopi Bambergensis »de Hoc item anno Godeboldus comes de Henneberg
suo patiimonio Benedictinis viris et feminiscceno- B ' ccenobium Vesseram ad altareB. Petri in
Bamberg
bium aidificare cceperunt, et octavo anno comple- tradidit (124).
verunt, hoc est anno 1133, quo etiam in die Simo- LXIV. Nullibi etiam reperio acta aut meniionem
nis et Judae D. Otlo Bambergensis episcopus et saltem synodi, quam solus ilerum Hoffmannusad a.
Henricus pontifex Ralisbonensis templum Bibur- 1156.recital. « Otlo frequenlem omnium dioeceseos
gense conseerarunt. Innocenlius II comprobavit suse clerieorum et provincialium conventum Baben-
hanc funifalionem et diplomale confirmavil. «Da- bergamadvocavit, et mentione deformando Eccle-
lum, id est vn Id. Jan. an. 1139 (120), ubi lesjatur, siae et reipublica.1 statu illata, labentem monacho-
religionem secundum B. Benedicli Regulam « per rum disciplinam coercuit. Ibi sublata vrtere Amor-
siudium atque industriam. Ottonis Bambergensis bacensium regula, rigidam. et religione plenam
episcopi.» ibi instilutam esse; « quascunque prae- Hirsaugiensium disciplinam in ccenobio lnorilis ar-
lerea possessiones, quaecunque bona idem fra- cbangeli Michaelis inslituit, et additis viginli, qtti
ter nosier Otto episcopus praefato monasterio B. dudum ibi consederant, quinquaginla amplius mo-
Blariae Biburgensis consensii fralrum Bahenber- nachis, et erudiiione etpietate conspicuis, in cbm-
gensium contulit illibala permaneant..» In bulla ..- muni eos vitam agere et divinis laudibus insistere
Alexaiidri III an.T177 staluilur, ut abbas « cum prsecepit.et.uicaelerosmonasleriorum suorum abbar
consilioiet auxilio Babenbergensis episcopi >]advo- les ad pulcherrimi hujus facii imitationem accen-
catum eligat, et inutilem removeat, adnitentibus deret, ob id eos sub divini numinis oblestatione
« episeopo Babenbergensi ratione fundi, » et Ra-.. litteris adhortatus .est.^Delitescunt adhucin scriniis
lisbonensi ratione dioecesis : quod item in diplo- haec acta, aut in eorum recehsione aberravit Hoff-
male Fiiderici I imp.' an. 1177 legilur; unde mo- manniis, qui ad posteriores Ottoriis annos retttlisse
t nasterium hoc feudum Bambergense fuisse constat. videtur, quse ad priores spectant. Ex hticusque
LXIH. Anno 1155 Lolharius imp. xvi Kal. April, enim dictisetsuo loco dicendiscolligiiur, ab Ottone
celebrem Bambergre conventum egil, ubi Fridericus -lii polissimis suis monasteriis ,jam in eorum exor-„
Siieviaadux eidem.recbnciliatus est (121). Ibi Caesar dio noniiisi Hirsaugiensesmonacbos esse conslitutos.
diploma dedit pro monasterio Mallerstorf, etiam In ccenobio qnoque S. Michaelisa se reformalo an.
ab Olione Bambergensi subscriptinn. Legitur illud 1112 Wroiframumpariter ex Hirsaiigia abbatem or-
in moniimeniis Boicis (122), uti et ejus confirmatio dinavil. Jam tum igitur Hirsaugiensis disciplina ibi
diclsefiindationis an. 1129 Mallerslorf Bavariaemo- fuit introducla, abrogata Amorbacensi, quam pri-
naslerium biographi inler illa referunt, quaea S. Ot- D[ mus ejus abbas Batto anle sacculuminvexerat. Porro
tone fundala sint aut restaurala, cnjus lamen operam de collapsacelebris aliashujns monasterii disciplina
huic ftintlatipiii impensam in chartis saltem haud .regnlari, circa a."1140 ex Hirsaugia qnoqne resli-
reperio. Primam huc monachorum coloniam sub tuia Iegendus esl P. Ignaiitis Gropp in ejus histo-
primo abbate Burkardo e S. Michaelis Bainbergse ,ria(125).
coenobioan. 1109 fuisse. traduclam, ipsi academici LXV. Provocat dein Hoffmannus ad. litteras S.
Boici suspicantur. Nexum-autem aliquem huic mo- Oltonis ad monaslerioriim siioruin abbales, quos ad.
nasterio cum Bamhergensi Ecclesia intercessisse regularem observantiam exhoiialur. Dalum islae
prodit hulla Innocenlii an. 1139 d. 7 Jan. vivente .nulluin pi'aeferunt,quod adeo aliunde eruendum est.
adhtic Oltone data, qua Epponi ahbali privilegia et .Inscriptae sunt Wulframo abbali S. Michaelis, Wi-
possessionessuas confirmat, « salva nimirum jusii- "gandoTharisiensi,. Baldewino Banzensi, Eggehardo

- {119) Melrop: Salisburg. t.' II, p. 138. -' (123) L".c,'p.271.

(-HO)L. c.,'p. 141."• - .... .-_ . -' (124) Episc. Wirceb.. p; 486. "
(12!) Annal. Sa.vo. ail b. a. .- ." . -"-'• (125) -liisl/Anioib., p. 150. --
~":
'
(12-2)T. XV, p, 266; eouf. p, 963. .. • .
1311 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOVI _ 1312
Uraugiensl, Imhriconi Michelveldensi, Walcbuno A pus MoguniiiiusAdalhertus n in Siihbalo Quatuor
de Entsdorf, Eriboni de Pruveningen , Friderico de Temporum d. 28 Maii sacerdotio initiatus, el « se-
Gengenbach, Eberhardo. Sculurensi, Olloni Stei- quenti die octavis videlicet Pentecosles ab Oilone
nensi, Liugero de Regenstorff, lngramo de Arnol- ipsius Ecclesise Bambergensis anlislite episcopus
stein, et praepositisde Cluniken et Osterhofen (126). consecralus esl (128). » Eodem anno Olto ecclesiam
In vivis adeo tunc simul agebanl memorali abbates, in monaslerio Vessera a se construclam d. 16 Oct.
et Bambergensi Ecclesisejam tradita eorum cceno- ceu Dominica dedicavit. Die aulem 11 Dec amplis-
bia et ab Oitnne reformala. De monte, S. Michaelis simas pro monaslerio Pruflingensi litteras dedit,
jam diximus, etijus abbas Wolframus d. 22 Oct. a. quibus ejus fundationem, possessiones et subjeclio-
1123- obiit, ulira quem igitur annum dictseIitlerae nemad Bambergensem Ecclesiam denuo confirmavit.
differri.haud possunl; imo cum Imbrieo [Michelfel- < Actum Babenberc anno Dom..1158, indictione i,
densis nonnisi biennio ab a. 1119 usque 1121 prae- terlio Idus Decembris, anno Chuonradi regis terlii
fuisse legatur, inira hos annos sunl referendae : qud primo, anno vero ordinalionis domini Ottonis B;t-
lempore jam abbas erat Wigandus et Baldewinus benbergensis episcopi octavi xxxu scilicet a con-
ac Eggehardus. Difficultalem hic faciunl Eribo seu secraiione (129). >
Erbo de Piiflingen et Walchunus de Ensdorf, ex LXVH. Pervenimus landem.ad anrium 1159, qui
quibus primus successil S. Ermenoldo a. 1121, d. tol Oltonis laborihus gloriosum finem imposuit,
6Jan. defuncio; aller vero juxta acla domesiica quin tamen ab iis ante quiesceret, qttam vivere ces-
primum a. 1123 e noslro D. Blasii monasierio En- saret. Perfecerat quidem moiiasteria a se hucusque
sdorfium diinissusesl; quod lamen prius fieri debuit, sive construcla, sive alias in meliorem statum red-
ut cum Imbricone a. 1121 mortuo noiari possit. acia. Adbuc tamen de eorum firmitate sollicitus
Idem de Otlone Steinensi dicendum. De Ludigero ab Iunocenlio II eorum omnium confirmationem pe-
seu Luigero Regnisdorfensi supra ad a. 1121 dixi- liil, §t data Laterani x Kal. Febr. , indict. u seu
mus. Ingramus jam a. 1116 primus1abbasin Arnold- a. 1159 bulla oblinuit (150). Quin nec his conten-
siein ordinatus est. Fridericus in Gengenbacb a. tus monasteriumAlderspacense, quod circa a. 1120,
1118 abbas factus est, qttem Gallia Christiana jam licet patiperculum canonicis regularibus tradider.il,
a. 1120, d. 19. Ocl. defunctum scribil, quod supe- interim tamen auclum morti jam proxirnus confir-
rioribus repugnai. De tempore Eberhardi Schutle- mavit a. 1159 (151) : < Salva proprietateel jure Ba-
rani' isil consiat. Supersunt in ciicia encyclica duse benbergensis, nec non .etiam debita. subjeclione
praepositursein Osterhoven el Glunicken. De priore |- Pataviensis Ecclesia2. >
itinc adhuc saecularium, ab anno aulein 1127. Nor- Eodem insuper anno, die baud nolato, dedit lilte-
bertinorum canonicorum collegio diximus supra, ras fundationis, dotaltonis et confirmationis pro mo-
cui adeo post sedificatam ibi a. 1110 ab Ottone lia- nasterio in Ensdorf pridem a se conslruclo, in qui-
silicam praepositum fuisse datum ex Jioc loco colli- bus notum facit omnibus, qualiler « in episcopio
giltir. Giunick seu Gleinck superioris Austrise 0. S. Batisbonensi juxia Vilsam iu prsedioPalalini comi-
B. monaslerium prope Stirani ab Arnhalmo de lis Otlonis de Wittelinespach ipsius rogatu, con-
Glunic et Prunonio lilio ftindatum; ac circa 1121 sensu, auxilio, et consilio locum, cui Ensdorf no-
Oiloni Bambergensi esse ti'adilum, pltirihus pro- men est inditum, in salvaiionem animarum provi-
bat Aquiliuus Caesar (127), ubi lamwi abbas se- dimus eligendum, conslruenles ihidem in bonorem
rius aliquaiituliun instilulus fiiisse videiur, cum hoc Dei omnipotentis el S. Jacohi aposloli nionasterium
loco praepositus ianlum nominelur. Nolandum prae- secundum Regulam B. Benedicti degentium, > quod
lerea, nullam in hac episiola reperiri menlionem idem Palatinus Ecclesise Bambergensi defendenduin
de aliis monasteriis, quae jam posl primum quami tradidii. Recenset deinde praedia lam a se quain a
secundum e Pomerania reditutn adhuc exslruxit, Palatino ad victum et vestitum concessa, illaque
quae nec etiam in Callisti II bulla a. 1125 memoran- D confirmat ae Iibera declarat, « sicut in initio apo-
tur. Haud igitur multum aberravero, si banc ency- slolica et regia auctoritate sancitum esl. Anno ln-
clicam ad annum 1121 revocaveriin, scriptam ad- carnalionis Domini millesimo cenlesimo trigesimo
liuc ante dictam Callisli bullam, cum Olto non pon- noiio, indici. u. Acta sunt haec anno Kuonradi III
tificise sed episcopalis tanlum suae confirmationisi iegis seeundo, episcopatus vero domini Ollonis
meminerit. xxxu. Babenberg feliciter. Amen (152). » Ibidem
LXVI. Conslilutus mortuo Lolhario novus rex: eliam (155) habelur Ottonis cbarta incerli anni, qua
Conradus EcclesiseBabenbergensi anlea infesius, ini decimas novalium inter Pruflingenses el Ratisbonen-
proxima Pentecosle a. 1158 generalem principumi ses conlroversas, ne utrisque perirenl, Eiisdorfesisi-
_ ciiriam Bambergam indixii, ubi novus archiepisco- bus attribuit.

]126) Cod. prob., n. LXXVU. (131) Monum. Boic t. V, p. 291 el 353.

|127,l Annal. Siyr. I. I, p. 141, 606, 745 el 841. (152) Cod. prob., n. xcm ex Anselm. Meiller hict»
(128) Chron. S. Pantal. ad h. a. Ensdorf.,p. 267.
(12*) Monum. Boic.-l. XIII, p. 158. (133) Pag. 261.
(!3y0)Cod. prob., n. xcv.
 '
£513 EPISTOL^: ET DIPLOMATA. 1514
Sed hic jam mela laboruin, quos si quis alius sui A
i illo suo semper familiarj collegio viroruni religio-
lemporis episcopus exanllavit, sive pro converlendis sorum tam monachorum quam clericorum, psalfnis
genlibus, sive pro conservanda ecclesiasiicse disci- et oralionibus agonem ejus devote Deo commendan-
plinse ac fidei puritale : quem infinom lot ubique tium, plenam operibus bonis el eleemosynis, plenam
solidsedoctrinse ac pietatis domicilia aut meliorem' honoris et graliae animam exallavil in coeliim. >
in ordinem redegit, aut immensa fere liberalitate Diem obitushaud notat Sefridus, quem signatEbbo :
erexit. Accedmit his praedia et possessiones, quibus < Nocle, qua festivitas seu commemoralio S. PauSi
propriam suam auxit ac eleemosynae, quas iu pau- apostoli.agilur, hora diei prima piusOtto ccelored-
peres liberalissime dislribuit, dicere solitus, < se didit animam.» Obiil ergo pridie Kal. Julii seu 30
quanlo magis in opera Dei erogaret, tanlo magis Junii feria sexla a. 1139, qua die notaturin Necro-
quod erogaret, habere. » Pfaeler prudentem vero logio S. Michaelis. Pergit Sefridus : « Per totum
ceconomiamaliorum quoque nobilium ac divitum . triduum dormitionis ejus dilecli coi'poris gleba per
subsidio el qpibus in pio suo proposito suffulc.ieba- omnes ecclesias ciicumferebatur, jugi sacrificio
tur. Hos inler prsecipui eranl Uralislatis romera- indefessisque orationibus et multis eleemosyiiarum
niae, Boleslaus Poloniae, et Uladislaus Bohemiaedtt- largitionibus beata ejus anima Deo commendata fue-
ces, nec non Belall Hungariae rex, amiciiia eidem B i rat ab Qmnibus. Quarlo die ubi ad locum lumuli
conjunctissimi : quorum auxilio adjulus in miseri- ventum est, episcopus (Wirceburgensis Embrico)
.cordiseoperibns lantus eral, < ut sui temporis sae- commendaiionem celebravit, alque inter missarum
cula hunc solum litinc iintim tantae niisoricordise solemnia ad moarentem et lugentem conversus inul-
virum > habuisse publice contesiatus sit Embfico titudinem brevem imulit sermonem Sic ergo
Wirceburgensis episcopns insermone, quem in Ot- -iinita missa, in loco , ubi cernilur, in ecclesia B.
'tonis ftinere Bambcrgae dixif: qui cum praecipuas Michaelis, comitibus, marchionibus., seu aliis qui-
ejus Jaudes atque viiitiles eomulccLaiur, infra inter buslibet nobilibus feretrum ejus certalim geslanli-
probationes comparebji (134).. bus, sarcophagum levaniibus , seu alia, quae ibi
LXVIII. Cum itaque jam uitra septuaginla selaiis eratit nraessaria, operariorum more suis manibus
annos nnmerarel, et Ecclesiam triginta sex annis devotissime agentibus, ejus corpus lnmulatum esi,
non minore prudentia quam sapctitaieadminisiras- anno Doininicse Incarnationts 1139, tertio Nonas Ju-
sel, mofbis el virihus corporis exhaustus, ubi « se lii feliciler. Amen. > Cum autcm hocmodo sexlo
acrius premente languore in proximo ad.Domimim demum, non quarlopostobitum diesepultus fuissel,
sperarel migraturum, illud*aniicum sibi semper ac Sollerius hic pro lertio Nonas Julii legendum cen-
solilum opus eleemosynae lantae ardentius exercuii, ^ set lertio Julii. Fesius Oltonis dies in Martyrologio
quanlo illi constabat, quod diu haec exercere non Romano secunda Julii coiisignatur,Bamberg8e die59
daretur. «Inde » supplici et pura confessione prae- Sept. celebratur, qua sacrum ejus corptts a. 1IS9
missa, « unctione sacri olei delibutus,» propitiabile in ejus canonizationc translatum est, uli infra m
viaticum, corpus Domini percepit, el circumstante Otlone II dicemus.
(154) Cod. prob., n. xcvi.

SANCTI OTTONIS

BAMBERGENSISEPISCOPI

EPISTOLJ: ET DIPLOMATA.

IKTEUlMISCENTDa
'
VARIORUM AB IPSUM LITTER^.

(Episcopaltts Bamberg. cod. prob. p. 55.)

L D quod esl, lam devolse quam debitse subjectionisora-

S. Ollonis Damberg. ep. lillera; ad Paschatem II tiones et servitium.
PP. de sua eleclione. Qtiia lotius ecclesiaslicse dignilatis ac religionis
(Anno 1403.) firmamenliim in Christo pelra est, elc Vide J« Pa-
. Domino suo PASCUALI sanciae et apostolicae sedis schati, Patrologice lom. CLXIII, col. 464.
tmiversali episcopo, OTTOBambergeiisis Ecclesiae-id
 ""
43IS . S. 0TT0NIS BAMBERGENSIS EPISC0PI 1356
Paschalis papce responsnm. A rumque anima in fpiscopatum, divina inspiranfe
PASCHALIS servus ser.vorum Dei, OTTONIdileclo clemenlia, perfecle fideispei charitatisque devotione
fratri Bambergensis Ecclesise eleclo, salutein et in. honorem principis aposlolorum Petri et sancti
aposlolicam benedjctionem. Georgii martyris snblimatum consensu fideliism
Filius sapiens JLaetitical malrem. Opera sua et con- noslrorum, sancimus et omnium .conlradiciione
silium tuum virum prseferunt.scnsalum. Nos. igilnr remota rcgaiis nostrse majeslatis aucloritale corro-
honorare et profeclus tuos juvare congruum duxi- boramus Omnes eliam res mobiles et immobiles
mus. Nihil ergo de noslra benevolenlia dubitaris tuam ejusdem sanctae Dei ecclesia?,-quas ipse divus im-
n-obis quantocius vales pfsesentiam exhibelo. Certi perator pro ardore caTeslis patriae ihidem larga
enim sumusquoddivinasapientia etiam malishomi- manu conlulii, ea ralione confirmamus, ul fidelis
nibus beneuli novit. noster Ottho VIIejusdein loci episcopus ejusque iu
II. " perpeluiiin successores secura eas iranquillitate
| . possidcanl, el liberam polesiaiem habeant, res et
Benrici IV imo. memorabile diptoma <prj) ecctesia ecciesiae cum consensn cleri
' - - proprietates ejusdem
Bambergensi.
ej populi ordinare,componere,bommuiare et aiigmen-
(Anno 1105, Jul. 15.) B tare.
In nomine sanctaa et individuse Trinitatis, BEIN- Nostra quoqtie auclorilatesaneimusulin abbatiis,
MCUS,divinafavenle clemenlia, terlius Romanorum monasieriis, comilatibus, foris.mercalis, monelis,
imperator augustus. naulis, lheIoneis,castellis, villis, vicis, arcis, servis,
In examine Dei cunela conspiciehtis sequale me-,
ancillis, tributariis, decimis, foreslibus, silvis, vena-
rifum credimus fore dantis et corroborantis. Cre- tionibus, piscalionibus, molis,- molendinis,- aqnis
dimus eliam ad regalem noslram majestatem.per- aquarumque decursibus , cainpis'1, pratis, pascuis,
tinere totius regni curas praecipueque omnium
lerrisculiiseliiicultis, libris.auro, argento.gemmis,
sanctarum Dei ecclesiarum commoda considerare, ornamentis vel. aliquibus utensilibus in cul-
vasis,
e.l omnia eisdem adversanlia sut) omni festina- lum et Dei el ibitlem collatis, et in om-
religionem
tione abolere, ne vel gravi incommodilate vile- nibus lerminis et rebus ecclesise, ac quid-
ejusdem
scant, vel cualibel pro noslra culpa; orta occa- quid ad praesensilluc perlinel, vel ex his amplificari .
sione.a pristino cultu el religione recedanl, qtiate-
dum hoc timore Dei fide- poiesl, nulla sit infeslsuio tyrannorum, nulla pole-
iius, pro amoreparilerque stas ibi per violeiiliam irruat, niillus ibi comes atil
liter peragimus, illorum qui hsec pio affectu Deo facere prsesuinat infraurbem, praeter
judex legem
conlulerunt merilis et glorise communicemus.
«piseopitm ejusdem loci, omnis possessio famulan-
Proinde omnibus in Chrislo fidelibus, scilicel lam
liun* ibi Deopro immiiniialehabealur. Sitille episco-
ftiluris quam praisenlibiis, notum esse volumus, et ab omni extraiiea et iniqua securus
patus liher,
ijualiter ob banc spem, et ob memoriam avi noslri
etaviae poleslale, qiialenus ihidem Deo famulantcs et primi
imperaloris Cuonradi, noslraeGiselseiinpera- constructoris memoriam celebfare, nosque fautores
tricis augiistae, nec non palris nostri imperatoris el corroboratores possint el velinl Deo precihus suis
Heinrici el nialris noslrae Agneiis imperalricis, ac commendare. Et ul hsac nostrae atictoritalis tradilio
suemorandae conjugis nostrae imperatricis Berlhaeet firma el inconvulsa
permaneat, hoc privilegium inde
prsecipue ob memoriam pii fHeinrici imperaloris , conseriplnm mann propria corroborantes sigillinos-
noslri consanguinei, fundatoris Sanclae Babenber- tri
impressione jussimiis insigniri.
gensisecclesiaeipraeiercaperintcrvenlumdileclissimi Sigmim domini Eeinrici lerlii Romanoriim iinpe-
iilii riosiri Heinrici V regis, consilio prsecipiie prin- ratoris invictissimi.
cipum nostrorum, qui interfuerunt, Frederici Colo- Erlongus cancellarius (156) vice Rotbardi archi-
niensis archiepiscopi, Brunonis Treverensis archi- canceliarii recognovi.
1
episcopi, Huberti Premensis arcliiepiscopi, Oberti Daitim Idus Julii anno DoriiiriicaeTncarn. 1105,
Lcodiensis episcopr, JoannisSpirensis epischpi.Bur- D indict. xi, anno autemdomini Heinrici leniiRontan.,
chardi Monasleriensis episcopi, Ulonis Hiltinishei-
imperatoris Aug. ordinaliouis L, regni XLVJII,im-
snensis episcopi, HeinriciBoidelbrunnensis episcopi,
-perii vero xx, ' anno autem ordinalionis iilii ejus
Bui-chardi Trajectensis episcopi, Wtiilonis Min- Heinrici iv. .
densis episcopi , Mazonis Virdunensis episcopi, Actum Leodii Wieiter in nomine Domini. Amen.
Walcheri Cameracensis episcopi IFrederici ducis III.
Sueviae, Heinrici ducis Lolharingise, Magni ducis Heiiiricus IV imp. S. Otloni Bambergeusi,gralulalur
Saxoniaj, Heinrici msirchionis dg Isenburc, Ctonis ponlificalus sui auspicia.
fnarchionis de Sladen, prsecipue caelerorum prin- (Circa anri.. 1103.)
cipum aliorumque fidelium noslrorum, qni aderanl; HENRICDS Dei gralia R. I. A. OTTONIBabenber-
prq amore etiam dilecli fidelisqiie noslri vu (155) gensis Ecclesiae . episcopo, graliam, dileclionem et
ejtisdem Ecclesioeepiscopi Ollhoiiis1,eumdem locum omne bonuiu.
a divo impefatore Heinrico secupdo pro sua suo- , Perfectus amor cum utique domesticus cordissit,
(155) Ilermanno dep.o?ito non connumcralo; Erlongus ab eo anno seouente in sedem Herbipolen-
(!5tJ) Ilic ab aliis oinissus haiul aiius esl ac sem inirusus.
 ' •
1517 EPISTOL^ ET DIPLOMATA. i:,ig
non ad oculum tanlum valet; non ad oculum spec \ larc Nec mireris.mutatum esse adventum nosirmii
tat,'non pendet ex tempore, per quem absenles Radisponam, sieut intellexeras, quando nobiscum
quanlo longius separanlur, tanto arctius mulua pro eras, quiahujus rei necessitas intervenit, etutiliter
se sollicitudine .constringuntur. Nos cerle abseutis ad decus regni firmiier est laudata ah omnibus-no-
tul ampliorem, quam dum adfuisti, curam gcrimus, stris expeditio nostra super hostes in Flandriam
eodem quo le pjoveximus animo cuncta libi pros- .(158). ;
pera cupienles, adversa etsi non accidanl, quia pos- V.
sniit accidere, verentes. Unde maximo nobjs gaudio Heinricus IV hnpi datis iitteris S. Oitonis Bamb.
esl, quod adhuc de rebus luis optata comperimus, auxilium contra fitinm hnploral.
te videlicel ab Ecclesia lua honorifice" recepluin, (Circa an. 1104.)
grata omnibus responsionum habitibtis et acluum HEINRICUS D. G. R. 1., OTTOKI Babenbergensi epi-
temperantia placuisse, et in praestandis heneficiis scopo, suo dileclo el-certo fideli graliam et- onino
necessariam laudabiliter exhibtiisse eautelain. bonum.
Qua de re consulimus, hon.amur el petimus ut Nunc imminenle necessilate debet apparere qul
quod facis facias, ne primitias bonaefamae, si rnanum sini^fideles nobis, et ipsa evidentia rci manifestan-
remiseris, perdas, quia bona inceptio.sine fine spe- 13dtim est quanlum nos diligant et honorem noslrusi!.
ciosi corporis insltfresl sinecapite.Nemotea delectu Scias igitur quod nos usque Wirzeburc veniimis
ecclcsiasticse secundum jusliliam ulililatis lerrore cum muliismijitibus, eladhuc ibidem pltires exspec-
detorqueal, prelio flectal, suadendi fellito melle lamus, cupientes cum Dei adjmorio inimicos uoslros
seducat, quoniam lenlalus his omnibus, si prcbalus invadere, et caslrum nostrum Nurenberc, quod obsi-
fueris, facileomnia prqpuIsabis.Si quid autem grave dent, liberare. Quapropier tibi, sicut oplimo fideli,
liiis viribus aeslimabis, ad nos libi procul dubio suc- rogando mandamus ut ad rios venire festines ciun
^ursuros ex nostri defei'as occasione prsecepli (13'). oinnibus quos habere poteris, sicut.libi confidimus.
Insuper eliam diligenter te i'ogamus ul in praesenti
IV. iiostram eonsideres necessitalem, et A. qui nqb:s
Heinricus IV imp. Bambergensi episcopo scribil de est necessarius, concedas beneficium quod-a-le pos-
expeditione in Flandriam. . tulal, animadverlens quomqdo nos prsesens pcricu-
(Incerli anni.) lum compellit muliis supplicare, el eoruin volunta-
HEINRICUS D. G. ,R. I. A.-, Babenbergensi epi- tem faciendo ipsos in nostra fidelilate confirmarc et
- hac ralione constrictos de his et de aliis jnultls
scopo, suo fideli cbarissimo, graliam et oriine bo-
- C oportel nos terogare aliterquam Yellemus. Sed nos,
num. .
Cum Dei providentia et magnaepielatis ejus con- Deo volente, si prosperitas advenerit; te el eccle-
siiio de nostro regno ubique pacificato gauderemus, siam iuam sicut dignum est respiciemus. De hac re
advenerunl nobis nuniii ex parle G. ducis Lolb, et fac sccundum quod tibi '
dicit N. ex nostri parte.
B. Balduini comitis aliorumque lidelium nostrorum VI..
nfarchiae Flandrensis Inlimantes; eos diutius non- Alia ejusdem.epistola ad eumdem similis argumenli,
posse sustinere moleslias Boberli comitis, qui re- IIENRICUS T). G. R. I. A., OTHONI Baheiiliergensi
gntini nosltum invasil, et ad ignominiarii omnium, episcopo', gratiam et omne boniim. ,
qui in eo sunt, sibi nosirum Cameracensem episco- Scimusquia lcgationibus filii nostri frequsnlef
patum usurpavit. Unde, quemadmodum res horta- faligaris, sicut nobis per tuum nunlium mandasti.
baiur, nostros principes convocatos consuluimus, et Confidimus autem de tuae bonitalis ,fide quod nee
ah eis sapienler re nolata conslituimus eorum con- precibus, nec minis, nec persuasionibus, nee blan •
sllio nos facluros expedilionem in Flandriam supra diliisunquam acquiescas noslris conlrarius ihimicis,
tam praesumpluosum hoslem, qui noster miles debet sed semper fideliler nobiscum permaneas. Quantas-
esse, =ne-diuitus de immiriutione' et dedecore regrii D cunque aulem perseculiones ab inimicis noslris
noslri impune superbisit. Hoc siquidem tam niani- sustineas,. nullatenus lamen lerrearis, sed certtis
fesium et lam commune regrii nostri dedecus tibi esto quod te non deseremus sive in pace sive in
fieri, si tuum honorern diligis, pensare debes corde periculo, etfiduciam habeasin omnipoienleDomino
tenus. quod nobiscum cilo a prsesenle libcraberis peri-
Ut igitur fideliter hoc facias et prudenler, roga- culo. Sicut ergode. te confidimus, et per. nuniium
rmis te sub spe remunerationis gralissimse, et per luum tibi mandavimus, ad diem et loemn, qucns
fideliiatem, quam nobis et regno debes, monemus tibi condiximus, venire non. dubites. Igitur per fi-
nl,"onini occasione destructa, sieul- bonor est regni dem, quam nobis debes, neque precibus neqiie tiii-
atque tuus, ad expeditionem venias, sciens quod in nis aliquatenus terrearis, ut ad (ilium nqstrum
proximo' festo Sanctorum Omnium Tungris juxta transferaris, et ab omni Ecclesia alque pef omncs
Leodium conveniemtis, parati super Flandriam equi- congregationes libi commissas orationes' sine.inter-
(157) Insignf. sestimationls argumentum, quani declarantur. , . -' .
Ileinriciis IV iinp. erga S.Ottonem^gerebal, quo si- (138) De hac cxpeditione et epjstola diximus. su-
-mul ejusdesu iniima sensa de ecclesiastico regimine pra in Vita Otlonis, § XI.
 1519 S. 0TT0NIS BAMBERGENSISEPISCOPI 1323
missioiie Tac fierl ad Deum pro, nobis. Caslruni A ipsum edocti sumus, pariim exsecutos fuisse, paiiim
eiiam tuum ita diligcnter cuslodiri facias, nealiqtiis si vita detur exsequi paratos. Quamobrem vestigiis
ex cuslodibtis ab eo descendat. Nuntiiim eliam tiuiin pedum luorum advoluti obriixe flagiiamus, ut pa-
' lernitaiis luae servum palienler audias, si qnidem,
ad consolandos miltas Niiienbergenses.
. VIL - inundu jam in maligno posito, cum vix. cuiquam
creditur honiini aut loco (14i), non parvae nos lor-
BambercjensisEeclesicetitlerw dd Welfonem Bajoarice
aucem pro liberalione episcopi sui Ollonis. qucnt-angustiae pro ordinationis noslras asseeutione.
{Anno 1106.) Troinde •.dubius, et anxius el fluctibus curarum
Illuslri et magnifico N. duci, humilis et lucltiosus naufrago simillimus cum principe apostoloruni,
Bambergensis clerus, devoias in Christo 'orationes. cnjus vicein tenes, ad te clamo : Domine, salva me.
Quia magtiificbntiam veslram ndn magis forlilu» El ul paucis summam noslrse causae concludamus,
"dine insignem quam clementia placabilem ex honas in hacbora et potestate lenebiaruiii tesolum respi-
opinionis veslrse odore [qni] lale difiunditur [cogno- ciunt oculi nostri, tibi debilam scrvare obedientiam
scimus], contra Indignissimiim facinus , qnod in parati sumus, lecum aut consistere aut pro le in
Deum et episcopuni nostrum admissum est", ut pro carcerem ire decrevimus.
indignltate rei Chrisiianissimiis ahimi vesiri zelus B Aiictoriiati ergotuas totamente desiderarnus in-
insurgal, per ipsumvos Chrislum bbseeramus. Ne- niti, hi nobis nianum porrige, qubd.nobis velis fa-
que enim simplici in eum genere saevilmn esl; cum cere jube. Si mandas ul ad le veniamus, opes no-
enim et episcopo el ad sedem apostolicam religioso - stfae, licetrapina et igne sinl aitritae, lamen deside-
Irabilu proficiscenli jsaerilegas inanus injecissent, rio le videndi el conseeralionis graliam consequendi,
deinde ingenles peeunias, qiias ad itanli itineris im- cum debiia serviuitis nostrae benedictione (142)
peiisas paraverat, diripuere, nec adhuc tanta prseda tuse majestaiis praesetiiabimus aspectibus. Dignenlur
contenti nunc ab eo mille manseros, Id esl totum ergo viscera pielatls tuse superhoc negolio aliquo
episcopii patrimonium, extorquere conantur. - nos rescriplo cerlum reddere, quo el iter tuiius ad
Quis rogo barbarus crudelius in aliquera capli- te veniendi nobis prsenionslrelur, et benedictioneiri
vum ssevirel?Cerie periculosus isle lemporum mo- quani devoti efHagitamus a tepercepluros esse sl--
tiis hunc, <juia tilulum non ferl, pro correclione griificeiur. Qnam niniirum proptcrea tuae sanctita-
.morum et meliorando slalu Ecelesiarurii, ea quae lis manu tamopere expelimus, quia melropoliianus
usqueqtiaque patimur aciital. Itane vero per sacri- nosier (145), etsi per le habeat consecrationis gra-
legia et rapinas boni illi -mores nobis revocantiM'? liam, tamcn quod sine laciymis faieri iiequimus,
Iiane vero per vastationem et direptionem lloren- ^ roagnaracooperalorum spirilualis doni habel inju-
tissiiiiaeecclesise damna ecclesiarumresarcienda spe- .riam [f. penuriani].
rabimus? Veslram ergo gloriosam eminenliani et IX.
^proliberatione pasloris nqslri, qui inriocenlissimus Paschalts II. P. S. Ottohem
tenetur, et proincolumitate Ecclesiae noslrae omni Bamberg. ep._a se ordi-
natutn Ruthdrdo ep. Mogu.nl.commendat.
genere supplicationis implqramits, ut a palronis (Anno 1106, Maii %l.)
nostris, beato videlicet Petro, Geoiio dignani com- PASCHAXIS episcopus.... RIJTHARDO an>-
meritorum Mogunlir.o
pcnsationeni veslrorum ante illud terri^
cbiepiscopo...
Idle Christi iribunal conscqtii mereamini.
Quantum a Suse inslitutionis exordio Babenber-
VIII. gensis Ecclesia sedi aposiolicse familiaris ^exstiterit,
S- Oltonis Bamberg. ep. litterai ad Paschalem"II. P. prudenliie lnae notumesse exislimamus. Congruum
pro sua ordinalione. - igitur.duximus, etc Vide in Paschali, Patrologia; t.
(Annoll06.) CLXIII, col. 191.
Domno apostqhco PASCHALI, '-
praerogativa merito- _x. V
sumet sanctiiate morum.Romanae sedis apice con- " Paschaiis II PP.
litterce ad clerum el populum Bam-
digne sublimato, OTTO Dei. grftlia Babenbergensis bergensemde Oilone episcopo a se ordinato. ,
electus, cum onini devotione oraiiqnes promptissi- - '
mas el serviiium lam v'oluntarium>quam debitum. (Annoll06.)
Quia tandem, Dornino miseranle el eccleslse suae PASCHALIS episcopus, servus servorum Dci, clero
navem moderante, post nubilas errorum lempesta- et populo Bambergensi...
tes. serenae lux veritatis Occideniaii refulsit Eccle- Qiianlo afTeetiqnis debito Bambergensis Ecclesia
S33e(I59), ante omnia el supef omnia desideramus ab, ipso snae insiituilonis exordio-sedi sipostolicae
scire sanctitatein luam in omnlbus nos paniisse, consiringalur elsi nos laterel, litlerarum vestrarunt
uli decuil, legalo luo, episcopo videiicel Constan- significafio nianifestat. Quodaffectionis debituni,elc
tieusi (140), et summa devolione cuncla, quae per Vide ubi supra, col. 192. --

(159) Sublato
>
videlicet post moftem Heiirici IV
' -'- (142) Recognilione
" a Bamhergensj ecclesia
' peife
ilissidio. demia.
(140) Gebehardo. (145) RutharJus Mogtinlinus in Thuringia exssil.
(14i) De captivitate sua in priorc itinerc loquitur.
152i EPISTOLyE ET DIPLOMATA. 1323
XI. i
A XII.
Paschalis II PP. monaslerium Weissenoenseconfir-
S. Otlonis Bamb. ep. ad suam Ecclesiam lilterai de mat.
peracta sua consecratione. (Annoll09, die!4April.)
PASCHALIS servus servorum Dei, dileclo filio OT-
(Anno 1106.) BERTO ejusque succcssoribus regulariler substituen-
OTTODei gratia Bambergensis episcopus, EGIL- dis in perpeluum.
BERTO (144) prseposito, ADELBERTO decano, cseteris- Desiderium, quod ad religiosum propositum et
que fratribus, omne bonum. animanun salutem pertinere monstratur, auciore
Quantum ego novi et expcrtus sum charitatem Deo sine-aliqua esl dilalione complendum. lllusiris
vestram, scio vos jam diu exspectare evenlum no- siquidem vir Eribo cum conjuge sua Guilla, et neptis
stri laboris, ut de noslro sticcessu, siquidem bene ejus Hadimuot in Babebergensi parochia in fundo
per misericordiam Dei successerit, gaudeatis. Ne proprio, qui vocalur Guizna [al. Wizenabe] eccle-
ergo diutius suspensi aul dubii de nobis silis, sed siam Beati Bonifacii episcopi et martyris nomini
uljuslum est sincerissime congratuleinini, litteris fundaverunt, quam beato Petro apostolo et sanctae
istis significare vobis decrevimus quam misericor- B ejus Romanae ecclesise cum omnibus dotis sive prae-
diter Deus more suo post immensos labores et su- diis oblulerunt. Quam nos pro eorum devotione
dores plurimos nobiscum operalus sit. Romanae matri in ftliam adoptantes universa dotis
In die sancto Penlecosies, qui dies es advenlu ejus tam praedia quam"mancipia huic paginse dili-
sancii Spiritus sacralus et cunctis fidelibus jure "• genter annolari jubemus. Sunt igitur haec praedia
solemnis est, illo, inquam, die Deo sic ordinanie in die fundationis ejus a praedictis personis filiseiioslrsc
Anagnia civilate Campanise, qtiaeRomaniam dividit perdonata, Guizna , Nidi'endorff, Diedungesdorf,
et Apuliam, episcopalis henedictionis munus quam- Salewenbergh, Hilleboldesdorf cum castro in eo-
vis indignus Doinino largiente suscepi, beatissimo dem fundo sito, Crummenaha, Eppenruit, Suphen-
papa Paschali manum imponente, caeteris vero epi- ruit, Cretsinruit, Herbendorf. Prselerea in provin-
scopis plurimis cooperantibus , clero quoque Ro- cia, quse Mannua [al. Manau dicitur], Churenberch,
manse Ecclesiae, cnjus magria pars ea die in eam- Bocchesruil, Niwenruit, Paffenruit', Sibenlinten,
dem civitatem convenerat, aslante et consenliente. Liubenstat, Rampogen, Rutenbaeh, Tillenwiden,
Et, quod nulli a Romano pontifice consecralo no- Albewinesberch, Utelenliofen, Pulieshofen, Tius-
slris teniporibus contigit, sine oblalione alicujus ju- kiendorf, Wolvesbach, Hclehenvelt-, Nerdesdorf,
ramenli consecratussum. Hujus loci, hujus diei, hu- Q , Moseten, Thelgingen, Husen; mancipia vero, ut
jus gratuitse misericordiaeDei semper memores esse breviler perstririgamus; ulriusqne sexus, quaecun-
velitiscum omni gratlariim aclioneobnixe precamur, que fundalores habuerunt, ecclesise dabant quam
prsecipue cum aliae complures venerandse personse fundaverunt, exceptis tribus, Wezelone, Hotescalco
de magiiis rebus apud aposiolicam sedem agenles et Polone.
infeclo negolio redierunt. Hujus ergo loci fundationem aposlolicaesedis auc-
Magnificate ergo Dominum mecum et exallemus lorilale communimus, ut semper iri jure proprio
nomen ejus invicem, cui quam facile est resislere nostrae Romanae Ecclesise sub disciplina monastici
superbis , lam facile est humilibus dara gratiam. ordinis conservetur , et ex eo quotannis byzanlius
Quia vero asperum esl confusis temporibus esse Lateranensi palatio persolvalur. De caetero autem
praepositos, curandum nobis est et onuiino satagen- constiluimus,imo beatorum apostolorum auctoritate
dum ul res dura fial mercedis occasio. Dum ergo praecipimus, ut quaecunquediximus praedia, villas et
seminandi tempus esi, semina bohorurn operum mancipia seu cselera bona, quae praenominatseper- .
serere non cesseinus, ut majores in die mcssis lae- sonae ad eumdem locum conlulerunt, quaecunque
lilise manipulos reporlemus capili nostro, quod est eliam in futurum aut per ipsos aut per alios fideleis,
Chrislus, per compagem charitatis adhaerenles, ne B deipsorum jure largiente Domino cbnferentur, sub
ab eo mundanis plus juslo intenli lucris separemur, monastica regula illic mililanlibus firma semper et
et veluti palmiles de vite ejecti arescamus. Sed integra conserventur, nullique hominum Iiceat ec-
quia in exsequendis jusliliae operibus divinse graliae" clesiam illam temere perturbare, autejus posses-
adjulorio opus est, omnipotentis Dei assiduis preci- siones auferre vel ablatas retinere, vel injuste dalas
bus clementiam exorate, quateiius ad baec nobis; suis usibus vindicare, minuere, vel lemeraria vexa-
operanda el velle tribuat el posse concedal, atque in tione fatigare, sed omnia tula maneant et quieta,
ea nos via cum fructu boni operis, quam se esse! eorum pro quorum sustentalione et gubernatione
testalus est, dirigat, ul sine quo nihil possumus per concessa sunt, usibus profutura. Nullus ibi, abbas
ipsum implere ornnia valeamus. qualibet subreptione seu violenlia prseponatur quem
non cotnmuni sensu fralres vel eorum pars consihT
sanioris vel de suo, vel de alieno, si oporluerit, col-
legio secundum Dei limorem et beati Benedicti "Re-

(144) Eberhardus erat, ob litteram initialem E a scriptore confusus.

PATROL.CLXXIII. 42
 -•J325 S. 0TT0NIS BAMBERGENSISEPISCOPI (524-
guiam elegerint. Baplismum et sepulluram eidemi A bergensis episcope, dilectioni iuae pallium ad sacra
locoTibere concedimus, ut ibi si qui lumulari volue- missarum solemnia celebranda concedimus, quo ni-
rint, eorum devotioni et .extremae volunlati, nisii roirnm fralernitas tua inlra ecclesiai» luam uli no-
forte excommunicati.sinl, nulliis ohsisial. Permilti-: verit, illis tantum diebus, quos pi'sesetis descriptio
mus quoque ut communi consiliofratrum abbas ad-- continel, videlicet die sancto Resurrectionis Domi-
vocatum, quem sibi uliliorem providerint, inslituat,, nicae et Pentecostes,"item Nativiiale Domini noslri
qui, si postmodum monasterio inutilis fuerit et fra-- Jesu Chrisli, et in Natalilio sanctorum aposlolorum
tribus gravis., alium.,guemvoluerintpraeficianl. NuIIii Telri el Pauli, et in solemniiate S. Dionysii mariy-
«jiioque abbattim sine fratrum- electione el confir- ris, anniversario etiam luae consecralionis die et
matione ibidem Deo servientium aliquam advoca- dedicationibus ecclesiarum.
tiamprorsus alicui concedere liceat, nefortelocum Cujus nimirum pallii volumus te per omnia ge-
-et occasionem rapiendi quae sua non sunt laiealis nium [al. gratiam] vindicare ; hujus siqtfidem indu-
pei'sona manu imporfunitatis inveniat. -Quodsi fe- merili honor humilitas atque justitia est. Tota ergo
cerit, in virlute Dei el Domininostri .lesu Christi cl menle fraternitas vestra se exbibere fesiinei in pros-
--auctorilate beati Pelri principis apostolorum et nos- peris humilem, et in adversis, si quando eveiiiuiit,
trae excommunicationi siibjaceat, graduque oificii et " cum justilia erecfam.amicam bonis, perversis con-
ordinis sui dignitale in perpeluum careat. Si qua trariain, nullius nnqnam faciem contra veriiaiem
igitur in futurum ecclesiaslica saeciilarisve.persona suscipicns, nullius unquaih faciem pro veriiate io~
hanc nostrse conslitutionis paginam sciens conlra 4uentem premens, misericordise operibus juxia yir-
-eam temere venire tentaverit., secundo lertio.vc lutem subslanlise insisiens, et tamen insistere elinui
'Cqmmonita, sinon salisfactione digna emendaverit, supra virlutem cupiens, infirtnis compatiens, bene
poleslalis honorisqtie stii dignitale careal, reamque valentibus congaudens, alicna danina propria depu-
sedivino jtidicio existeredeperpetrata iniquUate co- lans, de alienis gaudiis lanquam depropriis exsul-
gnoscal, el a sacratissimo corpore ac sanguine.Dei lans, in corrigendis vitiis pie sieviens, in fovendis
el Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, alque in viutulibus audilorum animum demulcens, in ira [ai.
extretno examine dislriclae ultioni subjaceat. Cunc- inlra] iudieium sine ira tenens, in iranquilliiate au-
tis autem sidem loco jusla servantibus sii pax in Do- lem se\erilalis jusise censuram non deserens. Hasc
mino,noslro<Jesu Cbrisio , quatenus et his fiuclum est ergo, fraler cbarissime, pallii .accepti digniias,
bonaeaclionis percipiant,- -et apud ijuslum judicem quam si sollicile servaveris, quod foris aecepisse
prsemia aelernaepacis invemant. Amen. f> ostenderis, intus habebis.
•Ego Paschalis calholicae ecelesiseepiscopus, etc.. Ad hsec etiam crucis vexiilum intra Babenber-
Ego Rodbertus presbyler-tiluli Saneli. Eusebii, gensis ecclesise parochiam anie faciemtuam porlari
-etc. , '..-' concedimus, salva videlicet Moguntinse metropolis
Data Lateranis per manum Joannis sanelaeRo- reverenlia,ul-speciali sanctae Romanae Ecclesiaedi-
mansEEcclesiae diaconi cardinalis ac hibliolhecarii nraeditus, specialiler ei sludeas obedientise
gaitale
xviji.KI; Maii, iiidiclioiieii, Incaniationis Domi- ac servitiis, insudare. Fralernitalem luam superna-
nicse anno 1109, poniificaius auiem domijiiPascha-
dignatiopertempora lenga servel incoIumem.Amen,,
lis-secundi-papsEanno x. amen.
. ' ..XIII. ; , Scriptiim per manum Joannis scriniarii regiona-
(145) Pastliulis IhPP. S.'<OlloniBamb. Ep.vjusque rii ac nolarii sacri palatii.
successoribu.tusum pallii el prceferendaicrucis po-
tfislalem concedil. (Aprilis 15, anno 1111.) Dai. Romaeir. insula Lycaonia per manum Joan-
Paschalis.... venerabili fratri Ottoni Babenber- nis sanciaa Romanse Ecelesiae diaconi cardinalis ac
tlomni Fjiderici archicancellarii'
gensi episcopo ejusque successoribus canonice pro- biblioihetarii.vice
movendis in perpeluum. et Coloniensis archiepiscopi (146) xvn. Kal. Maii,
•Cbarilatisbouum est proprium congaudere pro-' D indiciione nii, incarnat. DominicseannoMil, pontifi-
feclibns aliorum, charitas enira non quserit quae sua catus aulem domlni Paschalts secundi papre xi.ini-
Mint.Unde et Apostolus: Tunc, ail., vivimus, si-vos perii vero Henrici quarii iiuperatoris anno primo.
staiis in Domino (I Thess. iu); et iterum : Quce est XIV.
cnim jwstra spes aut gauJiumaul xorona glorice? Bruno Trevirensis ep. OilonemBambergensemevocal
nonnevos.anle Dominumnoslrum Jesum Christum'? ad cognoscendumvausam Spirensis clecti.
(/ Thess.Ai) —— Hocigitur chariialis debilo pro- (Circa an. 1112.)
^ocamur, el. aposlolicse sedis aucioritate compclii- BRUNO Treverorum Dei gratia provisor indignus.
intir, bonorem debilum frairibusexiiibefe,-el sanclae 0, Bamberge.nsis Ecclesiae'sancto pontifici, sincerse
Romanse Ecelesise dignitatem prb suo cuigue modo chariialis obseqtiitim.
caeteris ecclesiis imperliri. Bealitudini vestrae magna hilariiate congralulor,
..Idcirco veiierabilis frater Otlo Ecclesiae Baben- quoniam non absque magno sanctiiatis vesirse me-
(145) Exslat in Paschali Patrologise t. CLXIII, f!46) Ergo tttnc adhucAE, Colon. erat archiean-
-col.285,scd miniis inlegra Prodit auctior ex apogra- cellarius. S. R. E.
#«o. ^,' : , .
$325 -EPISTOL^ET DIPLOMATA. - iS2S
rilo provenire [exislimo], matnoriam vestri domi- A penitus quaeslio est, dum tanlum terrenis lucris
num papam,tam dulciter retinere. Cum enim domini regalis fisci os insatiabile repleatur.
mei regis legatione functus essem, de obedieniia . Hic nos, qui EcclesiseDei per ipsius gratiam co-
vestrsc charitalis mecum conlulit, vobisque saluiem lumnse suinus, qui navem Pelri per hujus saeculi
el apostolicam [beneiliclionem] per me mandavil. procellosos fluctus gubernare debemus, hie,inquam,
Inito atilem dispensalionis suae consilio nobis injun- nos advigilare, hic clavum moderaminis firmiter le-
xit, ut electum Heistel tensem atque Spirensem(147) nere convenit, ne nobis segniter lorpenlihus, dum
consecraremus,- vosque in adjuiorem el cooperalo- sine nisu moderaminis flucluai, his et similibns im-
rem nobis vocaremus. Quia tamen de Spirensi quse- piae lyrannidis scopulis allisa convellatur, et (quod
dam sib"isignificata fuerant, praecepit ul sanclo cum absit!) irruentiuni flucluum gravilale mergatur : ne
studio examinaremus, elsi ordine, fratrum quiades- canes muti et Iatrare no.n valentes prophetse verbis
senl testirnonio posset se dc objeciis expurgare, ad arguamur (Isa. LVI), neve illud in nos conveniat:
Dei honorem el Ecclesisenecessariam providentiam Nonne ascendistis ex adverso, ut opponeretis murusn
ipsum ordinaremus. Ex partc igitur domini papae pro domo Israelis (Ezech. xm). De nobis quidem,
vos moneo ut ad-hoc, quia causa Dei esl,ne per vos sancteet venerabilefrater, non ex nobis, sedexvir-
proteletur studealis, et a die DominicseResurrec- "* lute quam Deus in nobis operalur., hoc vobis fidu-
tionis infra xv dies ad nos Sniram veniatis. cialiterin ipsius graliam promitlimus, qtiia ex hac
X-Y. qua coepimus verilatis Iibera professione, nec tri-
Friderici Colonicnsis ep. lilterce ad Ottonem Bam- btilatio nec angustia, necmors nec vita [nos] sapa-
bcrgensem, quem ad suas parles conlra Beinri- rabit. In hoc vero, scitis, positi sumus, in hoc no-
cum V sollicital. vum hominem induimus, ut mortificationem Jesu in
(Anno 1115.) corpore noslro circumferamus, ui propler ipsum' in
. Domino OTTOsiBambergensisEcclesise venerabili mortem tradamur,
qualenus et vita Jesu in.hac
.episcopo Fr. Coloniensium Dei gratia id quod esl in nostra mortali carne quaiuloque manifestetur.
orationibus et obsequio, quidquid verae fraternilalis In bac ergo.tam gloriosaspe non defecimus, et de
non oiiosa efficit dileclio. vestra conslaniia idem speramus el intime optamus;
Quasdain sanclitati veslrae litteras jam antea mi- et quia indigne passi sitis, ut ad riiemoriam vestrani
^simus,quas si forle accepistis de tam longa respon- saepe reducalis, hortamur. Nolite noslonga exspec-
.sionis vestrse dilatione non parum miramur. Ulenim tatione ullerius susperidere, sed de vestra senteniia
Jongam earum sententiam breviter replicemus, sum- scriplo nos cerlificale. Salulat vos dominus Chuono
ma inteiHionis erat, ui prudentiam vestram ad de-,< '
pronepos luus episcopus [Prseneslinusj et Romanas
fensionem vel saltem ad liberam deplorationem hu- Ecclesise
Icgalus, qui imperatorem [Heinricum], nec
jus, quem videlis, gravissimi sanctse Ecclesisecasus non Monasteriensem episcopum [Purchardum], ec
excilaremus, quem ipsum lacilo desiderio vos diu Hermannum de Winceburg cum omnibus Galiite
intrinsecus fovisse jam olim cognovinms.
episcopis in concilio Belvacensi (6 Dec a. 1114) ex-
Iierusn, venerande fraler, iierum idem dicimus. communicavil, et hoc vobis noiiirii lieri pracepii.
Si zelus domus Dei, imo si veraciter amor Eccle- Eamdem sentenliam iterabit in
praedictos etin om-
siae, quse domus Dei !
esl, vos mediillilus cOrnedit.ne nes complices eornm in concilio Remensi, quod erit
tantam ejus desolalionem, lam crudelem haeredita- Lcetare Jerusalem Mati. a. 1115), cum aliis tri-
(28
tis Dei direplionem el profanalionem niinia paiien- bus
episcopis novitcr a Romana sede directis.Vale.
.tia ulierius dissimuletis. Ecce per misericordiam1
Dei inagnum nobis ostium apertum est, ut verkas (149).
XVI.
quae diu siluil, in manifestum prodeat, ui libertas5
nostra diu suppressa cervicem crigat, quia pro nobis5 Heinricus V. imp. Ottonem ad conventum Spirensem
el pro seipsa jara in vocem prorupil sancta Roma- invitat.
tia Ecclesia. Jungit se nobis Francia (148), libero. '(I (Circa ann. 1116.)
sicut audistiSjOre vcritatem Saxonia profitelur. Ett HEIKRICCS D. G. R. I. Aug., OTTOSIBabenbei-
quem, charissime frater,. non moveat, quia omnis5 gcnsium dilecto episcopo, gratiam abunde et omne
ecclesiastici vigoris auctoritas aulicis el palatinis >n
l bonum.
qusestum versa est. Synodales episcoporum conven-.' - Roma noslri nunlii rediere, et Dei gralia ex parte
tus, anmia concilia, omnes denique ecclesiastici or- maxima nobis laeta .et prospera retulere. Mandant
dinis administraiiones in. regalem curiam translataa eliam nobis noslri fideles quod tempus habemus
sunt, utillorum marsupiis inserriant, quaespirilua-- - acceptabile, ul Romanre sedi el reipublicae consula-
Tuerjexaminari debuerant. Quid de catbedris epis- mtis. Qtiapropter necessario noslros priricip.escon-
.eopaiibus dicemue, quibtts regales villici prassident,, vocamus, ut inde, siculi jtistum est, eorum consi-
qu.is disponunt, el tie domo oralionis speluncam- ii- lium et auxilium habeamtis. Ad quod pltirimum
planc laiionum efficiunt. Be animarum lucris nullaa . indigemus luse fidei praeseniia et tui consilii pru-

(147) De his in Vila acluni. (149) ConsuIedcliisViUm snpra.

(1-48)Iii synodo Bellovacensi a. II14.
 1327 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI 1S28
denlia, quoniam et te corde tenus diligimus, el libi ,A - XVIII. - ^
de omni honore nostro prout nobismeliDsis indubl- S. Ouoiiis Bamberg. ep. lilleraj fundalionis pro-mo—
tanter confidimus: nasterio Michelfeld.
• Confidenler igitur et inlime rogamus luam dile-: (AnnolI19, Maii 6.)'
clionem, ul die Veneris post proxiimim festum S'. [Ex archivo monasterii. Sed apud Bruschium cqr-
Marisevenias ad nos Spiram, et ibi stiper his, luo et ruptae.]
aliormri noslrorum principum corisilio, ad Dei hono- In nomine sanclas et individuse Tiiniiatis OTTO
rem et regni et Cbristianaepacis suuum traclabimus. divina favenle clemeniia ociavussaiicis» Babenher-
THhilariter facias hoc sciens , quod le ciio dimitle- gensis Ecclesiseepiscopus.
mus. Et [ob] hoc libenter libi parceremus, nisi tam Noverit Christi fidelium-universilas, lam "prre-
alti negoiii nos urgeret instantia. Praelerea mamia-' senlis sevi quam eliam futuri, monasterium Sancli.
mus tibi, ul mitlas pro comite N. qiiem tibi commi- , Joannis evangelislae in loco, qui dicitur Michelvelt,
simus, et eum nobis repraesenles (150). noslro opere, nosiro studio esse conslructum. Re-
. negligentia, eadem quidem, qtise et caeleris ejusdem cognosoanl eiiam, lam praesenles quam futuri, qui-
concilii neglecioribus, vobis quoque injuncla essset bus bonis ipsum locum cumiilaverimiis, de quibus
senlentia, scilicet vel divini officii suspensio vel a B• possessionibus fralribus illic in servitio divino excu-
coinmunione corporis et sanguinis Doininici formi- bantibus subsidia temporalisvitae procuravimus , ut
danda inierdictio; nisi nostrse pefuionis diligentia dum hujus verilalistesliinoniuin mulios assertores,
hoc praevenisset, el eximia sanctilalis vestrae reve- mullos lestes habuerit, quse a noslra humilitate sla-
rentia, ne id fieret, apud Ecciesiam promeruisset; tula snnl, jugiter inconvulsa permaneanl.
quibus simul coneurrentibus causisel cooperanlibus Scianl etiam omnes quod ipse locus, in quo mo-
hoc tandern obtinuimus, ne qnid severiiatis veura naslerium consiructum esl, cum essel mansus ad
subiret dilectio, cujtis bactenus in Ecclesia valuisset jus nemoris perlinens, alio inanso in Risehae [Rei-
devotio. Dignum nimirum arbiiralus sum, in omni- sach] episcopattii reslilutus est. Per ambitum qtii-
bus honori vestro et reverenliae parcendum, el pro dem monaslerii lata spatia agrorum, pralorum, sed
posse loco et tempori providere et consulere, cum et nemoris parlein usque ad viam meridianam, quae
sanciiiaiis vestrse dilectio heata magno se devoiae iri transversum silvse porrecta esl, et in occidenlali
charitaiis nobis obligaverit munere (151). ponte apud Seberc lerminalur, ad ipsum monaste-
De cseiero, sicut in maiidalum accepimus, denun- rinm ifadidimus, et in hoc qtiieti monacborum con-
tiamus ul ad concilium v. Kalendarum Augusli Fri- sulenles. Praevidimusenim inevitabile, tit vicinorum
dislarise a pi'aediclolegato.celebrandum indubitanter ^ qucrulosis litibus non gravarentur, si eorum pos-
venialis, ne et hujiis Imandali negleclor effectus, sessiones alienis possessionilkis arctarenltir. Prsete-
auslerioris senteniise decretum, mea petitione riil rea de jure nemoris ad episcopatuin pertineniis,
amplius prsevalenle, vobis indicalis. Praelerea du- volenle et loganle comiie Berengero (152) cum con-
-eem [SueviiBFridericuin] et confralrem ejus, et G. niventia priinatiim cleri et populi Babenbergensis
.{Gbdefridum comiiem]-Palalinum et reliquos com- Ecclesise in usum monaslerii el nionachorum lan-
plices eorum in prsedicto concilio excomnmnicalos quam privilegio beneficii hsec iranstulimus, in praa-
novcriiis. Liiteras eiiam noslras, rogamiis utfratri- terfluenti iluvio, qtii dicitur Begenz ab ejusdem no-
bus nostris, Pragensi seilicet et Moraviensi episco- minis villa usqtie ad rupem, qui dicilur Gozensleiti,
pis dirigalis. piscalionem propriam monasterio largiti sunms.
XVII. Pascua animalium iufra seniitam, qusea villaBegeuz
Adalberti ep, Moguntini ad Otlonem Rambergemem directa viam conlingit ducentem Velden. A supra-
lillerce de ejus absenlia a synodo Coloniensicon- -dicto ponle concessione nosira libere caeduntur.Ii-
querentes. gna ad aeilificiorumcellaequeusum, sparsim lamen,
^Amio1118.) et ubi cuslodes nemoris nionuerint ad focum vero-
;
Reverenlissimo Bambergensium episcopo, A. Mo- ligua, qtise trabilibus operibus apta non sunl, ubi-
giintinae sedis minisler indignus, fralernae dilectio- cunque potuerint inveniri, nisi in locis condensio-
nis et orationis inviolabile pignus. ribus el lalibulis ferarum. Faciendis quoque alve-
Quod proxime doniinus Praeneslinus RomanaeEc- olis apum ubique in nemore largam licentiam de-
elesiseJegalus nobis apostolicaanctoritate dentinlia- dimus.
verat, nostra quoqne diligenlia per omnia Romanse Villae autem, quas ips. monasterio contulinius.,
auctoiilali subdita solertim impleverat, denuntians islaesunt. Ipsa villaMichelvelt, Heroltesruil, Nuseze,
et vobis sub eadem auctorilate ei riostra, uli ad con- Ruchedorf, Widelwanch, Willeberc, ilein Ilerol-
cilium Colonisecelebrandum (a. 111$,) vestra veniret lisrvit, Churbendorf ex parte, Buchenbach ciim
prsesenlia. Sed quia nescio qua praslermissum fuerit parochia, Yulenloch, Ruikersberg, Bircbe ex parte,
(150) Ambigui haeremus, Henrico IV, an V, tri- saliera hincaugusti scripioris insignis seslimatio de
buenda sil hsec episiola, cum titrique conveniat. S. Ouonis prudenlia.
Quoniain vero nuila bic filii rcbellis, sed Romanse (!51) Ab ipsobnim consecratus est.
se.iis meiilio fit, posteriori et anno 1116 ascribi- (152) I)e Sulzbacb, in pago Nordgove.
utus, qtto cqncordia iterum fuit teniata. Elucet
 1329 _ EPISTOLJE ET DIPLOMATA. . , 1530
SconenveldjBiicba exparte,Benzenrvit, cum Risehae, A. praisentibus et aure tractis (155) hfs testibus, Ebe-
Huwenstein qui el Gernoteslein dicllur, Sigebarli- rhardo prseposito et Egilberto majoris ecclesiaa de-
sruit, Urbach, Uveloch, Pileinstein, Luzenbuche, cano, Sefrido capellano.Regilorie , parochiano de
Ebersberg, Fridericbesi-vitjT^erhartsruil, Sumer- Velden;-Wernhei'o'capellano'et' aliis quampluribus.
hawen, Natnegast, Hopbenahe ex parte, Franeke- Anno DominicaeIhcarnationis li'20 (158), i.ndi-
-nahe, Circhendorf ex parte, ilem Circhendorf ex ctione XII,ii Non. Maii, actum feliciter.-
parte, Ariolfesprunnen, Hagenaeh, GodesenJorf, '
, XX.'
Steinegewazzer ex parle,Tlaehenbere,'Gimerberc, Idem Olto parochiam Michelfeldensemerigit.
Igelsruit, Plez , Toberin , Juhruil, Gozemarsberg ,
Pernhacli, Grune, prjediurri Henpbenyelt et paro- [ Ex archivo monasterii. ] , ,
cbiam cum fundo el omnibus pertinentiis suis, (Anno 1121, Nov,.6;)
Swaigoliesruit ex parte, Olenberch, Snelharstesdorf, Nolum sit omnibus Christi fidelibus, tam praesen—
Welmesgeseze (155). tihus quam futu ris, quanlum utilitatis omriibus coa-
Delegavit autem eas super altare sancti Joannis ferai, qui in aedificandismonasteiiis laborat. Et quia
viv,ilhistrissimus coines Berengerus, quem ejusdem volunlalis noslraeest ut omnimodis quieti et prospe-
loci advocatum consliiuefamus. Affuefunt autem B rilati Deo-servientium- pi-ovideamus, maxime lamen
testes horum om.nium Bucco de Culmen . Meinbart in illis locis dccet nos eniii, iibi laboris nostri dili-
de Parchstein, Wignandus Udelscalch , Wirnl de gentia vel sumptuuin necessaria aut prscdiorum sub-
Wolferingen, Wignandus de Wolfesbach, etfratres 'sidia constant. lnter caetera autem qtioniam el Mi-
ejus Rapoio et Bruno, Merboto el Eppo de Eberman- chelveldensis coenobii locus quasi quoddaminsigne
nesdorf, Ruperlus de Bibra, Engelmar de Woldel- ad monimenlum nostri iaboris refulgel, ob amorem
spach et Alibero frater ejus, Poppo de Sconevelt, ipsius quein Dominus Jesus Chrislus speciali prsero-
Baldewin de Reslelbach, Eckenbertus de Tennel- gativa caslitatis diieciionjs suae praeconio fecerat
berc et.fraires ejus Poppo, Reinoll, Yolcholt de dignum, eumdem locum ipsi specialiler dedicavi-
Gelbendorf, Herluiric de Bernrvit, Rupevlus de mus. Quia auietn propositi noslri est locum ipsum
Slein, Marquarl de Gunzendorf, Robo frater Ruper- exaltare et amplificare in omnibus, ita videlicet, ut
ti (154.. tam praesentibus qnam supervenienlibus in Iongin-
, Igitur ut haee et alia quaeipsi monaslerio vet per quum consulamus, ecclesiam S. Leonhardi-, a quo-
nos collala sunt, vel postmodum a fidelibus Christi dam capellano ndslro Ileroldo nomine conslructaih
conferenda erunt, tam aposlolico quam regio cutn ipsique monasterio adjacentem,' aucto.ritate nostra
privilegio per nostram solerliam dato rata sint, eideiri monaslerio tradidimus. "
"etutsi quis eornm injusta usurpatione quidquam Ul autem ampliori dileclionis studio Iocus ipse
Ecclesise subripueiit, vel privilegia immutaverit, frequenleliir ab .omnibus, statuiinus ut omniura
aeterno anathemale percutiatur, et majeslatis reus adjacentium villarum populi, quae et ipsius mona-
habeatur, sigilli noslri impressione hanc charlam slerii juris sunt, in eadern ecclesia omnia Christianae
de his omnibus.conscriplam sigriamus, ut in omne fidei instiiuta ab eo, cui permiserit abbas, acciplant.
ssvtim slatnia noslra, Domino favente, corrobore- Ad majorem itaque firroitalem horum omnium, ne
"
mtis". •=-* quis imposlerum adversariushaec infringere et m-
- Anno Dominicaelncarnationis 1119, indict. xn, li firmare coneiur, banno firmamus, et sigilli nostr
Nonas Maii, aclum feliciter. Amen. impressione signamus. Affuerunt autem testes ho-
XIX. rum omnium Heroldus canonicus majoris ecclesise,
Notitia de eadem fundatione, el collalionejuris Wernherus de Erhinbach, Sefridus capellarius; mi-
parochiaiis. nisteriales episcopi Ezzo de Burgelin, Stercher de-
. [Ex eodem archivo.] Muchinctorf, Eberhard de Lapide, Wolfram de-Zu-
Noverit, tam noslrae collegium oelatis quam. suc- j. dinruit, Hadmar de Dornhach, Heinricus de Clmr-
cessio lotius posteritaiis, qualiler Babenbergensis linruit, Harlwicus de PIcz, Sigbot de Turndorf, Er-
episcopus Olto coenobiumMichelveldense in honore chenbertus de Hanbacb. ,
S. Joannis evangelistse fundaverit, et per varios re- Anno Dominicse Incarn. 1121, indict. xiv, yiu
ditus sumptibus suis quacunque qusesitos pro posse ldus Novembris aclum feiiciter.
ac nosse ditaverit. Qui etiam magnae dcvotionis affe- XXI.
clum eidem. Ioco cxliibere cupiens, ut ab omnibus Adelberli II ep. Mongunlini acres lillerce ad Oltonem
comprovincialibus liberius frequeblaretur, conlulit ob ejus absentiam a synodo.
ei confessionis, communionis, bapiismiet sepuliurae , (Annoll22.)
commoditatem secundum arbitrium abbatis, an- ADELBERTUS Dei gratia saneiss MogttntinaeEcele- ,
nuente Regelone parochiano Yeldense. siae, licet indignus et huinilis,'ministef, OTTOSI
Data in fundo ejusdeni ecclesiae Michelveldensis, dilecto el- venerabili fralri suo Babenbergensi epi-

(153) Speciant baec ad notitiam geographicam su- denomiriati occ.urrunl.

perioiis Palatinatus et veteris pagi Nordgoviae. (155) More Bavarico.
U54) Hic primo in nostris chartis nobiles a locis (15(5)Leg. 1119, ut supra, velmutanda indietkv
 43?>l S- OTTONIS BAMBERGENSISEPISSOPI ' 1532'
scopo, frateniam in Domino dileclionem et orai- A J meormn aique in nfenioriam lieiiuici benigni quon-'
tiones. dam imperatoris cujtis eleemosynsedispensalorem a
Fraternitatem vesiram coram Deo el hominibus; Deo ordinalum nic profiteor.nec non in remedium et
iiacienus laudahililer vixisse, et conlra hsereticos; saluibm omninm successorum meornm, in loco illo,
lempore hujns schismatis plurimtim desudasse proi qui Craugia ntincupalur, sancto Laurenllo moua-
Ecclesia. nulli pene dubiinn est. Quanlo igitur zelumi sterium conslruere inccepi, quoil, annuente diviii? "
vestrum erga Deum et Ecclesiam fervenliofem du-• i gratia consummavi, consecravi, el in auxiliare
dnm esse cognovimus, lanio magis Inuiic miramuf, patrociuium sanctorum dedicavi, bonis immobilibus
quod lamen salva fraterna charilaie dicimus-, vosi dolavj, deihde eiiam aliis emoliinientis dilatavi,-
,I)eo et Ecclesiae miims devotuin existere, et quo- qnosdam Deo famulanles illuc congregavi, iis eliam
dammodo refrixisse, etim jam niagnum oslium nobis; et eorum in -divino obsequio successoribus pro per-'
apertum sit reciiperaiitlse unitatis ecclesiasticae,cnm peiua stislenlatione de necessariis prospexi, post-'
jaih bonum certameh nostrum Domino cooperante iJiodum eliam auctorilale ponlificali corroboravi.
pervenerit ad finem, et nunc quammaxinie nobis et El qiioniam anno Dominic^ lncarnatiqnis 1103
omnibns orthodoxis sumroopere satagendum sit, episcopalus vero noslri antio vi, accedente imprimis
ut quod dudum a nobis est incohatum bene', voti- R I cleri nostri el aliorum fidelium nosirorum consensK
vum in Dei nomine sortiatur effeclum. simul et consilio, illud ssdificium jnchoatum, arint?
Dilectioni vestrse pridem sigriificavimns ut sancise qninlo poslmodo ad fasfigia perduclnin, nec non in
aposiolicas saedis legalo et fratribus nostris coepisco-' bonorem sauctorum roartyrum Laureiilii c-t Georgii
pis veslris, ac cspteris catholicis priiicjpibus inloco,-, solemniler, U5 praedieiiur, dedicatum, per manum "
«ui diciiur Plefeld, occurrere velletis, el Wirzebur- Siarcheri advocali juxta decentiam ditavi, ad reli- '
gensis cpiscopi (137) una nobiscum inieresse ordi- quias etiam corumdemsanctorum mariyrum quasdam
«ationi. Ad qtiain uiiqtie prohiploiet alaeri animo'' ecclesiolas, villas, agros, silvas, pascua, aquasaqtia-
etiam non .rogalus venire debueralis, non soltnn rumve decursus, vineas, homiries, el alias prorsus "
tjuia coepiscoptis, sed eiiam quia concivis vesler esl-. oinnes utililates, quaa ad praediclum caslellum seu
ef jurepropiiiqtiiiatis ipsmn quodammodo familiarius vero curlim haclenuspertinerevidebanlur, delegavi,
et specialius diligcre debetis. Sed quia venire ne- qnse inquam curtis quondam Iale celebrata, aedificiis "
glexistis, dominus cardinalis usque'ad saiisfactio- etiam el forlaliciis sic est constructa, quod Ernustii.s
nem a divino ofiicio caeteris consentientibus vos su- dux OrientalisFranciaecoiiimorans in valido eastello'"
spendere voluit. Nos aulemipro singulari amore et ( ibidem, prout ex signis apparenter adhuc cogno- _
reverentia veriirne quid durius conira vos-difllniri scitur (159) cum suis familiaribus residentiam fe-
dcberel, vix oblinuinius. cerit ibidem, cujus parentelausque modo nondura
Nunc ilaque fralerniiatem vestram rogamus, et defccit.
ex auctoritale domini papse el apostolicae sedis le- Ne igitur haec tradilio unqttam a successoribus
g^li el nostra praecipimus, ut universali concilio nostris pro damnosa, aut ab alia qualibet persona
in Raviiale saucfss Dei Genjtricis Mogunlix (158) . per invidiam (quod absil!) impretiaia pro iiiiqua -
neiebrando omni amputata occasione vestram exhi- qtiomodolibetreputari valeal, sane nos illam curtem
i<e.alisprsesentiam, ut ibi et domini papaelegatiouem ctim praediis suis attinenlibus, qtiorum annui pro-
cognoscatis, et de statu Ecclesiae una nobiscum in ventus aniiuaiim soli hoc tempore septem libras in
commune consulatis. Si qui vero episcoporum huic reditibus exponere consuevernnt, multo meliore'
sancto concilio inleresse neglexerint, sciant se ex -' concambio reslauravimus- Siqtiidem castellum Al-
auctorilate domini papse et apostoliese sedis legali bmstein cum omnibus pertinenliis suis magno Ia-
et tolius concilii synodali sententia, qua hnjusmodi bore comparalum, el ctirlem eidem proxime adja» x
prjesumptores fefiendi sunt modis |omnibus sub- cenlem, quae Hovestat dicitur, ecclesiaenostisG in
Jacere. - * I
D.proprium indc conlulinius et tradidimus^ atque sic
XXII. boc concambium iirma stipulatione, imo etiam'
S. Ottonis ep. Bamberg. charla fundalionis mona-- ., scripli consensus aposlolici el imperialis munimine
> ,sicrii Ujraugiensis(158'). fecimus corroborari. Insuper etiam propria quse-
i "• dam dona de stipendio noslro comparala «idei»''
(Aniio 1122.)
C. ego OTTOsola Dei omnipotentis gralia Sanctae monasterio sine conlradictione cujuslibet hominis,
Babenbergensis Ecclesiss humilis episcopus omuibus; conimuiii suffragio juris gentium auilulante dele-
in Christo fidelibus cupio fore nolum qualiter intuilui gavimus, ,atque pro sustentatione hujus monastics»
divinaeconieinplaiioiiisjinpropitiationempeccaiorum t congregalio.iis perpetuo servitio mancipavimtis. ~
(157) Ruggeri scilicet a 1122. aiHiquuin ecelesiaeet nunc ccemeterium Uraugiense
(158) Worinaiii» dein habilo a. 1122. ' ex una parte -eingunt. Superstinl eliam alia monu-
(158*)ExstantexFrisio'iri Hist. Ep.-LWirceb.prob., menta, lapitlesenormes, pelves, arcuscum liliis el
n. 29, vernacule, quas niinc ex libro Salico Triiu- aquilis, quorum plures accurate delineavimus; quas
pergensi in idiomate originali damus. , oninfa ab aniiguitalum gnaris tutissiine ad saec. s
(i59) Nota collectoris. HIBCsigna hodiedum con- rcfcnmtur.
spiviunlur, et-sunt arcus varii cl piiinsa, quos atriunii
1533 EPISTOL^E ET DIPLOMATA. -. ,. 1554
Quapropter omnes noslri ordinis successores ge- A } slerio Sancti Michaelis oblationem, quam fraler
tieraliin et eorumquemlibetspecialim, per excelsum disposuerat, sublrahere sibi retinuit. Nos aulem
nomen Domini Zebaot, et per virtutem eidem sancto prsedium nobis traditum possessivo jure stib pote-
Petro a Deo concessam, nec non et per victqriam statem el dominium nostrum redegimus, et habita
sanciorum Laurcntii el Georgii humiliter exoramus, pqslmqdum deliberatione ad altare Sancti Jlichaelis
qua:entis hnic. nostrae intentioni prorsus et omni- si.ne qmni cqntradictione donav-imus,ut Iumen unum
mode se conformare, et eumdemlocum palerna beni- conlinuum perpetuo exinde habeatur ibi, ui et nobis
volentia protegere, pauperibus eiiam Christi inibi lumenperenne Dominus cura sanctis suis coiicedere
habiiantibus-manum auxiliarem "patrocinii porri- dignelur. Sane euram et defensionem ipsius allodii
gere velinl, ut in iis omnibus fruclum sempiternae Walthero de.Slreilberg ea cbnditione comrhisimus,
retributionis ex hoc opere nobiscum pariicipare ut pon advocati jure sed defensoris pieiate>rusticis
mereanturid quod iribuere dignetur, ctrjus regnum prseemineat, nulla eos vi opprimendo aut iniqua
et maj"esiasjugiler perennal a saeculis in saecula. exactione laedendo. Testes Iiujus rei sttiit Eberhar-
Tesles liujiis sunl Everhardus praeposilus, Egil- dus praepositus, Egilberttis decanus, Udalricus cu-
wardus decanus, Thammo [Thaimo] praepositus, stos, Tuto scholasticus, Reginbotocomes, Sterkerus
Udalricus custos, Dudo schoiasticus, Ruschelin, B I coines, Arnoldus de Chunstatt, Ezzo de/Wiilhal-
Yolmar, Heriman. Laici,Arnold de Cunslalet frater merstorf, Billinc de Memenstorf, ct alii mulli.
ejus AVerenzoRallac et filius ejus Migger. Gundela- • XXIV. - ' -
cus de Obirsteineveld, Henricus de Weida,_Adalbero
(160) Callistill PP. tiliera; ad Oltonem Bamberg. ep.
de Wiselach, et alii quamplures. quibusmonasleria ab ipso construcla confirmai.
Actum Babenberc anno Domini 1122, indictione (Anno 1123, April. 5.)'
XT, regnanle Heinrico juniore. Callislus episcopus . . . venerabili fralri Oltoni
-XXIII. -
S. el A. B.
Ottonh episcopiiraditio ad monasterium S. Michaelisc Babenbergensi episcopo
(Anle an. 1125.), Boais fratrum noslrorum studiis non solum fayrre,
\Ex diplomalario monasterii.] sed ad ea ipsorum eiiam debemus animosincitare.
In nomine sanclse et individuae Triniiatis. Otto Tuis igitur reverendissime [dl. charissime] et ve.ne-
Dei gratia episcopus. rabilis fraler Ollo Babenbergensis episcope,.suppIicii-.
Quia facile res in oblivionem ducuntur, quornm lionibus inclinati monasleria^sanctijqannis. Bapiistsa
origo neseilur, debet earum series litteris imprimi, in Regnisdorf, sancti Joannis evangelisltg in Miche-
neper succedentia lempora ipsarum memoria meu- r( linvelt, Sancli Jacobi inEntisdoff, Sancti Laurenlii
Tibus hominum possit. elabi. Quapropter prscsenlis marlyris in Vrowa, SancliGeorgii. martyrjs in Brti-
chartse pagina omnibus, tam praeseniibus quam fu- viningen, quse ipse propriis sumplibus construxisli,
turis, significare volumus qualiter praedium in et Babenbergensi Ecclesise conferens . aposioliciE
Ahenholfeld de manu AdelqldiWalpotonisiri ditionem sedis roborari munimine qii»sivisti,. in beati Petri
noslram cesserit, vel in quos usus a nqhisdeputatum ejusque Romans» ecclesise prptectiqiie suscipimus
sit, ne per ignorantiam rei gestae liceat cuiquam in conlra pravorum hoininum nequitiam defensanda,
poslerum velfaliud hinc sesiimare, vel minus for- Statuiinus enim ut possessiones, prsediaet omuia
silan utiliter aliquid inde disponere. Udalricus bona, quae el fraternitas tua eisdem monasleiiis,
Walpolo cum exigentibus culpis suis anathematis divini amoris intuitu contulit, quaeque aliorum fide-
vinculo innodari meruissei, in bi'evi exhinc sub ipsa liiim jusla oblationeconcessa sunl, aut in futurum
excommunicalione praesenlem vltam finivit: qui, jusle*legaliterve acquiri vel offerri contigerii.fir.ma-
cum adhuc viverel, cum fratre suo Adeloldo dispo- eis et illibata Domino auctore permaneant. Qxdina--
suerat ut de bonis suis pro remedio animaesuscad liones sane abbalum vel monachorum susrum a-,ca-
eoenobium Sancli Micbaclis in montem darelur prse- tbolicis episcopis dia-cesaiiis accipiant. Rerum,ve.ro
dium Damesdorf, ubi ecclesia sita esl, atque molen- D ipsorum monasteriorum curam el admiuislraiionem
dinurn cum aliis duobus mansis in Dalenvelt, ut in tua luorumque successorum potestals roanere
suum censemtis; ' ' '"
post obitum sepulluram ibidem ipse conseque-
reiur, et fralres devolius in communicatjone. ora- Nulli itaque hominum facultas sil eadem mona-
tionum et eleemosynarum suarum ejtis memoriam ster-iatemere perlurbare, aut eorum possessiones au-
haberent. - ferrc vel ablalas relinere, minuere, vel tcmerariiB
Defunctus, autem cumpropter excommunicalionis: vexationibus fatigare, sed. omnia integre coiiser-
sententiam sepeliri non permilteretur, frater- ejusi , ventur eorum, pro quorum sustenlsslibne et guber-
Adeloldus nos adiil, et aecepto consilio prsedium - naiione concessa suul, usibus omnimodis profuiura.
Altenholfeld Iibei'0 et absoluto jure possidendum Si qua igitur ecelesiaslica ssecularisve persona etc.
nobis tradidit, qualenus et sibi beneficium fratris Scriptum per niaiiura Gervasii scriniariiregionarit
eidemmortuo fratri sepulturam solutobanni vinculoi ei nolarii sacri palaiii.
impetraret. Oblinuil ergo quod voluil, sed a mona- Daliim Laterani per manum Hugonis sanclse Ro»

(160) Ex archivo monast. Michelfcld. Sed arud Ludewig .Stript. Bamb., p. 427, mancx.
 1535 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI ' ' 1536
nianae Ecelesiae subdiaconijiu non. April, indict. i,, A vos nihilominus .commendandum omnibus vestris
Incarn. Dnicaean. 1125, pontificaius autem Dni Ca- successoribus.
lixti scdi pp. anno quinto. De csetero.in nomine Domim vobis benedicimus;
XXV. lestis enijn mihi cst Deus quomodo cupiam omnes
S. Otlonis Bamb. ep. epislola encyclica ad abbates et yos in Christi visceribus. Amen (161).
prcepositos monasteriorum, quaiiipse aul fundavit XXVI. -
aut resliluil, quos ad gfftcium suum exsequendum
cohorlalur. Boleslai III Pelonice ducis hllerm, quibusS. Otto-
nem Bamberg. ad conversionemPomeranice in-
(Circaan.1123.). vilal.
Olto Dei gratia Babebergensis Ecclesise minister
bumilis, venerabili fratri Wulframo abbati ccenobii (Circa ann. 1125.)
-
S. Michaelis, Wigando Tharisiensi, Baldewino Ban- [AnsetmusMeiller in VitaS. Otlonis, p. 106.]
Domino suo et Patri amanlissimo Ottoni venera-
zensi, Eggehardo Uraugiensi, Imbriconi Michelvel-
bili episcopo, Bolezlaus dux Polonorum lilialis ob-
densi, Walehtino de Enihisdorf, Eriboni de.Pruve-
humilem devotionem.
ningen, Friderico de Gengenbach, Eberhardo Scu- seqttii
turensi, Oltoni Steinensi, Lingerio [seu Liugero] de g Quia in diebus juventutis tuae apud patrem meum
decentissima te honeslate conversatum memini.^et
Regenslorf, Ingramo de Arnolstein, praeposito de
nunc quoque Domiiius tecum est, firmans le el be-
Chmicken, praeposito de Hosterhoven, et omnibus
sub ipsis pie conversaniibus, salutem et perseve- nedicens tibi in omnibus viis luis, si luae ngn displicet
rantem in Dei voluntate.famulalum. dignitali, veteres lecum renovare animo sedet ami-
Cum primum curae pastoralis regimem, quamvis citias , tuoque consilio simul et auxilio uli ad Dei
indigni, suscepimus, monasleria Ecclesise rioslrae gloriam promovendam ipsius gratia eoadjuvanie.
subdita qualiter in monaslica religione disposita Nosli enim, ul arbitror, quomodo Pomeranorum
essent, diligenter attendimus, sed omnia a disciplinse cruda barbaries non mea quidem, sed Dei virtule
suae rigore nimis resoluta inveniinus. Quod moleste bumiliala sociari Ecclesiae per baptismi lavacrum,
ferentes ac dispensationi nostrse incautum exisli- seque admitti petivit. Sed ecce pertriemiium laboro,
mantes, diu mnltumque Iaboravimus fusis ad Deura qnod nullum episcoporum-vel sacerdotum idoneo-
precibus, ut per divinam providentiam, quae in sui rum mihique affinium ad hoc opus inducere queo.
disposilione non fallilur, hoc mutarelur iri melius. Unde quia lua sanctitas ad omne opus bonum prom-
Tandem Deus virtutum, cujus esl toium quod est pta el indefessa prsedicatur, rogamus, Paler aman-
te pigeat, nostro comitanle servitio,
optimum, vota respiciens humilium, in omnibus C lissime, non
monasteriis noslris religionis praesiitit augmenlum, pro Dei gloria tuaeque beatitudinis incremehlo id
quia vos gregi suo pastores idoneos elegit, ac fra- laboris assumere. Sedetego tuaepaternitalisdevolus
trum vesirorum numerum in sancta conversatione ; faiinilus impensas omnes et sqcios itinerum el lin-
niulii.plicavit; quod in vicino S. Michaelis monie guse inlerpretes el coadjutores presbyteros, et quse-
oslenditur, quia dum non plus quam viginti fratres cunque necessaria fuerint,praebebo.Tu lanlum, san-
et eosdem sub tenui disciplina inveniinus, jam Deo ctissime P-ater, venire dignare.
gratias plus quam sepluaginta ibi cernimus, ahsque XXVII.
his qui honeste conversantur extrinsecus. Unde nos . Caltixtus II PP. omnia institula S. Oltonh confirmat.
non niediocriter laelificaii omnes vos praelatos ac (Annoll24,April. 15.)
subdilos in chariiate sancla appellamus, omnium Callixtus . . . venerabili fratri. O.ttoni Babeber-
pedibus humiliati in Deo et propler Deum obse- gensi episcopo. . . .
cranles, ut digne ambulelis vocatione qua yocati Sanctorum Patrum prseceplis el canonicis san-
cslis, et religionis vestrae ac spirilualis disciplinse ciioiiibus demonstratur, quod pradia et possessio-
rigorem alii succedentes aliis haereditario jure D j nes ecclesiarum, quae vota fidelium, prelia pecca-
in longitudinem dierum conservelis. iorum et pauperum patrimonia non immerilo nun-
In memoriam igitur tam salubris exhorlationis cupanlur, vendi vel alienari nou debeanl. Quaeenira
addimus decretum nostrse episcopalis conlirmationis -divinse majestalis obsequio cl .ccelestiiim secre-
dirigendum, ti'anscribendum, relegendum singulis torum usui sunl djcala, non decet in alienum jus
monasteriis; monasiicae religionis spirittialem mili- redigi et in alleritis servilii formam transmutare.
liam Deo placilam, hominibus acceptam, celebrem Nempe ut beati Symmachi verhis loquamur, posses-
angelis, lerribilem Iioslibus, ut jam per omnia cae- siones, quas unusquisque Ecclesiae'proprio dedit
nobia nostrasub auctoritale Spiritus sancli renoyavi- aut reliquit arbiirio, alienari quibuslibel litulis aujt
mus, instituimus, sic deinceps inlegram illjiba- dislraetionibus vel sub quocurique argumenlo non
tamque perseverare, sancimus alque deceriiinitis, patimur.
commendanles eam sub leslimonio Cbristi et Eccle- Ea.propter nos tuis juslis posltilalionibus an-
sise vobis electis rectoribus ac dileclis fralribus, per nuentes, mansos, qui episcopalis mensse luseservitio

(K>5)Be hac epistola et ejus epocha disseruimus in OttonisYita, § LXV.

 1537 . EPISTOLJE ET DIPLOMATA. 1538
dediti sunt, in eodeni slatu, in quo bene a.te dispo- A usque in sextam et seplimam generationem, et
sili cognoscuniur, futuris temporibu* permanere unusquisque conientus sit una uxore, ne sepeliant
prscsentis, scripti nqstfi confirmalione sancimus, "mortuos Christianos inter paganos in silvis ant in
sialuentes ut nulii suceessorum luorum vel alicui campis, sed in ccemeleriis, sicut mos esl omnium
hominum liceat eos vendere, sive in laicorum bene- Christianorum, ne fustes ad eorum sepulcra po-
ficium tradere, aut in usus alios commulare; sed nant, omnem ritum et praviiatetn paganismi abji-
sicul a le dispositum est, de unoquoque praedicto- ciant, domos idolorum non construanl, pylhonissas
rum mansorum denarius unus annis singulis Babe- non adeant, sorlilegi non sint, ne quid etiam im-
bergensi Ecclesise pro anima impej'atoris' Henrici mundumcomedani, non morticinuin, non suffoca-
fundsttorisejus ad concinnanda Iuminaria conferatur. lum, non idoIot]iyUim,neque sanguinem animalium;
Abbatias vero et regulares canonias per induslriam. ne communicenl paganis, ne cibum aut potum cum
tuam in religionis ordine stabilitas, et alia a te eis ,aut in vasculis eorum sumanl, ne ih his oinni-
recte constituta ntilli hotninum faculias sit in poste- bus coiisueludinem paganismi repetant.
rum immulare. Si quis aulem contra hanc nostram , Injunxit eliam eis ut tlum sani' sint, veniant sd
confirmalionem venire lemerario ausu praesumpseril, . sacerdoles Ecclesise, et confiteantur peccala sua;
excommuuicationis vinculo suhjaceat. •" in infirmiiaie aulem vocenl ad se
presbyleros; ac
Dala Laterani Idib. Aprilis, indiclione secunda. pura confessione expiali corpus Doniini accipiant.
XXVIH. Insiiluit eliarii ul de- perjuriis, de adulteriis, de
(Ifil*) Narratio de S. Oitonis Bamb. ep. aposlolatu liomicidiis el cselcris de criminalibus sectmdum ca-
in Pomerania. onica instilula pceniientiam agant, et in omni
(Anno 1124.) Jhrisliana religione et observatione obedientes sint,
Anno DominicaeIncarnationis millesimocentesimo et ut mulieres posl partum ad ecclesiam veniant, et
vicesimo quarto, indictione secunda, Cailixlo papa benediclionem a sacerdote, ul mos est, accipiant.
secundo Romanse sedi prsesidente, Ollo Dei gralia XXIX.
Babenbergensis Ecclesise octavus episcopus, igne ,S. Olto conprmat donationem Michelfeldensiccenobio
,divinramorls succensus, el prsedicti apostolici au- factam.
elofitate assensuque roboniuis-paries Pommerano- (Aiino1125, Marlio.j
rum paganorum cum quibusdam civitatibus terrse [ Ex archivo monasterii. ]
Luiitia>,aggressus esl, ul eos ab errore gentililatis Nolum sit omnibus scire volentibus, qualiter Ka-
revocaret, et ad viam veritatisagnilionemque Cbristi (p rolus de Smalenahe super altare.Sancli Joanuis
filii Dei perduceret, quibus Domino opilulante con- evangelistae Michelfeldensi ccenobio mausum cum
versis el baplizatis ecclesias construxit ct conse- molendino in quodam miinicipio See nuncupato,
cravit. quod allodium, quia ipse primus inter laicos hunc
Deinde juxta SS. Palrum instituta haec eos ser- locum dotavit, sibique sepulturam inibi procuravit,
vare doeuit, scilicet, ut sexta feria abstineant a banni obligatione Otlo episcopus Bambergensis eidem
carne el lacle more Christianorum, Dominico die ' ccenobio stabilivit, sigillique siii.impressione niu-
vacent ah omni opere malo, et ad ecclesiam divinum nivit ipsa diequa ipsum per se corpus illius inibi
ofiicium audiluri veniant, ibique orationibus stu- sepullura tradidil (162). Hujus rei tesles sunl Ezzo
diosi insislant, soIemnitates-Sanctorum cum vigiliis . de Burgeline, Slarcher de Mutechendorf, Wolfram
secundum quod eis indicatum fucrit omni diligentia de Zudenruit, Hadeinar de Dornbach, Sigebolo de
observenl, sacrosanclam Quadragesimam jejuniis, Turndorf, Erchenbrecht de Hannebach.Gelphradde
vigiliis, eleemosynis et orationibus diligenlissinie Chungesleine.
ohservare studeant, infantes suos in sancio.Sabbalo XXX.
PaschaeetPenlecosles cumvcandelis et cappa, qtise Lillerce quorumdam episcoporumet principum, quibus
dicilur veslis candida, et patrinis comilantibus ad jj ; S. Ononem ad novum regem Heinrico substituen-
dum invitant.
baplisinum deteranl, eosque veste innoeentise indu-
los ptrsingulos dies usque in diem ociavam ejus- (Annoll25.) .
Adalbertus Moguntinus, Fridericus Coloniensis,
dem Sabbati ad ecclesiam deferant, et celebrationi
divini officii inleresse salagant. Udalricus Constantiensis , Bucco Wormatiensis ,
Hoc eiiam districta redargutione prohibuit ne Arnoldus Spirensis per Dei misericordiam archie-
Udalricus Fuldensis abbas;
filias suas necarent, nam hoc riefas maxime inter piscopi el episcopi;
eos vigebat, ne eliam filios suos aut filias ad hapli- Henricus quoque dux [Bavarise], Fridericus dux
smum teneant, sed sibi pairinos quserant, patrinis [Sueviae], Godefridus Palatinus cqmes, Berengerus
eliam fidem et amiciliam ut carnalibus parentibus comes de Sulzbach, et caeteri ulriusque professiouiS'
vene-
servent. lnterdixit eliam ne quis commatrem suam principesiqui-exsequiis imperatorisintereraiit,
bucal in uxorem, neque propr.iam cognatam suam rabilifralriOttoni episcopo.hinc fraternasin Christo

(161*) Conf. Ursperg.

