Migne. Patrologia Latina Tomus CXCV.

Aelred, St (abbé de Rievaulx). Beati Aelredi,... opera omnia. Accedit Wolberonis, abbatis S. Pantaleonis Coloniensis, commentarium in Cantica...
Accurante J. P. Migne,.... 1855.
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

;-
v CURSUS COMPLETOS-;
SIVE . .
BIBLIOTHECA TJNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMIGA,
OMMUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMOUI ECCLESIASTICORUl
'
AB "MYO APOSTOLTGO AD INNOCEETIIIII TEMPORA
FLORUERHNT; '''..
RECUSIO' CHRONOLOOIGA
QMNIUMQUÊEXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICiE TRADITIONISPER DUODECIMPRIORi* "
ECCLESIiE.S^lCULA,
JUXTAEDITIONES ACCURATISSIMAS, INTERSE C05IQDE NONNULLIS CODICIBUS SIANUSCRIPTISCOLLATAS."
- -.: •, , PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
.BlSStRt^TIONiBUS, COMMENTAmiS LECTIONIBOSQUE VAWANTIDUS CONTINENTEI! ILLUSTRATA; -
OHNIDUS OPERI.BUS POSTAHPLISSIMAS EDITIONES QU.€ TRIBUSLNOVISSIMIS S,5ECULISDEBEM UHAIISOLUTA8
-; >/- ".-," DETECTIS, AliCtA;
fNIilClBUS PARTICULAMBUS ANALYtiClS, SINGULOS SIVETOMOS, SIVE
' AUCTORES ALICUJUS MQMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA; .
CAPITULIS1NTRA IPSUM TEXTUM RITEDlSPOSmS, NECNON ETTITULIS SINGOLARUM PAGINARUM MARGINEM SUPDRIOIiEB
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
" aPERIHUS CUMDDBIIS TEMAPOCRWIIIS, ALIQUA VEUO AUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA; •
DUOIlUS INDICIBUS GENERALIBUS I.OCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QOOCONSULTO, QUIDQUIB
DNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET TIIEMA SCBIPSERITUNOINTUlTU CONSPICIATORÂLTEIIG
SCIUPTURÊ SACRÊ,.EX'QU0 LECTORl COMPERIRE Slt OBVIUM QUINAM PA^ftiiS
ET IN QUIBUS OrERUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORHM' LIBROHUM . -J
.'-''.' SCB;PTUR\E TEXTUS COMMENTATI SINT. V
EDITIO
ACCURATISSIMA, C/ETERISQUE OMNIBUS FACILEANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR : CHARACTERUM -
NITIDITAS,
CIIABT*: QUALITAS, 1NTEGRITAS TEXTUS,rEHFECTlO CORRECTIONIS, OPEKUM RECUSORUM"
TUMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQOEINTOTOOPERISDECURSU C<
SIMII.IS,PRETIIEXIGUITAS, PR/ESERTIMQDE ISTA.COLLECTIO;UNA,METHODICA ETCIIRONOI
SEXCENTORDM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE IIACTENUS IIIC ILLICSPARSOR
PKINUM ADTEM IN NOSTRA BIBLIOTIIECA, EX OPERIBUS AD OMNES,ETATES
LOCOS,LINGUAS FORMASQDE PERTINENTIBUS, COA.DUNATCROM.
SERIESSECUNDA,-
, JDJCUA PBODEUNTPATRES, DOCTORKS SCRIPTOUESyUli:ECCLESI.ELATl
A GREGOIUO MAGNOAD.INNOCENTIUM III. . _>
. , _ ACCDRANTE J.-rP. MIGNE, .,
SIB&IOTHECii: CI.BBE DflSTEitSS,
SIVB' .' ?:
CURSUUMCOMPLETORUM IN SINGULOSSCIENTI,E ECCLKSIAST ICE RAMOSB
PATIiOI.OGIABINAEDITIOSETYPISMANDATA EST,ALIANEMPE.LATINA,ALIAGRiECO-LATINA.—VENEUNI
' MILI.EET TRECENTISFRANCISSEXAGINTAET DTJCENTA VOLUMINA EDITIONISLATIN^; OCTINGENTIS
ET MlLLE^ritECENTA
GP.jECO-LATm.a3.—MEUELATINAUNIVERSOS AUCTORESTUMOCCIDENTALES,
TLMOltlKNTALESEQUIDEMAMPLECTITUR ; IH AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUH.
"
- PATROLQGLE'' V / :-
TOMUS CXCV.
B. AELREDUS ABBASRIEVALL. WOLBERO ABBAS S. PANTALEONIS COLON.ECKBERTUS ABBAS
SCHONAUG.HENRICUS ARCHIDIAC.HUNTINGDON;ODO DE'DEOGILO ABRAS
TRANDUS DE BLANCESFORT TEMPLAR. MAGISTER. ;.
EXCUDERATUR ET YENIT APUD J.-P. MIGNE EDITORl

IN VIADIGTAWAMIIOISE, PROPE PORTAMLUTETI.E PARISIORUMVULGOFE8
• SEU PETIT-MONTROUGE.
185b
;S|!CULUlCXlt:i:
BEATI AEEIiEDI
ABBATIS RIEVilltENSIS
OPERA OMIXIA,
ACCEDIT
WOIBIRONIS ABBAMS S. PAMIEOIS C0I01EMS
COMMENTARIUM IN CANTICA.
INTEHMISCENTUR
ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS ET SANCTJE ELISABETH SORORIS E.IUS

GERMANJE„ HENRICI ARCHIDIACONl HUNTINGDONENSIS, ODONIS DE DEOGILO
ABBATIS S. DIONYSII, BERTRANDIDE BLANCESFORT TEMPLARIORUM MAGISTRI,
SGMPTA QUJE SUPERSUNT OPINIA.
. v.
''':;_ '; "ÂceuTOTEJ-P. MIGNE,; :^
BIBLIOTHECiE CLEBI UNlVEBSiE
' .
"'.'"---'' ".- ' ;;_-;.-;-""-.SIVE- . v '; ;, ..'•''.-.- ::;.-;:':
CURSUUMCOMPtETOnUMIN SINGULOSSClENTIvEECCLESlASTICEItAMOS EDITOliB
,^MUS..UNICU;Sv^
VENIT 7 FRANCIS-
GALLIcis,V
EXGUDERATUR ET'.ÊNIT APUD J>P. MJGNE ED[TOREM ^

1« VIAWCtAB-MBO/SiE^FROPEPORTAM
"- ' - LIJTETLE PARISIORTJMVULGOfl^W^fl 'NQMINATAM
-".-.-."-' - ' ;
S-EPTETIT-TVIONTltOUGE. '" ': ^;
-; '
.-• .;-';;:::.-. >;; isss; :; ;'';\'::_:,: ~--'y'"'< --<:':''~
ELEKCHUS
AUCTCHWJIM ET OPEIW CXGV CGNTINENTlJSt
ECKBERTUS ABBAS SCHONAUGIENSIS.
Se-rmoiiP.s contra Calharos. Col. 11

"
De laude^crucis, . 103
. ' 105
Soliloquium seu Meditationes :.
SiimuTus amoris. 113
. SANCTA ELISABETH.
'Vita sanctfB Elisabelh, in qaa continenfur Visiones cjus. 119'
B. AFLREDUS ABBAS RIEVALLENSIS IN ANGLIA.
Operum pars prima. — Ascetica.
Sermones de tempore et cle sanctis. 209

Sermones do oneribus., in capp, xni et seq. Isaipe.' 38.1
Speculum charitatis. 50i
Compendium Speculi charitalis. 621
Liber de spirituali amicitia. 059
Regula sivo Institutio inclusarum. 701
Operum pars secunda. — Eistorica.

De. hello Staridartii. '-: -. ,. • 501
' 711
Genealogia regum Anglorum. * - '
Vila S. Edwardi regis. - 737
De sanclimoniali de Watlun, 789
HENRICUS ARCHIDIACONUS HUNTINGDONENSIS.
Historiarum libri.octo. . " 799

Epistola ad Warinum. ,'-.". ^ . 977
Epistola ad Walterum de mundi contemptu sive de episcopis et viris illuslribus sui
temporis. ., 979
ODO DE DEOGILO ABBAS S. DIONYSII.
i.
Da profeclione Ludovici VII in Orientem. < - -999
BERTRANDUS DE BLANCESFORT, TEMPLARIORUM MAGISTER.'
:Epist,oIa.ad Ludovicum Juniorem. D99"
WOLBERO ABBAS S.. PANTALEONIS COLONIENSIS;

"
Commentaria in Canticum canlicorurn. , iOOl
i Ex tyjiis L. MIGKE,
auTetit-Monlrougfc.
ANN0'pOM-IKI.5ICLXV-MCLX.YIir
ÂBBAS SGHONAU-GIENSTS
ET
SANCTA EMSABETH';
SOROR EJUS GERMANA
KOTITIA HISTORICA IN ECEBERTXJM
(FABRIC,Biblioth. med. et inf. Lalinit.,% 7JS)
Eclibertiis, aljas Egberlus, presbyler el cantfmeus Biinnensis, Coloniensis diceces., ae denique hiona-
c-lmset-post llildelinum, abbas Schonaugiensis (i) S. Floi:ini in diieeesi Trevirensi, ordinis Benedict. circa
Aiinum 1160. Opusculum De laudecrucis, et Spliloquium, sive Medilaliotics et Slimulus anioris incele-
berrimi Bernardi Pezii Bibiiolhecd ascelica, lom, Vll, pag. 13,-21, 57, Ralisbonae1725, 8°. De obilu so-
roris sum germanse. S. Elisabeth, vjrginisabbalissse Sehonaiigiensis, defiinctaj a.11435, ad cognalas siias ,
prodiii in Aclissancioruth irimb III Junii, 18,pag-;fi07j ciiin liujiis Elisabellia3Yisioniini libris v, lit priiis
liir.emviderat edeiile Jacbbo Fabro, SLapulerjsi,ParisijS ISQO,ci.*leiiule;Coloniaj1628, eic.' Sermanesixui;
adversus ItwresesCatharorum, bajiesim Manicboeorumienovanies (cum excerpio de Manicliaiis e.x Augu-
siino) ad Reginoldiim, archiepiscopiim Goio.niensem, Colonise 1S50, 8° (2), et tomo XII Colon. atque
lomo XXIIIBibliothecoePalium edii. Lugd.y*pag. 601. Olera quaj huic Ecberto-iribuunliu'apud Tritlie-
Ktium-cap. 405, De S. E.'et illustr.' Benediciin. il, 121, sunt : ln principium Evangelii Joahnis; Supef
Magnificat; Siiper Missus est angelus; Mediialignes, Sermones per anhum, Laudes ' Salvaioris, et Epi-
-
siolas addiversos; - ... ^ .-''.':,
- - 7 :;
-/;<; ^- ;>/: -NOTITIA :1LTE1A.:
(R.~P. D. Beniardiis PEZIUS,Bibliotheca ascetica antiquo-nova,i. VII, Proef.., n. 2.)
Eckebertiiiomen:aptid plerosque scriptorum ecclesiasiicorum nomenclaiores exslal. Eum insighi elo-

gio celebrat Jo. fr-itbemius tumin AhnalibusChrohico Hirsaugiensi, ediiionis- S.anci.-Galleiisis lom. If,
pag. 450, lum in iibro de scriploribus eccl. cap. 405, ubi hsecejus verba suntEchberius:(\ii Clnou.TIir-
saug. Egberlus) secundus abbas monaslerii Sancli-Florini^ Ordinis divi P. Benedicti, Trevirensh digecesis,
natione Teulonicus,vir indivinis Scripturis sludipsus ei eruditus, et nonminus cdnversaiione seientia vene-
rabilis, fraler beaimElisabelh virginis, abbatissw. Sclwjiaugiensisfuil. Hic ante Buiinensis;(seu B-jnnertsis)
>Ecclesim canonicus fuit a sancla sorore ad Schonaugiam'vocalus, pniiio monachus, ac deinde abbas (uclus
est. Scripsit non conlemnendailectionis Opuscula, quibus nomen suumad poslerkdiis holiliam transmisii.
E quibus subjecta reperi: . "':',
Adversumhaereses lib. $; Prophetarum dudum lemp.
. In principium Evangelii Joaiinis-lib. 1. Mysteria divini ser.
Siiper- Magnificatlib. 1. Spirilus Domini super te Ma.
Super Missus esl angelus lib. 1. Sermo evangelicusomni. ,
(1) Aljbaliam Sebonaugiensem ab abbaliaS. Florini prseler rem, diversam faciunt Vossius pag. 430,
Oiidinus, t. .111,pag. 1548, aliique.
(2) Hermaiirii ab Hardt autograplia, tomo III, p. ,i9S.: . '•_ • '-' --..-
,: : '
PATUowCXCy. . i
11 ECKBERTIABBATISSCHONAUGIENSIS- i2
De obilu sororis sua; lib. 1. VirginibusDeo sacratis.
Meditaliones lib. 1. Verbummihi est ad le.. '-
Sermones perannum lib. 2. Eruni signa, etc, adcenius.
Laudes Salvaloris lib. 1.
Epislolarum ad diversos lib. 1. .-..-..
Alia quoquerioipinllaedidil, qum ad noUliammeam non vener.um.Fuil enim declamator egregius, doctus
et eloquens,adeq.ul queindam hmrelicum, quehi nenioconcludcre.poterat, unica disputalione superarel. Cla-
ruit inctenobio prmfaio SanctiFiormi,' quod Sclionaugiadicitur., in dioecesi Trevirensi, sub Frederico itnpe-
ralore primo,.ahno Domini 1160 et>piopier religionemel doclrinam in pretio habebatur. Ha>cTriihemius
de Vita et Scriptis Eekberli, ex quibus Liber adversum hmreses, id esl, Sermones xm adversus Calharos,
prodicre Colonise an. 1350,- in-S, posteaque inserti sunl tomo XII Bibliotliecas Palrum editionis Colo-
niensis. Lib.er deobiln sororis sum exstat apud Bollandianos ad diem xviu Junii, fuitque jam anno 1500,
Parisiis ab Henrico Slephano, Roberli palre, una cum RevelationibusS. Elisabelhce,ac; anno 1628, Colo-
niaa vulgatus, lesteCasimiro Oudino tom.TI De scriptoribus ecclesiasticis, col. 1549. Qu.itamen insigniter
fallilur, durii tbidem Eckberlo abbati Schonaugiensi Vitam B. Heimeradipresb. et confessoris,a Leibnitio
inter scripiores rerum Brunsiviceusium.publjcalam altribuil. Neque enim Egberlns, S. Heimeradi biogra-
phus, Schoriaugiensis iinquam abbas aiit mdnachus, sed Hersfeldensis fuit, ui.vel ex inscriptione viise
S. Heimeradi perspicuum esi. Joannes Mabilloniusin recentissinia Operum S. Bernardieditione.volum. II,
col. 687, Sermonem panegyricum ad B. virginem deiparam, S. Bernardo Claravallensi, sub.cujus nomine
- in recenlioribus editionibus comparet, abjudical, et in Contentis tomi V Eckeberto nostro resiiluii.
Nec plura scio, qua3 sub Eckeberti abbatis nomine typis hacienus comniissa fuerint. At iis tria deinceps
Opuscula addere licebit.
Primum est deprpmptum ex membraneo codice in-fol. min. !inclyti monasterii Windbergensis Ord.
cat). regularis Praemohstralensiumj quingentis circiler abbinc arinis exarato, in quo nullus alius quam
lii.c Opusciildiilulus prselixus est; Lauscrucis, verbaEcltcberli. Quae inscripiio, quin nosirum Eckeberluni
speciel, vixqtiisquani merito dubitaverit. -Est haecscripiiuncula ndn minus sobria -quam pia, • cujus nu-
inero 5, paucis et perspicuis verbis «xponitur, quidquid fere a recentioribus theologis scholasticis de cau-
sis et modis Dominicam crucem adorandi per plura capita dispulalur. _-'"
Alteruih Eckeberti Opusculuin, nunc primum, ni fallor, in lucem productum el excusum esl ejusdem
Soiiloquiutn, seu, ut Tritliemius supra inscribil, Medildiiones. Exslat id in iiovem codicibus Bibllotbecie
Mellicensis, quoruni tamen nullus sseculum xv, anate superal. Codex cliartaceus signalus Litt. B. num. 29,
id Richardo a S. Viclore tribuil his ad calcem verbis :Explicit Soliloquium Richardi de speciali commen-
datione Jesu. Verum non Richardi, sed Eckebertj abbalis Schonaugiensis esse diseimus praster alia ex
paulo anle laudato Trilbemio, qui Meditationes ab his verbis : Verbummilii esl ad te ineipienles, Ecke-
berlo diserte aiiribuit. lllud ut ad pium lcciorem emendalius pervenerit, ad iidem diversorum
" codicum
castigavimus, variantesque lectiones ad calcem paginarum adjecimus. ,
Tertium, quod nunc primum sub nomine Eckeberti publicis juris facio Opusculum, est ejusdem
Stimulus amoris,'..qniiiactenus inler Opera S. Bernardi Claravallensis lociini soriiius fuit. Libellum bunc
seu sermonem eliam recudit inler ejusdem Opera, recentissiineedita, MabilloniusTomo V, col. 649, qui
tamen erudiie ibidem observal, euni sanclo Anselmo tribui a Triihemio, Bellarmino et aliis sub titulo Sti-
jmuliAinoris. Cerle Bernardi, iinquit, stylunv non sapit, nec reperilur iii auliquis mss. nec iiipnma edilione
Lugdunensi suliiiomine Bemardi. ita recle vir erjudilissimus.Sed hanc pieiate ac spiritu pienam lucubra-
liunculam nec Anselmi esse doceHidsoptiinaj noisecodex Windbergensis paulo shpra citatus, qui prsster
Lamlein>crucis elianv sub expresso noinine.Eckeberti eamdem hoc litulo coiitinet: Stimulus dilectionis
Eckeberli. Codici - Windbergensi consenliunt duo Sanci-Petrenses Salisburgi, cbartaceus alter, altcr
iiieiiibranaceus, ambo SDOCUIO x-v exarati, quoruni prior vocat Librum dominiEckeberti, qui imitulaiur
ISlimiduscharitaiis : alter ail esse Eclteberliabbalis. Vero mibi perquam simile est, hunc Siimulum amoris
noii esse diversum a Laudibus Salvatoris, quas Triihemius Eckebertum scripsisse supra commemorat.
Quid enim in illo aliud agil auctor, quam ut gloriemur in nomine Filii Redemptoris, el demushonoretn
Salvatori nostro qiii ihayiia fecit iti nobis, etc. Porro yarise lectiones, quas ad linem paginarum adjeci,
inilii euaix sunt ex collatione edilidnis Mabjllonianaje.t codicis Mellicensis E. 42, qui ad bonse notueexcin-
plum exaratus videlur. ,
:; mmmm SGHONAUGIENSIS ;.
•
1 "';':,
SEREONES
AJversus pestiferos foadisslmosque Catha"TO_rum.,q.ui Manichaôrum ba3resim innovarunt,
damnatos errores ac heareses. — Accedit br-eve.ex. Auguslino deMaaichaeis Ex.cerpluia
per eumdem Eckbetlum.
Opus quaiitivis pretii et rcvera cedro dignum, nec unquam satis-commendandum studiosis rc-
rum theologicarum, citih propler orationis evidentiam, tum propter ordinatissimam ar-.
gunientoruni melhodum ac vim.
P-atr.'Bi'Wio/A.,'XLV,447.)
(GALLASD,,V'fii. -,
' '
- ECKBESTI.PRTEFATIO, -
; .:
AR REGINOLDUMCOLOMENSEMARCHIEPISCOPUM.-:
'Illuslrissimoreciori poniificaliscatbedroe.iii ColoniadoininoREGiNOLDO,.fralerEcivBERTi]sSclioiinugiensis

scenobii monaeluis, hoc munusculum e.x meditaiiombus suis: .. L
In vestradioecesi frequenler"conUgil Ueprciiendi quosJam hscrulicos,"qui diebus isiis pluiunum uola-
'
15 SERMONESCQNTRACATHAROS.— SERM. I. U
biles sunl.in erroribiis suis. Hi sunl quos vulgo Calharos vocant : gens perniciosa nimis Catliolicaefldei,
quam velut tiiiaK demoliuntur et corrumpunt, ambtilantes in aslulia multa. Muniti sunl verbis sacrae
Scripturae, qute aliquo modo sectis eorum concordare yidentur, et ex eis sciunt defendere errores suos,
et oblalrare Catholica:verilati :,rectaa aulem intelligenliiB, quse in sacris verbis latet. et non sjrie raagna
tiiscreiione agnoscitur, nimis experles sunt, Ego itaque operaepreliun. duxi errores eorum describere, et
adnotare auetoriiaies Scripltiranim, ex quibus se defe.ndunt, ac demonstrare qtiqmodo sane inielligi
debeani : simulque eas paries fldei noslraj, quibus.se opponunt, proponere ; et quibus Seripturse auctoa
rilalihus, quibus vexationibus defendi possint, c.umsupernd adjutorid dempnsirare, ut qui isia Iegere et in
inemoria habcre ci.iraverinl, aliquariio promptiores siiit ad disceptandum cum illis, si quando, ai assolel,
in populo fuerint deprehensi. Valde enim lingriosi siint, ac semper in promplu illis esl quod adversum
nos dicere possinl. Et esl non parva verecundra nost.ris, qui liileras sciunl, ut sint Jiiuti et clingues in
conspectu illorum. Cum essem eanonieus in ecclesia Bunnensi, saepe ego et Uiianimis xiieus Bertolphus,
cuni talibiis aliercaii sumus, et diligenier aticndi err.ores eprum ae <Jefe.nsi.ones. Mulla quoque de illis
ijin.oiueruni, per eos qui exierant de cdiivenlitiili.seorum, et resipuerant a laqueis diaboli. Proplerea et.
abundaulius ea quse de illis sunt, el quse contra illos dici possunt, i.n hunc librum cum abbalis mei do-
mini Hildelini exhoriationc congessi veslraque ecisjtud.ini.anliquaBfamiliaritatis causa transmisi : quale-
nus si forle coram vobis lales examinari conligeril, munfla sit ex his sermohibus prudenlia vesira, ad
obsiruenda ora loquent.iuniin.iqiia, ei ad confirmandum yacillanles animos se.ductibilium lio.mj_nu.ni, qui
dolosis sermonihus illorum decepli, ambulare eos secundum yeriiatem exisiimanl. Rqgo auteni, ul si ra*
lionaliilenv forte jtidicaveritis hujus fibri composilionem, et in aliquo utilern Chrisiianse religioni fore
pcrspexeritis, iu communc euiii venire faciatis, ut ?it in seandaluin generationi illi pessimaj cunclis,
diebus. • -
'"":'. SERMO PRIMUS. A riisiin cohveiiticuTissuis, quiE habenl in cellariis et

De hceresibus adversus quas disceplatio assumilur; in textrinig, e,t in liujusmodi sub.terraneis ddmi-
I. Unam preiiosam margarilam a sponso suo bus. Appstolornrii vilam agere se:.dicunt; sed cpn-
Christo Jesu iii tioieni accepit virgo Ecclesia, fidem trarii sunl fidei sanciBeel sanaj doclrinBe,qua5 a'
Catholicam; et ba:c, quod dolendum est, insidia- - sanctis apostoiis, et ab ipso Domino Salyalore no-
torcs niultds palitur bis diebus,. qui moliuntur con- bis tradita est. Ipsi. elenim sunt de quibus aposto-
terere cam. Pericula novissimoriim temporum, ut lus Pauius epistola ad Timoliieum ita locutus est:
ajslimo, venire cdaperunl, de qtiibus in Evangelio Spirilus aulem manifeste dicii quia itf novissimis
Salvator prophetavii, qnandp de signis quoe-diem diebus discedenl-quidama fide; atlendenles spiritibus
judicii essent prascessura, loquensad discipulos, si- erroris et doclrinis dmmoniprum, in hypocrisi lo-
cut scribit Matlhseiis, bsec inter coetera dicebal : quentium mendaciumelprohibeniiumiiubere,abstiitere
Tunc si quis vobisdixerit, ecceIdc Chrislns; aut illjc, acibis quos Deus credvitad percipiendumcuth gra-
noliie credere : surgenl enim pseudochristi et pseu- liarum aclione (/ Tini. iv).
doprophetm, el dabunt signa tnagna et prodigia, ila De conjugio. flairesis prhna.
ul in errorem ducantur, si fteri polest, eliam elecli.
JJ II.;sEt quidein yere jii sunt ad qups pertinet bic
Ecceprwdixi vobis, Si ergo dixeniit vobis, ecceliic*.
esl in deserio, holite exire •.cccein penetralibus esl, sermo, quoniam nup.lias reproban.l ,et cqndemnant,
nolilecredere (Maiih. xxiv). Etquidemsi lam insaiia; ila quod non aliud quam ajternam damnationem
in
mentis adhuc quispiam venerii, qui se dical esse promitlunleis, qui conjugali"vjiapernianenl usque.
in finem. Approbare qiiidem se dicunt quiuam ex
Christum, nohduin audivimus; sed de pseudopro-
eis, qui virgines cdnveniuni, sed
pbetis, qni dictinl esse jn penetralibus Christum,. nec illoriimconjugium,
illos salvaii nisi anle finem vine
j.im multa percipimusJEcce enim quidam Iatibulosi suoeab inviccm posse dicunt,
honiin.es perversi et perversores, qui per multa separentur; a'c per boc, tale quqque
conjugium pro.liibeut.
tempora latuerunt, et occulle fideni.-Clirislianamin
lnullis stultse simplicitalis hominibus corruperuiil, Secunda, de.usucarniumvilando.
ila per omncs lerras niulliplicati sunt, ul grande . Carnem omriem vitant, qui perfecte scctam
periculum patialur Ecclesia Dei a yeneno pessimo, illorum ingressi sunt: non ea causa qua irionachi,
quod undique adversus eam effundunl; nam sermo aulalii spiritualiter viventes ab ea abstiiient, sed
eorum serpit ul cancer, et quasi lepra volatilis idcirco vitandum esse esum carnis dicunt,' quia de'
longe lateque discurrit," preliosa membra Chrisli. concubilii nata silomnis carq : et ex hoc immun-
coiilamiuans : Hos noslra Gerniania, Catliaros; dum esse arbilranliir.
FIandria,,Pip/i/es; Gallia, Texerant, ab usu texendi Terlia , de crealtone cdrntnm.
-
appellat. Sicut de eis prsedixil Doinjniis, dicunt in ;.El lianc quidem raiionem manifcslius dicunt ,
penetralibus esse Cbrisluin, quia veram fldem Cliri- sed in occultis suis, quod pejus est dicunt,
sii, el veruni cullumChrisli, non alibi esse dicunt, videlicet omneni carnem facluram" diabdli esse, .
13 ECKBERti ABBATIS SC-H0NAIJG1ENS:S 10
idcoque neque in summis necessiiatibus e:\ni ulla- A sed sfuinbHam carnis speciem ; nec ex moftuis
te;ius gustant. '.
eiini -resurrcxisse, sed moriem et resarrc-clioueiri
Quarla,de baptismoparvulorum, siinubisse. Propter quod et Christianis Pascha cefe-
De baptismo varie loquunlur, Baplismum nihil
brantibus, vel negligenier lipc celebrant si iniei'.
prodesse dicunl parvulis qui baplizanlur, quia per ipsos sunl, vel occasiones
se ipsos baptismum petere non possunt, quia ntil- qnserunt discedendi de
medio eoruin quibus cohahitant, necuiii eis solem-
lain fideinpossunlprofilen. nizare coganlur. Celebrant pro eo aliud qnoddam
Qiiinla-, de baptismo aqum. festum , in quo occisus est bseresiarcha eorum
Est autem aliud quod inde"commuiiiussed occul- Manichseus,cujus procul dubio baeresim seciantur,
tius loquuntur, videlicet quod nullus bapiismiis iri quod bealus Auguslinus conlra ManicbaDosBeina
aqua"prosit ad salutem. Inde eieos_qui ad sectam illo- [Bema] appellaridixit. Meus .aulem recitator ab
riim lfanseiinl,suoquodam occultomodo rebaptizant, eis quibus ipse fuerat commoratus, Malilpsa dixit
quenrbaptismum in Spiritu saucto et igne fieri vocari, et aulumnali tempore celebrari. Praiter
dieuiii. haec etnovam quamdam, el haclenus inaudiiain
Sexta, de animabus morluorum. T. insaniam deeis comperlam liabemtis , quam ina-
De animabus morftioruiu. talem sentenliani ha- nifeste concessi sunt quidam eorum , cum exauii-
- bent, quod in ipsa hora exilus sui, -vel transeunt narentur a clero in civitate Colonia, ubi ef a populo
-
adaHernain beaiitndinem,'vel ad selernam damha- fervenlis zeli combusli suiit.
lionem. Non enim recipiiint quod credit universaiis Decima, de humanis animabus.
Eeciesia,videlicel essequasdam purgalorias poenas, Dicebanl enim animas bumanas non aliud esse,
in quibus animsequorumdam eleclorum ad tempus nisi illos
aposlatas spiritus, qui in principio miindi
examinentur pro peccatis suis,de quibus iu hac vila de coelorum ejecti sunt: et eos in bumauis
regno
per condignam satisfaclionem ad plenum purgaloa. corporibus posse per bona opera promereri salutem;
iidn'. sunt. Proplerea ergo arbilranlursuperfluuni sed boc iioii nisi inier eos, qui a<l eorum periment
ei yanuni esse brare pro morluis , eleeinosynas sectani.
dare, missas celebrare, st irrident pulsaliones cam^ Talia jam longo: lempqre lalenter susurraverunt,
panarum quas facimus , qua; lamen pia ralipne ia: lustraniesubique domos seduclibilium hominum,;
ecelesiis fiunl, ut videlicet vivi ad orandum prd et
mul.las in bis lemporibus infelices aninias , ut
iHortuis commdveantur, el a.d niemoiiam prnpriae audivimus , captivas ductint retinaculis susurri
raortis excitentur. : " pessimi. Circumeunl, uiita dicam, mare et aridam,
Septima, de missmconlemptu. - : ut faciant Catharum unum, ei omnem religiosam;
Missas quoe in ecclesiis .celebranlur omnino. conversationem impia detractioiie comniaculant;
spernunt et projiibilo ducun.t.Kam si ibrte cum nec quemquam salvari posse, iiisi ad corum trans-
populo in quo habilanf, ad audieridum missas, sive ieril seclam affirmanl. llaque cumomni diligentia
etiam adpercipiendam Eucharistiam accedunt, pm- evigilaie necc-sse est omnes qui zelum Dei habeni,
nino boc simulalorie faciunt," ne infideli.las eorunr. el cxfiicitalos babenl sensus in Scripturis sanciis,
ppssil notari. Ordinem quippe sacerdolii in Romana adcapiendas vulpeculas has pessimas, quse denio-
Ecclesia, et in cunctis Ecclesiis catholicae fidei liunlur vineajn Domini Sabaotb. Mulii quidem,
oninino periisse diGunt, nec iisquam nisi in secta sunierroresillorum, ila ut nemo omnes enunierando
"
eoruiri ycros •sacerdotes invgniri. prosequi valeat; sed eos qui maxime periculosi
Octava, de corpore el sanguine Domini. Biihi visi sunt, dislinxi, el in una serie disposui ,
annuente Deo specialiler adversuseosloqui
Corpus Domini et sanguinem riullo niodoiioslra qiiariiam
cbnsecraiione fierj, aul a nobis per communicatio- niihi prqpositum est. -. v
, liem percipi .posse creduiit; se autenv solos in Q De origine sectm Catharorum.
jneiisis suis corpus Ddmihi facere dicunt. Sed in 111.Sciendum vero esl, et non celandum ab auri-
verbis lllis dolum liabeut; non enim verum illud bus vulgi, :quoniani indubitariier,.secta eorum, de
corpus Chrisii significant, quod de Virgine naium qtiibiis agimus, originem accepii a Manichoeoha?re-
fuisse credimus , ei quod passuni esi-.iii cruce,; siarclia, cujus doctrina majedicta erat et lota
sed sui ipsius caruem corpus Domini vocant : vcnenosa , et radicala est in pojmlo isio perverso.
el in eo quod sua corpora xiulriunt cihismensse Multa lainen permista babent doclrinaemagistri sui,
stiai, corpus Doniini se iacere dicuiit. Nec iuiaclum quaf. inter baareses illius non inveniuiUur. Divisi
proeteribo quod audivi a quodamvi.ro fideli, qui sunt ctiam conira semelipsos, quia nonriulla qtne
iigniia eOruniperlidia el secretis qiii.bns.damtur- ab aHipiibiiseorum'dicuntur,;"ab aliisneganlur. •
pitudinibus ," de socielate eorum exivil. Maniclueus auleni iste, ul nunc pauca de illo
Nona, de humanilate Sahaloris.. loquar, aPersia oriuudus erat, et primo quidem
Naniin T)omino Salvalore ita .er.r.are.eos aiHr- Maues dicebatur, postea vero a discipulis suis Mani-
riiabal, ul" diccreiit' euni iion vere iiatuiri ex tliaius appellatus est, ne insanus videretur, et
Yirifiiie, ncc vere huiiianam carneuvcum habuisse,' dii-lus Maiies a mania, quod est insania: nonien.
" 18.
n SERMONES CONTRACATHAROS. ^-SERM. tl.
Sic aulem insanus erat, ul diceret seipsum Spirn ^TOcant^ et ipsi originem babuerunl a quibusdain
liim sanclum, el se missum fuisse a Christo in discipulis "Manichaei,qui olim Calharistse diceban-
nuihdum, sieul prcmiseral ctim ascensurus essel in lur. Nam Manichosus"ilie de quo lolus bic error
coelum. Ideoque el Christi se aposlolum dicebat, processit, multds quidem discipnlos habebat et sub'
aulem
quasi missuni ab ipso, Unde el discipuli ejus ex hoc: una secta erant, dum adbuc viveref; mortuo
gloriabanttir, quod in magistro ipsorum ccmpleia eo, dissenserunl ab iiivicem et divisi. sunl in tres
essef prcmissio Chrisli de Spirilu paraeleto. Ex partes., et.vocaii sunt quidam eorum-Matibarii,
numero discipulorum suorum duodecim elegit, qnos quidam vero Cathariste, quidam aulem singulariter
quasi aposlolos suos babebat, ut in boc haberet Manicbsei dicebanlur, quia singularius CDeteris.ma-
formam Cbrisli, qui ex discipulis suis duodecim gistrum suuni -seculi"sunl; omnes tamen commune
sihi elegit aposlolos : quem numerum iiiiitatorcs habebant hoc nomen, iit dicereritur Manichaî, quia
ejus et hodierna die observanl, quia ex electis suis omniuni: error a Manichoao originem habuit. tpsi
liabent duodecim quos appellant magistros, et ter- veroqui Catharislai dicebanlur oinnibus cceteris tur-
tiumdecimum principem ipsorum: episcoposaulem pioreshabebantur, propier quasdam secretas spur-
septuaginla duos qui ordinantur a magislris, elpre- citias quas specialiter ipsi: exercebant. Qiiorum
sbyteres et diaconos qui ab episcopis ordinantur, B '
dociriham et vilam indubitanter seclantur isti, de
et hi electiinter eos vocanlur. Mitlunlur auiein ex quibus nunc sermo esl nobis. Un.de,auiem Catba-
oninibus qui idonei videntur ad eorumerrorem, ristaj, id est purgalores, primo' vocali sint, alio loco
vel ubi est, suslenlandum etûgendum.-vel ubi nori dicere slami; rie priricipium libri hujus aliquis alvo-
cst, seminandum. Manichseidoclrina el sequacium minelur, si slalimomnGs pravitates eorum narra-
cjus Chrisliana; fidei in ipsa radice sua se opporiit, rem. Nam quas de Manichasis a bealo Augiistino
sicut riunc demonstrabo. - conscripla sunt, summafim et breviier: collegi ex
IV. Credimus enirii et confiiemur unum solum fribus" libris ejus, videlicet ex eo qui inscribitur
esseDeum, qui fecil.ccelum el terram et omnia~qiia3 contra Maniclucos, el eo qui inlitulatur De moribus
in eis srint, el hsec radix fidei noslra;. llli vero Manichmorum,et ex libro De lueresibus;êteamdem
tltios crealores esse docent: unum bonum et alle- collectidnem in fine libribujus adnectere- dispono,
-rum maluni, videlicel Deum elquemdam ihunanem- ut qui legerint, possint quasi a fundamenlo tolam
principem fenebrarum , quem nescio quomodo lianc hairesim plenius agnoscere, el intelligarit quo-
reciius vocare possumus diabolum. Duas nanrf.is niam^baic hoeresis omnium basresum seniina csi.
fuisse dicunt ab selerno contrarias sibi invicem, Produnt aulem semetipsos quod sinlde crrore -
nnam bonani el alteram malam ,-ei ex eis dieunt C Manichxi, in eo quod dicere solent, et quod bealus
creata esse universa. Animas liominum , et vitalem Augustinus prodideril secreta "eorum :. et constaf-"-
spiritum quorumlibet animanlium, el virliuem qua; quodipse 1 ante percepiionein- baplismi disciplina»
vivificat arbores et lierbas et,qiiselibet semina , a Manichajoruni aliqnaudiu inlerfuil, et postea er-ro-
Deo originem babcre dieuni, et coridita ex illa bona res eorurii et secreta manifeste in libris quos no*
nalura : imo et quamdam partem Dei, ununiquod- niinavi, descripsil etconfulavit.
que lalium esse volunl. Carnein reio omnium quaj SERMO IL
\ivunl super lerram, lam homiiium quam aliorum De eo quod doctrina Christiana occvltflnatii
animanliiim , ab illo iinmani principe lenebrarttm , non sit.
id est diabolo, originern dicunl lipbere , et condila I. Ad vos ergo nunc mihi sermo est, o fJalhari
ex mala naiura;et ob hoe, ut supra dicltim est, plebs angulosa, qui ndn alibi nisi in vestris penc-
esum carnium vitaiil. Horrendus.est sermo et om- traiibus Chrisltim esse quairendum a^slimatis. ,
nino alienus ab humano sensu , quem de talibus ' Dicile mihi, quando.iniil boc consiliuniDoniinus ,
rebus filii diaboli confinxerunl ad perdilionem om- vellet esse absconditus in angulis vestris ? Dicitis
jiium eorum qui illiscredunt, et a casta veriiate , quoniam veritas Christianas- fideivobis solis sii
jj
«U33esiin Scripluris sanclis, meniem avertunl. iiota, et apud vos solos abscondita. Sed sciuius
V.Hoc quoque manifestum inter. errores Mani- quoniam Ddminus Satvator ipse eam nort abscdndit,
chaii el dlscipuloium cjus legitur : quod dicebant ut palef in verbis ipsius, quae imminenle sua pas-
Filium Dei nunquam vere liumanuhi corpus stisce- sione coram ponlifice Judajorum locutus <jst, di-
pisse in Virgine, sed similimdinem laiitum humaiii cens : Ego palam loculus sum- mundo, ego sempcr
corporis habuisse: el ntmquam vere passum aul docui in sxjnagogis, ubi- omnes Jitdwi conveniunt ,
nioriiiuni fuisse, aut resurrexisse, sed tanlum in ef in occulto iocutus sum nihii (Joan. xvm). Non
Iiis omnibus fefellisse bumanos sensus.ita ut homi- enim ila aliquid locutusesl, ut boc veilet occultum
nibus vera viderentur cuncla qua2 dicunlur de liu-. permanere. Nam elsi aliquando discipulis seorsum
nianiiale ejus , et quod nulla lamen veritas fuissel a turbis' aliqua loquebalur,. quae non illo (empore
iu his omnibus. Idipsum' autem ante-Maniebamm conveniebat fieriinanifesla, dicebal tamen illis ::
iiv Persia docuerant duo magi, Zaroe et Arpliaxat. Quod dicoin t-enebris,dicite in
lumine, et quod in
Ei sicut diximus, liaec]omnia nobis veraciier com- aure aitditis , prmdicale
saper lecta (Matth. x)..
peiia sutu de omiiibusistis quos nunc Galliaros Quibus ei posl resurrectionpm suam proetepit di^
" '
i# ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS 30
cens : Euntes in tnundum universum, prmdicate A Dominus ad discipulcs suds locutus cst dicens :
Evangelium dmni creaturm. (Mdrc. xvi.).De qhibus Nolitesanclum dare canibus, neque millaiis rivarga-
et evangelista subdit, dicens : Illi aulem profecti, ritas anteporcos (Maiih. vn). Rustici viles nolite
prmdicayerunt ubtque ,; Domino cooperante, et ser- assumere A'erba bacc in defeiisionemvesiram qiiia
monenieorum confinnante sequeniibus signis (ibid.). non iecte.. discerniiis ea. Omriibus homiriiuus ma^
Praidicaverunlnon in anguliSj non in cellariis, ,aut nifesle dicenaa sunt verba salulis, sine qtiorum
icxlrinis, sed sicul Scriptura dicit : Prmdicaverunt aghitione -satvari neriio poiesl, nec aiiquis ita
. ttbique, non sblum coram plebe, sed et coram re- xanis aul porcus judicandus est, ut occullari debeant
.gibus el principibus oirniiiim lerrarum, sicul scri- ab ed. Nam ul ail Aposiolus : Beus vult omnes
ptitm est de eis : In omncm lerratn exivit sotius homines salvps fieri, el ad agnitionem verilalis ve-
eorum (Rom. x). Noluit doclrinam suam a Paulo nire (I Tim. n). Quod si quis audita et agniia veri-
cel.iri Dqmiiius, cum. dicebat : Vas electionismjlii tate pertinaciter et incorrigibililer. ci corilradicit ,
est iste,- ul portet nqmen meum ioram regibus el eiiiitiiur comm.aeulare yeritatein fceda detracliorie "
pr.hicipibus et filiis Isrdel (Acl. ix/. Ipse quoque ,et irrisione, debet jusla ralione a lali suspendi
Paulus a nullo genere boiiiiiium celandam esse piwdicaiio yerilatis, quod est subtrahi sanctum et
yerilaiem Evangeiii aestimabat, quando dixit : B inargariias a porcis et canibus. Tales esse persen-
Grmcis ac barbaris , sapientibus el insipientibus serant sancti aposloli Judieos , in quibus satis
debitor sum -, ita quod in me promplum est vobis laboraveranl verbo prasdicalionis, cum novissime
qui Rotnmesiis evangelizare (Roin. j). Sicul dixi, cis dicebanl-: Quoniam repulistis a vobis verbum
praedicaverunt sancli aposloli in manifesto doctri- Dei, et indignos vos judicaslis wternm vitcs, ecce
nam saluiis, el signa fecerunt niortuossuscitand©, convertimur ad gentes ( Acl, xi^). Cdnyersi sunt
ctccos illumiriandoi et omnem lariguorem pellendo ad gentes, et eis manifesie pradicaveriinl doctri-
in nbmine Chrisli, et .susiinuerunt crucifigi; gladio- nam salulis, quos sciebant esseidololatras, et pol-
que necari, ac diversis passionibus deduci admor- lulos diiini genere immunditiarum : et vns ita
lein, pro teslimonio veriiaiis; . _ canes et porcos vos judicalis, ul nunquam manifesie
fl. Vros aulem si estis, sicul dicitis, appstdli inter vos pradiceiis doelriflam yeslram, sine qua
;Christi, quaretanto lempere laluislis ? Si vds ,es- neminem.salvari posse arbitramini, cum Dominus
tis Ecclesia Dei, ulclicitis, quare iisque ad hasc dicat: Qui me confessus fuerit coram hominibus ,
lempnra semper in abscondito ariibulaslis ? Domi^ confhebor elego eum coram Palremeo, qui in cxlis
IHISdicitin Evangeiio de Ecclesia sua : Non potesl _ cst (Matth.-z). -."'"
eivitas abscondi supra monleniposila, neque; acceri- IV. Si forle acciderit ut aliquis yestrum pro
dunt lucernamêt ponunt cam sub tnodio, sed supm errdre suo. deprehensus ftieril, el deduclus ante
candelabruni, ut luceal omriibus qui indomo sunt judices Ecclesiae; aut omiiino negatis fidem ve-
(Matth. v). Mons ipse Cbrislus est, civilas supra siram; aut lunc prinium aliquos crrores vestros con-
mpniein posila, Ecclesia est, ci/jus fundamentum fiieuiini cum de vila amplius non speratis. Sed illa
est Christus. De ea dicit Dominus, quod non polest coufessio non est ad gloriam vobis, et est qaasi
abscondi : vos autem semper absconditi fuisiis , confessio furis, qui cum de vita sua desperal, la-
ct doclrinam vestram pccultastis, et_ita luceriiani irocinia sua impudeiiier confiietur sub: laqueo; et
Vestram sub modio timoris positam babetis , nec sunt inlerempliones, quas aliquando a pdpulo ze-
iinqtiarneani alicui manifeslasiis, de qtio limeiis, lanle pro lege Dei sui aliqtii veslri patiuhtur, niir.
qiidd vos faciat manifestos, Nam ab ipsis. quo.que quasi passiones apostolorum, sed quasi judicia fu-
-
qui vciiiunl ad vos, fidem veslram, ex qtia salvan- vum et laiionum. Vos quippe estis , de quibus
dos vos esse speraiis, ,el- occtilia opera Vestra Dominus in. Evangelio dicit : Omnes quoiquol ve-
lpngo temppre, ul dicunl, quimtecim aiinis occul- ntrunt, fures sunt el latrones_(Joan. x). Non enim
tatis, donec diu eos probaveriiis,; itii ut sperare D nisi itirlive, et quasi per lairoeinium. acquiritis
possitis de, eis.quod rion- prolant vos. Non boc in partem animas miscrorum, quos liabilis post
sancti apostoli feceruiil, el suceessorcs eorum vos, el omiie negotium veslrnm esl- perambulans
qui nobis suiii noii. Non abscoiiderunt lucernam hv leiiebrisj quoniam sicut ail Salvalor: Omnis qui
sub mpdip, -quia ncc caiisa lihioris, ncc causa tnale agil, odit lucem, einon venil ad lucetii, utiion
commodi lemporalis luce evangelic33veriiatis.quam arguanlur opera ejus, (Joan. m). 0 quales apostoli!
a Gbristo a.cceperaril, eelaverunl; sed super caiidu- o quales cvaiigelisia3! quoniani bene impletis illud
Iabrum, id esisuper Ecclesiam , iia manifesie eam qiiod mandavit Bouiinus praedicatoribus verbi sui
constituerunt, ut lucerel oninibiis qiii in ddmo , per prophetam diccns : Siiper inorilem excelsum
id esl in mtuv.io, eraiil. Oiniiibus eleujin lam ascende tit qui cvangeihas Sion; exalla vocem
bpnis qtiam malis, eiectis et reprdbis- innoiescere tuam, :quievangelizas Jcrusdlem, exalla, tioli li-
voluit Dpniljiiis, qualis essel fnles el religid Chri- tnereJJsa. XL). KOIIhoc cerie iftiplelis , sed illud
ftianorum ,i ;«t nemo pei ignorantiam pdsset se mandatunvPiiscilliaiii observalis : Jura) perjura ,
cxcusare. - y :_. : . secreiutn prodere rioli. Dicilis modo , rioridum ve-
lil. Eorsitan ad verbuni.-ilhid confugiiis , quod niliempus, .nostrum iit manifesiari debearaus;
oi ""'.- SERMONES CONTRACATHAROS. - SERM. III. - . 22"
sed Jam i.uuc incipimus palain loqui niuudo, ct iA rogavi pro te, ul non deficial fides lua (Ltic. xxii),
erit adbuc tempus quando Deus Ecclesiam suam', hoe esi,:fldes Ecclesiavquam tibi commisir Bealus
id est nds exallet, el impleatur in npbis illud quod aulem Petrus cum .sciret.apnrbpinquare sibi passio-
Dominus dicit de Ecclesia sua : Noiipolest abscon- nem suam, sanclum Clementem, qneni ad fidem
di civitas supra moniem posila ( Matlh. v )'. Sed coriverlerat el baplizaverat, prdinavit ih episcopum,
ilicite mihi; si semper supra mpntem , id est ejrisque gubernntioni sedenv suam et Ecclesiam,.
Chrislum, posila fuit civitas isla , hoc est socielas quam-ipse rexerat, cominisit. Et.ita successor beati
veslra, quoroodopotuit fieri, ut laiilo tempore cs- Pelri facius est in sede illa, et.ad ulijmum ipse
set abscondita ? Jam enim a lempore Dominicse quoquc prd tesiimonio fidei Cliristiana? martyrium
ascensionis trarisierunt mille et ceiiium a.nni et passus est. Nam quod. Linus et Cleliis successcres
amplius, el nunquam sublimata est religio ve- Peiri fuisse leguntur, iia inleHigendum,es.t, quod
sira; aulsi sublimaia esl, dicitesi scitis, iii quibus adhuc ipse vivente, coadjutores ejus exstilerunt in
temporibus el sub quibus regibus lerra faclum gubernando populum Dei Romse, et ad hoc ab ipso
eslhoc, ut ubique in mundo audiretur praedi- er:>.nljn episcopos ordinali, ul scribit quidam apo-
cafi fides Calharorum ? Quando facium esl-hoc , _ stolicorunv Patruni cpiscopis Germariiaj el Galliaj.
ul omnes principes el domini ierrarum, quv noii Qualemauienv fidem a beato Pelro Ciemens susce-
essent vel pagani vel Judaei, essent Caihari et perat i taletn et successores ejus habueruni, et
gubernarent subdilos suos secunduin legem Catlia- praedicavefuni iri Rdinana ufbe, et eam proedicari
rorum. ? Certe si hoc noliis demonstrare possetis , fecerunt in. a.liis terris per eos.qtips ad praedicaiiT
crederemus vobis, quod aliquandp civitas vestra diim niiserunt; el pautatim quidein crevit Ecclesia
posita fuisset in manifesto; sed hoe gratia Dei inca fide , et magis de die in diem prpmovebatur •
nunquain facl.umesl. " - quamvis jnulii reges et principes gravibus eam per-
SERMORI. secuiionibus pppiiiiicre niterentur usque ad tempus
De incretnento et manifeslalione calhoiicx fidei. beaii Silvesitri papae, sub quo pax magna, et liberias
1. Audite nunc de fide el gralia, quam profiiemur daia est JDccIesia?,el exaltari ccepit, et ad summds
el quam in ihanifeslo praedicamus, quomodp per- bonores proriiover.ifides et religio Chrisiiana.
veneril in nos et quomodo Eeclesia Dei, cujtis nos, III. Ipse eteniin sicul anliqiia Lripbisscripta coiri-
per ipsitis graliam membra sumus, exallata eslêt meriioraiit, prsedicaiione yerbi Dei, et magnoruni
l.osita iiiinanifeslo. Fidem beati Peiri apostoliquam oslensione niifaciilorum Constaniinum imperatoreni
ipse babuil elprsedicavit, suscepit post ascensioneni C filium Helena3 reglnoe(qua; crucem Domiiiicam in-
Domini civitas magna Aniiochia ; el ipse erat in ea_- veiiii) coriverlit ad fideni: ila ul imperator de regali
doeens annis seplem non occulte, non in siibterra- solio suo descendens in eo collocaret bealum Sii-
neis domibus, sed episcopus eral totius civitalis, veslrem, et ad pedes ejus se huniiliaret. pse quoque
ei ipsius causa regalis aula, qu33 erat in civitate, iii ..equo sup consedere eum feci(,et ad modiiin
per devotionem pspuli cpmmutala est in ecclesiam, seryi ei minislravit pedester incedens ante, euin,
in qua eommuniler populum docuit, et missas ccle-1 el frenp ;eum deducens, et cpnsigiiaris ei dominium
bravil, et ordinalial ea qpa; ad Ciirislianam reli- iirbis. Insuper et regale, palatium illicel conslruxit,
;gionem pertinebant. Ibi primum eisqui fidem CbrisM et omnem rogium honorem ,et potestatem tjuam
susceperunt imposilum esi nomen boc nt vpcaren- lialiebai Roinoeet in partibus occidentis ipsi ac suc-
tnr Christiani. Cum autem ihi firmasset fidemCbri- cessoribus ejiisconcessit, et lotius seriatus hoiiorem
si anam et [eêrn divinam Leatns Petrtis ordinavit clero qui cuni ipso erat tradidit, el ipse cuni se-
in srio loco episeopum civitali bealiim.Evodium, naioribus omnibus de urbe egrediens, Byzanlium
cujus el successor fuit Ignatius clarissi.imis mariyr, .transinigravii-, el urbem nominis sui Constanljno-
discipulus sancli Joannis evangelistas, el ipse inde j) pplim se.dificavit: solum aulem homen imperatbris
profectus e.st Romam, itemque in ea fidemCTirUtia- sibi ac successoribus suis retinuit. In bunc modum
nam docuit, ac maximam pariem civilaiis ad Cbri- crevit, pt confprlata esl, et usque ad summos bo-
slum convenit, et per xxv annos Ecc.lesiamChrisii nores promota est in Romana potestale Ecclesia
ibi gubernavit. Ibi nianifesle confessus est coram Dei, el fides quam beaius Petrus docuit et quam -
Kerone imperalore fidem Cbrisli, et uxorem ejus successores ejus ab.eo tenuerunt, el usque ad ista
Libyamj et uxorem Agrippa) prajfecti Agrippinani, lempora perduxeruni. .-..'. ,
ad: fiderii convertil, et ob ejusdem fidei pradicaiio- '• IV. Simili anodo-el per alios apostolos ih.aliis
iiem, Nero etim crucifigj proacepit, et Paulum simul regnis per tolum muiidum fides Clirisli dilatata et
cum ipso ibidem prajdicanlem gladip necari jussit. sublimaia esi. Ad has autem Cisalpinas partes hoc
11.Ex illp igitur iempore semper fides Chrisliana ordine pervenit. Bealus Peirus, dum Ecclesiam Dei
crevit in urbe Roma, nec unquamdefecil in.Ro- Roma3jjubernaret, misit tres ex discipulis suis, vi-
mana Ecclesia fides quam habueral et qiiam pra3- delicet; Eucharium, Valerium e.t Maiernuni pradi-
- dicaverat Peirus, sicul el ei promiserat Dominus, care Teutonicae geiiti Evangefjum Chrisli. Qui ve-
tjuando immincnie passione sua;dixil ad cufn : Ego nierilcs ih. civilale Treverim , pradicavenini in ca,
'
23 ECKBERTl ABBATISSCnONAUGIENSiS g.|
.- et casl Dei adjtitorio converierunt eam ad fidem A bnit divina virius, in tritim mortuorani suscitatipnc,
Cbfisti, el baplizaverunt oninem populum in fln- aliorumqne valde mirabilium pperum exhibiiione.
niine eivifaiis quod dicilur Oleyia. Primus eorum Eamdem quoque fidem beatus Remigius Remensis
eplscopus urbis eral Eucbsrius, qup-defunclo Vale- civitatis archiepisco.ptis teriuit.et docuit, et insigni-
. ijus in episCopaium successit, quo biiarii defunclo b.usTmiraculisconfirmavii. Hic Clodoveum iiiclytura
Materhus,qui de rcorle pcr baculmii Pctri suscila- regem Francise, et cum eo copiosani multitudiueiii
ius fuerai, episcppus.faclus est, rion soliim in Tre-: gentis Francdrum coriveri!t ad fidem Chiisli, et
vcri, sed et in Coldnia quseanliquilus Aggrippina haplizavii in Remensi civitate, inisso ei clirisinale
vocabatur, simuique in clvilate Tungerensi quoe de co3lo.Ex illo ergo tempore reges Francorum, et
Huiiorum persecutione delafa est. Ipsa esl ergo fides priiicipes Gallioecfleperunt esse Chrisliani, et ccepit
beaii Petri, quam bi sancti prsedicaverunt Ecclesiis comniiiiiuer.per' totam Franciam publice coli religio
. ijiias ipsi gubernaverunt, ipsorumque successores Christiana , eiper omnes civiiales"in veiieralione
lehuerunt et procdicaveruiit iisqiie in bodiernum habeii fides Chrisliana, eademque. usque ,in ,pra3-
dieni. Tandem quoque iidem proedicavit in civiiate seiiieni diem iivtota Gallicana Ecclesia praedicatur.
Moguntia Crescens discipulus .Pauli apostoIi.Bcatus VII. DegenereGIodovei prpcessitCaroIus.Magnus,
quoque Bonifacius.vif eximioe sanclilatis, qui pri- q.ui iuler Francorumreges summus atqtie gloriosis-
mus iii ea archiepiscopus.fuif, etjmarlyrium prp- siiinis erat. Jlic in eadem fide baptizatus esi, quam
Ghrislo suscepit, et successoresejus "usque in ho- a beato Remigio rcx Clodoveus acceperat, et quam
diernum diem hanc fidenl tenuerunt et docuerunt cseteri reges teinii'riin.1, qui a Clpddveo processe-
in Ecclesia Moguntinensi, elipsa in pmnibus Eccle- rimt. llic a bealo Leone papa Romam vocatus esi,
siis ei subditis usque nuricieileti.iret praedicatur. et corisecratus in imperaiorem, et faclus est advo-
V. Ecclesia3 Melensi primiis episcopus ftiit san- , caitis Rpmanae Ecclesias, et fidelissimusdefensor to-
clus Paiiens/discipuius saneii Joanuis evangelislse, lius Cliri.stiani populi,-el vehementer per eum aucta
et ipse in ea fidem nostrani docuil et flrmavit, et religio .Glirislia.ua,et dilalata esl atque eonfortala, el
permanet in ea usque in proesenlem Idiem. Sanctus per ipsiiis-diligeniiam fides Rom.anx Ecele.sios
C)emeris,siicccsspr apostoliPetri, bealum Dionysium per multas lerras, qu33 ignorabani Doininum,
virum clarissimse sabctifatis, <jui prtedicatipne apo- dispersa esi. Ipsam fidem quem professus esiGarp-
stoli Pauli Aibenis conyersus fuerat, in Galliaiiv lus iniperator Romanus, tenuertint et confessi sunt
misit probdieare verbuni Dei, et cum eo tres illu- oiniies iuiperaiores, -sive reges Romani, et omnes
slres viros, Marcejlunv, Salurriinuni et Lucianuni. 3 reges Francorum qui fuerunt post pum; et jirin-
Qui cum ad porltim Arelaii perveijissent, beatus "cipes eorum usque in pra?sens tempus Frederici
Iiionysius sanctiim Marcelitini in Hispaniam dire- iniperaioris Romani el Ludpvici regis Francorum.
xii, sanctum Sauiriiinuni in Aquitaniam, sanctiim Ipsam ergo fidem, qiiam prinio beaius Pelius
vero Luciaiiuiii ad.Belvacensem civitatem, quo- Roinoe planiavit, el.quam ienueruiit successores
fnm siivguli regiones et eivilates "sibidesiinatas re- ejus inRomana urbe, el quam docuerunt ;in ounii-
pteverunt doelriiiis. fidei quse usqiie in proasens bus terris sancli episcopi aliique sancti Palresqiii
lemptis ibidem lenetur et prsedicatur. Ipse vero pbedienies -eranl Roinana?. Ecclesise, et quam ab'-.
sancttis Didnysius cum diiobus soeiis, Rustico et illis acceperuiit imperalores, et reges et principes
Eieiiiherio, Parisios adiif, ibique fidem giiam. per lerrarum, cum populis sibi subjectis, fenenius atque
beatum-Paulum didicerat proedicavii, el perletam confiteinur : nos videlicet clerici, et monaebi, ct
Franciam dispersit, et prp eadem flde marlyritmi laici, qu'vin Ecclesia Clirisli baptizali sunius, et in
pertulil, simulque socii ejus, Rusiicus et Eleu- Ecclesiis Deo sacratis coiiveniinus ad oraiiduin et
therius, cum eo. Martyrium vero ipsius singulari laudandum Deuin, el ail commu.nicandum corpori
ei inaiidiio miraculo Deus honoravit, in eo qudd et sangiiini Domini nostri Jesu Gbristi cum fide
post decdllalionem suam ipse propriis manibus D non (icla, el spe saiutis ailiniarum iiOslrarum. Iiv
caput suum a loco mariyfii per spaliuni milliarii eo aulem certi sumus nos habere eamdem fideni,
usque ad locum iii qiio iiumatum est corpus ejus, qiiaiii habiierunt sancti Patres ahle nps , quoniani
depprlavit. Teslimbniurii hoc grapde eral perfectis- eadem Evangclia Christi, eamdein Sciipliirain apo-
: simoe.sanctitatis ejus et reela? fvdei,;ac sanclse reli-
slolicam, quam et illi liabueruut, et publice in Ec-
gioiiis quam ibi docueratatque fiiridaverat. clesia docuerunl, habcmtis, et nos credinius eis.
VI. Tpsam fidem quam bealus Dionysitis iii Galiia Tpsoruui quoque sancla scripla babenms, in quibfis
r.eliquil, sancius Hilaiius Piclaviensis episcopus ,~ declaraverunt qualis esset fides eorum, et qualerii
egregius doctor et nobilissima Iucerna Ecclesise Dei, inlellecium haberentin libris veteris legisel pro-
icnuit et docuit verbis et scriptis et exemplis. Ila plielaruni, et in Evangeliis et in aposlolis scriptis,
tenuit et docuit, et omnibus modispromovit
ii<;<o:n et iri eadein-inlelligentia seqtiimur eos. ManifPstum
beatus Marfinus Turonerisis episcopus, cujus sancli- esl ilaqtie ex his quse dicla sunt, quoniain fidei 110
ias per otnnes fines mundi usque in prsesentem sira: fundameiitum est doctrinaPeiri, qui fuit Gliri-
inio el Deiis. Ycslri autem erroris."
' diem clarissiine splendet, et in summa ven«ratione sli, qui ftiit Dei,
qui non fuit Dei,
liabeiur, Cujus fidei et doctririoe tesiiiporiium perlii- _ Tuiidanientum doctiina Iif;).nicii3g.i,
85 SERMONES CONTRA CATLIAROS.— SERM. V. 25
scd diaboli; non Christi, sed ariiichrjsii: et.hoc A lius utilitatis sunt; huic omhinb coiilraaicimuSf
scire pptest quisqiie seiisaius, obediendiim esse guod planefalsum est. Fides eo"rum,dicitis, mortui
noslrse Calholicoe fldei potius quam_veslra3abscon- esi, et ideo nec ipsis pfodesse pdiesl, nec, aliis. Fal.
ditas iiifldelitati, quoe cum suo fundamento a cunctis sum esl hoc, quia aliis 'prodest. Fides "quairiipsi
qui ariianl verilalem maledicaiur, et sub oeieriia ,manifesie pfdfileniur per ipsorum ministerium aliis
clausura damnelur; prodesse polest, el effeclum bonum in aliis habere
SERMO IV. polesl, quamvis non in ipsis. Per similitudinem haec
Deeo quod scriptumest: Fides- sine operibus mortua vobis demonstro. Conligii aliquolies, qnod medicns
...... esi. sapiens in jiifirmilatem gravissimam- cadif, el habet
I. Forlassis, d sancli Catbari,' qui peccare^ npn sapieiiliam, quiascit curare seipsum, babel medicr-
poleslis, improperatis nobis peccata noslra el diriiis nanitiuse yaiet contra morbiim suum ; sed ita esl deli-
siciit legimus : Fides sine operibus tnoriud esl (Jac. catuS, quod non polest gustare de anlidotis suis, et
II). Vos auieni opera ad fideni pertineniia non habe- pra3bei ea alii eanidem infirniitaleiii habenti, el ille
lis. Ei idcirco fides veslra inortua est, el quoniam curaiur. Ipse aulein in sua inlirfflitale permanei us-
fitles veslra niorlua esl, niilta est. Et idcirco sacraque ad inorlein. Yere de lali medico" dicere psssu-
inenta vestra ntillum effeciuni habent, ei 11011po- mus, quod ipsi mortua est sapieritia- sua, alii auteni
lestis baptizare , et corpus Domini c6nsecfare,."nec vivit. Ita dicp vobis de presbyteris Ec.clesioequi male
aliquid hiijtismodi in ..Ecclesia facerc, qiiod ypbis vivunt; creduiil.quidem, sed eis credere non prddest
aul- aliis prosii. Ha;c esl phjectio veslra adversum ad salulem, si permanserinl in iniquilaiibus suis.
iios. Ite-primum et inlerrogantes discite qua de Nam et dmmonescredunt, et contremiscunt (Jac. u),
caiisa Deus interfecit Ozaia, qui exlendii maniini ut dicit Scripiura. Credebant niinirum docmones,
suam ut suslenlaret arcani Dei, quande nulabaf ita qiii, ut.aii Evangelista, diceiiaiit jOjtniinoJesii:, Quid
ut casura putarelur, ih tempore illo, qiip eam re- tibi et nobis,Fili Dei ? veiiisti antjt tempus lorijuere
ducere.volebal David deBethsames i.n Jerusalem,; nos? (Matih. vjn.) Crcdunt, lriquani, el iiderii hahent
Et cuni hoecdidiceritis, struite reprebensiones ve- presbyieri enornies, sedsicut dixi de sapienlia oegri
stras adversum Ecclesiam Dei. Non oportebat nos lpedici, sibi ipsis niortua cst eortirii fides, aliis au-
ie>pond6re vobis adyersus ea quse hobis.objicitis lem.vivit, dum in noinine Chrisli baptizant,el alia
de.Tids noslraj quoniam exira fldcm Catholicam sacrameiita exs.equuiiiur, secundum quod a sanctis.
esiis, sieuJ Domino volente comprpbabinius. Non Patribus siaiuiiim est, T.itis erat ille, de quo Lucas
cportet lios respondere vobis de operibus npstris Q evnngelisla refert diceiis :.Respondetis aulem Joan-
ir.alis."quae objicilis nobis, quo.niam pejora el sce- nes dixil: Magisler vidimus quemdam in nomine tuo
'lerr.iIora snnl dpera veslra, sed alius erit loetis ejicienlem dcemoniaet prohibuimus eum, quia non se-
(liccudi de his. Respoiidemus tameri vobis. hoc Idco, quitur nos. El ait ad ilitim Jesus.: Noliie prohibzre
he proplcr jghorarttiani diniiltere vitleamur. eutn. Nemo est, qui facial virtutimin nomine meo, et
II. Fatemiirquidem, quod peccatores sumus, quo- possit.cito tnale loqui de me. Qui eniiri non est advcr-
i.iianiul ait Jacobiis aposlplus ; In muitis delinpih. sum vos,pro vobis est (Marc. ix)..Cerle.quIsquis brat
n:us omnes (Jac. 111). Verumiamen est differeniia ille, niorttiam qnidem sibYipsi fidein habcbat, cum
inier deliiiqueiites : mhlli qtiidem in miiioribtis pecr nbn sequereltir Jesum, sed: aliis vivebat 11Jes ejus, a
catis veriialiter quotidie delinquunt, el quotidiana qiiibiisejiciebat da3monia in noniine Jesu.QUod quir
salisfaclione Dominum pl.icant, et aguntopera Jau- dem neqtiaquam facere potuissel,"si hullam pniiiino
dabilia.quaj perlinent ad fldem quam profitemur. fidem in nomine ejus babuisset; lta proeul. dtibio
De lalibus, ul sperp, non potestis.aliquid ralionabili eliam presbyieri liiali, daemonia in.nomuie Christi
causadicere quod fides eoruni niorlua sil, ei.qtiod: ejiciunt, quandd in nomine ipsius, id esl secundum
sacramenla lalium presbyierorum inania sinl, et la- lioc quod ipsejnsiiiuit, bapiizanl ,ei prpdest bapii-
lcs per graiiam Dei nec desiirit in Ecclesia, nee uh- D zatis fides, quam verbis quidem, sed non operibiis,
qnani a principio in ea esse desierunl. Suutvero, profitentur. Sedalio Iocd Ialiiis de Iiac re disseren-
qued ingeiiiiscimtis, nonnulli qui in majoribus pec- dum est, el nunc ad loqueiiduni de vesira abscpii-
catis quae capitalia vocantur delinquunt, et super dita fide,.et de angulosa doctrina vesira sermonem
"
bis noii condigna pccnilehii;. satisfaciunt Deo. "De converto. " ^
SERMO V. :
lalibus fatemurquod fldes qtiam habenl morlua est,
quia sine operibus justificalionis est apud ipsps. Ciicaprimain Imresimdeconjugio.
Mdrltia, iriquam, esl, non ita qtiod id ^quodcredunt 1. Vobis ToqUOrdocloribus c.l praifeclis, non in
annihilatum sit propler ipsos aut nullius ulililatis, sanciitaie quidem, sed in erroreelperversiLale. Ani-
scd ipsis fides eorum nioriiia esl et eis non prodest madvertile et yidete quod.non homiiies, sed dsemp-
ad salutem, nisi resipiscant ab operibus nial.is quaa nes vos appellat Apostolus in eo le.slinionio quoJ iu
in ipsis iiiorlificanl fidcin. prineipio sermonis induxil : In novhsimh, inquii,
III. Quod autein dicitis de presliyleris nostris, temporibus discedent quidam a fide altendentes tpiri?
qui tam mala3 convcrsatioriis suiil, ut fides eorum tibus erroris, el doclrinis dwmoniorum toqueniium
morlua dici possit, qiiod sacfamenfa. eerum liul- \ in hyjwcrisi metidacium, ptokiberitiutn nubeve.,ete;
27 • . . .- xiCKBERTiABBATIS SCHONAUGIENSIS 28
{/ Thn. iv). Vos eslis dsemonia hoec de quibus io- A j iiv vita eonjugali. Uiiam scparationis causam qua
quilur, et qui vobis altendunt, a flde recla disce- potest vir, si vult, ab uxore discedere et rumpere
dunt :nam doctrina veslra.prohibet nubere, in eo (3) vinculuni corijugale quo alligatusesf, ei deter-
quod dicitis neminein posse satvari, qui cum con- minavil Dominus, quando post responsionem supra
juge sua pernianeat usque in finem. 0 daemones! inemoratam, ita subjuiixil dicens': Dico autem vo-
uride vobis ista doctrina? Ex Evangeliis Christi non bis, quia quicunque dimiserit uxorem suani, nisiob
est, ex scriplis apostolorum non est, sed plane ex fornicalionem, el alidm duxeril, mmchalur(Malth. v).
spiriiibtis erroris est. Inluemini Evangelium MaUhsei Ubi ergo adjunxit, hisi.ob fornicatioiiem, dedil intel-
apostoli; quod per universum orbem in Ecclesiis ligi quoniam sola fornicationis causa divortium fieri
legitur, et si non creditis Graeciset Latinis eodici- potest. Quod si hon recte nos intellexisse verba Do-
bus, ile ad inimicos vestros Judaeos, et inspicile He- mini quseproedicla sunt arbitraniini, audite aposlo-
braicam scripturam, in qua Evangelium Matthsei Jum Paulum, quomodo cdjicordat nobiscum in in-
scriptum babent, et inveiiietis in ed scriptum hoc telligenlia eorunidem verborum, ubi ad Corimhios
ihodo : Accesserunt ad Jesum Phdriscbi lentanles loqiiitur dicens : His jam qui malrimonio juncti suut
eutri, et dicentes : Si licel horiiini dimitlere uxoretn, prcecipio, non ego, sed Dominus, uxorem a viro non
quacunque ex causa. Qui respondens ait eis : Non discedere, qtiod si disceiserit, manere innuptam, aut
legistis, qiiia qui fecit hominerii ab initio, mascu- viro reconciliari. Ei vir uxorem non.dimittat (I Cor.
Itlmet femiriatnfecit eos ? VroplerJidc relinquel homd vn). Et subjungens aucleritate prepria, ail: Natn
patreni et matieni, et adhmrebil uxori sum; et erunt cmlerisego dico, non Dominus: Si qiiis fraler uxo-
duo iiicarne una. Itaquejain non suril diio, sed una rem habet infidelem, et hmc conseniil habilare cutn
caio.bicuril ei : Quid erqg Moysesmandavit dari YiV eo, non dimitiat illdml Etsi quamulier hdbel viium
belium "repudiifiel ,dimiilere? Ait illis ': Quoniarii infidelein;et hic conseniit liabitare cum illa, twtidi-
Moyses ad duritiairi cordis veslri permisil vobis-di- millat virum. Saiietificalus est enitn vir infideiisper
tttiitete uxores vestrdsi Ab initio'autem fton fuit sic mulierem fidelem, el sanclificala est ihulier infidelis
(Mutih. xix-}.Gerte si quid rectseintelligeiilise jiabe- pervirum fidelem; alioqui filii veslri immundi esseni,
tis, hjc animadvertere pptestis in liac resppnslene, nunc autein sancti sunt. Quod si infidelisdiscedit, dis-
qiipd rion apprdbat Dbminusutdmnes viri ab uxo- cedal (ibid.). lii lempore primitivse Ecclesise fre-
fibus suis discedant, sicul ves docetis esse faeien- quenler hoc accidit, ut vir esset fidelis el mulier
duriii Si npn posset salva.fi' quisquam curn conjuge infidelis : el e cpnlra, ul vir esset infidelis et mu-
stia maiiens, suiTecisselei breyis respdnsio, ita ul C; lierfidelis. Et suadebat Apostolus ut et tales abin-
irilerroganlibus illis : Si licet homirii ditnitlere uxo- viceriinori discederent, quod utiquenon fecissel, si
reiri suam quacutique ex cuusa ? dixisset : Licel, et sciret utrosque simuL in lali coiijugio perituros.
bdniiniest, et aliter salvarl non pdssunt. Mullum ergo a doclrina sua docirina vestra dissen-
II. At hdn hdc dixil, sed comprobavit poiius divi- lil, quoeeos qui uiique legibus divinis subditi siint
na aucidritate sts,bitius esse debere vincutum socie- discedere abinvicem cogit, dum eos salvari non pos-
tatis qudd est per Iegem Dei inler virum et cenju- se prsedicatiss'rpermaneanl simul. Audite et Petrum
gem siiam, quam illud quod a nalura est, ihier vi^- aposiolum similia ad conjiigatos loquenlem in Epi-
rum et parentes suos. Vos auiem abinvicem s3pa- stbla sua.: Mulieres, inquil, subditm viris suis sinl,
randos esse vinini el hiulierem dicitis, el aliter eos ul si qui non credunt verbo; per mulierum conversa-
non posse salvari. El ipse cpntra ait : Quod Deus 'tioiietnsirie verbo' lucrifiant, considerantes in limorc
conjunxit, homo non separel (Mallh. xi.x; Marc.x). Dei casiam conversaiiotiemvestram (IPelr. m). Itcm
Vifuiri elniulierein conjunxit Deiis, qiii secuiVdumiri- subjungil: Viri similiter cohabitanlcssecundumscien-
siiiutiones diviriaruiii lcgurii cdrani Ecclesia irieunf liam, quaSi infirmiori vascuiO muliebt;i impertientes
fcedus .'conjugale, et Tales per bominem separandi honorein,lanqudin cohmredibusgralhe {ibid.).
rion sunt. Fit quidciri n.oiinunquamut tales migrent, III. Dicitls forte : Possunt quidem aliquo modo
pariter ad nidnaslicam Viiam, et separatas abinvi- salvari, virei mulier siiiiul manenles, sed non ali-
cem mansioncs eligarit, quaierius Deo liberius sef-• ter nisi abstiheanfab opere coiijugali, Hypocrita'!
vire possint; sed lalem separalioncm Deus opera- qiiidesl quod vos dicitis? Si Sf.iehat Dominus Sal-
iur, non homo.et quidenl lales n.oivomnino abinvl- vator, et si sciebanl sancii aposioli, nequaqtiain
, cem discedunl, neque rumpiitir inter eos yinculiimi posse salvari virum et nniliereni qtii exsequerentur
• cohjugale, quia indivisa in eis manel unitas men- ppus qiiod ad conjtigium pertiiiet, nonhe plena per-
lium. Nani quaiito lilierius diviiisedilectidni vacaht, fidiai et fallacise erant verba eoruiri, quibus tam di-
taiito purius atque.firiiiius se irivicem diligere pbs--" ligcnief suaserunt conjugaiis, ut uon separerilur ab
"sunt. INos vero hujusmodi sepafationem nullis, n'tt inviceni? Absit auiem hoc. Nota certe erar illis hu-
vds facitis, conjtigibus suadcmus ca ratione, qudd1 lrianairagilitas, etsciebant noii omnes vifos et nni-
rion pdssint salvari siinul permancnles in saeciiloett lieres lam ferreos esse, ut non possonl cohabilare
• AZ)Hoecde GISPCO fiiffure siuii. Solutio eriimvin- Judasis permitlebatiir, non atiiem de malrimonio
cij.ilob fornicatipi.ieniel quideni solani a lege.Mojsis. Ci.irisiianp.lpquitur Evaugclium.
29 SERMONES GONTRA GATHAROS.—SERM. V. 50
-_simalet epniinentiam observare. Unde npn illos, A nibus hoc nomeii indulgentia poni solet. Nam signi^
setlvps in hac- qudque pane fallacioepessimaj afgu- fical absolutibnem, qua pec"calori debila pcena re-
i.endos-esse.noyeritis. Illud mibi fovte objicis, o Ca- laxatur; el seciindum hocveuise npiiieii-eiadapta-
tliare, quod Appsloliis.ait : Bonum est hohiini tnu- ttir. Significat ef concessioriem qua minora cohce-
lierem non tdngere (I Cor. vm). Concedp qudd bo- dunlur bona iiis qhi exseqhi majora nori ppssunt, et
- nuni esl h.oniinvmuliererii non langere.: iiPrt lamen secundum hdc ad ea npn pertinet veniae nemeri,..Si-
idcirco .riecesseest me concedere, quoniahi rnaliim gnificat et permissionem, qiia niinora fleri sinunturj
..es.l.et illicitum bomiiii.mulierem langere. Nanvsi- ui majora fleri vitenlui, el seeuiiduni lioc qrioque
militer propler cavehdas len taliones, borium est ho- - venia dici potesU De riiajoribus honis est coniinen-
niini mulierem non videre : nunquid ergoneeessa- tia, quam quia omhes servare non possuni, conce-
liuni contendendum est, quoniam ihalum est hoihini -. ditur quod minus bbnum est, videlicel .cpiiiugium.
mulierem videre? Si .coricedis quod inaluni esf tan- ConCedilur, inVjujim,hon prsecipiiur : quia si prseci-
. gere mulierem,. pro eo quodbonum e.st mulierem perelur, transgressor.liaberelur quicunque ift Cdnju-
non langere; concetie eliam quia maium est mu- gio non essel, De majoribus inatis est lioinicidiutii,
liereiri videre, 'pfo eo quod bonum est mhlierem non quod iiievitafelur, permissum est pliin Jiida3is mi-
videre. Et si coriGedisquorilam maliiin est inulie- B jius nialiim, yldelicel Teddilip lalibhlset repudiatip
rerii yidere, erue oculos iuos, ul nunquam yideas iiiulieruni, ut ab homicidii se liagilio temperarenl.
iiiuiierem.^nypoeriia! Iicitum est Jiomini tangere Nunc et opus conjugaie nobis distingtieiidum est, ut
mulierem suarif, quia ticilum est-ul unusquisque eyidenlius flat ad tjhateni coneubitum.quaJisindul-
liabeat siiam secundum verba ejusdem Apostoli. Et geiilia perlineat. Conjugalis co.nciibitusj.qui fit sim-
quia lieilum est,- malum non est. Honum autem ma- pliciler inlentione geiierandae ac Deo. ediicandse
gis liomini est; et magis expediehs ad saluteni nvjiT prolis,.per se peccalum non est, quia ut peccalum
Jierem omnino noivhabere, nec; tangere. - nori sit, defendunt huptiaiia bona, qtise: suht spes
. IV. Ad illud ilein forlasse contugies, quod ibidem pfblis; ei fides, etsacfahietiitim. El est de fiijnOTibus
Aposlolus ail :Tempus-breve est,yeliquumest, utqui boriis> qhoe.indulgentiam Iiaben:t,.qii33,cpncessiod\-
liabent uxores^tanquam npn.habentessint (I Cor,yii), cilurj Quod aulem ptissit fleriînepeccatp, iiilelligi
Ecce, inquis, dicit, ut et si maneant simul, abslH potestex eo qupd Apdsldlus. ait: Et si nupserit~virgo
neant tainen abopere conjugali. Et ego dico quod non peccat (/ Cor. vi|)..Per se -dixi, peecatunv non
si hpe facere possunt,-bonum est iiiis : non tanieiv est;"quia accidere pptest nonnuiiquam proptef bd-
boc quisquam: sensatus eis Jiroeeepit, sed suadel. nam iltam iriteniioriem aliqijid peccali suboriathr .
Potesl tamen fieri ut vircum uxore habilel,.et opus - excedenle raiioriabilem' moduni carnali deleciatione,
conjugale pperetur, iia ut sit quasi rio.nliabens uxo- - quae luhe quidem peccatunv esl, sed leve,.et excu-
rem. IIoc fil' si spbfie et teiiiperaiiier curii illa esi, • satur per pfoedicta bbna cpnjugii. Quod si ob hujus-.
et per omnia Dei reyerenliam in ipsa.custodit, Qtidd niodi peccalum fugiendum evitari deberet dffici.iim
.qualiier fleri debeat,-seiisati homines seiunt; si au- conjiigii,:sicut vos susurrare sdletis, luiic ob.eam-
lem opus conjugale ad damnaiioneui essetoninibus dem cansam et bfriciumcomedendiac.bib.endi piii-
conjugalis, nequaquam Aposlolus dixisset : Uxoi-i nino .vilari debereti ih quo simile peccatum ati-
vir debituin reddat, similiter auteir. et tixor viro.Mii- . quandp eliam sapientibus subrepere selet. Ille y£ro
lier aulem sni corporis poteslaletri ndri habet, sed vir; conjugalis concubitus, qui fii non cuni- inteinipne
simililer aulem el-vir sui corporis potestalem non ha- geiierandse prplis, sed taiilum causa explondoeJibidi-
bel, sed muiiei\. N.olite fraudare irivicem, nisi forte nis,per se quidejiVpeccatum est, sed veniale, quia
ex conseiuuad lempus, ul vacelis oratiotii: et iwuni per coelera bona conjugli.exciisaiur, ct habet induI-;
revertiinhii .inidipsutri, ut non teritel vos Salanas geiiliam qusB penriissid dicitur, qiioniam perniit-
propter incominehiiam veslram. Uoc. autem dico se- iiiur hoc malum bl eyitetur majus maium, id est
cundumindutgeiuiam,tioiisecundumimperiutn(Md^. } fornicalioi IVeiali. igilhr cpncubitu intelligaliir: di-
"Scio autem quoiiiairi et in hoc verbo hoeres"qudd. ctuiuiIlu(IApostoli'::J/dc autem tlico secundummdui-.
dicit: HoC auiem dico secundunr iridulgeritiaiit. Di- ' genliam, nori secuiidum hnperium (f Gor.:,vii, 29).
cis *nim si.indulgsiitla, id esivenia, pertinel-ad libc : VI. Scio uhiim ex'susurfis vestiis, novi verbuni'
quod sibi invicem debituni reddarit; ergd opus eori- occullse' sapieiiti33 rveslrae, qiiod cst fiindanientuni
jugale maluniest. Si enim non esset maluni,- iion; liorresis yestrse,-quam <Jecpnjugio babeiis, Innotuit;
-ei venia iiecessaria esset. Si hoc dicis, jam m hoc aiitem miliiperqiipsdarii viros, .qiii'exicriinl de sd-1
JpsoJiliquidTucraiussumj quod opere, corijugali ve- cieiateveSira, et resipuefunt a: verbis riieiHlacii .
niam ab Apostoto dari coufiteris. Nam si venianv ei per vefbuin T)ei,-ei per minisieriinii servi ejiis.
dat Aposiolus, veniale est,et Si venialebslj-rion pro Dicitis enim qiiod frucius i!le de qiio.p!'a3cip'i,t'"T)e.iis
eo damnantufphinesqui in conjugio permaneiil, sietit prinib hpriiini iii paradisoLne gusiaret ex eb, liibil
vos prsedicatis. 'Djstincilus tamen Consideranduni •aliuu fuil nisi mulierquam creaverai. De ipsa Mici-
esi, qubd dicit Apostolus : Hoc dutem iiico securi- t-s, Adse proecepii Dpiiiinus ut ndii conimisccreuir
durti indulgeniiairi, non seeundurii imperium. ci, el toirimistiis esi ei cbnlra prabcep.iumDonvihi,
"
- Y.Eisciendum. est quoniam in tribiis sigriiticalio-. qiic-d era l giistafs de vcJito Iig.no. Ex hoc ergo pto*;
51 ECEBEilTI ABBATISSCHONAUGIENSIS 52
balis pmne genus humanum quod de eis pro- A , post hsec addit qualiier formavit illam de costa ejus^
pagatum est, natum esse ex fornicatione, el nemi-' Ex hocqiioqueordine lbcutionis daliir nobis inlelligi
nerii salvafi posse nisi purgatus fuerit pei oralioties pfohibilum fuisse Adoelignum s.ciehtiaiboni et mali,
et sanclificaiiones eoruin, qui inler vos perfecti vo- antequam Eyam Deus formasset. Et quoinpdo tam
canitir. Hsee aulem causa est proqua sdletis cul- prseceps inmandaio siio eral Deus, ut iion exspe-
pare coiijugium, et diciiis quod omnes qui in cpri- ctare pdtueril quoadusque - inulierem formalain ad-
jugio surit, et conjugale opus exercenl, fornicanlur, duxissel ad Adam, el luric ei iriterdixissei concu-
et rei surit ejusdem inobedientio3,"per quam cecidit biluniejus? Dicite inihi, et si illudiignum quod Adam
Adam. Et' idcirco omnes damnantur, nisi disce- contra pra3ceptum Domini gustayii, nihilaliud fuit
dant ab invicem, et vobis" junganlur, et purgenlur quam niuiier,'quod Jignum fuit quod mulier come-
per vos.Hincethoc ndmeri sibi assumpserunt primi dit el dedil viro ?
magistri vestri, ul ~se vocareiil calharislas, id est VIII. Dicitis fdrle : Mulier cbmedit de ligno ve-
purgaiores, et calharos,"id esf muiidos : el ecce titd, in ed quod virum concupivit, el vuliis quod
justb judicio Dei hdc ipstim iinriieiv quod yobis sicut viro muliereni probibuerat, ita ei mulieri
assiimpsistis ad gloriam vestram, versum est in igno-' Deus prohibuerat viruiii.Sed adbuc interrogo vos :
iniijhmi yobis in populari sermone : et nunc, doniiiii.R Quid fuil quod mtilier prius ex parte comedit, et
mei purgatores el mundi, taiiqtiam sepulcra dealbata poslea viro dedil coiiiedeiiduin, sicut dicit Scriplu^
pergd respondeie ad occultam sapientiam veslram. ra ? Noh liabetis, ni fallor, qtiid respdndeaiis,- liisi
ViL Dicite mihi, ubinam legislis, quod Oominus absufdanialiquamstuliitiam respondere yelitis. Et
veiuerit pfimum hpininem comedefe de ligrio scien- nunc quandoquidem ex Scriptufa Geneseos firmastis
tiae borii ac mali? Puto iri: libroGeneseos. Rnstici, aciem yestram contra nos, respohdefe etiam de ea
redite ad eunulem libriim, aperite bculos yestros, nobis dehelis. Dieite milii": Quale adjulofium voluit
6i legere scitis, iiispicite recapiiulatioiiem opferis Deus exbiberiAdse per miilierem quando dixit: Noii
sexti diei, el lcgile quod dicil: Formavil igilurDd- esl bomm hominemessesolum : faciamus ei adjulo-
minus hominemde limo lerrce, el inspiravit in fuciem rium shnile sibi ? (J]bid.)Ad quanr rem indigehat ad*
ejus spiraculurii vitm, ev faclus esl homoin animdrii jutdrio ejtis ? Nunquid indigebat, ut «aput ejus
vhenlem (G.en.ii). Post lisecsubjungildeeo quod fa- . lavaret et pecteret? Nuhquid indigebat ut servili
-clum fueratanle formaiionem liominis, el dicit": more alimenta ei pfoepararet et adminislraret? Nuri-
Plgnlaiierat auieniDominus Deus paradisum voluptci- quid esse [fort. necesse] habebaf, u.t vestimenta ei
laiis a principio, in quoposuii hpmirieriiqueriifortiia- prociirafet, lieiido; lexendo, formando, consuendd,
verat (iiid.). Postbsec subjungil desbiiplionem para-y" lavahdp, fesafciendo? Nihil certe horum aut talium
tlisi, el qualem eum fecissel Deus bslendit dicens;: dicere poteSiis, sialiquid sanse nieniis babetis, quia
Produxiique Dominus Deiis de humo oirine lignum nullum lamenâdmiiiiculum bomini in paradiso ne^
pulchrum visu, el ad vescendum suave;: lignum etiairi cessariuni erat, nbi nullum patiebatur "defectum.
vitm in medio paradisi, itgnumque scieiuice boni ai Forsilan ut "adjuvareteum laudare-Greaidreni suiiin,
mali (ibid.). Posl Iirec descriplis eliam qualuorflumi- fecit ei mulierem iu adjulorium?Poleral cer;e Adain
iiibus paradisi, novissime addil:T«'/i{-£rt/b Dpminus. sine Eya salis aiia vo.ce cantare Jaudes Donimo, iia
Deus Jiomhiem et posuii eum in parddiso voluplalis, ui nuiiquam fleret lassus atit raucus, Aui si nolebat
ut operaretur el custodirel illum, prmcepilque ~eidi- Deus, uf solusille bomo Deum laudaret, sed alius
cens : Ex otnni ligiioparadisi comedej de ligrioauiem aliquis culn eo, non oporlehai ut propler Iaudes ei
scientim bdni el inali ne comedas (ibid..). Noiine ecce decaniandas fecissel mulierem, qtiia ppterat alios
ex his verbis iiitelligilis, quoiiiani et anlequam viros sufficienter creasse, qni cuhi ipsp Deum lau-
crealus.essei Adam, plantaius fuerai paradisns vo- dareul.Dicitis forie: Sciebat Deus quod Adam in
luptatis cuiivomni ornatu suo, el duo ligna ih ipso, peccathni efat casurus, etcorporales defectus pas-
vidclicet lignum vitse, eflignum scientioe boiii et j surus, et ideo mulierem fecit ei in adjutorium,- ut-
mali? Si ergo lignum scientiae bdni et niali creatum, jiosl Japsiim suum lalia ei exhiberet adminicula,
aniequam Ad.ani Deus forniasset el ih paradiso fcol- qualianunc dicta sunl. Sed dicd quod in eisdem -
1
locasset, iriaiiifeslum est, quoiiiam et aiiteqiiani rebus poluis.set ei honio sui sexus, si dpus haberet, .
Evaiivcreasset Deus, creatum fuit ligniim scieniioe sdjnlofiiim ferre. Cur igiiur fecit ei mulierem ni
boniel mali, qtiod Deus probihuii Adoe.; et si illtid . adjutofiiirii, et hoii alitim virtim qui minlstraret ei V
fuitiinte creationem Ev;p, Consequeiis est quod illtid Oporiet iiuhc, si vtillis videri i-apjenles et inlelle-.
non fuil Eva, Illud etiam altendile, quo ofdine lo- ciorcs Scripturoe 'Sancta?, ut aliqtiod tale officium
quatur Scripturatleligni prohibitione.ctde mulieris noniinetis, if. quo indiguissel Adam adjulorio nm-
fofmatione. Prmcepit, inquit, ei, id eslAdoe, dicens : lieiis, elin quO eum adjuvare non possel alitis vir.
Ex omni iicjrioparadisi comede; de tigrio ciulem scien- Certe noii invenilis quid rationabiliter hic dicere
tice bont et triali ne coniedas. In quacunque airtem possilis, nisi idipsum quod diclurus stini. mecuni
die cotricderisixeo.morte morieris (ibid,). Et sribjun- seniiatis. Yolebat Deus creare huinanurii genus ad
gi\i:Dixilqitoqttepeus:Noriesibonuinliominemesse~ laudem ei gidiiani noniinis sui, sed hpii ita uiau-
fAiim, faciamus ei adjulorium simildmhi (ibid.).Et gelicam fecerat crcaturam; Oniries enim atigeUcus
'55 SERMONES CONTRA CATHAROS. SERM, V.' . 54
spiritus "creaverat simul, ita u't nullus angelus ex A post illos dux.eriirit uxoreS, et filips genuefunt, et
alio nasceretur. Humanum verogenus itacreare dis- ideo perdidi eos. Vps aulem nolite facere nialum
ponebat, ut sihi invicem succederenf homines, et boc, neque misceamihi uxoribus.vestris, ut similiter
nascerenlur alii ab aliis, qualenus causa consangui- non deleam vos. Nihil autem lale dixit ad eos, sed
nitaiis flrraipr jnief eos esset connexio charitalis, ait : Crescite el multiplicamini, el repleie lerram.
Omnes autem unum caput,et unam oiiginemhabere Qupd.qualiler fleri possel nescio, nisi cum uXo-
voluil primunvhominem, ul vjdelicef ab ipso dmne ribus suis miscerenlur. Aut ,sl vos scilis quomodo
genus humanum prepagarelur, esselque ei in hec aliler possent crescefe et muttiplicari, et replere
quaedam similitudo cum Dep, quiestcaput et prin- terram; diciteriobis,
eiphim omnis crealuroe. - v X. Itemet hpc ihirdr quomodo Deus,si itaabo-
1IX. Non aivtem'falefh fecerat Adam, tit ab ipso minaiur conjugium, ut diciiis, poluerif se lam fa-
solo possel generalip hu.mana proyenire: non enim miliarem exliibere sanciis pairiafcliis,, yidelicet
ei dederat Deus aptiludinem lalem, ul posset parere Abrabam etlsaacel Jacob, ut ipse loquefetur cuili
aut lactare. Fecit itaque ei mulierem, ut ex ea ha- eis, eimiiterel ad eos saiictos angelos, et tanla.eis
beret adjulorium augendi et - muliipiicandi genus pfomitlerei in fuiutumde propagalione generiS 1
hiinianum, ul yidelicet ipse generaret ex eafilios ut B eorum, quatiler iliud -vellet multiplicare el dilatare,
pater, ipsa eipareret et laclaret filios ut mater. et benedictionibus replere. Scinms ex Seriptura,
Adhuc" milii dicite, popule stulte el insipiens,'. si, quod primiis illorumerat trigamus, secundus nlono-
sicul docij eslis, viro prohihuit Deus mulierem, et gamus, ief tius tetragamus, et tamen Deus noh Iipc
nfulieri virum , quomodo jlieri potuit illudquod dixit abominatus est in eis,- sed servos suos dilecios eos
ad eos :Crescile et multiplicamini, elreplete terram ? frequeniissime appellavit, et propler merita eofum
(Gen. i.) Quid debuerunl aut poluerunl facere, ut mullas ac magiias benedicliones conlulil gener.aiioni
creseereril el muliipJicarentur, si debebanl oinnino eorum, et imitaloribus fldei sanctee quani liabereiit
ab invicenvabsiiiiere? Si voluil Deus,.ut Adam.filips adpomihum. ' >• '
ex Eva generaret, et sicper ebs niultipliearelur - .Xl.Veniam et ad illud quod.rtiussilani quidam
genus eorum, et replerenl lerram, et juxia hpc ei vestrum, yidelicet Sequaces Hartuyini : quod illud
proliibuit laiigere mulierem ; coiiirarius erat sibi conjiigium solum justum est, in quo virgines eon-
.ipsi in sua volunlate et in praeceptis suis, et argui junguntur, el quod unam lantum prolein gignere
poluit-insipieiitjse, quod dicere nefas est. Si-ego debent, et postea statim ab invicem discedere, hec
agricoloemeo omniiio inlerdicerem pffichim semi- r unquam deineeps ad conjugalem thoruin conveni-
nandi, et laiiien ei dicerem: Vide ut bene.fruclificet . fe. Per omnia stultos et indiscretpsvos esse vi-
ager meus, et per le niultas fruges habearii; nonne deo, lain quia, efror vesler rion sibi ipsi coricpr-
iuilii ipsi coiitrarius esseni, el.insipientioe jSfguipps- dati tum-quia id quod dicitis nec ratipne,'. .riecaliqna
seni? Utiqtie possem. Item de Noe, qtii lenipore di- auctoriiatesanclseScripturaepotestisconfirmt.re^Ndn
kivii per afcam salvatus est, similia dieere possum. sibi ipsiconcbrdat error vere \leg.vester], quia si
Si ita, ul vos dicitis, Deus-aboniinatur: conjugiuni primp homin: mulierem,. ut dicitis, inlerdixit et
et opus coiijtigale, quare, cum vellet saivareNoe ei adhuc eadem iiilerdiclio manet, tunc hec conjiigium
filios ejus, ne perirent in. diluvio, siroul ciirn ipsis 'virginuni, nec eururii qui post yiolatam yirgirijlatem
salvavit el uxores eorum ? Nam cum prsecepisset cshjunvli suiit,libituni aut justum est. Iteni ex eo
iNde ut lacefet aixam, dixit ad eum : Irigredieris vos siullos judico,.quia manifestis Scriplurae sancioe
arcamtu, et fiHi lui, el iixor tua, el uxores filiumrii lastirtioniis contraitis. Nam Pauius aposiplus ait:
luorum (G'e«.vi). El rursum cum condjdissel afcain Qusc sub viro esl mulier,vivenle iiro, ulligata esilegi.
dixit ci : Ingredere lu et domus tua ; te enhn vidi Si autem mortuus fueril vir ejus, soluta est d lege
justum coram meingeneralione ista (Geti.yu). Ecce viri (ICor. vn). Igitur viycnte viro vocabitur adul-
teslimonium perhibet Deus viro babenti uxorerii, et D lera, sifueril; cum alio viro. Si autem niortuus fuerit
lilios tres, quouiam juslus sit coram ep. ..Et qua virejus.libera esla lege viri, ut jain non sitadul-
atidacia condemnatis omnes viros liabenles iixores ? tera, si fueril cum alio viro. Cui vull, inqiiil, nubat,
Et quare, ut dixi, servavit pariter cum viris etiam taritum. in Domino.Beatior autem eril, si sicperman-
uxores eorum? Si moleslum erat Deo dmne coriju- serit, secundubi consilium tneum .((Mrf,).-l_tchi..Sit.:
ginm, melius sdlos viros salvasset, et omnes inulie- Volo:adolesceriluiasmduas ftlios procreare,malresfa-
res in aqua submersisset, aul solas mulieres servas- - milias esse (I fim. v)„ Quod de mulicribus ait, jdeni
set, et omiies viros perdidisset,'El si erat conlra el de viris iniellige.ndum esl. Si ergd licitunv est, ut
voluntatem Dei ut viri miscerentur uxoribus suis, Aposlolus ail, ut mulieres viduatee viris iteriim aliis
quare boc celavit a Noe quem dijigebal, et a. filiis nubanl, et viii viduali uxores alias ducaiii; constat
ejiis; cunieos/eduxisseltie arca ? Quare si eos dili- plane, qupniam non solum conjugia virginum Ijciia
gebaf, non dixit: Peccavit in me Adam, in eo quod eijusia sunt, sdd eprumqiioque,qui anteconjiigium
concul)uilcum niuliere quam inlerdixeram ei;.pec--. suuuv4'irgiries non;fuerunt, >''"
cavit jn ine-filiusejus Selh, quia liabtiit iixorem et XII. Scio autem quoniam el in Iiac pafte riobis^
^'eftuil filips et filitis ; peccaverunl in me omnesqui contrattis, et objicitis nobis qua-dam verba-Joaiiiiis
'
33 ECKBERTl ABBATiS SGHOJiAUGIENSlS . 56
CJir|:sps.oniI, qpse in exposilipne .Maulia3i seriJj.it iA gines cpnveiierunt. Tjnde Iioc habetis'? Quse vobis
dicens : Secundum gnidehi nxpfehi qccipere, secuiir scriptura hoe deterhiiriayii?Noriiie ex verbis Apo-
.duin consUiuMiAposloli $si i secuntfum veritdtis Sloli, quee nunc iriduxi, patet, quoriiaiiinon^solos
ralionem, jiera fornicafio es.t..§\ secuiidiim permits nionogamos, se*detiam bigamos Iicet plures'' fjlios
lenlem Ufiuin piiblice et, licenter cbmmiltitur, hp<- procreare; et debent,-.ut dicitis slatim ab invicem
nesta for.nicalic ...es.t:et egpvpbis dico, si creden- separari posiquamunam babuerint prolem ? Inter-
duni esl dectfina? Joannis Chrysdslomij cerle cre- fdgo quare? Si ut diqitis, hoc conjugiumsjustuin est
dendum est e.t docirinse sancti.Augusliiiiei Hiero- sdlum, quare,solvendum est ? aut si solvi fleeesse'
nymi, et aliorum satictofum.Patrum, quorum vita est, ut salfitem cdnsequi pbssiii-t homiues illi, quo-
sancta erat, etquoriim doeiririaicum sariclis Eyari- modo juslutn est coiijugium edrum ? Si ergd omne
getiis et scfiptjs flposloloruiri coiicprdabat, el in. conjugium, ut dicilisj solvi. debet, qui siint qui
Rpmana Ecelesia, ad quapi religipnis Christiarise debent obsefvafe illud niandatum Apostoli : Alli-
respectum liabemus, aucloriiatem firmissimam ha- <gatuses ux.ori ? noli qumreresolutionemAi Cqr".fvi.i).,
bet. Autjile quid et isti ,de Secundis nupliis dica.nt. 0 inseiisaii cai.Iiari! quis vos fasciiiavil non credere
Auguslinus inbbro Re viduitate scrJbil hpcmpdp : .verilali ioiiestimoniprum diyini elo.qiii.i,uldeslriiere
Secundas nupiias omniridlicitas concedit Apostolus. yeliiis oinni.a iegitiiria conjugia, quse a' pfihcipio
Dellerliis aulem , de quarlis, et de. nllra plnribus lilundi usqiie.in hodierniim dtem iivbpnore fuferunt
nupUis, splenl lipniines mq.yerequcesliqnem.Sed quis per.hniversiiin mundiii.m,in omni genere IiomjniHH,
audeqlMiffinire, quod mcÂposlo.iumdud.iotliffinisse? et fideli.un)et iiifideliiiiii? Puto quod ex ambi'd casli-
Ait.enfmyi Si dorpiierit vi.rejus, Cuivult wtb.at, tan- tatis h^comiiia di.c;tis.:Pu.toquodexa.mprecaS'Mtaiis
lum in Doriiino (I Cor.yii).» Npn dicit prim.uSt non iianc eo.iisiieiiid.ineinintev vps liabetis, ul in cenven-
secundus, vel lertius, velqiipi.qslibet; nectwbis Aefi-. liculis yeslris, sjcut abuno baeresiarclia veslro audivi,
niendumesi-.Urtde, iti b.revilet•respondeam : nec ullas par.vter dormiaiit ilup yiri in Jectd und: .itemque
nuptias debeo damnare3 nec eisverecundiqm nume- dijoemulieresi.n Jecto uno, qualenus se vicissim
ro$?Mis quferre. Jdem et Hieronyni.us tesialur <ii- cuslpdiant, bt unusquisque les.limonia suas casiilatis
cens : Egpnunclibera voce exclqmp,\nec ddmnari iti ab alip Jiabeat, Magnse/religioni depulabat coi>sue-
Ecclesiadigamiam, iriiq necjrigqmidm; ettiqlkp-f iu.din.e.mhaiijc".qiij:narrabat Jipc riiili.i. Sed iiidubir
auihtp ei.se$!o,que,madmodum fecundp mqrho nu* taiii.er.a cpijsijio maligniestreligiojioec.etnpiiadep
befe. .Sufflcian.t.ii.uiic iesliriipnia isjpru.m duqrum,; freiiatum es^ psmeuril pudpre, :ut loqui non possim
qui a.ffifmant seeundas nuplias licilris •es.se, .qupij /n e.a qu.33<Je yestra misera caslitate dicunlur ab els
certe nequaquam .fecerent, si.seirent in ,eis lurpir qui ijxperli. sunt eani. Vos cpnjugaleni.cppniaiiiTe-
tudineni fornica.iio.his, Et qu.ia isii in yerbis .qua?JRT. prpbatisquam jnsiiiuil Deus, el.qu-e cuni lege.na-
duc.ta sunt cpn.cp.r.dantcuni verbjs lappstpljcoetls)- lu,roe coiicordat; aitendiie vpbis ne. fpf te pb hane
clrinasihagis guani illaJCJ.ifysbst.o.m.i tjraBci docloris, tenierilalem justd- P<3ijudieip tradili sitis in ig.rio-
ista quidpm recipiunltir, ,il.iayef p .iipn .appro.banlur,. miniam, quse a iegenaturoeidiscprda!, Jlactenhs de
iieque recipiunt.ur in aueloij.tate, Ipsi an|ni.a"dver.tite, cpnjiigio'rios dispulasse suflicial,;nunc aiilem.de ea
Nuiiquid v.pbis .raliohabije yidetur, qhpd*diei.t se- i|a.nciit.a,le.ytjsira cplloquimurj qua ab .esh C?iritiura
cunduui copjuei.iupêsse fp.r.ni.caiionem,et ipsum abslinelis. ."..'' ."
esse: sec.undum cp.nsjli.iim.Aposfpti^ Cerie .pmnefii '.-_.'./ - ,;SERMO VI- .-:.;_'. :
fo.riiieatipneni (Jissuadet Apos.ipliis,pl abs.terTethp- : fCprilrq secutidam hm-esiin.dee-sucaruium.
mines,ab -ea, "cuni dicil; F^rnic^dr.es.eta.d^lierps . L. VQbisJpqti.orfliios,Sicut dixi.npn hoihines, sed
jri4icabit_Dpminus{Hekr,Miii\\ dspmoiies Appsipliis ypcat, CTin .dicil: Atlende.ntes
"XI1JI.Qupmodd eigp conyftn.it,ut jdicatur aliqiia doclrinis dmmonioriim, lofiuentium in Jiyppcrisi.men-
fofiiieaiipesses.eciiiidiini c.o.nsiliumejusJLaudaiiiiis dacium, prohibentiumnubere(I_Tim. iv): et s.ubau-
C.erie Glityspstoniuni illuiiiet aurbuiii os ejus, sed 1D:ditur,,dpcentium^.qbstinere a cib.is;quos Deus cresvit
non iiiTiis yeibis. eum laudaniiis, iEsfiiiio .tanieit ad percipiendum cutn gratjarum qclione. fidelibus, ef
gupd non i.u verbis illis Iiaeres.iinsapiebat Joannes, his.qui noverutit verilatein :.quia omnis creatura Dei
.quam y.ps tenetis., iit yidelicet sccunda conjiigia bqna , e.t nihil rejiaendium, guod cum. graiiqntm
omninp illicita-esse judica.rei, quemajdmpduniforni- aclione*percipilur. Sqiiciificatur enim perverbuni Dei
cationem. Sed db hec foitasse-dicebat hoc quod et oratibnem ,(ibid.), Dicile inihi de quo geriefe ci-
nobis pbjicliisj qupriiam in seciiiidis liupiiis disce- ; boriim lqcutus est'AposloIus hocJoco? Si.ignoraiis,
ditiir ;a sacramente unltalis, quse debet esse inter .-",dicam vobis, Carnes significavit, etde yobislpcuius
Detini e.i aniinam hpminis, ciijus sigflificatio'i.n mp^ est, qui -in liy.pperisi.loquini.ipi mendacium , vide-
noganii.a.est.; et forte ob lioc qubque.quod secunda i. llcet nonesse iicilum Iipniinibus ut nubant, et ut
conjugia niagis exira.pudicliiaiii suiiiquam priiiia, carnes manducent.vHoc- in liypocrisi Ioquimlni,
et nimis yeli.emenier lianc peusuadei.eg-upi&baleis ' qula in hpccasli el. saiicii -cprari. honiinibus yullis
'
..quibiispuBedicabat.' ''.':'" | ''"'.'..-.,. . apparere sed esl rtienclaxlioecyes.tra doctrina. Nani
.3JiV;;Ad |ioc. iierum fedeq, qtipd( dicitis, iHiam et piibere licet, sicut Apostolus in hpcipsd denipn-
: taiitum prolein debere generare conjuges, qui vir- siral, quod eps abpniinalur el dtcmones yocat qui
57 SERMONES CQNTRA CATHAROS. SERM.. VI. 38
hoec.prohibenf..Et carnes edere li.cel eis qtii voliirtv
iri A animalium, quse cpinqumet mandueahfem, eadem
non habenl abstinendi ab eis. Raiio veslra est, quaree et tunc erat, quia eiusdem crealionis et conditioriis
edendai non sinl carnes, quia de coilu riascitur om- i- erant luric, cujus sunt et nunc. Item si licitus nori
nis carp, et ideo immurida esl et coinquiriat rnandu-[- est esus carnium , pslertdite npbis aiiqua maiidata
cantem. . " evangelicse aul appstdliCseScripTurse,aut aliqudrum
II. Miror si- Dominus creatpf omnium rerum,1, prthpdoxorum Palrum tradiiioiies, in quibus gene-
"quaiidobominibus concessiliil edererit carnes, igiio- p, faliter prseceptum sit ut abstineatur ab eis, et cre-
rabar hanc veslram , sanclani rationem,' videlicet it • deriius vobis. Dominus Salvator quando ad proedi-
immundos fieri oriines qui ederent carnes, pfo epp candum discipulos suos inisil, hiter csetera dicebal
quod omnis caroex concubitu nasceretur. Heu! quodd jioecad eos : In quamcutique domum inlraveritis,
non habebatcatharum unum, qui eihancsapieniiam n primutn dtcite, pax huic domui .' eisi ibi fueril filius
in aurem susurrasset, in illa hora quando dedit pp-'- pqcis, requiescet super illum pax 'vestra. In eadeni
ieslaleih edendi carnes Noe etfiliis ejus dicens:':- quiem dOnio manete edentes el bibentes qum apud_
Crescile el mulliplicamini, el lerror vesler qc tremorr Mlossunt. Dignus esl enim qperarius mercede sua
sit super cuncta anhmlia leirm, et super omnes vo- - (Luc.-x). Videtis quod non exclusit. a cibis eprum
tucres cceli, cuth universis qui movenlur iriierra. , B usum carnium, ita ul diceret: Quod si vobis appd-'
Oritnes pisces maris manui veslrm iraditi sunt, et- >!-\ suerint carnes, -ndtite. nianducare. Qupd utique:,.
omne quod movelur el yivit erit vobis in cibuni; quasi:
i dixisset, si esurii carnium sanclitali eerum pericu-
plera virentia iradita vabis omnia, exceplo-qubdi iosum fpre esistimasset. {Dicile mihi: Si immuiida
carnetri cup sanguine non coinedelis (Gen.i). Ndnnee eSt dmnis caro, et coinquinal manducanteni, quo-
ecce patei ex his verbis, quod Deiis fecit liomihii 'jModo verum erit qupd Salyator dixi.t :'Non quod
licitum martducare carnes? JEf qiia fronte, quai inirai iiios coinquinai hominem, sed qriod procedit
audacia vos dicitis esse illicitum ? Cerie si sciebatl de ore coinquinal hominetri. De corde, inquit, exeunt
omnem carnem ita pollutam, ut non posset quisr cpgitationesmatm,/wmicidia,adulter_ia} fornicationes,
quam ex ea:giistare quin pplluerelur, npn satisi fjirta, falsa testimonia, blasphemice. Hmc sunl qum
fidelis erat Deus, quando concessit liomini talenii cohtquinant liominem (JloM/i. xv); Ergo, o catliari,
cibum, quem sme "pollulione sua non ppluit mandu-. non carnes vos coiriquiiianl, si manducaveriiis eas,
care. Si yerd hsec Tieus nesciebat, el ves scitis :: sed mehdaeia vestra, quibus creaturam Dei bonam
putd vos sapientiores esse Deo, et maghos amaldres5- dieitis esse immundam. - - .
inuridiliae. Sed quam falsum liecsit vcs ipsi scitis".- IV. Npnlanien lioc dico.quasi inihi sit cura;, ut
Xunquid et sapienliores el sanclipres eStis san- i - unqiiam aliquid boni manducelis aut bibatis, qui
ctis pairiarchis, qui Jicittim seslimabant esum car- populo Dei lam perversae doctrinoe morliferuftv po-
iiium, et ipsi ex.eis vescebantur? Sanctus patriar- culum ubique pT.ppinatis,Audile niiric qujd Aposlo-
cha Abraham qui dignus .babilus est utfa,miliariter .-Jos~-.rioster s:rjbens ad Cdrjntliids tJicat.: Ontne gtiQd
loquerelur cuhi Deo, legilur suscepisse liospitid an- inmacellp venit,manducale.y nihil inierrogantes prp-_
gelos Dei, in forma trium virorum, quibus et pran- pter.conseienliam. Dotnini enim est lerrael plenitudo
dium fecit, el viluluni lenerrimum. et optimum, ejus. An nescitis guod. inmacelto carnes venuridari
quem coxerat, eisapposuit ad mandueandum. QuotJ solentj (I.Cpr. X.) Si ergp onine qubd in macetlo
utique npn fecisset vir sanclus el sapientissirivus, yeriit, Jd esl venundalur, manducari Jicel, iunc
si scireiiii tali cibo immunditiam esse. Sed: etfijius '"" sechodum Apostoli yerbum, et carnes manducari
ejus Isaac pulmenlum de yenalione, a fitio sup Esau possunl a Chflsiianis. Quod auiem adjunisit:' Ni-
peiiit, et edulium de boedis oblatum a Jacob man^ hil interrogariles propier conscientium (tbid.), idep
ducayil. Sacerdotes qudque pdpuli Israel, et omiies dixil, quia in lemppr.e illo, etiain carjies iiiimolalse
qui de:genere saeer.detuth eranl, carnes legalium idolis, yendebanlur in maceUo, et liolebat Apostoliis
bostiarum in loco sanclo liianducare a Doniindjussi.]_ JJ ul Christiani eas enienles intefrdgareni, utrum im-
suiit.iQuiasi ilaimniuiida esset omniscar.p, ulvcsar^, .":.molalaefuissent idolis, an non : ne forie alius Cliri-
bitramini, hiinquam tot sacrilicia.de carnibus.anima- slianiis adliuc iri.firmus in fide, sciens eos scienter
litim Deus sibi super aliaresuum otTerripraecepisse.t. manducare idolptbyta", piitaret eos jnandiicare ea"
Nunquam in sancla lege sua <Je cdmesiione eafum sub yeneratione idoli cui fuissenl iniiriolala; et sic
sacefdotibus suis.aliquid niandasset, neque per eas -ipse quoque: inciperet idpla venerari. Simile est et
sanctilaieiii eoruin pollui perniisisset. illud qupd subjungii : Si quis vocal vos infideiiuni
HLAd boec fbrsitan resppndelis, qupniam mulia qd coaiam, el vuliis ire, omne quod iiobis'ap_ponitur
in lempore veleris legis licita erant, quse licita non manducate, nihil inlerrogantes propter conscieniiatn.
sunt intempore hoc evange.Iicselegis, et majorem . Si quis dutem dixerit, hoc immolutilium est, nolite
niunditiem exigit Deusa pppulo noyi.testanienti quam ""~manducare propterjllum qui indicavil, el propler cbn-
a populd qui eratsub. priore-tesiamenio,,Eiidcircp scieniiqm.Coiiscientiam aulem dico non luam, sed
istis yitandse sunl .carnes, quamvis illi_ab. ,eis npn. alterius (ibid.), siiba.udi. infirnii,, siciil prsedictum
abstinerent. Ego vero adJioc.dico, quoniam si, ut est. Si; ergd carnes illoe, quse. fueraiii daenipiiibus
di'cilis,aliqua baturalis immundiiia esl in caTiiibus immolate, noivpoleranl/contarisiiiare manducabtciii ;
59 ECRBERTIABBATIS SCHONAUGIENSIS io
illas, eum videlicet cul non fuisset indicatu.m de A Est ergp generalis qusedam compreliensip qno-
eis, qubd essent immolatitise; multo minus illse, rumlibel ciborum in his verbis, ut intelligi pdssit
quoenanquam lalibus sacrilegiis adhibilse sunt. et de faba, ei legumine idipsum. Nam si quis ista
V. Iliud forte objicitis mihi, quod Aposlolus ad comederido fratrem suum scandalizaret, bonum es-
Romanos scribens ail: Bonum esl homini non man- Sel illi ndn comedere ista. Suaviores auterii cibes
ducare carnem, el non bib.erevinum (Rom. xiv). ,Et nbminatini expressit, a quibiis difficilius absiineiur,
ego quidem idipsum concedp, quoniam boc hoihini ut suaderet dimitti eiiam cdnciipiscibiles cibos,
boniim est. Quare bonum ? quia qui abslinpi ab esu causa fraternse charitatis. Jd auiem in tempdre illd
carnium el pplu yini, Jongius est ab eo peccalo, necessarium exisliniabat suaderi, qnia erant qtii-
qiiod conlrabilur pcf concupiscentiam gulse, quam dam ila perfectaj fidei, ut- nullum cibum -32Stima-
qui ulitur istis. Siiavia enim sunt hoecad gustan- rent immundum, sicut et Apbstolus dicebat: Omnia
dum, el facile provocant concupiscentiam gulsp>ut quidem munda sunt: et erarit quidam adhuc itii in-
supra quam oporleat delecletur in liis qui gustat firmi in fide, ut oesiimarent a quibusdam esse ab-
ea, quod quidem peccatum esl."Ilem idcirco bonurn slineridum : veluti Judsei rioviter convefsi, quia
esi.tit per abstinentiam islortim corpus affligalur, abominabantur eos qui porcinam, vel idoloihyia
et per afllictionemcofporis major a Domino tnerces coram eis manducabant, et ex hoc scandalizaban-
acquiralur. Et hse quidem sunt causse _quibusmona- lur. Propter lnijtismpdi efgo dicebal: Si propler
clii, et fideles viri pcenitenleSj ab illis se abstineni. cibum luum fratrer iuus contrislatur,jam tion secun-
Altamen quamvis concedattir, quoniam, sicul ait dum charitalem ambulas(Rom. xn). El de seipso di-
Aposlolus, Bonum est homini non manducare car- .cebat : Quia si esca scandalizal fratrem meum, non
nem, et nori bibere vinum, non ex tidc concedi opof- manducabo carnes in qHCrnum, ne fralrem tneum
tebit, utyobis videltir, quoniam nialum est com- scandalizem (I Gdt. vm), Itaque si quod objeclionis
edere carnes et bibereyinum : quia ppssibiieest ita in his verbis-Aposloli, quse inducia suiit, habebaiis,
lemperale hominem islis uli, "utnon peccet. Nam et exinaniium est.
Salvator bibit degenimine vitis cum discipulis suis, VII. Adhuc dicile.mihi :Carnes non manducaiis,
«l lamen nunquam peccavit. Qupdiniieui ndn neccs- quia ex cpilu veniunt. Et quare pisces manducaiis,
saria sit cbntentio isla : Boiium esl homini nonman- qui similiier ex coiiu veniunt? Nihit bic raiiohis
ducare carneni, el non bibeie vinuni, ergo tiialum est babeiis. Puio peccatuin est coitus gressibiiium, et
homini manducare carnem et bibere vinum, iii volalilium, et non liaiatilium, et in peccalis conci-
siinili sennone demonstrabo. Sciiiins qiioiiiani ho- Q pi.tur et nascitur onine animal; et ideOsiiie peccalo
ninri est silentiiiin, et multum a spiritualibus yiris non possunt nianducari.carnes eorum. Falsum est
commendaiur, quoniiim qui silet, longius est a pec- hoc loiunv, o cathari, falsiim est : quia nuliuin
cato linguseqnam qui loquitur. Nairiiqui nou peccat unquani mandalum suscepertinl aut suscipere po-
in verbo, hic perfecttis est yir. Si ergoiionum est lueruntde vitando coitu, Et ideo ntbil "mngis ratio-
silere, malurii eSt Joqui. Nunqiiid hdc necessarid nabile. est" quod diciiis, hon coinedimus vaccam,
sequilur? Nequaquani. Qudhiani Isiihul hsec vera qiiia de coitu naia est, quam si dicerelis, iion co-
sunt, videlicet honum esl silereietbonum esl loqui. medimus vaccam, quia cornuta esi. Nam esse de
Itaque noii nianducare cameffl, et hon bibere vinuiii, coilu natarii, iiihil magis peecaliim cst, qtiam essc
cuin dicafur boiirim qiiasi.cautuni, nonquasi virius; cornutam.
, non opoftel ut oblidc dicaltir nialum esse comedere Contra lerliairi hmreshn, de creatione carnium.
cafnes et bihere vinuni, quia in lioc coriiihup intel- Ylll. Scimus aulenv quia princeps erroris veslri
tigeretur, quod esset viiium et peccatum. • lianeslalemliabebalvitandarum carniumrationem,
VI. Verumtamen non niultum est necessaiium quod dicebal omnem carneni creatam esse a diabolo,
assumere lios hanc dispiualionem hoc loco : quia si ct humani quoque corpofis coiidiiioiiem ei atlri-
recte auiiriadvertiinus lendreni Scripturae, unde D buebat. Animam vcro a Deo creatam afflrmabat. Et
sumpla smit boecverba, palet, quia non sinipliciier sictilcomperium habeo, vos quoque in occullisvesiris
diclunvest : Bonum esl hoinini tion manducare car- . eamdem raiionem vitandarum carnium susurratis.
nem, et hon biberevinum. Nafn cuin dixisset inprsc- Sed hoc quoque mendacium nicndacissimum est,
cedentibus loquens de escis : Omnia quidem munda nisi, quod absil! nip.iiliaturScripiura veriialis, tinai
sunt, sed malum esthominiqui perioffendiculuminan- , d:cil : Dixit -quoque Deus : Producal lerra aiiiiiinm
ducal , prolinus addidit: Bonum esl hoinini non viventeniin genere suo, jumenla ei feptilia el bestias
manducare carnem, et nori' biberer vinum, conli- ierrce juxla species suas; etjumenla el otnne reptile
nuoqne subjunxit: Neque in quo frater luus o/fen- terrm in genere suo: El vidil Deits quod essel bonum
ditur, aut scandalizatur, aiil infiririaiur (ibid.), Elest (Gen.i), Quod si no.isiiulcii Scripiura Yeteris Tosra-
seusus : quandoquidein liialum.est lioniiiii aiiquid menli ad comprobai.aum vpbis quod pmneai carnein
mandticafe per ofiendiciiium, ita ut aliiiin suo cibo feceril Dcus, auiiite Scripluraiil evangelicain, qiue
scandalizet, bonuin esl liomini non inaniucure car- dicit: ln principio eral, Verbum,et Verbumeral apud
nem el rion biberc vinum : neinpe, subatidis aliquid Deurii, el Deus erat Verbum. Hoceratin principio
laie, in quo fraler tutts offendilur aul scandalizatur. apud Deuin. Oinnia per ipsumfacla sunt, el sine ipso
il SERMfiNES CfiNTRA CATHAROS.— SERM. VII, 4«
faclum esl nihil (Joctni). Si ergo omnia per Verbumi A nabitur(Marc. xvi), Hinc, hifallor, liujiisriiodi argu-
Dei facla sunt, ergo et oniiiis cafo per ipsiim factai menialionem suniilis ut dicalis: Nemo crederepo-
esl.OnianiadceManescuiri-ihsanis seqiiacibus iuis ! Tesi, nisi di scretioneni habeal boni etinali; parvijli
ilie vosadjuvet siciil Jpsuin .decet, qnem Ded adjir-. autenieuni baptizanfur, ditcrelionem boiiiet maii
lorem iri'crea"tiohereruiii cdrisijlhistis. Geris maie-- ,. ridii:habent; ergo non creduiil; coiidemhanturergp
diCla! quid indigui.t Deus adjutofid diaboli, ht hohi ' cinn anie annos- discreiipiiis. moriunlur-. Si lioc iii-
posseTperfieere.coridilioiienvuniverskaiis, nisj eumi -citis scire debetis, quia nori feclum in verbis yerl-
diabolus adjuvisset? An hescilis qndniam lanlse 'ma-. Taiis.inlelleclhiii habetis. Qudd eiiirivDominus ait :
. liiiasest, ul si pdssit, uno momenio omne quod adj. Qui rion credideril condeniriabilur, non ita accipieri- - '.
laudem Dei est iu mundodeslriieret, et ad. niliilumi dum est, quasi dictum sit deomnibiis qui lidn ere-
redigeretpoliiis quam crearet? _.-. .--. duhl,; sed tanluni de li.is quia credere pbss,urit_;et
IX. Taceo nunc de eorpdribus rraiionabilium,"'de« . nolurit. Pafvulos eniin quiabaptizantur, et necduiri
corporfehomiuis Joqiior, .qui speeialiier est conditus.i. crede.re.poss.uiit-,imbecillilas-sensiis Sui excusatût
ad"serviendum Deo viventi, et ad resistendum per> non comprebendantur in seiitentia illa", qua coiir
omnia diabolieoe yoiuntalf. Certe si creasset cor-, deninatituf ndri credentes. Sie auteirt pluribus in;
,pus ejus -diabolus, nunquam lani Jioriesle, tam or-. B Ipcis sancia Scripiura loqiiitur, quasi universitatem
dinale, aii.l cpmmode iiiemhra ;ejus disposuisseJ,_•'.. qtiamdam cdmprebendat, ubi tamen universitas iii-
sieul sunt, Quonianv si reete: aniinadveriuiilur, ielligenda non est, sed de univefsilate aliquid •exci-
seciindum mifabilcm sapiehiianv et benignilalemi pieiidum esl, ut patet ;in priofi parle cjusdem sertBP-
cuncta ortiinaia sunt, sicut omnlbiis paiel. pselera, iiis,quemdeEvahgeIioiiiduxi, ubiait: Qui crediderit
aniiiialia sic eondiia sunt, ul,- piono ad/ ierram. ,ei baplizaius-fueril, salyus.erit. Ecee enim boc yide-
eorpofe, et vultu deniisso incedarit, sofus yerohomo , tuf-.diclu.m depronibus qtii credunl ,et baptizariiiir,
ila.disposiius esl iri corppre, "ut incedat reclus et- qudd salvandi sinl; sed ndn esl iia. Nani niulli efe- '
apluuihabealvultumad suspiciendoscoelos, ad qups" ,- dunl et baptizantur, nec tamen salvabuntur, qiid-
lolam mentisintehtionem dirigere debet, Et riuii- liiam ad tempus credunt et in tempore tentaiionisa
quid pntatis, si disposiia Tuissent riieihbra huniana, -flde fecedunts.yeTper' malaiii;-vitani;'ii<Ieni- suam -
seeundum ai-bltrium.diabolii qui iiilerminabile oiliiim, iriutilem fedduiit. Pjppi^feaergo, iitdixi, de uniyer~
adversunupinnes nds geiiij.eicunclis bonis npstiis-., .sita.te: credentiiim,- qpse i.bi videtur compreliensa,
-iiividet, lalem. nobis hoiiprem prse coeteris animaii-, aliquid excipieiidiim est,;iia ul dicaUir hoc dicium
tibus praestitisset ? Nequaquam : inio nds tales ma- esse hpnde pmriibus credentibus; sed de illis; qui
Juisset condid.isse, ut toto .eorpore" serpef emus per, C balient fidem, quse per dilectionem operettir, et ia-
terram,' aut efectis sursum pedibus, et eonverSoin ea.p;erseverarit, ita utnpii refrigescat."chariias eorum
terram capile maiiuum officio sicut fieri posset in-, Jn lenlatione, et non recedant co.rd.aeorum a Dep.
ceder_emus.Quofliodo enim ainei honoremet coffl-, Si.ergo prior particiila iila sermonjs, quse commtir
modum huinaiii corporis sseplus pstendit in illis, iiiter dicla videtur; slarernon poiest jiisi aiiqhidde
quos prp aiiquibus deliclis Deus.aTv illd flagellarj uniyefsiiate excipiatuf;noii debet videri jncdn-
permittii, sicut et in niuliere illa quam illigavii Sa,- -" -gruum, si etiam, posteciprem partemejiis ita expoT
lanas decam 3t ocio annis, ila ut non -ppsseisursuin nimus, ul eam nou universaJiier iiitelligeiidahi esse
aspicere, el in eo qiiem fiequenter in igneiii et in di.canius. -' " -" ' 7-"..
aquani misii, ut eum pefderet, el iii aliis quain plu- If. Tale est et IUiid, quod idem Salvator in .Evanf
ribus. Palet ergo ex his quoe dicta sunt, quoniam gelib:de sacramentp cprpprls pt sanguinis-sui proV
si idcirco carnibus abstinetis , qiiia hascuntiir ex iiuriiiaviidicens : Qui maridtical meam_carneih,-eibi-
coitu, fatuiTeslis, .Si vefo idcirco,, quod dpificiuin bhsangqinem meuin, habelvitaiiimternqm (Joan. m).
sini diaboli, siciit nientilus estpririceps vesler Hoc enim yidetur diclum de onjni.bus, qui maiidii-
Manes,. conslal :quoniam insani estis cuiii illo. ,Ei np cant e'. bibunt corpus et sanguineni Qomjni; sed n«n
nuncad alialfanseamiis.
' est inielligeiidum iiisi de iLlis,qui digne mariducant -
. '- . SERMO"VII -'"'.. et bibuiit corpuS el sanguinem.Domini. Mulii enim
Conlra qnarlam limresim ~debaplismo parvulorum. iiiaiidticant"et bibunt cdTpus et sanguinein. Domini
1. De.baptisino parvulorunijdicitis quoniam inanisi indigne, et non ex hoclialj.enl-vilam seternarii, sed,
est, quod.neque iliis prodest ad:salulem, neque ali- uidicit Aposiol.us, judiciuiiiMbi manducant el b.i-
«uihus qui noii sulii. e]us discretionis ut possim; •' bunt, nq'n. dijudicantes corpus Doriiini (1 Gor. xi)_.-
cietiere, aut per seipsos graiiam bapiismi poslu- Itaque, ut dixi, illa; senteritia qua dictum est : Qm.
lare. ConDfmalis autem , ul aasTimO,^ errorem i noti crediderit, .condemnabilur, non ad omnes non
isiunv auetoriiale evangelici sermonis, quein locu- credenies pertinet, sed ad eos qui cum habeant pos-
ius est boiiiinus, qiiando ad bapiizaiHium niisit\ sibiiitatem credend.i, non credunt. Excipiunlur enisu
discijuilos syos.dic.ens : Eunies docete omnescjentes, pafyiili qui baplizantur, etnecdum credere posS.uni..
baplizanies eos innomine Pulris .el-Filii ei Spiritusi ..IIL. For.te adhuc vobis videluf, quia injuriam fa->
sancli (Malth. xxvm); Qui_cr.ediderii el baplizalus; ciahius litieraj evangelicoe, quoe videlur perlinere
fuerii.sakus erit, qui vero no_ncre.diderit', condem- ian.ium ad eos quipossibilitatem' '' Jiabenlcfedendio
"
. PATSOL.CXCY. / . "a / ': -
iT, . ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS - U
Sed, qii3eso,respondeiemilii<Je siinili liltera, quaiin A
l ei circumcisionis proeceptumdabat, dicens : Infans
sancta Scriplura iriveniiiir, Jacobtis aposlolus iri octo dierum circuincidelur in, vobis. Omne tnasculi-
Epislola canonica scribit, dicens : Qui non peccat in num in generationibusvestris, tam vernacutus qnam
lingua, hic perfecius ettt vir,(Jac. ni); Nunquid lioc emptitius circumcidelur.Masculus cujusprmputii barp
perlinet ad onines cpmmuniler, qui non peccanl in circumcisa non fuerit, delebilur anima iliius de p.o-
Tingha? Cerie, si omnes qui peccatumJinguae non pulo suo (Gen. xvn); Ecce inhac comminatione evi-
coniniitiuni, perfectse suntsanclilalis, omues iu- denter eognosci potest, quod propterconservationem
fahtes, et omnes riiuti, sancti et perfecti judicandi -aniniarunveorum, ipsos jussil circumcidi. Et hoc
sunl:.quod falsum esse nulli dubium est. Itaque . animadvertiie, tjuod non dixit exspeciandum esse
quod dictiim est-: Quinonpeccal in tingua, hic vir usque dum pervenisset homo ad ahups discretionis,
.perfectus est; ita intelligi necesse est, ut dicatur, et tunc esse circumeidendum, cum per.se ipsum po<-
esse perfecius qui cum possii el-sciat peccare in siulare ppsset circumcisionem; sed die oclavo^jussit'
iingua, abslinet per Dei innorem, ut non peecet in circumcidi.infanlem, quia sciebat fragililateni cof-
ea. Tale.est et illud quod Aposlolus ait : Qai non poris humarii,-et quod levi infortunio conlingeiepo-
labordl, non manducei (II Thess.ni).Nam universa- Tesl, ut exstinguatur bomo,antequam ad annos ma-
Jiter pronuntiari videtur de omnib.iis iion Jaboranti- LB luritaiis perveniat. Quia ergo ita fest.inari voluit
bus, sed-nori est i)a.;Nam, si de illa sententia nullus circumcisipnem, idcirco fecit, ut salvse fierejii ani-
qui nonTaboral excipiendus est, lunc nequepiieri, ' mai, et nort inciderent in damnationeni seiernam per
nequesenes, neqiie infirnii manducare debent, qui niaculam origiiialis peccali i quod a primis parenti-
hon labofant. Ad eps ergo periinet verbuui hoc.qui bus conlraximiis omnes. Poluil eiiam niiiiiruiii e;i-
cumpossiiit labdrare,.nonlaboranl,sed oliovacant. ' dem circunicisio fieri auie diem ociavum, si pericu-
Simile est elillud : Quivero male egerunl, inresur- lum"ni.ortis parvulis imminere Videbaluf. Sicut el
reclionem judicii (Joan. v). Hoc quoque genefaliter hos pro eadem causa ante tempus nonnunquani par-
dioi videiur de dmnibus qui male agunl,sed exci- vulos baptizamus , ctim tariien sit -conslilunini ab
piunlur ab bae sentenliaqut mala agunt et posiea . aposiplicisPalribu-;, ut yel in Pascha, velin Peii.te-
pcenitenl, etin bono persevefarii. Multa in Scriptu- coste bapiizemus. Sicut auiem parvuit masciiliiii
fis sarictis similiter dicta irivenirintur, sed 11011
esi sexus.ab originali culpa, per.eircumeisionenj expia-
necesse plura ad prsesens negoliuni exempla inducL baiitur, ita el.feminei sexus infanies pcr legales
El nunC si aliam babelisdefehsionein erfdris veslri, oblaliones ab ea purgabanlur,, ut et ipsarum aiiiinse
-
proferte eam; qudniam hsec de qua -nunc Iecuti su- nbn perirent a poptilo suo^ . . .
c VI. Anle tempus autem circumcisionis ab.Adam
mus, nort proderil vobis.
- IV.
Popule siulte et insipiens! nunqhid noircd- usque ad Abraham., qui primus suseepit ciicumci-
gnoscitis lempus? An nescitis' quoniam ,Seriplura3 sionis mandatuin , fieri sdlebanl oblaiiones Deo, ab
sanclas vocant iempus gratioe onine hoc leiiipbs, his qiiLDei culluiii habebanl, per quas deleri potuit
quod a Cliristi riaiiyitaie.usque ad fineih sseculi de- originale peccatum.atque alia peccata frigiliiaiis
curril? Idcirco autem gratise tempus vdcatur, quia liurivaiioein electis Dei tain pusiHisquara niagnis, iif
"
in ed dilatata est misericprdia Doniini super gonus salvse fierenl aniinse corum, qiioniam nuncjuain nii-
humanum , et aperius est siuus Dei.ad-suscipiendas sericordia Dei liumanum genus piniiinp dereliquit.
animas bomlnum.-magis quam i.npmnibus sseculis, Ecee talis erat Reo de infantibus cura priorjbus ssc-
quse fueruni ante Christi 'adventum; Ai, si ita est, ut culis ut cpnservarentiir aiiimseeorum a perdilioiie;
prsedicat impielas veslra , videlicel quod oinnes qui et liiinquidsestiiiiaiis, impia gens, quod obliius sit
ante aniios discrelibhis moriurilur, condemnaniur, ejnsdein iiiisericordise suse Deus in tenipore isto,
-
el nrillum eis .remedium conslitutum"esl a Deo, quo qupd gratise fempus ei annris benigiiilatis vocalur?
possinl adjuvari ab Ecclesia Dei, ul dpdrteal eds ex An puiatis quohiaiu minus aineifilios efuTias Clui-
iiccessilale effluere in perdilioiiem oelerriam; durus nr sliaiiorum , quam infantes Jndaioruin , quibiis con-
cerie et iminiserieors est Deus magis quanifuissel 1 slituit circuiricisionein, ut non perireni aniniseeoruui
in lemporibus, quoeadventuffl Chrisii pracesseruni, a populo suo? .
etmiiius curans de horainuin sabiie. A tempdre eiiim NVII.Jussit aulem cessare circumcisionem .post
Abrahoe usque adChristum, consiitulurii erata Deo ascensioiiem Cbristi per docirinani apostolorum,
iii populo Judaico, qui eraf ex Abraham , ul omnis quorum uinis dicebal: Si circumcidamini Christus
infaivsmasculus dieoctava a riativitate sua circiim-' nihil vobis prodest (Gal. v). Circunicisionis auiein
cidereiurin carne suaad generalionem periiiienle, loco esse voluilbapiisinuin aqua3, ul eo purificare-
lil sic liberaretur a peccalo originali, cum qivdna- lur a peccatis oinnis Iiomo lam pusillus'.quam-ma-
scitur omnis honio, et pro quo damriatur oninis guiis, quicunque fuissef niersus eo in noniiiie Palris
aninia, quoe nOri fuerit aliquo feuiedio ab eo pur- et Filii et Spiritus sancli. Et quidem.si esl,ut ves
'8?la- . dicilis, videiicel quod laiilum adultis el.non etiaui
V. ,Quia aulem pidanimarum; salvaiibne- da.lum parvulis prosit bapiisinus ad saluieni; non habet
"fuerit illud inandalum, aperte cognosci potesl cx lantam viflulem baplismus iiiinc , qiiantain babuit'
verbis Dpmini, quaead Abrabanl locutus esl^ quaiulo circumcisio. in lempore suo observala. Supcr iioc
i* SERMONESCONTRACATIIAROS,—SERM. VII. 40
er«o niihi respondete : Quahrlo consiitiiu Doi.ninusA . slituit bapiismi graliain, non uni genii, ut cifcuir.-
ulbaptismus fieret in Ecclesia. et cessarelcircuni- cisionein.Judseis, sed onini gciieii hdminunl; iia ut
cisio; lu.nc vel^voluil et non pptuil.dare baplismoi :qiiicuiique .bnplizaius fueril -iii 'nnniiuc ejus, sive
eam vifluiem",quam habuerai cireumeisid, vijlelicet- ;- Jiidaeiis, sive Gfsecus, sive Latiihjs, siye bafbariis.,.
iii pef ipsum cdriservareriiur.animse infaniiiun ; velI , pusiiltis aul magiius , inas si.ve.fetriina , servus sive
potuit hoe et notuit, yel riec voluk hoc nec poltiii. lilicfi remissidnein omnium peccaiorinh iii eo cohse-
: Si voluil et non. poiuit," non erai tantse poieniise,, qualiir ianvpleriarie., ut si moxpef. ba.plismiini de
quantse fueral olim, quando consiUuitueri c.ircum- bae migret yiia ,aperia sil ei janua regni ccelestis.
cisiotiem, et per eam aninias parvuloru.m cohserva- Tariuim vero virtiitem salvaiionis non habebat cir-
vil a daiinialione. Quomodo ergo venim erit- qiiod[ cumcisio.in veleri popnlo. Nemi.niquippe piisiilo et
dicil Scriptura : Oninia'qumcunquevoluil Domhius ,- -magno qiianiuiiieiinque innocens auisaricilis.essei,
fecil incceio et iri /en:a ? (Ps«/. cxxxiv.) Si aulcmi inlroitus regrii Dei aperieJiaihr-per circumciiioncm,
poluit et noluit; non es.l.in hoc lempore grallsciam i ani per aiiqtias: obsefvsiioiies legis aritiqiix.. Setl
largebenignus, neque tam.fii!elis erga 'populiimi quiciinqiie" elecli erant ad "regnurii Dei in populi»
Chrislianuni, ul fueral erga pophluin Jiidaiciim ,'el , iilo, deiinebarilur aniriiseeorumin.Iocis sibi destj-
in eo qhod abslulit circuiiicisipiieni,ih qua polefant; R natisa DeOfexspecianies. ddnec per viiTuteni Chri-
conservari animoe infanlium,- el iiih.il Tn locp ejris; sii paiefierei eis accessus ad perfccia3 bealitinliiiis
fieri ordinavit per quod possenl adjtiyari. Si aulemi gloriam.; .: . •" -• .. ".
nec vcluil nee poluil Deus faeefe pef bapiismiinii IX. Prdpler lisec crgd quae minc dixi, inerilo hpc
eam; misericordiam parvulis, quam feeerat per cif— - lempus Clirisliahit;uis-, tempus gratioe, e.t tempus
cumcisionem ;conseqiiens esi, ut neque fam poleiis: acceptabiiediciiur, eidies salutisrdiesiisif vocaiitur,
ncque iam beriignus sit ih lenipore hoc, iilTiierat in; qui niagis dies perditibn.is dici pdsseni, si iia essei,
diebus-anliquis. Quod 'quideur lam alieinim esl a sieiil vosimpie siisiirraiis, Non aiiiein idme diceic
veritate, quam Calharus a salute. Et si veriis est, seati.riielis,quod- onincs.qiii iiv Eeelesia..secuiidn.ni
sernio vesler, melius certe alque felicius fuisscl- quod coristitptum esta Doininobaptizaniur, iia rc-
niundo, ut Judaica lex quse' adjuvare poluit lam iiiissione.mpeccaiprunisuscipiaril,'iu qiialiiereiiiiqiie
ptisillos quam magnos in Stalusuq permansisset, et posieavixerint, tanien ad, iegninn Dbi'per.vciiiaiit.
ul ad eam oinhes geiilcs coiifluxissent.quam ut lex Sed boc dico, et fi.Iesxiiosiraiiiconciisse hoc tenet :-
Cliristiana mundiim inlrassel, quse, ul susurralis.,, Quicunque parvuli, sivjsa bomi lidmine, sive a malo,
prodesse hon polesl, nisi his qui ad annos discre- _ eisi Sit bseretictis , in nomiriePatiis eiFilii et Spi-
liouis perveniunt. Vix cerle media pars Jipminniii riiiis sancii.bapiizaniur, ethiofte piayeniuriinriin-
; vivendo pervenitad dies suos, in quibiis scireposr lequam matiirescant, salvaiuur per bapiismiim et
sint quid credere debeant, autqiiid hon.Si-ergo pef iidemsanctse Trinitalis, qiiam. hiibet Ecclesia
omnes tales nece.sseestperire, merilo debel iiitole- ' Calhojica, qnse invocat nomen Doiniii.ip"ro;saiti(e
rabilis esseTfistilia toli Ecclesia:, pfo ea.miilaiione, eorum, qui baplizantur in ea, siciit olim salvaban-
quam in ea fecit Deus, in hoc quod inierdixit cir- lur per 'cireumtisipriem el per fidehi pairum. Qui
ctimcisionem-, el pro ea baptismutn conSliiuit, el vero ad arinos maluritatis pcfveniuiit,'si graiise iii
lanla niillia animarum in perd.riipn.einir.e permiltit, bapiismo accepise, yita eoiiim cousors fuerii"; lios
quibus putatur prodesse baplismus, e- non eis pfo- " et baptisnius, et fides-Calholica,et operuni feciitiidd
dest, ut docet hseresisveslra. perducunt ad.salutem. Qui vero.pravisppefibus vi-
VIII. Quid ergo aliud faeiet Rachei, nisi ul sine .laiivsuain commaciilan!, et conira.vnY.ndata Dci
intermissioneploret filios suos, einoiv yelit cdnso- pompis rii;ibolideserviunt'; Iji profecfo gratiam. Spi-
Lari.quianori sunt? (Mqtth. n.) Quomodoergo,tein- ritus sancti in baptismo acccptam, ip seipsisexsiin-
pus islud recle dici polest lempus graiioe, et ncn guuni, et.'•riih.il.his prodest bapiisnuis ad saluiem ,
magis tempus irae? Imo, o fili iroe, o Gathari senicn-.-] jj.Slctit el circumcisio iiiiillis-Jiubeoiiiinperverse gra-
nequam, fiiii scelerati; nune est teihpiis^gratise, el. dieiilibus, nihil profiiit a'd saluiein _i;oiisequeiit!aiii.
non irse: Nunc lempusacceptabile, nitnc cliessalulis H:ece.sl lipsira cailiolica lides, de his qui bapii-
(II Cor. vi); quia, sicut proedixi,dilataia est niiseri- zanliir, quse palanrin Ecclesia Dei semper pradi-
cordia Dei super huiic mundiini magis quam in prip- cata esi leinpdfibus apo.slolonitnet. Sariciofiiia.Pa=-
ribus sieculis. Nain ajuteSalvatoris/ailventum regiia- liuin, qui eis iiiRomana EccJesia.aiiisqiie Ecclesiis,
vil mors el perditio .in iiumanogenere, elprcmehal usque ad liaectempora nostra siiccesseriuit, etqiii
ii'3 Dei iolum. inunduni, et paucissimse animoe-iii legiiniur prsedica.sse iri manifeslo. ei haplizasse. in
illo leinpore salvse fiebaiit a morte oeterna. Oniries,. Cliiislo ,-senes et juvenes,.niulic.res-et parvufps.
enim genlesCrealorem Suum-ighorabant, el idolo- . X.-Ad illud vero rudeo.qupd •di.xi,salvari parvu-
latrise deserviebanl, proeter"Judaicam. genlenv, in los pef ba.plis.fna,el per fidem sanclse 'f riniiatis ,
qua notiis erat Deus, el -quse legibus el pbseqiiiis quam habet Ecclesia, qna;.iiivoci.iliibmeriDoihini
.veri Dei eraf maricipala. In lioc aiitem lempore os- pro salnte eorum qni baptizaulur' in ea. Iloc volji»
lendit Deus misericordiamysiiamIn universo niuiido, .iiicredibileesse dicilisqiiod jilicui liomini .proiles:.e
ct iioius fieri.voluit if.cuncijs finibus terrse,"et con- possil.altcritisfides apiid Deiim. EiqiiDrp'vobis cst
"
4?'-.' ECKBERTI ABBATIS SCilONADGlENSlS /,S
incredibile? Si scitis Evangelia, revolvite ea, et iri-- A ut vidit. Uscc n.osaiiimadverlenies coiifidimus, quod
yciiietis, quoniam Dominus Salvalor, cuin inierbo- nostram quoque fidem respiciat Doininus Jesus,
mines cpnversaretur, et miracuia diviria operareTur,, quando inlirinum nostrum ipsi offefinius curandum.
muilis qiii male habebani, misericordiam siiamex- ' PoftKiiius siqnidem et nos paraly-iiciiniin lecto,<-t
hibuit; non propfet' ipsorum tnerita, sed propier' - poiiimus anleJesiim, quando parvuliim bajulamiis
fidem alidrum, qui- ipsuiri deprecabantur pfo eis. ad iiaplisma, peleiiles iii bapiizet euni.-.et, salvet..
Lcginiivssiquidem de muliefe Chaiiamea ,'quod ro- Aniiiia quippe raiiouaiis adhuc ofjginali peccaio
gabai Dominuui pro iilia s.ua, quseiriaie a dsemoriio coristricta, et nilii! adlmc iialnralium Virium exer-
vexabatur, et ipse auditis miserandis clamoribns cere valens ijicorpore puerili; cui inelius c.ompa-
inaifis, taiidem miserttis est super eam et dixit : 0 ratur quam homiiiiinlus per peccaium corisiriclo,
tnidiei! magna esl fides tua; fiat. tibi sicut vis. Et sa- et forisper paralysim in membris dissoluio jacen-
naia est filia ejus ex illahora (ii/ti'//f;xv)."Ecce in lique in lecio? Et pro illo quidem nihiialiudposiu-
ed quod.ait': Magna esi' fides /««-,-aperle-declaravii, - labant amici ejivs, nisi ui corpore saiiareluf : ipse
qiioniam pcr fidem, quain iii ipsuifi maler habebat, ' vero ex graiuita boniiaie prius quod majus erat,
nvertiil tit"sariafelur 'filia ejus, quoe iiec fuleni, nec pra>siiiii, sanaiido a. peccatis cuni in a;:ima, et post-
sanam'i.nentem babebat. Et-de ,Ceiiluridue lcgiiuus, inodiinretiam qiiod petebaiur, adjccil, corporalem
qiiod: pro saniiaie paialyiici servi sui Ddniiniun ei saniiaiem resiituendo , eiapprdliaia est fides il-
deprecatus est. Cui cum dixisscl Dominus •: Ego ve- jorum , qui boc quod iniuuserat euhi posse crede-
niairi et curabd eum, alque ille respondisscl : Do- balit. Est.auteiri indubilariter majof fide illoniin
mine, nori suin digiius.ul intressub teclum meum, ' iioslra fiiles, ctiin qua .paralyticum liostnim Domiuo
sed;tatitumdic verbum, el sduabitu,r puer trieus; ad- proesenlainiis, ae magis spiritualis peiiiio nostra,
miratus esl Domiiius siipef lide ejus tlicens : Ainen, petiiioiie;iilorum. Crediinus quippe, quod queihad-.
dico vobis.,non.invcniiuntam fidemin Israei; mdxque ; nioilum' polest per baplisnium purilicare-majpruiu
ijli dixit: Vade, et sicul credidis.li,fial libi. Etsana- aniriias ab . oinni .peccalo, laui atliiali quain origi-
-tus esi puer in illa hora (Matth."vili), Nonne el "liis tioii: ila potesl el parvulorum auimas lilierare ab
verbis' paiei-, qiioniarii iides viri pdsiulaniis, ei pro originali peccalo sine meiiiis-ipsoruiii, sicut el sine
.qiid ppstulabat profiiitiil saiiarclur? -.'-; 'iiiefitis suis. Prosfatus ille paralyticus ,-et in anitna
XI. Respondebiiis foiie, quod de~his de".quibus et iiicorpbfe sahatus est. Crediiiuis, inqitam, hoc, et
niinc diclum esl, videlicet puella dbsessa , et.puero fidelitef ab ipso poslulamus , si quando ei parvulos
paralylico,-(ides poslulanlium pro eis profuit qui- P bapiizandps offerinms; jpse enini invisibiliter illis
dein ailcorpus, sed noii ad aniniaTum. sauiiatem;. - preesensesiillic, et ipse invisiliiliter baptizal oiniies,
el dicitis quod , ad saliileiivanimoecoiisequendam, "qui cuin invocalione sancise Trinitaiis aquis irinuer-
'
uiiumqbeiiique lantiim propria fides.adjuvare pos- gmittir.
sit, et non fideSaliorum quanliniicunque clament SJL Noiiie niirari super boe quod dixi, qudniam
pro eo. El nnnc .aliiid exeihpluiu vobis adducani, •ipse invisibiliier baptizat eos qui baptizantiir. Scri-
quod in liac parle contra yos est. Scriptuin est in pluin quippe esi, qupd Jpannes Baptista tale de ipso
Evahgelio Lucae, quia factum esiin tina dierum, et testinioniiim pronuiiliavil dlcens : Qui 'misil tne in
Jesus sedebal docens, eleraniPJiaijswisederiies, el aqua bdplizare, ille mihi dixit : Snper quem videris
legis doclores, qui venerant ex omni castello Galilwm spiriluin descenderiletn;et manentem super eum, hic
ei Judma; et Jerusalem; ei virtus Domini eral ad sa- esl qui bapfizali Et vidi et lesliriioniuinperhibui,quia
iiandum eos. Ei ecce viri portarites inlecto hominem, hic esl Filius Dei(Joan. i), idem quoque diceliat ad
-qui cralparalylicus', el qumrebqnl eiiin iriferre elpo- turbas deChrjslo : Qiiiposl tne veiuurus esl, foriior
iiere aiueeum, elnqn.invenientes qita parie inferrent \ine esl, Cujus nonsuin dignus calceatneiiia porlare.
eum prm lurba, asccnderuht super leciuih ,'et per le- Ipse vos.baplizabil in Spiritu suncio'el igne [Mallh.
gulas submiserunt illunv cum lecto in medio anle Je- D ] Jii). 'Ex-his veibis sCcuri sumus 'ipsum Dominum
--.sum.Quo.rumfidem ut vidh, dixil-: Homo, reiriillun- Jesuiii Christum esse conimuhem baptistam omniuin,
tur libi peccala tua- (Luc.-x).' Ecce in ed qtiod dicit ' qiii.iu,catholica Ecclesia baplizantuf in nomine san-
Evangelisia : Quorum. fideni ul vidil (ibid.) .Tnniii- cie Tdiiiialis, ita videlicet qiiotl-ipse invisibiliter
feslc tlal inlelligi, qupniarii fides illofuin qiiam lia- spVritumednini sanctificat"in Spiritu sanclo, et ab
bebaril de poteniiaejus, beneplacita eiaiDomino : oiiini peccato etriundat: inde esl quod dicimus, quia
el quod specialiief propter ipsani illi data esl, pri- sive borius, sive nialus sit illn, per cujusinaiuis cor-
liiiini quidem reriiissio peccatorum, qtioead saltiuirii pus lioiniiiis,qui baptizalur, aquis visibililer immer-
_aiiimBe.illiuspertinebat ;el posiinddum saniias cor- gilur; ndn ex hoc plusvel niinus operatur virtus
dicebat :'Tibi dico remissionem peccaloruin , et iiivisibilem
' poralis, quando eidem paralyiico in domutu tudm baptisuii
siirge; lolleiectum tuum , et-vade sancli(iG;ilioneinin anima ejus qui regeiieratur.
'
(ibid.). Si eiiim haiic m.isericordiam DominuSeiileni propterea Paulus aposiolus scribens Coninthiis, qui
dicens :
paralytico fecisscl ob inefiluiiv fldei ipsius, et noii de baplistis suis se jaciabant, redarguit eos
propter illorum (idem,:nequaquam dixissetEvaiige- Significatum esl tnilii ab his qiiisunt Cloes, quo-
lisia- qudrum fidemut vidit ;'scd magis, ciijusfidem nictincoitlenlibhesinler vOssunl. Hoc aulem dico,
49--...-" SERMONESCONTRACATHAROS.— SERM. VII. . . t'0
quod unusquisque veslrum.dicii} Ego quidem.Pa.uli_,A tne, talium esl.eiitm regnum cwiot:um.Ei cum iw.po-
ego vero Cephm, ego autem Apollo,-ego vero filiristi '.', suisset illis maniis, abiit inde. (Mdtlh. xi.x)... -.^ -
- XIV; Ecce ialis iiiillo
(I Cor; i)-.jEsliniabat eniin quisque eo se esse san- iempofc. beiiigiiitriiis;erai
ciiofeni, quo eral sanctio.r ilfe aqub fuefat baptV Dpminus., -n.l riides p.uerps iion per se ipsos qijidem
zaius, Hoc verp nequaquam ila esl, quoniam nibil venientes, aiit gfatii3e.aliq.tiidpostulafe scicntcs, sed
sanclitaiis ei qui baptizalurprsestal ille qui visibi- aliis ipsos ei offereniibus, ac pro eis posiuknlibiis
liierbapiizal, sed oiiinem spiiilualeuf graliani, qtire,.. dignareiur.siiscipere, dignarfiliir.eibeiieijiciaiii jna-
in baplisiiio confertur, ipse summus sacerdos Domi- lium siiam eis cuiiv oratione imponere. El quOino-
ntis Jesus Chrisltis piseslai illic per virtuieni Spiri- db accidii boc, litih isiis.teiiiporibiisnari ea.mdeni
tus sancti, e.l ad illam quidem oiriiie gentis hominuhi, habeal beiiignitatem "erga parvulos, qups solet ei
qui ad ipsuin cbnyerti volun.t/adiiiitlitquantuiiiiibet Pfferre-Eeclesia, .rdgans ul mainis eis;.impoiiat,.,id
-sinl oiierati peccalis; solps atilem parvulos, sieul •esl viriiileni sancti Spiritus sui ,.pei' quaiii eis pec-
'
dieitis, qui minimum peccati habent, inde.repellil." cata reinittauiiir, ct sjiiriialibus d.oiiis impieaiiliir ?
Nequissima gens cur hoc d.icitis? Nonne ipse. coiu- Quomodo dulcerii illapi yocen.i, qiia dicil : .Sinile
niuniter omnes vocavit, curii dixit: Venite ad trie- parvulos vehire.ad ine, ialiuin_esi.euim.regrium.cce'.o-
otnriesqui iaboratis el onerati estis, et ego reficiam B rutii (ibiii.), mutavit in aniarani voceih, iil diciit: 'aii-
vos?,(Matth_,xi.) Certe ciim hoc dicebat piissihius; ferle parvulos a me, ialiiiiii eniiii jipn est reginiih
ille piocuralpr salulishiiiiianse, videbat dmiiem ho-.,' co3loriini?.Nain secuiiduni tetiorenv, disciplinae :ve-
niihcm iaborare- sub pcenaJilateVquam intluxeial strse, hoc, elsi noii manifesta" vdce , ipso lamen
inundo culpa originalis ; videbai simui,: quoniam opere dicit; si onines, -qui. ante: annos tu>creiidnis
piffiter ipsum neino vivebat hom.iuum in tempore mdiiuiinif, -perire permiitit iir originali ppccaio
iilo, "velviclurus erat super Jerram, cujus >ipnesset cuin qup nati suiil. Sciiiius.quidem in eo verbo,
oncraialanima peecalorum gravamineîta ut nec -quod dixit: Talhiin esl regnuin cwiorum (ibid.)_,eliani
infans u.nius dieiexpers esset peccati. • .-..- comprelieiidi eos qui liiatiiise seiatls.sunt, ct similcs
XIII. Quod intelligens Paiilus apostolus dicebat.: suntpiieris jnnocenlia et siinplicilate. Vcnuinlaihen.
Conclusit Deus otriniasub peccato,-ut oninium miser.e-. hi qui jii innocenlia et siiiipjiciiale aique insuper-
reiur Ifiul. 111).Omnia, inquil, id est omnis geiieris aitaie pueri sunl, et ab Ecclesia Domino dfferuiilur,.
homines, omiiis setatis homines : conclusit, id est til parvuli illi, qniiuis'ol.ini raaniinV,iihpdsuii; iiou
eoneludipermisil suh peccato, ul oinnhim miserere-_ posshnt jusla rationc- ab eadcm sculehtia excludi,
tur, tribuendo omnibus reiiiissioiiem peccalorum, c nisi foiie - - cuiii .•ad •jnaiuritatem
... porvenerini/acce^
- -. ..- ••
Si ergo cpncediiis ei pafvulos oiiines coilcluios' esse .piam iii baplisino grailam, per malaiivconv.ersaiio-
. sub peccalp, necesse esl ul concedatis ad eos .per-«. , nem aniillaiit., ",'.•• - . ;' . :
linere jiiiseficpriii.amDei, et ipsos quoque ad latum XV. Ntihqtiid adluic sine inteliectu eslis, et nou
gremiuiribeiiignitatis ejus cumcaeleris invilare, yo- percipiiis ex his yerbis, quae dicta sunt, Taisuuv
caiioneipsjus qua dicit: Venite ad tneontnes ,qui et hcereiicum' esse, quod de baplismo parvulorum
laboratis el onerati estis, etego reficiani vos. (Malih. afltrniaiis? Dicilemihi : Qii.oevobis est: causa hh-
xi). Reficiain,inqiiit. Refeclip ista quaiii-prbmisit pioe- - jusmodi, sermoiiis, ciuu nec fiiniam fatioiieiii-,.nec
siaitir in hac vila.spiritiii nost.ro," i;i eo. qnpd per aliquod- evidens lesliinoiiium ex Scripturis s;iiictis
Sjiiriliim sanctum a peccalorum gravamine exoiie- . habeal.is aJ cnnfiriiiandtim liunc eriorenv? Si era-
ralur, alque in eo quod cum superaddila graiia. ad- bescilis dicere, ego pro vobis dicain. Siiperbia cor-
juvaiur ad: resisteiidiim fomiii peccali, ei.-ad iiis.i--.- disvestfi, ef invidia diaboli ip ore vestro ppsue,-
siendunj bdiise dperationi. Proestalur et "ppst b.anc runt verbuin ,hoc.-Nahi u.t- quasi .singiilares prse.
vilam, quando.daiurut. reqtiiescat hpiho a cunciis c.cteris babeainiiii, acmulia scire videaniini, quos
laboribus. Omnein lianc refeclioiiem proiriisil o'm- non siitit in comniuni hominum cognilioiie, idcir-
iiibus venie.niibus.ad se. Etqua raiione puiatis qtiod ]T) 1 co.lalia siisurralis.in auribus siniplicium ae sedu-
eam-reciiset.parviilis venieniibus ad se? Putati.s' ctibilium hominuiri, -qu.ibus aquse furtiyse dulcio-
quod ,dicat Dominus : Omnes ycriianl ad ine quan.. r.cs.sunl. Idcirco dixi quod.siiperbia cbrdis vestri,. .
lunilibet sint peccalores, soli parvuli qni .-n.oiidum. qutxiyaii33.glorioe niater esl| bunc errofem sicut et
satis babenl peccali, maneant foris? Non veniuiii, alios inullos seiiiinare vos fecit. Invidia- qudque
dicilis, sed asportanlur ab aliis,- etidcirco non dat diaboli hoc .verbinn vobis inspiravil,. Quia eriinv
eis gratiam, qiiam aliis peccatoribtis. Ei-iioniie.pa- vidit inniiniera millia_ animaruni per •.bapiisinum
ralyticus ille, de qup supra dicttini est, ab aliis salvari in infaiitilibiis annisV etiiibil voluritatis siisc
asporiaius est: non per se ipsum .yeiiil, neque id- fleri in eis, quos ita innocentes et puros ab oiiiiiv
circo minus gratia3 ab ipso aceepit ?-Si.iiiilitei non macula post regeneratioiiem suanv,festinai DeiiHad.
per se ipsosyeniunt, rieque per se Ipsos benedi- regnum suum tfansferre^quia, iiiqtiam, hoc vidii,.
ctionem a Jesu peiierunt parvuli ilii, de quibiis iiiyidetlnnoeeniise eorum; invidel quod jta fesii-
Maltbseusfefert dicens,: tunc oblqli sunl ei parvuli, . nareiur beatiiudo eoriim; invidet, quOd.e.liani-ex-ore
nt manus eis impdnerelet oraret. Discipuliautemincrc- hiijusmodi infaiuium el /ac(en/iuiK..perfecturiis.essel
'
pabcinl cos. Jesus veioait': Siuiie parvulos veuire ad . lamlem.suam (Psal. viuj, propler inimicos suos apo-
51 _.. - : ECKBERTTABBATIS SCH0NAIJG1ENSI3 M
sial.as"spiriiuSi qui per pfopriaiii malitiama curia A propter igiienriuminum, qiue iiicircuitu aftlent..
-ejus ceciderant, et imniihuerant-numeruffl Jaudan- Noivsic impii, non sic dehetis sequi'yerba sancli
liiiiii eum.Qusesivii fgiiur aftcm quaimpedirel pm- Evangelii, in quibhs dicitur: llle_'vosbaptizablt in.
nes infaniium animas, ne graiise, qua3 In baplismo spiritu et igne (Mutth. m). Meliiisipsa verba alten-
Tiibiiiiiir a Deo, piiriicipes liereiit, el-iiivchitrsilii dite : Baplizabii, inquit, inigne; iioii juxla ignem,
npiissiiiia ibsirumenia ad oiflcitiin hoc, videficet itf vos faeilis. Auseuitale aJ nie, et docebb-vos,
iiiigiias-Catbarorunl, tjuoe"sunl pharelroe pessiiria- quomoilo reclius eadem yeiba impleatis. Loquar
luni sagiliariiiivejus, quibus sagiliant in obscurore- sluitis juXta stultitiam stiam , ut non sibi videantur
ctos corde (Psal. xj, In quibus posuit et hpc yefbum sapientes, ; - '.-'."-•'
iniquijin, quod dicunl, nihit.prodesse pafvulis ad sa- 111.Sliuite ignem copiosum in medTdsynagogai
fuiem lavacrum- baptisnii, el debere eos reservam veslise, et lollite illum vestrum riovitium, quem vul-
usque diini pervehiant ad aiuios discreiionis, et iis catliarizare., et in medio ignis eum locate, et lu
niiic;pfimuin .eos esse baptizaiidos', cuni possint archicailiare, ppne super veriicem ejus manuiii
proprip ore fidenvsuani proliteri. Ilaoc ila excogi- tiiain, ut soles, et sic benedicitd illum. ,Et luirc si
l.ivii dialiotus, qiiatenus hunc inorein induceret ^jion adussefis tu iingnlas iiias j et ille si iltesus eva-
iniindo,. ut.non ad bapiismiim afferrent homihes-A .A serit, falebor certe, quia bene bapiizatus est Catlia-
pafvulos stios, sicque in paiiein suam aLlfaliefel rtis luus; si verp noi) evadvt, honne.iiiox. iia catens
oinnes animas, qivein infa.iililibusamiis ab-hae vi- ail cosliimvadil? Ndniie sic n.uper bapiizavit Cblonia
la iiiigraiil, alqiie aregiio Dei eas elongarei.- Sed archicatluirum vestfiiin Arnpltluin , et roinplices
g«raiia>;DeiiiondumTla ciedilum e.st huic verbo, ejus, et siinililer Biiiina Tbeodericiim et sociosejus,
i.t receptiis sil-mds isle in pop.uloDei : adhiic of- el coiiiiiiuo, ut dicilis, avolaveniiitin cceluni? Inio
I jfeniiir. parvuli Doniirip ad bapiismuin, et inipo- ut veiitis-dicatiir,- deseetidertiftt in profiuidum in-
i:it eis matnun suam, et -recipit eos. 0 Galliari! feriii, ab.'igne teiiiporali, ad ardoreniignis oeierni,
t; Pipliles ! Nescio quam Taudeni vobis rectius diet merilp quidem."Ut enlin exiiiaiiireiit bapiismum-
car.i, quain qr.od diffusaestdiabolica malitiain labiis aquoe,coiistiluiuiii ab ipsp DominoS.ilvatore, bapti-
vesliis,'projr.erea nialedixii vos Deus iii oelerimm. zaiiduiiv"esseTii igne docueruiit.TdeoqiiejustiSsiiiio
SERMGVHI- ''[' _.-'- 'Dei judicio facluiii est, ui sic in igiie baptizarentur,
.Conlra. quintam hwresim de buplismo aquw\_ nt.ab eo irrevocabiliter devorafentur. 0 siuliissimi
, I.-Non aiiteni ine laiel, quod de eis quoque qui bominum, unde vobis ista proesuiiipiio, qua erigi-
in pfoveeliori setate bapiizanlur, non miiiorem p uiiiii adversus diiine quod evangelicum esl ei catiio-
i:a;resiiii teneiis, qiiahi est ea quoedebaptis-mo paf- "" licuni? Vere singularis ille ferus pasium sibi gra-
vtilormii nuiic pertractata; est. Nanivliapiizaiidiuii •lissimum invobis l..ibei,pui iaiiiam singulariiatem
quideiii esse lioiiiiiieiri diciiis.cum ad annos discre- in ciiiiciis parlib.us Calholicoefidei habeieqineritis,
(ioais peryeiieiil; non auteni in aquS, sed in. igne, iil.singulafeni "quaindaniin vobis sanciilaieBi v.eue-
einihij prodesse cuiquam baptisiiium aqiios.Hujits rentur miseri illi, quos seduciiis. Dilfeib usque in
auteni eiroiis defeusioiiem suinitis ex verbis Joaii- alium lociim expouere, qttaliter inlelligetidum sit
nis, qusede Dpmiiio Salvatore prpnunliavil dicens : illud, quod de Salvalore dicluin esi, quoniain bqpli-
llle voS bapiizabil in Spirilu sqnclo el igne (Matth. zcibilin spiritu el igne.De aqiisebaplismo,cui conlrn-
ad vos._ ' "
in)..Iiinc est quod eos qtios assuiiii.tis insocieia- 'dicilis, iiuncToquor
tein Calharise, vesiroe, sieht audiyi a quodam, qui ' IV. Dicite inihi, qua audacia contradicilis ei, cuirj
cxperius fuerai secrela- veslra, lali niddo lebapli- ipse Dpiiiiuus euni insiiiuerit, et servandum esse
: zaiis,"' ::. - -,.," , dociieril?Jpse eienini, siciil sancti qualuof eyan-
II. Convenieniibus'vobis iu uriuin-in obscuro gejstie.siiigtili in Seripluris suis iestaniur,.veiiil ad
niiquo peiietrali, jifimum boc diligentissime procu- Jordanerii, ubi eral Jdaiines bapiizans, ihique ab eo
raluijiie Fprie per. aliqiiam feneslraih, aut per D j;;-bajiiizatusest; non quia ipse hapiisini sanciilicatione
osiiiiui qiiisqiiaiii'eorum qui for-isSunt, visu vej ati- iridigerel,qui ab omiii peccato erat Jmiiiunis, seil ut
"ilitupercipial,. quod iiitus geritur, quoniaiiiscripiuin nbbis ad abliicinla peccala aquas sanclificaret, et ii.i
est: Qui iriale ftgil, odil lucem (Joan./iii). Locanlur se ipso nobis exempluii!prseberet suscipieiidi bapti-
lutniiiaria copidse in pafietihus cunclis ; siatur per smiim aqiiie, qtiem conslituere volebat Ecclesitesuaj
ofdinem in circuitti cuin reyerentia inagria,quoniam in reniissionein peccatorum. Ibi et Spiritus saiictus
sancta res'agitur, quse Tameii niagis cbmplaceal in specie cidumbseSf /nanifesiavit super eum, siciit
tiiabold, quam Deo, Staipi t.ur-in) inediojnfelix. ille "de ipso feslimoiiiunipefhibuil-Joaiines dicens : Quia
qui bapliziindiis.sivc caihaijzandus esl, <elassistil ci vidi Spiritum descendentemquasi coiumbainde ccelo,
arcbicalhariis.lcneiis in nianu Iibelliiiii(lepulalum a.l el tnatieniemsuper eum (Joari. i). Quod nostrse quo-
olficiiinihoc. Queni imponens veitici ejus dicit bene- que erhditionis ei consolationis causa factum est;
dictioheSj qiue po.tiusnialedicliones vocamloesunl,, ul jidelicei tanto certius credefe possemus ad.omnes
oraniibus cseieris qiii circumslaiit, ct faciunt filiuini eos pervenire graliani. Spirilus. saneli, qui Christi
gehennoe,ndn regni Dci, sicqucperlicitiir ille Jjapti- bapiisiiiuni suscipiunt, iu illius capilis quod Chri-
•imiiri.Dicittir autem hic baptisirius fieri in ignc,, stus est,;menibra efliciantur., Bapiismuiiiiioslruiii,
'
55 SERMONESCONTRA-CATHAROS.— SERM. VMI..V . 54
dirlsti baptisiuum vocainus, quia ipse p'rihcipa- A passionis, neque fides sine .aqua ad regeneralionehi
lileiv in ep, ul supra dixiinus, baptizai, dans re- stifficieiis esf. .
missionem peecalorum per Spiritum sanctum, Et VJ.' Diipliciier itaque illud beaium''Chrisli latus
qtiia, ut dic-tumest, exenipld sup eum riobis initia- Ecclesiam.Dei .sedifieavit, et prelium redemption.is
vit,'el quoniain in verbis sanctse doclrihse suse Pb- elfundendo, et formain regeneraliortis nobis osten-
servari eum cpjisiiluil, dcleririiiianS in qua materia, dendo. Propter quod Apostolus ad Romanos scribens
et secuhdiim quam fofmam fierf deheret.Inqua ma- tlixit : •Quoniam. vetusAdam erat forma fuluri,.Ad<e
leria baptizanduiii,essel .deleriiiinavit, quamlo -In (Rom.y),id eslClirisii.Nanisicutex iUiiisdormientis
aqua hominemf egeiicrari debere mojistravit dicens : laiere fabrieata est Eva,ita ex laiere isliiis iii morte
Nisi quis renalus fueril ex aquq el spirilu, non polest sopiii, sediflcala est sponsa ejus Ecclesia. Qtiodsi
videre fegmim Dei (Joan: m). Propter duas sub- non ih hac re; dic nobis.o Cathare, in qua re ille
siantiasquoe sunl in omni honiine, videlicet corpus aiiliquus Adarii exsfiieril forma fulhri ? Veliiiisu-
ei animam, dixit duo pertinere ad baptismum no- per hoCandife occultam sapientiam luani.Piito quod.
slrum, videlicet aquam et Spifitum sanclum ; efiios ad solitum finein deveniel resppnsio lua, ul dicas,
indiibiiaiiier credimus ex verbis jpsius, quod ea Jidra neseib. Si nescis, sede, siie, age opus consueiudinis
j,
qua.visibile corpus nostfumlavalur inaqua visibilis, luoe; fac discurrere panuliam cum irama per ine-
luiicetinvisibilis subslanlianoslfa,.quae est.aniina, diuni staminis, ei sine. illos tractare de mysteriis
-lavaluf inyisibiji lavacro, videlicet in Spirilu sancto, Dei, quibus divina ordinalid doclrinam Scriplura-
et emundatur ab omiii deliclo. Jn quali etiain fofma rum. sanciarum commisit.
verbprum; b.aplizariiios vellet, determinavit; cuiiv . VII, Sicut proBdicluinest, ad bapiisiiium aquae
dixjt ad diseipulos suos : Euntes, docele pmites gen- Domijius Jesus Cbrisius et vivus et niortuus nos in-
lesjbapiizanies eos iri nomine Palris el Filii el Sphi- vitavit. Quod ergo. aliud baplisma requiris, 0 infi-
tus sancti (Maiih. xxyii).- '-:,:.' detis Cathare ? Si uno Deo pdles esse coiiienliis,
V, Hsec efgo verba suni Bominica, ex quibus unum quoque libi- baptisma suflicial, cum scfiptum
Eeclesla Dei (esii.raonium habet ejus baptismi, qtii sit: Unus Dominus,unafide'SjUnumbaptisma(Ephes.
perveiirt usque in nos. Habet: et lestiinonium abeo iv). Tale.iibi baplisuia siiflicial, quale sancli apo-
sigiip,.quod accidit in .passione Salvatoris quando, stoli adminislraveruiil Iiis "quibaplizali sunt ab eis.
ex latere ipsius jam mortui .sinlul profluxeruiit san- Si ignoras quali bapiismaie baplizavefint, lege scri-
guis et aqua. Ila enim scribil Joannes >Dominicsevpturam Lucse evangelistse; quse .intitiilaliif Actus
passiohis teslis fidelissimus de crueifixofibus ejiis C apostdldrum, cui ncnminus creditur quam Evange-
dicens : Veiierunl ergo inilites, et primi quidem fre- lio quod scriptum esT ab eo. Lege, inquam, 'ifi eoi
get\utUcrurri, etalterius qui cutneo crucifixus est. Ad loco, ubi de cdnversione CerneLii et amicprum ejiis
Jesuniautem cittn venissent, ul viderunl eumjain mor- . scribithec modo : Arf/mc loqiiente_Petro, cecidit
tuum, non fregerunl ejus crura,sed unus miittum lan- Spirilus sanctus super omnes. qui audiebarii verblim,
oeatalus ejus aperuil el coiitinuo exivil sanguis et et obstupuerunlqui eranl ex circumeisione fideles,qui*
avua (Joan. xix). Qiiod si.non ad magnain perlineret venerant curii Pelxofquia el iri ridiiones gratiu Spiri-
adiiiiraiioneiti/sinoninagnoe rei cssel sacrameiiium, lus sdncti diffusa esl. Audieb.antenim illos loquenles.
iion ita diligeiiler hoe. aflirinasset evangelista, cum linguis el magnificanles Deuin. Tuhc respondil Pe~
Sulijunxildicens.: El qui vidit lesiimoniumperhibuil , trus : Numquis prohiberepolesl quominus aqiia ba-
el verumest lesihnonium ejus, et scil ille, quia dicil _ ptizeniur tii.qui Spiritutn Saticlum acceperunt, sicut
vera, ut et vos eredqtis(ibhi.). Prudenter ilaque bic el:nos? Etjussii eos innomine Jesu.Chrisli baplizari
animadverteridum est, videlieel et quodahle exitum (Acl. x). Audij insensate, quoniam Prineeps aposto- "
hioftfs ih cruce Oonii.nus puruin sanguirieni sine lorum non ignem.sed aquam ad bapiizandum ho-
aqiia de vulueribus. suis emisit ,-el quod post emis- _ niines illos fecit exliiberi. Item refert eadem Scri-
sioriem spirilus, Biistum aqua-cfnoreiii de.Iatefe suo piufa dd Pliilippo,qui erat unus ex tjiscipulis Ghrisli,
produxit. In qiiibus rebus apiaiii et rationabileninp- quoniaih cum evangelizarel-Jesiim eunucho Caiida-
Jyissigpificaripnem dedil, videiiceiqtiod sanguihestio cis reginoe'jEihiopijm, sedens cum illo ih curru,.
fedimerel, iioii solum illos, qui aiile moiTehiipsius sicut ordinayeralangeliis Domini,ve.nerunt ad quam--
pef inuita ssecula graiiamredemptionis ejus fldelitef dam aquam, el ait; eunuchus : Ecce aqua, quis pro-
exspeciaverantj-ei sjne aqua baptismi, qui nondum hibelme bapiizari? Dixilautem Philippus : Si credis
fuerat coiisiiiulus, ab hac vita decesserant; sed eos 'exiblo corde, iiwl.Et respondens dixit:GredoDei
quoipie, quds per aquain baptismi vdlebat Tegene- Filium esse Jesum. Et jussil slare currutn, el descen-
rarj; et usque in iiriein sssculi iiio'rie'111
ejus erant _ derunl uterque in aquam Philippus eleunuchus, el
devote adofaturi. Illa ergo >sa.riguiniset aquse mi- baplizayit eum. Cum aulem ascendisseitt de aqua,
sttira de lalere Ghristi producta nobis erat et.pre- Spxrilus Dotnini rapuil Philippum , et amptius non
.linni redempiioiiis, et sacra significalio nostrse re- vidil eutn eunuchus (Acl, viii). De hoc qurique quid;
gengialioriis, qua per aquam etfidem Dpiniuici san- libi videi.ur ? Puto et Philippus efravit, quandd iii
guiuis" reiiascimur. Neque eirim. aqua sine flde - aqiia hominem bapiizavit. Cerle, si luam iiabuisseii
63 _ ; ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS' '...'" .'. 58
sapientiaml cuni.ab eo petebal -eunuclius ut in aqiia A prsedicatpres estis, quLdiciiis nullas esse pnenasani,-
eum boplizarel, re-pondisse debuerai ei; IKUI,iioif : inarum pioeler aHern.a supplicia damnandofum et
inio differeiidiim esi nobis usque dum ad diverso- • iicnihiemposse Iiberari a poenis, qui hbn siatihi
'riiim veiiiainus, et iniroibiihus in bbscuram came-.- postfflbrtem in selerna fuerit beatiiudineassumptus.
fani, aeeerideniusluniinaria mi.tlia,et ibi le baptizabo Aisi non crediiis Clirislum ad iiiferps descendisso
iiimeiiio ignis, 0 fili erforis ! iiiiiianriion pejii-sef- post-.'passionem.suam,Jieque" iljuit Atlianasii sym-
rares qiiaiii Philippus ! Utinam non te _iejofange- bolum recipiiis, iiiquo hoc contihettiT, parilerque
lus duceret, quam erat ille angelug,.qui Piiilipptiin illtidxatiiplic.iim sypiboliim, qriod.ptiblice in serviJio
ad hoc opus.duxeril..!-' .'•''• Dei decanlatur rejicitis, in qtip simililer hoc confi-
VIII. Quid ergo, Jiiqtv-3,est, quod Joannes Bapli- lelur Ecciesia, Scriplurarum .lesiitnoiiia super lioc
sta dicebat, bapuzaiiiibs ifos esse in Spiriiu et igne ? inducenda vobis suiil lam de Veteri, qtiam de-Novp
Ego de hsc in sequeiiii capiiulo, loqiii dispono, i;a Teslamento.
tilsit libiiri scaiidalum, el appareal niagis dsse con- III. Dayid in psaimo vocemdeproiriii ange.oriim
tra le, qiiam pro le; Qualitefcunaue aiitem lioc in- pfsceuniiuni ad inferos "Clifisiuin, et iniperanliuin
'
telligendunvsit, cerlum esiet mahifesiuriT.exbis.quse principibus (artari .lioc modo : Attollile portas, prin-
jaih dicfa sunt, j]uoiirarii uhum ef riiiicuiii bapiisma cipes, veslras, el elevdntini poxtm mleriiates,_et in-
consiitutum-est.a Deo, ad..eiiiundationem et sancli- troibil rex gloriw (Psal. xxiii)^.El rursinn ideniDavid
ficaiionem tolius Ecclesise, videlicet baptisma aqtise' viclprioe Chrisli cdngratulans, qua ereptas abin-
cuni invocalione sancioe Trinjiaiis! Qiiod brevi ser- fern.o secum aniinas eduxit ad cpelos, alibi dicit atl
linoiie Aposlolu.sfoinprehehdit, ubi ad EpTiesiosscri- . euiu : Ascendisliin alluin, cepisli capiivilaiem(Psal.,
bens, ait : Viri, diligite uxqres vesirus, sictit et Deus LXVII),Item perOsee propheiarri ipsaFilii Dei persona
tlilexit Ecclesiairi; et trattidil semetipsttmpro ea ut ail: 0 inors! ero mors tua : marsiis iuus ero, inferne!
illdm sanclificnrei, mundans lavacio aqum in verbo (Ose. xui.) Morsus isle infenii tiiiic inipletus esi,
vitw (Ephes. v), Da gloriam Deotandeiiiô.Cathare, qnanddSalvatiir ad infernos desceiidens,elecios suos
el in hac quoque parte victum leesse confitere, Et suaîiivincibili pptcstate et jiisiiiia inde abscidit,
nunc transea;nus hinc ad aliud certamen.- ' . reprdbos atiieni jllic reliquit; sicul qiji reni aliqiiam.
• - .--'.' "
SERMO JX- ; "".. ".- : niordet, partem ejus in ore coiiiprebendii, partem
_: Couira texiam hwresith de :anhriabus morluorum. forisfelinquii. Et apostolr.S-Paulusscribnns ad Co-
1. De ciira, quaepro niorluis agitur in Ec.clesia, losseiises ait: Exspolictiisprincipalus et poleslales,:
dicilis qiioniam vana" el superfiiia esl; asserent.es,r tradiixil confidenler triumphans'in semelipso'(Colos.
quod aiiini33defuiiciormn siiigiiLciri ipsa hora'emi- JI). Sufficiaiil lnmc isia ad assertiojiem fidej nostise
'
graiipiiis suae de hae vita prd meriiis suis, vel in in hac parie. ; \ ,
aaterna beatiiudine eollocenlur, ye.l oeternis suppli- IV, Atl ean.i, ni fallor, resppnsioiiem nunc conftir
ciis iradantiir,alque iiac ratione.probaiis, nec malis gietis, ui dicatis :Coiicediunisqiiidem-quod ahle
proilesse, nec bonis liecessarium esse ul proeis Ora- Redemptofis advenluni aninioead vilam pfoeordiiiataj
tiones fianl, aut missse celebreiviuri,aut eleemosynoe in lpcis pcenalibus a ven.tiirisgaudiis differebanlur ;
deiilur. Non enim in Tide vestra lidc adiniitere vnl- scd postquain per Christuiii vilse patefaclns esl. adi-
lis, qupd prseter illiiin selerhum ignem, qui proepa- HiSjhoc coniiiiuniier omnibus salvandis cellatuni
ratus est diabolo, el his qui cum ipso in peipetutim csi, ulperacto vitoe hiijus cursu nullatemis ullra ab
--daniiiandi stinl, aliqudepurgaioriue posnse sini, in in.irdiiu regiii differr-eiitur pdst-irioflem.' Sicut ma-
qiiibus aiiimoe fidelium, quse in hac' vila a peccatis liifestatuin est ex eo, quod lairoiii in cruce poeni-
suis per condigjiam satisfaclionem ad plenum pur- lenli a Salvaiore olim dictum es.i: ktnetr dico tibi,
gaioe noii sunt, ad ieii-pus cxaininentiir, alque ex. - hodie hiecum eris in paradiso (Luc, xxiii);'Hocehim
eisdem pef illa feniedia ,/pise IIHIIC" descripsimiis, cotiimunilei'dc omni peccatore sentiendum esse cen-
Itberenturet-ad requiem tfansferantur. Et riuncquo- D 1 sttis. Quod si iii Clirisio ipsd' viloe suoeterriiino po3-
que diiseraiiius.seciinduin S.cripiufas verilalis.quia niiuerit ex: corde, qiiaiiiuiiilibel flagiiiosusper lotam
'
iiiagiiam ea-rum jiolitiarii vos liabere gloriamiiii. - vii.un shanvexstiterii, ita perfecie ei cuncta peccaia
'. II. Pfinnim aiiieiii-diqite.iiiilii : An credilis qnia remiiluiitur, ut conijnuo ab hac viia sine onini exa-
Doiiiiniis Jesus Ciifistus'"in passione. crucis eniisit minatioiie Iransniigret ad ccelesiia regna. Ad con-
fpiiiiuin, et secundum corpus qtiidem sepulius esi, firmahdum vero bunc errbrem quarumdam Scriplur
secuiidum animam vero descendit ad inferna, et spo- raruih. icstiiiion.ia jndiiciiis, quse. advcrsari nobis
liavii-princip.es tenebiarum ab animabus eleeloriim, videiilur,'ex quibusest iitud.-.Ezechielis:Justiiiaju-
qni veiauie.legeiii, vcl sub lege Moysi, quse salvare sli non liberabit eum iri quacunque die peccaveril: et
iieiiiineni polerat, ab liac vita nvigraverant, el pro-. impiclas impii tion nocebiiei, quaeunquedie conver-
inissam a prioribus soeculis redemptionis suse gra- sus fueril ab hnpieiale sua (Ezech.^xxuij.El rursum
tiam, quoe per Chrisitim facla est, fideliter exspe- quod sequilur ibidein, simile esi huic : Si dixero im-
ciaverahi? Si vero boc ciedendiim est, quod aiiimoe pio, morte morieris; et conversus egerit.pcenileiiliam
illse,a poenis illisin quibqs detenla; eraut,per Chri- a peccato suo; fccerilque'judicium el jusli!ium,pignus
s-um liberaloe sunt; certum est quoiiiam mendacii debitorisresliuierit, rapiftamque reddiderit,el in tnqn-
'
.57. ':'..• SERMONES CONTRA CATIIAROS,—SERM. IX. £3
dulisAiiw amiuiaveril, nec feceril quidquam htjuslum, A"dicit êrrus, qui nullom illis ndciiuruni esse pr<3-
vifa vh.el;et_non mofietur : otniiia peccaia ejus-ijuw misit, si borii ;emu.Iatores• exisiaut, Pufo auiern
peccatlit,nonimputabunturei'(ibid.). Hisergd. Caplos quod liori tam insani capljis sitis>, ut iiv nianifesfo
. iies retiaculis Scripiiirae judicalis, et tliciiis iiohis dicere.ajidealis-, aul P-etrum:,ai.it''-/Ciifislumfuisse
insultantes.: Ecce Scriplura npbiscuniest, qiise; af- nieniiturii, atil contraria sibi -invjcem eos dixisse.
firinat, quoiiiani peccatori conversp ab iiiipietaie Scitole quoiiiam veiba Felfi;, quse induximusy ila
- sua, nbn npcebil inipietas sua. Itefumqtie id ipsuni intelligimiis, ut JIOH prdniiserit servis Dei, qui
iiiculeat dicens •^Quoniaiti omnia pecCaiaqv.m fecil boiia seriVu.laniur,qiioniam hi.liil omniiio moleslisj
nonimputabunlurei. Falsuinilaqueest quod post poe- pati debefent iii.via justitiso. Nam et ipse conlinuo
niteiitiam eT contriiionera cbrdis, in qiia peccalori post illa verba S.ubjecit.:'5ei/, 'eisi.quid pathnini
remissa sulit peccaia sua, de cseierO-aliqnibiispcenis propier jusiiiiam ,: beati(.l Petr. iiij., Jlic auieiii
Irndatur cruciandiis et purgaiidus post riiorlem. Nam in vefbis illissignificare vbluii, qupniani, nemd eis
EJhoc fiitiiruin esl ei post cbiiversipiiem suam, pro- ita" nocit.uitis esset; utab oclerna beatitudirie eos
fecio nocebit adhiie ei inipielas sua, et iiilpufabiiii- abstrahere possei. Certus qujpp.e erat quoniarii he-
tur ei peecala stia. Talis esl,>o, Pipliles, objeciip que hiors, rieque-vita , neque gladius, neque.fames ,
vestra contra hos. Audiie nurtc quid -respondeamtis B iieqrie ulla adyersitas.', niilla de.nique cieatura veros
adlioc, aiite.qii.amde aliis objecliohibus vestris aj- semulalofesboni sepafare possej,a cliaritaie Christi
quid dicamus. .- -. - (Roin. viii); Neque .enim iemporales; incoiriinodiia-
'-• V. Verba.-saucloe Scripliirae.cum magha disere- tes nocumeiitum esse', sed potius- iuvairie.iiliim acl
tione ariimadveiTehda suht: alioqtii in .muilis ldcis .adipiscendurii beaiitudinem electis: Dev esse arbi-
peflurbare.-niniiiim possiinl Jectorem, sanlque ei traliis est. Sicut enim auro non nocet isr, qui illucl
vasa moriii,, quoniam soepein uno-eodemque dicio •iii igne-exaniinat, sed pdtius- jiivat, ut niagis .fe-:
(livefsie -sigiiiflcaliones iiitelligi possttnt, _quariini splendeat : ita Tideliuinperseculoresduhi eos tri-
una ad verilalem, alia peitineal ad faisitaiem. Ila- bulaiiti/hon eis iipccni ut pulahty sed poijiis- eis
que ei illa yerba propbelOBde quibus nuric tracla- cpoperantur ul in beaiitudine oeterna resplendeiint^
mus, lie-in errorein nosiniliant, qiiemadiiipdum et Jiixia hoec:Crgo.qu33nunc dicta-sunt, considerate
vos, cum tali delei.iniiiatioiie accipimus, "ut dicamus, ei illud, qiioniam iinpio ab impietate converso iiori
q.ioniamitiipio quaeunque die coiiversiis Lfuerit,de nocebii iinpietas sua , et noii faciet vps deviare ser-.
ca2terp' nori iidcebiiinipietassua, talf yiileiieerno-. . . nspille a yia yeritaiis. ;. .,_::.:: - -.
cumento, ul pfo eo selerualitef coiideniiieiur, heijue- VH. Alihd qiioque Cx ECciesiaste conlfanos in-
impiiiabtintur peecaia ad perditiohein. ipsitis. Quaui-.'^ du.ciiis, quod taleesl :Si ceciderii' lignum ad au-
vis eiijm peccaior post coiiversidnem suain aliquid stiutn, aul ad aquiloiiem, iiv quocunque loco cecide-
niolesiise paiiatur:in anima a piirgaiorio -igrie-p.ro' rit.; ibierit (Eccle. xi). Quod siiiiiliier iu partcm
-
peccatis suis,de quibus ripn sufficieiiler.cprreclio- erroris vestfi inclinatis, dicentes ita intelligi.-de-
iieni in.liac yita siisliiiuif: jlfaT-lanien- niolestia., bere : Aninia' detorpore migraiis,-si declhiaverit
quia temppralis.pt ir.aiisitoria est, quasi liullum ad quieiein, ibi, perpetuo erit -; si- ad pceuaiii, ibi
iiociimeiitum repiitajida esl cdniparalione: illius quoque perpeiup" eril. Dico auteiiv, quia si niliil
jelernee pcehse, (jiianl. in inferrio paii debuisset, si , aliudqtiain hoc quod Ttficitis,. signifipare vpluit Ec-
conversus ab impielale sua ante mdrtem upn fuissqi. clesiastes iiv verbis illis, supefflue inierposiltinf
Ostendam auiem vobis .siiiiileiii.Sc.iiptni-axri, qtioe est, in qupcnjique loco cccideril. Nam ad signili--
siiiiili iiidigel.determiiiatioiie. . • . cairdam seiitentiam veslram suffecissel.ei.dixisse;.:
VI. Beatus Petrus in Episiola sua, quibusdam Si ceciderit lig.riumad austrum , sive ad aquiloneth, -
npvitef . ad fldem Christi controvefsis,dieebat J Et ,; ibi erit. Niincauleffl. atiendite sernipnem nieum,
quis est quivobis noceat.,si boni mmuiatores fuerilis.? . et apparebit quainjviiii habeal, quod addilum est : >
(1 Petr. III, 43,) Hoee aiiiein. inier.rdgaiio ideni si- r. In quocunqtie loco ceciderii.. ConSiderateprsecedeii-
gnificabat;, ac"si ila,airirmai)iIo .di.xis.set:Neirip est tein lilleraiii, ct invenietis quod aJ dandam eleemo-
qui vdbis.-iipcere ppssil,-si boni, Id dst 'boriiiatls synam lidrtaiuf audilOTefli,suum.;,- dicenS : Ijlitie
aemiilatoresfiieriiis. Doininus autem Jesjis Christus ; panem_tuurii. siipeiaqua,. quiq post mulia^ lempora -'
iiiEyangelio: -.discipulis suis, simulque cccteris bdni invenies. illum (ibid.). Et iieruin : I)q pdrles sepietn, ,
oenuiloioribus hsec.aiinmuiat, .dicens : Tradenl v.os tiec non'et ocio, quia ignoras-quid fulurum sil mali .
in Sribula.tidne.,_etbccident vos.,el eritis odio omnibus Super teriatn (ibid.). Et i.ii scquetllibus ad perseve^
'
prapter uomen meum( Mallh. xxiv), lleffl :ln-mundo. ra.nliam boiii operis bortatiir tiicens : Mane setriiua
pressuramiiubebiiis , in tne itulem pdeeni,(Joati. xvl). scmeiiiuum ,,et vesperenon cessetmanus lua (ib.id.). .-
Ecce similiier hio, ul 's-.ipra, poieslis Matiociiiari - Quibus cortgrue iljucl irilerponii, dicens : iSieedderit
adversus iios, ilil ul dicatis : Si/borii"a3muIaioi;es lignuiti acl auslrum', sive ad aquiiotierii,- qupcunque :
traduntur iii iribulalioiietii, occiduhluf, rididlia- , I6cd ceciclerili i.bi erit (ibitti); .ac.si. <ivcat":Diligeji-
beniur ab bainibiis;, et nnilta hujusmodi: propler ier ijisisie dum vivis.augefe inerita tna eleemdsyiiis
justiliani paiiuiitur; ceiTiiinesl muIlosTUis nocere, ; etbpnis dperibus; qiiia pdst moileiri, sivcdcvene-
pro eo quodboiiiajmuialrifessiini, -Nohergq verum rit. Iioiiio iri etirii. .siaium qui pertinet' ad.eos, qui
.: ' "
:g9: ECKBERTI ABBATIS; SeilONAIiGlENSIS : 00
salvandi stiiil, quod.. esl cadere ad aiislrum; - sive A Detis bdnos a malis, cunvvel siaiiin post moitem ad
; dtfveiierii,ad eumslMtim, qui perihiei ad damiian-: beatilridiiiertveds inducit, vel iri ea ptirgatioiie eps
dps, qupd est cadere ad .aquilo.nein : In qtiocunque Joeal,-in qua ad fulhram glpriariieos-aptifipai".
;io_co -ceeiderU, id est in qilocniiqiie gradti .merilo- X; Est au-iem ex abiiiidaiiti qiiod vobis responde-
;rum lune luerifqiiaiidocadetvsiVe siiil bona, sive: miis ad ea lesfimdnia, quse ex: Veteri Scriplura
inala';' iM- erii, id esf inde neqtic jascenilel'-pioine-"- iiiducitis, ad coilfiriiiandiim errofem veslruni. queni
. renilo inel.ora, neque desceiiilet prohierendo pejora. de.animabns mortiioriuu habetis. Nam si fateiiiini,
Exlunc eriim rieque bono, riequefeprobo Jocus dabi- quodriecessario-iateri debetis, -videlicet quod ani^
iii33aniiquorum; qui aiiie teiilpus gfaliie exsiiferunt
tiir,pronierendi. boiia.vel mala;; sed de coelero teni-
• pus erit suscipieiidi r.etribuiiones borias , vel inalas'.; usque ad tempus redemptiohis, abiiilfoitu regnl
VilL Dupliciier aiiiem cadiiTjgnum ad austrum, cffllesiis djlatse sunt, 'contraiii estjs vobisiiieiipsis,
sivc quaiido statihi post moiteni vir jusms iii bea-; qui. aniiquoruffl Palrum scripta Tioc atiestari oesti-
fiiudine collocaliif,. qiiodiaiitiini esl pi-rfeclissimo- niatis, quod quaelibet aiiima, cum a eorpore migrat,
f iim , qiii Ciiiii;Deohiiihcliiiii judicabunl, sive ijuaii- siaiim vel ad oeternambeatiiiiiliiieiii iraiiseat, vel :.iuf
;dd;Tneain Viaifi incidil per quani irapsire habent' •;Teteriiaiii daiiinatidriein. Nam ea tesiiuieiiia, qiiaj
quiiiain salvaitdoruiil'-,quibiis per piirgaioriaspoenas •B ab illis assuihiiis, non soluni peftinenl ad lioniines
eJiiidiihvesl ad feffigefiniiiyviileiicel hi qiiijiidicaiidi teiiiporum isidiiim, sed ad bdmines aniiquae legis,
. efinil ad vitanv. Similiier ad aquiionem drtpliciler .s.iil>;"qna adhtic clausus erai iiitrpitus regiii (celoruin.
cadu.nl mali, cum veL stalihi pdsi,ihorteiiv-.ad suiri- 'Xl. Non atitem- me "taiet. qubd ex Npvo quoque
, nia supplicia rapiiiiiuir ; tif lii de fiiialibhs dicituiy Testameiito. erroreih veslrmn cpiifirmalisj Plijieien-
qiiod judicaii smit, videlieei infideles,- et Suimne iesnpbis evaiigelicum iTliiiif seiiiionem, quem locu-
inali.vei iilis ptfinis ^5-) Jfadhiiitir 111quibirs usque liisest Salvaidrdicens : Amen,dico iobis, quiaqui
ad novissiiiiiiiiijudiciuih teservandi- suiit; :ut illi re- vcrbuni meum_audii;,et credit eiquimisit- ine, habet
pfoJii, qiii judicandi siiiil ad hiorlein, "Estaiilerirfre- ;' v;ia!riwierndm'-,,eiin judiciuni iipii veniei,;sedirani:
, liiieiishie inodtis Toqueiidi jiv Scfipfbi^ sivcra, iit ibii a morleinvitam (Joari, Lv)..lif his Verbis tlici-
ausicf vocetiir cdelesiis bealitudo pidpler--diviiiaiu tis jirbmiitere sufvatioiieiifoiiiiii credenii in Dciini
ciariialeiiv, quse csl iii ipsa; aqiiilo auteiii mansio qiiod mox pdsf inprtem corpofis Irarisibit quisque
' ad vitam-seieriiaui, ita u.t ndnaliiidjtidiciuii) veniat
reprdbortim leriebrosa et operia-inoilis caligiue.
IX..Aliud qtioque eapitultim simile ei quod niinc- ppst iiioiieiiii quam quod iTvipsa niorte experiliir,'
Tfaclalum esl, qiiasi ex; persolia Dpniiifi dicliuti iio- . aiqiie iiiaubitanler JiOcDdiiiirium sjgui/icasse. vultis
Jbis.objieitis, quod;iiujusinddi esl :,Ubi te inveilero, bdc seruioiie, quod nullse sint pceiioeiii quibus aiii-
ibi iejudicabo-iEzsch^xsxm). Quod e.t ita - dictiiin 11133; fidelium post niorlenijudieiiim Dei; suSliiieant.
arbiiramini, ac si dicerct: Iri fijie luo- cuin a le Ariimalibiisiiiiniuiidis.qu33ndn ruminani quitlein et
repetaiii aiiiniaiii tuaiii, in qiiali vita ic iiivenero, UiignlanVnoii- lindiint, cbmpafafijiire dcbetis, qut
:,iii tali ie slaliffl juilicabd, veiacl'perpetiiam fe- iivdre quidem yersatis: ddctnnain Dei, pi iiullam
ciiiieiiv,' vcl ad Eelernaiii danuiaUonem. Nos \ero redloeiiilelligentiie in ea discretioiieih habetis : ided-
aiiier isla disceriiliiuis; Brevilcr cbmpreliensunipst qiipverba vihe iiOii stint vpbis ad vitahi, sedad
;ii his vefbis qiiod cliffusiusper Ezechielein loiiuiiur liipftem, CoeciTueruritddciofes vestri, et coceofuiii
diee.ns : Cum aveileril sejustus a jusiiiici sua, el ducesTacli sunl, etin fdveam ineiidacii ei perdiiio-
-
feceril' iriiquitaletiv; in injtisiilia siia quam operatus lits secuni ca.dcre vos feceruiit. Audjieergo, rebelles
esi , morieiur : elcumaverlerii.se impius qb-impie- eiriucreduli, qiioniodo rectius, aiiitbadverlere pcssi-
. itiicsna, quaiwoperaius esi,' el feceril judiciuitiet : lis verba Doniini,. quse pefveflefe iiitimini', qhia
JH.sliiiam: ipse aniiiiatn.sudm vivificiibit,- viia: vivet, nisi aliter , exponaiiiuf, quam yds ea intelligaiis.
eihdnmoriRinr (ibid.), siibaudilur j iiipf.ie aiterna. conirarja siinl 'aliis sacrae Scrjpturse verbis, quae
. rplitis, liujus; CiipiUiii btevis" sehfeniia' est illtid.: D ih sud loco inducemiis. ; - ;.-:
''J:bi le inveneio.i ibi ie 'judiiabo ^:.]sjve; qualein te Xll. Atnen dicovobis,--iriquit,c/uiaquiverbummeum
iileiii esl)"(4), laleiii te jiidiciibo.; aiuiit,'ei cr.eclhei qui misit tne\ vjdeticet Deo Patrl;
"'fH'v.ciierb."''.'(,qu'bd
lldc es'l dicere : Si iiiveiiero ie avefsum'ab Tnjiisii- . siqiiidem audireverbuni Deiel npiicredere, inutile est:'
. tla-et co.nverstimiid jtistitiain, hpnesl dcspefaiiduiii Uic,\nq\i2,m,habetvilam-wlernam; Habenlsancli qili
Tbi pfopier feiroacia iiiala , quia ibi,' id est in eo ciiui Deo regnaht.viiaiii.eeieriiam, iia quod ejus bea-
staiu convefsioriis tiioete'judic"a'bb_, id est discernain liludine jam periruun.iuri-Ilaberil et fidetes inhoe,
ad cis qui damnandi •siini,;Si vero iiivenerote aver- miijido positi vilain-aeteriiam, ridri ut ,reih, qiia jam
snm a juslitlaj noii esl. coiifiileftclninlibi in retroacla securidurii desideriuiii suumperfriianiur; sed ut
ijusii.lia, quia ibi, id esliii po-staiu iejudioabo, iri est reiri, qtue jjliis ceflissime pToep'arala:;et.":ceiiseryaia:
diseeriiairi ab eis qiii saivaiidi suiitj Discernit aiiieffl est a Dcn, eidanda iri iehipore sud;"e( in judicium
(3*) lloec coiiimpdeiiitelligas de pceiiis ac niiseriis geliennoehliuitur, ad dieih usque; moflis, sivenovis-
hujijs viise, in quas ex divina jiisTiiia ineiduiil .plu^ sinii - jmlicii. Cdiifer et infra-num. 15.
res impii inox selernis suppliciis addiceiidi; iiec ali (ij.Ilacc yicJentur reduiidaro.
"Tis pajiiis-cmcrginii, sed ."quasl qiiodani pricludio
M V SEBMONES CONTRA CATtJABQS.—SERM. IX , ,_ f2
iion veniei, sed Iratisiet a motle advitqrn. Nonien jur A'morte
. transit,.quaiido qui infidelis fueral, per fideni
dicii tales significationes in Scriplura sancta habere jusiificafiir iii aniina. Ad hoc eiiiiri perliiisit sernio
dignoscitur. Significat eiiiiri flagellaiiortem, qriaTip--- . quo dicitur : Justus aulemex-fide-vivit(Bbm, 1). Hanc
mines ffagellanlur a Doiriirio : signilicaT ultiinani vero viiam iii teiriporehujus mortalitatis; eiecli Dei
discrimiriatioiiem bonorum ei malorum, qusefii io adipiscunlur.; Alio aiitem modo pdr fideiiv ad vilani
'
hovissiuio die ; significat etiam damhatioriehi, qiioe;: eleciisTrariseiiiidhin.esi, quahdo propter meritum
specialiter ad reprobbs pertinel.Quiaautemaffficlid^ fidei et eanim viriuluiii, qtioe ex fide originem ha-
rierti significet ex eo inlelligi poiest, quod Aposloltts. beiii, Vi.iaoeteuia eis .p.triier in cdrpofe el in aninia
ait :Dum judicamuiauiem,a Dominocorripimui;idest ' iribiienda est: .quOderit in die novissinioeresurre-.
duni flagellannif, a Domhw 'coriifiimui;ul non curii ciionis, euin ab oiiihi potestaie iriortis liberabuntur,
lioc.mundo damneriiur (ICqr. xi). Qilse aiilem siiit . el ad beatanv inimorlalitalem .translereritur. llps
isla ffagelia detefmiiiax iibi-ait-: Ideb iritervos mulii ahlem duos fflpdos ffanseiindi a mOrle ad yifaiii in
iiifinni et imbec}Hes.,'etdortitiunl inulli (ibid.). Quritt eieclis siiis fulurps boiiiiiihs demonstravit./cpilllnuo
si secundnm hanc sighificalioriem ijiciTisâccipien-
posl vei-ba deqiiibus nuiic iraclalum est. Primum "
diimjudicii noiiien, eum dicilur, qubtl qui credit hoty enim modum transeundi ad vitam pronuniiavit cum
veniet in'-judiciiim,non potest stafe. se'frii.05quia ef B dixit: Ainen dlcp vobis, auia veniethbra ei nunc est,
credeiites flagellaiitur. ssepe a. Domiiio, - sieut non _, cjuando< inoriui audienl voceiriFilii Dei, et quiaudi-
crederiles : Flagellat enimDeus dmnemfilium quem erinl, viveiiliJoan. y). Secuiiduiii ver0 modum irans--
recipit (Hebr.tu). Ac si dicitis, ita;.debefe accipi, eundi adviiam; prpii.unliayit, cuin postea sribdid.it
quod credeiiles,non sinl venturi- pdst iifoiTemad dicens : Nbtiie miiari hoc, quict bmnes qui ht momt-.
aliam casiigatioiiem, pfasler eam,quainin.isla vifa mentis surit, dudient vocem ejus, el proeeden! qtii
jpaiiuii.iur; iiijuriaih JaciTis litierse, qiise Tioc non: bbna fecerunt in resurreciionem..viice:qui:vero mala.
dicit, sed siiriplicitertlicjt, qiiod qui^tredil, iri judi- egerunt,'inr.esiirreclionetri judicii (ibid^.Sititi; si quid
cium nori veiiiet. Ultiniam verp discriniinatioiiein iiicorruptse ihteiligentiae est ypbis, satis directe m.e;
*bonoruhi ei malornm
significat nomen judicii, tibi ad veritatem yos duxisse percipltis. Quia si sine in-
Salvator de seipso dicil : Et poleslqiem deditei ju-_ tellectiv eslis, Trusira asinis caiiitTyi.a. ; :"'.
dichitn facere, quia Filius homiriis esl (Jodn. v). Se-; XIV."Uhain adliucobjeclioii.einveslTain in riiediiim
"
ctnidum hanc quoque sigiiificaiioiiem"npii pdtesl oc- addiicarii, qtia nobis. obviare soleiis. Scriplum esl :
cipi hoeloeo, qiiia lani lioni qiiaiu Tnalr,; ad judi- Quoniam utiusquiiqiie propriqih 'mercedem:accipiet
i.iuin veiiient, securiduin illud.: Oinnes ribs ppbriet secundiirifsuuhi labdrem (Apoc.,.11).Iteiii :; Uriusquis-
tnanifeslari atite tribuhal Dei,*ul referat'. unusquisqne ^> que orius.suuin pbrtabilJ.Gal.v). Iteih : UriUmqueirique
propria corporis, prout gessil iti corpore,$ive bontim secunduiri vias suasJuSicabo, dicit Dominus (Ezech.
sive mqlitm (ILCor.-y). Significal auleiii damiiaiio- xvTui)shoc eSi, unlot.iiqu.ereiribuairi securidum opera
ncni judicii iiomen," ut statini ih seqheiilibiis cuhi sua-bpna vel niala. Ex hisergo suiriiiisoccasionem,'
dicilur : Qui vero mala-egeiuiii, iti resurrectibriem ut dicatis ndn posse Tiefi, quod per bona opera
judicii (Jpan, v). Etin Aposlold ubiail;; Quvman- vivorum adjuveiitui' aniinae defunctofiim, uta pcenis
ilucat corpus Ddtriini hidigrie,judicium sibi mandu- suis libereniuf, et ad reqiiiem transferantur. Dicitis
- cal ei bibit,,riondijiuiicans
cbrpus Doin,ini(ICor'.x]). eriiiiiqudd si Deus illis iiiisefeiur piopier boiia dpera ;
Ildcauteiri modd iiidubilaiiter accipi debet judicium, qu33alii prp aliis feceruiil.;' luiiceis noh relfibuiiur
in prsesenti serinoiie, ubi a Doniinb dicituf : Qui securiduinbperasua, scd secuiidhibôpeia^.alibru.ni,*
audil vexbum meum, el credit eiqui tnisii me, hqbet etiion ipsionus suiim poriain,1d est po3riamqivain
vilain wlernain, el in judicium noti veniel (Jo.uni v), ipsi mefueruiit pecciitis SuiS,;si pro iaborib.its alio-
id est, in dairinationem. Sequituf : Sed .trahsiei q rtim ab.oiieribhs suis; Iiberanfur'. Ad hseciia fespon-
morteiii yiium {ibid.y,ab ea videlicei morte, quoe ei demus_,' - "./' "''-.-"- ,..
clannialioiiis causa exstiterai, et per quain ad per- ,p "XV.-Si"fideles pro defiineiis shis -drant, jejunant,
ditionem frahsiisset,: si.in.ipsa permansisset. Qiiser eleeiiipsyiias largiuiilur, hiissas;-'celebrant,-aiii cele^
nam fuit iuors illa ? sine"dubib niors aiiimoe, qiiani brafi: faciiirit, Tiona operaopeiaiilur, ei,'ipsiniel in
inea effeceiaiihfidelitas.lii qtiali iiioneeXStltefarit : ieriippfesubjiiercedem pro islis recipient secuiidum
illi, de quibus Petrus iivEpislpla ait iPropter-qiibd suuin labpfelrii-llti ve.ro jiro qiiibus ista faciuii,l, si - .
tnprluis evaiigelizalumêst(I Pelr. iv), Siinlliter et in criminalibiis peeeaiis in yita sua fuefuiii,' et de
illi-qtiibus Paiilus sciipsil diceiis 1 Corisepulti estis ipsjs nec pceiiiiuefiint, liec.cbii.Tessiori.eni; suam fa-
cum ChrislOin boplismo, in.quo resufrexisiis per fi- cerecuraveriiiit, nibii jllis boria ppcra ha3c:prodesse
dem.operaliqnis,Dei,_qui suscitavil.illuin ' d tribrldis. potefunt ad saiuLem. SI verd in peccala aliqua lapsi
.Ejvos cuiii essetis mprlui in deliclisconvivificavilcum fuerulil ih vita siia, et de liis anle" fijiein'poenitue-
Ulo, donans vobisoiiitiia delicla (Bom. vi), .. funt, et ihTide catlioliea de boc sseculoniigfaveruhi,
XIII. Palanfergbresl, qupniam per fideni Lrans- et luprleprajveiltijiidii poiherunf biiiiieuisiitisfa-
iiurad vilam, ut nonad judicium, jd est, damna^. 'clionehi irtiplefe,:quam pro pecciitis su.is debebaiit.;
lirinem veniaiur.;Id auteni duobus mddis fit : uiib diclrtius quia pjiHs suum. porlabunt', idest pceiiam
euim riiodo quisque ad .vitam aniriise-;per fidem;a pro peccatis- stiis susLiiiebiiiil quandiu periiiisefil
C5" ECIi-BERTIABBATIS SCBONAUGIENSIS '-_'_. 64
beus. Pro pcenileiitia aufeni sua, quani in fiue ha< £A fiindamennim sedificamus, quando -hoc fidei recise
liiierunt, ei.pro fide catbolica iiiqua usque ad.inor- adjicimus ui bdnis moribus sinuts ornati, videlicet
tem perniaiiseriini, ac pfp c;vteris hoiiis, quoe in huniaiiilate, putientia, temperaiilia, juslilia, mise-
hae vila fecerunl, haiie mercedem recipienl, ut eis Tifbrdia,et cseteris hiijusmodi moribus, qups virltites
dttur viia aiterna in novissimo die, e.l in aniina el animi vocamus, Qiiotiescunque etiain ppera facimiis,
in corpore. Plurimi vero isiorum eiiam lioc iivmer- quse ex hujusniotli. sirtiitibus prbcedunt, lapides
cede reeipient, ut aiile novissiiiiiim dieni libereniur prciiosos .ftindamenlo siipersedificamus. Lapidibus
a pceuis suis per bona opera viveniiuni fideliiim, aulem pretiosis lalia digne comparan!ui',quia,sicul
quse supra niemorata sunl: aliiqiiidein cilins, alii. lapicles preliosi auriim.ei alias res, quoe,in se pul-
atiiem tardius, s.ecund.imquod meriia eorum niajora cliroesiint, oinare solenl, fla virlutes etbona opera
vel niinora fuerunl iiilioc'. miindo. De bis jlaque decore.m magnum pricslant aniriise.ratipriali, quoe
vere dicere pdssiiiimsutrumque, ciqupd onus suum . seciindum.Deum formala est, et.est preiiosior omni
portaburil, quia siisliheiit.pcenam.pro peccalis snis auro. Decor autein. iste noii p.oiest in aijima dis-
secundtim lcmpiis qiiod consliluil iliis Deus : ei solvij-eiiam si in igiieiii purgatorium proaliqutbus
quod'ipsis retrihiiitur secuiidum bon.t opera ipso- levioribus culpis ftieril jnissa : sicul et lapiclespfe-
rum, quibns irierueriiiit, ut possii eis siibveniii ah'-IB tiosi IiquefieiT non possiint, si in. ignem niitlarittir.
Ecclesia -Dei.Ppssibile quidem esset Deo sine alir AigeiilumqiioquefiiiidamentosuperoEdifieani.qiiibiis
cujus iiiterveiilu qubruriilibei lioniiiium animas libe- li.ocsliidium est ut (l.ivinasScripluras Tiilelligani,et
rare a pcenis suisi- Vult autem lioc ordine eas libe- seriKonibtis sapientiae alios inslriiani. Argenip au-
nfri, ut a vivis ci.serviatur pro"ei4 quateiius 111Iioc ieiii qiiod babel dtilcem et aculam sonoritatein com-
ip.so magis 'coiiiiiidiicani.ufvivi ,'Deum revereri, el - parari.solel Scriptiira sacra, ui, ibi :Eloqnia Do-
offetisainejus cavene,pa-rilerque aiigeantiir et meiita tnini eloqtiia'casta, argenlum igne examinaium (Psal.
eoniiii per pperapietaiis, quse faciuiil pro dilectione xi). ,Quid eiiim dulcius sonat quam sacra Scriptura,
piGxiinoriini. lu nullo' efgo riobis coulrarios suni in qua yilaeielernoe gaiidia.prpniitluiiiur ? Quid acu-
Sfiipiur;e i/iise snpra memofaise siint, sed potius tius diviiip serinbne, q.iii esl peiielrabilidr; omni
uobiseum surit. Si'verba divina vobis, o insulsi gladfo,ancipiti -e.t perlingpiile usque ad divisionem
-siipienles, cuin diligenii 'consitJeraiipire decpxissenl aiiimae.el spiriius? Iteiii ei aur.um insedificio sno
Iii-qui ea laiii cruda in ore veslrp, piisiierunt, magis collocat, qui laiii perfectoe conteniplalioni cor suiim
saliibriter vos pavisseiil, et 11011 tania veriiositale tradit, ut possit jugiter de Deo inediiari..: et trahefe
Sii))crbi;ecorda vestra inauiter disiendisseiil. • de oeculli.s'sapieiitiain, qiia, guslalur suaviias ejus,
XVI. Eq.iideiii objeciionibiis-ves.tris;.quibus :na- ipsumquc siiie inlermissioneorare, ipsum incessabili
xiiiie fiTebalis, saiis, ut sestimo, responsmn' est,- et, cbarilalis anlore circnire. Talis conlefflpialid recie
coriiplosie siv.i quasi vesicoe lufgentos, ei uihiiin- auro comparafuf, quia cunct|Ss5irtuiibus, eKceiien-
ventum est verilalis; in eis. Nuric auleiii iiiquiramus tipr csl, sicui caeteris meiallis preliosius est aurum;
. Sciipturas qiiaeiiobiscuiii surit prp parte verita.iis., esiqiie eifectrix operiim sinninse perfeclionis, quae
ad ciijus'dufciisioi.iciiiaccincti sumiis. El, ut aPaulo et ipsa.qnasi aurnm suniiii sedilicioaniiiioecompa-
incipiamus, iiiliieanuii' prinium verba.quse ad Cp- rala caneris operibus bonis.. Faeitenim absiinere
riiilhios scripsii, dieeiiS: Siquis auleinwdificulsuper propler Detim etiarti ab lii&qiioruninsus licitusesti
fiuidameta-umhoc, aurum,,argeiuurn, lapides pretip- facil contemneie mundiim et omnem gloriam ejiis,
sos, iignum, fenum, slipulam, uiiiuscujusque opuS caslilaiein iinniaculaxam custodire, anihiam pro Deo
mnnifestum erit :-.dies: enim Domini declarabit, el el frairibus ponere, accoeieraJiujusrnp.di.
ttuiuf.ctijusqueopus quale sit, ignis probctbil..Si cujns _ XVII. Ligiia yero, fenum et sfipiilam super fun-
opus arseriti delriiheutum palisiiir :Hpse,aulemsalvus damenluivi;siniiii eoacervanl, qui "cumrectam fidem
crit,sic lamen quasi per ignein iI..Cor. in). Npn liabeanl, nimis occiipant coitla su.i curis et eogila-
propter noslros quideiii, quibus isancioruni n.oia B . lipiiibiis.quso pertinent in hunciriundum, quique
sunt scrpta Patrum, sed yestri errdris pccasione, majorem <]uani opprlel amorem liabenl ad ea, quoe
liecesse esi. nunc nie sermonis hujus seiisuin ape- prphibiia ipsis iion sunt, velhl-uxores, filiosel filias,
rirc. Fundainenluin spiritiialis sedificii qiioti Jiiliis,, sseculares ainicos, domos et possessiones, :el tligtii-
in anima consiriiiinus, fides Ghrisii est; quain qui . lates, et. hirjusmodi. iji, inquam, in aniina sua sedi-
vere babjl, Glirislum in menle gerit, qhi est iiiiliuin ficare dicuhliirsuper fiiiidamehlum Jigna, Teiium et
e(. Gonsummatiooninis bpiii in eleclis suis ideoque siipulam, quia laiilius rebus .meiiiem dccupaiil, quoe
el ipse fiindaiiientum vocatnr. Eundaiiieiiluni-rio- crcmabiles'siinlj siciil figna, fenum-ei sliprila. Nairi
strum diciiur fides, quia a fideboiiamvilani iijclioa- bo3c, quse .dicla siml, obscuram ei gravem. faeiunt
irius. Nani, si non sii iu nobis recta fides, iiiliil iri iiuiiiiam, ne pdssit Iibefe cogilare ea quse Dei suut,
njbis pclcsl Deo placitum esse, quidquid faciamus ipsumque amare sicut opoiiet. Sed omnis isia obscu-
sivc boimni sive maluui.,Ex quo auiem ih.nobis : ritas et gr-avitas in puigaiorid igne exurenda est,
esse cceperit ficles,placere inciplmus Deo,.jamque iia-ul ipsum ftmdamentuni nihil deslructieiiis patia-
secure possuihiisdperari bona opera, quia dec33leroi tur, si lanien inier hsec nmnia prse' cunctis rebus
liDfccdem.suam accipicpt/Lapidcs 1preliosos super habcatur Dcus, ita "tit si necesse sit, potius isia
' — "
GS SERMOSES CONTR.A CATIIAROS. SERM. IX. , . 03
reliiiqiianlurqiiamDeus abnegclur. Coacervaiiteiiam A A"Uiruuique aiiieni formiclasis (lepiecaiiir diceiis :
in anima sua res cremabiles qni se non eiisioilitrnt _Dbmine,:nein fwore tub arguas me, ac si dicerel:
alevioribus ciilpis, velut est dliosus seiino, risus et Non sim inter eos, qiiibus;Jictnrus es : lle_ triale-
joci, ira, yana lsetiiia, excessus iii cibo et ppiu qid dicli, hi igiiem wtermihi; neqite in iraiua emehdts
hon êst freqiiens riiniis; et, hujusmodi quoridiaiva "iiie, "s.ediii Iiac.vlta. me >tireel seca, el itfleiri ine
pecr.afa, quaa eapitaTia non diciintiif. Ili, tnquafn, fed<!e, Cui-ehi.ejid.aloriusignis necossafius ihdri sil,
ligna, feiuim, siipulain aggiegaril super.frinclanieit- XIX. Iste ignis esl, o Calhari, qiiem Jdahnes
lihii suiinl, et hsec qiipque excoquenda sunt pef BaiT-sla sigiiifi.cavit, quaiido de Ddihino Salvaiore
ignenv. De ievioribus dixi peccalis : iiani criminaiia prajilicabaT 'tiiceiis :/f/e vos vapiizabit^hiJSpiritu
peccafa si admissa fuerinl, noii polest diei, quod sancio ei igne-;(Maitli.iii)."Nam in hac vita bapiizat
super.Tuiidaiiveriliiinaiiquo mddo collocenlu.iv.Siqui- iii Spiritu sanelo, quarido inhaptisitio foris"qiiidem
dem ipsa desiriiiint ftindameinuih ei: fitlein, quia per visibiles iiiiiiistfos bapiizat nos in aqua, initis
enecant eain, et .pro lijs diciliir moriu.ifides. At si ;auiem ani.mas nostras propria operotioiie"Jiaptizat
pro his "-poeiiiiuerii'homd, "et rion saiisfeeerit Dep, in Spiriiu sancid, donoiisjiobis renjissioheinpniniinii
pro his iif Jiac vila, repuiribiirilur quiisi ilJ;i quai jKictatorum, In igiie iitneiii nos baptiziit, quainio.
comparata suiii iigiio.Teno et. siipulae,et anriiliHii- B posi har.c vilani in p!lrg;itoriis'poeiiis aiiiinas ridsiras
btiniur perignem "in die Doiiiini, sieut etieviora quse. piiriiicat a niactilis peceaiorum, quas iii Iiabilaciilo
. pradicfa siini.'-"-""' '-""'";- corrtipiibilis corporis cdntraxeririii, quia niliil in
XVIII; Dies Tiominisdiciliir lempiis lslud, in qnoi illa siia piirissima civitate. recipefe"vull,.iqiioil iipn
iiiiiciiique TiOiiviriipeniiiiiil Deus- facere secuiidiirii,' sit ab omnisofde defsecaium.
arbiiriuih suuuiquod vul.l,-et qiio potesijifomereri XX. Possiimiis ct ex.veibis portiini fesiimpiiiiim
bpna sive mala, secuiidiim opeiasiia, Dies auteni siiincre ad confiri.naiio.ii.em' senteiilioe, de qua niinc.
Doiiiini, tempus illud quod Tnsial •unicuiqiieqtiaiicio serffld ndbis est. Legimus in Evaiigelid, -qiioniani
separatur a Corpore :flhima ejus, etde eajieid riori a.d Phai'is;eds bliispliemaniesppcr.i-ejiis inierca.ti!ia
polest,ineedere secundiini aibilriuin stfuin, se.d_se- dicebal sic:: Qui dixit ,verburii contra Spirimri sdii-,
cundum judicium Dei ducilur vel ad lequieiij yel ad{ cium, nonrenv.tlelur eineqtte in hoc swcuio necjite
peenbm, ad accipiertdanimereedem qiiaiii pfdiiiefni!,'; hi futuro (Malth. xli).:Qiiale sil illiid peccaltnii, qtip
fiunlque maiiifesia, quae priiis in eo erani dceiilt;>, , dicitur peccare qnis iu Spiriliim saiiclum, non me
sive bona sive-Tnala.Unde et dic.it.ur : Vniuscujiisque! deierininare hocTiico necesse esf, qnia ad prsesens
opus manifeslum erii. Dies enim Domirii declarubil,, „-negotium
.- lion periiiiet hoc. Id vero proesehlisiiego-
el uniusctijusquePpus qualesit ignis probabit (•/ Gor. iii eSt, ht coiisidefeiivus:boc, -quotl ;a|iquod peeca-.
in). tgnis autem-dicitiff poenaliiiis ilia, qiiam ad-hoc: tum esse itisiifuat, quod non rciniiietur nequein
Deus ordiriavit, ut in ea. affliganiur, et purgenl:if• - -hocswculo, iieque ih fiiluro. Si veruS.est scifnio:,
eleciormn anilnoea maculiSquas in haC vila Coritiaie- • .ntilli aliquod ;peccatum in fiituro so-Cnlc) coriiigit
fhhtv Qiise'iiufliim quidem detriinenlum iriferre po- -remiiii..,Nan), sicul dicilis, qtioelibet anima, nidx
icrit oedifiealidiiieortim, qui fundamentd stipefoecii.- ciiffl de proesehtisojculd migravefit, aht in oeieriia
iitaveruul auruiii et argentuni, el lapiiles pfttiosos, -bealitiidiiiiv cdiislituitur, qiio nemo cuni.-". pecealj.-
etiamsi per inedium" illius eisitfansire oOiilingat, macula accedet, et ubi neino peecali inaculam cou-
PropterMios ergo ait: Sicujus opus manserit.quod: irahit : aut oeternis pceiiis-dephiaiur, ubinulla re-
~supermdificavil;mercedemaccipiel-(ibid.);; eam .viiie- niissio, nulla misericordioe exbibitio est. Ergo su--
licel, quahisua"supefaedificatibiiepfomeruii.Propier pcrfluc "a Salvatore ialis distinctio facia est, ul cli: _
eos aulem qui superaj.tlificayeruiit ligiia, fehuiii, ceret peccaluin itlud, quod esl in Spiriltirii sariciuin,
stipulam, dicit":'S! cujus opiis' arserit-, detriinentnm non reniiiiineque in hoc;sseculo, neqiie in fiituio.
paiierur (l Cor. iii) : iia vidclicet quod nulHinvpio, -Nam, si nullum ih fuitirosoeculo-peccatuin femitie-'
siia oeilificatipiie prscniiuriv liabebit, imo -amarafn D E reiur,"iioii'tahi specialiler de illo peccalo dixissef, -
apljciiortem; ipseaiiieiii salvus eiit, siciamen qirasi quod neque in Jioc sieculo, iieque iii fufufo reiiiT--
per ignem, id est, non aliter nisi pe.r exaniinationein tetur, sed Suffecissei simpliciier dixisse, quoiiiani
Ignis.- Diversis auiem nomiriibus Iigni el feni, et noii reriiiileluT ei, Sicut aiitem ncfas est cliceie,
siipulse designayit ea, qiise in .q.iolfbet -exureiida aliquam falsiiateni-in verbis Salvatoris 5iiiveniri .
sunt propier diversitateiiiipsoiiini, securidum quani ilaprocul dubio tiefas est dicere, aliquam iheis
quaadain diuiius aliis igriein -susiinebuiit, velut Ji; Csse supeiffuitaiem , arit iriuiiliialeirt. Scfipiurii
gnuin diulius fend ardet, feiirini dintius slipufa. Esl quippe csl de eo-iiisPsaliiio : El foiiunrejus moit
autem igiiis iste idem qudd Psalniista ifaiii appellat defluel, el oinnia qumcunque faciet.,-piosperabuniur
ciiiti JliCit. Doinihe,-nehifuroreluo arguasthe, neqiie (Psai. i). Peflueret autem folium ejus, si iii verLis
in ira lua corripias me (Psal.; vi), vel emerides me, ejtis. aliquid:.superflueret, -et ndn.pipsperafeiifuf
ut habet alia iranslaiio. In furore argueriiiir, et --qusecuiique fccit, ;si aliquid sine utililate dixissst. -
rien eiiiendahuriliir, qiiibus^diceiur : Ite, nidiedicti, Ergo necessario cohcederidiimest, puoniam in fii-
in ignemmternutn (Matlh. xxv). lii ira auleni'eorii- luros-ceulo aliqiia peccatoruin reinissid ;sii : qiiaiii,
uieiuuf-eieniendabuntur,'qiii per ig.:iemsalvj ekitit.. -. quia lioii pdssuiiius tlicereexhiberi eis, qui'aiierria-
'
67 , ECKBERTI ABBATTS SCHQNAUGIE.NSIS C8
liler damnaii snnt, neque eis qui salvati sunl; ne- A . XXlIl. Si pfoeocciipalusTtierit homo .gravionT.us
cesse esl ul dicamus.aliquibus remitii peccata in alic peccaiis, pt conversus fuerit ab iniquilate sua, et
sseculo, qur neqiie sinl in selerna damifaiione. riequt poeniiuerit ex cprde de perpetratis.malis; nunquid
in oelefna beaiiludine Cojlocati; Nulli aulem nicdi Jndigei, ut proeter/iilam inleriorem paeniteniiairi
siint inier oeternam bealilud.nem,-:el;iiiler seternau cordis, aliquamexieridrem saiisfaciionein.de pec-
dainnationem,, nisi illivde "quibiis diciinus, ' quod
ii catis suis; Deo exhibeat,- videlicet eleeiiiosynas
purgatoriis pcenis siiil.T ;, '; dartdo, jejunando, et aliis modis corpus suiiin'.pro-
XXI, Videle nuiic quali mpdoeiSipeccaTa re.milti pler Peunv affligendo? Si. ita est, ut per quosdani
dicapjus.j Reinittit Deus peccaiorj:: hoiniiii peccals comperi, quibiis noil erarii sermdiies vestri, dicitis
du.obuslmodjs in iiac viTa.:: videlibel, dufitiam cor- qiiia posiqriani ex cordepoaiiiiuerit hoinp.ile pecca-
dis ejns perinlefiorem. grafiam ad coriversionerii tissuis, el cessayerit ab iiiiqiiitate,'nori opus est ei
ernolliendo, et conversum ad se a debito getiennalis illa exleriore satisfactioiie, de qua dixi: ep quod
paenoojqnse ei pro peccalis debebatur, absoltitum jamômne peccaliim ei sjt reniissuhi inpceniteiitia
facieiido. Quibus aulem in hac, viia bis modis pec- Cordis. Sed hoc ripn iia esse evideniibus Scripiuraj
cata remiilii,si ila transeuiit de hac vita,quod de sancloe tesiimoniisdeclaratur. Dicit enim Dpmiiuis
peccatis suis hon ad plenuirt satisfaciunt Deo, per- " per prppbetam joel : Cqnverthnini ad tne in lolq
mittit eos ad,lenipiis puiiiri. itt quibusdam poeuis. corde veslro, in jejunio el flelu-el planclu, el scindtte
quas coiisiituit adlioc, ut electi sui -in.his' purifi- corda vestra, et non vestimenla veslra (Joei. n).
ceritur".Quando autem eis; illas pp3nas.'reniittit, el Ecce evidenler proeierinleriprein conversioneni cor-
eos ad refrigerium .educit, ttihc eis-peccata refnit- dis , esieriorem qudqiie saiisfactiorieni exposcit.
lere dicilur, qtiia el pceiisepeccatoruin peccaia;"vo- Joannes quoque Bapiisla, ut in Evangelip legiinus,
cantur, secundumTllud Apostoli, :, Christus peccalq ad iilrumque 'hoiiatus esl diceiis : Pwniieniiam
rinsiraperluiitin corporesuo supei iignum(I Peir.ii). agiie (Mullh: iv). El post paucji silbjiiiigjl : Facile
Non-autem alitef peccata rioslra ipSeporiavii, nisi 'ergd frucius dignos pcenileniim (Luc. ji!).--Eructus
qiiodpoaiias qiioe nobis dehebarifiifpro reatibiis no- ; arileffl poenilenlise sunl opera bona, quibus peus
stris, Jpsesusiiriuit. yhum ..adliiic satis evidehs le- placaiur pro peccaiis, et yarisecasiigaiiiines cornis.
etimoniuniad confiriiiatidnein pariishostrseJnducere Quoequaleih .effectumliabeaht ad placandum Peum
possiimus, ex liisioria ^lacliabaedi-iinijcujiisTalis est patclex hislpria, quoe narral poe.iiiienliamNiniviia-
auctoritas iri Ecclesiaûf publice.iii divino servitio nmi; et ex Scriptura quoe dicii, quompdo Acliab
leclitelur. Scriptuni esl inlibro secundo ejusdem P rex Israel cum arguerelur per Eliam de occisioue
liistofise, quod Juda llathabseou diinicahle adversus Nabolh, scidil yeslehi suam, ef operuil cilicio car-
-
Gorgiamjrajposiluriildrihiseffi, conugii paiicos Judoeor :nein suani, jejunayitque et dormiyil in >s.aeco,et
rum fhere. Fugaloaritem.Gofgia, per Dei aiixiliuni, , aiiibulavil demissp capile..Fachisque esl sermo Do-
Jtidas eotleclo exercitu yenit in -civiialem 'Odotla, inini ad Elianl diceiis : Nonne vidisli humilialum
-.'-'.'. ,.--% •"•-'
el cuni seplimus dies superveniret, secundu.m con- Achab coram me? Quia igiiur. humiiialus est mei
sueludiifeiivTn eodeni loco .Sabbatum egefunt, et .caiisai non inducamiinalutn hidiebus ejus, sed in
sequenti die venii; Judas cum suis,-iiitorppra;pro"-; diebus filii ejusinferqmmalum domiti ejus (III-Reg.
siralorum tdllerel.ac sepeiirel. inveneinni auiem xxi). Ex Iii.sefgopalam est; Deum noii soluhi Jnler-
sub.lunicis iiilerfeciorurii de donariis icloloruni, quse .nani cordis compunctiohem, sed eliam exleriorem
apud Janiniam Ttier.iiiii,: a-qiiibus jex proliibebat .satisfaciionem-peccptis epngrueiitem exigere, eaque
Judasos..OirinibiiS eigo.::manifestiimfaciiiiiv esi, ob exhibiia.placari, negleeta atiiehi ad.vindiciaiucom-
baiic -causain eos cdrruisse. aiqueTla ad preces movefi. ;: "."'•'." --.. ::: ;,
coiiversi, rogaveninl Deum, ut Jd delictmii obli- XXIV. Si crgP.ccHiceiiilisboc ila esse, quid dice-
vioni traderelur. P-osiliaecpfOseqtiiiiir Scriptura rta lis de ilip qiii.in onuii gehefe cfimihuni consenuit,
diccris 7:El facla collatione Judas, duodecim niiilia D el priiiiurii in ipsoarticiilo nibrlis compungiiur, et
debitor alicujus
dragmas arg.enti misil Hierosolyiriam, offerri ea pfo convefiitur ad justitiam ? Nunqiiid
dc-
peccalis morluorum, jtisle el. ieliaiose de resurrc- .-satisfa.eli.phiseslDep prppeccalis suis? Uipotp
ctione cogitans (U M-acjuxii)-,et ^lera, Et ad ulii- bilor quidem esl; sed,.qtiia prpplcr brcvilaiem tem-
inuhiila coiiclusit, dicehs : Sancla ergo elsalubyis .pofis.noh potesi earri implcre, diminitur ei satisfa-.
esl cogilalio pr_odefunClisexorare, ul a pecciiiis sol- "ctip simul ci.mpeccaiis, slalim pdsl morlem rapir
vuitiur (ibid.). : . . "..: lur ad ajtefiiam beaiiiudiiiem. Picitis ila? Bpuaest
XXII. Quid nunc ad hsec diciiis,' o Pipbles? Evan- senienlia isia, et ad multorum proficit correctio-
1
gelica S.cripiura, ut abdiiis. pfo jnobis est, et quis. nem. Qtiafem correcliohem? Quod si hpc verburti
cOiitranos? Apostolica Scripiura jin defensione no- publice eoram vanis et pravis hominibus prsedice-
Gtrse partis est,, et; quis;. est,qui;: CQrideninel:nos ? lur.diiTefeiuriusqiiisqfie.coiiversionem sr.am qiianin
Exempluin Machabsei,ppininicf beTtaibfis in, acie diuiius poterit, diceris apudse'-; raciain omnem
nostra.esl, et quis diinicabit adyersus iioisi Adhuc vpluniatem cdrdisniei, et in fine yitae .meoe.cenver-
re-
pauca de proeseritihcgotio iiabeo cciiferre vobis-; tar el prenitebo, ei staiini sine omni laborft .ad
-«uill." : ,- ,. :\/:..,. __.i:~_:,;:-., guuin ccelofuni iraiisibo: Videiis ne qupmodo sen-.
69 SERMONESC03TRA CATHAROS.— SERM. IX. 70
teniia vesifa, si credita el recepta fuerii,, occasid A . nam religionem perlineni, ad Romariam EccIeSiam
erit oninis vanilati.s et emnis pravitatis ? .Siullissimi respeclunihabeihus. Sacerdotaleniordiiieiii nos ac-
liominum! quse ratid, aut quoe ulililas est in boc cepiinus a Romaria Ecclesia.- Romaria auteni Eccle- •
sermone quem dicilis? Omhiiio nulla, nisi ht singu- sia ab aposlolo Petro, Pelrus a Chrislo, Cbristus a
lariter videri possitis sapienles praealiis homi.nibus, Peo Patre, qiii hiixit eupi o_3eoiselitise (Psat; xi.iv),
si aliquid singulare dicaiis,quod non sil in opinione hbc est SpTJtu sancto, prae^paiiicipibiis siiis, et
caelerorum. In noslrd aiilem sefnione queni de ani- juravil dicens ad eum : Tu es sacerdos in wlernuiri
mabus. morluorum dixinius, ihdubilantef frucHis secundum ordinem Melchisedecli(Psal. cix). Verus
multus esl, qudriiam niulla opera niisericordisequo- sacerdos erai Dominns JesiiS Christus, qul sacro-
tidie fiuiil in paiiperes, qtise nti.lalenus "fiereiil^ si sanctiimTofpusrel sangiiinem; suunv palam obtulit'
non hoc crederent liomines, ut per lalia. possenl Deo Patri super aram criicis, ril statueret liacem et
' -
adjiivare ariimas charorum stioriim. - reconcilialionem inier ipsum, et' genus, hrimaiium
XXV. Hanifestuni esl ifaqiie, pei offlnianecessa^ quodperditiim fuerai."Si a^doiiaTionesacrocrei sa-
rium esse pnrgatoriiim iilum igriem, de quo dixi- cerdos "diciiur, -nulli.;unt]uamriielius conipetebal hpc
iims, in quo aninise eoruiivqui.iivJiac vita ndri ple- hoinen, quam "ei qhi sacrinn- sacr.itissiiiiuiiv hoc
iiariam satisfaclionem Deo pro -peccaiis suisexhi- B est se ipsum dedit, ut satvaremur per ipsiim. Ipse
htseriihl', landiti examineiitur, donec idoiicre fiant etiaiu invisibiliter dedil cdrphs el sanguinem siiuin,.;
iritfoniilii ad iltam supernam civitaiem Dei, quoe quahdo coraiii disciphlis pannm el Vinum iiirceiia
nihil recipit quodpeifeciurii et plcne examinaium berteilixit benedictiope cceiesti, el fecil sua adiidr.i-
nonsit. Quid enim absilfdius, quam ul credaiur bili polestate, ul snli specie cjusilehi panis "et-.viiii-
animam aêntina iurpiuidinum receiiter extraciam, siimerchixie iiiaiiihus. ipsius cbrpus el saiiguiiiem
<3teartim nieiiioria adhiic quodamhiodo fetenlein, in ejus.Tpse quoque siculpollicilifs esi, cuin Ecclcsia
illud tam limpiilissiuiuni luiiien lam repente irruiTi- sua, est usque ad consumiiiatioiiem sseciili (Malth.
pere, et purissiriiorumspirituum cceiil.us admisceri, xxvni),ei quotidie iiivisibiliierofferipermarihs Ecclo
ila ut sil uno eodefflquedie, mane quideni in peecalo- siaePeo Patri pro saluie^mtindi Gorpus et saiigiiiiieiii
riinilu.rpissimo cocno, el vespereiiiarigelorumptiris- sinim sub specie panis et vini. Propierea diclus est
simoc<elo?No"niie debuerat vel septem dierum ful)Oi;e sacerdos sectindiinvordiiiem Mejcliisedech, quierot
suffiindi pro uiuliis crimiriosis excessibus, cum pro rexSalem.el sacerdos Dei suiiimi,: et oblationeiii
solo verbo jiirgii Maria sorpr Moysi leprapessima fecit Deo ex paiie et vind... * . '',;
correpta sit a Doiniiio,ac sepleni diebus sequestraia „' II. Domiiiiis Jesiis Chrisius'' discipiilos suos fecit
acastris filiOrum lsrael? Exauro pufissimo omnia veros sacerdrites, in eo qubd uiixil eos Spiritii saii-
vasa sancluarii, quibusradmihistrandtim efatcor- clo, Cl clediteis; poteslaiem praedicandiverbuin.divi'-.--
rupiibile sacri.(icium-.iri deseflo, fieii jtissa'sunl. . hum, et bapiizandi,- ciim iiixil i Eunles, doceteom-
QuanlO-magis vasa, quibus incbrruplibilis gldria nes genies, baplizanies eos in tiqmine Patris etFiiii
purissimse diviiiitaTisse ipsam 'di_gnabilur.infuri.dere,"el Spiriius sdiicii, docentes eos servar.e omnia quwz
omnimoda examinatione antequam ad Sahcia san- -- cunque niandavi vobis (ibid.j. Declit eis potesialem
clorum iiiferariiur, probala-esse cdiivenif? ligaiidi alque splvendi, cum dixit: AccipiteSpirilutii
XXVI. De latrene inibi forsitan objicitis, quod sanclutn; qupriim rcriiiseriiispeccald, remiltenlur eis,\
eadem die qua confessus est, in 'paradiso fuerit cum el quorum relintieriiis, retehta-eruht (Joan. xx)..De-
Dorniiio Jesu. Ad qudd iia iespondenfus, quia'-Jioc dit eis pol"es|aterii;con(icieiidicdrpiis-et sa.nguiiicm
ei specialiter concessumesl pnfi aliispoeiiiieritibus, suum suh specie panis et viili, qiiando dixil ad eos :
propier admirabilem fidei ejus V|rlutem, qua lid- Hoc est corpus meum*quod pfo-vobis iradeiur: hoC
iiiinem quem vidit non habenfein speciein neqiie facitein riieamcoriimeriwratiqneiri(Luc.xxn). Oirincm
decorem, etquasi novissiinum yirorum ighomihid^ deiiique pb.lesiafenvquse ad sacerdoiit -ofliciiiiiiet
sse morli iradilum, credere poiuit peiim esse, eii- D a.ti cpiscopalem digiiiiaieiii spectat, ab -ipso accejie-
cciis : Domine, mcmenio mei;\iium veiierisin regnum riiiit. EaiivJem aiiiem poiesiatein sihguli successp-
luum (Liic. xxm). Quoe fides, ul arbitrdr, cdrain fibiis reliqiieriint inillis ierfis, et in illis ecclesiis,
divino examine niajdTis riierili babila es.t, quam quas eis Dominus converieiiclasei giibernandas de- :
mtillorum aiinofum"gfavis'po3iiiie.nlia.pate jaffl gio- legavit. Et ut niiiic de al.iis taceain, bQatiis Peiriis,
riam Ded, e.l accedilciad verilatem qiiai.expugnaii priiiceps aposloloriirii, iii Roinaiia-ufhe presbyieros
cstis; aut, si ,noiiacceditis, fugite, parlesadversse, et episcdpos ordinavii, et oninem potcstaiem qiioe
cum doctofe veslfd;- qui ab initio niendax est, el ad oflicia eorum pertlnebaleis dcdif, "sicut ipse a
" -
lncndacii paler. : Doiiiiiio JesiiChfisid acceperai. El pnlo nbn pplr-
' '
•- "-.,:. SERMO.X.' - . . - ";' siis conlrailiccfe, quiri hoc facefe posseu Beiilum
Conlra seplimamhwresitn de sacerdotio: "vero Clcmeniem discipuliim suuiri, cum sciret sibi
_ I. Accedamiisel ad illud disciiticnduni, qupcftiici- iniiiiiriere tefniimim viioe snoc, iii locd siio Ecclcsise,
lis oi'dinem'saccfdotii defecisse apud Jios, 'et' nus- . pnress.c' consliiiiit, el eani.potesiatciii,, qu.ini ipse :
tpiani invcriiri veros sacerdciles, iiisi iiiter vos; ;Lo- babuil in principalii-apostolaliis ci tfiididil.Jpsia
qtior nunc prohebis, qui inliis.quse ad ChTisila- autein consecfaiione, quapPr beatuni PeiiuriiCie-;
71 ECKBEUTI ABBATIS SCUONAUGIENSIS F2
mens ordinatus est in presbyterum e.Tepiscopunv,.. A derenl, dicebat : Expedit vobis ut unus moriatur
ordinali suntet a Glemenle alii episcopietpresby- - propdputo, -ne_.-4oia.genspereat..(Jqan.:Si).--Q\iibus
teri Roinoe, et ipsa ordihalus est successor Clemen- verbis eyangelista ita subjuiigens ait: Iloc auterii
lis, ea et. illealibsbrdiiiavii episcopos. el presbyte- non a semeiipsp;dicebqi;sed, cum-esset pontifex.
ros, et ita a successdfibus ad successdres pef rirdi- attniillius proplielabat, qiiod Jesus. moritufus esset
-nem -desceridit sacerdoiale oflicitim, et episcopalis 'pro genie, et non pro gente taniutn, sed lit filios Dei,
dignitas, usque ad eum, qtii hodierna die summiis :qui eranl dispersi, congregaret in unum,(ibid.j. Ex
ponlifex Ecclesiseesl. quo sermone eyangelisloe percipilur, quod Caiphas,
III. Si riuiic dicitis quod sacerdolalis pfdo defe- licet sanctiis noii essef, propter «anctiiaiehi Taiiieu
cerit in Roinana Ecclesia, _opor.let_.i_tnobis boc pontificalis ofliciisui, aliquam singiiiaremgraiiain
demonslrelis, siib quo papa accidefit iste defe.cius, habebat a Deo; per quam prophetabat Tedeinpiio-
ef quam obcausaiii accrderil. Quod si dieere ne- neni, qu33 per CJiristuni eral futtira. Efat taiiicn
scitis, inagnse slultitise et ieinefiialis argui pOle- jhdigiius dighilale dfficii illius, hdn spluiiildbill-am
slis, pro eoquod re;n Tammagnahv diffamarp ausi neqtiiiiam qua Satvatdri resiste.bat, sed propler,
eslis, quain noii veraciter comperist|s, sedtamen avaritiam et superbiam ac csetera viiia,. quibus
in opinione habetis,. Dicilis forte : Nesciniussub quo .g irretiti erani cuncli sacefdoteS lemporis illius, sicut
papa aecideril iste dcfecftis, sed hoo scinius, quod ex- verbjs Joahnis Baptislse manifeslum esi, qui
ex muliis lemporibus omiies, qni .(lieebarriui'Jlo- fieqiierilei' eos. arguebat. Tta enim erant-ayari el
«lani ponlifices el cardiiiales, semper avari fuerunl ciipidi hpnpris. Sicul ih hisioriis Jegitur,. ut singitlis
etsuperbi, et miiliisex causis indigni sacerdoiio anhis miiiareiit summos ppnlifices, et feslinaret
Ghr.istij et ex , lioCycerfi siiinus, .qiioiiiinii verunv unusquisqtie aiite aliuni ingredi ad-digiiita.ieinppii-
sacerdoiiiii.il apiiii'ipsos: ndn esl..Esio iiniigiij .siiit : lilicatps.perpectihras. qnas/dabahf geiililibiis, qui
liiinquid iinpossibile est iit aliquiS sit indignus sa- eis proeposili erani illis teinporibus, ciiriTspcundiuii
cerdoiio, et lameii vereTsacerdotii ordineiivhabeai? legem uniisqiiisqiie ponlifex usque ad (iiiem Tiie
iNsquaquam- hoc.HiipossUiile esl. Scinios-. qrnppe suoe siare_.debiiisset in olficio, suo. -Quse inuiatio
ijiior.iam sacerdoiiuin, qiiod erat in vcteri .lege, .pontificuiii iiitelligi potesteliam ez eo qifod evan-
iiisiituti;m efat a'Peo. Et quoniani Aaroii ei Elea- .gelisfadieil.de Gaipba,. quod esset pontifex anni
zarus et Rliinees.priini sacerdotes Dei viri sohcti, illius,(Jo.qn.'_x\'ui); erat auleiri ppnlifex anhi. prioris
niullos iiabiierunt successores iri sacerdptip, qui Aihias spcer ejtis,-sicut ex hisioriis babeiur. ilose
ilon eraiil beneplaClti Peo." et ihdigni Sacprdoiali idcifCo dicla sunt, quia diciiis npn ppssp sacerdo-
digniluie, et tairieneos.peus tplerayit iii officiis v tale dfficihni fa.tiimpsse apud illds, qui sacerdofio
shis, ei raiam pefiiiisit esse benediclioiieriT sacer- indigni sunl. : , ..,.- .-
doialein-in eis. Sacerdotes* Judseoruin in adveniu V>Quis sceleratior, quis iiidignior fuit dispensa-
Salvatofis hypocrilse eranl et avari, ac superbi, et . iione niysierioi-uiiiDei, qnam Jiidaslscariolhis.qui
yenditofes et einptofes spiriiualium re.ruii.. sicuf ex el fur erat Doniinicse gazse, ei. inorlem .'.Salvaioris,
verbis Domini app.ufet, quibus ssepe eos cepreheii-. diu ihiineiile gerebat, et yoliiiiiate eiiin o,ccid.eb.at.'
debat; et Tamerijpse de-eis dicebat ad plebein: Pominii.s tainen euin, sicul el cseteros apostolos,
Super calhedrani;Mpysi seder.urilSeribwei Pliqrhwi: niillebal adtiispensanduffl graiiam s.uaui spifiTalciii,
quw)dicurit faciie,:.qum auiem fricjunt, ndliie, fdcefe ,. proedicando,,bapiizaiido el exsefiiiehifo cuiicia pn;e
M.attli.. xxni). Ecce cuni ipse rtdssct vitia eoruhi ad aposiplatiiiii pertinebaiii : et rala esse permisit
- ab inirihse.ciis, non. iaineivabducebaf populuih ab ea quoe-ab j'116 gerebaniiir, sicut et. ea q.noe.caileri.
cis; sed Iionoreni dcbittim sacefdctibus ei"-spiiilua- apdstoli faciebam in iniiiisjeriis siiis.-LeginiusTle.
lriitis'iiiogisiiTs, voliiit ab illis .exhiberi. tfem cum pluribhs qtii baptizali suiit';tf Joaniie B.-.plistaviro
Vtiiiisscut ad eum decem leprosi yolenies niuh- sanclo et peffecio';, qtip.t! rebaptizitii.s.iiii. per
d.ari ab eo, dicebat eis :.Jfetpsteridiie vos sacefdqti- "p apostolos : epriini yero-qui baptizaii :siinf a Jutlav
bus(Luc.. xvii).Et uiii, curii e£sei.miitidatus;a;lepra, imlluniTegimus juisse'. rebaplizaiiim, Fuissei auieiii'
iii\,\-Ydde, ~Ostendeie'sacerdoti,.eiioJermunus-qupd ne"cessa"riuiii:eps\.rebaptizari,.-si vim suarii :non.
'prwcepitMo.ysesinleSlhitoni.uhiU^ pofiiisseL babere sacramenluni illuci.sub nianibtis
qiioin.odohonofabaieos, quos sclebal esse.Tniquos. ejiis, ob eam' causain quia-ipse.fnissei jndigiiiisad-
Quid,.qii.33SO,. Jioimrabai. in 'cis?.Non perspiias eo- iniiiisiralione bapiismi., Ad ii.osirain jerudilioiie'111.
ruhi. sed ohjcitim edr.um quod sanctuni erai. et hociieri peririisit Dohiinus, ul. Hle qui. iudigiuis
ihsiituium a Ded. Qupil cerie, si tiefecisset-iu êis eiat coinputaii inter iiiinistrOs.Dei, gratiam soam
propierea quia eo eraht indigni,.-.11.011 eos Sacefdoles hominibtis, siciil et: .caiieri apostoli.dispensarei, tit
appellasset, neqjie'..p.va.cepisset cis. pficrri Jiiuiius, Ctun-videmuS iiiciignDSsacerdotes'.'spifi.tiia"JiaIrii-
quod: sacerdoiibiisPei.efat.:di.vhio| jiirccfferendhni..; ciare:eTdisti'ibucjv,-.iiepi:op[er eoi.um inaliiiam dif-
IV,. Scfiplurii.esT.de Caiplia .stniimo ppiiti.fice Ju- ;.. fidefeniris- gialioe :Dei,, netj.iie. scs1iniarenius qnpd
d;cofuiii, qiii efat imiis.ex praicippis cfiicifixdribii.s, ' iiu.llani^.yifttlfem.. ii.aberej.il'.res spirilales,'--qua. aii
:Clirisii,.quotixtini coilegisseiil poniifices-eiT^hari- satutem gratise^Dei coiisiiniloe.suiit, pfp eci -qiioii.
sa?i coiicilitiiii 'atlvefsifsJesuiii -qiiomodp cliiri .per- lmi.li-suiii, qtii ..cfilcium;Tiabeh.i super -ea.-Keiiie
73 S-ERM0NE5CONTRACATHAROS. — SERM. '.. 74
itaque temere" hoc aflirmare, qiiod in Bbnvana Ec- A . ficium saluiare, et orationem "faciendi pro populo.
clesia defeceril ordo sacerdotalis, prp eo qhod qui Dci, eeclesias quoque consecrandi, et prdines fa-
iegnaril in ea,indigui suiil ep. -" -' ciendi, ac coDtera hiijusmodi exsequendi, quoe ad
VI. Cerle boc quod dicitis, ye.rrim esse Tatere- episcopos acsacerdotes pertinei.it.A Rpmariis autem
mur, si defecisseTn ea fidem Catholicani probare Patfibus, sicut noliiia sacroe fidei, ila et ordo sa-
possetis. Nam si exinanila esset fides, inania pro-- cerdolii ad nosusque pervenit per sancios, viros,
ciil dubio esserit et fidei sacrameiila, Quod si inaiva qui in.leadlias occideiUales paries 'Chrisiianse rp-
essenl sacramenla, inane el nullius u.iltfalis esset ligionis causa missi sunl. ."_ ._.'"-
officium saeerdoium dispensaiiliiiin ea. Dp aliis VJJI. Nam apostolus Peirus quando tres disci- -
quidem viliis-,, pro quibus Rdmanam. EcClesiam pulos suos Euchariiini, el 'Valeriuni, et Maternuni-
culpatis, noii eam forlassis sufflcienler' possumusi- ad proedicandum in Galli.aatque Germania verbinn
excusare; sed quod adhuc in. ea delecerit fidesi Pei iransmisil; Patrum quidein .illprum, videlicet
CaTholica,nullaxerle potestis ratione probare. Nam beatum Eucbarium in presbyieriim ofdinavit;, ct
eadem fiJes quse ab iuitio per 'bealuili Petrum in. ad episcapalem euin dignilatem sublimavit. Vale-
jeaplantata pst. et quoe prsedicata esf & successp- riuni auterti. ad.graduni diaconatus .pron.bvit.Ma-'
ribus ejus, qui pfo Catbolicsefidei confessiorie mar- B lerniim subdiacpnum consccravit. Beatus auteiii
tyfiuih perlulerunt, utClemens, ul Sixius, ut Mar- JSucbarius curii esset episcopus iiiTreverensi urbe,
cellus,.el multi "alii, quos longum essel enunierare, sancium Valerium ad sacerdotii gradunipronlovif,
ei qui sanclitaie conversationis , ct. -cceiestibus eique cum esselniorilurus, Ecclesiam vicesua gu-
doclrinis"Ecclesiam veheniefiter illiistraveruiit,. ut berriandam commisii,. Siinililer ei ille, cum esset
Silvester, "ut Gregoriiis,; ut Leo, et. quam plures ab hac vita niigraturus, beatum 'Malernum iii sa-
alii : eadem, inqiiani; fides usque in hodieriiuih cerdolem drdinavitj et episcopalem ei .adniinisiia-
diein iii ea prasdieatur ei tenetur, adjuvarite apud Tionem Cdinmisil, Ab his ergo liibus; poiitificibiis
Pairem illa Domiui noslri Jesu Chrisli interpella- Patrum sacri ordines .simul, cum fide C.athotica
lipne, de qua ipse dixit ad Petrum ; Ego rogavi planlaliei fadicaii.sunl in Treverensiet Cbloiiiensi
prqte, utnon deficial- fides iua (Luc^ xxn). Qiiod provinciis, quas ulrasque rexisse dignoscitur san-
utiqne non dicebat spirilualiter pro illa fide, qtfse clus Mjitemus, simulque Tumgrensein, -cum adhuc
in hiehte Peiri erat,: sed de fide Ecclesiae,quam episcopalis essei sedesin ea. ,Qua enim poleslaie
vohiit gubernari a Pelro." Ujide et. si quaiidp con-' el qua gfaiia Dei .ipsi ordinaverunt ep.iscopos,-ct'
ligil .aliquein apostolicorum Pairuiii a fide Catho- presbyteros, alipsque ordines dederuht, eadeni po-
licaefrare, ridn diu eum stare permisit Dpiniiius, iie '" lestaie, .eadem gratia ef cuncliqui eprum succes-
forte per ipsum Ecclesia eorr.uhipereliir. Nam iii sprcs fueruiil in episcopali dignitate; et in eadeiu .
tempore Arianse haeresis quidahi papa diclus teo, fide exsiileruiil. quain illi docuerant, et obedienies
sicut legilurin Vila beati Iiilarii, Arianis cdrisensit fueruiit apostolicse sedis magistro, ipsi quoque or-
in hseresi,et subitaheaThorie percussus est. Sed et dinaverunl eplscopoS et presbyteros, aliosque l)ci
de alio qupdam legilur,.quod a vera fide cxorbita- altaris. ministros usque in bodiernum diem. .
verii,-et ob hanc causam depositus est. IX. De Moguntinensi prpvincia.similia dico. Qua
\7II. Quod si adbuc in eo verlio h.seretis, iil di- polestale qrdinaliis. ftiil in pfesbyiefuni ei episco-
catis llomaiiami Ecclesiarii iia corrupiam esse, *ut puih sarictus Bonifacius, qui ctim esset Romame
nuhc credatur in. ea et doceatur aliud qiiam quotl sedis Ecciesioe carcliiialis, •>missiiST,est Zacliaria
credidit, et in ea docuit beatus Pelrus, et illi.ejus summo ponlifice Moguriliam, ei piimus in ea ar-
successores, d.equibusdubium non est, quiir sancii cliiepiscopus_factus est: qua, inquam, potestate
sinl;: psteiidere debetis Tiobis..raiioiiabili; sermoiie ipse consecratus fuil, ea el ipse episcopos, ei pre-
quidi-sil illud, irt quo discordet ab iHorurii fide et sbyieros aliosque miriisiros Dei ordinavit; eadeni-
pra3dicalibne:etquidsit ilIud,.quodilli crediderunl, jy j el suceesscres ejus, eorumque sufffaganei "usque"
et quod nuncin fide 110.11 suscipiatur a successoribiis iri prajsensiempussinguli siiis ciyiiaiibus ordina-
illorum. Gerii auiem sumus, quoniam ad hoc de- lioiies fecerhnt.m.inisiforuni Dei. Ex bisprgbquoe
monstraiidum, et faiip, vobisdeestet sermo. Siciit nunc dicta ;sunt, scitote quoniam h.i hisTribusaf- "
dixi, .Domihus nostef Jesus db dileclionerii principis cliiepiscopaiibus, qui principales sunt apud 'Teuio-
__)pdsioloruminter muiiasprocellasperseCulioiium, nicam genterir, et .episcopatibus, qui eis subditi '
-
et oblatrationes Jisereticorum, iricolTuptam adhuc sunt, offi.ciunvsacerdoiale, radicem:ei firmamerituin
coriservavilfidem Catbpticam in sede"illa apbstblica, babel.a capiie.sancise CatbolicoeEcclesise, id esla
simulque sacerdotalis ordinis in ea cpnservavit sedij Beaii Petri apdstoli, quse in Rpmanaûrbe est..
dignilalem, magis propter iidei stabilitatem qiiam Sed et cunctoe metropoliianse civilates Rdmani
propier-meritasacerdoluni regenii.um eam. Propier iiiiperii in ee , qupd paljia poiitificaliaa Romanis
fidei.dico stabilitatem, quia indubitahler ipsa in Palribus requ.irunl,. eisque obediunl, et decrela
negligenLiaiii-et defectum jiim devenisset, si eva- Ronianofum pontificum recipiiinl el obsefvaiit, et
cuatuiri esset oificium prsedicandi, baplizandi, con- , secundum institula .' illpruffl divinum seryilium
firmandi, iigandL aiqiie solyehdi. pffereiidi sacri- agunt, piane.ueuroiislraht, olficium- cpiScopale^ft:
". '.'&' ;-
PAyaoL. CXCY.'
75 , •'. ECKBERTI ABBATIS'SCHONAUGIESSIS' '.'"' ?S
sacerdolale, eoetenis.que ordines divini ministerii A ipsiiis Salvatoris qui dicebat : Amen dico vobis,
a Romana Ecclesia se habere. , : ; multi venient in die illo dicentes: Dbmine,"nonne hi
X. Idem et de civiialibus coclerorum occiderila- nomjne tuq prophetavimus,_t>(' dwriionia ejechnus,el
Jiuni regnprum dicere possumus. Regnp Francorum virtules multtis fechnus l Et lunc confiieboritlis,
bcalus Dionysius Areopagita a sanclo Cleriienle quia nunquatri novi vos,:Disceditea me, operarii
successore Petri, aposloli in episcopurh"ordinatus, iniquitalis (Luc. xm), Si tajia dicere animadvertere
saeerdolale officiiim intulit, qui primus .gentem sciretis, profecto nonTam teihere judicaretis quod
Gallorum in Parisiensi urbe, et in (inibus ejus proe- officiuni saeerdofis aut episeopi non. posset apud
dicalione vefbi Dei ad ffdeni conveiTif,. ecclesias illos esse, quorum vita coram Jaudabilis non est
eonslriixil, et consecravit presbylerds, alque alios XII. Iterum forte ad laiem objeciioriem coiifu-
altaris Dei ministros ex prpbatisi peispnis, sicut gielis ul dicalts : Si nonper malam conyefsatio-
legitur, ordinavit. Alque ad eadein facienda tfes nem episcoporum, lamen per infidelilateiiiipsorurn
ijlustres viros ase "a'uHispariiam,' ad Aquiiaiiiam, accidere poluit, ut sacerdotalis dignitas evacuare-
el ad Belvacensem regionem Transmisit, videlicet lur. Fueruut enini qusedam tempora, in quibtis
saiietuni Marceiluni,Saiufniiiiini ef Lucianum, qtios . -boeresesiia
•.-"- in Ecclesia mulliplicataT sunt ef excre-
.......
B
ci sanclus Clemens papa soeios ilineris dederat., yerunt, ut eliam episcopi miillartim civitatum i,n
Sic et iifregno Anglprum beatus Auguslinus epi- errdrem ducerenlur, inaxiine in dieTuisAriana3per-
scopus a yeiierabiii papa sanclo Giegprio niissus, fidioe,cui multiepiscopprum consensisse leguiilur.
sicul Cbrisiianas religioiiis cultum, ila et sacerdo- In illis. ergo lemporibus per hsereticos episcopos
lale officiuin idilalavit. Sicul efgd, eadem fides quse muliiad ordineni sacerddlii, multi etiam ad epi^
a Roriiaiia sede pef sariclos virds, qiii inde missi scopaleffl dignUaiem ordinati sunt. ilsereficoruni
suiil, dissehiihala esl, adlmc bodie permaiiet in autem ordinationes nullam vini babere poluerunt,
cmictis civitalibus occidciitalium fegnofum, quaj ila ut aliquis ab eis ordinatus, vere officium epi-
prssdicta sunt : Tta el pfficium sacerdotale , qriod scopt aut pfesbyteri exsequi posset, aut ad lioc
pei; illos ptanlatum esl, ibidem permanef lisque in alium promovere. Hi autem qui ab hoereiicis or-
dieiri baric. dinati sunt, puianles se esse episcopos.cum non
XJ. Forie ad hsecrespdndelis': Fiiteiniir quideni essenl, aliosôrdinaver.uiitepiscopos et presbyterosj
qued illi pftiiH.proedicalores hdei Cliristiauoe, de et nec tlU ab eis ordinati, yere officjuni, qupd se
quibus"dicuim"est, vefe saeerdotes Dei fueriiiii, el pulabanl suscepisse, babiieiuiit; et tlli qiioque aiios
aiios ad sacerdotium ordinare potuerunt, Sed nnil- Q ( ordinaveriinl, et ila usqtie ad bsec leinpora devoluti
tcs successores in episcdpalibus cathedfis'habue- sunt ordines ecc'esiastici, qui ab illis hssreiicis epi-
rurit, qiiorum Yiia tam prava et lam abominabi.Ts scopis p.rimum corrupti sunt, el ila annihilati sunt,
exstiiit, ulnec ipsi possent sacerdoiale offieimn ul ubi esse putanlur, ibi vere"non sirii. Si talem
liabere, nec alios ad hoc possenl erdinare, ac per objectionem concinnatis adyersum nds, scitdie quo-
eos sacerdolium bmniiio interiit. Pro rjuibus re- iiiain absque respoiisione non sumus; Ita quidem
spondeoid ipsum, quod supra de Romanis ponli- saipe accidisse legimus, ut etiain episcopi diyersa-
ficibus diclum est; non esse' hdc impdssibile, ut rum civilatum in errorero ducereiitur et consenii-
iiiagislralus ecclesiarum habeant aliqua doiia spi- rent lisereticis) qtii fidem Cailiplicam subvertere
rilualia periinentia ad iililitalem eorum, quos regere coiiati sunl.Et quidein svita aliqui hseresibuscon-
Ii.abenl,qui lamen ipsieisdem donis coram Deoindi- senserunt, ut taincn ipsi non manifesla conlradi-
gni sinl, elnofl ipsimei pfoficianlad salutem. Sic et ciione Ecclesiam inipiignarent, neque exconimuni-
proplleticus spirllus Balaam el Caipha5, de quo ei caiione oribodoxorum Patruni ab Ecclesia prseui-
-siipra locuti sumiis, ct aposlolica potestas. Judte defenlur, et.ilii adhuc spccie tenus inira Ecclesiam
Tion ipsis fprdvenit ad uLililatem, sed aliis. Qua- manserunt : de talibus non negamuSj;qiiiit liabue*
propterex lioc qliod dicitis poritifices siiccessores Jp rtnt vere sacrbs ordines, ct si. nori ad suam ulili-
'sanclofum viroruin, de quibus ;supfa dic.lum est, taleni, et polueiiiil vefe eds aliis dare^ quia rioa
male el irrationabiliter yixisse ;_non, inquam, ex impossibile est, ut Ecclesise sacramenfa aliquarido
lipc necessarib probare poiesiis, quod ipsi habere eliaiii per hse.reticosdispenseiiliir, sicutet leslantur
nori poluerunt poieslalem exsequendi officiumsa- verba Auguslini, qui ail : Npn ideo tion surii sacra-
cerdolum, et erdinaudi sacerdoles; quse poi.eslas, metiia Christi et Ecclesiw, quia eis illicile uiantut;
sine dubip sancla est, elspiriiuale donuin Dei est. non tnodo hwrelici, sed et omnes hnpii : iili corri-
Muliii in primi.tiva Ecclesia Tioe dbnum Spiriius gendi stint et puriiendi: illa vero dgnoscendael verie-
sancti habebani, ul loquerenturvariis linguis, quas rarida. Af si qui ita hxresibus corrupti sunl, ul
iiunquam abaliquo didiccrant, et lamen charilaiem maiiifesle cas audefentdefendere et impiignare Ga-
Pei noiiTiabebant, quia "11011 ad merilum, sedad tholicam fidemihos Romani' niagisirajtus et offho-
lionorem Dei dabatur hoc donum.MuIli hoc donum doxi Palres, qui sub illistidem Calholicam tueban-
Spiriius.sahcti habebant ulin nomineChrisLiprbplie-^ liir, ab episcopajibus sedibus quanlunvfieri potuit,
tarent, et damionia ab obsessis corporibus eji- ejicere, et ab Ecclesia Dei prsecidere per excom-
-
cerenl, el signa alia facerent, et tamen nbri vere niuniealionem siuduerunt.
Chrislum scquebanlur, sicut perpenditur ex verbis XIII. Si quos aulein ordines facere proesumpse-
j* - . SF.RMONESCONTRA CATHAROS. — SERM. X, ; 78
ruht, interiiii dum. ab Ecclesia Dei' erant prsecisi.A: ,.A: Ul emm oapniatus seriiei, ilertim baplizwt noii debci;
illi, drdines sifh.ul cuni iiseresibus sub exeonimuhi-. Ua qui consecratus est Semel, in eddein br.diiie no.it
catione fueriiRt, ita ut riiijlam salularem vimbabe- . valet'iierum consecrari. Ilcni ciqiiidani venie:;tcs
-re.ul; quandiu hsereses pennanseruril in illis, qiii. i. ' ab jioereitcis, ita fecepti.suni,-.iriisio rigdre qtiodaln
ofdinatoribus suis in, haeresi consenserurit. Unde> ciim niisericordia, ut quosqtie^bfdinesjtunc habe-
-dieit.Cyprlanus.martyrin epistola sua.quod omnia( reiltj.Iii lllis minisirarent, ei riuriqiiariiaij a'lips-;a1i-'...
qiioecunque.fac.iu.ntIiserptici, carnalia el Tna.nia ett quds prom.overenlur. Dequa reDrbaritis.papaJegi- .
sacrilega.sini, eteorum altaria falsa, et iHicita sa-,. luf mandasse .Gcbefliardo Coiistahliejisi "episcdpo'
cerdPi.ia;:el sacrifieia-saeiilega, quf niore _sim'ia-. . sic : Ui ab excdmihunieaiis quoridath, iriitieiiddihdli-:
rum,"quse, ciini lidminesnpifsunt, forriiam imitan- cis; episcripis ordinalos, si eoruin reiigidsibr vila.et-
Ttir Jmmaiiahi, vullinn Ecclesise CatliolicK el aucio- docirinw prwrogaiiva visafuefil
promeiefi,'pceiiiteh-
riiatem. sibi vindicanf; ciim jpsi Ecclesia noh sitit. lia indicta,; qvani Congruatriditxeris,'_iri ipsisqiios
Bostcjijani veipieitm Pqi auxilio basfeses defreere_ acceperuni:ordinibiis pefmarierepermittas. Adsupe-
etBpeTunf, ifa iil.hi, qui. exconiniiiiii.c-ilj fueftintl fioresver-o .ascencierenqri coricedimris,nisi necessitas;
proptef eas, yel niorcreiifur, yel paiilatiiii reiiirenl; et utilitas mdxitna flagitaveril, el ipsorhmCoiiversriiio
ad CarJiojic.ampcciesiam., eique. reconciliareiiliir,; sanclaproineruerit. Hoc lameii ipsum rarius,ei cutii "
Tuiic: si-qii.iab: hasreticis •episcdpis' exlra Ecclesiami.. caulela prmcipud esl cbncedetidum. Iderii et alii qni-
prdiriaii fijeran(,retipiebantUT quideiii iii.comihu- dam mandasse leguntur absque-omni excepiipiie.
Ttionem-Eeclesioe,; sed Jion omnes iino .eotleiiicjiie . XV. H;ec meiia cdinmeriiprassesciatis, qiiateiiiis
liiodo. Qiiidairi eiiijii sic recepiv.snnl, ut per nianus; ex Iiis perbehdaiis quaji diligeiilia Patriun,
qtii Ec-
iiiiposiiiphem laniuin laicam haberent .comm.unio-. cJesioeDei gubernacutum possederuiii, pfovisnm ef'
nphi, et oiniiino siiie clericaliis orJine in Ecclesiai caulurii est, iie lioc qupd diciiis, eyenirel; yideljcet
cssent, sicut inlelligiinusex yerbisirinpcehlii papse. ut per haereticoS ecclesiastici brdines evacuareiitur.
Legjtur ,"eniin qtipci dicil, Aii.iiiorum cle.ricos lipiii Nani pereos-, qui ad commuhionerivEcclesioereceptr
sbscipie(i.dds'.cuni sacefdptii, vcl alictijtis ininisteriii siinl, nori;pefieruntj sed nec per eos, qhi extia
digiiitaie/quibus spluirt, liapiisma ratuui esseper- cdiiiinunioiiem periiiaiisef iint evactiati srinf. Qiiia ex
iattlit, qtipd iii ndiiiiife; Pairis :et Filii et Spfritusj qiio eisCaiholica Ecclesia p.fsayajuit.iVbirmariifesie
sancti percipiluf. Tradil etiaih, laicamtanlum com-. Iri Eccjesia iiiinistrayeriinfi neqiie brdines
palam
muiijonem talibus esse tribuendam per manusini- . fecerunf ":et si iri occutio. eos feccriiiii; ei aiiquis
posiiioiiein,' nec cx his atiquem in clericalus liorib-.'n Gafholicorum scieris eps lisefeticbs esse, ordiriaiio-
rem velexigiiiiiii subroganduin. El boc quidein pfi- neni ab eis accepit, non est feceptiis iii.EccIesia.
niiim geiieraliier de-li&relicis fuerat cpnslitulum ; Sic naniqiietegilur, ih acfione sepMinaj
syiiod|,.;qu33"
.sediposiea vaiiis occasjphibus •iiileryeiiierilibus. ap.ud Nieaeani' celebrata esf: Si quh sponle ad kce-,
. .ie.inpefaias-bsiT.ste rigor consilio orfhbdoxorum reticum.vadil, et accipii; orditiatpmm, ,non-
f.ecipia-
Pafruin, quibus decenieniibiis nprinulli drdinatofunv iuf, Et de hoereiicis quid amplius dicain? Scifflus
ab bsereiieisJia recepli surit dispensaljonis causa, ut cerie" qiidriiam Dominiis Salvalor ciim de sedifica-
renianereiil iii ordinibus -suis, quos ab hoerelieis;'.. iione Ecclesise sanctsei,ad priricipem appslolciruiii
suscepefant extra Ecclesiaiii,. Hoc cx decrelolnnor 'Idquerelur, iia inler csetpra.aiebal: Et poftm iriferi
cenlii patet, in quo.isla-dicit.: S.nmmqsacerdqtuni. iton ' prmvalebuniadverstis eain (Matlh. xvi)., Porfas
deiibefatiohwc fuit, ul quosHonosusordinaverat, iie -aiilem inferi dicebal h33,reiicos,,qiiiingrcssum inferi
cutn ebdem femariefenl, et fierel non inediocre scrin- paiefaciurii1 Itis qiii sequuiiiur eos. Hi auiem secnn-
daluiri, ordinali reciperenlur. Sednecessilas, inquit, dum ' "pfbmissioiieiii Doniini^noridum praevaluerujit
- temporis idfteri nidgnopere postuiabai. Talibus
ergo Ecctcsioe, qiidiiiain'Principi aposloloruiri commisit,
si quid gratioe spirilualis .tleuii.tquod in siia oitiina- utfidem Catholicani iiuiiquairi iiiea deslfuefe:posv
tionc recipe.re.debbefunfjlioc eis cplliiluiii essecon- *,''senl.. Quod si ila prsevalufssent adversus cam,' (it '
stat. in-ep qupd a' catliolieis Palribus Jiceniiaiii. riii- Omnes ' ordiiies ecclesiasticiJri ea 'per-ipsosexinaniti
iiL-jrandriii.Ecclesia acceperunf, Ilerri ordinaioiuhi jain J esseni. atqiie ila iiifirriiata j;im essenl cithcta
ab haereticis,quidarii,ita.recepli sunt, ul accipienles sacrameiita
•' Ecclesioo: niints cerie pfseyaiuissent ad-
marius iihposiiioneiri ordiriarenTur,; el sic remane- ^1 vefsus eam, ei noh beiie iiripifta esset promissio
lenlin ctero : forsilan quia non secundum formam :.< Salvatoris, quse evacuari iidn^po.lest". •
Ecclcsiaa fuerant ofdinati, quod de Novatianis tan-. "XVI. De Simohiacis episcopis foisilaii eamdem
liim siaiiiium legitnr incanonibusNicoeiii coricilii. •' 'objectioneni iiobis ficitis, qiise-supra de boereticis
' XlY. Qtiidain arbitrali surit, oriines qutablisere- '
inducfa'est. ISos vefo de eis iia; re:spond.erriiis:
ticis exira: Ecelesiam fiiissefil.ofdiriaii, se.cnndo or- iQuandiu jta rioii manifesla est Sinionia aliciijus
dinaiidos esse, chni ,ad Caihplicam EcclesiamTedis- (episcopi, Ut pro ea coram magisiralil.us suis accu-
sent, SedTidc hoh.esse fac!endum,'.Grpgo"rius.p_apa 'seiur, convincatur, et cariofiiea-seiitehiiafemiur;
dertionstfat in- episipla , in;"qua,Jdanni jRayeiuiati )iandi.u ofliciuin eju.s "vim siiahi crediriiiis liabere iti
episc-ipo"ita scibit diceiis.: Qupd'diciiis, ul .qvior- ' ecclesiaslicissacrameiilis,
< qilse ab ipsp adminisiranf
jdinalisunl, iierumpfdineriiur,valde iidicutpsuih est. iur, sicut eX verbis beati Gregpfii coIligiinusV;qui;
79 ECKBERTIABBATISSCHONAUGIENSIS ftft
de sacranienlo Dominici corporis loquens aii : Ett A chicuhqiie, inquit, imposuero manus.accipiat Spi-
quid meiw.s corpore el sanguhw Chrisli? Sive ergoi riliim sahciuin (Aci. vin).. Quia riec Sciipturq supe-
pef boiios, sive per malosininistros intraEcclesiami rhts dtxsrat:_ VicleiisauleriiSimon, quia apdstolida-
disperiselur, sdcrum tariien esl, ei Spirilus_sarictus
; _ rettl Spiritum sanclum; sed dixeral : Videns aulem
vivificat: nec bonorumdispensalorummefitis amptia- Simori quia per impbsitiohem manus'apoiioloruni
' "'
tur, iiec mdlorum ailenualur. Stml autem ad inlrai daretur Spifiius sanctus:(ibid.); ;'
EecJcsiam Simoriiaci, qui npndum sunt ab ea daiii- • Si quis vero catholicorum Palrum, lioc in serip:»
nati. Cum ergo utrumque ad officiuni"eoruiiiperti- posuisse ihyeniatur, yideticet' apbsiolosdedisse Spi-
neai, et corpus Doniini consecrare, el miriistros.Dei ritumsaricium, slve eos qiil brdinant irtinistrps Dei
ordinafe; si iri.roajori sacramenlo.irrilum non est Spiriiuih saiicium dare; spieridumpsi, norialium eos
officiuni:eorum, propter peccala eoriim, prpbabile seiishjiiin lali diclo habuisse, quamqui ihverbisAu-
est, quod etiam in.niinori irrilum npn sit. Nam, guslini, qusenunc inductacsurit;expressiis esf.-Friis-
licel reproba sil vila eorirm,-el praiioncs eorum Deo tra ergo inlerrogalis qiioniodopossiiitdare.Spiriltiin
sif.t iugratse, credimus Tamen, quod per merila et. saricium,.quieiirtihonliabent. Quod.efgoetsposSibilo
orationes Ecclesise.cui adhuc.uicunque adhairent, est faciunt tam inali, quai.nbdni episcopi:.bfa'nl.vi-
adjuvaniur, ut rata sirilofficia eorum iri sacrameii- delicet, et seeuiiduni biucium suum bericdictiones
tis, quS3ad usuriiEcclesiseperLinent.Nemo enini in slalutas dicunt -siiper eps qu.os dfdiiianl, el Deus
corisecralione Eucharisilsedicil, bffero, sed.oênV iipn prb ipspruhimeritisj sed pro dileclidne Eccle-
mus :- quod quidem pro (ola Ecclesia dicitur." Nemo sioesuse, cujus adbuc qualiacunque meinlvra Sunl^
etiam episcoporumin officiosuoexplendo dicit, pro prsesial Iioedohum Spiritiis saricii unicuique eprum
Bthoc vel hoc fial, sed. oremusunusquisque di.cll: qui orclinantur, ul Jiabeal eam gratiam.-qhoeppfk:-
-iii.quo se loli Ecclesise connunierat, cujus merilis nel ad ordinem suum, qua tameli graiia pbtest unus-
ct precibus adjuvalur ad. irtipelraridum.ea,de qui- qtiisque uti sive inbonum, sive-in fflalurri.Et rioiA
bus posiulil a Deo, quseTorle per-se indigniis esset mirtim si ad invocaiionem Dei, quani facit malus,-
imppirare. - aliquam Spiritus sancli gratiam proestatei qui ordi-
XVII. Forlasse iterum objicitts mibi dieeples: El naiur, cum ad invocatipiiemsanctoeTrtnilalis, quam
qiiid esl, qtiod Doniinus sacerdpLibussive episcopis irtlefduihfacit puilibel "flagiiiosusClirisiiamis,.'sjve
sibi displiceniibus cpmminalur dicens : Maledicam eiiaiii infidelis, super etim qui baplizatur in nomine
beitedicliqnibusyeslris?.(Malac. u.) Iioc ita inlelli- Patrisel Fiiii et Spirilus sancli, delur bapiizatb ea
gile, ac si dicerel : Benedictioiiesveslfas faciam C £ gratia.Spiritus sancti, pef quemomnia peccala re-
vobisinetipsis provenire-in nialetliclioriem. Polesl .mitlunlur, el pcr quam Chrisli menibium efficilur.
enim esse quod beuedictio alicujus, ei qui benedici- XVIII. Illud ,quoque nunc Tnihi objicite", quod
tur iii bonum cedai; ipsi yero qui benedicit, eadem Pelrus aposlolusad SimoheiriMagum.cum ofTefret
benediclib in malum provcniat, queinadmodum il- et pecuriiampfo ea poieslate. ut ciitcunqiieimpone-
Iis, qui cuin non sequerentur Chrtstum, in nomiiie fet manus, acciperet Spirituiiisahciunij'dicebat:
tamcn ipsius benedicebant obsessos a dsempnibus: Pecuniq iua tecuriisit in perdiiionetn,quia exisliriia-
el illi quidem libefabanipr, ilii vero qui...benedictio- sti donuriiDei.pecuniapossideri(ibid.). ExTibc ergo
Ribussuis alios riberabant, el ex hoc gloriam el lu- ->InduciteadversummeTiunc sermonem, ei dicite,
cruin apud homines "quserebant, repfobali sunl a quia exislimavitoblihere donhm Deiper pecuniarii,
"De.o,sicul palet ex evarigelicisverbis, qusesupprius maledicius est, el repulsus ab ep; et hon esf iHud
inducta sunl. Ad hoe quod de Siinoiiiacis ordinalo- cohsecuius. Lta ergo et imilaipres Simoniaci, qui
ribus. jarii supra dixi,ut aesiime dicilis.iQuomodo pro pfficio.episcopali , quod esi spiriluale donuni
possuiit dare Spiritum .sancluiri,,',qui non liabenl Dei, offeruritet darilpecunianiimaledicuriiura Deo,
Spirtlum sa.ricthm?¥tdele quid dicalis, etquid in- ,el noii coiisequuiilur<juodquoeninf;el si non-con-
lerrogetis.. Dico vobis qudd prseier Christuin, qui "D sequuiilur, noii vere episcopisrint, et noii possunt
et^yeriis hdmo esl, et yerus Deus, non polest ullus implere, quod ad officiumepiscbpalepefthiel. Estne
liominum dafe' Spirilumi sanclum alii,-siciit ef.le- lalis objeclio vesira? Noh rive adliuc sioe respon-
statur beatus Augusiinus ila ,de"Christo locjuens: 'sioneirivenieiis. Vere qudd Simon repulsafus est
AccepitSpirilum sanclum, ut homo,el effudiful Deus. ab iilo spirituali dorio, pro qub rivalenegoiialusest, '
Nos aulem acciperequidemhocdonum possuniuspro iiee cbnseculus est ittiid, ethoc erat judiclurti ira-
mbdulp nostrq, effutiderevero super alios ridnulique '. sceiilisDei. Isii verocorisequuniurdoilunispiriluale,
possumus; sed ut hoc fiat Deum super eos, a quo id pro quOet ipsi niale iiegoliantur, videliceiofficium
efficitur, invocamus.Ilem dicif : Noh aliquis disci- "episcopale,eiliccest berteficiumexparleirasceiilis
pulorum Christi dedit Spifilum sanctum. €rabaht Dpi, ef ex parle miserentisDei. Beheficiumirascen-
tjuippe ut yeniret in eos, quibus mantim impoiiebanl, "tisDel esl, qhia hde illis proeslat faius, ut tanto
monipsi:euni dabanl: quemmofemiri suispmpbsilis, damnabilioresfiartl, quia malepro eo negotiali sunt,
eiidin-nuncservat Ecclesia. Detiiqueet'Simon Magus aciji dlcat .vefbis Sahlis, qui ciim daturus esset
offerensapostolis peciihium, non ait : Dale el niihi . riliaihsuam bavid, cujus niortem disponebat, aitf
banc poleslalem, ut dem Spirilitm sanctuin; sed, Daboei filiariimeamu'xorem,ut sit ei in.icandalun
gf SERMONES CONTRA CATHAROS.,->-SERM. X. 82
{t Reg. xyni). Beneficiumirasceiilis Dei susceperant A tiari precibus et muneribus, et promissis, tum pef
illi-de quibus Aposlolus.aili Qui cutn cqgnovisserit se, lurtiperamicos,:modoocculte,mpdomanifesLeiie-
Beum,riqri.:sictUDeitm glorificaverunt, sed evricua- golium tractans, Et quidem omniafacit prihcipaliter
runt (Rom. i), etc, et iili dei qiiibus Psalmisla ail: pi'osa3Ciilaribiis;qusecoiicupiscil;'securidaribauieriiprP-
Yerumlamenpropler dotos posuislt eis, dejecisli eos ' spiritualibus, ndn.quia ametea, aulpis dignum :se
dumallevareniur (Psal. LXXII).Ex parie, inqifam,- esse arbilretur; sed quia scit sineTiis^ssecularia illa
esl benefieium misereniis Dei, quia ad "usum Ec- «enoh posse.obtinere : perfieil negolium, dat quod
clesia?siiseeis proeslal eam spirilualem graliam, qua exigiiur, suscipit sub manu ecclesiasiici pairis, a
ulunlur iri officiis suis, neoecasidrie illorumpereani - quo ordinalur, spiritualem poiestalem pertihentem
•sacfamenia Ecclesioe, quibus-carere ipsa non pd- . acl dignitateiii, ad quam ordihalur. Haric vefo illi
'-'.tcst.-"' - '-'- -'" ,. - "'' ; . -",' confcrl Deiis, npnquia aniet eum, aut qoia dighus
-XIX, Yerumtamen inter pecoaitim -isiorurii', el sit ea, sed, uf supra dixi, ex parte, propter iniseri.
peccalum Siiriortis videluf differertlia esse. ,Non iile, cprdiam suarh, ul:electis Dei, qiii in popoJo perti-
Tidebat apostolpspef Jllani potesialem, quam a Deo nente ad regnum ejus, nori desintpfopter peccalum
habeiil elquam ipse desiderabat liabere," cdnseculps iliius sacramenla ecclesiastica pertineriiia ad saic-
fuisse aliciuasdiyilias, aut aliquod soeculare ddmi? B lein aniinariimôrum. Ex parle eliam: in ifa sua
nihni, etidee.non .eis obtulit pecnniam, .quaiehus . Iiancilli praesLatjUf lanto majorem oecasionem ha-
ad ialia consequenda"eum adjuyareiit;sed principa- beal dartirtaiidi eum in fulufo, si nbn pasniieat, qui
iitpr ad ipsurti spiriluale .ddnuni Dei",quod jeos. vi- -per pecuniam se ingessit ad fruenduni secunduih
-debai_I.ia.bere, iutendit venire, ht videlicet cuicuri-- voluntaleni eleehiosyhis lideliuni,"quse iili ad lioiid-
<jue imponeret nianuni, reciperei; Spiriium sanctiim rem Chrisli,-el ad tisus pauperum ejus ecclesiis
cum aliquo visibili miracutOj ita qubd loqueretnr .':c6fllulefui.it. Ex pafte etiam tales lipc modo sinit
variisJirigiiis, vel aliqnid lajein eo conlingeret, irt JJeus hajjere ecclesiasiic.as digiiitates, pfopier pec-
quo mariifesle nolafi posset Spifitus sanciuS_ et in cafa quorumdam qui sunt iri popujo, ef non surit
,.eo affeetapat similis fieri sanctis aposloiiSj quibus dignihabere bonos prselatos, ut testaluf Scriplura
hividebal, quod in tam. excellenli "dorioei pfjc.fer- qua3 dicil : Propler peccala populi perniillit Deut
reptur, Quoe ihvidenlia ejus significata est, nimirum regndie hijpocriiatri. .'''*'.'"-.
in eo verlio, quod dixit Petrus ad eum: In felle aina- XX. Soepeautem qui sic in Ecctesianegdliantur,
"."
riiudinis video te.esse (Acl. yni). Adipisei auIemTioe
quoiiiarii in inerite iion Iiabentpfineipaleni ihteritio-
volebat, poh ulin bdnum eo-.itterelur, sedirimalum, ad eriienda sbirilualia, sed ad lemppralia, quoe
videlicel ad gleriam sibi eoram Tiominibiis cbihpa"'*.fi-nem
nvagis amant, el de eis lolus serriio est, apud ven-
randarii, sicut Judsef Chrislum emerurii, nph ut eo denles et
ementes, dicuht se non emere spiritualia,
ffiierenlur-inbonuni, sedutsuam pravam volunla- sed leniporalia, Sed hoc dicendo semeiipsos fallunt.
tem in.eo perficefenl. Elcum.npn essei cdf ejus re-
' Hoc eis quasi.pfo eniplione reputalur, qiiod ad ea
clum ccram Deo; niliil de recpnciiianda sibigraiia
accedunl.mediante peciinia, quaiii propier cdncu-
pjus traclabal, qualeiius adipiscidoiiuni ejuspossei;
sed quasi ep iuviio hoc oblinerefossel, irreverenler piscentiamjenippralium dartl pro eis quse slaitita
. et manilesle sibi veiiundafi. postuiabat impretiabi- sunt, ut simul-cunijllisspiriiualibus possideantur.'
lem gratiam ab Iiomlnihus, qham^spl.usdare polerat Deliiijusnipdi negotialoribus papa dicit hoc modo:
Deus. Talis ergo eral temerilas ejus, quasi si seryus Si tiliqui objeceriniie non consecrtitiones entere, sed
ex cohsecratiqne prqyeiiiitni, penilus
alieujuspoteniis despectus, edibilis domino suo, et resipsas qute
nullarh babenscuTain adipiscendi gratiam ejus, riia- desipere probariiur. Nariiquisquis hbriiin allerum
nifeslp oiTerafpecuniain consiliariis tlomini sui,qua- vendil, sine quo atterum rion hqbelut, neutrum ,ven-
tenus faciant eum habere filiam ejhs, ul foniicafje \dere omiltit. Simililudirtem aiilem liujus negotii con-
ea abuiatuf. Nunc vero si quis iiasalutis sua3ob-. siderd in eo quqd dicam : Si tulor pupilli fraudulen-
lividsus eflicitur, ul noii secunduhi IJeum boiipreni D (,er yendat moleiitertv,quee fit lioereditas illius, viro
cathedrae appetat :.priinuin .consideral diviiiasêt ; consclo ifaiidis suae; iniquus est emplof, sicut et
Et quamvis inillahi. in conyenlione sua
bonorcs, ei liiijushiodi teinporalia commoda, qnse venditor.
menlidneni de aqua alvei perlinente.ad. mo-
, ' concuptscibilia.sunt, ailjuncia esse pra3laj,ioni illi, fecerit
el ea principaliter coficupiscil, el secum de adipi- lenlem, eadem.nihilominus eniplione possideri il-
seendisillis traeial. luxla lisec aiilein cdnsiderat -• larii dicilur : el lamen solus Deus, ul pdte guber-
«piriuiaiia,, sirie quibus illa possidere non pplesl, . nator naturae, banc adminislral- molenti, t.um ut
yidelicel officiumsacerdotale, quod exigii ul divinae saiisfaciafnecessilati uleiitiuhi pa, lurii';eliain ut
ponleniplaiioni insislat ofarido pfo aliis, et inedi- iiiiquiim ppssessbreni ejuslanlp amplius culpabilem
tando qrioepei sunt, iil sit ddctus, et alips":dpceat,ut liabeal, quantp largius fruttur beheflciis ejus ad
siteastus, sobrius et modestus et gravts.Tn ihoribus qnoe accessit.inique.Dicuntur autem lii,- de qutbus
- oiniiino irTeprehensibilis : pt lisec cogitans pertinie- supra diclurti est,VSimohiaci, quia hi eo qudd per
seit,et irtdignumse reputat dignilale-adquam aspl- pecuniam negotvantur de prselationibus ecclesiasti-
rai. Posilus itaque inier poncupiseenliain et limp- cis, quse siniut junclahabent spiriluaiia Dei -<3ona
. resn, vineitur.tum a coiicupiseeniia; iriclpil negp- - cum.lemporalibus l.priis, .imitatores "sunl Sisncnis,
85 ECKBEUTIABBATIS SCHONAUGIENSIS. 84
.. qui exislimabat doiium Dei pecnnia possideri, et obi..A bis aiitein,spio quodquidquld Idquimur, quanlum-
Iioc maledictionis ejus participes efnnt, qiia ille nia-- cunque sil ralionahiIe,-vos yestros ganietiserro-r
ledituis esl a Pelrd, qui dicebat : Pecunia lua tecumt Tes, sicut vulgo dicitur : Ovem, ovemclamat lupus_,'
sil jti perditibnem, quia exislimasli dohumDei pecii- qtiidcjuiddixeris ei. _-
-tiiappttderi (Act. yiii). ", SERMO XI ;:. '''_
'
XXI. Sieui auiem ex lifs,'qiise djcla sunt aniiiiad- Contva ocluvam hwresim decorpore et sangume
.vej.li polest,:iiequior etinagis tcmeraria. ftiil nego-~ . _ Poriiini."." - ; -.
lialio illius, qriani istoruni. Nequior, quia apostolisi I. Adlnicos meum patei ad vos, o Ajitiehristi, et
puibus piirificari volnil, iiividebat. graliam Dei,«<'. serhioihihi non parvus adversus iricreduTilateni
;iu felle qmaritudinis suw (ibid.), sicutel postea fa- vestram. Infamati estis et de bpc, qudd de corpoip
..ciis demoiistrabal; setl isti iiullam hujusmodi pariel sanguine Doinini.hdstri. Jesu Ghristi| nbn eam fi-
tylem ciim sanctis liabere affectani, neque invident dem liabeaLi.s,quam Ecclesia' caiholica eonfilelim
saiiciilivli epfnni.sed poltiis eos vcneraiitiir. Teme- Ipsa' aulfem hujusmodi est: Credil ei cpnlTtelurppr-
rarie magis,. quani inipudenler et manifeste pro piihis Dei in .einictis paiTibus.jniindi, ad quas ditp-
.j>iatia. Dei pecuniam oblulit, quasi esset res venalis taia est religio Chrisliana, qupd dum sacerdotes
,ad forum. Isti vero non direcle nkinus intendtuit R Ecclesioesive sirit bonse cpnvefsalionts sive. mala?,.
ad donum spiril.uale, sed adconimoduin soeculare, ad allare Dei divinuni agurtLolTiciiiin,et super pb-
qiiain.yis;lameii in hoc culpabiles siiit, quod sciunt laiioneiii panis ef vini sacrapfbnunliarityerba, quoe'
ad-neuirum accedehdurii esse per pecuniani, ipsi nobis summus sacerdos, id est Christus, et saricti
:verpad utruirique accedunt pef. eam. Quod ergo Patres.noslri illie dicenda reliquerunt, indubitanteE
: Simon prineipalifef exisliniabat pOssidere, isti se- ibi fiat mulalio lalis; ut sit-ibi sub specie p.anis et
-cundarip exislimahl ih sua negotiatione. Existima-' vini cai'0 Christi, qus3 invtolata fuit in cruce, et
,l)ai, inquam, idest in menle traciabat. Nam verbuhi vivus sanguisqui fluxit de yuliieiibus ejus ; e.t quOtl
existimationis tion hoc loco pro inceiia.opiniohe eaiiidem carnem sumit ipse sacerdps, et omries qiii
; aceipiendiini esi, siciit necin illo loco,ubi Aposiolus . accedunt ail cpmmuiiicanclumcuiu ipsp. Npslra fidss;
dicit: Exislimo enhn quod non sint condigncepassio- - hoccesi, et sicut aiun.l, vos omninoreiiuiiiscreclere,
ne: hujus lemporis ad fnlurani gloriam, quw revela- quod ab. aliquo sacerdole sivc.boiio' siyemalopossit-
biluf in nobis (Roui. vm). De Simoniacis non ma- ulla consecratione fieri corpus Domini; ei quod ab
iiifesiis ei"iion coi.viciis hsecdiximus.ad osfeh.den- aliquo.boiiiinesumi possit ad iiianducandiim". Egb
ilumquqd ordines ecclesiaslieos possint dare, ef C. . aulcm' iion ' ' et iam. in hoc errbre vos essc-:
" " diffido,
qupd.ralse habeiitiir ordinationes eoriim : qui etsi .quandoqtiiJera euuclps sacerdotes Ecclesise, quisa-
cpiivictiJiieriiii aliquaiido de SimPnia, manenl la- . cranienia Dpininica.lracUinl, in eoiitemptu Jiabetis,
iue i in ordiniluis suis lii qui ab eis fuerunt drdi- Pl nihiipeiidiiis onine olficium eprum. Memini yi-
. pati, anlequaih inanifesitiin fieret eis iilosSimonia- . disse aliquando in prsesentia 'Coloiiieiisis arcbiepi-
fos esse : quod uiiqtie non perinitieretur, si niiltds . seppi Arnoldi,,quem(lani noa parvi nominis vifui.n,"
«nlines.dafe potuissent. Dicit eiiim de lalibus papa , qui deschola Calharorum' reversus fuerat atl suos,
IJrbanils sic : Qui ordinantur a Simoniacis,qudsicum ii quo duiri inqiiirerenius diligenter, qtioeessenl hse-
«rdinanlur nesciuril Simoniacosesse, qui ettunc pro reses illorum, ila respdndit : Brevi sermdne ea de
Cailwiicis habenlui, earum ordinqtio 'misericordiier qui.b.usinte.rrdgatis, concludanv: Oinniaqum.cfeditis,
suminelur. Misericorditer, inquit,! quia securidum omnia quw agilis in Ecclesia, illffulsa ei.inatiia ju-
rigorem jusliliae deponi possent, non puia ordines dicant. Hsecergo eum dixisset, suLTecitresponsio
hon IialiCaiii,sed ad majorem confusidnein eoruffl aicli.iepiscopo, et nil ainplius ab eo requiiendum
aquibus ordinaii sunt, el ad terrorem aliorum, qui esse judicavit. Hinccredibile estmihi: el Tllam in-
. Simoniace negotiafi noii liineiil, quibuseaderii nii- - cfedulitaiem, de qua dixi, non deesse malitis?. ye-
scricprdia annunieratur, el illiqui cum sciantex ali- j) j strae. Sive autehi qbod credimuscredaiis, sive hoii,
qiioriihv lelaliQiie.ordinatdres suoslSimoniacos esse, ut iu hac qiioque parte fidem .noslr.am ralionabiJe
probare tameii boc iion possunt, nec debeiit, et ab fundanieiiiiini habere cognoscatis, vcrba. evangelicae
ordinatioiiesublrahere se non auderit. el aposloIicarScriplurae, qtioemanifeslum testirtiQ^
XXII. At, si qui ordlnaii siint a Simcniacis cdn- nium ei peflnbent; tridiicenda nobis sunt.
viclis et:dauihalis, berum oriiinanqnes cassatsesuiit - II. Saiiclievangelisloe, ubi • Ioquuiilur de ccena
a Patribiis, et cessarejussi suut a miiiisiefiis suts. Doihiiii. qitahi liabuit cuin discipulissuisante pas*
0 Calliari, hbc vos scire vplo, quod ea.quse vafie sionem suaffl. dicuiit qudd vespere ;facio,:disciim-
•dixi, de his quoe in Ecclesia gesla siint, el quoeaPa- bebatDomiiius cuiivdiscipulis suis,etirianduCanli-.
iribus siatula et dicla suivt in ea, iion.pf6.pier vos :bus illis, accepit Jesus panem et beriedixit acfregii,
lantuin dixi, sed magis propier ndslros. iiidoclos _ dediicjuediscipulis suis el ail: Accipile et comedile,
- poptilos, qui "
pariler hoslros el vestros aliquando hocesl corpus ineum, quod pro vbbis iradelur : Hoc
percipiuiit sermones, ul sciant rattonabiles nobis facile in nieani cbinmemoraitbnem:El accipiens cali-
serihones non deesse, sed reddendam ratioriemde cem graiiasegil,et_dedililtisdicens:_Accipiie_ el bi-
lils ([U33crediinus el agimus in Ecctesia f>ei,Devo-- ' bite ex hoc omnes; fiicest enim sanquis nieus Navi.
83 "-BERMONES CONTRACATllAROS. — SERM. XI. .;£;(.
Teslamenli, qui.prisvobis etpro. multis etfundettirin X } potuit Dbminus fadere, et "fecit cmnia hsec.quia
remissibnem peccalorum (Mctllh. xxv.i). Tlecle ani- T)eus erat, cui nihii iiiipossi.bile esl. Et eadem ra-
"liiadyeriiie omhiaJiaec verba. Benedixit paneni et liorie crederehpe debeinus, quod et illud poluit fa-
dedit eis, et dixit : H.oc esl corpus meum. Et ut cere de cofpore suo, quod supra diximus; videlicet
eer.fius ejs el nbbis fiereT, quod vel qiialecorpus quoct dedit iltucl; mariduCaridiim tliscipulis suis,:
iliis -verbissignillcare.lur, deteriniriavil, cuiii afdidit quapdo-dicebat-: Accipiteel nianducate ex hqcotnries,
-dicens: Qtiodprb vobis tradelur. Si:niliter et; clesan,- hoc esl corpus irieum,quod provobis tradetur.
guiiie deterniinavil cunr dixil : Hic;.esl. sqnguis -IV. Hbi "dicil Evahgelista, qtiod freglt Dominus
meus qui protobis elmuttis ^lfundeluf: Ex liis ergo pariem, quem cliscipulis porrjgebat-: et quo.dixjt _
verbis credimuS iiidubitanler,- quod -idem co.rpns, eis ut inanilucareht, In il.la fracliorte el illa cdine-
-in qup tunc pfossens cefam illis apparuil, cuni hic stione non hoc iriteiltgenduin esl quod inlelligitur,
loquebalur, et qiiocj-posiea in cruce pepehdii, _et cum dicitur de alio communi pane qued frangatur,
nioflem ibi sustihuit,- eis' dedil' comedendum ; et et quod maiiducetufv Namin isia fractione et cbnir
eumdemsanguinem. qui de yulneribus ejris proflu- eslione pahis parsunaomnino ,ab alia sepafatur
xitdedit etsjbibehduhl. Humano sensui irtipossibile ita, ut ndri nianeat aliqua infegritas irt pane qui
quidcni est, ut inteHigal 'quatiter id fieri p.bssef; -I ^Jrarigitur etihariducatuf. At postquaiii panerii itlum
Tiabet tamen fectani el firmani f atipneni, qiiafe lioc Doniinus benedixtt, ribri eral ibi^verasubstaritia pa-
indubitanier cfedere debeat. Qtiseesttlla ralio, qua nis, sed speeies-panis, et sub illa specieyerum eof-
cr.edi debeat iljud quod fpris ' vtdebatur .esse.panis, pus Chrisii; et non. crat illa fraClid ih subslahtia
fuisse.ipsum epipus Domini ? cjuod DpffliniisJesus corporis Pemiiii, sed -i.n illa visibili specie panis,
Christus Filius Del hpc tlixit,qui riiealiri non-po- quse adhuc immutataperhiahebat, sicque manduea-
tuit. Vere nieilttri non poluit, qu.ia Deus ftijt, quia "bat corpus Cbristij ut tamen inlegfum.permaneret
veritas fuit, sicut ipse de se leslaiur dieens: Egp et inconsumplum. llla ergo riianducatio qba Cofpus
'
sum viri, veriia~s,elvita (Joan. xiv). .; "''_. Christi manducabant, non erat similis comestiorii
IU. Ego iiidubilanter credb, -qripdde eorpdie Siid ijua alibs comriiunes cibds manducabant. Quod ehini
' potuit facefe quidquid vriluit, quia tleipso scripluiii ore sinifebaiiT, fideet dileciibne intus in aniihaman-
est :. Oriinia qumcunque voiuil Dominus fecil irixtelo ducab.ant, et ibi virlute illius panissancltfieati su.ni.
el in ierra (Psal. cxxxiv). Pominus totius ifaluroe Simililudinem quamdani hujus rei attendite. Cuni
fuil, et ideo credo quod hoc facer-epotuil Sua cce- doeel spiritualis,niagister ihEcciesia populurii, uiiani
lesti .benediclione, ut panis iile quem benedixil. W dieit aliquaiido serilehlianiquain suscipi;t.unusquis-
iTansirel iii substanltam corporis sui, et utinvisi- que cprpdrali aufe. et iranstt- ad ccrda singulofum
Jjili et inexedgitabili modo:veiiirel in os Pelri, et . lola,el itaquodammodo dividituf inlereos, et tamen
transifelin inlinia spiriius ejus,cseterprumquedi- . irilegra manel apudeuiri: qui docet. Tta eliamdisei-
scipuloium,. quibus. illud porrexit, quia spifilualis puli Ddmini sahtlhiii cibuni corporat.i quideni ofe
ctbus itle erai, propfie ad animam pertinebat, Cre- '"' suscipiebartt, el ita trarisiit lolus &$•sihgulorum
do quodpotuitfacerede corppre sub sicutet pptuit corda, e.thoc riiodo dividebaiiir inter eos, ut tamen
alia multa facere de eo, qusevideiilur- impossibilia integer maiieret, apud eum qui dabal._ -
ciquinpn credit, et qui nori liocconsiderat, qiio^- • V. Aniniadvertite nurtc et-illud, quod Domiiius,
niani Dominiis efat qui in corpore illo habitabat. '-'cum dedisset discipiiiis suis corpus suiim, ac di-
SumpsiL corpusillud de vi.rginisutero, et produxit xisset : Accipile, htic-estcorpUs tneum, quodprb vo-
illud in rhunduffl, clausb uterb iriairis. Ipse corpus bis Iradeiur, subjunxit dicens : Hoc facile in meam
illud tulilsuppr aquas maris, ita ut lipivmergereiur commemofaliohein. Si eslis eruditi de Scripiurts
ubi mergebatur Pelrus; sed non siibnfergebaliir, santtis, ut vobis vtdetur, et vos j.actilare" soleiis,
quia abipso adjuvabaliir. Ipse cceleslem elarilalem dicite quidnam yefhis istis Dpminus significare vd-
bsteiidit iri cprpore suo, dum adbuc fuiurum ei eiat D ] lherii', el-.quiddiscipulbs.suos jussefiifacerein sTtam
ut paleretur et morerelur-:-lunc.videIicet quando riiempriam dicendp : Hoc fdciiein meam commemo-
se coram^discipulis suis TraiiSfiguravit in monle, et - rqlionem. Negare, ut puto, rioii polestis,'qtiih iliiici
quando respleiiduit factes ejus ut sol (Maith. xviij. quod ei mahu porrigebal, et "qhod forinahi pariis
Ipse corpus illud propria virtule.suscilavit a mdrle, babebat, significaret dicehdo :':H'6cfan'(e.,Si.auteni
el clausd sepulcrd eduxit itlud foras, et ubi erant illud nihil atiud era.l nisipariiSj nhnquid dicilisquod
discipuli congregaii in domo, clausis januis.cum - e.osjusseril Tacere panerii in -meriipfiam sui ? Sed
eodem cofpbre inlfpivit, et" slelil in medio eorurii. Tioe dicere stulltim Pst. Erat aulem aliud quani pa-
Ipse quoqueldem corpus de Lerra.polenler suble- nisquod sub specie panis tbieral,id estcorpus ejus,
vavil, et in summp coeli supef oinnes chorpsange- ; sicul patet ex;.eo quod dicebal : Hoc esi coi-pus
Torurii coliocavit. Ha3C:pirinia in ' evarigeliisscfipta meuni; et illud jussii eos facere in conimemdra-.
sunt, et credihius ea, quamvls incredibilia videan- - lionem passidniset.nidriis _suse.llaque jii ed quod
lur secundurn'cpmriiuneriireriim naiurain, et qu.am- dixil : Hoc faciie in meam commemoraiionein, dedit-
vis considerare et invenirenesciamus," qualimodo tam eis qiiam omnibiiS' ad quos pervfentufiim efat
lioec ltefi poluisseni. Grcdimus autenl auod vere •'• sacerdotale oiTicium,"ab"ipsis, poteslatem faciendi
87 ECKBfiRTrABBATfS,SCHONAUGIENSiS -'-.. 88
cinn oralione el hrnediciione corpus el sanguincm A etiam posl passionem Dominieam fltleles Ghrisii
suuia.Qiiod dicunliir sacerdoiescorpus Dominifacer.e niaiidiicare potnefunt corpns Domihi, etsanguiiiem
sive conficere, qnod idem sorial in laico sermone, rjus bibere. Manifeslum est etiam verbis Pauli,
npriJtaiiiieUigiirius.qiiodipsi crirpus Pomini quaside qudd sancti aposloli,'eleorum sequaces, benedi-
aovo cfeentelei cssenliam denl; sed eorum facere ciiones feceruht super sacrificium Doniini ad.im-
riiliil aliud ibi est,.nisi qupd siiper illud visibile sa- plendtim sprhioneffl Domini, quem eis mandaverat
crificiiim quod iii altari csl, faciurit offlcium suum, de corporeet sanguine suo confieiendo, sumendoin
et dicuiit oraiiones elbenediciione.?, et slalutasigna memoriam ejus, DicileniminEpisLola ad Gorinlhios
faciunt, el luncvirUne divina prsesialuf, ul-sii ibi s:c: Calix benediclioniscui benedichnus, nonne cotn-
verum corpus Doinini, et verum sangujs ejus, nbi municaiio sanguinis Gltrisii est:? et panis quem fran-
prius nrhil aTtuderat nisi panis et vinum. _ giinus, noiineparlicipalio corporis Ckrisli esl ? (1 Coi;
Vl.lllud ergo opus sacerdolum quod lunc agunt, x.) Llesi, nomie corpus Ciirisli est, qu.oparitcipamur?
"tali modo loqiiendi clesignari solet,.ut ipsi djcaniur Ih eo auiein qtiod dixit betiedichhus,non soltim si-
facere corpus Domini. Ei esl fortnsse stimptus hic gniiicavtt, se et alios aposlolos habere potesiaiem
iiiodus I iqueivli ex co quod Dominus lunc dicebal: faciendi benedietiones super sacrificiuni allaris, sed
Hoc facite.in tneam commemorationem.Aul s.i.-cui "-el.Coriiilhiorum, presbyteros quibus scribebai,.et
videlur id quod diciuiii est: Hoc fache in meam quibus mulla mandabat de sacramenlo corporis et
comineinoraiionein,ila intelligendum, ac si dicere- sanguinis Domini, quomodo digne ijlud tractare de-
lur : manducaie corp.usineurii in mearti comniemo- berenl. Hoc vero superflue eis mandasset, si nullo
r.attonem', ul perhoc secundo repetatur quodsupra modo fieri poSset, ut manducareiur corpus Domini,
dixeral, accipiie el mandttcale: non adyersabiir, li- aut.bibereiur sanguis.ejus in Ecclesia.
eel non ita aple convenial hic sensus lilteroe con- VIII. Fuil mihiconceriatio de his rebus quadani
-sianii, ht id quod supfa dictum est. Niliilohiiniis vice in doriio mea Bunnse, cum quodam viro qut
tamen in eo ipso quod eos jussit riiaiiducare cprpus suspeclus erat nobis quod essct de secla Gatharo-
SBtim.et sanguiiiem bibcre, etcliam pbslpassioiiem fum : ct coniigii ul incidereiiius ad loquendtim de
suam irt comniemoralionem morlis suse, p.oleslaLem saccrdolib.us maiis, et dicebat ita de eis :.{juoriiodo
. eis dedit conficiehdi cofptis suum el sanguinem per fieri polest, ul qui l.am irratioriabiliter "vivuiil, dis-
behediciionem, quahi ipse eos suo exemplo d.ocuit, Tribuaiit in Ecclesia corpus Domiiii? Et dixi ei :
et qua ipsi posiea usi sunt in consecratioiie Eucha- .ISsnne legimus quod Pilatus qui Salvalorem cruci-
fisiia;,etaliis eani reliquerunt, iri quos sacerdolale r, , fixit, el infidelis erat, in potesiale babuit dare eor-
, ollicium ab ipsis pervenil. Nisi enim hanc pdlesta- pus ejus cui vellet, et dedil hoc Joseph yiro juslo ?
;tem eis dedisset, undepossenthaberecorptisDomiiii In eadem paiienlia Domiiros est etiam nunc, et lole-
ad nianducandum", et sanguinem ejus ad bibeiidum, ral nialos sacerdoles.el siniteos pptestatem babere
etiam post resurreclioneni ipsius? inEcclesia.el distribuere corpusei sanguinem suiim
VH. Dicetis forte insaniam iianc :pbluit quideni tam boiiis.quam malis : et contihuo Mlesubjecit di-
. aliquo modo Deri, ul Dpininiis anle passionem suani cens : Posl illud lempus passtonis suae, ipsp non
daret discipulis cprpus suuni ad manducandum, et venil in manus eoruni. Ex his verbis salis iniellexi
«anguiiiem. suum ad bibendtim ih sui commemora- iiicredulitalem ejus, quam suspicaius fuerain de eo,
lidnem, id esl ut postea sut memores esscnt; sed videlicel cpiod non credebal ab aliqub bomine posse
nullo modo fieri poluit posl passionein et resnrre"- traclari, aiit sumi in Ecclesia corpus el Sanguinein
ctionem suain. ut per atiquani benedictionem ha- Dominu Dixiqueetcum indignaiioiie : OCalhar-e,
liere possenl-corpus ejus ad manducandum, sive niinc le maiiifesie.cdnviiicam : et revolvi. epistolas
sangninem ejus ad bibendum, Ad . quod primum Patili, quas proeseiiles babebam, et demoiistravi ei
dico : qiioJ siillam comiiiemoralioneinila exponilis, Iocumilluni ubi ad Corinlbios scribens dicit : Qui-
non recie inlelligitis Scripluram. Quomodo enim D I cunque manducaveril panem, vel biberit calicem Do-
intelligenda sit, ex verbis Aposioti patet, ubi illud mini indigne, reus eril corppris eisanguinis Domini.
veibuni cmnmenicraiipiiis Gorinlliiis exponeris ail i Prpbet autem se ipsum homo, el sic de paneiiloedat,
Quoliescunqite enim mqndvcabilis panem. hunc, ei et de calice bibal. Quicunque enhn manducat et bibil
calicerii bibetis, mortciri Dqmini annunliabilis donee indigne, judicium sibi manducat el bibit, non diju-
vcnial (I Cor. xi). Ex qiiibus verbis inlelligilur, dicans corpus Domni (I Cor.xi).- Hajcverba cum
quod.manducaiio illa corporis Domini, quse est sub II11exposuissem, comprebendi eiim sermone hoc :
specie panis, el bibitio calicis, id est sanguinis Si ila esl, inquam, ut dkis, videiicei quod exeo
Domiiii, aivnuhtialio, id est tesiiflcalio morlis.Do- fempofe qub Doniinus transiil ex Tioc mundo, uon
mini est, qtiam in cruce sustinuit. Iri eo autem quod Yenit corpus ejus iri manus cujusquam,consei}uens-
addidit: donecveniaff subinteHigenduihest: Deminus est, quod ex illo tempore neque digne neqne indi-
iidjuciicium : elinlioc significavit,quod bsecannun-r • gnepdluit aliquis maiiducare corpus ejus, :aut san-
tiatio iiior.tis Cbristi per comniunicaiipnem cdrpdTis guineiii ejus pbtar-e: et si non potest ab. aliquo siimi
el sangiiinis ejus non dcerit in Ecclesia usque in Jndigne, nemopotesl in eo sumere sibijudicium.
dieni judicii. Palet ifaque ex vefbis apeslpli, quod Fruslra sermonem illum dtxil Apostolus, quod qui
89 SERMONESCQNIRA CATHAROS. — SERM. XI. BO
Iudigne sumil corpus elsanguinemDomini, judiciuni1 A dictioneni; hic si propter aliquam simulationerii ac-'
sibi maiiducal el bibit. Hsee cuiii .dixissenv conli-' -' cedit ad sanctam commuiiionerii, edit ihdigne.cor-
cnii, elriequeincfedulitatem, quauvin eofedargue- pus Domini, et noii disccrnit illud ab aliis cibis
• bam, negavit, neque verilali, qua eonviclus eral,, per fidem Calholicam, e"tmanducat ac bibit sibi
consertsit; '; judicium., id est damna.tionem. Hoc tu, infelix Ca-
IX. Elnunc de eadem Scriptura alloqhof et voss tliare,- facis. qui in occultp negas verum corpus
advefsarios meos: Si non esl ita ul credimus, qtibd i Chfisli esse in-aliari : elomhia qusc a sacerdotibus
sacerdoles Ecclesiseeonsecrent corpus etsanguinemi nostris in ecclesia agunlur, in texlrina ttia irrides,
Donvini, et si non potest fieri ut .ab aliquo llomlnee et niliildminus adveniente paschali die, ciim pbpulo
stihiaiur, nunquid pbtestis dicere nobis, quis sit illee ad ecclesiani properas, barbam reverenler compla-
.paiiis aul calix Doriiini, in quo sibi judicium man- nas, et miillo liuniilius cseteris genua lua ad aliare
ducat ei bibit qui iridigne llliid.manducal et bibit,, incurvas, atque hianLiusbuccsm aperis ad-accipien-
el ex quo ""multosetiam contigit corporaliler infir-- dum sanctam communioncm, videlicel tuam oeter-
mari, et mori dulif iudigne commuiiicant ? Quod estt nam damnalionem., qualenus videaris boniinibus.
illnd corpiis Domini quod dijudicahdum esse Apo- bene Catholicus ac" religiosus, el ul lii quos per
sloliis demonslral; et quid est dijudicare Cprpiis313 pecu.niam ccnduciLis ad luendunvvos, dicere pos-
DomintH)mnia certe heec superflue el vane dicnn- sint in defensione yeslra :-Quid requiflmus ab
. lur, si ipsum vertnn corpus Chrisli commuhicabile3 liomiiiibus istis? Jloni et justi sunl; et omnia agunt
bominibus ndn esl. Ego vobis sensum Scripfnrse,, quoe peftinent ad Chrfsiianos : ulinaiii nos (ales
de qua nuiic sermo est, explanabo, licet iridignos5 simus! .-'.."_
vos esse cognoscam', sed bdc magis facidpropier r XI. Ab uno yiro qui de angulis vcstris exierat
noslros simplices populos. Panem el calicem Do- unam talem sapientiam veslram audivi : Corpus ye-
Biini appellat Aposldlus ccrpus et sanguinem De- slruni Domini esl,'et corpus Domini facitis quando
mini-,quiasubspeciepanis;ei,vini isiasunlin aifari; ; panem yeslrum benedicitis, "atque .e-s eb corpus
el quamvis ibi non sit-vera subslanlia panis et vini,. yestrum^reficiiis. Hunc sermonem dolbse significa-
poslqtiam consecraiio faclaest, lamen csl.ibi sapor,_ tis, qiiaiido inquiritur a vcbis, utrum.vere fidem
el color, et forma panis et vini. El quideni si non, Iiabeatis de corpore Domini.et respondelis inqiii-
esset in illo sacrificio ali.asubslanlia nisi ipse panis_ rertlibns, bonam yos de corpore Domini fideni ba-
el viinim, non in iito cibo aliquis maiiducafel judi-. bere. Si-ergo,hsec ila se Iiabenl, et si hoc est ver-
- cium , id esl damna.tioncni
suam, magis quarii in, bum occullas sapientise vesfra?, scilolc quia rion est
aliquo alio cibo : neque propler illam manducalio-. C • hsec sapiehtia a Domino Deo, sed adinvenit eam
nem conlingerel aliquos infirmari aut inori,,cum! : prir.ceps yesler-diabolus, vil per talem sermonem
non sitpericulosus cibus,:simplex"panis et vinum. daret infidelilati veslrae aliquem colorem, iii-quo
Forsilan quia panis eSl benedictus, et vinum estf similis esset fidei Caiholicae, quo minus abborreret
benedictum; ideo <jui indigrie manducai panemi eam populus siullus, qnem trahitis pdst vds. Nolite,
iliuni, et vintim illiiclbibil, judicium sibi manducat misera gens, fallere vosmeitpsos inanibus veriiis! -
. ctbibit : et forte infirmatur aul moritur, quia be- Yerum qtiidem esse falemuf, quod omne corpus,
nediciioneni saiiclara non bene Iionoravit. Si lioc omnis caro, Domini est; cujus est lena et pleni-
dicilis, interrogo quare dixit: Reus erit corporis et ludo ejus, pl j'ust.orum bominhm non solum animse,
sanguinis Dominiqui hidigne nianducat panem illum, sed, ei corpora rnembra Chrisii dicunlur,-ut apud
el calicembibil? (1 Cor. xi.) Si non esl ibi nisi simplex Pauliim, qui dicil : An nescitis quia corporavestra
panis benediclus, et simplexviiiuni benediclum, menibrd Chrisli sunl ?\(I Cor. vi;) Nusquam tairien
reciiusdixissei, reuserit beriedicti pants, eibene- bic modusToquendi in Scripliiris-inveniTur9ûtcor-
dicti vini indigne accepli; sed dixil : Reus erit cb.r- pus alicujiis liominis, quanlumlibet sancti, yocetur
pbris el sanguinis Domini, subinlelligimus, indigne corpus Poniini; yel alicujus caro vocetur caro
accepti, et quodammodo perdili, quanlurii in ipso Chrisli, proeler illud finicum corpus, quod unitum
est. "•"•. •••. esl diviiiiiali in Pomino Salvatore. Iloc singulariter
X, Animadvertite nuiie et hoc, quod dicit eum vocalur cofpus Domini, et caro Chr.sti in Scripiu,-
ribn ilijudicare corpus Dofflini, qui de pane illo ris : et ubicunque loquitur Scriplura aliqiiidhujus-
Dominico indigue cdit aut <3e calice bibit. Si.puis jnodi, quod cofpus Domini manducandum s\l~a
prave et sordide vivii, et sine limore peccatorum fidelibus,.ita hoc dicil, uf roirpossit sermo ille in.-
suorum audacter accedit _adcomniuiiicaiidum cor- • lelligi de aliquo alip, nisi dp illo singulari corpore
pdri et sanguini Ddmini, quasi sil aJius cibus, hic personse Chrisii. Videle qubd -Dominusin Evangelio
indigne cemnihnicat, el -liic non dijudicnt, id esl sie.alt : Nisi mandttcaveritis cafnein Filii hominis, el
non. discefnil Corpus Domihi ab aliis cibis per li- biberiiisejus sanguinem, non habebilisvitamin vobis
moreiii et reverentiam, Dei. Item et si sil homo (Jqan. vi):Nunquid pulalis quod lioc dealiquolio-
^caste. et sobrie vivcns, et tamen non credatvere niinis filio possit veraciler. inlelligi, proeler illum
essc "cofpus Doniini illud, qiiod a sacerdotibus Ec-> uiiiciimtniiiim hominis, Christum virginis ii.Iium?
clcsiasin aliari consecratur per oralipneiri et bene- ISunqiiidpulaiis quod maclaridus sit aliquis homo,
«, ECRBERTI ABBATIS SCIIONAUGIENSIS - . -92
et coquendus aul assanduS, ei "sic iiiariducaiidus, utt-A A biberiiis ejus sangttihemfnpn habebilis.vitam inyo-
vila aeternaIiabeathr?Non hoccerte prsecepit Deus. bis; et illud : Caro mea vere esi cibus, et sanguis
in lege suaj qui dixit : Non 'occides (Exod. xx). meus vere esl polus (ibid.); aliaque similia his. ;_
Eljaiiisi sine peccalo occidi possil hohio et niandu- XIII. Quidani discipulonnn, Chrisli qui lal.ia
cari, nonhabel lariien tanlam.vim liumanacaro, ult ipsum diceniem audierant, murmurabarit dicentes :
suo giislu possit alietii pisesiare vi.lam seternani. QuomodopOieslhic nobiscarnein suam dare adtnan-
Ex hoc ergo scitote, qnod Domiritis siiigulariter dey ; dueanduirilDurusest hic sermo, quis poiest eum au-
eo (ibid.), et
snp corpore, quod diviniiali erat unilum, loquebaturL. dire? Et canversi reiro discesseiiintab
ciim diccbat: Nisi manducaveritis carneiir Filii ho-. ullranon ambulaverunl cuin ipso. JSslifflabant
•niiih, el biberilis ejus sanguingm, etc. Filiuni Iiomi- enim-qudd diccret eis se manducanduni ab eis-in ea
nis sc solebat appellare Safvalor, nec usquam in, specie qua apparebal intcr eos.ila ul per frusta
,
Evangeliis hae appellalione signifi atus est aliusali- : coiicideretuf, et denlibris eorum ditaniaretur : el ul
qnts, proeter ipsum. Hinc sciinub qtioiriarii et hoc_. '. saiiguis Pjus specie sanguinisTiaurireiur abeis.ipse -
loco ubi dixit de.carneFilii libminis, sc siiigulariterr vero iioti luinc inoduin manducaiidi eis signlficabai,
sed illum jiiandticali.onis-moduin, quovere quidem
signific.ivit. I caro Chrisli
'" certius de filio Iiomi-; niandiicatur, ita lamen ut nianducauli
XII.,Ut autem fierei, quo
nis bic loquerelur, el quajem viiam promitleret(. videaltir nori se .manducare carnem, sed panem :
bis,>qui manducarent carneiri ipsius, ct sanguiiieinn el nl bibenti sanguinem ejus videalur ndn se san-
bibererit, poslea ef alio loco ait : Qui manducalI , giiinem potare, sed vinum. Hoc yere idcirco ita
meaiii cartiem, et bibWmeum sanguinem, habet vilam,j fieri ordiiiavit Deus, ut laiito niajtis sit meiitum
qnernam. Vera qtiidem CSro esl caro Ciiristi, sed ina ; ejus, qui.chm tali fide utruinque suniit, ul credat
mullis ab omni alia carne singiilaris est, bt talij poienliam.Dei lanlam esse ul hoe facere possit :
modo nianducatur, quo nullus aljus cibuS manduca- • el boiiitatein ejus lanlam. essp, ul boc dignetuc fa-
,tur, sicut et supra ostensum est. Unita esf divini- cere pro. li.oiuiuis cjileciipne. Ilem el propier hoc
taii, et ea banc habet viiTuiein, ut qui eam dignee .voliiil Dominus carnemsuam.maiiducari, et sangui-
.iiiandiieat, yjtam. oetefiiam iri ea manducet, quiag . nem siiuin pofari in alia specie quam est, ne nimium
-
sanclificalyr per virtuleni deifici Spirilus, qui cafni . expaves.cere.tquisquam martducare Canieih illam et
adjunclus esl. .Qni vero indigiie maiiducat; liuicc 'sangiiinem illiini polare, si viderei utrumque tn
ipsacaro non pro.lest aliquid, sicut et ipse Dominus s propiia specie; et ul taiito niindrem eceasionem
testatus esi tlicens : Spiritiis est qui yivificat, caro0 Qhaberenl
( Jutl.sei sive pagani irridendi Cbristianos,
nqn prodest quidqtiam (J'oaii.iyi). Nori solum autera^ ac dicendi qiiod maiiducarenl Dominum suum, et
non pro.lcsi caro jlla indigne inanducaiiti, Sed et!t blbcreufsahguineiiv Jiominis pccisi.
lioc&l,(\uia judicium sibi tiianducat ineti. Disperdit It Xiy. Yir qiiidaffl nps.lri. leniporis qui infamatus
- eniiii, illiiin Deus iiiliabilaiis carnera sanclam, et;l eral, qiiodde Caihara vesira gustasset, curii inler-
iilcisciiur injuriamhabilaculi sui. Sicul autem sin-,_ rogafeturin exiremis suis, an vel]ei:tlaii sibi cor-
gularis est illa caro ab omnt alia carrie, ita et dee pos Domiiij, dixisse inemoralur : Si esset illud cdr-
ca ofdiriavjt Deiis, ut stngiihifitef mrinducetur, e.l ,( pus pomini taiiiae quaniiiatis, ut Cstpelra Efein-
' aliler
qiiani aliquis atiiis cibns. Nairi sub speciee ._bdrii (S), iaindudum esset coiisiiiiiplum,"exqiid pri-
panis in allari riobts virtute divina prseseiilaiur, et,t : inum coepit manducari.. Verbum irrisioniserat hpc,
videtur el -t.ingitur : iii sapore panis gustatiir et;t et cxinfidelilale process.T, jn qua. ut dicunl, ct
maiiducaluf, si.cul el saiiguis Dbminieiis in speeiee . vos estis absorpli: unde et vos eodemverbd cony.e-
vliii hobis praesenlaiur, et iii sapore virii gusiaturr , nip. .Nuhquid .credkis vcfuni esse quod poiivinus
'
pt iiaiiriiiir.: FracUo ibi' vicletuf; sed ca in sacra-_ Jcsus Chfisiiis de; quiiique panibus quinqueniillia
Tneiilb est laiifuin, id esl forma visibilis panis.i. . liomi.nuiJisaliavit, et qudd saturatis superfuefuut
Cdmmunio pariiurii iri manducando senlitur, sedti " duodecini.cophini fragmentorum? Negare hoc non
item tn solo sacramento est : ipsa.auteni subsfaiiliaa . poieslis, nisi evangeliis contradicere velitis, iji qui-
' Dominici
corporis, ijuai iri saeranienioTaiet, infegraa bus manifeste bocTegilur. El nunquid non crecliiis,
inaiieietiricbrfupta; Mariducafur hiccibusised nonn puin ct per eanidem yirtulem qua boc niiraculum
• cpiisuiriittir ulalitis cibus : i- ; fecil, poliiisset el alios plures i.llis quiiique millibus
adaiiiniainTralisit, ani-
niam conlbrtat et iilumiiiat, eamque conducit add : sotiafe e.x eisdem panibus? P.ubium non est quin
vitam oeterharri.Sirigiilaritas isia in illa sariciacarne-e- : poiuisset. Plus eniin panis eral induodecim cpphi
csl, quairi devifginis utefoFiliiis Dei assuiiipsit, t, - nis fragffleiiloruui, quse siiperaveranl niaiid.ucanli-
sibique eani segregavit ex bnini carae: quoe subb bus, quairi fuisset pitnio in illis quinque panibus
ccelb esf, ut: hsec lnirabiJiaoperelui' iii ipsaad-sa- i- ; antequanieds distribuererccepissel in turbas. Nam
lulerti eiectofuni suorum. Pfdpierea lloh vobis du-i- - forte iii ur.o diiodecim copliinoruni aul .duobus
- rum yideatur credere
specialiter de liac carnedi-i- potiiissent: fuisse contenti panes illi, qui ab uno
; ctum essp-illuil, quod supfaex II : puero illic bajrilabautur. Idcirco autem plusTsuper-
Evangelio 'inductuiii
. est : Nisi riiariducaveriiis.carriemFiid hominis, el et esse voluil Ddiiiiuus, quanidisiiibulum fuissel, «t
'
<5) Henriclstcin e rcgiorie Gonfliieiiinc. :
95 SERMONESCONTRA CA.THABOS.— SERM. XII. ; 94
iiiielligerelur nondum ila coarctalam fuisse poten- &.etiam in' populo Roniaiio inprevissei,- el magiiafn
tiam ejhs, quin adliue ex eisdeffl panibus .mullo partem civiiatis occupassel lempore Gfegorii papai,
plura inillia satiare potuissel. Id ipsbm autem mi- qui cuffl oraret pfo.infidelit.ate populi et inier mis-
TtiCiilumquodfecil de quinque panibus, polerat sine sarum solemnia.secunduni con.suetudinem Obtulisset
• dubip fecisse de uno, el non solum de; uno iritegro ; super altafeDei paheriiet yinum, el solilas bene-
pane, sed ei dp buccella panis hoc facere-poluitv diciiones fecis;sei,;'boc pfecibus a Deo obiinuil, ut
Omnj dubiialione remota eredefe possfinius, qu.od apparefel-ibi caro Dominica sieult erat, et osleri-
cadem virlute qua potuil de nihilo'facere oinnia, deretur bis qui aderanl in specie carnis, quse prjus-
possei. et micam panis iia miiltiplicare, ul inde sa- illic ftierat in specie panis, Sicque liberatus esl po-
fiaret infinila millia hpiniiiurii. -Qua ergo ratione pulusablriiideliiaie IiaCvLegimus desanctd Martino
tlifSdere possumiis,quod eatlein virtute possit hoc Turonerisi episcopd, qui ndiiminor sanctis aposlolis
jiiiractilum facere de corpofe sud, ut quotidip in liahcbatur, quod dum sacramenla corporis"el san-
sacramenfo iiianduce.iur a. niultis in Ecclesiasua, guinis Pbmiiii In' ecclesia offerret, globus igneus
et famen hunquam irianducahdo coijsuniaiur ?Cerle apparuit super.caput ejus. Signum hoc indubitanier
sicut, olim Christiis iii cpsna -sua inconsumpld. et aDeo erat, et denicinstravit Deus in hoc mefitum
iiitegro corpore corain discipulis sedebat ea hbra, Sahcti viri, et oflicii ejus sanciitalem lionoravit.
qua nianducabanl-corpus ejus, ipso dicenfe : Acii- Quod nequaquain fecisset,: sT falsa et inanis esset
pile et tnanducale, hoc est corpus. meutri quod pro ' fides ejus,- cum qua aslabat altari divinp, et qua
vchistradeiur (ICor.xu); sic el ijunc eisdem, horis credebatadesse in manibus suts corpus el sanguiiiem
eisdemque mbmenlis, quibus pef diversos fines Doiriini npstri JesuClirisli. Tales ilaque viros con-
nuindi in eccjesiis jnandiicalur cprpus ejus, sedet -fidenler sequi pofes in eaiide, quaipsi nos proe-
inconsiimpto corpore ad. dexterartv Pairis in ccelp. cesserunt, el quam a talibus scripiam Iiabemus in
Non ex hoe nostro buinano sensu lian.c fidem.habe- Tibris quPs feliqiicfuntposf.se. Manes tuus manet
liius, sed ex Scripturis verilatis, puae..su.nla Spi- in inferno, isii vero nianeiil in coeio. Tu fuge Ma-
• r.iiuisanelo, et in
quibus lOtius-.Catholicaifidei fun- nem etiriferhuni-: bos TiObiscum sequere, ut cum
. daijieiiluin uftiversa Chrisii Ecclesia habct. eisparitermaneanius in seleriiurii.Qubd prsestare
XV. Tu vero, o Calhare. hanc fidera in ajiscon- digiielur" Jesus Christus, qiii cuiii Deo Palre etSpi-
dilis luis irrides quasi sliilijliam magrtam. liifelix I ritii srincfo vivit et regriai Deus, per omnia sseciila
quoiiiodo audes stultilise depulare hoc, quod facit sseculor.um. " ., - ..'
sapierifia Dej? An Tmpossibile est, aniion licet' XII. '
c :_" SERMO ;.'- -,. _.
Cbrisio,-qui esl Dei virlus et Dei sapientia, de :cor-
Aii oculus luus Conira nonamhwresiinde humanitate Salvaioris.
pore suo facere quod; vult? nequanl
e>t, quiaipse bonus esl? Yere lionus esl, quia ele- '.:''" T, jEdificium sine fuijdamento, ut opinor, con-
tTorura siiorum causa jiiulta fecit, et adhuc facit, slruxi. Nam qui bene vos noscunt, Saivatoris lm-
qii.seei alj jiiimi.cis suis, videlicet Judajis et paganis, maijilalem negare vos dicunt. Quod si ila est, vane
- el siiiiilibus lui, reputanlur ad stultiliaiii el ad i.n- : operam consumpsi disputans yobiscunj de Corpbr.e
firniilaleni.Sed sicut dicil Apostoliis : Qupd stullum el sanguine Pomini. Nbn est autertj incredibile mihi,
al Dei, sapiens est homhiibus'; el quod, infirriium est ; insaiii inagisiri insands esse discipuies. Nam prih-
Deijfonius ,est. hoirihiibus(I Cor. i). Non pDSSiim, ceps efroris vestri Manes, Salvalorem nostrumita
inquis.credere hoc, quod diciiur.de corpore Cliri- in Iiumaniiale apparuisse docebat, ut videretur
sli, quia nullafenus inlejligo qualiter esse possit. quidefn homo esse, et noii esse vere homo.: et qpod
lnsipiens homo! nuiiquid putasDeuili iiiliii posse nec vere nalusTuissetde virgine, neque vere passus,
facere, quod tu. 11011 possis inlelligere? Et.quid csl ncqrie vcre moftuus, nec V.erea liiorle-suseilalus,
iu oiBnibiispuoe credere .nos opdrtet,:fjuod hpnio sicul etduo magi Zdroe et Arp.baxat anle ipsiim
, super lerram vivensfsuo sensu yateaf dinnino pe- Da Persia docuisse legunlur. Quod si in hbc errore
netrare aut intelligere qupniodo. sily aul quomodo illum .sequiinini- magis quani sancia Evangelia, de
fuerit? Janilandem pone periinaciairi,"iniinice ve- ; quibtis vos jactaiis, quod vossoli ea scialis el obser-
, jiiatis; el crede securus ea, quaj dixi, quia niliil velis, procul dubio aut coeciestis, aulinsani. ,Cxci
periculi ex bae fide palieris, inio eiinultum fru- . eslis, siin eis liunianilaLemChrisli non inielligitis,
, clumcx ea iiiyenies. Sivero.non credideris, in . quseibimaiiifeste pfoedicatur; insani ahiem, siyefe
.-infideliiale ,lua oeleriialiter; pefibis. Securel dico, ;.inielligiiis, ,et tamen .--qbsiina.lamenle .evangelistis.
quia quod nih.it ex ea fide quam prsedico, periculi coirifadicere audetis. Si essetis Judaej, forsitan Jpii-
palieris, cjuia saiicti viri,' qui fiieru.nl anle hps, gam iispuiatioijeiii ex lege et propheiis de liac.re.
<]uortimsaiictitas praedicatiir, et glorilicalur iivuni- - vobiscum aggrederer. Nunc antem ciini yos prpfitea-.:
. yersd inundo, in hac lide sajvali sunt. Sancti app- mini esse Cbristianos, el.Eyangelia legatis etscia-
steli et apestolici Patres celebrasse.-.legiintur,Jri ea lis, sicul -dicilis, uoii me sinit iijdignaiio de hoc
fide qua crediderufit, se corpus el sanguinem Do- adversum yos longo'serinpnelabprare. Legitis.enim
jijini conficere el accipere, et aliis:dar_e, . ibi irianifesle, qupd easdera Jiumanse naturaj iriftf-
XYI. Legiiur quod accidii aiiquando, ul hsec in- milates in carne sua sustiiiuit, quas naturaliterpaii
fideliias de corpore Chrisii qua vos irrctiti eslis, el alii liomines solopl. Esurivi'. et silivit, lassatus
9t> ECh-VERTI ABBATIS SCIIONAUGIEjSSlS 96
est Cx ilinere, dorm.ivit, flevjt, iristalus es.t.sicnl A evidentissimum esl, et nunc unum pro mukis indu-
evangelislic teslantuf, qTios,ut piilo, non audeiis diclum sufliciat ex Joarinis Evangelio, qui in fine pas-
cere fuisse rrtenlitos. Quod si vere npn ftiit in eo sionis Dominicse ita ait: Unus miliiuiniancea laius
siibstanlia carnis, sedumbralillisjqusetlam similitudo ejus perforavit, et coniinuo exivil sanguis et aqua :_et
corporis humani, nullp modo isla vera potuerunt qui vidil, teslimonium perhibuil, elverum esl teslimo-
esse de eo. . . ." _ . , - ritum ejus,el scit ille quia dicit vera, ut el vos credatis.
II. Dicilis forte, quod quia assimilavil se esurire, Facla sunt eriim hmc til Scriptura impierelur: Osnon
siiire, et cxlera omnia quse diximus, ideo evange- cbmminuelisexeo. El ilerum alia Scriptura dicil:-
lisloe iia dc ep Ipctiti suni, ut illos gestus simulatio- Videbunt inquem trunsfixerunt (Joan. xix). Altende
nis ejus lalibus exprimcrenl verbis. Filii Belia1! qua quid ait, quia exivit sanguis et aqua : et' quod' boc
vbs audacia. imponitis simplici agnp simulationis se vidisse lesialtir, et scire se rei veriiateiu dicere,
diiplicitalem, veritaii, qua?Peus est, falsitatem ? Ipse diligenler alKrmal, ut nullo modo dubiietur, -yerita-
veruhJ corpus et aniiham se habuisse feslatus esl: tcm carnese subsfantioe in Christo fujsse. Nam si
ct qua lemerilalc.vos dicitis neu:rum in ipso fuisse,- plianfasticum corpiis-liabuissef, iia ut npn fuisset in
et mngis credendum in hbc arbilramini fallaci Ma- p c"ovefa caro, seclinanis etumbratilis quoedamcar^-
nicjioeo,quam vcraci Deo? Yerum eorpus baberese:,.." nis; similiiudo, ut menlilus est vesler Manichseus,
iesfabaiur, quando ad discipulos suos dicebat: Vi- non miigis de cdrpore cjus lancea perforato, quam
dtle mqnus tneas, etpedesmeos, quia ego sum; palpate de vehio percussri potuissenl profluere sariguis*et
kl videle, quia spirilus carnemet qssa non liabet, sicut aqua. Qu.odvero in eadehj carne, in qua natus est,
me videlis habere. Et cum hoc dixissei,oSlendit eis etpassus etiam resurrexit, ex verbis quse snprain-
manuset pedes (LMC.XXIV). El post lisec cum dbtu- duxi, paiet, qhse post resiirrectionem suam dixit,
lissent.ei od manducandum pariem piscis assi ct Ostendens discipulis suis manus suas el pedes: et
favum mellis, manducavit coram illis. Animara ex eis quse dixit Thomoe dubitanli. Si suflicere pos-
quoque se liabere ostendit in eo, .quod immineijle sunl hsec quse dixt a.d comprobandiim vobis verila-
sibi passionesiia dicebat: Trislis esl animri mea usque lemliumartoenalurse, quoein Clirislo Jesu, suflieianl;
ad mortem (Malth. xxvi). Similiter el in eo qupd sin auiem, maneai infelix Caihafus eum suo Mane
dicebat: Polestatem Mubeo ponehdi qnhnam tneqm, in rnendaciis stiis : El qui in sordibus est, sordescat
eliterumsumendi eam (Joan, x). Quiil ergo dubtias, adhuc (Apoc. xxn),' el perefllual in perdilioriem to-
lufelix Ciitbare, veram liumanilaiein eum babuisse, queiiiiuhi mehdacium.
quem ex yerbis ipsius inlelligere poles yerum cor- cC . SERMO x;;r.
pus Imiraiium et animam Iiabuisse? Si dubiias eum' Confra liwresimdecimam de liumanis animabxts.
•"d.evirgiiiis utero corpus assumpsisse, curre, miser, I. De hseresi quam supra inter cseleras decimo
ad Evangelium Lucoe, in quo leguntur vertia angeli Joco ordinavi, nescio an sil genefalis hominibusse-
: ad Mariam loqueniis boc modoi Ecce concipies in ctse. liujus, quia iiv pterisque rebus dissident a se
nlero, etparies filium (Luc- i)-in ulero, inqiiit, con- ipsis, ita ut puod a quibusdam eorum asseritur, ab'
cipies, ut inielligas.de ipsa canie yirginalis iiieri, aliis negelur. De ea lioeresi loquor, qua dicunt nihil
ct nort atiunde euin carnem assumpsisse. Item id aliud esse aniniasliumaiias, nisi illos aposlalas spi-
ipsum intelligere poles ex verbis angeli, quse ut rilus, qui in priricipio mundi ceciderunt g regno Dei;
-Maithseusscribil, ad Josephloculiis est hoc inodo : el lios posse iii corporibus humanis promereri salu-
Joseph fili David, noli timere accipere Mariam con- leiil: non autem nisi inler eos qui sunt de secta eo-
jugem tuam : quod eriunih ea nalum esl, de Spiritu rum. Hoc jnitem non legitur inter errores Manichsei,
sdndo est (Matth. i). In ea, iuquit, naium esl, ne sed alia non minor de animabus ibi invenitur, id-
ptilares umbralile ajiquid, et non v.erqm carnem circo dubium niibi esl, ut dixi, uirum hi iipniines bunc
; cuni ediixisse de uiero inalris, vet aliunde qiiani ab .- efrorem generatiter teneant, anhon. Qnod sive ita sit,
ipsa, corpus eum assumpsisse, ul iiifelix yaleniiiiia-- ^D sive non, quariivis ad ruagiiam clemeniiafflpertineat
nus dieebat, •Christum de coelo cofpus allulisse iri liic sermb, et jusle non ab aliis argumentis compe-
uterum nialris, ac per eam quasi per fistulam eum sci deberei, riisi virga et baculo; ralionabilia tamen
iransisse in bunc mundum, vel sicut Apelles liaere-, rcsponsa dare nps decel etiaminsanis. Est autem
ticus dicebat, non de coelo, sed ex aere eum corpusi liic error ilaabominabilis, el humanse rationi con-
assumpsisse, quod prpduxit de virgine. Itein ad boc! irarius, ul riori sitfnihi grandis meius de simpliciori
jpsuin perlinet quod Apdstolus dicit: Misit DeusFi-- popiilo quod facile in eum posset induci :propierea
liumsuum factumex muliere, faclum sub lege .(Gal. non nnillum laboris in liac parle assumere prbpono,
iv). Factum, liiquit; ex tnuliere, ut iiitelligas sub- sed brevem coiitradiclioheni adversus insensalos
stantiaffl corpofis cjus de subsiantia virginese carhis; adduco. '.•'.
fabficaiam fuisse. '.L II. Ex anliqiio lioc in communi flde est, et sacra
III. Cum-v.era carne natum fuisse Cliristum, ex: cripta atiesiantur, quod ad hoc creavil Deus hu-
: -proediclis leslimontis, si
quid sanoe meiitis habes,, maiirim gcnus, utex co reslaiiraret cbelesti curioe
.: lnleli;gere poies : el in vera carne eum fuisse pas- nuiiieriim angp.loru>ir,qui ex ea cecideruntin cxordio
sum cl inoi.luiiin, ex nnillis Scriplurse.ies.Limoniis ; fhiindi. Postquam aulem pcr invidiam diaboii eiiara
97 EXCERPTUMEX S.' AUGUSTINODE MANICILEIS. ' ! 98
liumanuni genus lapsurti est in peccatum,el de pa- A-sunl ahiihiB. quam illi spintus qui cecideruht, rie-
radiso expulsumest in primis pafenlibus; Filiuspei cessario concedendum est. quod et pmnes arigeli qui'
ih his novissimis temporibus faciiis esthoriio.ut c.etidefunt.et omhes liomines salvnndi sirit. Qui eiuiit
liumanum genus a peccalis suis , et apoieslate efgo angeli quibus Poniinus in hovissimo dicturus
diaboli Iiberarei, quatenus adliuc in ed perficeret est, et qui erunt homines quibus dicturus est":,lte,
quod proposuerat, videlicei ui ex eo ccelestem cu- maledicli, inigneiri mterrium, quiprmparatus eStdia-
riam restauraret, et ijriplerei numeriirij angeloruhl boto etdngelis ejus? (Malth. xxv.) Nunquid hon co-
suoruni, qui.fuerat imininuius per ruiriam illorum, gnoscilis bic quoqiie vos,esse mendaces?
quipfojectifu.erant decpelpprbpler superbiam suam. III. Intelligiie nunc irisiptentes insipieniiam Ve-
Crediiis Jidc vos' qiii ex paradiso estis? Si npif cre- slraffl, ct_.siulti. aliquandb sapile (Psai. xcTii),"et
diiis, ecce inducain vobis verba, aposloli Pauli, cx agrtoscftequod nnh desceridit Filius Pei de coelo, ut
quibus iniejligere pbfesiis ita psse ul dixi. Hic.irt redimereta riiofle aileriia dsemones, sed bomines
epislola quam "scripsit-ad Ephesibs de Deb Patfe qui non sunt dseiriones. sed quibus est coUuctaiio
dicit qupdam idcdsic : Gralificavilnos hi dileclp Filio cohlra spiritualia hequiiiaj in ccolestibus, id estad-_
suo, iitquo liabemusfedeinptionemper sariguinemejns, _ vefsus nlalignos spiritus, qui npn regunt, ul diciiis
el remissionentpeCcatoruiri,secuiidum'divilias gratim cpfpora noslra, sed pptius deslrucre noset.!» cor-
sum, qum superabundavit in nqbis, ia ointii sapieritia pdre, et in ariima incessabiiiier sludent, Nen ycnit'.
: el prudeniia, ut nolum nobis faceret sacramenlum salvare malignos spiriius, sed torquefe eds, slcuf
voluntalissum secundurii boritimplaciluin ejus, qubd ipsi. confessi sunl quando ex obsessis hoininum
proposuit irieo, in dispcnsaliorieplenitudinistemporum corporihus claiijabaht ad eum, dicenies i-Qtiid nobis
itislaurare omnia in Christo, quw iri ccelis, el qum ht etiibijFili Dei? venisti ante tempus, tofquere riot
lerris sunt iriipso (Ephes. i). Hdc ergb animadverlile (Matlh. Viu).
in Iioc sermone, quod dicil propbsuisse Deum Pa- IY. Uaciehusmede bis dispulassesufficialietsi
trem ihsiaurare in Christo.ohirtia^MtB itt ewliselquw quitl mfnus sufflclernerdixi, addai ad liaeepfudeus
in lerris suni. Omiiiaqumin lerris sutii iit ipso, id est defensor veriiaiisqusecuivqife ei 'c.bmpelenliaviden-'
jn prsedeslinaiione et eleciione ipsius, Id est onines lur, ad muniiiiebtum CalholiCoefidei, utafceahtur
- eleclos bpmiiies, proposuit Deus.irisiaurare in Chri- ii vinea Pomihi vulpeculsepessimoe,qusederiioliuiililr
slo, id esl perChristum. Item omiiia quw in caiiis eam. Si quideliamsimplicilereiquddammoao jgrosse
sunlj id est fotum numerum angeloruin, qui fuerat videbdr dixisse, nonexlioc inedespiciet lecfdr,:quia
imniinutus per ruinam Iapsorum spiiiliium, prppd-(Cjea ConsideTatibnefeei, ut ubique esset sermp Iftter-
suit inslaurare per Christum, ila ut fediiiieretur pretabilis.simplici populo, ciijns oedificationipra>
tmrtianum genus per ipsum, etTdcoangelorum col- cipue irileiidi isla scribend.oad laudem et hphoreiif.
iocaretur eleclorunvlidmiiium numerus, aiqiie ccele- Jesu Chrisii Dei et Doiriiiii hoslri, cui esl gJbria et
stiscuriaila ad iiilegrilateni pleniludiniSsiiserediret, polesias in cceio e't in lerra permanehs iri ssechla
irt quo primo condila fuerat. Nam si ille nunierus _sseculorum.Amen. - '
jaitnisirorum Dei, quem in pfiriclpio ad taudem no* Quicurique ad inunimenlum Catliolicoe-fideihunc
riiinis sui .cfeavit, per Chrislum redintegraius nbn libfum transcripserif, et scripiuin diligenler cofre-
fuerit, noh omnia in coelis pef Ghrislum ihstauiari- xerit, scribal nortieii ejus Detis in libro vilse. Rogo
tur; si verd_peripsum impletus fuerjl itle huriierus, "scripiorem ul hxc quoquc yefba ascfibat texiuisiio,
tta ut lot hoiiiines salveiilur, quOiTaiigeliceciderurit, ci exccrptuiii" quod sequilur, hon negligat; in fine
auf plures, sicui asseruht quidam; eisi .nihil aliud libri sui apponerev
MCERPTUM DE MANIGHÎS
EX S. AUGIJSTINO.
I. Manes, qiii et Mahiclioeusa discipuiis suis vo- D ieflium decimum principem ipsbruni; "eplscopds
catus est, ut yiiareiur uonfen' insahia3, liatiorie auipm septtiagiftla drios, qui ordinantur a ma-
Pefsa, yeniens in panes Groecise,Spiriium Para- gislris : ei: pfesbyteros qui ordinanlur ab episco-
clelum se esse aKirmayit, queiii Domirtus Jesus pis: liabertl diacbhos srios, ei lii omnes elec.i
apostolis se missurum pfoniisefat. Hic ex discipulis vocaiitur inter eos. Coeterivero qni riondumad hos
"suisduodecim elegil, eosqiie-apostolos nominavit, i.radus ascenderuni, tiudiiores lan.tum.-;Mtttujiiur
ai3imiiatjohehi .DoTnjftiiJesu.Quefti numerum Ma- aulem ex.omnibus <jiii videntiir idonei ad eorum
iiicbKi adbuc liodie custcdiunt. Nam ex eldctis errorem, vel ubi est, susieiftandunj etaugendum ,
suisiiabehl duodeclni, quos appellanl magislros et vel ubi non est, seminariduHJ.
"
9&. ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGJENSIS 100
II. Eslautem dogma quod a suo hseresiarclia ac- ^j quorum.pater noinine Saclas, ut dicunl, omniuiii
ccpeninl, liiijusmddi: Crealorem pmnium rerum sociorum suoruin fetus" devoravit. Eiquia magtia
Peum esse negant, sed duo rerum principia esse p.ars divinse subslantioe admista efat- feiibus illis,
afltrniant, unuin bonum ,. et allerum. nialum : et, ideo maximam parlem bonoe haiurse.dicunt eumha-
lisec sibi criseierna esse et conlraria; el bonura buisse, el exigtiam malse. Qiii cum sancle viveret
qujdem principtiiin esse afitrmant; matum vero propler exuberaiilem copiam honi,- commotam la-
'
quemdam jmmaiiem principem tenebraruni, a quo men friisse ih eo adversam partem niali, ut ad
oinne corpus originem ducere cehsent. Animas concubiium declinarcl, atqup ila eum lapsum esSe,
autem honnnum ei vitalem spiriium; quorumlibel peccasse, sed vixisse poslea saticliorem. Picunt
aiiimanlium, et viftutem quseyivificai arbores, • et au.iem quasdam costesips virtutesad Jioc a Dco
herbas, el semina, a Dco originem habere dicunt, ordinatas, ul per lotum mundum euntcs, bonanf
iino elpartem Dei unumquodque taliiim eSsevoIunt. illam naturam paulatinj purgareiil a mala cui im-
Nam diYiiiam Substantiam omnibus generibus cor-,, mista esl, et purgalam duabus navibus imponanl, et
pprum admislartj esse creduiit. Hanc autcm com- ad regna sua transmiltanl. Naves aniem illas dicuiLl
niistionem hac ralioiie factam esse asscrunt. fabricalas csse ex pura Dei siij)slanlia, et hse suni,
III. Euerunt, iil ail Manichseus,ab cxordio duse B tit (iicuni, sol.et luna. Er liiiiam quidein dicunl fa-
subslanlise a se divisoe: duo" scilipel regna divcrsa ctani cx aqtia bona,. solciii vcro cx igne bono. .
et contraria alque coseLerua,'Videlicetregniini lucis Idcoque oraliones faciunt ad sol.cmper diem, qiia-
el regnum lenebrarum. Ei.regiium quidciii Iucis cunqtie circuil; ad Itiiiam vcro per r.oeiem, si ap-
Deus, Pater obiinebal. Hoc quoijue subslaniiam parct; si rion apparet, ad aquiloliem , quia sol
Ijonam Manichocus appcllavit, sive naluranrbonam cum bcciderit ad ofieiilem revertitur.
et incomniutabilem, el omnino iiiviolabileiii : et hoc YI. Ad imii.alionem jTaqiie cceleslium spiriiunm
non aliud quam Deum esse confe.ssus est. Eral au- etiain elecli eorunvdicuiit se purgareTioiiam tllain
tem, ut ait, juxla unum latus iltius illustris ac san- natufani a mala, dum cpmedtiiit vel.bihunt. Quod
cloeterrse, lenebrarurn iinmenSa niaguiludo, liancqiie' enini bbnse nalurae immisliim esl-cibis el ppiibus in
subslantiam nialahi appellavit,- sive funium malum, venire eorum,- ul aiunt,Tibcralur, eiipsi illud cum
sive malain naluram. Dislinxil aulem eam in quin- ordinalionibus transmiilunl ad caelestia. Quod
que elemenla, fumum, ienebras,'Lignenj, aquam, auiem malse naiiirsc ibi est, ad secessum vadit.
ventum :.et hsec quinque, malas naturas appellavii. Hpc auiem faciunl in omnibus friigibus, el frucli-
In singulis auterii morislra peslifera ac pessima naia, _'liu's cl seffliiiibus.Dicunt eniin portem illius bonte
iuisse dicebal; in fumo bipedia, unde et ex habiia- naluroe eliam lerroe ad'mislam esse : uncl.c cum
Toribus fumi iibmines originem habere dixit; in exbalcl acstirsum ad sedes proprias redire coiialur,
fenebris, serpenlia ; iri igne,Tiuadi'iipedia; jn aquis, in herbas ei arbores per ratliccs earum iucurrij,
.nalatilia; iu venlp, "volaiilia. Unuinquoilque auiein sicque in his eam dctineri coiiiiiigii, et impediri
genusin suo elemenio manere dixjt, omuiaqiie lurc ne ascendal. Hoecergoesicausa quare agriculturam
gentPm .tenebrarhm appellavit. non exerceiil, qnoniam qiiasi liomicidiuin repulant
• 1Y; Inliac ergo lerrainprabalijr, inquit, immanis lierbas. aiil-arbores eradicareaul Iruneare. Sed el
quidam princeps, habens circa se innuinerabiles folia aul fruclus deccrpere nefas iiabeiu.-His enim
piincipes,eralque;ipse oiiinium horuni dux ct origo. inesse sanclas quasdam animas, iiilellectuin haben-
Pdnit auteni sedem ejus in eleinenlo funii. Quoniam les perhibenl, easque vehemenier; dolere cum ista
ergo terra isia cum suis habilaloribus valde eral lsedunfur, ei expelli cum ainpulanlur. Aninias ati-
-
peslifera, ac regno Dei conlraria, ne forie ipsa re- dilorum suorum in electos iransire aut in .arbores
gno Dei aliquod iiiferrcl iJO.ciimentum,placuil Dco-.'.'opinanlur: ideoqiieomnes afbores ila veiieranlur, ut
expugriare eain,ejusque maliiiam anquo lempcra- elspinas de agris evellere non audeant. Perniittiint
menlo refrenare. Misil ilaque _de regno suo alia p autem auditoribus suis hsec facere, ul per eos- vi-
quinque elenieiiia; quoe de sua ipsitis siibstaniia ctum habere possint : fcnerari vero multo liceiilius
fabrjcaverai, ei bsec quiiique illis malis 11111111801111,
putant, quain agros coj.ere.
singula siiigiilis, fumo aeiea, fenebris lucem, igiii YII. Adeo aulem, -ut dicium cst, diligeiilius vo-
malo ignem bonum, aquos malae aquam boiiam, ,- Tunt purgare illam bonam naiuraiiJ iri omnibus se-
venio malo yerttum bonum. minibus percomestionem, ul et sperma.liiimanum
; V. Facla efgb hac comnristipne bonae naluroe ; fannoe panis sui admistum guslare riOn abhorreant;
cum mala, orfa sunt ex illis quinque generibus sed boc yehemenler occultanl: detecla est. tanien
animaniium, quoesupra: distinfta sunl, omnia h;cc lisec illpnim liirpiludo apud Carthaginem , cogerite
genera aniinamiuni quos videmus in terris, ita ut Urso iribuno per aiias.puetlas iii diversis locis, ita
ex/singulis singiiia. pr.ovenirenl: atque,ex illo nt neutra alteranv hoc -prodidisse scirci. Quaruin
tempofe omnia animalia parlem bonoe nalurae et altera noinineMargarela, cum esset aniiorum 11011--
pariem riialoe liabere dicunt, eo quod post com- d.um,tlupdeciin, propter hpc quasi cceleste myste-r
niistionem boni ei mali liata sunf. Haeergp ralione Tiiiin corriiplaiiysecsse. confcssa esi; altera vero.
Adam el Evam-ex principibus fumi halos asscruht,: noiiiiue .Etisebja Manith;ca, quasi saiictimohialis,
• 102
101 . .tXCERPt.L.M~EX:S. AIJGUSTINO PE MANICffiEIS.
; primo negans, tandehi vix cOmpuIsa esl id ipsum _H cibaria eoruin, quprum utfumque riefas Iiabent.
de sefateri, et lotum turpissiiiium illud s.celus ex- TXiUxpres eleclis suisprohibeiilur, ahdiioribiis
ponere. Non aulem oinnes boc Tacere dicunlur, sed concedunlur : ihpneniur- tamen auditores"diligen-
quidam edrum, qui dicuhluf Catliaristae, jd esf tissime, utsi htuijlur conjugibus, coiiceplum iameii
ptirgatores. Est enim secta illa divisa-in tres par^ generationeniqup arte qua possint devitent, ne di-
tes, in Caiharislas, et Maltharios, et eos qui spe- vina subslantia, quoein eos per alimenta ifigredilur,
cialiier Mamchoei dicunlur ,, cum lamen: omnes ytnculis carfleisjigetur in prole : per escas eieiiiin
disciplinam MariicliseiObserye.nl. Carnes omnes el polus pareniunliii omnem felumaniiiiam credunt
• immundas"judicant, nec.eis vesciintur. Picunlenirtj, descendere. Itaque nuptias sine dtibio coiideinnanf,
'
quia cumoccidilur quodiibetauimal, slalim' pa.fs" quaiidoquidem gciierare prohibent prppier quod
illa divinse substantise, qiise tnerat cOrpori, eyoiat, conjugia copularida stinl. Dominum Jcsiim in terras
el quod remanet lottim iinrQuridum esf, quia ex -;'-venis.se, ad animas, non ad corpora liberanda:
concubitu yeiiiL.el-Opificiumpsl geniis tenebrarum, euinque nec de virgine natum credtint, nec fuisse
el cbinquiiiatmanducanlem. A"u~dii6ribus'suis lamen in carne vera, sed simulalam speciem "Carnis Iudifi-
eas comedere pcriiiilluni, sedomiiiiio prohibenl, Candis humanis serisibus' praebuisse : ubi noii solum
'"" '"- -:
ne aniinsLliabccidanl: aiunt enim, quia principes: B-morteiii, veruni -''. •'.- '"."• .-":-..:'
etiam resurreciioliem meniifetur.
genlis lenebrarum sua siiiguli in lerris animalia ; Unde pascba nosirum vel negligenler, vel bmjjino
-. possiderif, de suo genere ac stirpe veiiienlia, qui noh celebranl. Cclebranl autem prp eo .quoddasi
peremptores eorum reos leneni, nec dehoc nmndo fesuim, quod vocant Bema, id est dieiriquo Maui-
esire permittunl, quin anteapcenis, quibus possimf ' cliseusebrum occisusest. Deum, qiii legem dcdil
eos alterarit. Nec ova saltem sumuiit, quasi el ipsa per Moysen ctper prophelas Idctitus est, jion yerum
cuuii frahgantur, exspirent; sed nec alimonia laciis _ Deum fuisse dicunt, sed tinum ex priricipibus lene-
utuntur, quamvis de corpore yivi animalis mul- brarum. Pfomissionem Domini nostri Jesu Ctirisi.i
gealur. : .__.;,,. ; de Paraclelo Spirilu sanclo in suo ; hoercsiarclia
.. 'YIJI, Yiriumnon-bibunt, dicentps fel esse princi-' Maiiicha30dicuiif esse .cpfflpletanj.ila videliceiiit
. pum'lenebrarum, hibunl fameii carenum, quod jpse esset Spiriliis Paraclelus : unde se.lri-.suisiit-
non est aliud hisi vinum coactum. Uyas comedunl, teris Jesu Chrisii aposlolum dicit. Bapiismuin in
et rauslu.m abominanlur, dicentes divinam subslan- aqua nemini.prodpisse ad saliilein dichht. Peccaio--
tiam fugari in allritione uvariim, quam njullis 1110- Tiim.ofigiiieni nohliberp arbijrtd voluiitaiis aiiri-
dis. a rebus fugere, diciint. Fugil enim, ut aiunt, „ buiint, sedsubslarilise gen.is adyersoe,quarii homiis;-
duiiifriiges et poma carpuntur.: fugit cum aliliguh- bus mislarij esse clicunt.puas aninjas in uno .Jioniine.
iur terendo, molendp. cdquerido, mariducaii__}o; esse diciinl; bpriam el malam, easque inier se lia-
fugit in omnibus mbllbus aiiiinaiium , vel cum bere.conflicjum, quando caro concupiscil adversus
gesliunf, vel laborant; fugit etiam inipsadigeslione: spifiium, et .spiritu.s adyersus carnem. Asserunt
multaque circa bsec turpissime confingiiiit. E'ee- efiam liniio islo SKCUIO,.animas- qutdem iialhra
mosynam ex omnibus quse ipsi Comedunl, dare alicui bonas, sed.qusc nbij ppTueruh.t.a naturip maloecon-
non Manicb-eomendicanfi proiiibent; ita ut nec .-iagione mundari, qiiasi iriunum .gl.oJ.uni-acces-
aquam iri summa necess.ilate'posilo veljnt ponlgere, suras, et cuni ihala natura in selernum dani-
neriienibrum Dei, quodTiis febus: admislunj esl, irt -"'nandas. ; ; .;,'
illnm trafiseat, ejusque peccatis sordictalum impe- ..;Fiiiiuntiir verba Augustini collecta detibfis ejus,
dialiir a reditu : ideo ssepe coafclaniur jillra inodum
quaiin principio.libri huius me liuic operi apposilu-
cdmedere, ef parvulds suos riimia iiigluvie iulerfiV ruffl spoppndi. ; .
cere, ne vel aliis denluf, vel apud' ipsos ocreaut-
105 ECKBERTIABBATIS SCHONAUGIENSIS 104
ECKBERTI
ABBATIS SGHONAUGIENSIS
-/---*%" | OPU6CULUM
DE LAUDE CRUCIS.
(D. Befn. PEZIUS,Biblioih. ascet. aritiquo-nova, t. YII, p. 13, exms. cod. inctyti monasterii Windfergerisis
ord. cahoif. Regiil. Piaemoiistral.)
'LA.US' CRUCIS, VERBA EGKBEHTJ.
A sideas. Videat impjus Nero et invideal, quiaecce