" €hron, ad a. 1125 et supra (162) Oflo tunc el Pomerania redtix iu nionaste-
inVita. » <-* rio Michelfeld subsifiit. Consulc Vitani.
 1339 S. OTTONIS BAMBLRGENSISEPISCOPI - 1540
orationes, inde fidelissiriium devolse scrvitutisobse- A 1 co.nsiiium potissimbrn desideraremus convenire, et
(|iiiums . de ipsius reformantla pace et religione, quanliim
Posttjuam domnus imperator.viam universse car- divina misericordia concedet, sollicitius perira-
nis ingressiis est, et nos exsequias ejus cum justa ctare.
devotione cl reverenlia complevimus, ipse ordo rei Siquidem fratrum, qui nobiscttm sunt, et quos
<JIlemporisqualjtas exigere videbaiur utde slalu et prsesentialiter vel per litleras nosiras convenire po-
pace regni aliquid conferremus, si non abesset prse- tuimtis, tale cst consilium. Quoniam venerabilis
scniise.vesirae consilium et* aliortun principum, fraler etcoepiscopus nosler Rogerus (16.4)viairi uni-
tanio ncgolio ulile el pernecessarium. Quam ex-- versse carnis ingressus est, in hoc Ecclesiie illi pro-
speclare quia grave eral et diffieile, sedit omnium vitleamus, ul promovendo fralrem illum Gehehardum
iiostnun senlenlia, si yestrae tantum non displicet dispersailiius Ecclesiae dispensatorle potius recolii-
concordise, ciiriam in fcslo beaii Barlholomsei apud gamus, quam alium super Iinpoiiendo graviter qui-
MogunliaiiT- ceWbrare, et ibidem convenienlibiis dem dispersa funditus exstirpare permiltamus.
principibus dc staiu ei successore rcgni ac negoiiis. Quocirea fraterna vos commonemus charitale, ut
necessariis, proul Spiijlus sancltis aspiiavcrii, or- prsesentiam vestram convenlui fratriun noslrorum ,
dinare (165). ' B
' •
quos in idipsum convocavinius, in proximo festo
Nulltim tamen prsejudieitim dcliberalioni et vo- B. Lucse (165) velilis repraesenlare,' vel si id minime
liinlati yeslire fac.ientes, nihil nqbis singulsre ac valuerilis, adimplere consilio quod Spiritus sah- .
privatum in hac re usurpamus, quin potius discre- cius vobis dictaverit, conseiisus vestri lilteras noii
tioni veslrse hoc apprime inlimaltirn esse cnpimus, differatis transmittere. Valete, et in orationihus
qtiaienns niemor oppressionis, qua Ecclesia cum veslris nostri memoriam facile (166).
universo regno ust|iie modo laboravit, disposilionis XXXII.
divinae providentiajn invocelis, ut in subslitutione Oilonis ep. Bamberg. lilierce de restauratione mona-
jtlterins personse sic Ecclesiae suse et regno provi- '. ' slerii Banlliensis.
deal, quod lanlo servittiiis jugo [amodo carcat, et - (Aiiho 1127.)
suis legibus uli liceat, nosque omnes cum subjecia [Ex archivo Banlh. el Vinar.]
plebe lemporali perfruanmr iranquillitate. Contesla- C. In nomine sanclas et individuse Tritiitatis,
inur etiam dileclionem vesiram, ul pacem credilo Otio, humilis sanctse Babenbergensis Ecclesise epi-
vpbis ctelilus poptilo infra praescfiptiim euriaa ter- scopus oclavus. Quia summiis ct essentialiter bo-
ininum et nltra ad quatuor hehdomades ordinelis,, „ nus paslor curam sancti ovilis sul committere di-
qualenus bmnibns lutior fiat coneursus ac reditus, gnatus esl bumililali nostrse, pervigili corde debe-
et ut curialiier, more videlicet antiquorum princi- mus amare, foverc et augere profeclum spiritualis
pum, cum propria impensa neminem paiiperum Ise- vilae, et in hoe ipsum vola (idelium.verbo et exem •
dentes conveniatis. plo informare et adjuvare. Ecclesiam igitur mona-
XXXI. , | slicse professionis, quam in Bantzensi eastro funda-
-^Adalberti
'. Moguntini litterce, quibiis Oltonem Bamb. vit et aedificavit felicis memorise Alberad comitissa
ad synodum vocat. (167) pro i'edemptione animae suse etomnium suo-
^ iCirca an. 1125.) . rum, et domino meo beato Petro in hoc Babenbor-
ADELBERTUS sanctae Moguntinaelecclesite humilis'• gensi loco cum omnibus praediis suis per ..manum
minister et aposlolicac sedis lcgalus; venerabili el> mundiburdt sui Hermanni marchionis delegavif,
in Christo dilecio fratri el coepiscopo, domno OTTONI,> negligenlia prselalorum suorum spiritualibus et teiri-
salulem el obsequium fraiernae dileclionis. poralibus bonis desolatam palerna graiia respexi-
Tribulationes et destrucliones illerbippiensis Ec- nius, eamque innovare el in ecclesiaslictim slatum
clesiae quae el quanlse sint, quandiu durayerinl, j"amt erigere omnimodis iiilendinuis. Et ne in vacuum
dudum discrelioni vesirae innoluil, quae usq'ie adco' j) denuo curreret inientio bonae volimtalis nqslrae,
nmlliplicatse sunt, nisi in brevi eis provideat onwii- Bvldewinum virum probabilem et -omnibus bonis
potens el misericors Dominus, quod in proximo Ec- conveiiienlcm abbaiem inihi ordinavimus, adjunc-
clesia illa omnimodis anniliilabitur. Untie si facul- lis ei viris fidelibus et religiosis. Ipsam vero eccle-
tas suppeleret, veslrae fraternitalis praesentiam ett siam aiuto Dominicae Incarnalionis millesimo cenie-

(165) Hic aliquam speciera capilulationis depre- (167) Primam hiijiis monaslerii originem alibt
bendisse me arbitror.. „ , (Hisl. Wirceb. p. 510.) ad annnm 1058 revocavi-
(164) An. 1125, vid. Episcop. )Virceb. p. 60. inus, ab Alberada comiiissa jam vidua incceptam et
(165) Nulla alicubi hujns synodi, ut vitielur;; uiia cum.altero marilo Hermanno marchione Voh-
omissae menlio. - burgensi a. 1069 absolulam. Qui noslram Wirce-
(166) Ibidem p. 507 legilur alia Oltonis nosirii-"' burg. episcopatus histortam recensuit (len. Iitt.|
cilalio ad synotlum Mogiint. in causa Oltouis Hai- Zeit. a., 1795. B. III. p. 658.), Alberadam filiam"-.
berstadensis" episcopi, qui iniseriim siiiim staliunn dicitOtionis niarchionis-de Schwmfurt, quia. 104S
Otloni nosiro per litteras suas exposuerat, ejuss ciiain dux Sueviic fuil; primnni vero marilum ei
auxilitim efflagitans; qui lamen impedire non poiuitt tribuit Hcni-icumde Landsberg ex Bavaria, qua (idef
qnominus iste ob Sunoriiampoica
v ciepbsiius fiiefii,, ipse siicl. Yitl, supra ii.-40.
uti 1. c. meihcraiur. !
 1341 - EPISTOLJE ETD.IPLOMATA,- 1342"
simo decimo quarto, indiciione septima, iindecimojApetenle ipso venerabili abhatea comite Rapotone,-'
Eaiendas Octobris solemniter dedicavimus in ho- qui eo lempore advocatus ejus erat, hoc ohtinuimus,
nore beati Petri principis aposlolorum et inagiiii ut omnts jns stium , quod sibi de ipsa abbatiade-
preiiosique mariyris Dionysii. beri affirmabat, i» manus noslras remilteret, et hoc
Ipsa die secundum tenorem iestamenti sui el fidem1 ei in slahile bencltcium conccssimus, ul anmiatim
autiquse tradilionis, consilio el teslimohio piorumi duo talenta ab ejusdein Joei abbate pro debito totius
ei ministerialium nostforum, eidem Ecclesiasomniat serviiii ipsi ejusque baeredibus persolvaiitur. Hsec
bona sua comptiiavimus, assignavimus et confirma- omnia sticcessoribus et filiis nostris in perpetuum '
vjmus, videlicet Mnggeburg cnm omnibns perlinen---- memoriale insinuanius elcommendamus, ut sciant"
tiis - suis, mobilibus et immobilibus, villis, pratis, , et recogitent quod pro fide et merilo fundalorum "
siivis, pascuiSj.viis el inviis, exitibus et reditibus, ett snorum exemplo noslisc humiliialis'Banlzensi Ec-
toltim Bariizgoweqnod interliesam etMoyam situmi clesiac debeani prodesse el praeesse speciali gratia,"
est, cum villis, silvis cl lerminis suis, exceptis prse- saJro privilegiolibertalis ejus in canonica elcclicne
diis el bencficiis ministerialium, el excepto monte! praelati sui.
Stekkiltze et prsedio Grodeze cum peiiinentiis suis,, Et ut hsec.omnia rala et inviolala perraaneant, et
etfoiesto Banlzensi, in quo lamen habet ab.basi " ea nemo lemerarins infringat. "cbarlam hanc indc
ejusdem loci csedendi et pascendi Iiberam faculla- jussimus conscribi et sigillo nostro roborari, ana-
tem. Qtisecunqtieigilur bona jpsius eeclesiae infrat thematizanies el banno episcop.aliobliganies.omnes "
termiiios Musrgeburgeiisispraedii vel in alitpja paries qui in ea iradilornin vel confirmatorum violatores ex-
possessionis ejusinjuslis beneficiis, imo praedatoriis; slilerint. Conventionis auteni nosirae cnnradvocato
permissionibus, aliqua oceasione vel ingenio a mi- hi lestes sunl, Egilbertus deeamts, Tnlo magisler
nisterialibns "nostris vel ab aliis homiiiibus usurpaia scholarum , Uodairicus cuslos, Geruhck decanus
et disiracta fuerunt, solerti cura el frequentibus ex- de Tuirstatj, Stercker comes, Reginboio coriies,
peiisis ei recognosci et reslilui effecimus, omnem- , Helmrich, Adelhero, Poppo, Diepolt, Arnoll, Rin-
que possessionem ejus ve! iri locis dcscriplis vel ini munl, Gotefrit, ctalii multi de clero et populo
Yoletaba ei in Cloden, vel ubicurique silam, utpotes Babenbergensi.
sorlem Domini, divino banno "ab aliorum invasione. XXXUL,
riiunivimus. Wigandi Tharisiensis abbatis litterce , quibus S.
Succedente quoque teinpore considerantes, prsefa- Ollonem ad rediium e Pomerania horiutur.
' '
tuni montem Slekkiitze importuiiis el malis liomini- rj . (Anno 1127.) . ,
JJIISin praesidium vesanise suse congruentem, pro- Domino et Patri charissinio pio Otloni, episcopo
spieienles futurae securitali sub privilegio et tesli- ac gentis^ Pomeranise aposioloi Wigandus Thari-
hus idoneis ipsi ecclesise in perpetuam posscssio- siensis ccejiobii provisor -indiguus , digimm in om-
"iiem rcdonavimus anno Domiiiicae Incarnationis nibus serviiium et oralionum spiriluale debilum.
millesimo centesimo vigesimo septimo, indiclione Benedictus Deus, Pater misericordiarum, Pater
qtiinla, regnanle gloriosissimo. imperalore Lolha- lumiiium,-qui ex uiero formans vos servum sibi -
rio. Hujus rei lesles sunl Eberhardus prseposiius - dedilin luccm, genliuni, li.t salus ejus in extremis
luajor, Egilbertus decantis, Tuto magister seholarum, lerrse per vos annunliaretiir, ac ltiraine fidei tene-
Eberhardus, UoJalricus, Reginbolo comes, Sterckef brosa geniflium corda irradiarenlur.-Unde mater
ciimes, Babo, Tliiemo, Arnoll, Starker, Luipolt, Ecclesia novo filiornm augmento digne telatur, dum
Liupolt el alii multi de clero ct populo. Hoc aulem per ministerium. vestruin mtilta niillia barbaraa
pactum cum abbaie stabiliier iuivimus,ut neque nationis sacro bapiismate renasctinmr, et abjecta
per emn neque per aliquem siucessorum .ejus ven- idolorum cultura,deslruciis delubris, resedificatisec
ditione, concambio vel beneficio in aliam transeat clesiis-verus Deus adoralufet colitur.
perscnani. Ipsi quoque ct successoribus ejus aticto- j) ] Ergo post Evangelium alienis annuiuialtim, post
rilate Dei ctnoslra hoc mandatum efconsilium de- lanli niinisieriiopusconsununatuni, jam ad proprias
dimus, ut de prsediis in prsesentiarum babilis, vel oves reverlenii paslori gfex omnis laetahtsniliisoc-
in fuluro ex oblatione fidelium vel aliquo eventu ac- currit, clerus cuni populo. ac singiilari gaudioino-
quirendis nulli beneficium coucedatur, nisi ralione iiachorum processio Palrem siium suscipit, con-
inajoris emolumenti; praeter hseredilaria beneficia cinens in jubilo cordis et voce exsuliationis : Re-
iidelium siiorum, quse etiam^pro opporlunitale vertere, reverlere, Sur.amilis, revertere, revenere ul
personse et temporis rediinere et expedire labo- inlueamurle(Canl.Mi). Ego auteni horuin om-
reni. nium minimus, sed fidei-et djleclionis inlegritate
Hisita compositis ciinr eadem plantatio fidelitim nulli secundus ,- circa fcstum S. Maurilii in Saxo-
Ghristi nostra opera el indusiriaahbatis sui divinis niam veni, sperans optaiissinium adventum doinini
et bumanis proficeret incrementis, annua advocato- mei, ut primus suscipercm, quein novissimus ds-
rum servitia, quse ex paterna haereditate illis slatula duxi. Sed redeunte nunlio vestro spe exspectatio-
dicehantur de fralfum celiario," rion sine magno fa- Di3meae frustratus, multum auteni de cefio' reditu
iiiiifaris rei delrimenio persolvebanlur. Quapropter' vcslro laetiflcalus, quod' corporali praesentia tmu
1345 . S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI 1344
potui, iri spirilu humilitatis dominum meum pri- A Excommunicalionem, quam communicalo fratrum
mus salutare studui, dicens non sono tantum oris , etpiincipum consilio in invasorem regni fecimus,
sed flsigranlissimo eiiain juhilo cordis : jam duduni fralernitaliveslrae per liiteras noslras
Salve, magne Paler, dic libere,idic reverenter, significavimus. ,Sed quia dubitamus ulrum ad vos
Dic rogo versifice, inclite praesulave. pervenerinl litlei'ae, audivimus enim quod ecclesia
Exspeclaieredis populi spes, opiio cleri, vestra velit eas ignorare, millimusilerumprsesenles
Digne dator legis, certa medela gregis.
Noliiinus ergo vos ignorare, Pater sanctissime, apices monenles, ut quod fecimns nos, el vos facia-
tis, et per omnes ecclesias vestras ipsum iniquitatis -
quia PX quo recessistis, semper imininebat nobis
dies anguslise et tribiilalionis. Tyfannus enim Con- auctorem cum fauloiibus suis a communione Chris-
radus (168) lolo pene anno in casiello Nurnbergensi liana eloirini divino officioarceii praccipiatis(169).
inorattis bona episcopalus sibi vicina devastavii, de XXXV.
redditibus vestris frumentum ex parle abslulil, cen- Conradi archiep. Salzbutg. liilerce ad Otlonem et
sum sibi persolvi siatuii, villicum de Rustallbis ca- canonicos Bambergenses de eorum decano in
ptivatum omnibus rebus suis dispoliavit. Insuper palriarcham Aquileiensemeleclo.
urbem Babenberg callida macliinalione, ul fertur, r (Anno 1128.
apprehendere sluduit, sed Deo gralias iniquitas ejus Yenerabili fratri 0.[TTOKI]BabenbergensisEccle-
liequaquani prsevaluil.Ego enim el Conradus custos sise episcopo, C. [ONKADUS] Salzburgensis Ecclesise.
de dispensatione nobis credita solliciti, civilaii prae- Dei gratia humilis minister, devotse oraiionis affec-
sidia et cuslodes cum caeterisfidelibus veslris depu- lum ac serviluis obsequium.
lavimus, mililibus, prout opuserat, stipendia eroga- Eleclo Aquileiensi Ecclesise in episcopalis fasli-
vinitis, leliqua omnia quae commisislis diligenter gii dignitatem decano. vestro, fralre nosiro et con-
procuravinius. sacerdole dignissinio, eliminatam' fnisse .veterum
Inter Hermannum et Fridericum maxima guerra spurcilierum, quas longo illic lempore dominata
hal:e:ur, insidisb diversae altrinsecus tendunlur, ra- (fueral, credebamus foedilalem, cum abj'ecla in.ligna
pinse rapinis, incendia incendjis jredduntur; inler satis omni ecclesiastico regimini pei'Sona, clernm et
quaevilla subjacens Lapidi Botonis [Bolenslein] cuni populum vitlimus tam honesle atque canonice de
ecclesia comhusta esl. Fridericus quadam nocte mu- allerius subslitulione cogitare, talemque virum mi-
uiiionem Niestein cum mililibus suis clam ingressus rabili unanimitate elegisse, cujus persona, scientia
viriliter agere ccepit. Sedqui in arce erant, missis et vita vere nobis idoneum repra^sentarenl episco-
jaculis et jactis lapidibus unum de suis occiderunl, ji purn. In illius siquidem virlule Babenbergensis
plures vulneraveriint, sicque infectonegotiovix cum decoratur et honoratiir Ecclesia, inquam rursus
suis omnibus evasit. Prseterea per totam provinciam eum necesse fuerit fiducialius spem ponere, virtulis
mulla mala grassantur, rapiuis inceiidiis omnia vas- et disciplinse fructus inveniri non dubitamus, cujus
tanlur. Ergo tot malis, tot miseriis, finem facere primilias tam dulces iri hoc viro prsegiistavimus.
sperantes adventum vestrum clamanius singuli, cla- Yerum, ut apparel, nbnduni impleta sunt pec-
mamus omnes : Yeni, domine, veni, festina, ne lar- cata Aquileiensium ,• qui eadem. perfidia , quam
daveris, adveni desiderabilis, queni exspectabanius conira illum Gerardum [al. Richardum] stirpem
in lot tribulalionum lenebris. inutilem exercebant prius ob illius nequiliam, nunc
Reliquus rerum vestrarum slatus in Bavaria et contra istum canonice electum, ideoquemerilo sus-
Saxonia salis prospere agilur. De negqtio autem cipiendum, semper insani et perlidi lumuliuantur ob
mihi specialiler injunclo patefnitalem vestram ejus probiiatem omnibus amplectendam, ut illud,
scire volo, quia cuprum ad seplingenlos et eo am- quod mali bonum elegerunt, noif suum, sed Dei
plius eentenarios comparavimus, ex quibus trecen- fuisse ostendanl, et per hoc quod innocenlem perse-
tos maxima difficultate usque Smalchallen perduxi- quunlur, proposilum suum sui simileni eligendi
nnis, el jam viribus exhausli manum auxilii vestri f> fuisse evideiilissimum faciant. Quoium rnalitiam et
ardenii desiderio pra-.stolamur, ac exopialissimum1 quantutiT oportuil patienter sustinens, et quantum
omni regno sanctitatis vestraa redilum vix exspec- potuit pro lemporeleniler arguens, ac deinde negata
tamus. sibia clericisobedieiiliahcnesla occasione prudenter
XXXIV. declinans, egregias virlutis et modesiise exhibuit
Bamb. de, documenlum, el transgressoribusdignae confusio-
II
Adatberti ep. Mog. epistota ' ad Otlonem
excommunicatione Conradi ihvasoris regni a. nis intulil opprobrium.
,1127 facta.' , Nunc itaque abseniiam ejur, si recederet, sequani-
(Circaan. 1127.') miter ferre non valentes, sipud nos manere roga-
Adelbertus Dei gratia Mogunlinus arcbiepiscopus; vimus, quousque castigata fureritium insolentia
et debita reverentia
et.aposlolicae sedis legalus, venerabili fratri Ollonii eieclum suum recognoscerent,
Babebergensi episcqpo, salulem in Domino. reposcerent. Sed meiuentem, ne fama sua propter
. (168) Postea rex Lolharii successor. comnumione exclusus , neuliquam tamen regni
hsec ad llcnricum V imp. el
l invasor fuit, quod Conrado Hohenstauffensi com-
(169) Falluntur, qui
a. 1119 referunl, qni licct ab episcopis fueril ai peiit, de quo pi'aecedeusepislola agil.
 tsik- EPISTOLJE ET DIPLOMATA., 1348
vlcinilatem iocorum aliquid suspicionis ex hac re; A . fidelis „et catholicus nobis assislendo jegationem
palerelur, eum tenere non-poluimus, virtutum sna- dominipapse cum litteris suis una cum aliis fratribus
"rum apud nos deposilum servantes in pace dimisi-• - "ecipialis el obaudiatis.
'
mus, obsecrantes vos, lam pro antiqua amicitiai , XXXVII.
quain pro adepla sihi et nobis honoris gloria, diii- Lotharii regis iniitatio. r
gere euin ut fratrem, honorare eum ul electum Lotharius Dei gratia Rom. rex Otloni dilecto
porilificem, servare ut necessarium hominem, in qtio fidelique suo.Babenbergensi,episcopo, gi'aiiam suam
nihil praeler pielaleio invenimus et honesiatem, et omriebonum.'
quem etiam denuo in opus, ad quod assumptus-i_ Propter instans el valde necessarium Ecclesiae et
est, ieslilui-necesse erii. regni negolium Wirizburch gratia Spirilus sancti
"
Ejusdem littera; ad canonicos Bambergenses. Iraclandum, de infirmilate tua^ quae adventum tuum
C. Saltzburgensis Ecclesiae Dei gratia, si quid - ad nostardavit, dolemus, quiaprudenliae luse discre-.
est, fralribus omnibus Babenbergensis canonicae tioneac consilio ad opus Ecclesiaeet regni potissi-
orationem cum dilectione, omne bonum cum salute. i mum nunc indigemus. Verum quia viriusin infirmi-
Succisa in Aquilegensi Ecclesia arbore, nuaeinuli- tale perficilur, in-eacharitateT^quam -Ecclesiae,pro
liler terram oeeupabal, aestuantibus nobis, nesimilem B ' qua Dei gratia semper devote laborasti-, debes,
vel certe riequiorem. vacanti sedi improbitas cleri- commonemus te et quam intime rogamus, ut si alio
eorum adduceret, repeiilenobis vir probitate con- yebiculo non possis, navigio saltcm ad nos el'ad
spieuus, omnium honore dignissimus sacerdota- conventum venerabilium confratrum el coepiscopo-
lem infulam suscepturus dominns et frater nosler rum luorum Wirlzburch una nobiscum advenium
E. [GILBERTCS] decanus vesler producitur ,s cujus luum desiderabilem prsestolaritium ' venire properes.
virtute atque iii bonis ariibus exercltala prudentia Vale. -
oinnem nostram anxietalem expulsam esse gratula- XXXVIII.
remur. In quo, nt verum fatealnur, Ecclesise vestrae S, Otlonis Bamb. litierm-fundalionis monaslerii
_honor plurimum sublimalur,-in qua tam.ulilis lam Heilsbronn.
egregiapersonanutrita cognoscitur. Unde quianilui (Anno 1152.)
in eo nisi quod ecclesiasiicam personam deceat, C. In nomine sanctseet individuae Trinitatis. OTTO
- bonos deleclel et malos offendat, experii sumus sanclse Babenbergensis Ecclesiae gratia Dei episco-
honeslatem sseculi, pictaiem Dei, per quse. etiam pus, universis Chrisli fideiibus.
AquIIegiensiumdisplicuiloculjs, jure dignum,esl, ut / Qtiia subsidia lemporalis vitae a Christo Redem-
a vobis aique oinnibus ecclesiae filiishonoreiur et ptore noslro nos accepisse recolimus, indignum est;
diligaturpro magno probitalisejus teslimonio; quod si non etiam ad laudem etfloriam ejusdem Redem-
malis displicuit. Displicuisse tantum malis, ailjjea- ptoris noslri quae possumus bona operemur. Qua-
tusGregorius, niagna bonorum commendalio est. propier universorum riotitise patere volumus, qua-
liter nos praedium apud Halesprunnem ab Adelberlo "
XXXVI.
comite et a fralre suo Chunardo atque a tribus so-
S. Olto Bamb. ad concilium Herbipotense invitalur
pro lnnocentio papa recipiendo. roribus suis digno prelio compaiavimus, idque
(Anfio 1150.) beato Petro in Babenbergensi Ecclesia, cui auctore
In Chrislo plurimiim dilecio fratri Otloni Bam-> Deo deservimus, per manum Adeiberonis de.Tage-
bergensis Ecclesiae venei'abili episcopo, frater stetlen donavimus. Ut ,autem in praedicto loco de-
Guallerius Ravennatis Ecclesiaehumilis minister, et siderii .noslri adjuvante Domino conipleretur effe-
frater Gerhardus sanctae Romanae Ecclesise cardi- ctus, quo scilicet monaslicae rejigionis ordineui inibi
nalis, apostolicae sedis legati salulem el omne institueremus, basilicam ibi in honore beatae Marias
- "—
bonum. _ virginis cum claustralibus officinis exstruximus,
Fraternitaii veslraenolum esse credimus quod do^ D 1 convocatisque illic fralribus, ac ordinalo eis spiri-
niinus noster papa Innocenlius cum lilteris suis tuali patre locum ipstim in nomen abbaiiae promovi-
, niisit rios et ad regem et ad regni principes, qiii cum mus. Dedimus quoque eidem ccenobio per manum
amore ct honore .nos recepit, sed responsionem Wignandi de Beerbach in usus fratrum prsedium
'suam ad.consilium principum distulit, inier quos apud Adelstorf, quod a quodam Dietcrico et a so-
{raternilaiem vestram primam aut inler primos pro - rore ej'us ac Eherbardo, nec non ct ab Irmingarda et
servitio Ecclesise ad curiaiu festinasse credidimus, a liberis eorum cxcv marcis comparavimus. Iiem
quippe quem iuter reliquos episcopos regni Teulo- Halesprunnem , Witramdorf, Erlehe, Obpendorf,
nici mater noslra Romana Ecclesia quadam pr«ro- Velsendorf, Pecemannesdorf. Hsec igitur boiia prae-
gativa dilexit et lanquam -specialem lilium creans falo monasterio praesentis seripturse pagina robora-
prqpriis manibus benedixil. Rogamus ilaque dilec- mus, statuenles ul quascunque possessiones, quae-
lionem veslram, el in ea fide ct devotione, quam cunque bona idem coenobium inpfaeseniiarun? juste
malri veslrae.RomanaeEcclesia;. debetis maudamus, ~t legitime possidet, aut in fulurum concessione
ut omiii oceasione et excusalione remota quanlo- pontiiicum, liheraliiale regum vel principum, obla-
cius. ad nosvenialis," et iri causa' Ecclesiae tanquam lione fidelium seu aliis juslis modis, praeslante. Dt>-
1547 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI -1348
inino poterit adipisci, fiiina in perpetnum et illibata A[ excubias agant, et propriis ulilitaiibus lam foris
eidem mouasterio ct fratribus inibi Deo servienti- quam intus inserviant.
bus permaneant. Ad qnorum susientai.ionem-hsec prsedia eidem
Sane advocatum eidem coanobionullum speciali- -loco c.oiittilimus: Yeliendorf, Tragamusil, Gissital,
ler designamus, sed advocalum aliaris Beati Pelri quae una cum ecclesia ac mancipiis ac molendino
principalis ecclesise, ejusdem ccenobii defensorem comparstvimus a Ricbperlo de Saxonia ocioginfa
esse sancimus. Deceriiinuis ergo ut nulli oinnino marcis, ,et Gebehardo comiii de Sulztecli defeti-
homiitum liceal locuin ipsttm lemere perlurbare, sanda commisimus. Item Silwiz et Grunowa quse
aul ejus possessiones auferre, ve) ablalas reiinere, emimus a Luilpoldo de Kircliendorf, simul cum mi-
vel temerariis vexationibus faligare, sed ontnia nisteriali quodam nomine Bertolfo, qtii de ipso
inlegra coiiservenuir fratrum ibidem Dominofamu- allodio duos mansos In beneficium habet, qui scili- '
laniium usibus profutura. Si quis aulem huic no- cel mansi posl obitum ejusdem Berlolfi ad S. Fidem
strae conslitulioni temerario ausuiconlraire lentave- sicut et csetera perlincbunt, eo qnod iilios non de
rit, si commonitus reatum suiim non correxerit, consociali sed de exteriiii babeal uxore. Ipsa bona
sciat se banni nostri vinculo ligaitim el cum hac Berlolfo comili de Blassenberg sub mundiburdio
catena ad tribunal aelerni judicis perlrahendum. B commendavinuis. Item prsedium apud Chemiincrice,
Cunctis autem eidem loco sua jiira servantihus sit quod postea commutavimus ciim Klueowa et Ku-
pax Domini. nostri Jesu Christi et perpetua ctim mele el Dornowa el Bucba el Revit et Slreilruii,
electis Dei cohabitaiio concedatur in regno cce- ac manso uno apud Goren, quaepariim (a Regnibo-
Jesti. lone comile de Giche et ab Eberbardo niiiiisleriali
Hujus rei lestes sunt hi : Adelbero de Tagesiet- noslro digno pretio acquisivimus [171] ), partiin ab
ten, Atlelberecht de Dabspach, Fjidericus de.Her- Eckeberlo de Saxonia quadraginla niarcis emimus,
goliispach, Heinrich, Eberharl, Megingoz tfe Otlo- ct insiiper uxori ejus Bertbse ac filise ejus bcnefi-
hesdorf, Olnant.de Esenowa, Ezzo de Burgelin, cium, quod ab Ecclesia nostra idem Eckbertus ha-
Uro de Willehalmisdorf, Gernol et filius ejus, Ru- bueral, concessimus, quorum scilieet bonoram
dolf de Putendorf, Macelin et Berhtolt de Husen, Popo comes advocatus est. Item praedium ac bene-
Wolfram de Stetebach, Chunral de Nuisaze, Die- flcium cujusdam Tliiemonis apud Alren et Eppetital
tmar de Holienekke, Egiuo de Chrigenbrunnen. De et Timenreut, quod ab ipso Tbiemone et ah hsere-
canoiiicis vero Egilhertus decanus, Chunradus.cu- dihus suis quadraginla quinque marcis redemimus.
sios, Dietpertus, Udalricus longus, Yolmarus, Se- /-, Dedimus praeterea eidem cellae S. Fidis hospitale
fridus et alii mulii. ! • S.
Gerlrudis, quod est ex allera parte fluminis curn
Anno DominicseIncarnaiionis 1152, indictione x,. praediis -suis Miiinhule, et Polechendoif, quod
regnante imperatore Lothario, actum Babenberch1 ulrumque accepimus ab Hermaniio de Bramberch
feliciter. pro beneficio fratris sui Slepbani, ipsorumquebono-
XXXIX. rum advocatiam iderii.Hermannus bahet. Item apiuf
(170)5. Otlo ccenobioS. Michaelis capellam seucei- Schlurispach xvi mansos una cum ecclesia' et dote
tam S. Fidis donat.
ejus ac molendino, quod Raipbtoni comiti iucndi>ni
Anno"1157, Maii 25. commisimus. Ipsum est aliojium, quod nobis Sigc-
In nomine sanctaeet individuse Trinitatis. OTTO,. bolo Wrundingesaze dedit pro advocalia llolveld et
divina dispensante cleinenlia, octavus Babenbergen-\ pro beneficio, qnod habiiit WraIdoniariius sororis
sis episcopus. ejus pneier Ulzingen, el Wunckendorf, quaeel ipsa
Quia facile in oblivionem res ducitur, GUJUS > ad. idem liospiiale donaviimis, e qttibus Uzingen
causa nesciuir, debel rerum gcsiarunr series litiev Arnoldo de-Chuiisiat, Wunckeiidorf Friderico de
ris iniprimi, rie a siiccedeuliuin menioria possit1 Luitenbach defensandum commisimus, statuentes
elabi. Proinde universorum noiilise palere volunius5 D tani de his quam de praenomirialis praediis quolidie
qualiier nos divini ainoris iusliuciu cellam in occi- ad ipsum hospilale sex denarios dari, quibus alan-
tleuiali parle moiuis beali archaugeli Michaelis in' lur advenientes peregrini. - ^
honore Domini el BeataeFidis virginis conslrtixi- Sane advocatias omnium praediclorum oonorum
mus, eamque cum onmibus appendiliis snis cceno- praenotninatis personis sub laii conditione concessi-v
bio S. Michaelis iIona'vi;jius,.voleiitesulique in boc' inus, ul per semelipsos sine subadvocalis eas adnii-
utrique loco consulere, quaienus uni prsesiareiur nislrenl. Placitum vero cum colonis nequaquam
obsequium, ncc alteri necessitatis suaedeesset sola- ponanl, nisi aut de percussura, aut de furio, aut de
tiutn. A' venerabili quoque Hermanno abbate et reli- irrupto agrorum limite, vel ceite si accersiantur a
quis fralribus praedieii coesuobiihoc obtinuinius, al- prseposito vel priore. Qtiinqtie dies in anno qnilibet
que ab eis perpeiuo firmaium esl, ul sepiem fra- ruslictis suo opcratur advoealo. Dedimus autem
tres et duos conversos eidem cellaedimitianl, quii ' eamdem cellam prsediclo S- Michaelis coenouio cuin
in eadem cella quotidianas circa divinum obsequiuin1 omni justilia ad se periinenle, lioc esl ulriusque
(170) Hanc dcpravatam in ediiis cbaiiam ex di- (171) Parenthcsis a diolomatario abest.
plouiaiario monasterii resliiuimus.
 1549 EPISTQLJE ET DIPLOMATA. 1550
sexus mancipiis, ecclesiis, viliis, aedificiis, areis, A Saniae j'uxla Wracherodesitum in comilalu Rapoio-
exitibus et redditibus, agris cullisel incullis, quae- nis comitis a quodam Nizone et ab hseredibus ejus
sitis et inqnirendis, praiis, pascuis, viis, et inviis,. Eggehartlo elLudevico sedecim lalentis emil, el in
aquis aquarumve decursibus, molis, molendinis, pisesentia noslri propria manu sub altare S. Mi-
piscalionibus, silvis, venationibus, ac cum omni cbaelis in monte Babenhergensi donavit, ea scilicet
utilitate, quae ullo modo inde provenirepolerii, ralione ut, duin ipse viia praesenSifuiigilur, in an-
slaliteotes lit nulli deinceps personse facullas sit liiversario mairis suse fratribus inde servialur, poist
jpsani cellam cum quibuslibet pcrlinentiis suis oc- obiium vero sunm agendus anniversarius transeat
casione qua.Iibetab ejusdem ccenobii jurisdiciione ad ipsum. Sed et casulam novam cum aitrifrigio
subtrabere. Fratribus aulem in ipsa cella habitanti- derenter ornalam, et,albam cuin siola ql calice
busdebonis sancti Michaelis ab abbaleobtinuimus ipso die B. archahgelo cnm inagna devotione,obtu- ,
in cii-cuitu ipsius cellaede cultis el incitltis circiier lit; venerabilis vero abbas Hermannus una, cum
xxx jtigera ad faciendos horlos et pomaria sive alia fratribus suis consorlium plense fraternilaijs sjise
uiililaii suae necessaria. eidem Gothefrido donavit, nt quidquid uni de.liti-
, NuIIi ergo lemerare liceat quae a nobis pro divini tribiis vivo vel deftinelo itnpenditur, sibi ,perpelua.
nominis honore sunt disposita. Maneant humililatis D liter persolvaiur. Ul aulein de.his nullus reddatur
r.oslrae-statiilaomni aevoinconvulsa, nulli successo- ambiguus, atque ut per succedentia lempora finnii
rum nosirorum pontificum ea violare sit liciluni, baec et inconvulsa permaneant, pclilione frairum
pro quorum ciistodiiione prsemium debet sperare praesentem chartulam fecitnusiudeconscribi, quain
perpetuum : de cujus pielate confidimus,. ul ea, et sigilli nostri impressione jussimus insigniri. , -
quae ministrantium Deo usibus a riobis pro ejus XLI.
sunt amore coilata, augeat polius quam minual. Si Fragmentum lillerarum S. Otlonis Bamberq. ey. dc
quis autem conira hsec venire tenlaverit, ipse pec- fundatione cosnobii Vessera..
'
cabit, admoniiusqiie si reatum suum dignaemenda- (Anno 1138.) ,
tione non correxerit, posnas delicti sui in judicio Ih noniine sanclse et individusa Trinilalis. OTTO,
Domini suslinebit. Cunctis siiiiem eidem cellsejusta' sanciae Bambergensis Ecclt-siae opiscopus Dei
servanlibus eique de suis largilionibus suffj'agium graiia.
iinpeilienlibus sit pax Domini noslri Jesu Chrisli et Quia-facileinconiemplitm resdncitur, cujus origo
aeterna rclribiilio in vita pereuni. Verutn ut hsec nescitur, debet ergo rerum gestarum series litteris
scianlur a posjeiis, praesenlem chartaiti fecimus iraprinti, ne ad posteros memoria possit elabi.
inde conscribi, quam banno noslro roboranles si- Proinde' noitim esse -cupimus lam fuiiiris qttsm
gilli quoque nostri impressione jussimus insigniri. - praeseniibus; qualiter Godebaldus corucs de Haiine-
Hiijus rei tesles sunt Eberhardus prsepositus, Egil- berg cum uxore sua Luckharde et ex unaaimi
berlus decanus, Conradus custos, Tuto scholasiicus,- consensu haercdtimsuoruni pro amore Christi, et
Pero, Henricus, Udalricus, Sifridus, canonici"; propter sanclse vilse perennitatem., quemdam pro-
Hatho, Beruoli, Harlnit, Gerunch, Megindacb et prielatis suse locum, qtsi a nomine ctijusdam flumt-
caeteri parochiani : Raipolo comes, Walpeto, Adel- nis Yessera nomen acccpit, nianti emisii, el divino
ber de. Steiua, Arnol de Cunslat ct fraler -ejus servitio assignavit, eumdemque regularium clerico-
Wirnl, Heinrich de Hofstete, Paho de Schouebrun- rum monasterio initiaiis subTieatae Marisa Virginis
nen, flermannus Oigolz de Lizendorf, Pillunc de patrocinio dedicari poslulavit etc.
Mamesderfi el frater ejus, Gundeloch, et alii XLJI.
itiiilii. S. Ollonis ep. Bamberg. litleruejundationis et confir-
Dala et confirmata anuo Dominicse Incarnalionis maiionis monasttrii Ensdoiff. :
1157 (172) vin Kalend. Junii, feria IJI, in synodo (Anno 1159.)
In nomine Ego OTTO,sanctse Babeiibergensts
Babcnbcrgcnsi inpraesehlia cleri el oopuli.
XL. Ecclesiae octavus episcopus, omnibus Cbristi iide^-
Alia ejusdem Oltonis donalio ad idem ccenobium libus.
facia anno incorlo. Nolum esse cupimus omnibus Christi fidelibus,
[Ex ejus diplomatario.] tam futiiris quani praeseruibus, qualiter nos Domino
In noniine Qllo sanclse Babenbergensis coopcranle iu idipsuin in episcopioRalisboiiensi jux:a
Ecclesiae solo nomine episcopus, Christi fidelibus Yilsam in prsedio Palatini comitis Oltonis de Wilte-
perpetuam in Domino salutem. iinespabc ipsius rogaiu conscnsu auxilio et consilio
Quia facile in contemptu res deducitur, cujns l«cum, cui Ensdorf nonien est inditum, in salvaiio-
origo neseilur, debel rerum geslarum series lilteris nemanimarum providimus eligendum, conslruenies
imprimi, ne a posterorum nolilia possil elabi. ibidem in honorem Dei omnipoteulis et sancti Jacobi
Qua proptef iiotum esse cuptmus, tam fuiuris quam >Apostoli monasterium secunduiii Regulam beati Be-
prsesentibus, qualiter venerabilis noster Goiefridus nedicti dcgentium, in perpeiuum favente Dei miseri-
presbyter S. Ratis! bnensis Ecclesise prsediuin apud eordia inihi futttrorum. Ut aulem id firmius et sta-
(172) Edit. peiperam 1127. , ..
4351 SJ 0TT0N1S BAMBERGENSISEPISCOPI ' 1352
bilius esse posset, prsediclus Otto Palalinus nostro A i qusestione gravati, et in futurtim sibi prospicienles,
consilio eumderii locum bealo Petromancipavit ea ulpole qui nollent lot inquieludinum ulterius susli-
intenlioiie et pactione, ut stib tanto mundiburdio ac nere molestias, nos supplices adierunt, et ut easdem
defensione ab omni adversariorum injusta Isesione decimas in usus noslros- reciperemus instantissima
prolegi posset et defendi. El revera prndenti con- prece postulabant. Quod nos facere omnino recusa-
silio palefiat receptaculum. yimus, quippe qni easdem decimas duorum-aposlo-
Nolificamus igitur nostris cunclisque fidelibus', licorum, Calixli scilicetac Innocentii privilegiis, nec
qubd eidem ccenobio qusedam praedia delegavimus nori trium pontificum Raiisb. ecclesiae Harlwici,
per manum advocali, praidicli seilicet Otionis cum Cliunonis, Heinrici auctoritate roboratas eidem mo-
omni jure Bajoarici ritus, el seryis Chrisli ibidem nasterio seiebamus.
degeniibus in viclu vesiituque coucessimus. Sunt Cum ergo in hoc nostrum inclinare rion potuissent
igiiur hsec : Gigant, Gunemars, Gemundi, Lesan, assensum, id communi consilio apud se diflinierunt,
Stresenboveii, Dfoschenreit, Mulendorf, Popenreut ul decimas illas omnino non langcrent, nullusque ut
molendinum, Polensleine, Wihesleine, Fridriches- ut exiguam partem ex eis intra septa monasterii
reut, Hasalahe , Schuppbe , Chunesbac , Stelte- inferre ulla ratione prsesumeret. Quod ubi comperi-
bahc . Eschenbahc , Eilebabc , Sugast, Gotesfii-. P nius, raisimus ad eos verierabiles fratres noslros
desmale, Stadele, Chrandorf, Steinenla molendi- Wignandum Tharisen, et Eherhardum Biburgensem,"
num, Erlebahc, Jacobsreut cum molendiiio, novum qui eis vice noslra frater.no corde suggererent, ut
niolendinum, pralum cum novalibUsj'uxta Jacobes- decimas quas nullus impeterel, jure qttieto retenta
reul. In nemore Nittenowe xxv, mansus, Rechart, renl. Illi verohuic suggestioni a maximo usque ad
Tume, in eodem praedio mi, niolendina, Messen- minimum omnes contradixerunt, seque nunquam
berge cum molendino, Eichaha, Hage, Sicenlioven, tali consilio parituros, vel de decimis illis unquam
Drushiugen, Hovestelin, Uffheim, Pabenhoven. lsta aliquid ccenobio suo illaturos paribus vocibus affir-
vero prsedia Palalinus prsedictus eidem ccenobiocon- maverunt. , v
tradidil, praedium in quo locus ipse fundalus est Tandem nos inito cum ecclesia noslra consilio
cum adjaeenti curia Wilinbahc, Berengolesrewt cum juxla lenorem petilionis eorum decimas illas, ne et
vineis, Kelwclinc, Udelscalchesherc. nobis et illis perirent, aJ inanum nostram recepimus,
AnriO-lncarnaliohis Domini 1159, indict. n. Acta easdemque aliis ccenobiis divisimus. In quarum
sunl hsec anno Konradi III regis secundo, episco- divisione dedimus ccenobio beali Jacobi in Ensdorf
palus vero domini Oitonis xxxu Babenberg feliciter. coram subscriptis lestibus usibus fratrum perpetuo
Amen, amen, A. C profuturas has decimas : In
parocbia Schlichten
XLIII. Sweikersrewt, Hemmensigile, Pappenberch, Pern-
S. Ottonis Bamb. ordinatio de qttibusdam decimis rewt, Sigifridesrewt, Unterloch, Ronahe,. Karman-
monaslerio Ensdorfensi traiitis. felden, Schefloe, et aliarum trium villularum in
(Anno incerto.) ipsum perlinentiuiri. Testes fuerunl hi : Eberhardiis
OTTO,sanctae Babenbergensis Ecclesiae solo no- praepositus, Egelwerlus decanus, Ruzil prsepositus,
niine episcopus. Cunradcustos, Tuto scholas.licus, Udalricus longus,
De decimis novalium ecclesise nostrae in Ratisbo- Starcker de Mullendechendorf, Ezzo, Gundeloch,
nensi episcopalu silorum, quas nos de eodem epi- Pillunc, Wilhalm, Rudolf, Chunral camerarius,
scopatu jusio concamhio redemplas crenobio beali Eberhart cum aliis mullis.
Georgii-Prufeningen donavimus, quid poslea actum XLIV.
ac
sil, praesenlium fuiuroruin noliliae palere volu- Innocentius II papa confirmat
mus. Igitiircum fratres ejusdem ccenobii ipsas deci- religinnem a S. Oltone
in sua monasleria introductam.
nias sine mquietudine possiderenl, nullusque esset, (Anno 1159, Jan. 23.)
qui eos in causa pulsaret.considerans venerabilis j, Innocentius, etc. >
Aribo abbas ejusdem lo.ci cum fratribus, qtiod jaii Quolies illud, etc. Vide in Innocenlio II, infra, sub
multoties essent a familia Ratisbonensi super hac num. 553.

Qu33 sequuntur epislolas edidit Eccard, sed sine temporis nota, in Corpore historicorum
raedii eevi, tom. II, pag. 329 et seqq.

XLV. Quia morum tuorum qualitaiem, vitse conversa-

Ad E. Scholasticum.
0[TTO], Dei gratia Babenbergensis Ecclesiae epi-
scopus, E. praeposilus, A. decanus cum universa
congregalione S. Georgii, E. scholasiicae disciplinae
viro, patei-naefraseinaequc diiectionis affectum.
lionem, liberalium studiorum maturiialem, cum ad-
hucnobiscum conversareris.experimento didicimus,
in te unanimiter intendimus, utque unus.ex riobis
fias invitamus. Inlelieximus enim illo tempore, cum
essesapud nos, assiduum el lidelemiaborem tauin
 '
1555 EP5ST0L.E ET DIPLOMATA. IZU
circa officium tibi commissum, ila ul facilc nolari A magis pro pace et tranquillitate Ecclesiae ct regni
posset quid nobis et Ecclesise noslrae cuperes, et collaborare nobis deberetis. Obnixe itaque tlebita
quidem consliliitus super multa, cum admodo in dilectione dignitatem vestram'moneinus et roga-
paucis esse fidelis promilteres. Nos igitur destiluli -mns, ul remota penitus omni occasione vel excu-
scholarum magisterio, a te pro antiqua familiaritate satione adhuc lenletis venire, scientes omnes psin-
impetratum mittimus, ut probalio luse dileclionis liat cipes desiderare praesentiam veslram et exspectare.
exhibilio operis. Rogamus et ut facilem le super hac
XLYIII.
re prsebeas, et in brevi ad nos venire nullo modo
Ilermanni Augustinensis episcopi ad Ol-
differas. Si quid vero huic obstat festinationi, hunc Epislola
tonem Babenbergensem episcopum de Lothario
certum tibi praescribiinus terminum, ul in jejunio rege.
"Septembris procul dubio nobis Mogunlise occurras. - Bono Christi et Eclesise odori OTTONIvenerabili
XLVI. Babenbergensium episcopo omnique Ecclesiae suae,
Ad **' cardinalem. HEitMANKus,AuguslensisEcclesiaeDei gratia humilis
Romanae sedis dignissimo cardinali, 0[TTO]. Dei minisler, cum universo clero et pbpulo suo, de-
votas orationes in Chrisio cum fideli servitio.
gratia Bambergensis electus, utriusque bominis
devolissimos conatus. • "
JJ Aspiciat Dominus de sede sancta sua, cogitet da
Cum divino prasdilus ingenio cardo sis et munimen nobis omnis coelestium, terrestrium, specialiter vero
sanctse malris Ecclesiae, beatos nos fore repulamus, Babenbergensium Ecclesia, quae murum pro domo
Israel
quod in tanto rerum discrimine sanctilatis tuse mus semper hucusque se posuit, quam zelus do-
.consulere possimus auetoritatem. .Notum sit ergo Dei semper comedit, inclinet aurem suam et
cliaritali tuae nos a domino apostolico paternae audiat : aperiat oculos suos et videat trlbula-
consolalionis accepisse litteras, quarum exemplar lionem noslram. Ecce enim desolata est civiias
idcirco libi subscribere curavimus, ut eo fiducialitis nosira , civitas sancta et antiqua; civitas hacte-
nostris valeas condescendere precalionibus. Flagi- nus dicla Augusta , sed nunc potius dicenda po-
tamus ilaque obnoxius, ut perspecia accuratius lius angusta vel anguslia. Sedet in tristitia , non
est qui consoletur eam, nisi Deus noster et Deum
claustila, qua jubemur corisulere metropolilanum,
ut ofiicii sui debitum prosequaiur, liberum et au- limentes : propter-Deum in charilate compatian-
ctorilati luae condignum nobis suppedites consi- lur nobis in passionibus nostris, quas passi su-
lium. Non enim es immemor praecepti domini apo- mus iritroitu domiui regis. In ,'cujus adventu susti-
slolici per le metropolitano injuncti, videlicet ul a „ nuimus pacem et non venit : qusesivimus bona,
consecraiione episcoporum coniineal nianus. Quo- C et ecce perturbatio, exigentibus quldem peccalis
circa, petere nos eonsecraiionem , ubi eerti stimtis noslris quae fecimus , non contra eum, sed con-
11011pqsse conseqtii, res est frivola etvanitati si- tra Deiini. Ipsum enim venientem ad nos debito
ihillima. Succurral ergo nobis in hac difficultate honore cum gaudio suscepimus, nos •et universus
luaepielatis auctoritas.quatenus luo intervenm Iocus clerus nosler et popnlus, tanquam regem et domi-
nobis delur a Mognntinaesedis arcbiepiscopo conse- num, lanquam ettm, in cujus inanu est regnum, el
quendi gratiam, quam dominus papa nobis exhibere potestas et iinperium, tanquam jtislum el misericor-
dignatur. Non enim si nostri servitii oblentu anniti demjudicem, per qttem sperabamus recuperare diu
curaveris, negabit libi epislolam commendatiliam, perditam pacem. Praetermissis itaque multis et
<iuam ex ipsius parte Romanae sedis perferamus magnis Ecclesiae nostrae miseriis et injuriis, uniim
pontifici. Super hoc qiioque lua instruere nos di- soluniniodo sacrilegum nefas in auribus domini re-
et principnm , qui aderant, lacrymabili voce
^netur paternitas, ut pro libro actionum Nicaeni gis
concilii digne apostolico respondeamus. Nihil sane conquesti sumus, quod contingit'ante adventum re-
in nostro ex his reperimus armario, nec xx capi- gis paucis diebus. Hoc videlicet, quod cives nostri
tula in eadem synodo siatuta, et nomina episcopo- _D quidam exierant a nobis, qui non erant ex nobili
rum ex diversis mundi parlibus congregatorum. semine, nequam, lilii scelerali, qni in conduciii
noslro ac fere in praesenlia nostra spoliaverani
XLYII.
ad Oltonem Aquensem episcopum aposlolicse sedis legatum per
Episcoporum epislolce Bambergensem nos ad curiam regis transeunlem. Super his, in-
episcopum.
Yenerabili fratri et coepiscopo OTTOXIepiscopo , quam, oinni curiae conquesii stimus , justitiamque
Dei gralia qualescunque C. Sallzburgensis, E. Mo- rcgno et Ecclesiaedebilam postulavimus humililer.
nasteriensis episcopi, cum o*rationibus devotum et Dum ergo principes in hoc essent, et consiliuiii
inlimum servilium. superhis caperent, orla csl macbinante diabolo,
" Convenientibus ad curiani
pro destruenda, qtise stibito inlcr vendentes et ementes qusedam pro vili
causa parva sedilio, primumper secrelarios regis iu
' regnuin invasit, calamitate ejusdem regni principi-
bus, miramur el salis dolemus, vestram non adesse Stiburbio; deinde clamor ingens lollilur, forenscs
conveniunt
prsjsentiam, cum in hoc negoiio nemo posset nobis campanse pnlsanlur, coucurrunt cives,
unt-
magis esse necessarius. Unde personam vestram regis milites, universi ad pugnain feslinatil,
nul!a_deberelis occasione sublrahere, quoniam eo_ versi causam ptignaeignoranl, uruis illud, altcr aliud
PATROL. CLXXiil.
 1555 S. OTTONIS BAMBERGENSISEPISCOPI i336
opinatur; rex ipse necem sibi intenlari suspicalur. A I rum, sanclimonialium dcspolialaecongregaliones in
Yidens ergo milites et ministeriales ecclesise coram dispersione sunt; inclusaequoque mulieres misera-
matrice ecclesia stantes armatos, existimat eos ex biliter ejectse sunt; viri ac feminae impudenles
eonsilio contra ipsum congregatos, qui, quod vere denudalae sunt; parvuli eorum partim oceisi sunt,
dicimus in Domino, ex nulla conspiralione contra parlim captivi abducti sunl. Nam quod ex intimis
regem facta conveneranl, sed1Tpropter tumultum praecordiorum dicimus suspiriis, rex Chiistianus
populi inconsulte subito concurrerant, nescienlcs induxit super Ecclesiam Christi inimicos Cliristi,
qtiid facerent, cum et ipsi se in manum regis ex homines inhumanos et paganos , Bohemos videli-
aliquorum machinatione traditos nullalenus dubita- cet ac Slavos, qui vulgaliier Yaluwen dicuntur,
renl. Ego interim indignus, ac soio noinine episco- qui persecutores Christi et Ecclesiae esse ac fuisse
pus, oblitus annorum meortun et seneclulis, imme- semper manifeste ab omnibus cognoscunlur. Nox
inor vitse et mortis,suspensus inter brachia duorum ipsam litem diremit, sed tota nocle regis exercilus
solummodo ciericorum meorum, caeteris fugam ca- matricem ecclesiam ex omni parte obsidione cir-
pientibus, misi me in turbam inlra utramque aciem cumdedit, qua ln nocle ego ipse de meo expulsus
uon . clypeo proteclus, aut galea, sed sacris lamen hospilio, omnibusque meis nudatus, et in ipsius
veslibus indutus et signo crucis armalus; crucifixiun R 1 plalea civitalis nostrae deserliis ac solus tam diu
enim in meuioriam passionis Dominicseanie pectus flcns jacui, donec a domino N. Magdeburgensium
nostruin portavimus propriis manibus, speranles, archiepiscopo in hospilium ejus, tanquam hospes et
ut Christianos, crucis Christi inemores, ut oportuii, peregrinus per misericordiam Dei colleclus fui.
ab injuria mulua et csede fraterna compesceremus. Mane autem faclo, quoscunqueel quotquot voluit
Hlico irruebant in nos et in noslros rex et sui in de ohsessa ecclesia rex abslraxit, et, ul laceamus
dic Dominica v Kal. Seplembris, e11facta esl caedes de caeleris, ipsos et vulneratos |et omnino despera-
sacrilega clericorum et laicorum prope januas ma- tos in vinculis secuiu abduxit. Eadem "vero die
tricis ecclesiae inlus et extra, ab hora diei vi, usque cttstra metatus est in campo juxta civitatem, re^
ad vesperam, plerisque occisis, plerisque vulneratis, '. gressusque terlia die cum armalis in urbem, muni-
plerisque caplivalis , plerisque uigatis, plerisque tiones omnes diruit urbis et confregil, omnibtisque
spoliatis. Ego vero per signum crucis sospes evasi, prseda el incendio consumpiis, quario destruciionis
-repens manibus ac pedibus inler hostes et pericula, noslraeet sexto adventussui dielaelusabiit.Arcbiepi-
inter enses etsagitlas, et jacula quaeundique circurn- scopi quidem et episcopi et abbales, qui aderanl, satis
yolabant canos capitismei el collum, et latera, et ac salis regiam niajestatem praemonuerant, qualenus
dorsum meum et meorum, qui me non modo por- regio more victis saltem parceret, el imitando Re-
tabant, sed per brachia et crura trahebant, inferen- gem regum justos cum impiis non perderel. Sed ira-
tes me per aliud quoddam oslium , cum maxima cundia regalis potentiae non prius riiiligaia est, do-
difflcultale super allum murum ante summum al- nec omnis civitas nostra, sine judicio , sine juslilia
lare in ipsum scunarium. lbi ego fusis non inodo fuuditus deslructa et inrecuperabililer adnihilata
precibus, sed fletibus, jacui miserabiliter in san- esl. Propterea nos etim universo clero el populo
guine vulneratorum, exspectans proprii sanguinis civitalis nostrae precaniur per Chrisium et in Chrislo
effusionem et desideraus mortem. Interea extra por- miseiicordiam veiierandam paterriilalis vestrae, ut
tam civitatis inter forenses et regis mililes regnabat doloribus nostris clementer condolealis, et lamen-
similiter caedes hominum ac pecorum, funesta tabilem Ecclesiae nostrae ruinam consilio et auxilio
prsedia, funeslum incendium, sanctuaria profanata infatigabililer fulcientes, murum inexpugnabilem pro
sunt; ecclesiae plures conibustae sunt, plures ef-- . domo Israel nos ponere soliio more vesiro sal-
fractae et depraedatsesunl; clericorum, monacbo- agatis.

'
I SERMO

Quem habuit S. Otto ad primilivam suam eeclesiam anno 1124. fundatam, fiabitus PirissaB
in Pomerania, cum ab ea prima vice Bambergam rediret (173).

Fralres, aemulor vos Dei semulatione (II Gor. xi),; D didislis, et Christiani faeti eslis, una in Domino Ec-
vos enim omnes, qui in praeseiitiarum ad me au- clesia eslis desponsali per fidem Domino meo Jesu
dienduni convenistis, et me docenle, Christo cre- Christo; una, inquam, vos omnes Ecclesia eslis, '

(175)Hiinc sermonemS.Ouonisadnascentemsiiam 620, post inchoalam primam conversionem circa

inPomerauia Ecclcsiam habilum ponil Andreas Bio- 1124-1125; sed quo auno pracise sit habilus nil in-
graphus, editusa Grcisero lomo X uovaeedilionis pag. terest; hoc interest ut Catholici sciant quam fideni.
 4557 SERMO AD POMERANOS. 1558
una el unica sponsa Domini mei Jesu Cbrisli, quiai A sit Ecclesia, suosque defectus relicere. Videte
universali Ecclesise per fidem incorporati eslis. ergo et lenele; et ut sciatis, diligenter enume-.
Sed quia ego per ejus gratiam hujns veslrae despon- rate quae tradidimus vobis discedentes a vobis.
sationis auclor esse videor, nam ego etuni viro de- Priinum ergo sacraroentum est, quo jam imbuli
spondi vos : < Virginem caslam exhibere Christo (I eslis,'sacrosanctus baplismus. Hoc sacramentum.fra-
€or. vu). >Hinc esl, quod mmulor vos, non tamen tres mei, abhinc et semper tenere et venerari debe-
qualibet, sed mmutatione Dei. Nam et mala semula- lis, et parvulis opportuiio tempore, scilicet in SaD-
tio esse potesl, juxia illud Apostoli: Sunt quidam, bato sancto Paschaeel Peulecosles, per manus sa-
qui ccmutanturvos non bene [Gal. IV): aemulari au- cerdotum, tradere debetis, certissime scientes, quod
. iem est, velle indignari, licel pro imitari nonnun- quicunque sine illo de hac vila migraverit, el regno,
quam positum invenialur, ut est: mmulamini cha- Dei carehit, et insuper maledicti originalis pcenas
Ynmaia meliora (I Cor. xu). Volo autem vobis in- luet aelernas. ,
dignari, et paratus vobis^ indignari, quod pridem Secundum sacramentum est confirmatio, id est
dixi, cemulorvos. Quia sine tristilia et indignalione nnclio chrismatis in fronte. Hocsacramentum victun
ferre non possum nec poiero, si, quod absit, ad in- ris est necessarium, videlicet, ut Spiritus sancli
juriam Dominimei Jesu, cui per lidem vos despondi, fj J corroboratione munianlur, si armentur oontra
cuin diis alienis vos denuo conlaminare voluerilis. oniiiss tentationes ot nequitias vilae pugnalurL Noii
Hoc enim est fornicalionis genus, quod maxime se- autem usque in senectam differendum est, ul quidam
parat a Deo. pulant, sed in ipsius adolescenliae fervore percir
.. Fratres, Inlendite, ecce : Omnesin Chritto bapti- piendum, quia illa setas magis obnoxia est tentatio-
xati eslis, et omnes Chrislum induislis (Galat. m); nibus.
originaiium et actualium peccatorum indulgentiam . Terlium sacramentum est unctio infirmorum,quod
accepistis ab ipso, mundi estis et sancti, non per jdeo morituris necessarium est, quia in illa unctione
nos sed per eum mundati, el sanctificali, quia ipse per virtutem Spiritus sancti remissio datur pecca-
sanguine suo lavit peccala mundi. Nolile ergo ile- torum, et ipse., qui morilurus est, contra spirituales
rum inquinare vos cultura idolorum. Nam haec est nequitias, id esl contra malignos spiritus, in exitu
immundilia, qua omnino Deus offenditur el penilus vitae animabus insidianles eadem Spirilus sancti
separat a Deo. Nolite vos proslituere corruptoribus virtute pugnaturus armatur. Hoc omni Christiano
et-immundis spirilibus : soli Deo creatori veslro, in agone mortis ardenlissime desiderandum -et de-
nulli aulem creaturse divinum exbibete honorern : votissimepercipieiidum est, utpote remediuin animse
ne indignatio ejus et furor veniat super vos: sed C ' cenissimum.
magis in fide.spe el charilate proficile, ut benedictio Quartum sacramenlum est corpus el sanguis Do-
ejus veniat super vos el super filios vestros, et ut mini. Hoc sacramentum victuris et moriiuris est
ei credcntes, el fidem operibus exornantes vitam necessarium, siye vivimus sive morimur, hoc viatico
habealis in nomine ipsius, qui de lenebris vocavil vos seinper est uteudum. Est enim cibus auimae verus,
inadmirabile lumen suum (Joan. v; 1 Pelr. n). Cerli vitam in se hahens aeiernam; Unde frequenler missae
enim esse, et nullatenus dubitare debelis, quia, si celebrandae sunt, et vos ad easdem devote convenire
hanc, in qua hodie positi eslis, innocenliam et san- debetis, ut saepius huic viatico communicelis. Quod
clificalionem,ipsius adjutorio servare usque in fincm si non-polestis, quia carnales eslis, huic tam san-
vitse studuerilis, non solum mortem evadetis aeter- c clissimae rei per vos ad omnes missas participari,
nam, sed etiam gaudium regni coeleslis possidebitis saltem per medialorem veslrum, scilicelsacerdotem,
in aeiernum. qui pro vobis communical, fideliter, reverenter et
Sed quia vila praesens sine peccatis duci non po- devotemissas audiendocommunicate. Oporleltamen
lesl: lucla enim et tenlalio est vita hominis super ler- et vos ipsos ler vel quater in anno, si amplius (ieri
ratn (Job vu), discessurus a vobis, trado vobis quae , 'non potest et confessionem facere, alque ipsi sacra-
tradita sunt nobis a Domino, arrham fidei sanclae menlo communicare.
itiler vos el Deum, seplem videlicet sacramenta Ec- Quintum sacramentum est per pcenitentia.m re-
clesise, quasi septem sanctificativa dona sancli Spi- concilialio lapsorum, id est ipsorum, qui post ba-
riuis, quibus utendo in laboribus et cerlamine plismum propler graviores culpas ab Ecclesia pfo-
huj'us vit33 non deficei'e sed prolicere veslra pos- jecti, satisfactione pcenilentiae ilerum ei refor-

praedicaverit Otlo in Pomeraniahi invilalus a duce, Danielis Crameri in dem grossen DomerschenKir-
el missus a papa Calixlo II praedicaveril neophytis c/ien-Chronico a Gretsero pro merito castigala ac
Pomeranis, nempe Catliolicam prorsus.qualeiii hoc cqnfu.lata lomo X novae editionis, qui ausus, est
sseculoxvni, Catholici proftienmr. Uspergensis prse- scribere a S. Ottone non fuisse Cbrislnm Pomeranis
ter haec dogmala a S. Oiione annuiiiiata, narrat prxdicatum, scd papislicas superstiliones : tum
leges diseiplinseet inornin noslris conformes, prae- aliorum acaiholicoruin, qui non cessanl etiam hoc
scripias neophvtis, desiimplas ex disciplina.Germa- saeculo eleganti scurrilibtis calumiiiis ssinctissimi
nica»Ecelesise.Seeundo.ltleoliaucdocirinain habitam aposloli vitam et prsBilicationenilacerare, non obstan-
in Ponierania apud coiivenuim neophyloriim, sive liints clarissimis cosevorum testimoniis a Grelsero
Pirissse, sive Damini, sive Uzedomi ascripsi, ut ,ct Bollandislis ad diem II Julii colleclis. '
pateat orbi honoraio impudentia et calunuiia luiri
 15S9'""' APPENDIX AD S'. OTTONEM. 1509
mariliir', et hoc sacramenlum quasi maiagma et A Dei enim est et roarem procreare et feminani.
. recuperatio est cadenliutri in pugna et vulnerato- Septimum itaque sacramentum esl ordinalio sive
'
rum. , consecratio clericorum, quod et ipsum paniculare
'-" Sextum sacramentura esl conjugium, id est cqpula est et non gcnerale,' quia non omni liominl neees»
mairimonialis.Quinque autem sacramenlasnperiora sarium; quamvis enim omnes hoiniiies indigeant
quasi generalia sunt, et omni Chrisliano necessaria. clericis, non tamen esl necessariuin omnes homines
Istud auiem quasi parliculare est, quiauon omnibus lieri clericos. Ad ipsum tameii sacramenium, qui
necessarium est, sed eis lanlum,qiii secontinere moribusel seieniia magisidonei sunl, invilandi sunt
nonpossunt. Et sicut ad superiora sacramenla potius qtiam trahendi. Unde adborlor vos et in-
omnes homines trahendi sunt.et invitandi, iia vito, quia cogere non debeo, ul de liberis veslris ad
nullus ad hoc trabendus' vel inviitandus est, nisi, clericatum tradalis liberalibus sludiis pritis dili-
qui, ut dictum esl, se non conlinent, sed vaga et genter instructos,ut ipsi per vos, sicut aliae genles rie
illicito concubilu sese polluunt et commaculant. His lingua vestra latinitatis conscios possilis habere cle-
enim suadendunr est ut infii'mitati suae honestiori ricosel sacerdotes.
subveniant-remedio. Vos autem, qui usqtie ad haec - Isla igittir septem sacramenta, qna; iierum veslrl
lempora hon Chrisliani sed pagani fuislis, sacra- B causa enumerare libet. id esl baptismum, eonfinna-
menlum conjngii non habuislis : quia fidem uni thoro tionem, infirmorum unciioiiem,dicharistiam, lapso-
non servastis, qui voluislis, plures habuistis uxores, rum reconeiliationem, conjugium el ordines per nos
quod deinceps vobis non licebit: sed unus vir uriam humiles suos paranymphos cceiestissponsus in arrham
lantunihabere debet uxorem, et una unum, quod veraedileclionis vobisj Ecclesiaeac sponsse suae trans-
amplius est, a malo est. Si quis ergo in-vobis est mittere dignaius est. Quapropler omni honore ac
quipltires habuerat'uxoresante baptismum, nune reverentia eadem sacramenla servate, diligite etve-
unam de illis,"quae sibi magis placel, eligat, dimis- neramini; docete ea filios vestros, ut memoriler
sisque aliis, hanc solam habeat ritii Chrisiiano. Et leneant, et diligenler observent in omnes genera-
parlus, inquit, femineos audio, quia vos, o mulieres, tiones. Ecce babetis ecclesiam, habeiis sacerdolem,
necare consuevistis : quod quantum abominalionis dehisbmnibus, eJl quaecunque sunl necessaria vobis,
habeat, exprimi sermone non potest. Yidete, si boc abundaiiiius vos instruere scientem. Ipsum ergo,
yel bruta animalia faciant felibus suls. Parricidium sicut me audielis, honorantes et amantes. euin,
hoc non fiat modo in vobis, quia sine gravissima et qusecunque vobis dixerit, facientes. Et nune
pcenitenlia dimitti non potest: sive igilur sil mascu- ego vado, iterum cito reversurus ad vos. Yalele in
lus, sive femina, diligenter nutrite partns veslros. G Domino.

. . APPENBIX;

•
, i..

CONVENTUS SEU CONCILIUM IN UZEDOM

| CIVITATE POMERANI.E,

Sub duce Yralizlao et S. Oltone episcopo Bambergensi, apostolo, Pomeranortim a papa misso, (174)
anno Christi 1127, Hon.orii II papae anno iv, Lotharii II regis m. — In eo std fidem conversi principes
PonieranisB el populus baplizantuf.per S. Oltonem.
(HARTZHEIM, Concilia Germanim. tom. III, p. 501.)

In hac civitate Uznoym, quia prbpe fuit festum D civitalem in festo Penlecosles conventum indixit,
adventus Spiritus sancti dux lerrae Yratizlaus loto eausam simul Chrisli mandans, Evangelium et Evaii-
eofde Christianus inslinclu Ollonis episcopi baroni- gelistam iterum advenisse Oltonem episeopum. Ila-
bus .ac capilaneis lotius provinciae ae profectis in que die statuto congregalis omuibus adduclo in me-
'
(17i)Primussecessussancli Ottonis.Bambergensis Pomeraniam anno 1127, certe non postll28, snb
episcopi, in Pomeraniam, annuenleCalixloII. papa, - Honorio II Bambei'gam reversus; obiit 1157, 50 Ju-
fuil anno 1124, die 24 Aprilis; rediit Bambergam lii. Synodus haechabita fuil post secundum iler circa
1I&5, 29 Marlii. Sectiiida profeciio Bamberga in 1128. Haecex Actis Ss Antwerp. ad diem 2 Julii.
 '
mi SERMO IN EXSEQUISSS. OTTONIS. io62
tlium episcopo dux ail : t En ad quod venistis. en A , casione ipsius temporis de advenlu Spiritus sancti,
< coram est nuntius Altissimi, pacem fert non arma, de remissione peccatoruni, de variis charismatumt
< neque vestra sibi sed vosmetipsos Deo Iucrari donis, debonilateet clemenlia divina, sermone mi-
< quscrit. Attendite, oro, anle hoc quadriennium in rabili prsesul ecs alloquens, evangelizavil eis Jesum,-
< superioribus hujus lerrae parlibus docens,me leste, et quosdam quidem jam dudum Chrislianos', sed er-
< nostis quoque et ipsi, omnia replevit Evangelio. rore paganismi denuo inquinatos praesenti sennone
< Et tunc quidem has paries visitare volebat, sed ad compunctionem et validam cordis constfuctionem-
< Deo prosperanle negotia sua, lolo anno illo san- emollitos, cum magno fructu aspicientium per ma-.
< ctis operibus illic tenebatur occ.upalus, emensoque nus impositionem Ecclesiae reconciliavil; alios au-
« anno atl sua reverti, sttae sedis rationibus cogeba- tem certalim se offerenles calechizatos ac pro tem-
« tiir, nec ad vos venire praevaluil, sed quaeso, una pore instructos baptizavit, et tolam illam hebdoma-
< mecum et Iiujus et illius vise causas diligenler dam doctrinae sacrisque operibus inslabat, gaudio
« adveriite. > Longa deinde ad suos oralione habita ingenti adeo, ut vere Spiritus sancti praesentiam
Sefredus subdit. illic -adesse certissime constaret. Itaque conciiium
Adfuit Spiriius sancli gralia el sermonem ducis . hoc non antea solulum-est quam principes ipsi et
omiiium cordibus, altius quam dici queat implanta- B omnes qui cum eis advenerant, baplismali sacra-
vit, omnesque pari voto, pari consensu faciendum menta percepissent (175).
respondent, quidquid episcopus suaderet. lgitur oc-
(175) Ex Sefredo coaevoin Yita S. Otlonis Iib. m, cunda Julii, pag. 407, apud Hagiographos Antwer-
c«p. 1, n. 124. Apud Canisium Lection. antiquar. pienses. Rursum apud- Grelseruni lomo YI novae
|. III. Sed plenior et accuratior exstat eadem die se- edilioriis, pag. 645.

SERMO IN EXSEQUIIS SANCTI OTTONIS

Habitus ab Embricone episcopo Wireeburgensi.

(Episcopatus Bamoergensis, cod. _prob. p. 89, ex lom. 1 JiuVBolland., p. £23.)

Ecquid fiet, quid eril consilii ? Morlua est Marlha. C sneverunt. Doleo, ut verum fatear, vicem meimet-
Ecce ubi jacet. Quis ergo venientem Dominum Je- ipsius, ac ut ita dicam, miseret me mei meritoque'
sum in hoc-castello amodo suscipiet? Equidem de- liicerore conlurbor; multum enim praesidii, multum
funcla est, defuncta est Martba, qbse illum suscipere solaniinis in hoc amico perdidi : hic enim commo-
consueverat. Defuncta est bospila Domini Jesu, quae dus, societale opportunus magnum mihi fuil prsesi-
venienti hospiiium praebebat, sed et ponebat men- dium. Cum hoc fiducialiler ac tute omnes curas
sam. meas, omnia negotia mea seu consilia peniliora com-
Pariter benigne ac Iiberaliter ministratum est ab municare solebam. Hic riiihi, ut breviler dicam, in
eo (Otlone), nisi quod non solum minislravil Christo, omnibus opportnnilatibus meis magriiis fuitsuble-
sed minisler el hospes ac susceptor fuit Chrisliano- vator.
rum. Ecquis stabit in loco ejus, quis vicem ministerii De me cerle dico; nam mei nominis ordo univer-
hujus implebit? Quis, rogo, agelquseisle agere con- sus, videlicet ordo pontificalis, hoc adempto compare
suevit? Omnibus gradibus, omnibus ordinibus, om- merilo Iugebil. Hic nobis gemma , hic decus, hie
nibus personis Eeclesise valde utilis fuit. Ecce de- splendor fuit; conventus quippe nostros in conciliis
fuuclus, ul vere dicam, servus servorum Dei. Quid sicul aureis virlutum suarum radiis collustrahat.
jfacieiis, monachi? quid facietis clerici? quid facietis, In hoc, ul ita dicam, quasi in veteri libro quomodo
pauperes et mendici? Quis vobis restituet matrem nobis vivendum vel quid agei.dum esset conspicie-
vestram?Ubi amodo illa materna ubera, ubi mater- banius, sancta enim exempla, sanclseactiones magis
nos affeclus quseretis? Sed quaerere ubi potestis, erudiunt quain verba. Sed doctrina hsec,o dolor! rara
vobis denunlio, nusquam invenietis. Sui temporis est in hbminibus; quoiquot sumus, eloquio magis
«nim saecula, confitenter dico, huuc solum, hunc qtiam exemplo proximos aedificare studemus : sed
unum tanlaemisericordiae virum babuerunt. Ul enim ille el elqquio et exemplo dixit et fecit. Talem Mar-
de aliis virtutibus ejus laceam, quse plurimse fuerunt tham de medio nostri ablalam sequa menle quis
et clarae, in misericordia et misericordiae operihus ferat? Sed vado ad altiores,
tanlus efat, utnullum.penitus exomnibus mihi nolis Hujus cerle inleritum.o Romane pontifeX, caput
ei possim adaequare. sacrosanclas Ecclesise senties, et m regnator orbis,
Sed quid dicam? Doleo, dico iterumi doleo vicem rex Alemanniaeimperator Romanorum Auguste, ca-.
illorum qui in sinum hunc misericordiae fugere con- sum ponlificis hujus expericris. Ambo permaxinii
1565 '
APPENDIX AD S. OTTONEM. - 1564
Tiiagna clade mulelali estis, magnus enim Ahod ille A i tam trajecil? Quidquid personarum, quidquid rerom
anibidexteryobis occubuit. Occubuit ille qui utraque vel operum sseculo auferre potuit, Deo aplavit pie-
manupro dextera utebatur, Israeliticaegentis duclor latis ac misericordise obtenlu. Quid multa? Miseri-
egregius : oecubuit, inquam, qui potens erat et in- cordia ejus super omnia opera ejus, misericordia
dustrius, et prona voluntate reddere quse sunt Cae- Dei ante oculos ejus semper fuit.
saris Csesari, et Deo quae sunl Dei. iNon libi, o im- Orate ergo, fratres. dileclissimi, orate atientiiis,
perialis majeslas! non tibi cito consurget alia ut et.ipse bodie misericordiam consequatur. Oraie,
columna, cui lam fiducialiier inniti queas. Hic te ut illa beatissima anima quam credidii, quam spe-
quidem non solum divitiis et pritdentia saeculari, sed ravil, quam dilexii, reipsa Dei misericordiam bodie
iquod utroque majus esl, sanctitale suffulsit. Sancii- percipial. Equidem non surdis auribus illud evange-
late,inquam,etvirtultimmerilisimp'eiaiorempariier licum accepit :.< Beati misericordes, quoniam ipsi
et imperium sublevavit, jusliiia eriim et sanciilas misericordiam consequenlur;» et: < Estote miseri-
in dextera ejus. Non parva res acta esl, non parva cordes sicut et Paler vester misericors est. > Nullus
haec hiutalio in Ecclesia Dei; non ergo leviter ferenda aulem misericors esse potest, qui non el humilis fuit,
talis viri mors. Ubi amodo tale ingenium, talem pru- omnis ergo misericors et humilis est.-.unde bene
tentiam, talem bonitatem invenicmus? ] inferre possumus, qiiod veram et coram Deo pro-
B
Sed redeamus ad monachos, redeamus ad popu- batam habuit humilitalem spiritus ejus, qui lantse
Jum spiritualero, detrimenta illorum lamenla nobis misericordiaa exslilit. Inlerventu ergo beatae Dei
faciunt. Quid fiet de illis? quid liet de monachis et Genilricis Marise,cui semper devotus fuit, interventu
pauperibus, qui ad bas manus spectare consueve- beali Michaeiis archangeli, cujus ecclesiserepafator
rant? Lugelis, video, etflelis Ottonem nostrum, et 1el subiimalor hodie, conspicitur, qtiem palronum et
certe non immerito; vobis enim ille occubuit, vobis servatorem el corpori el animae suae delegit; inter-
ablatus est. Vos nempe, o monachij! specialiter po- ventuque omnium beatorum spirituum spiritus ejus
pulus pascuse ejus et oves manus ejus. Hic profecto divinam misericordiam consequatur : ipsorum , in-
erat,qui de aburidanlia divitum hujus mundi vestram quam, atque oinnium sanclorum stiorum meriiis, si
supplere sollieitus fuit inopiam. uspiam, sicut esl humanse fragilitaiis, tanla ejus
Hic magno auctoritatisexemplo'gloriari solebat; opera, tanlae ipsius miserationes et benefacta, hu-
dicens: < Spolians jEgyptios ditavi Hebraeos. i Nam; mana laude vel humanae laudis inlentiohe titillala
revera sancte ac religiose multa soecularibus extor- sunt vel maculata; nihil enim satis purum coram
sit, quibus penuriam sublevaretspiriiualium. Sancta summo judice; rogale, quajso, rogale attenlius; ore-
et religiosa fraude, ut ila dicam, divites circumve- r mus omnes pariter ut hoc abolere, hoc lollere digne-
niebat, ut eleemosynas facerent, Iquandoque non lur ipse qui tollit peccata mundi, Agnus Dei Domi-
cogitalas; argumentosus enirii erat Snlucris divinis, nus nosler Jesus Christus, qui cum Palre et Spirituv
rara et manus Domini cum eo erat. 0 quam multos saiicio vivit el regrjat Deus iu saecula sseculorum.
divites cum suis omnibus divltiis ad spiritualem vi-

ANNALES BABENBERGENSES, ENSBORFENSES,

AUGUSTANI MINORES.
" *;
Monumenta Germanim historica, Script. tom. X,'p. i:)
(PERTZ^,

Heimo presbyter, ccenobii Sancti Michaelis Babenbergensismonachus (175*), vir scriptis inler mquales c/a«
rus el Qllani ephcopo ul dicunl charus, a Bernhardo episcopo primo Pomeranorum apostolo edoclus, anno
1155 chronographiam edidit, qua computationem temporum inde ab inilio mundi ad snam vsque cetqlemeinen*
darel. Rebus sexlcewtaiis regerendis cyctos paschules adliibuit, quibus nolitias ad sua usque lempora ex Ber-
noldo prmcipue el annatibus Wivzeburgensibus excerpla ascrip&it.Cyclos ipsos usque ad an. 1595 produxit^
Qua de re ita falur: i Denique a passione Domini usqiie in anmim Domini 1155, qui est decimus regui
< Lotharii 111,transierunl lunares cicli 59 et 15 anni, cicli solares 40 ct 1G anni, cicli magni pascales duo

(175*)Ipse Btircardum mouachum Sancti Michahe- D p. 465 canonicum Sancticonsentiie

Jacobi extra muros civita-
lis, cui librum inscripsit, fralrem et| copresbyternm lis fuisse scribit. Cui. videtnr eaialogun,
vocat.. AndreasLang, abbas ipsius coenobij, in.vitis. Jibrormn ab Hermanno abbale, qiii a. 1125-1147 se-
sanclorum ordinis sancli Benedicli iiuer codices bi- dit, bibliothecae Sancli Michaelis illalorum; recen-
Lliothecae regiae Bambergensis n. 57 Heimonem mo setur enim loco S5°Heimonis presbyteri in ecclesia
nasierio ipsi vindicat (Jack Beschreibung der Hand- S. Jacobi extra muros Bambergse, consideralio an»
schriften, etc. T. I, p; 10; t.H, p. xin), in chronico norum .saeculi.et Cbrjsti Jesu scripla a. 1155. Vid.
tamen ccenobii sui cod.n. 58 (Jack J. c. p. 11; II, Jack und Helier Beitrage zur Literaturgeschichle.a.
p. xui) et in Vita Oltonis' episcopi anud Ludewig 1825, p. i, pag. xxix.
 §ir> ANNALES BABENBERGENSES,ETC. I3S5
« et 72 anni, cicli intlictionum a nativitate Chrisli 77 el anni 15. Cae.ierumultra hunc annum adjeci 460
J annos adhuc forte futuros ad completionem lertii magni cicli pascalis, in quibus successurae posterilali
« stalum fuiuroriim lemporum discere el assignare relinquo; suppliciter rogans omnes ista lecluros, ut
€ mei peccatoris humilisque presbiteri Heiinonis, qui haec qualiacunque non ad novitatis ostentationem,
< sed ad veniaiis investigalionem el juniorum excilationem elaboravi, dignentur apud Doiuinum Jesura
< Cluislum in-bono reminisci. >
In ftne cycli addil:
< Sic finilur tertius magnus paschalis ciclus a passione Domini. Post ejus complelionem, si cui forie
t lunc placuerit, superaddat illi, quanltim sibi collibuerit. — Et lu, frater dileclissime Burcarde, ne ces-.
« ses orare pro me, ut ereptus de lacu miseriae et de lulo fecis mundanae, hujus regni et societatis sanclo-
< rum particeps fieri merear. .. ,
< Omne tulil punctum qui miscuit utile dulci. i
. Liber, defuncto post quadriennium Heimone, bibliothecceSancti Michaelis illatus, ibigue.per quadraginta
circiter annos adnolaiionibus hisloricis auclus est, sed hodie latet. Exstant tamen alii duo codices, quorum
1) Aller ex Babenbergensi circa annum 1180 deseriplus, in monaslerio a sanclo Oltone Babenbergeusi epi-
scopo condilo (176) Ensdorfensi, ad Vitsam fiuvium prope Ambergam silo, per tria saltem smcula servaluts
notisque historicis auctus esl, deinde in Maurimonaslerium prope Tabernas translalus, hodie in bibliotheca
universitalis Argentoratensis servalur, ubi eum an. 1841 evolvi.
2) Atler regius Monacensis inler Lalinos in folio majore numero 2 signatus , anle aliquol smcula ex kugu-
clensi ecclesia bibliothecceeleclorali Bawaricmillalus esse videtur; siquidem conlinuationem Heimonis Augu-
ttanam quam infra ediluri sumus, prmtereaque annales Auguslanos tomo scriplorum terlio primum in lucem
prolatos exhibel.Evolvi eum an. 1855. Quibus ila usus sum, ul ex chronographia Heimonis usque ad exitum
smculiundecimi pa-.tcistanlum notilih propositis, reliquas usquead an. 1155 omncs, lum annales Babenber-
-genses el Ensdorfenses, ullimo^vero loco Auguslanos sislerem, quibus ad reliquos Suevim annales transitus
paralur.
EX CHRONOGRAPHIA HEIMONIS.^
I. — EX .CODICE ENSDORFENSI. B 1119. Gelasius secundus sedilanno uno.
1008.1 Episcopium Babenberg a rege Heinrico 1120. Calistus secundus papa sedit annis 5.
secundo s conslituitur, Eberhardus ibi primus epi- 11218. ["Monasleriura nostrum hic in.Enstorf ce-
scopus preftcitur [cf. Ann. Witzburg.]. pil edificari.]
1012. Domus sancti Peiri et sancti Georgii Ba- 1124 9. [Tlic dedicatum est a venerabili Ottone
. benberg dedicatur. Babenbei'gensi episeopo fundatore.] — [Walkunus,
1040. Eberhardus primus episcopus Babenberg . de ctausiro sancti Blasii monachus, primus huic loco
obiil. preficitur vir bone vite abbas smc.XIII. ex.] J
1096 s. Facta * esl expedlcio conlra " Sarracenos H25. Honorius II. papa 164us sedit annis 5. •
sub duce0 Gotfrido de Loven. Heinricus V imperator obiit 9 Kal. Junii. Cui
1098. Capla T est Jerusalem. successil circa Kalendas Septembris Lotharius ler-
1100. [Hoc anno ordo sancli Bernhardi sumpsit cius, dux Saxonise.
inicium manu smc. XI V.\ 1150. Petrus filius Leonis, el Gregorius diaconus
Paschalis secundus papa 161u" sedit annis 19. Saricli Angeli, pro papatu conlendere ceperunl.
Hic pium Ollonem consecravil 4. Idus Maii in sancla 1155. Eciypsis solis facta est 4. Non. Augusli
die pentecostesj et pallium ei cum aliis privilegiis g luna 16.-
dbdit. 1155. Hoc anno ista collectio etdigestio cycloruna.
1106. Heinricus quartus imperator obiit. Cui suc- ab initio mundi usque buc facta est.
cessit fiiitis ejus Heinricus quiulus, et regnavilpost II. — EX CODICEAUGUSTANO.
eum annis 20. 1006 10. Episcopium Babenberg a rege Heinrico
* Hic
subjicere juvat duas notas hisloricas ex eodem codice fol. 89 depromtas , alque smculo XII
conscriptas : Counradus subdiaconus vir jocundus et amabilis, miro quodam et incomparabili
ingeuio prseditus, gravi languore paralysis per aliquod lempus in membris dehilitatus, et cirea
finem a catholicis viris aecclesiaereconciliaius, praesentis vitae cursum in senectute bona 1122°
3 Kal. Februar. consummavit, pro cujus animae remedio fideles quique humanse fragilitalis
membres assiduas preces effuhdite coram Doinino.
Engilger Auguslensis secclesisecanonicus in Lateranensi secclesia presbyler ordinalus, utpoie
rere catholicus , propter instanlem persecutionem Conslantiam sese contulit, ubi secclesise
membra sub Uodaliico antislite calbolicae fidei fideli defensore magis videbantur luta- et heu
1121 °. 4 Non. Julii ex hujus viiae peregrinatione in vera confessione vilam finivit.
VkRlM LECTIONES. .
4 satuto X. notavi e. g. 915. Laudo papa 125us sedil menses 5 et posl eum Leo YI sedil menses 2.
Deinde Johaunes, X. sedit annosl4 menses 2.—920 Heinricus primtis regnavil a. 17. a cnndo supplevi.
8 trrore duclus hac anno 1092 adscripsit, cujus ad latus annus mundi VCXYl habelur. 4 Fa supplevi.
5 conl s notceannorum 1121, 1124, asteriscounoinsignes, inlerpo-
supplevi. c du supplevi. "'c:\tupplevi.
latori smculi XII. Ensdorfensi debentur. 8 aul 1125 (?) i0 Ex anlerioribus Boehmerusnosier quocum hmc
Monachii exscripsi ista notavit: 955. Ungari juxla Augustam Alenianniae urbein immensa cede necanlur.
—1001. Heinricus secundus reguavil aunos 25, menses 5.
> . , NOTiE.
(176) Otionis chartam a. 1139 vide in Ussenriann episcopalus Bambergensis cod. prob. p. 87 —-Andreas"
Lang Vila Otlonis lib. i, c. 29, p- 423.
 1561 APPENDIX AD S. OTTONESI. 1568
consiittiitur, et Eberhardus ibi primus episcopus A cessit filius ejus Heinricus quinttis, et regnavit post
praeficitur. eum annis 20. -
1012. Domus sancti Pelri et sancti Georgii Ba- 1108. Heinricus rex adlmc puer, Italiam indeque
binbergdedicatur.- Romam cum maximo«xercilu inlrans, Paschalera
1024. Heinricus secundus imperalor obiit 2. Idus papam qttia inique potestati suae restitit, capiivatum
Julii, cui successit Kounradus 7. Idus Septembris, vinculis injecit; dimissus aulem, investiluras epi-
et regnavit annos fere 15. scopaluum eundem regem primus resignare coegit.
1039. Cliunigunt imperatrix uxor Heinrici secundi 1117. Terremotus magnus ubique lerrarum, se-
obiit 5. Nonas Marcii. Eodem anno Chounradus im- mel in die, semel in nocle est factus.*
perator obiil 2. Nonas Junii, cui successit filius 1126. Heinricus quintus imperator 8. Kal.' Junii
ejus Heinriftis tercius, et regnavit annos 17. obiit, cui successil circa Kal. Seplembris Lotharius
1056. Heinricus tercius imperalor obiil 5. Nouas tcrcius geitere Saxo, et regnavil annis 11 ".
Octobris, et filius ejus Heinricus quartus regnavit 1151. Lotharius rex cum expedilione Ilaliain in-
annos 50. •
tral, et Augustam tolam in suburbio ferro el igne
1099. Hoc anno pnor expedilio Jerosolimilana vastat.
. facla est a Gofredo duco Phlandriae, muitisqtie 1155. Hermannus Augustensis episcopus obiit.
Francise et Teotonicae principibus, unde quidam : Waltherus eligiturll. Kalendas Aprilis. Eodem anno
Anno milleno cenleno sed minus uno tenebrae factaesunl 5. Nonas Augusti.
Jerusalem Franci capiunl virlute potenti. 1154. Wallherus in.Saligensiat episcopus ordina-
1105. Heiiiricus„rex, filius Heinrici quarii impe- tur 5. Idus Seplembris.
raloris, contra patrem armalur : ubique luctus et 1155. Hoc aimo ista collectio et digestio cicloraaj
pavor. ab initio mundi usque huc facla esl.
1106. Heinricus quarlus imperalor obiit, cui suc-

ANNALES BABENBERGENSES,

1157. Lotharius tercius imperator obiit 3. Non. 1155. Cunradus III. rex obiit 16. Kal. Martii.Fri-
Dec. [Waikunus abbas obiit, cui Dilwinus subrogatur dericus successit 4. Non. ejusdem.
scec.XIII. ex.] 1155.u **Ottopalalinus obiit [fundator hujus ce-
1158. Cunradus III. rex constituitur 6. Kal. nobii felicis recordalionis smc. XV.].
Marlii. - 1158.u **Victorel Alexander in apostolica sede
1159. Heimo, auclor islius operis, dbiit 2. Kal. " discordes erant.
Aug. 1170. Eberhardus decimus episeopus, vir mise-
1140. [1139] Otto octavus Babenbergensis seccle- ricordiae el pielatis, migravit ad Cbrisium Cui ipsa
siae pius episcopus, plenus operibus bonis et elemo- die Hermannus prsepositus unanimi tocius cleri et
sinis, celola gaudente terra ploranle supernam Je- populi electione substituitur.
rusalem ascendil 2. Kal. Jul. 'Helmricus abbas quartus hujus loci obiil. Boto
1142. Richenza imperalrix obiit. subrogatur.
1144. Eberhardas, piaememoriaepraeposiiusmajo- 1175 14. "Heilica palatina obiil [fundalxix hvjus
ris aecclesise,obiit. cenobii pie memorie et omni laude digna sme.XV.].
1146. Egilberlus nonus aepiseopus(176*),vir mise- 1177. Hermannus undeeimus episcopus obiit. Olto
ricordiae el pietalis, ad Christum migravit; cui ipsa regali prosapia ortus, majoris quoque aecclesiaeprse-
die dominus Eberhardtis, Sancti Jacobi praepositus, positus, subrosatur. Generalisjsynodus 514 episeo-
omni sapiencia, probilate et religione conspicuus, porum sub Alexandro papa agitur. Iri qua etiam
unanimi tocius cleri el populi electione substituilur; memoratus. Otto se suosque successores a domno
cujus primo anno, sanclus Heimicus ab Eugenio Q papa consecrari debere prserogalive, dominica Ju-
papa canonizatus esi. dica consecratus oblinuil ,5.
1147. Expeditio 1147°. [*Expeditio ad Jerusalem 1180. [Hoc anno mulalus est marchionalus Slyrie
sub rege Cunrado.] in ducalum. Eodem anno Otto de Scheyria fit dus
1149 13, ["Cunradus rex rcpalriavii.J Wawarie. smc. XV.]

VARLE LECTIONES.

11Secundamanu.: 12 el mensibus 3. cf. anp.. 1155. 12 c. g. errore quodam post Richenza imperalrjx
obiit scripta sunt. 13 nolmannorum 1147,1149, 1170, aslerisco uno insignes , inlerpolalori eidem Ensdor-
fensicui nolm annorum 1121 et 1124 debentur. u notce annorum 1155, 1158, 1175, 1184, eademsmcult
XII manu exdratcesunt. 15hucusque manus piimi scriptoris.
NOTJE.
(S76*)Bambergensis. . j
1369 ANNALES BABENBERGENSES,ETC. 557©

ANNALES ENSDORFENSES

1184? Otto dux Bawarieobiit 16. A 1246. Ipso anno dux Austrie in.die sancti Viti oc-
1189. Expedicio sub imperalore Friderico. cisus est.
1190. Fridericus imperator aquis suffocatus est. Hoc anno lanlgravius Tuoringie suscepit regnum
1196. ... Oct. obiit Fridericus palatinus piaeme- Romanorum, el a domno aposlolico et ab aliis princi-
morise. [... Babarus obiit scec.XV. filius fundaloris pibus spirilualibus sublimalusest in regem, et cruce
noslri smc.XV. ex.] sighatus est super omnes qui imperatori consenlie-
1197. Heinricus VI. imperalor obiit.. 4. Kal. bantsl cum suis fauioribus, elpromovil expeditio-
Oclobr. ". nem cum exercilu magno super regem filiuni impe-
1198. Pbylippus res constituiuir, et Otlo de Saxo- ratoris; et congressi; acccpit triumphum victorie,
nia ei opponitur. ct regnavit poleiiierjlomno apostolico per onmia ei-
1201. Terre motus facttis est ad horam nonam dem favente; elfacla est maxima slrages ei inter-
4. Non. Mai. feciio hominum in regnis universis; apud regiam
1202. Polo ahbas quintus obiit; prsefuil annis 55. civilatem Nurenbereh homines frigore et nuditats
Albero subrogatur I8. ct fame matres - et parvuli miserabiliter perie-
4203. Albero abbas obiit. Rtidiger subrogatur. 18 runt.
1206. [Hoc anno ordo fralrum Minorum sumpsit " 1247. Et idem rex in omnipolentia sua regnans,
inicium smc. XV.] obiil in. ebdomada prima quadragesime ipsius
1208. Phylippus rex Babenberc occiditur ab Ot- anni. '
lone palalino. Hoc anno cessaverunt divina inRatisponensi dyo-
1209. Idem Otlo a marschalco de Kalenline jTigu- cesi a domno aposiolico et legato et episcopo Ralis-
laiur. ponensi a legalo confirniato. ,
. 1210. Otto de Saxonia morluo Phylippo consensu 1250. Fridericus imperator obiit.
principum ab Innocentio -papa coronatur, et post . 1251. Rex Kunradusapiid Ratisponam \\x evasit
unuin annum de rcguo dejicilur, el Fridericus lilius mortcm.
Heinrici iinperaloris rex constiluitur.' 1254. Kunradus rexfilius Friderici, aui duxeral fi-
1216. [Hoc anno ordo Predicalorum sumpsil ini- liam Oitonis ducis Wawarie, obiit.
ci.un smc.X V.] [Otto dux Bavarie obiitsmc. XIII. cx.]. Muchs.
1218. [Hoc anno Straivbing construitur smc. XV.] 1255. [Ludwicus et Ilainricus duces Wawarie ac-
1220. [Eoc anno Abach erigitur smc. XV.] cinguntur gladio smc. XIII. ex. XIV.] Chunradus
1224. [Uoc anno Landawe 19 construilur scec. .-, abbas obiit. Heroldus subi'ogalur, Micbahelis.
XV.] 1256. Maria hic ducissa Brabancie (177) occisa
1225, Heinricus s0 filius Frideriei imperaloris esl. Duo reges sunt elecli apud Francbenfurl, a ma-
cum filia Liupoldi ducis Austrie Nurnberc celebravit jori parte rex Anglie, a tiibus autem electoribus
uuplias. marchio 22Brandenburgensis.ubi etiam infinila mul-
1227. Cunradus episcopus Ratisponensis obiit. titudo' principum convenerat.
Goifridus prseposilus subroealur. 83 Maria ducissa interfecta est a duce Ludwico.
1228. [Otlo filius Ludwici ducis Bawarie accinai- marilo suo. Hec scripta sunt manu Kunradi s*can»
lur gladio Struwinge smc. XI11. ex. XIV.] toris de Gewangesek M. Fridericusi
1229. [Ludwicus dux nascitur smc. XIIIex. XIV.] [ 1267. Rex Boemie httbuit prelium cum ducibus
1231. Luodwicus duxBawarieChelheim occidilur. "Waubarie, el ipsam Baubariam rapinis et incendiis
Liupoldus dux Austrie obiit. devastavit.
1255. IHainricus dux nascitur smc. XIII. ex. 1269. Filius regis Chunradi in Gailia occidiiur.
XI V.] 1271. Anna ducissa obiit. Rex Boemie cum rege
1241. Tatararii destruere conaniur tolam ecele- Ungarie certamen iniit, el magna strages facla est
siam. — Facta esl eclipsis solis 2. Non. Octobrisj D in Austria et etiam in Ungaria.
circa boram nonam, et obscuraius est sol, et tenebres 1275. Hoc anno venerabilis comes Rudolfus in oc-
facte sunt per lolam teri'am, et stelle apparuerunl L tava Mychaelis electus est in regem Romanorum ,
manifeste. dignus nominis et honorio. Heroldus abbas nosler
1242. [Hoc anno Alberlus comes de Pogen obiitt Kaslello preficitur, Alhsirdus de Priveninge subro-
manus smc. XV]. gaturMarie Magdalene.
VARIiE LECTIONES
16manu smc. XII, qua 1155, 1158, 1173. Hincinde diversm manus comtaneorum. " additur in codice-
vux x, quibusdam abscisis.' 1Blur supplevi. ls Landawe. so vox abscisa. 21consenlienbant codex.
25 machio codex. ss hmc anno 1261 adscripta omnia jam erasa sunt. 24radi
supplevi. ^" vox dubia.
NOTiE.
fl77) Uxor Ludowici ducis Bawarise.
*9571 , APPENDIX AD S. OTTONEM. '572
1273. Hoc anno papa Gregorius Xus apud Lugdu- A 4 abbas medietaiem asaddidil fralribus singulis diebus
liuin Gallie concilium celebravil, regique Rudolfo pro consolatioiie.
bbediri a chrislianis omnibus sub anaihemate ordi- 1293. Ltiodwictts dux obiit. Hic dedit nobis eccle-
riavit. siam Vilshoven pro melioranda prebenda et agenda
1276. Domnus Alhardus abbatiam resignavit. sollempniter anniversaria die sua.
Gcrtingus monachus nosler suhintravit dominica 1294. Libhardus abbaiiam resignavit, et consilio
Reminiscere. • ] domni episcopi domnns Engelmarus, prior Altahen-
1278. Leocpiscopus Ralisponensis ohiit; doninus sis
ecclesie, nostre ecclesie preficitur; Udalricivenit.
Heinricus canonicus substituitur. Hoc anno illuslris liic unanimi fralrum daliberaiione et consensu in-
rcx Roin?norum Ruilolfus, maiiens in Auslria quam
siiluii, ut prebenda defuncli fratris per ejusdem
«ibi ante bienniiim faveniibiis ejusdem lerre optima- anni circulum
pro remedio anime ejus pauperibus
tihus subjugaverat, summoDeo permiilenle, necnon
erogetur
rege lingarie cum multo suoriim Sarracenortim
excrciiu adjuvante, condiclo die el loco adversa- 1298. Heinricus de Rotenekke episcopus obiit; cui
rium siium regem Bbbemie cum exerciiu suo iiinu- as siiniinus prepositns domnus Chunradus de Lupurch
mero gladio siravit, el de hoste suo! 0victoriara rex lD dic quinta sollemniter subrogaiur
serenissimus reporlavit. 1298. Minhardus custoset monachus nostre corw
1280. Hoc anno 17. Knl. Decembris obiit venera- gregalionis, vir bone indolis et multe devolionis
hiiis dominus, M.tgims Aiberlus, quondam Rali- quiqtie multtim bene anle ecclesie nostre fecil, in
abbatem eligilur, domni Cbunradi episcopi Raiispo-
sponensis ecclesiae episcopus, magister in theo-
nensis el Engelmari quondam abbalis noslri consilio
Iogia.
1281. Hoc tempore comparavimus donationem mediante. Preficitur itaqueperomnia canonice, rite,
ecclesie Wolfespach cum advocacia judicio " et pi- laudabililer et honesle.
scacione et silva etagris, 85 Iibris. 1299. Hoc anno inimici Christi, scilicel Judei,-
1282. Hoc anno in die saneti Achalii (177*)in fere per totum mundum cremati suni, adeom pauci
ineridie sole radiante scissa cst turris a summo us- evadcrent cbrisliani, Cbrisli sanguinem ulciscenles.
que deorsum, concussaque capella el scissa s8in ali- Eodem quoque anno Alberlus dux Austrie cum
qua parte, ei semoio altari sancti Blasii iclu ful- exercitu Ungarorum "-regem Romanorum, videlicet
minis cstdivisum. Adolfum, dolose estagressuscirca Renum, et ipsum
3. feria pentecosies venit ". regem interfecitet regnum sibi usurpavit. 1
1285. Gerungus abbas deslituitur. Ruedgerus C 1500. Hoc anno maxima peslileutia ammalium
6ubrogatur de Sanclo Emerando post asceusio- et maxime vaccarum per tolum mundum suborta
nem Domini 3. feria, qui mansil 10 diebus. Item est.
eodem anno Eberhardus preficitur in diesancti Dvo- 1505. MortuoMeinhardo abbate, Wernherusahbas
nisii. jn Munster (177*)subrogatur.
1288. Hoc anno apud Coloniam magna slrages 1509. Mortuo Wernhero abbale, Fridericus prior
facta est inter episcopum Coloniensein et ducem hujus ecclesie substituitur.
Brabanter.sem, el cecidertinl una die octo milia ho- 1510. Friderico abaciam resignante, Albertus.
minum, ipse quoque episcopus et sui capitanei et monachus Sancti Emmerammi subrogalur.
comiies occiduntur. 1314. Hoc anno scilicet die Luce ewangelisle "*
1289. Eberhardus abbas obiit; duo reges in Franchenfurt sunt electi SB,a majori
1290. Heinricus duxobiil.Libhardus decem diebus parie dux Ludwicus Wawaiiea 6, a minori parte Fri-»
posl obitum Eberhardi nondum plene elapsis in ab- dericus dux Auslrie, qui 87 ambo a suis electoribtis
batem eligitur uiiauimi deliberatione et consensu, in reges sunt consecrali, el utefque se per omnes
adeo prosperum habens successum, quod in quinques p annos regem Romanorura 8Sscribebat.
tiiebus continuatim succedeniibus eligitur, ac Rati- 1319. Hoc anno Rudolfus dux Wawarie dbiit. >
Spone confirnialuret consccratur jocunde, laudabi- 1522. Hoc anno in vigilia sancli Michelis archan-
liier, leliciter et honeste. geli3S predicii duo electi, scilicet rex Ludwicus dux
. 1291. Huj'us tempore missa beate Virginis privi- Wabrie, et Fridericus dux Auslrie, juxla civitatem
legio sanctitur celebrari. Minhardus custos curiamt Muldorf congressi sunt in prelium, et Fridericus dux
solventem talenlum so redeniit; domnus Libhardus 81 1 Austrie cum suis oplimatibus detenlus est a rege

VARLE LECTIONES.,
18pritts scripserat Dei quod delevil scribd. " judicio advocacia (sic). sS cissa codex. st hcec super-
tcripta ad Eberliardum abbatem!4perlinere videnlur. a0 m tt. codex. Sl L. codex. as medit c. aa hia
factus monachus erasa videntur. ste supplevi. u li supplevi. m arie supplevi. "' i supplevi. 88Roma
' •
^upplevi. 89 han supplevi.^,
NOTiE.
(177*) D. 22. Jiitiii. (178) Munchsmunsler dioec. Ratisboncnsis ad Danubium infra Yohburg.
1375 ANNALES BABENBERGENSES,ETC. 1374
Romanorum Ludwieo, et ibi ex utraque parte multi jA de Swarlzpurg *6el Karolus rex Bohemie *6; a majori
sunl inlerempti. parte ** cnines de Swarlzpurg *s eleclus, set per
1528. Hoc anno Ludwicus rex Romanorum cum toxicum *" infectus obiit B0. Karolus regnavit, bene
copioso exercitu ivit Romam, ubi consilio Romano- rexil", clerum dilexit.:
rura ut dicilur deceplus, papam vel pocius antipa- 1348. Hoc anno lerre molus faclus est in conver-
pam instituil, qui ipsum in regem Romanorum con- sione sancli Pauli, qui Yillach dejecil.
secravit; qui tamen posl non multum temporis 1349. Hoc anno facla est peslilencia magna in
properavit ad Johannem papam XXII. qui plus quam lolo mundo. Eodem anno surrexcrunt homines di-
18 annis Avinione sederat, cujus gracie resignato centes se penilere peccala sua, euntes cum vexillis
papatu se tradidit puniendum. et cum flagellis percucienles se, et peranibulabant
1552. Hoc annd Lndwicus imperalor obsedit omnes ts regiones.
Straubing post Udalrici. 1350. Anno Domini 1550. Ludwicus marckrafius
1354. Alberlo abbatia resignanle, Ulricus, prepo- congregavit exercitum magnum et intravit Bran-
sittis et inonachus htijus cenobii, preficitur;'et vix denburgam conlra ducem Saxonie, qui elegerat
admedium annum supervixit. Eodem anno secun- quendam molendinaloiem pro marckgravio in terra
dus Ulricus, prior et monachus huj'us cenobii, sub- R I que vocalur Marck, qiioniam marckravius lerre il-
rogalur. lius fuil amissus magis quam triginta annos, et dice-
1537. Hoc anno Ralispona fuit a quibusdam per- bant ipsum revixisse.
fidis civibus clanculo suffossa et Ludwico cesari 1561. Hoc anno circa festum sancti Georgiimar-
tradita; set Dei gracia et bealoi'um pontificum tyris imperatrix uxor Karoli peperit filium, scilicet
WolfgangietErhardi meritis a tanto periculo sunl Wenczeslaum, in civitale Nuerenberch; ad cujus
salvati. baplismum Karolus imperator omnes priucipes Ala-
1358. Hoc anno volavit multitudo locustarum. mannie convocavii, qni et venerunt. Et celebravit
Eodem anno cremati sunlJudei in Slraubing. ibi honorabiliter imperialcni curiam, et ihi ostendit
1540. Hoc anno obiil domnus Nycolaus Ralispo- reliquias imperiales. Eodcm anno in vigilia Malhei
nensis episcopus 5. Vdus Oclobris. Quo sepulto in apostoli obiit Ludwicus marckgralius dux Bawa-
sue diocesis monaslerio diclo Obern-AIlacb ordiniu rie.
sancti Benedicli, domnus Hainricus de Lapide in 1564. Hoc anno in die Bonifacii Stephamis dux Ba
possessionibusepiscopii exallalus est auxilio Ludwici Wabarie et filii sui ** Siephanus et Fridericus obse-
cesaris el quorundam secularium dominorura, qtii _ derunl civitatemMueldorf,cupienies;earaexpugnare.
castra episcopii sibi tradiderunt sine consensu lo-' Et in die beali Auguslini ab.6"obsidio cum niagno.
cius capituli, set precipue domni Friderici pui-kravii exercitu reeesserunt in 60 Prawnowe. Cum quibus
de Nuernberch et domni de Homberch, quorum utri- Rudpertuscomespalatinuset dux Wabarie, purkra-
que majorera capituli Consensuin in episcopi ele- vius de Nurnberch et quam plnres ei innumerabiles;,
ctione habebant. Eodemanno obiitcirca festum Lucie et volebantpugnasse cum Rudolfo duci Auslrie, qui
virginis Johannes unicus el novissimus heres infe- dedit fugam de Ried ad partes suas.
rioris Wabarie; cujus ducalum possedit Ludwicus 1368. Ulrico abbacia resignante, Fridericus infir-
cesar, dux superioris Wabarie. marius ecclesie nostre subsliluilur, Barbarevirginis
1542. Hoc anno tanta inundatio pluvie facta est, et marliris.
ita ut omnes fructus lerre devastaret in*°vigilia
Braxedis. Anno w inilleno ler cenlum ter quater uno (178)
'
Hoc anno obiit venerabilis domnus Nykolaus, Ra- Austria
in die Gereonis. quos pavit, hos ense Babaria stravit,
tisponcnsis episcopus, Marliris in fesio Theodori; sic niemor eslo.
Hoc anno circa dominicam Esto mihi Ludwicus Gamelslorf villa felicior sil illa.
ergo
cesar Johannem ducem Karinthie, iilium regis Bo- D _
hemie, de genitalium inpotencia infairialuni, expu- 1 binum (179).
lit a ducalu et a provincia Tyrol, ablatam quoque Sunl M, C Irinum, duplex X, quoque
uxorem copulavit filio suo Ludwico marchioni Bran- WTenczeslayquejugumcadilAustriasub Wabarinum.
denwurgensi.
1347. Hoc " anno Lwdbicus imperalor obiit in Ut valeas esse monachus, tibi crede necesse
die Maximiliani. Et eodem anno " duo reges Ro- Rostrum porcinum, et dorsum fac asininum,
manorum sunt* 8 elecli, scilicet comes Guntherus*' Osque columbinura, cor ovinum, crusque bovinum "j,
YARI^E LECTIONES.
M in ««ppteiii. " Hoc supplevi. *s ann. supplevi. « sunt supplevi., *' G supplevi. "> pu supplevi- " eos c.
*v *8 •" i eo ob supplem. r supplevi.
'«.Bo suppleii. suppfetii.
«» d supplevi. c* spar supplevi.™ pur supplevi.
supplevi. asupplevi. s6 i- supplevi. " qum sequuntur smc. XIV. tnmargtne foln
uilimi codicis scripla sunt. m in scriptio ultimm paginm scec.XV. hwc esl : Isle liber pertinet ad bancium
Jacobttm Ensdoiff ordinis saucli Benedicti Ratisponensis dioces. quod jacit in ducatu conntis palalmi
MCCCCLXXXI. ...
. ,1'".-- ' ""
NOT^:.
(178) 1315.. <«9) 1522.
1375 ; ^PPENDIX AD S. OTTONEM. I'376'

ANNALES AUGUSTAJVI MINORES.

1137. Lothanus lercius imperator 2. Nonas De- A 1167. Cuonradus Augustensis episcopus obiit!
cembris obiit. Cunradus genere Suevus forimsit.o Harlwicus eligilur in Kalendis Kovembribus, se-
.179*) anno eligilur, el regnavit annis 14. Hic prius cunda fere hora noctis qtise est omnium sanclorum,
* quibusdam conlra Lotharium in regein electus, imperatore adbuc in 60lialia manenle.
in Ilaliam fugere compulsus, poslmodum rex effi- 1169. Arnoldus Magunlinus archiepiscopns in Ka-
citur. lendis Julii Magunlia. in ecclesia sancti Jacobi occi-
1146. Hac tempeslale quidain in specie bona, diiur. Rudolfus et Cristanus discorditer
eliguntur.
griseorum scilicet habitu, Auguslam intrans, zodo- 1174. Fridericus imperator quinlam expeditionem
rum et psalmistam se nominat, et in piincipe demo- per montem Cillenii in Italiam ducens, Sicusim
(181)
niorum multa signa fatiens totam in se converiit tinde prius clanculum recesserat incendit, Astam
Alamanniam. (182) in deditionem recipil. Paleam , o,ue Alexan-
1147. Chuonradtis rcx et Ludewieus rex Francie dria, obsidet nec capit; in vigilia pasche cnm
cum mullis christianis Jerosolimam et comra Sar- maxima clade suorum ab ea recedit, scismate ad-
racenos proficiscentes, nichil proficiunt. hue durante 61.
1150. Rex a Jerosolimis revertituf, multis chri- 1177. Scisma quod 19 annos duraverat, papa
slianis a barbaris captis et occisis. ' " Alexandro el
imperalore Friderico Yeneliis conve-
1152. Kuonradus rex obiit. Fredericus filius fra- nienlibus terminatur. Suburbium Augusle, ecciesia
tris sui eligitur. Walterusepiscopus senio confecius sancti Mauricii et ecclesia sancti Pelri igne sunt
deponitur. De eleclione episcopi dissensio inler ca- consumpia..
nonicos et ministeriales ecclesie orta, coram Fre- 1179 Gs. . . . . Barlwicus episcopus ma. . . ec-
derico rege canonicis C9esl adjudicala. Cujus eliam clesiarum novis super ravit hoc ipso cui
julerventu Chuonradus nalione Suevtis eligilur. interfuerunl 290. . . episeopi.
1156. Fredericus rex cum expedilione Roinam 1181. Heinricus dux Bawariae ct Saxoniae, quia
pergens, ab Adriano papa imperalor consecraiur. reus maj'esiatis dicebatur, sine difficultate imperii
Magister Arnoldus a papa suspendi praecipilur.Spo- deponilur. Otio palatinus dux effieitur.
letum ab imperatore capituret vaslatun Mediolanum 1185. Imperator pentecpslen Ratispone cum Ot-
boslis regni pronunliaUir. tone duce celebrat. Idem Olto dax posl paucos dies
Discordia inler episcopum et canonicos Augu- in caslro Pbullendorf obiit. Longobardi in Conslan-
stenses oritur; papa ab utrisque appellalur. lia in gratiam recipiuntur. Ecclesia sancli Oudahici
1158. Fridericus imperalor iterum cum expedi- Augusta. combusla esl.
tione Ilaliam perlustrans, Cremam obsidet et capil, " 1184. Hartwicus Auguslensis episcopus 8. Kal.
Mediolanum in deditionem recipit. Scisma inter Februarii obiit. Udelscalcus eodem die eligilur.
sacerdolium et regnum oritur. ', Eodem anno lilii imperatoris, quorum alter rex,
1162. Fredericus imperator ltaliam tertio cum alter dux fuit, mililise cingulo Magunliae poliuntur
expedilione vastans, Mediolanum, quia pactum fru- In pentecosten, palre et matre praesenlibus. Eodem
straverat, funditus evertit in Kalendis Marcii, sci- anno Cristanus archiepiscopus Magunlinus obiit.
smate adhuc durante. Cbunradus resliluitur.
1164. Pugna inter Fridericum ducem, filium regis 1185. Filio imperatoris Heinrico regi Conslanlia
Chunradi, et Welfonem juniorem in Tuingen. filia Siculi regis Auguslaain palatio episcopi 4. Kal.
1166. Fredericus iniperator quarto. cum raaxima Novembris juramenio firmalur. Sequenti anno
expedilione Romam usque prdgressus, posi infini- 118G. nupliae Mediolani celebrantur.
Jam Romanorum caedem ecclesiam sancli Petri in- 1187. Ecclipsis solis ab hora sexta in horam no-
vasit et destruxit, ac ibidem mense Auguslo caslra . nam esl facta. Eodem anno gens barbarorum Salha-
figenle, maxima clades, noslris I inkudiia seculis, dino duce Jerosolimam,el dominicam crttcem capil.
Teutonicos invadens, Welfonem et Fridericum du- p Eodem artno imperalor et lilius ejus dux cum mullis
ces, et pene omnes occidit principes. Eodem arfno principibus zelo Cbristi crueem in ullionem ejus
tota Italia imperatori rehellis, et cum paucissimis Magunliae6.'KaI. Aprilis aceipiunt. Philippus Colo-
per montem Cillenii (180) eum fugere coegit. niensis archiepiscopus in- graiiamibi recipitur.
VARI.E LECTIONES. •
89 canonis codex. 601. codex. 61 duranle supplevi. 6S sententia esse videtur, Harlwicum episcopum-
Romam ad concilium generale Lateranense profectum esse, cui inlerfuissent- 290 episcopi. Earlwicut inter
episcopos circiler 300 in concilio prmsentet recenselur apud Marlene et Durand, Colteclio ampliss. VII,
p. -85. '
. _ NOT_E.
'
(179*) 1. e. anno foris. anlelineam, scilicel 4157. (181) Susa. ..
(180) I. e. Cinish. (182) Asti.
1577 ATSNALESBABEMBERGENSES,ETC. _ 1378
1188. Heinficus pfius dux, non recepto ducatu, A.cosies(Mai. 27) hora malutina exoruis est ignis
in gratiam redilea. sevissimus ex doino insliloris juxta vicum Stczen»
1208. Hoc anno 11. Kal. Jtilii rex Philippus in bach, de tjub plurime domtis trans Licum purum et
Babenberc occiditur. omnes intermedie domus taminlra muros quam in
1237. Hoc anno faclus est terre motus niagnus, suburbio.harenecremabantur, et non solum slruc-
ila ut conctiterenlur templa et slructura lapidse 16. ture lignee, veriun etiam octo domus lapidee sunt
Kal. Oetobris.in die sanctorum martirum Luciani exuste, in quibus homines promiscui sexus plure*
et Getneiliane post dilttculurii ante primani missam. quam centum perierimt, quorum alii suffocati, alii
1241. Hoc anno facise sunt tenebre Nonis Oclo- omnino eombusli reperiehantur. — Eodem anno
bris, die dominico post meridiem , Fidis (185) vir- lania fuit habuntlaniia frugum, quod modius siliginis
ginis. pro 4 solidis Augustensibus veiidebalur.
1246. Hoc anno matrimonium iriterdomnum Cori- 1285. Hoc anno Taliari Ungariam invaserunt
radum Romanorum in regem eiecium,el Jiliam ducis circa purificationem, et lerram per lotam
quadra-
Bawarie conlractum est.: gesimam potenler occupantes, infinitos populos oc-
IIoc anno Nonis Angusti-, die videlicet sancli cidunl. Tandem a principibus Httngarie quasi tolus
Oswaldi regis illuslris, Conradus Romanorum in eorum exercilus interimitur. Pestilenlia pecudum
vegem elcctus ctim domno Heinrico lantgravio Thu- solito major per tolara estalem duravit, ila utin
ringia., ordinatis et inslriiclis utrimque aciebus, Atigusta non decima pars vaccarum remaneret viva.
prope Frankenfurt bello congressus, in fugam cum Eodem etiam anno cesar (185) in Wetfelaria com-
suis versus est; et sequenti anrio buslus est Nonas Jhilii sabbato in die Willibaldi. Ju-
1247. predictus Ianlgravius Thunngia3 mortuus dei quoque in Monako lempore autumpnali pro occt-
esl. Post cujus obitum domnus Wilhelmus comes sione ctijiisdam pueri promiscui sexus 132 combu-
Hollandie in regem elecius' est. Siboto 6*Augustanus, riinlur.
episcopus episcopalum resignavit, suecedente .184) 1288. Hoc anno domnus Wolfhardus eleclus ec-
sibi filio comitis de Dilingen.
clesie Auguslensis, vacante sede Mogiintina per
1256. Hoc anno Ludowicus dux Bawarie occidit
domnum Hugonem filium comitis silvesiris et dom-
nxorem suam Mariam, filiani ducis Brabenlie, die
num Wernherum de Lewenslein canonicos, trans-
Antonii 16.Kal. Febr.
missos ex in
Yaldeee negligens est clerus htijus ecciesie, qui monasterioparte capituli Moguntinensis ectiesie,
sancte Marie Auguslensis cum magna
acla imperatorum et principum in presenti genealo-
sic vacare in G sollempnitate in episcapum confirmatur 15. Kal.
gia permitiil, predecessorum vestigia Septembris.
procedendo nullatenus inmiiando , quis usque modo
satis eleganter et diserle scripserunt. 1296. Hoc anno 6. Kal. Maii fraiidiilenler obses-
1271. Hoc anno yenerabili domino Harlmanno sum est caslrum quod dicilur* Mergarlau (186) a
comile de Diligen regenle episcopatum Augusten- Baveris, scilicet aC de Haldenbercb. Qui eodem
anno patruum suum dictum. de Losbach frauJtilen-
sem, et ecclesia Romana post decessum Clemenlis
carenle lunc anno in ter occidit in Lausperch.
pape quarli quarto ponlifice,
Suevia et per omnes circumj'aGentesprovintias tanta 1298. Hoc anno Adolfus Romanorum rex p»
faines iiivalnil, nt in eadera civitate modius trilici donmum Alberlum ducem Austricin bello cumniul-
pro 4 libris, modius siguli pro 3 libris et & splidis, tis aliis inleremplus est juxla Wormaciam, in camp»
medius ordei pro 35 solidis, modins avene pro 24 qui dicitur Haselbuhel .secunda die mensis Julii.
solidis denariorum Augtistensium vendereritur, et Idem etiam Albertus mox in regem electus, 10 annis
plurimi pauperes fariiis angustiati miseria quasi cum magna potestate regnavit, ac demum imeiie-
exanimes, el plures inveniehaniur mortui in pla- cius crudeli morte decessit.
leis. n 1502. Eclipsis iune universalis Felicis in Januario
1278 Hoe anno feria sexta seplimo Kalend. Sep- die dominico (Jan. 14.) ad nociem sub malutinis
tembris lacta estpugna inter dominum Ruodolfum fralrum.
de Habsburk-regem Romanorum ex una, et domi- 1308. Hoc anno Albertus rex Romanoruin per
num Otacrum regem Bohemie ex altera parle, juxla Johannem fratueiem suum Iribus vulueribus trans-
civitatem Marchegge.occisusque - est rex Bohemiaj fixus, morle subilanea elimprovisa vilam firiivit iu
el eeciderunl c.um eo milia. die aposlolorum Philippi et Jacobi (Mai. 1.)
1279. Hocannoferia septima hebdomade penle- 1310. Eclipsis solisyalida in line Januarii quod est
YARIJE LECTIONES.
68hucusque secunda manus. 6*vocem supplevi. ehhmc legunlur in fine paginm annos 1220 usque 1257
exhibenlis; scripta sunt manu comva.
NOT-iE.
(185) D. 6. Octobris qjia. a. 1241 in Dominicam (185) Fridericus imposlor.
incidil. (186)Hodie Mergenlhau ad Paar fluvium, quinde-j
(184) Hartmanno, iilio Haiimaniii. dm millibus passuum ah Augnsta.
1579 GUALTERUS CLUNIACENSISMONACHUS. 1389
.ta vigilia Brigide (187), circa horam vesperlinam, A magna fuit. In tempore messis vendebatur modius
die sabbati. ! . siliginis in Augusia pro 26 solidis. Et post messem
1511. Anno Domini 1511 in die Egidii (Sepl. I.) cepit crescere preiium annone desepiimana in septi-
hora vesperlina venit grando super Augustam, ,et manam, ita quod circa feslum Michahelis modius
ceciderunl lapides globosi el magni quasi vitella Siguli dabatur pro 42 solidis denariortim.
ovorum, ex tjuorum impetu fracta fueruiit pro nia- 1312. Eclipsis solis pariicularis sexla die Jnlii,
gna parte omnia tecta domorum de scindulis facta. quod est in octava apostolorum Peiri ei Pauli, ante
Etviira in fenestiis ecclesiarum versus aquilonem horam prandii, feria quinta.
totaliter comminuta fuerunt. Fruclus arboruni per- 1321. Eclipsis solis universalis el tenehre super
«ussi et excussi quasi omnes. Item in orlis gramina faciem lerre per totam Alemanniam in Junio in die
ct olera omnino deslructa, et capita caulium usque Johannis et Pauli, stib missa magna, feria sexla
ad magtidarim ampulata. Mira dico : quidam civis (Jun. 26).
invenit in pomario suo sub arhore quadam 30pas- 1457. Intoxicalus est dulcissimus rex Ladizlaus,
seres percussos et mortuos. Simililer in agris bene Ungarie et Bohemie rex, iu Praga innocenter; qui
100 grues inventi sunt mortui, qui portabantur in vix 18 annos complevit.
foro Perlaici ad vendendum. Eodem anno karistia B

(187)Cujus festam Kal. Februariiset a. 1310 die dominica celebrabatur.

ANNO
DOMINi
MCXLI

GIIALTERUS
' CLUNIACENSIS MONACHUS

Dl ffllRACBIIS BIATl YIRGIIS lARIf.