Satye, cfux, signurtl De'1'.yivi,ivexillum tlexterae imperalorum diademaia inlep aufuhi etlapidespre-
excelsi; salve, signum iriuiripbale,signuih salutare, liosos le, o crux, velul hobilissiinum pêcusadmit-
sigiium potens et adroirabile; salve, signuffl Tioho- lunt. Yideat invida Judoaa,speciel cervicosa genli-.
fabile cceleslibus , amabile lerfeslribus, iiiferis litas et contabescat, quia ecce superbdruni et colla
liorfibiie. Salve , crux .sighinn benedielum , -,11- subliinium et genua corairt le incurvautur. 0 crux,
'guiiri! pretiosum el eleclum , lignum fructife- te omnes angeliDei in excelsis honorificaiit, qni-
rum Super omriia ligria silvarum, et 'SupoT biis tiic solus esi acccptabilis, qiii tuo stiginaie si-
'oinnia.aromala quoe ab brigine mundi siiper ter- gnaitis advenerif' 0 breliosambrtela, sdla jp civiiafe
: jfsni gefmiiiaverinit. Realaradix;, quse le pofiavii, ilVeicoghtta et di!ecla! MtiltiifflperPihiietrt iuodtim
sed bealior.quoe te beavilTO erux, radix luoenohi- vales, quiael regnum Pei per te comparalur. .
Iiiatis iri lerra vivenliuni. tjtise diyinatii tibi viftu- IIL
teffl inseruit, et omnem ligriorum dighitaleni ipfecit '. Quis igilur vacuavit igtioiiiiiiiam tiiairi? quis tan-
supergredi! 0 lignuni pfseelaruin et nobile, eujus tisdigiiani te Teclt lionoribus ? jNiihirum ilte bonio,
cedunl dignilati cedrtis et typressus, laurus el pla- qai dicitur Jesus, Iiujus quoque niiraculi aucior
tanus, palma el oliva, vitis et ticus et malus, cin- esl :'qui solus faeit uiirabiles res, ipse utiqiie, ipse
iiamonirim et batsaffluni,-eiiiiyrrtia pt libahhs, slo- fecit tianc rem, "etrioh alius : Jesus Chfislus Fiiitis
raxet galganus, gutla, casia et terebiiillfus, Iigna Dei vivi, ddminalorcceli et lerra?, .quehi terra pec-
Selim, ligna thyina pretiosa de ophir, et omne cairix a se repulii, in te asceridit, ei excepisii cum
lignurti pulchrum visti, odore delectahile, fruclu et susiinuisti pfeiidsum pdiidus corppris ejus. TUJIC
suave el salubre. Omne tignum paradisi Dei non est saiiciificata es nudse carnis cjus atiactu, el sanctis-
assimilatum libi, .oiiine aurum ohrizum, omnis sinii cruoris ejus aspergine. Clavi enim, qui inno-
gemma preiiosa libi comparari non possuut. ceiites manus ejus ac vcnerabiles pedes libi con-
fixeruiit, pfeliosuni illum liquorem propuleruni ih
0 Prux sole spleiididior, omnibus astris ntundi te : laneea quoque iiiililis, quse illud virgiueunr
screriior liis qui fidpi et cliarSlatls ie inliieniur :l»tus aperuii, sacit Sanguinis etaquae myslicas iivo
aspeClu! B0 gloriosunv et sanctissimum signum! le aspersil. Ecce quali olco tinxil ie Deus, conse-
- Quid lipc esl iniraculi, quod in le accidit! Jampri- crator luus, verus el sriinmus poniifex Jesus : unxit
dem nialedicluni eihorribile eral nomen luum, et te, inquam, prse participibus luis, prse pmnibus li-
eraf signum damnalionis et ignominioe, furibus el {_gnis silvarum, ul esses sanctuiu allai-e holocausli
liomicidis addiclum : iiuhcauteiiv signum es glorioe vcri el gratissiini Pomino. Yere sanctum altare tu
el benediciioiiis. El ecce a novissiniis hoiiiirium ina- cs, quia in te priniuni oblata esl pro ijjuhdi salute
gno etmirabili saltu usque ad ccelos summos ascen- hostia yera^. hdstia saiicta, liostia imniaculala et
(listi, iia ut honorandps eliam regum verlices pos- pacilica, quae sola reconciliare poluii.ierrena co3-
1 Iia cod.
im ':., :',. SOLILOQTJiUMSlill MEDlTATiOKES. ; ; 108'
leslihus. Attare lliynliaiiiatis preiiost lu es, cnjus A.-ceiii deppnimusj gerilia;Tiicurvamtfs-et ad iefraai
odorsuavissimus usqup ad inleiiofa coslpruin peiie.- ; ioii prosternimiir iit hono.rpiii ejusqui expahsis in
; tfavit,' cor Dei exeelsi" oblebiavit. cl incliiiafus esl -te-ciiibhtis nianibus offlpia ad se Iraxil, qiii.inclj-
duleore. ejiis usque ad;te:r;rani, et placaliis faclus natocapite in. te emisit spiri!uin,.cujus, emorlua
eet supeTinaiiLiaiiabitaritiiim in' ea. : geuua; in te flebiti niodo cpniplicaia sun!,. cujus
- ; ".-" -":- '--.- :-JY.' -
;-:-;_ •:'- _''' '"_ sacrum - corpiisculum iptum expansuni fuit su-
Jiiilltiffl per omnia in cohirafium versaesi igiio- per le. ; :.'"' -': .-'•;''..;".; ;?:'.; ..-:.".'"..-:..
;
niiuia Iba, o eruxi Irisifuiheiitiinj perditionis Tiie- ;-:.;;;;- ;.:-' . '-;Î..; ;'-V:' -K ; '.'._.\]<''\-''.
ras, eisaluiis' irisliumeliluin facta eS; Yit.amperi- ',- Q cfux,
nierP debueras et ifipiTem :peremisli.- Conifa aii- gloria Cliiistjanoe frontis, 0 iT:pfopiliii-.
tioriis, signafum superpbs lrianii Pei! 0 Chfisiianai
-clofein-yilue pfincep.s mundi beliaturus. ppf le- ar- iiiiiiTtaeve.xIHum Faciat le Cbfistus
- flialus inexpiigijabile!
proeessit,_sediiv capul ejus le relprsll mariii- ihibi" ei onini hoiriini creden.ii esse iidani prole-
fortis 'iidsief Ghfislus 'Jesus, concidi. ; ceryiceiij. eiidriem"
adyershs bmiie; peficulurri aiiiinse et cor-
peceatOfis, et divisit irilef ipsiiiii ei humani genef is" poris.Eslointhi per gratiani pdmirii
sdutbm.-iiiexpu-
inassain, «iijus se caputpsse.glprjaliisesf,. et faeia , adyersus omnes
-esi niiria ejus magna, ej ablatum est opprobfiuiir p- gftabtleadveTsbsigneatelalhinjici,
- ' - astulias cjus, etdmiienv doemonumfortifudiriem pro •
delsfael. .: "-..;," . ': •-.'>'---:. riie pdlenier expugha. Tu pmnes cbrporisfhei tuefe
/ ;-: ---" -:--'- ^
-.-'-.5"-; :-:.- : ;-.--.',..'."-.. ienesiTas, ne ascehdat: mors per pas iii arijniaiii
Teprgo, o magnsepxsuilatioiiis et saiutis irtslru- irieani ef- offlhe, qupd: mprliferum riiihi: est, liia"
jnentum, cfux behedipia. prux elecla, Crux jucunda 'virlus :;: : •- : '>.'-'
exsiinguat.
ei amabiiis"Valde, pmnis Ecclesia sanc.lofum sancti- - '-: -;;';.
(ieafa pef-te iil noihine Chrisli^qui.propriis biiine- .';'"": ;.''' ";;^'.';r-vii.;~';..';'":-"
ri.s ieportaredignaUis est ef ale portari, merilo le Irt quactin.que bora, .qnpcunque inopere te ma-
lionorificitt et iriagnificis te exaltaf praecpniis. Si liusnjea iif nomine Doiiiini"rnei Chfisii_.Ievave<rii,
eniiii thfonos reguhTsive sceptraaul eofpnas prd , eiTectiinv tibi velocem pfoestel ipse, qiii te; sariclili-
eoruin revpreriiia, qui sunl terfa el ciiiis,-lioiibrari" cavit, Dominiis Jesiisv.EstO peppatrici aiifmoe mese,
deeej a siibdilis : qiiarito vnagis te sceptrrifh oeierni b cfhx, fortisproieclip tii die, qiid cxuerida esi a
Regis, ad glofiain Clirtstf, qui per tp orbeni terra- carne hac mortali, advefSus iiqrreiidbs incufsus
riini: sibi Subjecit, ab . pmiif popuio aeqtiisiiiGitis jiossimoriiin spiriiuirm. Esto illi suave. umbraciiliiiii'
lionoiari dignum esl, pt adorari? Addrari: le,„ i.n-, conlfaoesliians iiieendiiim; flamriiffi gehennalis, m
quam, di_giitiinesi, nofl quidem; ui Peum, sed ui illsesa libero gressu pefifansire vaieat ad.videiidaih
yirtulis admirabile: sigffiiriii Si adoranda suiit Pominuin P.etim suum in cceleSlibtis, pefreuiti, qiii
vesligia ped';m;ltegis: et Dominrnoslri, ciir i.ion cracifixus.eslin le, Jesuhi Ciirisfiiiii Dolrtiiiiiin Bo-
digne adofanda es, ocfux,'quse iinpressa Tiabes slrurn, qiii cum Peb Patfe et Spiriiii sanelo yivit
vesiigia jion lantum pedun), Sed etirianuuin.pt elregtiat Deus iiisascbla sseculofiim. Anien.: "
"ioiiussacri .corporis ejris? .Yere digne ..poraiii tuo
sacrb sigiiaculo.iiiiitiiis. siipplicesielevaniusj-cervi-
EJIISÊM E€KÊHTI
SOLILOQUIUM "SEU MEDITATIONES,
(D. Pczics, ibid., p. 21, ex codd. Mcllicensibus )
-" ;.'.'; r":.-"".;.] D ubi est diversprnim tuurii, in quo iecip recuinbis-
::/-; _ .;..;;-i;;;-
.- Verbum mihi est; ad.tp, o Rex-Sseculofum Jesii iiiter charissimps luos, pl saiias eps inanifestaiioiie
Cliriste : ausu charita.tis alloquite proesuriiofaCLufa glorise fuoe? 0 quam fetix, quam iliiistfis, quain
hianiis iuse concupiscens decorem Luum, ei adife' sanctus, qljanfa appetendusest concupfsceniialoeiis-
geslieris desiderio cordis mei. Dsqueqriosusiinebo illas.Peiircsevolupiatis, iocus per.ennium deliciarum?
absenttam iuain, exspeetaiioneiii faciei qiianto lem- Non accessit oculus meus, nec apprQpinquavil cor
-poreferam? Usquequo ingemiscam s_:Tit slillabit meumusque ad multiiudjiiem diilcedinis tuse_,quaro.
postme dciilusiheus? A-maJjilisDomineubi babitas, inlfinsecus abscondisti Tiliis luis ; solb ejiis odor« ,
9 rit.cod'. ingemiscet. ' *'" . '„ > -

P^TKOL. CXC"V*; -
'
107 --."- "".";" ECKBERTI XBBATISSCIIONAUGIENSIS 108
foris * ujcunque sustentor. •Spiraineiitum suayila- .Apuliisacciiiciiis.n.esciens liibcm.-iiesciensinobedieii-
lis ejus* de ionginqiio veriit ad me, et est rtiilii lioe riiofam. Per le cenlena dccies millies millia as-
superpdofem balsami el fragraptiamThiiris.el ntyr- sislunt in Sanctuario Urauici teriipli, tnlendeiites
ihaj, cunciiquegeneris" suavium bdorameiiiorum vtiltui Majeslaiis luoe clardel iiiiieflexibili" visu,
tl conciipisceniias mundas jiaril in ine,- quartim est ac persoiianies bafmoniam Ihcessabilis hyiriniin glo-
deguslatiodiilcis, vix lamen polabilis. :Quid enini riam iriiise el siiiiplicis' Divliiitalis ""*. '*""
'
niibi estinccelo? quis est thesaurus nieus. inilta v. -.'"-"-" w.--!.;;;; ;;;-"'
coelica cella? quse esl liEeredilasmea iii ierra vi- Per le seraphim arcleiit. per lc ctierubiin lucent,
ventium ? Npnne.' Clifislus, Dominus -mcris, unica per te judicarii fhfoiii. Tu Deiis noslcf igiiis es,
salus mea, tolum boniim *meum,.pleiium__gaudiiiin iiindcue ardeiis, et a tiioe diviniiaiis iijiinpdiaia ap-
ineum? Et quontodo -conlinere polero cormeum, prdxtiiiatione lotiis- charilate igrittur, et flammea
Domine, ut non ainet te? Si-nbn amavero te, quid coiuscaiioffe vcsfiiur s-.icef ordo-seraphiiri : qui cl
aniabo? Si iransliilcro anior.em meuiri a le,ubiil- stii: suavis-inccndii odorificenliairi spafgit in caoie-
lum digne colibcabo? Desiderabilis Dornine, ribi fas iiileriustibi: militahtes adhiiiiisTratdi.ias jiha-
exira le requiescent desideria mea? St usqnam -langes, quaiiim depleiiiiiidiife utciinque gustamus
extra i.e pedein exienderii amor meus, polliiius' ct rios. Tiii Deus nOsler yera lux es, et.Suscipiuiil
'
erit : si a le ? declinaverint desidefia mea, vana uionies a fc luceiii populoTuo : lu ihesauros sa-
T3rihii.'Nonnetu amabilis el desiderabilis es super -pienliic el scient.iic,in te recortdilos, ad inluentes
«innia' Tq.ha3 amari possiiril et desiderari J . te e vicinb oculos cherubim per te ipsum large
" ii. •
;';. -.- iifiinciis,ac per eos derivafi facis ad iliriniiiiandas
Abs (e enim liabet cnjiiis creatura, quidquid ha- Siibordiiiatiis islis elcctfisÎanipades miribilis la-
bel decoris et prelii : et quid mirhm, si omnia so- bcniaculi lui, qua3 ante' faeiem tuani, Domine,
lus 'exceHis? Tu inier aslfa sotem excellenii cla- iiicxsliiiguihiliterlucenl. Tu Rexregum el Judex
ritate veslisli et clarior soie tu es. Imo quid est juilicum magne cf njeiiiende excelsoset elevatos
sol, quid est omnis creatura, quid ipsa Tux nisi iiisidesThronos, soluin super se iiabeules celsiui-
tenebfoe 8 atl tui comparaliorieni? Qrrtastv coeluiri diiieffl iiiaiit, sedes viviis ." Siiayes , :pac.ilissiiiias,
sideribiis, "Empyreum angelis, aera voluCribus, sumiiioe franquiililatis unjforniiiaie conipactas, per
piscibus aquaS, lerram Tiliis 9, flonbus el virgnliisv le disrefnenics' vetilaiis pccblta, per leijiitlicanies
Sed non est species neque deeor omnibusliis in (ui judiciiim oequitalis.
: :V.:" "'"""
comparalione. 0 fons universse pulcliriliidiiiisJesu!'-*G -; :; --;_;-';' '-;-
nielli dulcedinem suam pfseslilisli, ei dulcior melle • Ovdominaior Doiiitnc, le ddriiiiiaiitium siiblinjiias
m es ; oleo suavitaiem suani dedisti, el tu s.uavior saiiciaaddrat-singiiliiri libbftate aiiiniiim iri diviiia
oleo es'; "aromaiibus ciihctis odores siios inspira^. exlendchs, aiptie iiiler proehobilesauloeluse herdas,
Bli, et est^ o Jesu! odor fuus super omnia 'aromala "per te prihiatuni ageiis alti dohiiriii sine aliitudine
suavior el gratior. faslfis. JNohjledecus pfincipiiini, perte celsus ordo
111. -...'" principaliium non iiivtdiosa.prsecelleifiiaprincipatiir
Aurum inter melalla preiio piilchruni cl iri sin- super mitiitani cceli, ciii ad expienila cliyina iiiini-
gulari excellenlia a le conditiim esi : et boc/|uid -sipfia- j'uxia*.pr»eoricepiain"'"in(fiu'seciis.';jPo.i'(lis-'(Mi
cst comparalum impreliabili.Domine, ct iiiimeir- dispefisalioiieni, drilcis magisierii''pricbev-il.ucaiuih.
sse claritali luse,Jn quam -desiderai.it aifgeli pro- Tua est-potehlia ppteslatiim, Doniine, preiiieiitium
spicere? Opus.maniiufii tuarbm est omnis lapis pre- fliinifiiedzeto colla Tafiareoriim pfincipuiii ei le in
tiosns ei ad yidendum desiderabilis, sardius el id- illis iJieiuuni, rie qiianlum ls voliiul, v.vleaiu perli-
pazius, jfispis el chrysoliihus,' onyx et berillus, ,-cereinali iivpefriicieni nosifaiii."
siippbirus ei carbiineuliiset smaragdus :-el quid n..:'-'r:-'y-'-----^^^
liaec suiil ni.si feslucoe ad tui comparationem? 0 Tua esl, 0"virliisT'alris, oijinis miriliceiiLia bea-
rex deeOre nimis el--mulium aiiiamie, liioeopera- lariim vifiirtuiij, qiiaruni agrtur ministerio, ut mi-
liones sunt gemmse 'vivse et immoiTales.quilras, relur omne sseculumel bbsttipescens in mirabilibus
o sapiens arehiieeie! in exofdio sseculorum aulam luisexclamet ft dic&t::Omniaquwcunque ioiuii,
siiperoetheream: pulcbre distinxisii ad laudem et Dominus fecit in cceloel in lerra, in mari el in omni-
gloriain Patris. Perieinillia millium ad cpmplenda bus abyssis (Pstil. cxxxivj. Tua est, o Jesu, niagiii-
Patris.ni'inisieria alacri disciirsu jugiler meani. el ficeniia afcliangelofiiin, in qiiibus.muliseclignatio-
iiilereoeluiitei lerram quasj opes negotiosaeinier':10 nis ppus opefaiur beiiigriiTastua,"ciumlarii gloriosbs
alyearia ei flores, dispone.iues oronia suaviicr, po- palatii lui safrapas desiiriare nori spernis in liujtis
4 ebd.anliq. forlis, quodtirhnino abesinb alio recenliori. * al. cod. t\Ke. " al. cpd. suavia odoranienli
f dl. cod. siiad te non. dpcli 7 al. coii. s dl. cod. umbra. * al. cod, (crraiii floribus.
praecellis.-
'-*ai. eod.iiiUiS..."li..a/. codj irrefloxibili. .'la/. Deilalis. " alii:cod. ui rioii qTiombdpvoliini.
m SOLILOQUIUMSEU MEDITATIONES. . ;-, ilS
nnnuli exliema ad suffraganduni parvitaii nosiise, A . liictuendiim, sapienteni el p.ikhrum, bdnuiiv el
qui comparjli suiiuis Iulo el assimilamur favillaeet ainabilcin omnia prsedicant et quantum Tux leire-.
cineri. Per hos quippe tuo nulu suinma salulis no- bras, lanlum cuncia lu solus proeceljis. El lu in
slra3 niinisiraiiiur negotia, snmma superni consilii ccelo senaluS es mihi Dominus nielis, et merces
ad nos defcniiiiiir arcana : per bos siinitatcs nior- servi tui, ipse daiorel donum salutis, quam a„te
lalium procuranlur, per hos eoiisislunt regna el exspecial anima niea. Et quid a te vojtii supef ter-
jmpcria'niundi. Inler quos. praecipiium novinius rain nisi le: soliini?Quid. melius et ariiab.ilius te
linim Mich.ielem, nobilem signiferum corii, qui slat oe.siimavi,ul abslraherem cor meuma- le ad.con-
pio acie Dei vivenlis, exleudens rlioniplisaam pro- pupiscciidum quiilqiiam in mundo; absqiie ie? Voe
piignatioiiis, ac voce terrifica lonans : quis ui Deus, niilii inisjro! Cur amavi, quars coneupivi iri otrnii
-super eos, qui ex adverso sunl. viia mca quidquam prseier Chrislum Jesum Donii-
VII. lnim meum? Cur disluli, cur inlprmisi. ulloteirippr
Sed et illa fclicitun angclorum ainabilis innoeen- :re le, Jesu, vcrsari in corde niep, el lola menie
tia noiine preliosuni opus digilorum luoruni est, amplecli, el dcleclari in lua ctuleedTic omnia inte*
o Dei Sapienlia? Uude adornasli eos quasi incor- " riora Spirilus mei? Ubi eram ^, qriando tcc ;«n
ruptibili veslilura in die qua condidisii cos iu opus mente 1.0:1eram? Quo defliixeruiii, qiiandp noi;
sacri niinisterii tui. Ili stinl viva sidcra superioris le soliiin audicruiil dcsidcria mea?; '. •._'-
COBU, lilia inlerioris paradisi, io«ae planiaisc supci- X. '___'-'-' ".'• . ,-
aquas Siloe, qtise llimnl cuin sileulio, in meiitiiim 14 Ceus vicc meoe, quam vanc consunipiasuiii, qtiaisi
immobiliter lixi. 0 flumeiipacisl o dcliciarurivagcr! 0 infructuosc clapsa sunt a mc len.pOra niea, qua>
sapicnlia sola.-gyruiu coali circiiiiiiensTEx le.luccni, dedisii inilii, ul facercm voliiniatcs tii.as in eis, ei
candenl et rulilani in' 5 sapieniia mulia, iu casti- lioii feci! Qiianti aiini.quoi dies ei lioroe".jieri3rniit
tate \irgine.a,iii cliariiatis ardoiibus scinpiiernis '*. apud n c, iii quibiis sine fructuvtxi' coraiii (e! Et
Hsecesl floriila jiiienlus lua, Dominc, libi (idcliicr quomcdo subsistam ? quomodo leviire poiero.-O.CUIOJ
in uoslTa infirmilale desei vicns, duni in his leu:- mcos ;id faciem luam in inagnp lllo examine luo,
liris mutitli gressus nosiros psedagoga " inanudu- (piando remcmorari jusseris opinia teijjpora irie.i,:
clione tlirigii, tiumTiosiiJes iiiciirsiis a nobis prp- et frucliim rcqtiisicris singiilorbm'?-'PaTieriTissiuie
pellil, dum volunlaiis luoe sccrela dcnuiiiial, dum PaiciM 11011fiatlioc,'sed abeanl in obiivlpnem co-
ad bona qua:quc menles dissoluias roboriit, dum ram (e, quse vaneperdidi, temppra mea.heu mu!'a
ijostrariiffl nraiioiiuui ibyiniamala ail uraiii aureaxi £ M-.nis1 el si qua, le jTivanle, ulilitef scrvavi.- qiic^
iransferl, ct faciem pii Palris pro nobis senipcr rmn, 0 Domine, brevis csl numeriis, in. ii|e;oiori:>
exorat. icieina fac permanere. Fac, amande Piiter, saliem,
VIII. hoc residuum temporis mei frucluosmn et saiictiuV
Jia, Patcr, elia.ni dc nobis adlme longc ag^nnbus catum in gratia lua, ut in diebus.se.terhiiaiis locutsi
aliqua tibi esl cura; el si quid prciii hahci h;rc iiivcnial ei compulabilo sit pereahiter ante (,e,
drachma dccima, oiim a siuu lua clapsa cl ntiiic XI.
landein iu iaboribiis rcquisiia, hoc lui, houe JVSII, JiiiiJ nunc. ex hoc omiiia desideria *mea tiicale-
pii mui.eris esl. Si quid dulcisonae\oc<s hahet hajp sciie, el effluite in Jesum, Dominum Tfieujw: cur-
tlccima chorda Doiniiiicaelaudatiouis, boc iutis ii>.ea rile. Saiis hactenus (ardastis ; properate, quo per-
siiaviscoiilaclus operatur, tliim iir: Psallerio deea- gilis; qi.iaer.itequeniqiiseriiis. JesurivqiiseritisNaza-
chordopsallis gloriam Palris. Psalle, ut psallis, Do- renum crucifiMim? Ascendil incoejiim, noii esthic;
iiiine,modulareduIce nielos Pairi veloeibus articulis noivest, ubi erat; non est, ubi hpn habebal locuin,
jnuliiforinium. graliarum. Tangc noveni illas puris- iu quo nobile capui suiim reclinaretv Noh. est, ubi
simas chordas in ccelo, quoe tiiste nil uiiqiiain so- ainbiilavit in medio tribulationis niulium repletiis
iiueruiir.-Taiige ei .deciinaiii istani gravein, ciijiis P despeclibne. Ndn est, ubi sletit-judipandus.ante fiir
=superipr "guidenipuriipjahipetlfaela ad leloelitiam ciem Pilaii. Non est, ubi sieiit spreius el iliusus
sorial.iiiferior vero adliuc leffse conslricla iilpestos: corarii Ilefode. Noii iest, libi pfocessit poiispuius,
noyit reddere sonps. - r • -
caesus, bt viilneraius e( cruore perfusus. Nbn esi,
; u..,:;:::/;: .,; ,,::m;'::::-:;';,:: "_.- ubi in medib peppndit sceleraipruni. Noh est, ubi
Cuncla.virliflis luoe oppra^p-Dei Uriigpniie, dunv r jacuit lapide cfausus et geniium" miiiiia Cuslddilii.s,
altenia :menie:coiisidero, sluplens expavesco, qitia : Ubi vero estaiTiariiissimus 'Pomiiii? ilabliat cbnfi-
mulluiiiper omneiii mddum in;eis"gloridsus appares. -;' denier, ef flaêllbm/ribnâppropinqiiabiTlaberriacrtlo
M.igijaemm ei pulchra ,ei bbna siini Valde, sed ad '' ejus : supef altjludiiieiri ccelojuiii,: supef bijiiiein
lui.comparaiioiiem.qiiasi rijliilurb et iuarte repulala eXcelleiJii.am.aiJgelpriim propria Virtute ascendit,
suiit. Coeli et lerra el onmis ornatus eorum teaur snper solium .siiigularis glorise'"sede.i. in dexlera
ctdre et gubernatore subsistuhl,- et le polentem ae ; Palfis, cui esLcooeternus et coesserifialis, divino,
14o/; cdd. ih montiutri. 15in mss. desidefcdur ::'uu n al, cqd. pfdbre:
" "Seinpjlefnb."
" 1?-qi.Cod. poett^
gngica. :ls.fl'. ccd, veraiJU ;..•;;• -' - - ; -
'. ';-.''" "-''
Til ... ECKBERTIABBATIS SCIIONAX-GIEiNSli? " - 112:
ainictus liimiiie, .eoronalils glorta ei honore, ujI ^ lius requiescilis, et divelii a vobis nulla
irisidiaiorts
decet Unigeriilurti Dei serenus ls in Jauitia, plentis'> fiaudujeiilia polest. . .--.
"
omnipoteiilalu, cioiniiiaHSin cooloeiin lerra". . ; ;"xiv. ''-' ,:. ." ;' -
XII. ", Cni'aulem iiner coeJieolas sit uberrimum g'a;i-
Tbi adorant eiini oiiincs angcli Dei, ct univcrsai diiiaf nisi' libi, o-Mafia.vi.rgo perpetua, 'Virgo vir-
mullitudo civium ccelestis Sion. Inipsp unanimiier-.. ginum, Virgo siiiguJaris,-Rosa coelicse'amoenilaiis'.
lseianlur oiiinium corda, in ejus desiderabili facie, prajJuciilum Agalma inter primoevas lucernasili-
pascunlur omiiium oculi beaiorum. jn ipsum undi-. vini lu.miiiissnscepiivas. In iuo igiiur Jesu .sola.pne
qtie confluunt desideria singulofuin, tpsi jubilai, omnibus gaudci gaudio hiaguo valde, quia quem ut
jpsi applaudil, ipsiim magnifical lolaCranica curia,( boniincm pcpcrisli ct propriis iiberibus eiiutfisii,
civilas gloriosa per omiiem. modiiiriin splendoribusj ipsiim ctiiii aiigt;!iset uiiiversis civibus coeli iruorns
glorise ejus. Exsulia et laucla habiiaiio Sion, quia_ ui Demn vivtini £3eiveriim. Gaiide, feJis Mafia,
lnagnus in medioiui Sancius Israet. Exsiiliaie iii, quia qiicni vidiTli in ligno peiiilentem. vides in ccy:d
Jesu nobili filio yeslro, vos illusires patriarchiiv regiiaiHem cum gloria inagiia - vides omnem allitn-
quia implela est in eo omnis exspeclatip vcstra. Et , diiieiii coslesTiutn,terresirium ei infernorum maji-
ecce subliniispsi valde, et beneilicurttur ih ipso,'-' H Sliiti ejus iiicliuaiani, ct omno roburiiiimfcOrum cji*
vestro yidelieet seroine omnes gcnles, sicut olim tftt.rtium. •"•. ;.- ".:'•
vobis pollicitus csi sermo divinus. Gaudele iu "'""'.'' '.'' *xv. : :;--:-:--..
Prophela magno vos prophetoe, viri veraces, quia Gaudia gaudiorum sinl Tibi onniis pleiiithdo -san-
Kiirificeet glorio.seadimpleia vidclis omnia,.qune de ciorum, obeala Jerusalem mater r.oslra, quie sur-
ip§o aniiunliaslis in Spiriln sanelo, .et-fidcl.es in- '.-siiiii-es : fesiivitatem age" teiabinidam et-jii"deflcicn-
venii esiis per jpsiim in cuncTis sermonibus vcsiris. lem in visione pacifici itii Jcsu CliTisti, tuse-liberia-:.-
Gaudele ih Jesu, Doniino et Magisiro vesiro vos; .lisjurcidris. ' - ~ "-,.:: .".~ ; " -.;•'.'••
jnclyli proceres coeli, beati apostdli. Gaudcte in xvt.;" .-..;;..:.; ,;
ipsc et cum ipsd familiari lsetitia. Ecce eninifqiicm El niinc iii sursum elevai'e,-o aninia mea, quali-
vidistis in medio yeslriim esurienieiri, siiicTiiem, cniiqiie polcs conalii, eiwicris. te junge riiillibiis !:-.'-
faligatum, el his similia cajjiis infirma ioleiahiein ; lamiuiii Doiu.iiioJesu, lihic fidei et: spei veliicuio
quem vidislis exprobrari !0 ab Iipminibus et cum pefge, 'ibi per charifalis ardorem jiigtier cohversai*,
scelcralis dcpulari, quoniodo vicit, quomPdo re- ubi:Ciifisius esl in dexiera Dci sedens. Iutende,meii'-
ghat, quomodo onmia subpedibus cjTissiint, qiiani ^1 iis ocuium in luminibos ejus. Luslra el deosculare
gloriosus in.siio divincvliinine fulgei, el sui gaivlii devottone gfaiulabtinda singula.loca s4 pfa.garuin
suseque ineffabilis glorise jiunc vos socios liabcl, qni cjus Teliciuin, de quibiis egressi sunt pretiOsi itii
olim permansislis cum ipso in lenlaiionibus suis cl tiquores sanguinis sacri, quo te appreiiavit-Unige-
yexationuni ejus' consbrles' fuistis? AdoratG-nuuc liilus Dei el sauclilicavil in vitain aiernam. 0 Jesii,
dulcia genua illa, quse se incurvaverunt ante vos qui te non amat, anathcma sii; qni: te nbn a.mai,
usqiie ad lerram sedenlibiis vobisjad- sacratissiniam amarittidinibus repleatnr. Caslus est amor ..luiis,
ccenajn. Adorate nurie illas sacralissinias maiius, Dominc, el niliil impnrilaiis admillil; Spbrius esi
quibus pulverem pedum vestforum Rex regiiijv la- snpor ainoiis lui ei niillo alienai nientcm a recio;
vare el exlcrgere digiiatus est. " suavis esl amor luus cl nihil habei amari£ 6. Nani
*XIiI. el quoe amara sunl mundi, indulcat 2£, el dulcia
Gaudcle in'Jesu, principe militioe vestra3 vos ejus fecldil aniara. Iiiter angustias non coarciatur,
mariyres vicloriosi, quia ecce ipsum, pro quo tra- inier pressuras non oppriniilur, nbii. pefit. sub ino-
didislis iif mortem aninias yesiras, ipsuin, inqiiain, pia, npn mcerore conirahilur, in labpribus maiiet
possideiis Jesuiri Dei Fiiiiim, prseiiii.urn ceiiaininis ; ocijiiaiiiiiiiis, inlef riiinas securus; in perseeulipiie
veslri. Gandete in Jesu, doctore 21veiilalis, o cou-; D ] seciirissiinus, int.er hlandimenta incorruplus, inief
Tcssores.venerandi, quia-que.in. olini dociriuis sa- lormenla perseveral iiivicLus,iri morte semper esi.
criset operibus justis confessi estis corain lioiiiini- vivus. ". : • ••.'--"'
'
hus, nunc confiietur vos coram Palresuo el sanciis, . . XVII. ;.
angelis ejus. Gaudete in Jesu Vifgiiie et viiginiim Sicul in thesaurp abscondito cupidtis gaudet ei
sanclificatore vos paratlisicolse virgiries, vos ange- sieul in amorefilii unici deleetaturmaier, ila gau-
lorrim similliirise, quia ecce quem .amaslis, qiienv dium est et delectaiio grata in chaiiiate lua, Jesu,
optastis, queni .ai'denlibus desideriis expetistis, proi aiiiinseamplecli le. 0 Jesu, amanli te dulcedo meitis,
cujus ainore lerreiios sponsos et oiririem ornaiuin sz suavitas laciis, Vini inebrians sapor : cuncweque
sscculi cdiiieiiipsistis, sumrtii Ilegis Filium iiiinc deliciseuon sicobleclantfauces deguslaiiftum se, >if,
videtis, iiunc ierielis,nuiic in castis ejus amplexi- tuus amor meiiiiuni gusiantiiim le. 0 Jcsu vive pa-
18al. cod. sccundtis. .'?"al. reprGbarf. âl. cod. dccofe.- a2al. cod. omnes Prnatus. "2/. unuEi
s» «/. tod. vulnefa. s5 «/. cod. amariludinis admistum. £6,fl7.iiidulconiu
HS;--:-"'.- - .; -•'--.•;-_ VITA.-S.-ELISA-8ETIL.;-,:/-.. ; .. i-11
nls, cpncupiscibilisbOtTe; suave viiium, initis agne,•..A lafio iua, cifciniidci ine dileclio *? lua, et rlal ani--
'foriis led, formosa paniliefa; siiJiplex cplumba-,:ye- meemese quasi veslfmeniiim decdris tuiyiil non
Idx aqiiila" stellaTnaiiiiiiia, sdTaeieriie, angcle pacis, riuda, sea^vesfilainveniatur, iitbabeant, iinde ab-
fonlale lumen sempileriiornin hjiuinutu", te amei; te .scondaniur iiifirma _ejus ab oculisTuis. /-"
quseral, in "ie delecleiuf ieqhe aciiiiireiur omiiis' '"':.':.' ':;':;. X.VHI. ...
sensuslpnus el tune coiiveniens latidi. Deris, cofdis '
Igiiein alieniim, lgriem, qui adversarios luos coii-
inei ct pars- niea,. Glirisie Jpsii!. Deficiai per le eor''.: siunit, dileclipiiis tuoefcrvdr eldhgel a iiie : aniniam
meuin a spirilii suo et caro niea Tl cpnciipisceiiliis-- ineam 29adCfeatoreih suuin aitpllalel. in qiianluriv
suis et vivas iu in ffle ; el cdncaleal, i.ii spiriltt ineo.. fas.est, luo divtnp iumihi caiir imiiiergal, Dofniiie
carbo ignitus amoris;iuiel exGfescat inignem per- Jesti, omnes, q.iiiTedilig.uiii,repleaiiiur benedieljo-
fcctuin.Fpveat et enuiria.tiljuni.iii me graiia tua, iiibiis tuis, accetieiiles iid le in CaTo..scribiintiir ei
ut ardeal jugiier in ara cprdis mei : feiveal ih me- ';: sit pax eis tn yelainenlo alariim luarum per oevum:
duliis ineis, flagret tii abseohdiits auinjse mese, ul iii.- libi auleni Uiiice Dei euiii acicfnp."Palre et Spirilu
die coiisuiiimalionis *T-mese eonsiimrnatus invetiia- snncio Iaus iiideficieiis, iimiiobile decus ct sol.icl.iini-
-ti:r.aiite te,Tn die, quh exui iiiejibobij luiiica isia*; _ j-egiimij.;.permanehs in sseculasscciildruiii. Aiiien.
"niOFlali>quani imiic cifcuiiifero, eiisiotl.iai nie visj- ]B": '.''. .".:';- ",' :;: -.;:- ;: .:.-. . "-:'.-
-->- "-Ji.kcodi deliiiicijbiiis. - _°s lil. ilplecialip, .!? al. cod: riic.nn «d Te ciirhTiiciii slirsuiiiailoVlut. "
.
:
.. :'; ^1MUL;|JS; AMORIS.
(Exsiat inter ojicra S; Beriiafdi, Vidc Palrplogiai tdiiv. CLXXXIV.)
;;;:; :_'#f;;SM
'
l
::-[?:_-:;-.v.:;;:; :.vYmGmE;' . -.'. i .:;
ÂGIJSTMÔROIIW
; ; SCHONAUGI^ IN DICECESLTREVIRENSIv ;
- - (Acld Sanclorum Boltqtid., Juiiii lom; lll. die 18, p.. 601.) i :;
'Saiictee yirginis 6etas, yisioaes, yita; hujus scriptor Eckbertus atque iaudBliir\;Etmcho; oc--
-;;-;.--".: ;- - casio cultus iii hodierno Roniano,..
I. Catiimilleboccnsis.in Adrlieliana 'Germariiaco- :B biirgeijsium ccmituiii piioedid,trans;R'lienirnii- sene-

jniiatiis, vulgo Caizenellebogh.en.dicti,occtdiiuin li- Tin conlra Bingam millibus passuum ab.-Hilduwliio
niiieiii, cjiif LLheiiumcluariiin circiter leucartinl ifi- Tociipleie viro iiichoalum, a Robefto Lurenbhrgensi
t'?rvallorespicit, perstriiigit Millus fliivioliis, veterum coiuile postea perfectum, atque B. Florjno, cujus
ihidcm C.illoriim- reliqiiiis honi.eifclainraj paftem: sacris Tnsignittii' cineribus, postea dicaium est.
largitiis, otii Lano ad Nassov:ani iilapsus iiomeii Hilileliniis autejii.pfiiinis inonasterip prajfinT,qui iid
afflillil, priusquam ab ipso el cuin ipso devolvairif .teli jactiim aliud ilem vir.ginibus edtleni iipmiiie irio-
inRlienum. Ad lmjiis fliivio.i iiiitta, a quinqiie et .liasteriiiin eonsiiluil. in quo, sanctiirioiJiaeet cdele-
. semts soectilisTundata est-nobilis ahbaiia Benetli-- siiiini instincluuih fecunda, jiec lioivadiiiiraiidoepier
clini orcliiiis, a sitns pulchriiudfne Teulpiiicum np-. i.itis laiide cantata virgo ,,EIisabetlide Sclionaugia
iiien Schdnaugioeadcpla, de eujiiS origine•Browe.r-us- ppslea cfaruit.jlpsa «se sciibil « hiiiiiilem. iuonii-
riOster.in -suis iinnalibus ad ,;'aiiv-'-
H25 ita scribit: cbam, el inagislranv sororum, qiioe.in Schonaiigia
« fiocieriipore f fevirorum dicecesisnoyo percelebfi sunl. J Receiilipr.es male abbalissam vocant, quoe
ischonaiigiensi monasterio au.cta est' Id in Luren-- suh abbale conslilula vtvebal.
fiS . ECKBERTl ABBATISSCHONAUGIENSIS i\S
2. Hujus gcriJiaiihs fraler Ecbeiius, cum adlmc A cha.raclere minuscuTo; iri a-Iiis aiitem Ji'i_:ibus- aniii
psset Bonensis ecelesioe clericus, ad sprorem, jam i.xxiii ei Lxxxiii, quibus adliuc 'bieiiniiini super-
diyjiiitus visilari et frequenll.biisv.sirinibu.sillnsi.ra.ri_ yixil" omissis «Beaioeinemorioe » l.iliitoef anno vi- -
coeplam, evocatus anno 1152 easdem visiones di- lipso nolalo, lioc solum scfipstl: t: Sclionaiigtae-obift
cianle ipsa scripsit lihris duobiis; leriiiim deinde, Elisahclii, virgo sariclimonialis, cui ninila sdcreta a
qui Viarum Dei inlilulalur, similiter lilteris consi-' Domind sunl revelala. » Priina iriieriiti edilione
gnavit jam moiiaclnis Sclioiiaijgioe; ac deinde(ul de (fljiam forle solam vidit Baronifis, et peiie pro ora-
quinlo, dubiee. auclorilaiis libro laceam) lillimuni eiilo biibnil) tanliim efteclmn Ronioeesl, tit inMar-
scripsit deejusobilu, testis magna ex parie reruffl" lyiologinm , aiicldrila.le-Gregorii .XIII recogninim
lunc gestaruni ocuJalus; postea vero Schonaugien- aiictumt[uc, et ainioT584 ptililicatuin ailtlita silejus
sis abhaS secundus, lesleTrithemio, qui iiileril- menioria , cum litufo Sancloe, hac forihula , qine
hisires cuni Iaudal, ul viruni « non niinus devolione hoiiic diinvTegiiiir : t SclionaiigioeS. Elisabeth vir-
ei religione quaro scieiiiia clarum : i in Chronico giiiis, monaslieOevitse dbservanlia celebris. • Uhi
autem Hirsaiigiciisi dicit, successisse eiim•primo" hoe prudeiiier factum, quod oinissasii meiriio-reve-
ahbaii t Hil 'elino, moiiiio Nonis D.ecemliris1167. »'. klioiiuin, de;q.uibiis,'(ob illaproeseriiih, i|ua: cleS.
Siib finem uliiini libri iliciLur dcpbsita virgi, e xTv UisuliC niiifiyrio Iib. iv leguntur, iiulla prorstis (ide
Kalemias Jnlii, feria sexla , hora iiona , » q.ui con- tligna) merifo diibilab.ilur. ..; '
ciirsus Kalen•laruni el feriaj ctim iiesigiie.taiiniiiii ; 5: .Amplecliniiirscrfis apdslolicoejiidiciiim dc Ro-
Domini 1175, noii vero proecedenlem qivirlum, mano. Martyrologio, Lidelibus proposiki,. taiiquani
oporteterroiem agnoscere in codice, unde ediia 15cper v.ros eriidiios ad .fidem his.lo;ioe.,.-qu:i: 5>i'iifm
pisedicTasuni, eiimijne corrigere ex Triiliemio, qui gesiarum, persoiiarum , locorum , tciiipprniii v;iri.e-
iisus aeciiratiori nis.Tiiorluain ponit « anno Donlini . ia-te conlinetiir,. correcliiin, ct multis iocis aii-
i 165, ind'ctioiic xiu..» .; _ • /.Uim , » sicul pf«:falur Grcgorius : <pioail.ii.sqne la-
3. lilem liimbn Trilhemius in Chronico Hirsau- ,' nieii singiila.fuerini a<| fiiiidiiiii.îciii c.oiiaiinif.fa-
gieiisi, ante prolixum elogium « Sanetay (ut appellai) cere) examinaia, nierito censiiit Fran.ciscus Marhi;
el Deo_di|ecta3virginis Elisabelh , » non soluiu cor- Florenliniiis, in sua ad velusiissiiiiiiiiv Gfcciifeiii.ilis.
liipfus esl ab osciianlibus librariis, MCLXirei1162, Ecclesiae Mariyrologiuin Praifatiohe, siipeiTiiluriiiu
perperam ho;antibus, ciiin antea prsecsscriiil i;o;u3 semper, quod coirigattir. Sed hoc iion est^paiicuriim
MCLXV el\ 1165, scd etiam sui oblitus vitleii posset-, aiiiioruin, quibusGregoriana corfeelio'-ciirata luit,
quandopost notaiam illo aimo Rnperti abbalis Hir- fortassis nec soeculi...uniiis alleriusve. Quiilquid
saugiensis cleciionein , faclam « aliera die pnsl fe- porro de aliis sil, bie ccrle prudtiiilef "prdcessiijvv
stnin acl Vincula Petri, quse fuit iv Nonarum Au- . -videiiiiT,.oinissarei-etationuniiiiciHioiie, iju;fi iipiicl.
gusii, I stibjecit, Virgineiu oblisse « anuo Ruperii iiiipeiilos habuis&eiLocmhapprob:itionis-:exprcssa;. .
abbatis primo curreiile. J Reque exctisainltim c.uis Qnanio liuTein-prtidertiius liic processisse'Roniani
putet, ac si forte scripseiit t ahno uliiino cur- Martyrologii recogniiores tciisemus,; laiiio phiris.
renie-:» sequitur enim mox,: qnod « aiiuo. pneno- faciiiius eorumdeiii judiciiiiii in :illriliuciiicib-.îjiieui
talo, quo sancta virgo Elisabeih de corpore migra- anle Trillieiniuiii nemo iisurp.ar.-il,'titiilp «saiicte, t
vit, qui fuil Ruperti abbalis pririius, liieins fuif velut fiindatuiu in meritis viitn, inoiie^saiiciissima
asperrima, et siibseciiia esi faiues niagna, cum pe- Q coiilirinalis ,. quia lale jmlicium speeiein.Jaliqu.aiii
slilentiaei mullis inalis. » Veriim liic rursuiii librarii caiionizaiionis obiinere viiletur, nec nisi leiiieie
audacis culpam deprehendo.. Cum cuini Trillieiiiins posse vocarT in dubiuin : idi-oque seculi ipsiini in
soleai annos inorieiiLibus ae succcrfentibiis abbaii- ttlulo surtins, sicuti eiiam fe<efifnt iiioiiasiiconiiii
btts coiiiiriunesinldr ulrosque dividere, el a vu'gaiis f.istorun) collectorcs omnes, ' Menardus, Wion, Dor-
anni inilio exord.iri sequciiles prirro ~annos „ ac gaiiius, Buceliniis, etc.
stibiiide inansilire aliquos niilla iiiemoraljiIi.ro -s;i- 6. Posl Ecberitiin piffilaudalum., Schohaiigtiim ,;
guandos (sicuii. in hbc Riipeiio ouiisil aiinuni ejus Trithcmio tcste, rexitlimicho (apmfMolaiiiini iniio.-
'II el v r.ispoinlenles iiniiis Chrisli llGTiel9). piioris iis, el liiiic apud Bar.oniuiii Eiuicho) Ecberii supra-
aiini iiotiim loco noii.,.siio posuit eiiitor; alque iia"; dicii quondam. anclitor atque discipulus, iir in cii-
fecil', id, quod anno proenolaiO1105 asci:i'pseral de vinis Sciipiuris siurfiosus alqiie eiuditus,:sa;ciilaris
liieme el pesie Tiillieinius, anno seqiiefili ascriplnnv quoque liilefattiroe nou ignarus, ingenio prtinipiiis^
videri. Siinili ratioue facturii puto , ul in ejiiscfem et clarus eloquio,. ifoii ininiis viia qiiaiii sci.ciiii_i
Tri.tliemii Clnoiiico Spaiiheinieusi, ubi iiiier ainnini insiguis. Scripsit lain irieiro quam prosa iniiiia
i'153'et 7 iriuin annoruiii' nuineri delieiebanty proeclara opuscula, de quibus lairien (iifquil TriThe-
obitui S. Elisabeih (sic euim ibi scribilurj .pncno:- iiiius) pauca ad mauus pervcnerunt. Legiopuscii-
leiur aninis 116i loco 5. _'"'. lutii ejus de Iaudibus divoe virgiiiis Elisabeth Scho-
i. Corpus defuiicioe, poslqiiam apud sorpres Tri- naugiensis, et quiedain alia. » ULiiiaiiiici:eiiain i.Ii-,
dao tolo fuerat acoiiouirenti ceiiaiiin populo bmio- venisse nobis coiitigisset, vcl posferis" siippleiiieii.-.
ralum,. exmore caUerafum clelatuin est ad ecele- _" tuiu scripluris coiitingat. lnierim coiiieiiii iis e.rif.-
siam Frairiim proediclo S. Florino sacram ei posi- mus, c[u;e ipsamel viyeus dictavit, el iiosiea cle
'iiini « in loculo secus aliare,,Domiuo ct oinnibus nioiiiia scripsil Ecbeilus. Ea-iVlol;iinisait t eihissa
sacris virginibus dedicaium. » De cullu, mi et quaper Fahrum i (Siabtiieiisein v.tilg<> dic.uiii, prariio-
lem ab anlii|iio ihi lrabucril, aul eiiainiuim haheat iniue Jacohum, virum s.uperiofi oevo librU "edendis..
S. Elisabeth,dtim ex viciuis qinero, dicefe inierim tola Gallia cl.arissiinuin) « in libfo, quiiriscrihinir;:
niilii posse videor, primosTiiisse Colonienses Gar- Liber triuin vir.prum el, irium, spiritualiuin mv.lie-
lhusianos, qui ipsius iioineiipublicis fasiis Mariy- rum:.i qui lanieii inler pluriuios Siabiilensis iibrds,.
jolbgii, ab Usiiardo olini ecliti, ascripserint acl diein a Gesneio enumeralos , non inveniltir, sed exslai"
pra3dictum, seculos vel Echefiiiin prxfaunu,, vel apntl Iios ,. excusus Parisiis aiinp 1515et dedicisiur
proprias Schonaugiensis sacrarii labulas,_aui saliein « Adelaidi,devoloeChristi fai!iiil33,,Deoiiuesacrala-
loci Necrologiiim. lnipressus fuil sic auctus Usuar- riiin virgiuuiu cceiiobii Hildegardis Matri. t Coeie-
tlus Colonioeanno 1515 el recusus anno 1521 cum fuiu ul edilio Uiin aiiliqiiaTmiic liatul niagiiopere
liis ad ca.lcem diei xviu verbis : « Beatie meiiiorioe desidereliir, Brigiuirionim Coloiiieiisiiiilidiligciilia:
Elisabeih, virginis sanciimonialis in Schoiiaug.ia, 1'e.ci.l,qiti cu.ii anuo 16'2Slypis li;eieciiinl Anloiiii.
cui multa secreta a Domino reveliua surti, cnca Boetzeri, rectideiidascuruSseiil llevelationes sanel;e
annum 1161. » Eadem verbaj ut iu nuliis Usuardi " suaeMatris Brigiitaf, eodein anno iisdein typis, ia-
quocunque loco aucti inamiscriptis , sed apud solos . ciio lanien , suo nomine, in kicem editleruni, « ex
Colonienses Caiihtisianos reperia, primoe suarum aiiiiquis (iit preefert tilulus) nioiiuineiiiis ,.Reveia-.
Addiiioiium editioiii arinoT568 subjecerat ilolanus, liones saiiclaiuiii virgiuuiii Hildegardijjel Elisa.-.
1T.T VITA S. ELISATJKTH. ?i.S"'
bellioe, in Mjilyiologium Romamim iclilaruin ; > A , viias p\cuss8 a Siirip, siiiiKi lidnore dignus Barphio
iiiji!.>hic plaoct "recudere, nostiotiiie modo in capila \isus fnii , ul diclniii ad xxy Januarii.
di\i<iere, qnae posierioiis Yaani sppclant (iiam de 10 Qui ex unslra adS. Gpafis residentia, nuLii
Hildegarde agemus 17 Seplombiisi libriiin primnnj serPiiissimi principis Ernesii Landgravii Hassiae riii•
et seeundum cum parte teriii ci loiiim seUiini, aliis per pie defuncti, el sui siipefioTisP. Nicolai Grass,
ohiier tluniaxat dehbatis, eo quod miuus ad hisio- illuc cxcurrit mense Ociobri 1690. P. Joannes Helm.
Tiani faci.iii.i. inde nobis refert « Superessevirofuni moriasiefiuiiT
7. Eadcm Birgillinorum diligpnlia , inler Klogia desiitKto per Suecos ep: <_updfeminonihcolebanf;-
Eic'esiw ac docloinm .viroium , Elisabeiha; <!.'la istic auiem a dexiroecclesioetalere sacelluiri esse..
opeiiqne pi.Bliva, exhibelur nuhi» Cnvclioitf, abba- S. Elisabeilioc nune dicliilii, ciiiri dupbus allaribus;
iis luudalio quxdam, she iliylhmiis : quein si (On- in cujus sacelli parieicmiiniriiissuni-ex.parteest
siarcl aliqu indo inier ofih-iadhui.i iisuipiliini, suf- vetus scpiilcrum, quoii blim coiifraetum ab Iisefeti-
Heetei_ proVando (emporis immenioriiliilis culiui. cis, uiicinis fcrreis conjmissiirtivileriini est.thabc-
Huiic illi profitcnliii accepium p.\ lib ['bihliollie<M> lurque in boiiore.seqiie.ac-ajlartuin unum, ab illa
Sclionaiigicnsis. Hunc rhyiliiiiiuii bic aiiexere ju- nuiicupaliim. In ipso seputcrd ossa nhlla relicta.,
val; \elicnieiiter eiiim Mispicor illud esse, cpiod le- soliiin effugcriinl scfuiabliiirii sacrilegas maiihs pati-
gti Triihcmius, nec aliud supeiessc oplandum cula uiia cuni capite, quoesbrico iiivbliiioeexpprihi]-
Salve , ftlix Elisalelh, odoiifeta rosa, tur ad vcnerationem. » Siniilitef iiulluhi superesl,
ln Dei inirabi ibus viigo satis famosa. veieris epitaphii \esiigiiini,;se;d jp.sumquidam liphis
. Saliv, viamm Dominidevolacoulemplaliix, B niisil, sicut iiivenerat scripium posl viiaih iioc.te;
'liinitatis nore, -;. ;;.; ;'-;--•; ' r;''- ;;;::
Siintilque tndividuw amatiix.
^Salie, Matim Virgimsfilia singidat is, Virgo prophetm um similisfqUw summa polomtn^-.
Nain ab ea in enlasi ciebro visilabaiis. Meiiie. Dep (adha'renS), pbrspexerat, hic localiossa:;
Salte, fons, pienus tivults siientim divniw, Elisabcih vne, gciitdeiisininriiineiiiUe,
GuUasslilluns mellifluas deificwdocltinw. Quam prmgitslati specialiriiuriewCiiristi. \
Salve, veruansaibiiscula sdvw Schonaugiensis, Insuper halielur Schonaugioe iibetlns. preciim B.
Cii cutndala ramuscuth visionumhnmensis. Elisabeih dicius , in pergahiend aiiLiqud, in Cujhs
Salve, cui cceli iw
januai apet lidebaniur priino folio sic legilii.f :: «Isle liber pertinel mpna-
Sectetaque cceiesliaiiubi monstrabanlur. stetio B. M. Yirginis iii Scboniliigia, Ordinis B. Be-
Salve, cibsquernga spcculum, in quod desideiabanl nedicli...- die \enerabiiis sacfamenti, quod ftiil III
Goitigeniuptospicete; nain hiullum te ani tbant. Nonas Jui.ii, sub Jiilio papa II ei Maxiffliliaiiorege
Salve, qittv clausam pyude sucramenii vidisli Roinanoriiin; » ergo anho T5Q7ciiiando Pascha ce-
Clctmveiw camis speciem corpons Jrsn Chnsti. Icbr.iliun luit iv Aprilis : unde suspicari qiiis_pips-,
8. lAa iitMc, benignissima, inccelis snblimntu, set unum alierumve. vefbiim ,;qup iiidicabaiur iunc
es
Qucr (ul pie credhnus), sis nobis adrotata. completus vcl finilus a scfibenieYiiei' exlriiiiiu esse.
Def>-ndehoc cmnobium, nosque iiihabiianlcs: de imlustria , ad persuadertduffl faciliiis, quod ipSe .
Mci, rocjo, memirieris, nosceque le aincinles. in usu sanctas fiieril, cum^fofte exeb, qup usa fue^,
0 Yiigo, fac, ui jugiler t eligioacct escat,""; n' ral, jam deirito, tiinc sit iraiiscripiiis.
In noslio monasletio , ne projecltis decrescal; II. Qui "Elisabetham haric iina cum S. Hitrfe-
. Hepelle, qumso, dwmonum cunclas iUusiones, garde ordini Cislerciensi ascripserufit Heiiricitiez,
A.n,e!otuinque nobis obtiue mnnitiones. et Libinorius, ahique nonriulli, decepti fuefuntani-
Ltincla nobis contrcnia lu ora miligaii,
liobis daii. Jiiguitate nominis , pluribus alihi rtjonasierjjs; cpiri-
1'iospcia quwqttelcmpora exopla munis, piopter coinriiiinerii.etymologiie raiibneiri.j
0 vngo devolissima , vututibus decoru , Talnini uiiiiiu \irgii)iii)iTri'.Fra.iicoiii.afuit; iilieriiui
Aputt Deum altibsimuin, logcimiis, etctbora; viioi uin. in dioecesiMogiinliha; iibi;B. Ilitdeguiidis.
Vl lio!,ad se recipial, cum huic egrcdieinui; arf 20 AjiriJis celcbrata iii Iioc opere, sub vijili tia-
Piwzicique nobis picviiuuin, quo wieme ttrlemur. biiu ct Josepln iioiiiihe latuft,et ibidem; tnedio soe-
Deo Palii stl gloiia, ejusque sacro Nalo , culo post ill.im defunciain, abbasTuit B^Daniel, ex
AZqualisqueSpuilui gloiia stt beuto. Amen. Tleinnieroilieusi coBJibbioassuhiptus, de. quo hobis
; "3-0 sponsa Clnibli nobiiis, o Malei veneiabilis, m.jiiio lacienda 29 Ju_!iii._.El_roremaniiiiad.yerliT..
inieicedepto nobis ad Domiiinm, liegem angeloinin, Joiigcliuus, in Noliiia,abbafiariini prdiifiS sui, iiut-
qiteinscmpei puro corde diiexislt, in cujus cuiipleiibui lam" niî llcrtinierotliensem Tn dicecesi Trevtfeiisi
Sinefine peimanes; ul remiliul uobis omnui qiue- agnosceiis : aiiiiiiad.veiTit.e.i.Tajhi.Clia.leiBOliis, ipsam,,
cunque .ii. ipsttmpeccaviinus, tiibuens nobis feivorem aique S. Hildegaidinf Bingeiisem taeitas praiLeri.iii.lf.
umoiis sid sanciusimi, el post exsitium breiis.imw lens. Dc llildegardi pridenlTiobis coiisiabaT, qni
vjiw matisiouem-cmlcstishabiiaculi. Amen. Bingn fueramus anno 1160 ibique sacraillius et
Subvem nobis, lilisabelh, vhgo sanclhsuna, mleiai n] ossa, elscripla, nec.non.cucullaiiivideraiiius; cbio-.
Jlegis spottsa nobilhstma, tn cujus aula bplcndcbcis r.is liori candidi, ut Cislercieiisium, sed ex rufo
sicul slella fulgentissima. Eslo miseiis ie\ugium in subnigii, ui Beiiediciiribruiii fuit. DeElisabeiha
dmnibus necesstlalibus ei tnbulalionibus. Amen. cjusque laudaloribus adanhuiri 1221 cap. 6 miratui-;
Piaoter haec, nulium est iinenire Scliouaugia; Main ique , <iuomodo ascrtbiCiSlerciensibhsTJoiue-.--
culius aniiqui vestigium; »ed posKpum in Roma- rit; « neque enim Cistercienstum monasleria tfu.-,
niiin, ul stipra dixi, Martyrologiuni noiiieii Lhsa- piicia (iii Scbonaugiie efani sub uno abbate) tia-
beih_eadmissum esl, ccepit liaberc festum suh rilu cieiius babiiil: » (|iidd, iiiquil,« obiier libuit pfo-
duplici _ nna cmn oflkio ct missa de Coiiniiiini Vir palare, ne:, quibus (of ac_iaritapcopria siippelu.il5
giiumi : plane sicul accidit S. Popponi, abh.iti Sla- a<laliena cxteiidere maiius ;videaiijui', vei911111;$^
buleiisi, poslquam occasione \itoe, inler sancloruui qui eiieudunl, dissiiiiulare.;j, : .:•.;.:;.;.i:.
"
.•«§. ECKBERTTABBATIS SCHORAUGIENSJS HO
-; SANCTiE: EtlSAfiETH :
.;;
y::~:\.^^
' "Pactihi ab i
psatnet dictata, partim ab Eckbertij- fra-tre scFipt.s;
>;.; ECMERTI ^ ?;V:;;:;

:;:.^ROLOG.G:S:
CTJMEPISTOLA VIItGINISiLD SANCTAM,HILDEGARDEM",
lv Fuii in-diebus'Eii8enii,papa3,:ihTinibHS Tre.vi-..A"reqnireremcis,:msiiliam suo Dirsaugierisi CTiroiiicomf

iciJsis dioscesebs. iri ccetiobio euibbmen Schonau- annum (ul legendum monnitnus HGS) Trithemiu»
gia, sub reglhiine Hiliielim" abbaiis, adoleseeiitufa itbbasinseruissei. Swcla autem Bildegardis (ut lioc
qiiaidanvnionasticoe professionis, fiomiiie Elisabeili, obiier ex ejusdem Trilhemii£hronico Sponlieiritensi
qiiaeeum i.me.rreligipsasfefflirias undeciinum i;i fflo- dicam)' virgo Chrisii, fiiiidalrixetmagisira cosnobii
naslcrio agerel aiirium, liabens aelalis-auiios ires ct S. Rupeiij juxia Bingiam, xv Eiilerid. Octobris nio-
• vigiiiii', iharirio DoiiiinieoeIncarhatioiiis liiiltesimo' liiur anno aslalis.suoe LXXXIII,Dpmini 1179,liidi-
efhtesiino q.iiiiiqiJagesifflosecuiido, visitaia esl a .e.liohe.-.xiH, dnnlazal inchoala, siense Septembri;
Domino : el er.al maiius ejus cum.}Ila,-facicns in ea; adeaque natafanno 1097 senibr fiiii arims xxxm,"
juxia antiquas miseraiiones suas, opera magnoe a-d- qM-atnElisabelha, solum nala antioHoQ exque ad
niiratibhis et cligiia iitemoria. Dalum siqiii.iem esi: amios XVIIIsupervixil. Fuernnl veroinler sequam
nienie excedere, et videre visiones secreiorum Do-. siinilliinm; nam:.Elisabelh_.uiinprwcitaio Cltronico
mirii, quoe ab ocolis mprtaliuni abseondita suni.Td dicilidein Thrilheiniusr divihis revelationibiis visilaii
aiileni iiortsine evideiiii miraculo borrttrtgebai : Tre- a juveiitiiie "sua meriiif; es quibus multa jussione
-quenter enim ct quasi ex consiiefhdiiie, in tiiebus divina ad utililalem posteriortim coiiscripsit :
, Dominicis atiisque feslivilaiibus, circa lioras iii: " cumqiie cssei Lalini sermouis igiiara , et pfoeier
qiiibiis maxime Lideiitimfervci devolip, rapiebaiur siiiipiicem psalmodiam niliil ab homine didieisset..
in meniis excessum , et resumplo paulalim spir.liu, tnieino Spiriius sancli magislefio edocta, omiiem
stibito verba quaedam divina Lali.iipseriiiot.ie prolp- . Scriptiiraiii, posilionenv scivepnstructioiicm operis
fcbal, quoe iieque pef aliiim aliijiiaiido didicerat:,.: recte intellexit; revelalioiiesaiKem si.iaset visiones
"-
iTeque:per se tpsairi iiiveiiire ppiefal; utpole qiios «elestes partim Laiino, parlimTeuLbnico prolnlil
essetiiieriidiia ei Latinoe lQcafipnis nullam vel cvi- doqiiio; Epislolaex certa cemiderationc (quamhaud
guafn Tiabens periliam. Soppius.eiiam eaiionieas 0'gre corijeclaverisspeclare fidetti revelalionibus Eli-
Seriplufoe tesiinipnia, aliaquedivinaruni lauduni, sabelh dandam) de verbo ad terbiunproducla a Tri-
verba, congrueriiia.*iis. qua.: pcr.-spjrifum videfaty.. .tliemio eisub, annum 116.2vel:eliam;i,\ scriptm, cutn.
absque onitii prajmediiationc proimniiavit : jgiluf. ... ja:n virgiiiibhs.prwesselElisabetha, lalis-esl.
Giiiuia quar ciixa ipsanl gesia -siiiit,et ad. gloriam 5. DomiiiajHiLpEGAitoi,veiier.ibili njagistroespon-
Dei :et ad eediricaliortem iidefium pertiuere visa sairim Gbristi, quoe sunl apnd.-Biugiain,"ELiSAEE-nr,
suii.t, iii praesenti libello ex inagna parte eonseripla bumilis-iiionaelia, el magisifa sororum , qua3 in
suhiyjiixla narrationfem ipsius, qiiaun.i exfratribiis; >, Schonaugia sunl, devoias cuiij oiiini dilcciione pra--
suis, de ordine cjericofuni,.'q.ieiii pfoe coelefis fanii- liones. Gratia et consolatib Altissimi repleat vos
liaremTiabebatjSingula exposuif. Gum enjni ab in- gaudio, quia rtieos iribula tioni benigne cbinpassa
quirentrbus multa occultaret, eo quod esset limorala estis, sichl ex verbis consolaloris inei inlellexi,
vafde el liumiltima:spiriiu; huic,: diligenier Omiiia c|uem dei'm'eieonsolaiione ciiligenier coirtniomiistis»
iiivestiganii, et memorioe ea-iradere cupieiili, ger- Sicut eiiiin vbbis de merevelatum fuisse dixistis,
niahilalts el dilectioiiis gratia , el:.abbatis jussioiiei:, Titear vere quaiiidam peiTifrbationis nubein ine
-ciuiela familiariter-enairare coifcta.esl. "Narralioiiis- ntiper in animo concepisse j-propter ineplos ser-
aiiiem iriiiiurii efal hujusmodi. .'•inon.espopuli, nnilta loqueiitis de me, qua3 vera non
"2. HaclenusEgberliisvirgiiusfraler, el ideniqui sunt. Sed vulgi sefmones facile susiinerem,"si non
cub ieriia persoiia dicilur omriia smpsisse clericns-,. el bi, qui in habilu religionis ambulanl, spiritum
cqm.quo in persona ipsius. virgiriis locutura prius- ' ineuin acerbius conirisiarcht. -JNam"el hi, hescio
qttam progrediaitiuf,exhWerida-e_si:ElistibelhWepi-. quibus stimulis agitati, graliam Dei in nie derident;.
s:oia tid S. Hildeijardein, itiire {tieiensad toluriise- ef de;his, quoeignoranl, temerejudicare non fofini-
jj>t£ttsargtimentum illttsiranduiii, Frustraeam mtric danl. Audio et qiiasdain iilteras, de suo spiritu
121 -__;:; -f. YITA S. ELISABETH. 122
scripias", sub meo iio.mintstifcuinferre-, de-jiidi-; A clesiae el vins.religiosis .quorum quidam vero.uon
cii die me prnphetasse dilTamanles_: quod cer_io sic,- sed sinisire de angeto', quifamiliaris inihi est,-
nuiiqiiam- facereprasumpsi, cum ohirii.ummorla- . lociiti siint; dicenies eum esse illusorium spirilum-
lium-.cogniiioncih cffugiai ejus adventiis. Sed Iuijus et in aiigcium lucis iransfiguralum. TJiide el ipse
fabioe oceasionem vobis aperjam, u'i judicetis domiinis abbas per obedienfiam me conslrinxil,
utrum prsasumpiuose quidpiam inliac re*fecerim , proecipiens, ul cura mihi juirsus apparerel, per 110--
aul dixerim. ._.-'.." men boihini ipsum adjurarem , quatenus indicaret-
•1. Sicutper alios audistis, magnilicavit Dominus niilii utruiii verus Dei angelus essei, an iiori. Ego
inisericprdiani suam mecum ,_supra quam merue- auiem prsesumpiuosum id seslimans, cum limore
rim, aut mereri ullatenus possim, in lantum, ul coe->, magno prajceplum liocsuscepi. Quadam igilur die;;
leslia quaedam s.acramenla frequenler revelaredi- ciimessem iil excessu meo, solilo more: se iuihi,
gnalus sit. Signilicavil ijijhi etiam per angelum obtiilit, elsleiilin conspectu meo, cl dixi tremeiis
suuiri frequenler, qualia venlura essenl.super po- ad euni : « Adjufo te per Dehnj Palrein, el Filiuin.
pjilum siium in his tliebus, nisi pceniteritiam agcrent eiSpirilum sanctiim,;ul;recle'dicas mibi si verus
ile iiiiquitaiihiissnis; atque ut p.ilam hoccaiinuiilia-' : Dei angelus sis, et si y.erae"sunt Visiones qnas" vidi
rem, proecepii. Ego auiein , ul arroganliam eviia- iB in excessu meo, et ea quoeex ore luo audivi. j_Re-
|'-cnv, iicc auclfix hoviialrim viderer,-iri quanlum spondit, ac dixit: «Scias pro cerlb quia veriisaiir
polui, pinnia liaec siudui occultare. Cum igitur so- gelus Dei sum, etveraj sunt visiones quas" vidisli,:
lito. more, qtiadam Dominicadie, essem iii liieritis ei quoe de ore irieo audisti, vera sunt,. el vere fient,
excessu, astilit milii angelus Domini, dicens : nisi reconcilietur hominibus Deus, ei ego ipse sum ,
« Quare abscondis auriiiii in Itito? lioc est verbum qni diulaboravi lecum. > -;;-' •
Dei, qhod per ps finiriimissuni est in lerrani, - C.; Posl lisecinvigilia EpiplianiEe dnm orarem,
propier facies' dislorlas; non- ul aliscondatur, sed riirsus.apfiariiil niilii-Dominus meus v se.d prpciii a
ut manTostelur, ad-laudem ci gloriam Domlni ine slans, el faciem babensadversama me. Ego au-
nosiri,,-eX salvalionenv populi "sui.> Et Tio.ediclo", lem indignaiionem ejus inlelligeiis , dixi illi cumTi-
elevarit snpra nie flagellnm , quod ijuasi in ira inofe : «Dortiine nvi, si molesfa tibi fui in eo quod
iiiagiia.quiiiquies riiilii inflivii afflarissiiiie, ila ut .atljufavi te, rte, qhxso, iiiipules inllii-: coiiverte fa-
. per iriduuni in toto Corpore. ex" illa perciuSsiojie cieiii luani 'atj nie, etesto mihi placabilis, qtiia
langiiefem: Posl haec apposuil digilum oriinep, di- constficta per obedienlianv feci, iiecauSa fui trans-
cens: «:Eits taeens usque adIlioram nonam, qnando gircdi mahdatiim pfa3ceptoris niei. > Cunique in
niaiiifeslalifs ea quseoperaius esl DoiiiiiiusTecum. » '*' ' hiijnsmodi vcrbis multas lacrymas profudissem,
Ego igilur iisqu.ead hoffim noiiariininla permaiisi. conversus esl ad me dicens : « Contempium -inihife-
Tunc siguifi.cavimagisiroc, ut afferrel ad me libcl- cisli et fratribus meis, quia diflidenliitm habiiisli nd
lum quemdani, queni in slralti inco absConderam, me: unde pro ceiio noveris quia ultra non videbis
co.nliiieniemex parle ea, quse fecei-at Doiiiinus nie- faciemiiieam, neque vocem nieam audies, nisi pla-
cum. Qiiem ctim oflerrem in i!iainis;do/iiihi abbatis catus fuerit Doiniims, et nos. »,'Et dixi : i Doniine
IIildeiiiji_~quiad visitandum me veiieial, soltiia esl lni, quomodo placari: poleris. i El dixil : « Dites
lingiianieaTii haic verba : Non nobis; Domine, nbn abbaii iuo, lit in -nieincriam mei el fral.runi meor«m
riobis , sed nomini lno da gloriam (Psal, cxm_l. P.ost .clebrel oDQcium .divinuiti deyole. i Cum ergo noii
b;ec, cum ct alia queedaiu ipsis revela.ssem, qu;c seniel, sctl pIiirtLiusvicibus, lam a doniino abbaie,
tcrlpiis coiuuiiiiere nolueram, videliceide vimiicia quaina reliquis fralribus, missaruiii soleinnia att
Pomin-iiniigna, quam universo niuijdo in brevi su- lioiiorem sanclorum ahgêloriim celehrata fuissent,
_pervcn!iiram ab. angelo ditliceram , rogavi illuui siinulque sofqres psalnioriim lectionibus eos lipuo-
diligcnlissime, ut verbum illud ' biiberet abscOndi- rasseiit, rursus apparuli.mihi Doriiinus meus pla--
luhj.- ; •-.;;.- ] cido:viillu,Tlixilque ad me : « Scioquoniam in cha-
j)
S. Pra:cepitau(em inibi ipse Dominus abbas , ul riiate et ohedienlia factum eSt, quod fecisti, id-
operam dareni ofaiioiii, alque a-Domin.o-posiiila- circo veniani consecuta es; etde ca3tero freqiieniius
rem, qualenus darel mihi hiielligere. tilrum ea , 10visitabo, quam hacleiius.»
qu.oedixeramV-sileniio,icgi vellel, an non, Ctimqne 7. Posiha?c dominus abbas ire disppsuit jn io-
per aliquod Lenipns liac de rb' oralioni tnsisleiido , ciim quemdam, rogatu clericorum illic maneiitium,
nie offlixissem, in-Advciilu Doniini, in Tesiiviiaie" ut procdicaret verbum comminalibnis Domiiii inpo-
S. Barbaraj, iii prima vigilia nociis,"corrui i.iiex=." pulo, si forle pceniieniiam agerenl, el averierenir
stasiin , el astitit- mihi. angelns Domini -dicens : ira Dei ab iltis; primum aggressus est deprecari Do--
« Clama foriiler, el dic Heu I ad omnes .gentes,-quia minum, uha cum omnibus iiobis, ul nobis revelare
tolos muiidus in tenebras est converstis , d tliees : dignaretur ancilloe suoe, utrum sermonem, qui jam
Exiie, ille vos vocavit, qui delerra vos formavil. bianifestus esse cceperat, aritplius divulgari opor-
Et dic: PcEiiitentiani agiie, quia prope est regniim lcret, an non. Ipso igiiur; divina mysleria cele-
Dei ^>Hoc igitur senhoiie intluclus clomiims abbos branle, e.t nobis devolissime orantibus-, Subiio dj*"-
caepii iivulgare verbum corum niagislraiilnis Ec- solulas "sunt cpmpvges srieiijliroruni meonirii, et
125 - ECKBEIVJIABBATIS SCHONAUGIENSIS *U
elungui, ei vcni iu menlis cxcessum. El ecce ahgc-• A . probat. 1 Ecce, doniina mea, loiuin ordirtem rei
lus Doniinislclil in Qontpeclu meo, cldixi ad eum :: vuliis explicavi, quaieiius el vos iiinocentiam nieam,
« Meiiicnlti, mi domine,quod dixeris ancillae lu:e,, ci abbatis noslri cognoscalis, et aliis inanifeslare
verbuin iiieum per os (1111111 niissum esl in terranr, , possilis. Obsecio auleni, ut et oralionum leslrarmii _
non ut abscortdatur, sed ui maiiifeslctur ad gloriam1 parlicipem me faciatis; ei, proul Spiriius Domini
Dei, ei salvalioneui populi ojus. El nnnc indic;a1 vobis suggesserit, aliqua mihi consolaloria \erha
mihi, quid oporlcaL ficri de \erbo commiiinliouis, rescribaiis. Gralia Domini nostri Jesu Chiisii 10-
qtiod locultis es ad mc; tiiiiiquid jani sniis mani- biscum si( omnibus. Amen
festum factinn cst, an atllmc amplius proedicaii- Ilactenus illa, quoruin citm niliil in sequeiilibus
dum? > Al ille, severo me aspcctu iniucns, ail : libris conlincalur, dalur iulelltgi, quam plurimcis
« Noli lentare Deum : qui enim leniant illum , per- alias revclaliones obialas fuisse virgini, muUasqueab
ibiini. et dices atl abbalem : ISoli limere, sed per- eacpistolas sciiplas, qnarum istic Itabila ralio non sit.
fice quod cospisti. Vere beati sunt, qui audiunt Nunc veteris divisionis titulos accipe, cvtn indicio
verha pro|iliclia3 tuoe, et servant ea , cl non fucrinl nobtiorum numctorum ex lalere.
suandalizati in te. Hoc aiitciti illi suggoras, ut eam
- BIVISIOANTJQUA.
formam, quam kaclenus in pioudiciiioue Iiabuil,* B ;•
non iiiiinuiel : in hoc ciiiin ego consiliarius ejus fiii. LIB, 1. CAP.1. Primo scrmonem facit ad fralrem
suiiin Egbertiini. 10
Diciloilli, ui r.equariuam alien.lat \erba eoriim, 11.l)e teiiiiiiionc maligni, et borrenda Irisiitia co-
qui ex invidia duhie loquunlur de his quoe dicia1 mite. 13
snnl in le, scd altendai, quod scripiuin csi,quia i 111.De adversario apporenle Elizobeih in similiiu-
DJIiilimpossihile apud Deuin. > dinein pliaiiiasiiinfis horrihilis. 1">
iv. De apparilione <>ijiiS',oiii in a 11i-_. foriiiis. iti
'8. Hoc igilur scunone aniinaliis, lociim quem v. Visio qiiitslam f.icin .11i in subJiini. 17
ciisposueral adiii; el populum , qtii ejiis advcnnim1 M. Ylsio athcib.iiii luci ejus, el quoiumdam couh'-
pioesiolaliis fucral, ad jjceuiicniinm cxhoilaUis e-i, vu.slitini. De .idtcrsarin in spccic deiicui clnici.
la
aiiiiunlians.iram Dci supervciiluram, nlsi pceniien- MII. Bc conipjssione ii)
fiMtriimci biirniinn in eam ,
lioe fiiiclihus 0:1111 piajvcniie siudercnl : qualcs au- Iuce in:i!.ii,i, cl Spirilus siincli coliiiiiba. 20
icm plagoe iiiundo iinmiiicrcnl, iicqiiuqii.ini/ velniiI v\. l)e iippariiionc sancUe trucis, ei beatissiniai
cHffainaluscsl, iu aliqua proetlicalione sua cnarravil. virgiuis. 20
x. 1)3apiai iiione columba?, et SS. Juamiis Baptisioe,
Eacdim esi igitur, ul mulii, apud quos istc sermo1 cl JDaunis, cl Piinli martyriiiii. 21
dilfainaius cst, per totiiin lenipus Qundragcsiniale, ,^" x-i. Vibio mulionim sanctorum, " el aliorum rnysie-
iii liinore niagno per pceiiiieiiliam se aflligerent, rioniiii. 21
xii. Al.33rcelesles appariliones, et aliorum sancio-
clceiuosynisque ct oriitionibus sludiosc insisieient. iiiin. 27
]n tcmporc illo quiiiaui, ncscio quo zelo ductus , ad[ sni. Dc saiicioriim ordinibus, item ' oe Filio Dei, ei
urbcin Coloniani, in persona doinini alihatis, ipso' diwna majeslaie. 29
xiv. Yisio ilivini Agni, el alioriim iiiysieiiorum. 51
ignoranlc (Deus novit) litleras direxil, in quibus> xv. l)e gloiia Virginis Marioe, et \erba exliortato-
lerribiles qiiajdam comminaliones audiente omni,[; ;,riav • 55
petpulo lectoe sunl: unde, quariquam ab insipienti- xvi.,Apparilio gloriosissiinoeviiginis , cum proecui-
sore Domiiii. . ; .'-. : . 5,0
bus illusum nobis sil, prtulenier tainen (utaudni- LIB. ii. C\p. 1. l)e appaiiiione ciucis, S. Michaelis,
mus) et reverenier sermonem animadveiierunt, et: sangninis ct coipoii» Diiiuini, 37
pajnilciuiaj fruclibus Deuin honorare 11011 coutcin- 11.l)e vibiouc Ca.ssii, ct Floreniii mamniiii, el 1111-
dcim iiiiiUivii 5_!)
pserunl. Faciuiii est auiem in quaria fciia anle! iii. Visio oiniiiumvirginnm. s.uiciorum , angeli boni, purg.i-
tlicin Paschoe, tjum posi maguosTaborcs corporis in1 lorii lori, paiah-.i airt03iiit.ils ^liber.ilaium ani-
cxsiasim venissem, apparuit mihi atigclus Doinini,. ni.1111111, ei liLei.-ttioncciijusdam aimci. 40
el dixi'ad enm : 1 Dominc, quidTicl <le\erbo quod iv. Msio coilcsiis Jenisaleu), ei aliorum inysterin- *
111111 saiicioiiiiii. lfi>
tocutus esaclme? > Qsirrespondiir c Noli eonliislari, 1D ] v. De pioloinnriyre, evangidi.stis, Agno Dei, iiino-
nequepeiturberis, si non in die, quem deiorminavii ceuuhus, ei tribus regilms. io
libi, eveneriit quoe prawlixi, quoni.im multoium! vi. Apparitio sacr.ilissimaj virginis Maria?. 4li
MI. l)e roiii, atieula, monte, scala , cuchaiistia , ct
saiislaclione placaius esi Dominus. > S. Grcgorio. - 'fl
9. Posl liocc, iu sextafeiia, posl lioram icrtiain, Mii. De adieniu jusli Judicis , cum signis vivilice
cum gravi passione veni in excessiim inciitis; clt passionis : <lc iis qni a dexiii--; ei qni asimsiris;
cle Jiida, Pilaio ci crucilixoribus Doniini; qua'-
rursus aslitit inilii diccns": « Vidil Doniinus alili- dain secreia feveliitio.' '• 50
clioncm populi sui, el axertil iram indignaiion.si IVVisio ii!gressiis'S.ilvtuoris in sanclam civitaieni,
sua3 ab eis. *>Cu» dixi : « Quid eigo, Doiniiie 111 i, ei. lionufis a.lurba illi ini|ieiisi. 55
noniie ero in derisionem onmibus, apud quos hoc x. iul Mjsieiium a loiione petiuiu discipnloriim, usqne
capli\iiateni Domiiii. Si
verbum diffamanim est? > Qui aii : « 0-niii.i, quaj xi. fllys-ieiiuin a captiviiate passionis usquc ad se-
in occasione hac evenerint tibi, paiieutcr et bene- puliuraiii ejus. S5
volesuslineio ; illnm diligeiiler~advericns, qui, cuin xii.Sahator \isio aiigeloruni et matroiiorum, et quomodo
discipulis apparuil. 57
csscl tolius orbis Crcitor, hominuin irrisiones sus- xiii. Mysioiiuin Asccnsiortis Domiiii et missioiiis
tiiiuil. JSuiic prinmm patieiTi-am tuanj Dominus. SpiillllS SdlicU. &y
12S VITA S. ELISABETH, 123
xiv. Dc.se.Ieute in throiio, cum cxercilu incifcuilu A in. Dc suo fino sollJciia, sororum saluli diligeiiier
ejus. Ci ihtendit. "'' '. 11.3
xv. S.ieciatis revcTatio, cnm increpalione cleri, ct IV. Prolestaiio, quod nihil ficlionis admissum sT in
depraesepio Domini. 05 eis qua> ali ea sunl \isa ei amliia : adhoiiaiio
xvj, Visip evangelislarum, .angelorum liabeiiiium sororiim, et sacramenii iiiictionis postulaiio. 12*'
poteslalem' plagaruiii,.
'- el iioiiiuilloiiihi aliofnih v. Oralio EJizahcih , ct exauriiiio pro perccpiioue
iiiysleriofiini ..,,.' 66 corpoKs Domiiiici; di\isio lucis c( sigmiiii tr.itis-
xvii. Pe infirma sorore, spiridiali iinmclione Elisa- iius ejm. 122
beth , elnoiiiiullis aliis. 69 vi. Consilium de siihsiiluenda alia loco ejus , el sa-
xvni. Qiiompdo ex gravi iufiniii.late,.qua decumbe- luiaris adinoniiio, ac diligens praeparaiio ad ex-
bal in leclo, ;ib iiiigclo Doiuini repenie curaia iluni \ilaj biijus. 125
. esi. '•'• . . 73 vn. Visio ex qua cognovit Elizabelh discessum
xix. Comminalio iroe Dei super popultini, falsos re- suunf, et diviiiuiii
' culliiui
' pefjiiaijsiifuin iii loco
ligiosos, ei iniquos paMoies; ei exhoiialio ad illo. . 128
pceniieutiam. 74 vin. Commcndaiidnes et gratiarum actioiies quas
xx. Exboriaiio ad mundi Imjiis amatores, el in- Eliz.ibelh h.ibiiit iu line. 150
slructio ancillre Dei. - 75 i\. Visio de exiiu ejns, et oraliones, quibtis usa
xxi. De Uirono Dci, et qualuor animalibus , ac ro- esl. - 152
tis. 77 >x. Cur iransitns ejus aliqiianlulum dilatus esi, et
xxn. f)e eiicbarislia, Spiriiu sancto, civilate Dei, U quomodo ad omnes se habebat, et contra. 156
et
judicio libris f.iciorum cum Iionoriim iiiin maxi. De exitu ejus. 139.
loruin ; ei de \c>iodie icvoliiiionis Pasthoe. 78 xn, l)e saccrdoie quodam subi(o erumpeiKc
LIB. iii. Ilic esl liber \iaiuni Dei, eic. 86 "" iii
laudes ejns, cl scpiillur.c olfieio. 141
/ l. Yisio prinia.
n. Visio sefunda. 87 CAPUT PRIMUM.
Mi. Visioierlia. 88 Allocutib qd, fratrem;. lenialipncs diabolicw clivina
iv.Visionisnrimoe tnlcrprclfiiio. 8!) visitatioiiediscussai; visioiiuminititi.
v. Yisionis secinnKe iiilerfirctaiio. 90 10. Pelis a mc, fraier, el ad boc venisti, ul cnar-
M. Visionis ieiii:e iniefpiviaiio. 91 rein libi misericordias
vn. Declar.uio qualuor viarum Dei, qu;c sinl. Doinini, quas secunduni be-
vin. Alia \isio. 92 ncplaciiiiin graiijj su:e opefari dignaius csl in me.
ix. De yia coniemplativoriim , sernio piiinus. 95 Pfoniptiiiii qiiidem est in me, frater, per omiiia di-
\. De via atlivoiunij .scrmo seciindus. 9i diu dcsi-
XJ. Devia inaityriiin , serfno leriitis. _ 95 leciioni lifsesatisfacere, rtanret hoc ipsum
XII. De via coiijiigaloruni,, scrnin ijiiartus. 9u" .tleravit aiiima mea, uldaremr inihi conferre lecum
XJII.De via coniiiiciiiiuni, scrmo qu ntus. 98 de omnibiis iis quoe niagnifice operalus csi Domi-
xiv. De via pralaloruin , sprn.o sexlus. 102 nus iu mc, ac liitim auclirc judiciiini; sed, quocso,
xv. De \i:i viduaioiiim , seimo scpliinus. 106
xvi. De via ereinliariim , et sohlaiionim, sermo niodiciim susiine ef atlende, mi dilecle, multiplices
oclavus."." . . -. 107; angtislias cordis mei, qtioesnpra quam credi potesi,
xvn. De via adolcscehirum, serino iioinis. T08 irie coaicianl" Si verbuiii illud, tle qno audisti, in
XVIII.De via infaniium , sermo.deciiniis; 109
LIB. IV. Yisio de assumpiione Yirginis M. 110 comniune pfodieiit, sicul pei- quosdam. incauloa
l. Proleslalio " Ang<li de aiiiiunliaiione libri viarum fratres (novit Deus) conlra voluiilatciri Hicain ex
Dei. 106 parie jam prodiit, quis putas de me sermo erit in
iK Serino Elizabeih de uridecim millibfis virginum
forie iionnulli, alicujus me sancti-
aliisqiie uiarsyiibus passis iiuer eas Colo- populo? Dicent
nise. ,.,;.. 110. talisesse, ac meis merilis gratiam Dei allribuenl,
IH. Ad abbateiii Tuiiiensem et fralr.es ejiis. cxi.siimaiiies me aliquid esse, cuni nihil sim. Alii
l^. Ail sorores snnciariim virtjii.nin in Colonia.
v. Ad vtnerabileni alibatein iuilieiischi. 85 vero cogiiabiiiil inira se dicenies : H;cc si essel Det
M. Yisiu qiiain vulii Egbertus, qui e( oblulil icvela- fannila , silerei ulique , ei non sinerel magnilicarL
tioncs Eliziibelh tii aliaii. lioincii suiim in lerra , iicscienles qualihns slimulis
LID. v- Prologus. soleo ad dicendinn. Nou decrunt cliam qui
LEIST.I. Atl Liidoviciinimonachiiiiv, posiea abba- urgeri,
Temad S. Euchaiiiim Treviris. clicant nniliebiia figmeuta csse oninia , quoe audie-
ii. Aii ;il)b:iieiii«le Btisindoipo cl (r.nres ejns. rinl de ine, vel foisitan a Satana me illusam jutli-
lii. Acldominiiiii liiliniim archicpiscopuin 'I lewren- D cabunt. Ilis el aliis modis, cliarissime, in ore ho-
sein.
iv. Ad iibbaicm Oiinlieiisem el fralres ejus. mimim venlilari nie oporlcbil. El iimle hoc niihi,
v. Ad fralres j\uii>iibeigcnses. ul alicui liominuin innoiescain, qive elegi esse in
vi. Ad sorores Aiiluriiiueusis ccenobii. abscondilo, el quoe ceile nec cliguam me arbilror,
VII.Ail sororcs iu Bornfa. suos atlollat?
vin.. Ad sprores saiiciarum virginuni' Cimiiiieii- u( ad iiiluendiim me quisqiiam oculos
sium. Illud quoque non paruiu aiiguslias meas adangei,
IX. Ad sororoS Diersieiises. quod clomino abbali complacnit, ut scriplis vcrlia
x. Ad riilociissiinaiii al.haiissani Dirquirrensein. niea commciidenlur. Ego cniiii quid sum.utiue-
xi. Ad eniiiriemabhaliss.im Diiqiiiiccnêm.
xii. E\lioit.it'jria epislola Eliz.ibeili ad cognalam morix iradanlnr ea qu;e sunlde me? Noiinecl hoc
siiam. arrogantiae poleril ascribi ?
XIII. Alia ad quosdam religiosos Palrcs exhoiialo- U. Sed diciiiilmihi quidam ex sapienlibus, quia
na.
xiv. Aclabbalcin T.iiitiensem. non piopier mc solam hoecfecit mihi Dominus , scd
Lm. w. Qui cst Etberii atl cognat.is suas. alioriim quoqiie oedificitioni per isla- pio\idit; eo
CAP.I. De obilu Elizabetb virginis. 112 quod ad fidei confirniaiionem aliqualeniis aitincre
II. Dcfclici cxitu ac sepuliura Elizabelli. 116 \ideantur, et ad consolationeiKeoriiiii qui liibulato
1«T IiCKBEP.TI ABBATIS'SCHOSAUGlENStS- 128
sunt cor.de*pfoptcr Dbmiuurii:"et idcirco pro ejiis--A tiis mea ebnirilio. Per pmnia benedictns sii conso-
modi cansis, quoepr.edicloe sunt, opera Dei sileutioi- laiorliiimilium Deus. Sed ne diuiius le prolratjain ,.
proelereuiida noii putant. Et-iia quicleiri csse , ut di- nuiic-ad ea , de quibus poiissimum.interrogas, 'ser-
ciml.ex parie credo, pfopier quoedam, -quoelibi ••-1110110111 converlam.
imiic indicaho. Accidi.t aliquolies, cinn jii corde meo, 15. Faciiim esl iii die sanclo Pentecostes (6),
po.suissemcelareea quoe ostensa milii crant a Do-. cortveiiieniibus ad Dominicam c03riam sorbntbus^.
niino, (anta prajcordiorum lbrlura: mearripi, ut ego occasione quadam' delenla sum, ul divini illius
niorii. me proximam existibiarem : at ubiiis, qui- ac vivifici sacramenti parliceps noii ficfem. Unde
eranl circa me, qnid vidissem aperui,.coiitinuo alle- . illius diei solemnilas non me , ut solpbat, exbllara-
ViaTa sum.Sed faleor,quia nec sic adhuc omnino ' vil; sed in qnadam obscuritafe ani.niitbla' dieper*
cciitficaia sum q.uid polissimum agere debeam; maiiebam. Poslera eiiani' die., et lola illa bebdo-
; iiam et lacere magnalia Dei.periciilosiim niibi. esse mada, in endem obscuritale. aniirii tristts incede-
: inlelligo, ;el loqui periculosius Tofe perlimeSco. b.im, nec potui ab iiuimp excutere irisliiiani- As-
Miniiseniiii discrelionis me babere cognosco, quam- •cendebant in cor nieuiii plus spliio omnia delicta,
iil suuTcianidiscemere, quiclex iis ,' quaj niilii reve- el inagnificabam siiigula apiiil me, ei ka".milii" ipsi
lahtur, diei coiiveiiial,. qiiidve silentib ho-:ior.uji . diilorcs accumirlabnm. Crescciile igilnr paiijatim
pporLeat. Et ecce inlcr hoee omnia, iu periculo de-.; apnd'Tiie iiiic non Jiona irislilia , adco ineiue obscn-
liiiqiicndi posiia siitn. Prppter hoc , dilecle mi, non raia snin, ul quocunque Ine vcrlerein, in lenebris me
pessant ab oculis meis laeryma;, el anxiatur spifi- amlmlare oesiimarem," lueis coniparalione qiiam
lus mcus jugiier in me, sed ecce ad iiitroitiim luurii anlca in me senscrain : inter Jioccianto eliam toedio
consOlari coepit aninia mea', et 1'actaesl Iranquilli- afticiebar, ut nihjl esset quod non fasiidirct aiiima
las niagna in me. BeriediciusDominus, quia snsci---,' inca. Molesteinihi cranl ipsse oraliories, qnai sujniiiai
psre dignatus est oralionem ancilloc suoe, qua die- . ileiicioameaf ess.e consueverant. Psallerinm,"qiioii
biis miiiiis eum deiuo advenlu deprecata stim. - juciimlum semperTnilii fueral, qriandoque vix uuo
12. El ininc, quia DomiT voliiniate ad nie de -•- ' psalino perleclo, Ionge a meprojeci. Iteriim recogi-
'- longinquo direciuses, iion abscondaiii cor incuin a lans, aciiiecniii adiiinaiis qnid milii accidissel, re-
ie; sed ea, quoe sunl de me, bona ci mala, tihi ape- siimpsi ilJud, et legi; sed rursus menle concidi.
fiaiiv : deinde qiiid fieri convenial, iu tua ei Domini il. Onihes cnini viressuas effudii in me adversa-
abbatis discretfone posifmiJ.sil. Gralias ago Doniiiio riiis mens; narii etiani in fidehoesiiare me fecil illtr
ego pauperum ejiis minima, quoniam a die, quo sub C.peiiidiis,"
| ita ut de Redempiore noslro dubie cogi-
regiil.iri instiiulione ccepi.vivere, usque in liahc ho- • laicm, dicens inira me : Qiiisnain ille fuil, qui lan-
rani, ita Coiififjnala est super nie mamis Doiiiini ," luni se liumiliavii propter hoinines? Nunquid vera
ut: iiubqu.am; sagiitas ejus.in .corpore mco porlore esse poluerurit omiiia quoe scripla simf de illo?
dcsierini.^grjtiidiijes nieai v*ari;e,et diiithfniri, non Verli me alio, -et-diki ; Bonns lanien erai ille, quis-
sbluni me 'vexaverunl, sed et onincssorores qtise;: quisfuil, de quo lol bona praedicanlur. De; beaiis-
iTicirciiilii riiei sunl. Del fllis Dominus riiisericor- sima advbcala _noslra simililer dubie cogitabam,
diaiii, quia onris calaiiiilalis me;e mai.erno affeclii ciim ejiis'"memoriam agerenl sorpi'es. El quid mi-
iiiecum pbftarcrunl. Ali.qiiaiit'ocl iiieiicamina in- riiin , (ratcr ? Pene omnis sensns iiiens sub.vefsus
lirmitaiibus meis adliib.ieruni; sed eo amplins in- eral in nie. Aliquolies autem ad rae ipsain redieus,
firiiiaia simi,el auiiivi in visione nocturna vocciii tentari nieinlellexi, acforliter reliiciabar, ineosque
diceiileinniihi : Deus autein npster hi ccelo, oinnia -Tainiliar.es-,ul pro me orarenf, adiiioinii; sed iaiiio
qumcuiiqrievotiiu' fech.(Ps'al,c\\ii). UndeTiie admo- forliiis iiisislebat adversarius mcus, ila me perliir-
- neri inlellexi
,ut noii niedelis liomiriuiri, sed voluii- bans, ut etiani laederet me-vivere. Cibiim et poliim
taii Cfealoris mei corpus meum. cofflmiuerem; ei, pra; tajdio suniere non potui nisiTeniiissime, ei ibam
iia quidem feci. Ciimque ssepe tanto laiigupris deficiens, et labescens loio corpoie. Novissime au-
obfiierer labore, ut nnllius meinbri (excepia lingua) lcm JJ mibi inspiravil ille perfidus, ul viloeme;e
'
cbmpos esseni, sinearrogahtia dixerim, noii mtiuis ipsa (Jiiem imponerem, alque" Ila. seruinhas nieas ,
in Psalmis ruminandis sedula permanebani; sed quas diu susiinuera.in, lerminareiiv. Sed in bac ten-
Ciim eiTinguam paralysis liiilii subdiicerel, linguoe la(ione pessima, nbu dormilavil super. mcquL-cu--
offlriiim nienie supplevi. Quariias autem cum infir- slOditlsrael. Non enim permisitut domiiiareiiir.
miialibiis fneis ferum iiecessaftariim penuiias sus- mihi iriiquilas-hoec maxima; sed deiiil mihi intelli-
(inuerim, longum esl enumer;ire. Ipse nosli, quta gere maliiiam ihsidialoris mei, et subito me avertit
. et domus riostra; possesSio modica esf, et elongati a cogitatiorie hac'. Quam copiosuses in misericordia,
sunt a me, qui dehueraht misereri siipe.r me. Sed Doiiiine, qui de tantis periculis eruis confidenles in-
pater' orphanorum Dominus sollicitus esl mei ,'per .te! Confiteor Libi,Pater, quia nisi l'u acljuvasses me,
cujus graiiani gaudiuin magrium est cordi uieo om- paulo iniinisTiabitassel in infefno-anima niea. .
(6) Annoab incarnalione Chrisii 1132 tiileris tii; alqnc adeoPeiitecosle 18 Maii. Itaqiieinffa de--
- PpiiiirticiililjuS
F. E. Pasclia celebraliim fuil 50 Mar- . scripta-iiic.hlis obsctifitas duravit ad 25 ejiisdeiiii-
"" - : --"VITAVS. 150
129: ELISABETllv-•' ,'_-,-;
-TS. Ei h;ec qdidem ifa st babebanl circa-irie A slici Palris fflanu gestare visus est. Unde nienii
'tisquc atl fe.sdimMa.viniiiii(7), iv KaleiiclasJmiii (8). mea3irtcitiil binic csse venerab|lem Palrem noslTiihi
I!Io aiuem ilie ad .Comple.lOriuih,;*viili iu saeello B. Benediciuin:. Qui aulem a sinistris eral, juvenis
iioslro phaniasnia. parvum , quasi cuculla moiiaclii decorus videbalur, canuida et crispanLi coma spc-
-auteni, dicto Conipletofio, if ruit ctabilis." Siahs aulerii doiriiiia iriea, sigiia crifcisiiie
iiiilntuiii. :Si_aL.im
^Siiperine.gravissimainlirnuTas, cl rogavimagislfjijm coiisishavii, el hoocverba nieiiii meoeiiescio quali-.
-ul assifmpiis sororibus venirel niecum tn capiiiiliiiii, tcr insefliil : « Ne itmucris, qiiia niliil libi ista np-
ibique o.raliones fundereiil-super. n.ie. Ciinique ihi cebiiiit. » Yocis quii-ein s.omfujii nori audivi, scd
.proslernere me vellem anlc crucifixum, i:a dirigiio- tatitiinjhiodo labioniiiiojns liioiiiiiJ.disiiiicie aspexj.
?riiht Ossa mea, ui niillatenus'gcriiia ffecteie poiiiis- Tosl liocc: regressa esi ad inicribra Tiiminis sui, -ct
-sera..Ego ilaque niibi ipsi \jm"f;iciens,-i_.rav.iierJiie -cg;p devotissime adoraiis .sequebar eam taudibiis
.projeri ih lerrain. Cumqiie sufrexissein ab oraiiohe, iredcciiri versiciilofiiin, qiios iri consuetuiliiie liabeo.
-allaiuhi est -Evangoiitim,el lcgere nie feceruhi pas- El.his dictis , ab cxsiasi rcvers.i sum ; et couiinuo
^siohemDomitii; el adjuvabanl ine, qiioniain imbb-' ; refiici spiiiluni liicunj bostia saluiari. Tunc rogavi
•eillis erani.ad legeiidum.Duiii .auieni lcgcrciiiiis. 'saccfdoleiri,_-i~.il. invocafet iibnicn Doiiiirii:supef;ihe ;
vapparuiijiiih-i idenl plianiasiiia , ulpriiis, ei ilpgeif-. qtii cuiii intlioarel, L|ta!ii;im, rurshni in exslasi
dibtis hobis locuin illuin, iibi dicit evarigelisiai In- •facla viili doniinam nieam, siiiii.lemseCus altarc, :n
Mitvit aulem Sataifas in Judum, qtii cognbniinaiuf veste, qnalis cst casiila sacerdoiiilis; et liabelial in
Iscaripih (Luc: xxi;i),co3pil exsiiliiire el risuni. roo- capite diadema glori<>suin, quasi qiiafuor gpiiiinis
vere. Dicebam.auteni sorpribus, ul pessiiiiuni ilhini preiiosis insigniiiim , eraiqrie ei circumscripta aii-
abigerc.nl, el-mirabanlur, tle cjno loquerer eis. Pef- gelica illa- saluiaiio ; Arc Maria, graiid plena, Dp-''-
lecto auleui cvaiigelio, evanuil. Posl hoec.in Maiu- ininus lecum (Luc. i).~ .
,_,iinis slaba( coram me, in hiiriiaua effigie, slatura. ' 17. Eoileni die ad vesperani, rursuni vidi mal;-
bievis, eispissus,'eiIiorfibilis aspcciu : facieSejns giiliin illiirti, in specie lauri, pendentem coram irie
ignea , Iingua ejus flamriiea,; et longe ab oie pof- iiiaere : et panlo post respexi consolalrlcerij meam
-recta, manus ejus eipedes "siiiiilcs uiiguibiis aviuiiv in ccelesTj luiuinc, ut prius,mui)iei)teiniiic cfncls
rapaci.ssiiiiaf.uin.Iii hai; specie seplies illo dieinilii sigiiaciilo. Poslcra die, quoe era( Dpmiiii<;a, ii'-
iipparuil. Ei semel in specie canis lelerriini. -Sc- riim (10) se milii" proeseniavil insidialor inciis in
qiieal; die mane (9) 'asiilil leclo iiiep, ei cuin suo sjiecie lanri, ul prius, T.unc, quianimis vexaverat
.qttbdain juraihento jiiinaliis est ihilii, quod in dcjiies C ,me"horrenda visio iiia, dixi ei. coiifidenier : « Si".;
iiie percussurus^cssef calceo quem iri iiiatiu teheie "vere tu res ille malignus, proccipio tibi tn hoiiiinc
videbaiuf. Posl hoec paulo aute -nfissam., ilerum se Domini, uicifo traiisfiguros te, et in liac spectb
niihi oblulit in specie lauri riiagni et horr.eridi, cli- iillra jnibi non appareas. > Coniiriuo dispariiit; et
Jatans super me bs. suum , quasi addegiulicudiim respexi valleiri quamdam -liorribileiii plehani furiib:,
iiic, el cyrtibalurii iii collo gesiare videbaiur.; . el flamma riigra, et exibal inde grex caprarum iur-
TO. Deinde cum incboareliir missa de bealissima pissinius. Die illa.ad vesperain lKxniagna in coolo
Virgine domiiia noslra (Sabbaium cnim &&i) veiii mihi apparuil, ei de iiiedio ejus columbaiiiveo can-
iii cxslasini. Et apefiuin est cor iiieum : el vidisu- clpre, et quasi Ttartinieo splendore venusla, elopsa
. per aerem foliini'-inagui luiiiiiiis ," similem' Iuiioe csi ,-nescio quid rubeuiii in ore demonsirans; el ui
pfeiioe, sed qiiasi.duplo niajorem. El introspexi pef Siibiloiiyruirt fccil iu aere, ilerum serecepil in ln- .
iiicdium rot;c, ac vidi siiiiiTnudiiiem regalis feiiijiroe cemÊgo auteni cum veneraiione eam.prosequens -,
stanlem in sublimi ,-quasi candidissiniis iiiduiam oraiiones de Spiritu saricto dicebam, quoniam in
veslimentis, ac purpureo amiciu circonidatahi. Coii-- specie columbocehm apparuisse audieram. Posl liocc
tinuo. intellexi baiiQ'.;es.sesubiiirtem cceli Regiiiain , _ ad Complelorium cum siarcm ante cruceni, a'c de-
Matrem Salvaioris lipslfi, cujus seniper desideravi voiissime eam'saluiarem, osfehsa esiinihi in ccelo -
aspeciuin. Cumque inieiidereiii in earii cum suihmo crux Hiagnaaurei fiilgofis , ila splendida , ui eiiaiu -
desiderio, pfocidil inTaciem siiam ler, adoians cb- rcverberaret oculos cprdis mei, quibiis eam ;iii-
fam divinb quodara lumine, quod erat aiile illain. luebar. ".
Quarta aulem vice cum-se humiliasset, loiigam nio- ;T8. Dieallera mane, cuni slaremspla in.capiiulp,
iaiH _injacendo facere visa est. Ut aulem surrexii, '. elorarem, ilefiiiii se itiihi oliiulil adversarius mciis,
cbnvertil ad nie faciem, el jnodiciim progressa csi slans coram me in specie delicali clcrici, quasi ii;-
ln inferiorem aerenv contra me, habens' diios co- dutus caniisia candida. Elexpavi ciuiderii,sed lanieii (
mites gloriosos, unum a"dexlris, e.t ununi a siuisTris. in oralione perseverans,-niliiJ segnius egi, quo ma-
Qui a dexlris erat, cuculla iijonaclii. indutus" essc gis eum corifunderem, JExpleia auleni oraiione,- as-
videbatur, caiididissima lamen, el baculiiiri mona- ceiidi iri doimtlofiuijv.ei ifliic me subseciilus esi.
(7) S. Maximiinisepisc. Trevir. coJiUir 29 Maii omnia reclo ordino sequuntiir. ;
iuuc cadenie in feriani v.. (lO)Scilicel i Junii;, el cons.equenfer scqucnte*.
;(S),UfiqueTeiJa VJet conseqrreiiler 50 Maii. ferits.ii et v, quibus visi sancli.
(9) Mane'dici Sabbaii, uii inox dicilur : el.sic
'
""'i3i_ '_;.: ECKBERXl ABBATISSCIIONAUGIENSiS> ; - - ; :.ss
•' Discessi iiulc in sacellum, et yenisiare inlcrduas A i tenipora , siiigiilis fere Sabbalis,-et qiiautloqiie aliis
sorores .or.inles. THue eiiaiii.. subseciitus est : et diebtis, ciim de ea olliciuni celebraretiir; eamilem
stiibai coram me, in iufpi qiiodam geslu..illudeiis visioneni videre corisuevi. Eadehi diepost Nonam ,
niilii, nec potui avertere ab ep jncniisoculuni, qiio cum siareniin capjthlo, eianiarissime.fiefem, pro-
«utn inluebar. Tunciieqiiilianiejus lilira-nou fefens, ptef spmnia qiioedam in quibus animam nieairi
tlixi ei.audacter : « Proecipio tibi fii.nomjiie Pairis; valderiiolesfaveral hequiiia insidiaiofis :mei.,?foga-
.pt Filiiyei Spirilus sancii, iiiciio ab,_hiijiismodi bain cloniinammeain devotissimc, ulsi forle noci-
êsiucesses, ei faleiii .nequiiiaiii iilira mihihori luroe riiihi non essenl illse molestiaj, aliquid jnihi
(isieiitlas. >:Cbritinho:liabiiuiri :_priofeiii-djmisii,• et'; : consolaiionis exhibere riignaretur. Et ecce subilo
siabat reyerentef-quasi iiidiiius veste religiosa. : lux illa caeleslis emiciiii,' et pfogfessa est inde con-
Detndc exivi sedere in coiiveiituin sorpriin.i,et.ij.liic sOlatrix mea : el cuih paululum desccndissei, conir.i
nie jrisectiltjs' esf; el stans afrjsii jjiiliiv Cu.niergo me stabal; ei cgb iiilenilens iri esm monim fahio-
lunc disparuissel, ulira..niihi, noii.appafiiii. Peiiule rum ejus diligeiiier observabam ; ei cognovi qund
..... cijm andila iriissa cpnnnunicassem, ,-et ad p|:aritliinri no.miiiar.-et. me noiiiiue ijveo, E/izabeili, el aniplins
accessissem , pro? iiiiiiia vcxaiioiie vix cibuiii aiiigi. nonacijec-ii, quocl ego prp cohspJaiior.e recipiens,
;Post praJidiuin auleiii subilo elaiiguT, nec remansilTBgraiias cgi iili, ct recessii a nie.
: jn mequidqiiiiiii yiriuih:, el-iia coarclabar.iijiilique, ;V;CAPUT'H.;; ;;;;..--.
iit nuflujii meiiibroruiii »i<.pfiiihesselabsquepas-" -• T"isfsahcti; <«23 Jutiii 1132 ail l£ Sepicriibris 1155.
Kionev;Tiinc astaiifiblis cifca;,nie sbi'0ribus vix liii- ':' .21,"Aceiilii quadaiii vice, cilHiTieqtienter se mibi
giiiiiniiipyi ,iit significfireiii eis, quodafialis reli- pbtutisset coliiiuba nivea ilfa, clccjtia clixi, iiiapud
quiis dicerent super nie, PassipiieiivDoiiiiiii,:et ora- - .me~ipsaiii diibilareiii de iila, el qiioerefeiiia doiiiiiio
tioiies, P.im auteni orareu.i . sensi .guiiiir iriciim ; abbate ulriimposSef Saianas se liansfigiirare in co-
, qiiasi riianu ciijiispiainTprlit.er stringi:, il.i iii perie. liJnibam. Qui ciinj negafel se lihqiiarii hocTegisse,
,,. - lialiliis, irieus inlprckidereiurv C.unjergb; iransisscl -; .etsegbTliibia permanerehi, aspexi qiiadain die erti-
lior.iilla. decoele_;oiriajoreni pacein iiabui a tcnia- -; "; cem, quani videre soleo; el yenii ex adverso cp-
.. ioreîifep, per graliam Doniini, qiii jiovtt': suos <te'"' Jiiniba iTla, el resedil in ea. Sic ergo certiiicala suin
. icnlaiiniie eriperp; .qijpd ,: ui;'afbitrof.: iiiipelr;tl::m iioivesse Jioc; Sataiiain , qubiiiam inimiclis' cfucis
est ii pomiija. -._;•_;_--_.: ;..-"...-> ;':----;.:"~; :esl.;:- ;; ':-;';' ;.
1
... 19. Couyeiieruiitsorores, ac domtni fraifesv.vi-','"' 22: Iii vigilia B.Joaiiiiis Baplisla1 (!I), dnm tlivi- '
; deiitesfiiigiislias; animai tiieac, ac decreveruiif, til Q . iiiim ce"ebi';irelhr-«fliciuiii,
~: - fui-iu
- --, oraiione. -.- ac dice-
- scptem coiiiinuis.Tlicbns cortiiijijiiespreces..fuiitle- 'bain quiiiijiKiginiapsa|iiios, et alias quasdam "t-
.
ora-
; reiit, et se •-aflligci.enicofairt Doinihp pro riie, ac , lirines , in lauderti tljius vetiefaiiiii Piajcursoris Do-
.' siivgiilis .djebus siiigntas iiiissas pfo angusliis; jneis liiini. Cumqiie orationes pene coinplevisseiiv, subito
celebraferit. C.iiniqiieinier sepiein rilissas, una de "-'"-" lux Ki.igiia"refiilsitiji eoeio, el iti niedio .ejus.quasi
-'
.,,/.-.Spirilu.saiiclo iii: quinla,feriaesset decarilandaycum specics viri gloriosi; citii veslilii candido apparuil
..'.., niiigiip desideripd.eriv.ilbim.exspeclabanv. sperans ; staiis coiiLiaoriiiiji solis" Et post pusilluni conyefiit
_.:....: - :ad iiie facieiii blandifni, et valde luhabilem", quasi
"•_.-'ii!ic....;-ine.;;.^B.e..epiiiriVt«_.'-_Veiii_t:-:*
^'.A.i.i.qi.iitlvôiisciiaiib.iijS;
..;.desiderala ;dies ,;el;frali'ihus,divina cclebraulibiis, volens"conspici a me. Ilabebal auleiii coronam aiirei
;jacebant; in pratione cuin siiroribus : et dilataium Tulgoris in capite, valde fadianlem, et in parleaii-
cslcor njciiirij; :ei\.i<li;Jucenj grandem ,in eoalo : et '': (erioii quasi purpiifep colofe"iusigiiiXam.In dexira
ccce cciliiiiiba•iiiagiia>:pulchritiidiiiisj qualein el anie ejus.-'jariii TiilgOriSpalina appariiii, uf prse.himia
vitlcraniv de:liice egfediens, pefveriiliisque atfTne : cj.is claritale vix coeiera, quoe juxta erant, ppssem
.ei; ciim iribiis yieibns capili ined" expaiisis atis se discerhcre. IntelleXi igitur huhc esse glorioshiii il-
:; circiiriilutiL, liipx ad jsiqiefha coiivolavit. Posl tiiec Tuhi niarlyrem, cui sefviebamus. Posl boecin Matu-
:,iii:sex:ia;fei;ia;ciiinclicereturmissa de,Sancla"criice, Diinis.ciini
i diccreiiius : Te Deupi laudamiis; eoilem
,-,' et; nie;;prbsiiasseinTn bfaiione, glofiosurii'ciucis ''; hjodo liiiiii appiifuil; elTdcitra^ exslasiin , quanivis
-.-'.:;.sigiiumin ccelo niibi oslensuiii esl, quasi a sinistrls • vicina. fiii.,-iiilierefii in exslasi. Cunique iieruin dis-
. ;diviiiit.;iiiajestatisv: ;; :.;,;:::,• paruissel lux ilia, inqua eum vidcriiiri, siibilo: iu
..;.'.: 2t),, In Sabbaip aiiteni, cum celebrarelur oflicium '. duas.parlcs sctitdi visa esl, et emicuit,: quasi fulgur
de glorfosis-siiiia-Virgiiie,yiili ilefuffleaiii in.sjiperna oinniiio iiitplerabile niilii ad videiiduniv Eldixi :
;;claritaie,: cOrain; majeslate iragna adoraiilem. cSuujcil iiiilii, DOiniiie, graiia lua, parce iiififnii-
Ciimque*iijiiiislrTatiaris,Taudes_ejus devole cpnci- tati meoe, el "relasa miln clafiiaiem hanc nimiam,
. Viicntes, in sequenlia : Ave prmclara, pfocessissciit ad quia "sustinere eahinon valeo. »;Cbnlihuo sublala
,-; versicultim, qui est:yOra,yirgo, nos illo pqnecwli •• esT, etToco ejussiella clarissima appaniit.Rbrsiis
dignos effici., procidil in faciein suam , lolarique se iii die,: teniporediviiii sacrificii, vi.r Dei simililcr
iiibratione prosiravil; sicque perinancbat qiioiisque inilii appafuit. '
evangelium inclioarelur. Ab illo die usque ad boec . 25. Die lerlio post ha:c (12), iri festo bealissimo-
"
; (II) Vigilia S.; Joannis BajJl,'"';25 Junii, tiihc in (12) SS Joannes ei Paulus 26' Juiiii." .
fer. n cadens.
153 VITA S. ELISABETII. , 131
runi mariyriim Joanr.is ei Pauli, lempore maiulino, A ra\i. Et cxiude qiiicunque sanelorum alicujtis cele-
diim ad honorem coriim lcgercm quinquaginla p=al- britatis apud ncs sunl, singuli iu suis festivilatibus,
inos, vidi illos in aniplissinia lucc, valde conjnnciim mihi, per gfaiiam Doiiiini nostri. Jesu Clirisli, in
slatiics conira Qrienlem, ct ad me lerga verienles. coslesii luminc ajipanierunl, vfdelicet Quintilia-
Cumque cxplevissem oraiiones, el stibjutixissc n : nus (15) mariyr cnm sociis suis, dcinde seplem
< Ecce qnain bontim ct quam jiiciinduin habilarc fiaircs (14).
fralres in iiniim, sicul ungiicnium in capilc, quod 25: Posl hos et verierabilis Patcr nosler Benedi-
dcscenditin barbam, baibam Aaion. Iloecesl \era clus (lo), qui eiiam conira me in acrem exire visus
fralernitas, q.ioe vicil muiidi crimiiia, Clirisium sc- cst. Dcinde B. Margarila (16) immenso candore n«-
cuia esl inclyia, lenens regna ccelesiia. » El insuper: labilis, ct signis vicloiioe gloriosa. ln divisione apo-
« Si coram -lioniiriibus '4of.rtienla passi sunl, Deus sloloriim (17) oiiiiies mihi apparueruiit, sed seorsum
tcntavii cos, tanquam aurum iivfbrniice probavit ab aliis Pelrus et Paulus stare videbaniur. Post
cos, et quasi holocausla aeecpi' cos. •> Cum.in- hoce, Alcxium (18) confesôrcm vicli, nescio quid
quam, htec explevissem, rogavi illos ihligcnlissime, magni dccoii» habenlem, a peclorc usque ad sub-
ul ad me faciem oonverlcie digiiareniiir, ct coit- iimbiliciim. In \igilia B. Marics Magdalena3.(19)ad
vcrsi sunl ad mc. Ilabebaiilaulem el ipsi signa vi- " vcsperom, vidi illain cum corona Iucidissima, el si-
ctoriaj alque marlyrii, videlicet fulgidas in manibus mul cum ca Malrem Domini nostri Jesu Chrisii.
patmas, etfcoronas in copitihus \akle radianles, ei Siahanl aulem conira se, quasi colloqueiites ad in-
riibore signalas infronte/Talibus eriim insigiiiis dc- vicem : el posl pusillum coiiveisoe sunt ad orienlein.
coraii videnlur sancli niartyres, quandocunque iiiihi 26. ln dic ad missam, dum oraiem positis in
apparere dignanlur. Cumqnc eorum inluilu deleclala lerra genibus, vidi in aefe quasi prope leriam duos
fiiisscm, ab oculis mcis subilo ablaii sunt. viros (20) splcnclidossedeiites conira se, eXin medio
24. In fcslivilalc bcalissimoiiim apostolorum eoium lucidnm quiddam quasi forniam habens se-
Pctri el Paiili, in primis Vesperis, rapta in exsta- pnlcri : el ecce niulier similis ei, quam in sero vi-
sini. Vidiglbriosos illospriuctpes in splendore riiagni tleram, accessil, el slabat diligenler inspiciens
liiimnis, sl.intes ciim sigi.is \icloiiosi inailjrii. El eanidein sepulcri speciem. Dum aulem s(arel, ac-
conveisis atlme vuitibiis c'escetidcrunt iu regioiieni cessit, relio cam juvenis candidissimo amiclu cir-
hujus nosiri aeris, anXccedeiilccos boalissiinj Vir- cuiudalus, nigram habens coniam ac b^rljas laim-
giiic, niade Doiiilni nosdi Jesii Chrisli. Staus aulchi ginem,ei licicm stipra nioduin speciosam. Movqne
Pcirus, signiim crucis fecil super uic, ci sahiiabani illa conieisa ad eum ibat in occiirsum, ei siabal
illunidiceus ! « Tu es pastor oviifm, princcps apo- quasi intcrrogans aliijuid ab co. Tiinc irepi anxic
sloloriim. i Pauluin qtipque inluens, haic vcrba ar- cogitare ihtra. hie qiiisiiam esscl ille juvenis.
lipui : Bonum ceitamen cettavi, cui-sum-consunmavi Ciimquc magno desidcrio scicndi lioc ocstuaiein, sn-
(II Tim. n). Cumque re\crsi cssenl in regionein bilo in dexlera ejus crux anrea apparuil. Untle mox
luniinis, ego abexslasi rcspiravi. In die ad inissam, conjeciabam, quod ipse esset is, qui surgens a mor-
dum iiiloiiarcliir officium, vidi coluinbam descen- tuis primo Maiia; app.miit. E.uleni die ad vcspc-
deiilem de coftlo, ct usque ad dextrum cornu aliaiis ram , cum noii possem intcresse convehluf pfoptcr
pei\enii, ibique icsedit : qu.iniilas ejus ut luiluris, iniaiciudiucm, sedcbam in capiiulo cum m igislra :
ct supra iiivem candor ejus. Cumque dominus abbas el cramiis in psalmis \cspeiiiuis (cral autcm [ilu\ia3
inler caaeras diceiet illam Colleclam, quoe esl: leivpus) et vidi lrim fnlgidam solo mcniis ininitu :
Deus, cui omnecor patcl : et usque ad veibuin illud exierioribus enim oculis faciem cojli, abcoloco,
processissel, puiifica pcr infusionem sancli Spiritus in quo eram, inlueri non poleram. El dixi Domino
cogiiationes cordis twsiti, advolavit, cl sese capiii in corde mco : « Obsccro, Doniiiic, utquod.nunc
ejus icr circuiiiiulit, ac reversa esl ad locum;, ubi sola menlc video, etiam oculo carnis aspiciam, quo
ante.i coiisedcrat. Cuin auiem dicereiur Sanctus., Q magis de Jiac visione spirituali certificer. » Kon
accessit ac rcsedit in corpor.ili, ct quasi riibeuin enim mihi ipsi salis credebam. El post paiilulum,
aliquid ex ore ejus pcndere videbatur. Cumqiie linila sorores dc sacello exeunlcs, consiilcrunl iu claiistio,
niissa iiiler sorofes a"dcoiiiniunicandum accedereiu, aspicienlcs in coelum. Mirantc autein magistra quicl
et ociilos carnis ad eam flcclereih , videre eam non aspicerent; dixi, Iiim (ut credo) vidcnt, quani et
potut. Aversis aulem ocnlis 'eain vidi, cl slatini lit ego iam lrentis iniuilu vidi. Excuntes crgo ad eas,
communicaveram in exsmsijn veni, nioxque rcspi- vidiinus eam el nos.
(15) S. Kilianus cum sociis marlyf^Moguiiiioe, 15 Julii.

loia Gerniaiii» eelebi-is, SJiiI.i.i. {18) S. Alexiusl".
(1-i) Seplcm fralrcs, filii S. Felicilatis, 10 Julii. (19) S. Maria Magtl. 22.
(15) S. Bcnctlicli uanshilio, in Mogunliiio, ac (20) Biigittini editores lnc ad marginem noiuinant
Trevireiisi, 11 Julii. SS. KicoiTemiinict Joseph; sc<l e\islimo iiielius
(16) S. Margarila V. M. ibidem 15 juxta Roma- -inieliigi angeles, juxla lllu.l Lucocxxiv, i: «Ecce duo
iiiiin 20 Julii. v:ri; > eiJoannis xx, 11: « Vidit duos angclos se-
/ f.17) Divisio apostolorum passim per Germaniam denlesv >
155 ECKBERTI ABBATiS SCtlONAUGlEXSIS. 136
27vTn Vigilia S..Jacobi(21) apostoli. post pnin-; A magnas. iriilii ineiissii arighslias, et c.ouii.nupdispa-
ditim.cil.raexstasim yicli Iiiceni quairi videre soleo, ; fuil. Post hoccTn eptlem 1oco qiiasi oslium apeiiimi
tjuiisi supcr, eccIestam:B; Florini (22), ubi 'domint esf, Ct iiilrospexi: perTUud-;*et Vidi lucenl, longe
fratres uoslri nianeni : erat autcm iii scquenti clic exceileinioreiiiilla; quani- videre cpiisueveram, ct
ibi iledicaiionis (25)Teslivitas cclobranda. El vidi riiulta mil.Iia sanciorum in; ea : slabant aiileni in
""'
qiiasi scalam, in modrim radianlis auri /spleiididarii, eifCiiilii majesiatis niagnoe, secuiidum hujusniodi pr-.
de tuce illa descerideritem i.isque ad atlafeniajiH, ; dihem dispositi. Erant-iri quadam frbnieilJiuscir-
quoil est in' sanciuario, Ciimque aspuerem, viiii ciiifus viii qujdanv, magnifici "el,exceileiil.es-valile,
adolescenles..-duos pef eairt descendehles usque aci :.- lidornati palinjs el coroniS copiose raciianlibtis ,;ei
aliare : qiii aulerii proeibaL, lliuribiiliimaineuffl iti iuulp jiassionisin froiilb signali. El iiilellexi, iaiii
•jiaiiu gesiafe.videbaiiir. Post bps-atiteni ci atii dt:o ex litulo eoruiii, quanvpx singulafi gloria, qunm
deseenclerunl rdenique magiia muiiifudb (lescentiiL, ; pfajaliis habebant, bris csse yenerabiles "aposiolo.-i
el versa vico ascendefuiit. Erahique jta asCeiV-"' - Clirisil. Ad dexieram eoriim cbpiosiis quitlani excr--
dentes, el deseendentes, a iiona prioris diei. iisque eiius, eisclem insigriiis gloripsiis asiabai.Posl hos,,
ad nonam Eeqiienlis diei':'- lartdiu enim cohiiiiue in el alii viri spleudidi "cohstiierunl., scd niariyrii si-
:
liac yisione perniansi. Apparuit aulcmei 15,Jacobus, Tgnumiii eis iipn appariiil.-'£ sinislris vefo aposto-
cinca sumiriitaiem seala3slaus, cuiri bealiiChrisiiira ;: Iorilm,- sacer. orilo virgicurii efftilgebal, decofatiis
"
virginc, et Virgo virgiiium cuni- eis; in dic aiiiem :viisarlyrii insigriiis. Pcisl basy.el alter .chor.iis. insi-
iilo, circalempusDbminici sacjijicii, acl:Iioeciiife- gnifiiii piiellariirii, coroiialarhffl qiiidcni, sed Sbsqufl
""
riora nostroe babitalionis descendeie visus' est; Vidi signis nianyrii. Deiiide et aiseveiicfandicihuiieres.
anlem eb die. elaritateni magnaffl -circa proefaliiin cuni vchiminibus cariiij-.lis apparebanl : atque ii.a
aliarei ei o.niifia, quOegerebahtufiliic; naili el bpc- - ex liis oii)nibti's"ciT'Ciiiliisille compJviiis est^;AIJIIS
. Timeiiiiihi alfaris qiiale essel cbgnpyf, ei magtsiroe quoque m.ignoeelafiialis ciicilitus infra illufiiapp:i
Eoslrse iniiicavi. Tpsa aiitcni direclp illjic nuiilio. rruil, quein ifitellexi csse saricToriiiiiahgtToruiii.
coinperit iia esse, iildixi. 30. lii Ined.io auiciii oiiiuium glofiam-iiiajestatis
:. 28. iii Viiiculis S. Peiri (24) fiirsiis eiim yidi ia immensoe , quameffari oiiiniiip non possiihi", cujus.
cadcih spccie, qua et antea appafuerat. Post TKTC_- iliroiiuni gJpfiosunj ifisfiilgida:anibieba(. A dexifiS
Slephaiiiim pi'0(oiriaiiyrerii;(2o) in die ihveiiiioiiis , auiem majestatis, "vidi iiitiilem Filiobominis , in
siioe.Deiifde Osiialdiihv(26) iegem; deinde Apbfam Siimina gloria resideiilcin"; a siuislris verb sigiimii
niartyrem cum duabiis pedissequis Suts; deinde B. f criicis vchemenier radiosnm apparuit. Cumquehac
Cyriaehtn (27); deiiide B. Laureiilitim iri Vigilia -"oiiiiifaTreineiiti cordeaspiceruffl, hoc quoqiie sidji-
ejv:s; omnes cum stgnis: vtcipripsi jiiariyril viili iii ccie dignalus cst Domiiius, ilt iniliv iiidigiiissiiiioe'
luiiiinc. Eral ahiero (aiii densa' Tux, B. Laureiiiio '
peccalrici degioria s-uoeiuefliibilis TriijiiaTis, lrioilo
iintliqhe circuiiifusa, ul eliam palparvpqssc videre- qi;odam, quem explicare non.valeo, nec aiuleo, hric
(ur: Palnloe vl coronoe ejus fulgor lanltis eral, uT significaret, quombdp vere lina dtvinitas iiipefsonis
quodain iiiodo feverberaret oculps cordis mei, sicui irina est-,: ev- tres personaj «na divina substantia.
radiaritis auri splendor oculos ciirnis splet fepefcu- A ilexliis auiein Filii boiiiinis Ilegina aiigetpruin;,*
;iere, Ilabebat aiiieiii stoiam splerididain , a sinislro tl Donitna feghorbm, in soiio quasi sidereo, ini-
humero usque ad dexfruih tatus pfotensam. El iri- ;-;.niciiso lumiiie-cifcuiiifusa residebal. Ad sinislram
ierrPgayi iiiajislfam-, quid "sibihOc yellel : et dixii qubque piaediciaBcfucis vigihti quaiuor libnflrahiles
mihijSighuin diacoriaius ejus lioc esse. Stabat auiem viri, versis ad eam vultibus, ih unb ordine cpnse-
cum"ep etbealissima "Virgo, sicut cum supradictis *;derunt. Vidi rion procril ab eis-dubs arieles, graniles,
onmibus -: Iiabebatqiie Ipse facileih :ad ihe blandb etpr.iiclafos ,'atiie sigiiufti crucis, :et sustirienies in
convefsam, qtiousqiie desiderium: nieumTmpJeVit: huirieris srifs. rplam nimioeclarilalis, et mirse mar
lianc eiiiin grafiam oiiines mibi solent exbibere. D giriiiiditiis'. HiS oiuiiibus ita perspectis, in liajc
29. Eacium cst in sequenti aiino(28), inDoini- Verha prorupi diceiis : « Levafe'pculos corciis*:vesiii
nica iioc'te,;«11103eratprimaposi festurii B. Jacolii, ati deificuiii luiiicn ; atieiidite el videte gloriaru , et
avocaia a cprpore rapta suiii iii 'exsiastm. Et ecce majestalem Domini, » Mane posl" lioec*hofa teriia
rola fliiliiiiiea grandis ih coelo einicuii, cnjns visio veiiil unuS ex-tratfibus ad feiiesiram, et rogavi euin,
- (21) Vigilia S. Jacbbi simul et fesium S. Cbri- Dbinijica.

sriiisc V. M. U Julii... -";". |, ;, :(i6) Sv Oswaldiisrex Anglire, BAugii.sli; qfio tiie
(22) S. Floriiius palrorius Schonaugtaj, 17 No- etiain colilurS. Aira , inaiiyf Aiignsianav ciiin so-
veinbris.; :-:'•,..-'';•;.-:" ciabtis Digna ei Merila; sed in Mogunliiio, ac Tre-
(23) Forlassis legeridum irisequenii tiie Dominica; vir. differtiir ad 7 Aiigusii, -
quis eniiiiciedal dedjcaiionis ariiiiversarium aflixinii.' (27) Cyriaciis M. 8 Aiigiisti,et consequenler yigi-
•
Tuisse feslo unius apostofi, cujus ollicium ea causa tia, ac deindeTesiuin S. Larirenlii. . .
"esseldiLTerendiim? sic autem res acta essel 27 Jiilii. (28) Aniio 1153 habenie lilleram Domin. D. Do-
(24) S. Petriad Vtiiciila, T Aiigusli.".'-. mliiica proxima, posi IVslum S._Jacobi tiihci.n Sah-
(2.5) InvcnlioS. Slephaiii,3jihgus(i, (ufic ctj-.uh baitim cadens, fuil'26 Jtilii.. .
TH -' . ' - "tTtA-*S. ELISABETII. TSS
utmissain. de Saiicta Tritiiiatecelebfaret, et m-:i:A dit, ui ex-improviso htee yerbaiu ore meoyolve-
niiifv Stalim aiilefn,hl mfssam iniiospit, yeni in ex- : rem : i 'Gaudeet.-.ljeiare,Tilia Ston, quia divina cle-
stasim./el rhrsum vidi pfaediclatn vjsiorieih, sed ::_-ineritia efipuit te de;periculO corporis, et anima». *
manifeslius. Eadem hbra vidi prsediclum fratrem, "55. Posl hoecin.yigilia Assumptipnis, cum devo-
qiii assisiebal aIlarI,'riihlto Iumine cifciirhfiisum; (issimeofassemisubilo. incidit pri meo, i.itdicerem:
et lialiltiin ejus, in mbdiim candidi fumi, ex ore Hasc sunt verba consolaloria quoe lingua nova Io-
ipsiiisûrsum ascendentem. - qiiilhr, qiiia riecesseest consblarianimam turbuto-,
' 51. In
prbxima Domiriica".videliCetTn ihveriiibrie sam.: et incidi inexslasim» et yidi visionem, qiianv
S. Slephani (29), yidi eamdcm visiorieni, sed eb Dominicis • diebus; videre solpo. Yidi auteni inter
'
airipliiis quam luhc; riammunc vidi arile ttifomiiiT cselera dominanvmeam , consurgenlein de soliosuo
DeiAgnuih slaiitefn, VSldeamabilem, "etTiabeniem glorioso,el egredieniem de•magnailla !uce,-quam
criicein aufeairi quasi dorso infixam. Sed et qiia- veliii per ostiuni vidi; COmiianie eam triplic.i Hta
lilor evangelisias nunCvidi, iri illis forriiis, quas eis multitudine femiharum, quam in.circuitu cbnsislefe-
sacri Scripiura altfibuit. Erarit'-atilerii a dexiris: videfani; proxime aiitenl incedehant, quoe marlyrii
beaiissimoeVirginis ift ofdine dispbsili, i!a ut verstis: tiiulurii in frcmle-gerehant. Posl bas illoe, qiias yi-
ipsarii facies habeiehi Convefsas.'Efahi auteiri ce- & * deram cororialassinetiLulo; terlio }o.covelahiinibiis
laris apud; me liujuscemodi visiones aniplius, quam albis decoralaa.-Ad dexleram auiem ipsius, virqui-
sepiem - diebus. Ciiriique posuissein consiahter iri ddm glortosissinius et amabilis iiicedebat sacerdo-
corde irieo riemini easi fevelafe, gravissirria tbfsiorie tali slpla insigniSi Gumque per mpdicum tempus ita:
cofdis correpla srim, ila ut rijorilufahime existiiha- . in .inferiorraere cum lioc sacro exercitu apparuissel;-..
-reiri. liisiabant itaqiie milii sorores, sludiose flngi- -frirsus irt.lumine, de qrio exisse visa fuerat, cum in-
lantes, iil quse videram eis fevelarehi: curiique ex- genli laude ,' "ef.gIoria excepta est. Cumque exper-
lorsisseni a me, slatim a passiohe cohvalui. Et ne gefactaftiissem ab Jiac visioiie, cpntinuo lioecyerba
}am dicta ariiplius repelam, scito, quod imjiismoill afripui: «0 glPriosum lumen, in;quo assldue assi-
visiories, quasiiv piasdiclis Domlnicis vidi, siiigiitis Stiiiii omries saneti, amicii sloiis albisi et dant gio-
Doihrnicis, qiiic poslea everierorit, Vel bis, vel ter, riam de mercede sua sedeuti super ibronum, viventi
vel eliam amptiiis yidere cohsuevi; veriiens iameri in soiiculasabcnlorum,» Bursus in die ad missam,cuni
prius ih exstasim, sicut ipsfe pfppfiis jain oeulis essem in spirini, eademque \idercm, quoe el antea,
aspexisii. ;- .; , volvebam in iiiiimp verba hacc: « 0 gloriosa Trini-"
52. In qiiafta auiefti fefia ahte Assuriiptioriem^,;tas,
£ qusesedens sede majesiatis tuoe inspicis abys-
bealissimoeMarioe(50), posl Comptelbfium, slabarri ; sOs, et binuinerascogiiationes uniuscujusque hpini-
in sacello; bi oravi Domirihthex lolis prsecbrdiis nis. » Uis adjeci: « Ave Maria , decus virginum,
meisj dicens : < Domirie Deris meus, ecfee ahiniain clomina genlihhj", Regijva angelorum. » Post ha>c
meam, el corpus iheuiriiiioe inviclae dexteroe, liioe espefgiscens in bpecyerba prorupi : « Te sancluni
sahctfe ei indiyidiia; Tfinitaii cbmmehdb;;tibi oinnes DOmihuiri,>et reli.qiiacnm versu. El adjeci: « Do-
aligusiiis meas, Domirie, commttlo, quoniam 'valde minus aperit nobis jantiam viloe, si volumtis ceriare
" aniiiiuf
spiritns meiis siiperTis,, qiise operatuse$ - coriTfadurissinitim cliabolnm. i Omnia autem quos
niecurii, eb quod tanta gralia omnirio indignarii riie dicia siint,Tn dje Nalivilaiis doiriinocnostrie simili.
esse cogrioscam. Tu scis, Domirie riii, quod nun- tervidi. - .
qiiariiTalia le 'postiiiare praesumpsi.lSed iiuhc, qho- -.","'54. In Sabbato posl: Assumptionem (51), verba
niamex gfaiuifa bonitate tuaila magriilicastimi- :lia3'cex.imprpyisparripui: «Dominus legifer nbster,
sericpfdiam tuahi irieciini, bbsebrb Te,;qiiateiius iia ©Oiiihvhsrex hpsler, ipse nos voravit iu admirabile
de coetefo ihe cbiisefves", ht nritlb delictb hiep a Itimeri suum j ut,;«i yolumus poenilenliam agere de
gratia Tiia fhefear excitlefe; neqrie me spifihis ille nTalis aeiibns,- accipiahihs bfavium, quod in siadio
tristiliae ultfa appfetfehdat, quo jahi ibsofptafiiis- D acquiriiur.Sblite negligere verba luec, quia expe-
sem, nisi iu, Domihe,. sribvehisses. i •Cumqueliaee aiiirtt animabus y.esifis; A((endite diligenier, quo-
et liis similia perPrasseiii, et jani ad sifaluih meriiri ihodb Cfbalpr adihPnet creaturam siiam..» Post IIKC
redirem, shhito Iia.'Cverba bri mbb iiicidefuht: «0 . ailjeci: < Egp cpnsolabbr vos, bicii Doinimis, et
virgo, cave rieilefhrii-cadas, he aliqirid detefiiis dabo vobis cortlfa tfisiitiam gaudium spiriiuale , et
libi contingat, quia bonus pastor cufam habei dfe .-poiiam in corda yestra timorem simul ,el amorein.
oyibus suis. » Sequeriii auiehrdie ih mbridie, subito Si hie tiriiuefitis, :et mahdala mea servaveritis, veri
impiilsucor nieuiii pefciissum bsf-, et liKCveiia ac- •diseipiili mei ;eritis. i Ifem : « Moneb vos, ut ditiga-
cepi: « Noli timefe, filia, quia Pohiinhs CbnsoJatbf lis invicem : cogilare debetis, quomodo Deus prior
nius corripii omnem fiiium, queni.recipit. V Eodei.» dilexij vos, quarido npn pepercil tiiiigenito Filio Sijo,"
die ad. vesper3m, curii eifhdisseiii cof meiim aiite sed tfadidit illurii.pro vobisTnoblationem, utdraehma
clbm.iriirm meam cuin mutlis lacfymis, iterum acci- ilia, quoepbfiefat, feperirefuf. »' -
(29) Omnino viilelnr Jegendum ariie liiveHtiPiieiii .. (50) Jd est 121Afig. namAsshiripîiocasura eratih
S. Stephani, haiCteiiimfiil paiet)* cadebai.eadeih ih SiiifhaTtim. -::-:,
fcfiam n. ;-'* ,' '..- .(51)' AdeoqiieTpsa die Qciayoej;,- v, ;;
'.;.' PATHOL.excv;, -_'. -"' .-. .. '!;-'v--::, -"-.; '*;--;;;5;-"*-:.; ;;'.
iS9'.. ECKRERTIABBATIS SCIIONATJGIENSIS 140
55. Ergo ad nos pehinet iioc pioverbium': « Si .A conspeelu Domini. Inler nalos miitierum non sur-
diligimus Deum, ei habuerimus perfectam eharita- rexil major Joanne Baptista. Mirifica misericordias
tem, el fraleriiani diiecl.ioncinad invieem, invenie- tuas, Deus, qui salvbs facis speranles iri ie.>
mus drachmam illam, quseperierat.j Iternm moueo CAPUT III.
vos', iit habeatis perfeclam cbarjialeni Dei, et Alim visiones usque ad feslum Arinuntiationis
proxinii; quia cbarilas esl summum donum, aman. 11Si.
pliim bonum, in quo pendet tolus ordo perfeclorum. 57. In exalla(ione"SancioeCrucis (55) soepein ex-
Super omnia autem habele cliEa-iiaiem,quod esivin- stasi facta, vidi gJoriosumiilud signtim crucis.nimii
-culiim perfeclionts; et pax Christi exsultet in cor- fulgoris. Non lanttim in illa secreta regiorieIucis,
dibus veslris, in qua el vocali eslis in uno corpore; sed etforis in inferiori quadam Iiic.epalamostensnm
el grati estole, verbum Chrlsti habitet in vobisabun- esi mihi.Tn feslo S. Michaelis(54) in primis Vespe-
«tanler. lteiri, bihnibus, qui hic volunt vivere secun- ris, ciim essem in exstasi, vidi ante fliroriumihaje-
cluchsoeculum, et non abslrabunt sua corpora.a statis Domini (rcs viros valde g|oriosos sianics,
cariiaiibusdesideriis, sed omnia ciipiiinl adimplerc quorum qui meiliuseral, excellcniioraliis apparebaij
fliiai peflinent a'd hunc muridunv,valde metuendum cl ihuribulum aiireum in dextera videbalur tenere :
cst quod dictttir : e Kolite diligefe mundum , el ea, n et dixi, cum redirem ad me : Stetit Angelusjuxla
quoein mundo sunl, sed agile posniieoiiam de pra- aram lempli, habensihuiibuluin aufeum in manu sua
vis opcribus, quia ecce (empus prope est. Vigilale (Apoc.vin). ln die ad missam vidi rursus eumdem
ilaque, quia nescitis diem neque hofarn, quando virum excellenliorem , cum insigni vexillo inceden-
Doiniiiusvenlurus stt. » lem, 'comitante eum turba cppiosa. Ibi aulenr-in
56. In decollalioneS. Joannis Baptisloe(52), coepi circuitii throni cum venissent ante conspecium ma-
Tidere grandem illam lucem, quam velul per bslium jestaiis, prociderunt in facies suas, atqueita tribus
videre soleo : et ex boc anxia prostravi nie ioiam vicibus faclum est.
'iri oraiione, et fapla sum in eislasim, el vidi B. 58. ln eadem missa, cuiii accederent sorores ad
Joariiiem, eodem modo, quo anlea eum viderani ; ct comniunicandum, et ego adhuc a longe seddrem
tiixi in spirilu meo : « Benedicat nos Deus Pale'r, propier imbecilliialem, introspexi in calicem , et
custodiat nos Jesus Chrislus, illuminetnos Spiiiius vidi veram speciem sanguiiiis. Et cuffl iiifunderent
,sanclus. > Et subjunxi : « 0 ctavis David. » El ad- vinum, distjncte aspexi differentiam sanguinis, et
jeci : «Iste esl Jbannes, queraimaiiusDomini coi.i- ejus, quod affusum est, donec commista siini, et
secfavit matris in visceribus, eujus nos precibus /., unus color sanguinis apparerel. Diealia, nescio qu.i,
adjuvari supplices depnscjmus.N>Iterumque ad me simile mihi accidii. Et videbam (sicul mos mihi est)
zediens, boecyerba promli : « Adjuva me', Domine omnia, quoeforis circa aliare agebantur in (empore
Deusmeus; » et adjeci: « Gralla Dei sum'id, quod missoe.Et dum sacerdos calicem benediceret, ecce
siim. > Dicunl eiiam me dixisse : Wemagniiudo re- columha , quam. videre soleo in altari^ pedeleniim
vclaiionum exiollat me, el nori amplius. In die ad aceedens capul calici immersii, et continuo species
Terliani iierum rapia in exslasim , inlrospexi quasi sanguinis apparuil. Et nunc quidem rafum iiiilii
per ostium , el lucem illam magnam, quam videre non esl videre bujusmodi. Facium est eiiam in una -
soleo,et dominam nieam surgehiem de solio suo, dierum, ut veniret quidam ex fratribus, feferis in
veoienlem conlra me in exieriorem hanclueem : pixide diviimm sacramentum Dominicicorporis, ut
'bratque cum eabeatus ille Proecursof Domini. Ego opus esse videbaliir cuid.im sorori inlirmoe.Ciimque
biilem orabam devotissime, eorumque patrociniis slaremus in circuilu ejus, et egp, ei quaedam so-
me, el omnesfamiliares riieos, atque locumnoslrum rores Joquenies mecuin de eo : ecce subito cor
sludiose commiltebain : simulque. boc pelii.j ut si meum liquefaclum, el pene raplum est in ex.stasim.
irieexaudireht, aliquod mihi pfeeberent exaudilio- El ecce clarilas magna refulsil in pixide : e. inlro-
iiis irtdicium. Conliiiuo redieTunt ad lueem, unde ]) spexi, cumtamen adhuc esset clausa, et apparuit
exieranl, el coram majestate magna prociderunt in species veroecarnis in ea. Dicens quidem ista con-
facies suas quasi orantes ; simulque cum eis infinila tremisco,,sicut' el tunc yidens conlremui. Teslis
agraiha circufnslaiitium. Tune ego ab exslasi ex- autem mibi est Deus, quia nihil in omnibus his fin-
periisceris, iii hoecverba solula dixi: « Tibi laus, ., gendo, aut propriam gloriam quserendo, lociila
iibi gloria , (ibfrgratiaram aclio, o beata , 61bene- sum. ....
dicta, et gloriosaTriiiilas.- Ora pro nobis, beaiissima 59. Rogasli meper epistotam, fraler, a'e Palronis
Vifgb Malia, ht digrti efiiciamur promissipnibus .- luis, scilicel martyribus Bonnensis EeelesioB;Cassio
?6hris(i. Oihnes saiiciiaiigeli Dei orenl pro riobisTn et Fiorentio, utin die Nalalis eorum (55) aiiqiiid
(52) Decotlaiio S. Jo. Bapiistoe, 29 liinc

Augusli. . depreJiensi ei maciali dicuhiuf, incerimn'quo die:
. (55) Exallalio S.Crncis,, 14 Sep.l. feria n. elevaiio aulem eorumdem facla <:i!ca;aniium1076
(5i) S. .Mi<:haelis29ejiisclein, lunc fefia in. siib archiepiscopo ReinolHocelebraiur 2 Maii. Ka-
" ex sb- lalis-Iiic dicitur comniunis omnibiis di-es 10 Oclo-
'(5.5) SS.;.Cassiils,Florenlius et Malliisius,
cietale S. Gereonis'(quorum passio Colbiiioi;celebris.
braiur 10 Octobris) fug.i elapsi Boiinam, ibtdem
lil "..' tlTA S. ELISABETH. Ut
serviiji illis exbiberem , si Tofle etipsi dignafentur A his, neque in illis discrevi, boc tanlum inlejlexi,
se milii ostertdere"",et feci quidem prout potui; liam quomodo-hi quidem lorqucbant, iilse vero torque-
-
ad bonorem eorum quinquaginla psalmosTegWllO bariliir. "Vidi autem procul 11100versus orienlem
die posl Maiulinas, ubi ettam insidiator meus can- «idifichim valde gloriosum , quasitribus rimris clr-
delam, qnam manu ienebam, exstinxit. Post liscc cumdaliim, el vartse disijnctiones mansionuin iiiepj
auiem.circa horam tertiam veni in exstasiffl sine et sptcniJor lucis immensse oriinia illustrabat;'iii
«lolore; et vitli ires viros in regione luminis , deeo- circmtn auieffl ejus, arborum, etlierbarum, et flo- :
ratos paJniis , el coronis in frPnle rubore signaiis. riim jucuiidissima amoenitas. appafebai. Locus au-
Siabant auiem d.uo.ex eis conjuncti ad invicem; et lem, qui nieclius videbatuf irtter hoc sedlficiuni;,et
'
paiitulum segregati .(56)-a tertio. Sequenii dre. ad valleni proediclam, spinis as.perfimis et "quasT
vesperam , cuui solilo more*esSem in exslasi'(Sab-. ambusits-lotus videbaiur occupalus. Cuuiqtie toe'
baium enim erat) Togavi Dominum, ul ilerum Illos aspicerem, ecce cppipsa mulilfudo candidae plebis,
liios patrbrios mihi ostertderei; quoniam moleste de valle cpnsurgens, per medium invii illius ilu-
ferebam, qtiod non distincie agnoveram qui essent,-; mefi, iiim magna.fesiinaiione., et mittlo conai-u ad
illi duo, de quibiis rogaveras, quoniam tres^vide- sediliciuin proedtciuni lendefe -visa «st, landemque
ram_: el distulil Dominus exaudire me per lempus, gperveniehs iniroivil. 'Quldam autem es eis exlfa
ita ril meluerem coiitfa voluntalem Domini id me" i senles viam elegerunl, et absque labore pervene-
postulasse. Et dixi ireniens: « Domine, ,si vbluntas runlT Tacliisesl autehi liic 'transilus oluribus yiei-
lua est ut Tial quod petii, fiat; sin aiilem, non bus, ei perintervalla.
fial. ->El conlinuo vidi duos viros amabiles valde, 42. Nolo etiain ignorare le,fra(er, de qiiodam ex
dc: coeiu- marxyrum procedenles, cum signis siipfai ainicis nosiris, quem (anquaiii palrem diteximus,
memoratis;:ei venerurft, ut slar.erit in medium aniei quoniam in die anniversarii ejhs, cum fecissem
coiispectuhi tlironi : et ego cum loetiiia expergls- quoedamprq ejusliberaiione, quoeniihi pervisionem
cens, eoniimio lioeeverba arripui : < Isli sunt duoei demonstrata Tueranl, yidi.illum tempore«acrificii jii
olivoe, iel dup c.andelabra, lucentia arite Domirihmi vesie candida stantem coramm,e,el cum-eo deco-
dominalorem universac ierfic J post liffie in festoi fum quemdam juveneffl, albis ihdutum el proecin-
Ssiictaniiri Virginum undecim millium, vitli copto-• clum i cunique devole elevasset manus et oculos
sam muliiludinem virginum, quseomnes erant In--. in ccelum coratn me, quasi gratias agens, cpiiversiis
signes palmis viclorise, ef coroiiis in fronie signalis,, _,&me ibal cuih cpmjê ifineris sni usque ad ondifi-'
ac deeora coesarie spectabiles. citim illud, quod supra flescripsi: et ego vias eorum
40. __Invigilia Omnium Sariclorum advesperam, , ^.observans, videre eos non cessavi, quousque in-
veni in quietem exslasis. Tunc solito more yisumi iroieruul ilhjc. De visionibus aotem sanctoruni quit!
esl milii, quasi.raperelur spiritiis meus in subtime;; ainplius fibi;dicain.nisi quod singiili ih suis Nalaliiis
ctvidi osiium apertum i» coelo, el tanlam sancto- (ut dicluni cst) animam meam consolari dignati suhi.
riim muliiiudinem, quanlum nurtquam anie. yide- 15. Vidi in Advenlu Doniini scdilicium qupddam
rairi.lllud quoque, quod de sancla Trinilale tibi me3 prseclarum, nno mtiro circumdalum; et in medio
.dixis.se memini, lunc niihi sccundo. iiiliinaliim est.. ; ejus turrim lanlse eelsitudinis, ut cacumen ejus ceo-
In ipso autem die solemniiaiis ad vesperam, i.iefumi los penetrare yiderelur. Cuinque ssopenumero id
rapla in exslasim, vldi coram me slantem qhasii i.ta nlihi uppaferet, accidit in una Doininica,.cum
piierum amabitem valde, induturii vesle alba, ell ad me redirem ab exslasi, ulsubilo oralionem Iiu-
pfoecihcihm,et dixi : « Quis "es,Domine nii ? » Et an- iuscemotli arriperem : « Domine Jesn Chrisle, pie
nuil,ui lacerem; etdixt:«AngelusDominibOnus,qui i et exaudibilis, ostende mihi iiidrgnse famulae Tuae.
fuit cum Jacob, ipse sii meeuni in lerra peregrina- quse sil ista civiias, quam denionslrasli mihi. »'Et
lionismeoe, et benedicat yias meas Deus. >Et con- contiaiio hoec verba responsionis in ore meo pbsiia
tilnio vtsa sum mihi in subtime extolli, el audiviI _ snnt:« Hsec csl Hierusalem ccelesiis, quse aedifica-
voces caneritlum Carmen jucuiidissimum. (ur, ui civilas, cujus cacumen pertingit ad ccelos. »
il. PosthiBcin die, qtio secundum morem Ec-- Poslhsec,immiiientefestivitaielNalalisDominibidu >
clesiee fideliuhi defunctoriim communis memoriai anlefestum diem prreparabar ad solilos menlis ex-
agebaiur, in lempore divini sacrificii, vidi quasi1 cessus. Cum venisset auterii vespera solemniiatis
versus Ausirum moniem excelsum valde, etjuxla J- Nalivitalis, tandem in quieiem exslasis deveui.
illum yallem profundam Iiorribilem nimis ; eratt Sensi anlem me quasi In sublime elevari, et vidi
eniniplena atris ignibus, quasi obleclis, et non ya--" osiium apertum in ccelo :"'el venerabile illtid arca-
lenlibus emHiefe flammani Tn allum. Illic lortpress rtiini, quod in festivitale Omniuni Sinclorum viclo-
spiritusihnumerabiles vidi, et ariimas poiesiati II-- ram, jam lertip liuiic demonslfslniii niilii «M.
lorum tfadiias, quoe horreiidp ei flebili inodo abl> Cumquedeleciaia fuissCmin ffluliitudine dutcedinii
illis ebrtcutiebaniur, trahebaniur, ei supra niodiim i Dei mei=,tandem aT meipsam rediens, in hrce verba
iiifiniiis mridis vexabantur : formasquitlem nec ihi conlinuo prorupi : « Desiderans desideravi videre
(56) Sciticel corpore Mallusii, qui bic rion nominalur,fortassisa:l aliam aliqn.nmccclesiam delato..
" ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS-
^45. 144
'Dominum Deum Salvalorem ineiim, et vidi, et ecce J{ palmis , et-coronis ruiiore signalis. Et cogitaoam
salva facla est ariima irieai;.»Eram atjlem pernoctaris qnidem apud me hbs esse beatos illos infanfes, qui
jh.bralione , nec polui corpus meum dare sopori, occisi suiilpro Dpmino Jesu ; sed hoc in iilis inira-
proeliimia clarilale lueis, quam lola uocte iiituebar :, bar, quod.milla irifaniioSsigna in eis apparuerum:.
o.slium enim iltud, quod antea sine inehlis excessu omnes eniin juvenilis setatis plenitudinem habere
inlueri non poleram,. coiitihue aperlum yidi in videbanlur. In Circumcisiohe Domini, et F.pipha-
magna' jiicuiidriale; e.t Iiivejus |decuplo clafior ap- nia (38) visiones vidi DominicsDdiei, sed evidentiuE
paruit, quam in proeteritis yisipnibus. •in Epipliania. Tunc etiain 'jn priiiia Vespefa vidi
44. Cum aulem fiefei apparaius ad celebraiionem ires reges coronalos sianles arite llironum : et ac-
prioris missse, quse inter malulihale oflieium eral cederttes,.adoraveruivi flexis genibus anie Filium
deeantarida, yidi radium magnse clariiatis de* sur-- bominis el toilenies coronas de capiiibus suis, obiu-.
sum abeodem ostio usque ad altare oraiorii pro- lerunl eas in manus ipsius : rursusque eas ab ipso
leiidi. Ciimque inchoarelur Liber geheraliqnis (57), "recepenini. In die ad mlsSam, rursus eosdem.tres
ecce gloripsissima Regina coslprum , riiulio eserciiil vidi ,adoranles corain Domino Jesu : ei niunuscula
arigelorum coiniiaia. per etiriidem radiura descen- ' nescio quse lucida in manus ejus dare visi surit.
dens venil, et astitit a dextris. sacerdoiis , babens 46. lh Pufificatiorie gldriosissirnaematris Marias,
coronam niaximi, ac jucundissiffli fulgoris i.ncapite. ad missam, perlecio evangeiio, iri exsiashn veni, et
Cumque flni.to.evaiigelib secundiim consuetudinein yidi : et ecce domina mea, per radium lucjs descen-
antiplioua ilia decanlarelur, quse est: 0 mundi Do-: dens venif, et.astiiit a dexlris sacerdotis : ei juxla
minti; eievata esl cum suo coibitalu, el per praidi- eani vir graiidsevils et venerabilis, bafbam halieris
ciiim radium lucis regressa est ad sedemsuaffl : canam et pi'plixam. Cumque sorores bbtulisseril lu-
cgo auleffl crtm tolo illolenipore essem.in exstasi, minaria-in. manus sacerdolis, regressa esl ad su-
cam tamendevoiissime invocarenon cessavi. Erant perna. Et ecce copiosus exercitus insignium pueHa-
autem difp splendidi juvenes, qui per.prajdiclum fum, cum splerididis Iuminaribus, veiiit in occursum
radium deseenderant, comnlbrabtes circa miiiistros ejus, Factaque aliquaniula mora in exlrinseca hac
allaris a principio missae usqiie ad finem; in se- luce , cum ipsa regressse sunt ad altiora , sequenies
cuiida quoque.inissa alii duo. Stabat autem liOfunj eans cum gaudio. Eodem die ad vesperam ctifflessem
alter quidem ad latus sacerdolis, alier verp.jiixla in exslasi, iterumque eani viderem in superna gloria,
diiiconum cum anuuntiaref evangelium. Et de eo invoeavi devotissime auxiliurii ejus : et cum.omni
quidem ,"qui erat secus diacoiium , cogitabam intra n diligentia me, el charos meosilli commisi, etin fino
iiie, qupniaiiJ ipse essei unus"ex diacbnis noslris, oraiipnis adjeci dicens : « Domina mea, qpid dete
qui inieffuit missaj, esselque indutus alba (qiiod sperabo? > Et respondere visa esl : «.Bojiani gra-
quidem bon erat), slareiad jninislrandum; sed la- tiam de ine sperare poles (u, el omnes qui flduciam
men ex boe eram dubia, quoniam hic albus e.l cri- liabenl.in me. > Mirificavii Deus niisericordias suas
spus yidebalur, ille.vero piger eral. Tunc coiiyeflit in me etiam , frater ini, ex quo nuper a me.disces-
ad me facierii quasi indignans, et coijfinhoverba sisli, 01Iioecfecit mihi.
boec cofcli rneo,infixa Sunt : « Ego sum Angelus te- 47, Accidil.in prima pomjnica solemnis (59) Je-
Stameriii. ilnter haecomnia, et columbam vidi, as-r junii in priniis Vesperis, ut venirem in.meniis cxr
' sideiitem sacrificio Doniiuico
super altare. cessuin : et vidi roiam candidam irt aeremira velo-
-45, Sequenti die, lempore divini offlcii, vidi B, citate cireumeuntem, el in suinmiLale ejus avic.ulam
Stepbanum protomariyreni in superiia clarilale, candidam chm niagna cjifljculiale sese leiipntem, tit
splendidum valde et iiisignem; sigiiis Tnariyrij et non circumferreirir impetu rotse : et aliquoties qtii-
diaconalus. Eodem die ad vesperam vidi B. Joan- dem paululum-a.suiiimjtate adtiifeiiora dclapsa esl,
nem .Evangelislam, stanlem ih conspeclu throni, ul esSet in summo, atque in liuncmodum di.u labo-.
candidissimo amictu , et stola aurea inore sacerdo- ^ rabat, vicissim labens, el reshrgens.- Post hascvidi
tali decoratum.- Respexi autem ad eunv; lbcum, in mohjem exoelsum, et amarum valde, el-s.uper illum
quo qualuor evangelistas vldere corisueveram, ei dejata.est rola , iierumque ibi.circumferebatur, ut
iria.quideni animaiia vidi; iocus aulem Aquilseva- prius, et iivicula.ei adhserens iri suplabore persevc-
cuus apparuil. Die-lnhDcenlujai!,'lenipofe diyiniof-r rabnl. Eram auiein vebpffl.ehteradmirans, quid ista
"
ficii, vidi njontem excelsuni, el splendidutii, ei in portenderent; et cum niagno desiderio postulavi a
cacumine ejus Agnum candi.diim, el am.abilemvalde, Dominp'intelligenliam yisiotits. Et accepio aliqiian-
babenterii signuro Dominicsecrucis in dorso. Seque- lulo iriielleciu, redii ab ejcslasi : moxque bascyerba
batiir autem euin multitudo maftyrum copiosa, euin ex improviso arripui: « Arcla et angusia est via,
. . • i - .
(57/ Secuildiiiii iisiim . monaslico-Benedicliniiin aique adeo i.iiiiiiim anni ihcidit inferiamyi elEpi-
fesia 121lectibnum fiurit; in die autem JNatalia.d 5 pliariia iii fcriain iii,
-Nociurriura teguniur 4 Evaiigelia, quorum piiiiium ' (59) Idenv annus celebravit Pascha £ Aprilis,
Inilium S. Evangeiii secunduin Matthaeuiii,alia liia atque adeo Dominica l Qtiadragesiniaj ihcidil in
eaileiii, quse prescribuiilur ex Roinanp. 21 Februarii.
(58) Annus 1154 babuit liil. Domiiiicalem C,
143 VITA S. ELISABETH. W
quse ducil ad vilam, Doinine, quis ibit per eam? > iA prelaiioiieffl visionis Iiujus coneris jnvenire; tibi
Et subjunxi: « Ille, qui custodil vitam suani a car- eiiini foriassis a Bomino reservata estv •:
nalibus desideriis, et" iion habet tloluta iu lirigua 50. Ante Annuntialionem Dpminicam sepierti die-
sua. > Et adjeci: < Domine, quid faciam'egd?.> Et bus(41) segrolavi, ei incidi in lectmn loto cpr[ipre
rursus hsec verba fespoiistoiiis iiiciderunt pri meb : Iangueiis, ila ut pene. nihil refectionis corpori meo
_«Si Vis ambulare, sicut ego ambulavi, considera possem adhibere; permansi atitem in lia.c valeiu-
vestigia mea; el noli le averlere ad dexleram, dine usque ad diem (42) tertium ante festivitatem.
neque ad sinistrara, sed sequere me, et sie per- Eo die circa Nonam ccepi habere in ore raeo liquo-
venies, quia dixi : Ego sutn via, veritas, el vita; si rem, tanquam favtim mellis, cujus dulcore ita.re-
quis introierii per me, salvabilur, et pascua inveniel fecla sum, quasi cibum suflicientem accepissem; et
(Joan, x). > confortaia sumToio.corporc, et emisi sudoreni co-
48. Poslhasc in secunda feria rursus in.exslasim piosum, in quo permanebam usque in seqiienlem
veni, et yidi praedicl.amvisipnerii, ut prius; sed el diem. Et circa tempus missoeveni in meiifis exces-
eo amplius, quia el sealam vidi supra rotam stari- sum; el visum est mihi, quasi abslralieretur spiri-
iem, quse tantse celsitudiniserat, ul cacnmen ejus tus meus a corpore , ac sublevaretur in altum. Vidi
ccelos penelrare videretur. Posles ejus laterales Ia- B ' auiem in ilio"excesSu mbo cCelps aperlos,.el Domi-
pitlei videbantur, et triangulares; ascensoria vero kium Jesum cum irifinitis m.illibusvenientem iri re-
diversissimis , ac pulcherrimis ab invicein diflere- 'gionem aeris hujus. Et non erat ei species, neque
banl iniervallis. Id autem in memoria reiinui, quod. decor; sed, lanquam recentercrucifixus fuissel, sic
primum eorum candidum erat, tanquam nix : se- miserandus apparuit. Cumque demonstrasset uni-
ctindum vero rubicundum, lanquam ferrum ignitum. verso inundo crucem, ih qua pependerat, et vul-
Post hsee die aliera rursus vidi omnia, quseprsedicta nera passionis suse quasi recenti cruore niadentia;
sunt.etjuxla rotam speciem viri slantenn , cujus claniabal voce rnagna ac niniium lerribili, dicens :
caput aureum videbalur, et capilli ejus similes lanse « Talia propler,te susiinui, tu vero pro me quid
candidas,etmundse; oculi ejus Iucidissimi, et.decori suslinuisli? >
valde; pectus el bracbia, quoein modum crucis (e- 51. Assislebanl autem ei duo diversa agmina. in-
nebal exp.ansa, purissimum queindain ntloremba- numerae plebis, nnum a dextris, aherum a sinistris.
bebanl ad similitudi.nem argenii nitidissimi. Habe- Iis quidem, qui erant a dexlfis, Iux immensa cir-
bat aulem jn dexlera ramum' arboris viridem , et cumfusa videbatur,-inler qiips.pra3cipua apparuit
jucundum aspeclu, in sinistra yero lucidam rolam , £ Yirgo virgihum , gloriosissima Dei Maler Maiia. lbi
i?is varietate disiinctani: venterejus oeneus,fempra diversitates pmnium ecclesiasiicorumgradnum di-
_ex chalybe, crura ferrea, pedes vero lerrei videban- stincie perspexi: inter quos et venerabilem Pairem
lur. Hseconmia frequenter in tempore Jejunii mihi noslruin beatum Benediclum, cum susi monacbali
. apparuerunt. .- turba, dignoscere deleclata sum. Iis autem.qui
49.-Facium esi aulem in Dominica., quas erat eranl a sihistris , tenebrse densas, el horribiles eir-
proxima post feslum B. Gregprii (40), eum cssem" cumfusse erant, ita u.teorum diversiiales discernere
in exsiasi, et viderem yisiones., quas in Dominicis vix poluissem. Erat aiilem hnjus niiserriinse plehis
diebus.videre consuevi; vidi egregium ijlum doclo- pfinceps, magnus el borrendus ille rex superbioe,
rem in supernis, pienura.glpria elclafilate amabili, cui proximi assistebant Judas el Pilaius, et cruci-
ad simililudineni 'glorioe sanclissiinorum episcopo- flxores Domini. Heu ! qiiantos. ex clero', quantos
ru'm,.Martini et Nicolai. Habebat autera in, capile, nostfi ordinis viros, et mulieres, plenos confusioue
queraadmodum ei illos babuisse videram, diadema illic dignoscebam. Cumque omnia perspexissem,
qhoddam venerabile, qualia a pontilicl.bus geslari dixit Judex umnium ad eos, qui eranl a dexlris :
d.ieunlur. Eadem. quoqiie hora vidi- p.rsediclaiuvi- Venife, benedicliPatris tnei, percipileregriuiri, qtiod
sionem, el.sestuabam desiderio magno clipieriS iii- D vobis paratum est ab.origine mundi (Maiih. xxv); ad
telligere, quse videbam , prsecipue quid significaret eos vero , qpi eranl a siriislris ; lie, maledicti,. in
illa hoininis species; nam de csaieris.intelligebam ignem wlernum, qut paratus est.diaboloel angelis ejus-
aliquid. Poslulavi igitur a beato illo viro Dei devo- (ibid.). Et continuo illi cum jucundissinia alacritate
lissime, ut-impetraret mihi a Doniino intelligenliam ad lucidas mansiones Dominurn subsecuti suril; hi-
visipnis, quam desiderabani : et conv.ersus ad me, vero, ifisliiia ei confusione pleni, ciim suo paire,
hsecverba mihi resppndit : « Non potes inlelligere principe da^moniorum, in piofundissimas lenebras
qtiid isla significeut, sed dic docioribus qui lcgiint demersi suiit.
Scripiuras, ipsi scitint. >:Nunc jgittir, amanlissime 52.: Continuo ppsl hsecreddila suni mihi, el cum
Trater, hunc tibi, quoeso,'laboreni assume, ut Scri- fleiu copioso p.rimum iii bsec verba prorupi : « Li-
piuras divinas scruteris, e.t.congruam ex eis inipr- bera uie, Domine, de morle seierna in dieilla ire-
(40) Ea fuit poniinica iy Quadrag. occurrens se- (42) Id est -iisque.ad diem.-S,"Benedicti, vel;se-
ciiiido ppsl fesiuiii die, 14 Mahii '. , . qiieiiicin 22. .
^4!) Ergoa clte 18'MjriiL.
i 47 ECKBERTf ABBATTSSCHOTiAOGIENSIS" ; ,«ff.
rnenda, quanao cffiit movtndi surit, et ierr.i.-» Ei, A ihtToierai', sedentem cum discipulis suis in domo,,
adjeci: « Credo, quod Redemplor meus vivit, et in quasi ad coenatidum. Cuinque aspicerem, surrexit a
novissimo die de terra surrecinra sum, efin carne cceha i ef ponens. veslinienia sua, prseGinxit se*"
uiea videbo Deum Satvatbrem meuin. » ln ipso au- Ii.nleo; el accipierts pelviin, iiicurvavit genua anle
lem die feslivitatis, cum iterum esseffl in excessu Petruin , et subito Pelrus exsiliYit, et siabat quasi
ineo, rn tempore divini sacriflcii, prsesentaia est terrilus r el Dominus sicut eral inclinatus, loqui ad:
ocutis meispassio Salvalpris nostri', qualiter ali im- eum visus esi; ef post pusillum, rursus ille resedit..
piis veste nudatus , ffagellatus esi, et ad hltimum Et Dominus siiigulorum pedes lavii ,ilerumque re-
cruci afllxus. Non autem orania', quse circa eum iu Bumpto veslimenlo suo,. recubuil, et sedebal, quasi
passionegesta sunt, singiflalim tunc vidi, quemad- loquens ad illos. Post hsec surrexit, et egressus esi
modum postea iii Parasceve. Cumque lisec videre cum illis de civitate, et ibat versus montem iHriinr
cessarem , vidi dominam nieain in supefna clafitaie a quo eum descendisse videram. Posl bsec vidi,
«lanlein, el cujusdam rei revefaiioneni ab ea accepi,. quomotlo relic.lis discipulis secessil.ah eis Dominus,
quam nolo adhuc fieri maiiifestam. el positis in lerram genibus procubuit ad oraiionem,
CAPUT IV. quasi io angusliis magnis conslitulus. Vidi et pre-
Saricta videt mysleria Passionis, Resurrectionisr_As- g! liosas illas gutias sanguiiiis, de sanclissima carne
censionis, Pentecosles, et alia quwdamisto anno. . ejus decurrentes iri lerram. El post orationein rediit
55. Poslhaec in feslivitate Palmarum (45), in pri- ad disciputos, quos ctiam dormiianies vidi. Et cum
mis Vesperis, cum dicerent sorores Responsorium, allocutus eos fuisset, iterum fediit a.d oraliOiiem,.
ingressus Pilatus, _etusque ad Iioc vefbum proces- afque lio.c ler .factum esl. Tunc ego ad me ipsam
sissent: Crucifigaitir; slabam rnter eas,: et iii ex- fediens, slatim hoccverba in ofe meo habui : < Fa-
stasim veni: et vidi Salvalorem quasi in cruce pen- cius Jesus ih agonia prolixius oravit, el faclns est
Ueniem. Rursus in Matutinis similiter mihi accidif. sudor ejus sicut gutise saiiguiiiis decurrentis iiiter-
Itt die ad missam, cum inchoareiur Passio Domini, ram. > El a.dje.ci: « In monle Oliveli oravi-ad Pu-
ilerum in exslasiin veni. Tunc vidi procul montem treiii meum : Pater, si fieri potesl, transeat a me
«juemdam amcenuin, et descendebat ab eo Salvator calix isie. >
sedens in ashio, et veniebat versus cfviiatem quain- 55. El posl pusillum redii in exslasim. Et vidi r
dain magnain. ln ipsa autem radice montis occur- el ecce Donitnus ab oralione rediens, assumpiis ttf-
ril ei (urba houiiiuim pafvorum ei magnorum cum scipulis venil in horlum. El post pusillum, venii
virenilbus arborum raniis; et exuenies vestimenta Judas cum cohorle armata, etaccedens, osculalus
sua, plurimi ex eis straverunl ea in via , qua ince-i ^ est eum : ii autem , qiii cum eo erant, reiiorsum
debal: et ibant cum eo exsultanies usque ad portam abeunies ceciderunl in lerram. El surgenies com-
civitotis. Eratque ibi turha magna, el dabal ei lo- prehenderunt eum , el usque ad civitalem vincluir.
ciim : el venil per mediuffl eorum usque ad lein- miscrabiliier periraxerunt: discipulos aiitem ad la-
plum : descendens introivit, el ultra eum -non vidi, tibula sua discurrere vidi. Tunc redii ab exstasi
et redii ad me ipsam. Rogaveram fralres meos dili- cum hujusinodi verbis : « Amieus meus osculi nie
genter, ut illo die officiumpalmaruni celebrarent in tradidil signo, dicens : Quem osculatus fuei'0 ipse
pralo , quod est anie conspecium noslrum, et non est, lenele eum. » Post btec tola nocie illa, sive .
potuerunt propler intiiulationem rivulorum; scd dbrmirem, sive vigilarem, videbain qualiler iiupii
relro ecclesiani, ubr videri a nobis non poierat, pe- illi Domiiium blaspliemabant, verberaudo, con-
regerunt. Et respexil Dominus desiderium ancilloe spuendo, colaphis et alapis csedendo.Ei in exslasim
sua3; et vidi oculis menlisomnia, quse ab iljis illic ciuidem non veui, sed toius sensus meus illicerat,
gesta sunt. ct ad nihil aliud poieram irilendere. Mane aulem
54. Post Ii33cin Ccena Doinini ad missamvidi, , bora terlia veni Ui exsiftshn, in qua permansi usque
sicul soteo, oninia quse circa altare gerebantur :' et' „ circa lioram sextam. Tunc vidi, quomodo induerunt
dum saccrdos caiionemdiceret, et calicem.Tu con- eum luuicam purpuream, et cblamidem coccineam
spectu Dei exaitaret: vidi supra calicem Dominum circunidederuni ei; et Iiiipotienles capili ejus coro-
Jesum, quasi in cruce pendentem, el de Jalere ,ejus* r nam spiiieam,.iltuseruiit ei. Et post"lia?.c,exuenies
et pedibus sanguis in calicem defluere videbalur. eum veslimentis illis, induerunt eum vestibus ejus :
Cum autem vespertinum lenipus imminerel, eram et imposuenijit ei crucem, et duxerunl extra civi-
in sacetlo, ubi maudalum ablutionis celebrandum tateiii in locum quemdani, quasi araium, el nibfl
erat. Cuinque fncboarelur Antiphona, quoe est : viroris habeniein. Ibi eum denudahtes, levaye-
Av.lediem fesium, ego in uberrimas lacrymas cpn- rtint (44) in cruceni et aflixerunt; similiter et aliis
ftslim erupi, el rapla sum in exslasim. Tunc yidii duobus feocrunt. Tunc expergefacla suiu, et cum
Pominum in eadem civitate, quam iii die Paliiiarum lacrymis uberrimis iu Jnaecverba prorupi: t Christus
(45) Dominica Palinaruiii anno 1154, 28 Marlii. criicein, alque ila slaiis ei affixus; contra qtiani
(44) Convenit boc cum visione, S. Brigitlse, de nuiic passim el in receniiorum saiiclaruni visioni-
<iua egi in Pai-ergo inier ulramque Vitam S. Mafiie bu.s concipiliir, super criieeui Iimiiostralain cxicn-
Ma»il. de Pazzis, qua doceiur sursum adductus iu sus Doiuiuus.
U9 VITA S, ELISxVBETH. 150
Dominus faclus'esfobediens usque ad morlem. »El JA.domum, ubteranl disciptiii corigregati; et-nuutiavii
adjeei : « V-iia-in Tigno . morilur. Infernns ei eis. Gonliiiuopost hsec, cum paululum respirassenu
mors (45) dispoliantuF; > vidi duas malroiias venienles ad sepulcrum.cum
56. Deinde post modicum tempus, cceperunt aromaiibus; et 'ui videruntangelos, subsiiterunt
fralres officiumDei celebrare, ei cuin processissent quasi slupefaCtse. Posl hsec cum timore propius ac-
usque ad leelionem Passionis,Tnexsiasjm yeniens,. .cesserunl: faclaque jbi pafya mora, discesserum.
vidi itcrum Dominum in cruce. Inque illa hora emi- .Occurrit aulem ei illis Dominus in.via; moxque illoe
sit spirilum, et inclinala1 est cervix ejus : concidil accurrenles prociderunt coram eo, el lenuerunt
amabile caput: complicala sunt| genua (46) : et pedes ejus : hoc aulem, nequaquam de praidicia illii
-oinnia membra ejus deorsum resederunl; sicque maironavisum est.
hoefebalexanime corpus, miseralione dignuni super 58. Post hsec ciiin cclebraretur missa, vidi duos
omn.ia, quoe humanus ocirlus niisefabilia vidil. Et diseipulos pfoperanies ,ad sepulcriiiii; quorum alter
. quis puias, frater, interim eral dolor animse.mese,- quidem senior, alter autein videbatur esse junior.
, cum viderem tantas passiones, lamque indignas de- Et bic quidem cum citius pervenisset ad sepulcrum,
. spectiones viri oplimi el solius innoceniis; qui non iniroivil; senior yero cum pervenisset, siatinv
iiihil quidetn pro se, sed pro nobis omiiia gralis 'B.introiyit; postea vero et alter. Et quid ainptius re^-
suslinuit? Sed Malrem Doiiiinimei plenani iuoerore,- quiris, frater? Omnia pene; quoecircaiempus i!lu<l
et: magna dignam miscralione, vidi assistenieui gesla ftiisse in. Evangeliis leguntur, mihi demon-
. cruci cum discipulo quem diligebal Jesus. jNovis- strata sunt. Nam ethoc yidi, qualiler dubbus eun-
aime autem.boc quoque vidi j qualiler uhus ex iiu- libus ab Hierusalem in Emaus, Dominus in specie
"piis accurrens ,ianceam laieri ejus infixit: et con- „peregrini.se- adjunxit,. et quoniodo cum pefvenis-
.iiiitio copiosus sanguis pariler cum aqiia emanavit. ,senl ad .casi.ellum,et se fhigeret discessurum ab eis,
El eccp caligo, densa et horribilis super nniversam deimuerunt eum, ei perduxerunt in domum, et
" terram orla est, et saxa per. agros terribiliier con- cum sederet ad coeiiaiidum, et benedixisset panem
. currere, et colJidi, el scindi visa sunt. Cumque .et fregisset, statiin locus ejus, in qno sederat, va-
quievisset Hla periurbalio, ecce quidan) verierabiles cuus apparuit. Staiimque illi surgenies , venerunt
viri accedenles, solveruni corpus a crucc,. et delu- cum festinatione ad discipujos, et nuniiaverunt eis
Jermit illud cum venefatipiie in_horium q.uemdani. ,in ciomo, in qua erant congregati. Eadem autem
viridemel jucundtim : el-circumposita ei munda , liora , qua.eis boecaununtiabant, apparuil.Dominus
sindone-, locayerunl itlud in moiiumeiito.Tiinc de- r( stans inniedio eorum. Post Jisec iliud quoque vidi,
irihm ego, jesumpto spirilu, cum fletu amarissimo qualiter manducavit ctim illis : eratque in meusa
bujusmodi querelam arripui : « Recess.it pasler no- discus uhus habens piscem, et alter continens fa-
ster, fons aquseviyoe, in cujus Iransitu sol obscura- vifnimellis. Erani aiiiem vestifflenia ejus, irt qtiibus
ius est.> Et adjeci: «Ave Maria, consors iuaiiyfuni, euhi post resurfeclipnem vidi, candidissima, et
iraiisgladiala cruciflxi nati sanguine. » El adjeci : species vultus ejus hilaris valde, ac tantse clarilatis,
t Sepulto Dominp, signatum esl inonuinehtum. > - ut vix eam diseernere possem.: ;
57, Pbst tisecin Sabbato ad vesperam, cum esscm 59. In.dieAscensionis (47) Domiiii ad.missam,
in: exslasi, apparuerunt inilii. veuerabiles quiedam cum essem*in=excessu meo., vidi -congregaios in
-inalronoe, quasi gestantes arojiiata.In dio Sancto _donJo discipulos, el Matrera Domiiiicum-eis, el in-
.:Pascba3,.cumjain dilucesceret, sedebam in loco ora- travit ad eos Dominiis., et cuin accepisset cibuin,
.. lionis, el legebamin Psalmis. Cumqucjamad fineiu cum eis, eduxit illos de civilate-usque iu monteiiu.
.-.Psalmorum appropinquai'em, veni in exstasim, et ,Et vidij qualiter coram ets elevatus esl. El veii.iliu ,
vjdi horfura in quo erat inonumeiiliiiii, et ta- .bccursum.ejiis multitudo angclorum , e.i sublevatus
;pidem ab.ostio ejus sublatum,, efangelos assi- est inccetum, Ciunque illi slarent et aspice-.
dentes : et ecee mairona quasdatn veniens accessit D ] reni in. cceluin, apparuerunt duo splendidi juvenes .
ad monumenlum ptorans, ei jnirospexit, et rion in- desuper venienles, et aljoeu-tisiint eos ; siaiimquc.
venlo ibi corppre, quasi nioesta paululum recessit. illi regressi: suht in eiviiatem , et collegerunt sejn ,
Occurrit atiieiii ei Doiniiiiis, mbxque illa subsiitit . domum, unde egressi fueraul. Tunc ego- ad nie>
..quasi interrogans aliqutd. ab eo :. et post .piisillum .ipsam redii cum hujuscemodi verbis ; « liduxit Do?-
cpnversa est, ut. rediret ad mpnuiiientuin : iie- iniiius discipulos suos foras jn Be.llianiani, > ei quie
.ruinque sub.ilp se cpnverlil, quasi vocata ab illo , sequunlur in Evangelio, et ilttid : « ORex glorise,
el.currens procidit.ad pedes ejus, cunvqueipse dis> .Domirie virtulum, qui triumphator bpdie super
paruissel, surgens illa yelociier;cucurril. usque ad oinnes coslos ascentlistiv) -..,- ,
(45) Ita corrigo , pro eo , quod legebalur impres- lenta illa bracliioruin disiensiOne; unde confiriualur
Euinrex iiiorsu.. docirinaprsediclo- Parergo a jne tradita, de veibis.
(4S) II:ec geiiuum complicatio competit corpori -fsiciisque exstalicorinii-ad coiilfoversias hisloricas
jion conieniissime tenso, ac stanti supfa fiilcrum 11011 irahendis.
aiiquod, rtoifaiiiem uii concipiebafrS; Osaniia iiifra, (47) Fuit celcbfaia AsCeiisio Doniini, 13 Maiit,
Viiaj 11, nuiii. 244 exaggeraiis' fere supra coeteros Peniecostes 25 M;iii. . ,
doloies euiii, (jiii-.sciilieba.lurin pectore, cx vio-
TSl- . ECKBERTI.ABBATISSCIIONAUGIENSIS. . "f-5J\
. i
6.0, T"ostl.ioecin die.Peiiteebsies, anie celebralio-.;A secunduni-suanvprofess.oriem, eiTninedioeoruuj I
«em.nvissas,cum.essemin exslasi, vidi rursus disei- ihronum excelsum valde gloriosum, et in medio
piil.ps,cprtgr.ega.io.sTndoinp supra,iiiemoraia,.etM.a- tliroiii sedeniem, cujus fttcies terribijis erai, et ex
iremSalvaioris iivier eos. Et factum esl, dum se- eo el cle ilirono exibat splendor magnus quasi fulgur
derenl., apparjiitsuprasinguloseoruniqiia.si flamma coruscans, ita ut praj nimia luce vix potuissem ocu-
ignis., desursum ciescendens:inTmpetu ,veliemenii.- los levafe. Et circa tbronum. angelos multos, et
Et.conijnuo omnes unanimUerconsurgentes, egressi quatuor animalia : hr omnes circumslelerunt, et
sunf cura liiiafiiale et fidueia, inagna , annunliare procidentcs adoraverunt sedenlem super lhroijum:,
ye.rbutiiDei in.populo. Hsec cum ita per.yidissem, dicentes •:Gloria, et honor, el.benediciiosedentisuper
reddita summihi, moxque hsecverha assumpsi : thronum., viveniiin swcula swcutbrum,:» Post lnec
.«.Spi.filiis,sariclus:p.rocedensa llirono, apostolorum ailjec!: « Salve; sancla,salve, pia el nobilis Virgo
p.eciora inv.isibiliter.penelrav.it. >.Cumque inchoa- Maria; tii enim ndtis, lu suavis, tu adjutrix et-con-
retunofflicium niissse, rursus in ex,stasimveni, et solalrix omnium in le confideniium. Acljuvame,
vjdi; quasi fiilgidissimuni. radium lucis, de ccelo doniina-niea JMafia, quoniam confid.ilin ie anima
usque ad- altare porreclum, Et venil permedium "riiea.':ora pro me Uiiigenitum luutij Redempiorem
ejtis columba.speciosa., quam videre spleo, ferens "; nostrum, ulperflcial iii me opus iuisericordisesuse.»
rn ore.quiddaiii rTubrum,qiiasi ffammamignis, grah- 62. ln feStiyitaleOiniiiunvSanciofumveriil ange-
diiisculum quam solebat. Et priraum quidem supcr Ttis Domini ad me^ elrapuil spiritu.mmeum a eor-
verlieem sacerdolis. expansis alis insedit, ibiqueex -pore meo, et subitoyeni cum-illp, et duxit nie in
eo, qiiodin.ore.geslabat, quasi stillam unam depo- allum an(e oslium, quod es( in conspectu Doinini,
suit. Minislris -quoque.aliaris, qui eranl induii ad et infrospexi, et yidi-multa millia sanctorum coro->
l.egendum',.siinililer.-fec.il'.,et- posl hsecconsedit in natorum, aslantes ei minislranles Deo, et in circuilu
-allari; Guinque rediisseih ab exslasi, dixi magistrse throni.qiiatupr aniriialia, Angeli vero et.archangeli,
liostroe,ut.commonerei sorores addevolionem ora- cherubim quoque et seraphim sielerunl anle (hro-
tionis-, sperans id ipsum, quod ei posiea evenit, niiin Dei, etprocidenles adoraveirinl, eictara voce
CiiHKjueLinitaniissa accederemus ad commhnicari- dix:eruni : « Sanctns, Sancius, Sandus DonTuins
ciuin,ygni in exslaîm, et.dum singillalim coinmu- Deus omnipolens, qui eral, el qui est, et.qui ventu-
lilcarent,, vidi columbam praediclani advolanlem, rus esl. > Similiter.et viginli qualnor. seniores ceci-
eiexeQ, quod in oregeslabal, per.singulas distri- derunt in facies suas, ei adoraverunf viveniem in
b.i.ientem, Q ssecula:sseculofum,.Habeoelaliquid-, quod de Bon-
6.1, Hse sjint, frater, nijseraiion.es Doinini., quas nensis ecclesiseconsecratione, qusenuper-facla esl,
i,i\ P!:imo,.aiiiip(4.8)visifa.tipii.ismese pperaiusest in libi, frater, referain. Sicut iiisinuasiimilii per epi-
nj.e,.Iii hac auie.m,s.eciiiidianiii revoluiioiie. eadem -slolam , oravi Dominum, et aperuil mihi, ui solet,
fere,, quse,.ann.oprjore in, festivilalibus sanctorum oculbs nieos/iii priori Yespera ExallaliOrtisSancbe
circa ine ac.ciderets.olebant,eye.niuni, eilionnuUa Crucis, el intercsetera, quse mihi Tiionsirala smii,
prseter hsec, qusepropterincr.edulos.ex magnaparte vidi radium copiosseJucis de ccelo usque ad eccle-
silenijp:prseteriinus. Aliquo.liesauiem alterius.ti.iodi siam illam ," lolainque immensa clarilale illustran-
y.ei^ba,quam splebaiit, re.yertenli niihi abexsjlasi, in . tem. Nec non et angelorum niuJiitudihem in eodem
pre. ponuiitur: ita ut in.Ipquendp non meunj sequar radio descendenlem vidi, ac loto lempofe dedicalio-
arbi.triuniy sedDonjiiii, qui p.er; os:'meum.,manife- riis inler mirtistros ecclesise coiiverSaiiieiii. Tania.
stasfacit visipnes, quasper.modesliam asocoribus aiilem majeslate omnia replebaiilur, ul npn absque
celarfi.consuev.eram.NaminTeslivilaleB; Laurenlii, . pavore intuefi possem, quoe gerebaiitur illic. Fui
visionein; quani. videraffl hfs v.erbis manifestavit.: autem in liac vistoiie conlinue a vesperiinoteinpore
« VMi quenvdarti nobilissiinum diaconum Lauren- prsecedentis diei, usque ad horam illam, in qua de-
tiiini anle.Tores.slantem., el palmam hah.enieni, et T)dicationis oflicium consuminalum esi. Vidi auteni
cpronaejiys, rubea, el. conversus esiadme blande . inter csetera, qusfiillic agebantur, le, fraler, pulpiio
inspiciens. » Simililer 'in Assumptione bealissimse iii Malutinis asiariiem , et unaiu ex lectionibus le-
Uohiiiisenoslroei cum ab excessu riieb redifem, bu- genlem.
jusceniodi sermonemcorani omnibus subllo arripui, 65; Accidit, ut-qusedam sorofumnostrarum, quoe
dicens. : « Vidi supra ccelum cceli ad- orientem morantur in Diersiensi (49) coenobio, migrarei e
mulla. millia sanctorum coronalorum," existiniavi vita. Nuntiata igitur.nobis morleejus, dum secun-
p.lus.quamcentum quadraginfa-qualuor millia, qui dum consuetudinem (50) pfo remedio.animse cjus
omnes cOronati sunl coronis aureis, unusquisque Vafllictionem susciperemus, vidi. angelum Domiui
{$">)_yideliir.polius dici debuisse secundus aniius, telligatur. Sed an ibi turic sorores fiierint, inquiren-
ei.qu.ti biiiciiicljpalur ief lius,' iil paiei cx deductis dum.
Tisicierius. .'(r>0)Hsec mului suffragii cpnsiielitdp spepiaicni
(49) Ad DiersSensis mpiiasterti sorores e^l epi- aliquam utfiusqiie mpnasterii coiijiinclionem indi-
VFtotaTxElizabeihsejsed iibTipsuinnioiiasieriuin sii, cai: afflictibneiii.aiiieliia singulis assiimendam, <!c
aut fueiJt, necduin comperi; siispicbr, quod iii Co- qua hic, puio.inlelligi posse flagellationemreligiosis
Ijiiiensi dicccesi oppidum Vvesiphaliie Dofsien iu- usiirpainiii, e't vulgo diclam discipliuam.
f-S3 ;-_. "
'"*'.-; VITA S. ELISABETIit*. . JHt;
sianfem secus magislfam nostram, cuj'us::mjViislerioiAiiiierttiamaii.ppeiJbiiSTpfavi*;.,egoDoiiiiiius^pmplebo,
opus Dei perficiebatur» Eadem qtioque bora et liea- iudighaiionem ineaqv in vobisv» •
tissimam dominam: noslram vidi:, quasi in fegioiie 6S.: Nuhc-ei illud; silere-non. p.pssum, quania dJT*:
inferioris aeris slfiniem., et respicieniem ad nos. -gnaiione 0011110.3mea.cof metiiii; loetificayit.Diim.
Completa auienj afiliciiorie lioslra, elevalus esf-sin- essem in prsefato excessu.ineo, vidi illam a longe in
gelus usqueadeam, eipariteradshperna redieruin. do.iiio,qua.dam, qtiasi.jaceiiieiii 'ri leclulp (SI), et"
Facluin est in yigiiia NaiiyiiatisDomini, lempOre eonireetaniem manibus, in.fa.n.iiiluinspcciosum et ;
inatutini sacrificii, dunv essem*ih oralione, apeifiit amabiteni nimis. Queiii -cuth.circujn.Iigassei fasGiis
Domihus ofulos meos, elvidvin spiritu virtiffl, rcti- albissiniis,;deppsu.it;in.prsesepip, qupd-secus, ipsai.ii
j'us desideravi prsesentiam, a Joiige properanleni-sfd esse vi.debal.ur-;eiposf pu>illum;recipieiis, eii"m,*,,ii.i;
spectandunj agonem passionis rifea'; qui cum j"ain siiiu.suo.rectinaKit. .Co.rttiiiUA.ppsihsDcyidi illam-iii
ihstaiile vespertino lempore advenisset, vidi ange- regno.:C.lafjlatis,.tan"quaniRegiiiam.ei^^^Dominani. In-
lum Domini desufsum vertierilem, quasi in adjulp- vocavi. igitu.r-eam spjilo. niore et: spjecialiter
prp
riuirl mihi, e(; cum slelisset cofani.me, dixiiili : quo.dara,familiari;mep,.ipsaiij,ro,g^ osh
« Domine mi, Iassa shin.adsuslinendiim. » Et ait- .dijie;;cJi3.Gpnaius;e,l.freq.uen.ler;eupi-. adli.priata fue-
- ad-me: < T.
"
Cohforiare, eoiisolare , noli deflcere-in ram; ut. acl.sacriiin• Ordiilein.sa.eerdo.iii; ascendere
via. > El post pusillum requieviicaro-mea irt ex- no_n_differ-iKsL,.Ille v£rQ, diyjersasjC.ausasJimpris..su!
stasi, et sustulit nieiin spirim in Subiime-, efcoii- prse.tenderiSjl.ain.Mdiiam. rem aggredj np.ndum s<3
teinplala siim jucundilatem, quam prseparaviLDeus audere.falebaliiriln i;lja,igi,Lurinyppalione niea,.cuiii
diligenilbusse,quemadniodum anno priore. Cunique ejusdejri.rei menlipnein.coranvDpmina;mea facefein,
post Jongumexcessum iedirem ad me, conliniio Ofi hsec yerba iiiiliiresppndji: «.Dic servpmco ::Noli
- meo bsec verba affliixer.unt: «Descendit de eoelis -tiip&ffivfae quodfaciuriises eired.de ratipnein de
,
missiis ab arce Patfis : iniroivilper aurem Virginis seryitip' iriep, quodjiiiihi,fiicei'e;d,ebueraSet, non fe-'
in regionem iiostranJ, indulus slplapurpurea, el cisti, .»• : _''."-: - •: " .-
,
exivit per auream portam, iux-et.decus. uiiivfir.-.se 66.i In. fesltyitate S. ,Joanii}S;Eyangelis,tse,;ie"m-
fabricse mundi.:» Etjllud : « De occulia habilalione poxe diyini pfficii, duniesseui in,l^cliiIo.ni,eo,p.fo.i)ler
s'ia descendit Filiiis Dei, veiiit quserere- et salvare jiificRijlgiiejaij.. ilitideinjliftplap
c,sLîjia.iii|svDTum.iii~:_suTierv
-
ecS.-qui eum de lo.lbcofde desidera.baiil. > Ei venii nje,;et.;vtdi aniabtleiii illujn siicerdp.tejn.Dpniiiii, iii ;
aiigelus Domini ad ine', el rapuil, spiritum ineuffl , co.iispeciuilirorti staiilein, Effudi itaqiip. o.ratipiie?
sicuiiit feslivitate Oiiiiiiuni Sanciofum prosecuta Q ( ad ipsum,.sip p.etji, ul mijii, daretur yidere aliquifl
suiii. Posl lisecfjeneJixi Dpiiiiiiuiii dicens : « Gratias epruni, quse ei iii lerra.ppsilp.defflprtSira.ta sunt. JE),
ago iibi, Doinine, qui misisii adnie angelum luuni, coiitiriuo vitli quatuor aiiiiiialia ibideni assisientia,
qui consolaiusest mein iribulatioiie inea, quia. tu sfcuiiduin.eiim nipduin,; qub; iijililzectiiele.descripta
solus Tabofem el doloremconsideras. i Bun.l, el:rp,taiii quadrifofhipm:'cpi;a:m eis; .Jppsthoep :
64. In die vero ad majorem riiissam,. cnni es- cunvij'aj)i,ad. me, ipsam redi(ura> 'essem.vidi dtips
sem rursus iii excessu: meo, ac devolissiine pro angeios, lerribi.les el.pleiifts indigaafipiip s.cCDnrium
- comihuni correciioue Ecclcsioe Dbiniiii
orarem,-Tn facienii in. infej;ipri: aere residenteS/; liabebaiqiie .
fiue brationis posiulavi a Dominp, ut indjcare niilii unus. eoruni; gl^diuipTerrjbileiii iiV.dexier:i,je?;leii-
-dignaretuf, qiiajnam esset yoluntas ejus snper clero siim quasj.ad. pprculien/..uifl,,,Et.dtxi.ducipri.iiieo,:
et rtioniaJibus, non "bona gfadieritibus via. Cuii;que «.Domiije. mi, .qui~ surit: isfi ?.». Qui ail :j, Hajjeijt
oratione compteia jaiii ad me fedire inciperem, poteslateiJi,npcei;eterra3. », - .
asiiiil miiii aiigelus meus, ei dixi ad eum : .«0 eTiUost hoec;in dievli!jipcentunj,,yjjd,i.Iui;b3fn
dtitcissjirie aique aiiianiissime jiivenis, responde niagnam juvenum caiididpruni, iivtiip.nfe e^celsp
mihi ad ea, qira ihterrogavi a Doiiiiiio. > Et dixit . deaiiibirlaiitem, cum insigti.ij.sm.arlyfji,; qiips pr:e-
ad me : « ClamaVet' dtc genli peccalrici; populo cedebal,AgniiS;candidtis, cru.cis, signuhi- bajulans.
plenp peccalo: Vse! vffi!vobis, qui habitatis.subpb- - Ei aio .adiducior.em.nicum:«., Pp.mjfip,qi.u.shiii isii,
tesiate diaboli : quiesciie agere perverse; diseite quos .video hic ?» Eiresppndi.t:: «Suiii iniio.ce.nle.sêt.
- beiiefacere. Sin auieni, ecce
•"' ego Dominiis mitio .iiniiiaculati.qiuseq.uurttur.Agniimriuociinaiieieril.»:
aiigelum meum perculienieminjer vos ,;iiisicon- Et dixi :1 Domine,quare isli plus quairi ajii?»,Et
. versi fuerilisa viis vesiris;iniquis, et egeritis p03- --.ille : «"Nbn solum. isti, sed sunt el ai.ii, qui suiit
(51) -Sic etianj G.rceci, iri. tabellis xji. Dpmiii.ica tii.nin doiijo, in qiia et a magis fepertus.ihfans.ciiiii
niysieria rep.rasen.lahiibiis piiigiinl Deipnfaiu insiar niaire esi, jijxla evangeliciim hislorJam: iransgressa:
liiierpe.roeCiibariteminlra fiscellarn seu 'cbrbeih Iiti- , scilicel iiide:ex,spetuffc,i,scu.sjab.uib,;ppslqiiaji!,pi)- ,
jiisinodi "nsui apluni. Nec absurclum sit cogit.afe, siores afinuiiliaraiil qufd sibi de. pjiprp SJcssja di-
quod Josephus, slabulum ingressiis, hujiismodi ali- cluni"-esset.ab Aiigelo. Sed ih libsira.sehieliiia, qiia '•
quid. conimodaii acceperit.e vicinia, idque adijiise- . creclimus;advenisse magos unp ppst naiuni p.ueriiui
r.it Virgo., non 111necessitaii, sed.jit consueludiiii anno, iitepte coriciperetiir adlnic cijbaiis Deipara.
l>iic;!'p.eraium,parerei; u.ippte.qiiie/iii nhli.o:volebat Jtlepqiie,aU;adjiplalipjierii46 ' ' rcllecL.ciidusaiiinius
' " ie-;
Ef GirKci.qiii<ieiiiiia. piijgjint e^riv.t11."cloiresl.; ; .
vi<i*ej;i-cxi.fflia. :. " ; ";
spcluuca..; Elisabethosatilein iipsthf ita reprseserila-
m ECKBERTTABBATISSCHONAUGlEiNSIS iSG
ihiiocentes et immacufali, eliani ei virgines elecliiu A £ iiuntiavi, dicens :i Doniinanosfra cum Patrenostro
Chrislo. —>Quare Agnum plus quam aliud aiiimal?» B, Benedicto descenderai, et nescio quam ob cau-
AiiTIe subjecii:;«Quia innocens Aguus, immaculaius sain stalira ad superna fedierunt. Ei nunc adfue-
ef electus, occisus est pro saltiie liuinaiivgeneris. > runl hic spinlus maligui complures, quoruin adhuc
V CAPUT V. ". . quidam yeluli canes in eircuitu noslrp ambplaiit,
Visitines dnrii "1155 cum Appendice, adannum 60 et lanquam vultures in lectis.considenl. Slabani.
speclame._ autem secus Iectum sororis noslrse duo angeli, et
S8. ln Epiphartia quoque Domini, muliiplicavit dixerunl ad illos : « Dlscedite hiuc ;> soror istaad-
Doiiiiniisgratiam suam in nie, et vidt in spiiilu Do- Tiuc yiveiidi spatium accepil.) Cum hoecdixissem ,
minam nieam ei parviilum ejus, quasi in dbmo qua- cl ex inlegro ad irie ipsam rediissem, nesciebam ine
dam louge posiia eoinmoraiiies. Et ecce tres viri, reyelasse visionem, el advocans magistram, secrcto
rbgalcm habenles decbrertf, inlroierunf illuc, et co?pi narrare ei quse videramjTlta aulem eadoin
fleiis geiiibus adoravefcint COranipuefo.TJiiiis au- oiniiia se ex ere meo audivisse confilebatur. Posl
lehi ex illis proferens huinisma aureuin magnuin, bsec die lerlia, cum eadem soror.migraret e vita ,
«juasi imagine ffegiasignatum, obtulil in inahus ip- in hora transitus ejus vidi per spiriluffl eosdemdtios
siris. Siihililef et alii duo accederites, munefa stia angelos ei assisienies, ct egredienlem corpore ani-
in vasciiiis:quibusdani reverehler obtulerunt. Posi niam excipienles, quorsum .atiteiii illam delulerint,
lioecet nuptioe illoe,quse faeise suiit in Cana Gailajst', revelaiuin niilii npn est. Cuinque esscmus:oranles
reprseseniaf» mihi sunt, ef vidi rursus illic Salvaio- in Circuilu funeris, vidi aiigeluin speciosiini quasi
rem ciim Mafia niatre ejTisiiifer convivas discuin- pusillaj s(a(ur.T, in shmiiiilate feretri sedeulem, qui
iienieiii, el liydrias sex-ibidem posilas.Tusuper vir- eliani niotus inde non cst, cumusque ad ecclesiam
"giiiei cdrfioris stii ablulloneih ,*qiioeiu Jordane ce- fralruiu asportarctur et.usque ad tempus sepullura
Tebiata esl, Doriiiiitisanciiloe siioeprsesenlare asper- adfuit.
naius i:on est. Vidi etenim qualiter cum sancto Ba- •'. 71. Post hsec et me febris valida apprehendit, et-
"piista sub ih aqhas beali fliiininis descendil, ei ba- desideravi Uiictionis sacrami'iiium,Eo auiem i.em-
Tiiizatus est ab" 60, et qtiaTiier columba de coelo pore dominus.abbasprofecdis fueratadloca vicina,
flesCeiidens,venit, et requievit iii vetiice ipsius. Et cl exspectabam advenliim ejus. Quodam aulem ve-
i'gp-ab hac visiou^ expergiscens, in hxc vefba os spere circa crepusculum , sedeiite magistra coraui
lneum aperui : <In columijKspecie Spiritus sanclus nie, accessil vir quidam venerabilis, el stelii in con-
visus est, paterna vox audila est: Hicesl Filius tneus „r spectu meo, et exisliuiabani ipsum essedominurti
'
dilecius, in quo milii complacui, ipsum audiie (Mallh. abbateffl, elTsetala sum. Duinque arguerem tardi-
'ivn)'. •'" •;•;.'•'.'; jaiein ejtis et mofum duriliam, henigne _suscepii
69. Post hsec in fesiivilaie Purificaiionis, in pri- correptipnem, et consolaius est ine , dicens, non-
niis"Vesperis, novum quiddam el iijsuetum fecil dum me esse moriiiiram. Rogavi igitur ut Domiiii-
iiiilii Deus,Cuin eiiim esseni in excessu meo, soiilo cam orationem et Synibolum recilaret coram nie,
inole, el oraremin spifitu ad Domiiiuin, ac Domi- el posloa me inuiigerei, Quod cum fecissei, et ego
iiaih meam, quam per.spiriluiii intuebar, saliitarein, ad singula verba ei per irilervalla respondissem,
et.devotas coram ipsa prcceseffuiidereiii, biniicin loiuni Unctionis lituin complere visus est in ine-,
bfaiipiiis rijeseTenorem sorores, quse eraui iircir- el data iiiiJiTbenediciione, abscessil. InlerrPgavit
' ciiitu irieo
VTJaiamaudieruni. Ego vero chm lediis- igilurme magislra, quie vcrba omnia audierai, c.uni
sein ad ine, credere nolebahi fiaffanlibusiiseb, qup- qito sernioiiein Tiabuisseiii,,.Ei cjixi: < Nonnedomi-
usqileeadem vefba; quibusinforatioiie usa fuefaiii, ;'nus abbas prsescns iiiil,;.el iiiuijxil nie?.» IJIaaulciu
'•" : ..neijiinem iilic se vidisse leslala est. Tunc ergO p.ri-
pef ordinerii replicueriiiit. '''] -;- "•; ":.
i="70. Facibih item esi, ut quocdani sorbr aiinosa : mum intellexi visionem spiritualeni me vidisse.
Thfirmaretuf iapud hos, iiifirhiiiate qua et mortua D:.: I 72. Posl haic imminehte fesliyitaie Annuntiatio-
esti-Accidil ablein lertia die arile niorleffl ejus, su- nis (S2), in.cidiin laiiguorem gravissiinum,el bith.o
:bitO iiaaggravari iiifiiiiiiiateih., uljam moriiuram ante dieni feslum in, infirmitate jacebam. In ipsp
caihexistimareiiius, el accurrenles litaiiiam incliba- autem feslivilalis die mane ita aggravatus esl Ian-
viinus super eani.Trruifigitur excessus nieiuis super guor nieus,"iit;venirenl ad stralum meuiii sorores,
;me,; et paulo post expergefacla, dixi : «Timngile ac dicerenl lilahiaui super me. Cumquediscessurse
j=_eani;» nondum eiiiin uleo inuncta fuer:ii, Hpc dicio essent a nie, interrogabant aii eo die communicare
.siatim fuiin spiritu. llursus auienv post pusillum •vellem, sicul et ipsoe faclurse erant. Ego auleni
expergisceiis, anlequam plene ad nie ipsam redirem, fenui, dicens non me aliquibus dignis opertbus ad
audienlibus cunctis, visionein, quaiii videraih* pro- boc esse praparalam jsicut ipsas, propler iuvalelu-
(52) Anno 1155 liiieraDoiiiiijicali B.Pasolia fuit-. : liationis venerit: in dieih S;ibbaii, iiv choro et foro
i 27 Mariii. Tdepque fesluni AnrinnliaiiOiiis;, quia .; solemiiilercelebrantliiiii; si vero vcii.erifpqslfestum
coiictirsurum alias ciim die Veneris sancto,.reirp- : Paliiiarum, vel Jiibebdoniada.Paschali, aiiticipalui'
Traliendiiin fuit juxta liuliricani dioeceseoh islaruiii, in yigilianf Paliharuin niodo, quosnpra: > fuil' ergo.
qua?-1iiHpguiiliiio si^.legiiur: t Si fcSlumAnmiu-' eo aimb fcsiuih istud celebraium VJ Martii,
.I5T'\ , VITA S. ELISABETII. ,, , _ ;i" 8
dinem corporis. Quse cum inde liislarenliir, ac dis- A ratiim esl cor .eorum, nec .ciijj.ent, nec inlutligijre
cederent'a me, venil angelus Domini, el slans co- poteruiit verba, qnoe lochlus siini,. se.d rece.ieni.a
ram nie posuit inanuin .suam in capile ineo, ei ajt: Tne. Va3illis ! quia oppressi sunt a diabptp el obe-
« Surge, el sla super pedes iuos. Liberala e"sab in>- diunl illi et irihonoraiil .faciein iiieam cum pravis
firmilatibus tuis. Accede ad commuiiicaiiduin : cou- operibus suis ei obiiivsuiilDeumfaclprem SUUIJI.» Mx
fortare, el-eslp robusta. » Ad hoec verba subilo dixi :»Po!iiinc mj, nescio quid.dicam , vel quid fa-
oinnis languor fugil a me, ef per universum corpus ciaiii,:quia imlocla suiii lii Scfiplurisdiviqis.» El dixit
iueuin suavissime alleviala suni, hocque adj'eci ; mihi: jSuuicii libi gi;aiia-mea; quienimliabet.dabi-
« Possibile quidein fuerai, Domine, passiones, quas lur illi, *l" qui non habet, id qtiod habet auferetur-
hactetius siisTiniiisLi.Teviofeslibi eflicere. Sed quo ab eo. » Posl hoecin secunda feria, eum inleressem
nielitis libi crederelur, affligi i.ia le voipisli. > Con- Maiuli!iis,,ppsiiil Dominus verbum in ore meo :
linuoergb apprehensis indumeiiiis, surrexi destralu •y Vse vobis! .bypocritx, qui abscondilis aurum et
ineo, et descendi cum iiilegris-viribus, eicolore argenium, lioo esf verbuin Dei ei legpiii Dpmiiii,
vivido, el veni liilariier in convenium sororum, qnse est pre.liosior auro et argenlo, ui appareatis
iuiranlibus universis, et feci, qiipdm.andaverat mibi. " iioiiiinibus' religio.siel innocenles ; inlrinsecus ,au-
Eademdie, ipsa qiioqne Annuiilialio Dominica proe- (em pleni eslis ingenio malo et immundiliis vestris,
senlata est. mihi. Vidi enim in. spirilu Dominaih iniroeuiiies ad Saiicia.sanclorum, quod est ahare
ineaiii quasi in conclavi quodam slantem "adorajio- Dej ad communicartduiii.;.Vere Domiims, averlil fa-
iiem , el subito apparuii coram ea. Angelus niagnse ciem suani, ne videat holocaiilomata ct sacrificia
clarifatis, velul alloqueiis eam.Tlla aulem, viso eo, veslra.Jnfeliciores estisiis, qui aspiciunt yps quasi
expavescere visa-esi, et posi mutuam colloculionem, speculum.cuni. consideraiit opera veslra, mala e.i
reverenter ad eum s"einclinavii, moxque ille;dispa- seandalizaiiUir in. yobis. Pro cerlo scilote, quia lcx
ruiti- '..'•;;. petibit primuiii a sacerdplibus el seni.pribus.pppuli
75. Ante feslivilalem Palmariim die priori, jaih iivboc tenipore.» •,.;;,
iiistaiite vespertino tempore, slabam sola inoraXDriti. ._, ;75. Uetij in:qiiafta Teria,, cum spla essem ;in: ca-
et eraiu imenta oralionibus , ei ecce radius copiosi ,'pititlp, vent Tn exslasim, Etulixit angeliis ..Dpii.iini
lumiiiis repenie de<:oeloellusus est super me, faciens atfme: « JEl lu, fili honiiiiis, dices ad eos, qui Iiabi-
Tiiihi astuin, quemadmodurii sol quando splendeiiii laiil in lerra : Audjte, populi: Deus deoruni lociitus
virluie sua, el procidi in lerram, el veiii irt nlenlis esl. Pceiii.ienliam.agite, prope est eiiim regnum Dei:
exccssuni. Sorores ilaquc venieilies cohcurrebanl cl converiimiiiiad iiie.in.lolo corde yeslro el tgo
ad ine, volentes sublevare capul nieum aterra, ul > Dominus cojivertar,ad. yos el reconciliabor yobis.
pulvillos siipponerent, el nultonisii levare illud po- Quod , si nolueritis, et me ad iracundiam ..provoca-
luerunt. El post piisillum. venit angelus Domini, et veritis, iu peccatis yesiris moricmini et nvors de-
erexit me velociier, et staluil me superpedes ineos, vbrabil yos subiio et quasi nescieijles; et misera-
diceus : « 0 Iiomo, surge, et sta supra pedes luos, : biliores eritis omiii crealura, eiiam brulis aninia-
et loquar lecum , el noli liniere, quia ego lecum . libus, quse dum morlua fueriri.t, hihil ullra niali
'«uiivo.mnibiisdiebus vilse IUOD. Viriliier age, el cou- paliehtur, vos auteni criiciabiiiiini iu igne seienio,
forteiur cor luuni, ei susiine Doniiniim, et dices „ubi erit fleius ocutoruni et sliidor deiiiiiim sine
pitcvaricaioribiis terrae ^HsecdicitDominus : Sicul . fine. >:Et dixi : « Doniine, nescio -Joqui et larda
olini gentes crucilixerunt nie, sic quolidie cruciligor suiivad loquendum,», El clixil : «Aperips tuiiiii,
interillos, qui proevaricati sunl iiv me Incordibus ; cf egbToquaf; el qiii. audit te, audil et.me..» ln
suis. Aveflunleiiiffl facies suas anie', ei coreorum Sabbato sanclo*aiiie Pascha, ibam ad capiiuluiiVet
lohgeiesl a me, he videaiit;-et iie recogiieulj qua- . .venvin.:exslasim..in liniiiie sacelli,. el ctrcuiiifiilsii
' liler
passus stiin , el quoniodo liberavi eos in san- mes lux. El assislens milii angelus Doiiiiui, aii:
guinemeo. Et dicesadeos : Iledile, prouvaricatores, D « 0 miserriiiii, qhi,fhesaurizalis vobis .fbesaiiros in
ad Dominum Deuni vestrum, quia Ijeiiigniis ei mi- infernalibus prenis. Nescitis quol iiobiles, quot
sericprs est, quinon vult mortem peccatoris, sed poteiiies peribunl in die judicii, quot, divites et
magis ul convertaiur el vival..» Hoeccuin dixisset, ..ssipieiiles lugebunl? 0 Jiiuiidi gloria , fes iriisera!
abiit. Ego auiem signuin feci sbroribus, ut allatis Vse illis qhi diliguiil eam! Ego clanfavi;. dicit
labulis ista scripto excipereul, non eiiini aliud quid- .. Doniinus, el ileruni clanio, el qui sesi _ qui nie
quam loqui poleram, quousque oiiniia secuiidiim audiat et consentiat cpnsiliis ,-nieis? Cum aulem
iiarrationem ffleam conscripla sunt. clamavi , clafnavi ei dixi: Si quis silil, venial
74. Rursus in ipsa diePalniaruni lempore divini • ad ibe, et bibal, et de veriire ejTisfluenl aquae vivse.
oflicii, cuin similiter iii excessum iiientis veiiisseiii, 0 iiomo qiiicunque es, dic Tu : Ecce ego, el dicelur
erexit me angelus diceus :-i 0Tiomo, cogiia quid libi-: Abnega le ipsnm,-el factus ohedieus el huinilis
sis, quia pulvis elcinis es, el fragile figmenluni. Audi corde j veni el scquere; me, et ego probabo si sis
me, qui Ioquor lecum. Hsec dicit Dbininiis: Pleha yerax an non, E.t tu consians et perseverans, noli
est lerra iiiiquitale, etliicipopulusiijonpopuiiis deficere in certamiHe';Jqhi enini bene certaveril
mcus, sed populus advcrs.arius mihi cst. Obdu- usque in fniem, bic salvus erit. >
159. -.;.' ECKBERTI ABBATIS.SCBOXAUGTENSIS . IGO
• 76, in una Pasclialfumdierhrii in meridie, cum A
A_pro coffiitis excommuriicaiione, sed non tamen cbii-
vellem qui.escefe, asiitil leclulo nieo angeltis Do-' so.laiibnem suam Dominus ab ancillis suis Suspen-
inini.el dixit niilii : «. Noli eoblrislari de iis.-quae dit: venit eiiim unus ex sacerdolibus ad nosi ferens
libi sojent eve.iiire;'•sufiQcit.tibigratia mea, quia non in capsella sacramenluin Dominici corporis, unde
te desera.ni, nisi.Tu.ipsa velis. Gbedieris esse slude seciindum morem eramus comniunieaiuroe. Qui cbm -
cum omrii humflitaieet fselitia co.rdis. Esto paliens liitromisshs essef, el capsellam super altare quod;
CPrtlra oinnia adversa;; noli ie extollere in s.iiperbia, liiiriiisecus aptid* nos est, deppsuissel, vidilucem
sed semppr, liumiliare ui exalicris.; nrilJum despi- iiiagltani de ccclo egredienlem , et difecia est super
cias, nuIIiini;conteninas , iri bmnibus.boriuffl exem- iilanifn modum radii solafis, ioiamque illustravit.
pliim monstra. Diliges. Dominum Deum Tuuni ex Sed; et; columba hivea, pef medium ejusdem lucis
toto cordetuo, el pfoximum tuum lanquam feip- yeniens, adyolare visa est, et resedit juxta iilam.
sam, etquod dedi tibi,..dato tu aliis.ut et ipsi ror Venit el arigeltis Domini, et quasi devoiionisnosiroe
ficiaiitur-;:quia tu non liaberes; Tiisi dalum Tibi teslis astiiit secus altare, quoiisqueôjiines.pef or-
fuissel ciesupcr. >Prseter liseeet alia pliira; lanqifam ; dinem communicavimus. . -
.'.patef filium benighe instruendo, adj'ectt, qusp.pro- 79; In Domiiiica (S5) autein nocie anle fesluni
pler inieryehienieiii sopprem, heula memoria mea 8 aposlolorum Pelri el -Pauli, cum stafem in loco
"elopsasunt. orationis, veni in exslasini, chilibenter reluctaia
77. Iri fesliviia(e S, Marci evangelisl!ie"(S5)vidi fuissem, si poluissem. Etcpriiinuo astiiit iiiibi aji-
ostiiiin aperium in coelbel ex ep [spleiidor magrius gelus Domini, el dixit nostrp; sermoije : «0 nii-
supef nie"eflusus "est, el subilo verii iii exsiasim. sera, cuf hsec lam invita pateris? Quammultt suut,
Cuiii.queesserii ih excessu, vidiante ihroiium Dei qui libenier- haec sustinerent, si daretur iUis;con-
(quemadmodahi in festiviiate B; Joannis: evange- sequi ea, quse tu conScqueris? Si nonin prseseiui
listse vidprain) quatuor aiiimalia , singula babeniia bsecpaleriSiillic hlique patieris, ubi diirius patien-
facies qualuor, quas, in hune nnodum dispositas dum libi erit, antequam videre merearis, qu» nunc .
considerayi. Facies liominjs erat iri anteriori parte; visura' es. > Et dixv: « Donline, m'i, ex inulla-Tra-
quse ad ilironiinv respjeiebai; In pbsleriori vero, gililate mea proveniimihi imjialjenlia bsec, et si
facies aqtiilse; in dpxtera," facies leonis, in sinlstra consolafi; meyis", Doiuine, quid niibi=osleiides?e
facies vitoli. Habebant ei alas setvas, quarum duse Et ait ::«;Veni el vlJeet conlemplare j'ucuiidiiatcrijj
supra capila strtgulorum ereclse invicem conjunge- quie venigt fibi a,Deo_luo. >El stalim in subliiufr
baniiir; dase vero expansa3 erant, ila ut uiiiuscii- ~_ extulit meTii aefem excelsum, et iiitrospexi per os-
jusque unaialsi atterius laiigeret alam, duabits vero tium claritatis, eividi solito more gloriam.-.beatse
yelabanfcorppra suajerarit autein ptena ociUisanie civitalis Dei. RursuSiad miserabile corpiis reducta
ei relro." Apparuii:eiT'Ota graridis eilucida, stans sum , ei paultilum respiravi. Iierum- auieiri ftil in
"corani eis aule Thronum, quasi Complexa quaiuor spiritu, et vidi aiiie ostium =iiiiitl; prsediclum quasi
rolas, qliaj iia iiiviceffl connexse erant, ut- una- stalcrairi p.eiideiilemi et astabal illic angelus meus,
quseque duas sibi viciiiasex paffe eompleeteretur, .babens- libfurn unum , et Satan liabens librum.al-
et onines, niajprem inirinsecus circulis suisconiin- terum.InteHexvauiem eum, quenv babebat angelus
gebaril. Eral autem spatium' quoddam ihter ipsas esse libfum jiisiiliarumniearum, alieruiti vero esse
quaiuor.uifca hiedihm 'piihciuhvmajoris , rubicun- Tibrum deliclorum meOnirti.Et imposiiii uterque 1L-
dum quasi •flamma ignis , el ex eb quasi sciriiilliiloe bruiii', qiieiii habebai-tu siaiera , et praipoiiderar.e-
•
quoedam exireVidebanlur -ac dispergi" per omnes visus est liber deliclorom. Slabai ilaque angeius,
roias, ei"quasi vivifieari videbanttir ex illb. Ujiile in 'quasi-mo3stus,"et ail: «•Npri:itaerit,.quoniam do-'
eadem lioia menli nieoailladoccurrii: «Spirilus vilse fores plufifflos el magnospro deliclis suis.susiinuit,
eratin.rotis.» Cumque aspicerem, discesserunl abi cl; duras flagellaitoiies1ssepe suscepit.i- Et cum
invicenvanirivalia ih quatbbr partes ,; el singuta eo- Dplura
] lnijuscemodi .memorasset, ail : '« Differenda
' ruffl stiiil hsec usque: in-crasiiii.um, >Mox reddita" sum
singuloe.roibe aiiiecedebaiil.
' dum apudTratres : -niihi 1,et cum Jacryniis; copiosisexclamavi :;«.Ne
' '78,':Die quad.ani 'Donijiiica,
niissa celebraretur, prospexi forie perTeiiestraiii, inires: in j'udicium ciim;..anci.llalu.a,, Domine., sed
r.upiens audire ffaires concineiites.; gtoriam Deo., , oro.cIemenlia.iJituam ul anie.niea.diirjitlas-peccala
jiidicaie veiiias. >; -
' Siabataiilem foiie in yia yi.r qiiidam, vociferans ad1. - quam-ad.judiciuii) -
aliiim ei cliceits i« Ubiiiunc taniiim moraris, dia- SO.ChWique niiiiia.aiixieiate: coafclaiefj.bbiulit
bole? i El cprilinup vidiSalanaiii in specie nigriac ; iiefum se.angelus: inihiv Et. dixi ei;: «ePoniine,
defbrmis vituli, siaiitein secus illum. Qtia in re> quod faciam, .i-.irtsirueme, Do.iiiiiienii...;Quj-. ait :
'
cpmiiioneaiitur fideles, ab- huj'uscemodr maligniss «.Esloobediens vaide, huiiiili6,paliensei/amabilis. '
ssrmohibiis absiinere. Tii dte Pentecosles (M) sus-- , Libeiilerisustine hsec, quse libi evenimii. Airipjectere
pcnsa, efaifi qijoDdaniapud nos missarumsoiemnia i cum::djleclioneea,, quseioperuiui': Domii.iiist&cuin^
; " (55) S. Marcus 2S Apritis, tuuc cadenie iu feriani "ISi) 't.iesêriiecoslfiSfliflC:aiiuo 1J>;Siaiii,
'
: ii Doihirticoeiv-pbst Pasclia.;: - '-. -' - (Soj Tiiuc 1,GJuiiii. _
164 VITA S, ELISABETH. «62
et iis, qiii diliguiil te,et-cunctis, qui fuis sororibus A-cognoscis
1 fragililaiem meam Bt quomodo ainplius
se commisefunt, el quibus -promisso le obligasti:-, •iaboi-arsJioii possuni, quam facio?.» Tuhc erudivft
- oraliones imperlire. > Hsec cum dixissel, abscessil. me et ad iquamdaih cafnis aLHiciioriemme?exhoflav
Ego atitera iiibilominus incorde ineo fluctuans, haec tus -esl : de qna etegoapud me ipsariv socpe tracta'-
apud me ccepi traclare, dicens: « Nonne fiduciam verani. 'El ego ad me rediens, diyi : * Solve ju-
multara «eniperhabul in.cofpore Domini mei Jesu benle DeoTerrarunyPelfe,. catenas : >et prsetef hsec
Chrisii ? Nonne hoc est offlnium peccaloruna remis- olias oraliones ad ipsum. El adjee.i : < Sancte
sio? Illuc cerle cpnfiigiam. > Rogavi igilirr Tnagi- Paule aposiofe, prsedicator vcriialis.et doclorgen-
siram, ul misSo celeriier nuntio postularel a do- livm, inlercede pro nobis ad Dominum, qui tede?-
-jnino ahbale, quaienus indie craslina missam de gil. »:El ad hoeic»addidil:«Domine,'secuiiduhj aclum
sancta Trinilate celebraret, et divinum sacramen- ineuin noli me niiseram el peccatricem j'udicare,
itim afferfetad nle. Meluebam enim me esse mori- .iiiliilenim dignum in conspectu tuo egi : ideo de-
turam illo die, propter verba angeli, qusedixeral, precor maj'eslatem luam ullu, Deiis, deleas iniqui-
« differenda sunt hsec usqueiij crasiinum.» lalem meam, quia de terra formasti me. » Et lioc :
81.. CumTgilhr, sicul pelieram , missam-eelebra- «Ne tradas besiiis. aiiimaih cohfiteiilem: libi,: et
rel, in ipso lempore sacrificil veni in-excessuni "' animas pauperumtuoriim ne obliviscaris in finenj. »
riientis, eividi rursus slateram, quam in vespere vi- In die ad missam rursus apparuenuni 1111111 apostoli
deram , et libros iraposiios. Venit ergo angelns £l eipariler cuni eis Domi.na nostra, Tunc etiaiii per
fidelis procurator meus, afferens, quasi paiieni par- spirilum vidi fralres in ecclesia.. minisirauies, et
vulum , quali- in celebraiionibus missartiiti .sacer- xlominum abbatemallari asianiein, ?elcasiiloequali-
doies-uiuntur, el super imposuil libro jusliiiarum, laienl sororibus indieavi. Eodem riie ciiin :ad. nos
el mox, quasi niassam iiigentem apposuissel, velo- deiaium essel- divinum .sacratJiehlunJ, eamdeni vi-
ctier prseponderare visus est Tibro allerius lancis, sionemvidi, qiiametin.die Pehtecosics.
Ego cuni lselilia expergisc.ens, exclaniavi: « Saiicla 83, Alque litc finis est visiotium,nsque ad Julium
Trimlas, Paier, ei Filius.i ef Spiritus sanetus, in anni 1155 perductaruin v quibus addiiam velim ex
manus polenlia; tuse, in nianus misericorciia; luse iibro epislolarum ttnam; nulli quidem, ccrte anno
commendo spirilum meum, consilium meum, cogi- ascriplam, dnieriorerii latrien, ultimti hujus iibriurii
laliones meas eiomne corpus nieuni, vilam meann, culo ad ann. 1159-speciante; estauterii prwdicii libri
finem nieum et oinnes a.ctus meos : semper sil bene- cap. v, hujus lenofis : Doniino G, (Ger-laco)vener&-
«liciio tua super jne diebus ac noctibus, et>perducal Q ( bili abbaii ecclesioe Dei, quse'ih Tuiiio, humilis
me clei.iientiaiua in vitahi selernam, •>Hocqnoque ahcilja Christi ElisabetJi Scbonaugiensis, saluiem
adjeci, quia conimuiiiealura eram : « Domine, nori-- et oraliones. Consolamini et gandele in Domino et.
sum ciigna, ui intres sujj leclum meum, sed salvam coiilbriaiecdrda ffairum, qui Suni.vobiscum, quia
me fac, etsalva ero, jquoijiamlaus mea lues : non suscepii Dominus gemiTus vesifos, et respeiit tri-
a<Ijudicium corpus el sanguihem luum , sed adre- bulaiionem cordis vesiri, qua afflicti fuisiis in coir
inissipifem omniriin peccaforum meorum, percipere spectu ejus, proTacrymabili jactura Doininici sa-
merear.:» Eodem eiiam lempofe vidi insplritti do- eramenti, quoeaccidit in medio vestri. Fecit enim
niinum abbaiem in ecclesia fralrum, saluiare sacra- secunduin consiietudjnem benignilaiis suse el digua-
meiiium devole conficieiitem, el eoluriibam sacri- tus csl aiinuiiiiare milii per angetum suuni verba
ficio assideiitem ei clariialem fiiniinis in circuiiu. ijuoedani, ex quibus recipere polestis consohilionem.
Post Iia;c venii ad Ine aflerens mihi, quod deside- Faclum est in Doiiiinica prinia Quadragesiinse, ce-
raveram, ei comniunioiie saucla aiiimanj iueam Jebranle doinino abbaie divinum olDcium apud nos,
conSoIaia siim. posl lectioiiem cvangelii, subito elangui ei veiii iii
82. Rursus iu Vigilia apostolorum ad vespefam, ineniis excessum. Ef ecce angelus 'Doinini,..berti-
vidi iilos per spiriitim in regioneclafitatis,et una D I gnus coHsolatpr JJieus adveniens, "sietil in consper
cum eis Matrem Domini. Vidi :autem et stateram ciu ineo. Tinic inlef cselefos sermpnes, qnos con-
eamdem,- quani et anlea videram et iiiipositi sunt tuli cuiu co, Ieci,memoriari) veslri apud eum; sicut
lihri. Eral autem liiultiitido dsemoiium circa laiiceni prsemonita fueraiii a fralre meo :inlerfpgavique
unam el iiiiiltiiudo augelorum circa alieram et oequi* eiini, dicens; t Domine mi, quid faclumêsl de illo
penderis esse videbaniur. Tunc invocavi doiiiinam venerabili.sacramenlo, -qiiotl iii ecclesia Tuiliensi
iticam et apostolos cum angusliis hiagnis, quia iride giilliire pueri Siernulaiiiis excussum esi ? Nun-
.diibiianler moriiuram me exislimabanv: eiregressi quid pedibiis circumsianliuin cpiiciilcaihni eSi, et
siint paulisper iiitr.orsus. Cumqne tterum appa- perjil? » Qui respondens dixil: < Sacrameiili illius
ruissent et ego nori cessarem invocare eosct alios sanclitas. vivificat spiritum; recipierttis se : quod
compliires sanclprum, praBponderare visus est liber autem ab ore ej'us elapsuni.cst, ab angelo Dei, qui
justiiise. Post hsec cum spirilum atlraherem, venil prscsensaderat, siisceptnm esi et in arciiiio.Ipco
ad me angelus meus et «lixit inihi : « Datum esl reposilum. > Ei.dixi : « Nunquid, Dohiiiie.TniorrO'
libi spalium vivendi, emendaiiiofem fac vilam luam; > igiiie audeo,'in qiio Toco -sit fecoiidiiiim? »Et ait,
Ei dixi : « Dpmiiiemi, quidamplius faciam? Nonne •".«"JNoli inlerrogare' > Rursus dixi ;.-.<Domine, quiJ
165 ECKBERTI ABBAT.ISSCII0NAUGIENS13- «64
servitii exliibcre convenil fratres illos. > Et respon- A Isto siquidem anno , cuifl obiissel in mense Septembri
dil': « Quadraginl-aidiebus in coiiventn immnleltir Adriamis IV et electus esset Alexander Hljurrexil
Deo sacrifictum laudis pro deljcto hoc. »A<"jeci Romm uiiiipnpa Octavianus, sub nomine Vicloris;
aiitem adhuc dicens :;« Ego vice Doniini'.nostri fiiutoremque naclusFredericumiriiperatorem, schi-
lianc saUsfactionem consiituo, ul ubicunqiie ceci- sma Ilaliw et Germaniw perniciossisimiim exciiavit,
dertt super lerram-corpus Dpmini, sive effusus ne quidem per mortem suatn finiendtim; sed electi*
fiieril Dominicus sanguis, iia ut poslea inter relU posl ipsumsnbiitde qliis, conlinuandum usque ad an-
quias non possil reponi, pro poccalo hoc immoletiir num \i77. Durante aulenvSchismale,el Frederho
sacrificium laudis quadraginta diebus, si verointer ponlificem in Iialia persequente, exorta est scevissima
reliquias .possil reponi, iriginta «liehiis itl. ipsum illa morlalilas , quam ad annum 1166, ntim. 11, de-
fiat.'» "Novissimeellioec arijecit: •<.-Expedii.fralri- scribit Baronius , quce Ific videlur inlenlari. Omniq
biis-illis, et necesse habenl, ut qiianto anjpliussaii; pprrp circumspeclBniivideri possei ideq arliculus iste
clbruiiicorpora apud-se.cpngregani.et juxia se lo- huic iibro.additus, quia qui siquilur tctlius in edi;-
canl, tanio araplius sludeaiifhonbrifiee, ci amahili- iinne, licet ad annum 1156 speclans , recie videpalur
ief iis niinislpare, cl-ut vitam suam cum timore Bei subneclisecundo, seorsim lamendescriptus kabebatur,
•emciideni, -ac diligenlius ordinem siium observent. et ul per se subsisiens laudalur a Triihemio in libr.
JNam ui ad boc eos commoiierel Dominus, permisit deScriptor, vetut opus putchefrimum et non inutitc;
fieri, quod facium «stin niedio eorum. Qnod si atl- in Chronico Hirlzangiensi, ut opus pulclirum et ne->
moniiioni ejns obedierinl,,et fecerint, quoedixi, cessartum. Idcm deinde in Chronico Spanheimensi
ceflum habeanl, quoniam preiiosi illi mariyres in- iaudat Egberlum , quod monachus in Schonau, cl
lerpellabunt pro eis coram Doniino , el in omni rte- poslea abbas, omnia scripta el revelattoncs sanctsB
cessilateeissubvenient*; sfaulem non fcceriiu, ac- Sororis ornalioristylo, in eam formam, qua nmic
ctisatioiiein et <iu.erelamfacieni adversus eos. » • legnnlur redegit. Porro ad minas Orbi Cliristitinoin-
84. Martyres societalisUrstUanw intelligat lictor: lenlalas in hac Appendicula, ut jam publicari cceptas,
ipsumque sancli monaslerii fundatprem Eeribeilum , speclure videlur cpistola, quam prommiosubjunxi-
Colqnienseritepiscopum, illic condilum; nunc autcm ritus, scfipla ad-S. tlildegardem; adeqque eliam ma~
ctictm Appendiculam accipial',a scriplore nescio 'qiio- gisteriatum EHsaPelhw, ad hunc circa idem teinput
mpdo.addilqmlibrp nin Yisipnibus anni 1156 finem, eiectw,. .....'.',
Hfdixi, accipiens, Sanclatiique prpnnopens defuluro ;,.-_.." CAPUT vi. ...'' ..';'
, .ilefum concursu dierum annunlialionis ac passionis C Iniiium libri ViAitoM DEI cmpti sciibi ann. 1156 et
Dominicw , quod juit anno lncarnalionis 1160, unde sermonum ea conlenlorum Synopsis.
consequiiur visionem in hac Appendicula narratam 86. Hic est liber Viarum Dei, qui anniinliatus esl
speclare ,ad Julium anni ,1139, Est autetn talis : Fa- ab angelo Dei allissimi, Elisabeib, ancilloe Chrisii
cluiii est eiiam in una dierum mensis Julii, ego Eli- et Dei.vivi, in quinio anno «isiiationis ejus, in.qno
sabeih secesseram iii locum;semplum;ac secretum, visiiavil eani Spirims, ad salulem omniiim, qui pa-
cl ihtendebani oralioiiibus j-eiecce angeltis Doiiiini teriias atlmonilionesDei grala benedictione perci-
venieiis coram me stahat,. et aii: «..Nunquiii-igiio- piunt. Et eral in aiino DominicseIncarnalionis 1156.
fas, qubhiam, fuluri anniPascha cojpsp die, quo Factum cst in exord.io quinli aniii visilationis me?c,
resurrexil Pominus, celehra.iidumest, et Annuptia- jam approp.inquante die festo Peniecostes, egoHli-
lipnis (56) festiyilas in dieijj Passionis incidet? > Et sabeth vidi in visione spirilus mei, montem excel-
silui, quoniani hsec.vere ignorabain. Et subjecit di- . siim, copioso lumine in summo illuslratum, et quasi
cens : « Seilp, qiionianj in feiiJpore illo accepiuriis vias ires, a raiiice ej'us:ad cacumen usque porre-
..esl.Salanas ppleslalem a Deo coiicilaiidi bomines cias. Qiiarura ima (quse media eral) in direcium
advcrsuni se invicem, ul.miilHo sese--ini.eriici.ani, mihi posila, speciem habebat sereni cceli, sive lapi-
SoTrubore.suffiindeturi et le.nebris obducelur.: quod D dishyacinlhi; quseveroa dexleris mihi.erat, viridis
quidein non aliud erit, nisi multa sanguinis effusio, apparebat, ei qusea sinistris, purpurea, Slabat;an-
et iinmeusa irislitia in populo Cbrisiiaiio,: Post . lem in vertice monlis, contra viam.mediam, yir
luec, coluber, saiiiei.inimissor, invisibiliterhomiiies quidani insignis tnniea liyacinlliiiia indutus,et pisc-
jiilerfecfufiis esi, eriique tribulaiio magna iu terra ; ciiicius ad renes ballheo candido : facies splendida
ila ul perpetuse iaudis debitor sil DonrinO:omnis,, eral ul sol, oculi vero in modum stellarum radianles,
«jni vila vlncotiimievaserit; Si auiem, quse posl el capilli ejus lanquam Iaua candidissima": babeba.t
cito venlufa sunl, libi enafrem, scio, quod prse li- aulem in ore gladium ex utraque parte acuium , et
irioris magniiudine"subsistere non poleris. > in manu dexlera clavim, in sinislra vero quasi
85. Cqiriininaiioneshas cceptasesse hnplerl eo,pro .sceplrum regiuni.
, qiiopranuntialas clixi, qnnq 1160 evidenter liquet. 87. Vidi rursus alia visione, in solerariitate Pcn-
, . (56) Anno sciT.cet 1160 sub epdem , qiiem supra idque 25 MarUi, vel, si lali die revera passns CbrT-
noiavi, recnrsii litterse 'Dominiciilis B. Isitis auiem . snis non est, novo argumciilo probaiur," quod alias
iingeli verhis veTconlirmaiiir senieiiiia Ileiisclicnii docni, Deum et angelos sanclis exstaiicis loqnenies
anuo 29vulgaris scrajClirislum iiiorluum slatuehljs, liiiverbis ipsorum inielleclui accoinmodalis.
ifh VITA S. ELISABETH. 166
in ascensu monfis ejusdem, a «inistris viri A cibile bravium supernsc relribulionis" incurtciisope-
1 teooSles, ribtis siiisalienduhi, gfessusiiientis ih vifidi figum.
proefati, socus viasjjrioris.visionis, alias ifes vias,
vaiieiaiem habenieshtqusriiodi, Unaearum, quse Via phrpurea, ascensus bealoruiri mariyruni esii
vise viridi propinquror apparebat, amrena quidem qui in lormenlis passionuiii jtistiiiam Dei per pa-
erat, sed ita ex oiiini parie .vepribuscondensis val- tienliam operantes, in purpura sanguinis sui acl di-
lata efal cl obtccta, iil ah eis ptingi necesse: esset yinum Iumen transire contendunt. Vjr insignis su-
• anibutaiitos per eani, nisi diligenter conslricli el in- pra moniem, Chrislus est; splendpr vnlius ejTis,
ctinati incedereni. Appariiil el semiia qusedam de- divinse.claritatis ej'us est signum; ociiliradiaiiles,
lectabiiis, arcia, elquasi modicum trita,.niliil ha- serenus aspecJus ej'us super elcclps,, capilli,, Ianaj
bens"veprium , sed ex utraque parle j'ucundo gra- aiboe siuiiles, Aniiquum dierum esse pronuiilianl,
mine ot floribus diversv generis copiosevallaia. iiccl, in novissimis diebus secijiiitiim carnem sit
Media antem inter has duasuna eral, arnpliorem natus. Gladjusanceps in ore fjus.terribilis jmlicli
.. csci.erFSliaberis IaTiludinem, pl:ina,.*et qitasi.pavi- .«enicniia esi, de. pre ejus: prpcessura, ,-fcricnsfeprp-
riienfum habens ex laleribus rubeis, quam Ciim dili- ,bos dujilici contriiipi.iecorporis ei, aiiiniifi .Clayis iii.
genliiis aspicerem , angelus Domini, qui mihi assi- dextra ej'us-appariiit, qnoniam ipse csl, qui sofus
siehat, dixil: < Viamhanejnttieris, et pulchra lilii B.aperii j'anuam viiseet neiiio claudit; claudil et nemo
videtur, et commoda ad ambulandum in ea; sed pc- aperil (Apoc. m) :ipse quoqne cst, qai profunda
ricujosa cst, et facile. Iabunlur incedenlcs per .mySleriorimi Dei, ctii yuli, reseral cl non esi, qni
eam. » .claudal; signai el non esl, qui'signaculiim solvat.
88. -Rursus in Octava Penteeosies, in Tefflpore .Scepirurtj in._si.nis.traejus, polestas regia esl, quani
iiieriaiaiise quieiis, subilo aperti sunt oculi cordis efsecundum. humanam naiuram se acccpisse Jesia-
mei sine carnis vexaiione, sicut et ih prajfalis vi- ius-csl,dicens; Dataestmihi omnis potestas in ewioet
sionibus, et vidi iierum, qusepridicia sunt Omnia. in terra (Matth.xxvm). Tunica Iiyaciiilhiiia vinu-
Adjecit autem Domiriiis ostendere mihi, pfoeter eas lem iiidicat ccelestis 'cpiiieniplatipni.s,-quse tofam
vias, quas videram, alias qualuor, secus ires vias perfecte possidebal menlem Salyaipris; non enim .
prjmse Vtsionis', a dexiris yi.ri, qut slabat in cacu- ui cseteri bominum ad mensurain spiriium aeccpe-
mine monlis.Una earum , qua> proxima erat vias ,rat, iii quo liabitat omnis'.pleiHtiidodivinilalis coi-- ,
piirpurese usque ad medium montis, difliciilialem pofaiiter (Colps. n). Balihcus cantlitliis iiiviolabilis
. magnam Iiabere videbalur a veprium densilaie, qui- innocenliac cand.orciii. in eo clesignal,.Appariiit jji
Iiug ex uiroque lalere obsita erai: reliqua vero par* via, qtise diviniiatis suasephieniplaiionein significai;
ejus usque ad summum floribus anicena, el ab i.m- G tjuia sic eani vjilt mahere in selcrnum,-vcum.cscteras
pedimenlis libera, sedarcia et modicum triia appa- permansurse non sinl. Non apparii.il in. oninibus et
ruit. Quse eratproxima huic, arida videbalur, et.in iaincn eral iii bmnibus (Matlh. xxvni); quia sin-
itibdum campi arati, glebis ingenlibus aspera, et giilse significsmt virlules, per quas jusii liomiiies
viaioribus suis plurimum onerosa. Eram auiem co- veiiiutit ad monlem excelsiim, hbi rbcipiun.l pro
gilans apud me.debis duabus viis, qubd difficiTem siiigiilis virtutibus singulas mercedes el in omnibus .
liabeieiii incessum, et resporidehs angeluS, qui miiii viis veritaiis coniemplandus est Deiis.
iissislebat, ait: < Si qiiis ambulaveril.per vias istas, 90. Visionis secundse mysiefiiiiH.iiujusccinodiest.
caveaf, ne offendat pedem suum; qui aulem pffen- Tres vioe.quoea siiiislris vifi, siaiitis ih ijionte sec.ui'
«lerft et ceciderif, si.no.n- surrexit, sed permanet, yiani vifidein, apparueruiil, pfqpriei.ilem exprir
non videbit Jumen seternum : » reliquse yero duse, ihhiil tfiiim'"pfdinuin in Ecclesia, videlicei conjuga-
quseparitef cum hisapparebant, iilaiise.et expediioe tbrum, coriTineriiiuni et feclbruiii.;Via; vepribiis
erant, et aspeclu pulchrse, candorein habenles quasi "valisita,viia esl cohjugalofunn Amoeha appafuil via "
lerrsebene irilse in slraia publica. Cumque Iisei-erem Lsec, quia ab ihtlio ihsiiluia esl a Deo hiec viia : et
in aspeciu earum, audivi rursus aiigelum dicenlem: j) si Iegitiine pbserveluf, pulclira ei beiie placens es.t
i Yia j'uslorum recta facla esi, et itef sanclorum In Conspeclii;Dpmiiii, ef ambiilarites in ea , procu'l
"
prseparatum esl,» diibio in ihbrtlein Deiascehduhl. Setl iriftnitse ssecu-
89. Visionis primoe, siciit pef arigelum accepi, 'lartum curbfiiiri seiiies biiic iei birihi' parle iriihii-
inierpretalio est hsec. Mons excelsus, aliiiiidb coe- nent, quibus pungi riecesse est viaibfes ejTiS,nisi bt
Jesiis bealitudinis esl; lux ip yertice montis, clafi- pafce vivendo Sese ohiiiibus mbdis conslririgant et
fas esiviise seiernse; vise diversse iii" moiite, eleclo- "'cbfanfDeo el bbiriitiibuSse iiuinilialido semper Ve-
funi yafia3asceiisiories sunt, qhibus aid regnum cla- lufinclinati iricedalit. \'ia.".'a vepfibus libera; ef ju- .
rilafis ascendunt. Tia hysiciritbina, diviriaicOntein- cundis flpfibus iiiriifrjQc'yallata; vita coiitmeniiiihi
'
plallbnis studiuffl esl.Ambulant iri ea, qui jugi bsl; Iiorum etenim proprium esl a curis el sbllici-
meditatione et desiderio in Deoel Tn coiiesiibus itidinibus yilse prseseniiij iiieiiieui abslraliere et spla,
menlis oculum figunf. Via viridis eorum est, qui in ijuse Dbiiiini suni, cogilare, ut sint sancli corpbre
'activa vila perfecli et irreprehensibiles' esste Stu- ^tspiriiu. ÂTCtaestyia liaec,:quia ut legiiiirie et
dent, incedenles in omnibus mandatis ,Dpmini sine sapienter observetur, magnse disciplinoe custodia
qiiefela; qui dum "non iransitofia, sed[ iinmarces- ^brctarihecessbestgfessiis ambiila:piiura in :ea,
""
•t67 EGKBERTI ABBATIS SCIIONAUGIEiNSIS 108
ne fpfte secundum aibitriiim propriiini vivehies, A est, apparebant, una (nt dictum est) inagts triia ci
aul in forrtfcaiipnenvlabanliir, aul purii faiiiis virgi- expediifor visa esi, de qua Tocutus est instrucjor
fiibus-:, sive viduis detieatis, quoe viyentes mortuse metis diceiis:; < Per hanc viam incedunl sanclse
sunl, deptitenttir. MbdieuniTriia est,:iquia'respectu -aiiimse dnfanlium ,qua! in sacro bapJismate sancli-.
-a!ioruih,:pauci sunt qiiiTngrediunturper eatn, pau- flcaJse sunl;, et infra sepienriiunie viia discedunt;
-ctores,- ijui perseverantin ea :;:iloiibus diversi ge- qui qupiitam saeeuli nialifiam ex.perti non.siint, ex-
lieris deleciabilitef uncliqiieTiillaia est, quia omifia pedito et libepfinjo greSsu ad regnum Dei pefve-
viftufum geiiera corttiirenltum vilaih'atioi-iiaiii. Via iiiuni. » De raltera vero ait : «Adolescenlium via
-inedia inler dtias pr:edictas Ialibr illis, jia reclbiurii est bsec, qu! jiaulo lardiosTJlis incedunt, et Jdcirco
wst; ea enim cum sit ihsiituta-ad i-egehdam Vitarii minusfriia ebexpedita apparet illorum via.*>Ecce
^bnjugatorum^sive coniineirliunvsiveTitfofumque,; bse :sunl visioiies, et inlerpretationes earum. Qui
inihus illis cbarclalur, el libeiilfs afbiirium habei apefyit oculosmeos, ulVidefem visiones Dei,ipse
-propriam.volunlaiem exercendi, ac. peiTioc faciliiis prociil dubio?per ahgelum siiuih, isicul.jiiaciiuniTtiit
Tn ;ea iubricaht gressus airibulaniium per eahi: quod ante ipsum.; in Iruhc nioduni Tiitelligeiidas "essede-
«t ipsa ejTisplaniiies apie sigriilicaU Pfopier quod hionsiravfti -_ "
' -
«Ipeficijtosa dicta esl, qiiia laffl muliiiheaTabun- ^ GAPUTVII. -
.jiir, >ut iii ipsa ipinictssimi siabiles ihveniailthf, -_-::Seriti6iiulii:pfo Viartttn istarum siltgulisab angelo
^Quodaufefflquasipaviineritum Tiabere visaest ex la- dieialpfumpripresquincjueîimiinalim-delibaii.
leribus rubeis, quse suniex terfa-igrtibus cbcia, sol- 93. Factuin est auiein in fesio B. Jacobi.cuni
ticitudihem-signjficat pra3lalbr',,Ji, qua Cifca subdi- «ssem in spirjlu, et viderern .visioiiem viafum Dei,
los ihentes eorum jugitef decoqiii iiecesse esi, qiii- fapta suni in sublimi, etqifasi in vicino mohle Dei
»bnset aifimoeet corpor-isprbchraiiohemdebent. -coniemplata sum, Ei ecee, tux illa imrtiehsa .qiiaj
91. Vtsibnis lefliieii)ierpi'elatiohem,cum ab ari- : .itioiiiisveriiCem occuiiabatj per niediujh scisdi visa
•gelo irisffiiciore hieb sciscitafef, dixit iitl me : -est, el tnirospexi per eam; cividi sanciorum tnul-
«-Ecce iiicepisiiTibruiii-ViarumDei, sierit prbposi- titudinem , cujus asstilhafi non potefat nutner-us. Et
tuih libi fucfai. » Hsec iqeifco dicebat quoiiiam anrio ait ducior meus adme : < Hic vides-inai-tyres, sari-
|)fiore , -die quadahi cum;essem;in spiiiiu, duxerat 'blosepiscbpos ei coriJessbfesDomirii, "vifgihfes,fccfe-
;me quasi iri pfaluiii tjuoddamj iiv quo Tixiifflefat fiobitas , ulriiisque sexus viduasj el soeculafes cbri-
feiitofiuni, fetiiiifoiviiiius iliuc. Et dstendif mibi , jugalos eifeoii.tiheriies, •ribbileset igiiobiles , bijiiies-
•cOhgefiem hiagnam libroruffl, illiic depGsiioriim, et > Q fegriahtbs cuia Ghrislo. Hi ambulaveniiil vias:Do-
aif: < Videslibfos istos?OmijesJntliiiCahte dieffl ju- iriihi.vias sahcl-as, quas vidisli, ei percepefunt iui-
dicii diciaiidi Sunt. » Eleyans autein uiitirii e'x eis 'uiarcescibilerii glbfiain a Chrisio Doriiinri;cuhi an-
dixfi: « Hie esi tibef Viafirin Dei, qili perle reve- gelis ejus. Gorisideret.iiuriCuriusqiiiSqiieviatrisiiam :'
tandus est, quandb visrtaveris sofbrem llildegardiih, quodsi injuste ambulaverit, cbfrigat seipsiihi, eum
et audieris eath. ,»•1Eiita qufdeffl ihiplbri cbepif, "hiiniililaie, et charitate, et pbedieritiii, ef iiirig.il
cbnTiiiuocum ab ea fediissein (57). J, viam suam. Qiibd si pefveiiefit,TccipieTprasihium
92. Est autem qualiior Viarum, qtiseTiiieiiia vi- seierhuin. »
SiOnerhonslratse suni,'sighificalio hsec. Pfiina, quse 94; Efatnpbsibsec quiescensin leclhlo meo, hec
fcrai vieinior vise purpufea:, iri inferiofi parte dii- acllfucsonmiihi fcceperam, cum fepeiite visiiayit me
irietis aspefa, in superiOri autelh expedita etflorida, Spifitus Dofhfiii, et fepte~vilo'i mieuriisermonehu-
Vitain sighificat eofhm, qui legiiiffle Iri sieculo vi- jrismocii':'< Aftendife^ riiinc ;efgo vos, qui fehuii-
yentes, iiicurisfefum miindahaftim dies suos di- Tiasils ssecuJafibus desidefiiS, 'feteJegistis' utseqtta-.
niiiliani, ac deihde ad flofidam eiexpedilarii cbnii- hiiiii "vesiigiacjus.... Cbgitaie apud vos, qubhibdo
nehtiuhi trahseuiii vitam.;;eOfumque reguia se cori- vivaiis Cum buiiiiliiaje et bbedieuiia et cbafilaie
D
siringentes, .pariler Cum illis in "hjoiiteriiDej ascen- siiie mrifinuratioife et sine deiraciibne ei invidia, et
diilil. Via afida, et glebis aspefa, dufissiinum jllud sihe shperbia, el ab iiliis viliis abslihete vos..... >
gerius yitas bst; quo ihceduhi Sancti eremilse, et Nondum verba hoec finieral arigelus," qiii riiihi per
iibrtrthlli insbcietafe hpniinum conversaiionem ha- 'vices loqiiebatuf, cum incltlif riiihi dubilatio qiioc-
behles, qui carnem suam Shpra huinanum modum darii de -listmllioiie viafuih Dei, quoe--tlescrip[se
macerant el exsiccant j'ejuniis, vigiliis, genuflexlo- suiil, et iiilef fogavi diceils: < "NTiriquid, Dbmine nii,
nibus, flageilis, cilicio, elgravissimis qilibusque af- nos cberibbiiseshiniis in via.cbniemplaiionis, cum
iliciioriibus, bmiiia iiujiisiiiodi quasi.gtebse asper- sumus irt yia .conlinehlise**Ahesse pptest, bt simus
Hmse sunt, ei multo epiiatu et| yigiianfia opus est in ulraque? » Et aii : « Corijniuriis est Vobis via,
an.bulaniibus per viam baiic, rie forte ih.nimia ej'us conteiiiplaiionis cum clericis, si.cu.t illis vebiscuiii
asperilale ofTendanl, et grayius cseferis corruanf. commiinis est via conlineiuiae: scito lamen, quod
Duarum viarum, ijuse simul cum eis, qiiaedescripla niulti sunl in via «onliiieniise, qui in via cpnteriipia-
(57) Scilicet inira Pascha, ei Penlecpsien anni actum Tuefal 15 Apriiis.curii bomtnicas pbsT Bis-
11S6 qupruiii ltpciii JHhii celebraiiduiri efat, istijd; sextum indicafet liitefa G,
1C9 . VITA S. ELISABETIL 170
(ionis non snnt. Etsunt mulii clericoruin, qui neqiie .A pleas cl competenli line concludas. > Qui cum me
in via-coiiteinplalionis, neque in via conlincniiaj contemplari fecisset sublimia quscdam, quorum aspe-
ambulant, el bi infelices sunt ei consummalts ciu eram indigna, petilionem ineam implevti
sermonibus bis, in die qua B. Michaelis memoriam 9(5. Fui in oratione, el .apparuit mihi solilo mo-
agebanius , ilerum se milii proesenlavil, el-nllocula re dpriiinus meus et posihlavi ab eo disciplinaTnvise
suni eiim, dicens : « Nunquid, domine mi, secure illius qua» ad ordinem coiijTigalorum pertinerc
auirmare poterimus omnes hos sermoncs c\ !e pro- dicla esJ; slaiimquc assensit pelilioni mca^, sicque
cessisse? » Haic idcirco diccbam,quia ex parlevcrba cxorsus esl : « Ecce dico et admoneo ssecularcs
isla proiuleral, ita ut faciem ej"us non viderem : ex conjugalos : abslinete vos a pravis operibus ve-
parie voro per os meuni in spirilu fuerant pronun- stris... quse sunl avaritia, luxuria, fornicatio,
liata. llle igitur, ciim magna severiiale me iniuens, adulterium, bomicidium... quoniam impossibile
ait : « Cfede ex toio corde luo verba hsec, qusc de- csl cuni lalibus viiiis inlrare per viam veslram. »
scripla sunt, el cle ore nieo processerunt. Beatiis His diciis, abscessit : el cum iierum apparuissei,
qui legerit et audieril verba libii bujus, quia vera rogavi, nt prosequeretur incoepti sermonis exhor-
sunl, et _a veriiate nunquaiij decliuant. > Aliu i taiionem, qui ail : < Nisi, quod beuignus et miseri-
quoque sennonem continuo incboavil his verbis, di- B cors Dominus esl, in tsedium posset adduci, pro eo
cens : « Admoneo.eos, qui in ssccuiaribus curis op- quod lol modis habitatorcs mnndi admonel, ipsi
pressi stint, aliquando cogilare quse sunt pra^cepla vero pro nihilo ducuni monita ejTis.... Date, o vir et
vilayid est diligere Deuin, elc...., si ad aliiludincm muliei, honorcm ordini veslro, quem Deus bono-
coiile'mplationis se non valenl erigere, legilimarum rare dignaius csi... Liget corda veslra limor Do-
aclionura ofiicia sludeant adijnplcre,.... llsec esl via iiiiiii, ut in operc \obis concesso frenum vobis
Dortiini fccta ct pulchrarvia actionum saiictariiiiv: ijisis imponatis... Dies festos et dies Iegitimoeabsli-
qui ambulavcrit in ea usque ad (inem , vitam inve- neniise ej lempora purgationis per continenliam
niel, ct requicscet in mouie sancto Dei,-et sois ejus honorate, et si quid super addiderilis, addet Do-
ciim (iliis lucis. > minusgratiam vobis et generalioni vestroe Illud
95. Dies fcstus agcbalur et eranius assistenies aulem scilole, quod nuiiuoe conjuiiciionis veslrsc
di\ino oflicio, cinn ex consucludiue apparuit pnecipua causa esse debet propagatio prolis; si qua
angelus in conspectu meo. Cumque de mora ejus alia esl, ad infirmilaiem perimet, et habet indul-
solito longiore delicla inca coram ipso culpassem, genliam, si timoris Domini nioderalioiiem babuerii
dixi ad eiim : < Placeat nunc, domine mi, ui terli.c cl eleeniosynaruin remedium Iierum diro vobis,
illius vise, quai est sanctorum martyrtim discipli- qui sub jugo matrimonii degilis, Deuin tlmeie, fi-
nam nobis insinues, nequc ab hac lua bonilate dem el dileclionem immaculalam invicem -cuslo-
•propler aliqua delicla mea conipescaris. » Tunc diie : Ltliosvesiros el filias ei familiam vestram in
aperiens os siiuin loeulus est dicens : < Agnus timorc Domirii et castimonia cnuirilc... Ilaec est
ClirNti procedil corain sanclis marlyribns et ipsi vise vestrse deleclabilis amoenitas, quai in myslerio
sequiintur eum cum palmis ei eoronis, congau- demonslrala csl... tribulationem lamen carnis ei
dentes ci cum iriiimplio nobili... Audile hsec, el sollicitudines niuiidi, quas non experiuntur, qni
corde percipiJe, qui persecuiionem paiimiiii.prppier conlineui, babere necesse esl ambulantes in ea,
jusliliam : Ite gaudenles pcr viam nobncm, viam sicul et in siiniliiudiiie spinarum expressum est....>
bellajorum Domiui, viam purpiiralani eruore san- 97. Bogavii me germanus nieus, ul sciscilarer
ciorum el Agni..,,. > Facluiii esl aiiteiii, priuSquam ab angelo, quare in principio sermonis hujus inler
verba biecTerminasscl angelus, qiii mecum loque- cseiera iiiiquilaiumnomina, fornicationisnomen ad-
lialtir, ul snpervenirei fcstivilas Beaiarum Virgi- junxissel,cumboc non ad conjTigatos,quibusloqueba-
iiiim Ursulse et sociarnm ejus undecim niillium. lur, pertinere videretur. Cumque super bac dubila-
Timc decaniauatur in vigilia mafiilina serino ille D Lione mea dominum meum inlerrogare cospissem,
di\"inus, quo dicilnr : Reddel Deus mercedeihlabo- IbCuins est ad me, dicens... : < Fornicaiioiiis ira-
rum sanclorum suoruin el deducel illos in via mira- rtiimdilia plenus esi miiiidiis, et vix invenitur qui
bili : unde ego sumpla occasione inierrogavi in- non se proecipilelin foveam ejus... Pi opier hoc auiem
slruclorem meum, cum inter sileniia missse niihi in increpalione coiijiigalorum fornicalionis nomen
more suo apparuisset, dicens : t Domine, demonsira adjeci, quia el ipsi antequam conjiigii legem assu-
mibi quoenam esl \ia illa mirabilis > qui con- mant, super niothim in ea fredaiKiir, eipiovocaiil
tinuo respondens ail: < Via sanctorum marlyrum iiam Dei in sc. Iliuc est, quod ad nialrimonia l<>gi-
hsec esl.,... quse bene mifabilis rippelliiripolesl... > lima accedenies, fructu generationis privaniur a
Post bsec cum adesset fesliviias S. Marlini, circa l~)omino,el miranlur uude accidat eis, ignoranic;
mctlium nociis auic vigiliam malutinam, snbilo sierililalis suse causam : quibus auiem generatio
cvperg&faciasum ct fugii somnus ex oculis meis : concedilur, auL iu ipsa prole, aut in aliis rcbus ne-
et ecce angelus Domini stabat "corainmeetallocuia "cessariis pluribus modis divinilus feriunlur el om-
siim eum, dieens : < Oro, mi domirie, nl exhorla- ui.a. ipsis infeliciler proveniunt... > Tunc ihtefro-
lionem sermoiiis tui desaneiis uiarlyribus janicom- gavi eum dic.ens : «' Doinine nii, quid
" dicis de illis,
PATROL. CXCV. :"".. '".-"" \ 6
171 ECKBERTI ABBATISSCHONAUGIENSIS 1/2
quos Calliaros vocant, qui vilam conjugatorum om- Aa duclore proelnoniiafueram : < Domine, quodscrf-'
nino reprobare dicunlur? > Et respondit dicens : ptum e.sl: V.oluniaspro facto repulabiJur, nunquid
« IHorum,de quibus iiitefrogas, vila abomi.nabilis adversari polest sermoni tuo,- quem proxime jlixi-
est coram Domino... >Iierum auiem allocula sum Sti? > El respondil: < Nequaqiiam. > llemque sub-
eum dicens : < Domiiie, ut audivj,'quidanv ex eis jTinxil: <-Verum eslcerte, quod scriplum lest.aris,
asserunl, quodlegitimum esse non "potesi coriju- cuj'us operis perficiertdi yoluniatem babuerilTioino",.
gium, nisi inier eos qui usque ad leiripusTegitimpa . ila nl nequaquam remaneal in ipso, quin adperfe-
coHJunctionisvirgiftilaiem ambo custodierunt :.quid ctlim perducai, quod cupit, el sic usq'ue in fiiiem .
ad Tioc dicis?» Et respondens, ait : < Ubi lalo permanel, boc -quasi faclum eoram Doniino reputa- ;
corij'ugiumesse polest; gralum est Dbmirio; sed ralur; sed deleri iamen poiesf viriute verse pomiien-
rum est.valde, iit ila corilingat. Verumiaiiien ex iis, tise. Quidquid enim cogilaiioiie,:a.ut yolunlate fece-
. qui non coiitiiiuefunl, inulii sunl accepiabilesDO- ril lioiiio, iia aiinullari poiesl coram Doiniiioac.-si
niino,Tegiiinia habenles conjugia, et.tn mandatis nnnqtiani fuerit:... qui autem voluiilalem pravam
Doniini ainbulanles, alibqui nimis conlrabereiur -fruclu poenitenlioe:non diluii, lngus iniegritas,
numerus popnti Dei.:» , ;" quamvis peniiaheat, iiiuiilis esl, el hulium cpnse-
98. Ceiebraniibus nobis soienjrtilaiemB. Joannis l8qiiitur -fructuni"-.-,» '
Evaiigelisfse,inlenlaeram or.alionippsl vjgilias ma- , 100. Iteruin subjiinxi dicens ; .< Ponihie , sunl
lulirias; ac deprecabar DomiiiumyalidaTnlenlione qui/nort sponle stiniulos carnis experiunfiir iu ten-
cordis ,;ut secundum solitam benignilatem suam lalione , ei molesie ferunt ardofem , qui aversalur
disciplinam viseconlinenlium, quam irt sptrilu vide- mundilise corporis sui, imlla. tanien repiignaiione
rain, aperire mibi dignarclur; sed et divinum evaii- : evilare eum praevaleni. Nunquid hoc eis repuiabi-
gctistam j et angeluni.doclprein meum , ul niibi ad- tur in peecalum? >*-Qui aii : -t_Si -niolcste Teriihi
jutores essen[, iiivocabam. Cuiiique orando lassata lentameiila hiijusinodi, riequeahimoeis consenliniii,
fuissem, remisi paulum bculos adsoporem, et posi leviore poeniieiiliaculpse suse, quam sic conlralitiiil,
pusiHumrepente expergefactasum, el ecce angelus venianj consequenliir, el mercedem niagnam adi-
inibi assisiens, sermonem ;.quem desiderabam, in- pisceniur.» indicavii autem rtiihi esse liomiuein,"-i.n
choavil bis verbis : t Dico \ obis; o filii Dei-,o filii-, Clnisto faiuiliarem (quis aui quaj sit, Deus scit)
lucis,'Tiiiueiriini yiainivesJrara, quoinpclofloreal, el suslineiiteni ab:adyersario impiigiiatioiiein-casiitn-
quaih delectabile estxurrere in ea, Cur.rije ergo, el ; lis, el nimiisob.hbc ariiiiianisuatn motesTis affiigeii-
properate obviamSpoiiso vesiro, quiyos exspeeial.£ ifcm, CJaiJ:« Cohsolalipnem ei' annuniia, dicesqca
Diligite castitateiii, el servale iJliTiifegriiatem virei, ut parcai afllictioni. lievocetiii iiiemofiam, qubd"
giuitaiis yeslroe. Virgo ornata casT.ii.aie ,:cbarijale, scripium est de eleclis Ppmirii : Tanquam flitrutn
prudenlia, liuiniliiaie, berie cufrit. » Hsec cuni. in fornace probavit eos. Gaudiumsil ei; noii lamen
dixisset, amjiliusnon adjecit. sine trislitia. Gajidiiiffl, pro eo Tjuodtale atiqiiid .
99. Sequenli vero die ciiin de beaiisTnfioceiilibus Domiiuis ei iniporiere digiialiis esi, per qubd ad
ofDcium missseagereiur, ego, .sumptaoccasioiie ex mercedem^magnamprseparaiur; non sil lameri siue
lectione Apocalypsis, quaslegebatur, deprecala sum,; tiislitia, quiairi^lali tentalione pon piiinino Culpa
mibi assistebat, dicens:; eyiialur. «Et dixi: « Domtfie, qualiier debet resi-
doirtiiium"'.ineiim.l',qui.:ite'fii.ni
« Domine, si inveni graiiain coram le, dic niilii, ob- siere adyersarip,,elquibus arniis eum superabii? »
sCcro, qaale esi.fioc canlicum , quod|deeanjant isli Qui aii: « Qraiipne, et confessione, ei flagellis car-
beali mafiyres anfe sedem Dei el Agrti, sicut prse^ nispugnel, elsuperabit. Non aiiieih.insisiat rogare
sens lectto lesJatnf, aul quomodo sequuntur Agnum, Domiiium, ut ab hoc slimulo libefelur; sed boc
qiiocunque ierft?» El respondens ait:: ,<Quid me oret, utmiserealur ei Dominus in hoc lempore len- ;
.iuterrogas? nullaTirigua super terram novit hoc laliohis. Si in Ibco secreiiori fuerit, flectat genua"
canliciinv; iiilii! indelibi enarrabo. Quod autemiii- D ter coram Do.mirto; si ahleirt opporluniias lociei.
terrogas : Quid est,quod sequuntur Agnum, quo- defuerit, Signet cor suum ler signaculb.cfucis, ac
, cunque ieril; hoc est qiiod in -omnibus virtulibus., dicai: Salvaior riiundi, salva nos, qiii pef cruceniet
qiisecoiisiderari possuni in Agno, ipsum imiian- jsanguiriem redeinisli nos; "auxiliare nobis, te de-
liir,..;•,».Rursus in *GircumcisioheDpniini, cum se precamur, Deus i)0=ter. ». _
inilii obtuiii dominus meus, dixi adeurii: < Mi do- 101, Post hoec una dierurh suscitavil Iiiiguain
mine, doceas nie:, obsecro, de integriiaie virgiiiila- suam in hsec verba: 0 vifgiiies, ecce ad vos ciamiit .
-tis, nunquid amiiii potest perinimuncjam.libidiiicm, vox diyina, vox Sponsi yeslri pufsatad aures ve-
quaehabefi soletin teiilatione, si non usque ad opiis. slras : aperite il!i,et inlroduciie illum adpalatiuhi
fuerit perducta libido? »;Qui ail: < Non-amiititiir, cordis veslri,, et amplectihiiriieurii, quia pulclirior
sed iriqhinatiir;.., Depqiieaccepl,i;nonest,et debila el amabilior esl pnini. creaiura..... Iiincsequiiur
mercede privalur. » Guiii aulem iri Octaya B: Jbaiir tongq, et post lianc alia, ad virgines exhortdiio:sub
nis iterum se miliiprsesenlassel, proevenit verba . qua Elisabeth ;afigelutninlerrogavil, dicens.: < Do-
mea iia mehilartter alloquens: < inlejfbgare me mine, quse sunt vesles illoe nupliales, de quibus
yis, inlerroga, et rcspondebo libi. > El dixi, sicut dixisti ?» Et "respoiidit: < Ire debent virgines ad
'- "-* ' ,:;174
JJ3" "'; VITA jS.;;ELlSABETti: ;
iiiteribra cordis sui et eriiefe rtlic tria genefa orna- A non in altitudirte.doniinantls, sed inTiiimililaie"mi-
mentorum. Pfmio _eas habere oporlet vesiiihentiirti nisfraniis; lanquain pius Eemiilaiprgregis sui.usque.
c.indidum et immaeiilaium, quod est jnnocentia in conshmmatioiiem mortts proeo. Respicite.se-
carnis. Necessarium illisesl ei operimenibm secuii- men ejus, qhbd est benedibium, miiii.stros yoealio-
duffl, quo debent esse amiclse, quod est cliarifas, nis yesiroe besilos apostolos : nuiiquid sicul vise.
esl. Chrisius Ter- veslrse yise ijlofum fuerunlr.v, », ; ;;
qua ab illis--diligendus spohsus,
liuiii oriiaii:enlurti earhiii.; est lofques iurea, quod 105. Gelebraiiltbus nobis diem festum Paschse
divini oiTicii'pbsi.l.ectipiicin.--
eStpudicitia, qua debetse ipsam virgo Coiistiirigere, (51 Martii) iri iempore
iit sit verecuiidia ad lOqueridum, ad.audieiidum, ad Evangelii, apparuit ii.'ilii angeliii; Domiiii stans co-.
ab eo, ut Iioc pro-
ridendum,_ad facienduin omne quod impudiciifri ram me;; curiique hoe peliissem itta sacra
iioii est: hoc bst signum, de quo dictuni esi : Po- curare dignafetnr, pe quid iiegligeotise in
siiit sigiiuni in faciem ineaiii, » Hoc, utsesiimb, ad- : commiiiiione, quajn exspeciabaijius,;accidei'ei; ad-
. jecil, pro eo qiiod in festb B.Agnblis ipsrimde Iiofi jeci postulare, ut serrtionenr suuin d.e reclpribus
' verbo
rnterrogaveraiii, el liullum ihric mihi siiper Ecciesia:^ secuiidum; quod iiicboaveral,- proseqiii
iioc dedil respOiisum.Iieruiii dixi : < Poihifie, quali dighareiur, Ad quod mihi breve respbnsuhi feddi-
"
prelio emenda siini vifginibus isla ornamenta? » Et dit dicefts : < Si digniesseiii, niulta magna de iliis
ait : « Castigalione cofporis pfbprii;,' :ac denario Dominus fevelaifet. s Qilo dicto stalim ad allare
ii.no, quod esl cohlemplalio pudicilise Sporisi, quani ciiffl festinaiione accessit; et Cuni duobus angelis -
reponere debeiitin liiediocordissiii..... > El faci.unl qui in prineipio rfiissaeadveneraht.cum magha di-
esi compleiis seriiionibus istis in Domiiiiia secuhda ligenlia, donee priines communicaSsemiis, aitabat,
sacri Jejunii die fesli S. Matlhise aposloli{namaiino Sequehii vero_die circa ideiii Jenipus advehiens,
Ho'7 currebai liitera Doininicalis F,eidies Ginerum iimilia iriculcavil,;etrursus die aliero addidil^ di-
inciderat in diem xi Februarii) iri lempore diviiii cens : < Hsecdicil Dominus riiagnis praejaiis Eccle-
bftrcji, veisacrificii, appanijtniilii berlediclus Do- sioe : ReCbrd.amiiii;ûam'raiipnem feddituri esiis
iiiini, angejus sanctus, et finemcompeieiitemiriipd- in ireinendo iudiciomeo de pvibus hieis, qiias sus-
suh sermoni tid virgines Domini. cepisli^ regere et cuslbdire,.l >Pbst hoec quasi iii
_':'-_ -CAPUT ViH. spiritii Ienilatis, ait: < Ego Pbriiinus; claino et ad-
Sermonum quhrque reiiqriorum synbpsis. moneo pastores meos.,. Sunt ehiin, qiii iriHii vi-
402. Seiinone prseeederiii-adfinem deducto, disiiilit .deniuf bohi et. pacifici, heii qiiam; pauci! etalti
sotilo diutius visilare nie angelus Dbmini: qupd 2 mulli riiali et pefversiiiipropter quod opoflet ad-
egp delicfis mejs jinputans, auxiabar ioira me, ac mOiieri bonos, ut in meTmSproriciant; malos au-
tiitigeniiiis lacryinis eiorationibus operani dedi : et tem el perversos, ut converianfur, ne pereant de
adjuvabatfne conveiilus ndsfer oralioiiecoininurii. via jhsia.'» El cumihe ilerum visilassel, adjecit":'
Et consumiiiaiis seplem et dccem diehuS ab eo; < Allendile cum: onini solliciiudine menlis viam
qiip jam dicta verba conipleverat (pbst fesiumS. veslram... quod si me diligitis et nomini meo ho-
'0regoni-pq_p.ee 12 Jfarth') slabam sola in oraibrio noieffl prsebeiis,; lionor|ficabo yos coram 'sanctis
circa lioram ferliam, effundens coram, Domino cor angclis meis. »
ineum, acdieens": < Non fflea merita aspexisli, DOT '.idi'. Adhuc loqueiite ad me angelo serniones
mine, in bmnibus qiiaj Iiacientis riiecuni operatus islos de pasioribus Ecclesioeyisum est quibiiSdam
es; sedin tua misericordia.fecisti oninia hsec. PrOs ppporiununjj ut interrpgarem de. iis, in quibus er-
pterea obsecro he compescaris deliciis meis, aut rbris sui; occasMohemaccipiuntdubii quidahi. Ih-
cbjusquam alterius, quin.hsijc, quse nunc apud me lerrogayi igiiur, nori quasi [iri fide dubilaiiSi sed
iiiitiare dignatus es, propter bonitaTeia. tsani ad quasi cupiens: fidem iiqslrsLmexarigelica auciorilaie
bbnam cohsummaJipnem perducas. De via reclo- : flrmari, ef dicebara : _<Nuriquid,' doihiiie, in eccle-
fum Ecclesise, quam mihi ih mysierib cienipnsirasti, P siaslicis sacfamentis pafem baberit verilalem pfficia
cbiigruentem discipTuiam npbis aperire digrtare, ex ebfura poriiificum, qui sinistrp et nori secundum .
qfta aliquis fruetris correctiOnis proveniat, sicul ne- Deum ad pbiitificatiim siium iiilfoierunt, et eofum
cessariurii esse iiosli poprilo lup, > Adbuc ista, ef - quoruni bonus infrbitus esl? » Qui resparidens bit :
bis similia iii bfalione loquente me, ecce ahgelus < &lulli, durri profunde lalia^^ scniiahtur/maigis de-
desiderii mei subiio appaf uii .coram me et serinO- pravaiitilr, quam emeridaiilur : et lalia Dpminus
neni. quem desiilerabani, bis yerbis iniTiavit, diceps: revelafei, si non eo Tiberius peccareht illi adquos
< Hwc dicit Dominus : Ecce ego niitio angelum periineiit, > His difelis confesiiiri. ablaius est ab
riieum, ut annunliet vobis, qui in sublimi poieslale pCulis nieis. Iterum autemdie alia ciim redisset ad
imitatores estis. Pico aulbm VobiS, quod. iniqiiitas me, irtiefrbgavi eum, repetenseuriidem sermonem,
terrse, quam abscbnditis jirOpler aufum et argen- qui prsescriptus est,. Et ille : < .tlabent, iiiquii,
iuin, ascendii coram rae, taiiquam funius de ighe... parein -Trirtutem,'sed bejieplacilum est magis, Deo
"VjdetePoniificein riiagnum ei exeelsrim super om- iil-ofliciis eoruffl, qu'i bene 'introieriinl. » Iieruhi -
nia Dominum Jlesiim, quoriiodo in 'diebus obedieiH - subj'eci dicehs : < Itarieest, domirtemi, ut'qiio<I:
Uie suseambulavil in medio" discipulorum suorum, presbyleri ofdinati ab illis quorum malus introi-.
175 ECKBEtlfl ABBATISSCHONAUGIENSIS . 176
ihs, eamdem babeant poleslalein consecrandTeor- A.,ut liflecyerba, qjiJe. inveherllis iii pfieseriti Hbrb>.
pus ei sartguineiii Doinini-iii.al.tari, qiiani ,iiaj.eji}, ajiiiuniietis* R.oinana3Ecclesise, "tbliqiie pbpulo et
qiii -ofdijnaiisunt; ab illis qui legitimeinlroierhijl?,» omrii Ecclesise pei: Eiriendaieybs. ipsos et conver-
Qhi ait: < Non ascendat unquaih dubilalio.iii cor iipjini ab erfbribus yesirfs.eiiipliteincltg.rie acct-
luum de hacre; sed cerlnm liabeio-quod ..onines 'pere admbntlioriem sacrani. et divinam, quia non
qui in ecclesiaSlica ordinalipne presbyleratum;ae- ,sunt baec ab homiiiibiis ihvehta, pjcb aiilem vobis
ceperunt, eaffldem poleslalem habe<ii iii consecr-a- ex nbriitiie, qiioiiiarii.iji isla provi.ncia nDiiieii feli-
tione Dofflirticisacramentit sive bene, sive male in- gioriisÎiabe(is..Legite_el..a.udiie;acJmpiijtib.nesdivi-
iroiernnt ordinalores eprum.,,.,:i -.-..->' ,...-r' nas et .suscipiie cas placida nieiiie. Et=:nolite..arbi-
-"TOS. Quia ad Patres nostros,.: spiiilualia judieia Trari hsec figmenta esse miiliernm,' quia" rion suiii;
iiiEccJesia liabentes, pertinere tblushic sermo.yir êd sujit S Deo Patre oiiinipbieiiie, qui esl fonset*
sus est, rogayi angelurtiDomini dicens : < Oro, do- origo omnis boiiilatis. Quod autein vobisdicb, cse-
niine , ul sicut spiritualibus recloribus yerba .adirip- - lerisomnibus dicb» >
nilionis hactenus ministrasti, ita iJJis quoque, qui T07.;Cupiebam oclavi sermonis iiiiTiumaccipere .
ssecularia judicia habenl, aliquasadrtipriilipries, ex in ;die iraiislatioriis S. P. N. Benedicti.(il Julii)
quibris el ipsi corrigi poSsint, a Doiriinp.liuntietis. > sed impediise suni die illo oratipnes mese ab.iiospi"---
Qni confestinv petiliorii meoe consensum prsebeiis, lum prseseniia, el iranslalum est desiderium meum
his verbis sermonem stdillos periinenlein exorsus usqiie ad proximum diem, Thnc .etiam. sianle me
est. < Ecce consiilhlL Dbmtnus super pbpulum suurii in ofallone post horani ciipituli, prsesentayitse hiihi
principes et jTidices, ul facereiu judiciiini, el jiisfi- ; angelus Domini et.pbslulavi,nl senqouem ordire-
tiam, et confirmarenl veritatem, et pacem inter vilus-ad eos, quoruiii vja iu visione quasi glebis ocr
rum , el virum, ui esset oinnispopufus beneplaceiis ciipala apparueral, ei coiifestim aperiens os suuiii-
cofam Deo vtvenle. Nune auiem.,... Proplerea vivp .IISBC verba locutnsesl, « Alteiidite, Vos,..qiii iii ere-!
ego, dicii Pomlnus, si 1100aiidierilis vocem admo- ijio vilain ducere elegisiis, qiiam discfeiipiiem ha-
iiilionis mese, et cbhversi fueritis ad.me, delraliaim beaiis.,.; ut noii ciio seqiiaiuini oiiviieih impettim.
vos ab altitudijie vestra, quamale usieslis, iiiprs- zcli vesiri, qui vOs ad aliiludiiierti perfectionis iin-
ftmduni inferni, el eriiisconsortes illbinnn, quibus pellit,, neque ûpergradiainjni ffleiisuram virtuiis
vos assimilaslis irt incendip vivenli...inr scmpiler- vcsiroe IaboribusTniinodcralis.., Propier hoc me-
num. » ln die sanclo Pentecostes (19 Maii) in hoia menlo, hoino, fragiliJalis liiiu, uicaute giadiaris in
prima, anle cefebralipoem divini pfficii, ciini esseiii ->via dri.fa qiiani ingressiis es el .pniieiiier agas in
iii pratione, appariiil artgelus coram nie el bacier. fesiinatioue tua, ne riiinani paltaris... ad hoecsuine
husdiclum sermonem complevit... erudiiionem el disciplinam Conteinplaiioiii.set con-
-106. Iii feslivitale S. Martini (58) inlerslleniia missoe solare"abjeclionem tiiam in ea.> Coiisideiiiiliusnobis
allbcula suni aiigeltim dicens : < PTaceai nuric, do-. iii; capilulo, ad audiendain ..leclipnem;.Regulsc, in
miiie, ut exbtbeas nobis disciplinam congriienleni fesliyitate S. Marise Siagdalense astiiit cbram me
illi vise, cujus pars veprtbus occupaia apparuiii dominus meus el; pra?serile"msermoneiii cougruo,
allera vero floribus amofena,et siricta, niliil liabens flne cbmplevit; G.umessei feslivilnsB. Jacobi in pri-
Vepriirm et impedimenloium. »Vix peiiLioiiis.meoe mis yesperis, apparuil angelus Domiiii corani ine;
verba complevi ei p.rblinus aii : TEcce dicb yobis, feciiliique, sicui suggesserai njilii conscripior ser- -
'
qui in soeculo viduali esJis, yiventes in carrie.Tii monum isiorum, ac pelii ab eo, ut lilulum, qui in
Taboribus, iii ahgustiis muliis, abstinele vos a *vi-_ capiie libri hnjus scribehdus essel, proiiuiiiiare di-:
liishtijus soeculiet aiiibulaie;iii viaconiiirentium,,. > gnarelur : qui continuo pelitioni mese assentiens
Et adj'ecitin Vigilia apostblorum (28 Juniij, dicens: ait : < Hic est liber, » elc, imm. 86.
< Et .quid. addam vos admpnere? Ecce bsiendf- .108. Mense Au,gusti, qiiinia die mensis, post vi-
"
viam, irtslruxi vos disciplina, palpaiehuc el.Tiluc.. gilias malulinas, cum essem cubans iri lecliilo meo,
cPnsitierafe vprba, reJiiieleexefflpia, diligiie castiia- nec adhuc somniiiu ccepissem, subilo apparuit co-
lem, currite ad ctaritalem.Doniini nosjri Jcsu Chri- ram me angelus Doniini el prsesentis Ijbriiioiium
sti, quam vobis proestaredignetuf, qui vivifei regtiat sernionein inilio Tinbuil l.iis yerbis : < Ecce ego lia-
per oiiinia soeculasseculpfum. Anien. > Cuni auiem beo aiiquid ad vos dicendum, qui in juveniuie por
consumniali.perte essenl hi oranes iefmoiies, ih fesii- Siii esiis, quasi liljurn-,qiiod;;anie solis_or.uuii.-cl.iu-
vitate apostolorum Petri eiPabli, ante horani di-: sum efal-el quando sol splendei, iii viflule sua api'-
vi.ni officii, fui orans in secreto, et apparuit in con- Til se, et delectaius in ardpresolis... Disciteiii pri-
speclu meo angelus Domirii el locuius esl audieiile mis limere Do.ffliiium.,. Ecce in sinu veslro esl
liie verba- lisec : < Treyirensi episcopo (Ililiina) et ihesaurus desiderabilis et pretiosus, Tipc,.est vir-
"•
Cbloiiiseet Moguiiliseepiscopjs (Arnqldo II et Ra- ginilatis geiiiina. Beaiieritis, si cuslodiefjlis eani...
dulfo) annuniialum sit vobis a Doinino Deo, uiiagiip sj placueiit aniiiise vesira^ cusiodirc eaih, aiteiidite
bl iremendo et .ab Angelp leslainehii libri lnijus. vobis:: ui non inquinelis eam negligenliis leviiaiis .
(58) Lego, *t corrigo* Maximini Trevirensis episcopi 29- Maii; libc enim exigii ordo fesleruiii se--
' ' -
q,ueiiiiiuii. •.-.;,
«77 YITA S. ELISABETil.' - - «78.
veslrse : declinate eum pavore cordisab irritamen- A nino evadere 'non possunl de bac vila migrantes,
lis immundilise et fugileconfabulaiiones et collu- quia neque ab aliquo sunl casligati, neque per se
siones adolescentularum, ei corrupiorihus earum jpsos pcenilenliam delicJi babere scicbanl; propior-
nolite sociari : cuslodite os vesirum ab iinpudiro ea casligari debeiil. a parenlibus pro delicl.is suis,
sermone, el ab omni lurpitudine oculos vestros et quia sicul mala facere assiiescuni, ila el hona l'a-
nianiis abslinete... > Posl lioec rursus adjecil, el cere discerent, si per charitalem ad hoc nutriren-
dixit: < Adbuc addam loqui fralribus ei conservis lur. Quod lamen divi : Immacuhilos, pro iis dixi,
meis admoniliones Patris eorum. Filii, aplale vpbis qui cum paululum de seplennio exierunt, lunc am-
in consueludinem mores sanciitalis in-floribuiida. plius se cofflinaculant pravis operibus, quia plus
oetale vesira, quos in lempore maluriiatis veslrse noverunl cogitare de nialo, quoniam non sunt pro-
possilis exercere... 0 adolescentes el juvencs im- bibiti ab eo, iiam el ipsi in qiiantum possunt ope-
maculali,... ambulale in vioevcstrsr, ranlur opus impiidiciiij 1, nescientcs quid faciant.
'•" ei eriiis filii amabiles pulchritudinc
Domino et similes angelis Tales igilur, si dc hac vita migrant, magnas poenas
Dei in coelo, ad quorum socictaiem duccre vos di- _;susiineni, quo usque purilicenlur, quia nulla om-
giietur Doniimisnoster Jesus Chrislus. > nino maciila in regnum Dei potesi intrare. IIoc ergo
109. Cura cssct conipletns pcr angelum sermo B ! est illorum perire, cle qno supra dixi : lanloautem
prseccdens, in Vigilia Assumpiionis sancla; gene- gravius,ac diulius puniuiKur, quoiiiiiius or.ilioni-
tricis Dei Marise, rursus in ipso die fesio, iu tem- bus ct eleemosynis aniicoruui adjuvantur, pro eo
pore divini bfficii visitavit me et ait : < Ecce adquod eis indigere non credantur. Dico vobis paren-
huc volo consumiiiare serrnones meos, quoiiiam irCjus, el quicunque parvulorum custodiain habetis,
adhuc locus esi ei babeo aliquid breiiter dicere ad aliendile qtiomodo in magiia caulela eos custodia-
inf.inies, qui nesciunt se cusiodire propter igno- lis, quia in vos rcdundabunt delicta eorum... Con-
raniiain; propler quos opoiiei admoneri maires suuiinavil autem hunc scrnioncm in Octava Assum-
eoMim, ul cuslodiani eos cum tiinore Dei caslos et plionis > Hsec est adjuraiio conscriptoris ser-
iniiiiaculatos, ne forie pereanl. > Ad hsec ego sub- moiitim istorum. Adjuro per Domiimin , et per an-
junxi inierrogans et diccns : < Quid cst, domiie, gelum ejus, oninem, qui iranscripseril libriini isium,
quod dixisti : Casios et iinmaculaios ? quid facere ut diiigenter euni emendet, et banc adjuralioneni
possunl infanies, unde caslilaleni siiam cominacii- coclicisuo ascribai (58*).
Iem? nonne ei si quid delinquunt, ignoraniia cos
excusal? > El ait : < Castilalein suani vcrbis im- CAPUT IX.
mundis ssepe coinquinanl el operibus, qualia el' G Ulthnus virginis - moibus et in co acla usque aa
ipsi perficere possinil; el quamvis per ignoranliam frairis redtiuin Moguntia.
faciuni, lameu siue realu non suut, et pcenam om- llO.Virginibus Deo sacraiis in Aniurnacensi con-
(58*) Qui in edilis sequilur liber-iv, in capita di- Cancellollus nosler, in Annalibus Marianis ad
visus quiiique, prseiiiiuil illis visionein cle Assum- annnm Chrisli 40 pro Elisabeihse siiiiteniia < iesti-
ptione Virginis Marisc Matris Doinini. promissam iiioiiiiiiriproferiexarcanisbeaio viroBeiirainoCisler-
iii dieejus feslo anni HoG, exbibiiain 1157 el duo- ciensi reveialis, > ei allegaiis in Chronico Mass;ei
bus posl amiis ptiblicari jussain : uhi aftirmalur, cujusdaiu lib. vm ad amiuin Cbrisii 36 eisdemque
obdormivisse quidem Deijiarani xv Augnsti, sed laie(ur favere divum Udepbonsum Tolelanum, duin
resuscil.ilani, atquc cuni carne assumpiam in coeluni sciin. 6 Dc Assumpiioiie ait < posl Clnisti trium-
quadragesimo posl die 25 Sepiemb. quem diem cca- pliuin non diu mansisse Yirginem inter vivos. >
perirti sorores in concla\i Elisabelhoe solemiiem Qnse aulein ille objicit tain Eli»abethse, quam Bir-
- agerc : ibideniqueiiiducilur ipsa Deipara, quserenli giiise, non niagnam vim liabebuni apud eum qui
virgini, quandiu post Domini Ascensionem vixerii ' crilico examine ista excusseril. Poterat Cancellot-
in terris, unuiii duniaxai anntim mdlcare, cuni tus Klisabcihx respondcre, quod nuni. 7 rcspondei
. eo, quod a festoAsceusionis ad lS-Augtisti interce- Birgitife, < Virgiiieni locuiam esse ex seiuentia,
dit; oiunia hoecejusmodi suut, nl niento dubilare qusu lum eral in Ecclesia valde communis; » sed
• possinius, vereue hsec dictaveril Elisabeth. Talisau- r,. vereor, ut lalis rcsponsio muliis probciur. Broweius
teui niulio etiani magis est sermo de undecini mil- iii Amialibus Treiir. lib. iv, n. 104, ageus de Ijr-
libus \irginijiii prajcipuam libri istius parteni con- sulauis, lassusque c non facileslalui posse, an Eli-
siiluens. L)eillis,qui volet aliquid aiiiicipate ex sabeihoc revelatioues de illis, noiatione temporuni
nobis scire, legai djsseriaiioiiciii nosiram iuseriam lerumque diligenti narralione sim disiincia;, sic ul
conalui Chronico historico de Uoimuiis poniilicibus fuudus in iis laieat hibtorise > (ulpoie in re diiticili
pesl S. Poiiliani poniilicalum, et Paralipoiiiciion ad atque aniiqua); i landeitrexistimari pulatposse, iu
eaindem disserlaiionem; iiieiuineritquc Parugi, iiac ipsa sciemia lain lemotjc abslrusa?qiie vcaisla-
inler Vitas S. Marise Magdalense Je Pazzis posm, t's, quam de virginibus hausil Elisahctha, parlim a
cujus docirinaTiiiic quoque novum sumerei argu- libera iiienle lluxisse quidpiain, pailiin aliquam si-
iiienium, Ed rejicienda' a delinitioue lnsioricaruiii ., giiilicaiioiicm supcrne daiani; iljgitantibus eiiain ,
coiilroveibiarum, clicta fjclaque cxiaiicarum san-" uL Litcuriose mullls, haud plus perccpcril, inqnit,
ctarum, quaudoquideiu Deiparje, tu ibi pisefeilur, quaniquaiituui uosse iis cxpcdire clivuionuiniiii vi-
Elisabelham alloquenti, suaiuquc selaiein inlia suiii su. > Quisque iu MIOlnc scnsn abiindet: pro
qiiiiiqiiagesimiini aiiiiuiu restrmgciili, opponi poie- Elisabetba nihi! haclenus, (sakem quoad Ursiilaiiasj'
nt eadeui Deipara, asscrens S. Birgiitse Lib. VJI, coiiimodiiis \ideo, quam dubiiare, ulrum talra ipsu
cap. S2(i,quod, postquam Fjlius buus asccndil ad revera tliciaverii. Coeleraad 21 Ociobris-magis eiiu-
ecBlum, vii.it in iiiundo per quindecim annos; aliis clcabimus; uii el de anno defuiiclouDeipaivi; ad
iiihilommusconiendeniibusipiammulio serius e vivis diem 15 Augusii; qUam laincn dicm ejUbclemub-
exccssisse. doriuitioiii priinum coepiam ascribi sub" Maiciauo
179 ECRBERTt ABBATJSSCHONAUGIENSIS ,180
gregatione (59;, Budse, Hadevigi, Redelindi,Pfb- iA faciebas et qiiasi a.nie ocnjos "riientis npstia:' polie-
pinquis, et fahii"iarib*us,'s.ijs', fraler Egberlifs ex bas i et iiiflaiiimabant iion nipdieuni bealse oraiibnes
coenobio Scboriau.gi.se,bralion.is p.bsequiuffl ei "de- iuse cordiinostra, iii desiderijs pairia3, qiiam ex -
voiionisaffeclu.ni, .speclamus. "Vacillantes-animas in miiiisterio Dei
111-112.'".Sinite ut plangani paululum dblorem ssepe conflrmaveruiit verba admonilionis tuse, et
riieum apud vos, ch.arissimoemesp,et siiscipiie yprba (ervore* sancio tauclatipiies Dbmiiii .niullum .nbs
bfiiiebiationis meoe, cifin dulcedine compassionis. airtplificare faciebas.
Paiiluliihiplaiigam, modicum ltigeho, juxta ampli- ';.''. 114. 0 qiiam miitta pieiaiis opera-. per esborta-!
ludinem.viilneris mei, ne fofle carrtali affectu per- liohes tuas Tonge Jaleque per Terras faeta sunt!
tiirba.rijexistimerel repntetur adi.iisipientiain nijbi, quohiam niulloe eleclorum aninise desideratis con-
En rioslra Elisabelh, ilja êlecia lampas coeljci Tu- solaiioiiibiis, pertuam negoliai.ioneffl, potthe sunl.
. minis, vifgoTTIuslriset hqnorificala, in abundanli Benedicta filia tua DoratnO, quia frueiuoSe inler
graliaDei splendida genlma coenobii npslri, dux Deumet homines Inegoiiata e.s. 0. feuiiha felicileE
npslfi yirgiiieicoeliis, : liert! aiilea.nnos.niaiiiriores nata,;qtio.modo perdiderujit leirtfelicia lemporano-,
ex hac Vila sublracia estiQu.oe me peperii ihiucein stra! Pei Iiicerna, qiiOniPdo exslincta es mundp!
Jnejtpertse npvitalis, quse rop traxit, ad familiare B ] quomodo clausa es, o clara fenestraj per quam.
niinisleriuiiv J.esu Domirti mei, qua; ore iriei.liflup- - respiciebant oculi. Domini ad nos! Piiim esl, o-
consolaiipnes et instriiclipn.es Dei de eosio afferfe elecia Dei, flere iibs amissionem dulcis proesenlias
solebal ad nie, et guslare faciebaicor ffleum pri- luoe : quippe quse bonum Cerlamen. cerlasti et cur-
liii.tias dhlcedinis absconditoe saiictis in Dep; lisec sum niaf tyrii tui feliciter cojjsiimiiiasti. TpJa eleliini:
,iiregressibilpm abiit viarii'..: el eece hbn comparef vila ab annis tenerio!'ibijs,si-reele ahimadvefiiiijui,
super terram duicedoaniinse nieie, consoiatio pan- yere niarlyrium dici polest. Portabas siqhiilem j'u-.
perta.lis niea; et suaye.-cbndi.iueiitiiihoiiiiiiuih Tabo- gum Dpffliui:ab adplescentia liia,"sub regulari clii«
rum meorum, Merilo. ergo.-'moeroriscingulum prse- scijilina scmper anibulans, in paupertaie etnmlti-.
" eotdiis,meis accingp : digiliiiij, dilecla mea, super plici li"ib.uIaiioiie.;Sempef maniis Doinini gfavis
te pi.anetuin; assumo,. vi.rgo.'g.raiiosa,' Vir,go.valde Tiiit sifn.er le, nec defiiit ullo tempore libi visita-.'
amabilis,. miitluin" i.n suayiiaie: sancla, qua te tio siipefna, premens ahlmum,' eonterens niise-v
inunxeral Spiritus Dei. Exilum luum immaTuium, rabile cbrpiis iiiiim prcsSuris et seruriiiiis; quas:
o fitia gratise, lugent inleriora animse meos,: et .agiioscefe et dirtumerare digneiur, qui sblus labo-.
personanl chordse cordis mei carihen Ibgubre spifilui. rein et dolorem cousiderat. Ililarem e.l patienlem.
113. Verumlanien non esf dolor meus, sfctil do- G.fe e.xhibebas ad omneiri flagellatioiiem Domini; et
lor, quem partunl car.oetsanguis, ut nunc germa- super dolbrem vulnerum, queni libi infligebai ma-
-" iiiis.ejiis, sempei; adjiciebas sacriflcihm spoiitanei»
iiiialis.causa, quoe carnalia siinl, liigeam ; sedspi-
rilualium deticiarum me communia dajnna contri- alfliclioriis. ;.;*,..
stanl, quas tu, Dei minjslerio, inaudiio irtodo 115,. Riyi inrlumerabilium iaerymarum iharum,
ntaltis admiiiistrare solebas.-Pcr te ccelunvjiiundo domina, iatigationes geiiutim tuarum, divulsibnes,
efat aperltini, et affluebant abscondita a steculis leneiiiudiiiis tuoe, quas sustirtcbas ab aspertlate
arcana.Dei per organuffl yocis irise a.d iios; et eraf , saxi, iiicisioiies lalerum, quas iiiferebal dufitia
preiio&ius auro, dulcius- Inelle elbquium iuiimiPer K.oiise,iiicredibilis parciias ciborum e( ihnumera,
te aiigeli nobis "et nos arigeli.s familiarilefToqiieba- praiionum luariiin holocausla, iiianeaiil i'n recor-
mur, et affabiles Hobis eralit, te mediaifte, aliis- daiione corani oculis misertcordis Dei,. cuiiijjda
simi principes coeli. 0 felix feirtina! quam miilti ei aperiasunt omnia. Afdorem sancti .desiiierii- lui
'jreges. et prophete voiiierunt videre .qiiae yidebas de se jpsO iiune satiet fons vitoe, quem toto cbrde
etboh viderunt (Luc. x)! Patull enim beatis;pculis; siiiebas. HumiliiaTem spirjtus tui, qua prse cuoclis
: iitis subiime pjla.lium eoeli, el prsevidisli aiile tein- U ] iiiilji cbgniiis niodica et. abj"ecta semper" in ocuiis
pus cbnimuiiis visiortis inaccessibtlem "clariiaiem liiis fuisti, fespiciat et boiionificet siibleyalprliu-
regni..'innjibflaiis. Gloriafti ciyium cceli ijobfsiiolafti niiliuinPeus. Beiiigiiitateiri, quara erga adversaiiles
Tmpefatore, anno 450 alia oiiiiiino ex causa, qiiaiii gistram ccertobii S. Uuperli apud Bineliiam;'» Jipn
quod luiiciuorlua pularelur, persuailet dedicaiibecr" abbaiissatn, qii.aiido aiiieiri jiiagistra electa ffuerii,
clesioe irt Blacliernis liific soIeiiiniSsimefacia; quot!-', nbii esl uiide definiam;; coiijectura tainen ducbr, ui
qûe ybtusTissima HiefOiiy.riiiaiii;lIaiTyfbiogii-apo-~ credaih, id factum annbll57 post aiiditum ab an-
gfapijsfillius iii Augustb ripiihTeminerilit, se<iT8Ja- gelo sefmortem oclayum,"yel eitain posf eonipleium
iiuarii notuiur < Deposilib, sanctse ac gloriosoe B, libruiii Viafiim Dei, vel poslquam setatis ann^ 30
Marise, niairis D, N. JesiiChfisli, s ad cjueni lociim virgo attigerat. Cum lib. iv .OHiiUimuseiiahviib. v
vtde exefciiaiiOiiemefuditam Florentinii, iiiler Np- qui epistolarum esl, hihil ad historiam facieniiiim ,
tas ad vetuSlissimum Oecidenlalis EcelesioeMaiiy- et iraiisimus atl lib. vi qui proprie solius Egberl.iest;
rologiiJrtJ4qupd Hieforiyniianuni passini vbcainus; eamque omhem mereiur fidem, ijuse oculalo testi, '
siiiiiilqhe disce antiquiores^Grsecos eunidem diein ac yiro"debetur probo, dbcio, prudenii.. .
- leiiuisse .eljEgypliis siye .Copiis:terieiidum iradir _ (59) Aiiturnacensis cpngregatio.quaj yel ubi fue- >
disse-iii^Sefmone dbUjsulanisjifsetftuleiur «Taiiiiila ; ril, vel a quo IbCosic dicia.niuSquarii adliu.c poiiii
aricilla.riinjDoiiiiiii, <|U*-sunt ih Sehonaugia : » hoe : reperiref;Ad eas csi Elisabeiha; episi. li,iiihiTadhi-
; enim cPiricidere videtur"cum liiillo Magistrw_,qua- sioriaib eoffferftns.. --
: utltuT scribens ad SMiJldegaraiin-simililef <Uia-
i!H* ."'.-."."-' ;;'.. VITA S. ELJSABETH.' .; 182
tibi habere solebas/ieiiignilas divina agnoseat etiA- 117. Allocula surti aiilem Doininam riostram,'qii3e
adcpndigham reiribuj.iOnem_adducat. Anima Jassa^ siabat in niedio sajicli agniirtis illius; dixique ad
anima contrila el sariifala miseriis serumnpsoem- eam : < Ad ie, diieclissima Domiha, qiierelam facio
loe, pbrge nunc in requiem diu desidefatairi.: Su-': ex loio corde mco super omni iftbiilatione mea,
seipiat lesihus pacis seiernse, amplectatur-ie dexle-. Habelb misericofdiaih super hoc,; quod ego. cpi;-
ra fldejis Sponsi^lui, foveat.et alliget omnes con-.. tfiia et afflicla, taiii iiiuJlis laboribus, tam irinume-
iritiprtes luas, ; ac dpriet tibi oleum gaudii proi. ' rabilibhs asrilmnis a juvenlule fnea usque.ad hahc
luctu, eorbnam decqfis pro ciiiere despeciionis, dieffl, etiaffliiiinctam ihtplerabile maf lyriuffl susliiico
pafli,iiffl;Jaudis pro spiritit: moeroris. Quodigres- _in hoc miserabificorpore meo. » Elrespondit cum
sus suffl a proposilo meo? In meiiie iiabebam, oi magna dulcediue.dicehs fflihi : iDileela nieaj-Do-
difeclse meoe, ad qjiaS-sernionem dirigerc crepi, de-, niiniis ilbslef italibi hanc vilam conslitiiil.ul con-
scribere vpbis beatairi cortsunimatioiiem cbarissi- Tiiigat fibi paii in ea multas moleslias;, multosqub
mae riosiroe; sed ex abiindahtianjoesli cprdis as-• afflictiories, ac magnam. parviiaiem;, iiiiserebiiff
siinipSi queretam Iianc, anle propositam harratio- • aulem lui.et de priinibusbeneconsojabiliif (e. Vo-
iicin; Etnunc, favente" Dortiino, exseqiiar quod im* luiilas ej'us:esl, ut per isla lepurilicet; ae tajein"te
tendi, quemadmodum veslrse charilali gfalum Tores "-efflciat, ul cum transieris de miirtdo, nihil riiolesiise
non riiflido. . "' ;
; decaetero paliaris. Habelo ergo paiienliam in OIH-
416, Erat ancilla Dphiini adliuc iri die Penle- nibus malis, qnse sustines.et njtiit rourmures ad-
cosies (59*) cpnsuelo mbdobilariter seli.abeiis'; et,, yersus DominumincOrde luo, quia omnia in bonum
sicuivirtos illi.eral gfaiiHcari nbbis, per omnerii: i; _- li.fil convertet,; Aspiee-istas., quse "stant in circuiiu
. diem soleranem laptificabalnos reyelaiiopibus sacris, ; meo, quomodocoronalse siuit,'et qiiantus.esi decor
eriarrans inler cajtera, qualiier.el qiia Iiora. siriguji earum- Perpessoe surit angiislias rilulias, ei vaide;
assisJeiilium minislerio;Dei. visilareiiipr a Spirilu ' dura rnarJyria prppler Doffliiiiini, et ideo non spiiim
sancto.:Tertia auteniferia post ba;c; eirea liofami iipriofemTiabenl aiite Peuni, sed eiianrabhoiiiiiiilbus
vesperlinam, subiip^Tncidil*in -laiigubfemfbrtissi- • .inu.llum lionorificaritiir.ei late eis irimundo servi-;
irtum.coepiique affligi per omne corphs larii gra- luf. » Adjecit, eidixit : < Vere dico.Tibi.-quod, si;
viier, ntmox confltietet ad eam tota congregalio, possibile essei, ut unOJlie triginla yieibus combure-
invocans super eam auxiliuffl Dei; sicque in bac reris usque ad cineres, ac loiies 'ilefuin ad hunia-
auTictibne permaiisit perie per lotam nbcleih. Die nam integrilalem rgdires, non posses ,lali prp eb af-
sequenli, videlicet quarfa feria, in qua solenirie < Q fliciioiie proriiereri gratiani illamet gloriam , quam
jejuiiiuni agebalur, cphgfegatto fratruih pfocessio? Dominus libi cotiser.vavitin ccelis. >; lierum dixi ad
uem fecit in albis, usque ad cellam (60);:el poiTa- eam : < Metuo, Dpmina, ne forie scandalizentur ho-
bamus:nobiseum in scriniis cunclas reliquias So- miiies in iiifirmilaiibus-meis, el oesiiment prb al:'-
cieJaiis sanclse Ursulse reginse, quampfjiecira yide- qiiibus gravioribus peccatis nie itatorqueri, aique
Iicpt corpora, quse velui integfaliter apud nos sunl, bac etiam occasioriedeirabere yeli.nt gratise Pei in
exceptis diversbrufp cbrporum portiohibus mriltis, :me, et dilfldereiis, quoe Domiiiiis oppraius estme- -
Celebfahiihiis aulem -illic nobis priprem missani cum. JEI illarursum ati nie : < Nemo, ' inquil, sa-
fesiive de Spiritu sanclo, rapla est iriexslasim,ac pieniium faciet hoc. » ; .
^per loriguffl lempusf*iit referebanf nobiS. sorores) 1T8. Ab illo lemjjbre de die in diem magis inva-
quieia pennaiisii, sicut nibs illi erat; i.n tempore: - luerurtt infirmiiales apeilla3 Domini ,;et qubltdie ali •
excessus sui, quanilb aliqua ei diviniHjs revela- quid novse moleslise-ei;.accidebatîha-xi.ine autem a
liaiilur. PPsl hirecauiem cum ad seipsam fediisset,..'• clolbribus vitaiium coarctabaturi.quibus hulla ope
sciscitabaniur ab ea, quombdo sehabuissei, et nlrum ; pbteramus obviare. ftefeciione autem tam modica
aliquam coiisolalibiiem a Domino aceepissei, el re-;\ perTanguorjs sui"jd'iesusa est.Ut esset incredibile
ferebai nobis diceris : <;Vidi in visiOiie spifilus'"*' Iiumahum cbrpuspoisse sustentariiiieaper aliqiiod
mei sahcijssiniam Dominam nostram elproxime ei.. lempus, el idipsumi qiiod sumebsit, iihporluiiitale
asshtentes B. "Drsulamreginarii etS;'YereHaiii (60*), liissis excuiieballif. Tam imroobtlis animi perma-
cujTiscorpuS aphd nos est; siinhlque Pfflpes saiiclas nebal cunclis illis diebus usque ad exitiim suum, ut
vtrgihes, quaruin reliquise liuc allatse fueraht, miil- nunquam velsemel ad lacrymas eampermovere
liludinem videlicel copibsam, omnes mjrifice cofo- pbsseftt lamenta sororuin et-faiiiiliarium ejusv li-
natas et ingenii claritaie yeslitas ei habetites in meniium de mortp. ipsius; ciim tahien facili ex
"mahibus palmas victorise. . - ;; causa.in lacryirtasprorumperet, dtim adbiic incolu-".
'(59'):Periiecosies annill65 (quandb Pasclia celer acl an. ,1:156 agifserriiode IJrsuIanis, slatim in
brattim fuerat 4 Apfilis) iricidil iii 23.Maii. prTncipip; eaqiie dieitur appareris Elisabethoe, om-
" (60) Gelia inlelligiiuf monasieriuni vtrginiim. (uli. iiia; jlfa narrasse deTiisiorta mariyfii, quse fidem
clarius infra num. 242 apparel) ad eujus iiigiêssuni; nuri.qbamiiiveiiient beneexpensa:; qup.dTamen non
ipsse.prbcessiortalitef disposilse excipiebant riibna- obesi.quo minus tlla.vereapparuefitElisabelliae, .
chos, in ecclesiam suani deducendos. ; - ajque liincnaia occasip sil, dicla, npn dicta.com-'
. (60'):DeS. Verehsecbijiore, Scliojiaiigiam del.alp'.. miuiscentli. ; :
183 ECKBERTI ABBATIS SCHONAiJGlENSIS - 184
jnis essef • si quarido eiiam rertiissitis habere vide-. A isia pr;e Pculis seinper,"el eslole emeiidaias periioec
baiur, gahdeiilibus circa eahi sororibus,;"3t: yerba. ;-aiiipUiis, cjuani c&Teri homijium; ne forie iinputet
Jseliiiselpquenlibiis, iiullaleiius .tariien. a .severiiaie yobis Doiifinuspiagis qiiahi aliis, quinoiviaiii veia-
'
faciem relaxabat. Siralp jacere , , ;aui . sonino citer ista perceperiiiit. Graiias :agiie Domino sehi-
quiescere noii eani sinebai doloris ; vehemeniia; 3per, el cpllaudaie euiii iir oiniiibus inirabilibus sijis,
sed sedehs peiie uocie ,ac ;dip,,;iirtperturbaio quoe operalus estiivecuiii incojispeclu VesJfo,,quia
sensu meriiis provide traclabal (61 ) niulla f_- in his siiigulareiii hoiiorem vobispra coeierisclaui-
de quibus vix eaui cpgitare posse .arbilraba- slfalibus prajslilii/Cpncordes eslpte, et djligiie in-
lHUl'. .-.'.. -:'.;;;'...,.;. ;'; .;;-:;;-: vicem, el ordiiienj yeslrpin: curii itiagna diligenlia
119. Narraverat liobisanlediesiiifirjiiiiaitsisttiis,- ; custodite. Paupeiiafein veslrarii patienler. sustiiiete.
quod quadam die solemni, dum . adhtiC,;incpl!imi£ Anirose iiieseTideliier etcum seria iveriie curam
essel, viclii in spiriiu beaiam DoroinartiJiosjrahvet gerite. :iieqii.e aliijujd iiegligaiisex; iis, qiise jiefti-
iu oraiiotie sua devoiissiiiie illi coiiimeiidabai yiiam neiil acj debitiirii Jneuiii, pr6e.ojq.uod sesiimeiis itbn
suam, et fiiieirivitse susedicens : < Adj"uyesnie,--orp,- iifdigere Hie sulfragiis oralionum vesfrafum. Ha?e
saiiclissiiiia;j)omiiia,.proplpr .cieiiiChliamluam,:ut ::auiem dico, quia siBjie,quireligiosi: videiitiir.iie-
rationabilis Tiat exitus Viise meseVet.Hiiiiiiiqiiain "-gligf solent, tluiniiiqiii eofuin bonam cbiivc^rsatib-
inilii trarisife conlirigal deiipc niundp- quin piiiiiia riem cognoverunt.-cogilaiii •noheos inagnbpere iil-
iu me liant, quoepeiiinelil ad pbiluiivhoiniuisChri- .digere adjulprio ipspfum. ?::::_::::,-::-
siiani. > Elilla "cummagha benignilafe respondit ei 121. Et cuin anxie isla ioquereiur, doiniiius ab-
. dicens : <Cerla esse debes, quod obiiusluijs ripn so- ibas subjecil-bsec:ye!'bisejtis.,;diceiis; iCoiifidinjus,
Turii erii siciil lioujinis G!iris.iiaiii;scd,siciit Iiofiiinis vfluoniamproiiiissioJPomiiifBliibslrfe iTiiplebiiui iii
saucli. » El vereTianc in ea proniissipiicfflper.gra- te, qua libj perpetuam qui.eiem pioinisii postiri-
liamDfiiy-iclimusadiiiipleri.Naineioiniiiaâcramen- Tjulalionem hanc; yerunitaineivquod: postulas, rtullo
la, quoe.ad irahsiium Chrisliaiioruniperliiient^.ple- oiodo negliijemuSi i, A.d lisec.tlla respondit : <Pro-
jiarie ei exhibila sunl, ae proetereaTnlanlumbener iinissioni dileciissiiiise Domihse:iiosiroe imjlateinis'
dixil iiovissiniis ejus Deus, uf evidenleivsingularis ; diffldo, sed.nihfloininus quod nieuin est facere de-;
gralia ejus in ea agnoscereiur elglorificareluramul-v .beo et solliciteproyiilpreaniniifixpeaj.» Iteinque ad
iis.Videnseiiimiiigravescere iiiorbuinsuperseetcpii-, ; sorores aiebal : < Siquid iivme, clijrissinioe, Deuui
siderans se oninino destitui viribus cprporis, yypeafi unquam olfendisiis, ipse fndulgeat vbbis, et ego ex
ad se petiii spirilualeiri Patrem rtpstrunidpniiiniMi Q-Gor.dereiiiiiio pmiiein offeiis.aiii.Vosqtioqtie, si feci ~
abbalem (62); et -ipso proesenle toiani :cpiigregaiio-:: ; j.qiiidquamiivyobisqupd.facere ;nbii .ilebiTi,:qiioesb,
iiem sorOrum aggregari fecii aiile se; el i.nter suiii- ;iri<ln|geleinilii,iNoiiiliiniego ^jiiideiiv'aliquicl cefti-
iiios dolores, quasi nihil senlirel inali,.sedeiis, cuiii tudinis accepi a Poiiiino de fine vilse irieoe,yeruni-
inagnaTor-timdinespiritus allocula est eas Ipijgo,et tameii jiisiuiiv eslj.uibabeaffl solliciliidiiiein deiu-
ralionabili iermone, dp: quo, eisi prsesens es- lela aninioe mese ei dispoiiairtde iis qifoepertiifeiit
sem, pauca verba hsec iri :ipemoria roea. permaii- pd exiliiniirieiirii, ideoque postulo unctioiiis sacra-
serunt. .._. -._:. :i-:^'-': , nienlum, s Cunique h:ec et-liis similia iiiiflia siipja
| 120. < Nbliie, inquit, niirari, cliarissinise, super '< yiressiias locula fciissei, petiifa donnTio abbiile; tit
infirmitaiibus mcis, sicui Tiomines imperiti; neque advocari facerel plures ex seiiioribus presbyJefis et
diflidalis graJise Dei in me, propler casiigaliones iniiiigereleam, elîe factuihesl. Guiiiqiiepostiisec
ejus, quas suslineo et socpe'sustinni in medio vesiri. coiifessioiieiii fecisset, distiiliirius "consultb, pfopter
Conscicjilia lhea bona esl apud Doiiiinum, el ceiiis- stomachi iiifirniilalein,ei thssis iniporiiniilateiiiv
siine agnoseo, quod per ea, quse palior, pwparal dare ei Douiinici corporis sacfanieiitnni.
el cxoriial coroiiain liieam Doiiiiiius iii regno suo. 122. Nocte vero sequenli: iii tnntuii) aggravafa
Ipse iioii propier inerila mea, sed propler lniseri- D est infirmitas ejtis,:iit putarel se coniiiiuo Trahs-
cordiani suam, j'ain ab annis pluribus operaius esi iuiram, e.t dum anxiareuir propier dilaiioiieiii Db-
in me magna et lemporibus nostris inaudiia; ct ininici cbrporis, elevalis ad "coeJuiiiihaiiibus Pfavit
scio quoniam multi sunl in populis, qui fidelitcr ad Dominum dicens -.c SaJvatbr iimndi, Donjine
el_ benigne hsec perceperunt ct per ea sedilicati Jesu Chrisle, obsecfo te, pef illarivsanctanvpassib-
suni in boiium, imilli vero diffidenies scandalizali iiem tuam, in qua te periolurii expandisii super
suntin iis, quse audicruut de me, non jllis iinpiiicJ ligiiuiu c'riicis,-.-|id:redimeiiduib.wuijdiim'el'adi;a.iti-'
Peus. Vobis aulem dico et confideiiler, per illud plexandum pmne quod redemisli, ut noii mepa-
iter, quo ad regiiuin Dei perrecluraiu me spero, tiaris unquara de hoc niiintlolraiisire,: aiitequam
quoniam haec, quse \idislis in me et audisiis ex me, percipiani lunm sanciissimum cofpus ad conspla-
vera sunt, et nihil'siiiiulaiionis el fallacise.ad.Iiaec libneuvel inunidjpn ,animse.niese, Recordare, Oo-
iinquaiii adjeci. Doininusmilii (esiis esi. Sini \obis inine, auoijiamsoepe illtid suscepj cuin intinia ie-;
(61) Impressuin , proindejactabat, qciod iiullum (62) Hildeiinum, ieste TTithemio, adhuc - : sbper-
sensuiii faciens coirexi. siiiem. ;' ,:..'-.
- '
lg5 VITA S. ELISABETII. S'f.3
voiiorie cnrdis mei, et cum mulla lacrymarum effu- A J clani illarum, ut irenl qmesccre. El maifenJibiisciim
sioiie, ei. non sinas inc.in noyissiinis meis carere ea iis, quse maxime lamiliafcs eraut, dixii una il-
lienediclione hac. > Et dixit uua sororum vigilan- larum : < Charissima , dic nobis, si poies , qnaliter
tium cuin.ea : < Memeiito, domina, quod in qua- te liiibiieris in hac exstasi, et si aliquid tibi a Do-
dam visionelua dixil ad le vox divina, cospi e.l per- inino revelaliiin est, aperi nobis > El dixil : < Non-
ficiam. Hlnc ego confido, quod non sincl.le Domi- dum possiuii, paiiluluin exspectale. > Ei cuni ali-
nus sic ex improviso transire, quin adhuc aliquam qiiaiilultini collegisscl vires atl SP, dixit: < Visioncs
nianifeslam consolationera abeo percipias et majo- sanctas, quas olini iu suiumis fcsliviiiitibus \idc>re
rem certiiudiiiem finis tui. » Et gralanier recepii solebam, et de quibns mihi diiTuro crat ab angclo
responsionem hanc : < Exandivit auiem Domiuus Dci aiile plurcs amios, qnod non essein eas visnia
desideriiim ej'us, quoniam luric dilatus csl transitus usque ad obitiis riiei leriipus, niiiic niilii DOminus
ejus, poslea communicavit ante fiucm. » iEsiiinans dcmonslravil; boc ergo esl niihi ceriissimiiin imli-
auieni ego posse eani adjuvari arte medicinoe, ci ciiim finis mei. Rngo lamcn, ul adhuc sileaiis super
meiiiciis ne forle ad iiisipieiiiiam et iiiliiimaiiitaicm hoc, nequc iuiillum divulgetis. >Pdst haic cuin con-
niihi impulareiur, si negligerem altentare hoc, . venius sororum jani Maiudnas decanlasset, venil
perrejii crim fesiinaiiorie in urbem Mbguiiiiarti(65) una ex maliirioribus qua_> dixii ad eam : < Dic no-
consulere medicos et comparare niedicinas. Sed bis, diicclissima, si oliquid a Doniino eoitsohilioiiis
sicui eral volunlas Dbmini lollcrc eam de' hoc accepisti. > El rc:spondil: < JOqnani bonain conso-
iiiiindo, iiihil cx omnibus, quoe requirebain, invcni. lalioueui accepi ! > El quia vircs non babebai tli-
125. Ipsa auiem nocic (qua eram illic) inlirma cendi,-sorores, qusc audierant ab ea, dicebaul in au-
nostra solito inore Prat sedens iu lecto; ej sorores ciicnlia ipsius, (am illi quam cscleris, qtucjam con-
cum ea vigilaiites. Circa iiiedium autem noc.tis, lliiebanl, qusenam fuisset visio quam viderat. El
cumdiligciiiissiiiie Dominuiiiorassct el fiiiem suum facius cst flelus magnus inler cas. Tunc conforiaia
ei conimeiidasset, coepil graviler anxiari, et iia a spiritu , ct sedens, ailocula est omnes hoc modo :
priori staiu mulaii, ui jam puiaretur transiiura; et 125. < Dilectissimsemese, in hac re babcle certi-
posi iiiiiliani aiixieiaiein in exsiasim veuii. Sororcs Uuliiiein finis mei, ct lestimonium verum omniiim
ergo, qua; in cireuilu eranl, undique eam aspicien- , eorum quse Domiitus mecum operaltis esi. Bogo ct
les, iiiiiiium stiipefaclx et fiiieni adesse pulanles, admoneo "vos, ut slabilein lidem adhibealis iis quse
discutrere coeperunt alioead affcreiichmi ciliciuni, fecil Doininus corain vobis in me, neque dilTidalis-
iu quo dcpoiiereiur, alise ad evigilandum conven- Q ( uiiqiiam, et ego credo operibus cjus, ei lcstimoiiium
liini sororum.Quae cmii venissenl, iteiuin atiraiiere cis perbibeo morJe mea. Ipse hacienus operalus csl
gpirilumroepil ei redire ad sc ipsain. Ei dixit cum iu me, ei nsqne in finem operatur; vos illi seinper
silenlio atl uiiam sbroruin, quoeproxiiiio ci.accum- gralias agitesingulariler super omnibiis Iiis. Sempi r
bebai lenens eam in brachiis :'< Nescio.quid inihi insidialus est milii Salanas, ci nuittos laqueos po-
cst : iu\ illa, quam ex consueludine in coslis aspi- siiil inihi; el scio.,..qiiod"etiain posl obiluin nieuni
cio, dividil se. > El amplius non adjecit Tunc sin- non desislet adicrsari inihi, et coniiinpere f.i-"
gulse sororum prociimbeiiles anie eam, vei.iam pe- mam rneam , ei obscurare ea qu;u fecil nominiis
tcbantab ea, rogames, ut omiiein offeiisaiii eis in- mecum. Ego ab ailolescutia nica inulia passa siim
clulgeiei. Hoc aiiiemilla cuni niagna benevblcntia inler vos cltira et imoleiabilia corpori mco, in iii-
ac prudeinia faciebat: el e couverso qiiaiiitim po- firmitatibiis mullis, el penuria-iiecessitalum mea-
luii, seipsiim liuiuiliavil ad eas, lanta discreiione rum, et in laboribus quos assumpsi. Et posiquam
jicr oiiinia uiens, ul ma.nifesle Spiiilus saucti gra- cocpit Doiiiiiius hiiignlareiii graiiam suam ponere iu
t-uni iu eo considerareiil. Tunc uua sorofuiii ijitci'- ine, graviora passa sum, qiiam prius : non speciali-
j-ogabal eain secreto tliccns : < CharisMina, IIIIII-. ler prbpier aliquas iniquilates meus, sed ut per
quicl adliuc aliquid libi signi demoii&iratiime»t a mcos labores, quos foris vidislis in me, comproba-
Doinino, aiil aliquam vocem perccpisti, uii;je po.ssis reniiir ea qiise occnlte Doiiiiuiis mihi dcmonslravil,
agnoscere fiijein iuum? > Et dixii ::< JNonduui<)uid- ul lanlo magis cretlibilia essent, lam vobis qnaiu
quain talepcicepi. > Post hoee dixil soiorilnis, ul aliis boroinibus, ipii hxc erant percepturi. >
abiiet coiivenliis ad cantJiidas Maliilinas : lempus 126. Tunc sorores unaniniiler ad eam dixerunl :
cnini jam .erat. < Domina dileclissima, quandoquidem jam ampiius
124. El duui sorores, quaJ in circuiiu ejus eiani, Iiabere non possumiis le ipsam, rogamus, ut dcno-
psallerc ccepissenl, ilerum iii exsiasinj venit. 151 inines nobis afiquam pefsonam inler nOs, qlise ma-
cum j'am complevisseiit ofliciiim Matulinale , respi- gisleriuin super nos, cum Dei voluiilale, possiiba-
ravii et acl se ipsani reversa esU Et dixii quibus- bcre, et hanc ciun onini bencvolenliii graiaiitissime
{65) Solum enim 6 hoiisdistal Mogiuiiia a mo- tem diem, quo de morle sna ceiTidcalam rirgiiicm
TiasteTto; videttir aiileni illuc obiisse Egbcrtus feria u redux Egbciius invenil, qui lainen consulejidis uie-
po.st Dominicani Trinilaiis. Nam coiistal ex IUIID. dkis, ei quseiendis iiic<ticiiiis',"uiiumsakem diem
151, feria iv nociemfiiisse, et deciiiiuin aiitc nioi- debuil irtipciidisse.
187 ; ECKBEBTl ABBATJS SCIIONAUGIENSIS ; -.. 1S8
suscipiemus. > Eldixil : < Consiliiim iiienmesJ, ut A Traier, e( niillaieniis ad baric vilam convalesco. >'
ipsain, qnsc posi me prioraium (64) Iinbuil inter Ei cgo cordc percussus in boc verbb,, aio ad eam :
yOs, ei hciie alque coiiipctenlcr bmnia fecii; quse ad < Unde boc nosli, charissima? > Elail: < Visionem
offlcimii ipsius perlinebani, assumatis in Jbcum illam magiiam, qiiam, ant.e plures anhp^ yideram,
meuih ::ipsaiii lionorate, et diligile; el supporiaie de qua diclum fueral inihi, quorf non eam essem
cam propler Domiuum, quaudiii dimiseril eam. No- , visura usqne ad finem vitae mese, Doniinus mihi
vii Dominus, quod non propler cognationem, qnse nocle isla oslendit, el liinc ceria snm, quoniam finis
est iiiter me clillam, aut propter aliqiisim singula- vitse mcoaadvenit. J His audiiis, cgo visionem re-
rcin dileciioneiii hscc dico; sed quia confido ila pla- cognoscens el verba angeli, qui de fine vitseejus
citum esse Dohiiiio, et quod exjiediens erit vqbis. proedixeral, in memoiiam reyocans, ulpote qai
Dominus dc coclerovos cbnsoleiur, el per omnia vos' posl eani omnia propriis manibus scripseram (65),
edoceat, quse placiia sunl illi. > Susceperunl autem coiiliiiuo oiiinem spem.saniLatis ejus.etvilse depo-
graianler cousilium ejTis, el ipsam, quam denbmi- siii. Et ciim ab intimo cordis dolbre lacrymarer
naverat, postea a domino abbale posiulaverunt sibi coram ea, nullam omnino siniililudinem doloris
tlari in magislram , cJ consenSil peliiioni earum. faciebat; sed im.mobili permanens ahimp, dixii ad
"
127. Cum aulcm fuiem ferissel verborum quihus me: < Sciio, dilectissime, quia nulla bst trisiiiia
sororcs" alloqiiebatur, dicebat ad eas qusefamilia- mihi pro discessu meo, et quia absque omni dolbfe
riler ei niinistrabant: <Heti!quid fiel defralris niei 6eparor abs te; quamvis pr« omnibus hominibus
abseniia? Heu super medicinis, quibus mihi nego- dileclus fueris milii, quoniam super pmnem cibum
tiatur! Quid ad me" peiiinetit medicinse? Miltile, el super omnem polum esurio et siiio regnum Dei.»
obsecro, cum onini feslinaiione nimlium ad revo- Et dixi: < Non ego nunc ad similiiudiiiem prOplieise
candum cum; J el sic fccerunl. Erat autem ferw prsesumb orare, uifiat spiritus tuus duplex in me;
quarla. Mane autem faclo , mox advocaius est do- sed si simpliciiei' niilii dare spiriiuniTuhm Doiiii-
minus abbiis, et sedenie eo coraraipsa, narraverunt nus vellel, sulficeret inilii.".» Ei ait: t Chafissiine,
ci sororcs visionem, ex qua de mdrie sua ccrtificata voluiitas Domini fiat in le. »
fuerat. Nam et ipsa ad narrandum vires non liabe- 129. Post hsec compleia hora oratioiiis nona,
Jiiii. Qui cum andisset naiTanJiiim verba, dixil ad rursus advenit domiiius abbas cuiii loib fratrutri
eam : < Nunqnid isia ita se Iiabcnt?> Et ait_: clia, mi coiiventu; iterumque ipso iiichoanie dicla est li-
domine, et hiuc liabeo: cerlissimum leslimoiiihm lania cum mullisTacrymis. Et posl benediclioiies
moriis mese. > Mox ergo ipse a<Iservitium Dei ac- Q faclas super eain, rogavit illa dari audiehtiam sibi
cedens, de sanctaTrinilale officium celebravit, pro ab omuibtis. Et sedeiis constanii aiiinipalloeuiaest
ro qtiod sanctse TriniJaiis mystcrium silri anciEa nos, e( grailas agebat omnibus nobis pip oinni be^
Domini in visione prsefata revelatum fuisse lestaba- nedceniia sibi iinpensa et pro cunciis Iaboribua,
lur; eo modo quo et ante decennium ei fueral dequibus laborassemus circa ipsam , et exhoriata est;
monstratum irt eadem visipne. Explelo auteiri divino nos prudenlissifflead concordiam et ad iplerantiain
officio, sanclaeam.communionc miinivil, et dicia paupertaiis et ad serviendum Domino indeLicienier.
est lilania cum uitilta devolione lanifralrum quam < Unusquisqiie, inquit, veslrum jiro se stuiliosus.
soorum, nbeiiini lacrymaniium super eam. sit, ne iu ipso clefecdim.habeal servitiiiih bomiiii.
CAPUT X. Scio auiem et ssepius revelalum miiii-est a Doniino,
Exlrema vitw mortisque sanclw periodus et salularia qnod benedixil Doininus locum islum siiigulari.be*..
monila sub ea dala. netliciioiie, ei non deficiel in eolaus ejus ei ctiltus
128. Post hscc circa horam nonam adyeni ego, ejus usque in noyissimuiii tempus
(60). Tos er§o. "
etcum njullis omnjum Iacryrois susceplus sum, iia singularem ei gralianim.aclionem sempereihibeTe,
i-t eam jam obiisse scslimarem ; quod cum requi- proêo quod specialiter locum istum prse aliis clau-
sissem ab iis, qni inihi lacrymantes occurreriint ct " slris iionoravit, per eam graliani, quamin me,opc<i
adhuc vivcre eam dixissenl, eram atlbuc spcraus rari dignatus est. » Ei cunt multa inTiunc hiOdiiiii
de vifa ejTis. El cum iniromissns fuissem, seden- exhoriatafuissel, ad me quoqiie exliorlationem ad-
Tem inveni, ei loquentem; ef tantarum Jacrymarum, jecit, rogans ct suadehs, ul stabililalis perseveca::-
queeeranl in circuilu ej'us, caiisairi veliemeiner ad- liain servarem; neque aliquando vellem derelinqiiere .
iiiiralus sum, nullam adliuc vidcns similiiudincm locuni, eiiam si conli.ngerel vocari me ad. locuni ,
morlis. El cuin paululiiiii sedisscm coram ea.ailo- lioiiojabilioreiii et magis opuleiiiuni. Oiiinesauiein ,
cuta esl roe, dicens : < En morior, dilcciissime gralaniissime suscepiinus verba admonilioriis ejiis,_
(Cii,),Priorissain vulgo dicebant, aulforle siifr- meniinisse visionis isiius.

priorissam; siquidenieadem magistra, et.priorissa . (66) Hactenus cerle, eiiam sub principe acalho- -
dioebaiur; nomen optaremusSclionaugia discere. Iico,: post loi mohasierioruni superipri . sicculo
;(6S):Jnterim nihil apparei in; pricmissis dubbiis ; faclaindesblaiionerii, adhuc disciplina Sclionahgise
yisipniim iibris : scripserii ergo i eajn, sedips^ vi- viget apiid yifbs; Iicet parlherionis, isoja plaiea
venfe "mininie vulgahdam piitafiiEgbefius; iaeque inlerciirferiie disiahlis, >ix cernantur:riiiiic vesti-
ac pluriffla alia;" liitiyefb satis;; habueritsic. obiter : gia, hiiiciiidee'i' raris parieiiiiis cognoseenda,
m '-'.-. ; VITA S. ELISA.BETH. ,.". .-- 190
- quon.am manifeste in ea opcrari spiritum Domini ii A qui niihi iii.ciislodiain delegalhs fuit, rtiagijam cirea
considerabamus. Et dixit.ad eamdominiis abbas ;: me diligenJiamTialJrtii.scmper,el inuila milii boiia
< Admoniliones luas, dilectissima, gralas habeinus.;. oslendit, el tamvos, qiiam alios per me ssepiusCon-
Rogamus auJem , ii.i-poslqusim ad Domjninn migra^ i- solaius est, cunl niagna benigiiitaie : unde rogb, ui
veris, nos iUidiligenler coinmendes, ipsiimque seiif- i- gratias illi seinpef agatis , et speciale ei obsequiuni
perores super locum hunc, ut liabpai eum in lutela a sihgulseexliibeaijs ac dicatis ad tibiibrem ejus qub-
el paee sua. > Et aiinuil sirtiilitcr.pelilioni ej'us, tidie psabnum : Dominus,regnavh, exsullel lerra. »
150. Post h;ec ad invicem coiijunctis manibuss Quirtla auiem fefia, iivtempore diyini officif, Domt-
exiendil eas ad ipsum , et nil : < DoriiinoCrealOri i num Salvatorem diligenter iiivocabat, quem sevi-
meo commendo animam ineam *et post ipsum tibi, dere teslabalhr iivea visione (67), qusedescripla est
dilecliss.imePaler, ef rogo, nl ipsi eamjrtiiovissimop iivlibroViarum.Dei; peiiylique ab eo, ut ab ihtofe-
die prsesehles; qiiia-.tuaspirilualis fili.asum et te; e rabiliyinculolaiigiioris sui iriisericordiier absolve-
Kicutdebui dilexi, eiobedienlianvdebitam servayi. »: »; rei eam. Ad quod respdiidit ei dicens": < Cilb yenio,
Qili eam cuiii-rlacryiiits siiscipieiis, ail: < Spero,,, et absolyo te,» \ ; '.;:.
quod IselabundeofferamTe Domiiio.» Posf hsec, rur- 132. Sabbalo (68) quoque posl haec, dum diviritim
sum ilia ail: <Non niireffliiii.quod sic arixie trac.lo-'-'
j,'-®olliciuiiv de Dbmi»a noslra cejebfarelur, eamque in
de cunciis qnse perlirieiil ad exitura meuin, quiai supernis aspicerei, et deabsoiulio»esiia similiier.ei
necesse esihoc nie facere,-dum adhticaliquas vifess supplicaret, dixit ad eam : < Htec-injirmitas lua est
habeof<ne forte cum bmnino' defecerilvirius mea,, ad temporaiem niorlem, et visio, quam vides,
in aliquo imparala iiivertiar. • Discedenie aulem aby iioii auferelur ate, sed eris Sidens eam -nsqiie
ca domino abbaie, ait : < Maneat super vos omnes,, atl horam qua'•veiii.am ad le, cnro honorabili comi-
dilecTjssiine Pater.benediciio illa, qua benedixitt lalu, el suscipiain animam tuam , et deducam eam
Doiuimis Salvaior djsciphlos suos, quando ab eis5 ad refrigerii locuin «ubi requiescaf a cuncljs labpri-
, asceiidit in coelum: > singulos-quoque fratriiin in--" biis suis. »Erat autein lola illa diein nimiodefectu,
defessp aninio allocuta est, coromoiiens eos de pro-." el beaJse b.omiiiseriostrse, <[uasiprsesens esset, cou-
feciu -virfu.lum,; et .braiibnibus eorumse Commen- ;" lihue inlendens, et vbce tertui.ac miserabili jugiter
dans : neque solufflpresbyieros inlerpcllans de offe-;. -;. eam inclanians. Nocie aujem Dpminica, aliquaiiJu-
renda pro se IiOslia salulari, sed et diaconos, cumi Ium confoflala esl spiritu, posf desideratum adveii-
ad.gradiini altioreni ascendissent. Pelentibus autemi iiiin-sorpris noslfse, muiieris:Deum timentis, quarii
singiilis, ul aliquospsalinos i111commendaret dicen-Y,- adexsequias ejus vpcaveram exlonginqho (69). Tuiic
dos iiunemoriam ipshis; primiim illoriiin fogabai,;;;; congregaiis ih cifcuitii ej'us sorortbus, sicui erat
ui ob consoJationeni, quam sperabat a Doinirtocon-,, sedens in lecJo,.leva,J?ssursunvbculis, et loJa inlen-
sequi de fribulaiioiiibus suis, dicefeJ psalmiim : In lipne cordis, cuin inaigna sanclbruni verboruin/aff
converiendoDominus ctipliviiateiiiSipn; alieriyero flueniia, Prayil Dpminuin, dicens: < Dpnilne, crea-
comiueiidabal psalmum: Lauda , Jerusqlem; Dpwi- lpriijeus,.;liberator meus, salvalor ineiis, suscepiof
nuiri; alii: Lauda., atiimq ntea , Dpminum: alii : meus; tiiaesanclae majesiaii, tuseiridividuoe'ffiiiilali
'Laiidaie Doininum;quoniamtboitttsestpsalinus; alii:, commendo aniiiiam rrieaniiiclSuscipiendum, aclcoii-'
Tedecet hytnnus, Deus, in Sion: alii : Fundamenla solahdum , ;ad. salva.ndtim. Hpgo le, bomine, per
ejusin tnontibus sanctis; alii : Leus, in notnine luo; j Sanclam incafhalibriem, pef tuamSariclain riativi-
alii : Dbirihiiusregriavit.exsulietterra. . .'. ..." faieni,, circumcisipnem , oblalibnem, baplisraurii,
- .131.;Mifabaniur aulem inter haec yehenienler, passroneiii, resurrecliorieni, ascensionem, per ad-
animi ejus.foriiiudinbin,et pleniludinemsensus, convenium Spirilus sancli, per luumjudicium fuiurum,
sideranies infirmifalis ejus magnitudinem, et defe- lil me digneris absolvere ab his viiiculis meis j et
ctum cbrporalis virtutis : a principio enim iiifirmi-•,, animam meamilluc vejis perducere, ubi consolalio-
". tatis suse; pene nullo:usa erai cibo, qhj non excule- D nem recipiat de Oninibus tribulaiibnibhs suis. »
Tetur astomacho ejiis," a tussis importiinitale. Ab 135. Et cuni multa in huiic modum orasset,_ad-
illa auieiii qiiaria feria, ,qua demorle sua certili- didit -usitalasfiaudaiipnes; Domini, dicens : <Te
. caia es.t, usqiie ad decimum diem,, quo «jbiit, inilla beunl Palreni ingenUum, le FiliumPnigenituhi,, le
pnJninorefectibne.usa est, nisi sola frigida aqua :..' Spiritiim sanctuni: .Paracletunij-saiictam etindivi- :
'
excepto quod quadam die, .cogeiitibusnpbis, pauca..!- : dijam ;;Ti'iiiitaiem tolb coide iet bre cohfitemur| .
ft-agasuhjpsit, el modicum pomi.uhius, sed hsecipsa ?, iauciamusalqiip benedicimns, JibigloriaTiissecula,
- non relinuii. Sorores
quoque cifease aggregalas Benedictasiicrealrixet gubernatrixbmhium, sanctai
pbsthsec.Iongo sermone allocula est, rtioiiens tliii-" et iiidividua Trinilas, ei nunc et semperet perTnfi-
geiiier:de Ohinibus quse ne.cessaria:efaiit: chn-; : nita soeculorurasoecula. » Iteiiiqiie addidil, dicehs : .
ctisque singillaiim deosculatis,, 'ih fine seriiionisad- < Commendb ahimam meamdoffliiioemese S. ,Ma-
jocit .dicens :•< Charissiinse mese, angelhs Dbminiv; ; riaejpei^jjetuoevirgini,:ad;suscipienduffl ei;conso-v
, "(67)Scilicel visione i,num. " 86. \ ; ;\ qiip siccprsilus'Tfater; unde cbrijiciendiini daiur,
{68)Tdesil2'Jiinii. oriiiiiiihipaifiaiii lorigius fuisser.eiiibtairi Sphonau-
; {6aj Sic eiiani infranuni.îQ dicftiir ;ex longin- \ gia-:;eanifaiiieH nusquariirtbiiiiriari miruni est. /;
.191 ' ECKBERTl ABBATIS SCIIONAUGIENSIS 192
. landiim et conservandum ; S- jli.eliaeli et iiniversb A piu.s repeiebai. > Iiilerrogaiiiibus auieih nobis cnr
;""exercitiii cqeli, S. Joanrti Baptisloe el sanelispro- boc dicefet, aii: < Qiios.videbam mihi appropin-
phelis oroiiibus et S. Joanni Evarigelisise, sancto quare, et de quibus seslimabam, quod jam tollerent
Peiro, Cfinciisque sanclis aposlplis; S; Slephano, animam meam, ilertim alip ascendunt, etelongan-
cuiieiisque sanclis mariyribus; S. Nicolao et om- tura me, et non a melollunt. > Hoc aulem sa^pius"
nibus sanciis cbiifessoribus; S. Jilargarelae ei om- infraillos decem dies coiitingebat. Dna autem die
Tiibiis sancliS;vlrginibus; bmnibiis sanclis Domini, videbal aiigelum Domini, qui faffliliaiis.ei erat, as-
utsini mihi intefcessores apud Domiiiiiinel ahimam sistentem sibi ac dicentpm : < Qupd ila Doniinus
meam, curo de liac vita migrayerit, susciplanf et Iransiluiiiiiium prolongal, ideo facit, ul tanio a plu-
adjuvent eAm apud Dominum, ut ibi collocetur, ubi : ribus glorilicelur iii Je. lJiilquidemTtafacium esl.
cuni sanciisariimabus consolalione perpetua frui JNam hiulti. lam ex vicino quam. ex Ipiiginquo, qui
. niereatur. » - ; - agnoveraiil graiiam Pemini in illa, audient.es yer-
134. Et ciim pfflnes sorores idixissent Amen, sa- biim, quod.exieralde insjanli fln.e ejTis, quotidieaf-
Julavi.t Doiiiinahi nostrairi, dieens : < Salve, Re- fluxerunt cuni magrtodesiderip vidertdt eafti. Et
gina, mater niisericordise, viloedulcedo et spes; no- qiiamyis/hpn Iiabeamus consueludinem admiuencli
sira, salve. Ad le clamamus exsules filiseEvse. Ad le exiraneps adinfirmos noslros, ex cortsilio tamen
suspirolmus gerrieriies et flentes in haC lacrymarum plures.iqui imporluni ijobis eranl,- se.dificalipnis
yallei,;Eia efgoi advbcata libstfa,:ijlos tuos miseri- causa admjssisunl;; melupiilibus npbis ; neforleex
corde!sPcblbs ad'ribs cbnverte 1: et Jesum benedi^ : lioc ipsoatiquld suspicioiJis conciperent, siab pin-
dicium ffhctumveniristui nobis post boc exsilium .niumaspectibhsdiligenlerfuissel occuliata. Hla au-
"
ostende; o clemens, o pia, o dulcis Mafia. tem palieniissinie hoc fereris, et infirniiiatis acerbi-
< Alma RedempJoris mater, qnse pervia coeli latem aniini forliludine dissimulans, sedere cpram
Pnria inanes ct slell.i maris, snccurre cadenli illis, uc secundum quod illis compeiebat de salute
" Suigere,qui curat, populo : tu quae genuisii, .
JSaiura inirante, iiiuni sanclum genilorem : sua, admonere uon pigritabal.
"Yirgo prius, ac posierius, Gabrielis ab ore 157. Hortabatur siquidem clericos, qui in | resby-
Suiiicus illud Ave, peccaiorum misererc. > teraiu erant, irreprchcnsibililer vivere, ac bonis
i Te saiiclura Dominum in excelsis, laudant om- exemplis populuni sedificare , quibus el dicebal :
nes angeli dicentes : Te dece.t laus et lionor, Do- < ,Vestrum esl, dileclissimi, Domino vos exhibere :
iiiine ; cherubim quoque et seraphirn, sanciuro pro- familiares magis cajteris liominiims, perbonam con-
clamant ei omnis coelicus ofdo diccns : Tc decet G vcrsalioncm, et sancinm minislerium vestrum;
laus el Iionor, Domine. Salvaior mundi, salva nos qiialenusin regno suo postbancvilam sibi familia-
oiiines. Sancta Dei genilrix virgo sempcr Maiia, rius vos adjungal. > Eos vero, quj noiiTn co ordine
ora pro nobis. Precibus quoque sanciorum aposio- erant, horlabaiur nort se subtrahere a familiariiale
iorum, marlyrum et confessorum,*aique sanctarum Dofflirij; sed benevole se exhibere promoiioni ad sa-
virginum, suppliciier petimus, ul a malis oiiinibus crum minisierium Del, clcle iis, quoe sunl Dei, sol-
eriiamur, bonisquc omnibus et semper peifrui iue- licitos esse. Miliiares quoque personas hortabatur
reamur. > lueri plebem, subvenire oppressis, bonorum suoriiiu-
15§, Ad hsec Doniiiiicam oralioncm addidii el deciirias :dare, absiinere a rapina , a vesiium "scis-
Symbolum el confessionem ad -circunislanies. Et sura:; ct periusione, nee non a fornicaiiorie; affir-
novissime adjecii dicens : < Domine Deus meus, iu mans fomicaiores non solum fcriri poenisgehennê
digneris suscipere omiiia verba mea, quse riedisli posJ lianc viiam , sed in hocsseculo prblis irifecun-
mihi, quia nullalenus ca babere poiuissem, nisi lu dilale aut nimia infclicitale. Popularibus quoque
jmihi prsesfuisses. > EL diclis omnibus his, totis vi- suadebal fulelilatem servare dominis suis, et sibi
ribus defecil, ita ut jam moriiura videreiur, ac diu iiivicem, et pauperlalem suam patienler sustinere,
in eo defeclu permansit. Sicut aulem illi promiserat J et pro posse efeemosynas dare, devolosesse ad vi-
Domina nostra , erai (ui referebal'nobis). continue siiahdas enclesias, el ad iuvocandum Dominiim
videns.visionem, quoe in proefaia quaria feria appa- crealorcm suum. Non solum aulem prsesenles bor-
ruil ei; sed aliquibus leuiporibus manifesle magis, labalur in bonum, sed absentibus quoque nonniillis .
salutis mandabot, cl dclraciioiiis offensam
quam aliis, ita ut noniiunquam de supernis lucem monila
remittebat. Cuuclos vero comniunilcr
magnani usque ad se effusam aspiccret; ac Dominam IoiiReposilis
nostram cuin aliis plurimis sanclis in taniuro sibi deprccabalur, ptpost bbiluin ejus inofaiioiiibus et
trans- nicmores esseni.
appropinquare videret, ut jam sc>slimarel eleeinosynis
' 138. ej'us
fcreinlam. Ciiiiique accideiel hoc ei, lolo sensu et Denique si cuncta ralionabilium sermonum
illis
loris viribus illuc converlebalur : neque toquelain ejus vorba, sanciasque orationes, quasfaciebat
me- -
liahere poleial, aul ullain aitcnlionein ad nos, iia diebus, singillalim prosequi velim, cerle non
ui jam aclesse liiiem ejus sestiinaremus. diocrislibri volnmeri me conslruere cortiingei.Erat.
156. Gum auiein pOst ununi, aul jiosl duos dies auletn omnibus non parya admiralio super prudeiir.
et glorificabant vtftuiem Dei in il|a, cujTis
loqueftm, recepissetv coepit eonqueri- miserabililer, -lia ejus,
dicens;: <Heu:quid :flet, lieu qpid fiei! et; bsEcôe- sbiiiis operatione id fieri poterat, uitam fragiil cor-
'
195 -::-:' '- ; 7'-*;.. VITA S. ELISABETII. 194
ppreancilla Domini lanlo tempore sustineret absqiie Aaidomino
i abbate et fralruni cbnvenlii. Post lisec
offlnialimenlo vivere, et nihilbminus sic sederel af-;*: cifca hnrani rioiiam, quasi -suaviler obdormisccns ,
fluens sermonibiis tanlasdiscrelionis. Juxia pelitio- reddidit sp.irilum Domiuo, xiv Kalend.isJulii.
nem ejTfsfecit ei Dominus in Iiae re; nam sicuf re- 141. Tiiiicuiinsex assisleiilibus presbyleris, di-
ferebat nobis, soepea Domino'poslulaverai in ora- ligens eamiiiChrisiO, in banc voceni cuffl lacrymis
tjonibus sTiis, ut in line ei pfsestaret sbbriam .infir- ;; erupil, diCens: < Proficiscere nunc,ahima sancla,'
miialem., ei qiioeedaciiatis expers essel. Sirigulis in requiem iuani;.ascetide sicui yirgula fumi, ex,
aui.em diehusad tantum veniebat defeeluffl, ut nihil aromaiibus myrrhse el.lhuris et universi pulveris
atiud nisi fliiein ejus e.xspeciaremus, et vcl bis, yel ]iigraentarii"; inlra in gaudium Dboiinitui. Domirie
airipliusdicebajurLilaiiiasupeream; necnoiievan-- - JesuChrisie,Salvatormnndi,suscipeahimam,qriam
gelia.Dominicsepassionis reciiabaniur. Sicut aiitem creasli; aninjam, quam sanguiije luo redemisli. 0 Ma-
a<lpassioiiem Doinini magnarti seniperhaliiieraf de- ria, malermisericordise, suscipe niiiicancillaini uam.
votionem,,ita Doininiis, Ci diem el lioram passioriis 0 Vifgo vi::giii»m, agnosce nuiic virgiiiem tuam.
sua3 clefunctioni ejus destinavil, JNamin sexfaferia Angide sahcie, suscipe animam tibi commissam et
,mane dicebat iis, quse in circiiilu ejus eraiit, hodie . deduc eam ih pace, ubi quiescat a laboribus suisM'
omnes, qni mihi familiares sunt, diligenlemcusto- Respexilautein Dominus buiiiiliiaieni ancillse suoe,
diam mihi adiiibeanl, quia prope estTiora n;ea. Ei ; qna3 per oirinia sibi Ipsi despecia semper. exslite-
ciuii removeri fecisseiiectum , erat sedens iii pul- riil; el lionbfifieavii Deus hovissima ejus, niaguifi-
villo, etiiiiiixa"iini sorotiini, eifaiiiiliaiiler loquei.s : cis^ obscquiis pbpuli noslri, qni usque ailtcrfium
"inirabiliivinulia cum iis, qui aderani, usque ad "rto- dieiii.Donii.nicuin scilicet, quo sepuila est.uiidique
ram scxlahi. Exinde ccepithibprafe spiritus difficul- per Circuilufflsponie confluxii. Ei qiiidenj, cliiinad-
lale. '-, - ; huc viveret el incolumis esset, ffeqrtenier de mor-
.159. Tunc ergo adveiiiensdpminus abbas cuin - iis suse appropinqiiaiioiie Ioqui solebai et oplabat
preshyteris, rursus eam munlvil bciie.dictibnibus , pia-iiileii(ione,:diceiis : < Uljtjaiii niigrare hie con-
eiLiiania. Meautem suggerenie ei de.Coniinuiiioiie lingat.de hac vita sub tali ienipore, quoTiiliil im-
saricla , signum fecil inibi, qupniam gluliendi vires porlunijaiis auJ moleslise patiaiiiuf ab aefis iiileni-
non haberet. El qnidem nbn boc ei fore perijii- perie. > Qiiod.ei faci.uni esj: non eiiihiioia sesiaie
losum exisJiniaVi,-si liune abslinerel, quia pridie placidins cinuxeral lempiis,. qiiain Tllo Jridiio crat*
.conimunfcaveral riiea adniiiiistraLibiie.Posl hoecno- 112. Eiqiiainvisesset nioeror HOtiisortiiiibiis su-
bis tliscedcntibiis, dicebal illi soror, cfijus pectori r.per discessu cjTis, graliosa Tameiv qiiadaln jTicun-
acciiinbebal: < Tu uobis, dileciissiina, indicareso- diiate fruebaiiihr omniiiiii cordaj congratiilaiitium
lebas de sororibus noslr.is morieiilibiis', quali leiri- beatoecoiiversaijont ejus. Qtianivis auiem iinmiiia-
pbre adesset flnis earum •,;el qiiaiido deponere eas bi)i coiisuetudine caveaiur apud iips, iit nuiiquam
iii cilicium deberemus: riunc vero id ipsrimdete exira limina celhn procedal sororumcongregatio :
scire non possumus, iiisi ipsa irtdices nobis. »-Et ad*. ob veneraiioneiii' lamen singularis gratioe Do.niini,
hoc qiiidein siluil, el posi piisillum ine feslinajo ad- qnam evtdenter iii ancilla sua operatus fuerat, pla-
voeari fecit. .'.--". cuit venerabili Palri nosiro, ciinciisqiie pariier
140. El curii per modicum teiiijius coraiiiea quid frairibiis, iu ciinctoe pariier ciiscipulse venerabiJe
fulurum essei, prsesiolarer, (am ego, quani fraier ':; corpus inagislrse el obseqiiiiiin ei in scpullura ex-
nosier, clericus religiosse convers:iiio:iis, quein ad hibere periiiiiterenlui'. Igitur per niaiius 'earuin,
hoc ipsuiii ex loiiginquo.advocavijrain, ccepit vocis quasadlioc ipsa clenoniiiiavcrai,n.ecnon ef Beatricts
-oflicio deslilui et liibiloniiiiuspraliones niore sol.ito." comitissse, quse el infirinitati el fiiueri ejus devola
voluiare , levalis siirsuin oculis tlevpte inlendeiis adfuerat, reposiia est in lbculo secus allare, Do-
ad snperos. Nuvissiiiie autem,.quasi niemor verbi mino oiiinibnsque sacris virginibus dedPatum iiv
"
qnod dixeral prsedieta soror, de iiidicanda liora ecclesia B. Fiprini (70). (Obiii) aniio oelaiis suai
deposltiohis suoe, exteiidiliiiaiiuin et ciun jiiagna xxxvi, xiy Katendas julii; ferta sexla, hora nona,
celeriiate tribus vicibns nobis signtlicavit, uTde- aiino Doiiiiiii 1165 (71), visilalionis suse.aniio
pbiierefur supef ciliciuni, quoderal slratuiivcoiain xiiv (72), ex quo eam visilaverat palerna graiia
ep. Qtiod cuin fecissenius, sic ea jacenie iri leiii Doiiiiiii iioslri, qui in ciinciis miseraiibhibhs suis
agone, dicta est Lilahia semel.a soioribus, securido sit behedicius iii soecula soeculbrum. Ameii.
(70)iEx uum. 70 apparel, solifas sorores in.cse- "(72) Sciljcet explelo; nam annb IIS2, 51 Mati
inelerio-ciini fratribus communiler sepeliri, atl eo- .coepta est visiiari, unde asceiidendp-ad aiin, 1165, •
riiinque ecclesiain deportari. : - ei. 18 Jiiiiii Tiabebis supradiclos-annos ' 13 dies
(71) Evitlenti iiiemlo iropressiiin csl quarto, de ;18. .
quo videComni. proeviuni. : .'- "'.' ''.' ''-':_- ,'-' .'•..:''
ASNOJ10M1NI
MCLXVI
BEATUS AELREDUS
ABBAS RIEVALLENSIS IN ANGLIA
VITA B. AELREDI
AUCTORE ANONYMO
(Acla sanclorum Bolland., Januafii, t. 1, die 12, pag. 7481
COMMENTARIUS PRvEVIUS
1. In Eboracensi provincia fluvius est Rhius, qui, uLCamJjdenus in Briganlibus ail« multorum tbrreji-
tum aquas secum in Derweiilionem evolvit. > Ah hoc <:vallis quscdam Isela. anioena, fecunda, xxin pa-
rochialibus ecclesiis ornata, Rhidal dicitur, i quippe quani Rhius inlersecal. Isthic celebre oiim ordinis
Cislerciensis ceenobium fuii, ipsius S. Bernardi selale a Gualteru Especo fundalum. De quo Guillelmus
Neubrigensis lib. ), cap. li : t Sane patilo ante a nobili viro "Wallcrico Espec invitali, et felicis niemorue
ahbale Bcrnardo direeii monacbi Clarsevallcnses in Eboracensem provinciam veiicranl, ot in loco qui
nunc dicitur Rievallis (lunc aiilcm erat locus horroris et vaslse soliJudinis), inaiisioiieni aceepcrani, prse-
fato viro liadcnle, (T veuciabili Tru<Tino cpiscopalem cum affectu paterno favorem prsebente. » Eadem
fere comniemoral Harpsfcldius sec. 12, cap. 45.
2. Primus hic abbas fuit Willplmiis, S. Bcrnardi discipulus, vir laudalus, qui a Chrysostomo Beattis
appellalur, referturqiie in Menologio Cisterciensi, 2 Augusti. Ei. successit B. Aelretlus ihuie Silvanus,
qiiem idero 10 Aprihs cclebrat. De iis lii vcrsus rcferuntur Nicolai Uievallensis a Joanne Picardo in Nolis
ad Neubrigeiiseni:
Primitias cepil Villelmus : proxhnus illi
Aclredus majora tnlil : Silvanns adauxit.
Tres sttnt prwcipue meriti vix hnparis, ille
Primus, et aller ei successor, et istc suprcntus.
Claruit officio V denh ct tribus annis :
Ter senis fuit M pastor pins in Ilicvallfi :
Ter denis ternisque simul S prwfuit annis.
Tempora qualtuor hic cl quinquaginla recense.
Floruit, eniluil, lits Patribus alque patronis,
Vallis amtena liii, vallis sacra,vallis opima.
Ancjlia de tali prwfnlcjes inclyla sole.
Ann.i lir.l inchoalum csse boc ccanobium tradit Uoberlus de Monie, conliiiuator Sigeberli: c Clara-
vallis, inqnil, duo ccenobia uno dic producit, scilicet Longiponlum el Ricvallem, el posl paucos menses
Vacellas. > Eodem anno Vnlcellense auctariuni ad Sigebeiium isthxc habei : c Hocaiino inchoaJuiii est
moiiasleriiim S. Marhe, Valcellensis Ecclesise, in agfo Cameracensi.-* ConseiilitMiraûs in Chronico
Cistefciensi. Id.si ila csl, ergo vei non ab irichoalo, sed absoluto Rievallensi coenobio ."Willelini aiinos
Nicolaus iiumcral, vel aliquod inesl meinlum, cum a A Marlii 1151 usque ad 12 Jan: 116(i, quo obiit
Aelredus, anni sijil fere 55, ipse vero WilhTmo el Aelredo simiil non nisi 51, tribtiai. De anno fundati
illius-coeiiobii varie'dispiilal Chrysoslomus Ileniique/. in nolis ad Meiiologium 16 April.
5. Obiil porro B. Aelredus pridie Idus Jamuir., quo die hsec de eo Chrysostomus llenriqiiez : « In A|i-
glia S. Aelredus Rievallis abbas, sacrarum lilieraruin scienlia el moruminlegrilale conspicuus ; qni, post-
quain digniiaies sibi oblalas humililer coiileinpsisset, omnium virtulum genere decoialus mig.avit a sae-
culo, sanclorum nuniero post nioitem adscriplus. > In Sanctorum albuni relatum faielur ipse quoque
Joannes Balseus, licci bostis monacliorum Catholicseque Ecclesia?. Al 5 Jan. referlur in Kalend. Cislerc.
Divione edilo his verbis : t Aelredus doclor, abbas Rievallis. > Et in generali caialogo Ferrarii : t In
Anglia S. Eaifredi abbalis Rhicvallensis. > Sed quod in notis addit Rbovalluih, sive Uhyuni oppiduni,
ubi eiiin fuisse abbatem existiinat, e in Cantio esse, a Londino XLVHIiniilibus passuum disians, > nse itle
longe fallitur : nam procul a Londino Cantiique finibtis abesl Rievallis. Aliud csl Rhimn oppidiim Sus^-
sexiai ad Caniii lihcs. Asi Hugo Mcnardus 11 Jan. : «ln pago Eboracensi S. Atlredi abbaiis ordinis CisicfJ-
107 B. AELREDI ABBATIS RIEVALLENSIS VITA. 198
ciensis. > Demum Marl,yro"ogium Anglicanum 16 Martii eum refert: in quo coiTigendum primo qripd ,
ordinis Benediclini dicilur fuisse, deintte quod anliqno ihpnaslerio Rievalleiisi prsefecluS :. nam qhi
potesl aiitiquum uiei, quod ipso videnle aiqrie eliam fOrlassis adjrivanle eral sedilicaluhi ? Eodem quoque
die Fefrarius : .« Iii Anglia S, Altredi abbalis. > ;-,'
. 4. Yarieporro Aelredi rionien eflerlhr : iiain Aelredus, Alredus, Jiiredus, Eiredtls, Adelredus, Adilredus,
Allredus, Athelredus , Eairedus , Hailredtis, Eleredus, Ethelredus dicilur; quibusdam etiam Aluredus,
Ferraria Ealfredus, Mirseo Vnlredus. Priora dubdecim ab eadcin proveiiiunt radice; alhel, siye elhel,
edel, eel, ael, quod nobiletn significat, et fad, siye red, consiliiim; ut sit Aelredus, nobilis consilio : yel
ab a{,-'quod-.ot»H(!, vel omiitiio.sonal, ut sil Alrediis, omne consiiium, vel cjui omninp cprisilipprmstal.tei
*.Ealfredus, et;Alvredus, omiiiriofpacificusesi, a ffed, sive uredfideslpax. . . :
5. Vita_B, Aelredi desciipsinihs ex Legerida Sanctoriim Anglise Joaiinis Capgravii, ab aiionymO coiii-
positam auctoie. Ejus meminit Trilbemius YAi.-De scriploribus ecclesiastic. appellatque eum, < viriim
in sanclis Scripluris jugi studio exercitatuin, el ssecularis pbilosophise noii ignaruin, ingenio iniiein',. clo-
quio dulcem, devbtione prsecipuum. > Guiliclmb Eysengrenio est, ad atf. 1164, < dbcirina ct.elbquemia
yir Clarus, sacrarunj litjerarum sludiis doclUs,et in primis eiudilus. >_Et ad ann. 1200 (videliir auteiu
diversos Alrerfum el Eibelreduffl existimasse) « vir disertissimus , non niinus vila quaiii. cloqucniia :spe-
claius. t Kxstal Guilielmi Neubrigensis ait ipsum Aelreduin epistola , qua -profltetur illius seboiiatu
Jiisloriam scribere, Jicet eam ipso viveiitenoii perfecerit. Rticilal Joannes *" Picardus in uolis ad Neubri-
gensem -carfflen quod NicoIaus.RievalleftTis in Aeliedi laudeifi ceciriit; ; '- , ;
InclytusAelredus, cohtiilus aroiiiate iiiorum, ;. :t
El mellis fqvns, et dulcedq fttii monachorum,
: ' Fiore juveiiiutis. hunc recjis(i) regia fqvii;
, '
QicwquenbcivaprociUaiihnoqueihaiiuquefemovil.
J)e Jeficho vcnil in Jenisalem, diice-Chrislo., .
- Hic cilo fructificat, spinas in lilia vertit:
_ Spursa recollcgit,-el in unum fracta redegit. : ' -'
' Celsiof hinc factus, posl cwlica prcemia iiacttts,
" _ Si libel el fas esl hic dicere, vera relexam.
Nec reor ordiri qtiidquam de slainhie falsi. --._-.
Maurus eral maluris moribus, et Benediclus
Exemplo ; similis Berndrdo, cwlibe vila, ,
"„ . -. \ • Vjrlutuirispechrienfvitioruinscopa, decusque ...
Ordinis el speculum, via,pacis,fibula legis. ,,_-
Prwtulit exuviasPauliHierqnymus aur_o : ."_" ; : ,' - .
;:Cfmsi;Jioslra,pqridecoralurgeminaiiitoi:e. . . ; :,.
lnlitularitalibs prmconiamulta rsedipse- . ::;
Pacificus Salotnoii fuit, eitridnsueius uf agtius,: -
';-;',.,._ ; Ariliquq de constlio, noiiinultarevolvo.::,: .
(1) In nis. Jo. "_Picardiin mafgine erat addilum Scotice. '.'•'*•'
TfiGIPIT VITA.
CAPUTPRIMUM. ; \ ;iVgressus domiini iiitrasset, intueris eum pater, dixil:

B. Aelredi udolescentia, ingressus in Religionetrif: "-..€Eia;;fili' iiiquit, quales hbbis edicis ruiriores?;>
1. VenerabiJis Aelredus, cum infaiitulus iri cuiiis Et ille : € Arcbiepiscbpus Eboracensis hodie obiit,
jaceret, venit ad doft"ium'patris ejus archidiaconus pater nii. > Ridet ille his. auditis cum universa fa-
quidam, nomine Willelmus, yir qnidem prseclarus milia, et dixit: i Vere, fili, inquit, ille obiit, qui
genere.et secunduni carnem Aelredo propiiiquus male vivit (5). > Et puer : < Aliler iste, paler:
(2). Is enim ad infantuluin "respfciens, videt fa- nam cafne sqlutus ultimum bodie valefecit morta-:
ciem illius in speciehi solis cbiiversani; efspleh- libus diein. > Tertio ybro post.;hqc o"ie, quod puer
didissiinis cbruscare radiis, ut suse manus appo.sitse prsedixerat, cuhctis de episcopiobitu verum appa-
umbra succederet : tamque sefenus innoluit par- .i'ebat. ;-'*;:; ".' -':--- *; ';..-;;;
vuli vultus; ut tanquam iri speeulo perfecte videri 3. ln hospilib Rievaliis, Eboi;aecnsis dioecesiset
posset. AffirmayiLergo arcliidiacoiius illuro iii ocu- Cislerciensis ordinis, cum esset, pridie antequam
lis Dei magnum-fulurum, cui tanla gralia iri.sua. ad babitum reciperetur, in cella rioviliorum igiiis in
infanlia arrisissel. -_':-~-: dbmo illa accensus, usque ad taqueariuin juncluras ,
2. Cuni: autem puerulus de; puerorum ludo re- swyieiis.Velieftien.lerpraivalebat, ut cuiriferi sedilicii
".'- ""'"• .' .-•'! '
- (2) Ipsum qiioque.AelredumPilseus, Chrysoslb- pfsefecluram diu admiiiistraJajiJ. ultro dimisit. At
mus Ilenricjuez in Pbcenice.cap. 7, ei in Fascichlo Tlionise ac:Tli'uT~slihia plerisqhb-pielas laudalur.
tib. ii, dist. 26,bap. 25, genere hobilem fuisselfa- GirarcJusvariis fuit vitiis infami.s. Sed si de eo Iiic
dunl. ; rigi velirous,fueritsane Aelredus, ciim annb 1166
(5) Tres reperiiiiitur Aelredo adblescehle sedisse obiit, plijsqiiain 57-'annoruin , imo roinimum 07,
Ebnraci aiilisiites, Gifardus', sive Gvrardus, qui aiiiib qui id anno 1108, pherpronuntiarit.
<108t)biil; Thomas, qui 1114, et Thurstiiius, qui
199 B. AELREDI ABBATJS R.IEVALLENSIS 200
in inomenlo consumcre credereiur. Aelredus cum A } 6. Fecil enini in probatorio cacellam lesteam ad
cselerisacl mensam sedcns, apprehendil scyphum, modum paivulse cisternsc sub terra, cui per occul-
el cxtensa manu siceram quam continebat in me- tos rivulos aqua infltiebat. Ne aiilem deprehende-
dium flammarum cum fiducia projecil, ei confeslim relur, os ejus lapide lalissimo claudebai. In illam
flaminam ignis exslinxit. intrans sxpe aqua frigidissimacatorem in se om-
4. Adolescens enim lanto amore a rcge Scoio- nium exslinxil vitiofum.
rum David (4) complcxus est, ut quasi secuiidus in CAPUT II.
curia ejus faclus, ad episcopalum eum promovisscl,
nisi ad Cistcrciensem ordinem ciiius advolassct. Prmfectura, viitutes, miracula.
Iia pium in omnibus et mansuctum se exhibuit, ut 7. Idem fraler, cujus auimam Dominuni rogavit
lccsus non lurbarelnr ad iram, malediclis stimu- ul sibi darclur, prislinse mutabilitatis incendio con-
latus non provocarctur ad vindiclam : amorem pro flagratus a Hioiiasterio recedere volebat, el veniens
odio, boiium pro malo, pro invidia obsequium scm- ad Aelredum tunc abbatem de Rcvesby (5) factum,
per reddere satagebal. Miles quidam, vidcns illum dixit: e Domine, graviiaiem ordinis _leviias mea
a rege prse omnibus amari, et plus cselêrisliono- non sustinct. Res oinnes contraria; sunt -naiurse
rari, illum persequi coepit, et gravi odio insectari: B ' mese : diulurnos labores non fero. Angor eicrucior
quandoque eliam coram rege illum verbis injuriosis ln mora Jonga vigiliarum : laboribus frequenler
appetcrc. Cui ille : c Bene , iuquit, dicis, o miles, succumbo manuuni : vcstium asperitas carncm pe-
oplime loqueris, et vera sunt omnia quse dicis, et nelral : volunlas mea delicias appetil sseculares ,
memlacium odis.-: meque, ut credo, diligis. > Tari- cl amores liiundi et voluptates siispirati — Et cgo,
dem miles ille considerarts Aelredum non lurbari, - inquit abbas, lauiiores cibos eiblaiidiora vcslifflerifa
a virlutc in aliquo non aveU.i,pcenilentia duclus, tibi prseparo,"*-"etomnia, quse robnacbb debenlur,
veniam petiil, et firmiiro amicum de reliquo se illt -poiiabilibf a indulgeo, — Nolo,: inqhit- ille : iicct
fore spopondil. Cui ille: cFateor, iiiquit, .cOiigaudeo - ivihi dederis qinriesdivitiaS domtishujris. >;El ab-
pcenilentise tuae,,ef idcirco. mrillomagis te amabo ;, , bas : e;Nec, egb gusib>cibunijdbnee iiriviium aut
quia odio luo in aniofem Creyi doiiiinijiiei , elpa- Tblenlenjte reducat Doniinus. >Currit alter ad por-
tienlia mca per hqc excitata et probata, Torte ali- tartJ, iit recedai; alter in cubiculuhi intrat,- el orai.
'
quaiitiilum profeci apud Deum. i -.-•_: .:. Lanieiiialur- pitis abbas filium, et suspiriis intiinjs
5. Veniens posihsec admortasterium Rieyalleiise, cordis erfoiieuhipjangit, et eonsolatibiiem *:corilem-
et liabilum moiiacborum-suspipiens, et in vitse ;", nil. Fugitivus aiiLemad pbrlain Veriiens, janhis
convcrsatione proficiens, cuin eiira noviliorum sibi apertis ,; qua5i_.;m.um.iU;'';feiTe.um:ênsit^ saipihs
injuncla fuisset, quidarti ciefibiis Ofdinertiiiilraris exire teiitans,:Curii proposilunlsuurii iiullb coiiaiii
valdc instabilis effecfus, veluT ariiiidb fflulabilis itmplere^posset^ ad aljbatem compiirictusfedjiîjt
ferebalur. Super quo raotus Aelredus,;dix;it DeoTiI veniam peieiis ,;:Stabilitatem pforiiitiit, "Cut abbas
corde ^ « Da inihi animaffl Iiujrts, ct quod ipse riii- dixil: e Etige, liti nii, liene venisli; vbre miseftus,
nus habel salutis, licet indigno gratja lua concedere eslmei Deus nieus,;qui te sanum reduxii. >
cligneriSj Domine Deus ineus.j Non niulto post, S^.Nec mulloposi.lJracbium cujuSilahifratfis tu-
frater illc ad sseculuin redire desideransirenf hia^ liiore inflatuni,'-;sigiip crueisTuirioi-em fugaviti -et
gistro iiidic.it, et desitleriiirii pfayse roeniis Sriseex- sanitali rqddidit.v.: ;:.,: ;;;.". :-.-.-":":;,;-• ]'-.::-
ponil. Cui Aelredus ait>:« NoJi,;lraler, perire iiiam .:_ 9.;Facius pOstb^c ablias Rievallis*jta:pafciis iii
iion poieris, quanqiiaiii ef yelis. Elstutlissihiijm cibocxStiJit; ot;euni;iiOn liOmiriemy\sed spiriturti
esl hoc ipsum velle:, cujus coiilrariuni cupiunt esseputafes. Numerum mortacliorum usquead eeii\
oinnes -sancli : omnes enini salvari destdefant. •» luni quadragihla et quingentos fratres iri riiotiaiste-
Se;l ille moiiija salutis riori audieiis, a:inonasteriO rio suo aniptiavii. iicet eninl calcuio, etarlhrilica
recessil; el per devia sallus tola die vagabundiis D passionc, ahie.obituin per decenhi.um vexatu^ ftiis*-
obei rat: et parum arile splis occasum ad viam red- set, ih humiiiLaie lamch et paiiehiia;pefseverans;
iens. subilo iiifra niurum monastcrii franspbsi- ••'. fratribuS:Sibpius;bocdicefesbIeliat;;::*FiIibliv:
i.im se sensit. Aclfcdiis obviaiii ifli .bccufreiis-aiin ' ihini qha3 yhltis,;taiitum hbjiiejceatLde^bre1 veStfb
plectitur cnlluih ejris, debsculatiir facicril ejus, ef.'; verbuffl turpe^ tletractio in fralfero, :el blasphemia.
'
il.icit : c Fili, quid Teeisti itnihi'sic ? Ecce flevi prq>_ cbnlra Deuhiv >'; " :-:'-": ~~
tc hodie mullis lacrymis : et cfedo in Deum, quod1 10. Scripsffeiijm VTtani S-Edyfardiregis.eteoh-
sicut pelii a Domiuo; et libi pfomisi, non peribis. *;*». > fessoris (0), Vitam David fegis..Scoiise;(7)j S. Slar-
(i) Ilic Alexandrb ffai,ri,successit; anno lI2S,;Ut :: (6) OediiJJus 5,Janu. Vitani;S, Ediiardi - ised ,ex
babei WesimonasteiJensis, qut < viium iiiagnsesap^ jis, quse ibidera dixinius, colligi polest alia de;S.:
ciitalis el niiiiiificenti;e;>vOcat.:Ob.llS2. liiiiC pofro Eduafdoab Aelfedo scripta, ac fortassis Viiamquse
corrigas quod scribit PiLseiis, poslquam abbas jam isilric exslatj jioii: esse geriuihain ill^mab Aelreclo
essci crealus, innbtuisse: euirt primum j-egi Da^ sciiptam. ; ;. ":•-;;.;
viiii. . *; ;,;;;..;; ,(7) Pitseus yitaa illius iniliiim .cilat*,? Religib.sus
(S) Alii licmsby scribunt. Moiiasterihm fuil liii .- el pius.rex.Davidi > additque scripluin prseterea ab
dioecesi Eboracerisi, a Rievalleiisibus erectuni. AelreJo, « plaiiciuih inoriis ejusdenii, i;
'.20.1 - - ;\;-ViTAv '. ..--:-- to»
•garcUeregiuae Scotise (8); liig'mta,lres lioihilias A millia lioniiiuim vita privayerat, '
-vitse partieipeiii
, guper onus Babjlonis "irtIsaia (9); tres iibros de selernse fieri docuit,
spiriluali amicilia; ile nalura aliiiuae, el quariiilate, 14. Iij ore viri qui aquam pptando ranam deglu-
ac subtiiiiate , libros duos(lfl), multas qtiofjue tiverat digitos imposuit, etelevalis oculis ad coe-
scripsit epistolas (11): et quod ,in lilteris cOmmen- luni, dixil :,€ DbmineRex omnipolens.obsecro per
davit, lioe in vila comptere-curavit. Digilam aulem Filiiim tuum Doniiiium.Jesum, respice supef liahc
suuni in os fratfis cujusdani-muii posUtt, etTpsum creaturam tuam, et fac Iiuic sicut vis et scis, »
Ibqui praBcepit, dicens ;. < Loquere, mi fraler, iii Nec mora : rana ad digitos suos ascendit ", et liu-
nomineDoinini. * Quistatim, omnibus admirantibiis, hiofe inagno et pulredine sequentibus, in ierraiu
"respondit : cLibenter loquor lecaim,"benediciedb-. cecidiL ...,- . •.;
"iniiie.a Et Aelredi iueritjs confesiim sanus effectus, 15. Pef quatuor anle obituro suum annbs, ab
iahdes Domiijb refefebat. , - ., omni;vitse ^prsesenlis jucundilate corpns absoivit:
' ,11.
Syneopis (12) passio fratrem .qaemdani per- ob nimiam corperis maciem, et faciei extenualio-
-
lirgens vexabat, ulTiequevos nequb sensus iii illo nem cutis ossibus adhaerebati Parum namque cb-
apparebai. Cui accedens.abbas dixit: e Dilecte fili, medens etiiiinus bibens, cibofum appetilum incre-
salvet le Filius Dei. > Nec nibra, oinnis dolor ib eo dibili absiinenlia exslinxil; medicorum consiiia
conquievit. sppevll, et pro D©9corporis reinedia contemiiens,
12. Quidam abbas ei snbditus, multa. convicia, animse sanilalT cbnsulere satagebat.
iniproperia et blaspliemias Aelredo inferens," eiiih 16. Legebataulemlibros quorum lectio Jacrymas
-iiijusle comniOvit, et spiritum êjus merilo conlra elicefe solet et sedifieare mores, ei maxime ConfeS-
se provocavit. Cujus matitiam graviler ferens; ad sioiies Augustint niaiiibus assidue porlabat. Sedebac
e ih fovea in.sbio oratorii sui facta, cogitans
' cbelum ochlos et maiius elevans, dixii: Domine ssepe
fiex a3tenise:g!orise,sehliai, quseso, cilo isle finem quia putvis bssel : uhi liiK aiigeticse visitatibnis
iiialTiae suse, quia lu scis falsa esse quse nomiui resplenduit _super caput ejus , el quasi cum liomi-
meo niiitur ascribere, J Cumque abbas ille coe- nibus, itsi cum spirilibiis coelestibus loqueljalur :
aobiain suum inirasset, in lectum decidit, et die et cum solus ssepe esset, plurtmorum voees cuin ilio
septimo' cura magnis; cruCialibus vitam finivit. \ audilse «uiiL - . : -
.15, DescendeiisTii Gatwediam (13);Aeli'ediis, in- 17. Spiritu quequejprophetise claruit : nam fra-.
venit regulum (14) terrae iilius conlra fitios:subs , tribusquibusdamj.anlequam confiiereiitur, peccaia
ifatum, tijios in patreirisseyienies, elTnse iiivicem C jussit cohliieri, et quse uccuite commiseraiit, pfser
felres^ EstJjuieiii terra.illa fera, silveslris etTiai'- dixitv Tocum ef tempufi adjringeiis. Fiaties diio -
"bara; bestiales homines ct barbarum omnc qhod.. cum hocle qiiadam: iil dormiibiio exclanlareiit, et
"jgignit. Veritas ibi non inveiiilur, sapiehtia loeum fratres ad liorrendam eoruiri.voeem exciiasserit,
oqn habet. Kain netjue fides, neque charitasiliu fratri iiiud in crasiino Aelfedb referehli;; dixitj
. perdurat in.ea. Caslilas lolies patiturriaufragium, e Vere, fili, inquit, ihier fralfes nosirosf nocle isia
qjiolies libido voluerit, nec est inter.castahi el scorr- diabolus adveniti et aliquem seducere cogitavtl, sell
lunrulla disianlia <mulieres per menses yirosTil- sine efrectualleiitalseTnaliiiSe-cuhiconfusione quan-
ternant. Jnler fejigiosos tameil quidam aliorum "tocius abscedere "compulsus est', Veruriitameh alii
consilio et ciuctu-satis religiosi exisiuht, sed pro- ;quantulumeiquispi9m;;cbrtserisit. > " ,
pfia induslrta raro perfecli. Sunteniriiinatufaiitef 18. Post quemdamsefmohem in capitulo factum,
Tibbetes, el animaiem habentes spiritum, ybluplaT intercseteraTfatribus drxit: «'Vtdeie, ffatfes, viiaiii
Tibus carhis" semper intendrtfit. Iiiveiiit itaque Aelr TOStfam, cbrfigile niores, satutt veslra3; intendile,
redus-principes provincise ira et disseftsione tur'; • quiapro certo afti.rmb, aliquisvesTfum ad damiiar
balos : quorum odia ei rancores ncc rex Scotise(IS) tionem suairi ad cbrpus Christi aceedit, quein pu~
. biimiliare, nec episcopus mitigare .suffecil, multo- blicare nblb, ejus correclionerti diligo, et ruboiT
qTie pauguiiielerfam potluerunt. Quos Aelredus parco, > His cum admiratioue magna aqdilis, qiit
iion lantum pacificavit, yeruhi palrem Tiliorum ha- "reos se cognoveranl, venientes secrela cordis sui
bilum rejigibiiis siiscipere inflexit :,et qui muita ei aoerire feslinabanl.
' (8) Malris ejusdem Davidis, De ea ,agemus10 Jun> que finitima, qiiam novantes olim tenuere.
.(9) Solum exstant^l edilse a Gibboiio. (14) Hic eral Fergusius, qui facius deinde Edcn-
(10) Pitseus habet : c De hatiira ariiinselibfum burgi ad Sanclam Crucem canonicus memoralur.
Uhuin, De dotibus animseTibfum uiiuhi. > . -f IJcliiredttm ejus filium Gilberlus fralei nalu minor"
trecenlaruoi lib.i.:>
(11) Pllseus : c EpisioJarum viriiim pr.eIio vicit et,linguaexcisa oculisque erulis, rnisere
(12) E-stsyncope, gravissima eoncisio, ehm vila el principatu exuit. Iluic tameii poslea Rolan-
prosimaj inbnis periculo.' Ea syncpps dicilur yulgo dus Ucihredi lilius shccessit.
triedicoriim. ' v* \" (13) Sciihil •tamen Cambdenus , « Fergnsium ,
-T*3) Gallwallia aliis, et Galloyidia dicilur,* ab- posL roulias quas dedcrat lurbas, co a Malcolmo
•Hibernis,ihquii Cambdenus, qui olim occuparunt, adacium, ui lilium Ucibredum ohsidem dederit. >
et seGael sua lingua .contracler-yocant-, Tacia ap- Sdd \erisimile esi R. Aelredi consdib id potius per-
liellalione.j>;Regio;esi Scotlse/Hibernise Angl'se- f^cturo a Malcolmo IV nepotc Davidis, qiiain armis,
/PVTBOI-. CXCVP :\ 7
203 fi. AELREDUS ABBAT, RIEVALLENSIS.. . "'*' ,204
CAPUT III. -- A geneiibiis in lantum debililavit eum, ul saepe mis-
Exhiiiamansueludo;morbus,obitus. saruin solemniis celebraJis iii cellam rediens,' per
19. Frater cjuidam aspiciebat-in visu noclis, et unanl horam ncc loqui, nec sc*movere prsevalens,
vidiU'oram facie ejus quoddam excelsum sedificium. immo.liilisin slratu cubaret. Demumvocalis in uiium
. artjlieiose construcitim, aiiiplum el venuslum', fialribus, inter cseteraitlis dixit,: < Deum ihvbco
nnoque tanfum ostio iiilroitum psLendens.Eeneslfse testem quod nullius maliiia, detractioiie, vel lite
in illo nulise, nulla foramtiia, nulluni ibi lumen, exarsi, ex quo lfabitiim suscepireligioriis, quse..aii-
nisi per parvum solis radium.qiii, oslio aperto,- qbaboinmolione diei fiiiem.in corde meo valuil ex-
infundebalur. Ligha doiuus omnia'.-odorTfer-a el fra- spectare, semper. ipacehi et fratcinam: salulem, et
granlia erartl. Quando propiusaceedebat; lantoin pfopfiam quieteni diligcns. JIoc gratta Dei animo
iilius suavilate odoris amplius delcciahalur. Et -imperavjj neturbata inenlis mese patieijlia solis.oc-
aspicieiis per: oslium, vidit tectum in pavimento casuiji pcrtraiisiief. >
\posiium., etintecto jacentem abbatem suum. Cuni 21. Dqrfflieiiti cuidara fiatri abbas infirmus-ap-
•-aulem•ingressus abbatem mqrtuum videfet, uber- parens, dixit : c Quando, fraler, putas liâiisibb?-r-
4im ejulare et .flere coepit. El eleynnS; oculos ad _ Nescio, domine, inquil jlle. » Et abbas :,< Pridie
lectum domus, vidit.imaginem liominis reluceniem TdiisJanuaiii inigi:ab:t ajicilla Doniini aniiria jnea
supra :omne quod carnalis oculus in hoc mundo a donio sua tefrena, quam liucusque inhabilayit. >
conspexit; iolumque sedifieium ianqiiani .mille lu- Et faclum esl.ita.Naih secuifda die post hsee circa
ininaribus illustratum fefulsii: Per. medium <om- quaiTam vigiliam noclis, pridieldusJanuarii, nii-
uium membroruin jmaginis ila clafe vidit, ac siin gravit ad DomiHuiji(lb) amvoDomini 1166 cl anno-
.parte altera prsesens adfui.sset. In medio. aulem do- vilse suse quinquagcsiiijo scplimo."
mus iniago in aere apparebat, subtus vel supra 22.-AhJjasiste adliuc vivens, cum passioiie<iolica(
aiullo adjulorio suffulla. Nubecula lanien qusedam et lorsioiie calculi multum vcxaretur, et super-mal-
.subobscura,.juxta umbilicum visa esl, qiiaenon ad- tatri jiixta igncm-sedens, iiilergenua: capul prbrsus
hser-ebal. luci Tigurse, sed ibi parumper moiabiiis liabere videreluf; supefvenitTi'atef quidam, frerijens
;dependebat.-Et ecce vif a lalere assislens, vullu et alque crudelijer deiilibus frendens, et lnanibus siiis
liabilu ;giatus, fratri ineffabililer admiranli ait: abbaleni cum hiatta .apprehcndit, ct iolis viribus
« Quid miraris? Quare non potiusrespicis ad Patrem in ignem projecit,"clauians et dicens :< 0 miser,
tuum, qui ante le jacet, ul sestimas -morluum ?.> ecceniodo le occido, niodo le nioiie dtna perdo.
Et ille : i Gloria, cjomine, liujus imaginis oblivisci-Q Quid hic jaces, Ticlissiiiie-? Aroodo non erit quocl
me fecitmortem dulcissimi Palris inci. > Et alier: mentiaris, quia miiic. utique hiqfieris. >Jnlcr iisec
. c Non eslmoituus Palcr.iuus. Nam el figura Jisec, monachi veuierttes, Palrcm ab igiie exlrahunt, et
quam vides, auima illiris est. Taiilum auiera in zelo accensi in.fllium peslileniise manus injicere
opcribus ejus rcstat illumiiianda, sicut illa nuber voluerjunl. Sed oblTus Tiifirniilatis, et cbari.latis 1
cuia, quse circa umbilicum movetuy imaginis. Qiibd memor, praicepit ill"s abbas ,','dicens : c Noliie,
cum fueritilluminatum, niigr<abitîd Dohiinuni. Et quajso, nolite",liLii,_P-alremvesirum. tunica patien-
ut scias, inquit, quod lisec imago anima-illius sit, tia3 spoliare. Non sum commoius, non sum Isesus,
ecce-ingreditur corpusejus. i Jn iclu oculi, illa ft- turbalus noii sunv, quia filius meus esl qrii me
gura in corpus:per os ejus illapsa, vidif stalimab- .prajecUTii ignem, et per.liocjmfgavit, nonperemit,
balem se moverc, quasi vellet de loco consurgere. Filius meus est;sed iiilirmus est. Ego quidem cor-
Et prse.gaudio. frater ille ita yalide exeiafflare coe- .pofe ncn sum saiius, sed sanayit nie.in aniina Tn-
pit, ui «seteros fratres de ieclis surgeiites, eum flrmus iile. » Et apprehendens caput ejus deoseula-
-
excilareicogcret. fur, heiiedicitj.ampleclilur, et, quasiuil mali seft-
. : aO.-Perintegnini anle obitum suum annum lussis ' sisset yel. passus fuisset, diilciler lenire studuit
stcca pectus. ejus ryemilaiis-cum aliisirifirmilatum furorem irascentis-in sesine causa..
'""")
(16) Subscribunt alii, Pitseus, Gibbonus, Henri- dus ait lranslationiS.-Eduardiiiiteifuissean.HOi.
quuz in Phdeuice et Jâscictilo; veiuhi hic iii Me- Probabile id quiciem videri potesl, etsi noii ieceu-
iiologio, qubd posiremo edidily scribit. migrasse sealur inter cseterosabbatcs qiii.lum adfitere. Vertim
an'no'1200, seiaiis suse S0, Tfitliemius flbruisse scrT- itbn 1164 , secl 1165,: 15 Oclobr., die Dominica,
liit circa an. 1200, Meiiai'dus li6iiJoanries Picaf- facla esi illa tiauslatio, ut supia S ilauuar. diximus.
NOTITIA HISTORLCd-LITTERARIA»
;,;\ (F\wic'.,$ibl.med.etiiifi^ .''
Aelredus, Adilredus, jEthelfedus, Ailredus, Eatredus, Eteredus, Aturedus, Edilredus, Ethitredus, edbca-
ius cum Henvico, Davidis"Scoiorum regis fllib, deinde abbas, ab annb. Cliristi 1150,; Rievallensis, >ive
" "" ~
20R .' ----; jNOTITIA. '_""' .-_' "206
Rliienvallerisis (liiedval) in.Angliic dioeeesi Eboraeensi, ovdihis Cisteivicnsis, defuncttis a. 1166, de qiio
• Carolus de Viscb pag. 9 seq. BibliollieeseCisterciens, et Georgius Mackenzie tomo I operis De vitis scri-
pioruth scotornm, Anglice edili, pag. 125 seqq. Acta sanctorum, 12 Jaiiuarii, lom. I, pag. 748, e.t qui
diligenlius de tioc Aelfedo Ouclinus lom. H, pag. 1487 seqq. Edita bistorici argumeiiii siinf qn:e iu Ro-
.". gerf-Tvrisdenidecem scriploribiis Angj&exstanl Loridini 16i2, fol. Debello Siandarii A. C. 11:58, lein-
poreStepliani regis^sivede \irluieGualleri Especl, S.cotos profliganlis, p.357. Geneaidgia regum Angto-
rum,pag. 517, etHistoria devila el mirticulis S, Edtiardi, jegis el confessoris (irilegrior quani aptid
Capgiavium et Surium S Janiiarii), pag, 569. Ilisloriride sanclimoniali deWatthun., pag. 415; Vilam S.~
Nargarciliw, i'egiiise Scptise, sed decurtatam, liabet Suriiis 10 Jun., ihtegfiorem Aeta saiicioruiri ad illam.
diem. Fragmeiilunl ex-'opefe Dc rebiis Arigiim-ad ducenj Normannorjim IleiiriCuni II, pbstea regem, con-
tiiiens Eadgari fegis oratioiiem a<Iepiscopos et cbenoliioruni prsefeeibs,fii Nic. Hai-psfildi.cap. 3 ssecuii
x nistpriwAiiglicanm, ellQm. XXIII 13ibl.Pairiima. 1677, pag, 164. seq. --.
Inediia memorantur apudJoannero Lelan<!um,c-ap.1*99,Pitseum.p.ag., 229, Baleum II, 99, et alios::
libei DeiniracuitsHagusialdensis Ecclcsim ; Vita S: Kiniaui episcopi ; Vita S Eduardi seripta versu ele-
giaco ad Laurentium abbalem 'Weslmonasierieiiseni.'; Devita Davidis Scotorum regis libri.ii, ad Henri-
cuin II regem.Aiigliae: quoruni posterior perstrirtgii Viias regum Angiorum &])Edelwulfb, Alfredi Magrii
patre, ad HenricuiiiTl Chfonkon ab Adaih ad HeiiiicuirtT; .
Quava Richardo Gibbono, S. J, edila Duaci 1651, elin Bibl. CislerCieiisi loni. V, ei in Bibliotlieea Pa-
triim edit. Lugd. 1677, tbm. XXIII recusa, nioralis etasceiici argumenli hsec sunl : Sermone.. XXXI in
lsdim -xin, xiv, xv, xvi, adTJ. Luhdoniensem episcopum de oiiere Babylonis. Ex his sermo primus de
AdvenihDoinini tom. II Operum Bernardi, pag, 568,-Partsiis 1719, fol:. Specuium ,cliariiaiis, compendio
,'priiiiuffl, deiiide libris iti uberius expbsitum, De spirilaMtiinicitialibriiu, adquos componendos iesia-
.turLeliiCicefoniaiiilectioiiesefiiisseiiivilatum. DeJesuduodeceimi&AL-.iC;11,42,toni. IL Bernardi, pag.S90,
iibi quiiiquepagbiarumlacuna supplela editiouisParisiensisl609 inler BernardiOpora, etin DavidisCamerarii
.111,41, de Sciitoi-uin foi'titudine, ibid.1651. Tlortiiliarhm Voliiffleiiad GilbeftuhiepiscopuhiLpiidiiieiisem,
siveXXV Sermonesde tempore et de sanclis, in Bibliolhcca Patrum omissi, sed obvii in Duacensi edji.
et in Bibliotheca Cisiercieiisi BeiTrandi Tissierii, Boiiofpnie 1062, fol. lom. Y, pag. 162. Hegida ad iri-
clusas moniales ad sororenl, in Holstenii codice Regutarum, parte m, pag.llO, Roinse 1661," el Parisiis
1665, 4°, et iii Appendice ad lomum primuin Operuui S. Auguslini Beiiediclinorom, edit, Anisielo.d.,-pag,
640, sub lilulo: Devilderemiiicaadsdroi-em.VaiVSctiaminier A.nselmiCaiituar. Opera, niediiaiione 15,16,17.
Memoranlur prieterea ex inedilis : Saghta Jonalltm, De tribus Jwniiiiibus, De diversis virtutibus, Super
Caniicacanticorum, D_evhiculo perfeclioiiis; Dialbgus denalura etdolibus.animw libris ii. De XII abusi-
bus citiustralium, De lcciipne.evaiigelicaad Ivonein, Diqlogus inter hominem el ralionem, Epistolq: CGC,
Senteniiamm fiores, De pfwlalvrum inoribus, De officiismiiiislforumfCenluiri sermones synoaales, De trii-
lilia Cltfislicina, De virgiriilate Mtirim, De fundalioiie monusieriorutn S. Mariw Eboracensis el de fonlibus,
Aphd Lelaiidum p. 200, ct Baleum p. 209, De oneribus Isaac, niale eseusuni, pro J9eoneribus lsuiw, '
NQTITIA AkTERA.
(D. B, TissiER, Biblioth. Pair. Cisterc, Bonofqnle, 1662, Jn fbl., loin."V, pag. 160.)
Quis fueriljiic Ailredus, seu Aelredus,:disce ex PilseO lih. De Uluslribus Angliw scriptoribus, mtate \%dd
annum 1166, ubi hwc deillo htibel: < Aelredus tiobilibus iu Anglia parentibus naius, ati ipsa lenera wlaietii'
liriioreDei ei bohis siudiis Sdlliciteeducatus,; a primis annis adoleseeiitiwisueedidicil jugumDomini portafe;
setnper innocens vilm, scelerisque^purus.Grescenle cum aiinis pietate et duCtrina facius csl ordinis Cisler-
ciensis monacltus, in quo solitarim vitm gener.ereruin ccqleslhimconlemplaiiqni ita se dedidil; nt inler suos,
lanquainiuha inler slellasminores cmineret. Neclameii inierea sacfarum lilterarum sludium neglexii, riec
aliarumscienliarum cognitionemainisil, Unde tantis viriulum ornainenlis iiisigiiiiiis, pihnum cominunisug-
' ritm
suffragio Bievallensis abbas cleclusesifqui locus Eboracensis dicecesisest : nec mullo posl tempofe dd
aures, Drividis Scolorum regis hominis fama pcrvenii; eumque rex sibi fecit faniiliarissimum, quainvis ille
tnundanoslibenler fugeret honores, elvarias digiiitafes ecciesiasticas/adecque episcopalum aliquando recti-
saveril, ut ad diviriarunirerum conlemplalioneinfierel expeditior, ei Evungelii pimdtcationi liberius vhcaref-'
posset.: Frequens crai in volvendis S. Augusiini librisfiri guibus ejus Coitfessiones prat cwteris omnitiris:'
mirifice placebant, Eraiin scriplis, diclis, factis, omniqueviiw rulione sancti Bernardi diligeiilissiiniisiriiiS::
laiqr. Milis, mansuetus, humilis, nwdeslus,pius,leiiiperans,caslus, et-qui-in se, el cumaliisfet inter qihrici:
pacemet concordiain, sttpra quam dici'•vel cogilari polesf, amabat, conciliabai, fovebat. Tani in omriibusel
cumomnibuspacificus, ut eo nomine ineriio bealus dici,et oplimp jurefilius Dei posset vocari.i IlaSc Pitseds;
qui trioxenuimrat ejus opuscula, de quibus et nos slalim dicturi sumus. Ex ipsius a-MemAelredi prmfatione .
' in Specututii; apparel eum anle eonversionem ceconomumseii dapiferiim regis, vel' aiirujus principis fuisse,
auishnile aliqiiodniunus 0biissc;ctiin dicai; se.de coqiiiuis ad eremum veiiientetti,Ipcum, non o/ficium niu-
_ tasse; quia scilicet cuiji limc scriberef, mdnasterii sui, ut hinc colligiiur, wconomum seu dispensalorem.
agebal. Rievallemigfavilab hoc swculo aiino suliitis hrimana 1166, pridieldus Jariuarii, vitw suw annqhT,
,sub Henrico II Anglprum rege sanciofum ascrtpiiis landem liumero, ut'iradunt Mvldiitis inno.tis ad' Usutir-
clum, Missalis veleris Cislerciensis ordinator, qui hiler bealoset sa ctos ordinis eidant locum; Jpannes tibbas,
. in stioGtilalago saiiclorum;_Tfilhemius iib. Ue scriploribus ecclesiasticis; Arnoldus deWioii, Ligni Viirn
libi. \,cap.Ti; Pelrus Caiielarius, Guillelmus Eysengreirius,Pitseus, Richardus Gibboiius^Mirmus, ct itovis*
shne P.Ghrysoslomus Henriquex in Fasciculo samorum ordhiis Cisterciensis el inMenologiov liefeftexs
codice nianuscripto GisterciensiManrique hmc vefba de Aelredo : <Ejus selemnitasin oclavis.Epipliuniw soie-,-.
iiiriitefcelebratuf, juxla decretuni capiluli generalis anniiW), qumelego hi codiceantiquo Clarw-VallisUegi,
Mircr auiem eumdem P. Henriques in prwdicio Mcnologiohujus qucloris morlcm \n aniiuiti 1210 xeferre)
207 B.-AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. - ASCETICA. 208
eum ht FasCiculo etitn Curiialiis rid an. 1166 recle retulissel, et .nqtasset, euin quandOqiiecdnfuiidlcumcilio
auCtorequi EdUbredus"esl appellatus, el obiit anrio 1220, Cerfe nosler Aelredus successit in abbatis dtgnitn-
lem Guillelmo priirio Bievallis abbati S. Befnardi discipulo (qui et primainin ordine epistolarum ejusdem
Eernardi scripsit in medio imbre sineimbre, ettnorluus est anno Domini 1148). De Aelfedi iransitu abjioe.
seeculoloquilur Gilbertus ejussynchroniis, seiii. 41 ipCanlica vicissimab ep laudatus seriri.&De oneribus.
Aelredi opera fecensent Pitseus, Henricjues, el alii,sed confuse ;qumdam eiiim ter aut qutiter ponunldi-
versis titulis el irisCripliqnibUs, ul sertnones inlsaiam, sermohes De oneribusyetc, cum sifidem opus.
Postquam aulem descripsi hujus sancliopera ipsa,invenijeq a P.Gibboiio socielalis Jesu theologo edita,
magna lariien parte omissa,-sermonibus sCUicelper tiritii circulum, tam de tempqre quam de sanctis, qtios
exGlara-V allensi codiee exscripsh Hos sequenlur seftnones De oneribus, et homilia De ptieroJesu dupdeiiui
S. Bernardo falsoascripta :_deinde Specutumelttiriiqiis: tres iriiibrds divisum : detiique iibefDeamicitia^
qui muiilus iriter bpera Atiguslini feperhufiom.o JV.Hujus viri sancti, ut tesianiur auctofes,etOqueiiiim
BerndrMncepfbpepdfftiifidcimprhnis Nicolaus Rievallensis monachus, qui hcecde eo cechiit :
Inciytus Êlredusconditus arbmale morum, -. \-\ "

'•";. ' •'..- .Elmeltisfavus, etduleedbfuitmonacliorum-. - ' - '
- . 1'Tore..juvenlutis-Tiuricregis regia fovit. : '-:_.'
'".''-. QuaBque.nociva proculanimoquemanuque reniQvit. - -- .-"
" , DeJericho^yeiiiiiriJefusalem, duce Christo. N
- _ Hic citofructificat,spiriasin liliaverlit. "
- .
'. Sparsa;recollegit,et ifi ununi fracta redegit* \
Celsiofhihc factus\post ctblicaprsemianalus. ;
Si libet, et fas esthic dicere,vera retexam : -
Necreor ordiri quidquamde stamine falsi. : . , - -.
Mauruserat maluris moribus, et Benedietus -
Exeibplo, similisBernardo cselibe.viu.
•'-- Virtulum specimeh, vitiorum scopa,decusque '".."
OfdiriiS,et speculum, yiapacis, iibula legis.
Praetulitexuyjas Pauli Ifieronjniusauro, • -."
Craesi,nostfa pafi decoratur getnmanitore. ,
Intitularit aliosprseconiamuita, sed ipse "'-,-.
,_-,- , PaciflcusSalomon-fuit,et mansuetusul-agnus. - : :\ ; •. - :
-- ' :-':: Antiqupde consilib,nou multarevolvo. , , ,"--.. ,
Metn i)i qtiq epfytimmate, hmc dc:iribus prhnis abbatibus Rievqllis, ex qitibus Aelredus fttit seettndiis;
habet:: : . "' .'
.".; '-' PrimitiascapitWiilelmus, sed pfoximusilli .
^llfedus majofatulit, Silvanusadatfxit;'
Tres siinl praBCipue merili vix imparis, ille *'
Primus, et alter ei successor,eiisle supremus.
'
_ Atins: *; .',. .' :.-:.:: :,:-..,
- *';'; EcquislAelfedumBerriafdoinvidit,eturio\. . ;:
Tâmlsimilescalainbcredidit esse dubs?-
Itcn; : ' - -. *,:--: - "*--' -"'."*••'; '-.•';"- '"". ..'.';

'""
.''-'; '; , Vihcit|Aelredusmella Altica, satciara vinci :-'
-.,:-.: "•""• , .; _; TambeheiieeSicnlae melliScatisapes. ;
""' ;; Stillatnescio qtljd dulcedinedulciusipsa,
-•'- :':":: -'-*';- Et cito quamiegitifr, tam cito reJegitilf.
.; NuHayenifeupidosaties, accfescit edendo
. Irritata fames,lecla relecta placent. \\
Istud i.elfedi, Befhardiest istu_d,-etidem '
~ ; CredUusOresbhus,.credilus:ore:favus. ;:.. ; ; ';- ' ':
Pangii uterqtie:pioscasle festivus ambres,' ="' " " '
- ; ; Boclus ulerque sacrisludfl acuminibus. '
Fovit utrumqii*,feor, mellitaMariaclierttem, "
Melde virgineosuiiitulerque sinu.
Bernardo pfope pafUuit, et dulcedinecertat:'
Mirbmellitbscondit uterque fayos. :; : - -
- Befhardoprhnas<lemns,:feratjILe.secundas, ;: ---.
- - Ffoxiriiusaprimojiire legenduseat. * :
Par utrique selas,amboseademquetulere -" ' -'.
;.;-'.- ,; ;,. T.e"mpora,parordo,parpietatis amor. ... ;
': ; : :'..'-:'"";''.-•• GaliiaBefnardum,nbstrunitulil Ahglia,sed luni _ \ ''.'_:.
:;' :::Discptof,,heu!ap.oslris AhgliatempoiJbus. :
Angliatum terris fundebat dulciamella, - , - •'.:
'."'-'-'". Ihilcis HyblaEtifopje',dulcis.Hymetlus:erat.-.
. ,. -_,•.;-':__ -,.:'-:. . Jam propefit Colehis,quidquidihodotransfrelatinde,
Noxiapestiferisfert aconitaTibris.. .: -;
. Hieqidd contntefidationemriqstri Aelredvsufficerercqr, Has ehimlaudes:nbnesse~mendaees, qui ejus opefa
sequeritidleeturi sunt,,experieniur. Porrq sertnohes sequeritesdeTemporeet Sanctis, ciliumhabent a retiquis
operifiusstylum ;,ttec tamen; ob hoe aiiclori nbslro abjudictiri debent aut supposiliiii wslimari. Nam;
quiaseririones illps-coram'frqifibuslaitisefilliiteralis quosconversosvocamus, habuit (illi enim' concionibiist
ijuwdiebusifestisfei Dotninicisihy capiluloriionachprum habebanluf,hilereranl,noit'autemiisquw aliis die-
. l)ushabeltiiitur),:ideo humilioreei familiariore sermbneutebuiiluririterduni Pdtresabbales, et qiii,:in coif-
.c%oiiibusillisfigridfdrili^m .;•.. \ - -;
809 _:.:~'r_\SERMONES::-± SERMOI. IN ADVENTU DOMINI. 210
^W':^^^^^^-^ ''.%
'"r:---_. ;JRIEVALLISABBATIS ; ;; ;:;;.._
;
MRMQNE^^ ^
ET t>E
^J^NXftl^^^V;^;^
th. Tissim, Bibtiothcca Patr. Cislercf ;...:..-'.
tom.y.p^
SERMO PRIMUS. A aliquo lempbre differalur, videalur noMs dulciug.