Bibliolheca nova manuscript,, t. I, p. 650.)
(LABBE,

PROLOGUS. C randam ex diversis provinciis fideles quique veniunt,

Fratri veneranao et in Christi visceribus pluri- vola solventes et auxilium illius implorantes. Mater
inum complectendo SancliVenantii monacho GUALTE- vero totius misericordiss se adesse miraculis fre-
rcs, Cluniacensis monachus, usquead ihieni pondus quenlibus probat, ex quibus pauca qua. ad nosTene-
diei et _estus conslanter portare. ruut, referemus. Cum divina provideuiia anno ab
Petitionis veslrse nostrseque promissionis non Incarnatione Dorriini 1153 peccatis nqslris exigen-
immemor, miracula sanclissima. Dei genilricis et libus, ad correclionem muJtorum sacro igne quo-
semper Yirginis Mariae quse coram yobis reluli ad rumdam corpora depasci permilteret, supra dicta
asdificalionem legentium litteris mandavi, non pra.- ecclesia tanta diviiiaj largitatis gratia redundabat,
sumplionis causa, sed ut simplices quique bsec sim- utquicunque patiens hancinfirmilatem coram heatae
plici stylo conscripta facile inielligant, et per ea Virginis vultu adveniret, stalim superna gralia vi-
ad supradictse et semper dicenda. Virginis Mariss sitalus ardoris sui refrigerium senliret :eapropter
venerationem commoveantur; et nequislsla velut et [f. ita] languentibus ecclesia ilia replebatur, ut
vana el frivola rejicienda puiet, scias me nequa- vix ,in ea consislere posset advenicntium lurba.
quam oculis propriis haec aspexisse, sed ab uno [f. Accidit autem ut cujiisdam rustici ad j'us ecclesi_e
a viro] venerabili Goffrido, Carnotensi episcopo el ^ pertinenlis uxor satis apud suos habens honestatis,
aposlolicsBsedis legato, in convenlu nobilium per- pavenda et liorribili ultione in ipso vultu percutere-
sonarum refei*enle, cognovisse. Nunc ergo qua. ad tur. Adducitur ad communem salutis portum, et in
iaudem gloriosa. Dei Malris audivimus, libi.et ca3te- supradictam ecclesiam manibus filiorum.etpareiilum
ris sibi similibus in Christo parvulis, qualium est iiilroduciuir. Coram sanctissima. Yirginis imagine
regnnm ccelornrn,
" notificabiinus. gemebunda prosternitur, et mullis lacrymis et su
CAPUT PRIMUM. spiriis Malrem misericordiae evocat, et ut sui mise-
In Galliis, vico qui dicitur Djrmienlitim, habettir reatur flebilis et miseranda deprecatur.Conventus
imagoMatris Dbmiui lanla veniistate et formosilale virginum sacrarum in eadem ecclesia Reginse vir-
tlepicta, ut supra nihil. Ad hanc videndam et vene- ginum servienlium accurrunt, etpro dev.ota sibi
 4381 DE MIRACULIS B. MARI_E. J5g_T
supplicant ancilla, quam miserabili languoris ge- Agorem : certafacta de miraculomulier voces laudi»
Bere leneri conspiciunt; pervigilem ducunt noclem. et confessionis emiltens, clamore valido totam stii
psalmis et orationibus cum lacrymis et cordis con- hospilii lurbat familiam ; accendunlur Itiminaria
trilione Dei misericordiam et -B. Virginis auxiliun. plurima, accurrunt vicini, vident fulgenti facie se-
invocantes. Fit inaudila rerum mutatio, misericor- ,dere, quam paulo anle vitlcrant horribili deformitate
dia obduratur; quasi preces Virginis respuuntur, felere, inlerroganl quomodo factum sil, nairal inu-
nec ad ullum perducuntur effectum : manel infe-. lier visionem quam viderat,per quam sanata fuerat.
lix mulier, et adhue exspectat Matreih misericordiae Reducilur^ ad. ecclesiam mulier, et corain imagine
ut sui misereatur. Furil ilerum infirmitas et lotum sanctissimae Dei Genilricis prosternitur, curatrici
vullum mulieris occupat; fetor invisus ab infelicis suae flexis genibus et ejulans gratias refcrt, admi-
facie consurgit, omnemque-.replet ecclesiam. Taedio rante et congaudente populo, et in Yirginis beal»
laboreque gravalus recedit marilus, lilii filiaque laudes acclamante. Yideres ibi populum certatim.
illius vigiliis fetore, deprecatione lassanlur. Mulier concurrenlem ad mulieris osculamlam faciem.quain
inyelala faciem indecoram impudenler coram populo Maler Domini propria manu formaverat. Tradi.diJ
erigit, el jam ipsa desperata post xui dierum ex- anlem seipsam inulier in pcrpetuam ancillara eidcm
spectalionem ante imaginem Virginis prosternitur, ° ecclesiae ad laudem et gloriam nominis Jesu Chrisli,
et lacrymis suffusa, miseranda facie hujusmodi ver- qui cura Patre, eic.
bis quasi praesenlem Dei Matrem compellat: t 0 CAPUT II.
Domina, inquit, quam lotius misericordiae Malrem . Alio aulem teinpore in eodem vico manebat qni-
etpietatis fontem, et portum credidi miserorum, dam plebeiae mulliliidinis vir, qui uxore propria
video te mihi in crudelem versam, et frustra tuam derelicla, quamdam puellam devirginaverat, quam
exspectare misericordiam. Omnes alienigenas huc Joco pellicis in proprios usus tenebat. Mulier auiem
advenientes et undique coneurrenles prislinae sani- illius graviter et iniquo animo hujusmodi disjun-
tati reslitnis, me aulem, quse propria.ancilla tua sura ctionem ferens quolidie coram B. Yirgine proster-*
despicis, nec ulium invenio consilium-a le mihi nebatur clamorem faciensdemulierculailla. Dicebat
collalum. Recedaui ergo ab eeclesia lua, nec fa- aulem hsec verba quotidie : t Sancta Maria Mater
clam caeteris amplius felorem, aut terrorem meae Domini, fac mihi jusiitiam de meretrice iila, q'iae
inaudilae deformitatis. » Haee dicens.mulier ab ec- mihi virum meum incantalionibus aufert. » Pcoca--
~clesia egredilur et omni collacrymanti turba spe- trix autem mulier quolidie pi'ocedebat ad ecclesiam
ctanliuro, voces miserandas et lacrymosa suspiria el ante imaginem Matris Domini haec proferebal:
trahens pedetenlim, ut poterat, egredilur a tolo vico, 5 Ave Maria, > etc, illa clamabat, liaec saliitabat,
meante et stupente omni populo; fit terrori mulier donec sic agendo annum peregerunt. lllucesccnte
omni.occurrenti, non enim vultum praeferebat ho- .autem die Dominica. Resurrectionis apparuit Dei.
minis, sed informis monslri irnaginem protendebat. genitrix, et semper virgo Maria mulieri qusc cla-
Carebat onini naso cum labio inferlori, ulrisque morem faciebat, et dixit ei : \ Mulier, qucere alitim
genis infirmitatis violentia .conjunclis, el jam ab qui tibi jtistitiam faciat de muliercula illa, quia
oculis profluente multitudine concremati sanguinis, ego nullo modofacere possum eam tibi. > llla vero,
tandem _incumbente jam die fatigala nimis infelix ul sibi videbatur, respondebat illi dicens : i 0 Do--.
mulier ad domum cujusdam pervenit rustici, hospi-" niina, qus» poteslatem obtines super omues ccelo-
tiumque ab illo quaesivit. qui misericordia motus in rum virlutes, et quae mundanam superbiam semper^
parte secreliori domus sria. leclulum in stramine cum tibi placuerit, humilias, nec non da.monum
illi composuit et ad quiescendum in eo. mulierem crudelitalem poleslate comprimis, quomodo dicis,
collocavil: monuit illam ut aliquantulum cibi su- Domina, lemilii non posse jusliiiam faeere de mi-
meret, et illa non acquievit; lenebrescenle autem sera muliercula quaepeccat in filium tuum el in te.
nocte mulier prae taedio etiaborevisa estobdormisse; D aulerendo mihi marilum meum ? »Ad haec mulieris^
et in eodem somno videl B. Yirginem Dei et Domini verba respondit Regina virginum dicens :..« Yerum>
Matrem cum consueta claritale assis.lere, sihiqtie . dicis, mulier, quia mihi data est polestas o.mnium
cdmminari, seque increpanteni cur.ab ecclesia re- quae in coolo sunt et in terra, et in dscmones; facio
cessisset; illa a.utem pedibus ejus provolula miseri- ]'usiitiam ; sed peccalrix illa quotidie mihi reducit.
cordiam precabatur : Beata itaque Dei Genitrit in memoriam gaudium majus quod u.nquam habui
manupropria mulierem erigit et coram se stare in praesenti saeculo, proferens mihi salutaiionem
praeeipit: manu benigna vultum atlrectat, et omni angelicam, quae fu.it gaudium resiauraiionis liumani
effugato.dolore pristinae eam sanilati sub momenlo generis; el ideo non possum pali ut aliquod infor-
restituit, ila ut nec etiam cicatrix aut signum ali- tunium illi contingat. t Haec dicens visio astanlis-et
quod vulneris aJicujus remaneret, beriediclaque mu- colloquenlis disparuit. Mulier yero cum mane sur-..
liere, visio gloriosa. disparuit. Illa ad semetipsam rexisset recolens visionem quam yiderat ad eccle-.
reversa, sanitalis sua. Tncerta, visionem suam ad siani quidera processil; sed .coram beatae Domini
memoriam reducit, vullum suaviter manu tangii, Genilricis imagine intime se praesentavil, nec so-
integrain faciem invenit, el prorsus fugalum lan- liijim clamorem apod' eam fecit : aestimabal enim
 1583 GUALTERUS CLUNIAC. MON. — DE MIRAC .B. MARLE. 1384
se per .neantalioneih esse delusam et malitia supra- A retineatur in ecclesla tisqiie in terliam diem, ut vi-
dictae pellicis Dei Matrem, quod diclu quoqtie nefas derent quid ei accideret. Quod cum placuisset
esl, ad haec dicenda contraclam. Mansit autem diu omnibus, mater cimi puero in ecclesia mansit usqua
in ecclesia slnpens. el nesciens qno se verterel vel in diem terfmm. Tertia autem die facies pueri ultra
quid agere deberet; post ha_c egredilur ab ecclesia, soliium resplendnit, et in ipso splendore sine an-
el in porta babet obviam illam de qua>loquimur gustia spiritum exhalavit, complevitqueei Dominus
pelliceam, in cujus aspectu commola mulier, velut quod promiserat, dans ei panem angelorum quo nu-
amens exclamat : < 0 infelix mulier, cur tu hanc Iriimtur omnes ordines cce'estium virtulum ; cor-
ecclesiam prsesumis ingredi, quse mihi legiiimum pusculum atitem sancti pueri intra eamdem eccle-'
tulisti marituin,.el ipsain Dei niatrem prsecanlatio- siam sepelierunl ad laudem el gloriam Domini Jesu
nibus tuis adeo seduxisti, ut mihi dixerit bac nocte Chrisii, elc.
sic salutationibus tuis deleclari, ul de te nullam CAPUT IV.
possil facere vindictam. i Pecc.atrix aulem mulier, In quodam monasterio erat imago Virginis supra-
coram muTlitudine virorum ac mulierum sic provo- diclse salis honesle depicta : in eodem autem mona-
cata, nibil mali procaci respondit mulieri, sed lan- sterio erat quidam monacniis qui jacebat in ecclesia
tum in turba declinare eam volens, in medio populi B sacrosanctse curam hahens horarum sonandarum;
sese ingerebat: al contra mulier alia pene furibunda, Qui cum vitiis deserviret plurimis, carnis fluxui de-
et vix ab ea conlinens mamis, vociferans inseque- ditus, quaque nocie monaslerium egressus cum me-
battir eam populo cohtra renitente. Turbati presby- retrice, quam propriam ienebal, dum alii dormirent
teri et clerici accurrunt, causas clamoris inquirunt illicito concubitu defluehat abominabilis Deo et ho-
referl mnlier omnia sicut narravimus et visionem minibus. Diim itaque .antiquus sic eum deliideret
quam viderat sicut eam supra reiulimus : inquirunl; hostis, etntillum sui criminis'haberet conscium,
clerici a peccatrice cnjusmodi salulationem B. Vir- pia Domini Maler hujusmodi ntiraculum manifesta-
gini proferrel; refert illa, agnoscunt salutationem vit super illutn. Erat juxta supradictam ecclesiam
angelicam quam Gabriel archangelus ei protulil, stagnum, per quod in parva navicula quaque nocte
cum Dominum ex ea nasciturum prpedixit. Ubi vero transibat ad domum infelicis mulierculae monachus
peccalrix mulier se exaudilam compcrit, anle supra- infelieior; cum aulem illuc pergere vellet, obseratis
dictam imaginem geima fleclens, audiente populo, tuidique portis, et ante imaginem B. Virginis trans-
iens veniam coram ea petebat, animam et corpus in
perpeiuam conlinentiam devovil, seque sanctimo-
nialom fieri postulavit, qtiod consecula cellulam ejusponens custodia, et sic per quoddam egredie-
C
jnxta eamdem eccksiam sedificans, inea se conclusit, balur ostiolum. Accidil autem ut nocte quadam
ei in eodem proposito permansitusquead tumuluni cum ad opus nefarium prpperaret, petiia venia co-
fuleliler. 1 j ram imagine, ut navicula submergeretur in slagno,
CAPUT III. et infelix monachus aquis immei'sus suffocarelur.
Accidit autem til quaedam pauper mulier cum Adfuilillico daemonura turba infelicem trahens ani-
parvulo filio qttem in ulnis fcrebat sol-asupradictam mam ad lormeniorum loca; quibus occurrens
ecclesiam ingrederelur neminein' ecclesia consi- B. Dei Genitrix eripuit miseram animam de pcenis
slente; quod ubi mtilier conspexit, 1 coram Dei Ge- illorum, dicens : « Omiseri, nec miserandi ! utquid
nitricis imagine genua ponens oralionem propriam prsesumpsistis invadere animam monachi hnjus, qui
ccepil dicere, et ut sibi dignarelur adesse, supplex licet ad peccandum pergerel, sub mea lamen custo-
orare. Forte parvulus quem mulier in brachiis le- dia se posuit. J Audientes haec daemonesexclamanl:
nebat fruslum panis dentibus adhuc infirriiis rumi- « Judicemur anie Dominum. _ Cumque coram Deo
nabal; qui iiiuiens puerum quembeata Virgo in venissent, ait Mater misericordiae :-i Animam hanc,
manibus tenelmi, pariem panis sni fregit et imagini cliarissime Fili, sub mea positatn cuslodia invase-
Filii Virginis porrexit balbutiendo dicens : < Infans, j. runt doemones, et nisi citius occurrissem, ad sua
comede; t quod dum ssepiusiteraret elpueri simili- secum tormenta periraxissent. Cumque judicium
tudo, utpoie insensibilis, minime responderei, ccapit veslrum qnsesiissent, eece coram vobis assistens
infans mulieris flei"equia videbat alium puermn de oro ut revocetur ad corpus suum, et deinccps vivat
pane sicco nolle comedere. Nunquam obliviscenda uf monachus nec illusionibus et deceptionibus dse-
clementia Salvaloris ! Imago pueri illius per virlu- monum amplius, acquiescal, ne deterius in fine ilii
lemsancti Spiritus locula dixilpuero flenti: t Usque contingat. ii Benignissimus atitem Judex ail Mairi
tertiam diem tecum epulabor. J Slupefacia mulier suae : « Quomodo non licel, Maler veneranda, me
quse filium tcnebat id ulnis, eum audivissel imagi- tibi aliquid negare,- sicut petisli, redeat monaehus
liem lqquenleni ad filium, exclamayit prae limore. ad oi'dinem suum,- et agat pcenitentiam, ne gravius
Sanclimoniales mox adveniunt, causam clamoris in dis ultima judicetur. > Sic anima dimissa a su-
inquirunt, narral mulier iremens quomodo pueri peris ad sseculum reversa est. Dum hsec circa ani-
sanctissimi imago locnta sil ad firmm snum, et quid mam sic agunlur, nox transicrat, monacbique fra-
ei dixerit. Audito miraeulo tanto, accurrunt omnes trem defunctum esse nescientes quserebanl nec in-
tatn clerici quam laici, dauique consilium ut infons venire ooterant. Cum vero circa stagnum quidam
ms GILO TUSCULANUS EPISC. — NOTITIA 15&tf
illorum deambul.firenl, viderunl eum ex aquoe pro- A surgens.Tmpetralo silcntio, orrinia manifestal sictit
fundo surge.re..bt ad Jillus nalando venire conan- supra exposuimus, et quomodo per inisericoidise
tem. Quqd/bum vidissent, intrarites in naviculam Matrem e diabcli faucibus abstraclus et saluii snse
perrexefurit ei obviam, et eum foras eduxerunl. llle res.ilulus. Videres populum pie collacrymari et
vero ctirsu concitopervenit ad eeclesiam vociferau- compaiiendo pectora lundere, cordibusque ac voci-
bo dicens-: t Convenile lioc ad me qui Dominum bus gloriosam collaudare. Ecce quae de B. Maria
timetis , el Malrem miserreordiae veneramini. » audivimus, proulpotuimus litleiis mandavimus: ve-
Currens itaqtte pervenit coratn irnagine Genitrieis niant itaque ad eam poenitenles cum interno. gemitu
Dei, et cadens in faciem suam cum mullislacrymis roa pectora tundenles,_siue dubio.si verepcenitesmt,
ef gentitu valido se peecasse, sereum esse... Aderat- merilis hujus sanctissimse Virginis recupei-aluri gra-
turba miranliuin, lam monachorum quam laicorum, tiam henigiiissimi Filii el Domininoslri Jesu Cbristi
et quid haec sibi vellent penitus riescienlium. Post qui vivit, elc.
ionga autem suspiria landem monachus ab oratione

. ANNODOMINIMCXLII
'

GILO TUSCULANUS EPISCOPUS

NO.TITIA

(Eistoire liliiniire de la France,\. Xll, p. 81.) .

fiilon-, surnomme deParis, a cause du long sejour ~qu'il(lt en cette ville, naqiiit siTouci ,dans le comld
aI'Au'xerre.Moreri, qui Ie confond avec Gilles de Paris, plus recent queiiii d'un siecle, avance, par suite
de cetie nieprise, qu'il enseigna lesbeiles-letlres dans la capilale. H est mieux fonde a dire que Gilon entra
dans le clerge de Paris, quoiqu'il aj'oute sans preuve qu'il y recut Jediaconat. Ge qui est certain, c'est qtt'a-
pres y avoir brille par ses talents. il en sortit 1'an 1119 pour se reiirer a Cluni. S'il ftiyait 1'eclal en se
confinani dans ce inonastefe, il ne rencontra pas ce qu'il y cherchait. Le pape Galixte 11",daris un voyage
qiVil fit a Clufti, eul occasion de le connaitre, remmena peu apres a Rome, el le crea en meme temps
cardinal et eveque de Tusculum (1). Honore II, successeur de Csilixie, herita de son "estime pour Gilon, et
ini en donna diverses preuves. L'an.lI27 il lerevetit duliire delegat, en Fenvoyant a la terre sainte pour
pacifter les troubles qui s'y ^taient eieves parmi le clerge. Nous- avons les letlres de ce pape a Bernard, pa-
triarche.d'Antioebe (2),le principal auteurdela divisioii,Ieltresparlesqueiles illuienjointde rendre au legat
Gilon rhonneur et 1'obeissance dus a son caraclere. Celteiegation ayant eu tout le succes qu'on s'en eTait
promis, Gilon a de son relour se vit charge dn meme ministere pour la Pologne. Quoiqtfpn ne sache ni I'ob-
jet, ni le deTail ses operations en ce royaume, il csl apresumer qu'il ysoutinlTa haute idee qu'il avait
donnee jusqu'aiors de sa prudence et de sa capacite.
La morl d'Honore fui ie lerine des services que nolre prelat rendit au saint-siege. Loin de lui etre ntile
depuis, il en devint le fleau par le parli qu'il pril dans le schisme d'Ii)noeent et d'Anaclet, concuiTeiiis
potlr la papaute.Gilon lint pour le dernier et le moinslegilime avec une opiniairele qui survecul meme a
Ja mort decet anlipape. On le voil en 1151' exercer au nom de celui-ci les fonclions de legat en Aquilaine,
de concert avec le fameux Gerard, evequed'Angouleme(5). Eri vain Pierre le Venerable essaya-t-il de le
ramener au parti d'Innocent, par deux leltres tres-pressantes, dont Ia premiere futecritedu vivant d'A-
nsclet, et la seconde Iorsqu'il n'etaitplus : il ne paraft pas qu^elles-aient fait aucune impression sttr soit
-espril. S*il est vrai loutefois qu'il vecut jusqu'en 1142, comme le pense un habile critique (&), on aura
peine a se persuader qu'il ;>esoit pas venu a resipiscence, tfauiani plus qu'alors il ne subsislail plus an-
cune elincelle de scliisme. Dom Mabillou n'hesite pas meine a l'assurer (5), el rapporle a saint Beruard,
d?.apresUghelli (G), l'honneurbe cette conversiori. Mais ni l'un ni Tautre ecrivain ne doiineiit aucune preuve
posilive.de ce fait.
Le public possede, raais non dans Ieur integrite, deux ecrits de Gilon, dont 1'un est un poeme hisiori-
que de la premiere croisade,:en six livres, 1'autre une Vie de S. Hugues, abbe de Cluni. La premiere de
ces productions.-tiree de Tobscurite par les soins d'Andre Duchesne, se trouve a. la fin du IV lome de
son Recueildes liistoriens de France. Elle y forme les quatfe derniers livres d'une Hisloire lotale.de cette
expedilion, comprise en sept, donl les trois premiers appaiHiennent a un nomme Foulque. Le travail de.
eelui-ci n'etant represente dans cette edition que sur un manuscrit piein de lacunes, Dom Mariene a juge
a propos tle le faire reparaltre dans le.troisieme lome de ses Anecdoles, d'apres un exemplaire beaucoup
inieux' conditionne de 1'abbaye Saint-Germain des Pres. Cette seconde edition n'estpas neanm.oins lei-
lement complete, qu'elle ne laisse bncore plusieurs vides a rempiir. Doni Martene reconnait lui-meina
(1) Dnches. Hisl. des card. fr.-l. I, p. 98. (i) Mab. Ann. t. VI, 1. LXXVII,
n°157.
-(2) Will. Tyr. flisi.l. LXXIU,C. 25. ' i5) Ibid. n° 4.
(5) Helinand. p. 187; Bibl. PP. Cist. t. VII. (Q)Ital.sacra,Ul,^.^6i.
PATRQL. CLXXIII. -' _ 44
"mi GILOMS TUSCULANI EPISCOPI \?M
'qn'i! auraii pu la rendre plus patfaite. s'il etil eu polir lOrs eonriaissance d'un atilre manuscrit qu'ii a vu
liepttis a 1'abbaye de Marcbienries.^CelexempIaire a pour litre : Hisloriq Gilonis cardinalis episcopi devia
Ilierosolymilana . el a la fin on lil,: Explicit libellus Gitonis Parisiensis clerici, postea Cluniacensis mona-
chi, inde cardinatis, episcopi tle via Hierqsoiymitana, quando, expulsis el occisis paganis, deviclm- s.unl Ni-
ccea, Anliochia et Hierusalem a Christianis. On voil la lous les eials par oupassa Gilon, et .-endeux mois
totit le precis tle .'ouvrage. Les niemes paroles sevoient a la fin de cepoeine dans iin manuscrit de la
I.iblioiheque dn roi.pour le moifisaussi ancien (il est du xiu° siecle), et encore pltis ample que celui de
Marbliienues ,-car il renferme un prologue de Gilon en vers elegiaques, qui ne se renconire ni dans celui-
ia, ni dans lesbutres. En voici les premiers distinueSj d'apres lesquels on verra que ce poeine n'etait pas le
coup d'es8ai-denotre autetir.
llaclenus intenlus tevibuspuerilia dixi, -,
Maleria puero convenienlelevi.
Nec Turno dedimus carinen, neb carmen Achi.li.
Sed juvenis juvcni carmina plura dedi.
Matenamque gravem peniius mens noslra refugit;
At lcvibus ntigis dedila lola fuit. ..'. :"
JEtas moiiis eral, lenerisque lusibus apta, _ «
Qucequegravant mentem, ferre nequibal ed.
Ausiis eram, memini, dei>ellis scribere ; sed ne
Materia prcmerel, Musa reliquit opns:
A cei o.lrasi tlu prologuc nous joindrohs le debui de 1'ouvrage, ce'qui suffira poiif meilre Ie leclctir en
£lat d'-.ppiecicr ia versificatioii de Gilon.
l?sl ope divina Turcoruiii facla ririna.
lloc pro taude. Dei, iicet impdr materiei,
Cartnine perstringo facili, uec iudicra fingo.
Chrisle, mem menii-iua-bella referre volenti
Ad&is,laus cujus series est carminis liujus,'
Ul beue proveuiant, ei te duce carmina fiqnl.
En terminant ce poeme hislorique; il dcclare son nom, sa patrie el sa demeure par ees deux vers t
Hmc ecjocomposui, Gilo nomine, Parisiensis " ,
hicola,Tuciacinoninficiandusalumnusi ,
II n'eiait donc pas encore moine dc Cluni quand il mit la main a cet ouvrage, rnais habitant de Paris.
Ccpendant Baudouin, second roi <ieJerusalem, qui mourut en 1118, 11'existail deja pius, puisquil eifparle
eomnie d'un prince dontle gouverncment etait expire ; ce qui prouve avec quel fondenienl nous avous
reiarde la profession religieuse deGilon jusqu'& i'a>i 1119.
Notre aiiteur. avait passe deTetai monastique a 1'episcopat lorsquii entreprit d'eerire la vie de saint
Iliigues; ouvrage:donl les Bollandisfes sc sonl conlentes de donner des extraits. (.7), ainsi que de celui
d'EzeIon siir le meine sujel. Cest lui-meme qtii declare ce cbangement d'eiai tlans son epilre dedica.oire
& Ponce, suecesseur de saint Hugiies, inseree par dom Marlene dans Je preniier tome-ae ses Anccdotes.
Car on ne peiit donner On autre sens aux regrels qu'il y inanifesle d'etrc reiitre dans le moside .apres
1'avoir qnilte, d'avoir perdu a Rome ce-qu!il avait amasse a Ciuni. Cette epitre est bien ecrite el pieino
tle -^rands senlimenis.
On doil, stir le temoignagedeGuillatimedeTyi' (8),presumer aiissifavorablenienl des lellres qu'il ecrivit
au clerge d'Aiilioche peridant sa legatioii en Palesline. Le temps notis.les a enviees (9), et rioiis rie les con-
naissons que par les eloges que cet hislofien en fait. Elles avaient pour objei"d'engager ce clerge et btm
patriarche a reslituer a rarcheveque de Tyr plusieurs eglises que ce prelat revendiquail. Ces k-ures
curent leur eflet; c'est la meilieure preuve de 1'eloqueuce du Jegat.

[7) BoII. I. Hl Apr. S9, p. 655. (9) Vide irifra'.

(8) Guili. Tyr. Hist. 1. LXXIII,C. 25,p. 847.

EMSTOLA GILONIS
-1
TUSCULANENSISEPISCOPI

Be viEa B. flugonis Cluniacensis abbalis ab ipso eonscripta.— flangit se a clauslra

avulsum.
(Circaannu.m 1110.)
^MiiiiiiNE, Aneidot. tom. ;I,-pag.-52I,ex: ms.igniacensis monasEeriL

- DilectissimOPatri, eum jucuridiiate rinimi semper A ilbnlo

digriior ^raam vricabulo, filios ebm fpso ei per
recolendo, doininoPoKxio abbati, frater (lujGub la- 'ipsuin mellea paradisi dulcedine satiafi.
. (10) Prscter Gilonem cardinalem et Hildebertum Vezeiiacensis, tjuorum opus manuscriptum asserva-
Ttuonensem archiepiscopiim, cujsis Incubralio non lur in n.anusc.jplo codice Clari-Marisci (Yide Pa-
scmel est edita, Viiam sancti Ilngonis scripsere trol. I, CLIXJ. -
lingo Chuiiaceiisis monachus et ftaynaldus abbas
5-5S9 -EPIST. AD PATIUARCEI.ANTIOCII. - 1590
Qisoniam celsiludinis veslroe reVerentia de viro A Pauli, maxiinus cullor-exstiiisse cognoscilur. Si hots
ineffabili me quoque jari commouuit, elegi pltis ap- modo culpam evasero, vestiaj dignationi depuiabi-
parere prassnmptor temerarius, quam veslra vohm- tur, qui dedislis animos, ut incipe.rem, el congriiuiu
lati conlrarius'. Et quidefn tanti lucernam lumiriis rebus ohlinem prafixisiis. Denique jussionem ve-
aured sustollendam eandelabro super arundineum stram lanla comilalur efiicacia, quod quidquid in-
et fragile vehiculum atlollens videor deprimere; jiihgitis non^ravat, licelarduumsit a natura. Ununt
dura levare cupio; utque trahunt oculos radiantia difficile reperi quod niea fnagis fecere delicta inuiulo
lumina solis : ila nimio sui splendore nostrae nientis me redditum, qui durani Pharaonis servitutem ab-
hebeludinem lanli patroni gesta reverberant. Ca_te- dicaveram. Nunc primum novi jam in terris coelc-
ruiB ut mendicaiis linnulisve ular sermonibus, siis fegni habitaculum. 0 si licerel ullerius ccatibus
Si vox infragilis, pectus mihi firmius esset, sanctorBin associari! pedibus vestris proctimberem,
Pluraque fcumlinguis pluribus ora forent, ne a consorlio beatorum obsessus omni crimine
Non tamen idcirco complecterer omnia verbis, excludere. Ego socius peccalis et spolialus viruui-
Materia vires exsuperante meas : btis, languenlium mcdicos animaruin adieram, et
Invida me spatio natm-a coerctiit arcto. iterum latronibus expositus plagis recrhdescentibits
Ingenio vires cxiguasque dedit. " compellor exclaroare : Puirueriint et borrupta» snuc
Quia vero bona voluutas pro facto saepe repuia- cicatrices meoe: ego mofbida bvis procul a stabulis
tur, si rion est unde comparetur gralia, venia sal- aberrans, nisi me pius pasiorreducat; cilo deficiam,
tem non negabitur. Hinc est quod vidua qtisc duo el in ipso conamine vestigia concidenl assurgentis.
misit scra in gazophylacium, Croesi diviiiis prsefefa- Ego prodigus ille subslaniiam Pali-is perdidi,.dum
tur : quia sincefam devotioriem obtulisse crediiur, quod Cluniacus docuitRomse servarenon potui.Ego
divitiis ditiorem.- Oportebat sane non in sapientia ne cuni multis perirem Lol egredientem ad mon-
verbi sancttun elfefre, qui suorum luce nieritorum lana sequi proposueram, sed relro respiciens versus
coruscat. Sic licet mensis regalibus neclareus ii- in slatuam semiias jusiorum rion obsefvavi. Super-
quor patulis dislrihualur fialis, tamen in angustis est ut magnitudinis vestrse clemenlia, me regredi
byaihis interdutP, propinatui'. Dighum profecto fuii aburbe pra.cipiat, qui progfedi non possiiin. et oialti
ul vita illius Romse parliculatirii scriberetur, qui, fralrum me sancti Spiritus aufa provehat ad poiiuni
dum vixii, Romanorum principum, Petri dico et opiatum.

EFITOME YYIM SANGTI HUGONIS

ABBATIS GLUNIACEHSIS

Ab Ezeioneatque Gilone, proxime ab obitu sancti scriptae, per arkmymum excerola.

(Vide Patroiogise, tdm. CLIX, col. 909.)

' ' . • ' '" '' v.' —-^i
r. , _

HISTORIA DE VIA HIEROSOLYlflTANA

AUCTORE GILONE.

(Yide Patrologise lom. CLV, coi. 000.)

' " ~ ' ' ' " '• -' |
y.->": ." ' _ .

GILONIS TUSCIPLANI EPISGOPI

LEGATI APOSTOLICI
Acerrima disputatio idversus Antiocbeiium patriarcham quod nolit papa. xlomano conce-
dere primatum, contemnat litteras papae, ignominia afficiat papales legatos, seseque
- non ttlium dicat, sed fralrem papa^, cum injuria Decalogi.
'Aoud LUDEWIG. Reliquim mss. dipl., p. 452.

.EGIDIUSTusculanus episcopns, apostolicse sedis C imo sub inlerminalione magni discriininis cum erc-
naa
legatus, B.Anliocheno patriarchae. Quod relalione bescentia declamo, experienliam proferens,
nou-didici vel rumusculorum deceptoria varielate, conjecturam. Conlempseras jam -saipenuir.cro saa>=
 13(11 GILONtS TUSC. EPISC. EPIST. AD PATRIARCH. ANTIQ..II. 1"92
ctsm et aposlolicam sedeni, lilteras omnium chri- A _ malre iibi copiose collati, libenlcr lc stibiiceres
st.nnoruinPal.is insolenler respuehs, legatos ejus, Tdi, quse quoscunqtie reges tibi subjccit. fio!1 san-
contra.lua. professionis sacramenlum, rejieiens. Ego ctum ut implere valeas, clama ctim' Isaia : Lnteres
lamen legationem donini mei papse assumens, cuhi ieciderunt, sed qtiadris lapidibus mdificabimus. Sie-
nis qui oderunt pacem,'pacifictis esso optabam spe comoros succiderunl, sed cedros hnmulabimus. Alio-
eorreclionis, non cbnsensu malignitatis, decebam quin time, quod prove.rbia libi specialiter iinprecan-
ad hoc babila. tecum familiaritalis aliquama. con- tur.Oculuhi quistibsannat palrcm et despicil niairem,
tubernium, quod me libi fidelissimum praesenlabat, effodiant corvi de torrente, el comedcnt eum filii
piopensiorem ad obsequendum lua. chariiali, quam aquilcc. Qtiod procu! dubio reipsa libi conlingei,
ad avgnendum. Demum si aliquando personapdtens quahdo diclsinte jitslitia dominus papa, "episcopi,
tniiitis aptum delegaverit niinlium. non despiciiur cardinales, lola accordanleEccIesia, adversus prse-
bumilitas missi, quia servatur revereritia. miitentis sumptiones tuas consurgent. Tunc pra.su mptiones
domitii. Tu aulem,' summi papse non attendens im- luse crepaburit, qui te in salltim dirigens tiltra melas
perium, me conservum luum de finibus nostris extur- lui ordinis leextollis, non consitlerans teipsum.
basti siiffocaliima.siimans, si allegainm libi diiecte ^*B Porro bonum est ut oculus scandalizaiiseriialui-et
sileuliiim imponeres. In quoniinirilm facio libi dicil projicialur, qualenus inluilus snperbise e"tmalilist.
Zacharias propheta : Leva oculos tuos el vide tntt- obteratur, et oculus sanse fidei siinplicilatis aperisi-
(ediclionem, quasi volumenvolansad clomnmjuramis _ Uir. Unde dicil Aposfolus : Si quis inler vos vide.tur
m nomine meo mendaciler,ut consumdteam. Scriplis esse sapiens. Qui aliquando exsctecalur illo suporbo
profecto et patenlibus argtimenlis amodo demon- oculo, spirilali illumiiialus csla Domino. Hseeeiiie
slrabiliir universis, qtianto cum tuo periculo conlra Romana. Ecclesise recompensas, quse miseram An-
omne fas et jus lentes ariliquiiiii Diviniiatis "COnsi- tiochiam exipsis hianiinm faucibusbostium valenicr,
lium immuiare, quodam superciho Romaiuim co"n- Molenter exlraxitj'am ftiiidilus absorptam, et in dies
temncns dominium. lili sane posl eommunem in fiiiossuos ad conservandam eam millit, suam lole-
Iiaplisiiiale. promissionem, in consecraiioise lna co- "rans imminulioneih, obipsiusliberalionem? Miruin
Tam Bomiiti sepulcro, obetiientiam papa. promisisli, in moritim factilm esl, sicul quod dicit Ancos:
stimpsisli denuo pallii fideni,"cooperanle doniino Quomodo si efuat paslor de ore leonis duo crura
Mauricio Porliiensi episcopo. Jampritlem crroris aut extremum, aurieiilse, ita vos eripuit aposloliea
seducttisphantasinate, ascendisti cquum superbise, ut pieias de innostimabili Persarum rabie. 0 altiiutlo
<adas relro confusns, -non in iacicm, ut Sauliis. Q ( profunda ! Parum eralIitieras>iomifiipapa_negligcie,
€_ualis vero, quam Iamenialiilis vere et tleleslal.ilis si non elmeipsum episcopuin lu, episcopus, pertmut
est illa sacrilega usurpaiio qua lo coliegam ei fra- capellanum et characteres conlumcliosos conTulares,
f.rem domini papa.jactas, qtiod dicere-ari h__csisqne legatum domini lui impudcnier repelleres? Sesciens
tempora omnis horruit Christiamis, et dicenlem forsitan legationem solam seqiiestram pacis vel
Inler christianos Ecclesia non babuit. Ignoras Pc- belli a sapieiiiibus mincupari. tJlinain aporiret
trum a pelra Cbrislo ticnoininatum, super cttj'tis Dominiis oeulos luos, sicul aperuii cscci, videns
rorpus Roma. tola consisiil Ecclcsia. Petrus iste multo plures nobiscum esse, quam tecuin. Sed pudor
implel ftindam et Pliiiis hsciim Goliaih in frontem c_3cilsue percussus nisi per Elyssfiiimducaris in S:i-
peicutit, ubi crticis "vexilisjm profanus et impius mariam, sieul Benadad, vistim recuperare non
iion habet. Oitinis siquitlem Ecclesia Romana nri- poteris, videlicel per obedientiam domini papse rc-
. versarios cernit. Etindaiiieiitiiin aliud, prsatcr id dire ad melropolim Israelitorum, Romanain Eccle-
qitod positum est, friislra laborantes slaluere. "Re- siam. Sinautem, ulBalaam, apertos landem habebis
«ordate landem quod sacra bistoria narral: Profecti oculos, cum sola vexaiio dahit inlelleclum, timen-
arroganlcs de Orienle in cainpum Seiiiiaar con- dum certe et vere limendum, ne propier lunin
slruxerunt turremBabel, habenies laleres pro saxis, D singularem cxtollentiam Orientalis confundalur
el bilnmen pro cimento. Oriens non inimcrilo uni- Ecclesia, inter se intestinmm miltens excidium, et
versalis EcclesiaRoma esl, a qua quicmique resi- Occidenlalis Ecclesire perdens auxilium. Quod imlu-
lierit, fetorcm omnibus sociis faeii, Sennaar enim biianter eveniet, nisi atl leTedieris, et nisi suffra-
felor eorum iiilcrpictaiur, dc quibus prop.ieta •: ganeos suos Trevirensi archiepiscopo libere tliniise-
Gompulruerunt iniquilalibus suis. El Isaias : Eril pro ris, imllius in hoc suslinens praijudicium, si doniini
snavi odore felor, el pro xona, elc. Islis lerrcnis papsc mandalum observes. Scandalis Istis de medio
vohipiatibus dedili luto el lalciibus ccehim auingere snblatis per Psalmislam loquatur Dominns paccm
cnpienles, dnm altolltmt se snper se, confusionis in plebem suam etin... -ei ambtilabimus in riomol
geinpiternsieBcibeltedificanl cnm'_Egypliis, qtii cuni Domini cum consensti. Cir.icrumin lebcllioue ciun
simiii opere filios Israei afOigebanl, in abyssum -perttiiacibnspacem non bahemus, ne opertbus ma-
,repenle tlissolvcnsli. Enimverosi in petra fnlei, quae.. Isgnis conimuiiicemus, quia nec spirilus ha_c fccit
est Romana Ecelesiit Pclri, fedificij fabricam con- riaceih, hominihus bonae voluntatis offerens; Confi-
.jsirueres, non in areria mmulansicspei, in qua Moy- dimtis lamen ex divina pietate, quod vel ab his
ges scpelivit -Egyplium, memor esscs boneficii apift admpiiiius cessabis. Denique si de schola Petri Aa-
 1393 GAUFRIPUS C&TAL. EPISC. — NOTITIA. 1594
tiriochenani Ecclesiam processisse asseris, navem A quia Sion priiiciphim nostra? saiulis diversis decau-
Petri in .erusalem .edificatam cognosce, porluque. sis exaltare nos convenit, ut exaliemur. Postrcmo
ab illo anchora solula litloribus vesiris.per sesluan- pro Chrislo.legalionefungeiis, tanquam Deocxhor-
tium voluniina undaium applicuisse. Attestanle lanie per me, obsecro, reconciliare Palri tuo, ui
enim Doinino oportebat pnedican Evangelium in vivas propter eura,. qui est. pax noslra,
qui fccit
cznnes gentes incipieniibus ab Jerusstlcm. Igilur ulramque u.nifci.

. ^ AjSNOD0J.II-.I M.CXXII

-
GAUFRIDUS-

CATALAUNENSIS' EPiSCOPUS

NOTITIA

(iiallia^.Christiana, tom. IX, pag. 879)._

• t Cuio B: Rernardus, inquit Albericus in Chro- Bsuum £ in ccclesia Sancti Martini a Oampis Paris.
nico, in episcopum Calalaunensem fuisset electus, Eodem circiter tempore composuil cum Hugone
recusavit,. el per ipsuin Saufridus abbas Sancti episcopo Auiissiodoresisi.lilciri quam habebat sibba-
Medardi Stiessionensis (U episcopus Calalatinensis..» tissa Ear_e-monaslcrii cum episcopo Meldensi. Ad
Siiccinil Chronicon S.. Medardi, Spicil. tom. II,.pag, eiim scripsit Peirns vencrabilis abbas Cluniaci lib.u,
7S7;,in haec verba : « Anno 1151 Gaufridus cogno- episi. 43, in lisec verba : « Vos Cluniacensisfimo
mifiatus Collum-cer-vi, abbas ecclesia. B_ Medar.di, divini ordinis per lotjun Franciam primum dissemi-
episcopus Calalaunensis effeelus est. » Paulo post nalorem, auclorem, |>roveclorem>:vos, inquam, in-
vero siiissus est cum MatlhtBOAlbanensi episeopo ab vetcrsiti draconis de lol inonasterioriim. ctibilibus
•hinoceniio 1L papa atl Ludovicum VI Francorum expulsorem.: vos diulurni somni, el longi manastici
regem, ut eum eonsolaretur de morte Philippi, lilii torporis excilaiorem; ha;c et-mille talia-dum recolo,
ejtis pitmogeniti. Anno sequenli, quo consecraius ditm rumino, dum teneb, totus et Jntege-r in sacrnm
est, coufirmaviiLaureniio abbati Sancti Yiloni.fun- veslrum aiiiorem, flammesco. Inde esl quod de dno-
dationem prioralus Calidi-foniis, aliaque omnia bus vos alteium clegi, .quos.ih.non ftcisiecharilaiis
ejiisdem monasterii bona ih stia diajcesi posita; et vertice lolius Belgicse Galliaaveslra: amicis.proopo-
aniio 1135 ecclesiae Cellensi. qtiasdam ecclesias. ^ nendos non lanium credidi, scd et publice prsedir
An. 1134 monaslerinm ih.Argpn.a fundavit dedilq.ue: eavi. Qnid et illud quod et tan.se urbi non- solum
canonicis regularibus, quiposiea ad ordinem Cisler- episcopnm, sed et principem necessarie.vos esse
- cicnsem transierm.l. Anfto 1137 subscripsit
funda: oporieat: nibil de monacho ponl.fejcvindieel, nihiJ
tioni Carthusiae filo.nti_.-Dei,d.editqne O.doni abbalii ,de religione princeps usurpel^nihil de prisco ordinc
S. Rcmigii Reinensis altare Liipemontis. Auno 1138! mitndiis furetur. » Anno li4i confirmavit. cells»
litem Manassis II episcopi Meldensis cum Risendii B.rigensi. terliaiu partem decima. ecclesiae Sanctse
abbatissa Fara.-moiiasierii diremil cum aliis arbilris.,. Marja. de Codreio. Anno 1H2 subscripsit charlaj
Eodem anno ad ejus preces Guariiius dedi. mona-- Sansoni.s archiepiscopi. Remensis pro monaslerio
sterio Novigenii ccclesiam tle Fonianis jitxla Mon-- -. S,ai)cti Theoderici; ct obiit vvelviKal. Jnnii, cx
lem-Besiderii, quse adbuc sub manu laiea erau.et t Necrologiis.: eodem aniio, non sequenli,.ut fert
liionasierio Sancti Petrj personaUim totjus parochise_ ' Cbroiiicon S. Petri Calalaunensis (si tamen in chro-
"Yiiriacensis. Anno 1140 adfuit cpncilio.Senoncnsii nologia epistolarum.S..Rernardi, quas modo cilabi-
" adversus
Petrum Abajlardum; pra.sensqne ftiil euml iiius, ftibil erratum est), condilus iu choro-ecclesia.
Hugo Roceii comes salisfccit ecclcsia. Sancti Reiui-: cUhedralis.iuiei' aquilam et itnaginein S. Stephani.,
gii Rcmensis. Eodem anno fundavil annivcrsarium
1595 GAUFRIDI CATALAUNENSISEPI3C0PI i°2f.
o-m.i Bi
«Wl;» ' ' —*i - -i.ni ——..—. —— ' ' " '~" 'I'''--- ' ' '"" ' '"

'
:'
ET DIPLOMATA.
EPISTOLyE

A nitas de ca.tero hsec mulare et cassare, prmsiirnpse-

V.iufrkli epittolaadt Pelrttm Vtnerabitem Clunincen- rit, anathemalis yinculo innodamtis enm.
sem abbatem. Signum Stepbani, Sig. Odonis, Sig. Reinerii,
($xslat
; inier epistolas Petri Venerabilis sub num. Sign. Guidonis archidiaconi. Sig. Ancheri decani.
42.'Vide infrs. ad annum 1150.)
Signum Johannis, Sig. Wiberli , Sig. Walteri
II.
presbylei'orum. Signurn Guarnerii, Sign. Petri dia-
Ad SjlephanumParisiensem episcppnm. conorum. Signum Bononis. Sig. Hugonis. Sig. Se-
(Vide infra in Slephano.) garrti. Sig. Guiardi.
HL Acitim Calalaunis anno ab Inearnatione Domlni
Charta fundalionis abbalia: Monasterii in Argona. 1134, epacla xu, concurrente vi, Walterius cancel-
(Anno 1154.) larius seripsit.
[Gall. Chrisl. X, Instrum."167.] IV.
|n nomiiie.saricloeet inriividi.ia.Trinitaiis, GAUFKI- Charta Gaufridi episcopi Calalaunensis donationes.
BUSGalalaunensis Ecclesiseminister humilis. prmcipuas monasterio Trium-fbntium a P.eird
Cluniacensi, Atone. sancli Eugendi el Benedici_o_
i Si uliliialibus Ecclesiarnm, si necessilatibus in sancti Pelri ad Montes abbalibus, alque canonicis
eis Christo famiilantium ad petitionem eorum quibus r. Compendiensibusfactas confirmanl{s.
commissse stinl providemus, opus charilalis et offi-
(Anno 1156.)
cium ponlificis exercemus. Notum sit igitur tam [Gall. Christ. ibid., col. 168.]
prscsentibus quam fultiris, quod locum el ecclesiam GAEFRIDDS D.ei graiia Catalaunensis ecclesiaami-
tpise Monasleriumidiciuir, dedimus Enstachio yene- nister humilis.
xabili abbali Sahctse Dei Genitricis Mariseet fratri- Notum sit omnibus P. Cluniaccnsein abbaiem, A.
lius ibidem Deo servientibiis posterisque ipsorum, abbalem Sancli Eugendi, P. abbalem Sancti Petri
crim decima cjusdem parechisc, et silva cum pratis, Catalaunensis, decanum et capitulum Compendien
terris cultis et incultis, liheram et absolntam ab sis Ecclesia., singulos videlicet sub leslimonio sigilli
umni costumia et inquielaliorie cpiscopi, arcbidia- sui et nssigriaiorum teslium, petitjone domni Ber-
coni etdeeani, in ea lamen subjeclione Calaluinensi nardi abbatis Clarse-Vallis, privilegium fecisse abbati
{Lcclesia.el obedientia, ut ad consulendum nobis et et fralribus Trium-foniium super his qua. eis CO:H
capitulo heati protomarlyris veniant, quoties epi- cesserunt el dederunl, in ha_cyerba :
scopus vel archidiaconus eos vocaverit. Orilinamus « Venerabili domno Guidoni abbati et fratribus de
eliam et.firmamus ut quicunque hactenus capellnm Tribiis-fonlibus, PetrusCluniacensis abbas, s.aliilem
Summella. tenuerit, cosiumias quas mater ecclesia, V cl dilectionem. A domino.et amico nostro Bcrnardo,
Mbnastefium scilicct, anliquilus debuerat episcopo, Clarae-Vallis abbate quem pliirimum diligimns ro-
Erchidiacono et decario, in perpetuum solvai, ba- gaii, eoncedinms vobis et fratribus vesiris, qtios in
Iieaique pra?ter silvam quidquid est intra fines ipsius eodem cliaritaiis affeclu liabere cupimus, decimam
Summella. do Monaslerii parochia. Ad hsncPetrus illam deinceps possidere Iiberam quamavobis fratres
de Alheio et nepos ipsius' Gipptiinus, assensu ctcon- nostri de Baudovillari accipere solebanl. Iloc etiam
cessione' domni Galberti Calalaunensis et Milonis donurii esse factum vobis innoleseimus, cum con-
cki Cerhone, concesserunt et dederunt eidem abbatia. silio el personarum laude Cluniaci. Sigmim domni
oo remedium animafum suorumqiie pr_edecessorum, Bernardi prioris. Signum Bernardi de Mcleiaco.
alodium quod habebant a vado Ositremont usqne ad Signum Jarenionis. Sign. Gaufridi prioris de Sancla
terram de Noyiers juxta Summcllam, et a terra de Margareta. Sig. Gigonis camerarii. Valete nicmores
Koviefs per Fornoneium j'uxta Algieurleni usqne ad nostri, fratres dilectissimi. »
Berchol.tham, et de Berchollha ad Wambais juxla c Ado Dei gralia ecclesiaj Sancti Eugendii Juren-
Ijaitiimmaisnil, usque ad locum ubi cadii Wambais sis abbaSj notum facio omnibus, quod ego siabilivi
.in Geiestre, et de Gelestre usqiie ad Ositremoni. n in capitulo ecclesiae Sarmatiensis, laudantibus om-
Hrec igitur et qujdquid amodo pie dieta. sanclaa Dei nibus fratribus, atque eonsentientibus tam mjonachis
Genitricis ecclesia. donabitnr concessio.ne pontifi- quam conversis, quod ecclesia eadem Sarmaliensis
ct«m, liberalitale prijjcipum, ohlatione fidelium, sine singulis arinis, Dominica proxima anie mediam Do-
tmttrad.ictione lenenda sigilli nostri m.unimine fir- minicam Quadragesimsi1, sex solidos Catalaunensis
wamiis, tcstes assignamus; ct si cuiquam imporUi- moneUcpro ccclesia SaiicloeMaria. de TriLus-fonii-
 I3«)7 EPISTOL.E ET DIPLOMATA. .793
iws, canonicis Sancli Cornelii Compendiensis per- A J V, . .
solveret. Testes Ro.bertys prior ejusdem loci, Girar- Privitegimn Gaufrifli episcopipro monasterio Sancii
Petri.
dus, Milo.Affuerunt el isti quos domnus Ebalus Dei
gralia Caialauuensis episcopus, iriisit ad hoc audien- (AnnolioS.)
"dum : Radulfus abbas Saucii Pelri, et magtster [Ibid., col. 169, ex aulographo "|
Rainerus. i hi nomiue sancisc cl iiidividusnTriiiitittis, GACFni-
< Ego Benedicliis abbas Sancli Petri, et universi DUS Dei gratia. Calahmnensis Ecclesise miiii_ier
lmmilis.
ejnsdem ecclesise fraires, domni.Guillermi Catalau-
nensis episcopi _el B.ernardi C.ara_.Vallis abba.lts Eccljesiasl,icisutilitalibus fideliter Insudantes, et
sludio solliciliiis.-iiiha?reiites
preces suscepimus, et ecclgsise beata. Mariae qua. conicmplalionis congruo
siia est in silva Luiz, in loco- qiiem incohe Tre§- suiil. remuneralionis beneficio prosequendi, tit el
fontes appellabani, alodium quod aputl Lombracum nos coriim obsequiis digne respomlisse vhieamur,
habebamus libere in perpetnuni coueessimus : quod et illi cx indnlia consolaiionis gratia uliliores exi-
ne lemporis assensu pra.sumpliiose aliquisconarettir filant. Quia igitur extra, fines jiostros manenlibua
infirniare, sigilli noslri et assignaloruni lestjum quamloque inanum porrigirinis, lunge ajnplius, longe
firmavitmis nitinimine. Signum Duraiiiii. Sign. B beiiignius, hi qui solliciludini nosiriu commissi sunt
el pro nohis invigilaiil, re.-pjrare debent in muni-
Plrilippi. SignT Dudonis. Sign, Alberti. Acluni est
boc anuo ab Incarnatione Doniini 1117. _ _ ficentia nostrss recompensationis, nec magnum esl
4 Gaufritliis sanetae Compendieiisis Ecclesia. de- si noslra meliinl ieinporaIiaquo.rum inlercessionibiis
canus, Johannes cantor, nosqne simiil ejusriem loci prscparamur ad seterna. Nolum sii igitur prseseiiti-
-frateniitas universa, lam pra.seiitibus quam'fisiuris. bus ct ftiitiris, ad peliiionem reverenrii fraltis oi
Ctinetis volumus innotescat quia domni regis Lurio- amici nosiri Hiigonis abbatis Sancii Pelri de Monti-
vici, ejusque conjugis i'egin_e,Adelaid.is,alque t;o- bus, assensn el vohmiate csipituli beati protomar-
niiiis Tbeobaldi, necnon virorum venerabilium tyris, nos dedisse eidem abbati et ccclosia. ipsius
Goisleni Sucssionis, Gaufridi Carnotensis, Guarini personariim totius parochis»Vilriensis in eo honore
Ambianensisepiscoporum domnique Bernartli Clarae- el libertale qua eum dominus A.nscherusdecanus S.
Vallensis abbalis peiitionibiis, locum quemdam qui Stepbani lenuerai, sic tamen ul die anniversarii xs
. Tres-fonles vocalur in silva Luiz, quae toia de jure solidorum refectionem Sancii Peiri convenlus exinde .
'
Iiostrseesl ecclesiae,fralri Viiloni abbati "el mona- habestt, qiialenus noslra miscricordilcr foveat obla-
chis cuin eo ihidem servieiuibus ini.abilandum con- tio, quorum pro nobis apud. Detun inlercetlit oraiio.
^ El ecce lestes hujiis actioni.s. Signum Raineri,
cessimus. Quod ne longa. lemporum veltistale a
memoria tolleretur, lilteris fecimiisassignarj. Pla- Signiim Odonis, Signum Gaufridi, Signum Guirionis
cuii ilaque nobis ut lerram illam et nemus, et qttid? aichidiaconmn. Sign. Garncri cantoris. Sign. Jo-
quid de lerra ecclesia3 noslrsE ubicunque adjacet, bauiiis capellani. Siguuin Garjieri.de AitjIJeio.
in eadein silva salvis aliorum lerminis nlleriiis ejs Aclum Caliilaunis anno .Dominic._elucarjisilionis
occesserit, dicli monachi possidereni, excqlereijt, 1138, epacla vn, concurrenle v.
ct quidquid in ea juris noslri erat libere et quiete Galterius cancellaritis scripsit.et subscripsil.
perpetualiter oblinerent. Pro his o.mnibusCaialau- VI.
iiensium sex solidos. eis.constiluimus,- quos singtilis Ganfridus episcoptis Caiataunensis aniuneninium
siiuiii fundal in ecclesia S. Martini. d.e Cmu..i$
aniiis. proximaante mediain Qusidragesimam Do« Paris\emi._
niinica. ministerialibus noslris apud Poniigonen.
(AnnolMO.)
persolvant; et si.e per to.lum aiinum in tola - -
t [Ibid.],
quietudiue quantum in nobis est, perseverent. Fir- In nomitie sancla- et individusE Trinilalis, amen.
inatum est igitur hocprajsenii. cyrograpbo, el sigillo Quia juxla propheticam' et aposlolicam voceni,
sighis.que qui adfuerunl ad poslerorum notiiiam"T*verilatem a filiis hominum diminui, et refrigescenie
roboralum. Sign. Goisleni Suessionis, Signiim Gau- miillorttm charilate, iniquilalem,
proh dolor ! vitle-
fridi Carnqlensis, Signun. Warini.Anibianensis.epi- - mus abundare, exjseditul per-,abiindanliambosiorum
Ecoporum. Sjgnum Bernardi CIara_-Va!iis abbatis. operum niuliiplicaii iniquiialis et maliiiaestudeainus
Sig. Gaufrididecani. Sig. Jphannis.canloris, Sigiium resisterc. Et cum omnes.' omnibus officia.,debeant
Odonis et Ilaymonis praeposilorum. Sign. Rainaldi charilatis inipendere, prselaii lamen Ecclesia. pro
abbatis sancti Barthqloma?i.-Si!|. Theoderici abbati.s oificio pasloralis curse religiosis fidelibus inipensjus
S. Eligii Noviomensis. Actum Compendii anno ab e.t.desoti.us debent prospicere, ei d.e sua. abundantia
Inc.srnat Domini 1150, in publico capitulo. »_ illprum inopiam snpplere. Ilac raiionc et ilevotioite
AclumCalalauni anno 1136. ego Gaufridiis Dei gratia, Csualaunensis, episcopus..
" ihcilatiis, pro sal.ute anima. measet aiiniyersarii inei
recordalione, coiicessiane el_asse.nsudojiini Gaufririi.
arcbidiaconi nqstri el aliorum arch.idiaconorum no?.
slrorum, toliusqtte nostri capituli donavi monachis»
S-.ncii Martini de Gampis Parisiusmanentibrts. allare;
 ' 1*00
»>?ao STEPHANUS PARISIENSIS EPISCOPUS,
tls Frisivilla, allare de Nigro-loco, altare de Verre- X A Mauri-monlis,conslituimus et, in,_elernumpermanere
riis, allare de Wallimont, altare de Expantia, cum firm.amus, ut in monasterio praedicii Mauri-moutis
capellis et dotibus, et omnibus ad pradicta allaria perpeluo missa beala3 Maria; semper virginis bmni
pertineniibus,. salvo in omnihus episoopali cl archi- die sine intermissione celebrelur, si tanti sacerdotes
diaconali jure. Quod ut ratum el firmum permaneat, ibi fuerint qui' id officii implere possint. Quod si
-sigilli noslri impressione et teslimoniis canonicornm nonnisi unus fuerit et necesse fuerit ut aliam quam-
jiostrorum corroboravimus. Signum magistri Raine- cunque mi.ssamcelebrel, eiiam pro defunctis, offi-
rii archidiaconi et decani. Signum Odonis de Roseto cium beatae Mariae dicat privatim, vel secum, vel
archidiaconi, Sign. Gaufredi archidiaconi. Signum cum minislris, usque ad secrelam : gosiea dicto
Guidonis archidiaconi, Signum Ilenrici thesaurarii, solemniler quod necessariuin fuerit officio, cum ad
Signurn Garnerii cantoris. Sign. Guiniberti succen- secreias venerit, prius secrelam beata. Marise cele-
-toris, Signum Johannis capellani, Signum.Guallerii brabit; et posl perceptionem Dominici corporis et
presbyterorum. Signum Petri, Signum Guarnerii, sanguinis similiter privaiim, sicut officium celebra-
SigiiuhiRadulfi diaconorum. Sig. Stephani, Signum vit, sic posl communionem cum collecta consumma-
Ilenaldi, Signum Rogerii subdiacohoriim. Signum. vil. Ad lanli celebrationem niysterii Guarnerus.
Balduiuj, Sig. Hugonis, Sig. Milonisacolylhorum. B ' illuslris de Altreio donavit eeclesias M.auil-mo.niis
Actum est hoc anno.Incarnati Verbi 1140; episco- majorem partem decima. quse ad ipsum pertinebat
patus aulem nostri decimo. ' de villa qua. dicitur- Super-iurbam, pro remedio.
VII. *. animaeSUSB el Elisabelh uxoris suse, el antecessorum,
Fund.al.io.G.aufridi Calalaunensis episcopi in [
abbatia ' suorum et fiiiorum, atque libera donatipne confir-
Mauri-monlis. ' mavit, Si quis vero, quod non optamus, Iioc rtoslrae
(Anno 1142.) - consiitutionis privilegium pro nibilo ducere et hanc
[Ibid., col. 172, ex auiographo.j memoriam. beala^ M.arisevilipendere ausus fuerit,
•Innomine Palris, et Filii, el Spiritus sancti, ego> ex parte Dei et cjusdem malris Domini noslri ana-
JcFFitipus Dei. gratia Calalaunensis EcclesisB epi- thema sit.
eeopiis. Actum est boc in prsesentia nostra Remis metro-
QUSBSpiritus sanctus per manus meas dignalurr poli, vi.Nonas Marlii, anno Incarnat. Dominicss1141,
operari, quo ralum sil in perpetuum, liiteris man- epacta xi.
dare decrevi ex consilio.venerabiiium fratrum, sci- Hujus rei testes sunt praedicti abbales, et Walle-
liceiAnselmi abbatis Sancii Vincenlii Laudunensis,, rius filius nosler, ipsius Warheri frater : Balduinus
Nicokii ahbalis Sancti. Nichasii, Willelmj abbalis3 ' decanus (11), Petrus monachus, el multi alii.
'
(II.) Decanus non ecclesisecalhedrahs, sed auus forteejusdem civitatis ecclesiae.

ANNODOMINIMCXLII.'

STEPHANUS

PARISIENSIS EPISCOPUS

NOTITIA

'{GalliaChristiana, nov. edit., lom. VII, col 59),

Stephanus I, quera nonnulli Pbilippi I aul Ludovici '.D deca.num fuisse tradidere, verius ex anliqua el
Crassi regum Francise natum perperam asserunt, illustri familia Silvaneclensi genilus erat, qu_eFran-
alii non minus mendose ex gente Garlanda ortum, ci_ebulicularii officiosub primis lertia. dynastiae re-
fratremque Anselli senescalli et Stephaui de Gai*- gibus condecorala fuit, prout lestanlur chartularia
laiida, Franciae cancellarii, archidiaconi Parisiensis, Sanctss Mai'i_eCorboliensis, et abbaliarum Edera-
. quod peccaridi forle ansam pra.buit eis qui errantes censis, S. Victoris Earisiensis etCaroli loci, in cujus
in noiniiie, hunc poritificatus dignilale honestatum, fundatione Guillelmi Lupi Silvanectensis frater nun-
Jlluih.verp caf.cellarium Francice Aurelianensemque eupalur, filius quippe Guidonjs Silvanectensis, alias
 "
1401' "NOTITIA.- 1402
de Tttrre, domini de Chamilly et d'Eimcnonville, ac j\ _ pacem seciim eomporjeret. Dum ha_eagebantur Lu-
Bertbrc uxoris. In pmni disciplinarum genere excul- dovicus acceptis abTionorio liiteris, quibus ab in-
lus fil archidiaconus Parisieusis, inde defuncio Gir- terdicto absolvebatur, ferocior,'neminem audivil.
Leflo slalim subrogalus episcopus, vix calhedram Rtirsus igilur-a Stepbano ad Cistercienscs perfu-
adeptus est, cnm ob singularem quo Viclorinos .ginm. Ea de re ad summum pbntlficem scripsere
prosequeba.Uir-amorem largitus eis est, capitulis Hngo -Ponliniacensts el Bernarclus Clarse-Vallensis
-quortim intererat assentienlibus, anhnum reditum -abbates, scripsit-el Gaufridus Carnotcnsis episfcopus
-pi'_ebendaru"mvacanliuib, tam in ecclesia majore •litteras, quashabes apud S. Bernardum (6).
S. Mariai.quo poliebalur ecclesia S. Joannis Ro- _ Eotiem anno-cum Thoma priore Sancli Victoris
lundi, quam. in eccl. S. Marcclli, S. Germani An- -teslis fiiit Slephanus donatie inense Dec. a canonicjs
lissiodorensis, S. Clodoaldi, et S. Martini de.Cain- Senonensibus ccclesice Sancii-Salvatofis canonicis
•pellis : ecclesiai autem Sancti Joanriis'Rolundi in regiilaribus Sancti Joanuis apud Senonas degenti-
- conipensationcm dedil unam priebendam anno 1124 Tus. Ilabila est die 15 Juniiarii 1128
synodus Tre-
«piscopatus primo. (1). Ganonicis Eeelesi_3 Parisien- - censis pro militibus Templi, cui adftiil Stephanus.
sis eod.emanno nonnulla concessit inslrumenlo, ex Cisterciensum abbalum Jitteris facliis forsan niilior
qnp haiid temere colligitur cjaaplam tunc esse com- B Honorius, simulque permolus malis quaeadvefsarii
Eiunem inter canonicos mensam. Fossatensibus mo- Stephani regiasubnixi aucloritate in Ecclesia Pari-
nsseliisdedil ecclesiam de Boissiaeo. Pontisarensibus siensi moliebaiitur, Parisiensi capitulo dedit Iitteras
donationem S. Prtejeeli de Turno confirmavit. Con- vi Nonas Marlii an. 1129 (7), quibus velab.at ne quid
vcnlionem inter Matthscum priorem Sancti Mariini in Parisiensi Ecclesia imnmiarenl absque episcopi
a Campis, et Burchardum de Montemorenciaco sta- consensu el rescindebat quidquid ex qno Stephanus
bilivit. Unus esl ex episcopis quibus Calixtus papa .coaperat esse episcopus, in eius ora.judicium erat ab
mandavit vn Kalend. Sept. ut intefdicliim ob in- iis coiisiilutum.
- cesluosas miptias.Guillelm.iNorlhmanni ctim filia co- Inlerfuit Stephanus diePaschsa cjTisdemanni.coro-
jnitis Andegavensis laluin in snis parocbiis faccrent nationi Philippi rcgis Ludovici Crassi primogeniii.
- observari (2). Subscripsil diplontati Ludovici Crassi Hoc etiam anno celebratnr a Malihaeo episcopo Al-
bona Pra_monstratensinm confirmantis an. 1125. bauensi sancte sedislegaio, olim priore Saiicti
-Gontroversiam habuit adversus Theobaldum Note- Martini a Campis, concilium Parisiisin monaslerio
riuni archidiacomim, qui mulia ultra iiuiiicrissiii Sancti Germani, ubi^ Argentolium restituitur S.
polesta.leni aggrediebalur. Ad causam dcfiniendam Dionysio pelente Sugerio abbate. Hiiicadfuil Ste-
vocavit abbates et clericos Parisienses, qui parati ^ plianus et subscripsit litteris LiirioviciVI hac de re
erant ad sentenliam fercndam, cum Theobalritis datis. Malum acerbum annolloO Gallias aiifxit;
suhimi pontificis provocavit judicium (5). Continuo Parisienses praesertim ignesacro vorabantur. Quam
- episcopus et archidiaconus Romam petiere, quos ul abliiercl luera Stephanus, opem saifcloeGenovefsB
-inter-arbilri asumiifopontifice delegati pacem com- imploravit, solemhem indixit supplicalionem, in qua
jsosuere Honorii ponlificalus ~an. tertio. Exorlum ad tacuim sanctarum reliquiarum sanaii -segroti;
quoqiie inter episcopum cl canonicos ecclesise Pa- bujtis in memoriam-miractili Iunocenlius 11annose-
rislensis (4. ob scbolares in claiislro habiianles dis- quenti fesluin Miraculorum instiliiit,-jiec proeul a
sidium compescuere Sugerius S. Dionysii et Gildui- basi)icamaj'oreexstructaseu resiitulaecclesia Sancias
iius Sancli Victoris abbates cum Thoma priore et -GenovefsjeArdentium, ab ssgris, qui ardentes rilice-
. Roberio. Anno eodem cum Stephanus in Vicloriuos -banliir, nuncupatiE
. proims praebendam ecclesia. snaa tradere iis tonlasset, Reniis synodum babuit Innocentius mense Oct.
obviam ivil res Ludovicus (5), velaus ne qtiid in anno 1151, in qua pacem inler regem Ludovicum et
Ecclesia Parisiensi minueretur, nec caiioniei regu- .Stephansim conciliavil: dignilali enim regis consu-
lares pra_bendam in ea obtinerent: quo meiuens leris el liherlati Ecclesia., a capitulo Parisiensi.pr_e-
diplomate episcopus- ne libertas ecclesiaelabefacta- bendam peliil, quam canonicisSancti Victorisliben-
retur, illi et ejus lerrsje sacris interdixit, idem mi- -ter concessefe (8), sicque a dissidiis bisce quies fuit,
siitantibus et archiepiseopo Senonensi et episcopo Stephanus in Marlyroiogio Ederensi legitur banc
Carnotensi. Rex vicissim nec episcopo nec ejus bonis, abbaiiam anno 1152 construxisse, ordinem secundum
Lospitibus.et colonis pepercil, temporalesque fedi- Regulam S. Benedicti sariclimonialibus statuisse,ei
tus manu regia. invasit. Quapropter Slephanus ad -auctorilatc apostolica Innoeenlii paiiae sub analhe-
opetri sihi ferendam, tam episcopos sufe provincise, -mate ne muliercs cjicercnttir iirmavisse, inultaque
quam abbates apud Cistercium lum convocatos ap- alia bojia innumerabilia eis fecisse. Armo codem
pellavil, rogavilque ut pro spirilali fraternilaie, Stephanojnaiidavit Innocentius (9), ul Archembaldo
quam cuni rege conlraxerant eum obsecrafeni, ut Aureliancnsi subdecano et sociis iionores et bona
(i) Hisl. Ecclesiae Paris. t. II, pag. 25. (C)Epist. 4S, 46, 47,49.
{2^Spicileg. t. III, p. 149. (7) Hisl. Ecclesiae Paris. t. II, pag. 27.
(5) llisi. EcclesisieParis. t. 31,pag. 29. (8. Ibid. I. ll,pag. 28.
(4)lbid. p. 51. (9) Spicilog. t. III, pag- 154 et seq.
(5) Ibid. p. 25.
U03 STEPHANUS PA.RISIENSISEPISCOP-US. - 148*
ahlata reslitui satagcrei. Scripsit et ut interdictum .A lali nego.lio factq opus esset deliber-aturtis. Sctipsit
ecclesise Sancios Genovefas a se infliclum solve- paritcr ad Innocenlium summum pontificem (15) do-
jel. lo.ris et luctus plenamepislolam, in qua Iniiocentium
Circa id lempus Slephanns episcopus qiierelam iniprimis o.bsecral ne se verbis Theobaldi Noterii, si -
liabuit cum Slepjiano de Garlantla arcbidiacona, ipsum adeat, circumveniri sinat, suas quoqrie Ber-
Henrici archiepiscppi Senonensis consanguineo, qtii nardus litleris Slepjiani adjecil lilteras, (16), quibus
Iiorrenda perpetraral facinora in.terra Sancti Ger- permoto. pontifici placuit, ut episcopi ad quos ea
inani Pratensis (10), quajn ad examinandam Pru- causa exspeclabat, de lanlo flagitio judicium ferrent.
vimim vocatus a melropalita venire renuit, ne con- Iiinocentii lilleris (17) excitali Galtiaeepiscopi, apud
tra honorem el digniiatem Parisiensis Ecelesise o.be- Jotrtim iion procul a Matrona flumine conveherunt.
diret. Hanc autem Bernardi abbalis Clarae-Vallensis Quid in concilio decretum sit non facile dicluj-Sl,
arbitrio de consilio Gaufredi Carnotensis termina- Inijtis enim acta interciderunl.sed sentenliam episco-
lam fuisse verisimi.eesl (II). lis qubque temporibus porum confirniavit Innocenttius, novasque insuper
Galo Parisiensis scholae magistera Stepbanoexcom- paiTicidis-irrogavitpcenas. Qcciso per haec lempora
iiiiinicalus ob gravissimam, quam Algrino cancellario ab adversariis Archembaldo Ecclesiae Aurelianensia •
Ecclesiaeinluleratinjuriam ad Henricum arcbiepisco- " subdecano, eo ferme lempore quo Thomas Viclori^
pum S.enonensem provocavit, el post ad legaium nus, cum caedis auctoi-es in conventu cardinalium
sedjs aposlolica., quibus respondil Stephanus, Ilen- damnali veniam deprecati fuisseni, ad flagitiiun
rico quidem, absqueassensu ipsius non potuisse ad expiandum delegavii stimmus ponlifex Slephanuui
tribunal suuin vocare causam Galopi^ excommtini- et Gaufridum quibus et siguilicavii latam. a se in eos
cati; Iegatovero, Galonetn ejusque socios absolvere sententiam litteris dalisPisis vi Idus Januarii, anni-
iion posse ante satisfactionem, paralumque se csse, scilicet 1134-(18). Monaslerium Sancli Eligii Fossa-..
cum nonnisi tlc regis 61 cpiscoporum consilio ege- tensibns a Galone olim minus canonice donaiiim
Til, ac auciorilaie el prseccpto papseGalonem excom- cum Stephano resliluisset Tbeoj.a_diis.-abbas (19),
iminicaverit, coram legato el ipso papa stare, suam- Slephanus diu relentum ecclesiaeFossatensi iteruni
qtie aucloritalem lueri. Monachis S. Martini de donavit anno 1134, episcopatus undecimo. Paclum
Campis dedil anno 1155 episcopatus nono, eeclesiam iniit cum Ludovico rege pro quodam fossato siio in
Sancti Dionysii de Carccre cum omnibus ad eam suburbio Parisiensi, Campello diclo,. bis condiliorii-
perlinentibus el praebendam in basijica majore; hu.s iit duas partes rex, episcopus vero terliam-obli-
qtiam quidem ecclesiam a laicis acceptam Ludovicus neret, anno 1136 (20). Insequenti cum monachi et
rex ei dimisefat, ut monaehis traderel, qui vicissim canonici a jurisdictione et potestate episcoporum
virginibus iiisliliieiidis tradiderunt ecelesiam quain sublrahere se conarentur, ab Innoeeniio, vn Kalend.
liabebanl in MoiileMai'tyrum, Exstat eiiamuummo- Aprilis anno 1137 obtinuil litteras, quibus egclesiae.
uachorum Cliiniaccnsiuni prio.ralusj et monasteria notata eiiam privjlegid summi ponli-
Anno eodem Thoinas prior S. Vicioris occisus est fic.isiu potestale el jurisdielione Parisiensis episcopi
xiu Kalendas Septemb.; cujiiij caedes plurimas con- permancrenl. Eodem anno subscripsil charlae Lur
civit turbsis. Perj-exerat Stephanus ad Calam ad dovici VI, privilegia episcoporum provincia. Burde-
abbaiiam moiiialiiiut emendandam let ordinandam, galensis, confirmaiiiis (21). Ludo.vicoVI, morienti vu,
Iiabebatque in comitatu magisfnim Tbomam.; in Kalend. Augifsli adfuit, cumque ad meliorem vitam
reditu vero juxta S..Siepbani caslrum, quod Gor- accinxjt, Donum Hugonis Tiroli de villa. Bofcsmont
niacum dicitur^ subito a nepotjbus Theobaldi ar- mo.nachis Sancli Martini facltim confirmavil. Resli-
clridiaconi insidias episcopo in vi.a slruenlibus as- tulas monialibus de Euera decimas Jargitus est
sullum pass.us esl die Dominica, qtti cum inefmes aiino 1158, donumque ec.clesiaeCaroliloci aGiiilielmo
invasissenl praediclum Thomam inieifecerunl (12). germano faclum confirmavil. Piioratui Sancti Nicolai
Tam atroci "scelere perculsus Siephamis, Parisios r, de Aciaco ecclesias paroclriales de Derenciaco et
reversus, subilo auclores anaihemaie percussil, ar- Carrona.in sua, dioacesi asseruil an. 1140 (22). Me-
ehipresbylerisque mandavit, ut latsim ab ipso.excom- moralur et in charla Ludovici VII regis dalo anna
municalionis' senientiam promulgareni (15). Ilsec 4141, rcgni quiulo, qtiss.asservatur in historia mss.
iisdem pene verbis scripsit ad Gaufridum episcopmn .S. Vicloris. Qiianla. aulem ap.ud summum ppniifi.cehi
Garnolensem e monasterio Clarcevssllensi,quo tsedio Innocentium frierit existimationis Step.hanus, plures
se receperal post latam in hujus .scelaris auctores ad eum probant epislolsc, pr.aeseriiin 18 el i9, &
cxcommunicalionis senlcnliam (14), gimulque Gau- quoob inslilutos in ccclesia de Dogilo presbyleros.
fridiihi invilavil ttl ad se venirel snlandmn, quid i.u, iiicimsultis Sancli Florentii nionacbis, quorum iii»

(10) Spicileg. pag. 1S9, 160,161. (17) Nol. in S. Bernard. .col. LIX.
(11) Ibitt. p.ig. 155, 156, 157,158 (!8) II,isl. Eccles. Paris. t. II, pag. 50.
(12) Ibid. t. III, pag. 165. (19) Ibid. p. 50.
(15) Diichesnc t. IV, pag. 746. (201 Hist. Eccles, Paris. l. II, pag. 59. ,
(14) Nol. in S. Bernarri. col. I.VJH. (21) Labb. Melanges cur. pag. 608.
(15) Bernavil. cp. 159, (22i llist. sancli Martini a Campis, pag. 29GV
(16) Ibid. ep. 158.
 '
1i05 - J^OTITIA. 1406
tcti-r.ti, reprebensus Iegitur in tabulario bnjus mp- Aluor p.illia, et duo dalmatica, et lunicam unam, et
nasterii. De die et anrio obitus Slephani non conslat duos urceolos argenjeos cum acerra argentea. »
apud auctores el inqnumenta, iv Kal. Aug. morlem Stephani aulem 1. liic esse menlionem probat
oppeliisse volunt Yictorini. Jostnnes lnijus domus charla donalionum ab ipso factarum Ecclesiae siiae
scriptor bsec de ejus qbilu scribil: « Hdc ternp.ore annq 1124. Obiit ergo Slepbanus pridie Non. Maii,
obiit Slepbanus Parisiensis episcopus, et sepullus sed cujus -anni hoc opus, hic labor. Attamen ex
esl in monaslerio Sancli Vittoris Parisiensis, in litleris Innoeenlii datis anno 1141 Gilduino Sancli
medio chori. Et siiper-tumiiltim ej'us scripti sunt ver- Vicloris abbaii, el ex charla Ludovici VII, data aiino
BIISIiT: regni ejus,v, in quihus sit Stepbani menlio, liquet
Ilic jacetinler oves Slephanus, qui Purui.ensis Slephaiium adhuc stiperstitem anno 1141, mense
• Atignslq. Qttin el decimas inju§te a mililihus lenias
Exslitit ecclesimpastor, et hujtis ovis.
Hanc inopem, parvamque, novamquepius pater uu,xit, el reslilutas sanctimoniaiibus Ederae coritulil anno
Extulit, ornavit rebus, honore, libris. 1142, ex chartulario Ederensi. El cerle in brevi
Mttlta dedil mitltis, se nobis, plusque dalurus, Chro.nico ecclcsiae Sancti Dionysii (25) legilur :
Si dare pltts posset, qui sua, -seque dedil. j>_ » M. CSLII. obiit Stepbanus episcoptis Parisiensis. »
"
Hujus quoque praestilis memoria celebralur ad Fo.n quidem me lalelej'us Itunulo insctilplam nuric
IV Kal. Augtisti in obiiuario Viclorino his verbis : banc inscripliqnem : « fiic jacet felicis nlemoria.
« Quarlo Kal. Ahgiisti anniversariuui piae recorda» reverendu» pater et dominus Siephanus quondam
lionis:Slephani Parisiensis episcqpi, qui in vila sua Franciae cancellar.ius ,post episcoptis Parisiensis,
Iiaiic noslram ecclesiam mirabili affeclu sincerae di- linjns domus specialis benefactor, qtii obiit anno
Ieclioiiis ampleciens, mulla et magna ei beneficia Domiiii M. CXL. ui, Kalendas Auglisli. > Al primo
confereiis; digimm et perpeiuum sui nominis et reeentius est epilapbiiim, in, quo tlum reficiitiT tu-
amoris memoriale posleris dereliqnit; siquidem in mulus, cl novum inscribitur, errattim esse quivis
Gimribusecclesiis Tn quibtis prabendae sunt, nobis vel mediocriter eruditus perspiciel. Secundo Ste-
in singulis praebendas singulas dedit, in seniori phanus nusquam cancellarius fuil : in nulla quippe
ecclesia B. Maria. Parisiensis praebendam unam, in charta vcl Pbilippi regis, vel Ludovici sexli,aut
ecclesia Sancli Marcelli; Scincii Germani Antissio- Ludovici Junioris hiine reperies eo nomine stiscri-
dorensis, Sancli Martini de Campellis prsebendam psisse. Stepbanum quidem caucellarioruni numero
imam; dedit "etiam nobis in omnibus supradictis accensent uterque Qnercctaniis, Mabillonius, D. du
ecelesiis aimualia proebendarum, libros quoque'op|i-_ Q Fourni, PP. Angelus el Ahseimns (21) : at pace
mos, quos sibi paraveral, moriens nobis reliquit: horumce scriplorum dixerim, Stephanum Silvane-
Iiujus ilaque tanli viri, tam specialis amici anni- ctensem confuderunl cuiii Slephano de Garlanda,
Versarium per singulos annos specialiier et solemiii- qui ipsis falentibus.PP. Angelo et Anselmo (25) jam
lercelebrandum,ei cum magnadevotione faciendum cancellarii munus" obibat anno 1106, quo quidcm
esi, el ante missam conuhendatio. Sialutum est anno et sequeniibusSlephanum Silvaneclensent-cati-
eiiam, ut pro ejus aniriia praebenda una inlegra sin- cellarium volunt alibi. Sed nec ftiit decanus Aurc-
gulisdiebus adeleemosynam prajbeatur, et pauper lianensis, quod soli de Garlanda convenil. Non wi
imus per singulos annos cx iniegro vestiatjir, et in rum igitur peccatum esse in die elamio in epitaphio.
die anniversarii ejus centiun pauperes, pane,vino assignalis. Stepbani corpus iiiiegnfra., rcpcrtura esl,
et carnjbus reficiajilur. Aniiiversariiim patris et «nno 1515, quando nova. fundamenta ecclesise pdsita
matris ejiisdem. Item anniversarium Bartholomaei sunt.
Calalaunensis episcopi nepotis ejusdem. J Mehse ta- Exstat lomo 1,\ Scriptorum Uislorise Francorum
men Aug. non obiisse Stephanum, sed Maio, consiat a Diicbesnio edilorum de morie Slephani ad Pa-.
exNecrologio ccclesiaeipsius Parisiensis, ubi legitur: risienses cstnoiiicos. Hugonis de Dociaco Senonen->.
e H Nonas Maii de domoSanctae Mariaeobiit Stepha- I>.sis archiepiscopi epislola, in tjtta palrem, ordi-,
niis episcopus, quidedit nobissexaginla solidos de nalorem et doctorem sibi ptiero et juveni crepmjn.
jedilu altaris ari stalionein qualuor lerculorum in plangit eostque ad concordiam el ujiilatcm hor?,
festivilale sancti Augustini: dedit etiam nobis sepiem tatur.
iiiodios frumenti ad pahem Quadragesimre, et qua-

Spicil. I..il,p. 809.

(23) llist. , (23> lbid. p. 3,6,,
(24) donj. Fraiic.i. VI, pag. 230.
1407 STEPHANUS PARISIENSIS EITSCOPUS. 1-108

NOTITIA LITTERA-RIA.

(Jlist. litterairede la France, t. XII, p. 1S5.)

Les ecrils d'Elienne de ' Senlis qne les lempsont epargnes sont moins propres a nous donner une
liante idee de sa liiierature qu'a nous fnire connaitre les principaux trails de sa vie et les eveneinents
tes plus .remarqiialries de son episcopat. Le toiti ne consisie qn'en quelques lettres assez cotirtes el des
chartes. Pour ne pas inierrompre la chainc des fails eiionces.dans ces denx genres de productions, nous
lcs rapporterons suivant 1'ordre chronologiqiie, an iieu tle les separer en detix classes.
I. Delermine a retsblir 1'ordre rians son riioeese, noire prelat crul-devoir commencer par le chapitre
de sa calheiirale. Les chanoines s'elaient relsicbes icllenicnt snr 1'arlicle tleTu vie commune, que plusieui"s
nvaient quitie ie cloitre pour vivre dans dcs maisons parliculieres. Eiienne, pour les eiigager a se
rejoindre a leurs confreres, gralifia son chapilre tTime rente tle sept muids tie hle riesiines afaire du pain
tlurani le careine pour les seuls clianoines riomicilies dans le cloitre. L!ac!e de celte donation, date de
1'an 1124, fut suivi trojs ans apres d'iin autre, par leqtiel Eiienne. transfeie dans un lieu voisin de son
'amlitoire, 1'ec.olepuhlique qtii etait dans le clottre.' De la 1'Ecole du parvis.
II. La meme annee (1124) il signala sa liberaliie envers tfaulres cbanoines tiont la ferveur n'avait nul
Iiesoin d'elre exciiee par un semblable aitrait. Nous voulons parler des clianoines regnliers de SainL-
Viciqr. Voici en quoi consistait le bienfait. Desrx prelres qui desservaient l'eglise de Saiul-Jean le Rond,
qu'on croit avoir eteTancien baptisiere tle Paris, eiaienl en possession de pereevoir 1'anniversaife, c'esl-
a-dire Tannee tle vacance de chaque canonicat tlc Notie-Dame. Etienne, du coiiseniement de son chapitrc,
transporia ce droit atix Viciorins par une cbarte signee de Bernier doyen, d'Adam prechanire, d'Elieime
et de Thjbaud archidiacres.de huit chanoines ianl psetres que diacres, el de trois enfanis, pueri (£6), c'est-
a-dire de jeunes chanoines qui n'elaient pas dans les ordres sacres.
III. Mais en meme lemps pour rierioinmager les desservants tle Saint-Jean le Rond, il fit expedier une
aiilre charle par laquelle il leur donne tine prcbenrie de la cathedrale, sans loutefois, y est-il riit, qVa raison
tle cette donalion ils puissenl se qualifier ciiaiioines de Nolre-Dame, el a la chai£>etfy vcnir faire le scr-
vice de semaine a leur lour. Comme il avait pareillement a indemniser sdsi chapitre pour la prebende
riemembree, il Iui accorde par le meine acie le droit d'iusiiiuer lesdits desservants et de les destituer. On
voii au bas de celte piece ies memes souscriptions que dans la precedente. L'une et 1'aulre onteiepubliecs
par le P. Dubois, dans ie second lome de son Ilisioire ecclesiastiquede Paris (p. 94).
Eticnne, apres avoir invesli les Victoiins du droit d'annate dans sa cathedrale, voulut encore qu'ils y
posseiiassenl 1111 canonicat. Mais il ne tiouva pas sur ce point Ia ineme eoinplaisance dans sou cbapilrc. II
y eut de la part de quelques chanoiiies dcs oppositions tlont les suiies devinreni ues-facheuses par rinter-
veniion rin roi. 11ne resie aucun des ecrits composes par noire prelat dans ce demele.
IV. L'eveque de Paris n'eut pas qa'iine.a(j.aire disgracietise ala fois. Dans le meme lenips deux. de ses
arcbidiacres, dont il avait voulu reprimer les exces, se souleverent contre lui, et mirentle comble a ses
chagritis (27). Le premier elail Elieime de Garlande. Des le commencement de l'episcopat d'Elieniie, l'abbe
de Saint-Germain des Pres avait porie des plainies j'uridiques a ce prelal louchani des" incendies, des
sacrileges, des homicides, et d'autres forfaits conunis par les gcns de cet archidiacre sur les. terres de
1'abbaye. Cite a ]'audience episcopale raccuse demaniia, pour se defendre, du lenips, un lieu surefim
sau!'-conduil. Toiitcela lui fut accorde; mais apres avoir obienu delais sur delais, voyant qu'on se dispo-
sail a proceder conire lui par conlumacc, il s'avisa d'iin experiieut iresTfamilier jjour lors a- cetix qni se-
defiaient do Ia boiiK.de leur cause. Ce fut de iiieltro sa personne el ses biens sous la proteclion du .saini-i
siege. L'affaire cependant n'en alla pas moins son train. Sans egard pour cet appel frustratuire, Gilduin,
abbe de Saint-Victor et oflQcialde"1'eveqne, prononca contre Parchidiaere uue senience par laquelle ii mit
sa lerre en interdit. Garlande, loin de plior, se pourvut devant 1'archeveque de Sens, Henri-Sanglier, son
parent. Le recours est admis. Ilenii niandca l'ev6que et a Garlanrie de se rendi-e la veille de rAscension
a Provins poury plaider Ieur cause. La reponse de notreprelai, inseree dans. le troisieine lome duSpici-
lege (p. 162), fut iellequ'011 devait fesperer. Apres avoirexpose les faits comme on vientde les j-apporter,
il declai-ea son melropolitain qu'outre le moyen de recusation qui resulie tle sa parenie avec 1'archidiacre,
il n'esl poinl en droit d'evoquer une pareille cause a s'011iribunal. On ignore quelles furent les suiies de-
ceite affairo, mais il estcertain qu'elle linil par la reduclioii du coupable.
V. Thibaud Nolier, 1'ature rebelle, fut plus riifiicile a subjuguer, el poussa les choses aux dernieres.
cxiremiles avant que de se rendre. Son premier crime etait des concussions criaiues qu'il exergait a la
iaveur de son minisiere. L'eveqtie employa la voie rie 1'inlerdit pour les faire cesser. Tbibaiid ne manqust
pas tfen appellera Rome (28). Msittbieti"d'Albane et Pierre de Leon, legais en France,' furenl charges par-
le pape Honore 11de terniiner cetie affaire sttr les lieus. Ces commissaires. rendirent une seiuence par.
laquelle ils fixaient et limiiaientles dioiis de rarchitliacre bien au-dessous de ses preteniions. Tliibau.f
paruts'y soumetlre; maisinlerieurement il ne pouvait digerer un echec aussi fiineste a sa cupidiie. Ses
iieveux, non moins avares qne lui, mais plus audacieux, resolurent de s'en venger sur les promoieurs.riu
jiigement. Thomas, prieur de Sainl-Vicior, rame du conseil de 1'eveque, fut la premiere vicliine de letir
resseniimeht. Comme il revenait de Oielles 1111diinanche, 17 aoiil tie i'an 1135, avec le prelat, ils fon-
tlirent' sur Iiii et le massacrercnl pics de Gournai. Eiienne, tle reiour a Paris, fulmina une senlence
trexcomniuuicalion contre ies meuriricrs. Ellc est ariressee en forme de iiiaiiriemcnl aux archipretres
dii diocese, pour etre envoyee par leur ininisierc a lous les preires rie leur departemenl. Le piela'i y com -
prend non-seulement les auteurs du meurlrc, niais leurs iauleurs, ceux qui leuf .donneront asile 011qui,

(26) Du Cange, verbo Puer.

(27) Dtibois, Hist. eccl. Paris, i. II. p. 24.
(2Si IMd., p, 50, 52, I
 14G9 - KOTITIA LITTERARIA. 1410
'CommJjntqueroiit en quelqiie maniere avec enx. II defend a tout prelre, chanoine, abbe, moiiie, reclus,
ermiie, meme a Tabbede Sainl-Vicior, de delier auciui des coupables rjui vicndrom se presenlcr a oux
dansle tribnnal de la penitence, se reservant a lui seul le tlioit do Jes absoudre. Ceile severile dti prelsit
ne servit qti'a aigrir les assassins, el a touniei' loute leur fureur contre sa personne. Averti des eml uxhes
qiTils hri tendalenl, il cbercha son salui dans la fiiite, el se refugia dans 1'abbaye de Clairvaux. C.e fut tle
la qu'il ecrivit a Teveqiie de Charlres, GeofFroi,pour I'inviter a veirir concener avec lui les inoyens tle
fairereparalion aTEglise d'un si horrihle atienlal. Sa letlre est pleine iTtine vigueur episcopale, et monlro
en mcinielemps la vive affliciion doul le cceur du prelat elait penetre. Elle se irouve, ainsi que la sen-
tence, dans les grandes notes de Picai'<l et rie D. Mabillon sur les lettres de saint Bernard, dans le
X* tome des Canciles du P. Labbe, dans ]e VI* de ceux du -P. Hardouin, et dans le second volunie de
YHistoire ecclesiastique ~de Paris par le P. Dubois.
VI. Celle qiTElienne adressa sur le meme sujet au pape Innocent est encore plus palbetique. Aussi
saint Bernard Itii servil-il de secrelaire eu celle occasiou, motifqui aporte les edileurs de ce Pere a la
placer enlre scs letires (ep. 159), « Pleurez, mes yeux, dit-il, et versez des torrents de larmes, parce
que ma force m'a abandonne, et que la lmniere qiri nTedairait, iTest plus avec moi. Ce 11'eslpas le per-
sonnage respectable qui vient de nTetre ehleve, c'est nioi-meme quej'e pleure... Ce ne sonl pas en effet
des iainies, mais des apj.laudissen.ents que Ton doil a celui qui ne vivait que pour Jesus-Ghrist, et a qtii
la mort eiait un gain. Mais j'ai tont perdu en le perdanl. 11faisait les fonctions d'eveque, et je 1T011 avais
mielenom. Meprisant Tboniieur attache a cetie riignite, il en supportail le poids de lotiles ses forces...
Toiite mon Egiise pleure avec moi, el n'atiend deconsolation que de volre bonte paternelle. Si Noiier va
se presenter a"vous, qiTil senle que mon Seigneur a exauee la voix de mes pleurs. Sesneveux sont lcs
anieiirsdu meitrire; mais il en est 1'occasion, et peul-eire 1'insiigaicur. »
Les personnes les plusemiiieniesen piele se joignireni au prel.il pour appuyer sesjusics plaiiUes. Mais
il ne pstraii pas que raiiiorite civile ait pris connaissance de ceite affaire. C'est qiTsiIors celles qui con-
cernaientles ecclesiasliques iTetaient point de sonressort.Leconcilede Joiiarre,"tenucelieineineaniieeii55,
parles ordres du papeinnocent, se init en devoir.de punir les conpaijles (29); mais les pcines cariourqucs
auxquelles il les condamna paruient trop legeres au ponlife, qui (it la " dessus ries
" repiocbes tresvifs aus
-Peres de eeile asseinblee (50).
VII. Ce futencore cette annee, jnais avant le meurire de Thomas, que Teveque de Paris mit lcs reli-
gieux de Saint-Martin des Champs en possession tle 1'eglise de Saint-Denis de la Charire, Iaquelle eiait
depnis longtemps tmtre les mains des laiques. La charie qifil fit expedier a ce sujel porte que cette
douation a ete iaile du conseiuemenl dn TOILouis (le Gros) et de la reine Arielsiiile.Mais on- omet de riiie
quecen'eiait que le conlce-cbange de 1'eglise de Montmartre, acquise "rieces religietix par le rdi el Isi
reine, ponr en faire uneabbaye tle filles. Cet acte, rapporie par le P. Dtibqis el dans le nouveau' Gallia
Chrisiiana, est souscrit par Etienne tie Garlanrie et Thibaul Notier, ce qtii protive qtie ie premier elait
reni_re en grace avec son eveque, el "qtie1'aui're ifavait pas encore coiimiis Tallentat qui lui fit perdie
son benefice.
Vlll» L'annee suivanfe, l.M, produisil un nonvel evenement fsieheux pour ce prelat. CeTul Tinsulie
. faite an chaucelier de son eglise, par Galon, nioderaleiir d'une ecole a Paris, instilte qni fut porlee a son
irlbiinal, et riont il eut hien de la peine a lirer satisfaction (51). Ayanl renriii comple des suiio.s tle ceite
affaire a Tarticle de Galon (t. XI, p." 4ii.4!S),- nous nous contenterons de -jappeler ici les deux letires
qu'Etienne ecrivil s.ce sujet. ..
La premiere est a Tarchev«quc de Scns, pour lui prouver que 1'appcl interjele devanl lui "oar Galtm
eiaitntri de plein droit..
Laseconde, ecrile
'"' au legat .du saint-siege, a pour objet deiuslifierTexcommunication.
" lancee contre oe
"professeur. . _
IX. Tandis qu'Etienne etait aux prises avec Galon, il expedia, en faveur des religieux de Saiiit-Maur
des Fosses, une charte dont Voici la lenctir. Sous Teveque Galon, un rie ses predecessenrs, les religieuses
"deSaint-Eloi de Paris furenl chassees, a raison de leur mauvaise conduite,el leur moiiastei'e adjugc a
l'abhayede Saint-Maur. Le szele du prelat s'a_i'rancliii en ceile rencontre des formaliles de drqit; l.oul se
fitpar voie de fait. L'abbe Tbibauri accepta ce dpn eri 1107, etle garda jusqiTa la seconde anrioe rie
1'episcopal d'Elienne. Alors, presse tle remords sur Tirregularite rie sou acqtiisition, il prit le parli d6
s'en deuieiire enlre les maiiis de Tevequc. La deinissioii ftil acceptee, et Tabbaye de Saint-EIoi demcttra
1'espace de neuf ans eiure les rnsiinsd'__ticnne. Lui-mSme a son iour rcssentil une synderese de garrier un
bieu.qui ne iui apparte.nait pas. Le pape, le roi, son ciiapitre, ei tTariircs peisonnes respectables, etant
vemis aTappui de ce scrjipuie, il coiiseniit a rendrc cetie maisnn a Tabbe Ascelin, successeur de Thibaud.
Cest ceqtTtl enonce dans Tacfe sustlit, par Jequel il r.eiinit a Tabbaye rie Saint-Masir celle rie Saint-Eloi,
sous le titre rie prieurc, a la charge d'y eiaJilii' douze religieux ppur y faire le service. Cette reiinion .ftit
coriiirmee deux ansapres par l'e pape liinocenl U. .- .
X. "Les religieuses de Tabbaye dTlieres sont redevables de leur fondaiion cn partie a nofre pielat. Elles
Tui doivenl de plus leurs premieres cohstituiions, que notis iTavons plus. DubreuiJ el les atiteiirs du' nntt-
veau GatliUChristiana d'apres lui,,oni publle la cliarie qiTEtieune fit expedier Tan 1138 potir cel eialriis-
semeni. II y est dit, entre autres clioses, que Telection de Tabbesse seTera du conscntemenl tle Tevfique
et eu preseiice des abbes de Saint-Vicior clde S-ainle-Marie du Val. Les cousTiuitions dressees sur .les
avis de Hugues deMacon, eveque iTAuxcrre, et auparavant abbe de Poiiiigni, ponaient ea plusieurs
endroils des de Ciieanx. '
Tempreinte usages
- XI. Eiifin iious doijneroiis
pour dernier ecrit (TEtienne de Senlis une Iellre sans date etsans adfes^e,
et.fjle vraisemblablemenl a un legat touchant nne conlestaiion qui s'elail elevee enire Matthieu rio
Montmorenci et sa belle-mere. La"dame s'etait plainte d'nn deni de jttstice, parce qiTEtienne, stu tribunal
duquel Taffaire avaii eieporlee, ne se pressait pas rie juger.Le prelat js'excuse en disant que le roi lui
ayant demande un delai' pour Maltbieti, doni.il a\ail "besoiti pour faire ia gtterre a Dreux de Mouehi ct a
JLancelin, iliTavaitpu lerefuser; « cepciidaut, ajonie-t-il, en const5qiiC.ce de vos ordres jiouslui avoiis

(29) CoKc.t. X, p. 974; Mab. not.

•
in ep. Bern. 158.
(30) Conc. ibid., p. 978. . , - -
_ (5i) Duchesiie, Hisioire des chanceliers de France, p. 168
UU STEPHANl PARISIENSIS EPISCOPI 1112
fait signifier depiiis peii qiTil cut a comparailre devantvous a Reims; a qttoi il a reponriu qu'il iTii-ait
poiut plaider hors rie sa province, dispose d'ailleurs a subir voire jtigement tlans celle-ci; pouivii
qu'on ttii sissigne un lieu sur jiourse defenrife. i Celte lettre a ete publiee" dans Ie 111«volume
' du Spi-
cilege(p. 163).