DEADVENTU DOMINI. - qnando ven.eril Iioc.quod amatuf.
Vos debeiis scire, fratres charissiini, quia.jioc Nostrum est ergb, fratres charissimr, sanctorum .
Jcmpus bealuni, quod hos vocamus AdveiitumDo- patrum uxempla seclari, eorumque desideria reco-;
mini, repraesiuitat duo quaedam : el ideo de duabus iere, et sie menles noslras in amorem el: deside-
rebus debet esse gaudium noslrum; quia el duplex riuhi Christi accendefe. Debelis ergo "scire quod:
nobis debet_eonferreconimodum. Repnesenlat nobis proplerjllam. causam nobis inslilutum est cele-
hoctempiis uirunique adventuiii Domini nqstri : et brare Iipc tempus, ut flebeamus atieiidere deside=- -
illum scilicet_ dulcissimum advenlum, qno- ille -;; lium, qijodsanclj patresnoslri liabueriiiit de primo?
speciosus forma prw filiis hominum (Psal. xuv), aclventu Domini noslri, et per exempluin illqrum
ille desideralus cunctis gentibus (Agg, xi), Dei discamus liabere magnum desiderium de sccundo
scilicet Filius, diu exspeciaLam, et ab oninibus illius adventu. Debemus considerare quoi bona uobis
patribus ardenter optaiam, huic mundb suhin. Tecit.Dohiiiius hbster per suum primum adveiitum,
yisibilem in carne cxhibuif pneseiitiam, id • est et quod faciel nobis mullo majora per secundum :
quando venit in hoc\muiido peccatores salvos eiper islam considerationem iltum primumadven-
faeere; etilium nihiloniiijus a.nobis solida spe.ex- B tum illius multum aniare, et illum secundum mul- '
spectahdum, et utique ciim iacrymis saepius reco- luni desiderare., Et si non habemus lam bonam
lendam, quando idein Dohiinus nostef qui prjus in cohscientiam,. ut; audeamuS desiderare adventum
carne venit occultus, veniet in gloria sua nianife- -ejus; debemus saltem timere adventumejus, etper
sius, sicut canilur de eo jn Psalmo : Deus ihqnifesie ;illumTirtJbremavitiis:iios.tris nos corrigere r.ufsi
veniel(Psal,\ux), id csl indiejudicH.qnandO yeiiief ; fofite non poierinjusTiiciion timere, saltein quando
manifestus iudicare. Primus.nanique adverijLUs ejus ;Venei'it. tbhcnbh^timeiirtjus, sed securi sinius. "
p^rpaucis juslis imiotuit; in secundo suo adyentuef" Et ,revei'a,;fralres, qui modo stint sollieili circa
justiset reprobis manifeste apparebit.jPr.ophela id scipsos, et timentdieni illum judicii aiitequam ve-
aperlius insinuanie, qui ait: Et videbit qmnis caro, niat; sine dubio lunc nort liincbunt, quaiido venerit.
salulare Dei(Psal. x.cvu). Se.d laiuen proprie, sicut, Et quis est tam dufiiS.qui noii possit tiniere diem
dies ille, quem debemus. celebrare. paiilo pbst, ih;; iilum, quandb Doiiiiiius nOsler ycniet in majestate
menioriam Naiivilalis Tllius,"reprabseiilat naluni,;-; suai quando cpetiini et terra ardebunt, quandq pa-:
id est plusexpressesigiiificat illumdiem et borani,,, tebuntqmniamala, quae, liomines fecertinl in ista
qnando venit in hunc niundum ;.ila istud lempus.j i^ vita, cofamDeo cl aiigelisejus, et coram diabolo.
quod celebramus anle illum diem, repraesenlat illumi .etangelis ejus, eteoram: toto ljumano genere ab.
desidefalum, id esl illud desideriuiii, quod liabe-. Anam uSque ad nbvissimuin liomtnem qui eril ih
baiit sanctr palres, qui fuerunt anle ejiis adveniUHi.
. mundolSiiie; dubio oniiiia yiiiaet peccata, quae;
Puichre ergOin Ecciesia provisum «st, ut boc lein-- ; iii ista vilajion cooperiieril confessio, ibi .publicaK
pore eorum verba reciiarehtur, ebrumque desideriaf *buntur. Quis ijon potesl lihiere dieni illum, ih, quo;
recoiantur, _qui prirflum Domini prajcessefunl ad-- iThusiiuisque recipefe debet Tiocquod sine flne ba-
vbhlum;Nec hbe.desidefjum "illorum celebra.ni.iis, 5 ;bebii?.Boiiuin,vatde«st, fralres, sa^pecqgiiareistav
uno lantuiu die, sed quasi longo leinpbre; quiai el maxime quandb tenlatibnes siirgiiut; tuticuniis-.
bac solet evenife, ut cjuod muiluni: desideranius^sii quisqug qui elcgit perfcctiorenj-vitam, ,quam Jiabenti
. 211 B, AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETtGA. ,212
illrqui sunl m ssecul». debet adhue cojiari, ut per A j. tiiiam et sccurifateni, sladcalnus niiiltinn aniafe
bonam cenversaliqnem siiain acqiiirat taleni-con- Domi]ium libstruiii. Et quem debcnius laiiium ama-
sciehliam, ut noh timeal pcenam in illa die: sed re, quantum iilhni, -'qiii est Crealor ct Dominus
desideret gloriam et gaudium.. quod jtisli babebunt Tiosler, insupcr el Redempior iiosier ? Scd et boc,
in illa die. Ei quemadmodum saneli patres cieside- niliil esl quod pbsshuus ita sccure ainare;. quia-
rabant illuin cfietii, in quo debebaut fedihji; iia de- ' quidquid;aliud aijiainus,siiie dubio habemus amiL-
sideret illum diem, in quo qnines sancli debe;il tcre; etsi Iiabemusdeleclalib.nem iiiillis.febus,quas .
glorilicari. Nam primo-venil ilie, ul Tiberarei i:os . deliehius"amittere, qiiando veiicrit boc nl'amiiia-
a peccalis noslris; sed in. sec.undo"adveijfrUejus ltiiis illas, nliqiicquantniri delecLaiioiieiiiprfus scii-
sanabit ille onmes inliriiiitales nostras. Ideo qiiiilaiij sefimus,taiilaiii tristiiiaih ppslcit sciiJJemus.Ei ideo
- Jiortatur aniinam suam benedicereDoiiiiiiuni.et secure amennis ilhnn, qui semper esT,.el eodeiil;
dicit, quare : Qui propiiialur, inqult, omnibus ini- lriodo"seinper bonus est, et ebdem iiiodo-deleclii-
quitatibus inis, c/tii sanal oinnes ihfifmitales. tuas bilisest. Ita, fratres, anjemuscuiii niqdo ut, quaiido
iPsal.cn): Uniinlpeftiuef ad pririiunT advcntum Videriinus euin veuire de coelocum aiigefis bjtis,
Doinirti, aliud ad secuiiduni; qtiia per priiHiim ad- * n.oiitiineanius adveiiliirti ejits, sed cum niagno. desi-:
ventuin delevit ipse peccata noslra; sed adhiie pa- " defio- stalim ciiiramus ad eum, quasi ad fainilia^'
timiir niagnasiiifi:nii!ales_,.pj'opLer.pce!iahiipsoriiin rissimuni ainicuni. ;
pecuaforuni. Quis potcst eiiumerare-oihncs.inlifmi- Vidcahiiis quombdo omnes sancii rjiii fiicriiiit
tates hujus vilie, fameni, siJim, lal.ores,-;dblofes," -- anie pfiiuum adveiiluni ejus desiderabaiil eum, et
niorbos, pigiitias,lass!tudiiies? Sed -ista peiTiiieiJt soq.uamiir illoruui cxcinplum ; noii illofuin qui di^-
att; cofpus; Ouantaesuiil;fnfirmitates anihiie, qhantae Jigtiiit ijjiindum,'qu a'dicit-Scriptura"':,Mundus perii;.
concupisceiitijj, quanlae leiiialiones! et coiicupiscentiuejus (l Joari. n). Et idco qui dili- .
-' Isias: biiiii:s inlirmiiates, et aT.as"-oiiiiicsThfir-nii- gunl inunduiij, qnahilo niuntius pciibit, ei ipSi peri-
'
t-ales, quas iion possnmus commembrare,- sanabit bun.t c.um mundo. Et ut sciainus quaiituin deside-'
Domiiius per securidiim adventuhi suiini, qtiando.. riuui anliqui palrosTiabebant vidciidi Doihitiumno-
ihiplebitur hoC qiiod ait Apbslotus : Oportel autem sJnini, audiaiiius, q.iiia lioc ipse Domiiitts dieit iu
cofrupiibile ho.c:ihducre iricbrruptelam, elc. (/ Cor., Evangetio : Atneiidico vobis; cjidamiitli reges et justi
, xv.) Per primum adventum suscitavii nos Dohiinus voluerunt videre, quw vos videtis, et noiividerunt,
riosier lantuni iii auima, sed per seeundum adveri- eic. [Luc~s.j-ln isla significatione dicit Scriplura;
fum suscitabit noS in corpore; ut siculmodo per tle Salonione iCuricii reges terrcedesiderabant vidcre
ritf uriiquc, id csiper animametcorpus, servimus D.eo,^~ faciim Satbinoiiis, et audire sapieniiam ejus (III
rta tiiiic ef in ulroque peffectain bealiliidiiiehiTia- lieg. x). Nam sine dubio illi soli reges dicencli sunt,
licariius ciiiii Deb. iii isToadveiilh ejus (ledil libbis R,-. qut;desidei'ahfvidere facieni. Salomonis; et audjre
dejn, ui sciauius'cfederei» ilfum; in secuhdo adventii sapfcntiam ejus.Tpsi: eiiini suiit qiii bcne feguiit
ejus penliicet nos,ad iioc ut-possimus videreiltum : seipsos, el servanl nicmbra sua a inacula pcccati;
fion sictilihipir videbfintilltim in die judicii; qoia iii quia illi boh, suiit vere reges, q.ui liabent terfam
die judicii oniues bonr et mali videiJurit iilum -i.ri" inuttaiii et liomincs multos sub se, sed siiut servi
illa siinilitudine, iir.qua passiones pertulit pro uo- . pe-rcatorum; quia,.sieutdicit Dbmihus nbster, omnis:
liis, c.t in qua resurrexil, el aseendil iri ccelum ; sed quifacit peccatum, servus esl pecculi' (Joan. viu)..
illoniodovidebiiinjseum, quq. illi pofeiTiiitviclere, •Efsinij*dubio itlc non debet appellafi rcs, qiii c.st
qui. habebuut iiiifnduni cor. Sic eiiim. dicit "Doiiii- sef vus, et lam vitis servus, ut. peceatuni ei doiiii.-/
'ifhs : Bcali mundo corde, quoniam ipsi Deum vhle- lietur. Quaproplcr, fratrcs, sludeamus beue regere
'
bunl (Mailh.y), boc esl, quod cl diviiiitatcni cjus; hos ipsos, benc Cuslodire iiieinbra nostra : et sie
. videbimus, illanr excellciitiaiu cl pulcbfiludiiiein, nos quoque efimus icges, et incipiemus desi<ferare
"
cjuam modo videiil angeli; quianos erimus sicut, rj ] yidcre Taciem vcri Salonionis,i<l est pomini ndslri
yingeli ih ccelo, sed si hJodbamamiis.eum,"et dest- Jesif Ghrisli. Noifcst necesse, fialres; dicere vobis
deranius, et cohlemnimus-omnes- delicias et bo- causam, quare Dominus nosler dicitur Saiomon.
liorcs muiidi, lunc siue dubio vidcbimus eum se-. Vos stepe audislis, quod Salomon dicituf ih lihgiia
cure in illa s.iinilitu'dine',in qua judicabif vivos ett hostra paclfictis-,et"Dominiisnoster ipse est pacili-
riiortuos, et feliciter videbimus euin in ilta simili-. ciis hoster, qui fecit pacem iiiier ribs ci Deuin, et
tudine, in qua -pstcndet seipsuni laiitiim bonis,,' recoiiciliavit nos Patri suo per prop:imiisangufneHi
quos diicet scciini' de jtidicio ad regnuni. Cogiie-': stiunj. S- Daviil ipseeraf uliqiie unus cle illis regi-.
iijus modo quaiitum possumiis, quanlum gaiidiumi bus, qui desiderabanf videfefaciem vvri Salonionis.
liabebimus, ct qiiartlam felicilaiem, si in illa die. '_,; Quod ipse ostendit aperte quadam viee, quando de-
quaiidb coeliiriiet terra ardebunt, quando Doininus, . stderatiat aquam defonle, qui eraliii Belhlehem..
veniet ciiin fanta virtute et pbieslate, poterimus,;, Nam, sicut narrat Seriptui-a, de illa desideraiTt rex, _
bsse securi: et noii soluni 11011 limere eum qiiando.1 et ait: 0 si quis daret mihi tiquam decisiehia Beth-
venerit, sedlniitluiiiamare etsecure aspicej!e eum.,' lehem, quw esl in porlti (II Reg. xui). Et eraut ibi
,'"& 'ideo, fratres, si vbluihus tuuc habefeistaiit lac- qukiaui yiri, qui pulabant, quod jp.se clesidcrabat
'
213 SERMONES. — SERMO ITNADVENTU DOMINf. 21*-
-aquam illam visibilem d.e illa cislerna.; ef cum .tA propliela, et valde doleljal: bl siciit- ego pulo, vixi
magno periculo transierurti caslra .iiiimicerum SUQ^ poteraf sufferre illuni dolorcm; maxime quia Do-_
Tum, ct hauserunt de illa aqiia, el pdrjaveruiit ad niinus tanturii tardabat, qui debebat tolam.ejus su-
regem. Sed quia ipse vol.u.l osleiidere. quod: per perbiam destruere. Ideocum niagno desidefio ait r
spirilum.prophetise hoe dixerat, lion jjropier jllam -UUnatri;Doiriine,.diruiriperes cwlos,et descenderes,
carnalein el vilem aquaiif, statim fudi.t earti iri ter- elc. Sciebal quod pfovisum erai iltud lempusqub
ram.:Non enim desiderabal Tllam aquahi de illa- debebaJ venire; sed.ianlam morani illeprophela cum
corporali cisierna, sed aquam de iliO-fonle,: qui hiagna angustialGlerabat; et ideo desiderabat, nf
iiatus esl in Beilileheni. Unde aiibi. dixil :;5iYi»if' st fieri posset, praiveiiiret-illain borajn quam pro-
anitria iriea ad. Deutn fantem vivum, etc. (Psal, xi.u) posuerat, boc significans illis verbis;: Ulinam, Po--
Iste esl êrus fons,.T)omiJius uoster lesus Christus, mine, dirupiperes ccelos, el descenderes1 Quasi"dice-
qui nalus est :.n Bethleliem lndae,. qui dicii: Si quis i'Cl: Scio, Ppmine, quia lu "exspeclas illud tenipus,
-silil, veuial el bitial; el devenlre ejus flueiil aquw qiiod providisli ab iniiio lexspectas .ul primosjiit
vk&,(Jaaii: vn)r Hanc aquaiii dcsiderabat. sancius iinpleta illa onirtia quiesaucii dixeruiil debereim-
Dav.id: adhunc foiilem cum iiiagno dcsiderio cur- pleri aiiie. thum advenlUm. Sed uliiiam,. .Poniine,
rebat; sicul slalim Tn-ipso versli exposuit. Posl- "dirumperes ccelos, id est iiiierrumperes, si fieri
qttam enim dixii:, Sicut seivus desiderat, etc/, sta- possel, illud prbpositunf tiiuni-, quod revelasii co3-
lim.SUbjuiix.it:Quando veniam, el apparebo anle fa-: Iis, id estsanclis tuis, efcvenires! VideOlaiitain su-
cicmDei?(Psal.xu.) '_ perbiam diaboli, quj iolumTiiinianuhi genus irahit _
Ecce vidcmusfffalres, modo, quid ille desidera- Jii poleslaleiii suam : et ecce mitlit maiium suaih
Jsai tiiiic, Nalus esl ille foiis in .Belhlehem, el d,e illo atl illam geblem, quain tu elegisti-. Jain Inter istos
foiite currunlaqiiajper universum mundum. Talis Judaeos, qiri solebant esse tuus populus, regnat su--
siuedubio aqiia, unde se lavanlqui habent aliquam perbia, luxuria, onuiia viiia. Quare amplius taf-
in se sordein; uiidepptant illi qui siliunt; ynde das ? quid amplius moraris-? Nos miiianiur eis, et
eiiam cbquuiilsubs crudos cibosquiesuriuiit. Aqtia Tucimus : VeniCtDoiHinusihoster,vejiiet' et Chrisius,
isia,fratres, quse currit de isto fonle,-est docifiiiit- qui maios judicabit, et Ijbiios lioiiorabit; ct-ipsi _
Ghrisli, qiiain ipse docuif i» Evangelio. Per islam subsaniiarites ifrident nos, Manda remanda (Isai..
omnes illi qhi Jigati sunl peccatis suis el sofdidaii xxvm). Ecce quot ahiii iraiisieruiil, posiquam priiiiO:
seTavaitl, sicuiillifecenini, quibus dixit -pe.mirius:'. proiiiisisli nob s, quod tlle veniiel, el adhuc-non.
Jamvos mundi esiisf propter sermonem, qtiein.locti-Q venit: videfur, quod. noii'. facilis,;iiisi. fallere rios..
lus sum vabis (Jbaii. xv).. Ecee isli niundali erant lloc dicebant liiiseri, et quasi securi dederuiif
per;dbctrinam Chfisli. Per islam aquam illi eliam,.- senielipsos adserviendumidblis, ct ad ojiniem su- .
quisitiunt cognitionem Dqmini nbstri, se polahf ... perbiam et luxufiam. Sic illi faciebanl; sed saiicti
et «eTiiebrianl; qtiia: in doctiinaGiiristi possuniijs.. proplielae trislabaiiliir,-dblebaiii et flebauf,-et' mi- .
illum cbguoscere. Si eiiiin cor iioslrum nbh versal fabili desidefio desideraliani advenlum ejus,. H'iiic_,
carnales cogttatiohes, si fibenter audiriius , vefb;:ni est isla v.ox Isaiae : Ulintim, Domine, dirutnperesi:
Dei et jnlellfginius, inde.ofieliir quidani:"ignis in cwlos,\el descendercsf^cA; quid egil. iijisericordia,
iiobisvui hon cogilemus nisi ea quiSe"perlinent ;id Ghristi? Utique non esf.passus, saiietum prqphe-
amorein Dbmini hoslrL Quaiiclo sanctus David, tani Suum esse diu in ilfo tanlo.dolorej sine.magiia.
siclif cervus, desideravtl tanto desiderio illarti aquain, . consolatiohe. Audile enini quid paulo pbsl dicif.
aiilequafil liafusesset itle, certe maghus pudor esl, idehi pfopliefa :;.Dfiscendisii;el a facieiua mqrite^
si nos, _qUifontem -isturii videmuS naluTn, ef jani deiuxerunl. Mirani rein poteslis liie audire. Primb,.
aliquidîistavimus de'aqua, quaecurrif de illo foiiley dixit: Ulhfqrit, DoiiJiiie, descenderes, eic, elmgdO:,_
nou muLfum desideramus et amamus;'.Videmus dicif: DesCendisii; et tifacie lua montes defluxeruntf
cnim, b_;uodimpletiim est modo Ttoc, quod Isaias D quasi;jam,;faeliinIes5et;quod ipse lanlum deside-"
propiieta inultum desiderabat, :quando dixit: T7ii,-; --ra.bai;Quafe hoc?:Ego puto, quod sahctus Isaias
uawi, Dimiine,. dirtirnperes caslos, ei descendefes:a. quaiido erajt,in illo dolore. et.de.sujjerbia diabolf,.
facie iua riionles defluereiit ^lstii: LXIV).TJui.dpuja- efde nequitia bomiiiuni, jDpminus nosler, ul e.iini
iiius,;quod sancluspropheiadesiderabaf islis-ver^. coiisolafelur, osieiidit el in spirilu boc.qupd nos
;b:s ?Primuni sine dhbio advenlumejus,, et hoc CUIJI mo.do videjnus; scilicetquod tqlusiniundus cre-
inagnb desiderio; el'statim dix.it causam,;quare ita; derel ilv eum, quocl reges et principes adorarenl
ardi.riter desiderabat illum :.A fucie, iuquit. tua eum, qtiod omijia tdola deberent esse destructa :-et
fnontes defluefeni (ibid.). Videbat enim ille sanctus ilti quLerajil superbi;debebant; fleri humites per
lioirio quoinodo ilJe diaboluS. qui per superbiam adventjim Dbmini, Haecsinedubio videns proplieta
siiaui cecidil de co3fo,.possidebat.Totum.:genus hu-. in spifiiu exsultabat.etgaudebal; et-prae.nimâ
• manum. Videbat quomodo.tumebaf et siiperbiebat 'exsultalione.-quasi jam videret impletum, quod.ve-
quod reges et principes. hujus njnndi. adorabant racifer vitlit implendum, dicebat: Descendisti, Do^
enm;-ct quod pene oinnes-. homines qui erant in mine; el-a facie tua tiiontes defluxerunt. 0 fralres,
BHindoscquclianlursiipeiTjiahj ejus. Hyc vidcbat /.chari.ssimi, utinam schtifeiuus nbs. tantuiu gau*-
£i5|\ ". B,AELREpI ItBIlfflSrRIEVALL. OPPv;PAIT$;i;\^;ASeETSCA; m
diiihiiqiti viJemusmodoTibe esseimpletiimr q;uah-;A.non «rhocef, sfldniuJtura diIigif-Sihe?dtibib eiiim"
luhi-ipsescnsii, quando vidit esseinipleiidum! Nos- ille, qui quando; fhit in 'saeculo, fuii Iupiis, niodoi
modb videinus hoc; hos pbsSuhius veftere nos ad 1 est Cum magriaconcbrdiacum iIio,-qhi Tuil Tnno-
Pbrii-iiiufiiifbslrum, et cum iriagno gaudib:dicefe :; cens sicUfagftus;: llle jiitrTuit stiperbtissicul Teo,
Do hine, descendisli, qt ti fdcietua moritesclefluxe-: mbdb est cum magna paec et quiele cum illo, qui
ritnt.;Jiripletum est Iioc- modb, sicut eliain deside-:: fuitet est adhubovis pef sjmplicijaleiiJ.TTicTepiioii
rabat David, qjii aif: Farige montes^ etfuriiigdburit: sblnrmmanef simul cum\vitulo. sed ef lioc, quod -
(Iâl.-^miijfJi&iem idit; 'TioiiiinuSvnbstef.-tiftigit; riiagis mirumiest, leb devenif vilulus.^Vos ;sciti&.B
pergfaTiam;saribli-Spirilus-mbhJEes.Td est-super-; : qriod jamdudum; ih veterii lege: sblebaiit :offerre.
&bsiTiu"jus;s3eculir;-ef eecb: qubmodb deflifxemiriY," vitulos in-sacrificium :.ideo illc**spIriiUalilerflf vi-
idest Jjubmbdo lilimiliafi: suut. Tticipiurit'plofare' . tulus. quiseipsum offerf Deo in ;sacfiliciiim. Hoc
peccaTa !;suaf;;iionpossiliit paii TuTnhffly: id esftene-; iubdo inuttiTeones:fiuiil;yituIi; qutainnilli erude-\
brasfet*bbsebritates'peccalorum SuoiTim;Nbnne viles et rapaces pfius, seipsosmodb sacfilicanl Peo-
(lelis'Tioc;;ffalresy. qtiotidie ? Nonne vid.etis quoljdie per.labores et vigilias,..et csetera falia esefcitia.
shpdrbos- huj'us saeculTcumfnagha cbhfusiohc, ciini ' Similiief' non solum lupus liabitat bic cum agno,
magnolifribre,cbnverii: ad-PfjnjiiiUiri, et buiniliafe " sed hic jiipusTâclusest agiijis, Quam pulchruhi est:
se,;«tTlere peecaia ;sua? "CerteV"fratrcs, ;qubiidie: ' viderealiquosvestriiin, qui ila iii.sajc.ilb erant: sa-
libe;Tii,Nahi eisi non fitquotidie lioe aijte"iios,; pienies,:ila pbiehies, ita supeibi ei callidi, deyenire
qiioitdieTamen IiOe-fiTinsancfa EecIesia.Tdeo, fia- modo ifa sihiplices cl idiojas, quasinihil seirent.-
ires charissimi; mulio iiieliiis;et apertius videhius Quare boc Ibtnm evenil.nisi qiii» descendil Dorar-
HOs.Tiocess.e impletum, quod saiicluslsaias aiibi nus iJOs.lCiy:etnjbntes deilhxerunt a facie ejus? Etsi:
dreil quam Jiidaei: putanl.. Dicit entm in quodanl iios non possenius. lioc ostendere in ista congrega-
loeo, ulii osteisdit quid eyenire deberet in advenlu tione, nunquid icleo non esl factum. pef. advcntum
Domini. Ilabilabit lupus cnm agno, el pardus cum Pomini ? Cogiiaie qiiomodo Paulus saeviebat sicut
haido accubabil: viluliis et leo simul pascenlur, et lupus, quomodo rapiebal Cbrisiianos o\cs Chiisli,
puer parvulus minabil cos_,(Isai. xi). Quid magnum et spoliabat, et lapidabat. Consideraie quam subito
Jioc esset, si Deus hoc faceret de multis besliis, est muiaius, ct faciusest ovis; quam sua\itcr,quam
quod el homiues faciunt saepeper ingenitim suiim, diilciter, quam benigne postea habilabal eiim aliis
ftcilicel ut besliae qnse sunt per naturam conlraii», Christi ovibus; ct iton solum eas non rapiebal, sed
bimul sint? Cerle nos dicamuscum apostolo Paulo ; seinelipsum tradebal in mortcm propter oves Cbri-
Nunquuldebobus cura est Deo? (1 Cor. ix.) Si Deus,- sti. Cerle, fralres, si consideremus istam mulalio-
f.alies, non curat eo modo- de bobus, ut propier nem, majus mirum fecil Dominus in hoc, quam si
illos aliquid prxcipiat in lege; mulio minus ei cura fecissct illas beslias, lupum et ovem,siinul esSe. Ei
ost de lconibus aui pardis, ut dc illis vellet loqui puer parvuius minabti eos. Quis est isle pueriiarvu-
lania, pei prophetain suum. St nos \oluerimus ta- lus, nisi ille, de quo ail Isaias : Puer natus esl nobis
men isiam congrcgationcm videre, et considerare, et parvulus datus est nobis ? (Isa. xi). Ipse esl sine
jiossnmus videie, islam propheiiam esse multopul- dubio, qui minavit Paulum, el fecil eum ire ad Ana-
eiirius cl melius iinplclam, quam si ilke besiiae niiim. Ipse est eliam, qui minavit islos lupos ct leo-
simul esseiii. Considcraie, quomodo VQSliuc Peus nes, qui in ista socielale sunt de sapeulo: adhuctni-
c(>ngregavil; de quani divcrsis regionibus, de'quam - nal ante se, ad omnia illa quae facimus. Necesse est
diversis moribus. Alius \eslrum, qtiaudo eral ergo,,fralres, ut tandiu minet nos ante se, donec la-
in saeculo, quid cral per similiiudiJiem, nisi leo, les simus, ul possimus sequi eum.
quando propler superbiam suam eL divilias suas llaec siinl,,fralres, duo qucedamquce debemus con-
despiciebal alios, et se exlollebat super alios ? Alius siderare in esse nostro, inilium, quod periinel ad
veslrurn nonne eral quasi lupus, quando vivebat :D comniiiialionem, qua ipse nos minat; aliud, quoii
de rapinaret studebal quomodo possei ics alterius perlinet ad secuiionem, qua sequamur eum. Nam
iaperc ?Pardus esl animal quoddam plcnum \aric- paslor atiquis terremis illa animalia, q,uaenesciuiil
taie: tales fuerunt aliqui vestrum, per callidilatem, aut nolunl sequi eum, minat ante se : \idenius-
per decepiionem, per fraudem. etiam ita qusedam esse domestica, ul eliam sciani
Ilenim multi sunl in ista congregatione, qui crant sequi paslorem. Considerel modo unusquisque se
fetidi propter luxuriam. Illi qui lales erant, similcs ipsum, ulrum ipse sequatur islum noslrum pasio-
erant hcedo; quia liccdus es-t quoddam fetidum aui- rem, an adhuc minel ante se eum. Nam sinedubio
mal. Sunl etiam quidam, qui quando fuerunl in (, piimo ipse minavit sanclum Paulum, quando pro-
sseculo, vivebanl innocentes; qui possunt bene com- siravit eum, et qyasi vi fecit ire eum atl Anajiiain,
parari agno. Iterum alii, qui propler simplicem viut baptizaretur ab eo; sed postea cum magna hia-
tam, quam duccbant, erant quasi o\es. Videie ritale secutus est eum, quando dixit: Cupio dissolvi
niodo, fraires, quanta concordia eipaceReus con- el esse cum Chrislo, elc. (Philipp. 1.) Minaiio isia,
gregavii omnes isios in una soeietate. Hic lupus fralies, perlinet ad timorem, seculio ad dilectio-
liabiiat cum agno, manducat ei bibit cum agno, ct iiem. Tunc mina\it nos anie se, quando fecit nos
' SERMONES.:\- SERMO I.; 1N
217- ADVENf$ÔMJNL; >; > - 218;
^nslTeriafepeccafa nbslra, roalani; cbifversationenji A . nit in nomine Domini (Matih.xti).Sicpo audislis,
liostrartVi.quartd.o.fecifnos^ :t fiatres, advenlum Doinini nosiri, qiiomodoet qoali-:
prqplerTjuhctimorem-fecit hbs relinqiiere saeciilum a ter venit ad; JerOsOtyjhaiii, icl esf ad Ecclesiam'
ethuc venire;El;.adliuc,;TralreS,; quicurique adhuet su&m;:*etideb;nortcsl necesse dicerevobis modum
estliie, ;etest"obediens et bumilis, etsefvat ordi-- "' qiiojpse-venit. maxime quia dies; bfevis est, et
nem suum"f ef boeTaeif propter timorenii ne yide-;- propfef .pominicam isto die multum occupamur,et
licel damhetur;,qi!ia. scit, qiiod qui deserileiit liaec-a- proptef ;;eommunioiieiii saiiclijin.et propter binam
quie.incqepit,ynon'pqteiil-salvari :sijhicunque islaa refeclionem, "Volumus lanlen breviter dicere, pro- ;
consideratioiiejfacit ea; quoeprseclpiunlur.-et. quae3 pter J5vahgei.ium,-;quod hodie tegiiur Jn sancja Ec-
'
pertinentvad -ordinem.su.um, adliiiC pastor nosterr,- clesia, Jjubmodo ipsa JScclesia; adyertJum ejiis sus-
jiiiiial eiimaiiteise. Sed illeqhi jami .sajpeghslavift;' cepif VjSinediibio .alii.de, Ecclesia prascesSeruiit\;
quarti ctulcis •estPomiiius nosJeiv;qui;C03pit?jamdili-;-\ adveritufh-cjus, alii .suhseqhuntuf. Noif soluuienim
gcreerim; qui tale inveni.t cor suuni, ijuod quani-- Dei Ec-Clesiaest ista fideliumxbnjgregaiib^ quse Cre--
,vis niilla al a po3;:a sequerelur, nisi tarttuhi' bffehsio> didiiiii ehm post ejus adventum, sed omnes sancii
-Domini sui, vel minima di.minutib amoris.ejus, , abAbelusque ad ullimiim jusluih, qui efit ih hoc
. non desereret quod;incoepit: Ysle;jam.. sequitur ;; 'Bmiindo. rperliiieiit adsaiictam Ecclesiam; ct -de
nec est neccsse,Tut riiinct eiim pastbf; shus, sedl oriinibhs illis constat illa una ECcTesia,cui dicilur r;
taiitum prsecediif eum, el osierijiaf Ilii viam pef '; Una^stcplumbqmeq:(Ganl,:yij:yiXii una parsprap.-.
quam"vult-ut::_sequatur." Isle pptesf dicere : Viami cessit'adven_tiini:ejus,"sciljceTAbtd^N^^ .
mutidaibrum::luohimcucurri,citiiid^ i - Pavid, etc. saTicti; post. advehtiiiii ejiis Tiposloli,
(PsnL cxviii)•-*• Yibnsicul lunc, >quandb.iiecesse lia- martyresi confessOres et iiriiiies fideles, iiiter quos
Jjiiit clamare-:"Gonfigelimore tuo carnesmeas (ibid.)., etrips per ejus misericordiam surinIS. Sed de Jiis'
Non adhue susceperaf iilud latuhiiiiahdaiurif, quoi oinnibus: alii vestinienta prosfeiTiuiit alile peiies
'
fuifdilalatiim corejus, quando cucurril. Fralres, ,'\ Jesu, alii ramos afbonim proslefiiuiii, qui oinnem
illos qui erant atue.adventum Poniini, qnia ipsi, gloriam miindi proplcr Chrisluin ahjiciunt. Quid
crant quasi ante eum, meriio Hiiiiavil: efideo de- cnim sunl divitite el gloria islius miindi, nisi ut'
dit eis legein, qua; significavil timorcm : ad qucm fulia el rami arhorum, quae \iresciinl in ajslulo, in
sinc dtibio peilinenl atlliuc omnes qnos minaJ; bieuie arcscuni? Quia sine tlubio onmis gloria
qiiia quaudiii propler limorem benefaciunl, irtiques minidi in prosperitale quasi florescil, sed in adver-
ad legein peiTinent. Sed quia lioc est initium no- ,_ silate, niaxime in isla morie hominis, quando s«-
slrum, debemus tendere ad hoc, ul iranseamus ; pervenit lempeslas liicmalis, id esl cxlrema damna-
islum slaltini, cl venlamus ad lalem tit cum gau- lio, vilescit et sordescil. Sed bcalus est, qui ca
dio seqiiamur : hoc ciiim pertiiict ad cliaritalcm ; prosiernit anlc pedes Jesu; distribuendo patipeit-
quae maxinie cotivcnil nobis, qui sumiis post ad- bus, qui siinl quasi petlcs ejus, infirma sciliceL
venluiri Domini, et videmus. quo ipse ante nos; membra ejus. Multo aulem bealior est, qui eliam
ascendit. Et quem debemus ita libenter sequi, qiiam' vcstimeiiluin siiuin poiest pro Cbristo contem:>cre,
isliiin pucrum, qui boc quod puer esl pro nobis ct sub pedibus ej'us proslernere. Quid enim est \e-
csl? Ccrie, fralres, non solum sequi,sed etiam cur- 'siimcnlum nostrum, nisi corpus noslrum, quo ipsa
reredebcmus post eum; quia, quain\is ejus dulce- aniiria nostra qliodammodo tegitur et operitur?-
do noii trabercl nos, et quodammodo cogeret nos Beatus est, qui ipsa inembra sua, ipsum corpus.
sequi eiim, debefet tameu cupidilas illius bcalitu- suum polest jiro Cbristo coutemncre, el omnia fa-
dinis, illius gaudii, quod est in illo loco, ad quem cla corporis sui Bei obsequio mancipare.
ille pra:cessit nos, mulluni hilarescere nos ad cur- Utrumqiie fecerunl, el illi qui praecc.lebant ad-
lcndnm posl eum. Non cnim ad gaudia caduca el venlum Domini, et qui seqiicbantur. Nam sanclt
Iransiloriaeum sequiinur; sedadid, quo.l oculusnon D I patres in Veleri Testaineiilo divilias muncli ct glo-
vidit, nec auris audivit, et in cor hominis non ascen- rhmpro nihilo diixcrunl, propter fidem quam ha-
dil (I Cor. n), id cst ad illam beaiam palriam, unde bebanl in Chrisli adveniu. Muili eliam ipsa eorpora
dicil Propheta : Portio mca, Domine, in ierra sua marlyrio subdideiunl, sicut prinius marlyr
vivcntium (Psal. CXLJ). Abel, ellsaias, sicut Machaljaji mari\res, quoruiu
Ideo, fiatres charissimi, si \otumus ad illam bea- mirabilem passionem ahtc pancos dies audistis. Et
tiludineni pervenire, oporiet nos non solum isloi non soliim sigillalim homincs, sed quol miJlia ho-
modo quo diximus sequi Dominum noslrum ; scdI iilinulii lia;c omnia feceruiit posl adveiilum cjus,
eiiam illo modo et sequi et praiccdcre, quo illi prae- quis potest enunierare? Nam e„ illorum numero cl
cesserunt, el secuii sunt, de quibus hodie narrat ; vos estis. Vos enini ramos arborum, omncm scih-
Evangelium.qui eum in Jerosolymis conduxerunt. cet pompaiu mundi,|projecislis in obsequitim el bo-
"Venienleenim Domino Jerosolymis, ut ait Evange- noicm Christi. Vos, quod majus est, ipsa corpora
lium : Plurima turba straverunl veslimenla sua in.i. vesna conlempsisLis; vos ipsam animam vestram,
via. Alii aulem cwdebanl ramos de arboribus et: quod adhuc csl amplius, in honoicm Chrisii csc-
(tamabant : Ilosanna filio David; bcnediclus qni ve- pcndistis, quia proiJiiam \olunlatcm aiiimac vesirai-
Ytl9 B. AELREDl ABBAJYSRIEVALL. OPP. PARS I. — ASGETICA. 220
dimisislis. Porro omnes qyj pi'8eihaiil'.etqui seque- A coiitra vitia, contra-carnem silam. Sed tunc erit
bantur, clamabaril, diccnles : Hosaiina filiq Dqvid; perfccta pax, perfecta traiiquillitas quia caro noii
benedictus quiveiiifiii nomine Dbniini.IlagijaTides, pbtcrif spifiiui'resislefe, iiec spirittis Deo, iiec dia-
et magna confessio, niagna laiis. Hosannd est vbx : bolus inlpiignafe, nee mors, .nec iiifirmitas gravare.
piSsJulantis-salulem, q.uasidiceretur, Satviiica. Sine Sed si voluerimus "in-secundoDominiadveniu istam
dubio illuiii, a quo posluktiil salulem, confitenJur paceni habere; studeainus prinium advenluiii ejus
SalvaJoreni, quod proprie perlinet ad Deum. Vo- cu.m-lide et. dileclioiie suscipere ; in illis operibus
caut eum alium David, quiiiconfiienlur eum verum perseveranter.iiianere, qiisenobis per primum suum
libminem". Beiledicufit eum, quia vejiit in noinine . adveiiium ostertdii, efdocuit. Nutriamus verumejus
Pbmiiii : per quodaperte ostendunj.qubd ipse cst, a:nofem,-ef per amorem desiilerium, q.ualenfis"'cum
quem Peus Paler per propliclas suospromisit csse, venerit ille desideratus cuhelis genlibus, curtionihi
vehturum.Tn is.ta iide siiscip.it;sanctaEcclesia ad- eum,fiducta.yidere valeanjus,.qui cunrPatre«tSpi-
veiiiuiii Filii Pei.-Gred.il eum verum/Deum, veruin. ritu sancloviyit etreguatperomiiia saeCuIasajeulo-
liqriiinem, ver.um mundi Salvatoreni, a_Ded Paire rum. Amen, _--"••; -,
pibiiiissum, a, sarielis propbetis pranuniialiim. ln ;; , SERMOII. ; : ::_:' -.;.
istafide et illf qui pioeeeduiit adventuraejus, el qiii B l.N--KA.TAU DOlllSi;..
seqiiunliir, coiTveiiiiiiil el socianlur, et sunt una Jiqlile ihneve: ecce annuntio vobis gaudium tjia-
Ecclesia".Iri isia fTJeulriqiie salvaiitur : quicunque gnum, q,uod eiil omni pppiilo; quia iitilus. esl vobis.
siiieislafidesunt exlra Ecclesiam sunl, ad illosnort hodie Salvator, qui esl Chrissus Dominus,hi civhate
"
-vcnitChrislus; el ideo islinon salvai.iur in Cliristo» David-(Luc. n). Rumorcm, quem angelus mundo
Il;e,c de primpadyeiitu. ; : ; \ prsedical, cbarilati vestfaj hodie mefilo deboo.com-
Scire aiilem debeiiius.Tialfes, quia in ipsa cadem mendare. "Jam exiii edklum a noslro Tinperalore
for.ma, in.qu.a veiiit prtiiio, ut rediineret Ecclesiam Deo, nt totus niundus describatur : orbis subjectus
suam, irt ijisa eadem vcnirt secundo, uf glorificet; est.irtipefatori nostro, Dco videlicet, Missi sunl le-
Ecclesiam suam .:. sic enim dixerunl angeli apostolisi . gatiejuspe.r universum muiiduin.utdescfibalur ef
fiost Domini Ascefisionem : Sic veniel, quemadmo-. cehsum profiteatur. Legati isti suntapostoli,etpfae-
dum vidisiis eum euniein in ccelum (Act, i).Hoc erit,,..'. dicaloi'essaiicli;qiiorumso»us>5a;!iY hipmnemierram,
fratres, ?d;euinuluih dainnaiionis iiiipioi;uin. .'Non et.in finesi.orbis terr.m verba eoruirijRom. x), ut.
eniiij sine jnagnacoiifiisione et dolore poleruntyi-: dcscribereturMiniversus ofbisi Sicut terienus ille
dere illuni ih taiita "glnria et potestale, cjuera .jcon- . „ iinperaiO!';describi yoluit cl prsccepitomnem miin-
lcihpseriiiit in.liuriiana iijfifmitate.-Jsti; secuiido( duin, ul oiiiiies scireiil scpertiuere ad illam metro-
advenlui Pbijiiiiiconvenii salis, qiiod deillahisto- . polim civjta.teiriRomain, ct bmnes ei tribuiuni sbl-
'
rla alii quoque evangelistaenarrant. Yenieitle enim, vereiil, iiiest denarium, iu quo ejus erat imago ;
Jesu Jerosojymis, pueri. Hebraeoruni acceperuulI ; sic iioster iniperatori qui jam acquisiyit; urtiversum.
rairibs olivarum,, sive palmarum, ct yeneru.nf eii niuiiduiii, yull ut omnes scribantur in ilLa civitate,.
obyiani., Sic er.jf in.secundo adveHiu;Pqniini. Ciim, , quae su.rsiim et lib.era esl: el est mater onihiuin
enim ipse ybnej;Hiiijlia, fcjriija, iii qua-redeniit Ec-,-.;, liosliuiji:.:?de qua dicil Propheta : Glpriosa dicta
-
clcsjaijj,; lit Jllam glorificety;'et cxTiibeaf silii eain, sunlde tceivilas ,Dei (Psal. LXXXVI),TLBC civitas
nbii Tiabeiilem niaculam auf rugam,ahf aliquidj ; nieritp potest appellaii Ronia, id estexcelsa. Beatus,
ejiism6.ij|Yunc utique pueri ricbiaeoruin vcnienll•_'• - qii,i;su.scipit;liocsui impeJ"atorjs ediclum, nt scribi
obviani eicum palmis, sive blivarum famis. El.qui.. i possit in ciyilale isla, Paniceps. euini gaudii est,
suiitvisli pueri, nisi illi, dequibusdicil PiqpIi<Ta::•. quod aiigelushodie anhunttat^ Audilui ojus Donii-
Laudalq, pueri, Dominum (Psal~ cxii)^, et nljbi•*:''. ••; nus detljt gaudium ,et lajlitiani. (Psa.L L). . Sociiis
Cuslodiens ptirvulbs\ Dptninus ? (Pstil._ cxiv.) Noni cnim eorum est, etTn sorte bseredilatis eoruiiiin-.
eiiihi niagnos, et elalos,- el superbps custoditv sed] rrj vciiilur, jqui: ab ipso, qtii natus est hodie. Salvalon
parvulos,jd;est Jiumjlcs, Istilaiidant pomiinini, si,1 muiidt, foiis el origo omnis veri gaudii,:audieruiit;
Yanicn fuerint HebraT, id esi Jfaiisiliehles. *,SieiiimII : Gaudeje,_quia-noiuina veslrascripiasuiivin cwlis
rebdo sunt Iiumiles, si.modo trariseunl opera elvi-- .--, (Ltic. ;x). PeijariusaiiJem ille, quem noslcr iiiipe-
tia caniis, si inodb- sciiiiit spiritalessaltus.dare e ralor requiril ajiobis, quis est ? Siite dubio anima
coiitem|jlationis,;et per bonas-,..cbgitatio.ii.es.:tuncc nqstra, quae.liabef.ejus imagiiiem in se,. Fecit enim
sine dubiojn die'ju'dici.i,cum Jesus venerit in pote-:-.-: nos Deusiid iniaginem siiani; sedinanima. Beatus,,
.; slale siia, ipsi veiiieiit.obviaraet .cumpalmis, l.d.est ;l qiiirpi lioc;Tributum reddit,;qui Iiuncdenarium sol-
cuni sigiiis vicloriariim, qtias hic cojiquisiefiifil dce\- vil, qui-suaiii imagineni ei restitiiit. ;
diabolo (pajniEechini sigiianl viclpriainj: lunc JJO- i- .-Yidelis-,fralres, per uniyersum mujjdumboitii-
1'crpnt quasi- Cum, paliiiis gloriari,: ef diccie; Ubi ii,,; ncs^curj-ereiadJegatosJmperatOJTsnOstri, utdigni
est, mors, vicloriq luq ? Ubi esl, mqrs, sthniitus tutis?_?...:Tiabeaiituf;scribiJiiitIagloriosaet:excelsa civilate,-
- (I Cor.
xv.). Tunc enim, veiiienl cuniolivis, qiia?. 3R el_ut eireddant .iinagiiieijj.ijjoc est.aninias siias.
sigiiificanl pacem. Mqdo eiiim noii lia.beiii jiacejii, 1, TioeTaciiint singuli insua civiJale. Uiia esi civilas,
qiiaiiuo piignant cuin diabolo, qiiaiiijo piiguaiii il "'ad,.qiia.ui;:oifincs tciidiii)us,,in qiia omiics ybluinus
*22T" i\-.;',-\SER1,J0'NB^ 2gi2
sciib'r,\sed qiiahdfu suinus in eorpbre;: peregriha-. A Ievai gens cbiilra geiitem giadinm. Libere videtis
iiiur a D.omihb{II Cbr. y).,-vigilailiescontra hosles mullos coiiflare gfadios.suos in/y,omeres,.ellanceas:
nbslfos, Nonoiriifcs SUIIJUS itiuiia civilale, ncc*om- suas in falces".Ad Titleram qiibliilie" iinplelur IioCj.
ries in uno loco secuslodiunf. Licet eiiinj una civi- ndn in illa perlida gente,,:qtiae pacem Iioii TiaTiet,,
las dicatur et .sit sahcla Ecelesia,:tamen in ijisa di- nefcliabuil, iiee liabcbiY; scdjfi illa gcncrationc:jn- '
vcrsi suiit ordines, quasj diyersae eiyiiates, in qui- sibrum, qhpe TieiiedlCeiuf./Noiine vfdelishomiiies;
liii.s siiiguli profilenliir, id CsJstiairifacionllJrofes- ssfciili riobilesad cohversioiiem venienles.Tanceas.
siohem. Simt euini multi, qui vel hbluijt, vel hon et gladiossubs dimittere, el/qiiasi riisficos hianibtis.
possunt. servare casliiatem. ;Neergoisti jier libtdi- siiis cibum' suuiii Opcrafi ? Sed riiutto melius, et.
iics- et fornieatioiies, sivc immuiidiiias rapiaiiluf "apciTiUs,alqiiepienius hbc sjJiiiJualilcr inijileri in-
abinimieis suis, nbcesse babent ut Sihf in aliqua t.elligiiur jii omhi- genefe lioniihiim,"pauperuinScir
civilale, ubi" se : lueantur.: Istoruhi;civitas, libr se licet eidivTtum*^:;cieflcbruiri "etlaiCbrum. Allerida-
cTistodiOrilab TUisvitiis, eoiijiigiuriiest.Isla civitas musgladiuhi, de"qub dicit Pbhiinus : Oriinisqui
hiultos habet incoTas, licel infirmos.. Sed et coriii- acceperit gladiuiri, -gladippeiibii '(Matih. xxvi)/: et
nentes, qui castitalehiscfvafe disponilhf, alii uiiam illuiii vomererti; qiio scindilui'Xeisri cordis iipstr'!,,"
civiialem eligunt, ajii aJiaiii, Alii cliguiit soliludi- jtixta illud : Sciiidile Coidtiveslrti, ei riori vestirneiitk'
liem, alii clauslruin,:alii magissludenf iii jejuiiiis, vestfa (Joei.Ji) :vet videbinius innumerabilem mul—
alii piafcipue in vigiJiis, alii per quotidiahos Tabofes litudiiiem ih Ti6c tenifiore miiiare gladios suos in
superJjiam caniis ecioniant; iilii coidis ebiilriiibiie vbmeres. Gladiiis iiiiqiiiias esl. Hbc gladlb quisque-
cf lacrymarum piofiisiqne vilia exstiiiguunt. Yidea- seips.uiij priuslae.lit quam atiuni, sicnl dicit bcatus-
iiius nos et liostram civiiateni. Munitissima civilas Augustinus : Omnis, iiiiinit, Jionio piitis in seipsum
ust ordo riosler, et yallala uiidiqiie boiiis observah- iiiiquus est, quamlri aliiini; quiu sialiin nt-coiicipit
liis, qiiasi quibusdam.mufis et tufribus, iie libstis vbliinlalem icedendi-aliiiin; eliaiti tinlecjuariiallum
noster hos decipiat, ue nos ah exefCitu iioSlri impe\ imdat, se Imclit: queni:glaclio iniqiiilalis occidil. De
raforis biveiTal. 0 qualis murus patfpertas, qiio- hoc gladio dicit Poinihus Pelrp; -:"Otniiis qui ticcepe-
modo nbsdefeiidit cbnlra superbiam iiiundi, contra rifgludiutn, gltidib peribilfQiirim iniilli,- fralres, iii.
-vauilaleS et superfluitales nbxias el damnabiles! ''lempbre islo IiuhC ihiqiiitaLiis/gl.adiiihi conflartt-iii
Qualis lurris Sileiiliurii, qubd premitasSullum.cbh- - "vomereiri cOmiJiiiictibhis! YMulll,;'qui priiis aiiiihiiiit
r lenliortis, rixae, dissensibiiis, et detracliouis! 'QiiTd suaoi gladiq; peccali occidefuritV modo cor suum
ohedienlia.liumiliLas, TilitasveSlium? quid asperi^ per eoiiiiyurictibiieiiiijbaiiilehfiijescindiinlv laiiccos.
las ciborum? Muri stiht,TUKes*sunt,'conlra vilia, " qubque suas,'id bst "SubtilitaieiJi sui i"ngcrtii,;qiia
corilra assullus ininiicoruiri nostrOruni.Trt hac civi- solebant niultos secum trahere ad peccaliint, muiti
tate profilemur nbs, non Romanos, sed affgelicos. libclie inulaiit iirTalccs, quibiisfructus 'spiriliiales
Istaeenirti OJjservarttiaeostendunl nos"e"sseiiesocie- 'cbTligaijl.Yifbliviahiveiiiaiit-Dbminb, portantes ma-
lale angeloriini, non de servis Roiriaiibiuiil. Tn leni-: nipulos jusiitiae ei satutis. Merifb; ergb iii/die Tstb-
poreprofessionis hujus implctur illudlsaise : Etcon- etYempore^Tlunc f umbrehi,: qbem ahgelus ahhuii-
"
flabunt gladios suosin vomeres;ettanceas suas hifai- Tiat iiobiSi-cbirimeuci8ibiis;":Et;quis esf riitriof istb?';
cesilsa, n).~EtsuodilyNori tevabit geris'ebntragerilem Ndlus esivobishodie' Sulvatofniundi,'&\t,ih ciiiitate\
gladium ; nec exercebiailur ultra tid prMiutri (ibid.j: David. Mefitb/coinriieridat ga/iidiiim, qui pfsedical
Sine dubio, fralres, lice.t praulia-abhrident, cre- Salvafbrerii iialum; Verilm est enim galidium, g;iu-
brescaiit seditiones; et; bccisiones mullipliceiililr; diuhi salulis;" et gaudiura saiiiiis vefaciler nbbis
iinpletur modo, quod prohiillit propheta :; Non le- cbrifertriativitas Siilvaloris. ; . """"'.-;
vabit gens conira gentem glcidium. Duae gentes siirit Opbftef nbs Jgilur gaudib^lriagiib gaiidere, pro
de qtiibus iii isla Scriptura saepe fil meiitio : hha lits, quac iibbis- liodie dicuiithr ab Yingelo, scilicet,
eleciornm, alia reproborubi. Illa litique gensrepro- .vqtiia naftis est hodie Salvator; Sedj fraifes chafis-
borum regiium diaboli est, et est ciiyisum islucl"rc- simi, lioii bmriibus sapit rumbr isie. 'NOn saijiiit;
gnum adversum seipsum; ideo gciis isla nunquam Herodi, nec-Scribis ef Pliarisreis; ihib, audito eb,
habef pacem. in;seipsa;. semper pugnani, se; invi- * tifi'bali siiivt, efmiilli cum eis\ Scd heC modooiri-
cem deslfiiuiit sive corporaliter, sive sjjiiitualiier. libdie plus:1sajiiiiiit;cbTrJhptibiles'
iitbus sapit.'•;M'ul*tis
Etgehsisia aliquaiido lcvabat gladium;eontra illahi deliciae veiitfis, quaimîstaft' iricbifupiibiles delictie
aliam geniem, quaiido scilicet tefrena civilas repfo- meritis. MutliMfbdie magis^gauttent inpotatibne,-
bbrum perseqiiebatuf Ecclesiarti- Dei.et oeCidebanf 1 quam iii Ghfisti Nafiviiate. 'Aure;aiidiurit isti"rumo-
et trucidabant sarictos marlyres (Ihristiianos. IlOc rem isliihir-sed Yioiiinleiliguiii» Nbri enim h.ibeiit
' modo non
iit, cessavit illa aperta.persecuTio ; iii aufes iiiteriores,' qiias requirit; 'ijiii dixit : Qui hq-
- qiia mulU propler tinlofeni"non audebaiit profijeri beftiiircs audiendifaudiul (Lucfyiif). Ybbtis auterti
se esse Ciirjstianos. Secure modo qui ad ;superriaiii ;, be^'eidici'fur:ru'm6fJstej"'.-qiii;^
civitatem illam peiTihenf, ad eam teiiflunt, et pro- dum,; et saiium patathm ad';gustandiim babelis.
litciilur cehsum, qheni requirit"ab;e:is injpcratof Vigilatis iiamqiib ef vigilias ribfiis ciislbdilis siiper
lnagnus.. Peus ipsoruin"; quia in tciiip/brc bbc rioii gfegciii;vcsliiliii^ IlliaulChi; -quicalicjbus cpotari-
,225 P. AELREDIABbATlS/RtEVALL. QPP.;PARST:—ASCETICA; 224
dis sludent, ut iucbrientur, et-liixuricnlur, non \i- A , diclui a consortio ovium Christi, et pascct carnales
gilanl in nocle : sunt eniin sonino inciTiacdepressi, sensus suos pcssima delcclalione peccali. Sed quia
et vino ebrieiatis. Qui enim dennhtnt, sicut ait Apo- vos exemplo pastorum istorum gregeni veslrumvi-
slolus, nocle dormiuni; el qui ebrii sunl, nocle ebrii gilaiiles cusiodiJis ; \obis adhuc hodic dicilur, quod
sunt (I Thcss. v). Dies eniin eorum nox esl, propter illis liinc dictum est ab abgelo, ct quod inilio sef-
opera tenebraruni quae aguiit. Obscnratum est insi- inonis hujus proposuimus vobis. Audile igiiur il-
piens cor eorttm (Jiom. i); \ os verocircumfusaest cla- lud, et cum speciali jucunditate percipile : Nolite
rilas Dei, sicul filios <liei,imitantes bealos pastores timere. Merito utiquc vobis dicilur : Nolile thnere.
' Sed
islos,dequibusEvaiigcTiuni loquitur.Vigilatisquijjjje, quid? Utique amale,'habelis enim justam et
sicut dixi, ct vigilias noclis super gregcm vcstruin n'auifestam causam, quare dcbetis amare, polius
.custoditis; catile vos ubiquc habendo, et oinncs qiiam limeic. Antc iiuiic diem necesse eral timere;
aclus vestros, ut Deo,place»iit, iiiiciidendo. Et rc- ante bunc diem liabuimus Crealorem Dominum,
vera sic oporlcl. Nox eniin esl, in qua ille ieo ru- judicem Deiim, elulique juste eum liinuimiis; quia
ijiens .-hcuil ovilia Clirisli, quwrens quem devoret Creatorem lioslrum, cui nos creatura ejus tantam
(I Petr.\). Si pastores doiniieiitcs invenerit, rapit injuriam fecinius, quod eum in primo liomine con-
de .gregibus eoruni; el quod rapuorit ad mortem lempsimus, nolentes esse suhjccli; eed ex consilio
t.abit: proinde cuslodianius vigilanles gregem no- diaboli tcnlavimus ci lieri pares. Eriiis, ait, sicnt
strum. Grex noster affeclus noslri boni, etbonae co- dii scienles. bonum ct malum (Gen. m). Merilo"po-
gilationcs. Super hos greges necesse est ut vigile- lui.iniislimere Pomiiium noslrtim, quem sieul mali
niiis, nequaudo praevaleat iniinicus advcrsus eos, ct servi olfcndiiijus. Meriio enim Dei judicium polni-
aufcral cos nobis, dissipans et disperdeus. Snper mus timere, qui niliil dignum habuimus, quo oosse-
gregem suiim \igilanl, qui omnes cogitaliones suas, intis laiilum cxpiare pcccafum.
locuiiones ei opera solbcile conservanl, ne iu ali- Non eral ante hunc ilicm, Tinde securc gauderet
quo aliquam offeiisionein incurrat. Simililer qui homo, nisi iiiqiiantum cognovit vcl credidit biinc
sensus suos, id cst visum, audilum, guslui», odo- diein futurum. llodie aiilem vbbis dicitur : Noliie
raltim ei taclum, cusiodil, ne fur iile pessimus eos limere, scd amaie; nolile tristari, scd gaudcle. Ecce
fiireiur vej rapiat. Furatur visum, quando pcr angelus de coelondcst, annuiilians vobis gau;iium
iiegligenliam iucaule per visum peccainus; ra- magnuni. Gaudele ergo pio vobis, gaudele el pro
pil, qiiando jier vini delectaiionis noscoinpcHit pec- aliis; quia gaudium hoc non solum est vobis, sed
care. Sicet audilum furatur, quando pene nescieu- < Q oinni populo. 0 quale gaudium, quam magnuin,
tcs ad vaniiates et \erba oliosa audienda, nos alli- quamdulce, quam desiderabile ! Ifuc usqiie trisla-
cit; rapit, quando ubi delccJaJionis ad \aua fa- bamiiii, quia moitni cratis; sed jam gaudete, quia
cienda impellit. Furalnrguslum, quaiidoper concu- ad vos vita venit, ul vivatis. Trisiabainini, propier
piscenliam gnlse igiiorantes detipil; rapil, quando tenebras vestrae caecilalis; sed gaudete, quia hodie
gnlae dcsiderio scientes vincil. exotium esl luincn in iencbris rectis corde (Psal.cu).
llocipsum quoque de aliis sensibus inlelligeiidum. Tristabanijni,.qiiia miseri eralis; sednobis naius
Pc his gregibus dicit in Caiiiieis sponsus sponsas esl misericors el miscralor, ul vos ad bealiludinciii
suse, Chrislus scilicct Ecclesiae, sivc-cuilibet sauctae liansealis. TrisJabamini, quia ojipressi eralis mole
animae : Capilli lui sicul grex caprarum (Cant. iv). pcccalorum, sed gaudetc motlo, quia Jiodie nalus
Capilli animac noslrae sinil cogtliitioncs subliles, cst Salvalor, qui salvum faciet populum sutim a
quae procedunt de ralionali menie, qua; est capul peccatis eoium. Hoc cst gaudium, quod auuuiiiiat
auimae. Sicul uobis nescier.libus capilli oriuiitur de Angelus. Naltts esi hodie Salvator. Timuistis huc
capite, ct iterum nobis nescientibus dcfluunt, ita usque euin qui creavil vos; amojlo amalc eum, qui
sine dubio cogilatioucs ssepe etiam nobis nescienii- sanabil vos. TimuislisTiuc usque judicem vestrum;
bus veniuntet rccedunt. Et.sicui in sectione cajjil- D amate amodo SttLvalorem vesinim. Nalus est, ait,
lorum nullus dolor senliliir, ila quando superfluas vobis hodie Satvator. Quis est iste, vel qualis? Au-
cogilationcs abjicimus, gaudemus potius quam do- dite. Qui esl Christus Dominus : clirisma Gnecc,
lcmus. Comparaniur capilli Tsti jn sanctis aninia- uuclid Lalinc. Inde Cbrislus, id es» unclus. Ecce
bus gregi caprarum, qui pascilur" i» montihus, et .qtialis venit Salvator nostcr Christus venil, unctus
ercclo capile; quia cogilaliones sanctoriim scmpcr \cnil.- Ipse enim tanquam sponsus processit <:/<;
se tle coeleslibiis pascuiit, et ad ccelesiia erigunl se, tlialamo suo (Psal. xvm); et unclus processiJ, ul
iinplentes illud Aposloli : Qute sursum sunt quw- magis placcret sponsie suae. Sed unde unclus?
lite, ole. (Colos. 111.)Porro quod scnsus carnis hoe- Audi : Unxit le Dcus, Deus tuus, olco twlitiw, prcc
doruni noinine debeamus acciperc, diciltirin eisdem consoriibus luis. Myrrha, el cjnlta, el casia a vesti-
Caiuicis : Si ignoras le, o pulchra inlcr mulieres, tnentis tuis (Psal. xi.iv). Ecce lapis quein unxit
ecjredercêlabi posi hwdos luos (Cant. i); quia sine olco sanctiis 'Jacob. lpse lapis hodie abscisstis de
dubio qui oculos aufcri a seipso, nolcns s>eipsumL monle sine manibus, id esi nalus <te Yirgine sine
suam scilicet infirinilatem altendcre, sedmagisalio- .ojiero virili, processil unctus olco cxsullaiionis. Et"
runi vitam esjJlorare el judicare; ipsc planc cgie- bcne oleo exsuliaJionis, quia exsullavit ul gigas ad
bW ; /SERMONES.*^ SERMO II INNATAT.I DOMJNi;;;': 226
".currertdoiJiiiJflJJi;(P.«aJ.xviii)5exsulfavitet cucuriit. A w ponii stiifliiiaiii, liincsibijudaeiis scandalum siirhTt.
Qubd hbbis per Apostolum suum pr*ecepit;Tiocipse Quafe ista tibi rion" sapiuni, quare -non fragrant ?
primitus exhibuit. DiCifApbsioliis : JVdJi: ex. tristi- Noii ulique, quod ista sapida nort siht et: Odori-
tia;dut et riecessiiale, quid hilarem datoreiti diligit fera ; sed quia lii iiisipidus es, et putidus. Mibi
Deus(ll Cor. ix); Sic ipsepfimounCtus bleo exsul- ccrte/magissapittristiiia fiia, DoriiiileJesu, quam
lationis, viam qua iibs salvavit,'. rioii- ex Tristitia oninis inuhdi libtilia. Magis niibi diilces surii Tiiae
aiif ex necessitate, sed sua bona voluniale, et eiriri lacrymae. quas Tudisti iii; mbrtC amici; qiiain illa
magha exsuliatibiie Yngressus est. Meritb -efgb ToiTiiudo pbilosophbrurii,: qui sapicniem hullo vb-
Chrislus, quia unclus oleo taefuiae pfae cbrisoriibus lunt affectumovefi; Dulcius certe niilii oiet cibus
suis. Consorles ejus vocat omnes saiictos,;qui.;ejus luus' etpolus in medio peCcaToriim ct pubi.icarto-
jibmiiiis parlicipes surit. vocali a Cjiristb Cbri- rum, qUahi rigida abstiiientia Pharisaeorunl. CbiTe
stiarii. -'. .• ""_; .'"-""'" odor/iujgueiitorum tuoriim supcr brtiiiia aroihata.
Simililer et sartclbs Veleris Testaihenti qui.Ticef Quomodo iiiihi sapit;- quod ceriio Dominuni riia-
hoc nomine non vocareniur. re laineii,: quarii hoc jeslaiis" exhibeiilem se, quanlum ad cbrporalia
nomen sigriiiicat, rioh fraudaiitur. <)mnes suiil riii- .., exercilia, etTiuriiariaSi:affccliones, iibii "seCiiiidiiiii
'
cti oieo laeliliae, de quiblis dicit Apbslolus ': Spe " modum; foftium,-/scd sCCuridtim nibduiii; iiififmo-
:
gaitdentes (Rom. xn). Sed quia/oirines aliquid ihve- riim ! "Quanluiii ;mc coiifOflat libc iii iiififiriiJaJe
niunt in seipsis peccati, unde delicaiit cortlri-- meaj:: -;.-
slari : ipse qui nutluni Tiabebal pcJciTum, digne Tlocccerle iiiliriniiasPbriiirii liiei, sine dubio fof-:.
dicitur unclus oleb laeiilhe piae cbiisbrtibus suis. Tiludoet fimianientuin est inflrmilatis .inbae. Uhde
Myrrha, iiiquit, et gultti; et casia a vesliriteritis mpiiendi estis, qut forles eslis in .religione ef acj
tuis. 0 Chrisle, o unele,6 qiianium fragraiil hajc aspcritates ojilnes proinpTissimi, ut non eOsteniere
vesiimeutatua ! Yesliirienta ejus riieinbra sunt cor- judicclis, qucs videtis aliquandb temperare rigbrem
poris assumpliprp nbliiS:: Verbum cafofucluinett suuni secundum esse iirlirmoruni. Si eiiim videio
(Joan. i). Ibi myirha.Tbi gutta, ibi casia. 0 dulcia fratrem nleuiii, Cujus corporis et aiiiinae curatii
iingueiila/uhcii nostri! Ille quiiii se esfvila irii- liabeq ;(iiori enirti lolhhi lioihihcm diligo1, si fjuo-
jjioftalis, pfo riobis inorlalis faclus est : ideo myr- rumlilibl islofumaliqiiid riegligo), si ergo videro
rha. :-llIe_quipef praeseniiarii divinitatis onirtia im- eum necessilateni .patienteib, velpfopter aspefita-
plet, pro /nobis exinariivit semetipsurii,:factus sicht lem ciborum, yel labbrum, vel vigiliarum;_ si, iri-
aqua. fjTtisa.: ideo guita. Tlle: quem tremuritart- Cquam, videroeum - cruciari cbrpore-el corde; leri-
geilfhumiliavit semelipsitm:factus obediens' tisque tafi (valdedifTicileest, quahdqcaro riimis ailiigituf,
ad moriem, riioriem qutemcrucis (Pliilip.- n) YTcleb; lifimens nbn lenletur);"si/ergo videfb .euin siq
casia. Myrfha,. qtia mbrtha.corporasblent iniingi, - afllictuhj,*/ liabiierosubstaiitiaiii muiidi,;:ei Clau-
"significat moitajiiatem. Gutta, quae per paivas serojviscefa mea ab eo, quomodo cbaiilas; Pei ma-
gullas colligilur, signilicat fijunahilibriem, quapro- net iri me? (IJoan. iit.) Gerte,si semper mehabeo
ptefnos minoraius esfpauloniinusabangeiis.vCa- secundum rigorem Tortiuiii; ct; rion aliquando/cbii-
sia bumilis Iicrba yel; arbpf, sed odorifera; signir descerido ad esse :iiilii'ihorum,:non cufroin odofe'
ilcafJiumilitalem ejtis, îijus iodbrper.tblbm mun- ungueriloihiii/GbiTsii ;-sed -iii dhfitia Phia/fisaeo--" 1
duni respersus est. Meritb ergb Clifistus, fnerilb. rum, jqiii se jactabant defigbfe abstiiientiie, ei/ju-;
iincjtus, riierito cleum effusum noriieii luum : ideo; dicabaiifdisCipulos .Pomiiii, iirio ipsuni Pohjinum,
adblesceiiiulaeie, quem prius timuerurit, seniieiites^. vQcaijtes eiini voriilqrerti et pbtatorena viifi. Hoc
liuiic Oit.oiehj unguehtofum tuorum, dilexcfuiit. -u.tique;cavendiim*st ne sub specie condescensioTiis
teranius haec unguehla. sedula hiedi-::"_-nutfiatur: hibllities-reiilissjpiiis •, sed telieildum est
" Ergo,. fi-atres, -
lalione Tn corde. Cogitemus quaih duleis nobis/do- : Tllud:B:/Gregbrti~,ul hecdistricJio rjgida, ,nec pie-
bet esse hiyrrba morlalilalis ej.us, per quam nos ab D.tas siffcinissa. Curi'anius ergo; fratres, curraitius
oniiii njoriajilate liberaniur:;quam.dulcis.ejYis milii odorem ungiientofum-istoTiiiii;:cjuibus;drtctu^
noraiio, gua nos _ad coeles.lia sublevamuf:; quam;;..- est Chrislus; curramuscurii pasforibus ad uricluiii ..
dulcis ejusjiumilitas,' qua nbs:exallamur.; GOIISIIJCTnostrhm, quia -quod eis dictuni: esf; :-diciiur;et rib-'
remus quaiilyni se Cliristus iiiclinavit prbpJerlios;;:-, bis^quia^videlicetY:Natiis esfnobts hodie Saivaior
Videte mira. Appropiriqhaiite iiiorle, CbrisJus.tri- ., muiidi,gui:est'GhnslusDpinhtus. :Elfbehe;addiiui\";
slaJur (Matlh. xxvi), et Paulus TaeJatur:(I?/n7ip.T). ': J9p>»ibiii_ii.;St.:quispropte
.Moriuo amico siio Lazaro,.Chrislus pl.brat (Joari.,.;. IjumTion pbtest sciitire/bdbrem Jsturii*;' riec TdeO
xi); etiion plorat mulier illa- Machabaea,jii. mbrie::, 'potesf ainare.uneuiiri, id. estGhristhm; liiiifeaisal-
lierreiida .sepleiii.filiqrum..(/ Mqc. vnJ./Yenit Joan-• -teiii.Pominum;;/quia: nalost:esf:hobis;;liodie Sal-
nes BapJista non niahdiicaus, /neque bibens; yenit,; -'vator;m.uiidi,:qui:cstGhrisLus Dbmitius Tri' civiiaie;
' Cliristus
manducans et/bibens, ef yqralbr.et.p.oia*.•i Payid.Tpsaest Rellileliein. adTjuam debemus Cur-;-
tor yini, jippellatur (Maltlyxi.)..;Nob ;sapiunt, tibfLI;; Teiê.jsicuttfecerunt pastofes.'.-audilb rumpfe- istb. '
is_la,pJiiaaee, siye pagarie, p^n tibi sapiunl, iJutlunit..:"SicufenimîCantareYsoleiis::"Glorianf Ded^cqrilaft-;
hincs^ntis .odoremiJmp binc: paganusflobis op^\\ runl;:cucurreruni jnSeililehinu Et.liqcyiiij--v<7ti.'s
227 B".AELREDI ARBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. 2-28
signum. Invenietis infanlem pannis involi'lum et pa- ^ polculiam suam iniimarc. Mundi liujus sapienles
siliim in prmsepio (Luc~.n). Ecce quod dixi, quia paivas admodum res, scilicet regum victorias, prte-
amare dcbclis. Timeiis Dominum angclorum, sed lia foriium, vel ccrie siderum cursus, ipsum etiatn
amaic infaiitein parvulum ; limelis Dominuiu ma- nmiidi silum, pulchris el ornatis sermonihus elo-
jeslalis, sed aniale involutum pannis ; limelis re- .quiinlur; noslri aulein p'scatorcs magna et mira-
guaiiiem in cajlo, scd amatc jaccntem in pi.-ese- bilia, quas c.ognovcrunt de Deo, paucis et simpli-
pio. Scd quale signuni acceperuiil paslores ? In- cilms vcrbis, sed teslimonio magiiarum rerum os-
venietis infantem pannis involutum, ct jaccniem in lenderunl. Soiebant namqiie se csse debitores, non
in prwsepio. Quod ipse csl Salvaior, qnod ipse cst soluin sapienlibus, scd eiiam insipieniibus ; 11011
Chrislus, quod ipse osi Dominus. Sod quid ma- solum iiigcniosis, scd etiam idiolis : ct idco sim-
giuim eslinvolvi pannis, jaccre in siabnlo ? Nonne lilicilcr loqiiebanlur, ut onines p<sscnl iiileliigere,
et alii infanles iinolvuiilur pannis ? Qualc ergo boc 1:im aperiis rebus probabant quse diccbanl, ul om-
signum cst? Magnum cerio, si fairien inttTligimus. nos possent viderc. UIos nos iniiiari oportel; ad
lnleUiginius, si non solum isiuin amoreni andi- utilitntem siniplicium . apianles verba iioslra, pro-
niiis, sed eliam lucem, quae cum angelis apparuit, ptcr gloriam Chrisli, el ipsorum nrofcclum. Pixi-
in cordc habenius. Ideo ciim luce apjjaruil, quandn U aius \obisalia vico quod Clirislus m lnmc mundum
isliim riimorcm piimo liuriliavit, ul sciamiis quia vcnit pcccalores salvos faecre : Cliristus aulein
illi solivcre, au.!iinil,quilucem spirilualcm inmcnte iinctus dicitur; viitus auJem lmjus iinclionis ho-"
Iiabcnl. dio palani innoluit. Natus est Chrislus in Judaoa,
Multa dici possunt de hoc sigrio ; sod quia liora cl slatihj odorem iiiiclionis illius senserunt illi,
-prseterjil . parum quid inde dicam, ct breviter. qui fiieriint in Cbalttea: el cnmplclum cst in ipso
Belhlebem domus panis sancta Ecclesia csl, in qua Dpmirio liostro quod poslca Aposlolus <iese el sui
niinislralur corpns Glirisli, \erus scilicel jianis. .siiniiibus dixit : Bonus odor sitinus Deo in oniiti
Pracsepium in BcThleheni, allare in ecclesia. Ibi loco : aliis odor vila in vilam, aliis oclorinortis ia
nascunliir aninialia Chrisli, dc quibus diclum csl: moiiem (II Cor. 11).
Auimalia lua habilabunt in ea (Psal. i.xvn). De hac Hoc liodie faclum esl de ipro Christo : a quo
meiisa scriplum rst: Parasli in conspccu meo tnen- omnis odnr bonus. Qiiid eiiim signilicat 'bomisodor,
' sam
(Psal. xxiil, Iii boc praescjjio esl Jcsus pannis nisiboiiam famaiii ?Etqiiaefama incliof aul diilcior
involulus. InvoluJio pannoruni esl lcgumentiim sa- quam quod, qui parvulus jacebat in pra?sepio,
ciamentoiuiii. In hoc praesepio in specie panis et Deus esset, d Pominus, el loiins iiiundi salus ?
vini cst vertim corpus et sanguis Chrisli. lbi ipse C Ilanc famam audiciuiii pagani, audicnint et Jud;ei.
Ghrislus esse crcdilur ; scd involulus pannis, hoc Prius vivcbant Judaji, ct inoilui cranl pngani : sed
csl invisibiliter in ipsis sacramenlis. Nullum Jam slaiim, qiiando utriquc hunc odoicni sciiseriiiil, re-
magnuin cl f:\idcns signum liabcmus nali\ilatis vixcrunl pagani et mortui suiil Jndici. Paganis
Clirisli, quam quod in sauclo altari sumimus quo- eral oilor isle advilam, Judaeis ad 11101lcm. Siaiim
tidic corpus et saiiguiiiem cjus ; et quod illum, eiiim ul isli rcges, de quibus loqiiitur E\aiig<Tium,
qui semel pro nobis naiiis~csl de virgine, quotidie _per slcllam tjuam \ideranl in Orienle, nativitiilcm
ccrnimus pro nobis iiumolari. Ergo, fralres, atl Doniini cognoveruni, \enerunt cum muueribus a,'.o
praesepium Domiui fesliiicmus ; sed quanlum pos- rarc eum : etmox tit Herodes fainifm ejus audiviJ,
siinms, prius ad accessum bunc nos per graiiam cum Judaeis quaesivii ingeniuin, quomoJo occiderct
ejus praparcmus,' quaienus socia:i'angelis, et corde illum. Tunc ca-pil illa caecitas esse in Israel, de qna
pttfo, el conscienlia bona, et fide non ficta (I Thn. dicit Aposlolus : Cwcilas ex parte conligil in lsrael
1), cantcmus Domino in oinnj vita ct conversa- (Rom. M). Tunc cliam coepit oriri illud liinien,
lione nostra : Glona in excelsis Deo, cl in tcrra pax quod Domiims jier prophetain Ecclcsiae suae, quam
liomiuibus bonw voluniaiis (Luc. n). Per eum- n collccluriis eratde geutibus, promi it.diceus: Surge,
dem Domihum noslriim Jcsum Chrislum, cui honor illuniinare, Jcrusaiem, qula venil lumen tuum (Isui.
et gloria in saecula saeciilorum. Amen. ix). II.cc esl Jciusalcm, quam Dominus Jcsus, qni
"
SERMO IH. pax vera cLsumma esl. a;dilicatde vivis lapidihiis :
INAfFARITIONE DC&IIXI. qua? ad ojus visionem lendil, iu ejYisvisione bca-
Aiile dies aliquos iniima\imus \obis, fratres, tam se fulurani ceilissime credens. Ipsa csi sa:icia
exortum in lenebris lumen reclis corde (Psal. cxi)'; Ecclesia, ipsa unaquaeqiie congregalio sancla, ipsa
,exorlum illuin, quem unxit Dcus PaLer oleo ex<ml- unaqi<a'que anima sancla. Surge, iuqtiit, illuininare,
talionis, prae consoriibus suis (Psal. xi.iv). Sed non Jerusalcm Merito ei dieilur, surge, quaj jaccbal ;
poluit sermo nosler-exprimere dulcedincm cl vir- nierilo ei dicilur, illuminarc, quae caeca crat. Jace-
tulem illius unclionis. Talis est viilus Christi, ut Jjai caeca in tuiiebris, in erroi-ibus, in iniquilatibus.
nulla lingua possit cam cxprimcre; niilltim cor, iia Dicitur crgo ci, surge, quia jam se inclinaveral, q/11
ut dignum est, cogilare. Sed quod bomo non po- cam erigeret; dicilur, illuiniiiare, quia jam aderat,
lest verliis, Deus rebus ostendit. Placuit benigni- qui cam illuniiiiaret. Quid aliud clamal ln-die si<Tla
tali ejus manifesla rcrtim cdiibilione Jiodie l.obis jiova de ccelo, nisi : Surge, Uluminure? Siijiium
220 - SERMONES. — SERMO III. IN APPARITIONE DOMINL 230
Dominicae nali\itaiis ideo in coelo appariiil, ul a A , Tcrra aiilcni lurc erat iuanis ct vacua : inanis veri-
lerrciiarnm reriim amorc surgamus ad coelum. Et tale; \acua ah omni bono opere. Tenebraj quoque
Jioc signum ideo iu" stella, ul per ejus naiivilatcm eranl super facicm abyssi. Abyssus anima esl, pro-
nos illtiminandos sciamus. Sed cui lioc clamabat pter nintiam nalufae stia; prOfundilatem ; facies
illa stella ?"Nonutique Judaeis, qui caeci eraut ; non abyssi ipsa mens. Supcr lianc facicm abyssi lene-
Jerusalcm sanguinariae, quae mox pacis audiia brae craiil: lcnebrac erroiis, Jencbr;» gentilitatis,
praeseniia lurbala esl, et ipsam pacem occidere 'tenebra; liorrendseiufidelilatis."Sed liodic cis dicilur:
quaercbal pace perdila, sed sine dubio illi roginae Surcjc, qui lerra cr-ml; illuminare, his, quibus lcnc-
Jerusalem, quae fesl'ma\il a fuiibus terrae audire brae cranl sujicr faciem abyssi. Hoc est, Fiat lux,
sapicnliam Salomonis, qui pacificus inlcrprclalur. quod est, Illuminare. Gum iidc ct cognilionc Dei
Et iclco illa cst Jcrusalcm, quae visio pacis mleipre- gentilos illiiniiiianuir, luxliunl, eJ audiunta Paulo:
tattir, quia ad videndiiiii pacilicum venieLal. Re- Fftistis aliquando lenebrm; nunc autem lux inDotni-
gina IIKJCEcclesiam signifioat de paganis : nam et . no (Ephes. v). Sed undc illis hoclur.icn ? Surcje, ai(,
ipsa regina pagana eiat. El EccTcsia sine dubio illutninarc%Jerusalem, quia vcnit lumen'tuutn. Ilsec
regina csi quae tot gentes ct populos regit, de qua esl lola causa, quare illunjinalur sancla Ecclcsia :
dicit David : Asiilit regina a dexlris tuis, in vesiilu I)
1 jirimo in illis iribiis rcgibus, cl postca in omnihus
deauraio (Psal. XLIV).Ista Ecclcsia hodie coopil genlibus. Haeccsl lola causa, quac ei dicitur per
nasci in tllis paganis, qui \idcrunt stellam Islam, propbetam : Quia venit iumen tuum. Exortum est
et ejus signilicationem inlelligcbant. Ergo isla re- est eiiim in tcnebris. Sed quibus? Non perversis
gina Iiodievenil a finibus lcrne videre faciem PJYISJ corde, permanenlibus in tenebris suis ; sed lectis
de quo dicilur : Ecce plulquum Salomon hic (Maith. corde, qui ipsum lumen agnosceutcs, adoiarcdesi-
XII). Vere plusquam Salomon, quia ille tanliim Sa- deraverunt. Dicilur tcrrae iuani clâcu;e, ulsurgal,
lomou, id est pacifieus : isle ita est pacilicus, Ut sit id est ut ad coeleslia dcsideranda se praeparct. El
eliam ipsa pax; sicut tlicit ApOsloIus : Ipseest ptix quasi respondeiili: Non \ideo, quae coelestia, qiiae
tioslra, qui fecit utraque unum (Ephcs. n). El ideo spirilualia debco dcsiderare, subjuiigitur, Illmni-
illa nostra regina bene dicilur Jerusalem, id esl \i-io nare.
pacis, quia ad ipsam pacem properabat. El baec Et videte, quam pulchre in islis dnabtis lettioiii-
regina noslra pulthre eiiam dicilur legina Saba. bus, jirojjbclica videlieel el cvangclica, quae hodie
Saba quippe captivilas iiilerjjretatur. Ecclesia jjlane recilantiir in Ecclosia, duo Teslainenta conveiiiaiit. ,
est regina Saba ;quia.compoiiit et regit bencislam Yidcmus aperie Evaiigelium in prophelia, et pro-
•captivilatom, in qua peregrinatur ab illo regno, pheliam in Evangelio, quasi rotam in rota. ln pro-
in quo niilla est eaptivitas, nulla miseria : quod phelia dicitur sauclae Ecclesise tle gcnlibtis : Surgc,
regnum ipsa percipiet in die judicii, diceute Do- illuminare, quia venit lumcn tuum ; in Evangclio
mino : Venite, benedicli Patris mei, percipile re- narratur quandoipsi Ecclesia) de gcnlilius apparuit
gnum, quod vobis paraiutn est, elc. (Malih. xxv), nova slella in coelo, quae cam a lerrcnis operibus"
II;ec regina ," id est Ecclcsia sancta de genli- surgere commonerct, et ad verum lumeii Hovitcr
bus, ante istum diem jaouit ; ante istum diem iialum iinilarct. In prophetia additur: Et gloria Do
caeca fuil; sed ci hodie dicilur: Surge, illumi- mini super le orla est (Isai. LX). III Evangelio nar
nare. raiur quando ipsa slella, in qua magna gloria Do-
Hodie in istis tribus paganis regibus surrexit de illa niini apparebal, super ijisos tres regcs, in q.uibus
pessima consuetudine, de illo immundoleclojii quo tunc er.it sancla Ecclesia, manifestc orta cst. Scd
cum daemonibusfornieabalur, quia idola, el siniula- lioc secundum liileram. Secuiidum spiiitiialeui sen-
cra, et daemonia adorabal; el ccepil concupiscerc _suni, quid esl, quod sanclne Ecclesisedicilnr : Quia
illiim speciosum formaprce filhshominum(Psal.SLI\), gloria Domhii super le orta est .'Carnales Jud vi anle
faciem sciiicci veii Salomonis. Caecacrat anle huiic ir» hoc tenipus glorilicabanl Domiimm ; sed omnis illa
dicm ; scdhodie erigens oculos ad illam mirabilcm ^loria sub ipsis erai, noii super ipsos. Omnia enim
slellam, quasi audiens: Accedite ad eum, el illumi- lerrena el trausiloria, oniucs diviiia;, omnis honor .
nainini (Psal. xxxm), coepit quajrere illud veruin mundi, sine dubio sub liominc est, non supra ho-
-lunien, quod illuminai omnem hominem venienlem mincm. Quod nulcm illi carnales Judaei glnrilira-
in hunc niundum (Joun. l). Videtur niihi hodie Dcum banl Dominuni, idco facicbanl, quia cis. Domiiiiis
clieere : Fiai" lux : el facla est lux (Geties, i). terrcna bona promitlebat. Ideoillain gloiiauiDomini,'
-Crcaveral prius coelum et lerram ; sed teria erat qua ciim glorificalianl, quasi sub se habcbant, quia
inanis et vacua, et lenebrse eranl super faciem iion aliud quam lempoialem mercedem quuereliant.
abyssi. Coeluiii erat S. Simcon, qui Doiiiinum Scd bodie sanclae Ecclcsia; dicilur : Surge,quia glo-
. agnovii iiifautem ; cailuni S. Anna pro|ihetissa ; ria Domini snper te oria est, ut filii saiicloe Ecclesiae
ecieliimZacharias et Elizabetli, ct caeteri spirituales, cor suum a lerrenis, ad ccelestia dirigani, et necpro.
qui erant inter Judaeos. Terra adbuc eranl isti tres terrenis, sed pro cadeslibus Dcb .sciviant, et glo-
rcges, in quibus sanclam Ecclcsiam diximus signi- jrilicent cum. Sed vidcamus, qnid in prophelia se-
iicalam. Terra craiit: iiiliil iih>i_lcrram_sapicbanl. quilur, quid lu Evangctio. Quia ecce, inqnil pro-
' '
'231 ~B. AELREDI ABBATIS IUEVALL, OPP. PARS I. f- ASCETJCA. IS2
jfiliela, tenebrw operienl terram, el caligo populos A paganis regnaret/Ei gloiia ejus, ait, in te videbi-
:(ibid.). Sed haec nunc ei dicunluf, quasi ad priora lur.
respondissei Ecclesia de geiitibus mirala, qu.od.sui Hodie, fratres, hodie pro Ceflo visa est gloria
curain haberel Deris. Quare me modo vocas ?Tn D.ominiEcclesiaede genJibus. Nonne "magiiagloria
pfincipio abjecisji me, et ad dpus tnum elegisli Dominivisa est.quando illum parvum et pauperem,
Judacos; sicut sciiptum esl. Quundq dividebat Altis- et pauperis puellae fiiium, reges adorabant, et nfu -
shiius genles, elc, ptirs Domini populus,ejus, Jgcob nera otrerebant ? Ei tamen, fralfes, parum est hoc
funiculus hwredilutise}us(Deut.%jLXu).Jrt illa plebe ad alind quod signilicalum est in illis regibus, et
prophelae, cl-justi, et sancli quitibi pTaceiil. Me islis muneribus. Veniai nunc in memoriam regina
ergo nunc quare, inquit, vocas? Audiquare : Quia îlla memorala, quae venit a linibus terra; videie fa-
eccetenebfmoperienl lcrram. Tefram -vocatJiidaeos, ciem Salomonis, et audire sapientiam ejus (III Reg.
quiaterrani tanlum sapiebant, efnihil nisiterreria t). Non vcnit vacuis manibus, sed munera pretiosa
cupiebant, Hi,tic lerram tenebrae operiunt; quia sic- . valde obtulit Salomoni. Eccein islistribus paganis
ul.ail Apostolus : Cmcitascx ptirle conligil inlsrael, boc quod significat illaregina, idesl sancta Ecclesia
donec pleniludo geniiutti intrarel (Rom. xi). d.c paganis. Ibi niunera, ef hic muuera. Quare?
B
'
Rccipiuiit hodie pagani veram lucein, ad cujus Quiasirie dubio significaluni est; quod per uuiyer-
prajsenliam. "cajcantur Judaei.. Et audile quomodo sum niiindurti sancta Ecclesia oldatura eral munei-a
islas lenebras Evangidium ostendil; et quomodo spiriiualia Dornino nbsfro Jesu Christo,; unde sequi-
ipsos Judaeos secuiidum istam prbiJ.heliam caecatof lur in proplieta-: El atnbutabunl gentesin luinineluo:
esse describit. Veneruiit isti tres feges, de quibus : et reges in spiendore orltis tui (IsaL h\). Videlis
loculi sumus, in Jernsalem et dixeruiil: Ubi est, cjuod uliique ainbulaiii gentes in Iumine sanciae;Ee-
qui nalus esi rex Judworiim? (Matlh. n.) Slatim iit clesiae. Quod est lumen Ecclesiae, nisi quod illu-
Herodes audivit isiuiil scrmonem, turbatus est. minal omnem Iwinineni-venienlcmin htinc mundtim ?
Quare, nisi quia teira eral, et lenebiae" opei-uerunt Esl el sancluni Evangclium lumcn Ecclesia;, quia
-terram ? Timuii pei-dere terrcnum regnuni suum: . quaidam clarissiiua stclla, per quam illuniiiiatur, et
idcb quando audivitquod natus est rex Judaeorum, ambulat devirlttie in viriulem, ul veuiat ad Jeru-
lurbatus esl, el bxcaecalus; quiaTjise nihjl aliud salem, cf bfferal ei aurum, llius el myrliam. Auruni
siisi lerfenum regnum quajrelJat; nihil illum, qui sigiiificat lideni divinilalis ejus; myrrha, humanita-
natus est, nisi fegnum terrcnum quaesiturum pnlar lis ; lluis, saciificii, quod ipse ohlulitproitobis ad
bat. El non solum Herodes lurbalus est>_sed etomnis ._ placaiidum nobis Dcuin Palrein. Ilaecsunl miihera,
Jerosolytna cumillq (JI/aJJ/i.Yi);quta lenebrae operie- liajp sunl arom.ila, quse nostra" rcgina venieus t
bant lerram; etcaligopopuIos.Turbatacst illa Jeru- «Tiibus lerrie, id cjstomiiibuspartibus.mundi, offert
salem terrena,illa quae occidil prophelas, etlapidat vero Saloinoui. Unusqutsqiienostrum erat in Saba,
eqs. Sed mater .nostra Jerusalem illa spirilualis, id esl in caplivitale. Utique in caplivilale fuimus,
«ancta sciiiCet Ecclesia de genlibus, iioii est lur quando fuimiis in saeculo. Eramus capiivi in Vitiis,
bata, sed gavisa. Ideo adjuuxil propheta : Super te Yn pcccatis, iu pbtestate diaboli: vincti vinculispes-
uutemprielur Doininus:: et gloriaejus inievidebilur simarum ^coiisuctudinum Tulmus inter Chaldaeos,
(Isai..i.~\). Et inler isla duo posuit excaecatioiiem qui iiilerjiretaiilui', quasiMatnones, Quasi dajinoiies
ijlam cariialium Judaeorum. Videte quam pujcji.ie suiil,.qui soli nolunt ire Jn peidilionein; sed et
liis omnibus convenit Evangelium. Sic sinediibio '"-quoscunque possiiiit, dectpiuut, et ad yitia traliuiit,
gancta Ecclesia, quam bicprophcta alloquilur pri- quibus ipsi implicantiir. Inler tales fuimus.Tmola-"
luoln illislribus regibus paganis vidit gloriam Dei les fuerunt mulji nosJrum. Sed ibi audivil aiiiina
super se, quando nbva illa stella annunliaris nalum nqstfa : Sprge, illuminare, Jerusatem.lbi audiviiims
Domiiium illis apparuit, Poslea stalim venienliljiis ' faniam vefi Salojnoiiis, et ccepimus dcsiderare ve-
iJlis in Jerusalem apparuif larila cseeitas Judaeorum, D nire ad cum. Sed quia caecieramus et'paralytici, ja-
iit illum qui' natus erat, Christum putareni, et ta- centes in desideriiscarnisnoslra;, qiiasi in grabato,
men ad oecidendum eum qiiaererent. Ef iterum mox dissotuti, infirmi, et a"dnullum bonlim opus idonei,
ul ipsi reges.egrediuiitur de Jerusalem, stella, ista et ignorantes viam, qua? ducit ad Vitam ; nepesse
quam viderant inQriente aniecedebal eos: usquedutn erat utdiceret unicuique rioslrum : Surge, ul possis
veniensstaret supra uH eral puer (Malth. u). Ideo ambulare, illnminare, utpossis reetain viam agno-
fortc prophela pbslquani dixerat ,de Judaeis : Quia Ecere.-Quando per graliam visilaiibnis suas excita-
ecce tenebfw operieritierram, et caligopopulos : quod vit vos Deus, ut indignaremini peccalis vesiris, tunc
sine dubio faclum est, quando Herodes rex lurbatus dixit : Surge. Quando bonae BemuJatiohisinspiravit
est et bninis Jerosolyma cuni co ; convertit se sfa- affecluin, tunc dixif : lllutriinare. '.--
lim acl .reginainnostram, et ail: Super le autetn ,; S^d ijuid est quodanima in lenebris existens, ja-
orielur Dominus. Sine dubio stella ista quam vide- cens in peccatis, vocatur Jerusalemj nisi quia hoc
runt super se isti pagaui, sigriificatquod Dominus eiat fulurum ul de confusione transiret ad pacem ?
goster,?qui natus erat supcr sanctain Ecclesiam, de ¥ocavit eam Jerusalero, ul hoc audjtb noroinesug-
S.3 SEI8I0NES. — SERMOTVi IN PURÎCATIONE S.JMARLE. 251;
-gerefet ei occultainspiralioiie, ad'quidcfeatfi erat, A i vobis, et-glDriassUa?vos parlicipes faciet :qii"odip.se
"'
etgualis'; quatenus liaecadveriens, 'erubescefet fe- pra'slare 'dignetur, qui \i\il el regriafper orhriia
Tofem •viiiorum suoium, et"Coriyerleret:se Jideliler saecula sceculorunj. Ameii. .'.._-, •
-ad ehm, qui paxel gloria<esi bmniuhT saiictbfiim :';'"• ^ ::: : : : SERMO IV. :,
isuorum. Ad ipsuirt nos pfaevta siella perducil, quie -/- -. ]N;rURlFlCATIONE
SANCT/E.jlJXRLE.-;.-
allum nuntiat eTostehdil.;Apparen<JbYiiiTiliat,efSh- ; •Gbriêgatbs vos videt), fiatres,: ufpascanfiiii cib;3-
tecedeifdb ac sfando supef dbniuhi, vfbiosl /ijise, /•iqui perriiabet,pabiiloiaJiilafis verbi Dei. Sicut; dicit.
'
oslendit. Siella,fi'alrcs,"*stella,;qjr8eiibs~Ypt^dueTfacY; 'DbniinusvffffUjn^J ierra IranSibuni;/verb.iirh auleni ;
Jesum, sancta Scfiptufa%si.-'Eece:janVveiiit:tuftjehL^ Dbih/iiiiSermaridiJn;"^ xxiyj;,;L«c., .
nostfuni; qriia pY~opler fios, tit piYjpleriioslfairiLsa-''î.Hicêftipghifyqui^deccMd^.dcs (Jqan.MJi .
lutehi, T)eusYiofriofaeiusest', myteiyis-visus est,-et'" ; set dativitanijfiiiridbvTSlum.pancmYJeYitis.;siciij.-pa.r,^
'*';
f_cumIiotiihiibtisxohversdlusest (Jiarncli. lii), TjtTii vuli::DbihiiitJbsu^de/qujbusJpserdiCit.^;^
virfule Yerbi et vilae exeriiplo iJluniiiiafet "sedCnfeS••"vulqs^dime^nire;;Iqliumesl,.eniri0egiwmcM
-
.•interiebris, efdirigeref ebs ih viam pacis (Tiiic/i). (Marc:W): SedYie delicialisjji/via; yeniendo;,,pascT/
>Norierat mirum quod anfeadvenlum Domini bagaiii,. yullis : et pasciutiquepahe-illo^/qiii^meritcjin pbT;
ijacebaiif in pecciilis suis, et" teiiebfis Crrofuhi, rYius . Tmptet,;quam;yeh"Y~em.:T>et;Dbinirius qiii
"-"'
-qua/ndonihilde Deo audierant, quahdo; iurceii Scrk ' fi arigat eumrivobis, he: de nobisidicatur.•.; Pufvtili' '
ptuiarum ribrt rioverant. /Sed hiodo niagria echfiisio : peiierunt ptiriem: necerai qui frcingereieis(Thren.n<).
sest, jacefe "in carhalibiis desideiTis ef iii TCnebris . Sicut vesiriiiri est pelere ;paneni, iia eJiipstruffl esf
inlquiiafuhi i quia jam Yeniilumen verum, quod _frangere. Efangendusestnobi.spanis,quemconcessit :
illuiriinaioiiirieinhomiiiemvenieritemin 'Ituncmundum yobis Deus in ilinereperegTinaiionisveslrae; ufadil-
{Joun. 1).JeSus GIiristus.Nohpossiimus ulJerius ex- lum panem pcrvenire pbssitis, queiji vobis iiitegfum
cusa.iioncni haberc dc peccatis noslris, quoniaih ina- serval ciim angclisin patiia veslia. Taiiis peregrina-
nifeste nobis loquilur Chiistus, qui aiiferl pcccata iionih \cstrae myslerium est Incarnaiionis Chrisiict
muudi, el juslYical irupios. Qui scquiiur tne, non yeritas doetrinae, alque exeinpliini bumililalis ojus,
timbulul in ienebiis, sed habebil lumeii vitw (Joan. ei /IJclium siiorum. Panis palriae vcstra 1, quo pa-
VIII). Et qtiae est \ia, per quain ipse ambulal, el scuntur angeli, facics Dei csl : pariicipalio divini-
quajducit-aJ ipsum ? Dicat jjisc, dicat : Qui vull ve- taiis, ct possessio gaudii, quod ncc oculus vidil,
nire posl me, ubneget semctipsum, el tollul crucem nec auris audivil, 'necin cor hominis asccndit (I Cor.
suain, el scquutui tne (Luc. ix). Demonstral ctiam ( n). Ut islum paneni aiigelorum a\idius dcsideretis,
Aposlolus\iaiii quaeducit ad Chrislum : Permullus, et ad cum ardenlius festinetis, Evaiigelium adiiii-
inquieiis, liibuluiionesoporlel nos inlraie in rcgnum nislrat \obis liodic panem, qui fortitudinem dabii
Dei (Acl. xi\). Itern Domiuus in Evangelio : Beati spiritui vestro in via isia exsilii veslri. Apponil
pauperes spiriiu, quoniam ipsorum est regnum cwlo- \obis pbrificationcm malris Dei sancte Maiiae do-
rutn (Matth. v). Ilaec cst via, per quam ambulavil minae noslraj, ct oblaLionem ipsius Salvaioris.
Jcstis, cl per quam venicinus ad euni, proprite \ide- rrangendus cst pauis iste, ut comcJamr, quia c\-
licct \oluntaiis abnegalio, imilatio jiassionis Ghri- pbneiida suutjsla ut inleliiganlur. Illa se puiiiirat,
sli, luijus Mtae adversilas, volhntaria paupeilas. quaejilum genuil qui nullum habcLal oinnino pec-
Jlauc\iahi sancta Sciiptura nobisoslendit, qnaesi- catum, imo qui sufliciobal totum niuiidiim purili-
gnilicatiir pcr SJellam istam, quae, Sicut diximus, caie, ille dedit saciificium pro se, qui eral snrifi-
tiihtis legibus apparuit. Eslolc igilur i'eges, sit cl cium JJIOlolo inundo. Quare boc toiuiii? Primum,
auima \cslra legma, ct regina Saba. Adhuc ciiiiu quia non ciai ailbuc lempus ul lex Mojsi dimitte-
cstis in Saba, id est in caplhitale, et videic, quali. rciiir. Deinde, quia \olebat ostendere, quod lex
Yideo ciliam legem ht membris tncis, repngnanlcm Mojsi bona erai, quando eam ipse iirijilcbat. Po-
lcgi mcntis mcm, el caplivanlem me iu lege peccali j. j strcmo \oliiit nos docere ut quoerainus aliquij spi-
(liom. \u), Ecce Saba ; sed carnalcs in \ol,is ipsis riluale in iilis corpoialibus obscnantiis, quas Judjji
coiupriiiiiic moliis, ne rcgnet peccalum hi vcslro observabant.
moriaii corporc (Rom. vi) ; et regcs estis, et aninia Quare praiceptum est uf ihfans rircumcideretur
\eslia icgina Saha.Sed quia perducattiin E-.augelii ocla\a die, et ulcjus maicr posldies 40 iiiiiarelin
paeis, quasi stella dtico. cl pravia, peigiiis iiinera, leinplum, el lunc cuni filio el sncrificio? Quarc
quaeducunt ad Cuistum, sinedubio venietisadeum, ciiiiiii proeceplum est ut omiies partem carnis suse
et adorabilis eum. Sed quoniam \acua iuahii non abscidorent, el illam pariem, unde homo solet plus
oportet venire ad ChrisLnm, vel eum adorafc, jirae- enibesccrc? Posset aliquis putare talehi observan-
parale ei munera vestra. Offerte illi aufum, iil cst liani lhrpe,m, non saiiciam. nisi Dominus ipse primo
chartlatem vcram; offerle thus, id est oralionom priecepissel cam, ct postea servasset. Yerum sancia
puram; offerie myrrham, cariiis \idelicet \esliiB crai .observaniia isla, quia per islam observanliam
morlifiCationem. Talibus muneribus placabilur \o- purgabatur homo a peccato origiiia-li,,etsignificabat
bis Deus : ut et ipse orialur super \os, ot gloria fidem, quam haljemus in Don.-inoJesu, per quam
cjus videiiThrin voliis.lpSe cniui glofilicabilur iii fideni piirgamur '"'ab omnibus peccatis. Sad licct
-'""' - fi. -
PiTROL. CXCY.
2YS B.-AELREDI 18BATIS RIEVALL, OPP. PARS I. — ASGETICA. : 236
mulii fueruni qui non exieriint de lumMs Abraliffi, , A; homo habeal istam fidem, immuiidus esf, et quid-
siculfuil sanctus Job; tamen fiIiis_AbraIiaepra;ce- quid facit immundum est; sicul aperte dicit
Apo-
pluni circumcisionis specialiter dalum est : et I
quod Slolus : Omne quod tion est ex fide, peccatum est
illi qui erant de genere Abrahae, unam partemi (Rom. xi). Si peccatum et imnnindum, ergo rou-
praecidebartt illius membri (Gen. xvn), per quodl Jier, quidquid generet, quidquid operetur, imrimnda
gCnerant homines et generantur in carnali cor- erit usque ad oclavum diem; quia bumana liaiura
rupiione et delectatione, significat quod J)omirius; semper in peccaio est, et ipsa , et quidquid fecerit,
Jesus de stirpe ej'us nascerelur, sed siiie omni cor-• donec veiiiat ad fidem Christi. pie octavo mulier
riipliohe ef delectatione carnis. Et sicufilli filiii suscipit njuiidationem j et liumana natura in fi.le
Aljfalia abscidebant sibi partem illam carnisy ini resurrectionis Cliristi suscijiit remissionem pecca
qua maxime regnal voluptas, ila nOs spiritualesi ;: torum. Tuncpuei' cii'cumciditur, quia opus a pec-
filii Abraba; abscidere debemus omneiji carnalemL Calomundatur : verbi gratia, ai.te fidem Chrisli Tia-
deleclatibnem : et hbc die xictavo. Quare? Quia, bebat caslilalem, sed ista castilas immunda eral,
sicut illi octavo die per hoc sacrameiitum a peccato, quia in peccato infidelitalis erat, P.uer ergo octavo
jn qtio per corruptibricm nati sunt, purgabarituf, die.circumciditur , quia in fide Christi castilas Ysla
ita Bomirius noster, cjui iialus est de genere Abra- B I a peccato infidelilalis muiidalur. Sed quid esLquod
hae, per $uam Tesurrectibnem, quaedie oetavo facta - per islam muiidalioiieni mulio.r quasi adhuc im-
est, ictestposl septimum, qui diclus est Sabbatum, Tiiunda purgaiur? Multa genera sunt immUnditia-
cleposita/omiiiYnortatilatis el corruplionis infirmi- ; 1'um. Quaeilam imhiundilia veuit ex natura, alia
tale, YmmoiTalem ct iiieorruplibilem resuscitavit venit ex yoluntate, alia veiiit ex inftrmitate." Ex
Ypsam narnisnalufam, quain acceperat de nobis et nalura venil illa - immuridilia , quam habemus,
pro Tibbjs. Simililer nos "per fidem resurrecliouis ,.quando Jiascimur : unde dicil sancJus Job : Non est
DoriTininoslri purgamur ab omnibus peecatis. Pbsl mundus a sorde; nec infans, cujus est nnius diei
<Ti'cunieisioiiemsequitur purificalio. Arile circum-"*;: vitu super terram (Job xiv). IdCo dicil David : Ecce
-cisioncmimmunda erat mulier, inimuiidus infans ; enhn in iniquilaiibus cbnceplussum, e£ in peccatis
postcircumcisionem nec cx toto mundi,nec cx coricepilme mater tnea (Psal. L). Hanc immuiiditiam
totb inimuhdi. Nairi si ex to(o Kiundi esseiil, non consideraljat saiiclus Job, qui dixil :Qu is poieslfacere
irtdigcrehl- purilicalione, neciproliibereiitbr irigfedi mundiim, de hnmundo conceplumseinine? (Job xiv)
iemplum. -Siaulerii non irtesset illis major inimun- : Propler islam imiiiundiiiam omnes Iiomines,
diiia arile circumcisionem -, non csset praeceplum, ^quando nascrtnlur", sunl filii gehenuse, et filii irae.
ut si-mulier babiiisset iiifarilem, immuiida habere- Propleristam imniundiliani erat/circumcisio ;in
-luf, quahdo infans dobebat circumcidt. ; yeieri lege :quae ideo purgabat Tioininem ab isla
ficlinelc quod diximus de. cireunicisione; et sic ":"im'mun.diUa_,.:quia significabat iidem Domlni nostri
-frarigamusislum panem, ut possil sapbremliabere. Jesu Christi, Islasola immundilia sulficiebat ho-
Milii videlur fjubd fflhlief Ista sigijificat humartaTii;; mini ad d.amnaiionem.i .:--.
Jiatufanf,; quae imniunda per vitia efpecCala pro- Sed quis esl qui hon ad islam immunditiain
JGCla?est de paradisO. Fuerunl noniiulli;. qui sihe -.^liam addidit ex jjfopria votuntate? De ista -iinmuii-
iideChrisli prbpria viiihle se piilabaut posse iusti- dilia dicit Scriptura : Non est jusiits super terram,
JicaiY, et •venife ad Deum. Hbc credebaiit niulti-el . qui faciqlbonum,elnonpeccet\Eccle,yu),Et sijuslus
iriaxinji pbilosophi; sed dCcepti suiit. Geherabant auget istam immundiliam, quanio illam •augeiit
''tilios', id est virilia-opera 4'aciebanf in abstiiientia, -.aduiier-i, fbmicalores, bomicidae, fures ! El/famcn
el cbiiteriiritu mimdi,-6t cohliileniia carnis. Genera- omnes istas inimundilias niundal baplisnius ,. et
baiit "filios,qiiia mullos discipulos habebant; sed ., post liaptlsmum poeniteniia : ef hoc, oclaya die, in
-
qutaigriorabaiit cifciimcisionem, et oclavum diem, fide resurreGtionis Domini nostii Jesu.Christi. Est
- ii immunditia permanebant, et qui geiierabant et D Liadhuc qiiaedani.immunditia, quae proyenifex JnLii'-
<jui•geiierabaiitur. Ita iu illis mater, Td est buinana niitale. De illa dicit Aposlolus - Videoaliam iegem _
- iiatufa, el filius, id.esl opefa eorum, non poteranl in ;membris tneis, repugnantem legi meniis mcm,et
anqu/arii-niuiiditiainhabere. Ideo docuitnosDominus caplivtintemme irilege peccali (Rom. vu). Quis est,
per Moysert; qubriiqdo debet mundari Tiaecmulier-, Tratres, qui possit gloriari, quod non babeat in
et fil.tus ejus. Primb immuhda est usque ad uclavi se istam immunditiartj?Tnde mala desideria efmalae
diei/circumeisiohem. Gircuincisio, oc/tavi diei fidcs delectafiones; -inde iiiordiiiali moius in membris
esf Ghristi,'quaj inaxime 'pertinet adTesurreclioneih nostris ; inde vanitales et pervagaliqnes cprdis hu-.
ejus. Nam mbrtiius fuit cbram omriibus. Ideo non maui. Jain yidete, Traires, purgali eslis ab -itli.sma-
est merilum ;credere quod mortuus esf, sed in iioc gnisimmunditiis,-idest yitiis danjnaljilibus. Purgata
- «st merilum, credefe qubd «eculte fuit factum. Per suntopei'a:yesti'a,.qua§ililii,.circunicisi ociavo die.
islam fidem liabemus justjYiam- per islam justiliam /Nunquid tamen polestis staliiii ingredi tenjpliim,
mundationem. TJeo dicit Apostolns -; Chrislus tra- iilud scilicet qupd.sursuni ,-estJii«illa coc-JestiJeru-
-dhus est proptet• ilelicla nostra; ef resurrexit -pror salem? Sedquis,quaiidiu manet in "ista carne, po-
pler jusiificatmieni:nosiram {Romrzv). Anteqiiam lest in.gredi in illu.dtempliim.?---rjwi#<'j-ai?Bavid,
557: -SEtlMONES. — SERMO V. IN'NATALI SANGfTBENEDICTL", £58
in locum labernaculi admirdbilis, tisque ad domum A mines, ubi habel semper insidias et'; laquebs. |ii
Dei (Psal. xn). Sed pulari pofesl quod hoc post gemitii turluris iiilelligite illas lacrymas, 'quas
inortem fulurum dixeril. Sed audi quqd sequilur : pudbr provocal. TurUif enim .dicitur esse qu;edam
Quarc trislis es, animamea, el quareconlurbas tne ? verecuiida avis, quaj liori pbtesi nisi unum lantuin •
(ibid.) Quare ergb irislis erat anima"ejus,.nisi . babere inariitiiij, pro quadam, Ul ptilo, naturali ye-
qnia dcsceiideral dc illo leniplo iterum ad seipsunj, recundia. Ideo dicit spoiisus/in Canticis aniniiB
ubi inveiiit miseriam ct doiorem ? Aiidite al.ium, qui sanctae : Genm tum sicul turturis (Canl. i).;SciUs "
-
jugiter in illo templo manebat. Nostra, ait, coiiver- cjuia in genis osJenditur pudor. Saiicla aninia Jiabet
saiio ih ccelisest (Pliilipp. m). Ergo, fratres, non genas, id estverecundiani lurturis; quia ad ofiines
"statim, quando purgamur a peccalis nosliTs . per. alios afnores vefeciiiJdatiif, nisi ad aiijorcm Dei.
baplismumvel per confessiortem,pbssumus ascen- Ille offert cblumbam, qui prb iiinore Dei coriipuii-
dercin illud templum, Quare? Ulique propter quas- giturde peccalis.suis, el lacryhias fundil. lile bffert
dam immunditias, quae nos comilantur. Quis enim turlurem, qiiipro yerccimdia de peccalis siiis JJLO-
gtoriabitur caslum se Jiabere cor? Quando enini ral ante Deiiqi. Scd quarC praecoptum cst oifer.re
volnmus Ievare cof nostrum sursum, el conarj ad par turturum. aut duos pulJos columbarum? Quia
Iioc, ut possimus ascciidere ad illud templiiin,;ye- B debemus babefe diipliceni fnhorem, et duplicem
Tiiuiil quaedani cogitatioiies in corde nostro de-illis verecundiam. Timbrem , iie damnemuf pro illis
vitiis quas fecimus, et illis vanitatibus quas secuii peccalis, quae cbrijmisinius.;ettiih.oreni, ne adhuc
sumus : quae non sunl adhuc deleta de nieiriofia in peccalisJncidamus. Nam qiiamvis verum sit
uostra, et trahunt cor uostrum deorsum, ut noii quod Domiuus dimillit pmiiia peccalia illis qui.cori-
possimus ascendere ad illud lemplum. Ideo necesse vertuijtur ad TJIum el faciunt poeniteuiiam; lameii
esl ufsustineamus qiiadraginta dies, et quseramus seniper debenius timere; quia nescimus lilruiii di-
sacrificium per quod possimus ita purgari ut valea- gna sit nostra salisfaclio. Ilerum quamvis lioino
mus ingrediJibc teinplutn,/dequo loquimur. Nu- sentiat se esse iri bono , tamen quandiu vivit, po-
nierus isle, id est quadraginla, significal labofes et lest cadere in nialum. Et ideo limere debemus
leiilationes quas debemus patienter tolerare, quan- semper, el in/iSlo diiplici tiriioie flere corain Deo;:
diu sumus in ista vila. Propfer istam significatib- etturic offerirtius dubs pullos columbic. lierum de^
nem filiilsfael quadraginta aunis fuerunt in debemus habere diiplicem pudofem ;' ptidoreni, quta
serlo, ubi tolefaveruut multas tentationes et mulios nosmelijjsos per fieccata et vitia-cbntainiiiavjiuus
labores; et sic veiiefuht in ierram repromissionis. „ et corrupimus; pudbrem, qiiia oninibus bonis, qiiae
Piopier islam etiani sigriifieationem Elias jejunayit nobis Deus/fecit, tngrati fuimus. Ipsc nos creavit,
"quadraginta diebus, et sic veriit ad liioniem Dei. ; Yiulrivit, et dedit seijsum ef ihteiligeiiiiam : Ipse,
Quia sirie dubio qui cupif irigredi in iilud coelesle quod esl super omnia, mofteni suaiii pfo iiobis
lemplum, quod significat illa terra rcpfoniissionis. obtulit, ef lamcn nos fuiiiius"fngfati''omi!ibiis,;et
et ascendere ad mobtem Domini, 'et stare inlbco insuper reddidimus mala pro: l)biiis,'ci odiunipro
sanclo ejus (Psal: xxni), riecesse habet jejunafeV et dilectione ojus. Ergo, fratres, qui hoc •diiplicipu--
laborare, et ferre tentationes el serumnas bujus dore afficilur, etlacrymatur, offcrt-par turlurum.
viiae, ut sic possit purgari qb otnrii inquinamerilo Perlioc sacrificium possunjiissihe dubio purgari.:
cqrnisel spiriius(II Cof. vn),et esse de illis , de . cum hoc sacrificio -dcbemusjTiJibsiiostrbs offerre-
quibus sCriplum est: Reati mundo corde : quoniairi Deo in lemplo, id est omriia-operiinostra' cumla^
ipsi Deuinvidebunt (Matth.v). Ideo, fralres cliaris- crymis Domino commendarcet-trartsferre omnerii''
simi, posf purgationem baplismalis vel confessio- thesaurum operum noslroruni, qiiasifilium nositiini
nis, si volumus mundo corde cceleslia rimari, et in illud sublime tempium, sicut;praecepit Dohiinusv;
visitare Dei temptum, neccsse habemus purgatio- diceiis : Thesaurizate vobisihesaUrosincwlo (Matlli,:
nem quadraginla dieriim suslinere, id est labores D'vi). In terra tbesaurizat, ubi aerugOeftinea.-id-esf
et tentaliones praesentis''viiaj"patienter tolerare. superbia et vana gloria, qui facit opera sua; nbh in:.
Debemus etiarii quaererc-'.'sacfificiumiQuale?Par templo Dei, sed iii oculis honiinum. Jdeo erigamus
lurturiim aut duo.s puttos columbarum. Anibaeaves- pinnia opera nostra ad Deurh, Yit^^sicut ille<pro
islae solent gemere, nunquam cantare; et signifi- nobis Iiodie in temptb est praesenlatus. ita nosTIli
cant lacryriias et gemilum, pef quae.possumus pur-. puris mentibus et actibusin illo coelesti templo'
gari ab omnibus vitiis nostfis. Solent lacfymae praeseiileinuf. Qubd ipse hcibis/pra3stare digneluf,
nasci illis, qui adhuc indigeiit purgatione, dcdua- qui cum Patrc et Spiritu; sahCtb yiyif et fegiiat
bus rebus, videlicet de tiriiore _et de pudore. Narii Deus, per bmiiia saecula saeculofjini.Amen.
est tertium genus laerymarum,Yjuod non tampuf-- .;-;/- r. SERMOV.;-;*: •
gat quamimpinghat et reficil; et illud genus Taci-y^- iN KATSLISAKCTl BENEDICTI.
aiarum oriturrex amore. Sed de illis duobus gehe- ; Scio quia soletis cum/onmi gaudio sanctOfum
ribus debemns dicere per quaepossumus purgafi. festivilates; cjiiandocunque bccufferint; sujscipere:,,
Iiigemitu cOlumbaeintelligile"illas*lacrynias ,;quaa: et pef memorianl-et reprseseiitationein vitai.ctper- : •
yeniuntde.iiniore. CohinibaeniiiiTiabilat interbb-: Tectioniseorum vbsnicYipsbsad spiritualem fei/vO-
m B. AELREDT ARBATIS RIE-VALL.O.PP, PA-RS I. —ASCETIGA. 240
reiii ex.cilarC; lamen piito quia festiyitasisla san-' A j flageliabatur ariimus ejiis? Et super Tiaec omhia,
. cti.Pa.iris nostri Be.ii.cdictiyobisdulcior est caeteris,, ^qupmpdo unumquemquepfoprJa flagellabat con-
el quodam moio acceplior : non quqd ejus festiyi- scjcn.lia? Quid, quandp unusquisque coep.itcogilare
(as sjt caeleris aJtior, sed quod ipse Pater noster es.tt yilam suam, peccata sua : quam sajp.e.prppter ipsa
iiobis caetcris saiictis cropinquior. Nam in Chrislp» flagcl!^ proprii /cordis proppsuil, et dixit: Nun-
Jesu per Eyangelium jpse nps geniiit. QuidauidI quam hpe fa.ciam amplius, nunquam amplius /in
cpim puritatis haJjetisin casli.Jate,pninem spiritiia-. iljud yitiiim iiic dejnergam ? Et tahie.nminisiii PJia7
lein dulcedinem quani lialjetis Jij ch.aritate, om.n.eini rapnis, id esf immundi spirit.us lios iiiipingebant
-gloriam quarn babetis in cbnscientia veslra de> q.uasi invitps, ut face.reiiius Iaieres luieos, i_dest
lijundi coniemplu, de labpribus, de vigilijs, de je- immunda et sor.dida opera ; et sic aediiicaremusci-.
jiiniis, de yplunlaria pauperlate, de doclrjpaejus ; y.ifalem Pliafapi.ii, i,dest diab.olo, iiJ c.orde 11psJ.ro.
est. Quidquid in medilati.onibus, in ofationibus, iui Qiiiciinque p.o/lestrecor.dari illam violentiani, qu:am
. .rjompiinciipne, iri deyotione, Caelcrisquespiriluali- jiatiebatur de sua mala -cousuetYicj.ine,ct yidet se -
lms rebus proficitis, nonne lolum yobis Dei gratja, riipdo per Dei graiiam, et doelriiiaiii b.cali Bei.eJicii
jier ejus niiiiisterium et exemj.Iuni" i.ninislrayiL?> liberathm, jpse vide.t, quia nobis ihajoia jjraeslitit
Ideo ipse vobis cseteris sanelis esf yicinior, ufpon ! *R Deus pef illum quani Judaeis per Moyscn. Si cbm
immerito ejus fcsiivitas ypbis .ciebeatesse jYicuji- pa.feli.-sillajji spirilualeri) dulcediiicin, quam spletis
ciior. Yidete Jsrael securiduni eavneni. carnales scir seiilirede Cbri.slp, illi niaiinae,. qttod Judsei maar
Jicel Judeeos: qui, quamvis sihl de geiiere magno? ducabaiil in descrlo; si compareiis illas victorias,
rum i.alrunii Abraham, Isaac el Jacpli, de quibus. qtias step.ebabetis tie spirilualihus iiiijiiicis veslris,
Doniinus dicit: Egp sum Dcus Abraham, et Devs jiar meiila.eTdocliiiiam beali Benedicii, illis yicto?
Isaac, el DpusJaco.b (Exod. w), qup.d ulique Do- rijs; quas liabcliaiit tle bpiiiinibus; videbitis utique
miniis dixil propter coruuilexcejlenliam; tanien .• ista" esse multp majora, quja mn} spbifualia, Moy?
ipsi Judifi magis" glorianlur de Moyse, diceiiles: ses consliluit 1111 s legem et ertidivii, ut posseut
-NosJIqysi discipuli sumus (Joan. ix). El ap.ostoius lerjani proiiiissioiiis injjredi, el eam , quandiu hoc
Jacobus in Actib.usaposlol.oriiin dj.cil: llabetMoyz saecultimmanet, ppssidere.,Beatus Beiicdictus coiiT
ses, quieumprwdicenl per oinne sabbalum in S_yna- Sliluit nobis legem : quam si servaveriiiius, iii
gqgis (Acu xv). Quare ergoipsi carnajes Judaei jpsum cgeljunj,teiTani scjlicet yjyenliijm, ingredieT
iaiiluni affecliim habciu erga Moysen? Pulo idcirco niur, et ijlud iii ajlernjjin ppssidebiiiius..Lex tsla,
quod I)oininus"per minisleiT.;ni "Moysieduxit eqs „ fratres, reguja illius est. Iit.Tiacnp.s d.pcet Deo spi-r
,cle lerra Êgypti, transduxjl per mare Rubrum, : riiualilei' sacfiflcare,- spirilualiter Sabbaturii cele-:
quod per bi'atiqiies ejusinaniia de eoelqacceperuiil, brai'e, spirifuale Ta.bernacuJumGhris.lp in coidibus
iiquairi de pelra; quia, illq qrante, inimicos supsi iipstris fabricare. llanp l.egem si servavefiihus,
superaverun.t; illo danle, legem acceperunt, qr.am. erimujs, sj.cut ipse dicit, liseredes regtli cceloruih.
§i seryarent, tei-ram repromissioiiis el accipereut el Sed quia menUoiiem fecimu.s de Y\..oyseet.Pha-
, possiderent. raone, de epruni yerbis, aliqui.d ad ae.dificationem
Certe, fratres, si bcne yideahiusel liitelliganius nosirain in liac festi.yitate Palris nps.tri Toquamur.
quae noljis beneficia Domii.iis coiilulit per sahctuiii. Sjciit i.ostis,, cum, filii lsrael cap.tivi ess.e;it in
Patrcm iipslrum Denedicluin, aj").erteyidebimjis, Êgynlp.-.subP.Jiarapn.e,iiiissii.s e.s.t.Sl6ys.es,qui ex
quod npni minus eum. debent diligere mona,chi parle Dei di.cercJ ipsi: iqiqup PJiaj'aohi utcliniilleT
quam Moysen carnales Judaei. Illos per ministeriuiu, retpppuJum Poniini.. Qui. cuiri hoc facere, conleiiiT
Moys.ieduxif Doiriinus de Mgypto; nos pei^niini-* _* psissct, pl.agis njagiiis. el. liiulLlscum populo, sup
.steriiim. S. Beiiedipli eduxit de saeculo, llli .eraiit, percussus. egt, Tandein prppter istas; plagas. qpas
rpge: pessimo;/ nos sub diabolo. Illi patiebatur, dtxit ad M.oyseii: Iie, et, in isia lerra
..,,-Bub.-P_i_iafa.Q.ii8.-
, iii sei;vilule<<Egyplioruni;iibS in dominio vitioruni, njj sqcrificate, Dpmhio Deo. veslro (Exod, viu), Gui
BJJiiislri PJiarapiiis^flagellabant eos, etlaleres de Moyses ; Nequaquam, inquY, hott polesliia fieri. El
; Julo. exigebant, JFprte obliti eslis. quaeTIagella pa- dixil causam, quarc : Abominaliones JEgyptiorum
liebamiiii in sseculo. Aliiis teo.debat a.d aliquem iminoiabimus Deo.no.stro.(lhid.). Ideoiion poterant
, li.piporemsaecularem, yel divitias.: quae-flagellapa-. iii_-jEjjypto sacrilicare. Deo, quia •aboriiinationes
_ tiebaliir in illis cupidilalibus;?.Quomodp.llageUav.i.i: , jEgypfiojiumde bebaiitsa.criiTcare.Nam licel per in-
cuii) timor, inyidia; qtiomodo.flagcll.abatur,quando Jeripgatibnem. legatur ita : AboininulionesJSgijptio-
. li.piipoluit acquirere quod vpluit; quando aliquis. ruin- iniinolabhnus. Deo.nostro, eunidem sensum
.; alius hoc. acquisivit, an quod ille ila ardenter in- liabet. Nam qnia Pbarao dixerai : Abominaiiones
hiavit? Si aulem acquisivit, quomodo flagellavit; Mgypiiomnt: immolabimus Deo riostro,, et subau-
eum limor, ne_ amitteret,;. dploi', cum amitteret?' diendum.est, in hac teraa; et subintelligeridum est:
A.ljhs ad hoc tota irttehtione feslinavit ut posset Kon potest ita fieri. Ubi atitem hoc debeat Jieri,
; explerj.ojiines volunfates suas et libidines : quo- ostendif Moyses, iiain addidit: Viam trium dierum
* moup ta.em. ITagellavitpessimus amor, zelus, su- ibitnus iii sqliludine, ulimwolemus Doinino (IbicL).
spici:jnes? Quid, quaiido yitia illius per aliquem Scitis, fralres, quas stt jEgyptus,;quis Pbarao, <;ai
discooperiebaiitur? Quomodb/doJebai, i_iro:n.odo• iEgyplii".Diiani lameu breyilc : jEgyptys s:«cul..ni,
iM .; SfiMOMES. -•"-/SERMO:V. 1N NATALl SANCTTBENEDICTL: /242
Pliarao"diaBoIfis. JEgyptif \Tti"a/et pbccaYa. Sic ac- Jt manducaut quando volunt, .iejuiiant quando \;0-
cipiteVFulstjs ih .Ti&ci~Egyplo,isub istis- iEgyptiis:, lunt, vigilarit quando volunl, dormiiint quand/o
subisto Pharaone. ;Tenebat vos diabotus eapiivos yolunt, labofant-et quiescunt quando yoluni; sibe
et
jjef ariidfem mundtVper amoferii pareriturii; liga- dbbio teftiam dietam non' perficiunt. Sed illi qui
. bat vos; jifopriis cupT<litalibus!vesTris;=jehebal-vds. sunf in congregaltone;: et; \ideniur reli.quisse stiajii
pef maTbs"nfbfes' vesffbs' Fratfes.iqiiaildo' \'os-di- yoluiilatem,; si adlihc quajriirtt qnasdani libertates,
rijiiiefet. riisi"eiim D.ominusperciississeT? Sed quo^ ut possinf exire de: plausiro quando volunt, loqui
esse ia
riibdb''e¥riTpefbus'si;j7? tJiique bona' voluntate veslrav quando volunt, laborare" quando volunl,
ct
quaiif vbbis"dedif; bbriissdesfderiisytquae vbbis- inf lectiorie quandp/volunt-; et quidquidpossuiil,
spifa'vit;: iibnis" ebgitiTtibbibus",quas cordibhs ve- qiianlum possunt, traliunt ad prbpfiam yolunta-
Slfls' irisefuTt. Ilis dfiimbus pefeussil Doniiiius'dia- tem : nec isti leriiahi dielam perliciunt.; Kpn dico
bblum ;.his?btnrtibus aTlfifishnt:spirit'uales'jEgypiii; omnes quiliabenl istam liberlalem, sed illos qui
id esf vitia ef peccata; TehebaT vos"tamen Pliarao istam libei taleui' qiiieruul, et ili illa de.lectaiilur.
per riialam cbhsuetudliiehf vesTrairiy et rioir pef- Nam aliqui: cxeuiiL aliquando, el loquunlur et
niisif vPSiila cTlo^yiiicula1 cbiisueluditiisrfiiiiipero. qiiaedam faciuiit, quibus oinnia islii riiagis Oiieri
SeiPquando" vidif;pfoposifiiitrvestruih praevale.e, P siiiit, qiiani de!ecla'liohi : el libeiitiiis"in quiele cs-
quiil ail? Ftef ev.hv lerra istti sacrificate Dommb s.eul. Ille crgb perfecle egrcssus' est de Êgyjflb,
(Exod. viii). Miror,-fniiies, miror,- si noh omries qui istas tresdietasperfccif-qui primo sicul seriiel
istamvoeeiiiaudisiis^sive per diaboliim occulte iri cxterius reliqf.it divilias niuiidi, iia-.quolidie'et ju-
cpfdibus' vestris/; sive aperta voce pef aliqiiod-ex giler abaiiiino sub illas abjicil, ct seriiper aniiiiuiii .
nieinbiis ejus. VisV-:iiiquiir, servireDpfjiiiio? Bene.r suum liberuni ab oiiijil cupiditaie ef ambitjone
Nufiquididetf riecesse' habes diuiittere possessib- oslendiL Dbmiiio, dicens: cuiiiB. Jêlro :Ecceuds
ries tuasV ecclC-siaS" tiias,--diviiias" tuas^Hic servi reiiquiriius oiniiia (Mailh. xix). .Qui'poslea vilani
Deo^ liic age:p;_03ii"itehiiaiii ;de ip'sisrebus luissefvi corrigit,; el viliis'quibus subjacuit iii.saeculo viti-
"Deb, fac eleeuiosjTiaSi Putb qhia' recogiioscilis liier fesislil. Quiposlreino' loianupropriam ihorlf-
<t;u33' dico.--Quaiiirririflli. fr'afres,'; peristam vpcem. ficat-voluhlalem, el quidquid' Taceredebel, cx se-
dccepii suiit.- noviiiuls. Cxperli:siiirtus"; Scimiisalii iitoris sui peiidelarhitrio. , ; -,
qjiOS"bPham^voluiitateni ecncepiss*e,:firmiier pro-- Et certe,. friitres,. S. -Moyscs diicuit. lilios IscaeL/
pbsiiisse quod sa"buTumr;relinquereii!,-ef peue jairi iilas Ires/dielas corporales, per qiias veneniht ad
faciebant. Sed audierunf istaiii .voccirf.Pliaraonis"; P itlum locum, ubi cofppralilef Dbiiiino Sacrificabarit: .
aiiaierujit, eL eonserisefuiit. Gceperunf-veile vivere _ Yos aulem';B.:P.aler Beriedictus: istas: ticis dielas:
quasi reKgibse ih sseeulb, seddecepttsunt: Nam iri spirifualcs docet, efviam, pef quarii poteritis istas
pfistinis' viiiiscorruefunt, efTiyjjbcrisin superadr dietas periicere, satis aperle ostenditiJNam, sieul
didei;unt.Necmltuiri;Magiia,fratfes,magnapraesUm- niihi videfui', piiina dietaperficitur per viam nibr-
ptip est, in ipsis diyiiiis,: ef deticiis", et bonoribus,. tilicaiibnis, lerlia; per viani bbedientiae. Aiidiie
"velleagerepcenitentiam ;.p'erquas divitiasjet delicias; bealum BeiiediCtumislaiifviam nobisdeinoristrau-
elTionoresin illa:]iorfenda:crimina.'ce'ciderunt.: . tem (ReguL, cap. 7) : Prhiius; mquit, humitittilis
-Kbiisic, fratres, npn ;sic : eunduni. esfpef viam" gradus estf iimof Dbmirii: Ef sicut liiilii vicletuf,
frium dierum irt solitudirie, ut/possimus saerifieare primumliumiliiatis liicliciurn,:estco:itemptus diyi-
Dbrhinb" Deo nostfo; abomiiiaiibnes: .^gypYibruiii;. liafum-et boiiorunj. NamquanJiu homo serviit et
Forlassis Tpsa pcehiteritia peftinet ad' abomirialio- lenet divitias elhbjiores tnundi, potest forte:esse
iieis iEgypiioruiri; ideb riori;pbtii'efuht;itli inler humilis, sed iioh iia apparet: cjiis huniililas;ideo
^Sgyplibs "libc"sacrificiuih offerre. Sed: priind; -vi; pef•prihium giuidum hiiiiiililalispervenit hoiiio'ad -
deanius "quaesinlTstae tfes'dieiifi': Pfima-dieta esl^ priinuni iiidiciuiri huiiiiliiatis.. El ulique uisusquis-
relinquere: saeculum;-secuhda,-.rerinquere/ vitia-et "Dque pplest lioc videre in seiiietipso; quomoJo eriiiil
peccala,-et mOresTifnieliUs mutare;-terlia,-rclin- possetis. divilias- yesiraset-possessioii.es deserere,
queie propriam voluiiiatem., Quicuiiqubbas' tres' jjuomodoisJain.dieJam fecisseiis",iiisi timor DbmTiii
dietaspefJicit, poterif abominaiiones Êgyptioruiii vos"urgerel? Timor ergo Domini est via, quaista
inihiolare Domiiio:-Ef videie; fratres. Mulii sunl,: prima-.dieta perficitur. Sed dicit aliljilis ::Quompdo
qiii'dimittuni- divitiasjvet honbres mundi; et 'qiiasi istam" dictam perfeci,' quinihil reliqui?_qUia eiiini
uiiius diet se elohgaut de'saec'uIo;*sed;quia noliiii.f .nihilhabui insajculo, nihil
reliqui. QuicunqueTioc
adhucdesBrefe; malos niores suos; sed' sunt su-' cogilat,- respondeaf mihi, quaudofuitYnsseculo,
pfeibisicut prius,- luxufibsi sieut prius, ainari sicut uirum aliquas divTtias concupierii, :utfum secuii-
pfius, iracuadi sicutprius; riequaquam duas dietas duni po.ssesuuni; acquisivit,/quod potuit. Si ergb"
perficiunt;:et ideo non suht idonei ut Deo sacritT- ei: cupidilaieiii reliquit,: ulique pfimam dietam bciie
centi Suuf eliam aliiqui uLfuriique faciuiif,- id est perfecit. Jam vero viani secundse"dieta;1
videanius,
divitias et btmbres deserunt, et a- piislihis crimi-: et per eanj tibeiiter incedaiiius.:
Ipsa-est-caniis
iJbuss&absTineiit- sed, quiaiper scipsbs- seceduht. - Tiiorlificatip..Ait/B. /Be
nediciu^: (Ibidi.f: Secuud^
;iE:-aliqiiam,silvam, vel in aliom aliqiiem. tpeuiti!;-ef humililgtis yrgdus-estfsi' quis. propriarif.nori:emialu
2« B. AELREDI ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS I. .— ASCETICA. Mi
volunlatemi desideria carnis non delecietur itnplere... A putarilquodpraelatiis propter invidiam eos cpntem-
Hsec esfplane via, qna possurrius alleramdietam n nat. Tales nonduiiiabominalipnes jEgyptiorumoffe-
implere, idest pristina vitia vitare, sr yidelicet perir runt Dominp. -
vigilias, et iejunia, et: labores, desideria carnis;s Sedvidete quod S. Benedictas nos. doeet istas
iiiorlifieemus. Neiiio dicat: Fortis sum, castus sum,i, aboniinationes j£g}rptiorum offerre. Ppstquani de il-
sapieus sum, nbij babeo/necesse laliorare, vigilare,', Iis liibus gradibus humilit/atis dpcuit nos yiam, per
iejunafe. Nunquid sapientior. Paulo, nunquid fpr- quani illas tres dietas perficere poterimus, statini.
Tior B. Benedielo? Partlus casligaf corpus suurivet!t de ipsis aboininaLionibus jEgyptiorum, quas debe-
. in servitutem redigitj sicut ipse dicif: In faineet;t mus offerre, subjunxit (ibid.) : Quarlus humilitatis
siti, iti labore et mrutnna (II Cqr. vi), -et lamenyi- gradus est, si inipsa obedienliu duris el contrariis
det aliam legeiri in iiieinbris suis, repugnaiitem legi;i rebus, vel quibuslibel iirogatis injuriis tacita con-
,mehlis su3e.:=.. scientid paiientiamumplecialiir, Etibidein : Quiper-
- Divus quoque Benedictus -aliquot annis,/vjtania. cussiiri maxilla prwbent et aliam : angariali millia-
. suani pane et -aqua transegit: el taroen vix ten-- rio, vaduni ei duo, el falsos fralrps sustinent, et per-
talfoiiem libidinis evaslf. Nam pene superalus esl;; secutionem. Haesuntplane abominationes jEgyptio-
Iiac nocte id lectum esf, sicul audislis. Illisic, , rum, quia.ista bmnia abominatur^gyptius, id est
et tunescio quibus deliciis et yaiiitatibus iuien-- animus saecularis. Valde enim turpe ai-bitratur, non
tus, putas-te spurcitiam, carnis posse evadere?? soluiii si palieriter suffe:t injurias, sed etiam si se
Qui ergo vpTTieritabslirieiitiaj dietam pcrficere, , nOn vindiCatquaiiluni potest, Isia suiit sacrificTa
desideria carnis 'npri.de.e-.clat implere. Jam vero3 grala Deo : in quibhs sacrificiis occiduiitur illa,.quse
de yia 'lejliaj dielae audiamus quid d cai sailetuss . mundus colifet diligit. Sferito aii sancfus Moyses":
Benedicius (Ibid.): Tertius, ail, humilitatis gra- Qiiodsi niaclaverimus ea,qtim colunl Mgyplii,coram
dusesl, si quis pro: Dei amore omni obedieriiia se8 / eis, itipidibus rios obryent (Exod. vin), Quid coluut
subdat majori. Hoc modb ulique homp cx lolo re- iEgyptii? Ulique.divilias, honores, aurum, argcfc
linquit seipsum, et tradit Deo; si omni oliedientia» luni, deliciasventris, et gulae. Ista cpluiit Êgyptii:
sesubdat alleri, ulnequemanducetsecuiidum.suam I quiciinque jEgyptius iSla liabel, superbit, et extbl-
dispositionenl, iiequejejunet, neque Taboret, quando.j lit sesupra alios. Qui autem ista non Tiabent vene-
ipse voluerit,sed quandp alter praeeipil; el sic de; _ ranlur et colunl, et quasi adorant eos qui ista ba-
onuiibus aliis rebus, nc-n suam sed atterius sequi- bent, etbeatos-eos dicunL.-Uiide dicilufin Psalnio:
tur yoTuiilaiem. Qui haslres dielas perfccit, opor-• r-Oves
( eorutn, fetbsce, abundanles in egressibus suis;
fet uf sacrtiicel Deo abomirtaiiprtes jEgyplioiTuii,, boves eorum cfassw. Non est ntina inacerim., neqiie:
id esl ea quaeÊgy.piiiabbminaiitur, et odio babent. irari.ilus, heque clamor ,i_n plaleis eorum (Pstit.
./Egyplii. suiit d.lectores Ihundi, saicularfis. et vi- cxuii). Isla esl felicitas jEgypliOrum : et atii jEgy- .
liosi; Qui Imiqnlur cum male'feceriut,:el exsu.tant ini plii./qiii isla non liabeni, istos bealtficant, ef ,di-
rebus pessimis (Prov. nj : et quai.do expleverintt cunt, quod addit Prophela : Realum dixerunl popu-
raala dcsideria sua, gaudent, supefbiunt, iieseiuntl lum, ctii hmcsunl (ibid.). Isla omiiia quicunque vo -
erubescere, holunt poehitere. AbomiiiaJibnes ergo> luerifit interticere in animo sno intef Jpsos saecu-
iEgyplibruiii sunl aniariLudopp3::;itentiae, Tuetus db- lares, lioc est conlemiiere divilias,: bbnbres, deJi-
Joris, voluntaria panpertas, et- sui ipsius despectus. cias, et yivere parce, sbbrie, caste et religiose * _
Has abomihaliones iEgyptiorum inimolare debemus; stalim jEgyptiiTapidihus eos pbruunt, id est. diiris
Domiiio DeoTiostro. Poenitent nos de;peccalis no-. conviciis eosinsectanlur. AliuS vocat eum dece-
stris, lugeamus et pToremiis pecc.ata iiostra quae: plorem, aliusliyppcrilam. Ideo sap/eiis eonsilium
fecimiis et facimus, ul in Jaciyiriis/ poeniteritiae. /habuislis, qui egredientes de Êgyplo, per praedicias"
quasi iri airiaris el salsis aquis jEgypli,.id est vi- tres dietas venisiisin solitudiiiem. Sed quid est,
Lia et peccala nostra submefgarttur, pereant et de- ID'veriisse in soliludiiiem? Omiiem-istum mundum
leariiur. Amplectamur efiam iiaupertaiem, viles si- pro deserlb Jiabere, desiderafe palriam suam, tantiim
inus et despecti in oculis noslris, et ;veraciter sicuf, Tiabere de lioc niiindo, quantum suftjcit ad islain
perfecte. egressi de JSgypio, abomiiialiones Mgyr viani perficiendam, non quanlum carp cupit. Of-
librum, immoIabimus.Dominp Deojioslfp, e.t-.JJla.T'./feiTeigiLur saciiiicia Deo; oecidile in vpbis eaquai
cebit ei sacrificium nostrum,- Suiit autcm quidani, amatimundus; amale esse:viles pro Christo, pau-
-
qui postquam sfeciilum feliquerunt, vel de ceusu pefes pro CfirtstO, abjecli pro. Cliristo. Hpc docet
sup.yel declericatu suo, vel etiam de diyit.iis, vel heatus Paler iiosier B::iiedictus. Scquimini yesiigia
yanitatibus in nobilitale ethonore saeculi, quasre- ejus,: doclrinam ejus, ut ipse vos digrielur inter
JiqUerunt, supefljiurit, ef putaiit quod magis de- suos /agijoseere, quasi pastpf bves, paler liltoSj.
tieaut honorari qtiam alii. Yolunt ut praelatus suus magister discipulbs ; qualejius ,/iiitervcnieiilibus .
; cos vocetad; consilia sua; plus eos, qualn caeleros, ejus meritis, peryenialis ad pascua Eetemaefelici-.
lionoret; in omnibus disppsitionibus suis se yo-. , latis, ad haerediiatem servorum Dei, ad gaudia di-..-
Jnnf inlfomiltere : si aliqua Sine eor-uin consilib or- scjpulorum Christi, jjraestaiJte eodem Domino no-
diBanlur vel disponunlurpindignantur, irasiurilu r- stfo Jesu Cbrislo,.qui cumPatre oi Spiritu sancto,,
'
245 SERMONES. — SERMO VI. IN NATALI SANCTl BENEDIGTL _'. .246;
vhitef regnat Deus, per omnia ssscuta saeculorum,-iA reprobam vilam du.cit, per ipsam ad gebennam,
Amen. et admoiTem;lendit sempilernami Etbaic est via
SERMO VI. peccatoriinT : de qua Yn primo psalmo agitUi',
1NEODEM FESTOII. dicente David -.Reatusvir, quinon abiitin con-
Quia hodie celebramus transilum' sancii Patris silio impiorum, el in via peccatorumiion stelit (Psal:
noslni BenedicTi, oportet ul de eo aliquid loqua- : i). Per hanc viam malarri itur in. moiTem peccato-
mur, maxime quia vos avidos intuemur ad audien- . rumpessimani: de qua.alibi ait idem Prppbeia :
dum. Ad hoe etiam lanquam boni filii cortvenislis; Jl/b?'speccalorum pessima (Psql. xxxni). Reetissiiiie
in unuiii ul de Paire yestro, qui in Chrislo Jesu quidem peccatorum moiTem dicit fore pessimam,
per Evaiigeliiiiri vos genuit, audialis. Quia igitur quorum viam consJalessemalam.Ut enim ait Apo-
eiim Ininsissecognovimus ; unde et quo trarisiit vi • slplus : Mali setnper proficiunt.hi pejus; etmtntes,,,ct
deamus. Transiil ulique inde, ubi nos adhucsuiiius; aiios in errorem miitenies (II;Tiiii. nt). Et idep inoi.s.
el eo transiit, quo rios iiecduni pervenimus. Ei-ta- - peccatorum di.citur pessima,.quia eo tisqueperdite
' vivendo in nialiiiani perficiurtlj-qiiousque pessirtjj
meii licct corporaliter non sumus illic, quo transii
ille; rios spe el amoi'e sumus, juxla illud Redem-, effecli, succidi el in igiieni jirojYci mereartJuf. S.ed
' •
ptoris noslri: Ubi esl Thesaurus liius, ibi est el cor B healus Pater Bciiediclus haiic viam.110.11 teriiiii.quia
tuum (Maith. yi). Unde et Aposlolus : Nostra coti— .. reprobani vitam 11011 duxit, scd illam-.Lc.nui.l,-.dC qua
versalio in cmlis esl (Philip. in). Nam et ipse.S. Be- dicitbf .: Via justorum recla esl,(Isai. xxvi): quay
nedictus cuni bic corporaliter viveret, jn-illa ccele- licetarcta sil, ad-vilam lamen dncit. Haecautemvia
sti patria cogilalione et aviditale conversa' alur. initio quidenv arcta est :. nam postea, uf ijjse Bv
Transiit ergo Paler noster S. Behediclus bodie tle1 Benediclus in Regula sua docet, curritur inenarra--
lerris ad coelum, de carcere ad regnum, de niorle•: bili dilectionis dulcediiie via mandatoruni Det. I11-
ad yitaii}, de miseria ad gloriam, de vita hac, quae: cboanlibus quid.eni arcta est: qualis erat Davfd,
reelius mors dicenda est, ad terram viventium fe- cufn diceret -. Propler verba lubiorumluorqm ego
liciler transmigravit.' Bene dico quod ad terram 1 cuslpdivi vias durus (PsaL xvi). Sed nuiiqiiid liic
viventium Irausiit; quia haec vila. non est vivcn- Propbela, quia arctam in inilio invenil, ideo aiit,
lium, sed morieijtiuni. Oinnia quippe, qu« supra \_ deseruit, aut descreiulain. judicavil? Absit! Inip taii-
diximus, mors scilicel, et carcer, et miseria, inve- diu ienu.it, tlonec salisbuic dissimilero. seiitenjiam.
liiuiitiir iu bac vita; imo omnia ba3Cprajsens vita. proferre potuit. Alt enim alio loco : Viammaii.-
Nam si niors nou esset, Apostolus Paulus nequa-•/„ daiorum tuorum cucurri, cuin dilaUtsli cor ineitnt
Cjt.am diceret: Quotidie morior per veslram gloriam,,; (Psal cxvin). ; ..
fratres (I Cor. xvi). Et illud : Infelix egp lipmo : quisr Hartc. etiam' yiain ,bealus Benedictus in iuilio"
me liberabil cle corpore moiiis hujus? (Rom. Vii.}) conversionis suae arclani reperit, et in. fine latis»
Martifcsifssiine hanc vitam inoiTem vocat, et in simam invenit. Nunquid ei uon arcla fuit, cuni; sie-
cofpore vivere mori dicil. Quod-aulem carcer di- ul ir. Yita ejus Jegimus, ne libidini ccnsejitirel, sese
catur Psalmista testatur, dicens : Educ de carcere in spinas projecit? Sed cum arctam iiivenii, quiti
animam meain (Psal. CXLI); quod autem vita haec: fecil? Nunquid ab ea declinavit? Tmo eam teniiii,
misera, imo jpsa ihiseria sit quamvis qiiotidiana cl in ea viriliter sJetit. Fecit prior ipse quod dpcuil,
niiserarium hos doceaiil experimenta, beatustameii ul nos sequaces suos posset docere quod fecerat.
David eam lacum miseriae, lutuhique (aecis vocat, Ut euim dicit de 00 sanctus papa Gregorius .(Diql,_,
et se erepium jam, quia eripiendum noveral, cum cap. 56), sic vixil, utdocuit; nec aliler poluitdo-
Ingenii gauclio prodanjat: Exaudivii preccs mctts, ccre, quam vixil. Quam ergo virililer tn viaDci ste-
et eduxil me de lactt miseriw, el de.lulo fwcis tit, ex ipsius verliis ppssumus colligere-;/qu.ia in
(Psal. xxxix). ReguTa sua moiiel, Ije quis limore perterritus viaui,
Sed quia unde, et quo transiil scimus, etiani D saiults refugiat; quam nisi angusto tramite ,11011
qua traiisiit, vidcamus. Nihil enim eum sequi cu- esse iiicipiendam, experientia ipsadidicerat.;.Noye-
pientibus scire prodest, unde, et qup transiil, ii.isf. rat eiiitn quod quamvis arciissiHia forct, ad yi-
eliam quam ^ransiit, sciaiit. Per Cliristnm ulique (am tamen duceret, sicut ail ipse Dpmiiius noster :
transiit ad Clirislum ; per Yideni Jesu Christi, quae Arcla est via, qute ciucit ad vilam; eipauci sunl, qui
in eo operabatur per dileclionem, trausiit ad spe- ambulanl peream (Matlh. vii). Ad qiiam anjemyi-
ciem, et coiilemijlationem Jesu Glirisli, iit qua.bo- laili ducit haec via, ipse Dominus in alio lpco do-
norum omnium/desiderium saiiatur. Viaergoejus cel, dicen.s.7 llmc esl vila mterna, ut cogiioscant le -
.Gbristus fuil, qni de se. in Evaiigelipait: Ego sum verum Deum, elquem misisli, Jesum Christum (Joan.
via, veriias et vita (Joari..xiv). Per ipsum traiisiitad xvii). Haec est ergo via, jier qiiam Tsaac profectuni
.Jpsum, quiaipsevita, quia via. Yia rectissima ejus- legimus, quae ducit ad puteum videutis et viveiifis>
dem etiaiii PaTris nosiri opiiina conve.rsatio fuii. De hac eiiam via dicilur in fibro Sapientiae^jMs •
Yia viiae illius sanctiias fuil, Nam, ut ait beatus torunt setnila quasi lux splendens crescil usque a.d
Gregorius, nil esi aliud praesens vifa , quam via perfeclum diem (Prov. iv).Hanc.viam timor gelieii-
qiucdam, Qtii ergo bene ef laudabililei; vivit, nalis, qui et servilis dicitur, angustat, cli.aEitas.pev-:-
ad Deum, et adviiam selernam .transY qui aufein fecia dilatat. Quandiic eniin quis Jimct in via Dci, -
,&*' . B.AELREDl ABBATIS RIEVALL. OPP. MRS T. ---ASGETIGA. "_ m
diffieuluitent, palilur.. el; sentvt asperitatem. Quando A cariiatitcr desiderabant, sed illam quam Proptiela
autem/ ad.charilatem per.veriit, qua? perfecta foras ' sperabat, qui dixit: Credo videre bona Domini ih
lnittii-tjmofem,, lunc cum ingenti gaudio. illudAppr r<2iTavivcntium (Psal. xxvi). Et dequa Doiuiiius:
siolicuni.proelamatl:: Ronumcertamen certavi, cur- Reati tnites, quoniamipsi possidebunl terram (Mallh.
sum cphsummavi; fidem,servavv(H-Thnol. iy). EtJl- vi). Ipse replelus non lantum.Mpysisspiritu, Se<l
lud DavJdicum-: Viammandatorum luoruiifcticurrv, etiam-quodammodo, ut quidam ait, omnium juslo-
cum dilatastfcor tneum (Psal. cxvili);. Jam qui rum spiritu- plenus, boc spirituale labeniaculom
talem GTifislumYiabet. cum PaulO dissolvi.deside- conslruxit deoblalioiiibhs.filiorum IsraeT. Iii Regula
rat, et csse cum Christo (Pjiilip. j); imo gravis- ejus refulget aurum bealissimi Auguslini, argen-
siiiie tolerat, diulius separari a Ghristo, dieens quo- tum Hieronymi, bis liuctus coccus Gregorii; sed et
lidje. cum. lacrymis iilud- psalini : Usquequo, Do- seiilentiip.sanctorum P-atrum"."quasi Japides preliosi,
mine, obliviscerisme infinem? (Psal. xii.)Et cum quibus omhibus-hoc ccelesJe sedificium decoratiir.
Ilabacuc : Usquequo, Domine, c'ahtabo, et non ex- Vos eiiini, fratres, vos estis laberliaciilum Dei, vos
a;idies;vociferabor, adle, vim patiens, etnon sal- lemjilum Dei, diceriie Aposlolo : Teinpluni Dei san-
vabis?(IIabac, I.) Pcr lianc viam traiisiit S. Bene- clum est, quodeslis vos (ICor, 111).TeiJipIum ideo,
dicljis, ut diximus, de morte ad> vilam, de ^Sgypto Ii*quia in aelernum regnabit Dominus in vobis. Adhuc
ad.terramrcpromissionis, id est, de teuebris bujus autem Jahernacuium, quia peregrinatur in vobis,
inuhdi;ad:Jerhsalem, quae est visio pacis. Et eeiTe esurit in vobis, sitifin vobis.Adhuc ferlur iaberna •
feliciiler. transiit. quia laudabililer vixit. Transiil . culum istud^ ministerio levilarum. Sed atii porlaut
namque.cum Moyse, utvidereiillanimagnam visio- propriis liunieris; alii solatio boum el plauSlrorunr.
nem.; non quomodo riilius arderet et non combure=» Illi portaiif tabernaculuJiJ, qui prajceptum illud
rc.tur, sed quomodobeati angeli, et aequales angelis Moysis nostri 1 intente implent (Regul. cap. 72):
sanctiDei semper ambreardeanl; et in.cis nunquani Infirmitates- suas sive corporum, sive morum pa-
aniorr.efrigfiscat. Transeamus el nos, charissimi, lienlissime lolerent; obedienliam sibi certatim im-
iul:videiidam Jiancmagnam visionem. Sequamur pendaril. Sed illi propriis humeris porlant,-qui'
yestjgia:saiicii Pairis.noslriEeiicdicti. Reclissimana nullum terreni commodi solaliuiii exspectantes,
-liabenius yiain, quaJlluc perveniamus ; Regulana illud qubd in. eodem versiculo sequiiur, sedule
videlicet el doctrinam.ejus. Haiiesi sicut debertius. pensant. Christo omninonihitprwponaiit(ibid.)i Uli
tenuerimus, et.si in.ea perseveraverimus, sirte diu portant, setl nOn propriishumeris, qui Regulae qui-
b.io iiluc, ubi est ipse, ef, nos pervenieinus, Quod - defti observatiPnes eustodiunt, sed hic aliqiiid trahs--
utpossimus per merila et iqtercessioiiem- S, Be-' itorium "sperant, digiiilatesj honores, vel aliquiJ .
liedicii.praestet/nobis,gratia Redemptorisnostri Jesii hujtismodi : ci ideo bac spe fruslrati, quasisolaiio
CJirjsli, qi-.i cum, Patre. el Spirilu- sancto vivit et plausiroruih, deporitint labernaculum et recedunl,
regna.t, De.us,, p.er, omnia saeeula sajeuloruni. Per plaustra enim temporalis lionor exprimilur.
Arti-.ii. :.----- Alii itcm portaiit, sednon propriis humeris; scd
SERMO VII. ' solalioboum, id eslpraelatorum : yolunl-enim sibi
IN;EODEJI.FESTO iu. a-pra.Taiis suis seniper.adulari, efaliquid tempo-
.. Sa-p.c au.divjf charitas.vestraj fratres charissi- ralis favoris exhiberi. Unde si forte contigerit eis
nii,, qriod sancius Moyses posleaquam-ediixit vel durumaliquem ab eis audire sermonem, quasi
fjlios lsrael de terra, Êgypti. cbnstruxit taberna- solalio suo fiTisirali, yel omhinodepoiuint taberna-
cuiumjri. eremo. ext oblationibus TiJiOrumIsracl culunr, vel'Ciim - nmrmure poiTant. De quibus Apo-
(Exod. xxxv). Offerebant enim ei alii aurum, "alil slplus : Erit enhit leinpus', cion sanam doclrinam
argentum,, alii. lapides pi.etios.os, et alii animalia , rion susihiebutit, scd- tid sua desideria couceivabiint-
quse, n.oii sunt mpdo riecessario; commemoranda. sibi magislros, prurientes auribiis (II- Tiin. iv).
Sed; h.oc. videndunv, qmV, siput dicit Appstolus, n Siculenimadulicri pruritum libidinis, ita ipsi quap-
omriia. h.m.cin figurq conlingebtint- (I- Cor, x); . runt pruritum adulalionis,.
nqs fuimus.in spirituali quadam . JSgjqjlo quando Hoc, frairesmei, boc patitur hoc. tabernaculuiu,,
fiiinjujj.in ssecutariconversatione, Êgyplus quippe quandiu portalur per eremum saecuti Jiujus, donec
in.ferpretatur JenefercB.Tniquilateset peeeala, et-in- inlroducalur in lerram promissionis, et de laber-
his, n.eiilis.obsliiiaiio, deiisre leiiehroa suiii. In his naculo iiattempluffl, et dedicetur a vero Salomone
iio.s.aliquando Tbimus, quorum .etiahi participatione septem diebus et septem diebus, id estdhptici rc-
: i!;ps;ipsi lenebras. facli -sumus, dicejite AposlOlo : quie, duplici perfeclione, cum data? fuerint singu-
Fjiisti.s aliquando..tenebrjR (Ephes. v).-Ut-autem eslis stoliE J)ina3, inimortalilas scilicet corporis, et
/ ssmits.tux iii Domjnp, constituit nobis quemdam animre Jjeatilhdo. Sedjam nos, fratres, si sumus
Mpysen, quemdam.Iegislatprem, sancium scilicct < spirituales filii lsrael, si spiritualitei egressi su-
I">atieiii.,n.Pstrum Behedictuni, cujus hodiefesttim mus de-lefra" JBgypti, offeramus singuli, offeramus
celeb.ramtis,. eujus seienlia..et-indust.ija inansimus : omnes ad consiruclionem lmjus tabernaculi,' et
enini
per ereiiiuin muiidi.liujiis, nl venianius, in tcrram , unusquisque ex eo -quo i abiiiidal. Unusquisque
yfipromiss/onis, iion.illam, quam canialesTiliiTsrael, vropriuni'donum Itaket ex-Deo;, alhts sic^ alius verp<
"219 SERMONES. — SERMO VII. IN NATALI SANCTTBENEDJCTL 2S0
sic (l Gor. vii); Alius plbs potest bfferre laboris;, A non eranf nobis eiyilates confugii. Nunclicelegressi
alius plus vigiliarum, aliusiejiiniorum, alius ora- simus tieMzvptoisi-dixerhnuSj quwpeccalum non
tionuni, alius plus leclionum vel medilatiouuin. habeinus; nosipsos seriuchnuSyCl-veriiasinnobisrion
Fiatergo unum taberhaeulum ex oninhini oblaiio-._ est (1'Jiiaii, i). _I:h mr.llis- euirit- offendimitsqinnes
riibus, utsecunduhi legislatoris nostri praecepturti, : (Jaci Tii). Sed inieresf ulrhhi cx iiifirmitate- et
ncmo aliquid sutim dicatvel praesumal,-sed siiit ignorantia, an ex<siiperbia. Quandiu-cnim quis^su-
oniiiilius omnia coriimunia. QuodTion tanltim iiitel- perbe in aliqiio pecdato jacuerit. quamvis v-ideatur
ligehdum est, fratres, de cuculla et luiiica; sed exiisse de JEgyplp; nihil; tariien ei: civiias-refugii'
multo magis de virlutibus el spiritualibus donis. pro.deriti Sicuf-dicit-Aposi6ius;r"»6/anârie'peccaii--
Nemo ergo de atiqua gralia sJLIiia Deo collala, .tibus nobis post agnitam.veritatefti, jam non reliugui-
quasi de prppria, singulariler glorietur. Nemo frairi tur hoslia propeccalo (Hebr. x).
sup pro, aliqua gralia, quasi projirie- sifsua', invi- Videnturnjihi sex islae civitates significare posse
deat; sed quod siiuni est, hoc bmnium fralrum sex illa generalia exercilia, quaenobisinsiilulasunt;
suorum cxistimet, et quidquid fralris sui est; Iroc - tvia corporalia, id est labores, yigi.lise, jejunia : et
suum esse npn dubilet. Posset quidem omnipolens ha?c specialiter perlinent ad eos qui adtiuc carnali-
ft
Deus quemcunque yellet ad: perfeclioiiem siatim bus passionibus appeluntuf , efsunt adhuc.quasi'
pfofnovere, et sihgulis onines- viflules largiri^ sed: extra terram pfomissionis : quilius non esf dicere :
.pia dispensalione nobiscum agituf unusquisqu.e Noslra conversulioin cwlis esf ^Philip. 111).TjJa au-
alio jiidigeat, etquod in se nou liabet, hoc ih-al- teni sunt spir.iliialia, scilicelleclio, oratiO,: inedila-
tero habeat, uf sic servetuf buhiilitas, augealur- tio. Haecspectaliier peiTihent adeos, cjui!jamdebel-
chariias, unitas. cognoscalur.'Shnf ergo singula latis_passibijibus transiere ih affeclunv virtutum :
omniiim, et omnia singulofum : etfructiis ViiTuluin* guslanJes ih his civilaJibus quahi dulfcis.est Dbmi-
uliliter carpilur, dum ex consideratibne propriaein- nus
(Psn/./xx.xjii),; ffucius videlicet terrae reproniis-
firmilalis humilitascustoditur.-Noii ergo querantuf> sionis. Ad lias civitates confhgimus, projjler eosqui
fratres iioslfi laici, qiiod- nbn- taritum psallmil et- rios inseqiiuiJtur proptcrTrbmicidiu-rti.Qiii sunt Tlli ?
vigilaht quantum moiiachi. Nonqueraiitiir mona-r Videlicet vel diabolus, yef ipsa concupiSceniia. Sic-
cbi quod ijbn tanluni laborant, quanlum fialres* ut eijim aitjacobus Apostolus : Unnsquisque leh- _
laici. Verissinie.ehim dicb, "quod q(ii<Ii|uid-unusY"a-: taiur a concupisceniiasua ubstractuseiilleeiu's(Jac.
cit, hoc esf oinniuhi; el qiiidqtiid <;mnes faciuntj i). Quanto riiagis enini peccatiir, lanto magiS Jpsa,
Iioc est:singuIorum. Siculcnim uiiiuscorporisnieni- .Q-corcupiscenlia peccati augetur. Audi ApqslDlu.in,-
bra, non omnia eumdem actum liabeiU; ila, dicerile- Jiunc hostem vehementer timcntem : Video, inquit,
Apostolo : Mulii unum corpus in Christo, smguliau- aiiam tegeininniembris meis, repugnantem lCgimen-
Yem alier alierius membra (Ronu xn).- Ihfirmus ergo- tis tnem, el caplivaiilem tiiein tecjepecCati,qum estin
dicat : Forlissuin: quia, sicut in ipso alius habef" membfis meis (Rom:\u), Audiaif has civiiaJesfu-
palienliam infirmilalis, ita ipsiin alio est roburfor- gientem : Casligo corpus meuiri, eiin servhutemr.c-
titudiuis, / . . digo{I Cor. IX); Qiiomodo?: Plane', quomodbalias
Caveamus ergo hemuscae morilurae extermiherif dicit; In labbribus, in vicjiliis, injejuniis (IF .Cor.
suayitatem olei. Suavitas oleiesl dulcedo fralernav yi); Audi Pelrurti, ad hasdvitales liosprovocantehi:
dilectiouis, quahi muscae morierttcs exlerminant, Sbbrii:estole, el vigilate in oralioriibus (F Pctr:i\),
'
cupidilas videlicet, invidia, siispicib. Nemo" eninv eic. Qiiod aulem ihTege-diciluf,• ut adTinam civiia-
perfeele diligit, qui aliquidjri boc sseculo coricupi- lUmistarum refiigiatfJVtim; xxxv)', quamvis ita de-
sclf. Ex cupidilale nascilur ihvidia. Quidquid eiiim* buerif praecipi, utad Tilteram possif iiiipleri; tameii
sibi conciijvscit, hocinvidel alteri; efsaepe animus; id videiidum, quia niillus in bmnibus exerciliis
de eo, cui invidet, male suspicarr cbniendit. Sed' ajqualem gi-aiiam liabet: Ad illud'ergb exercitihm
'
jam conferamus quredam instituia illius/ anliqui - debct qiiisque confugere inTciilatiQiie, iii-quo inve*.
Jfbysis, cum ihstiiutis liujus mbderni Moysisnostri, riii se niajofeiij giatiam babere; Jam -vero- conside-
Cbnstiluit i:Ie Mbses sexcivilates fefugiifiliislsrael; ranihim quoil piaecipiiur, ulcx his; civiiatibus npii,,-.'
ires exira terrain promissioiiis, tres in ipsa terra recedafusqiic adThortem summi jionlificis.-Etqiiis.;
re.pi'o:nissiOnis,ut quicunque homicidium ignoran- noslef summuspontifex,iiisi Jesus? Tandiucrgocst;
ler perpeifaret. ad" bas fugiens salvaretur (Nutn. iri laboribus; jejuniis, vigiliis-ihsisleiidumf douec;
xxxv). Est hbmicidjum corporale, est-_etspirituale. niorliftcentur nicmbra nostra quaesuntsiiper terraiu, '
Peccaium quippe est mors aiiimae,- ethbc est pes- dortec, mortem Jesii circumlerariius inuarne iiosifa,
sihium genus liomicidii, vet seipsum vitio velalium ut dicefe possinms cum: Aposloio -:Chrislo confixus
occidere exemplo. Et filiilsrael,:quaridiu fiieriiiif iri' sum cruci (Gal-.-u).,Et iltud ; Ego sligiriattiDomhii':
terra Mgypti, nou habebaiit eivifales confugii; non Jesu in corpore meq-porlq'- (Galal'.-\i); Sed :est;eti
quia non occiciehant, sed quia magis cx suj-efbia . ihc>rlificatiospiritus; sicut et cariiis. Ideovscriptuiii;
•qu.aniex ignpranlia. Et nos in spifiluali ^gyplo est: Psullile Deo in cii_har.a-eici{li'ara-(Psal:ckL\ii);:
existentes^peccabamus, non quia infifnii ei'aiiius, id esl dhplici eithara. Estcrgd etiam <spiiiluaiibus//
scd quia siipefbi: eJdelectabat peccafOj el ideo sistcnduVi),ut. sicut *aro•passionibus pessiiliis,- i.l.ai.-'-
2EI B. AELREDI ABBATIS R;EVAIX. OPP. PARS 1.--- ASCfcTICA. .232
spiritus pravis- rrioriatur cogkationibus. Si sic com- A
. Israel in Êgypto; magis tamen plangebat illam mi-
planlati fuerimus similitudini morlis hujus, conso- seriam, quam totus rnundus tolerabat sub diabolo.
ciabimur et resurrectioni, in novilate viUeambulan- Etideo illum desiderabat, illum quaarebat, qui es-
tes (Rom. vi); et cum Chrisius apparuerit vita noset idoneus,non solum illum populum educere de
slra,- apparebiinus et nos cum ipso in gloria (Coloss. JSgypto, sed etiam totum mundum de inferno libe-
m). Quod meritis et precibus beati Patris nosvi rare. Ideirco cum magno affeetu dicebat : Obsecro,
Benedieli largiri digneturipse Dominusnosler Jesus Domine; milte quemmissurus es (Exod. iv). Scie-
Christus, qui c.umPalre et Spiritu sanclo vivit et bat quidem, quod eum missurus erat; sednolebat,
regnat per omnia ssecula sajculorum. Amen. - ut lanlum differretur. Ac si diceiet : Scio, dulcis
SERMQ VIII. Domirie, quia missurus es dilectum Eilium tuuin,'
INANNUNTIATIONE TJEATjEMARIJE. qui nos ab illa magna miseria, de illa infelici ca-
Recedens a iiobis corporalker Dominus et Salvaior ptivitate liberaturus esl: el ideo forte significalione/
nosler Jesus, praesentiam nobis suaedivinkalis[sub- illius libeiationis banc vis prsemittere. Sed quid
kahens] praesentiam sttaegraliae promisil, dicens : tanlis opus esl? Ipse potius veniat, ipse descendat^
i Ecce egovobiscumsuni omnibus diebiis usque adcon- ipse spiritu.ilem jEgyplum,-id est teiiebras lolius
; siimmaiionemsaiculi(Mallh. xxm). Sed quianohis ex- mundi sua dulci prajsentia illuminet. Hoc deside-
pediebat semper memores existere benefieiorum ejus, rium S. Moysis hodierna die impletum est
quaenobis per praeseiuiam suam corporalem exhibuit; Consideremus ergo, fratres, quaiita debeat csse
quia scivilmemoriam noslram esse corruptam per li.ostra exsultatio, qui hoc videmus impletum, quod
oljliyionem, inielleciiiin per errorem, sludium per S. Moyses tani ardenti affeetu desiderabat implcn-
cupiditatem , pie providil nobis ut ipsa sua behelicia dum. Hodie enim ascendit syper ijuamdan) levem,,
-lion lanium recitarenlur nobis per Scriptttras, sed nubem, el egressus est jEgyplum. jEgyptus, fra-
cliam reprresenlareiitur nobis pe.r quasdam spiiv tres, interpretalur tenebrie. Et quid eral tolus.
tuales acliones. Ideo qiiando (radidii "discipuiis suis inundus ante advenlum Christi nisi tenebrae? Et
sacramentum eorporis et sanguinis sui, ait illis : ideo onmino necesse erat ut Iioc.mirabile lumcn-
Hoc jacile in meam commemoralionem(l Cor. xi). orifctur in his tcnebris, idest ut Christus in mundo
Ob hanccausam,-fralres, inslUiilaesunt istoefeslivi- nascereiur. Sed sicut dicit Evangelisla : Lux in le-
tales in Ecclesia, utper hoe, qtidd modo ejtis Nali- nebris lucel, et lenebrm eam non comprehenderunt:
vitatcm repraesenlamus, modo ejus Passionem , Re- (J-oun. i). Sine dubio. euim mens hominum ita erat
surreclionem, Ascensidnenv seinper sit recens in in tenebris peccaforum obvoluta et-excaecata, ut
memoria nostra illa pieias, illa suavitas, illa pura " nequaquam posset inleriorem oculum in illam' divi-
eharllas, qttam in iiobis per lisec omnia ostendit. nam lucem intendere. JdciicoMpse,id est ipsa mise-
Ex his eliam plurimum.debet proficere fides noslra, ricordia, misericorditer egit; et hanc elarilatem suat
quando et auribus nostris audimus, et qtiasi sub divinitatis per qiiamdam nubem orbls leniperavit.
oculis noslris videmus quid Christus perlulk pro llla, ftatres.illa sanciissima caro, quam liodie ex
,nobis, quid eliam in ista vila dat nobis, qujd post virginis carne assumpsit, nubes appellatur; quia ex
islam vilafn promiltk nobis.Pertiilit pro nobismor- illa. fn.it adumbrata divinkas. Sed levis ideo "dicta
tem, in praesenli dat nobis peccalorum remissionem, est, quia eam nulla gravavit iniquitas. Iniquitas gra-
promittit nobis post'istam vilam aeternam felicila- vis esl, etin pr.ofundum traliil.Jdeo propbeta vidit
tem. Omnis isla liberatio noslra, omnis isla spes eam sedere super lalentum plumbi (Zach. v). Ipsa
noslra, ornnis ista jiealiludo nostra hodierna die - qnoque cai'o ejus salis eonvenienter appellalur tii-
incepit. Ante istam diem non erat in mundo nisi nica : quse signiflcata est per tunicam Joseph, quae
miseria et lenebrie ; sed hodie visitavitnos Oriens ex polymita crat,, varia el lalaris; quia perlingebat
alto, et exortum esl lumen iis qui in lenebris, etin usque ad talos. Iste Josepli, ffatres, sicutex sacra
umbra mdrlis sedebant (Luc. i). Hodie veslivil se D hisloria didicislis, filius fuit Jacob : quem ipse plus-
nosler Joseph polymita tunica siia, id est vafia e( quam alios dilexk, quem genuit in.seneclule sua.
pulchra, in qua missus esl a Palre, ulvisket fra- Fuit autem lilius Rachel, quae post longam sterilita-
tres suos.ei; oves. Hodie implevit hoc qtiod. per lem htinc deniuin filium genuil (Gen. xxxvn). Quaa
-I.iaiara prophetam praenuntiatum est, quod nos in omnia Doniino noslro J«su Christo apertissiiiie co:i-
exordio hujussermonis nostri proppsuimus : Ecce gruunl. Ipseenim est, quem Pater plus quam caate-
- a&cendelDominus super nubem levem, el ingredietur ros dilexit : in quo sibi pcr omnia placuii, sicut
JEgypium (lsai. xix). Mullum hoc desiderabat S. ipse dicil : Tu es Filius meus dileclus, in quo viilii
"
Moyses, sicut possumus ex ejiis verbis iruelligere. complacui (Luc. III). Josepli aulem intefprelatur
Sicut enim saape audistis el legislis, quando filii accrescens. Hoe nomen nulii tam proprie convenk
rsrael patiebanturillain duram servitutem in JEgy- quam Chfislo. Ipse eni.m est lapis ilie abscisus de
plo sub Pliaraone, apparuit Deus Moysi, et prajce- monle sine manibus; qui crevit in mdntem magnum
pjtei ul descenderel in Êgypluni, et populum suum el implevit universum mundum. Unde ejus Pate.r
de ilia miseria educeret. Sed Moyses, licet multum in bencdielione ait : Filius accrescens Joscph; filius
doleret illam c:\ir%-.^,ni^ nn?.m nmifibantiir. fiUi accresrens, et decorus «spectu (Gen..-xiv.ii).Vero dc-
233 o - SERMONESi— SERMQVIH. IN ANNUNTIATIONEJBEAT.E ;MARI^. ; '254
corus aspectu,jn. quem.desiderqnt Mngeliprospicerei A J soluni ejus meiUerii JnliabiiaTet, sed etiri ejus cor-
(I Petr. i), cujus pulchritudinem sol et ltina miran- pore sibi Jiabitaculufii .pfaepararet? Dum esset rex
tur. Tere decorus aspectu. Tpse enini est Bei sain aCcubiiu suo, nardusi mea -dedit odqrem sutim
^
pieiitia, de qua scriptum est : Speciosior esisole,^ (Cant. 1). Sine dubio ubi Ipse erat in sinu Patris,'
e{ super omhem sleUarum. dispositioneni (Sap, VH). ibi sensit odbr.em virgirikatis 'ejiis,:iln consideravit
Naseifur ille Jdsepli de slerili, ndsler vde virgine. -; pulchritudinem animae ejus; et ideo Jiodie missus,
Est aulem quasdam eonVeiiienlia iiiter sterililatem est angelus ejus, quiejus nuntiarel adventiim, ndh
et yirginitalem. Narfi quahiyis in yirgirikate skqitse- solum in cOrejus^ sedet in cafhem ejus. Videte,
dam fecuriditas spintualis, est tamen sterilkas car- fralfes, quajes riuptiaa et quarii coelestcSj in quibus
nalis. Sed, quia illud-priviiegium verq Joseph ser- ^ponsusDeus est, sponsa: virgo, paranymplius an-
'vaibaiur, ut de virgine nasccrelur; ille Josepii dei - gelus. Virgo per has ntiptias non amisit virginita-
slerili nasckiir, quia steriiitas quodammodo yiciiia.:: tenr suam,Deus perjias nuptias non amisit divi-
est ytrginitati. Quapropter illa prophetia libfi Sa-• nilatemsuam ; angelus per has nuptias non ariiisit
pientise satis coiivenit beatae"Mariae : Felix est,- ei ' dignitateni suani. Esl adhuc iii Iiis nuptiis niajus
incoinquinata,quai nescivii iorum hi deliclo; jiabe- rniraeulum. Spohsiis filius est, sponsa mater est,
bit fyucium in respeclione animarumsanctarum : ^' quia animam ilIius'sanctisSiinD3 Vjrgiuis suai diy.i-
(Sap.in), Fel/x utiqueerat Ixeala Maria, quaj'ut,jvi- nilati conjunxit- lilios,-quia Deus ipse bonio facius,
lafet carnis coinquinationem, elegit carnis steffli- de ipsius iuero quasi sponsus de thalamo processit.
lalem, Nee mulium illi curjc ftiitdeilla riialediclipne JJerito ergo eaih-angelus. salutavjt dicens : Ave~gra-
" iia
Judajoruiri : Muledicta.sierilismlsrdei. .'',-.""' plencc, Domihus tecum; benedicta lu ihhiuiieri-
Videte, fralres, pulcberrimam quamdam ephve- bus (LUC.i). --:'.'-. ; '.' -
nientiam-interJilium et riialfehi. Scriplumesliniege Consideratej fratres,;qualia munera Filius" pei
Moysis : Maledictus est >omnis qui pendet in ligho niisit- sponsai suse. Modp veniant in menteiri jlla
,(Deul, xxi). Non vkavit filius ^maledictum criicis ; munera, quae filius Abrajiffi per servum patris misit
rion vilavk mater maiedictum sterilkalis. Me au- Rebeecas sponssesnae; etijla, sicut Racjiel, eiat virgo
tem per cfueem nos de liialediclo legis, faclus pro pulcherfima, qua?non noyerat yiruni. Sefyus auiein
nobis maledielum, redeniit': et ilja quia elegit ta- Abrahae juxta aquam earii irivenity ibi eam allocutus
Jem slerilitatem virgihalem, mefuit fecunditatehi, et est, et ibi ei munera dedit (Gen. xxiv). Nbstraquo-
Dei Filiuni gerieravit. Non: efgo sine causa de ste- que fornipsissiriia virgd,_de qua loquof, llbentei'
rili natus est S; Joseph. Tlla enim iii Rachel steriii- ^ nianebat juxta spirituales aqtias, id est sanctas
tas malris nostri:Josepli praeiigurabat yirginitaleiri. Scripluras : ad; lias aquas ssepius recuriebat, ut
Nee hoc sihe signilicatione est quod Rachel iiiter- posset dicere cum Propheta : Super aqudmrefectio-
prelatur ovis. Melius miiito mater iiost.fi JosepJi po- nis educavil hie (Psal. xxii); Denique ibi eam inve-
test appellari ovis : in cujus vellus illa coeleslis nit angejus; seivusvidelicetAj)ra|i38j lidnilliuster-
pluviauescendil, siculdick sanetus David : Descen- : feni et riiprtalis, sed illius co3lestis et"''abierrii.Sic
dei sicut pluvia in vellus (Psal. LXXI).Vellus,: ut enim dicit'evangelisla :;Ingressusangelusa_d:edm
ak-quidam, cum sit -de corpdre, nescit cofporis dixil : Ave yratid plena; Dominns tecuin (Luc. i).
passiones. Sic virginitas cuili iii carhe sit, vitia Quo irigressus e'st.ad'-eam'-?Sine dubio ubi-ipsa se
carnis nescit, Descendel sicut pluvia in vellus.!Vel--. absconderata vanitatibus saeculi, et de curis mundi
lus pqtest illum humoreni, quidesursuiii vehlt rdci- jngressa erat iri priyatuhi tiialamiimsuum, et clau-
pere; sedndii potest Iiuniorem de carnis voluptale seral ostiiim suum, etprivalim ofaba! Patfem suum.
serttire. Sic virginitas beatai Mariae; illum roreni, Hauriebat sibi aquas in gaudio de fontibus Salva-
•
qui de eoelo venit, excepii, sed nullarii carnis vblu- loris (Isa. xn), id esl de Scripluris sancliSj ubi"le-
ptaterii sentlre potuit. Praelerea quid tam coriyeiiiens gerat et vifgiriis parlum, et Salvatoris adveiuum; .
agno, ut oveiii Jiabeat matfem? Videte" ergo quarii D B Eorte ed leriipore quo angeJusyeiiit, Iiabebat Isaiaiii
convenienief appellaluf ovis, de qiia orlus ?est iii manibus, forte tuuc iUudebat in illa prophetia :
Agnus illecreleslis.quiMlil peccata mundi (Joan.y); Ecce virgo concipiet, el pariet filiuni, et vocabiiur
i\m lanquam ovis ad occisionemduciusesl; etquasi nomenejus Emnianuel (Isa. vii). Puto quodeascri-
agnus coram idndenteseobmutuil el hon aperuil os. ptura iiiilla bpfa tecerat quanidam pulcherrimahi
suum (Isa. xui; Acl.; vni). Porro de Rachel dicit ; rixam iii.ejtis cofde. Puto enirii quia quando legit,
Scriptura : Emt auteih pulclird. el vehusla aspeclu . quia futurum efati quodquaedarii virgodebebat ge-
(Gen. xxix). Licet de beatissima Mdfia dtilce sit Opi- ncfare Filium Dei,-occuite et quodanitimore opta-
iiari, quod fuerk etiam secuiidum cdrpus venustis- ;'"bat ut illa ipsa posset esse; sed ilerum putabat
siriia et forrriosissima; rios lanieh debemus-liEec quodoinniho indigha esset,cui lam.magiuim niunus
verba ad iriteriorem ejus pulchritudiiiem derivare.- concedefetur..C!iar.ila:srixabalur cuiii iihipre, devo- :
Sed quis poterit digne Ioqui ;de interiori ejus pul- tid cum humilkate;. Pene jarii desperabat praj nimip
chritudine, quam ipse, qui est speciosusforma pras timore, sed iterum prae iiimio desiderio quod iride
hominum (Psal. XLIV),super omnes creaiufas habebat, non potuit nisi sperare;: ileruni: devotib
' filiis
intantiim amayit,'cohcupiyit,; sanctificavit, ut hon feck earii pfses-iimereised iterum-riiagiia ejus Iiuirii»
' & AELREDLARBATISTJIEVALL; OPP.::PARS"T.;— ASJ3ETICS-..- 256
255:
litas faciebaieani-liaesilare. Curti ergo esset iii hae A stri- Jj9sepli :' Eral auWn pulchrw faciey et venusto'
liBesiiatione,.in hac flucluaiipnev in lioc desiderio,, flspefi(w,((^H.:X'Xix). Dicit prstereaSeriplura, quoil-
.ihgressus; aiigelus' ad eahi aifc : Ave. gratiu*pleng.i Jaeob pjusquam; caeierps filios dilexit JPsepli,- eo-
, Dedk:servus Abraha?,, sictit; dicit- Seriptura, Re- quod in senectute gcnuisset eum. FHius Dei<"ftiit=
beccae inaures aureaset armiUas (Gem xxiy).. De Moyses,-Filius-Dei' fuit omnispfdplieta', oinhesqtie
hisihauribusloquuritur amici^yeri. sporisi, quyr.unii!' - sancti filii Dei sunt. Sed,, qui*in nubiblis mquabkur
urius estviste GabrieJ:,,qui Toquitur ad:Mariam,. et- Domiuo,:siniUiserit Dep infdiis Dei (Psak Lxxxvm).
dieui.it ad sponsum : Muremdasqureasfaciemustibi: - Omnes dilecli,?sed' jiullus ita dileclus,sicut npbier
.{Ga.idii)i.MuEeiiul*iefc inauresiihunii suiitv Sunt' ' Josephv Hunc in serieeiute sua-gehuit jpSeulIe-^nii-"'
aulem ornamenta.auriuniy sicutarmiUa; BUiJtêMia--"- quus dierunv, de quo-dJcit;Daniel!:'Aspiciebdmdone'c
nienta b.racliiprum, Et, utique isle servus- magni, throniposili suhl,:el Anliquus dierunisedil .(Bcn>.>
'
Ab.r-alia?.,id-Cst GabHeTaiigelus, prnayitarires Jiujus vi!'). Vseliistas'Dei,, sive"^seheclusj:.s'i.ve'-'iongae.yilas^
nostsae- vacginis; decoro ornamenlo,; quando- ak:: nGii;est-,aliud"qu'amejusffileriikas.Irihat aDtcfjiitate'
Ave gratifffilena. Qriias-ifcbracliiastia. pulcjnia»qq.a*:.-.bunc nostfum Josepli: setcrnUs;genujisibi cpaetei'-;
dam armilla aurea, quando; ait:, Dominits-tpcumi. num:et cohsubstantialeni. Tpse.estehim candor lti-
Ilie,enim..e.ujusiadyenlum.angclus nuiuiabat, ,potcst-.^ Pcisaeiefnae etspeculum sine maeula DeTmajcsiaiis.v
"Uene- iiuricupaH afmilla;, quia,r siuuti;a«nilia nee: et- irriago iHius;bPi!itfllisi Non est: ergo- niiirini, si?
iiikium.haliel neciiripni,.Ita,ille sectindum diydiiUa- Deus-Raier npii diligil lanlumillps quisuht filiivejus
iem,iiec incipit, esse;-noc desiuiu,Hac,arniilla ftie- per gfatiam^qUantuni-illumj, qui^Filius ejus estpef
runt, oriiaia '^raoh'ia..-JiujuSc,'n6stm--yirghiisy!quâ''. naluram. Ipse eliam JoseplMiostefilicet securt(liim'
ipsa Dei Filium, quem de se genuit,saepc inlerbra— cafneth sil-poslerior natu quaiir-mulli.alii flliiDei-
chirtisiia ainplexans-porlavit, In Iiis-phiiiibusfdiykiis ipse- tanien primogeiikus. est^ pmiiiumy siciit'.,dlcit
et. delieiis B. Mafja. non solurn Garberxed; eiiami Apostplus'.:- Qui pnmogenitus est- ohihiscreaiurw
menle. casiissima perseveravit. Idep.dickur in-Gan- (Colos. i). Unigeiikus es Deo>,,.primo'gehitus ex: ;
ticis Canlicorum •.Pulchraes-et decorp,^castissima, mortuis.- ; '- -.._-;' ;'..;,.. -
in ddiciis..(Cant..\u).:Corruplio cafhisestluxuria';, Prpptcr lianc signifieationem de illo.lypicp,JosepIi
cpr rup.lio.irientis supefbia, Nori est magnum inege- dicit Scripturar-quodlicet Ruben fueritsecundurii
slate.servare castkaieniV,sine, Yiftuiibiisihumilila- cariiem,.p,riinpgeniius, primogenita taiiien rfputaia-
tem, Nemo enim pplest carnalibus yiliis subjaeere,, sunt Josepli. Ideo de-ripsirpJoseph aitejus Baptisia.
et spirhualker supe-rbire. Non modo ioquimur- de p Joannes.:rPosl-me vehii vir, qtii anle rhe factusesV
illa, su,pci;bia,,-.dequa„ solent-carnajes:-!et. ssbculares,-. (Joan. \)t Acsi diceret-:,Q.uamyis egoj sini secun-
lipmines siiperbire,êd de illa quse, sdlet.peifectosi , dum eaniem prius natus,,ipse lainen estprinioge-
etsanctosiviros.pulsare. jSicut ergo ihagnurri.est-in,... liitus: Quantum autem ad homines spectatv,illis
cPrppral:bus;divitiis,et.:delieiis=carriis!i integikatem: ; senescit Deus.J in qupVum cbrdjbusDei anrar tepe^
servare, ka sine dubio suirimum est, in spIrilualiT, scit,.cliariias,refiigescil. Jam'huie mundo-quodam
btisgraiiis, lianc superbiam. noiv. serilite.- llla est,.. modo DeusTseiiueratv.quia pnines declinayerant.,..'
uli/iue vera.casiiias.nieniis,- quae,pleiiarie;,;fuit in:: simuT inuliles facti fuerant. non erat qur fa-
IJ, Maria,. Etideo Iri hisonyiibtis spiritualibus gra7 ceret bonum (Psal.- LII). Feeit autem pater suus
.•lii,'s,..'q;ia§;...1i.1beb'^ r Josepli lunicam polymilam. Haeeest illa nubes, de
quain .li.jimilis.fuit, Dixk Maria ad: angelum : Ecce... j qua paulo ante locuti.sumus, sanctissima Caro no-
ancilla Dohnni-(Liic. i). Audile adliuc evangelistam ;.....- slri Salvatons t sed ideo iiubes est, quia psr .Illam
Exsurgens,, inqutty J/anVium: fesihiatione, .abiit .iii:< ,. nobis cTarkaiem suae-dlviiiilatTsTtemperavil.Tunica
mgntana ud. donf.tm.Zachariw; et-salutavilElizabetli..... ideo, quia, quasi yestlfcus.earne in lioc musnlo ap-
.(ibM,)...Addannis.adhuc Iioc,: Ascendit aulemet Jo- paruit, ct qiiasi lunicarii ipsam carnem suam quaudo
sepli in Belhkem, cutn Mar.ia despphsala sibi.uxore lD voiuit deposuk,- el quando vpliiit iterum sumpsii.
prmgtiunte(Luc.-u)?- _ Fecerat jainduduih Ada; inobedlenli lunic.ain, se:l -..
Goiiiiideraie inhis omiiibus niiram Ji.uhijiitalem.-. .-;:..pelliceam; feckjosepli nostrP, qtii ei in omnilVus
Hla plena-Deo, major muhdo, celsior coelo,,fecun- obBdivil, lunicani, sed pdlyihithmiTlla peliicea (u-
dipr, paradiso,. decus. virginum, gjoria muiierum, nica, qua?,splet fieri de morluis el ierrenis ahi.mali- .
laushpininuin, Lelilia augelorum,: illa quam.Filius . -bus, rdstemiebat iljumêsse teri'entim.,Ista poJymita
Deisibi-elegk nialrem, asicillam. se iioiniriavif, illa tuhica, quaeper lllam pulclirain -vaTidtalemhabebat
qaam -saluiayit .angelus,. magua.'bb'edieniia':|abro se quamdam simiTtudiiiem cceli, significalisium J.osrpji .
subdidit.,THa.reginav,coeloruin, domiria angelorum,, essecoslestem. Inde dicit Appslbltis ^-PtnmitsJwma
quae.Deum geslaiiat in ulero, parehtem siiam, q.uia de lerra ierrehus: secundus lipmo.de cceloc(etesii&
33(aie -provcclior erat, .huniilitej salulavil.. Qptime (rCor. xv). piilcherririie qubque ilia tunica dicitiir
ergp.;B. ,Mafia3;dictum ,est,: Pulehra es ei decora, ':. polyhiita; qiiia Dbriiinus' hpsler Jesus Chrisius ;
casiissima xn deticiis. Si beiie ppssumuS;a?siirri,are. omhium virtuluin yarietate, etiairi secuhdri-.n- car- -
i.slam.ipulchi'itudinero,,,videbimus,.qupd dicturn est: nehi, decoratus: fuiti Ideo dicia-est talaifs.id cst.
, d,e:Ra.ciicl,.nulli inagis cpiivenire, qharii niairi' nn* aliingens Wsa^'c.ad''-l9l'ds1',uiu-l!ms''est.::C6'rppfis, quia
"
Wl: "^RMGNES. mr BERMO IX:;INRAM1S PAJWIARUM.. ; ._. 258
, iilasahcta :car,oMsquein dSnera iricbrrupia :perdH- - A Jaia;partenimeihoriae riostrae,-quahi solus Pcus de-
'
Tat, sieut. -dic.it Esalriiista .: Non 4ab;is Saiiciumn bet Iiabitare, isia; s.ijhulacra JSgypii pcc.upeiif, et
Mum, tjidere cprruplipuem (Psal,xy), Exuaniuseigo,i, rSibi yiridieeiit, Proptef haee simulacra pefsequitur
. fratreSj tunicain illatn Ada? pelliceam, Gperasciljeet- :t- Jib^jLaban, id est diabolus : et quia iibii potest nos
jejiebrarJDtm,et quia hpdje n.pbjs yerus djesiTluxk: : sibj yindicafe per diyitias niundi, per deliciosa
JSi.cutindie ho.nes.teamkulemus; non ihcohiessatior,. cohyivia.per ebrietates, per libldiries, -per dis»:orT
nibus, e( ^risÛbj^j--:)wîu-PflHH1>.«si:'efimpudict- - -dias et.inimicitiiis; ijuanluni potest, hitkur ut per
tiis,ngn m Cflntenlipneyiimmuldliom; (Bgm.xni). illusloiies. IiPrum siniulacroruni saliehi nPbis; iiifer
Hsec enim omnia pertineht ad iHflaitunicath, quami- ratcalumniaai. : ". - . -.'
.pportet rios exuere, si yPluiniis illaru. luhicam poly- Quidergo agenfiuni esl? Etsi rien ppssuriius ea
niifahi iriduere, de qua statirn subjunxit Ap.PsioIus:: ex ioipexpellere ; debemusea, quantuni possumusj
SedhiduiminiDomijiusn Jesum Clixisium^Cplos.s.iii). legete. Bedti enim, quymmremissx sunthiiquitales,
Ad vafietalem autcm hrijtis iuriica; alibi rios hoiia-- elqiiorum teMdsuntpeccald (Psal. xxxr); Quidquid
tur.dieens: hiduile vos.sicut ele.cliDei, san.cti,el. dir- -ieiiim.-ih liac mentis inslabilJtate, et pervagatione,
lecii, viscera misericordim, benignilalehij IwmUilQr - _ el hujusmodi niemofiis delinquimus :, vigijiis, je-
tem, mansueludhmn,-palienliam (ibid.). Haecesl il.Ia i J- jiihiis, sedulisque oratiphibtis cohiegamUs. Et quia
pulclifa varietasyirtuiuni, qua priiicipaiker indu^r char.kas operil muliitudinem peceatdrum?, lianc
lus est P/miinus ripsler Jesus Cliristiis,~quam: iiirT onirii sludio exerceanius : sic enirii niliil suum. in
duere eTiam habet offiriis Christianus. rSed quiaj -nobis diabolus inveniet.-Efliciemur eriirii per has
tiinicanosiri Josepli nori solum polymka Tujt,- sed,, vittutes uhu.frictim ipso, iri qUP ipse liihil invenit.
sieiilnnEvangelio scr-iptuiriest, desup.ercontexla perr Iiisislamus omni interitione, ut possimus et nos
lolun", pbstquani Aposiolus nulneravii illairi pul-r spifitualesiiubes fieri.iut rore coelestis doctrinae
"eliiam varietalem in diversis virtufibusVslatim dej abUndenius, SihiusTeves, ut afaece cupiditatuni li-
. ipsa textura suliju rix.it: Super ohinia auiem hmc; berij possiinus pef quasdam perihasvirtutuiri aliJus
charilalem liabete: quod est viheuluiii perfeclidnis', - hociriurido yoiitare. /Si: ehim talisfuerii ariima no-
[" siraj dignabitur Doiriiiius supet- eam,. quasi super
(ibid,). Seij sicut per JiaiiGvarielaiem sigiiifiGalurii"
est,rfqubd ipse plerius fuk oriinibus- viiiutibus ,t .hubem Ievjemasceridere, et jEgyplum, no.stram, id
ita pef h.ubeni Jevem, sigiiificatum esf, qubdi est lenebfas eoiuIisnosifijilJuniiiiafe, etoniiiia illa
. vacuus el levis fuit ab pmnibus omnino vitiis. singula, dequibus locuti. sumus, expellere,: et an.i-
Pbssumus eliatn per- illaih" liubem Jeyein beatam .; niahinostram soluspossjdere, solus.ijiliabitare. Sed
Mafiarri inlelligere, rief, qriam Doriiiiltis iibster in! - :quia; haec simiilacfasoleritbfiri per quamdam eii--
jEgypium, id est in liuiic niundum advenit, [psaie- ." riPsilatem, qua spleirius.ini'haec exterriaintendere,
cte potest appellarinubes, quia illa pluvia spirkua- ..- inlfemus cum Jjeata:Msiria cubiculuni,"et quantum
lis gratiae plena fuil. Ideo levis, quia eanl riuUai" .possumus, npsmeiipsos abscpndamus ,et, clausp
sarcina niundi oneravit. Superhanc nribeni DohiLr . pslip, deprpGeinur Dbmihuin liostrumJesum Ghri- *
nus asceridit, et 4£gyptum, id est niundj iniimai , stuni, ut.qui liodie dignatus est assuriiere iiaturani
intrayk, secunduni iliafiiprophetiam, de quaioculi ; nostfan), securiduiri suam^^vPluntatpm, ribstrahique
suriiuS : Ecce ascendei Donwtus.super iiLbein"tevem, ulilkafcm pKRparet, etjia Gustbdiat yitamiibstfaii!,
et ingredielur jEgijplum.Et movebuniur, ihquil, sr-. ut iri GOrdibus:nosiris sempcr maneat-: qui cuin
hiulacra jEgypti a faci'e.£jus (Isai. xlx).Deograiias., Patfe et Spiritusaricto vivii et regnat per omnia
jam faclum esl; aiota suni simulacra jEgypti; saepula saiGuIorum. Airien, . :
ablata sunt idola de lnuiido; y'el patic-i,; vel nulii ; --•.'' sERMixix;-..;-"'
":
sunt,'qui adprent lapides et ligna,- slcul pene tptUs "; 1M IiAMiSPALMARriMi :r~;"'" ; .
~-
mundus fecit anle adveniuni Ghrisii. Sed utinain, - Quani-vlspraiseniii! liiijiisdiei, -quam omnes Glir-i-
fratres, sicut liPiniiies. pfPjecefiint idola de domi- JJ slianitahi intehie celebfaht, suffieiat ad,exci::ahdum
bus suis, ita vellerit-homines oriinia idola pnyicere cprda noslra in:devotione, lam, pfoptef, recilatipflCni
de cordibus suis! Sed-qUicuiique plus amai nuiri- DoihinicoePassionis, quarii propter- meriioriain iio-
nium quam-Deum, Deum liegligit, et.idola colili slrae salutis, debemus lameiieiiam ofriciuni vobis
Quid est ehiin riummus iiiii' idolum, 110i Dei sed ribstrisermoriis adhibere.-Sic ehim. ex oriirii^parle
Jipniiiils habens efflgiem? Sed liaecniliil ad iios. npbis prbvisum: esty Ut nullunv omninP Insikuium
Quidcfgo? Nihil debetnus dehissimulacris tiniere? - ' npbis desily-qupdpossitaniiiiosriostfPsin dilectior
Utiiiam nihil! Sed quanivis Jacob cgressiis sk de nem Deiirifiammarc. Priniuffl auleni-videte, ffijtresi
de "hoslro
Mesopbiamia Syriaj, licet asceriderit ad Betliel, la- qiiiaduo quaedarii.iipbls,-IiptSie! DoBiinp "
men liabet in cpnikatu sup uxbfeni, qua3 fiirata est Jesu;:Ghtisio cbmmehdahlui';; illa >eiIicet;:glofia
ex»
idplaLaban (Gen. xxxtj. Et hos, quanjyis siiniis inaxlmaqiiaihi^gchs JuiTseoriiiniri hoc riiundo.
egressi de saeculp,/sicui JacoT) de, Mesppbtahiia , hibuit, ev itla maxiinacnritunieTia, quam-iki-eadani
lameri, habemus adiiuc sensualii.al.cm et c.arnalixa- geus ifj;pgavit%Sicut-eriiin pauloanle bx EyangeTib
lem, quasi iriulier, quje Telinet memofias niuiidi .audislis,"ret-. adliuc nast;; moîcum audituii.iesiis^
cl iuiagihes illius vitae, quaih^dcsc'ru":mus;"ka-.util- eum"adveiiiret'Doiiiiiius Jerusalem, "sedens, suuer
•25i'-.-'- B. AELREDI ABBATIS RiEVALL. OPP. PARS I.—^ ASCETICA. 260
asinuni, turba lnultaêi obviarii j proeessit : et alii >i bens hidhha.(Hebr, ix), HaBCbmnia. in Doniino' no-
vestimehla prosternebant in via; alii autem cxde- stro pulcherrime inveniuntur. In ee quippe virga
bant ramds de arboribus, el sternebant hi via: et Aafoii, id est poteslas sacerdotalis, quse priirib afuit
qui praeibanl, et qui sequebaiilur clamabdhlydi- - in Judajis, sed in Dpmino Jesu Cliristoaetefnaliter
centes : Hosanna filio David; benediclus qui venit in euloruk, sicut illi dicit Psalmista : tii es sdcerdos ih
npmine Domini (Maith. xxi), iiarfalur etiam ex ipso wterntim secundum ordinemMelcItisedech(PsaU cix).
EvangeliP, quod tunc noh audistis, sed, peoannu- Tn eo sriat taliulse testamenti, perfecta scilicet sci-
ente, postpaululum audietis, quantam coatumeliam eiilia, sicut dicit Apostolus : In quo sunt. iliesauri
ipsa eadem gens Domino inlulerk. Ligatus est enim s.apienti0 et scientim abscohdili (Coloss.,"-ii).Dicit
ab eis, cojapliizatus, et consputus, tandem luipis-' quodam loco Apostoltis : Caput Christi Deus (Eplies.
sima, secuiidum eofum aestimationem, mprle dam- v). Et.in Canlicis de illo scriptum est :Capul ejus
natus. Sed inlentius eogilate quod dixi, eadern gens, aurvm oplimuhi (Cant. v). Per urnam ergo auream
lioii iidem homines. Nairi Judaai fuerunt iliivqui ipsa divinkas ejiis ialelligi pbtest. Unde diiit Apo-.
Dominurii cum lanto Tionore susceperunt; et Judiei sloius : Quia in ipso habilat omnis plenitudo divi-
fuenml illi, qui etim lanta contumelia affeceruiit. nitalis corporaliter {Coloss.n). In qua utiqueniaana
Sed tameri alii islii alii illi.IIos ulrosque ostendens coiitinetur, panis scilicef angeloruin, refectio ani-
-
qubridam Ddminus Jeremiae :pfophclaeper quamdam riiaruni sanciarum. Ille est panis de quo scriptum
similitudiiiein, ait illi : Quid lu vides, Jeremid? Et est : Bealus qui mahducabit pahem in regno Dei
ille •: Ficus ficus bonas, bohas vdlde ; ei hialas, nia- (Luc. xiv). Isle est panis, querii ipse Dominuspost
las valde, quw comedinon possunl, eo quod sinl ma- diem ,judicii transicns: omnibus suis ministrabit.
las (Jer. xxiv). Bonse quidein licus illi appelTaniur, Porro satis pulchre haectria iri illo tabernaculo aie-
qui Domin.o taniain dulcedinem dilectipnis suae, motanlur esse, yirga, tabulae,' manna.; Virga, qua
lanlum suayitatem obsequii sui -exb.ibtier.unt, ut di- nos erudiat; lafculas, ut nos instruat; maana, ut
gni esserit, quos ipse quasi dulcissiiiias ficus cpme- nos pascat. Virga flagpllat nes, ne superbiamus; .
deret, id est corpori sup, sanclae videlicet Ecclesite tabulis rips instruit, ut eunidiligamus ; mahna dul-
uribet. Ideo de bonis illis iicis ait Jeremias : Tules cedinis suaa nos pascit, nein via deficiamus. Hanc
fucrunt, quales sglenl esse ficus primo lempore(ibid.). ; virgani-quibusdam niinatur,- dicens-: Tisitabo in
Isti enim erant quasi priniilise sanctae Ecclesiae, de • virgaihiquilaleseorum el in verberibus peccqta eor
- quibus. dicil Apostoliis : Accessislis ad Ecclesiam rum (Psfl/. LXXXVIII). Hanc virgam prppheta. desi-
primiiioorum, qui cohscripti; suni in ceelis (Hebr, p..derabat, qui ait : Corripe .'--" me,Domine; verumiamen
-I
xii), Illi quoque .pessiriiae, flcns eonveiiientissimc in judicio, elnon in-ruslilia (Jer. x),; Has tabulas
possurit vbcafi, qui ntillam dulcediiiein cliafhalis, npbis Domiiius promitlit, dicens :Dabo tegem nieum
nuTlam suayilateili devotionis' in se retinuefant; sed :.in mentibus eorum, et in corde eorum scribam cam
- (Jer. xxxi). Uas tabulas desiderabat, qui ail: Vi.am
per invidiam, scd per- odiuni,' scd pef -aialiiiain,
amarissimi facli erani; et ideo liequaquam digni," justificaiiohum tvarum instmeme (Psal. exyiii). IIoc
qui ab ed comederentur, id est qiii in eorpus suum manna,proriii!til nobis Dpaiinus, iiicam : Venitead
liajicerenlur. Ipsa erat vinea illa, de qua ipse dicit me, onines, quiiaboralisetmieralieslis.etegp.rer
per Isaiam : Exspectavi, ul facerci uvas, ei ipsapro- ficiam vos (Matlh, xi). Ia hoc spiriluali cibo exsul-
lulit spihas (Isai. x). Spinas utique pf.oluTIl tam tabat, qui ail : Dominus pascit me, et nihil mihi
. amaras, tam pungenles, ut eliam sanguinem de deerit (Psal. xxn).
"ille 'saiictissimo cprpbre educererit. Cum erge pfo- Arca ergo in Jordane, Chrislus in Judaea. Per
pheta et boaas et malas flcus dixk, utrasque flcus Jordaneni quippe, qiii erat in lerra hromissipnis,
-vpcavit; sed tamen quamdam divisiprieiri inler eas quam Poniinus ipse Judseis promisit et dediliTpsi
fecit, qui alias bonas, alias malas nbminavit. Sic et Judai significabaiitur. Qiieniadaioduro ad prassen-
illi qui hodie clamaverunt :IIosanna Filid David JJ tiam htijus arcae diyisa. est aqna, considerate eos,
(Mailh, xxi), etilli qui clamabanl': Crucifige, cru- de quibus paulo ante canlastis: lngredienle Lomino
cifige eum (Joan. xlx), Judaei quidem fuerunt, sed in sanclam civilatem, eic, Haec esl superior pars
magna intef eos divisio, j aqua;,_quaestetit; sletit irilegeDoriiini,in via man-
lsta divisio, fraires, salis apcrte in librp Jesu datorum ejus, in exsuliatipiie laudis ejus, iii dul-
Nave si^nifiCata est. Cum enlm £iiii Israel tfansiluri cedine dileclioiiis ejus, Et bene sitperior pars; per-
esserit Jordanem, ul in terram promissionis irilra- tinet enim ad Jerusalem quse sursum est, quae li-
rent, secundum pracceplum Pqaiiai, primo ingressi bera est, quae est rnater npstra. Bene superior, quse
sunt Ievitae in Jordaneni, pprlanles arcam Drimini npn declinat cor sutini in lerrafn, el ideo clamat:
(Jos. iv). Mpx ut arca ppmini ingressa est aquam, liosanna ii excelsis. Pueri aulem dicli sunl, qua&i
divisa! surit ipsaeaquse et illa quse superior ei at ste- puii. Puri a malitia, puri ab iuvid.a, puri ab av.i-
Tit ad instar muri, et illa,pars quae inferior erat, ritia. IIos Propheta hortatur, diccns: Laudate, puei i,
defluxk in mare. Illa ateaj fratres, Dorainum no- Dominum, laudate nomcn Bomini (Psul. cxnj. Isii
strum siguiflcabat, £ra{ inarca; virga Aaron, quai suiitveri llcbiaei, id esl transilienles. Tiaiisil.ei?nt
.(ronduemt, et.tdbula; fe.stamenti, el.urna auiea ha- quidem omnia caduca, omnia Iransitoria, laulmn
Ml SERMONES. — SERMO IX. IN RAMIS PALMARGM. : - ; ; 282
in iaudibus Creatofissui, Salvatoris sui,:jubilabant, A phetiaj inlellectuiii, in ipsis.iiiyidiae etmaliiiaei-ariia-
-exsullabant. Illis utique cohyeniebat palnias gestare ritudo consumpsil. Et ideo-aiidientesclamorem po-
- in manibus,quod est signum yictoriae, signum pa- puli, qui euni laudabant, yidenles illam ihirabilem
cis. AgriOscebaiitehirh invictum regeiri suum ; qui,; gloriam, quam ei exhib.ebant,' niriiio liyore stimu-
sicut dicitur in Apocalypsi, exivit vincens,ul viu- , lati,quia populumnon potueruntcompescere,ipsum,
ceret (Apoc. vi), Agnoscebanl verurii .'.Saloriioneni , qui Iispc patiebalur", iiicrepabant, dicerite?i":Audis
liljuin Pavid, in cujiis regiio pax perpetua est, et ; quid isti tficunt--?. Quibiis ille ppfime fespolidit ::Amen
requies sempiterna. jslae sunt aquae Jprdanis, quse 'dicovobis, quia si isti tacuerint, iapides clamabunt
dulcediiiem suani, et suavitatem, quam dc fontibus (Luc. xix). Hoc jam, fratres^ niariifestissime iriiple-
suis, id est de origine trflxeraiilvprophetafiim et, tum est. Jitdaei lacent, claiiiaiitlapidcs. Implelum
patfiarcJtarum, sine adinistione aiieujus aiiiarku- est istud prophetjcum : Lateres ceciderunl:; sed
dinis, in praesenlia hujus arcae seryauant : el ideo quadris lapidibus.wdificabimus ;(I.sai,~ix). Qui sUnt;
virtuteniaeteriias duleedinis el suavkaiis meruer.ui.it- isli latefes, nisi iili Jiidaei lulei, el terreni, qui an
gustate, et resurrectipnis gloiiam iis suis factis illo sancto aediflcio patriarchafum el propiietariim
osteHdeie..Obviantes quippe Demino ciim palmis,'.. - ceciderunt? Isti"sunl, quilius positus est Jesus in
resurrectipnehi vitse pfonunliabaiit; quoniam saricti ruinarn, JDiiueenirri illi meiius aedifjcari poterant,
-venient c:.m exsullatipne, portanles hianipiilos oper inde ftiiserabilitef. cecideru.ut. Sed illis rueiuibus ,
rum suorum (Psal, c-xxv), porlanies• palmas vieio- qui fundamentum flrmuni et solidum feprojiaveruni,
riarum suarum, quas de diabolo obtinu.erniil. Turie, aedificalur Jerusalem- de lapidibus vivis/lapidibus
id estin illa resurrectione, iiigredietur Dominus in quadris; qui adbaereates illi soTidissimo lapidi Ghii-
sanctairi civkalein, in Jerusalem coelestein. Irigre- std, qui factus est in caput ariguli (Act. iv), eliairi
dietur autem cumpuefis. Hebraprum,'qui in illa ab illo noinea accipiuiit. Eia, Judaei, quid pioficiiis?-
rcsufrectione illiobviani yenierit, slcut dieit Aposto- Faclum est quod voluistis. Non clanlant niodp pueii
Ius : i(os, qui vivimus, rapiemur in nubibus obviain Hebfseofum secundum carnem, nph clamant: JJo-
Christo in.aera; et sic semper cuhi Bqhihio erimus' ;sanna fdio Dqvid. Sed nunquid ideo non clamatuf?
(I Tliess. iv)..Tuiic:Utique vere pueri ;quia perfe- claniant iegcs, elamarit iniperaiores, 'claniant yiii,
Cle pufi,>non sdkfm a peccati jcoiitagioiie; sed eliani clamaiil feminae; clamaiiliuyeiiesiclairiant yifgines,
ab onini coiTuptibne.r.Tiiac vero Tlebraei, id est clamantdenique pueri,.clamani seneSiVidete^ hii-
peifecte traasilienies, aon sojurn mortis peiieuluiii, seri, yideteexcseeaii, quot hiille miliia hominum ei
sed;£liam.mortis metum; tune secure pbrlabunt (;: Iiodie ; curii palmis obviam pfoeedunt. \idele quot
palmas viclorise, cuoi'-imagna exsuiiaiipne et-secu- . jriillia: bodie eT rion vesliirierita, sed Tpsa fcorpdra
iTlate,'dicenies : Ubi'est,:mdrs, mcipria: tud? itbi suaei'prosteriiliriti Audite, silahien"surdiiibnestis,
esl,:mprs,:slimulusJuus?(IICor.xv;) , quotimillium honiinum liodie bre elhmatur>,cariia-
Et vefe:iTfatres j digaufii fuit, ut illi resurrectio- iiir, -jubilalur L, "implpratiif : Hpsanna filio DMid;
neni. vitseproriuniiarentVquibus ipse PomTnus pbsi- penedictus quivehilinhohiiheDomini (Maitli: xxi).
liis est, non in iuinamj sed in resurrectioiienv, sicut -Sed impleluiri est,quotl ait sarictiis David : Peccdlor.
de eo prophetaverat Simeori : Ecce posiius est liic videbit, et irdscetur% dentibus suis fremei eViubescet
in ruinam, el ih resurreclipnemmidiprum iri Israet; (Psdt. cxi). :L_ V .'.-: :-i
"
:ei insignum cui contradicetur (Luc. 11). Tria dicit : Ecee, fratres, qiiod possunt hodie Judsei-kr tot .
Ruiuam aTiiSjresurrcetio.nem aliis, signurii quoque laudibus ChfisTi, Trasci possuiiT,;freiiiere denlibus -
eoatradiclionis. Jam in isla divisione, de qua loqui- possunl, invidla (abesceie possunt; sed dcsiderium
tur, videie qtiomodo aliis est lPsurrcclio J.'»u?, aliis peccatorumveribit (Ibid ). Adoralur Christtis, latida-
fuina. Iilis utique, qui resurreclionein pronuniia- lur, clanialur, quia ills luteis laleibus \ivi lapidcs
baiit, qui fuiufam resurrectionem in su;s faclis os- clanianl. Positus est ergo Jesus noster in ruinam ct
lendebaiil, qui se in anima jam resuscilatos maui- *' in fesurrectionem mullorum : in itiinam Ialerum ,
festissime declai'abant, qui sc ab ipso resttsciiaiidos In resurrectioncrn lapidum. El in sjjfHMW.-inqiiit,
in die judicii sperabant; illis sinc dubio posilus est ciii conlradicelur (Luc. ij)vHoc csl signum iilud ,
Jesus in ftisurreclionem. Vidcle iuinc illainValiam quod jam levavit in mcdio geiuium, siguum scilicel
partem Jordanis, quae ad prsesenliain arcae Domini passionis su;c, signum crucis suee. Hoc est, sigmnn
defluxit iri marc. Cum Iiodierna die hsec sancta arca, cui lotus contradixit mundus, scandalum Judseis, ;
ijuam -paulo anle coinmendavinius charilali vesirae, stultkia êntibus. Xos , inquil Aposlolus, prmdica-
: in aquis Jordanis, id esl populo Judseorum appare- mus Ckrisium crucifixum, Judwis quidem scaadalum,
ret, unde illa pars bona profecit, et se in meliori et genlibus autem slullitiam (I Cor. 1). Efvidcle, fta-
-fortiorislatu cumulavit, inde aJia pars Sciibse sci- tres, quam cilo huic signo contradictum est. Ipsa die
iicet ei Phafisaei, in majorem ainariludineni se quasi qua ercelum esl signum istud, sicul audislis
in mare.praecipitaverunt, et quidquid de nalutali in Evangelio ipso, sciiplus est ei litulus a Pila-
fpnte de qupfegressi suntsecum traxeranl, salina to : Hic est Jesus Naxarenus, rex Judworum (Joan,
marisabsprplum est. Omiiem siquidem Scriptui arum xix). Contradictuni slatini; dixcrunl enim : JSoli
jscientiani, piniieni legis cogiiitioncm, omnem pio- scribcrc rex Judaiorum. Vicil hanc coniradiciioi cm
"
B. AELREDI ABBATIS HIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETiCA. 2Ci
-4%
cruxChrisli,>et tibi iriipii,putabanlse hiagis Chri- ;. in ofdine vestro pefsevefate, et i'n '«rdinc. ipsb .pef-
slum vieisse, ibi magis- victor appar-uit Christus. severanles nihil scienier contra ipsuih ordinem fa-
Fixtimest-in ipsa eruee signum vicloriae ejus.et -cite; et sic sine 'ulla dubitatione quo -Clifistusde
sua cruce prsecessit, vos sequemirii. Delectatme,
quod-magis iniraiiduiii,Tixum ab ipsis inimicis ejtis,
;Iiiinii.ci ejus qui :eoiisenserant iri morte;ejus,.jam Jfratres, de cruceGhrisli, quse eslglofia liosira, -via
iiiterse certant progloria ejus. Ncli scribere, dicit ;iiosira,.pfolixius loqui ;sed modus:adhibeadus est,
P-harisseus : quod scripsi scripsi, dicit Pilatus. Et: imaxime quia ipsis divinis officiisnecesse Jiaberiius
ecce jam iiuerieruntPilalus el Pharisseus, et adhue diuTiusimmorari. Ob quod convertamusnos ad i;>-
lioncst* delelum quod scripsilPilalus. Nonr.e, ffa- :sum Domlnum nostfuni Jesutn.Clirisiuni:, ejusqtie
tres mei, niira quaedam laelilia orilurTn cordibus imisericordram exoremus ut ipse Tespicere digneltir
vestris, quando cernitis ante vPs signum crueis, super hanc familiam suam, pro qua non dubkavk
adhue illo titulo gloriosum? Adhuc legi potest in. manibus tradi nocentium, etcrucis siibiretormeri-
ctiice Chfisli : Jesus Nazarenus,;rex Judworum. tum! Qui "cum Patre et Spiritu sancto vivit etre-
Adeo nibil profecilillaxonlradicfio impiorum. Baric ignat Deus, per omnia ssecula sseculorum. Amen.
contradictionem Judsebrum secula esl contradictio SERMO X.
' ' '
paganofuni; afmaatur etiarii umperaj.pres cpntra B 1SItAMISPALMMinM II.
erueem Ghristi, disputant philbsophi,:bratores corir Aiidistis, fralres cliarissimi, In leclione evaiige-
crepant, vilissinium eliamyulgusoblalrat, Quid di- Tica, quemadmodum Dominus noster, cum appro-
«am?'Cpntra:unum lignum tottts ubiaiie jpugnabat .pinquasset Jerusalem, fecil-sibi adduci asinam et
inundus. ;pullum.~ Audislis etiarii devotionem iplebis Israeli-
'- Sed jam, fratres, considerate Domini nostri Jesu lieaj; quoaiodo processerunt ei .obvlariicum raniis
Christi pmiiipotenliam, eonsiderate sapieniiam. Per ;palmarum, et illiqui praecedebant, et.qui sequeban-
illud lignum quonihil erat abjeclius, nihil vilius, .turclaaiabant, dicenles : Hosahnd filio David. Sed
nihil odibilius, uijiil- horribilius (quid eiiim vilius dicit aliquis: Verum quidem est, audivimus ista,
«ruce, in qua Jatrones suspendebaiitur, sacrilegi -al cum-magria exsultalioiie audivimus. Sed quid.
inlerflciebanlur, parficidae necabaritur); per illud:, J.uc perlinet ad har.c diem, in qua reprKsaita-
inquam , subjugavit im.peralores, infatuavit sapieri- mus non passionem Domini, .sed advenlum.?-Ila
4es, simplices et idioias «vudivk, pauperes glorifica-. «st, frattes, hoc sine dubio:factum est,sicul alii
vit, oriwes slmulillos Jigni adoratbres fecit. Ecce:,. evangelistse aperte os!enduiif5 paucis diebus anie
fratres,: iiv fi-onie regum nihil ^loridsius, nihil iu ^jiassioneni ejus. Nam ,propler^gloriam istam Plvari-
nianu insigniusj nihil in pectore salubrius. Periit ssei et ponlilices maxima invidia crueiabaiilur, et
. jairi omnis illa cpiUradielio, sed utiriam sic a morir congregalo conciliplractabant de morte ejus. Pdto
JJUS, sicut periil a veeibus.T.Mulii autem, et quod tamen, quia non sine causa bodie histo.-ia liaecin
niagis dplenduni, eliahi pr-afessdres erueis Ghrisli., omni Ecclesia recitatur, nec sine causa ila a san-
CPritradicunt cmci Christi. Non ufiqtie vocibus, sed ctis Patribus slattitum est. Scitis, quia rota, quam
moribus. Audi Appstolum : Multi ambuianl, qiips viditEzechiel, qualuorfacies habebat. Rota illa si-
scepe dicebam vobis (nunc aulem et flens dico),inimi- gnificat sanciam Scripturam. Unde dicitPsalmisla :
C3Scrucis Chrisli (Pliilip. m). Qui sunl conlrad-iclo- Vox toniirui tui in rola (Psal. XLVI).Is-ta rota qua-
,res crucis Chrisli, nisi inimici crucis Chrisli? Et tupr facies habet/ et aliquaudo cousideramus tan-
:qui suht? Quprum, iiiquitj Deus venier esi (ibid.)i tum unam ejus faciem, aliquando duas, aliqtiaadP
VPS alloqupr fratrcs meqs, filips nieps, npn solunj tres; aliquaado omnes quatuor. Prima facies ejus
adoi"alpres "crucisChristi, sed etia.m professores, sed; esl liistoria, altera moralitas, tertia allegoria, quarla
.ciiani ipsius erucis amalores; Vos allpqupr, sentiat anagoge, ideslsensusdesuperiofibus. Quibusdam,
quisqiie.ut yolet, judicet ut volet, blandiatur si.bi qui non possunt capere profundiora,-ostendit Scri-
quantum yolet: in cruce Christi nihil est lenenim, •Qplura primam faciem suam, id est simpliccm hislo-
riihilmolle,nihil delicatuni, niliiiqupdcarniclsan- riam tantum, el illi in ptilchritudine hujus faciei dj-
gujni dulce sit. Jain ipsa crux Chrisii sit quasi spe- lectanluf. Hinc est, quod quidam videntes tanlum
culum Clnistiani. In ipsa cruce Christi si respiciat, .islamfaciem Scripturae, quia.-in quadam parte isfa
ut iii vila sua mores sui ipsi cruci Chrisli conve- facies niinus formosa est, Sicut in facto Judse patri-
niaiil, el iiiquaiitum participal c.ru.ci.Ghrisli, iiiian- archse,qui cum nuru sria concubuit (Genes.xxxviii)]
tuni sibi praasuiiiat glofiam Chrisli. Qui auteni ab- sicut et in faeio David qui, occiso Uria, accepit ejus
.jicitaniariludirieiii Cfucis Christi, timeal ne forte uxorem (II Reg. xi), quando non poterant videre
arcealur ab aspectibus Crucifixi, Jam , fratres mei, alteraiii faciem hujus Scripturaj, quse formosa est,
qualituni.yobis gaudendum est aaimadverlite, qui propter istam unam facierii quam yiderunt, spreve-
vps cuni ipsoChristo crucifixistis. Veritalem dico , runt eamScriplufam. Ergo.fratres,audivimus istariv
fyalf.es, non meHlior. Ordo .iiosiercfuxGhrisli.est-.: Scripturam -evangelicam, et consideravimus tiftam
Duo ergo lisee,fraires, diligentet' servale, ut neca ejus faciem, ideslejus simplieem liisloriam; et sa-
ciuce Christi discedalis , nec in cruce poski cpntna. -tis pulclira riobis apparet: Quse enim Sttipiura pul-
erucciii aliquid faciatis. Quod est, ui aperiitis dlcam, cliricr quam isia,quoe narfat glbriam diilciisimi
: - SERMOXES.;- SERM. X. IN"RAMIS"PALJIARIJM: -..'.'"_,'' . 2Cfi
iiS .
Domiiii iiosiri, ei dcvolionem fvdelis pppuli? Sed A apprvpinquabo vobis. Ei.quomodd-nos.apprppiiiqua-
tameri «ccuiuluui islam faciem suamnon psien- : inus ei, qui inipso vivimus, movemur"elsumus(Act'.
dil nobis-, .quo-J.ad lenipus islud Ipcli.p isla perli- xyii). Ditiil iamen prppheta : Accedite ad eum, et il-
Jicat .''"..;-.' luminamihi (Psal, -xxxm).' Gulpat enim Doininus
Gmisideremus quapropter cjus aliei*atnfaciem, et quosdam el dicil :'Vw illis, qnia recesserunt a me
viileamus ulrum illarii nobis aliquod-Jiiijus.lempons (Osete.yu), Qiiaiisesi isie acccssuset.rpcessus? non
rcvelei mysterium. Et ideobrevker intifriaaduhi quid lit de loco ad.Ioeum, sed de affectu inaffeclum, Si
iii se sacraniciili tempus istud conlineat. Conslilti- amas mundum, recess sti a Deo.Si fecedis ab amoib
tmn est hoc lempus, ffsttrcs, ut ad memoriam re- niuiidi, el iiicipis aimare Deuni, jam accedis ad
vocemus adventum Doniini nostri Jesu Chfisti; quo- Deum. '"..-'-
inodo ille, quem sancti palres^Veterls Tcstaincnli No'S"itaqisc ajppfopinqiiamus ci.quando profici-
riiu cxspectavcraiil, cl muJiuiri desidef averant, hu- niris in illius amore; ille appropitiqTiatnobis, quaiidb
mililer venit, ut nos redimefel', ut etiarii non obli- V digriatur niisefeti nol.is. Islo niodo.recessil Atlani
viscamur secundum ejus advenlum, in.quo ille, a Deo, sctlicct minus illiim airiando, et plus mun-
/jtiem omnes sancli exspeclaiit et desiderant, veniet dum. Amayit eiiim privatam excelieiiiiam, qtise uti-
..im magna poteslateel gloiia, ul lotuni munduai ".qiic pertinet non ad Detiui, sed ad inuiiduiri. Hoc
jiidicet, et reddat unicuique secundum opera.sua. modo reccssit loium geiius huniaiiiim a Deo; ideo
Hsec suiu priricipaliter Illa duo, scilicet memoria quoqiie ipsa qiiaeTmnc-est Ecclesia Dei islo mpJp
-ilfiusqiie adveiiius' cjus, proptcr qiiaj isfa celebralio rccessita Deo, ei liim longe ul iiullomodo per se
•oonstknia est, et hoc nicessario. Valde enim bo- posset appropinquare Deo, nec accedere ad euni.
iiriin cst, ut liaecduo semper liabeanius in memoria, Neccssaiium ergo erai, ut quonianiipsa nonîoterat
i.j esl primurii advenium Domhii,ctsecuHdtini;quia accedere ad Deuni salutem suaia, (pse Deus. salus
-lb piTmp nascitur in eordibus noslris amor Dei, de ejus accederot ad cam. Sed .-priiftoapproplnquavil.
secundo timor. ConsideremusPrgo hoc evangcliuni, Aceessit quidem, quando.iliam mirabiiem niiseii-
: cordiam
qiiod inodo leclum est, ut videamus quse ibisacra- cxhibuil, qua in cfuce pendeiis suum pi-o
meiila cbhtiiieairi.nr. Cuin appropinquasset Domims ;ca sangiiincmfudit-, ct aperto-Jatere suo, sibi eam.
Jerusalem (Mallh. xxi). . ^ uriivit et sociavit,ut esscnt dup iii carrie una (Ephet.
~
Scilis.fiatres, quiasecundum litierahi Jerusalem ; v). Si ergo tunc accessit, appropinquavit -uliqiic,
qu;edam civitas fiiit, quam acquisivk David sanctus quaiido ci misericordian) islarii promisit, praedica-
cl se.Iificayii; in qua etiam Salomon feeit" illud mi- vit, el ccspit ostendere. Apprepinquavit.Jesus.Jeiu-
^
rabile templum, de quo sxpe aiidisiis. Secundum saleni, salus Eeclesiaj, salus muiido, saJus misero
islam faciem , id est secuiidum bisioiiariv', nibil no- hoinini expulso de paradiso, quando se futuruni ho-
bis osiendilur quod ad i-tani peiliiieat celebritatem. miiiem praedixit, et misericordiam -qiia.ihposlea im'-
Ideo necesse est ut aliam hujus Sciipiurse facieni -.-plevit. ipsi Abrahseironiisk, dicens : /H semine tud
auendamus.- Jerusalerii, sicuf audire consuevislis, liehedieentur omnes genles (Gen. xxn). De semine.
visio pacisinterpretalur. Islud-riumen uriiinim illis Abraha; nascilurus eriit Chrislus, per quem abo-
-
eonvenit, qui permanentMn perfecta visione D.ei, lenda eiat illa-maledictio, qiias Iala est in Adam, et
quivera-pax est, el-vei-ahientis tranquilikas; acpcr ilJa be.nedicljo':dand,a',quain prophetayitlsaiaSj di-
lipc iii seipsis yeram paeem ei iraiiquijlitalem sen- cens": Quia serves suos vocubit nomine alio (Isa.
liunt. Htec esl illa beaia angeloriim Jsocielas, qtta: ixv). Primo ypcabaniur servi ejus JiIdaei,'sed.hiodo
- iitique dicilur .leiusalem, et proprie, sicut dicit vocantur Chrisliani : El servos stios vocabil nomine
aposlolus Pauliis : Quw sursum esl J'erusalem,libera . alio : in quo qiti benedicenttiisest super lerrarii, be-
cst, qiiat est ntalernoslra(Galal. iv), Sed buic civi- uedicelurin Ddminoi Quia sine dubio nullus poiest
lati quoniodo dicitur aprifopiiiquare Jesus, eum'in cavere nialediclioncm, neciiaberebenedieiionem, qtii
ca semper sit, et illa ciyllas nunquam ab CPreces- - hoc nOmcnnon liabiierit. Ergo tunc appropinquavit -'
seril? iiaee est illa alia facies hujus Scfipturse, id Jesus Jerusalem, id est Ecclesiae,quarido suum ad-
cst anagoges, videlicet sensus de supefioiTbus. Ap- ventiim promisit Ecclesiae per sanctum Abrahaih.
pareat nbbis nuhcilla facies, quam allegoriam no- Sanclarii Ecclesiam aperte signiflcavil, quando om--
rninavimus. Secunduin hunc quippe sensum Jeru- iies gentes nominavit; quia sahcta Ecclesia de oni-".
salem sighiflcabatEcclesiam sancfam iri hominibus, liibus genlibus eoiisiat. Tune igilur: ccepit dpprp-
cui dicit Isaias: Siirge, illuminare Jerusalem, quia piriquare, sed noii adhuc venit Belliphage. Beth-
venh itimen tiium (Isa.t.%), Ipsa diciiur Jerjisalem,. pliage quippe iiitefprelatur domus buccm, vel domus
non quia perfecte videt jeam pacem, quam videiit dris. Venerat foftasse ad Bellianiam, npn autem a:i
augeli ; sed quia ad illam pace.m tendit recle cre- Belhphage. Nam, sicut alii evangelislae evidenfer
dendo, beneoperando, ferventer amaridbilliim, qui osTendurit, prihio venit ad Bethaniam, ac deinde
ost pax nosira; Jesum.Clirislum Domirium nostrum. cum appropinquasset JerusaTem, vetiit Bethphage,
Ei huic Jerusalem quompdo appropinquayit Deus , a"dmonlem Oliveli. BelhaniaMhtefpreiatur rfomus
,'qiii ubique praesens est, et nusquam deest? Et fa-' dbedieniim.Et qtiid erat illa sancta anims Abfahse,
raen dicitper yrophetsm'.Approximateinihi el ego -: riisi domus obedieiiliae, qui ul: bonurii obedienliay.
' . .;.:, . . -. .,- : . -.
PiTUOL. CXCV; g-
267 •'- Bi AELREDI ABBATIS RIEVALL, OPP. PARS L -, ASCETICA. 2C8
servaret, propriP lilio et lali filio rion credidk esse jA et pultuhi cum ea. Solviie el adducite mihi (Jlatilu .
paf cendum ? (Gen. xxii.').'''. xxi;. Quid-significant isli duo discipuli, quos prss-
flrcic igkur pri.ino, venit Jesus, qtiia de adventu mitlit Dominus ? fli sunt qui prsecedurit faciehi
Domini nostri Jesu primo ad eunv facta est promis- ejus in omiiein iocum ei casteflum, quo est ipse,-'
sio. Sed liarie proinIssioiiem,.liano. ftilitram Domini vehlufus. Sic enliri.habes in Evaiigelio Lucae i:_De-
inisericordiam, Ipse el fllii ejustantuni, et-si aTkiui signav.it Dominus et atios septuaginta dnos discipit-
alil, tamcB pauci sciebanl, sed: tamen aliis non los : et misilillos binos ante facicm snam_.hi vmnsm
(Jttendebaiil. "Nonostendebant per oris prsedicatip- civildtem, el locum, quo eral ipse.venlurus (Luo; x)«
nem, sed.per quaetlaai occulta et niirabilia sigiia. Foftassis e.rgoislt duo significaat illa duo, quae ubi-
ldeo noii veneratadhuc Dominus ad Beiliphagc, id qiie praeceduiitfaciem ejus, dequibus ait Psalni.r-
esfad domum oris. Nain sine dubio sanclo Abra- sla': Misericordia et ceritas prwcedentfickm inunt
Iiam per quoddam signum oeeul.iiimpstendil Inear- (Psal. LxxxvnT). Facies ejus sigaificat "pfsesealiaiit
ijaTionemDonviiii,quando niittens servum suuni, ut illius, pi-aeseritiam niisericordise ejus, prsc-seniiam
assumeret uxpreni jQlioSUP,ait: Pone manum tuqm salutis rioslrae per adventum ejus. tJane faciem
sub feihore meo, et jura per Deum casfi(Gen. xxiv), ejus,Tiunc-advreiitii!iiejus, prsecedit miseiicorJia et
QLtidest hoc? Deus coelj erat in femore Abrahse? B veritas, ut adilucarit sibi asinam et pulhim. Pulp-
Ostendit cerle pulehfe, sed occulte, quare yoluit, ut quodper- asinam et pullum possumus non ineon-
lilius ejus acciperet uxorem-, non;ulique ut satisfa- venienieracciperclotamhumanamnaluram, id cst!
«eret Jibidini ejtis, sed ut prpcrearet Illud senieii, camem et aaimani. Per asinaai, cafnem, prppier.
dequo nascilurus erat Deuscceli. IdeP prseeepit ei tardkatem et gravkatem: peppullum, ariiniam,pi'o-.
ut panerct nianuia sub femore ejus, et.juraretper pter icyitatem et fiiobilitatcm. Misericordia el veri-
Deum cceli, qiiia sine diilrio deejusfeip.ore, idest las adducunt asiiiam et pullum-adFiliuiri Dei, quia ut
generatione liasciluiUs eral Deus Gceli. Nani qupd Verburii caro^fiereiet liabilafet in nobis, misericor-;
fuTiiur.ppnatur pro generalione, satis usilalum est dia elveYitas obviaveruntsibi (Psql. Lxxxiv),Miserr-
in*Scripluris-securidum itlud : Onines ahintw quw cordia et veritas adducunt asinam et pullum ad Det
exicrunl defemorelacob, septuaginla (Exod. 1), El": Filium, quia ut homiaeai tptum, id est et ca-rnemet
•non auferUur sceptrumMe JuS.a-_.-et dnxde.fenwre aiiimam Dei F.lius assumeret, siiie duJjio-mrserTr
efus (Gen.-xi.ix). Sed hoc signum Boniinici adven-. cordia'c"tveritas fecit. Norienim sola faceret TiiiseT
ttis occultuin erat, quia aondiim yeneral Jesus ad ricordia, quia non possetsineverilate. Non faceret
domuiri orls, Tdesl non aperte ejus Tncarnatio prae- . sola veikas, quia nollet sine miseiicordia. Item fecit
dicabatur domui alicuj, LIcst pppulo. Sed cum jam hce, ut sciiicel DeiFilius asiiiam et puTluin, id est
liiii Israel eduetl essent de' JEgyplp, cuni.accepis- cai-neinct aniiiiam haberel, misericordia et veritasV
senl legeni, cum sacfkicia celebrarerit, et taberna- vCritas, quia hoc pfomisk Judseis; misericordia,
culum constriiereiit, lunc yenire coe.piljesus. ad qiiam voluit exhibere paganis, El ideo pulchrehsec
domiini pfis, qua aperte omnl populo coepjt ejus dtto praomittk, quia hsec aate suum adveiitum ju-
adventiis reyclari. Nam aperleiMoyses cpfani oiiirii rejuraiido quasi in veritale Judaeispromlsil, et har.c
populp dixjt de ep:..PropIietam vobissuscilabit Deus : misericmcliam gentihus exhibere proposuit. Quod
de fratribus vestris: tqnquam me ipsuin audieiis.Om- Appslblus aperle estendit, dicens:.:Dicd aulem Chri-
nh anima quw non audieril prophelam iltum, exter- sltim jesum niinistrum fuisse circumcisionispropter
minabitur de. populo -suo (Deut. xvm); Qtiod esse veriialem Dei, ad confirmandaspromissionespdlruni;
prophelalum de Domiuo Jesu;;ipSi,appsloli pslendeT, gentes: auiem suver•'.misericordia-iwnorare Deum,:.
runt, JJpc enim teslimonio saepe usi: surit contra (Ko»t. xn). .Ergo misericordia eiveriias obviavert.nt
Juda-.os. Yenit DQininus ad; Bellipliage,quando sibi, el verilas de terra orta est; assuiiiensque silii.
Isaiaspfopheia ipsum adventum Doniini, et virgi- asinam et pullum, corpus et animam, venit ad Jc-
nls parium prpphetavil, dicens.i Ecce virgo cqnci- ;D rusalem, venit yiskare Ecclesiam suam,,v'enit cam
piel,.et pariet: filium, el vocabilur nomen ejtts. Em- salvare.. Quod utique non feeissei, nisi illp rivodp,
manuel (Lsa. -vii)i Quandb verik ad mpniem Oli- ul diximus, asinam ei pulluin inscdissel.- Nec mo-:
veti ? Oleos Gifficelnisericordia.dicitur. Mons ergo vere, debet, qupd ait, So/iiiip.Nam Ticet caro ot
Oliveti signifieat illam .excelienii.ain,el ut ila di- aiiima quam Dei Filius assumpsit, liiinquam peccalo;
eam, cumulum niisericpidiae illius, de qua loqui- . ftierk Obligata, quia statim ex quo honio ille crea-
mur, Venit lunc ad nipnlem Oliveti,-ûaiidp jam" tus fuit, utiqiie perfeclus Deus fuit; taiileii','quia;-
illud, teiapus appropiiiquavit, .in quo vOluit Iliam ipsa Jiumana natufa semper ahte in omnibus -liOJifl-
juirabileni et excelleniem niisericordiam osleiidere, nibus ftierat peccaioruni vjnculis alligala: inipsp
quarii. prius Abrahse obedienti promiserai, et ppstea- , Doiriinolipstro, eb quod semper fuerk libefa, noii.
per prpphelas subs omni pppiilp prsedicaverat.. iivcbiigfuedieituf soluta. Si vero dicere vbluerimus
Cum ergo appropinquasset jesus Jerosolumis, et qhpd bealissiinam Majiani, de quanatus est, inise-
venissel Detliphdgead.monlem. Oliveli, tunc misil ricordia et veriias ab orrini peccati obligatipne ab-
duos discipulos, dicens eis: Ile in caslellumqudd Solve.rit,'antequamconciperelur In ea:ul hocsit sol-
£ontr(tvpsest, elslatim invenielisasinaht alligatqm, vere asinam cl pulluni, et adducere ad.Jesuin, bea-
"' '
ORCI - '.''"SEBMONES. - SEllM, X. INRAMIS PSALMARUM.: 27i)
tisslma? "matiTs ojtis caraeai et aiTimamab onins A,sieli,.martyres,
A cqnfessofes et omncs ficleJes,:iii'er
peccaio riiuiidare, el sic eain Dei Filio gfavidare; qups el nes per ejtis misericordiam sunius, De isiis
1
sive ergo; Iioc, sive Hiud dicatur, putoTocum istum omnibus alii vestimehia sua prosiernuni ante pc-
non iiTconvenieiUcrexposiium. .,'"-. des Jesuj" alii ranioS arLoium. Ramos arborum
Audivimiis riioduni quo Jesas venit ad Ecclpsiarri pposlcrnunt, fliii oriinem niuivdi gloriani prop:er
- suam, yidelicei secutidtini carrienvet animani quam Christum ahjTciuni; Quid eniiivsiint.divitiae el glo-
assunipsk. ftarii Secundiiui diviniialeni nec venit ria islius iftuiidi, nisi ut folia el lami aiborum qusfi
nec reeedit, quia ubique prsesensest. Sed quid si- ,. virerit iri avsiale,.in bieme aresctiiit? Quia sirte du-
• giiiflcaiit isia veslliaehla, qtiibusrdiscipuli teguiil biP Pmnis glofiamiindi in prospetilale ^quasi UP- ,
5iavcaiiiriialia, in qiiibus sedel Dei Filius? Dicil rescitjsed iri advefsiiate, maxime "in ipsa iriorie
cvangelista, quia adduxeYuntasinqm ei putlum, el lienvinis, quandP ;supei'yeriitiempeslas:hieiniiis, id
' euiri
ilesitper sedere fecefunt (Maith, xxi). Qiiemodp , est extrema daninati:!,:yilescii cl scrdescit. Sed bja-
poiuit"s.uper rilrtimque 'Sedere? A Iklera abstracli-.l tus csl, qui ea proslernit anic pedes' Jesiv, disli i-
cogimuf spirkualem serisum iiivesligare, Salvo ergo\ buendp pauperibus qui sunt qnasi pedes ejus, in-
alio sensu^qtio per-aliaiit sigriificalioneihliaec duo£ firiiVascilieel niembfa -ejus. Muke aulcm: Leaiior
ainniaTiastgnificaht diios pbpulps, -Judseuniel gen- ^ est, quiet.ain vestimeritumsuum poteslpro Chrislo
"
tilem; salvo, inquarii, ei hoc serisu dicihiuseumin .;- cbntemnerej et sub pedibus ejtis prosteruerc. Quid
utrbqfle boe animali veiiisse ad Jerusalem; quia.in: ; est eniiri veslinieiiluni aoslruai, aisi corpus nosiruin,
-' liuriiaiia riaiura, quarii lolaia assiiiapsit, id esl ia: quo ipsa amma cjuodammbdb legilur et operilur ?
asiiriva ratioriali et earne, Ecclesiav"suat, hoc es.t Beatus quiipsa membra sua, ipsum corpussiiumpro
fidelibus siris appar.uk. Sed quid significant hsec Chrislp potest coiUemnere,-el omnia factacotpoiis
vesiimerita? Forte hsec sunt illa, quibus major et,'.' suiin Dei obsequio maiicipare. Ulrumque feceruiit,
«liriof filitis-Noepatris vereiida versis vultibus lexe-. etilliqui praecedebant adveiflum Domini, et qui se-
riint. Magnuni sacrameiitiim, Tratres. Sed quia iri[-,.' quebanlur. Nam saacti patres in Yelcri Teslamcnto
iiiiiitis occtipatos nos liabet dies lise.c,breviler di-.-' divilias mundi et glpiiani pfo aihilo diixefunt, prp-
oain quia hsec yestimenla significant fldem et dp.-, .. pter fldeni quam babebanrin Christi adventu. Mtiki
ctrinam aposioloruni et propJietarum, per quam hu-'.'-• . > etiam .eorpora suo-marlyrio subdideruiit, sjcul p.o-
manilas Christi quasi quaedanTinfirmiias-cngnilioiie. j tpiiiarlyr Abel, sicul Isaias, sicut niai tyres.Macha-
diviiiilaiis epefkur. IUi asiilam et pulltim, quibusi baei. Quot autem iion"soluiri sigillatim liomines, sed
iiisedil Jesus, quasi nuda reliquerunt, qui Cfedebant[(,Q qtibt niillia Jiominum baecomnia feceiiat posl ad-,
et praedicabaut eum esse solum lioininem,' et. nerit,7 veiitum ejus.quis potest eriumerafe ? Ex illonini
Beum. Tsti iiudam reliquerunt hufiianitaleni ejus;.-.".iHinieroel yos eslis. Vos ramos arborum, omnein.
, sed fldes cl doctriria apostolorum et-prophetarum _ sciiicet pompam aiundL, projecislis in obsequiuni ct
ivoiidiriiiseiuiit eam nvodiim; quia ejus infifavka-. hbaorem Christi; vps, quod aiajus est, ipsa cor -
,-ierri-,quarii coiilempserunt infideies, -forlkudinemi pora yestra pro illo cbnteaipsislis^ VOJipsam; ani-
divinitalis ;ejus praedicandi, lexefurit. Ait quippe> mani veslranv qupd adliuc eslamplius, in iionoivm-
Jsaias : Ecce virgo coiicipicl, el parietfilium (Isa..-' Chrisli.cxpendisiis,quia prppriam vplun.tate;iiai)iniie
VII).•Ecceliomo. Sed neirifirnius ei parvus avsiima-- -'-,""vestraediiniiistis.
ictur hie Jiomo, statim sulvjurixk : Et vocabilur- -•. . Ppfro omnes qui pfavibaritelseqnebaiitur etua di-
nomen ejus Emmariitel, quod est hobiscum Deus., cebant: Hosamia ftlioDqvid; benediclus qui venil
- Sed Pauluscum de iiiuTiriilale ejus dixisset: Fa-- inmomim Domint, Magna fides,
riiagiia CPiifessio,
.<c:liisesl obediens usque rid mortem(Philipp,ii), , .magna laus. Ilosaniia eslyox postulaiitis saltitem ,
patilo post: ait': Quia D-ominusJesus Chrislus ini quasi dicefctur, salvilica, -Sine dubio illum cpiifi-
gloria esl Dei.Palris (ibid.). - tentur Salvalerem, a quo postulaiU salulem, quod
PIurima auiem:lurba siraveruntkesliihentasuainXt D proprie pertiriet atl Deum, Vocant eum filiuiii Da-
.viai- Alji auteni cwdebant ramos.de drboribus, et[ yid, qiiia-coiifiteiilur eum verum Iiominem. Beiie-
clamabant: Hosanha fdio David, (Mdtth. xxi). Di-- dieunt eum, quia venit in nomine Dpmini : per ;
cttim est quoniodo Doinirius Venit ad Jerusalem| ; quod apefte ostendiirit, qiiia ipse esl Deus, queni
.nunC dicitur' quomodo ipsa Jerusalenv, hoc.estt Deus Pater prpmisii veriturum. Iri isla fide suscl-
..Ecclesia .saricia susccpit ejus advenlum. Ecclesiai pjt Ecclesia adyentum Filii Dei. Credit' eum verum
pra;eedit,:et Ecclesia sequitur adventum: ejus. Noni Deuin',ei yerum bbminem'; verum nnnidi Salvato-
enini est Ecclesia solum isla fidelium c6ngfegatip,.: ,.:"irehjy.a Deo Patfe promissum, a saiictis prbplietis-
quae credif iii eum post.ejus.advenlum, sed.oniness .prsenuhtialuaii Tri ;isla flde ei illi qui pfseceduut
. saiiCtiab Abel juslo.usquead Ulliihum justum.^quii adybiitumrejiis; et illiqui seqiiunlhr^converiiuiii et
erii iri hoc niuiido, periinerilad sariciam :Eccle-- -;: . sociantuiS ei suntuna Ecclesia :1i'uista fide 'utr.i-
. siAiii. ei: de oirihibus iliis conslatillaiuia Ecclesia,,'.:: que salVahlur.Quicuhquesiheista lide suiit, extik
curdickuf : Uria esi columbamea (Gaiit..yi).'Pars 3 ,Ecciesiam sunt: ad iilps non VenitC!iristus,;et ideo
uiia"prsecediladveiitum cjus: AbeT,'Nbe,Abrallani,, ,nori salyantur. Hsec dejprirrioadventu.- Scire auleiii
David, et cajlbfi :saiicfL Pars alia ^sequiiilr: apb-- ;'; debetis, frafresifjuiairi ipsa eadem formaiiii qiia;;
2"! - B. AELREDI ADSATISRIEVALL. OPP. P-ARSI. — ASCETiCA. 2-2
veiiit primo ni redlineret Ecclesiaai sifam , veniet A duTcfs esl Domiinis? Videtuf e:go, fialres, qcod
. secundo ut glpriflcet Ecclesiam suam. Sic cniiri Aposlolus fac.iatbic mciitioriemdeduabtis mariefiis
dixerunt angeli apostolis posl DoiuiniAsccnsionem; dulcediiiis. Fottasse uTia maneria illa est quarit
Sic-veniet, quemadmodum vidislis eum eunlem in iii his diebus gtistastis.; el idco sccurevos liorlaliir
cwlum (Xcl. i). IIoc erk, Tialres, ad eumulum ut desiderelis illam allammaneiiam dulcedinis ,
damnatioriis invpiorum, Non enim sine magna con- quocsiguificatur per lao. Quia credibile est; quo.l-
tosione et dolore polerunt videre illum in tariia in istis diebus guslastis quam dulcis est Doiuinus,
gloria.et poteslate , quem conlempserunt in hu- vos lnaxlme qui vidistis et consideraslrs qsas-l k*
niana inflinviiale."Huic secundp adventui Domini prsesenfia vcstra, Jestini Chrisium in cruce; qui
eonveiiit satis, quod de isla histbria elii quoque vidislis illa saiicia brachia" expansa, quasi ad vos
'Evaiigelisiae narrant. Veniente Jesu. Jerusaleni, , ampleetendum ; qui corisideraslis illadukia ubem
pueri nebrseoruin accoperunt famos olivarum, vel discooperta, quasTad vos reficiendum, Ilseconiiiia,
palmaruni, et venertint ei obviam, Sic erit in.se-' fratres, licet semel sinl facta : quia sicut dicit Apo-
eundo adventu Domini. Cum enim yenerit ut glo- stolus : Christus semel oblalus. est, ad mullorum
'
rlficet Eccle.siam suam, exhibens eam omniiio exhauriendapeccata(Hc.br.ix); tamcn vos haeeom- -
perfectam sine macula et ruga, lunc utique puefi B nia multp avelius vidislis , et clarius oculis c.or-
Ilebrseoriim yenient obyiam ei cuni palmis, siye dis , quani mulli tiinc viderunt oculis eorporisi
olivarum ramis.Tsti spnt puefi.quibus dicit Da- qtiando facla sunl. In bis cmnibus guslastis quia
- vid : Laudate, pueri, Dominum(Psal. cxn). Et item : dulcis cst Dominus. Dulcis,
humilis|, mitis, mise-
Cnstodiens parvulas Dominus (Psal. cxiv). Nonma^ rieors , suavis el pius. Quanlam eniin oslendil
giios, elalos, supeibps custodk Dbminus; sed dulcedineui in illa ccena, quam celebravk cuiu
parvtilus, id est humiles. Isli laudant.Dominum,si discipiilis suis anle passionem suam! In isla naih^-
laineii fuerint Ilebrsei, id esi traiisilientes. Sienim que ccena dixit disci.pulls suis : Desiderio desidc-
nvodoliumilcs transeunt vitia cafriis, el opera , e.t ruvi hoc pascha manducarevobiscnin, antequam pa-
danl saltus per conlemivlalioneriiel bonas cogila- liar (Litc. xxn). Hsec est illa dulcissima esca in
tioncs; tunc sine d.ubioin die judicii, crim Jesus qua Judsei miscuerurit fel, sicut proclamat sanctus'-
veneritln sua poteslate, ipsi venient obviam .eunr David : Dederunl in escam.meam fel (Psal. LXVIII),
piilmis, id est cum sigiiis yictoriarum , quas hic IJoc seeundum Jilteramiiapietum fuil, quandude-
coriquisieriiiit de diabolo. Palmae enim signilicaiit dcrunt ei yiiium bibere cumTelle mislum. j?.edqiiia
V.oloriam.'Tu.:.c poletuiU, qtiasi cum palmis glo- (^ illud fel datum esl ei in potum, non escam, vide-.
riari el dicere : Ubi est, mors, viclorialua? Ubi tur quod Propbela nos voluit in bis vetbis "mittefe
est, mors, simulus luus ? (I Cor. xv.) Tuncetiam non solunv ad lkleram , sed eliam ad significaiio-
veiiieiit cum cliv:s,quse pacein signilicant. Modo Tiem.In hanc ergo duleissimam escam, quanvlam
enim pacein nbn liabcni, pugiiaiiles cum diabolo, diilciter, farii liuiiiililer sumpsit cum discipulis suis,
cum uiundo elviliis, et cum ,'carne sua. Sed IUKC Judsei miscuerunt fel : qui ipsum discipulum, qui
cnt pax peifecla, ct liaiiquillilas vera , quarid» cum aliis ad islam escam venerat, coi-ruperunl pc-
.caro iion rcsislcl spiritui, nee spiritus Deo; nec cunia , "et abstulerunt ab eo dileclioneni,, el eum
diabolus impngnabii, nec niors vel infirmitas ulla feile malitiae amarissimum reddideruiU. Et qiiid
Jtinqtiamgravabii. Si istam pacem in secundo ejus erant illi bohi discipuli ejus, nisi csca cjusyhi qui-
adveniu voltinms habere,, primum ejus adventUB» bus ip.se delectdbalur, qtiorum diloetione et doAo-
suscipiamus cuni flde et dileciione. Perseveremus- lione pascebalur ? Et quid erat ille traditor Judas
in opeiibus, quasnobis oslendit et docuit.:iiulrieii- iriter illos, nisi sicut fel in bbna esca ? Iu illa ecena
les in nobis ojus aniprem, el vcrum desiderium ; vctus illud pasclia, quod solebant celebrare Judsei,
iii quibus occuframus ei in vifum perfeclunv, cjtiii fliiivk, et illud novum pascha, quod nos celebrx-
".yenerit judicafe"sseculum: qui cum Palrect Spifitu ]) mus, ihcepil.. Et quqniodo poluit npbis majorem
sanclp vivit et regnal Deus, per pmnia sseculasseeu- duicedirieav osieridetei quam relinqiiere nobis iu
Ibrum. Amen,::'-..- siii riiemoria corpus suum et sanguinem ? Voluit,
..'-:'v" SERMOXI. cnim , ut illud pretium , quod semel dedifcpro.no-
IS -DlESiKCTOPASCHiE. bis , semper esset in oeuljs nostris. Voluilquadam
: Quasi modo geniti iiifanies, ralioi}abiles,sine do~ uiira auectione, ut corpus stiuin et sanguis cssei
lo, lac concupiscite, ut in ep Crescatis in saluiem; uon soltim prelium Jiosttum, sed, eiiam eibus
si lanien gitstaslis quomumdulcis est Dominus(I nostcr.
Petr. n). ApPslolus vos liortatur, fratres, ad de- Noiinevidetur vobis, fralres nlei, apertissime il-
siderandum lac, et lale,.lac, in, quo possilis cres- lum in ccena invplesse,.quod dixit propheta DaviJ,
c-oreet. cfescere ift saluleai. Sed audile quid addit: quia Catix in mdnu Domini vini meri,-plenus uii-
'Si tamen guslastis , quoniam dulcis est Dominiis. sto :'. et inclinavit ex Iwc in iwc? (Psal. LXXIV.)
'- Ei illud Jac quid debet sigaificare; nisi dulcediiiem Poslquani."enim celebraverat illud vet.us;pascha,
•-•Jesu Christi? Quid est lipc ergo quod nps hortatur qiiod solebaiu celebrafe Judaei per eanieiu, agni et
jdesiderare. lac , si tameu giislaverimus "quoniam" sanguinem, accepit Jesus panem, el t!:adea&dkci- ,
173 : SLRMONES. — SERM, X!. IN T)1E SANCTO PASCIIJ; . -, -SH
jsulis, dixil! Hwesl corpus hteum (Mailh. xxvi); et }\ td (Psal. LXXIV).Viiium sublalum esl, el adhuc
posfea calicem, dieens: Hic est sanguisineus (ibid,). . fsex nianet. Et ideo ait: Bibeni omnes peccaipres
Videle, quomodo calix in irianu Domiiii. Qui cst ternv (ibid.). Sed alii fseces, alii yiiium. Ante ad-
iste calix, iiisi inslkutio legis? Plenus era.l calix isle yeiiium Domiiii el passionem soli Judsei bibebant
.tneri viiii, itl est puri Viui. Islud yinuni est spiii- de.isto calice; seif-vinum; mistum , non pufuni.
.Uiiiiis intefligeiiiia, quavfuk in illis insiilutioiiibus, Non bibebanl inde pagani, et ideo non omnes pec-
qiise eraitt in veteri lege. TJeo yinuiii, quia lselifl- catores bibebant. Veiiil Clni&lus, passus esl pro
calcor hnniinis. Lleo viiium, quia iiiebriabal ilios, nobis, resurrexjl, ascendil in cco.liun, el ecce bi-
qui eaffi iiiteUjgebanl. Iiiebiiabat dilcciioiie Dei; bunt oiinies peccalores ler.r». Omnes, id,est Judaii
. incbriabal illos iiilantum ul obiiviscerentur se- el pagani, Sed Judseinon bibunt, nisifseces.nos nou-
ijisps, el Deum solurn diligerenl. Aiiuoiv inebrialus - iiisiviiium.Illi habent agnum,iii quo uon "estinodo
cial hoc vino David, quaudo seipsum quasi ebrius aliquis sapor significatioiiis;;iios illuin agntim, qui
nudavit et discoopeiuk,- ul sallarel corain arca abstulil peccaia mundi (Joan. 1), in quo cst cxpiyis-
Domini? (77 Reg. vi.) Nonrie iiicbrialus fuit hb'c slo ipsius vefilalis.
vino Isaias, qtiando, sicut ipse testatur, ambulavit Videte adliuc, quonipdo iiiclinavii ex lio.cin hoo.
nudus el discalceatus coram omni populo? (Isa. ^ lii veieri pascha secuiidiiiiv praeceplum . legis, c.unT
x.) Quamvis hoc vinum purum erat in se, lameii carne agni ccmedebaiit.azyinos panes cum laclucis
quia .niiscelaniur, quxdam caiiiales ojjservaiiike agrestibus.-Ecce caliceia in inanu Domini, Qupd
adbuc, iJeo calix in inanu Domini vini.nieri, ple- viiram in isto caiice niystico, uliqiie sigiiiflcalio
nus tnisto. Considerate ipsuni agiitim , quom in -sincerae humiiifatis cst. Quidenim est fo.rmenlum,
uac coeiia Domiuus nosier habebat in hianibus. nisi siipcrbia? Ideo nos horialiir Appstolus : Ex-
Videte ibi illam inslitulioneni legis, quasicalicein ' purgale veliis fermenlum (1 Cor.x). Vere vctus fcr-
in; niaau Domiiii. In hoc calice, id esi iri liac con- nienlum siiperbia. Quando enim primp angeli cicafi
>tiiiilione, erat purum vinuni, id esl inielligenlia sunl,tune iiicoepit csse. Islud fermentuni iniaulum
spkhualis. Yi.dete ex . alia parte jianeni el vintim, iuflavil ipsuni ul vellet esse similis Deo, iri laiituni
A|uasi aliuni ealicerii. In hoccalice non erat prius _ CPrrupji ut de angelo factus sit diabolus. Istud
iilud spirituale"vinum. Jam videte quomodo vinum, fefmenluni iiilaniuni inflavit bomiucm ut cuperet
quod"cral in uno calice, iransfurik in aliuhi. Quod esse sicut Deus, in lanluin corrupit ut sit siniilis
erat Vinuin iu U!a--antiqua instiliitione? Agnus ille jumenlis insipientii.us. In azymis, qiise;pa|ribus
sigiiificabat cofpus Clirisii, sanguis agni sanguineiM quasi vinum craiu, exercilia buniilitaiis , qiiia ho--:
Christi. Ecce vinum in illo pripri calice. Sed incli- " utique sigiiiflcabanl. Jam videle Dominurn noslrum,
navii ex hoc iii Itoc. Audi qucmodo. Accepit panem quomodo surgit a ccena, quomodo praecingit se
et dixit : Hoc est cbrpus meum; accepk et vinum, linteo,quomodo laval pedes discipiiloium-: SicTlIani
,et dixif: Hic est sanguis ineits. Mulatum est, va- signiiicalioiiem humililalis, quse eral in.azvmis pa-
-cuus remansil agnus ille, In qtio erat significaiie" nibus, nunc tulil-; et in boc "sacranientun! traus-
.corp.oris ct sanguinis Cliristi. Impietus esl alius ca- fud.il. Ait enim : Scitis quid fecerim vobis? Vosvo-
lix.qiiia panis faclus" esl co.fpiis Clirisfi, et vinum catis nie, Mdgister et Domine : el bene diciiis , sum
saiiguis Chrisli, eteiiim, Si ergo ego lavi pedes vestros,Dominus et
Videanius adliuc amjilius.In iilo agnp eral sjgni- Magisler, etvos debelis 'aller alterius lavare- pe-
ficalio passionis Domini; et ideo prseceptum fuit, des (Joan. xhi) ? Hsec layatio non solum esl sigiiili-
ul in mcriioriam ejusdem passionis Doinkii occide- caiio magnse rei, de qiia"n.on est modo leinptis lo •
idur onini anno ille agnus. Conimeinoratio ergo ; quendi, sed etiam exercitium inanifesiuni huinilL-
Doinini in '-' tatis.
}.-assionis agno, quasi vinum in calice. Audite, fiatreSj quomodp vobis in illa ccena
Sed hicliuavil Deus ex hoc inhoc, quia comniemo- non lactucas agrestes porrexit, scd viniim, id est
ralioneai passipnis suae, quse prius in illo agno rj ] signiflcatione!ii,quseerat ia illis lactucis. Quid eiiiiu
fuit, iranslulitiu sacranienlum corpoiis e.t san- significant laciucse agrestes, nisi amaikudineni
gUinis sui, qupd modo tradidit discipulis suis . buj'us viise et perseeutipnes? Lactucse eniin agrestes
dicens : Hoc faciie in meam commemorationcm (I -aniarae suni. Ideo Dominus 'intei-- ali.a mulia,.quse
Cor^ xi). Ibi qujedam inistura erat, pibpier.oaiiia- - in illo ullimo sermone dixit,,hoc quoque addidil:
les oliscrvaiilias; quia, licet ille agnus signiflcaret Si me persecuii sunt ,'et vos persequenlur (Joan.xv;.
Corpus Chiisti,;non tamcn erat in veiilate corpus El iteruin : Inlioc mundo pressurahi habelritis(Joan.
Chrisli, scd agnus. In npstr.o sacramenlo nulla . xyi). Ut qliid anijjlius quaereiftus illas laciucas
niistura est; quia nostrum sacramenlum post con~ agrestes cofporaliter,,qui in ipsis'..amariludinibus
scc.aiipneiri jani hon est subslantia pecudis, sed bujus vitse quotidie exercemur ? Longuro esl, fra-
liec panis et viiii, quod priiis fuit; sed in veritate ' tres, Pmaia illa aperire; quae in illis veteribus ob-
corpus Chrisli et sanguis. Seti-quia.propliet? pvaj- ; sefvaiUiisTaciebant corporalileiyquav nobis Doivii-
vidit in spiritu , quod carnales Judsei "noliem de- nus spirhualMer celebrare histituit. Nam h;ec ct
sercre illam fsecem carnalium obscryalionum, idep- niiilla alia sacraiiicntaranle bos tres dies volis
- addidit : Xcfniniamcn fwx cjus no:i csl cxinav.i-: : I)oiiiii:us iiosier comriiciidavit., in
quibus piiinibus
2?3 ^ B. AELKEQl ADBATIS RJEVALL. OPR. PARS I. -- ASCETICA.'- :27ff
siiie dubio: potuistis guslare quod dnltisest Do A i dulcedo 11011 sicuiTac fuif, sed sicut vintiin.' Ex una
riiinus,, ut modo.debeatis desiderare islani aliam cnim parte dulcescebat; sed ex alia riiorriebat. Dul-
-dulcedinem quaivvsignilieavk aposlolus Pelrus. cescebat pef affeciionem et deVPEioiveiii •;--scd Tte--
Quid deniqiie non poluit operari in ebrdibus verum riiordebaf per cfuaBJdamdufcem trisiiliaiii ei
stiis ipsst memoria passionis Dbiniiii? Quafe fiiit, cbmpassioaem. Siive iristitia eiiimqiiailain diijci
videre dulcissimiun Domiiium noslrumligari, con= iionupottiistis videre iilas dulces marius tam dufis
spuiv cofepliizari ? Qiiomodo se pascebat Isaias liac clavis perforari, rllos similiter pedcs ferfcr perfo-
-visione,. qni ntiqne non factuni vidit, sed tameii fari, illud suavissimum latus Tanceavuliierari;"hee
quasi facliinv nai-iavk? Sicul, uiquU. obsttipuerunl sirie compassione, licet dulci, potuistis iltas lacry-
super le mulli, sic inglorius eril inier viros uspectus nvas dulcissimos Dominaenostrse cerhere.Tdebqni
ejus, ei forma ejus intcr filios hdmihum (Isd. LIT). hoe vinuhi mordens gustaslis, id est memofiam
Multi quidem oLstupueitiriT,quaiido pavit qhinque passiouis Domini, niodo lac coiicupiscile, id - est
in.iHia.lioiiiiiiuih deqiiiiique paTiibus-et ducbus pi- stiavitatem resurfeetionis illitis. Et riierifo lac; quia
scibus(Joan. vi); multi obsfupuefurit, quantio caecuai iiullani in se babcl niislurani tristitite. Angeli ex-
liatuiri iliumiiiayk (Joan. IX); riiulti Obslupuerurit, sultant, apostoli gloriantur, sanctse nmlieres rn Hla
"
quando Lazaruriv susciiavit(/oa».xi). Obstupueruiit, beala visionedeleclantiir; ubiquealleluia, ubique
laudayeruiil, gToiiflcaverunl, Magna fuit il!a gfbria, laus, ubique gaudrum. J-amqualc est, videre Hlum
sed iloo minor ftiit illa conlumelia, quam ei postea Cum discipulissuis maiidiieare el brbere, qrieBi
fcccrunl, lileodick Piopbela: Sic inglorius erit ihter .. piius videbas in cruee pendere :-illa dulcia vuliiera
viros aspectus ejus (Isa. LII). Inglorius, id est siite cum magna juoundilate osculari, prq quibus paulo
gloria, Vere ingle-riiis erat aspectus ej"tis, quando anie ianta compassione flevisti. Bwc est dies, quam
veiata cst facies ejus "et consputa. Sine gtoria erat fecil Dominus; exsnllemus el Iwtemur in ea (P'sal.
foriaa iliius, quarido ceronaverunt etirii spinis; cxvn). HIIIIC-dicin-yiditbeatus Abraham in spirkii;
qriando flsgelkverurit cum et aiundihe perculie- . vidk et gayisus esl. Sicenim ait Domiiuisin "Evaii-
lianl capul ejus, Sine gforia eraf, sed, sicut dicit gelio>"-A/)j-a/i(im paler vesler exsultavitulviderel'.-'dieh*
Propheta, iiiterfiliosliotninuin (ibid.). Nam intor. -.; nieum; vidil, etgavisus cst (Joan. vni). Sicut saneli
filios Deiomnis" ista eontumelia roagna gloria esi. Patres exppnuiii, tunc Abraham diem Domini vidil,
Iiiiaiitum ciiiiii secuiidtim vcrilatemi-ei, Tioc tb.turn'." qtiando iii figura S. Tiinitalis tfesrinêlos libspllkx
gloria erat, ut dicat idem prophcia"_: Et vidimus . - suscepit. Recepit enim eos, sieut Scriplura., siib ar-
eum, einon erat aspecius, et desideravimuscitm de- .. bore, ef qusedam'niinistravit in eoruni obsequium,
spectum (ibid.). Taleni eurn desideraballsaias. Qtia- . in c[uibus ipse hunc diem yidit; vidil, efc gavisus
"re? Videbal quod omiiis ilia despcetio salus cssci est.Occidit ad.opus eorum vittiliim oplimunv el.-te-
• nerfinium, et cunv lacte et
generis Tiuiiiani, et gloria ipsius Clirisii. Quod buiyro apposukeis suii-
aperteostendit Apostolus, qui ait : Humiliavit se- ciaericium panCm."Vi.dele,fraires, magnuin s"aC:a-
enim quod parvum saporem lia-
meiipsnm factus obediens usque ad morleni, morfem iaenium. Videtur
autcm crucis (Philip. n). Ecce desjvectio. Sed audi . beant isia. Obscura sunt; sed in liis quasi abscoii-
dilusest Domiiius noster Jcsus-Cfiristus. Opertiis,
quod sequiliir : -: : - '_:
Propter quod el Deits exdliavii illum, cte. Hoc jacet. ." .:'
ipsuivipropliela elamabat sanctus David : Deior- Sed eariius cumisiis sanctismulieribus, dequibiis
rente' in via bibei; proptered cxaliabii capul (Psal. : hodiehafrat evangetista (Marc. xvi); cainus ad iiio-
cix). Detorrenle bibil, quia'ariiarJiiidiiies Iiuj*tis"vitse 'TfumciiUim-Scriplurafufif; eamus ciinv aioniaiibus
guslavit; sed ih via, Td esl ih traiisilii. Cilo eriim ;pisedevotionis; quiCraiiiiis hic Domiiiiinvriosiruiit;
finilse suiUpassiories ejus; cito inulaia esi liiors qtiserainus cum rtde, eum devotioTibycuin.cliaiiiaie.
ejus, Pfoplerea exaltayil caput. Quia oriiiii TnofltiuS ilaecsuntenim urigiii-nla,quaeddiemus afleifeadtoc.
est,' ideo resuriexit. Ideo auiein glorificatiis esl, D I nioiiumeiuuni, si volumus Jesu 11inveiiire. Sed quis
quia resurrexit. Deinde quain dulcedliieiii potiiit revdlvet uobis iapidein ab oslio indnunenli (ibid.j,:'"id
Jiaurirecor vestrurii, quando InteTiPii pctilo vidi- est tegunientuin luijiis ScT-ipturaV-ut" pbssimus iiive-
"""
stis-ipsiirii DoriiinunTpbriare Cfuccm stiani.? Qiiis nireqiiod quserinius? Aiigclusejus,.gialia ejtts adsil.
poteiil scsliinaTeistarii luiiiiiiiialeni.islani niaiisue- Quaeesl isla arbor ? llla est. in qua pepeiidil botfus
Tudiiieni, islani pai*L.'iiliain ?• Xiluidvis ad. occisionem iile suavissimus, de quo prolUixitiilud viiiuiii, quod
duclus esi, ei quasi agnus corarit iorideritese dbniu-. Totuhi "riiiindiim Tiddie tselilioat. Cogiialc Uoirum
"iuii, j!t rioii uperuii os situm '(Isq,-_1,111).Qiiag.Tii.it.";.'" illuhv querii porlaveiuiii rtlii Israel in ligno.El quid
iltilcedb,ooiisid.eiate qtiasi rcceiitia vulnera Clirisli, est bbirris' iii Iigno, nisi Chi-isTtisiii ciiice?' Hodie,
slafequasl juxla cfiiccin ejus, videre illas' lacry- fraifes mei, i.otiis iiiuiidus illo viiio, qiiod de isto
iiiasTiialris cjtis, atidire illain duice-.n vocem: Pa- niixii, saginaliif. Quis est"e'11'im, Clirisliaiiiis, qui
'ifi-ifgriusce illis, qttia 'rescnitU qiiid fucianl'(Uic. "lTpdienbii iiiba! sarigtiiiicm Cbrisii? Jaiu quid vidk
xxiii). Qii;c spcs iioiiis poieral driri deTemlssioiie: Abiaiiam in illo optimo vilulo, nisi illiid saCfifi-
1
peccaionim npsiforiiih, qtiaiido atidiviiritis oum1 cium, quoii oblaluiii esl pro tolius riiuivdisaltite?
(niii diil.citci'etiaiiTpro iaihiicis stiis ofarc? Scd isla1 Onliinus.niiquc'vitulris , qui sua niprlc loliuri iiirili-
S27 - ; SEUMOSES, — ".SERM, XII. IN T>IESANCTO PASCH,E.. T- ^S
ittiu i'cdemit; quisua cariveteiUTnniUhiliimreficfi, A5)arit Yiilnera ejiis, et de iliis laci-ymis, qt:as fuje-
;<jui eoriiibus•stfis diabPhimet angeles ejus debella- ruiil mulieresitixtii sepiilci-ririi ejus, debemusquasi
yit; qui ungulis suis terrena desideria de Tioslris ''triipiiiguari in dilectione cjtis. Sinlus quasi modo
«ordibus effodere nPp deshvk, Sed iani de subcine - . geriili infantes. Infaiites periiiriocenliani, pef sim-
riciopaiie qiiiddi-eemus? Quid cslpanis iri cinerc ? plicitatem, ;uiy deposko veleri lioniine , secundtim
tjuis est isle pariis?Tste forte, de quo dixerunt- Ju - qiiem priuS viximus, qui cum Christo crueifixus
<lsei,sicuf scriplum est iri Jereniia propheta :'Venite, •estj sicuf ChrisUis fesurrexit a morluis per gJotiani
s.iiiamus lignum in pariein ejus (Jer.t xi). Ecce ite- Pfflris, ifa ei nos$rucifixi am ipso,«t:ab-tmiiiibtts
rtim lignum, iterum ciuxClifisti. Et caiiisquidcst, Iitijus iniindi desidefiis sepulti, mei-eamjif TTieiii
ifisi corpiis Chrisli? Panis, iriquit, qitem 4§o <dabo., ivPvaaiyitani resuiêre, ct iri ftitura i'esurrectione
:-caromea esi pho iiut.udi vita (J#an,: vi), ;Quid est ciim Hlo siiieTinegaudefe; quod ipse prseslare di-
' :ei
go paiiis iri ciivere? Paiiis utique subcinefieius grieiur Jesus Cliristus Domirius nostef, qrii icum.
:.<uaiiiio coquitu •, eihere legiUTr, Et quid<est ciiiis, Palre el "Spifilu sancto vivit el regiiitl Deus,, per
sisi te ra? Nonne videliir '..'-vabi-sa>pposUissiniehic ciiiuiiasacculasaeciiloram. Aineii, _ _ . ' '-- :
''#igriifiea:am esseseptiltuiamGlvrisfi.? Panis«rgoJn :'-..": ; SERMOXU. .''.-- :
«'.iiere, co:,ptis Ciirisli esl iri eorde lcrra?. Sed quare ;"-..--'"-"-' . „ W EODEM FESTO,-
•..'.- ., .='*-".'
iernarius pamcrtis Jiic comnie:i:oralus esl? Detri- ; Pfxdopium ei-atin logc, ut in illo tempore, quo
•biis inensuris jussit Aliraham, ul fiefeiU subcineri- iilii Israel exieftiiit.de jEgypto, imniolaretiir agaus,
cii paries. Qtiafe lioo, nlsi quia vidil in-spirilii, quod ct cpmedereluf. Isla feslivLas vocaljatur pasciia,
sictitftiit Jonas i.n vcntre «eti iiibus dicbusel tribus Deinde "erat nricceptiini, ut per. sepleiii dies debe-
liocubus, ilafuit«aro Christiin terra Iribus tiiebus rchl comedere paaes azymos, id est sine Termenla;
«eltribus noctibus? Sieuf erg-d in yituio quemocei- et: isla festivilas vocabalur -feslivitas azyihofum,
4if, sigiiificaia est passioDonvini-,«t in subcinefick) sed etiam ivasclta. IIocosTeadiievaiigelista, qui ait •
fvane sejstikuia, sic in lacte suaviias resurrecliOiiis Apprpphi-quabatdies fcskts dzym-orum. qui dkiltir
ejiis iiueOigiUif. ';-.'' faschd (Malth, xxvi). Prima ilia fesiivitas, quando
":': Etriccesse eral, fratres, ul discipuli c]us,yqui oecidebaivt agnuni, taniiim: pasclia dicla est; ista
adhuc crant parvuli, aulrireiitur lioe Tacle. Tam etpasclia, ct festiyitas azymoruiii. Sicut milii vi-
; :jiarvi eraii.t,ulin passiono ejiis liigerenl, et"Telin- detur, illa festivkas sigriificat.passioiiem Domini,
-queTent eum. Tam -parvus erat Pelrusj: ut propler isla resurrectionem. El hoc salis notum est, quod
ycceiii uiiitis anciUse -eurri iiiegaret. Nccesse ergo. f< ilja fesliviias significal passionem Domini, in qaa
«iafîit, qttasi [larviili eiiaiii ocrilis :carnts videi'ent ille verus Agntis oceisus csl, per ciijus sanguinem
ccsuiicciipnein ejus, sicqueTquasi quodain lacle salyati sumus demaTiu spifilualis Pliarabni-s, id est
iiuliirilitiir, ut idpnei cssent hivisibilia crcdere, in- diaboli : et ideo illa festivilas dicittir pascha, quod
visibilla cohlemjUarL QuaivTpulchrum Csl, quod est transilus, quia ipse Christiis iii jvaBsLaiiesiia
yoluk, nlniulieres resuifeclionem suam irithtia- transivit de Tioc mundo, siciu dicit «vangelisfa :
ferifc diseiptilis. Ad nitiliefes euiift perlinet mini- Anle diem feslum paschw,scie.s Jesjusrgnia.venil ejits
-slrarelac' parvulisi Habet Ctlioc aliatn significatio- Iwra, ut Iranseat de hoc mumlo-ad Palre.n (Jouiv.
sicm. Illi enim qui fegitnt.parvulos etinfirmos, ma- xii). Sed hoe videamus, quomodo ista alia festivi-
s giia coinpassiorie et condeseensione debent
quasi tas significat resurrecUoneih Doniini. Et' prinio
ariaU'csfiliishoc Jae exhibere : nec aiitequam illo -consideremus quanlumie hiiriiiliavit illa maj'cstas',
J.acte nuuriantur, debcnt eis panem solidum, id est et qiipusque desceuditpi-e riobis.llle qui ei-at Crea-
proiunda de diyinitaie, moiistrare. Talis fuit Pau- ior,Tccit .ae creaturarii; qul erat Doniinus, focit se
Tiis, qui ait; Quasi purmlisin Clirislo iac vobis servuni; qui erat dives, fecit se jvaupererii; qriierar.
polum iiedi, non escam (I Cpr. in). Meiito AJjraham . magrius, fecit se pafvuni; ei Verbum eard factuiit
4_ui isla viilit exsullayit. Et-vos,- fratres, qui ista D est' (Joari. i). Paniserat, et pascebat angeios, sed
videlis, exsuliate. Conoupiscke hoclac, cPfleujji- iibn pascebat nos : et ideomiseri fuimus, quia fa-
;£cke, guslate; ih isfoTacle ciescite, :ei crescite Jn tibrialis creaiura seriiper halvelesse in riiiscfia, riisi'
.isalutcai; Ait.enim apostolus Paulus : Si cprifiiearis pascatuf illb pane. Nos aulem ita tnfirmi erairius,
tii-e: tuo Dominum Jesum , et corde tiio credideris 'ut nullo niodb possemus giistare illum. nanemTh,
quad Dcus Ulttm susciiavit, a- nwriuis, salvus eris illa purkate. Habuinnis eainl in nobis qiioddarji
(Rom. x). Sed debeniusTiic inlelligere illam fidem, fernvenlum quod nbs corruperat, ct absiuleraf pii-
quse per dilectionein operaiur. Golligile de lacle niani forliludinenv quam babiiiriius; ei factiisriiriiis,
lipc, id esi deliac riicnioria fesurfeCtionis Doiiiini, ifcadissimiles illi paai puro etTiiundp, ut niliiTihde
pihguedineiii aia.oris Chrisii.TIoc eaim sigiiificabat gusiare possemus. IIoc fermenium, quod habuinviis
'illitd bulyrum, de qtio paulo ante'. io.ciili..'siiinus. in nbbis, duplex erat: habuimus in nobis quoddam
XJuia sicul bulyriim de lacle cplligiiiif, iia de nie- fermeriluni mbrtalitaiiSj et liabuimus in nbbis fer-
aioria quam debeiniis habere de fesuircctione Dp- :riieritum in.iquitafis. Videtis mpdo qiiantum pxsul-
niini, de illa. cpnyersatione, qua cpnyorsatuS est 'layimus inillb jwne,' in quo licutruin efai, Tiec
" cuui
discipulis suiSj tle .'iila""pa"lpaiione,qiia.hajpa- "liiipiTalilas ucc iuiquitas., Qupinbdo illuc asccritlti-
'2:9-. D. AELREDI ABBATiS RIEVALL. OPP. PARS I. --ASCETICA 7. '; 2S0
leiijiis, quoiftPdo illtim gustaremus? Quse res ila A , fermento mortalitatis, nos debeiiius pufgari a fer-
sunfccoiitrafise, sicut inbrlalkas et immottalkss, mento iiiiquitalis.
iiiiquiias et juslilia ? Nos morlales et peccatores, Sine dubio ille poluit se pttrgare ab isla morlali-
iile; inimortalis et jusliis. QiipmOdo poluimus con-' .tale, ila ul non pateretur aliquaui poenam. Sedquia
venire? Vidit hocille pius, ille niisericors; quiari.on nos npri possumus purgafi ab isla iniquitale, nisi
/pptuimus tiscendefead illuiiv, et ipse descendit ad per tempOrales poenas , voluit nobis prsebere exerii-
lips. Suscepit unam paitem fermeiiii nostri et ita plum inde. Jam reininiscimini qttod diximus, quia
: temperavil se npslra; ihfirmkaii. Non totum fer- panis est Doniinus nesler Jesus Chrisius. Cogkale
•hienium sumpsit quod erat iiv noiiis, sed quamdain illum anle passionem,et videie quia eiat
quasi pa^
parteiii. Si enim nihil sunipsisset, ita longe essefca nis cum fermento. Esufivit, sitivit, ploravil, doi-
jiobis, ut nullohiodo .possemus appropinquare.-c-i, niivk, lassus fuit. Hsec oninia peflineiii, nori ad
el idep semper niar.eremus in miseria.- Dixinius "fernvenluui iniquilatis, sed ad feimeiiluni infirmi-
quod duplexfermeniuni.erai in ncbis, mortalitas ,tatis et-riiorlaiitalis-: per hsec oinivia bsteiidit coni-
el iniquiias. Uiium-suscepit, per quod factus est passioiiem et chaiitaleni, quam habuil erga nos.
similis nobis. Siiscepit crgo fernieiiluiii inoftalkalis ILric omnia sunt qusedarii species mctiieinse, quse-
nbstrx, et pernvansit in purkate justkia? suae, ut D ' conveniebant noslrse iiifiriiiiiati. Bavc oniiiia, quia
*esiel lalis, qui possel ad hos descendere, et tainen _ - coiiyeaiebaril aobis, quoaiaai nbnliabuit in seipsp,
. remaneiet lalis, ad qucm nos deberemus ascen- ' siiriipsit ca ex nobis. Sed in npliis isia omiiia mi.sfa
. dcre. sunl cum peccato. Quia fami noslrse et siti soletsa
Videlis niPdo, fiafres, quomodo ille purus panis sociaie coiiciipiscenlia "iriala , et"-tfistiiiae riostri.
esl feriiientalus prppfcr nos.Ad istud ferinenlum .inurmur et desperalio, vel amaritudo, et somno
'
moiialitalis perlinel fames.sitis, tristkia, miseria : noslro dissolutio , et lassiludini nostrse tepor ct
tottim hoc. Iiabuit Dominus noster in se. Yoltiit . torjjor. SedDominusuosler dcmiscuit isla ct separa-
Tiaecfermeiilasuscipere, sed ripiidebuit in fermenlp vil, cl peccalum dimisit, et infirmitatem suscepk. Ei
remariere. Frimo Bstendit in se istud feinieiituin abscpndit parvo quidem tempore quod cral suum,
pef iiiiraliilem compassionem, elposlea purgavk se , cl assumpsit quo:I erat iiostfum. El inde dixit -
abislo feimenlo pcr niirabilem tliarilaterii. Quia Isaias : Ul facial opus suum; alienum opus ejus': ut
illo modo se purgavk ab isto fermento, ut in hoc facial opus suuni, peregrinum esl opusejus ab co
ijiso osteiiderei. suam niiraih cliaiitaiem in liobis. (Isa. xxvvii). Ul facial inquk. opus suum. Quo.1
: Sciebat
quia liabuihius lioiv soluhi hoe iernieiVlrii»,Aopus?
, Multa suiit Ppcra Doiiiini riosiii; sed liic
: quod est valdefiialuin; sed; eliaiii aliud pessimup» dicit de quodam speciali opere, quod maxkne per-
et morlifeium, quod impediebat nos conjungi illi linet ad illum. Opus suum sunt angeli, arcliangeli -
pani, qui vere purus esf et mundus : et ideo voluit el omncs virlules coeli. Opus sutlru cwlum, terrav
ilio modo se purgare a fermento iniqiiitatis. Sed -mare, el omnia quw in eis sunt (Psal. CXLV).Sed
debemus scire quia iiiiqukas noslra est eausa 110- sciaius quoaioilo fecit illa opera;,noii stiscepk' a.l
stne mortalilalis, efc idco quando Ttierimus plene bsec facienda allena opefa. Dixit et facta sunt (PsuL
purgali ab iniqukate, posleaetiani sine dubippur- xxxn). Quod estergo islud opussuurii lam specialc,
gabimtir ab isla fiioiTalitaie; Debemus adluic scife, tam siiigtilare,'tam iiiirificiim, lamt iiiaudkum.? Au-
'
quia: iiiiqiiitasTiOstra duplex est. Esfcenirii de na- .- diamris jnoinde quid "di.ciiScripluia :
in qua riali sumus; efc est deTnaTa voluiitale, Miserationes ejiis.-s.uper oninia opcra ejus (Psal.
' tura,
quam posiea addidimus.- Ali utraque hac ininuilale CXLIV).Yidco triageaera opcrtim Dei. Est opus sa-
nosniirgavit DeiiS;Dedit sacrificium quoddam prO pientiie ejus, et est opu.s niiseficprdise ejus, et. est
noliis, piopriatn.videlicet CaTfteiriel sanguinem ; et opus judicii ejus. Opus sapienlise, ccelum el teria,
per illud sacri.ftekini purgati sumtis. Et ideoquid- -el oiiiaia qU;e in-eis sunl; opus jtidicii ojus, red-
quid nos palTmur ex coiTupiione nosirae natiii-oe,D ] dere uiiicuique secutidum opera sua, sed miseraiio-
janvnon est iniqiiitas, sed iiififmkas. Ex coffu- nes ejus super omnia opera ejus. Eigo opus mi-
plione naturae adslrae suiit mbtus coiicupiscenlioe, sericprdia?.ejus speciale esl opus ejus. Opus suuiii,-
qiios jiaiinnif iiivili, liide inpius libijinis, inoius opus piopiium, in qup iraxiuie apparct boniULS
iise, ninliis stipefbiae; liioliis ariibitibiiis. Serisi noii ejus, charitas ejus, beiiignilas ejus. Secundtiin up-
.'oiisbiitiiiilis, libh imjiiiiai -IIOJJISisia,. quia pro inen ejus, ita.et opus ejus. Sec.undum quoJ noiiiun"
corruptioiie Iiaiufse liofiiiai: fiiit. oblatiiiri illud pii- ojus? Nostis nomeii ejus. Quid spnal, quid sapil,
Oleum effusum-
' rttm sacrifiCiinrii-Sed ecce pcr cOmpassiOriem,quie -qtiid fiagiat nomcn ejus? Oleuin,
operala est iri nobis, in baptismo purgali surivusah nomen iuum: (Canl, i). Quaic olettin? Quia liomtii
ouniibus peccaiis, et illis qrisaex naiura erant, Ot -cjiis sapit cliarilateift, sapit niisericordiani. -Qu.id•
iiiis quaeyoluiualeadditibiahius. Sed inin.qiiid post '''.'"ehim sonat illiid dulce noriicn Jesus? Nostramsi;-
ca scrvavimiisiiosmeiipsos in illa Tiiunditia ? Quid lulem sapit;' quia ipse Dcus meus, et Jesus meus,
'
igitiir faciciiius? Docuit nos ciiioniodo debenius idj?st Saivalor mcus. Feccial opus sapienJiso suse,
purgari.' Ergo jipso" mbdo'' quo ilio.p-vrgaiu.s est a qiinndo creayit niuiidum ; se.d non fcccrat adhuc t
.281 SEIUIONES.' — SERM. XII, INDIE SANCTO PASClLE. ..:'_' 182
opus rolsericordise. Nani dpus niisericordiaeperiinel A voluif,- ul ipsi iingeli quasi peregrinl esseiu ab eo,
ad iriiseros. Feceral eliaai opus judicii quia proje- et noii pugnarenf cpnlra iiiiiiiicos• ejlis. OJJUSetiani
cerat diabolum de-ccelo propler sUperbiam suam. .sapieiitiseejus sunt hoinines. Et audite quid ipse
Fecerafcetiam optis "juîcii, quandonrojecil homir tlixil ad Pilatu.m : Si de hoc mundo essel regnuni
iierii dc paradiso, propter Tiioljedieiuiani. -Sed in , nieum, ministri ulique mei decerlqrenl ut npn tra^
hjs operibiis ostendil ipse sapientiam-suam, et po- dexer Judwis (Joan. xix). Noluilliabere secuiii nc-
teslalem. Voluil ostendere et inisericordiam suam, queangclos, neque liomines, neque aliquam crea-
quia riiiserationes ejus stiper oninia opera ejTis. luram. ldeo ul facer.et opus suum, peregrinuni fuil
I.leo optis misericordhe.-ejiis proprie dicituroptis. ab illo Opus suum, Ideo ipse dixit: Torculqr cql-
suum. Sed quomodo faceiel-fioc opus, Tiisisalva- cavi solus (Isq. Lxm). Solus, iiiquil, Solus\ quia
rel uiiseros? Idco opus noslrse salutis boc esloptis peregriiium fuil ab illo optis suum. Peregrinl ati-
niiseiTcprdisesuse, lioc esl proprie opus suum. Quid geli, quia iioh at!fucriiril. Peiegrini liomines,qiiia
; esf ita prdpiiuin Salvalori, idicsl Jcsu, quain sal- , .11011 cerlavcrunt. Peregrinum cceTum,quia iiiiriiicos
vare? Sed quid dkil prophela : Ut facial opus suum ej.us non fulniinavit. Peregfiiia .lerfa, quia epsnOn
alieniim, opus ejus? (Isa, xxviii.) Sicut scilis, fra- absprbuk. Peregririum nvare, quia non eosdemef-
ireSj.Domirius noster Jesus Chrisliis sapient.a esl: B sii. Peregfiniiin etiam erat opus judicii sui ab eb,
ipse vila esl. Quid est cOntrafiuin, et quasi alic- sicut ipse tlixit : Ego noivjudico qiiemqiiam (Joan.
iium a sapienlia ?"Sine dubio slultifia. Etqtiid esl viii).. El itcrum : Non misil Deus_Filium. suum in
coiitrarium forfitudini? Sine dubio iiifirmilas. Sic mundum, ut judicet mundum (Joun. m). Ut faciat
nihiTest contraiitini morti, nisi vila. Consideiale optjs suum, alichum opus ejus; lil faciat opiis mi-
niodo, quomodo Dominus nosler suscopit quoddam sericordise suae, susccpit .fermcnfum mpilalitatis
ppits, quod erat alicnum a se, ut posscl facere opus nbstrse, quod sine dubio erat aTieniim a purilale
sutiiii, id est opus miseiicordiae suae. llle qui erat diviiiilaiis suse. Venit laiidem lejnptts, qiiando vo-
sapieniia, voluit esse quasi slulttis; qui erat forli- luit auferre a seipso islud fertiientuni; aiiliibu.it
ludo, voluit esse iniirmus. Ideo dicit Aposlolus : ignem, id esl passioiiem. In passionc sua periil to-
Qnod slullum esl Dei , snpientius est liomiuibus; el luin ilhid feiHieiiiuiii, oinnis corrtiptio, oinnis nior-
qtied inftrmuih esl Dei, fortius est Iwminibus (I lalitas; -Ct surrexit hodie de,terra panis azymus.
Cor. i). Ul faciat opus suum, alieniim opus ejsis paflls purus. Videtis modo qttare fuil prseceplum,
ab eo. Panls esuiit,. et fons sitk, virtus lassatur, ut poslqiiam Jtiit ihimolalus agims, panis, unde s<s
vita nioriiur. Sed per hoc alienum opus quoriiodo pascebaut Judsei,' deberct cssesi::e fermento. Quia
"*
facitopus suum? Ej'us esuriesnos pascifc,ejus sitis aTitepassionem illius Agni Doniini nostri JesiiChiT-
nos inebriat, ej.us lassiludo nos reereat, ojus mors sti, siiie dubio caro ejusdeni; Domiiii nostri, qu;ij
nos vivificat; noslra spiritualls salielas , libslra caro est refeclip npstra, panis noster,') siciit scilis,
,spiritualis ebrietas, riostra spiritualis recfealio, no-, quia ipsam caruein niaiidticainus in simililudiiio
slra spirkualis yivificatio ': hoc totunv esl opus mi- pauis; iuile passiouem, inquam, fuit illa caro inor-
sericordiae ejus. Per alienum ppus^hoc, .lotum' fa- talis ; poluk esiirire, potuit silire, potuit trisfaii^
cit. /Sapienlia' facit hoc pcr stulliliain, sicut dicit potuit mofi; sed post passioriem stirrcxit inimor-
-ApostPliis: Quia non cognovil inuhdus per sdpien- lalis, impassibilis, incorr.uptibiiis. Eja, fiatres, ce-
licni Deuin, placuil.Dco per stulliliam prwdicaiionis lebieniits festum azyiiioruni.'Qoiuedamus hunc.pa-,
sahos facere credenies (ibid.). Ergo, sicut diximus, iicrii sine fermento. Nosler paiiis est corpus. T)o-
hoc opus suuiii faci.t sapienlia per slultiliam;for- niiiiL nosfri. Sine fenaealo est; quia, sicut, ditif
iitiido hoc 1'acitper irifirmiiaiem; panis Tioc facit Aposlolus, Chrislus resurgensex mortuis, jam- nc-n
per esuriem; fonsboc facit per sitim; virlus hoc inorilur(Pwm, vi). Si voluaiusnianducaie 'isluriv.
facit per lassiliidinem ; yita libc facit per morlem. paiienvqui esl sine Termcnto, bporlet ul nos siiniis
Ulfqcial opus suurii, alienum opus ejus; ut faciut D sine fenneiito, siciit pra:cipit Apbsfolus. Paulo ante
dpus 'suum, peregrinum esl opus ejus ab eo (Isa. audistisquid dicit : Expurgale vetus fermenlum
Xxvin), Ut faciat opus miscricordise suse, peregri- (I C.or. vj. Istud fermeiiluin, siciil superiiis dixi-
•imiridevenil ab iilo opus sapieriliae suse, et opus nuis, est peccatuuv. Seii quomodo dcbemus: nos
judioii sui. Diximus quia opus sapieiiliaesunl an- jjurgsire ab islo feriiiento, sine dubib Domirius nn-
geli, ct audile quid ipse dixil, quando captus esi a ster nOs dpcuit., Ep niodo, quo.ipse diiiiisitfermeiiT
- Judseis. luia quod ipse siisccperat propief aos, aecesse ha-
Petrus voluit defei!dt:re DoniinUift, ct jjercussit bemtis depoaere feiiaeiiluiii; quoj coiiiiinpii lics.
quemdani gladio suo. Et Dpminus dixil' ad cririi: Per opprpbria, per convieia, per fiagella, pei' cru.coni',.-
-Ptilas quia non possumrogare Patrem meum, el . pcfiiidftem, perveiii.l ipsead resurrccTiotieni. In
exhibcbil niihi plusquain duodecim legioncs angelo- Tesuircctioiie dcp:)suil TerihejUuni; et jai!i'r..l>vn> _
rum? (Malilt. xxvi.j Poluit liabere secum bmiics ; bct liobis cariicm suani piirnm inniioiialciii.'":_-;
arjgeios, qui deslrtierenl illos qui volebanl.illiiin QuiJ piilaintis, fratrcsnioi; pbssumus nos per
. apprehendere, sed nolttit.tii ciiini posset faccre aliairi viam yenirp ad rcsuri-cclioriein "qriarii.ipsp
"opus suum, illud mirabile opus, quoJ 'proposuci-at, vcnit? Fallit soipsuin; qui lioc put.at, ScJ iri.lcrfb-.
.m :. B. AEjLREDl ABBATiS RIEVALL. OPP.PARS I. —ASCETICA. . mi
_ga.lisadquam pesiiriectioiiem; Legimusin ScripiUrj Aaolleril credere iii niprtrai ejiis. Sed resurreclioiieiii
ris duas resiirrecliones. tri.de dicil Joannes in.Apo- ejTis quia iiori potufirual videre. ribjuerunl cfedere.
-calypsi : Bealns, qui tiubet parlemin prima resurre- Npstra aulo.ni fides mereliir jusTificaiipnem, etex- .
jciione (Apoc, xx). Priina fesurrecljp esfcanimaruriv, .sp.eclai niagnam remuneratioriemV. fl".'8 credimus
secunda cprpprum. Jslas duas resurreetiones ppera- lipc quod , yidere 11011 potuimus.: Uride dixit Ppmi-
tu-r in nobis Bpniiiius iibster, per unani suaia re- nus ad Tlibmam : Quia vidisii nie credidistf. Beaii
/surrectionem. Ipse eiiini:"rion poluk fesurgere in qui nonviderunl ei crediderunt (Joan,•_xx)..IIla_ii! ati-
. anirha, quianpn' fui.t niortuusin aninia; ille resuf- lem bealitudincm, quani nos exspectamus, vpjuit
rexit in,coi'pbre,;quia_ fuii morluiis in corpore. Nos bodie psteudere in seipso, asceiidondo^..i'n..cceliiiiv,
.jqui liabuiriius niprlem in corpore et.-in anima, ne- ut certi simus quod nos qui menibra ejus siinms,
ces:e liabemus.rcsuige-e iiv cprjipre et jn aiiima. . iilic ascendercmus, qub ipse ascendil, qui cst capul
, Sed primp jn,aniina, ppstea , in .coippie. pominus noslrunj.Et ideo, chafissimi fratfes, debemusJiunc
, «bsler in: resurreciiorie:Corpbiis deposuil feimeiiT dicm celebraie cuiirniagrialsetitia, quia.in ista.die
lum mortalifatis, Nos perresurreciionerii aniniae ..oslensa est tam magna giorificallp hominis cjua
dcppiiinius,feriiieii!iini.iiii(iuitatis..SetTsi ille pef tri- majpr esse non polesl. Quia hsec nostra nalura,
liulatipives yitse peiyenifcad resurfeciioaem carnis, & I qti;e fuil"iia doj'ecia el "deprayara, ul cliaui brulis
.liiuilo-magis aecesse liabeinus iiiis, jiertribiilatip-. aiiiinalibus fueril-coriiparala, sicut dicit Propheta :
iics.Iiujus vjlse perveniread resurreciiPnem animse, Homo, cuni in honoreessei, non iniellexil, compara-
-Ul possimiis, per lesurrcctioaenv aiiimse deponere tus est jumenlis insipientibus (Psal.: XLVIII),in Dp-
- fe;mentuiii peceafi, ut, siciit ditlt Appsfolus, si- mino nostrp Jcsu Chfisto ita est exaltaia, ut oin-
iiiiis iiova cpnspersio(I;Cor. v). Veltis conspersib nem creaturani babeat sub se, ct eliam angeji adp-
erat jveccaium, quo omnesTuinius conspersi ct fer- renl eam super se. . :;;::-
.. inciilali. Nova conspeisio saiiguis Domini nostri Sicut ssepe audislis, Dominus noster post resui-
J "sti Gliristi,:;quo fuimiis conspersi, et per hoc pu- recficnem suam, perdies quadragiiilavoltiil in hoc
fijfisali ab:ilIp;n;ato:iernvenio.| Sicutfariiia, qifarido mtindp. cprpQralilermanere, prppter multas caur
.-,i*.qiispergiluraqua, se unit, el fit quJedam riiassa; ":' : sas. Vpluit enim -inde posl resurrectioneiri suani
ila nps quaiidp fuinius o.onspersi in baplismp, facti afTinnare, et multis modis oslendere' quod, v.ere
fuinms quasi. una niassa-cum Chrislb, sicut dicit securrduni caraem Tyjsurrexit a rivprtiiis, -et Tdeo
;._A|);)st(jlus>Quiqniulti:uims:pauis,uimhicorptis:su- ssepe; manducayif efcbibit cumdiscipulis suis, et
.mus.iii Chrislo (ICpr,; x)..Qti:a per. negligentiarti r, ostendit eisvulnera sua. Etquaiido T lipinas apo-
, lip.sliani post: illam puriTicaiionem .coiriquinamus ,. slolus noluit credere aliis apostolis, quod eum vi-
"
. lipsiiiet psps, iamenTugiariius ad sanguinemCIirisli, dissent,; concessk ei palpare latus: suum, elnianus
i •ipc ost iiiiitemurpassioneni ejTis, ui possimus esse (Luc, xxiy; Joan. :xx).>.yoluit.-discipulps suos, qui
paTficipes resurreclionis/ejus •:hic iiv.anima, etin supra mpdum erant conlrisiati: in ejus passione, et
,die jTi.dicii,Jnciirpore siuml ct inanlina. QuPd quia pene desperaverant, per suam corporalem prseseii-
Tiei'!per iipsTvniiipoiest,oremus ejus riiisericbrdianT, tiam confortare, et per auctorhalem Scriplutaruiu
;ufcip,:e.Iiocliiiiiiolvis, operarl dignelur/ JesusChri- probare illis, quotfka oportebateum mori, et re-
-:'-'stuSi<Pi()mihus''3bs'le!'3--'flî."cuiii,Palfe-'-;"et-Splfitu sufgere: insuper aperuit illis sensum, ui ihlellige-
'saiieloyivit et regival per omnia saeculas-.eculoruca. rent Scripiuras. Sed et Iioc liotare debemus quod
Auien. :;u; "•••: ;:: , .'': __;; ante.pa.ssionein et resurreclionem.siiam pertailluin
"
.•->:?". SERMO XIII.: .'."':;:;.;:..'..,. . teriipusvjejunavit, quantum post .Tesurreetioneni
.I>osnNI.;:*::::;:::,;
::"';",.,,':::,:,-iN'i.iscENsTp"NE ; suani yoluk cunTdiscipulis suisccrpPfalitef csse,
;;-;'::;':;;:
' Janvpef aliquod tempus repiseseniavimus resur- per jejunium suum ePinmeiidavit nobis corpora-
TOclionem DoiWininostri Jesu Christi, et illud se- lem afflictionem, quani debcmuspali in isla viia ;
;:cundtim tenipus quoTuifciii hoc iiniiido post suam "j) j per ebrporaleni suam prsesentiam; quam exhibiiii
. resuireclionem : !:odie iljuin diem, iriuquo ostendit" suis.pbst resiirreclionein suaiii,:possuinus Lnlelli-
iiobis aperle quo.i bniriia ;illa, qtise fec.it in lioc gere cpnsolationem ejus dulcissimse pi-seseriliiCi
riiundo o.lpassus esl, ideo fecil iil iios ab ista morli», quam babebimus:pOst resuiicclioiiem aostiam.
jii quam cecitlimiis par .Adam, ducefet-ad veratri Sed ulraque commendata est eodein numerb, quia
yiam, cfc.abMsto exsilip :ad patriam;:riostfani, :ad secuiiduia ineiisuiaih qua,afniginiur pro ClnTslo
qtiaiii creati: sumus, idest ad cceiuni subleyafet: iii hae yita, recipiemus cousolaliprieni in fulurb.
JIoiliius esl eiiiiiiproplef peccaia. iiostfa, et resur^ Prajlcr ista voluit Doiiiinus nbsler post i-estn-
rcxil pioplerjiislino.iitipnem nbslram, et aseendit rcclionenv suam per qusetlaivicorporalia signa eom-
iii:Cceluni,|iroj)lei'glprkkatioiicm nostram. Per irie--- liiendare nobis magna sacramenla. Tn istis diebus
Tita ojiis nos: recepimiis 'reriiissipneiripeccatefuiri apparuii suis discipujis piscantibus, et ejus^jus-
- iipslrorunii Qiu.<leiiim ntis iibn poiriiinus,Ipse sol- sione traxerunl adliltus retepleiium magriispisci-
vii pfopier peccata iipslra. PefTiiio.mi-esuneclioiiis bus ceiilum qttinquagiiila tribus (Joan. xxi), ubi
jcjus su•iuu.5,jiistifieali.Naui infidclcs, pagai:i el Jus sigiiilicata :esl beatituio illorum,. qui ia: fuiufa
Tlji.T-sciebaiitet cfedcbaiH imoi-lcmcjiisj quanivis rcsuneeiioiie pcf iiTuiislfOs Cluisti Doiiiiiiopi'K-
"233 - SEllMO^ . : ,286
êiilabiiiiiutv;et -il.luu cbrivivhirii. qhodivpluh Tiar: -i A
Acrcflf»iw;(lf«rc.;xV!),;id:;est oniiiigeneriTibmiiiuiii,
hefe ettm discipulisj' sigiiiriqabat iilud cbfiviyiuiri,, Judaeis-ei geiililibus, sapieniibus :et;irisipieiitibus,
"i|uaridb edemus elbibbirius^riper riiehsaiii ejus ini divkibus cl pauperibus,. de quibus omnibus saiiela
-
regiiri ejrisTIiv istis diebiis dedit Spirilurii sancttiini Ecclesia constat. Sed qjiid signhicat qubd spirilus
-
disCLpulissuis, qiii adliuc erarit in'le.rrajf/pfl». xx), EliseHluplexfactus esl ia Eliseo? Dpinkius nosler
- qifcnvposlea misit de coelo : et per lioc quod Ciim- - : dixit iii quodani locodiscipulis suis : Qiii credil in
(!em Spiriluin saiietuiribis cledii (Act.i); dileclioricmi :me_) opera quw ego. fucio el ipse faciet, ei niajora
'iDef cT nfpximiobiiiirieridavit. Sed adhue niimefus_ . Itortimfaciet (Joun. xivK Efcquideni niuilaieok Db-
;
isiequadragiiiTadieruih prbfuftda sigriiflca' sacia-- ,.: iiiiiiiis nostof per se,; quauilp ftiit cpi-ppralkerTii
Tiieiita. Sed ctvos, qrii solelisexpositiones saiicto-. leira: tanien, postquain ascendit in.cceluniv niulfp
rum Patfum legere, noiT habeiis opiis iiiiie Tntiilat plura quodammodo per apostblos: cT:,alios disci-
audire : o.t fratres mei laici;"sicut putb,TlT.ei:tius' 3- pulps siios fecil. Pcr .seipsum.eiiiih paucps Juchcbs