STEPHANl PAMSIENSIS "EPISCOPL

"

EPISTOL^
'
ET-VARIOBUM AB IPSUM,

i- A justitise exlra metropolilanam sedein venire prsece-

Henrici archiephcopi "Senonensistid Siepkaniim. — pistis : quoniain vestcr consanguiiieus; ul dicit, a
Monet ut veniat Pruvinum ad examinandum cuusam nobis jusiitiam requisivit ei haberejioii potuit. Iloe.
Stephani archidiaconi Parisiensis.. vero, si placeret veslra. discrethmi, et meiropoli.ii-
(Circa aiiiuim 1152.) nse gravitati, eisi non potuisseiis non audisse, ndjf
'.[Dom Lucas d'AcnEiv_,.Spicil. I, III, p. 1S8.] debiiisseiis credidisse, quia el sitie T__..ioiiefideij
Dileclioni vesirae querimonia et clamore doiniiii cum homo nieus sil, jusliliani denegare non jiotui.
Slephani.arcbldiaconi veslri compellimur scribere. El qiioniam litlefis allernantibus ad invicem loculi
ldem namque vester archidiaconus super boc con- sunuis, el ipsas adhuc pene onincs nos habemus, cum
querendo clamat qiiod licel abbati S. Victoris vica- ih conimune venerit, et Ieci_e fuerint, aut nos, au_
rio veslro .rectiiuditiem offerret, et per.eum jusii- ipsum de isiendacio arguvnt, e.l allerum erubescere
liam exsequi paraltts essel: licet ctiam seipsura cum Cogent. Nos siqtiiriem sta.itn itl Parisius veuimusi
omnibus sais sub proleelione domni papte pra_ten.!e- super sacrilegio, iuceudiis, hoinicidiis et aliis cri-
ret, iriemabbas super terram ejus interdicii senlen- minalibus eapiiulis don.iiii S. arcbiriiaeoni in lerra
tiam posuit, tinde prsefalus archiriiacpnus se-prscgra- S. Germani injusle a clerico, injustius. a diacono;
Vari dicit. Addit etiani in Tiis sepraagravalum esse " injustissime ab archiriiacono el decano faclis clamo-
quod a vobis jusliliam requisivit el habere non po- rera abhatis audiviinus dominum Stephanumi sub-
tuit de^rebus Ecclesi_3Parisiensis el rcbus Irominum nionuimus, diem dedimus, et quia-propinquissimus
suorum violenler ablalis, quanivis, sicut dictum est^ eL videbatur, induciavimus, securum Jqei.im, secu-
sub defensione domni papa. et custodia ipse Stepha- Ttim coRdtictum, regis videlicet.et,reg!poe,„et.'do_mni
tius sil conslilutus. Etquoniam in hisse pragravari Radulphi comilis, etnosirum ei obtulimus :-et for-
sensil, ad nos clamorem fecit, et convonientetii diem tasse boc modo cum eo agere est ei jusiitiam deiie-
et locum sibi et suis coadjuloribus tiiiiiin dari requi- gare? Et qnist in nullo,- ut additis, quanlumad boc
ril. Untle vobis et ipsi dif.in.iii vigilia imminenlis; Speclal excessimus, imde curiam nostfain exire de-
Ascensionis Ddmini, et Pruviuum, quia luius locus beanihs, si placel benigniiaii veslrue, submoiiilionera
est, locum constituimus, el vestra. dileciioni pr_eci- vestram et pra_ceptum relaxaie, quia contra iiorio1-
pimus, iit ad diem dalam et locum consiitutiuii, rem et digniiatem Parisiensis -Eeclesja.-nec ^volu- 5
quaulum res postulabilresponsurus yenialis, et lan- mus neG debemus obedire.. De interdiclo autem, et
quam eharissinio consulimus ut inlerdicli senteniiam de Jitlefis drimini papae sufficieii.ter respondebiiur,
relaxetis. Valele. si dominus Siephanus ubi justum est causam suam
(
IL traclari non dedignelur.
Slepltani ad Benricum archiepiscopum Senonensem. III.
•—Itespoudel se non potuisse a metropoliland extra
• sedem metropolitanam vocari ad examen causm Gaufridi episcopi Carnotensis ad Siephanuin. — Si-
arcltidiaconi sui.: . , guifical.,Stepkanum archidiaconttnt^deligere' arbi-
uum cuusm suw abbalem CtarevatlensemS.Ber-
(Circa arinuni 1152.) narduhi.
[Ibid.] (Circa annsjm 1152.);
Audilo clamore consahguinei vestri, domini vide- " •" ~
[Ibid., p. 160.]"
licet Slepbani Parisiensis archidiacpni, adversnm De reformanda pace inlej. ,vos el Stepjianum de
nos injuste apud vos oonquerentis, diem nobis et Garlanda dudum vobis ipso pelente locuti fuimus;
locuin tulum, videlicel Pruvinum in lerra bosiili sla- iiunc auiem quoniam auriivimu.squod omissis qni-
tuislis, et ine suffraganeum vestrum neque viva voce busdani quae adversum vos videbatur habere, pacem
neque litteris nrius c.onimonitum ad exsccutionem vestram desiderat, saisctitatis" veslrse discretioai
 1.113 EP1ST0L_£. mi
coiisulimus^quem ex corois affectu diliginius, ett A 1 janTtempore conquassnla, etiam nunc in co slatu
cui consulere nisi quod honori veslro serviet nonl esl ut sine grandi discriminc absentia.m noslrani
possiinnis) consulimus, inqiiam, el pciimus ut diemi suslinere noii possit. Eccevinculum quoalligalus tc-
ei competeiitem cl termintim constiiualis, in quo> neor,; ecce necessiias qiiae sancio convcntui vestro
Tixta consideralionem ralionis pacem cum eo refor-- noii patilur nos inleresse. Sed b__cbactenus. Fraler
meiis, quam offerl vobis ad cogniiionem et exami- el ainicus noster abbas Viituensis el fraires ejus
naiionemamicorum veslrorum, vidcliccl abbalis dc3 Ioci vocaverunt nos, multo religionis desiderio, Deo
CJaravalle. Non enim decel paternilsileiu veslr.nni" graiiaf, accensi, unaiiimitei' postulanles, ut ad lio-
oblalam pacem respuere, quam etiam 11011 oblaiami norem Bei et saluieni iuiimarum suarum pastorem
modisouinibiis provocare debetis.Nain juxia Domiiiii eis iuileiii soiliciludo nostra provirierel. Curam ct
Salvatoris exemplum ovem ,erran.eiti debetis roqui- admiuislralionem abbas ipse in nianu nosir" depo-
rere, et ad pacis ovile vesiris eliamjiumeiis repor- snit tiiia fuil lolius capittili illius vox, unaniniis in
liirc. Si cum omnibus bominibus, sicut dicilApo- praisentia nostra conseusus el eleclio til paslor eis
sioltis, pacem debemus habere, quanlo magis cum1 concedeictur de monaslcrio sancii Vicloris _.ari-
bis de quibiis nos oportet Doniino respondere^jUntle,( siensis. Q_uiavero ddiiius illius religiosas personas
qudtl absit! si prscdicli viri saiisfactionem cx ami-- "* non cognoverunt cx tiomine, hullain qiia.sierunl, sed
corum senientia non recipitis, cerluin csl quod ett " sanclilalis vestrse religioni curani hanc et solliciiii-
apud Deum offcnsam incurrilis, et amicis vestrisi Zliiiemeonimiserunt. Locus enini ille cst vobisJanii-
ruborem incuiitis. Valete. liaris etreligio pcrsonarum. Sanclitalis igitur vestrsc
IV. prudeniiae, qua possumus humililale supplicamiis ut
'usio desiderio consilii el auxilii niaiiiiin porrigalis.
Gaufridi episcopi Carnotensisad Slephanum. — E&
msal se quod.ad colloquiumnon possil acccdere. Siiscipient enim cum gratiarum actione personam
(Cirea aisnum 1152.) quam de pra.dicto B. Vicloris inonaslerio cleclio ve-
tra eis obtttieiit.
[Ibid., p. 1(55.]
Lilteras apud Donam-Vallein accepimus die Ve- VI.
nerisquas nobis misit veslia dileclio, in quibus no- -52) Aiwnymiad Stephaimm.— Laudat episcopicon-
strum colloquium die proxima Luna. poslulabatis. slaniittm et perseveranliamipsi suudet.
Ojiodriullo modo lieri vel grandium qua3in manibus' .(Circa aiinum 1132.)
nostris erai negotiorum multitudo vel ipsa temporis [Ibid., p. 102.]
angusiia patiel.alur. Ponlilevenses namqiiemonacbi, Q Quamvis paternitaiis vestrse constanliam nihi!
quibus ut abbatem proyideremus, Deo auciore ope- stdhuc mulari nee debilitari persenseriin, tamen-prc
ram dabamus, gravem nobis et inauriiiam conluine- vobis mora? ainici solliciius, vos nionco et reinonec
liainirrogarunt; abbalibus et archidiaconis lioslris, ne a proposilo vestro et a j'ustili__jjgore declinetis,
quosari hocipsuin illuc direxeramus, armaia in eos nec EcclesisBvestrsn libertaiem, quse lemporibusaii-
-lianu rustiea inientantes morlein et snpplicia eom- tccessoriim veslrorum floruil, annibilaripermillaiis;
minanles; el hsBCinterim cum aliis pluribus causa illamque Dominicam senieiitiani memoriier relinea-
nos occupat. De co autem unde nos consulitis quod lis : Beati qui perseculionempaliunlur propler jusli-
nobis ad prscsens occurrit, veslrse falernilali inaii- liain. Scialisaulem me in omnibuset peroiiiniavobis
damus ul curise iiivitanti vos ad jusiiliam, ex abtin- cum perseverare, nec pro damnis qua_mihi et hospiii-
danli quidem, si saivum habueritis cohduetum, die busineis pro vobis configerunl, aproposito meo pe-
coinpeteiili vestram exhibeatis personam, d.ehis in dem reirahcre. Rex eiiiin et regina meis bospitibus
quibtisappellamini respbnstirus, si vobis prius faeia xu libras derierunt,. ct hoc toium pro rericinptione
fueril juslilia, et cxspdlialo restiuiatur iiivesiilura. suarum rerum absuilerunt : et mci parenies cl
Poslea fratrum vestrorum judicio, si quid adversum anrici regi et reginse vineas meas-exstirpari jit!.ei_ll»
vos dominus rex habuerit, quanlum res exigat, co D bus x libras dederunt; et hoc lolu.m decariiet archl-
ordine quo debebiiis, sicut pro Domitioet per omnia diaconoruminstigaiione.iirio-G.suceentorisnocliiriia
facietis. Nos vcro sicut vohisscripsimus, die proxi- susurratione peractum esl. Deo vero vobisel inihi
ma Jovis apud Latiniacuin -vobis occurremus^ el si subveniente me Oitinia quaecunque amiserim recti'
aliquod consilium itilerim aceeperitis,- contramsin- peraiunuii non vereor, nec vos.sine me rertimque
date nobis. iiiearum rccuperaiione pacem recepturuni arbilror,
V.i . Prseterea nisi vos consilio salis abundare senlirem,
Ejusdem ad eumdem.— Petiiui designateS. Victons .par.vilsismea paternilali '
vestra3consuleret, ut dhini-
ccenobiocanonkum qui instituaiur abbas Yir* nuni Senonenseni archiepiscopum et. coepiscopo.s
tuensis. •
vestros precibus vestris et timicorum veslronim vo-
(Circa ann.um 1152.) bis alliciatis, et adjustitiae vestrs» aggravaiionein, -
[lbid., p. 104.] ul in episcopatibus suis a divinis cessent niodis oin-
Mulliplici seminario discordisecivitas jjostra longo jiibus impetrare non differalis, ut cjusdem justitix'

(32) VideS. Bernardi epi.lolam, 43.

 iflS . STEPOANI PAEUS1ENS1SEPISCOPI UIQ
pai'ticipes vobis conlra omnes subveniant, ei, si ne- ^ arimpniiione ei aux.lio-iiilerfeeUis esi» Omnes eiiam
cesse fuerii, Romam nobiscum veuiaiit. Valeie. illos exconiniunicamsis, qtti inferfeelores ~el intcr-
' fectorum prresenles coatljtilores in suo hospilio re-
VII.
|
Item anonymi ad Stcphanhm. — Monetur ut caveat ceperinl, et qiii cnm eisaliquam communionem vcl
sibi qb adversariis qui in illius necem compiramnt. panicipalionem habtierint in cibo el potu, in con«
(Circa amuiin H32.J silio et locutione (nisi forte pro eoruni correptione)
. Ubid.) -- ., vel emplione, et venduioiie^,in dati el accepti coin-
Quoiiiam, sicntmihi "lestisest Deiis, rion ficto riiunioue, in suscepliono el proiecliono: omnesfistos
corde sed in veritate vos riiligo, et saluteiiivestram excoinniunicamus, doriec resipiscanl, et ad satisfa-
F.on solum spiiiluaJem sed etiam corporalem desi- clionem veniant.Mahriamus ilaque vobis et prseeipi-
dero : tribulaiionibus vestris cordis affecfu condoleo, mus, quatenus per singulos dies Dominicos hee modo
cl si aliquid quod vobis nocere. debeat mihi refera- et hisverbisexcommunicelis,'accseterospresbyieros
lur, I__tusaiidire non valeo. Hac igilur erga vos cha- excommunicare facialis. Mandamus enim vobis,
ritate compulsus, quod de vobis recenter andivi; quatenus unusqnisque veslrum in suo archipresby-
vobis insjiuare iiondisluli. Atidivi siquidem et pro teralii prohibeat, ul.nullus qmnlno presbytcr, nec.
certo atiriivi quod quidam malignl et perfuli, non T5 desreculo, nec de religione-,nec abbas, nec eanoiii-
solum extranei sed etiam familiarissimi veslri in- - cus, nec jnonacbus inciusus, nec eremita, nec eiiam
simul eqnspii averunt, el mortem vestram Jnraverunt, abbas Sancli Victoris, Iiujus. excommuiucalioiiis
el vos aut impeiilione aut armis inlerflcere_disposue- reum ad sc pro confessione venientem siiscipiat, ne-
Tunt (33). Et liehocfrivohim-esse puletis et itleo ne- ' que absolutionem hujus culpaa tribuat, iuit poeui-
gligalis, pro cerlo scialis quia unns eo.rum qtii con- tentisuu injuiigat: qttia ego tie toto reaiu xpilii soii
juralioiii inieiTuii,mihi hoc in confessionerevelavit; absfihitionem el poeniieiitiam resefvavi. Hoc quoque
et vobiseilo nianifestare mullis prccibns obsecravit. pra-cipiinris, ut presbyteri, quanrio excommunicant,
Caule igitur de caeiero vos cuslodite, et, sicut scri- Jianc nostram prohibitionem ouuiibus dicaivt. Va-
ptmn est, a Jqmesticis vestris cavele. Seilquid.dico? Icte. "-
, Quid qusftsovaleat humana industria, si divina 11011 IX. "
arisit euslodia? 0 ineffabilis pietas Dei! Ecce omni-. Slephanv--ad Gaufndum Cctrnoiensem episcoptim. —*
De impia ccedeThomce prioris; -
jiolens Deus qui tanta vobis- boua in hoc sasculo
(Anno 1133=)
coniulit, qui niala veslra- lantliu sequaniiniter per- Concil. lom. X, col. 975.]
tulii, modo in veslris .stibilo et (C [LABBE,
prsesenii pro peccaiis
GAJJFKIDO, Dei gratite veneraLili Carnotensium epi->
inupinaie vos percutcre noluit; sed sola pietate pra_- et setlis legato", STEPHANUS earicm
eedenii misericordia. misericorriiam niisericordiler scopo aposlolicos
gralia Parisiensis Ecclesiaeministcr indigmis, miiic
ntlriiriit, qtri hoc quod per.fidoriui. maiitia in oectilto autemJiiiseriae et affiiciioiiis jjrse.coinfelix, vaiete in
ilisposuil, vobis oceullum esse noluil. Quid igitur Domino. -_ -- -
exspectalis?"eeee occultus judex arcum leiendil, saT Calamitalis nova3 pondus, quam vestris auribus,
giiias paravit: et.nisi eilo vos converteriiis ad ip- imo cordi veslro, illaturus sum, nescio si v.erbis -
sum, ehiiltet sagiitam et percutiet inimicum.- Sed
aliquibus riigne valeaT explicari. JNunliumduruln et
priiis vos Dcus stia proleclione.cuslodiat, octilos ve-
slri corriis aperial, "corad po3nilentisim,coiiipungal, gfave autlilu, oiiinibtis, quibus Christi Jesu et san-
cloe matris Ecclesi_e opprobria dura et gravia stiiit,
el vos ad seipsum sine mora converial, qiiiiion vult
mortem peccatoris,- scd ul magis convertaluret -priKcipuenobjs sub habilu el signo religionis consti-
lulis : quibus IISEClanto plus oihnibus graviora fn-
vivat." -
"lura sunl, quanlo specialius ad noslrum gravamen,
. . VIII.
Ad archipresbyteros dimcesisPaiisiens's. —-Senlenlia imo impressioiiem et ruinam omiii.iimspeclal iio-
excomniunicalioniscontra occisores jC-strum iinius occasus. Magislruni Thomain piiorein
- ' Sanctrficioris, ei faulores eorum. Thomm,prioris
- ecenobii Sancti Vicloris, yivura approbaUim, omni-
. ". (Anno 1153.)- busque bonis amicum el dilecluni, ac. in s_ancis_j
[LABBE,ConciL; toin.X, col. S7J-] Ecclesise defensione illum coadjulorem et propugria- -
STr.pfuNDs,Dei gratia Parisiensis episcopus, F. R'. toremdevotlssinium et strenuissimum, infpiorum
E. II arcbijircsbyteris, salutein." ' manibus exstinctum sciatis, canie qiiidem mortiuun,
Exautoritale Dei Palris omhipotcntis, et Filii, et sed, tit indtibitanler credimus, viventenrcum Clu-j-
Spirims sancli, etsaiictsse Dei genilricis Msiriae, et slo. Ciii enim Chrislus vere catisa moriendi fuit, in
oninium sanetorum, excoiniyirinicamiis, et anathe- gloria omnino deesse non poierit; qtioniam et ipse,
malizsimus, et a sanclsB mairis Ecclesise liminihiis ciim nltinuim in nostris manihus exhalarelspiiiuim,
soqnestrahius illos-qrii domiiiiim Tiioinam priorem libera voce se pro juslilia mori prolesiatus esl:
Sancli Vicloris iriterfeceriuii, "elqni cum forliluriiiie ccrlissimtim prselerilae praisentisque justitisE^suai e
inlerfectoribus ariiuerunt, et eos quoriim consilio et qtia in Ecelesia Christi conlra -impios pugnayerai,
1 ,i
(53) Impeiitus esl boc leiupore episcopus a nepotibus Thcobaldi archidiaconi. Vide S. Bern. ep. IS8 et
nolas. - - .
 Ull - '-EPISTOLA. t r y18
testiinonium relinquens, quoniam In ipsa consumma-Aj. '" *•
relur. Ifec enim prima, hsec et ultima causa fuit; Slephaniad Innocenlium 11 pontiftcem Romanum
laboris illitis. Nam pro ipsa jusli.tia tunc mecum ad- Ejusdem argumenli.
erat. Ego enim ipsius pra^cipue admoniliones sicut el: (Anno 1133.)
semper de bis cura esse solebat, rogatu el assensu. Exslal inier S. Bernardi epislolas n. 159, Palroloqm
i'egis,-per eum qtioqne ad ipsum persuasi, ad abba- tom.CLXXXli, col. 3iy.
'
tiam monialium, qu_e est Cbelis (Chelles), emendan- ' ; xi.
dam el ordinandam perrexeram, assumplis meeum( Slephani ad Henricum archiepiscopum Senonensem.
— Probat non posse absque suo assensu
viris religiosis, abbate scilicel Sancii Victoris, etE . lanum Senonensem vocare ad tribunat suum metropoli-
cau-
Sancti Mag.orii, el snbpriore Saneli Marlini, aliis- sam cujusdam Galonis Parisiensis scholm magistri.
que compliirihus monachis, canonicis ac clerieis. (Anno 1154.)
Cumqiie pro-viribus negotio peracto reverterer. , [D. Lucas D'ACHERV, Spicil. t. III, p. 1S5.]
jtixta domini Siephani castrum, quod Gorniacumi Significavit nobis in litteris veslris sublimitas ve-
(Gournay) dicilur, snbita ab ejus hominibus, scilieet; stra quod placuit : quibus obtemperare minim..
uepolibus Theobaldi archidiaconi, insidias mihi ini contemnimus, sed terminos quos posuenint Paires
Tia prsesiruentibus. assultum passus sum. Cumquei B ' noslri antiquos transgredi formidaiiius.
Nunquam.
iios iiierines, iupote die Dominico, et pacem feren- enim reverenda Palrum sanxil aucioriias,
nusquam
tes ineederemus, subito evaginatis gladiis irruuntt hoc servare consuevit antiquitas, ut aliarum Eecle-
super nos, et nec Deo, nec diei saera., nec mihi, nec; siarum causas alicui melropolilano liceat terminare,
his qui mecum erant religiosis viris, bonorem dan-'' vel sine consensu illius episcopi, cui cura comniissa
- tes, inler manus nostras el innocentem trucidave-•>- ..est, judicia" judicare. Unde scribit
papa Calislus,
runt, niihique mortem eomminali surit, nisi absce- qnintus decimus a Pelro, Benedicto fratri ct epi-
derem a coiispeclu eorum celeriter. Nos autem fidu- scopo: t Nullus melropolitanus dio_cesani Ecclesiam'
•cialius agentes, in medios gladios nos conjecimus, et vel parochiam aut. aliquem de parochia praesumat
jam seiniyivum direque Janiauim a manibus eorumi excommuuicare, aliqtiidve agereabsque ej'us*onsi-
abslraximus : atque undique circumdanles etim, dei lio vel juriicio; sed hoc observent quod ab apostolis
sua confessione, el de.ejus quam passus fueral ini- ac Patribus et prsedecessoribus nostris slatutum et
niicorum impietate dimittenda, alloculi snmus. a nobis confirmalum est. t Iterum : t Si quis melro-
Tunc ille libenti animo omnibus qui in se.peccave- polilanus non quod ad suam solummodo propriamf
rant dimitiens, et suonim peccaiorum intime remis- _. perlinefcparocbiam sine consilio el voluntaie om-j
sionem petens, percepia landem communione cor- nium comprovincialium episcoporum aliquidagere
poris et sanguinis Ghristi, libera Vocese coram om- tentaverit, gradus sui periculo subjacebit, el quod
nibus pro jusiitia mori contestalus est, et sic red- egerit, irritum habeatur. jllerum : i Nullus alteriiis
didit spiritum. Hine ergo, licet nostra spei fiducia parochiam disponat aut ordinet aut judicet: quia
ceria, qiianium ad ejus speclal salittem et gloriam, sicut ordinatio, ila et ministratio et aliarum rerum
exsullandum omnino non dubitet, pretiosamque in dispositio prohibetur. > Radulfo siquidem Bituri-
eonspectu Domini niortem sanclorum ejus sciamus: censi archiepiscopo de re simili iia scrihil papa'Ni-
niceror tamen et luclus gravis, qui de amici orba- colaus : « Conquestus esl aposlol.atui noslro frater'
iione , et cqmmuni omnium noslrum confusione. isoster Sigebodus Narbonensis archiepiscopus, quod
oboritur, nulla prorsus consolatione in nostro animoi clericos suos eo inconsulto ad judicium tuum venire
iempei'aiur.Me enim in ipso occisum video, el multo compellas, et de rebus ad Ecclesiam suam periinen-
rnagis me occisum quam ipsum, 'qtiia me in ejus: tibus in invilo quasi-jure palriarchatus lui disponas;
morte periculis exposilum cerno, ipsum autem a cum hocnec antiquitas, cui Pafres sanxere reve-
periculis liberalum. Superest igilur, ut, quia me. renliam, habeat: et aucloritates sacrorum canonum.
tiunc tam graviter desolatum el contristatum cerni- B I penitus non habeat. i His igitur et aliis aucloriiati-
tis, ad me conso.iandunisimul et consiliandum vobis: bus mtihiti nolumus nec debemus atJ prsesens nostrae
non differatis. Ego enim, quasi qui ipsam detestan- et fratrum meorum Ecclesiis inauditam novitatem
<!am loci faciem suslinere nonvvaleam, Clar_evallisi inducere, et earum jiira antiquitus statuta perriiu-
. fugiens secessi, illic vos exspeclalurus, ut consiliumi tare. Hoc dicenles non instruimus prudenliam ve-
pariter capiamus quid nobis pro sanctss Ecclcsisietami stram, quae. satis uo.vit plura de paucis colligerc,
intolerahili ruina faciendum sil. In omnes enim nos: - nec tollimns quin possint metropolilani episeopos
impetus iste casum minatur, et veniet, nisi prasve- comprovinciales convocare et quaa prsecipienda sunt
niat Dominus. Mando ergo vobis, el summopere de- prsx^cipere,sed anliquum jus pro parvitate hoslra
precor ul, onini dilatione poslposita, Clarsvallis ; . volumus conservare. Unde non satis mirari possu-
properetis, quia pericula undique mihi imminent, mus quod verba G. fallacia et R. nobis inobedientes
pro quibus consilium differri xnonpotest. suseipilis, cum causam islam a nobis ipsiset a reli-
giosis viris veraciter audieritis, et manifeslam ejus
culpam, si placet, plenius ipsi cognoveritis. Pro
illius itaque irrationabili et non canonica i_iYits.lion.ffl
FATROI,. CL-4XIII. *5
«19 STEPHANl PARISIENSIS EPISCOPl «20
(quam nullius ponrieris esse, qnando et ubi oportue- A _ quas vobis mittimus, videbilur, si diligenter inspi-
rii, manifesiissime iiioiisirabimus) ante veslram, ciantur. Et quia super domni papa. statiitoel sen-
qtiain valde diligere el bonorare voluraus, pra^sen- lenlia nolumus auferre aut unum apiceni aut unum
liam ad prasens Ire visum fuit nobis non esse opus, iola, juxta Gualonis invitationem in festo sancti
cum per nos-tam sibi quam scholaribus stiis plena- Andre_e Romam statuimus ire, si interim congrua
riam juslitiam obtulerimus, et ad ullimum in pra3- salisfactione non deleverit quod in nobis, imo in
sentia domni papie, ad quem hujiis causaj finis doinino papa contumaciler commisit. Quod si vullts
maxime speclal, invilaii fueriinus. Mandatiimetenint et si consulilis causam istam tractari in curia veslra
seriis aposiolicse babuiiims, ctijus auctoritaie lam et vos lerminare, rion renuimus. Sciaiis procui
Algrinum quam omnes res suas silii reliiieieimunit. dubio quoniam nos temere periculis non offerimus,
Insuper et vobis cl nobis pracipimr ne super eo ab iino, quanlum in nobis. esl, declinamus. Attamen et
itliquo judicelur, setl pblius apos-olicse sedis judicio Alpium asperilatem et via. longitudinem parvipendi-
omnisejtis csiusa-decidatur. Cum igitur ejus causa mus, ul primae sedis el Romani pontificis dignilas,
ad domni papse audientiam ftterit invitala; et a no- quarilum ad nos spectat, conservelur; et ne in ali-
liis, ut ante ipsius praesentiam nionsliabimus, bnc quo per nos Romana aucloritas minuaiiir. Unde pa-
iisqtie rationabililer sit traclala, qtioil jusle fecinius, B
' ternitalem vestram suppliciter exoramiis tit quod
salva reverenlia vestra, quia sine conleniptu domni juste, quia domni pnpa; el episcoporum consilio feci-
papaa facere nequimus, et eo iiiconsullo, relaxare -" niiis, interim slare penuiliaiis, ncc mutari prscci-
non auriemiis. Redeatergo ad semsuisuetiido veslra, piatis donec in Romana aut in vestra disculiamr
et ne in amicum subito insurgal, indignalionem suam audienlia, si consulitis, sicut dixinms, et Gualo in
erga nos compescat, qui sic parali sitmus vestra^ sua perlinacia perseveraverit, et Ecclesia; Romsiiisfi
parere amiciliaj ul honorificeiniis niinisleriiini ve- non salisfecerit. Scimus procul dtibio et scitis pro
strnm salisfaciendo justi.iae. Valete iu Domiuo Deo. certo quoniam Parisiensis Ecclesia el oinnes perso-
Valete in Chrislo. nte, una excepla, luebunlur eam causam si vestram
XII. pervenerit ad andieniiam. Et quoniam epistolari
Slephani ad legatum sedis aposlolicm.— Gualonem, brevitate omnem negolii nostri qualiiatfemnon pos-
ejusque sectatores excommunicatos absolvere non'r sumus compreheiidcre, legatos nostros, canonicos
posse anle salisfaclionem conlendil. videlicet Parisiensis Ecclesia, dirigimus sanctitaii
(Auno H34.) veslra3, ut ciim mora et perspicaci diligeuliajus no-
[ Ibid., p. 157.'] strum possitis ad plenuni cognoscere.
. Visis lilteris vestris non minimum doluimus, su-('c XIII.
pramodum moli sumus suggeri vobis posse quod vos Ad anonymum.
nolumus exaudire. Novit siquidem ctiria nostra,
novit Parisiensis Ecclesia, utpole quod vidil el au- (Anno incerto.)
divit, qiioniam liiteras vestras nobis missas in pr_e- [Ibid.]
senlia Gualonis legi fccimus, et quod mandasiis, sii Mauh-_um de Moniemorenciaco pro noverca sua
voluissel, fecissemus. Ipse auiem non in causa suai ad causam vocavinms, riiem dedimus. Contigit au-
sed in archiepiscopi el dapiferi fisus polenlia con- lem ut anle et-circa diem datum dominus rex esset
tempsil, et ad conteinptum Dei et noslrum legit. Belvaci ducturus exercitum—super Drogonem de
Nos vero cum rege el episcopis habuimus consiliuml Monciaco el Lancelinum. Videns vero doniinus rex
quid snper hoc essel agendum ; et quia juxta eoruriit quod mililes qui secum ientnl, venire ad causara
condiclum in clericos et parochianos nostros senlen- praanominatam disponebant (mulii eiiiin eranl) eos
tiam dedimus; et quia defuerunl auditores, Gualo-- • retinuit, etul-causa iuduciareiur, nobis maiidavit et
nem silere o.ompulimus. Videat itaque dileclio, vi- rogavil. Hac igilur necessilate causa indiic.iataet die
deat vestra discreiio si inobedientes et ideo morluos3 j. data, inlerini litteris vestris nos moiuiislis ul Mat-
"el feteiiles, quosj"us.ielegavimus, anle discussionem,, th_eum Remis Dominina Gaudete in Domino ad ex-
?nte saiisfactionem solvere debeainus, maxime cumi secutionem juslili_e anle vos subraoiieremus; qtiod
domiii papse pra.cepto et aucloriiale seiilentiainex- et fecimus. Ipse atiiem dicil quod anie vos exira
communicationisTios promulgasse co»slilerit.Tpse i provinciam non veniet. Paralus enim et est.et ftiil
enim doninum Algriiiiim suscipil in proieclionemi (qtied ncgare non possumus) in prasenlia vestra et
siiani, et nobis injungu ui de malefacioribtis suis; ubi tutus ei sil locus in provincia sua subire causam,
plenariam ei faciamus jusliliam; et si qua forte su- et noverca3sua3plenam essequi jtisiitiam. Nobis igi-
per eo causa erm.rserit, sibi emancipavit, etin cririai tur, si.placet, significaie qnid debcuiiis facere. Pa-
Roniana finiendum staluil: sicut in lilleris ejtis,, rsui eniin sumus obedire.
 1421 , DIPLOMATA. «22

STEPHANI DIPLOMATA. ET DONATIONES.

i. A pus, petitione et .precibus Berneri decani, ciuero-

Charta pro canonicis S. Marim Parisiensis. rtunque canonicorum Bealas Maria3, assensu etiam
(Ahno 1124.) . presbyterortim Sancti Joannis Guillelmi videlicetet
Hist. Ecctes. Paris., t. II, p. 53.] Hugonis, ecclesi_3Beati Vicloris et canonicis regu-
[DDBOIS, blarius inlbi servientibus, et praenominaiorum cano-
Ego Stepbanus bumilis, :Dei gratia, minister.Pa-
nicorum anniversaria deinceps babeant, et n.iilltun
risiensis Ecclesia., notam fieri volo cunclis fidelibus
ex debito super hoc aul ecclesisB,aut defuncto, sive
lam fuluris, quam et inslantibus, quod de rebus ad .
processionis, sive visitationis, propter anniversaria,
presbyteratum sex ecclesiarum, ecclesise videlicet
de Orliaco, Civiliaco, Castaneto, Sussiaco, Balneolo, exsolvanl obsequium. NoIiimus~eniineos inquietare,
et conlra eorumriem voluniatem, aut proposituni ad
de Christoilo perlinenlibus BeatceMari» el capilulo
Parisiensis Ecclesia3, in ecclesia de Orliaco duos, et publicum prodire. Hoc autem adjungimus, qiiod si
in singulis pra3dictarum villarura ecclesiis singulos canonicus Beat_e Marisepra3bendani suam in manu
frumenti modios singulis annishabendospro.remis- episcopi sui reddiderit, et pro aliquo oraverit, et
sione peccatoruin, et pro servilio Dei amplificando super hoc episcoprisexaudierit in prashenda sic red .
et concedimus. Slaluimus dita, aut eremilarum, aut canonicorum regulariiim,
jure perpetuo donamus,
tamen et praecipimus, ul lempore Quadragesimae a aut monachorum, aut quorumlibel eligens vilam,
Capite jejunii usque in quintum, annona illa ad hoc praebendani reliquerii, prsefata ecclesia Sancli Victo-
durare et sufficere poterit, singulis canonicis in ris ejus pra.benda3 per annum redditus possidebit.
clauslro Beala3Marias mansiones liabentibus panes Et ut omnia ad liquidum delerminentur, ut pravc:
inrie singulis diebus singulis Iribuantur. Nos autem inlelligentium ora obstruanlur hoc soluin exeipi-
sicut et caeleri canonici, nobis singulos panes sin- mus:.quod si eanonieus Beatse Maria; pra^bendam
giilis diebus inde Jiabebimus : canonici vero annua- suam in manu episcopi reddiderit, el pro aliquo ora-
les qtiestas, quas ab pr_edictarum ecclesiarum sacer- . verit, et super hdc ettni episcopus exaudierit ia
dolibus exigere annuatim, et habere consueverurit, praebenda sic reddita, canonici Sancti Victoris nihil
ab eis nec amplius exigent, nec habebunt. Sub habebunt. Et illud shnililer volumus, quorumquid-
anathematis aulem periculo interdicimus, ne ulli quid in prsebendis canonicorum Bealee Mari_e,prout
«piscopo, ulli archidiacono, ulli ecclesiasticas ssecu- superius determiuaium est, canonicis regularibus
iarive personaa, hanc pii voti nostri instiuilionem Sancti Victoris concessinms; hoc idem et in pr_e-
aliqttando liceat immutare, aul imminuere; sive bendis canonicorum Sancti Marcelli, SanctiGermani
eos, quiboc nohiscum instilueruni aliaua occasione Q Antissiodorensis, Sancli Clodoaldi, ne£ non etiam:
in poslerum vexare, elc. Sancti Martini de Cainpellis, communi decanoruni
li.cc aulem omi.ia qu_e supra diximus assensu et canoriicorum earumdem ecclesiarum assensu,
arcbidiaconorum nostrorum Theobaldi, videlicet, et pr_efalis canonicis Saricli Victofis jure perpetuo
•aiierius Theobalrii , in quorum arebidiaconaiibus Habendum et possidenduin concedimus; ut auiem
praidiclae habenlur ecciesias, et fecimus et insti- hoc ralum et firmum perinaneal in perpetuum, pree-
tuimus. senlem charlam sigilli nostri auctoritate subterfir-
Aetuin publice Parisiis in capitulo Beatae Maria3, mavimus, €t signis canonicoruni noslrorum corro-
anno tncariiati Verbi 1124, Ludovico J-ege anno xvi, boravimus.
Stephano episcopo anno primo. Acium Parisiis publice in capittiloBeatse Marisa,
' anno Incarnationis Verbi 1124, regnatue Ludovico
Signuhi Stephani episcopi.
- Signum Berneri Decani. rege annoxvi, Slephano episcopo anno i.
Siguuni Adaepraecenloris. Signuin Stepnaui arclu- . Signum Stepbani episcopi, Berneri decani. Atte
diaeoni. pra3centoris, Stephani arcludiaconi, Theobaldi arelii-
Signum Theobaldi arcbidiaconi. diaconi, Landonis presbyteri, Theodorici presbyleri,
Daiuin per manum Algrini caiuellarii. ^ Odonis
presbyleri, Domberti diaconi, Guillclmi
II. diaponi, Gimmerani diaconi, Petri subdiaconi, Hen-
Ckarla pro canonicis regularibus. sancti Victoris rici subdiaconi, Theobaldi pueri, Manassis pueri,
Parisiensis. Urbani pueri..
(Anno 1124.) Si quis. autem contfa banc nosiram disposilionem
[Hist. Eccl.^Paris. ibid., p. 35.] agere praesumpserit, anathema sit. .
Ego STEPHANUS, divina gratia Parisiensis episco- r Datum.per manum Algrini cancellaiii.
 ' STEPHANI PARISIENSIS EPISCOPf «2*
im
III. 1 salvo in omnibus jure Parisiensis Ecclesise, in per-
__,
. ~Charta pro' cahomcisS. Joannis Rotunai. petuum donavimus, cum omnibus ad eam pertinen-
(Anno 1124.) libus, scilicel molendino uno in Mibray, furno eliam
'
-{IVtsl.ecctcs. ibid. p. 23.] unoVidem ecclesiae.proximo, villa deFontauis, cmn
Ego STEPHANDS, Parisiehsis episcopus, nolum fieri ecclesia et decima, nemore et pofiu, villa etiam do
volo tam futuris quam proinstanlibus, quoniam Simogiis cum ecclesia el decima, villa de Fuicis
coiniriuni assensu acpetilione Bernefi decaiii.ioTius- cnm ecclesia et decima, terra et pralis in loco qui
qtic capitnli Beaiae M.ariae.pro amiiversariis car.o- dicilur Rouundel, cum prsebenda eliam BeataeMaria.
'
'iiicorum, quaevidelicet ecclesiaeSaricti Joannisprae- majoris et sedalis ecelesia3, et cum universis cseleris
Jjendam unam donavimus et donando confirmavimus; appendiciis, eo dunlaxatmodo, quo praefataeecclesise
iioc autem sub sileritio praeterire' hohimus, quod elerici ealenus" leririerant. Kos autem tranquilliiati
'ileqiie in visitationibus iri.eriorum, neque nos vel fratrum ibidem Deo famulantium providentes, ex
eanonici Beatae Marise, eos ahsolvimus, vel relaxa- consensu Bernerii decani et Adsepraecentoris^loiiiss-
fnus : imo in eoderii servitio, in eoriem debito, in qtie capiiuli, solas processiones (excepta cruce,
-eodem sialu in quo sunt, solnmniodo anniversariis " enp"ellano,ellextu.et aqna benedicla) eis condonavi-
'exclusis, eosdem 'relinquimns. Nec eos BeaiseMari_eTi mus, caeteraque ad jus EeclesiaeParisieiisisperlineit-
jcanonicos, sed Beali Joannis esse volumtis et con- lia nobis et ecclesiae nostrse retinuimus. Verum, i.t
Virmamus; decano eliam ei Beaia; Mariae capitulo boc ratum et firmum permaneat iti senipitermim,
liheram poteslalem poneridi, vel retiwvcridi ejusdeni praesenleiii cbartam nostri auctofitate sigilli 'firma-
icclcsise sacerdotes jure perpeiuo concedinius, el vimus, quae donuiii nostrum diligenler expohal, et
iie quid in eoruin suhsiiiiilione detur vel accipiatur fhunimenlum slabilitatis perpetuo exsistat.
ijiib auatheniaie prohibemus. Staluimtts etiam, ut Actum Parisiis in capitulo, anno Incarnationis
iinusquisqiie Sancti Joaiinis inlegram sicul carioiri- ttomini 1133, regnante Ludovico anrio xxv, episco-
ciis seplimaiiam ct inlegrum sefviiium persolval. patus autem noslri ix. Signaquoque fratrunvnoslro-
Verum ut hoc ratiim et lirmum permaneal in sempi- fum subtitulari decrevimus, ut lestimonio veritatis
teniiim, prsescntem cliartam nostri auctorilale sigilli quod faclumest corroborareliir.
.iitnari disposuimus, et nominibus canonicorum Signum Bernerii decani.
.loslrorum subterfirmavimus. Signurii Adaeprascentoris.
1 Actum
publicc Parisiis in capitrilo BeaisJ:Marise Signum Slephani archidiaconi:
-tiuio 1124, regnante Ludovieo rege xvi, Stephano c Signuni Theobaldi arcbidiaconi.
episcopo anno i. Signum Theobaldi archidiaconi,
• IV. Signum Gilleberti sacerdolis.
Charta de ecclesia S. Dionysnde Carcere. Signum Theodericisacerdotis.
(Anno 1153.) Signum "Willelmidiaeoni.
[Ilist. eccles. ibitl., p. 45.] Sigrium Ivonis diaconi.
'In nomine sancue et inriivhlria. Trinitatis, ego Signum Giiiveranni iliacoiii.
' TEPHAKDS, Dei gralia, Parisiofuni episcopus Jicet Signuni Ansehni subdiaconi,
ihdigims, noti iguoians quid solliciludinis, quid Signum Petri sttbdiaconi.
a'moris, Ghrisii et Ecclesiae filiis debeatn, et ctim - Signuin Alberti subdiaconi.
"
iriiillo liriiore perpcndens quidonerispro regendis Signum Henrici pueri.
lidclibus populis stistilieam, quanio ad haio auxilio, Siguum iMauasses puerl.
qtiantarepio dislribuendis mibi eorum oblatioriibns Signuni Hcnrici pueri.
solerlia uidigeahi.facienditm pronecessitalecognov' 'V.
ad siipportantbim larilas imposilionis sarcinarii ser VJtarta de ecclesia Fossaiensi.
"
vtirum Dei anxiiia qnaircre, eosque,'rit nobiscum ob iD lAnno 1154.)
ciistoriiamgregis Dei vigileni, et orent, siipendioriiin [//._(. eccles. ibid., p. 48-.]
nostrortun parlicipes efficere. Cum auiem omnibus, Exempla Patrum nos admonent, -et ratio noscon-
si ficri' posset, muniiicum et utileiii episcopalis me i-ulit, ordinem, et lnuijditiam domus Domiiii sic
, ilignitas esse rieposcat, religiosis maxime viris muni- -amare, ul ea quae sanctorum nuctorilalibus non
ticentiss et utilitatis mese liberalitaiem aliquam im- cbncordanl, rigore jiidiciali studeamus-corrigere, et
pcndere" siudtii. Quapropier Ccclesia;Beaii Martini ea qtise justitia el bouestas commendant, palerno :
de Caiiipis, et fialrjbus inibi Deo servienlibus, eccle- , affectu peroptemus iti suo statu, et ordine conser-
s.aih S.Dionysii, quaedicilur de Carcere, quafn diu vare; ul el male vivenles abeiioniiitatibus suis
manus laica injuste invaseral, quae etiam lempore judicii limore reprimamus, elbene ethonesteviven-
nostro, ad jnaniis regias'redacta-fuerat, ipsam in tes ad ineliorem vitsa viam patenso amore accenda--
manibus nostris reddiiam, ex consensti,petitione, et iniis, et saluti nostra3,'et suicjia provideamus. Ego
voluntale jpsiiis doniini regis Lndovici, aniutenle isiiur Siephaiius, Dei gralia Parisiensis episcopus,
Adelaide regina, filiis eliam cjtis-Ludovicorege,el noiiun fieri volo cunciis firielibiis, isu.ifposterts quam
lienrieo ejusdem ecelesia. abbate co.ieedentibus, praeseiilibtis, moua^tcrium Sancti Eligii Parisiensis
1125 - \ DIPLOMATA, - 1.26
oiiliniSanclimoniafuimruisse antiquitus deptiiatum. A l quilus ftierat, uabuerunt, nos in abbalem Fossaien-
Verum pro nimia illius sextis fraj_il.ilate,qui voto sem ex inlcgro habemus, et in perpeluriiii reiine.
castitalis rupto, et proposilo religionis abjecto, ad mus, quanlum scilicet ad coenobiurii.Sancii Eligii,
intolerandam lurpiludinis prolapsus erat miseriam, et ad res illius moiiasterii-perTniere yidetur. Sed,
ilaut templum Deieffecissetfornicationis speluncam, ut tolius altercationis nioleslia in poslerum exclu-
venerabilis et bonse memoiiae praedecessor noster datur, quid poteslatis episcopus, quid ju_ris atit
Ga.cParisiensisepiscopus lanta.m.pestemnpii ferens, consueludinis canonici Sanclae Mariss, lam in abba-
infames el incorrigibiles person.as pro turpiludine lissam, quam in moiiasterium illud prius possede-
vitje praedicto elimina\it, et prorsus alienavit mo- rint et modo possideani, evideuler et aperle distin-
nasterio. Volens eiiam sanciuui Iocuni altiori ordine ximus. Sciendum igitur est, quod quoties Parisiensis
decorare, praedicliim Sancli Eligii monasteriuni_ episcoptis ad jusiitiam . vocavit, illa procul duhio
eum oninibiis ad" illud perlinenlibus ecclesiaeBeati oinnem exsecutura justiiiam ante episcopum se prae-
Petri Fossalensis j'ure perpeluo habendum, minus semavil. Si anlem servus, vel ancilia, vel hospes
tamen canonice quam deceret, donavit, et conces- illius monasterii contra personam episcopi, aut
sit. Quo.dsiquidem donum quia inordinale, nec ita csntra proprias res illius aliquid forjs. fecisset;
ut oporlerel secundum Deum, aclum est; abbas ". abbalissa, audiio prins episcopi mandalo, illos iu
Ecclesiss Fossatensis Theobaldtis vir quidem discre- prassentiam episcopi ad jusiitiani faciendam addn-
tus et bonestus, suae et subdilorum famas conshlens xisset; et post jiisiiliam episcopi abbalissa suos
et saluti, praedictum Beaii Eligii monasieriuin disiricius accepisset, si voluisset. Quod si abbatissa
nobis in nostra manu reddidit et dimisil, el se et servos vel ancillas monasterii libertate donare, atit
monaebos Fossatenses praedictuiii monaslerium nec terram alienare, aul manu firmanifacerevqluisset;
secundum Deum adepios esse, nec bene possedisse. nullarriId faciendi licentiam habuissetabsqueassensu
eognovit. Cuni vero ideui liionasieriuni in iiianit episcopi, ct absque charia sigillo ejus el sig.illocau-
nostra diu leriuissemus, lanrieni misericordia, quae cellarii firniala. llanc ergo potesiateni in abbatis-
omnis humilitaiis amica 'est, oculis nostris se offe- sam, et in monaslerium Sancti Eligii praedecessores
rens, visa est nobis exigere, ul, quod praedictus; nostri habuisse noscunlur; et nos quoque in abbatem
abbas nobis dimisit, timore Deiet huinilitate cora- Fossatensem eamdem relinemus poteslalem, nihil
punclus, eeclesiae Fossateusi raisericorditer dona- nostri juris relinquentes, vel rclaxantes. Canonicis
remus. Dignnm eiiim non eral ul ex hoc, qno.d vero Beatae Biariaeprasdictum monasterium singuljs
gratia bumiliialis videbatur, aliquod ei daninum, annis tluos paslus ex debilo persolvil, uiuini in fesli-
vel incoinmodum sequereiur. Imo qpod amor luunili-. - vilate Sancli Pauli, allerum in ieslo Sancti Eligii.
tatis videbatur, tii.ita dicamus, absiulisse, nriscrj-. llaqiie ulerque paslus in refeclorio canonicoritm
eordia quae iliius amiea est, debebat lestiiuere. recipitur. Consuemdo etiam esl, ut praefati crenobii
Amore itaque miserieordia. inclinati, et petiiione; convenlus una ctim canonicis BeatoeMariaeproces-
domni pap__ lnnocentii, el prece domni Ludovicii siones faciant, iti die Roga.tioiium,e.l in die Asceu-
illustris et gloriosi Francorum regis iuflexi, et reli- sionis, et in funeribus canonicorum : alias etiam
giosorum virorum inductu, assensu et Berncriii processiones, aut pro aeris sereniiale, aul pro aliq.ua
decani el capituli noslri, praedictum S. Eligii niona- lenipeslate, sive nccessitate, si canonici facere
slerium cuni omnibus ad illud perlinentibus Asce- dispostierinl; necesse est proedielum conveiiinm
lino abbati et ecclesia3Beali Petri Fossaleusis per-• .canonicorum insliluta sequi__eosque,si maiula\ erini,
petuo habendum, salvo quideni in oinnibus jufei in his processionibiis eomiiaii. Praelerea qu>ities
nostro et successoruin jioslrorum, et salyis in om- maler ecclesia a divino ofllcio cessaverit, cosnobitim
nibus et per oitnria consueiudinibus EcclesiaePari- Sancli Eligii ex necessiiaie cessabit. Sub hac igiiur
siensis, donaniiis et concediinus; ita scilicei utabbas3 distinclione coenobium Sancti Eligii ecclesiseFos.a-
Fossateusis prsescripiuin nionasierium lanqtiam cel-- 0 tensi in cellam possidenduin concedimus, eo scilicet
lam stia possideat, et in monachos ibi mililanles.>• lenore, ut quoties Fossatensis abbas debitam profes-
plenam et perfeclain abbatis poiestaiein exerceat,, sionerii in Parisiensi/ecclesia fecerit, praesenie epi-
dum ipse, et successores sui abbates, et uionachii scopo faleatur coenohium Sancti Eligii ex dono
Fossatenses in nostra el successoruni lipstrorumi episcopi et heneficio Parisiensis Ecclesiae se habere.
episcoporiim Parisiensium subjcctioiie perinanseriut;.;. Vohmius et deieruiinare, quod homines praedicti
cl Parisiensi Ecclesiae, el nobis jus et honoreml cceiiobii in cxereiiuni regis inconsiillo episcopo IIOR
iioslrum, et coiisuetudines nostras iti omuibtis con-- debenl ire; sed abbas, aut li.rior, ex praeceplo epi-
seryaveriiil, et reddjderinl. lusliiuiiim lainen csi, scopi ilios debent iu excrcilum inittere. Definiiu.m-
ul duodecim ad minus monachi cuiu suo priore adI est etiam, ul- in festo. S. Eligii panonici Sancia.
serviendum Deo illic apponaulur, qui juxia Regiilauii Marisedextriim chorum, inonachi sinistrum leiieant;
Saricli Benedicti ad ordinem teiiendum suiiicerc; ita ul cum caiionico, qui chorum tentierit, autprior
videantur. Scieiidum vero est, quia eaindeih illami aut eantor monachorum chorum teneat, iiec alia,
potestatein, quie pr_?dece^sores nostri in monasie-- . pprsona ad>illud adinillatur; ruissam vero aut abbas^
- . aui prior, csuitabil. Quod si uierque aberit, aliquis..
rium Ssuicti Eligii. qi in abliitlissam, qtiae ibi suiii-
 4427 EPISTOLA DE MORTE STEPHANL • ££28
ex clero nostro liiam celebrabit. Sciendum vero est, A crevimus. Sed quia femineum sexum fragilem, alque
quia die illo praedictus pastus reddilus ex sex porcis adeo labilem esse cognovimus, idcirco praediclas
vivis, et sanse carnis, es duobus modiis vini et dimi- sanclimoniales, arclioris proposili disciplina, tam
dio ad mensuram nostri claustri, et iribus sextariis per nosquam per religiosos viros ligare curavimus;
frumenti bene vanati. Paslus vero,, qui redditur in habent enim instituiiones optimas ex maxima parte
festo sancti Pauli, de oclo constat arietibus, el duo- de ordirie monachorum Cisferciensium subscriptas,
bus modiis vini et dimidio sextario, et ex duobus partim etiam de observanliis aliarum religionum
sextariis et dimidio frumenti bene vanati, et ex sex coltectas, quod consilio venerabilis viri,? domin.
mimmis, et obolo. Ut autem boc ratum, et incon- scilicet Hugonis-Ponliniacensis abbatis, neenon in-
cussum permaneat, praeseritem cbartam fieri praeci- duslria fralris nostri Willelmi, consilio etiam et
' pimus.et sigillo nostro signavimus, et manibus - voltmtate charissimae filiaeHildiardis, ejusdem eccle-
canonicorum nostrorum firmandum iradidiiHus. siaeSanclae Mariaeveuerabilis abbatissaa, conyentus-
' Signum
Siephani episcopi. S. Bernerii decani. que tolius, factum esl, volumus et aucloritat.e epi-
S.-etc. scopali praecipimus, ut praedictsB sanetimoniales
Aclum publice in capitulo Sanclas Mariae, anrio prtedietas inslitutiones, sicul delerminalae vel scripla.
llnearnati Verbi 1134, regnante Ludbvico rege anno suntinlibris, quos consuetudines vocamus, inper-
xxvii, Ludovico rege in regem sublimaio anno iu, petuum teneant, nec unquam in aliquo, eas minuere
anno episcopalus Stephanixi. vel mutafe praesumant. Obeunte abbatissa, aliam
Dalum per manum Algrini cancellarii.
quse subslituenda ,erat, hoc modo eligendam eense-
^ VI. mus : in primis Parisiensi episcopo" voluntalem et
Charla fundationis abbatim Hederensis. necessilalera suam insinuabunt, deinde religiosos
''
(Anno 1.138.) viros, abbatem Sancti Victoris, et abbalem Sanctre
: [Gall. Christ. nov. t. VII, col. 60.] 'Mariae de Valle in suo capilulo, praesenle episcopo
- STEPHANUS '
Domino ordinante Parisiorum episco- coiivncabunt, his autem in unum convocatis, de
pus, universis Christi fidelibus, tam posleris, quam eleclione abbalissae tractabunl, et sine conlradiclio-
praeseiiiibus salut.em. ne* quahictinque voluerint, dignainque judicaverini,
I Ad boc nobis episcqpalis officiicura ab omnipo- eligent; si vero abbales habere neqtiiverint, prior
tente' Deo commissa est, ut religiosas diligamus cum tribus religiosissimis sanctimonialibus in prae-
personas, et bene placente Domino feligionem stu- serilia episcopi subsliiuenlur : hoc eiiam • notum
-deamus modis omnibus propagare. Noverinl igilur (r, fieri volumus, quod eamdem ecclesiam ab omni
tffiiversi, quod ecclesiam SanclaeMariaeEderensis ' exaclione temporali, "quantum ad nos et successores
Boslro labore, nostro sttidio, Dei Igratia nos in noslros, speclat, liberam oinniuo e.l quietam fore
omriibus praecedenle, a fundamentis exstruximus, ' concedimus, eie.
et sanctimoniales feminas in ea ponentes, religionis Actum lncarnationis Dominicaeanno 1158.
ordinem in eadem ecclesia perpeluo conservari de- Data per nsanum Algrini cancellarii. -

SENOI.E_.SIS-ARCHIEPISCOPI

JEPISTOLA AD B. DECANUMET C_ETEROSPARISIENSIS ECCLESI.E CANONICOS,CONSOLATOREA

SUPER MORTE PARISIENSIS EPISCOPI. . ^

Script. Rer. Franc., t. IV, p. 446.)

(DUCHESNE,

H. Dei gralia Senoiieiisis Ecclesiae minister, B.
decano et caeieris Parisiensis Ecclesiae canonicis,
diiectis in Christo fratribus, saluiem et salutiferaui
a Domiiio dileetionem. I'
i
Consideranli mihi, fratres, inspei'atttm dulcissimi
fratris, imo ut ita dixerim, charissimi Patris mei
pontificis veslri casum et occasum, flere magis libet
qtiam scribere. Nimis enini saxeum peclushabet,
quem non ad dolorem vel gemitum piissimi virilacry-
'.mabilis non emollit excessus. Cseierum quidquid
':D forte nonnulli senliant, ego vero prorsus plango et
lamentor damnum iugens et incommodum iiieum.
" Amisi enim
porlionem anini_emeae, baculum juven-
- tutis me_e, consoIaloi*emet erudilorem vilae meae.
Baculus naiiiqiie sustentationis, fralres, sicut scilis,
multotiens juveni necessarius est plus quam seni,
•
quia juventuti pernecessaria esl doclrina; seneclus
vero longo usu temporis mulla didicit per experi-
menta._ In quo ergo eril ultrasimilis mihi requiesf
simile gaiidiuin simile reclinatorium ? Quem quo»
 " H50
im LANI)tT.P.IUS JUNIOR,—PROLEGQMENA.
ties videbam, praesenle gauilio meo non gaudere & talibus subrepil invidia, per invidiam discordia, per
JKmpoteram. Sedquid dicam, Domiiie Deus, ul quid discordiam- divisio, per divisionem unitati.s confusio.
recessisti longe, despicis in opportunitalibus in Tunc adversse facies, luncdissoriae linguoe, tbesau-
tribulatlone ? Modo rudem et lenerum amovisli rorum diminniio et invidorum et aemulorum cachin-
puerum tuum, et tam cito subtraxisli ei ordinatorem nus et irrisio. Deus hoc avertal a vobis, fratres,
et doetorem suum ? Sed quid ago, fratres ? dum Spiritus sancti pleniludo descendat super vos, spiri-
dqjcrem meum .nimis exaggero. consoktorem one- tusqne vestros tiniat, divisiones remoyeat,,et quibus
rosum me vobis ostendo. Jam verodulcissimi Palris iinus est ftittirus paslor, eadem pascua gustare con-
animam dulcedini el inansueludini commendo Re- cedat. Qtiibus inspeolis, charissimi fralres, meinen-
demptoris nostri. Ad vos aulem,. quibus eompalior, tole jngiier arimonilionis no^trse et salulis vestrae.
sermonis mei vultum converlo. Circa vos enim non Ad illum incessanier corda vestra convertite, qui
inediocriler sollicitus existo, quja frequenter in salus est omnium soeranlium in se.

ANNO DOMIJ.I a_CX.__.X.HI-H<_XJLI¥:

'. LMDULPHI JUMQRIS '.

, SIVE.

DE SANCTO PAtfLO

'.
. HIST.ORIA MEDIOLMEKSIS

'Anno "
10%-mt).

Rer. Ital. Scriplt, t.V, p.. 4S9, ex mss. codieibus. metropoIitanae-MedioIariensia bibliotheca.
[McBi-TOEi
Aeeedunl.iiQlaeJosephi Aniouii Saxii, Ambrosianae bibliothecaepraefecti.]-

" '
"
PILEFATIO LUDOVICI A^NTOWlI^MtJBATOftir.

Eost Arntilpbiae Landulphi Senioris Ilislorias de Q-per annum et dimidium uroni et Pnrisinis- in seho-
Iriediolanensium vebus agenles, praecedenti tomo tis magislri Alfredi el GuiiiemV legit, et legendv,
(•Pafr. t. CXLVII) jam evulgalas, succedit imiic ter- scribendo, multisque' aliis mgdit Anselmo multam
lia iliilem Mediolanensis Ilistoria, anctore Landiil- commoditalem dedi; qnse ejus verba referenda sttnt
"phoJiiniore, quem De Sanclo.Paulo., ut- ab altero' adauniim circitef 1M6. Tum in patriam regressus,
Seniore distingualur, appellare consiievimus. Detlu- rursus hahilare coepit ad ecclesiam Sancti Pauli in
ciuir aulem ab anno lt)9S usque ad annum 1157, Compito, quam Liprandus ejus avunculus resfidi-
quibus temporibus floruit ejusdem auclor, patnV •flcaverat, multisque- ornamentis dilarat, et quan»
Mediolanensis, et dignitale sacerdos. Qtiantum ipse Landulphus titulum meorum ordinum appellat.
oper» et curae ille posuerit in- litteris- addiscem. Hine autem illi accessit agnomeii-.Lai.dM/p/ii-d&
dis,, qnantoque ardore usqtte in Gallias ad conquiT Sancto Paulo. Imois cap.28 teslatur, sibi infantuto
rendos magistros.sese coululerii, ex ipso discimus adjectum fuissenomen,sciticet Clocham^SanctiPauli;
ita scribeiile de Liprando celebri. presbylero ac nos diceremus la, Campqnq di San Paolo; in mors
avunciilo suo, cap. 10 : Ccelera vero qum possi- quippe fuit eorum temporum agnomen aliquqd
debai .in libris et aliis rebus, statuit ut conser-nar pueris imponere, quod pro nomine, aut cognomine-
rentur Landulpho nepoti suo el alumno, atqiie-Ec- deinde usurpatum est, uti in Antiquit. Eslens. janr;
clesim acolylho, qui lunc temporis discebat Aureliani iiionui. .
ab egvegio.magisiro Alfredo et nobili Jacobo. Haee , "Verumminime diulurna quies relicta est bislo-
ille narrat ad annum circiter 1105. Tum cap. 15 rico nostro a potentioribustirbis. Erat ipse nimia
&Mil:Avselmo dePuslerla,*t Olrico vicedominoMe- affiriilate ac farailiarilale junctus Liprando,.quem
.diolanensi (ambobus deinde archiepiscopalum Me- illi invisum prorsus.hab.ebaiit; proinde.odia.illorutJ.
diolanenseni adeplis) adhwsi. Cnm Ahselmo namque in nepoiem quoque cimvcrsa sunt, atque is a sua.
 1451 , • LANDULPHUSJUNIQR.- .' J452
est ecclesia delurbatus, jpanquam merila plura A porum pottierit, semperqrie polerit rihminandi cu-.
ipsum populo Mediolanensi commendarent. Tune pido. Neque inlra pomceria unius Mediolani con-
enim, ot idem ati.clor est cap. 10 : Lector, scriba, sisiit Landulphi narratio : multa eliam babet, qui-
puerorum erudilor, publicorum ofjicjorum el benefi- bus Ilalica ejus aevi hisloriaj illustretur. Proplerea
cidrttm pdrliceps, el consulum epistolarum dictatbr Pagius in Crit. Baron. ad annum 1156, num. 7,
fuit, si quidem in haec verba nullus librariorum postquam variis ejus laciniis antea editis JJSUSfue-
error irrepsit. Studiorum autem causa bis ac ter in rat ad Annales ecclesiasticos exornandos simulque
Gallias profectus fuisse videtur Landulpbus. Rur- corrigendos, in. hsec landem verba erumpit : Ita
siisenim cap. 17 ait, suggesium fnisse Otiico Me- finit Hisioria Landulphi Junioris, periingen.s usque
diolanensivicedomino, et Anselmo de Pnslerla ire ad ad annum 1157, quo elucubrala fuit.Ex ea, si lau-
prmcipuummagistrum Anselmum de Monte Leoduni dem lucem videat, Historia ecclesiaslica magnani
(hoc est Laudunensem), quibus duobus fuit gratum lucem accipere poterit. Unicus autetn codex ms.
secuin ducere me [Landutphum presbyleri Liprandi membranaceus , ac pervetuslns , Iiujus Hisioriaa
atumnum. Haecac.ta circiier annuni 1109. Jordano" habetur, mihi non semel perlustralus, in biblio-
deinde, dum currefet anhus f 112, electo et conse- tbeca melropolitani Mediolanensis capiluli, qui pa-
crato Ifediolanensis Ecclesiac archiepiscopo , cuin riler complectitur Hisloriam Arnulphi in praece-
Landulplius nosler, acolylbus adhric, in communi denti, jam editam-, ae deinde Passiouem beali
beneficio presbyterorum et clericorum Mediotanen-.. Arialdi martyris, qui ad Sanclum Dionixium est
sium susceptus fuisset, indignationem incurrit novi lumulatus, hoc est idem opusculum, quod Puricel-
archiepiscopi, ejusque aucloritate denuo exclusus B lius publici juris fecit. Habet etAmbrosiana biblio-
esl ab ccclesiaSancti Pauli, qum, ut ille.repelit, est theca alterum Landulphinae Historise exemplar, sed
titulus ordinalionis mece.Ita is cap. 25. Hujusinodi ex metropolitan_e bililiolhecae codice expressum.
injuria incitaius Landulplius Romani se conttilit, Ca-terum primus, qui scriplori huic iiomen aptid
anno 1116, ad synodum Laterariensem, sperans ibi eruditos quaesivit, supra memoratus Puricclllius
sequiorert)judicem sibi praeslo futurum; tumanle ftiii, qui ttim in Monumcntis Ambros. basil., lum
Calixlum II papam Terdonas ac Placentiae suas in Viia sancloriini Hcrlembaldi ac Arialdi, ejus
qtterelas renovavii; sed in irrilum semper cessere auctoritale non raro usus, complura fragmenta ex
ejtts conatus ac voces. Modoeiiensiquoque, inani la- ipso evulgavit,.proiit sui instituti j'alio exigebat.
inen.coionalioiii Conradi regis, peractae anno 1128 Eadem fragmenla rursus in lomum IV Italiae sacrae
uarrat Landulpbus se interfuisse, seque anle ipsuin' intulil Ughellus, quae postea eruditi, ac praeserlini
pontificem(Anselmum videlicet Mediolanensem ar- Pagius, in suam utilitatem converterunt. Verum lil-
chiepiscopum) ipsumque Coronatum (scilicet Con- terariai reipublicae intereral, ulinlegra jam tandem
radtiro) ab ecclesiaSancti Michaelis pontificalem vir- Landulpbi Junioris Historia evtilgaretur, quae eiiam
aam in admirabili pompa usque ad ecctesiam Sancli charior fulura nobis est, quam Landulphi Senioris
Joannis portasse. Narraveral etiam aniea se ele- acArnulphi Ilistoriae Mediolanenses, quandoquidem
cium ab eodem Anselmo, ut prmesselsuis capetta- Junior Laiidulphus Caibolicum se ubique prodil, el
nis. In Itnliani deinde descendit Lolharius III, anno a schismaiieoruin erroribus alienum, et qusecunque
4156, coroiiani regni ac imperii suscepturus, alque sibi scrihenria sumpsit, accuratius scripsii. Ut au-
suite eum stetit Landulphus noster, ac jusliliam Q ( lem felus-isle gratiorem adhuc sese exbibeal oculis
iniploravit. eruditae gentis, prodibit ille unacum nolisclarissimi
i Pauca haec adnotare placuit, ab bistorico nostro virijdsephi Aiuonii Saxii, Ainbrosiaii-ebibliolhecaa
diversis in locis Historiae su_ede se ipso memoraia, praefecti, cujus cura ac studio illustrala .'habebis,
nt leetor hominem prius quam ejus librum noscal. quaecunque ei visa sunt aul luceni, aut jnajoreiii
Kiinc de ipsa Hisioria aliquid addamus. Brevis est, lucem exposcere. Quod si aliqua adhuc reslani ob-
granilia lainen in Mediolanensi urbe gesta conlinet^ scura, aut manca, id noris tribiiendum codici ms.",
e.l rerum perlurbaliones inemoria digiias; grapbice- quem aliorum codicuni ope aut supplere aul emen-
que expiimit, quid iu animis boniinum eorain lem- daie ni.li licuit.

•
LECTORI BENEVOLO

TOSEFH' AJBSTOKSUB. BMSim'

Collegiotet bibliolhecte Ambrosianm prmfeclus.

\ limns, rudem quidcm obscnrumque in suo gennino

Quod in voiis eruriitorum iioiiiiniim crai, nt ja- D
centia in pluieis patriae nostriE monunienla exira- lcs.ui, sed notis, quantum iieuit, a nativa ferrugine
berentur in lucem, nec frustatira hac illac sparsa, edticlum expoliiumque, ae jttsta temporum serie in
sed integra, etper ordinem aelalum dispositarpuhlico suos annos distribumm exhibemus. Hujus. aulem
dareniur conspectui, quemadmorium Papebrochius studil laborem Palatina Societas, nulli et ipsa la-
£om. VII Maii, fol. LXXX,enixe Mediolanenses ad- bori ac sumptni parcens, ut augeat censum histo-
hortabalur,- id inpraesentiarum aggressi sumus, ur- ricsB supelleciilis, et patriuionium lilieraruni, mihi
gemusque, manum ultro dante ac facern praeferente benevole magis quam merito (absit verbo invidia)
cl. i'. Ludovico Anionio Muratorio. Nam pra;ler ea demandavil : nihiiominus imbecillis ulcunque viri-
ad urbem noslram speciantia, quse superioribus to- bus, ingenioquesentiremme esse, pro obsequii mei
mis vulgata sunt, codicem quoque Hisloriarum Lan- ratione hanc provinciain suscepi, nolasque adjeci,
dulphia S. Paulo tandiu exspecialum etypis dimil- fusius foite, quam aliquibus sublimioris eruditionir
 ' - UU
1155 . PRQLEG05IENA.-
necessariae sint, sed quTanon omnibus par librorum A temporum illorum; lum teslis coaevus, atque ut plu-
copia, aut anliquarum rerum notitia est, e&squoque rimum eliam praesens rebus quas narrai, induuiam
bonousui fuluras aliquibus spero. sibi lidein conciliet, ac tenehricosroillo aevo, inopia
Synchronus Imic meo labori fuit labor longe di- scriptorum non lnodicuni laboranle, propilium ve-
gnior doclissimi mihique amicissimi P. Stampae, sed luii sidus affulgeal. Iri iiniim affirinare valeo, citin
discors in supputandis eorumdem lemporum eventi- patriae quoque nostrae Iimiies egreditur, sijinniorum
bus sensus;-ille eiiim anonymum Comensem nupei* pontiflcum, Iniperatorum, ac piincipuin'gcsia com-
excusum suis notis illuslrandum aggressus, ejusque . iiiemoj'ans, ita veritali semper calamuiu alieinpe-
vestigiis pede post pedem, ut aiunt, inliaerens, An- rasse, ul a me collatus cum aetatis illius bistoriis!, ab
selmum anno 1125, archiepiscopum agnovil. Ego exteris conscriptis, tionsentire cum iisdem peneoin-
vero, Lanriulphi mei lestimonio fretus, nonnisi anuo • nino videalur. Quae tamen lucis plurimiun arripit '
1126 eunidem elecltim in archiepiscopum assevero; ex seripto Laridulpbi,' Historia est Mediolanensis, a
vmdechronologica inter, nos dissensio non modicae chronographis nostris Corio, Cstlcho, Morigia, Ripa-
difficullaiis emersit. Ilanc,_ot per iitteras familiares moniio, aliisque, in tis qtiaead illa leuipora specianf,
jntellexit prselaudaius Muraiorius, ea, qtia praeslal, adeo confusa, ut exiricari yix possil.. Mirtiui est
in bistoriis facllitate statim -conciliare studufi, prae- quanta inler ipsos varietiis sit in assigiianda Medio-
fa.ioiiemque contexuit ad eumdem Anonymum, in .lanensium.aritistiluih sede, cuih integro quandbque
qua caudide affirinans Olricum, cui Anselriius suc- decennio aliquorum aetas decurtetur, aliorum vero
cessit, nontiisi anno 1126 ex hac vila deeessisse, ut ultra modum producalur; praeposiero etiam ordine
ego siatiii-contra adductos ibi pltires egregios scri- g eorumdeni successio refertur, aliis aute alios male
ptores, iiiliilominus credibile ait Olrico adbuc vi- collocatis; gesta denique quainplura dissonis prorsus
vente eleciiim eiiam Anselnuiiii in archiepiscopum, veritaii narrationibus accuuiulaiilur. Rem exemplis
iil liiinc dicimus coarijtitorem, qnemadiuoduiii jam firmarem.nisi supervacaneum crederem lric, per
in usu Ecciesiaeftiisse ex. Thoniassino liquel. Hiijns- compendium quoque congerere, quae, loto ferirt
niodi auleiii consiieludinem in Ecclesia quoque Me- opere adnotare minime onrisi. Ilis atiteni omnibug
diolanensi viguisse asserii, tum hoc Auselmi exem- einetidandis praesto est Landulphus, qui novam ve-
p!o, tutn alio Algisii, quem iiiennio ante morlem luii faciem hisloriae MedioJanensi, praecipue eccle-
S. .Gahlini jam arcliiepi.scopum opiiiatur, iiuiixsjs siaslicae induxil. (Jtiocirea eliam hon incongruuni
snbscripiionibus ad diplomaia, de quibus in notis putavi seriem chronologicam reruni ad hoc Landul-
erii seriiio, et auctoritate anonymi ipsius, qiri ad phi opus spectantium in primo ejusdein fronte defi-
aniitim 1125 de Anselmo scribil : Archiepiscopus gere, ut unico yeluti obtutu retn omnem inibi per-
liithrouizaius, sed male pactus. At ego veneror erri- trsictalam coinmode leclor percipiat.
diiionem doclissimi viri, vetum in ejus seiiteiuiani _ Ul bahc editionem adornarem duo mihi exempla-
flecti iion possinn, argumentis baud levibtts ductus, ria admanus fuere in Ambrosiana bibliolheca, al-
quae ad notam 6 capitis_37 rejeci, ne bic diuiius terunia clarissimo Muratorio in pracfatione sua me-
leclorem morarer : neque proinde vel miniinam du- moraluni, alierumvero quod eo poslmodum reperi,
cil riinam illa conjunctio aiiiinorum, qua nos arciis- cum vastam nianuscriptoruni molem evolvereui, nt
sinia necessiludo. constriiigit^-quinjuxta leges in- in suas thecas atqrie indicein redigeientur. Tesiaiur
genuaeamiciii_e-esl, posse unumquemqtie libere sin- ,Q aulem in ejus fronte Jp. Antonius Castillioneus, pu-
ceregue-expromere sensum suiim, ut eligat eruditus blicus, ul ipse ail, imperiali aucloriiaie notarius, se
Jector, quam melioribus suffuliam fundanientis judi- exemplar islud conlulisse cusn autograpbo Caroli n
caverit parteiu. Basiliea Petri episcopi Novarieusis, in cpllegio S. .
C__terum,ut de prscsiantia Imjus Historiae aliquid Marci Novariae. Cum his ego (adlaborante e.iani in-
disseram, id unuin proferre suflicerei, siauiii ac pro- defesso viro Philippo. Argelato) jhetj-opolitanum co-
diere in lucem noiiiiulla ejusiiem fragineuia, Puri- riiceih conluli, atque inde varias nonnullas lectiones
cellio vulgante, excepia fuisse ab eruduis viris tanto "decerpsiquas obscurioribus locisaucloris nostri elu-
plausti, ul in suas quisque fuctibraiionesille certalim cidandis satis opportunas censui, easqtie signavi
transferrecuraverii.lis eniin Papebiocbius exegesim Jiumeris srabicis 1 et 2, ut ex quo codice eriil_efo-
suani Mediolaiiensium antistiluin auxil, Ugbellti.sin J-ent leclor diguosceref; priuio eniih niunero indica-
Iialia sacra plurium episcoporum lsicunas explevil, lur esemplar Muralorio jam uoiusii, secundo alterum
Pagius tiberiores ad Balonii Hisloriam criiicas nolas Cafoli a Basilica Petri a hie nuper invenluin. Hs»
adornavit, ut sileam privatosquatnplures urbium fini- sunt de qtiibus te monitum vohri; si quid in hoc ireo
tiniamm, atque exleros etiam scripiores, qtii magni iabore minus probalum offenderis, beitigtie indulge,
fecere auctorem nostruin in describendis annalibus . et vale.

'
SERIES CHRONOLOGICA . -

'
BERUM -AD HANG HISTORIAM PERTINENTIUM

IN COMMENTARIISDIGESTA.

AJIHO1095. Conradus, Henrici III seu IV imp. fi- "D pum Meriiolan. conseeratur. Uap. t, nt.ni. I.— Con»
lius, Modoeiis»ac Medoliani abAnselmo archiepisc. radus, Italiaares, In Tusciam pergit ritiptias celebra-
coronatur. Cap. &, num. 21. — Anselmus Mediol. .liirtis. Cap. 1, num. 51. — Bealus Alberius Clutria'
arclriep. moritur. Ibid. censis Pontidii moriasterium condil.Cap. 21, nnm. I.
1095. Urbanus II Placentiae synotlum ceiebrat. 1096. Armanus card. eligitur in Bnsieuseni epi-
Cap. 1$,num. 6. Mediolanum venit. Ibid., num. 7.— scopttm. Cap. 1, hum. 7. — Urbanus II e Galliis re-
Ariiulplius, Aiiselmi III successor, in archiepisco- dux Mediolanum iterum vcuit, el in tcmplo Sanclss
 1433 LAi.Bl.LPHI JUNIORIS f.SS
Theclsfe sermonem ad populum e suggestu babel. A _ Medi.olanensis vieecomesRomse ihlerimilur. Ibid.,
Cap. 28, num. 7 et 8. num. 11. — Drbs Laudeivsis a 'Mediolanensibiisca-
1087. Arniilphns Mediol. arcbiep. morilur. Cap.l, piiur ac delelur. Ibid., num. 18. — Jordanus tle
tium. 8 et 28, IJMIH. 15. — Lantlulpbns tle Badagio ' Clivi, poslea arcbiepiscopus, in sacerdoiem ordina-
in archiepiscopiim a clero Mediol. eleclus ab ar- lur Janiiae. Cap. 19, num. 8.— Pluviarum el flunii-
mano card. Bijxieiisi episcopo rejicilur. Cap. 1, num mira exundalio Octobri mense lerrore populos
xum. 5 et 9. — Anselmiisde Buis eidem subsiiuritur, implet. Cap. 20, num. 1.
etabArmano confirniatur. Ibid., num. 14. Pallitun 1112. Jortlanus de Clivi in archiepiseopum Me-
ab Urbauo II per legatum apostolicumrecipit. Ibid., diol. Kal. Januarii eligilur. Cap. .21, nuni. 3. —Ei-
IUtl)!.*18. derri pallium Roma defert Manisirdus Taurinensis
1098. Anselmtis IV, Med. archiep., immnnitalem episeopus. Cap. 21, num. 9. — Iteciisalum primo,
indulget venientibus aiifesiuin SS.Protasii etGer- post sex, menses, die 6 Decembris stiscipii. Cap.
vasii. Cap. 2, num. 5. 25, num. 2. — Lipraiifltts presb. ad Poniidii mona-
1099. Conratlus, Henrici IV lllitis, in Tnsciam se- steriiim pergit die 6 Decembris. Cap. 24, num. 2.
cundo proliciscimr. Cap. 1, num. 51. — Urbanus II, • 1115. Presbyler Lipraiidus in Poiuidii monasterio
siimmus pontifex, morilur. Cap. 1, num. 52, el Cap. sancle morilur 6 Jaiiuarii, et miractilis claret. Cap.
8, num. 1. — Anselnius IV archiep. sancli Arialtli 24, niim. 1 et 3. — Grossulanus a Hierosolymilsiua
corpus iriinsfert e S. Celsi ad S. Dionysii ecclesiani. jieregriiiaiitmc redux Metliolanum ingrediliir meiise
Cup. 5, num. 5. , Angusio. Cap. 26, mim 2. — Civilis piigna inter
1100. Grossiilanus in episcopum Saonensem eli-, T>Grossulaiii el Jordani faiitores commiitiinr. Ibid.,
gitur et consecratur. Cap. 5, num. 4 et 7. Anselini num. 7. — Pace comp.osiia Grosstil.iimsPlaceutiain
archiep. Mediol. vicarius conslilttiltir. Ibld. Biennio "se recipil. Cap. 27, nuin. 1. •—Andreas Primicerius
in eo nitiiiere perdural. Cap. &, num. 6.—Anselinus dectimaiiorum moriiur. Cap. 28, num. 3.
Mediulsui. archiep. ad Hierosolyriiiiaiium bellum 1114. Nazarius Muricula nioriuo Andrea Dalvul-
proficiscitur. Cap. 2, num. 5. (io suhslituiltir primiceiiu.s decuiiiaiiorinu. Cav.29,
1101. Conradus, Henrici IV filius, morilur. Cap, «itni. 1.
i, num. 52. — Anselmtts Mediol. archiep. Constanli- lllo. Paschalis II Rouioe in Lalerano concilium
nopoli obit, Cap. 2, num. 8. celchrat. Cap. 29, num. i. — Senieniia conlra Gros-
Ii02. Grossulanus in archiepiscopum Mediol. eli- siilantim iu synodo eadcm proferiur. lbid., n. 15.—
gilur. Cap. 5, v.um./_. De Simonia aputl siimmtim Armaniis Brixie.nsis episcopus doponitur, atque in
pontificem accnsaliir. lbid.,num. 8. Pallium suscipit ejus locum stifflcilur Villanus. Cap. 50, uum. 2 el 5;.
a sanclo Bernardo cardinali delalum. Ibid., num. 11 — Jordanus Mediolanttm redil el Henricum iinpe--
et neqq. Synodum provincialem Mediolani celebran- ratorcm excommtnrical. Cap. 51, num. 2 et 5.
tiain indicit. Cap. 9, num. 2. 1117. Grossnlanus Roinae moiiliir in monasierio
1103. SynodtisprovincialistemporeQuadragesimae S. Sabaeviu Irius Augusii, Cap..29, num. i7.— Ter-
a Grossttlano celebratur. Cap. 9, iiiim. 9. — Lipran- raemolus qiiadraginia dieruni in Langobardia excir
«lns presbyter innocue per ignem transitdie 25 lalur tlie 5 Januarii. Cap. 51, num. 6. — Jorilaiuis-
Martii, ulsimoniam archiepiscopi Grossulani divino concilium provinciale Mediolani celebrat. lbid..
jjudicio cohiprobet. Cap. 10, num. 3'et 6.— Grossu- P . num. 8.— Ugonem de Noceto ab Heurico insiiluluin
lanus slatim peracto igtris judicio Romam adPa- Cremonaeepiscopum deponit, ac Ubertuui subsliluiiT"
schalem 11proliciscitur. Cap. 11, num. 5. Ab eodem Cap. 46, num. 7.
summo pontifice eximiis honoribus cumulatur. lbid., 1118. Paschalis II morilur 21 Januarii. Cap. 52,.
num. 9. «itm. 1.— Gelasius^II, in sum. pontificem electus,
1105. Grossulantis in synodo Lateranensi a Pa- Henrici imp. insiriias fttgiens, Cajetaiii se recipit.
sehali II celebrala sedi "Mediolanensi restituitur. Ibid., num. o.— lbideiii presbyler ct poniifex conr
Cap. 11, num. 12. A Mediolanensibus pellitur. Cap. secraluri Cap. 53, num.yl. — Romam rev^rsus iu
12, num. 5. — Lsuidulfusde Vareglate posl synodum Gallias proficiscllur. Ibid., num. 4 el seqq. — He.ii-
Laieranensem in Astensem episcopum eligitur. ricus inip. ROIIIDSin pseudoponlificem eligi Burdi?
Cap. 11, num. 15. — Henricus Junior contra patrem nuni curat. Cap, 52, num. 10. — ln Germaniain re-
rebellai. Cap. 15, num. 5. — Reliquiae insignes in dit. IbicL, num.il.— Belluin ^Cumanum incipit,
ecclesia S. Mariae ad Portam Mediol. reperiunlur, Cap. 54, num. 6. — Concilium episcoporum et prin-
ci ob id uiiiversi cleri el populi supplicalio habeiur, cipum Langobardorum Mediolani celebratur. Cap.
'omniiini solemnior. Cap. 22, num. 2 el seqq. 34, num. 11 _(42.
1106- Comeies longissimum trahens crinem in 1119. Gelasius II Cluniaci moritur. Cap. 33, «KIM*.
occidenle apparet. Cap. 13, num. 5. — Henricus IV 7. — Calixius 11Gelasio succedit. lbid., tium. 8.—
jmp. Leodii morilur. Ibid., num. 4. — Liprandus Remis Concilium celebrat 20 Octobr-is. Ibid., numr
presbyter in Vallemteilinam secedii. Cap. 16, num. 10.
i. — Annua celebriias pro invenlis sacris reliqniis 1120. Calixtus II e Galliis in Lomhardiam venit
S. Mariaead Porlam pitblico decrelo statuitur.- Cap. D 1 ac Terdonse consistit. Cap. 35, nitra. t. — lude Pla.
22, num. 6. centiam progrediens ibidem Paschale festmn cele-^
1107. Laudense bellum incipit. Cap. 16, num. 1. bral. lbicl., num. 5. — Romae 3 Jtniii .-xcipilur..
— Liprandus presb. e Vallelellina Mediolanum re- Ibid., n. 16. — Jordatitts archiep. M.ediol..nuritur-
tlit. Ibid. "' Cap. 56, mtm. 2. — Olricns vicedomijius. Jordauo-
1109. Mediolanenses urbem Landensem ex impro- succedit 17 Noveinbris. Ibid., nnm. 5.
viso captam staiim dimiitere a Cremonensibus com- 1121. Burdiuus pseudoponlifex. capilur, ac Ro-
' mam ignominiose perduciuir. Cap. 5S, num. 17. At-
pelltiniur. Cap. 16, num. 5.
1110. Grossulanus Hierosolymas peregriitatnr. que in Cavensi monasterio includitur. Ibid., num.
Cap. 17, num. 9. —Ardericum "Laudensem -episeo- 18.
ptim, situiii Mcdiolani vicarium desigual. lbid. — 1122. Burdinus a Cava extractus a Calixto H in
«OlricusVicedominus in archipresbyterum eligitur. arcem Janulae transfertur. Cap. 55, num. 18.
Ibid., num.Q.— Sacros ordines Januae suscipit. 1125. Calixlusll coiiciliuni generale Laleranense
Jbid., num. 15. — Gremonenses a Mediolanensihus prinunn celebrat. Cap. 56, num. 4.—Olricus Mediol.
apud Brixianorum campum vicli. Ibid., n. 14. — archiep. Romam pergii, et in conciiio ad dexleram
Henrieus V in lialiam descendit. Cap. 18, »rai. 2. suninii ponlificis sedel, fruslra contranilenle archi-
1111. Henriciis V Romam petil. lbid., num. 5.— episcopo Ravennaie. Ibid., nnm.8.
A Paschali II Idibus Apiilis coronalur. lbid., num. 1125. Heuricus Vimp. x Kal. Junii -morilnr. Cnpi.
15. — III Geiinaiiiam redit. 1 biiL, num. 14. — Otto 57, num. 5.
'U57 HISTORIA MEDIOLANENSIS. ; U58
1120. Olricus Mediol. arcbiep. Maii 28 morilur. A latere Innocentii II Mediolanumvenit. Ibid., nnm.
Cap.Vi, num.Qetl.—Anselmus de Puslertila in 18; cap. 42, num. -4. — In Mediolanenseni arclrie-
arehiepiscopum eligilur. Ibid., num.7.—Romam piscopum acclamaltir. Cap. 42, nurn. 7. — Insulaih
ad pallium stiscipiendum pergil. Cap. 58, nani. 2.— Mediolanensem recusai. Ibid., num. 11. — Coni-a-
Tri tamen e manibus stnnmi pontificis suscipere ab- dusLothario imperatori obeilienliam praesiat, ejus-
-nirit. lbid., num. 5. — Mediolanuin reversusin fe- que vexillifcr consliiuilur. Cqp. 42 , num. 1.
.sto S.Michaelis solemniler suscipilur. Ibid. , n.Q. 1155. Conradus i.ertini Lothario fidelilatem jurat.
1127. Urbs Gnmana dele.tur a Mediolanensibus. Ibid.—Robaldtts^AIbensis episcopus in archiep. Mc-
--CA;J. 57, num. 10. ~diol. eligilur29 Julii.Cap.42,j»im.l7..—-Mediolanen-
1128. Conradus in Ilaliam venit. Cap. 59, n. 2.— ses bellum Cremonensibus indicunt, setl exilu infe-
Modoeiiaein Begeni Ilaliao coronatur 29 Junii. Ibid., Iici. Cap. 42, num. 18. — Anselmus archiep. Ro-
num. 7 et seqq. — Iterum Mediolani in ecclesia jrtam pergens a Goyso de Martinengo capilnr, ac
S. Ambrosii coronam aceipit ab Anselmo archiepi- Pisas ad Innoceniium- II transmillitur. Ibid.,
scopo. Ibid., mtm. 11. num. 22.
1129. Conradns in Germaniam redit. Cap. 39, - 1130. Coanobium ClarsevsillenseCisierciensis ordi-
num.-M. —. Concilium provinciale a J. Cremensi nis conditur. Cap. 41, ji«m. 5.--— Anselmus Ro-
Card. Papisecelebralur, ac in eodem Anselinus ar- inam captivus mitlitur ablnnoceniio 11alque ibiriem
chiep. anathemate percellitur. Cap. 59, num. 18.— Augusto mense morilur. Cap. 42, num. 25. — Ro-
Cremonenses contra Cren.aecastrum exercituin ad- baldus archiepiscopus Pisis Innocentio fidelitatem"
movenl.Ibid.,~num. 21. g jurat. Cap. 43, num. 2. — Cremonenses proscri-
1150. Hoitorittsll 14 Februarii moritur. Cap.iO, plos a Loihario iinperatore excomnniiiicat. Ibid.,
fium. i.—Innocentius II die 15 Feb. eligitur. Ibid., num. 8. — Pallium ab eodem stimmo pontifice
ftum. 2. •— Anacletus psetidopontifex creatur die iransmissuni reoipit. Ibid., num. 3. — Lotbarius
96 Feb. Ibid. — Anseltiius~.de Puslerula archiep. ilertim in Ilaliam descenriil. lbid.. num. 6. — In
pallium ab Anaclelo pseudoponlifice missum per Roncbalia leges.condil. Ibid., iutm.12.—Papiam pro-
legaios acctpit. Cap. 40, num. 3. greditur, acdeindeAbliialum Crassuni, ct Taitriniiiii,
1155. Mediolanensium agmen capiivum Cremo- acRhegium.Ctjp. 44, Hiim.ll ; el 45, «-tm.2.1 seqq.—
nam pertlticiiur. Cap. 41, num. 1. — Concilium Papiensesa Conrado Loiharii dtice. prselio comsnisso
episcoporum provincialium Mediolani celebratiir. in fugam verlunlur, ac deinde in graliam imperat.
Ibid.j, num. 5. — Anselmus archiep. a concilio, et pacta pecunia susciptinttir. Cap. 45, num. 6 et_8.
univeiso cleroot populo ab archiepiseopali sedeex— 1157. Innocentiiis II niense Martii. Pisis Viter-
•tnidiiiir. Ibid., num. 9. — Robaldus Albensis epi- bium pergit, ut Lotbaritim iniperalorem excipiat.
•scopus vicarius Mcdiolanensis
' Ecclesioeconstiiuitur. Cap. 42, num. 3. — Cromonenses ab excommuni-
lbid., num. 10. catione in ipsos a Robalrio lala solvit. Cap. 46, niini.
1154. Innocenti.us II Pisis concilium celebral ter- 1. — i\leriioIaneiises-.Iuvenallam casirum Cremo-
lioRal. Junii. Ibid., nuiii. 15. — Anselmi archiep. nensibtis eripijinl, et eortini episcopmn in bello
Mediol. depositioneni coiifirmat. Ibid., num. 16.— capltim in cusiodia per plttres menses conlineni.
ThedaidusLandrianus, Stephano de Guandeca raor- lbid., nttm. 4, el 5. — Episcopus Cretuonensis,
tiio, archipresbyter Ecclesice Mediolanensis renun- ,Q venenaio custode, fugsi carcere elabitur, el Cremo-
liattir. lbid., num. 14. — S. Bernardus legalus a nam redit. Ibid.

lajmHBUEiFllE ©B fi_ F&HEi®

um nsniiiiiii IBIHJMEIW UHLS.

CAPUT PRIMUM.' fereniis infulam arcliiepiscopalus Mediolanen., ih-

Ansetmusde Buis in archiep. Med. etigilur an. 1094 (l). D gens dolor inslaret Mediolanensibtis pro suis militi-
Cum iii diebus Robaldi Albanensis (2) episcopi bus, el civibus caplis Cremonae, atque. Papiae (5),

CAP.I. — (1. Anni hujiis epocbam eamdem pror-
sus in omnibiis mss. Landiilphi exeinplaribtis vidi.
Falso tameiriisdem praefixam crcdiderim amanueii-
sis imperiiia, qui vel llisioriam Landiilpbi unico
descripiam contextu in multa capita riisseciierit,
vel anni numeruin male inlellexeril. Conipertum
siquidem esi, anno ssrculi xi nonagesimo quarlo
iiondiiin fuisse in arcbiepiscopum Meriiolancnsem
eonsecratum Arnulpbum, qui Anselmo huicproxiiiie
praxessil, et anno tantummorio sequenli a iribus
"episcopis post synodum Placenlinam Mediolanum
profeelis, Urbano II mandante, iuuiictus fuit, ul le-
siatur Berlholdus illius aeviscripior ad ann. 1095;
Ansehnum ,vero nonnisi anrio 1097 atf archiepisco-
' vecio, iifinpostremis hujiis rertim
palein setlem proniotuiri fuisse consiaf, ul mox di-
ceinus.
(2) Vere Albensis, sicnli legebaturin codice anti- .
quo inelropolitanae bibliolhecae, recenti maini uiale
correclo Albanensis. Alba eiiiui Poinpeja, cnjns ille
erat episcopus, tirhs est Liguriae a'c' Montisferrali,
adbuc connuinerata inler stifrraganeos episcopatus
^ieriiolanensis metiopolis. Qnod adnolaliim hic volo
pro omnihus Iuijtis IiisioriiH locis, in quibus, cum
tle boc Robaltlo inenlio fit, inale vox isla Albanensis
fere sempcr usuipatur.
(5) Qtiaehit: a Landulpbo innuiintur, ionge poste-
rius accidere, quam ordo praesenlis hisioriac postu-
lsii. Rohaldus enim in arcliiepiscopurii Metlirilanen-
seni-electus esl saeculo sequenli jam multtiin pro-
libri .capitibus videbi-
mus. Cur auiem hujusmodi menioriani, quse
longo posi lempore conligere, iric prseniiserit auctor
 i '
1459 lANDULPIIl JILNIORIS «40:
non stuh imniemor Arrnani de Ganardo (4), quisiib A cundiim jussumI_iominum|MedioIauensium Inlravit.
specie religionis plaiitavit-quamdam radicem novi- Armiinus enim ille monachus quasi cardinalis (6)
talis (5), quaepaulalim non sohim Mediolanensem Romanus, et a parte Brixiensium civium, atque fa-
Ecclesiam, sed regiium Longobardorum per omnes vore comitissae Mathildis in Ecclesia Brixiensi ele-
suos stalus fere perturbavil, donec Bernadus abbas ctus episcopus {"), defuncto Arniilpbo (8) archiepi-
Claraevallensis ad expellendum daemones, et ad sa- , scopo Mediolanensi, ad alium eligendum venit(9)';
nandum, et ad erigendum iniirmos contractos se- Qui ubi scnsit nobilem multitudinem Mediolanen.

nostcr, exislimaverim idfaclum, ut comparalionem 50, et Arnianni, non Hermannl nomiiie tum ab an- .
quanidain inslitneret publici ttiniiillus exciiati lem- clore nostro, lumin documentis-manu Ipsius firma-
pore, qtio scribebai,-ciiiii eo a qno hisioriam stiatn lisappellaium fuisse constanter observaverini, in
exordiebaiur, attpie inrie occasionem capiaret esiite- eam sententiam adducor, ut diversos illos oniiiiiio
ros perltirbatae illius cetatis eveiilus calamo prose- existimem, Quandoquidem .vero de hoc cardinali
qiiendi. ', Armanno producenda haec fuere,- ut Landujphi
(4) Nomen oppidi quod novem miliaribus ad orien- Hisloria illusiraretur, liceat mibi obiler refellere
leni Brixia dissiuim, ad oram Clttsii fltiniinis staliiit -Piiricellitnn, tjtii in disserl. Nazariana, cap. 106,
jEIias Capreoltis iu annalitim Brixienshim labnla nmn. 4, ut lectori erudilo satisfaciat quaerenti cur
geographica ; tiuileeiiam nobilis illius urbis familia- TJ S. Gualdinus posiquain Mediolanenseni archiepisco-
.Gavardii-nU ipso saepius memnrata cognomentiim palum suscepit, ntinqiiam se cardinalem subscri-
traxit. Hinc eorsigcnda lectio PiuiceUii,- qui nuni. .pserii.cum lamen citra dubuimsii,"eumden_ S R. E.
284 eiim vocat de Gnnardo. cardinalein fuisse anlequam ad hanc hifulam voca-
(5) Kon aliam fnsse arbilror-novitalem hanc, retnr, id facium aiipqiiod (docenle Panvinio in
quam quae proxime a Landulpbo narralur, quod Jibro De episcopalibus, lilulis, el diaconis cardina-
videlicel rejecla electioue archiepiscopi Mediolanen- lium) aiiiiqtiilus usque ari Alexandri III tempora in
sis a clero et primoribns urbis sialttta (rccii animi more fueril, rit qui ex presbytero carriinali episco-
' colore, ul par est credere, et religioso aliquo prae- pusfieiei, cardinalis esse desineret. Qiiam infirma
li.xtn intcrposito) Armaiuis iste in causa fuerii, ut .tamten IISPCraiio sit, qtiae aliulimiis dilucide prubant.
olrcunisians ad niodnin coronae incondiiiini vulgus Armanum enim post inilum Brixiensis episoopatus
in seditionem ageretur, duciumque upinione siiminae regimen, longe ante AlexandriTII aetatem, S.-R.JS.
iniegriiaiis, qua eiini pollere exisliinabal, ulpote cardinalem subscripium legimus, qiieinadmodum
tauta apttd Romanam, el Brixiensem Ecclesiam, ac iu Bacchinio et Ugliello. supracitalis yideri potest.
Mailrildemgratia vigeniem, aliertim archiepiscopum Adde neqiie verum "esse, qnod S., Gsildinus,Medio-
lumultuariis suffragiis elegeril contfa antiqtuim-mo- lanensi Ecclesiaeregentte addiclus, hunc dignilatis
rciii buj.is Ecclesiae; intle eiiiin j.veluii ex noxia suse titulum perpetuo siluerit. Exsianl siquidem in
,rariice conteiiiiones, dissiriia, schisniata et bella tomo 111Thesauri Anecdoiorum Ednuuidi Mariene,
patilatini erupere, quibiisnon lam urbsnosira, qnam ool. 1255, breves litterae Alexandii III ati Garintim
liniliinsB genles diuturna perlnrbalioneafflicliie stint, ' Pimiiniacensein abbatem, datac JII lii, Kovenibris,
tlonec S. Bernarritis Claroevallensis abbas veltil an- ^ cjiisdem ponlificaiusanno vm, itl est 1166, in qnibus
gelus pacis ad nos missus, conctissse calamiiatibns octavo loco se in hunc moduni subscribiiGualdinus:
iiniversae Laiigobardornm provincioe suppelias tulit Ego~Gualdinus S. Sabinm presbyier cardinalis, et
veieremque dccorem, ac quieiem restiltiit, ut infra archiepiscopnsMediolanensisSS. . -
cap. 42 narrabitiir. (7) Ejus eleciioneni ab Ughello anno Chrisli 1096
(6) Parlicula qunsi noti ad mimieiulam significa- consignalam Bacebiniiis loc. cit. relraxit ad aiintim
tionem vocis cui prseponiiiu', -sed poiitis std desi- 10B7, frolus riiplomale ejusdem Arm.ani aseihideui
gnandam rein, vel digiiitateni ab atictore nostro hic producto, qtiori illo aimo rialum ptilavjt. Verum
et alibi in historia. decursu passim usurpatur, iriem- cum diploma ipsnm a me in opere Bacchinii dili-
que sonat apud ipsum ac aliera hsec : nempe, videti- genterexaminaium, monagesimum seplimitm annnm
cel: quod nioiriitiiii leelorem abjinitio voltii, ne expresse referal. et dies in eodem enunliaius anno
dubius hsereal, cuiii olieiidcril in Lairiiiilpho rudes hnic, non iilleri a Bacchinio assignaio conveniat,.
lfujusmodi foruntl.is quasi monilus,quati arclridiaco- solaque indictio amanuensis fortasse vitio currupia
nus eic. Caeteruin Arinanum fttisse card.iiialein dissenlial, ul erndile adnoiavil laudalus Galeardtts,.
S. R.E. probal subscripiio adjecta diplomati pri- Armani electio ab anno 1096 minime removenda.
inum ediio a cl. v. Benedicto Baccbinio in Hist. (8) Obiit Arnulphus non anno 1096, ut perperam-
monasl. Padolironen., ac deinde infei-to in uova scripsit Ughellus, sed.anno 1097, ym l_al. Ociobris-
Ital. sacr. edilione tom. IV, col. 541,,ab erttditissi- juxta calculum Papebrochii antiquis Caialogis iti-
nio aniicb nico Pattlo Galearrio, in [haecverha : Ego iiixtim, et ipsius eiiain Puricellii, qui in vila -S.
Armannus sanctce Ilomanm Ecclesimcardinaiis con- " Herlemb. lib. iv, cap. 82, nuni. 1, seiitenliani stiam.
fatno; quori laiiien Ciaconio et Oidoino , iiecnon in Moiium. basil. Ambros. nuiii'. 284, prolatam, quss-
Rrixiensimti episcoporum Cbronologis Jo. Fianc. Arnttlphi litortem anno 1096 statuehat, irritam
Floreiiiinio, et Ughello igiioitiin .fitil.. An vero hic prCTSiisvoluit.
Armanus idem sit ac Hermanus presb. carri. iii. (9) Vocari in diibinm posset, an lutic electiorii
Sb. Qualuor Coronalorum, qiiem per eadem lempora interftierit Armanus lanquani suffraganeus episco-
lloruisse comperluin es(, quique ab Urbano II niissiis pus eiectus, queinadmodum in more luijus Ecclesiaa
Mediolanuni iuiper ftierat .ad pallium defereiidum fuisse"colligilur ex bac ipsa hisioria ; Landiilpbus
Arnulpho nnsiro arcbiepiscopo., dtiljitatiotri lo.cum enim cap. 57 Anseljiuiiii de Pusterula a clero me-
aliqueinfacil Uglielhis,-qiiiemtitiem Armaiiu.ii aeque tfopolitano et episcopis suffraganeis electum ia
vocatuiii fuisse Arimunnum.,el Mermanniim scriiiit : . arehiepiscopura narrai; et cap. 42, loquens de
siitamen oum Herinaiiniiin illiiin usqne ab atino eleclione Robaidi, qui ulpoie jam muliis ab inde
1061' cardinaletn crealum ab Alexaiulro 11el ab annis Alhensis episcopns, consecraiione non indi-
Urbanno II archipresbyteraius S.jR. E. digniiaie gebal, aii, convocaios Mediolanum ab ordinariis, et
aucium iradat Olrioinus,et nusquani eum viderim riectiniaiiis tres suffragaijeos episcopos, ut ih consi-
subscriptum, aut inemoratum cpiscopuni ; Brixien- lio suo ad . aixhiepiscopalem dignilalem sublimare-
seiu auiem liiinc_anii.siiiem longe post sseculuni xi tar, An vero huc accesserit laiiquani legattts apo—
viiam .prpdtixisse repererim ; anno eniin- lllo, sib siolicus, ut sibi persuasiim esse ostendii Papebro-
episcopatu tieposiluih fuisse docot Landulphus cap. . ciiius diiui in exegesi snprad. num. 103 inqtiit
 '
iUl HISTGRIAMEDIOLA.XEXSIS. 1442
.convenire ad eligcndum Landulphum de Badagio A dicto siatim elegit sibi, et illis (14) in archiepisco*
.Sancti Ambrosii eanonicae praepositum in archiepi- pum Anselintim de Buis (15), hominem simplicem,
scopum, virumque moribus et vila quam bene et canonicae S. Laurenlii pracposilum. Hic vero, ut
ornatum, substitil, et eleclioni illi non consensit, sensil eleclum a Brixiensi illo Armano, et populo
Corona unde vulgi, gralia Romanae Ecclesiaeet Bri- impeluoso collaudatttm, illico calhedrain archiepi-
xiensis, ac Malhildis comitissaefavore, putans illum scopalus ascendil, et setlit. Et deficieniilnis sibi
fore religionis virum, moxtibi sensit illum Armanum suffraganeis episcopis omnes ecclesiasticos ordines
iuic eleclioni abesse, ccepit adverstis ipsam eleclio- usque ad presbyleiamm (16), ordinaiioneni quo-
-nem insanire, et clericos, et sacerdotes pugnis et qne episcopatus ab exlraneis episcopis suscepit :
fuslibtis vehemenler Iacerare, virum qnoque de Virgic quoque paslorali per muiius Maihiltlis ab-
«.'. . civibus Pagatuim nomine, et. in Porla baiissas adbaesil (17); siolam {38) vero per le-
Orientali in ipsa ecclesia qu_edicilur Hye- galum D. Urbani PP. sibi delatam induil. Deinde
malis (10) praestimpsit occidere. Hanc insaniam hoino isie effeclus pi'uriens neglexil Obertum agno-
hobilis Landuiphus vitavii, et descendens secrela- mine Ballricum, qui propter invesliluram Brixiensis
rium (11) ecclesiae ad domeslicam, suam eccle- episcopaitis, qtiam a rege suo Hcnrico susceperat,
siam (12), quae Sancti Joannis ad Qualuor Facies ^ Armano repugnabat, et Armantim, qui se in archi-
dicitur, pervenit. Annanus aulem ille in lania per- episcopumelcgil, inepiscopuni Brixiensem ordinavit.
lurbalione in ecclesia Sancli Ambi'osii ait populo Hoc quidem prudeniia archiepiscoporuni anlece-
sibi congregato : Yohis fiet prout proverbium di- deniium sibi, videlicet Anselmi de Rauile, et Ar-
•cit : c Populo stulto episcopus surdus (15). . Hoc nulphi de Porla Orienlali, facere vilavil (19).
eleciionem Landulphi de Badagio irritam faclani summoponlifice, ut traditPuricell.in moniini. Basil.
fuisse a legaio apostolico, qui certe non alius fuit Ambros., num. 284.
quam hic Armanus. Ego verius in banc secundam _(15) A. i, lurdus. Anliqultus in codice metiopb-
partem incliiiaverim,.cum nonnisi credendum sil, litanae Iegebatur surdus. Recenii veromanu inducta
exceisiori aliqua auctoritaleprsTeditum ettm luisse, in illum fuil hso.calia vox lurdus (Itsilicelordo), qusje
flui et collata a nobili muliitudine suffragia abolere, pariter in exemplaribtis Ambrosiansebibliot. legitur.
et alterum constituere afchiepiscopum suo veliui Quaactinquetamen ea sil, quae tiincJn adaginm tra-
nulu pomeril, ut auctor noster narrat. Vicarium heretur, congruere ulraque optinie potest populo
jpapm appellatum fuisse Armanum in diploinate ab slullo.
ipso dato in favorem coenobii S. Pelri, tradit Flo- (14) Non ipse elegit, sed electum tumultuarie a
rentinins jam cit. in indiee chronolog. antist. populo, pejorum foriasse metu, eidem inritilsit, ot
Brixien., sed desiderandum foret ut saltem annum p auciorilate sua- confirmavit, ut ex ipsa luijus rei
dati diplomalis indicasset.' narratione patel, efclariiis etiain expriinilnr cap. 28.
(10) EccLesia haec, Deipar_eVirginisacra,Hiema- Ibi enim Landulpliris refert, Nazaiium Muriculam
lis appellabatur eo qnori clerus melropolitanus di- cnm sum connexionis turba, fere quodcunque voluit,
yina ibidem minisleria peragebat hiemis lempore : fecissein Ecclesia Mediotanensi, el in Saona Ciyitatf.
sita aulem eral in eoriem loco, ubi nunc inunane In Mediolanensi namque sublimavil Anselmtim de
lempli maxiini aedilicium surgit a Joan. Galeatio Buis homincm simplicem in. archiepiscopitm Medio-
vicecomile Mediolani domino, ac postmorium primo tanensem, etc. Quo aitiem anno eleciio isia conti-
dnce, excitalnin : vocabalur -auiem hiemalis "ad gerit, ex veinstis Caialogis a Papehrochio in memo-
differenliam -Eslivae, quae sanctae martyri Theclae rala exegesi, et a Puricellio in Vila S. Ilerlcmb.
dicaiaeral: jacebatque in coiifinio porticus, cui eap. 82, diligentcr expensis manifeste colligitnf,
nonien in praesensFigini est, ac landem dirula fuil, consignandam eam esse anno 1097,. die ,3'iNovetn-
atque unjia metroppiiiano capitulo a sanc. niem. bris.
Cardinali arcbiepiscopo Carolo Borromaeo. De (15) Galvanens Fiamma in Chfon. Maj. ad ann.
utraque hac ecclesia plttra tratlit Puricellius in dis- 1094 ail, enm fuisse ex valvasoribus de Buyso, qni
serl. ISazar., cap. 100, el alibi in suis dissertalioui- pagus est deciino ab hac urbe lapitle riislans, sub
bus. - melrocomia.seu in plebe oppidi Decii.
. (U) Secretarium apud ecclesiaslicos scriplores (16) Hinc patel prspdictum Anselmum fuisse qui-
idem sonal ac sacristia, ut docet Macrius in Hier dem prsEposilum S. Laureniii, sed lanlumniodo
rolexico. In metropolitana nostra Ecclesia loctis . electurn, cum nullo arihuc ordine sacro esset ini-
ille per b"aeclempora coritlilorium eral thesauri Ec- :D liatus.
-clesiae; Beroldus enim scriptor Mediolanensis, qui (17) Excidisse a calamo amanuensis per errorem
/Siibinitium saeculi sequentis floruit, et cujus aliqua hoc nomen abbaiissce loco altevius comiiisstB exi-
fragmenta edidit Puricellius in disserlat. Nazar.' stimo, cum nulla in bisioriis rie alicujtismenlio abbat ssas
cap. 97 et seqq. describens ordinem melropolitanaj jure aut palrocinio ad hauc eleclionem ex~ "
ecclesiae ait, ex sexdecim custodihus oclo majores slet; ilem nemo crcdai, investiltiram aliquam, quae
appellatos in id muiius addictos fuisse, ul bini per iieralo anathemale a conciliis et sumtnis pontilicibus
bebdomadam una cum subdiacono hebdomadario conlixa tunc eral, in.telligendam bic esse, sed lan-
jacerent in secretario ad custodiendum thesaurum luminodo, quod in beneplacilo comilissae Maibihlis,
ecclesim,qui stalis rieinde soleninibus per annuin. qttae summa in Italico regno auctorilaie pollebai, ac
fesiis super altare Y>roferebaiur; alii auteni ocio, RomanaeEcclesise partes virililer luebaiur, archi-
minores dieli, in altero jacebant Ioco, qui ecclesim episcopalem sedem Anselnms conscenderii.
tribunal vocabalttr. (18) Iloc noinine ubique ahismctore noslro ustir-
(12) Id esl ad ecclesiam, qu_e prope paternam paio, indicatiir pallium ut adnoiavit eliam Du-
ipsius domum erat.'Nobilissimam enim familiam de cangius in Glossario.
Badagio fixo ibidem doinicilio consedisse, argumeu- (191 Ex hoc Landtilphi contextu eruilur a pra3ce-
liiin est ecclesia S. Hilarii in iis ipsisconfiniis ex- deniibus archiepiscopis Mediolanensibus Auselmo
sirucla ab Atiselmo tle Badagio Lncensi priininn epi- et Ariinlpbo, loleratiiin fnisse iu Bnxiensi episco-
s.ccpo, ac postmodum sub Alexaiiriri 11 nqmine, paitt Oberlttm Baltricum, prurienli, ut-credeiukiui
 '
U55 LANDULPIH JUNIORIS Hu
Cono (20) quoquerex, qui -tlum pater ejus Henricus A _ jura possidentibus', et regi nulla alimeiiia prse-
viveretjfercontractalionem Malhildis comilissa3,elof- stantibus ? » Et presbyler ipse absque ullo ran-
.iciumluijnsAnselmideRodefuilcoroiiaiusModoeii-., coreinbeneplacito Dei et ipsius regis respondit.
etin ecclesia S. Ambrosii regaIimore(2l)ad borum .Verumlamen altera die faciens iter suum cum
ponlificum, scilicet Anselmi de Buis, el Armani pfesbylero Arnaldo magislro scholarum Mediola-
Brixiensis, ordinationem.iion respexil, seri regnans nensi (26), et Syro sacei'dote (27) ecclesiae S. Ma-
in loco qui Burgus S. Doinini (22) dicitur, viriit riae Pedoni (28) eapius est ab homiuibus Parmensis
presbyterum Liprandum (25) propter palariam (25) episcopi (29), quidticebautr digerens pcenam ad Io-
naso, ei atiribus triincatuni (25) eiiuiem ad Drba- cum, qui dicitur.. ibique per iv dies retentus et exs-
iiiini ponl. Rotn., cui presbylero rex ipse cum de- poliatus, inde Mediolanum rediit. Rex vero ipse,
voiione inquil: c Cum sis magister pafariorum, prosst audivi, a j'aptoi'ibus illis emendam (30) et
quid sentis de ponlilicibus, el saperdolibus regio naulum ipsius presbyteri suscepit, et.mox In Tbu-
est, consilio, ne Henricus ejusdem fautor acerbius - scholae, quapusqueab Airibrosii sanciissimi arclti-
irrilaretur. Fortasse eliam reprobare in suffraganeo . episcopi lemporibus celebris, magno Ecclesiae doc-
episeopo nou audebant qtiod in se ipsis admiserant; tore Augustino hic publico nomine ac siipendio rhe-
•utruiiKjtlecniiii ab Henrico iinperaio.ie, per virgain 8i toricam docente, in nosuum qtioque aevum lloren.-
el.aniiiilum inslitulum arclriepiscopum afflrmsit Si- tissima perduravil; 'coiijectaudi , ansarii praebet
gonius De regno Italiae, lib. ix, ad an. 1804el 1092. exemplar Landulpbi, quo usus esl Ptiricellius. Iti
(20) Id esl Gonradus fillus Henrici III, dicli etiain illius enim relato textu, itim in praefai. ad lib. u
passim IV imperaloris, quein niimerum ego quoqtie Viia3 S. Arialdi, lum in Vila S. Heriembahli,
iiiposterum-In designando hoc Ilenrico, ciiin Pagio cap. 86, constanler legilur :. Magislro tcliolarmn
seqtiar. 'Mediolanensium; qna appellaiione opinari quis pos-
(21) Coronalus fuit Conradtis eo anno qtiQ re- set non alias ind.icaias liic schplas' fuisse, qtiani
belli iif Romanam Ecclesiain pairfse rebellein fecit, quae ab antiquis lemporibus publica auctoriiale,
descendilqtie in Italiam ,. netnpe anno 1093. So- atqtie aere Mediolanensis urbis coiidii_e sunt. Sed,
leninis ntiiem haec inaiiguraiio peracta esl ab An- nou hic locus de his discepiandi-. Nominlla ad banc
selnio de Raude Mediolanen. archiep. (vila etiam rem peninentia fusius prosequar in Ilisior. litiera-.
fttnclo stib finem ejusdem anni), qui Modoeiiaepri- ria Mediolaneiu, quam prae manibtis babeo' (si per
inum oppido insigni, acdeinde Meriiolaniin ecclesia otium laudem " licebil absolvere) typis commit-
S. Ambrosii regiam Italiae coronam! ejus capiti im- tentlam. _
jiosnit, ut ex coaevisscriptotihus Landnlpho nostro, (27) Ab hoc Syro conscriplam fuisse S. Arialdi
et B-Tlholdo ad ann. 1093 patei. Coronalionepi Vitam, quae in praesens desideratur, censet Puri--
iianc in palria sua peractam Barthol. Zucchius se- cellius in Yita S. Herlembaldi, cap. 86, cui asiipu-
riiihis alioquin Modoetiensium
' rerura scriptor igno- latur Pagiusln cril. ad ann. 1061, nu. 6, Baroiiiuni
ravil. . I I et Bollanrium refellens.
C ,'
(22) Ttinc insigne oppidum, nunc urbs episcopalis (28) Pedonis eiiamnum sacra baec Deiparae Vir-
intti riaceniiam etparmam posita, euae olim Julia gini ecclesia appellaltir, eique nomen haereditst-
Fiilemia vocabatur. ritim mausisse a primo condilor.e comitc Pedone
(25) Luiipraudum appellal Arnnlpiius hisioricus tradunl Cbronica tnss. in Ambros. bibliot!.., queis
j'am ediins in IV hujus colleclionis fomo, lib. iv, tilulus Flos jy/oi'MminAiigilberio II MedioLarchiep.
cap. 9 (Patr., t. CXLVllj. (29) Quisiiaiu esset Painiensis iste episcopus, a
(24) De Pataris el pataria nonnuila prolulit Pa- cujus hominibtis capium Liprandtim meinorat Laiir-
giiis-in crit. Baronii ad ann. 1058, sed plura erudile diilphus, ex Iiisioiriis non liquet. Eberardus, seu
discussa legi possunt in Cominenl. praedicli Arnul- Evrardus illius urbis anlisles schismaticus, fautor-
1
phi edili eod. tom. IV, eodem anno, quae hic repe- que aiilipapac.Clementis, a quo abbatem quemdam
tere non vacal. Id equideni adnotare licet,, clare Romani ad Concilium properantem anno 1079 in
colligi ex noslro auetore, patari nomen tunc lem- carcerem coiijectum scribil Ughellus in epis. Par-
poris proprium fnisse eorum qui pontificiis obse- men., iiuin. 26., leste Bertholdo misere jam obiersit
quentes mandatis , contra contuniaces ,in nuptiis. anuo 1087, quo Drbanus II iionduin creatus fiteraf
clericos castimoniam propugnabaii.l. suintnus poniifex, nec Conradus in -Italiam descen-
(25) Hanc injuriam passus est presbyter Lipran- derat. Quis vero eidem successerit, ignoravit Ughel-
dus paulo post mariyrium S. Heiiembaldi, lesle lus, qtii iaciinaiii prope xx annorum inter lleberar-
Arniilpho loco superius citalo, anno scilicet 107.5, dum et S. Beiiiardiun cardinalem in hac serie ieli-
ut iiuiii. 25 ibidein eruditissimus Arnulpbi arino- TJ j quit. Vadonem quemdam illius urbis episcopum
tator coutendit, qiiiiiiino inartyris tiiulo rieco- uoiiiinai diploma llenrici IVet Conradi regis iiomine
raiusob id ftiit a Gregorio VII in litteris ari eumdein dattini, ac lelaiuin a Francisco ba.nsovino in Orig.
tlatis, quas infra a Landulpho noslto reciialas, cap. 6 illiisir. fiitnil. Itsri., ubi agil rie Martinenga familia.
videbimus. i Hunc Varioneinfortasse etiam Guidoneui sippellaluin
(26) Exstilisse in hac urbe scholas illas, quas a (uisi eiiain alius fueril a Vadone, seu Yirione hic
eonciliis riccrelas ad erudiendos pueros clericosqrie Giiido)episcoputiiParmensem ftiisseconlirmaicharta
Siinioies in caihetiralibus praecipue, ecclesiis olim concessionis ex archivo canonicoruin ejusrieni urbis
floniisse docel Thomassinus De veter. et nova prodticla a Bonyicinio in aridit. ad novaniltal. sacr.
Eccles. disciplin., parl. u, cap. 92 ari 100, dubilare editionem 'Yeneiiis- peractam; sed ctii aniio con-
jion sinit Beroldus jam niemoratiis,-qui inelropoli- signanrium sit iniliuin aut finis sedis ii_nolum pror-
tanas nostrte clerum describens, quatuor magisiros sus est; atque irieo etiam latel, cui secure aiitistiti
schoiariim pluries enumerat, qtioriiin unus ajter-' (certe lamensehisinaiicoj tribuenda sit illaia .bx-c
natim per hebdomadas ciuti sacrisj inystis clioro Liprando carceris el exspoliationis injuria.
semper inlercssedebebal, omnesquelsiiuul, rectir- '
(50) Emendam esse pecuniariam mulclam, seu.
lentibus- quibusdam ssincioruin lnemoriis, divina conipensaiionem damni tradit- Dir-Cangjiis in GIos-
ctim reliqtio ejusdem Ecclesiae clero pliicia perage- sario. Hoc loco adhiberi ad signilicandum preiiiun
bsint; alierum igiliir ex hisce magisiris fui.se Ar- quod pro sua redenipiione ohutlerat Lipramius, ari-
lialdum obviiini est credere. Nuiu. vefo hinc eolligi nolavil Pagitis in crit. ad aiiniim 1100, nuni. 22.
possit vesiigium aliquod pal itinae 'Mediohineiisls Y^rjus cretli.deriin ltiisse mulctam a Coiirado inlli-
 1.45 HISTORIAMEDlOLAtNENSlS. -i:-S"
sciam adire lentavil (51), et cum pervenisset Flo- ^A quasi monilus apostolica auctoritate (2) jam dicto
renilam, rex ipseprudens, elsajriens, alque decorus presbylero nolente sluduit congregare rie diversis
specie (proh dolor!) adolescens accepla potione ab - genlibus exercitum, cum quo caperet Babyloiiicuin
Aviano medico Mathildis comitissa. vilam fini- regnum (3), el in bocstudio permonuil praselectam
vit .52}. juvenlulem Mediolanensemcruces snscipere, et can-
tilenam de Ullreia, Ultreia '(4) captare. Alque ad
CAPUT II.
vocem hujus prudenlis viri plures viri cujnslibet
Anselmus conlra Saracenos transfrelal, el ht Con- conditionis per civitales Longobardorum, villas, ct
slanlinopoli morilur. caslella eorum cruces susceperunt, et eamdem "can-"".
Rege igilur in regno deficiente (1) siiprariiclus lilenam de Ultreia, Ultreia, canlaveriinl. Statuit
Anselmus de Buis Mediolanensis archiepiscopus quoque el ipse dum cssel in bac expediiione (5), de