aiiud audienf/Tdeo hpTurrius iitde pliii-aiPqui.TdiO) ;c'oi)Vtji_-iit, et per apostolPstbttinibibeiri feoii iri se
posiquarii brftiiia cxplevk, pi*oquibus tantiinl tem-. credere; Mtilli iaTirniLsanati suni -pef;:hoc qubd
poiis; volut coiiversari in leira : hbdieiTia die. ... tetigetunt Tiiiibriain vestimeriti ejus; efc'qupd ina-
qua voluit ascendere ih coeluin, apparuk illis.ct t . jiis videtur, por solaihumbrarii Polri nniltris a lan-
niandticavit fuiii illis, sieut dieit Lticas in Aclibus; guoTibris curavit. Idco. diei potest,'-qiibjl, spiritus
aposioioi-iiiri: El convescehsprwcepil eis ab iliero-. -'_.Eli;esifcduplex factus iii Elisio ; qiiia, .quaiitulh
solymis ne discederent (Act. i). 0 quain "feticesfue-. perliriet ad Cbnveisibricjn hPmiiium , inullb plures
fuiit, qui fuerunt in illo eonvivio. Tahien, sicutt per apostolbs, quani per seipsuin conVcftk. Nanr
dicit.evaiigelista, exprobruvit incredidilalem illorum, Tpse _Efiseus,;.de qtio scriptum est, qubd.spifitris
ci diiriliani cord s, quia liis-qui viderant eitmresur-. . Elise sil "duplex facltisin eo, vcnii Jbrdanem, ct-
texisse non credideriini (Mdrc.- xVi).Saope post fe-. . percussif .Tluvium, el rion est divisus. .Statim -iit
suitectioiieiri siiani apparueTat\ inanducayeiaf, ctt npiiiiiiavii lEJiani^^dicerts^.-PAici^-D^M^.î^f.-cfMiit
liijerai cilnTdiscipuJis stiis. Sed iii isiii appafkioiie; nunc (/TTJe!7.:ii),divisaeslaqiia..,;Sicqiiariiyisvidean-
"
ulliroa, quaiido voltiit aseendere iii cceliim, muJti, .• lur plurai fecissc apristpli, quam DominusTecit jier
sicul oxisfimo, fu.runtqiii priiis iibi) videranT eiihi, -:; Seijisum in teiTa; tariVeniion fecerunl iila; iirsuo
s.dTaniuiri: atidieiaiit ab (illis qtii videraiit eiiin, . a.oiiiiiie, ncc per propfiani polestalein, sicut -Dohii»
ot aliquaiiluluin dubitabant; et-ideb Doiiiirius ex- nus ii')sler, sed i.n noiniiie magisirisuiv ct ejus
prbLravk i.-icrediilitaierivcOrtini,ct fetit vaide'pul- . r•v.irtiite.i-
Q Poiest Cfiain sic iiiieljigi,. quPd spirkiis
; chre. Ex riiia : . ., 4Eli£c:«st"factus di!p)ex:iri:Eiiseb^poStqitairi:i;aptiis
pafie iiicrepavifccos;. cx'aT!eia-c:ori-
ipilavk : et tiiiic niaxiine eos iaci'0pavil,-,quaildp. " csfc;quia Spirittis Dei_-qui aritejiAsceiisioiieniejiis
tanta illis pvomisit,"sic.nl'. sciiptiim esl; Prwcepil. jCralIii apostolis, posl Ascensionem ejiVs,-"d.iplcx; in
eis ab Hieroiolymis ne discedererii, sed'exspeciarentj . cisTactiis est, quia majorcm' graliani; Sjiifitus saii-
proniissipheni palris. quani aitdistis, ihquii.pci Ps; "".cti liabuerunt posl cjTisAsceiisioiieni, fqtiairi; lia-
meuni; quia Joannes quidehi bdpliiavitaqna-;:vos ; Jjji.eT.iinl::prit!S;. AdbucyiJotest ita fiiilelligi, .ilia gra-
aittem bdplizabiimni Spiriiu saricto lioti posi miullos. . iiaVifquam: dieifur liabnisse: Elisciis;;::qupcl"saiioti -
hos diei. (Act.i.): :-'.: '-:.:: .::; ;:, v.:, .:- aposloli spiiituiri iiosli-i Elisevid cst Dpmiiii tiOstfi
"'
Legimus iii tibro Regum, quOd: qiiandai EliasiiTf Jesu Chrisli, Spirituni .vidcliccl sancluuvbis ac-'
" curru
igiieo rapius csfc, :reliquit palliiirii suuiii ceperunt, sicutpatilo aiite diximus -: .priiiio iii leri'a,
"-
Eliseo, ot faclus est spiritus Eliae dujdex iii Elisco. . quando-.iippaniit eis, et.iilsuinavk, cldixit eis;: Ac
Elias propbela; significat Dbminuni lioslrtiriii e't cipile :Spiritiim sanclum (Joan. xx): el^vpstea .de
Eiiseiis sigiiiiical aposlblos DbuiiiiT et discipulps. effilp, :quaivdb; appaiiieriiiifcillis dispeilitavTiiiguae
Uoc qiiod Elias rapltis est in cceluiii aefeuiii, si- laiiquaiii ignis_ ct sodit suprasiiigulos eorum :.•cu-
•'"giiifical Ascerisibneiii Domiiii nostri. Sed
qula hoa D jus dici lnenip.fiaui ppsl paupps dics, Dep anriueiitc,
cral Elias, nisi .tantiinimodo TiOnfo, iridiguit aiixi-.. :.;cclebrabiji!us:; -.::.:;. c:-. :,;: j(:::< '-: :::;;:.:::-':,:
liofaheiTus. Doiiviiiusiiosler.,,qiii erat Deiis vefus -'- Postquam ergo fiiikuiiT fuii illud diilce:"cbiiyi-
pei- ptopriani: yirlulem, asceiidit iii cocT=inVy siciit," ""-yiunii dicit evangelisla-: Ediixit'.eos.fordsinBe-
dixit evaiigeTisUi: Et fuctrim "est\ cnnibenediceret thauiqnh.(Luc;::xxiv);<,Beibaiiiaestuiiuin castellunii
eis,'recessit ab eis, el ferebaliirincmtuniXLuc.xxix). 'ct est-;p.osii!im in monte Olivcti. Betliania: auieni
PalliUni Eiite signilicabal sanctam Ecclesiam, sio.ul iiilerpretaltif dpnius dbedieiitiw. Ei iiotaie liic pi:!-
djxit sanclus Jacob pahTarcha de Domino-nostro ; clirain sigiiificalionem.,-.;qtiia prlnio inariducavit
Luvabil vino siolarii suam, cl sangjhic liva! paliiiun ctiin illis, et postea eduxit ebs fofasiii Belhaiiiain ;
hiuim (Gen, XLVIII,) ; quia perprbprium sarigtiiiieni -" quia JJlOs facil vere obeclienles, quos sblet spiri-
niniidavit Ecolesiam suam. Quando Elias ascendit Tuali cil)0 reficcrc. Nec debenius pr:oterii'e, qtibd
-Ciirfum,',reliq'iiil-Elisep;-palliuiii sutiin ;, efc<[i!andp ail :EduxU vos foras. Ille:enim yerc ase.endh iri Be-
. Doininus nostcr ascendit inCCEliim, commcfidavit ilhaniam,.'quem. Dominus eduxilfoias. PrimpToras
Ecclesiam suani discipulis sTiis:Dixit eiiinl : Erintcs de i hochiuiido, quando- fack eos nonatna.re iiiilii-1-
iiiniuridum tutivenum,'vr&<licdte Emnqcliimpihhi iduni,. Jicqtie ea-quav.iiviivuntlofsunt; fofas-e4iam
287 B. AELREDl ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. "288
a suis malis operibus etriiotibus; quarido facil dc A aem suam. El ne niiais siinus- coulristati, qtiod
Juxufioso castiim, de impalieiite palienleni, de su- corporaliter. rccessit a nobis, audiaiuhs so.cuiidiiuT
perbo liuniilem. Adhiic eliam etlucil eum Toras de aliunv evangeJistam, quid ipse dixit eis : Ecce, in-
seipsb, id est de sua propria voluntate, ut sempcr quit, eyo vobiscumsum usque ad consuriimationeiii
-liabeal in eorde hoc quod Doiiiiiius dixit,: Non veni swctili (Matih. xxviii). Quompdo ergo recessil a
fucere voluiitalem ineam, sed volunldlem ejus qui nobis? Utique secundum corporalem prseseriiiam;
mi.itine(Joaii. v). Illiim, qiiem ita duxit foras, secunduift divinitatem ejus seihpei-'rioblscum est,
uUque dueil in Bellianiam, quse est iri nioate, efc secuiidum jjiani pro\identiani ejtis ci.rca nos sem-
noii inqualiciiiique monie, sed In nioaie Oliveli. per est. El faclum est, cuvi benedicereleis, recessit
Quaedam Beibania est in valle. Bt thania, sicul diab eis, et ferebqiur in ecelitm(Luc. xxiv). Si Deus
sihius, inlerprelaiur domus o.bedienliw, et signi- prp nobis, quis conira itos? Deus qid"juslificat, quis
ficat cor pbcdiehs •pra-copl.is;-Deii"Tunc "Tlomus esl "qui condemnel? Chrislus Jesus, qui inortuus esl,
obedienliae est in valle, quandp aliquis ideo obe- imq qui et resurrexit, qui eliam iuterpellai pro uobis?
dieris fesse vidctur, ut possit consequi aliqua ler- (Rom. VIII.) Debeinus eigo', dilectissimi fratres,
rena. -Iterum, sicut sunt- montcs. bxni,
- d"a cuibus yiiililer resislere cpiilra diaboltim et ejus insi-"
i
6CiL_.tuniesl : Le.vari oculos meos in montes, unde ^ dias, et. habere magiiam s|ieiii iii Tioinlno nostro
veniet auxilium mihi (Psal, cxx), ita sunt monles Jesu Chfisto. Qiiomodo enim possuiit perire, pro
mali.de quihus dictum ost, ubi Domirius Ioquitur " Tjuibus eral Clirislus, pro qtiibus repnesenlal in
de dialoio : llttic montes herbas fen.ril. (Jo'o XL). coiispectu Patvis sui iila vuluera quse passus est
-Est iirius nvons superbiss, in qiio sedet ilio, qui oiriue .pro/iiobisV cfcideo" sp.es nOslra firma debct csse
"sublime videt, et est rex super omnes filios super- in eo. -'..-.-
bise. In isto monte: liabent quidam Bethania:ii Legimus in Yeferi Testamento, quod postqi:am
suam, id' est cor suum, qtiod videtui- esse donnis cgrossi sunl filii IsiatT de JEgypto per Moysen,,
_obedier.tiae; quia quidqtiid faeitint, iTe.i facitir.t, yenit Amalecb, qusedam scilicel barbara gens, ot
ut glorificeniur ab .hominibus. Ad tslam Betlia- pugnavit conlra eos. Moyses autcm misil contia
niam non .'acccditJcsus maglstcr liumililalis ,'sed oos exercitum, et ipse ascendil ift inonteiii orave
adillam quse sita est iri monte Olivcti. Mons Oli- pro eis, el elevayit iriaiiussuas ad-Dominuin. F.t
veli iriterpretatur pinguedo otei. Mo.-is enim Dei, facluni esl, cum elevaret nfanus, -yiucebarit fiiij
riipns piiiguis (Psai. LXVII).Per monleiii Oliviti si- Isiael; si quaiido ipse deponcbat inanus, vincebut.
gnificatur charkas, quia ipsa est excellentior aliis Q ( A.m&\ech*(Exod.xvn). Quare pulaiiii;s quia habe-
virtutibus. In ipsa: abundat bleum spifitiiale, quq bal maiiuuni ejus elevatio fantam giatiam?_Solet
yulnera aiiiniarumiiostraf ttniicuraniuf, et per quod sine dubio Deus magis allendere alTecfcininieniis,
Junien veritalis rtobis ihnptescil. Natura olei-est, quam gestum corporis. Quid eigo? ojus orafco
ht si ponatur in aliis iiquoiibus , oamibus super- non habebal coram Deo effecluih, nisi clevafet" .
i!?.tel; et ideb Apostolus, postquam Ioculus esl nianus stias? Taleni.effecium habebai illa eicvatio-
(lealiis virlutibus, quandb volebaf loqui de chari- manuum ejus, ut non' possent resistere filiis Israil
'ale p:-aemisit, dicens : Adhuc superexcellentiorem iniiiiici eorum. Ideo laiilain vini habebal illa ele-
viamvobisdempnstrp(]Gpr.xii), :'. valio, quia significabat elevalionem inanuum ojus,
'- Ideo, fralres cliarissimi, si volumus splrituali- qtiidixit in psalmo : Elevalio manunmmearum sa-
Tus oculis vidcre Jesum ascendere cbelum; el. si erificiuin-vesperlinnm (Psul. CXL): quia, advespe-?
vblumus ciim ipso: et pcr ipsum ad ccelum perve- rascente jam muiido, illius dtilcissimai inanus ex-
nlre, debemus mente exire, ct cbiiieriijilatione pansse sunt in cruee, et oblatum est. illud sacri-
ab/Iioc muiido; debenius etiam, si. possumus, cor liciunv yespeitinum, quod tolius mundi tulit pec-
nosfrum a sensibus cairiis erigo.ro, el obedieritiae cata. Illa e:go elevalio manuuiri Moysis passioiiem
; prseclafa arma assumere, el iibn Olvedienlisenbslfie ^' Domini noslri signkicaliafc,qui aseeiidiiin inonlem
p aeniium debemus':in vakibus, id csfc in lerrenis . oraro, quia ascendit in cceluni pro jwbis-Patreiti.
rebus prinere, nec in monte superbiav, ne de no- - inle;peUaro. Ibi elevat manus. suus, ne nos possit ,
. bis Dominus '.dicaf.':-:Ainieii'-,rfico'
vbbis; recepcruni . yincere Aiiialech, id cst diabolus; qula.ibi. appa-
.mercedem suam (Mutlh., vi). ~ Sed debet noslra ret vulttii Dei pro nbbis, el repvavsenlat passio-
.obedienlia esse in ftionte olei, id esl iri monfe cha- nem suam, quam perluUi pronobis. Et nos, fra-
fitatis, iii, qiiidquid; facimus, jii-o Dei dilectibne ' tres, quaiulkl sunius in'liac misera vila,. qu;c tc.n-
Taciaihus. Eduxil ergo eos foras in Belhdniam, et tatio est super terram, quaiuliu nobis esl coliucla-
elevaiis mdnibus benedicebulcis (Luc. xxiv). 0 puanf tio. adversus pfincipes et pbreslales lenebraruni
felices fiiefuiit, qui in illa socieiate "erant, qui illis bartiiii, adversus niundi.rectprcs, conlra spiritua-
nvanibus benedici meruerunt. Ei elevatis munibus . lia nequilise iiT coeleslibus (Eplies. vi), ftecesse
benedicebal eos, yidete, frati-es niei, qualeai liaerc- babemus ut Dominus nostct babeat inantis suas
ditatem Doihinus ribstef.-nobis. dimisit, quaiiilo elevaii iri r.obis, id csi, Tit jiigi.s inem.oria pas-
de hoc-muntlo fccessit,' non auruni,--...ii.onargen- sio.nis cjus in mcnle sit noslra, Et cc;-luui
tuHi, iion ai-iquaih. terrcriam reni; sed bcnedictio- habcaniits , fralres nici , quia'.'quaiidiii mcmoiia
£89--. SERMONES. — SERM. XIV. DE.SANCTO JOANNE BAFTiSTA. . 230
passibnis ejusfuerkiii corde noslro, quandiu spes; A sxis; sed Deus noster inaiiifesle veniel, Deusno-
- nostra illic directa fueril, tibi Christus in.dexlera1 sicr et non silebit. Et nos, fralres riiei, secure au-
Patiis iiiterpellat pro liobis, non poterit vi.iicere; diamus blasplienianlcs, palicnler.loleremus perse-
spiriltialis Amalecb, id esl diabolus. Et ideo,f queiiles, taceamus ad oppiobria. Deus nostef ma-
fratres mei, videamus ne per negligeiitiamnostram iiifeste veiiiet. Hoc tiiirimsollicita riveiiiepensemus,
- lepuerk isle affectus iii nobis, et isfa .nvemoria; ul illi irilisereiiiaiistoto cordc, tota 'iiiente, tota vir-
quia siatini ideiiciemus el stipefabk nos iuiriiicus: tiite, cogitanles qttia est caput iiostfum. Yere ca-
, iiosTer,ot aflliget. / put nostrum. Yivamus, sicut debent.nienibra illius
Ascendk ergo ad Patrem hodicrna die Dominus capilis,iiabentes animum, nori Iiio, ubi est iriferior
•liostet, iniueijiibus disciptilis, el mifanlibus, et,; pars nosli-i, sed illic, nbi caput; noslruvn liodiei-na
exsullantibus, sed cuni exsultatioiie doleulibiis. die ascendil, obse.ci-iiritesDomiiium Palrcni bmni- -
Exsultabant, quia in tali postieranl spem suam, qui poteiilem iil gra.liam suam nobis donare dignelur,
lanla potestaie pravdilus fttil «t posset cceluin ul illuc tendat omnis noslrae devotionis aflectiis,
propria viitule peiiclrare. Exsuliabanl, seientcs ulii cum eo cst riostia .substa.ntia Jesus Clifislus.
quod ubi ille asceiidifcilli quoqupfuttiri eraut, sic- Domiiius iioster,'qui£unv eo vivit ct regnat per
- ut ante passionein dixit ad Patrein : Voloui ribi ^ omnia saeculasseculoruni. Aiiioh. ;;
.'ego $um_et ipsi sint r.iecuiri(Mallli, x). Exsultabanl SERMO XIV. ,7,
quod superbia -Judseornin crat confuiala, quod f -.-• DESANCTO JOANXE BAPTlSTi.
ipsum videbant in ecelum ascendere, quem Jiidtoi Qtii vcrbum Dei a.iiisioquilur r.011debet inten- •
blasphemantes, et eaput juxla cfucem agitani.es, xlere ui suan\scieiitiam ppssit jactaro; sed quo-
pulabanl non posse de eruce descendere. Exsulla- niodo auiiientcs possit sedificare.I.leo delvetpropier
-Larit quod SpiiTium sanclum, secunduni promis- aiidienlium qiialkatem suum."lemperarc serihorierii,
sioueni' ojTis,post nTodicum.crant accepturi, et ojus et infirinis iulelleclibus compaliendo malefno quo-
consolatione contra omnia tenlameiila rbbbfaiidi. dain afjfeclu, ut ita dicam, balbulieiido, ad iiifan-
lasuper exsullabanl, videnles angelos in vestibus lilia;verba descendere. Sed tenuitas iugeiiii mei re-
albis, qui el dicebant : Viri Gqlilwi (Act, i),.etc. qiiirit ut auditores mei ad paryilatetiT mei seriiio-
Et pulchrc Galilsei,voeahlur,Td est Irarismigrantes, nis suunv poiius -iiiclinent audilum. Unde, fratres
id est qui a carnalibus lcgis observanfiis l:arisnii- mei, faleor, 11011parum :"-erubes.c.p;.sed iterum
grabant ad sjjirilualia;: qui ante "passionem Do- qiiamdam resuriio aiidaciani, cum corisidcro bea-
iuini audierant. In viam genlium rte abierxlis;el-iri Q tum Zaclrariam, patfern sano.li lnijus viri, cujus
eivitdles Samarilanorum ne inlruverilis (Muilll. x). hodie fesla celebraiiiiis. Qni'. cum vollei nonien
Nunc qiiasi qusedanvTransmigratioeis indicitur, di- Joannis expririvere,xunv ipsa nominis exprcssioiie,
eente. Domino : Euitles in muhdum universum prce- qui prius fuerat mutris, factus est, facundissimiis;
dicale Evangeliumomni crealurw (Marc._}i\'i). Viri El fortasse si cfleperimtisloqui de Jpanne, r.ori piri-
•Galilwi, quid sialis dspicienles in cwhtm (Act.i):' ivino niriii eriiiius. Sed quid de eoloqueniur, aut
Ivimifum licet de omnibus, quae prsediximiis, ex- qiiid iri ejus laiidibus dieemus, qui anteqtiairi na-
sultarent, inerat tamen eis non iriodicus dolbr d.e tiis, arigclica est auciorkaie latidattis, efc ineffabili
- recenli ejus abscessu. Corporalis iiamque prsesentia gtatia in utero, iri qtiefn venit pef peccati conia-
cjus erat eis valde graia, et in ea riiullunv delecla- giiim, dignissimum factiis est Sjiiriiris saivctTIiabi-
bantur : et ideo quod.cum lanta dileciione habue- taculuiii,? Sed efchoc non esf pravfcrcund-uin.quo"<l;
iant, non poterant utique sine dolorc aiiiiltere; et sacefdbs eligitur, de quo riasceretur; tcmpluiii, iu
ideo quod potueruiit, hoc fecerunt. Aspiciebant in qiio ejus nativitas prsedicerclur; ripmen, quod ei
coeliini, quo ille ascenderat; saltcm oculis suis se- iniponerelur. Nec iiora; quidcrii prselermilteiida.
quanlesquem diligebant. Elangeli ad cos : Viri Ga- iSialquippe hora iiiceiisi.Utiiiani, fratfes liiei, efc
• lilwi, quid siatis aspicienles in cwlum? Hic Jesus, D nos simus de illis sacerdotibus, quibiis alfc
aposlb-
qitiassumplus esi a vobisin ccelum,sic veniel, quem- lus Petrus : Vos autem genus tieclum, regate sacer-.
ddmodum vidisiis cum eunlem-iri cmlum, Giandis dolitim (I Pelr; 11). Utinam efTiciatur cpr n'pstiuii>;
cOnsolalio. Sic veniel. Quombdb? Iil cadem earne, leinplum Dei; slcut dicif Apostoliis:::Templumf,-Dei
ih cadem 'fornva, cuiri eis cicatricibus el vulriefibiis sanctiim esi,quod esiis' vos:(I CoT. iii). Fbriasse
quse pervexit in ccelum. Videbunt eniin in quem lipra iiicensi, hora .salutiferav canipunciioriis,r ciinv
compunxeriiiil, videbuuf Jirdaeifaciem, quam vela- dirigilur ofalio npslra siciit ihceiisuTriin cpnspeciit
. veiunl; videbuiit-inuujus contempluni capuf agi- Domiiii (Psal, cxiT, efciioliisangelus, diyinse vidiTi- -
., laverunt. 7. . , cet gralise iuinlitis, apparebit.fJoanncs namque Dei
Yidebimus et nos, dileclissimi, Domiiiuniinb- grdiid iiiterpreiatui',-et:apcrle hoc nbnien ei, angelo
Struui, queni pauperes sequimui-; sed ribn paupe-' praecipieiiie, iiriponitur, qui illam inenarrabitom
rem,11011vebtiim, nbii absconditurii, fron rinliuni; '-' gratiarii, qua.Verbumcuro faciuhi esi (Joah.i), ad-
quia Deus hoster manifeste veniei, Deiis noster ei hiic intraf niaterna ;viscera ppsilus .i-ccogripyil; ct
, nonsilebit (Psal, XLIX).Occulfus Tuit velaiiiibus ipsiini Yeibiim carnem factum postea^digitpdemoii-
faciem ejus Judseis, siluit blasphcr.iai!libus:Phari-; slravit; ct niirabilisDei graiise prsedicaf.if, eliam
2ai B. AELRERT'ABBATIS RIEYALL. OPP. 'PARS V, — ASCETICA: 292
piiblicanis et rivereir.icibusregni coelcstis aditiim suo'_ per nos? (Isa.-.it.) Sil vif iste sapieiitia, siliilteller
seriftone jiatefeck, viiii quamJam ex eoriliivcoiivCr- • ctiis;:sil cbasilitim,';sit foriitudo, scienlia, .pielas,
sibiie coelesli infereiis piirilaliv Unde fDoinintis in . tiiiiof.Nain et IioCsciiptum : Timor;nosler. Sitergo
Evangelio, id qriod nipdo _aiidislis:.4 dicbus, inquit, ' _JesusTalis; el mifabiii sapientia amoveai clierubin,:.
Joannis iegnumcwioriihi.vimpatilur,etviolerili di- etgladium versatilcm. '" :: i::':;>: :. ,', ::;:':
' Clierubin videtutmihidivina esse-"juslitia, quae
ripiuni illrid (Mailit. k\)."
;Adiebus qilidem Jpannis rogno ccejoruiri, vis in- liotriineni supefbumet inobedieiitem a paradiso pro- .
ferebalur, qtiani uiiqtie viihfegrium ccelorum arite ;: liibebat, dpnee solvefetui- pro ejiis siiperbia jiar
dies JbarinisTioh jialiebatuf. Adlitic Cniriicherubin ,: huniilitas ; pro cjus" iftobedieiVtia, pfr tibedieritia. :
ctini, gladioiiloyefSatili irtiseriiiiiAdairi uipbiesub Qiiae quiaper Jesnm Christuin Domintim , nostruni
foliis iici kiiiianteni a pafadisi inifoilu ablgebat soluia est, aniota est jusiitia excIuJens, cCsucces-
(Geji.hi), et quodaminodo viiri inferentis cpiialuni :: sit juslitiaadmittens: Sed quis erat gladius ille ver-
evaciiabal, Adliuc sepiem illie iiiuTiefes patiebaiitiir salilis? Audio Domifiuhi in Evango.liogladium ho-
;
oppfobriunvj quft pfoprio quiderivpaue vescebaiilur :' miiiare : Non vehi pacem miltere, sedgladium (Mduli.
pi'ppriis veslinienlis utebaiiiur.. Piitiebaikiir tariien x). Yoluit ergp pef gladiiini aliquidsigiiilicai-e,quod "•
opprobriuin, circuhieunles et unuriraliquoilv; quein sit coiilrariuin p;ici. Et quid taiiT conlrariuni _paci,:f
sihi Omnes coniprebendcrent, qiiaaientes. Appfe- B ' qiiamdiscordia? EtTbi quidcm liOiiaiii; si tanien
lieridebaiit quippealia utiunT, alia allefuiiv, sinitil boria dici ivotesl, exptessit.ilic vero gladius, ut niihi
.oTiihcs;riemiiiem,-qtii iiomiifimiiauferretopprbbriiim videfuf, (liscoidiamiliam sigiiificat, quse per pec-f
dpnec ille vir iirius, qtiia iinicus, qnia siiigularis : caluin primi Iiominisfacta estiiiterDeum et hbnii-
(siigulariiereiiiiii fuh donec uansirei); ille, iivquaiii, nem, inler angelicamet humaaam faliitam, iater ,;
vif unus, quehr.mulier Circuindedit, cujus iixor: coelesteai,et terreslieai creaiuram. ldeo gladiris iste-i
carb scilieef iiumao.a, cui iii utero virgi»aii_ qiiasi dieitur versalilis, quia aliquaado :per Dei gratiam
iri tlialamo suovniiiabili dispeiisatioiie riiipsh divi- eral amovenrius. Yeiiit iiamque verus Salomon, ve^
nitas, qiuc diu in cseicris filiis Adae sterilis riianse- :, rus pacificus, saiiguine crucis SHaapacificansquaeii
ral, IndomLnicO(17) honiine peperit septem, pmiies ' coelis srinl, cl quse in lerris (Coloss. i). Et, quia al- :
scilicei Spirliiis saiicti operaTibiiesexplevii,Jn ipso niirabilishaic gralia,: a diebus Joanhis regnum coslo-
Dpmino habilayit plehkudo Tlivinifatis riiirabilker, •' ruiii_rimpalitur,etciolenlirapiuritillitd (Maltlt:
qnia corpnralkcT. IJunc virui) unniii omnes siiriul xi). Regnuni qupque cceloruin puritas cordis iiiiel-
illaeseplem niuliefesapprelieridiiruiit; septe.iriscili- ligituf, adquaniiioliiiisi quamdanv riobis infererido'
cet graliae Spiiitus saircti; riOii quideih indigentes . yloleritiam perveiiire polefimus.De T.oc regno Db-
paiie, rion yesliriienlis. Quis esl eibus Spiikus san- Tniiius: Regnitm,iriquil, Dei ihlra vosesi(Luc. xvii); :
cli? Ail DoiairiUsin Evangelio'-: Meus cibus est ul et Aposlolus : Regnum Dei rioh esl escaet potus ;sed
fqciam volunlateni palris mei (Joan.iv). Cibiis ergo _; justitia, et pax, ei gandium in Spirilu sancto (Rom:
Filii esl voluulalem Patiis facere. ldcm ergoet cibus xiv);Hoc regnum idem Apostolus vi quadam ra-
Spjfiius sancli. Hoc cibo deioctatuf, inspirafe scili- pere gesliebat, q-.iiait: Castigo corpus meum, ei in
cefc liominibus facere vo}unta"tem Patris. Yesii- serviiuteniredigo (I Cor. ix). Hanc yioieniiam pri-
merila quoquecjus sancti sunt. In quorum cordi- mus iiiEvaiigelioJoaniies docuit per exemplum suai
bus diviiiusille ignis lmtilii solet, ct quasi; foveri. coiiversatioi.iis, deinde per verbunv prsedicalioriis,
Uiide cliciiuT; Et his omnibus qiiasi vestimeiito ve- diceris : Facile "frucius dignos pwniteiitiw (Maltlt. -
slieri.s (isa. XLIX).- Ilis vestiinsnlis eliam aiite diesi m). Digrios quidem fructuS pmniteniice facimus, si
Jpannis vestiebaritur sepliforriiis Spiritusjlipcparie s codeiriinodo, qrio exhibuinius meiiibra noslra ser-;
deleclabililer pascebantur^ .-Alii spirkti sapienlise,, ,: vire injuslitiic el iniquilati, sic exhibeamus meiribra.
, slii intolleclus, alii coiisiliiy- alii forlkudinis, aliii noslraservirejuslitiae et sariclificationi, et ut noii
alii scieiiiifc, alii timoris, Spiritus sanctii i-egrietpeccalum ift lvostro niortali corpore (Rdhi.
' ivictalis;
gratia cOoperante, refulgebant. Quod ergo inhisse- - D vi), sed justilia ef pax et gaudium in Spirilu saa-/
pteiii ftiuiicTibuSifSpirilus. sanclus patiebafuf Op-- cto, regniim scilicet Dei. Dignos ffuctus po3iiiteii-,
prpbi-iuii!? Ilbmiiii -jusliliain--conferebal, juslitise; tise faciiiius, siopera earftis, quibus regnal iii ho-
iiTcrcedem.ripn l-eddebal. Quse enini merces: juslL- minediabolus,-abjicientes, et terrain cbrdis noslrif
lise^vRegiitfmcpsJpwiniVViSMergbp i vomere coiiipunclionis sciiidamus, iitpiillulentexca
cceloriini sibi exlgebat; sedTianc-viih:regnum cbe- frucltis spirilus, charitas,'gaudium, pax, et cseleia
lofumivon admktebat,;dbnec veriiret ille, qui Tiocv quaeVeiiumerafc.Apostolus.Quaaufero ad hos fi u-
abstulit oppfPbrium; ethis quiyi quadam,- caiiveml clusyeiiiaiit, in sequenli mox versu idem Aposlo-;
Videlicetsualri euciligendpfctim. viliis ei -cbiicupi-- lus bslendit, dicens"-; Quia aulem sunt Chrisli, car-
sceniiisvsibijusfiliain acquituritjamotoeliefiibiri^ _''- nemmdmcrucifixertinl cumviiiis;ei foncupiscenliis:
efcgladio: illb: versaiili,:: pafadisi fadituriv1patefeCiti-- (Galdl, yj-:An ribriTioc ipsum exemplb idem bsteii-f
(Con.m). Sed quid est:: Invoceiur nomcn;tuum sit-- dit Joaiines, qui abipsa, utlta dicahi, iiifantiafiir-f
::>: . : v
7,(47) Yoxlioclbcofimpfopfia;-qiiam Aiigii_5fc:reiraclaYilf
293 _ SERMONES. —. SERM. XY, 1N I)1E SS. PETRl ET PAULJ. 294
ljarum circuinsliepciilium mctuens sordibus inqui- A sermonem, voslris mediiaiionibtis TcJinqiiamiis.
nari, quasi castissinius turliir.miituatissibi puritatis5 Prseicrmiseram pene zouam illam pell oeaia, quse
ct innoceiitise alis, ad deserli secretum pcrvola\it, , virliilem significat castilalis, in ciijus viitulis ex-
primuni giaJum ad hoc cceleste regmim osleiidensi cellenlia puritas cordis inaxime cons;slil. Quse
iiiiuiili esse coiuempltim? Qui enim diligit mundum,, quamyis, sieul ali;c viitulcs sine ill.1, ita illa sinc
non est charilas Patris in eo (I Joan. n). Ubiautemi aliis, aut parum aul nihil prodcsl; tolorabilius
charitas non est, regnum uliqtie Dei esse non po- lamcn csl, ad tempus alia qualibct, quam illa carere,
te*{. Digne ei'go de Joanne dicitur : Ei fuit in desertoj Inter cseteias denique speciali privilegio fulgel, quse
usque in diem manifeslnlionis suw (Luc. l). non solum, ut cielcrsevii tules, circa animsese habet
Et nos, fialres, si regnum Dei intra nbs. liabere_ qualitatem, vernm ipsam carnem corrupiibil 111ad
cujjimus,-ad spiriluale quoddam desertum trausvo- quamdam transfert iiicorruplioncni, faciens eanv
lemus, el sit cor noslrum terra deserla, et invia, ctl fulurse illius rosurreciionis quamdani p acgtistaie
inaquosa (Psal. i,Mi),ulin ea appareat Doiiiinus, ct[ dulccdinem, in qua non ntibciil, neqtie uxoresdu-
regiium suum ibi conslitu.il. Sit lerra deseila ai ceni, seJ eruiit s'cut angiii Dei. II.cc csl illa, quse
iniindi hujus oeciipalionibiiis ut nobismunduscru- inlei cseleras virtutcs, angclicum oonsoitium, Spi-
lifigalur, et nos mundo. Sit invia sjriihualibus bc- jj rilus sancli acressum, et faniiliarius ipsks spe. iisr
; forma prse filiis hominum" (Psal. XI.IV) nvoreatnr
sliis, spirilihus sciliccl iiiininiidis, ne dicant anirriav
aoslrse : Iucurvare, ul transeamus (Isa. LI). Sit amplexum. Habebat, aif, Joannes zonam pelliieam
inaquosa careiisiluxuiioxisevoluptatis, utpertrans- circa lumbos suos (Marc. 1). Factus crgo evangelicae
cat aiiima nostra aquam, in qua non esl substan- perfcclionis slrenuissimus cxsecutjr, el anteqiiani
lia. Jain de proprias cainis coiitemplu quid dioam? esset auditor. Praeslel 11'obisOmnipofc-ns, ut pcr
Ail i~\ angelium : Habebatveslimenlum de pilis ca- viam quam ipse ostenJil inccdannis, ut tanli pre
meloium (Matlh. ni). Ecoe nualibus veslibus incedk cuvsoris lidrtaiiicnla soctanilo, ad eum qtiem pra>
oriialus Chrisli miles. Yidetiir mihi yir iste ex lia- dixil securi vcnianius, Dominuih nostium Jesuin
bilaculo clamarc : Heu mihi, quia incolatus mcus Christum, qui vivit et ivgnalperiiifiniia ssecula sae-
prolongalus esi (Psal. cix), ctc. Et illud : Advenaego culoruin. Aniea.
sum apud te'el peregrinus, sicut omnes patres mei SEIWIQ XY.
(Psal. xxxviii). Ex pilis caniclorum fil cilicium : 1NDICSS, 1'E'ICIf.T rÛLI.-
quod est habitus poeniteiitium. Quod ci-go postea Quando divitos hiijiis iiiiiijdihabcnlaliquam guer-
\erbo, hoc prius oslendil cxemplo : Pceuitcnliam ram, solent milites suos ad L.ene pugnanditni non
agiie, appropinquabii cnim regnum ccelorum (ilallli. C i solum aiiiniare vcrbis, sedeliam piomissis. QuanJo
111).Jaui etianv mirabiletn cjus audiaiaus abslinen- eiiiin vident cos niinus sapieuler et prudeiit-r
tiani. Erat qtiippe ei cibus locusla et mel sihestrc. ageie, solent eis virtutem hoslium suor.im osten-
Per liabituni quippe corporis lnnllllicm, per iiuiic derc; quando vident cos pro nimio laboie cedere,
cibum calcaveral ventris' iiigluviem. Ilsec est illa,. solent cos proinissis pro\ocare. Sic Doniinus 110-
\iolentia, qua regniim coelorum rapitur; hane vim sier, quia scil qnam callidus et fortis sil lioslis
a dicbiis Joannis patilui'. Ab hinc enim 11011esl nosler, horlaiuriios ul forles simus, rt dicil: Estole
liohis pugna adversus carnales Chananaeos , et foiies inbello (Ilebr. xi). Maximus laboi sit, pro-
Pheicsieos , ut eoruni tcrrenum regiiriin vi qua- niittit nobis magnum prsemium, cl dicit: Et habe-
dain possideanms; sed advcrsus carnalium pas- biiis mugnumprwmium. Magnum csl istu.l bclluin,
sionuiii alrocissimos hosles, ul eos.a cpidium ,110- fortis csl iste liostis, sed magnum est pramiiuui.
siioium rcceptaculis cxtiudenles, in terra oordis Esloteergo foiles iu bcllo. Magiiiun duellum esl,
noslii vero Salumoni teniplum prseparemiis 01 re- magiium bclliuii. Nullus securiis sil. Quandiu vivil,
gnuin, crucifigeiiics cafnem noslram cum vitiis et: si tamen beno vivit, bellunv cst. Inde ait sanclus
concupiscenliis (Gal, v). IJavc in regriuni cceloruin1 Job : Militia esl vita Iwminis super terram /Job vn)-
jvossidere iifglexcranl, de quihus Paulus dicebal: : Kam ille q:ii hic 11011cslin spirifali mililia, non
Midti umbuiuni, quos swpe dicebam vobis, uunc au- debe~tapj)ellarihnmo, scdpecus. Si enim non pugnal
temet flens dico, inimicos cntcis Chrhli (Philipp.ui). contra carnis voliiptatcs ct desideria, sed conseniit
Quid sit auleih esseinimicos cruois Chrisli manife- eis, uiique 11011 vivit sicut homo, scd sicul pecus.
stat, cum siibjungil: Quorum deus veuter est, et cjlo- Seiatis ulique, fralres, quia ex quo die buc \enisl'S,
ria in pudendts eoru n(iMd.). Hoc est ergo iiiiinicum1 et coepistis servire Christo, ingrcssi eslis lociim pu-
osse crucis Christi, vontris ingluviem, et, carnis; gnse. liiile ait Salomon : Fili, accedens ad servitu-
i-cclari mollitieni. Et bisquidem verbis illa iuihersa 1 lem Dei, sta fortiier, et prwpara animam luam ad
vilia expressit, quibus pene tolus niuntlus maniis; lentationem (Eccli. u). Hseccsl pugna. Eslofe ergo
deriit.-gulam sciliccl et libidinem; quibus si ad- forfe= in bello. Sancti quorum hodie festa celebra-
tlalur siiperbia et avarilia, eriintquatuor rotse, qui- niiis, habuerunl pugnam duplicem, idostinteiiorom
Jviisdiabplus loitini pene penefrat orbem. et cxleriorem. Kos lantum unam, id est inlcriorem.
Jani loouslarumeccleslcmvolalum et spirhualis> Kam s.iiiofus Pelrus, sicut scitis, piignam liabuil,
mcTlis dulivriiucin, quia in longuni prolra\iinils > r.on soluiiv spirilualeni conlra illum Iconeni qui
2aS B.AELREDIfABBATIS RTEYALL. OPP. PARSi. ~-ASCETiCA. 290
eifciik, quaerens quciri devbrel (I Peir, v); sed etiam A . iniifiiiit, et k;t oinnia eorum facta et.diela juilicaie,
oxleribferii, coatra Simbaem Maguai, coniia pes- et Iia eos, qtips niaxlme dcbeient horioTare.inci.-
simuivvKefonem, contra tofmerila et perseculiones piurit despicere, seriietipsos appieliafi; iuric inacbi-
irialoiuiii JiomJnum. Sic et Paulus de exieriori uantur qusfedaniin cbrde, et imagihantuf, etdicunt:
pugna ait: Foris pugnw, et intus limores (II Cor. 0 si ego cssem abbas.faiit prior, aul cellerarius,
v.ii)vEt keninv : Si ad bes'ids pugnavi Ephesi (1Cor.~ aut pprtarius, iion mc iiiiplicaiem tefreciis rebus,
xv). De inieiibfi.pugna ipse ait; Vided.aliain legein boc faeercnv et illud. El iijlalibus totum peiie suu:n; .
in nrenibrismeis .repugnqntcm . tegi nienlis mew, et_ tcmpiis coiisuriiuilt. Iiide incipiuiit Invidiae coiitra
, •'cdplivumme duceniem in tegepeccaii (flaire.yn). Sed " piselatos, inde detiactioi;es. Et sT quando viderit yel
bene audierant vocem ducis sui, qui dixcrat: Esipte piilarit pfavlatos In aliquo'excedere, ibi -publieant,
fdrtes in bello.lieo bene pugnaverunt, bene vice- ubi audenl. Qrii sirie dubio-illaiii-iaaledlciioneni in -
Tunt, ct prseininm vioipriseliodie exceperunt. currunl, qua Koe maledixit lilium suum, qui p-.i-
El" vos, fratres, esloie forfes iri bello. Koliie dimit- dcndapalrisiirisit (Geh. ix). Hoc vifium,"soLt
tere Jocuiii piiguse. tlic est enim lociis pughae. Tc- illos maxinie impugnare,_"qui se puiaiit aliquid va-
'
ncte vps in islo castello yestro, in isladomb vestra, IefeVf f '; .; '" ; :"
et unusquisqiie locurii suum bcne leneal efc defen- Suiit alii qui, ideo qupJ sunt femissi i_ri-.se,nori
dat. Sunt eninv-in isfo casteilo diversa loca:, et cpn- . nmltiiih curarit dealiis; sed quia ipsi suiil ab ex-
slitulum est, quis debeal uiiurii lochni servare, ct terioribus curis liberi, tradunl se oilp et tepoii;
qiiis aliuni ?Kullus ergb patiatur, rifcex : illa parte, et quia corpore iioii possunt, aniifto per saeculaiia
qua ipse fueril, hostisiiiliei. Aliunv locurii Iiaheiit -desideria, et carnis vpluplaies pervagaikiir, etiiihil
lnoriachi clarislTaTes, aiium obedienliales, aThim aliud curaal, aisTut coipore tantum in moriastbrio
p "avlali; iinusquisque -suum loeum bene cuslbdial. perseverent. De quilsc-.s ilicil prophelai Videiuni
Yigilet, quantum potest, ne hostis ingrediatur. Lo- eam liostes, et deriserunl Subbuta ejtis (Thren, i)..
cus clauslfalium, qucni ip.si defeiidere debenl, et Sabbatum, sicut scilis, reqtiies esfc; sed illbrunvre-
-coijtra iiosl.es lueri, regularis est observantia, Ipsi quienihosies defident, qui in exterioii bomine vi-
debent providere, rie in ipsa regulari oiiservautia dentur requiescere, el iiitus nori.cossant sseciilaria
possit hostis aliquod "fbraiiieii iriyeiiife,; pcr qiiod el tUi-piatractare. Plarie hic eonsideranclusfesl nip
possit inirare. Debent bbscfvare, ric: iri-Jriliofe sit dus;cogi[aiic)iiuni.:Qiii eiiim oniiies islas cogkalio-
aiiqua desidia.,'ncc per eani hoslis inlrctfel dissi- nes sentit in se,.si fuefit"foi-iis iri bello, el ptigna-
po.t illum niagrium hitiruni, quo solerifcpcsskiios C verit cum anliquo seipeiife, qui tales-CbgilatiPnes
prohibere a nbbis, acediani videlicct et trisliliam. inimitlit, riihil inde perdit, imp coronam acquirei.
Dcbent diligenteriiitenderene absliiientiam nosiiam Kpn enim iri suggestione, sed in corisensil "peeca-
aliqita superflukas diiiiiiipal, fie y.igilias iiimiiis lunvesl. Sed qriia isiktsrivodi cogilatipnes magu*
scpof nTniuat. H;e suivlduiri opliinse lurfCs, quibus violenlisesunt, et pluriiuurii vexant patieriles, rie-
defendiniui- contra ignila jaciila libidiiiis; et idep cesse est ut audiamus Domihiim dicentem. Esidie
Jjerie cuslpilieiidiBsiiiit; he in illis"aliqriod foramen foiiesht bello. Porro obedicntfales, yfei-bigralia
Jioslis inveriiat. Debent etiam diligenter custoJire ccllerarios, poitarios, - Jiospiialos solet iiripugiiare
sileiitiuni; quod si perforaluni fuerifc et attritum, . avarifia, trislitia, ctiplditas. Pleriqtte eniin obedien*
slatim iiigrediliir hosiis per lites et coiiteiilior.es, liales vel niinium fiiriidi, vcl naiuialiter avari,
ol discordias. Lpeul pliediehfialium- ost cliaritas, quari:dp;;v;dent£aquse fiabeiit iii manus.'.paululum
niisericordia, cura; Jiospkuin et' paupertim, el cse- ininui, vel niiiiis ciip-iiritquseiion.haberit, vel avare
-icra Juijiisihodi. Kecesse esl ergo ui locuiri. sriulh ' servarit, vet cum quadain trislilia largiuulur, quse
oustodiant, et iion patianliir liostem iutroire, vel liabent. Contra omnes isfas teiitationes necesse cst
per cnideillatem, vel per" "avariliam., Provideaiit ul foftes sint," (irmiler pugiient,: aceipiant firmam
otiaiii bona, non soliuft cpram Deo, sed etiarii cofain fideni cpntra cupidilaleia, libersliiatem ceniraava-
(jiiinibus bbaiiriibiis, utfinpinriibris gloiificetur Deusv ritiarii, hilafiiatemcoiura tristiiiam. Accipianfcpfse-
Por.rblocus pi-selaiOfurilesi judicium etdiscipliaa. cepTaDeiet pf omissa, quasi qusedam jacula coritra
Huac lbcuiii ka deberil c-uslbdire, ut nec judicinm iriiroicuin.atiliquupi serpentem, qui isla suggerif.:
crudele sit, Tiec disciplina dissolufa; sedita oiftiiia Oppbnani contra illum timorein el ciipidilafeirii-hoc
ciislodianl, ul noafiiiyeniat hoslis aliquod. fpramen qtiod Domiivus dicit: Npliie sollicili esse dicenles,
niurmuralionis in cbiigregalione, propter eorum quidmanditcubhms, miiquid bibemus, auiquo ope-
niiii.us rectam oidiiiatiorieiii;:nec ilerumaliquod.fp- riemur (Mai.tlt.vi)._ Ubi sane notandum est nuid"
fiiiiien nlrilseliliettatis, pfopter ebfunv remissioiieuf. - nPbis.;-pefmiscrit Domiriifs. Sjrie dubipea quibiis
Sedquja in Iiis :foaiiiibus belluav. est, ideo oiniies indigeinus, videlicet necessaria, viciunv scilicei: et
- liioiietDominus, dicens : Estole fortes inbello. Kam vesiimentum.
claustfalessolel iinpiigriafe curiositatis vitiuin el. v.o- Yidefis ergo, quia nonûpeiflua prdmishDohvirius
Jupiatis. Qtila eniin quando vident se expedkos ab riobis. Securi ergo simus; quandiu non qusefimus;
extefioi-ibusnegoliis, spleiit niniiSvCuiipsecpnside- sujperfiiia, sed iiecessaria, luiriistraliit Deus. Et. si
rareca qtiae iUifaciUiU_qui de forehsibiis se intfo- : quaftdp;si!blraliii riecessa;ia cprporis, uTique faeit
"""'' '
«V. , SERMONES..'- SERMO XVI. IN DIE SS. PETRl ET PAULL .. 298
hoc propter utilitatem majorcnv animas. Contra illam A $ sine intermissioiie pugnare coritracarnem, et co-
quoque Iristitiam audiant Apostolum : Non ex tri- gilationeSj ct (aeteras.spirituales nequilias; necesse
slitia, inquit, aut ex necessilale: iiildrem enimdalo- estj ul semper ad illud prsemium, quodnobis jiro-
remdiligit Deus (IlCdr. ix). Sint et ipsi forles in mklitur , a.spiciamus. Idcirco postquam nos -hor-
bello, pugaent ipsi contra tentationes, quantum pos- tattis est ad beilum, poslquam bostis nostri aslu-^
sunt, necessaria honeste provideant, et soUiciludi- tiam et malitiam insintiavit, stalim nos de pi-inio
ueni deponant. Prselali qui-i.n superiori loco sunt, consolatur, dieens : Et accipile regnum ejus. Re-
duasTentationes niaxiiae debeut cavere, superbiam guum Dei duobus modis debemus inlel.ligerc, id
ct yankalem. Superbia est, si putant se melioresy esfcin ista vka, et in fuiura. In isla enim vila. sine
quoniaia suat superiores. Yaailas est, si ia ipsa sua dubio possumusetdebeaiushaberein nobisregnum
pravlatione deleclanlur ct gloriaiiiur. Sint itaque et Dei: dicit enim Apostoliis :Rcgnum Deinon est esca-
isti fortes in bello, et pugnent cum antiquo ser- el pplus; sed jusiilia, el pdx, et gaudium in Spiritu
jDeiite;conlra superbiam ojvponant sententiam Scri- smclp (ROJJI.XIV).Si in boc bellb perseveremus, et
pfurae, quae dicit: Quanio allior es, tanto Immilia vkiis non conseiitiamus, etin-ista vita babebimus
le in omnibus (Eccl. 111).El kertinv : Princi-pem le in nbbis regnum Dei; sed el jusfiliam, ot pacenv,
ionstiluerv.nl; aip skul unus«x- illis (IV Reg. xiv). " el gaudium. Justitiam ex virtutibus, pacern excon--
Contra vankatenv autem, qua animus Pbleclalur in seusu carn.is ac spiritus, quahdo ia bono patiler
jiraelatione, cogitet boc, quod scriptum est: Judi-. consentiunt; gaudiunvex lesti.niQiiiobonse coriSGir-nT
fiiim durissimum in liis qui prwsunt, ftct; poiehies tise, Hoc legnuriv eliain seqtiitur iilud ii.effabiie
potenter tormenta -patjentur (Sap, vi). Quia ergo b,uod oculus nonvidil, nec auris audivil, nec in cor
rieroo est, qui Deo servit, in quocunque loco, in Iwminis ascendit (I Cbr, n). TJndeDoniinus dicet in
quocunque ordine, in quacurique dignitate, confra die judicii : Venile, benedicii Pairis mei; percipite
quem aniiquus serpens 11011 piignet, omnes auciia- regimm, quod vobisparalnm esl a eonstiiulione
inus : Estole fories in bello, et nugnate eonlraanii- mundi (Mailh. xxv). G_uonos perducere digneiui-
quum serpentem. Siout in principio dixi, duces sse- ipsej qui proinisk, Josus Gliristus, Dbiniiius nosier,
culi, quando vident mil.ites suos ininus prudenter cjui cuin Paire et Spiriiu sancto vivil et regi:al pcr
agefe, ostendunt eis forlitudiriem et callidkateEi -'omnla.sascuiasseculorum. •Airien»* .
.bosiiuni..Sic hic duoquiedam iiobis dicit de Jibste SERMO XYL ' ..:.-
ivosfrp; aniiquuni eum dicii, etesse serpenlem.. Per Il-EEODF.M FESTO
aiifiquitatem ostendit nobis, quia ipse in usu baket. >, Scitis, fratres, quia inter ounies apostolos ct-
iiujusmodi pugp.am, et ideo valdeaslulus est: Uiide martyres Domini nosiri, isli duo, quorum festivita-
oportet nos caute et vigilanier allendere nobis. Kul* tem bodie celebramus, videi-itur habere quamdarii
larii aliam curaru ,habet neque de victu, neque de specialem dignhatem. Nee inirum. Jsli sunt enim,
somno, nisi tantum"decipere homines. Iri boc.ercr- quibus Doniinus specialius commeiidavit sanciairi
citatus estab initio sasculi, usque ad hoc tempris. Ecclesiam. Nam, quando saneius Pctrus confessus
Fralres, multunv didicil de hac artc, ideo neeesse est quod ipse Doininus esset Filius Dei, respondit
estutvigilemus. Serpens eliam, sictit sci.lis, yaliie ei D.omintis•: Tues Pctrus, et super hancpelrdm
labilis est, el ubi primo potest capul mittere, facTi?' csdifi-caboEcclesutihmeam. Eiiibi dubo claves regni
tolus ingreditur. Talis esliste iaimicus noster, ubi cjdorum :(Mattii: x.viV. Ileruni: Domiiius. quodam-
primo poiest capul niiitere, id est acium peccati. inodo fecit sanciuiri Pauluin ejris parem, sieutipse
Ideo necesse-est ut seroper omnes iftotus cordis;. Paiilusait: Qui operatus est Peiro in apostolalum,
eonsideremus, ut isTC sorpens noa jiossil aliquid operatus est el mUiiiuier gentes (Galat,'!)., Hi srint ;
invniuadum, vel quod sit contra ralioneai, iraaiil- illi, quos Domiiiusper Propiietam promisk sanetie
tere» Quoaiam, sicut dicit Dominus noster, in corde!" Ecclesia3,tlicens : Pro pnlribusiuis, nali sunl tibi
estradix, et quasicaput omnium factoium npsbro- Q fiiii (Psal, xwv). Patres saiictle Ecclesise sunt san-
tunv. De corde, inquit, exeunt cogitationes ntale, fpr- ctijvaifiafchse ct pfopliet&;..qui piiriip' docu-.rji.fc
nicaliones, adulieria, blasphemiw (Matth. sv). Coa- legeiii Dci, et pfoplieiaveruiii adveii.tunv DanTirii
siderare debemus ad quid vocaii sumus. Yidefe iie-. lipstfi-.Si anie adveiiiuni Domini cessavertiiit cs.ie :
bemus, cjuia homines mundi Iiujus ideo nobis suasi" - propbeta?, pi-opler peccata jiopuli. Vaiiit autem Do-
terfas, et suas substantias danl, ut nostris orafio- mifiiis noster; et in locb piophetafuiri elegil, sanci-bs
nibus ipsi tueantur, ac Deb fecoiicilieritur. Ideoi _ apostolos, et impletum esi, quod ait Pi-opheta : Pro
neeesse est ut et muadkia viise, et exercitio bohpi- patribus tuis nali sum libi filH. El videte qubmbdb
runv operum simussupra illos, qui taiitam fidjiciam osleridit qubd majof est dignitas apostoloruin, quain
habent, nedicalur de nobis: Ei•ubcsce, Sidon,:ait : friilprophetarum. Ipsi eniin prOphetaefuer.urilpriji-
mare (Isai. xxin). Quod sine dubio evenit, quaridoi cipesiiniusp^ppuli, et_fuerunt iri Uiia geiite, in una
illi, qui religiosi nominaatur, deteriorcs fiurit sae- parle terras; et de apostbii.sdielt: C.ohslilueseos
cularibus. Tunceniiri iu coinparaTibne iriaris,id est, super omriem terrarh (ibid.). Quse est terra, fratres,'
saeciili, Sidon, id est religio, erubescit. inqua nonestfpotestas et digrikas istorum aposto-
Sed ijTiia hoc labOnosum est valde, quoiidie iirioi lofurii? Regos,!tbriiites, divite^
pauperes, 0011103,
PATEOL. cxcy. 10
^09 . • B.. AELREDl ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. . - 500;
hodie laudant et glorificaiit hos sanctos aniicos Dei. A lumiiam illam : jirimo quando tef illum interroga-
Quare, iiisi quia Dominus constituit eos principes yit: Petre, amas_me? et.ille ler respondil: Amo te
super omnem lerram ? Et nos, fratres, quanlum {Joan. xxl). Sicut enim cum ler riegavh, minuerat
nossumus, laudemus hos sanctos aposlolos; et ami- qiiodammodo in se aniorenv Domini noslri, et ideo
cos Dei, et nostros patres et principes. Laudemus defeccrat cl fracta erat ista Colunvna; ila .per hbc,
eos, Cttales iios 'prsepaienvus,:iffc.jjpssiniuscos di- quod ler confessus est amorem ejus, firmata est
gue laudare. Tunc polcrimus digiie laudare eos, si isla coluniria., Et uoianduni est quod Dominus,
studeamus iiaitari vilam eorunu Imitemur fortilu- quando Petrus respondk : Amo te, statim dixit ei:
dinem ebruriv, saneiissimam vilam eorum, et bo- Pusce^ oves meas (ibid.); ae si diceret : In hoe
i:am perseveraiiliam illorum. Tpsi sine dubio, fra- -osteride amorem, quem habes ad ftve, ut pascas
. ires, lriaguamTiabebaiit foitiiudinein. Ipsi-enirii illse . oves ineas. ideo, fiylres, falso dicit se amare
siinl qoluiiinse, quas co:>iirmavil Dominus, sicul Dcum, qui nonriult jvascere oves ejus. -,.-'-
scriptum est : Liquefacta est lerra, et omnes qtii ha- Seddicit aliquis : Quid hoc adnos?. Hocperlinet
biianl iri ea; ego confirmavi columnas ejus (PsaL ad episcopos, ad abbates, ad presbyteros, qui ha-
"
LXXIV).QuandoTiqiicfacla est terra? Yidete,TVali'es, R bent curam .animarum. Yerum cst, fratres, ad
antequam Doivvinusiioslc-rvcniret in terram, Oiiinis ipsos, sed etiam ad vos pertinel. Oves eiiiuvGlirisli
terra congelala est; quia nou hab.Rbataliquem ca- duobus modis pasetiiHur, id ost vei'bo et exemplo.
sed erat in frigbre iniquitalis. Cerie, fralres,"mulli prailaii suiil in Ecclesia, qui
' lorcm eharhalis,
Iiidufafa erat; quia non habebal aliqunm mollitiem .possunt satis pascere oves Chrisli verbo; sed, quia
pieiatis el bcjiigiiilalis. Ycnii aulem Dominus no- male vivunt, melius pascercni eas, si taccrent, vcl
sler, el hiisit ignem in.Torr.ain eontraillud frigus, • corpore discedereiif, el sic darenl illis exemplum
sicut illeijvse dick : Ignem vehi miitere in lerram; liumilitalis, pa<ipcrlalis, abstiiicnlise, castilatis, cse-
el quid voto, nisi ut ardeal? (Luc. xri.) Isle -ignis tei ai umque virtuium. Slelius lanien facit,, qui
.dissolvit hoc frigus, el iiicocpil lerra iiquefieri, et utrumque facit; qui ulrumque non potest, irielius
currere per lacrj-mas. Sed quid est quod dicit: est.pascere exemplo, quam verbo. Quia si soio
Otnhes cjrii habitant in.ea? (Psal.- LXXIV.)Omnes vcrbo potest illis prodesse, sed sibi noeet. : Si
fratres liquefacli sunt; sed alii, sicut illa, quaodieit uli-umque iibn potesl, exemplo illis prodest, non
in Canlicis : Anihta mea lu/uefqcla esl (Cant, v).' sibi. Ideo, fiatfes, si diligilis Doniiiiumf.no-
Alii aiiteni, sicul dicit Propbcla : Sicul cera, quea striim, ita vivke ut cxemplo vestro pascantur
fiuit a faeie ignis, sic pereant peccatores a facie Dei Q ovcs Chiisli,' sicut Dominus dick : Sic luceant
(Psa/. LXVII).Aliiliquefacti surit per pceriitenliara, "operd veslra coram hominibus, u.l gloriftcenl Pairem
alii per kividiam. Possumris iiic inielligere terrani veslrum qui incwlis esl (Matilt. v). Ilabet etiam iii
sanclam Ecclesiam, quse dicil boc quod paulo anle iina-qua;)ueaniina sancla Domiuus nosier quasdam
dixiinus : Aiiiino mea liquefacia est, in prsesenlia oves,' id est viflutes, quas.oportel ut pascat, qui-
Domini nostri, et oinnes qui habkanl-in ea. Alio cuiique amal Glirislum. Jsfae oves suut charifas,
modo. opoftct habitare in Ecclesia, id esl in yera . buniilitas, gaudium spirituale, etcselera liujusuiodi.
lide et cliaritate., Jpsi utique onlnes liquefacti surit Tu.nc pascimus istas oyes quando talia cpera faci-
ignedTviiii amoiLs. Liquefacla csl lerra,. et oinr.es nius, quibus islse viriuies crescant in nobis. Debet
qui habiiant in ea; ego. confirntavi colnmnas ejus. eiiam unusquisqtie noslrum" in allero virtutes islas
' Columnse
hujus terrse sunt sancti aposloli, ma- " pascere. Quod tunc facimus, si iia nos habeamus
xiuve isii duo,: quorunl fesliviialem bodie celebra- coram fratribus ncslris, ut noslvoexemplo crescat
riius. Ipsi stint cplumnse, quse suslentaiit saiictani chariias eorupi, gaiidiiiih illorum, liuiniliias.et pa-
Ecclesiam rier dcctrinam. suam, per orationcs suas, tientia illorum. Qtiomodo enim pasco in frairefnieo "
•
per exempltim patientise suse. IJas columnas con- liumililaiem, si-fucro superbus coram eo, si loquor
flrmavit Dominus nosfer. Primo enim valde debiles D stiperbe, si respondeo supefbe, e',iiicedo supe;be?
erant, etnpn poleraiil sustinere se, aec alios. Et Quomodo pasco in fralre meo bbuJientiam, si ipse
bcc eratimagiia dispensalio Doniini nostri. Si enim videlmecorilrariumetiiiobedientoiii?Quomodopasco
seniper fuissent fortes, aliquis posset puiare, cjuod impatientiam illius, si egomunauro, veTirascof, vel
a .seipsLsbaberenl islam fprtiliidirieni. Ideo vcluit dure loquor, vel signilieo coram illo?'Qui hsecfacit
Domiiius iioster primo. os.tendere quales erant ex coraui fratre suo,-nou-pascit in iilo oves'Chf isti;
seipsis ot.poslea flrinare-illps, ut onincs scirenl' sed quanluni in illo esl, dentruit el occidit; quia
quia oirinis fortkudo eorunv ex Deo-cral. Itcrum, scandalizat eum. Qui autem scandalizat fratrein
quia vpsi debebant essc Patres Eeclesise, ct med:ci ,'suum, jieccat in fratrem; suuni. Qui vero pec-
ad cuiandum infirnios; non .scirent aliorum iiifii'- cal in fralrem suu!u,:sicufcdicit Aposiolus, peccat
. niitalibus cbmpati,. nisi prius jn se iiiiiririiia.lcm in Ciirisluin (I:Cor. vin). Qui tiuiein peccal in
sensissent. Ipse ergo coniirmavil coluimiastcrrse, Christum, iioii aaiat; Christum. Ideo; si araalis
id est sanclse Ecclesise. Yalde eniiri infir-ma erat Chiistuiii, jiasciie bves CIiristi,et pertinebitis ad
ista'columua, yidelicet sariclus.Peirus, quando yox islain cohiiiinam, qua; firmata est amore Gliristi.
uiiius ancilloe dejecit illum.. Postea confiimavit co- P.ost liaiic cor.iiiimationemilerum confifmata esi.
301 . - SERMONES. — SERMQ.XYi. TN DIE SS. PETRT ET PATJli. S02
quando Spirkus sancliismissus est.. Tuiic ftiil- ila. A dest ista 0iv:nia incipere, si non studeamus in ejs
fortis ista columna, ut verbera,efclap.ides, et liiinre, perseverare,. iiecesse est til inikem.ur perseyetaiiiiam _
ad extremuni ipsa mors, apn posset eanv nibvere . istoruiii sancloi-um Patrum. Perseveranlia tantura.
'de locb sup. Ilerum, illa atia coTuimia, sine. dtiliio cogno.soiiiur.in morie.Quamvis enim cito incipiaf
primo iniiroia fuit. Iiifirmkas enhw animsefpeccata quis sefvire D'e-o,nihil ei prodest,,si vel jiarvo teriW
siint. Ef audke, qiiam infifmus fuif: Quipririwfui pbre .aiite mortem. dcserat 'bp.ijura,.quod inco&pit.
btasp!iemus,:etpersecutor,etinjuriosus (I -Tim, i). Et licet boino.diu iiiiile viyat, siin sankate sua
lienv quando prostratus est, et csecatus, et- iiadu- cPnvertitiif ad Deum, quainvis vriodicp leinpofe siir \
clus in civitatem ; quando Ananias venit ad eurii, val, taivieivperseveravit.: Idep,"sicut mihi videttif,
et eum iiistkuebat, tuncirinTrhus erat. Sed aUrii, nibil eslaiiiid perscverare quaiii laudabiliter vkarii
quam forfis poslea fuk. Ceifas sum, iiiquit, quia finire. Ergo, fratres, quandiu yivimus, nullus po
ncque mors,neque vila, neque:angeli,neque aliq crea- test esse securus, nullus dese pfsesuriv.ere.Si eiiini, .
*tura ppieril me sepqrare a charitate Dei (Rom. vni).' vit diciluf; omriis laus iiVliivecei-iikiir, in sola pei--:.
Ergo, fratres, oninis fortiuido estlii cliaiilate,-sicut severaniia salus noslra consisl.ifcDe liac vero perse-
scriptum est :" Fpr.iis est tiiniprs dileciio (Cqnt. verantia, liiillus pblest aiite nTcrieiri securus esSe.
vin). QuiJ agitniorsin honiine? omnia yiiiafoiiv- B Ido.onihil meliusquan) audire .Apostoliim dicent.ein..:..
nes passiones nvalas exstinguit, claudil oculbs, ct Cicmirethore el liriiorevesiram ipsorutn salitlem opc-_
onine corpns facit esse siiie seasu, ila ut solus spi- 'ramini (Ephes. vi). Dobemus siii.tenvscire,quiaquaiito;
ritus yivat. Iloefaeil et chafkas, ipsa exslinguifii- magis h.oriippali tiir tribulaf iories et dolores iii servltio
bidiaem,- tollil ifairi,. dejicit siipjrbiam,, et oirriiia Domini,,ta_!itplaudaliilior est ejiis perseveraHtia. _-_;
vitia expellk. Claudit oculos,;Ut non" sint ..curipsi, ;. Prbpterea yalde Jaudandi siinl isti saacti'Pa.tres.=.
ct pmiies caraales. sensris ita exslinguk, ut liomo noslri, qui tanta pro Christo: per.fuleriinl; et iaiiif
possk dieere cum Paulo: Vivo aulem,jam non egd, perfecfe perseveraverunf. Kpri est riiagiiiim, jierse-: •
vivitverp hi me Chrislas (Galat, iij. Ipse nbn vivit,: Verare curri Christo in gaudio,in prpsperiiate, in .
quia quidquidûurii erat, in illo cbarkas nioiiificat. palieniia : sed hoc est magiiiiiiv om.nirio, lapidari,
Cbiisliisvefe vivifin eo, quia; taiitum "amor Ciirisli verberari, colaphizari pfo Ghristo ; iu his omiiibus
iii eo viriuteiii liabel. Ergo, fialres, imkemur hanc persev-erare-cum Clirisio.JIaghuHi est ciiiii, Paulo,
forlkudiiierii -JiaruuTcolumirariiin.-Jam vero desan-, maledici et. benedicere; pefsechtioneiri paili, et su '
clkateisloruia Patrum quid tVpssuniusdicere? Om- slinere; blaspbemari _ e.t obsecrare ; esse. quasi
nis sanetiias esf in purhate .cordis, efc teslinionio pufgamentum Inijus muiidi, et in hoc gloriarL ,
bonse eonscieiilise. Co;;lemplU3 mundi facit purita- J- Quouiodo laudaiida est persevefantia Pauli, qua iii
tem"cordis; Omriis eniin- .impuriias cordis venit de talibus perseveravit I Sempef perie eral autiin cai-
amote muhdi. Amor mundi inquinat cor: et ideo cerib.us, •ajifcin vinculis,. aut in fame, aufciii fr-i-
quando konvo pcrfecle- corilemhil mun;.!um, nbn-. gpre, vei nriditate ; et in.Jiis bmnibus persevefavit
habet iri-cpr.de stio aliquanvcoiuquinaiionem. Rp- . cum Christo, non m;ii'miirayit, non eoiilristatus esi,
num testimoiiium coivscieiiiia}nasckur de duobus; imoturicplacebatsibi, quando falia sustiiiebat._,sicut .
de bonp opere, et recia iiiteiftione. Si eiiinv non ipse dicit:. Complaceo mihi w infirniiiaiibus.meis, .
operelur bene, noii potesiiiabere bbriani cbnseien-' in contumeliis, in plagis, in iribulationibus, in qn-
tiam. Ilerum, si faciilaudablliaopera, e't non.facit gusliis pro Chrisio (II Cpr. xii). fAd ullimiini Iiov.
ea reclainieniione, sed vel amofe laudis, yel ut dierna die perseveranliam suam jveffecie comriio.n-
. aliquid tempofale acquirat, npn potest liabere con- davil, quando, morlem iipn dubkavit prp-ClvrisU)
scieniiam bonam. Qttis perfectius conteinpsit -lhuri- , loierai-e. Quid dicam de perseveraritia
Petri?Qui
dum, quam ille qui ita secure locutus est a;TDo;iiisi nihil aliud sustinuissel pro Ghristo, suffic-erethpc, ,"
num, dicens : Ecce nos reliquimus omnia? (Maiili. quod hodie est crticifixusprp Ghristp. El hcc quam
xix.) Quale lestinionium habuit jvropvise conscien- i0 laudaridum est, quodiioluit ita cru.cjligi, sicutDp-
lise, qui dixit : Tu scis, Domir.e, quia iimo le IJoait. minus riosler; sed voluit, ut jveês cjus cssent su- .
xxi). Itenv Paulus quam perfecte contemjisit mun- perius, et caput iiifefitis. Sivil licne, ubi erarille,
duni,-quia omnia carrialia arbitratus esl ut sfef- queiii amabaf, quem desLleraLaf, ad quem suspi-
cora, ut Cjiristtim Iucrifaceret! Iierii de operibus rabat. Ubij.nibiin ccelo? Qiiare efgo sic v.dtiit, ut
suis ipse dixit: Plus omnibus illis laboravi (I Cdr. pedes eius essent sursum versi, liisi ut aperte osteu- -
xv). Et iterunv : Bonum ceriameri cerlavi, citrsum -deret, se "pef illam passibrienv-ilurum ad Deum? '
consiimmqvi, fidetri servuvi (II Tim, iv). De testir' Cru.x iila quasi yia erat.' Et. vere, fratfes, ponamus
monio suse coriscieiitlae ilerum ipse dixit: G.loriq' anie Oculos f.osiros vitairi e.t moriem islorum san-1
noslra hwc est, lesiimonium' cdnscieniiw nqstne ctoruiii; ct praeniium illortim; et cogitemus,
"" ' quia si
(ii Cor, i)._ . . . Iilcimlianiur passibncs illprum, qoanlum
:.;; possu -
Ergo, fratres, imitenvur istos sanclos Patres nb^ lrius, sine dubio venienius ad .eonsortium illoruniv
stros, studeamus bene operari, muiidum conlem- Quod illorurivinei-iiisnobis cpiicedatDominus aosler
nere, boiiairi conscientiam Jiabeie, ut possimus ad Jesus Clirisfus, qui ciim Patre-et .'Spiru.ii sancfo .
eorurn consortium'perveniref Sed, quia nihil pro- \ivitct reghat pcr pmnia saccula sseculorum.
Amen.
305 B. "AiiLR.EDi'ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS-T.- -^ ASCETICA. S(H
-' ."'"'
SERMOXYil. k per aliquod iageniiim homiries accedere ad nviiruin
,..''" , IKASSBMrTIONE B. jMARIji: suiTodiendiiin'; et riisi murus essef Super fossatuiii,"
- Jiiiravil Jesus in
quoddam easieltum : et mtiiier possc-iifc.ad fpssaiurii aceedere,--etfiliud lmplcTe.
qmvdam. Mariha noriiine,. excepil illum in domuni Turris omnia custodit, guiaakior est omnilfus.
shflm. El liuic erat soror, homine Maria(Luc, xi). Inti-emus modo animaiiiiicjstram, et videamus quo-
Audistis de Evangelioinagnam feliciiatem duarum modo isla omriia debent in noLis spifituaiiter iieri.
mulicrum. Verc, fratr"es,"magna feJLckasMartlise, Quid est fossaturiv, nisi profunda terra ? Ergo-fo-:
cjuse-talem suscepit hospitcni, qiiseilli-miiiislfavit, dianius cor npstruni, ubi sil infinva feria. Aiife-
cijiificirca obsoquium suum occupata fuii. Magna i-ariius terram, qusint.us esl; et-prpjiciaiiius- stir-
feiicitas Manav, quav reGogiiQvi11 escclleiiiiaiii hujus siitn, sic enini fit fossattim. Terra.quanidebeanius
liPspiils, -qu;e audivit sapientiarii ejus, qiuc.gtisfa- accipere, et sursum pfojicere, est nostr.a terrena'"
vit dulcediiieiii ejus; Sic cninl T.arrat evangelista fragifitas. Bocaonlateat inius, sed silsemper anlo
quod Domiiius noster. Jeses Christus inlravit ih oculbs nostros, ut sk in corde noslro fossaium., id
twuiri caslellum, 01 quodquaedaivi mulierqiue vo- cst liuiiiilis et pvofunda terra. Ergo,_fralre_s,fossa-
cabaiur Mariha euivi susceperk in domumsuani, tiiia istud' iiumililas est. RecofJamirii
" quid ait- iile
R
ct miiiistraverit .illi. Illa Iiabebat quamdam spro- vinitor ia Evaugelio de illa aibore, qtiam voLuil
rem, quse yocabatur Maria, qrise slatim Ut Jesus Doriiinus vinese succidere, quia non inyenii in oa
hvtravk, ciicurrit ad pedes'ejusyjet ibi sedit, et au- fructum : Domine, dimiile illum et Iwc anno,nsque-
dieba!.dulcia yerba ejus; et inlantum alteiidebat in guo fodium circq illani, et mitlam -siercora (Luc...
verbis Domini, ul niliil cuiaret, quid agerelurin xm). Yoluit ibi facere fossattim, id esl docere liu-
donio, quid aliquis loqueri-lur, qiiaiilum etiam so- - in.lilalem. Sic ergo, fratres, incipiafnus pedifieare
rorsua iaborabai. Q;iis cnitri un.is ex vobis, si Do- hoc caslellum. Nisi enim hoc fossalum-primcf fu^-
tninus nosler esset i.nTerfa, el vcilet inlrare ad se, ril in corde iiostro, id est vera Iiuriiililas, noa po-
qui non niiro et iaeffabili mocio gauderel ? Quid terimus' ssdificare , nisi .ruiriain,-':'super. piopiima
efgo diceriius, TtairesYquLa aon| est mo,'o cdrpora- caput. 0 quarii bene feceral sibi hoc fpssatum-beata
liter in Terra, quia iibn pqssumhs euiii eorporalilcr Maria ! Profecto magis consideravit .propiianv.fra- _
suscipere, ideo debeftvus desperare de ejtis ad- giiitatem suam, quam lotani djgiihaiem et sancti-"
vealu"? Imo pncparemusdonios noslrs.s, ot sine taiem suam. Seivit nimiruiii, quia quod fragilis
(iubio ad opus noslrurii nielius .venicl ad nos; fuit, boc crat ex se ; quol evai sancta, quod e.at
quariv si corpoi'aliter venisset. Istse sirie cluLio ulu- nu Dei mater, quod domina angelorum, qjiod Spiritus""
iieres beafce fuerurit, quse eum cofporaliler susce-- sancii tempiun), non utique nisi ex Dei grafia erat.
perunl; sed omnino -ideo bealiof es, quia-e.rirnine.iie lileo "cjtiodex-se eral, humiliier" coiifitebalur, di-
siiseeperanl. Nam tiiiiC teirippris miilii eurn cofpo • cens : Ecce anciHa Domini,' fiatmihi secundum ver-
raliter susceperunt, et ciim eb nvanduci.vei-untet burii tuum. \Lnc.\). Etkerum : RespexitIiumiUtaicni
bibefunt ; sed, quia eiim hi meiile non suscepe- . ancillw suw (ibid,).
riint , miseri' remanserunfc. Quis enini "iiifel.cior. Post fossalum debemus facere nvurura. Murus
Jifja ? et illecorpoialiler iiiinislfaril Doniinp. Di- isle spiritualisesl castilas ; murus omriino fortis,
cahv adlvue amplius. Ipsa beaia virgo Maria, cu- qui sefval carriem integram etiiicoalamiiiafam.Ille
jus Ii.odie gloriosam celebramus Assumpiioitem,. Cst mu.us, qui servat istud fossaiiim, c!e qup lo-
sirie dhbio bcata fuit, .qiiia Filiuih Dei corpbre cutisumus; ut.nori pOssiiimplerLabbfistibus.ISaih,
suscepilf, sed ideo.iameil magis bcala, quia-euiiv siquis perdit caslkatem, stafinv cof totum implei-
menie suscepcrat. Mcutior, si 11011 -ipse Dominushcc tur sordibus et immundkiis, ul "liumiiilas, id est
dixii. , ,.' spiriliiaie fossatunv omninb pereat in corde. Sad,
'fleriiectum fuil, qriomodo qusedani niulier ait.ad sicut, !'ossalum istud cuslodiluf a niuro, iia ne-
Doriiiriuiivaosirum : Beaius venter qui le portavii, [) cesse liabel inuriis custodiri a fhssaicNam qtii
et ubera quw suxisli' (ibid.). Ef; Doiainus' djxi illi : . Iiumil tatem amiiiii, caniis liliquecaslitatem .ser-
Quinimp, bealijjui uudiunt verbtim Dei, et cnsioditini vare no;i potefit. liiac evenii, quod vifgiiiitas, qtise
illud (ibid.). Ideo, Tfalrcs,'pfsepai'ciiius fpirituaie ab ipsa infanlia usquead se;ieclulem servaltif, ali-
qttoddam caslellum, uf veiilat adivos D..minus no- quaniio amittilur ; quia, quando aiiiiua poiiuta
sttfr. Audacter enimdico, quia nisibeaiaMaiia hoc csl pei' superBiam, eliam caro polluitur peiiuxu-
caslellum pravparasset in se, non intrasset 'in.Tiie- riani. Iilum inuiiiiii habuil in se sancla Haria plus
.rum ejus, nec in meutenTejus Domiims Jesus, nec perfecle-quam aliquis alius. Ipsa enim cst virgo
istud EvaiigeSiuin in ejus festivifale Jiotiie legere- sancfa, etliilacta, cujus virgiuitas-quasi iirmissi-
tur. Ei'go . prseparehius hoc castelium. In caslello nms inurus nuiiquaih potuil per aliqubd parium,-
iiuiit tfia qusedain, ufcforte sii, scilicet fossatuift, vel per allrid iivsfrumenturii, id est tentasioiie dia-
niurus el lurris. Primo fossatuin, el poslea .murus. boli peiietrai-i. Virgb efat ante parliiiii, virgo in
super fossatum, et sic turris quse esl forliot et partu, virgo po^t parluni. Sed, sj jairi iinitaiiiiiii
execlientior cseteris. Murus el fossatum seinyiccm beatissimam, Maviani,- ct babctis fossatum isiuJ
custodiunt ; quia nisi 'fossalum prsces:ef,'possent humilitalis, ei Biurum-casiiiafis,. uccesse esi ii'
505 SERMONES. —- SERMOXVJI. IN ASSUMPTiOSE B. MAKI^. 506 ,
a?.di8ces=usturrim cliarjtatis. Magiva turris esl Ai efcbenemuniia. Nullum accessum irivcnk iiiim?C:US,:
charitas, fratres mei. Sicut turris solet csse altior niiliumomnino foramen. Clausa erat, et sigiiata si-
onini alia avdificalionecastelli, ila charkas esi su- gnaculo castitntis, qu;x;per irigressum Domini ribn
per oriiaes alias virtutes, quse sunt "in spirituali fvacfa, sed pbtius magis sbiidaia et firmala est. Quia
sediflcatione animse.- Ideo dicit Aposlolus: Adhitc iiie cujus muneris est. virginilas, per pfssentiam
superexcelleniioreih viam vobis demonslro (I Cor. suam 11011 absltilit vifginitatem, sed nvagis coiifir-
xn). Boc dicebat de charitate, guod ipsa est excel- rnavit. Ergo in hoc castellum intravit Jesus. .Efcrios,
lentior via quse ducit ad yifam. Inisla turri quicnn- fraires, si habiieiimus in nobis hoc spirituale ca»
que fuerit, non timet hosles suos, qtiia perfecia slellilm, de quoioquiniur ; siiie dubio ad nosili-
charilas foras iniltii timorem (1Joan. iv_).Shre isia. trabii spifitualiter Jesus. Sed ad beatam Mariam,
lurri infirmrim est istud splrhuale casleUuni..der npiT solum spiritualifef, sed eiiam corpoialiter in-
qub loquimur. Qui enira habet niurum.fcastitutis iravit, quia ia ea- et ex ea f;orpus assuaipsit. Et'
(irnium, et forle etiani, aul conlemnk aut itiuicnfc v.ulier quwdam Marlha nomine excepit illumin
f.-atrem suuni; el non exhibei illi"lalem chaiiialein,-, domum suam. El huic eral soror nomiue' Marid
qualeni debet; quia non lTabet turrim, iiiiniicus- (Luc. xi). _. , - -
ejus transifchvurum, ,el occidit aninvani ejus,_Simi- ^ Si ergbj.fratres, aiiiiiia nostra, secundum quoci.
liter, si videtur humilis in babilu suo, inviclii suo, diximus, castellum: facta esl, oportet ut duse mu-'
iii inclinationibus suis : si tamen inlus habcfcama-. lieres in ea habkent; una, quse sedeat ad pedes
rrim aniinum erga prselatos efc ffalres suos, illud Jesu,-,ut aiidial.verbunv ejus ; altera, qriTe-niihi»
fossatum buniilitatis non polesfc defendeie eiim ab stret J.csu,--ulpascal. Videfe,:;fraires. Si sola Maria
bostibus suis. Qiiis potcst dicere quam pe.•fe"cle-l)a'--:- essel in dbiiio illa, 110»cssct qiii "pasceret Dbriii-
nuerkistam lurrim beatissinia Maria ?"Si Petrus iiuin. Si sola Martha,riOri' esset qui delcciafetur
ililexit Dominum suum, quanlum beala Maria dile- iii sef.moriibus et praesenlia Domicii. Ergo, fralres,
xitot Dominum, et Filiuni simnv ! Quar.Uim au.tVm Marlha signiflcat aclionem JHanv,qtia liomo Tabo-
ipsa"diligat proximos suos, i.d cstTiomincs, rivpn- ral pro Chrislo ; Karia auleni i;oquiemilIairi, qua
slrant mulla miracula et mulue yisiones, quibus Jioinb' vacaj ab.operibus corporalibus, ct delecta-
ipse Dominus dignafum esl- ostendere, "t.uod ipsa tuf in;t!ulcedine Del, siye.per leclioiieni, sivc per
specialiter orefc Filium suuni prq tolo hhniano.ge- oralionem, sive per coiitenipIafioiiem.'Tdeb,fratres.,
nere. «;uaiidiu Glvrlstus pauper est, et pedibus ambulat
Fratres, superfluum c-st, si volo-sallem nki ad- ___ in terra, et esurit, ct sitlt, et teiilaiur, neccsse est
o.-tenderidam ejus chafifatem : quaj adeo magria- ". ut: utravque hse niulieres sint -iirdomo uiia, id:o.st
est, ufcnulia meus sufficial jllam eogkare. IIoc esl lii.hse ulraaqueacfioiies sint ih;oadem anima. Qi-iaii^
sine dubio caslellum, in quod dignatui- inlvare Jer ,diu tu esin lerra, et __ego,ef ille alius, si tairieii
sus. Et sine dubTofelicioressuni, qui eiivnin lall menibia eius suniiis, ipse in (erra est. Quaildiu
casiello spir-itualiterreeipiuiit, quani hiulli, liii.ieiim illi, quLsuiii inembi-a ejus, esuriunl et siliurit, teu-
tiiric corporalitef iti stias donios-siisccperiihl. Se:l taiiiur; tandiu Christus csuril, sitit, ter.talur. IJcp
quid est quod evaiigeiisia.facel nomen caslelli, ei ipsedieei in.-die. jnilicii : Qtiandiu uni ex minimh
1:011dicifcnisi lanlum quod intr.avil-Jesv.s in:q;:cd- -meis 'fecistis, mihi fecisiis (Malilt. xxv). iJeo, fra-
dam casiellum ? (Lac.xi.) Quoddam'sigiiilfcalqyam,;' ires,. inisla inisera ef laboviasaivita, necesse esfcut
"c>amsingularkatem : ideaiioc proprie peitiuefcad . Maviha sil vn dorno nostra, id est ut aninia 110-.
beafissimam dominam npstram. Tpsa namqu-e esT sfra studcai corporalibtis aclionibus. Quandiu "enirii
siiigulare qiioddam c3S!e!lum ; q.uia in.-nullo ho- necesse habenius mauducare et bibere, taiidiu ne-
liiiiie lalis huavilitas, in nullo fam perfecla.ciislkas, cesse babemus yigiliis; et jejuniis, et labore corpo-
iii nullo tam cxcellens charitas. Sine dubio castel- ris carnem domarc. Tisfccest pars.Murthse. Debet
liim singtilare, quod Palef cOnslituil, qiiod Spiiilus !. ciiam esse iivaair.io nosira Maria, id estaclio spi-
sanctus saiictiPicavk. qsiod Filius iiilravit, qtiod fitualis. Non ciiiiu debemivs semp.ei'corporalibus
iola Tiin.itas quasi singi-.lare sibi hospisiuav -elegit. exercitiis irilenderc, sed aliqtiaudo vacar.e cl yideve
IIoc est castellum, quod inlrayit Jesus.' Clausa po;ta qiiaia. suavis , quam diilcis esi' Dominus (Psal:
intravit, clausa poria exivii, sicut prophetavifcsaii- xxxm) ; seJere ad pedes Jesu, et audire.-.vefbum
ctus Ezechiel'; Ereauxit nie, is\q:nl, ad_ pori.am, ejus. Null.o modp eainv ciebelisnegligere Mariam
(<umrespicicbat ud oriinlem, el erat. clr.usa (Ezech. propicr Martlinm ; nec itcr.um:.Martham propter
- XL). Porta orientalis. est-.sanctissima Maria. Kam Mariam. .Sieiiiih negiigitisMartham, qiiis_pascci
^
poria,.qu3e solet esse adrersiisorienlero, primo rc- Jesiiiii ? Si. nogligitis Mariam,.quid -vobis. prod.est
cipit elarkalem solis."SicbeaiI=simaMaria,'qu3es.e:u-- quod Jesusintra.yit domum veslvam, quandoquidem
per respiciebal adycrsum. orieatem; ad• clarilatcin iiiliil deejus dulcediiie-guslafis?. .
seilicet Dei, primo suscepit ia se radium, imo to- Sciloie, fratres, quia -nuriquam iii isia vita de-'
tsiii plenituuiiieiii claritatis' illius veri solis, Sciiicet benl--istse iriujiercs scpafari. .QuandO illud leiripus
Filii Dei, .dc quo ait Zacii&rias pi-pplieta: Visilavit . vcheritv.quo'Jesus iieque pauper erit, nec esuriens,
nos Qricns-cx alio (Luc. \). Porta hscc clavisa, erat, iiec sif!ens_-riecfjampoieritlenlari, turicsolaJriaiia-,
5(17 , B.-AELREDIABBATIS P^ _•.'... 508
.M esl> actib spirltualis, occupabit tpiarft doinurh A inen viilt ut Marlfce optis propfer ilTam diiniiia-
istam, id esiariimaninosti'ani.Tlpe vidit S: Berie- fiir. Laboriosior pars MaiTlis!,-non tarivea yult rii
dtctus, imo Spirkus sanclus iasar.cip Benediclo, qtiies Marise pertiirLjetur. Vult ergo ut"'utraeque
Ideo noii taiitum dixk et siatuit, ul esserhus intenli . agant suas pafies. Quicuaque autem sic iateHiguntr
cirea lectibriem, quasi Mariarn, ei prsetervnisklai-O- qiiod aliqui bouviries siul, qui laritum debeant
rem, quasi Marlham ; sed uirumqiie comrnendavit iii ista vila sequi paiiem Marthse, eliterum. ali-i
: nobis, et depulavit certa tempora.ad opus Mai ibse,et .debeani taatum "siudere -parli MaiTse, sine dubio
ccriaiernpora ad opus MarhHflslse duseaciioaes eiranl, et rioairitelligunt. Istse iiiulieresainbse in
peffecte fiieniat ih B. Mariadbmiaaribsira.- Qubd: urie castello, ainbss in lina domo suiit,arfibavgrat<&
Dominum nostrum.vosiiyit, qiibd pavifc eum, quod et acceplse Domino, ambse clitectrea Doniinb, sicrit
pof_layit_.:quad:fugif cum eoin^gypturii, hoc to- ,'dicit ISvangeliuiiv : Diligebat autem Jesus Mariam
tum .pferti.netad aelionem corpoialeni. Quod aiileni el Martham el Lazarum (Joah. xi); -.Aut dicanl,
considerabat ontnia verba hwc, conferens in corde quis unqtiam sanclorum Palruin sine utraque hac
stio (;Luc. ii), quod coiisiJerabal ejus divinilatem,- actioae ad perfeciipiiem venefit. Quia aulenv ai>
et contempiabatur ejus poieiuiam, et degustabat unoquoque.iiosfrum anvbse hce paftes; exercendas
ejus dulcedinem, hoe tptum perliiiel ad MaYiam. ". sunt, sine dubio. -ceiiis^ teiripo)'ibu.sfdebehvus : ea,
Unce ait pulehfe evaiigelista-: jMi-la sedetisad pe- agere quav sunt Maribae';sed certis teriipoiTbus ea
desJesu; audiebal verbuniillius (Luc.x). Securidurn quae sunt Mafise; riisi necessiias Lntercui-rerit, quse.
-
parJem Marthse non sedebat B. Maria ad pedes- Tegfirii.iVOiihabet.-Ideb sollicite debenvusista tenv-
Jesii.Tmo, ut ego existimo, ipse Doniiivus Jesus p.ora'cuslodire, qtioenobis prsefixit Spirilus sanctus;-
sedebat ad pedes dulcissimssMati-is suce. Navri,sie- . ,.ut videlicet tcmpoi-.e leciibnis, simus slabiles et
ut licit evangelista, e.t ipse i]Erai subditus illis quieli, aec iaaulgeahius oiio aut torpori, neqiie:
( Li.c.ii), id esl MavioeetJpseplT. Sed secuiidum hoc separemus nos a pedibus Jesu, sed ibi sedeamus.
quod videbat el cpgnoscebat dfvinhalem ejus, siiie ei audiamus. vei-burivillitis. Tenipore riuieai labo-
diiliip sedebat ad pedes illius ;| quia se liumiiiabat "Vis-simus impigri et proinpli, nec ullo ino3() per
aiite illum, cfc tenebat se pro ancilla sua. Secuu- obteiilum qiiieiis' omittamus niinisleriunv verkatis,
"dum parleuv Marlhse niinislraba: illi, quasi iufirmo, Nec unqciain isia duo coniinisceanius, riisi sola bbe-
ct jarvo, esurienti et sitienti; dplebat in passioni- dienfia, cul nec q-uietem, aec laborem, riac actioaein,
bus illius, iu contumeliis, qiiasjfaeiebaiU illi Judaji. neccoalesnplalionein, nec aliqriid omiiino debemus.
IJco iili dicitur : Martha, Mariha,,"s'ollicila es, et „ prsepoiiere, riisi coegerit etianvips.os, ufcita dixei-irii,,
iurodris eigaplunma (Luc. x ):.'Seciitidiim parteiiv pedOs Jesii 'reliii'qttei<e'" prbpter. 'obedienlia.m. Kai»,
Mariai quasi Dotiviiio supplieabat, quasi Dbmirsurii profeo.to, licet dulcius Iiaberct Maria sefiere adpe-
stium colebat,et spirituali duleedini ejus quanium desJesu; tameri, si ei jussisset Dominus, sineomni
potril iriliiabat. Ergo, fraties-niei, quandiu sumus , dubilaiibae surgeret, et minislra.ret cum sorore sua.
in loe cofpore, in hoc exsilio, in hbc loeo pceiii- . - Sed. non jussk 'Doiiiinus, ut in boc factb utramque
teii:i;e,.sciarous hoc esse magis nobis propriiim, et lianc aetionefn cbfrimeHdai'et: et ut soliiciti sinvus,
duo..
i)ia;is:iva'turaIe,;q:UodDorifinus Idixil ad .Adanv : In ; si noiv aliucl nobis prsecipiatur, semperhsec dU
sudore vultus iui vesceris ?*pahetuo (Ger.es: iii). sollicite .custpdiaiivus,aec al.iud'pro.ptCT aliud
iioveaim .peftinel ad' Maftliam. Qitidquid enim.de .mitiamus. -
spiiluali duTcedine giistaimis,'non esliiisi, ut iia Considei-andum est aiueift quod ait Dominus :
ilicvm, quscdam pilantia, qua Deus sustcnlat infir- Mariq optimum pariem clegii, quw non duferciur ab
luiiateiu nostram. Ideo, fratres cliafissimi, sollicite ea._ Magnam cpnsplalioiiem dcdk nobis Dorivinus
sed
agMilus ea quse sunt Martiisa» "etcum omni tim.ore: i_nhis verbis. Au.feretur' a nobis pavs Maithse,
fel<;ura exerceaniiis ea quse sunt Marise, nec par-.- iipn aufereliir pars Mai-ise.Qriis lvon.Tastidii-elistos
ieni dinvitlamus uivius pr.bpter :partcm akerius.. P labores ct iniSerias,- sisemper debefent iesse nobis-
EVeiiiet aliquaildp ut Mai-lhavblit in labore suolia- •'. cum:?Idep consolatuf nos Domiiius. Viriliter.ergo
bere Mariam, sed non esl ei coiisenlieiidum. Do- agamtis, viii.litef isios laboreset miseTias perfera-
:
mine, inquil, non esl tibicitrw, quc.dsoror mea reli- / liius, scicntes quia finem habenuhl. itertim qtiis
si
qitil me solam mihislrare ? Dic.ergo.illi, tit me act- . iiiulium curaret islas cmisblationes spirilTiates,
}uvel-(.Luc. x'). Tentatio est., > nbii amplhis durarent quani durat isia vka ? Sed
Yidete ergo^ fratres, quia quando.jn-illo lemppre,.: .1101)aufere.liir a Bpbls pars Marise,"imo augebitur.
1
quofdebemus vacare lectionibusetbraiioiiibiis^-sug- ,Et quod hic pcf qnasdam nviiiiitlssimas gultasiii-
ad quarii-
geflt ftobis eogitatio nostra, fit eamus acT illum,, cipiirius giislar.e,:post isl.am vilam iisque
Vcl ad iilum laborem, qaasi lioc sit necessarium, , : dam spiriliialem. ebrielalem bibeavus ,:sicut dicit
tiinc quodaiiimodo Martha vocat Mariam, ut illami .Propbela : Inebriaburiliir ab uberiaie domtis iuw,-et
acijtivet; sed Dominus beiie judicat et juste. Nonv torrente volupldtis iiiw potabis eos'(Psal. xxxv).
aufereri-'
jtibet, ut Martba sedeat ciim Maria, nec jubet "utt Rbfi ergo vincaiaur isiis laboiibus, quia"
!Mari.asutgat, etniiiiistfet euiri Martha. Mslior titi-:" luf a-nobis. Avide desideremus gusttim diyinss-dul- ,
' istam vi»
que fist,'fel dtilcior et siiayior pafs Mafi;c; ,nori ta- ceJiais, quia Iiic quidem iacipil, sedpesi
:
-S09: -;SERMOSES. — SERMO Syill. m ASSt3MPTlONE:B.;MATlI^.;; -: ?|0
est gaudiuav videre,«iupaibdff.regiiat ia
tamêrncieftir in: nobis, _etin seternum mahebk in j4- miillpaiajus
nobis, Ad guam nbb.is /beatitudinern obtiivendami ccelo.-Magaum gaudiumyldefe, qiioinodp sugit.ube-;
auxilietur beata Marla. - apud filiuftv suunv Do- ra; "seclmullo pvajus videre,;qupmodo,pascit oninia.
minum nostrum ; qui cum Patfe et Spiritu sancto - Magnimi gaudium, videre eum infcerbrachia unius
vivitef regnafcDeus per omnia sarcula saecHlorum. puellae, sed niajus gaudium,.yidere quomqdp cprili-
Amea. ..-;,.;:: .-..;., ;:r-.': nef ohiiiia coeli et tei-rse, IJsqtie ad lianG cUehi,Tra-
.'..'}-':' . :SERMOfl:¥IIT ..'' - ./-:".'" tre.s, cpgivqvitbeata Dei geivkrix 5}aria-duiciss.iiriiim
T.'. '. IS A.SSCMPTVONE B.. «IARIJE. .'f . fiiiurii suum secundriniearriem; qnia, licetfpostquani
. Kori vult Dpminus rioster pati, ut babeaavus ali- • ille charissimus.fijius etDpniirius ejusasGeiidit in
.qri.od faslidium. Ideo nos visiiaf, aliquaudo per se,' cajlum, liaberet ipsapnvfie desideriuni suunv et amb-;
aliquafrdb per sacram Scripturani, aliquavidp per rem-.suum ibi, ubi ipse pral; tamen, quaiidiu ma-
nostr.os;s"ermones,quibusrecitamus; aliquid deipso, li.ebatinTiac carne .corruplibili, rioii potergiifcrece-
aliquarido eliamper duicedinem bo.np:ru!n,fquserio- dere 8e ejus meroofia ea, quse sceundumf cavnciii
bis fccit per seipsum, aliquando per ga: quse feck-;- yiderat de ipso. Seinper -eniriif occurrbbarit aninio
'
per sups. Hsec suafc aoslra fercula, quibiisipse i ejus, facta ejus, verba ejus, et super omnia versa-
pascif ariimam aostrani, ut nec famerii. paliamur, 5* batur ki. oorde ejus invago decoi-is vultus ejus. Ho-
nec ifl edcndo aliquod fastidium ioIerenius.;S'ed,,sic- die autpni traiisivit de lipc cniundo, et ad cteleslia .
ut inter-omiies sanctos illa est excellealipr, bea- regna cbascendit,- ubi coepk eoateiaplari ejris clarila-,
tipr,:dulciPi'_ quaj faaiiliariiis el suaviiisgiistat ejus leai^Patris diviaitatem ; et impletiim est gaudium
dulcediivem, ita rioft est ei tantum erâtuia, aivcilla, ejus e't desideriiim ejus, ita uf. merJtp .ppsset di-
- anvica,filia, sed etiam
maier; sie .jusl.riiivest, ut . e&e:-Imeniquem'diligil ahima nied (CariLui). T:e-'
ejus festum cuai inajori dulcedine et jucuTidkate net ilkim, aec diiriitlk. Iriveiiei.atprius quem dilbxe-
suseipianius, et ia ejtis festivkale 'abunrlaiilius rat caro ejus ; quia adbiic caro sapiebat carifeni, -
iiosniefjpsps epulis spvritualibus pascaivvus.;Et uti- homoliomiriem ;.fenuit illum, sed. dinvisit. Teiiuit
que, fratres, si senvper.debemus illam laudare efc• 'illuni,sed secunduin carnem : el ideopei- morteiiv!-
,Iionofafe;-et cum priini devoiibne ejus dulcediriem amisit illuiiv aliquaalulunv, sed secunduai carneia.
sevolyere; sed.hodie' anvpliusdejvemusvlli congau- Hbdie iiivenit, quein diiigk anima ejus; quia, qiiam-
- dere, quia liodie ejus gaudium perfecte fuil impje- yis sit, sicui quidaai creduiil,. cllain Cufti corpore
tum.-Illa habuit.magrium gaudium, quandp ange- assumpla ia cceluHi,tameriipsuni cqrpus utique est
lus ilfarri saluiavit. Illa Iiabuit magnum .gaudiurti, Q C factum spiriiuale, ut omnis illeaiiibr, qub ijla dili-
"
quando seTisitfadyeriium Spirkus saiicli:, qiiarido : git Dpaiiriuai siiUai.,filiuln suuin, npn "sit.secuiidinh
fuit -facla illa mirabilis auunalio hv utero ejus de carnem, sed. s.ecundum spiriltim, .Hpdie;: invenit,
Filio Dei, et carne ejus, ufc ipse idem qui erat Fi- quein diiigit anima ejus, invcnit secunduni spiri-
l.ius D.ei, esset filius ejiis. Ula habuif magnum gau- tum, diligit secundum spiiitum, tenet secundum
-eium," quaflabtenuitiakmfiliivm hvlerbrachia sua, spiritum; et idee auriquam amplius amiitei. Ilodie
quandoosculaia "est eunT, quando mlivisifavit ei, iiivenitquia liodie discesserat uiribra nieriis, el ovla..
quando audis.it sermones ejus, quando vidit inira- est e.i lux lucis.Tn nocte qusesivit .euni,.se,d-non in-,
. cula -'-ejiis.Et quia niultum fuefat: oOiitrislafa in ycncrat : ideo ait : In leclulo meo per nocies.quwsi-
âssjone: ejus, iterumfmii-abile ga.udium babuit ia vi, qtiem diligii anima mea; quai.siviUhtm el rionin-.
resui'reetioDe;ejiis,: ei adliuc lriajiis in ascensione 'veiii(ibidi). . '
vixit ' in-
ejus.Sed omaia isla gaudi.asupefavit.iliud gaudiuhv _ .Quandiu i?v liac.vita, nox fuit, et tamcri
. (fiiod hodie recepit.. "-•.:..;-.' '-"'.-'. - - 'lia.ciiocteqiiserere non cessavk, et idepquaado
' Sckis
bene,'ffaires.-mei, quia iii Dpmijip apsivo riox-pertraasiit,.ji]yerii.i_."i:Hiectulo,inquii.med quct!-
Jesu suat duse naiurse, divijia efchumana. Istce duaa siv_i,quemdiligit anhna mea. Quis est.isfeleGiulus?
riaturse; sunt ila peffecteiu il!o_ ut diviria riatnra 0U Qtiis. poiest djcere qualis est, otfuifciste Icctulus?-
non fherk iriimuiaia propter humaiiam, iiec liu- Si esset cprpofalis, apa esset.opus •quserere diu.
niana anaihilata propler.diviaam.; Dnde et ipse est Puta,.q.uia iste est ille Jecttiius,. de quo alibi ait :_
sequalisfPatfi, et iivinor Prifre. iEqualis" pfppter _di-" 'Leciulus hqster floridus :(Cqni. i). Et quis erat ille'
yiniiaiemy etxninpr proptgr Ivumaiiii.atem.-Ei cefte,, Icciuliis? IJJiiierat cor.ejus.ubierarit.flbres bmniuav
fiatres, nvagnum bonuni esi, efc magnniii gaudium yiriiiium. Et beiie\lceiulus, propierillam niiram
Cbgnpscere.Dpmiriumnostruni Jesunv Ciirislunv se- tequiem et tranquillitatem, quam habuif. N.oneiiim •
eiindum hurnanitaieni ejus, amaveillum, et eogi- efafcibiliimulius vanaiivBV-cogitalioaum;;.rion erarit
tare deilio ;;quasi videre_-i.ricpivie suo ivativiiaiem ii.;i"cupiditaieshujus mundi, non erant ibicarnalcs
- ejtis,;pas.sip'nenv cjus, .yujiiefa ejtis, morl*m Ubi .est Ie- '
ejiis, passiones,iie.c desideria, ista.suat. apn
rcsurreciioiiern:ejus; Sed niulio magis.igaudiuinille ciulus;. quia aeinb.potesl requiem et .trariquillila-
li.abet, qiii. potesl dicere Ciini Appstolo .: Etsi no- teav habere, quiistps turilultus :liabuerk ki corde,
viritus Chrisium secundum.earriem, sed minc jani Faciuiit sibi mulli lectum, rion iri cofde, sed in .
r.oh noviinnf'xlI_Cor.y).l\agm\m est yldere qao- eaine; quia ia cofdenoa baherifcaliquani fequieai,
inbdo. Dominus nosfor jacuit. i.n pioesepio; sed ptoptcr aialam coascieatiaia; sed jacen£ ip carne,
311 , : B; AELREDIABBATiSRIEVALL. OPP. PARS I. -ÂSGETieA.' 512
id est ia desideriiscarnis, efcibi requieseuritquasi A siiiedubibLoquebatur,et se.eis.notificabai; 'sej quo^
-in lecto. Qualibusdicil Apbsfolus : Surge, qui dor- daiambdo per puerilia verba , id est pei- carriales
pi;s,et exsurge a mdrtuis, eiiliuminabit le Chrklus observanlias el cseremoaias. Postea coepit dsteridere
(Ephes.y)'. Sed beata-Maria aon habebat requiem juveatufem suam , quandb multo apertius ccepit -
suam in carrie, sed in m.eiile et in Loria coriscien- ostendere fortiliidinem suani (quse solet aiiiplius,
tia. Ibi requiesgebal, et aon requiescebat. Requie- esse ia homiae ia juveatute); illam fortitudiiieiiv_,
soebat ab.onviii cura miindi, ab|omni (umuliii vitio- quse debebat vincere diabolum , spbliare iiifernum,
rum, ab bmrii slrepku vanarum cogiiatiouum ; et munduiiv redirriere, a mbrtuis resurgere, ia diejudi-
lamea nbn requiascebsit : quia desiderabat et su- cii dafnriare ifiipios,cOroaare saactos ::quaebmaia ipse
spirabafcef gemil-tiet tacrymis qnserebat, quem dili- Domiiius noster- per prpplietas siios locutus est.. i
gebat. In keluld meo quwsiviper nociem, quetn di- Ipsa omuia possemus vobis aperte in scfiptufis
ligit dnima m.eu,.'Setl videanius, quaiido illa eeepit .proplielaruift-oslendere; sed faceremus riinvisma-
qricr-fefe. . -' | gaaai digressioaem. I.stse"spirituales foriitudines,
Priai^ ante adventiim Dbrnini qusefebat euiri et quas fecit Dominus nostef Jesus Christus ,_sunt si-
cfcsiderabat. Qujerebat, ut veniretin terram, sicut giiificalse per illas corporales fortkudines, et \m-
pi-onvlseratyutnvundum redimeret, ut illafti o.um B gnas, el victorias David in juvenlule suas.Nam siiie
c;eieris ab.illa miserabili captivitateliberaref.Qsise- dubioqui pos^selipsas pugnaset victorias David
;S'yit eunv, ribn iri foro",aut in riundiiiis, sedin le- "persciutari, et spiritinilitertliscutcre, iayen.ir.etnbu
clul'0 siio, iu. secreto llialamp |cPi'dis. sui.Tfic est fabulas vaiias, aut .siavplkcs nafratibiies. Csse in
isteiectulus in qup Abisag Suhanikis calefaciebat . saricta Scriptura, se.d'urnnis Vidccel csse plena
regem Dayid. Legimus iri libiis Regurii : quou l)a~ hiagnis sacranveiiLis. In ista quasi sua juvenlute
-vid rex prbpter magnam seueeusteai ka frigiicrat, iiosterfDavid lanio magis calefiebat, qtianlb plures
. ut apn pbsset aliquompdo ealeiieri, GopperieLafur essent, qui eum agrioscebaat, et amabaat, et.de-
enim vestibiis, sicut dicitScfipiura, et rioii cafefie- side.-aJi.aiii."Postea ccepii quasi frigescei-e. saiicius.
bat. Turvcdixerurit servi regis.aderim : Qu-seraavus David;"-'superabundavit enkn iniquilas, et refriguit
domino aosfrp regi. puer-am, vii-giaem specipsaai, eharites. multorurri, ita ut jam. appropinquanle ad-
fl niiaistret ei, et dormiat in sinu ejus, et calcfa- ventu Dpmini, proptef mukkudirieriv malorum dicat
ciat donjinunviiosifuni rcgem. Ei invenerunl quam- 'Pfopbeta : .Omnes deelinaverunt, simul inuliles facli
cani virgiivem,.quse: vpcabatuf Abisag Suliamkis : sunl. Non esl~qui faciat bdnum, non est usque ad
et fuit eum fege.et niini.siraj:al'ei et•calefacibbateurir. unum (Psal, xtn). - Tuncoperiebafur- noster David
Rex auterii aon cognovit earii ( HIReg.i). Vos scitis vestibus,- sed non caleliebat; Quasi. vesiesfojus de-
berie, quia rex Dav.i;dsigiv'ficai;DpniinunV iioslfum Je- bebant esse poiififices, sacerdotes el eommuniter
siim Chfistunii'cj'Ui'!!atusest desemirie ejus. Inseha- 7 omnes Judsei, quos Dominus uoster sibi spirktiali-
hebalqu'aTndairi'spiri'1-ualitef-inIaiilianvetpueriliam, ter quasivestes coajuiixerat. His yestibus quodaniT
(>Iquaindamjuyeiituiorn, efcquaindam senectutem. nvoio jaTn ame adverituni ejus opcriebaluf : .fre-.
' et
Quasiqusedam ihfaiifia cjus eral._,qiian:ioccepk.primo " 'qucnialvant enim templunii faciebant pontifices
riasci' in cordibus. sanctoruriv Pairum qui fueriiiit sao.erdoies sacrificia, celebrabaiit festivitates suas,
anle adverituni ejus. tpse nascebaiur in cordibus SabLata, aeomenias, et csefera iiujusaiodi. Sed ista
cbturii dubbus modis, pei- notiiiam v-idellcet et omnia rion calefaciebarit Domiaum nostrum ; quia
" iii illorunv cordibus veri amoris calor ri.ori'.erat.
amorem. Tunc ccepif nasci ia cordeAbrahariv,
quaiidp eidictum cst, qtvod talis iiaseeretur de se- Otniria eriiiiiisia non per amorem faciebaril, sed
niine ejus 1, in qtiP: lieriedicefeiirjur emnes gentes per hypocrisim, sicist Dpniiaus noster satis aperle
(Geri. xxvi.)v Quod nos vldeinus. modo iavpletum ; monstravit. Necesse ergo erafcuf providerelur puella
David reqme-
(]!iia ia Doriiino Jestt Ghristo, qui natus est de se- virgo, ia cujus amplexu verus ille
iriine Abraliam, nunc lienejicunlur onines .gentes,. D sceret", in eiijus si.au doriftiret, quse eum jam Tii-.
Similiter in cordeisaac turic ccepit -quasi nasci, gesceiUem et senesceiiteni ;in lectulo suo ealefacerel.
. quando adveivius-ejiis ccepit eLnotkrcari: similiier . Haiie yirgiriem omiiibiis virginibus :puriorem,
in Jacob, et csek-rls patriarcliis. Sed a.dhfvc erat; cmnibus feminis sanclibpem.omiiib.us\L is fortiorem,
quasi infantia ejus. Infantia est ilia sefas, in qua sole formosiorem, igne; ferveiiliorem.David.noster
puer non potest adliuc Toqiii. Jam erat quasi nata sibi ipse pfovidit, cognovk, inio ipse earivsibi talenv
ipsa tiblitia Domini noslri, sed adhuc 11011 loque- paravlt; sed tamea per servos suos eam quserere yo-
-
L.atur; qiiia]ipsi SS. patres Abraham, Jsaac efcJacob hik."QTi32sivkeam Salomon,qui ait : MulieremJor-
iipn pfsedicabant aperte adveriium ejtis < iiiiibus. . tetn qiihinveniet ? (Prcv: y-^.v.) Qiisesivkeam Isaias,
Sed licct nba aperle loquereiitrir de eo , t;vnbn ca- elinvenit, el ideo ait:Ecce virgo.cPncipiil, et parict
1-facieliaiit eum , id est ardenivainore amplecteban- filhmi,ei vocabiiur nomenejus Einmanuei.(Isui,\ii).
iur. Posioa fuit quasi puerkia ejus, quando clata Qu-D8stv.it eaavJei-emias, etiiiyenil, etviiiratus est, di-
ostlex, quando jahi.ipsa aotiiia ojus ccepit liiqtvi ceiis : Creavil Domhuis riovum supet lerram; n.uiier'
oniiiibus, per diversainslkuta et sacrificia, qu.se circiimdabil virum (Jerem. xxxi).f Deiiique quscsiv.it
€raiVl ii) yelcri. lege ;-:ii.i quibus oiiiiiibus 'Clirisius eam saneius Gabficl; frusesivkjin^crikjCogriovii,sa!a,T
515" ..-SERMONES. — «ERMG XtUI; JN:ASSIIMPTIONE BrHARIÊ. : . f - SJ*f
layit, et ad veri David.amplexurti iayitayif.flpsa sola A regis eonceptuiri, iii quopeiFiliiis carherii decarnc:
inventa esfc, iri cujus sinu verus David faaiiliarius vifginis mirabilis unifatis univit am^plexU, virgo -
rerjuiesceret, cujus affiplexu suavius calefiefet, cum existens, ipsius virginitatis signaculum riec' in -
qua in lectulo quielius dbrniiret, dpmina scilicet. couceptu perdidit, - riec in partu resigriavil, post
r.ostfa sarictaTYIaria, in cujus saciatissimo peetoie partum qtioque irilegerrimum cUstodivk? Yultis
flamma: charitatis non tepueraf; quse, sicut plus adhuc audii-e quid de excellentia Abisag Sunamilis
oiiinibus amabat, ita plus omnibiis desiderabal; - sapientissimus Salompri.serisefk? Petenti siquidem
ideo splliciiius quserebat, Sed; quem adliuc dilige- Betlisabee, ut daretur Abisag AdoniK, i-espond.it
bat caro cjus, jam nriric diligil anima ejus. "Ide.oail: Salomoii : Cur postidas Abisug Sunamitem Adotiiw?.
In leclulo meo qitwsivi, quem diligit anima mea postulaei etregnum (III Reg.. ii).~Omif8S excellen-
(fiani.m). Non ait, quera diligebat aaiaia mea; tise virgihem, cujus qui meretur amplexum, riie-
sed queni diligit anima mea. Tunc eiiirii quodam- retur simulet regnum ! Quafe? Quia Iiuic aostrse
modo diligebat caro ejus. Licefcenirivsaactissiaiam SUnaniiti noiinisLregis congruebat anipIexUs : cui
ejus aainiauv ex lolo vis divini anvoris possederil, ejus casfiSsimus utbrUs servaijaiur; cujus mens ^
ut merilo posset Sunamkis vocari (Suaamitis eaim SpiiitU sancto pperaftle, parabalur, .Quomodo ergb
inlerprelatur coccinus ; cocciis autem igiiei coloris ° eum Abisag aba inveaifc, :queffi iri lectulo cordis
esl), fiamnianTpfsefeferiScharilatis, igrieai-rufilans ' qusesivk-, et.ia lectulo carnis suscepit? . . -
divirisedilectionis. Licet ergo ex tota anima Deiim .. ¥idete, fi'atres,''etfsi potestis cpgkate et coriji-
dilexerit, lanvea, quia adhuc -eral: sollicita de cife',. qtiaritum iiodie cled.ulcissimp 'fllip"-.; sup"seftse--
sua et lotius mundi salute, quaai ipse dcbebat ' rit, ad quantam gloriam pervcnerit, quaivvperfecte
adbiic pperari, utique p.ef carnem ejus ,idiest ip- eani diviiiilatis ejiis amor et aotiiia absofbuetit; ut
samliuniarikatem ejus.desiderans,- adhuceum se- aate boc tempi.s dicafcse:non iiiycnisse, quein ta-
cunduny cariierii cpgitabat^ secuuduai carnem qua> meri eaiii corisfat desuo uiero genuisse.Ista dixi-.
rebat,:ipsaque aaima ejus eum secundum carnem mus:de pfima ejtis iaquisitibfte:::ilefrim; cjucesivit.
amabat. Quavsivk quidem quem diligebafc anifna eum post passionem-ejfls, post ftiorierii ojus. lsta
ejus; sed quodammodo secundum carnem , nbn ex plahe inquisilio' fuit pleaa doloris et aii.xietudiiiis.
.tolosectiiidum spirilum.---"." '-. f uiie enim impleluia fuit de illa , qubd "propheta- -
. In leciuld, inquit,: meo per nocles quwsivi, qtiem • verat-sancliis Simeon : Et luam ipsii(s'animahi,perr
animu meu.in ista"prima ejus inquisilione Irarisibil.gladius (It(c.ii).;;GIadius ciolbfis, gladius
" diiigit
sine dubio noxerat, quia nox inficlelitatis tunc lo- C trisikiae-,giadius compassioniSi Quantafuncflumina'
trim niundum occupaverat. Quwsivi, iaqml, -et ndn laci-j-rivaruivTdei.Ilius castissiaiis pculis; "erupefunt,
ittveni. Quid dicemus? Nuiiquid fton inveftil? Nun- cum videret filiuia suunv el taleriv ia cruce peiidere,
quid nori nostra ksee Sunamkls verum David am- potari fclle , abimpiis iff ideri 1 curii quanlp dolofe
plexata est,_non soluffi inieetulo cordis ejus, sed audiv.it.: Mulier, ecce fiiius tuus (Jomi.xix), ufcsci-
in Icetulo carais ejus? Quid est ergo : Quwsivi euni, .iicet susciperet discipuLum pro "filipIfPtiqub^lUn.c;
et non inveni? Cogilafe ergb, quia istaverba 11011 gladius.dolcTis.peTi.rarisiv.itaninvani ejiis , perlinr
"cpnveiiiuht
illi, secundum illud lenvpus, quo securi- gens peae usque;pdl .dittisionemainniw-et cprpPri.s
dum carnem Filiurn; Dei sapiebat, sed secun- ' ejus (tiebr. vv). Tunc sine dubio quses.vk.,- quenv
dum hodiernum tempiis, quoin coelum ascendit. diligit nuac aiiima ejus; qusesivil affectu , qusesivit
Ideo quasideprsetef i;o narral,dicens :In lcctuloquw- desidefio; ita qriodipsa .non cfiugerit hbe quod
siviquem diligil animaiv.ea, El videte. qtiamstiblililer gemebat Apostolus : Garo concupiscii ddversus.spi-
ipsam.. inquishipriem poait prseieviii' ieiripofis. /»- rilum; :ei spiriltis adverstis cur.ncm (Qaliii, v). Ex
lectulo, Liiquieus, ntep.quwsivi; ipsam aritem di- carnali ftamque affectu non dubito' eairi turic' yp-
lcctionero ponit prscsetiiis tenipoijs , ac si dicerel_: luisse Tiliuni surim ab iila aiorie libefare ,fJud.seo-i
Tunc-qusesivi, qtiem modo. diliait aniiaa avea. Et 0 runi irrisioiies confiiiare, "ve.1 "etianisi posset, ipsain
addidit : Quwsivi eum ,etnoh iiiveni, Sedfquoiaodo mpfteav subh-e. Tuac quoqvie nox erat, quia iiimia
non-inve.ait-, qu;e illunv in ufero coVicepif, qusa advefsilas oinne ejus.rgaudium obscufsib.at': iiiniia
castis yiseeribus pepei-k , qu;c illum sttis- pavlt tiislitia pene iri ej.us mpite vim ratioriis abscondeiat.
uberibus, sacris amplcxibus". fovifc, qu.em 'virgp Qiiiesivlt ergo tunc , sed noniiiyeHk;-c|uia noa est
eoacopk, virgo peperk, quem posfc partiini.vifgo iiiiplela.cariialis illa yoluntas cjus, qtia volebat, ufc
niitrivTfc?.Dnde pulchre de Abisag Sunaiake Scri- aoa patereiur flliris.-ejus,.sed spin.iuaiis, qua vpi.o-.
ptara ait : Rexvero rion ceghpvit cam (lilReg. i). bat, utper morieni fiiii ejtis iaiplefctiir seterna.sa-
Nusquani. lcgimus-Abisag, liisl virgiivem.Naai et liis ejus. Tertio ccepit etiiiV.quBerefe'ppst asoeiisiP-
Adonias fi:aler Salonioiiis, qui. eam. Lneesiafe.tc-r ivem o.jus. Qusesivit, ut credo:,.du.obii.s..mo.dis,;Yfe-
nverarip ausu voliiif, avortis senteiitiam: excepit. vebant enim adhuc in.niembria ejus.ilia quse cbr-
jVirgoifaque Ahisag ante regis amplexnnv, vifgo in poralker de il.lo videfai; cogitabat delecfabilem
rcgis amplexu, virgo post fegis aaiplexuiri. Yidelis- cjiis;coiiversaiionem , suaveiii sermoaeai, gratuiii
ile quarii lucidc iii hac saaclissiaia; yirgi.iris beatis- aspectum "duLcissimiimcoiftpassiPiiis aijectrim : et:
fiima; Harice vii'ginitas'cbmmendatur: quse et ante - quia.adhucia cbfpbre vivebaf, s;opc iijfiairiijua.^-
SJi. "-' B..AELREDI ABBATIS RIEVALL.OPP, PARS I. — ASCETICA. . 3!C
jebat corporalem prsesenliam .ej-us.iAIiqhaiidoau.tem Avenit. Tunc perfecte invenk, queni nvociodiligit
ad sublimibra; se; conferens, efcccelestem illaro cori- perfecie anirria ejns. liiyenit el tenuifc Tenui, in-
v.ersaiionerririventepertractafis," sijiebafcaninio ter-. quitj illum , hec dimittam. Tenuit et tenefc, et nuii-
reiia-oniniafastidire, toto affectu ccelestia suspirare. quam diniiilet. Tenet illum amplexibus perfectse
Ct solb corpore in terra existens:, ibi coiiveisari; charita.lis, ftec unquam ppletit eum 'aniiftere; quia*
' cor.de i ubi
cogkabat filiuin sutirn super omnia re- nuriquam poierit mintis amare. Erigamus: efgo,
: gnare. Et tuac quidem nox: illi erat absentia filii: fratres, corda nostra ad hanc dpmiriam nostram5
sui;: illud quoque. claustrtimfeorppris sui, cujus advocatam noslrani. Considefemus quaatam spem -
tunc yiiiculo deiiiiebatur, :ut exi.totQ:nori possef filii. p.ossiiniUsiti iljam:'.Iiabere. Sicut euiffiilla cst ex-
sul amplexibus iiihserere. His efgo noclibus. priaio; cellentior omai crcatura; sie hvisericordiof et beiri-
adveaiuav.ejjis , deiiide ia passioae ejus , poslmo-: gaiof. Secute ergo illani orenvus, quse ribbissuc-
dum peractaascensione ejus, quaesivit queni diligit Curfore potest per excellentiam , et vult permisei-i--
anima ejus. Quwsivi, iaquil, et hori inveni, et ad-: eordian"i.;,quateaiiSipsa filiual suum iiiterpeliei pro
jecil -.Surgqm ,. et circuibo civilalem;. per vicos et . nobis, ut sicut deilla pro nobis dignatus esfcnasei,
plateas qumrah\,quem diliqit anima mea (Cant.iu): . per illaui dignbtur uostri misereri, qui cum Patfe
Civhatem liic.irilellig& JefusaTehiecelesteia, cujus et Spirkusaiiclovivk et regiiat per oivvnia:s„secula:
plateav secundum prophelanv sierriumur aurp. sseculpruai.. Ameft.- '
nvundo,..per ctijus vicos caiifatur, Alteluid. Sed quid SERMOXESi,. -.:-".-
esfc, qubd dicil.i":Surga'm-_ei circuibo civilalem ? Si lS.'KATI.VJTATE B. MARIyE. . .
audereni, dicereai,. beatissimaai Dei geaitricem Trdnsite izd me, omnes, qui concupiscilis. ine, el *.
Hafiaia cafiieni pfinvo reliquisse,; deinde in ipsa. generalianibus nteis adimplemini :. spiritus enim-
carrie-iii aHcfriam vilanv resusTexisse.: Sed,licet metis super mel dulcihf etltwredilas mea super n;el
hsec:rion:a"udea;Tri affiriaare; quia nbn liabep j uiide: eifavum : niemoria mea.-in generutiones. swculorum
possim, si quis fesislat, coiivincefe; audeo. tamcn; (Eccli. xxiv).. Istaverba.qrise iivbdo--dixiinus suut.
opiiiari ifaffirmare aulem iadubiianter audeo,- quia'_. scripla iii qubdaiu ltbrp ex persona Sapientis: Yo-
lipdiefna die b.eaia Yirgosive in corpofe , sive extra cat enim. nos Sapientia, et dicit: Transiie ad nic
. eorpus , aescio, Deus scit, ccelum coascenderk, Sckis autera, fratres, quia-. Doniiaus aosler Jesus,.
omaeav illam coelesleiii civitatem inoatj.s vivacitate Chrislus est D;eivirtus, et I).ei-sapieniia;-Ergo isia:
circuierk. Hodierna'ip.laive, dieillani ccelesteni «H verba suiitChiisti,"qui yocaf nos ad se, et dicit.:-.
fiani iriftavk, .caaiiidas stolas vivginunV, roseas Q Tmisile ad ttie: Videte, fratres. Ipse stat -quasi iiir
cofoiias.aiartyruai, throiios apostolorurii, et in iis: qiiodam-excelso.mbhte, cfcvidet nos.Tn yalle posi-
omiiibus filium sriunv Tegriare.iavenit. Quare ergO- toSj et dicit : Transile. Aul mur-usesfclhter nbs cfc
dicit adhiic : Quwsivi iltum,.el non invenij Recogi-: ipsum, aut aiare, auf aliquid tale,, qUod debeaius
tale, fralres, lvoc, quod- paulo ante dixi. Nam el. . tf.aiisire,. ut ad euav yeniamus. Efc egor puto, qtiia,
in prima illa ejus"iiiquisiliooe,; qria qiiocsivifceivai, uiruaiqtie esl inter nbs ct ipsum, scilicct et inaie, et.
scdhodiernafdie eiini tam perfecle,, faivv-beale hi- niufus; adhiic etiairi aubes. Sic eiiim. aifc quidaai.
veiiil, tit pritis iion invenissc mei-ito fatealur, Sic ," saactus ad.Doiuiriufti ; Opposuisli nubcm, rielraris-,
. et.hic. tlitia eniivvomiieiii .saactorum celsif.udirieni- iret oralio (Thren. 111).Tsfcaooiaia oporfet nos iraas-
cbnsceftdens'','"a':Tlanlaia 'Diviiiitaiis nolitia.m perire, si v.bli.i!iiusveivire ad Jesum ; id est-.'murum».-
veiiil, ut tunc prihiunvjse eum iiivenisse glofielur.. marc, et riubeiri. Debenius auiera scira diffi;realias.
Uricleait : Invetierunl tite vigiles; qrii cuslpdiunl ci- -rerura, et poslea- avodum transeundi.f Nam mare
vilateiii (ifcjrf.).'Yigiles suril angeli, qrii ciTRiodiuiit non possuaius transire, nisi per lignuai; inurum,;
civitalein DeijScilicet sancla.m.Ecclosi.aai, ei pro- iiisipei-fetruia; aubeiri, nisi per luaveri. ' : "-
legtialab incursioiii-buset iiisidiis.diaboli. Ei utique, Noverimus ergo, fialres, qubd. maref lioc,- quoJ
fralfes , cerluni est, -'.oniiicniangeloruin exerciiuni l) esiiater aoset Deuia, prsesens"sseculum esl,deqi.io,
. ycnisse hodic Pbviam bealis.sinvse-&risa. Tnvene-" 6a'ckPsalmista : Roc mare magnum _efcspatiosum
ruut-eamin -niundo, et idlerunt eairi de lriiindo.-- manibus (PsaL.ciii). Nisi isfud inare- transicrimus,..
'
Sed Lila Iiccfc vidisset clafitatemf.-aiigelorurii, et -riullo modo poleriffiiis veaire . ad illum,.qui ait -
eofUriv gloriam; et bealkudiriem ,. tameri :. 11011ci Transiie ad me omjies. Alir merguiiiurin hoc.aiari,'
EiifficieliatIioc.Jfsed rivagisipsiifla'solum desiierabat: alii transeuiit, Illi demergiintur, qui siiieaavi suat
videfe , qucih siiper omnia amabat. Ideo dicit :: iii lioc niaiT, vel quide',navi exeuiit, vel qui.aiiqua
Num quem diligii aniina -mea, vidislis ? El addidit: tempestate expelliinliir. Navis ista, sirte qua: aallus
Paulultiih cuni pertransissem eos, iriveni quemdili- polest iraasife boe;saecuIuui,est. professio .crucis:
gilariimct mea. '.' Cbrisii.Sine hoc ligno nulluspotest trarisire mare.
-TTbeata ariiava, qiiae non sblum patriarcbas et Sed.alii nieliorem et-fofii'orem liabeut navim, quairi
proplieias, apbstolosv.martyfes^coiifesspres, atque 'alii. Quasi riavis estcorijugium quod fit.inTideJesii:
viigiii"s,:sedeliam-aiigelos _'thfbftbs et doffihiati.o- . Chrisii. Sed debilisesf isiaiiayis, .eftuiaosa, et re-
Ties_, 'chefubiai el seraphim, et oavneav militiaav cipit-iftullum de aqria marisiu seiiliria sua, et riisL
ccoli pertransiit., cl sic ad dtilcissimuiri.-suum per- jugiier exbai!j'iaiur , cifo mergifur. -Sri.ixt eiiiia
. Zll:- ..' . SERMONES.— SERMO XIX. 1N NATIYITATE:B. MARIJ;. : '"v
ZiS-
mullse occupationes sseculi ia isla proiessibhe ; efcA qui dicit: Trdrisiie dd-riie. Sed adhuc inipedit riu-•
incurruat saspissiave,"etsi 'ivoir 'damhabilia, certei bes. Nubes est igiiorantia, qua ssepe csecamur, ut '.
multaâlia peceala : qhse aisi -jier eieemosynas efc ." in Tnuliis nesciamus, quid agefe debeamus. Adillani;
niagiia opera niisericprdise hauriantur, aierguat Iucefnam babeamus obulbs nostros, de qua dicit:
islam riavim, ut libiTpossk veaire ad pprtUia. Quse Proplieta,: Lucerna pedibus meis verbuni tumn, et iu- '
lamea iaista vila esi pfofessio crucis Ghrisli, ria- mensemiiis meis (Psal. cxVnr),. Vefbuiii Dei sancta
vis esfc;et potest homo pef isiam navim traasire ad Scriptura, ipsa est lumen; ef Tucerna, ad quam de- "
Christum. Quicuaque autem post prpfessionem coii- "bemris sine intermissione aspicere, n.e nbs iiiipediat
jugiicadit ia adulleriuni, vel cselera damaabilia, ftiibes ignorantise, ut vidclicet ista exercilia, quse
exivit hbaio ille de navi, elideo liiergitu.r, ef non agenda sunt, nonnisi secundum regulam S. Sci iplu-
poterit transhe boc mare, nisi forte iteruin redeafc fse, et eorum doctrinam, qui nobis verbum Dei -
ad navem suam pef pceakentfaai. Esfc alia iiavis, . niiriisiraat,ag'aanis. Ergo fiatres, quia i_nliavi estisv;
scilicet abreiiualiafio' hujus muiidi. Qui euim reii- per quam polestis traiisire hoc mare magauai etf
quit savculum, et tradidk se alicui sanctse coiigre- spatiosum, sseculum scilicet, quia iastrumeata
gatiorii, ut sit sub regula et pOlestate allerius, isle optima habetis et acufiisima, quibus poteslis mu- ,
intrayit ftavim, ut trahseat sseculum. Quicunque " fKiii illum dissipare, qui separat iatef vos et Deuav;
autein-postea quam intravefitaliquam cpngregatio- quialuceraam habetis , per quaia poiestis au-:-
lierii, iieruni exivilet rediit ad sseculunr; isle ex- bem ignoraritisepenelrare ; aolke, stare, sed ti-aas-:.
ivit de aaviet demergeiur in mare, nisi ilerum ad: ite ad i.llum, qui vocat vos, et dicit : Transiie-
niwiuiredeat. Tempestas, qussexcuik boavlneia.de ctdme. - -. \ '
ista navi, teatatio est. Idco vos hioneOjfratres cha- Sed quis fioc,dicit? qui suat qrios yocaf?Audite :f
rissimi, qui elegislis vobis, huiic ordinerii, quasi Trahsile ad nie oinnes, qui concuviscilis me; Plane
fyTlissiaiaai el oplimam iiavini, qualenusvos in ea illi soJi possurit traasire ad illuai, qui coacupisciiut
lencatis'; neque per aligu.auv adulalionem vel viav illiini. Noa ergo illi qui concupiscunt auriirii, -.vel
paliamirii vos ab"liac navi educi. AdversaTius eiiim afgentum, veldivitias mundi Ivrijus,-vel honorcs,
vester diabolus circuii.na.vTm islain, et aliquando possunt transire ad Ghristum. Idep,:fratres, coricu-1'
auulatur, ufcvos educaf, rdiquarido deterret. Adula- pisciieClifisium, et sic transite ad Chiisfum. Sed
tur, quando "proponifcyobisdelicias sseculi, gloriam -quid est, traiisiread Gfiristuni:? Tres sunt transitr.s.
inuridi; quando promitlif vobis longam vitam, efc ad Chrisluni; unus in ista vita, aliuS post inOitem,:
oslendit vobis magniiudinenv misericordise Dei, et terliusin diejudicii postresurrectionemi In isla viia ,
cselera talia. Terret, qtiando proporiit vobis asperi- êbemus Iraasire ad Christum, id est ad illum iriii--
lateni hujus ordinis, quodamrnodo loquens in ani-. taaduav.Posl islaav vitanv ad requiesceadum Cu.m.
mo vestro, dicens : Quomodo poteris semper ista illo.1 Ia die judicii ad regnandtim cum illo."Istarn .
pati?Et tu habes diu yivere, e£ serriper iu isla ini- . vocem audivirbeatissima Maria, audivit,-et seeuta:
seiia esse, seniper luctari cbnlracarnem tuam, con-. est. Jlla transivk perfeGte hoc mafe, de quo loeuti
"
ira cegilaliones ttias, ffunquam esse sine:timore. Efc sumus,: bunc avurum, baiic nubem. Ideo perfecie
post trigiiita annOs ij'3i uiium peccaiumpotes om- venitad ipsam Sapieafiam, quse clamat, et_dicit:_
aes istos labores perdere. Ifee suiit ejus' (igmenla Transiie ad me omnes qui concnpisciiis nie. Ideo
et mendacia. Non illa audianms. Teneamtis nps ki specialiter ista verba in ejus solc.innifcaleleguiitur.
ista navi. adlisereamus:cruci Jesu, ut yejiiofflus.ad., IUacon.cupi.vitGliris!uni,ideo trausiyit ad fQhrisium.ff
iilum, qui vocal aos etdicit : Transile'ad'me. Perfecle concupivil, quse ab ipsa infarilia ob ejus
Est adhuc-aiiirusinier nos et Deuai. Isie"csl m_u- amorem niundum contempsk, desideria.carnis am-
rus;"queai coasiiuxiaius d.ediversis vitiis elpecca- putavit, omncrii gloriam .mtindi proaihilo duxk.,
lis,et avuLisiapidibus, de quibus ait prophcta : Nec aviiemirii quod dixi, quia ab iafaatia coacupir
Peccala veslra separant inler vos-el Deum(Isai..ux). |rj vit Christuai, cum Christus aoaduia fuerit aatus,
Isium miirum iion possumus dissipare el destruere, quaudo de Moysedicit Aposlolus : Maj.ores diviliqs.;
'
"ais.i per ferrum, ethoc acutum.•Fe.rrinn isttid ppe-- urbitrans IhesuurisjEgtjpliorum, iinproperiuni Chri-
riilentia est. E go qui jult. ut dissipeniur peccata sli (Hebr. xij. Mullum anle nafcivilatemClvristi fuit
sua, quse sine dubio sunt qtiasiviiufusititer nos et ,Mpyses, et tamenintuiiu passionuni Christi elegk
Dcuni, necesse habet-iit se operibus pceniteatise passiones sustiaere, quaai ia. .S;gy,pto .fegnare. Ita -..
tradat. Per ferrum absliiicritise dcstruat .libidinenT,- beatissima Maria, :.quja,-sciebai, quod nascifurus..
.per.feff.um paiiperiatis desti-iiat, avaiitianv, per fer- erat ChristiiSi ccepil imifari ceayersatioaeift ejus;
runv silenlii deslruat coatentioiies, per cprilemptum quaavvb aoa adhue viderefur in terra "coiiversai.io"
L.op.oriset dighilalis, quasi pef. acuiissirivum fer- ejus-; sicul Moysesjam imitabalur.passioiieriv .ejns,
ruiii, destruat iavidiam, per inorlificationem pf'p-~ quamvis noa esset facta. passio sua, sicut fecit
prise vplunlalis 'dcsiruat lasciviam riientis; et jierf beataMavia, quseita.perfectetfaasivit.ad Clifistiiai
slrigula exercitia, quavsririt quasi acutissitoa instru- corde, ul etiani"adiilahi.-tr.ansiret)-.el.manerclin iila,
iiienta, siugula vilia quas.i durissimos. Japides con-, etiani cbrpofc; Hoe significaliaf., quod Maria -qusef
tcrai cixomminuat, ct ad illum cbnslaiiter tfanseat, sorpr-Aarou vocalalur, ..prsecedeba.t'-filios Lsraelj."
"SJ9- B. AELRE-DIABBATlS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA.. ,520
quando traiisibfunt mare Riibfum, efc pfsecedebat A A nieis impleiniiii. Quod si velis Iiic inlelligere illas
cum tympano (Exod. xv). Quia siae dubio beatissi- generationes, qiiasipsa Sapientiagp.nefat in libbis,
ina Maria, vera scilicet Maria, cujus typuav iila Ma- cogita, qttia sapienlia est mater et;dociris omriimw
riaTeaebat, prsecedk oranes qui traiisiefunt boc virtulum. Nam, sicut de illa scriiitum est: Spbriela-
mafe, id est prsesens'sseeulurii. Pj-secedit dignitate, iem. docet, el prndehliam; el justiliam el virtutem
pfseeedk sanctitate, prsecedit purkate, prsecedit (Sap. viii). Hsesunl primse generalibnes sapientise :
etiam. carnis nvortificatkjne, id. est cum lympano. quatuor scili.cet- principales viriutes, ouas; ctialii
Sed eiiam iahoc prseeessk, quia priava omnium gentiles philosoplii potuerunt, rationedocerite,co-
tfaasivit i illa eiiirii prima fuit de offiai huaiaao gnoscere, scilicet-temperantia, quse hic appellatur
genere , quse maledictionom primoruriT pahmtum sobrielas, prudentia.juslilia, et fprtitudo, quse bie
eyask.Tdeo audire ftieruit ab arigelo : Benedicta in virtus nominatur. .-_•.
mulieribus (Luc. i), id est cum omaes" taulieres sub Ex his generalipnes alise nascUnlur, etexbisalise
nialedictione sint, tu sola ihter eas mirabileni hane quibus oninibus Sapieritia nos vult impleri, qiise di-
beiiedictioaem. mereris. Efgo.,. fratres, charissimi, . jsit: El a_generaiionibus meis implemhii. Per-tem-
inikemiir, quanium possumus.ibeatissknam domi- pei-antiam casti sumus; per prudentiam bona .eli--
riam nostram ; eoncupis.camus sapienliarii,iraiisea- gimus, et mala fespuimiis; per jusliiiam Deurivet
mus ad Sapientiam, quae cjaffiat et dicit : Trahsile pioximum diligimus; per forlitudiiieni in omnibus
dd meomnes qui concupiscitis me, et a generationibus- his pcrseveraiiius. Ti-ansite ergoad sapientiam, ct a
meis adimplemini: . .- •' j gencralionibus ejiis ifflplemirii."Spiritus enim meus:,
Quse sunt generationes sapierilia! ? Potest duplici- iriquit, Super riteldulcis, el hwreditas mea super ;me<,
ter inielligi, videlicet generaliories, quibus ipsa ge- eifdvum, Palalo carnis nihil dujeihs sapit quara
. iieratur in nobis, Yel.generationes,. quas ipsa gene- nvel, palato cofdis nihil dulcius quam Spiritus Dei.
rat iri nobisY Hodie IecUimest 'i,n Evangelio : Liber Sed duo qusedam -hic posuit, spifilum suurii, et
generalionis Jesu Clirisii (Mattli, i). Et sicut postea lisereditatem suam ; videtur nvajUsaliquid tribuere-.
dicit cvarigeTTsta: Ab Abrahdm 'usque ad David.ge- lisereditati suse quaffi spiritui srib : Spirilus- enhhr
heraliones quatuprdecim (ibid.), et csetera,-usque ad rneus supcr mel dulcis. Sed.quid dulcius Spiritu
.Ghristum.Ese sunt ergo generatibnes Christi, et.si" Dei, cum ipse Dei Spiritus sit Deus ? Quidexcellen-
Chris.li, utique sapientise. Sed bse sunt generationes tius, ûid dulcius, quid delectabilius Deo ? Sed ile-
qriibus ipsa Sapieutia generatur in nbbis,sed se- bemus hic intelligere Spirkum sancfum, secririduiii
cundum corpus, Forte autem secundurri Iias gene- G ( hoc,quod eum.aUnciii nebis accipimus, sicut di-
. rationes spirkualker nobis nascituf adhuc sapieia- cit Aposlolus .: Quiauteth:efficit nos in Iwc ipsum
tia. Ergo, si possumusintelligere :Eta generaiioiii-. Deus, qui dedit nobis pigtius spiritus (II Cor. -V).Hse-
bus meis implemini,iA est ut habeamus iii nobis suiifc spirkuales visilatiories et consolationes, qui~
, "spiriliialiter Alvraham,:Isaac ef, Jacob, Judana et Jiusvaterim quasi quodauv pigiiore deleetemur_ do-
caeteros sancios patres, secunduni quos ftarrantnr nec ad perfcctaav iiseredkatem perveiiiamus. Quse
generatioaes sapientiae, id est Chrisii; quia sine havreditas ia regnO coslofirm. est; et eouveaien-
duLio de islis riascitur sapientia. Si ergo volueris, ter ista spifituaiis dulcedo qua iri praesenti re-
ut Clvrislus.nasealiirin (e, habe etirnple tegenera- ficimur, comparatur melli, Apis cujus ropus
tibriibiis sapientise, id estCiiristi. Quomodo? Habe esl nvel, castissimurii aiiimai ' est;' nori -eniiii
In io Abraham, Isaac et Jao.Ob,et cseteros talcs, in apes per coramislionem earnalem
generaiitur.
quibus. dcsGribtinluf gcnefationcs ChiIsli-;.-Abra- Idep apis signiflcal caslam.. et sobriam^mentem;
Iiaii) fhit in ficlepcrfectus, Jsaacfuit fillus promis-' qualein sapicntia libenler irihabkai. IIsc
igituf
sipriis. Jacob facie ad faciem Dominum vidit. ITa• casla anisiia quasi apis volal pei'"agruiii Scri-
bele ergo in vobis peffectam. fidem, et habebkis . piuraruin sedciiameditaiioae.ibi.ex dictis et exem
spiritualiter Abraham. Sperale promissiones fiitu- plis sanctorum quosdani spifituales fiores colligii :
rprun), cpntemnitedelecialibiiesprseseiitium, etba- ex cjuibus fit ia corde ejus iaii-a beIeclai.io,'et ma-
bebills Isaac. Feslinate, quanluai potesiis, ad Dei .gaa stipernse suavitaiis dulcedo'; et ita experkiir, -
visioaem, et habebitisJacob.Item,si fuefitis Spiritu quia Spiritus Doiaini super meldiilcis sk.: Eihosre- '
fefvenles, Iiabebilis Abraham ;; si spe" gaudeaies/ ditqsinea, inqu.it,-'stiperineiet fdvum."Apla compa-
Isaac; si ftierkis in tribulatione patieates, Jacob. ratio. Nonne: casula? illsc, quas .solejis videre in-
Kam Abraham ita spjritu fefvebal, ut unicum filium favo, ostenriuiit vobis'quamdani siniilitudirierii hoe-
euum. Deo"voluerit imhiolai-e, Isaac interpretalur redkaiis illius, ue qua DOiiiiiTusdicil: Multwmau-
ristis, ideo signlflcat gaudium, iquod debbiaus ha- siones in domo Palris mei sunt? (Joan, xvv.) lileb
bere ia spe'; Jacob laboris palieas fuit, sicul ipse.: addidii aiel cuiivfavb, quia ia illis a3ten)is maasio-
dixilad Laban : Die noctuque wstu urebur et gelu, ifibus sempiteriia el ineffabills dulcedo est. Videte,
el sic per vigiitii annds serviviiibi (Gen, xxxi). Sic, elsi laboriosus videalur iransifus; -
usque ad sapieu
si_oiunes patres islos, de .qulbus hodio, loquitur ' -liam , inagnus est tamea fruclus : non ' debe.l vos-
.Eyangeliiim, spiriiuiilitcr habuei-iriiiisin iipbis, tunc; ; magisiabor iafrere" quani fructus. iftulcere.Labbr
erit lioc,'quod dicit Sapienfia :, El wgciieratioiiibusi"'. bmiviiioest magmis.transii-e fluctus ef fempesfcaier
52i " ".SERMONES.— SERMttrXX. JNNATIVITATE B. .MARLE. v :',; ^m}
hujus saiculi, calcare omnes delieias et ypluptates, A "'•.';.;'_' - SERMQ XXv;.';'-" - "'-v-.
epntemnere requieffi et quietem estrais. Sed hic est '•.-'-. IN EADESi SOLEMNIT.4.TE7II. "
transilus, quo perveailur ad sapiealiam hujiis spi-. - Mirabilis esfciaisericordia Doihini" iiostii. Jesu
ritus super mei drilcis, et hseredkas super mel et. •Cliristi.Tp.se est judex-noster, et soit; quia-iiviseiT
fayurii. '..-- _.. '""'..'•'":.' : -.-''-.-' }'. simius, et, non possuirius in judicip 'fijus. pet ri.bs
Videtur esse leve _eldulce,-amare hoTiores iviUndi, .boiiani causaai habefe. Misericors. esl, et vult lio-»
seqriifpropriaui vo.lunlaieni, in_yoluptatibus efcde- sliimisereri, sed rioa potest r.isi juste judicare.Quo-
liciisvkam ducefe; sed fi-Ucius amarus est. Intcr niodpergo providifcriobis? Dbcet aos bene vivere,
hos fructus discernif Apostoius;,._ita diceas : Sii- et nos coatra male viyimus. Per bapiismuni riobis
pendiudi enim -peccutiiiwrs ; graiia aulem .Dei.viia priinuin omiiia pecca.ta dbaavk, ei nos postea"laiisi
wterna (Rorii. vi). Amarus fructris iuprs avierna, srimus.' Ssepe proavisimuS emendaiipaem, et tamcn
dulcis fructuS:vila seteraa. Illyc"-dueit peecalum, semper peecamus. Datiiobis Ipcuia poeriitciiiiav,et
iiue-noa nosira niefka, sed Dei gratia. Qtiare? Quia ftosfnegligimus. Efc tamen superivsec oaiiiia parcif,
totum quod transiiutis ad sapienliam, Dei gratise Ct quia nos.Tndigiii suffius,' aec fales, quos debeafc,
-ascfibere debemus, qual.prsestat. aobis virtuteiri, ut exaudife": .propoiiit nobis ainicos subs, uteos ro-
iraasire possinvhs.-Memoria mea in geiteraliohes " gciiius, et pef ebs rid eum accedamus ei ei recbiicT-
swcuiorum. Si haberes memoriaftv de auro et ar- lieinur. Vos scilis quia Iioc solent faeere hpmiiies
geiito, el divkiis, usquequO pqfest extendi ista nve- hujtis sseculi. Qusiado doiuiiius iralus est illis, quse-
nioria? Si multunv, .ceaium aiiais.QuiS eaim -am- ruat fanliliares ejus allquandb, ssepe etiam sponsairi
plius vivil his temporibus ? _Si cogitas de CjiristO, ejus :.ut si' forte aoa sriat oulpabilcs,"Iibealiiis aiir
sLcbgitas de sapieniia, ista nieaicfia potest exteadi diat dominus causam illorirm, quando ab illo vel
Tn "generalioaes sseculorum, id est in seternum. illa dicifur, quam dominus valde diligk; et si culf
Seiriper enim erit sapieniia, et semper poteris esse pabiles.sunt, per illbrum precem igTioscal,eis. lii-
cuai sapieatia; quia,_ sicrii scfiptuin est, i.niiiiovla- .veiiinvus de quodam sancto rcge, qui lsetabal.ur
lis est sapieuiia iSap. iy). Qiiaridiu ali.quis vivit, quandb aliquis rogabal prb illo, quem necesse habe-
pptest forte dives osse, ideo landiu potest durare bat securiduniTeges punire, ut posset babere jusiaai
Bieinoria diviliariim,; si quis autem poail. meau- causam igaosceadi. llle sine dubio imitabatur Do'r
riam suani in iibTdiiieet vultiplatijvus carii.is, quam . iiiinum ftoslruni, qui, utpossitetiaaijusteigiiosccfe
eito finiuiit, quam pafvO teavpore duranl! In .urio aobis, vult utsiti faniiliaresfbreat pro aobis. Cpi'.;-
ftibiuento Iransif iotailla delectatio. Quid iiT.de- r sidefet riiodo uausquisque seipsu.nv;fvideat qualis
liciis" ventris, nonae quando saturatus esfc dlves esl causa sua ante Doniinum. Quoinodo viximus
dccem ferculis aut duodecini, omais deleciatip ante conspectum ejiis? Cerle nos boniiaes sunius,
jii-eiiosorum cibofum abscedk? Tanvea, ufc breyiler ille Deus; aos servi, ille- Domiaus; aos ereatu.rio,
dicamus, nujla memoria teriip.pralium polesl e%r - ille Creator. Noo Deuai ivoslrum cbluimus, siciit
teadi, aisi quaadiii hoaio yivit; q.uia aullus pptesf debuimus ; n.pri pbedivimus Domiap apstro, sicut
.cogilare se anipliusliabilurumista temporal.a, riisi debulmus; nori dilexiavus Creatbreiri aosTruift, sieut
'
quandiu vivit ia isia yifca. Sed, si"cogitat de regao debuimus. Ideo, fiaiics, si bene cpnsideremiis lios-
ccelofunv, de gloria angeloruni, de. beatitudine, roefipsos, abn poteiimus ci respoiidere unurii-pno
quse eslin visione Dei, in inconuptione etimmor- mille, sicut dicit SciTplura (Job ix). Quid evgo fa-
talitate; ista memOria potest extendi in generatio- eiemu_s?-Nihilpossuiuus celare ei..Nain, sicut dicit
nes sseculprum,id"est in ssteraum; quia ista ma- Apbssplas : Qmnia nuda ei apcrta sitiil oculis ejus
neburit in selenium, Ideo ail :.Memoria mea in ge- (Hebr. iy). Oflcranuis illi preces lipstras. Dicamus
nerdiiones swcitlorum, illi : Non intres in jitdicium cum Seryis tuis (Psal,
Ergo, fratres, ut aliquaudi. seraiooeai riostrUm cxLii). Parum est, iaaie.ii, ncstvas preces taiitum
firiiarous, traaseamus ista terreiiaei caduca, ut ]Q olferre. Qiiseramus illius auxiiium, cujus.preces
perveniamus ad sapiciitiam el adiiapleamur ge- nullo iiiodo vclit coritemnere.' -
lieralionibus illitts,- id est illi.s. viriuiibus, qtii- Accedamus prbiade ad spoasaai ejus, accedanvtis
bus ipsa geueretiir ia aobis. Experiaiinir, quaii- ad liiafi-em ejus, accedaaius adoptimam aacillam
tum posSumUs, quia spinlus ejus. dulcis est,! et ejus. Tiituavhoc est beata Maria. Ideb cum jucun-
Iisereditas ejus super laeTet favum. Aufei-amus, ditaie Nativitalem bealse Marise celebreaius ;._ut
quanturii possumus, aiemoriaai aostram de ipso ipsapro nobis ialercedat ad Domiauai iiosiruiii-,
"
miiado, et cor aostrum ad seterua tfansferaniUs, ut Si aliquid boai feciavus per. gratiam TJei; siipsa
jiitefcedenle pro riobis beatissima dohifna hostra illud fiii.o;ûo pi-sesealaverit, noa spefael. De niaip
sancia Maria, eujus hodie festa celcbramus, quaa- qiiod fecimus sirie dybip veiiiarii impelrabit. Hoc
doque ad ca, quse seterna suat, peryenire valeaiaus, est ei-go aobis aecessafium, ut ita aos liabeamus
prsestante Domino nostro Jesu Chrislo,-.qui cum . caraiB-ilia, ut ipsavelit suscipere causam liostram.
Patre. el Spiritu saiicto vivit et regnat Deus per Sed quid ei facieniiis? Qualia ei muioefa offefenius?
ciriDia ssecsilasseculorum. Amen. Utinam sakciii possemus reddere.ei,.qued deljGinus
illi ex dcblto ! Nos illi debemUs lipiiorem', nos iia
" — '
%23 '. . , B. AELREDI ABBATIS RIEVALL, OPP. PARS I. ASCETJCA. ;3"24
"debemiis serviliurii, nos illi debemus aftiotem, nos A Sponsa . enim"Dpaiini aostri, clonvirianostfa est;-
illi debemus laudem. Nos iili debemus honorem, -spoasa.regis nostri, regina nostra -; ideo ser-vianius
quia es.t mater Dohiihi nostri. Qrii enini non ho- illi. Aposlolus enirii prsecipit : Servi, sitbditi esiote
nqrativialrem, sine dublo inhonorat Jiliuni; Iterum ontni timore domiiiis (I Pett;. n). Ei, si ille eoritra
. Soriptura dicit : Ilonorq; pairem luum, el malrem .prseeeplum Doiiijrii facit, qiii noii-serv.it istisilo-
"(Exod. _%%),Quid efgb:dicemus , fraties?"Noriiie minis carnalibus, sine dubiofppreliensibiles suiit,
ipsa est maier.noslra? Cerle, fratres,Tpsa estvere ' "qui spiriluali huic dominse nori' sevviunt. '
Sed quo-
raater iiPstfa. Per illam-eiiim nati sumus, per illani. niodo do.benius servire-kli? "-
riutrimur,- crescimus pef illaia. Per iilam aali sn-. Fratres,, nujlum serviiium placet illi lanfum",
•iiiiis, ivpn jaundo, sed: Deo ; per, illaviv riutrirr.ur, qiiantiim hoc, ut nos onvni amofe b.t-affectuimmi-
;npii lacle cariiis;-.,sedillo:, de ijuo dicit-AposTolus : lienius iilib suo ; quia omnis iaus, onine servifiunv,
' Luc
v.obis polum dedi, non escam (I Cor, in).'Per quod exhibemus iiliosuo, Iioc tbtum teriefcp-,:osuo.
illanv "crescimus; aon iriagiikudine corporis, sed Nemo dicat-.-Quamvis f.icianvhpc aiit i.llud contf-a
in Yirlute. animse. Modb videaiaus qualis sit isia. Poiaiiiuai, nba curo mulium"; serviam saiictav-Ma-
nativilas; quale sit illud Jac, quale sifc istud cre- • ris?, et seciirus ero. Non ila 'est.. Sialim ubi homo
scefe. f '':-. \" pffendit .filiuin, ibi si.ne dubib offendifcetiiiairem.
Fiiitou.s omaes, sieutcredkis et.sciiis, in nvorte, • Sed qijandp volumus .concordare Dohiino nbstro
ia velustate, in tenebris, iu miseria.Ia avorie, cjiiia post pcccaia aostra, luuc necessaiium esl ut. eam
DominUm perdideranius; in velustate, quia in cor- reqtiiramus, _ei ei iiostram Oausani cbmaiklanius.
rupiione eramus; in tenebris, quia lumeiv sapieiitiav Ttem debenius ei amorem. Cai-o eninvet soror 110-
arivisefamus, et ifa' omiviiio peiiefariius. Sed per " stra.est. Noiv yidcalui'vobis pravsumpttiosum quod
beatamMariam multo melius quam pefEvamiiafi dico. Ipse FiliusDci, qTiialilius bpmiiiis est, fraier
sumus, per lioc quod Clirisius de ea_aatiis fuit," nbsterest; attaaiea ipse de spla hiatre homp; Tsla
Pfb velustate recuperavimus novkaienV,pro covru- "et de patre, ef de niafre. Videte modo quarituia
ptiorie incorruplioaem, pro leaebris lumea.ipsa possumus• pfiE.sumere.de ilia, qiila sorof aostfa est.
est aiatef aoslra, niaier vkse riosiT8e,.a).aierineor- Ainemus illani, quia ipsa, uliqueaoiat aos. Ts.tain
i-upiioiiisaostrse, mateT lueis ribstrse. Dicit Aposlo- . utique soi'ofem debetiius amafe ;'; OujUssanctitas,.
liis"de Doniiao nostro: Qui fdctus est nobis a Ded _cujus benigriitas, cujus puritas nonsolum sibi,.
sapienlia, et justitia, el sanclificatio, el redemplio sed ftobis omaibus proftiit. Iieruav debenviis iili
(1 Cor. V).Ipsa igifur, quse est malef Christi, maler".Q laudem. Dicit eaiav Scfiptura : Laudate Dominum
est sapiefttise iiostfse,:nvater'.justitiai iibsfrie, niaief in sanclis ejus (Psal. CL). Si "Doahaus ricstef Iau-
sariotlfvcalionisnostrse,; mater fedeaipti.oiiis aostfse. daiidus est iri illis saiictis, per qrios ille facit vir-
Ideoiiobis liiagis iiiater quam iiviatercarais nostrse. tutes et miiacula, qiiantum lautlaridus estia ista,
Ex.ipsa ergo est aielibr rioslra nativitas; quia ex in qua fecit seipsum, qiii sripef oriviiia-aiirabitia est
ipsa est aosTra iialjvkas; nosti-a saactitas, nostra "avirabilis ! Si illi suai laudaadi, qni pfbpohuat ser-
sapieatia, nostfa justilia, nosfra sanetifiealio, no- vare casiitaiem : fquomodb.cst il'a laudanda , quse
stra recleffiptio.Ideb cunv jucuridkate ejuscelebre- sine exemplp elegifcsefvafe yiTgiailatem , et fcariieri
mus Natiyiiatem, de qiia habeivius tariv bonaav iva- cum virghiiiateobtiriuit fecunditaTeniLSi iili lau-
livitatein. NuncquaLeiac de illa sumpsimus, -videa- dandi, per qiios Deus suscitat iftottuos, quoaibdo
laus. Vo.ibuni Dei, Filius Dei,;sapientia Dei, paais ~est illa laudanda, per cuius sanclkalem "tnlurit.
est, ef solidus eibus est. Et idep de illo soli illi qui hvuudum de iaorie perpelua suseilavit! Ideo; fra-
fortes" erarit, Id est aageli, riiaaducabaaf. Nos,: qui - ires, laudeniusillam, et cum jucuridilate Nativita-
1
parvi efamiis , non poluimus cibum istuav gustai-e, lem ejus celebremus, ut ipsa pro aobis iatercedat
qtiia sblidus erat; np's_ qui ia lerra eraaius, noa ad Dominum Deuriinosirum. Sed,si vbcelaudamus,
potuinius ad isiuin paiierii ascendere,- quia in coelo 0 moribus noa vilup.eremus. Idcirco aoa ficie, sed
erat. Quid.ergo faclum esl? Venit istepanis in ute- vere laudeinu.s. Falso ille laudat, qui quod laudat,
rum B."Virgiftis, et ibi.factus: "est lac, ettalelac," quanluiiv potesi, noa vult imiiari. flle vefe laudat
qrialenos sugcrepPssuavus. Considera mpdo Dei iiunvilitatem sanclav Mariifi qui, quanluivv polest,
Filiuffi iri"greavie Vifgiriis, iritet brachia Virginis, studet esse humilis. Ille vere-laudai ejus castita-
ad ubera Virginis, boc toiuni lac cst, lioc suge. lem, qtii exsecfatuf et despicit oainem immu"adi=-
Jstud estlac, quod taobis bona materriostfa mini- liaav et libidiaem. ille vero laudat ejus chaiitateai,
slravil.lariv nuae considera ejas castilaieav,- ejus quiJ,bta inteatlpne ef studio lendit ad boc, ut possit
"charkalem, ejus liiiaiill.taleai; et exeaiplo' ejus. Deumfet ""
prpxiiauih perfectediligere.
cresce. in purkate, 'bresce iu charkate , cresce ia ideo, fralres, si volumas illara digaeTaudare, ma-
bumilitate; et ita sequere matrein tuaai. Ecce xiale bsec fvia studia dcbeaius habere, bonas; cogi-
queiaadiaodtiriv riiaTerviostra est; irleo debemus illi taiioaes, saivclos serriiones, et reo.ta opbra. Qui
lioabfem. Hbc eaiav:'pi'se.cepii:Dominus,sicut dixi- eniav isia habet, quaatum poiesl, et ad hbc tendit
mus:'::''E6nora puirem.tuum', el:matrem inani. De- uipossit ista.perfecte habefe, ille irniialur sanctaiii
1
beiaus ctiaffiilliseryiiiiiift, quia doalhvaiiostra cst; 'Mariam. Ista eaiav tria commeadal ia illa Spiritjs
'
525 .." SERMONES. — SERMOXXL TNNATJVITATE B.. MARLE,:;;,..' :" V .' 326
sanclus, qhi ait per Salpmoaeni : Edvus disiilians.. i-A' qubrum ppera Videalur.hoiiiiaibris esse saricta;isecl
lubia iua.Mei elltic sub thiffua tud, Et odor vesli-- -lvo.iiLliabeiifcodbrc-m.ilmris, .quoniafinria Dei'Sacrifi-
ineritorum ttiorum sicui odbr ihtiris (Caht.iv). Pef: cib;eoruBv,operaftbn ponuiiiur. Ideo, fralres cba-f
labia debenTusaccipenv veiba_ quia per labia loqui-- "rissimi, imifeavuf bealissiaiaav Mariahi, quahliiai"
raur; Favus est cera, quse. habet in se niel, Favusi possumus;. Sint in nobis sancla ftieditatib,: ejpia
distillaris, fquse: habet laataBl abuadaaliani mellis! erga irivicerii coftipassio, quasi mel et lac.SintTa-
ijitririseeus'> ut etiariv iricipval foris fluere; Idebj bia iiostra quasi favus distill.aa.s_,ut. bmnia yeriia
,-behef verlia"beatss: Maiise possuftt comparari favoi nostra ex diicediive .cliaritatis proGedaat.Si corfi-
curfenli, qu.iaomiiia verba ejus dulciacfani^plena, , piirius, fiat; CririiCharitale:;"Siab -illo.' corijpiriiur, 1.
iioii earriali diilcedine_,sed spifkuali. Sed riiulli surit;, -audiaiaiis lioceuriv cbafilate, ut secundiiai Aposib-
i qui haberitmel in "ore,viori laaieri favum distij-. lum,. o.mniano.slra in cliaritate_fia_nt;(ICor~.'s.m)°
Jantem, qura niiilii habent-dulcia verba, sed iioft_ . -Ex operibus ribslris Deo' sacfifieeivviis per bonani
yeniunt ex abundantia intefjoris dulcediliis." Isiii coaseieutiani,"spafgamas iatle bonuiii bdbrenv, ut
secundurn aliqiiidsimiles surit api, quse liabet dul-. alii su.aiaril exe!ivp;luni,etsic.ftonTTabeamiisjucun-
cediiieni etpunefionem. Ex uria pafte melhabenlr, , 7(li!aiem cafaalem;;.iioa de.eguiis-_v"iio"n.in jbcis, iipi» .
quia dulce loquuftiur, oriiriibus;adulaBlrir,yolun--.-B iivliojus niiindipompis, sed curivfoifiaijucundilaie
lateui ornriiUia sequuiitur, sed: libo larituih. foris. spirifuidi hoyie Nativilatenv B. Mavise celebfbnvus,
Namin secfeiis suis, vel fofteiri: cordiblls sitis,} ut ipsa pro nbbis intercedai ad I)biriiaum rioslruav •
• qtios"foris nielle liriiyerint, iriius detfaetionibus ett -Jesuia Chfistiini; qui cum Patre et Spifilusaiicto
judiciis pungUnti :Non babeiit isti faVum'-.dislillan--.• -vivit et fogiiai pei' omnia' siciila sseculbv-um.
;teui_ quiaisla dulCedoverbbrumriou.veniT, utdixi- . Aiaeriv- ; "f ,:f" .;'.'.""- •-•"'::'-..'•
irius, de. abundarilia inlefibris duleedinis. Nuirsie:;.;- ;: -;".".':'-';SERMO'SXL"•''_.'- • :"
B. JsTafia: Favus,:inq\iit, disiiUimHab'ia:iud,'-id\e_ii; '_VKKATIVITATE B. MAilliE Illvf ::f
Yerba tuafduleia ex abundaiitia iivterioris drilcedi-.. ;' Vosscitis, fralres cliarissimi, qtiia nb.s'Cclebra-
ais. Et, ut sciamus, unde.esfcista dulcedo veibb- riius hodie Nalivi.lateffi.doriiiiisenostra^sanctse Ma-_
rum, sfatimadjUBxit : Mel et-ldc sub Uncjud tua', rise : et ideojusluai est ul gaudeaaviisiri Dbmino,-
<tui voiuerk sanclam dulcediriem iiabere ia Verbisi ;et ad 'menvbviairi nostram- l-evpcemus quaalurii
suis, talem quasDeo placeai_;.hecesse est, ift dub gaudium nobis "advenk perejus iiaiivila_teftv,;quia
Jiabeat vn;Cogkatioaibus suis etili-cpfde sub; Id est: : ia .ejiis liailyitate ccepif apparefe;omne gaUdiuiri ;
saiicikaleni.au se, Pt compassioriem' ad- pfbxiiabsi ^ Kostriiia. Et.ideb justum estul exeitemus: iibsrnet-
-Qtiiis!a.duO"liabet.iii;cofde suo, qvji ia Istisduo-. ipsbs.in bac. festiyilale ad laudanduia-r Dominuhi
biis serval cogitaliones Suas, eruafc ejus sermouess _. iHiStfuiii. Sed_ quva iii hac nocte excitali eslispef •
pleni spirkuali dulcediae,- Sicut mel de diversis - 'cariliis, per l.eciioiies, per psalaios, et perc.setefa ta- :
floribus iif, ita oniiiis saftctitasvii iriullis virrutii:us lia q;ice cbijyeniuiitfestiviiafi,: ul nilvil yobts desit,
coii.siat. Ideo :per mel.possumrisintelligei-e" sa-ricfii.". volunius 'etiain, ;quaiifUm pos"sunVri's'V.vosexckare
ialerii. La.c,;qiH_jiiiariiest signuni-materiise charha- ' .per seiTivbrieni,iiosfi'ii,m. Spero aufem.;:qu"od,etsi
lis,et. uulril paryulos, et fack matrerft iaclinare se illuia ardentissiriiunv vestrse devotioiiisf aHecturii--
ad parvulum suunv; per lae iatelligiriiris compassio- sermo noster nbii augeat, non" miriuei lamen. Et
nerii..Nihiiauteui niagis fack horiiiaeav pie et Lerii- sicutmilii videiur,• riih.ilialiud debet rios niagis ex-
gne et dulciler loqiii cum alio quaia cba)passio. Sed cilare.ad /ambfem eliaudem Doriviriinostri, ct-acl
coaipassio sine. saactitale remissip est. "garidiiiiiispintuafe; quam si CoinifteriTofeiiiusvobis
Videte ergo qriod dicilur : Favus' disiilldns labia libc; quodDomirius iibster libdie inceepitôsleridefe
lua, sponsq; trieiel tac sub lingua tua. Ac -si dlee1 nobis. Hodie eriiiii nobis ccepkiilairi- •ftvirariiiriise-
. ret: Ideo serjaoiies tui pleni surit spirkuali dulce- - ficordiamsriani, riiifam piefcifeih siiaffi exlvibere,
dine, quiaTeniuiit de interiorLsariclilateet coiiv- D I qiiaav aiite tot arinos promiseratfAbralice, seilicet
passipae. Subiirigua suiTt illa, quse aoo adhuc ve- .qupd ia semine-ejus benediceroiilur onvnes gentes.
niuiit.ad liriguam. ldeo dicit: Sub lingua iud, qiiasi (Geri. xxii). ilpdie enim fuit naTumillud semea, de
diceretjin cogitaiionibus tiiis.- Seqiiilur : El odor qub' oitiis est sbl juslitise Gljristus: Beris aosler, iii
vesiinieniorum luorum, sicut odor thuris. In vesti-' . qtib sine dubio rioii rina gei]"s,.sed;bmhes gfciilesbe- -
nierilis-debeaius accipere bonafopefa aostra, quia aedictav siint, quia per pmaes genleS:est fides Chrl^
per bbaa.opera aostra leguiitur peccaia nostra quasi Sti, et ejus beaedictio. Islud semeii,; lratres; est
tarpitudb npstra. Ipsa ctiam surit oraamenta "nbstra beata Maria,qua5Ti(jdie riala esl de seniirie.Ahfaliie:
ante Deuni. Tn tlviire possumtis duo considerare :. quse iaai:'mii'aih";benediciioiiem.fecepTt a Dobinb,
bonum odoi'em,ei divinum sacfificium. Vesiimen- . quod abstulit .•hvaledictiorierivmuri.di-.::Naffi, sicut
laigiluf sauGtseMafise comparanl.uf -tbiiri; qtiia ef Evarigelium qribdIiodie legiiur nai-faf^TieftissiHiiim
Deo pJacebant, et libiainibus odbrem bonse' famse est qubd ipsa.esfcde scmiiie.Alifabse... Ibifeniiriie-
exhibebant. Muki sunt, qnorum vesthiVerkahaberit gimtis : Liber-gineratidnis Jesii- Clirisli filii Bavid, _
bonum odorem,-sed non baberit odpfeai:; thuris. -filii Abrdhdm'.(Ma'tth.-1)'..Dride -sciffiiis quod Domi- .
Quia inulfi suat, de quibus Torma religioais exif, nus noslcr, qui rion habuit pafrein i.n terra, lioii.
5;Sf7 : fffiAELREDIARBATIS RiEVALL. OPP. PARS I. — ASCETTCA._ ' 528
fpossbtdici fecte.filiusAbT-alvjfi,et filius,Dayid, .ftisi ,i\:(./ Cor, iii)-, Sed, quianps in pfcjfundosiiuiiis, i'Ie
.iaate.rejus esset^de ebdehi Seriiine.' Itefuril. ut esse- auteiriad qrieni asceadere deberiiusfvalde altus est;_
.irius cefti, quiaijjse est ille; de-qup: Deus loculus noii possumus nisi per_qu.os.damgradusiiluc per-
.fesT ad Abraliaffi;,ybluit evaagelista Matlhseus nar- venire. islos gradus_spiritUales, perquos debemus
fare Tiobis tptaav: prbgeaieai Doaviai .aostri,. ab ascendere, .possuriius, ut diximus, riotare in is(is_
Abraham usque ad ijeaianv M.ariaivv,;de qua.ortus palfibus, per quos "Dbffiinusiiosler desceadit ad
est.sol juslkise Glmstus Deus noster, Debemus ad- a.os, ut ad illum asceadeiemus. Ideo,",'sicut.ilie ab
Jvuceliaffi considerare, quia aoasoluia atl bpe teiir Abfabaai, id est Deo. Palre desceadk ad nos per
.(Jebat:evaagelista, ut nobis sinjpliciferosteiideret istos patres secuaduffi oaraeffi; iia ef aos^peristos
Illos patres, dequibris natus esl Chfistus, et car- patres spiritualiter iaiellectos ad ipsum Dettm Pa-
fnalem ejus progeniem sciremus; sed etiaai ut de trem asceadamus. Et pfimumvidearivus, quid si-
carnali ejus progehie spifitualem fructiim - capia- gftifieen.t istse tres disiiactioaes, (juas evangel.sia
arius. Quia_:si ad liihil aliud osteiideret eyangclista, fccit.--"•
quarefaceret illas fres distinctiories._id est in una- • Puto quod per has tres distiaclipaes debeamus
iguaque dislinctioive poaeret qiiatiiofdecini geriera- aecipere tres status, in quibus s.unt bmries, qui vo-
tiories, id est quatuerdeciin -liPmiiia? Sic enim di- P lunt p.er istps gradus ascendere illuc, iarideJCiiristus
eit; Ab A.bralianiiisque ad David, qudtudrdecim ge- descendil ad nos; Primus status est nbslfa convef-:
nerationes; a.Dqvidusque ad IransmisgraliotietriBa- sio; secundus ivostra purgalio; terfiris nostra ex-
.byioitis, generdiiones -quaiuordecim: A ifansmigra- spectatio. Sic debet unusqulsque proficere. Pririio
iiotte Bdbylonis usque ad CIiristum,geheraiionesqua- euim lipiaoconyertitur.ad Dpffiiaum asseculi hu-
itiprdecim (ibid.); El q.iiianoluit buiic numeruni ex- jus; vanitate; pos.tea purgatur ayiliis, qiiSecoafraxit
eedere, sed istas distiiictior.es se.rvare, ideo omisit ex: mala cPnsuetudiiie. Etpestquam fuerit purgaltis
nUriierare quosdara palf eset filios, qiii pertinenl ad a viliis, quanlum humaaa fragilitas penriiseritj
istam progeiiieui, et transivit de palre ad tertiura luric debet cum aiagnb desiderio solutiouem suam
"nepuiern. Et ideo perillos-nalfes et filios, perquos exspeelare; quaado debeat delioe. cprpore exire,
: :C!ifisius desceaiiit ad nos, deiieffiUs"ajiquid spiri- et ad Chrisluin veiiire et secure suum prsemium re-
,.iuaieiniel]igere, o,iaothre qubsdairi gradtis, quibus cipere. Sed, si honvo vult ad istuuv suavrivumgra*
debemus .asceadere.ad ipsuaiJ Ideo " videanius, qtio- dum asceadefe, pririio debet esseperfeciusia primo,
nvbdo narral istaai pfogeaiem. . . et postea ia secuado, et sic aseeiidere ad tertirim;
-":,".'
ljle lacipii ab Abraham, et desceadeado perveait Q Ideb pppriet ut quicuaquejion.vertiluf ad Domiauai,
adDomi.iiUm lipstrum. Sxut-videiur, per istam de- npri timide aut iepide eorivertatur. IHe limide.et
icensipnem,-qua Domiaus aostef desceadit ad aps, tepide coavertiturad Dbmiauai, qui, quaudo relin -
V-oluitosiendere abbis quanvdani asc.ensiorieffi,qua quit sseculum, npn vull perfecte oaiuia sua dbsefe-
debemusascendere-ad.ipsam.ildeo enifti ille descen- re; sed-coafra poffiiai prseceptum spllickus est de
difcutnos asceiideremus.Tdeb profriobis paupef fa- crastinp, et aliquid sjbi reservat, et-de sua sub-
jctus est, ufc divkes facerel. Evangelista autem iri- staatia ; incipit aliquaai noyellam liabitalionem se-
clpit istaal desceasionem ab Abraham. Abraliam dificare, et timet ne, possit priti illaai districtio-
auleffi iaierpretatur paier excelsus, per quem potest ftefti, quse est esse sub alterius imperio • et incl_jvit
sigftificari llle, qui vere excelsus pater' est, id est per se vivere, et suimef curam habere, et priUscsse
Dpmiftus Paler DoiBifti nostrij Jesu Ghristi. Inde, id nvagisler quaiii discipulus. Ille etiaffilepide ,se con-
est de sinu Patris excelsi •deseeiiditDonviuusnbster yertit ad Deum, qui, quamvis relinquat oinnia quae
ut veniret ad nos, Per- hoc aulem..'ve.niL ad nos, babel, et se ponal sub-allerius poteslale, aliquem
quod hoftio factus est inler nos. Et per hoc qtiod locum eligit, et ibi se poait, ubi halieat tantas de-
homo est, uiique iilitis Marise est.-Ideo iri fine.Iiu- iicias, vel elianl plufes,-quam habebaiin sseculo.
ju.s descerisus ila ait evangelisia : Jacqb autem ge- D Sed etille tepide conveiiilur ad Deum, qui ia qiia-
nuil Joseph virum Mariw, dc quanat_us~estJesus,qui cunqtie doriio..fiierit, .quantum polcst, semper tra-
vocatur Chrisltis (ibid.), ErgoJ fi_atresi;harissimi, si ..Jikad quietcm.et doiicias carais, et riiJiil curat, nKi
volumus illuc asCendere, uadeilla descendkad nos, ul quoeunque modo possit remanere in domo, ad
id est ad Patreav excelsum, hic -incipianiusinoslrum quam venit. Ite.rum iri puigalipne nostra debet esse
ascendere, ad filium Marise, id est ad humaakaicm perfeclio, ul.non sufficiat nobis, si illas abomiria-
Chfisii, et sicasceadamus adejus diyiakateiri. Jpse lio;es,-.quas fecimiis in sseculo, reliiiquaavus, ot
e?t enim via, sicritipse ait : Egq sum via (Joan. tanieii ira, invidia, detfactibrie,- murmuraiior.o,
iiv). Sine ista via, aiiiliis pofest pefvenire acLPa- , occullis eliam.sordibus, oculus cordis ripstii ma-
trem excelsum. Ideo ait : Nemo venil ad Palrem, Ctileiur. Iterunl iri exspectalioae aostra debet esse
nisiper me (iiid.). Nem.o o.nim polest aliquod bo- - qiisedaiii perfectio, id est perseveraiitia usque in fi -
imm.incipere, aisiiacipiat a Christq. Ipseesi eaim riem, el semper ferveris desideriuai. Islas perfeetio-,
furidaaieatum omaium bonorum, sicut dicit Apo- nes possumus inlelli_gereper tres tessaredecades.
stblus : Funddmenlum aliud nemo pple.sl.poncre, Sed qiiare posuit istum auaiefum, id est qua-
; f;iwter. id quod.posiium est, quod est Jesus Chrislus tupfdecim in uiiaquaque dist,inclione?-iste aumerus
529 SERMONES. — SERMO XXI. TN NATIVITATE B. MARIÊ: 5o0
signkicat pcrfectionem. Decerii enim ct quatrior si:; A j omnia ffiala et pericula bpprtcl nos iliuc asceii-.
gnilicantlegem et Evangollum, in quibus eslomnis j defe, unde cecidinius ; et iri isla nocie debemus
perfectio. Decem signiiicai perfeclionem legis, pro- aseendere, et a mari ascendere; necesse habenius
plef decem praecepta, quse erant in lege. Quatubr• ut habeamiis aliquam lueem quse nos illuminetj
signifieat perfectionem Evangelii, prbpler quatuor• pcr quam ipsos gradus possihviis ascendere. ideo
libros erangelistaium. Ideo autem posiiit evangeli- cria est nobis liodie stella qusedaai, domiaa scilicet
sla isttim numerum, qui signifieat perfectionem,, nostra saricta-Maria, quse interpretatur stella maris,
quia inurioquoque slalu debetbomo essepeTfectus,,' sine dubiostella islius avaris, videlicet istius sse-,
quia utique perfecta debet esse conyersio nostra. culi. Et ideo debeavus erigefe oculos nostrbs ad
Nam si in isfo slatu non fuerimus perfecti, nulio- isfam stellam, qua? hodie apparuitin terra, ul ipsa'
modo possumiis ad illum aiitim statura peryenire. nos diicat, ut ipsa no.s illuminet, ut ipsa nobis
Nisi enim voluerimus perffecie adT)ominum:ab hoc; osteodat istos gradus, ut eos eognoscamus, ut ipsa
sseculo converti, aequaquariv polerimus a vitiis no- nos consoletur, ne asceridendo deflciairius, ul ipsa
- tris purgari. Et aisi peiTeete a vitiis nostris pur- rios adjuvet, ufc ascendere valeamus. EtJdeo
pul-
gaii fuerimus, nullo aiodo possuaius secure pnc- cbre in isla scala, de qua loquimur, ubi nos debe-
mium ecelesle exspectare. Sed quoaiam aec adi mus iacipere ascendere, ibi posita est Maria, sicut
primaai pejfeoiioaem, quav eslia coiiversione, nec: dicit evangelista, Jacob autem genuit Joseph virum
inde ad allas potest iiomp sfalim pe:venire, ideo1 Mariw (Malth. i), ut statim iri ipsa prima coftver-
debet "quasiper quosdamgfadas asceadere doricc: sione nosifaipsa nobis appafeat, et fecipiat in sua
perveiiiat illufi, unde Pomiiius noster dcscea.dk adI custodia, etillumiaet iuce sua, et coaiketur iib.bis
nos. Jam BUVXergo, ffatres, asceiidamus et a Cliri- in isla via laboripsa. Igilur, jlla illuminante et dor;
sto iiicipiamus', ut ad Christum perveniamus. A. centeper oninia, qui iacepiriius eonverti ad Deum,
Glirislp inciplainus, secunduni quod homo est; eti ipsaia coaversionem ducanius ad perfectioaem,
ad Christuili perveriiamus, ulii cunv Patre excelso1 ct iacipiamus a Josepb, ubi incipit augmeritum
ununv est. El si yoluiivus per istos pati'es, quos1 nostrum; et proficiaffius et aseeadamus, doaec per-
comiaembrat Evangelium, accipcre iilos gradusspi- traaseamus tiaBsmigratioaem -Babyloais, ut quj;
1'ituales por quos debemus asceiiricre, debemuS: fuimiis per vitia et peccata captivi sub pbtestate
pfimo ineipere a Josepb, et ita sursuiii versus per- Nabucliodoaosbr ia Rabyloiie, i*Jest ia coafusioae,
veaire usque ad traasmigratioaem Babylonis. Nani liberemiir per gratiam Christi, ad quem cdnversi
isfi sunt gradns, qui pertiaeat ad primuni statuiri : Q ^ sumus : etita ctim perfecte convertendo ad Deum
Joseph intfiipi-elalur augmeiiium. Seke debomus redierimus a Babyloue, traaseamiis ad sechudum
quodDomiiius creavitratioaalem creaturaia ut.es- slatunv, et ihcipieates iiosmetipsbs purgarc, asceri-
set particeps beatitiidiais illius, ila ul ftiliil aliud „ clamus de gi-adu ia "gradum ; donec veiiiamus ad
illi possel sufficere ad beatitudiriem-,nisi solusDcus. Salomoiiem, qui interprelaturâcij^cus, ut, sciliCet.
Et haecest tpfa perfectio ralio'rialis_crcalurse,elomne purgati.a malis passionibus , Ivabeaffius iu hobis
boniuii adhserefe illi. Et ideorecedens ab eo, ten- quanidam pacem et tranqulllkateri), et sic ingredia-
dk ad aihilum. Et hoc aiodo oaine delritrieftium muf terlium statum, qui iacipit; a David, qui iuter-
liominis fuit, recedere a Deo; Idciico, quaudp 1101110 pretatur desiderabilis; til el aos desideremus , Ct
«bnverlii.se ad Deum, tunc incipit augriientum ejus. afdeanius videre illum dosiderabijein vultum Cfea-
~El ideo si volumiis ad ipsuffi asceiidere, pTinviim toiisiinstfi, :et in ipso desidefio apsifo peTveaia-
est ut converlaiiiuf ad epm et sic incipit aiigmen- mus ad Pairem Abraham, ad Deuai scilicet excel-
tum nostruhi, quod possumus intelligere per Joseph, «um, et-videamus Cum in Sion.
qtii inlerpretaiiir augmeiitum. Qomhms nbster Jbsus Sed quia longuni est, si velinius isia oaiaia 110-.
Chrislus, ;icti'm-in forma-Dei esset, non rapiham ar- mina percurrere, et in singulis istos gfadus quse-
bitralus esl.esse se wqudlem Deo ; sed senielipsum D I rere; hoc yideamus, ad quam perfeclioneni debemus
cxinanivii (Philipp. u), et des'cendit usque adinfir- . in singulis isfis Iribus statibus perveiiire, Et hoc
nikalem noslram. Sed qriia quod infirmumjesl Dei primum videamus, ut fundamenlurii posiium sit; id
foriius-esiIwntinibus (1'Cof. 1), ideo ubiille devenit est fides Cbrisli. Sine fide enim impossibile eipla-,
a'd defectum nostrum, ibi incoepii augmentum no- eere Deo (Hebr, xi). Postea vero :diiigenler coiiside-
îrum. Sed quia ab illa-magiia claritate cecidimus reffius, lit semper habcamus ante oculos nosltos
in islas ienebras, ab illa magna quiete, quam pri- . islam "slellatn. quse hodie apparuk in terra, ne de-
nius horrio 'habuitin paradiso , cecidimus 111hoc ficiairius prppter tenebras bujus npctis, in qua su-
maremagnuai et spatiosuia^ ubi abuhdarit venfus :f mus, et sic ihcipiamus asceadere ia primp siafu, ut
teatationum, fluctus persecUiionum, et in hancno- cbaversio nbstra peiTeclask. : : .
ctem. in qua trariseuiil omnes bestise silvse (PsaL Iste siatUs incipil a Joseplf. Joseph , ut dixiriius,
cin). „' . iiiterpretaturfouifnieiilMjn. Quid significat hoc au-
Ift boc ctiairi mari suntreptilia, quorum noa est gmeiitum, di.cit Dominusfiii Evangelio :- Quis volens
nuaierus (Psat. xxxix), id est aialigai spiritus, qui turrim wdificare, non prius sedens coqiiai, si habeal -.
semperiritondu.nl aduos decipiendos
" ; 4t iivterisla '" sumptus ad perficiendum
' (LMC,fxiv)? Turfisislaest
'
- '"" '"" li;
PATUOL. CXGY. , ''.'
Soi' . B. AELREW!'ABBATIS..;RIEVA-LL;"OPP;.|>AR'S L - ASCETICA. . izi-
perlectio, ad quam debemus .ascendere. Oportet, A gredkur" eum acriori ceitamine. Is quenv diaLbltis
ergo ut, qui voluerit istam furrim spiritualker sadi- impuguat, non deficiat; sed supeiius aseeadar, ct
/icare, augeat sibi expensas unde possit perficere, diabolum, efc omaia ejuS arguaventa despicfai, et
ut sit in isto pfimb. gradu, id est augmenlo. Sed dicat :.Deus meus adjulor meus; et sperqbo in ernii-.
quse est ista expeiisa? Diilikareftvus dicefe, hisi ipse (Psal. xvn). Si enim Detis pronobis, quis coaira
Domiaus prius dixisset, oportere sumplus compu- nos? (Rom. viil.) Ponit diabolus ante oculos divilias
tare ad istam spirkuaiem sedifiealioiiem; slatim in nvundi, quas abjecit homo, et vult ejjm facere re-
fine h.ujus Evaiigejii, de qualTsumptu loqUeretur dire ad vomitum suufti. Sed ille cuiii Oiniii fiducia
osteadit, diceas : Sic qui nori renuntiaveritontaibns dicat: Deus nieus, adjuior meus, et sperabo ineum*
quw possidet, non poiest-esse meus discipulus (ibid.). Et sic coasideret, quia si deleclabilia sunt terreaa
Mira res. Hoaviries hujus sseculi, si vblunt aliquid et traashoria, sine ulla dubilatione delectabilior est
sedificare magrtuffi, npn soluriv servantea quav ha- ille, qui fecit npri solum ista terrena, sed et offinia
bent, sed etiairi ffiulta coiigregant et acquifuiit. Sed dona pulcbra, et ccelestia et terfeaa ; et pro ejas
ille qui vu.it spiritualenv sedificatiouenvfacere, non . amore omaia contemnat et dicat: Deus meus, divi-
solum non debef id quserere quod non liabet, sed tiKmese, bbnor nieus, thesaurus meus, et omnia
etiani id quod habet reliriqtiere.Quod ergo Illis vi- }- bbaa mea. laLsto gradu jara perfecte conteffinuntur
detur delrimeiituin, hoc esfcliostrum augmeolum, omnes divilise; quia, quarido homo considerat pul-
Quaiitb euim magis. miriuunlur pro Christo islse chritudinem Grealoris sui, parum ei videtuf quid-
cbrporales divhise, laato rnagis augeatur spirkua- quid reliquit in sseculo. Sed jam, calcatis divitiis,
les. Ideoaobis, qui desidcramUs asceadere et spi- quia illse iion possunt impedire quin eprivevtatur ad
riiualem lurriai sedificare, priiririm est poskus aftte Deum, iftcipiuat impugaare 'carnales affectiones,
nos Joseph,.id est augiiieiitum, ut scilicet terreaas scilicet patris Ct mairis, fi-atrum el aavicorum. Iste
tlivilias abjiciamus, et sic spifituales divitise nobis loeus est valde perieulosus. Quaado eiviaihomo
augeaniur. Seire-autem debemus quia leinporales vult relinquere savculum, et. converti ad Beuai _.
•divkise etbccupatioUesiBuridi sbftl quasi qusedam obslaafc omaes, retirieal, clamaat. Relinquisnos?
vincula, quibus diabolqs lenet homiiiesiigaios, ut Quis in seaectute sua sustiaebit patrem tuum?
nbn ppssint libere ascendere scalam Dpi. Ideo qui- Quis coasplabitur matrem luaav viduaffi desolaiam?
danv dives, quia audivit a Domiivp : ~¥ade et vende Quis adjuvabit fralfes, sofores, pafvulos, qui ora-
omnia quw habes, et Ida pduperibus.; et veni.,sequere ; ues aitendunt ad te? Hsee si noa dicaTitur foils,
me (Malth. xix), abiit tristis. Quare autem abierit ([I ipsa tamen carnalis affectio vel diabolus dicit in
iristis. evaagelista nobis osteadit, qui ait_: Eral corde. Ex alia parte oecurrunt fanvUiares, amici,
autem Itabens multas'possessiones (ibid.). Teuebat et socii, cum quibus valde dulcker vixk,,ei dicunt;
cum ligaTum diabolus occupalioiiibus muiidi, quasi Ita relinquis nos? I.ta diyidemur? Sed qui ascendil;
quibusdam yinculis. ldeo.trisiisiuk. Yidebafcenim scalam islam spirilualem, et vrilt cantare canticuhi
quid illtim oporleret facere.sed quia erat his yinculis graduum, dicat : Dotnine, iibera. aiihnam meama
, Jigatus, n.oii polerat se shie. aiagna iristitia expe- labiis iniquis,el a lingua dolosa (Psal. cxix). Et kc»
di.re. Qui ergo projeeerit; propfertiavorerii Dei efc rnm : Narranl-mihi iniqui.^deleeiaiioiiesjsed nonu.l
-
amoreni divilias Iiiijus muiidi/facile potesl scalam lextua, Domine (Psul.cmm),
Dei asceadere ef "diabolum suppianlare. Quia aul- Islse certe affectiones, quasi qusetlamriUbes obscu^
lpaiodo potest hoaio" Tevius supplaniare diabolum,. rant animam, et abscondere niluiitui- omnem spi-
quam per timprciri Dei, quasi aputa novaculsi, ab- rilualem delectalionem. Sed debemus.liic inaxinve
scindere vincula, qriibus diabolus tenet eiaV liga- cogilare hanc stellani nostram, quse ftpbis luceat ia
tum. Sed quia quando homo incijjit couverti ad bac nocle, Lftliac obscurkate. Debeffius coiisiderare
Deum.a peccatis suis, liaior ftimius vult aliquando "i-adium,quide ista stella ortus est; quiquodamaiodo
1D obscufatus estpropler nos, ut nos iib.erar.ei ab lvis
,ducerc:;;,eumaddespeEatioiienv-^ ideo asceadat su-
pcritis, et res.picial ad illuav qui vere misefieors obscuritatibus. Ipsunv ponaaius coaira omnes caf-
est, et tptam.spem suam.ia eam ponat, 'et.eum.su-.. nales affecliQiies, el ipsunl coasidevemus palrem.,
pef pavaia diligal; quia:pmriil)us qui convertuntur fratrem,-matfem , amicuai.; Patrem, quia erudit
ad_euni sine ulla dubiiatiorie doiial omnia pec- aps ; matreffi. quia coiisolaiur nos, et lacte dulee-
cata.;:-.' :; .--' -_:-.. : dinis suseJiutrit nos ; fratreni; quia c.ai-neffidecafne
Dicit Salomon. in Proverbiis: Fili, ctccedens ad noslra assumpsit; amicum, quia sanguineui suuiri
serviltilem Dei,~sta injuslilia et limore, et pr.wpara fudit pro nobis. Hsec est recia via. Sed Iiic caveadi
animam ttiqni. ad lettlatioiiem (Eccli. ii). Non.enim sunt lalrones, qui se abseonduiit, et plerumque iii-
curat diabolus lentare liotivinehi,:quem in pofesiate caiilos feriunt. Hic-soletialere leo iri insidiis, ille
sua habet. Quiferiim .prppriseconcupiscefttise in qui cifcuit, quserens quem devorefc (I Peir. v); et
omnibus obedit, et.satisfack desideriis carnis susc, qucm non potest per suuffi gladium vuhierare, solej.
iiori curat diabolus ad illum aecederc ; sed si -ccepe- pei- ipsius arma, quem lentat,app:eiere, Tela iilius
rk ipsas concupiscentias abjicere, et nitj conlra suiit vitia, quibusnos aperieiBipiigaat.Ariiiaaosiia
desiderabilia cafnis suse, tunc dolet diabolus, ei ag- suat viituies, quibus ei fesisfimris. Td.eb,quan&b
va •- SEUMONES.•- SERMO XXI. IN NATIVITATE B. MARI^. 554
T;on potest per aperta vitia, quav sunt ejus tela, 1A qui menibrasua bciie regiuit, ul noii regnet pecca-
.(•estruere, vult de nostris armis nOs Occidere. TNIti- trim in eorurii mbiTali cofpbfe (Koht. ' vi), etsiiH
iur eaiift aniffio uostro persuadere ul in npbis ipsis magistri corifusioriis SIICB, jet ribii servi.
jjlorieiivur^quasi riostra. vifiule divkias reliqueri- Quod quia suis viribus nenio suffick implefe ,
mus, et nosifa virtute affecfiones pnines conteiri- clamemus eumÂpcstbloi Quisnos liberabil de cqr-
pserimus. Gontra hane. pesleffi deberiius asceadere, ' pore mortis hujus? (Rom. vti.) Sic claaior meus
ut unusquisque, quando prpfecerk, nveriviaei-kse a; semper sii ad Deum. Oculi aostri semper ad Dehm, .
Domiric adjutum, et nba pof propriam virtutemad _"' et siciatremus ift alium staturiii Nam , licet lvsec
aliquod bouum perveuisse, velperveaire posse, et; perfecte feceriaviis, et divitias et delicias, et omaes
lioa in se , sed in Dominb glorietufv Ipse est enimi affectus carnales, et riostrariv propriam voluatatem
"
qui opefaturin nobis et vellej "et posse, prpbona L abjecerimus , faaiea adliric aos impugiiaiit vTtia
voluntale. Tinde dicit Apostplus : Quid enini habesi" aostra, ira, irapatieatia, superbia, luxuria, et cse-
quod twn accepisti ?.Si auteiti accepisti, quid gloria-. .terafbujusmodi. Ideo ingrediamur in allerum sta-
ris quasi non acceperis? (I Cor. rv.) " tuffi , et iacipiamus nosnvetipsos purgare a vitiis
Ergo qui vult perfccfe converti ad Dominum, sicj " hostris per Tabores , per vigilias, per jejunia, per
asceiidat de gradri ki gradum, donec pervenial ad[ orationes, pef eompunctioneiii.j per lectionem, pci*'
traiismigralionem BalvjToriis.Sicut autem in desceu-. rnedkatioriem. Sed quia lTihil tanlum vaiet adno-
sione TnteHigkur illa trausmigratio quse faclaest ; stram piifgationeai, q.uaiilufti assi.dua oi-atio ad
de Jei-usal.em-inBabjToiieia, ita in ascensioue de-. Deum,ideoin priacipio hujus distiiictioiiis pbaitur
bemris hitelligefe illam transinigraiionerri qtiafti; Jechoiiias; qui interprelatuf-prwparalio Domini, ufc
facere debeffius de Babylbrila verstis Jerusalem. sciamus et niemorise commendemus, qiiia nos rion.
Ilsec est-conversio perfectionis noslrse, ut BabjTb- suflicimus npsmelipsbs pfseparare, fteque purgare;
liiara relinquamus..Babylori iiiterpretafur coriftisio. : sed hpc quod cpnvertimur ad Deum , huic sseeulo
Quandiu horiio habeicor suum velin divitiis hujns ; abrenuntiaudo, quod purgaffiur proficiendo, oportet
inundi, vel indeliciis, vel in anvore carnaii paren- . -ut Pmnis ista pisepar&tio Dumitti sit pi-separantia
fum et amicorum sUoruni,.et in pfopria yoluntale; nos, ut digni eilicianiiir Deiipsius viiione, oriini
-utiqtfe in BabjToiie est, id est iir confusiorie. Quia finita teritatione. Sciendum sane quia, quandiu ali-
irieorde, ubi ista suat, sine dubio magaa coafusio quid terfense cupid.tatis cordi noslrp iiisederif,
-est, eiparvapax. ideo-ut peifecta sit npstra eori- nequaquam pbterimus illud.verum^ et delerjtabile,;
versio, omaia ista abjieiaaius, ef de Babjloneper-{ C bonum esurh-e. Qui aulem hic justitiam non esri-
fecletransmigremusi E.lriorisolum trarisniigremus, .- rierifc, nescio si aliquando illa saliarj poterk. Vc-
sed-et magistri BabjToais eiBciariiUr. Magiiuni est; rUm licet sseculum deseruefiftius, Jicet uos alieiise
.enim, fratres mei, magisirum esse "Babylonis. Vi-_ voluiitati subdiderimiis, Iicet vkiis nostiTs. pfisiiiiis
cleie, qua'SO, magaum Biystei-ium. Offiaes filii resistamus;; •nilvil quoque de riobis prsesumeiTtes
Israel, qui erant in Jerusalem, ducti sunt caplivi : oratiofti insistamus; adhuc tameu qusedam cupdi-
ih Babylpnem; facla csl tamenin ipsis caplivis tales ex ipsa iiilirmila:e_ quse ribn esf adhric pei L-
qusedam divisio. Alij serviebarit ipsis Babyloniis, et cle sanata, iriuentes oculuin cordis .obsciiranf : ve-.
-kii facti suntmagistri in ipsa Bajjylorie et BabjTo- rique luminispuritatcm, cui inliiare pportet, iiiiu-.
niis imperabant. Coiisiilulif sunt caiai Daaiel, Ana- eri non sinuht. .". _ , •
riias, Azarias et Misael,"p;'iricipes super offines AgendUm est ergp, et oniai nisu iasistenduai,
satrapasregtsBabjTonis, offines tamea captivi. Hsec, ut miivuaturista cupiditas, saaetiir isia iufimvkas,:
i:t ait Aposlolus, in (igurs facta sutit rioslri (I.Cor. Cbaritas augeatur, qua uaum VeTuia solum dulce cfc
x). Omiies eaim, fratres mei, oniries omnino tenb- . . vere delecfabile bonum ametur fefveiitius, deside-.
inur captiyi iiiBabjTone, id est in coiifusione. Quis; relui aitentius,s!iaviusdegustejur. Ilicquid.enilabor
cnim se liberum ab bac captivitate prOi]uatiet,cum' ; ^D inimaiiis "oboritur, sed noii estdespefaiidum ; rion
Paulus dicat: Video aiiam legem in mehibris hieis: eriim in nobis,- sed iri Donviao speraiaus. A Domina
repugnarilemiegi mentis meie, et captivum iiie du-•" speremus saliileav, ut rion obfUat iafirmilas ct. 11011
centem iti-lege peccali ? (Rpiri. vii.) Ecce illa mise- viocat cupidilas, utcharilas nuirialuf; et ideoilliiiri
rabilis captivitas, Omfies geiriunt, qui riori tiiore: jugiter- oremusul ipse nos prsepaiet, eipurget; etfa-
piireheticbrurii gaudeat. Babj-Ioaici, a quibus captivi ' ciat.nos vasa iii hoiibreai et apii in contiimeliaal; Ab
teaemur, ipssesuat coacupisceaiise. Sed bonum est, isioautem operenoncesseiftus,sedasceiidairius ma-
ffatfes mei, ipsis Babylbnicis imperare. Misefuni gisdegraduiri graduni,do'aeciriveriiamus,iiivodoi!cc
quideni est inter ipsos yivei%, sed, miseffimum. est ipsi efficiaiiiurSalomon,'qiiiestultiffiusgi'adusirisc-.
ipsis. sef.vire, Sed plures seryiiint, pauci impefant. crinrla disliriCtione. Salonion iriterpretatur pacificus.
Illi quippe iu BabjToiieBabjToaicis serviuiii, qui in Taridiu ei-go debemus nosrivetipsosa-vitiis pufgare,
ista misera captivilate db qua Joculi sumus ipsis doriec "kabeanius paeerii in iibbis, et vitia coriquie-
cPncupiseeniiis, ipsis desideriis carnis pbedieiites, scaiit, nee possiiit levare capui cpatra nps, riec ali-
prsebeiifcoiembra sua arma iniqukatis peccato. 111 i qiiando nbbis beilum iaferre>Tst.aesteiiim':.p<irfediio
iflipefant, qui ipsas Concupiscenlias cojnpfiihuat, - secuudi status; uta Deb purgemurfavitiitriosifis,;
553 R.AELREDI AB.BATiS RiEVALL. OPP. PARSI, — ASCETICA.' 55G
iit iiicipiairius eliara in hce ssecujo qiiasdam pfimi- A idep in principio hujus ascensioais poaitar ipse Je-
tiasillius pacis degustare, quariv-habebiffiUsin riosus, -ponltur Maria, Jil siib ipsa misericordia, snb
stra resurrectione, quando dicemus : Vbi est, mors, ipsius avisericordise matrelvehignissima nenvodespe-
victoria lua ? Ubi esi; mors_sihntilus tuus (I Cor. xv)? ret, nemo ascendere dubitei, sed inipsis omnem
Si vero inislo statu fuerimos perfccti, quidresiat, . spemsuaai, omnem ponens deleclaliop.em, ascen-
nisi ut desideremus prsesentiafn Ghristi; suspkenvus dat securus, ascendat inlrepidus. Nunquanv enim
ad illanv visionem beatam, ut sint npbislacrynise poierit delicere, qui lalibus auxiliis poterit adjt;vaii.
lipstrse panes die ac npcte (Psal. IXLI);et cumomiii Erigamusergo ad ipsumChristuniintuitumriostruni,
cordis affectione dicamus : Quando veniam, ei.appa- deprecantes illum per irierka suse dulcissimse ma-
rebo anie facieni Dei? (Ibid.) Iricipit autem iste sta- tris, ut ipse efflciat volentes, ut ipse adju.vet ascen-
lus a David, id est a sancto desiderio; David deside- - dentes, ut ipse recipiat venientes, qui vivii et rc-
rabilis interpfetalur, Et quis illo dcsiderabilior, de gnat eum Palre el Spiritu sancto, per omnia sse-
qup ail propheta : Veniet desideratus ctinctis genli- cula sseculorum. Amen.
bus? (Agg: n). Desirieralusplaiieljet desiderandUs. SERMO -XXII.
Ut autem perfectum sit istud desiderium, npn de- '' 1NFESTOOMXICU SANCTpnUM.
bet finiri, dbnee veniamus ad Abraliam,id est Pa- " Fratres mei, si non sufficirviusloqui de unosan-
trenv excelsuni, ut videanvus Deum deorum in Sion clOrum Dei, el ejus gloviam. eiprimerc, quornodo
(Psnl. Lxxxiii). Hsec est perfectio ad quam aseeil- sufficiemus de omaibus saaclis ejus sermonem fa-
dere debemus; hoc est prseiftium quod exspeetamus, cere? Hoc ergo magis aecessarium ,es_l,ut ita aos
yisio scilicet Dei, id est Patris excelsi. 0 quaulum babeamus, qualenus ad eorum gloriam pervenire
prseaiium! quammagaum! quanv bonum! yidebuat valeamus, Quid ergo agendum esi nobis? Quomodo
euai justi, videbuat irnpii; sed aliter iaipii, aliler ad illam exaltationem potefimuR perveaire? ldeo,
ju.sti. Videbunt, impii in quem transfixerunt (Joan. .fralres, audiaavus salubre consiliura. Cui enim me-
xix). Et iteruin : Tollatur impius, nevideat gloriam lius erederedebemus, qu.am illi, qui jam adillam
Dei (ha. Xxvi). yidebuat eum.jiisti, sed sicut est, excelientiam pervenil? ipse cerfe riovitviam, quam
diceate Joaane : Nniic ftlii Dei sumus; sed tiondum ipse ascendii. Autliamus ergo unum de nvagnis ami-
appuruit, quid erimus. Scimus aiitem, quoniqin cum cis Jesu diceatem : Humitiumini sub poienli manu
apparuerit, similes ei erinius, quoniam videbhnus Dei, tit vos.exullel (I Pelri v). Scilis quoaiodo ho-
eum, siculi esi(l Joun: 111).Esse Dei est dissiaiilher die per uniyersum iiiuadum omaes laudanl saaclivs
nuaquam esse. Yidebimus ergoieum, sieuti esl; p Dei, aagelos, archangelos, apostolos, marljTes, con-
quiahuucia ipsa Deitalis snse substanfia cpntem- fessores, virgiives.iivde sjmt caiitas bodie iri saucia
piabimur, quod riulli prbrsus electoruia ia Tiac vita Ecclesia, indchymni, inde luniiuaria" ei cioiera
.coiicedituf, nec ipsi Moysi. quiieum in Arigellca quae eonveniunt feslivilati: CanUis significat iliai»
specie cqiiiemplari solebat, dicente ei Domiao : Non perpetuam ]"ubilalionem, ia qua sancii sual, pfoplor
videbii homo ineffabile
poteris videre faciem meam : non enim gaudiurn quod liabent de Deo, Hyinni si-
tamea pro
.faciem meam, etvivei (Exod, xxxiii). Cni gnificarit illam iiienarrabilem laudenv quaipsi sem-
meritp magase sanctilatis' ai.i.-:.Oslendam tibi omue per Deum laudant. Unde dicit psaluiisla : Beati qiii
bonum,(ibid.). Videbiavustuiic illum speclpsurii fot- hubitaniih domolua, Domine, in swcula swculorum
ma prse flliisTiOminuffi(Psai. XLW),inquem deside- laudabutit te (Psal. LXXXIII).Luiiiinaria sigiiificaat
rqnt angeli prospkere (I Peir. i). Nam , sieut qui- illaai perpetuaai luceav, ia qua babitanl sancli Dei.
dam ait, quaiiluai licet scire, Deus est substaatia Uade in bac nocte o.antastis : ht circuitti.tuo, Do-
spiritualis, lam inseslimabilis pulcliritudiais, lam mine,lumen est, quod nunquam deftciei.Modo, fialres,
ineffabilis suavkafis, ut arigeli qui septuplo solera cogkatej si poieslis, quanium exallati survt in ccelo,
siia viacuiit pulchrkudine, desiderent in e\im ju- quiila possunt exallari et hpnorari in terfis ? Cerle,
giter et insaliabiliier p^rospicere. Videbimus tunc DTratres, si oninem glorianimtindi, et omnem laudem
illum, cttjus spirilus superniel dulcis, ethsereditas ipundi, et ortne gaudium mundi possemus sinvul
super ffiel et favum, et spiritualibus bracbiis am- aspiccre, in comparatione illius gaudii niliil esfcaliud
piexabimur) et mira quadam dulcedine osculabi- quam summa miseria. Ideo, fiatres, scire debelis
mur. "Videljimusiunc, et seutierivus quam bonum quia isfasfestivitates iii lumkiaribus, ia «an.ticis et
et quam dulce erit, Jn illa beata yita frui coaspeclU csetevis hujusmodi rion facimus, nisi propter duas
Conditoris noslri, inleresse angelorum societati, causas. Ista eniia aoa prbstiat saactis Dei, noa isto
seterna immorlalilate doaari. Yidebiavus tunc illura, terreao-caatu delectaalur,,ivoaislis tefrehis, lumi-
qui de siiiuPatris descendk ia grerivium matris.; aaribus et vilibus gloriarilur, quorum.lausChrislus
ut nos incipienfes, ut diximus, ab ejus Ivumaaifate, est, quorunv lux ille est, qui illuminat offinem ho-
quam assuffipsit de matre, per|Veniamus: ad ejus laiaerh venientem in bune nvuaduav (Jxian. i). Pfi-
diyinitatem , quam semper ivabet cuniPatre. Hoc mo rit per has renovationes exckeffius nosmetipsos
totum bonum nostrum ab hac festivitate incepit, ad niajprem deyetipriem. Deinde propfer illam signi-
in qua orta est ejus beaia Geiiitrix, qui nos ad tan- licaiionem, qtiam superius diximus : et ideo tariium
tam eelsUudinem per suarh gratiam perducit. Et debemus agere, quahtum sufficil ad isla dub: JSam
357 SERMONES. — SERMO XXII.IN FESTO OMNIUMSANCTORUM;.- SJ5S
illi non bene, non ratjonabililer, sicut mihi -yidetur, A i ipsemet liodie se tenet pro illuso. Cbnsiderat hPdie
celebrant istas Teslivilates, qui cum quadam ninii- glpriam apostolorum, martyrum et omnium sanctc-
etate et superlluitate qusefunt istas glorias exteriores rum Dei, etvidetquiaper malitiam ejus auctaest illo-
ctpulchfitudines, ita utexleriori homine tptcantibus, rum gloria. Quare enim tanta est illorum gloria, nisl
lot ofnamentisjtotluniinaribus et cseteris hujusmodi quia,'sicut dicit Apostolus: Ludibriasunt el verberaex-
pulclirifudinibus intento, liihll aliud pene poterit eo-. perli, insuper vihcula et carceres-,lapidali sunl, secli
gitare, quam ista qussvel per oculos videt, vel per sunt, lentali sunt, in occisionegladii niorlui sunl pro.
aures audit, vel per'cseteros sensus earnis sentit. Christo ? (Hebr. xi). Et hsec omnia illis illala siiiit per
i Nos, fratres, qui ista nori videmus, et scimus fa- maliliam diaboli.Tpseenimoperabalurlricordibus ift-
nien quia a mullisiagiintur, cogilemus el delecte- fidelium etimpiprum, qui eos ita cruciabant. Et ecce
mur in illa pulchritudine, quse vera est, in qna san- omnia illa tormenla versa sunt illis in gloriam et
cfi sunt sine corruptione; in illis spiritualibus or- coioaam.
namentis, quse saricti habent in justitia et sancti- - Sic, fratres mei,iicet non paliamur illa corpo^
tale; in illis bj-mnis et laudibus, quibus ipsi lau- ralia tormenta, quse illi passi sunt; tamen et per
. dant Deum sine fastidio; in illa luee, quam ipsi vi- nos illuditur diabolo. Tenlat enim et cruciat; sed
rJenl in Dei facie;" et ita agamus nosiras feslivitates 'B quia fortitudo manus Dei preniit eum, rie possit nos
ut raens noslra npn reflectatur ad istas terrenas de- lentare supra id quod possuraus sustinere, omnes
leclaiiones et eaducas; sed polius ad illa spiritualia istse tentationes ad nostram gloriam, el ad illius.
ct seteraa excitetur, et sic illorum. gloriam el exal- contumeliam proficiunt. Sirailitef ffiali liorniaes hu-
iationem coasideremus. Et ut ad illoium exaltalio- miliantur sub forti manu Dei, quia non permillil
nem perveaire possimusj audiamus consilium apo- eos Doniinus exer.eerecrudelifalem suam, nisi quan-
stoli, qui ak : Humilianiini sub potenti manu Dei. tum viderif eis expedire. Alii sunt qui humiliaritui'
Novk oplime apostolus causain quare dejecti sumus, sub larga manu Dei.Omnes tamen non eodem modo.
quare illam exaltalionem, in qtia creati sumus, per- Quidam enim videnfes, quod ipse est qui dat escdrii
didimus,.quare ia ista miseria expulsi sumus. Quse omni carni (Psal. cxxxv), qui fii-mkercredefttesquod
est istacausa, fratres, nisi superbia? Ideo conti-a in ejus manu sunt oranes diviiise et honores, et cui
ilianT superbiam docet bumilitatem. Humiliamini, voluerit dat illa; incipiunt servire illi, vel utisla
inquil. Sed quia scivit quod nori omnes qui se hu- terrena acquirant, vel nc isla lerrena amittant. Alii
iniliarit, sapieater sebumiliaat, ideb adjecit,-s«6))o- -meliores islis largam manum ejus 'consideraTiies,
tcnti manu Dei. Alii humilianlur sub gloriosa manu ;r, qui soleni suum oriri facit super bonos et mulos, et
Dci; alii humiliantur subforti manu Dei; alii humi- pluit sv.per justos et injustos (Mallh. v). qui etiani
liaatur sub larga maau Dei; alii humiiiaalur sub ista lemporalia mistim bonis et malis abunde tri-
poleati maau Dei. Suat aageli boai,;suat et augcli buit, conjiciunt, quam mira sunt, quam ineffabilia,
mali; suiit el homiaes boni, sunt et homiues mali. quse scrvat suis tantum bonis et cupiditalc illius
Sicut dicit Apostolus : Iri nomhie Domini noslriJesu beatilucliiiis,quam nec ocuiiis vidit, nec auris audivit,
Christi omne genu flecialur cwlesiium, lerreslrium nec in cor Iwminis ascendit (I Cor. ii), serviunt illi et"
el infernorum (Philipp. 11).,Yideteaiodo quia omnes bumiliantur. Ilem sunlalii, qui humiliantur sub po-
liumiliantur Domino noslro," et omnes ei sub- tenli manu Dei. Illi sunt, qui considefanles ejus potea-
jiciuutur. Omnes certe et boni etmali, quia ejus tiaai, qua superbos humiliat et humiles exaltat, qua
voluritati nullus resislere polest, et omnes ser- damnat quos voluerit, salubri tinipre compuucli hu-
viuut voluntati ejus, velinl, nolint. Ideo salubrker miliaulur. Ad bar.c nos humiliatioaeai Dominus in-
nos monet Apostolus utnos illi huffiiliemur, id est vitat, dicens : Nolite limere eos, qui corpus occi-'.-
voluiilate uostra subjiciamur ei, quia tuac habebi- ditnt, el non Itabent ultra qidd faciant: sed euni li-
- jaus meritum. Si enim ex^voluntate noslra aolumus. ,
mele, qui poiest et anim.am et corpus perdere in ge-
jsubjici illi, subjiciemur inviti, poenaai incurremus D Itennam (Matih. x). Ilsecest priaia causa humilita-
seternam. Jam videamus, qui suat illi, quihuaiiliaa- tatis noslrse, timor Domini. Sed est perfectior gra-
tur sub gloriosa maau Dei. Qui de manu Dei niiiil dus, quando non illam polentiam considerat, qua
aliud exspectant, nisi gloriam ipsius, in qua ipsi damnat impios ; sed illam, qua in ista vita suos po-
suat sine fine beati, uausquisque secuadum ordi- lenter defendit, et in die judicii ad regnum ccelp-
nem in quo creatus est. Mali autem aageli ipsi suat, rum inlrcduoit. Ad istum gradum nus invitat Apo-
qui humiliaatur sub forli rivanu Dei; quia fortiludo stolus, dicens : Humiliamini sub potenti manu Dei;
Dei premit eos, et facit eos, velint noliut, suse ser- non timore poense, sed, ut vos exallet in teinpore vi-
vire volualali. Uade dicitur in psalavp : Draco iste, sitationis (1' Peir. v). Tempus viskatioiiis est dies
quem formasli ad iiludendum ei (Psal. CiiT).Nbaae judicii. Primo visitayit niundum per misericordiam,
sapieater illi illudit.DoBiinus nosler, quando omnia postea viskabk per judiciuni. Yisilayit nos misefi-
quse feeit ad destructionem illorum qui suntelecti, corditer, quando suum sanguinem fudit pro nobis ;
hoc retorquet Dominus ad illorum profectum, et visitabitper judicium, quando unicuique reddet se-
qiiidquid ipse facit ut minuat gloriam Christi, boc cundum opera sua(Matth, xvi).
augefcgloriam Christi? Et puto, fratres mei, quod Sunt eliairi alisevisitationes innumerabiles, qui.
— " '
5.39 . B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OP-P. PARS I, ASCETICA.f iiO'-"
busliic Dominus visitat, non i solum electos, sed A rissimam iaatrem suam, aliquandp, quod. plus est.
eiiam reprobos. Visitat ftos per prospefa, visitat per seipsuai. Qtiss sunt enim istse festivitafes San-
nos per adversa.- Visitat nos quanilo lentamtif, vi- ctorum, quas lani saepe celebramus, iiisi qusedara
siat nos quando consolamur, . Yisital nos per oc- visitalion.es, perquas-visitat nps ppminus noster,
cuiarri inspirationem, viskafc nos pef exTeriofem etcpnfortat? Quia ergo expediebat nobis, sempev
fs- r:iionem. Visitst nos per Sefipturas, yisiiat acs niemoros existere beneficioruffi ejus, quse nobis per
pef saeraaienta. Et .hsec omriia bonis pfoveriiunt in prsesenilani suam corporalem exhibuit : et qu'a
saltitem, malis iri perdifionem, Si autem voluerimus scivk memoriam nqstram esse.corruplam per obli-
in liis dranibtis Viskatioaibus exaltai-i, huriiilienuir vioiiem, intelieclunv per errorem, studium per cu-
srib potent.i rivariuDomiai. Et quid siintistse fesiivi- pidkalem pie pfovidit nobis ut ipsa sna benefieia
lafes, quas celebramus, nisi qusedam ejus visitalio- non soltim fecitareiiilir nobis per Scvipluras, ._se3
nes ? Sed in isiisviskalionibusalii exaltantur, alii etiam nobis reprsesenlareiilur pet quasdam spiiilua-
dejickinltir. Ecce fhodie celebramus festivitatem les actiones. Ideo quando tradidit. discipulis suis
Oranium Sanctoriim, ncc soli nbs celebranius". Qi.iis sacranveiitunv corporis et sanguinis *ui, alfcillis;:
estenim CLfisSiaiius, qui non liodie celebrat; istain Hoeiacite in meamcommemorationem(Maiih. xxvr).
festivkateni ? Sed nvulii Ta luxuriis, in coaiessa- 1JOb lvanc causam, fratrcs, insiittilav sunt istav festi-
tibiiibus, ia ebrielalibus, ia iaipudiciliis, et.hujus- vitates in Ecclcsia Dei, ut per hoc quod modo ejus
modi cofttairiiiiatioftibus. Isti,rion exakanturin ista ftativitatem reprsesenlamus, modo ejus passioneni,"
visifatioae, sed potius dejiciunlu;-. Qtii vero in prse- niodo ejus resurrectionem, modo ejus aseensioaem:
Kenti festivitaie apud 7seipsum: coiisidefal sanctos senvper sit reeens iri memovia aoslra illa aika pie-
Domini nostri, gloriam angelorum, dcciriiiaav apo- tas.ilia mira suaviias, illa mira cliaritas, qaaai in
sfoiorum, patientiam maiTyruin, cpnslari.tiam-con- aobis periiavc omnia ostea.dk. Ex his eliam pluri-
fessbrum, pudicitiam virginunv; et in his onniibus mum proficere debet fides nosfra, quando et auri-
'iiunc desiileralfgloiiam, ad.quampervenerunt;.ni:nc bus noslris yidenius qiiidChristus perlulit pfo ijo-
fenet seqtii per viani, pef -quam prsecesserurit; et bis, quid etiam iaisla vita dat ivobis, quid post
sic cpmpungitur, cioiet, plangit prseterkas negllgcn- islam vilaai proaikfit nobis. P.ertnlit pro aobls mor-
tias et peccata sua; proponit ferventius Deo servire, teffi,ia^pr8esenii dat nobis ."peccatorum remissio-
ut consequatur gloriain angelofum ; patientius omriem, posl istarii vilam promittit seleraam felicita-
nia adversa tiefaie, ut perveriiaiadcororiam mar- . lerii. islam nostfam libera.liohehi,:-fralres charissi-
tyfrim; piirius cbr Siiiim ef cafiiem susai amodo 2 mi, istam spem nostrani, istanv beatitudiiiein no-
custodire, ut frualur consortio yirginum, isteest qui stram debeir.us ad nicmoriam: n.ostranv reducere,
exaltalui in hoe tempofe visilatioiiis. Sedquf sunt, quando celebraaius ipsius festivitatem. Sed quare
qui ista faciunt ? Non superbi, nori clari, 'non con- celebranjus Istas festivilaies suovum fideliuai, nisi .
Vadictores, 11011mui-murosi, Sed qui ? Uii :ue qui ut consideremus alten.ius illofum" glpriarn, quam
se Inimlant sub polenli nvanri Dei. Qtii limovem illis misericordia Dei coiiiulit: iitperistam consi-
Dei semper sibi anle oculos pbnuni, qui divhjaffi deralionem illam ardeiitius desldefeiaus et. amc'-'
paleriliam scmper considcrant, qui semper morlem mus? Per lioc etianv quod audimus vitam illbrum,
siisêctam anfe oculos iiaberit. Ergq, fratres, hu- et passiones, et labores, per qqos illi veaeruat ad
jjiilieaiur sub-potcnti manu Dei, ut nos ex-aitet in laatam gloriam, debemus epncipere niagnafti coa-
teiapore yisitationis. Tn istisyiskatioiiibus nos ,exal- solationeiii, ct magnam spem : et quanto magis vi-
tet per boria opera, p.er sancta desideria, ut quando deriffihs"nos iniaboribus et arigUsliis hujus vitse,
venerit in Ilia magna visitatioae, quando requirct tanto possuraus securlus illam gloiiam et felicita-
al) omnibus quid in ista vita gessorant, ut reddat tem, ad quam ipsi nos,pr.xcesserunt, sperare.
unicuique secuaduai opera sua,1lunc nos pevfecte Charissimi, neffio vos fallat, riulla vos cogkatio
exakel, auclieates illaia. delectahiieai• vocem : Ve- E)declpiat, riec iilluffi blandimeritum iriiaiici. Veia
nile, benedicti Patristnei, percipitetegitnm quod vo- .est certe illa Scriptura quse d.icit : Per mullas triT ;
bis paralum est ab origine mundi (Mallh. xv), Have bulaliones,oportet nos ititrare inregnum Dei(Act.
erit vera.exaltalip apstra, quaado.eorum eouspriiis xiv). Fratres mei, licet aagelus sk, qui vobis aliud
fi-ueniiif in coells, quorum hodie festivitaiem cele- Vdicat, analhema sit. Celebi-amus ssepe, festivilates
Sraaius in terris. Quod per ebruia meiita nobis . aposlolofuni, ssepe^tmartjTum, aliquando et coa- f.
;."Sestare dignetur Doniinus aosler Jesus Chrislu.s fessorum, aiiquando el virginiim.Quis est de illis
Tai cum Patfe et Spiiitu sancto vivit et tegnatDeus, omnlbus, quinon traasivk per dolores et iribula-
p;ir omnia savcula sseculomuT..Affiea. tiones hujus vitse ? Ecce bodie ipse rex, ip.se iavpe-
f-.;- . SERMO XXIII.; ; ralof liosler, cam omai sfto nbs visitat exercitu.
- . DE'OMNIBUS SANCTIS 11.- ""- Coasideremus, quantum possUmus, cmnes acies
Benedictus sit imperator noster, qui pauperem ejus, quam sunt pulchrse, quam sunt ordinata; de- .
&m:liani suam yisitare noa desistit. Aliquando, sidefemus eorum societalem, sed primb non refu-
est pugna,
fralres cbarissinii, visital nos per aliquem servorum giaffius eotum laborem. Gravis quidem
aliquaiiclo per clia- sed debet ribs delectare corona. Hon deest nobi»
sii.rum,"aliqivando per pliires,
— " ift FESTOOMNJUM'SANCTORDM. 512
Ul SERMONES. -SEiliiO. XXTii.
auxiliurii in hac pugna. i3unt circa nos ahgeli, ar- A trisiantur, sed nvulto miseriPres quando sie coi>Bp-
i-hangeli, de quibus. dicit Apostoltis: Noniie pmnes ' lanlur.: Vos aulem genus electum,regalesacerdoliu!h,
. r.unt administratorii spirilits; in miriisterium niissi, gens saricta, populus acquisiliohis (I Petr. n), noii
p'.opler eos qui liwreditritem capiunt salutis? (Hebr. debeds iiabere tristitiam, jquaivvisli liabeiit; nec
j") Videamus ergo io.prima ffonte ipsum imperalo- corisolatioaem, quam isti llibent. Cbnsiderate to-
.re.m nostrum; audiaffius: .quomodolioriatur milites tam faaviliam istam nPstri iaiperatoris, qUaffi lipdie
suos. In hpc, inquit, hiundo pressuram habebiiis nobis osteadit; et videte ia ipsa ista duo, tristitiam
(Joan. xvi). Fralres, vefitas non potest mentiri. quaffi babuerunt, et gaudium?quod.receperunt. Ifec
Ifleo aujite quod promisit. Duo ssecula suat, prse- CKIilla familia Christi, spbasa Chrisli, quse dicit ia
seasefcfulurum. Doniiaus noster prsedixit nobis, Caatieis": Nigrasum, sed formosa_(Cani i), Ecce,
quoriiodo habeamus esse in-utroque. hi hoc, inquit, fratres, iila duo, de quibns iPcuti sumus. Nigredo
mtindo pressuram habebitis,(Mdllh, xiii). Iterum perlinefcad-istani yitairi ; formositas ad illarii, in
quales Sui futuri sunl inalio, ipse dixit: Fidgebunt qtia eririius Deo pi-sestantepost istam. Quidquid ha-
jusiisicui sol in regho. Pdtris mei (Mritih. xxu).' Et ihierurit saricii de ista vjta; nigrum fuii, sed cuiri
itDfum:: Erunt sicul ahgeli Dei-in cwlo-(ibid.).\deo, ; ista nigredine hahueruiit riiagnairi pulcbrifudiriem.
fratres, quamvis fprtassis fecissetfdives iile -multa B " Quasi quasdam riigtcdo erat illa ttibulatip, itla an-
- roala, dequo dicit
Evangelium, quia cruciabatur iri gustia, illae tentationes, quas pertulerunt in muado,
iiifernd,et vidit Lazarum in sinu Abralis: et quain- de quibus dicit Apostolus : Circuniierunl iri meloiis,
vis forte liabuisset in se ille pauper Lazarus multa in petlibus capritiis; egetites, ahgusliati, dfflicli; qui-
bona, tameft non commeffioravit Abraham'aliam lus dignus non erat/inundus (Hebr. x\). Habuefunt
causaui daainationis divitis, nisi qupd recepisset eliam quamdara pUlcliriludinem in fide, in caslitate,
bona iri vila sua; nec akam causam salutis Lazari, in puritate, iri chai'itate. " -'
nisi qubd recepisset "similker niala in viia sua, Sic Coasidereiiius primo ipsos duces excrckus no-
enim ait: Memento, fili, qtiia recepisli bprid in viia strijaudiaiftus, quid deTUis dieat unus eorum. Vi-
tua : et Lazarus similiter hiala (Lue. xyi). Idcifco, 'dele,ii~quit,vocalionemvestram, fratres; quia non
fratres,quantiim unusqaisque se videt in pressuris mulii sapientes secunduin.carnem, non multihobiles;
Iiujus vitse pro Christo, sciat pfp eerto quia tantum :Sedquw sunt stulta mundi elegit Deus, ut "confundat
crescit gloria ejus in alia vita; et quanfuffi se videt sapienies, et infirina mundi_ el contemptibilia, et ea
-in.bonis et deliciis in haeyif.a, tantuai timeat, ne quw non sunt (I C.or. i). Et iteruin dicit: Tdnquam
miauaiuf gloria cjus ia alia vlta, purgamenlum hitjus mundil-.facli sumus; omnium
Quapropter, fratres; bsec duo debemus liabere ia C peripsema-(I Cor. iv). Ilsee est aigredo illa, de qua
meavoria nostra, quales debeiaus csse ia cpelo cum locuti sumiis.Sed ubi erafpuleliritudo eorinii ? AU-
Dominb, et de istis duabus vilis debemus semper dite : Gloria hostra hwc est, leslimmiiuhicoriscietiiiw
aliquid seatire. Ad istam yilara peftiiietlabof,ad nostrie (II Cor. i). Iotus erat pukhrkulp eerunv,
illam vitam requies; adislam vitam pertkiet tenla- iiph foris. Quid martjrres saacli?NoBiie"apparebaiH
tio, adLUaffisecuritas; ad istam vitam paupertas, ad ia illis, quaado tradebantur :ad catceres, quando
iilam divitise;ad istaffi yitato luctus, ad iliam vi- ducebant vinctos catenis coram _liomiaibus,:quaiido
tafti consplatio; ad islairi yitaffi fames et siiis, ad lapidabant eos, quaado yerberabaat eos, et oaiai-
illam vilam satietas. Hoc est; fraires mel, quod "buscoritumeliisettoraveaiiscruciabaiit? Vox ipso-
Domiaus dicit in Evaagelip : Beali pauperes; qudrum est ii) psalffio : Miserere noslri, Domine, ntise-
iiiam veslrum eslregnum Dei. Beati quifletis, quia rere noslri; quia multum repleli sumus despectione,
ridebilis. Beali, quinunc esurilis,-quia saltirabhnini Quia mullum replela est.anima hdslra, opprobrimn
(Ltic. VJ). El iterum : Vw vobis, diviies, quiltabclis qbundantibus, et despectiosuperbis (Psal. cxxii). Sed
corisolationem veslram. :Vw vobis qui ridelis riunc, onvais ista aigredo, quse eraf foris, aoa minuebat,
_quia plorabitis el fiebilis (ibid.), Sed jaril videte r, sed augebat pulchritudiiieih, quse erat intus. Quid
qued dixi, quia oporfet ut lisec duo habeamus ini , cseleri sancti. qui 11011 fuerunt iii istis persccutipiii-
memofia nostra, id est quales debemus hic esse, et bus, sicut.eonfessores, slcut multse virgines sanctse,
quaiesTuturi suams ibi; quia si larilum. illa atlen- sicut monaclii sancti ei eremiise ? Nonne habue-
.damus qttse pertinent ad istaai, non pqterimus :runt illiistam nigredinem ? Sed Apostolus coiiviriu-
susiinere. Quis eniin sinepericulo murmurationis niter de omnibus dicit:"Omnes, qui poluttt in Chrir
el desperatibnis potest sine aliqua . consPlatione slo pie vivere persecutionem puliuntur (llfim.y):
seniper esse in pressuris,-el miseriis, et tehtationi- llle pie vivit, qur potest veraciter diceref: Quis in-
btis? Quis esi, fratres,. iriista, yita, qui noiVseutiat firmatur, ei ego hon infirmor ? Quis scandqlhalur,
isfas miserias, nisi ex toto sit sine sensu ? Et pro- . et ego non urpr ? (I Cor, xi.) Magna,perseeutio est,
pter isfas miserias omaes qriseruiit habere aliquam fratfes, sicut nos ssepeexperiffiur, quia seimus in- ,
ccasolatjoaem. Sseculares eftim et qui amant istunl ; fifmitates, et dolores, et gravamina mhlfpruip.Ma-
rnundum, ipsi quserunt corisolationerii in divitiis, in gna e^tpersecutio, habere curairi de oriiiilbus, dolo-
honoribus, m ninltis cufiositatibus, in, desideriis . rem pro omnibus; tristari, qUaftdo; aliquis tfista- ,
cariiis et- voluptatibus. Isti sunt niiseri, quando Trir; limere, quande aliquis tentatur. QuonianTest ;
5*3 B. AELREDI ABRATIS RIEVALL. OPP. PARS I. - ASCETICA. -f.ii
. iteriim irilolerabilis persecutio, quse aliquando no- .,l\ sed formosa. Sed audi, quomodo : Sieul laberna-
bis accidit, quando aliquis eoruiri- quos nulrimus, cula Cedar, sicutpelles Sdlomonis (Cant. i). Hbe
et custodimus, et amamus quasi viscera noslra, es.t quod dixi, quia ipse Dominus ftosler voluit
yinckur a diabolo; in.iantum, ut ctiam discedat a oslendere in se quamdam iiigredinem; sedhabuit
fnobis, vel ita perverse et perdite vivil, Ut necs.sse sub illa nigredine magnam pulcliritudiaem. Vultis
habeamus expellere eum a nobis. utruaique audire, etaigredinem, ct pulcbritudiacni ?
Fratres, si vos habetis dolorem et magnam iri- De nigrerJiiie ejus dicit Isaias : Vidimus eum, el
stitiam, quando lalia aeciduat, qui fratres eslis, non erat ei aspeclus, neque decor, despeclumet no-
quaiitam nos tristkianv puiatis habere, qui suiftus vissiriiumvirorum (Isa. LIII). De pulchritudineejus
et fralres, ct palres, et custodes; qui suscepimus dicit David : Speciosus forma prw filiis hominum
reddere rationem pro talibus ? Certe, fratres, ma- (Psal. XLIV), Sed ulique passus cst .tenfationes,
gnam compassionenv debetis habere de riobis, et sicufc dicit Apostolus : Tentaium per omnia pro si-
Iseti.fieafe nos de vestra bona conversalione, qui miiiludine absque peccalo (Hebr. IV). Ideo omnes
in lantis aliis rebus Irislkiani Jiabemus. Reatus ta- sancti ejus secuti suut" vesligia ejus et exemplum
men, qui.isl.am nigredineni palkur pfo Cliristo. ut uaaqiisetjue saacta aaima possifc diccre : Nigra
fsla nigredo noii facit eum lurpeffi, sed formo- - sum, sed formosa, filiw Jerusalem; sicut tabernacula
sum. Non eaiin veiiit de flamma cupiditatis, setl Cedar, sicul pelles Salomonis. Qujs estisle Ce-
cle igrre cliarilalis. Talis aaima potest dicere, quia dar, quis esl iste Salomoa? Ego puto, qii.od Do-
decoloravit me sol (Cant. i), sol videlicet charitatis, niin.us noster lesus, ipse propter aliquam signifi-
qui iucet et ardet in corde ejus; et facit eum, . calionem est Cedar, efc propter aliam sigi-iifica-
ûanto magis amat, tanlo magis ssepius dolere et. tioncm est, Salomoa. Naai Cedar iateiprelalur
rislari pro illis, qups amat. Esl adhuc alia quoe- tenebrw, Salomoa pacificus. Et ut videamus qtto-
dam nigredo, qua vos ssepe experimini. TJla est rivodoista duonomina. conver.iant Domiito p.oslro
utlque, quam nemo sanctorum unqtiaia potuii vi- Jesu Christo, allendamus quod ipse dicit in Evan-
lare. Nigredo ista, fialres,- tentatio. est, sive de gelo : Ego in judicium veni in hunc mttnduin;.ut
iiiimico, sive de carne, siye.de hoc iatiado. Haac iton videnles videanl, el qui videnl, cwci fianl (Joau.
enlm aigrediaem habuit ipse Paulus, sicut ipse lx). Multi per ejus prsesenliam csecali sunl, ct
(jicit : Dalus est niihi siimulus carnis mew, ange- multi illuminati. Ppsitus enim fuit, ut ait Simeon :
fus Salanw, qui me colaphizet (II Cor. xn). Et de In ruinant, el in resurreclionem multorum in Israel.
teatatioiie carnis ipse dicit : Video aliam legem Q (Lue. .11). Illis, qul. nolebanl crederein eum, sed
in membris meis, repugnanlem legi menlis mew, et excsecali sunl per malkiam susm in prscseatia
eapiivum me ducentem in legem peccali (Rom. vn). ejus, eral Cedar. Noiiae_teaebaat euai pro Cedar,
.ilanc nigrcdinenr toia societas sanctorum Dei exqui dicebaat : Nonne hic esi filius fabri ? Vidc-
perta est, lit di.cere possit : Nigra sum, sed for- bant euirt pauperem, non qusereineni, sed potius
tnosa (Can. i). Hoc etia.m emais sancta aaima quan- fugienteai gloriam mundi; esurlonteffi, sitienteiii,
diu vivit in ista carae, potcst dicere. Quis eaiiu etideo conlemnebant eunv; putabaiil, quod esset
saactus lilier cst a tenlatiohc, cum Job dicai, Cedar, id est tenebrosus, et sine lumine Deitatis,
Tentati.o est vita liomhiis.super terrum ? (Job. vn) sicut cseteri bomines. Sed unde lioc illis; unde
Nigra sum, sed fonnosa. Neiine anima uniuseujus- offenderuutin eum? Utique propler labernaculuin
que nostrum bpc potest dicere;, nigra sum, sed ejus, id est carnem ejus in qua quasi in taber-
formosa ? Fbfftiosa est sine duliio illa aaima, quse naculo habitat divinilas. In boc tabernaculo magis
coiilemnk mundiKii; sed.adhuc nigra; quia ssepe niger eral Doaiiaus noster; paiiebatur famein,.
vers.at in corde suo, et eogilal nvundum. Formosa sitim, o]iprobria, ad ultimum conspuerunt in euni,
est illa anima, quse quantunv potest, Deum dili- colaphizaveruat, flagellaverUat, et sic crucifixerur.t
git; sed adhuc pigra, quia amorem cariialium re- D euai. Sed tota isia aigredo erat ia taberaaculo,
rum ssepe ia se sentit. Formosa e.st ilia "anima, id est ia carne ; foris erat, noa iftlus; quia inlus
quse, quaiitum potest, facit qubd scit prodesse
:
cse- speciosus forma prm filiis hominum; .iatus talis,
teris, propter chariiatem; sed adhuc aigra est, in quem desiderdnt angeii prospicere Et ideo, fraires,
quia ssepe senlit in se iram, inipatienfiam et cse- tota illa nigredo magis erat nostra quam.sua. Nos
tera alia qua; iiapugiiaai charitatem. Formosa est portamuscarnem peccati, iileiioii portavit caraem
deaique illa aaima, qute aulli vilio coasealk; sed - peccati, sed simiiitudiaem caniis peccati.
adhuc nigra, quia ipsa vitia sealit. Veniat in memoriam ille Jacob, qni ut acquirc-
Et quid miruiii, fratres, si saricti transeunt per ret benedictionem, abscondit propriam simililudi-
illam nigredinem, .quando ipse Dominus cumqua- aeai iatus et alterius similitudiaem assumpsitfo-
dam nigrediae voluit vivere ia hoc maado? Et ris. Audistis ssepe, fratres, istaai historiam. Re-
ipse, fratres, ipse potuit dicere : Nigra s'am, sed , becca iaduit filium suuai capriais pellibus, ia si-
formosa. Ideo aoa aliquam verecuadiam habet milltudiuem illiuspilosi Esau (Gen. xxvn). Quid
spoasa sua, omnis scilicet societas sanctoi'Uai,-sive eaim sigaificavit Esau pilosus aisi filios eorum qui
unaquaeque anima saricta, .fateri. de se. Nigra sum, -cum pelliceis tunicis ejecti iueruivt de paradisp ?.
543 SERMONES. — SERMO XXJli; 1N FESTO GMNIIJMSANCTORDM. 546
Oranes lilii Adam pilosi et nigri, propter peccala A >_bsec acquisivit isiud fi-uaientun), viriuai etoleum.
_el imquitates. Nori. habebat. istos pjlPsEiliusDci. Nam ipse loquebatUr':sapiehtiam inler perfectos.
Quomodo eiiim liaherel ille peccaiiini qui erat upus: diyidens. illis ffuriientutiv.suuni. Ipse in contem-
cuffi Patre perfeclus et omnipoteiisDeus? Sed .rieei ptaiione raptus est usque.ad tertiuai. coelum,"et-in-
iiabebat ift sua ilja Dehate simiiiiudiftenv alicujusi ebiialus est illp vino, quod soletlsetificare cor
'
' peccati arii corrupiionis. Ffatres, nisi -iste assu- homiais. Ideo ait : Sive mente excedimus, Deo;
lneret -similitudim-m pellis nostfse, similkudinem sive sobrii sumus, vobis (II Cor. v); Qui dieit ,sa
piiorum npstrornm , nunquaiu hos^ possemus li-r sobrhim, q.uando se coftteniperabat secundum mo-
berafi a pilis nostris, Ideo dignatus est iadueres dum iiifirmofums sjae dubio illum- excessura mea-
similitudineai carais peccali , ut foris oslen- tis, queai dixk esse spli Dep, a.ppellai-e.voluit
deret inflrmitatem, el quanvdain ifigtecliiiem, inlusi quamdairi spifitualem elifieialem.'Charilalem noa
aulem servabat illam niiram ot ineffabilempulfciifi- esl necesse cpmmeadare ia Paulo. ,v
tudinem. Ponke-ffiodo in cofdeVesLr.o, quasi vi- Videtis, fratres, qualem benedi.ctionem acqui-
deatis Jacob eoopertum pellibus caprinis; nonne, sivit Dominiis liuic agrO ploao; pleiio siiic du!;io
posset veracker dicere,. niger suai, sedformosiis? 1 omniLus virttuibus, pleno oinni. peifeclioiiel Nec
Niger propter labernacula Cedar, proptsr" n igi a 111D ii mifum, quandp.in islo: ,agro suiit pmnes -sanc.li
pellem caprorum; sed inluSTfof-roosu^.propterpro- a cpiistilutioiie niuiidi"ef vinusquisque babet lo-
priam similitudiiiem. Sie atteridite iliuia verum . cum suum,_ suam pulchritiidinem, stiam virtulem.
Jacol) Doaiiarim aostrum "Jesum fGhristuin; ni- In isto ajro iianc, fratres, bcnedicfioiicm vobis ac-
gruffi propter sliailiiudiaem -carais peccati; pul- quisivit, per, IiocL,qupd factus est niger, quoJ se
chrum, quia iiullum' habebat peccatuai ;:.'sed."per induit .iioster' Jacob penibus caruis. Tpsse pclles,-
isiam aigredinem acquisivit nobis .benediclionerii, ipsa snnt taber.riacula Cedar, ,ld, est caro ejus,
aon sibi, quia ille non iridigebaf;"v,sednobis, qtiif• id est humanitas ejus > ad fcujus. exeaipluai omaes
lieiiedictione opus- habebainus, quia maledicti era- sancti.' ypliierunt esse nigrj in liae vifa, iilpossent
mus. Naui s.ine dubio bvilja .benediclip.ne,, qiia posfeaesse, forrnosL, si.cut pelles Saloavoiiis.Qiiai
Isaac beriedixit fillum saum, fuiniiis fnos. sigiiifi- suat islav pelles Saloirioiiis.? Qiisedampelles eraiit,
;cati, et per significatiojvem beiiedicli. Audite enim ia quibus o.rat sanctuariuia, qtvod habebat ille aa-
quid dixit : Ecce odpr ftlii meisicuiodor agripleni, tiquus populus Judseoruin, scilicet .arca illa, de qua
cui benedixit Dominus (ibid.). .-_'. - audistis savpej et allare iiiccivsi,-et cseteii hujus-
Iste est ager, fratres,- queiri Iiodie "debemus ma- modi. B. Paujus; apostolus apcfte ostendit- qiud
xiaie considerare. Ager iste pleniis est omni sua- significant i.sta : Non in manufacia 'sqnctaintroivii
yiiat.c, onvni diilceriine, omni decpre. Naffi, sicut,„ Jesits exemplaria vet:ornni,__sed in ipsum ewlum
paulo ante cantastis : Fioribus ejus nec rpsw,nec :'. '; (Hebr. ix)_. Ergo. pelle$ ^Salpmpnis cceli sunl. In
lilia desunt, Eic suavissimi frucius- apostolorurii, bis enim pellibus npri est. ipse Gedar, sed Sajo-
Iiie rosse mai'iyrum,.liic lilia virginuni^Jjic sin- irion..-.In bis enim pellibus psleridit ipse .pulchrilu-'
guli saneti, .quasi afbor.es fnvct.up.ssein.agrp Do- -diueni' suam, suayitalein suani, et lucem suam;
iiiini. Ulinsm, fratres, et nos fsiniiis deillo pleno el appafet pmriibus ripn tenebrosus," sed' pacifi-
agro, cui bcnedi.vit Dominus ! fluic. agro Dpml- ciis, q.uia,ipsefest pax et iranquillitas angeloTum,
iins d.e. rore coeli, el de. phi'gUedine!::terRE,7<aJ)un-.qui sunt cceli-.in quibus.habitat Deus. Videlis modp
daiitiaia ITumenli, viai . efc plei tribait»y Roscoeli "quSe.sitJsta, pulcliri.tudp,:et. qualissit' de qua glpf ia,-
esfc gratia .spirhualis, quam iste,, ager; sdl.et fcei- tur sancta E.Gelesia,;id es.tsoc.ieias;saiiclbruii); PuJ-
pe.'6, in coaipijnctioaibus, ia inecliiatiOi!ib.us,,i.ii chrittido pelliuiiv.Salpaipnis:esfcpulcbritiido cpelor
psalmis, iii lectionibus."Piftgueda terrs,-quse est? - fuiiij.pulclirifudo angelpfurii, Ipsaest pulcliritudo;
Terra npslra:caro -aoslra est," Eelix,-.qui polest de quam Doavinus:7pr:senvittit;dvceiis-::fEriwk sicul an-
ista-.tcrra." aceipere piiigrie(iia"eia.-Ista,.piogueJpf D £ geli_Dei,(Matlh.y.'_iu), FelixyquLhocpotest dicere:
fvatres, bona opera suafc: quse.v.nlique aoa .faci- Nigrq sum, sed. for:niqsa;_^sicui::labernacula Cedar,
mus, nisi pei-corpus lipsirtini. jQuvb.e.rie..et sapieii- :. sicnt pelles :Salomonis.(Gant, i). HSRCduo, fratres
ter"cl discrele sciunt exc.cere isianv. terfaiii, ipsii cliarissimi, debent-se coaiilari :in istavka, scili-
experiiiatiir, quia vigiliae, ct laijbres, efcjejurijai cet'"taberriacuji nigredo: et pelliuav pulchritudo.
mirabilis quajdam pinguedp pst. ExTiis ei^p dup- Sed ista-pulchrkudo tarjfumin aiiima potest csse
bus, "derove. coili 'cl.de. piftguediiie terfae, id: est,, in[hac vita, p.ost diem Vefp judicii, et ia aaiava et
at niauifesiius dieam, de--..corp.prali et spiri.tualii : in. cprpore, ,Ubi;.fi'atres,: vaveivieavusia. ista vita
cxerciiio, habet iste ager, pninis ^-idelicet spGier iniitatioaeffi angelorum;,-puIclifitudinem illorum,
tas sanctorum, aljundaniiani vitiUTrurrie.ntiefcolei, qui siiiit in seterna felicilate curiv Doffiiao ? Ubi
Frumeattim sapieiitise:, .viriuni: conteffiplaiionis,, inyeiiieffius illos; qui illunvai-dorein iraiteriiur amo-
oleiim cliaritalis. Sic Paulus. Optiffia atbof de istoi risDei. quem liabet illeordo aiigelorum, qui pro-
agro, qui Iaborabat manibus ftocte et dib, quodI pter .lvimium: amorenv quo dili|unt Dehm, dicun-.
pertinet ad-pingaediaem terrse; qiri sirie intermisr tur :scrapliim ? TJbiiriveniemus, qui imiteiilut sci-
siorie orab?,!, quod pertiiiebat adforenT cceliiper • cniianv iliorunv, qui~pi-op.(eriiiicam sciejitiarii quam
547 - B, AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I.— ASCETICA. - ". ' 5?S
habent, dicuntur.cberubim, id est plenkudo sci-AArunt, -noriacceperunt taiitum propter se, setl eiiain
entiav? Et quia iorigum-'est omnes illos noveni propter illos, qui minus ppssunt. Si ergo vera
ordines aagelorum comavemorare ubi iayenlemus unilas et charkas est.inter vos, sine. dubio quid-
ilios, qtii imkeiituf illaffi caslitatem, illam puri- -. quid unus facit erit omniiim, et quidquid oiaiies
tateift, illam unilatem et chaikaleffi, quam angeli faciunt Crit singnloruffi ; itaofc anima uniuscu-
Iiabent ? Beata est illa anima, quse polesfc vera- '" jusque vestrum possifc dicere: Formosa. sum sicut
citer dicere et gloriari :"Formosa sunv, sicutpel- pelles Salomonis. Ille solus rion potesl boc dicere,
1 s Salomoiiis. Sed videte, fratres, unde deheiis qu.i discedit ab isla sociefafe, vel qui se dividk
vos plurinium consolari, et urirle debetis niultum per discordiam, vel inyidiam, vel aliquod criiiii-
gaudere. - Ego puto, quod inlelligb liic unam aai- aale peccatum. Possemus adliuc Ibqui de liac ni-
'mam, quse potesf utruaique veraciter dicere : Ni- ,g edine, et de hac pulchritudine ; sed hora diei
gra sura, sed fprmo.sa; sicut tabernacula Cedar, prseterk, et oportet nos. non solum isto modo, sed
sicutpilesSalomonis. '_ aahuc alioiaudare Doniir.um, et mirabileai euai
Et priffiuiu videte quav sit ista anima. Unus- prsedicare in sapclis suis : ad quorufti nos socie
quisque veslriim, aritequam liuc veniret, uriani f lalem perducere digiieluf ipse Dominus nosfer
animam habuh, quse laalumi sua erat, Cpavcfsi B Jestis Christus", qui cum Patre et Spiritu sancto
estis ad Deum; et 'ecee Spiritus sanclus, ille ;. yiyjtct regnat per omnia sseeula sseculorum. Aaieh-
coelesfis igiiis, quem Doaviarisapster nvisit in ter- ,f SERMO XllV. ''
ram, et queni vult- utardeat, accendit corda ve- INFESTO0MNIUJI SAKCTORUM III.
stra,. acceadit animas vestras (Luc. xn) et de oai- Dominus noster Jesus Christus non solum cor-'
nibus cordibus vesiris fecit cor uauav-et aniaiaai porales, sed etiani spirituales epulasin- monle exhi-
- unaai. Usec esfc illa ahiffia, quaa potest veracker bere curavit : ostendens
nimirum, debere nos onvui
dicere, nigra sum sicut tabernacula Cedar, for- affectu, omniqUe desiderio corda. nostra ad illum
mosa sicut pelles Salomonis. Habet qiiaaidaai ai- erigere montem, de quo Isaias dicit . El eril in no-
gredinem, sicut laberriacrila Cedar, quia imitalur vissimis diebus prwparalus mons domus Domini in
passiones Ghristi, in:laboribos,in vigiliis, in ]er verlicemoitlium(Isa. n). Hic est moiis ille pinguis,
juiiiis, in mortificatione earriis. Habet etiam quam- de quo nobis coolestis.pinguedo proDuere non de-
'dara nigredineni de.proprio, labcrnaeulo suo, pro- sistk. Hic mons coagulatus, de. qub nobis lae spi-
pier tentalioiies quas paiitur, et propter concupi- rituale-distillare coasuevit. Hic est excelsa illa
scentias carnis, quse hon sunt adhuc perfecte con- terra, de qua Mo)rseseeciait : Coiistiit.it eum super
sumplse; sed lamen forriiosa sicut pelles Salomo- ^1 *- excelsum lerram, ul comcderet fructus agrorum, ut
nis. Quara eaiav virlutem habent; aageli quam sugeret mel de pelra, pleumquedesaxo durissimo,
non h.ibet ista anima, quaavvis noa habeal eas (Dcui.xxxu). Pulcbre ergo ait ^yangelista : Vi.dens.
ila perfeelo, sicut habeat aageli ? Ilabeat angeli lurbas Jesus ascendit iri moniem (Maillt. v), uf sci-
castitaieffi; et ipsa est, quse regnat in. isia san- licet seipsum nionlem ostenderet; ut pravceptorum
cla congregatione,. HabeiU aageli charitateai, quse suorum excellentiam commeftdaret. Venile ergo,
sine dubio pOtest reperiii valde perfecte in ista ascendamus in moivleffiDomini, etad" domuiri Dci
sancta societate. :Habeat- perfectam bumililalcm; Jacob, et docebit uos vias suas. Aperiens enim os
qua. se huiiiiliaiit sub rivaau Dei;iiabeiit obedien- siium, docebal eos, dicens :.Beatipauperes spiritu,
- tiam,
qua implenfc prsecepia ejus, et po:-faat ad quoniam ipsorum esl regnum cwlorum (ibid.). lise
lios Iegatipnes ejus. Habent inter se taiem unita- . sunt- regales epulavquaj non eranl turbis appo-
tein et coacordiaai, ufcquamyis alii sint iiiferio- neadse; el ideo videns turbas Jesus, asceadit iri mon-
rcs, el alii supefiores,:. tainen per unitaiem et tem. Hsesuat turijse, quse cavcumilluai Jericbbnii-
concordiam, qUidquid est singuloruni, hoc cst.bm- num clamantem posl Jesum ut taeeret incrcpabanf.
uirim, et quidquid esfcpmnium, hoc est singulp-, _ Hse lurbse fuerunt impedimento pusiilo Zachseo,
rurii. HPClotum est in isiasocietate quamvis pro- voieiili Jesum videre (JLMC. xix). Sed quia illi de-
pter labei-nacula Cedaf, non tam perfecic. Tieoj. . erat -facultas ascendendi in montein, invcriit-arbo-
fiatres, qui forte infirmi et debiliores sunt, et noii fem sycomprum, SUK- scilicet parvilati satis cpn-
possunt tarila facefe quanta possUnfcalii, nori coa- . gruam. Moiitcs quippe exceisi: cervis , petra refu-
tristenturaequedespereiif; tantum hoccaveat unus-. gium herinaciis. Qui ergo Jesum videre desiderat,
quisque, ne per prigritiam suani aut riegligeiitiam, si magnus est, ascendal in mPntem, ut videat glo-
scientersubtrabat aliquid de his quse polest facere. fificaturil : si parvulus, ascendat sycomorum, utyi-
Timeatenini illud quod dicilpropheta. J!/a/edic(usIw- deat crucitixuai, Sycomurus quidem futua ficus di-
moquiopusDoniinifacitmegIigehter(Jer.xLVi\\).Qmait ^citur, per quam crux Cbristi manifestissime figu-
qui scienter sine discretiorie se subiralvit de" his; ratur. Unde Aposlolus": Nos prwdicamus Jesum
quse potest facere, ipse fraiidem facit; quia virlus5 eruciftxum, Judwis scaiidatum, genlibus.autem slul-
ejus et foriitudp non est lanttim sua, sed totius_ titiam (I Cor. i). Quivult igitur videre Jesum, si
congregatibnis. Iierunvqui plus possunt, npn. se3 Thcipil,' ascendai syebhiofum. ut amplexetur pro te
. cxiollant super ali"6s'_'qiiia'g<-at!ani.quata accepo-- hioriciuem ; si peifeclus csi,.mciitem asceudatj ut
-
;T9 . SEHMONES; -r SEKMO XXIV. IN FESTO.OMNIUMSANCTORUM. «,0
cidiai secreta iatfis profereiitem, Ascepdat, in-! A inquit. Ul criim anliquis palribu.s loqueretur, ali-
. tiam5a turba ut audiat paceni, quam'non novifc; qiiando prophctarum ora aperuit, aliquando ange-
turia. HosciiamqUe lurba eompiimk Jesum, tJi-. v loium linguas adhibuil, aliqiiando eicmentorum .
contibus discipulis : Turbw le comprimunl. Sana- obseqpia adjunxit. Ul aUtem nobis Ioqueretur ,
verat namque tactu suo DominUSmulierem a pro* Aperiens os suum dbcebal, dicens: Beali pauperes
fiuvio sanguiriisi et ait: Quis 'me tetigii ? Et Disci- . spirilu. Eeccquale anlidotuiri, fraires aiei, cbritia
puli : Ttirbw le comprimant, eliudicis': quis me le- antiqui seipeftlis venenuni; quo totum genus hu-
ligit ? Luc. VIII.) Sed nbii ait Dominus, qriis nve : manum infecit.-..Eriiis, inqiiit, sicul dii (Gen. m).
comprimit ; sed qriis "irie fetigit. Aliud est; Jesum . Isle est calix aureus iriebriaas pmiiem ferram,prse-
.lanjrere, alud compfiniere. Ariior langit, turbaconi- : ferens quidenv decorcm Leatiludinis, sed laleater
primit. :" pfopiaaas .ariiafum poculum" iafelicitatis : Eritis
Et nos, fiatres, si aliquando Jesunv manu sancti sictitdii. Vas prilchrum, sed intus latet venenum.
desiderii tangimus ; si ei vel ad liioraenlum sphk Eia, miser Adaffi, mis.c-rfaclus iidieiido : Eritis
luaii. glutino inhsercmus , insurgunt sseculariunT sicul dii, esto bealus, audiendp : Beati puupcr.s
cogitalionuni imporlunissima; tiirbse, ct eum ne spiriiu, Est paupeftas caruis; et esl paupertas spi-
cordi nostro dulcescal, comprimunt, vel, quod ni- ritus. fPauperlas caniis tiulla facultatum possessio;
niis doleadum est, omiiino excludunt. Videns ciiim paupertas spirkus pro Deo voluntaria mentis et
turbas cai-aalium cogitatioaum Jesus, asccaditia- corporis abjeciio. Hincquidam paupcr spirilu glo-
nioalem, cor scllicet turbaiUm desereas, cl mcn- fiatur, dicens : Elegi abjecius esse in domo Dei
lem coelestibusinbsereiitcm ascendens: ia quaquasi. mei, magis,quam habiture in laberhaculis peccalo-
iii sede sua residens, secretoruai saorum rcvo.Iaf. rum (Psal. LXXXIII). Beati ergo paupercs spiritu, -
avcana. Vidcns lurbas Jesus, asccndil in inoiiiem., qtios replet spiritus timoris Domijii,et ex timore au-
E: cum sedisset, accesserunl ad eum discipuli ejits, iricsis amorem. Hic est primus ereationis,etrecrea-
Qiiibusdarii ambulat Jesus, qiiiliusdairi sial; quibus- tipais noslrsedies, ia qtio ex prsecepto Domiai ori-
duiii sedet. Cum enim Adam peccasset, eT a recto; tur apbis lux, idest ex aoslri cogniliorie hu.miliias.
iiincre divejtisset, ambulabat-Doiniaus ad auram Ipsa ftamque esl, qusediyidil Iiiler dicm et noclciii,
posi meridiem. Moysi slabat, cum ait: Tu vero hic iater lenebras et lucem, inler-jusiiliahv el iniquka-"
sia mecum (Deui, v)".isaise vero sedit. Vidil enim tem, iriter elcclos et rcprobos, inler damnaiidos et,
Dominum sedentem super solium excelsuai, etele-. "salvandos. Hic quidera dies incipit a yespera, id est;
voium. Sedebat qtiippe, cuni ex occulto judicio suo Q cOnsideraiioiieaostrse infirraitatis, etfendit in njane
Judseorum excsecaiionem et genlium illuniinatio- nostrse reparali.onis. El sicutiiikiunvornriis peccali
nem el revelaret. Sedebat et cum discipulis in superbia, ila abhumililale ineipit omnis justtia,
nionte, cum eos easdem genles illuminare insirue-, etesl primus ad regnum coelorum. ascensus. Beaii
rel, Cum eriim sedisset, accesserunl ad eum disci- enim pauperes spiriltt, quoniam ipsorum esl re-
puli ejus. Non bi qrii in lurba sunt ascendunt aJ gnum cxlofuth: Sed. jain anima cbgrioscens seip-
Jesum,_quia ssepius turbantur ; sed diseipuli, qui- . sam per huniilitaieiri, incipit Deum nosse per pie-_ .
paceai sectaniUr : el discipulis suis idem Domkius . latera. .
salis lucide insiriuat : In Iwc, inquieris, cognoscent .; Fiat igilur eiex prseccpto Domirii firmamcntum, .
otiines, quia mei eslis discipuli, si dileclionem Ita- quod vocetur eoeluai; illud scilicet, de quo ait pro-
bucrilis ad hivicem (Joan. xii:). Eia, fratres, boc pheta : Extendens cwlnm sicitt pellem.(Psul: cm),
judicio videat unusquisque utrum slt discipulus sacraai videlicel Scriplufam sigriifieans.Ad boc ergo
Jesii, nori inierrpget sapienliam suam, neri sensurri, fifmameiilum oculos erigal. bic Deuav discat. Ex-
non facultatum distributionem, riori corporis con- probrat quidem Judseis Jesus, diceas : Erratis,ne-
siimptionem. Si enim'lingitis hominum loquar, et scienles Scripluras neque virlutem Dei (Mutlh.xxu).
angelorum, ait Apostolus, charitatem aulem non P Christus vero pei virtus esi et Dei sapienlia. Qui
Iiabeam, nihil sum (I Cor. xm). Non, inquam, exte- ergo non vult Chfistuin Dei virlufem ignorare, slu-
rioia bseciiiterroget,-sed cofdis sui amorem ex- deat Scripiuras intelligere. Alitis existat,. ut sil tar-
ploret. Qtti enim diligit Deiim, diligit.et fralrem dus ad loquendum, proriiptus ad audiendrim (Jac.
suum. Si tamen ita diligal, utidem Jesus prsecipit; : i). Milis, ut humiliter discat; nikis, ul importune
Hec esi prwceplummeum,-ut diligalis iiivicem, sicul non resistat. In hac riamque xiftute quasi in se-
' "
dilexi vos(Joan.sy.) . '",-..-. cunda reparationis nostrse die, maxinie ftobis firma- ^
, Ascendant igitur discipuli in montem, nec solum menluro Scripturarum apparet, dividens iiitcr aquas
ascendaut, sed efiam asceridaiit conleffiplaates ; superiores et inferiores, angelicam videlicet et liu-
a-.ceadaiit aaianfes. Cuai eriiai, sedissel, accesse- manara-scienliam.Tiiferius ista_ superius illa. Et
runt ad eum discipuli ejus ; et aperiens os suum hic quOque dies nobis iricipit a vespera, id"est. in-
docebat eos (Matlh. v). 0 aiira digaatio ! Mallifarie tuitu nostrse igiiorantise, et tendit ad mane, idest "
multisque modis plim Deus - loqueas patribus in illuminalionem divinse gfalise.. Et est quidem gra-
proplieiis, novissime diebus istis locutiis est nobis dus ad terram viventiuift repromissipnis,', lerram
iii Fiiio, qui aperiens os suitm, docebat. Os suum, .perpetute roansioriis. Beali eaim miies,. guoniam ipti
551 B, AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. 3S2
fossideburi', terrani (Muttli.y). Jam homo et seip- A , cil facere1)onum, dignus est plarie, pt surgat ad in-
sum cognoscens, et in Dei eogftitiphe aliquantisper lellectumi Nam qui student benefacere. profectp
evigilans, opus habet scieiitia ; non ea quse super- riierentur Deum iniolligere, Iste iniellectus purgat
Jjia iritlet, sed ex cliarkate iedificet. Necessarium Pculum cbrdis",ut qui Deum inteiligifcper speculum
namqueei estscire quantse sint hujus vitse riiiserise, et in,senigraate, tunc eum videal in nianifesfatione
quantus tira.or, ne cadat iir tentationem ; quanlus, (I Cor. XIII). In-liac sexta beaiiludhie, quasi i.n sexfa
iie snpcrbiat iji prosperilate, utfianf ei.lacryrasesuse die, hoffio creatur ad imaginenv Dei, ufcqui compa-
panes die-.ac.-nocte, et niagis amefc Iqgere quam ri- ratus fuerat jumentis per ignoranliani, conforme-
riere. Ul iu hac terlia beatiludhie, qriasi in tertia lur Deo per intelligentiam (Psij/.xLvm). Et hicdies
die, ex pravcepio Domini congregentur aqiise, quse liabet vespefam, spcculum scilicet etsenigma ; quia
sub coelo sunt, in lofturii uftuiu, scilieet fluxse efc fton valet videre. manifesfe, sed per munditiam cor-
terreiis? cbgilalioiies, et-appafeal (eria arida, quse dis ad illud mane teudk, de quo ait Psalffiisla :
lae;ymarunl; imbrem cxcipicris, proferat herbanv Mane astabo tibi, et videbo (Psal.y). Beati euim
virentcm el affer.eivtemsemen, lignuriique pomife- mundi corde, qtioniam ipsi Deuih videbuhl (Mallk^
rum faciens fruclum. Terra naaique corJis nostri
- . i v). Igitur perfeclus est iste intelligipilis mundtis,
lacryniis irrigata profeit ffuctuai boriarum cogila- et omnis ornalus ejus. Quid igitur restat-ftisi Sab-
tionum, quse velerem vitam ia queradaai.virorem batum ? Post bsec eiiini opera sex dieruin, qu«
transmUfat, ut ex novo liomine npvus videatur non sine labore exerceiituf_ pefveriifur ad requiem
fructus exsurgere ; et hic niliilomirius dics a yes- et pacem nientis',-. et excluditur timor servilis ,
pera, iil esta.Iuctu iricipil, etj iii.marie di.vinsecpft- , et succedit amor fijioruni. "Fit.eriim Filitis Dci de
leriiplationis teiidit. Beali, i\i\m\\\e,.qui lugenl, qtio- Servo,'Ut ipse requiescat in Deo, et Deus in illo.
niam ipsi cciisoldbtinlur (ibid.): Sic lioaio proticieas, Beaii enim pacifici, qubniani Filii Dei vocabnnlur
ct ad servituleav Dei accedeas, liecessariuai babet (ibid-)._ -' . ' .
spirilum forlitudiuis, ut fortker slet et prseparefcanir lisecestvia.charissimi, qua oportetiiosadpatriam
inum suum, non ad requiem, sed ad tenlalionem : redire, et adeorum societalerii, quoruni hodiefesta
fortiter pfospera superet, fortiter adyei-sa toleret, celebramuspervenire.Per haiic viam laboviosaai ipsi'
s lam justitiani esuriens et sjticns, et omnia ejus ante nos ascciiderunl: ,ab hac via eos avellere nullse
contemplatione cpftte.mnens. Quod ut exsequi va- persecutiones^nulteadversitatespbtuerunt.Audieraiit
leat, jam iiihac quarta beatitudine, quasi in qnarta namqtie coasolalioaeia a Domiao,-quara hoc suo'.
die ostendit ftobis Dominus Jiiiftinare rnajus , ut „ sefiiione cOnsequeriter adjrinxk : Beali, inquiens,
*prsesit diei; exeinplum scilicbt Salvatoris iiost.i,
qui perseculicnem.paiiunlur propler jusiiliam (ibid.).
ht diem, id est prospeiitatis tempus i-llumiiict, ite Et illud ; Beqli erilis; cum vos' oderinl homines,.et
i:i teriebris superbise involvalur ; luminare mimis cxprobraverint, el -ejecerinl nomen veslrum tanquam,
el slellas, ut prsesiiitiiocli, exemplum videlicet ec- malum, propter me (Luc~.vi). Sit ergcyfralres cba-
clesiasticaV patieiuise et sanctorum 'loleranlia?,. rie rissimi, vera laus oninium sanctofuni in ore, ne
nox, id est adversilalis vespera, ornriiaioda luce liiudemus" ore,, et yituperemus aclione. Veraciter
careat.Elhie quoque dieshabet vesperaiii, tenla- enim eosiaudanius, si IiailaiT satagimus. Quidquid
tioiiein videlieet, bealitudinis et.juslitise esuiiem ; enirii liberiter agimus, hoc nos amare probamus; et
sed proficit in maae, id est prbsperkatem et seter- quamvis ore taceamus, opere laudsirous. Fesiine-
nam saiietatem. Beati, enim, qui estiriuniel siiiunt nius, cliarissimi, eorum dulcissima-societate per-
justiliam, ijuoniam ipsi saturabuitlur (ibid.). Jaai frui, cum eis illum speciosum forma prse ivliis ho-
isie didicit nvisereii aniiase suse , placeas Deo. minunv contemplari (Psali XLIV).Nihil cursuni ao-
Discat.aviseferi el.proximo. Neaio 'eaiav laro justus, . s.lrum impedial, nec desidia, nec pusiUaniiiiitas,
quiudri iadigeat niisericoidise-: et hpc est ua-jia et necindiscrela laboris irivnvanitas,Contra desidiaai
'soLjm corisiiium, ut qui sibi ivult uvisereri, niise- ' D 1 exempla sanctorum nobis prpponaoius; contra in-
reaturcl ipseake.ri. f " discretaffi Laboris immaaitatem sola. nos Dei gratia
ProdUcaat ergo ex prsscepio Dpaviai aqqse ve- salyaiidps eoafidamus. Conlra pusillanimitalcni au-
- plilia aniiaaruia viveiitium ; ex bouis sckicet cogi- xilium Domiai, et omaium saiictoruai pro aobis
laiioaibus bona epeva, 11011 nvoriua, sed vivenlia ; jugeav oratioaem respiciamus. Quare eaim pUsila-
frangaf esuriehli panem sutim, efc egen.osyagosque aiaves csse debeiaas, qui cumtotauxiliantium niani-
indUeat in dpmum suam_icum videril nuduai ppe- biis pugiiamus? Plures enim aobjscuffi sanl, quam
riateum,et carneai suam aedespicial(EsecA.xviii); coalfa nos,. Tantum hoc nostrum est ufc Dominum
etfsic quiata luce quasi beatitiidiae peffuadatur. nostrunv poslulenius; qualenus per omnium sanclo-
Qui habet quidem vespei-aai,! ceasiderationem sciT ruin suprum luerita, et liic puguanles adjUvet, et
licet proprlse necesskatis, in qUa discit aliis, sicut cum eis seterna felicitale cofOhef, Jesus Christus
sibivellet, misereri, sed tendit ad riiane, scilicet ad Dominus noster, qui vivil et regnat cUm Deo Patre
reinuiieralionem ex .nijsericofdia Dei. Beaii- enim, in. unitale. Spifkus sancti Deus, per omnia sseeula
misericordes, quohiam ipsimisericordidm. consequen- sseculorum. Amen.
lur (ibid.). Sed qrii jam declinavit a jnaloêt didi-
' '
-«. SERMONES. - SERMO XXV: DE DEATA MALUA. . " £54
' "
. . SERMO XXV. ^. Hane fortkuiiiiiem, fratres, imifamini; liaiic pu-
»E' BEATA. MARU(1.8) rilatem-semulamini. Sed jam faclum est, Deo gra- '
Desciipsit.nobis rex SaIomon,imo pet Salomo- lias.Quaiila est enim fortitudo vestra, qui sseculum
tienv Spirilus sanctus, mulierem quamdaffi forlem, conteftipsistis ; quilianc pauperem el ardriam con- •
sapientem, optimam operariam, quantum existimo, versationem subislis; qui vobis patrum, matrum,
in comparatione illius in paradiso insipientis et in- fratrum, amicorum, affeetum plenissime abscidistis.
lirmse, quavseducta.est adiabolo, propler insipieft- Hane fortitudinem Salomon in spiritu videns, mi-
tiam suaffi-: et ideopulsa est iniioc exsilium ad rabatur. Et quia nulliuS hominis virlulej sed sola
pcenam suam, Mulierem forlem quis inveniel (Prov. Dei gratia fieri potuit, cxclaaial : Mulierem forlem
xxxi) ? Hsecest illa, de cujus fortkudine serpenti quis inveniet, Noa quia aukus ; sed quia nullus, nisi
Dominus ffiinabatur. Inimiciiias. inquit, poriam in- solus Deus. Apparet in vobis ista fortitudo; scd
ter te et mulierem, et semen iuum, et seriieh illius; adhuc aliquid quasrenduni videtur. Magna feciiis,
lpsa conteret caput tuum (Gen.iu). HKCest il.la. foi-literegislis; sed quo prelio, qua intcntione, quo
uxor novi Ada', quse ei de proprio lalere sedificata fine? Quod pretium sp.erastis dari yobis pro bac
est, cum dorniiret in cruce. Uxor ejus, sponsa ejus, forlitudiiie? Stulti quidam homines, qui sapientes
sancta videlicel Ecclesia ejus, lam fortis ut vincat B mundi appellati sunl (sapientia enim hujus mundi
inundum; lam sapiens ut vincat diabolum; tam stultitia est apud Deum), stulti ergo quidam, So-
bona operaria ut acquirat cceluni. Mulierem foi-lem crates, Diogenes, diviiias contempscruiit, dclicias
uuis inveniet, nisi ille qui, relictis nonaginla novem mundimagna sibi ex parte ampulaverunt. Quid ergo
ovibus in deserlp, abiit unam, quse erraverat, quser inier vos et illos distat? Vitleo fortemmulierem, f
'
rere.(LKC.xv)? Verum, quia hsec prophelia quein- fortem videlicet animam, in Paulo, qui lapidafur,
admodum_ sanclse Ecclesise coriveiiiat, ssepe et a qui virgis cseditur, fame, siti, fiigore afficitur (//
multis traclalum est; inaxime quia moralis expo- Cor. xi). Quam multi latroiibs fortker talia paiiuiv-
silio sulet roagis etprodesse et placere : simpKci- tur 1 In quo ergo differentia? Certe in causa, id est
bus nos, qui ulrisque sapieniibus scilicet et sita- in iiiteiitiorie, iii pretio quoJ exspectant. Audiamus
plicibus, debitores sumus, qualker hscc prophelia itaqiie hujus forlis mulieiis pretium. Procitl, inquit,
aninise perfectse conveaiat, prout possumus, disse- et de ultimis finibusgretium ejus (Prov. xxxv). Ma-
ramus. El satis congruum est ut.perfeclio, qtise spi- gna fortitudo philosophorum, magna fprtitudo Ta-
ritualiter matri convenit, etiain filise assignetttr,' tronUfti, sed parvum pretium eorum. Quare par-
quatenus mafris perfectione cpnspecta, filia velil . vunv?Quia isli niiindi gloriam, populi favorem,
imitari. Igituf, quanlum niihi- videlur, forroai» vulgi admiralionem exspeclant. Isti aut nummum,
quamdam opiimav viUfcsub muliei-is nobis specie aut veslem, auf. equrim, aut aliquid hujus mundi
propbelieus sermo depingit, et ad quid'unaqu:eque speraivt. Vile prelium, quia de prope cst.: Procul
proficiens aniffia debet inniti, nvystico sermone de- aulem, el de ulthnis finibus preiium, hujus muiie-
scribit. Considerans namque Salomon, post primum ris. Si aurum cogitas, non est procul; si argenlum, -
illud generale peccalum quam, sit prona ad maliim ne id quidcin pj-ociil est; si mundi honores, si
auima humana, quam labilis ad peccandum, quam lemporalcs digailates, nec ista procul sunt, quia
debilis contra diabolum, erigens ad evangdicanv temppralia sunf. Prefium hujus mulieris procul..
graliam menlisiniukum, ct quantum in liumana Piccul.onijiino, quia ncc oculis cernitur, nec aure
anima operatur, admirans, ak.: Mulierem forteni percipitur, nec faucibus sapit, nec naribus, ncc
quis inveniei? Gum illa ita debilis exstilerit iripara- manibus attrectatuf. Quale hocpretium^QMorf ociri
diso, in hoe loco miserise quis poferit fortera inve- ius non vidit, nec auris audivit, rtec in cor homiiiii
jiire? Fratfes,. fortis est illa anima, "quavreliquit ascendit (I Cor.,\\). Hoc procul esti Procul,.quan>
•ssBCulum: quse carnis desideria calcat, quavriiunai tutti ccelum a lerraj quantum mors a vila, quanfum
,] miseria a felicitate, quantum lux a cseekale. In
gloriafti sperftit, Talefti, inquit, quis inyeniel ? NOB,D '
Moyses, non Jesu Nave, n.on Dayid.noiiipse Salo- tenebris est mulierista, sed pretium ejus lux cst;
. moii, sed.ilte, ;qui ak : Si vis perfectus esse, vade, bl in aiorte est, sed prelium ejus vita est; ia miseria
vende omnia quw habes, et da pauperibus, et veni,. est, sed preliuiri ejus-felicitas est; ia terra est, sed .
sequere me (Malth. xix). Ille talem animam inveiiit pretium ejus cceluai est. Postreaio homo est, sed
tam fortero, quiaipse priino hanc foriiiudiiiem do^ pretium ejus Deus est. Procul ergo, et de ultiniir !
cuit. Iisec forlitudoprsecipue relueebat in bealissinia fiuibus pretiuai ejus. Sed quare de ultimis finibus^
Dei geniirice Maria, quse sine exemplo alterius, Sunt duo quidam fiiies, aliUs bonorum, alius malb-
mundi illecebras conlempsit, carnis illuyiem hof- rum. Sed sunt fines ufrofiimque, alii primi, alii
ruit; etquodriulla altera ante eaffi fecit, virginitalis ultimi. Fiais est uaiuscujusque, quando moritur.
~
pridprem et puritatem elegit. Hanc muUerera fortem Sedalkef moritur iiiiquus^fTliler justus; quia mor-
ipse invenit, qui ea'm sibi matreai aate lauiidi cpa- peccalorum pessimu (Psat. xxxm),ct pretiosain con
siitutionem providit. - speciti Domini tnor.s sanctorum ejus (Psal. cxv). II .
(iS) Hic sermo in codice Clara-Vallensi est spcun- ex fine, illuni de Virgine esse et in Assumpiion
dus de omiiibus sanctis; sed evideiis est, mdxime ejus habilum esse.
zm B/AELREDI ABBATTSIUEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. , -555
primi firies. Quaftivis anima sancla de cprpore A j patiuntur, nee adversitatibus atterunlur, nec a!i-
ogressa, non riipdicaffi sortlatur bealiludiiiis porlio- quibus riiplestiis auTciuriturjex.sultaiit, iripudianl.Bt
nem,"lamen procuT efc de .ultlmis ffiiiibus pretiufti quasi id mefitis suis acquisierint, super CiElerosse
ejus. Qui sUnt ullimi fines? Quaado pmnes quidem extollunl. Si autem in conlfarium' isla omnia cc-
resurgemus, sed non omnesimmuiabimur (I Cor. xv); dant, contristantur, dcjiciuritur, inufmufarit, despe-
quaado, fiailis bmnibus molestiis, jani in carais rarit. Non est de tali aniina, dieere : Corifidit in ea
quoque kicorrupiione-ppsita ftvulier fortis audiet a cor virLstii, Eia, ffatef, quicunque talis es, qui -
Domino:: yeiiite, beuedicti Palris rnei,;percipile ie- heri flevisti, orasti, magiiam dulcediiiem.de Dep
gnum, qnod vobis- paratuni esi ab brigine niundi sensisti; scito, qiiia pfsesens fuit vir tuus. Quid
(Matlh. xxy); iriipiis ecoatra audientibus : Disie- tuncpromisisti.virO tuo?-JVonmoveborin wlemuni?
diie a me, maledicii,.iri,ignem wternum (ibid.): (Psal. xxix.) Hodie in contrarium res versa cst.
Exvliis fiaibus esspectat fliulier ista pretiuni Sordet ivvediialio,horret ofatio,. lectib vilesck; in-
suum.-Pro hoc pretip, se iftedP.vendk aacillam, efc- supejpimpugnat libido, succenditur caro; nveri.squasi
istud pretkim $peclans;___udat,j operatur, quocunque : quibusiJamTufiis agitatuf. Absens.est yif tuus. Jam
ei prsecipitur, graditur; qtiodcunqueimponilur, li- - nunc videamus, si de fe di.ci debeal: Conftdil in ea
beiuer palitrir. Hoc pfetiuift, fratfes, aiile oculos B 1 cor viri sui. Abseas est, lu fidelis esto/Quid, quasi
poftite; liujus prelii intuitu labores, vigilias, csefe- desperans viri tui redkum, respicis adulteros, spi-
rasque molestias tolerate.fSiiiomines fam acerbbs ritus scilicet immUndos, suggerentes ininiodera-
labores sustinenfcufcae.quk-aritnumirium, quid vobis nanv trisiiliam, vel in varas et superfiuis ineptani
agendum est, quibus proponilur coelunv? Ergo, ut: lseiitiam ? Quia jam illam vifi tui duleediiiejri non.
irieviter dicam, aftimara niuiiduinpeffectecontem- senlis,.ad Carivispessimam dUlcedineni devolveris.
rieutem, et nihil aliuil nisi futufa sperantem, in- Non est enim dicere : Gonfidil in ea cor viri sui.
tuens Salomon, aifc; Jlulierem forteiri quis inveniel. Vplo vos, fratres, contra islaai pessiaiam'tcala-
Procul et de uliiniis.finibus pretium ejtisÊiaddiAit: tioriem aliquaritulum instruere. Si.coritigeiit "vos
Confidii iri ea cor viri sui, eispoliis nohindigebit. gfalia Dei visilari, etccelesiiquadam suavkateper-
Quis sitfyir Iiujus.foitis niiiliefis, Tipnest opus fuadi, laci-yaiafum flumine irfigari, diligeater vobis
comniendare cliaritati vesirse. Ipse eiiiiiiest, de quo. atfeadile, ne ifrepat superbia, ne cseleris actioaibus
dicit Aposlolus : Despdridi eniiiivos uiiiviro, virgi-. vesiris aliqiia aiisceatur negligentia, ne siiis reffiis-
nem castam exhibere Christo (II Cor. xi). Ergp cpn- siores iiv abstiiieiitia, lepidiores iirobedientia; et-
fidifcin ea cor viri sui. Similitudpirahilur ab liu- (Q sriper omnia, ne euriv quem simili gralia pravditum
manis. Vir quippe scieris uxorem suam caslain, novTperspicitis, VPbisinferiofem judibelis. His e.ira
6obrlam,;pudicam/berie;mprigeratani; sive ille ab- :- iiegligentiis splet gralia subtrahi, et ignobiliias
sens fuerit, sive pfseseris,' sck qriod noft adiniliet qUsedaiiiacTepor iftriasci. Subifacla autem graiia,
adulteros,.rioii audiel.coffriplores, non aspiciet desi quidhorum voselegisse nveniinerkis, nequaquain
ceptores. Timet enim casle, ariiai perfecte; ariiat adversum Deum Tnurniuretis ; sed vosmetipsos po-
viruffi suum, non prop.ter sua, sed pi'bpler se; tius humililer accusaates ad dirupia resarcieada.
timet non quidem flagellari, sed vel roodice de- viriliter aecingalis. Verum, si vos nullius reavissio-
reliaqui. Talis hic --anima describiliirV Si enim nis ponscii estis, nequaquanv de subtracta gratia
aninia "talisf fuerit, yidelicett si castri, si sobvia, 1 irfaliPnabiiiter contrisfemiiii ; sed quasi iieruin.
si-affiafts perfecie, si timeris caste_ confulit 111ea : camdem graliain recepturi, in spe certa cbasola-
cbr viri stii. Secureabestjise.cure adesl, secure corii- miiii,. Erudit eaim vbs Domirius, T}haterius et iu
mitiit ei bona sua, nori'p'rofliga'uda criiiv adiiltevis, prbsperis humiiilaterii, et ia adversis palietiliam'
"
non cum fornicaloribus partieiida. Sed iste vir spv- iiabeaiis. Itera vir-hab.en.smulierem iii quaai c.Onfi-
filiialis qiioinbdo accedit_ veTquPmodp feeedit, qrii dil; secufe ei boaa.sua cbianfendat, siye erbgaiida,
ubique est, el !!us,qriariv;deesi;qrioiiiam seriiper, efcP;sive sefvanda. Nihil bolia muliei' sibi subiipit, liiliil
tolus, et ubique prseseriisest ? Sed cum aliquibus ";. iiidpadulteris et cprfuptoribusdisperfk. Jam vid.afc
adveKJtatibris fatigamur, quasi reeedit, cunrpro- utiriqusequeaaima, quam fideliler vifigui boria coii-
speiilatibus consplarivui-,,quasi redit. Cunv gratia servet. Si babet scieatiani, si -habbt sapienliam, si
sua nventerii liostrariv yisiiat, quasi pfseseiis est; iiltejligentiaai ia ScripUiris, havcoinftia a viro suo
cum ipsa gratia subtraJiitur, quasi procul est.Felix ," accepit, noii solmiv sei-yanda, sed etlam eroganda. Si
mens, cuni quaquasi; secui;e DeUshsec onviiia agit. : liabet gratiain iii.LaboribUsiiii vigiliis, iu psalmodiis,
, VerCcoiifidit in eacbi'vvri sui. Felix riieas, quse et lifficeroganda accepit; si liabet graliariv in com-
uec advetsis frangitur, .ftec pfospei-is dissolvilur; - puiictioiie, ift oratione, iri spirituali affeciiniie, in con-
, quse iiec murmurat-iir advefsis,;' nec superbil in templatione, Iisecaccepitnon eroganda, sed servan Ja.
prosperis. Ulique cpnfidilTn ca cpr viri sui. Felix, YideafcmodoUiiaqu8equeaniina,sifidelisestvirosuo,
aieas, quse subtracta"gratia rion desperat; _quse,- et sidebeatdici:Confidii in ea corvirisui. Primum
pnesente gratia, non sespper cseteros exaltat.- Vei-e ; necesse est, qualenus_ Lii his piriiiibus iion supet--
coalldk jn.ea corvifi sui; Fratfes^.hiricftoloiiicau- biat, aec ea qua? viti sui suat sibi depUtet."Deiade
lPs_esse vos, Multi eiiim quando: nec tentaliones cayeat ne ea qua; accepk efogauda, abscondat ki-
:5o7 _ : v SERMONES. -^ SEilMO XXV.vDBBEATA MARA, • . - -EirS
vitlenter, nee erogcl aiTOganier; .postrenib- ne eai A-saficiaauima,.qui.a
_ ista ai>co Loiia prius accopi:,
•qiisetaniuftv sefvaiida accepit, profliget iinpudenter.; ; iiieriioreridk.. lieildet ei bcuutn, ci noti ntalum.Ma-
. Ut vero apertius dicani_ anima quae de cbllatasibi gna epaimeiidalio, fralrcs, Miilli..enini,aliter. Boaa
gralia aoa superbk_ de subsiautia viri.sui niliil sibi eiiim accipiuaf, et mala roddunt. Accipiunf divi-
usuTpal; si vero uade polesi'prodessc aliis, per in- tias, et lilnc magis libidine dissohuntur; si ho-
vidiamnou abscondk; sed.adlaudcm.viri sui.liumi- norcs, iiide misci-i intiimcsciinl; si scientiam, inde
lkei'dlcit,:res viri sui fidelitef dispensat.Sideoccuka supcr cavteios so e\:o!.'u.:l : accipiniit pulii iludi-
gralia, quariv accepil, vcrbi gralia compunctione, ricm corporis, el quanto siint pulchrioros, tanto fi-
devolione, oralione, conteniplatioiie, noivse inanitcr unl, quia ea abuluntiir, lurpiores. Qriid d.cam,
jactatjbona jifi suv prudeiiter conscrvat. Ergo de qubd comniuiiem banc Iiicein, acrem, pancm," a
lali auinia potest dici : Confidit in ca cor viri sui. Deo accipiuiit : el liis omnibus in ejusiiiju:iam
Hsec auleia perfeciio, quam iu beatissima-Maria abutunlur? Non est de bujusmodi dicei'e: Reddel ei
spleudueritj paucis advcrlite. De collala sibi gratia bonum, el non tnalum,
quaai airiil supc-rbieik, testis est illa lcspoiisio hu- Fiatres, rnagna omnino, magna perfcciio ost,
niilis ad angelum : Ecce ancilia Domiui (Lvc. i). nullo Dci munere abuti. Narode sp;riial.bus quid
Quaai nihil se.ob id aliis pravluleril, docet illa liu- B 1 dicam? Si Dei cogiiiiione proficinms, si Sciiplura-
milis yiskatio, quse Deum in Utevo porians , cliam ruin venas aliquanto sublilius pcnelramus, si lacry-
ad ancillam salutaiidain pvofecia est. Quaiita reve- mis abundamus, si graves in sermpnibus. niat;iii
renlia bonaviti sui servaverit, providit evangelicusiI* in moribus fueiimus, et ex his omnibus superbi-
sernio, qui ait : Maria aulem conservabat omnia; mtis, iion eritde nobis dieere: Reddct ei bouum, et
verba hwc, cohferens in cordesuo (Luc. n). Quam non malum. Plerumque cum i.os visitat Dominus,
Udelker loquendo aoa lacuerit, hyinnris ille mclli- ut aliquid de ejus dulccdine senliamuE ; si mox
fluus clamat: Mugnificalanima taea Domhiutn (i bid.). culcedine illa subtracta contingit nos aliqua tenia-
Merito confldkin ea cor viri sui. El spoliis, inqii\t, lionc pulsari; si lunc quasi oblili illiis djlcediais
jwn indigebii, Quse est illa anima, tantis dccorala dojiciinur, ulique non reddinius bonum ]:ro bono,
.oriiamenfis, Ut.spoliis akcais noa iadigcat ? Non seil roaluin pro bono. Ergo, frat;rs, aniina qua)
.fcstistauie fatuis virgiaibus, quse ailiil sibi olei le- nulloDei munere abtiiiiur, hac laude non .nimeiilo
servanles, Jab aliis opoituit ineiidicare. Spolia di- digaa habclur : Reddel bonum, el non malum. Et
curitur ea oraameala, Vel Tadumciila, quse soleat quia lioii kichoaniibus piajaiium proinitlitur, sed
dolrahi. -Et suril plerique, qui ailiil saiiclilatis inse pe:severantibus datur : adjeeit sermo proplicticus :
*
liabentes.,et tamen infclicilcr aliis iinidenles, vitia Omnibus diebus vitw suw. Dixerat sup.rius, quia
sua quasi nridam turpitudinem aliis detraheado spoliis iion indigcbit; quia videlicel propiiis orna-
cooperiuat,;seslimaiilcs se hcne coalegi, si aliis mcnlis abuadabil. ldeo unde hsec illi ornamenia
posskvt iridUnvenla bonsa exislimalionis aufeirc. pioveneriiil, manifestat, cum subdit : Quws.vil la-
Sunlet alii, qui in propria cpnscientia nihiT boai nani et linum, et operaio. est consilto munuum sua-
habeiites,-ul reiigipsi appafcant apud lipmiaes, ali- rum (ibid.). Merito spoliis non indigcb.l. N-„ncr.im
quid boni exterius operaudo suaiu famam commca- olio torpuit, non merili somnu dissoluta e»(. Quav-
daal.; Ciidein die judioii, qttia in se vacui suiil ct si\il Janam ctliimm, ct.opeiata est cons lio rca-
audi, alioruffi commciidatioiie, quasi alienis s-pohis liuum suarum. Novil, quia qui vacat otio rcr.Lblfur
iiidigeburiti Hinc voxilla (utuariiin vii ginum : Daie egeslate. Ergo atl laboies prompta, ad opcraadtiin
nobis de oleoveslro, quia lampadcs noslrw exsliu- impigia, quaisivit lanam ct linum. QnaTe, nisi ut
guunitir'.(Malili, xxv).. Tunc mulieriiscc sapiens vesles lexeicl. Irigus rcpellerel, legerct nuJLatem?
epoliis ftofl indigcbit; quia gloiia pioprhecoiiscicn- Vcslimcnla aost.a sunt ipsa juslilise opera, quibus
Jiie adorriala, spoiiso suo sccure obuab.l. Potost ftudkasiioslra tegitur, et frigus oeieruse daninalio-
.quoque sinipllcifer iiilelligi, spohis non itidUjebil; «, nis vilaiur. Omnis enim anima sine bouis opciibus,
ijiiia yiitutrim orr.amei.iij abuiidarit. Sequkur : aale Dei oculos nuda subsistit, et a Dei charilata
Medd_el.ei,:yhleiieelviro srio, bdv.um,el non md- omnino fiigcscit. Sed sunt êstimciila cil cina,
iuni, cmnibus dicbus viiw suw (Prov. xx.vi). Nam sunl el lanca, et linea, suut el purpurea. Vestis ci-
ijuod sic eebeat accipi, maaifcsiat alia traaslatio, licina puiigil, sed lanca liigus depellif. Linca cst
(jiise sic habet: Operabilur iho suo bonum, et tton aoa modicse IeiikafLs, purpurca magai honoiis. Ul
tnilum. Si recte vir hujus nvulicrisChrislus iaielli- crgo havcad spirittialia rcferanii.s, qaaiiium niihi
gitur, profecto quidquid boni a qualibet anima in vLictur, vcslis cilicina periiael ad pcenileales, la-
ejus obsequiisexhibettir, reddilui' polius quam da- aca ad seerigoaies ad hoaa opera; linea esl proii-
tur. Si puraliumilkas, si duleis chai-itas, si Aera cientium, purpureaporftCtoiuiii. Aaima, qtise adhuc
obedieaiia, si,porfecta paiicntia eiofferiur; unde viliis sordcl, aecessc est, magaa amaritudiae pce-
habeturfnisi ab illo? Si fervor ia laboribus, si pu- niunlisecompungatur, ul iiiiquiiaium contago Lac
rilas ia yigiiiis, si cihi parcitas, si Jiuiiiilis lacitur- appoiilale ugalur. De hac -\cste niulier hsec non
nitas, rinde isia. aisi ab illo, a quo omne datum salagit; qiii jam gradtira illum poenilenliiim (rai;s-;
optimtim,ei omriedonumperfcctumat? (Jac. i.) Ei'go cciidil. Dc liac voslc ptirpurea in scqucaiibus Sri-
533 ; ." B. AELREDI. ABBATIS RIEVALL. OPP. PARSI. — ASGETICA." 360
ptura meritionem faeit; "sed primo Janam.etlihum /A.iankica sed linifiea est. Qusesivil eiiim lanam elii-
ponit, Nonenim sufucit,, si quem de nialis prseie-: iiuia, ct operata est. Quid, uisi duplicem bauc yesr
•i-itis.posnkel, nisi se viiTIker ad boha opera accin - tcm, lafteam videlicet etiineam?' Sed quia de istis
gal. Quwsivii tanam et litium, el pperata est, ViJe- vcstibus diximus; jam de laria ct lino, unde hsec
amus, siplaeeT, differeTiiiamintei-laneam et lineaiu vcslinieiita texuntur, videamus. Ut mihi videtuf,
vesiem;. exiiide aliquid spiritiiale, si possuTiius, imp beatissimo videtur Augiistino, per lananv opera
-
oxsculpamus. '•:":. ':, iiitclliguntur corporalia,;ex qujbtis vita acTiva per-
• Veslis quippeTanea asperior, Ilnea niollioresl; ficituf; per linurii spirkualia, ex.quibus.Viia eon-
sedlanea vestis fiigtis expellil; linea eonlra hiemis "tcmplaiiva"contexkuf. "Corporalia dico, vigilias, Ia-
injtiriam noa satis suffiek. Ergo qui lariea taatiim boreni, jejuniai spirifualia, oratiories, Tectioiies,
vesiiluf, aliquid palitur.aspefitatis ; quiiinea. -larir irieditaliOnes, cqtiipun.ctibnes. Sunt pleriqrie, qui
liirii, paruni caloris: Melius ergo utraqueTestilur, sese exefcitiis corppralibus .allerunti- sc-d ad spiri-
ri.t laiira oxcludat algoretri, ef liiiea teiapefet asperi- fualui fainiivie assurgurit. Alii de solis sibi de spi-
tatcm. Vestimealahujrisaiulieris, .idestecclesiastiese . rkualibus, quasi dc veste linea Llandiuntur, et ab
ciijtisque aailvise, bona opera dixiirius,Nec immerir n Pnvni spirituali fervore frigescuat. Noa.quideai fri-
lo, His eaiiri vestituTyiiis adbiaatiif ;his, si quid •gescerOiit-,si spiritualibus Terventer et jiigiter ia-
foite ob cai-iiis coBsorfiuni fiii-pe patitur, a "Dei lssefefeiit. Sed eiim illa^spirituaiia sine corporum
cpuspectii Celatur. His iiiduiiieiiTis"caveris aiiifna , qiiadaiii intcrpolatione riequeaat exerceri; dum illa
nuda apparebkin die judiciij ribc erifc unde ejus fastitiiunt, in isfis ex loto tepescunt."Utrique ergo
turpiludb celctur. Lieo aimiiUiiv Tnigaeiri setef- bujus niUlievis sapienliam imkaii detrectaaf, "quse
numpfbjicielui'. Sed bdria. opera nosiia, oamia uTr.uavqiieqiisesivil, laiirirn etlinuriv, et operata Cst.
in duobus consistunt, in act.va scilicel vka, et Sed ubi qusesivit ? Qnoaiodo qusesivit. Cerle aaiaia
coatemplatlva. Actiya vila vquasi ycstis larica, con- cripida saltilis, st-udiosa perfeeiioais, vkam, ftiores,
teiriplativa qriasi liriea. Illa asperior, ista sua- doctrinanique sanclorum circuit. Patruro, Ia uao
vior; illa exteiius, ista interiris. Et- activa quideni "qiisefltiiidiistriam operaridi, in allerp studium vigi-
vita pbtesl conlra frigus damnatlonis suffkere, laridi; illius investigai absiirieatiaav, allervus scru-
oninem- liirpkudinerii peccatpfuin abstetgere::, taluffpbedienliam ; ab isfo discit quasdanv, ut ila di-
sine qua, nec Contciriplativa vila, in bac dunta- cam, yeriasoratiopum, ab illa si.bi assriniit -"formam'
xat morialiiate, potest queiiilibet ad'perfectio- niedilatioaum. El ia siiiu corigere.nsoperatur con-
iiem adducere.Nemo. sev decipiat, fralfesiaei. C ( silmmaftiuim suaruiri. Quod'-'coiisilium manuiim ?
Talluriiur omaiap, frafres," TallufttuT';'-""imo,-ufc MariTestnm est quia nianiluts. suis.liPiiip pasckiir,
ego existiirio, non falluaiur, sed aljos fajlei-e fti- rivanibus defeivdituf; marius cselena ffibivvbfadispo-
tuniur, qrii erraiites", CtT.rieri-orcm mitfenies.duin nuiit; inalvussese coritra icfus objiciuiit.:
' CorishJei-einiis
iiesciurit, neque quw loqutiniur, neque de quibus af- ergo _ corptis iliud, de quo dicit
fimant (I Tiiii, i); quia ipsi suiit oliosi et desididsi, Aposloliis-: Qnoriiain uriiinri corpus mulii sumus (I
Tiihil bpefaates, setl Criri.ose.agcnles; ipsairi ofib- Cor} x). Onvries qui inisla corigfegaliorie .sumiis,
•sifateriisriam et curiPskateriv -yelaiiiine cbriTenipla- ririurii"cbrpus srimUS.Alii.pediiia fuiiguritur officio,
tioiiis bppaLllant, efc dicuiit: IQuid opus esfc oper aliifnianiihro_ alii oc.Ulofum.E.rgo, fratres, vitietur
fafi ? Quicl habel eiaolumenfi, vel secuil ifuaeurii, miiii. nianuiim lioriiiiie piseliitps posse intelllgi,
vel saxUal nlaileo lundereVMtiria opiiiriaiiipartem qtii Cseleros et doctriiia p.iscuiit, et Pralionibus
elegii'(Ltie. x).:Qiios:PaUlus fed_afguit_apefle scri- defeiidUnt ; qtii etiam cseteros quasi jnembra
iieris ad 'Tiiessaloiiiceases"":"A!(c/ifiiyius"qnosdam disponufttj. efc coritra ictus cxteriorurii ciiraium
ambuiurites iiiquiele, jiiliil dperatdes," sedrycurwse sese .obpciiinf. Pfoiiide,rffatfos, _siquavsistisvpliis
agentes. Dehuniiamus eis intiomine Domhii Jesu ' lanairi et linum, idcst exercitia corporalia, et spi-
Chrisii, }Ucntn siientio, sutim panem nianducent (II ritiialia, operaiiiini. Nori taroeii ptoprio - consi-
Thess. iii}.:" \ :'- lio, sed consilio .nianuiim yestrarum, ut omnia
: -Coateridarit ergo euffi Paulo et dicarit: Quid no- opera veslra ex prselalbrum veslroruia peadoant
Jiis pTsecipit bperari? Maria oplimam parleriTelegit. afbitlio. Puiaverarii, fiaires; urio sermone' omriia
Et vefuiri est, frsitfes, Mafia bptiftvafti"paftefli ele- qiiseliiede hac aiiiliere dicurilur, o.oncludere; sed
git. Vetitas djxit: Lecturii eslJrt ljac festivilate S. video ifte prolixum ser-monom habuisse, et vix
Mariavde illis duabtis sororibus, MafiactvMafiha; quaftior versus exclusissc. Et lioc-vforte perli-
Nec sirie causa in hac ejris feslivilate iegitur, nisi liefcad linum hujus mutieriSi Naffi Jinum, quaado
quia.in ipsa B. Vii-giiie,-"utTaqueIiac ylla activa et iu colo .ceraitur, quam iongum filuriifinde fieri
cpBtemplatiVa,•perfecie ijperabatsr. Mafia:quidcm pdssit, igaofaiur. Ergp quae seqiiuiilur, alio ser-
optiiaain parieiiv elegit. Sed ebiisiderandiiia est qtiia moiie.yelsiboc lioa vppssumus, aliis sernionibris
iri eaderii domo et Marllialaborabat, et Maria vaca- rcsefyemus.. " - • . ,
bat, quia in aniraa,: in iqua -Ciirislus siiseepktir -(Ex liis ultimis verbis;consial auctoreni staluisse
ulraque vila operatur, uiiaqusequesub teriippre, suo alios "qupque sermones.de BrVirgine- in caput xxi
loco, stio ordine, Ideo mulier ista forlis, npn splum Prpverb. Itabere : quos' an habuerit jgnoralur.) .
;_;:':" m^tmMM
RIEYALLIS ABBATIS V
':
: - DE ONERIBUS
-;-: SERMONIS ;;;
IN CAPP, XJII ET SEQ. XiSAIJB PROPHET./E,
B- AELREDI
EPISTOLA AD G, "(WQ LtJOTOMENSEM EPISCOPIJM.

' '
';' (Bibliolheca Palrurii Cisterc, t. V, p,'229,)
Dileclo, et "diligendo,et cum omnis deyptioiiis diilcediiie anipleciendo sancto Palri, G. 'Lohdbnicnsi fcpi-
scopo, frater- AELREDUS, pauperuni Chfisti qui sunl in RTevalle, debkuni cum omni affeclu obseqtiiinii.
Audiens te, Pater beaiissime, inter ianumeras occupaiiones, quas libi vel regiae niajestatis auctoritas,
vel crirse paslbi-alis imponit necessitas;. ujt cultoreni sapientise,'.quietis. amieum, spirkualis scientke sfu-
diosiim, leclioni operam dare, ei inier suayes orafionum delicias, irruealiuni curaruni iuolesliam sancta-
rum Scripiurarum crebra inedkatioiie solari; ita liii avidus eaeclus sura ut uon solum ad luavsereniiatis
nofiiiam, sed eliani, quod ia iiisipieiiiia dicarii, ad ipsam audeo aspirare amicitiam. Tam onkft u.avsubli-
inkatis, quaui meae liuniUkaiis obliius, legibus amoris iniiitor; cui nihil. liumilo, iiihil. subljme est; quj
coeluni terrae adaeqiians, Domiaurii coeli lerreais membris Inseruit, ut Verbum caro fierel, et haliharot iu
nobis (Joan.i)'; qui Domiiium deposuk, et lioniiiiein sustulil; ut, quasi in quodam medio, liiiseria et _ni-
-sericordia pbviareut sibi (Psat. LXXXIV) ; ut ita se inttrmitati virtus unirel, ul essent in carne uria Verbiim
et anima, et in his tribus Deus et homo unapersona. Quae npri igkur alla amor deponal, aul qiae ima
non sustollat, utinseunum faeiafc; qui salva nee confusa naturarum proprietate, tam mirilice, aiediaaie
amina, coelumterrav, Domirium carni, spirkum commiscuifc pulveri? Video praeterea in omai cfoatuia ,
vel lrralionali, vel iiisensibili, quoddam amoris. vestigium ; per quod et diversa junguTilur, el dissi.lentia
concordantur, et uoiunlur contraria. Arooris quippe in caeteris siniiliiudo creaturis apparet; in meiite
vero rationali ejus veritas opefaturi.Diligere enim Deo, angelis, liominibusque commune est. Amof igili-.r
quidquid extra naturam est noii attendeiis, "copulat naturamnaturas.ul sit illis cor uiium et aainia una
(Act. iv), quibus est Tides una, spes una, charilas una. Aniiftus proiiide meus amoHs impetum sequens,
omnia,quae,tuasunt,.nputu;pmnia, quae circa te suiit, quae"necl.ua sunt, nec tu; spiriluaji qucdain
Onotu pertransiens, ipsam etiam corporis molem sui suhtilitate trajiciens, in ipsum tua> nientis siniim se
totum infundil, affectum affectui, seiisum seasui, et spiritum miscet spiritui, ut ex spiritus tui participa-
tioae ineus spirifus renpvetur, ex tui sensus luniine lumen sibi scienlia3 meus sensus mutuefur nieu-.
insuper affectus, lui aSectus dulcedine foveafur. Ibi intueor, quam bonus es; ibi ampleetcr «'-seinic
quam sapiens es; ibi delector et gusto quam amabilis es. Hiue. est, Paler" ainanlissime, quo,l studium
meum, s. quodest in lkteris sacris, ad tuai discietionis exameu ereoidirefere.idum, ut ubi sai.um sapio
tua-,necpafirmetauctoritas; ubi luBsito, te dobente, mihi luceafcverkas ; ubi erro, corriirai nie tua sai,-
cta severitas. Ilaque de oneribus prpphcticisTsaiie, cua, 5u.n.„atim singula q.ueque langeiido, in conveivlu
frali-um aliquaado breyiter dispuiassem, rogatus.a pluribus ut piolixius ea ipsa prosequerer, eorum vo-
luiitat, parui, quorum n,e opprtebat servire profoctui. Ab oneribus igkur Babyloais exordiei.s, et inde per
.onusPh.lislh.imad Jloabiliei oneris sâ.peiiransiens, cum iriginta homilias stylo tradidisseni ne
Jorte.in vacuura currerem, aut cucurrissem, suspendi calamum,'doaec de vuliu tuo eorum qu* sciipsi
prodiret j,id.c,um,.vjdei-e,itque oculi lui eoT...n omnium ratioaem, tuaeque discretionis arbilrio omnia
quicscnptasuatvel delerentur, vel cprrige,*i)tur, vel probarerilut, Licet igkur taite sapie.ife bo..u„;
lectio videalur indigna ; audet eam laaica amoris exigere vehemenii.a : q,«i ita amplectkur Charkatem. ftt
rere irrevereiiter irruat in niajestatem..Aiiimat pra3ierea tne tuav humilitatis.simul ct benigniiatis niemo-
na, qu. quondam LuiidonHspositum pravenisti in benedictionibus diilcedinis (Psul. xx;: ot a ,j„o milil
PATKOL. CXCY. ,O'
AlJGS B. AELKEDI ABUATIS RIEYALL OPP. PARS I.,— ASCliTiCA. Ui
.«iiagnuni esset vel fespici ; ab jipsp, stupeiis a,c fcemeas ad laiila,,, digiiatioiiem,- in quodam amplexu cl.a-
riialisiftoiui salulark Ilinc, beaiissime Pater, brta esfcisfa praesuiiiptio,"4itineh.oatani tuncriiihi luae sere-
.nitalis violiiiam coiisuiriinari desidereiii, oi'ariimtim lucuni aniidtiae liiavfcuftcfoves pulsaiitem in ejus inducl
posse ciibiculum non desperem. Licet igllur magnum sk sapiemi, vel modicum lenipus otio dare, non
pigeat, rogo, Doiainum meum, lantilluiti tempus perdere: quo ex his, quae seiipsimus, velresecaie su-
perflua, yel supplere hiahlia, vel miiversa; doiere possilis" Eo igifurseimone pravniisso, qui nobis oeca-
sionem praabuk caetera coiiscribendi, de onere.Babyloais deceai elnoveni (Isa. xm), d.eonere Philislhiim
ires, de onere Moal)noverii hpiriilias subscfipsi.mus, pro vestro arbilrio vel hic subsistere, vel tiitra pro-
*edere parali. -."-•
M}\:' \::SERMONeS';BE;ONERIRUS.:;'
SERMO PRIMUS.-v _."." \,criinist.as uiii, illas alleii revelafet, ad exefciiaadtim
; MiADVENTU 'DOMINI. — DE PNDECIH ONERUltS. iiigeniiim, depellenduinqiie fasiidiumsemper veceiis
Teriip-ns est, Tiatres charissimi,-etc, Exstql htter essef, senvper quadaiiv roaovaiione dolecfaiet. Ut
(JperaiS. Beriiardi ediciioiiis Mabiiloriiatiwvide Pa- auieai" error' liuniaaus , vei dajnoiiimi suggestio,
troiogiw tom. CLXXXlV,col. SI7. cei.tp examiaeac sancti Spiiitiis possit revCiatioae
' discoi-ni, pravfixa esl fid.i regula, pr;rsci'ipta spei
;;."....- SERMO II.
; DE_ONEREBARYI.OKIS. promissa, prorirulgata cliafitatis praecepta, ut
Dc eo quod scripinm est: > Ottus Btibylonis quod quavcuaque senlenlia occuirons aninio, liis noj
- Gonveiiire probelut, oain aut fallaciae damio-
;,:"'. . .iidit.Isains-filiuslAn-os: »
Oainiuai, qiiae.fuefiint, vol srinl ,,vcl .fntnra siint "lium, aut huTnaiiOcrvofi iricunciaTUer asoribas,
piiniordialis et efficicns causa Deiis est: ipss pm- quaecunquc yero a sacris paginis cpnveiiienfeT eli-
aiura flnis, Nam cum Ipso, ui ila dlcam, proprie sifc citur, vei ad Tidem eiudit, vel ad spem-erigilV vel
es5e.';..pm.iiiautique quae suat.ab ipsphaber.t,quod : ad chafitaioni accendk-, ipsarn et a sanclo Spifilu
lunt ;:"(|iila-"noi!"ftisiv;al),es50| babeiil, qupi sunt.' sacris l.fioris insiitaift, et abreo tibi reyelalani uori
Ce-rluriicsfchomineav et angcluiu esse; sed aliud dulit"?. S d li.is,- qui saeoulafiurii negotioiuni iin-
cs.l.,'•csse ; aliud , honiiiiei» , yel arigelum esse; ' pediiinlurob-ioUfo, vel iiecessariariim occupalionum
cuin pp^sil aliquid csse,_ iiec boiiio, IKC angelus -lTlibus occupantur, quibusvagbs; et turpes refre-
osse. Gogitet ergo yqui potest, 110:1hoiaiuis vel nent excursus, salis sunt, iriio plus qiiata saiis oa,
aagell esse, sed siae. aagelp et : hbinine ipsum ;qii;e de Seripturis- seiael sunt dicta vel scripta :
•esse, q.riod.npii sol.iini lipaiiais ct aiigeli esl, sed qu;e iliis faftv igiiola .suiif, ut senvper possiiitevs
eiiam oninium qiue suiu..Ipsum Igkur osso, quod yideriquasi ilpva. Ai vobis, cliarissiiii!, qui niuiidi
•uoii specialilef liujus vel illius rei, sed cpiiiamaifor hujusrentinliaslis operibtis, qui ab pmal cuiai soK
oniiiiumexisteritiiiia ; vel, ut expressius diiam , es- licitudiaeqiie iaundana scluTiV-cuniimiHUiidisspi-
- •sbiiiiiim est, siiiediibiP peus esl. Sicufcauiem ipse. riiib.us-ac propnis cogkationibiis iniistis certamea :'
ost oiriiiiuni exisfentium essej ita-et diaiiiiini vi- alia in Scripturarum iiTeditaiibiie ratio, alia neces-
veiiiiiitii vita, omniuni sapieiiliuiii sapiealia. Ad sitas esf. Quod enim multis parit-ideiii sermp , Ie^,
' Jianc formam veteata ost raiioualis
creatura; ab ctioque eadein saepius i-cpetita fasiidium , neccsse
ifiso haljens, neiv solum esse el .viyere, sed eliam esl-ul quae antiqua videntuf-ct aofa, vel quarum-
'sapieiiteiiTosse , et sapienter vjivere.Ab hac itaque dam seatealiarum adjeolione, vel saltem verborunf
fiirrivase disjungens et separai.s iiiisef hoiiio, com- !\ nviilaiioiieiniioyenlur, et sic ad quaereftdunvstt;-
parultis esl jumeiHisinsipienlibus (Psal. XLVIII),efc -: ditin» exciietur; inutiles et iiianescptdis excursii.s,
a
c<rpit iiisipiens osse, ei iiisipienlor' viverej.ftee ta-f in id quod utile est revocenlur, et ;mens,; qiiae
.iiveri'desi.itesse ci yiyere : qui ppsset ad pristkiam Tiotis fastidipsa resiiierat, renovala lectionis vel sex-
T'>rinarii,,eo qiii formaverat refprniante, re.iire. Ipsa nionis suavitate, ad id salubriierredeat, aqubffue-
sapieritia esl,.;.via yero,"per iiuam ad rat quasi sensibiliter avoeala.TIincest quod iibrum
J>I?feiTri(pi'tftii,
ijisaii) foiaiarii'redeatur, eriidilio, Omais vero-eru-? Isaiav assumo in iftanibus', crim cliariiale vesira
.' dilio, qua de liac deforiaitale, reducaimir in fpr- .' quamdam ejus/pdrtiuaculaai inspecturus:; qui, li-
1. iiiairiyiritriljus esijiide scilicet,; spe et cliaritale, cel expositione sanclorum ppssit: csse notissknus -,
:| uf^ciainris qiiid pf-edenduai, quid sperandiim, quid perutile tanieu ai.bitror, ut si npn alia, saltenv ali-
|"' sil aiiiaridiiiii, ct, sic cfedariius, spereirius, .amemiis- ter ea , quae ab ipsis dicla sunl, repetamus ; vel
SafVieiitiaigiiur in aiiimas.- sanclas se traasferens cerfe, quieal): ipsis veliil, nviniifta, vel inaniresia
^SfljT/îi), amicos Dei ef prophetas coaslituit: per . praileriaissa yidenlur,. sumplis cx eoriim yerbis ra-
qiiosnobis sacrani ScTipturani, qiiasi totius erudi- . lionura semiriilius, sicut Deus dederit, in uiediuni
lipilisTpiitetft, lriinisfrayifc Qua.m'niniirum ipse.qui ,' proferarnus; iitqui ad eorum perfeclas sentenfias,
ebrididjx,Tarila priiileiitiaSpiriiu^ ;prdjiaiyk Ui-Jn- D qnasi adj.soliiluril paiietu aspirare uoa :audot, ad
«iuuiefablliiirricapa^-esseffscrilojilia^Miai'T qi.ariiriv iiiioas, (,11.13 sub iricnsa eofuni p.ofcilai.us, vestrs.
5Ci - SERMOISES- DE OKERIECS. 56C
orationibus adjuti,fcolligere, etiainsi fucrk caiellus, A iirbibus vel geiitibiis liguiaiitur, depressio; <[iiiCt ;
accedat, ,'Sic, fralres charissifiii, sic ralimamus ipsius depressionis moduoi, causas, iiialciiasque
lempus.ut illridamus tempori, quohiam dies mali aoii lacel: quibus eliam iiiserit.de eorumTelicitate
$uttt (Ephes. v); efc salutaribus, verbis sanctisque serinonem, qui hac deprcssione a"dsaluteni, non ail
medilationibus, os' a serftionibusotiosis, cof a va- periiicicm oiieranlur; patetque ubiquef, quia pbte-
ni.s cogiiai.iooibus vindicemus. Est auleia iste san^ sias Dei esl, et libi^ Domine, misericornTa; qiiia tk'
clus propheta lam profundus ia seuteiitiis, in fulu- reddis unicuique juxla opera sua (Psal. LXJ), divi-
ris prsediceiidis.taift perspicuus, ift discipliiiis 1110- deiisinter dieniel noctem, interlucem el leiiebras,
ralibus tam juGund;tis,.ul nui.c quasi ift ipsum coe- utcoiiiparatione lucis ipsavtenebrse densiores appa^
lum subyectus,yideatur divhiorum consilioi um se- reant, ut collatioiie lenebrarum copipsius Iux ipsa
cteta rimari; IIUHCad iiiferipra fir.nianienii celeri resplendeat. Et quis inter hsec judicat. alque di-
peaaa demissus, mysleria prppalare coelestia; nunc scernit, nisi is qui ait: Paler nonjudical quemquam,
Jevi volalu ad nos usque descendens, in.campis ino- sed otnne judicium dedit Filio?.(J.oan,\):Ei ito-
ralibus: spaliari,; nuric quasi recipi in paradisum, et rum : Egoin judicio veniinmundum,uliiou videntis
ileruai rcdire.ad nos, et referre incffabilia Verba, vidiant, et videntes cwci fianl (Joan, ix); Qnuiiain
quae non licet hpmini loqui. Ilaec omnia Christi, et igitur per adventum Domini Salvatoris facfa"est
Ecclesiae sacramenta , tain .maiiifesto -revelai ora- havcbonofum ac nialorum discretio.qiiorriiiidaiiique
culo, ttl non tariipi-aeaunliasse.futura, «jjain pne-' depressio, quoruindaiii et liberatio ; prineipaliiii
lerila aarrasse ptitelur, Quav pmnia, Iicet ex sui proplietae, peif lotum libri corpus, ipsius Doniiai
qualkate giala sinl satis, efc sapida ;_eloquerilia: la- advealuiii, coiislat cssc liiaieiiain. De quo sanclus
nieft ejusmira suavkate gratiora et dulciora red- Sinieon ; Ecce-hic positus esi hi ruinamelin resur--
duiilUr, Sed placuit nobis ut, cavieris intefniissis, de rectionem mullorum in Israel, et in signum eui con-
undecini pneribus, dequibusproplieta, sancto Spi- iradicetur (Luc. 11),Quod Isaias onus, ipse iriiiiiiiii
ritudicfanle, dissertik, quidquid ipse suggesserk appellai. Sic auteai haec ohera describit ut appii-
Spirkus, ad vestram aediflcatiouempropalemus. Fa- reai Deuni quosdarh premere, sed non oppiiiiierc;
teor ine veslris prpfeciibus per oiiinia dehkoreni, quosdain opprimere, sed upn prrniere; -quosilaiiT
ct propter oflicium quidem, sed maxime proptcraf- simul premere et ppprimere.. Premit quos afllig-t ;
Jcctuiii. Sed et necessilds mihi Incumbit,'Vw enim ppprimil qfios deserit. Quosuiiiii igilur aflligk, sod
mihi si noii evaiigelizavero (I Cor.w); praxipue, - iion deseril, sicutrscriplum est: Flugellal Deusoj/i-v
ciini quidquid iu dpctriaaspirilaii,quidquidTn Scri- iC neth Iwminem quem recipit (Ilebr. \u). Uinlc bsfc
piurarum iiitelleclu proficio-, uonTain datum iriihi, islud. Psalinisfce : Visitubo in virgainiqitiiaieseo*
quam vobisper nie iransmissum non ambigam. Ne- rum, etinverberibus peccatd corum; miscricoidiurii
qubfeiiiin irierilis id ascribendulft nveis, cumpecca- atiiem meam iwn dispergdm ab eo (Pstd. LXXXVIH).
lor s.im; nec so.holasiicis quidem disciplinis, cum Deserit, acc aflligit: de quibus dicil Prppheta ': lii
pene, ut.scitis, illitcratus sim-; s.ed nec sfridjo, aiu, labor.ehomiiium noti sunt.-.etcum hoihhiibns nai,
iiidustfiav meae, cum raro in"pjib,vcrebro in nogofio fiagellabuiiiur (Psal. LXXII).Et iteiuni : Eldi+ui
sim. Totum igkur Dei est, niihi coinmissinii, vobis cos secundum desideria cordis eoriim (Psal. LXXX)!'.
transrnissum, ut qui gloriatur in Doiniao gtorictur. Etpei' aliiim prophelam : Nonvisiidbo suiier'filitis' _
AdeslOijrojadefu, bpne Jesu, et paiiiiius quos p:o- . veslras, (tini -fuerint (ornicalw : neqtiesriper rixqres.
lulimus graliani luae benedictipiiis iiifuiide, eilaiit veslras, cumadulleraverinl(Ose. iv). Quosdaiifprre-';
pauperes, el saturentur, dicaalque cum Prpphota : terea ajiligit et deserit : de quibus ipsepei- p:oplie-
Quam diilcia faucibus meis eloquia tua svper mcl ori laia ail : Aitrivi eos, et riolueiunt recipere discipti-.
ineo (Psal. cxvui),Ecoe ego appono avanuni, iu nam (Jcr. v). Sane quomodo, quibusve inodis fiat
prajsta auxilium, quia siae te possum Tacere nihil. afllictio vel deserlio, cum de ipsisoi.eribus tfactare
Qui sancto Isaiav inspiiasti, ul scriberet, iiispiia, j[)C.oeperiunis, Deo volente, apparebit. Pofcest autei.i
qiia'SO, niihi ut quod scripsk intelligam; qtiia jamv dlci oiius.Rabylonis vel Philislhiini, vel Moab, se-^
ine-pirasli ut ciedam : nisi eaim credidefimus', aon ciinduiu ouus quo preinunt, velsecundurii bftiis qup
ialeliigeaius (Isa. XLIII). premiinlur ; et sic de caeieiis. Sed jam, si placci,
Quid ergo putamus oaus isluil sigiiilioat? Esl sequenlis nanationis tituluni iiispiciamus
quidem pnus premelis, et oiiusepprimeiis, Piemlt Oiius Babyionis, quod vidil Isuias filiusAtitos'
iiififmitas;- iniqukas oppiimit, Premil' toiitaiio; (Isa. xiu).' Bajiylonis iiooik.o, fiatres, qiiaecoii/ii-
damnalio opprimit. Proponitur ergo pfiiiiiinl onus sio iiiterprotatiir, muaduia sigiiiflcaii satis notifai',"
Babylonis",deindeoniisPliilisfhiini, luacoinisSIoiib, esfc cliafiiali vesif.i!: ubi niiftirriiri .co.ifrish, su.it.;
cl post oinis Damasci : quod sequilur pnus Êgypli, oniiiia; ubi boni cuift "iiialisVûiiifeiociiii freprijiii:.
cui succedil onus deserti niaris, ac 'dbind.eonus V vivriut; ulii frunieniiim euin ;paiea, pioiiih ciiiii
Diima, et oiirisia Arabia, et iune vallis visioiii.s,el ainufca. Uhi Curii aciriis ; yiauni; ubi quaatiini ad'"
oiius.Tyri, ad ultimum aiilem onns jumeuToriim "(CmpOraliasicril jrisius kri _et impius; ujvi iiihil ha^f
atislri. Ostendkur orgo a sancio Isaia quarumdain bcfchoinpjiiirienlis
ariipliiis/PleiTjniqiibê^
urbiuai vel genliuui, imo niagis coruni, qni ia his bj'1'jivem, illaiil laDtuiii reprbboruiii ciiin siio ivep
51.7 B. AELRETI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. - ASCETICA. 3«;-'
•civitateiii inlelliginius, ad quaia aullus pertiaef A spectabat ad litulum.hesteriia die, sicut potuimus,
electorum, a' qua.aullus excltidkUr feprobofum. expiicavinius. Sed cum scriptum sit : Oiius Baby-
Jleprobps ;sanP-iu tres partesdividiaius, quarum lonis, quod vidit Isaias, filius Amos, quavreridum
iiaa el sbcietati coiftiiiuiiicai et operibus adhuc putanlus, qiioniodo visuni sit ab Isaia onus istud :
clectorum; alia ab illis operibus vel comriinnione maxime cUm plufes sint visiones, et ob quamdam
•separalur; aliajam exutis corporibus aeternis sup- visionis excellentiaiii prophetae' appellati sirit"»i-
pliciis mancipatur. Et omries igitur simul et "ista dentes. Esi quippe visio sensualis, visio imaglna-
singula isTarum partium, et singularum partiuiii ria, visip plianlaslica, visic spii-iiualis, visio Taiio-
siftguli hbnviries, BabjTonis nomiiie jurc censeatiir, nalis, visio inlellectualis. Visio serisualis esl, qua
Electos etiafti in tres dividi ordines, niaiiifestuni corpofeis seftsibus corporalia sentiuhtur. Visio
'cst. Nam alii aecdum vPeati suiit, ut Jiidaci, sive imagiiiaria, qua earum rerum, quae per corpus sen-
ipagani; alii vocati, sed. iion justificafi, ut peccato- tiuntur, intus imagincs cernuntiir, vel ex eis quae
res Chrisliaiii; aiil jusfificati, sed noiidum glorlli- percepia sutit, alia quae iion sunt soasa Tiiigiiaiur.
cati, ul saacli lnijus adhuc vitae iiviseriis subdili. Visio vefb phaalastica est, qua corporalium rerttia
_ Elecii kaque qui uecduai vocali sunt, Iicet eosa phaalasaiala vel oculis vel aaiaio objiciuatur.
Babylooe praedesliiiatio separaverit quaiidiu tamen Pprro sjirilualis visio est, qua visibiliunv rerum
-Babyloaieis erroribus excavcantur, a BabjToriisiio- imagiaes aliquid sigaificantes in ipso spirifu hoiai-
niiiie i.oii recedi.nt. Sed et lii, quds licel electis nis foiTiiantur. At yisio ratioiialis est quiveta a
" vocatio sknui ac praedestiftatio jrinxerit, deiestanda falsis, vel vittules a viliis discerouiitur. Ialelle-
iamen opera separanl, Babylonici liOmiuis oppro- ctualis autem visio est qua, nori-dico veia a falsis
i)iio pertelluiilur. Dickur itaqi;e Babyloa illa hqmi- discernuntuf, .sed qua inipsis veris veritas Ipsa
iiitim.universitas, inqua eisdeiii erroiibus ut vitiis conspicitur. Iiaque visio. sensualis iri corpore est,
eiecti cl reprohi iiiiplicaafiir. Dicitrif et Babylon corpofeos omiies sensus, eorumque vim naturam-
icor pravum et inscruslabile : quod ykiis passioni- que complecteiis.- Dicimus eiiirii , iaspice, vide
busque coiifunditur. Babylon ctiaia liuiicupatur quatn album sil; gusla et vide quam dulce sit (Psal.
illa reproborum socielas, cui ceterna confusio prae- xxxin); audi et vide quam sonpiuni sit; olfac et
, paralur, Est autem oaus Babyloiiis, quo ipsa con- vide quam odoriferum sit; taftgo, yide qiiaiiiTeae
fusa uiiiversitas inultoruni ab ea separationede- sit. Oniais itaque per caraales sensiis experieftlia
•strukuf; quo eliam malUs lenipoiaiiDUs indesinen- visio dicitur sensualis. Quacquidem' visio pfpphe-
. tef affligkur; quo in eordibus siiigulortim viiiorum V lica esse polest,'prophetam vero facere aoa poiest.
ac pessimafum passionum slruciuia, quasi oiviias Visio quippe serpeatis aeaei,quaiiiMoyses exaltavit
Oo.Tiisionis dirukur-, iquo insuper :eiernis pceiiis iii. erenvo, qua fdii Israel a serpenlum morsibus cu-
post hanc vitam in.solis repiobisoiierabitur. Etlipc rabanlur (Num. xxij, prophelica fuil; vidciifesla-
esi onus Babjdoriis, quod vidit lsaias filius Anios. meu propbelas non fec.it. Sensualis'etiani illavisio
Quomodo vidit? Eia, ffalres, -qui iiiiiic proplietae fiiit,vquasaiictus"Abrabam tres viros vidit descen-
appeUantur olim videntes dici solebaiit piopfer dentes per viam (Gen. xvni) : quamet propheticam
cxcelleatiorenrquamdam, diviiiioicmque, ut ita di- esse ipse non d.nbilavit, qui tfes vidii et/uiium
xe:im, visionem : de qua auac disserere, ot tem- adoravk; Ex illa auiemsensuali visione, quainvis
poris aagustia, ct ea quae fttinc iiiterveiierunl, iie- prophetica fuefit, ipse Abraham propneia iioftfuil;
:gotia noii. periftillunt. Jgifur baec consideratio al- sed exaiia, qua illam seiisualeai propheticani esse
teri sernioni resefvelur. Vos interini orate, ut conspexit. MagisTgiturprophela fuit, qui exaratas
. sensum Spirilus scquenles, sic isfa onera descri- iri pariefe auke regiae -BabjTonis iittetas cxposuil,
bamus, ut ea, quie preaieniia suiif, fortker susti- quam qui manum articulosque conspexit scribeii-
iieamus ;"quae opprimeiitia, caveaiuus ; danniaritia tis (Daii, v). Porro visionem illam, qua inanTmo
autem ipsius auxilio evadamus, qui pro uobis no- ^ corporaliuin reruni quas sensu percepimusvv-ide-
sli-is voluit o.iieribiis oiierari Jesus Cliristus Domi- mus iftiagines, idcirco imagiiiariam dieimus; quia
niis nosier, qui cum Palie cl Spir.tu saaclo iioa aliunde nobis ingerunlur hatuai rerftia simili-
vivil el ro.gaal Detts, pe.r oiiinia.saeciilasajculoiuni. tudiaes, sed a aobismelipsis per sensus inductae,
Ameii. sicUt eas foris vidinius, iia eas ifttus iniaginamur,
'-..' SERMO III. vel ex eisipsis alias fingimus.-Nam siiftilitudineni
De mulliplici visione , el illit quw prophetam cerviquadrupedis, quem oculisvidi, kiterius irfta-
. _ - facit. ginor,elex ea cervi sex pedum;quem nunquam
Scltis, fralres cbarissiini, dc paeribus loctttufus, viili, imaginein iiago. Haeeautem visio nec prpphe-
- lica aliquando est, nec prophelam aliquando facit,
ap.od grave.oous ipse susceperim. Unde iavocari
dus-esl a iiobis ipse Spifitus, uf qui aobis piimuai nisi forteideo prpphelica dici possit, quod res sen-
«KuS ilnpOsuil chariUilis, onine onns ieve faciat, sibiles, quando propheticae sunt imaginarLin.aniiao
«[iiod nostris possil servne piofectibus; quatenus possunt. Phaniastica sanevisio aliquando a corpore
" 4]tii.dedk affecluiri sui luniinis infusione pncstcl Tit, aliqiiando ab aninia, aliquaado aiilein ab alte-
«flectum. Et orius qiiidem Babyiouis, qiiaiitum rius iiatuiic spivku, a corporc, vel spmno, vel
569 SERMONES.— DE ONERIBUS. . 576
laorbo. Soninp, quandp dormienlibus nbbis cor- A.scendentem de coelo discum aspexit, in quo oj-ant
pore, anima, quae dormire non potesl, vacanlibus omnia genera replilium et aainiantiuni, diclumqiie
sensibus, jquibus in veris cbrpbribus intuendis, ocest ei T Macla et manduca (Act. x).. Quam ceilo.-
cupabaiur,_inlerim iu corporum phaatasiis riatufa- visionem, vel praeceptunV, lioii luiic quidein, scd.
T.iter yersalur. Morbo,- quando mala aliqua. valefu- -accedeiite ppstnioduBi iateilectuali visione, cogno-
diae sensibus perlurbatis, visa sinviiia corpoTibus vit, quaiido ait: In verilate cumperi, qttia non est
eeriiuntur, quod phrpneficis saepe accidere mariife- persondrum acceplor Detts; sed in omni yeitte qui"
sium est. Sane ab ipsa anima phantaslica visio esl, limet eum et 'operatur juslitiam, acceplus est iliii
quaiido.-ea ipsa, quae aninia. in se ffequetiti versat (ibid.fi lri spiriiu praelereariioii in carne sancluiii,
cogitatione, duni yigilat, pef phantasias quasdam Ezecliielem prophelani, multa Chrisli cl Ecclcsiai
. coutuelur. dum dormil. Porro ab altefius naturae sacrairienta su.b specie civitaiis in ,monte posilav,
splritu fprniatur haecvisio, quando vel oeulis car- Tegimus aspexisse (Ezech.xi:), rapTiinique per ex-
nis perphanlasaiata vana deluditur, vel dormien- ccssuin in Jerusalem, abbminaiiones pessimns.
tibtis, vel ap.grOlaalibus,rerum phantasiae a malis JudseOrumprbpbetieo oculo dcprelicudisse (Ezeck.
spiritibusaaimss praesenlanlur, vel cuiii vigiianle vin). "Ufcrujiiaiileai per borios aliqnando spiritus
et sano.corpore, auima abipsius sensibus abripi- B in seiisibus Iioaiiiiiiiri aliquid. (iat, quo soasus ipsi
luf.- Nam pro cerfo scimus aiullofum oculis ita de- lallaatur, sicul coruin ]ji'ofocto fallehatur seiisi.s,
lusum esse, ul homo eis bestia videreturi ut aqua quoruui oculi leaebaatiir ne Clifistum agi.oscere.ii,
fluere, ubi nttlla erat aqua, aestimaretur^ ut vgnis aolo pracipitare seiiiciitiaiii, Naiu ulruui per bbiios
saevire, ubi ignis ndn erat, pularetur: efcmulta JnT- aut Jiialos spirilus Syri percussi silit eaecitale, ile
jusmodi. Quod aulem a daeaioiiibus somriia" malla Eliseufti,"vcl Samariam agiiosCereiit (Luc, xxiv;
formeiitur,'nulli incredibile est., Phreneticis vero, I VReg. vi), incerlum habeo. Rationalis sane visio ea;
vel quolibet nvorbo aiio affeclis, licet ipsa valelu- est, qua sine pmni cprporalium sensuum adminl-
dine multa visa fPrmenlur, pelest lariien fieij,"iit a culo yeniai, vcl. falsum cer.ta ratioue apprebendi-
iiequam spiritibus muifa eoruni aniiais objecteatur. mus;. qua ialer vilia virtutesque discernimus;
Verum qiioliesanimam a seosibus. qnasi in quenl- qua liuiiieroruin, et ponderum, et niensurarunT
. dani excessum malus abripk spirkus, delasum phan- ratioues veras esse probanius; ila ut nihil ceriius
tasmaijbus houiiaeai, aut dasmoniacuni faeil, aut carrie vidoatnus quam' lerriariuni niimcrum _ iii
arreptilium, aut falsum pfophelaai. HanC"itaquo duas aequales parles dividi nonposse, menfe con-
visionem, quam "plianlasticam diximus, a prophe- n' spicinius. Igiuir visione sensu&Ii coi-povalia cer-
ta. uin dfficiooniaiao separariius. Porro visio, quaav niiiius, ex. iniagiiiaria corporalia • imaginaftiur;:
-ideo fpjrilualeai diciirius, quia ia spiritu lioiuiiiis phantaslica per iniagiiies corporales illudimur;
alleiius spiritus operatione formatUr; aul per som- : spiriluali per corporeas siniilitiidines spirilus eru-
iiitim fit, aut-per excessuni.Per somiiium, cum a ditiir; rali'i:riali in invisiS.ilihus mohs exercetiir;
Jjonis spiritibus corporaliuni rerum iniagines in iiiteliectuali in ipsam vei'itafein: iftens induciluf,"
aiiiino doin.ieniis forniantur. Quae profeclp visio, Nam liito.lleclualciii, illam diciiiitis visioncai, qua
iicol prpphetica.sk, prophetam taifteh iion facii, ineiis omiie cprpus, oiaiiesque corpofcas iiaagines
Piophelica quippe visio illa. fuit,"qua Joseph pa- ac siaiilitudiiies IraiisceiideiiSj iu ipsa iuce vbrka-
triarcha vidilsolem, et lunam, et stellas uftdeciai lis feqiiiescit; in qua ve.ra et vere sunt oiiinia
adorare se (Gen. xxxvii). Prophela lamen hae vi- praelerila,praesentia, el futu|a, nec aliierfuiura .qiiatu'.
fiioae non Tuit, si ipsius mysteriiim visioiiis 110« pratefita. Uade.Dominus iri Evaagelio : Multa hd-.
intellexit. Neque Pharaonem diciiaus proplielain beo vobis dicere (Joari,^vxvi), -Iiabuit. eis dicere
fuisse, quia futurae uberialis,...fairiisqae seqiieutis liiuka, iion in nmltis, neque per nnilla, sed in' tiiiu
iiftsomiiis dicitur praasagiuift"ciinspexisse, sed Jd- et pef unum; libi ftiulta noa suafcijmlta sed.111.11111.
seph (Gen. xn), cui D.eus,rsbniuii illiris -occasiorie,-;5 Sed non poleslis poitare modo. Seasuaii oiiiuivi-
proposili sui.reseravit aicanuinv iNeerfNabiicliodo- sioueob diilccdiiiem pracseiitia; ejus occiipa'i, et
nosor prophet* riomine digiiui.i aestimo, euL statua cofporalibus ejus verhis oorpoialiter intoiifi, ad
illa in somnis apparuit, sed pbfius Danielem,. cui iiiioi.lectualeni illam tisionem, qu* omiiiuiii <oi-
sbmiiium ipsum, soiiiriiique dalUiii est nbsse "virlu- pOialkiiftexGludit niemoiiam, UDIipsa \enlas 10-
.teiii (Dan. ii), Praelei-ea. cuWfsanOifcorpore, nec quiiur, assurgeie 11011 valcbant. Jdco ait: Exps-
'somno. sepsibus cbnsopitisValiquo pcculto opere dil ;Vdbis, itt ego vadam (ibid.) : ut scilicct cor- -
spiritualLin ea visa, quaesimilia suiit corporalibiis; fpdrajis haec MS.O, coipoialeque colloquium sub-^,'
âima rapilur, exslasis dicifur, vel excessus : traliatur. Scio in mouasteiio \irginunr, qusesuli
<jua visione occulta rbvelantur et pfaemonstranlui' venefabili et cum summa' revereniia noniiiiando
futtira.. . .'__. sanetdi Patre Gilberto-uberes pudiciliav lj-uctus
; Cui cum accesserifvisio iiilellectuaiis, de qua quotidib tiaiisHiillunt'ad coelos, quamdain, fuisê,
posiea iiaclabimris, fifc talia, videiis pfbpheia, vel veTadliuc forte supcresse virginem sanctam, .qira1
liiysieria loqueiis,- vei bcculla patcfacieiis., vcl ycn- euiii oriiiicm mii.idi amoiem, ac caniales jOinnes
lura prawuiitiaas. In cxccssu uieatis Pclrus de- affoctusj ciii.uiiqiio co.jioris o.anei.i,'et>e.UaiortiM
Svi B/AELREDI ABBAflS RlEVALL. OPP. PARS 1. — ASCETiCA, 572
1 follioitudiiiem a suo pccfore exelusissel , cpspit iV.scire titrum ex Deo siat ista, > Ifaqtie die Pa-
| ijiiotlarri mentis aestu el fastidire terreria, et dcsi- raseevcs; cum anxiis cogilalioiiibus ilucfriaret,
f defafe co3leslia. Accidit auiem: aliquando, ut, cum subilP ipsa, qiiani dixiiTnis, Tuce perfusa, eoepil
i ntnpre soiito oraiioni iriciimberef',- niira qiiicdam iri eatn modo incffabili subyebi, el ad aliiova sti-
^ sriayitas supeiyeiiiens omnes aiiiini motiiSf oinftes slolii. At illa fadianieai in fse kiceni illam"ii.ac-
cogitatioiiiini excursus, oniries irisiipef spirkualcs, cessil)ilein oculb inflriniori noa feroiis, ad Domi-
iliios-circa aiilicbs habcbat, exslinxerit affectuS ! nicae passiOiiis. i.itiikum revocari se, lit potuk,
Woxque anima ejus, quasi oneribris quae in ftitindo postiilayit. Cum ergo yidisset: quasi raplini id
suat valedicens, Tapittif stipra se, el ab ineffabiii
esse, quod esl a superiorihus ad iafcliora deJota*
qiiadam et incomprehonsibili luce excepta, iiiliii in iijam spiritualeiri visioaem traiisfertur, videl-
aliiid vLleJjal, nisi quocl est, ei quod omniuni esse que 111spiri.tu JesuBV in cTuce pendealcm, con*
Ncqsie lux ilia . cc-rporea fuit, aut aliqua epr- fixiiiiT elavis, laiicoii perfofalum, saiigtiiiiemquc:
*V?.|,-;
j.oiis siiiiilitudb nec distoridebafur, nec diffunde- I er qiiinque foi-amina profluentem, ipsaiaque nii-
f:*Uur,_ka ut ubique viderelur; "nec tpsa leije!;a- lissiiao oculo respicipiileai. Tum illa .resoltiia in
iiir,; et lencbat omnia; et lipc mi.ro el irieffabiii lacrynias, et in se tandcin .reveisa, fidem sprb-
ii.odp, siciitessefenel quijquid esf, veritas, quid- '* riLuS adhibuit, et se iiuic. luci mlaus idoneam
quidveruin est. Hac igitur luce perfusa, Tpsum . a.stiiriavit. llis fofte 11011Lnutiliter insevtis iaiol-
Cliristum, queni prius noveraf. s.ectiiidum_cariienv_ Iigamiis lianc solaift visioneij), quain iiilellecmalein
objpit jiiiii sectihduui caraetri non nosse; quia diciiaugj iproplielain facere, sicut de 'sapieiuia.
spirtfiis aate faciem ejus Chiistus Jesus in ipsam scripluii) est: Ipsa in animas sanclas se transfe-
eam induxeral veriialem.in -lipc igilur excessu rens; amicos Dei ei prophetas cpristiiuil (Sap. Vil)<
cum ei hora noii parva praeferiisset, pi.isata a Quidquid eaiin aliis visionibus cernkur, aut am-
soipiilkis, vix pottiifc.ad cptporales, qups feliqrie- biguiini est,- aut fide niagis quani scientia robora-
iat,-sei)sTis redire. Itaque cum hoe ei saepiuscpnr lur."Qiipd aulemjn ipsacerniiiir veriiate,- ifl qtta
ligisset, o.t mulluai rpgata: taiidem ipsius nvodum facta suiit, quaecuhque futura stiiit, et Iumiapsum.
cxcesstis cavteris exposuisset, cbeperunt pturiniae cpnstat esse, el cerlura. IgiiurTii visione serisuali
Sisibois Tiujus excelient.iain aemiilari. Unde se ab vel phanlasiica, quaftdo havc. quav iiitellectualis
PiHriibiiscuris^ ÔiIickudiftibiisque iiiundanis abest,:operatur, prppheiiBe"doniiiii esse, noii anibi-
-Kiiahentes , lacrjmis , orationibusque continuis guum est. Qua igitur yisione viderit Isaias Jilius
pTrires. oairidem graliam sorthav suat, et ila ut ( ; Amos onus Babj-jonis, sola videlicet intellectuali,
Iiiler sbroruiii eoirverilicula saepius hac luce per- aut sensuali eiiam, vel spirilualij quis facile dixe*
Tundefeniiiiictiaai invilae. Erat ibi.virgo quaedam- rit? Nani quod utraque visiorie hac futura praevidc-
jiiagrise discretioiiis femina , "quai oiuiii spiijtui rit iftiilla, -inieilcctuaii eiim illiiniiaanles,- ex ipsiu^
'sciens iion esse oredei.diiin, tolumhoc aut morbo, libii seiie, scire possumus. Ex sensuair-qiiippe yi-
- aiiiplianlasticis illusipnibus credidil assighanduii) 5 sidue oraculuni lexttit, quaado Ezechiam regem,
cfc sbroribus, quaiilum poluit, taiis \isioiiis fre- pro eo .quod nunliis. BabjToaicis domus suse ihe-
liueutiam dissuasal. Inquiienli aulein ab jlla quae sauios osteadit; prophetica:auclbritate coriipuil,
in his supciior babebatur, cur sibi iiii.il tale ac- Quid, inquiens, uiderurit isti ih domo tua? Et Rex.
«Tdisset, respondil illa : « Quia fidem nobis non Non.esi verbum, aif,-quod non osienderim eis. Tttnc
ndliibe^, nec in aliis diligis virfutem, quam ipsa prpphcta. Ecce dies veniuni, dicit Dominus, et au-
iinii habes. Roga, inquit, Deum, ut si ex.ipso,, ]ercnlur omnia quwcunque congregaverunt patres
cst, n.iiii hoc ipsiiin evcnial.:.-.»-. Cuinque aliquot tui in, Babylonem (Isa. xxxix). Exspirituali vero,
il.ebus orasscnt, et nihil prbfecissent,, requisita qiiando ait: Vidi Domihum sedettieni super solium
ileruui qua! supra el uiide. supra , respond.il:. cxcelsum et-etevqtum (Isa. vi), el caetei-aquae se-
« Opo.lette omnibuj mundi liujtis, ciiftclorrimque,' I quuiitiir. fjiiacunque aulem baruni visione viderit
inorlal um reiuiiiliare affectibiis, el ciica sollus oi:us Babylouis, certum est quod meiile vidit, non
Dei me.iioriain oecupari. Quiil, liHquk illa, pfo ami- cafne, ipso revelaiite, qui; ail: Tn iji«.iii6usprophe-.
cis incis, \el bciiefactoribusi npn orabo?» Cui tarum assimilqius sum (Ose. xn). Sed quja jam-
illa. < Eo lempore, quo yolueris ad superiora diu nps teiiuit yjsipiium islarum distinctid, prOpiie-
meniis conieniplalione coiiscendere, necesseest fcca; lnijus visipnis exordiufti usqiie '111crasliiium
' -
ut omnes quos diligis, Deoj cbaimeftdesj atque diffeiamus. , "
committas, et quasi profecturade; niundp,- onini- SERMOlV. ';'-"'":"' .
que omnino 'creatiirae valedicens, ad ejus, quem De eo, quod scriplum esl: e.Stiper monlem caligi-
nosum tevate signiim, > etc.
diligis, suspires aspectuni. Adhuc illa iion" cre-
dons rogal, ut oiatiouibus ejusj si ex Deo essent , Quando vettil pleniludo lemporis, misit Deus
jfala, voli sui mercroirirefleGti.11ri.Nplo lamen, - Filium suum fdcluni ex muliere, factum sub lege
iuqiiil, ut anima mca ita stistollalrir, rapiaturiiue (Galat. iv). Quae esl ista leaiporis pleiiiiudo?, ll.Ia
a corpore, ula menle niea-.uniri.iutnrcrum, maîme iiiiiiiruiiv, de qua Domi.aus iri Evangelio : Levttte,
ii.i oortini dolcalur nifiijpvia.'Stiffioif_.iii;tcm_liiihi iiiquif,"0011/05vesiros, ct videic regicncs, i}rio;.iam
375 - v SERMONES — DE ONERIBUS. . -' 574.'
albwjamsuni ad messem (Joan. iv). Teuipus quippe A _' eliam aliqttid, sicttf Jacob. lapidom crexitvêtliiixifc
vacuum.dickuf, et inane, quandosolis.inclemenlia (Gen. xxvin):^ sicut Moyses serpentom acaeiiia iii -
. arefaclis iii terra seniinibus, vel nimia pluviaruiu eroaio e.vajtavii (Num.. xxi) : sicut oliam ideii,.'
iriundaiioiie putrefactis, fanies. cuncta consunien.s isie IsaiasTmdiis el disoalceaius iivcessit (Ts«.x)>
vacuuiii i-eddit messoribus agruni, quando decem - Quasi prpecipiendo, ut i» srqueaiibus iibri litijus
f jugera viriearuni Taciunt laguacitlaai iinam, el tri- scripluin est: Ile, angeli veloces, ud genlem divuir-
"•'gif.ta raodii semeritis faciuilt modios tres. Teinpiis" sam et dilaceiaUtm. (Isa. xvui). Ceraens igilur
yero plenuni, quaudo abundaaf omnia,,".vquaiido prophcla, adveiiienie iiT caine Donsino Salyatore, .
niuliiplici fruge sujs resporidet lerra cukoiibus, pcr ministeriuin aposlolorum, et doctriaam prae-
nudusque per agrum curskat nlesspr; quaodp ubi- dicaloriim; cbafusionis civitatefti cversum iri, ex
que in viaeis celeUaia cantatur; quando hoirea sua yel ipsius persoaa jribet,yel tftOncteos facere
repleuiuf frumentb; et lorcularia vino .redundaiii: quod vidil eos esse facturos, Super montem cali-
Yeniat nunc in nienleni SalVatpiis de fr-umenlo ginosum lcvaie sigimm (Isa. xiiv). Pel-iiipnteni
zizaiiiisque parabbla, et ijuiti likieui», quid zi- caligiiiosuiri ipsam Bahyloiiciii, id estvriiunduiui
zaaia esse dixerit, adveilaauis. Semen. inquit, bd- secimdum slatuni, in quo 'Glitistus illuni iiTveiiit,
num , hi fdii -suni regni; zizdnia -, filii - nequam non iiicoiivenieriier aecijjirnus:. qui el moiis dici
'
(Mailh. xm). Filios utique regni eos vocaris, ijuos potuit pr-pfsuperbia, et. oaliginosils propler eifp-
inisericordia prsedeslkiavil ad vitam; fllios iierem. Quasi aioiis lunc Roniaiiiim orat iiiipeiitinf;
quam, quos juslitia providk ad poeriam. Igltur ante quod .uijiveiso.- supeicmineiis prbi, qiianluia elii-
adventuin.Doniiiii nostri fi.liis nequaiu. omnefti pe'- lione tuinebiit, tariuim errore ii.t.kijilici, inaxiiae
ne suporiiciem ierrae. occupaniibus; el paiicis..inter aiiteai Dei igripiaiilia caligabiit Aanoiifeiia quadaiii
eos regni. Dei jiliis lalitaiilibus, faines-vei-bi Dei caligiae aiuaduift obdtixeral idploiom ciillnia, vai
curicta pervaserat, lempusqiie yacuum el inane spi- nitas pbilosopbofuni, teiaplorttm suporstitio, li^
ritualibus operariis niliil, iri quo laborarent, reli- . centiosa lilrido ? Sixpermonletn cdtigiiwsuih levare.ti-:
queral.Veuk autem plenifudo lemporis, quando giiuni. Quod signum? Evangcliiim audi : Ecce pq-
ubique terrafum abuiidabant hi, qui.a Babylonicis siius esl Itic in ruinam, el iii rcsurreclioriem mtillp-
erroribus fuerant separandj, sepafati juslificandi, riim in Isrnel, el in sigitum cui corilradicettir (Lticl
jusliPicati glorificandi. De quibris Salvatpr :' Messis n). Hoc esl sigrium criicis, cui coiilj;adixil luiriiaiiii
quidem mulla; pperarii auleni pauci (Matlli, i.v;; siipcrbia,' pugnaiitibus advcistis Sam Jiidaiis! ct
Luc: x). -Per advenlum proinde- Doiiiini iiosiri- £,o,iilibtvsv ciiiiv regibus et principibiis; cuift saPieii-
invadenda fuit Babylon eivkas cotifusioiiis, iu qua tiiius savculi et prudetilibus, levarilibiis eani siijici'
vitiis et errorihus cuffi reprobis caplivi leneljau- 'liKiiilem caligiaosuai parviilis.' Abscoiidisli enim
lurelecli, et eorum separalione ilcstruenda. Et hoc ciucisluae sacrameiita', Ddiaine Jesu/a sapientibus
onns prinium; Babyloftis, qiiod vidit. Tsai.as",Ti!iiis ct pfuJentilJus, et revelasfi oa parvulisf !s(i suiit
Amos.' Modum aulem.hujus destructloiiis prophe- parvuli, id est bumiles ;-ajvosloli et aposlolki viri,
lico serinone describens, ila exorsus esl: Super qui, jubenlur levare signum siiperiiioiilem caligir
moniem caliginosuih levqte sigitum, exallate vocem, iiosiim, ut uiiiversuni iniiniiiim Domiiiica: cruci do-
letale maniint; higrediantur pbrlds duces (Isa. ceaiit esse subjectum. ; ; ;:
xin)..Quis loquitur? Quibus loqukur? Noiaiidum, , IJ, quod alicui rei superpoaitur, aul: preihii, atijt
arbilror, quod sancti prophetae aliquando nar- claudit, aut-stiperominet. Superposiia siint dup
raado, akquando orando, noiiiVunquaai etiam chorubini ai-t-aetestamenli, lit allius eniiiiereiii ; SIL-
benedicendo , vel quasi maledicendo ,- aliqiiandp jjeipositus esl lapis pulep, ul clauderel; superpo-
aliquid agendp, pleruinque vero qiiasi .pravcijiiciido, Jiilut; lorcubifi-pfeluin ttt premal, Super iiipnicni
fuluiapraedicunt. Navrando, sicut esliHi.il: Eril iri igilur caligiliosum vexilluai crucis exlplliiuT, "tit .
novissimisdiebus prwparalus ritoitsdomus Domihi ih jj \ sua virtule intiadi hujus potenliani preiival; sit-
verlice moniium (Isa,- iTLOrando, ul illiid : Ostende Ijej-hisredeniptionis iioslrae niyslefia claudaf; ;i|iuil
riobismisericordiam tuum: el salulare luumdanobiS mkes vero et humilos amiii inuiidanae glbriic su-
(Psul. Lxxx.iv).Vel terte illud rVtinamdisrumperes pereniineat. Nam qttod pieniaf, audi boiilisskriuiii
ewlosêidescenderes(Isa. LxivJ.SaneUisqiioqueMoy-. PiwihuniCliristusJaclusest .obedieits Patti: asque
vses; Obsecro,Domine, mille, quem missurus es (Exod. ad mortetn, tndrlem autem crucis^ Propler quod ci
|iv).-Quasi:maledicendo vero, sicutail Prppheta : Deus exdltavil itluhi, et doriavit iilinohien ,. quvd _-;-
\ DispergeUlositivirtute tua; pi-oteclormetis, Domine esl super omne uomen,' ul in noinine Jesu omne geiiu '.
,. (Psal. Lyui). Et: Sicut fluil cera afacieignis, sic flectalur cwleslium, terrcsliiiiht,; ei..ihfer-iwruiri. !
-pereant peccatores a facie Dei (Psal. LXVII).El alibi (Pliilipp, iOiEcce(luoiriodocceTuin,Terrajiiifori;ii,s,
Propheta : Da eis, inquil, Domine. Quid dabis eis? ci'iicls subjitTliir: sacranieiito: efc Babylpnici tegis.
-Vulvam absque liberis, el itbera arentia (Osee \x). nbiquo viftus pieaiitui', evaeiuilurqiic .fppteiitia,
.Benediceudb, ut Isaac ad fiiiuiii siiurii: -Det. tibi Cttiii fprlis , iii(;riil,;armuTuscuslodil' dtrittm suum,
-Deus de rdre caiiij et de pinguedine ierrw uburidaii- .itipacesuni cq qiiw ppssidel; Sed'sijprliprillqsu-
:tidm frumenli, vini, el olei (Geri:}\\\\\)'}'Ageinlb pcrrctieriiylihiivasu :cjits' diripit,ei:aiifcji:flr!iin:._
Bo fi. AELftEDT ABBATTS1UEVALL, OPP. PARSI. — ASCETTCA.- _." Wt
et spdlitidistribiiii (Luc.st). Fprtis armalus diabolus,, A j itb JiifideliuiTi ve! eiiam irififniofuift; Pcfilis, veuif
rilriuni niuudiis, vasa ejus niundi sapientes, armai quadam abscoadit caligirie. Pbtest ef scriptufa Ve-
l iegeset jsrincipes, spclia plebbs. Ecee BabylPn, et; teris Teslameall iftbris caiiginpsTis 'appellafi, qiiae
4 ivx ejils.etdivitiaeilliusiAntefoftiofisadyeiituinrex alias inpusfrinibfosus dieitur, et cPrideiisus : quae
isieinpace,id est, nullb conlradicente, reaTiabat.SedI et su.blimis cst pfopter spifitum, ealigiiiosa pfopter
ioititire suiieryeiiieiile, impouitiif eioriuspremeris, litferam. Sub caligine quippe "liilejae, cpelestium
oiius Viiiccns, pnusexspolians. Onus: istud Ba- mj'sterIoriiift secrefa velanlur, quae ab Ipso per
Ijylonis, ci'ux esi Chrisii _ qiiae diabolum vieit, et Eyarigeliuiri reveianlur, de qub scriptum est :
BabyToneiTiInVasit qiiaespoliavit JEgj'ptios, ditavit; Vox~pphtini prwparanlis cervos, et. revelabit con-
iHebfriTOSs Isti siirit Hebraei, de qiiibus-..dicilur: densa'( Psal, x\yin ), Unde aifcPfophela: Teiie-
Sitper monteriicatiginqsuni levate sigriiim (Isri. xm). lirosa aqua iii nubibus aeris (Psql: xvii). Hine Sa-
tJt Crucis vii-trite omftibus gentibuspfiedicata, diri- Tomori : _D'oriiinus-dixit quod- liabilaret in hebula.
jiiaiitrirspblia Babj-lonisvel Êgypti abfeo vTdelicet, (Iil Reg. vni). Unde etMoj'ses rioh poteratacce-
•qiii rios eruit de potestate teiiebrafurii, et translulit dere"'ad- caliginem iiT qua «rat Detis. fJubenfur
in regnuni lilii claritatis suae.- ElOgit quippe par* pravdicalofes, a quibus oiius nuntiatur Ba{)yIonis_
vulos, id est humiles; Ilebraeps, id esttransilientes; D * ut.non in iiifiniis jaeeaiit, seTj<lispona.lt ascen-
Tiiundi .litijus convtemptibiies , sed muiido supe- siones in corde suo; et qiii ea, quae" desursum
lioies; ii.firmos ifttindi, sed niriadi forlibus for- suftt, pravdicaufc, quaesursum siint sapianl; et ita
tioi-es; sluitos mtiiidi _. sed miiildi- sapieatibus 7 sttper montem: positi, non ad vallium ima dejecfi,
«apieiiliorcs. -Quav euiin stulla SBiifcmundi elegit.,. faciaiitqiiod sequitur. Levaie signum ,' exallate
l)eus iit cpiifundat sapieiifes. et quae sunt iiifiriiia vocem.^YeL-qiibniarrt primi vefilatis praecoftes ex
iiiiiiidi ele|ii Deus ut confundat fprtia-,' et igriobilia reliqriiis". flliorum Israel eleeti, legalibus fueraiit
et conieiivpt.ibiliamundi elegifcDeus, etea quse non insliliitidecretis, ef.litteraUbus sacrariientis assueti,
suiif, tit eaquae sunl desirrieref (i.Coi. i). Isii jubet Spiritus-sanctus ut'. alege ad Evangeliuin ,
sunt qui iiuiiiilkale semetipsbs despiciunt sicut; de liltera transeant ad spiritunv ,ei de yalle car-
parvuii; qui omnia, quav sunl muadi, fransilirint, rialiuia pbservationum, ad moiitem-ascendanl spi-
sicut HebraeL Hi crucein lcvani, .diyilias et yolu- rituanum prseceptorum. Aut cerie praeeipiuiituf-,
' ui
plales, quav eruci siihl cpiitraria, ealcahl, majores quod praedicaat in Evaftgelio iinpletum, aiuiquis
divitias arbkranfes thesaiitis _42gyptibruiftimpro'.- litteris ptoberil praenriiitiatum , sicut ait Salvatoi- ;
periuln Giiristi, Audictiain quomodb prOfutidkaieiii £/-. Scrutamihi Scriptiirds, ipswenim sunt quw test.imo-
ilivinae viitutis cl sa|)ientiae Jevala sriper riiunduffi; hitiiri perhibeht de hte (Jdtin. v). Et apostolis :
crncis praedicatioclaudiu NoSj inquit Paulus,prw- Oportet impleri_ quw Scriptd suntin lege Moysis el
'dicairinsChiistum crucifixum', Jd.dwis quidem scan- propltetis, et psalmis de me (Lkc, xxiv). Bifarie
dalnm. geniibus aulein stultitidni (I Cor. i). Igilurv potest legi hic sernio prophelicus : Super montem
'crucis Dei abseondebatur sapientia; virtus verd• caliginqsnm levate signum, Ut velsigiiuni super
Dei criicis seandalp claudebatur.- Sed quibus illud?' niaatem-Ieveiit caligiriosum, velipsi super inoiiteiii
Jiida-.is qriippe ef gentibiis. Non omnibus lanieh, positi caligiftosuni signum leveftt- Exallate vbcem,
sed de qiiibus alias scrip.sit: | Verbum crucis per- ievate mqnum (isa, XL). Tlabes et alias : Exdlia
euritibns quidem stultitia est i liis diilem qui salvi •iit fortiiudinevocem tuam,qui evaiigeiizas Jerusalem
fiiinl, id esinobis. virtns Dei est (ibid.) Prasdicaiiiiis "(ifcM.j.HaeCest illa evangelieae yocis exailatio,
. Christuni criicifixuiii. JudiOis quidera scandalum, qriarii saactus David legitur expressisse. In omnem,
gentibus aiitein slukkiam; lns auieiiif qui vocati inquieiis, ierram exivil sdhns eorum, et in fines-
sunt, Judavis et gentibus", Dei virtuteni, ef Deisa- terrw verbaeorum (Pstil. xviii)."Qupd igituf sanctus
. pieiitiam. -Quomodo ;saae aptid taies, oniaibus • Ditvid vidit fulurum, et vei'bo praeteriti Temppris
miindi divi.tiis ef lipnori.bus superemiueat crux D I uteiis jaiii faetuii! praedicat, boe-ipsom Isaias, imo
raulus ipse docet qfi ait: ilfihi atiiem dbsil glo • ipse iu Isaia DPminrisjribet.ul fiat. Exaltdte, inqiiit,
riarii rilsiin brnce Domini JesuGliriSli (Galalivi), , vocem. QuOniam' enini per universum nninduai
Si quis vero iiioaiem caligiubsum ii. boriain sig.ii- vasa irav quae Babylonica libido pbliuerai, in vasa
ficationerii acci piondum aestimet, veiiiat ei in nien-• fuefant mutaftda misericordiav j^vox evangelizan-
teni, quod ail idem lsaias : Super m.cnleni ex-.• liurti taiita virtute personuit; ufcde non audito
celsrim riscende itif qui evangelizqs Sion (Isa. XL) : fidei verbo nullus causari pbtuerit. Unde A^ps-
Cogitetqub ufccujus (loclriaa sublimis esl, sie ett tolris i Et qtiidem- hi omnem terram exivit sonus
. vita sTiblimis ; riec nianibus fepat in terris, <;uj'us •, eorum eiht fiiies orbis ierrw verba eorum (Rom.x).
dici-
isngua vefsaturin Cffilis; ncciii iiiferioribus jaceatt Sieut igifur irisigni elevalione praesignalum
infra se. qui sermone ascendit siipfa se. Nam ipsai :niusD:oriiifticaecrueisTiij'steriiim,k3.invoeis exalia-
doiviriria evangelica .rioiniiie riioritis Caliginosi noni •lioiie apostolicae pnedicatioriis exeelleiitia et effi-
incoiiveaienter accipitiir, qhr? iristaf excelsissinvii cacla pi-bphetatur, sicut ait |iseij)ulis suis Jesus.
tnoiitisj oiniii niuadaiiae siipefeinlnet sapieHliae>etI Euhies iii mundum uhiversum; prcedicaie Evanger
feacinmeriioi'uai Velamiiie eat quai subliniiora sunt,, lium cmrii- aeaiiirm (Marci-iv). Occurruntiodlnfe
-
S77" SEflMONES— DE ONEKIBUS. 378
alise de.vocis exattationc sententiae; sed quia noss A } regnumcwlorum (Matth. ili). Exaliat itaque vdcein,
ob alia qusedam. riegotia instans hora coftipellk,, qui praedicat spiriiualia, qui loquiiur divina, qui
ab hac consideratioao.j-Deo. volente, eraslini ser- promitlit ccelestia. Exaltate voceih; levale manum.
monis suniemus iniliiiftT. Vos autem de sernionee Levanlur manus in oratione/levantiir iu boiia ope-
ad leciionem,de lectjone transeunies ad orationem,, ratione, levantur in miraculorunv exhibiliOne. ln-
pias ad aures Jesu devofcis pulsate precibus utt tumbil quippe praedicatoribus, ut pro ipsis, quibus
revelet oculos nostrps, et. eoasidereiftiis inirabiliai praedicant, orent prinium ui audiant, deinde ut
de lege sua,,qui Cum Patre et Spiritu sanelo; Viyii t credant, postremo ut in ipsa fide ac bbnis operibus
etgloriatur. Amen. - . perseverenf. Incumbitillis niliilbiriinus, ut his,
SERMO-V. quaedocent, non contraria faciant, ul nieiis^ vox>,
. . De eodem capilulo. maiuisque concordent inlentiene, sermene, acliene.
Noii excidit vbbis-, fratres eharissimi, ex qubj Possunt et-in nianuiiin levatione Ca quaeper ma-
initie ,• secupdunT hesternam pfoniissionem nos-. Tius apostolorum fiebaiil. sigiia, et prodigia in
lrani,Iiodiernus debeat sermo proceuere: Praedica- plebe, non ineonvenienter aecipi : hisque pravnurt-
toilbus verkalis,-ut diximiis, vocis indickur exal-. tiatum verbis, quod in Evangelio legimus, Domino
tatio ut ubique lerrarum saius, qriam operalus estt B I praecipiente, completurii. Ile, inquit ad discipulos,
-Doiuinusin medio terrae, apostolis praedicantibus. prwdicale, dicentes: Appropinquabitregnum coelorum.
audiafur, et sie reniiniscantur, et conveiTanlur adj (Matth, x). Hoc est, quod dixit Isaias. Exattdte
Doiriinum universi fines terrae (JPsa/.-xxr); et in{ vocem.Et addidit: Infirnios curate, leproSosinun-
iiisuljs, quae procul surit, dicarit^ Salvator^nosler , dale, dmmones ejicile (ibid.). Et inde prophela :
'
adveniet; Volens praeterea sarictus propheta inler* Levate manum. Sed necinconveniens erit, ut credb,
Vcleris Novique Tcstamenfi praecones sublili exa-. si elevatione manuum, veT vocis' exaltatione' recta
.nvinatione dislin_guere, istos, ut voceni exalient, praefiguretur inlentio : qriae si sola pefversa 'fuent,
liorlatiir. Nostis populo nuic JudaicOj, ut carnalii et in infbriora declinahs:; et verba, et opera, quari-
etnihil nisi terram sapieriti, terrenam felicilatemL tumcunque videantursublimia, a'Deo j-udieabuntiir
fuisse promissani, panis vinique-copiam, Jactis ac. jacentia. Nam hi qui ftpn sincere, neque ex veritate
mollis ajjundanliarii secuiidura illud ; Si volueritis, Dei Evangelium pfavdicabant, sed ex occasione de
et qudieritis.nte, bona terrde coniedelis (Jsa. l). Et ~quibus ait Paulus : Omnes, quw sua sunt,quwrurii,
iUud : Si ambulaveritis in mandaiis Domini, adliw- noh quw JesuChristi (Pliilipp. u). El : Hujusmddi
reiiles ei, disperdel Dominus ontnes genles lias ante. DomiiidJesuChristo non serviunl, sed stio veniri
faciem: vestram. Omriis locus, quem calcaveril pes^(Rom. xvi); nec vobem exaltabant, nec nvaiuis
vester, vester erit (Deul. 1). El in Amos pfopliela : levabant; quia, quidquid sublime soiiabat in verbis,
Compreheiidetaralor messorem; et calcalor uvw, quidquid Tn miraculis eminebat alluni, jirofecto
thittenlem semen(Amosix).Et mulla his similia. Non. , Totum vilis et perversa ifttentio in infima dejiciebat.
igitur exaltabant vocem, qui terrena. prbriviltebanl;i Unde proplietaT .Et viclimas suas declinabant in
qui jacenti in imis populo, qriaeima sunt pfaedica-, .; profuhdum (Osee \). Salularis. quippe hbstia est
Jiaiit; qui leniporalia , aiiiantib.us lemporalia, prae-. verilatis praedicatio, carnis afflictio, pauperum 're-
rnia propouebant. Exaltatur aulem vox eoruhi, -' creatio, assidua: ei intenta ofalio. Sed has certe
quos Chrislus Novi Testanieiili evaiigelislas cons-, victimas declinant 111profundum qui; relicta in-
, lituil; qui; coeleslia desideranda , lerrena vero tentioiie coelesiiumpravmiofum; eas ad liaecinfima
docent esse spernenda; qui nihil mercedis suis. praeseiitium conlorqueiitcbmmbdorum. Unde Do-
pvoniilluiil auditoribus iii praesenti; imo Iiic ia- miiius in JEvangelibTVidete, -ne justiiidm vestram
bores el agones, in futuro coronas et praemia polli- {dcialis coratii .hominibtts,; ut videamini ab illis;
cenlur. Exallabat plane vocem Paulus, cum diceret: (Mailh.Mi), elc. Itaqiieqiii praeaicationispllicium^
. Quwsursumsunt quwrite,ubi Christusest in dextera, oE vel prbplieliae donum _ vel gratiam mifaculprum r
Dei sedens,: qum sursum sunt sdpite, non quw sttper• vel bpbra justitiaj, velluinen scientiae, in vanilateirt
lerram (Colos. m). Et iterum : Id quod in prwsenli liumanae laudis, vel in: avafiliant turpis quaestus
esi:momentaneumel. leveiribulalionis noslrw, supraj expendunt, nec vpceiftexallant, nec manus Tevant,
modum in sublimilalewternum pondus gloriw ope- riec pfaemia ccelestia, sed setefna supplicia exspe-
iralur in nobis (II< Cor. iv). Sanctissimus quoque. ctant. Nam quod etiam dpnis illis sublirnioribus ,
evatigelisla Joannes vocem exaltans, et quasi filfus; prophelia scilicet, et miraculis,,plufimi abutanlur,"
lonitrui super Babyldneni terribililer iiilonans : "'' et prophetia Balaam, et miraculis Juda; facile com-
Nolile inqtiit, diligere mundum, neqrie ea quaiini probatur^ Maxime tainen argumerifo nobis est illa
. mundo sutit (I. Joan.n). Et : Mundus transil, et: lerribilis in Evangelio Salvatoris' senleriiia , qua
concupiscentia.ejus (ibid.), Piimus eliam evange-. dicil : Multi venieni•":» dieilla, diceiitesiNdrine
Iicae gratiae praadicalor Joanncs Baplisla, noii a_' in nomine tuo prophelavitrius, et inhoriiinetuo
regnof lerreno , sed' a coelesti suae praedicalioiiis mtilta sigtid fecimus?"El iunc cohfileboriliis, quia
sumpsit cxordium, exaltans voccm et dicens. ' nori novi vos (ibid.). Eia, fratres: cliarissimi ,
Pwiiitcnlium, inquk, agile, nppfopinqiiabit eiiirii iciftiilamiiiicliarisniala iiieliofa", hiimililalcii),-'pa-
579 B. AELlVEDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETI6A. 580
, tlenliam, cbarkatem. Haeccerte nieliora, quia.uli- A.2iscatis, i murtdi huj'us,valle doceatis; et in
' liora. Non ejiim humilibus, npn obedienlibus, nou sublimi, quod.in actioae 'scllieel. et- contemplatione, locati,
'
invicem in cliaritate clil.igent.ibusdicet Pomiiiu.s in Ievate signum crucis nij-sleria praedieaiido; exal-
"illa die: Non novi vqs : qupd scinius ,euni niultis fate vocem, nOnTen-efta, sed ccelestiapromitlendo;
. pfophetantibus et "miracula facieafcibus esse dicin oinni loco levanles pu.ras manus, pfo eisj qriibus
;' turum. Nullus itaqhe yestrum, fratres', idpo se pu- praedicatis, orando, vel bona opera Tecla inteiilione
/ tot Dep mihus aceepium, quia se rion videtmira- . exercendb; et ita muri Babylonis crucis aculeo "pe-
cjilis gloriosiiift; sed seeundiini trla illa,„-quaedixi- iietrentur, et spplia ejusjdiripiaiitur ;"fiatque quod
nvus, quam diyiiiiss.it gratus aspectibus, niliil liavr in hoc ipso prophela sefipium eit: Lwiabuiiiur co-
silafisme.tialur: nam.Superiis JP^^ ramte, sicutquilwtahiut'•'in messe, sicut. exsuliani
autein dtit gratiam(Jac. iy); et : InpaUeniia vestra viclores capta prwda,'quaiido dividunt spoiia. El in-
possidebitis animas vesiras (Lxic. xxi); et•:.../« hbe gredianlur portqsduces (isa, fx). Ift his quippeom-
coghoscent omnes, qupd diseipuli eslis Ghfisli, si iiibus, qiiaedic,ta sunt, aperiuniur ppflae eivkatis;
4ileclionetn liabuentis adinvicem (Jpah."i\i\\ Sancti duces ingrediurilur i qubrum -unus de ipsarurapor-
igitur-aposloli, yirfqiie-apostolici, quos, ad debel- iariim aperlione gloriatrir, et" dicit : Oslium mihi
landuiii alrium forfis.fChrisTus:friisit in inundum, aperlum est magnumêi evideus, et adversarii mulii
vocenr sriam' qiiadrifarie; diciiiius exaltasse re- (ICor. xvi)..Ibi quippeporta? Babylonis clausaere-
gnj Dci .praedicatiofte, bbnofuni coelestium pro- pefkiutur a dueibus,. ubi onvnibus infidelitaie et ma-
-inissibiie, cPriiemptu praeseniium, intentipne fu- litia obseratis^ verbo Dei ad eoruni.cordanul'u's
:!urorum. 0 quam "pu!clifi.super-montes>virluliiin palet accessus; ubi vpx pfaedicatofis auditur q.uasi
i pcdes,; iii est affeCtiOnes, ev.ahgeiizanlium pacem;, pulsantis ad ostium ; sed doctriaa vefilatis aon re-.
bonae yoliiniatis honii.iibus, prbpter borta cbelestia, Cipitur, Tales iitique erant Judaî; vquibus Pautus
terieiia spernenlibus! Pulchri Mafte pedes, quibus dicebat : Vobis oporiebal'primuin annuntiare regnuni
- nec saliein pulvi.s adhaeret, sed velut ppsita in
pel- Dei, sed quotiiam repeltalis illud, el iridignos vos
viift aqiia, ab ipso Ghiislo ablriitur,-iaut-.ihipsos, judicdlis mtertiw vitm, eece converiitnur ad gentes
propter quos cpatrahilur, ipso.Domino jubeiiie, ex- (Act. xin).". Sed et illi oslium clauserant dueiliiis
"cuiiiur. Quidquid enim pfffidicaiores, vel pfaelalie.x istis, qui audienfes a Steplvano poniiniJesu gloriarii.
bccasione officii sui, terreiiarurn affeclionum piilve- praedicari, cpfttiiuierunl aiires suas (Aci. vfi). Di-
ris coritfahunt, yel; ab' ipsa eharitafe, pro tjiia eoii- cufitur sane ipsif ravdicalpres duces verbi, quiaDbi
trahkiir, Chrisio opera.nfe _ diluiiur, secriiidum II- f, , verbttm auditbfum cordibus inlroducuTvt, qui liiive
lud : Charilas qperit mulliiudinem peccqlprum portas ciyitatis ingressi sjint, quandb suscepli a
, (I Peir, iv); yel.certe in ipsos, pro. quibus iaboranf, geriiibus, cPiistfuciae de ipsis Ecclesiae, rectoiis ac
si ftieiini.ingrati vel inpbedientes, exciititur,-ui lo- "
dricis iioniine prsesidebaiit. Ppssunt efiani per por-
tum nOn.praedicatori, sgd ipsis polius imputctur. tas ipsa fidei sacraTnenlaintelligi.Necesse qiiippe
His om.iiibus. diligeriter consideralis, brevi epilogo est ufcfides pfaecedat, deiride introkus pafeal iiiiel-
'
sensiimlitieraj explicemus. Vox"prophetae, vel certe lectui". Triiic aulem dici possuut duees ingfessi,
- yox; Dpmini per prophetani, adv apostolos :_
Super quando per lidefti akditoriini quasi in: eortim CQf-
monlem caliginosum levaie signum (Isa.. xiiiji.-Ac.vsi dibus suseepli, allioris ac.seereiiofis doctfiaae eis
dieerct ::Conlra BabylPnem, id. est niundum, qiii ' liinieh iiifundurit.Sed et primitias eredenlium por-
nions esfcpropter elalipneni, caliginosus prop:_erer- lafum-nomiiie dignas exlstimd, per quas,ad caeter
- i-breni, signum fidei; et Dominicas
passioiiisleyale, ... ros cpnverteiidos apostbli facilibrem hab.ierui.1 ric-
ul humiliiaie cruci.s niuiidlsuperbia debelletur,iu-» cessiiiii, et ih: ipsam: armis muaiti coeleslibus in-
niine, fideL eirorunt tenebrae, depellaalur. Nec id gressi sjirit civitatem. Hinc credo dixisse Aposto-
. uno in;loco, aut iii- una fiat regione, sed exallaie lum : Oslium mihi apertum est magnum el evidens,-
voCeniiUt in omneiri tei-ram exeat sonus vCster, ct D 1 ei adversdrii mutti .(1 Cor. x). Mullitudo quippe
in Tines orbis terne verba veslra, Ut autem doctrina cfedentiuni qiiasi ostiuni eraiit, per quos in eivila-
v.eriiaiis l.ibenlius at.diatuf,'faci.Jius icredatuf, deyo- teai coiifusioiiis Paulus intromissus, cciilraadveiv
tius recipiatur, levate manuai utquod verbis doee- saiios, quoriim iion parvus erat riumerus, copiam
tis, niiraculis conlirnvetis. Quaeomnia implela sujit,, -habuilConliiius deceilandi. Et in his oftiiiibus ontis
quando.discipuli profectipraediCaveruiit ubiqUe.Deo iritelligiturBithylonis, secuadum quod superius eaiii
copperapte, et sernipnem confnnianle, sequenlibus dixiivitis, jjer Ghristi adveatujn, separafioiie muliP-
signis (Marc. xyt)..Potest legi et.ila. Vos pfaedica- rum esse subversata. Sed jani sermoiii huie fiiieai
lores verbi Dei, ascendite de vaHe ad montem, de facimus, ue ia hac parle vestris pi'ofecfibus servire
liitera ad spiritum, de carnalibiis cairemoniis Togis cupieates, alia exefcitia_aeque vobis necessaria im-
ad ccaleslia sacranienla Tivaiigeiii; efciia in moiite pedire videamur. Pra?ceda'taulem sefaioaem crasti-
Jllo caliginoso, ia quo est Deus, id est iSciipturarum lium oratip,. quod ea quae ailegbrice dicta suftt,
scieiilia posili, levate sigaum, et vpcem^VeJ ita : cxposkioiie lropologjc;i repetere possiirtus, ut
y.os, qups subliiniavpraedicarepraecipip,,adsribliiaia jacio,. fundainento bpiiorum opefurii supeiporta-'
lneatc- coiiscendito, _ut ii. iilpnle coateniplalionis Tur struclura,.ad laudcm el glbfiam ppmiiii lip-
- ' '
gSI "SERMONES — DE ONEIUBUS ;; 382
itri Jesti Giiristi, qiii vivit et regrtat in.SJeculastecii- A i-issiftii, slate in Eeclcsi.r cum reyerentia ,et limore,
loriiin. . • et date lidiiorem Deo.et habete gfaliam his bealls
SERMO.VI.,. et ariiicis; vobissp/ritibus,- ne forfe aut levitate ve-
' . Deeodem capilulo ihoraliter/ slra, aut aliqua pbnlra invicem iridignaliPne offcnsi
vestra neqiiam angelis
i , Memiuissedebetis,.. fratres
-" charissinii.
."-. .-. hos discedant, et sic ad cbrda
dixisse
cliarkati vcslrae, animam pessimis passionibus vi- liber praebealur accessus. Felix-anima, quae inter
tijsque' confusam, Babylonis npmhie convcnieiiter psalleiidum, iii ipsius de qiio psallit, acceiidkur
intelligi. Babjion enim, ut scilis, confusio intef- desidei-ium ; exckaToque affectu, oborlisque lacryr
prelatur. Et quid tam confusum, quam aniiriailia',' ihis, ipsos, qiios in spirilu seiiiil esse praesenles;
quam riunc superbia elevat, nunc ira devastat, rtunc alLiquitur : Filiat Jerusalem-, mmliate dilecto qida
Irislitia conlrahk, auac luxuria ihquinat, nunc dnwre langueo (Cant. v). Quam iaeto' pafas vultcf,
giila-dehonestat? Talis quippe anitna riions caligi- quam'hilafi vOce beati, illi spirrlus respondefe vi-
nosus dici potest; quicunque cnim tales sunt, octili dentnr i Ecceipse venil saliensin montibus, traiis-
eorum ca?.caquadam. baTigitteobducuiitur, rifcTnter iliens colles (Caiil, u); cpnversique ad ipsum jam-
lumen vii-lulum, et tenebras yitiorum discernere j'amque aftiiriaeprppiftquanTem : /psa esl, inquiunt,
iipa valentes, illud fugianl, in" islis delecfaliiliter B speciosa inter filias Jerusatem (ibid.). Iiifelices'''et
voliiteniur. Hujus Babyloiiis ortus crux "est, quie irtiseri, qui, ad iaslar spiaaruaf et yeprium, taleni
jarii levata per orbeni, pereunlihus quidem onus animam indisciplinatis sigiiis yel voclbus pungiint;
esl, his aiUem qiii sajvi fiuat ulile, gralumque le- necsolum ipsiianla; dulcedinis expertes, traduntur
vamen. Quid enim, fratresv-inei, lam_ ouerosum daemoftibus illudendi, sed etiani riviiiislri Salanae
amaiilibus muudum, quam cru.x? Iii cruce cpmmeri- effeeli, quaiituni iii ipsis est, ejus jaculis et perse-
daturglorise cpiitemptus, "quain illi appetuni; com- culioiiihus alios exponuntiO quam delectabite spe-
rnendalur carnis afflictio, quam vchemenler refu- cfaculumiriimiiadiscxhibent spiritibus, qui Jiujus-
giunt; commeiidatur propriae cariiis mortificaiio, modisunl! qui vocem suam, linguam "suam, os
quaiii deteslantur; commendatur nuditas, etrerrim suutri, ppsiremo ipsrim cor.suum, lotiusque noctis '
teniporalium exspolialio, quam exsecrantur. Sed et laborem, a sanclissifriis. arigeloruiii manibus, qni
nos, fratres, quatilum reliquiae Babyloiiis dccupaiit, omiiia jafti s.usceperant templo ccelesti iftferenda, et
oiiefal crux; sicrit quotidianis experimenlis edoce- in consjTeciu Dei divinis impPnenda altaribus, infe-
rhur! Inquantuin enim .caniis deleetat suavkas, ii,- liciter aveliuht: et sic omltia daemonibus iminoianl,
'taiitum ejus torquet afllictio; et quanlum hoiior et non Deo, ut niereantuf audire : Neomenias ve-
gratiis est, tantuni vilitas esfc oaei-tsa; el quaiiluai slras, Sabbala vestra, sacrificia veslra odivit aninia
eleval adulalio,Tantum dejicit detractio. Si vero tii- nteu, facta suht mihi moleiiti (Isa.i). 0 tu, sancta
vitiae afrectauiur, paupeiTas affligit; ot si.dulcis vi- aninia, amiea Dei, sponsa Clnisli, habitacuiuiii
defur iibido, difiicilis castitas seslimalur. Hinc est Spirilus sancti, patienter tales sustine, utsi impu-
quod mulli discipulorum Chrisli audientes crucis gnant, non expugnent; si traliiint, non perlrahant,
inysterium/abieruni retro, et j'am cum illo non am- ftec sicavertant a te rit converlant ad se, Tit te fa-
bulabarit. Demus proinde operam, fratres mei, ut ciant sui similem; el illis, qui libi assistunt, dissi-
quidquid de reliquiis muridi in nobis est, a nostris . mileiii sanclis, sed potius glorielur de te sponsus
.cordibus extrudalur, et pmiiia, si fiefi polesi, Ba- •tuus, et dicat : Sicut liliurn inler spinas, sic ainica
byloiiis deleantur vestigia,: ut experiamrif quanlum .meainlerfitiasl (Cant.ii.) Itaque, fratres charissiivT,
sit in cruce.duicediriis, quanlum securilalis et glo- quicunquespiriluales estis, cuni laleni aliqiieiii vi-
i-iae.Aniorein enim paril, quo liiliil dtilcius; niar- defitis, iiolite'iiidigiiari illi, sed poiius orate pro
tyfiuni, quo niliil securius; conlemptum mundi, illo aliquahdo familiares amicos vestros, liealos,
quo niliil gloriosius. Super mbntem caiigiriosumle-. qui vobiscum.suat, spiritus; ut super iiionlein huiic
vale.signum. Ad aagelos, cfedo, vox ista d.irigkur, .p caligiiiosum levenl signuin : quatenus' Doininicaj
quos Doniinrisanimarum nostrarum j'ussit esse cu- passioais et crucis recoidalione repressi 'conf;iii-
stodes, ul co."dihuseorum, quos adhucmundus de- dautur et erubescaiil; el sic ad cordis el vocis re-'
lectat, vel lenfat, recofdatiOiiem ctucis imporiant; deaht unitatem. Et additur : lixaltate vocein, lcvale
et singulis vitiis, qriab.anlmam vel vastanf, vel iiii- nianunt, llaque-quia in sermonem de sacris vigiliis
prignant, singulas crucis virtutes opponant. Hi sunl . iucidimus, cdngruit psalriiodiaevocis exalfatio, ora-
administratprii spifilus, in ministerium missjpro- tioni manus elevalio. Et ne lilleram ,in hae parte
ptef nos : qiii iatersuat psallenlibus, assisluat or.Tu- penilus contemiiamus, polesf in vocis exakatioiie
libiis, legeaiibus et medilaatibus adsunt. Isl'r se fervor ille exprimi, qui in turba fratrum valde iie-
spiriiibus inimundis opponunt, illecebras. mundi cessaiius est, ut per.oris soaum iaterior ille ignisf
suaderitibus exeniplum Doiniriicae passionis obji- erumpat undique, et sic se erigant invicem et ac
ciuiit; riientem ira inflariiniare. volentibus Domi- .cendanl, quatenus una flamma effectaicx mullis,
liieae[jalienliaebonitatem proponurit; elalioneni illis bolocausta illa medullala divinis angelorum miai-
yel siiperbiam iriimi!teritibus,Tiuniiliiatemnobis hu- . slerio illaia altaribus in odorem suavilalis iiicea-
milis J.'S'.isuggerunl imkandaiii. TIeo,'frativs clia- r daiif. Cbmmciidafur eliaiif in manus clevs.iione
385 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL, OPP, PARS. I. ~--r.ASCETICA. 584
puritas oratioiiis, sieut dicit Apostolus : In omni A i dieiinus descendisse. At ubiillorum mentibus saki-
loco levantes puras manus sine ira et disceplalione larem nunc inspirataffeetum, quibus omiiia coope-
(I Titit.,'ii), Ille puras maaus levat in orafione, rantur in malum ; qui ingrali beneficiis, servaalur
•cujils coriscienlia tempore ofalionis exsultans, bo- suppliciis; quihus ef boiium, et malum simul sunt
jiorumoperum recordatione in quanidamcoiifidenV ad tormentum ; eunr ex abysso j"udicibrum adve-
tiam sese attollit,. et diviftis pravsentat -oblntihus. nisse non dubites. Si veroea causa venire digaatur, .
Quaa quidem coftfidentia e_xinftocentia aut ex poeni- ut mens liujusmodi visitatione. purgaia, ad riftianda
tentia."necesse est orialur,.si videiieet aufcnon divinse.secreta scientiae, iuiftiiipsior. aptiorque ha-i
flenda cpmmiserit, aut commissa digne defleverit. beatuf, quasi ex' scieritiarum thesauris eunl exisse
Sed quando me, inquis, digne! sufittcionter poeni- confidas, Sed nescis unde veniat, cumnescias utrum "
tuisse praesumam? Nunquam omnino.. Unde igitrir amore, aTVodiodigftus sis (Eccle. \x): et utrum mi-
ista coiifidentia ? Eia, fralres charissimi, spirkualia-.-. sericordiam. praerOget, an mercedem vrestituat, an
spiritualibus coinjjaramus. Omrie daium optimum, exerceatjudicium, seire non possis. Nescis et quo
et omrieidhum per{ectum,-desursurh est (Jac. i). In ' vadat; utruni videlicet e vicirio subsislat, jipst inp-
«ujus, quaeso, poteslate;est sic orare ut velit? Ita? diCumrediturus ; an lengius eaf, post multum tem-
ne, quando voluiiius, aut in lacrymas resolvimur, D pqris reversurus ; anfoffensus recedaf, nunquam
aut cevptione fervescimus, aul erigirtiur coofidentia, denub reversurus. Ilaque quando_ vult spirat, et
aut flamma charilatis succendliriur.,;aut cbntenipla- ubi,-viilt spirat, et sicut vlilt spirat;, divitieiissingii-
lione sustollimur ? Experti estis, quam nihil lionitn lis quod' vult, et sicul yult (/ Cor: XII). Quoties ta-
in yestra.sk potestate; sed mittit DeUs Spirkuni nien orautis menteiiv in quamdam confideatiani-eri-
Filii sui in cprda vestfa, clariianlerii : Abba, Pater, git, et -bblitieralis Pinnibus, quae conscientiam ob-
Iste igitur Spiritus lias in oratione âffectioaes dis- scuiabaiit, limofem pro delictis et sollickudinerii a
perlif, dividens sirigulis prout "vulfc Ipse adeo in[ corde prorsus expellit, f.icitqiie eum ftiir.oei ifteffa-
;COfdibusofantium geriiitum salutarerii infundit, utf bili modo de salute sua eopunctd feiViporis.certiini,
ipse etiaift gemkibus ineiiarraLjilibus dicalur inter- Tnaiius ej'us ift excelsum elatas noft dubites. Qiiod
pellare pro nobis (Rom. vifi). Irieiiarrabilibus, in- quia fifcsaiictorum auxilio angelorum, ad illos di-
quam; quis enim _.sufficiaf enafrare ,• ijupt snpdisj ctunv ititeUigi.potesl : Levate manus^ Pravferea eori-
inens iu pratioae afficiatur, in qua nune pudor tra tria peccatof um geneta quibus peccainusy cogi-
gepjituiiv .excitat pro pecealis, iiunc. amor pro pce-. tationefscilicet, sermoue, et bpere itia haeca riobis
nis, nunc devolio prp affectu, nunc amorpro desi-. ipsis auctorilale prophetica exiguntur : Super mon^
sderip?fSedex cpnsideratiprie praesentis Infirniitatis,,., tem caliginosuniievate signum, exallatevocem, tevaie
vel iafeiicitafis, plefumque cofnpuivginiur, et vitav; > nmnum. Cor quippe nostruin: cum per naturaui su-
lii'jus fastidio ingeihiscimus : et pceftas quas tiftie-• blime sii, et per prOfundkatenvinsc.rutabile,,,inoiis
mus, et regnum quod speramus, ante oeulos pjnni-- ~caliginpsus dici potest; quod: iiecesse esl crucis
jftus, efcpei cjrca nbs immerisa beiieficia recorda-- semper nieiiibria ftiuftiamus, fte peeceinus cogila-.
niur : nullo . laftien dplbris' seiisu" aftlcimiif, rtulio> tipne ;jubeiriurque exakaie ypeeift, ne.pecceiiius
limbris affectu compuriginjur, jatl nullum coelestisj sermone. Necessaiium saiie praecepluai, pijaesertiai
iieatkudinis desideriurrt sublevamuff Plenimque» hoc tempore, quo fefepmnium liftgua tota diecirca
iiihillioruiii prae oculis habentes, subko inTiaacs ' in(iilia,.vel noxia quavqueversatur, el rarus sifc-qui
oniiiia rapiiftur, efc de, affectii in afTecluhimodoi " voceiii insubliine susiollat; Eia, fratres charissiini,
.quodam Jneffabiji iranseuales, lacrymaTum imbre__ * pudel dicere, qupniodo coiiveftiefttibus muliis iri
peiTundiinur.. Quid est iioc? Cerie quia," Ubi Spiri-- ' uiiuai, delractioaes uiidlque sonehl, etferVea.iit ju-
lus vult spirqi, etvocem ejiis.audis, sed nescis undee diciai Nam ul laceain ftiuadi amatPres, quoruinto-
xeniql, aut quo vadat (Jdaii. 111).Scis quandb' venit,, tus sernip de lucro, aut turpitudiae. esf; de iilis,
quia non se siiiil ignorafi cuinispirat; scis quandp3. ]>qui videiitur saecriiafibus abreiiuiitiasse operibus,
vadit, quia tepbr fervbi-i recedentisuccedefts, norili quid dicarii ? quorum pmnes: fere dispuiationes et
te siiiit ignorare-cum spiraie jain cessat. Sed nbs-- collaliones de yentre sunt, pro ejus non dicam de-
cis unde veniat, auf qrio vadat. Uiide venit_ aut quoo Teclatione, sed bnere. Nunc enim ira tuibidi, liuiie
•vadk Spiriliis, qui Teplet orbein'ierrarum? Neque e : dejecti tfistitia, riuiic odiis inflanimati, nune pfessi
Criimab ipso yox istaalienaest: CtB/umetierrdrhegoo murinure, iiiiiic lite sriftt effrenaii, qubruai moasiii-,
impleo.(Jer.xxm). Ettanien veuit,-et riescis unde ve- _-•'.-lestinis sempef CoufofmaHiret veiilri, iade sibiaut
niat; et vadit, etnescis quovadat.Nescikcerteuade e gaudium muluaiiVaut dolorem.Tsli ulique noii yb-
veniai, an a secreto misericordiae, anatfiburiali jusli-i- cein exalfaiit, sed lurpiter dejiciun!.. Quod similftef
tiae,an exabyssojudicioriim, an exihesaurisscien- i- : faciuiil. qui tota;die de alienis traclant negptiis,»jui
' .fiae.
Cuirienim venit ulexcitettbrpeiitem, veTcbm- i- de sriis se jaciaatopetibus aliofum^ detrahendo idi-
piingat peccanieiii, veTconsoletur atflicium ;' qiiasi si" scutiunf-qui, seriis utilibusque praetennissiSjSyaua
cxcubiciilo liiiserieordiaedieiturproeessisse. Quando o et ludicra in mediuni proferunf. Gonlra haveOftJriTa
wero ut befte opeiantem spiritualis- compunclibftis is jubet nps sermo proplieticiis cxallare:Vpcein; ut
«uavitale feniunerot, ex jtislkiac cuin sede ad iios JS seriiio iioster de coeieslibus siij;qiii vcli>w,tihIPfeni
383 SERMONES — DE ONERIBUS "' 586
incuiiat, velamorem infuudat, velaugeat scientiam, A dit, Pater, inquit, nonrogo, ul lollds eos de mundo;
vel mores comportat. Jubemuret maftus levare, ut sed ut serves eos a malo. Pater.sanciificaeosinve-
Jhessaurizemusift Coelum,ubi nec aerugp, nec tinea rilale (Joan. .xvii). Et ileruiri. Pro ipsis ego sancti-
demolitur (Matth. vi),:ut videlicet omnia opera nb- . fico meipsutn, utsint et ipsi sanclificati in veritate
slfa transmiltamus adcoeliim, nbn facientes justi- (ibid.y. Isti igitur vere sanctificati surit in veil-r
liaru nostram coram honTiriibusjul videamurab eis. late,^ qui pravseniia corporis. ejus, qui doctriaal
El ingredianiur portas duces. Haec oinnia, fratres, dulcissimi oris ejus , qui commendatione efli-
quae de signilevalione, vel vocis exaltatione, veT cacissimae oratibnis ejus,, qui poslremo recenli
niauus elevatione diximus, quaedariv,ul ila dixerim, effusione sacrosaneti sanguiais ejus, tanto uberius
portae sunt, per qtias virtutes introducurtlur ad aai- quanto vicinius sanctificari meruerunt. Oplime au-
niaai, quasi quidam coeleslis exercilus, qtto vitia, tem dicit: Ego mundavi, Id est praecepi, sanctificalis
quibus fu.erat Babylon, id est ciyitas confusioiiis af- itieis, ut eos hic inieliigas designari, qui ab Tpso
fecfa, penilus expellantuf : el sic vocetur civilas ejus ore melfifluo praedicandi miaisterium, et offi-
;saftcta, urbs fidelis. Hujus exefcitus duces, princi- Cium aposlolatiis suseeperuntiSedquia fundala per
'pales virlutes ifttelligamus, prudentiain,- terivperaii- aposlolos Ecclesia pefsecutiouibus: erat exerceiida,
tiam,.fpriitudinem, justitiam..Hi diiees, si. cogita- " et probaada tentalionibus : vocavi^ inqtiit, fories
iiones iioslraesaricta; ftierint', si sermones bohi, si riieos in ira.mea. IraDei mullis modis iatelligkur
jniinda opefa, quasi pprlas quasdam ifttranles, toia Scripturis. Dieitur .eaim iratusDeiis, aliquaado
tam animam suae subjioiuftf ditioni, replerites Cam ciiai affligit, aliquando cum parcit, aliquando cuiii
virtutibtis, el sanclo Spirkui dPmieilium pravparan- lioaiinum resislil desideriis, aliquando cum favet.
tes. Diutiusijuam putabamus ries serriip istedeli- .Nam cbmmotus adversus Job dictus est, quem per-
nuit; utinarii tam TJtilisTuerifc qu'aiii"-prolixus! Ad -iiiisit affligi, sicut ipse loquitur ad-Satan. Et iu
illa itaque quaesequuntur inspicienda,vel traclahda, commovisli me adversus eum frusira (Jpb n). lilis.
tempus a.Hudexspeelemus, obsecra'ntes eam : Qui aulerii pepercit iratus, de quibus dicit •.Rece&ei:xe-
iiabei claveni David; qui aperit, et nemo cldudit, ius meus ab eis, et ultra non irascar eis (Ezecli.xyi).
claudit et netno aperit (Apqc.m), qiiatenus qUod Sed el iratus dimisk quosdam secundum desideria
clausum est in ScripluHs suis, aperire dignelur, cbfdi.s eoi-um :-et ilerum quasi iratus sejrit vias
Jesus Cliristus Domiuus hostef, qui vivit e"tregaat. liiultoruhi spinis, ut.nori iiiveliiant' amatores suos,
pef oinnia saeculasaeeuLOruni.Ameri. quos quaerunt. Dicitur itaque"aflliclio ipsa, qua
' r suos permitfit affligi, ira ejus. Licet proinde Eccle-
; SERMO VII.
De eo quod scriplumesi : « Ego mdndavi, » usque: -Siam lidn ad virlutis detriineiitum, sed ad merCedis
• t fixsulluntes in gloria mea, » -• cumulum a perseculoribus permiserit faligari; ipsa
. . Deonere Babylonis, siciit.nieminitdiaritasve- tamen ira Dei non incongrue appellalur, non seeun-
slra, quinque jam sermones absolvimus. in "quibus idum prpyidenliam permittentis, sed secundnm dc-
de monte caliginoso, et delevatione :signi, et de lpreni sentientis.etaeslimatipiiem quid, inde futu-
exaitaiione vocis, et nianuum elevatipiie, sicut ppruni fuerat nescientis. Quamvis baec ira vere ad
tuimus.disputavinius. Jani nunC, ne cui videatiir- ipsos ppssit refef ri, qui occasione perseculionis re-
ambiguum, ad Novi Tcstamenti praecories vocein cessefunt afide, nec ad eariiper poenitentiam redk-
islarii, sicut diximus, prophelice Tuisse directan, «ruiit. Istos veroifatus pernvisit affligi,quibus lem-
inaiiifeste id ipsum Ioquealis ih prophela verbis Do- poralis pcena avternaedamnationis fuit occasip; quia
nviui declaralur. Dicit enim : Egd mandavi sancti- melius erat viam veritatis non agncscere, qualn
ftcaiis meis, ei vocavi fories meositi ira med, exsul- "pbst agnitam retrotsum rediisse. Pptesf et haec ira
tanlesin gloria meq. Dederafc quippe mandatum ut Deijn persecutofes sanctorum>ideri savvisse; qui,
omnia quaepraecepla sunt fierent, sed a quibus lie- sicut dictum est de Pharaoiie, in hoc ipsum exci-
reiit noH expresserat. Ideo quasi -quaefeiili-et 'di- \D tati sunt (Exod. ix), tit osteiideret in eos Deus vii^
centi, Domine, crii ista commiitisTam magfta subli- tutem suam, efc riotam faceret polentiain suam
riiiaque negolia? Respoftdet : Ego mandavi sancti- (Pstit. cv) : quos permisit indurarirne crederent;
ficatis meis, et . Quibus vefbis, nt milii vide- excavcai-i,ne videreftt; • Commoveri, ut credenles
lur, ires praedicatorum ordines exprimunlur, quo- occiderenl. Uride seriplum est in boc ipsolsaia":
rum prinium sanctificalos appellat, secundum fpftes Excwcd cpr populihtijtis,et dures ejus aggrava, _et
inii;a sua, tertium exsultantes in glbria sua.- Nota- pculos ctande, ne.forie videant oculis suis, etaurir
Turethic triplex Ecclesiaeslalus, pnmuseiectioftis, busaudiaiil,et corde intelligant, et convertdntur, M
iseeundus perseeutipnis, tertius pacis. Poiest enim sdhem eos (Isa. vi).Tn hac itaDei, sive qua elocti
saiiciificatib rcferri ad eleetionerti, ira ad persecu- puhilL suat,' ut cofonarentur;' sive reprobi, ;ut
lioiierti,;gloria ,ad pacem.Priirium ilaqueelecti srint agiioscereatur ; siye qua-permissi siint saevire ly-
apostbli et discipuli Christi, quos profecto saiictifi- faniii, rit- arclius vel infelicius damnarentur ; Tn
calos appellat: proquibus speeialiter illaej'us ef- liac, ihquam ira Dei, niartyres sancti fortes invenli
Tusa esl oralio, quam ppsl ultimum iircoifta sermo- ,-siint, qui ignem.Terrumbesiiasque perpessi, fidiir
iiEmniirabili et inefiifbiliafrcctu ad Patreui prcfu- cialilefproclamebant:: Qiiis nos sifjirabit iiehari-^
5C7 B. AELREDl ABBATIS lUEVALL OPP._ PAIVS1. — ASCETICA. 58S
triie ChristVi'Tribulaiio, ah angustia., aii perseculio, ,A A piebanf," tempotalis quaedarii sariclifiealio indice-
ahfdriies, ari gfadius? (Rqtti. vin.) Horum itaque batur, illam, qpae spUus carnis;est a niembris tan-
patientia muri Babjionis arieiati corruerunt, Iatum tum inferibribus libidiiiem arcens : nobis iioa
ducibiis i'c!iiiqueiites'iiigressuni. Sic miruni in nio- Tnbdo illa pravcipitiir, sed omaium iasuper sensum
dutrt''pniiicipes,.qrij orbem *ibi subjeceraiifcpugiian"- castigatio sacraliori lege impoiiifuf, ut niundpmur
do., niariyres Chfistp -siibjiciriftt' patieiido. Tunc ab oiiuii iiiquiaamento carnis et spiritus (//vCor:
vere levatuni est signum,quaiido mcorpna regis . vii), el sic in jiobis perficialtir saiictificatio,;ncn
crux locafurprG. gloria, quaa. fuerat lerrori pfo unuiii corporis noslri membrum castitalis legibus
pbena, pro contuiftelia pudori. Tuac coepif apparefe subdens, sed omnes interioris exteriorisque lioiaiiiis
ciiain iriuiido_glori'aCbrisii, quaiido ubique p.erPr-: sensuS perpeluo sibi j'ure subuikleas. Itaque, fia-
beni templa subvcrtebantur, idota coaculeabaiittir, tres, iion sinamiis tempus sub negligeftlia praelerire;
niarlyres coronabantur, exsultanlibus m hac gloria «ed inspiciariius diiigeriTer si quid impurilalis ad- -
saactis praedicalofibus Glirisli, de quibus ail : Vjo- iiuc iaoculis sk;"si aures vaais uoxiisve sernioai-
cabifortes mcos ih ird med: exsidtantes in gloria jvris polluantuf ; si nianus riiunda), si defaecataena-
iriea, liaque mandavit sarictificatis; fOrtes vel exsul- res, si sermp sancfus, si tempefaliof gustus, si
tanles voeavit. Praecepit niniirum :sancllficatis, quos B I yiilius Jeviiale vacuus, incessus yaniiate; et sic
sua laelifieayk prafseiitia, qups propriioris erudivit oinnlaquae sunt sanclificationi coutraria resecemus,
«loctrina, qttibus ascendens -in caeliim praedicalionis ul odor qitidam suavissimus de singulis iivcmbiis
officium etdispensationem injunxit sacranienlorum. nbslris sensibusque procedat; et sie liolocausluni
Etinies, iriquil, docele omhes genles, baptizantes eos liosirunT pingrie fiat (Psat. xix)..Tndead spinTualom
hi nomine Palris,et Filii, el Spirilus sancii(Mallli. illanv, quaa caetefis excellenlior est, conscendeiites,
xxvin). Caeleros sane, sive niartyres, sive doctores, omnes affectus mbfusque cprdis; ftonsolum ab omiii
absens ;corpore, sed pracsens divinilate vocavii, vo,- imiiiuiidilia; sed quaalum iieri- polest, ab paiui
catos'juslificav.it (Ront. vm),-jusUGcalos ad alios pervagalioiie lasciviae viiidicemus; et sic exlerlori
vocandos erudiendosque IransmisiL Quamvis quo^ ialeriorem pudicitiam snciantes, unuai Deo sacrifi-
«unque tenipore fuerint omncs pravcones veritalis, cium ex utriusque conjunctione libemus. Felix, fe-.
•sanciificalos pouiefit appeHafe propler caslitalefti,' - lix, qui sive maiidueot, sive bibat, sive aliudijiiid
feries pwplercharitatem, o-xsuliantespropter spem. faciaf, omniain gloriairi Dei lacit (ICor. x); san-
"
Kani castitate perfecta niliii sanctius, charitale ni-" esificaiis semetipsum Christo, utsaiiciificaius i_iiye-
liiiforlius,' *.pe .coslesiunl iiilnl j'ucundius. Et l.aec rilale ccelestium niandalorum,~secretis coiiiinuiiicet.
_ '
C
quidem fide quaesita sunt, persecutiOnibus probata, unus effeclus ex illis, de quibus dicil: Ego mattdavi
•Clirisli gloria coiuseanle fifinaTa..Fides ilaijue cbn- sanelificalis meis.
tulk sanclimoniam, ira probavk uTleCtionem,spem . Sequitur fortitudo, quae in tentationibus nbces-
'
-irispectio gloriae confirmavit, Sed et nOs, fratres saria esfc; neque euim- perfectio illa Sanclkicaiionis
cliarissimi, .saiiclificemur iii gralia ej'us; fortes-si- ilii indirupte in hae poterit vka rbfentari, ul niillis
nfosin ore ipsiusj-exsullaiilesin gloria ejus.Qupd unquam tentationibus inierpoletur ejus serenkas.
noniine sanciificatioiiis castitas appellelur. Scriplu- Verum,^sicut Dominus Deus noster temjVore,quo
Tarum cbnstietudo coriiniendaf. Nam cum aliquando pacata supt omnia et tranquilla, dulcis ef ainabilis
T-filii-sdicatur Tsfael ; Sariclificdntini in crastinuni .ceriiitur"et jucundus; ita, cum Tios vel leiiiatiPni-
(JS: vii)4 aliquando, indiem lertium (Exod, xix), bus carnis, vel daemonum expouii suggesiionibus, :
avcariiali cdmmislipne . eerlis; teinporibus- prohi- vel mundi bujus affligit inolesiiis, Vei atierit jierse-
beiitur. Ilinc esl quod panesquaereiis a sacerdole culionibus, durus quodanimodo vidoltir et iiatus..
David, cum audisset non essp ibi panes laicos, sed El felix, qui in hac ira'ejus fortis ftieril, im:;c re-
tantum panes propositionis, sacerdoli iiilerroganli sistendo, nunc pugnando, nunc fugjeiido, ul iiou
utrum mundi essent pueri, niakimea mulieribus,' re- tJJ iiilirmus inveniatur aut debilis, yel cbnsenliendo,
sivondii: Siquidemde mulieribus dgitur, contihuimus vel desperando. Itaque, fratres, qui non forti.s in-
nos abheri et nudiustertius, el sutil vtisa puerorum ve.ilus fuerilJn hac ira ejus, noa poleril c\sulla're
saricta (I Beg.xxi). Unde Apostojus : Scial uriusquisr in .glori.aejus. Si igilur transiefinius per ignerii cf
que vtis suum possidere ih sdncl.ificaiiorieethonore,e.t aquariijTta ut tiec ignis -inceiidei-it;;iiec aqua siib-
tton iiipassione desiderii (I '/'/less.ivJ.-Sciendunv.a.uieni nierseiit, cujus haec gloria esl?NUnquidnosfra, ut
est ijuia est casfilas carnalis, castilas sensual.is, cain eanobis exsuliaivdum sit, quasj ii, aostra? ALsit!
stitas spirituaJis. Gaslitas carnajis est, si hoiiio yo- Qtiani niulti evsukaiitj fiatrps; exsulfcani cmu lyu-
lurilalem suam ab oriini illicil.a coitiquinaljoiie co- dantuf ab hominibus.de Dei doiiis gloriam pro-
liibeat. Castitas sensualis, si membroruni oiiiiiiuiu . prjairi captanles, ef: iu. Dei giof|a.iion exsujtautes!
serisus ab onini illicifa deleclatibne cpnfiiieat. Ga- , Qifidaift. quaerunt quae sua sunt, non qu.e . Jesu
stitas spirilualis, si pmnes affectioftcs imniundas, ClifiSti; efcquaesua sunt amiltuiit, et qtt;u suui j'.-su
'
-cogiiationesque impuras a cordis sui oculis abigens, Chrisiiiioii.recipiuril(Philipp.u).Exsultatiiaqui; in
eas" pnusquam carnein perstriiigaiit, ejicial. Eia'-.v gloifia.ChTisli qrii lioii quavril glbfiam suaiii,'sed.
charissimi, carn^li.Uli p.opulo, cui carftaUa:s.oTasa.:.;.; Cliristi, jiiielligens iij nullo esse-Tidbisglor.a»Ui3!}>:
'
369 :"..- SERMONES —DEONKIUBlis: ';'.-;. . SgO'
quaildpnostrum nihil est, Sic ergo in singulis lio- A ejus in nwnlibussanctis:(Psal: Lxxxvi)f ejus scilicot.'
niinibus civkas confiisionis pbrukur, si castitas Ecclesiae. Hi srintmontbs.ad qubs levamus oculos;!
expellat luxuriam, fpriiludo leiilaliones eViricat, iibstrbs, ut inde- veftiat auxiliuift ftobis; ut eofum
- ltcimilkas vanitaleni exeludat. liabemus praete,rea videlicet iliuminemur sapientiay et: etiidiainrir exem--
saiictificatioaem exfide efcsaci-ameiitis Chrisli, for- plp. Vo* somiris regum etgeriliiim cohgregatarum.
ikudiiiem ex cbaritate Chrisli, exsultatioiiem in lii-sonitu terror bstendkur, quofcredentes in Chri-:
spe prdmissorunv Giirisii/ Agamus itaque .qriahluiri stuiii regcs, iniperiali edielo lempla subrui, coii-'
pPssuinus, ut nos fides sanctifieet, cbarilas coirobo- fringi idola, sacfificia: sacrilega aboleri j'usserunt.-
ret; spes.laetifieet,in Chrislo Jesu DPmino riostrp, Vocom itaque -soaiius,.id;est terroris eOfum super'
cuiesf borior etgloria in ssecula scecuioiumvAmen.: BabjToiieni, propheta sp.irkuali audituvpefcipierisji
''.'" SERMO VIII.: '""'' Vox, inquit,-soniius regum. Quoniam aulem exem-,
Deeo quod scriptuni est: i Vbxmriltiiudihh.vnsque; jilo superiorriinsinferiores; exeiriplo divitum pau-'
"_. c veiiieniibusde lerra procul.;. peres, exemplo 'fortium debjles, exemplp impera-'
In-verbis propiieiicis^quaerhesierna dieTfactavi- torum gentes ad fidem sunt conversae, adjecit: Eff
mus, sequuiitur -isla, quae bodie cufri charitate ve- gentium eoiigregatarum. NoiTerat cerfe unus Jpous:-.
sltavsriscepimus explananda : Vox muiiitudinis iii B"ubi; eongregarentur.genies_ ut esset. vox una oiii-'
moiilibtis, qriasi pppulorum frequentium;vox sonitus niurti, una oninirinijii;eadem-senten|ia desiderio-i
-
rigumel gentium cohgreguiarurii,Pfimum qtiaeren- que volunlas. Et tamen coiigregatae sunt: vpcaiay
duin cujUs yox ista sit; pfophetae, an Domirii. De- nimirumab Orieftte, -ab Occideiile, "ab Aquilone ct
iftde, utriim prif cedenlibus sententiae cpiilinuatione Meridie, ut ia uaacatholicaet aposlplica. Ecclesia-
cohaereat, an valterius proplietiae -•sil vox ista prin- cPaven.ientes reges et genles„a fiaibus terrae clama-
cipium, quam a supefipri diversilas senteiitiafum rent ad Doiiiiiiuin, unaniines uiip -oreTaudaftles et
disjungat. Mihi videntur verbaista pfophelae ex- . lionprificanfes.Deum et Patrein; Doiniiii.iiostri Jesu
suliantis, etin-quemdam _sementis jubilarii pfo his,- Ghristi.. Qiisa sententia; videlur verbis scquentibus
quae iri spjrku viderat, altollenlis, quaesuperiorib.iis'-. repetiia, cum ait: Domhius prwcepit militim belli :
sicconvenife nlanifestum est. Cerneris quippe posfc venieniibus deterraprocul (Isa. xin), Militiam belliv
persecutionisdiulurna, ac dura discririiiha, ad-; reges,-vocat et gentes: illiiis ulique belli, ,quo ad-
Clifistum regibus ct priacipibus lhuiidi couversis, bellandiim advefsus confrisionis civiialem, ejusque
iilviqtieper orbem Christi Ecclesiam coruscantem, priiicipes, aerias. scilicet potesiates, polenlias re%
et iti ejus gloria exsukantem, niagriamque sancio- gum, divilum gloiiairi, indusiriarii sapienlium, Ixhr
rum' niullitudine.ni, qul peiseculioriis teriipore in J denr auiem Jideni .geiuium . extitavit. Haecest illa"
anlris, speeubusque latuerant; cum jnira alaciilate nTiliiia quaeveftit a terra procul,'ad ejus diffefen-'
"
ubique discurrere, et verbum Dei-liberavjam voce liam, quae quasi de proxinio yenerat; lri;proxiino
et ffonle pfaedicai-e, poleniesque" saeculi, reliquias eaim esse videbaalur, quortiia erat lestameaiuift_et;'
'
Babylonis suae auclofitalis" lerrbre compfknere,.ex legislatio, ei obsequium, et pfomissa; qiiortim Pa-
abtindantia eordis in vocem prorupit exsukationis. Ires, et ex qiiibus Chiistus secundum carnem; Aa :
Vox multiltiditiis in hiontibus. Quod ciim qucdam nort geiiles lorigeferant, siue iegej sine fide, sine,.''
Uialu. quasi admirando, et exsultando legendurii Deo in Tioc hiundo ? Longe eraat, .qUibus iloniina -:'
est. Videbatur ilaque sibi pfopheia ipsain yocem baolur Vilia, a quibtts exsulabant yirtuies, quibus f!
praedicatiliumct exsulfcanlium, erudieniium et cbf- spes nulla cpslestium, nulla exspeCtatip futurorum;""
ripientiUni audire in spiritu, et ait : Vbx mt.dliiu- Uude Convenienterait: Veniehiibus de lerra procul;•
dirds in monlibus. Mdns signiticat eiiiinentiain, quia De lerra sane, terrenis sciliCet, iuteisque Operlbusj, -'•"
:-
nou polest dvkas'abscondi supra monlenl ppsila ; de HerrCnis affeclibus et cupiditatibus, de mundi
(Matth. v), ftee vox ejus fton audiri, qui loquifur in bujus desideriis et inquirialioiiibus. Sane quod aitj v
monie".itaque regnante per irriperatores Ecclesia, Qprwcepit Dbmihus mililiw belli, vim"-tliyinaeviftutis "'
jam noiierat latere Tn tenebris, jaTn-iibn.erat in et gratiaepraecepliftpmiiie comniendat ;•quia .inef-
•
angulis susurrare, dala nimirum facultate sanctis- fabili motu interius gentes excitavit ut audireritj =-
aperle praedicandi,et qiioseunque -vellerit docti-ina ' illumijiavit ul credercnf, liioftuit ut venirent," re- "
cvangelica erudiendi. Ait ert>oi Vdx riiuttiiudhtis cumberentque' cuiii Abraham; IsaaC et Jacob in
in moritibus, quasi populorum 'frequeriiium, Tantus regno Dei. Pbtcst qnippeper regftum Dei Ecelesia
quippetunc erat praedicatorum ordo, ut niultitudini intelligi, in qiiaad ivatriarcliafUui gratiam gentiles
videfe.luf comparandus. Quod si per multitudinem assumpli sunfc: et abscissiabinfideliialis oleaslro, :;
populorum frequentium velis intelligere 'niukitu- in bonamsunt inserti"plivam-,:;-et parlicipes radicis "7
dinem crcdenlium, lioneril absurduni, ulf videlicet et pinguedinisTaeti,' prOmissam Abraham, Isaacet
datafpace Ecclesiis.etpraedicandi liceiitia sanctis_ Jiicob beaiiliidinem, uniusfejusdenique cuni 'Jsv'
in vpce exsullationis et confessibiiis' ad montes lidei -nierilis sortiuiliur. Sed cfc lipdie, frates' ciia^;
coiisceiideririt, apostolorum scilicet cl prophelarum -- rissimi, ad spirkualem niililianiquosdam de propej •
doetrinam, de qurbus Psalihisla. Suscipiant rhonles : quosdam de loiige"'Chfislus addUcit, et facil iiabiT,
pacem populo (Psdi, tix.i). El alias : îmdamenla tafeiunius- niofis in Aomo;(Psai,Asyu) :. quos-.fift
591 , B. AELREDIS ABBATiS RIEVALL. OPP. PARST. — ASCETICA. „ 592
iuduit armatura Dei, ut possinf stare adversus in-JA liludo. In liac sane regione habitat castitas, exlra
sidias diaboii (Ephes. vi), Unde Psalmista ait: Di- quam utrum possil iiiveniri, singulorum coiiscien-
• cant
nmc, qui redempli sunt a Dottiiho, quos redemit! t.a exploret. At fornicalio vilium est, cuj'usregio
4e}yffahm inimhii de regionibus congregavif eos; est edacitaSj-somnolentia, pfium, maxinie coriabi-
(Psai. tvi). Sutit quippe regiones vicinae, sunt et; tatio indisciplinalorum. Sic et charitas, quae virtus
ioiiginquae: de qiiibus eongregati Sunt sartcti etr est, regionem babet voiuutariam. paupertalem; et,
<efecliej'us, qui ordinaverunl testamentum cjus su- avaritia, quae vilium est, regionem habet tempora-
per sacrificia (Psat. XLIX).Deinde in regionem lou- lium dilectionem. Haec de cavteris vitiis vel virfuli-
ginquara, profectus fuerat filius adolescenlior, et;• bus facile advertere est. Sane vicinus est caslitali,
ibi dissipaverat oninia sua, viyendo luxuriose qni conj'ugii liniifes non excedit; longe autem re-
(Ltic. xv). Sed cum pater Deus intelligatur, quo- niotus, qui fornicationibus, vel adulteriis, vel slu-
modo ab ipso rccedere, vel ad ipsum redire poluit, pris.pollukur. Sic vicinus est cliaritali, qui suis li-
qui ubique est?Quae regiolonginqua illi est, extra cenfer uiilurjiion diripiens aliena, sictu i1le longe
quem nihil est? Sed regio longiiiqua dissiniiUtudo reniolus, qui nec sua niisericorditer dislribuit, neu
est,:sictit similifudo vicina. Itaque cui cum Patre ab alieiiis abstinet capiendis. His quoque de cavteris
omiiimoda similitudo esi, ita Pater vicinus est, uf gI vitiis diligealer iaspectis et viftulibus_ cbiisider.ale
licet nbn sit Pater, hoc ipsum tamen sit, qtiod Par qtiam mulli delonge, quam multi de prope ad nii-
ter, De qua similitudine dicilur: Qualis Paler,talis liliain, quam juraslis,,adv.enerunl. Igitur de loiigia-
Filius. Tslenec ad Patrem accedere, ftec recedere quo venerunt, qui de sterquilinio vitiorum, adTnori-
potest a-Patre. Non enim ad imaginem et similitii- les coftsceadere virtutum, in quibus uiia oaiaium
dinerii Palris est factus, sed ipse est iniago et siftii- vbx .audilur psallenlium in uimni, linuift insuper
Ikudo Patris; de ejus substautia, uon alterius sub- desiderantium. Quam vocem audiens in spiritu
stanliae genitus, At ille Filius, qui non est natus, prophela. Vpx, inquit, hiuliiludinis in monlibus
sed factus; el factus ad imagii.em et simililudinem quasi populorum frequentiiini, vox sonilus regum el
ejus, id est non ut ipse esset invago et simililudb genlium eongregatarum. Tn hac qtiippe spiriUiali
ejus, sed ut impressam et expressam in se haberet. militia quidam reges sunl, qiiidam plebes, Reges,
imagiiiem et similitudinem Dei; et recedere pofest, qui praesunt; plebes, qiii obediuol; vel reges, peiv
quia potesl esse dissiniilis; ef redire, quia pOtest fecti; plebes, imperfeeli. Et regespopulo lerrori
essefsimiiis. Gonsideranda proinde sunt duo quavsunt, siciit imperfeclis perfecli, stibdilis pralati,
dam,.:quaequidem in Grealore uiium sunt, dub in "undeait.: Vox sonilus regum. Sonel ilaque, fralres,
crealura, id est natura et virtus. Ad naturam per- C *• in ore vestrp, et in .cordibus veslrjs graUarum
linet immOrlalitas etincorruplio; a.d virtulem sa- actio et vox Taudis : qui uon solum a viliis, sed"
pieritia et dilectio. Haecin Deo uuum sunt, quia noTi quod paucis donatum est, ab ipsis vitiorum fegio-l
Tsuntaliud in Peo ista quam Deus. Athomo iin- nibus egressi, in moiilibus viiTulum subiistis, et
moFtalilatein habuit et incorruptionem, secundum per banc Dei similitudirieiii, quam in virtuiibris
naturam, in qua creatus est, Habu.it sapientiamet halietis, ad illam, quss adhuc tleesi, bealiludineni
.dUeclioneni,quae.eisuper.addi.ta esfc.Sed quia ipse festinatis. Nos vero, his omissis, ad ea" qua? se-
jiec immortalkas, nec incorruptio, nec sapienlia quuntur indaganda ilaque tractanda, nosmetipsos
Tui.t, ab istis recedere potuit, et esse Deo dissimi- tam oratione-quam sileniio repatemus. Ipse auleni
Jis.ct iterum Tedjre per gratiam, e.titerum esse si- .Christus reyelet oculos uoslros ut coiisidereifttis
milis. Viftus ifaque et virfuii.s praaniiuni beatkudpj Tiiiifibijia de lege sua, qui cum Patre,'ei Spiritu
regio similitudinis est; vitium e,t miseria, dissiroiIi-: sancto vivk ,.et regnat per oiniiia saieula savcu-
ludiriis, Quia verc priino factus est dissimilis per lorunb
; yitium, ut nierijU)factus sit dissimilisper miseriaiii, SEBM.0 IX. ''
iiecesse es.t uf primiini sijiiilis efnciatur.virtute, ut.jJJ D.eeo quod. scriplumest: iA. sutrimilalecwli,f usque
qjiaridoque; similis efficiatur beatitudirie. Quanto _ i Tabescel elcorileretur.t
autem quisque vitiosior es.t, tantoutiqueest D.eo , Hacleaus prppliela. piius BabjToais secundum
d.ssiniiiipi', ac per Ljbe.tanlc lpnginquipr, quanto boc, quod per adventum"Domini nost.i, sanotis
jiutem virtuosior, tanio profecto similior, acper hbc pravdicanlibus, niuliorum esl separalione deslrucla,
tanto vi.cinibr est. Quotquot yero yirtutes suftt, lojt paucis quideni yerbis, sed profiindis seiitenliis com_-
sunf et regioftes, ad illam, quavomnes.coiitiiie!,per- preheridk. .Nuiic vero.ad eos, qui veTEvaftgelii ve-
tineples regibneriisimilitudiiiis; quofquot aulem.et rilatem non susceperunl, ut salvi iierept; velqui
vitia,: tol et regipiie.sTqriae.ad eam, in qua Pmnia suscoplani fidei verilatem iiiiijuis operibus corrii-
yitis; sunf, pertiuen.t regionem dissimilitudiriis.TIa- perunt, prophetanlis sermo convertilur, A sumhii-
bent quippe siiiguja viti.a; vel virtules singulas, in iale ewli Dpminns, et vasa furoris ejus, ut disperdat.
quibiis subsislarit,!regiones, exlfavquas .aul vix, aut omitemterram. Non lianc lefrani, quam calcanifs
iuiiiquam invehiri pbssiint, yej haberi.Itaqu.ecastir praeimfttial disperdendam, sed leirse noinine eos '
tas virtris est, Ciijusregio abslinentia dici potest; yull iiilelligi, qui nonnisi lcrranj sapiunt, qrii tcr-
laborquoque et VigiUs, lnaxiroeaikem^jnteripr so- reuis dps.icjcriis divina proniissa posiponuai, qnj
5')3 SERMONES DE ONERIBUS. _ 584
aeternis teuiporalia prasferiint, qui, spreta Evangelii-ii A buSjjjuidquid jucundum in aipi-ibus,Totum profeeto
veritale, uiundi vanitatibus et errovibus.impiican- diesTlla ebruii et cpiisumit. FeUx aieas, a qua diei
tur. Ilos nimiruni disperdendos praemissa senteaiiaL Tiujus iecordatio noa recedit. Quain eaim ut-iiis sit
jvroplielas declarat. Sciendum sane qiiod duobus; niorlis meditatip , iestaluf Salomon, qui ait : Fili,
uiodis disperduniur peccatores : GUUIyidelicet Con--. semper membrare novissima iua_; ei in wternum rioti
versi ad Dominum per poeniferitiani, desinunt esse. peccabis(Eccli. m\).. Qtieai eninv peccare delccfet, 1
quod eraiil, et incipirinf esse quod.ifon eraal, se-. anle cujus,'semperbculos Ivoia Illa'versatui' 1 Ulula
cuudum illtid : Verte impiqs,et non.erunt (Prov.. xu); crgo, o peccatofs in pbsiiileniia, ae ululafe cogaris
vel cerfceeuni de nvalis in dcterioraTuefttes, poslre-. ia peena ; contia volupfaies saecuUamarescat tibi
inojeierriis suppliciis iaaacipantur. Et pfiniuai illridl dies Doaiiai ift TtieniQ.ria,ae niiriis amafescal in
abipso: Domiao in "suis-fieri, qui hiiseretur cuii exjvericrifia, seatiasque qtiod sequiiur : Propter Iwe
voluerk, nulUis aaibigit Chrisliaiius .: sfequensTllud[ omnes manus dissolventur, _zlbmhe cor hominniia»
ejus quideia jTidieio, sed spirituum nialigrioruai, bescet et~coniereiur (Isa, xiii). Ih manibus inlelli-
niinisterio, Scripturarum auctoritate pfobafur. Nam, gitrif bpefatio. Eia, fratreS, ut ait Dominus, opoi-let
et diabolus Taisifcin cof Juciae, piimuni ut traderett uPs pperari, donec dies esl. Venie.inox, in qudiieino
. Dpmiouni,"deiiideut suspenderetsenvcTipsuni(Maith,,."B * polest operari (Joan. ix). Be~alitmprtui; qui in Do-
sxvn);: et in ^gj-plips ftiisit. Dbminus irain ei iri-. miiio moriuiiiur. Ahwdo jam dicit- 'Spiritus,ut re-
dignaiioaeni -et tribiiiatidiiein., imnvis_sionemper quiescanlM iaboribus suis (Apbe. xiv). Mors-igitur
aiigelos lrialos (Psul. ixxis), Vefuai cur unus.as- aox esl, in qua nemo potest pperaii. Aut.eiiim in
sunvatur, alius rHinquatiir (Lae. xvii): cur iste coit-.. boais operibus requiescet; aut nialis puaietur. Die
yertatur saTiandus, isle tradatur daemonibus indu-; kaque illa Domini.oain.es maaus .dissolventur ,
raudus vel punieadas, ad occulta Dei judicia ac. qriaiido ajiiyligatis maaibus et pedibus, miltuntur in
profunda consiJia perlinere seiaaius.Ideo ait. A teiiebi-as extetiores (Matth. \m) _ ajii post opera
siiininiiale cali Domhuis : 'et vasa furoris ejus, ut; sex dieruai excipiuatur a Sabbato, id est requie,
disperdat oinneiiiterram. Sunvmkas ccali, tit rnihii admissi ad delioias interiores. Amodo eaim dicit
videtur, jpsa'suftiifta ac beata Trinilas est, a quat , Splritus, ul reqtiiescant a laboribus suis. Itaque
profecto iniriiobilis diclalur senlenlia, ut Dpminus;. Qitodcunquepoiest mqnus tua, instanter operare; quiq
noslcr -Jesus"filius -horivinis,cui .pbiestatem dedifc ;. nec qpits,' tiec ralio, tiec sdpierdia, nep seienlia eriiiit
Deus Pafer judicium facere, istos disperdaf per pss- apud inferos, quo tu properas (Eeele.is.), Qtnheseaiai
liifentiam, illosper poeaa.ai.Sequkur : Ululale, quia;".' * maiius dissolventur, Quid dicis et.tii, qui eoafidis iij.
estdies Ululalum " virtute tua, et in.multifudine divitiarum
prppe Domini. itaque peccatpribus ; luaf um glo-
propkela iadicifc : quos vel ia poena velin pce.iii- . riafislVideat.chafi.iasvesii-a.Aliiquaslailiilpperan-
lenfia ujujaturos praevidk, Ululatus quippe vehe-:. .-. tur; alii ma'a-operaatuf; aliibona ttiale bperaatur;
meiiteavluciuai, qui cuai clambre fit, cbuyenienler. a'.ii Jvonabene pperantur, Quasi alhil Operatuf riiajus
significat: queia iiiiuirum illata.riiiseris extortjuen.t_ ille-servus et piger, qui acceplam pecuniam fodit iri
- supplieia, vel a cord-ibus
peccatorum elicit pp?ni- lerram (Jif«((/t. xxv), nec. de aecepto aliquid Trau-
teiifia.Quid enim putaraiis, fralres mei? Vlulaie,.,. dans, nec acceptuin Jucro cuaiulaas, Cui skailes
jnquit, quia prope esl dies Dpmhii. Diem Domiiiii sunt pigri et tepldi, quibus laagiiuiu yidelur a splis
diem appellat judicii, kv qnft Domiiius ift potentia_ abstkiere criniiiiibus, cuai aihil labpris",-nihil in-
et niaieslate apparens reddet uiiicuiTjuejuxtaopera L dustriae iiiipendant-iii acquireftdis virtutibus. Isti
!bua(MuV.h.xvi). Hicsane dies unicuique tunc in-. ergo quasi sine ftianibus sunt. Quid isti faciaiit,
cipit, quando egressus de corporc, yeTfijturavbea- quando iiemo potest operari ? Gerte opera eorutii
titudiais primifias recipit iu requie, .ycTiiiitiadaiv.-- iion sequnntuf illos» Non "requiescenl ergo. Non.
iiatipiiis in aai.nia quam est recepturtis et in cor-. sriiit opera, in quibus i-equiescani: omnes nianus
p.ore. Haecuiiqite dies lanquanl vasiitds a Doniino jQ j dissolveaiur, uC operari iipn vaieanl. Quid igitur
veniet. K Doiujuo sane, Vere eftini, Doaiiiie, au- resfcat,' nisi ut etiam servus -inutilis projiciatur in
merus mensi.urn 'nostrofum ,apud ie est, el consti-. teiipbras exleriores? Yervinvsicut bene operaates
-luisti tefminos nostros, qui praeleriri non poterujii,.., bonappera sua praeiiiittunl ad Deuni ut, niortejii-
Tanquam vaslilas p, Dmnino teniet. Quid enim noi), iervenieiife , maiiibus .djssolutis in ipsis rcpausent
dies illa devasial ? Nudus' egressus si«ii_de uiero, et gLorientuf, sic liiaiirum male ppei-antes, mala
matnsmew; nudus r.everlarilluc (Job, i), ait quidaai_ sua 'opera pfasiaTiiriiitadiafefos, in quibusperpetuo
sanclus. Ubi ergo divitise, ubi delicke, u;bi.aiiri, ar-- crucieatur. fjrii enim Jiic fuerint irt malo potentes,
gentiye aggeres, Ubi auri proiriptuaria -pkfta eru-- potenlei' tornienta patientuf .(Sap., yi); et qui cru-
ctantia ex boc ift.illud ? (Psa/.^cxjini.) Ubi sericBe _ deles, crudelker lorquebuntur; et qui Tetentes libi-
vcstes, e't equi pugnaiites? Omnfa certe 'morientii dirie, sulphureis fofotibus vexabuiitur; ef quos .
vastantur ; Curn eniminlerieril, non suriiel omnia,, infianimat avaritia, fSaiamistaftareiSfexureiiliif; et
neque d.escendelcum eq gloria ejus (Psal.xiwu). . quos gula et ebrietas ppliuk, pefpetuis verniibus*
Quidquid insuper virium in corpore, quidqiiid VOT , depasceniur. Gave libi, bomo. Quolies enini peccaSj
luntuosam in carne, quidquid delectabile in sensi-- materias pceiiaruiri quibus ibrquearis, praemit-iisad
PATP.OL.GXCV. ' 13
395 - B. AELREDI ABBATIS-RIEVALL. OPP, PARS I. — ASCETICA. "-"S&G.
inferos. Tu tibi igiiem acceadis, quoftorquearis; tu .4,-cxLix), Hi cibi vitalem alimoaiaili ariTniaepravstant
feloreiu susckas, quo cruciefis; tu yerriies yivifieas esurieiiti, transformantes eam ia se_ et seterakatis
qui te cpnsiiriiaai; tu lenebras paras;-quae te ex- . stiae dpnantes esse parlicipeai; Suat aUi cibi perai-
cKeerit.. Turic manus tuae dissblyentur,:ut nec aptae Ciosi qtti tabbm iiutriuat et materiaai pritrediili .sub-
siut ad operandum, nec yalidae ad resisteiiduni, .aiiaislraat, pprcprum scilicet siliquse, quilius ple-
sed dissolutav ad patieadum. Oaiaes aiarius dissol- ruiaque lanrayide inhiatar (£uc.; xv) •; quibus laia -..
veiitur.. Npri est aniodo"tempus operantli." Amodo delec.iabilker aaima. pascitar, ut'Ccelestis edulii
quideoi jqm diciiSpiriius,tit requiescanlq laboribus fastidiuav iiigeraat, etsuper nianna cibo certe an-
suis. Qui? Certe, de.quibus subdifc: O.perqenitn il- gelico -nauseam provocent (Num. xi). Haec suiit
lormh sequunltir ilios. Ilane tua te s.equeatuf, quae carnes, quneputtuerunt in dentibus populi' pecca-
veLveadid.isli, yel vealilasti ia pmneni yeatum ? toi is : qui :ia sepu.cris coiicripiseeaiiae misefabilifer
Quidquid "bouptuai operuai cpUegisli, aut.inipso sepulti, Tn ipsa quaav creaveraut iabe consumpii
tuo aiiimo yarijtatiset superbiaefiafibus exsufflasti, suiit. Itaque',;for,aicaiiones, adiilteria, furta, et eae-
, et.tu secufura te.tuaopera arbilraris?.-Cum igitur tera hujusmodi, pofcoruva siliqitaesuftt, id est cibi
tioii babuefis ubi coiispleris, quid reslat, nisi ut ct dseaioiiioruav : qui ptofecto in cordibus: Iioriiiiiurii
tu cfuciaris? Tu quoque, chatissiiae, qtii eliam Blieet delectabilifer sapiant, TaJjisiameiv.et putredinis
bpna bene operaris, aolo coalidas in yirtule tua, ne- niateria suhf, Cujus profeetp fetbrem autbomo sa-
que in nitiltkudioe diviiiaruni luartim (Psai. xLvni), lubfiter seiitiet ia posnkeatia , aiif, "imiiiiaeate
jicet spirilualiura, gloiieris; quia tuac pmaes nia- nioi'te_pcsnaliler- serifiet in.conscieritia, Tunc euiia
uus dissolyehtrir. Quoriiodp, inquis? Qiii.a onines omnevcor,homiiiis.tabescet, prpfJuenterindique ex
jusliliae nasirae quasi pannus l-menslruaiae ift con- eonsciealiaeflatebris saaie imiiiunditiariim, et spr-
spectu ejus, Noa eiiiai justilicobitur.in coaspeelu dibus viliprum :,ex quibus eive.rniis ille precreatur
ejus oniais yiyeas (PsaLcxhu),Necesse est proiride, qui npn mofitur, etacceaditrir ignis qui non ex-
nt Onvnestilulent : liialus, nein nialp perseveraas stiiiguifuf. (Mai-c. ix). Isli sunt veriaes, a quibus
damnetur; piger et lepidus, nequaudo aeque f:i- cor-illrid conteritur ia pbeaa ,; quod hic apiv fuevit
gidus aeque calidris, a Dei ore evpiriattir (Apoc. cpatritum in.poeiiitealia: Omtie, iaquk, cor hominis
uij.-Sic et qui boua niale operatur, ne duabus viis tabescei, et contereluriOnme pisine cor hominis, ld
viarn ingrediaiuf; qui aulem bofta beiie, ne pcciiko est secunduni hoiainem viveiitis, qualibus ait Apo-
Dei ju.dirio repfobetur. Dick ijlaque prppaeta : Vlu- stolus,: Curit sit ihtervoszelus et eonlenlid, iwnne
late, quia prcpe esl dies Domirii'; quasi mstitasa Do- . homines eslis?,(I Gor.Tii.) Ei.iii prioji quidem sen-
mino.veniet, ut yiciaae aipriis iatuitu et boai ti- C terilia, cum diceret, oinnes manns dissolveritur, iien
iftoant, et mali lugeant, discaiitque ululare iu pp?,- a.ddidit, Iwmims, quoiiiam bonoiuni et malorum
aiieatia. qtti Boluerkit ululare i.n pceua.Ilaec ydx opera laorie superveniente cessabuntj eoruni auieni
licet yideatur spectare ad oftines, secuadum ord.i- tantum,quisecundum .lipminem vivunt, cor.et coa-
neni taiaea prpplieticae praenuntiatipuis, ad eos qui scieiitia conteretur. Iloec.igkur, hota, ffatrcs, npii
veLin persecutionibus lapsi sunt,_vel:tenippre.pacis recedat a nienioria,-ut si noliis nuac fuerit causa
-diversis fcedati sceleribus , speciali cbniininatione tiiftdris, tuac fiat pprta salutis, pef jesum Giirisltim.
Domiauai riostrum. Amen. .v . ; -
dirigitur. Quibus alniiruav et jpo3nitentia.nl'suadet,
et poenam intentat; quibus et conveitcftdi, et beft.e ^SERMO.X "".,-",•
ojierandi.',. duni yiyuiit;- faciiltas tribuitur : quae De eo quod scriptum est; « Torsiones el dolores
prpfeclo oaiaibus, morte superveriieiite,: sriblrabi- .tetiebunl (Isa. xiii),;t.e.lc. "
tur. Tuac eainv oiftaes niaiius dissolventur, ef Pmne flafelicia liaec lempora, iu quse aoslra aeias de-
ccr honviiiis tabescet ct eonteretur. Eia, fralres., veait, vri persoria Ecciesia; Ezechias deplorans :
tabes ex putresceiitibus cariiibus liascitur; el donec Ecce , iftquit, in pace amariiudo mea amarissima
esf. Amai-a videbatur.
penitus fuetirit putrefaclav, profliiei-e non cessat. n (Isfl,xxxviii).Vcre, fratres.iia
Habet auteivi in se labes et iiorrorein efcTetorem, persecuiip, sed in ipsa perscculipnenpn parvabpnis
Videat niinc. unusquisque cpf suum ; yideaf qua^ erat coasolatip, quaudo poiv erat fictiohi lorius*,
libus cibis illud pavefit. Et certe ciLus animae yer- liuiluiri ofio vel dissolutioni tempus; quando felix
bum Dei ;;cibus uliqiie qui apn corruiapiluf, aec quaed.am aeces.sitas cuactis in gradibus suis, tam
t^.bem"ge.nerat, Jiec edeiiti corruptioiiem imporiat. subditis quam praelatis, Sublato autem timore, nata
. E.st cibus atiimae opus bonuni, sicut ait ki Evan- est dissolutio, crevil ambitio,hoaores et divkiai
gelio Donviaus:_Meu$cibus est, ut faciam voluriialem virtutibus praepoiiuntur, yitia deliciis iiutriuntur. -
ejus, qtiimisit me (Jodn. i\). Gibus qupque saiu- ltaque prcphetalsaias, cum~ apostolicam pravdica-.
laris ariirijae, coBipririClip, sicut dicifc Proplieta : tipneni et raartyrum Tortkudinem: descripsisset,
Cibqbisnospqne la(rgmaruni(psal.i.%%ix),'Et ileriv: cernens aiultos, persecutioae cCssante, pacis tem-
F.uerunt mihi Iqcrijmw mew pdnes die ac nocte (Psal. jvpre deterius corrtiisse., saluberrimuia eis futui»
xu).,Esfceleibus animsedulcisin Deumdeyoiio, quasi calamitatis iafudit fimorem : (7/u/afe,'.inquieri's,quia
ve-
adeps, frumenti, qua satiatur Jerusalem, dicente ad yrope est dies Doinini: quasi vaslitas a Dontino
eu.m Psalmisia : Eiadipe frumenti saiiat te (Psal. . niet. Propier.hoc oinnesniaims dissplventur, et-omne*.-
xqi' - .SEUMONES DE ONERIIiUS.' ,St_3
cor Iwminis iabescet, el.conterelur. De his, u.i aovk A iiiiquilatem (Psa(: vii), qtiando concipit acquirendi
charitas vestra, li.esterivadie iraclavimus.: et quo- affeclU, et parit effectu. Unde Domiaus iri Evangc-
nvodo , vel ad poeokeates, vel ad avorieates perti- lio.•:"-'.Vw,prwgnqnlibus el nnirienlibus (Ma/1/i..xxiv)..
neant, sjcut Domiiius dedit, explicayimus. Sequitur Vae profeclo sic cpncipientibus, el sic parientibu.s.;
autem : Torsiones' el.dolqres. tenebunl (Isa. xin); quia, elsi modo exsultenl, cuftv niale fecerint, et
eps yidelicet, quorum nianusfueriftt dissolritae, et laetcntur in rebus pessimis (Prou. n); imniinente
quorunr cor.fuerk tauidum et contritum^ Eia, fia- jam morlc, sicutpafluriens" dolebunt. Sicu.t enim
tres, oftiiiia flagkia ex Ventref suniuat - originem; mulier qua3cum delectalione coacepit,:magivis affi-
per eseleravero .aieriibra faciaova perpetrantur. Ex' citur dbloiibus cuia parit, ita profeclo anima voltip-
gula quippe, quae ventrisfsaturitaie perficitur, libi-. talibus yitiisque corrupla, cum ipsius covruptioftis.
dinum inceritiva generaatur, ex quibus fornicatip- cceperit morienfi apparere slipeadiuai, tiistitia do-
nesv et biiinia immunditiav genera piocreaatur. lbribusque coateritur, et sera poeaitentia reversa in
Porro pe.r linguani blaspliemiae, per liianus fuita se incipit sentire quod scriptum ebt: Ambulale iii
vel bomieidiaetcastera iiujusmodi commiuuntur, luniine ignis vestri: el in fiamnta, quum succetidistis
servieotibus in hoc ipsiim oculis ad exploraiidtim, "vobis. (Isu. xxx). Pofebt saise partus iste dici poe^
auribus ad autiieiTdum, pedibus ad iiicedeadum. D nalls, quaadp moriens in pconaquasi parlurit; et
Igkur anxietaleni aieaiis, quae iiaminente morteex niortuus poenam, quara peccans coneepit, quasi in-
ilagitiorum recordatioiie prpcedit, per tprsiones ex-. felicissiiaarii sobolempafieris excipit. Quanto fo-
pressani intellige, iliam vero,,quani facinora re- Jiciusa limore Domini conCJpil hohvo pfo peccatis
memorata pariuricnt, per dolores. Qiiseeaim tunc, poenitudincm, et morum pafit coiiversioriem! Qui
fratres mei, flagitiosis erit Iristkia , Cutft viderint quidem pavtus_. qiiamvis aoa sit siae dolore, gau-
se vilissimae ac brevissima) yoluptatis putfedine dium tamea cicat in tianquillitate coriseicntiae;
seterna supplkia iiieruis.se ? Quae etiam tuac faci- quia, cum pepererit pucftin), jam non meminit
norosis aaxietas, quprum "crudelitati. crudelissiaia pressurae propter gaudiuni : e^tqui seminant in la-.
tormeiita reddealur ? Quid puiatis ,; charissimi"? cryniis, iiigaudio metent (Psul. cxxv), Oiiines.igi-
Nihilrie saporis iuiiC inslpidis his quibus utiaiini, tur, qui -velfidem deseruerunt inviii [victi] suppli-
cibis hora illa profundet ? Eelices, quibus ven- ciis in persectitione, vel qui cPrrupti, viliis pacis
tris' deliciae has torsioaes non paraut, quorum abseissi suat teaipore; quasi partiirieas dolcbuat
membra bic circumciduntur , ut hos tunc dolo- vel salubriler poeaitendo, vcl infeiiciter -moriendp.
.res non senfiant.; Torsiones, inquit, et dolores te- P f Vnusquisque ud proximuin sutiin siupebii. rVideat
nebuni. Quoties memoria voluptatis' expertae pien- chafilas vestra, fralres charissimi. Prpximris lnul-
tem tuatri afficit, et excitat desiderium, fastidium- lis modis dicitur, id esfcloco, lempcre, natura,co.-
que vilis hujus ingerit edulii ,-.et importat bor- gaalioae, similitudine, dileclione, miseralione.Loco,
roreiii, torsiones susliiics si)irituales,per qtias tor- sicut ille illius proximus dicitur, qui ei de pfoximo
siones illas, quas in morte miiltisentiuni, evadens, viciriatur. Tempore, sicutille qui desceudenti nullo
seiitentiam inter divitem purpuraium, et paupe- alio: interveaieate succedit.. Natiira, sicut omais
rem Lazarum a sancto patfiarcha jvrolatanv,tibi homo oiaiiis homiais proximus est, Uade dicilur :
dirigi .essuhabis. Recepisli botia in vila tua, ct La- Piliges proximum tuum, sictil teipsum (Malth. xxn).
zarus similiiertnala;iiunc autetn hic consolatur, tu Quod de onvni homine dictum,iiullus ambigit GhriT
vero cruciqris (Ltic. xyi). Sequiuir : Quasi parturiens stiaiiris. Cogaatioae, sicut patri filius, fraier fraW
'
dolebuni. Eia, fratres,- noii est dolor, sicut dolor tri, cognatus cognato. Simililudine, sicut boims
•
parturientis. Est autem partus carnalis, partus spi- boiip, malus malp eliamsi loco temporeque disjuncti
ri.lualis, pafius pceriaUs.Et eerte mutier cuiri pqrit, sunt, similitudine tanien proximus aistiaiatur. Porro
trisliliam habel, quia venil Iwra ejus (Joan. xvi). dilectioae ita sibi possuat.homines prpxiriii esse
Dolor in nTembris, mors. in oculis, timor versatur D ' vel conjuncli, uf niultitudinis credentium fuerit
in coiiscieiitia; quis vefask fructris, ignorat. Spiri- cor unuai et aniaia una iaDomiao (Act. iv). Mise*
tualispartusest, quaiido saricti doctriaaac; sollici- ratioae, .sicut Samarkanus proxinvus fuisse illi,
tudineTilios pariunt spirituales : quorum unus ait: qui iacidit in latroues, quia fecit misericordiam
Filioli mei, quos ilerum, parlurio (Galal. lv). Et liic cuniillo, Evaiigelio. teste prpbatur (Luc. x). Viro
parfus aoa siae dolore rpportet.enim talem ghitdere itaque juste, sobrie; pieque viyenti, proxinvus es.t
curii gaudenlibus, fiere cpm fienlibus (Rom, xu); Est quilibet siriiililer viveas; proximus et aagelus sic
etiam partus spiritualis, quando aaiaia sterilis efc viveati gratissiaie favens; proximus insuper et ipse
iafecunda a tinvore Poaiini coneipit: et conversa Deus, sic yiventi bene operaadi graliam submini-
ad Domiriuni, boaorum pperum. initia parit. Et in strans. Sieet pessknp cuilibel pessimus quilibet
lioc partu quis dolor, quando caro resistifcspiritiii, proximus est, sive homp, sive spiritus. Nam forai-
eonstietudo voluntati, quandp ipsa mens rnodo vult, caliouis spirilus fornicariis, spiritus. su.perbiae su-,
niodo timet, niodo impellitur. delectalipne boni, perbisproximus perhibetur: ct cujus unusquisque .
niodo retrahitur desiderio mali! Est et partus per- inyitiisct.virtuiibus.iriduit similitudinem, ejus et
'
riiciosus, quando homo concipit doloreni, efc parit viciftitalem meretur. ,
599 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. . m
Cmlendum est igitur, morienlibus erbonos" et A lores, quos moite imniiaeate susliaeal peccatores,
nialos esse praesentes, ut borii a boais suscijaaatuf, qusecuaque non fiiei-iiit' posniientiavriiedicamerito,
niali a malis toi-qaeaiUur, Uausquisque igTur ad aul uiiguento cbntrifionis sanala_ erumpct iri nic-
proximUm suum slupebil. Appareate eiiiin daemone dium, et muita quaa liunc videniur-sanissima, tunc
foraicalioais imiauado cuilibet iaorieaii, aoa po- profocto apparebunt adusla. S.uni cerie opera splen-
lerilnori stupefe, qui viderit. Qripd eaiia blaadum dida, laboriVigiliie, jejrinia: quae omnia si fuefinl
cefakur eljucundum, cum saadetur, amarum seft- p rversa inteiitioiie corrupta, nihil decoris afferurit
litur, dum improperatur; stupelque miser durum cdascienliae, quam ninliruni' cogkationum suarum
iaveiiire et iininltem, quem saepe fueral expertus reddk accusatrix ilanima comhustam. Si quis sane
. suaveni. Nostra ergo inierest, fralres, lales nobi.s coaieaderit lianc ctiaai seatenliam poeiiiientibus
facere.proximos , qiii ia iila li3ia tremenda conso- esse aplaadarii, potest noiiinconyenienter inlelligi,
Talioiii nobis sial, noa horroii.Felix, qiiivkae innri- iiitef doloios, quos iVeeniterisquisque ia T-ecorda-r
ditia el morum lipiiesiate angelicos spiritus ita sibi tione sustinef, et omiiia quae coiivmisit, subfili in-
ineruerithabere j)i'opiiiquos, ut quasi amiciet pro- digiialibnerevolvit; nirilta apparere tunc iili coacu-
ximi egredienti assislentes, velut bene cogiiitp ad- piscetiliae ignc comi)usta,-qua?prius lucidaputaban-
E
gaudeaiit.In histofiis fide dignis legimus augelos tur et sana. Cuia iîtur aomiae Babylonis ceaseridi
sa;pe aiorlentibus astkisse,' saactosque, quos spe- sial, qui iri.Ecclesia perdkevivunt, vel ab Ecclesia,
eiali devotione colebaiit, dum viverent, iri exfreiiia vel fide cbi-ruerurit, descriptum est pnus, quo con-
Iieeessitate habuisse praesenies. Ecoatfa aoviinus veisi poeiiitendo pr.em.endi, yel quo ptrstvefantis
liequam spiritus illis •terribili vultu, oculisque iri malo, morieiites fueraiit oppi-iifteadi.' Proeedit
fiaaimantibus iftlernalibus armatos instrumeatis proplieia, teaipus illiid aiiserabile niystico sermone
apparuisse : qui illoruai suggestu viveates, vitlis- describens, in quo adeo superabuiidabit iniqukasot
que sese crimiuibusque polluerant. Et sancti ergp refrigeseet charkas, ut digiii siirt, quibus nviuaiur
sid tantam claritatem admiratioiie e"t sfupore Cgre- ille operatdr errbris,-homo scilicet jieccati, fiUus
dientes corpore perccTlunlur, et reprobi ad taiifuia perdiiionis, de quo scriptum est: Faciem ejus prwr
Jiorroreni mentis alienatione stupidi efiiciuntur. cedelegest.asfJob. XLI).Quavu quidem fegestatem in
Unusquisque itaque ad proxinium suurft stupebit. sequeikibus piojiheta non tacet. "Et primum dedie
"Etadditur: Facies combusiw vidtus eoruni, Hoc ad judicii sernvo cbaiexitur, "ut ejus-terrore vilia
i-eprobos tantum arbkror rcfereiidum. Per facieis quav tuae maxime aburidabunt, facilius.cavean-
niaxime et vultum bomo ab liom.ine discerailur^ Q tur, vcl torriveiila, quae inferet ille blasphtirius,
cl singulari expfessione a singulis singuli cogno- niagaifibentius lolerentur. Sequkur ergo et di-' "
'' "" '
sciinlur. Solent autem quorunTdam crimiiium rei iir . cif":" ''.'''••"
Taciecauterio denotari, ut, quia vultus latefe non Ecce dies Dqmini venit, crudclis, et indignaiionis
'
, potest, cfiriven quoqrie quod ;vullus deformatione plenus, et irw furorisque,' Et ajvte salis de die ul-
puiilicaiur,. latere rion possit. Yultus aaiiiiiB, ut timo singuloruftf Sermone praemisso, ad ijiurii, qui
iRilii videf.ur, coascieiitia est; quos oiaaiuai actio- uuus oninium, quaatuai ad praesentem vilaiii, liki-
nuni, sermonuin et cogilationum testis est. Qua- Bius cst, projiheiicum . eoaveflii eloqttiuai, ut qtii
liscuuque eniiri homo sii, coascieatiaai suamlatere illuni IIOB timeiit, expaveseaai vel istuni. Comme-
rioa polest. Coascienlia quippe quasi speeuiuni morarifuf autem liic quatubr quavdam aiaaifesia
aniniav esl: in qua profecto defectus noster, vel sane illius "futurae calamiiatis indieia, criidelitas,
- profectiis deprehendituf, et omiiis staius hoaiiais . indignatio, ira ei fuior. Crudelitasest, quando ira"
inlerioris agiiosckur. Eia, fratres cbaiissiaii, aemo modum excedit; indignaiio, quando personae ali-
securus sk :facile peccamus, facile traiisgredimur, "cujus, quifecit injuriani, certa aliqua nola vilitas
facile ad otiosa quaeque ac Vaaa diiabinnii'., et qiiasi iniiotescil; ira in voce solet agparere vel vultu; fu-
"n.on sentientes ad illicita perti-ahimur, sicut scfi- 13 ror in actu. Dies itaque illa crudelis erk, quia in ea
jjiuift esti Fuclusesl Ephraimqtiasipanis siibcirie- maximae crudelitatis species apparebit : quando
ricius, qui npn reversalur, Cqmederuiit alieiii robur elemeata igriis calore solveiitur, ct in cpnspecfu
• cjtis, et ipse ignoravit. Sed el cani effusi suiit in eo; - Domiiil ignis ardebit, et in circuku ej'us temjjestas
etipse nescivh (Ose. vii)."Yerumtanien aoa iraa- valida (Psal. xux). Plenuserit indignationis, quando
seuat ia veiHiiai peccata nostra, non traduhtur divina niajestas, et bomiais lhnotescit iafirnikas:
'
ouliyiQhi; sed in ipsa. consciealia, veliaius, Tloli- niaiiifeslumque erit oninlbus, quomodo adversus
miis, scri.buniur, Dicit Appstolus, quosdaia caute- lantaui potestalem iania saevierit infirmitas, utiiul-
- Tiatani babere. Conscieiiliaa) (I Tim. IV), id esl ini- Ium lateat, quantuni debeat indigiiari Tex glofiae,
quifatis, flaiama combuslaia; quae quidem com- quoil lanianvsit passus iujui-iam a viUssimo pulvere.
liuslio plerumque a nobis abscoadilur, diiai vivi- Erit et plenus irav, quando vox illa terribilis audie-
irius ; sed nec aos, nec ipso's -qui aderunl, spirkus, lur : Discediie a me, muledicli, in ignem wternum;
poterit latete, quando mdriemuf. Merito Tgitur ak: qui piwparatus esl diabolo, ei atigelis ejus (M-qttJu
Facies combuslw vulius eorum. Dissolutis quippe xxv). Quam profecto seftteiitiairi Judicis ftirorse-
iuanibus, el cprde conlrito, inter tbrsiones et do- qtiilur tfibuIanliSj quando eurilibus illis iii coui-
*0i-"' • "•'•".'-.-'._, - SERMONES DE QNERIUOS. - r m
bustionem seternani pulla erit effugiendi facultas,i, A sionem deseiibens :A suinmitate, iaquit, cwli Do*
uulla spes evadeiidk Ad pqnendam, inquit, terraritn minus, et vasa furoris ejus, etc. Quibus demum riie-
in sclitudinem:: etpeccatores ejus conterendos ex ea. tum mpffis iiicutie,ns,adjecil: Vlutaie, quia prope
-. Et hoc certe manifestuni_est quod terra poneturr esi dies Domiiii, etc. Postremo, .quoniam, crescente
tunc. in. solkudinem, sive terra; nomine mundum,, iniqukafe, totum fei;e liominuni geaus abreiiualla-
sive fertenam illaftv civilateni, idêst Babyloiiem,, turum verkati, cliaritateai deserturum,vkiis yidit
yelisinleUigere.AIiis-quippe translalis -ad.coeluni,, et.errorLlTusiBiplicaadura,. de illo teoipore prophc-
aliis.poenis infernalibus deputatis, renvanebil terrai,- ticum teiuit oraculum, quod.ialibus inkteiidus erit
absqueTiabifatorej id est inuridus siiie liomirie, ett bpefatorerr.ofisV.ut credant n>;ciidacio, et judicen-
spla daniftala erit.illa civitas siiie bbni. alicujus so-- tur qui 11011 credunt Dei Evangelio. El ideo, utmihi
cielate. Tuiip et peccatPres terrav conferentuf vde e videtur, terapus illrid diem Dpaiiai aon inconye^
ea. Pcccafores cceii dsar.ones suat, qui mox, ut in- riienier appellat, quo impius Ule, quasi gladius irav
venta est iu eis iiiiquit.as, coiitrkLsuiit de ccelo, ett Dei, de "abyssp judicioruin ejus, velut de.yagina,
nori estkiyenlus cisampTiu.s lociis in eo (Apoc. xx).;.- pfocedct ad yindiciam laalefactorUm, latideiiv
' Peccatores Yero
terrae, hoiiiiries suat, qui quptidiea p vero boiioruav (7 Peli: ii). Quaequideffl dies^ cru-
peccant, et terraai- iiihabjtanE, "doaec, ullimo" diei delis dicitur, in qtia. niaiirum talis eiit tribu-
'
dafa scntenlia, a terra penitus cpriterantur, etad i Jatio, qualis non fui-t ex quo geiites esse cceper
inferos detrudaiilur. Sequitur : ';..". ruat usqiie ad leavpus illuL. Di.eitur et pleiius-
"Quovidm stsUw cwii non expandeiil lumen sntim,, iridignationi.s; quia u.bique terrariim adyersus san-
Qbtehebralus estsol inoriu stjio;êt luna nbn splen- cto.s lainor TiUus superbi iiidignabitur, cuav scilicet
debit inititnitie suo.lw die quijjpe jTidicii ajvparente» pauperes se diyitem,: Iiuaiiles sublimefti, iiifiriiios
Christoin glofia, sicutlucerna permodica' in radio) fovtero Iiabere contemptui, suisque viderit aolis
sblis nihil lumiaisf proferre vidctur; i ta omaia -si-.. parere iiaperiis; imp et decretisfresistere, et.cbiir--
deraab illo splendore abso.rplaialiieatibus cernea- traire inandatis. Tunc eril iempus illud,eliaai.ple-
tw obscura. Sed haee, quae breviler super diem j'u-._ iium IfaeTurorisque, ut ifa inlelligatur ia nijais,.
dicii exposuimus, adtempus Aiitichfisti.arbitfof: furof in ioinientis.. Qu8s oinaia jusio Dei judicio
posse refeiTi, ut iiitelligafur- proplieta' doctus ifti fieri pei-mittentur, ad pencndairi^lerram ia solitu-
Spiritti,, prirfiiijn. de -apostplorriiri pravdicaiiorie; dinein _ctpeccalores ejus cpiifereiidds de ea. Tcria
posteade Ecclesiabjvefsecutioive; deiade de geatluriir hoc loco Eccb;sia Ciifisti inlelligitur,- de qua dicluiH
conversione, ctpaeis tranquillitaie, e! sic de -Japso-.i • Q est: Domini-esl lerrdel pienitudoejus (Psal. xxin);
fea_g33Bi_te.tn.ia et laoitis terrore; posfreaio de teriv- de qua etiam dickur ad Moysea : Lqcus, in qno
pore Aaticlifisii, et reii ibulione justoi-um, et.iaalo- slas, terra sanciq est (Exod. u). Inqua.profecto
rum- condemnatkme, oraeulum tesuisse. Sed quia boni cum nvalis _ liumiles cum supefbLs, flc.ficurri
jani hdfs .piasleriif, »d Iiavcindagarida lertipus aliud verisGhristianiscoirimuniter viyunl.Ef,sicul quoa-
oecupemus: quo liberlus converiientes in.uftuni, dam a Scribis et Pharisaeis, qui clavem - sciefttiae
aperiamus os .nosfium iii laudem etglGriam Doniini habebanfc, qiii plebi lcgis decrela.tradebant, omnis
liostriJesu Chiisti, quicum Patre :et Spiritu sanetp, perversiias apud Judaios qtiasi fuiiuae desolatioiiis
Viyit ct regnat per omnia saecula steculoruni. causa. suuipsit exordium ;-ka nuacf quod doleas
Amen. v . , . •. dico, a aobis, clericis yideiicet ei moiiachis , qui
"SERMCXI. videaiur esse muiidi lu.ijaaria, fuluiprum nialorum
Deeo, quodait: Ecce dies Doihirii venit, i-usque-: Origiiies praeseminantur et causae. De quibus dici-
-7 t./Visiiabo superurbes mala (Jsa:- Siil). t -. .luf : Q.Uoniamsteltw coili npn daburit lumen snum,
Ecce dies Doinini xenit, crvdelis, ei indignalionis Qbtenebrqtus est solin driu suo, et ttina noh spleii-
plehtis, et irw, furorisque; Sicut aieminit charitas debil luriiine suo. Ilsec sunt,.ut mihi videtur, luturae
vestra, liaee vcrba"propiielaB,Iicetdiei ultin)0-co,!i-/J) caTainitatis indicia; de.quibus Donvinusia Evange-
venieritef apieatur, ad tempora laaien Aniicli-risti lio : Eruht, inquit, signa hi sole, ei tuna et stellis
dixinvus posse referri sic, ut. sanctus Ts.aias di* (Luc.xu); Si quaeris, quae •sigiia,* aadi joel pro-'"
versps Ecclesiae staiusnon soluinpfaeriuritiasse,sed plietaiiv: Sol converlelur in tenebras , et.luna in san-
etiam ordinem, quo sibi fueraiit successuri, ser- giiinem, priusquam veiiiat dies Domini htagnus ei
yasse iuielligatur. Primum igitur apOstolorum prav- manifeslus (Joet. n). Eia, fratres , fecit Deas duo
dieationem insinuans : Snper mohietn, inquit, Cali- magria lurtiinaria.: luraiiiare majtis, ut pra:esset
ginoStitti levale signum, elc. Deiiide perseculionem, diei; et luiftiuare miiius, ul praeessetviocli, (Gen. i).
qua niafiyres fueraat cbforiandi,-pravnuatiaBS, ait: Suatetia sainctae Ecclesise firmameato a Demiao
Ego mahdavi sanctificaiis meis, et rellqua, quae.se- cj-eafa dup niagaa luaivaaria : sacerdotiuai et re-
quunlur. Ab eoautem locp, quO ait: Voti muliiiu- gaum, rex et ejviscopus, princeps et clericus'«
dinis in niontibus, pacern Ecclesise feddiiani, reguni Dies spiritualia, nox iignjiicat. sajculafia. Itaqug
ctgentiuiii cbnvefsiorie, declafat. Porro eorum, lunvinare.majus sacerdotiitm, ui prseskdiei, id esl
qui pefsecutionibus cedenies lapsi suik, aut pacis spirituaiibus; luminare nilnus , regnurii-, ut praesit
tcmpofe vk.is foedati, vel pefdiliPuem vel convef- nocti, idest, saecularibus. Goiitrat]aturam.proinde
403 B. AELREDI ABBATIS RiEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. - iOi
est-,. si fol aocli, si prassitTuna diei, si princeps A et coinmiscenics ; non j'us efc-aequum.sed suainTibl-
ad spiritnalia sacramenta conficienda se irigefat,' diiveft)sequeates et stomachuov. Etstellw, inquil,
si sacsrdos saecularium negolioruni tenebris con- caUenlde cwlo.Per slellasquaeftoridicuiitur-praeesse
tcientiav suoe serenum bbnubilot. Nemo enifti mili- nocti, cumeam tamea etripsae iUuaiiaent, eos qui
tansDeb, implicatse negotiis swcularibus (IITiin-: sceculo abrenuaiiaates, cogitatioue et aviditate in
)). R.x Osias praesuniplione spiritus ift Sancta san-' ipsis supeniis ftiaiisioiiibus conversanttir, intelli- :
etorum more sacerdotis ingressus , lepra percuti-' gendos esse existimo. Qui tunc vere rnuridi erant"
lur (II Paral. u); el prophela Balaam contra Dei luminaria', quando vila, moribus, diiectione, eon-
vbluiitalem invpii vegis d; sidorio Tayens , prophetico templatione, niundo uaiverso' superiores effecfi,
luuiine oeulos avariiia excaecaiur (Num. xxn). 0 omaia terreaa et temjvoralia cbatemriebant, divilias
quam bene coiiveniebaiit ksecduo lunvinaria, quam et honoresfrepulanles fit stercora ; corpofe casli,
sjriendide ex boc" spitituali firmamento lucebant! meatepurissiiBi, ia illafis. coatitnicliis iniaioli, i»
quani opiime iater dies et menses, et tempora humilitate et Obedienlia superioribus subdifi, par-'
ot anavs distiagitebant, rex scilicet et sacerdos in vissiiao cibo coaleati, ad irain tai-di, ad praestaadu;u
sais se gradibus continenics, quando illius poLesfcis pronipii, ad accipieadum verecuadi, auriquam qu:e
iioniiisi subditbrum paci et aeqiiitati serviebat, istius "" sua sunt quaerenles, sed quas Jesu Chfisti (I-Cor.
sapicaiia et doclriaa ad depelleadas meatiuai le- xm). Quid dicam, fralrcs charissiiai ?, Quid dicam ?
acbras, friceaique vetifatis iafundendam iavigila- Quid sumus? Ubi sumus? Runquid in coelo? Ntin-
bat! Vaenobis, qui in ista incidimus tempora in-: quid ibi, ubi qriondani Anloaius, MacariuSjHilarioa?
feiicia, in quibus sol videtur coiiveisus ia leriebrasv Nuaquid.rionpotiiis de eceloiii terram cecidimus, qui
ln quas,inquis, tenebras? Nplo dicere, fiatres, aihil fere.praeter lerrain sapimus; teifam aniantes,'
riclj dicere, iievidebr ponere !in ccelum os meum. terram cogitantes, de terra loquenles; contenliosi,
Ipsi.viderint. ReJucantad memofiam eos, quorum. "quefulosi, iriviccih mordenTes el convedentes, in-
vices gerrial, quoiuai obtiaueruat catli.edras,vquo- viceni-kividentes et detraheates alterulrum., Quae
rum infulis gloriaatur. Gonsidereiit quos scientiie liundiftaesine iftonachis ? Qsipd forum? Quasconci-
j-adios, quae virlutuin lunviaa, quas chavitatis. scin- lia ?.Taceo niullps ila absorptos a lerrri, ut eorum
tllas , quav spiritualium correplloauia fulgura suis gulae nec terra, nec niare sufficiat ; ut nihil per-
eniiltebaiit temporibus, Cregorius, Augiistiiius, ljorrescant quod Iibeat; ut niiseros , quibus doiai-
Ambr.osius, Uilafius. Et ul ad viciaiora veaiamtis , aanltir, quasi exactores Pbaraonis , vexeiil efcru-
lecdgitorit neslri, qupmbdp suis eluxerint tempo- n cient; crudelius, quam quilibe.lsseculaies pecuniam
ribus Cuthbertus, Dunslanus. Ronne onines hi sa- exlofqucaiit, ut sariguin«.jvauperrimiacrassali, ini-
ccrdotiuni, quasi ununi maximunr solem, jver urii- pinguati, dilatati, .usque ad sacrorum quoque veti-
vefsum munduai luoe incorporabili radiare fcce-: dilloneni cmptionemque prorumpaat. Saaclus quo-
riiiil? Vidcanl niodo isti quoniodo ex eorum (ide que propheta , cum de teaiporc Aatichrislipravmi-
resplendeani, ct ulrum ipsi tantum vel plus ,vel sisset: Ecce dies Domini veniel, crndelis; et cêtera:
paulo minus luceanl; et sic eoaferani temporibus mox causam,'cur ab eo vel decipi, vel opprimi:
tenipora, nverkis uierita, personis personas; et nierebuntur, subjuagit, dicens : Quotuam 'stellw
ulrum sol convefsus sit in tenebtas, secunduni cmli.non dabunt lumen suwm. Quod, quaeso,lumea-
conscientiae suaeteslinionium judicent. Felicia tem- expaadeat hoavines.teaebfosi, de. stellis mutati in,
pora, in quibus tam raro riialus, qoam nunc bonus earbones, de ccelo in slerquiliniiim prorueiites,?
inveniebalur. Jam vero de regla potcsfaie quid di- Obtenebralusest soiin orlu suo. Eia, ffalres , uiulii
cemus? quain lunae comparaadaai aestimavimus, iu Saitio sacerdolii sai lueent; quoruhv scilicet et
quae prseesl nocli?. Quae quidem tunc suo lumine vita integra est, et iiitentio reeta, et electio sana :
resplendebat, quando ad noctis hujus, iniquitalis qui tameapostea morum aiulalique obtenebrescuiit.
scilicet el injuslkiae, tc-nebvasdepellendas, reges el D At iiistaftte tenvpore Aiitichrisli ita" aiorlalium
principes etbonis erant consolationi, el malis ler- riientibus doaiinabitur avarkia et ambitio , ut etiam,
rori; palres iorphanoruni, et.judiccs- viduarum ipsa promotionis initia quasi ortus solis tenebris
(Psal. LXVII);defensores Ecclesiarum, et pfopul-; plcna siiit.: quavaiaiiram et vita pessima praeeedet,
-sores injuriarum; superibi-es potestate, sed hunii~_ et pervevsa iateatio , et turpis ingressio suceedet.
Jilale iuferiores, prodesse niagis qiiaftv praiesse Ilaque obtenebrabilur sol in ortu suo, et luna non
cupientes. Talis fuit Coustanlinus, talis ille optimus splendebil lumine suo; quoniam, sicut praedixi-,
Thcodosius, et alii multi. Tuiicaulem luna conver-i iims, sol. coiiverietiir in tcnebvas, et iuna in saa-
tetur in sanguincin, cumnianus principum. jvlenae guinem , ut sequatur dies Dominimagiius et mani-.
sanguine fuerint, exaclionibus el vecligaiibus effun- festus. Sequitur : . . ._
dentes viscera nviserofum , justificantKsinvpiumjvro Etvisiiabo.super.iirbesmqla. Por urbes conyen-
muneribus, et justitiam jusli aufereiites. ab eo; sic licula , quae diversis locis.sub diversa-regula, di-
populb quasi praeda abuleutes lyraani, uoa reges; versis moribus , in una tamen lide eathdliea vivunt,
destructores paiiperun),iioncoiisultoi'essepravfereu-: : accipienda existimo. Sicuteiiimmulti ciyes in ea-
tes; justa e"t injusta, licila et illicitacoafundenies demurbesub uaa lege cpnyeniuat; itahrqui sub
- '
'4V3' "-'"'' SEILMONES DE "ONEniBlJS. _'-./". 406^-
;; :':T
uno ordineln unam cpeunt sucietatem, qtiasi uiiaiii A dentes ; qui laniea cohfhlunt iri virtute sua, et in
civitatem .efflciunl. Ciixa iilud teiftpus in liujiisinodi se, non in Domiiib gloiLaftiuf, eos arrogarites ftori ;
;
ccnveiitibiis laata erii cofruptiP, ut non ad colen- iaimefito appellariius : quos oiriaes vel in diejudfcti
d?fm Deum , sed ad sua laiiluni desideria, concu- jieakus coaterendos , vel tempore Anticliristi. per-
liiscenliasque explefidas, videaatur unifi. Do qui- deivdos cceleste ofaculiim declara\Tt. Seuukuf:
biis beafus Appslolus : tristabunl in novissimis die- Pretiosior erii vir auro _ el homo' mtindo obri%o.
biis teriiporu-periculosd;: et errint Iwmines; seipsos Vir a yirtute noaiea accepit : kaque rarifaiem vir-; •
flmanles, cupidi,eiaii, voluplaium antaiores, magis futriin prppbeta comriie.vdaris.- pi-etiosior erit, iu- :
quatn Dei; habenies quidem specieitip'.elaiis;}virititeni qtiii ,.vir auro. Omaia rara pfetiosa sunt-,. nierces :
a.tiiemejus. itbnegatiles(II Tim.m). Et niulli fales autem uliioiieae puteni. QuoniamauteBi efit rarus
JTodiesunt _qui in liabitu , in psalmis caneadis , in illp teftvpore, qui yirtulibus studeal, qui virilia, idf
tPnsura"; spifitum pietatis praeferuaf;:ipsius- auleai estTjrliaagat; rarus, qtii aceibaniniorieav.vitaslui- ;
virfuiear, quav est iuclTafkateyet castltate et hujus illecebris pr;efei'ai; farus., qui iaalil pio Gbrislo
nvilifate, in cdnteniplu volujkaturii ,11011.habeht. airiuiido cbntemni, eta carnificibus tofqueri,quaar
"
Super liujusnipdi itaque urbes visifabit Doniirius maadi :
liujus jucuadilate perffui profectoipreiio-;
*
Tnala, a peecatoribus exigeiis ulfioiieni, et eorunv siof erit yir aiito , id est ravior; e.t IIOBVO , scilicet
denuutiaas lurpkudiueai; ul velpersecullpaibus at- , qui secundum ratioripai, npii secuftditfti seasuin-
-tiiii corriganlur, veTde flagiliis- ad iafidelitatem more bestise vival,iaundo obfizo. Ppssuat et per
-. pforuuipenles, cum Babyloae. aateriiis -supplieiis : aiiruin',-' vel mundum obf.izuiftperfecti, qui in Eer
ltianifeslo Dei judicio coalerantur. Videp vos ad v'clesia .fueruiit pr-imUiva, non iaconveiiientcr si-
plui-aaiiriieivda ayiSos,- sed .parcite jam proxinvo giiari, quos taiiquam auruia iii fbri)acepi'obatosct
scrmone faligalo , orarites ni ad ea qriae sequuftlur. examinatos (Sap. 111)',io vestituillo deauralo.Tn
viadagarida invenianiur idonei, per Jesum Cliristuro,: .quoastiiif regiaa a, dexliis Christi, deceatissiiiie
"eui-honor et gloria. Afnen. liovimus collocatos (Psat. XLIV).Qui yero ia illa;
ultiffiapbrsecutibne iiiyeattis.ftierk vir, nec ibfiiieu-
'}. ';'.' SERMO XII.
tis cedens, ncc promissis coaseiitieas, iiee sigriis et
De eo, qiiod scriptuni esi : « Visiinbo super urbes ' crederis; sicut aurumInter caetefa meialla
..' . ntala (Isa-,.xin), ».etc; prodigiis
pre.tio ac deccre praecellit, sic profecip ille; iater ;
- Fateor, fratres charissinvi, q.uia secus quam p_u- v C33teros sanctos, speciali quadam prajrogativa;
taveram, accidit mihi. Videbatur eniro. jaihi, pau- -• spleiidescef, Saae quod ail : Tfonio mundopbrizo,'
cis senapnibus pnerum istofuni, de qulbus uobis fepetkio esfc; queiri prius yirrim, postea lioiftinem;:
sermo est, mysteiia et sacrairierila . posse absolvi,: . _et quod prius aurum, lvoc pbst niunduftT bbriziim
cum maximani nobis sacranieritof um abyssum quast appellaas. Et addidif : Propter hoc cwluriilurbabp , _
"
de npvo j'ain incipiat aperii-e , dieente Donvino per ;ei movebitur lerra deloco swd.Tieelum illius teaipp-
;
propliefani: Et visitabo super urbes mala et con- - ris Ecclesia, velia ipsa Ecclesia perfecli quique
ira iniquqs hiiquitales- eorum. Et requiescere fa- dicuatu.r, qups niiftii-um eo teriipore dicit esse lur-
ciatrisuperbidm infidelium, eiarreganiiam_.for.lium' bandos; cefiientes impios et iriiquos.adseisus sitn-" .
humiiiabo. . Sed quoaiain haecy si ea" quce j'ain in ctos triplicitelo certantes: promissis, ut illieiarit;
aliis,sennbaibus diximus,revolyamtis, saiismaui- miraculis, ut faliaat; lormeatisi ut fraagaat. Quis,:
festa suat; brevi ea epilogb traiiseamus. Tempore ' fogo,'*iarh polerit' esse perfecius ut ppssit iipn in
igitur Antichrisli visitabit Donvinus super urbes tanta tentatiorie turbari; quandp surgenfcpseudo-
mala; eoruni scilicet, qui specievupieiatisinTiypo-i aposloli, et pseudpproplielae:" etvdabunt signa et
ciisi aelinent, "coiiyehlicula dissipaiTdo. V.lsitabit jirodigia, ita ut iri erroreiii inducaaliir, si fieri
contra impibs kiiqukaleni eOrum , illos , qrii mani- polest,- etiaai ele.cii.lEl nwvebikuterra deloco siio:
* fesiefuei-iiitiriveriti, vel 'torrrienlis- vel erroribus
3}(Luc. xvi). Quae,terra? ;illa fortassis Ecclesiae por-
puaiehdo; quiescere eliarii faciet superbiam;in(ide-' lio : quav quoiiiafti-.affectu terfae inhaeiet, terra
. lium, pbieales saeculi, quosfldes- Christiaria.vul- nuacupatur. Cujuspfofeclolpciis nuncvel fides.vel
nerat, deprimeiido; liuiftiliabitetarfogafitiaal fof-' ipsa Eeclesia esl; a quo yel IPfnienta declinans, vel
lium , eos, qui in virtutibus gl.oriaalur, to.atatioai- adm.iraasprodigia, ve.lb.landkiis acquiescens nTove-
bus et perseculioniJ)us sujjprimeiido.-Sunt eiiim bitur, aut lidem ipsaavdesereadp, aut ab Ecclesia
quidam , qiti propler religionisliabitun), ct com- i-ecedeiidP, aut alicubi; iiitevimdonectranseaiiiii-
uiunis vitae societatem, in manifesto quasibbni sunt, quitas, deiitesceivdo. Multi enim decepti signis iiiea-
pessimi in occuko, qiios urbium noiaine sigaiflcatos dacibus fidem defereiit; yicti'.-mulii-suppiiciis_ ab
accipimus. Sunt alii,- qui in facie bominumvideri Ecclesia recederit, et in abdita quaeque LOca sese _
pessiaii ftpa "erabeseuat; quos- iuiquoset-inipios a recipient. Qui oniftes, iri eoruni cpmpai-alipne qui -
pj-opheta vPcalos arblirariiur. Sunt et nruiti, a fide piHftibuspeficulis viriliter obviafttes coali dieti sunt,
Cliristiana alieni, ipsafti fldem supeibe irrideafes ; terra non inconyenienter appellantur, Vefum quia
quos infideles noniiriandos esse eensemus^ Sunt et tanta erit paucitas doclorum, tauta etiam ipsorum,
• <
aiii, non solur» fideles ,. sed: etiam virtutibus stu-. .-qui tuftc:erunt, adversitas, utivefidispersbs eolligers_.-
407 „,...' B. AELREDr ABBAtlSRiEVALL. OPP. PARSI. — ASCETlCA, im
nec lapsoS erigere, riec cor.rigcre deliftquentes_ necc A , ram (Malth. y).; Similiter civitas illa confusioiiis,
pusillanifiies eonsolari suaTeiant protkms subdilur: : terrapotest dici.impiorum ; ailvilbmiivus.lameiicaro
Et erit quasi damula fugieiis, ei quasipvis, et nott. n ebrtiav terra esteorum. Qiio enihv fugieiit, qui de
erit, qui congreget. Pe terra Ioqukur_. quaveik quasisi terra saiictorum fugient, nisi ad terraia •iiapiortiiri,
danvula fugieiis, etquasi ovis. Dainula pavidum ani-- _ quav est civitas Babyloii, .ciyitas ;coiifusioiiis,-fubi
xnal esl; ovis simplex. Movebiiur itaque -terra dee difersa suiit doginata, diversique errores, aliiscar-
loco suo, fugiet a perfecloruai coasortio^ vel propierr tiis volup;alem, aliis mttiidi hoaores, aliis divitias
perseculioiiis pavorcm.peflefrila, velpropter mifa- et delicias pfo summp bono sectaalibus ?• Itaque
cula propfia .simplicilale decepta. Ait ergo :.-Ei erit1 luxurkisorum terra, est carais voluptas ; ambkioso-
sictit damula fugieiis; et sicut ovis, Sicut eiiim ,da--' fuai-, boiiofum eupiditas ; eorum qui vagi sunf et
riviilacaaes latraates, venatores, kisequeftles trepidai insiabilcs, prbpfia volunlas. Ecclesiarivproinde.de--
fugit et pavida; sic profecto mulli, qui. lunc corde2 serentcSj et tribulationes quasTunc jvassura .est ab-
pavido bella Domifti piasliari aon poteruat, iastaa- Iiorrenles, ad civi.taieia se conferent perditioais,
lia peficula decliftabuut, aut cedendoloco, aift per- siagulis ad terranv suam fugj.eaiibus;,id est pro libku
secutoribus eoaseatieridp. Sicuf etiam oves irfuoT- suo carne suautenfcibus. Sequkur : - ,
tibus in gregem bestiis, fugatis riercussisque paslo- 0'mnis qni inventus fuerit. oecidetur f et omnis"
ribus, hucjllucque dispersae fugiuat; ila -sknplicesi . qui stipervenerii, cadet in gladio. Eia,- fralfes niei,
quique ia Ecclesia, expulsis doctorilius vej pecisis,.,. noii solam imperitum vulgusillius efOiibus inipli-
per devia eorum vagabundi' fereriltir,- nori existenle5 cabitur; sed eliam plures, quibris-Ecclesiaruav re-
qui riiaiuim oppoijat, "qui dispefsos congreget, velI geadarum cur-a comriiissa-est, illi iaipiissiaio aiaiius
reducaterrantes. Sequitur ; dabuat. Et-quasi quaei-eres_a qiiibus fieal isfa ,
Viitisquisquedd populum suiiin cpnverletur, el sin-: subj"ecit Doiaiaus ia Isaiii : Ecce.ego susciiabo super
t/uli ad lerrqm suam fugiehi, Eia, fralres,"_Subpopuiii eos Medos, qui argentum non.quwrant, nec auruin
sririt, el duoegentes, et duoregna boapfririvfscilieetfc velinl; sed sagillis parvulos interficient, ei lactanU-'
et maloftlm. sapienlium et-insipiejvtium,"eTectovunii bits itteris non miserebunltir, et.super fdios non parcet
-et repfobofuni. Hoc auteni teftipore, quo oniaiaL octilus eoruin. Per Medos eontrarios spiritus, vel
comrrtista suat et eonfusa,, -quis cujus gefttis efc po-. Aatichfisti.praio.piies. ai-bitrordesignatbs. Mahifc-
puli sit, deprehendi rioa pdtest: eum aiuki specie. sturii quippe e'sl quod deceptoiiav potestates noa
leftris boni sinf, in lalebfis epriscientiae, pessimi_-, nviiadi hujus divitias quaeraiif; noiv pfetiosofuai
vniulti qui (idem, quia aliud nou audeiit, yeibo tenusi G C vnetallorum aggefes appelaiit; uipofe qui adariimas -
laudent, quam perdkis riiofibus inipugnant. At cutrii faattt.m decipieadas interflcieiid.asqucinvigijan.t;.Pc-
tempus ventilaiionis advenerit, uausquisque 'ad po-. test et per auri afgeative c.ontempium aatichristia-
pulum suum Cdnverleturi palea ad paleam,-granuEii norunv- discipulprum hypocrisis figuraii, qui ad
ad gfaauiri, boiius ad bonum, pessiavus adpessv- ;. omnia simulanda ac dissiiivulanda.caUidi," reputa-
liiuftT.Tiiric uhiisquisque adpopulum suuhiconverte- . -briat auruBvIutuii), yilissiniam auiem festucamar-
lur. Est quippe quasi unus popiilus eofuni qui ses- gentum ; ad hoc soluftv animuni dantes, ut sagillis
sttri surit, et judicaturi cum Doniino , alius angelo- pafvulos iiitcrQciant. Habenl eniia verborura diale-
ruiri bbsequeiilium Doaiiap', alkisoviuui ferivune- cticofuai sagittas; arguuveiitoruav vefsutias, qiiibtts. -
raftdds aDomiab;
. alius --.
haedorurnauditurus a Do- paivulos.quosque_ siinplices scilicet, quibus desunf,
i
lairioi.Discedite a me, maledicli (Matlh.:.xxV).:.Ei. sagittse poterilis acufK curii cavboiiibus desolaloriis
iinguiidd terrahi stiarii fugieiu."Si aliquis subtiliter-.- (Psal. cxix), a recta liJe ayeriatit; Ellaclaniibus:
liaec iadagaada coateaderit, geramus mbfem, dica- inquit,uleris non nAserebuhlur. Lacteiiles uleii suul'
riiusque esse ietfarri vivenlium, terram rriorientium', iideles ia matris .Eoclesiaeulei-p procroati; quibiis
teffani sanctofum et terfafli iiapjpriim. Terra viven- adhuc ppus lacfe est, i)on..solidb cibo; quorum te-
terra ® nefifudinis nec falsi doclores raiserentui'; nec die^ -
tiifrii, paradisus; nipfieivtiuirt, iiiiindtis; terra
saiictftrurfi, Ecclesia ; teri*a impioruin, Babylonia, niones ; quos potius a riiaternaj' charilalis lacte
Credo, iftquit pfoplieta videre botia Doinini in lerra. abstractos errorum veneno' et pplant,- et iieeani.
iivtiitiuni. (PsdLxmt). ln paf adiso enim neaio nvo- Sane quodaDomino sriscitandi perliibeiilur,.justa-
fitur, ubi vita in setefnifatei Muridus auterii iste, ki Dei permissid ex 'dislriclissimo ejTts.judicip coai-
qub.riiliil stabile, niiiil setefiium' est: ubi ipsa yita pfoballir, sicut scriptuin est: Dabq eis reges in fu-
horiiiiiuiri uriTbfamortis est, terra fnofieikium con- rore meo (Osec Suf). Uiide et ftledi convenientef a'
-fenientissime appellatuf At Ecclesia Chiisti terra quodanv Medai nomea accipiunt, quod interprevatur ,
sanctpfuTri esi_ deqtia dicit Scriptura : Misereamur . apoteiiie, vel forii, vql mehsura;- quoniam a pplente
htipio, et noii diseel facere fustiliam ; iri ierra sqn- vel forti Deo, jiistt'judiclpcoiitfa fortitudines, vcl
etorum iniqua gessil (Isa, xivi). Mefitoitterfa san- pessilni quique libroines deputantur; ut sicut bonis
etofuni Ecclesia, extna quaftv iri hac vita null.us per -bonos angelos, secundunv boaa opera fetrvbuit,
saftctus, iiulla jristilia, nulla sarictificatio," Potest. ita et per riialos rivalisfeddat secuaduai opera sua.
eiiamcavbsaiictbfuift diciteffa sarictofuiii, de qua Dftde ceria implis:measura prafefigitur.-qiiamvel ad
dicitiif i Beali iriiteSj Quenidni ihtsi vossideburil ler- tentaiidos bonos, vel.puniendosmalos.-exccdereuoa
' "'
403 ., SERMONES DE qNEfllBUS. - 4J0
sinuatur. Vcl ideo Medi iriterpfetaritur mensurq,;, A si boriis opeiLbus ii!iseficofdi;e iasistis, hbruni om-
quia secuiidum mensurani culpav liiensurapcenaee -nium ffuctus sola evacuatsuperbia, -sola consrimifc
exienditur; Sane offinluriv horuin, qiias de Mediss elatio. Unde riiliil. ffiagis tinieftdurii esfc, quariv fte
suiciiaridis diCta sunt, in bonam partem polest ex- proptef superbiaav a:Do»)kio deseramur, et yeniat
positio deduci. Qua qtiia milii fas rion est yeslranii nobis dies Domini crudelis,'et-iridignationis plenus,
defraudare avidkatem, brevker ipsa vefba pfopbe-- et irse, fiiforisque. Senliat quisque, ul volet;" ego
lica explaaando ropeleridasunt. Sed hoc alter-ius. s. Kihil cfudelius Guiqriafti arbkror posse contiiigcre,
seriivonis exordio coinniodius res.ervabkur, ut iii-- quam ut do.relLctusa Domirio diinittaiui' secuijdum
lerini ea qua. dicta sunt seduta riieditatiorie aiiimisS desideria cofdissui, et eatin adiiiventioiiibus suis
vesliis arclius imprimaaluT, el ad perlimescendai (Psal, LXXX).Qtiae profeetp cfudelilas ex D.ei iridi-
divina judicia silentii interpolalione praeparenfuf,> griatione precedit, quae coiitfa eos maxime, qui de
per Domiriuui nostiuai Jesutn Christum. Ajnen. bonis operibus inse gloi-iantur, evigilat, iiigfatku-
' - - dinem prav caeleiis vitiis pdiens ct delestaijs. 0 dete-
;; SERMO XIII..-' ...
-. Deeodem capiiulonwraliterexposito. slaiida superbia, iugratkudiais niater, virtutum tiaoa,
"
Doaiiaus ac Salvator nosler in coalum ascendens,, parcns vltiPrum L Tu adversns miseros inorfales
et cprporaU suse pravseniise niodiim facieiis, spifi-• cfudelifalem pfovocas Judicis, indigiialioneia exci-
lualem nobis, non leniporaleni, sed aeternanv pro-- tas, iraai acuis, acceadis furprem. Ideo dies illa,
iiilsit, dieefls: Ecce ego vobiscunisum omnibus diebus,i qua ob..supei'biae nieritura liPiivp a Deo deserilur,
nsque ad cohsumiriatibriemswcidi (Mallh. xxyivi).. - dies profocto crudelis cst, pleaa' indigiialionis atque
Remb igitur existkftet, temporeAftlichristi, Domi- fin'oris. Ad. poHe)ia'fljn,iiiquit, lerrani, irt soiiiudi-
nufti suarii siiis subtrsclurum pravseatiaift, quibusi-.- item, Desere-nte qaippe Dep ccr superbum, quasi
tantam trinc teinporis estTargiturus virlulenT, ut.t. lefraav repfobafti et aialedicto proximam, quod
liori solum omaia ejus callidkatis argimienta cou- . pi-iiisvidebatur terra bbna*et fertilis, redigetur pro-
temnaftt, ifrideanlque lorriventa -jirip etiam obvianii fcclo in spliiudinem, spiaas.et tribtilos germinaas ,
. besliae, fide armati audacter procedant; et mulfc;s,.. peccatorunT, et splis Vitiorum bestiisqvatens. Etpec-
quos ipse ierroribus blaadiineritisque seduxerk, abi ' catorescpnterendos ex ea,_ Videat cbarka.s yestraV,
omai prayilatereiractbs, calholicBeveritali restkuaaf , fratres cliarissiirii. Regiiaftie ifi pectore aosiro vera
Ait ergo : Ecce ego suscitabo super eos Medps, ct IiKmililate; seaiper ad peccaTovuia liosiroruai re-
cavtera. Medi possunl perfecti illius lempoiis doctp- cordationeai exckamur, seaiper ae subtilifer ex-
res ajjpellari: qui.a potehleChfisto poientes, a furli aminanda, eliam bpna qupe faciiaus, prdvpcamuf.
fortes efftcti, mensuram tritici, idest doctrinaespi- * At superbia oninia qriaehuriiilkatis suntdejjascente,
ritualis, conservis suisinexperta hacteBus lentatipiie csgitaliohes, qttibus ex commissorum meniofia so*
laboranlilius, erogate nbn.ciesisteiTl, Qui super Ba*. lebamus compungi, a cbidis linstfi exii-uduatuf ar-
Lykviiios,id est pseudochristlanos et pseudopfophe- cauo : et hoc esl de tefra peccatores conteri, debi- ,
tas a Domino suscilati, oblalarft sibi oivinemfefum torum recordationem elatioae sabialroeuale deleri,
temporalium copiam, qtiae per auri argenlivepie- Porro per luaam fldeai,per solem eliaritatem, iper
tiuiS .figuratur, conleiiifteiit; quoriim sumnia cura slellas caetefas virlutesinfellige :.quaeomiiia, si sii- .
eritet studium, aniraaf uin eurafe vulnera, etparare pefbiae. fueririt teaebris obvolulse, riiliil lunvinis,
Dqniino plebetif perfeciani. Eia, Tratres, ut ad ftbs nSiil gratiaej-nibil quod Deo jil.aceat, aiiiil qubd ex-
ipsbs. vedeanvus, inomivi bono operetria Pbservaiida pediat proferent, sed totanv aiiimae siibstaiiiiam im-
vsunt: virtus discretionis, puritas intentionis,_fua- pielatis et kilidelitatis borrOre suffuadenf. Uade ae-
damentum.humilitalis. Discfetip speelat ad laodunv 'eesse est ut supef liiijusmodi cprda, quasi supee
actionis, infealio ad causam, liuftvilitas ad fruciuni; urbes.cPiitrarias sibi avuro obstiaationis clausas,
Si recte;.qfferas;.s.\t.Dpnvkuis, recle aritem liptt divi- tlinlbus elatibais niunifas, visitet Doiiiiniis niala,.
das; peccasti (Gen., vv sec. -LXX). Recle pfferl, ^. r quaefaciunt, uiciscens in omnes adinvenliohes eorum
qui bonum agit; sed non recte dividit, si. nipdum' (Psal. XGVUI),et visll&nsinvirga iniqui.iaies eorum,
in agendp excedit. Sed si j'am bona operaris, et bene, et in verberibus peccala eorum' (Psal. LXXXVIII).
inspice,;cujus rei. causa, qua intentioiie, quo fine. Sujjerbi quipjje et iiifldeles dicunttir el iriipii, noit,
Quod si opus rectum ac : discretum recta. praecedat tiinvin hominem quam in ipsurii Deuin saevieates,.
ialeniio, cavene serpensille loriuosus"eapulerigat: Videte quaiiv pestiferum niahlni, qudd a divinitalis
superbiam dico, quae cuai ublqrie ct.ia oavnibas, coepitihjurki, quod de angelp diaboluiri fecit, quOd
tum maxime- ia bonis operibus cavenda est. Quid liominem de paradiso expulit, dum ille divinae pp-
eniiu prodest, si lerfa optimeculta fuerit, si serrien tentiaB,iste scieatiav aequalitatem atteclat:Itaque qui-
sparsum sapienter, si competentibus pluviis irriga- cunque puial se.aiiquidesSe,- cuirihihit sil,ipse se se-
tuia, si se dilatavefifc culnius, si spica ferax prae- ducit (Gat..vi). Et quicurique pulat scire se aliquid,
cesserit, si coiigrua splis teniperie n]aluresceiisj'am nondani-ipfelligit, qiioiriodp oportcal euni^ scire ,.
iii se avidnni eceperit pfo.vocafe messorem.: et mox . (1Cor. vul). Utinahi quicurique tales-sunt, visittt
quasi de manibus omnia subita lempestas demer- eos Domihus in vlrga correpfionis suae, quiescere
gat ? Sic profeCto, si laboras, si jejunas, si vigilas, faciens supeilriam inlideliiim, etarrogaiitiaift foriisin
M .;._. R. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP.. PARS I. — ASCETICA. l\%
huniilians. Expedit itaque superbis,_ut ait quidaai Afsed A adhae teaei-aj, sijpervenjeate qiiadatii cordis
'sanctus, ut ia aliquod juanifesium peccatufti inci- - driritia, coriteriiutur. Diripiuntur domus eorum;
:dai;t, rit buniiUentuv, liatque;ill_iid,vqriod seriptum qupniam;.quidqiiid boni est in coriscientia, a nvali-.
cst:}Auferes-spiriltiriieorunt, et deficiehl.etiripulve- , gais spititibus dejvfaedatuiviQudruai etiaai uxpres,
remsuuin reverteit.lur (Psal. ciii). Spiiitiis nempe id est affectiones, quibus adfilibs bonbrunv oberiun
Lpminis propiie spiritusesl superbi;c, Quo ablalo, ;_ procreandos, quasi iegilimo usifuefant roalririvo^
ad puTverem.sutim, id.est, ad pfojvfiae. fragilifatis nio, foedis aaioiibus ct cogitalioaibus sordidis laa-:
cognitJoftem revertilur, ut emittatur ei Spkkus Dei, culaatar. Jesu boae, qiiaiido respicies,. ut reslitnas
qui aori requiesck, nisi supeihumileni et quietum, animam ftieain a rnalignkate ista, el ab Jvis.leonii)iis
Vct irementem sefmones ejus : ut ila reereeiur ct uiiiearniri.eaTu?"tltiiiain, Domirie, suscites super nos
renovetuf, prolicialque in virttra perfecluiri, el in Medos, bonos scilicet angelos, ut ap_vreliendanfaraia
lioniinem. falioiiiper omaia coaseatienteiii: efcsic etscUtum;(Psa/. xxxiv), utpote fortes a forli,- jjplea- .
. sit.qujod liic scriptum esi.: Preiiosijorerii.vir aurp, tesajyptcnte,ut oiaaiahaectenlanieataJiobisinrocn-
, el lionibmtindo obrizo. Qiiod rit fiat, Oprrlet, ut cos- siii-a.-dispbrianl( Sap. xi), TiQiT.-patLentes Jios-fentari
Iu.iv, id est.spifkus eixDeitimbre Uirbetur ; ef lerra, Supravqdani ppssumus lerre (I Cor.i); s.edfaciar.t
id estcprpus, de loco suo moveatur; pessimae sci- 8^ ctim tehtaTiprieprPv.entuift, nt sustiaere possjnuis
I.cet••.consuetudini suae, dcsideriisque renuiilians. '(/ Cor.x): Hoe auteai sciendurii, fralrcs, quia
Eia Tfatres nvei, sic.itt piuries expeiti estis,;etiafii Medi isti eos qui saeculari sapienlia iunieat, cpn-
tuibafb «piritu, difllcilea malae coasuetudinis loco temnunt; et cos qui in vana eloquentia gioiiantur,
recedkiif; difficileusus rieilisckur;diffieileciiiis ossi- despicirint: arge.nlum enini iiPa.quae!-uat, nec au-
buscarnique inliavrens deppnilur. Sed lanveninsit oi runi yplunt; sed ipsos Hbenlef viskarit, ipsis gra-
extimore humilifas, pavpr exhurallilate: eteritsicut - -tanter-assistu.itV cpiitra;eos pugnaaiibus se libenter
ija!nrilafu|iens, etsicutoyi^. OmaianiriW,fratfes;mei; oppoaunt;';: qui: sagiftis parvftlos iiiterficiunt, qui
a pessioiae.cpnsuetudinis siiaejpcp fecbdere,cupienli lactaiVtibus uleris ftoiv niiierentuf,fnec super filios
duo quaedam necessaria suat.lut videlicefcsicut da^ parcif oculus eorum : sed lioc indiem cfaslinum
niula aale inscquentes , ita illa timeiis. ac tteaieiis reservemus..Domkius atiteni Jesu.s riobiscum sit,
materiasTugiat peceatprunf; efc siciit oyis simpli- ut serutantes Scripturas, in eis ipsum iaveriiamus,
eitatis exeaiplar nec tqndenti irasckur, nec resistk qui iii .maiilbus projriietariihi; assiuiilatus est, et
inactanti, ita.iila se simpliciter sttbdat cpi-ripjenti, appstoloriinivocibus prolalus; qui cuni Palre ^t
simplicket sustiaeat chjargaatem, Etifa deslructa- pf Spiritu Sancto vivit el regaat Detis per qmaia sae-
"
urb.e superbTae, lapidibusque-jvkiprum, ,.de quibus cula saeculorum. Aavea, .
vfuerat; aedificata, dispersis, Ciim fuerit aiikria vera. ' '.. SERMQ XIV.; :"
-";- - ;
liuriiilkate'fuariata j ripn erk quicos ulierkis eoa- De eo quod scriptum-.est: « Etuit Babgiott (Isa.
gfeget, ,et suscilet ruiuas urbis.Tuncuiiusquisque . '
xiii-), tete. : .;.-.-
adpopulum stium revertelur,. et' :shiguli.ad.terrain Dixinius, cum iii pfincipio de pneribiis traclare-
suutnfugienl. Cunv omnes iTequanrspii-itus omiiium ltius, duobus inodisôau.s Babyloais vel Philiflbiiai
sint amaiofes incentoresqiie ykiprum, alius .tanieu. posse inlelligi, id est et seciiiidum quod premun-
pfopfie,;pfPpter,turplorem clica libidiiiiim' sordes tur, et secundum quod. pfcmunl'. Deseriptp igitur
aileclum^ dicitiir spiiTtus foriiicatloriis; alius, pro onere Babyloais, secuaduni quod tempbie Anti-.
eo qupd se plus in huinanae Rieutis elatione -delec- ehfisli, civitas diabpli civitatenv D.ei, id esf Ebcle-
tet,,spiritus.stiperbiae; alius, quod frequeiiiius sug- siain premet; ad ipsius cppressionem couvertit
gerat ayaritiam, spiritus avaiitiaei IlaaCcuai fueriiit - pfppbetaserivioneai. -Eteril,.mquiens:habylon illa
per Dei gratiaia a corde poeriiteiiiisexpiilsa, con- gloriqsainregni.s, inclutain superbia Chaldhiorum,
-yertelurfririusquisque ad. populuih': suuiri ; spiritus . sicup subvertit.Dominus Sodomainet Gomorrham ;
forivicaiioais.ad immundos, etsic de cavteris; et 0^ Babyjone inundum significari saepe jam diximus,
'
siiigiili ad leiTani suam fugieiit,: in illis quieoriiftv sedTipc.IPco ipsum sigaat inuaduBi, quem semper
faveriies. stiggestioni, quae leri-eaavsuiii âpiaat, constat esse iiiiniundum ;"lnunduin sellicet, qui ia
qualemeunque requiem sibi quaBfitanfes; Infelix maligiippositiis .;est : mmidriin, pro quoiioii orat
aaiftia, quavexpulsp ab aiio,:cuilibet dajmoni in.se.: quivincit niuadum : Biiinduai, de quo eliguatur
lociiai patat, ..prppriumqiie sucipjt Iiosleia, ab eof qui viiicunf mundum (I Jpa. y). Non, pro ihundo,
iiimiruni:gladip iniqiiilatis feiienda.Quis tam pra- i\U[mt,rogq,.sedproliis qrios dedisli niihi (Joau,
yus est,;ia qrie aliqua aoa: iiayeaiatur autvirlus. ,"..-.xvii) deoiuado; 0 lauiide iinftiuiide, quid sttper-.
. aiit sipiiiiiiido yirtutis? Sed susceptus hosiis aiiti- -bis ?.Nuac;qiiideai gloriosus es"iii.regnis,' nuric ia-.
quus-vB.eorde ipsam etiaui specieni sanciitatis tollk,,-. clyiiis.es iii superbia daemoaioium, vel priacipum
nis\nt twvissimahominisiltiuspejora prioribus (Luc:... prssimo!'iim..Ghaldaei quippe;<juasi:dwttioiiesinter-
xi). Cui eisialiqtiautilissuperverierit cogitalio, facijc>._ jjrelantur. Eia,- fralres, quanv gloriosa sibi videbi-
ab ep qui tptum Pccupa_t.exstiiigiiitiif,Tieadfitictumi tur Babylon, civitas illa cbnfusidnis, ciyitas repro-
ppssifpervenire salufis. Tdeo- infaates eorum alli- borum, qriando ei, .te.iriporeAiitichrisli, ia omiii-
duiitur ia oculis eoruav; cogifatjpnesvsciiicLvt.boiiav, ,.. bus i-egais.lerrss _saiV-icndipotestas tribuelurl.
iiZ •"-"""." SERMONESvBE OSEKiBUS. v ; ."'"-,.-'" :-•'.'"' 4U'
qtiamque iaelyta in superbia, eTisubliinilatepriiicir A mane condiick, ad vespefum remufteral (Maith. xx).
prini teffenorum faveiilium sibi I-qui quasi davmo- Non eiliirt piiiviunv, id est mane, bpnum vinum po-
nes non tam corporuni slragem, qtiam aniniafum riit; etrad vesperani, cum fueriat inebriati, luac id
qiiaroaf perfticiem. Sed qriid gloriafis, o Babyloa ! qtiod deterius est (Joflji.n); sed seiaper aia.ve quod
Aiidi, quaeso,propbetaai :~Eril-Babylonillagleriosa dufum est pftefpgafts, quod dulce ,ac j'ttcundum
ih regtiis, inclyta in' superbia. Chaldworum,: sicul feservat in yesperam. In libe, inquit,- riiuiido pres-
stibverlil Dominus Sodoniuniei Gpmbrrhum.Devk- 'surdm habebilis (Jdait.. xvi). Efc:.Mundus gatidebil,
Vgibne illa Sodomprum et Goniorrhae dictttm est, ' vos autem conlrisiiibitniiii (ibid.). Hbc .niane,,id est
quia efat quasi paradisus Dbniini, antequam sub- pfiniiim. Qtiid postea? Tristitia vesira. .conv.erieiur
verieretur a Domirib. Quae ita subversae sttiit,'ut ht gdudiuni (ibfd:) Qtiaiido?'Utique ad vesperaia.
nuHrim.sk in eis"pfisiinse veiiustalis yesligium, sed 1,'ep vavlibi terrae, cujus priucipes maiie comedunt
adhiictetra quaedam aiorlis elfigies sulphure ac hi- (E_cci,:x); qupaiaia ob dolicias tempofales quibus
ttiniiiie inlolerabiii felpre ;iafetnalium "pceaarum iiunc abutuiitur, eas, quai ad -vespefam fetiibuen-
iniagiriem pf«ferat; et poma fumo- plena,Taeusque tufvk) fine yvdelicef teiaporalis hujus diei, amit-
'niiiii- vivum in serecipieus, SodomkanL sceleris lu.nt, Dickiif occidentalis, -rion tam ad Prtum hb-
delesfando lipnori fesliirioaiuin praebeant. Ibl pmnia B mihisquam ;ad- becasuiii rcspiciens; litfn inititim .
coiitra natiiram ubi primuai Lex nathrav Tegitur opeiis, sedfineiri seriipef .afieiideiis. Habet I.victen-
coTfuisse. Merito fcedum illud; conira aaturaai de- toiia sria Arabs; saaclos videlicet, qui peregririan--
testabileque peceaiuni, foeda et borreada reliquil tiir ia lfoc limndo, et iastar teiitorii Tiuc atqiie il-
vestigia, ufc advertaat Iiomiaes, rsuibus suppliciis liic a Dei -Spirifti transferunfui;, rion babeates ia
subdaatui- in inferis, quos. fiifflris"exesecat, quos hacBabylone, ribi poiiuntur nuac at tentoiia, ftia-
Ltbf cofftimpit, qups immiiaditiae viscus instar bi- iienieiri civkateni; sed futuraai, qtiae iiv cpelovest,
tuffikiis asternis vilvculis ligat, quos flariima vorax iiiquirentes (Ilebr. xuT). Poriiiiituf autem, iiVBaby-
depascit, aec corisumk. Hic est.fiais dellciarum lorierii expugaeiit,. elairieatque cum; pfopheta : Fii-
tuaruiii.o Babylon, quariftiseris, iriortalibus ibi ve- giie demedio Bdlnjl-diiis,:etsalvateuiitisquisque ani-
neiii tui duicedinem spargis, uiide oculus averti- mds:ves_ras (Jer.hi). Ibi etiaai' aibdo 'reqtiiesciirif
tuf pfae horrore, aniiniis praefpudore,-sernTo praj jiastpfes, ia ,fide efcboaisfoperibus cbaversoriirti ;
turpkiidine! Oirinis creatura naturaleav prdiaeia glorrantes. Igituf nunc lempus cslTugiendI.de me-
suae caasefval natuiae_ diversOrum sexuurii conjun-; dioiBabyloais ;-atiac temptis vad coeleslia tentoria
ciioiie, suo siftgulis generi pPsleritalcm pfocfeanti • x fcarisaiigfaadi; iittiic efiava leaipus pasioriiai se
biis; solus bomo iri eontemptiiiii Bci, in. eofttumo,- doetririae ac lcgibus subinttfc-nrih Subversa aiitem
liaia sui, iri omniuni rerttftT irijuiiam, tanfie per- lifbefuroris subveisione •firiali, sanclisqUe adcoo-
versitati propriani exponit iiaturam, ulTotuui quod lcsiia regna traiislafis :-.11011 ppriet ibiientoria Arabs,
Deris iastituil, qubd ratio probavit, quddêriftfij-oia- necpaslores requieseehl ibi; qiiia friisira apppiikuf
vifcusiis, pervertere llonTormidet. Yae tibi_ civilas laedicaiaeritiim, friii nalliiia potest" spefari Teffie-
cbnfusioriis, quav iot hodib Iiujtis ffagiiii tabe' cor- diuriiv.-iScrfrequieiceut ibi bestiw,-et feplebuhttir-dor
liimpis, ulmerilo SodomkaiiaelGonvorrliaeasuJvvef- iiius eofuni drdcohibus;, eic. Haec si' ad ukiavaai 7
sio a juslri. reiributore paretur, rit eis similis videa- BabjTonis . eversioiiem , qua detrudelur in sta-
ris ia pojaa, quibusfte simileai exhibuisli iaculpa. gauriv: sulphuv-is; cum" pseudo "prPjihetisV sicut
El lri ergo sicut S-odOiiiael GonvoriTia subverteris, sciLbitur in Apocalypsi (Appcixix), fefeffe vo-
ut glorise luaf, divitiarum luarum, poleiiiise trise, luerimus : vis litferae videtur irifererida" ut bsteridi'
. iiaaiundar.uaique voltiptatum tuaruin, nulla tibi ppsskfqupaiodo iafBabyloae j'arii.da>Kriaialiestiae,:
gaitein sil,'uisi ad poeiiani,;recordatio; sed sit tibi sive vitia,. sivsraaiigni spiri.liis Jiitelligantiif, va-
.pro.stiayi odore felof, vermespro .Cultii,prd libi- leant r equieseere;'.:aisi Tbrte ideodaviaones .iiidam-
dine inceiidium, probrevi voliiptate aelefriuni sup- 5 aatis- dicaatur l-equioscefe; quiapciiin a boriisnia-
pliciuin. N/>n habiiabilur, inqiiif., usque ifi finem; Tisve teiitandis cessaveririt, Iri:eortim cessabunt
el non funddbiiurusque ad generalionem el generdtio- [feqUiescent] suppliciis, quos ad suavnunc voiuiifatis:
nem. .Siloaril baefetici, quTBahylonem. apuj-iiiferos' . consensum illexeviiil.- - r : ''"",''
viskandam, postfmulta licet tenipofa; iiie.fttiuiilur, Si autem donvusuriii.sGujusque. conseVeiitiapro-
cuffi aeteraus sit ei projvhetalus.iriteikus, qiige aec pria est,: turic. feplebuntuf donius ejtts draconi-
ultefius habitari, riee deiaceps possefuiidari, pro- - "bus, .tjuando vitia qtioe iVuiicjucuiidayidentur, et
plietica auctofifate: cPiiviaciliir. Necpbnetibi tenio-. fdulcia in homiriis: conscientia,: draconis srieciein :
ria Arabs,nec paslores requiescent ibi- Misericordiam prseferent; cujusvet facieia Tiorreat, et flammaiu
et judicium cqnlabd iibi, Doihitie (Psak" c). Nuric ftoii fei-al. DicriritUfoniift: -hae.besliaftterribiUs esse
certe tenipus miserendi, Gtiisticcedet iemjVus jiidi- vtijtus, aalurae fam igiveavvTif Qaiririiasex se emit-
eandL Nuric teftipus coiivcftendiad Domiftuai, cui tere yidearitur.; llaprofeclb" vkia et peccata quae-
succeJef tempus remuaeraadi.' Poait ia Babyloiie nuiic delecfanl, damiiatis apparebttnt-.hoffenda, et
-teiilpi-ia sua.Arabs, qui iifferpreialuv occidenialis, liialeriain aeterni, iaceiidii administraTitia* Sed'et
velfesper/iTms; :Ghj'isiunTi!lique:s!giiificaTi.s,:quinos singulafqiiaaqiie criraina, qtiibTiS:'liic lvbiiiiiiSs:-db-;
#15 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETIGA.
41«
kctabilker irnplicantur, speciali recordationemi- i- A proplielabanl mendaciunt„et sacerdotes
g rorum coiiscientiairi contofquebtinl : unde etha-i- nianu, el qppiauaebant
bitare ibi.strulhioues, et saltare ibi pilosi, et res- popidusm~eus.ditexitlqlia(Jer.y).&eq__\\.-
s- tur.-. Prope est ut veniut lempus ejus et dies ejus non
pondere sibi uliila,, sed et Sirenes in delubris vo- o- elongabunlur (Isa.xw). Oriiue qupd aobis-.yidetur
luptatis, peibjbeiitiir. Persirutliiones igkur simu- _,_ lorigurn, Deo brevissimuffi est, quoniam mille ari-
iatio' hypoefitaruni, per pilpsos kicentiva libidi- j_ ni anie oculos ejus tanqttani dies hesierna quw pra-
fttini, per ululas susurratio detrahentium vel mur- r_ leriit-(Psal. LXXXVII).Et eei-le brgye esf punie
rauraiitium,vper Sireaas fallacias iuiellige adulan- r,_ quod transit, hreve totum quod aliquando Tmis
tium. Struthioquippe peniiashabet, quibus taaien >,) cpncludit, Vult pfojnde Spirkus sanclus, ut"in
a terra iioB elevatur; quia hiric ppiidus s . aelernitateiiv oculos figamus, nec tempus fugax rillius
corporis,
Iiinc raritas pennarum similitudiiiem -quidem vp- Q_ loiigiiudinis aeslinicmus. Prope est, inquit, ul ve-
landi praesfant, sed usuni negant. Exprinvit y~0 niat lempus ejtis. Cujus ej'us? Illius cerle, de quo
ei-go
natttra avis vitium simulatoris, qui in facie quidem m praemiserat : Ecce dies Doniini venit crudelis, CIG.
praDfertsigna virttitum, cum iii occiillis prematur lr Dies igiturDomini teBipusDoriviftiest, in quo boni .
"pondere'vitior.um ; qui magna Ipquens et parva ope- e_ R ptoivabuntuf, ficli prodentur, perfeGli coronabun-
raiis, ccelestia sonans sed lerrena cogitansj scienj. : " tur, reprobi. puiiienlur. Quando. istud erit ? Quae
tia splendens, intentione seateiis, in alfum alas eri- .;"_ dilationis Iiujuscaosa? Differtur sane,-donec pleni-
gk, quasi jain volalurus ad sidera, scd mens suis js ludo gentium iivtroeat, et sic oriinis Israel salvus
cupiditatibus vihcfa totum eprpus deprimifcin ima. a f fiat (Rorh, xi). Itaque antcquam isfa cooperint acti-
Sedpilosus qui incubo diekur_ animarpetulcuiu e, el tari, ritiserebitur 'Do.minus,eleliget adkuc de Israel,
hispidum, et serriper ad coituffi avstuans, libidinum m Eia fralres, slat adhuc seiitentia.illa gravisstiper
sigiiificat incentiva, quihus Esau pilis obsitus vitio- Q. Jacob, quaia.idem iste prophela, in ptiori huj'us
riim post illeeebras gulae, quibus prinTogehka sua j„ parte, ab ipso Boiiiino dicit esse prolatam. Excwca,
vendidit ( Gen. xxv) iftckatus,.ajieiiigeiiar.urii s'e il-U_ inquk, cor- populi iitijus, e.t. aures 'ejus aggrava, et
licita coijjunctioiie.foedav.il; etisiroul patrisel roa- ,,__ oculos claitde,. ne forte videant oculis suis, et auribus
tris-offeadens pcalps, benediciionem primogeriitis ;s -_audianl,el cordeintelligant, ei coiivertaniur et sa-
debitam .amisit. Yideat charilas vestra. Priftvo veiia- a_ nem eos (Isa. vi). Yeniel dies, cum auferetur ab eis
tioni deditu.s, exteriora interipribus, vana seriis, s velamen, ul et ipsi reyclata facie gloriam Domini
inquietudirienrquieti praetulk :jdeiride giilam 11011 . riiei Jesu Chiisli speculentur; cunv nuiuialum fue-
frenans, priftiogeftita perdidit; postaiodinn iri-utrius- Q C ril Jaeob : Joseph fiiitis luus vivit, et dctninatur in
que parentis offehsam pudicitiam perdidk,- poslre- totq terra JEgypti (Gen. XLV).TUJICquasi de- gravi
mo a patei'iia benedictione excludi pronieruit. Ilsec ec soinno infidelitalis evigilans, Vadam,- inquit, et vi-
cum plurimisTiodieque actilarL;utinam nescirenius, debaeum qniequam moriar (ibid.), Miserebilurerikii
qui spirkualem dulcedinem, -qiiaeab i.nius lantum m Poniiiius Jacob, eui-nunc in fide gentiuni adyersari _
sentkur, fastidientes, et exteiiores consolationes es videlur, voeaus lvoa plebem suam piebeai suaai, et
vagasque disctirsiones cririose sectantes, priniuni m non dilectannJilectarti, et non niisericprdiarii eon-
se ventris subjiciunl servituti, ob ejus deUcias pri-' r: • seoutani, niisericbrdiam consecufani (Rom, jx^..
niogenitorura suoruhiglofia, abfefturitiatioais scili- ].- Miserebittir eninv Dominus Jacob, et eliget adiiiic
, cet se merilis deffaudaiiies, etvsic Tibidinis adusti 3l: de Israet. Adhuc; inquk, eiiget de Israel. Elegit
incendio, ad benedietioiiem patris, quav iis fiuctu t[1 piimum apostplos et.discipulos, ef imiliitudiiieiiv
virtuturii exspeclatur,, non aftirigunt. tjlulae corvi- rj_ credeiilium de Isiael, ut primiliva Eoclesia fuiida-
nae (licuatur Biagakudinis, prolenso coilo, ,,,_ retur; eliget et iiv firie saeculiplures, quibus ultima
resper-
. sse macuiis : qfiae, roslro in palude defixo. difav vo- 0_ siBculiteropora adoriieiifur. Noniiae amem electio-
cis vel stridoris softuiii eaiittunti Rogo quid dclra- a^ v- liis.iiitelligimus nurie oniiies Judffios, quos teiapns
ctoribus maculosius ? Habeiit quippe detraetores D
es jij.id juverit esse salvandos. Si q,u«fkis vohis di-
lioc prpprium, ut seiaper vituperafioaibus, quibus us stiiigui iater Jacob etlsrael, ei inter miseratioaem
alios infamare riituivliir, paryas.: aliqUas.lau.des es ' et elecllpiiem, in.iirmiores inlelljge pcf Jacob, quo-
adovisceant, et ila- onTiiem defogationis suae ser-; r-: rum lriiseretur ne pefeant; perfbctiofes ia ferael.de
mPnern maculosum contrariis sententiis reddant. it. ' quibus oligil ad .aUos docendosit regendos. Se--
Porro adulatores Sirenis congi-ue comparaiitur, r quitur •;
-, qui blando quidenv, sed mortifero soao audieiitis lis Et requiescereeos faciel super liuritunisuum. -Quaj
aurem demulceat, et nisi pi'iidentius aiire obturata ita est istahuinus? An lerra illa proiiiissioiiis, quav
transiefit, in seopulos superbiae,!vel in praesumptro- rp_ . eorum quondain fuit, a qua evulsi surit, et dispersi
nis Charybdim iftducCnt.Laudatur eriim peeealor. a perprbem lerraruia? sed; et nos, cbarissiroi, cam
talibus iu desideriis ariiniaesuae, et iniquus beriedicr-
ci_ destructa-Tuerit in nobis Babylon, cum fuerimus Ja-
tur (P«Q/.x); lufelix, qui se lalibus credit, relicto- x_. cob, Babylpn, iaquaiu,id estamor mundi, ubipro-
-
ju-v fecto siint brstiae spirituales de quibus Propheta :
que propriaa coiiscientiae testinioriio, nlieiio se j'u-
dieiP deludert.dum expoftk. Misefi, quibiis Domi- î- Ne tradas,. inquit,.besiiis animas.conftlentes iibi
iius per prophetam exprobraf, diccfts : Prophetw tal (Psal. Lxxivf) : abi dracon.es_ inimuiidi scilicet
417 . .SERMONES DE ONERIBTJS. 418
spiritus locuiri habent; ubi simulatio regnat, li-.;A aliud niundi, qriod adversilatenv diximus, molestum
bido inquietat, detraciio laniat, 'dissolvit adtilalio >' magis est, -sed mkius periculosum. Ad quod spe-
cum, inqiiam, havcoffiaia niundialis amoris fuerint clat rerum peniiria, delfactiphes, opprobria, perse-
delela, iniserebittir nostvi Dominiis. Jacob quippe cutiones divkunv, odia principun), aniicorum pfo-
luctator inieipreialtir. Quae esl i.sfa Jucla? Caro ditio, subdilofuni rebellio, corpovis agikudo. Qua-
concupiscit adversus spiritum, el spirilus -adversus Jis est noJvis,fratres,, contra haec omnia Golluciatip?
carnem (Gxil,v). Quaelucla? Non esi- rtobis' coliii- Quis est, qui iri adversis fojte rion pusiliaaimior .
claiioadversus carnem et sanguinem, sed adversus iaveaiatuf; qui-ad opprobria"non"movealur,- yeT
nutndi reciores (Ephes. vi). Quae,lucta ?' lUgnurii coritristelur ad detractiones'; qui noa in pefsecu-
cwlcrtim vim palitur, et violenti rapiunt iltud tionibtis iracuridior, conlra aiiiiGUia proditbreaT
(Maiili.xi}. Quae lucia? Neniiremiiii,siodit vosmun- iftipatienliof? Felix anihius, qui in bmnibus inve-
dits, quoniam rne prius odio liabuii(Joan.ts).- Ha- nkiir superior;" siout iii prosperis leinperaiis, ita ef
bemusigilur liictam cum carne; luclaii)cuiri daafnoae, eonsTans in adversis. Felix iiiliilominus ille, qui,
luciam ctiai avundo, eum Deo. Prirriavincipietitium, etsi vincere ista non valet, .opllnve tanieii Itictaiido
secutida proficientium, teriiacorum qui prftbaiuui, salagit ne vincatuf. Mherebitur enim Dominus Ja-
qtiaria eorunr ijui perflciuntur. Pijnva Jabofiosa; B cob, id esl liielaloiis, ut si plenam non obfinuerk
secundapei-iculosa.tertia, laediosa,qiiaftafruclucsa, . in hac vila vicipriain, flnitp ceriamiive, cofonam
Rogo, quid tam laboiiosurii quam in seipsb,et cou- riierealur habere iri ccelis perpetuam. Sane qui iii
ira seipsumIiaberecoriflicturo?Ialus estignis, quenf his luctis vietor exsliterk, iftcipiat luctafi cum
ifos et fpvere oportet, et eavere. Narii srnon fove- Deo ;Traiisiens de Mesopotanvia Syiiae in montem
fur, natura obruitur; si aon cavelur, caslkas peri- Bethel "(Gen."sxvin), de infei-ioiibus- ad superiora,
cljlaluf, Hiiic tinior,; liine luclus, hlnclaciyinae, de iiumaais ad diviaa, de coiporaiibus ad spiiitua-
ignorantibus metas neeesskatis, expaveseeniibus lia. Porrige ergo in alluin brachia duo,- 0 aaima,
uegotium voluplalis, non audentibus debitum ria- oratioaerii et iBedkalioaem; infer ea iri ipsa secreta
turav negare, voleiilibtis gulaj Trenum sobi-ielafis ceeii,,ubi Christus est in dexteru Dci sedens (Celoss.
imponere. Cuui.pulantcohsulere iiecesskati, fomen- iii):kislajoppoitune,-iiiiportuue(// Tim. iv),utcpn-
tum praestarit -voluptati; et cuiii sifbtfahuril, quod tenipleris facienvejus,utdescendatad tejveltetrahal
puiant jiecessaiium, JnfaUis quaeaeque diligii.it bo- advse,ut gusies|quam dulcisest, ct quam mitis et irti-
nis, sustinei.t delrimentum. At eonti-a spiriluales sericpis experiatvs (Psal. xxiy). Itaque siin Pfatio-
. nefjuitias peiiculosa liimis lucta est, quibus niille ne tua yel medilatione exarserk ccelestiuin deside-
ad nocepduni sunl artes, ulpote lot annoruai niil- rioruin ignis; si amoruni inceritiva flammescarit,
libiis ia tali negolio.exerckaiis. Inter omnes daer si aesluaiis et arihelaris coelestibus quibusdam irip-
monuai insidias illa lariien periculpsiprest,,qua se vfearis affectibus; ct modp quasi- coinpreherisum
transformaiil-in angelos lticis, •simviitudine vir.lu- quero diligis sentias esse praeseftlem, niodo elapsum
tuni vjtia.palUantes, et iiucalice aufep venenum de nianibus iloleas et suspires absentem ; lueta spi-
iniserispropinaiiles. TTincnon.esl collucta.tio ad- rilualis. est, ftolnen libi Istael impoiieris; ut non
versus-cariiem et saaguinem, quando, •carne j'arn soluni iiiiseratione, sed eleetiprie digiius habearis;
superala, daemonuni noscallidkas iiviqua deludit, Miserebiiureriim Dominus Jqcob; et eliget adhucde:
' Israel: quia qui pugnans iil. gemitu suoTaborat'
suadentes vitia per'virtutes, "vel propter virtutes
;
superbiani./ Porro .duobus bracbiis rnundiis iste eoiitra vilia,,et lavai lacryniis lecttim suuin, dignus
contranos Jucfalur, prosperitate et adversitate. In esf cui niisericpfdia" impendatur; qui auterii, vitiis
p?rte prosperilatis est reram ieroporalium abun- superajis, iri virtuium perfeclibne glorialur, quasi
dantia; in abundaatia pax, in pace seeuritas. Si- graftum purgatum et eleclum ad horrea sujjeffta
miiiter ei laudes hoaiiriunr, amicitia-divitum,bene- tiansferetuf. Et requiescere eosfaciei super humum
volentia etiides sociorum,favor et gratia subdito- \Hsuam. Beatkudo magna promittilur. Hiimus noslra,.
rum. Nihilomiiius el sailitatem corporis, et bonain Caro liostra est. Mulli sunt sub ea, multi in. ca,
valetudinem menibrprum. quidam prospeivs aesti- paiicivero sriper earii. Sub ea sunt,. quibus.carnis
.- mant. adjungeiida. Eia^ fratres, quaritum hbc bra- concupisceiilia dominatur. In ea sunt, qui sbiripef _
chio suOmundus nos pfemat, quam adversiira nos ea-quae carnis sunt agttnt et nieclitaiitur. Supfa
luclelur, quam «aepe miseros incautosque dejiciat, eapi surit, a'quibus rie ips.a insolescat, laboribus' et
quis facile dixeril?Quam rarus, qui iion in prospe- vigiliis atque jejuniis casligafuf. Primus carnalis
ris velmodiee relaxet aainium a solita grayitate-, cst, secundus animalis, tertius spiritualis. Et a car-
qui nori in abundantia sit parum remissior; el in nis quidem "domiaatu lios pf.ohibctfPaulus, c.iira,
liumaria laude parurii' hilariOr;.iiipriacipum bene- dicil: Nqnregneipeccatuminvestro moricdicorpo-
yolentia aliquaiitultim Taetior, ill amicof um. gralia '.. re, ut obediqtis cpncupiscenliis ejtis (Rom. vi). Quiti'
dissolulior, in favtiie subdilorum insolenliof; in est obedire Goacupisceatiis carais, nisi essb: sub
corpofis Tirtule ailsterlorf1.Quicuiiqtie igitiir Jacob carfte? Yult etianv nos aon in canie esse; qui ait;
.spirituali.s essevoluerk, corilra hwc ia prospefis 'Gariiis'' eurdm ne fecerilis. in desideriis(B:om::xiu):
. contipua lucta sejioverit, exerceridum.' At bfaohiuni Audi et boniiriemsiipra cafiiem; ejus desideria fifi
4-;g . B. AELREDI ABBATTSRIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETiCA. 420
liter prenieiitem. Casligo cprptis meitm, et in servi- A berii IsraeUticam ad sinum traliunt Ecclesiae; ita et
ttitem redigo (I ~Cor.IX).Veruinlamen quandiu est, Ipsi conversi ad DomiauBi, j)lures ex geafibus,
conira qubd pugnet, labor est, non requies." Si vefo,. verbo simul et exemjdo Chrislianis legibus subju-
exsiincfis .vitiis superattsque passionibus, ita supra . gabunt. Unde sequkur : :"-''"
cariiem sk,'utjam noft sit in ea quod preniat, j)ro- Et subjicienl exaclores siws. Exactores Jadaepium
ieclo 'super huriiaai suam requiescet. Hsecesl beati-;; suut immundi spiritus, qui diversis erroribus im-
ludo mkibtis repromissa,- diceate Domino : Beali plicatos ad maledicta, el multoruai generum vitia
miies, quoniam ipsi possidebunl lerram. (Matth. v). , cpmpeUuat; quos aimirum signo ciucis mttnili in
Sed qiiia jamditi laborautes loquendo ad.euni loeiim fine saeculisubjicieni; et cuniillis dataTuerit: virlus
Seripturae veakpus, ribi re-quies commendalur : ju- caicandi serpenles el scovpioiies, et omnem pole-
stuivvest, uiiri portu silealii aiodicum quiescentes, siatem, inimici (Luc. x). Et.eril, in dieilla : cum
animura simul et voceia reparemus;.et sic aiagis requiem libi dederil Deus a labore tuo, et a confu-
idoaei iaveaianiuf ad perscrutaada sacraaveata Dei sione lua, el a serviiute tua dura, quaanle servisti,
etDomiai Jesu Christi, qui vivitetreeuatoeromnia . sumes parabolam isiam contra regem Rqbylonis, et
saecula-saeculorum,Aiaen. • dices : Qnomodo cessuvii.exucior, el cavtefa: Descri-
D pius esl a projvhela.statiisEcclesiae usque ad tem-
SERMO XV.
. ctiam ipsa persecutio
De eo qudd scriplnm eslri Disjungetur adveria, »" pora Aiuichristi; descripta
usque, i.Opcrinieii/uni.vtmim' erunt vermes (lsa. Anlichrisli, desciipfa Babylonis spiritualis eversio,
~ ' 7 .-. I. descvipta et Judaeorum conversio, Nunc ad ipsius :
XIV).-t
Saactus Isaias convo.rsionemJudaeorum, qnaia in Antichris(i,-vel cefle diaboliv in Aniichrisio., vcl
novissimis diebus fulufamcrcdimiis, sanctb Spiritu cum Antichrisio subvcrsionem, saactoruaique re-
,-iliuminaius doscribens : Miscrebitur, inquit, Domi- quieai ct exsultalioaem, mysficuai verlit eloquium: "
mis Jucob, etcligel de Israel, et reqniescere eos fa-'.: et qiii de iis, quasi de teriia persoria, dura praj-
ciel svper Itumum suum. Et addidit: Adjungelur addixerat, annuntialurus prospera ipsos .alloquitur,
vena ad eos,_et qdhwrebit doniui Jacob. Per adve- dicens : El erit, cumrequiemtibi;dederitDeus:l'er
nam pbpulum iiitellige nationuni, qui vocationom v; hanc requiem pplest pax TUa inlelligi, quam for-
judicorurii, oracula prophetaruin videntes impleri,: te, deslructo Antichristo, usque ad diem judicii ha,-
ari eaindem fidem"suscipiendam eis conjungi.-fesii- bebk Ecclesia ; vel illa certe, qria novissime inimica
nabunt. Velcerte ipsa plebs fidelis,,qtiam ipsi ea-. morte"destructa, non crit qui impugaet, vel lerreat.
tciiii.sut adyenam exhorrtietaril, eis dileelione jun- : Notanlur liic tria genera nviseria:um,quibus sub-
gc-i.if,quandp illaedusc,-quse fueraill in iaanu.Eze-:^: jicielur geuus humanuni, ab eis ante lempus illud
chielis propiielae divisae, erunt in unionem (Ezech. r.on. facile eruendunv, labor, confusio, servitus. La-
xxxvn), ct secundum aliuni proplietam, Juda et b.or.ad corpus proprie pertinet, ad mentem coafu-
Israel. facient sibi caput uaum, et ascendent de ler- vsio, servkus ad utruraque. Tempore quippe Anli-
ra (Osee\). Ita populus gentiuia adbaerebif populo chrisfi laborabk Ecclesia, in aliis subacla lormentis;
Judaeoruin, id esfdomui Jacob, ut sit illis unus confundelur in aliis, exposila contunieliis; pre-
Deus, una fides, vnutn baptisma (Ephes. iv) Et texe-. metur, servitute afflicta tributis. Sed cum'ab bis
bunt eos ;jo_vu/i,.Judaeos scilicet -Cbristiani lene- omnibus, inquit, illo filio p.erditipnis exstincio re»"i
, bunt charilale., teneburii sollicitudine, lenebunt.. quieveris, sumes parabolam. islam conlra regem
affecti.one. Et a.dducenl eos in locum suum. id est. Babylonis., et dices : Quonwdo cessuvit exaclor ?
Ecclesiani; iocus quippe Cliristianorrira Ecclesia quievii tributumJ^ Obslupesceiit sane eleeti, quud
est,.quam il.le praefigurabat locus, de qup dixit Do- importuiius ille exactor taav subito pefierit, et sit
niinus ad Moysen : Solve caiceamenlum de pedibus deletusde terra ; qui laai per se quam per satelli-
tuis. iocusenim in quo stas,_lerrti.s_anclaesl.(Exod. tes suos mundum vexaba't_tributis ac tormentis de-
m). De qua terfa proplieta-subj"unxit: Et pp.ssidebil,rj populans onvaia, et ad sui consensum sceleris tra-
eos donitis Isracl super ierram Dotnini in .servqtsel'. hens. Conlrivit Dominus baculum impiorum, virgum
ancillas. Receplis quippe in Ecclesia Judaeis, qoas deminanlium ,. cwdenlem populos in indigiiatione,
utique terra Doaiiai csl, tanta erif jiopulis exsul-".. plaga insanabili. Plaga isla mors aelerna est, qua
talio,.iaiii mira cifca GOSdeyotio, ut qupsauncha- inuki, Antichristo o.aedente,id est jiersequente, fe-
benl perseculores et dominos, lu.nc-in charitate ser-.v rienlur : quae quidem plaga' insaiiabilis est, quia
vos babeant et ancillas, secundum illud Apostoli :: iii inferno iiulla est redemplio; ibi nec locus "posiii-
Pef charilatem servitcinvicem, El eruttl capierileseos! leaiiav, qua pe.ccata.purgeulur; nec eonfessiouis rc-
qui se ceperani(Galat. v). . Ot mihi yidetur, aiutaa" nvedium, quo cureatur ; aec acceptabilis satisfaclio,
illa describittirproplielicp seraioae dilectio,quase ! qua saiieatur. Subjicientcm,inqtiil, ht furore genles,
alierutrum eapient Judaei et gentes, et quibusdami et persequentemcriideliier. Conquieviiet siluit omitis.
quasi brachiis amoris se irivicem complecteulur, dei terra; gavisq cst et exsultavii. Regnaale Aalichristo
-qua captione Paulus ait : Capile nos; vel_: Erunt( " ubique labor, ubique clamor, ubiqtie dolor. Quo
cupienles eos, quiseeeperant (II Cor.yw), cum sic-- divina virtule jirostrato, videbrintur quieseere .om-
ut Jldciesex gentibus,sanctse 'pfadicalionis rcti ple-- nia, silere omii.ia, exsultare omaia; qui a jamnon
" -SERMOSES DE ONERIISUS.
421 77 £22..
crit luctus, aeqtie clamor, r.eque ullus dolor, qiiiai'A late.putredo pfo Iibidine. Vol tiiiea j)rb illicka lo-
priofa transieruiit(Tpoc. xxi). Abieles quoqtieIwialw cutipne, putredp prp illicita cogkaiipne, verinespro
sui.l super te, et cedri Libani. Per abietesaeeijiesiib- illicita actione.Vel tiaea, quae occulie et quasi iii-
linves ia sapientia; per eedros excellentes -pqleTiiia. seasibiliter consumil, dia! oli eslsuggeslio: putredo,
Ilac Iigna ad constructioTiem templi vel ornafum a quae hprrorem et fctorem general, jmiariada dels-
sapieniissiiao Salomoiie assuavpia, sacne Scriptura? ciaiio; vermes, qui maiiifeslo corriimpuat, cpasi:nsio.
prodit-historia (III Reg, v). Sicuf aulem lenipltiin Ex his auteav PaiBibiisaiaieria narscitur supplicio»
illud figurani praefeiebal Ecclesiae, kaper abipteset rum, sive ialus in .conscientia, sive exlerius in, .
cedros, quse caeteras arbores et jirocerkate vincun!, : pce;ia. Haic brevilef exponeudd ifanscui-riniiis, aninvo
et odore praecelhtnl, sublimes in Ecclesia, qui bon;e scillcet ad alieaa feslinanle. riecblite, chaiissimi;,
ojiinipnis odofe jriuribus innolesciint, intellige. Qui quia de Doiaiao Jesu liraesealiaai suam discipu.lis
tuac teiaporis inuto habebuntursubliiaiores, qt.aol.o subtfaclufo scriptuii) est :-Convcseensprwcepit eis ab
persecutionis teaippre kvvenii fuerint foftiores.Qup- Jerosplymis ne discederent (Act. T). Pacem enim
1tittv yox exsulfantiiim et glorianliuni a propheta Jefusaleavsigaificat. Paccai"iiaque. coaiaiendamris
subjtiagitur : Ex quo dormisti, non asccttditquisuc- : vvbbisj pacem pv-aecipimusvobis. Ipse enim Chfistus,
. cidatnos. Sonnius isto niorlem signiticrit. Mniiiio qui estpax iioslra, faciens utraque unum (Ephes.
quippe Anlichristo, rioft efilqiii cedros abietesve 11), conservet vos ia unifate Spiritus, et-iii viacuLo
succidat. JV011 ascendit. Ascerisus superbiam, vel po- pacis (Ephes. l.v), cujus vos proleclioui et consola-
tentiam, veLpfudeiiliani expriniit, ut iiitelligas aul- tioni sub alis-Spiriius sancti comaiendo, ut ijVse.
lum post eum tanla superbiacrigi, vel exaltari po- . vos mihij et me vobis caai pace et incolumitatere-
lentia, velcallereprudentia, ut in paraqisb Dci, in . sliluat. Quod ipseconcedat,; qrii vivit et regvat
Ecclesia videlicet, quoslibet pevfectos quasi cedros Deus per Omii-ia; saecula saeciiloruni. Aiviea.- v "
et abieles a iidei possit fujidanvenio succidere; sive '_-'' SERMOXVI. . ; '.,..-
per superbiam.saeviendo,.siveper potentiam ojjpri- . De eodem capilulo.moratiter exposilo.
mendo, sive per prudentiam seducendo. Beiie ergo Ecee"adsum, lilii tneicharissiini,gaUdium meusi,
dicitur : Ex quodormisii, non ascendit qui -uccidat et eorolia mea in Doinino. Dies ista dies mihiexsal-
nos. Sequktir : - -.••• ,talioriis et laetitiae,quaadiu-desideravi ut viderem,
Infernus subler coulurbalus esl iit occurstim- iui; et desideriuai paiijveiis exaudivit Dominusil(Psal,
'-
suscilavil iibi gigantes. Oinnesprincipes lerrw surre- x.) 0 ariior quam suaviter uris absbntes! quam de-
xerunl cie soiiis suis,omnespriucipesnationum.Prin- Q leclabiliief pascis pravsenteslnec lamen salias esu-
cipes leirae vel natiomim contrarias foiltudines lieales, donec ponas Jerusaleni piicem,' et .adipe;
avslimoiaterpreiandas ; quae in hominibus lerrena frumenli satiesreanV (P&al. CXLVII).Ilavcest pax,:
sapioniibus, yelgeuiibus ab AiHicliristo seductis, cujus priirikiis jntcfim refocillali gustatis quaai bc-;
singulaein singulis, qtiasipi-iiicipes iiirsoliis, tuiic liuni el quam jucunduai si-ihabkar.e fralies in unttin
ieiapofis residebuni.-Quoruin. oinnium polentissi- (Psa/v cxxxn).. Haecest pax, quEequodaai pfaegustu
nius,"quasi caeterorumrex,Aiiiicluisti corpus etani- . charkatis vospasGit|in via,ej"uspleukudine saliandos
mani quasi oronibus aliis excellentius sibi solium iii pafria. E|a;:fratres dulcissimi, tolum quod vivo,
vindicabit. Hi igiturfpriricipes cum regis ,'s'iii cona-"v tolum quod scio, vesfiis profectibus offerp, 'vestfae.
lum, queai per organurii illud suuin moliebatur, devoveo utiliiafi. Uiimini me, ut libet..iiecparcalia ,
Ch-rislivirtule evacuatuni conspexerint'; ierrili de labori meo, ubicunque servive poterit profecfui ve- ,
soliis.suis, liis videlicel quibus pravsidebant,- fuga- slio. ROdeariiusergo, siplacei, iirib quia placet, ad
buntur, etruiiiam ejus admirantes ijnasi resporide- opus qnod iiitermisimus; etccelestes thesaurps,quos
buntet dicent: El tu vulneralus es sicul ei nos,-np-. sub tegriiine parabolarum saiictus recondidit Isaias,
stri simitis effecluses, delracia esl adinferos .super-: lumiiie nos veritatis sancto Spiritu profundente, ri-v
bia lua, Etest sensus: Quaalo akkis te exlulisli, D meJiur. Describens quippeparabolam, quanieonlfa
taalopfofundius cofriiisti. Concidii cadaver tutiin. . regem Babylpnispopulus ab ejus tyraniiide libera-.-'
Cadaver priucipis tenebraftim ipse Antichristus po- tusassumet: Eieril, kiquif, JKdieilla, cuirirequiem
lest non iacoaveaiefttet iatelligi : quem prae oaiai-. dederit libi Deus a labore luo, -et a. confusione tua,
bus suae aialiiiae aaimabit, et pessiiaaTejus volua- et a servilule lua dura, qua ante.servisli : sumes pa-
laliqtiasivilaieinllatumeffecluninialiliaeiiiinistrabii: rgboi-am-haiicconlra regem Bubyldnis: Itaque pai-a-,
Quod ejus eadaver fuac concidet, qiiando-eum Dd- bolani iivtelligamiisul pafabolaia,. noa arbiuantes
minus Jesus inlcrflciet sjaritu oris sui, et destruet eam contra NabttcbodoaosOr lerreaae illius priaci-
iUustratione advciilus sui |(JJ Thess. 11). Subter te. pem Babylonis, sed potius cpntra euin, qui abaqui--
sterneturlinea, etpulredp,etoperimentumiuunierunt Tonu.esl, principenv coiifusionjs, esse prolatam. Sed^
vermes. Poena aelerna, quaa tpiam vel diaboli, vel quia havc ullimo.jllo .serBioae queB) de.his ad yos;
Aiilichrisii substaatlani occupabit, satis manifeste liabuiBius, allegorica interprelalipiictrauscurriniris:';..-.
describilur. A parte iftferioti tinea demolietur, a pa ipsa nunc moraliler prosequaftiur, Si quis igilur"
parte superiori ycrmes corrodei!l,putredointiiS;eon-. noslriim aliquando in confusibne vitiorum posilus,
suiiiet. Titiea pro j'ucuridkate, .vernies pro crudeli- - ac jugo kiiquitatis oppfessus, ]am se garidetei a.
425 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. CPP. PARS I. - ASCETICA. . 424
labore qtiiescere, Cl pro transaclis nihil Confusionis & A"•bere. Sicut autem Dei quiBdaiivsimilitudo lueet iti
- ^virtutibus, ila siinilkudp diaboli in viliis aestinialur:
habere, jugum quoque jiessimavsei-Vkulisabjecisse
siiiivai parabolam hanc contra Tegem Babyloais.- a'• qua.ejus simiiitudiae landiu hoaio liber est, quan-
Lat.or in viiiis est, re.quiesin virtute, confUsib in diu < iioiv praebet suadeali coaseBSum. Coaseasus
libiiline, secuikas in castitate; servilusin cupidi- iquippe ia animam ipsam quodaromodo diaboli simi-
tate, liheitas iii.charilate: Esl quippe labor.in vit.iis, lkudiiiem
1 levi, ut ka dicaoi, iractu depingit; Qttaado
labor pro viiiis , labor conlra viiia. Laborin viliis, verp eoaseasu prorunipit ad actum, jaai pieaaav
quando, utpessiriia desid.eria expleaalur, laborem ejus imaginenv affectu peccaadi sibi miser inipoait.
niuliis anliqnus Iiostis importai. Labor pro vitiis, Sicut in liomiiie peccaio niedianie diabolus polesta-
quandoquis pro nialis quae fecit, vel iavkus affli- tem accipiens, Cumeum jugo malae,consuetridinis
giiiir, vel volens labore poenkeniiae maceratur. La- oppresserk, quoiidianum peccali tribulum ab oo in-
bor contra vilia, quarido eoaversusad Deuai diver- tolerabilis exaclor exsiorquet. Sed, sicut Pba:ao
sis tenlaiionibus fatigatur. Esl eiiam coafusio in jvlebemIsraelilicam in lulo affligens etlatere pluros
vitiis, coafusio -pro viiiis, confusio coiilra vitia. sub se legilur babuisse exactores (Exod. v), ita
Coafusio iri vkiis, quando Iiomo pessimis passioni- princeps ille tenebrarum ad lioc trihutum exigen-
bus dissipatus non falionercgkur,.sed.vilioruiii tu- B p dunv singulis suorunv singulos iniputat inipulsorcs,
multu confuse agkatur. Confusio pro viliis, quamio qui eis labores indicant, et suggeslionibus iucautos
quis deprehensus et conviclus erimiilis aUcujtis, coaculiaiit, duraque peccafi servitute depressos in
eonfundkur; vei poenitens ct coalitens quae coinmi- sprdidis operibus desudare conipellanl, Sed, oquav-
sit, salubri confusi.oiiepurgatur, Porro contra vitia., cunque es anima, quam ab hac infelickateDei pie-
confusio, quando liomo conversus ad Deunv, te.ata- tas liberavit, praestat tibi requicm a labore luo, et
tioiii quavnpatilur expeitae confufsipflisrecordatiovie coacussione tiia, et a servitule, tua dufa, qua aate
resistit.Claiaat Doriiiaas in Evangelio : Veniie ad serviisti. Miiaiis certequod lam facilis libi est con-
me, qui laboraiis, el oneraii estis (Matlh, xi). Habes linenlia, quae libi impossibilis videbatur; njiraris
alias scrjptum de_quibu.sdam: -Vi- inique agereni, quod inolitse consuetudinis jugum
eyanuit,adquod
laboraierv.nl {Jer.tX). Quis labor latronibus furi- deponendiHHetiam conatum oiriaeni desperatio ii>-
busve, ut vel vialorcmojipiiiiiaiit, vel patremfamilias nata siibiraxeral. Suriie ergo parabolam confta re-
domo perfossa despolient? Quis labor aduiteris vej geift Babyloriis. Exsuka ctirii iremore:; clama cuni
forfticaforibus, ut male cupilis potiantur ampiexi- slupore : Quomodocessavil exactor? quievit tribu-
bus? Sed et-avar.0 agris vel thesauris inhianti alie- lum ? Inslilit qiiotidiespiriius forriicatioriis,alicujus
riis labor nou modicus esl; et si noft corporis, ta- "C turpitudinis et imrouiidkiae iributiini cxigeris; nec
mencordis. Hunc laboren) sequitur confusio;quia, eral repellendi facultas, ve! virlus resistendi. Quo-
sicut in vktutibus ofdinis est pulchrkudo, ila in. niodo ergo cessavit exaelor , quievit tributumt IiW
peccafis iuTiiultus.et coiifusio.OmJMsenim .gui facil sui-gens in me spiriius" iraj ad verbafuroris cio-
veccatnm, servusesl peccali (Loan, ym). 0 dufa ser-' briuscompellebai; iiiinc spifitus gulae ad-negalos
vilus! quae etiain animuiii renileateni plerumque vel illickos cibos excitabgt ajipblifuin ; nunc ama-
cogitad vitia, cuiii violentia malae eonsueludinis ad rnm silenlium quotidjaniinurmuris ct defraclionis
jllud impellkur viliuin, quod j'am detestatur, ut mi- ame exigeiisnuniniuai, magistiis intiaciabilem,
rum in niodtim et pecealuin- ita velit, ut ploret. A impatieateni me sofiiscxhibcbal. Spiritus acediav
qriibus omnibus, cum liomo fuevit liberalus, sumet omnem statum laeaelrariquil.litatisevertens, ethor-
paraholam hane eontra rcgem Babylonis, et dicef : roi-em splkudinis, el quietis odium ingerefts, discur-
Qnomodo cessavit exactoi, quievit t}-ibulum?~Auii sioftesTnordiiiatas, signa vana vcl periculosa me sibi
Dpminuin nostrum Jesum, in Evaligclio dicenteiiv[ solverc ccmpellebai. Spiritus superbiae ipsam iiite-
Petroi Ileges genliitm a quibus accipiti.nl tribtilum ?1 fibrem cordis raei sedem pervadens, ririnc SubjecUor
a suis, an ab alienis? El Pelrus: Ab alienis. Cuii „ iiis impaiieatem, nunccupidurn doniiftationis lacie-
i)ominus : Ergo., inqriit, liberi suni filii (Multh. bat; iuinc arivbulare in magnis etmirabilibus super
xyu). Sunt igiiur tres exactores iributa cxigenles: ; me, caeteris- despecl.is; conipellebat. (Psal. cxxx);
Caesar, diabolus, elDeus. Caesar iniaginem suami nuac meipsum praeferre melioribus, cuftctorttaiq;ie
impressam liummo, quam liomini in signum suav> . profeciibus iavidere persuadebat. Qttonvodo ergo
domiua tionis imppstiit, quasi cxacior- importunus5 cessavii esactpr ? quievit tfibutum ? Nunquid in vir-
extofquet. Diabolus simiiiiudiaem suaai, quaia con-. -_ lufe.niea? Nunquid.in gladio nicb? Absit! Quomodo
sentieiiti sibi animav affectu vitiorum, stylo consue- ergo'! Ceite Dotninus conlrivit buculum impiorum;
iudinis vkiosae inseruk, durus ac crudelis exacforr virgam demhwriiium, Doniinus coaiefeas Jjella, Do-
quolidianaj turpiludinis solulione- requiril. Deuss nviiiusnomen cst illi. Gloria tibi, DomineJesu, qui
iniagineni suam qnam jiaturae aniniae raiionalis3 noii permiuis nos lentari sripra quam possumus (/
impressit, a sua rationabiliter exigit crcatura, Ad1 Cor. x),,Non dedisti gladium in riianu hosfis, sed
imagiueni quippe:et similiiudiiiem-Deicreatus liomov bacu!um_vjil yirgam. Gladius enim exstinguil; virga
(Gen. i), quandiu se altei-ius non subdidkpoiestati, , " vel bacuius affiigil. Denique vox-tua est ad Saian
iion cogebatur solvcre^ quod cpnslabat cum noa dcrT tie"beaiGJob : Epce %nmanu tuu sunt euncta i-v.w
42-5 -'__ SERMONESDE ONERIBUS. m:
possidet; tahium ne in eum exlendqs manum (Jpb A abic.les el cedros aibores subliines ei odoriferas,
i). Deinde, cum dedisset eihi corpus.ejus polesia- : virfules iutellige, "quaruia cacumeu cceltim tangk,
iem : Veriimlqmeii,inquit, aniniam. ejus serva (Job niuftduin boaaa. opiiiioals odore perfundiu Tunc
u).'Daia estvii-ga, datus.est baciilus; sed negatus veic virtutibus laslatur corisoientia quando el subli-
est gladitts. Yirga.-dafa.est,qtiando concessunvest ei fties sunl ccelestiiiminteatioi.e,.el famae integritate
adimei-eieinpofalia. Datusest etbaculus quando in pdoiiferav. Hoc esl,' quod ait Aposlplus : Providen-
jpstim corpiis ejus savvire permissus cst. Negalus les bonu, non lanlum coram Deo, sed eliahi coram
esl gladius, qifando al) anirna?cxstinclione pro- hqminibus (Rom.xu). Cunr igkur abietes; et ccdri
Tiibilus esi. Percufil ilaque virga, quandbea quae laetataefuerint, id esf, cum yirtutes vitiis succe-
foris sunl langit. Perculk baculo, quando corpris denles salutari laefkia laeiueni.peffudcrint: Ex quo
ipsum affligil. Perculit gladio, quando a corpore dormisll, inquiurit, no.uasceadit qui succidal aos.
anirriam exculif, Hac tripliei teiifatione adversus Ad regem Babylonis, principeni scilieei tenebiaruni
inaiTyres jamdudum desaevit diakoltts : quibus vox ista dirigitur. Obdonaisli, o Safaaa, aoii iuler-
ctiam in fine"sceculi adversuiri fideles per diabo- iisti. Nulla secui-itas, fratres rnci, nulla securitas.
itini saeviet Anfichristiis. Contra rioS qui ki.medio Dofiaithoslis, ricn periit. Facile excitatur, qui ddr-
duorum temporum jiositi sumus,^ quoniaia ei gla- B mit. Pax est, requies esl, quia, ipso doraiionie,
dius.adempius est, virga baculoque cpiitendfi. Iia- iiori ascepdii qui succidat virtrites, Verumtamen,
qtie, quando rerum leniporalluni daraao percutimur, fratres, perfeciorum vox ista est,' quibus jam non
virga est; quando avgriludine velalia eariiis.affli- esl cplluctatio adversus carnem, qiiae plerumque
ctione, baculusesl. Virga quoque perculli,-qiiando iiinata sibi concupisoeatia virtutes succidit: sed
suadet delselalione ; baculo, quaado trahil ad con- adversus spirituales aequilias (Ephes.yt). Qiiibus
soiisioneni jTgladio, qtiandb coinpellit ad actum.. A doriaiontibus, i.d est atenlatibiiibus cessaalibus",
fluibus omiiibus curri fueriaiiis lihcrati, ad nos yox requiescuiil perfecti, nuliani cx seijisis ift seipsis.
ista pertiuebil;: Contrivii Doininns baculum inipio- pugnaerualeriam habentes,; Scienduuv plane est, fra-
rum, Dirgam ddthinaniiuni. Impii. sunt dicinoiies, iies mei, quia paxista nec coriiinua ppieril esse,
ijui noo aaipre justLiae, nec" corrigendi affeclu, sed ncc perfecla, doiiec noyissiiiia inimica dostruefur
ex sola malilia. plagas morlalibus, q.uibusjislo Dei mprs, id esl mortis auctor diabolus :"noii enini jam
judicio doiiiinari perniilfiiiituf, vel a«r'-'.-isipus ut dorTiiieuli, sed quasi morienti sanctoriim socielas
purgenlur,"vel ia . avieraum ul piiiiiantur, iuferre .iasultabit. Vbi esl, inquit, mers,.viclorid lua ? (I.
non. cessaal.. De quofuift nialitia apte subjiiiigkur: ^ €or. xv.) Quod Isaias aliis verbis-: Quonwclo,'ait,
Ceedenlempopulos in indignatione, plagainsanabili. eessavitexaclor ? quievit tribuiuih ? Infernus subler
Plaga ista kisanabiUs ad reprobos perlinel, quiin conlurbaltis est; in occursum tui suscilavil libi gigan-.
baculi virgavve percussiorie iiiurmuraiites, affiigi les(Isd. xiv).Superatoasanciisdiabolo, lurbatus oc-
ppssunt, sed sanari r.on possurit. Et addidit : Siib- curfi.t iaferaus,.sp'rituuiri scilicel societas immun-
jicierilem -iti furore gehles, el persequenlenicrudeji- doruiu ; snscitaus illi gigaiues, id est.quoslibct.de
ler. Multis quippe teatatioaibus subjicit sibi geftfes sooiis fortiores, cum quibus i-ediens ad domuni de
spiritiis nequam, nftij amore justilias, sed in furore qua fuerat expulsus, si cojvia fueril reintrandi, fa-
persequens eas crudelker ; nonsictit Chrislus mi- eiet novissiiiia honiiiiis Ulius pej'ora prioribus (Luc.
sericordiler, qui percutit, ut sanef ; moriificat, ui xi). Ilaecyicissitudo teiitatioiiis-ef pacis nobiscum
yivificel-; deducit ad inferos, ul reducal (Job. xinj. . agitur,.donecoianes principes lcrrav, id est terrena
Conquieviletsiluil omnis terra; gavisa esl et exsul- sectaiitiuni ; paiaes eliani piincipes nalionum, piin-
lavit. In terra cordis nosl-ri, fcii.in terra carnis ao- cipes videlicet regni Persaruiii vel'Grascoruin,:sicut
strfe, quando divefsis lentaiibnibus falfganiur, qua- Labes in Daaielet,Oan.- xi.i), vel certe principes r.a-
lis fuinullus est, qualis clamor vkiofum, quos se- tloniini, id est vitioruni, de suis ft.gali sedibus,
quitur iaiiuaierabiliuiii escrcitus peccatoruai I 0 D-pfincipis sui interitum lugeant :-cujus cadaver, id
quania felicilas quarido conqulescif cl silel oiniiis est omjiis societas reproborum,cunf co aeternis sup-
terra, quamlo in carne nostra 'quiescunl inccntiva jriiciis data linea demolielur, patredine corrumpe--
Iibidinum_ aculei delcclaiionum, spinav iiiiiHtuida- tur, vermibus, conodelur. Koa liiiremini si vos
fuin passionum.superbiie tuiiior, irav iitipetus',-sri- hodje diufius fen.ui qtiam splebam ; quonianj avidus
spicioiiis vel iiidignalipnis susurrium | Cum aiilein vestri post diuturnam famein noii facile potui ve-
quievcrit,-et siluefit ciairior yiliorurii, sequkur ju- slra praesentia satiari. Ne. putelis,quod vel nuiic,
cunditas exsullafioq-.ieviiTutuia. Gavisa est, iiiquit, saliatus sim ; cum sermoaem omittam fatigatus,
ei exsidtavil. 0 quale gaudiiiiiv! qualis exsullatlo non saliatus. Saliabor cum apparuerit gloria Chri-
quaftdo-in boriiiriis coascieiifia oninia laeta sunt, stus (Pscil. xvi) , in. quo vos nuiiC amplector
, oiania pacilica ; quar.do conlrko .sub pedibus deleciabiliter, quiljus mespero fuluruni in ipso ibr
. Satana, omnique niacula vitiorum expulsiouc de- lieker, cui est honor ef glofia in saecula saeculo-*
leia, in solis virlrilibus anima gloriatur 1 TJnde se- ruiiv. ^men..
' " '• -.... , . .
quilut:
Abieles quoque Iwldlw sunt, et ceciri"Libarii, Per '
"' " "
PATROL.€XC\ri : :' . 14. . , .-
m B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. ,f 'm -
SERMO XVII. A perfruunlur : Vw, inqtiit, ierrw, citjus principes
De eo, quod scriptum esl ," < Quomodo cecidisli de tnane comcdunl (Er.cle, x). Idep Aiiticlirisii gloria
' cxlo,Lticifer, qui niane.oriebaris ? (Isa.i. xiv.)-». -- teinporalis erit, non aeteriia ; brevis, et non diutur-
'. P-osl sacra Domiiii.caeNativifatis soleffinia, ad infta ; noii stabilis, sed caduca. Ideo ait': Quomodo
daganda jirophetieav visionis mysteria reverlentes, cecidisli de ccelo, Lucifer, qui mane oriebaiis ?.Coe-
spirituales delicias, Tratres charissimi, tton omifti- luffi bic.templuHi intellige, de quo ait Apostilus,
iiius, sed mutaiiiiis : . sed.nec mutamus quidem, loquens de Ajitichrislp:: Qtd adversaltir etexioiliiur.
cum ea qtias his sanclisdiebiis iriiplefa recolimus, supra omnequod dicitur Deus, aut quod colilur, ita
in verbis prophelicis pravnnritiaia agaoscimus. Ubi- ut in templo Dei sedeQl, osteridens se, tanquam sii
que atttenr uno Dei Verbo pascimur- et potamur : Deus (II Thess. u). Quiijus verbis-pstenditur habi-
qriod idco carp faclum- est, et liahitavif in ndbis-- furusTii-Ecclesia Dei poiestatein : quaiii forle prirao
(Joan. l), "ut a carrialibus posset audiri, quos erii- iiigrediefur, specie quasi reclurus eam, re auiem
dit et verbis, confirmaret. miraculis, altraliei-et iiiipiigualiiius. Dnde iion absurde quidam existi-
e-semplis, postreiao proprii sahguinis effusione re- manl, quod aliqua in Ecclesia sedeni excolsi liomi-
dimerct. Sicut igitur nativkafem ejtts, j-.assioneni, ,'nis,- aut.formam regiaedigaitalis obtentufus sit, et
et te.sTiireclionem, in ccelis etiam ascensionem, ." ita paulalim lum pro signis et prodigiis mendaci-
fidem qubque geiiliuni, et sanclaeEcclesine regnum, bus, lum regum et principtim fav.re stibnxus in
quav omnia gaudenjus impleta, in prophetis inve- , lariiam proliciei poteniiam, gioriam et ojjiiiionem,
liinvjis praeiiuritiata ; ita profecto lyraniiidem Aati- ul facileJudseisei gentibus se Chrisium esse per-
ehrisfi, Ecclesiae in novissimis persecutionem, et suadeai, Dei se Filium nientiatuf, oslendens se,
jjerditiillius destructiohem, fuluruin Dei judi.ci.uni, tanquaai siiDeus. Quod vero ait Apostoltis.: Ad-
et diabblictim omnibus membris suis interitum, qiias versatur , ei exlcliilur supra, omne quod dicilur
in ipsis Scripturis liarraalur futura,- iiullus Clni- Deus; ipsas excellealiae cogitatioaes, quibus ad II-
siianus abigat esse eoinplendaf Ilaque descripta An- laai excellentiam aspii-.abii, sancius Isaias prbpiie-
ticbristi. perseculibne usque ad ejus inleiiluni, in tando subjunx.it'.: Qui dicebus in corde luo : I»
ijuo et ipsius Safanae polestas, et principalus dejici- cwlum conscendqm, etc. Iloc.est coalum, de'quo
lur, proplieiicus sefnio perveii.il, iii quenj adliisc improperando eiim dixerat corruisse : Qupmbddce-
sub typo regis Babyloais iiivehitur, dicens : Quo~ cidisii de cwlo, Lucifer, qid marie oriebdris? Corruisti
modo cecidisii.de ewlo, Lucifer, qui mane oriebqris : in terruni, qv.ividnerabasgenies. Quod Aafichristus
qtiee in figura regls IiabylQiiis, quasi in diaboluri) t,-. vulaeralurus sit geales vu.liiere gravi, plaga cru-
dicla intelligiiniur. El secuuduni bealissimum" Ari- dtTi.non poleril dubilafe, qui Aposloliini audif di-
gustinum lia.'c veiba iion lam de peisona diaboli, cenlein : Eurii.cujus est advenius secrindumpolesta-
cuam de ejus membris dicuntur ; neo, iain prianis ieinSalctnw in otnni sedticlione, signis el prodigiis
ille diaboli casus, uade-Doiiiinus ait, Videbam Sa- mettdacibus, his qui pereuni (II Thess. u). Cor-
itinatn quasi ftdgur de . cqelq cadenlem(Luc. x), ruisti, inquil, in terram. Prostratus quippe spiritu
quam meiijbrorum ipsius apostasia ab-Ecclesia re- oris Dei pro ccelo iaferos possidebil; cujus "'cprpus.
cedeiilium -myslico sefrayiie describitur. Quoiiiani eliarri datum tcrrse putfodinecbrrumpetvir. Septua-
autem omiiirim niembforum ejus pessimuni dickur ginta iaterpretes, aoa, qui~ lulnerabas geiites,sed
Aiitichristus, cujiis lempore aposlataruai erit ma- qui miltebas ad ptnnes genies, jalerpreTati suiit ;
sima mukkudo^ secundum ordinem prophetise, nriutips Aalichristi ad oraaes gcates.slgiiificantes
iprsius sequaciuavque- ejus hic ruina nioaslralur. esse mittendos, et ubique cpntra Ecclesiam Christi
Yefum, quia unum coi-pus conslat esse malorum, savvituros. Qui dicebas in cofde tud: In cwlum qs-
quicunque iiori adveam redituri.de iEeclesia cor- cendam. Possunf haeciatelligi verba diabbii loquea-
rueruat, hujus ruinse participcs- aoii dabileaius. In lis ia Antichristo, et uniyersam Christi civifatem
quibus omnibus ipsius corporis cajiut, diabolus vi- 01 per eum sibi subdere cupientis. IgituT Antichri-
delicet, confunditur : ad qiieriv exprPbranlis pro- sltis diabolico alflatus spi)itu_ cerneiis se in. sa-
phetae sertrio dirigitur : Quoriwdo cecidisti.de cwlo, pientia saeeulari, in sjgnis et prodigiis ab ipsoprin-
Lucifef, qui mtiiie oriebaris?. Lucifer. potesl dici An- cipe lenebiaTuni accepisse' virtuleni ad id, qupd
tichristus, vel pro splendore gloriae_,lemporalis,vel iiiliil sublimiiis in hoc mundo habelur, Ecclesiae yi-f
pro simulatione saactilalis, vel-cefie pro siagulari delicet ambiet priiicipalum ; acceploque secundurii
quodam, ut pulalur, luiniae singularis-.sapieniiav, Apocalypsiia (Apoc. x\u), vel Danieleiri, a besfia
vel pro fallacium aiiraculoruai exhibilione : quibus (Darii-xn), id est illius teiaporis rcgho, decem regi-
oiftnibus oftus cjus,- id est osiensionis initia pvav- li.us quasi decem cornibus praefulgente in omaibus
fulgebunt. Per hoc qiiod mane ortus dicitur, ini- potestate; "iuiquilalem mcdilabitur in cubili suo
tiuin ostertsioiiis ejns declaralur.,Yel per mane tii.ceas : In cwluhi asceudam, id esl obtinebo in Ec-
prseseas viia designatur : quae.yergeas in senium clesia doniinatrim ; supra qslrd Dei, eos' videlicet
quasi in vesperam,: morte quasi noctesuperveniente qui vejut sidera sapientiae claritate vel religionis '
cxstingukur. Unde Salonion de his qui in. praesenli splendore prsefulgent, exaltabo solium nieum, eos
vita spretis futuris,! quibus possunt voluptatibus deerelis "meis, judiciisque subjiciens.-Ei addidii :
J?Q :~'. :"• SERMONES DE ONERIBTJS. 450
Sedeboiti monle testamehii, iiiiateribusaquiipnis. . A ^ lentior virtuiibus in se fotain lcgem coritinet etprb-
Mons festamenli potest dici Jerusaleni Lllatefrena, , phetas. "Nihil ergo iriagis arrPgaris et ambitiosus
_ quam in chafritate . j)ra:esse sepellicctur, ubiqiie
Iri.cujus civitalis teniplo Aritichrisluia quidairi exi-'.__
l stimant rCgnalufuni,4e quOPsalmisla : MpnsSioit, contra praelatum suiim i.n anj;ulis susurrahs, riia-
\nquil,laiera qquilonis civiias regis magnifPsat: ; xime 'eimi rlriritiaeet iiiliumaiiiiafis '.accusans.vDe-
XLVH).Quae omnia melius; de Christi -"Ecdesia iii-. sCfibit, et quisianfe fratium.dipirigit'Pculos qua-
telligunluf, quas ulique cst mons, et Sion. nvons;telis dibcat esse abbas; quam modeslusi quain pius,
stamenti,:cuj'us latera aqujlo, id-est frigida semjvef i- ;;'
_ quam amaas .sul)dil.ps,::.qu;iiii>eorurii cortiiiatiens
amabit reproboruai vel.pefsequentirim ..niultiludp.. laboiibus, .cpndesceniens iiifirmkalibus. Tunc ita
Ascelidam super allitudinem itubiuhi. Nubes prav- . ordinandunresse refocterium,vde infirnfitbrio tam
dicalores suiit Evangelii, de quibus Dominus perr misericorditef dispoaeiidu.m, Scripturaruiii auctorii
hune ipsum Isaiam : 'Mandabo nttbibus nteis, nee tate confirniai, ut aujie-ntes in cordibus suis re-
pluaiit super\ vineam itlaminibrem (Istii. v). Ett spondeant.: 0 si isle abbas esset, quam sapiefts,
alias : Qui suiii isli qui ui tiubes volant ? (Isai.hx.) ) qiiam eloqiiens, quain roisericors, quahi huriianus !
Super hujusrnedi nubes ascensuruiii se,7 diaboluss Et ille haec animadvej-teiis : Quis, inquit, similis
per Anlichristum gloriatur, ut superior inferio-i. mihi iri iiubibus coeli? Qii.isin Scripturis ita erudi-
ribus dominetur, et ad suae volunlalis.-conseii- tus,"ulego? Quispraedicalipni lam aptus ? Asceridam
*suiii yel volentes. illiciat, vel incautos decipiat,5 , ergp super altkiidincin nubiuin, ut praedicatoribus
vel iiolenles-cogat, vel puniat resisteiiles. Sequi--. cunclis supereminei-c ostendam sapienliam riieam,
tur: - - '."".. : " '-:.:.: • ,; -: . ne iiilcriufiateafquod ad profectum rijullorurii pp-
SiinUisefo Aitissimo.TIocest, quod ait Paulus::: tef i.tapparere; Ita iii me DeLsimilitudo reparatalu-
Osieiideip se tdnquum sil Deiis(H TVies.ii). Cavetce cescet: quae niaxlme in sapieiifia ei cliarilate cori-
superbiam, fraires charissimi, cavoie. Quam iiiullii sisiii. Talis aliquando cura sui fuerit cPrapos voti,
enim, quod doleps dico, si foite vident se inlucc e etadpravlationem qtiam ambierat, autpfopriamachi-
sapientiaeprofecisse, verbo et exeniplo alii profuis'-. .. natione, aut aliorum faclione promotus, Dei gratia
se, ut merito Luciferi nomine digni "habeantur, kaj spolialtis, de virlulibus fictis ad vitia manifesta
ut mane, id est inilio. suae conversioiiis, eakeriss : prolabitur; el sic cmnibus exosus projicilur, rit
cjusdem.vkae consortibus clariofes"liabeantur, oc-. niereatur audire : Quomodo cecidistidecwlo,Luci-
culta prinuiin intenlione tumescunt, praelalos suos5 fer, qui mane. orieburis ? corrulsti ia tef ram, qui dc
despiciunt, et eos simplicitalis el iascieftfiae ar-. Q ccelesti coaversatioiie glorialjaris, ut appareas in-
- ferioriLius tuis non mcdicinam aliis praebuisse, sed
' guunt; nqnc, quod in ieiriporalibus pccupantur,
derident et detrahunt, inferiores se. cunclos aspi-_• __seccator.umpotiusvulnerainflixisse.Hi oftnies,
cinnt, liabentes senjper p;-33ooulis quidquid in aliiss quoniani ad corpus illius ijefandi capitis "eos cef-
roprehensibile iuveiiiuiif; ,et ciiurnon invenerinf;V tuni est perfinere, quali pqena digni habeantur, pfb-
finguift; e.tiio.c. quod ipsi aate oculos homiaum3 pheticus sermo non tacet. Sed, quia in longum ser-
laudabile agiirii, ad nieftioriairi revocantes, sua see meriem istum pretraximus, ea quae sequ.untur aUo
vanilate Tnlerius pascunt. Deinde quisquis taliss lemppre tractanda reservemus, ijisp juvante, qul
cst, pnlues praelalionejndigaos judicaas : Ascen- vivil' et regnat per omnia saecula saeculorum.
daih, iaquif, in cwtum. 0 Lucifer, qui maae orie- SEJMP XVIII. ; ,;/.'-..'-
baris; iniquitatem meditaris ia cubili luo. Quid[j De eodem capilulo moraliler exposito,
dicis ? Quis ille, vel ille est, ut ptaesit nobis, homo_, Hesternadie, fralres, de easri diaboli quem in
idiola ef sine litteris, liomo toia die se tradeiiss cprpore suo paliluf, vel passurusest, pro irigenii
etinlricans terrenis, homo nec eloqueutia clarus, nbstri paupertate .tractavimus : sed, quia multi iri
nec in Sciipturis exercitatus , ftec discretus in,, ipsius personam diabcli, ae primum ejus casun:,
operc, nec in arte spirituali perkus. Haecdicens iis5 D I quo efTectusdlaboIus de angelp, de Lficifero vesper
corde- sup-, instar. Absalon parricidium parat._ a coelesti corruit matisione, prophelica haec vcrba
Quis me; inquiens, constiiuat judicem super po- putat esse prolafa; si qttid in hac parte possumus,:
ptdumistitm ? (IIReg, xy.) Incceluni conscendain, vojiis npn arbitror subtfabendum. Desciipserat pro--
dignus qui spiriliialibus, id est coeleslibus ptaesim,( pheta, sub nomine regis Baliylonis,'diabeli vel iri
cum mea conversatio sempef in cpalis sit (Phiiip.. se, velin membris suis infernum. Detracla est us-.
Tn). Utquid perditidhsec?(I/a///i.xxvi). Pefdilip, inque ad hiferqs superbia luq; cpnciditcadaver luurii.
quam, tantse sapientiae; tafttaevirtutis el eloqueutiav Subier te -.slefhetur.lineq ; el putredo, et operimeh-.
quse.ila prodessent; sed, quia in ijiferipribus setjeo, lum luum erunl vermes~[Isai:xix), Deiiide ad pri-.
prodesse non possunl. Super sidera igitur Deifego D stinam ejus glotiam, qua-quoridairi fuerat in cpeie-V
instar Luciferi caelerisclarior exakabo sedem riieani,; '; slibus gloriosus, retorquens oculos, -et tantam.ac
in nipnte festameiili. sedens, shnililudinem mihi dee lam niiseram mutationem-admirans : Qupmodo, ia-f
aliis prpflciendo acquiram. Canfepiin testariientunii quit, cecidisti Lucifer, qui mane oriebafis ? Lucifer
sacra-appelletur Scriptura, mons .iestamenii,' nbni ideo dictus aestimaluf, quPd sicut .stella illa matri-
Incongrue charitas dici potest; qtiavbvnnibiisexcel- tina caetefis sidefibus lucis jerenitate praeceliit, ita
45T,- -,'.'„;. :R..AELREfiTABBATIS.;RlEVALL..OPP;PARSI. — ASCETJCA ; . . - iM'"
ille.ar.cliarigelus ctinciis; aifgelis Iuciriior fuissepu- .-gratia cOiifcrret' prasniium, iri aliis"juslitiailtoga-
tatuv. Cui ait projvlieta Ezecbiel : Omnis lapis pre- ret supplicium. Sicut sociefatein illam sanctam in
tiosus operiinenlttm 4mim (Ex-ecli,.xxvui). Deiiide qiia r-egnatrirus" erat Deus,- ccelurii vidit nomiaari-
Tioyem lapidum subjiiagit lioaiiiia iif, .secundurii duift, iia ipsps,,in qtiiijus ipse jaai doriviaari alfecla--
qu.Osdani, iipvein ordiivibus" angelorum pTb.bar.ctiiv bat, suurii cceluni. avrogaaier appeliat.-Qriamvis in
oniaUis, claiiof cceierisfsapienlia, et decofe eJBleris ipsairi saric-ianisocietateffi, qttasi iri ipsam Dei cps-
ciaineiitibf. 'Qnpd aulem aiane Oiius describkur, luriv, quam a rep-obis vidil iriipugnaridara, ipse iri
"
boc esse arbkror, qiipd Tnvllbro Job.de- diabolo oi§, el.per eOs acfius inipugaalurris,- nitatur aseen-
scfipium iiiteiligiroiis : Lpse -est principium viartim defe. Super qstru Dei exaliabo solium ineum: So-
Dei:(Job.xi):vMane qudd :est diei.principium;,,iiiilium suum d.icit repfobos q.uosqrie in fipc niiirida
iium oniiiis Gfeatiirffi signiricat idicitrif efgo inarie Siiblimes, in .quibus avaxime diabulus reguaf :qui
ortiis, veLviarivmDei kiitiuni; qiiia,- sicrit liafura ia hoc riiundp etiaav super asfra Dei, saactos scili-
cseteris dignior exstilit, ita creatione cunctos prie- cet, accij)iuiifpotestateift, nt(enleiit, uf pfemant,
cessit. TIacleaus"cucurrimus,; iiberifm1habenies iii ut. persequartur', ut puniant. Recoi.ie, fratres mei,
exppsilibrie progressha).: Pe his sarie, quie: seqiiuri- quaiii parvtis orat saactoi-um nunierus, quam abje-
tuf,- quiii dicani. ? Qui:dicebas ih corcle tuo :'In cw- ctus, quam Gonteiftptibilis, quando oftvnis gloria
tum coriscendain, stiper- astrti Dei exaliabo solium lriundi, reges e.t prineipes, eTB.orivanis.iper omnia
meum. Qiiaereaduift, primuiav quod islud coelufti imperatores, coatempio Deo, et e.oiiiempiLa Deo,
quae astraDei haec, qttis ffipns iste teslamenti, qttav idolis sacrlficabant.: et paucbs Dei eulibres qai,
, aqtiiionis:lalera,: quav isla DeLsiiriililudo.. Cu111-enini e.j-aiitin Judsea; diira BOfvitute premebant. Hbrunj
credatiiivarite casiinv in obelofuisse, alker qTiippede , iiaqtle sublirnitalem iif spiritu ifiltiens, etpotesta-
eoeio iioa corfuisset, iii quod ccejufa asceadcre cii - tom, saactoruiii elhvm paucitafeni -et: abjcttioneni,
pielvat,Se.d,-et.si angeli per astra iiueliigi dcbeiit, ornne subliim: videns, id ;est- approbans, et abjecta
cunvville excellenlior prajdicctus1, qiiornPdo -shper despicicnSi.a I illofunl doiainaliQneiiv,:i"storumqrio.-
eos solium-suiim exalla're.'dos'i.a"erat~? ObseuTa suivt qiio oppressio.vein-anhelaas : Super tislra Dei, ia-
haec, laiigeiida poliiis a riobis, qiiani exporienda. qitit, exaliabo solitim tneuin. Et qaasi dicerefur ei :
Itaque opiriando, nori.afliririaiiilo proccdarims. Vi- Quid ergojacies de Tudaeis,>qtii iaons testamenii
dendnm e;gdprimum oiaiiein'Cieaturani aiulabileni dicuiitiir,' qui fttis Tesisluat decreiis ? iiapia mox
esse cVe.aiam;iiieas aatem ralioaalis; quaepmnibiis -cpgilalioae resppiidei : Sedebo in monte lestcimenti;-
pravemiiiet crealuris, si fion essei facfa muiabilis, n ef si non omnibtts, in. lateribus, id est m paftibus
Crealbfis sui rion egeret auxiiio; quippe quavfriec aqiiilohis, illis videlicol, qui aquilonari Trigpre vi-
proficere iri avelius, aec iri deterius posset deilceie. tiorum in suis cordibus iuihi sederii parabunf. Tbi
Oportuil' atilero, ut ei stia aiutabilifas iaftofesceret, sublimes illav psrsoiiae" Aniias el Caipbas, id est
ut ipsa expLTieatia doceretuf, se, siae siii Coadito- Scribae ei Pliarisoei, ^quibusad effectuai meaevoluii-
. ris' auxiJip,. liec in eo boiio. -iri quo coiiditus fuerat talis abular. lutueris uT.iijdeDpniinuift nubes suas
gtare, riec ad siibliraius aliquidf posse coftsceiidere;- ubique feirarum, ribi sibi 'resisiefeat, 'raitteivtem,
sie intelligcas quod scriptuin esf: Mihiauiem aci- confideiis in virlute sua, et in mulliiuaine astutia-
liairere Beobonum est (Psul. Lxxii),. ul davae os ob- rum suariim'praes.uirien.s'(Psai, ti): Ascendqm',in-
slruereittr, et iieret oaniis creatura subdila Deo. quil, sitper ailitudinem nubium, id ;est praedicalo-
Itaque, ul aageio et bbirirai naiufie suavriiutabilitas rum,' ebs vel pfcmeiis, vel fallens; eroque siniilis
ostendefeturj neeesse fttit ul uterqiie tentaretuf; - Aiiissitno : ut,_;'slcurDeus habei angelos suos, pror
lentaliis probaretuf ; prbbatus coiiiirmatetiir; qua- plietas suos, aposlblus suos, per quos suis cbrisii-
terius ift eisj-qui vincerenl, commendaretur gralia; lat, stios regat, et attrahat; ita et ego habeo aage-
in liis, qtii prdpria iiiiquitate delinqtiereat, appare- los meos, refiigas scilicet spifitus, proplietas ei
ret justitia; qfiia niaiirunv ad gLorianif ralipaalis D appstblos rneos (quos nos pseudpprpphefas etpseu-
spectabat :creatttrae, ut ari"beaiitudiais pleaitudl- doaposlolosf lTomliiamiis) ut: nieos nvilii attfaJiarii,
nem, quav' ei fuerat Creatoris sui.beaeficio coafe- et nveae"stibdaiit pef omnia vplunlati. Haec cnini
renda, ex jpsius Dolniiii sui gratia, aliquod ejus ' quasi verus prophela veiilura pr _edicit,-seddeeeptus
pravcedeiet meritiim,:ut feliciias ipsa ei dpnum es- •superbia talem sibi domiriatum vana cogilaiipne
set, efpralriiittrii. Eiteiitaiipiiem liomvaismanifeste proiaiitii. Eaprbpter lic.el veriim sil, hoc euriv di-
sacra Seiiptuia declaiati Proppsiliiriv est ei Jignuav xisse, id est se ascensuruhl iii ccelum.efsolium
liu-
pttlcliruift visu", aspectuque delectabile, et ad ve- suuivv super coeli sidera posituruni, et cavlefa
, scondum suave, el dictiirarest ei; ne tangeret (Gen. jsisaiodi, si sano iiitellectu nou polesl exspb!ii,vqttod
ni). Haec ei teritatioiiis aiateria, lit si vinceref, ei lipe eveiierit : 'intelligendum esl eurn cTipidUrftdo-
esset abuadaalioris glbiise causa. Forle igittir sicui ininationis in eos/quos in Creatore videral a Crea-
honiiai Uiriuin - illud jiulcliruiri, el angelo aliud, in iore -rclictos; ftbii -pi-aedixisse^ycniuraj,sed;:verba:
'
quo et ipse tentaretur, "conslat esse piopositum, Ut jactantiae protulissef Nam .prffecto superbus iri
ipsi teaiatibae ^l natuvav nvufabililas "prpbaretiif, cbalo stare riori poluit: quod 'qiiiderri. aliqiiaridiri
et iibeftas arbiirii coniriieijdaretur, >c'umiii aliis fecisscl, _siposTconceplani ambitioiiem ctim lompG-
- •
T-3 . . .. ; _SERMOKES DE-OSERIBLiS,; : .. . / . : î
f-yis mora fania ei cogkare Ucuissef.;.Sed oinkia- A oneref, Til sentialur_ qrii yivii el .'regiiaT Deus fpef
.rniis illam quorumdam opinipnem; qna .diciiul, briiiiia ssecula.sasculprum. Amen.f ,• :.: • ."-'}
""
qupd ipse cuhv his qtiiceclderUnt, in iiiferioribus ,-'*•- "}'•': SER5iO"XiX." /.".," .': ':'
.,parlibus, id est jii.fjrmainei:to posittfs, ad; sul/linie De eo quod scriptum esl : t Nnnqiiid non istepsl vir,
iliud coslunv, in quorDeus cuift.eis qui non cecide- '_,'; 'qtd.coiiturbaMl terrani?^ » etc.' (Isai, xiv-.). ~ ,
iuat, inhabkaf, asph-averk- :- vacillabk illa beati - Veiba prppliefica, qriae conlra jaincijvemvBaby-:'
GfegOiii exposilio snper Ezeclrielis vefba .'dicentis:. loiiis figurate dicuntur,primum secundum ordineTri
Tti sigiiacidum siniilitudinis, pleuus .sapienlid, ct propheliae ad AaticlirisiiuH, et ipsius diaboli cprpifs
perfeclus decor~e,_i'n pafadiso Dei. fuisli. 0;iiriis lapis- fetulimus; deinde; quomodo, ipsi; capiti v pblerarif
preiiosus operimenium Htum (Exech, .xxv!ii)..Veriim, coiiveiiiie, disseruimus, et siculriustjue ruiham a
si illaejus exsposkio i)roLabilisessepulatur_ iiitelli- isancio propliela descriptanr doo.uimus. Euniderir
gen.dumest pritnutn-illuiii.qui coi.ruk, inter caeteros ij.aque-ordinem.in his, quae sequtinfur, servaiites,
aiigeibs- prineipaiuni habuisse';-.HI quo- secund.um dicanius viruin 'norainari Aiiticliristuai, noii pro yir-
illtrm, Dei siaiiikudo expressius ftiit irnjvressa,-ma- .ifute, sedf pra.;pbiestatfii,:.JVa«^M.irf.-"is/e::.,fst
!)!)', qid
xiiiie cum plenus sapienlia et perfecius decore ;di- coniurbavii terram ..' Poluil Tariien euui-propheia;
ca.iuj-i Adjicianvus etiam, qtiod idcm Paler super exprobfando virum ajvpellai-e, "sicut,de quolibet
Iisee ipsa veiba, qure habero.usiu manibus, monlero -ignavo dicilur. 0 qualis vif LConlurbabit cerle kn~-
lesfamenti populum dixef.it. Judaeofunj.: el quod tichristus reffani, el-regria cPftcutief, qiiando. se-;.
bealus HieroivyriiusJiaac ipsam proplietiam expo-- - eiiiidum Apocalypsim,: honiirie_s terraai" iiihabifaa-:
nens, asira coeli cos qui fulgeal, iii Ecclesia.ia|er- tes niirabuntur po.st bestiam; et; reges, et regna,
pre.latas; sk; meiitem etiam teslamenti, EcClesiam, quodaai terrore cortGussi;.adjlliiis pavebunl poten^
Qupmodo ei'go aiitecasuft! in tanip deepi-e ppsilus,. tiam. PprroVfegiia, iUoruftJ reguai iaterpretare iia-
super eos qui fulgeiit- in Ecclesia regnare, vel in perium, qaorttm cor in nianu Deibst,- deiquibus
ipsaEcelsia sederecoiiciipiei-il,.nisiTiavc PniTuaibi ait Doiiiiaus i/Per me regesregitaril (Prpv. xii), quo-
prius^vidlsset, vibi eran!, etiam anieqti.am facta fue- ruriTcoayei-salio ia cbelis.esti(.P/it7i/i..:ii"0.Jpsi sunt
ranl ? Yerunitanien in inferhum'.delraheris_ in pto-, turic tempofis sancti atqrie perfecti,; qui coaculi.
fui.dum laci. Digaa reliibiUip,. ui qui ccslum cou- quidem pdssurit, sed subvei-ii non possiiiit, de qua
soeridere yoluit elatiis, in iafcrauni trabatur iij_vi- cpiicussione Dominus in Evaiigelip:: 'Surgent,: in-
liis; aec ad-quamlibet paffem inferni,; sed qui ' quk, pseudoprophelti~,et pseudOaposloli;: el.'•dabuni
stiiiiina pctcbal, adinferni ima desceiidat.-Hoc.es!, Q sigita nitilia; iia ni in errorem- inducaiilur; si fieri
quod ak, in prpfunduinjaci. libe etiaro deffio.mbiis peiesi, eiiam-etecli: (Malth..•xxiy)., Sefjuiluf:: .. '
ejus, Aiitichrisip videUo.et,ctcaetcfis ejusvcompli- .'.. Qui posuil pr.bein desertuin: et .urbes ejus tie-
ciLus, de quibus diei potest, quod.post nvaudi hu- 'siruxit. Orbeni. vocat.Ecclesiaift, de qua scripfum
jus .gI.ori.airiimjjiuuiquc dpniina.tuiii ad inforos sint est : Eienim correxit orbem, qui lion-cotnniovcbi-.
di traheadi, ubi igiiis aelcrinis, pfavparatris osi dia- -tur (Psal.xcx).: Huiic ofbeni; d.eseiTum tjuqdam-
bolo,- ef angelis ejtis.rQui leviderint, ud.ie inetina- niodo faciet Aiilicliristus, quaiidp, pef eum dese-'
buiiiur, tequeprpspicieni. Vere_,fi'a!res_qiii videiit fretur a mullis. Destruet -etiam ille.nequaiii coii-V
- ocuiis cordis, dLligeaterque eoasideraveritexquaiifa; venticulasaiictoiTim, dissipabit.cpiigregation.es &-"
perfectipne el^gloria corruerit.dlaboluset aftgtli - deliuni, veL suis decrelis stibdendo, vel to.rmenlis
ejus; ex quaiiia sanclitate qriofdie in baraihrum. et proscriptionibus persequeiido, Et.vihciis ejus:'-
lufpiludinis corruant" superbi : miruliv esi, si non id est orbis, tion. aperuit carcefem. Vincfi-ovbis sttnt
iaclinalur; si fton huniilialur, «inon ante oculos. bi, qui, in Ecclesia igapraatiav-.tenebris. iiiclusi,-
- suos et pristiiiam eorum
gloriam, etpraeseBterii in- - .vinculis nialae eeiTpuetudiiiis coristriaguntur, de.
felicitatem objTcit. Hoc esi quod djcit-5.Qui_te.vide- •qiiibii.s Prppbeta : Funes, iaqtiii, peccaiortim ctf-,
- rint, ad te indhiabnnlur, Iiumililiile; tetjKeprospi- D cumplexi suiii me (Psai: cxvni). His. vincfis pestJT
cient, jugi recprJatione. Sane quod dicit, ad te.in- lens.ille npa aperiet-.carcerem, quos ab errore do-
clinabunlur-, ipsos niaxime respicil, quippst lucis, cendo non extrahet,. sed arctius.suie inlqiiitatis et
opera, post boaa cpnyersatipnis initja, de consoriio peffidiae tenebris Tnyolyet. Si aiitem: per yirurri
sanctoruiaquasi de ccslo caderites,.ad ppera lene- diabolurii velis iateJJigi, non erit; absurdurn, curii et
brarum converfttritur. Ad quos bofti quadani coni- iii.Psalniis, eti.n Evangelio, et multis aliis, san-.
passione incliaantur, eoruailugeiiles perditi.oriem,. ^ctaeScripturae Iocis appellatus sit hoaio, secuiiduni
quoruni ajiprpbaverant .saiiclitaieffi.' Sequiiur vox illud : hthnieus homo hoc fecit (Maltli. vxm.).._.Et;:;'
ijisiiltaiiiium ei : et TTostlantani felicitalem tantani . Exsurge, Dohiine, non prdivaleat hohip (Psal, is).„
, ejus .ftiiseriairi ad.riiirantiiim, Noime isle est vir, qui, Ipse nec adhuc quideni cessat •cpntttrbare tera-aia
_conturbavit terram ? Si piacet eharitati ;yestrae,_.dif-: etconcutere-regna. Terra dici possunt anvatpres,
feramus isla usqrie in craslinurn, r.e onus istud iii,- .mundi, etni.ift_dialissgloriae:sectalbres.fquos'Utir '
misaospaefet.fQuod quia vosaUquaatuluiii .oiie-: quc riuac ira, Jiunc iiividia,. nunc bellis seditiOnL'
fEai, ul iiVlclligalur.;rogemus Doniinuinf ut npn sic busqiie coiilu.rbat,- Quicuiiqrie ellairi.Bbstrum^fravV
435 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS 1. — ASCETTCA.. 456
tres, terram sapimus, aliquid efarii terrenum dili- A ram Dei,-ut possitis slare adveisus-insvdias diaboli
gimus, hujus conturbatioiiis expertes: non erimus, (Ephes. vi). Esi enim merces labori vestro. Qtiae
sed erimus-profeclo inyicem mordentes, el come- merces, inquis? Ontnes reges ierrw dormieni in
dentes;. et alterutrum irividenies. Ojuod; si "cor n.o- glotia. Somnus sane gloriosus, quo reges post vi-
strurii de terrenis ad coslestia ieverinis, audkuri, ctoriairi, sPpiuntur; qtfia preiiosa in conspeetu Do-
non lerrqes,-.et iri ierrani ibis (Gen. in); sed ece- niini mdrs sarictorum :'ejus (Psal: cxy), ila est riw
lunj bs, etin ecelum ibis; regrta nosfra,.;id est_vir? hiloniinus gloriosa.Qua,m gloriose vHerex magmis,
tutes; per quas j'am Christq coepimus conregnare, rauluni dico, occubiiii! qui lotvictoriis coroaalus
concuti quidem possunt; sedf iubveiii noii pote- somnum iaprlis laelusexcepit, inter iUospraeeipiiuni
runt, Quomodo illjus corieussurii est regiiuiri, cujus obtineris loeuro, de qiiibus in Apocalypsi scripttim
peiie moii sunl pedes, cujus effusi stint gressusJ esl i Begliniorlui; quiin Dominb moriuttluiu Amodo
(Psal, LXXII.) Concussus est Joseplv, quaudo palliunj jam dicil Spirilus, ui requiescdnt a Idboribus mis
reliquit- adultefsb,'-sedi non subversus; qui carce- (Apoc. xiv). Omnes reges dormieiti ingloria. Ma-
reiiTstupropfaviulit,viiietilaadi!itefio (Geii. xxxix). gnum estjfratres, obdorinire in gloria. Alii qtiidem
Et nos quideni coneulinvui1, quaiido feritaaiur; sed obdormiunt in contamelia ; aUi in miserieotdia;
R
non subvertimur, si non.coiisentiairiris. QuiposuU B alii ia glofia, lacontumeiia, in.peccatis perseve-
qrbem desertum. Orbis .nOniiiio. lioc; in Ioeo eos ranles; -in misericordia, pcenitentes; ia gloria,
pos'suiiius aecipere, qtil ita suiil iiTorbe, qnasi in martyres et inhoceiiles, Obdofiaittiit ih coalume-
orbe; cifcuilu" semper iaboraiiies, ct ad flnem l.ia, qui insnis so.el.eribus nioriuntur; in mi.serL-
iiunqiiam peryenientes. De talibtisait. Propliela : coi'dia,v qrii confessione el laerymjs pcenitentii&
In circtiilu. impii ambulaiil(PsaI.'xi)_ Td est kt a suis :sceTeribuS abluti sopiuntur^ iii gloria,. qtii
urbe. Hi lales -iion solriiri eoiiturbaatur,; vel coii- ; iiiultaruai viiiulum stipciidiis gloriosi angelicis
cuiiuatur, sed ka eiiam subvertuiitur, ui niillum mariibus ad .cOelestia tiansferuntuf.f-Obdorniiyit
in eis remaneal virtutis yesiigirim; ut quemadiiio- dives iri eoiitunielia, et sepultns est in inferno;-
dum sol.tudo bestiis, ita el Tpsi exclusi. yirtutibils Lazarus"111misericordia, qui insinrim deducitur
a viliis excludaritur.: -. A;brabae;sipse AbraliaaTia gloria, qui non Soliifti
Nola' baec tria gei.iefa hominunl: quorum pri- sibi, sed etiaiii Lazaro pbtuit esse consolalibni
iftiim conlurbaiur, secundtirn cbiiculkur, lertium (Luc. xvi). Obdoriftivif in contumelia Judas, qui
subvertitur; Prinium, quia terra sunt, cou.irarjis Jaqueo se'susjjendit (Maitli. xxyj)-; in niiseiicordia
passioiiibas agitaii lurbaatur; secuiiduni, quia re- £ paralylicus, cui Doniinus peecata dimisil; iii glo-
ges surit,- a spirkualibiis" nequitiis Tmpugnanlur; ria Petfris, qtti Chfislum sua .jftpffe glorifiGavit..
terliuiii, qttia : niiiil in seliabeht cOnslantia?, sed Vnusquisque enimin domp sua. Ilaec sttftl illa ae^
circumferurilur omai vento doclriaae (Ephes. iv): iefna labernacula, in quibus perfecli reeipiiiftt ini,-
abimmuadis spiritilAus coiiieruntur.; Hujus orbis perfeclos; illps scilicet qui de maninjoiia ii-.iquita-
«uijes, suiil conveiilicuJa eorrim de sanguinibus tis faciurit sibi amicOs, dando teriipbralia, ut cpn-
(Psal, xv); praefereatia speciem sanctiiatis,: vini sequarittir aeterna (Luc. xvi).: ;H;r_.suivl Tn do«u>,J
ejus ct yiflutenr abnegaftiia. -Taies utique urbes PatriS beatissimae mansioaes : 'pro. varieiate yir-
priflceps destruk tonebrarum, opines ejus. muni- tutuni. differenliae habilalioiium. Licei eivim om-
tioaes, virtuium videUcet,-irislruirienta, ciiiii virlu- nes perfecli in glpria dprmiant, et ad regiiacoeto-
tibiisipsis cveTTeivs.Et vinclisejtis iion ap.eri.elcm- rufii Omftes pervealaal; alia •estViamen- claritas
cerem, Qui enim ift fa,libus urbibus: vincli "terierir- solis, etalia ltiftae, alia etiam sieliafUm. Et stella
lur fiiiiibtts peccatof unii Tex confusioiiis prosternel a stella differt in clarifate (I Cor. xv).. Ideo om-
eos in carcere -despera.tionis,.foceliidens.eis.ostiuni: nes leges dormient in gloria; unusquisqtie laniep.
confoSSionis. Unde Proplieta :iNon me demergat in domo sua. Esl praelerea/soniiius cbnttimeUp-
iempesias aquw, id est non me; dejiciat vis terita- D sus iuiqttifas; soroaus-miscrandiis'Trififmitas;. sO-
tionis;. rieque a.bsorbeai me prdfunduin, ftialae con- ninus gloriosus cliaritas., tiontuiueliose dormienli
sueliidiais; neque urgeat super ine puieus os suum aitPaultis : Stirge qui dornis et exsurge a inorluis
di-
(PiaU LXviii), seris desperatibiiis elaudens ostiuhj (Ephes: V). Dofffiieiitium infirmitate Vel pigriUa
cbiifessidais. Ex Jiinc finem ipskis tentatioiiis de- Cilsermp divinus iVsqnequo,piger, dormies? (Prov,
scriberis, onris qub ipse in noyissim.is veritvoppri- vi.) At sponsae dormlenti iater riiedios. cleros quse
mendtis iri poenis, ciim his qupsipse.oppressit pec- de. aaiplexibus spbnsiigloriatur •::X.ieuaejus, iuqaU-
cafis, sul)|ungU : -"'" '"-""-. .-'""..-. - - :- . ens, sub' capite med,et dexiera illius' qmplexabi-
Omhes reges gentiumdorriiierurii iri_gloria, uiiris- lurtne '(fi'flH*."ti).'Inleriibera spdniiijin sinu sponsi,
quisque indomo sria; iu-aulem projeclu's'cs de sepui- stipra pectus sponsi.siiayiter reqriieseil;-vocespOnsi
cro luo sictil stirps inulilis, peUutus et. obvdlutus; somnus iste beatissvmus confirmatur, dicentis i
cum hi.s qui inlerfecli stiul glridio. AttditeThaeo,re- Adjurovos,.fdiw Jerusalem; ne Suscitelis dileciam,
ges lerrae; qrii, concussi a Satana, npn pofuistis donec ipsa velil (ibid-.).Ttogo, quando volel?Quaftd;»
Wibverti; Hic limor, hic laborj hic gemitus. Hie hls carcre ani.pTexibus,ab his ayeULuberibus, ,i«---
e iu urncinctvf bejli cbatinuo positi, accipite arajatu- supef sinuyelpficlorc volet separaii? Certe,"auaftda
i57 SERMONES DE ONERIBUS. 453-
charitas ipsa, quae.eam hoc coelesti somno sopivil, A ei iizania filii hequam. Prwparaie fiUosvestros oc-",'
exckare voluerit, stans ad osiium et pulsans : Aperi cisioni, in iniquilate 'pairum suoruni (Mallh. xni).
mihi, soror ineasponsa (Canl. v). Audiensdeinde Qriibus loquilur? Semini nirniruni pessimo, id est
iUa caput amici plenum rore, et cincinnos ejus iinpiorum nvultkudini, qui ab Aniichfisto yel dia-
gutlis lioctiuta; evigilal, surgit, aperit ostium, re- , bolo non creati, sed per orbem dispersi, quasi se^
liclisquedeliciis. quibus fovebatur,- ad capillps ej'us, miaati, sicul ipsi pessimi sunt, ita sibi doctrinaf
id est, qui fide illi adliaerent, qul ex ftocte igno- et exemplo pessimps generant, Quos alloquens
rantiae aiiqtild. aqyilonaris frigoris coniraxerunt, propheta : Prcvparate, inquit, filios, veslros occi-
crudiendos, charitate suggerente, pertransit. Hinc sioni, in iniqniiale palrum suorum. Acsi diceret:
beaiissTTUisPaulus optabat analhema a Christo ess.e Sicut vps ab inipiis generatj,- aeiernis eslis suppli-.v,
pro fratribus, salulem multprum propriis, licet ciis destinali, ka profeclo iilios, quos;yobis ve-'v
summis, praponeas deliciis. Eia, fratres, omnes slris erroribus generastis} eidem occisioni, id est
regesgenlium, siv.eilli qui jjppulis pravsunt in Eccle- daninationi prasparatis. Non consurgent, nec hwre-
sia.sive illi.qui cogilationes suas, sensus Siios, mo- diiabunt terrain neque impUbuni faciem erbis. ci-
tus etiam sive irascibiles, siveconcupiscibiles quasi vilaium. Ad reprobos arbkror hsec refereftda, qui
"
diversas gentes salulari regunt diseiplina,in gloria a prssimis docioribus iateriiecioni parati, ..ulierius-
dormiiint, vel in. morte recipienies cofonam vitie, vel non constirgeiit, sed in carnis suae..sterquilinio",
cxtracii.a corpprallbus, requiescentes in conlempla-, putresGeiilcs, ad illius leri'ae possessionem non po-
tione. Regibusilaquesiodoriaienlibus,quidcritdeeo, . - tcriinl peryeiiife, de qiia ail Psalmista ; Porliqmea,
a quo cbncussi siiui? Quid erit? Tu uutem, inqu.it, Domine, sil in lerra viveniium (Psal. 1)-. Unde Do-
projecius es de sepulcro lud, sicut slirps inulilis. miaus ia Evangelio ? Bealimites, quoniain ipsi pos-
Ipsius vAntichristi, onininmque reproborum sepul- sidebunt lerram (Matlli.. v). Neque implebiint fa-
cra ebrum surit corpora, in quibus ankna eorum ciemorbis civitalum, id est, 11011iiaplebuiitfaciem '
"putredine vitiorum corriimpitur, ei oranium iai- civitatuin, quavsunt in orbe. Per orbem signili-
niuaditiartim saaie foedaliir. De quibus sepulcris cari Ecclesiam superius diximus, cujus'civilates
tuiic ejiciuulur, qtiaudo animae a" corporibus ex- siint cgnvernicula fidelium, in u;.a societate viven-
iraclav projiciunlur in te.nebr.as exteriores. Proji-" liuni:--quarum faeies est.ipsa species sancliiatis,
ciuiitur aulem quasi slirps inulilis, ciii nihil aliud qtise in babitu,-vultu, yicUi, caelerisque, liujus-
debelur, qtiam ignis...Sequ'.tur : modi coram. hominibus lucet. Itaque, cum fuerit
Quasi cadaver pulridum, non habebis consortium; £ priaceps lenebrarum cum loto suo corpore in in-
neque cum cisin sepullura. H;ec:est sepullura divi- fernuai scpullus,- filii nequam ex patribus ncqnis-
tis purpurati, de xjua dicilur in Evangelio : Mqr- sinvis generafi, et janv occisioni,-id est extremas
tuus. esl el dives, el sepultus esl in inferno (Luc-.xvr). damnationi parali, nec per^poenitenliam consur-
Jlaec sepultura cuni omniumsit rcprobbruin, irt ea gent, nec ad speciem saiictilaiis, quam oculis tanV
iairien non omiies aiqualiter torqiiebuulur, sed sic- lum. lioniiuum exiiibebant, ulterius aspirabunt,
ut de zizaniis sci-iptum esl : Ligate ea in fascicu- Pufabam mehoc serniorie absolvendum ; sed, qnia
ios ad coihburendutn (Mallh. xm), ut qui hic. fuerint-- j'anl hora praeterik, modicum id quod reslat, se-
pares in culpa, aeqtiales quoque cfflciantur in poe- queniis dleigaudio reservenius, orantes ut sic in
na. At Anticluislus, vel princeps ejus diabolus, hac vita a Babylonis operibus liberemur, ul cum
sicutMiullus "est, quem non su|)eiei in malitia; ila ea in- fulurum seternis suppliciis non oneremur,
nullus Csl, cum quo consortium habeat jn sppul-- per Jesum Salyatorem nostrum, qui vivit et re-
tura. Qui nimirurti'eadaveri putrido comparalur, ut gnal per omnia saecula saeculoriiiu.. Amen,
ejus abjeclio, fetor atque cpnfusio designetur. :sEiiMO;xx,. -'..';'
Deindecausam, pro qua talia passurus sit, subjun- De eo qitod scriplum est : c Ei consurgam super eo$
geiis, ait : Tu euini. lerram luam disperdidisti, tu D - (Isai. xyi)..»
popuium tuum hiterfecisli.^Terrani Antiehfisti Car- D.eeo^quod scriptum est : Quonwdo cecidisti ae
nem ejus vocat, quam Ipse viliorum passionibus cwlo, Lucifer,- qui tnane oriebaris, licet vobis. s^f-7
disperdet, vel bestiis spii-itualibus disperdendam. ficere videantur quse dicla^sunt, alius tamen sen-
cbmmittet. Populum quoque ejus ipsos infellige, sus mihioccurrit ad exponendum brevior, et fa -
' cilior ad
quise ei regendos comni.ittent.-.Sequilur : intelligendum : quem oper» prelium est,
Nonvocabiiuf in wlernum semen pessimorum.Hxc antequam ad alia transeamus, proferre in mediuiri
est illa vocatip, de qua dicit Apostolus : Scimus, ut; unusquisque eligaf quod yult, cum ea sit h-u-
qudniam diligenlibus Deum omnia cooperanlur in manaeTTientis;n.atufa, ut eam sententiam seffiper
bonum. liis qui secundum proppsitum; vocali sunt aestimel veriorem, quam suae capacitaii audiefit
saneti (Rom. m).-Hac vocatione non vocabilur in apiiofeni. Itaque a vcrbis beatissimi Pauli surna-;
aeternum semeu implorum,, illud niftiiriim semen, = nius litijus expositioais exordium, qui de lege pec-.
qiiod tritico bPni patrisfamilias inimicus superse- cali et nvortis salutare lexens oraculum. Regna-
minavit Tionioi.-'Quairi paraljolam ipsc phristus i)k_iriquit, mors ab.Adam. usque dd Moysen, eliatri
.expoaens : Bonum, iaquit, semen hi suiit (tlii regtti, in. eos quitton pec.c.averuntin simUiiudinem prmya-
.459 . B. AELREDI ABBATIS lilEVAEL. OPP. PAKS I. — ASCETICA.'." : IM
ricalionis Adw (Rom. v). Gerebat ilaque mor.lis A foiiem elmagnum, sciaal te in comparaiione Chrisj.i
pravpositus, id est diabolus, in Tiomine principa- iiifirmuin. Ntinquidisle-esivir, qui conturbavil ter^
tuin, anle Moysi legerii, videlicet regnaivs sine" rar.i, qui concussil regnq'; faeicns geiitem coasur-
cftritradietione; lege autem subiirtronte et peccato gcre cbiitra geiTteia,et regria adversus regna (Mcltli.
divinis pfaeceptis resistente, tyfannidcm cxercons. xxiv) : qui"orbem fecit Der cultoribus deserfunT,
Ubi eniiirnon erat lex, nee prrevarrcati». Idoo qni tot destruxif urbes , tot viaclos inclusil ? Qiue
lex subiritravit ut abundaret delictunv '.(ibid,)'.-Ab omaia ejtts suggestu aate .Doniini ady.enturii facla,
Adam igjtur usquead: graliaia Christi domina- nenip qui bistoriaslegit,"'-ignorat. Ei censnrgani
batur peecatum ; et per peccatum-jTroaposkus pec- super eos,.fiLios scilicet pessiroos a prssiiais.patri-
, cati, jus'sibi Vindicaas, noa solum In reprobos, bus geiieralos, el perdam Bdbyldnis'npmen, et r.eli-
sed etiainin electos, ijecdumjvpeatos, aecdum jn- quias et germeri etprogehiem, dicil Dominus. Nonieii
slificatos, necduftv Christi sanguine reJempfos. Hos Babylbnis est gloria nfundi; 'reliquiae'- Baiiylpnis
a propheta ccelum vccari posse, non incpnyeiiien- artior mundi; gefmea Babylonis affecttis jveccandi;
,.ter exlsfimat, qui vim pravdcstiiiatioiiis.in qua fac.ta vptogeaies Babyloais cdgnkio conseiisasque peceafi.
suntj quaefutura siiut, non ignorat.Ceraens ilaque Niliil cftim iua'gi's'appeturii liomines quaffi inagiiuiri
pipplieta -, regnura diaboli riiane, ril est in ipso nomeii, quod sibi BabyloaicLvei divkiis,- vel sluka
- mttndi exortum iiiiiio, loluin fere muadiim occu- virltite, vel scieiilia saeculari cortquirual. Quos CUP.T
passe; feges et principes et rinme boiivimimgenns, acquirere noa -potueriat, vel aequiskn amiseriat-,
praefer paucissimoSj idblolaiiiia polluisse; electos . Tiabenl qnasdam omniifriJIrorum incdfde reliquias,, .
eliam et pfaedestkiatos invasisse, adiairansqae tah- ipsum videlicei rauadi amorem , qai ex •kiiquo
tam ejus poteslatem Ghristi virlulc prosir.il.ain'r' gernikie pessimus atTecius processit. Quofnm pro-
Quomodq, inquit, cecidisli decwlo, Luc~ifer,'quintane geaies pessitnac sunt cogrtalioncs':, ..qiiasi pafvuM
oriebaris ? -Lricifer vocatur ; jqiiia lucem seienlia; iili* Babyloriis, de quibus Psalrilistaalt : FilraBa-
ferre videbatur, euar diceret : Gustaie; eferhis. Mjlonis miseru, beatus qui tenebii, et allidet pariu-
sicut dii, scieittes botiuniet malum (Geit. m). Cocidit" los luos ad petiam ! (Psdl. cxxxvi.) Qttavomaia iit
de • ccslo , et in terram eprrriit, quando"ab elecfis fifte saeCulia Domiao dostruentur, quando JipuiLniS'
cjecttis, ia solis reprpbis quasi iii cai-core inclusus, Babylonici riiilla erit gloria, nulla iu ejns" aniore-
terraai avore serpenliscomedit. Qui.diceba.sin corde delectatio, nullus peccaadf affectus; quando, 'etiaTn
tito : In cwium ascendav.i. Videns diabolus, itistante secuadum Psalaiistaav, peribuiil onines cogitaliones
" :
jam Chrisli adventu, tolttmf humanum geiiHS sibi (Q eqrum (Psai:._CXLV). Sequitur : .-•
"
subjectum nihil nisi: tcrrain sapere ;>pancissimos .El ponam eam in ppssessionem ericii, cl in palu-
tamen Judaeorum Deo fide"et operilius adhaefentes des aquarum, ut spina peecati semper-conscientia
eoelestia ffieditari; elatus superbia eliam ipsis posse " pungatur : et libidine et voluptate, TTistar eojHOsai'
(lomiftaricoafidk : Iri catutn, iaquieiis,cohscendam. paludis, fuiiium et fetorem exliaIante,fe»ecolur. Ei
TJliUe ef ia B. loh. \e%\t\ir:.Absorbebil fluviutn, et seopabo eairi in scopa teretis , dicit Dpitiihus: exerci- -
non mirabilur; et hdbebit ficiuciam, quod influut luum. Sicut donius seopis muftdalur et evacuatuj-,
Jordanis iri os ejits (Job X-L).Super dslra-Dei exal- ita onineni Babylonis gloriam, divilias. el delecfa-
iabo sotiiim meum, id est super Siinclos, qui sunt lipires disperdani, (erens eaia torriiealis et doloribys
,in Judaea. Sedebo htmonte testamenli, in lateribus cbnterens. Sed et nos, fratfes charissinii, a qttibus
aquitonis,i\t, sicut in omaibus tcmpiis muadi sacri- per adventurii Doiniiii diabolus ejectus cst foraa,
ficalur, ita et in teriiplo Jefosolymilaiio, de quo pTseparemus filios pessinviseminis- occisiorii, ut g!a-
scriptriiii est:. Lutefd aquilonis civit.as'regis magni dkts Dominidevorans carn.es,- oiftiies carnales af--_
(Psul. XLVir),,mea aiaj'estas quasi diviaa colatur. . fectipaes, illickasque delectatipires , cogitationes
Ascendam superaitiludhiemnubium, id est-onvniuav etiam perversas ex caraali affeclu qiiasi de pessiiao
prophelarum excellealiam et •exis.tirnafionem trari- D semiae generatas oecidat, ut riec. coivsufgant uke-
sco.adaia, Siihilis ero Atlissimo; ttt, curii niilil fuerit rius, neque iiaplealit facienT orbis civilalum. Civi-
Judaca subjecia, tola terra mea sif sicut tptttmcoa- tates orbis memoriaenostrae faediiaiionesiafeJlige :
Ittm Dei. Hiac est quod,Doniiaurii tentans, de muadi quae utique memoria orbi coniparatur; quia, tjiiid-
lolius domiaatu praesunipsit, jdjcens : Hwcpmnia . quid in ofbe 1cerporalitef habeiT potest,. totrini a
iibi ddbo:sicaclens adoraverisltite (Matili. iv).. Op- menioiia iaiaginaliter eoniprebendi pntest. Facies
lime ait Scfiptui-a : Ante ruinam exaltalur eor (Prov. auteai oibis vel eivitatunv,.nvedkatioatmi noslrai-iini
xvi). Eo quippe tempore, quo sibi majofa., promk- iiiteatio est; secuadunv qtiam omnia quas fiuntvel
febat, etiani amisk, quaepossidebat. Pride dickur: cogitaiitar a iiobis, ab.eo"queiri nili_Ilatet jutiican-
Yerumlamen ad infefimni detrqheris, inprofundtim tur. Adesto ei'go, D.oiaine Jesu, et^super filios Ba-
Iqci. De liac: ejus ruina Dominus in Ev.aiigetio: bylonis misericordi severitale consrirge, ulin aniiaa
. Nunc judiciuni est mundi; nunc prhtceps hujus mun- raca nomen pefeai Ba.lvylonis,omnique confusione
di ejicieiuf foras (Joan.xu). Qui-fe viderini octilis deleta, Jerrisaleai -aomine censeafuf. ;Et poriam,
Blc erectum, inctintibiintur luimiliiate, ieque prffspi} iaguk, eas iii possessionem ericii; etpaludes aqiia-
etsntfli est cognbscent, utqui tb prius pulaverant rant.-Fiat, Domiae, cor meum ericitts pleriHSspiriis,"
SEIIMONES DE ONERIBUS.' m.
ut. singttlorum peccaloruin lfteoriim iiiemoria quasi A sic eveniei. ûid eveiiiet ? Vi conierain", iftquit,
spiriis siuguUs eorivpuftgatuf : et, sicut lotanr ani- Assyrium in ierra riiea, et iri mcntibusriieis concid-
niam inearti yilia possidebanl, ita" lotam oecupet cenreum.Per Assyriiim totam ilLuvj"miiliitiidiuera
corapuiictio saliitaris; sicque libidinurii suarum rc- spvriiuivinsuperbofum inleUige, qui coiiieruiitiii"'in.
cordalione qiiasicceaosis paludibus slercorata, pce- tOrraDoaiirii, ut per leiTaTiiparyiiliVet cai-nales ia-
nitenfiae fructiis jvrodttcere mereatuiv Sequitur : Et telliganfur, quos ad solidi eibi percoptioneiiv nviniis
scopabo eam in scopa. ierens, Scopa-fevens cordis idoaeo3 laete pblat Apbstolus : Niliit, iriqnieas, ju-
coatfilio est, quaBabylon in anirna nostra teriiur clicavitne scire intef vos, ttisi DoniiiiumJestim,'__ei
et conierkur, et omnes;spurcilire ejus egefununv liunc crucifixiim (l Cor. ni). ^Pprro pei" laoates
Prope est enkri Domiaus his qui contri vefuiil cor; apostolos atque. perfeetos iiifellige, qaibiis dedit
quia eor conlritiim ethumiliaturii Deusnon spernit- Doiainus polestaterii calcandi- stipef serpcntes, et
(Psal: L),: Sed et "flagefluirt Dei scppa. terens; dici scorpiones , et omnem virtuleiii iniifilci-(Tiic. x)..-
po.test, quo visitat in virga iniquitates ftostras, et; A quibus etianivipsius diabbli jiigum gfavisSimu.rii
in verberibuspeecala libsira (Psal. txxxvni), ut-vi- ablafuiii est, qaandb cbmpulruitjiigum a facie olei,
tia contereris virtules iuducaty et suarii a nobismi- et LUe itnclus olep Taetitiaepfav consoi-libus suis:
serieordiam rion dispergat. Ponjlur deindeMn pos- \Psal, XLiv),ligato-fprti illo, capiivam duxit oapti-
sessidnenf ericii, et infpaludes aquaTum. Haecsunt vilateni (Ephes. iv), ct onus, qilo epruiri liiiriveii
"•duovitia, in quav Dei judicio hypocrkarum genus premebaniur,- sua yirlule doposuit. El auferelur
soepissimeTuit, avarilia et luxuria, Narii, secundum juguni ejus ab e.is, cl onus iliius ab humeris eortim
tententiam Salvatoris, spinis divitiae el sollicitudi- iolleitif. Esl jugum sive oinis iniquilatis , quod
nes.sleeuli coropafahtur : quar.um aniOre cuai fuerit homo propfiis cervLcibiis, diaboip suadciife, impb-
imima pufgaia , iasTar ericii suis afmatur spiais, , suit. Est qubque jugttm, Sive Piius nvalaecpnsuetu-
cpnfideas in virfute sua, et inihuTlkudinedivkia- dinis,- cui se liortio iaale viveinlo-supporiit. EsTct
runi suaruni sriperbiens (Psa/. Li)^ At paludes in- jTigumsiye oriris iafelicitatis, ctii lioniiiiein.'peccan-
fertiies etlufosae, in qttibus cceno gaudentiarepiant teliTjttstitia diyina "pfostravit. Est ;gi'.ivc qttideai
aiiimalia, luxuriae iniiriUnditise cpmpafafttur; quse jngum vel onus peccati, qttod usqiie ad Doaii.iicaa)
;
ulique sPrdidae sunt et lutesae, in quibus spiritus passionem ita mortales pfemebai, iit iuillhis jtisti-
insultant immundi, quofuiii princeps liberitius sub tia , nullius vlrtnte amoycri potueiTt; sed .Cunctos
umbra dormit,.in virpre ealamTef junci,:quaemaxi- Tiorisolurri reprobos, sed etiaiiv electps iri iivferuuriT
rrie nascuiituf in paludibus; et locis Iiuriienlibus. C demersit, quamvis inler eos;n_iagnuni chaos firma-
Talis aniiria seopattir, n.pn ut rriundetur; sed ut lum sit; istis, et si iion in gloria, iii requietanien
cPiitefalttr. Sequilur: :. • cpiisTilutis; illis , locis pcenaTibus iiiftlicilcf depu-
Juravit Dohiintis exerciliinm, dicens i Si hon ut taiis. At jier passipnerii Christi corilrilb diabolo-et
puiavi ita erit, eiquomodo tiienie traciavi,sic eveniet. contiileato ; juguftj isttid oiiusque sublaluin est, trt
Omnia qtiae de oiiefe BabyLonLssaactus propheta Ubero ex hinc volatu justi quique atque perfecli'ad
describit, Doriiinvjtiraiiiis aueiorkate bonfifriiat, uf cceluiij usqtte asceadere poluefiftt. Veruiritameii",
iiemo dubitet fesse veatiira, quaejib ijvsb Dep sub "fratres cliarissiriii, a.dhuc jugum, velonus ftbs jvfe-
iurejttraindb eonstat esse pfaedicta. Quod aulerii Do- rorii Assyrii, sentientes riimifum aliam legem in
minus jufafe dioilur, cui efianvnoft-juranti credca- membfis liostris repugnanteni- legi aieritis nostra.
riuavesse nerivo qui dubitot, raaximuni verkatis. et (Rqm.xu), etcapUvos aos ducealerii ia legepeccati,
ccrlkudkiis iadiciuni esf. Si hon tii putavi, iia eril, quae est in ineriibris aostris. Grave hoc jtiguai;,
. el quonwdo hieiite Iraciaii, iia veniei. Humario tnore fratres, grave hoc oiius,'et inlblerabilei/Quis aos
loqt.ilur Iiominibus, quia , ;si loquercatur diviiio, liberabit rde. eofpore niortis liujus ? \lbid_) Quid ile
iion iiiteliigerefur ab boaiiiiibus.Verain hoc, puto, Onefe .consiiefudinis dicani, "quod quicuiique ia-.
noii .seniper; in anibiguis poniiur, cuai. Domifiiis ^cattte Iiumeris suis irigbssit,"sine. gravi dolpre v.i-;
iratus sefvo srio saepissiaie. dical, pufo, quodDo-: niioque labore deponefe lion potefif? Sed. ct grave
niiiius. tuus siifl (Gen. xvii). Quod Ltaqiie dicit sose - jtigum sujief Tilios Adam a die ortus sui usque i;r
puiare, vel meiiietractafe, riulla dubitalio , riu.Ta diem redilus siii in ventfeia aiairis omnium. Oaeiat
soiUciiudo, iiiilla mcftts disteirsio iifvDei aatuTa paupertas, onerat iafirinilas, SPriinoIeiitia:preii.it,-
eogiietnr, sed avternaef iiicoiftmutaiiiUs ejus dispo-; pigrilla dejieit. Taceo persecutiories,:prbscriptiPiics,
sitio vci-bis, quibns a aobis possct lritoliigi ,fiiisi- terrdfeseiiam'et tiaibresj tentatioaes , riiufmufa-
liuata cfedalur. Ideo aiitemexistimatio-vel iractaiio tiones, delraclib_n.es,nialedicla, falsa jttdicia,vjuiI)KS
positafsunt ut, sicut.liomiiies ea,qna; iiPn- pi-aeoi•-. oniiiibusjileiitis est mundiis, sicut aitbealus JoV,
pifaiiter,7sed cum quadam liavsitatiorie el tractata Iiomo halus de iriutiere , brevi viveiis' tentpore; ie- '
faciiiiit, finemojHimum soriiilnttir, ifa- Deus liujlo -plelur nttiliis iriiseriis; (Jdb xiv). Quae omniia ciim
nientis impetu, nullo fortiiko casu, sed jsterao siio. ; ipsa, quae omiiium gravisslma et ultiniaest, mprle,
epnsilio altiiigil a.fmeusque ad finem forliler;ct uno infelicilalis jttgo veloriere contineri , mani-
dispohit oniniq suaviief (Sap. viii). Igifur sicut ;di- feslttm est.IIoc est brtiis Babylpnis, qiio-aoii soltirn
spcsisk, sicuf piilavk, sicut;vol!iit, sicuf tractavil, illa.premilur, sed' quo' ciVGsqupque Jefitsalerii \i
UZ B. AELREDI ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS I. — ASCETICA; iU
ea peregrinantes premit. FeUx^ qui quanivis pre-. A tur (Kom.vni). Atquam extenta nvanus Donliiiisu-
malur his, rion tamen oppfimitur. Veniet cefte dies,: -,. per reprobos, eorum non acceplans boria, net mala
quo Assyrius penitus conterefur in terra, ef,in iribn- diluensi^quani exterilamanus, qua onTnia eis co-
tibus conculeabkur; rion i.ii quajibet terra, nec in ., operantur in malum, eum et poenis-oriereiitur, ut
qttihuslibel moalibus, sed sieul Doftiiriusak: -.Sicirt. delieiis coTrumpaiitur; superbiant in virtuiibus, ne
cogilavi, sic eveniet, ut conierqm Assyrititri iniefra qnid ex eis riicrcedis consequaritur; in peccatis non
mea, et in montibus meis conpuleem i7/ui?i.fEia, fra- buffiilientur, ut vepiam -mereanluf. Si maltim' de-
treSj.cbrttritus est Salanas Domkiica passiPne ;;con- sefririt, adid denuo redeunl; sibonum iiichbanf,
cuicalus Jist apostolica-pfaedicatioiie.,. An non .eon- noh perseverant. Posfremo reprobi avfernalitercon-
trifus, et concuicalus videbatur, quando nec in deninanlur;"electi in vitae aelernae gaudiis coronan-
porcos quido.m per se habefe; pptuit poteslateui ? titr. Post verba autem D.omini ea quse dicta sunt
Veriua, ffatres, aon peakus conlrkus est,iiec coar, confirmantis,- ipse prbpheta ex propria persona
culcatus, cui.adliuG relicfa est tentandi facultas,, subjungk : Domhtus enim exercituum decrevit; et
cui ;ia Anlichristo dabitur etiam saeviehdiet per- quispoleriiiiifirniare? De electis boc. diclum jiitel-
sequendi polestas. At tunc pTejiecontcretur et cort- Iigo : de qubruai salule^diviai decfetum consilii
culcabitur, quando ftovissima iftkoica desfriietiiT nuilttSpoterit infirmare. Si. enkri Deuspro aobis,
, riiors (I Cor, xy), quaadp in ierra Doftiilii, earno qni. coiitranos? (Ibid.)Au&\ et stabile ffiternuav-
scilicet npstia,,jam aeterna resufrectione gloiifi- que deeretum, cuiobviare riemo qui andeat, quod
fcata, inillum diaboiicae poiestatis reniaaebit vesti- mulare aeaio possif vel debeat.^Firinuin fundamen-
'"girinJ, aec iriontibus Ppmini, spirkibris sbilicef luni Dei sttit, Itabens signaciduinJioc.Novit Dominus
npstris in excelleiitia cdnteniplationis diyinav'sii-" qtii siuit-efus (I Tim. ii)., Qupd auieiiT scquifui1,
speiisls:,. Ullus poierif esse teiitalionis accessus. ei manusejus exietita, quisaverteteani^&Arepvohos,
Cohlerelur, inquam, ttfnc penitus, quando ei, tola utsupefiiis diximus, afbifrpr refereadiim. Sicut
teritandi vel pej-sequendi polesjate sublala, iri abys- eiiiiri cefta ct stabilis est de electorum'salute mi-
sum aetefnis ignibns: cruciandus deirudettir, Tunc; sericprdia, itapro eerwslabilis esf et iacommula-
.cette jugum gfavissimum infelicllaiis , onusqtie bilis de reproborum daftinalione. juslitia. Sed jam
ponderosissimum, qupd miillis nioills ia hac VTa in fiiiehiijus onerisfinem faciamus huj'us sermonis,
pprtamus, a npsliis cervieibiislve) liumeris aufere- obsecraiiles Doriiinum et Deum nostfiiiri ut ouus
turvquandp,omni aiorlaUtaie pniiiiqtie iiifirriiitate quod in vitlis est caveanius : quod in-tentaticnibus
yirtutb fesurrectipnis ahsprpia, ertimpcinus iri hanc fj-et miserLis est, yiriiiler sustineariius, ut illud quod:
vocem exsultationis;: Vbi est tnors, .vieloria lua? iii poena erit aTterna,:evadere,mere_aftirir, per Do-
pbi est.tnprs, .sthiiulus, tuus? (ibid.) Ilic est certe ininunj nostrunj Jesum Cliristum, ctti honor et
oiius, Pneris fiiiis , qtiociyjtrisconfusionis , id est iniperiumperDnjiiia soecula savculofuni. Amen,
- ---.:" -;;
Babyiori. cuhj principe siio diabolo aeiernis poenis;;.- ..'.. SEftMO^xxii.;--- -''";'
oiierando in iftfernum do.inergetur; et eiykas paeis," :.-','. ;; De principio oneris Philisthiim.
id est Jeriisalem; cum siio principe Cliristo; qriae O.nere BabylPiiis expositP, onus Philisihiinicxpp-
oftttsBabylonis, qup orierata esf, vel prudenier ca- nehduni suscepimus,, vestfis multo magis oralioni-;
yit, vel nvagna virttite su.stiniik, yel poteiiter evas.it, bus, quani lioslfisyiribus ffeti. Propbela igkurno-
in coelufti Cpfoiiarida Iransferetuf. Cavit quldem -,'" iiiiiie Babyloriis gbneraliter muridum, qui iri eleetis..
nevkiis ejus ftppfimereiur ; srisliriuit, cum ej'us v'- fepiiobisque diyidilur, intelligehs, quo fueiatohefe
persecutionibus urgeretur; eyasit, clini excedevis e vel preriiendi vel.opprimendi, myslico sermone de-.
; corppre a Tequle exciperetuf; Ne qriis: verp existi- scfipsll, Doniiiio atlestanle, qui ait : llqcCoiisiiiuiii,
mel de una aliqua regione. pi-pphetam tani diyinuni quod eogitdvi steper drnneiriierram': .elJiwc minus.
waculum texuisse_ onvnein binc ambiguitatem Do- exieniasuper. otnries-genles.(Isai:x\x),%me de geue--
jninus ipse.excludens subj'ecit : D:re ad specieintraiisicns, siiigiilarum geiitiuui"singu.-.
lioc cotisilium, quqd cpgilqvisuper otiinem terrtim; ; la.describit oiiera, utquodpaucis verbis detotopro-
el itwc inariiisexlenta super oiiines gentes.Quid m.a- phetaverai.pefpafteseiiucleaiiusexsequatiif.Eipvi-
iiifesiius ? Ostendit quippe ea qiiae dicta sunt in hoc liium quidera cprifra Philisihiin divini judiciipandit;
pnere, ad:uiiivefsum orbeiri omriesquegcntes per- . consiliuih : qui cadenles poculo interpretaiitur. Per
tinete : quae, quoriianj iii eieclis e't reprobis divisav quos Judaeosafbitfoi 1 designari : quiTegis lilferarii
'
isiiiit, ad jllosfconsilium, ad istos maaiiiaextentam qtiasi vind veteri debriali, a-"gratia excideruiit.
ajslimo pertinere, Prpfuridiiivi sane allunvque coasi- Ignoiaates eiiim Dei jtistiliahi, el suaav voleates
Tiuiftqupd, electi cum feprpbis in eadein spcietate cojisiituere, justkiae Dei non surit Subjecti. Qui
yiventes, epdepi onere niiseriafum pfemuiitur, et, 7 eiiim irilege jusliiicari se arbkrabantur, a gratia
iftirabiliter adjuyantur, ne. oppfknaniur; quod ple-..: excidefunt. Hoe est vinuiii illud velus, quocl defeckv
rumque"eisdem peceafis et.Criminibris praegfavali, . in luiptiis{Joan, u)\ quoaiamDoaiinus ribsler 3e-
cohversipne et-ementJatiofi conyefsatipneabjis se- Siis"Chrisius procedeas de uleroVirgiais, tanquam
parantur; qnod sive vitiis, sive'doloribus, sive len-' sponsus detlialamo soo'(Psa/.;xviii) legalibus sa-
:tai,ionibiis pnefeatur, omnia eis ia bonum; cpoperan- crarnenlis qnasi yinovcteTijinem dedit, etEyaiigolii
145 SERMONES DE ONERIBTJS. U6
vinum novum omnibus admagni regis fi|ii nuplias A produnt Evangelia (Judic. xy). Observartt os ejus
vocalis propinavit. Judaei igkur legis lilterae inhae- Scribav et Pbarisaei; quaestiones cbjiciunt, diversa-
rentes, et lcgislatprem ignofanles, qttasi polali et rum causarum senteaiias exigunl, Ut esset unde';
inehriati clamaverunl, dicenles : iVos legein habe- . accusaretuf, unde judici, uhdernbrii ex sententia
mus, et secundum legem debel niori.Q fuina, o ca- tfaderelur. Veniunt atttein cum qUatStioiiibusquasi
sus! Non hubemus regetn,. nisi Cwsarem (Joun. cuni vinculis : quibus ruptis foties liber exivif,
xix), Magnuseasus a Christp cadere et Caesari ad- quoties abipsisfuerat impeiitus. Licet, inquiuuf/
haerere.-Etcongrue salis de plurima.rum gentitim ceiisvm.dare Cwsari, an non? (Malth. xxii.) Laqueum
tractatttfus intefitu, a Judaeissumil exordlum :-qiii parayerriht pedibus eJHsi.sed inciderunf in illuin
priaii OmaitimChristiim suscipieateS, ab ejus fide (Psal. i.vi). Reddite, inquit, quw sunt Cwsaris Cte- (
primi corrueruat. Sic ergo iacipit : suri: el cjiiwsunl Dei Deo (Mallh, xxii). Sic et de
In annd quo ritortuus. esi rex Acliuz, faclum esi adultera : Mcysesprwcepil hujusmodi lapidare; quid
onus islrid. Achaz rex pessiiaus et-.'sup.ei-bissimus,. ludicis ? (Joan,; yiii.)TUe sicvincula rupit, uladul-
divinae Tegis coiiiemplor, ef idoiorum venefator, tora liberata, TUi sua sentenlia fefifentur, et pro-
diabolum significat. "Vita aulem ejus regnunv ejus piiae eonscienliae accusaiioneTapidarentur. Tandem
potest inlelligi: quod in genere Iiumano obculpam illeSamson amore irierelricisresoluius iri sOmnuni,
primae praevaricalionis.obtiiiuii. Quando igittir nior- nudatus crine, fortitudine parker spoliatur, Phili-
tuus est rex Achaz? Quando cerle implelum esf, slhinorunlque iradilus potestali; irrisioni paluit
quod ait Dominusper propbetam : Eroniors iua; o et tlolpti. Sicet meus Saftispii amans merelricem,
mors! (Ose. xiiv.) Donique traduxit in ciuce pfin- quae;sub omrtiligiio frondoso et in omni colle ne-
cipatus ef.poteslates, palam triumphans eos in se- moroso prostratav quot idola venerabatuf, lot quasi
irielipsO.Tlaque, fratres, qiiaiidiudiabelusiii pmaes adulteriis polluebatur, crinenv deposuil,,'.forlitiidi-
geafes habait poteslalem, populus Judaeorum sua nem abscondit, yiacula suscepit. Elapsis discipulis
prosperkate gaudebat, liabeas terriplijni, altare, . quasi calvus ascendiilocum CalvariaeelJudaiOrttm N
epliod, tberaphiai, sacerdotes et sacrificia. At in tradilus volurilati, irridelurpenderis in crtice. Cer- .
anno, id esliniempore, quo. mortuusest rexAchaz, -- ftens aiiteffi prophela in spiritu, laelitia vesaiia per-
quo videlicet diaboli dostructum est imperium; '- fusosanle crucom agitare caput",improperaremira--
coepilplebs illa gravi nviseriarriiri oaerepraegravari. cula, suadere descoasum, hanc inbplanv compescit
Unde infelicilas iiifeliciiati siiccess.it,-donec abrasi , laHiliam, dicens : Ne Iwteris, Philisthwapmnis lu,
de terra vivenlium, a lerra eliam riiorienlium, quse £ quia comininula esl virga percussoxis.fwi.Velut per-
Slis fuerat in haerediiatcm concessa, penitus dole- cussionibris ejus liberaii, insulfant in cruce pen-
rentiir.Nelwleris,Philisthwd omnis lii; quoniumcom- denti1,praeTaelkia caput mbventes et dicentes : Si
minuta esl virga pe rcussoris tui. Recordamini, fra- Filius Dei est, descendut decruce (Muttlt. xxvn). ()
tres, cOnsilium illud, qupd ppntra .Dpminum popu- Philisthaea! p pbria ! p potibnala.'! o vesana ! Cadis,
Jus illelegitur collegisse : in quo a Caipha ponlitice ruis, prosterneris. Comminula tibi videtur virga,
deeretuni est unum mori hoiiiineni, ne gens tola id est polestas percussoris tui; capto insulias Sani- •
peroat, Si enim, inquiunl, dimiilimusetimsic,oinnes soni^cui capilli abrasi siitit, cui erulisuntoculi;
-
credenlin enm; et venienl Ilomani, et toilenl nostrum rie laeteris, Piiilistliaeafomnis tu. Morietur Samsori,
locum et gentem (Joaii. x\), Trepidaverunt limore, comminuta videbitur polesias ejTis; sed mors ejus
iibi noft-erat limor (Psal. xvn). Yideral .iivsomnis lifa est desolatip, filiorum oppressio, glpriavveslrav
sanctus pairiarcha Josepb, quod essef a fratribus diminutio, ruina TempU, sublalio sacerdptii_ tptius
adorandus. Quod ne liorel, vendktir in jEgypluriv plebis dispersio. Ideo ne Iwleris, Pliilislhma dtnnis
(Gen. XXXVII) ; per quod lamea accitlit, ut fieret. tu, quia Comminutaest virga percussoris iui. Quod
Gccidcndum itaque Cliristiiin autumant, rie credea- aatem dicit, omiiis tu, avagniiiidinem, gaudii, quo
libus in eum popttlis, Roroanieis ei locum auferant D jif CbrislLmorteexsultabaiit, expressit. Ne laeleris,
et gentem ; ciirii ideo qoiaoecisus cst, fotus in euffi ne gaudeas, iie exsultcs, ne insultes :non eiiim
crediderk miindtts, nihilominusque veaeriat Ro- , tantuin scelus divina justitia dimittet iriultuiri. Quo-
niaai, el gfBlem abstulerint,.et iociim.Verumta- iiiam .eninicharacterem verilatis noii receperunt, iit
men abboc liiftore sibl vidobantur Jil)ei:ati,quarido, salvi fierent, mittet iliis Deus operalpreift erroris, *
posito in cruce Jesu et in iftortem resoluto, npmen ut Credaat mendacib. Hinc Dpniiriris in Evangelio :
ejusetvirlulem exstinxisse gaudebant. RevPcemus ; Ego veni, inquit, iniiomine Pdtris mei, einon rece-
ad memofiani ea quae de Philisthaeis el Samspii sa- pislis ine; alius veiiiel,hi nominesno, illtim recipie-
cranarratliistcriaT ttbi maaifeste Philisibaei Ju- lis (JoaH_.v-_l_-.Ipse est operator erroris, a Judaeis in
daeoruni, Samsori autem Domini Salvaloris tcnct finesajculi suscipieridus, digno Dei judicio, ul qui
imaginem : qui missus ad ovcs _quaeperierant do- contenipserunt CJiristum, habeant Anticliristum.
mus Israel, meretricis Dalilae, Ecclesite videlieelde Unde subjuiigiiur : De radice colubri egredielur re-
gentibus, concupivit amplexus. Hoe igilur -Samsoa - gulus, et semen ejtis absorbens volticrem:C\imsa\i-
a Philislliaeis t;tiot passus sif iajurias; qmbiis appe- ctus palriarcba Jacbb Ulios benedicefe!, et inter
Uliis -Viitculis, qtiibus c.tiamiainis pulsatns sacfa caelerbs Dan bcnediceiidus accedercf, ait de ce : ,
447 T . B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETTCA. 448
Fial Dan coluber invia, cerasles in semila (Geit... . A conspeciu judicis ssaiis, lam forlia de Christo ejus-
"XLTX). Sicut igi;ur exiit viiga de radice Jesse, 01L que praeceptis. diss.cruii, uf tonilriium verbprum
flos de radice ejus ascendit, id est -Cliristiis, ita ni-:: cjus Feslus non sustin;"ns :'Insnnis, inquit, Paule,
iniiiini deTadice Dan, ;qiii diGtusest coliiber, egre- titlerw muliw le ad :iiisttniam pfovocani (Acl, xxvi).
dieltij'regulus, id-csT Aiiliclirisltts.vReguliis, qtti clt Sane quies isla ftranqiiillitatem meatis significat,
basiliscus, i'ex :serpeMium dicitur, affialii suo .atque; qua-nec suis perseciilpribus iraseebalur ; qtiariuilo,
conspoctu honiines perimer.s. Comparaiur autemi adverstis cdichtes se, odio mpv.el)atur;-quapro iiii-
s?rpeiisvislc .Aiiiicbrislo,-qui ejusvirtiite et maliiiai. micis orare, nialefacienlibus beriefacere, prn eorum
plcfthS:erit, et rex esiserpenliuin, id esl princeps; vila,: qui opnim'vilarii sitiebant, didicerat laborare.
daeiaonioruMi; ciijus afflatus aequkia, et illuiriina- Hinc ost, quod Slepl.aims pro lapidantii;us inler-
l.us scienlia, p.lures. a fide-voiitalis occidcl. Qdosi cedit (Act. vn), Petrus vefberaiilibus verbum sahi^
eniiftfallkastiitla, aspectu cjsis pulaesse pcrc.is-- tis iica siibtrahit, Panlas pro eis, qui semel eiTiivia-
sps; quos auleia laalkia cogit, ejus afflatu scias; .pidavoranl, quinquics verberaverant, tristitiani ma-
bs.se.o.ecisos. Et seniett, krqtiii, ejus absorbens volu-: gnam babet, et eoalinuum dôlorenicordis.i Sed illis-
crem. Singularem riumerum pbi.ll pro plurali. Sic- fidiicialiief ageatiLus, et ia chariiatis siiavkalc
utboimm semen veibum Dei, ita profeclo. seaiea.i.^ quiesceafibus, qnid Philisthaeis facfuai est a-quibus;
pessimum verbum. Antichrisli. Vorbuai iiaqiie ejns,, nostro -Samsoni iiltisum est?- Audi quodfsequi-
pfavdicatio ejus, doctriiia ejtis, quasi senien ejtis; tur :",'".. ":
absorbebk Jadaeos; -non Pmnes laiaea, sed iilos,,. Et iulcrire faciain fame rtidicem -Inam.; et re--
qui supeibia luBiidi, nec ad cceluni possunt ascen- liquias inlcrfu-iam. lalerik fame radix 'ojns ,
dere, nec in tcrram per liumiliiaieiii voluat descen- quaado , inceiiso tempio , civitas paritef ruit, "
dere, sed, sicut vblucres in Lioc inani inler cceluni: i et tota iila nobiliias aut fame aut gladio periit..-
peiidenteset terram, eoriim mereatur coiisortium,, Possunt; pmiiiiices et sacerdotes radix-gentis ap--
qui projecli de.ccelo, in hoc aefecaliginoso sortitii pellaii; quoniam, sicut vitalis succus a radice.
sunt locum; Deradiceeaim colubri, id est exsugge-:. procedens per toliim aiiioris corpus ramosque-
slipne diaboli cgressus est rcguhis, sujjcrbia.pdium,'- diflundkur, i(a per Tegis doclriifam a sacerdo--
indigiiatip RoniaaPrum, quoruia luncimperator pes- tibus iiiinistratani:reliquse plebi salulis remediapa-
sinjusNero, regtilo venenoso no.n immerito compa-. rabantur.. Qui quoiiiam.verbum Ghristi repuleruntv
ralur; cnjus semen,id est voluiilas, quam ex fcO-: et indigiios se judicabant regno Dei, ipsis fanie per-
lubri afilatu concepil, Vespasi.iiuira raisit ia Ju-(. <-.euntibus, eorum reliqniaK,id est caelera multitudb,,
, vilani quav Chrislus est deserenles, aeterna niorte-
daeaiii, qui cuffi iilio suo;Tifo oniaeav polen.lIairij.et-
superbiam, et gloriam JudseOrumabsorbuit. Et pa-. jjuiiitae sual.Ttoc secundum fuluroruift praenttntia-.
scenlur primogenili pauperum. Tmproperat sefmoi lionenv dicta, riioraliter suiit repelenda, ut.fidem.
propheljcus infelici popiilo odium, qupd non soluro quain prophetiae veritas confirmat, ornent mores,.
in Christuai, verum etiarii in.ejus discipulos exer-v .- vlta commendet, ilnis cofonet. Et hoc quidehi onus.
cebanf. Quandiu eoruni: durabat iaipefiuai, nonf , Piiiiisthiiiii aon secuadam i_dsoluai inteljigendtim
cessabat adiscipulis Christi persecutio Judaeorum : est, quo premitar Philislhiim vel opprimitur; secL
'
a quibus aliif occifci, alii lapidati, alii-suis fugalii -etiam seGundum Iiob,-quod vel premif, vel opprimii.
suftt sedibus, alii ilagellis atlrili. Cernens i(aqae:y Caveamus prpinde, fratres cltarissimi, a Phiiislhaiis
prophela iu spiiilu, post lafic oniiiia Judaeps mtiltisi ppprimi; quoniam, ut npn premamiir, cavere non.
malis affectos, Christi vcro discipulps post eorura ' possnnitis. Simus ergo sicut Sarasoa Nazarei , id
perseeuiioheni, iffio et in ipsa eorunv persecutione, esl Domiao coasecrali, et, crescerite"capilis nosliT
bonae cpnscientiav confideniiaalacres.Ef pascentur.\,, caesarie, sancti ehTciamur. Cfiaes aoslri in quibus
inquil, primogeniii pquperum. Pauperes sunt, de- _.. -csl npslra maxiiiia forlitudo „ aoa prodaalur ni.erc-.
. 'D
quibus Dominus in Evar.gelio : Beali punperes.spi- ' [rici; et sic nec vinculis constringi, nec gladiister-'
ritu, quoiiiam ipsortimcsl regiium ctelornm.(Malth; reri, nec includi carcero, nec a mallitudine poteri- .
vi). Istisunt pauperes, qui abfenunliantes aruado,:.- :;. mus. superari. Et si forte exsulleat Pbilistlifei, <t
et pinaibus divitiis ejus, valefacientes cliampalri.,i ^ si. aliquaado eapli videamur, eorum jam vincuHs
et matrijfialribiis el sorofibus, agrisei possessio-... mancipandii audieat a pr-oplieta: Ne twleris ,.Phi-,
bus, nudi iiudiim Gliristu.a sequuatur. Quoruin_'- listhwa omnis lu , quoiiiain comminuta esl: virga
oiiiniumpriniogenili sano.ti fuerunl ajvosfoli,el di- perciissoris tui. Sed, quia haeolatitis et maiiifesiius
scipuli Ghrisli quiliancprimo dpctfinai!) ei ejus-orei prosequenda suat: repareriTas silentio vires,. sen- :
audienles, sccura conseieniia dicebaat: Eccenos:; suai oralioiie : et ad hoac indagantla. nfysteria cra-
reliquimus omitia, ei.seculi sumus le. Quid ergo eril! . stinoconveiiiaiiius.ad laud.era et gloriam Dpmiiii
nofcis? (Mailh, XIX;)Vere Tiducialiler ia Christo re-. . noslri Jesu Christi, cui honpr et gloria iiv. savcula
quievitPetrus, quaftdo, pnecipiealibus. sacerdoti-- ssectilorum. Ameii. ...•-.'-.-
bus, ne loquereiitur; in nomine Jesu, respondit': :. '. .7 ; SERMO XXII.:
Obedirepporlel Dep m.agisquuni hominibus (Act. v). De eodem capitido moraliter exposito.-: , .
Quanla.cliam fiducla qtiicsccbai Paulus, qiiando ifti,.. Oiius PhiTislliiim,qiiod posf oiius BabyloTiiscttiiv.
449 SERMONES DE ONERjBUS. .450.
vestfa eliarilate tractandum suscepiivius, pauciss"A ientiani, saiisfactionem abjural. iiapius, cum ve-
quideiu verbis propbela comprebendit; qui lamcii11 lierit in proiTindiim niaIorum_ coriterank (Prov.
sensuum profunditaie niuliorum maleriam miai-- xvni). blasphemus in Deiim, iiiiquusin proximum,
slravil. Ifaque, fralres, de allegoricis nioritibus add perniciosius savviensiii seiivetipsiim: qui, quoriiatn
'
jilana Ivopologica deseeudeutes, ad ipsius oaeriss de venia desperal, vitia vitiis cuiaulans, ipsi de-
priucipia redeamus; dicaaiusque, per Piiilislliiiniii speralioni Vcliementiora fpmeiita ministrat. Per
superbos quoque intelligi, qui conlidunt in virlutee volucreni aaimal peaiiatum, el celefi volatu supe-
sua, et in multitudine gi-atiarumspiriiualiuni glo-- " riora peleiileia, spes significalur.; pef quam ierre-
riantur (Psal,- XLVIII ). Hi suiil, qui cum Lothli nis coelostia, oeterna temporalibusyhumanis diviria
egressi de Sodomis ( Getii x), etmootem virtulumn praeponinius ; per quam eliam jam nivricsalvi facti
"conscendentes, iaebriaatur a duobris sovoribus,i, suriius, el Ciiristo in ccelestibiis conrognanius. Ilanj
Jsuperbia et varia gloria : et si.c•seiisibiliter ad mr- ilaque voItiGrein desperatioabsovbet, quando avul-
pia illecti, eliam ia aboroiiialioiies pessirtiasdila-- sis jjeftiiis, quibus ad eoelestia volalrir, anima de-
-Jjuntur, ul nierito dicanluf Philislhiim, id esf ca--' clinat ad iiifiaia, ul contemnens futura, amplecia-
dentes potioae. Videat cbarilas vestra, fratres", ;' tiir teriestria,aihilque- riltra desideret, quae nilji.|
cuui naturaliter, siagulis expulsis viliis, virtutes :
qtiod .ullra sif speret. Sed el hbc quod dicitur : ,A\
«uceedar.l, havc superbia vicinior viiiulibus, quaov Iwleris Philistliwa oinnis
ad— tu, ad ipsos cbngiiie siC
-vkiis, quaato magis quisque profccetit,'.laulp' , Tis miaus grale divina flaigellasiisci-
versus eum acrius cosivalescit. Esf autein mulli- dirigkur, qui
in prOsperitaie- cfTusi,in advefsitate queru-
formis Iiaec beslia, quae vix caveri potesl, exstiagui; piunt;
favpr eleval, persccutie contuibat. Eia,
-atilem ia hac vila iiullo modo potcsi : quippe cui losi; quos
vnors sua vkse lriateria sit, iodeque rohuslius suf- fratres, ut.ait Apostolus : Quis est fdius, quetn noii
corripil pater ? Eldgellal cjuippe ontnem filium quem
gal, qiio certius pulafur.exsliacta. Iiitclligitis quoe
dico? Quandiu vivunl in.le vilia, quoi-um iiiceiilor recipit (Hebr. xii). Potesl itaque et ipse dici per-
csl xVchaz,et colluelaiio gravis est tibi cum carne cussor, qui perculit ot sanal, niorlificat etvivifical, :
ot saaguinefcrebraque libi, licet optime pugaaiiti, deducil ad iuferos et reducit (/ Recj. n). Ipse cerie
virtiilis snae eniittil ex Sion (Psal. cix), uf
•vuliierainlligualur; aon audet bestia illa caput eri- vifgam
visitct in virgaTniquilaies noslras, ei in verbeii-
gere; i.ion audet adversus timidumef paviduni i.n
bus peccata lioslra (Psgl. LXXXVIII).Magnum ost,
prociiictu posilum exilialenv inire coaflicfum. At,
si, morluo Achaz, qiiievo.rint iiiceiitiva.libidiaum, fralres, divinaemiseiationis kidjcium, quaiido npu
mox coluber tortuosus eapul crigil virulenfum, ac_C ' parcit in praiseiiii; qualido.aon iniscretur, quando
veneiii sui siiggestione.auimam inflajis, primo vir- sepit vias nostias spinis, et occludil maceria, ut
iufibus reddit iuanem; dciiuie sub ipso timore vi- qua?feiites nvorteiii "non iiiveiiiamus (Ose. u),
tiorum putrcdiaeai generaas, ia ea quav se evasisse quaado oraaes dtiicedincs quibijs iiihiamiis, mulii-
ne iiihavreaiiius. Quid
gloriabalur, vitia prosfernit. Igiiiir quasi in yjriu • mpda aspergit ainaritudiae,
•lura culiriiiie p.ositos, el jam nori- ia Doniino, sodI tti, Piiilisfbaee, cadeas pofioue? Repleyit cf incbria-
ia se gloriari iaeipeales, allpqukur soiiao propbe- vitte.amariludirie Diiiaiiius; poliouavil le calice
licus : Ne Iwteris, inquiens,' Piiilhiliwa, quae jaffi irae eji.s,. et sagiiLe. ejils ialixae sual libi (Pscd.
potlbnaris caljee snperbia;, qtuc jTinvinoipis ad in- xxxvii) : -quaruin indignatio ebibit spiiitum tuuni;
feriera de siiperioribus ruere : ne Iwlcris, quiaeom- Certe si irascefis, si niuriauras, si iadignaris, si
ininula esl virga percussoris tui, Iste Acbaz percus- luaauaj repellis niedici, Philisthaeus es cadens po-
sor noster est, cui plerun)que dat Dominus viigam tione, inde rukiaiii incurreris, unde sjierarepoteras
in nianu ul pefcutial, ut flagellet; affligcns leuta- erectionem. Yae,libi, slaverierit zeluia suuffi a.lo,
iionibus et suggeslio;ril)us quatieiis. Quae quideni -' ulultra, aoB irascalur-libi; sicut ad quosdaailoqui-
.virgatunccomminukuf, quando ct lenlandi pple-r tur pef jirophetaai i-Nonvisitabo super filias vestras,
slas -sublrabilur. Vertimlamen, ne lavteris, o Piiiii- cuiit' juerint fornicalw; neque super uxores veslrqs,
sthaea, quasi jam evaseris ; ne glorieiis, quasi ' ctitn adtilieraverint (Osee iv). Iufeiices ergo suat,
colubrum illtim veiienosurii tuis viribus exstiaxe- de qttibus coaqueritur in Psaliais : Non audivUpo-
ris. Cave proiade radicem cplubri. Qnist.de.rddice pidus meus legem meum; et Isruel npn iiilendil ntihi-
cotubri egredielur regulus; de superbia Dei.vcoo- (Psal. LXXX).Kon audiyil docenfem, 11011 siistinuit ,
temptus. Regulus rcx estserpentium, et Dei con- .corripientcni: illinc rebelles eliucreduli, hijicmur-
lemptus omiiium poie.riliprvitiorum, quaetuuc.nia- jHiirbsi, ulrobique"ingrati. Qua igitur poena plecteil-'
gis' dainnabilia jndicantur," quando non ex ignbran- .tuf; quibus jvro liis airicieiitur toriueiitis? Audi
tia vel in&rmilate, sed polius ex contemplu gene- quod sequitur : Ei dimisi eos secundum desideria.
rantur. Nascilur auleai coaleaiptus ex superbia; cordis eoruni (ibid.). Intelligat charilas Vestra, fra-
quia.-Tii.si prius mens .huriiaiiatiiaiuerk, ,ad sui tresmei. Multi pro peccalis suis eorripiuiilui 1 a Do-
Creatoris injuriam non erumpit.; Et setnen ejus niiiiOj-aiUiguiiiur inopia, pefsecutioiiibus alterini-
e.bsorbensvolucrem. Sie.enini conteniptus despera- ttir, debililaalur niembris, diversis toijiientoruiii
lio.est, quae opiifessionem excludit, irridet pdsni- .geaeribus excruciantur. Qui si niliil correclioiiis
AELREDl ABBATIS OPP. PARS I. — ASCETICA. . - 452
451 B. .RIEVALL.
sdmiseriiii, sed.sieut iivprbsperis superflui, Jla iri A'cem suata iiiscrit, ex qua roguliis pfocreatur, cujus
adversis iayeiiiaalur blaspbemi, suspeadit virgam; seriien absofbet volucrem, de quibus adbuc prb-
gladiuai mittit in vaginani.tradens eos[ in desideria phclasubjTiagif :
. cordis sui, uteantinadiiiyentiories suas (Psal. LXXX). Et inlerirefaciam radicein ttiam fame, et reliquius
Tunc laetaiitur, crirti niale fecerint (Prov. n). TalL- tuas hiierficiain. IiiterTecla radice', quidai ranji
bus ergo lOqtikur proplieta', dicens : Ne Iwleris, pariter moriantur, ut pereuntc quod primum est,
Philislhwa omnis Iri, quia conminuta esi virgaper- : etlarii ullima qiiaequedeloantur.? Fidesradix, caete-
eussoristui, Ne lavteris,fquod a penussione ccssa- rae virtutes reliquise; itaqne ubi fides corrumpitur,
yit, qtti.te efudivit, cujus virga cajvulserpenUsexclu- omnes pariter virlutes bvarieseunt; quia, omne
dit, reguli.veneaa: depalitl etsemen ejus pessimttm qnod non est exfide, peccatum est (Rom. xiv). Quid
arefecit. De.radiceieniiu coiubri egredielur regulus; igkur ? NiliiT remedii, niLil spei stiperest. Phili-
ex voluntate videlicet corrupta delecialio immunda, sthaeis? Est, siquidem feccrinl.qupd subjungitur :
cujus semen sunt opeta pessima, quoe loittm quod Vlulti, porla; clama,civitas. Sed,quia baecnonduiri
prius in ariinia no.slra sapiebat, el instar volucris allegorice exposita sunt, moralern hanc expositib-
pennatae desiderio et affeclu superiora pelebat', ol>- -ftem hunc iuteriiri differamus. Verunj, quia onus
ruunt et absorbent. Sed Philisthaeis, id est super- B Philistliiim iion solum secuiidum hoc quod pre-
bis lali onere depressis, quid pauperes facienl, id mitur, sed secuadum hoc quod premit, potest in-
. cst hiimiles?:Sequitur : ielligi; dicamus Philisthaeos imaiundos esse spiil--
Elpasceniur prihiogeniii pauperuni; et pauperes lus, qtti inebriali supefbia, a ccelesti illa mansiorie
fiducialiler rcquiescent. Hi sunt pauperes qulbus Do- Vcorruefunl. Hi suntqui nos suis fatigant sugge-
iviiniisaif: Beali pquperes spirilu, quoniam vestruin slionibus, lentationibus premurit, onerant dolori-
est rcgittiiti cwlorum ( Mdtllt. v). Pauperlas ista se- bus. Adversus hos nobis est coUuclatio, a. quibus
cuadaa. affectumaesliiiiafur,aoa secttiidumsensuia: no-nriunquam vulneramur el perculimur, quos nos
cuin abundans divitiis, regiioque sublimis, dicat : vicissim elperculimus el vulneramus. Induitc pro-
Egovero ecjenusel pauper sum(Psal. LXIX).Sunl au- iride vos, fialres, ariaatura Dei, ut possitis stafe
tem quaedam virtutes in quibiis kicipimiis, quaedam . adversus iiisidias diaboli (Ephes. vi). Cuslodite
iii quibus proficimus, quaedam in 'quibus peffici- inaximam forlkudiiieni yesliâm,quaro instar Sam-
mur. Priir.a autem omnium fides, quarivspcs cor- son, septem vohis crines conservarit." Instanl Phi-
roborat, cbarilas femuncral. Illa autem fides virius listhaei, dorihienlibus funes--injiciunt;-'"-sed nisi
- est, quae per dileciioncm operatur, cum sine spe priiisradanlur septem crines, liihil pi-olioiuiit. De
remunerationis nenio bene operolur. Hi sunt pri- iiis fuilibusaitProphela : Fuiiespeccaioruincircum-
mogeiiili pauperririi, id est humilium, qtiinon in piexi siint.me (Psal. cxvm). Sed, quia fecil Deiis
se, sed in Doirtino glPriarilur. Est qu:edaia in bac - qudd sequitur : Et le.gein..iuqni liqn sum obliius
vita experierilia, qriaeiideni prpbal, spem corrob'j- (Pscd.cix ), in alio psalmo confideftTerproclamaf:
rat, riutrit cbaritalem ; tinctio scilicet illa Spirittis, Dirupisliviiiculatnea (Psal. cxv). Suntautem tres
quae nos docel de Ciaaibus ;: quaeqtiasdaia nobis Tiiaes^quibus aos appetunt Pliilisthaei,.coiicupiscen-
futuraj beaiitudinjs infiirtdil primitias, cor aoslriiai lia carnis oculorumque, ctsuperbia.vitae. Vide,b
simul illttniiiiaiis et accendens, uf vidcat et amet, Samsoa, ne dormias; yideaeolio dissolvaris; viderie
guslot et intelligal; quando ipse spirkus fesliaio- aierctricis, vanae videlicet gloriav, seducaris illece-
niura reddil spiritui nostro, quoriiam stimus filii bris. Oliositas iaiiaica esl, aaiaiaa : ia-dcsideriis
Dei ( Rom. vnt ).Hae igittir vkirites si sicpascaif- ciiim ost omnis otiosus. Audiant hoc, qui occasip-
'tuivsi sicftulfiaiilui 1, ihcaeleris facilius proficimus, iies quaerrinl vagandi, quibus conmvttne' opus ma-
quae ab his iiitroducuntur, cum fidei timor adhae- riuum oneri est, qui, fratribus nocessariis operi-
real, palientia spei, easliias charitati. Deinde timor bus inientis, otio vacant et fabulis. Hi suiit qups
parit prudenliaffi, palienlia fortitudiiieni, iempe- Tys-xpe -ceriiiiTius^Pliilisthiiiorum innexbs funibus,
raatiam caslilas, cliafilas jtistiiiam. Per has *pos- nunp carnis stimulis agitari, nunc sltiliis occiipa-
iremo asceadilur ad sapiealiaiu, quasi perTivuloo tionibus iiifeliciter irreliri, nuiic quasi quibusdam
'
ad foateaijfides Iransiif in speni, "spes ,in posses- furiis actos gyrovagando mullis defiaciioiiibus ex-
sioaeni, ebaritas in pleaitudiiiem. Tuac profecto poni : quos Philisthavi fune ca.nalis coiiCupisceii-
fiet, quod sequitur : Et pauperes flducialiler requie- tiae trahunt ad libidinem, fune eoncupiscentiae ocu-
sceni: Cufti eniin humilesqiiiqiie, qtti nesciuiit in iorum'ad vanitatem, fune superbiK ad supiTstitio-
suis merilis gloriari_ qtios pauperes.vocat proplieta, . nem. tlrines procedunt ex capite, cogilaliones ex
ad viriutnni ciilmen pervenerinl, fiducialiler fe- corde, In septem itaque-cogilationibus conservaluf
; quiescCnt, quibusse lioa ingerit spes superbiae, et forlitudo lua; quarum duae sunt de praeleritis, duav
"ideo ftec maau peccatoris moveri possunt, nec su- tle fulufis, tres de prajsentibus. Ad praeterita per-
perveniente tufbine illidi. Ibi, eniin, -id est ia su- linci recordatio efealiOftis et redempiioiiis; ad
"pefbia, ceciderunl; qui operahtur iniquitatem; ex- fuiura liorrof damnationis, et conlemplatip aeternae
pulsi suril, necpoiueruni siare (Psal, xxxv). Ibi sutit Teniuneratipnis; ad praeseatia .cPasidefaiib nestrae
Plilliijthaei cademes polioae, quibus colubef radi- iiifiriailatis, e: divinac benilalis. cuffimempria illis,
iS3 .". -SERMOXES DE QNERIBU5. : .,-';-'4R.
qtiarii sfepiris eTLperimur,bpnsplalionis, Ilas saiie :A j pb3iiit_entiaTAilquijJjpePaulris Injrifldelitateprostra- <;
cngkatipftes,- si letliali sbmno sopitiis pi-odide- -r tusiTide erecfus; perseculpr iri iiilicjelifate, ilqcfor.;
ris ineretrici, id est vanav gloriae absciftdendas in fide : Misericordiam consecuius stim; cfuiaigno-
iradideris, quasi impolens et infirmus Phili- rdns feci jn irieredulitaie-(I Tim. i). Igriorantia ipsa
sthavis _ nequani videlicef spirifibt.s tradcfis illu- quasi fumus efat: quavnimirum abvaquilpne proee-
dendus. Quibus l.amen -.-exsullantibus dici' por deris;efforis lenebrismeriieffi ejus obyplverat. Ideo
tcst : Ne Iwleris, 'PhiHsil.wa ofnriis tu; quia coii- facilias vertiam cbrisequitur, qttia secundiim avinu-
trita est yirga Saj.r-son,,cujus iterum pdssiinl cri- -' latioiierii persecutus est Ecclesiam Dei, fumo igno-
nes crescefe, per qiioset fadicem, colubri, et-partuiH raritiae"cificatus, rion malkia piovocatus. Et tu quo-
reguli potuerit declkiare; si tanien ut paupef in 10- que.ftori desperes dc venia; quia, etsifofte nonio
co pascuae coUocatus (Psal. xxn ). verbiDei fameiri tetigit fumus ignoranliae, tetigit Tameri funius sug-
-rkare pptuerk, et in spe divinae misericoidiae fidii- gestionis alieiiae, tetigit funius carftalis cPiicupir
cialiter requieverk. Fiet eriiriiex Dei gratia, ttt ra- scenliiB.Ille itaqueqrii cpgrioscii.figineniurii hdstrum
<lix coliibri, cum ei subiracla Tuefii peeoatiTriaieria, (Psal. cii), lanlo ciiius •Taiseretur, quaftloTii riobis
<juasi fame intereat, nOri haberis uride vivat; et ipsis poriannis, qubdfollaa iiljus suGcensaefumo fa-
sic_caetefa vitia, quae ex pessima radicepulliilave- B ' cilius obfuscalrir.ITepprostefftituf certePhilislhaea,
rant, niofiente Tadice, raaicescaiit. Sed jauJTaiiderii id est animaquaelibet clalii: quia ab aquiioiie, id
-sermoiii huic dcraus finerij, Obsecraiitcs DelTnisc- est diabnlica^te;nlatioiie,:aiit:igftoraiilia3,vatrt cpncu-
ricordialn, ul iiitefius illp Verbo pasci iriereaiaur, pisceiitiae fuirius prpoedeiis, aui circumveTiitincau-
qtiod non liabel finem, qriod est Chrisiiis, ciii ho- lam, atti iiififiiiam iliicTf. Sed tu ulrila "cordis 'coii-
nor et gloria in saveulasaeculofum. Araen. '.tfiiiorie, clama confessidae, utfiatquod-iiiiboc ijxso-
SERMOXXIII. "' ''}.."'_ '; prdpbeiascriptuni est':Sume citlidram;:eirctii ci-
Ab eo quod aii: < Vlula, pbrla, i usque ad fineni vilatem, meretrix oblividni ifudita (Isti., xxiii)i"Bene -
'":dheris Pliilislliiini(Isai xiv). caiie, freqiienla cailiicuiii; ul trteraofia toi sit apud <
Per Philislbieos, qui cadentes poiioneyei poculo misericordiaift ReJertjplOris. Ipse eaini soil, quia
inlerpreiranlur, secunduin typuin futuroruni, Jtt- noa esi, qui fujni hujTis pessimi agftieft caTigat.
daeos diximus designari iqtti ob necem Doinifti Sal- Quis eaim est, cujus carnem yel aieiiteiii-iaslar ollse
vatoris a Romanis depfessi et oppressi, effksi.Sunt ferveatis hoslisvlle aquilpaaris ftbn aliquaiido suc-
ctdispersi; quoniam Deus sprevit eos (PsaL LII). . cendat,; igiiilisque j'aculis coiicupisbeiifiiE'.,fiiaium
Unde pfopbeta :-Ei inlerire, inqult, faciqmfqme /p nbn-excket? Quid igittir respohdebiittfhtiniiisyen-
radicem tuam : el reliquias luas inierficiam. Adhuc iitini? Si placel, pef iiriftlios geiitium arigelos coii-
quoque calamilatem describeris, subjungit': Vlula, trariae forliiudinis intellige : qui, diveisis .leiitalio-
porta; clariia, civitas; proslrala esl Phiiisihwa bm- nibtts fatigatis, virfutis arduaiii yianl opponunt;
nis. Haec estilla ciyilas et gentis illius desolatio, carnis fragilitatem et corfupiioiiem abjiciual, at,
qnafti ei sanctus EzecliieT descfibit, loqueiite ad qriadara despefalioiie dejoctl, viam salutis refiigianl.
etim Doniiiip :Et lu, fili lipminis, sunie liU giddivm Expcrtis Ioqiror. In iniliis ebnversioriis npstrae iiiicr
ttculum; et duces eum per capul luum, eibarbdm; Et graves teritationes carais et spirkus, Cuni nos a!i-.:
assumes tibi stateram ponderis';'el divides epS. Ter- quaiido spiritus fornicatioriis urerelj iiuiVeinflam -
liam pariehi contbures igni'•';lertiam partemjconcides niaretira, nuncgula desideriis agitarel,; qttasi ini-
cjladiq; iertitim vero partem disperges ih ohtneni ven- possibUis videbatur irt liispmhibtts Toletaatia_
tum; ei gladium denuddbis posl ebs (Ez-ech,x): Quav maxiirie cuni .adolesGeftTiaelubricus status, teiilatb
omnia expeskiorie non indigerif, scd coiisideralioiie. ris mulliplex astus, ex iniirmilate facilis casus pro-
. Verum, qua de causa passa sit plebs illa/propheta ponereiur. Splrilibus itaque talia suggerentibus
non lacet, Ab aquilone enim furiius veitici, el liox, quid respondebitur? Quae sjies nostra, quod refu-
esi qui effugial agirieh ejus. Fuirtris venit cum [Dgitim? (Psal. xc.) Quia Dominus fuuduvit Sio:.
agmine, qtioniaia mi|ll<eaboniinalioaes secutae suat F. alroa, fundameuium Dei firmum stat, habens signa-
ignofantlam, odia, nialedicla, blaspheniiav ;Tn qui- cidumhoc; noiil Domiuus qiii sunt ejtis (II Tim. u).
bus miser ille popnlus quptidie crescil illpceiis, ita 0 S.on, o aniiiia, quae quasi in specula posita tui
rit nullus sk reprpbofum, qui fumi illius agmea Domiiji praeslolaris adventum, non meluas, iipn
eflugiai. Qitid lu vides, ak Domiaus ad Jeremiam, coiiturLciis; quoniain, si irruanl vcnti olfluant flu-
quid lu vides? Et ille : Olltirn succensam, ei facies mina, faligari potes, sod subverli non potes : fuu-,
ejtisa facie aquilonisfJer. \), Nostis quisille Sil, dafa enim es supra petram (Mattli. vn). Dominus
cui pars placuit aquiloaaris; frigida scilicet, et a onim fundavil Sion : qni non peruiitlcl nos lentaii
Dei calorealiena corda morlalium : per quospilam supra id quod possumus; sed faciet cum lentaliona
tentationis ille qui eis sedet plerumque succeridil; Pfoventutrt, ul possiriius suslinere (/ Gor.x). Ilaec
es qua furn.us egrediens niulloruia excaecat-ocujos,.' ' "miserorum in bac vita consolatio; bpec;in len.ta.tio'-
eta verifalis luaiiae alienal. Dieil. ciikn^-qiioTiibdb nibus fortitudo; baecia tribulatione securkas;- haee
sit PhilisihaBa jifoslrala : qua etiam raiioue- secu- conslauiia in adversis. Dominus certe fuiidavit
rus quis potest esse dfi venia, si tlig::a praecesserif-- Sion, animam Dei eontemplatioiie. sublimem, iii
. 4SS::: fB. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. ': :U9
verae ii.imiiifalis fuiidainenio ep.mcoastiluens; quavA A eslpie etvigUale;_ quia adversdiids icstcr diabolus,
taiito securius aique solidhVslocaiur, qiiarilo cre- tanquam lep rugiens circuit quwrens quem devoret
bfis proLaia ientationibus riec falli potest incauta, (I Petr. v). lsia est adversar.ia illa civilas; alrium
iVecillici jaia probata, nec exercilata:sup:;rai;i. Sic videlioet illius forlis armfati.: <jui a forfiori super-
itajuc fiiiidavii Dpminus Sioft; et in vpsasperabiiiit Veaiehlc deyiclus, et.spolia per.didit, et armaproje-
paripcres ojus, id estTiuiuiles, qui apponentes scien- cit. Quamvis ,et ipsa liomiiiuai aiuhjludo Ar civi-
tiauv, appoauat et dplorem, ut ia illa beafkudine tas possit iatelligi : quoe Deo aiversa, ligaa lapi-
quaridoque glorieriiur, qriaai: iri Evaiigelio Domi- desqae colebat. Quae quodairinioJo iiocte vastala
-nus dictt : Beali..cjui;lugeiitj quonifim ipsi consola- ,cst; quia jvassions saucloruia et palieritia stupefa-
buritur (Mailh. v) : in Clirislo Jesu Dominori!;slro_ clij quampliiiPs adversariam ciyilalem sua aLs-nfa-
ctii est cum Deo Patre, in tinilaieSjvirkiis sancli, .lioiievasiaverunt. Tunc oerte Moab, id est sapicn-
Jionor el gVria iri sxcula sieculoruni. Ameri. tia bujus livundi, conticiiil, ailiil virtutishaboas iu
:' yoce, qiia vel suaia aslruere, veTChrisli posset do-
; . SERMO XXIV.- f. "••...
Beprincipio dneris Moab. clriiiam evaeuare.^.Seqiiilur :-Quia nocte yastatus
Explicilo onere Philislhiiui, cunlra Moab araia- esi murus, Moak conlicuil: Murus adversariae cki-
' !
lur sermo prripTieiicus. Cujusnoiainis rationem U tatis, id est inforai, idololatria fuit, quam per uai-
pi.imum video ;vobis esse reddeudarii. Saueius versum oiboai yiriuie DomiaicaepassioHis-Geriiimus
Loth, ut beae iiosiis, frafres Cli.arissimj, egressus esse vasialanv. Murus praelefoa advers;e doctrinae
in
de-Sodomis. cuai ejus uxpr fctio respiciens in salis ...dialeclica fuit, vejvefsulia flisputaadi, .quata
esset riiiiiata Tignieritum, cuiif duabus solis filiabus abcle, id est ia persecuiioaibus posila simpiicilas
ascendil iii iiioiilem, et ppsf iiicolatum urbisTm- Christiana subvertit; el oraiiia ejus argumeata fidei
muiidar. novus spelfuicse facliis est Iiabitator.-ibi siricerkale vastavit. Tunc certe Moab, id est mundi
utraque filia ebfii paliis furafa cpiicubituni, prinlo- hujiis sensus, eoriticuk, quaiido inlonans Doriiiuus
niullas obstruxil ps loquentiuai ini-
geaita-Vloab, akera Ammba filios ex iiicestu coaee- super afjUas
et evacuavilomiiernsciealiam ex-
pi.t (Genes. xix). Mpab aulemf.cfe palre, sive aqua qtia (Psul. i.xn);
lolieiiteift se adversus scientiaai Dei. Tdeo iaclum
pateniq inlerpretatur : que.m nimiium paternc--
scieiisdeTUia genuii, Tion exlafteelu amoris, qui in est, .quoJ subjuiigilur : Ascendit domus, ef Dibon
adexcelsa in.pldii.ctumiDoinns. lion solum""parietes
(juadani dulcedine sjiiriluslegifiineco.untes"cpTijuri-
ciim tccto fuadanieaioqiie vbcaatui 1, sed etiaia ea
git; sedex eo fltixu qui e dbraiieale vcl ebrioiii-
staf aquae siae amoris sapore emaiiave.eoiisuevk. ( quae ia ipsa doiao csf, faiailia, secundum bonos ma-
Quid dicaiii, fralrcs charissimi ? Bliispliemiimne pu- lpsve mores, boaa domus malave appellatur. Igi-
tahilis, si in his sanciun] Lotb Domial Salvaioris Tui', per domariv Moab cor sapientium hujus mundi
iaiaginem dixero lonuisse? Ttecordainini, quavso, iiitdligite; iii quo iion parva. iamilia sei)suunV,co-
Judam in coaoubitu ThamaiT quam putaveral me- gkationiiffi affeolioaumque yefsatur. Porrb Dibon,
". retriceni (Genes. xxxvui), et David in illieko Beth- qua3'ijilerprctaluf'' fluxus eorum, ipsorum sensuusn
sabee amplexu (II Beg. xi), Doiaini Jesu secunduffi vel cogitatioiiuni, vel.cliain-seatenliaruin diversita-
Poiesl eliaiii sic intel-
sancfos Pairesêxjjressisse.liguram : et bic quoque tem lasciviariiquc sigiiifical.
ligi . qiiod , C.hristi coriiscanle • doctriria , domus
Jesu.ni sacerdotem magnura, sicrit in Zacharia riion-
slraiurn est (Zach. 111),in sordidis vestihus non ..Mpab, id cst faniilia philcsopbprtiin, discipuli vide-
etDsbon civitas, id estnvultkudo magislrorum,
niiremiai. Christus, ul scitis, Dei virtus est, et licet,
cuin gaudio idoloruiii solebaatinteresse cullurae,
Dei sapieatia (ICor. 1). Ex Dei autein sapienlia du- qui
adipsa idola cuia plaucfu asceiidcrint; et contra
.plexsciealia, qtiasi dtuieirliaeiprocreaatrii'; praclica daemoinim responsa et auxilia fiagifa-
scilicet et theorica. IJas itaqtie filias ctim in. sjie- Evangelium
verint. Yerum, quia sapieiiliuuj bujus mtindi pjures
lUncaiii, corda videlicel teiiehrosa 'geatrliunv Dei conversi ad ClirisL.umsuis abrenttiiliayeitint.errpri-
; sapienlia induxissel; iion- ex voluntario jjatris se- j, '
bus, plures in iaaata sibi ;riial.tia'persti.i.eriinl :
nvine,"quod estcliaritas, sed bx jifojTria otir.iositale ontis islud
el vaiiilaie, quasi cx iiicostu; qiiai.udam:di.Vinaruiri uiros.que langit ia his verbis, illps.poaiji-;
leiilia, istos cordis aagtistia docens csse g-avalos.
-ethumanarum fefuni scientiaia, ex boiip "quidenv
Mulii enim philosophorum, tam discipuli quam,ma-
patre, sed IJOIVlegitime conceperunt. Nam, quod gistr.i, quasi domus ci eivitas relictp valle cfioris,
etiani muiidi Jirijns sapienles; Deo revelame, riiuka ad
excelsa-consceiidere virtutis, cuiri planctu-etla-
deTiuniffnis et de diviais didicerjiTit, Patilus testis
ciymjs peccaia sua confitenies, ot.de prisiinis cn'o -
est; qui ait':"Qtiod iwtuhi.esi Dei, manifesitim esi riJMs el blasphemiis humilifer pcenitcntes. Et addi-
in illis. Deus eiiini iltis ievelavit- (Roiri. i). Se- dit
'•'--- propiicta :.jSiiper Nabo ei :$uper Mediba Moab
qttitur: - . '. . ukdabii. Nabo in.ierprctatur sessio, MedcLade_s(dtu.
: Quianocte vqstatd eslAr,Mpab' conlicuii (Isa. xv). AdMaagisiros periinbt sessio, secunduin illud : 5;;-
RecoIile::quaeso, qtiod Deusripcte tiadkus; et nocle: 'prt caihedram Mpysis seclefunt.Scribw ei Pkdriscsi
iljusus, instariie jani nocte.Tibsckui 1de cruce dopo- (Mdith. XXIII).Per saltuai ubi sua! arbores Tnfru-
, -situs. In hac nocte vastata est Ar, quod interprela- • ciupsae el sferiles, ubi nonhominum, sed feramai
tur:adv.ersarius.,de quo beatissiiaus Petras : Sobriii babitatio esl, ihculta .exprimuatur corda gentiliani:
.457 SERMQNES.DE QNERIBtiS. :-- ; ... 4S8
qui magislris errorum atlhaBr_eiit.es, corum dogmala A x giailiendi excmpla pracbebaat. Sed qui in, teclis
inultituditiis attctoritate tuebanltif. Clulatus igiiur . ascenderant per elationem', TiunviUaii descende-
Moab super illo.s idoctores jilebesque describkur: rupt- pcr compiiiictioiiem,;_el qui errores sttos ptiT
'
qups.a sup cpiisprtio rccedenies,' ad catliolicani blice quasi in plafeTs praBdicaycraa.t;,plulaluinvor
fideni: cpriverli-sine gravi dolore, quori sigriilicat cis niiserajidae in aiiiibus omnium emitlebaiit. Sei f
ululatus, videre fnon polerant. Uiide subjungkur : ... quitur':..- '.-'..'•'.
'
In cunciis capiitbus ejus ca/titiiV.ri.fCapka Moab ao- Clainabit IJesebont et Eleale, usque Iasa uudila
luinatissimos diversaruni secfarum intellige nia- . esl voxeqruni, Hesebon cogitalwnes, Eleale ascen-
gislros, Socratenv, Plalonerii, Diogefteiii, et,.cagtcrps sip, Iasa factuni sive" mandqiurii interpretatuf. Cof-
lales". Hi sunt profecto capita Moab, principes vi- iierkes philosopbi multa lioniinum niillia quotidie^
ilcliect scieftlia; saTcularis. Qnis bpruiii esi, cujas ajl C.hr.isll tidcm et _ sacramenia cpiieurrere> cori-
perChristi gratiam capiiii:non siiil rasi, di.sceden- ttirbabauiur; nec facile. dici potest, quantus fuerit
tibris ab eorum secla" discipuiis, qui eis tanquaai tiinc ineprum eogitafione;-tuoi'ultiis, quoniodo
capitibus suis adhavrere corisueverant,- etvse ad niifabantur, liuncindignabantur, nunc crecli in
'-Salvatoris nosiri graliam ednferenfibus? Cerle ipsi' siiperbiam .adversabantuf ,:.qtiae bivinia per clamo^ -
jaiii videnTus philOsoplios decalyalos : quorunv sa-' •*:rem Hesbboa ei JEleale,.vidclicet cogitationis ct
picntiae piscatorurii doctriaa praefertur;- .quorum elatioais exprimu.iitur. Nee iste clamor murniurque
soctaim nenvo' qui profitealur, ncmc qui seqttatur. cessaver.uni, doiiec d.e. Vocevin opus procedereHt,'
Ueo conyealeater prophela subjringk : Oihnis vol maiVifeste.pefsequeiidp, vel (ideict diviais lnaa-
barba radelur. Quandiu imberbis est homo,, jvuor d:;tis obedieiidOiTdeo-usqiieTasa audita esl voxeo-
avstiiiialtir; barbalus autenj viri noaien spriitiir. fuia. Ha;c fratres riipraliter fuerarit.expoiienda;sed
Quasi barbati oranl jiliilosophi, cum eoruni sapica- /tJiior el -iretiibr renertinisuper.-thd,;cl conlcxeruiit
tia el doctrina populi rcgerealuv. Ciiai vero jverso?, me ienebm (Pscil. w),, iasuper ef zclus doavus
ijanle Christi Eyangelio ribigue, el eorum cpiifti- Dei coinedit avc- (1'saL Lxviii)'; ufgcl indignatio,
lariteerrp.rcs, iasipicnteset vecordes ab piiiijibusi doior injpellit, erumpun l Jacryiiise,. quas tamen i: a
crederenttir, quasi rasis baibisdeformes ef iftbo-. . .conipiiniit, absorbel iumiilalio. tqbescereme fecil
nori, e.f yelulin puerilem reducti sltiJtiiiam vide_. ,~e!us nieiis:. (Psgl,.cxxm):, el: saevirc jam gcstit -
Ivanlur, Jain videamus sequenfia : - sermo meus, sed lticium niihi magis piatris •iiiieaj
Ih triviis ejus accineti suitl sacco; cl super teelqi Romanss Ecclesia .indicil,, quiei-u.trasque; manus
ejtis_.~elhi plaleis ejus omnis ululalus descendii ini ;. .oxiendeas iiv cpeLuiTi,iftiserabili vocc. yidelur: cla-
fleium. Tiia hic propoiiurilur. trivia, tecla,, plaleae.,.;f iiiare : Fiiii mqlris niese pucjnaveruHl-conlrame
Ia iriyiispliilosophoruaTdiverlicuIa, ia teclls siiper- (Catit. j). Eicet cniiri uria siijlla coluiiiba Cliristi,
Iria, in plaleisvvka perdila figufafur. Ciyeiijcujai foriiiosa_ Clfrisli ,..-._perfecta"Chrisfi, ,cui est amis
Iiabebaiitia sopiiisriiarum decepliorie_ superbhm i _Deusyiintifld:es,}un.uriibaptisma (Eplies. ix) ;.j)fb-
exboniiiium aestinialione,- vitani perditam ex car- pter diyersps tanien pppulos-et natipiies niiiila*.di-r
nis el menlis corruplione.. Quoruni tiiulti con-- ciiiitur Ecclesiae, cpnyeaiea.tes Ta luiia , siibjccfiis
veisi adDomiiiHm, in omaibus qtiac peecayeruft'l utii,, iiliiôliedieates. Ipsa est saiiclalloirjana Ee--
puniti siiiit. Nanr pro ^dolis etTallaeiis, qua; ini clesia-,. cujus Olii, sicut. audistis , pugi:averunt
iriviis e.xpriramituf, amicti sacco in signuffi pce-- conlra earii. Aliciiali. eiiini suat quidariva vuha ,
i... erravertint ab uloro , loeiiti stinl falsa .(PSCII.LXU)^
fiileBiia! perhibenftir; et pro supefbia, _qria'"_:buccLs
c:epaa!.ibus scnteiiiias de diviiiiset Tiumau.is quasii Iiisiiper iiiitjuitafem iii cxcelso loculi simt (Psal,
ixi ".leelqposifi promuJgare.cpnsuevcrani,'ululalum i ;.xx!i), Papiae quippe oslitoruat -r.oges terraj^-.ct.
; principes; coivyeiieruritjii iiaum , adversus Oovni-
«onfesslbnis . ct eoiiirkionis emiitore o.steiiduiitur';;
'. cl pro laia illa via,qua tendebaivt ad7ivvorienT,,bu- .-' ftufti , et adversus A.loxaridriiia- Chrislum. cj.rs
roiliaii, ct sui.s lacrymis loti, ad viam arctam e.tt D (Psai. IJ). Ibi cii-cumdederuat crin) caiieS: multi,
angiisiani, quae ducil ad yilam , regredi nuiitian-. eoiiciliiiin jiialigaaritiuin.;.qbgcd.iteujn (Psat. xxi);
i:ir (Malth. vn)"".: Ait .ergo : in iriviis ejiis, La.udJ Tbi insurrexe.runt >n euia tcstcs iiiiqtii (Psal. xxvi),
idubium quinMpab, accincii stint sacco; qitlaad l Joannos et Cuidp, sed mcniiia est iniquitas sibi
iiiemofiam revoCantcs qtiibns diveiTiculisclfallaciis;3-c;j(t6t'rf:)..liifclicesct.miseri, qai descendenicsf ab Je-;
liumanae JsimpUcilati-illuserant, accincli saccp.id 1 rusaleiriiii Jeii;cho,.inciderui>i in latroiies (Lficix),
(Ostpceiiiteiitia) asperilatc affliclij.enm cui pecsave-- Tpse Cst Sceleslissimus Ociavjanus, qui, insiat la-
larif, digna - salisfactipne -placafc cufarurit. Et( ironis, niulto tempore jn insidjis lalitans, papal;i:i,i.i
svper lecta .ejus,-;et in piciteis ejusdmnis ultilcittiss praedam,: spolia'EcClcsiam avstiaiayil. liifclix, .qi.ii
descendiijn fletum. kit Domiiius i.n Evangelio .:/: ascendif cubile palris sui;, ,ci maculavit slraiuni
Quuain aure qitdislis, prwdieale stiper tecla (Mallh..-• ejus. Iste est supcrbi.ssiinus" ille.Aiiian, rjni cfu-
xx). in.tccio siquldeni aitkudo :qua:dam ct iiiani-'-:'- cem paravit Mardochaep, .quLregem ccmpiilit fen:e
fostatio dcclaratur. Pcr plaleas quoque, quae lati-.-f seuleiitiamTftorlisin Israel (Esther vn).. 0 quanilb
iudineni sigiiifieant, lalamperdilioiiis viiam accipe,, vigilabit i-ex, quando cOnsurgcf de regno suo, qiian-
pcr qiiaui ef ipsi inccdebaiit-,. ei aliis per canii do noclem isfamiciiebrosaiiiv "" et ppcrtam nierfis
:;; p^TRot.; cxcy;' ;; -- '- 13"'
:4J,9 B. AELREDI AUBATIS KIEULL. OIP. PAltS I. — ASCLUCA. Hff)
caiigine ducet insomnem? Quando audiet in An-AA pontifev cx logitLna, ot, ut iia dicam, liicrrdilam
'iialibus suis , cjuanta bona ci feceiil nosler Mi.rdo- s'icccssiono, Pciii obiinet principaluni, ila c.tlcro-
oliaeus?Qiiaiido animadveriet quod ipsam reginam, rum ajvoslolorum'polcstas in cardinalcs consta1.
o!) praesento, ille uequissimus nitiluf oppnmcre ? esse traasfiisa. Il.cc cst Eeciosia Romara, cui qui
Is:a est rogina,-non uxoi- Arlaxeivib regis , sod noa coaimttiiiral, haereticus est. Jllius inlerest con-
Cluisti, de qua Prcpbela : Astitit Regina «_ dcxais sfilere oaiaibus, jndioare de omnibus, omnibiis
iuis (Pscl. MJ\). Hiec esl, qua? bodie in infirmis jvoudore, ad qtiain in Potro vo.\ isla dirigitur :
memljris stiis, el minus scientibus logom, claraat Et iu cdiquando convcfivs conflrma fratres tuot ,
- el dicil : Ir.dlca milii qucm diligil anima mea , ubi (Luc. x\u). Quidquid ipsa stalueril, suscijiio; ap-
pascas, ubi cubes in meridie (Cant. i). Moriio ler- piobo quod approhaverk-, ct quod damaaveiit dam-
lendo, et oxpi-obrando rcspondel : Si ignoras tc, 110. Ipsius est eligere nobis pastorein, et episcopum |
' animarum nosliaruin (I Pelr. u). Quod enim fttit .
egredere (ibid.). Quam mulii, fratrcs , hodie ae-
: scicnlos Scripfuras neqne viilulem Dei, cgressi in veteri Testament'), in couslkutione poniifreis,
sunt de EcdCsia , et scpaianlcs se a yicario Cbri- carnalis gonctatio, hoc est in novo regularis cle-
sii, sequurilur praoambulum Aniicbrisli. Fiatrcs, fj cfio, . nuae .
est qutedam spiritualis generatio :
.... .
nemo ros scdueat iiuniibus verbis (Epb.es. v). Nemo quasi eiiim gcneral qm or.gil, quasi geneialur qui
\obis dicat : Eocc hic Chiistus, vcl ccce illic eiigitiir. llaquo, fratres, quod Aaron fuil lilios pio-
(3/fl'i/i. Mii), cuin in lidc Pctri semjver sit CJui- crearo, hoc fuit Chrislo aposfolos digere. C.ctori&
•slus , quam S. Romana Ecclesia spccialiler mu'uavit Iiiiis Aaron unus prjpfeitur Elepzaius, rateris apo-
"a Peli-o, ei senafin jietra, qnre est Chrisfns. Ihvc stolis ttims praeporiiliir Potrus. Et Pelrus, ctim spi-
; igilur Ecclesia ubi ccopeiil, a quilms eoeperit, quo ikual.ler phires goniiisscl, Cicmentom pra-tuiil c;c-
.processeril, inspiciamti^. Oporlei, inqiiit, Domwus leris : qo.i cnia et ipse filiis aLundasset, ipsitis
prwclicari hoc Evangdivm in unlverso murf'.o , hi- c;iri,B eloctioiio, quasi spiiiluali quadaia gcneia-
xipieniibus ab Jerusalem (Luc. j.xiv). lgiiur in ii- tio'>c, solus defuncto successil Anacletus.' Sicul
ro&olymis initia e;tts. Ipsa erai, quav lurc paiva igilin' illi le_;kimi seajper fuerunl Petri snceesso-
. el quasi laelons, cum coinplorcnlur riies Penfec©- res, quos Ecclesia ipsa tlegit; s"icet ili:, quos stn
stes erat in eo.lein loco, quara Spirilus saacfus siugulis temporibus sibi elegeruat adjulores , vcii
in lingui; igacis \isitans (Act. i\) , et illuiuiiiavit creierorum apostoloium fuerunt suocessores.Iiaque
«ripicnlia, el dileclione igni-.it. E\ hinc oi-.iiiium a B. Sihcsfro et cardinalibus ejus, usijne ad liiij1!^
gcnfium \oces>factae sunt in Ecelesiae oie comrnu- Q ( aoslii leinporis Adriaaum et caidinalos ojus, iiulla
Jies. el qv.od pcstea factnm esl in omaium goalium nobis ost de legilinia successionc ou.ictiiiio. Ltoe,
conversioi.e , piaecessit ia linguaitun omnium deluncto Adiiaao Icgitimo Pctri succi.--si)re, stat
unioiie. Ilnjus Ecclcsia? piimus princeps Pefrtis in cardinalibtis ca-tcroruia aposlolormn legkiuia
ffuil, cai diclum esl : Super hanc pelratn wdift- successio. Cogilatc auac constitutos in medio eo-
'
cabo Ecclesic.m meiun (Matllt. \ •>'_).Et iici uni : Tuiri Rolandura ct Octaviaiium, s:c ii.li-iim noiiii-
Pasce orrs nicas (.locui. x\\). Et : libi dabo claves „ aemus eos, quasi ia ulero mali is SJ<OEccleske
regni ceeloruiti, ei quodcuncfue ligiveris supcr ter- Romanoe jani laboiaatis iu parlu. Itogo. ftalros
~ tam
, erit ligaivm et in cwlis (Maith. \vf), e!c. moi, nonne paitus iste sim lis ost paiitti Rebecca.'?
Ikec osl Eccle-.ia, quaia priimlhorum sanclus \o- Eece iufelix Esau ruftts el hkpidus, quomodoipi::i
'
cat Aposiolus , ctijus picailiido pole&trtis, iii iiiMiis vis-cera malerna CiJiilorqiicl, el siinplicein illtiin Ja-
piiaeipe, priiao de Oiicnle liaiibiiikYa-is. in Occ:- od), qiicm tpfus iiie inioiar.coium omni otfeoiu
ilentem, aueioikate Spiiitus sancli in lloiiiai:a (oiiceriliis coinploclilur, ii.auibi.s furiLundis iina-
resedit Ecclesia. Ecclcsiam sane Roinaiiaui n<n dii ? Audistis eiiiiii quoinodo de collo sancisbiiiii
"paiietcs ct saxa , sed clert m a bealissiino IVtio vni, infelis. ille liianium d.eiaoac j>lenus e\li:i\ii.
piimo lliiiir: oruinalum, roiao caai capiiis titiLiiat 1'} El ciiin ei iio.i pro voto cessissei, ciim sunnno iiia-
appcilandiua ; sictil igiiur Petro Cleiaeas, Aaacle- r.is doloio egrcssus ab uteio , cujjiditalis, et auibi-
tus CJemeali, iMaristus Anaoleio successif, ila prc- l.onis sisaa pil.s, stimnium ccrnenlibiis liorroi e-n
teclo tleri iilius,qiicm oidinavil ot iiisliluit Potrti^, iaciibSii. Sccuti suiit otin tiuo, otri oi iiiî aLerati
alitts ab aliis oivinaius, locum ct dignilafeia ol/.i- ssial a volva, eiraverunt a \enlre (Psal. i.\v), c.c-
nuil. Sic scaiper pio patribus nali suot nobis filii leris cniiiibus Ale\andriini eligealibus, Aicxaiidrn
(Psal. V.LI\); qui tandcm, dante Conslanliiio, ctim adhseroiitibus, Alcxaridrnni seqticiilibiis. Ccrnilc
Ecclesia quoque lerrenum suscepissel imperium, naac Jnanncm , nunc Yuidoiiem in parte una, et
etiam jure humano coiisliluti sunl principes super iater oos Qclaîar.um; ccinile cl rcliquam curiam
oainenv tei rani (ibid.). Ex hiac ob specialeai ex- o.\ paile altera, et Ale.\andrum inier eos. Rogo,
celleiiiiam ipsius Ecclesiae cpiscopi, presbyteii, c.ijiis \ox isla cst: Exierunl a nobis,scd iionfueruit
diacojii, appellafi sunt cardinales, ab bis vocabtili ex nobh? Certc atil in iilis fribus coria Rnn.ana
liujus niiiiuaijtes hoaorem, de quibus sciiplum est, auf in his omaibus, aul periif de (erra, et i')ii-
esl : Domini enim sunl cardines terrw, el posnit niter fusa ost illa Sahatoiis oiai.io, de qua dioii ;
iuper eos cibent (i- lieg. n). Sicut enim stiininus Eijo aulcni togivi pio !<;, i.l r.on chfniai fidia tna
"; ' '
*G\ f: v; .: SERMOKES DEONERIiHJS.; ." /'', :' -«2
ALuc. xxn) : qubddementisTisl opinari; Quis.enirtT.Acariialker geiikus esf, pater nunciipafur;. sicut
iia desipiat, ut tol episcopis, prcsbyleris,: diacpni- vAbraham jiater Tsaac,:el isaac pater Jacobv ct ,
bus cardifialibiis .exclusis, Romaaae vim. cui-isein Jacob paler dicitur duodecim palriarcharum. Yel
liis duobiis: acstimet resedissc ? Sic riunc,...ffalrcs, 'cerle quaridounus aliquis omnium , qui .de ejus
sic loquar Up istis, quasL adhuc iri Ecclesia B.Pe- "isiifpe geriill sunt; pater appellatur. "UndeDominus
tri, ubi electionerii iecerant, consliluiis, et ab isi- ad Judavos : Ne gloriamini quia patrem habetis
.vicem sepafatis. Certe Ecclesia Romana, rtqn pef- Abraliaih: Secundum cfealionem , sicut Deus om-
ik ; cerfe, caetcris rcproLalis, ut inTilis tfibris re- nis crealura suae Paterpfonuntiatur.a-quo nimi-
:!iianseijt,fniilla ralio, nullus sensu.s huinanusâd- rum omftis paternilas in ccelp, et in terra nonii-
tnitiif. Resfat proiude ttt in -illa makkudiae,vquaB liatur. Sccundurii adoptioncm, sicut omncs electi
Alexandrum elegit, vim aposlolicae dignkalis re- filii Dei vbcantur, dicente Aposlolo : Accepistis
scrvayerit. Absk;eTiiai,M!tdicaBiu's,.quiiique cardi- -spiritumadopiiomsfiliorum, in quo clantamus: -
•aales episcppos,7etqiiindecirn, yel eo aiaplius' ear- "Abba (Pater) (Jlom. vin). Omnes onim, qui de hac
xU.iales presbyleros sive, diaeonos, a tribiis Tilis adopliune gloriunlur ,.: eonslaater clamaat <ad
•cxiisse, el.noii.potkislllos abvisiis ;Vquorum faTna Deuift : Paler ndsier.yqni .es in cwlis (Matlli. \i).
:c;;k'briof, vita sanclipr, sensiis prpfuiidior, mrilti- •"fS.ocuiidum irnilationem, sicut perfidos Judavos
i.udo iiiimerosior, auclbfilas sublimior. Ciinv igitur' 'diaboli filips ipseCliristusappeliat: Yos, inqiiieris.
conslct Eeclesiaih essc Romanam , qua; Alexaii- expatre diubolo estisfioan.wu) : quo pro imila-
4i1T1.11 ck\gil,,de qua eeriuni-esl illos exiisse,.qui- tiofledictum scnleftlia vlla dcclarat : ait enim :•
rurique postoa illjs adhavsil, sive ipsissiiaus Yma- Elopera pqtris veslrivtiltis facere(ibid.).Uincel\am
jus ,. siVe alius , iion ad Chrisfianos, sed ad ha> iiriitando fid.em Abrahav, lilii dicunlur- Abrahae,
rcticos; rion ad calholicos, sed. ad scliisuiaticos.; quos nimirum de lapidibus Domiaus . suscifavit ,
iion ad Ecclesiam, sed ad SyH.igogahi Saiapae:, et secundum aitatem, sicut Paulus loqiiitiir ad Ti-
ipse lurrelicus scliismalicusqtie: accessif. Dicaht niotheiim : Seiiiorem ite increpaveris, sed obsecra
'iiiimici quidquid voluiit. meniiaiilur quaBturiifvo- ut palrem (I Tim, v). Secundum dignifalem, sicuf'
J.rint;, ubi Ecclesia esse Roinana; ocnlis: ceriiifur, servi Naamaft, Cum indigriaretur adversus Eliseum-,
ratioiie probaliir, confirmalur auctoritale; ibi - quod non visu, oratione el (actu, sed niandato, Te-
cor liieum, ibi aninius Tneus , ibi affeclus nieusi- prae, quam paliebattir, mederi videretttr, recedenli
Ab ejus fide, qiias, Chiisto orantc., npncleficiel; tameri cum indignatioae dicunt: Paier, eisi grandem
abVojus nuifaie .fqiiara scliisniaticoruni pfavilas, Q rem tibi dixisset proplieta, uiique fucere debueras-
Chfisto CGnservaule, non dividcl; ab ejus stibje- quanto niagis eum dixil tibi: Lavare, et niuitdaberis?
5tioiie, cuj'us milii princcps coelum aperiet, nie:ne- JJVHeg. v), Ifaque Patri oriiriium qui nos creav.it,
qtie raors , neqtie- vka, nequc alia crea_!iirar:Dei 'debenius qttod sumus; Patri qui nos adoplav.it ia
".adju.vanio grafia, separabit ..(Rqni, vin); IIa;c: ad lilios} debemus quod .bprii suiiius ; patri qui nbs
<aiitelam yeslram -, fvatres , prbpter labia iniqiia in carne gcnuit debetur quod nroitales, qiibd
' ct
linguas dplosas, quibus haecpatria fervet, di- corrtiptibiles, quod diyersis passipnibus obnoxii
xisse siifficial,. ul deinecps, reparalis paululum sumus. De pclre itaque carriaii, id est de naltira
pr sijentiiiiii yiribus, ad delicias veibi Dei: re- corrriplibili, nobis insunt.incentiva libidinurii, me-
(loanuis, cui est Uonor et gloria insavcula saecujo- tus concupiscentiarum, Tfae inipeliis, tristitiae Ian-
-
ii!m,vAiiieni ; .-„f ;::-: guor, mctus inordinatus:, superbiae-tumur. ILo.cest ,
.v SERMO XS.Y. '}:;} gens illi nimirum conlraria, qriam bnnus pater,~
_:.; . De codem eapilulp nioralitcrexposilo., qui nos adoptavit, non geritiil, nobis benignus in-
. Sicu.t meminil chafitas vestra; principia; onefis furtdit, quae est charilas^ gai.diuni, pax, paiienfia ,
Moab sccondum: propheliam,?siCut potuiniusjlieri liumilifas, caslitas, etcaetefa. Illa igiiur Moab, ista
exposuimus; moraleinvCro cxposiliorieiii," qiiafti D Israel mystice -riuncupalur. • Coriiia huiic Moab
Tiinc exscqui limor inierveniens probibuit, vin initur liobis p!igna,"qui etiam congrue«^«a paiefha
dicm: liodiernum dislulimus. Pririium igilur se- iriterpfetatur, -quialiae corrtipfioncs riobis ex flexu
eaiidum leges trppologicas, quis; siT iste Sloab palerrti serakiis inserttntur. Adsit rioLis Doiainus
inquiramus, ut ffiaiiifeslius quomodo vel oaefet, JesUsblTiujus Moab taleontis iniportet, ul-quamvis
vel orierettir, pefscrutari valeamus." InleVpfeialur es loio desirui nori possit in nobis, sic tamcn de- ,
autciri -Moab'-depalre, significarts nimiruiri; aliqttid, primattir , ut regnare non possit iii liobis.Audia-
quod de Palre procbdit in filium ; yel ipsos , qui iniis igilur ouus' liujus Moab. Quia nocte vnsiaid
seciiridum boc vivunf. qttod "Cxpatre suo iiatu-; esi Ar, Modbcqnlicuit.Qtiitinocie vqstqtiis est innfris,
raiifcr mutiiaveruiit. Mullis sane rivodisfih sacra Moab e.ohticuil. Noxvero, ttt ScitiSj lr.ibulalio:.io_m
Seripiura patreni novimiis appellari, videlicetse-; sigiikieal. Interpretaitir aiiteni Ar adversarius_ et
cundum naiurariv, seciiiidum crealioneiri, sectiri- erat civkas Moabitaruin. _Gensilla rialuralium pas-
dtim adoptioiiem, secundum imitatioaem, seouft- sionuni' infaiiima nosira consiruuni eivitalerii,.
- du:ii avfaieaii, securidum
digakaiem. Secuadum qtiaiido ofigiaalia cruaipuat in aclualia , drimpra-
; -naTuram, quando bonvo iUiushomkiis. pui abveo.-.-ijtinus; iftembra.nostfaf ariiia;4siJflW'talis-j>ecca!o,_
~ ~ Ul-
m: B. AELREDI ABBATIS ME;VAiiIf. GPP. PAIIS X ASCETTCA.
ct quae priuspatiebamrir ad poenam peccati, ver- A j. riderit, quasijam iiiiriiicifs occubucrit; vcl oruftis
tiriitts ati vbluntatcm -usuni.quepeccandi, et quot pugaa interior quieverit. Hi veliarn de.salluyquod
peccatis manu.s danius, tpt Civesp.essinios iiilia.c .esl.Medeba:,-esse dicuiijui1, :qiiia iafraciuosi, yagi,
civitate suseipimus. Esl auteiri baecfeivilas illi. ad- .inslabiles;- iri qttibus . spirituaies illaeibesii»?.co.ni-
yersa; ;quae de virtutibus- fundata, Iiuic, quae de -inoraiituf,:def quibus PfOijiieta:: Ne tradas :b'esliis
vitiis est, prpbatur esse contiariaiMurus autetit -tininias confitenles iibi (Psal,fkxxki). His uimiruii!
Moabilieae rifbis plisUnalio est,. qiiDf-pcEjvitenliaef noiv cpntLccscit Moab; sed frequenti lilulalu vilia
httmiUtaiem.excludit, vbcem oblurat confessioiiis. -suggerit,'jiftniUncias ingfifil affeGlibnes cl quaeque
Jiia, fratres; qttandp pninia .iipbis eveaiualpfos- .pessiava suadef. Po.r uluiatuiii vero JloabVveheiftefts
pera,. quandp Iaeta afrident; lempora , quaftdp; •icnlatio ; naluralium. passibiiurii exprimiturL Et
Tuxuriani pmniuni jerura abundantia park, Moab -a.dditur : . - '; :-:_i- ":•'-..- .' .
'
iste ; insurjit acfliis, aflick vehemeiitius ; iiicen-'. '_v;Ihiunciis capitibus ejns calvitium : omnis. barba
dil carriem,, .meiitein dissolvit, Tioxia quavque a.c -rqdeiur. Capita Moab, fut iuilii vhletur, tres natUH
volttpluosafsriggerit, fi.t. quidani iit- ariimo claffior ; ;i:ales motus-qui in Jiomine^tiat, aoa iacongrue-
viliprura,- clamantiuin: alterius adf alterum, ei di> rdiciiBtur ; id est irascibilis, cdhciipiscibilis, raiio-
cehtiuni : Exihahite;., exinanite Usque ad fuhdqmeiir '"riabilis, Ex horum, ut 3esfimp,;cofrupiioae, oainiuni
tum in ea (Psai. cxxxvi). Agii pfoinde benigftissir lialuraliiiiT! passioriiini iiicefttiya procedunl. Capilli
jnus Salvator, ut oplimus medicus,...et: prius nvof-- capilis suiit oriianieiiium; JJaipa yiiiiis yirfutis est
bbrum vreseeat causanj; sujvlraciisque •pauLuluiri fî)diciii!n.,-Iiaque qiiasi pfj.alurviriciiiotus, qtiarido.
Taetis, driffi dura tristiaque succeduni, eliatft ypJur '" advefsiis propria vkia lioiiibmoyetur, .sccunduriV
ptuosa •e.vancseurit. Ita homp compulsus redire ia ~ illud :s Irascimini el nolite peccure_(Pcdl. \\). 6:-
se, nihil L,ibi.lucidum, nihil seroiiunj, nihil quod natur etiam^ quando in zeliiriv Iki,?Csnlia legis-
placeai, riihil iftveiiit qupd dclectet;. sed onkii.a eoatemptores discfete.as.siiriiitiir, s. cuiidum illud :
lenebrosa, Oftinia obscura, oninia plena hprroris , Iqbesccr.e me fecii iel-us'-mcus:,quia oblili siint verba
-noctis et tenebrarum. Li Jrac npcie-vaslaiur Aiv,.- . lua iuimicimei (Psat. cxyiuj.iYere oriiafiir, qjiando'-
quaridp el d.elecfatiojes .yileseunl,- ef pereuui.yp- qtiideni zelus is.Cc1a Doiiiiiio.iiHiUi&iam sicpius.
luptates, Tipivdeliciosa coiivivia , non polaiiones iiiuneratiir. Nain Phineesob niefiluliv hujas, qiiiiiu
illicitae blandiuntur. Yaslatur eriani muriis, id est diciffius ,-ira;; qua foraicaiites piigibnecorTodt,
menlis obslinalio, ot oiania ejus propugnacula. aeternum sacerdoliuav nierui.t (Npin. xxv): "oi-Jeiiu
quae sunt utkjue exctisationes in peccatis, de- r' iilius NanisijOb zeluui quo;adveiisus doijiu.mAckab"
slruuiilur. Errani, fiatrei cbaiissimi, qui in gnla exarsil, regriumvlsrael-iistjuead quarlam geiiera-
ct ebriclale, in olio et dissolutione, in niuliorum tioncm.ad ppsleros, Deo.faverife, transa.isk {IV.
vcl paia&korum contubeiniis, aut s.cpe aul jugiter Rcg. ix). Sic et la.otus coacujviscibilis lurpitudo
permanenlcs, sibi de pudicitia blandiu.itur. Ex- quodara "ofijalu::celaiuiVquarido eo quis ad liberos
perius sum, charissimi , crcdo quia cl \os, quod lajiluiiiprdercaiidOs.titifurjVvel quando ad nocessa-
crebris jejuniis , vigiliis assultiis, labonbtis con- riam tantuin corppiis susfenlatioiielvi, _ia cilii po-"
tinuis, cjuasi quibusdam liiaHeis vcrbciatus noster lusve percejitioae admitiLtur.Tliiie esl,;o,uod qriidam
Moab, ciiam coalntura erigil caput, ct posi raulti sai.ctus conJHgiumAbraha?.virginlfati bealiTpannis
ten)poris silenlium rcdivhis claniotibus urget in- non dubit,ayil.8equ"ar.e, resjiiciens .nimirum ad obe-
caulos, pieniit improvisos. Ideo , fraiies, quoiios dicatiam, qua ia ipso operecoiijugali divinaj paruit
gula ingerit cibi vilioris fastidium, quolies somao- volualali, respicieris:et. ad Tiphesiafem inteatioais
leatia \cl corporis calor vigibarum jnfundit hor- in liberis' prpcreandis, i.qua/mplusTUe concupisci-
rorem ; cogitentur, quavso, inceniiva libidinum, biUs, sifte quo. noii, leddittif .debiluai cpajugale,
-.lurpitudo immunditiarum; econtra castilatis sua- qnasi praeclarp quodani velaaviiieviegebatur.. Sed cf
vilas, affectionum puritas, membrorum tranquil- D j aiolus fationalis _sic. ornaiitr, si coiifra rationenj
Jitas : et mox omnia quav prius cxislimabanlur iioii, ulimur raiione. Nam; coiiira lcges rratioiiis
gravia, invenieiitur esse facillima. Felix anima , fui ta , lalrookiia,. adulteria:,;,et caetora.vilia i)e:-
cui sic silujt Moab, sicul Nabo et MedeLa ; de qui- petraatur; qtrae tam.en .siae -pp.erevralionis aon
bus subjungk: Super Nabo el MedebaMonbuhdubit. cxercentar.vNam jaljo Locunt aptuin iusidiis, vel
ISabo iiilerpretatur sessio, Medeba de saltu. Sossio leiapus.ad id negoiii .ippporiunum, siue yiv.aei.lafe
liKCsecurilatem siguificat; quae nvaler .est negli- rationis non pfovidei.f .SiC;,aduker ex vi laTbjiis
gciilix ct incurise generalfix. Quidatn enitn , quod aslutiam mu.iuaiis, apcle cubicuiuai ,'niaii.i qub-.-•
dolens dico, qui posl miilfa criraina pooiiitentialem que abseatiaav, aircupai.uf.-Ttaquef quj.iivsjtiis ra-
hanc vitam professi suiil, ita se otio et pigritiae tione abulualur, ipsurii mpliun. ratioaalem dettii.1-;
tradunl; ila necessaria oidinis exercitia contem- pant. At qui -eanv :Gifcav;yirl!ites et scientiaiu.'
iiunt, qnasi gens quae juslitiam fecerit, cl quae salutareni semper excfCet',fj)ulciie,rrirri'o eani o.rnalu.,7
lesem Dei sui noii derciiquerk. Alii, quos quoti- dccorat, 7 De Mpab cfgo , in qup c.orrupla, suiit
d!a')a3 passiones del.onestant, cum hostium tcla omnia, bcnefdicilur :.itf cuhctis'capiiibus.cjtis..ccil:-
Sreq.u.entcrexcipiant,, iu lanien seeure sedcnt et iiiium; q_uia lnplus rlli; :ex bnorum corrupiioae,-
*S5 '-""".-'. SERMONES DE ONERIBUS. 166'
vitia universaf procedunt, qoibiis bene utiiur sa-- A _ pro poteritia, qua" se iriper caeleros^ quasl super
piens, in his quibus naturalia dominantui 1 incen-.-, lecla positi extollunt, ct nullo prohibente, quasi _
tiva, tufpes et deforrne"s,:ef Piriiii viffute nridafi ett iriplateis positi peccant; sciant cum .ul-iilatu ad
uecalvati apparent. Berie" eliarri stibdkur : Otnniss inferos se descensuros, pfojiciendosquein tenebtas
barba radelur. Porfo qrii ipsis passioriibiis manusj exteriofes, ubi erit ffetuset slridordentiunT (Matth.
dederii, et .se.sfirvitriti-tfadidorit vkiorurti , bmuii vin). Quomodo aufem ad hanc infelicitalem perve-
'virlufe spolialus, imberhis','.-et qtiasTin feiiiinanii nerint.docet sermo propheliciis. Clamabil, inquit,
vesolutus agnoscitur.f Videat cljaiitas vestra, fi-a--. Hesebon et Elegle:tisque Iasaaudiia est vdxeorum.--
tfcs. Multo facilius cst anfe lapsuni vitia decliiiafo;' ' De' his quas praemissa sriiif, duplieein. posuiiftus
vquam datani "eis seiael niaiium eoruni". pOteslati, sensuift; priiiium secuiiduiri coriversorum poMii-
"siibducere. Quod si vinculo consuetudinis' qtiis'. . tentiam, alterum seciindura imjviorum pefpeluam
fuefit irfetitus, in oraaibus debilis"eriaeririis poeriarii. Hunc ordiiiem ct in hoc sensu servemus.
,'ct
Qiiasi feniiaeus iiiyenituf. Sequiiur .v Hesebon interpretalur cogilaiiories , Elcale as-
Ih liiviis ejus accincti stini sacccr;
super teeta, ; ceiisio. Si igitur quaeras quoniodb de triviis ad vitaa
ijus, el in plateis ejusomnis utulatus descendil int siniplicitatem, de tectis superbiav ad hrimilitatem^
fielum,u\ie- Mpabitis alii sun/t IiT triviis, alii int B de plateis propria» voluntatis ad angustias pefve-;
jilaieis', alii super lecta. Qui in trivio est, potest. neriiit saiictae necessitatis, induU sacco pceiiilcntiae'
diveftefe haeatque illae, ne ab oiaiiibus videatur. -et doloris , eniiilentes uluiatum cpnfessienis , et
Platea beiilis bmriium patct; nec aliquid potest in, descehdenles ad lactymas contritibnis; -si, inquam,
ea esse celatura. Moris est interra .fefosolymkana, Huaeras qua via hue usque processerint, dicit tlbii'
ribi teeta (lomorum ridn in subliine eriguiitur, sed[ sermo divious : Ciairiavit Ilesebon et Eleale. Nori-
stern.unfur in lafum, ut qui voluerint populo ali- cessant perversaj cogkatipnes miserain aniniam.
îuid deriunliafe vel praidieare, super tecta coascea- diversis teritationibus: faligafe ,' donec .voluntas-
danl. Itaque in triviis Moab suiit, qui occulte illicialur ad actum, qttod est usque Iasa voci.ssuae
_peccaat; in plateis, qui se manifeste sceleribus : pei'duxisse clanioreni. Discerneudse proindc sunts
fovdant; stiper lecta, qui iion/solum peccant, sed _ cngitationcs nostric, fratres charissimi, ut si pcr-
etiarn peccaTa excusaiiT et pravdicant. Qui igkur , versa suggesserint, statim ,obturala aure frans-
occiilte peccat; siniplex ei suffieil coj^dis corpo- eamus; si. utilia vclboiiesta, usque ad actum ea;
fisque cbhtrkio, qure per saccum aon iiiconve- quav suggessefint prosequamur. Utfobiqtte auteffij
riiehiei aecipkuj;. At qtii lnanifeste flagkia qiiaeque, , onusaTiimadvertalur; quiasivevoluntariepuniendo
conirtiktit, egetululatu, ul ejtts vera- rion lateat_ quae commisimus, vel peryers.is "resislendo-, vel:
conversio, cujris rion laluk scelefura riiagnitudo, optimis qttibusque consentiendo, sine onefe veL
Porfo qui pcccatuin surim sicut Spdoma lunieas; premente, vel oppririiente non evademns. SecT
sup.efbia' pfasdieat, necesse esf ut descendat in[' 'qtiia iios nec tnala cavere, nec bona. exercere
flefum";ut, sicrit peccans iri riiontem ccinsceiideratl noslris viribus. possujnus, rogeniusDeum , ul.ipse
elaiionis; ila TiuoiUiatuVad vallcin descendat plo- ' nobis et virtutem resisteridi ct facullalem tribuat
iiatibnis. Praiterea, qttia ti-iviiiirt dicitui1, ubi. -tr-esi operaitdi, per dilectrim Filium suunv Dominum np>,
visecnnveiiiuiit; potest p"crtriviurti appellari Triplex -strum, qtii cum eo et Spiritu sancto vivit et regnat:
niodus peccaridi, cogitaiionis, locufionis, operis. : pef oiiinia saecula sajculorum. Amen.
Sed et fripaiiila vis animav, per quam ftf Omnei -'/.• SERMOXXVI. :
peccatuin, riieiiioria sbilicet, voluntas et ratio, tri-- ~ De eo quod scfiplum, esl: t Supef ttoc expcdili"
vLuni-pbiesl nbri Lncoiigfuedici.Tgitur qui triplici[ Moab (Isa: xv), i eic.
concupiscenliae cedk, qni cogkatione:, sermone. Adhuc, fratres, onus Moab in manibus veriilur,,,
bpefeque deiinquit : "cujus eliam "nicmOriamcogi-; ift quo niystica quaedam in urbiiim, vcliocbrum.
fatio fcedat, voluntaterivdelectatio riiaculat, ratio-. j) ] nbminibus expriniuiitur. Diximus autem per Moab
,'ffpriipeccati couseiisus eiiervat; iste in triviis: Moabj sapientiani saccularem, vel ipsos cerle iriiindi Inijus
iiiisera sorte ybfsatiir. Sacctts liictus indicium est. sapientes, quj evangelicae doetrina? fesistunt, pro-
Tste est Tuelris, de quo DoUiinus in -Evangelio':: ;.' pbetice figuratos^ De quibus dicitur; :;Clamabit=
Vwvobis, inqttit, qui ridetisriuric; quia plbrabilii.5 IIesebori,eiEleale;usquel'asa dudila esl vox eoruih^
et flebilis VPS(Luc. \T). Quia itaque in triyiis Moab) Sequitur : Supei; Iwe cxpediti Moab ukdabutit,
laTtaiitufJcriai"rivaiefeceriat, -et exsullaat in rebus; . anima ejus ululabit; sibi. Eraf in cogitalionibus
. pessiaiis (Proviu),-acciiigentiir sacco, id est iucfut sapientium clamor magiius; "cuin hinc .arguereiilur
'.liiiscfabili coaiabescent. Per tecta etiarii, siplacel; _ a manifesta per EvaiigeliuTn veritate; Iiinc supGr-
ifttelligepoieritiain et excelleiitiani mundi;: iii pla-i bia tumidi advefsarerittir diyinae. sapieiiliav. Ex
feis vifo, iri quibus ltidi et spectacula exliibeatiii-,, tunc liujtis certaminis fuit finis, quando alii vo-
/ libertatein peccaridk Eis itaque, qui irisaeciili lrajTis s lontes -placere. .iipminibus, confusi sunt, qupnwini
siibliraitale glbfiaiifur, vel nullo disGij)lin.e frenbj "'• Deus sprevit ms,(Psal. LII); alii liumijiantes se-
coliibitiV praecipites ntt vitia ".ferlinlur , saiictuss sub polenli rivanu Dei (I Pelr.y), quanto fueranfe
isaiasdescerisum, fletuiiique pfophetat, ut scilicett - ad:credeiidum fardiores,, et adjnquireridiim sufe?
M7 -''.' ;B. AELREDl ABBATlSvRIEJALL. 7QPP,;P^TyS::i. — ASGETICA. : . 368
tiljores, tantQfactisunt in ipsa fide-et;Tiqclriaa A.
A_ruriiqiie;deprclieaditur.ilasq.uippetiiriprpaUore,pu-
.fexpediflpres. Isti sunt expedili Moab^vvel quia dor ruLore, dolpr horrpro, gauiliunv hilarkate, ariior
~sea Telibus fallacis sapientiae explieueruritsi-yel suavisate perfuadk. Sunt aulem duoquavdariTi ,se-
quia rixpedke per vianv evangelieam iiicesserunt. - cunduav quae de buinanae inentis slalu, jtidicatnus,
Isli, siipef lide qHpdprius egerajit ululaybfurft': opn opus scilieet el:sernio.-Nam ex abundaniid cordis ps.
solum vocis Strepitu, sed eliairi|ifttiinp covdis;; affe* loquiiur (Malth:, \n);. et secundurii quPd quisquo
elu. Pef hbc quod dieiliSuperilwcexpediiiMqqb diUgil ojieraiuf. Asceiidlt: igilur flens Moab per as-
- tdidabmi, exteriOr confessio; per hoc verp quod ceiisuin Luitli, -quando sapieiis iquilfbet Ecclesiaii.
sequitiir:,Anima ejus.ululabii sibi, interior coiitri--, intrans, compuaclus proipeccaljs praeterilis,: verbp
tio exprhnitur. Conligit autem ut qui Moabitieaesa^ simu.l el opere ad viftuturii alta asceridit. Et hiviu,.
pienti33renuniiant.es erucis suiii secuti stukiiiani, inquit, O.rqriqimclqmor_eiii:coniriliqnislevabit;3lxe
laritofierentdivinaTscienliaecapaciores.qitanto ftle- cst arcta ijla via, qiiae duok.ad vitam;{MaUh..\\i)_;:
raat.in humarta perspicaciores." Unde ex persona foramen videlicel illud acus, , per quod camelus
Donjini prppheta subjungil : Cor nieuiii qd Meab aiiinial gibbosum ifansire noivpolest (Mgliit., six).
clamcibit. Cor Dei sacrae Scripturas secrefus dichur QuodL.eao.foramen njoerpfis dicitttiT quia quicunqit?
intLlleclus; quia iri ipsbvpluatas ejus,;CorisIliarum- nR angusto TiuicToramirii sese confulci-it,.sfsihil.dulH
que afcarja iftysteria reyelantufl Cbr efgp Dei cla- cius quamincerere: aestiinabit.ifoeret eninv pi-pliis
mat- ad Moab, quarido mens illius, qiii de pliiiosp- qua) coriimlsif ilUckis; riiceret proiiisqure-jri prae%
_phia niuridiftransk ad Deum, !spiriiualis; scioniiae senti seiiiit adyersis; nvajret pfp Jiis;quae tinigt
lumirie copiosius iilustrafur : Yectes ejus usque.ad imposteiiim. malis; ..iubefetprp iiis quae :in futuruiri.':
Segorviiuldriicoriteriianlem: "VectesMoabdiaieciica . dosideraiUiOuis.lii liac prpinde yia Oipiiaiiri ppsill
arguriienta iriteliige: quae in eonversis s.ipieatibus, niundi sapienles clamorem leyaol coalrkipnis,,
Ecclesiae, cui obfueranl, eosperunt prodesse. Usqtie scienlcs qubd sacrificiunr Deo cor cojilrilum.ctlitw-
Segof enim vectes Moab perveneruiil, quando phi- aiiliaiiimDeus «oji speniit (Psal, L). A ;,.;.:- ,; fvv
losophbruttj sublilia ai1gume.nla_Ecciesi&vproTic- . - Aq::w enim Nenirim.deseriw efyHi.Iivtefprelafiir--
furit, Ecclesia enifti.in ep sfatu, quo fune "-fueraT,; eiiim Neiarim pardus, sive prwvaricatoies. lii paf-7
jtire dicilttf'Segor, id est parva, de qua dicltur -. (i|S varietas^ iii -varietale Tiifelligitur ; impietas.;
iii Caiilicis'..-. Sefor nostrA purva, et ribera non , .A-quas;igitqt Nenfi-inj p.liilosojihiani accipesKcur,-
Itabei. Qiiid faciemus sororinpslfw i: quia p:;rvd lareiri,Ta qnavest Harila sectariiiri sciifeuliariinique,
esl ?(Canl; yiii.) Parvula plarie erat, quani'0 riec fi-. - vaiieias ; ut quod uria asti'uit, -alfera destrUal;_et
ues Jiidajorum excessk; et iri ;ipsis parva; et. coii-CC qttbd ista probaf,-amprbbet illa; et quod altera
templibilis laluit. Parva, inquanij eral; nori nie- optimum, •akera pessinVuinrarbitfctur, Tn oaiiiibus
rito, sed nuiaero. Unde sterili AnnaV fecikida Plie- aufoin uaa regnat inipietas, coriiinulanlibus verila-j:
i;enna{I Reg. 1), id ost Ecclesiae jTisuitat Synagoga, ;i leai Dei ia meiidacium, et servieiitibuscreafutas
donec sierilis peperit plurimosy.et quwjhulios iia-: pptius quaia Creatoi-i. Sed in his qniconversi suiit
bebat fdiosinfirmut.u:cst (I Reg. n). Pulclireauteai
*ad Dominum, deserlse: sjnit aquae NeHirim ; quia
Segoi!, id est Ecclesia, viluTa dicitur couteinans, id doctriiia- evaiigelica iffibiilis, quav prius fuei;unt lu-
est terlium ageos aiinuffi, ut priiinis aniius sit aate . cra,,videntur propter-Qbristura deiriineiita, Quia.
lcgem, secuftdus srib legb; teftius sub graiia. ¥el aruil hcrba, dcfeoii .germeh},~viror pniiits tntertft.
jjrinius aiiriris inlelligalur sub patriarchis, secun- Ilerba gi'ex iji-aiiorialjilis pasckur ; quam,;sijforie
dus sub proplietis, teiiius sub apostolis,. Saiie geriiis arueiit, iiec ipse l£.ngere" ettfak Hefbaa igituriipr;
Jioc aniriialis abundans est lactis, et niaximae circa": iiviiieUla pliilosopiiojfuivj.scientia expfiniitttfj.qua
Teturii afToctipnis.Nisi enirn arie faUaliii1, iiec.ad injperilum vulgus allpqui et docere consueverautv
Ubera alierium ielum adniillitjnec Jac einilli.ro, Sed aruit fenuffi, efcecidit flos;.-.-(/Peir. 1).; quia-
uisi prpprio praeseate coasuevii. TISBC malri Ecele- nD DQiniiitissufflavit iiv erim. Flaiite eiiinj ubiquepei
siac coaveiiientbr aptanlur: quae lacle charkatis et Sjiirittt, et mortalium eordibus cojlestem insjiiranle
doctrifiae suaviofis exuberarts, quos ipsa pet Tava-- dpctrinsia, adeo tpta illa seientia aruif, ut riec iiX-}
crum aquae suavioris non fegeaerat, quasi aliends slicanam siinplicitatemdelectet. Arescenteh.erba,::
eacrosanctis niysteriis indignps existimat. Quae Ct. 'viror omiijs dcperiil-quiayiror glpriae; quaui ,ex
idcirco potest dici coritefnaiis;; quia: fule, spe et epiiiipae vulgi iiabebaat, siatim envarcuit. SequitUf:;
cliarkaterobusTa, pfoiiciliri aetateiii peffeetariv, iii Secundum. nirignitudiiic.rii-qperis, el; visilaliped^;
ftveiisuram aetatispleriiludinis Ghristi.; Cujrt: igitur- v rtitri. Visitatip et.securidum poenam, ct securiduni
vecies Moab ad Segor usque peiyeiierint,id esi cum; profectum dici pptesti Visitubo super. eos, ittquit,
sapienfes bujus saeculi pninia sripientias suasffifma- mtilu; ei sagillas meas cqmplebp in eis (O.se. iv),.f
nienta et, argumeiita ad Ecclesiam. centiilerint: Etalias: Nonvisiiabq.super filias vestras, euiiifue-
tunc lit, quod mox prophefa subjringit; Per ascen-: rint fornicutw (ibid,). Sed/vJsitayit ftps in .salu-
sum erihii Luiih fletis ascendet, el in via Oronaim tari suoDeus; visitansque iiosOriens ex alto, iliu-
- -tlainoremxqiiiritipnis levabunt.
Lukh/iiilerprelalur' iiiiiiavil eps, qui in teftebris ,-sedei'Uiit. ot; urabra
/jenw:In; |eu]svvero interioris homiiiisVquaiitas ple- .riiortis (Lue, 1); -Ific;qup.d-niagis dolecta.f, ii!te.l.lige__:
4""). ''':':/-. -SERJlONESfbEOMRIBtlS; -*''•• •'• Ity
Sipaenariiyseeundum riiagriiltidiiieftioperis-iiiiqiii, A Evangeiium qiiidem ininiici prqpler-xios, tfcundutri
sicvisifafos-iftfellige;'Tii'peceaiprum .sribrumrece- eleclionemchdrissimi propler ptitfes (Rpni.xi). Ij)so_j
per-iiit,:ai'iifInieriori corittkibriey autextefioii af- dixlt iivirivicbset cliarissimos, quiaViir,ipsa gcnib
fiielioiie, digiiam fclriLulioiiem. Si vero piofocfuBi," alii inimici inyenfi stint. Chrisluni persequentes;
quantuni sibividebanlur inagniTn oculis suis etsu- alii charissimi, Christofidelker.adiiaereates. Haac
blimeSjifantuiii eos sjiiritu visilante huniUes faclos Toqiiendi fegulam saepius invenies in Isaia. quarri
advefte, 'Veicerte Lta-visitati:sunt, ut secuiidurii "riisidiligenleradverlas, omiiia libi videbunfurCOIH"
iiierisuraniquairiensi sriiif, riiuadiali .gloriaealjfe- fusa et dissideiitia. Sic ergo cum uno nbmine, vei
. liuiitiandb pro;nbniine CiiJSstiprietiretuf ois aLniii- Uria genle Moab, mundi hujus sapientes intelligat
darifia graliae Clirisii". Sicfergp yisitaii, diiceniur figuratos; quorurii alii reprobi,alii' electi inventi
ad tdrreiiteirisalictim.HoC-genusafboris talisfertur. sunt; ita subtiliier tractat de sirigulis, ut riominb
csse natufae, -ut senien ejtts potatum virtuteni au- nbiVmutato, de singulis quasi de uno cpnirarias^
ferat 'gelieraridi. Underion incdrigrrie virtutem si- senteiitias videatur proferre. Qtiia igitiir Moab in
gniQcatcastitatis; vel illos;-quos' ob pudiclfiae feprbbis nihilprofeoit, ululans et clamans adver-
suavitafeffij sprela liberorurii pfopagiiiejin tOfreii- sus sanam dcctriftam, sed siciifarenariim tuaiulii
irbTis spirituriUbus habkafe deleclai; Igitttf Mbab, B vcritovariitalisVvel unitisunt, ycTdispersi, conve-
idcst sapieris quisque, coriversiis ad Dbmimirii, menlcr diciturde Moab : Usqticad Galliniululaitis;
ambulafde viftute in virtiiteiri (Psrif. txxxii!),"' de ejus.Ei usqueadpuieum Elim clumor ejus. Sequilur :
stii cogriitione ad-poeailenliaai, de poeriileritia-ad Quia tiquwDiboii repleim sunt sahguine: Diboii.
liuiftiliiateai,' deTiiiriiiikale:adeaslkaiem. Pbssunt iiilerpretatur fluens, illos significaiis, qui dicentes
eikim per saliccs lioiftiries sterilos et irifrricltiosi se esse sapierites, stulti factL.suat et in vana quse-
accipi, rjiii iri voliiptalibus hiijiis SKCuli, qttasi iri que, et turpia: defluxerunt: Qiiorum aquae, id: est
fbrreniibiis lialjilaates, abomiii friictu spirituati doetriria rejrietaest sanguine, illo aiaiiriim de quo,
reddiiiittir iiiVmuries.Ad qups, posf corivefsioricrii Prophetase postuiat- liberari ."diccris : Libera m$
stiain, o,"atofes ef piiilosoplii regeiidos eTefiidien- de sunguiriibus Deus (PSal. L); el de cjuu iste ipse
aos, vola rivagistfis:Ect:lesi;c quibus adhaeseraiif; Isaias, Mtiiiu,s;inquit, eoriim saiiguine plencp suhi.
vcL a SpirilirsaiiCiO ditcii "sttnl,ut-fideai docererit {Isa. T). .Eia. fralrcs, quolquoi jUvilosuphisuae se-
quam iriipugnaveran!, dOelHriauiqtie astrUereiit ctae associavefaat, tot iiripielalis gladio percule-
quairi ante fusraaidelesfati.' PpssuViteliaurpef lOf- furit: Velocesenini pedes eoriitri.ad- effuudenduin
rentes salicum tiibulaliones et: passiones intelligi, - sanguirierit,quoniam ihtguis suis -dotose agebantfve-
qtias ctirii perdiiis iibaiiaibus ipsi etiam sustintte- f<; hetimn aspidum sub Idbiis eortim (Psal. xiii). Sic igi—
ruat, imkarites eum, qui de forreike in via bibit, liif liBtandiim.esl. Nenio iriireluf quoil pluriml plii»
eipropte.oa exaltavil caput (Psal; -cxix). Oslea- losophoruiii.pttteiim Elim, afeiiarum tumulis pr.-e-
„ dcns dciatle proplieia, cjiioBVodo isia omaiaevene- tuleiuijt, doctrinani scilieet apostolicani sapientiae
rint, Quoriiam,.inqiiit, circitivit'; clamor ierminurii: saeculari, quia aquae Dibon replutse sunt sanguine.
Muab. Iste -est claaior apostbticav praedieaTioiiiSi Perversa eivini doctiina, non eorum , qubs decipit,
Pwniienliaiti agile,'appropiriquavit eriini regnuin cw- aninias vivkicat, sed moiiklcat; neceas a sotdibus
lorum (Malih.''-iv), qui iiuTlum sapienlkim hiijiis muiidat, sed pcccati saiiguine fcedat.' Et addidit
. EaecutiJafefe poferal, quando iii otiinem lerrarii exi^ propiiela : Ponam enhii super Dibon-•-addilaihenta,:
vil sotius eorum, ei in ftnesofbis ierrwverbaiedfiim iiis qui fugerint de Modb leonem_-jei retiquiis terrwi
(Psal.; xvTIi).Subjungitur :' Uscjuedd Gcdliih;uluin- Jam nvanifesteseparalprelipsuiii a vili. Uis, iiiquii,
tCiliisejus; et ixsque qd Piileu.iri"Elim; ctamdr ejjis qui fugerint deMoab leoneiri, id esl ad eoruin rifiS
Oalliia inierpiclatur afenqriimiuinuli:tflulatiis ifa- lilateffi, ad eofum profecfuni, ppiiam super Diboii
qiielilOab in liis 'qtii pffiiiileiites et conversos ab .additaftienla,-Addairi enim plagas plagis ooruni,
efrofestio.."siultapieiaieTuxeruiit,'pervciiit tisqiie ad"'rj clolores doloribris eorum, aftxielatibris anxictates;
tumulPs areriarrim, in:;quibus nillil firnnim,.i.iii-;i . timoribus linvores ; quoniariif et hic in fitixu suo,
. stabile, uipble qtiae omfti vento"Tacile dissipaiituf. quod interpretalur Dibon, compulresconf, et a-,L«
Et claihofelttsiiiipsls cbriversi.spervenitusqTTeaT exljemuin poeriisperpctuis cruciaridi ad inferna de-
putettrii Elini, quPdinleriiretritur 'drieies; quia .ot sceiidont.Et hbc proderjt llisqui fugeiini de aioab,
illofum obduralip dissipatiorieai, ot istbriirii posiii- et fugiendo lepnem evaseriht, qtii cifcuit quaereiis
teatia ex-puieo arietum, id vest dbctriaa aposiolb- qiiem dcvoref (/ Pe.tr. y). Nec sbluni illis, quifui-
runV mei'uitVcbhsolatibnerii. Ait ergo ;}Usque,ad geriat de Moab leonem, sed eiiani roliquiis terra^.
Gallhriiilulaius ejus, et usquead ptiterim Elim cla-.: "qui scilicel '.Cpneiafiigeiiatvid est: diabolum,-ter-
Diore/uSj.utidelri hbmiiiuiii:geftus iii aliis stefiii; rciiaquajqiie y_kiades.efeiitcs; et virlufibus studen-.-
uluiatu, in ajiis salubri eiariiore dbceat esseVcoiriV: ,tes,;eoru!ri.proderit pcena, qui inter perditps Mpa-^
punctos. Habet ehim hunciftpfem sacfa Sciipiiiia, b'ias peiseveiariios, pro Iluxu reru.rn tenijioraliuni.
- ul de eado.nigenteToqrieiis, ri_tnic.de:eadeiriopliii:a_ acclpierit addkamenia poeaaTuni,Potestlegiet s.ic;
iiiiiic pessima quaeqrieprpriuritietj, sibui .AposioWs Sri!!«m-.stt'/jer:fli6oa;-.arfflftta'tnetttsi;'.Et';quasi
quaere-
de-Judaris scribens ad Rbmaribs, ait : Seciiiid'K~ni res quain dicbret; Dibon^ evpoiiefts sfibjiingit : ffis
i~i B. AELUEDTABBATIS RIEVALL. OPP. PARSI. — ASCETICA;/ 472
%M ftigerint de Moab. Quoiiiam enitn et Dibon A iriarchae nostri Abrahae.opus memorabile, qao iiu-
thflickns mwror iiiterpretatur, illos slgrikicat, qui nieratis tfeceiitis clecernet octo vernaculis expodir
eo modo, qtto superius diximns, ilentesct moercn- tjs, hostem iftyasif, fugavif, prostravif; omneln/ia-
tes fugeruiit de Moab, iniidelium societatem dese-; super, quani de Spdpmis lulerant, pivedain poten-
reptes, et. Cbristiano populo adhKrerites. Supef ter.cripuit..(G«t.. xiy). In quo fere niimero sokisf .
.quorum augusliam, quaffi .iiabudfuntVin poenken- quia GedeoiiMadiaijitaruai fiidit exercitiim.Uimine;
tia.posuilDominus persecutionuni addkamcnla; qtiia Iampadari!in,,ei tubarum sonp,perterritum (Judic,
illis datum est, lion soluni ul cfederent in Clifi- VII).Qttos egosimiliter dixerim expcdifps; omaibus
stum, sed etiam ttt p.alerenlur provChrislo îVii/t;), aJBiiriiia,qttos aliquod iaipedimenluniinJiabileSbello
1). Ej;ponen3 quippe, quae additamenta fijerat posi- reddiderat, aoli minus prudenter qttani audactej1ex-
turus : Leqnem,inquil, persectilioiieni exprimens, cjusis. Nani [qrips]timorpavidos, etampr fecerat.dis-
quam' eo ille rugiens "fidelibus sttscitayit-, non sd- solutbs : qriosciipidifas enervaverat, vel absorbuerat
lum de sapientia. saecularj cbnversis, sed, sicul su- yoluptas, divino edoctus oraculo,"diix sagacissimus
perius dixiriius, reliqiiiis terrae. Quod si reliquiis jtisscrat a bellb/discedere.' Mox qtiidam proslratl
terrae lespidum est, sicut in Moab gerites, ita e'l iri ioto.ore aquas "liauriunf ; quidam paiilultfm inclL
reliquiis terne, JudaeosinfeUige, de quibus Aposto- P-riati neeessitaii consulunt, supersedeni superflui-
lus : Reliquiw, inquit, secundum eleciionem graiiw lali, Videtis igitur quodjion solum vilia, sed et su-
salvw fticlw sunl(Roni.,x\): Tatri eiiiaTgcriles qua:n _ pbifluaVquaeque impediinonlo sriiit proficientibus,
judacos, qui fideni Clirisfi suscepcrtint, hcee leonis puguantibus orieri. Mulli igitrir, qui naturalibus in-
perseculio fatigavk. Eia, fralres, obscurisskuiiiri cenlivis illecti in lurpia quaeque prolapsi sunt, in
propliclae locuni,propler prppriorum noininurii co.- ipsis in quibusvpeccavertirit.divitiiset deliciis, mundi
piam, ideirco breviier et conlinualim, sicttt potun quqque oc.cupationibiis, et pceriilcrepro praetei'iils>
mus, enodavimus, ul et facilkis intcirigefetttr, et a el coiiliiierc a fuluris propoinint,.el quamdanj mo-
niemoria difficilius Iaberelur, et' nibralis exposkio, furii conversioneni srripiunl; sedad lioc ne nlodico
quae seqai debct, gratius audireiur : quanv volb vos quidcm tempore suulciuiit. Noa enim siiiit expedki
ili 'ciraslinum differi'0,,.ne vel salialos cibo, velfa- Mpab. Tanditi eriim iii illis clamat Ilesebpa, id esl
tigatoslabore videal onerare, Ve,stris:aulcm pra- iniqua cogifatio, ol Eleaie, id est mentis elatio.
lionibus munitus, quidqujd .ilje Spifitus, qiii reve- dbiiec usque aflJasa vox eorum audiatur, et cogi-
lat mysteria, suggesser.it, ad vestram Kdificationem tationem pessirivam opus pessimuiii Vconseqtiatur.
eras iriroedium prftieremus, ad laudein et gloriam _ Volcns proinde dux nosler ad belium lioc, splri-
Domiai npstri Jesn Clirisfi, qui crimPatre et eodeni tuale suos milites reddere expedkos : Qui iic;i, in-
.Sbirilirsancto yivil et regiiat Deus per' pmnia sae>- ,qjiit, renuriiiarierii omnibus quw.possidel, non polesl
cula s*culorum.:Arriet). - :V - ,-' - esse meus disciputus (Ltic. xiv). Et iterura : Qui
SERMO XXVII. -/..-' noii odit palreni, atit matrem, ei uxorern, el fllios,
De eodem capindo moralilcr exposito. tidliuc aUtemel aiiimam suatn, non'_polest ineus esse
- Adestole nunc , fratres charissimi, et ut in- discipidtts (ibid.). Itaque expediti Moab illi dicua-
tente audialis; ct ur merite orclis, .qiiaterius ea trif, qui itt viliis Moabiticis, in quibus deciderarit,
qitae liesterno die secundum prpplieticam expla- securius possint fesistere, ab omaibus mundi hujtts
iiaiionernpqrcurrimris, tfopologice ad moruin Kditi- ilegoliis etdivitiis, ab oninibns afTectibus, et pro-
calioncm expone.re valeamus.Profundaquippe srint priissuis voliiatalibus sese expediunl, et lvudttia -
et prppripruiii uomiiium obtecta velamine, Cliristttm nudi seqiiuiiliir. lli cu.mse-senseri.nl aul
' iiimis,
et idcireo uterque, lanj audilor quanl expositor, iiatttralibiis iriceritivis, aut dfemonijnv suggesliorii-,,
nOn parva egent inlenlion'e.: S.itis irierriiriitcliarilas biis, a.il certe jvfopriis cogiiationibus infesrari,
veslra, per quod Moab, qui iiitefpi'e_tatrir..i-/e paire, vehemoaiem cordis Olulalrim, ct niiserabileia vocis
secundum. legeiri moraleni dixerimus figiirari ea D ejulatuiij cu:ri lacrymis, et suspiriis emittiiiit ad
yiia_-quae ex cafriaTi"generatioao de palre proce- Doiainurii, diceates ciim Prophefa :AJJIiclus sum
»5uriliri fllium, sieut sunt iacealiva libidiaum, ct e.ihuiniliaius suni iiiniis; rugiebam a, gemiiu cordis
irae stiaiuli, et caetera hujusmodi. Sed et eos qui mei (Pscd. xxxvn). IIoc ipsum cst, quod Isaiasf
iaieie '
ipsa vitia desereales adversus ea spiritualeiii Sriper•hoc expedili Moab tdidaburil. Qiiod vcro se-
c.onflictum-;qttandiu hujiismodi lentafionlbiis fali- quiiii:-: Aiitina ejtis vlulabit sibi, occtiltam eordi^
ganttir, secuildum aliquid, Moabpossuinusappellafe. expriaiil conlrkiorioai, quae ociilos liominurii ic-
T^tiorumalii.qui mirittsexpediti sttnt, superanttir : spiiifi divinum aspectum reqairk, Seqiiiliir :.
ift quibus: implelur quod ait: GidmabilIleseb.oii, ei }Cdr meumtid Modbnlulabit. Gralins .libi, Josu
.'Eleale,et caetcra; alii, quia expediti eonceiTaiit, cla- bbiie; vere laiscfaiiones tuae super pamia opefa
niant ad Dominum cuni fiibularifur (Pstil. cx\x). tua. Si ibi ititus, ribi Deus videl, ad Deum cor
ct de ftecessitatibiis eorum eripit cos (Psal. ev:)-; lioraiais convertiiiir cf conloriliir; iriox cor Dei a 1
de quibus subjungilT Stiper hoc expediti Moab ulu- ipsum convertkur. Per cbr Dei affectus pictalis et
tabunt; aniina ejus' ululdbit sibi. Dicenduro primo compassionis ejus expriniiliir. Cor tiicum adMoab
yiJetttr, qui sifil expediti Moab, Occuvfit Tiic pa- damahii, Moab ultilat in poenkeiuTa; ClirLstus•;cIa-:
- '
*73 SERMONES DE ONERiBLS. . 4"!
mat in misericordia. MoabHlulatliincndo; Chrislus; A danl; in cujuspe.feclione, etêasfilafis, eti. ai.quil-
-claniat niiserahdo. Moab iilulik corifitendo;' Chri- litatis pcifeclio tota consisfit.Yoc.tos quipjie Moab,
cl.is clamal icmiltoiido. Moab, videns ventum \a- il csl loburcamalium passionum, usqtio ad Sogor
lidum venientcm, timet, el ululal; Chrisltis, maiiumi ykulain coiileriiaiileia pcryeniunl; .quia ubi huiiii-
jioir'gens ot clamai s, fitubaatcm et trepidanleuii Utas peifecla Tueril, tota ill us \is fenorque le-
iaciNjpai: Modicw fidei, qn'ire dubitasli? (Matth. pescil. Ul sciaians ai.tem quia ad liauc \alcam.is
xi\.) R.-sporidet itaque clamor ululatui, afloctusi coasceatlerc perfeclioneai, audiaains quid piojilicla
afleclui; respondet misericordia miscro, medicusi subjttngai: Pw asccnsum cnim Luilh flens ascendel,
ffiyoto, laborauti et dolonti conifiassio. Vero, Do- et in lia Oronaim clanioiem contrilionis letabunt.
iiiiiie, secuudum muliiitiditiem dolorum meorum ini Luilh interpretatuf genw, Oronaim foramen mwio-
corde mcq, consolaliones tuw Iwiiftcaveiunl animami ris. Nonne lacrymw viduw, ail Scriplura, ad maxil-
meam (Psal. xxin). Clamas, Dominc, clamas ibii lain descendunt; et Domiitus Deus non delectabitur
intro iu auima raei, quando desporalum in spemi tTiillis? (Eccli. xxxv.) Per genas quippe lacrynia*
erig's; quaado timonti et tremeiiii, mira pietale: desccndunt; sed jpsarum vis, et causa, pro qua
et suavitato, blandins; quai.do Diihro jam se cor- fuiiduntui1,secreta, ad coaluni conscendunt. Reco-
poreis caloribus inciinanti rorera rtfiigeni saltitis> gitaas igitur homo pristiaos aanos suos in amari-
infundis; quanJo ineiilom «chersus iram, odia, el tudine aniinrc su.e, in lacrjmas savpe resolvilur,
caifera htijusmodr laboranleiri iriteriori q.iadanii lavansque per singulas nocles lectum suuni, ot
tranqiiillilale componis. Sic quoties in his el pro> stralum lacrymis rigans, dicil cnm Piophela : Exi-
bis anima mea ululal sibi; toties cor Dei mei clamat, tus aquarum dcduxerunt octdi mei, quia non custo-
coinpatieado niihi. Sic, mi Josn, Lazarum suscita- dtetuiil legem iuam (Psal. ewin). lla pei" Lukli,
turus, vocc raagria claniasti (Joan. xi) ; magno cla- id esl genaium lacrjmas flens ascendit, donee ad
niore magiium tuae pietatis cxprimens affectuni. foramen mo3!ori<;,iJ.est Oronaiiii perveniens, cla-
0 Domine, quandiu advorsum ine istartim passio- niorem lenit oonlritionis.,Eia, fialics, non perfnn-
lium et tentatioriura. mplestia desaeviei? Qtiandiu ctoiic traiiseunduni est, quod aif, tu tia Oronaim.,
Moab, queai inipso conversionis initio me'eyasis.se Est via quippo, quae ducil ad Oronaim, id est fora-
puiaveram, rediyiva conira nie Lella rcstaiirabk? liieii inoprons. Quale boc fpramen? quisvidk? Qtits
Audi quod sequilur : Yecles cjus usque ad Segor vi- Oogi)o\it?Quis expcrlus est? ILibcl .mceror salu-
lidam conteinantcm. S, gor intei piefatur purvus ; taris ostiuin suum, habet feiiestiam, liabet el foia-
humUitatcm utique significans, qu.e de divile patt- P meii.Por ostkim fioquens est in quamlibct domuin
peiem, de magao j>ai\um, tje superbo facil humi- ingressus; per feiieslram palens esl aspectus, fora •
lem. Quav congrue vktila dicilur, quod genus ani- iiicn nihil corpiilcntura adniillit, luci soli, et aeii
inalis lactis abundal; quia snpeibis Deus icshtit, peivium; pracbens oculo evploraucli Iibertitem, sed
humilibus aulem datgratiam (Jac. iv). Dicilur au- pcrscruiaudi adiinens facullatcm. Por ostium igilur
lom \ilula conlornans, id est tcrtiuiu agens an- fidem, spein per feneslram, por foramen i.itelligc
niin.: qtiaexlas iu bohus ef aj>t.ijugo,-ei ad feiiun specieiii. Per fidcm secreta Dci riniamiir; pcr s_)em
habilis invenktir. Possuiit eliain per viiiilam con- odoiamur; per speciein tanginius. Fides docet om-
ternantem trcs gradus, quibus hrimilkas jirofetta nia; stjespromitlitfultua; spcoics exhibetpiomissn.
cognoscitur, exprimi, quaein triplici epiileniplu coa- Est eiiiiii triplex mccror: p.iraus liaioris, secundus
sist.t. consolaiionis, tei tius desiderii e( dclcctationis.Cum
Primum igitur est ul homo seipsiim coateifttial, enim fldes sine operibus mortua, fiJcs non sit; tuiic
subdcas se majori secuudum Deum. Dciiide addal iioialo homo iransil ad fidem, quando salubri raoe-
ftiillum coritemnere,i!ul!umse inferiorcni acstimare; rore coiapuactus, de pcssiraa \ka ad inoruni transit
et ila subditus sit omni crcatiirre propfcr Dciim. emoiidalionem. Piiniuni raoercl homo, utremissio-
Postoa ab omnibus se conleniiii, vcl libeafei1, \el rj i aem pecoatoiunioonsequi meroaliir; deinde inoe;ct,
cerle patieater sustiacat, ot solum suspirot ad ut in spe ciirinaepromissionis consoLt.ir, el sic iu
Deum. In his iribLis consistil liunnlitas : ad qtiain bac \ia \ocem teucl coiilrilionis, til nicercnli fora-
quicunque Dei miseraiione fueiit pioveclus, iia me:i ci, per quol q.ias-iper spcpulum appareat ipsa
om.iia ei Iranquilla eitiiit atque pacala, ut non sil species, apeiiatur. 0 moeior dulcis ei dcsidera-
i.t can.e quod ropugnel spirilui, nec in spiiitu bilis! per qucm moiluus siiscilalur, infirmus sana-
qiiod Deiobviet voluutati. Cerli pj-oinde estoic, fra- iur, illuiriinatur coecus, coeii ja.iua apeiilur. Noa
trcs charissimi, quia, quolies aon coricupiscenfia sic hvpoditaiuin moeior, de quo p ophola : Aquo
carnis urgel ad vitia, aut superbia occulia arguitur, enim Nemiin descilw eiunl. iNenniin paidus iiitor-
atit monifesta coiifiiadkui1; aut, ne pro vi.Tulis cu- ptoiat-.Ji'. Esl aiiti'in pardus anin.al maculosum et
juslibet conscientia nefandum erigal capnt, pracce- \atium : tjtiod vkac ol moiiluis conînil hjpociita-
denlis litilLilione \itii dcpiimkur. Qtiociica qui- niiii, qui foiis canrli.li, iiit.i<;sunl oh&curi; in qai-
c.mqiic a cariialium passionuin doniiaalu ctipiuni bus liicet pudicilia, felot lu\iui.i, qui foris gloiian-
Iibe.ari, circa ht.mililaiis acqiii.ilionein. \cl oon< 1'ir in liiinnliialj, ii in*.pasciti t!ir v.iiiilato : in quo-
e ivalioiiem, sunnnuin sluJijini el laborcm inipra- IU.IIaie; to cupidita.-, i:i quoiuin vcslc\iluas; in
l~Z B. AELREDI AHBATIS RiEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. i'S
q'.iorum \erbis \erilas, in quorum vita impurilas. A clamabil. Clamor iste eircuil termiiiuiii Moab ; quia
E\kus aquaruai doduount oculi eorum ; sed aqme \o\ Dei loqucnlis iu nobis linos vkiorum discutk,
isl.e desertx eiiint, quanJo voniens ille, qv.i illumi- et ipsoruin nobis horroicm infundil. Qtiam saepe,
uubit tenebrarum cibscondila, ct munifestabit consilia fiatres, hunc ejus claaiorem aurc cordis audhi,
coidium II Cor. iv), lacrymas steriles ct infiuctao- ciiai, ciicumslrepeiite undiqtie lumultu vilioruai,
sas, ob lioniiniiiri oculos tantum extoiias', oiiiiiigia- ipse sliigulis obviaret, et illis narrantibus delecta-
tia et rcmuiieratioiie osleadet esse p:i\alas. Quia llonos, eorum clamoiein suoclamore corapesceret;
eritil herba, defecit germen, omnis viror interiit. terininum, kl est fincni hiijtiscemodi deleclationis
Quasi herba iaiiiuni boaav conversatioais, quasi objicien.s, el luipittidinem pandens, el spiritualiuia
germeii fructus boni operis, qtiasi vii or puritas bonav deloctatioiiuin dulcediiiera incnticapli\a?proponens!
inlenlionis. Sed in hjpo.rkis aruit heiba, quando Sed j'am quis utriusque claaioris finis auJiamu?.
bonae coiiversationis priucipium vanilatc corrum- Usquead Gallim uhlatus ejus;el usque ad puteuri
pitur; deficit geriiien, qtiando in laudabili opere Elim clamor ejus. Si jilacet, reddantur sin-
non perseveraiur; omnis viror interiil, quaado in- gula singulis, "ul intelligauir ululalus Moab, hoc
tentionis puritas, arridente cupidilate. deseritur. cst viliorum, de quo supe.ius dixcral: Super Nubo,
Sequkur: B el super Mcdeba Moab nhdabtt; claiuor aulem illo,
Secundum magnitudinemopeiis, el visitalio eorum. de ijtto praemiseral : Cor nuum ad Moab clamabit.
Visitalio luee in bono accipienda cst,; quia scilicel Setl ukil.itus illc ad tunuiles pervcnit arenaium,
corda sanctorum pravsentia sua sancla- laHLficans, quod iulcrpiclalur Gallim ; ol clamor iste ad Elim,
unicuique .copiam sui, sicutquisque laerelur, justa quod inlerprelatiir pttlcus uiictnin. Quasi aieiac co-
aequitate largitur. Ideo secundum mngniludincin gkationes \agae sunt cl iustabilcs, quas in uauin,
opeiis, et \isitatio coriiin. Ad lorrenlem saliciim ' boc ululatu quasi flanle voalo coaclae, \ilioruai
deducet eos; Moabilas stilicel, qui de viliis ad \ir- lumulos faciunl. Porro arietum puleus profundiibs
lulos Irauseunl, et locuia, ut viiiutes ipsas e\er- est Scripturarnai, quae per arietos, prophelas soi-
ceant, iividisriime quicrunl. Ili cigo ad torrenles licet et apostolos, lninisfraUe sunt; quarum, Do-
salicum duceutur. Torrentes salicum diversi ordi- mino nobis in cordibus noslris clamanle, scoioli
nes suiit s;eculo abrenuiitiantium : qui torrenles di- reserantuf. ttaqtie, fratres, qnaiilum nos aut e\ie-
cuntur, \el proptef lacrjii.arum iaundatioiiem, vol rior perseculio, aut intorior perturbatio conlrislat,
proptor lenlatioiiiim violenliam. Talis erat torrens, laiitiiin nos cv sacris lifteiis consolalio diviua Le-
de quo bibit Elias ; quando defercbant ei coni pa- lif.cal. Quwcunque enim sciiptu sunt, ad nostrum
nem et carnes niano,-et paiiem et ciiiiies vespcre doclrinim sciipta siini, ut ner paliiniiam el con:.-
(III Reg. xvn). Dicifur autcm torrens Canlh, quod lationem Sc\i\Aurarum spcm habeumus (Rom. x\'.
iiiterpretaltir ccdvus, Q.ioniam capilli corpori super- _ Dico yobis, fialrcs, nibil potcsf aJversi contingoro ;
iluuiil, eahi sunt qw superflus renUiitiajsf, ncces- liihil lam frisle, vel ainaium emcrgere, quod r.on
saiiorum usu coutei.ti. Isii siint expediti Moab, mo\ ut i-.os pagiaa sacra excopit, aul cianescat
quoium uiius fttit Eliscus, cui puo.ri insull.vnlcs : cilius , aut facilius toleretur. Hic cst ager, ki qucm
Asccndc,incprimnl,ealve; azcende, calve (IV lieg. n). S. Isaac, inclinata jam die, pergit ad lnciMlandiim,
Tsli in via bibunt de toriciile, donec Jlumiais iia- ubi occurrciis ci Rebecca, illum qui actidenit, sua
petus Ijetificct chitalem Dei (Psal. \LV), et dedicet lonit snavitale dolorcm (Gen. xxiv). Quoties, mi
donium suam Altissinius. Xon enini conlinue (Iiiit Jesu bone, dies vergit in vcsperam ; quotios panai
lorrens; sed tunc cunv forte-auslro flanle gljcics alicui coasolationi, quasi diurna; luci, intolerabilis
sohilur. autjjluvia ubeitini dofeceiidcnleaquis \alles dolor vclsn aoctiirna caligo succedk; \eiTuatur in
implenlur. Talis esl in praesenti hx-c visitaiio, qua fastiJitua oanaa ; oaeii sual cuncta quae video. Si
nos Deus aqua sapienli.fi salutari peiTuiidk, nuac quis loqukur, \ix audio; si quis pul_at,'\ix sentio;
flante Spiritu solvens nosliain suavi coinpunclioi.c D j) in moJum silicis cor obduranir, li.-cretlingua , ocu-
duriliam ; nunc liuniiles quosque scienlia spiriluali loruai vcaa siccattir. Quid luuc? Exeo certc adiae-
quasi aquis coelestibus rigans. ln hujusniodi tor- ditandiim in agro; sacrum rc\ol\o coJiccm , me-
rentibus salices cresciint'; bi vidcliccl qui, sprcfa dilalioaes mcas eeris imprimo: cum mihi subito
carnalium propagineliberoriirii.abscideriinl sc pro- ooci.rrcns Rebecca , lua soilicet gratia, Jesu boue,
pler regiium ccelorum, liabentes in domo Dci 110- sualuce leneljras disculil, pellif faslidium, du.kia.n
iiiea melius a filiis et liliabus. H«c est caslkas et fi.angk. Mox"suspiriis siicceduiit laeijin.E, lacry
mundiii* virtus gratissitna, ad qnam post molestias1 mas codosle gaudium coiailatur. Infelices, qtios
corporis, post iiinumeras leniationes libidinis.jposl cu'iv tiislia qmequc peiTurbanl, non Luac agriiin i.-.-
crcbra iiicendia carnis, poii periculosas suggestio- grediunlur, ul gaudeant. Scilis, (ratros, ciim trisle
ftes imnuiii.lissiiiii dacinonis, pur ascensum Luilh, , aliquid acciderk muiidi amaloribus, aut in \anis,
et viam Oronaim, ankna sancla, Spiritu saricto do- aut in noxiis, consolaliones rcquirunl, ut ineiitc
cenle ot comitantihus angulis, pervenirc nieretn:1. dc talibtis propbota subjungal: Quonium aquw Di-
Quoniam circuivit ciimor terwinum Mocdi. l.ie o>l[ bonrc\>lc'w suni snncjnine. Aqute Diboii, quae intei-
ckiinoi, do quo supciius ait:C'oi mettin atl Motibi picljtur fluxvs eoium, lacrjmas signlficanlillor nu
4T7 SERMONES DE ONKRIBUS. - r8
qui pro (luxu lemporaliuin aut rident,si haboanliir;; .A iroso £t-condenzo (Hubac. 111).Ecce, fral.es cl.a-
aut ploraiil, si-ainktantur. Ideoque aquae Dibou re- rissimi, Dominus aoster Jcsus cx condensisskna
plotae siiiil sanguiiie, jQuia, sicut hi, qui pro tcin- aUegoriconim veiborum silva, in cujus opaca
poralibus ridonl, nialo suo ridenl; iia et qtti proi dcnskale hactonus latuil, subilo niinifestus erum-
tomporalibus |)lorant, intilo suoploranf. Kibil enim1 pit, dicenle proplieta: Emitle Acjnum, Domine, do-
purgalioiiis afferunt hujusmodi lacryniae; sed ia- minutorem lerrw, de petra descrti ad montem filice
super eos peccati foedaat sanguine. Idco sequitur : Sion. Vere diloclus nieus stat post pariotem no -
Ponam supcr Dibon aduitamenia. Addit quijipe Do- stiuin, respioicns per feneslras, prospicicns per
niiiius doloros doloribus eorum, ul de laci jmis ad1 caacellos. Quis ncseiat Domiiium Jesiiia in Scriplu-
lncrymas transeant, iiigre.liaiiturque (errani iribtiss ris Chseqiiierenduin, qui ipsum dicenteni audit in
viis, ctdujilici coiLlrkiofte conloraiitur. Qiio.iiiani i Evangelio : Scrutamini Scriptnrus (Joan. v), et cae-
iaisera sors eorum, qui nati de niuliere brevi vi- tcra? Sed intcr aos et ipsum, quasi quidatn parics
\tint lcnipore; el liic nplentur roultis niisoiiis, ctt est ipsitis Scripturae obsruritas, \erhoriim aeni-
posl lianc \kam poenis tradentur perpemis (Job!i ginala.et ligiira: liistoriarnni. Verum spiriluales illi
xiv); Fclices econtra, qui in hiijus muiidilaboribiis s arfifices, qui hur.c aobis paiietem coadiderunt, fe-
iu verbi Dei visilatione et liimine oonsolaiilur, ett B I nestris illiim ac canccllis vaiiaruat, per quos ple-
lianseuatos e limiid.) ;clcrnis gaudiis peifriiiinnir. l umque dilectus ille suis sc p.aebol anialoribus in-.
Quocirca et Lis quoqiie poacl add.tamonta, quii dueiirium, ul iicrao ambigal ij)suni esse ubique in-
fiigciinl deMoab leoacm; qui, fugionlcs vitia, iiJsumi liis, quae Ialent, quem sic inanifesle cxhibenl ea,:
incentprem viiiorum .paritcr evasorunt. Sedet roli- qnae patenl. Ait ergo : Einitle Agnuih, Dominc, do-
qttiis terrae ponct addkaaicnta. minatorem terrw. Diximus in cvordio, aliquando
Kolaiiturhic tria hoininuin genera ; iinuin co- narrando, aliquaiido_ jubendo, aliquandn etiam
ruiii qi:i s." l.itos \iliis cl s.eculo deJerunt ; alleruiiii orando, propbelas Ioculos ftiisse. Cernens ergo
eornm qui saeculo abronuntianlos, Cluisli jugumi proplieta in spirilu, etiam muudi sapienles crucis"
.siiscipiunl; tcitium coium qui in sxculo criiaiiii- osse \irluti subdendos, pcr slulliliain quoqne pra;--
bus abstiaciit, opeiibus taiaen tcrrcnis Inciimbuiit. dicationis crcdcntcs essc sahandos, perdcndani
T'r:muui pcr Dibon; secuiidum per cos qui fugeruatl nihilnii.inus sapicntiani sapionliiim, ol jirudcnliam
,dcMoab, tertiuai per rcliquos lcrra:, vel reliquias,, prndi nlium reprobandam (/ Cor. i), el cjslcra,quae.
figuranliir. Quibus oinnibus ponet Doroir.us addita- iu hoc onere pricmissa sunl; aeslual dcsiderio, eau-.
mcntJ. Kam reprolis pro peccatis lemporalcs ini ,r sntur moram, jamjamquc Christiim ojjtat adessc,
hac vita doloros, et posl lianc viiam aTeinos ani- iiaple.c proaiissa, cxhibere pra-auTiiiata; coiner-
inae el corpoiis relribuct cruciatus. AbrciiunliaA-: susque ad Patiem, Filii sui advcaluiii ardcnli e\i-
libus vcio huic mundo, quav additaaienta congenii- git afFoclu, Emilte, inquicns, Agnum, Domhie, do-
nef, cvangelica probat historia, diccnle Doiaino :• ininatorcm lcriw, dc petra clesefti ad montem filiw
Ontiiis qui reliqueril palrem, aul inatrem, el orafo- Sion. Isle est Agnus, qui pcr Jeremiam lorjiikui di-
ra, propter me, ccntiiplum accipiel, el vitam wter- ccns : Et ego tar.quum acjnusiiniocens, qni porlatur
nam possidebit (Matth. xix). Porro hi qui plumbuni, ad victimum (Jer. xi). De quo el isle idcm Isains :
ferr.um, sfannumquc ulantes, aedificant super (irieii Tanquam ovis ad occisionem di.cetur, cl lunqnani
catholicj) fundamentum lignum, fentim,
stipitlam,, aguus coram tondciiie sc obmutescet (Isa. I.III).
suscipicnl de maiiu Doaiia.i duplici.a prd oiiiriibus_ Quem, Spirilu sanclo revelante, sanctus BaplLsla .
peccalis suis. Kaaibi, qui multis iiiioiniiioditalibiis3 cognoscens : Ecce, inquit, Agnus Dei {Joun. i). De
contcrunti:r, cl ad iiltiiasim excopli ignibus detri- quo et David cecinil, dicens : Domiutibiiur a mari
inenlum pationfur; ipsi autem salvi ernnt, sic ta- usque ad mare el a flutuinc usque ad lermtnos orbis
roen quasi per ignem. Quibus oinnibtis
congruitl terrarum. De petra deserti ad montem filice Sion
nomen Moab, quia primi Moabiticis vitiis absor-. D l (Psal. LXXI).Petram deserli, ut aeslimo, spelim-
benlur; in aliis \kia_Moabilica aut pcnifus destru- cain illani ajipellal, quae in loeis dcsertis nafura,
untur, aut niagnifice conipriniunfur: reliqui cniini vel arte excisa in pelra, Lolh excepit de Sodomis
nunquam ipsis vitiis ffjeJantur, semper autoi.i fati- fiigicntem (Gcn.. xix). De hac pelra deserti, eum
gantur. Ubiquc animadveilitur onus lloab : qui irii niagna admiralione Agiium dicit processuruin, quia
aliis premitur, in aliis prcinil, in aliis in ca gcneratns est Moab, de cujus genere natus
opprinik.
Sed jam iiuic sermoni tcrminum demus, obseeran- est Chiislus. Emittitur auteia de pelra' deserti acl
tes misericordiam Dei nostri, ul Moahilicis
cxjjia- inontcm iilix Sion, quia natus dc Virgine iu Belh-
tos, sii.0 voluniaii nos reddat accejvlos. Per Cliii- lehcm, Jcrusalem (in cjua esl mons Sion ad lille-
sttini Doaiinum iioslruin. Anien.
lani, \el nions, id est exccllenlia, cl gloiia lilias
SERMO XXYIII. Sion, id esl Synagogae, quae in Temph pplrilkale
De co quod ait : « Emille iiilclligciida sunl) sna praesenlia \isilavit. AUego-
Agnum, \Domine (hu. i!ce polra deserti dicilur Synagoga, quae educta de "
XM),iclc. et quadragiala aauis eremi habkatiix ef-
Deus i b aitslro vcniet c! iitticlus dc nxontc um- Aigjplo,
fetla, Libelat dc •.pirit-iali cai&oqtioiile eos petra :
i7d' B. AELREDI ABBAjJS RIEYALL.fOPP. PARST. - ASCETICA. 430-
qtise'idcireo petra deserli dickuf, quia lanli. lerii-; A subjuiigit :. Fiiiilus est enim pnii>is,consuminaluscsl
poris exsllio mukis in infldLTitaiepereunfihtis, in - m'uer. Dpclrina dialioli pulvefi comparatur, quae
perfecliofibiis tideiffrnikatem servavk. Exhac fuere turic quodaoiaiodo Jjuem accipit, quandp ,;coru-
apostoli, .quLfAgnum illum, qui abslulk peccaia :. scaale Evaagelio, salularem dpctriiianTrnuadus sus-
: miiridiy Ui .dominaietur universo aiundo, prsedica- ccpit. Eleganter propbeta diabolum miseruin vpcat,
- tiPae suaadgcniiUrivpopuIos traris.trilorunt,-ul de . cttiin fiituiumpravparata est in avlerap
ignedaniiia-
Syivagogarinscerclur Ecclesia, quasi filia Siori, .Gu-f, lip, cujus iniquum pectus cassaauac ur£.et sollici-
jiis.mosest akiludp TideijSttbliujkas.spei, via su- tudo, qui seinper. laborans et ailiil proficiens, qui
perexcolleiitior cliaritatis.vllride Domirias i» Evan- . eleetoruin ariinvas seraper sitiens; et tVullum eorum
ge]io;:.Opo.i.lebalpati Christnm, el resu_r.ge.re u mor- - perpeltio sibi sribdere valons, 'tanlo ftiiserior ab ora-
niis-.die _leriia.';et prwdieari. itindmvie:, ejus pxni- .": nibus jiidicattif, quaiito va tefrenis et riiortaUbus,
tejiiiani et.r.einissionem.peccalor.uril,in,onii:es-;geiile~s;; spirilus cojlesliset iaiaVorfalissnperatur. YTefeini-
incipieiitibiis ab JeroscItjTnis(Lucxxiv). Yel certe ser, qui ab angelis preinitur.f cui ab pranibus illu-
turie emissiis est Agnus, dominator leri_3g,-'de%pe"lra. , dkur, cjuique aperfettis conteiaailur , vincitur ab -
desciTi-ad-ftioiiterii iiliae Sion, quandy Christus ab • iiilirniis. Ait ergo : Finilusest pulvis, comsuitiplus
•
;.ulftbra; l.egis, ad yeiilatem. Trarisiyii .Eyaagplii; esimiser, Uade el..sub.ditur: Defecil, quiconeulcabat
quarido,,':deTpeira'de"sorii, dequa bibebaifi^TiliiTsfaOl'-'-ierrd.tr:"AgaiiVufe'gr.atias',fiatfes cliarissimi, Agiio:
sacraifteiilum noslrae. redempfioais, ad; veritalcm illi, qui, cmisstis de pctra cibsoiti ad monieoi: filiiu.
•sui sacrosaacti c-c'orpbi!s:ct saiigriiriis-iraiisfulii;. , Sion, terram, ab iailio, scilicet a zabiilo,- coiicul-
quaudo:amoto velaminelilterae, spiritaalis infalli- catarii, TyraTinidi'cjus eripuit, imo ipsinn qui coa-
. geiUi;s,:Nbvi,Testameuti -praccoriibus,roseravit ar- . culcaverat, ej'us: qiiera -cOiiculcaveratpedibus_-pro->.
, oaattii*."EieHt, Qdi.d? Cuia cniissus iiierjt Agntis;,» slra:vit,'.dai.isei, virtutem calcandi supor scrpentes
dpiiiinatorTerrae,..(!e pelra desertiad iaoatem liliai' et scor.piojics, .el.oinneiii .pp.toslatem iniinioi (Luc,
SipnA, Sieuidvis fugiens,-et.pullide itidolvotantes, x). Unde ad credcales loqiiiiiir Apokoliis r Deus
''- sic.eruiiifiliw Motibinirarisceiisu Arhdii:¥\i\asMoab -: cotiierel Scitandni stib p.edibnsveslris vclociler (Rom.
tainrtlt-s ;et; iafirriias, iiitellige aninias;'• Moabiiicis xvr). Tofra qriippo dieitur oriinitthvsaacforririvsau- 1!
'
erforibiisaleceptas. Arnbaiaterprclatur illumiiialio cla spcietas; tena profeclo fer.ijis et fecurida;,af-
eorunt.IIabitabunl apM le-pr.ofuxjimci .Moabiilac ; fcrens fiucturij aliqiiando.tricesimuni, aliqbaiidp.
ia.loco per MoalL.sapieritesialellige, qttos superiiis ; sexagesimum,rioiiiiuncjuametGentesimum (Mattli.'
- (Uxiinus taiitp iiidiviuisfuisse;
piiideiitiores, quanto n xi.iv):Ilanc ainiiruia usque .advSalvalorisâdyentum.
- iri
sapieritia-iUaVnvundiali;frieraiiT pefspicaciofes;. , 'aatiquus.liostlsBial.kiav.sua)pedibus cpnculcab'at,i3b;
lste eslMoab, cuius vectesperveiieruiit.'lisqrie,; ad>t priinae proeyaficalipftis.reaturiv, etiamki clecfos jus
Sogof vitulani'coiiternanlern.i, v r v .- -"'- '.. iniquae daninaiioriis exefcens._ dpnoc cljirograpluiriv
• Ta.lisTuit bealissimus
maftyr-Cvprianus, talis;' cui ianitejiatur excedeiis,:illiira,'qui riiilla c-i,cau-
AftibrPsius, iaiis: Auglisliiius, aUirte Hiei-oiiyifitis* tibne peccali ienebatuf, impias nVaausinjieerel,"'
. quitotttftv, qttbd fle ; sciciiliaf hauseraatf.siriculari, inqi:o"riulla causa raortis po-
addicer!S:ei!ffi-'.niorii,-
ail firriiariie.ituni prbfectiiinque.fieelesia;:translrile- .f lerat iiiyeiiirivUnde non imnierilo clikographi pa-;
raiit.fTaT«s riimifttnf "cfiica'cius haerctlcbs debella- "cLiqriciraHsgfessor, quia usurpavit indebituni, et
i ba'ht_;lalcs infifaios qiibsTibetakirifestatioiie psett- . debilum parite.f, dictaiile jiistitia, senienliainj-ava-
dPaposlolofuia sttaidpeiriha pfoTegebaiii, sub quo- ; r.us aiaiis pt irijuslus exaclor, amisk. Idcircode-
fiim c!ira,-quasi sub iriaterriis alis,'ftea;daeriioaibas ^ fecil,-(juiconculcabalteriam. Deusijuippedelen»:
, sedhceierilur"ct fapei-eiVtuf, securitis ialkabattt.- chjrbgraphum; quod eratcpiitrarium nobis, afll-
. liiiric-Moiib, iil esttalcs^rriuridi sIiujrisfvsapierites, gensque illud cfuci ..suaa,iraduxit priivcipatiis el.:
Glirisftis alioqukuf;: liabiipbuiit,'iiiquieiis,- aptid te potesiates, palam iriumpliaas cos in semetipso^
. piofugihiei Moitb;eslo. laiibuluihcoruirirqfctcielva- D:(Co/os. i!)..SicTrosle devicto' caplivain duxil cap-i--
staiormh. PrPfugc)s:srios"illosappcllaf,' qtios a za- . y-itatem, aocipiens dona in hbmiaibus^ (Ephe's_i- iv).f
"
jjiildqiioiitlaiij-seductosvet abduofos;, 'devicto hdsfc,'>' Rroplet-, quod-.exallaviiitluin Deiis; ct dedil iili''
. victoris itofum jiire recepeiat;? cjttpsTiiraifumzft- i noineri,,;quod :est isuper.Miineiioinen (Phitipp. u),•._
bultts ijise srbi dolens efeptbs, suscitavit biefeticos, = elb. Exinde j'aavccepit'-impleri quod -pTopbela:sub--',
. coftjraovit philosophos; -Talsa (Ipgriiata^sevit,"ufsic jungit :Et pfwpardbiiiir in misericordiw;soliuni: et
:' siriTpIicesqiiosque declpieiis, ;eoram perditioae,' il--- sedebil.super illud ihtxeritale, in taberhaculo Da-'
lati dispeadii solrifetuf iajuriaiii. •Sedi";dbiie'ctfaris- • iid, judicahsel qiiwrens 'judicium;.el velociier rccl-!.
ifetfiiiiquitas," eif rivaaife&t'arelur'5yeT!tas,'i!i;Titie ;!'; densejuod justiini cst: —Misericor.diuiiietjudicium; '
pcffecfofiiai -iiapeffecti pehdebaiity et a facie talinrii cuntqbo iibi,: Ddriiiue:(Psal.c). Accedarivus^fra-
vastatoriuii sapierilef siriiplicibsis"doctrrrise;ct prb- - tres, cunv fiducia ad spliumiaisericordiae, qttod in-
viilealiiie TalibiiJunvsaLuthre'prSisiabaiVt."Ait"crgo :' teritispraeparavit ia laberaaculP David, id est in
, Edbitabuhljipudhpfofiiginiei.Mddb;^ •'- Ecclosia^-qtiia, irtiric feiaptfsriiise.reiidi, qUftdpro-
V 'eprunid:fdciri_v_astaldruhv::QriQ_di\eialftili-priteriliairi . Tecto scquefur teriipus "jridicandi. Sedfquia haee.
et 'astuliarii cbiiaaeraiki Tidcrctuf diffialc,pj-pliiius;:.- latius Lfaclaivaa sifrit, cum luec ipsa', "qusabo-
"
iSl SERMONLiS DE ONIIRlBliS. ^82
die dicta sunt, moialiier coepciint j)ro HIO- - A meditaia. Quis, inqui!, dabil mil.i pennus sicut cc>.
dnlo nostro latius cxplicari, demiis jamelhuic c Ititnbw, ct volabo, et requiescam ? (ibid.) Jpse idem
sorinoni loiniiiium; el die crastina, • si Deuss nuncpellicaao, nunc nyc!icoraei,nuncpasseii,].unc
voluerit, hoc ipso capilulo lopelito, quod ipsce aquike comparatur. Animadvertat 'charitas vostra.
suggesserit proferoraus in medium, ad laudem ctl Evcnil plerunique ul in mullkudinc cbastilulus,
pTaeconium Domini. noslri: Jesu Christi crii ho- vitiis peccalorum undiqiic circuraseptus, virtulum
aor el iinperiuiiv per omftia saecula -saRculorum. concipiat affectuni, cl dosiderct effeclum. Conatur
Aiiieii. asccndero, sed prcmilur consueludine ; ciigUur
SERMO XXIX-. spiritus novitaie, sed trahilur peccati vieinilate ; in
De ccacm cnpiiulo mcraliler erposiio. \iitutum scrcnitale delectalur , sed exemplo maii)-
• Manifcsta de Domino pioplieiia aec allogoriclss rum illeetus, quasi invilus cogitur repctere quod
. iiivoiucris obvolvcnda, ncc tiopologicis esl cxle-- .deteslatur. Ilinc dolor si cedideiii, fimor si restitc-
"-iiuanda figuris : cum niliil mtigis fidem nutijat, velI rit, tromor ne in his pereat, "dcsiderium ut fugiat.
tnores aedificet, quam ut ea, qu;c ccrniinus eviden- Versanliir tenebrac in conscienlia, in corde tristitia,
ler irapleta, a sanctis projvhetis lcgamus lanlo anle3 angtistia in cogitalione. Ila loquensin aniariludine
prxdicta. Quid enim manifesliiis, quam Agnum,, " animae suae. Qitis, inqail, dubit mihi pennas sicul
qiicm a propheta legimus esse venlurum, in Evan-- columbw, -et volabo, el requiescam? Et subjungit,
. gelio audiamus a beato Baptisla inonslratum, TllPV diccns : Ecce elo»gavi fucjiens(ibid.). Accejieratquod
diccnfe : Emille Acjitum,Domine, dominalorem terrw3 pcrierat ista qnondam filia Moab, el inslar avis vo-
(Isa. x\i) ; ct istc clainanle: Ecce Agnus Dei, ecces Ians, el publioam fugiens, materiasque peccatorum
qui lollit peccaia mundi I (Joan. i.) De quo alias ideml declinans, soliludinis sccreia deligil, in qua raoiti-
-Baptista : Qui habel, ine.uk, sponsam Sponsus esl( fioans niemLra sna, quav suut super terram, similis
(Joan. ii.). Qu;e sponsa hooc? Illa niminim, quam. fit pellicano soliludiuis. PtTlicanus jvallidi ferlur
. pater in psahno alloquhur, dicens : Audi, flia,cl ( esse coloiis; qui pullos, mo.\ ul oxcluscrif, rostro
vide, el incliiia curcm iv.am. ei oblichcere populums ocoidif, riirsiimque gemitu miserabili, et saaguiiiis
-_iuum, el domtitn patris tui (Psal. \u\). Iila itaque sui efiTisionerostiscilat. Felix aaima, qnae muluans
esl, quac niiac habens patrem Deum, primo haLuit sibi alas columbio, ad solitudinis secrela volavit :
patrc-m diabolum, quae dicebat lapidi : Puter meus in-qua moiliiioans membra sna, quw suiil super
es.lu, ct liguo : Tu me genuisti (Jcr. u). Eoclcsia terram, ojieiasna priora, quasi piopiios ptillos in-
eslhacede gcatibus congregata, quae primo Moab, ,,, lerlicit; dcindc in novam \iiam dolore ac sndore,
id esl de paire d aboio genita, traasivit in adoptio quasi sanguinis cfTusione, geniifibusque inenarra-
ncm lUiorum Dci.- Cujus filiae Sio.i, omiies aniinoei bilibus, ac salutari compunciione vhificat. Deinde
Chrisl:anic. ct ipsaj secundum naluram filiae Moab, cibos sibi ccelestes mutuans Scripturarum/nyctico-
ex gratia liliie Dei. Yerum quia moraliterper Moabi raxeflicitur spirilualis : iu nocle aeque cl in die, in
iiaturalein, quain e\ palre conlrahimus, corruplio- adversis scilicet et inprosperte, in laeliset in irisli
iiein clixiiatis figtirari ; coagrue illas animas filias bus, in lentaiionibiis el consolationibusoxsultans et
css-e dicimiis Moab, quce vel carnalibus viliis impli- \olans, et de virtute in virtuicin proficions, donec
canlur, \el corttm suggoslionibus dcsideiiisque fa- myslieus passer effcctus, ct a lenebris h.ij'us infe-
tiganlur. De his ergo dicitur : Sicul avis fugiens, cl licilatis in illam inaccebsibilcm lucem e\igilans,.
pulli de nido lolantes, sic erunt filiw Moab in irans- lianseal in-tocum iabernaculi admirabilis usque ad
cdnsuAinct. Arnon inlerprelalur illuminaiio eorum. donttimDei,invoce exsultaiioniset confessionis. sonus
"SJiigitur filiaeMoab Agno illi, qui eraissus ost de 'epulanlis (Psal. XI.I).lgilur anima Moabiticis vitiis
petra dcseiii, cl peccata abstulil mundi, salularibus i.aplicata, de tenebris ia lucein, quasi in transcea-
nupliis copuleatur, necessc cst de infciioribus ad stim Arnon, progredicns, avi comparatur fugienti,
supcriora conscendant, et, reliclis crroiibus T igno- D £ pullisque de nido volantibus, ut ca,hic intelligatur
ranliac leaebris, salulari' Uimine perfundailfur, di- fuga, qnae ad abrenunlianliuni spectat conversio-
caiilque ctitn Proplicla : Signatum est super uos uem ; et volatus, qui ad peifectoruia pertiaet coa-
lumcii vullus'tui, Domine (Psal. iv). Sic autem as- leiiijdalionem. Ia nido quippc pliiiaoscunt pulli .,
cendenles a\i fugienti, puUisquede niio volaiitibiis. avium rcsiJcntcs: a matresiinul ct patre pascunlur.
coiftparanlui : quia frustra jacilur rcle anle oeulos Quibus cura pluinae succreverint, et alis pennre lir-
.peiiualorum. Haecost fuga, qnam nobis Jeremias iuius inhaeserini, liberas auras nido pracferunt, ol
propheta stiadet-: Fiigile,- inquiens, cie medio Ba- propria sibi induslria victualia quoeiitanles, niiiic
bylonis (Jcr. LI). Scd sunt dhcrsa gencra a\ium, sablimia coeli \oIatu pelunt; nunc pcnnis demis->is
quarum sicul natura dhcrsa esl, ita earum mukitii- scin.iiifeiiora depbuuni. Est autom- i.idus concu-
dinem, sccundum dhersam laoium vcl nalurae qua- pisccntiae ; liidus etiam disciplinae. Sunt veio volu-
litatcm, anlmae-soiTiur.tur. LTide sa.icla quavdam crcs, cjuic volarc conanlur, nec \alert; et dum pen-
aiiima , tcaebrarum quas patiobalur iBipatieas, nis \ideiilur vollc adniti, niox carnis pondere pros-
crim piaemisisset . Timor ct trcmor venertmt sttper sae ad i.rifima dclabunlur. Tales fucrc cofurnices,
iiie, cl co-ilexerunt me tenebrte (Psal. LI\); fuaam quoeunojantum cubilo a lcrra susper.sie, ~\ednvos
483 U. ALLREDI ABBVflS RILYU.L OPP. PAUS I. — \SCETTC\ m
mslai lapidism lenam dejoct.c, Isiaolitnum guLo A sic in nido distijilin.c, el posUaoJum '•J_I.< Ke jilit-
dcsidei.ua sattelate satisfecemnt (AHJH. \I) IJ.oc: iiiosceates, de iiifonoiibiis ad :,Lioia t'e l.unij us
sunl \ilia catnis, \oluptatisque coipoioae, qu,e mi ad di\iiia, de tei lenis ad ooslcstu uai sttndaiil J ua
\anam quam lani laeliiiam cuoll.int aniai iin , sedI \eio qtna mulios de Moabiiica \aiul.ite ct \oluptale
evplcta libidinc, couscieiiliam 111ima dcfiudunl. comcrsos aoa soliim icgulan disciplma, sed et.am
Ilaec in nido concupiscenliaf nutiiuntui ; sod \ol.i jn contcmplationo dnina peifoctos, raulloium viUt
tum coeleslem liullo modo soiliunliii. Sunl ol ali.es salttlj piofecluios.jpsos alloquilur seirao di\im.s:
a\es, quas nidi simil.is 111taiitttm delectal, ul \i\ Iui consdtum , coge coiistHum; pone sicul nocieni}
ctiara paicnlum moisibus appcllaiilur. T.des sunt'. umbicim tiirm tn metidtem. 4.esi cite el : 0 Moab
aanaa) p'gi.e et meiles, quje nifoiici quadaiii qtfctes jam coavorsus uilsiacl, qai baclenus IB iudo disti-
adeo dissoluinlui, ul .id nulla \utuli<m opei.i \elI plinae piislina \ilia et ciioies deposuisli, ctin m.o
co loplse qu.doni actiagantiii. Non s.c coknnba,, sapionliae mter \iilules ac Sciipluiaiiiin dtlit.is;
iion sic pcllicanus, non sic njclicoiax, aon _ic pjs- qaasi 111abscoi.dito \ukus mei Utuisti, smge, tgic-
ser. Non sic anima quae sc ad niduai coalulit d sci- dcie, discuue ut qui hactonus audisti, dei. cops
jiliaae, ai in eo sub palie spuituali a maiie yai ai B ditas . Veiu. Std qui.i adhuc ui liis exleiiotiLu-.
cibis saluianbus pasta plumcsceiel, ot sic alis 1.1110- niaius es eveiciljlus, nu consilium, ni est disuclio-
centi.» cl siiiiplicitJti. eljta, de tenebi.s \ifioiuin i ins disco \iilulciii, cl sic coge cousiliuni, niulios
ad splertdoic.n coi!sceiidoief\iitut.im, dc puLlico aJl viJolicct tolligcns ad salul in, ad niulloiiim piofe-
soliiuJu.ciii, pei sol tuJ nem od scKiiti.im, poi cli'ia qm cum Eha, sub umbia ju..ip"n, aagei o"
sciontMi.i aj _,i|>i_iiiiani. dtloclans colloqu.o (IJi Reg. \i\), ubi oninia cje .1
Pi,rto.ta c giUtionesnooliaeaul us compaiantui, . tui qi.asi jii I octe celobia.i ui. Eluc qa:,-i lun en
tjtie liuc a q.io nluc ,tiqi>cniiia ctloiifa.o fuiiiiliir jiislitiaiii liaiM, (l itid.tiiim touni la]<qi'.>nin ci -
rl \olil. n>, ntii.csul l.nu.i, nuiic huinil a, iiuiiLiiiun- dieni (Psal. \\\\i), ul ltttejl lu\ tua coi.im hoiii.-
da, nunc soidida quicque pclontes. rvam sunt a\cs,i nibus . ot \idcint o,ie. a (ua 1 oa.i, et 4OII.KOI<IPa-
quaecirca ud.neia tlcaincs puticscntes occpauc ! tiem liuiia, qm m todis esl (•iaiih. \) Li i, fi.it,ts
cos.ium tcelo p avfoiuiil. Talcssunt togiialioiies suimei, thlige. t i .iue.idilo, quiLt.s gi.t'ibus.idoii..i n
diuin stttunoes, amalnces libidii.um, felenlis tar- asccndciiduiii e_t pasiui.ilei.i, ut f.itilms 1uiiiani'
nis \oluplates delecljlionibus aiiiiii.o pixfeicntcs. goiitns pesleiiijclomni.iiidi stil.ccl Lbidinti.i ta\oa
Ilae tot.t tlie ui lmmundilia \cisaiiics, dc tuipibusi lir, inagisque fuli \clitis, 11 ditil"i, conssleie in
ad luipia volitant, ct pei di\eisas libidiiiuiii ct fla-„ - inio, qiiaia poiul laii ui siiaiino lc pninii.n IHII.IU
Q
giliomiit lniagmes discuiicales, peiiiiciosissimis et. aemulaiiiiimalign.intibus, qu.lcumsinlfoi.i,cat')ios,
coiilaminalissimis Mtioium epuiis sc lcficiunt. H.e! adullui, nioJIis, m.isuilouini contuLiloits, inipu-
in nido coacupisceaiiae miseiabiliicr enuliiue, p n- denier et uievcieutci asconiluni tubile j >iu_ sui,
nas non quibus ad alt.i \eha.iliii, scJ quibus dtprt- el m itulaiil st.atuin eju';, llialjiniini Clnisti \eifo.i-
manlur ad ini.i, u fel.ci ausjucio soiiiiinlui. SJIIIi, les lii pioslil IIIUIH,et s.iiiguiiieni ejus adoo coacul-
cl aliac a\es, quai lta \agje sunl ct insiabiles, utt cantes, iit pietinm cjus ao.i soluai unaiiacl no\ia,
iere sempei m inotu sint, pei \entosa bujus aensi scd, quod boiiib.le ditlu esl, etiam in iiieiccdom'
\olilaiitcs, iiunc pendei.tcs. non aliunde quam ex: tuipitiidiiii^jdoposilopiidoie, piofli^cnl.Nolileavniti
ipso liiani \i\enles. Coinpaiantur lns \olucubus > lan iit lalibus, licct piospcientui in \nssuis, quo-
cogitaliones \ana quxqtie sonu.iantes, ad Iionoies> iiiam taiKjujfti fenum \eloc.tei aioscent, elqucmad-
ol mundi bujus glonam aspiianles, el se bujusino ui niodu.ft oleia l.eibaium cilo detidenl (Psal. x\x\\).
imagiiialione clclalione quasi \cnlo jvascenies. In- Qui ciii.n liiutileni senum jubet proj>ci ui lencb as
felix, qui lns a\ibus nidum 111suopectoie paiat, utt c\ienoie% quid facict de u,digno, de niipiidoftti,
Clnisli \estigns, cliamsi \ellc \idcafui, aJh..ueie3 de peslileiili, dc se JIIcalhcdia lurp.t^. ingeicnt! ?
iion possit, icpiobanle eum Domino ao dictalo. . D 0 Sed bih omissis, notate \iain, quam nobis seimo -
Yi Ipes foieas habenl, et volucies cwli mdos _ / tliuss piophelitttsdescribit. Pamuni esl, ul liomo fttgiens
autem homviis non Itabet ubi caput technet (Mutlh. lr.uiidiiiii, cl vilia cuncta declinaiis, a savcttli.icti-
\in). Boatus praebis oianibiis i.lc, qm ia aido sa- bus se fjtivt ajieaum. Deinde omm obeciieiitu sc
picnli.e su.is cugilatioi es cnutiif, ut, ins.n ,tquil,ro subJal nijjoii, cl quidqmd se moroineiil deliquissOi
\olanlis, i>i lj.suni cotldin cmpweiinijiennisconlcin- jn fa.ae ci siti, ni wgilns el Libonbus, i>i patipe.-
p'aiionis sub\tcms, ad ipsius sol>s bpleiidoie»! to- late ol aiiJitjle, pmget et punial, ol sic tonsttct.-
iiiinus nituenduin iiic\cibciatos apenat oculos. diai, pessnaai \idel.tet, optuua succedenlc, ini iJo
Itaquc filiae Moab, id csl coidis togiljliones, qnae 8 disciplma* \ututuin aLis obUaejl, qttia nuiiquain
aatmali illa comipiioiie ari, ulu llleclje moechaLe e bene potest pt.tesso, qui puus subesse no'i didi?-
iueiaat cutu amatoiibus m>illis, cum de c.tiialili ccnt. Sic igiliii [JUigJlrs a \ilns, oinaiusque \n-
.inioie ad spi.itualcni, quasi de tenobiis ad liiteni,, tuiibiis, ad ind Ujjlionoiti ti Jiistal Scnptuâium, "t
liaustendeic iutiiiilui, avi lugienli, cl pullis do iudoo situt tsl iiifoinutus od \itam, iu qubquo l lamine-»
\olanlibus coinpaânUii , quia piimiiin necesse ectt tui ad scionliain. cunique did.tent in SciijjluiiS
a tl \itia, tl ipsas nulem. \_uoi"iu lugwi f tii oinne quoJ \.\it et sapu ad Du dilettiopeni lelvite
jgg; ,;-""'f";;-;f - ; :;:SERM0iSESTfE DKpUlBUSV-;:.v: fVf v ; .;;- • ';iSS;
et proxlmi, duabus pennis, scicriiiapvscilicetel'vclu£ A ira: el indigiialidne: uiililer absconduntin 1; aliisiib'
ritalisstibvectus, ad indiilem conieniplalionis coii- vietus paupeiiafe a naturalibus iiiceiitivis salubri-
sceftdeiis,; discal secundum excmjjlaf flaberiiaculi terv proiegualiir; alii sub laborum et vigiliarrim
coeIesTis,:terreni,liujus"-faberiiacuTvToriftare.slructu-; uriibra :a cordis pervagalione ei spiritus inslabili-
raai;audiatque cum Moj-se: V-ideomnta fuc secutB .. talc.abscoadriB.lur; alii psalmis et Oratiortibus, mer
i!um::exempltir,;quod:tibi jirtiionteinensiratumesl • diia(ionc,et Oi'atitao,vet lectioaea spirituum im-
(E%ridj:xx\); .Estvigttuispfiinus gradus fcqnversio^ muivdorrrm lasiiiisvdelenduritur.fAit:ei'gq : 'Fii-..-
nisjsecuivdiisvpurgationis, terliusviiTiiliS; qiiartus gieiiies 'qbscohde; ei 'vagos^ne^prodds. Jlabiiabuhi
seieniiav,quintus conieriiplalionisvisextus cliarifaiisi' apuii-te; prdfuCjimeijMcab,esipiiaiibnlum eoruih<<i
III sunl fdrte - sex TUi gradus in lbrono.vSaloinoiiis; fdcieimstatdruriiiNiiitilor- est : spirilus; fornica-
Sa- , tioftis;,;vastatpr:supcrJ)iavvdaemoayFugLnfibus ita-
.-.sicrii Salomo!iiQquitur;:-T/i)-oi|ttnistiJj:feSt't:)-ea;
iomdri;(III::Reg:.x)êl:exte.riii'M;:ui sapieiiti demus ', quejliujusiirodiSvastaiores: MoabfSa.ubre-praesfat
dccasioaeiiifttt sapiefttior vliat," thrOnus Saioiiiortis latii)iiltnnvv:qriaiidovpraolatus- quisqrio^fqujijiidalft:.
-.aperlc'tliciluft: calkedraV;sacerdotalis; ad quani, :si Moalv,fscd posfmodtimvlsraeL,v si.igiila-viilrittiiri
quis :sine hisgradihusVnkilur; noaiarif sessurus exefcilia vkiis sirig.ulis,''qui.busvsibivsuijdili viiijiu-:
15'uamruitiirus- ascenditv Ulrum ''auteniVduodeeiiii gtiaiitttr, :oppo;iit.'vQ;iodV'autehi.sCqtiitijf,''Fihitus :
leonculi Jllins magai leohis de Tribu Juda; duodeciftl efit.-ipuivis;.corisiihiplU^-:esl--miser;:_ete.,:-sevm6iiei
,fljus:de;quibiis dicit: :N:qnppssunt filii: Spbhsi.jeju- qiieiftvanteduiric: yobisciiin habriimiis^ sujver ijiso v
iiare, quaiidiu cnmipsis estiSjiensus(Marc:Ti); utrlirri vitiorrim principeieiposka suaUTii nirifaliaulOirl
• etiaim aUrumsapienliav.vaeteriiilali rctrindilas, fnii cxposilidiie, iiiiiil aliud diccndum" occurVii, riisi
jiosteiuoia,: dtiieiriauusfduplici chaTitatis.actioiiii fovte~per pulveieirivpecoala, quav"ex iiicuiia yel
possiat cOaveriientissime.coapta ri, :vesiris medila- oordispeinagalioiie; veTexieriori bccttpatione cijii-
lioiiibus disciHiciidunivrelinquo,Sequitiir.: ; -'; tiiahfiaus, voliniris >Tnielligi;;pef:Tniserurn_:ca^^qiric
.Fugieiiiesabsconde: el vtigdsneprodas: Ilabitabuni . pcrkdarnis"liujiisveori-uptibilis"leigeniv':qufc nos .fiii--
apiulleproftigi.meiMb.tibfestoiatibulunieorum afacie soi-osifaui!,..ii)eidim5is.vPefieum qui^ctii-ciilcalTeri
vasialoiis; Moab sic conversura sie liiutatuin;: sie "ranr;^fflagkla: veTfaciiiora,' quae(-toTurii'boiiiiHCiri;-
iJUrgaluftv.avitiis,, sic iaclornaturii virtutibus , sic teTrariiVvidolicet Tiifiiictuosaiiri1TtaVcdriculcant ;;T:t
ad,sttblime;promp[um, isei-mo divinusvalloqriilttrj oiiiliitVdcOiiteruiil,!-iit, kistarâreaejpdiif iriliifaiiij: _
aiaridans ei, faccre quodcnm gralia comkante.praei _' abKSiiiai:spiritttali TiiiriioreVTrriguiiTqiieîiavilatov-
fyideratcsse ;.faclui'um,^ g sierileTrt canTreddarii;et0VaciiainvCurif igitur istri
tpinfoppiTuitvah aUisaljscoridi, ka;aigririni eststit ipuivi&vpgivnuiftilefti-iîiversatioireiri;;Ttierit (iriitusY
ipsejam alios/fiigicnlcs:%bscoi}dati Etxîcutfipsev CtSSariiiS.liiijus'natinaUs^qiildeiny sed fe:fe Tntole*
,cuiii.yagus,adliuc.essot,vab hisji 'quibusvsusceptus rajjilis TetvoT fiierit viglliis êtfjfej uiiiisTaT)bfibiiSque
esf, ,iiqni;estffv:odifus ^fitaeUccnyenieftlef-iimpera- tOiiSuiftptiis^«Ct-digriiiôrais''riontritioririj-el Tifis
. lur, vagps.vques ipse.susceperitpcrsequeiiiibus iion CbiifessiOne etoperisysaiisfaelioneVlIagitia ;vel -fa-
cxponere.-Fugientes.igitur fornjcaiioaem'__:• secun- cinora;c6iftmissadefeceriiif, fiiriccefle;:isfisVialitOr:
du"ift,;ApostoIum[(/ Cor_vv)j liecesse: fist utv-ab- fugieftlibus etvlaleritibus, praeparabifilr solirifnGlfri-
scqndantur, etqui adliucfyagi; el -iiistabiles corde stivTiTTTiiseficordiaiVift: quo sedef:-iri fabeiiiaculb'
sunt, ctadvilia pronij cavendum est neTacUe ma- Dayid_;id estviniEcclrisiaviquaiâdliucpefegririatifr
Vl.is.docloyibus,vvel yitiorum TneeritoribusVprodsinii iri'terf a.,;'iiiiijuaîBisericofdia !et verilas^-oiiviavefiiiit
"
iur^,-Eia_fralres nieuvyenientesfriOviterMesaeeulo 'sibiv jttsUtia ef pax bseiilalie sTiiitilbLeliani judifat
aliir idiotaesunl cTfsknplices,-al.Udocti clsubtiles, et quaerit j'udicii.rii, jtidicarts eos qtti seipsdsiidii-
alii.:vitiorum pessiina.coftsueludiiie. obligalijufalii jiidicant,fel iqttffiiTvasvdeiiobisjridiciiiiri-riostrririi; 1
lalis -.naturae, ul vix _atl_.l.ibidinemVjivoveaiitur'; ae coiiipellaaiar seatire suttai;'qttia-Ips6 fetlclot*ve-
aUi.Vlalos _ut modica aoccasiorie:lententur;valii. Q.Iocitcr quod jusliiav est, retribueBsTiiiicttiqiieser-
-iiatui-aUvconspeisioiie iracundi, aliivVnalQralker V cundunv Mperavsiiav-quLTivitvetJregnaTper-rinkiiS
nianstteti. .':-., f;;,^f; ;:;::: WVJVVV/V.;;;V SK!Ciila:saeGuloriiin.f Amen;"':'':; -KVV :«*' f;-:;f: ;.•; ,«:, _
; CDasiderareprqiiide,;,el diligeftler.explorareioporr '
let sir.guJoruni a sa:culq fugienliuin quaUlatem at- ~';"}:--'~:];'"'"'} ^SEBfflO^XXXV;-"i-~::;v "'"}'^}
Deêo qudd "tiit<: iAudivihiusTsriperliitihi Mddb','i .
que naiuram, qiiid magis possil,,obessevrini,:;quid , i:iistjue:;:i Yocem:ca>tJa)kitti>t:«/iis(itfi5(Is«;:',xvi).':T;:'vf
al.teri, quo iiisuper sjjjritu qtiis tentetrir, qiiO;af-. r •TIacteiius"deTiiVqiU-Moabiticaesajvieritia3ct Va^'
feclu agitetur; sieq!ie,_prqyidere,ûl sive a yillis .nitaiTTenuiiliaritesyv;Gliristiv;jttgttnV;;suave ef oriiis'
siye, a djenionibus, s.ive a, stia.ipsiusvyel.iiaiurai: Teve;philosophicaevsuperbiîpraVfuJerUril^ -sarictriS- ;
vel ôrruptione, veliafTecttt, yol consueliidiiie, isive: Isaias XiraculumVtexUlti;iittnc Cofttra: eos qrii ^prd-"
ab.alicujus Iiqminis societate, yel suggesliOac,;veT vpria;.superbiavexcaeicalrInviirTOrisvsttiTeriebrispei^'
exeinplovimpugrietur, .congrriuni isingulis, praebea- duraveruiiL, -;«eiitefttiaiiif dirigit ':prOpTieialeriiV!Aii:;:
iur^.latibulum. Alji aljscondendi suatfabifpmiiLcx^ .ergo.iiAiidipiinusisiiperbiani.Moab , 'supefbusêst-
toriorifpccupaliqne,, alii aquorumdam.famiUarir; . vv«'te:;0_uid; philosophisfillis: superbiUSj;quiad-Ca-
laievet vcQhabitalione.:Aliivsybivurobjav.silenfiivab: fquseidevGliristri xJiYinavereduntrirvûasiâd coeUiini'
Jp.'.-. B.AELTiEDI ADBATiSIIIEYAEL, OPP, .PARS li--ASCETICA: - -' '.488.
ascendere r.oft valentes, eaVvevoquse de hiiniariilale A ToTeiit,superJjiae erigiiat lurreiri;.laicies qu&runt;
ejus asseruritur, quasi vile aliqtiid cl lcrreontij de- qtii de niolii luto compacli iii igac duranlur, liabeii-
dignantes,- iii. vcaioso hoc aereiatcr ccslrim ei-terr. les quidera -lapidiim' siaiilitudiaera, .sed viriulem
ram, socii^daeiiioriiiiavpepeadertiiil? Qtiid illis sii- . 'ignorantcs. Talia suat lutea crifdaicarnalitim;, qua?
perbius, qiiiclicentes se.sapiejites esse, yeramsa- peccairdi coasaciudiac ct laerilis oJvstinstiOneriu-
pientiara,;confeBipse'rU!il, ielati, inflali,. vnlta iire- raivtur , repeUoatcs sagillas iaculas 1,"quibusvad
l.igiosi, cultii isupersikiosi? Supeibia ejits. ef ctrro.r debellaTitlas arbes Moabitioas; Chrisli 'milkes-ar-
gtinlia ejns, Leiindignatio ejus vplusquam fortituclq ma.rilur^.DeliujttsniOdi ialeribus Pharao urbes con-
\ejus: Tria quaedam proposuif, superbiaui, arrogan- -slrriit ct ftlios Israel, quos invservitutcm redegerit,
tiain, riiidigiiatioiieiavSuperliiiiia corde,varroga:ntia iiilttto vet vpaleisCdcsadare cdinpoUit .(Exod.: iii).
i\\ sermpii.c, in;lignatio: imaciit notatttriVSupeibia De: ialibiis etiani-laieiibus:sapi.eii.les biijus:saecali
arrbgantiamfjjaiii; .arroganlia iiidignafloricni. Ex ctperyetspiuiivdoginatum as_ertores, coivtra CliiTsli
superbia proccssit. cojjlemplus Gh: k.ti, e* .arrogan- Ecclesiaiii murtiiii orcxerttnl/croaiiies. sibi disci-
.lia I)lasp!iC!Jiia.inClnistiim, 1ex iiitligriaTione.cIispu^ ivulo.s,qui ct Cii-orom dofeiVdereivlobslinalitts, et
talto o.ontra ^hfis.turii. Io his auteui iiihiI.proficicii- caVquseolijicciclitiir; STjbtiliirs;-p;)opulsareiitV, Siipcr
U
, tibus, philosopriis, deiiiibtts-siiisfrcmebant ct la- iiaque cocti laleris niiii-uiii LotaiHur ipsi quiieri-
, bescebaiil,vclv.ad TnviGeai dolebaiii et lnurnnira- guiit: qtiibus bptiriiuni esl litsaiicli pi-avdicaloros
bant. Et hocr.c.st quod secjttkur ':.ldcir.co iilulabit ipsius.iiiijri. raiiias plagasque Idquanlur, ul .tiaiore
.Mddbad.Moab, universus. ulula.bil. De Jioe.uiuialu co.rrigaftlur. .qttr securilale ftiiaia periclkabanlui.
vlaliusidispIrtaîmiis.vsttpTirTocf!, tibi smiptijniest;:; Ak ergo propjiotp^f,:HisquiJwtaniursitper iiititos
Propt.er ''lioc-^xpediti-^Q.Qb^stiidfib.uniiqnitiut ejus 'cocti.laierisdoquhhini pltigasvjiis :quoiiiani iubf
ululabil st/it. TJaiyorsus MoabuIuValvadfuiiiyersuiir, ufb.qn-a:liisebqn deserta'-eruni-,'- et Mitcci Sabama.
eoiilra b.onunvpessimtts, co.ntra ;coiiyersuni ailyei1: Heseboa TnierpretaTurv cogitaiioiies: Coiwemenlcr
siis, coniral.umi!ei«Vsuperbus>: Potestprajterea pcr _ aiitcaiVvdicitur: viftca Sabanva, quod intcrpni-jliir
hiuic ululatiiin tlpior..ille Tsjgrikicari,.qiiemViUosin qltolleiis cdiiiudihctn...viaaaUilem..;ilJam scifeatiaiu
/eterauin esse passuros apa dubi.ta.rnus. Uride pro- eXpriiaciis, de qiia ilicil Apostolus : Scleiiliainflat
7pIiclaTs,anclosVp]'a)dicatoresalloquiturfdlce-iis : Ilis (I^Cor. vin).;iSequi(ur iErraienirit >in desertd.Dc
cjui Iwlanlur sitper. tiiuros .cticii luleris,.lpquiinirii flagejlis..viiieiB-hoe dioiuni piilo, errornm scilicet
]_lqgits.-ejus,:r.ti ^rxdie^ discipttlis,.quL vitienles ubiqtie sapicriliani deseit
-I_l.oali_v.si.;f()i:ie;:yidoani. etjTiilelljgaritVv.et;ccjjiyer-'fj^sapciilareni*;per iUyersns •pliilosophOfiini.sectas en-
laiifur, el saiieai feos. Loqurmiiii aaieiafhis riiaxiiiie gitatione ct aiilmo, discttrrciitesj qtiasi por, devi:i
qui laetaatur sttper laur.oscocli laleris. Eilii Adara quaeqtte errarites, qaam ftigereut, quam- leiicieiit,-
quondanTdeseejidenles ab; Qricnte. ift •canipio"Saii- qtiani deL-ndcrent nesciebaiit. Sec!doiniai gefttiiiiii,'
iiaar turronifhichoarunt,: cujus altkiitlo.ad coeliim siput; suiisequeiitcrfosteadilur, li-aiisieruatsftiare,
' dc-,
usque_ perlingerel; diliivjLv si".Toiie keruiii .q.iiia aoa- soliiin ad rouadivhiijiis•siipierifesVV.sod
1
iiiersisset, arrieret periculuiii. JliibebaiilfatUcm la-. oiiam ad omiies geates, qiise; ftvafis nOiaiae iigUT-
lere.S; pro;- Japidibus,,- el ,pro, cicivicivloifbiuiftveil raaliir,- fraiiseiiivtcsi Clirisli eas jugo ct doctrriiii.
(Geri,;xi). Pliarao quoqu.e filiosTsracl, quosdura evangclicic subdideriiiil.' Ipsi: qiiijipe descenderuftt.
servitule pi'Cttvebat_laleritiis nvuris tirbes aedifiearo niare iiv nayibus, et facientes operationos iri aquis'
coegk (Ex_od,;\). At Saloiivoa;es prelicsislapidibus ; ,' miiliis (Psui:'c\), Td est rftiracula ift genliunvfpo-
tomplum exstrtixi!, gjc cjiiailralis. .sicvsibiiavicpm pttlis, 'viclcruatopera' Domiai ,7cjtialis videlicet iiv
coalpriaafis, •.iif, cu.in parietibus iiisercreiiiurv ncc- goiitiuui toiivcvsioiie mutatio fiierit dcxterae Ex-
audiliis sii:iii;teiaj)io aiitiiiailcus iUndoi)s,:autse4 oelsi, ot liiiraJjilia";ejris ift profuudo", quibiis ferie-
euris iacideas (lII.Reg,.y\):-: ;. .;;. ;_--,- =: lirosis bomiiiiirir;'cordil)iis!;ipYis'T6:rjsplariiaritibus'
V_ lievocate liunc ociilos, vestrrisvcliarissiaijf, ad/La- ® ctVrigaiuibas-,' kiterius' iiicrementura pÊesiitent
pides illos yi.yos, qaos caeinpiitarii Saloiiioais no-. r gr-alia-ClnisliV-; f - ,-,V:.. .....-._-..;-_,....>;:''-''
sfri, scilicet doctorcs ci pas.loiis Eccljsi:e,=ia. hac\ Eia, fratros charissimi, qtiaiii multi saiictorum-1
atiio illius;'J.riisaiern ccejosfis, ;cl corroplionibus CttfiieiiiesiaiiliiiriViiigciiii siibillkaleTii, tantaia -Tiv
. (Miidttiif,el.yoiTjcriljiisvinoiiiunt, cl -:doet.Tfiri-:C')iu-v1'ebtis liiiiaanis 'seristis -ViVaciiateni.pei'ditrinv.'iri,':
plunaai,. et.vrnoi-.ibusstbi aeVfiJe ;.c_iT,ftJi;'Biairt,:.ct qna pioiaie-OoiiVriiofifsuiitjqtta^coiiipassidne;soluti, .
vLitutibiis quadraiit, i!l;(Ie imisad.si!pi.'iioi:a IraiYs- (jript pi'o -._!_ fudcruat laciyiiias "misericqrdia af-;
lati, ,-illius .feiiipli-sacrisVparietibus. iijsoi-antiir, >uei feoli! YeT'UftihaacaffectiqiieiHfpperari i'n eis Spi--
. qtift ceci.nk.s-ait.ctusTvavid,:;Smicltini est leiiipliii)i rkfim" saricttvm qiiis. dubilel^ Ilac cst cjttoctper'
la.it»!, inirabileih wquilate .(Psa/. x-i.yi)Îli-stl'uot:ii'cs; sfiiicluiii Isai.aia. ipse prosdqiiitui1,; TU.rieiis 7: Stt»'
in cqnira, quos coelo;pros[)iciiinl inst;reiidos,ipliiri-; ]ief: lioc plorabo-nh- fletu Jaier liueam Stiboihti;
iftUft.delectarituivprqfectu.Porro eorarii uiagislrijYli-. —^'!t</o.ra;ii;s,;»il Pauliis, sicufppbrlct, iicsciiiius ',
scipuli]a yero l^ccedentesprieiileincanipoSeniiaai 1: sed tpse Spirilus pronobis iniefpelldt geiiiitibus t"«-;
{Qeiu n), quod inlerpielafui1ifetor eorum; quasi !«: , ,eiHurabilibus"(Iiom. vju). :Dieitur itaqtie-plofare
laia v.ia, JJla^Vqaaj cJucit aiLffiofieni, ia qua. lusuiiii; %ifitus .saacJus4aze!'v id est -vim -et foftitudinoiri.
489 -'SEHMONESDE ONERIBUS. M
ecientiae ssecularis, et vincam Sabaraa, errantium11A nalis Judasorum", sensttalis philosophoriim , sive
•videlicet inultitudinem, quia sanctps ob desideriumi haereticorum, spiritualis Christiandrum. Judfcis
salutis eorum, vel ,ob perditioiiLsTUorum dolorem,,.' iinuitt membrum purgabatur; philosophus oni-
geineiites facif et ffenfes, quainvis ipse pro-- nium sensuum munditia gloriabafur : Ciiristia-
phela veTin- suam, vel in sanclorum personam hocc nus*ab omni inquinaffiento caruis emuridalur.
dixisse pOtuerit. Unde sequilur. Inebriabo le la-. ltaque pliilosophorum eircumcisio nionti compara-
crpniamea, HeseboneiEleale, Lacryma dixit, id estt tur, propter mefttis elationem : quorum miraabsti-
lacrymis, singularem nunienini poneiis pro plurali,,- nentia vel spectata continentia mundanae vaaitati
siqutillud est in Psalmo : Dixit et veriii loCusla elt mililabat. Omiiia enim faciebant, ut viderentur ab
bruchus (Psal: civ). Itaque plofalu, flelu laCrymis-„ boroiriibus. Duplici aulem igattdioin illa sua Conii-
que sanetoruni illi inebriantur, qiii luetu preci- nentia fruebantur, quia et iiiterius sibi placenies, iti
busque eorrim ab errore vitiisque conversi, ett seipsis non in Domino gloriabantur, et foris Iatides
salubri quadam mentis alieiiatione quae retro suntt hominum aucupantes, in eorum a^stimaUone dele-
obliviscuntur, et se in ea quae anieV sunt exten-. ctabantur. Sed praedicantibus Chrisli discipulis,
denles, deficiuut ab eo, quod eraiii; et incipiuntt Jaelkia et exsultatio ablata esl a Carmelo, quia lofa
esse quod non erant. Haec ebrietas spiritualis ini B 1 illa eorum superstitio coepit esse
contemptui.' Unde
.
«Ojgifationibusflt, quibus mens de imis ad supe- exterior laelitia nort habens eui iriniteretui, evanuit,
riora, ad virtutes de vitiis quodam spirilus fer-. et; interior Cssultatio desiderato fruclu destiluta
vore conscendit. Heseba quippe eogiiatioties, Eleale. elanguiL Et in vineis npn exstdtabit hequejubilabit.
vcro ascensio iiilerpretatur; cogilationibus enim as-'.' Eadem est repetita seiitenfia, nisi quod expressuni
cendimus el descendimus. Descendimus recordaiione_ est, hanc corum exsultationem, sive jubilum, in
in imaginatlonem, imaginalione in delectationein, vineis maxime p.ersonasse.. In multitudine namqua
dcleclatione in consensum, consensu in aclum. Cuii diseipulorunt positi, de conieroptu miindi, de volu-
cum se mens vitiosa eonsuetudine subdiderit, titubatl plaUs dedecore, de corporis castigatione, magnifice
etmovelur ut ebrius, etejusoranis honestas devora- disputabaik, et intcr djspUtaridum vanissime tume-
lur. Si vero primiini cogitalipnes vesfras sanctifica- barit, et mirantibus laudaniibusque auditoribus quise
verit Spiritris, et sacra ejus inspiratione, mens quasi dicebantur, et iiiteriori jubilo etexleriori tympano
ex spiritaU quadam seminis infusione, Dei timorefti jucundabantur. Quaeomnia tuba evangelica perso-
conceperit, iride ascendet ad pielatem, de pietate . nahie sublafa sunt. Ait ergo de Moab : Invineis
ad scientiam, de scierilia adfortkuclinem, inde ad r„ nori exstiltabit, nequejubilubi..Etaddidit: Elvinurii
consilium, et sic ad inieUeeiuiri, ut tandem ad in torculari ntin calcabii, qui cdlcare consueverat.
sapientiam perveniens, inebrietur alifubertale do- llli enim de Moab, qui in sapiefttiaj sute torculari-
iims Domini Dei, et torrente volupiatis ejus' po- bus adhoc desiidabant, ul ab attdiloribus" eprum
tetur. Unde cbrietas ista provenerif, manifestat, expririieretur vinurii perftdiai, dequo scriptum est r
cum snbjungit: Quoniam supervhidemiam ttiain, Fei draconuni vinum eorum et venenum aspidum in-
-el super messem luam vox calcanlhiih irruii. Nin- ; sanabile (Deut: xxxn), in illa vinea jam rton.ope--
deniia el messis idem'significaiit.:HabesVDoniihiiiii rantur; quam a pessimis erepiam Palerfamilias
in Evangelio ad discipulos, suos loquenlem : Mes- optimisjam conimisit agririolis ut reddant ei frri-
sis quidem triulta, sed operarii pauci; Rogate ergd clum teiuporibus suis. Yoeeth;calcaniiumabsiulii.
. Dominum messis; ui mitiat operarios suoS in mes- Metaplioram prOsequitur, Vindemiantes sive cal-
semstiam (Luc. x). Islorum operarioruni vox su- ; cailies, sive etiam metentes, curii frugum, siveuva-
per viiideffiiairi,etsuper messem Moab irruit; quia ruiii arriserit copia, soient cum magna alacritate
apostoliCa evangelicaque praedicatio mullos de sae-:.";gestire, atqiie cantare, et inferiorem laeliliam voco,
cularis sajiientiae sectatoribus disCipuIos collegit. piausu, saltu eliam, el diversa menibrofuai sinua-
Hi sunt uvaeVspirituales, quas torculari passionis Ip tione exprimere. At; ubi succisa vel direpta ab ho-
.•
promendas, vel frttges quasi in area perseeutionis stibus, vel graiidinata, vel incensa fulriiialbtfs fue-
terendas, et a paleis corporum exueridasvde agi'o rit viiiea, aut ager depopulatus, rarus. niessor, vef
veL vinea Doiftini 'gentium, sattctl videlicet apo- vindemiator apparel, et vlxTnveniens quod colli-
sloli collegeru.nt. Qui profecto calcautes dicuntur, gat,"demisso eapite, facie sqttalida mderens et flens ;
ob iUam specialem calcandi virtuteiii, de qua Do- ., incedit. Ita ergo erforurti magistri, qui oollectis
aiiiuis iiiEvarigelio : .Eece,;1inquit, dedt vobispo- ; undiqrie discipulis kieoruni multitudine, quasi in
iestatem calcahdi superserpenlesel.scorpiones (Luc. viiiea slerili gloriabaiitur , buccis crepantibus et
xj. Unde.et cuilibet sancto dicit Prophela.r Super niultifaria vanitate garrieiitibiis,_ab eis fidem dicto-
aspidem et bqsiliscum ambulubis, el coricfilcabis leo-; ,•rttln exigebant, quaiftvei uvisVprajrriaturis lintim
nemel draconem (PsaUxc). Sequittir ' .;; : ; iperTidiseexprimenles;apristolisvero aposlolortimqiie
Et.aufereliirlwtitiaet exsiUttitiokde:Cqrmelo; suceessoribus Dei Evarigeliuiu praedicaiitibus, cuui
Carmelus mons est, et inlerpretalur; circumcisio. eis jam yel nullus vel rartts esset audilor, et pias
Est autem cirenmcisio carnalis, cireumcisio.sen- ; doIore^mosrebaBt et praj; pudore, lacebaut. Grauas
sualis, -circiimcisio. spifku^lis. CifcumcisioVcai1-':-- f aganius; fiatres.Doiiiino Deoiioslropui slultam fecit
PATROL. CXGY. l(i
401 ' ' "B,. AELREDI ABBATiSRIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. 4S3
sajvicntiamhujusmiindi, et simplickate piscaioruia, A qui 1'aslantur super tnuros cocti Idleris, loquimini
prudeatiam et sublimiiateni evacuavit pbilosopho- pliigdsejus. Murum cocti lateris stiperborurii et ar-
riim, ut qul gloriaturin Dominoglorietur; cui hoaor rogantiuin iaterioris boraiais statum appellat: qui
et gloria per omnia saecula saeculorum. Amen. non ex quadris lapidibus, id est veris virtatibus
SERMOXXXl. compactus, stabile fuadamefttum sortitur, secl ex
- De.eodem
capilulo moraliter exposito. Iuto fetidos iiilenlionis, falsis siraulatiscjue virtuti-
Eia, fratfc-s, de quibus hesterna die.allegorice bus cupiditatis'igue duratus, praefert specieuipieta-,
clisjjulavimus, bddie mnraliter, exponenda repeti- lis, sed virtutera ejus ignorat. Lutunv est aurum,
mus. Dixeratde his qui de vitiis ad Cluistum con- lutum estargentum, lutum esl cujuslibet voluplatis
versi, proficiuat iri virum perfeclHra, quantum aliis expletio, lutum de bomiiie boniinis aeslimatio, lutea
a simili vankale conversis solebaal praestare sola- proinde omnis quae cirea haec versafur cogitalio :
tii : Habilqbunt, iuqiiiens, apud te profugi riiei, lutea omnis quae ad hxc teridit intentio. Format
Moab; esio latibulum eorum a facie vasldloris (Isa. tanjen tle his omaibtts arrogaas cogitatioiies it»
xvi). Ef ecce plerosque respiciens pro collata sibi corde; coacervat hoaorum, voluptaium, divitiarum
gratia superbire, ignovaates Dei justkiam, in se iBiagiiies,.quibus eurii se voluntas, iiifentioque tra-
iioii in Domino gloriari, ei;suas arroganter jactkare " diderit, onniia opera sua facit, ut videatur ab ho-
virlules, pr__suinpliOiiemillorum satis eleganli ex- miaibtts; ipsasque virtiitumsiriiilitiidiaes, iftquibus
probratu deridens, Audivimus; inquit, superbiam . nililur adipisci cjuod optat, ita desideriorum igne
Bloab, superbus esi^valde. Uliuam, fratres, non in- -decoquit et obduratj.ut dura siraul et aspera, ob
vcnianiur tales, qui.in Eliir verba quolidie prornm- pessimi hujus fiais coasideratioaeai, sibi videantur
pent'es,.quidquid videntur acquisisse virttitis, jacti- esse facilljma. Fiaal tales ad vigilias caeteris prom-.
• titndo
profligunl I Promittunt magna, fortia quaeque ptiores, ad opera niaauum jiaratiores, vultu cunctis
propouunt, anibulaat ia magais et in mirabilibus severioresj.gi-aviores in verbis, in jejuniis ferven-
super se, nibil sibi ia operibus grave, ailiilki Scri- tiores. -Iiidignaiiltti1 iafirmis, simplicibusdelraliurit,
pturis, obscuruai, aihil iii aclu.difiicile, ore tumido tam. magoa fortiaque Joquuntur, ut his qui minus
pi'oloquerites. De cjuibus propheta .ubjiingii : Su- ' sunt ia his exercitati, omnibus eos a^stiment san-
perbia Moab el arrogaiiliu ejus, et indignaiio ejus, cliores. Hi sunt qui lietaiitur super muros Coclila-
plusquani. foriilttdo ejus. Optime. Kon aequat arro- teris, quibus anriuntiaudae sunt plagae Moab.' Sed
gans sermoaibus opera,.iie"c praesumptionem spiri- j'anv ipsas plagas audiamus. Quoniam subitrbuna.
ttts qua tuaief kiterius, nec liiiguam niagniloquam, ., Besebon deserlaerunt; vineaSabamu.Eesehon signi-
J
qua semetijvsum laudat ex.lerius, lyp.hum quo cae- ficat cogitaiiones, Sabama -attollens atiitudiitem. llas
ieris yelut inferioribus iiidignaiis, secontendit cun- sunt cogitatior.es, de qttibusluleus ille murus coui-
ctis evolasse superius, aliqua sequilur insanclis pingitur, in quo iiinumerabilium affectionum co-
operibus forlitudo. Idcirco uhdabii Moab u.d Moab. acervantur iraagines. Est aulem quasi urbs, ijisa
Ecce babes Moab el Moab..Moab cui dicltur : lla- quae de his cogitationibus formatur intenlio; sub-
biiubunt apudie profugi aiet; Moab, de quo dici- urbana ijisa, quaesecundum hanc inlentioueni fiunt,
tur : Audivimus superbiam Moab. Primus bumilis, virtutes el opera. Quacprofecto in superbq quolibet
alter superbus;_.priraus dese praesumeiis, altc-r Dei adjulorio jiraesidioque deserla, etiam speclem
quidquid est Deo tribuens; priiaus opera sua veiito boai, qua velata videbaalur, amilteat. Saepe eniai
vaaitatis dispevgeas, secuadus omaia boaa sua ia cum superbus sua spe frustratus, suaecaruit cupi-
propriae coasciealiae tbesauro recoudeas; prinius, difatis effectu, aoa se yalens tilterius coatiaere, iri
oainia faciens, ut YkJeatur- ab boraiaibus; secua- maiiifestanvprorumpit malitiam : "patiturque, quod
ciiis, ut solius Dei jilaceatoblutibtts. Primus igitur per alium propbetam tali aaimae Doraiiius conimi-
Moab ululat ad secuadum, quando per.superbiae vi- aatur. Ecce _ego nudubo le et apparebit ignominia
tium-in lurpia quaeque deaiersus, suum illi cum jQ tua (Ezech. xvi). Deserla. igitur eruat sttburbaaa
lncerore confiletur errorem. Ululat secundus ad Heseboa, et deserta yinea Sabama.'In Scripturs
prinium, quando ejus plangehs ruinain, suis eum sacrislegiruus diversa esse geneya viiii. Est quippe -
gemkibus, mo.ailisque provocat ad poeaileatiam. vinura dileclionis, quo sanctus Noe iijebriatus iu
Ita universus ululat, bonus.et malus, liurailis et su- figura Domiiiisalvatoris abscondk fortia, et nudavit
perbus, conversus et aversusi infirma : dormiens irridetur, vigilans illalam iuju-
Igilur, fratres, non staiiin ejus Jaudaada est con- riam uleiscituf. (Gen.ix.) Est vinum exsttltationis,
yersatio, cujus jgnoratur intentio, quia si oculus quo inebrialus est Lot, adeo quod Sodomitana eva-
luus nequani fuerit, lotum feliquum corpus tenebro- dens incendia, furtivo maculatur iricenditf(Geii.xix).
sum erit (Mallli. vi). Quocirca propliela sanctus Est praeterea -vinum sapienthe salutaris, quq fra-
cortiui compescit laelkiam, qui paruftv discrete arro- tres Joseph meridie ebrianlur, quae de viuea Scri-
gaiites quosque magnificant, omaia quaede se ipsi pltirarum expressa universam lajlificat civitalem
jaclitaat, vera esse credeates : jttbens eis qui sa- Dei. Dabes el vinum amarkudinis, de quo Jereiaias:
iiiori judicio ista dijudicant, ut eis, quanta niala Inebriavil me amaritudine inimicus meus(Thren. m).
«iutarroganlibus ventiirajdeiiuntienl. Ilis, inquiens, . PoiTo de vino libidinis Scriptura noii tacet, dicente
m ---- SERMONES DE ONERIBUS. '- «)4
Moyse : De vined Sodontorum vinea eornm, etc. A ka erroaei spirkus aaiiaam, ia qua fuerit vinea
(Deut. xxxn). Sed et vinuni compunctionis Psalmi- spiritualis excisa, et exclusis virtutibiis ficles cdn •
sta comftiemorat, Ostendisli,. inquiens, populo luo turJiaia, quasi desertum locuni aullo obsistente se-
dura; potasii rios vino compunctionis (Psal. LIX). curi perambulaut, et in quolibet errore ebriam et
Est postremo vinuia-doclriiiaeevaagelicavet aposto- vagabundam praRCJpilaivt. De principibus ergo vel
licae, viiium profectpnovunijquod ab apolbeca coe- Doroinis genlium, qiii-vineae flagella succidunt. et
lesli in apostoloruia.corda desceadens, J)er uaiver- usque ad Jazer pervenerunl, recte dicitur : Errave-
sum orbeai germinat virgines, et Corda fidclium runl in deserto. Et subjtingitur : Propagines ejus
desidcrio perfectionis iiiebriat. - relictw sunt.- Metaphoram viaeae proseqaens, non
Ilaque superbus quis vel arrogans, ad vineam sokim eam in solitudinem asserit esse redaclam,
So.ripturartimaceedeas, et inde diversarum senten- sed et propagines ejus, quaealias transferri possent
tiarnm transferens plaiilas, in agro cordis sui col- et transplanlari, asserit derelictas. Trunsierunt
locat; et nnrltis nieditationibus colcns, yineam sibi mare. Mare amaritudiiiem sigiiat poenitentiae.-Eve-.
creatinflatiliscujusdani seienliae,-ex,qua"sibivkium riil aiitem ut post speciem sarictkatis, Iapsns qttis
exprimens, quaerit cui proierat spiritum suuiii, et in baratbrum turpitudinis primum cpntristelur,
oslendat sapieatianv suam. Unde noa immerilo vi- B ploret, expavescat, judicet semetipsrim, et damnet;
nea baecvinea dicitur Sabama, id Cst exlollens alti- erigat se super se, juret et statuat custodire j'udi-
tudiuem. Quidquid eniin altura sapit qnr ejusffiodi cia juslilife Dei, nunquam se repetiturum talia de--
est, non quiesck spiritus ejus, donec efferatur in liberet ac protestetur. Deinde, cura vel illeritus con-
publicuni; i.la ut riiodo quodam loquendi, ef typho, cupiscentia, vel prfcventus errore, vel vi diabolicaj
nutibusque ocrilorura proclainare v.idealtir. Enpen- tenlationis oppressus, nequitiarii ilerans vires dede-
ter meus, quusi mustrim absque spirdculo, quod la- lit voltipfati, minuifur affectus boni, aiateriaeque
gunculas novas dirumpil (Job xxxn).*Sed viaea haec ' adjectioae crescit ignis maliliae,-(lonec victus con-
deseritur, quaado superbus fructu, quem de sua sueliidine, desperalionis incurrit abyssum; et sie
sperabat scientia, desthutus, et pjiera fastitlit, et praeceps fetiur in aiortem, ut nec limoreconipungi,
sludiuai negligit: et ita tota ejus scieniia marce- necpudore confttndi, nec aliqua mentis aniaritudine
scit. Sequitur : Domiiii genlium exciderunt flagella a flagitiorum suorum possit turpkudine revocari.
ejus. Priucipes gealium adversarias legimus forti- De hujusmodi hominis affectibus et cogitationibus
tudiaes-: Ua.de ia Daaiele, priucipem regni Persa- recle dicitur : Transierunl mare. Et adjecit pro-
rum, principem regai Graecorum. S.cul illi igitur ivbeta : Snper Iwc plorabo in feluJazei:,viiieamSa-
• spiritus
aequam gentibus iliis, ob qu&dam forte C bama. Vox Christi est loquenlis in Isaia; Ipseeslqui
vitia,- (juibus eas sttis suggestionibus maculari raa- videns civkatem Jerusalem, flevit super eam diceiis :
xime delectanlur, eorum domini et principes esê Quiasi cogiiovissesel lu, quiu venienldies in te,el co-
scribuniuf. (Dan. x), ila forle etiaia alii spiritus angustabuiil te undique, et adierram prosiernenl te,
aliarum geatium, aateauam Doiaini Salvatoris fi- etc. (Luc. xix.) Goiivenk evangelistaepropheta. Videt
dem susceperiat, verbi gratia Graecorum, Gallorum, quippe Cliristus civitalem pollentem honoiibus, af-
Germanorum se domiaos ae principes gloriaritur. fluenlcm divitiis, deliciis luxuriantem exlolli su-
Ilujusmodi gentiunv principes vel domini excide- perbia, solvi laetkia. Futuram ejus caiamitatem
runt flagella vineae Sabama, id est ramos, ex qui- prospicieris, plorat ridentem, plangil exsultanterii,
bus botri procedunt, qttando nequanj spirilus nie- quavquesibi ventura fuerarit nescientem. Videt ot
ditatioaes, quibus ex viaea sciealiae Serijitur.aruiiv propheta animam suis in se virlutibus extoUeiilem,
vimim doctrinse.arrogaas quilibet expriaiere Con- et quanta sit in eis ruina postmodo futura prospi-
siievit, falce suggestioaum, immuadaruiaqae cogi- ciens, tam in sua quam aUorum sarfclorupi persoua,
lalioiiuBi, ab animo superbientis excludk. Quia quibus IIKCipsa saepe a Dei spiritu revelantur, plo-
vero boais affeclionibus vel cogitationibus pessimis „ rat compalieado : et cuai prius ipsas.viliorum pla-
quibusque suceedentibus, aliquando etiam lides tur- gas quae eis fueraat infligeridae, dinunveyasset,
batur, in quoomnium yirtulum forlitudo consislit, Stiper Iwc, iijquit, plorabo in flctv,Jazer viueam Sa- .
recte subjungitur :Usque ad Jazer pervenerunt.Jazer bama. Plorat duo prophela ; Jazei1et yineamSaba-
enim forlitudo eorum Intefpretatur. Cuin enini ne- ma. Plorat Jazer, id est lantam fortitudinem, qua
.quam spintus aaiaiaBi possederk captivatam, pri- prius-inundo, sibi daemoaique resisteas aaima, ho-
Uiina oiniies viiiules excludit, et sic inserens '• miaaia jadicio caeteris eminoalior apparebat, uno
vili.a, etiaia ejus fidem labefactare cpiitendit. Se- superbiav vilio deperisse. Plorat et vineain Sahama,
. • Sa";:ama,id est doctrinam, qnse multis poterat jirO-
quilur.
. Erruveriinl hi deserto, ubi erat urbs et suburbana, desse, si sub Uumilitatis umbraculo servaietur, j'a-
ubi viaca, ubi Jazer, ubi desertum, locus scilicet ctantiae sarculo deeisam, et redactam in soliludiiiom
nroni lirtute vacuus, omai humore cliaritatis are- aruisse. Sequitur :
.icius. Et sicut traasieas per deserium, nec vi- Inebriabo le iacryma;mea, inquit, Hesebon et
neis, nec segetibus, nec domibus, nec miiris impe- Eleale. Dolor vehemens multiplicat lacrymas, nec
diealibus, liberis gressibus liuc illucque vagatur; quidquaiii.plangendiim illajiientatum reliquit. /«-
mb B. AELREDI ABBATIS RIEVALL.OPP. PAUSI."— ASCETIC., i9G
ebriabo le, inquil, lacrymainea, Hesebonet Eleale. A vivit et regnatDeus,per orania sa3culasaeciiloiuiu.
Isle doleiis, iste plorans, iste plangens inebriat. Amen.
Evenit aliquando ut plerique ob elationis morbum SERMO XXXIF.
in illicita quaeque prolapsi, si sanclos quoslibelsua De eo quod scriptuni est; i Yenlermeus ad Moabso--
scelera detesfariies miseralione commotos perditio- . nabit (Isa. xvi),» usquead finem otteris Moab.
nem suam pielatis aflectu yiderint deplorare, ad. . Processimus, Tratres, in onere Mbab usqueadcir
semelipsos reversi pcerikeant de praeteritis, et vino tbaram,cui ventremsuum sanctus Isaias, vel qui in
compuriclionis debriatiamaritudinem provolupfate, eo loquitur Christus, credidit comparandum. Super
Jahorem pro requie, laerynias amplectantuf pr.o lioc, im\nit,venler meus ad Moab quasi ciihara sona-
risu. Sed ille thesaurorum pielatis el misericordiae, bit. Sermonis hujus principium, cum illius est fine
qui Christi latebant in peclore, conscius, de disci- . conlinuandum, quem de fulurorum vaticinio nu-
pulo fureni, de Christiano lairoitem, post Ecclesise diustertius vobiscum habuimus; ubi a mundi sa-
secreta mysleria pernieipsissimum homicidaffi, in- pienlibus, qui per Moab prophetice exprimuntur,
ebriatns charitafe etiam ad seereta usque solitudi- Christi Evangelio coruscante, ob niultorum con-
, rsis inseclalus, et ipsum inebrialum poenitentia, versioiiem, oninem dixinnis ablatariTesse Iselitiam.
uiembris Cbrisli, a:quibttS;fuerat avulsus, restkuk. El riunc super Iwc, inquit, venler meusadSloab quasi
AUoquitur igitur propheta Hesebon et Eleale, idest cilhard sonabit. Xox propbetae-est, vel Cbrisli lo-
perversi cujuslibet eogkalionem et elatioiiem, ut •quentis in propheta. Super lioc, inquif, quod dixi
sicut ipse inebriatus est charilate propter eorttm de Moab, de conversione ej'us, de depressione ejus,
perditionem, Tta -ipse inebriatur compunctiorie. velde damnatioae ejus, super boc, inquit, venter.
Deinde doloris sui oausam prosecutus adjunxit. meus ad Moab quasi' cilhara sonabit. Venler. Christi
Quoiiiamsuper mndemiam tuam, vox calcanliutii ir~ sancta dici potest Ecelesia, in ventre eninv viseera
fuit. Tempore messis et vindemiae annui laboris. conliaealur. lbi cor, vitaleai motum universo cor-
fructus percipiuniur.v Calcantes nequam spiritus pori praestans; ibihepar, calorem corporis nutricns,
dicuntur, qui leinjvore, quo aninva vanilate delusa, ef vitalem sanguinem per omnia membra diffun-
quae pmnia facit in superbia et Jiypocrisi, operum dens; ibi caelera iatestiaa, siagtila singulis officiis
suorurh se fructum percipere credit, superveniehtes : ad Butrimeatuai corporis deputata. Ila ia Eco.lesia
eunv clamore irruunt in eam : et vinum quocl ob Doaiiaus ordiaavit alios quideai apostolos, alios
virttiium similitudiiiem a sanctis angelis regnis coe- auleav proplietas^quosdam autem pastores et docto-
lestibus putabalur inferendum, ab ea ad suam cru- ,Q res, ia opus miaisterii, in aedificatioiiem corporis
delitaleiii pascendam extorquent. Ei auferelur, in- Cbristi (I Cor. xu). la cithara quoque cum multai
quit, Imtitiaei exsultdlio de Carmeld. Carmelus eir- sial chordae,et unaquaequeproprium.habeat sonum,
cumcisioneui significat, circumcisio contiiientiam. ita tamea omaes certis proporlioaibus et iiumero-
Quicunque aulem hpminum aestimalioiiepascuntur, j-iim ralioaibus disponunlur, ut in unam coacor-
laaxiaie solent et defservala caslkate gestire; sed diafn omnes coftveiiiaat, et puloherrimus SOBUS fiat
teiapore messis et vindemiae, cum oiaaia viderint unus de omnibus. Ifa ergo, cum in Ecclesia Christi
ob inteiilioiiis pervei-sitalem merito carere virliitis, diversi gradus, et diyersi sint ordines, diversa in-
dolor el iristitia exsultatioiii lactitiasquesuccedunt. strper habeant dona viruilum, omnia tahien in iina'
Unde sequkur : jEf. tti vineis. non exsultabit, neque charitate fundanltir, pef quam unum pulcherrinium
fubilabil. Quis?MoaJ) nimirum, qui in viaeis scien- sonam de niultis viiiutibiis disputaado eonip&iiunt.
tiav de quibus satis superiris egimns, et interius ex- Per'venlrem eliaivv Dei, sacra Scriplura potest in-
sultare, et exter.us jubilareconsUeverat. Et adjua- telligi, in qua secreta ipsius, quasi in venlre vi -
git Propheta : Yinum in lorculnri non calcabit, qui scera conlinentur. Ibi diversaesententise, praecepfa
calcare consueveral, vocem calcaiilium abstuli. Hoc - diversa, in una fidei raiione convenierites, dulcissi-
®
iirloeo ealeaales, qui ex uvis viuese liujtis vinuni. inain quamdani melodiam ad fideUtimcorda, siniul
exprimere solebant, eos significat, qui ex scienlia ac-aures eavilluat. Dicit ergo : Super Itoc venier
airogaatium aliquid sibi coasrieyeraat nviiluare,qui meus ad Moab quasi cithara sotmbit, S.uper bis
et cum ipsis doeioribus suis iirea gloriari et quasi Oftinibus, quae dicta suat.coatra Moab, id est coa-
eeleuma caiitare dulce habebanl. Itaque talibus ma- : tra sapieiitesmuiidi,saiieta Ecclesia pulcherjimuai
gistris pereunlibus, omnia eonim gaudia avterno et coiicordissimuni_ soaura praedicatioais emisif,
damnanda silenlio proplielaminatur. llaec succincte, nunc doceado, auac aioaeado, auiic increpaado,
fralres, transeurrimus; ut omnia quae dieliesierna ; nuuc blandiendo, nunc omnia dialecticae artis ar-
sub allegorica, vel prophetica complanatioiie uno : gttmenta, philosophicae.scilicet sectse iirraamenia,
serffione enucleavimus, uho niliilominus sermone quasi riiurum cocti lateris validissimis ralioaibus
moraliler dissef ta inlelligibiliora rcdderemus. Re-. debellaado. Quod eiiira ait: El viscera metiad mu-
paremus'iiunc sensum silenlio, et modicuni id , rum cocii laleris, ejusdem sententiae est repetkio.
quod de oiiere Moab restat, inspicienduni die era- Quia taraen superius exposuiraus, Moab duobus
sfiria pertractemus, ad laudem et gloriam DorivJni modis riici, «ecunuuai quoromdaai videliGet coa
nostri JesuChristi, qui cumPatreel Spirilu saiicto versionera, et .secuiidum quofumdam aversionem,
497 % SERMONES DE OJNERIBUS. 598
videtur exposuisse de quo Moab loctilus sit, illo ni- iA excelsis suis. Tuv.e cerle apparuit quaffi frustja la-'
mirum, qui inslar muri ad vocem praedicatorumob- bbravil Moab, qtlaiido debellatus aviris ecclesiasfi-
duruit. Ideo, iftquit; viscera mea sonabunl qdntuttim eis iirijus sseculLsapieatibus, aliis coiiversis,totus
cocti ialeris. --.' inanis et yacuus apparuk, impleto hoc qupd scii-
Habet praeterea ventrefti sanctiis quilibef spiri- pfum est: Vbi sapieiis, iibi;scriba, ubi; conquisitor
lualem ; sicutaitJeremias : Ventrem meumiventrem hujus swciili?' NohrieDeus stultam .fecit sapientiani
• meum doleo : senstis "cordistnei cohturbalisunl
(Jer. liujus mundi? (I.Cor. i.) Unde et praemisit: Perdam
iv). Sicut ea qiias venlris elaudunlur ergastulo, ab sapientiam sapiehtiutit, et prudeniiam prudentium fe-
omnium oculis scientiaque celantur ; sic nemo scit probabo. Et pulchre Salis in exeelsis suis, inquit.
quid agatui1in hpriiine, nisi coiiscieiVtia ipsius'ho- Semper enim philosoplii se et sublimia loqiii.el
niinis,,quae In ipso est. Felix anima,in qua instar agere perfecta. gloriaiitur. Quae profecto yanitas
ciiordaruni citharae omnia composita sunt et Ordi- non parvum eis laborein iftdixit, cum coato evaa-"
nafa ubi virtutes yirtutibus conveniunt, etexterio- gelicam apostplicamque dPclririam lofis^viiTbus ni-
ribtts inleriora-respondent. Stfnt auteiiv vktules . tereiiTur. Sed hujtts laborls quis finis'? El etii, iu-
quasi choi-daespirkuales, quae inter tllio ligna, su- quit, ctiiixappartierit Moub,qnod laboravitiri.excel-
perius scilicet et inferius extensae, crtreis mysteriuiii Q
1 sis suis, id est cum viderent sapientes mundi se
praifigurant. Prima- omniunv cliordaest temperan- friistra adversus Ecclesiam desudasse, et excellen-
lia, per quam boftvo laortifieans menibra. sua quae liam dpgiaatuni suoruai simplicitate fidei eorriiisse,
sinit sttper terram, omnia Cluisto coafigk. Hasc ad p>'ecesse Jaciyniasqvie cpnverterunt, quia daemo-
cliorda profundo crucis infixa est, ut iaehPans a niini, quos -.deos putabant, exspectabantvsuffra-
rimore graveni sonuffi cpafessionis et compurtcfio- gium; qiiortim saiicta veiierabantur. Ait ergo : Iii-
nis eraittat. Seeunda justitia a parie superiori cru- gredietur ad sancla sua, ut. obsecret; et noh val.ebii:
cem tangit, ut reddeiis unicuique quod suum est, Deficieiitibus qnippe argumeiitis, el omiii scientja
in aeulissiriiam «harilatis vocem ertimpatv Et ch.oiv extollenteseadyeisus scienliam Dei, destiucia, ten-
tla-jjrudentiav e traverso ligho crucis irifer allas tant obsecratioivibus et pra)Stigiis,~exsecrabilil)us-
duas corisistens, iinius subtilkateai et alterius gra- que raysteriis dfenioriiorum, resistefe Spiriltti-.sanS-.-
vitatem discretioftis suavi sono cohteaiperat. Porro cto,divinuin labefaotare propositum. Sed iiihilpro-
chorda quarfa, quae dicitur forlkudo, loagitudiaeai _flcit haec illorum inale cauta prutleiitia, quia jani i~n
crucis amplectitur, caeteris subsisteiidi praeslans omnem ierram exivit souus eorvm, et in fines orbis
virfutem, et grafunv patientiae sonuiii eiftkiens. Ve- terrw verba eorum (Psal. xvni). -Sed et hi, qui
rum singulas hasplares eLatere yirttttum chprdae : Mo.abilicae"corruplioii.i se dederunt, cum explendis
comhantur, et iri mttltarum cliordaium diverskali- . voluptalibus-niultuiaoperae et ftjultuni tenippiis iii-
Lus, ceitisspiritualiumnumeroriimralioaibus unam suiiipseriiit, fiais omniuin indical cjuam frustra, tit
baraioaiaai componunt, Moab igitur, quLiiiterpre-L'- iiiique agerent, laboraveittnt.Sed, cu.m fattiae vir-
tatur depatre, sicul jam saepe diximus, nalttraleni, giftes, quae in excelsis suis, superJria scilicetet ma-
(juae membris aostris inserta est, secundum leges grikudine cordis, sine oleo lanipades porlareat, cunv
lropologicas, corfuptionem, vel eps qui secuftdum exstlnctis offinibus ab olei veiidiloribus ailiilsola-
eam vivunt, significat. Tunc proiiide a'dMoab ven- lii reeepisseot, quasi revertenles ad sancta, jjreccs
ter prophetae instar citliarav soiiat, quando aliquis porrigunf, dicentes : Domiiie, Domine; qperi nobis
lubrico cuilibet virtutum concordiam sua- (Maith..xxv).Sedquaai nihil hae.Obsecratione pro-
' perfectus
del, et discoi^diartiviliorum, opponens frugalitatem. fecerunt, terribilis illa-respoiisio declarat : Amen,
luxuriae, palientiam irav, pudicitiamTibidini, chari- .,--. dico vobis, nescio vos (ifrid.). Exliiiicpropbeta oneii
tatem cupidini. Sed et unusqriisque nostrufti cum iiaem poneas, Hoc verbum, iaquit, quod loculus est,.
in se viderit Moab nefandurii extoliere caput, et, Domhius ex lunc ad-Monb; Tolum.iljud quod dc
membra omnia naturalis corrriptelae lege coftcute- D ] Moab, vel ad Moab declaraverat verbura appelJat.
re, fangat citharam, et stiraulos ejus ffieditatione sermo diviiius. Respondet autem finis prineipip;
vel imitatione Doniini passionis obtundat, et lateri - sic quippe coepit: Onus Moab. Ex lunc ergp, id est,
Uum murum viiiorum, qui in usum consuetttdinis a teaipore quo ccepit loqui de Moab, omuia haac
obduruif, crticis viftute prosternat. Huic profecto locritns est. Ostendit propliela, firhium et verum
vox isla convehienter aptatur. Yenler meus ad'. -_. esse quod dixerat, nec erreneo spirilu sicut 'Mpn-
Moab, quasi cithara sonabit, el viscera meq ad mu-. tauus delirat_ quid loqueretur Tgnorasse, "sed Dei-
rumcocti laieris, Haecest cithara Davjd, cujus san-• replelum Spirku intellecta valiciiiasse. Qnavsenten-
ctissimus sonus fugat davffiones,iram mitigat, extia; rion iiicoiiyeftienter inse^la, eavquse--.deonero
slinguit libidinem. Felix, felix, qui omftia interiora Moab prophetaverat, quibus fuerant complenda
sua quasi veiitrisviscera cruci dedicat, et adverstisi temporibus niystico sermpaevdeclarat, diceas : Ei
carnis coiicupiscefttias iftlonans dicit cum Propheta : nunc ioctilus est .Doihiiiiis, dicens: Iti tribus qnnis
Benedic, anima nieu, Domhtp, et omnia interiora i. qnasi anni mereenarii auferelnr tjloria Moab super
mea nomen sancluhi ejus ! (Psal. cii.) Seqniluf. popido mtdlo.
El erit. eitm apparueril, quod laboravit Moab ini Tria tempora Ecclesia; describit sernio prppheU-.
J99 B, AELHEDI ABBATIS RiEVALL. OPP. PARS.I. — ASCETICA. 500
cus, vocalioiiis, iJiobaiionis, eonsolationis. Vocata A iaoliiuni minuatur, et novuni iiisolkunv augcaiur.
esl apos.tolorum piaedicalione, probata est mar- Habet et in hoc anno aliqiiam.gloriam Moab, quo-
tyruin persecntioae, consolala principum con- aiam licet aoapossit pugaantem expugnare, vulne-.
versione. Ift bis' tribus temporibus, quasi in trL- . ret lauien aliqaando, neeesse est, eiiam optknere-
bus annis, ablata est gloria Moab super ornni pagaaatem. Inhocaanomensspirkualibusexercitiis
populo multo, Tertipore quippe vocationis' glo- purgata, ad ccelestem conlemplaiionem, el ad Scri-
riosi adhuc philosophi .videjianliir, quaiido vix pturarum transit meditauoaem. Tunc ei iricipk
perversissima eorttm doctrina a viris catholicis virius duleescere vilescere vitium, et ex quadam
firerat altenlata. At tempore, quo saiictorum pa-' dileclionis infusione guslat quam dulcis est Dpmi-
tieuiia multis tentatiohibus probabalur; tanto vide- aus. Tuac auferelur glpria Moab super omai po-
liatilr eoruift glorra raajor, quantofidesChristi vide- pulo iiiulio, cnm qyidquid dilectioiiis immuftdaein
baiur expressior, Al, ubi reges sa?cu'li,salutari Qde affeclionibusnostris, cogkaiionibttsqueresedk, nova)
stisoepla, EcclesiamChristi-.akitis extulerunl, ablata dtilcedinis experientia evacuatur. Relinquitur tariicn
est gloria eprum desuper onini populo inuko, iilo sicut racemus paryus et modicus, lex scilicet i',Ia
scilicel, qut eorum errore fuerat deceplus. Dlcun- _ In membris nostris, repagiians legi nieiilis aoslrse.
tnraulemhi anftimercenarii, quiasicut mercenarius .' Sieutenim vastala vinea, raiusia ea reperkur ra-
praestolatur fiaem aftai, ac mercedis desiderio omiie cemus, ita viliorum inukkudine debilkata, ille ne-
tempils longiiinexistimat; ita sapieates hujusaiundi cesse est inevitabilis mplus.resideat, quem plerum-
liis t.ibus temporibus, quasi tribus annis, de die ih queet iafantes sustinent, et series vitare non pos-
diein dostruefum iri doctrinam cathollcam exspe- sunt. Porro necessarii dicuiiiur hi anni; qi.!ia,.sicut
"ctabant. Unde immundorum spiriluum oracuiis mercenai-ius admeicedem suspira.t,: sic et quilibet
falsi, ceiTum auiaerum annoriim, quem excedere converti desiderans, quandiu.impossibilitalem su-
lidem Christi r.on posse meaticbafttur, conslrurre stinuerit contiiiendi, niiro aestuat desiderio, ipsam
prafsuBipserunt. Seqilitiir : Et relinqueiur in cosicui castitatis possibililatem, quasi hujus laboris sui
racemus parvus etmodicus, nequaquam.midius. Cum fructum, exspectaas.- Sed et pargatioais suaasolli-
'
fueril (inita-yindemia, sicut rarus in vinea rCperi- citus, quaaditt vitiis impugaatur, mir.o modo a
lur racemus, ifa multis ab illa sapier.lia sasculari teatatioaibas absolvi gestiens, requjemilla proraer-
ecclesiasfica falce succisis, vix quisquam, quieaai cede copiosissiiaa praestolatur. Postremo, eliauv.
profiteatur, his jam teiapoiibus reperii.nr. ipsaav natiiralem corruptionem fastidiens, rorepu-
Sed, ut ad nos,'frafr.es- charissiini, redeamus, r-Q dickiae ex oiaai parte perfundi, Oiaaiurtique virtu-
consideremus illum qtii in nobis inseiiusest Moab, ttim suavitate impiiiguari, aestuaati pectore affectat.
. illam scilicet quam ex patre coatiaxiiaus corrupiio- Possuat etiam per Moab hypocritae designari : quos
iieai, ipsiusque auctoreai et incentorem diabi.Iuiii. iii occullis Moabitica corruptip polluit, in maaifcsto.
Est autem in uaoquoque cogitatiOaum, afiectioaaav ficta-quaedam boneslas extollit.'Horum aani mer-"
ct deleelalionum populus niultus; quibtts se Moab 'cenarii aiini sunt, quiaoninia faciunt, ut videaiitur.
dominari, quandiu siiggestionibus ejus mens.illecta ab hominibus ; audituri a Domino : Quia receperuni
conseilserit, gloriatur: Sed in trihus annis, quasi mercedemsuam (Maith. vi). Sed, ciim.lres anni trans-
anni mercenarii, auferetui1 gloria Moab super omni ierint, quorum priaius esl ia hac vita, secuadus
populo multo. Habemus enim quasi tres annos, tres postmortem, tertitts veropostresurrectionenijtunc
profecluum slalus, coaversionis, purgalionis, con- profccto auferelur omiiis gloria.eorum vquaado de-
templalionis. Primus in dolore, secuiidusin tiffiore, ficieateoleo, et a veadeatibus. non impetralo, au-
tertius in dileclione. Iiiitium igitur nostrae conver- dieat a sponso : Amendico vobis, nescio vos (Matih.i
sionis., quasi primi anni exordium esl, ut voluntas xxvj. His igkur, fiatres, de tribus oneribus Baby-'.
mutetur; deinde ut consuetudo pessima superetur, lonis, Philisfhiiin, Moab, tttcunque digeslis,.slyluin:'
et sic quod nialum esl deseratur, et quod bonunvest DI suspendo ; volens ca, quae dicta vel scripta sunl,'
ajipetatur. Et hic aunus priraus, in quo 11011 parura ad ejus refeire exaraen, quem ia Verborummeoruav
adbucMoab glorialur, cuiaejus suggeslioae plerum- judiceni correploremque delegi; saactum dico G.
qae et voluntas tepescat, cousueludo praevaleat, et--- Lundoaiensem episcopum : pro cujus arbilrio vel.
maluia, quod conlrapropositurn ingeritUr,obrepat, 'havc ipsa delere, vel hic subsislere, vel ultra progredi
et boiium, qnod appetit roens, perlioere noii inve- . proposui. Interim aliquid meditabiuvui1, qupd utilo.
niat. Minukur sane gloria ejus, cum horoo perfecle * eril et jtteuiidum, ad veslram aedificationemet alio-
coiiversusad Domiftiua, iait cum vitiis siagulare runv : quod nobis praeslare digaetur, qui vivit et;
cerlamen, secoiidnm ingredieas aaattm , satagit -gloriatur per oiiniia saecula savculpruBi.Anien._
quantum polest ut Moabitica corfuptio, quasi vettis
ANLMADVERSIO AD PRyECEDENTES DE ONERIBUS SERMONES.