lam raptoribus, ob injuriam Liprando irrogsTtam, ut mere voluil, nisi qtiod, ob regis profeclionem in
ex iexlu paiet. _ Ttisciam, series regni Langobarriici ad Btirguin S.
(51) Perrexisse in Tusciam, et Pisas Conradum Domniirijam fixa, et rudi forniula pro more barbari
cum regio apparatii anno 1095, ut filistm Rogerii illius sseculi regnum vocala, apud nos esse desieril.
dueis Siciliae in sponsam accipcret, leslis esi Ber- B \ Certe Anselmu. no.ler in Orientem profecius est
tholdus atl illum anniim; sed inde reversnm fuisse, vivente atiluic Conrado, qui nonirsi postremis Julii
clare osiendit Landiilphus; ait enim eum regnasse diebus anni 1101 obiii, duobus neinpe tanitim nien-
in Burgo S. Domini, quo lempore electus est ar- sibus anle Anselmiejusdem fugaii, el gravem luctuni
chiepiscopus Mediolani Ansclnuis, et in anlisiiiem Coiistantinopoli agentis, decesstnn; qnocirca nou'
Brixiensem consecratus Armanus, nempe anno 1097. viiam,_sed rpgnuni Conradi, morio bic cxplicato,
Seeunda igiiur hsee in Tusciam profectio est, quae defecisse dicendum est, cum iu.r' suiun Hiero-
liaotenus scriptores ftigit, eamque anno 1099 susce- solymas versus moliri ccepil Mediolan. antislcs.
piam fuisse, conlra Puricelliiini veriusslaluilPagius (2) Inriiciam fuisse Hierosolyiniianam expediiio-
, in crit. ad ann. 1100, num. 22. nem ab Urbano II pluribus in conciliis, Placentino,
(52) Obiisse Conraduin nono anno posl defectio- Claromonlano, Lateranensi, eidemque iiirique pro-
nem a Palre, atque ideo anuo 1101, auctor est abbas movendsfisniilium omne impendisse sanciissimum
Uspergensis, qui non lam egregias regis iliius dotes, illiim ponlilicem, ex Baronio, Lahbeo, aliisque pas-
sed eliam prodigium quoddam ab oculari tesle in- siin scriploribus constat. Fortasse eiiam, mortuo
spectum in ejus obilu, et sibi poslinodum relalum Arnulpbo arcbiepiscopo nostro, novas ad Anselinum
narrat ad.eumdem aniuim. Idem confirmat coaevns lilleras dederat Urbanus, ut ipsum ad laulam rem
auctor Domnizo in vila Maihildis qui lerlio post impigre agendam^adhorlaretur; id enim innuere vi-
UrbaniH papaejnorlera auuo ereptum fato Conra- .dentur haec Landtilphi verba.
radiuii enunlial : revera tamen vix incosptus esse (3) Nobilis hujtis consilii originem, seriemque in
debueral lerlius hic annus, cum Urbanus II deces- n iis praecipue, quae ad res nosli-as periineiil compen-
seril anno 1099, eodeni mense Julio, quo etiam Con- diosa iiarratione collegit Calchus ad aim 1087-
radus postmodum obiit. quem vide.
Cip. II.—(lj HsecLandulphi verba mire Piiricel- (4) Yox isla, quae nusqiiam, praeterquam in Lan-
Iium ambagibus implicuere; cum enim credidisset, dulpbo, occurril, peculiaris esse debuit urbJsnostrae,
auclorem noslrum a morle Conradi reliquam historiae et eo tantum tempore enala, quo expedilio hsec pa-
suae seriem fuisse exorsuni, arivertereique omnia, rabatur. Ejusdem, etymon indagare studuil Fraric.
quss hicnarraiilur de procurala per Aiiseliuuiii archi- Bernardin. Ferrarius olim antecessor meus in Am-
episcopuin ianlo appsualii, lantisque laboribus abso- brosiana hac praefeclura; Iibro enim vi, cap. 7,
luta iiiOrieniem e..pediiioiie,niininie componi jiosse De veterum acclamationibus et plausu, ait conflalam
cum obiiu illius regis producio usque ad annuin esse ex duobus hisce adverbiis uitra et eia, qiribus
superius staltituin, irieniiio eumdein anteverlil, ad gerierose capessendum iler ultra mare populi
affigens inoriein Conradi anno 1098, qiriniiiio ex incilahanlur; sed confuse prolatis, corriiptum hoc
Landulpho corrigentlos esse auctores illos magni vocabulum Ullreia condilum fuisse. Conjecturam
alioqui nominis siiperiuslrelaios censnil, pluraque bancparum oertani allirmat Du.Cangius in Glossa-
cotigessit in Yita S. Ileiiemb. cap. 86, ut scripioris rio : oplandiun tamen foret ui alleram ipse iirmio-
liiijtis Mediolanensis, loquenlis de re in hi_.ee regio- ~rem produxissei; iiiterim eidenvacquiescendum est,
liibus acta, el ad Lipraiidum avuncultim suum spe- nisi fortasse velis ab altero boc adverbio ultro eia
ciante, auctoritatein caeteris praeferendam probaret. derivalam banc vocem, quae spoiitaiieuin prom-
Refellit Puricellium Pagius, ulque falcem veluti ad "n ptiimque animum suscipienlium crucem designa-
radicem millai, male ab ipso inlellectum Landul- rent.
pbiim dicil in Cril. ad ann. 1100, niiin. 21, neque (5) Bis in Orienlem profectum fuisse Anselmum,
•eiiiniscribil ille peregrinationem Anselmi in Orien- anno scilicet 1098 et 1100, sibi persuadere conatus
lem iniiara fuisse post Conradi regis obiitim, sed est Puricellius, sed citra verum, cum nulla exslent
laiitum eo in regno deficiente, iti est, eo jam morti bujus ileralae expedilionis vesligia, etcontra miliiet
proximo, vel cum prope essel, ul in regno deftceret. Landulphi auctoritas, qui de uiiica lantum loqiiiiui'.
lla Pagius. Eqiiidetn excusare a riiamlesta historiae lmo Puricellius ipse non bene sibi conveiiii; ait
periiirbaiionePuricelliiim nequeo: ailameiitil voruiji enim circa niedium anni 1098 Anselmum Mediolani
candide falear, nec Pagii inlerpreiaiio plaoet. Niiuis morantem publico decreto indulsisse immuniiaiem
enini asperum atque aliennm ab aucions sensu vi- a vecfigalibus pro festo SS. Gervasii ei Proiasii, ct
thilur, voluisse ab illo per defectionem in regno sub iiiiiium subsequentis deseripsisse'sentenlia_ cui-
tlefectionciu viritim ac vitae sigiiiiieaii. Ut igiitir dam latae in favorem abbatis S. Simpliciani. Qnis
plauiore via hicedam, adverlo in superiori capiiei auteih credal expeditionem lanti momenli lam ce-
iiiisse a Landulpho narratum, quod Conradus regni[ leriler peragiipotuisse, ut inira breve paticorum men-
sui sedem apud nos conslitueral, duui ait : regnans: siunr inteivalium profecttisrcversusque foret An-
in loco, qui dicilur Burgus S. Domnini: cum ergoi sclmus? Adde, ab Urspergensi abbate ad aiin. 1101
relatis .omnibus, quae ad Cpnradum pertinebani, , narrari, episcopos Mediolanensem ac Papiensem
ad Anseinii nostri Iristoriam texendam redieril, , atictores fuisseint quinquaginia millia Langobarrio-
verbisil.is rege in regno deficiente nihil aliud exprt-J* rum, .quorum prius votis timor, vel diffidenlia^inopia,
 1447 LANDULPHl JUNIORIS 1448
reditibus archiepiscopalus non daretur sacerdotibus,, A Cum adlmc homo iste simplex(l) Mediolani viveret,
el levitis, el caoteris clericis beneficiuiii, quotl con- ei exercitum congregaret, babuil consilium statuendi
suevimus suscipere per celebrationes festorum san- sibi vicaritim hominein nmltaruni artium; ttnde
ctorum martyrum, virginum el confessortim (6). !n- quidam s.igacissimi viri ab eo ordinaii sacerdotes
stiper quidam peroptandus mihi Iraier iioiiiine Gi- .uandaluni ettsidi Saonam (2) susceperunt, ut in ipsa
rismannus, spectans adillius admonilionein, psitrem, civitale suo jussti et auclorilate electionem episcopl
etmatrcm, sorores, el fralres, uxorem quoque el: aduiovereni, el fieri cogercnt. Qui dum iier fsice-
filiam iinioani in ctinabulis dimisil, atqtie (reriiens; rent, venerunt Ferrariam (5), in quo nemore am-
a Hierosolymis.viam nniversoe carnis intravit) Ba- plexi sunt Grossulasisiniel ejus consilium. Quorum
liylonis terram, praestanle sibi divina graiia, simul saccrdoltim exerciliuin in lantum valuit, quod qui-
cum mullis peroginis inlravit. Arcbiepiscoptis vero dam ex Saonensibtis ipsuni Grossulanum in victu
ille de Buis a Turcis et Saracenis fugatus (7) in aiHiclum, in vesiilit abjeetstm elegerunt sibiin epi-
gravi lticlu Conslanlinopoli exspiravit (8). scopum. (4) Et eligentes una cum illo electo, el iliis
CAPDT III. '
duobiis sacerriotibus ab archiepiscopo missis, vide-
Anselmus Grnssulanum in Saonensem episcopum Jicct
consecrat, et suum vicarium facit in Mediolano Q I presbyiero Joamie Aculeo, et presbyiero Na-
ante transfrelationem. zario Muricula, Mediolanum perveneruiji;ibiquepe7 -
Sed ne fmis niei laboris hic inlelligalur, dico : jussionem arcbiepiscopi, qttijam eralin expeditione

vel imbecillilas obslheranl, ilincri se commilleranl; ad magnam tandem Barbarortim urbein Gandras
ijtiod signtmi esl, eos non aniea profectos fuisse. pervenisse, ibique acerrimum commissuiri praeliiim
Qtto aniem annb in Orienlem concesserit Aiiscltnus ingenti uiriiique caede, quamvis in iieiitram pariem
•iiiceriiini esl. Consceiidisse ipsiiin Genii_eclassem, incliiianle vicioria; veriini iiistatiralo a Turcis ccr-
quae Kalendis Atigusii anni 1100 inde solvil, a Li- laniine ftisiim fuisse Christianorum exerciltim, Al-
gusticis aniialibns tradi, Calchus allirmai; nihil berto de Brandajo sirenuissimo iieroe cmn mullis
lamen rie hac re habere Jtistinjaiii, et Foglieitae millibu.. in bello perempio : reliqnos vero siipremos
historias, advertit eliam Pagins ad ann. 1101, n. 7. dnces ct:m snis luga elapsos Consianiinopolim' re-
Ego potius crediderim, lerrestri Anselmum itinere diissc. His quoque Aoseliniim archiep. se comiteiu
Cbnslanlinopolim contendisse sub fittem niillesimi fugae junxisse, ex auclore nostro credenrium est.
«enlesimi, aut sub inilium anni subseqiienlis; ciisi- Cailerum praeleiiie neqneo tesliinonitim Radulfi in
tus enim Drspergensis referl Longobardorum exer- Orienlis partibtis versati, utpote sub Tancredi vexil-
citum Cariutlria permeala in Bulgariaa civitaiibus lis iinno 1107 mililanlis, qui num. 147 De geslis
tiiemasse, ac landem illo eodem annb 1101 Constan- ejtisileni Tancredi iiaecaif: Tunc temporis Ansetmus
-tiiiopolimpervenisse. r^, Mediolanensis archiepiscopus, ¥/illelmusque cotnes
(6) Mos erat in Ambrosiana Ecclesia, ul cum pras- Pir.lavicnsisconlra Danismam in Romania prmliati,
cipua per anntim fesla recurrerenl. varia qiia;iiam arcliiepiscopusinterimilur; comesvero vix Turcorum
inimcra, e.t nmnmi etiam praestarentnr ab archiepi- 'manus cvasit,'\uga lapsus. Quo posilo, non Consiaii-
scopo iis qtii divino minislerio oiTiciisqiieinleressenl. tinopoli, sed in praelio ipsoobiissel Anselmus, dela-
Exsiat inier opera citati Berolrii peculiaris liber De tus rieintle ad eam urbein ut sepulcro inferretur.
crdine, in quo id eliam legitur: qualiter deiiarii Aiiamen ne erroris insitniiletur audor noster, credi
•omniuin festivilalum dividunlur. lbiriem miiuilim poiesl Anseliiuiin gravi vulnere in pugna dejecium
£immcrantur quae ecclesiaslicis miiiistris, spectata a suis sese a periculo fuga proripientihus curalum
«oriun conriitione, ac varietale festorum riislri- perductumque Constanlinopolim, ubi ex eodem vul-
liuenria erant ab antislite noslro, vinum nempe, nere in gravi luclu inlerierit.
panes ex secale, aut tritico, cera, aliaqiie itl gentts; (8) Mortuiim anno saeculari pridie Kal. Octobris
<]uinetiam solidi aut denarii suis qiiibiisque ordiui- Ansehnum plures scriptores tradidere, Sigonius,'
iius staluli. Insnper recenseniur solemniores dies, Ptiiiceliius, Ughellus, aiiique; sed falsum id esse ex
<[iiibus potior pars cleri ad prandium in archiepi- supra deduclis evinciiur : quocirca noniiisi anno
scopali domo et cum ipso quoque archiepisco- 1101 illitis obilus adnotari potest, ut erroris sui
po vocari dehehat; idque tunc publice in choro conscius fateri dein coactus est ipse Puricellius in
tiolum fieri per primicerium leeiorttm archiepisco- Yita S. Ilerlemb.,cap. 85, n. 5.
pus manriabat, cuni inchoar-elur caiiiicitni Benedicius CiP. III. — (1) Iri est Aiiselmus.
Jiis verbis : Reficile cum Domino. Hinc ego collige- (2j Urbs est ad Liguslici maris oram posita,
bam olim in riisserl. mea typis daia pro vindiciis^- T>adbuc Mediolanensi archiepiscopo suffraganea.
secimdum possessionem corporuin SS. Gervasii et (5) Terrestri itinere Saonam-contendisse inissos
Proiasii, iiuni.T9 et 21,non omnino sublata fuisse Anselmi nos monetpagns isle Ferera in labulis geo-
in Ecclesia noslra atuiqtia illa convivia ad foven- grapbicis diclus, qni eunlibus illuc per Alexanririam
«iam mtituani charitatem, quaeagapes naialilim di- SlateJliorum, et Aqnensem urbem occurrit ad nion-
eebanltir, vesligia enini illarum erant frugales hae lium radices octo circiter milliaribus Saona distans,
inensse,quai amoio luxiioniiri,'et iiiteiiiperanlia vulgi nisi forie qttis velit Ioeuin, in quo conslitere, fuisse
proinisctii, clero lantuiii sacra facienli iiidulgebaniur, Eerraniam in eariem vicinia sitam.
et usqueari ssecnluinxivAmbrosianorilu periliiravere. (4) Electionetn hanc conligisse anno 1098affirmat
(7) Pugna improspere adeo Catholicis ceriens, ut Ughellus in epis. Saonen„, num. 14. Serius tameu
in fugam Anselmus aliique compellerentur, non alia id facttim ex Landulpho colligilur; cum enim etun
fursse videlur, quam quae in Oiderico Yitali tempo- dicateodem lempore ordinatum episcopum, quo
rum illoriun scriptore legitur. Poslquam enim is archiepiseopi Mediolanensisvicarius esl constiinlus.
narravit ad ann. llOl, archiepiscopumMediolanen- et iii hoc munere per biennium perdurasse,.donec
sem et Albertum de, Blandraja (seu Blundraie) poten- videlicet.cerluin de Anselmi obilu nunlium accepit,
tissimum Ilalorum cum catervis Ligurum iter.Iliero- utcap. seq. narratur, clare dedncilur non potuisse
sotymilanum aggressos esse, hisloriam suam prose- illum tisque ab anno 1098 episcopum eligi alque
o.uins aii, Christianos variis undique circumvenlos ordinari; secus namque quatuor annos in bujus
jiiforitiiiils per devia silvarum ac peric.ula fluininum cMeriiolanensis Ecclesia3<adiiiinislranda3officio in-
 U|3 HlSTORIA.MEDiOLANEiNSlS. H80
affeetabal ($) cam sibi, qtiam as-
positiis (5), Gmssulaniis ab Xririano Brixiensi, el A nandonon magis
Arialdo Januensi (6), el Mamardo Taurineiisi(7)ordi- peritale vcstitus el cibi.
tiatus est episcopus el arcbiepiscopi vicarius.Verum CAPUT IV.
qnia ipse ordinatus sedem Saonensem nondum as- Presbyter Liprandus Grossulanum de vili iiabilu
cenderat, ad.ipsam civitaiem adire lentavit, et reprehend.it, et audita morle Anselmi instat ele-
quodammodo pervenit, sed reqnies ibi, si quam ha- ctionem fieri Grossulani.
buit, parvissima Tuil. Al citissime inde exiens, Me- Inlerea presbyter Lipra_idus ipsi Grossulano
diolanum rediit, cujus magnae civitalis commonuit adhaeren.i calhedrae archiepiscopi (l)"Coi'amAudrea
4»enlem,ut per singulas-bebdomadasin seeunda feri_a primicerio, (2), el quibusdam aliis saeerdotibus
ad Satreii Ambrosii eecJesiam converiirenl, e.t pro placide dixil, ut horridam cappam exueret, et con-
arcbiepiscopo illo Anselmo, ejusque exercitu lila- - venientem tanio vicario indueret; cui presbytero
liias (8) facerent. Ipse vero Grossulanus non solum ille Grossulanus pretium emendi non habere res-
in ipsis feriis, sed fere pcr singulas feslivitales illi pondiu Tuncpresbyler Liprandus -ad priniicerium
inagnaegenti luculente sermocinahalur, et sermoci- inquit^: * Primiocri, divcsos, et potes hoc prelium

sumpsisset, fide Landulphi repugnante. Staluenda 5 Sepulcri ab Anselmo Mediol. arcbiep. eodem anno
igilur est hujusmodi electiq anno 1100, et quidem peractsc subscripius episcopus legitur; an - autem
ante mensem Julium, siculi eamdehf Pagius iu crit. idem Mamardus sil qui cap. 21 a Landulpho Tauri-
ad hunc annum refert. nensis -episcopus memoratuiv, sao loco expendenius,
(5) Priiiiam hanc fuisse Anselmi expedilionem in ad idem nempe cap. 21.
Orientem susceptam aimo 1098 credidit Puricellius (8) Id est supplicationes, d« quibus fuse Macrius
in Morium. basil. Ambros., uum. 284, falso lamen, in llierolexico.
ut supra oslendimus. Eamdem poslea ad annum se-' (9) Inlellige conciliabal.
quenlem prolraxit in Vita S. Herlemb., cap. 86; -CAP. 1Y. — (1) ld cst vicarii numiis everconti.
sed ne hoe quidem cum ejusdem PurieeMi seriptis (2) Piures eo tempore Juisse in Ecclesia Metlio-
componi polest." Ail enim, supcrsiite adbuc Ur- lauensi ecclesiaslica3 hierarchise ordines, quibus
bano II, "collectum*b Anselmo exerciliim, simulque suus praeersu jirimicerius. ex BeroMo s:opius pro-
deliberattim,uisibj in Jonginqtias lerras.p.roficiscenii ducto tHscimus. Describens cnim ille in'Auibrosianft
vicarius substiluerelur; cumque ideo Saonam mi- Manuali sacros -iittis in divinis ofliciisadhiberi soli-
sissei, tanta inlerim eeleritate Anscinium Mediolano tos ab hoe clero, rubricarn siatuit de iis_ qusc prae-
«xcessisse tradil, ul jatn longe posilus forel, cuin standa ei'ant in Sabbaio _praecedente Dominic.am
Grossulanus eleclus, ntilla interpositamora, ari hanc diern Palmarura kis yerbis :_< Sabbaio in Ram.s
urlfem veuit. Debuit igilur, juxta calculum Puri- Palmarum arciiiepiscopus dal palmas omnibus ordi-
cellii, in Orientem processisse archlepiscopus noster nibus ecclesiae iriajoris hoc inotlo : archipresbytero
Julio mense, quo landem Urbanus inleriil, aut sal- Q magnum ramum palmae,ex quo tribuit caeteris prc-
lein paulo.posl, si ad hsec rcolienda peragendaque sbyterissibi subjeciis ; archiriiacono siniiliter unum,
tcmpiis aliquod inlercessit: alqui cap. 85 Puricellius ex quo dat ille diacoiiibus suis. Primicerio subdia-
ipse jiobis exhibei, AnseJmuni miiliopost.ieinjiore . coHon.m unum, ex quo tribsiit subtliaconis; primice-
atlhuc Mediolani degentem; refert enim ab ipso rio noiarioruin uiium, ex quo riat ille stiis, elc. Pri-
traiislaium solemhi pompa venerabile S. Ariaidi micerio leclorum ununi, etc. Primicerio presbyiero-
tiorp'tise S.Geisl ari S.Dionysii ecclesiam, quod non- rum minorum ramum unum, ex quo dat pnmibus sibi
nisi sub fineni hujusce anni lieri poluisse, ipsemet subjeclis, > etc, Alibi otiam prhnicerium presbylero-
cogilur-fateri, cum Landulphus senior ab eodem rum decumanorum reeensel; quin etiam siiuiii quo-
relatifs, et iu hac Colleciione lomo IV edilus (Palr. que Veglonibus (quoe pars est melropolilani -cleri,
U CXLYII), cap. 2,]iuin. 6, asserat,Td peraclum schola S. Ambrosii appellata, etiam nrinc vigeris)
post biennium sum consecmiionis, mense videlicet priinic.Ttum arifuisse ex antiquis scriplufis iradit
Novembri, quo bieiinium ab iniia Mediolanensi sede Puriceliius in Monum. basil.- Ambros., nurii. 652, et
explebatur, nisi eliam serius id conligit; nequeenim in Dissert. Nazar., cap. 100, nuin. 16. Quoigitur
' Laiidulphus ait stathn posl bjcnnium institulam ab in ordine principem locuin teneret Andreas meriio- -
antisiiie .hostro S. Arialdi meniorise novam hanc ratus, quanivis hoo, loco jjileal Landulphus, alibi
sacri cTritusmagniiiceutiam. Jnane igilur, et com- nuiieii expj'esse prodii, eumdeni vbcans primiceriutn
ineiitiUum eslpriinum hoc Ansehni in Syriam iler, presbyterorum decumanorum. Qtiantae vero amjilitu-
undequaque riifficpUatiira sentib.is obsitum : sed dinis hsec dignitas lunc foret, ex hac ipsa llisloria
iinjiosuit eriidilissiino viro formnla.haec Tandulpli! r. colligere possumus. Cum eiiim de novo insiilu'eit<do
in expediiiohepositus qua censuil non aliud exprimi, archiepiscopo pro-time agerel Grossulanus, hu,_c
quam profeeiioneiu Aiiselinr in Orieniem, cum la- prinio adiisse narralur, ac si ab ipso tanquara -prae-
men, ut opllme Pagius atlverlii in crit. ad ann. 1100, cipuo auctore tanii motneiiti pelenda res foret;- quin
iium. 21, ea laiiluinmodo- indicelur Auselinuin Me-' imo isdiciiur, adhibitis in coiisilium clero el nobi-
diolano'abfuisse,._ut reliquas-Laiigobardia. gentes libus, electionem ipsam statuisse; insuper cap': 12
ad criicem suscipiendam acceuderel, quori "ct obli- formiila-summam dignilatem exprinieiile, priniicerius
nuit, narranle superius cap. 2 Landulpho : ad vocem Ecclesice Mediolanensis appellalur. Plura de lfujus
hujus prudenlis viri plures viri cujuslibet conditionis primicerii siimma auctorilale lege in Landulpho
per civilates Langobardoruin, villas et cdsteila eorunr scniori. In praesens haec dignilas autiquo quidem
cruces susceperunt. jurc, sed non splendore vacua translata est in unum
- "(6) Dehoc menlio recurrel cap.'17. ex prirriario nietropoIitaii_eclero, qui riecorum hoc
\"t) Hunc episcopumjgnoravit Ugheihis, qui Um- prhhicerii nomen gerit, el tertium locum inter di-
berio sub iiiiem sacculi xi vita functo successorem gnitaies--_apituli obtinet.; reliquoriim vero adhuc
facit Amizonein II, ^um lamen illum pi-.oculdubio nonnulla siipersuiil vestigia in primicerig lectorum,
proxime exceperil.Mamardus isle Taurinensi infula qui eiiam magister chori dicilur, primisque aliis ex
jam-donatus anuo 1100, quo.GrossuIanus ab ijjso quovis ordine, quibus peculiares quaedam in nostra
cousecralus iu documento dedicalionis ecclesioe S. Ecclesia pr_erogativ_emasssere.

PATROL. CLXXIH. --"-.. _ 46

1.51 LANDULPJHJUNiORlS 1152
bcne prscsiare. Yerumlamcn si placel praestabo A CAPUT. Y.
medietalem tanti pretii. > Primieerius autem pres- Grossulanus in archiepiscopum eligitur, el a Ro-
mano pontifice'sHa stola transmiltilur.
byiero : t Hoc satis, jierficiam in crasiino. » Et vi-
carius ail, qnod eam non induerel, cum de con- Tunc primicerius habito eonsilio cum nobilibus,
ifiinplu muitdi vitam agere proposuisset. Hoc ut clericis, et viris Mediolani, coram populo, et ipso,
preebyler ille Liprandus atidivit, [sub quadam ad- alierum de duobus Landulphis Mediolanonsis Ecclc-
mirationis specie protulit, dicens : « Cuni spernis sisieortlinariis, videlicet de Badagio (1), et de Yarc*
mundum cur venisti in mundum (5)? En civitas glaie (2) a Hierosolymis redcunlibus elegil, sed
ista suo more iiliiui.pe!iil.iis variis, grixis (4), Grossulanus de absenti persona eleclioneiii fieri
inartiirinis {§), ct cacleris preliosis ornamentis, et prohibtiit. Pars iiaque cleri et populi ad nuium
cibis, Turpe qnidem erit nobis, ctim advenae et Ariahli abbatis monaslerii Saneti Dionysii clamavit,
peregrini viderint te bispirium et pannosum in no- cl laudavil Grossulanum sibi in archiepiscopumr
bls. Ailamen vicaritis In hao. sua commodiiale af- Ipse verosialim ht viilit se a quadam magna mulii-
flictionis, et oralionis, alqtte serinoeiiiationis per tudine viilgi, el nobilium conclamatum, et ab abbaie
duos aiuios (6) laboravit, et Iaborando cerliludinem illo plaudalum (3), arcbiepiscopalem sedem ascen-
I T-
de morte praedicli Anselmi rie Buisi accepil.' Primi- r dit, et sedil (4), et sedens illum Arialdum ahbatem
cerio ergo ipse Grossulpntis, et ordinariis majoris de abhalia in abbatiam majorem, videlicet Clarasval-
Mediolancnsis ccclesiae inquil, ul, sepraesenle, elige- lensem (S) translulil. Sed aiite hnjus transktionem
rent sibi et pbpulo archiepiscopum convenicntem, conligil, quod quiJam, qui videbantur moribus, ct
priusqtiani reriirel ad cpiscopalum Saonensem. vita probi (6) viriet clerici Mediolanensc-s,quaedam'

'
(5) Pro mundo hic intelligendavidctur, more Gal-.. quem aitera jahi vice, communibus suffragiis arcliiepi- •
lico, freqttentia populi.-in quam se conjecerat Gros- scopum designatum rejecit Armanus, ut *jp. caj). i
siilafius vioariam induens archiepiseopi digniialem.. . logitttr, suadere videltir idem prorsus nomen: ai.que
Congruenlius lanieu creditlerim iiidicaium hic ino- Imic conjeclura; sul.scribit eliam Puricellius in Mon.
naslicum insiiiuliim, cui se addixcral Grossulnnus bas. Ambr., num. 292.
(utarifuiem cap. seq. oslendam), cjtisque profos- (2) Caslrtim csl uiio .tanliim milliario ab Astensi
sione sese extra mundusii veluti colloesivefal. nrbe distans, vulgo dictum Variglia, a quo familia
(4) Pelles preliosue ox grise aniinalcuio. Yide hsvc olim illius doiniiia noincn sumpsit, ut leslalur
Laurenlium in Amalthaea onomasiica; apjiellari Ugbelius-ih Epis. Asleu., num. 29. Landiilphus isle
lioc animal Gallico idiomale r«ir trariil Ducangius primuin basilicae T\azarian;c Mcriiolani"praposilus,
verho Griseus. dein Asfensis episcoptis, poslremo sanciiiaiis faina
JS) Pelles ex Soylbica musiela, Italice armeitino, Q < conspicutis eeoliitfm silbo ascriptus est, ejnsque
martes el marlerus de hoc Vita a Philippo Malabayla eositexlain Actis SS. ad
qnbz appellalur; Rnssieo,
aniiriali fnse Aldrovandus loqtiitur , cl novissime[ 7 Jtinii legilur. in Yita B. '
Heiuiciis Ruysch iu Thealr. animalium. (3) Philippns Malahayla Lanriulphi su-
, peritis tlicta refert, ciim vuigi et nobilinm favore ifi
.(6) Qtio lempore boc biennium ineceperil, haud archiepiscopum acclamareiur Grosstilanus, Ariai-
faoile est deccrnere. Si verimi essel, qtiori Pape-: tluin hu::c abbatcm illico episcopale paliuiaine.-ilum
.brochius trariil in exegesi Medioi. archiop., niiin.: - in illius humeros injecisse. Si aliqua isiins narra-
404, liounisi elapso prope anno ab obitu Anscln.i lionis raiio habenria sil, corrigenda forlasse vide-
securuni iilius iiuutiuui ad hanc urbein perlaliim,' reiur baecleciio plaudatnm in alteram paludatum,
inense videlicct Augnsli anni 1102, quo eliam' id est paludamenlo induium;
mense Grossulamun cieri suffragiis ad infulam Me- geimiiiam hane in omnibus Landnlplii ego lamen crediderim
mss. vocem
diolanensem eveclitm fuisse ex aniiqtio nostro Caia-\\ fuisse ab auctore Latini sermoiis valrie imjicrieo
logo colligit, dici posset slalitn posl peractaiii Iriibusj - detlticl.um a verbo plaudo, ita ul plausu exccplum,
Julii dedicationein lempli S. Sepulcri arreptum ab seu collaudaium signiftcei.
Anselmo Ilierbsolymam versus iter, alque iiichoaltim -
a Grbssulano" lalioripsiim viessrii niuiitis scxtilii. " (4) De anno sententia quo sedere oco.pit Grossulanus, noti
inense aiuti 1100, ila ut anno 11.02, eodcni ilitlemi una auclorum esl. Successisse iilsini An-
mense, bienriium prtedicaiioiiis et' precum ab ipsoI selmo anno 1101 scribil Sigouiiis-,eique miiiime re-
indiclarum pro Anselmo, el ejus exercim comple- fiagatur Piuieellius imm.'2yi. Cititi.s etiam itiiiitiin
rcttir. Certe in subscriptione riocunieiui rclalaetledi-. {) seriis liiijus archiepiscopi siatuit Donaiiis Bossius
cationis, in qua Grossulstnus se episcopnm iioiiiiiiai, ' in Chron. Metliol., annonomiisi vidchcet 1100. E conira
viCarii lilulus deest. Attamen ciini ex Laudulpho\ Ughellus, Pagius alliqtie seciindo po.st 110O
dixerimus, creatum fuisse illnm sitiiui episcnptim! anno daium viriuae Mediolanensi Ecc!esiae pastorcm
et vicarimn, faienduni esl, eiiam anle dedicaiionem, hunc constanter alilrmani. Menseni etiam desiguat
anemoratani afchiepiscopi vices Gros-iilanimi ges- Papebrocliius Ioc.cit.Aiigusii nenipe jam ad exire-
sisse. Ul itaque bmuia conciiieniur, cetiseo anle» liios dies perdticti ; idque lissloricae .veriiati .n.agig
Idns Julias exercilum hoc murius ab ipso fiiisso, consonum esl, ul ex siiptrius dictis palel.
quo tempore Ajiselmus Meriiolaco ahfiiit, solliciian-- - (5) Legcnrium procul dubio Clivaienscm, eui pra-
dae in pioxinris urbibus "Langobarriicsc expeditionii fuisse Arialdum (forlasse htinc ipsnm) posimoilum
inlenlus : profecto vero in Orientem sub linem anuii iradit Laiidulpbus noster cap. 14. Clsiraevallense
illius, atil iniiiuiri subsequenlis archiepiscopo no- eiiiin, seu poiius Carmvailense ctEiiobiuin iionnisi
slro, cocpisse stalim Grossulanum ea pei'Jigei'0,quae e tricesimo quario post Grossuhuri eleetionem anno
Lanihilphus narral, donec anno 1102, ut riicemtis,., conditum fuit, ut in fine.hujus hisloriiB innuetur.
oertus de Aiiselmi obitu fieret; duos quideih annos,' TO probi in omnibus mss.- deest, reeenlique
.scd miniine in hoc nmnere c (6)
' complelos impendens inami scriptuin-logiiur, el certe sensus ipse con
post ultimum Ansclmi discessum susceplo. icxitis iil exigere virieuir. -
C.-P. V,— (l)Eumdem esse luinc Landiilplium,
 1.S3 HISTORIA MEDIOLANENSIS. 14S4
turjria (7) <IeGrossulaho, e"lejtis electione (8) pre- A eum (1S) la stpla, ilcccum la stola; > Et in hoe
sbylero Lipr.nido notificaverunl.Quibus vii-is, etcle- clamore pleniturio vulgi fuil, et acclamavil: i Mo-
rieis presbyler ipse consilium praebuil ullilteras et riatur quicunque conlradixerit. i Clamor iste ingens
duos idoneos clericos mitterent Romam, rogando et continuus fuit, doriec abbas ille cardinalis, et
., papam (9), qualenus Gi'ossulanuni iri archiepiseo- Grossulanus pulpitum majoris ecclesiaeMediolanias-
palu nori firmaret, donec se ipsos milienles litteras cendit, et cum Jiterque ibi videbantur in victu af-
in proximo tempore videret, et audiret. Bernardus flicli, in vestitu demissi (1'6), in sermone praeclari,
aiilem abbas Umbrosae-Ysjllis (10), et eardinalis lanlum plausum audierunlsibi, velut si pure forent
Romanus (H) ad bas litteras et nuntios, videlicet angeli Dei. Ibique Grossulanus stola indutus, et
Obizonem, qui cognominalurNigrum, ellleriberlum abbas in suo tempore remuneralus quievit, et re«
de Bruzzano contemnentes Grossulani eausam, cessil, el posl paucos dies in graliafn praediclaeco-
ipsiusque (12) legalorum verba," videlicel Arderici mitissae Matbildis idcm abbas Parmensein episcopa-
de Carimale, el Joannis presbyteri de Ploltello co- tum snscepit (17).
ram aposiolico, et ejus curia non respexit, sed ac- CAPUT VI.
cep'a stola curiani comitissae llalhildis intravit. Grossulanusvotuit presbgtero Liprando bullam exem-
Jbiqtie in.to consilio in beneplacito Arderici de Cari- B ptionis auferre, dum faterelur se adversariis fa-
visse.
inate, qni pro Grossulano, et siola Jlbmam iverat,
abbas ilie Bernardus Mediolanum venire feslinavil, Grossulahus vero, consenliensluimanae fragilitali,
- et cum procui vidissent Mediolanum, Afderieus usus esfcibis rieliciosis, et.vcsiibus preiiosis, alque
itlem in protensi (13) virga usque ad ,inajorem e'c- petiix stibcinguluin (l)quopresbylerLiprandusTrue-
clesiam (14) civilatis portavit, ciamando : « Ilec- batur in officio missae secunrium riiorcm cardina-
(7) Quacforent h_ee lurpia de quibus accusabaltir
~ Grossuianus, ptum. Ii! expresse traditum lego in Yita B. Landnl-
colligere possumus ex cap. 9 ubi nar- pbi a Malabayla jam citaloconscripia, ubi ninn. 4.
lalttr Ininc antislitem in frequeritissima populi con- Grossiilanus irionacbus Yallis-Uiribi'bsae appellaiur.
cione lestalum fnisse, jiiramenlo ad saerosancloa Quo atlmisso clarioremhnichisloriaeluceih quandaiit
Evangeliorum codices emisso, se nunquani conlra oboriri aulumno. Explicari siqiiirienv commoditis
castiinoniam peccasse. potesicurin pannoso et aspero aniictu tandiu perdu-
(8) Pecunia ad Henricum Caesarem palam rlelata raveril, etiam cum se vicarium arcbiepiscopi Me-
coeniptani fuisse a Grossulano Mediolancnsem infii- diolanensis gererel; cur suadenii nohilius indumen-
lam in Ughello legitur, male lamen : ciitn Ilenri- -tum Liprando respontlerit se de conlemptii niiiridi
cuiii IV a civibus noslris multo anle ejiirauun, si- vilam agcre proposuisse; cur denique lam impenso
culi el Henricum fif.uni, consliiutiim qiiidein rogein favore illum proseqiieretur cardinalis Bernsirtlus,
a patre anno 1099, sed Mediolanensibtis liritiime ac- " uipote ejiisdem insiiluti alumiium. Foriasse eliain
ceplum qni fratri cjus Conrario sulhaerebaiil, sese uterque iuonasiictim ordinis sui amictum gestahat,
btijusmodi elcctioni iminiscuisse Jiand creriibile sil, enm in publicum addueii ecclesiai majoris Meriiola-
uec iri Landiriphi hisloria uusquam proriai, qua in niambonemcoiiscendisse.nl; id enim indicare vitien-
re corrigendus qiioqtte est Sigonius, Galesinius in ttir vcrba haec : Uterque ibi videbantur in victu affli-
labul. synodal., aliique scriplores qtti passim tlaium cli, et in veslitudemissi.
ab Henrico Insubrica? setii liunc aiuislitcm trariuiit. (17) Anno 1106 a Paschali II Paima?, causa itino-
Occnpatam certe simoniacis arubns arcliiepiscopa- ris in Germaniam, morante inslilutusejusriem urhis
leni dignitaleni a Grossuiano, qtisc in tleciirsu nar- episcopus fuit, ulMabillon. in Annal. Bened. ad
rantur, dilucidc osienduiu. liunc ann. narral; quo posito, quse hic iiairaniur
(9) Paschalem uempell. de slola seu pallio ad Grossulaniim dclalo ad hunc
(10) Quarlus ejusdem congregationis rector gene- etintlem ai)num referri deberent, cuin posl paucos
ralis iu SS. calalogum po.iea relalus. riies asserat auctor noster Bernartlum ahbalem car-
(11) Titttli S. Ciirysogoui nb Urbano II crcalus "dinalemParmensi infiila decofatum. Atiamen ad-
anno 1097. Legati atqtie vicarii apostohci munere in mitii id neutiquam polest, cuin alioquin universus
Langobafdi-B partibus Paschahs 11 nomine tunc hisloriae hujus chronologicits oido fcubverlereiur,
fungens. * ul ex pi'oximc dicendis patebit. Censeo igitur
(12) IdestGrossulani. . vitiatum fuisse hunc lexttim, ita ut amanuensis loco
(15) Uinbell-e forsitan genus prolensum esse cen- D liujus formulse post paucos annos, scripserit post
set Papehrochius ad diem 27 Junii, pag. 511, n. S, paucos dies, queniadtnodum colligi poteslex verbis
"uisi forsilau legendtiin sit proiensa. ipsisLansiulpbipauloaiite pra.missis in suo tempore
(14) Nempe hienialeui cap., i inilicalam, quae remuneralus, qttae diulurnus certe, quam paucorum
mctiopolifana semper fuit, ac major vocata* llinc dieruni iniervallum virientuf innuere: Nisi forte ex
paiel pallium ad Grossulaiuun archiep. fuisse auctore nostro corrigendi sint scriptores illi qui
tlclatum post lerliam Octobris Domiiiicam, qtio «nntim huiic 1106 eleciioni Bernardi in Parniensem
teihpore iu ecclesia inajori, iri est Hieiiiali, oflicia ce- antisliiem assignavere, eaque relrahenda • sit ad
lcbrari iucipiebani, ut infra cap. 28, nuin. 8, dilu- finem aniii 1102, vel adiniiium subsequenlis;«um
cidittsexpiicabo. in hsicre implexa sit Pafmensiiim episcoporum se-
(15) Lege F.ccumsine aspiratione; vox enim La- ries, quae anlistileui proxime Bernardo anteceden-
tina est eecehic significasis. teiri ignorat, nec securum aliqttod fundamenuirii
(16) Suspicatus fuerat aliquando Ptiricellius in proferaiur, quo Bernardi ' electio supiadictoaiuio
Mon. bas. Ambr., num. 521 j Grosstilanuiri Yaliis- 3106 affigi debeat.
Uinbrosaeiiioiiacbum luisse, eique suspicioni occn- CAP. VI. — (I) Genussacrae vesiis in parvi mani-
sioiiem dederal locus Lanriulphi, qui cap. 27 refert, puli rormam e laieie sinistro usque ad genua dela-
eumriein Mediolano excedeutein, seu polius ferio bentis qtiam sibi veltili phareiramappendere sacer-
repulsmn a Jordani arcbiepiscopi fautonbus Placen- dolem, siculi cingulo pro arcu se cingit, ait Gem.
liam contendisse ibique in inonasterio S. Marci con- lib.i, cap. 85. S..cerdotaIis hujiisinduuienli morem
grcgaiionis Yallis-UmbrosjK'bospitem fuisse rece- obsolevisse in Ecclesia Latina, solo sumnio ponlilice
 1455 I.ANDCLPIII JONIORIS 14S6
lis (2). Sed prcbbylcr ipseipsum cinguIumGrossulano A . rior homo, qui renovalur de die in diem, magnum
riare negavii. Deinde ipse archiepiscopus quoscun- sanclilaiis -suscepit incrementum : forma visibilis
que non pottiil sibi blsuiriire (5), lenlavil minis ler- turpior, sed imago Dei, quw est forma justitim facta
rere, presliylorum Liprandum praecipiie. Qui pre- est in diminuiionejucundior, in lurpitudinepuiehrior.
sbyier, ouin essel coram ouncto! populo .urbis Undein Canlicis canlicorum gloriatur Ecclesia, dicens:
Mediolani inlcrrogalus, inquil: « Quam phues de t Nigra sum, filice llierusalem. » Quod si interior
hic conscdciilibiis et stantibus ad libiium suttm qiecies nihil passa esl-detrimenii, iis abscissionibut
plaeilumque tiuim loculi sunt, atque de litteris non esl abcissum a le sacerdotale officium, qttod
Romam missis (4), propter quas super me intendis propriuni esl sanctitatis, et non tantum comidcratut
tibi responderunl, quod si vis, meum iade habere in inlcgrilate membrorum quam in inlegrilate virlu-
rcsporisum, dic mihi, si visut dicam tibi verum, tum. Unde imperalor Conslanlinus Hierosclymitani
an niendacium ? alioquin non daho libi idem respon- episcopi eitjusdam ocuiuni pro nomine Chrisli eru-
_um. i Grossulaiuis yero sisper hoc perctuiclatus, tum smpe osculabalur, el cxemplo Patrum atque
landem in eodem conventu dixit: c Yolo, ul dicas documento majorum didicimus non auferri sacrunt
vefuin. » Tunc presbyler (*), qui a Doniino confor- officittm marlyribus pro hujusmodi cmsura membro-
taiiis riixil. t Litteras de qtiibus me inlerrogas, ego *D rum. Proinde, martyr Christi, couforiare inDomino,
iion dictavi, nec scripsi, sed el alias in divina pagi- magis credas in te nunc essc presbyleratus officium
na Icgi, et in ipsis non inveni verbum qnod con- quod prius olei unclione, nunc vero libi esl sanguinit
lirmarcl te jure posse csse Mediolanensis Ecclesiae linclione commissum, et quanlo minus habes -quod
archlepiscopuiii, atque consilium, el auxilium dedi possit auferri, lanto minus limeas pradicare qute
pluribus clericis, el viris, qui misertinl Romam Obi- recla sunl seminare, qum centuplicata reddentur.
zonem Nigrnm, et Heriberluin de Bruzzano, ut roga- Scimus quidem te ab inimicis canclm Ecclesia; sem-
renl papam ne tibi milteret siolam. > Unde Gros- per inimicari atque affligi : sed lu ne eos timeas,
sulanus commotus ait: « Archiepiscopus ninic sum, neque perterrearh, quia nos lam te quam tua omuia
cl stolanihabeo. Quod nisi salisfeceris inihi de hac sub nostra et sub apostolicm sedis lulela cum magna
.pracsuniptione, faciam de le quod mihi perlinet charitate tenemus, el si in aliquibus tibi necestarium
facere. » Tunc presbyter porrevil sibi chartam fuerit, apostolicam sedem appellare concedimus, et _i
sigillatam apostolico sigillo (S) haec continen- ad nos el ad sedem nostram veneris, cum gaudio et
tem. magno honore suscipere parati sumus.
GitF.Gomusepiscopus, servus servorum Dei, Li- His perlectisGrossulanus(*),f/«n_i vellet destruere
THAKDO sacerdoli salutem et aposiolicam benedictio- sigilluui, strinxil el cappasua texit. lnde presbyler
nem. ceu iralo aninio rem suam quaesivit, cl requirendo
Si sanctorum memoriam veneramur, de quorum Grossulano ail: t Nisi sigillum, ct charlamillaesam
legimus morle el abscitsionemembrorum,si pslientiam sibi rcdderet, civilalem lolam inde cominoverei..»
laudamus eorum quos a Clnisti fidegtudius -neculla El cliarta sigillata, el illaesasibi feddila, Arialdus
pcena divisil. Tu quoque, abscisso naso el auribus pro abbas monasierii Sancli Dionysii (6) seorsum pre-
Chrisli nomine, laudabilior es, qui ad eam gratiam sbylerum fecil, el in cameram duxit, atque inier
perlingere meruisli qum vb omnibus ciesideranda est, mulla blanda (*)presbylero ait: ut manum obedien-
qua a sanctis, si perseveraveris infinem, non discrepas. tiae Grossiilaiio darcl, sed presbyler ipse exaliafido,
Inlegritas quidem corporis lui diminula esl, sed htte- el reilerando vocem, disit: c Manum obedienliae?
in solcmni sacrorum eelebratione idadhibente, tradit (4) lisvidelicet quas contra Grossulanum eonscri-
Maerins in Hierolexico, v. Cingulum, qui eiiam v. bi, ac a duobus idoneis clericis Rouiam ricferri
Epigonaiion subtlil ariliuc in usu fuisse apud praeci- consilio suo cui'averal ipseLiprandus, ul superiori
jiuos Graccorttm mystas sseculo xvi, ut ex quadam cap. narraiumfuit.
epistola ab Orienle iransmissa constsiI. _
** (*) A. 2. quasi.
(2) Adhibiuini fuisse ab episcopis aliisque eccle- (5) Dederat has lilteras ad Liprandufh Gregorius
siaslicis dignilalibiis lioc iiidtimentum leslatur YIl statira acfoadam aurum et nasi mutalionem pro
Macrius loco eiiato. Fortasse nomine cardinalis luenda sacerdotum castimonia passus fuerat anno
iiininuilur hic orriinarii metropoliian_e Meriiolan., 1075, easque conscripserat sanctissimus poniifejj
qui ollm luijiismodi litulo decorabanlur; imo Galva- non tantum ul graliilareiur ilii adeptam manyrii
neus Flamma in Chron. Maj., cap. 596, ex Datio gloriani, sed eliam ul ecclesiasticis impedimentis,"
.tradil eosdem episcopalihtis insignihtis inslui soliios quibus.ob corporis deformilaieni arceriab aliaribus
a lempore sancli Ambrosii; quori antiquum
1 decus, possel, auctoritale apostolica ipsum minime inno-
rerutn, et temporum varietate in dcsueUuliiiem .daium declararel. Cur autem bas litteras GrossuJano
lapsum renovavit fel. record. Clemens XI anno 1716, oblulerit Liprandus, id in causa esse potuit, quod
Idibus Judii, daiis brevibus lilteris, quibus omnibus archiepiscopus indigiiaiione commolus iis verbis,
elsingulis digniiatibus, el canonicis ordinariis Me- faciam de le quod mihi pertinel facere, minari visus
diolan. perpetuo indulsit, ul in omnibus solomnihns sit, velle illum sacris inlerdicere.
oeclesiaslicis functionibus iu qtiihus sacra adhil.cn- . (') A. 1, Cum.
lur paramenta, milra aliisque indumenlis ad insiar (<*)Grossulano impense addictus, nondum tamen,
abbatum usum mitrae habenlium, mm in Urhe, ut iiincpsitet, piuguioris abbalia3 superius.ineinoratsc
tum in riioecesi uti valeant, el genlililiisihsigiiibus posscssionem adeptus.
mitram apponere etc. . - (*) A. 2, Blandimenta.
(3) Idest blanditiis aliicere.
 '
1457 HISTORIA MEDIOLANENSIS. U5S
nianuni obedientiae? per viventem in saecula,~nec_.A vitandum," tibi contemperabo. ; Quemdam igitiii.
minimum digilum mainis meae darenfpro bac re.» sacerdotem scholasliemn (5) in donio stii proprii
Quod cum audisset convenlus clericorum, qui atlliuc juris presbyler Liprandus intliixit, jjui sibi nrissaiu
aderat in palalio, ait intra se :« Hbc consilium non ostntabat in ecclesia Sancti Pauli, quae dicitiirin
esl in silentio (7);» et cum abbas et presbyler came- Copodo (6) quam ipse prcsbyler Lipraudus una cum
ram exissent, et arcliiepiscopus signum dissolvenrii eeclesia Sancti Germani sila in Nfguarda (7) reaedi-
consilii dedisset, presbyler sibi silcntium indixit, licantlo, et magnificando dilavil, el ut nunc aj.pa-
el audienliam habuit, dicens; t Ne^scandalum in ret, decoravil, accepio in se, suisque hserodibus
nie jfaciatis, scilote: ego in meo officio (8).... secttn- jure fundalioiiis, quemadmodum legitur in chartis
dum quod ipse me servaverit in suo, i et tali tenore a regalibus judicibus (8), et viris, et clcrico ordi-
praebuit manum Grossulano." uario (9) subscriptis, et attcslalis. Hinc est eliam
CAPUT VII. quod ipse stabilius Grossulano rcstitit, el casteris
inimicaiuihus et sibi cl suis.
FJprandus fferibertum in donio suscepii wgrclum,
unde jussu Gro&sulani a celebratione (')absti- CAPUT VIII.
nuit.
Liprandus ecclesiam Sanctm Trinitatis cum exetn-
Cuin aller alterum suspeclum baberel, coniigit B J ptione Urbani II fundavit.
quod fleriberlus de Bruzzano (1) valde aggravalus Ut securilatem (1) sibi ct suis clericis consiitiic-
febribus venit ad dictum jjresbyterum supplicsmdo rel, ecelesiam quoque Sanclae Trinitatis inchoavii,
ut adversus~ infirmllatem darel sibi rcmedtum. et in jiroprio suo allodio adlocum, qui pons Gui-
Ministri vero presbyteri ministraverunl cibum, et nizeli (2) dicitur," scilicet (*) cum Lantluljjbo suo
leclum convenientem illi aegrotanti, douec Domiiuis acolytho ct alunuio (5) funrinvit. Ipsam quoqtie
virlutum per imposilionem manuum ejusdem presby- beato Pelro obtulit, et Urbanus papa II suscepii,
teri praebuit saluliferum reinedium ipsi ffigrolanti (2), et cum privilegio ipsum prcsbyterum et ecriesiam
Unde Grossulanus slimulatus ait ad presbyterum, eommunivit, siibscribens:
t quia participasti Heriherlo meo excommunica- Builae exemplum.
lo (3), praecipio tibi ut missam non cantes, quousquei UKBANUS episcopus, servtts servontm Dei, ditecla
pcenitentiam inde susceperis, et milii salisfeeeris. i filio LIPRANDO, etc. Staluimus ecclesiam iltcnn cum
Et presbyter ad illum : t Qriod feci in Heribertoi pmdiolo, in quo fundata est. . . . vel per alios
jjonum fuit, et a Deo venil, atque de bono, et Dei fideles illic Domino largienle collata fuerint, ab omni
opere non novi po_ni_eref el sinon habes super me: sxculari opposilione quietam perpeiuo manere, et
banc poleslalem* (4), lamen proplcr hoc scandalumi liberam. Clericis vero ibi vicluris vhendi rcyulariier.

(7) Ista enim vocc proditum fueral.
(8) Verba quae desunt in ms. non alia fuisse vi-
denitir quam servabo enm.
CAP.VII.— (*) A. 2, celebralione missm.
(1) Alter ex nuntiis qui Romain missus fueral:
cnntra Grossulantun.
(2) Exitniam vitae sanctimoniam, quae in Lipran-
do fulgebat, camprobatani a Deo fuisse tesiimonioi
niiraculonini, osiendT lum depulsa haec ab Heri-
. berloa-griludo sola manmim imposilione, lum plurai
alia, quae in praesentis Historiaa decursu videbimus.
Eadem iii unum collegil Puricellius in Yita S. Her_-
lemb. oap. 91, quem vitle.
(5) Ferali anathemaie perculsos fuisse a Gros-
sulano nuntios illos, quos jam tliximus Roinaml
niissos conira ipsum, loo.usisle nos inonet.
(4) Exemplus enim fuerat lum a Gregofio YH, ,
qui in litleris aposiolicis superius recilsitis hacc ad1
illum scripseral. Nos tam le, quam tua omnia subi
nostrael aposleiicm sedislutela cum magna cliaritatc.
teuentus; limriab.Urbaiio II, qui ecclesiam Sanclis-
siniaeTrinitatis ab eodem condiiam, el ipsum Li-
pranrium peculiari privilegio eommuniverai, ut mox_
videliimus.
(5) Varias hujus vocis sigiiificaiiones pro.variai
temponim aritiquornm acceptione referunt Ducan-
giiis iri Glossar. el Macritts i.n Hierolex. Credirierin.
hic innui virum cujus.munus in docendo foret, ace
fortasse etiam Arnaldum, de quo cap. 1 meiitionemj
babuimus.
(6) A. 1. Compedo, verius Compito, ita enimii
eliam in praesens ecclesia baec S. Pauli in Compito o sim, emerserit, vatcm agcre nolo.
. nomen gefit. Hanc autem appellalionem eidem in-
diiam fuisse a spaliosa via, qttae ante illam jaccbai,,
2C Compilum vocabatur, aucior cst Galvancuss
Flamma in Chron. Extravag. ms. in bibl. Ambr.,
cap. 35, ubi plura de eodem Compilo tradit.
(7) Pagus ad tria circiler miiliaria exirsi portam.
Comensem posilus, atqueiii praesenscelebrisobanios
magnificas ab excellentiss.|D. marchione Gcorgio"tJc
Clericis, senalus Mediolanensis praesirie, ibiiictii
exstructas, et viririaria ad omnem amcenaevolupla-
tis Itixum et delicias excnlta.
(8) Seu missis domini regis, quos subseriptos vi-
demus documento confeolo anno 1123, cl a Puriccllio
relato in Mon.^bas. Ambr., niim. 356.
(9) Nempe canonico metropolilanae.
CAP.VIII.— (l)Securitaiem. dcqua hic sermoest,
longe aiile ha3C tempora sibi paraverat Lipran-
dus,sub Urbano scilicel H, qui exirenmni tliem
n" elausit Julio expirante anni 1099. Recenset igitur
anctor exlra Historiaeorilinem lum ecclesias ab ipso
conditsB merituni, tum obtenti a Summo illo pon-
lifice gratiosi diplomalis riecus, cujiis eiiam exem-
plum Grossulanomox obtulisse cretienJum est, non
secus ad litleras Gregorii YII stiperius descriplas,
ul illatam inlerdicti poanam infringeret, seque ab
ira minabundi prsesulis salulari veluti clypeo tue-
relur.
(2) Si constaret qua Mediolanensis urbis aut
ditionis parle posilus esset pons iste, securum
aiiquod indicium, loci baberemus, in quo ccclesiam
suam, privilegio summi pontificis decoralam con-
ditlilLiprandus; sed cum evolulis diligenler lrislo-
riis, ac adhibitis etiam in consilium rei anliqtiarias
pcritis viris, nihil ubi lutum pedem figere hic pos-
(*) A. 2, 8.1.1!*/.
(5) Ille idein Laiitliilplms est a.quo axc historii
conscripla fuii, jil cap. scq. clarius se prodit.
 '
1459 , LANDULITIi JONIORIS H69
concedimus facuhalem, eosque decernimus tam pro- A _ respexii, sed, cupiens subvertere illum,sibi labora-
prias ordhialiones, q;;am allarium et ecclesiarum vit ut episcopos et principes Longobardiaecommo-
consecralioncs, cmlerorumque dona sacramentorum veret, et cum ipsis synodum celebraret (2). Hiijns
a Mediolanensi archiepiscopo suscipere , si quidem syiiodi tempus dum appropinquarei, et mulioniut
Catholicus fuerit, el communionemac gratiam aposio- hominum tunmllus mulia turpia adversus Grossula-
ticm sedis habueiii, el si ea gralis el non pravitate iium lumultuabal (5), Et Grossulanus ad compes-
indutserit; atias autem liberum eis arbitrium sil sa- cendum illum tuinultum, quasi iii prima vigilia (_)
cramentq eadem suscipcre a quocuuque voluerint cujtislibel authenticse noctis (S) lnatulinum pulsare
Calholico episcopo. Decernimus ergo ul neque Me- fecit, et gentem mullam, tam perse quam pcr suos
diolanensi archiepiscopo, neque alictii viventiumliceal sacerdotes el minislros, oceasione niaiutini habita
eamdem ecclesiam, el fraires qui UlicDco servierint, , congregavit, aique matriiino cantato, multo populo.
quotibel occasionis jugo deprimere, aut bona eorum coram ipso convocato, de passione Christi, el pro.
dislrahere et suis usibus applicare, vel lemerariis dilore Judaprolixum sermonem fecil, etsuae causai
vexalionibus faligare, sed omnia inlegre conserven- ipsum sermonem coaptavil, aique in fine sui ser-'
lurvobis, el successoribus veslris omnimodis profu- nionissuper sanctaDei Evaiigelia,nuIIoinlerroganle,
tura , salva ' ejusdem Mediotanensis archiepiscopi & ' publice j'uravit quod a die, qua egrcssus esl ab
Calkolica reverentia. Ad' indicium- aulem hujus ulero malris, pollulionem non fecit, et carnem
perceptce liberlalh a Bontana Ecclesia Mediolanensis suamnoncoinquinavil (6). Arialdusvero monasterii
monetm nummossexquaiuor annis Laterimensi palaiio Sancli Dionysii abbas, et Guazzo, qui cognominalur
persolverilis. Si qua igitur ... crastinum ecciesiaslica dc Orreo, id ipsum jurando firmaverunt, et mo3C
smcularisve persona-, liujus, decreti paginam.scienst Grossulanus arijecit, dicens: Si quis vult adversum
conlra eam temere venire lenlaverit, potcstalis ho- nie riicere aliquid; nunc dlcal; quod si niodo la-
norisque digniiale careat^ reamque s.edivino judicio ciicrit, amplius adverisum me. audientiam non ha-
exislere de perpeirala iniquitale cognoscal, alque a bebit. Iloc cum presbytero Liprando renuntialum.
tacralissimo corpore el sanguine Christi Dei ac Do- fuit, el ipse plures'(') cives ad ccolesiitm Sancii
mini Redemptoris noslri Jesu Christi aliena fiat, Pauli vocavit in die, quibus dixil: . Yidelis me ab-
el in extremo examine dhlriclm ultioni subjaceat. scissum naso et aurihus "pro nomine Christi, unde
Cunctis autem eidein loco jttxta servienlibus sil pax mihimagna retribulio est promissa, si in fine pcr-
Domini noslri Jesu Chrisii, qttalenus el hic frucius severavero; pro amore itaque Christi, vestraque
bonmaclionis pereipiant, et apud districlum judicem salute, et pace, rogo vos.ul ad me, et ea quae vobis, "
prmmia miernmpacis invenianl. Amen. dixero, intendatis. > Et cum haec el jjltira bcue
CAPUT IX. dicla, beneque sonantia adversus pr_eseriim simo-
Liprandus prmdical Grossulanum simonincum esse, niam dixissei-, proposuit, dicens : t Grossulanus,
et idse per ignis judicium probaturum. qtii pro arehicpiscopo lenetur, est simoniacus de
Grossulanus auieni et ejus lurba ad banc aposlo- archiepiscopatu Mediolanensi pcr munus a manu,
licam monilionem (1), neque atl multas nobiliura per munus a lingrca,per munus ab obsequio (7). >
virorum preees pro presbytcro Liprando fusasi Et cum baec in suo proposilo procederel, saepis-
CAP.IX. — (1) Recitatas nempe Uibani II breves: peragere, quaebicdescribunlur : quaenaniergo essent
lilter.ts. illa; noctes, authenticce ab auclore noslro vocal_e?
(2)Synpdum hanc Mediolancnsem indictam fuisses existimaverim iion alias fuisse quain nocies sextam
sub finem anni 1102, aut iniliuiii sequenlis, credeie! cujiislibel quadragesimaiis hebdoinadas fcfiam pre-
jttbet calculus ex rebns proxime narrantlis de- - cerienles, quae cuui ex Ambrosiano rilu Crucifixi
duclus. Iiilerim adnota Mediolanensis lircbiepiscopii Redemploris venerationi dicalae sint ciiltu adeo pe-
summam illo a3voauctor.italein ad cujiis ijuinui rioni ctilihri, ul eo riie in reverenliani sacrificii cruemi
lam suffraganei episeopi, qtiani priricipes Lango- a prinio, el summo Sacerdoie Cbristo Domino per-
bardise commoverentur. acti , sacecdotes a sacri celekratione absiinere
(5) Id est mussitabat. Djubeanlur, authenlicm dici poluere non secus. ac
(4) Indicatur hic snmma sedulitas Grossulani", , exliema3 hebdoniadtB dies, qttos ideo autltenticos
qua praeter eonsuetiim moreni reciiaiuli maiulinass dici credimus, quod cruentae Passionis Doniini nie-
horas ante auroiam, maliiriori tempore eastleinl moria ac si in ipso arcbetypo cxpressa videretur,
cani praecipiebat, dsilo sacri aerissigno, ut excilatuss summa firielium rcligione ab Ecclesia recolalur;
novitale rei popuius frequentior adesset; neqtiee Proeciptie cum advertam , in iismet noctibus a
enim apiid Eci-lesise minislros mos invaluil, ul adi Grossulano hahilum sermonem de passione Chrisli,
niilitiae antiqnae norinam, primas aut secunrias no- ut hic Landulphus memorat.
clis vigiliasdiaingiieieni. (6) Hinc iion obsctire deducilur criminalionum
(5) Poslremani Quadragesimaehebdomadam, quae 3 maieria quae in Grossulamim intorquehantur, ciuu
Mujor passiin appeliatur, aultienticam dici in Am-- adversus illura lurpia quaedam obmtirmurari a po-
brosia Ecclesia, compertnm est : At de hac hcbdo-- pulo superius dixit Laridulpbus , quemadmoduin
mada niiniiiie loqui Landiilphuni nostrum, ex ip- cap. 5, num. 7, jam monui.
sius facti narratione palel; reierl siqtiideni cajj. (*) A. 1, principales.
seq. post varia inter Liprandum et Grossulanuml (7)"Tria haec praecipua capila stint, e quibus
dissidia agitala, et celebratam etiam per duos riies. simoniam contrahi theologi oituies docenl, quos
in majori ecclesia synodiiin iuisse landein ctim-- consule; hine tantiun collige quam antiqua sit haec
pulsuin euniriem Lipraiiriiini vespertina hora Do- siricia loquendi - • •formula apud scholasticos fattu?-.
ttiinicmdiei.de Ramis Palmarum atf jtidicium iguis> liaris.
pifauiiiiiii. MuliDig'tur ame debuit Grossulahus eai
 »61 IIISTORIA MEDIOLANENSIS. 1462
sime horlabalur omnes, ut convenireni ad veram A _, episcopus, ol a rcge Henrico iuvesiilos (11) ordina-
cognitiunemhujus propositi per divinuin judicium (8) vil. Quam sententiam muliiltulo cleri illico, et po-
approhalum in vita, vel morle sua maiiifestala puli, el iion muliiim post temptis Paschalis papa
peripsum. Sed Gro stilani lurha boc pettuibabat Romaiuts cooiempsil (12).
aiicloiltsile pontificum qui"Meriiolaniiiii venerant CAPUT X.
ad celebrandum &ynbdumcum Grossulano. Yeruih- Presbyler Liprandus per ignem transivil illmsus.
tainen presbyler ipse adversus episcopos dispulnus, Atiamen Grossulani turba dimicans adversus,
rationibus et exeinplis suam senleniiam suj.iinuil, primiceiium, Landulphum ej'usdem primicerii clc-
nec dimisit. Grossulsuius~vero parvipendens liiijus ricum lapkle occidit; deinde quasi in consensu lolius
preibyleri veiba, veluti in praesentia ej'us non essent civitatis dicluni fuil presbytero, ut ad faciendum
prolala, synodum suam in ecclesia Sahctae Mariae, judicium mttlla' ligna congregaret in pralo, qtiod
quse dicilur Diemalis, per duos dies tractavit (9), claitditur in niurojuxla Sancti Ambrosii moriasle-
atque in leilia in pralo, quod dicilur Brorium (10), ritini. Et presbyteripse plemis magno Spirilu anno-
coratn iiifuiiiahominuin miiltitudine deriiisenieiiiiam nam, eivinuin, quse ad cdenrium habebat, pauperi^
deponendi Andream primicerium, et alios sacerdo- bus erogavit, suainque lupicervinam (*)(1) pelleni
les, quos Anselmus de Rode Merijolaiiensisarchi- pro lignis pignoravit, caelera vero, quae possidebat
I regn. Ilal. lib. ix, ad ann. 1084. Iti hoc tamen aperii
(8) Nempe ignis, ad quotl jyfovocarettinc licitiim B
erat; superiori enim saeculoidem examen indiclum erroris illum redarguit Pagius in crit. ad ann. 1083,
fueral iu Florentina urbe a S. Joanne-Gusriherlo, cum Gregorius Yll viia funcius eodem anno, ac
qtti Pelro monacho suo Yallumbrosano, postea car- eliam die qtio Tedaltius Mediolanensis archtcpisco-
dinali alque episcopo Albanensi , transilum per pus obiit, sticcessoris Anselmi electiqnem improbme
ignem mandavit, ut Petrus Florentiae episcopus non potueril: TerialJiim auiem fatis ccssisse non
sinioniaereus publice. comprobaretur; quod eiiam ansio 1084, ul ercdirierat Sigonius, sed sequenti,
ex voto aceidil, iiiiiocue flatninas percttrronte ex Borlholrio synchrono scriplofe id stsserenie
monacho, Ignei propterea nomen ariepto, ut tlesidc- indiibiiitn cst: sui auiem hic Anselmus vere ab
rius abbas Casiii'ensis,_et Bertholdtis ari an.i. 1089 Henrico iuvestitus sil Mediolanensisantistcs, Pagius
coaevinarrant, aique ex eo Baronius _sd ann. 1065, negat, Bertboldi auc.orilaie inter alia fretus, a quo
Puricellius in Mon. bas. Ambr., num 296, aliiqtte. posl narraiam Tedaldi mortem, haec scripta dicit :
Poslmodum sublala fuil haec judicii formn, ottm < Dc medio sublato potentissiiiio Mediolanensis
ultra quam par est lentari Deus videreiur, graves- Ecclesiae invasore, erigere capul ea coepit, excusso-
que ab Ecclesia indictae censurai, qiiis collegit in que e cervicibus jugo schismaticorum Callioliciim
Epiliini. sacr. Canon. cardinalis Lattraea , expo- sibi rielegit atitisiiiem Aiiseliiuini,.ej*usnoiiiinis III. >
nitque in Polyanthaea Pallavicinus vcrbo Purga- Alianiem eruriilissimus vir halluciualus est; nilitl
tio. enim in Bertholrio a me riiligenter evbliito de hac
(9) Haiic synodiim celebratam fuisse anno 1105, Ansclmi eliclione legilur , verbaque relaia non
tempore Quadragesimae dtibitari vix .poiesi; cum, (; ( scriptoris illius sed Baronii sttnl ad btinc aninuii.
Chim superius dixerit Landulphus, riiim hujus sy- 1085. Corruil igitur praecipmimiliius fundamcnluin;
iiodi leinpiis appropinqtiarel consuevisse bir.gulis caeiera vero, qiiibus ex eodeni Berlhohlo Psigiusfir-
, aiitheiilicisiioctibushaberi concionem a Grosstilano; marc seutciili.tui stiam nitiliir , rem iuiniinc cvin-
"judicium vero ignis peractnm sil a Lipranrio hebrio- euul; quse esiiniaucior ille tle conjuratioiie Metlio-
r;mada sanctiore posl cele.bfaiuin coucilium , operte lani, et qiiaruiii.Jam aliarusn Langobardiiu civilaluin
Jpatet intra Quadragesimoles dies, et quidem ad eontra Henriciiiu in xx annos intlictain, cl de An-
iinem vergentes synodum fuisse traclatam. seliiio in cuusa S. Petri studiosissimo trariit, sid
(10) Lej|enduni Brolium. Galvaneus Flainma in annuin 1095, postrenusin scilicel Ausclmi viiac, nou
Chron. Maj., cap. 68 et 73, brolium fnisse ait po- a"d priinum, quo in archiepiscopum cleclus csl,
jnoeriumarboribus consilum in tsinta densilate ut referuiilur. Itaqtie recedendiirii non est a Landulphi
nemoris speciem referret, eralque posilum in ea lioslri firie, qui etim ab lienricu invesiitum. aperle
parte urbis, quaeinlermedia esl duabus insignibus dicit; praicipue , cum Papebrocbium in hac ra
Mediolani basilicis S. Nazarii, et S. Slephaiii, qui- conseniieiiiein habeaiiuis iu exegesi cil. num. 101,
[bus adhuc supersles nomen mansit in Brolio^ Sed uhi quamvis el ijise pcrperam crcdidcrii, verha
locus iste synodo celebrandaeaptus essenon poleral, superius relata vere in Bcrlholdo legi, itltamen
jiisi foriasse excisis arboribus tuhc lemporis area nihiluin quideni a senieiiiia sita disceriit,' qiia An-
patens inducta fuissel : allerinu Broliitm describit sclmi cieciioncm lienrici scliismatici imperaioris
ldein Flamma in mairip. Flor! ms. fol. 28, baec auclorilali ascribil, « esio, ut ideni prosequilur,
babens : < Extra nuiros civitaiis erat Brolium ma- jT\ Auselmus schisina exsecratus, mox ut Vicior 111
giitim, ubi jTivenes.in afuiis, et pugnis riiversis, vel qui ejus brevem pontificatum excepii, Urba-
excitationis causa, convenicbant. i Cerie hoc hus 11, Grcgorianis conlra scbisniaiicos vestigiis .in-
saeculoMI exslitisse horios , Brolii iiunciipaios, in sisiens, aguiius pontifex fueril, et curaveril. cum
quibus miliiaria signa fixil Ftidericus _£isobarbus, Ecclesia reconciliari. >
ciim castra in tirbeinnoslram moverel, liariit Cal- (12) Irritam cassamque cessisse haiic depositio-
cbus atl ann. 1158, atque in liujiis Brolii capite nis suiiieniiaih probat exercila publice ab isto An-
silam fuisse ecclesiatn S. B.tbylse ex Oibone Mo- rirea primiccrisitus sui auctorilas, quciiiariiiKiriiiin
rena erieumd. ann. disciinus : fortasse boc ip-uiu in ricctirsu historiae videbiiniis. De Paschalis pajisu
Brolii praium erat, de quo Laiidulphtis .los.er lo- tlecreto niliil apud auctores legitur, appellasse la-
qtillur. iiien ad suminum poniilicem, Andream aliosque de-
(11) Aiterum ex mss. bihl. Ambf., coiiforniius, positos sacei'dotes ex hoc loco clare colligitur.
alarbitror, ad auctoris nieiucin, quain protlit par- CAP.X.— (*) A. 2, lupilunicam.
licula il!a et, legit invesiiitts; ct sane Ansulmuni (1) Lynx Latina, seu polius Graeca voce. Pere-
ah Henrico iinperatore ecelesiasiicas iiivesiiiurns griiium hoc aniinal appellalur, ejusqtie pellis varii
coiitumaoiier lueiue, fuisse in aicliiepiscopuin Mo- coloris inaculis punctatim inspersa adliuc in prctiu.
diolaiiensem electum, alqiie irieo a Giegorio VII, est. Lupum cervurium yulgari vocabttlo dici scfiLri',
EUiiiuio jioniilkc iiiiprobaluiii, tradit Sigonius rie Aldrovandus, fusc rie iilo.ageus. ...-.--. - •.
 «63 LANDULPHl JUNIORIS {'464'
iu lihris, el aliis rebus,. slaluil, ut. conservarentur Asolidos denariorum emenint, quas in campo anic
Landulpho nepoti suo (2). et alumno, alque Eccle- alrium ecclesise Sancti Ambrosii in duabus conge-
sise acolytho, qui tunc temporis discebal Aureliani (5) riebus respicientibus se composuerunt, longiludo.
ab egregio niagislro Alfrcdo, et nobili Jacobo.Sla- quarum decem cubilorumfuit.et altitudo,etlatiiudo
luit eliaro, si conligerit illum mori in illo judicio, major slatura hominis cubilorum qualuor, via vero
si quid corporis ej'.us residuum fuerit, portari ad inter ipsas congeries iinius cubiti et semis. His ita
ecclesiam Sanctae Trinitatis, quam ipse, sicut supra dispositis, et quibusdam lignis in via inlerpositis, in
in privilegio Iegitur,.in allodio. sua fundavit, et B. quarta Teria (6) presbyler, indutus cilicio, camisio.
Petro tradidit. His iia sla_utis,.et owlinalis. idem... atquo casula, more sacerriolis ab ecclesia SanclT
Ambrosii ecclesiam ivil.etcum ipse facturusjudi- "Pauli usque ad ecclesiam sanclorum marlyrum Pro-
cium... mamis Grossulaui praevaluit, et ipsa Iigna in tasii et Gervasii, et Beatissimi Ambrosii nudis.pedi--
prato disposita.dispersil, ipsumque presbyterura ab bus crucem portavit, super quorum" sanclorum
iila dispositione separavit ignominiose. Deinde in altare, rc_eteris sacerdolibus deficieniibus, ipse sibi
domo. sua, et. Sancti Pauli. ecclesia 1presbyter ipse niissam caniavit (7), et missa canlata, Grossulanus.'
eiluit, et quievit,. donec pueri el puellse, mares et quoque gerendo crucem, eamdem ecclesiam in-
fe'minaein. proximo tempore clamaverunt : Foras, travit, et pulpitum cum Arialdo de Meregnano,cfe
foras, Grossulane. Hunc clamorem Grossulanus Berardo j*udiceAslensi ascendit, el faclo silenlio in
cupiens compeseere, habuit consilium cum satel- populo, et presbytero stanle nudis pedibus super
lilibus suis, quibus dixit : Ile et vos, et publice eli- lapidem marmoreum, qui in introilu chori conlinet
glte viros de populo, qiii dicant illi Liprando, Herculis simulacrum (8), idem Grossulanus ait ad
aut ad satisfaciioncm meam veniat, aut de lerra populum-: Altendile, quia in tribus verbis hunc
ista exeal,.aut judicium , quod se facturum pro- bominem vincam, et ejus confusionem ostendam. Ec
niisil, facial. Gonsiliarii itaque de laterc ejus v,e- ad preslylerum, inquil : Eroposuisli qupd ego sum
nientes ad concionem populi in vespertina bora Do- simoniacus per munus a.manu ;.modo dic, cui dedi?
niinicae diehde Ramis Paimarum, seu Olivarum (.4) Tunc presby.ler super popnlum oculps aperuit, et
publicaveiunil quae audierant a domino suo arclu- .digiium ad tres illos, qui siabanl in puJpito,.ex.len-
episcopo G.rossulano, quapropter non solum viri in divdicens : Videle tres grandissimos diabolps, qpi.
concione electi venerunt ad presbyterum banc Iega- per ingenium, el pectiniam suam putant. me conr-
tiouem dicere, sed innumera bominum multitudo fundere; et nonne ille diaholus, qui suasil illuiu
venit hanc logationem confirmare. Ad quorum cla- ,- fieri simoniacum per pecuiriam, suadere potesl ut.
Tnori.ni clamantem : Vonial presbyter ipse Lipran- adhuc inaj"orem pecuniam darel, et veritatem oc-.
dus, ipsehuniilis exivit: et ut legalionem audivit cullarct, ct lestes, et judices munrianos mihi au-
el intellexit, manus ad coelos levavit, et Deogratias ferrcl? et non nescilis, quia propter vilanda.m astur
egil, et inlerrogando legatos, inquit, yull, et mandat tiam diaboli et pravorum hominum, ego elegi Deum
ipse, quod mihL dicilis. Qui omnes Tespondentes judicem, qui neque per pecuniam, neque aliquo
.dixcrunt: Uiique vuli, el mandat. El pregbjter ad modo poiesl falli in judicio? ad cujus judicium, si
oos : Teream noa exeo, sed iji isiis duobus diebus vultis venire, paratus sum quod promisi facere. Et
jejuniuniago, elin quarta feria (5) faciam judicium, Grossulanus ad eum : Modo dic de qua siroonia,
praeslaiiie Deo, sed unde ligna emam, non habeo. dicis? El presbyter ad illuro : Modo dic tu, quae esfe
Tunc Grossulani, el reipublica. minislri quercina bona ? Et Grossul.anus aliquanluluni subsiluil, et
Lgna ad flanimam, et atl caLoj'emaptissima. trigijila ail : Est simonia, quae simoniacum non deponit.

(2): Quthacc scripsit.. eodem anno 1102 el judicium Liprandi, el Grossu-

(5). Ilinc Pagius colligit antiquitatem el famam- lani elcctio poniuir, quarnvis haec facta dicalurprae-
Studiorum Aiirelianeiisiiini. dicto mense Atigusio. Caeieuim id secure discere
(4) Die- 22. Martii, in quem anno 1103 haecDo-1D poierat Puficeilius ex Galvanei Iflatnma. Chron.
miirica indicil. inajori, et altero ms. Flos florum ab ipso relalis, in
(5) Nempe hebdoroadae sanclioris, sed ctijus anni quibtis hsechabentur : <In millesimo cenlesimo leriio
ea vere foret,.prorsus ignoravii Puricellius. In Mo- secuiitlum chronicam Goibofretli de Bussero, factuni
num.. bas. Ambros. num. 295, scntenliain suam fuit jTidieiumighis presby.leri Aliprandi. ecclesiae S.
protulerat, qua judicium hocignis ascribcndum Pauli in Compito : » GoihoTredusenini de Bussero,
anno liOI certa el evidenii, ut ipse ait, con- cujus opus ms. de Vitis SS, exstat in. biblioth. ca-
clusion? slaluerat. Posimodum lib. i-v Yilae S. pituli riietr.opolit., prope soeculum illutl vivebat.
Arialdi cap. 88 mutaia.in melius opinione,. illud se- *. Uberiora in hane rem argumenta vide apud Pag. in
quenti anno 1102 adjudicandum censuil. Al neque crjt. hoc ipso anno 1105, num. C.
boc anno id contigisse- ex superius dictis liquido (6) 25 Martji.
paiet: ctim enim mense illius Augusto delalam ple- (7) In more positum fuisse, ut anie examen ignis
bis el nobilium acclamalione Mediolaiienseminfulam. missa, canerelur, tradil Edmunrius Marltiene tom.IIl
Gross'ilar.0 oslenderimiis, quis non vidcl innoxiuni De-anliq. Ecclesiae rilibus pag. mihi 458.
hunc Lipr.indi per igneni transitum poslrema Qna- (8) De hoc simulacro plura disser.il Puricellius
dragesimae tjebdomada peractum nonnisi anno lertio. in Monuin. bas. Ambr. num. 297, et in Yita S.
saeculi ejusricm xu posse alligi? Corrigenrius itaque Herlcmb. cap. 88, quamvis quai de comilibns An->
est error typographietis, qui in cxcgosiin jam pluries gierisr,. ac steminate viceeomiliim anliquo ibiriem
Situilatam Pauebrocltii irropsit nttm.i .104, ubi sub ieguntur, ego jam re.utavcrim in Appcnd. ari vfndi-
 '
1465 HiSTORLVMEDIOLANENSIS". f48S
Et presbyter ait: Ego dico de illa, qtiae dcponiti A nus equum ascendit, el ad ecclesiam Sancli Joannis
abbatem dc abbatia, episcopum de episcopalu,, qui tlicilur ad Concam (15) venil. Arialdus vero
archiepiscopum de archiepiscopalu, in quo est. Ett -praedictus de Meregnano inqtiirens. et exspeclans
cum in his verbis satisfecisset omnibus audivit po- pleniiudinem ignis preshyteruin tentiil, et lenendo1
pulum clamanlem : Exite foras ad judieitim; exitei maiuim suam laesamprocul ab ipso calore ignis sem-
ibras adjudicium. Et presbyter in hoc multiplicatoi sit, et tamen ad presbylerum inquit :Presbyler Li-
clamore, licet senex, desuperlapide coniinenie Her-• prande, vide morteni luam in igne, converlere ad
culis simulacrum prosiluit, et una cum populo ini dominum meum archiepiscopum, habita securitalei
campo, in quo eranl lignorum congeries, venit. Ibi- tuae vitae, alioquin vade el arde lc cum Dei male-
que, dum ignis lignis accendebalur, presbyter cir- diclione. Et presbyter ad illum : Satana, retro vatle-
cumslanlibus dixil : Vos praeler me non cernitisi llloretrocedente presbyterproslralus a lerra leva-
saceFdotem, qui hunc ignem niihi benedicat (9;, vit, et signo crucis sibi apposilo, ingens flamma
sed centitis cliartam banc quam teneo, in qua sancta ignis in meridiem el seplenlrionem se divisil, et
verba et signa ssincls» crucis conlinentiir. El egoi via apparuil, quam presbyler intravil, el transiens
fninister haecverba, et signa inferius dicam, et fa- per ipsos carbones ignis, ceu arenam calcaret, scn-
ciam : Et Deus, qui est Dominus meus, desuper B ] sit; el dum per ipsam viam transibat, flamma post
ignem benedicat. El audienles,et bene inielligenlcs ipsum coibal, et ut ipse mihi dixil, el bcne inlel-
dixerunt: Amen. Atque cum in circuitu iguis haec lexi, donec in via bujus ignis fuit, Iianc orationem
verba dixissel, et signa fecisset, et aqtiam bene- Deo prolulil, dicens : Deus, in nomine luo salvttm me
dictam, el incensum super ignem, aslante ibi Gros- fac, el in virlute lua libera me ; Deus, in nomine tuo
sulano, aspersisset, dubilabat de ordinando sacra- scilvumme fac. Et dum ierlio proferrel hoc verbum
inenlo apud Grossulanum el Arialdum de Meregna- fac, se exlra ignem vidit, nec in se, nec in suis*
no, qui eral quasi potenlissimus princepsGrossulani, sacerdotalibus vestibus lineis ac sericis, quibuserat
et procuralor judicii, el exspeclans presbylerum per indutus, sive-in cilicio laesionein ullam sensit.
ignem in monte finiri, vel per nimium terrorem ad CAPUT XI.
dominum suum Grossulanum converli: ipse nam- Liprandus in synodo anle Paschalem papam Grosstt-
Laniprwsentis simoniam accusul, el ignisjudicium
que (10) Berardo judici Aslensi banc legem non manifeslat.
solum per morlem, sed et per quamlibet ignitarn Tunc populus plene, quasi ex uno ore, laudein
laesuramin presbyter.0 faetam condemnare dixerat. Deo, et liiiic
presbyiefo exlra ci intra civitalem
Absit quod Iaesura(H), sed ignem adeo magnificabo, conlulil. Grossulamis vero 'uilrcpidus sedem archi-.
Q
quodprocul oculos ignis de capite ejus erriel, el in ipso cpiscopalus deseruil, et civilalem, qtiia aperle com--
igne ardens cinis pulrefiet! Allamen presbyter cum vi- muni civilalls (1) juraluni erat, quod neutri eorum,.
disseteosdeordinandosacramento(12)dubitare,dixit nee alicui tle parte illorum pro hac actione nialuin.
ad eos: Sinile me, quodego beneorriinabo, nee finiam fieret, nisi quod Dominus sibi faceret. Sed quisi, -
sacramentum donec dixero lantum , quantum vobis praescnlia episcoporum suffraganeorum (2)huic legi,
salisfecerit. El illico in consensueorum apprehendil et iriumpho favorem inlegre non praebuii, et ignis.
cappam Grossulani, ipsamque quassavil. diceus : manum presbyteri In projicieudo aquam, cl incen-
Isle Grossulanus, qui est sub isla cappa, et^ non de sum super ignem laesit, et quia j>,esequi Joannis.
;o dico, est simoniacus de archiepiscopatu Metlior de Rode (5) nutlum pi-esbyleri pedem de igne ex--
uii per munus a manu, per miiiuisa lingua, per euiitis dure calcavit; lurba trislis de casu et ruina_
,'iiinus ab obsequio. El ctim illis videbatur suflicere, Grossulani, in presbylerum, et ejus Tegem posfc
iddidit: Et ego ad fiduciam maleficii, aut incanta- paucos dies scandalizavit (4), et scandalizando.
lionis, vel carminis non intro hoc judicium, sic me bortalu quorumdam sacerdolum prariia et homi--
Deus adjuvet, et ista sancta Evangelia in isio sancto cidia mulla commisil. Inlerea Grossulanus D. papaiu-
judicio. Faclo boc sacrainento concordiler Grossula- JD X Paschalem gratum sibi iiivenit (5). Landulphus,
^iasSS. corp. Gervas. etProlas.,'num. 35. slalutum.
(9) Etiam hoc servari solitiim in huj'usmodi (5) Seu Rhaude pago, oclo milliaribus Mediol.
judiciis per ignem lenlatis, docet supracit. Marlene. dissiio.
(10) Scilicet Grossulanus. (4) Id est a concepla prius recla opinione tle Li-.
(11) Sensus esse videlur, quotl Berardus judex non prantli Iransitu innoxio per igneni, recessit.
tam modiee libandam cutem Liprandi vasla illa ignis (5) Grossulanum ', statim peraclo juriicio ignis ,
mole, quam excitare meriiiabatur, setl omnino ab- Metliolanoexcessisse superius riiclum esl. Romain
sumendum esse inirepide„sibi polliceretur. inrie profeclum hinc discimus, setl au hoc eoriein
(12) Id est jurisjurandi formula. anno 1103, an sequentl incerlum esl. Hoc se-
(15) Ecclesia hcec in urbe nostra ad viam Roma- cundiim erui ex censequentibus scribit Pagius atl
nam posila etiam in praesens nomen hoc gerit, cuin ann. 1104; nullo tamen argumento. id evincere niilii
anliquitus diceretur cosmelerium peregrinorniii. virieiur ; quinimo verosiroilius censeo Grossulaiiuiu,
CAP.XI.— (1) ln altero, ex msa. bibl. Ambr. le- conlcntlisse-ad Paschalem summuin poniilicem illo-^
gilur communi civitatis ore. niet anno 1103, cui explenrio post judicium igtiis.
(2) Nondum eni.m Mediolano discesseranl post novem integri supererant menses. Ila enim inier-^
synorium recenter a Grossulano celcbratam ; untl.e meriium aliquod morae spaiium statui poleril ilera&ii;
coiiiir.nalur inilae htijtis synodi tempus,. super.ius itjneribus Romam el Mediolanum susceptis a La^
U67 LANDULPHIJUNIORIS • 1463
voro de Ysireglale' (0), qui prinius in Coriliana A in vobis facitis ? En vohis cerlissime dico , el per
fttga (7) fuerai, rediens a Hierosolymis (8), Roniam Joannem vicomercatensem Grosstilano mando, quod
pp.rveiiil, aique iu Grossulano jam inrie regresso ego apud dominum papsun Paschalem , ejusque
didicit noii solum quod actiim fucrat Meriitrisuii curiam , vel synodum certis cum ralionibus, et'
propter conoer.iaiionem presbyteri,, el Grossnlanj, jtistis,- et sanclis canonibus coraprobabo illum nou
seri et qttam solemniler Romanus ponlifex posl posse subsistere in' numero episcoporum nec pre-
lalia faola ipsuiii Grossulaiiuin susceperat, quia shylerorum, aul etiam in aliquo orriine clericorum.
ipse quidem papa Paschalis super sedem suam , Clcrus vero et populus huic autlienlico viro (10),
ipsum Grossiilannm posuit, et per quot dies idem et secundum quamdam novitalem (11) eanonicae
Grossulantis tunc lemporis Laterani fuit, ounidem Sancii Nazarii praeposilo el maj'oris Meriiolanen-
super setleth stiam setlere fecit, alque-ipsi sedenti sis ecclesiae ordinario, credulus una cum Grossti-
cessit, et locum rictlit (9), snam qnoque ctiriam , lano ari Romanam synodum (12) pervenire studuit.
et omnes causas ecclesiasticas a se discernendas, Unde rigidus et sapiens capitaneus Mediola-
ot judirandum ipsi Gro.sstilanoad riiscernentljui, el nensium Aniigo (") de Landriano ait: Vos k"driam
ju.iicandas tradidii. Sed taiuen Landulphiis ille rie iu aqua legare vuliis (15). Sed Grossulanus nil
Yareglate veuic.ns Mediolaniun , non presbyterum, Bmoratus, ad pedes apostolici provolulus, sibi, et
ncc ojus lcgem directe conlempsil , sed clero'et suis itertim refugium suscepii. Preshyter vero
populo Mediolanensi promittens dcponere Grossu- Lipraiidus cum jam senex csset, et duo anni (14)
lsuuim ab omni ccelesiaslico ollicio juxla canonum . post legem ab ipso factam mansissent, provo--
raiionem, inquil : Cttr de lege prcsbyleri Liprandi, catus, et quasi compulsus Romamadsynodum venit,
el Giossulano contendilis, el proclia, el hoinicidia in qua prsedieliis Landulphus de Yareglale, qui post

tlnlpho de Yereglale, quas infetius describinilur. relur, ibidemque postea monaslicae vitaeascripttim,
Aride hic proxinte narrari Giosstilatnim ab ui'be S. Beuedicii institutum professum luisse, refert
Homa jam fuisse rcgressuni , cum illuc rcdux a Mabillonius in Annal. Benediclin. ad ann. 1102 _
Hierosolymilana expediiione Lanilulphus pervenit. lmm. 55 ; iriemqiie asserit Philippus Malabayla su-
Quis vero sibi persuarieat archiepiscopinn illuni pracit., in ejusdem Vila ntim. 1 , qui eiiam exi>o-
laitlo auctum honore, laniisque in curia I.omana , nens auctoris ntislri lextum , ait , novitatem, "tle
ubcausas oinnes sibi commissas, negoiiis iinpliciltim, qua bic loquilur, in eo positam esse, quod mona-
festine atleo sese inde proripuisse, ut eomet anuo cbus csuionici»cleiicorum praeficeretur.
ejiisdein Roniam prt-feclio, mora et reditus aeciriis- (12) Synoriiini hanc, in qua rie Grossulani cansa
sont, iuilcquaiii illuc adventaret Landulplius, Medio- Q actum esl, hahiiam fttisse Romae a Pascliali II,
lanum poslca el ipse ps-ofectus?CommoJius iiaqne amio 1103 creriiriit Labbeus , qui ideo eaiiulein iu
oo ciliari onsiiia possunl, si dicamus, Grosstilantiin, AppeiuJ. ad lom. X Concilior., col, 1855 retulit,
queni conslat Meiiiolanamdiscessisse peraclo stalim fiuem Puricellii inierponens, Lantliriphuin nosirittii
Liprantli juilicio, Rotnain recto iramite se conlulisse sciiptorem coaevum proriucenlis. Allamen cum (ur-
auiio 1105; seqtienli vero Landulpbum deVaroglate baiam ab ipso in hac ljistoria cliroiiologitBseriem
iniellcoto Roniaedissidio Mediolanensium, inrie jam omiiem jaui oslenrierim , et severioribus calcnlis
lrigrosso Grosssilano, in patriam reversuin, ac arilribitis conslel, Grosstilanum nonnisi amibli{.'2
lio.imim an. 1105 utrumqiie, siniul ad syuodiun elecliun , factuinque anno sequenii judicinm ignis ,
Ilonianam perrexisse, cmti ut superius iiiiiuimus, ac duobus postiiiodum annis elapsis disctissam
iuilltini hisiorieae rationis moinentuin nos urgeat ut Romae Grossulani controversiam, corruit ftintla-
universa hcecin miuni aiuiuiu coacervemus. menium omne commentilioe synodi, quain perper..m
(8) Unus ex iis, quos absentes in archiepiscopum ad lueiirium proposiitim sunm sibiiinxit Puriccllitis.
Mediolaiiensein eligi vetaveral Grossulamis. Atlrieex Landulpho ipso clare indicari aiinuin , oni
debeat vera syiiodus : cap. namqiie 22 hsoc
(7) Pagins ad haecverba inquit se non memiuisse affigi
vel in Guillelmo Tyrio rie bac urbe Coritio lih, x:, habel: <DuranleliteGrossulani, scilicet 1105 sepiimo
Idus Maiiinvenise sunt reliquiae , > etc. i\ou igitur
cap. 2i loquente, vel in a!io auclore de hacMedio- aiue vu Irius Maii bujus anui senieniiam suaiu
lanensiuni et Laiigobaidoriim elade aliquid a se
isciiun. Ego jam ad fiiiem primi capilis ea reiiili, n protiileral Pascbalis de resiituuiulo in sericsn Me-
diolaneiisemGrossulano. Cerluiu fit synodum,
quse Ordericus Vitalis et Rariulplius a:vi illius de qua hic loquitur Landulphtis, igilur non stliain ftiisse
scriptores in Iianc rem narravere. Ntmc 3hbatein conciiiiim n Lateranejise a Paschali II ccle-
Urspergensem produco , qtti ad ann. 1101 refert qtiam
Clirislianorum exeioitum , Nicoir.e.liain profectum , br.ittim hoc ipso aiino 1105, ut contra Labbeiut:,
illnc atino praecerienli ailigeutes, stauiit
inrie*Romania rieclinaiiieni ad aqiiilonarem plagam aliosqtie
eontfii ttrram Corizianam , quae Tuicortuii est pa- eiiam Pagius circa in Crit. ad lumcaiin., iiuin. 4 intii-
diem vu Ksil.Aprilis.
tria, convcrlisse, ilrique a quatuor nrillibtis Tur- ctuui, putans
eariim aflliclinn adeo Langobarriortim exorcituni, (*) A. 1 el 2, _i..iist_>.
ut alii canereniur, alii cseilereiiiur, psigauis conira (13) Id est suffocare. Adagium boc vulgare liiiu
ipsos tela undique et flaminis armanlibus. fuisse exisliinat Puricellius in Vita Ilerlemb. ,
. (8) Illuc-enim cbmiialus fuerat Anselinum IV cap. 90 , iiludque ustirpari solituni, cuni qttis coss-
Meriiolanenseni archiepiscopiiiii. trario votis suis medio uli vellet ad assct|ueutlum
{9)4Vix liriein invenirc potest lanta honoris graiia fineiii. quem cseleroqui unice optarei. Ludria eiiim,
Me.iiblanensihuic archicpiscopo indtiiia, cujus nou seu Lutra , amphibium aniinal est in aquis siniul,
alteruin in lrisloriis exeiiipluiii invenses. alque iii arido per iittervalla degens aequali vitaj in-
(10) Id est sumniaeauctoriiatis viro. legrilate.
(11) Lsuidiilphum hunc de Yareglale prima adhuc '(14) Martio enim exeunle aniri 1105 piiblicum
juvc.iia florciitem , missiim P.ipiam, ui in ccenobio ignis examen suslinueral, ul superiori. cap. os'.cn-
te Peiri in cocloaurco piclate ac liilcris instiiue- dihius.
 Tigcj niSTORIA MEDIOLANENSIS. «?0
issam synoduro fuUAslensis ejriscopus (15), neque A . bat liiaiut coram synodo ad lerram corruit, quo.I si-
"ar.te papam, vel ejus curiam, vel synodum adversns -gntim quampluribiis fuil indicium, quod sacranieii-
Grossulanum verbum ignominiosum protulit (16). lum ejus fuit sacramenlum mortis. Verumtan.ieu
Seri presbyter Lipraiidiis causam, quam adversus ncc papa, neccjus synorius atl lioc tunc respexii,
Grossulanum habuii, pure.nolificavit, et aposlolicu.s sed ipstim Grossiilanum Azoni Aquensi, et Ardcrico
uon legem per ipsum presbvter.uin dalam, el sacra- Laudensi, atque Jordano rieClivi (4), el caeteris.Me-
menlo, cl igne nolalam laudavit, sed gratiam, et diolanensibus lam elericis qnam laicis, vertnn eliain
ofliciiun presbyleratus in illo firmavit, et dixit: Si episcopis ejtisdem Ecclesiae stiffraganeis, volentihus
licet oliose (5), ro-
bicpresbyter jurarel, et duodeciin sacerdotes cum eum habere in archiepiscopum,
illojurando aflirmarenl, qtiod Grossulanus coegil slitiiit. Quandoquidem (?) presbyter ille Liprandits,
ipsum presbyterum ire ad iguem, suslinerel Gros- licet occasione littjus rcsiiluiionis foret sitspectus,
sulanus deposilionem, alque super hoc, spatiumcon- Grossulano restilulo, et restitulum suscipienlibus,"
sulendi per unam noctein dedit. lamen in ecclesia Sancli Pauli, suaque rionio fsiit
- sacerdos idoneus in suo oflicioper7aniios posl ipsam
CAPUT XII. -rcslitutionem. Grossulaims vero gratia GuIIelini ab-
Grossulano coram papa, se non coegisseLiprandnm B balis monasterii Sancli
ad ignem, juranle, Grossulanus reslilulus esl, sed Ambrosii, et Andreae Me-
a civibusnon est receplus. diolanensis Ecclesiae primieerii, et Ottonis viceco-
Nocte autein illa transacla, apostolicus coram mitis (6), el alicrum multorum prudenliim tain
clericorum nec sedem, nec aliqtiam
synodo aGrossuIano suscepit sacramenlum, in quo munilionemquain laicorum,
_ sacrameiilo Grossulanus sic ait : Ego Grossulanus archiepiscopalus posl legem ipsam (*)
a preshytero faciam, sive reslilutionein a synodo
gralia Dei archiepiscopus non coegi dictum Lipran- celebratam habuit.
dum presbyterum ire ad ignem, et facere j'udicium.
Tunc el Ardericus Laudensis episcopus (1) j"urandq CAPUT XIII.
firmavit id ipsum. Azoni vero Aqttensi episcopo (2) . Perlurbatione in Mediatanensi Ecclesia orla ob Gros-
profercnli id ipsum j'urare ex parle Grossulani ab sulanum, Olricus vicedominus, el AnselmusileP.u-
aposlolico fuil condonalum. Grossulanus itaqueac- slerla se Parisinum in studium transtulerunt.
. cessil, ut acciperet gratiam restitulionis; et cum ad Ipsa quoque Ecclesia et regnum (l),queeproGros-
accipiendum reslilulionem accederet Gabuta (3), el siilano synodum ipsam Iractavit, in semeiipsis (*)
pastoralis virga, quam ideni Grossulanus sua tene- dissensionem servansservavil, et servando quispo-

(15) Eleclum ftiisse Landulpluim a canonicis ca-<C (") A. 1, qui quidem

thetlralis Astensis in patrioe suoe episcopum anno (6) Htijus nicntio non fit in allero ex uiss. bihl.
-1105 tradit Malabayla in ejus Yita, superiori anno Ainbr. siciiii iieqiie in exeinplari quonstis esl Pnri-
1102. Ugbellus in episcop. Aslen., quem seculus cellius. Coeicruin de hoc Ollone plura ari niiractiliun
cst Mabillon. inAnnal. Benedict. ad eumd. ann. usque excelste viriulis traduntura scriplorihns no-
Ah lris omnibus male htijus sedis initium designa- stris Corio, Mertila, aliisque, qiiibuspedisscquum-se
tum scrjploris nostri auclorilas probat, qui nonuisi facit Sigonius lib. IXDe regn. Ilal. ltl in primis' ce-
posl Romanam banc synodum ad eam hiliilam pro- lebre apttil ipsos est, ciun ipse Hierosolymoe ohsi-
moiiim Landiilphnm dicil: quocirca nec anteannuin dioni itistaret, dux Mesliolaiiensisexercittis, singulari
1105 poluit Ecclesise illius episcopusrenuntiari. cerianiine stravisse barbartim rjuemriam Votucem
(16) Papebrochius in Append. de Ven. presb. Li- nomitia, qui corporis specie supracaeieros assurgens,
prando ad diem .27 Junii, hujus silenlii causam armisque et virihus ferox omnibus lerrori eral;
fuisse ait, quod Landulphus prece foriassis, vel spolia vero ipsius fuisse vipereum insigne rieiraciuin
pretio in favorem rei corruplus fuerit. Injuriosum e cassirie, quod posimorimn in legionumMeriiolanen-
tainen nimis crediderim hoc susfricari de vii*o cujtis siuin vexillum, ac gemilitiam familiaesuoe lesseram,
memoria inter coelites ascribitur. Non ita certe ic- Tiiunortale rei tam praeclare gestae jnoiiumeiiiimi,
ciim hunc interprelatus esl auctor ejusdem vita. Ma- transieril. Aliamen non ita crediriiis ftiil Calcbus,
labayla, qui illiun stelisse promissis diserte asserit, qui lib. III etvu Hist. patrise, vanilalis et mentlacii
sed iia, ul nullum in Grossulaiium iguoininiosum arguit scriptores qui haec trariidere, gratiam poiitis
verbum proluleril. I hobilissimae fsiiniliae,quam hisioricam verilalein se-
D
CAP.XII.— (1) Fuisse btinc Grossulani vicarium, ctaiiles. El quiriem ad lidem hanc enervandam pln-
ac demum Tlaceniiae in Vallumbrosano ceenobio rimuin facit cooevorumsilentitun : quis enim creriat
leslaluf nosler Lanritilpluis, cap. 27. "Isiin illustre forliludinis experimcntum ita negligi
- monaehurii,
(2) Traiislaium htinc fuisse ari Yercelleiisem Ec- ab oninibus poluisse, ut nostri quoque eoucivis
clesiam anno 115,5relJ3rtUghellus. Laiidulphi, expcditionem illam referentis, eiOuonis
(5) Itlem quod Cabuta, seu Cambula. Hoc aulen. islius m.ortem cap. 18, sununa cum laude narrantis,
vocabulo significari pedum episcopale tradunt Ma- inuta pmnino in hac re foret historia? Absurdius
crius et Ducange. Duplici atilem voce iinain eam- est, quori"in calalogo archiep. Mediol. inscrijilo
' riesnque rem Lanriulphus explicavit, ita ut "Gabuta, SuceessorcsS: _3.arnnt>a*Iegiiur, crucesignatuniueuipe
el virgaklem exprimal, ac Gabuia, seu virgapasw.ra- fiiisse Qttouein huiic vicecoiiriieni, ct ciun scptein
lis: quod etiam clafius ex cap. 2,9 demonstratur. millibus mililum Hierosolymam niissum ab Ariml-
(4) De hoc Jordane, qui eleclus postmodum fuit pho 111, an.lisiiie nosiro. Dehacenimtam festinata
i.n archiepiscopnm a Mediolanensibus contra Gros- experiiiione niillum in hisloriis exsiai vesiigium. •'
su.antim anno 1112, plura ih decursu dicenlur. (*) A. 1, primum.
(5) Eiriemenim, eliam 6ic resliluto, potiorMedio- CAP.Xlll. — (1) Ecclesiasiici videliect, ac laiei
laiieiisiiiiii pars ita obslitil, ulnedum tranquillapace qui in hac Grossulani causa contrariis suuliis agji^
fiiii hac in sede, sed nec illam quidem attingerese- banltir.
cure licuerii, m in calce hujus cap. legitur. (") A. 1, defensionenu
S47i LANDULPIH J.UNIORIS 1472
tesl enarrare conibustiones, desolaliones, abomina- A CAPUT XIV.
tiones, quoe combusserunt et desolaverunt Mediola- Hisloricus prmsens presbylerum Liprandum a Valle-
ttum et regnum, ipsumque sacerdoliiun, el lempore teilina Mediolunam reducit.
Meus vero saepe dictus avunculus infra hujus anni,
quolex presbyieri Liprandi venilin ambigiuun (2);
etenim, ut laccatn -cembusliones quoe perturbave- et dimiriii spatium homines , qui non pro amore tli-
runt, et pcriufbanl Mediolanum, memor sum sug- vinae Iegis, el ecclesiasiicae consuetudinis liiigabant
gestionis principum, quae tunc suggessit Henrico de sua lege, el Grossulani resiituiione, diinisii, et
dicere (3) Henricum palrem siuiml regem el impe- eorum civilatem exivit, atque Yallcllinain vallem (I)
ratorem riominum. llle quidein abhorrendo simo- a Mediolano tiltra septuaginta milliaria remotam
niam in patre patrem oppressit (4). In lempore liahilavit. Tiinc ego sublraclus a studib (2) inveni
liujiis oppositionis egregia slella, quoe dieebatur Sancii Pauli ecclesiam, et meam domum islo meo
comela (5), jier plures dies et noctes in tempore palrono quasi desertam. Assumplo igitur equo An-
yeris a septentrione, et quasi in occidenle lale, et selmi (5), et meo, una cum fratre meo, ad ipsum
splendide nituit, et mortem opprcssi Henrici preesi- meuro patronum festinavi, el cum processissom
25 milliariis iiiihi angelus occurrit, dicens : Preshy-
gnavii. Ego "qtioque in boc regali et sacerdolali lur-
birie crescendo tribulaliones (6) improperiorum, quae B ter Liprandus rcdiens a Yaltellina infirmns jacel ad
ficbanl {*)mihi propler limorem (7) soepe dicli pre- monasterium de Clivate (4). Citius igitur quam spe-
sbyteri avunculi mei, salva ejus rcverenlia ipsius rassem inveni illum in leclo sedeuiem , et lac erien-
convielum vitavi, el Anselmo de Pusterla (8), el 01- lem.Qui, cnm me viderit (*), ambas mainis levavit,
T'COvicedomino Mediolanensi (9) adhaesi, quibus el gratias Deo dixit. Aria.dus vero illius monaslerii
duo! us domi et foris,- ut manifeslum est, titilis et abbas (5), poslquam audivit me advenisse, et conso-
Tecius fui. Cum [Anse.hrio namque per annum, et lationem ipsi _pgi'olodedisse, me meumque fratrem
dimidium Turoni, el Parisinis in scholis magistri cxtra camerain vocavil, et per plura verba, se Ire-
Alfrodi, et Gullelmi (10) legi, et lejjendo, scrihendo, pidare fidelitalem, qttani juraverat Crossulano nobis
mutiisque aliis inosiis Anselmo multam coiiiinodiia> nolavit (6), atque nescicntibus monachis nos admo-
tem dedi. nuit ul ipsum deportaremus oegrounn a monaslaiio
saliem duobus milliaribus. infirnius aulem ut sensit
me, meumque fralrem solliciiari super sua infirmi-

(2) Ob memoratam superius lassionem manus Calalaunensis renuntiatus est anno 1113, mortuus
snie ingrossuin in ignem, el petlis post Irausiltim. |.annoli2l. De eo plura Mahillon. lom. V Annal.
(3)_Alteru leclio ms. Ambros. biblioib. hahet con- Benetl. Pagius ad ann. 1121; Gallia Chrisiiana iu
formius ari luijns texlus sensiun dejicere. lnsurrexit epis.
" Calalaun., aliique.
autein hic Heiuicus contra pairem rebeliis in Nori- CXP.XIY. — (1) A Tillio, principe illins loci opr-
cis panibus anno 1105, consilio Theohahli marchio- pitlo, Vallis-Tellina dicitur. Historiam antiquam, et
jiis, ct Bercngarii comitis sub specie rcligionis, eo novam htijus celeberrimas Vallis riecein libris Italice
quod paier ejtis a Roinanis poniificibiis excomnui- scriptis, editisque in curiensi Rhaetica urbe anno
iileatiis esset, ul scribit Otho Frisingeu.J lib. vu, 1716 complexus est eruditissimus, atque amore
cap. 8. Acia Imjtis helli prolixe narrat chronogra- mihi stimme conjunctus, Petrus Angelus Lavizarius.
p.luis Hildensheiinen et Urspergensis abbas, ex quo (2) Cui Turoni, ac Parisiis vacaverat, ut proxime
Raronius. TragceJiae hujus specimen quoridam lum dictum est.
Metliolani vigens tleplorat Landulphus cnm divisus (5) Scilicet de Pusterula studiorum suorum ia
in partes clerus non secus ac populus fralernas ve- Galliis collegae.
Ititi acies in seipsum armaret. (4) Antiquilatem summam hujus monasleri.i ex
(4) Henricus IV imperio a filio .spolialus misera- Calcho riiscimus, qui ad ann. Christi 755, ds po-
bili exilu diem clausit Lnodii mense Augusto anni siremo Langobardorum rege DesideVio ari Iialiol
1106, ut Domnizo injViia MathildisJ et Ordericus Vi- regni solium ob Aislulphi mortem evecto loquens,
talis, aliiqtie passim testatitur. inler prima illius gesia hoc narrat. Coenobium Cli-
(5) De hoc iriem Ordericns lib, v, pag. 589, iia vati in lncinati praefectura in lioiiorem S. Pelri
loquiiur . <Anno ah Incar. Dom. 1106, in fine Fe- n apostolicondidit, et locupletissimum fecit.i Quidau-
bruarii cometa longissimum crinem emitiens in o.c- lem in causa ftierit, ut pium boc opus Desiderius
ciduis parlibus apparuit. > A prim^i Quadragesimae aggrederelur, describit Coritis parte prima. Ait
bebdomada usque ad Passionem Domini perdurasse enim, Algisium Dlium, cum ibidem venatorio j'aculo
tradit annalista Saxo aptid Eccardum loin. I Scri- aprusa insequerelur , subita- caocitalc perculsum
*ptorum meriii aevi, fol. 611. fuisse, atque inde S. Petri aposloli ope, ex palris
(6) Seu polius crescentibus tribuialionibus. volo ad eiundem concepto, visui restitiittim. Collo-
( ) A. 2 adriitum Iiabel el fiunl. I calas etiam eo in templo SS. Pelri -et Marcellini
(7) Lectio alterius e mss. bibl. Ambr. habet livo- insignes relhjtiias, Adriani papae dono, ad ipsum
rem quem virielicet pars Grossulauo favens contra transmissas, memorat.
Lipranrium conceperat. (*) A.l, vidit.
. (8) Hic fuit poslmodmn in Mediolanensem archi- (5) Arialdum S. Dionysii abbatem impense Gros-
episcopum electus, sicut eiiam Olricus proxime hic sulano favisse, atque in proemitim sludiosi oCficii,
iiiemoralus, ut suo locovidebimus,' quod eidem ad sedtsin arcliiepiscopalem prbmovendo
(9) Noirien oflicii ac dignilatis nolissiiniim. praestiterat pinguiori abbalia donalum fuisse, cap. 5
(10) Scilicet CampoJlensis, ita dieti a Csunpello narravit Landiripiuis ; qtiocirca luinc eumdem esse
oppido Briegii, ubi ortuin babuit. Vir niagrii nonii- Arialdum ibidem memoratum, facile credere pos-
Tiis fnii; architliaconus EcclesiseParisierisis In eadeni siimtis.
pnblice dialeciicam riocuil. Inde ad canonicornm (6) Id cst notam fecit.
roguiavlum I.isliUituui transiit, ac rieutum episcopus
 K73 HISTORIA MEDIOLANENSIS. UU
tate el portalione, ail: Nolite turbari, quia per grst- A _ ego, ulniinus et niinus eorum murmura limerem,
liam Dei iiunc rajhi mullum est melius, et in cra- el ut meam, el ipsins mei magistri causam amplius
stino, Deo annuente, ad civitalem iter babebimus : excusarem el coinprobarem, domum inler cognatos
el mane racto derudalas (7) quasdam suas vesles et vicinos meos non otiose emi, quia in ip?a viven-
induit, ac cibum sumpsit. el quasi sanus faclus su- do, lector, scriba, puerorum eruditor, piibiicorum
jier miilam sedil. Puer qnoque ejus habens sunm ofliciorujii (I) el benefioiorum (2}parliccps, et con-
asiiium oneralum pellibus slambucinis (8),'licel de sulum (5) epislolarum dictator (4), salva mea quc-
solilo bis, aul lerin die torqueretur caduco morbo, rela (5) in ecelesiam, et in ipsa civiiale Mediolani
lam.eu presbytero sedente super mulam, puer iriem videor parvi (6), namque filii eprum, qui propter
venil nobiscuin in una die usque ari Sanclum Danria- Palariam Herleinbaldum occiderunl,et presbylerum
iium de Baraza (9) absque ullo illius infirmiiaiis im- Liprandum naso et auribus iruncaverunl (7), me ab
Sancti Pauli, quae est tilulus meorum ordU
pedimento(10).lbi gralia Dei elbealissimi Ambrosii, ecclesia
non sperno lihertaleni, el
cujus locus isle cella esl(ll), bis (*) recepii perno- num cxluiJjant, et quia
ciavimus, atque alteram diem dimidiavimus, et ante - piam conversationem, quae in, ipso presbylero fuit,
solis occasum eeclesiam Sancti Pauli (12), domuin- factus sum quasi opprobrium illis, ct me p.ohibe.nle
^
B
que nostram inlravimiis, atque familiam, quae ibi possidenl el Vendunl res, quse sunt proprii.meijuris.
arieral, npstram laelam fecimus. Yerumlamen non ab opusculi mei propoisiio.
CAPUT XYI. ,
CAPUT XV. Exsulante Grossulano Mediolanenses bellum'in-
Landutphus hisloricus se a presbytero Liprando- choanl cum Laudensibus.
separavit. -
Igilur circa tempus, qtio preshyter Liprandus a
Grosstilanisias, et in parle allera fictos, el dolosos Yaltellina rediit (1), pars cleri etpopitii Laudensis
niurmurare de reditu noslro valde persensiinus. At meiuendo perjurium iu episcopo suo (2), qui pro
(7) Exemplar, quo ustis est Puricellius, babet ralur, ne de reditibns archiepisoopatus daretur sa-
ocrudatas. Creriideriiii iis verbis nihil aliuri signifi- cerdolibus, leviiis el clericis beneficium,quod acci-
cari, qriam vestes rutles et asperas, qtiits ipse ad pere coiisuevorant per celebiatioiiesTesiorum.
nitindi coiiiempttim ac corporis maceraiionein, con- (5) NeiiijjcMeditilaiiensium, a qtiibris liinc rectam,
sueio sanctisviris more, adhibebal. fuisse urhem iioslfam in speciem reipublicsc ex'
(8) Corruptum fbrsitan boc vocabuliun est, cum Oihoiic Frisingensi, Morena et Sigonio conslat.
ighotiun prorsus sit ej'us nominis animal. Existiino (4) Aniaiiuensihus forsjtsin jiraeeral, qui rescripta
caprinas pelles fuisse. In Jege enim Salica, lil. 5, el epistolas coiisiilum ad ufbis reginieif pcrlinentes
caper buccus dicilur, ul in suo Glossario Liiideni- < C aut sttis foriiiiilis conceptas"expoiierent, aut in pu-
brogius atlnotal. Forlasse etiam recenier delraclae blicas labulas refenenl.
erant, aique ideo suo stamine, seu pilis referlce (5) Neque enim jtire suo se abdicayerat, quam-
slambucinmdicloesunl. vis Liprsnrii avunculi consortiuin, suique tituli ec-
(9) In diplomale infra enunliando Caroli Crassi clesiam desenrissel.
boeclegmiiur, etdono similiter in Baraza ccclesiam (6) Iri est contemplui habeor.
unam, tjuae vocalur Sanctus Damiaims cum oiiuribus (7) Genealogieam eortiin seriem, qni Herleubaltlo
siris pertinentiis, ete. Ex pluribus aulem documeniis ct Liprantlo infetisi fuere, cap. 44, recenset.
servatis in archivo monaslerii S. Ambrosii Medio- CAP.XVT.— (1) Hinc faciie conjicimus, quo annp
Ismi, eui baec donala fuere, colligitur pagum bunc illuc profectus sit Lipranrius. Cum cnini Laudense
noii longe a Modoetia posilum fuisse. belliim per qualuor annos aclum ftiisse a Lantlulr
(10) Alieruntlioc argumentum est sanclitalis Li- phodicalur, silqtie ex. hisloriis consiet muisc Juitio
prandi, quam Dens miracuiis lestatam SSBJHIIS fecil, anni 1111 desiisso, excisa funditiis ailediolanen-
utadnoiavit Puricellius in Yita sancti Arialdi, lib. Sibus urbe illa, perspi.cuuni fit, assignandiim esse
iv, eap. 82. illius in Yallein-Teliinam iier anno 1106, si post
(11) Ilac voce monachoriim coenobiuni saeculispo- moram unius anni aut cliam longiorem-ibiilein pro-
sierioribns indicari, et crebro cliani pro tnonaste- traclam, ut cap. 14 inmiitur, rediisse debuil sub
riolis, quae oliin abbaiiolae, scu obedieylisu voca- iniliuni indicli contra Laudenses belii, quori certe
bantisr, esniirieni usurpari apud attcloies Ducangius • nonnisi ad anniuii 1107 referri jjotcst, ut eliam Si-
refert. Ciijus aiiteni orriinis nionacboruin domici- JJ ' gonius lib. x De regn. Iial. ad eumd aiin. jfarrat.
liuni foret ha_c eella, inteiligere possumus ex proe- Yalrie igiiur erravii Puricellius, qui in Moiri bas.
tiiotis docuiiieiuis inonaslerii S. Ainbrosii Majotis Ambr., nuni. 295 censuit, Lipranduin in" Vallem
. Meriiolani, in quibus locus iste sub illius riitione illam concessisse, poslquam Henricus VMediolani
fttisse dicilur usque ab anno 881, quo riatum esl di- a Grossnlano (quod etiam falsum csl) JICpoftiino-
jrioina Caroli Crassi apud Puricell. in Mon. bas. dum Rbniaca Paschali II coronam acccpii. Id. eniiii'
Amb., imm. 151. Quocirca inonachi, si qui ihirieiu anno 1111 contigit, ut inffa viriobimtts. ErroVi lo-,
ttiiie erani, ejusdeui iiistiiiili Cluuiacensis crerienrii cum dedil seplemiium, qiio post prolatam in Ro-
suni. jiiana synorio favorabilem .Grossiilano senleniiam,,
(*)A. 1, et2, bene. cap. 12 lenuisse dicitur Lipranriiis susf; rioratis et"
(12) Scilicet in compilo Mediolani. ecclesia S. Pauli iniperlitrbaiam posscssipiieni :
, CAP. XV. — (1) Haec eranl fortasse annualia iioiuiisi enim eo elapso sese ab hac urbe proripuisse.
communia appellata, ad quoenon ii lantum de se> illum pulavii. At male a Puricellio inTelleelumau-
ptuagiiita duohus, sed reliquusetiam clerus ariniitie- ciorem iiostrum adnolavil etiain Paguis ad aiiii.
batur, et singuli ab crogalario distribtitiones susts 1105, num."7. Neque enim iminblum illum Mcdio-
pereipiebant, ut lcgitur apud Puricell. in disserl. lasii perseverasse iradit I.andulplius, sed istnluni.
Nazar., cap. 112. neniinein toto eo tempore obsiilisse, quin ad offleii
(2) Quid nomine bciieficii inlelligi hic debeat, sit- stii iiuinera excrcenda tauqisam idoueus sacerdos '
pra moiiuimiis, cap. 2, iitim. 6, ubi stiilutiini ab accerierei. '. .' , .*"
" " _"
Ans-Imo archicpiscopo Ilierosolymas profeeto uj,r- (2) Nempe Ardcrico.
 1475 LANDULPJH JUNTOKIS U-.G"
Giossulano in synorio Romana juravii, ipsuni qiiidciiii A £ faia gtieri-a agebatur inler Mediolaucnscs et Lau-
cpiscopuni suspeclum habnit. Hinclest.ctiam quod1 rienscs, Papicnses quoque el Crenionenses Laiirion-
Gaifcirdus {*)fialer ejusdem episcopi Laudensis, ctt.• sem civitsuem defendentes, suggesserant Olrico Mc-
ipse Arderictis cpiscopus dieusnlurfuisse fautores, et[ diolanensi viecdomino, et Anselmo dePusleiria cogno-
coadjulores Liuulensium" militum suam civitaleini nrinaio ire ad pracipuum magislrum Anselsiunn da
i.eslruclioni iradenliuni. Mediolanensibus qtiippe3 Monte Leodtuii (1), quibus duobus fuilgralum socinn
manifeste cotianiibiis ad ipsius civitalis deslTticiio- diicere me Landiilphum presbyieii Lipransli alum-
nein, ijisi duo fratres spiritualiter, et lemporaliter num. Etcum (2) aptid ipsum magistriinj, et ftsiireui
ricderunt consilium et auxilium (5). Infinita autemi ejTisRoiJulphum sluderemus, nunliattini esl illic (')
mala, quac operata sunt per quatuor annos in ipsa^ i ^ quod Grossulanus Aronam (3) arcem muuilissimam
guerra non emimei'0.(4), sed morlem Anselini gcr-; archiepiscopalus possidet. Quo ausiifo vicedominus
m'ahi mei, et aliorum. multorum propinqiiorum meo-. yalrie infremuii, quia propter ejus ab.;cnt'ain riice-
rum, el civium per illam guerram manifeslatami batil quod hic secunslus (4) casus Grossulano con-
lugeo , nec lamen ecopltim iter penilus deseio. Quiai ligerit. Et ideo, prout dicitur, Med olatuim reriiie
diiiu civitas illa Lauriensis adhiic slaret et resisleret ; festinsiverunl (*), ipsamque arcem ct coelera ad ar-
Mediolaneiisibiis conanlibtis cam destruere (5), . B E chiepiscopalumperiineiitia.a jttre et poteslate Gros-
Grossulanus a Med.iolanoexsnlabal (6), et Laudensiii sulani vacuam invenif. El ii, qui in utraque (5) di-
ille Ardericus suam civilalem perrrirum intrabat, , ccbanlur amici, quorum bortatu ipse adivit Leodu°
sed -Mediolanum frequentabat. Preshyter vero Li- num, in isloreditu,nescio quo spirilsi ipsum juve-
prandus in stia rionto, suaque Sancli Pauli ecclesiai nem, et infra ordinem (6) viccdqininum elegerunt
cohsolalioneih i.egni et Ecclesia; devole exspectabal. in archipresbylerum, el facla ista eleclione, ipsi,
qui magis erant in parle Grossulaui praebuerunt
CAPUT XVII. Grossulano consilium, ul huic eleclioni neclautieni,
Vlricus, el Anselmus revocali a sludio ad ordinet nec vituperationern praeslaret; s:;d Hierosolymam
sunl promoti.
peleret, et Ardericum, Laudensem episcopum, iu
At quidam, qui dicebantttr amici presbytero ex- Ecclesia Mediolanisui vicarium faceret.In hac mani-
spectanli, el Grossulano exsulanli,', dum liaecproe- festa disposilione (7) et alia non plurihus cognila (8),
(\) A. 1, Gajardtis. (2) DehisGermanis fratribus Laudunensibus ma-
(3)Prodilione civium suoriim captam, delelam- gisuis menlio est apud Othonem Frising. De gestis
que iiibem Laudae fuisse scribit Joanncs 1 Mosins, Fririer. 1 imperat.. lib. i, cap. 50. ' "
seu Cadamostus in Chroii. Laudeii. hts. in hibl. C (') A. i et 2. illis.
Ainbr. servalo. Alios lamen auciores commissi htt- (5) De arce hac ad Verbani lacus oram immi-
jus in, jiatriam sceleiris nomiuat. nenle, aliisque pluribns oppiriis, ac pagis, quae am-
(4) Trislanus Calchus refercns ad ann. 11II ex- plissimmn Metiiolanensis archiepiscojjatus palriino-
tremam calamilatem Laiidensis urbis implacabili iiiiiin olim constituebanl, nonnulla.egb protuli in
Mediolaneiisiuin ira ad soliini riejeciae, faietur se Append. ad Vindicias SS. corporuin IToias. el Ger-
jejuiiiim leclorem dimitlere, qtii fortasse rie hac vsis., num. 28, etseqq.
..versione uberiorcm uarratioiiom riesidorasset. Itl (4) Id esl favorabilis. ]
liuiicii facttim ail, quod plura.etiam tliligentius, A.
(*) 2, festiiiavit. j'
perseqiieiiii ad manus non veiierinl. Poslerioribtis (3) Iulellige parte.
saeculis historicas illius urbis memorias colligeres . (6) Nonduiii enim ullo ordine initiatiis eral, seu
tlefenrieiis aLaude, et Jo. Bap. Yillanova, apurii in ortliuem canonicorum melropoliianx arileclus.
quos fuse dcscripta inveuies tum belli htijus dcca- (7) In exeinplari quo Puricellius usus est, legiiur
sionem, lum relitjuam rerum seriem, qtioehis tem- deposilione: unriePagiiis ad anii.lilO, lumi. 2, iisinc
poribus accitlere. Giossnlani peregriiisiiioiiem pro abdicaiione habitam
(5) Aiiiio a
1109 ptilsis Brixioe obsidione Cremo- fuisse ptilavii, iia-ut scilicet ob pi'ofectioiiein,quam
iiensibus, ac eorunidem sbciis Laudcnsibus, Brixia- inlerrsuh sanclamsuscopii Grossulanus, arcbiepisco-
nos iralos, ulciscenda; injurisB causa, Laiidom iina pstleiti inftriaii) quasi abdieaveril, atqtie diiniseril :
cum Mediolaneiisibiis accessisse, atque imparatatu veriini - cuni eiiam iu duobus niss. coriicihus iu
civiiatein adortos levi momonto in ppteslatem stiam prj bibl. Ambr. servatis expresse legatur dispositione,
ariduxissc, scribiint Anlonius Campius Hist. Cre- - leciionemiianc teiienriamcreriideriin. Ex boe anlem
iiion. lib. i, el Sigonins ad hunc aiin. irrito lanien les.lii nil aliud innui videiur, quam quori Grossula-
conaiu id tcnlaiuin iidem asseruni. Cremonensesi nus aSlenloccusilio sibi dalo Uierosolymanipelendi,
enim arimonili t!e Lauitensis tirbis jactura, ad- se ad illud iier nianifeste dispositum seu paratuiu
suiclis copiis contiuiio arivolarunl, camque receptami oslenderit. ; ,
sociis reJiliriore. Ari hunc.igilur annum, qttsc Lan- (8) Coiijectari posset hoc loco, causam non pluri-
dulpluis hic, et cap. seq. narrat, relerenda vi- " bns cogniiain, cnr iu Orieiiteni proliciscerelur Gros-
denlur. • sulauus, fttissc kgalionein ad Alexiurii Coriinenum
(6) Prohibiltis videlicet archiepiscopalem sedemi Consianiinopoli iinperanlem, quam eidem commi-
consceiuierc ab atlversa cleri et civium factione, sisse Paschalem II, refert Baronius ad ann. 1116,
qiiam :perpeiuo sibi obsisteiitem Grossulaiuis per- et Ripainontius sub itiitiuin Decad. II, hist. Eccl.
sensil, Jil in fine cap. 12 Laiidulphus retttlit. Meriiolanen. Certe Illum contra Graecos de Spirilus
, .CAP. XVII. — (1) Celebre.in bistpriis hiijtis Aiy sancii jjrocessione nialc sentientes -coram eodem
seiiiii nomeii esl. Lauduneusis enini (lecanus Ltilcli_3 ) Alexio disptilasse, inriubium est; ejiis siquidera ora-
el.Lsuitluni per 40 el amplius annos theologianii lionem apud prsEdiclumimperatorem habitam, atque
publice doctiil; scriptis eliam et egregiis discipuliss a Gra_ooin Latinum sermonein translalam, in suos
diirus obiil anuo 1,117, ut conleudit Pagius, apudI Atinales intulil Baronius praecitalus. Sed an_vere a
qiiem plura vide isi ojus lauricin scfiplorttm lcsti- P.tselitili illuc missiis fuerii, an capta soltimnsorio
illOIIIU, occasioiie Mieroseiysiiiiani sui itiueiis proprio Marie
 »„.7 HISTORlA MEDSOLANENSIS. _ 1478'
Giossulanus. Hierosolymilanum iter inlravit (9);• A Qui quinque ordinarii in Junio (15) apiid Januam
Electus autcm isle vicedominus secutus consiliumi ordinali plane videbanlur infesli Grossulano, in qub
Arrierici rie Carimale, qui praecipue elegit eum iui faclo Mediolanenses,qui laelabaniur, etia.ij in majori
archipreshyterum in mense Aprili, quo elecius fuil,, gaudio gavisi sunl, qtiia in ipso inense susceperunt
canonicam, (10) aedificare coepit, alque in subse- triumphum de Cremonensibus viclis (14)_elsupera-
ijucnii Junio ad Airaldumepiscopum J.tiniensem cumi tis apud Brixanorii campum (15).
quibusdam suis confralribus clericis ordinariis ivit. CAPUT XYIII.
El episcopus ille, licet foret Grossulano conlrarius Henricus imperator Paschalem papam cum curia
(11), tamen per repraesenlaiidnem.Ardeiici de Cari- captivavit, el altera dic pace facta, est ab eo so-
mate', qui primus el rnaximus diaconus (12) teneba- lemniter coronatus.
tur in parte Grossulani, ordinavit ipsum viceslomi- Cognitohoc triumpho per regna, rvx foriissimus
num, osliarium, leclorem el exorcistam alque aco- Henricus cum ingenti exercilu (1) venit in Iialiam
lythum. Widonem Fulcumanium fecil subdiaconum,( (2)j^ alqne Romaein ccclesia Sancli Pctri disoalcca-
Anselinum de Puslerla alque Henricum de Biragoi lus slelit (5) anle Paschalem papam exspectans-
levitam Landulphuin Caroniam fecit presbyterum. eoronam imperandi (4), quemadmodum promissuin

contra Gra3cosdissei'uerit,inccrtumomnino videlur, gB Henricus. IIuc autem ille advenit pr.-ecedenli ani.o
cum nullum exsiet luijusmodi legalionis securum\ 1110, ul cap. seq. videbimus. Congruenlius ad hislp-
fundainenltim in anliquis historiis, et Lanriulphus; ricam veriiaiera scribit Sigonius ante advetitiim
noster hoc unum expresse asserat, suasione amico- Henrici, profligalis acie civibus, Crenionaii) a Me-
uim Hierosolymam transmeasse Grossulamun, quem- diolanensibus captam, nc fcedo incendio pene dele-
admodum etlam-Puricellius advertit in Mon. bas. tam; proemauire lamen nimis id narrat, ac si anno
Ambr,.rium. 526. Plane -commenliiiatn Iegationem| 1109 accidisset. Hoc certi ex auclore noslro erui-
lianc vocat Pagius ad aiui. 1116, num. 5. tur, eoriem Jtniio mense, quo niemoraii quhujue
(9) Puricellius minime sibi constans, peregrlna- ortlinariiCremonenses
Genuae sacros ordines suscepere, victos
tioiiemhaiic, quam in cit. Moiium., nuin. 508, anno, quoque fuisse, stalimque subsecutam
1109, assignaverat, libro iv Yitae ,S. Arialdi, cap. Honrici in llaliam profeclionem; qiiaeoninia nonnisi
90, ad ann. 1111 produxit. Neuirum aulem verumi sub anno 1110 collocari ex superius - -
dictis ac infia
esse Pagius oslendit, eamtiem probaiss afligi debere . dicendis palel.
anno 1110. Slaliin enim post Grossulani discessum,' (15) Iii esl Brixanm, lialice BreZaha, qiii pagus
inilum mense Aprili Olricus et qualuor meiropoli- est ad Onginae fl. oram posilus prope casiritm
lanae ecclesiae canonioi in IV Temporibus Penle- Bussetum, ut in tabula jopograpliica Crenioiiensis
cosies sacros ord.nes Metlioiani (poiius jaiiuae) acce- ditionis ab Antonio Cairipioconfocia videri jiotesi.
—
quae eo anno coniigere ineunte Junio, ut inquit; . . CAP. XVIII. (l) Tiiginla millia eqiiilum elecio-
Eere,
aiidiilpbus cit. rum, excepiis lris qui exliaiiaad euni confliixeraiil,
_ habuisse suis in castris juxta Pariiiin posilis llen-
(10) id esl canonicales aedes, fortasse metropoli-. ^Q
lanae eccjesiae,cujus ipse erat archipresbyter elecius., ricuin , tradit Olbo Frisiiigen. in Chron. lib. vu,
Alterum insigne pietaiis monuinentum reliquit 01- cap. 14.
rictis, Berolrio leste, quod hic silenlio. praelerire, (2) Aimo scilicet 1110, in ortu aiiltinini, ut scri-
piaculum ducerem.'Cum enim S. abbas Oriilo, su- _- bit lJoinnizo in Yita Maibilriis. Ciica lneillum nien-
periore saeculo.in cceuobia Ciuniacensis sui insiiiuti l sis Atigitsti venisse in Italiam Ilenricum, tesiatur
ritum Iaudabilein primo induxisset, ut Commcmora- Cluonographus Ililrieiishciinen. a Pagio iclaius, qui
tio omnium fidelium defunclorum statuta die cele- eiiain iradu, ab eodcin celcbralum liiisse hoc-anno
bfareiur, eumdem Olricus ad Ambrosianam Eccle-, .- Naialem Douiini apud Florenliam. Exslai pencs Pu-
siam transmlil, afiixilque secundae ferise post ler- riccllium in JMon. bas. Ambr., num. 511, diploma
liani Octobris Domjnie.smi,constiltito aiuiuo censu, btijtis Hcnrici rialuiu Vercellis, iv Idus Octobris
ex qnoclerus tiniversus et ipseeiiam archiepiscopus antii 1110.
praessensdivinis olliciis emoliiincnla perciperet. Per- (5) Ad Urbem pervenit III ltlus Fehruarii, sabbato
duravit ajilem pia ha;c consueliii.o apud nos, eiiam ante Quinqiiagesimam, teste Pelr. Di.ic. in Chron.
posiquam Roniana Ecclesia riium hunc amplexa Casineu. iib. iv, cnp. 58, sicque aniio 1111.
persolvendis ctimmunibiis suflragiis erga detenlas - (4) Eiegiam Iistlict iinperii coronam prius Medio-
pttrgatorio igne animas, secnndam Novembris. diem , lani ab llenrico susceplam per Chrysolnuiu (veriiis
solemneni vohtil. Bis enini in lit|irgicis lihris Am- Grossulanuin) archicpiscopum, impigre allirinat Si-
brbsiani rilus usqtie ad anniitn. 1560, adnotala le- gonius ad hunc aun. BarilioloiiiaeiisZuccliius adtiit
giiur baec funebritiin precum celebritas, die vi- ^-" eiisim Morioelise: Galvaneus vero Flainma.in Chrou.
delicetab Olrico jam iutiicla, ac altera universim Maj".,cap. 251, insuper tfariit coiuilem iiineris scse
recepia. junxisse ilcnrico anlislitem illum, ac Romaein Cscsa-
(11) Hinc palel falsuni esse quod tradit Ughellus . rem coronanriuin sunuiio ponlilici prsesentasse: Hos
iu epis. Janueii., uum. 23, Airahlum liiinc scu bmnes manifesii erroris arguii Lanriulpiius nosier,
Aycartium fuisse Mediolauensis EcclesitE vicaiium, qiiiGrossiiliinum jani longe ab nrbe" ista positum
•ciim Landulpbus iioster aperte asserat eumriem eo leiii|iore scribit, ulpote paulo anle Hierosolymam
Grossulaiio coniraiium, el superius constet Arde- . profeciuin; unde noiiiiisi bicnnio post Metliolanum
licuni Laudensem ab eodem, cum Mediolano disce- reriiil, ul Pur.cellius etiam optime adverlil loc. cit.
deret, sibi vicarium constiiuliuri. lium. 310. Deteriori aiiachronisiiio peccataiiclor "
(12) Id est archidiaconus. Maniputi Florum ins., cap. 162, et Calalogus iu—
•(15) Neinpe die 4 ejiisdein mensis.in quam eo scripius Successores S. Barnabce, in quibus leg.tisf
anno HlOSabbatuni IV Teniporum incidebat. coronatio bsec Mediolani habiia a Jorriano Clivio
(14) Cladem hanc Crenioneiisibus inlliciam a Me- arcbiepiscopo, queni cbnsl.il aiino laiiluin 12 Hlius
tliolanensibus copiis in aimumHH refert Caviiellius sseculi in strehijiroesiileiiiMe.iioliinensem liiisse 'ele "
inAnnal. Crenion. Falsum iameii id esse ex Lan- cuiin, ui.cap. il ostenrieniiis. Puriceliius in dtibiri
'riulplionostro evincitur, ciun fusum Cremouensiuin collali Inijiis regii honoris Ilenrico flticiuaiis, iu eain
exercitum dicat aiitequain in lialiam jiropeivret laiidciu vidottii' incliiiare seiiienliauj,uia inonatterii
 UVJ LANDULPHl JUNIORIS 1480
fueral sibi (5), sed quia ipsam coionam sihi dare: A quinque de Romanis occidit (9). Otho autem Medio-
tiistulil (6) ipse papa jpsius regis iram sensit, lanensis vicecomes (10) cum multis pugnatorihus
et se, suosque cardhiit.es, quomodo non poscebat, ejusdem regis in ipsa'slrage corruit in morlem ama-
sive nolebat duci vidil{7). Hic strages mulia crevit. rissimam (11) honiinihus diligentibus civitatem Me-
Roinaiiorum nanique turba, utsuum papiun.suosqtie riiolanenseni, el Ecclesiam,. setl regia facultas (*),
cardiitales liberarelarmaiacucurril,et papa cum car- el niulla rcligiosorum principum prudentia ita pla-
dinalibus in cuslodia Teuloiiicorum (8) dalis (*), rex cide, ei benigne banc periurhationem placavit (12),
discalceaihs iu atrium ecclesi.e Sancti Peiri venit, qnod altcra die (15) in loco san to, scilicel in eccle*
ibique eqtiuin ferocissinium ascendit, el ut erat sia Sancli Petri, idem Paschalis papa secundus cum
SiUdis pedihus in ipso iinpctu ibicquilando, ipsos carriiiialihits, ei episcopis eaeleiisque viris in reli-
inarmoreos ecclesiae Sancti Peiri gradus descendit, gionem habitis ipsum regem lleiiricum solemniter
et prout ad .aurcs meas pervenit, cum lancea una coronavil, et in imperalorein exaltavit, et cum
basilicoe S. Ambro-ii abbale Iialici regni diariemaie scribens ordinem supplicaiionum, t|ua3 celebrioribus
fueril redimiins. Ego lamen asserere conslaiiter non sanctorum nataliliis diebus, ac Dominicis solemni-
tlubilaverim Henricuiii illuni Mediolaniminimecoro- tatibus per uibem hahebaiitnr, ait : Extremuni
iialum;vix euim credi polesl rem hanc, qna3 sacrae B agmen cbiudere debuisse vicecomitem , cui Fertila
pompse strepitu ac celebritate non carel, a millo ex iituneris insigne praeferebalur, quique postniodum
tol auctoribus, qtti eorum leiiiporiiingesta seiipsere, subsequenii archiepiscopo viam pai-abat, servorum
lilieris consignatam, ac ne qultlem ai Lsinriulpbo caterva slipatits cum flagellis ligneis, et scissis. Prae-
iiostro in hac iirbe iunc degenie, si revera accidis- lato gladio incidere solilum hunc vicecoiriitem ar-
set;coque validius in hoc proposiio obfirnior,qnod chiepiscopi vices gerentem, alque omnia cum con-
videani proedecessoris Henrici ac successoris Con- sulihus negotia pertraclanlem, tradileliam Sigonius
radi Modoetiensem simul ac Mediolanensein coro- De regn. Ilal. ad ann, S75.
nationcs ab archiepiscopis nnstris peraclas, minu- (11) Eam luculenlius ex Actis Yalic., et Pelro
tim quoque, ut infra videbimus, ab hoc auolore Diac. describii ad Ittinc ann. Baronius his verbis :
uarrari. < Posteradieegressi Urbeni(Roiiiani)_coiiserlapugna
(5) Ea lamen lege per legatos ulrinqtie missos jriurimos de imperaloris exercitu obtruncanl, et
sancita, ut liheras ecclcsias dimitterei, atque ab eorum captis spoliis adversus Teutones acriorenf
biiini earumdem laica invesiiiura imposteruii. absii- ineunl pugnain, adeo ut forlius ebs pene propelle-
neret, salvo rcgalium jure, quemadnioduih Usper- rent, ipsuinque impefalorem equo dejicerent, aique
gensis, ad ann. 1111, et Pelrus Diac, cttp. 35, te- iu faciem vulnerarenl. Hoc ubi Otho Mediolanensis
slaiitur. conies (vicecoroes) aspexit, pro imperalore se ob-
(6) Causam luijtis dilationis Iegimus< ttpud Hel- jiciens morti, equum illi suum ut evaderel Iradidit,
moltl., cap. 39, his verbis expressam : Ubi autem qui nec mora a Roinanis capilur atqtie in Urbein
,venliiin"est ad consecralioiiein, exegil ab eo domi- " inductus, mimitatim concisus est, el carnes ejus
liiis papa juramenla, qualenus in Catholicae fidei in platea canibus devorantlae relictse suiit. > Hinc
observaniia inteeer, in aposlolicae sedis reverenlia auiem refellas Corium, qui ad ann. 1055 referl,
promplus, iiiEcclesiarumtlefensione sollicitusexiste- liunc Othonem cum in Germaniam porgerct, impro-
ret, setl rex superbus jurare noluit, dicens impera- visa morle sublalum.
torem neininijtirare debere, cui juramentorum sa- (*) A. 1, Facililas.
cramenta ab omnibus sinl exhibenda. Facla esl ergo (12) Sexaginta et nnum diem delentum in vinculis
contentio iuter dominuin papam, et. rcgein, etin- Paschalem, scribit Bafoiiius; pauciorein tamen nu-
tercepium est opus consecrationis. » Alieram luijus meruin hunc ilierum fuisse Pagius iradit, ut in sub-
tiilaiiostis causam assignal Ordericus Viialis sub sequenii adnotatione dscelur. huerim ex Oihosie
initiuiii libri x inquiens: irieo iinpera:orem ira com Frisingen. discere possumus quomodo haec peritir-
inoliim, qttotl Paschalis aulequam solenuie sacrtim batio sedata sil. Ait enim : < Per aliquod iemporis
iacerol, jussissel ab ecclesia expelli qualuor opti- saerriego ausu lenio siimmo pontifice, conventione
uialcs Augusli, quos ipse noininalim, anatheinatis facla, rex a civibus revocaiur, el per condiiionem
po'iia riainnaveral. De hoc laiiien card. Aragonius in dimisso summo pontifice, ac exiorto ab eo per vim
\ita Psischalis lom. III bujus colleclionis edita de invesiitura episcoporum privilegio, in Urhem
omnino silct. ingrediiur. Tunc, quasi poenileniia ductus, cives ac
(1) Capium fuisse ab Ho.nrico Paschalem caeie- sum- poniificem muneribus concilial, ab eoque coronalus,
nuiin poiitiliccin cum ejiiscopis et cardinalibus, f.ivore omniuiii, iinperatoris el augtisti iioraen sor-
risquo orriiiiibus, o.tciim proccribtis quanipliiriinis .D litur. > Juritinenitim carriinalium nonriiiePaschalis
ii. Itlus Febriistiii, eo ipso die Doniinico, quo lege- papae, siculi eiiam illud Henrici in hac coiiveiilione
baiur Evangelium : Ecce ascendimusHierosolymam, ediium, lege apud card. Aragon. in cjusJem Vita,
et consummabuntur ornnia qumscripia sunl per pro- lom. 111nostroecollcctionis.
tradelur genlibus',
phelas, de Fiiio hominis, quoniam Paschalis (15) Fuisse hanc decimam terliam Aprilis cen-
elc. scribil Pandulplius in Yiia II edita, suit Baronius: verum cum auctores a Pagio reisii
lom. 111hnjus collectioiiis, queni vide. asserant Henricum impcriali corona insignitum oc-
(8) Comnrissiim fuisse Uliicouadit
Aquileieiisi pairiar- lavo post Pascba die, Doininica in Alhis nuncupato,
cbae ut in custodia delincretur, Otbo Frising. retrabenda videtur solemnis ii_ec inauguralio ad v
loco siipradicto. Idtis Aprilis, in quein Cominicus ille riies anno 1111
(*) A. 1 et 2, rfans. in.i Jebat: arieoqueetiam minuendum lempus captivi-
(9) De hoc etiarii iidem facil praecil. Frising. Re- tati P.ischalis a Baronio assignalum a diebus 61 ad
liqua hujus tragicoe historix acta prolixe Baronius 56, ul pluribus conatur oslendere Pagius ad hunc
atl liuricann. describit. ann. Card. lamen Aragonius < Actum id aii Idibus
(10) Vocabuluinhoc esse oflicii, non cognomen- Aprilis, quinlaex feria post oclavasPaschm indicl. iv, >
tuin faniilise, saiis tiilucide oslendit inleipositum subjungiique auctore cerlc synchrtjno : < Haec
illutl verbuin Mediolanensis: quie autem tlignilas in sicul passi sumus etoculis noslris vidimus, ot anri-
urbe noslra hsric foret, Beroldus plnries adducius, bus itosiris audivimus, uiera veriiaie conscri-
corum icinporum scripior enuntiat. In opusctilo psinius. > Yide toniuin terlium, snpra cit.
eiiiin, cui tiurius : Ordo Metholanensis Ecclesiw, tie-
1481 HISTOIUA MEDIOLANENSIS. - 1431
ipso exaltalo, et benediclo corpus et satiguinem __ A CAPUT XIX.
Christi ad aliare sancliPelri communicavit. Remuiu' ,Jordanus de Clivi g studig revocqlus esl w ,sacerdolio
itlem imperator in -Germaniam festinavit (14), ubi consecralus.
vix reqiiiera uilani habuii, quia cum in promonloiio, Urbs itaque MeriioJanuin cum j'ntn esset secttra
quod secus Guarmaiiam (15) continel abbaliain (16) de victis suis iiiiraicis, placuit Arderico de Carimate,
et Vicedomino, el quibusdam aliis ordinafiis valtle
ipse imperator torquerelur acuiissimis Tebribus,
Guarmaiini, qui magis de niorte, quam de ejns vita studiosis revoeare Jordanum de Clivi (1) a provlncia
sperabant, ul regalia sibi vindicarent, armali exie- quae dicilur Saneli _Egidii (2), in qua ipse Jprdanus
runt, et conclamando ad ipsum moiilem approjrin- legebat lectionem auclorum npn divinprum, sed
quaverunt. Quod ciun ipse quasi inorieiis persensii, paganorum (5). E.t, ul-ver.um de eo dicam, psai-
sub tenoi'e jurala. fidelilaiis, circumstaiitibus sihl terio , et, lymp.mo, et caeteris bene sonaiilibiis
ininisfris praecepil, ut se.a lecto erigerent et leva- in ecclesia insiruineiilis comnnine i:i choro Me-
fent, atque induerenl, et super cquiim ponerenl, didlani ila pejiercit, et neque pss.lrnmn, neque
atque annareiit. His peractis' sudor ab-ipso, ceu canlicum musicae arti idoneum, nec singulariter,
aqua tie fonte.exivit, etsiipatusa paucis, Giiarma- sive commuiriler congrue sonuit (4). Yes-iimlamoa
linis obviam fuit, aique in primo congressu Guar- B blauda facies ejus speciei adeo Grossulano plactiit,
matinorum vexiliiferuihin mortem projecil, ipsam-. quod ordinayii eum subdiaconum, ctun ipse Grossu-
qne eivilalem in qre gladii et cqmbusiione ignis de- iiuius.videb.aturpacifice tenere archiepiscopalum (5).
levit, Illam (antum lurbam ejusdem civilatis, quae Deinum Jordanus idein.adeo studtiit in libro Ep:gto-~
adecclesiam sancii lunc consurgit (17), illsesani ser- larum Patili ,;quod"Paginus (6)^lectqr fuitejiisdeiu
vari praecepit. Mediolanenses quoque cum isie ini- libri. Hiuic quoqtie.Arriericus" pr;e_o!icliis(7) de Ca-
peraidr per Yeronam a Roina in Germaniam prope- riinate. in mense Septembri (8), qui fiiit quarius a
rabat, gladiis, el incendiis, diversisque instrumentis Jiinio, quo civitas Laudae destructa fuil, jam dictj
funditus destruxeruni Laudem in Longqbardia civi- Janiiensi episcopo (9) reproesentavil, et ipse episco-
tatcni alleram (18). pus ipstim Jordanum et.plures alios de Mediolanen-
sibus in sacerdotes benedixit. Sciendum qudque est
quod liic rudis (iO) Jordanus sacorrios rcverstss
Mediolafjum a Gualdo mirae calliditalis (11) prcshy-

(14) Tempus bnjus reriilus Henrici in Germaniam (5) Fortasse dialeciica. sludio lunc temporis iu
designsti Sigoiiiiis, inquiens ilhim ingressum fuisse „ Gallia jjlurimum florenti vacabat. Publicuni ibiilem
Parmam, ac imle, expleto iriduo Bibianelli cnm . locioreni etuii fuisse censuit Puricellius in moii.
Mathilde, in Germaniam abiisse. Celebratam _ab Bas. Ambr.j num. 314.
Ilenrico Yeronae Pentecostem, quoe lioc anno 21 (4) Creriirierim hic allegorice locutum auclorem
Maii conligit testatur Ahnalisla Saxo apud Ecard., nostrum vcrbis ex psal. CLriesiunplis, ut osleiitlerel,
lococit.l
" col, .627. etiin aiieo imperiliiin fuis.seAmbrosiani cantiis, atii
(151 Worinatiam, quaa urbs est veluslissima in voeis ita asperse et exira communein 11101111111111 va-
Palatinatii ad Rbenum posita. , 111universam chori Iiarmojiiatn confutideiei,
- (16) Coiidiium fuisse co3nobium mo.nialium ord. gantis, sicuti inriieare videlur cornipliini illtid .veibtiin pe-
S. Bened. a Ltidovico Pio in suburhiis Wonnalias percit, cttjus loco legentium arbilior pervhiil.
i-efert Mabillon. in Aniial.-Bened., stib atui. 858. Ad- (5) Coniulerai eirini eidem huuc,6rdinem, ante-j
dit Bticeliims, part. u German. sacr., fol. milii 58, qtiaiu peregrinationem in Orienlem suscipsret, el"
inchoauiiii fuisse in monle urb.i proximo Wallem- fortasse eo tempore, qtio Aronoearce occupaia, ab-
bergio, posteaad urbem iraiislalum , ac Cistercien- senie Yicedomino, videbatur pacilice suis j'utibus
sibtts riaium. Ittter antistitas illius loci stipra caeteras frui.
eifulsisse D. Meciilderii S. Burcbardi Wormatien-. (6) Yox barbara, et Glossariis incognita. Con-
sium pontilicis, aiuio 1025 defuiicli, gei'manam so- grueoler ad superius dicta existimo velle hic Lan-
rorem, ingeirio et meriiis pliirimiiui celebralam, dnlphiim exprimere quod cum rmlis atque indocilis
tradiliriem auelor. Hsec igilur procul dubio csl abba- ad ecclesiasticum caniu.tii foiet Jordaiius, peninaci
tia de qua lbquitur anclor, noster. adeo labore. studuerit recle adtliscendis opistolis
(17) Legenduni confugit. " S. Pauli (quarum leciio frequenlius in missis occttr-
(18J De Laude veteri'anno 1111 a Mediolanensi- rit, eaque ad subdiaconum spectal, cum' sacra so-
bus eversa, et durissimse servituiis legibus ejtisdem leinniter peraguntur) ut offieio suo in hac re corigriie
populo intlictiSj lege Calchum, ad htuic ann., et Si- satisfaceret, sacras paginas publice in e.cclesia le-'
goirium, qui tamen ubi habet Kal. Juliis corrigen- genrio. .
dus est ex auclore noslro Juniis, ut cap. scq. (7) Scilicel archidiaconus riietropolilanoc Eccie--
vidcbimus. siae.
'
CAP.XIX.— (I) Vicus esl iu Instibribus sane con- (8) Die videlicet 23 ejusdem mensis, in quem hoc
spicuus, qui in yalle ad Lttcaijum excurrenielacum" annollll Sabbatum tv Temporum incidebal.
jiositus, sibi ipsi nomen Inriidil in clivo conslruclus, (9) Arialdo nempe. -
a quo velut specula anlerior posteriorque vallis late (10) In ii.s vldelicet quaead ecclesiaslicum niiniste-
conspiciiur. l)c hoc corisule Boriaveni. Casiilliou. riiimperiinebant, ut stalim Lantlulphus explicat.:
lib. rieGallor.Iiisubr. ariiiq. sedib. qui eiunriem fuse " unde conlirmari quae superius ctuijectaviiiuis pulo,
describit. . (11) CumTatini.sefmonis valde ignariiS sit arictor
(2) Pars est Galliae Narbonensis, cujus melropoli iste, saiiiorjmodo vocem hanc inierpretantlani ai-
noiiien tiedit S. _Egidius in eadem degens. Galliam bitror, ul nempe a verbo calleo dedueta sit, lauriCtn-
GoHiiciim olim appellatam, Gotbis vero expulsis qtie potius siiminae periliae,' :quani maliliae probiuni
tiictam fuisse proviuciam Sancti _Egiriii, tradii Rob. Gustldo.presbylero afligat
ric Monte in supplem. Sigeberti ari ann. iilS.
' • *7 - .
D_4TEOI.CLXXIII".
1485 LANDULPIII JUNIORIS 1484
tero discere studuit qualiier sacertloli sil sacrifican- A.rius, Guazo Tastaguadum, et alii clerici, et sacer-
iliim, ot cum isle (12) isla et alia ad sacerdoiis ofli- doies, milites el cives, quos nos vocabimus, ve-
ciuiii perlinentia discerel. niaiil et jurent tenere sententiam, quam nos decem
CAPUT XX. et oclo dabimus sine discordia, et schismate de
Eligunlur atiqui sacerdoles , qui debeanl judicare an Grossulano tenendo , sive dimiiiendo , sive de alia
Grossulanns absens digne possit esse archiepiscopus. persona, quam nos concordiler eligemus. Guazone,
Octobri vero mense sequenti flumina per conti- el Amizone poscenlibus, ita pro posse me»
restili,
nuam pluviam in lanlum creveruni, quod non solum et populo proesenle illis dixi: Abraharo, nec
aliquis
villas, sed ipsam civitalem in roirum modum perlur- fidelis homo veleris testamenti, vel novi tale consi»
barent. Quidam etiam sibi el roundo finem limue- lium dedit, nec suscepit. Yerumtamen et hoc proce-
runt (1), quia homo'imperabat (2) qui patrem suum dens (3) sacramentuni, et hoc sequens sicut a Gua-
eppresserat. Sep Guazo Cuminus una cum Amiz.one zone Cuiiiiiio, et Amizone de Ia Sala exposila et ex-
de Sala et aliis 'quainpluribus, tam clericis quam pelita sunt, sicut a praenomiualis clericis et laicis,
laicis, a Guazone et Amizone indiiclis, tendentes ad 1 et Landulpho Carogna, et Jordano de Clivi presby-
alia cceperunl praeriicare, et dicere discortliain de teris ordinariis, aliisque pj-esbyteris, et clericis,
Grossulano esse malitiam allcro diluvio dignam ; ad B militibus eliam et civibus jurata sunt, nie bumiliter
quorum voces Joannfis Maneri et Petrus de Carate, seorsum existente. Sciendum quippe esl quod Ar-
qui erant primi et maximi in parle Grossulani pu- dericus Laudensis episcopus licenliam j'urandi isla
gnaiores, et defensores, et conscii consilii Gua- dedil (4), et Ardericus de Carimate primitus licen-
zonis et Amizonis , coram populo respondefunt, liam istam suscepit, et juravit, el priinalum elpo-
el illis dixerunt : Dicite quid vultis nobis fieri leslaiem super hoc negotium sibi jndicavit. Quia
ex parle nostra? Qui dixerunt: Volumus ul Ar- posl mullam pertraclationem de Grossulano dimit-
dericus de Carimale, qui levita est ordinarius, tendo vel lenendo, atque de Jordano eligendo vel
presbyter Joannes ecclesiae. Sancli Naboris prae- non eligendo, demum dixit omnibns in isto conjurio
positus, presbyter Nazarius Miiricula, presbyter sibi conjui-atis : Procul dubio scilole; non diinitlam
Pclrus de Sancio Carpophoro, presbyler Lente- Grossulanum, nisi habuero potestalem eligendi Jor-
rius de Sancto Prolasio in Campo, preshyler AI- dauum, et propter haec Tmjusmodi Arderici verha
bericus de Sancto Dalmatio , presbyter Anricus de corda illorum, qui Grossulanum, et Jordairi eleciio-
Sanclo Viclore ad Theatrum, presbyter Ambrosius nera spernebant, facla sunt quasi lapiriea, el voluii-
de Sancto Joanne ad Concham, presbyter quoque laii Arderici colligata.
Gahlo dc Sanclo Michele, quos omnes scitis esse 'G CAPUT XXI.
defensores Grossulani. Et ex altera parle volumus, Jordanus de Clivi in archiepiscopum eligilur, el con-
quod vicedominus, Anselmus de Pusterla, Anselmus secralur.
de Badagio, presbyler Richelmus praepositus eccle- Sed cum in ultimo die Decembris Ardericus ille,
sioe Sancti Nazarii, presbyter Girardus praepositus el decem seplem alii essent in concordia eligendi
canonicaaecclesiaeSaiicli Ambrosii, Rolucus (*)quo- Jordanum, ego jttssu Andreoe Priinicerii, preshyte-
que praepositus eeclesiaeSancti Slephani, presbyter rorum, el clericorum Decumanorum (1) Mediola-
Arialdus Amerii, presbyter Lanfrancuspropheia , nensium ad eos veni, et ut ipse primicerius mihi
el nos duo, videlicet Guazo, ut Amizo cum illis ju- praecepil, eis dixi: Quod male consiliati eranl. Ye-
rabimus, quod usque ad istas Kalendas proximi Ja-. rumtanien ipsi consilium non mulaveruiii, sed maue
nuarii concorditer dabiinus juslam, et rectam sen- faclo, videlicet Kalendis Januarii, Ardericus idem
tenliam secundum canones de discorriia Grossulani, cum vicedomino, el caeleris sibi conjuralisin abji-
si possil esse archiepiscqpus Metliolani, sive non; et ciendo Grossulanum, velin suscipiendo.aul in alium
si non polerit, esse, de alia persona concorditer fa- eligendo archiepiscopuni catholice (2) pulpitum as-
ciemus calholicam eleclionem in eadem die. Volu- cendit; el facto silentio in populo, coram illa mista
mus etiam, ut Landulpbus Carogna, qui esl presby- D muliiludine Ioquens dixit : Nos, salva reverentia
ter ordinarius, et Anricus de Birago, qui est levita papoe, secundum aucloril-atemet juslitiam canonum,
ordinarius, presbyter Joannes Aclilens, presbyter dicimus quod Grossulanus non potest esse arohiepi-
Oiricus de Sanclo Martino, Joannes eliam Mane- scopus Mediolani. lsto dicto et confirmalo, illieo

(12) Legendum isto, ul sensus aliquis nuiiila.
luiic periodo constei.
CAP.XX,— (1) Periculosam hiemem pluviis et ni-
yibus supra modum gravem lunc fuisse leslalitr Or-
dericus Vilalis sub inilium lib. x. Calstinitales vero,
quae Henfico in Germaniam reverso accidere, Deo
veluii in vindictam armalo, refert Sigebertus ad
ann. 1113, quo etiam bistorioe ac vila_ sui» fineiii
iinposuit.
(2) Nempe Ilenricus 'YT.
(*) A. 1. Rubricus.
(5) Melius prmcedens.
(i) Eral enim vicarius-Grossulani, ut vidimus.
CAP.XXI.—(1) A centenario numero, qui ordinem
illum complectehaiur, riicti sunt Decumani. De his
luculentam dissertationem Puricellius elucubiavit,
quam Deo jnvante, si vita et vires suppeleni, eriere
aliquanrio meditor una cuin aliis ad Ecclesiam Me-
diolanensem spectantibus sub hoc litulo : Ambro-
siani rilus monumenla.
. (2) ld cst in publico ccelu.Pagius explicat ad ann.
1212, num. 6. Ego potius censeo sic legendum, aut
in alium eligendo archiepiscopum calholice, pulpi-
tuin ascentiit. Consonat enim iis quse stiperiori
capixe Guazo et Amizo proponebanl tliceuies, con-
corditer faciemus caiholicam ulectionem eorieni die.
1583 , HISTORIA MEDIOLANENSIS. 1486
presbylerum Jordanum de Clivi elegit in archiepi- A ignominiosis increpavit. Attanien Asiensis idem pC-r
scopuni (5). Hoc cum presbyter Liprandus autlivit, admonilionem Januensis, suaeque huinililalis post
regrolus a lecto surrexit, et in altera die illi eleclo lalem ignominiam sua et suorum servi.ntium spolia
piscem obtulit .dicens : Gratias Deo quodnunc mihi recepit, atque in altera die ordinationi, quam illi
te5.timoniiim perbibetis, (4) sed ii. qui te elegerunt duo episcopi (12) de Jordano fecerunt, iiuerfuh,-
in arclriepiscopum male fecerunt (5), et Deus illis non ul episcopus indulus, sed ut vialor carens ser-
misereaiur, quia tu posses esse unus bonus presby- mone ijisam ordinalionem spectavil, et dum in
ler de claustro. Nunc autem masculus esto (6). Cum ecclesia, quae dicitur Hiemalis, ordinatio i.ta ag -
autein-clectus ille, nec aliquisde lot eircumstaiitw batur, cives pro hacre praelia gerebanl, et canosii-
bus ipsi presbytero respondissel, presbyler ipse pro- cam (13) presbyteri Joannis Aculeisp.oliabani. Tu. c
pinquius accessit, et osculatns Jordanum sicut unum quamplures super hac causa ei ordinalione mur-
de caeleris sacerdolibus relinquit. Landulphus (7) murabant, in quo murmure episcopi supranomi-
aulem episcopus Aslensis, el Arialdus (8) Januensis nali, videlieet Azo Aquensis, et Ardericus Lati-
et Mamardus Taurinensis (9) non solum ad osculan- densis videniurfuisse (14). Vigilnnte (15) itaque hoc
diim venerunl, sed quasi ut or.dinarent eum epi- murmure Mamardus Taurhiensis illico Romam arii-
scopum in sequeuti mense Februario ad ipsum ve- B '. vil, et stolam petiil, et rediens inde sloJam et
nerant. Sed Astensis cnm vidisset episcopumAquen- chartam conlinenlem sacramenlum, quod papa po-
sem (10), et Laudensem (11), et caeleros suffiaga- scebat a Jordano (16), attulit, alioquin stolatn dsiri.
neos, el comprovinciales episcopos buic ordinationi, Jordanopapa probibuit, sicul idem Mamardus nota-
et Jiovitati abesse, invenit ordinaiionern Jordani vit. At Jordanus per sex menses jejunus fuit, et
differendam fore; et, velut homo volens fugere, stolam non babuit, sed infra hoc spalium, sex men-
surrexit in nocte, et cum suis rebus coepit abiru. siuni Bernardo episcopo Papiensi, et Jordano Me-
Sed cauta manus Jordani ipsum rctraxit Aslensem, diolanensi consentientibus (17). Papienses et Me-
ejusque episcopi diaconem vulneravit, pueros quo- diolanenses staliierunt, et juraverunt sibi .fcedera,
que eorum verberavil et exspoliavit. Die arilem ad- qua?nimium quibusdam videniur fuisse imperatorias
veniente, liabila caulione, D. Jordanus eumdem majestati, el aposlolicaeauctoritati conlrariii, et cum.
episcopum quasl vinctum, et absenlem verbis valde isti cives jurarenl sibi servare se, et sua >contra

(3) Electum ftiisse Jordanum Kal. Januarii anni col. 267. Nonuulla inde ad rem nostram elucidandam
1112 dubitari non potest, docente id Landulpho, deeerpere opportunum reor. Ait igilur : < Meiliola-
C
qui praesens aderat. Emendandus ilaque oiniiino est nenses quemdain arcliiepisco)jum elegerunt (Jortla-
Calehus," qui electionem hanc anno 1110 contigisse iium) el a quibusilam parochianis suis (iulellige
asseiit. suffraganeos Aiialdum Jaiiuen. el Mamardum Tau-
(4) Judicii nempe ab ipso per ignis transiluin fa- rin.) eum consecrari feceruiil ; quod ego viriens
:ti. conlra imperii vestri honorem fieri, oiiniino inier-
(5) Fortassequia contraPaschalis decretum Gros- dixi, et licet ab ipsis multiun'rogalus, lutjtismotli
sulanum a sede Mediolanensi dejeceranl. consecrationi interesse, nec assensum prscbere volui;
(6) Scilicel gere te, ul virum decel. inio riedi operam erigendi iiiiigiiuin "parietempoptili
(7) Nempede Vareglale, dequo snp. cap. 5. contra populum, sub occasione cujusdam alierius
(8) Qtiem Grossulani quoque consecralioiii inlcr- archiepiscopi (Grossttlanil, quempars illonnn inlen-
fuisse cap. 3 diclum est. dit deponere, viri scilicet perfectissime lillerali, ot
(9) Ugliellns in ejris. Tatirinen. Mamardum hunc, ingenio astutissimi et eloqueiitissimi, ctiriae vesli*a3
quem ipse Maiuarduin nomiiial, eleciuni fui.se aiino valrie necesssirii, cuj"us pariem propler hnnorem
1109asserit, quo lamen fundamento, ignoraiur. Anri- veslrum in lantuui auxi, quod inedietas populi cou-
zoiiem llejusriem urbis episcopum fuisse anno 11U4 tra meriietalem poprili coiilenriit. Nunc itaque videat
ex inonuineiilo iuaiinoieo a Baldessano relalo tia- pietas vestra, si ad hoc veliiis me laboiare, ut et
riit. Ex nostro lanien auctore satis dilucirie colligi- populus ille manoat divisus, et anliquus ille archie-
tur, eumdem oiiuiino fuisse Maiiiardinn, qui anno piscopus a veslra majestaie adjuveiur, scribeiido
salieiu-ilOOGrossulaiiiim in episcopum' Saonensetn praeeipite. >Quid Henricus rescripseril nondum enier-
conseciavil, el ainio_112 Jordano in archiepisco- D sil. Hinc lainen dignoscimus quis fueril auctor suc-
puni Meriiolanensemiuungeiido praesens adfuil, nisi censi in urbe nostra civilis belli, quod magna caede
qois dicere velit duos fulsse Mamardos Taurinensis postiiiotlum exarsisseLanduljihus nosler narrat cap.
urbis antislites, inler quos sedem illain oblinticril 25 et 26.
Amizo ; quod tamen vix crediderim ; quocirca Bal- (15) Id est vigente.
dessani relaiionem, quani ego ad manus non habui, (16) Procul dubio credendum est hocfuisse jura -
diligentius exaniiiiandaiu ceuseo. inentum fidelitatis, quori a Robaldo archiep. Meriio.j
. (10) Azonem. . lan. prajstiluin Pisis fuisse Intibeenlio 11infra vido-
(11) Arriericuin. bimus, indignauie clero et pqnilo, aique ipso etiam
(12) Scilicet Januensis, etTaurineiisis. Hinc cor- Laiiriiilpho nostro, a quibtts credebatur' hujusinotli
rigeiidus Papebrochius, qui in exegesi, cit. num. juramenlo abrogari anliquum Meriiolantiiisis Eccle-
105, consecralioneiri hanc aBernardo Papiensi e|ti-., siae decus, ac liberlas ininiiiuii. Ob itl etiam recu-
scopo situul cum Taurinensi suprariicto peractam satuni fuisse a Jorriano pallium, sub ea inriecora
iirisse pulavit. (ut luiic videbalur) conditione,-
' facile posstuniis
(15) Seu praebendaesuaedomuin. - . opinari. •. • -
(14) Quodnam esset hocTnurmur.. clare. enuntiat (17) Ughellus male Grossulunum arohiepiscopnm,
epislola ipsiusmet Azonis Aquens. episc. ad lienri- loeo Jordani, conseiilieiilem htiic foerieri inter Pa-
cmn iinperalorein, quam e cod. Udelrici Bainberg.. pienses et Mediolanenses inito adriueU in epis2. Pa-
Eccardus vulgsivil.. toni. I Scriptoruiu medii cevi, jiien., iiuai'64.
1487 LANDULPHI JUNIORIS I4S8
queinlibetmoilalem bonriiiem nalum , vel nasoiiu- A _ slri, et de veste saiieise Mariae, et de ossilms san-
ruih (18). cloriun Casti, et Polimii in ecelesia S. Mariae, qua.
CAPUT XXII. dicitur ad Portam. Qtiapropier non soluiri in ea die,
-
De fcste Agios, quod fil ad Sanctam Mariam ad sed eiiam ab ea die, et deinceps factus o.st ibi jugis,
porlam Vercellinam die, 9 Maii. et celebris, el arimirabilis concursus plebis utriusqbe
Pttlavi iion prcetereundum silenlio, quod diirante sexus Deum glorificaniiuiti et magnificantium, qtiod^
lite (1) Grossuliini, scilicet 1105 (2), VII Idus Maii hoc lempore lales nobis thesauros sua benignitsite
(5) invenlae suni reliquiae preliosoe in ecclesia San- revelare dignatus est, quorum palroeinia non solum
ctae Mariaead Portam (4), unde ordinarii cum uni- nOstne, sed et tmiversa?riicecesi ejus per Dei miseri-
verso clero slaluerunt(5) festum solemne illa die (6) cordiam,proteclioneiii, et salulem fuiuram etiam (")
in ccclesia praedicla, in cujus rei leslimonium lalis speramus. Facla est etiam generalis processio (S)
exsiat epislola. ad honorem Dei, et Salvaloris nostri lam ingens,
« Ordinarii cardinales (7) sanclee Mediolanensis lam solemnis, tam adniirabilis, qualem nunquani
Ecclesiae, necnon et primicerius cum universo sa- retro anle tempora vel vidimus, vel meminimus
eerdotio, et clero Metliolanens:," omnisque popu- fsiclam. Ad hanc igilur soleninilaiem annue omnes
lus, et omnis orrio l.iicorutn, omnibiis sacerdo-I B populi devole concurrile tam meiilium securiiase
tibus, et clericis, et laicis cujuscunque orriinis in quam corporum obsequio nihil haesitanies deprimi
dioecesi Meriiolanensis Ecclesiae eonstilutis pacem, magiiificenlissimam -remunerationem. Quanla enim
et salutem a Doniino , el pleni gaudii pariicipa- virtus sanctorum est, tanta salus occurrenti populo.
lionem. Quoniam ralio exspostulat, et dignum Titulus autem , et nomen ejus eximias festivitaiis
esl ut exsulianie capile, caetera qunqne membra est Sancli Salvaloris. Termiims aulem hujus cele-
exsultationi congaudeant, itleo iromensse laeliiioe, bralionis est vu Idus Maii. Rogamus etiam vos,
quam uobis immeritis et insperantibus divina cle- et seciindmn siatulum Ecclesije nosirae singnlis,
nientia contulil, vos exsortes esse non volumus. et omnibus praecipimus ut in riic Iiujiis feslivita-
Nolum ergo universitali veslrae fieri volumus, quo- lis ad honorem Dei, et Salvatoris noslri ab omni
niaui ineestimabiles ibcsauros, et incomparabiles opere servili vacetis, et abstineaiis ianqnam in
margaritas sole splenditliores , et oinni aromate die Resurreciionis, ct Naiiviiatis Doiniiri nostri
fragrantiores divino milti, el inuncre nuper invcni- Jesu Ghristi, quo eiiam die ad frequenlalionem
mus, videlicel pariein tle sudario Domini, et de sin- hujiis soletnnitatis slattilum est annuale et (*)
done ejus, et de lapirie ubi sederunt angeli iiiin- inercalum, et omnibus veiiientibus ad hanc solcm-
tianies resurrectionem Domini nosiri Jcsu Christi, C nitatem vel eausa orationis, vel 'causa mercandi,
et cle probalo ligno salvificae crucis Ssilvatoris no- et rerieuntibusslabiliia est ab onuii civitate finna ,

/18) Hujusmodi jurameiili, quod barbaro voca- nulla prorsus archic|riscopi menlione habila, perspi-
buto tlicitur./.jiHm, qtiia scilioel boino sic jurans cue riocel. Grossniaiium-siqiiidem eliam sic reslitu-
qtiasi lirmiler et solitle ligetur, ea est natura, ttt tum Meriiolaiiensiscivitas proesulem sntini niinqiiam
intcliigatur pacia firielitas contra omnem hoininem, agnoso.ere voluil, ut in line cap. 12 aiebat Landul-
millo peniliis excejjio. Hinc jialet, cur foeilera de phus.
quibtis aucior nosler bic loqtiiiur, pontificiae ac im- (6) Creriibile est, statim anno sequenli 1106 cele-
peratoriaeaucioritati coutrariadicanlur, qttia iieni|)e brari inccepium hoc foslum , id cxposcenie jugi et
non fuit excepia persona ponlificis el imperaioiis, admirabili plebis utriiisque sexus eonciirsu ab eo
proul jura exigunt, el docent coramuniter auctores die et deinceps facti, ut in episiola mox recitanda
feudistae. Jegiltir.
CAP.XXII.—(l)Idest cum nondum discussa Romae . (7) Nonrine hoc passim appellaios fuisse eo lem-
foret Grossulani catssa, ol pontificio Paschalis de- pore metropolitanae iiostroecanonicos, aiuiqua osien-
creto adjudicaia eidem sedes Mediolanensis, a qua dunt documeiila, ex quo Mediolanensis Ecclesiaerii-
repellenrium illum curabat in synodo Romana JIO- giiitas conjici poiesl; qusunvis enini liluli htijus or-
lior pars cleri et populi, ob Simoniani judicio ignis nameniiim peeuliare iiiiniine foret mbis nostrse, ttt
comprobatam, ut supra diximus. I praetcr Panvinium, et Macrium eruriiie ostendit do-
D
(2) Tristantis Calchus qusa hic narrantur ad an- clrina el pietate eiiiiiieiilissiiuits olim Ursimis, imiic
liuih 1107 refert, sed cilra verum, ril ex auctore no- universo exsuliante fideliiini cceiu siimmis pontifex
stro annum signame patet. Benedictus XIII in noiis a'd u proviucialp _5ene\en-
(3) Nonus hic dies Maii lam pretioso reperlo ihe- taiium concilium, suo Sydonico iuserlnint .loiurisi
sauro insiguis, eo anno inciriit in feriam teriiam tamen primariis sacerdoUhus nobiliorum Eccrfsia-
quiniae post Pascha hehdomariae. rum riattim legitnus. Perseverasse apud nos in lon-
. (4) Ita diclae ex vicinia portae, quae Vercellas re- giun aevum nobilem hanc appellationem, docel ora-
spicit, quamque lum proxime attiijgcbai antiqna tio in primis sacri sjlsinniis Fabricii Caslrufrancbi
beeceeclesia. Mansil nihilominus eidem cognoinen- majoris MeriiolanensisEcoiesisecardinalis urdinan.
lum isttid, eiiam poslquam amplificala urbe pvimo habita a Joanne Ambrosio Btrila el Mediolani wlita
post jEnobarbi excidium, inde sub Carolo V longc anno 1557. Poslinoriuni abrogala fuere a S. Pio v
inullo ratraciae sunt urbis jiortae, atque in prsesens bnjusmodi Ecclesiarum privilegia (si qttai oraut,;
queque ita appellaiur. diplomaie expedito anno 1568 , 17 Februarii, ul tc-
(5) MeriiolitnensemEcclesiam sese tunc temporis statur Cohellius cap. 2, § Et ideo.
gessisse, acsi arclriepiscopalis series vacarei, quam- (") A. 1 et 2 esse.
vis revera Grossulanus Romana in synodo legiliinus (8)Procul dubio co anno 1105, sed qua riie,
antistes Merii.olanensisurbis declaratus foret, festum igiiolum.
hoc uuiversi cleri noinihe inriicium ac celebraUun , (*) A. 1 carethac parliculas et.
1489 HISTORIA MEDIOLANENSIS. I4&0
et inviolabilis trevia (9) 8 dies ante fostiitn , et 8 .4. CAPUT XXIII. "
riies posl feslum. Quod si quis hnjus treviae violalor Liprandus admonet kandulphwh historicum ut a
exstileril, indignalioneni Dei non effugiet, el iram communicaiioneJordaui abstineat.
toTnisciviiatis super se, et super sua bona gravis- Nunc ad propositum redeo. Presbyler Liprandus
simam indubitanter incurrel. Colonen (*), quod in summa sua sencctute posilusmihi aif: Video to
vulgo Turadia dicitur, sive Porlenaticum .(10) in .aliquaiitulum super me erubescere propier ea quos-
liis preefalis diebus nulli onini roorio tolletur. Ul adversus Grossulanum dixi et feci, sed ut minus-
autem magis sit auilienticum, et nulla unquam inde erubescas, vere dico tibi quod ego illam causam
oblivione delealur, quod Dco inspirante ad honorem reservo soli Deo omnipotenli, et dum mihi superest
Dei et Salvatoris nostri decrevimus per .singulas spirilus, multum desidero Inijtis niiindi vitam meam
plebes singulas epistolas inaudientia omnium hahi- finire in manibus eorum, quorum proleclione corpus
tanlium in eis lias liiteras legcre, «t ponere stu- meum, et anima mea, prsestante divina gralia, pro-
deant, et in Mariyrologio boc fesfum scribant; legalur a manibus eorum, qui protegendo Grossula-
qualenus per singulos annos, et per singulas genera- "num , verilatem Dei occultare voluerunt .et volunl.
tiones islos dies nulia deleal oblivioy sed perpeluo,, De Ecclesia autem ista Mediolanensi, in qua consu-
elsolemuiter honorelur. Haecautem epistola in scri- lis mihi manero el vitam fuiire dico qiiod illa est
pturis ecclesiae diligentur et semper servetur va- milri cupienli Hicrosolymam (l).adire, ceu navis
lida.i sine nauta et reroige in porlu putescens, quod si
inventi aulem sunl praedicti ihesauri scilicel reli- vixeris seciuidum aelalem ttiam, eam talem csse
qnae: parsde sudario Doniini, et.de sinrione ej'us, experieris. Imerim etego consnlo. libi, ul participa-
et de lapide islo, cf de ligno sanclo, et de-sanciis , .tibnem ihensae Jordani, ejusqttc beneficia, qua:poles
anno Domini 1405, vu. Idns Maii in civitaie Medio- tenere propler electionem, et invesiiiuram diacona-
lanensi in Poria Yercellina iu ecclosia SanetaeMariee, tus capellae ejus, quam ab eo suscepisli, me ne-
qnae tlicitnr ad Portam. Fucrunt aulem praedicti sciente, qtiam cilitts vales, et lamen honesle dimittas,
Bancti confessores Castus ei Polimius, diacones San- nec nnqnam per ilhim proficere sjieres. Vicedoroino
cti Ai!ihro.sii{IJ), quorum corpora jacenl iuecclesia vcro dum grattis et benevolus libi fuerit, ei tuum
Sancti Victoris ad Coelumaureum (12), quae nunc obseqiiium impendere non probibebis. Per hacc quo-
diciiur ecclesia Sancli Saiyri isita juxla ecclesiam que verba, tjuae Jiic ineus magister mihi flixit, ipse
Sancli Ambrosii reqiiicscunt. In praedictb autem fesio Jordanus ejtisque fabrica (*) mihi suspeclus, et in
ab ecclesia-Estivausque ad proedictam ^cclesiam f, parte sttspecta alque grata qucmadmoduni in vice-
Sanclae Marios ad Portam ordinarii hebddmadarii doniino fuit.
cum aliis hebdomadariis Mediolanerisis Ecclesiae CAPUT XXIV.
processionaliter vadunt semper praecedentibus vici- Presbyter Liprandus in Pontidii monaslerio obiit;
nis, et parochianis ipsius ecclesiae Sanclae Mariae Hnjus mei niagislri.coiisilium sequens, cum vel-
cum virldibus Irondibus, et ramis arborum, candelis Tem
prorsus dimiltere Jordani arimiiiistfationem,
accensis alligatis (15) eisdem, el cantanlibiis Agios delalus esl; ipse: preshyter ad Ponlidii monaste-
(14) jjropier quod dicilur fesium de Agtos, quod est riiim (l),me riesciehte, in quo inonasterio corani
nomen Dei. Qrii dicti ordinarii postea celebrant monachis et fratrihus in fesio saucti Nicolai (2)
missam in ecclesia Sancloe Mariaead Porlain. Deo
usque ad fesium Epipbaniae Domini splendide (5)
gfatias. Amen, Amen. vixil, alque in ejusdem feslivifatis nocte quando.
spiritum emisil, magnus et sriavis splendordomum.

(9) Imnuuiiias .. seu pax data cuandiu Uundiiioe fessores fuerint praedicti SS. Cststus et. Polimius.
durant, Ducang. in Giossar. (13) Peculiaris est, ac recensione dignus Ritus isle
(*) A, 1 el 2 Coloneum. _ in Ambrosiana Eeclesia annuae supplicationis cum
-(10) De hocvocahulo aliisquesynonymishicenun- " frondibus, et ramis arborum ad cereos inlexlis; at-
tiatis, fuse Puiicelliiis in -disserl. Nazar. cap. ,95, que ideo J^icolai Serrarii libello De sacris Eccles.
nuin. 7, ubi asserit significari quoddam vectigalis processionibus aliquantlo iiiserendus..
genus a vialorilms persolvendum, praecipue vero (14) Nomen hoc solemni huic festo recens insli-
toloneum archiepiscopi, de qno.Galvaneus Flamma lulo tiine inditiini, GraecaaIinguae--in urbe nostra
in Chron. Maj. cap. 2,27in hunc modum scrihit: vigeulis eo lempore non spernenrium vesligiiun est..
< Arclriepiscopns Mcdiolanensls quostlam alios ma- CAP.XXIII.— (1) Intellige ccelestem.
xiiiios retliliis imperiali auclqritain recipiebat qnia (*) A. 1, famitia.
super siratas regales.in exiiu qtiolihet tle comitatti CAP;XXIV.— (1) In agro Bergomensi ulira flii-
(Meiliouali) habuit leloneum, et dum inlrabal ali- vimn Abdiiam situm, cujus primus conriilor el abbas
qsiisexlraneus in equo, vel cum curru, aut petlibus, fttit beattis Alljerlus Cluniacensis insliiuti, anno
dabnl lelonsirioarohiepiscopi censuin. » -1095, Kal. Seplembris defiiiiclus, ttt referl Mabillo-
(11) Hoc cx Paulino lesiaiiun habemus, qui eliam .nius in Annal. Bened. ad aiin. 1087, quo condiunii.
sub ctira alterius ex liisce, id esl lionbrabilis viri .fiiit hoc coenobium, et S. Jacobo dicainm. Pluia
Casti diaconi se degisse tradil in Yita S. Ambrosii. ctiam-tradit Puricellius in mon. Bris. Ambr. num.
(12) De hac plura disseiit Puricellius in lumulo .516 et 551.
sqncti Satyri illustrato, cap. 10 et seqq. , et in mon. - (2) Id est a die 6 mensis Decembris anni 1112 „
Bas. Ambr., num. 504, ubi eiiam expendit num usque ad diem 6 Januarii proxime subsequen.is.
martyres ul alicubi legitur, an tantummodo con- (3), Nempc cum magno sanclitatis splendore..
 «91 I LANDULPHI JUNIOKIS im
in qua j'acebat, adniiranlibus circumstantibus illu- A __. CAPUT XXV.
sintvil, et illumiriavil, et sic -ille praedixerat fralri- Jordanus stolttm papalem accipiens clericos exturbat,
btis: In hora illa, quando corpus ejus ferehatur ad historicum ab ecclesia Sancli Pauli removet.
sepulcrum solis -splendor aereiri illumiiiavil, el - Igiuir presbyiero Liprando posiio,in Pontidii mo
nubcs cum nive cessavit. Ipso qiioque presbylero naslerio fama deGrossuIano redeuntea Hierosolymis
exislente in vita, cum Jordantis (4) et coeteri Gros- aures Jorriani, et ordinariorum ejus implevit. Et
stilanistae calumiiiabanlur eum et suam legem, no- Mamardiis Taurinensis episcopus iterum Medio-
b lis milcs Placentinus de fauoibus morlis ad lau- lstnum venit, alque slolam , quam in praeeedenli
riem ejus ereptus esl, quia eum' miles ille esset, anno (1) sinesaeramento Jordani dare noluit, ne-
qnasi in sumnosensit bunc presbyterum palpare que dedil, nrinc videlicet in festo Sancli Nicolai,
gtittrir suum, el stalim evomuit os piscis, quod quando presbyter Lijirandus Ponlidium inlravit,
suffocabal eum (5). Eodem ei.iam tempore, cum super aliare' sancti Ambrosii posuil, et Jordanus
domus cuj"usdam sui afiinis, et sibi atlrabentis osculatus eam de ipso altari assumpsit: quaeposilio,
arderet, repente imber fuit, ei paleam, et domum et assumptio absentibus ordinariis el ptimieeriis
ips"us presbyteri integre servavit. Quod si currerem facla ftiit (2). Deinde secuiitis idem arcbiepiscopus,
per singtila, quae Deus feeit ad laudem ej'us, defi- B * quos vohrit laesit, me quijVpeeo tempore injuste
cerot qnidenr spirilus meus; sed Deus ,• qui por -turbavit. Quod cuni presbyler Andreas primiceriiis
omnia soocula vivil, et regnat nuric, el semper, iiiiellexissei, solemniter me suscepit in conimuni
animoe ejus benedicat (6). Amen. Et mibi gratiam beneficio (5) presbylerorum et clericorum Mediola-
-recte scribendi tribuat, quia sineere adhuc cupio .nensium. Jordanus quoque cum Widoni Falcimario
scribere ea, qtiee in' Eeelesia, et in regno per pon- condilori (*) meo pro me dedit pecuniam, nec ta-
tifices, et abbates, sacei'dotes, et levitas, pcr con- men indulsi ei (4), qtiam in me fecit oflensam. Sed
sules ei cives, el alios Ecclesiee, et regni ministrds aequo animo suslinui illam, quia cum enses et lan-
seminala et operaia sunl, non tantum ad augmen- ceae acuebanlur,'ul advenienle Grossulano ipse ad
lum, sed etiam addeliimentum religionis et directse arehiepiscopali sede ejicerelur, nimirum (5) si me
consuetudinis. ' > bumilem acolyihum neglexil, et presbylerum Ari-

(4) Puricellius hoc loco ait, videri legendum cum . .tionis aavam ab auclore noslro adbibitam esse in
Grossulanus : altamencur emendari debeat hsec describenda hac hisloria, cum poiius contrarium
lectio, prorsus non video. Cum enim stiperius di- evincalur cap. 22, ubi Grossnlani Iiieni citm inven-
-cttim sit, Jordanum Grbssulanoj jriacuisse, ei ab ,„ tione reliqniaTiim in ccclesia S. iMariae ad porlam
eodem in subdiaconum fuisse ordinalum, non inve- ad vii Idus Maii sub eodem anno 1105 ponit. Pr.-s-
- rosimile est in illius archiepiscopi parlibus olim ste- .terea eliamhoc misso, ipsa Landiriphi hisioria Pti-
lisse; imq id innucre videtur ipsetnet Gi'ossuIamis ricellii dicto refragalur. Tradil enim sex mensium
loquens apud Landulphum, cap. 26, el quserelas intervallum fltixisse a delato per Mamardum pallio
conlra oumdem Jordaimm cnm suis fautojibns in- ad ejusriem susceplionem die 6 Decembris a Jordano
siiluens, quod videlicet ipse sibi jurasset, el dejuras- fnctam. Certeautem a die 25 Marlii non sex l^tniuni
set.
- -- . motlo, sed fere noveni intercesserant menses. Pagius,
(5) Mir.iculum hoc narral etiam Pelrus Maria qui ad arin. 1112, num.8, haec optime adverlit, fa-
Gampus Hist. suaaPlaciml. part. i ad ann. 1114. cile se expedit, cnlpam in amannensem refundens,
(6) Viiam hnjus Liprandi sub lilulo Venerabilis .cujus e calamo per errorem' excidisse ait prmcedenti
inseruit _Papebrochius Aclis SS. inAppend. ari anno, cum scrihi debulssel prmsenti anno. Papebio-
diem 27 Jnnii posl S. Herlembaldi Vilam. Ibidem clritis eadeni via inccdens, in YilaLIprandi sup. cit.
asseril neminem meminisse ullius cultus eidem ut in altero ex his verbis vilium esse affirmai, ita tit
beato posl moriem impensi. Attamen ubi agit d.e non prmcedenli anno, scd prcecedentiJunio sit legen-
S.' Davide solilario Thessalonicensi ad diem 26 dum. Porro uierque.apprime rem explieal, sed laeso
ejttsdem mensis, iradit ex sanctuario Papiensi Ja- auctoris texlu. Itaque si me immiscere viris tanli no-
cobi Gtiallae,die25 Julii.aniii 1504 reperia fuisse in ininis licet, salva manuscripti inlegriiale omnia
eoclesia S. Pelri in Coeloaureo Papiae inter coelcra componi posse censerem, asserendo, Landulpbum,
sacralipsana etiam ossa-S. Liprandi seiiLuilprnnrii, . qui jam processerat ad narrandam Liprandi moriem,
- quae ipse credit illuc e Pontidio iranslata, huj"usD el miracula ipsam subsecula anno 1113, cum revo-
Liprandi esse; cum minime facile sil, alium hujus caret calamum ad ea qtiaesuperiori anno conligeranl,
nominis invenire, cui potuerit datus fuisse tiiulus: usum fuisse hac formula prmcedenti anno relaiead
sancli. morlem Liprandi j'am narralam, quamvis revera,
CAP.XXY.— (1) Verba haecinexlriGabilem fcrme quae tunc referebai, anno proxime elapso accidjs-
uodum in hiijusmodi historia inlexuere : etim eniin scnt. - • '.
certumsit eoriem anno 1112 et eleetum ftiisse Jor- (2) Forlasse acquieveral Jordanusideo sacraniento a
rianiim Kai. Jannarii, et susceptum ab ipso pallium summo pontifice requisilo, alque secrelo ac
riie 6 Decembris, ui najrat Lanriulphus , inielligi veluli per umbras pallium suscejrit, nenrine ex pri-.
nequii, quomorio cum hisloricaj veriute coinponi moribus cleri astanle, ne illorum inriignationem
pofsil, quod idem auctor boc loco refert, slolainr contra se commoveret.
videlicet a Mamardo delalam Roma ftiisse prmce- (5) Quodnam esset hoc beneficium, jam supra
denlianno. Puricellius ut sc riifliculiale exsolvat, cap. 2, explicatum esl. Forlasse eiiam in coetum
- morem illurn producilab aliquibus tisurpattim, • -Decumanorum illum admiseral, ul presbyieris sacra
tit anniini a die 25 Marlii exordirenuir, ail- .peragentibusinservirel.
'
qiie illo usum Landiilphutn, ita tii'ab eo die: (*) A. let 2 credilori.
iilternm jani annuni ritimcrarel. Atlajiion sen- (4) Itl est minime oblitus sum acceptre offensa3s
' .ijuuia hoec,
quae itigenio non caret, pluribus re- qiiseuam auiem hoecessel inferius explical.
icili.poiest. Prinio enitn jion conslal, hanc incunia- (5) Exisiimo legendum nil mirum. .
 " lilSTOBIA MEDIOLANENSIS. 1«4
,,193
prandum Paliarium, virum sibi convenientem et in .A. CAPUTXXYI. _
belR)[iptenlemassumpsil, el prout quibtisdam pla- Inter ' Groxsulanislas, et Jordnnistas pugna commilti-
cuil nondum esse absurdum (6) quod Gullelmus tur, ipsis prmsulibus ad suos sermocinanlibus
Venerabilis abhas boc in tempore stibridens et con- ln Augttslo (1), qtii fuitoclavtis mensis abillo, in
dol.ens de iis casibus clericorum, pontificum, mili- quo presbyier Liprandus obiit. In islo enim mensej
tum et civium degeruit Sancti Ambrosii monaste- etGrosstilanus a Hierosolymis rediit, etprius.post
rium, et rexit, et regit abbatiam monasterii Sancti legem faclam de ep ignitam inlravit Mediolanum (2),
Solutoris (7) construclam in episcopatu Tatirinen- ibique tunc ad Iocum ubi sanclus Yictor carceratus
sium. Quod si et ego non concupivi pev illius Jordani fuit (5) suos Iabores, suosque thesauros sacerdo-
manus ad snbdiaconalus g;radum promoveri, convi- tibus el viris, quos sibi pulabal fideles explicavil, et
cini mei cur per ejus auctorilalem praesumjise- explicando induxit (i) benigniialem, <jua pavit et
runt me exturbare ab ecclesia Sancli Pauli, quae induil Jordanum, quem fecerat subdiaconum (5).
osl tilulns ordinationis meae? et Andreas Suga- Yidebalur eiiam instare adversusJordanumeb quod
Iiola, qui si presbyter est, plebeianus est (8), dicebat, eum sibi j'urasse et dejerasse (6),. quotl
quo j'ure potest ipsam meam Ecclesiam possidere ? forlis et valida lurba Jordani non susiinuit, sed
Tnsuper manus ej"us cur ossa parenlum meorum de B assumptisarraismaximura insultuni-in Grossulanum
proprio noslro, non suo sepulcro proj'ecit, et snum fecit. Ipsius auiem Grossulani calerva undique con-
morluum in ipsum posuil? Praeterea Sngalipla ille currens ferendo, et inferendo vnlnerationes, orbi-
Andreas domos, campos, prata, vineas, silvasetalia tationes et niultas occisiones in equis et in homini-
mulia i quae mei. proprii juris sunt, quare usurpat, bus, fortiter, cl prurienter ipsum Grossiilanum per
venditel alienal? Haec quidem si ille, ejnsque ma- 15 dies in lurribus de Porla Romana (7) servavii.
nus, ej'usque auclores religiose el rationabililer Interea Anselmus de Puslerla ad ecclesiam Sancti
Tecissent, defensionesque 'meas si j'usle caecassent Joannis, quae dicitur ad Concham, audila slrage
(9), et decidissent, meos quidem oculos eruerem, et venit, el in concionem, qnae ibi tenebalur ex parte
sepulturam inlrarem. Seri. ne moriar, sicuti illi mei Grossulani locutus, plura consuluitut perniciosa illa
adversarii moriunlur, et mortui sunl valde mullum pestis cessaret, elcerlum locum certumque tempus
desideravi, et desidero ut ii, qui arihuc vivere vi- slatuerenl, et per legilimam el generalem synodum
dentur, a sole j'usiitiae illuminareiitur, ut depulsa cognoscerenl cujus causa jusia foret. Hoc aulem
schismalicorura et superstitiosorum snperbia, sper- consilium, quia Joi'dano ejusqnt. fauloribus displi-
nant subriun auclorum mendacia, alque diligant et cuil, pecunia utriusque ponlificis ad milites ct pedi-
teneant quain optimi regis (10), ejusque ponltificis.'C tes bellatores, ad clericos quoque et mulieres bella
(11) palrocinia. insliganles pervenit, et Jordanus aperlo orecoram,
(6) A. 1, placel,non debet esse abturdum. Pruden- legem a presbylero Liprando factam, el reslilulio--
ter enim egisse viriebatnrGtillelinusabbasrecedendo nem a synodo Romana slalulam, censerem adverbio
ab hac urbe tumultibiis plena. illo prius inriicari ab auctore nostro primilus, ilaut,
(7) Migratio hsec a ccenobio S. Ambrosii Mediola- "primiishic fuerilingressus hujus anlislilis in urbem,
nonsis ad S. Solutoris Taurinensis anno 1115 con- Mediolanensem posl ignis judicium contra eunidein
ligi.l, ul eliam Mabillonius. in Annal. Bened. atl suscepiiim. -. .
etimri.adnotavit. (5) Carcerem, in quo S. Viclor delenlus fuilj
(8) Foftasse alteri Eeclesiaein aliqua plebe ascri- exslitisse, ubi nunc ecclesia ejusdem noihin.i.riicaia
plus. Yidelur auiem bic innui anliqua illa Ecclesiae S. Viclorelliad porlam Romanam vulgo appellalur.
disciplina, qua pluribus eviilgatisconciliorumdecre- (fonasse ob sacroeaedis angustias, quae hiennio pro^
tis cavebattir, ne quis ab eo tilulo, sen Ecclesia, ari xime elapso eleganlius exsiruclafuii, seu ut ab altera
quam esset ordinatus, recederet,- uec ad allerum, S. Yicloris secerneretur, quae eliam in proesensma-
inaj"oreriiiioel, tilulum posset transmigrare. Yirie gni nomen bhtinel) legimus.in. Yita sancti hiijus
cpjst. 175 Joannis PP. YllL, synodunv Remensem inarlyris a Bonino Mobrilio rclala. Eidem autem
itiuii 815, cap. 20, Turonen. III. cap. 14, et alias antiquitus conlermina. eral porla, qtiani Romanam.
aptnl Labbeuni. tlicimus, quamque solummodo post .Eiiobarbicain.
(9) Allerum ex mss. bibl. Ambr. legil guslas- U eversionem,; ampHficata, ui-be noslra, lnullo.remo-
teiit. tius ab ista Ecclesia civesexciiavere. Dehis ssepius
(10) Henrici. Joquitur in suo,maj'bri.€hron. Galvaneus Fiainma,
(11) Fonasse Grossulani, in quem Hierosolymis iriemque tradit Puricellius in dissert. Nazar. cap..
re leuniem enses el lanceae acuebanlur, ul paulo £4,1111111.' 2.1.
anleadixil Landulphus, qui ej'usdemdepositioni jni- (4) Id est in sermonem induxit, seu commemor
niiiie consenserat, el Jordani electoribus Andreae ravit beneficia, quoein Jordanum conluleral.
jirimiceiii dictum rclttlerat ^tiod male consiliati (5.) Yide sup. cap. 19.
erttitt, cap. 21. (6) Hinc patet Jordanum a.iquando Grossu-
CAP.XXVI. — (1) Anni scilicet 1113 lan.i factioni fuisse connumeratum, ut supra dixi-
(2) Puricellius ih mon. Bas. Ambr. num. 520, et mus.
Pagius ad ann. 1115, nnm. 10 censenl, his verbis (7) Suas cuilibet Portaeurbis Mediolaneiisisfuisse
indicari, Grosstilanum hoc eodera mense Augusio lurres, plurihi tradit Galvaneus Flamma; excisa
bis Mediolanum intrasse, primo scilicet anno.l_05* per Federicum _Enobarbum urbe nostra, abrasa
poslobienlain a Paschali II, hujus sedis restitutio- incenia sunt, lurresque dej.ecloe.Eas lamen excilarc,
nem, secundo vero hoc ipso anno posl. reditum a stalim acrespirare civilas poluit, primum consilium
Hierosolyinis. Atlamen cum in flne cap. 12 Landul- ftrit, ut docel lapis adhuc infixus laleri arcus, qni.
phus asserat quod Grossulanus nec sedem, ncc Ponti Porlas Roraanae imminel, ejusque inscriptio-.
lnuniiioiiem aliquam archiepiscopatus liabucrit post neiu refert Puricellius in mon, Basil, Atnbr. n. blOt».
 '
H33 LANDULPHIJUNIORIS im
gua gente de Grossnlano, ceu de Simone Mago can- A _ ralem synodiira. Iterum qua raiione divulgavii emn-
Tavit, et Grossulanus apud suam plebem idolo, et dcm dici erronenm (4), quia cum clero et poptilo
viiulo conflalili, atqne homiiii perfido, et perjuro Grossulani scrulinium (5)egit et baptismum? Et cou-
Jordanum comparavit. Ac s:cstragem quamplijrimam tra Jorrianum aposlolica auctoritale doiiaium
(6)
uierquc pontifex coinmiscuil, in qua Rogerius de archiepiscopum quis poluit dicere esse simulacrum,
Sorcxima miles capitaneus, et Ariprandtis de Laln- et hominem perfidtim atqueperjurium? himirum(7)
pngiano (*) vexillifer de Vavassaribits, el Aripran- si qnsero,quia drini Grossrilanus iri pracdicto Sancli
dus de Meda eivisprudentissiriuis cumquafnpliifibus Marci monasterio esset, e"tAnselinus Mcdiolani in-
ejusdem nobiliiatis bomiriibus occisi sunt. staret.-et obligalionem conveniendi ad generalem
CAPUT XXVII. synodum quaereret, et Jbrdanus hoc iieri pfohihet
Data pecunia Grostulano, et anselmo de Pusterla (•), dicilur ei credilur quod pecunia juraia el data
Grossulanus Placeniiam adiil. (8) fuil Grossulaiio alque Anselmo, ne persoha Jor-
Sed ciim Groseulani mantica (1 ) foret ex- dani calumniaretur ab illis in aliqua synodo.
bausla, et Jordani adbue onerata, convenlio fa- CAPUT XXVIII.
cta est per pecuniam Grossnlano" promissam, Demoribus, el imbralis (i) presbyleri Natarii Mu-
quam ipse Grossulanus, prout dicitur, cum suis '
" riculm.
et Jdfdaiiistis participavit, et fa'cta parlicipa- Igiiur hac cautione (2) facla per piesbyierum
tione, Grossulanus Mediolanum exivit, alqne Pla- Nazarium ihuriculam,, et Lstfrancum Ferrariuiu,
centiam adivit, ibiqufc in monasterio Sancli Marci, prout dicilur, conligit quod presbyter Andreas
quod est de congregalione Vallis Umbrosaehos- honoe riiemoriae primicerius obiit (3), cui sricces- '
piiatus invenit Ardericum Laudensem, quem fe- sil dictus presbyter Nazsirius, de quo Nsizario su-
ociat sihi vicarium in victii, et in vesiiiu ejus- perest adhuc mihi qnaedam scribere veluti de
dein congregationis monaehum. Alter vero Ar- homine, qui qiiasi coselaneus, et conriiscipulus
dericus de Carimate, qui Jicenliam jurandi ab isto, exstiiit fnecum in uha vicinilate, et sub disciplina
cum esset vicarius, suscepit, et oecasiorie jllius j'u- luijsis presbyterii Andreae,qriidictus friit Dalvultuin
ramenii senlentiam in Grossulanum dedit, et Jor- secundiim suam cognalionem"; Iste itaque Nasarius
danuin in archiepiscopum clegit, Grossulani adven- "cum esset infra ordines clerictis, et juvenis ingenio
tum uon exsjiectavit, sed circuiens transmarina loca acuiissimiis, non sine causa mihi ihfafitulo arijecii
inventus et jiigulalns est a Turcis. Sciendum quo- "nomen, scilicet Clocam (4) Sancli Pauli. Insuper
que est quod Grossulano, el Jordano existente au- " ipse dum singulariter babitaret solarium (S) suiini,
ctore (2) Mediolanensium per graliam domini Pa- me, et rtislicum Gemmarum, sive Caccurii alque
schalis papoe II, clerus el populus Mediolan. nattira Nazarium Flolam super ipsum soJaiium induxii,
nobiLis, el religiosus in ulraque parte, non sine alqtie de nuptiis fratris sui suave et dulce ohso-
causa dicitur levis, et vanus, et ad cujuslibet novi- niiim nobis praebuil, ubi per preecedenlia et sequen-
talis pracsumplionem promplus. Cujus enim reli- lia, quae rie libro cordis ejus legi, illius animum
gionis, nobilitatis fuit ille spirilus qui monuit Jorda- .praevidi non magis appetere sanctae Mediolanensis
nnin, clerumque stium el populum ut exprobarci et Ecclesiae decorem, quam ejusdem Ecclesioeutilein,
exeommunicaret (5) Anselninm dePusierla riiaconem el honeslam nobilitatem. In islo namque tempore
ordiriafium, quia dedil consilium ut Grbssulani et nostroe coaevitatis, el disciptilalus Urbanus papa
lordahi causa discerncretur per legilimam et gene- synodum Placentioe celebravit (6), aiqtie de Franzia

(*) A. 1, Lampugnano. (8) Scilicet a Jbrdano, ut inilio hujus cap. narra-

CAP. XXVII. — (1) Id esl pera. vit Landtilphus.
(2) Forsilan antislite; alter enimPaschalis II, dc- • CAP.XXVIII. — (1) Voxharbara, qua thecnas,
crcto restiliitus fueral in sede Mediolanensi; aller- seu conspure.atncnla llalico idiomate significaie vi-
vero ab eodem Pascbali approbatus per pallii a Ma- detur.
mnrdo Taurinciisi episcopo delati missionem;ul su- D (2) .Seilicel erogalione pecnnioefacla Grossulano,
pia dicttim est. el AnsGlmo, ul famoe stice securilali caveret Jortla-
(5) Hinc colligilur, siisisiorie cleri et populi, qtri iitis;eaqtie aticiores proecipnoshabueral Muriculam
Jordano favehant, Anselriium de Pusterla paeis et Ferrarium hic memoraios.
i-oiicilia proponcntem fuisse stalim ab eodein ana- (3) Obiisse huncAiitlreamsub finem anni 1113, ex
tbemati subjecium. supra naiTalis colligi jiolesl.
(4) Vox isia videlur bic pro seduclbre, seu iinpo- (4) Idem csl ac campana : de hoc nomine antiqui-
store accipi, qtiemadnioriiim iri quoqtie pef illam Itis usurpalo in documenlis plura disserilPtiricel. in
sigfiificari tradil Ducangius"ei-glbsSaGfaeco-Laiina, Moinini., iium. 391. Alterum ex nostris mss. legit
et Heiiricus Stephanus in Thesaur. GraScaeiinguae clerica.
V. IlAKVOf. . , (5) Loetiseditus, in qtio anliqtii apricabantur.
(5) Id est examen-calheeumenortim habilum lem- Ciibiciihum majus aC snperius vocal Diicangius.
pore qiiatlfagesimali o.irca res firiei, quoexploiabaift (6) Synodus isia celehrata fuit anno 1095,- circa
1'ideiprofessores, an illi esseiil idoheiad reoipieiiduni mediam Quariragesimam, lesie Bertholdo, qtii eam
satirum lavacrum in proximo Sabbalo sahcio, ut luculeiiler descrihil, asseritque lam freqnenlem
cxplicat Macrius in liierolexico, fuisse, ut ad illam qualuor iiiillia o.lericoium, et
(6) Sen jiotius, Pallii missione cohffrmalum. pltisquam trlginfa miilia lajcoruin
' cohfiuxisse perhi-
(7) Eliam hic videtur legeiidura hil mirum. beantiir.
(*) A. i. prohiberei.-
i«7 HISTORIA MEDIOLANENSIS. 1198
Mediolanum redivit (7), in qua civitate ciun ipse A bomo de Magenla, et Joannes Aeuleus de Yicomer-
papa slaret in pulpito Sanctse Teglae(8) immensa. cato, et Mayfredtisde-Limidi.hoinines lliterati (II),
multitudini hominum uiririsque sexus prsedicavilj et tntorisi. ac plures urbani, et. plebeiani non ba-
et praedicarido de magna sua sapienlia protulit: benles suflicientiam, sequentes partium vulgi cla-
quod minimus clericulus de Ecclesia Dei est major mores et laudes, iniraverunl ecclesias, beneficia
quolibet rege mortali. Addiditeliam : quod clerici quarum susceperunl.etinordinaii possederunt, donec
et sacerdoies per- pecuhiam in Ecclesias non sunt Arnulphus de. Porta jOrienlali (12) lunc temporis
introducendi, sed per electionem bominum, qtii senex -Mediolanensis. arcbiepiscopus in Clavatensi
jsunt Ecclesiarum vicini, de quibusaposlolicis dictis monasterio fuit sepultus (13); De.caelero preedicius
clerus (9) iste. Nazarius ingenio aciitissimus, et Nazaiitis cum suae connexionis lurba feresquodcun-
Muricula cognominalus, pennas assumpsil, atque que voluii fecil in ecelesiaTvlediolanensi, etin.Saona
de solarib suo ad ecclesiam San.cli Babilae, Sancti- civitate. In Mediolanensi namque sublimavit An-
que Rorhani, quae antiquilus dicilur Concilia San- seJmum de Buis hominem simplicem in archiepisco-
clorum (lOJ.sine (*) regali et sacerdolali auclorilale pum, qui subrunalus jA.binum, Joannem Aculeum,
volavit, et habilo favbre viilgi illius vicinitatis ibi et caeteros de lurha connexiqnis Nazarii sua aucto-
babiiavit, et novrim habilaculum eedificavit, expulsis " riiatein eeclesiis confirmavit, ipsumqueNazarium
Iude sacerdotibus, et clericis consueiis deservire et- Grossulanuni ad omnes ecclesiasticos ordines
ipsis Eccleslis. Ad huj'usmodi exemplum (*') Albinus promqvil, ct sacerdoles fecit. Nazarius vero ipse
(7) Absolula synodo Placentina, slalim iri hanc calione illuc deferebaril, eaindem poslmodum retlu--
ntetropolim coniinjgrasse Urbanrim II, proriidit Contes acqnali prorsus Celebrilale', ciim ad lertiiun
Calchus, ad ann. 1095.,Vox ista redivit, ab auoiore Octohris Domiuicum diem sese liicmali ecclesise re-
noslro exarata, boc dihicide comprobat; idque con- stiluerent. Ex his fucile percipitnus cnr in ecclesia
rirmai tiiploma a Primo Aloysib Taito relatum in S. Theclae sermonem 'habueril sumnitis -pontifex
suis Annal. Comen.,parl. ii,-pag. $65, et expedituiri Urbanus; perdurabat siquidem ocstivi tenipoiismora
< Mediolani xvn Kai. Jmiii,indict. ui.lncarn.Dom. ibidem siaiuia melropolitano clero ad saera oflioia
anno 1098 > (scil.icel eera. Pisanee, qttae nobis est peragenda. Hinc etiam confirmanlur qtiae superius-
lanttim anims 1095 quod non advertit ipse Tatlus, asseruimus de temporebujusmodi adventtts Urhani
"etrorera ideo sibi iingens in liujiis diplbmatis anno, ad hancurbem; debuit enim procul duhio lerliain.
quem corrigensliim aSserit ad anh. 1095, num. 27), Oclobris Dominicampraecessisse.
< pontificatus Urbani II papee anno VIII. t Rever- (9) Legendum clericus, ut paulo ante nominattir,
suin aiitem e Galliis fuisse anno. 1096, post celebra- iicet infrq ordines, id est lonsura lantummodo ini-
itnn in lertia Quariragesluioehebdoniada Turoriense tiatus.
concilium ex Bertholdo ad etimderri annum disci- _; (10) Usqtie ad seeculumxv appellatam fuisse hoc
mus; quinimo ex iis quee scriptor ille subdil intel- nomine S. Babylse ecclesiam, patet ex Kalendstr.
ligere possunms Urhani reriitum Mediblanensem in Ambrosiano anni 1402, in mio ad 27 Septembris
iirbetn circa finem Seplembiis conligisse; ait enim legitur : < Depositio saneti Caii episcojri. Siatio ad
ibidem :'< Doiniinis papa bene disposilis rebus in Concilia Sanctorum. . Otto'Morena ad ann. 115S
G-allia, post reconciliatioriem regis Galliarum (Phi- describens .Eiiobarbicam Mediolani obsidionem,
1) el post multa concilia, tandem inLongobar- vocat Omnes Sancti, et ecdesiam OmniumSan-
lippi
idiam CIIITI ' eam
clorum.
magno triuinpho repedavil, et exaltatio-
nem S. Crucis (die 14. Septembiis) apuri Hoftarium (*) A. 1. sicut. .
pi-opePapiam solemniler celebravit;» Mortaria vero {**) A. 1. "exputsionerii.
(quam esse Iocum a Bertholdo indicatum dubilari (ll)Nomen hoc eti.am pro clericO accipi Macrius
iieqttit, cum iiullum in labulis geographieis oppidum in hierolex. lestaiur. Id in praesenii sigriificari mi-
attt caslrum occurrat cui hoc nomen consonet) con- iiinie credirierim, cum I_andulphus slaiim addai et
•cessisse-Mediolanum eodem mense credibile esl. intonsi, ex quo aperte "'conjlciinus eos lonsura ca-
Pagius ad ann. 1096, num. 15, refragalur, et Ber- ruisse. Dicendum igiturmiitilam esse hanc vocem,
tholdum erroris arguit, producens chartam a Bou- ita ut loco lilterali legi debeat illitterati, queniad-
oheo descriptam, in qua sic legilur : < Notum fieri riiorium etiam videntur innueresequentia verba,«ac'
volumus quod ven. papaUrbaiiusannoIncarn. Dom. plures urbani, etplebeiani hon habentes sufpcieh-
1096, siii autempotiiilicalus oetavo, III Idus Septem- liam, i scilicet doclrinae.
bris per Caslrum Tafasconein transiens, » etc. at- ^" (12) Bertholdiis, ad ann. 1093, eum vocat de porta
que hinc probare contendil, non potuisse Urbanum argentea, ita enim tum iemporis appellabalurOrien-
in feslo Exallalionis S. Ciucis apuri Mortariam talls haec porta, ab argenleis radiisnascenlis solis,
esse, cum tridtto antc degeret Tarascorie quattior cui est obversa, ut interpfeisitur Puricellius in niou..
Ieucis ab Avenione riisiante. Allamen ciirn etistinin Bas. Amb., num. 280.-
bac charta eera Pisana sit adhibita, ril perspicuuni (15) De hoc insigni coenobio menlio superius fa-
Tu ex ponlificatus Urbani anno 8 ibidem expresso, cta esl ati cap. 14. Obiit aulem Armilplius archie-
quein perperam einendantltim vuil Pagius anno 9, piscopus anno 1097, riie 25 aul 26 Septenibris, ut
aiqueideo charta haec perlineat ad anniim".1095, ex catsilogis arcbiop. Mcdiol.-coiistai.lnleriin enien-
quo priiiiiiin.in Gallias profectus est Urbanus, con- tlari hinc potesl Ughellus, qni in arcbiep. Mcriiol.,
deniuari erroris Bertholdus minime debei, .quieiim- num. 79, scribit sepiiluun ftiisse Arnulpliuni. biinc
dem Urbani adventumad Castrum Morlariie sub < apud S. Viclorem, ciijus ille lempJuni diiaverat
seijnenli anno 1096 ponit. forlunis, gratiisque, ac privilegiis exoinaveral. »
(8) Reclius Theclw. Eral hoececclesia illa ari qtiam • Nori enim ab isto Arnulpho, sed ab altero cjusdeni
_eslivotempore accedebant metropolitani Mistse ad nomihis 11,-templum, seu verius iuonasleriuni illud
divina ibidem mysteriacelebranda. Incipiebalaulem coiidiliiiii ac dotfliumfuerai, ulin mon. Bas. Ambr.,
hoc lenipi.is(doeente Herolrioa Puricellio etiam in niim. 2f3, Puricellius tradil, Hmic vero archiepi-
Bissert. Nazsir. cap. 100 relato) ipso Dominicae Re- scopum in Clivaiensi, seii Clavaiensi ("quosiidemesi)
stirreciioiiis paschali die, quo arcam in speciem nionaslerio septiltum Laiululphi evincit auctoritas.
arcae velens testamciili eflbfmalam solemni suppli-
14S0 LANDULPHI JUNIORIS .300
presbyler faclus una cnm presbyterb Joanne Aculeo A A tnm valtiit, quod furor armorum in Grosstilanislas
sicul supra legilur, in Saona elegit .Grossulanum et Jordanistas cessavil (2). Ad ecclesiam Sanctoe -
in episcopum, el Anselmi sui ordinaloris vicarium Teglae, in qua fuit conversatio et finis praecedentis
etsuccessorem. Praeterea legem, quam presbyter Andreae primicerii, ivit, et in ea babitavit, eamque
Liprandus fecit adversus Grossularium iste presby- dimisit (5). Yerumtamen tunc cum meam dimisit,
te.rNazarius contempsit, domum quoqiie hnj'uspres- alterum, id est Andream Sugaliolam ipse una cum
byteri Liprandi exspoliari cogiioviu Proplerquam Jordano eitlem meae ecclesiaeintrusit. Ego itaque
exspoliationem Pelrus Pazananus homo de doctrina moerens de hac intrusione, el omnis ecclesiastici
liujus presbyleri Nazarii occisus fuii. Grossulannm benelicii cl oflicii in me facta exspoliatione ivi ad
verb restilui in Romana synodo idem presbyler synodum quara papaPaschalis pro causa Grossulani
Nazarius cum gauriio vidit, et ipsum reslilulum el Jordani Romaecelebravil (4). In qua supradiclus
suscepit, eique sicut calholico suo archiepiscopo Anselmus de Pusterla secundum suam digmTalem
per undecim annos (14) obedire cognitus fttit. Tan- (5) honeslum locum habuit, et sedit. Sed neque pro
dem ipstim Grossulanum apud Hiorosolymam pere- Grossnlano, neque adversus Jordanum, verbura bo-
grinantem deposuit, et Jordanum de suae connexio- mim aut malum iu synodo prolulit. Jordanus vcro
nis lurba in archiepi&copum elegit. Unde coniigit, D I a principio synodi usque in finem sedens, et gilens,
quod ipse presbyler Nazarius exprobralus a suis vi- a dexlera apostolici nullo mediante in ipsa synodo
cinis suam Ecclesiam dimisil, et per aucloritalem fuit (6). Al Grossulanus ibi stando elsedendo inter
pravorum hominum, et Jordani, quos juste lunc archiepiscoposelepiscopoSjCeu vir prudens inlende-
causahani et causo, res el ecclesiam meam usur- bat ad destruendam Jordani impositionem (7) el con-
pavil, el usurpando invenit cilicium, qusid magisler versionem (8) eorum qui ipsam fecerant impositio-
ct aviinciilus mcus iltesum per ignem Iransportavit, nem, et intendendo ad ista egregie loquebatur dc po-
a irabe (15) ecclesiaeSancti Pauli deponerelur, et sitione et reslitutione sua,_ qua positus jel resiilulus
ignominiose consmncretiir. fuit inMedioIanensi ecclesia,cui virohomo quiin isla
CAPUT XXIX. synoriosive in Lateranensi palalio contradixcrit, ccr-
Paschalis papa Jordanuin confirmat, Grossulanum lumlocum non habuit(9). SedDoininuspapaPaschalis
deponit, qui post onnum in Roma moritur. quasi affectans reddere illum placabilem Deo, el sibi,
Taceo mulla quoe ipse presbyler Nazarius egit ad ejus scienliamejusqriefacunJiam(iO) commeudabat,
mei dainnum, nieamque iiijuriani et ignoniiniam. atque labores, quos ijise papa per se, suosquc legalos
'
Dieoque quori posl accepiam dignitatem (1) primi- , Romae, el per Longobardorum provinciam pro ipso
cerialus a Jordano, hujtis primicerii prudentia lan- Grossulano sustinuerat (11) coram synodo referebat,