Adverie, leclor, Palrem Gibbonum,qui oliin hos sermonesbe oaeribus, edidil, dup exemplaria riacluni,
alteri exem-
fuisse, qiioruia uiiura, quod cral Ecclesiw Cameracensis, mttltis in locisquwdam habebct,qum
' "
5vjT SPECULUM GHAIUTATiS'.L!B. I. TJ02
plarideerant, quod'eral Clarqmarisci eanobit ordinis Cislerciensis. Seculus esf aulem P> Gibbonus in edi-
tione sua Cameracense: ego vero in liac malui .Claromariscense sequi; quia hitic momnibus conforme est
Fusniacense, ex quo ejusdem sermones ante aliquol annos descripsi. Conformilas enim codicum ordinis tion
obscure indicat, addiliones illas ex Cameracensi exemplari sumptas non esse Aelredi, aut cerle ex margine,
cuiascriptm fueranl, in textitm poslea irrepsisse.
-_; BEATTAELREM
A.BBATISRIEVALLIS
SPECULUM 'GHARITATIS.
(Bibl. Patr. Cist., Y, 293.)
E'EISTOLA;.GERYASri. PARCHORENSIS ABBATIS

~
AD AELREDUM .' . . ""''".
. Sequentium librorum eclitioneru irnperantis.
Est quidem s,anetorum virius permaxima liumilitas, sed si vera, sed si discrela. Neque enim liumilitas
in parte est conslituenda mendacii, nec inobedientia?.sacrilegio conservanda. Rogavi fralernitafem luam,
imo prscepi, imo sub alteslalione diviui nonsinis aujuravi; ui rnihi pauca qtiaedam scriberes, inler "q'ua?J
eliam quorumdam querimoniis, qui de remissioribiis adarctiora-nilunlur, obviares. Nori damno, non re-
prehendo excusationem, sed pf-orsus ou.stinaiioneni accuso. Fuerit humililatis excusassc; sed nuriquid
Iiuniilitalis est non obedire?nunquid humiiitatis est iion acquiescere? Imo quasi peccatum ariolaiidi est jrc-'
pugnare; el quasi scelus'idololalria; nolleacquiescere. Sed eiamas, femineos humeros gravi sarcinse subdu-
cendos, cautiusque opus oblatum non subire, quam sub fasce, eum subieris, ruere. Sil ergp grave,.: quod
jubeo; sit arduurn, sit impossibile. Sedriec sic excusationenrhabes. Persisto in senlenlia mea : prsece-
ptum ingeniino. Quid faeies ? Nonne is, in cujus verba juraslK"e Sciat, inquit, junior, lioc sibi expedire :
et confidens de adjutorio Dei pbediat? J (S. Bened. in Renida c. 68.) Fecisti ulique, qiianlum .debuisti, si
non plusquam debuisti ; quousque licuit processisti. Causas tuae impossibilitatis ostendisti, dicens; te
minus granimaiicum, imo pene illitteratum : qui de coquinis, non de scholis ad eremum venerjs, ubi in-
ier rupes et montes agrestis_et rusticus viclitans, pro diurno pane in securi desudes et malleo, - ubi niagis,
disciiur silere quam loqui; ubi sub habitu pauperum piscatorum, colhumus non admitlitur oratorum. Ac-,
cipio gratissime excusationem tuam, qua desiderii mei scintillam augeri potius sentio, quam exslingui;,
cum dulcius niihi debeat sapere, si id proferas, quod non in cujuslibet grammatici, sed in sphola didice-
ris Spiritus sancti, cum forte thesauruiii ob"id habeas in vase lictiii, ul sublimilas. sit virtutis Dei, et non,
ex te. Id quoque quam jucundum, quod quodam praesagipfuturorum de coqiiina.sis translatus ad eremum,^
cui forte au lioram.in. regia domo earnalium ciborum fuit credita dispensatio,uraliquando in domoregis
nostri, spirilualibusspiritualia cpmparares, ac cibo verbi Dei esurientes reficeres. Sed nec ardua mpn-
tium, nec aspera rupium, nec vallium eoncava perhorresco, cum in diebus istis montes stillenl d.ulcedi.
nem, et colles fluant lac et mel, in quibus valles abundant frumentp ; in quibus sugitur mel de petra,'
oleumquede saxo durissimo, et in rupibus et in montibus sunt pascuae ovium Christi. Unde arbitror,
quod malleo illo tuo aliquid tibi de rupibus illis excuderis, quod sagacitale ingenii, de magistrorum seri-
niis non lutisses ; et noimunquam tale.aliquid iri meridiano fervure, sub umbris arborum senseris, quale
nunquam didicisses in scbolis. Non tibi ergo, non tibi, sed nomini ejus da gloriam, quinoii soluni delacu;
rniseriseet de luto faeeis, de prostibulo mortis, et coeno lurpitudiuis eripuit desperatum; sed et memo-
riam faciens mirabilium suorum, misericors el miserator Dominus, ad peecaiorum spem cumulalius eri,-
gendam, illuminavit csecum, indoctum erujivit, docuit imperilunii Proinde, cum id quod exigevis, tuum
nonesse noverit omnis, qui te novit, cur erubescis, cur trepidas? cur dissimiilas? cur ad ejus vocis. im-
perium qui. dedit, renuis erogare, quod dedil? An prajsumptionjs notam, vel aliquoiaim. fprniidas, invi-
.503 B. AELREDI ABBATISiRIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. . 504
•jiain ? Quasi aliquid utile quis unquam sine invidia scripserit; aut prsesumplipnis possis argui, qui mo-
nachus abbali parueris. Prsecipio itaque in nomineJesu Christi, et in Spirilu Dei nos.lri, quatenus ca
ijuae libi diuturna meditatione npta sunt, de excellentia charitatis, de fructu ejus, de ordine ejus, stylo
adiiotare non differas, ut et quid sit charitas, et quanta in ejus posessione habealur dulcedo, quanta in
cupiditate, quse ei contraria est, senlialufNwppressio;quam iion jpsam dulcedinem charitatis niinuat, ut
quidam putant, sed polius augeat, hominis exlerioris afflictio; postremo qualis in ejus exhibitione sit
habenda discretio, in ipso ppere tuo, quasi in quodam speculo agnoscamus. Verum, ut pudpri tuo par-
catuf, hscc ipsa epistola in fronle operis prsefigatur, ut quidquid in Speculo charitalis (boc enim libro
nomen imponimus), lectori displicuerit, non tibi, qui parueris, sed mihi, qui invitum coegerim, impute-
tur. Yale in Christo, diiecte frater.
PRiEFATIO BEATl AELBEDI.
Vere sanctorirm vera, et discrela humilitas virtus est; mea autem, et mei simitiuni defectus virtulis, de
qua Prophela : Vide huhiililalem meam, et eripe me (Psal. cxvm). Nequeenim a virlute aliquase eripi
-jtoslulabal, aut dehumilitate extollebat, sed dejeetioni suse.subveutionem implorabat. Quam miseram
humilitatem meam, et utinam sicut humilitatem veram, sic quoque virtutem discretam, ne aliqua inobe-
dientiseimportunilatevelarevidear; tanlse dignalionis pelilioni, jussiPni, atiestationi, quia dignum est,
ininus digne licet, quod quidem mea interest, tamen pareo. Suscipio itaque opus impossibile, inexcusa-
bile, dignum accusatione, ex mea pusillahimitate inipossibile, ex prseceptione vestra inexcusabile, accu-
-salioni subjacens ex cujusvis inspectione. Quis enim digue ferat prima fronte, quadam auctorita.te apo~
stolica, de excellentiori via cliaritatis scribere prsemiltenlem, non solum scribendi rudem, aut, sicut vo-
Lis placuit, illitteratum sed eliam elinguem, et laetis polum nondum idonee lingentem ? Aut qualiter re^
•rurn porlio una, aut cefteiiulla, de charitatis eminenlia, incompositus, deejus ordine, sterilis, de fnictu
disseratjinfaluatus et insipidus,. ejus dulcedinera eliciat, cupiditate victus, contra eam se erigal? deni-
que, qualiler carnis eonlritione charilas augeatur, et ejus discretam exliibilionem, quis ego qui explicem ?
qui secus ac vobis videtur,. quod tamen pace vestra dico, de coquinis ad eremum veniens, locum non offi-
cium mutavi? Afqui dicetis : Excusare non debes. Scio,. domine mi, scio. Sedv quia excusare non Iicet,
libet accusare, ut advenieris leelbr minus gratus non cogatur lilterius progredi, dum inipsoliminecernit,
quo jure possit offendi. Illud tamen ad scribendum quantaihiiduciam prsestal, quod sanclissimum chari-
tatisaffeetum, ad suseipiendas molestias, quse niihi digne irrogari poterunt, incunclanler objecistis ?Ita-
que spem perficiendi vix habens, de charilale quae jussistis, illo malleo noslro^ cui allusistis, utSpecuIum
perficeretur, utpotui,compegi; in lioc certissimum esse reperiens,quod,^cum spes et csetera exciderint,
eemper maneat charitas.. Prsestitit aulem gratiam, qui artcm non Iribuil. Et quidem in hoc charilatis
8peculo,nulli,nisi in dilectione manenti, vultus se charilatis infundet;. sicut nec nisi in luce existenli,
sua cuique in quovis speculo redditur facies. Saneautem pfsesentis operis suseipiendi propositum, quse-
ilamipse mecum.rheditando, qusedam vero quasi mecuin, imomagis mecum,,quia illauuanimi meoreve-
-rendissimo priofi Hugoni, qui plus mecum.-quam ego ipse mecum, communicanda: epistolarum more
, spafsim.dictaveram, ex quibusprsesenti intentioni materiam sumens, sed el ipsa eadern ut congruere vi-
• debantur inserens, tribus incisionibus lolum distinxi. Quarum lieet de qualibet in singulis nientioiiem
fecerim, spceialiter tamen in prima parte charitatis excellentiam, tum ex ejus dignitale, tum ex adversae
ei cupiditatis improbalione commendare, in secunda ineptis quorumdam querimoniis obviare; in terlia
qualiter exhibenda sit charitas, monslrare laborat intenlio. Si quid igitur in hoc sudore nostro proposilo
cpngruens pfocessit, gloriai Iargitori,,et veslrae orationi debetur; si quid vero aliter, milii artem, aut
«sum noii habenti donetur. Verum ne occupationem vestram terreat operis hujus tanta prolixilas, ea-
jiitula, quse subjecta sunt, primo percurrite, etêorum inspeclione quid legenduni, vero negligendum
* quid
•
sit, discernite
E05 SPECULUM CHARITATIS: — LIB. I. 100
SPECULUM CHAMTATIS.
LIBER PRIMUS,
Gharitalis excellehtiam demonstrahs.
APUT PRIMUM. A non revelas, nisi diligentibus te, lnterim, Domiiie»