(14) Ilis undecim annis, si ad arilhmelictim cal- . (6) Eliam ex hoc loco summa Mcdiolanensis ar-
euiiiin revocentttr, locitsesse non potest in eiirono - chiepiseopi digniias elucet.
Iopia snperitis slattita, eiim elecium riixeiinuis Gros- - (7) In archiepiscopalem scilicel sedem.
stilanum sub finem Aiignsti mensis iinni. 1102, . (8) Notari hic vitlelur mobilis eorum aninuis, qui
deposituin vero pcr Jordani eleclionemKal. Januarii Grossiilano prinuim favcntes in Jorriani poslnioriiKBi.
1112. Qnocirca exisiimaverim ab |auctore nostro partes tleflexerant.
nunierslos aiinos vtilgstri more, ita iit sectinrium el (9) Silente Anselmo de Ptisterula, ul proxime
duoriecinram, quos tsiiiluni alligit in archiepiscopali narravil Lanriulpbus, nemo forlasse austis csl con-
suo reginrino Grossiilanus pro conipleiis annis com- tra Grossuhinuin insurgere.
pnlaverit, queinarimorium usiirpattim st Doninizone . (10) Quanla foret in Paschali opinio tle Grossu-
vidimiis sub finem primi capilis, ubi scripior ille lani rioctrina, ea docent quoe cap. 11 exposila sttni,
tres cffluxisse annos, a morte Urbani II atl obilum Romanam scilicet curiani, omnesque causas eccle-
Conradi regis asserit; quamvis, arihibilo iniermedii siasticss archiepiscopo huic nosiro conimenrialas
temporis recio calculo vix biennium elapsum fucrit, ftiisse ab illo sinnmo ponlifice, ut in iisdem plenitm
ut ibid>un adiiolavitaus. jus riiceret. Tritbemius qtioque, citjtis verba exso.ri-
(15) Miincus esl hic locus, atl deesse videlur ver- psii Baronius ari ann. 1116 nobile hoc eiriem elogium
liiiiii Iuijnsmodi, jussilque ut a irabe. J texil : « Chrysolanus (ita enim eliam a Baroniono-
I)
CAP.XXIX.— (1) Nempe pritnicerii Decnmano- minaiur)Ecclesiae Mediolanensis arcliiepiscojins, vir
rum, ad quam, morluo stib linem anni 1113 Anrirea in tlivinis Scripturis eniditissimus, el in ssecularibua
Dalvulto nl diximus, ineunte siibseqrienti anno pro- liiieris nobiliter doctus, Graeca el Latina eloqtieniia
moliim Nazarittm fuisse cretlere possumus. insignis, ediriilquaedammagnaeaiicloriiatis opuscula,
. (2) Ob cauiionein videlicet initio cap. 28 niemo- quibiis nomen suum ad notitiam posteritalis Irans-
raiam. misit, dex|iiibus ad manus nostras nullum pervenit. i
- (3) Legendum procul dubio meamque dimisit, ut Posteriofibns saeculis reperlus est traclatits ab ipso
staiim siibjungiltir. eriilus de Spiritu sanclo, quem primus vulgavit Ba-
(i) Coiicilium boc Paschalis pontirex celebravit ronius, mulilum lamen. Iulegriini asservari ms. in
Laterani sinno4H6, alque unica absolvilliebtlomada. biblioiheca regia sub lilulo : Petri Grossulani episcopi
Acla liujus concilii ex abbale Urspergensi descripsit dc processione Spirilus sancli asseril Pagitis atl ann.
liaronius, aliique. 1116, iiuiii. 5, nnde praenonieii Petri Grossulano
(5) Cardinalis np.mpeordinarii ecclesiae Mediola- fuisse cum Ughello in episc. Mediolanen. deducere
nensis, in cujus liierarchico ordine Levitoe, seu |)ossnmus. _ •--
diaconi manus exercebal, ul cap. 17 lestatus est (H) In conoilio videlicet Laleranensi II, in quo,
Landulphus. Hic aulem obiier arinoiandum quanto clericis Me.liolanensibus, et Liprando ipso actore in-
in honore hab.erelur. Mediolanensis ccclesia, ac sin- nocui per iguem Irausilus, de Grossulani Simonia
$uli illiusprimores iiiinisiri. coniostantibus, ipsum absolvcrai, el foriasse eiiatii
 4501 HISTORIAMEDIOLANENSIS 1502
i A nitini concordia illius excusanlis.^t cailerorum ba-
et ad Ieniendam duritiam et asperilalem eorum, qiii.
nec positionem, nec resiitulionem Grossulani su- bentium potestalem islam, prolaia fuit seniemia,
sceperanl vel suscipiebant, non solum de presby- quoeprobibuil Grossulanum Mediolanensem Eccle-
lero Liprando, ejusque lege meniionem faciebat,, siam inquielare, et ad episcopatum (15) dixit ei re-
sed ruinam gambulae(12) inlroducebat, quas ruinai dire. Ipse auiem non ad Saonam ivit, sed in ipsa
ttinc apparuit, quando ipse Grossulanus juravil, ett urbe apud monasterium, quod dicilur Sanctus Sa-
ad recipiendam resiilulionem ascendit. Insuper in-- I)30lb (10) per annum unum, et menses quaiuof
ferebat quod Grossulani translatio de episcopatu l - tii «piscopus vixit, alque ibi sepultus est vm Id.
Saonensi ad archiepiscopalum Mediolanensem ulili-- Aug..(17).
tatem non conlulerat, quos casus Grossulanus cly- CAPTJTXXX.
peo eeclesiaslicse consuetudinis, el legis (15) a see Jordanus pnpm gralias agens episcopnm-Brixienscm
quodammodo rcpellebal. Verumtamen <D.papa, nec consecrat, promiitens hislorico jnsliliam faccre.
synodus, neque in prima, neque in secunda, neque3 Jordanus vero audita, el publicata illa senlcnlia
iu lerlia, sive in quarta die synodi Grossulano perr de redeundo Grossulano ad episeopalum coram ipsa
singulos dies pro se, suaque causa in palalio, ett synodo Tbealrum (1) ascendit, el ibi ad pedes apo-
synodo agenli non satisfecit. Sed ipse Grossulanuss B slolici stralus, grates sibi reddidit, el elevatus ab
in quinla die (14), qui fuit uliimus illius synodi,, ipso aposiolico graliam, el virgam ponlificalcm in
apostolico inslanti suis cum pradiclis objeelionibuss ipso Tlieatro suscepil. Altera vero die ipse Jorda-
fJendo inquil : Domine, Domine veniam ad vos,, nus arcbiepiscopus moniius a Landulpbo Astensi
quamvis ii, quibus dedisli polestatem judicandi can- episcopo, et quibusdam aliis episcopis in quadam
sam meam, me non diliganl. Tunc Porluensis Pelrus5 ecclesia Laleranensi vivo, et deposito quondam epi-
episcopus se et cseleros liabenles hanc-poieslaleml scopo Armano Brixiensi (2), ordinavil Brixiensem
de malevolenlia habita in Grossulanum lioneste ett elecltimln episeopum nomine Villanum (5). In qua
sufilcienter excusavit, et cum excusassei, in com- ordinalione secundum ordinis mei officium legi le-

postmodum per Iegalos allaboraverat, ul episcopis3 ranense absolultim fueril Martii undecima die anni
stiffraganeis, ac civibus nostris, eumdeni a sede Me-- 1116, ipse vero superfuissedicaltir anno uno men-
diolauetisi repclleniibus, conciliaretur. sibus qualuor, liquido constal obiisse illum anno
(12) Yirgasvidelicet pastoralis, quoemanu exeide- 1117. Vertim quidem esl, ex calctilo quatuor nien-
ratin supradicta synodo, ejusque lapsus in argu- sium, quos supra aiinuin a synodo clapsum assignat
nienlnm perjurii captus ab aliquibus fuerat, ut cap. Lundulpbus viiie Grossulani, deduci,quod ipse non
12 narraium esl. ( vin idus Aiigiisti, sed v Idus Jtilii sepulcro inferri
Q
(15) De consuefiidine ac Iege Iranslationum epi- debtierit : totidem enim menses a Martio ad lianc
..copaliiim tum in Orienie, liim in Occidenle, consu- dicm intercediint. Aitamen exislimo inielligendiim
lendus Ludovicus Tbomassinus De veieriel nova Ec- auctorem nostrum de conlubernio Grossulani apud
clesicedisciplina part. n, lib. LXel seqq., ulii reiiii inonacbos illius ccenobii anno uno, et mensibus
lianc, pro niore suo, crudite ac fnse perlraclal. quatuor expleto; illuc vero non slalim a synodo per-
(14) Quiniam diem , synodi illius posiremam ,, acta se contiilisse credi potesl, sed aliquot inlerjectis
fuisse Sabbatum, ex abbateUrspergense, discimus,, diebus, iis videlicet, qui usque ad vni Idus Augusti
:i quo etiam leslaium babemus, fcria-qiiinia Pascba-. staiulum a Landulplio, qualuor mensium compuium-
lcin in concilio non sedisse. superant. Ex liis refclii debent auctores nostri, qiii
.(15) Scilicel Saonenscm. in designando extremo vitse bujus arcbiepiscopi
(16) Legendum S. Sabba*,quod tune lemporis ini anno, longe a vero aberranl, Galvaneus videlicet
monle Aveniiiia conslniclum Graci monacbi incole- Flamnia, quiannum 1120 ejus morti sialuit, et Tri-
bant, erntque antiquissimiim, cum ejusdem nienlio- sianus Calcliiis, qui graviori anacbronismo ipsum
nem fecerit Joannes diaconus in Vila S. Gregorii anno 1110jam defutictum intrepide afflrmat ad illam
Magni sumnii ponlilicis. anno postmodum 1144 tradi- annum, ne quid dicam de Donalo Bossio, qui etiam
tum fuisse nioiiacliisCluniacensibus a Lucio papa II, ciiins Grossulanum falo ereplum dicil, id esl aniio
leslafur Baronius ad cuindein nnnum, et palet ex 1109.
cpistola ejusderiiLucii ad Petrum venerabilem Clu- CAP.XXX. — (I) Locum nempe supra cacteros
niacensem abbaiem, in qua monasterium S. Snbbser£. assurgentem, in quo defixus erat Pascbalis II iliro-
a lemporibus beatissimi papae Gregorii (nempe Ma- ntis, tbeatrum fortasse appellalum, quod ibidem no-
gni) ]{oma?fiindaium, se eidem et successoribus bile sui spectaculum facerel summus poniifex. Vox
ejus in perpetuum comniiitcre scribil; quamvis epi- enim isla, prout a Landulpbo noslra usurpatur, in
stolam banc ad anntim sequenlem perlinere Pagius Glossariis deest.
oslendat in crit. ad ann. 1144, iiutn 5. Cur autem "[(2) Causam hujus depositionis nemo scriptorum,
ad illud conftigeril Grossnlanus, conjeclurain banc quos viderim, protulit. Foriasse illum Henrici im-
producil Purricellius in Vita S. Aiialili lib. iv, cap. peraloris ab Ecclesia damnali parlibus sese devo-
i)0, num. 17, quod videlieel cum in Oiienle (quo visse quis suspicabitur; sed, neboc quidem difficul-
lempore Meiiiolano exsulans Hierosolymam pcrre- late caret, cum Joannes aller Brixiensis episcopus
xeratl egregie conlra Grsecos scbismalieos disputas- ab Henrico imperatore intrnsus usque ab anno 1107,
set, Pi.oii)as
iioslmodum moram Irahens, eum Grfficis ul docel Florentinius, perseverasse in ejtisdem gra-
catbolicis in eo coenobiodegere, ac supremum illie lia conjiciatur ex diplomaie dato in illius favorein a
diem obire hibens selegerit. Cselerumemendandi bic prajdicto Hcnrico, anno 1125, qnod in epis. Brixien.
Stint Galvaneus Flamina in Cliron. maj. Galesinius Iial. sacr. novasedit. prodtixit laudatusGaleardus.
in labul. synod. calalogus inscripius, SuccessoresS. Silente itaque hisioria, divinare illam nolnmus.
Barnabw, aliique loco S. Sebasliani perperam repo- (5) Legitimai hujus consecrationis, anno 1116
nentes. peracl;xj, noiiiiam auclori nosiro debel Brixiensis
(17) Annum obitus Grossulani prscclare nobis in- Ecclesia, qute perlurbalis eo tcmpore ecclesiaslicis
dicat auclor noster : cum enim concilium boc.Laie- rebui, plurcs simul episcopossorlila, binc poniilicia,
1505 LANDULPlll JUNIORiS 1S04
ctionem de libro Exodi, atque mitram de eapiie il- A / diotani, et rondlium pnmnciale celebrat, a quo
JitisYillaiii casu ruentem in ipsius capiie firmavi. historicum conquerentemexpulit.
Quia arcbiepiscopus isle Jordantis in diebus, quibns Henricum imperatorem. in quo quodammodospe-
Grosstilanus causam suam notifvcabat, etego in voce rabam, ipse Jordanus, sifas est dicere, una ciun
bumilitaiis, et mansuetudinis geminata domina- clero el populo suo, Joanne Cremense cardinali Ro-
tione (4) quassivi atidieiitiam in synodo, proinisit mano (1) praicipiente (2) in pulpilo Sanctae Teglas(5)
inilii satisfacere Mediolanide omnibus, quaavolebam Mediol.excommunicavit(4). Magisvero terrsemotus,
adversiis ipsum Jordanum conqueri ih ipsa Romana qui vigilante (5) ista excommunicatione regnum
synodo. Cujus promissioni tunc malui credere, quam Longobardorum penilus commovit et quassavit (6),
synodaliter decertare, quia si ea decerlatio direete me nimirum vigilare fecit. In eo quippe tempore,
traclaretur, aut Grossulanum et superimpositum (5) gentes, quaevidcranl magtias rninas per eiviiates, et
daninaret, aul divinam et humanam legem cum ipso quselibet loca praesertim per Ecclesias, proferebant
papa, salva reverentia sedis copiose (6) judicio hoc gullas sanguinis ad modum pluviie de coelo deseen-
dico (*)sepelirel. Verumlamen ponlifex ipse Jorda- disse, monstruosos parlus, el alia multa prodigia in
nus, quam Romaesuscepit posl victoriam etordina- aere, in aquis, in montibus, plaiiitiis, silvisque vi-
tiohem istam, nullam mihi 1ieri justitiam dilexit,' U disse, el sublerranea lonilrtia audisse (7), et, in hac
nec fecii; sed mcestitiam in me augmentavil. divina visitatione, el hi qui videbaniur esse sacer-
doies, ignorabanl quo fugerem. Longobardorum
CAPUT XXXI. aulem civitates, et earuni pontifices audita Iega-
tione Jordani arcbiepiscopi, et eonsulum ejusdem
Jordanas Henricum imperatorem excommumcalMer urbis in staluta die conveneruni (8) Mediolanum
inde imperiali parte suuin -vicissimantistilem sub- spatio durassej eoque adeo coneussam Longobar-
stittiente, oornnidem chronologicam seriem valde diam, ut plurima domoruni «dilicia corrueriiu. Rem
imphxam habet. Cselerum hic Villanus, cum Ana- quoque subdit ad urbem nosiram pertiiientem, al-
cl to aniipapie impense faveret, ab Innocentio II que ideo niihime dmittendam : ait enim : s Yiri lla-
summo pontilice excommunicalus, ac episcopalus diolani patriciae dignitalis dum de republica tractan-
bonore exuliis esi, non anno 1551, ut scripsit Ugltel- tes sub una residerent lurri, auribus oiiinium vox
lus, sed 1152, ut ex diplomalibus ab eodem Inno- foris insonuit, unum ex illis nomine vocans, et fesii-.
ceniio lioc anno Rrixiso dalis colligimtis, quamvis ea nato exire rogans; quo tardante persona qua?dam
soquenli anno 1155 exarata fuisse perperam pularit appartiit, quse vocalum virum. ut egrederetur, prece
Galeardus, non adverlens annum incarnalionis more oblinuil. Exeunle illo turris repente cecidit, et om-
Pisanorum in iis anteversum esse. Ties, qui ibidem eranl, casu miserabili pppressil. t
(1) Corrupius videlur hic loctis, ila tit legi debeat fj
< Diem quo primum qttassari tellus cocpitlain hictuosa
pelitione. Allera Iectio ms. bibl. Ambr. habel gemi- ' sedium ruina, adnotavit chronograpbus Ilildensliei-
natam donaliohem; nihil tamen eliam ab ea recti nien, apud Pagium num. 12, lertium videlicet men-
sensus elicitur, nisi forsan legi debeal geminata de- sis Januarii anni proedicii.
votione. (7) Fusius hsee describttntur a Sigon. De regn.
(5) ld esl Jordanum, in archiepiscopum conlra Ital. lib. x, ct Conrado Lycostene in Chron. prodi-
Grossulanum eleclum. gionnn ad hunc annum.
(6) Affliieniia lienvperationum, quas ipse produ- (8) Cuivciliumhoc Mediolanenseinstitutum fttisse
clurus fuissel. sub finem Februarii anni 1H7 censuit Puricellius iti
(*) A. 2, TOdiclo
—
non habet. mon. Bas. Ambr., num. 525, eo ductus aigumenlo,
CAP.XXXI. (1) Pr,Tsb. lii. S. Chrysogoni a quod Landulphus noster cap. seq. asserat, post hoc
Paschali.H, crealo, ut referl Oldonius. colloquium et tempus terrse motus non ullra de-
(2) De bac legalione Joamiis Cremensis nec 01- cem menses et dimidium vixisse Pasciialem II. Ve-
doinus, nec Baronius, nec alitis quispiam aliquid rum , praHerquam quod fallilur asserens Pascha-
edidere; ex noslro lamen auctore constat huc niis- lem medie mense Januario obiisse, ut in adnot.
snm, ut conira Henricum imp. anaibema publice in- ad sequens cap. ostendemus, id etiam adverli
diceretur: rionnisi enim apostolica aucloriiate id debet, epocham obittis Pascbalis affigi a Lan-
prseciperc polerat. dulplio non concilio Mediolanensi, sed colloquio
(5) Hinc patel rediisse Jordanum in banc urbem Arenghi, ubi remissionem peccatorum indulserat
eodem anno 1116, atque excommunicationem in . Jordanus, ut ostendunt verba initio capilis sequentis
Ilenriciim abipso pvolaiam esse intra illud tempiis,, R posita. Citius igilur, juxla hic narrata crediderim
quod a Pascbate ResurreciionisDominicoead tertiamL collectam banc synodum, circa mediuin nempe
Octobiis Dominicam iiiieriluii, juxia superius dictai Febmarium : id eiiim erui poiest ex verbis paulo
de lnic S. Thcclae nietropolitana ecclesia in adnoi. infra litc positis; in illo nainquctemporeterraimotut,
ad cap. 28. qtia3 cerle. indicant inlra (-10),dierum iniervallum
(4) Causa hnjus excommunicationis non alia essei- liujusinodi terraj concussionis ab Hovedeno superius
(lebiiil, quam quao exposiia fuit in stipradicto Lale- adnoiaium, ha3c accidisse; nec celerius staiui
raneusi concilio a Condue eard. episc. Praenestino,, jiotest, si aiiqua inlCr indiclam el celebralam hoc
ob videlicel capium indigneque traciaium summum> anno synoiium isiam, mora itinerum convocatis
.ponlificem, traciosque iu vlncula ae exspoliatos ca"r- suflVaganeis episcopis concedi debei. Qtiamvis si
dinales,,el nobiles Uomanos annolTtli, propter quaa 3 .caridide verutn fateri debeam, valde arduum ad
alibi pluries Henricus anathemale. perculsus fuerat,, prudenleni fidemvidelur.credere, lempore ferventis
'u't Conradus abbas Urspergensis ad huuc ann. nar- in hac urbe teiraj motus, confluere voluisse ad
rat. eamdeiti provineiales episcopos, ae celebraiam tama
(5) Phrasis auclori noslroTamiliaris, adliibita ,pro3 solenmiiaie synodain iriemoratam. Quocirca non abs
vigente. re esset autumare, ea, quae lanquaro-po.stcouciliiiiu
(6) Feralem hunc Italiaburbihus terra?motum con-- acla inferius narranlur, conligisse revera iempore
tigisse anno 1117 scribil Rogerius dc Hoveden scri-- lerrai molus, sed ea Landulphum- nostrum hic
plor Anglictis scqualis, qui etiam tradil, 40 dierumi) prKposlere congessissc, ul osteuderet maie aiTectuin
 1503 mSTOIUA MEDIOLANENSIS .1500
in*Pralo Saneto (9), qnod dicitur Brolium, ubi A i vit, licet illum-Roiandum esse inenlitum approbalis-
archiepiscopus et coss. duo Ibealra constitue- sime novit. At ego longe magis sollicitirs, altera
runt. In uno arcbiepiscopus cum episcopis, et abba- die ve.ni in locum, qui dicitur Brolinm archjepiscopi
tibus, et eeclesiarum pralatis stelit, et sedit; in (-11),ibique cum tenerem crucem (12), et pignus(15),
altero coss. cum juris, legum etmorum peritis, in manibus meis, et prb juslilia imlil conservanda
atque in circuilu eorum affnii innumera multitudo quaTeremaudientiam ab ipso Jordanp, e.l cuncto
clericorum el laicorum, mulierum quoque, et vir- populo, ibi timore ruinse materiarum cojigrcgato
~
ginum exspectaiilium sepelilionem viliorum, et (14) ut missam et prsedicationem- aridirei, idem
suscitationem virtutum. Yeruntamen presbyter Jordanus in me abusive clamavil: Landulphe, homo
Oliicus de Sancto Martinoi qui pro doniino stio diaboli, tace. Sed etcum vidissem populum.el gen-
Grossulano adhuc in Roma vivente crucem ferebat, lem fere totam inlendere ad vocem meara, prosiluit
nec.ego qui pro me, vneoque. magislro, scilieel decathedra cum furore dicens : Si illuin audieriiis,
presbylero Liprando jam Ponlidii sepullo justitiam me non audietis. Tuncfureinis lurba populi oblita
quaerebam, el crucem porlabam, in.eloquio iilo sive, sui jurati juris (15), vociferavil mibi: ToIIe le hinc,
lempore audiemtam"habuimus, Jordano prohibeute, lolle. Ab eis itaque recessi. Sed hi, qui ibi, et alibj
atque in me furente. In islo-namque tempore B pacem, et remissionem peccatorum (16) tamin islo
lerMemotus Jordanus, ejusque vice dominus Olricus ponlifice quam a suffraganeis.ejus, et consulibus ejus
nna cnm_ quadam turba pravorum (*) homintim susceperunt, uon diu misericordes aitl pacifici babiti
descendil ad Arencbinm (10), ubi plures homines . -sunt. -.
me absenle invenit, atqtie ego, cum essem peniius CAPUT XXXII : - •. •
•bttjus conciouis, sive Arencbii ignarus, Rolandus Mortuo Paschali imperalor Burdinum in antipapatn
ablalicus Lanfredi coram Jordano, totaque illa filigi fecil, quem Gregorium uomiiiuvit.
gente mentitus ait :3Ie fore perjurum Jordani, qnem . Paschalis" papa," ad quem. religio el remissio
JorJanus mendacii liujus cerlissimus non correxit, •peccaiorum lunc speciabal, poslhoc colloquium et
sed cohticuil. Vicedominus vero lenere me excusa- lemptis terrae molus nou ulira decem mcnses, et

sempcr fuisse crga se animum Jordani; eonciljum « Extva civiiatem erat Broiium, ,ubi' liunc ferja 6
tanien dilatum fuisse , quousque depulso timore ifmiil iiiindinaay.quodappellabiUur JJroJijjm,archiepi.-
pnp.terki iiifoituiiii, seeurhis agi res posset. Uoc scopale, ubi staiulis horis diei aliqiias pias cans.ts
eiiiui positoTacilins admilli queunl, quae Piiricellitts attdielial. t Fortasse coiidiluin -erat lioc -Brolium
aduoiaveral, videlicet celcbratum vere fuisse eonci- archiepiseopi «a in area, jqnaseliain hi pi\eS(;i:sntiii-
litim decem cum dimidio nieusibiis ante Paschalis (G dinis [iraicipueequorum quolibel Sabbato inseivii,
moriem:-sie narnque in 6 Martii diem sy-nodus jacetfjiie ante /ficineiisein por.la,m.in :aiiipl9m ,pro-
incitlisset, quo lempore pax animis agitaiis redire lensa planiiiem.
poieral, qmeta jam tellure ab Idibus Februarii. Ne (12) Is enim Iialormn mos erat. uJjvabenie.s qtig-
tameii huie opinioni, a me prolatae, induigeniior relas crucem uiaiiibus priefcrreut, teste Radevi.o
siin, veiat Landulphus ipse, qui cap. 55, narrat iu in continuai. Oitonis Frinsiiigen. -Jib. n," cap. v, de
Terilonensi palaiio, ab episcopis et cardinalibus qtto fuse Felix Osius iiMiotis ad"Mot.eiueJiUtoriam,
Callisium JI, coiiiitantibtis.deciaratam fuisse irritam -niim. 64, aiqiie.adhtuie morein revocjinda i.u.ilquai.
senieniiamquamdani, <Quam Joidanus archiepiseo- de cruce perlala vel ase vei ab aliis in Jiac historia
pus cum suis consiilibus, in teinpore terra inottis, pluribi iiarraiLandiilpJuis.
de stio theatro divulgaveral.'» Id enim procul dubio (15) Neinpe vaditnn, seu fide jussionem ; ea enim
ad hoc coneilium referri videtur. formula olimfinjudiciU obtinebat, ut de proS'.'quejida
(9) Quinain esset hic locus, Pratum sanctum, appellaiione pignus dareiur. Jinjns rei exemphuu
appellalus, uullum in autiquis urbis noslrae monu- reperies in Anual. Rogeri de iioveden..p<trt. puster.
ineniis vestigitim iiiveiri. Foriasse in archelypo pag. mihi 695. Plura lege in Glossar. Ducangii v.
liitera taiiium initialis S. legebaiur, quam Amaniien- Vadium. Anliqtiis erat vadari, vel viidimonium sisie-
sis pro Sancto exarandam pulavil, cum lamen scribi re,.promiltere concipere, £t obedire, ul in Brissonio
deberet scilicel, queniadi.iodinn in "aliero ex mss. De.verb. signif.
Biblioih. Ambr. expresse legiiurs Cene Landulphus (14) Uinc quoque dignosei polest, acta haecfuisse,
ctim de altera synodo a Grossulauo celebrata in D 1 vigenle adhuc terrae inotu.
boc eodem Praio sermonem •habuil, cap. 9, (15) Libertatis videlicet publica aucloiitalelir-
Sancti vocem miiiime adjecit : vide quao ibidem matae , qua cuique iicebat eo in loco jus sutim
vetulimus. . jiroferre.
(*) A. 2, paucorum. (16) Intelligc quo ad pamam,qnx iudulgenliariiin
(10) Descrihit hoc Galvaneus FJamma in Ciiron. muiius est, iiec plenaria d.ibalur, cuai permagna
Maj., cap. 45, his i
verbis : Inter ecclesiam majo- tnm foret episcoporuin parcilas in iis dispensandis,
rem et ecclesiain S. Theche fuit quoddam asdiflcium ntdocel Thomassinus t>evet. et nov. Eccies. discipl.
dictum Arena, uunc dicilur Areugum, et erat parl. i, iibr. n, cap. 15, num. 5 el seqq. Cer.le iu
roiundum et magnum, cujus muri erant alti, nigro deJicatione ecclesiaj S. Scpukliri.solemniter pera-
*t albo marmore veslili, eterat locus atrociiatis cta anno 1100. Aiiselmus archiepiscopus noster
magis, quam consolationis, quia rei ibi punieb.ui- eamdein visiiantibus teriiie tantummodo dclicto-
tur.jeic._Oe boc arengo nieminil Tristanus Cal- rum parlis reiiiissionem indtilsil, -ul in, documeiito
cliusad ann. 1162,, et Puricellius plura disserit in penes Puiicelliuni ad amtum iliiim relato legitur.
Mon. Bas. Atiibr., num. 441. Ex Urspergcnsi vero consiat, eliam ab ipso Pascha-
(11) Jn, catalogo arcbiep. Mediol. iris. in Bibl. li W,sunimopoiiiiUce nonnisi '10 dieruin indtilgeii-
Ambr., quem conscripsil .presjb.Aiilonius Confano- liam concessam fuisse anno Hi6 visitantibus, ac
ueriiis anno 1408, ubi de Alamanno, seu Adelmaimo venerantibus limina
apostolo'uni.
archiepiseopo nostro fit mentio, hsec leguiitur :
 1507 LANDULPHIJUNIORIS 1508
dimidium vixil (1). ln lempore cujus mortis impe- A gentes hanc responsionem fore sufiicientem et leg:-
rator, audita legatione Romanorum (2), a Taurinen- Jjus, el canonibus, alque suis petitionibus eonve-
sium partibus (5), Romam adire feslinavit (4); Ex nientem, commoli clamaveiunl : Nunquid honorem
quaurbe simul cum Romanis quarto Nonas.Marlii Romse volunt illij transferre Cremonae? Absit! Sed,
,misit Gagetas (5),legalos, legando Joanni Gagelano jutublque valeamus astutias eorum opprimere, qui a
electo in papam, cardinalibus quoque et episcopis, nobis exierunt, et Cajetas fugerunt, secundum
qui cum ipso erant Gageiis, uti Romam redirenl, auctoritatem legum et canonum eligamus nobis
et ih ecclesia R. Petri hoc quod faciendum erat de papani prudentem, et honum juxla isia, vel consi-
papa substituendo una cum ipsis jusle et catholice niilem formam verborura Romanorum. Magisler
facerenl (6). Sed septimo. Idus ejiisJem Marlii in Guarnerius de Bononia (8), el pltires legisperiti
ecelesia B. Petri prxsente imperatore Henrico, et populum Romanuni ad eligendum papam convenit
populo Romano, cleroque aslaute, iu aliquo illtid (9), et quidam expeditus lector in pulpilo S. Petri
responsum quod legali imperatoris |Romanorum vel per prolixam lectionem decreta poniificum de
ctiiii eligenlibus a praenominato electo audierunt, et subsiiiuendo papa explicavit. Quibus peiieciis et
susceperuut quodammodo relalum est, videlicet, explicalis, tolus populus elegit in papam (10) quem-
quod in proximo Sepiembri ipse cum cardinalibus B dam episcopum Hispanias (11), qui ibi aderat cum
et episcopis provinciarum, Mediolani vel Creinonaj imperatore. Quem eleclum imperalor duxit in
essel (7),,et tunc Romani, elimpeijator quid agen- pulpiium, ubi ipse eleclus interrogantibus de suo
dum sil de se in papam electo, vel alium substi- iiomine dixit : Meum nomen estBurdinus (12); sed
tuendo per doclrinam cardinalium et episcoporum quandopapa Urbanus ordinavil me episcopum nonii-
sufficienter cognoscerent. Romani vero non iutelli- navit me Mauritiura (15). Tunc qttidam de indulis

CLV. XXXII. — (1) Obitus Paschalis incidit in (6) Diversitnode legationem hanc refert idem Fal-
diem 21 Januarii anni 1118, ul Petrus Diaconus, co; inquii enim, delegasse Henricaui ad Gelasiun:
Cbronographus Malleaeen. et Pamlulphus Pisanus II nuniios, ut in Urbem reverterelur, quoniam ad
ti!s:antur; qnamvis bic poslremus in Vita ejusdem cjtts consecrationem libentrssime interesse, et cor-
Paschalis ponat xv Kal. Februarii, errore for- roborare desiderarel, sed animadversa imperaloris
tasse Ainanuehsis, cum scribendum esset xu Ka- nequitia a sumnio ponliliceiucrepalosfuisse legatos,
lendas, ul ex ipsomet Pandulpho eruilur, qui post ac re infecta dimissos.
ires vacantis sedis dies eleciionem successoris die (7) Hseceadem narrat Gelasius ipse in epistola
25 Februarii contigisse asserit. ad Gallos, quse in lom. X Coucil. L-abbeipag. bl7,
(2) Qua videlicet monebalur de festinala eleclione "' legitur. Controversiam tamen ibidem decitlendani
iu stimnium poutificein Joanms Cajeiani S. R. E. eam esse dicil Gelasius, quau intcr Ecclesiam et
cardinalis sub nomine Gelasii II. Hujus pontili- regnuin verlebat, non quaa hic subjiingitur de ele-
cis Yita a Pandulpho Pisano familiari conscripta clione facla, aut substilulione faeicnda sunuui ponti-
cum prolixis commeiitariisConsiaiilini Cajetani dala ficis. Item non in proximo Sepiembii se adfuiurum
«st lomo III collectionis. Mediolani, vei Crenionae ivt, scd in proxima 15.Lucaj
(5) Non a Taurinensi, sed a Paduano agro pro- fesiivitaie, quae die 18 Oclobris celebratur.
fecinm fuisse Henricum, ut Romam se conferrei, (8) Hunc memorat Oiho Morena iu Ilist. rer.
scribitabbas Uspergensis ad hunc ann. 1118, idem- Lauden. ad ann. 1158, eumque ail fuisse magistruin
quetradunt Gobelinus Persona seiate vi, eap. 58, quatiior insignium legis doctoruin, quos ad collo-
ac Sigonius De regn. Ital Quid si forte Landulphus quiiim ctiin llalia? principibus in Roucbaliis inilum
scripserit a Tarvisiensium parlibus, ejtisque Ioco Fridericus jEnobarbus acciverat, subdiique Disti-
Amanuensis, male intellecio verbo illo, reposuerit chon, quod in exlremis laborans confecii, cuiii a
Taurinensittm ? Si genuina esset lectio,'quam affert discipulis s.uis interragaretur, qiiem ex qualuor
Pagius junior in Gregorio Antipapa num. 57 tibi illis doctoribus successorem sibi in calhedra desi-
verba Urspergensis abbalis adducens, loco dum gnarel.
Paduanis regionibus iimnoraretur, legil Padanis re- '{!)) Id esl congugavit..
gionibus, conciliari possenl, quae dediscessu Ilenrici (10) Quo die peracta fueril nefaria haic eleetio
a Taurinensium partibus Romam versus iraditLan- docet ipsemet Gelasins in epist. suprad. in qua scribit
dulpbus noster. Aliamen, cum in Chronicis Ursper- fuisse dieni 44 a sua eleetione, nenipe noniiin, vel
gensis abbatis a me inspectis clare leg&lurPaduanis D ' decimum Martii. Consonat auctor nosler, qui ad vn
regionibus, nec aliud ejusdem exeniplar viderim, rem Idus ejusdem niensis lerale Jioc schisma coufialum
indecisam relinquo, quain nonnisi ex diplomatibus, tradil.
si quae emerserint, elucidari posse existimave- (11) Fuerat primo- hic pseudopontifex episcopus
rim. Conimbricensis, inde vero defiincto S. Gerardo
(4) Diem ingressus Henrici imp. in Urbem adno- Bracharensi archiepiscopo, in illius sedem succes-
tavit Falco iu Chron. nempe secundam Martii in- serat aimo 1110. Palliuin a se eidem datum (cum
gredieniem : noctis eiiim silentio, et iiislruclisiiisi- videlicet .sub Pascbali II, diaconi cardinalis et
diis Romam intraveral. cancellarii jinunus obiret), teslatur ipse<Jelasius II,
(5) Id est Cajetam GeJasii II palriam. Causam in episl sup. relata.
profectionis narrat praedictus Falco : « Apostolicus (12) Varia de hoc nomine inter scriplores agii
iiaque regis ipsius advenium sic Iatenter deprehen- tantur, ul tradit Baluzius ejus Yita lom. lll Miscell.
dens, reminiscens qualiier rex ipse doniiiiumpapaui inserta, qni lamen Roderico a Cluina in Hisl. eccles. -
Paschalem ejuspraedeeessorem, el cardinales fraude archiep. Bracbaren. adhaerei, ut crcdaf, geulilium
el dolo. ci'pisset, absque mora caidiiialibus con- lioc ' ipsius cognomeiiutui fuisse.
vocatis fluviuin Tiberis ingressus esl, deinde (15) An. primo indilum illi Toret hoc nomen
prosperis ventis mare tsulcantes perveiierunl a summo poniilice , an vero propriuin ipstus
Calenum (vcrius Cajeiam), ut notat eiiain Pa- esset , deliniri hinc facile nequit. "Mauiiiiuiu
gisis. » Burdiuum appellatuin siinul fuisse traduul insi-
 1509 HiSTORIA MEDIOLANENSIS. 1510
habitu ecelesiaslico de pulpito ad populum tertio A exclamavit (16), donec imperator ilerum ad Ger-
tiamavit: Yultis dominum Mauiiiium in papam! maniam rediens, (17) ipsum Gregorium stiuni pa-
Qtii terlio respondenles et clamantes, dixerunl: pam in Sulrina civitale.quasi securum fecil(I8).
Volumus. Tunc ipse cum caeteris aslantibus clericis CAPUT XXXIII.
aperto libro super hunc eleetum, et manto cooper- Gelasius papa Gaiela; consecralus Januam, et Pisas
iiim sublimivoce clamavit, dicens : Et nos lauda- fugit, tandem in Franciam, ubi .moritnr.
mus, et conlirmamus dominum Gregorium. Faota In teniporibus aulem istis, in qiiibus, bic Grego-
igitur eleclione ista ad bunc modum, imperafor rius de clero quemdam anle allare sancli Pehi ad
bunc papatn suum Gregorium (14),'permevil; et ordines promovit, Gaietanus in' papa electus, et
per caslrum Sancti Angeli in palalium Lalerani presbyler, et propterea (1) apud Gaietam solemni-
perduxit. Iri quo isle pontifex, si fas est dicere, ler est consecratus, {2) el Gelasius papa seeundus
eathedram sedit, et prandium sumpsit, et perno- esl vocalus, qui eliam per plures dies et menses (5)
clavit. Altera vero die nnllo medianle idem papa caihedram apostolicam in Latcrano sedil, ipsumque
eumdem imperatorem ad ipsum palatium suscepii, et palalium cum cardiiialibus el episcbpis habilavit.
. cum ipso ad eeclesiam SancliPelri rediit, ante eujus, Deinda ipse cum naviglo Pisas, Jaiiuam, pluresque
ct supercujus altare de clero coram imperatore, el R eivitales, el loca super niare posita qusesivit (4).
pluribus Romanis in eadem die ad ordiiiss promo- Eadem navi ejus afiixa S. ^EglcJio(5j regnum Frat.-
vit, et missam canlavil, ibtque per quot dies el ciae intravil, et cum henigne foret receplus aprin-
•menses habitavit (15), el fidelitalem suscepit, alque cipibus illius regni (6),-de mundo migravil Dti-
-splendide de Iege Dei, el ecclesiaslicis consueludi- niaci (7). Cui Viennen-,is ille episcopus successit (8)
riibus praedicavit absque ullo rancore, pacem regno, de regia siirpe genitus (9), ei syi.oJum, quam ipse
et sibi, et suum papain Gaietano Joanni papa electo papa Gelasius convocaverat, iste arcbiepiscopus re-

gnes scriptores apud Baluz. loe. cit. Forlasse, cum quidem summus pontifex 25 Jaimarii, die secunda
se prius Btirdinum tanlummodo passim diceret, Martii Urbe abscedere coactus est," melti Hemici
summus pontifex, pro more episcoporum nullam jain adporticum S. Pelri concubia nccte laieutjr
familne mentionem suis in titulis gereniium, ipsum properantis. Burdino vero alqtie Ilenrico posl Pen-
ex bsptismi nomine Mauriiium nuncupavit. tecosiis Jesinm Roma digressis," in Urbem rediit
(11) Nempe VIII liujtis nominis. Gelasius, peregrini lamen poiius quam domiui spe-
(15) Usque ad secundiim Juuii ejusdem anni 1118 cie, m lotjuiuir illius iiiiieris conies Pandiilplius;
Burdinum sub Gregorii VIII nomine Romaemansisse sed pauco etiam tunetempore morari potitil ibidem
cerium ex esl Petr. Diac. lib. iv, cap. 64, qui eo opiimus ponlilex, Jleurici faiitoribus denuo in ipsiim
die, Peniecosiis solemnitali lum sacro, Henricum C * per arma insurgenlibus, adeo.ul Kalendis Septem-
jmperaiorem iterum coronalum ab ipso fuisse le- hris vix elapsis, Pisas solvere, alque in Gallias iss-
-siatur. grare selegerit, ut ex Falcone jam memorato te-
(16) Seu per conlemptum derisit. stattim habemus.
(17) Stalim a coronatione in JJguriam rediisse (4) Gloriosa ubique pielalis, ac mtineris sui pon
Hemieum, iradit Pelrus Diac. Ioc. cit. Conlinuator lificii nionunienla reliquil Gelasius, quae hic recen-
vero Cbronici Sigeberti "haecinsuper addil ad hiinc sere non vaeal, siculi ncc loca riiari circtunfltia ab
ann. 1118 : «,flenricus imperator ab Ilalia in Lotiia- ipso in ilinere peragrata, (juse ab"anciore noslro
ringiamrepairial, et secundum illud : Qui amultis innuunlur, cum hsec in Pandulpho siipeiioribus to-
timetur, necesse est ul multos limeat, conjuratos in mis edito, et in utroquePagio legi commode pos-
se regni principes modo vniiiis, modo hlauditiis, sinl.
modo vi, modo salisfaciione ad pacem invital. i (5) Altigisse porlum S.iEgidii cum stia navi,Ge-
(18) Altera lectio ms. bibl. Amb. habet securum lasium scribit Pandiilphus ciiatus. Cum iamen fa-
duxit, incoiigrtie tainen : Henrico euiin diseedente, num S. iEgidii, in Occjlana provincia positum, tma
uoi! illieo Sutriuin petiisse Btirdinum, sed RDIHLC lettca a Rbodano llttvio dislet, appulisse ad Rhoda-
adbuc moratum fuisse ex Pandulpho in Gelasii vila nutn Pagius asserit ubi supra numl 14.
discinius, quide Henrieo loqueus, ail: t liadem via, (0) Id tradit etiam Falco loqueus de Gebtsii in
quu v^nerat, in Alamanniam rediil, idolo suo in urbei Gallias accessu bis verbis : « Coulinuo arch episcopr
relicto. > omnes, et episeopi, proceresque alii, gaudio cuni
CAP.XXXIII. — (1) Legendum papa, pro ul in ineffahili, et honore imnienso euin susrepeiunt. >
altero ex mss. bibl. Amb. congrue scripium repe- D J (7) Legeiidum Cluniaci, quo se perferri, cum Ma-
littir. (iscone gravlssima «egriiudine laborarel, inslaniis-
(2) Eodem circiter die, quo superius diximus ac- sime praeccpit, ut Hugo monachus Ciuniacen. apu.J,
clemaiuiu Romae pseudopdnlilicem Burdinum, con- Pag. ad ann. 1119, num. 5 lestalur, ibique estre-
secratus cst Caielae legitimus pontifex siimmus Ge- iinim vilae suae diein' imposuil, pleuiiiko morbo
lasius. Cum enim lantiim diaconus foret eo tempore, consumpius, die 23 Januarii anniHlli).
quo ad supreinam sedem promottis luii, et tesle: (8) Guido Yieiinensis arcliiepiscopus post diidrum
Falcone Beueventano loc. cil. nonnisi jejunii lem- dieriim inlerponiificium, Kal. videiicel Februarii,
pore, id est in iv. Temporibus sacri ordines con- ut conlra Ordericuin el IJapeproch:uin slaluil Pa-
- lerreniur, non potuit, nisi nona die Martii, in qnam gius loc. cit. nufii. 5, Gelasio successit sub nomiiie
- anno 1118 iiicidil Sabbalum IV Teinporum verna- Calisli II.
liura, presbyler ordinaii,-dieque 10 Romanus pon- (9; Palrem babuit Willelmum Burgiindise comi-
tifex coisecrari; quocirca emendaiidum Pandulpbi leui, sororeni vero nomiue Gillam, qu;e Humberio
texiuni male ab Aiiiantiensi descriplum, ubi Jegitur 11cotnili Mauriaiiensi, seu Sabatiiliie nupla Adelai-
Gelasius infra Kal. Martii in papam consecralur ad- dem peperil Ludovico VI Fritnconim regi anno 1115
verlit Pagms ad aiin. 1118, nutn. 6. in niairjmonium eoUoeulam, ut Pagius loC.siiprad.
(5) Uno tantum mense, et -paucis' diebus Romae lestaiur. Coiisanguinitatis lineam a regibus Alamaii-
sedisse Geiasium II, cum prhno ad cathedram S.Pe- nise, Francise atque Arigliae duxisse scribit PaiK.ul-
tii ascendit, ex superius dictis patet'" ciealus si- pliusiii ejus Yita
 15!i - | LANDULPHI JUNIORIS , 1B12
ntis celebravil (10). Sed prius cum imperatore col- A
j Demum ad sonitum vocis, et jussu hujus ponlificis
Joquium (11) habere disposuit. De concilio aulem Mediolanensis populus ccepit facere guerram Cu-
jslo, sive colloquio plura scribere, digitum meas manis, (6) atque 3n primo exercilu, quo Mediola-
sexagenariaa setatis (12) non constringo. nenses eastra metati sunt in Canelo (7), civitaiem
• " CAPUT XXXIV. ipsam Cumanam occupaverunt, jpsumque. Lan-
dulphum, qui inveslituram Cuniani episcopatus
Bellum inler Mediolancnses, et Cumanos orilur, in a et ordinationem a palriarcha Aqui-
qiiQ civitas Cumana destruitur. rege ^(8),
leiensi (9) suo metropolitano susceperal, de captione
Sed ad praenolandam inquietudinem Langobardo- liberaverunt. Sed Cumani illico reslituti Mediola-
.rnm, meamque molestiam redeo. Quoiiiam quidem nenses expulerunt, et quos invenerunl jacenles in
•nbi imperator a Roma exivit (1), et se a praedicto fuga, siye in spoliis oneratos, in morte, et in ere
papa Gregorio sive Btirdino prplongavit, mox manus gladii dimiseruiil (10). Guilicionem vero Bucardum,
Guidonis Gumani episcopi, ejusque milituni, et c,i- et Lanlerium Sicheri, quemdani quoque meum ne-
- vium violenter apprehendit Landulphum.C.arcaiieii- polem„el
plures de egregiis mililibus, et civibus
sem Mediolanensis Ecclesiag clericum ordinarjum, Mediolani resislentibus ipsis fugantibus occitleninl.
et ministrum (2), atque in ipsa apprebensione in- B ] Marchiones vero et coinites Longobardise in hac
terfecil Otlonem ipsius Landulphi nepolem (5), et tempestate (U) convenerunt Mediolani, ut ibi co-
urbis MedioJani egregium capitaneum. Hinc Jprda- ram episcopis suffragancis et comproyincialibtis es-
nus pontifex Mediolanen, concionem njililuiri, et plicarent jniperaloris innocentiam, et ipsuniimpe-
civiiim clamantium in Cumanos (4) iniravit. Ibique ratorem p.erdueerent in archiepiscopi et episeopo-
connumeraiido et Iamenlando quampluravnala, quaa rum benevolentiam. Episcopi iiaque consedentes in
Cumani fecerant in rebus, et hominibus archiepi- palaiio Mediolanensi, una cumarchiepiscopo atiente
scopatus Mediolanen. ipsam turbain concionis ad audiertmlinarclriones et comites iideliier loquenles
faciendam vindietam "iiiflamniavir. Eodem quoque de donuno suo, propter qtiorum verba quamplures
tempore idem pontifex Jordanus obseratis januis arbilrati sunl imperatorem esse alienum ab excom-
ccclesiarium suo populo negavit inlroitum (5), nisi municationis culpa (12). "Sed dum archiepicopus et
maleriali gladio vindicaret malitiam Cumanorum. episcopi.eonienliose adversus marcbiones et comi-

(10) Indiclnm fnisse a Gelasio II concilinm in lib. i Hist. Kovocom., videlicet conjuges ei propin-
iuedia Quadragesima Remis celebrandum Iradit quos interfeclorum, vestes laceras et adlnic san-
Eadmerus coaevus scriptor apud Pagium ibid., niiin. „, guiue infeclas Medioliiunu delnlisse, et eum lacry-
'2. Voittm Gelasii absolvit Callislus II, a quo vige-. *•'
1 mis, ac miserabili
ejulalu Jordano archjepiscopo,
sima Oclobris die anni 1119 celebratum Remis fuit et cuncto popttlo osleulasse, rogasseque, ne lain
concilium a Labbeo lom. X' relatum. s;«va, ae inhiimaiia crudelitas inulta relinquerttur.
(IL) Series bujus colloqtiii .vere slatuti, sed rai- Motos inde lacrymis, et habitu squalentium cuncios
nime inili ob malam Heniiet fideni, diserte descri- ad conufiiseraiionem, laridemque decretum bello
bititr in llessonis scholaslici commentariblo cleAetis proseqtienilam injuiiam esse. Alteram tamen cau-
litvjus concilii Remeusis, inseilo in Concil. Labbei, sani Jordano fuisse, ul ad belluin contra Conienses
fom. X, col. 872. poptilum siiuin armarel, afferl Landulpbusuoi-te'",
(12) Hinc annus, quod Landulpbus in lucem edi- neiiipe mala, quae Comenses in rebus, et hominiiuu
tns esl deduci polest, sexagesinuis eiiim circiter Mediolanensis sui archiepiscopalus perpeiraveranl.
S32ctilixi esse debuit, si calculus annorum ab hujus (5) id est interdicii pcenam comminatus est.
concihTcelebratione desumainr. Attamen cum primo (8) Inccepium fuisse hoc bellum contra' Comenses
hnjtis historiae capite Landulpbus asseral, se tem- anno 1120 Sigonius asseruit De regn. Ilal. Iih. x,
pore Robaldi jam infulam archiepiscopatns Medio- male iamen, nt ex" nostvo auctore pevspicuum fit,
'Janeiisis ferenlis scribere inccepisse, ajtas illitts illud afligenie eidemamio, quo llenricus imp. Roma
iiomiisi ab aririo 11'55, quo Robahlus electus est ar- discessil, id est 1H8, ut jam praenoiavinms.
_ehiepiscopus, autaliis duobus, in quibits hisloria (7) Ager est adjacens duobus insignibtis vicis Co-
liaec desinii, computanda est: quocirca tlieendum, jnensis dilioiiis, Grandalo videlicei, ac bucino.
Laiidulpiuiui cirea animm 1076 enatum fuisse. (S) Heririco nenrpe hnjus nominis IV, qui eumdem
CAP. XXXIV. — (I) Posl diem neiiipe Juuii anni ID in episcopaluin substituii Harluvico ejusdem uibis
1118, tit superius dictum esi. episcopoab ipso olim insiituto, ac defunclo anno.
(2) Id est diaconum. ViolenUEautem litijus ap- 1093, vel 1091, ul primus Aloysius Tattus docet in
prehensionis ab auciore noslro relatae causa fuit, Atinal. Comen. ad ann. 1095, num. 18: propterea
quod Landtilphiis ah flenrico imp. iiisiilulus fuerai vero Lantiiilphus ab Urbano II excommunicatus, ai-
ejtisilcni itrbis episcopus conira euriidcm Guidonein que ab episcopalitlignitale detrusus fuit anno iOiJo,
Gehisio II legiiimo pontifici adhaereiilem, ul in de- ut idem Talius ad hunc.ann. referl.
ctirsiiliujus cap. Laiidulplius noster narral. (9) Ulrico sciiicet, quem tiltra anmtm 1138 Vitam
(5) luboc luiriultu noii lam Oilouem, quam alte- produxi.sse, addiiau*eiiia in Ughelli Ital.sacr. tom. V,
ruiii ex"ejus liepotihus nomine Bolanum, imo eiiam edii. Yenet., iuun. 57 comprohanl
Laiidulplium ipsitim pseudbepiscopum, dum arma (10) Piigiiam hanc diserte Calehus descr.bitj;
eapiuiinir, inlcreuiplmii Tristaiius Calchus lib. vn, plura in Coiiiensi anonymo leges.. .'
Ilihi. patr. ei Ughellus in epjsc. Comen. iinm. 48 (11) Id esi hoc eodem anno 1118.
1
tradidere; falso laineu. Ex noslro enim auctore (12) Henricus in pluribus conciiiis excominiini-
consiai Laiidtilplijim prsedicluin e jvinculis paulo caius fueral, et iu ipsa eliam hac nnsiia ecelesia
posl a,Mediohuiensibiis"erepium, ut Jnfra narratur. S'. Theclae, ut initio cap. 51 riari-at Laiidiilphns. Po-
(4) Tiislanus Calchus ioc. cit. rem narrai, quse slremo etiam eum ciim idolo suo, id est Bur.lino,
Mediolaneiiiium irae in Comenses siiccendendse faces anathemate confixerat Gelasius II, cum Capuaa uio-
subdidit, eaque referiur eiiam a Bcnedieto Jovio rareiur, tesle abbate Urspergensi ad bunc ann.
 """
45iS HISTORIA MEDIOLANENSIS. £514
les, duces et reges (15) dispuiarent, milites et cives, A atque eorum pontificum, et corisulurii, yidi domi-
Metiiolariiin atrio ecclesiaejurabant facere guerram num papam Calixtum, et Jordanuni archiepiscopum
Cumanis, donee vicum et coloniolam (14) destrue- cum pluribus ec.clesiasticis, et saecularibus viris
rent, cjvitatem quoque ipsam dissiparent* Huic illuslribus cqnsedere in Tewlonensi palalio (1), in
autem juramemo jnanus Yidonis (15) episcopi Cu- quorum praesenlia querelse niese causam protuli,
manorum resislit (16). Sed Arduinus ejusdem epis- scilicet de D. JordanOj et querendo introduxi inju-
copatus advocator (17) consensit, el ut ipsum jura- rias, el homicidium (2), quod rnarius ejus fecit in
nientum compelleretur, multum studuil. Verum- me, praeter litteras quas D. papa Gelasius misi
tamen ulrorumque, scilicet Vidonis et hujus advo- illi pro me, quarum exmpleuin hoc esl:
cati sludium, reete, sive non recte, dicilurfuisse ini- n G. episcopus, servus servornm Dei, ven. fralri
quiialis seminarium.ln quo enim semine quis vivens JOHDAKO Mediolanensi archiepiseopo salutem et
vidil toi pessima opera ? In hoc semine castra multa, apostolicam benedictionem.
et jucundissima, et oppida fortissima cum habitan- » Frater iste Landulpiius ab eeclesia sua se que-
libus,et villissuisulrobique, etsi nonsequecombusla riiur exturbatum. Quod autem ab eo queritur (3)
sunl, et destructa. Naves quoque mullae, el bel.lj- ul lilulaiioms suae cerlificalionem exhibeat (*) se-
-eosajcum viris, et innumerabili multiludine homi- g cundum B. Gregorium ridiculum demonstratur.
nuni in lacubus submersae jacent. Ipsa tandem ci- Quod eirim ait, juxta ejusdem beali Gregorii
viias suis evacuaia cultori.bus, Iacrymabilibus ocu» . dicta et legum statuta probare debet, alioquin
lis suam ruinam quolidie videt (18), vel plures non est buic calumnia hujusmodi occasionibus
quoqtie de clero el populo tolius orbis propter di- tmpingenda : sed nisi alia causa impediat, suai
v-ersasludia (19) Romaui pontifieis, et ejusdem ur- restituatur ecclesiae. Datum Gajetae Idibus Mar-
bis, et ecelesisePatritii, et advocali, siye pie, s.ive lii {4). >
non pie, dicuntur certare ad animarum perditionem, IpseveroJordanus cum non haberet undesesuam-
el maximam corporum confusionem. Ego autem que lurbam excusaret, elibi corarn papa laceret, in-
memor horum nialorum dtversas suffero periurba- lerrogatus ab Abraham presbylero.tet magistro suo
liones, non quia schisma sedeat in animo meo, sed capellano ait: Quid debeo ei respondere? Ille nou
quia schismaticis usurpanlibus res meas non con- tenet me pro episcopo. Tunc dominus Lambertus
sentio. De ipsrs apud pontifices, sacercioles, mili.tes, Osiiensis episeopus (5), et domini Calixli prolo-
cives, consuies , et reges justitiam quaesivi, et cu'lor(6) qtiasi papa (7) sua manu apprehendit me
- slantem, et proferentem: Domine, ad iiaec debeo
quaero.
-CAPUT Xp$. % resporidere, et ait mihi publice : Frater, depjosuisti
HisLoricuz qnie. Qalitftum papam, Terdo.nce.ei. Pla-r quei;e.l.amtjiam, et tempus J.a.nuaru non est ap.lum,
cenlimde J ordano frustra conqueritim. calc8n,di uyas in torculari (8),: dominus quippe
Guerra Cunianorum et Mediolanensium durante^ archiepiscopus occurrit iiobis propter eos, quj in-

(13) Pagius" ita expl.i,cat, ii esl jurti prq;te,nsaa Ijnqu.ens.,

regibus,ZongoJiaVdi.m.Cerfclialfa reges sese*in jurij (19.)'S.ciii.sjuaVi,delircet.
* Btirdini. catliolicam conr
'ejcjesiasticapjurjirium intj-usisjse,ex lysjo/iis 'i.llius voivens Ecelesiarii'.
ssyi ribiiim estfcpfltra
" '"'' hsec jde.ciaiiia^.atarcJii)epi.§Qpr
•"'"•*' f1,r: ' " "GAPTXXXV;—(1) Anno 1120 Calixlus \\, tper-
pus
"" np.ster. agralis Provinciae partibus, et, Alpiuiri diffiGultate
(14) Diip Cqmensis civitatjs subnrbia, quae 'yel.ut iranscensa, » ut loquitur card. Aragoni.us in ejus
duo Itrachia I.acura influeniem conipiecielianlur.' "Yitaloim' jlj edj.ia,' « ad S. Ambroshim (qppidurn
(15) Nempe "il/a pars pojiuH,,~ "' quie^uidoin Co- prop.e Sus.ahi) eiim jucpiidit,alft perveni.i, ind,e'|.d*p,o-
>(->>'•
mcjri^iepiscop_oadhaercibat. puiosas LombsirdiaR'civitates \ clescencl.it,e,t T^e^r '" *
(16)L.ege fesiiijt.' dpnse circa fineni Quad.rages.iniaecbiisiitii.
(17j'Decepliis est Tallus ad an.n. 1124, ab hoc (2; Meiaplibrice id asserit Landulphiis., deju.r
nomine exis*limans esse genlililium familiae, qub"- ribus suis quodammodo jug.ul.atis,; niojrluus *c?niiii
circa eum sub nuni. 11,4aperte asseruit ex advbea- n conqueri non polerat.
loriim familia progeniltim': quam longe tamen lioc *' (5) Ti.egequerilur, v\ in alns' bibl. Ambr. in||,
a vero absit, qui modice i.nbistoria "versalus B|'.,' ••>•*.>
() A. 1, coliibeat.
facile deprehendei: id eni.m offlcii nonien eral, ut (4) Anni yideli.cet 1118: ijjuc^ ep.im
(Jilucideostendii auclQr nosier, el fuse Du Caiigiusl sexta ci.rciter ejiisdem mensis di.e. ' ' appplerat '
'.
expjipal, ubi. de advocatis ecclesiarum disserif in (5) Summus
' pqstea ponlifex sub. noni.i.ne ^ojno-;
.<•-.
^Jlossar., tradens eprum muiius fuisse jura et bona rii' II.
ecclesiarum iiieri, at.que '"' "
ideodefensgre~s'etiim
-.-,., p.as^ (6), Vox isla pro advocato sumitur,' pluraque ejcein?
sini
** sbjii.bs appellari. . pla profert Du/Cangius in 'Gi.ussaT. praeciputj jljtuol
(1,8)Bellu.iiihqc, tlecennii odiis graye, fervens.que petituni ex vita S. Willibaldi, ,in qua hpc hab.etur :
assidua strage utriusque partis^ a'c qb'iacrymabK t Et in celebratione cpnciiii taTnqua.mvefus^ can-
hVmarcium pagorumque ruinain feralis merrioriae, c.e.HiariuSj 'ac prolpeulor. cqnciln a dextris arcbiepi-
fnagiia ex parie descripsil Corius eiCalcJius.lib.vii scopo prbximus assidebat. i,
llis.t. patr. lntegrq laineii p.oemate complexus est (7) Al,iera lectiq m(s,.bibl. Ambr. mebus Iiabed
A^noiiymiis,Comensis en ieniporV vivens,' ijuqd bic quqsi prqpria ; parlicJAa eiiim 'quasi ab au.cibre
pro.xijn.eediliim erudilis adnqiati^onibus illustravit liosiro lVe.*quenter adlii.bi.i.anil yerbo.ciji adjicitur,
yir c). mihique iiigenii ainoenitate a.c d.ociriiia? iuiiuiit,. " ui cap. 1 jam. moiiuimus..
p.raes.taiiliasumnie charus P.Jbsepii ilaria Sianipa ; (8) Vulgare prqlqcjuium, ut quis importunitatis
i|upcirca hic diulius inuriorari siipervacaneum. cerir arguatu.r;'iieque ei.iimiuiic jaiiuorius ' niensiSj
' sed
S^o; eidem gloriam elucidali hujus belli ullro re- Aprilis currebat. ,
PATROL. CLXXIII. &a
 " -
m& LANDULPHIJUNIORIS 1510
tidiantur graliam Imperaloris (9); volumus ideo A ferocitalem velletagere, in una die posset quinque
nunc audir-e deejus consqlatione, el non perturbaf millia hominum excitare, qui pugnarent bellicis
tituie, alque cum ipso invenire, qualiter valeamus armis pro se. Huic verbo vicedominus consensil.
cum isio domino nostro propere, et prospere Ro- Et dominus papa surrcxit, et camerani intravit, et
mam adire, ejusque sedem obtinere. Inierim archi- caeteri, qui ibi aderanl, potenles, tam episeopi
rpiscopus cum istis, el aliis suis fratribus polerit qtiam cardinales, de suis ccaperunl Ioqui coiifltien-'
habere consilium, et facere libi bonum. Jordanus tiis (13). Al cgo, illis dimissis, perveni ad came-
Jiaque ejusque coetus loculus de sua opulemia in ram, de qua tiominus papa dignatus exire ad me
'illa vespertina bora, el die altera palatium descen- dixil: Fratcr, pecunia est res de qua homo potest
dil, et in leriia, quae dies fuil Dominica de ramis facere mullum bonum : lu pecuniam non habes,
Ealmarum (10) in ecclesia Sancti Martiani cum nec tempus supersedendi causaetuae (Ut) nunc est:
-snis sullraganeis Petrum Terdonensem elcdlum , sed Deus .polens est dare, et transacto isto Pas-
Jieel modo abjectum (11) in episcopum ordinavit. chali feslo {15.) per vicedominum mandabo ar-
•Jn eadem quoque civitale et festivitate de ramis chiepiscopo, ul non sit libi molestus, sed benignus.
Palinarum Guazo clericus de Orco l('), et Mediola- Sed posl hoc Paschale feslum -Romani ."propere et
•nensis Ecclesiae leclor aecepit charlam a ponlili- n solemniler susceperunl ipsum papam Calixtum (16),
*ibus, et cardinalibus subscrjptam confirmanlem et ipse cum Romanis Siilrium comprehendii Bur-
jpsius Guazonis conjugium' esse legilimum, quod dinum paparn (17), deinde et in loco, qui ^licilur
Jordanus archicpiscopus cum suis consulibus in Cana (18), posuit comprehensum,
lemporc lerraemoius de suo ihealro (12) divulga- •CAPCiTXXXVI.
verat esse adulterium. -In die .aulem altera^ quae Mortuo Jorduno Olricus eligitur in arcliiepiscopum,
Jiiit secunda feria, dominus ipse eleclus papa Tei'r qui ad dexleram Calixli papw sedil. conlranilente
donam exivit, cum qtio Olricus vicedominus Me- Ravennale.
diolanensis, Jordano archiepiscopo redeunte Medio- Deus omnipolens neque per litleras domini Gela-
Unuin, usque Placenliam ivil, qui vicedominus cum sii, neque per legatum (1) Calixti Jordanum mihi
intenderet excusare suum archiepiscopum, mihi suavem, sive benignuin fecit, sed de nuindo iJium
reiteranli querelam in Placenlino palatio de sensu lulit (2), etgralia presbyleri Nazar-ii .primicerii, et
euo ait: Ferocem animum geris. Cui quidam meus caeterorum, quos suspeclos habebam, et habeo,
fraler, Liprandus nomine, resppndit: Si secundura Olricus vicedominus -Jordano successit (S), qui fere

(9) Jordanus enim arcbiepiscopus nosterin cbn- Q exulum, turpissisum sui fecisse speetaculum. Pom-
cilio Mediolanensi sup. relato, sirenue pugnaverat pam banc puhlici ludihrii Juculenlius nairat card.
conlra marchiones ei comites, qui ad illud conve- Aragoniiis in Vila Calixli sup. cit. •quem vide in
nerant, ,ut innoeentiam Henrici tutarentur, etifn- lomo II).
qne in Jordani el suffraganeornm benevolenliam (18) Locus corrnpttis; legendum Cava. In arce
perducerent. Fiimmonis prius coiicliisiim, ac deinde ad Cavense
(10) Anno isto 1120, in diem 11 Apriiis incidit. monasteriuni perductum Burdinum, e ubi perse-
(llj lluic abrogattim fuisse ab Itinocenlio II, in verans in sua rebellione viiam finivit, > legimus in
eoncilio Pisano Derthonensem episcopatum ob ina- card. Aragon. loc. cit. Rem aliter describit Balti-
nifestissimas vitae culpas, teslaturUghellus in Epis. zitis, lom. 111Miscell. Ail enim^nno seqtienii 11^2,
Derihon., nuin. S2. Burdinum a Calixtb II de Cavaexiractum 3n Janiila,
(*) A. 1 et 2, Oreo. qiiaearx est in rupe imminenle civilati Sancti Ger-
(12) Connoiatur hic a'Landulpho concilium alte- niani ad custodiani fuisse tradiium, id asserenle
rum Mediolanense, ad quod solemnius celebrandum AnonymoCasineiisi, qiiem edidil Aiilonitis Carac-
duplex in prato -Brolii theatrum excitari jusserat ciolus-. denique hinc etiam eductum ab Ilonorio II,
3ordaniis; de qtio vide cap. 31. anno 1124, in arcem Fummonis non longe ab Alatro
(13) Forlasse opulentia, ul de-Jordano paulo anie civitale in Hernicis translatum ftiisse; ibique ad
narralum est. exiremuin usque senium perduetum, tandein vivere
(14) Id esl disculienda;. desiisse.
(15) Moraium fttisse Placeritise Calixtum etiam D CAP. XXXVI.—(1)NempeOlricum vicedominum,
transacto Dominicaeresurrectioiiis feslo, colligitur cui Calixlus se injuncturum superiori capite pollici-
ex diplomate ibidem dato IX Kalend. Maii, indict. lus fuerat, ul e Placentia Mediolanumreversus pon-
xm,lncarn. Dom. anno 11-21 (araePisanae), pomi- lilicium niandatum Jordano renuniiaret, ne eidem
ficatus anno n, iii favorem ecclesiae S. Evasii 4e Landulpbo miilesttis esset, seelhenignus.
Casali, quod ex archivo ejusdem ecclesiae adhuc (2) Obiil Jordanus archiepiscopus die i Oclobris
ineditum inseruit bistorise suaj cbronologicse ms. 1120, ut ex catalogis velusiis archiepisc. Mediol.
praedictae ecclesise Benedictus Collius ex oppido Lit colligitur; quocirca corrigendus est Calchus, qtii
Mpntisferrati, aiiiiquitatis amaniissimus, mihique Jprdauuiii e vivis excessisse ante annum 1118 scri-
liumanissiine communicavil. bii;_qiiomodo eniin oecurrere poiuissel Calixloll,
(1'6) Calixius Romam pervenil lertia Junii die, Tercionam adeunti anno 1120 ," ul siperiori cap.
>il ex episl. yEginonis abbatis apud Baronium ad narravit Landulphus, si biennio anle fato eiepltis
liunc. annum 1120 conslat. fuisset ?
(17) Quae hic de Burdiiio pseudoponiifice nar- (5) Olricus isle, quem alii Heriricnm, Honorium,
raiitur; non ad hunc ann. 1120, sed ad sequeniem el Hoiioriciim vocant, electus fuit Mediolani arehi-
pertinent. Ex Falcone siquidem Beneventano ha- episcopus die 17 Novembris anni ejusdein'1120,-noii
beuius, eumdem victum armis, captumque Roniam 1121, utmale asseruil Ughellus in eodemOlrico;
deduclum fuisse, ibique ad ix Kal. Maii cameio id enini ex aniiquis catalogis clare deducitur, ut
imposiUim,ac p_er summam ignominianr ves.tibus videri potest in cit, Exegesi Papebrochii num. 106.
45I7 lll^TORIA MEDIOLANENSIS. ioIS
simili modo m'e gravavil- tfl Jordanus, fere quia A Olricus iu fcria secunda, qua inccepla et celebrata
ltic in communi officio, et benelicio cum ordinariis, Tuif syiiodtis (9),loco vacanle, neque in palatio,
^l decumanis presbyteris non prohibuit. Verum- neque in synodo apparuit. Synodus vero tunc in
tamen illo Olrico arcbiepiscopo setlente in Roma lunc leriia feria non fuii: et idem Mediolanensis palalium
ctim papa Calixtus synodum Romse celcbrayit (4), non intravit; sed in quarta feria, duin synodus ce-
fgo ah ecclesia mea exturbatus, el propriis meis lebrala fuit, Olricus idem Mediolanensis archiepi-
rebus et aliodiis exspoliatusj coram D. papa Ca- scopusaddexieram apostolici Calixtinullo medianls
lixto, ejtisqne curia consedente in Lateranensi pa- sedit.
lalio caiisam meam notavi, el.ut eam explicarem in CAPUT XXXVIL
synodo, synodiim intravi. In qua synodo gratia Hisloricus sentit imperatorem, ad quem pergebat,
antiqiiae hdnestalis Mediolanensis.Ecdesiae (5), e'l defuhctum. Olricus morithr. AnselmUseligitur in
condiscipulaius ejusdem Olrici valde condolui de archiepiscopum.
periurbatione, quam Ravennas archiepiseopus fa- Ego exspeclans alieram diem convenienlera.meae
ciebat sibi. Poscebal eriim Ravennas Iocum ser causae, meadquequerelse, ex improviso vidi, ct audivi,
dendi in synodo ad, dexteram apostolici nullo me- quod dominuispapa gratia consecrandi altare (1) dis-
diante, qnem locum Grossulairas possedit quando K solvit synodum iu ipsa die Mercurii, nec ullra ab eo
Testilulus fuit (G). Jordanus quoque, qui Gros- synodum celebrari audivi, nec. vidi. Sed sperans in
siilanosuccessii, euiiidem locum Iiabuit.Tuncquando Domirioperseiisi quod dominiis Olricus Mediolanensi»
idem Grossulanus eumdem Jordanum deponere archiepiscopus proul moris ct legis consueludo cxi-
sluduii (7). Ilac ilaque ratione, el multis aliis, quae git (2), pro rcgc Hcurico oravil, et ei ramos Palma-
lune in memoria non habebantur (8),dominus Olri- rum perLandrianeriscm Tlicalduin MuliolaiiensisEc-
cus Mediolanensis archiepiscopus locum illum obli- ciesiae egregium notarium in Germaiiiam misil. Lgo
nere non dubitavit. Sed lamen ipse Mediolanensis itaqueul ad ipstim rcgcm pcrvenirem, ct ci sicut patri

(t) Conciiium boc gendrale Lalerariense primtirii trahit Ptificcilius iu Mon. bas. Ambr. ituiit. 534;
anno 1122 Baronius afflxit; sequenli tamen anno grandioribus ideo litteris hanc Landiilplu periodunt,
1123 celebralum fuisse xv Kal. Aprilis ex anliquis non secus ac alieram de sede ad dexicram stimmi
scriptoribus evincil Pagius ad hunc ann. niim.l. ponlilicis Conlra arcliiep. Iiavcniiaiein oblcnia," ifn-
(5) Dignilas primalus Ecciesise Mediohihensis sti- primi curans. Tonasse opinari quis posset, qiiemad-
pra cseteras, post Romanam, Italiae Ecclesias com- iiiOiJiiuimos anliquus obliniiit, ul Romani ponlificcs
probata jam fuerat usque ab anho 501, 2el 5, in ^ auream rosam quarla Qiiadragcsimae Doniinica so-
tribus aSymmacho summo poniifice synodis cele- lemni ritu benediciam principibus viris dono mlt-
bratis, quibus praefuil Laurenlius Mediolani archi- larit, ila inler reliqua Ambrosiana; Ecclesiae decora
episcopus, primusque omnium el anle episco- hoc etiam connumeratuin, ut pra-missa precuni
pum Ravennatem subscripsit, Ut videri polest in celebritate lustrali aqua conspersi rami Pahnaruin
Labbeo lom. IV conciliorum ad praedictos annos. Cscsari sacrum muiuis desiiiiarentur. Atlamen ciiin
Constile Puricellium, qni in Yita ejtisdem Lauren- . Beroldus, hortim temporuin scriplor stepius rclatus,
lii fuse hanc prserogativam noslrae Ecelesiae contra ritum omnem Dominicse Palmarum, ac reliquarum
RubeumproRavennatibiispugiiantem firmat,cap.24. festivitalum describens, niorem huiic adeo splendi-
(€) Anno videlicet 1105, quo Paschalis 11 syno- dum silentio pra:lereal, inani dicto onerare gloriam
durn Roinae Iiabuii, ut superiiis conlra Puriceliium noslram non ausim.Certein usu fuisse fiiiperiorihu»
eumdem anno 1103 figentem jam diximus. "sseculis, ut rami Palmarum ad imperaiorem niitie-
(7) Nempeinalia synodo ab eodem Paschali anno rentur, luculentum nobis tesliinonium praeferl epi-
1116 celebraia, deqtia recole cap. 29. "stola 32 Joannis papseVIII ad Carolum Calvum icnp.
{8) Id praecipue"memoraiidum erat quodArnul- apud Labbeum lom. IX Concil., col. 28 rclala, quai
phiis tomo IV jiraes.entis collectionis ediliis narrat, sic incipit: t lnter caetera, quae vera crescenle re-
videlicel, cum Romae imperiali diademate praecin- ligione ob olim ecelesiastica facta veslra pietaii
geiitlus foret Conradus (anno saeculi praecedentis 27) duximus intimanda.vireniiuin vobis Palniaruni ecce
contendente Raveimate archipraisule Mediol. Heri- bravium niiuimiis; » et indecursu : < Optanies enim,
berlo apud sum. ponlificem dexlerae hondrem, sla- vos de cunctis adversariis triumpbare, nihil aptius
tuliini fuisse in plena synodo, « ul Ravennas nullo D vobis, qttam ramos Palniarum duximus offerendum.^
modo in aeternum se Mediolanensi praeferret anti- Cur aulem Olricus noster hoc iaiiiummodo lempora
sliti. > dicatur pro Henrico orasse, et palmaedouiim deferri
(9) Ex Uoc Landulphi uostri ioco morem in ge- ad eumdem curavisse, ideo credideilin iacltiui, qnod
neralibus synodis servatum, ne unquam diebus Do- imperator ille reiroaclis annis in schismale fueral,
ininicis prima sessio incipereiur, Pagius confirmat alqtie ideo eiiam Olricus Calixto H.veio Chrisii
num. 1 ad ann. 1123. vicario, adhaerens, etimdein inllaliae regem minime
CAF. XXXVIL—(1) Card. Aragon. ift Vita Ca- recognoverit. Cum igitur iu synodo LateranensL
lixli II, lomo III hujus collectionis edila haec habet: iuter sacerdoiium el imperiuin lirmata pax fueril,
t Hic a fundamenlo construxil in palatio Latera- et reslituio in Eccleshe Rom. gratiam Henrico ntillus
nensi capellam S. Nicolai, ad assiduum Romariorum jam obex adesset iis peragendis, quse. mos, et legi*
ponlificum usum. > Hoc ilaque fuisse altare, cujtts consuetudo exigebat, muneri statim suo satisfecit
consecrandi gralia synodum in eodem palatio co- arcbiep. noster, pnblice pro ipso ad aras preces
actain dissolvit, valde verosimile est. effundens, iniiiensquead eumdem ramos Palmarum,
(2) Quaefuerit lex ista, aut consuetudo, cujus in- quibus regiamltaliciimperii dignitalem inipso lesta-
yeteratousu archiepiscopo Mediolanensi mtinus iliud retur, jsimulque;(elieium eyentuum omen praestarei,
incmnberet, ul ramos Pahnarum ad imperaiorem .quemadmoduin 'offerri..palmain Galliaeregibu.Sj.fHU»
transmilleret, ex liistorhs nostris coiligi netpiit. Id primb^soliuin.adireftiiilincmarus tradit. •''•'
in honorein splendoremque Ecclesise Mediolanensis
 J513 - . LANDjDLPIHJUNIORIS 1520
cl domino meb causam meam noliftearem, iler cum A culam meam cum jmoerore : in qua ego sedeps, e|
ptiero (3) subinlravi, el vitans manus Cumanoruii!, de solito more pro victu meo scrjbeqs, audivi voces,
qui tunc temporis guerram faciebant Mediolanensi- et fletus de morte Olrici arohiepiscopi (6), et subse-
bus.Veronam adivi,ubi Bernardum episcopum (A), ipievUercQmpulsusa promiscuo sensu meas eogna-
uieum quondam gralum condiscipulum inveni, et lionis et viciniae, ab ipso pfficio meo surrexi, atque
per ipsum fere usque ad inlroiium episcopaius od D. An^ehmim de Pusterla a presbyterb Nazario
Tridentini bene fui. Et cum sperarem ibi in melius primicerio, et caeleris clericis ordinariis, et epjsco-
procetlere, pie et lenere condolui super regis Hen- pis suffiaganeis in archiepiscopum electum (7) perr
,rici morte (5). Unde vaide fessus redii ad domun- veiii. De ciijiis Anselmi morte nimirum valde sur

. , <3) Jd est (aimilo : servulos enim "etiam senioris ipso jlopumenjcruni hasc videtur genuina solulio
selalis pueros a tjominis dici assemil S. Ambrosius riodi, quein iniplicant nohe aiinorum" hujusmodij
lib. i, De Abrahamc. 9, quod adnotaiiim velim eliam scnpturis adjectse; nam eonjecuira illa utcnnque.
•pro caeleris Jmjus hist. loeis, in -quibus hoe idem erjidila, qjiod vivenMJ)Jis acjb.ucOlrico et Galdjno
;\enbiHn occjirrii. ^lecij fu.erint in arcliiepiscojios, ut vnlgo dicimus,
{i) Prseclaro genere apud Brixienses nauim, atl coadjiitores, Anselmus et Algisius, ndva omnfno
Veronensem sedemvpromotum fuisse anno 1123, in . milri videlur iniiac AmbrOsiana Ecclesia,in quaui
-eaque usque ad 1455 oerdurasse, Ughelhis auclor •P dinjusmodi jmorem invectjim cr-edere vulat sileuliuin
«ssl imepisc. Yeronen., nutn. 7.8. vetersim pmniiinj ac recentiu.m ,'spriploruni, praeci-
{5) Exiremnm diem clausit Jlenricus V Junjor pue LanduJphj nosiri , qui et Anselmi eieclionem
diclus anno 1125, x Kal. Junii, leste abbate "Ut'~ post moiiein Olrici el eventus onmes etiam minoris
spergensi, aliisqueitpud Pag. ad luwc annum, n. 7. auojiienii minutiiri describil, ei substitutos absentir
• <6) Gravis eoniroyersia est inier hisiorjoos, qup- JJJIS;ij'phiepiscopis vicarios Grossulamun atque Ar-
jiajii vere anno obierit Olrieus. Pagius ad an.n. 1120f dericum, et. expulso a Mediolanensibtis Aiiseimq
n. 8, cerlum esse ait mortem ejiis incidisse in an. "hoceodein, suffeclum notat adminislralioni Eccle-
M22 .-(lege1123, quo Olricum Laie/anensi'concilio -sias Robaldtim «efjiscopum"Albensem, qiiiii tamen
-vntejftiisseipsePagius-lest-aUir). Jsi idem <.'0iiseiit«i.n3.iillam dp alia jsj^via Aijselnij anie mor|cm Olricj
Calchus, Sigonius, Ptiricellius, Ughellus, aliique. eleciione faciat meniionem. At poeia anonynius
Sed conlra sialauclorilas Landttlpbi facto praeseniis, coaevus et ipse scriplor ad aiimim 1125, vocal An-
>quijuidita morte IJenrici iniperaloris, cuin iii epn- SiAnnmi-ttrcJiiepiscopuwjnthranizalum. Non jgnoro:
Jiniis TrideiiJini epis.copatus mprareiur, pos|,iiioilum seil qijan) obscure, quain invqlule scribii.utardiuui)
.pairipe su.aaresijuijtus, considensqtie in d.omb sna, sit verunj ejiis seusgm aiimgere I Deijule jiec uo.r
.ex ululaiu et ficijbus cjvjum de OJrici obiju adnio- vui)i,jific poelaeijijiiiibsnm esi dicere quod jjguraie
jailuG ijiil. Itaquejion ante an. 1J25, quo sublaiiis locutus ftierit, quatenus eo anivo cum Olricuin Ro-
jfuj",Ilenric.us Coesar,,blricuni faiis concessisse di- mae delineret Laier,aiiense coricjjiuiii, pariesta.bs,eniis
cendum esl. Adde quotl tabula synotjalis aliique an- arcjiiejriscopi '-contrp Comenses agere.t Apselmiis
iiquiorcs arcbiepjscoporyna Mediol.jpalalogj concqr- fi .iam snperbej, jvt juxia vulgare pj'olo,quiuniinilirofyi-?
.djbu.s inuiieris 5 apnos, nienses 6, clics 14 Kgiminis sglvs clici pbsset. Valde auiem lijstori,cp noslrp iii-
:jOIricoiribuiinljunde sequilur.ohisseillum,die28 Maii juriosum esset suspicari quod rem la.nti .mpm.eiui?
-an. 1126, ui in seq.aot. accuratius osiendam. Abdu- cujus nullum ^iliud exemplum fuerat ,in jEcclesia
xitcelpbresillosscri.pto.res in eam op.iiiioiiem, qttae Mediolanensi,.ei .quam ignorare noji ppierai, cum
praeripit niortem -Olr.ici, .dppumeulu.m a Purieellip Jiujusmodi .electiones Jicrent in .publicg populi ff»*-
jrelatjun iri Moiiiini.basjl.Ambi'.,)). 5,36,,cui.S!Jb.s.cr:ip-yenlu, negligenter nmiscrii. .Foriius e,iiam ea conje-
tus Jegitur Amclmus Mediolahensisqrphiep.; «pia au- ctura cliditur in Algisio; rajii S.Galdini Yila, qit.ain
lem.anni eidem apposita ?3St1125; .ex.quo.inferunt Ipaulo post cjps jobiiu.mJJuissecontextam Ilensejie-
jrjoriuum eo anno Olrieum, eleciuinque AnseJmnm nips tenset iq Act.,SS., ad diem lS.Apr., des,cribens
ejus successorem. Sed ego adv$rto ilfud ideii) docu- extremiiiii djem qijo S, Gajdiim^ quievit, adlme cir
.inentiini inchoari nomine Olrici arphiepiscopi, iuec- .-meliarcluBiitulo AJgJsium nplat, dum,ait: « Q.uia
riera |egiinter.quatuordeciip,alios ibi upiiih>.aips,:<tSj- corporis mulia Jc.bjliiate iabprabat (,G,aldiniis)inis-
J*num manuum Auselmi de Pusterla, ArjaJdlGrassi, .sarpiii solemnia.a supra mieiiioraio cimeliareha, qui
etc,.» Jlaque raiionabiliter credi debet scripl.uram il- jioslea successii, pelehrarijiraecepit. J
JamJuisse conceptam primiiu.snpiato anrio, quo erat . Pjseterea yjelu.sijbrcs catalbgi Mediolanen. a^-
ar.cjiiepiscopusOJiicus, et cum versareiur cir.eaquas- chiep. apei'ie tradtiiit .denas hebdomadas ac dies
dam liies inier eanonicos et mbnachos Amjirosiaiiaa jquatuq.r in.tercessissp ab obitii S.Galdini ad "electior
basilicae, iipvis iri dies inlervenientibus difficuitatibus nem Aigisii,.gl ;hisi,of.i,cj fere pmnes Mediolaneiises,
protractani suspensamque landiu Jiaesisse, dpnec, D quin et Sigojiiusiej Ugb.eiJusasserujit in his cqmitii.s
rebus ojriiiibus suh Anselmo com.positis,,ejus. ad .divisuni priusfuis.se cieruin, aliis archjpresbyiernur,
arcbiepiscopatum evectio subscriptione Tueril fir,- aliis archidiacbnuiii pfomoventibus, laudem, fie J.qn-
rnata. Exempluni in pr.opiplu est ab ijj.so Puficeilio gius prjpirahere^ui-elcjSio,, deflexisse pjnnes in ele-
de.s,ump,luro.Proferj. ille Dissert. Nazar.,, c. ,1,06,,n. 8, XJjpneni .Algisi.i cinieliarcliaj, JJis ppsii.js,;an .c.ce.di
duplicepi,ejiartam confectam anno 1173, iji quaruin ipossii, (StifteCiUi.sin arcJiie.pis.Gojijiincoatyuibjjei,))-yj,-
ulraque boc ad .calceiji legitur : « Egp Aigisjiis veiite adhuc "S. Galditio, iecto.r judicel, qupnj ne
Mediblauensis arcliiepiscopus suliseripsi j i cuin ta- Jo,ngius«iierep.i, a.lja fmifanientajoiijitio,
' ni.encerlum sit S. GaJdiuuni, cui Aigisius suecessil, £7) Aniequaiji dierp -.eJecii.orjjs.hujus^Anselnii sj\ar
i,rien«io adjiue in Jiiijus EtiCiesia3regimirjpsu.pp,ryi- Juajj)ug,.ciua"'}iiinia hjp pertiirjjala yideani in exer
si^fe, defuiictum solummbdo .atino 1176* Nop .alia igesj af.chjpp.jledipl. a Papebro^ciiiqedita, jS.icptie.t
seyja expedit P.uricelijus, uisi ass.erendo ,«Jjiiias .a ,Pt,iiiceJ.l,u)/eiPagio, necessariijiii duco j;eju altius
illas .'Algisii subscriptiopes uon JBOproiiniis faclais iepetpre, pt. «cJIa.lis inKicejfl xaialpgis quo.sP;iper
temppre,, jqpb documenta ipsa .cbjjfecta. fu.erej ^eii btochius et Mabiilonius prqdusie.re, pjiflf allej-o qnj
ppst aliquos injie.annos; fort.e siquidem aliijeposfea .e bib.ii,oih.ecacapilpJinjeitrQPQliiaiiiejluclus, forlasse
lile.S.exciiaise fpe,rujit,qujbus b inedio Jtpllpndispiib,- letiam illis.aniiquior ijuje Cbllectjpni'jns,ereju.r, ser
.dessef sub.sprjplio.iielu jUara j[ar£hiepiscopi| super^ jriemaniislitum ppstroruni u/jqijp ad,0b.erltmj " sdilir
»
addi.' Haec eadem in prieseniis ri.bcumenjicbnlrp- genti exa.mine!3hici,d,are. ..
versia Puricellio reponimus. Mihi cerleex coiitextu t Cefj.u^jne.st jl.orclanjjmj de cju.o sjtperijis ..meplio
 4521 . . HISTORIA MEDIOLANENSlS. 1522
spifo (S), quia iicefc iile fuerit mollis et dulcis su- A rendam pacem Cumauis, quando eorum civitas
spectis meis, mersque adversariis, el suis prodilo- ad deslruendam capla fuit (10), milii quippe pla-
ribus, tanien ipsenon fuit ceuJofdands furiosus,nec cuit. "
immemor mei, ceu Oiricus. In illa enim die. inqiia CAPUT XXXVIIL
electionem isie Ariselmus arcliiepiscopatus" isusce- Anselmus a Romano
pontifice respuit stelam sitsci-
pil,me,ut praiessenl suis capellanis (9), elegit, pere consentienlibus Mediolauensibus, ne honor
quoruni capelianorum corisiliiim, eisi rion oriiniuiri, archiepiscopalUs niiriuatiir-. - i
alienavit eum a me fere in omnibus, qtiae ipse ope- .Sed cum idem archiepiscopus secutus consilium
ratus est. ln eo enim quo ipse feslinavit ad confe- quorumdam capellanorum elprimiGerii, Petii yero

fuil, eleclum fttisse anno 1112 Kalend.. Januarii, ut eleclionem die favorabili jam, obienio Ihrioeentii
leslis est Laiidiilphiis eieclioni huic lunc prajsens. rescripto eumdem solemniter renuiuiaverint arclii-
Cuin igilur catalogi omnes in hoc conveniant, eum episcopum Mediolanense.m.atque hinc desumpla fue-
sedisse annis oclo.mensibiis novein, et diebtis tribiis, ril ej'usdem archiepiscopalis regiminis-epocha. Certe ,
aique obiisse IV Noiias Oclobris, constal etundem iii hac translalione Innorenlii II" plaeitiirii inter-
jnoriiiuin an. 1120, die quarta raensis Octobris. fuisse testis estS. Bernardus in epist. dequa' nien-»--
Seqtiitnr Olricus, qui paiiter coiicoidescaialogi _R lio erit cap, 42, ntim 18. .Quocirea dicendtim,;RP- -
"
"amios5, nienses 6, dies 11 sedis assignant; obiisse baldum eleclum anno 1135, die 29 Julii, et pdnti--
autem assertmt v Kal. Juuii ; retrocedendo itaqtte ficio indullo ad sedeiri promotum'die i Augusti,
per hune annoruni et dierum niimerum, repertmus, obiisse anno 1145, die 30 Decembris. lloc linum
qtiod ef.clus fuit anno 1120, die 17 Novembris, ita adjicere Iibet, nullum difficuhati propositae locum
ut posi Jordiini morlem sedes vacaverit mens. 1, et futurum, si catalogum Aclis Ecclesiae Mediolanensis,
die-s13, ac ipse Oiricus obierit an..U26, die 28 Maii. hiserlum sequi vellemus : in eo enim supra aniios
Ansehmisinde occurrit, in eujus regiminis tempore decem, integri menses quirique Robaldi sedi assi-
coiiseiuiuni caialogi, nisi quod ille a Papebrochio gnanlur, quibus statutis, ilhimmel diem 29 Julii (sj.
eriitus diem niortis xix Kalend. -Odobris designat'; eiriorlualem excipias) post noveni
alier vero meiropolitaiisa diem 19 (iiitelligc. Kal.) annos, ac dies 29 ab attingeremus,quo
eleclione Anselmi donatum
Seplembris siatuil. Errorem tariieu aimmtiensis in infula Mediolanensi Robaldum, Papebrochii catalo,-
prinio fuisse dilucide osiendil nigtltis ipse nume- gus docct. Sed cnm in nullo vetefum ealalogorum.
randi, it! est 19 anteKalend. Gctobris dies, qui in id adnotatum viderim, hunc iinum vadem bujus-
Septembris non reperitur, cuin illo inensis habeat uiodi firniandaesenleiitia) acoersere.nolo.
soluminodo xviu Kalendas; quocircalegondum est Haec placuil examinare unico tantiim Ioco, na
six Kaleiid. Sepienibris : id enim ctim Lauriulpho repetita in subseqiieiiiibus capiiibus discttssio an-
nostro concordat, qui meuse Augusio Auselauim.. .iioruni, uhi de eleciione aul obitu nostrorum. an-
liunc deftincitim scribit; statnuntur aulem Anselmo lisliliim agimi, iectori faslidium crearet. Caelerum,
archiepiscopatus anni 10, niensis 1, et dies 14. Si ut, unde divertiinus,redeamus, ex dictisperspicuum
iiaque reirocedas a die quarta deeima.Augnsli, qua C fit, Anschnum de Puslorula electum fttisse die trige--
obiit anno 1156, pervenies ad diem irigesitiiaiii sima Jtinii anni 1126, non autem 1123, ut Pagitts
Junii an. 1126 qua elecius fuit,post niens.l acdies2 1 et Papebroehius, aliique sup. cit. credidere; cunv
vacantis sedis u morte Olrici. Ohicus eo tanluin anuo decesserit, queniatimoduiiL
In catalogo Papebrochii, anlequam de Anselmoi satis superque probalum ex buc usque allatis cre--
sermo sit, lisec legun.tur : « Ah eleciione Ansehnii diderim. Hincquoque eximi polesl Ughellus a scru-
de Pustevla ad electionem Robaldi-suni auni novein, pulo illo, quosevexari passus esl, cum in Lauderi--
dies vigimi novem, i qtiod in calalogo meiropoli- sibus episcopis num. 20 retulit docunienlum ab OI-
tanas et altero superiori tomo ediio nequaquaui ex-- • rico arclriepiscopo nostro subscriptum anno 1125.
primitur. Si Igilur compulus fial ab jioe "uumrro) lu Appendice enini ad tom. IV prituse editionis «or-
annoruin el dierum, dicendtin) erit eleclioiiein.Ro- vigeiiiium htnic annum alfinnavit, ejusque loco
baldi incidisse in aiinum 1155, die 29 Julii. AUaineni reponeudum 1123, quemadmodum etiam correcium
ha?emiirime ae-coiniuodaripossunl cum relitpia lee- fuit in nova Yenela editione, omissa omuiiio quali--
tione cataiogorum, qiiorum alter, id est Papebrochii, bet anni nota, ubi de Arderico Lauden. episc. agi--
slaluil liobaldo regiminis amu 11, mens. 4, dies 23.;; ijir; sed frustra, ut dilucide jam ostendimus.
' alter 10 vero meiropolitanae,. sicuti eiiatn Mabillonia- {8) De morle Anselmi, praeter ea quae adnb-
nus, tantuin aunos ullra menses #, et dies 26i tavinius num. superiore, disserendi locus erit,
assignant {quamvjs crediderim errorem irrepsisse) cap. i% .
in illum nunierum 11, qui in cataiogo Papebrochiii (9) Iiliam hinc non modicum lumen erui polest
expressus est, cum ipse in elucidatioiie 10-tantuin l D I ad assequendum tempusinortis Olrici, ac eleclionis
aunos, ullra nienses. ac dies praedictos adnotet, sic- Anselmi; cum enim superius dixerit Landulplius,
uti etiam in numero dierum 25, in quo Eapebro- se audito Henrici inip. obitu reversum fuisse in
chius corrigendum ait Mabillonii catalogum, cuml galriam , ac in domuncula sua considenlem, vicium
lamenMabilloiiianus ,cum metropolitano oin.ninocon- pro more scribendo eaptasse, perspicuum esl, eum
sentiai). Obiisse autem Robaldum omnes veferuntt neutiqtiam tuni fuisse hujus prsefeclura; honore- ac
III Kalend. Januarii; quapropter si hinc relrocedas,, \ beneficio insignilum. Debuit itaque Ansehni electio
ad quartam Augusti diem auni ,1135, teadductum i 7nonnisi mortuo Henrico accidisse, si illa eadem
videbis, attjue iileo Robaldi eleclio, juxta hunc cal- die, qua peraeta est, designaius quoque Landuljilius
culuni,i5 diebus dislarel ab eo annoruni9, eldierumn . fuii, ut Anselini capellanis praiesset.
29 numero, quem superius in caialogo Papebrocliiii (10) Eliam in hoc excidii Gomensis anno assi-
adnotatum vidimus.Rem lamen facileconGiliaripossee gnaudo in conirarias senteniias diriinilur scripto-
puto,si dicamus, ab altero diem electioiiis, ab altero.o. rum agtiien. Deletam fuisse ultimb. prsalib Comen--
adnolalum diem initae sedis,. a~qua arcebatur cano-- sein urbem anno 1127 graves auctores tradidere,,.
nuin decrelo, vetanle ne unius Ecelesiae episcopus add Corius, Calchus, Sigonius, Jovius, Ballarinus, Tai-
aliatn transferreiur inconsulto summo poniilice.Ad. d. lus, aliique. Econtra auetor Ghron. FIos Florunv
ipsum. autein Pisis moranieuiexpediri legatio poluitt Puricellius et Pagius sequenti lanluiu , annp id.
jstalim ac de eligendo Albensi hoc episcopq a clero,i, peractum lesiautur. Item inter ipsbs de hujus rui-
ct suffragands tractari coepit, ita ul quiuta post. ,t. JILCmense non conyenit; alii enim Mariium,.. aliii
1523 LANDULPIH JUNIOfHS mi
Tefdonensis episcopi, contra publieum [interdi- J\ ^ bensem episcopum spcum feduxit. Yerumlameii
ctum (1) cleri et populi Mediolanensis Ilomani archiepiscopalem sedem non ascendit (7), donec
ivit {%}',mihi quidem non sedil. Verumlamen ipsc, Uberlus de Meregnano ejus.scriba nqn jura^it, quod
ceu vir prudens et sapiens cum papa Honorio el ipse Ppmiitus suus Anselmus nulli mlnuimenio
cardinalibus ejus mulla contulit, et conferendo hpnoris Ecclesiae Mediolanensis consensit, et ad
ecclesiasticas consuetudines Ambrosianse Ecclesiae, ipsuni (8) Albensis ille episcopus RobaJdus aucto-
et honores ej'us archiepiscopalus et urbis vivis et ritate sua confirniavit. Deinfle pontifex iste Ansel-
bonis rationibus defendil (5). Unde ipse papa hulc nius sedem , et, Castella archiepiscopatus
(9) in
prndenli viro. dixit: Frater meditatus (i), et epi- beneplacito cle-ri el poptili recuperavit.
scopus venisti. Sed si vis frui aucloritate archiepi- CAPUT XXXIX.
scopi in lemppribus meis, necesse est ut siolam Anselmus archiepiscopus Conradum imperatorem co-
suscipias a manibus meis, aut sicut ego suscepi, ronat, quem Honorius papa rejicil, nrtde Anselmus
ad altare sancti Petri. Hinc dominus iste Mediola- jussu papai excommunicalur.
uensis jRobaldum (5) Alhensem episeopum adjuravit, Anselmus in.Castellis (I) habitans intellexil quod
ut sibi consuleret. Tunc Rbbaldus ille Albensis sic clefus et populus Mediolanensis nohilem principem
ait : Quod prins sustineret iiastim suum scindi B ' Conradum cum eeclesiastica pompa, et civili trium-
ugque ad pculos, quam daret sibi consilium, ut pho conveiiiente regi nalurali (2) suscepit. Cum
susciperet Romae slolam , et Ecclesiae Mediola- autem clerus et popuhis idem cle coronando rege
nensi prapararet hanc npvam et gravissimarn,, ipso traclaret, poiitifex idem Ansehnus a Leuca
quam Hono.rius papa dicebat sibi imponerej u.en- descendil ad lilodoetiam, qtii est primus locus co-
suram. Mediolanum igitur iste Anselmus archi- ronaa regis Italiae (5), ibique pernoclavil, el ctm-
episcqpus, sine stola rediit (6), et eumdem AI- siliuni redeundi ad montana suscepit. El pos.t

Julium designant. Ex Oitone Prisiiigen. eolligi certe diolanensi arbilrabanlur, tiiinfra videbimus.
videtur eodem anno adventum Conradi in Italiam (2) Perrexisse ad Urbem Ansehimm nosirum sla-
contigisse, quo eversa fundilus urhs illa fuit. Ait lim ac electns in aTchiepiseopum fuit, ul palliitm a
enim, lib. vn, cap. 17 : « Conradus a fralre ac qui- sumnio pontifice reporlarel, ea docent qtiae. inferius
busdam aliis rex creattis, Pyrenacum per juguin narranlur. Cum igilur Honorium II, qui vigesima
septimi montis, qua Rheniis et jEnus fluvii oriuu- prima Decembris anni 1124 crealus est supremus
tur, transcendit, ubi a Mediolanensibus, qui tv.nc paslor, adiisse dicalur, hinc etiam salis perspicue
Comense bellum per decem annos pro afflictione colligitur, Anselmi eleclioiiem longe posterius ac-
populi titriusque civilatis miserrime prolractum, /p^ eidisse, quam Puricellius et Papebrochius assere^
capia ac deleta urbe piospere consummarunl, bo- bant. Certe hoc Anselnii ad Romanam urbem iter
Jiorifice suseipilur. t Cum igilur Cbnradum descen- in annuro 1125 conjiciunt Puriceilins et Pagius.
disse in Italiain anno 1128 tradalabbas Ijrsperg. de Juxta calculum vero ex anliquis ralalogis superius
annis. Lplharii. el alii passim seriptores, eodem deducluin, nonnisi tpost mensem Juiiium sequentis
quoque anno dicendtun est Coniensem urbem di- anni 1126 Auselinmn hunc Romani prolicisci po-
reptam, ac solo xquatam fuisse. Porro particuja tuisse iiquido conslal.
illa lunc miniis apie apposila videretur, si a Co- (3) Consiieludd, bonorque archiepiseopalis suse
mensi excidio ad Ilalicum iterConradi praeteifltixis- digiiilalis, quani apud Ilonoriuui el cardinules pra;-
set inleger ferme annus. Praeterea decem aimorum cipue defendebat Anselmus ille, erai, quo donatam
spatium, per quos aclum id beiltim Frisingensis fuisse antiquitus Mediotanensem Ecclesiam ex hi-
testatur, nonnisi, buic anno accommodari iacile storiis colligimus, ut videlicet pallium a summo pon^
pbtest, cuin inccejiittm dixerinius anno 1118, posl- tifice nonnisi per legatos missum acciperet. Id in
quani "mense Juiiio Romana ab urbe discessisset niore posilum repeiiinus usque ab aimo 594, quo
'Henricus. Haec sunt, quae suaderc hujusmodi sen- indiclione xu scrihens S. Gregorius Magnus Con^
leijliam valent; eaque adnotare vpltii, n,e parlibus staniio episcopo Mediolanen. epist. 1, lib. iv, haec
"ineis deesse viiierer.l illa praileriens quae ad verita- habet : c Prailerea pallium ad sacra missariini
tem, propius couseciandain ex historiis ehicent. solemnia uteudum ex more transmiuimus. » Saeculo
Caeterum scribeniibus de patria sua magis deferen- decimo, anno circiter 930" conservalam hanc ho-
duin es.se, quam exieiis, ullro proflteor; atque ideo , noris prtBrogativain Mediolanensi arcbiepiscopo
libentjus subsciibain r-eiitentiaj,-quam in commen- D ! Iegimus in llist. Leodien. in qua Raiherius. Yero-
tariis. atl poema tle beMohoc Comensi amplexus est nensis primo, ac dein Leodiensis episcopus in epl-
prselaudaius P. Joseph Maria Siampa. Inio ul amico . lium stola sua tesiatur, se Hilduino antistili noslro pal-
iiuic dociissimo obsequiuin ineum qiialecunque delulisse a Joanne Xll ad eumdem transmis-
lester, solidis argumeiiiis ab eodem pioductis, ut sum, tit tomo III hujiismet collectionis, pag. 500,
epocham Coniensis excidji superiori anno figendam jam adnotavi. Proxime vero ad hunc Aiiselmum
proburet^ id in praesens atldo, qnbd P. A. Crispus peculiaris decoris teslimoniinn receperal ab Urhano
in sua lusubrica liistoria manuscripia, Biisli, vulgo II, Arnulphus hujus nominis III nec non Ansehnus
dicti Arsitii, ieligiose asservali, testattim reliquii : de Buis, el a Paschali II Grossulanus aiqtie Jor-.
cum videlicet in yico Olgiaii Olonae uostrse dicece- danus, ul Landulphus nosler narravil. Quanti vero
sis, solo aequaretur anliqujssima ecclesia B. Lau- m.oineiiti deeus ad hoc forel ex Baronioimelligere
rentio levilae et martyn d'ica,la, 'inventam fuissei possuinus, qui aim. 1070 referl, Lanfranco
' lahulam inarmoreaiu in ingressu jaiiuse liiajoris hisi Cantuariensi arcbiepiscopo petenli, ul ab Alexan-
liiteris insiriptam : dro 11palliuin niiiteretur, negatum id fuisse, atque
M lLL.C EST.XWII. ab Hildebrando, archidiacono, poslea Gregorio VII,
f ASI^O DNIC, lJigAR. in hajc verba rescripium. : "<Necessarium uobis
CVMEDESTEWNT. HECPORTAF.RIG1T. videlur vos aposlolorum liniina visitare. 3 Praecla-
CAP, XXXVIII. — (1) Iiitellige cleri ac populi re- rius esl quod in episiola sua apud Papebrocliiuni in
tiiciantis clamorem, ne- Romain pergeiet Anselmus5 Exeg., num. 102, ad Arnulphum noslrum prseme-
pajlium susceplurus, qnod injuriosum Epclesia; Me-- uioratum scribil Urbanus II: « Pallium fraieruitati
 1525 HISTOMA MEDIOLANENSIS. - 1326.
irium dierum iiilerpositionem castellum , quod di- A . populi legaiionem de collaudato et coronando roge-
cilur Plebia (i) ascendk, ibi plures sonos so- Conrado ponlifici Anselmo contulerunt. Qui cuiii
uoros (5) de coronaudo rege Conrado audivit. Et essel in castro Plebise, et intendissel super hornm
ego non in< amaritudine ab ipso pontifice au- legationem et meam relalionem', el festinavit ail
divi, ut eftissime Mediolanum adirem, et affeclum urbem. De caelero ipse quasi consenlieris comhmni
civium omnium _ super bujusmodi regale riego- omnium genlium voto in ecclesia fancli Michae-
tium- sibi renuntiarem. Tunc Unifredus Aboriti, lis (7), quse est Modoeiiaebenedixit, et unxii, er
et armiger ejtis a vespera liora diei usque ad coronam eleclo Conrado iri feslo- sancti Petri (8)
solis ortum mecum et cum puero meo requiem posuil, altero episcopo astanle regi coronando. In
non habuit, sed ad pleuiludinem concionis cleri ct" qtio facto ego quippe piger non fui,"sfedante ijjsum
pppuli convocatam, et congregalam Mediolani qnasi pontificem, ipsnmqne coronalnm ab ecclcsia Saucii
in bora terlia perveni , ubi clerus et populus qiiasi Michaelisponlificalem virgam in admirabili pompa-(9)
Iiomo unus amplissime et mirilice eollaudavit et per Dei volunlaiem congregata ad honoremiilitts
eonclamavit, ut archiepiscopus venirel, et principem regis usque ad ecclesias Saneti Joannis hona cum-
jlltim coronaret. Ad haec quoqne Rogerius Clivellus vohuilate portavi, et in Sancti Joanuis ecclesia (10)
nobilis miles^et polcns, populo circuinstanle ail : " solemniier cum rege isto qiiamoplimo^missam au-
Per corpus Domini, nisi volunias Dei essel, ut hic divi. Eamdem qupqne solemnitatem -coronatio<iis
nobilis dominns coronarelur, iste benediclus populus idem ponlifex in ecclesia S. Amhrosii (11), me alibi
iiequaqiiam ad Iaudeni ejus ila coneorditer clamaret. non meo vitio (12) delenlo, celebravil. Yerum-
.Causa itaque ista sic collaudala et statuta, Anseliuus lamen quidquid direcle est aelum in illo domino
de Badaglo subdiaconus ordinarius , Gtiido de Lan- meo rege dilexi et diligo. Ilunc namque gradientcm
driano electus capitaneus , Guerenzus de Puzobo- per comilatus et marchias Lombardiaa (13) , ct
nello vavassor (6) siremuis, Rubacastellus civis Tusciae comites, et marchiones cuj'uscunque no--
et etjues uominatissimus, ex parle lotius cleri et bilitalis viri potentes, et humiles cutn gaudio sus-^

tuse, prseler consueludinem RomanaeEcclesiae, quae sibi natiirali }ure .competere afflrmaret; iudeelJam
nulli hoc dignitalis genus, nisi praesenli concedit, Mediolanenses Conradum tanquam regeni suum
litteris tuis exorati ex apostolicae sedis benediciione naluralem susceperiint. Yenisse autem Conradum
iransiiiiliimus. t inltaliam anno 1128 superius diximus': meuseii!
(4) Itl est rotionibus prwmunilus. quo apud Instibres fuit, nobis indical Landulphtisj
(5) Seu liobaldum. cuni illum iufra asscrat vigesima nona Junii die,
(6) De boc Anselmi redilu Puricellius in Mon. iQ S. Pelro. sacra, Motloetiaecoroiialtun.
basil. Amhr., nuin. 358, asserit sermonem baberi (3) Hinc redargtii potestOniiphrius Paiivinius,
in calal. lam ineirop.olitaiii archipresbyieri, quam- 'qtii in lib. De comiiiis imperaioriis, cap. 11coronam -
urbis noslrae. s.ecreiarii his verbis. : «, Hic ctuti ferream, qua inaugurari solenl ltaliae reges.in usu.
magiia com.ilj.va,nobilium Mediolanensium in feslo fuisse ante Friderici II lempora Mediolarii ant
S. Michaeli.sper portam Ticinensem iniransin sede Modoelije neqiiaquaii) credidit. Solitle iliuin refu-
siia collocatur, ut mos est in talibus. J Si soleiiiiienv layit quoque .Puricellius in Mon. bas. Ambr. ',
hijnc ingressuni lunc, cum ab. urbe reverleretur, nuiu. 343.
peregit Auseliiius, fatendum esi euin statim ac ele- (4) Id est Brebia, oppidum non longe a Yerbano
clus et consecratus fuil, Romanum iter arripuisse ;. lacu, aiiliquissiniis niontimentis referttiin, atque
anlequam" enim iriuin mensium spathun elfJnxis- olini celebre, inuic prope fundiius diruluin, ut scri-
set, die 29 Sepieinbris j'am Mediolaiuim reversus bit Bonav. Caslillioneus De Gallor. Insubr. aniiq.
erat. col. mihi 573, qni nominis eiymon et relir
• (7) Non quia elecius lantu.m fouet, ef nontlum sedib., qua insignis antiquitatis vesiigia ibidem manenliV
consecraius, -ul a Puricellio trailiium Ragius cen- refert.
suitad ann. 1125, num. 20, cum etim jam ordins- (5) Id esl famam Iate diffusam communis plausus
tum fuisse indicent ea verba :.i Mediialus el epir ac cousilii Mediolanensium.
scopus venisti; i sed quia clertts et pppulus eum (6) Seu valvassor, nomen illo aevo nolissimum ,
Mediolanensis Ecclesiae jura apud Roitiarium pon-- q.uo vassalli feudales maj'ores atit iiiinwes indica-
tificem violasse reputaverat, ulinfra declarat.auclo)' rs.hanlur, ut ex Du Cangii Glossar..
uoster. (7) Hujus ecclesise mentio fil in diplomate Cle-
(8) Lege idipsum. menlis papaeIII ad Oberlum Modoeliensemarcbipre-
(9) Tolam ferme Yerbaui Iacus.oram cum adja- shyierum anno 1188 dato, el a Barthol. Zuccliio
ceiilibusoppidisaiquearcihuspariiissearchiepiseopp cap. 20 exhibito ; eaque inter ecclesias post S. Joan-
nostro j'am doeui in Appeml. ad vindic.corpor. SS. nem prima recenselur. ,
Gervas. el Prolas., nuni. 29. Plura legi possunt iu (8i. Nempe die.29 Junii auni 1128, ut sttp. noia-
Corio primas editionis 1503, pag. 85, ubi Cassonus vinms._ .
Turrianus archiepiscopus in Matlhseuin vicecomi"- (9) Seu politis populi muliiiudine.
tem sacris diris inveclus, multa archiepiscopalis (10) Ecclesia haec aiitiquiiate sna vener.ibilis, ut-
ditionis caslella el loca enumerat, inquiens : < Tu, pole a TheodelintU L.angobardorum regina ex-
Matthsee, rem uuiversam Angleriensem, Leucen- structa ac dotata., in praesens etiam cclebris esl,
sem, Bellanensem, Yallasinensem, Cailanensenv, poiitificaltuii) insigniiim privilegio fulgeiis,.ei roceii^.
TravaUiensem, Brebienseni, quaearces et loca siint tibus atiri ae picturarum.ornameiitis in nobiliormn-
anliqiiiuis ecclesiastici nostri juris, tcnes. > sacri cullus magnificentiam.addiicta.
CAP.XXXIX,— (1) Archiep scopalis nempejnris. (11) Nempe Mediolani, quod Sigonitis omisit,
(2) Iuter caelera, quse Conradus armaveral, ut ad . Modoetiensemlantuin Conradi coronationem ad hunc
ijnpeiiuii) assumeretur, id etiam erat, quod ab annuin recensens.
Agneie Henrici senioris fllia in lucem editus, aliue • (12) Id esl me legitimeimpedito.
ideo Henrici postremo defuncli sororius regtunn- (13) Non lamen omnes : noniitillacenim civitatea
 1527 LANDULPHI JDNIORIS 1528
'
ceperunt, et amaverunt. Qui vero"rebelles fuerunt,. A Mediolanensis mandavit, ne prasumerent (19), sed
ejus aculissimi gladii fortiiudinem senserunt-, alqtie jpsum jper unius diei sjiatium exspeclareni. At
inortem et confusionem, ceu Anselmus marchio Papienses, Cremonenses, Novarienses qubque et
del Busco (14), et illustris... comes.(15) suscepe- eorum episcopi, et aliarum civitauim , prsedicantes
runl. Aller quorum Anselmus vitam et absolutio- hoc regium opus Anselmi; conlrarium Deo, et uia-
uem suscepil pcr graliam Mediolanensium , quibus gno regi Lolhario (20.), nequaquam illius pontificis
jn angustissimis praeliis campestris ceu niiles for- legalionem susceperunt, sed ipsum praeslanle car-
tissimus profuit. Alter vero, scilicet comes, vel dinali illo Joanne excommuuicaveruiii, et*Medio-
mortem sustinuit, ac sic benigne et forliter agendo Janensibus prolegenlibus caslrum Cremae (21)
Rcmae appropinquavit. Sed fortis manus Honorii guerram facere statueruiu. Atiamen in maxima
papae ipsum resupinavil{16), alque ad Germaniam, parie Mediolanenses catholjcam leverentiam (22),
quasi ad sua propria loca redire fecil (17). Joannes vivente papa Hpnorio, huic pontiflci praebuerunt.
igituf Cremensis cardinalis, Romanus . episeopos
suffraganeos et comprovinciales Mediolanensis Ee- CAPUT'XL.
clesjae, ut excommunicarel Mediolan. pontificem Anselmus archiepiscopus Anacleto antipapai adhwret,
convocavit Papiae (18). Quibus convocatis, et car- B et ab ipso slolam recipit.
dinali, per plures viros et sacerdotes ipse ponlifex Honorio defuncto (1), Anaclelus~papa Romauo-

pro Lolhaiib stabiint, ut ex Landnlplio ipso in firie qtiam ut referri debeat. Ldiliariusenirii II iri impe-
iiujusmet capilis colligi potest. Exstat ili codice •fatorem electiis fuerai aniio H-2B lertio Kai. Se-
Babeiribergensi apud Eceardtim Joe. cit., col 561. ptembris, ac ldibus ejusdeni mensis Aquisgrani in
Epislola Lilifredi Novariensis episc. ad eutndem Germaniae jegem iiiuncttis, id approbante per le-
Lotbarium scfipla , in qua Iiffic habentur : « Excel- gatos suos Eurardiim et Rbniarium Honoiio. Con-
lentia vestra pro eerlo cognoseat qriod Novafia, radus vero, qui post-Frideiicum fratiem "siiumtu
JPapia,Placenlia, Cremona el Brixia, civitates ftaliae Lolharium iusurrexerai, ab Honorio excommunica-
finuiter fidelitatem vestram custodiunt,- et adven- tionis senlentia perculsus esl, u.t Oihp Frisingen.
luin vestrum unaniiniler cupiunl. Conradus auterii ejusdern Confadi uteniius fraler lib. vii, cap.17,
Mediolaneiisium itloJuni, ab eis tamen reliclum , narrat. Aique hoc fortasse lelum fuit, quo repulsnm
uui arrerita fuga solum Parmae habel vefugium ubi a JWiiana? urbis ingressu Conradum refert auctor
tam pauper, tamque paucis stipatus vilfier moraiur, iloster , ciiiii armis contra euuidem conilixisse Ho-
itjuod ab uno ioco ad alium vix Ifania ejus exten- iiorium iiiisquaiii apud sciiptores invenerim.
ilitur. > (17) Annoil29 Italiam adhuc conlia Lolharium
(14) Boschum locris est in agro AleXaiidriho ad obtinebai Conradus, ut tesiaiur ad hunc atin. Si-
Orbam ftuvium in limite ditionis Genuensis et Mori- fj gonius ; imo neque recesse)-at Sepiembri meiise.
lisferrati, olini iiujusmodi marcbiorium dominio et Exstat enim iti ISist. Malhildis a Francisco Maria
sede celebris, quorum splendorum etjura amplissima Florentinio compacta, lib. n, pag. niibi 346. ejusdem
describit Hieron. Ghilinus in Annalib. Italicis Ale- dipioma daiiim Lticse , ubi liinc ipse riiorabalur,
xaudfinse urbis poslremo folio, asserens locum 4 Sepienibiis 1129 , in quo iiomiull.i nionasierip
ipsum iil quo excitata fuit praedicta civilas, illorum S. Pontiaiii largitur. Intrii leiupus lanien , qucb ab
dilioui lunc paruisse. hoe meiise ad ohitum Honorii sub iiiiuuin anni 1150
1
(15) Huj"us comitis iiomen , quod in archelypo defuncti superfuii, rediisse Coiiradum in Germarii&m
temporum vetustate abraso intercidit, ex cerehfo dicendum esi', si ab Uonorro compulsus fuii illuc
isuo supplere conatus esl recens auctor Alex. Ma- prolicisci, utnarrat noster Landnlplius : qttod non
ximil. de Bode, qui in Disserl. j'ur. public. de advertil PuriccHitis, qui in Mon. bas. Ambfos.
Etruriae ducalu edila Halje.Magdeburg. anno 1722, num. 555. rediisse in Germaniaii) Conraduiu scrihit
cap. 1, § 22, pag. '22 haec ail : t Verisimile est, paulo ante qiiam imiocentius II e Uallia vcnieiis
illustiem coniiiem, cujus nomen in Landulphi Genuam appelleret, id est anno 1152.
junioris ms. legi uon poluit, Albertum fuisse, seii (18) Conciliuin hoc provincialium episcoporum
Ingelberlum , quem Honorius II papa in Tusciae .convocalum fuisse Papiae anno 1128 Pagius ad
lerra marcbionem, el sui vicarium habuerat. Saliem Jiuiic ann. num. 14 tradii. Illud tamen in scqueniem
Muraiorius chartam hujus Albeni referl, in qua annuni refereuduin videtur, cum auctor nosier,
se cooperaiiiegralia , et beali Pelri, et doniini papae post discessum Couradi ab Ilaiia , quein vergenle in
Horiorii, ejus vicarii iiuinere ad hujus hotioris fa- •p.finem anno 1129 contigisse ostendhnus , congrega-
sligia proveetuni faielur. i Fluxa tamen opiuio haec laui iianc synodum narret. EiValde credihiJe est,
csi : illustris euim comes, de qtto in ms. nostro fit nonnisi expulso ab Ilalia Conrado processisse Ho-
nientio, jussu Conradi inultattis gladio diciiur a norium ad pleclendum Aiiselmum illius fautorem.'
iLanilulplio, certe ante annum 1150 , quo Conrarius ({9) Id est ne prascipites in profeienda seuterilia
ab Honorio II repulsus in Germaniam redieral. Non forent, ipso absente,Tic inaudito.
ergo esse poluii Alberlus ille marcbio quem adhuc (20) Hinc patet a^praedictis urbibus, ul siipra iri-.
floruisse anno 1155, iirio eiiam 1116 clarlss. Mura- uuiiims minime susc*eptumConradum , coin Loiha-
torius cap. eod. 30 Aniiquit. Esten,, pag. 293 et 94, iiiun regem publice profilcreiilur.-
cx documeniis ibidem indicatis colliglt. Idem deln- (21) Antonius Campus in Hisl. Cvemonen. ail
gelherto dicenduin, qtiem adhuc vivenlem aiino 1137 aun. 1129 referl Crenienses Ecclesite Cremorfensi
j[reclius 1155) referl Annalisla Saxo apud Eceardtim subdiibs , uulla j'usla premente c&usa, rehelies ab
iu Hist. medii sevi, nec non Pygius ad ann. 1134, eadem temere descivisse, ac fcedus cum M'ediola-
num. 1 ex Chronicis Pisanis genuinis ab Cgbello iien.sihus lunc Creinoneiisium hostibus percussissej
relalis, noiinulla de hoc lngelberlo diluciditis pro- alque ideo ab indiguaiis 'Creiiioneiisibus, ut se ab
ferens. Quis autem fuerit Iste coiiies,] nihil in ms. iiijuria Vindicareui, contra ipsos belluin iiidiclum.
noslro innuiiur, ex quo securum de illo judicium " ^22) Tanquam legilimo suo pastoii.
capi possit: quocirca' nolo csecorum more in aere CAP.XL. — (i) Obiit Honorius Il.die 14 Februarii
digladiari. anni 1150', ut recte Pagius cbntendii ad liunc aan.?'
(16) Id est a proposiio devplvit. Cur autem Hono- nuin.. 1 el 2, .
rsus.papa Conrodo jrifeiisus essel, magisiiotimi est,
1529 HISTORIA MEDIOLANENS13. 1539
rum secundus (2) huicMediolanensi stolam (5) per jA>latuerunt (13) , niilln guerra Mediolanchses igndmb-
suos idoneos nunlios, videlicet, Joannem Pala;- niavili sed Papensibtis.,_Cremoneusibus; Novarien'-.
stinse-(4) episcopum , el Beltramtim subdiaconuiii sibus, cunctisque suis inimicis late et splendidi ipM
Romanura mandavit (5); quam stplam ipse Anselmus Mediolanenses perslilerutit (14);
pontifex clero et populo Medioianensi circumslanie CAPUT XLl.
el eollaudante Anacleluin papam , ejusque legatos el Clertts MedioldiiiAnselmumde aichifyiscopalu pellit.
Jegaiionem reverenter suscepit. Pars verojsibi Papa Inmcentins id confirmat, et B. Bernardnin
adversa inde magis detrahere coepil. At pleniludo Hediolanum miltii.
cleri eipopuli ad eum concurrebat, linidrem quoque Al ubi Anselinus archiepiscopus conira ipsas ven>-
et revereiiljam rCgi Corirado et papas Anaclelo ex ditiones, et prjvilegia Tauere voluit, el fecits et
dilectione portabai (6). Et duiri bic spes fuil (7) in -inuliiiudocleri et populi, alque consulum ipsas ven'-
plenitudine Ecclesiae, et eiviialis Mediolani, et ditiones, et privilegia legere voluit, conligit, quod
Tendiiiones (8), el privilegia , quaj egregii capitartfei .quidam inanipulus milituni Mediolanensium captus
deBesana (9), et de Porta Orientaii (10), alque est a ilediolanensibus (1), et plures de ordinariis
Lbmagna (11), el Gregorius papa seplimus , el 1' decumanis sacerdotibus.coeperunl nescio quo iSpiritu
Ufbanus papa secundus presbytero Liprando fece- super causa regis Conradi ridere, et causam Aria-
rtfnt (12) vim suam oblinuerunt, el oculi omnium cleti latenter spemere. H1cAnselmus archiepiscopus

(2) Seqiienli post Honorii morieiri die , id esl 15 (9) Inslituios fuisse a Landulpho archiepigcopp
Februarii, "eleetus "fueiai in .Roitiantim pontificem noslio, anno 9*79electb, piebiuin capitaneos, qui
Gregorius diac. card. S. Angeli sub nomine Inno- •ab eisdein postea cogitOiiYeniirm accepere , ut capi-
ceiuii ll.virtania morum iniegritate conspicuus, tanei de Inoino-, delllssaiia, de Meregriano, ftnctof-
< ul unlctts oiiicaj" digiiiiati divina jfllri vidercliir est Galv. Flaumia in Ghron. maj. cap. 712^ Resariat
providentia praerormaius, J teste Arrtulpho Sagiensi vero esl vicus nbsirse dioecesis in plebe Aliati..
superius edito toin.- III, pag. 423. Al postridie ad (10) Eliam cuilibei urhis Mediolanensis poftaa
innocentii electionem id est 16 Februarii ii^ S. Pctri assignatos fuisse antiquilus suOs capitaneos, docet
calhedram intrusus est. Petrus Petri Leonis Hliut, idetii Galvarieus Flatnina ibideni cap. 698 et 845",
presb. card. lit. S. Marise trans Tiberim flagiiiis rtidia qiisedaiii carmina, qtise nobiles familias enun-
omnibus deiurpattis (ut cap. 5 idem Arnnlphus tiant sua asiate in id iriurius adlectas',' profereris in
deseribitj AnacletusII dictus ; proinde non papaj, Chionic. exlravag., quoast. 18; videlicel : ' '
iit in lioc uis. legiiur, sed pseudopapa procul dubio EB senis portis sumptos capitaneos iirbis
appellandus. JS-ovce,Cuma;.; Ticinis; Orieniis, Romm, Vercellis;
(5) Qtiam videlicetab Honorii II manibus sumere n^ Tnrres, Badagios, Busti, Oriens, Carrogia, Crassos.
Ansehnus deliectaverat, ut cap. 38 narrav.it Lan-' i\{) Pagus est agii Mediolarierisis in Missaiiae
dtilplius. Plebe.
(4) Lege Prwnestinoj Ecclesiae non episcopum ,
sed pseudoepiscopum. Legitimus eniii) illius Ec- i'elul'u {12) Ponliiicia hiec dijilomata jam LandrilphUS
clesiae antistes' luiic erat Guillelmus , qui in vita cap. 6 el 8i
Irinocenlii II a card. Aragonio conscripta, et tetiio (15) Sensus esl: < Yim siiam obtinuerunl, quam-
tomo pag. 454 inserla , primiis nutneraiur inter Vis nec proiiucta, neC quaesita fuissenl, > iiifinitio
cardinales, qui ejusdem canonicaj electioni"adfuere: bap. seq. ex verbo illo legere clare colligiiur, nisl,
quocirca credi potesl In hnjtismet eledionis odium foite ibi legcridum sil lcedefe,liic ve.ro patueruiu.
creatus aller Praeiiestirius episcopus, ac forlasse ille (14) Lege prmsiilerunt, ut in aliis bibl. Ambr.
idem Joannes, quem a pseudopontifice Anacleto luss.
Sabbato sancio anni U30 , una cum aliis renuiitia- Acta pfOspero eveiitu a Mediolanensibus hellav
Jum presb. cafdinalem lit. S. Pudentianac refeii fontra fcfederatas Cremonse.acPapiaeiirbesSuscepia,
Oldeinus. Jaeutenier describtint Aiiionius CampuS in Hisi.
_(5) Fesiinati lmjus niuneris caiisani prodtl Sigo- ad ann. 1150 et Sigonius ad ann. 1131.«t
uius ad ann. 1150. Atiaclelus eiiim ut in qccupala isremoiu 1152. Ciuti Novarionsibbs singulaii aciecongressoS
dignilate ponlificia sese fiimarei, insiilil adversam fiiisse MediolanenseSj ii) Iiistoriis neuliquain legi t
paiteni saeri3 eensuris pretriere, e et ad causam lanien illorum copias, iisdeni qtiibus
suam amicos, qriampluriinos potuit, aggregafe. i atixiliares amicae ipsis urbes perculsac sunl, cladibus affliclas
"Eumdeni Ajiselmuni ab Anacleto cardinalem y.
quoque dubilari uequit, auctore nostro id coiifirmante.
creatuin fuisse docelj01doii(jis loco cil.
(6) Pessimae huj'us dilectioriis auctorem Anselmum CAI'.XLl. (1) Lege Cfemonensibus, ul in Ambros,
archiepiscopiini facit Sigonius loc. cit. inquieivs : niss.
< Anselnius Mediolanensis archiepiscopiis ei (id est Uaec aulem ad annum 1133 refereuda Pagius cen--
Anacleio) se tradidit, atque una secum populum sei in crit. ad ann. H50, num. 48 idque asserere
Mediolanensem, ac plerosque" Lombardiae episcopos consetilaneuin est hisioria? aucloris nqslri. Ciiiu
traxit. » enim superjori anrio adhuc splendide agereut Medio^
(7) Altefum ex hibl. Ambr. tnss, habet dum hic Janenses adversus hostes suos, lerrorem undique ac
spiritus fuit, quse lectib dilucidiorem sensutn Lan- caedes spargentes, ut in Sigonio legi polest, iion-
dulpiii facit in liuiic nioduiu, « dum videlicelspirilus jiisi posl iilum aniiiim dicendum est, eosdem bae
coucordiae (licet pessimae) vigeret in universo fernie belli ignomhiia plecli ccepisse; prsecipiie cum boc.
clero et populo pacifice Anacleto, et Conrado ad- eodem anno construclurii a Cremqnensibus castTtiin
lisererili. > Auclor enim noster ex ejusdem asseclis Piceleonis, ut inctirsiones' Mediolanensiiiin faeiltis
erat, Anacletum, ul vidimus, papam yocans, et ere- 'obtunderent supfacit. auctores tradant; en enim
dens. propugnaculo luiali, confidenlius in hosies irrnere
(8) Quod praestatur domino feudali pro distractio- potuerunt, et palanterii fortasse Mediolaneiisiuiij
uis seu venditioiiis prsedii facuilale,ut explicat jriaiiipuhmi occupave, ae in triumphum * Crenibriai»
Ds €3fl§ius in Glossar. pefducere. .•
1551 LANDULPHI JUNIORIS J552
iriultos sustinens slimulos, tandem presbylerum*-A A nicalione, Nazarius primiceiius ntirae . calliditalis
Azonem magistrum puerorum canentium principa- Iiomo per prolixum sermoneni cunclae concioni in-
liter i.i, missa sacerdotum celebranlium corporis et duxil fastidiurn. Archipresbyter autem (") Stepha- -
sanguinis Christi sacrificia, el quosdam alios, qui- nus, qui cognominalfir Guandeca, videns primice-
fuerunt dolosi in celehratione coronae regis Conradi, rium suum faslidiose fore Joculum, vocem suaiii
excommunicavii. Ex cuj*us excommunicalionis ra- exaiiavit, et "conlra arcliiepiscopum sic ait : Hoc,
diee eircumcisi (2) Christum filium Virginis igno- qtiod isti nolunl tibi dicere, ego dico:Tu es haeretr-
ranl, el inaxima pars Quiritum, el Longobardorum cus", perjurus, sacrilegus,-et aliis criminibus, qnas
auctorem divinae et humanae legis niinime amant, non sunt hic notanda, es reus. His auditis ex im-
sine qiiibus aucioribus cceli vel terrae pace frui non proviso archiepiscopus obstupuit. Archipresbyter
possumus (3). En eiiam uunc dissensio mulla, et vero ille habens texlum Evangeliorum ad manum
perniciosa nimirum orta est in Mediolanensi populo conlinuo j'uravit,- quod ijise de istis rebus, quas
sub excomiminicaiionis lilulo, quia, si archiepisco'-' dixeral esse in isto Ausehno, qui dicilur dePusterla,
pus excomiiiunicavit hune presbyterum el aJios iri in j"udicio- episcopi Novariensis et Albauensis, qui
pulpito S. Teg1a3, el episcopi comprovinciales et sunt de suffraganeis Ecclesise Medroknii staret.
suffraganei, sicut supra diclum est'(4), excommuni- " Consules itaque Mediolani inconcordia ulriusque
caverunt iiliun Papiae. Ordinarii ilaque et decumarii partis slaiiierunUut
ipsi et alii suffraganei venirent...
sacerdoies, et caeieri favenles papse Innocentio se- Jn statuta
itaque die uon solum suffraganei,. sed-
cundo, el insidias perpetranles (*) huj'usmodi archi-
induti rudi el inculta lana, est
episcopo, suas pecunias effuderunt, et jpsas legis, et quamplures pure
morum perilis, alque bellaloribus viris tribuerunt. rasi insolita rasura concurrerunt (5). Cumque archi--
Unde ipse archiepiscopus compulsus cst intrare .episcopus iste Ansehnus vidisset eos constare, et.
popularem concionem, ut ibi decenaret cum suis populo [videri] quasi siessent angeli de cielis, ad.,
excommiuiicaiis de excoiiuhunicaiiorie. Cumque ipse ipsuin populum "ait : Omnes illi, quos hic videlis-
exspeclaret sagittas de jusla aut jnjusia excommu- cum illis cappis albis et grisiis {6), haeretici [sunt];.
(2) Niun Jiidaeos Mediolani tunc degentes innuit uiat, id facit, <quod Cistercienses nec dum Meiiiolani?
auctor noster? Eos certe in hac urbe constitisse fundati eranl, sed illnc primum inlrbducti siinl post
retroactis sa;culis, probal i'escriptum Theodorici concilium Pisanum, nec patici illi, quos in suo co—
regis Judwis Mediolanensibus dalum, quod lih. v niitalu babiiit S. Bernardus, poluerunt turbam bic
Yariar. Cassiodori legilur. indicatam facere. i Fallilur tamen vir doctissinius;
(3) CoiiiioLari-hihac periodo Manichaeos, r aticto- C neque enim acia hsec suiit S. Bernardo Mediolani
rem legis, aut Deuin Veteris Testanieiui rejicientes, conimorante, sed anteqiiain ad concilium Pisanum
qui iuiic iu illis partibtts multiplicaliaiilur, i eredi- proficiscereltir, quo lempore iionduni Mediolaiiiim
dit Pagius ad ann. U35, liiim. 15, incongrue tamen, adveneral. Consiat auleiii ex eadem epist. sup. cil.,
ciiin tiiiic teuiporis QuirJies ac Langobardos lurpi Mediolanenses legatiorieni direxisse ad S. Bemar-
boc errore inaxima paiie infectos nullus unqiiam dum, ut fortasse ipsum ad sedandam discordiam ,
asseruerii. Jd enim Jonge ab hac aetale, sui>initium qtiam nuper narravimus, Mediolanumaccireiit; quo-
videlicet saecoli stiperioris laiiiummodo accidisse circa de iis, qui iif comiiatu S. Bernardi eraut, cuin
lesianiiir fragmenta Hist. Franc. apiid Baron. ad Mediolanum postea, Pisano concilio absolmo, ad-
aim. 1017, et Giaber lib. m, cap. 8. Obsciirum ita- venit, sermo esse non potest. Praeterea dici etiam
que huiic auctoris nostri lextum no)i aliter explicari neqtiit, qui liic memorantur, fuisse magnales ac
posse ereriiderim, quam dicendo ex ilcralis hisce, et nobiles cives Medioiani, qui fralres S. Bernardi
conlrariis inter se aiiathematiim senlentiis iia per- poslinodum sunt appellaii, ac fundatoj'es primi el
turhajtos anitnos fuisse, ul etJuiIaji in errore suo seciindi ordinis Hiiiniliatorum exsiilere. Id enim
confinnareiilur, et niaxima. Quirilum ac Langobar- nonnisi posl seeundum S. Bernardi in hanc urbem
dormn pars legitimum pontificem ignorans, a caiho- arivenlum conligit, anno videlicel 1154, ui ex ipso
licp erga Deiiiiicullti averteretur, alque itleo violalse Humilialoruni codice 1'uriceHius allirmai, a cuj'us
Jiiiiuanie ac divime legis rea sese iiilortuniis meiito proplerea sententia non esse recedeiidtim exisiimo;
pbjicerei. quamvis eniin verum sit, nomiisi anno 1155 seu
(4,1Cap. videlicel 39. 1 eiiam 1156, ut idem Ptiricellius nuui. 585 conteudit,
D
(*) A. 1 el 2 pneparanles. primo ccndilum fuisse Cla*raevallensecoenobitim
(/"*)In margine additur decumanorum, quodtamen Cisierciensis inslitiiti, fuisse lamen Meiiolani domi-
in aliis mss. deesi. ' cilium aliauod in snburbiis, in quo recepti jam essent
(5) l'uricellius in Mon. bas. Ambr., nuin. 558, Cistercienscs, docet litiilus ipse episiolas supra-
ceiisuil cos, qui a Landulpho narranlur ctun suffra- diclae, quse ila inscribitiir adnovkios apud Medio-
ganeis conveiusse pure indutos rudi el inculta lana lanum conversos; quod etiam Barouius diserie affir-
iuisse Cistercienses novitios, ad quos degeutes apud inavit : quidquid Ugbellus dieat lom. 1Yltal. sacr.
Mediolanum cl niqier conversosepislolain I54direxit-,. exisiimaiis in hac epistola, novitiorum noniine in-
S. Bemardus. Contra Papebrochius iu Exegesi, telligendos esse eos, qtti S. Bernard.i opera ad Pisa-
imm. 116 insurgit, aique ex codice Humiliaiorum a iiiiin coiiciiium pergentis, recens conversi ej'us se
Ptiriceliio ipso allegalo in eam propendet senien- iuagisterio ex animo jam devovisseut.
liam, < tit iioti alios hoc loco indicaii putet, qtiam (6) Hine eiiam validinn Ptiricelhi senlentiae muni-
saecuiares magnates, et nobdes cives Mediolani, quii nieiiium astrtiitiir, Cislercienses videlicet fuisse eos,
sub idein. tempus a S. Beruardo Spiritu diviuo ine- qui populo astahant. lu Historia enim occidenlali
briati forinam vivendi in habitu religioso ctim suisi Jacobi de Yiiriaco, prope niedium saeculi sub-
fauriliis inliabitando suriipserunl, dicti fratres S. sequenlis defuncii,'cap. 19, ubi institutum et mores
Bernardi, qui deintle fuertint fundatores prinii et Cistereiensiuni viridi adhuc observaiilia fforentium
.secundioidinisHumiliaioruin.i Uthoelidentius sta-- descrjbunlur, inler alia hoc legitur : « Primi igilur
 1533 HISTORIA MEDIOLANENSIS. 1534
Inde simplices et compositi (7) ad expellendum et A et populo abjeclus, et expulsus, ad solita castella
deponendum(8) bellum commoverunt. Yerumtamen archiepiscopatus exivit (11), in quibusqualemcunque
gladio Anselmi in die illa resistere non poluerunt. requiem suscepit (12). Iiilerim Innoceiitius papa
Sed mediante nocte per cxpansam pecuniam manus • Pisis synodum celebravit (15), in qua Robaldo ppi-
-primicerii et presbyieri [archipreshyteri] Siephani scopo Albanensi repracsentantc ('), Tedaldus de
forlissima In summo dilueulo ipsum Anselmuni a Landriano (14) archipresbyter Ecelesiac Mcdiola-
sedecompulit : quicum non inveneril quo declina- nensis, Amizo de la Sala archidiaconus, Anseimus
ret, paiernam suain domum intravil, faclqque mane de Rode levita ordinarius, et alii plures ejusdem
cle altera iderii Anselmns coram huinili sua plehe in Ecclesiae ordinarii, et cum priniiccrio derumani
ecclesia sancli Ambrosii congregala, se prsesenle sacerdotes contra soliluni decus Mediolani, et ejus
jurare' fecit camerarium suum, ne iste dominus Ecclesiaelnnoceiiliopapaelidelitalem juraverunt (15).
suus eifugerei j'tidicium jpse suffraganeorum, ei co- Cremonenses vero nequaquam propter hanc fideli-
ram eis responderel .Sle|)hano Guandeca diclo |)re- lalem mililes Mediolanerises, quos caplos habebant,
sbytero de iis rebus quas sibi objecerat, remola dimiserunl. Sed papa Iniiocentius depositionein (16)
causa regis Conradi. Joannes autem de Rode unus el expulsionem same dicli Anselmi de Pusterla fir-r
de coiisulibiis Mediohtnireversus ad alteram partem, " mavit. Attamen praenciminati, qui fidelllalem jura-
quae eum miseral, tle j'uramenlo. islo Ansehni nihil verant, timentes boscasus urbis, et Eeclesise Me-
retulit, sed ait: Dominus ille, ad quem me misistis, diolani differebant redire Mediola.uum,uisi haberent
ad nullam rationem faciendam nobis venire pro- proteclorem, qui corampopulo Mediolani coufirnia-
millit (9), Tunc qui in concione illa aderant, cla- fet Anselmi expulsionem, et in nihilum rcduceret
jjiaverunt: Et ipsedeinceps sit remotus aiiobis. Ac Conradi coronationem (17), et populum lanlse urbis
sic quisqiie snffraganeus ad sedem suam rediit, nisi convocaret, el confirmarct ad Lotharii imperatoris
Robaldus Albanensis, qui in chrismaie, el in caeSeris amorem, et ad ipsius Innoceiilii papse iinitalem. Ad
episcopalibus offlciis Ecclesiae Mediolani subve- h;ec pcragenda papa adeo idoncum arigclum babuit,
nit (10). Anselmus aulem ille quasi a ctinclo clero sieut Bernardus abbas Clarse-Vallensis fuii^lS).

Cislercienses nigrum habitum in griseum comtnuian- compulso ad meliora Anaclelo, Ecclesiae tanoem
les, vetera reformare, et nova snperaddere studue- Iranquillilasredderetur. Sed praevalenlibusacfversse
rtint; » griseus vero habittts non aliusest, quanrex' partis viribus, elobdurato in scbismale jiseudopon-
alba el nigra Iana contextus. lificis animo pacis consilia eludente, satius habuil
(7) Id esl universus cleri et populi ccetus. C Lolharius in Gerniaiiiam reverli, Innoceiilius vero
(8) Nempe Aiiselmum. " Pisas iterum se recipere, ubi luio confidens couci-
(9) Quam verum sil, qtiod superius asseruit Lan- liuni ex universo Occidenle indixit, quod etiam lerlio
dulphus, per insidias nempe actum esse cum An- Kal. Jiinii anni 1154 celebravit, ttt docet Pagius ad
sehno archiepiscopo, apertum boc mendacium com- hunc ann., uum. 1 el 2.
probat. (*) A.' 2 prwsente.
(10) Rogalus nempe a clero et pnpulo, ul credi (14) Missus hic fueral ab Olrico archiepiscopo in
potest, ne repulso a sede Anselmo arcbiepiscopo, Germaiiiam ad Henricum juniorem, ciim laiiium-
deseria jacerel Mediolanensis Ecclesia. modo nolariorum ordini (qui adhuc in Ambrosiaiia
(11) Abjeetum expulstunqtie a clero et populo An- . majori Ecclesia viget) ascriptus essot, ul, cap. 57
selmuin nonnisi anno 1134 pro cerlo habuii Puri- vidimus.' Dum itaque hic arcliipresbgier Ecclesim
celliusloc. cit., iium. 351. Econira Papebrochitis in Mediolanensis dicitur, credi polesl suffectus (uisse
Exeg., num. 107 et 114, diserie affirmat id periinere Slephano de Guandeca, queni aimo elapso atictorem
ad iiiiiium 1152; decepius tamen a praeconcepia acerrimuin suae ab urhe expulsionis Anselmus ha-
-opinioiie (valide, ut arbilror. superius revuUa) quod buerat.
videlicel Anselmus anno 1123 archiepiscopali auclus (15) Quondam essel boc solilum decus Mediolani,
dignilale ftiisset : inde enim nuiiierandos censuit el ejus licciesim, quod violari auctor uoster arbitra-
Dovemannos, qui ab eleclione illius ad eleciionem batur, explicat Pagius ad ana. 1154, nuin. 6. < Me-
Robaidi, ut vices archiejiiscopi gereret, in catalogis diolaneuses enim, qui hactenus anliquam liherlatem
staiuuiitor. Mediam inter utruuique senteiiiiam am- D retiiiueranl, juranientuiu fidelilatis a Gregorio VII
pleelilur Pagiin ad ann. 1135, num. 18, eidem anno decrelum, quod hodie a prsesulibus exigitur, decori
alligans hoc Aiiselmi infortiinium; idque conforniuis Ecclesi:« suaeadversari sibi persuadebanl. »
esse reliqiue siibjungendae Lanritilphi hisloriai ipse
. quoqtie credideriin. (16) Ab archiepiscopaiu Metliolaiiensi, a quo tle-
(12) Ilane requiem hahitit Ansehnns non per duos jecttis jam fuerat in publica concione cleri etpopuli
aniios, tit j"tixtacalculuui siuim scripsit Papehrochius liiijtis urbis, ac suffragarieorum aiitislilum couvetilti,
iiHm. 117 suae Exegesis, sed per illud lemporis in- ul paulo aute iiarraluni cst.
tcrvalhim, quod ad coucitii Pisani celebraiioncm (17) Id est, propositum male susceplum iri coro-
elfluxit; nec ita tenue esse debuit, ut quievisse ex- natione Couradi anno 1128 peracta, ipso Conrado
piilsum archiepiscopum nostruin inerito dici possil. -repudialo, nunc ejurarent.
Proinde Jiinc eiiani explodendaePurieellii seiilenlias (18) Multis stipplicalionibus expelierant Meriiola-
iii superiori adnotalione relalae argumentum desu- nenses S. Bernardum, ut schisinalis conciliaior ad
mitur. urbem noslraiu se conferrel, idque multo etiam au-
(13) Cum Lothariiis imperator anno 1135Romae lequam152conciliuin Pisanum celebrareiur, ul ex
coiistitisset imperiali eiiam diademate pridie Nonas episl. et duab. seqq. ejusdem S. ahbatis con-
Juuias ab Jniiocenlio II soleiuniier prsecinclus (quod stat. Ntinc a lalere suo direciiun Iiiiioccntius 11ad
perperam Cavitellus anno 1157 peraeluin dicil) spes reconciliandam hanc urbem S. Bernarduui niisii,
grat, fore ut pracsenlia Gsesaris et armoruui terrore, lesle Ernaldo in ejus Yita cap. 2, lib. n,
4SS5 LANDULPIII JUNIORIS 1556'
GAPUT XLII. A llgiosa cohverluntur, aqua in vinuiri' iriutatur-, die-
B: Beriihrdus fdcit MediolatUnsesovtdire Ecclesimet mones fugantur, Conlracli erigunlur (5), iiilirmi
Lotharie imperatsri. Robaldns in archiepiscopulh eiiam a quacunque infirmitate similiter saiiaritur,
eligituri Anselmuscapius in Pudo tiomm morilur. • el quoscunque captivos infirmos Mediolaneiises ha-:
Inteiea prineeps Conradus aitiori consilio politus bebaut de ininucis suis in cusiodia abbas ipsesolvit,'
imperatbris Lothaiii vexillifer esl faellis.(l), et prae- et liberos dimisit, el iaiittim populum ad amorem-
noiiunalus abbas isle nil moraliis cnm Carnoiensi imperaloris Loibarii, atque ad obedieniiara Inno-
episcopo (2), el Robaldo Albensi (5) Mediolahum cenlii papse per sacrameiitum panis, quod abbas
iiilvavit (4),' quam civitatem Aimirum^prout voluit,- ijise porrexit, confirmavit (6). Tandem id^rii populus,
formavit. Ad imtum quideni hrijtis abbatis omnia ut baberel abbatem illurn in archiepiscopum (7) ad
ornameiita ecelesiastica, quae arirb; et argenlo pal- eccfesiam S. Laurenlii (8), in qua eral bospilalus
liisqne in ecclesia ipsius civiiatis videbanturj quasi cum liymnis, etlaudibus, etsplito suo Kyr.(9) ciicurrit.
ab ipso abbate despeciain scrinels feclusa suni; et Quod abbas ille noii tulit (10), sed ail : Ego incra-
non solum masculi, sed etiam inul.ieres tonssesiiiil, stinuni ascendam palafredum (11) meum, el si me
el ciliciis, el laneis -viiissiriiisiuduli ad qiiaalibet re- extra Vos portaverii (1?.), non ero vobis quod peti-

CAV> XLII.—(1) Conradum regni el imperii aemii- B alliicinali sunt scriptores nostri. Bernardinns Co-
iinn in deditionem,- et graiiam accepiuin fuisse a rius ad arin. 1115, histociam oniuem praevertens,-
Loihario, non annb 1155, ilt fortasse vitio lypogra- slalim, post .lordanum archiepiscopum in hanc di-»
phi in Pagio Iegitur ad ann. 1155, iium. 12 ; sed gnilatem vocaiuni saiiciuni Beriiardum scribil, nulla
sequenti 1154, ut Trilhemius tradil inChron. Hiiy prorsiis inenlione habila successoiis Olrici; quo in-
saugiensi. Cbronographus Hildesheimensis apud tolerabili errore Mevnla quoqne non caret. Donalus
eumdeni Pag. loc. cil. riarral in fesio S. Micbaelis Botssius,a se ipso disseniiensrin caialogo S. abba-
anni 1135 in loco, qrii dicitur Muleiiliusen, Conra- lem Henrico, seu Olrico aniepouil, quem in Chro-
dum imperatori reconeilialum. Bis igilur debuii nicis posleriorem feceral. Sigonitis ad ann. 1125,
Conradus amicum fcedus cnm Lothario iniisse (pri- Morigia lib. n, Bugattus lib. m, Galesinius in tahula"
inaeva pace anni 1154, ob aliquod iiiterjecinm dissi- synodalii omnesque ferme recenliores ariiliiepisco-
diiim, abrupla) si fides duobus hisce scriptoribus porum Mediolauen. Catalogi anle Aiiselinum dePu-
baberi debet. 'Nisi credere velimus, obedieniiam sterula electionem hanc slatuunt: quam falso tamen
primo a Conrado praestitam Lothario' anno 1154, tradila hacc sini, Landulphus noster oculatus testis,
iierato poslmodum sacranienlo, in publico princi- viiaque ejttsdem Clarsevallensis ahbaiis a coaevis
pum convenlu firmalam anno 1135. QiiiPcunque ta- scripta abunde probat ; nonnisi enim deposilo An-
men causa fuerit hujus secundi congressus, tlepri- selmo, susceplaque ad nos legatione post Pisanuiu
ina Conradi reconciliatioimloqtii auctorem noslrunij concilium acclamalus in archiepiscopum fuit S. Ber-
ex iis, quae slatim subdit, persj)icue colligittir. nardus anno eodem, quo Mediolanum pritno se con-
(2) Yidelicet, Gaufrido des Lieves, qui ab anno Q Itilit 1154, ut ex hisloria bac constat, Pagiusque ae
1116 usque ad 1138 Carnolensis Ecclesiae regiinini Puricellius lestauiur.
prasfttit, ul in Gallia Chrisi. toin.fj legitur. (8) Nempe majoris appellaii, quae altera esl ex
(5) Eo videlicet, quetn Anselmo deposito Medio- qualuor insigiiibus Mediolani basilicis.
laneiises deiegeranl vicarium archiepiscopalibus (9) Cuin noii agattir hic de sacra aliqua siipplica-
obeundis officiis. tione, sed de tumulluavio populi aeeuvsu, dubitatio
(4) Soluto Pisano concilio stalim festinasse ari niilii siiboriiur, num hasc fbriasse peculiaiis essel
lianc urbein S. Clarsevalleusemabbatem illpmet an- acclamationis forinula , quae in electione archie|)i-
iio 1134 auciores omnes iradunt. Adjecli fuere hu- scopi luiic temporis a Mediolanensi populo 3dbibe-
jus pontificiaelegalionis collegae praeter Gaufridum relur. Acchuriaium quandoque in synoilis hac voce
Carnotensein, Guido Pisanus, et Matihaeus Albanen- Kijrie eleison, scribit Macrius in Hierol. De ea om-
sis ejiiscoptis S. R. E. cardinales, teste Ernaldo in niiio silet Ferrarius in praiclaro suo opere De vet.
Yita S. Bern., lib. ii, cap. 2. Qtiae autem fuerit acclamal. et plausu. An recenseri ibidein mereatur
Mediolanensium ciyium laclilia, et plausus in tanli jnos iste urbis noslrae, lector decernai.
•viri adveritu, explicari vix pplesl. Ad sepleui tisque (10) Non Mediolanensi soltimmodo infulas;,sed et
milliaria ohvium eidem occurrisse populum tania pluribus aliis sibi oblatis conslanti lionoruin con-
sexusoriiriis, a'c coriditibnis frequentia, utquaside temptu repulsam dedisse S. Bernardum, ab Ernal-
civitate migrasse videretur, Errialdus ideni ie- do intelligiinus, qui lib. n, cap. 4 ejusdem Vitaghsee
statur. habet : < Quot Ecclesiae destitutae pastoribus eurii
(5) Pltii-a ihsigriia iniracula Mediolanerisiiri urbe JJ sibi in episeopum elegerunt ? Elegit eum domeslica
a.S. Beiiiardoperacta legi possunt iu praecit. ejus- Lingorieiisis Ecclesia, elegit Calalaunensis. Intra
dem Vita, ac iri PuriceJIio in Mon. bas. Ambr. num. lialiam civitas Januensis, et Mediolanum metropolis
565 et seqq. Ligurum huiic optaverunl pastorem el magistrum.
(6) Rem ita nanat auctor ejtisdem Yilse-: <Cum Remi iiobilissima Franciae civitas, secundse Belgica3
traclatum esset in publico de riegolit), propter quod provinciaecajml, ejus domiiiationem ambivit. Om-
lam vir Dei quam cardinales adveneraiil, oblila for- nibus bis vocalionibus postpositis non sollicilavit
liludinis su;e civitas, omni ferocitate deposila, se animam ejus honor oblatus, nee molus esl pes ejufc
jta abbati substravit, ut ebedienliae eoriim non in- nl inclinaret se ad gloriam, nec magis eum dele-
congrue ille posset aptari poelae versiculus : ctabaltiara etannulus, quam raslrum et sarculus. »
Jussa sequi lam velle mihi, quam posse necesseest. (11) Jd est equum gradarium, dequovide DuCang.'
in Glossar.
Yide epist. 157 novse cdit, S. Bernardi, in qua (12) Incerla admodum est Puricellii conj'ectuia ,
ad inaperairicem Ricizam ipsemel S. abbas scribit qui in Mon. bas. Amhr., liuiii. 568 censei, S. Ber-
quae ac.la ab ipso sunl in Mediolanensiuni reconci- llarduni itis verbis innuere voluisse, quod S. Anibro-
liatione. sio regimen Ecclesise Mediolanensis sibi oblatuin
(7) In assignapdo yacanlis sedis lempore, cjuo recusanti eontigeral, ut videlicet ab urbe fugiens,
$. Bernardo obiala est infula Mediolaiiensi;, mire cum ficiuam attingere putaret, mane ad porium
„1557 MSTORIA MEDIGLANENSIS. • I|5i8
ijs, ac, sic a Medjolanq recjessU(13), IScd guicjaiinde jA tes in nocle er.ranje,s, Anselmus aulem de Pusterla
discipulis ejus s Jjui renianserunl , per civilajpjii audiens. et inielligens borpro BiJlittjjji captionem
euntes, cojlecjam nujltan) de juirp et argenfo, .et re- p.'.' {**).riullaffljsuscepit co.BsoIaJJonem contra Ro-
bps plprjbns si.bi fecerunt, et faeiunt (14), Me.diqla- baldi sublimationem (19), neque secunduui consi-
nenses yero ordinarii, et decumani, qui papaa In,- JjuiU Albejti tle Liajidriano, et amicoriun ejus am-
npcentio fidelitatejj) jurayeranl, coqfprfati de jjap bulayit. §ed predulus Ugoni suo JJaso.yoJnit cogn»-
llediplancinsiim) conversioq.e (15) fecerunt L.iiifre- iS.cej'p, .qu,aijjerjcpm.A.uacjgto papa. (20) Romanorum
_dunvKovariensem, Widonem Ip.oriensem, et aJLos posset prpcpde.re. Attamen ipse.cum isto suo capel-
suffraganeos venire Mediplanum, qtjiin c.onsilio .sup Jaijo arijbulaijs Rpmam(21), in tlumine Padi juxta
spblimaverunt Itpbajdum .Albajieose.niepiscopnm iri ?F;e,rrAriama fioria de Marijneiigo,(SJ2) eapjos est,
Mediolanensem arcbiepiscopum (16), habita securi- et ad Innoeentiuiri papam transmissus, qui papa in
lale.f) vetinendi, prout dicitur4 Alliajiejisem episco- meiise AngusiJ a Pisis (25) illum captum Romajn
pamni (17). I.slp s.ubjimato Sfedjolangp] super Cre- misil. Ibique, prfliil,j"aiuapgt, Anselmps ijlein ep,-
uionenses exercilum stuim admovtl (18), de quo •dem meiise in manu P-etri' Lairi (-24), pui-procura-
«xerciiu ipsi Gremonenses apprehendermit J50 mi}i- lor est Innocentii,.yiJam finivij,{25). :

civitatis'MedioIanensis, quse Romanq djciiiir, se ad- B I Jiellum, qupd, RoSjaltload arcliiepiscopalem sedera
duclum reperit. evecio, conjra Cremonenses Medjolajium proniovit,
{15) Non acquievisse sjiperius enunliatp & abba? credi pptesi, quaiiiYis ex.itu iufeli.ci, ut mox narrar
"tis responso MedioJanenses"cives, aiqne ideo comr bjjur^
pulsum fuisse S. Bernardum Latenter.se ab hap lirjic; {**,)A. 3» ppoki, melius probe; xllerum ms. nihii
jjroripere , credere nos jiibef id qnod anbuy;iiniU5 lpgituri. ii9) QP3? uempe ipso rejecioac deposito, facia
gjictor ,ex ore yen. Rajnajdi S. Jiernardi socij., ej,
fa.fIp praesenlis , referl aputl Majiriq. iji AnjiaJ. CiT ..a Mediolan.ensi.bJJs,
- - ac cojifii'in,aiaflb
" Iniioceniioil
fslAr.ja.daifn' 1154, cap, 2, vjtlelicet M.edjol,anenspj3 fueral.
f ifa sibi in ijiso co.mpiaciiisse,ui ctini anlea illnui (26).Quem ipse .Anselmns in "eoschisinaie cqiir
ij.ojivjdJsseo.t, jngfesshni in urb.em.,jitb? jn arcjiiepj- jpmajiSi, ^tjque idpo anatjiemate "vinclus, pro sero
seopum tijianimi epnseusu raperenijjniiusquanieliT pojjiifijjfihflbebat.
gereut: qifpd cuni ille recusasset, parijti .erajii onj- {^1) Papebrocbius in Exeg. num; 120 contendit
iiiuo vjm fapere4 nisi in fug4JjiJateiilftr ev.asjssej. { JegeRdumpsse Ravennam, eum.icJ dictare videal.ur
- (14) Forlasse ad conslruendum cosnobiitm insli- jatib iiinerib hic <|escripti; sed paceriri dociissimf,
tuli sui, quod vere eiiani profusa civiuin largiiate Don videb cur emeiidaiida' sjt hujusmodi leclio : nej-
«ondiluni fpi|. bieiinio post extra urbem, ClartvmUis que eiiim iter describitLanduIphus , sed iiientem
Doriiineindiio, de quo vide -Manriq. ,eod cap. 2 el -Anselnii connotai, Romam properare per Ilanlua-
seqq. • I_ nam ac J?er"raiiensemvlam cligenlis.
(.15) Exstat. episl. 132 S. Bernardj gralulationis (22) in Ambrosian. niss, Goizo. I.nter cardipalejs
plena ad clerum Mediolanensem. aJ) Jnnoceniip II crealps, Golziip) presb. card.- tit.
(16) Electum fuisse Robaldum in archiepiseopum S. Caapiliaejp.Iert-Oldqjiius , eumque subsciipfupi
j)ostnui)i juino 1135, jdie 29 Julii, jain ustendiqius, phiribus ejusdeni I.nnocpnijj, C,cpies.tiniII ap Lucii jf
mi>. 57. djjilbniaiibijs a.puii iigiiei)uiii yidere ijcei. Fortijs.se
(*) A. 1, ductoritate. ab libc captus, transniis.siisque.ljiij
" ad ljinocentjuj))
,(17) J)e iransla.iione hujus Albensis epjscppi in Anijelinus iipster.
ai'cliiepiseopiim Mediolanensepi npbjs fid,epi facit tum (25) Usqne ad Martiurii inensenianni 11,37mpr^-
S. Bernardu.s epist.' 131 his v,erJ)is; V Sj yplpisj.is ftiipse Pisis Iniioceniiujn-ii testis e$i Falco B.a-
licuisse vobis, qiiod illi.cituin, nisi pr,q uvagna^qpi- rievenianys'iii Chrpn.' Qui praedicip'jrie'i§.e,^iridi.ci?
dem necessitate, sacri canones j"iulicaiil, ifanslatio- xv, Pisana 'civitate' diniissa ,' Vjlerbjjijn ady^iijssjij
uem episcopi scilicel in archiepiscopatum, "coijcesr Iuiipceiijiiim sci'i.l)U,tif cum Lpihairipj que,if)ipi^aece^
sum est. * Atque irinc refellendum censeolum^Ja- deiitj aniip in Ilaiiam advoeaverajj, cplfpcjlier.etuf.
bilionium in riotis ad eanidem episl., tum Paglum ad (24) Vidbtur jlle esse, quem jjLoi.haj-JusinVperaipr
ann. 1134, num. 18, qui asserunl haec yprba ijilel- meihprat in sua epist. apud.pacJierijiju e,t Pagii.iiq
ligenda esse de restitutione dignilalis arehiepiscp-; ad ann' 1,155,puni. 1, eum quitjue ibi,dei|i ituer obside?
palis, quae ohschisma ab Inn.oceiilio II abrogata no- in iuinieraiur, cjuos pna niunitioiiibus sihi li,bej-e
strae urbi fuerat. Loqui eniin S. Bernardum, ej qianu p.bjaips ex parte li.inpceniiiJIjpseniei-Cae^
Landiilplium de Robaldp, qni cnm episcopus esset ]j) sar iesiaiiir? cujn praedictb aiinode schisiiiaie Ipi^
alterius urbis, ad noslramtratislatus est', cuilibei' lendq cuiji Anacleti faiilbfibii? ROIOSB tractare.t.
ipsorum verba perpendenti perspicuiun esse potest.' ,.(2,5) Blortupm fujss.e AriselmiiiH die 14 Augusli
TJtrum vero Albensem qttoque episcopaunii cum fjerine piqne^ his.iprici a/; cataiogs asseruni. De aiino
Mediolanensisiinul retiutierii Robajdns, quemadmo- gravioj*djssep^io est apiid scrip.iores. Tristanus Cak
• dum securitaieni illum retinendi habuisse dicil auc- cbusp.l Mpiigia lilsj.. Medjojl,,lib. ii; cap. 2 obiisse
lor noster, apud luilluin scriptprem inveni. Aijsejnnjin. Hadujijt aniio.llji?» Scqiienleni annum
(18) S. Bernardus iMediolanorecedens iPapiam,' ejitsdem jiivortjas.sjgflajH ptjjicellius et Pagitis, ac
etCremonamadii.t,,ut diuturno bello.quo.d intef ipsas jpceiitipres arpliiep, Mediwlanen. catalogi. Pape-
C,t Medioljanpns.ejnurbem exa.rseral, .pacp lan.deui brqchiijs jii Exeg,, -ntin). 13,0, fiam in annuni 1435
iiruiaia, finpm iiiijioperei, se,cljre infecia iUedipla- conjicit : pequ.fieu.ip^ ut ip§e aiil, videiur, res tot
nuiq rediisse ipseniej*'pr.6/iteini"Si ^bbas, Creinp,- taijiasque a La,UdriipJ)P Aaii)'a'tas.pei'Jjcipouiisse illoj-
neiisijiiji co.ijuimaciani ail ijjiiocenliiiijilj lestaiu.s rpei;afliip, qjig p.el.e|)r8I.i)J)iest cimcilium Pisaimm.
£is -verbis: < Cre.monenses iiidurueriiiil, et pfosjie- Eg? yer.e'jli!inp.xlioc Jps» P.apebjioGliiiargumerito,
-filas ebrj.ipi perdit eos; llediplanen.ses contemiiunt,, tuiii ex ijs, q.u.sescap.57/.uuni. 7 accurate exami-
et,cbnlldeniia i.psorumseducit eos^ Hi in curribus et' nayi, sprips ,e.ljani AiP^Jjni obiiuni •prolrahendum
etjyis sj)pin -siiam ponentesmeam frustrayenirit, ejt. ceiisep, i.ieippejji.iuiiuijii J156,.
ljfbpfem nieum exinanieruht. > Hinc enatiuii psse CaKteruih quanii inoiaemi sit.ad Jlluslraadaui
 1539 LANDULPIIIJUNIORIS 1510
CAPUT XLIH. j^ Pisis lnnocentio papaejuravit (2), et jurando liber-
Ro''aldus Innocentio papm fidelilalem jurat, Lolha- latem Ecclesiae Mediolanensi in conlrarium conver-
rium iiuperalorem sociat, el Cremonensium castra til (5). Addito quoque islo inforluuio (4) imperator-
diruit: Lotharius cum principrhus cujuscunque dignitatis
liis iia perpelralis ad captionem Anselihi de Pu- (5) venit in Longobardiam (6), in cujus caslris iste
sterla, vexilla Mediolanensium, et eorum agmina Mediolani (7) cum suis suffraganeis ad nulum impe-
•capia aut fugala sunl a Papiensibus velut milissima ratoris circumferebalur, et circumferendo excom-
•ovium pecora (1). lnsianiibus igitur iis inforluniis municavil Cremonenses, quia non reddidenint im-
Metliolano, el Ansehrio, pront supra diclum est, peralori Mediolanenses Cremonensium vincula, et
mortuo, Robaldus ejusdem civitatis archieiiiscopus caplionem suslinentes (8). Mediolanensium igitur

Mediolanensem Hisloriam scriptum hoc Landulphi (2) Cum auctor nosler asserat, mortuo Anselmo
liiisquam magis, quam hoc Ioco discimus : lol enim Robalditm Pisas profecltiin fuisse ad Innoceniium,
comnienta de Anselmo isio ubiqiie in iioslris Anna- utcoram ipso fidelitatis juraiiienium emilierei, li-
lihus tradiia occiirruul, ul eadem cx auclore hoc quido conslat, nonnisi posl Augusluiii mensein anui
euiendare necesse sit, ne posieriliui amplius impo- 1130, id conligisse.
nanl. Coroiiaium ab Anselmo Mediolani Lotharium Quamam esset baac Iiberias, quam violalam
refert Calelius ad ann. 1125, et fiden- (5)
iinperaiorem Mediolanenses autumabant, cap. 41 jam ex Pagio
tissiiiieZiicchiiis etiam Modoetiae, Ouoneni Frising. adnotaviiiius. Inierim subjungere libet conjecluram,
lestem prodiiccus, cum nihil tale unquani narraverit ad hunc-Iocum Puricelliiis exposuil iu nion.
ille, nec Lolhario Aiiselmus adhaeseril, quam
scriplor Ambr. num. 576, videlicei Kobaldum "jurasse
Conratlo atldiclissimus atque oh.id etiam a sacris, bas. suiiuuo poniifici fidelitalem, secl ininiine
el setle Ipsa Mediolanensi repulsus. Absurdius esl, quidem
tratlit lib. i Hisl. Eccles. voluisse, honori EcclesiaeMediolanensis delractuni.
ijtioil Ripamoiiiius, Mediol., Cum enim ista ex veleri consuetudine peculiare id
parl. n, ivisse videlicel-Romam Anseiinuui peten- decus sibi Venditarel, ul pallium archiepiscopale
dse a pontilice absoluliouis graiia, ibique magna autistes noster non praesens e pontilicis nianti, sed
diguitate tiansegisse velut in allera patria reliquum absens per legalos susciperet, exislimat Puricellius
vitae lcinpus, assiduiim pomifici Innoceiiiio, qui Robaldum hac in re consiantem fuisse, memorem
amice illuin liberalilerqiie traclavit. Innoceniius consilii, quod Anselmn deeessori suo Romaedederat,
enim nec Rom?c tuiic erai, nec din in ea urbe supcr- ul cap. 58 jam vidimus. Transmissum cerie fuisse
vixit Anselmiis carceri mancipatus, ac moriuus pailiuin ad archiepiscopum noslrum Robaldum, pe-
illomel Aiigusti mense, qno Romam fueral Pisis lenle id Ecclesia Mediolanensi, testalur S. Bernar-
lraiismissus. Quid qtiotl Morigia loc. cit. Galesinius dus in sua 151 ad Mediolanenses, ubi inter
in labula synodali,- et caialogus inscriptus succes- castera episl. clementiae miinera , quae inclytae
sores S. Barnabae tesianiur ab Anselmo S. Bernar- huic urbiapostolicae liiiiocanlius indulserat, hoc recenset-: < ln
clum saipenuinero hospirio receplum, ejusque iiiiuilu C quo posuemo quaecunque ralionabilis petilio lihse
Claroevalleiise nionasierinm ab Ansehno Arcliinlo noii dico repulsam, sed vel moram passa esl apud
consirtictiim, atqtie dolaium. Figmenta omiiia foe- piam malrein? En ad complemeiilum pallium prseslo
dissima, cum ex Landulpbo consiet, dejecltim sede, cst, pleniludo houoris. >
alque exlorrem fuisse hunc aniisliiein, anlequam
redux a Pisano concilio Mediolanuiu primo ingrede- (4) Nempe amissione liberlalis, ut credebant
retiir saiictus ille abbas. Adde a Calcho hunc Ansel- Mediolanenses, ob juramenium a Robaldo prae-
iiiiiin dcluncliim Mediolani aliirmari, quo nihil a stiium.
veritate magis alienum, ul exteros auclores prajter- (5) Id est tam ecclesiasticis quam laicis , quorum
eam , Aiigelum nempe Manrique , qui in Annal. plures nominanlur in diplomate ipsius Lotharii
Cisler. ad aim. 1154, cap. 2, niiiii. 7, inleralia falso dalo pro Ecclesia Modoetiensi, inlra memoraiido.
narraia de nosiro Anselmo toio illo capite, scrihit, (6) Expediiionem hanc imperaloris in lialiam
eumdem sicuti schniismaiis socium ila ducem pasni- circa S. Mariseanni 1156 coutigisse,
lentiae Mediolanensibus fuisse, unionisque et debilse docel Assumpllonem Ilildeslieimen. aptid Pagium
ohedientiae persuasorem, imo impetraium ab ipsis, ad huncchronographus ann., num. 1. In Lombardiaui lamen serius
ul in setle resiitueretur : quse qtiomodo cuin aucto- se contulisse Lothariuin, discimtts tiun ex histoiiu
ris nosiri, de re sibi pnesente scribentis, historia hac Landulphi, tum ex diplomate, quod ab U^ltello
coinponi possint, prorsus non vitleo; et Claudium referiur loiu. V Ital. saciae, nova; etiition. in epist.
Robcrlum, qui part. u Gall. Chrisi. sepulltim illuui Yeronen., col. 1013. Dalum apud Procelum juxla
scribil in monasierio a se condilo Claraevallis : hu- D Miriiicuiu
inaiuni Romai in ecclesia S. Joannis Late- (legendumjuxta Mliiciuin, ut ipso Ughellus
' ranensis nanique
tlocent caialogi velustiores. lnde auiem
col. 777. euni appellat) vn. Kal. Oclobris. Unciecoi--
ad ann. iuiiii. 12 rigeiidum ceuseo Pagium, qui ad hunc eumd. ann..
colligit Pagius 1154, pcenituisse iiuin. 5 tradil, Lolhariuin jam niense Augtisto in
Anselmiini coiilumaciae suse, atqtie in (calliolica Longobardia versauun esse. Nititur enini diplomate
Jide et unitate, anaihemale solulum, obdormivisse. supradiclo Lolharii ad Canonicos Modoelienses dalo
CAP.XLIJI.— (1) Profeclum fuisse S. Bernarduin apud castrum S. Bassiani, quod lanien iiiense ac die
Papiam, slalim ac Mediolano recessil auno 1151, carel.
ul illam, sieuii et ca:leras Lombardia) civiiaies ad
pacem coiiipouerci, superius vidimus. Id in urbe (7) Inlellige archiepiscopus Robaldus.
f iciueusi obieiitum fuisse a S. abbaie, credere licet (8) Sigonius ad ann. 1136 narrat. < Statim ac
ex ipsa S. Beruardi epislol. 314 novaeeditionis, iu Lotharius in lialiam venit, anxios ad eum lialicos
qua de Cremoneiisium ciuritie apud lunoceuliuiu 11, convenisse, ac liles, quas inilis ihrimere ceiia-
laiiiiimiuodo conquerilur. Cum igiltir moliim rursus iniiiibus inslilueranl, coniinuo ad iihus jtidicitun re-
belluiu contra Papienscs posl capluin Anselmum, vocasse. » Qusead Cremonenses speciant, Otlo Fri-
id csl aimo 1155, ln Landupbo legamus, diceiidum , siugen. in Chron. lib. vu, cap. 19, in hunc iiiodum
novis inviceni siniultatibus exortis, veteres iras re- relert: < Lothartus ad Padum usque progrediens,
vixisse, ptiguasque instauralas; sed de his altum in CaiisiaHiiim (Guardastallum) cepit. lbi Metliolaiien-
liistoiiis siletttiuin. ses, et Creiiioiieuses diiilurnum iiuer sese jbellum
 izu HISTORIA MEDIOLANENSIS. 1542
exercilus conforlalus prjcsentia impeiatoriset vm-• A responsionem domino imperaton causam meam pev
cnlo excommmiicationis, Soiizinum (9), Saiiclum- verha niihi barbara (5) revelavil, etdominus impe-
que Bassanum, el alia nmlta easlella Cremoriensium i ralor secunduin pelitionem meam, prout pontifices
."" mihi fidem
" tlestruxerurit(10). Qtiihusdesiructis miilliliidoMedio- fecerunt, imperavil consiilibtis' Medio-
laiiensiiim ad civitatein rediil. Archiepiscopus vero,, lanensibus, iii Mediolani.cansam meam j'usle el
s
el quaedam pars inclyia miihiae Mediolaiiciisiiim > paierne traclarent. Sed nimirum (6) sicceltis con-
cutn imperatore in Roncalia (11) snper Padtim ca- sultim Imic praecepto non obetlivil, quia Arnaldus
strametati sitnl; ibique per plures dies, el hebdo- de Raude unns ex iliis consulibus in auribus eorum
madas imperalor ctiriam potestalive (*) habiiii, etL sonuit, quod investiluram de meo placilo susceperat
leges deilit (12). (7). IIoc quidem mens mea nullo modo novit, nec
CAPUT XLIV. jureesse poluil, qnia Arnaldus htijiis Arnaldi avus
Jlerlenibaldtim, prolectorem presbyteri Liprandi
Per imperatonm causa historici fruslra consulibus; occidit (8), ipsumque auctorem meae causae ad trun-
, Mediolanicominillitur. calionein nasi ei aurium, afque acl vincula et car-
Tnnc ego qttoque ibi per tresdies atlfui, el licen- ceres violenter adduxit (9). Artlericus qtioque ltujus -
tiam lameniandi ad iniperainrem a domino meo, B " juvenis Arnaldi palrmis, eumdein presbyterum ad '
Conrado rege(l) prasenle Sigifrcdo (ilio (2) ejusj ignem, per quem transivit (10), venire compulit.
inlerprete suscepi, et prineipibus ciyuscunque di- Ugo aller ejtisdem Arnaldi palruus, Andream, de
-gnilalis circtimsedentibus, el vocem meam audien- qno jnsle queror, non ratione, sed furiose protegit,
libns sub tenlorio imperaioris querelam de Andreai el Arnaldus iste miraocallidilatis homo, cum nulhim
Sngaliola feci (3), qtiarn querelam archiepiscopusi in mea causa habeat accessuni, studet me, meam--
Tanrinensis (4) cum caeleris archiepiscopis cl epi- que causam impedire per liujusmodi iuvesiiiuric
scopis, aliisque Iilteratis viris inlellexil, el mesicut verhiim. Quapropter imperatoris prxsentiam cx-
vir prudens et sapiens interrogavit, el post meamt spectavi (11).

habenles obvios habuil; discussaque utriusque urhisi nalos l.'inliurimot!o assignenl scriplores : quapro-
causa, Cremonenses a principibus Ilaliae hosles ju- pter Iionorarium Jiiisse ephebiiin, qui Teuionicie
dicantur, proscriplique discedunl. > Httic Lotharii lingtise iiiierpreiem, apud auclorcm nostrum ageret,
decrelo arehiepiscopalissn:e auctorilalis senlenliam, et eo filii noinine indicelur, hiuic Sigifredum existi-
qua sacris quoque iniertlicerenlur Crempnenses], inaverim. Si quis vero conlentlat rcputanchim euni
anaihemale sanciiam Robaldus adjunxil. esse vere filiuin Conradi, vei Lolharii, acceptam
(9) Faniani huic Ioco non metfiocrem fecit mor- P C hiijusmodi noliiiam iiniceLanduIpho dehebit.
liium ibidem ac sepuliuin anno 1259;. monstrum (3) A quo se exspolialtimfuisse omni ecclesiaslico
illutl tyraunidis lerrorque lirbiuin (iiiiiimarum Ezel- beneficio jam dolueral cap. 39 : inlrusus enim fucrat
lintis, seu Actiohiins, ut eum vocat Calclius. in ejus juris ecclesiam S. Pauli a presbyiero Naza-
. (10) Ex agro Mantuano, nbi juxta Mincium Lo- rio Muricula eamdem prins occupante; et ad primi-
tharius tliploma supra.memoratiim dederat, ad ca- cerii dignilaiem jioslea promolo.
strum S. Bassanise coululil, ubi alterum diploma (4) Error aiiianiiensis, qui in omnia exemplaria
expedivit in favorem cleri" ecclesioeS. Joannis Ba- irrepsil. Taurineiisis eiiim Ecclesia uonuisi anno
•
ptislae Modoeliensis, quod Bartholomaeus-Ziicchiiis 1515, a Leone X archiepiscopali houore douala fuit.
in Iiist. coronoa ferreaeedidil, < dalum anno Incarn. Arberliis aiitetn Itinc sedebai, anno 1128 eleclus,
Dom. 1136, el actum apud caslrum S. Bassani. > profraciusque in aiinuui 1147 ab Ugbello in ejris.
Cttm ilaque destruclum ftiisse a Mediolanensibiis Tatiriiien. num. 51.
hoc castrum referalLandtilphusprcrscwfMimperaloris (5) Facile Teulonica, quae Landuipho iliius idio-
confortatis, credere posstitnus id cotiiigisse Octobri matis impcriio barbara videbantiir.
mense, lum ex diploiuaie supra relaio, clatoqtie/waia (6) Lege nil mirum, ttt alibi etiam adnoiavimus.
Mincium vu Kal. Oelobris, ex quo paiet,illuc nec . (7) Andraeas neinpe Sugaliola jam inemoraliis.
dum eo teiripore Lolhariiim advenisse; tum ex le- . (8) Herlembaldus aposiolicae sedis comva , Nieo-
gibus feudahhus datis in Ronchalia die 7 Novembris, laiias vexillifer, in plehis tumnliii contra ipsuni
qua)dilucideprobant,Loiharium eo mense jam inde excilalo pluribus confossus ictibus cecideral amio
profecium. 1075, ut superius inonui. Ex nostrc Laiidulplio -
(11) Loctim istum Galliaetogalaeapnd Placenliani D pnecipuum tam nelarite cacdisaucionm iiiielligitntis,
"urhem celebretn esse plurihus ibidem habitis impe- Ariialdum nempe seniorem de Raude, quoil idem
ratorum comiliis/cuique notum esl. piodidilc|iioqueGa]vaneusFlaiiiiiiainCliron.niaj.cap.
(') A. 1. polestaturm, 250, lanqtiam ex Chroniea Kalendaria de.suiupiiini,
(12) Feudales praecipue, datae die 7 Novembris noii Arualdum tamen. sed Ariahluin euiii appcilans.
ejusdem anni 1156, ul diximus, qua1.in novum jitris (9) I)e prohris hisce, ac vulneribus Liprando
civilis cbrpus illataesuin. ill.iiis ob sacerdoliim caslimoiiiam sirenue propiir
CAP.XLIV.— (l)Abdicaverat semultojam anle, guaiam, nonnulla legi possunl in adiioialioiiibusad
utdiximus, Italico regno Conradus, eumque excr- cap 1, et fuse iii Ptuiceil. Joc. cit. '
cilus sui duccm consiituerat Lotharius. Al Lantlul- (10) Videcap.JO. .
phus, qui stininio erga illum ainore rapiebatur, (11) Venissead liaiiciirbemLolharium, alquellali-
quemadniodum vei'ba illa, cap. 59, hujus historiae ca retliniiiumcoronaiuisseaRobaldo ibidem primp, ac
bstendunl : < Quidquid aclum esl in illo anno postmodunrModoeiise,ultro.adiuisit Puricellus num.
dumiiio meo rege, el diligo, > eiitndem eliam regia 582,in'eo tanlummodo Zucchium, aliosqueidassercn-
dignitate spoliattun, regem ex antiqua appellaiione tes reprehendeus, quod Anselmum- hnjus solemuis
dieebat, colebalque. inaugurationis auclorem faciant. Ego tameii, si quid
,(2) NullumConradi aut Lotharii fiiium nomine sapio, ne exceptuni quidem Mediolani Loth.aJluiri
Sigifredtini, hisloriaequas viderim, memoraut, cum credideritn. Antiqui enim scriplores clenoc aciveniu
jlli Ilenricum ac Fridericum, huic vero Lolharium in urbcm nostrain silenl, seriesque ilineiis hucusqiio
 1545 LANDULPIHJUHIORIS 1544
... CAPUT XLV. A valde perierriti, et meluentes hosljlem exerciluja
Lotharius Papiensibus .fiisis Mediolanum venit (\). Mediolanensium coneurrenliunVad ijiiperalpris irium-
LoiliaTiiis-poslmodum imperator in quarla die,, phum, in prinio dilueulo secundae feriag (7) ctim
qnaa fuii dies Sabbati (2) posl meam querelam, se- maxima devotione (8)reddiderunt imperalpri quot-
"cusPapiain est caslra.meialus ad lociim qui dieitnr qtiot habebant de Mediolanensibus in sua captioue
Lardiracns (3), super fltinieii Oronam posilus (4). (9). Imperalor commoUis maxinia pielaiePapipnses
Cumque iinperatoribi pernoctasset, et diem Domi- eadem die a sua custodia solvit, et liberos dimisif,
nicam (5) quasi dimidiasset, militia ejus cucurril adI el die allera (10) sua castra ^mjovil, et ad locum
Papienses, qrii annati exieriiut (6)'. In praelio illoi qui ciicitur Abbiate Crassufn (II), pervenit, et om-,
forlissitna mann.s principis Conradi quamplures des nis mullitudo Mediolanensium cum suis militibus.a
Papien.sjbus ej'epil, et compreiiendit, neque apraelip caplione Papiensium Iiberatis rediit Mediolanum.
se sublraxit, donec Papienses fere ad muros civitalisi De caelero imperalor Ticinum, atque Padum (12)
conculcavit, el appropinquavit, Tunc Papienses ad scmm eonimodum transivit (15).

descripli, ac describendi crcdere id vetal, cuni e _" incidit : eo igitur die Papiam v.irsus Lotharium
Roncbaiia ail Lardiracnni sectis Papiam processerit movisse cretletiduni est.
die 14 Noveinbris, ut cap. seq. dicenius : inde vero (5) Locus esri,Papiensis ditionjs, cti.i e regione in
die,17 cyusdem mensjs ;>d oppidimi Abbiatj Crassi prjesens posila est, paucis milliarjbus dissila, Tici-
se contnieril, ac staiiin Vercejlas ei Tauriniim, ut hensis Carlbusia, arlis el magrtificenliae miracu-.
ex atinalisla Sax. e.l Otlione Frising. leslatum lia- lum, a Joanne Galeaiio prinvo Me/.lipJani,duce cqq*
bemus. Modica tamen ibidem Lolharii mora esse SJrHcja.
debttif, cnm paulo post Placeniiam, Parmam, ac (D.PJpres hujus nominis Oronasgeu Olpnae fiuvios
JRpgiumadierit, ubi Decembrern Jiansegjt, Sax.ojjp; recenseiit Gaudentius Merula De aatiq. Gall. Cisalp.
cilaio el Sigonio adnolaiilibus. Exslal ejusdem di- liliu i, cap. 7, et Bonayent. CasUHionaeusDe Gall,
ploma datum Regii xvf Kal. Jahuarii apiitl Ugbell., Insubr. .apli.q,sec/t "Qui Jiic ijiemoratur, a Berpardo
loin. II, col. 2SS novae etliiionis. Jantiario anii.i se- Saeco in Hist. Ticinensi in liunc modiim describi-
quenlis 1157, Raveiinam in biberna perrexil; inde bitur : < Olona ex Mediolanehsibus collihus valli-
Canipaniaiii el Aptiiiam peragravit, post niulla per bnsque dilapsa Circialum, ac Caslaneaium pelens,
Flatriinjam, Piceniim, UnibriVm, aliasque regiones ipsis primum Mediohtnensjbu.s usui est, qujbus pojti
ijtiiiera pefaeia', quae in Sigpriio,'el aliis legi possuiil." extiibito Ticinensem oramuiagnis circuiiibus anihU»
In Geriiianiaip intle reriiens apud Triiienlum iii vi- figalque undis, tandemque Padum petit inter vic.un;
lissima casa, miseram liu.inaiiaecoririiiioiiisreliriqiiens Spissiae et divi Zenonis, Jouge a Ticinp rjrJjg 4§t;ejn,
Tiiejnp.riam,ju Frigingeiisis loqiiiuir', pbiit pVidie jniilia passuum. j
iSbn. Dc,coiii|)risanni 1157. jNjilhisigitiirsuscipieri.d33 (5j ld est 15 Nqvembris.
Blpdoelise,aiit Meiliolaiii lialiea; coronae locus esse (j ( (6.)Infeslps,Mejjiolapensjbus apr| boHo.Papjenses,
potesi inbac LoiharicaeexpeditiQiiis historja : qiiod ?uperJ)i4 fiap,' M, viditnus^ Fbrtasse pa yigtbrjaela^
Vero scribil Sigoniiis Lotharium iii recliiu Mediola- iflsuljan^ef.que'LpthafiJ, qui Mp.diolanensibus fave,-
jium accessisse, Jieilbque, Novembri mense, in Cre« bal, inip.eriiijn pali yenuerant. Cprte-ppnnisi pactaj
liionenses moto, Soncinum, Bassiamim , multaqiie ptecupia ipgfaiiafn guscpptos afeep im.p.eratoretgsla-
alia ex eoru.m jurisdictione caslr-a delevisse, ana- tu.r Oiib Frisiqg. lib, vii, cap,. J§.. Sed,fide.n)S.ujjefaij
chronisuio laborat. Acta enim haac sunt anno su- cjtipd* a.n.njiljsiaSaxb,j'ani citalus scribjf. eamiienip.e
periore 1136, aniequain in Ronciilias proficisceretur ft.1i.5sp 20 mjllium itril.etit,Q.ri(m,jriis!fo.f.ie.legendij.m,sit
ibique leg^esconderet ille imperator, ut ex LajiduJ^ fertiplqruni, quse jiipneta fn, usu apucf papie*p,!|'e§
phri noslro conslat'; ex quo ilem corrige Campum efat.
et Caviiellum similia narrantes. (7J "ISpnipe16 ppyembrjg,
Praeterea iniruni valde esset, quod Landulpims (S) (t.Ie.ricit monaclioriin) eceiii^, assupipljs crjjqit
liislbriairi stufm proseculus usqne adaniuim 1157, bps ets.inciprpij) feliqiiiis iiVberh egress;o§''lugubfj
atque ubique imperatorem conveniens, ul catisam ypce et habitu ad imp.eraiorem procpssisse, n|.'cjij§
suain perorarel," nullum de ejusdem adventti in clempntiam deprecafenliir, -..• legi.njujsip. supfad, ^a^
biuic iirlieni verbiim pro.ferrel, nullam de aceepto xprje, c.ol. 673.
Mediolani, ac Modoeiiaeregioserio niemorem "voepm (9)JEps yidelieet, qiio.s cap; 1.3ca.p.tps dixiijLan-
suis inseriptis relinqueret, cum alias hnjusmodi r.e^ rjuljihus a, Papien.sihus )\elu{i'r«i';jss.(»J.a*
' ' qvikni'
' ' p\i-
guni inanguraiiones utrobiqtic peraclas no.u iam re- m.q.. .
luierii, sed minuiiiii eiiain descripserit. Pori-o lanti rj ] (10) Scilicet 17 Novemhns.
iiioiiiejiii boc silentium Pagio visiim est, utcqronaT (11) Oppidum etiam in prajspus celgbrp qualupr-
tloueni hanc omnjrio comineiiiiliani affirmei ad an. depini milliaribus Mediola.jiq dlslaris, Yigleyanun|
1134, num. 19. llaec lainen dicia sint quin mihi id versus, qua deductjnhe TicTqpipagniim ;navjgium
jnvidia?.tribualur, ac si-gloriam hanc ab urbenosira, ad urbem noslram dilabltur. C^struni olini "fuit
ac Modoeliensi oppido propulsare"voluerim. Veriia- liiuniiissimuni, resque ibide"m slremie gestas a Me-
leni siquidem coiiseciari studeb, utique libentis.sinie dipianensibus pro resiitutipne Fraiicisci Sfpriia»
mantis daturus, si validiora ad iiovtun hoc decus postfemi dncis sui coiitra Gajlos refert Ga'l.e.a(,iiis
patriae meae, ae Modoeliaeyihriieandum argumenia, Cap,ejla ljb. ijt de bellp j>jle,dlpliiiiepsi.Plura de hoc
emcrgant. oppjdqdiss.erit FeIix,Qsius in Cpmjnbntarijs ad Ojfip-
CJIP.XLV. — (1) Male ab amanuensi aliquo ap- pe.in lluisnam niim. 275 etseq.
positttinluisse huiic liiulum tlocel tnm Landujphus, (12) GonjpiecAiiir liac Ibpp Landulphus Itiriera,
Mjitidquem luiliiim de Meiliolaiio-ver.bum, lum su- quaj §uperip,ri pap. num. 11 jam descripsimus, ad
-pcrioris -eapitis-ppsireiiia adnotatio. • Tajjriiifinsepi' yid"eli"ce(lirhen^" ac pbsiinbduni Re-
(2) Conuilerat se in Roncbaliam iLandulpbus eo' gieii§e.iji.Per agru.ni Npvitrjehsem, acsigniinier vicp
ieuipore quo Lotharius imporalpr ibidem leges su-r MQMQdjversatum fuis|e Lptharhini Cajclnjs narrat
perius reletas condebat. Ctun ilaque illaedatae sint ad an 1138 bfevi periocib ahiiniyersa' Ita.lica expg-
die 7 Novembris anni 1456,'iil in jtiris volumine ad diiione ejusdem m .exsqlvens.
easdeniadiiotatum legitur, dies Sajjbaii , quaesubse- • (15) Prpsp.erp aeta i\xc jjinera a Lofhario fuisse,
cttta tumfuit, in deciniuin rjuariutii ejusdem mensis jjjenuiie,idwJ?<jni'Mn, HW"/]'ipum gJm.Pte', \?§laW?
J345 HISTOUIA MEDSOLANENSIS. 1516-
CAP. XLVI. A (8) nobilein virum, ei Parmensis Ecclesiae quasi
Mediolanenses episcopum C.remonemem capinnt, qui arcbidiaconuni iib episcopatu Crcmonensi, in quo,
venenato cuslodede vinculis fugil. Cremonenses per suam electionem, et Henricus rex
Al Imiocenlius papa Creinonenses ab excommuni- corum per inveslituram suselaudationis el confirma-
cafione Robaldi arcbiepiseopi soivil (I) Yerumtameu lionis ipsum posucranl, et siisceperanl pur plures
Mediolanensis exercilus Creinoiieiisibus, nec eoruii) annos reverentcr, et din inlhs, et foris leimeranl;
episcopo pepercit (2), quia post'absohilionem (5) qtiid n)irum,si populusMediolanensiscompulil istuni
Jtivenallam castelluin eorum (i), et alia apprehen- Uberttnn egrcgitim virum jurare fidelilajem Eccle-
dit," atquc episcopum eortini loricatttm, el horlait- siai Mcdiolaiiensi, et archiopiscopo,Jordano, quando
tem suos ad pugiiati) proficicnlem (*) bomicidium t!e (*) ipsuiii Uberlum episcopum consecravii I Quodsi„
ipso casiello perlraxil, et plures menses in ciislodia fotie quis dixeril : Ainotic) tlgonis fuii jtista (9), sed
lenuit (5), donec Herlembaldtis dc Biesorio cnsios compulsio Uberti fuit iniqtia : necdicat cujus mor-.
illitis cuslodiaj coiilamiualus veneuo, prout dicilui', talis auciorilate principaliler est regenda Cremona,
subito in mortcm corrnit. Et in ipsa nocle, qua ipse cjus.r|iie Ecclesja. (10). Si non (') dixerit : Ulrum-.,
custos subito occidit, cpiscopus de ipsa domo, qua que fuil malum, el iniquum ; surgai. igiiur Deus.
claudebalur, elfugit, et liberalus Papiam, deiiule B cx.erciiiiiim, qui Mediolantiinet Cremdiiam corrigal,
Crenionam pervenit. Ilic fortassis episcoptts isle cl me acolythum oppiessum.et exspolialum, quem-
reminiscitur amarltutjinis (6), qua polatus fuit Me- admodum in hac inea copia conlinenle probos cl
diolani in die suaeordinalionis (7), sed proul quibus- pravos legitur, jiire gtilieruet ei protegat.
dam placet, non bene. Quia, si Jordauus arc.liicpi- Dcbgraiias. Aiiien. Aiucn
scopus, ejusque Ecclesia ainovit Ugonem de Noceto
Explicit tiber Hislorinrum Landulphi de Sanclo Paulo de Geslis Mediolaniab anno Chrisli 1091, nsque ad-
oiinuin Chr. 1155, lempore Robuldi arcliiepiscopi, qui obiil anno Chrisli 1142, seciaidodie anle Kal. Jan.,
jaeet inecclesia Hiemuli. Iluic successit (Jberiiis.de Pirovano, quo sedente. Mediolnnnm a Frederico fundi-.
ius evertitur (II).
ahb. Ursperg, in Yita Lolharii mquiens : < Post lare licet ^andulphi- llisloriam.in annnm saltem,
ttsqiie Taurinum progrediens, tolam citeriorem (non 1137, procul dubio prolciidL Cum enini Ubertiun
liberiorcm ut typographi forlasse errore in Struvii cpiscopmn per plttres iiicnses det"eniuni..l;iiideiiicjue
Ilisloriam Gennan.,dissert. IJf, l|2.6 irrepsit)Ilaliam fuga elapsum, Crciuoiiaeincolninem rcsiiiiilum enar-
sine ferro suhegil..» rel, collalis quic supra exposiiimus perspicuiim fit
CAP.XLVI.— (1) Displicuisse Innocentio papaeRo- in aiiiiuin 1156 coniralii liscc iiiiiiime posse.
ualdiarchicpiscopiMediol.sevcraiiiaiiiiiiadversioneii) (6) Causain linjus auiiiriiudiiiis iiiferius exponit
in Creinoiie.nses,eaque improbaia, illos analhemate G Landulpliiis, juramenlum vitielicet lidcliiatis Eecle-
infliclo exsolvisseafiirinat Pagiiis ad an. 1156, iium. siae Medioliiiieiisiet archicpiscopo Jordano, atl quod
7 ; sed qnod hoc a.nno id acciderit, asseniiri eidem coiriptilstiaest eoilcm tempore quo Metliolanj con-
non ita facile possu.m, cum, post trajeetuni Ticinuin secralus fuii.ld autein vidchatur oflicere libertati.Jiu
el Padum ad sutim commodum stih (iuem illiusiucl quam seasscrttcraiH LomharJiaeiirbes, iiiiiotiitn esi.
:'nni,.al)Solutos ab Iiinoceiitio. Creiiioiienses riarrei * (7) Suffecltui) ftiisse in Cremoiicnsi s^rie a Jor
Landulpiius; alque ideo videaniur hacc adaniuim dano arcbiep.. Metliol.Uberium ai.iiio 1H7 Ughcllu?
scqiieniem pertinere quo jam Lotharius, et ipse asseril, scd quo fjiiidnmeulo aniiuui hiinc ejttsiieiii
Crenioiiensibiisiratus , ab iiisce finibiis excesserttl. eleelioni tlcsign.averil nou video, ciiin uiliil cerii de
(2) Obertus, seu Uberius, ut illinn iufra appeilat lcmpore, qtio Valterus proximns dcccssor obiil, aul
Lauthilphus, Creinoiieuscm ttinc infularii gcrcbnt, inlriisus «st ab llenrico imp. Ugo do Noceto, pro-
tisqne ad 1169 supprsics, teste Ugbello in luijtis dticat. Cerle aniu Oclobrcm anui 1120, qito vivcre
iirbis episc, niuii. 46. desiil Jordanus elecittm atque ititincium fuisse htint:
(5) Nempe Iuuoccniii II. Uberlunicx noslro Landiiljiho co.istai , qua in re
(4) Non longe a Rumanengo, ac Soncino celebre gravi anachronisino erravit Lutloviciis Caviicllus
hoc castruiii esl iu Ilisloria Crenioiiensi, pluribus in Annal. Creinon. qui omnia coiiiiimlens, W,a|le-
ibidem commissis praeliis ;-anno eiiim 1215 narrat rtim morltitim anno 1129, suquciii -vero stibsiifiiuiui
Cauipus pugiia improspere Cremoiicnsibus cedeme, Ugoneii!,atque ipso non inuho posidefuncio, eodein
capitim fuisse Roiiiaiieiiguin et Jiivcnaliam, ipsum- anno 1130 succcssisse Ubertum li-atlii, qu:e quam
que Cnrrocium (quod in deieriori forlutia gravitts n absurda sinl, hislorise liujtis aiiciorius. cviucil.
ttini daiiinuu) ac dedccus li.ibehalur) a Mediolanen- (8) De hoc Ugone niisquain meiilio injicittir, pra-
sibus ereptum : itcriiin apud Juvenallam acerrinie terqtiatu in Laiidiilphonosiro. Qme Ugbelhts inepisc.
ciim iisdem decerlatum refen aoiio 1239, scd pari Crcmon. et iicrdouiis in Thesiiuro Eccl. Parinen.
csade ac ncmine viclorc. prodidere, e\ eodem cbllecta sunt,
(*) A. 2 perficienlein. (*) A. 2. qui.
(5) QiKindiuin viuctilis Mcdiohincnsium perdura- (9) Plnribiis enim siiniiiioriim ponlificum ac con-
vcrii Cremoiieiisis cpiscopus Jgiioiiun prorsus csi, ciiioruin tlccreiis in laicas invcstiiuras, qttas sibi
rum tlc insigni hoe facto, pncdaquu diviie in Cro- asseruerotit liciiricus IV c.. V impcratores, deciama-
nioiiciisi agro a nosiris rcl.na, uiilhim in bistoriis liuii fucral, Cacsarihus -ipsi.s aiiaihemale perculsis.
xerbtmi offenderiin. Narrat cinidctn Sigouius Cre- (10) inniiil hoc icifo Landulpliusjttra niettopqlis,
inouenses iraios quotl Lotharii auxilio Cremciisiuni quaeforlassc pr.i:iendcb.iul Metliol.,ufipsorum inipe-
tileisci injuriasucquivissenl, inslasscoppido-Creinoiise rio reii.quaeurbcsatquecccdcsiaefiiiiiitna:sttbderentur.
iiiino 1159 armis et iniiiis gra\es ; Mcriiolancnsihiis ('•) A. 2. si rcio.
laiiien propere accurreulibtis, ab obsidioiicdcpulsos (i 1) Qtias hic lugiinlur, dcsnnt in aitero ex mss.
fraclosque fuisse, eonimdcin pliirihus capiis, alque bibl. Anibr. Addiia faibse :tb imperiio qiiopiam CK
in carceres Mediolaiium traiis.niissis. Sed ciiin pu- iiuc usiiiie exposiiis paiel, cu::i inchoafani ab aiino
gnain hanc apud Rivollam, noii paruni a luvcualla 1097, hisioriam stiam Landulphus usque atl- anniim
sejuiiciam coniigitse rcferai, alicrmn a jirieseiiii saltem i 157, produxeril. De iiobaldi vcro obilu vitle
bellum illud fuissc crcdemlum csl, inierim adno- qiite oap. 37, n, 7 dissc^uii.
1'ITROL, CLXAisi. • . <*y
1547 CRDO RERU.U - 1548

-
QU7E IN HOCCE-TOMO CENTESIMO SEPTUAGESIMO TERTIO CONTINENTUR.

UODULPHCS ABBAS S. TRUDONIS. CAP.XV.—De Jqanne. ., 1022

CAP.XVI. — Be Theodorico. 1025
Kolitiahisloricaet litteraria. 9 CAP.XVII.— De Stepliaho. - 1026
' GESTA ABBATUMTRUDONENttlUM. CAP.XVIII. — De VicLore..- - 1028
11
GESTORUMABBATUMTRUDGNEN5IUMCONTI- CAP.X[X.--DeAlphano. 1050
KUATiOPKIMA. Ii5 CAP.XX.— DeAmalo. 1032
RODULPHIEPISTOLyEQUATUOR. 193 CAP.XXL—De Alberico. - -1052
I. — EpistoJamissadc crenobioSancliPanlaleonisBo- —
CAP.XXII. DeArialdo. 1035
dulplio abbali SancliTrutlonis. 193 CAP.XXJII.—De Constanliiio. 1054
II. — Hescriptum Bodu'phi abbalis ad epistohm ei CAP.XXIV.— De Allorie. i 055
missamdo coenobioS. Pantaleonis. .193 CAP.XXV.—De PanduJpho. - 1055"
III. — Epistola Rodulpliiabbalis ad Waleramnumdu- CAP.XXVL— De Panduloho. - 105,'i
cem. 209. —
CAP.XXVIL —De Landcmilpho. 50.36
IV. —Epislola Hodulpiiiabbatis ad Stephanumepiseo- CAP.XXVin. De Oderisio. 1056
pum Metleusem. 212 CAP.XXIX.— Be Benedicto. 1057
GESTQRUMABBATUM TRUDOKEKSIUM CONTI- CAP.XXX.— De Lcone. ' 1058
NUATIOSECUNDA. 219 CAP.XXXI.— De Leone. ' 1039
Prooondum. 22-3 —
CAP.XXXII. De Gregorio. 1059
I.iber primus.De geslis dominiFolcardi. 225 CAP.XXXIH. — De .Gregorio. 1040
Liber secundus.De geslis dominiGerardiabbalis. 233 CAP.XXXIV— De Erunone. • 1010
Liber iertius. Libellusgestorumdomini abbatis huios CAP.XXXV.— De Joanne. - 1042
lori Wirioi. . 259 CAP.XXXVI.— De Paulo. " 1042
Liber quarius. 251 CAP.XXXVII.— DeBcmardo - 1043
GESTORUMABBATUMTRUDONENSIUM CONTI —
CAP.XXXVIII. Do Joanne. - 1045
—
MJATIOTERTIA. PARS PRIOR* - 269 CAP.XXXIX. — De Fetro. - 104i
'
Prafalio suhsequenlisoperis. ' 269 CAP. X L. — Be Laudenulpho.
— DeGuidonc. 1044-
Liber priraus coiitincnsorlum actus el obilum lieali CAP. X LI. . . 1044
Trjdonis. 273 • CAP.XLIl. — De Roboa. 1045
J.ibersecundusejusdem. 287 —
CAP.XLIJI. De Petro. 1043
l.iber terlius eiusdem. 503 - v-
CAP.XI.TV. De Raynaldo. 104.>
COXTINUATIONIS TERTLE PARS SECUNDA.521 CAP.XLV. —De Gel?sio. - 1046
Praraiio. S2I CAP. X LVI. — De Joanne 1047
De gcstis Nieolaiabbalis. 323 —
CAPXLVII. De P.eiro. .104«
De geslis Clirislianiabbatis. 327 SUPPLEMEKTUM VIRORUMILLUSTRIUMMOKA-
I)e geslis Joannisabbatis primi hujus nominis 555 STERI CASINENSIS, AUCTORE DOMINOPL4-
De gcsiis .louimishujusnominissecundi. 535 CIDO. |1049
De gestis Liberli abbalis. 555 CAP.I. — DeRichJrdo. .. 10-49
De gcslis ThomsBabbatis. 537 —
CAP.II. De Bernardo. 1051
De geslis WTllelmi abbatis hujus notninisprimi. 339 CA1>.III. — Delgnalio. 1052
De geslis Henrici de Waeibekeabbalis. 551 —
CAP.IV. Be BenedicLo. 1055
-De gesiis Willelmisecundiabbalis. 555 CAP.V.—De Justino. 1055
De gestis Adseabbalis. 339 —
CAP.VI. De Auguslino. 1055
De gestis Ameiiiabbaiis. . 585 —
CAP.VII. De InnoceiiLio. 1054
GestaRoberti abbalishujusloci ' 405 —
CAP.VIII. De Angelo. 1054
ADDITAMEKTA. 425 GAP.IX. — De Honorato. 1055
1)3jure solvendicensummale grole. 451 —
CAP.X. De Gregorio. 1056
Vf'1'ALIETBERTIEPISCOPICAMEHACENSIS.455 —
CAP.XI. De Benediclo. 1056
ACTATRANSLATiONlS S. GEEEONISUNIUSMILI- —
CAP.XII. De Chrrsostomo, 1058
TIS LEGIONISTHER.EORUM. 453 —
CAP.XIII. De Flavio. 1056.
—
CAP.XIV. De Severo. 1037
LEO MARSICANUS ET PETRUS DIACONUS. CAP.XV.— DeLuca. 1057
CHRONICAMONASTERilCASJNIiNSiS. 439 —
CAP.XVI. De Hieronymo. 1057
YITAS.MENNATISLEQNE.JMAKSICANO AUCTORE. —
CAP.XVIT. De Paulo. 1057
990 —
CAP.XVTII. De Mafkia. 1057
Froiogus invitam S. MermaLis 993 —
CAP.XIX. De Benediclo. 1057
Epilogtts. 991 —
CAP.XX. De Bernardo. 1058
ACTATRAKSLATIONIS S. MENNATIS. 992 CAP.XXI.— De Antonio. . - 1058
KAKRATTO DE CONSECIUTIONE ET DEDICATIO- GAP.XXII.— DeLuca. ' , 1058
NEECCLESLECASIKEKSISA-UCTORE LEONEMAR- —
CAP.XXHI. De Pio. 1058
S1C.4NO. 997 —
CAP.XXIV. De Theophilo. 1059
OPUSCULUM PETRI DIACOKIDE YIRIS ILLUS- —
CAP.XXV. DeBenedicto. 1039
TRIBUSCASIKEKSIBUS. 1005 CAP.XXVI.— De Joanne. ' 1059
PrafaLioMuralorii. ! 1003 CAP.XXVII.— De Thoma. 1060
Praafat.ioJ. BaptislieMari. 1005 CAP.XXVIII.— De Bieronymo 1060
ProJogus. 10C9 —
CA?.XXIX. Be Apolliuare. 1060
—
CAP.1. De sanctoBenedicLo. 1010 —
CAP.XXX. De Andrea. 1061
—
CAP.II. De Fauslo. 1012 —
CAP.XXXI. De Gregorio. 1062
—
CAP.II[. De Marco. 10i5 LIBERDE ORTUET OBITUJUSTORUMCOENOBII '
—
!'AP.IV. Ce Sebssliano. 1013 CASINENSIS, AUCTOREPETRO DTACOKO: 1035
CAP.V. — De sanctoSimpiicio , 1013 LIBEREJUSDEMDE • LOCISSANCTIS. . 1115
—
CAP.VI. De Laurentio. 10U Prologus. • 1115
—
C,\v.VII. De Cvpriano. 1015 PROLOGUSPETRl DIACOKIIN REGESTUMCASI-
—
CAP.VIII. De Patilo 10J6 NEKSE. U55
—
CAP.IX. De Hildericc 1019 PETRIDIACONIDISCIPLINACASINENSIS. 1153
CAP.X. •—De Theophunio. , 1019 PETRI DIACONIEPISTOLiS TRES. 1137
CAP.XI. — De Bassatio. 1020 EPIST.I. — AdRichizamRomanorumimperalricem.—
—
CAP.XII. De S. Berlario. 1020 Cousolatoriade morteLolhariiimperaloris " et Henrici dtp
CAV.XIII — DP Autliperlo. 1022 cis Bavaria?ejus gcneri.
' EHST. • 115'
—
CAP.XIV. De EreliemrerLo. • 1023 II. — Ad eamdem,—Ejusdemargumeriti.1159
 ~ '
mo <$GM IN HOG TOMO CONTINENTUR. i530
EPIST.III. — Ad Conradum imperatofem II. — Con- davit aui reslituil, quos ad officiumsuum exsequendum"
gratulatur ei de sua in imperato.remeleclione, horlalur- cohortatur.
XXVI.'—Boieslai
".
IH-Poloniseducis lillerse,quibus S.Ol-
1555 "
que ut slrenue et ChristianeKomanumregatimperium, adeonversionemPomerania?invitat. 1536
r.tquc Ca>-inehse monasleriumprolesat. 1141 tonemBaniberg.
KHYTHMCS DE NOVISSIMISDIEBUS. 1145 —
XXVII. CallixtusII PP. omnia insLilulaS".Ottonis.
' 1350
Epislolse
- Pioleinei'et GreeoriiPetfi Palruorum' ad ip- confirmat.—
sttm. , 114-3 XXVIII. Narratio ' de S. OtlonisBamberg.ep. aposlo-
Descriptiosacri CasiniMontis. 1145 Jatu in Pomerania. 1557
—
XXIX. S. Olto confirmatdonalionemMiehelfeldensi
FALCO BENEVENTANUS. " 1538
CRRONICON. .-' 1149 coenobio —
foctam. -,,
XXX. Littera) quorumdam episcoporum princi-' et
MATTHMUS CARDINALIS. quibus S. Oltonemad novumregem Heinrico sub-
Notiliahistorica. 1261 pum, invitant. 1358
EPISTOL/EET DIPLOMATA. 1261 sliluendum
XXXI.— Alalberli Moguiilinililterae,quibusOttonem
I. — DiplomaMaltliaucardinalissuper concordiainter Bamb.ad synodumvoeat. 1539
Heuricum Senonensem- archiepiseopum et canonieos —•
XXXII. Oltonis ep. Bamberg. liliera) de reslaura-
Stampenses. 1262 lione monasleriiBanthensis. 1540
II.-—Authenticumcardinaliumsuper compositionefa- — WigandiTliarisiensisal)balislittera,quibus
cLainter StephamimepiseopumParisiensem et Theobal- S.XXXIII. OLlonemad reditum-e Bomeraniabortalur. 1342
dumarcliidiaconum. . [1263 XXXIV.— Adalberti.II ep. Mogunt.epislola ad Olto-
III. — Matlli&usAJbanensiseJeclionemUdi/nis,S. Pe- nemBamb. de excommunicalioneConradiinvasorisregni '
tfi Carnotensisaljbatis,cnnfirmat. 1264 a. 1127facta. - 1545
—
IV. Lilterffl Mallhaei
Albanensis episcopi,quibus Ar- —
XXXV. Conradi archiep. Salzburg.lilterse ad Otto-
ger.tolieusemonasleriumabbatiaeS. Dionysii,de senlen- nem et canohicosBambergensesde eorum decanoin pa- i
tia conciJiiParisiensis apud S. GermanumaPratishabiti, triarchamAquileiensemelecto. 1544 ,
Tesliluilur. . . - 12G5 XXXVI.— S. Ollo Bamb. ad eoncilium Ilerbipolense
V. — HjpislolaMatlbseiAlbanensis
' episcopi ad fratTes inviLatur, p ro Innocenlio papa recipic-ndo. - 1345 (t
conscriptos,abbates, etc. 1266 XXXVII. — Lolliariiregis^invitatio. 1346 ,
VI. —Charta MailhseiAlbanensisepiscopipro ecclesia XXXVIII. — S. OLtonisBamb.liltera? fundationismo-
S. Marliai de Campis. 1267 1346
VII.— DecrelumMatthsi de expulsatioiiemonialium nasteriiHeilsbronn.
XXXIX.— S. OltococnobioS. Michaeliscapellam seu ,
tb eccJesia-S.Maria)et S. JoannisLaudunensis. 1268 cellamS. FicJisdonat. 1547
.. S. OTTO BAMBERGENSIS EPISCOPUS. XL.— Alia ejusdemOLtonisdonatioad idem cccnobium
VilasancLiOtlonis. 1288 facla annoinccrto. - . 1349 i
OTTONISEP1ST0L.EET DIPLOMATA. 1515 X'LI.—Fragmenlumlitlcrariim S. Ottonis Bamb.1550 ep'
I. —S. OttoniiBimberg. ep; Jitterie atl PaschalemII de fundationeccenobii Aressera. 4
PP. de saa eleclioue. 1513 —
XLII. S. Ollonis ep. Bamb. lilLera)fundationisot
II. — Heiariei IV imp. memorabilediplomapro eccle- confirmaiionismpnaslerii EnsdorrT. 13a()
sia Bambergensi. • 1515 XLIII. — S. OttonisBamb.ordinaliode - quibusdamde.-
lil. —Eeiuricus IV imp. S. Otioni 3ambergensigra- cimismonas.IerioEnsdorfensitraditis. 1551
iulalur ponlificatussui 3uspicia. 1516 XLIV,—TnnocentiusII papa confirmat religionem a
—
IV. HeiuricusIV imp; Bambergensiepiscoposeribit S. Ottonein.suamonasleria iulroductam. 1352
de cxpeditioueiu Flandriam. . 1517 —
XLV. Ad E. SchoIasLicum. 't ' 1353
—
V. HeinricusIV imp. dalislitteris S. OttonisBamb. ' XIVI.—Ad"'cardinalem. . 1555
auxiliumcontrafiliumiiiiplrrat. 1518 XLYII.— Jipiscoporumepistola?ad OllonemBamber-
VI. — Alia ejusdem . - 1553
" epislola ad eumdem simiJisargu- gens.emcpiscopum.
—
menti. 1318 XLVIil. Epistola Hermanni Augustini episcopi ad
VII. —Bambergensis Ecclesiss liftera) ad Welfoncm OtlonemBambergensemepiscopumdeLotharioreee. " 1551
Bajoarite ducem pro liberalioneepiscopisui Ottonis."1519 SERMOS. OTTOKTS AD POMERANOS.-. 1555
—
YIIJ. S. Oilonis Bamb. ep. JiLleraad PaschaiemJI ADS.
APFEKDIX OTTONEJI.
PP. pro sua ordinalione. - • 1519 Convenlus conciliumin Uzedomcivitate Pomora-
seu
IX. — PascbaiisII P. S. OtionemBamb. ep. a se ordi- niss. . .' 1359
natumRulhardoep. Mogunt.commendat. 1320 Sermo in exsequiis S. Oltonis ab Embrirone episo.
X.—Paschalis JI PP. lilleras ad clertim et popuium Wirceburgensi. 1501
Bambergen em de Otlone ep. a se ordinalo. 1520 AnnalesBabcnbergenses, Ensdorfenses,Augustauimi-
XI. — S. OllonisBamb. ep. ad suam EccJesiamlitterse nores. - 1365
-de peracta sua consecratione. 1521 GUALTERUSCLUNTACENSISMONACBUS. '
..XII. — Pasehaiis II.PP. monastorium Weissenoense
' confirmat". m MIRACULISB. V. MARI/E. 1573
1522 GILO TUSCULANUS EPISCOPUS.
—
XIII. Pasehalis II PP. S. OlloniBamb. rp. ejusque Notilia. 1586
suceessoribususum pallii et praferends crucis potesta- EPISTOLAde vitaHugonis Cluniacensis abbatis. 1587
tem concedit. 1325 HISTORTADE VIA HIEROSOLYMITANA.-. ,1589
XIV.•—ErunoTrevirensis ep. OltonemBamberg.evo- EPISTOLAadverstisAnliochenumiialriarcbam. 1590
cat ad cognoscendamcausamSpirensisejecli. 1524 GAUFRIDUS CATALAUNENSIS EPISCOPUS.
XV.— Fri derici Colonieasis ep. litleraa ad Otionem Notitia. - '
1594
Bambergensem,quem ad suas parles contra Hem;icumV EPISTOLJEET DIPLOMATA. 1395
sollit-itat. . 1323 —
I. Epistola ad Petrum V^nerabilem Cluniacensem
XVI.—HeinricusV imp. Otlonemad conventumSpi- abbatem. 1595
renseminvitat. 1526 JL —Ad SlephanumParisiensemepiscopum. 1595
XVII.— Adalbertiep. Mogunliniad OttonemBamber- III. — ChartafundalionisaljbaliasMonasleriiin Argona.
gensem lillera; de ejus absentiaa synodoColoniensicon- 1593
querenles. 1527 —
IV. Charla Gaufridicpiscopi Calalaunensisdonatio- "
XVIII.— S. OllonisBamb. cp. Jilterse fundalionispro ncs
mqnasterio Michelfeld. 152S prscipuas monastorioTrium-FonLium a Petro Clunia-
XIX. — Noliliade eadem fundalione,el collalioneju- censi, Atone Sancti Eugendiet BenedicloSanctiPelri ad
Tisparochialis. 1529 Monles abbatibus,atque canonicisCompendiensibus faclas .
XX.—IdemOlto'paroehiaThMicheIfeldenspmerigit.1530 conlirmantis. . 1596
V. —• Privilegium Gaufridi episcopi pro .mojiaslerio
XXI.— AdelberiiII ep. Moguntiniacres Jitlera ad Ot- Sancli Pelri. -' 1398
tonemob ejus absentiam a synodo. 15S0" VI. —Gaufridus.
XXII.— S. Ottonis ep.' Bamberg. cbarla fundationis episcopusCatalaunensisanniversarium
monasteriiVraugiensis. 1551 suumfundatinEcelesiaS.MartinideCampisParisiensi.1598
VII'.— Fundalio Gaufridi Catalaunensisepiscopiin ab-
XXIJI. — Ollonis episcopi traditio ad monaslerium balia Mauri-Monlis. ' - 1599
S. Mirbaelis. - 1335
XXIV.— CallistiII PP. litterse ad OttonemBamberg. , STEPHANUS PARISIENSIS' EPISGOPUS.
episcopumquibus monasteria ab ipso constructa confir- Notitia. ' " ' 1400
mat. . 1354 Notitialitleraria. 1407
—
XXV. S. OlLonisBamberg. ep. epislolaencyclicaad EPJSTOLZEET VARIORUMAD IPSUM. 1411
-abbalcset praeposilosmonaslcriorum. qus3ipsc aut-fun- I. —Hcnrici arcbiepiscopiSenonensis ad Slepbanum.
 '
13SI OilDO IIERUM QliM 1N HOC TOMQ-CONTINENTIJR. ]"5J'2
— M-onetul vcni;.l Pruwimm ad examinandamcausam orta ob Grossulanum,OJricis nccdcminus,cl AnscJmus
Stephani archidiaeoniParisiensis. 1411 de PusLerlas'eParisinumin studium Iraiistulerunt.1470
—
II. Slephauiad HeuricumarchiepiscopumSenonen- CAP.XIV.•—Historicusprtesens-presbyLerumLiprau-
—
sera. Respondetse non poluissea metropolitanoexlra dum a ValletellinaMediolanamreducit. 1472
sc-demmetropolitanauivocarittd exameucausa)arcJiidia- CAP.XV. — LandulphusJiisLoricus - s e a presljytero
' Li-
couisui. • 14i l prandoseparavit. 1473
III. — GaufridiepiseopiCarnolensis ad Stephanum.— CAP.XVI.—ExsulanleGrossulauoMedio'.anensesbd-
SignificatSteplianum arcliidiaconum deligere arbilriim lum inclioanlcum Laudiineusibus. 1-474
causieSUJE abbalemfClarevaUensem S. Bernardum. 1412 „CAI\ X VII.— Olricusel Ause.niusrevocalia sludioad
IV."—GaufridiepiscopiCarnotensisad Stephanum.— ordinessunt promoti. 1475
-Kxcusat.sequod ad colloquiumnon possitaccedere. 1415 Cii".XVIII.— Henricus iir.peralor Paschalem papani
V.~-.:—' Ejusdem ad: eumdem. — Pelil ut designcl cum t'i3:iacaplivavil,cLaiLera"dic,'pace facla, est abco
S. Victoriscamobiocanonicum qui insliluaLurabbasYir- soJemtiilcrcorouatus. i.7;;.
tuensis. - 1415 CAP.XIX.— Jordanusde CJivia sludio reiocalus, cst
VI. — Anonymi ad Slephanum. — Laudat episcopi in sacerdbtioconsecralus. I4H2
conslanliamel perseveraiiliaraei suadet. | 1414 —
CAP.XX. Eligtuilur aliqui jsacerdolei,qui dcbeani
VII.— Ilem anonymi ad Stephanum.—IiloneLur tit iudicarean Grossulanusabsens dignepcssil " esse srci.i,-
caveatsibi ab adversariisqui in illius necemconspirarunt. episeopus. I4.B3
•"'- . .' 1415 CAP.XXI.— Jordanusde Clivi in arcbiepiscopum eJi-
VIII. — Ad archipresljylerosdioeeesisParisiensis.— gitur, el consecratur. I4Si
Senlenlia excommuiiieationisconLraoccisores Tliomce, CAP.XXII.— Defeslo Agios,quod fit ad sanclamMa-
prioris S. VicLoris,etfautores eorttm. . 1415 riam, ad portamVercellinam,die 9 Maii. 1487
IX.-—Slepliani ad GaufridumCarnolensemepiscopum. —
CAP.XXUI. Liprandusadmonet Landtilphum Jijslo-
— De impia cd Thomae seprioris. . 1416 ricum ut a commumcationeJordaniabslineal. 1.490
X. — Stephaniad InnocentiumII pontificemRomauum. —
CAr.XXIV. Presbyter ' Liprandusin Pontidii mona.-
— Ejusdemargumenli. 14.18 -slerio'obiitr 1490
XI."—Sepliauiad HenricumarcbiepiscopumSenonen- CAP.XXV.— Jordanus stolampapaiem accipienscleri-
som. — Probal non posseabsque suo assensu metropoli- cos exlurbaL,hisloricumabecclesia-iaiicLiPelri remo-
tanum.Senoiiensemvocaread tribunalsuum causamcu- vet. 149i
jusdam— GalonisParisiensisseholtemagistri. 1418 —
CAP.XXVI Inter Grossulanislaset Jordanistas pu-
ad
XII. Stephani legatum sedis apostolicre. — Gua- gna commitlilur,ipsis priesulibusad suos serinoeinauli-
lonem ejusque sectatores excommunicalosabsolverenon bus - - tiOi
posseanle satisfacLionem conlendit. '" .1419 CAP.XXVII.— Data pecunia Grossulanoel Ansehno
—
XIII. Ad anonymum. '. • 1420 de PusIerJa, GrossulanusPlaceuliamadiil. 1J9j
' ' —
DIPLOMATAET DONATIONES. '1421 CAP.XXVUI. De moribus et imbralis presbyiori
—
I. Cliarlapro canonieisS. MariaeParisiensis. 1421 NazariiMuricula?.. 1496
II. — Charta pro canonieis reguJaribusSancti Vicloris' CAP.XXIX.— Pasehalis papa Jordanum conlirmat,
Parisiensis. 1421 Grossulanumdeponit,qui posl annum in Roma moritur.
—
II. Charta"procanonicisS. Joannis Rotundi. 1423 1490
IV. •—Chartade ecclesiaS. Dionysiid.eCareere. 14-25 • —
CAP.XXX. Jordanuspapsegralias agens «piscopum
V. — Charla de ecclcsiaFossatensi. 1424 Brixiensemconsecrat,promillens histcrico jusutiaiu 1'a-
VI. — ChartafundaiionisabbaticeHederensis 1427 cere. . 1502
EPISTOLA'HUGONJSDE DOCIANO' Senouensisar- CAP.XXXII.— Jordanus Henricum imperalorem ex
cliiepiseopiad B. decanumet caSlerosParisiensisecclesiae eommunicatMediolani,el conciliumproviucialecclcbral
canonicos consolatoriasuper morte episcopiParisiensis. a quo hisloricumconquerenlemexpulil. 1503
1428 —
CAP.XXXU. MorluoPaschaliimperalorBurdinumiu.
LANDULPHUS JUNIOR:' anlipapameligi— fecit, quem Gregoriumnnminavit. 1506
HISTORIAMEDIOLANENSIS. 1429 CAP.XXXIII. Gelasiuspapa GajelajeonsecraltisJa-
PrasfalioLudoviciAnloniiMuralorii. i 1429 nuamet Pisas fugit,tandemin Franciamubi inoritur.1510
ProefatioaliaAnlonii-Saxii. I 1431 CAB. XXXIV.—BelluminlerMediolaiienses et Cumn-
Series chronologicarerum ad hancbisloriam pertiuen- nos oriiur, in quo civilasCumanadcslruilur. 1511
lium. 1455 C.AP. —
XXXV. Historicusante CaiixtumpapamTerdo-
CAP.I."—Anselmusde Buisin areliiepiscopum ' -Medid- n-s, cl Piaccniix de Jcrdanofius.ra conqueritur. 1513
Iani eligilur. . 1457- CAP.XXXVI.— MorluoJordauoOiricuseligiur in ar,-
CAP.II. — Anselmus contra Saracenos transfrelat, et diiepiscopuni,qui ad dexLeramCaiixli papsescdil con-
in Constanliuopolimorilur. 1455 tranitense Ravennale. 1516
CAP. I II. — AnselmusGrossulanum in Saoncnsem epi- CAP.XXXVII. —• Eisioricas sensil imperalorem,ad
scopumconsecral, et suuin vicarium facil in Mediolano qtieinpergebat, defunclum.'Oiricus,morilur. Anseiraus
anle IransfrelaLioiiem. 1447 cligiiurin areiiiepiscopum. 1518
—
CAP.IV. Presbyter Liprandus Grossuianumtle vili . C.AP.XXXYlii.—Anselmusa Romanopontificercspuit
habitu reprehrndil,'etaudila morte Anselmi inslat. eJe- sLolam snscipere consenticnlibusMecIioIauensibus,nc ho-
tiionemfieri Grossulani. • i 1450 nor archicpiscopatusminualur. 1522
CAP.V. — Grossulanusin archiepiscopumeligilur, el —
CAP.XXXIX. Anselmus arehiepiscopusConradum
?<Romanoponlilicesibi s.LolatransmilliLtir. 1452 imperaloremcoronal,quein lionorius paparejicil, unde
CAP.VI. — Grossulanus voluit presbytero Liprando Anselniusjussu papseexcomniunicalur. 1525
bullamexemptionisauferre, dumfalereLurse adversariis —
CAP.XL. AnselmusarcliiepiscopusAnacletoanlipa-
favisse. 1454 paj adliajret, el ab ipsosLolamrecipil. 1528
CAP.VII. — Liprandus HeriberLumin, domo suscepit , CAP.XLI.— Cierus MediolaniAuscJmumde arcliicpi-
cogrotum,unde jussu Grossulania cclelmtione abslinuiL sco])altipellit. Papa Jnnoceniiusid" confirmal,ei B. Be.r-
• ._,..' 145/ narduinMediolanuminittil. 1550
—
CAr.VIII. LiprandusecclesiamSauctsa^ipilalis cum —
CAP.XLII. B. Bernardus facil Mediolanensesoiie-
UrbaniII luudavil. '•"--< - 1438 dire Ecciesia?cLLolbario imperalori.RoJ)aldusin archi-
' exemplione
CAP.IX. — LipranduspradicaLGrossulanum"Simonia- cpiscopumeligilur. Anselmuscaplus ' inPadomoritu.rRo-
- ib55
cum esse, ot id se per ignisjudiciumprobalunim. 1459 ma?. .
CAP.X.- — Presbyter Liprandusper ignem irausivil i!- CAP.XLHI.— Robaldus Innocenlio papa?fidelil-itom
Ia)sus. 1462 jural, Lothariumimperalorem social, el Cromonensiuin
CAP.XI. —Liprandusin synodoanle Paschalempapam casira diruit. — 1553
GrossulaniprajsentisSimoniamaccusal, cl ignis judirinin (JAP.XLIV. Per imperalorem causa Iiisloricifruslra
nianifcslat. ,. 1^68 consuiibusMetlioJanicommiLliltir.• 1541
CAP.XII."—Grosbulanocorampapa se non coegisseLi- CAP.XLV.— Lolliarius
* Papiensibusfusis Mediolanum
prandumad ignem jurante, Grossulanusrestitutus 1-469 esl, veniL. . 155-3
sp.da civihusuon est recepLus. CAP.XLVI.—Me/iiolanensesepiscnpumCremonensciH
C.«\ XIII. — Pertitrbatione in Mcaioianonsiecclesia capiunt,qui veneualocuslode de vinculisfugil. 1545
FIMS TOMI CEISTESIMISEPTUAGESIMl TERTI!
"
Ex typis MiGNE,ati Peiit- Montiouge,