Quod nitiil dignius quam ut Creator a sua amelur quasram te,et amando quseram te; quia, qui pfoficit
crealura. amando te, utique, Domine, quserit le : et qui per-
Exlendisli, Domine, sicut pellem coeluru luum-; fecte amatte, ipse est, Domine, qui jam invenit te.
ponens in co stellas, ut lnceant nobis in hacnocte; Et quid justius, quam ut creatura tua amet te; qui
in qua perlranseunt bestiae silvae,catuli leonum ru- lioc ipsum accepit a te, ut possit amare te? Nou
gientes ut rapiant, et quserant nos escam- sibi: qui eniin irrationabilia, aut insensibilia possunt amare
etiam legis aquis superiora ejus, quibus per quas- le : non enim est iste modus eorum. Habent nempe
dam secretissimas cataractas cbmpluas terram coret ipsa modum suum, speclein suam, ordinem
dis nostfi; ut mulliplicetur a fructu frumenti; vini suum; non quo beati sii.it, aut esse possint amando
et olei sui; et npn casso sudore quseramus panem te; sed quo pulchraj et bona, et bene ordinata ex
nostrum : sed quserenles inveniamus, -Jiivenientes te, ad illorum gloriam proficiaiit qui possunt beati
pascamur et guslemus quoniam tu dulcis es, Do- esse, quia possunt amare te.
rnirie. Anima mea, anima arida,; anima sterilis et CAPUT U.
infructuosa, sitit his suavissimis complui stillici- _ Pe natura, specie, «sit, qum omnibus creaturis corti-
diis, ut et illi appareat panis i!le coeleslis, qui ange- " . muniler collata sunt.
lospascit, quem parvulus sugit; et sapiat mteriori- JBeusenim noster, cui estsuminum el.incommu-
palato meo omne oblectamenlum, nec amplius su- labile esse; cui est semp.er "idem csse, dicente Dar
spirem ad ollas carnis, qiias reliqui iri JEgypto; ubi vid : Tu semper ideni ipse es (Psal. ci): oiiinibus.
. exigente Pharapne, etiam ablatis paleis, lateres lu- .creaturis suis commiiniter hsec tria distribuit,. na-
teos exsolvebam. Sonet ergo vox tua in auribus turam, speciem, usurn. Naturam, qua boua sunl;
meis, bone Jesu, ut discal quoniodo te amet cor speciem, quapulchra_sunt; usum, ut iene ordinala
ineum, amet te mens mea, anienl te ipsa viscera alicui rei proliciant. Qui enim fecit ut essent, fecit
animse mese: amplectatur te intinia medulla cordis eiiam ut boria essent, ut pulchra, ut bene drdinata.
mei, unum et solum verum honum nieum, dulce et Quoi)iam:eiiim ab ipso sunt, qui summe et incom-
delectabile gaudium meum. Sed quid est amor, Deus niut3biliter est, ideo sunt omnia ; qupniam ipse a
ineus ? mira, ni fallor, animi deleclatio, eo dulcior quo sunt, summe et incommutabiliier puleher cst,
quo caslior; eo suavior quo sincerior, eo jucundior pulchra sunt omuia ; ab ipso qui summe et incom-
quo latior : et est palatum cordis cui sapis, quia muiabiliier bonus est, bpna sunt omnia; ab ip.iO
dulcis es; oculus quo videris, quia bonus es; et quiisumme el Iricommutabiliier sapiens est, bene
est hic locus capax tui, qui summus es. Qui enim ordinata sunt.omnia. Sunt ergo bona per natofam ;
"
amat te, capit.te; et lanlum capit, quantum amat, pulchra per speciem ; bene ordinata ad ipsius uni-
quia ipse amor es, quia elraritas es. Hiec est illa versitatis decorem. Vidit, inquit, Deus euncia quas
ubeitas domus tuse, qua inebriabuiitur diiecti tui," feceral; el erant valde bona (Gen. i). lu quantum
deficienles a se, ut transeant iu te. Et quomodo, itaque sunt, bona sunt; in quantum unaquseque
Domine, nisi ainando te? Sed hoc ex lolo se. De-' pars toti suo congruit, pulchra sunt: in quantum
scendat, qu3aso,.Doiaine, in.animam meam aliqua in ipsa universilale unaquasque res convenienteni
portiuricula hujus tantae dulcedinis luae, qua dulce- sibi etlocum, et teiripus, et mpdum oblinet,optime
scant ei panes amaritudinis su;e. Praegustet cujus- ordinata sunt.. Locuin quippe,- qui sibi cougriiat,
<iamsorbiliuiiculse experientia, quid desideret, quid quseque rcs habet, in quo sit, verbi gralia, aiigelus
concupiscat, ad quid suspirel in hac percgririatione coelunij irralipnaiiilia solum ; homo medius medium
sua. Pneguslet esuriendo, bibat siiiendo. Qui enim paradisum. Tempus itidem, quando, vel quandiu
edunt te, adhuc esurient, et qui bibunt le^ adhuc sint, vel yidelicet in ipsius universitalis pulchritu-
sitient; saiiabuiitur auiem, cum apparuerit gloiia dine aliud quidem simul lotuhi incipiaf, sed riun-
tua cuiu inauifesta fueritilla magna mulliludo dul- quam desinat, ut natura angelica ; alia, ut simul
ccdiiiis tua? nuam absconriisti iimentibus te, quam omnia liequaquam iucipiant, co?pla taiiien nequa -
8117 B. AELREDl ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS T. — ASCETICA. Efis
quam vel ipsa desiriant, ut homines; alia, ut iiec A dulcedinis ariior. In his tribus ad imaginsm Ttiht
simul incipiaut, et esse quandoque desinant, ut ir- ,tatis conditus homo, Deum queni rnemoria reline-
raiionabilia. Porro,ne de modo quemadmodum bat sine oblivione, -scienlia agnoscebat sine errove;
qussque crealura subsistat, quam congfueritem sibi amore complectebatuf siue alterius rei ciipidilatc. -
modum sorlianlur onihia, tacuisse videaminS quid Hinc beatus. .
rationali creaturse magis congruuni, quani beati- CAPUT IV,
tudo, si justa est? quid ei magis cbnvenit quani
in quo -plenius ipsius erat bealitudinis
inlseria, si iniqua? Denique! irratiouali, ilemque Qitod amore,
..guslus, q Deo recesserit liomo; et sicmiser effectut
inserisibili creaturae quis modus aplior, quam quod, Dei in se imaginem corruperit, nec tamen abole-
cum ipsa nec beala, nec niisera esse possit, illb- verit. .. -
rum saluti subservial; horum iiifelicitatem aceu- Verum, licet in his tribiis, vel his tribus ipsa per-
niulet? Verissime quidem a quodam sapienle tlici- iieiatur beatiludo : in hoc lamcn tertio proprie est
tur : Aqua, iynis el ferrum; lac, el panis, el; mel; ipsius bealitudinis gustus. Quanquavn ehim in pes-
boirus uves, oleum, et vesihnentum : l/cecomnia san- simis.delectari miserriniuni sit : ubi iamen.nulia
clis in bqna; sic impiis el peccatoribus in mala con~ „ delectatio, nee ullabeatitudo. Porro, iibf amornul-
vertentur (Eccli. xxxix). Nec causelur homo, quod - lus, nulla delectalio. Deiiique ipsius sumini boiii
jam communeiii locum sortiatuf cum telluis, qui quanto major dilectip, tanto major delectalio, lanto
';i'n hondre positus non intellexit: et ideo compara- major et beatitudo. Pariat licet multa memOria, ca-
tus est jumentis, et similisfaeius est illis, nec Ioco .piat licet profuiidascientia, hulla tameii delectalip,
:solum. Quis enifb, faeile dixefif, abolita iri jiiente si nori ad parta Vernota ipsius iiat voltmtatis cou-
ralioiiali, etsi non inragine, divina tamen similitu- verslo. At priinus-parens noster libero muneralus
*Hne, quanta irratiphabilium jumeiitoruni similitudo arbitrio, poterat quideni, Dei tamen adjutus gratia,-
succreveril ? Sed hinc alias. Nunc animadverlenda ipsumDeuin perpetuo ainando in ejus iiiemoria no-
siraiil et prsedicarida Creatoris sapieniia : qui cum titiaque delectari, perpetuoque beatiis existere : po-
riori sit fnaloruin Crealor aut incenlof, cst.tamen tuit etipsum aniorem suum ad aiiquid miiius refle-
ipsprum malofum prudentissimus pidiriatoc. Cur ctere; sleque ab ejus aniore recedendo frigescere,,
ergo non sineret dulcissiiniis simul et omnipoten- seseque miserise addieere. Sicut. enini rationalis-
tissimus Dominus meus malum esse, quod nequiret , creaturse nulla alia est healitudo, qitam Deo adhte-
veimodice seteirium suum Iabefactare propositum ; .rere, ita hoc ejus miseria, a Deo recetlere. Verein
qno insuper rnanifeslior apparerel ipsa ejus omni- £ illein honore positus non intellexit. Quid ? Fortas--
polentia, sapienlianiirabilior, suavibr niiscricordia, sis id quod quidani.ingrediens saiictuariumDei, et
•riim de hialis-boiia faceret bmnipolenter; iiiordi- intelligens non modo iii prsssentia, sed.eliam iri
naia ordinaret sapienler, niiseris conferrei beatitu- novissima, quoniam ecce, inquit, qui-elongant se.a.
dinem misericorditer? ; le, peribunl : perdidisli omncs qui fornicantur abs le
CAPUT III. (Psai. LXXII).NOIIiritellexit quia qui fornicantur a.
Qtiod iiomo ad iindginem sui Crealoris condiius, et Deo per superbiam, devolvuntur in insipientiam :.
~ -bealitudinis capax sil. et q-ui"per rapinam Dei usuipat similitudinom, me--
- --'jHomii.fi
ergo in ipsa universitatis creatione dedit rito jumenfoiMim induit sirnililiidiiiera. Libero ergp;
iion solum esse, iiee, iit cseteris, honuin tanluin rnale usus arbitrio, ahiorem suuin ab illo ineoiii-
esse : nec solum piikhrum aut •ofdinalum quid niufabili bono deflexit, ct ad id .quod minus era;,,
esse, sed insuper healum.quid esse. Ssd, queniaJ- . propria cupiditaie coscatus reflexit, sicque a; vero-
modum nulla crcatura nec a seipsa esf, nec a se- borio recedens, et ad id quod ex .se .bonum no;i
ipsa pulchra,. anl bona esl; sed ab ipso qui suiiime erat deficieris , ubi aucHpabatui; pfofectum,.invenit
est, qui summe bonus. et pulcher est : et ideo boiii- defectiim ; 'perverseqiie diligendo seipsum , ,et se
las boriorum omniuni, pulchritudo pulchfoiuinom- 0 pe.fdidit et Deum. Sieque. justissimeactuni est, ur
nium, causa omnium exisleniium : ita nec a scinsa qui. contra Deum Dei appetebat-siuiilitudinem.': qub
beala est; sed ab ipso qui summebeatus est, ac pef voluit fieii curiositaie similior, cupidilate fleret et
hoc beatitudo bealorum omiiiuni. -Hujus healitudi- dissimilior. Corrupta est ilaque iri lvomine Dei;
nis solaraiionalis crealiifa capax esl. Ipsa quipp^ imago, non abolita penitus. Proiiide.habetmemo-
ad imaginem sui Creatoris coudila, idoriea esl illi riam, sed obnoxiam oblivioni; scieiitiam quoque,
adhserere, ciijus est iniago : qubil soiumralionaiis sed subditam errori, njhiloniinus et amorem, sed
creatura; biinum est, ul ait sanclus- Davhl : Mihi pronum ciipiditatl. Perseverat adhuc in anima fa-
atltem adlicnrereDco bqnum est (Psal. Lxxiil. Adhse- lionali iii hac trinitale, etsi misera, ipsius bealai
sio plane ista nori carnis, sed merilis esl, iii qua Trinitalis impressio, quae ad ipsam animse reliela^
tria qusedam nalufarum auclor inseruilj quibus di- subsiantiam, quse et sui reminiscitur, senovil, se-
vinseajlernitaiis compos effieitur, pariiceps sapien- diligit : quseipsam sui niemoriam.diliglt, novit, re-
tise, dnlcedinis deguslatbi'. .Tria lisec iriemoriairi di- miniscitur,- ipsam siii scientiam reminispilur, tiovit,
co, scienliam, amorenii sive volunfatem. jElernita- ct diligit : item ipsam sui dilectioriem diligit; remi-
l\s quippe capax est memoria, sapieiilioc scientia, uiscitur, novit : et in subsianlia u:iitaleni, et in tri-
509 - SPECULUH CHARITATIS. — L!B. L _ S:<J
bus his, quse perstiinximus, vocabulis praefert tri- A plumescal, quseso, anima mea in nido disciplinse
nilatem. Unde Psalmjsta: Vefumtamen ... imagine luse; pauset iu foraminibus pelrse; jn caverna ma-
perlransit homo, sed el fruslra conlurbalur (Psat. cefiie. Ani|j_ectalur te interim crucifiixum; sumat
xxxvin). Breviter quidem, sed expresse satis- his tui dulcissimi sanguinis haustum: Occupetinterim
verbis sanctus David ulrumque insinuat animse memoriam meam hsec suavis nieditatio,'iie ex totP
non deesse humana., et ex natura imaginem, et ex eam oblivio obscurel; judicem' me interim-nihil
peccalo corruptionem. Nam el memoriam corrum- scire, nisi Dominum, et hunc crucifixum, ne scion-
pit pblivio; scienliam error obnubilat, amorerii liam mearii a solidilate fideivanuser-ror abducat:
cupiditas coangustat. - vendicet sibi totum amorem meumhsectua mira di-
. CAPUT V. lectio, lie illum cupiditas mundialis absorbeat. Quid
Mihi soli id opfaverim? Impleatur, Doitiine,
Quod post Salvatoris advenlum Dei in homine rcno- ei-go? :
velur imago : el quod non liic sed in futuro spe- qua.so impleatur-illud- propheticum : Reminiscen-
randa sil ipsius renqvalionis perfeclio.. lur.et convefteniur dd Dominumuniversi fines-terra;
Porro jam pcr Meilialorem Dei et hominum ho- (Psal. xxi). Reniiiiisceiitur, inquil. Abscondilam
minem Chrisluni J.sum.splulo dubito, cui obnoxia ergo, non sepultam omnino.in merite-rationali, Dei
tenebatur humana natura , deleto chirographo, inlellexit meriioriam,- ut non tiam novum aliquid
cujus caut.one astriclos nos lenebat anliqui bostis insertum quam illud aiitlquiim senlias reparatum.
dira superbia ; exspoliatis priricipihus et potestali- Nisi enim naluraliter quodammodo in ipsam Dei
bus, quibus nos addixerat divina juslilia , pacato nienioriam vel modicum ratio scintillaret humanai
denique Deo Patre illa singulari in cruce hoslia, puto lioii esset, unde vel insipieris diceret iii corch) '
landem memoria sacrse suo : Non esi Dcus IPsal. xin). - ';--;
reparatur- per Scripturse
documeritum, intelleclus per fidci sacramentum , - '• 'CAPUT VI.
amor per charilatis quotidianum incremeutum. 'Disputatio coutra'insipientem, qui disiil in cordesuo:
Perfecla imaginis reformatio, si mcmoriani oWivio .. Nonesl Deus.(Psul. xni). »
. non interpolet, scientiam nullus error obnubilet, Dic iiiquam, quicunque es adeo insipiens, ut
amorem iiufla cupiditas interpellet. Sed ubi istuti, dixeris in corde tuo : Non esl Deus, aliqiienine
et quando istud ? Ha_cpax, hsec tranquillitas, hsee putas sapientem? Forte teipsum. Ita sit : Itane ta-
in patria speretur felicitas , ubi.nullus locus obii- men sapiens, ut flerinon possis et insipiens? Aut
vioni viventibus in seternilate : nulla erroris su~b- si insipiens,eo usque, ut non possis lieri et sapiens?
reptio frueulibus"verit;ite; nulla cupiditatisimp;ilsio C Si quid Iiorum abnuas : jaiii non te desipere, sed
divina absorptis charitate. 0 a?terna et vera cha- potius non vivere dixerinii Esgo, si fii.desipueiis,
lilas, o vera et cara 3_lernitas : o scterna , et vera, perire seslimas sapientiam? Sed fieri potest.et sa-.
et cara Trinilas! Hic hic requies, hic pax; hic felix piens. Aliunde, quseso,quam a sapientia ? Erit ergp,
tranquillilas , hic tranquilla felicitas, hic felix et et te desipiente, sapienlia : Eril, inquis, sed in ho-
tranquilla jucunditas. Quid agis, o anima humana, raine sapiente. Sed quis est homo, qui non ppssit
quid agis ? Quid per diversa raptaris? Posro uiiura desipere? Si ergo omnes homines desipiant, erit
est necessaiium. Ut quid muita? Quidqiiid appetis nihiloininus sapienlia ; alioquin non posseni denuo
in mullis, in uuo est. Si excellere, si scire, si der sapere. Sed iii angelis, inquis. Sed et ipsos posse
lectari, si abundare; lotum hic et perfecte iiic, et natura duntaxal desipere, indicat illa iiisipientiuni;
nusquamnisi hic. Nunquid enim iii hoc lacu mise- angelorum' lanta mullitiido ; quibus quidem cum.
rise el lulo fvecisvera excellenlia ? Nunquid in hac caeteris par uatura, sed impar gralia.' Nulla ergo
. regioiie umbreeinortis perfecta scientia ? Nunquid crealura ex se sapiens. Unde ergo, nisi a sapieniia ?.
in hoe Ioco horroris el vaslaj selitudinis vera de- El illam ubi invenit insipiens , ut clenuo sapial? Si
leclalio, inter lot Eerumnasvera abundantia? Porro eam invenit, esl utique sapienlia, quse inveniatui':
quse in m.undoexcellenlia, quani tiinor non dejicil? ab insipienle, ut sit sapiens, alioquin quomodo
quanla hominis seieniia, qui nec seipsum capil? - iiiveiiilur, quod lion est, nisi prius ccepeiit esse?:
Denique, si delectaris in carne, hoc et equus et riiu- Non, inquis, eam ita invenio ;. sed meditando,et
lus, quihus non est intelleclus. Sj in gioria, si in exercendo facio meipsum sapientem. Ergo.facis sa-
divitiis; cum inieriefis, non suuies omnia, neque pieiiliani tuam? Quafe non fecerim? Ego le pfo-
descendet tecum gloria lua. Ibi ergo vera excellen- posueram iiisipieiitepi, et ecce adeo factus es sa-
tia, ubi nihil superius quod ambiatur : ibi vera piens, utet sufficias faeere sapienliani. Aii lioc est
scientia, ubi nihil ignoratur : illa vera deleetatio, parum sapere, sapientem facere?Sed,el si quis dicat
quse fastidio noii minuilur : illa vera abundantia, slultum facere posse sapieiilerii, quis audiens non
quse nunquani exhauiitur. V;e nobis, quia reces- ridebif ? Uiide ergo sapienlia slulto? forle a quoli-
, simus a te, Domine! llcu milii, quia incolalus meus bel honiine sapienle. El ipse unde.sapiens ? An ipse
prolongalus esl! (Psal. cix.) Quando veniam, el ap- se fecit sapienlem ? Sed antequam se faceret sa-
parebo anle faciem tuaml (Psal. xti.) Quis dabit pientem, quid erat nisi insipiens ? Prsedicta igitur
milii pennas, sicut eplambw; et volabo , et requie- sequetur abusio, ut insipiens fecerit sapientem. S
sfam ? (Psul. LIV.)Plumescat interim, Domine Jesu. et angelum dixeris posse facere sapienleni : ct ips.
51! B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS 1, — ASCETICA. . SI-2
unde sapiens^ Si-et ipse se fecit sapienlem, prse- A vivo in carne, non vivam in me, sed in le, qui tra-
tlicta nihilominus sequetur abusio. Reslat ergo ut didisti lemetipsum pro me. Goungaturtibi, Domine,
non sit facta sapienlia, quse cseleros faciat sapien- pudicitise myrrha, ut jam non regnet peccatum in
!es. Ipsa non pofest desipere, quia sapientia non meo mortali corpore, nec fiam velut jumentum in
potest esse insipienlia, sicul nec mors vita, quam- proprio computreseeiis stercore. Sed unde venisli
vis mors Christi nostra sit vita : sicut lux lenebrae, in hortum ? Unde, nisi de cruce? Utinam, Domine,
quamvis fiierimus aliquando tenebf_e, nunc autem et ego accipiam crucem tuahi, et sequar te. Scd
lux in Domino. Nam nee Joannes erat lux, sed ut quomodo sequar le ? Quomodo, inquis, recessisti a
.tesiimonium perhiberet de lumirie. Erat enim lux me ? Puto, Domine, quia non pedurri passu, sed
vera, quw illiiminal omnem hominem venieiilemin mentis aifectu. Noleus enim substanfiam ar.iin.-e
huitc mundum (Joan. i). Ipsa est sapientia, quse in inese servare ad te, accepi eam ad me, et volens-
aninras sanctas se transfert, ut et ipsse sint sapien- meipsupi possidere sine te, perdidi et me. Et ipse
tes. Parumrie hoctihi ,.o insipiens? Qusero iterum, factus suiu mihimetipsi gravis ; factus sum mihimet
iitrum scias te esse. Quis, inquis,. hpc ignorel? lociis tniserise et tenebrarum ; locus liorroris et
Plane nec academicus. Seniperne ftiisti ? Unde ergo" " regio egeslalis. Surgam ergo, et ibo ad Patreni
accepisti, utesses? An teipsum fecisti? Sed quo- meum, et dicarii ei : Patsr, peccavi in cqzlum,el co-
modo qui non eras aliquid, facere potuisti tam ram le (Luc. xv).-
iiiagnuin aliquid? Unde ergo libi.esse? An ab alio CAPUT VIII.
homine? Et ipse unde? nunquid ab angelo? Et an-
? non facia essentia Quod ex charilalis ajfeclu homo in Dei imaginem re-
gelus unde Reslat ergo ut sit , formelur. .
a qua caetera omnia habent esse,. sicut necfacta Patet, ni failor,quoriiam, sicut 11011 pedumpassu,
cst sapientia, uude csefera omnia liabent sapere. sed meniis affectu a summo bono reeedens, et in-'
Sileat ei-gp fibi sic et sic sapere, sic et sic esse : lo- seipsa veferascens humana superbia, Dei in se cof-
quatur tibi in corde ipsum sapere et ipsum esse, rupif iriiaginem, ita mentis affectu ad Deum acce-
el jam non dices in corde tuo : Non est Deus ,- in dens humaiia humilitas, renovatur in imagiiiem
ipso plane perspiciens nec posse saitem te esse, Dei, qni creavil euni. Unde Aposlolus : Renova~
qui diceies iu corde tuo, Non est Deus, nisi esset mini,im\uh, spiritu mentis veslrm; el induite novum
et Deus. Iteruin qusero, ulrum velis te esse et sa- hominem, qui secundum Deum creatus est (Ephes.
pere? Putoquianon abnuis. Juiige hsec tria, esse, iv). Qubmodo autem (iel isla reiiovatio, nisi novo
sapere, velle. Redi ergo prsevarieator ad c.or. Con- C Q charitatis.prseceplo, de quo ait Salvator : Mandalum
sidera in his tribus quanta unitas, quanta sit sequa- uovum do iiobis? (Joan. xm.) Proinde hanc chari-.
lilas. Et cum luveneiis hsec tria in te esse, et a te tatem si mens perfecte iriduerit, profecto duo illa,
non esse, cogita a.lernam voluntatem, et ne dicas quse aeque corrupta diximus, niemoriam scilicet et
in corde luO, Non esl Deus, sed potius reminiscens scienliam, ipsa reformabit. Ideo saluberrime nobis
convertere ad Dominum Deum tu.iim , cum omni indicitur istius unius prsecepti compendium, in quo
fine lerrse. et veteris homiuis exspolialio, etmenlis renovalio,
CAPUT VII. et diviri-e irnaginis consistit reforriiatio. Amor quip-
Quod inentis affectu'hbmp a Deo recesseril. pe noster veneno cupiditatis infecfus, tenacique
Mirabilis facla est, Domine , scientia tua ex me; vcluplatis visco miserabiliter irrelitus, quse in ima
conforlala est, etnon polero ad eam. (Pscd. cxxxvin). semper, id est, de vitio in vitiuni proprio pondere
Amplectar interim te, Domine Jesu, parvus par- feiebaiur, charilate desuper influente, ac iunalurii '
vuni, infirmus inflrmum , homo homineni, amplius lorporem suo calore dissolvente, ad altiora se sur-
dicam, pauperem. Nain et tu, Domine pauper, se- rigit, sicque exuens vetuslatem, ae induens novila-
dens super asinam , et super pullum flliurriasinse lem, sortilur pennas coluinha. deargenlatas, quihus.
D
(Maltli. xxi). Sic ergo le amplectar, Don.ine. Nam ad illud sublime el purum honum evolet, de quo et
tbla magniludo niea, non nisi quod paryum est lui; '. genus ducit : bealoPaulo id apertiiis Atheiiiensibus.
tota fortitudo mea, quod infirmum esttui; tota sa- profileiite. Cum enim de Deo subliliter multa dis-
pienlia mea, quod slultum est tui. Curiam',Domine, seruisset; et e._ philosophorum quoquelibris Deum.
in odorejii unguentorurii islofum (Gant. 1). Miraris: unutn instantissiirie comprobaret, in quo vivimus,.
qucd ungueiila appellem qua_ in.flrnium sanant, inovemur, et sumus, ait inter csetera : Cujus et nos.
roboraut debilem, moestum lselificaut? Sequar ergoi genus sumus.(Acl.-xvn). Et addidit. Genus ergo cum
te, Domine Jesu, horuni uiigitentorum excilatus; sitnus Dei. Nec quis existiniel geniis nos Dei ita
odore, refocillalus aspergine. Sequar le, Domiiie,, dixisse Apcslolum, ut ejusdem nalura. substantiseve
elsi non iii; mbiilihus aromatunv, uhi te invenit; proharit, cujus et Deus, alioqui nec mutabiles, qui
spoiisa tua (Cant. vni); vel 3n horto, Doniine, ubii riec cof ruptibiles, sed nec iniseri aliquando esse
seniinata est xaro tua (Joan. xvm). Illic quidemi possemus, sicut nec ejus unigenitiis, qui de ejus '
. salis; hic dbrmis. Hic, Domine, hic dormis : hic. suhstantia nalus, in oninibiis ipsi Patri comproba-
eubas,-l_ir..dulee quoddam Sabbalum sabbatizas. tur sequalis ; sed ideo nos genus asseiit Dei, vel
Conscpeliatur libi, Dornine, caro mea. ut qgod jami pplius rioii negat, quia ad ejus creai.a imaginem
m SPECULUM CHARITATIS. - - LIB. I. 514
anima raliona.is, ipsius sapiciitise ac healiludini A hon sine judieio rationis consenlit; non hujus aut
parlicipari posse cogrioscilur. Anihiam ilaque no- illius rei, honi mstlive corisensus, sed id quo cpn-
slram ad id ad quod facla est, charitas suhle- -sentitur. Siciit enim aliud est visus, aliud visip,
yat; ad id vero, ad quod illasponte defluxit, premit nam visus quidem sensus est corporis unus de
cnpidilas. qiiinque, visio autem ipsius sensus actus; itaaliud
" dicirinis ipsum consensum, aliud id quo consehti-
CAPUT IX.
Quod dmor nosier adversum se ex. charitate et cupi- lur. Nam consensus quidem qusedani animse actio
ditate contrario appelilu dividalur. est; liberum arbitrium qusedam animsc vis atque
Verum, quia charitatis sive eiiam cupidilatis ea iialiira, qua coiisentit, habens judicium sibi insi-
sola animse.noslrse porlio capax est, quse usitalius " tum, quo eligit cui rei corisentiat. Sed, quia con-
amor nuncupalur, ipse esl, qui ex nova irifusione sensus lit voluntate, judicium;ratione,h_ec duo vo-
chaiitatis, et ex reliquiis veluslse cupiditatis, quasi luntas el ralio liberum constituunt arbitrium. Ra-
quodam contrario appelilu adversus semetipsum tio bona vel mala, justa et injusta, sive ea qua_'
constatesse divisus. De quo ef Apostolus : Non media sunl, quasi proponit; voluntas consentit,
quod volo ago (Rom. vn). Et iteruni : Caro. concu- cuicunque autem rei conseritiat, non nisi volunfate.
piscit adversus spiritum,et spirilus adversus carnem. " Ubi autein voluntas, ibi et libertas qua_dam. Ex^
Hcvc sibi invicem adversantur, ut non quwcunque his ergo duobus, ut diximus, liberum videf.ur con-
vuliis , itla faciatis (Gal. v). Intelligenclum sane slare arbitriiim, ex liberlate: scilicet voluntalis et
Apostolum spiritus carnisque nomine nequaquam arbilrio ralionis. Vides igitur quam non libero jarae-
dtias contrarias iu Iioniine uno, ut impuri somniant scfibat arbilrio, undecunque homini bona oriatur
_rfanicha.i,descripsisse naturas ; sed spiritus appel- voiurilaSi quaudoquideiri nec in bona nec in mala
lalione mentis ex charilatis infusione exprimens voluntate ariiittit voluntatem : acper hoc nec liher-
novitalem , charilas, quippe Dei diffma est in cordi- tatem, sed nec rationem, ideo necjudicium. Qtiid
bus noslris per Spirilum sanclum qui datus est no- enim? Quia Deus est qui operalur In nobis veile,
bis {Rom. v); carnis quoque voeabulo ex reliquiis idepamisimus velle ? Aut quia Dei est quia ratione
vetustatis iniseram animse insinuans servitutem , bene utimur; ideo ratione rion utimur? V.el quiai
inter velus riostrum inolilum , novumque insoli- ex Deo nobis est, quidquid boni perficimus, ideo
lum , continuum iina mente asserit oboriri con- bonum non perficimus? Aut quia non sumus suffi-
flictum. -
cientes cogitare aliquid ex nobis, quoniam ex Deo'
'
CAPUT X. Q estiiostra sufficientia, ideonon est sufiicienlia? Hsec-
Dei gratia est quod agimus, tameR
Quod liberum arbitrium in anima locum medium omnia, licet ex
leneat : nec tamen ad bonum et malum wque agimus, nec sine volunlate, nec sine ratione agi-
sufficiat. '.-'. mus; ac per hoc non sine libero arbilrio agi-
Inler hsec duo, concupiscentiam scilicet quam nms.
carnis esse dicit Apostolus (Gal. v), nonquOd omnis CAPUT XI. '.-"'
concupisceiitia mala ex carne sit, quippe cum ea Quqdgratia liberuninon lollal arbilrium.
nequaquam dsemones careanl, qui carne carenl; Nam qui et voluntale carent ac ratione.ac per
sed quod non ex Deo, sed ex homine sit, queni hoclibero arbitriov nihil hujusmodi Deus in eis
carnem in Scripturis appellari liori ambiguum est. operatur, ut suiilpecora, ac per lioc, ac ipsi aliquid
Inter hanc ergo concupisceiitiani qua. cupiditas htijtismodi operarilpr. Quidquid autem bbrii Deus-
congrueiilissime. appellatur, et.illam spiritus quam pi?.fnos, vel de nobig, îne nostra operafur voluri-
charitalem iion immerito dicemus, quse utique spi- tate, taulum Dei csl, 11011etiamnostri; quidquid
rilus est, n.on noslri, sed Dei : cliaritas eiiim Dei autem cum nostra voiuiitale, et illius est, et uo-
diffusa estin cordibus noslris,per Spiritum sanclum, strum. Si enimvolens.id facio, ait Apostolus,: mer--
qui datus est nobis- (Rom. v)-: Inler hsec, inquam, cedein accipio; si atttem iiivilits, dispensalio niihi
duo, id quod iii "homine liberum dicitur arbilrium, credila est (1 Cbr. IX). Quocirca ut opus quod in
medium quodammodo locum tenet, ut ad quodlibet nobis, sive per nos operaluri 'etiam iiPstrurii sit,
eorum se verterit anima, libero liiniirum flat afbi- inclinat volunlatem utcorisentiamus; sicqueexejus
trio. Nenio sane ita desipiat, ut a_qualem-honiini et gratia, inerces sit nostra. Si enim volens id facio,
adbonumet ad malum, ex libero arbitrio ascri- mercedem accipio ; ut autem sim volens in bono
bere audeat facultatem, cum non simussufficientes opcre, Deus est qui operatur ,et velle. Ipsam deinde
cogitare aliguid ex npbis, qiiasi exnobis, cumDeus voluii.atem excitaris adpeteridum, ad qriiRrendum,
sit, qui pperatur in nobis et velle et pefflcere, pro ad pulsandum, dat gratiam pro gfatia, perficero :
bona..vp.Iuntale; cum denique neque volentis, ne- scilicet pro bona veluntate. Postremo quia vita
que euiTe.ntis, sed misererilis sit Dei. Quid ergo ? selerna bonorum operum merces est, ipsam dans
His omnibus liberum in homirie negatur inesse coronat dona sua, rjuse voluit esse nierita nostra.
arbitrium ? Absit. Est quippe liberum arbitrium Vide hoctotum in Paulo : Qui fui, inqnit, blasplie-
ea animse vis, sive naiurse, vel si quid aliud con- mtts, et perseculor, et contumetiosus (I-Tim. i). Hic
gruontius dici potest, id homiiiis, quo cuilibet rei voluntas, sed ttiala : merita, sed pessima. Sed mi- _
SIS B. AELREDI ABBATIS RJEVALL. OPP. PARS 1. — ASCETICA. M<>
sencqrdiam conseculussum,ut fidelisessemd Tim.i). A & quihus elsinon n ajoi-j lamen gratia est evidentior;
Ecce voluiitas lioiia; sed viilei uudcNon- quia ali- in. quibiis nec ex dono ulla sunt merita, licet o.b
quid hoiii in riie prtBcessif, scd quia ejus miseri- inhrmitalem, quss ex .peccati poeria accidit, siiie li-
cordia me prseVenit.Misericordiam enim eonsecutus bero et vivant et mpiiantur arbitiio, exuti lainen
sum, ut fldelis essem. Nempe,' ut ait bealus Augu- hoc, quo impediuritur, Carriis involucro, nequaquam
stinus, ife ad ecclesiam, atidife verbum Dei, sacra- . credendi sunt absque rationali voluntale .eternse
iiienlum percipere Christi, -aliquis polest iiolens : felieitatis, vel debitse damnationis esse participes.
crederenem.njn.isivolens. Audi et de opere. Plusillis E quihus qnotquot salvantur, evidentiori lit gratia;
omnibus laboravi '(/ Cor.jxv). Hoccine habes, Paiile, '- quippe quibus liberum deest arbitrium, cui possiiit
quod noii accepisfi? imo accppi. Et quidem plns ascribi merita ; cseteruni illa mihi videtur eumula-
illis omnibus laboravi, nonautem ego (ibid.). Quo- - tior; qua etmeriladonarilur et prseniia. Igitur in
modo utrumque verum; ego, et jion ego? Non ego, nullo gloriaiidiim, quando nostrum nihil est. Quis
quia noii exme; non viribus meis; n.on sapientia .enim le discernil, o homo? Liberuiii arbitfium? Ila
mea; non denique meritis ineis; sed gralia Dei piaiie,.seda juiiicntis, non ab injustis. Nam el in-
(ibid.). Quidigitur? Ilane, uiilfberum libi. tpllal ar- justi liberum habentarhitrium, sin.e quo non pos-
bitrium, deslruat vplunlateni, judicium rationiS' _ sent esse vel- irijjusli. Exceplo dunlasat originali
absumat? Absit! Dixi, non ego, quia gratia Dei peccato, quod alia ratione etiam iuvitos quosque
mecum. Quomodo mecum ? Age». scilieet, ut con-. . constiingit, nemo uisi voluutate justus, nemo nisi
sentiam operari, et sic ipse copperer, et-volens voluntate potesl esse injuslus : ac proiude nec sine
cooperer, ne, si me invito de me, aut per me ope- libero arbilrio. Sed voluntatem ad justitiam sola
relur, iioii sim' qui dicam : Boiium certamen cer-. gralia erigit; iiflnju.stiti-ain ipsa se.dejicit. Porfo,
Iqvi; cursumconsummavi; fidem servavi(I Tim. iv). ubicunque voliinlas ibi et libertas.' Ubicunque
'Non ergo liberum arbitriiim ad'.aliquod bonrim suf- eiiiiii volunlate esl, ibi npn cogitur, ut sit necessi-
flcit, sed in ipso, vel cum: ipso, vel pcr ipstnn, tate.Jiabet ergo iniiatam sibi qupdammodo voltin-
Deus multa hona perficit. lii ipso;-quando illud oc- "(aslibertalem, qiiia riullam potest pati Jtecessila-
culta inspiratione ad aliquod bpnuni erigit; cuiri . tenii Visaudire qnamdam etiam in injuslilia liber-
ipso, quando ipsrim liberum arbitrium sibi per con- laterii ? Audi Apostoluin : Cum enimseni essei.s pec-
sensum jungit;,per ipsum, quando Deo operaiite cali,liberi fuisiis justitiw (Rom. v.i). Videsne quod
alter, p.er.alteruin proflcit. Reposiia est milii, iriqtiit, iipri desit libertas voluntati, eliam iri servitute pec-
corona .jnsiiliai .T(ibid.).,Qii2t- corpiia , nisl vita ^Q cati? Sed nunquid in lihertate injusta. voltintatis
selenia? Reposita est mihi corqna jusiiliw,quam judicium deesl ralionis ; (juo id quod vult discer-
reddet milii Dominus.inilla die (ILTim.iy). Reddet, uat, ab eo quod nori vull: quo sibi commoduiii, .
iiiquii. Ergo, quia redditur, merces eslvita seterna. vel bonum, vel volupluosum judicet, etiam id quod
Merces plan.e, quia.bonum opus prsecessit. Bonum male-vult? Nam, si utrumlibet horuiii deessel, pos-
enim certdmen certavi. Sed hoc opus unde? Non set fprte volupiup.sa lantum appelere, iion autem
auiem ego, sed:gralia Dei meciim. Merila .itaque no- illis rationali quodam judicio dissentire : quod
sira, Dei est gratia.. Propler quse meiila dat vitam est liberi arbitrii. Nani qupd ratione eliam ad ma-
seternam; gratiam pro gralia. Denique reddet uni-- lum abuli possil homo, probatillud propheticum -..
cuique securiduni opera sua. Sed illa tanttim opefa Sapientes sunt, ulfaciant. mala (Jer.iv). Nam nec
coelesli mercede dpnantur , quse prius ejus munere iii poenis inferni liherum deest arbitrium, quovo-
largiuntuf. Nam quod vila seterna gralia sit, ipstim luiilaric, ac per hoc lihere a malis dissentiant, quse
audi :Slipendium enim peccalvmors, gratia autemDei. patiunlur ; nec jiidicium ralionis, quo seipsos ac-'
vita wternaiRom. vi). Gratia, 1inquam, vila seterna, cusent et judieeht, quia suis nieritis talia patiun-
et diiplex gratia. Gralia, qnia pro gralia dala; . tur. Patet, ni "fallpr, ratio, quod nec gratia liberum
gratia, quia mefitis prsepoiideral gioria. Non enim_lrj arbitrimn deslrua.t; nec liberum arbitriuin gi-aliam
sunl condignw.passiones hujus tempqris ad fuluram minuat. Quomouo enim gratia liberum arbitrium
ghriam, quw revelabitur in nobis (Rqm. viu). auferat, ciim giatianoii nisi in libero operelurar-
CAPUT.XII.--; ... bitrip?Nequeeiiini gratia ista, dequalpquimur, aut
; iji brutis animalibus, aut in febuS bperatur iusen-.
Quod nec saivatisnec dainnaiis liberum arbitrium
rauferatur,: et quod gralia hon msiin liberp arbi- siliilihus.; sed in his tantum, qui praeceptionis, aut
.tno operelur,. . prohibitipnis capaces audiunt:Fac hoc, etfacillud;
' Sed
nunquid iri illa gloria, aut sine voluntale et npli hoc, et noli. illud. Quaeprocul duhio nondi-
eiimus, qua tanto bono cpnseriiiamus; aul.sirie ra-_., cuulur, iiisi his, quibus inesHiberum arbitrium,
tiohe, qua hpc boriuni npslfiini jiidieemus? Ergo quo possint velle hoc aut iilud. Ut autem honum.
nec sine libero arliiti ip ; iipri quo"ull.u.m nialuni , vclinl, Dei gratia operatuf ; non liberum deslfueiis
poteriiiius; sed quo . iilius "bpni capaces exislamus. . .subitriurn , ut uilii.lv.elint, sed ad hoc incliriaiis, ut
Non enimpecora aut dahiiiaiipnis ohnoxia, aut sa- ^jontim veliiit, Quocirc-a, cum aliquid boni facis,
lutis possu.nt.esse capacia, utique quiasunt rationis iioii exislimes hoc te luis viribns agere;iiec ta-
ae voluntaiis expertia. Nam infarites quidem, in men a tua id alienes voluntate, qnaiivioquideu-non
-51-7 . SPECULUM CHARITATIS. — LIB. I. 518
dicendum est opiishonurii, uisi sit et voluutarium.. ' A- feriur et gratia : et quo majoi' impngriat ijifiriiiiias,
- CAPUT XIII. eo uberior prseslatur resistendi facultas. Illis enini, .
ut dictum est, datum novimus posse perseverai-e,
llulio,-cur non ad bomunet ad maluni-liberum arbi-
trium wque suffwiat. si yellent; islis insuper, ut pcrsevorent. Sed quOd,
1 si
Scd dicet-aliquis : _.ssentio jam, etquidem satis inquiens, hominis vitium, honam noii Iiabuerit
probaluni. est, Dei graliam ita posse omnia in om-• voluntatem, quam nec propriis viiibus acquirere,
nibus operari, nt nihil arbitrii prsejudicet liber- nec adeptam suis poler.it viribiis relenfare-? At qui
iati. Sed utrum ita sit, quis novit? Quse ratio, utt bonaj voluntalis conditus, cujus est vilio pejoratus?
cum iiulluis adminiculo ad malum egeat, ad bouumi Cur iion justissime ipsa ei iinpotenlia "impuietur,..
sibi non sufficiat? Et quis est, cuisalis 11011 sit, quodI quam non ei Creator imposuit, sed ciii ipse se
Iiuic asserlioiii consentiat fides ealholica, probett sponte submisit?Et si forte sequum non videlur,
quolidiana uniuscujusque bene proflcientis expe- ul hinc culpelur, si nunc-bonam non habeat vo-
tienlia, affirmeniinsiiper proplietica, simul-el apo- luiitatem, quain quidem habere non poterit si non .
slolica testimonia, et quod his majus est, illa illius1 acceperit; injustumne, ufimputelur ei, quod acce-
veridici oris senlentia qua dicit": Sinc me nihil po- ptam amisil;' injiislum, ut impulentur.niala, quse .
'estis facere (Joan. xv). Porro oculis hac fide pur- liullocogentedeliquit? ..'.,-'.
galis ratio deesse non poierit, aderit inlel.igenlia',, ., - CAPUT XV. '':.:-
luinen se ingeret veritatis. Videat ergo qui poiest,i Quod justissima sit etiam, parvulorum dumnado.
credat qui videi-e non potest. Qui videt, gaudeat, Ad hsec, inqiiis, ratio justissime illos condem-
sed humiliter ; qui non' videt, cfedat, sed perseve- nat, qui ralionis capaces, nec judicio eligendi, nee
ranler,- quia nisi.crederiiis, non inieUigelis.(Isa. vn). voluntate carent corisentiendi : cseterufn parvulos
Yideat, inquam, quia cuin.oi.inis crealura de ni- quseralio addicit damnationi ,, ijuos nec crealio -
hilo sit facta, et mutabilis facla, naturali quodam . malos, nec propria voluiitas fecit injustos? Qnid
suse mutabilitalis impulsu, sen.per ad id, de quo>. enioi? Injustum -estimas,.ul lignum inulile et iu-
facla est, idest adnihilum vergit. Et revera perfa- fructuosum igriis depascat ? Cogiia, quseso, totuiH
cileest videreouine quod naliira mutabile est, quo- bumaiium genus quasi ligrium aridnm , lignum
damincommutabiliindigere, utnonmiiteiur.NulIum infrucluosum , lignuni in ipsa radice vitialum ,
siquidem n.utabilein se liabet inconiiiiutabilitateni,. utpete veneno antiqui serpcntis inficiatum, justis-
alioquiii ne mulabile quidem esset; quanlo niinus sime addiclum flammis, igni dcslitiaium; adjudi-
alleri confert? Si vero r.uiUus fuleita prseîdio crea- ,P caluni dainnaiipni. Quid-ergo? Ingratum te prse-
lura liiutelui', qtiis noii lacile videal eani natlira- bes , o Iignum inutile, quod quidam ramusculi a
lius, ut ita dicam, et expressius ad id, de quo facta tua pra.moriua pra_cisi radice, eripiuntur incen-
esl, impelu quodam necessario commuiari? Qua- dio, qualenus stipili cuidam fructuoso iiiserli, pii-
propfer ut in inferiora suaniulabililate non defluat, stinse venuslati doueutur ! Vide lignum illud viii-
iil in eo quod est, suam mutabilitatem coliibeal, uf de, lignum vitse, ligniim cujus non defluunl folia,
ad altiora auspicio feliciori se subrigal, semper il^ cujtrs omnia facta prosperantur, in ipso suo dul-
lius egci gratia eujus est creaia.potcniia. cissihio latere, quod idtirco volui.l in cruce aperiri,
. .' CAPUT XIV. ; ramis. ab illa damnata radice, sola sua miseral;one
Quid sit inler gratiam, quam prhni homines hi para- discrc-tis, dcdisse locum ; ut sibi iiiserti et com-
diso, et iltum qudmhabeiil prwdeslinali inmuiulo, planlaii, et untiin cum eo eficcli, non sua virtute,
cl quod jusie impuielur homini muia volunias, li-.
cci ad bonam obiinendam liberi arbiirii non suffi- fjuse nulla esl,-sed, illius sjiiritus pafticipatione,..
c.ai facullas. reviviscanl et virescant, susceptaque piuvia illa
Unde etiu co&lisangelo, et hpniini in paradiso, voluiilaria, quam segregat Deus ha_reditati suie ,
licet nulla eos coarctaret infinnitas, quibus nulla sole quoque divinsecharitalis incalesceiite, resum-
domiiiabatur iniquitas, quia tam.en uterque mutabi- D ' plo novo coelestis gratisesucco, frttclus aflerani
lis natuia, ulrique hsec gratia necessaria ; quae spirituales, supernis iiimirum horreisrecoiideridos."
ulique si collata non esset, excusabiliter uterque i Sed-reliclus sum egp, ait rramus ille inutilis. Re-
peccasset. At, quia ex creanle gratia, bonaeiserat lictus plane.Quid causaris ? An oculus tuus nequam
collala volunlas; ex adjuvanle gralia, si ipsi vel- esl, quia ego bonus!suni? Mullis quidenfdedi,
lcnl, in ea persevcrandi facultas .-nulla superesl quod nulli debui; et tu hinc nequani, hine invi-
de niuiabili natura causatio : cui susteritanda., ac dus, hinc opponis, hinc caltlmiiiairi struis? Sed,
pionioveiidse non deesset divina bonitas, si eam ctim utrosquc, inquis, paryulos, par.teneal involu-
propiia illofum Jioii deseruissel iniquilas. Utrum tos damnalio, cur ille eligitur, iste respuitur ? Au-ii
auteni reprohis aliquando etiam nunc lalis gratia quaie. Quia Jacob , inquil, dilcxi : Esau aulcm
conferatur, uietliouaeis inspiretur voluntas; adda- odio hubui (Rom. ix). Injuslurii clafaas. Nunquid
lur gralia, qua non desit, si lanien ipsi- veliiil,-' dicil figmentum ei, qui se fiv.xil : quid me fecisti
perseverandi facultas, non audeo prsecipitare sen- sic? An non habet potestatem figulusiuti ex ea-
lentiam. Sane eleclis, quia major quam primis in denimassa facere dliud quidem vas in liptforem;.
parauiso ltomiriibus,.incumbit miseria, major con- aliud in coniumeliam (ibid.). Si eigp hpiiio ex vasis
"
819 B. AELREDrABBATIS RIEVALL. t)PP. PARS I. — ASCETICA. 520
quse facit, quse vOluerit depulat hoiipri, quse vo- A circuitu, esto quasivas perdilum, quaterius a le-
luerit expohit contumelise ; nec quisquam estqui mefipsa deficiens, et tola in Derim transiens, ne-
causelur irijustum, tu.C-ilumniaris, si Deus ex va- scias libi vivere, nee tibi niori; sed ei qiii-pro te
sis , omnibus quidem justissimse contumeli_e ex- Triprluus est, et resurre-xit. 0 quis dabil mihrhoc
pbsitis , quse voluerit , assumat; quae voluerit, saluiari poculo debriari, hoc nienlis stuporeper-
re.inquat; quae volueritîn pristiuum reformet lio- .fiind.i, lioc suavissimo lethai'go sopiri! ut diligens
norem; quibus voluefit, debitam inferai danvfia- ,Doriiinum Deiim meuin toto corde meo, et ex tota
lipnem ? Si.inquam, flgulus in vasis, quse.de eodem anima mea, et ex omni virtute mea, nunquam
luto compingit discerneiidis , ipsa ejus voluntas quseram quse mea surit, sed quse Jesu Ghfisti;
jiistitia est. quorriodo non mtilto magis ift omnibus, diligensque proximum tanquam meipsum , non
qtise ex nihilo creavit Qmnipotens, disceriieniiis, quserani quod mihi utile est, sed quod alteri. 0
ofdinandis , sumendis , disceniendis , salvandis , verbum cpnsummaris et abbrevians in sequitate ! .
damnandis, ipsa ejus voluntas summa justilia sit ? yerbum eharitatis, vefbum ariioris, verhum dile-
Efgo miseretur cui vbluerit; et niiseficordiam ctionis , verbum lolius perfectioriis! Verburii con-
pra_stat, in quem sibi placuefit; et querii vtill 7oh- R sunimaiis, cui nihil potest deesse, verbHra abbre-
durat, justissime deserendo ; et quem vult emol- vians-.j in quo pendet tota iex et propheta.. 0 Ju-
lit, piissime miserendb; et quidquid vult facit, ' dsee, quid taulis opus esl?Hic circumcisio , hic
nec injustum aliquid: facit, quandoquidem inter Sabbaluni, hic hosliassalulares, hic odoriferuni sa-
jristuni et injustum sola ejus discernit voluntas, ciificium, hic lolius suavilalts incensum, Tene cha-
quse non est alirid quatn ipsa sequilas, nec ejus vo- ritatem, elnihil horuni deerit; charitateni neglige,
luiitsts exalia pendet Ibge justitia;, sed lex justilise et ilihil hOruin proderit, '.'.".
ex ejus utique voluritafp;. H_ec|diximus, ne injusta
videatur dainnatio parvulorum. Itaque.p liomo,iioli CAPUT XVII.
altum sapere; sed time. Si eniiri ramis ciim qui-
De spiriiuali circumcisione. quw iii charilate
iius est sequa conditio, par meritum , non parcit continetur.
Deus, rie forle nec lihi parcal. Vide ergo sevefiia-
lem et bpilitatein Dei. In his jquidem qui deserun- Hic plane non carnalis unius mcmbri anipu.a-
tur, severitalerii ';' iri le aulehi bonitatemi si tatio , 1 sed potius InteriOris exteriorisque hPiniriis
men permanseris in bonilate. Alioquin et tu revera et perfeeta circuriicisio, resecans vpltiptatfin,
linqueris. Porro ut non relinquaris, sed a reiiclis Q exstlnguens libidinem, cpercens gulairi,' coliibens
pOtius discerharis, noli de te pra:sumere , noli de iracuudiam, invidiam penitus evertens, oirinium
Dei bonitate desperare, noli esse negligeiis ad ope- vitioriim geiieratricem expugnaris Superbiam. Hsec
randurii, noli esse segnis ad lorandum cum Pro- edaces trisliiise stimulos spiriluali quadam suayi-
phetaV qul ait •: Discenie cqusam nieam de yente tate cootemperans', sequacis acedi_3oceurrit lan-
tion sanctd (Psal. XLH).Verurii, ut in bouitale hac gupfii H_ec avaritise pesterii libefalitatis gralis-
perseveres, non tibi de tuis virihus hlaiidiaris, sed simo niucrone eonfodieris , -ab idoIoIatri_e vitio
de illo prsesunie, cui item clamal Propheta : Tu, ariirriam liberal. ac consefvat. Quid, rogo, hac cir-
Domine, servabis nos, el cuslodies nos d generatione cumcisione perfectius, qua viliorum membra re-
iiac in (Blerhum (Psal. xi). Illa scilicet generatiorie, secaritur, corpus peccati destruitur > proloplaslo-
de qua stafiiri subjecit : /» tircuitu impii ambu- , runi exuvies villosa deponitur , tolaque antiqua.
lant (ibid.). Hi sunt.•', qui iiistar Sariison decisis vetiistaiis labes squalorque rejicitur ? Mentem
virlut;im crinibusVdefossisque scientise ralionis- enim , quam dulcedo charilatis oppleverit, ripn
que luminibus, deputaiitur ad tnolam, ut deseienles timor aiigiislal, iion.Iibido coriimaculat, non ira
comperidium charitatis , circiijlum lenea.iit cripidi- dilaniat, non superhia eleval; non coenodoxise
litis.. D irianis fumus eveniilal; non eiagilat furor, rion
"- ; ';:" ". - ;:.;GAPU.TXVI; :.;v". "' '? . - ' sijinulus aiiibilioriis eviscerat; iioii ayaritia coiitra-
Quod cliaritaii niliU desit petficiionis. liit, rioii dejicit tiistitia ; iiuri invidia tahefacit.
Quid tu, o aniiria mea, salisne es hoc iriiricata Charitas quippe non wmulalur ; noiiagit perperam ;
circuitu ? Capui:, iriquit, chcuitus eorum, tabor noninflatur,' non est ambiliosa; non qiimrii quw
(abiorum ipsbrum operiet eos"(Psal. cxxxix). Quod,'' sua simt, non irriialUr, non cogitdt mdtiim^ non:
quseso, hujus labofis. emoluirienlurii? Aliudne, gaudet super iniqnivate--(/ Cor. xm).: Vides hanc
qiiam pof corum' silicjuse? Nec hinc quideni satie- spiiitualem circhmcisioiieiii omnium viliprum esse .
tas; si fbrte satietas, : qualis? : 0 qiiam siiavior,J pereiriptOriarii|;;etiairi Piiines'sensus corpoiis di-;
quain jucundior ,' qiiairi'•denique gratlor : esuries Vinp quodarii cultro pufiflcat,'6culbriini abscindens
chariiatis, quarii satietas cupiditatis ! Cselerurivde petulaniiam , auriuiri pruriluiri eraderis , gusfus
bfea-ilate riulla comparatio. Qiiahto eriihi qnisque superfliias siirijmitates propellens ,r iingua. pro-
sagiriatiof cupiditale, tanfo veritate inanior, tanto cacitateni deltahens , meretricios odorcs exclu-
proinde et miserior, Audiens quapropter, o anima cleiis iiaribiiSj lactus perriiciosaifi inoUilieni era-
uiea, yituperatlonem niuliorurii commoraHiium in dicans.
S2J SPECULUM CHARITATIS. -.— LlB. _.'-.'. 52i
""-. GAPUT XVIII. A adniiratione. dies.sextus,. quo quadrupedia et ser-
Quod verum Sqbbqtum ac-spiriluale in-cha- penlia producurilur e lerra , quo demuni ;homb
rilate. , fonnatus e limo, divino flatu ariimalur. At nullus-'
Jaui quale hoc sabbafum, advertat Judseiis ; si horum diei seplimd Videlur compararidus, in quo
"
tanien vilis homuiicio gemens stib sarcina pecea- nulla-q-uidcm naturse crealip , sed ipsius Dei re-
torum, vi.nculalusretibus passionum, qui certe ni- quies. omniumque creaturaruni coninieudalur per-
liil, aut perparuni fiujus duicedinis degustavil, hiijc fectio. Sic enim habes:: Cqmplevitque Deus die s_-.
aliquid loqui potuerit. 0, si daretur mihi vel plinio Ppus suum, quod fecerat, ei requievit ab.
nlPdica requies ab exactoribus Pharaonis, ut lice-. univeiso opere quod patrqrat (Gen. n). Magnus hic
"
ret animain meam dimidia saltern hofa in hujus. dies, iiiagna requies, magnuin sabba.tum. 0 si ift- .
s.Ienlio Sabbali fepausare , prpfecto iii pace iri telligas! Ni fallor, dies iste non hujus visibilis so-.
idipsum dormiens silerem, et somno meo requies-. lis cursti peragitur, non ejus inchoatur exortu,
cerem eum regibus et eonsuiibus, qui -edificant nec termiriatur pccasu ; denique non habet niarie,
sibi solitudiiies, rei repleiit domos suas argento! nori vespere.Porro d.e die primo, si tamen primus
"Sed unde niisero tanta sp.es? Quseram , quseram dicendus est; non enim euin scriptuiâ primum
sabbaium iliud : si forte desiderlum pauperis au- . appellat, sed unirtn. Sed quomodo,'inquis, se-
dias, Domii.e; et eductum aliquandp de lacu nii- quens dicitur securidus-, si rion isteprimus^^Vide
serise et.lutp fsecis, dones vel siillul_ealicujus expe- ne forte. secundo dicalur dies umis, dicalur et
rieiflia discere, qnammagna niuliitudo dulcedinis lertio; ut urio die sexies repetiio, seriarius nobis
tuw , quain abscondisli timcntibus .e;"(.P,.<...xxx),. numerus conimendetur. Veiuni quciquo modo ss
'qaianon revelas, nisi diligentibus te. Qui enim di- habeat isla obscuiitas : faclum esl, iriquit, vespere
ligunt te, requiescuut in le : et ibi vera reqiiies, el mane-dies unus (Gen. i). E't irifra : Factum est
Vera tranquiilitas, vrira pax, verum mentis sabba- vespere.ei mane dies secundus (ibid). ld ipsuin et"'.
tuiri. Tibi autem, Judsee, unde sabbatum? Quia tle feliquis. Pulo his: verbis omniuhi creatu-
requieVit, inquis, Deus dieseptiitio ab oinnibus ope- . rarum niutabilitateiri esse sigriatam, defectum et
iibus syis (Gen. J). Quid ergo ? in pjaecedeijtibus profecium , .iiiilium et finem. De die seplimo
sex non requievil? Imo , inquis, sex diebus fecit -riihil tale. Non ei ascrihilur vespere, non mane •'-'
Deus coslumet terrairi, septimo requievil. Hinc ergo non finisj "n.on iriitium. Ergo cli.es-.requietionis
prsecipltur tibi vacare, vacare, inquain, non sai- Dei noij temporalis, sed aeternus. Tu paulo ante
lare. 0, si scires vacare, et videre quoniam «.esus ,n Deam finxeras- teiiipoialiter Iaborantem -, quasi
ipse estpeus, sublafo cefle niox iniidelitalis pb- faiigatum temporaliter quiescentem. Hoc non erat
scuro, revelata facie iri,charitate .perfecluni cerne- Deuin cogitare,- sed idolum iabricare. Cavendura
res saMialismum, nec magnopere jam carnales libi est ne, nori habens idolum in tenipio Jerosoly-;
canfalis iui sabhati epulas affectares, qui iiigressus inilano, habeas.ilhidiri eorde tuo; vNpii aliquicj
locum. tabernaculi admirabiiis usque ad dpmum , laborans fecit; quia dixit, el, facfuniêst. Non fali-
T>ei, iri ypce' -exsuliationis et confessioiiis soifus gatus uno aliquo tantuni die requieyit; quia dics
epulantis, in illud caiiticum gralulabuiidus eruni- l-equietipnis ejus seternus est. Ergo feijuies ejus,
iperesxExsuttabimus et (wfabimur in\ te, memores a:teniitas ejus. Pulavei-as eum tibi similciri, ideo
uberum luorum super vinum (Canl. j). ,Sed et illtid . quasi indigeHtem aliquid cfeasse, qup oblectaretui-
Habacue in cumulum tuse jucundiiatis assumens :• : aspiciendo, veiin quo requiesceret iruendo : idcirco,
Ego dutem in Domino gaudebo; el essultabo ht Deo ii.oii ini aliqua crcalura requies ejus desciiiiilur, ut:
Jesu meq (Habac. u.i). scias liu.lliiis indigenleui , sed sibi iji oainibus
'
GAPUT XIX. V suificieuteni; uec creasse aliquid,. ut suss consii-
Quantum dies seplimus cwleris prwferatur; et quod leret egestati, sed ul salisfacerel suas plenissimaa
in eq Dei clidrilqs ccmiiiendelur. D eliaritati. Porro creavil ut esserit oinriia; sustenlat,
Sed jani septimi diei prserogativam paucis adver- ."ut maiieanl, quse manent omnia; ipse ad debitos
lamus. Et quidem niagnus dies ille, in quo, decus- fines perducii uiiiversa. Nec id agit ulia necess;-
sis lehebris, lux Deo jubenie resplenduit: magnus tate, sed sola sua suavissima voimitate. .Denique
et ille ,. quo aquas inferiores et superiores, inter- atiirigit a fine usque adfinem fortiter, prsesentis-^
jecto- iirmamento "vbx divina discrevit; Pretiosus sima et ornnipoienlissiiriamajestate];. sed disponit
riihiloiriinus ille quo, aquis Dei*yerboin ununi con- omiiia stiaviter, quielus semper et quieseens in sua
gfegatis, terra "arida yesiiluf... herbis,. venustatur placidissima chariiaie. Ipsaineommutabilis et setenia
arboiibus, decoratur flofibus , fruclibus tecunda- requies ejus, seleriia eliiicommul.abiIisiranquillilas
tur. Nec ille ihfeiior, in qtio coelum luiftiijibus cjus; seternum et iticomniutabile Sabbaium ejjs.
adorflalur, quibus dierum successus iempofuiii vi- Ipsa sola causa cur ci'eavit cfeaiida, r-egit regenda,
ces, aririi cursus, sigiiofuni ordines disponuntur. admiiiistrat admiiiislraiida , niovet movenda, pro-
IHius quoque quse emineritia, quo aqua diversoruiii . niovet prpmoverida, perficit perficieiida. ldeo aptis-
ariimaiitlum genus emitiens, parteiu suis mersil siirie, ubi ejus reqiiies commemoratur, ihi omiiium
" gurgitibus , partem trausmisil in aera ! Ncc vacal rerum perfeclio dciJioiisiratur. Charilas enini e]usf
'"" """'"
PATROL.CXCV. ''
" S- AELUEDI ABBATIS"RII-VALL."OPF...P'ARS,-_.:— ASCETICA. 52*'
S-23
_psa est voluntas ejus; ipsa est et bonitas ejus : A Creaior et rector peiîine qiioddairi et ineffabile
t _c hoc totum aliud qiiam;esse ejus. Hoc esleniin Sabbalum sabbatizal. : ; ::
6\ in sua dulcissima chafitate, in sua placidissima '-"'"- :- CAPUT XXL -.;_•'";
voluntale, in-sua abundantissima bonilale, seinp.r Quod in omtiibus creaturis quqddum yesligium di-
quiescere , quod semper est esse. Quocirea, "sicul vinw cliarilalis appareat.i.el ideo quasi ad Sab-
• diebtis sibi succedentibus, el quasi vices suas niane batum, idest ad requiem, omnia tehdant.
a'c vespefe variantibus, in quibus creata narfantur Porro si omneni creatufarii a prima usque ad
.omnia, ereaturse mutabilitas tlesignalur ; s;c die novissimafti, a sunima usque ad iinam, a summo
lioc, die cui nihil advenitjiiihil praHeritj nihifsuc- angeio usque ad iniriiiiium vermicultim; subtilius
cedit, qiti nec in.lio aiigustatur, nec fine cpnclu- conlempleris -,' cerries profecto divinanibbiiitatem,
ditur, ipsa ejus setemitas non-immerilo conimeH- quam lion aliud dicimus, quam ejus cliaritatem;
datur : in qua ejus requies aptissime describiiur, iioii Iocali infusione, non spatiosa;"diffusione ,11011
ne indigens aut laborans aliquid creasse putetur. mobili discursiorie; sed substantialis pra.seiitise
Sedcuribi.seiiarius nuniertis, hic septeiiariiis ? Et stabilj et incomprehensihiliiH se pei'nianente siinpli-
binc aecipe, quale ppssumus, "doculiientuiii; cilale omnia contiiiemem , omnia . ambienlem,
B omiiia. .petielraiiterii, ima superis cOrijungentem,
. ICAPUT XX. "'"•:
•GUrsenarius numenis in Pei opere^ septenarius ih coiilraria corilrarii.--,frigida caljdis, siccis huriiida ,
ejus yequie cuhimendeiur. .-_.."- . leiiihus aspera^ duris iiiollia; coiicoiiii quadani pace
Senarius s.ane numerus perfeclionem maximani foederanteiii;. ut iiiipsa creatui'._euniversiiale nihil
Continere videtur. Ex omnibus quippe suis partibus adyersrim, niliil possit esse conirafiuiii; nihil quod
'coristat, nec eas excedit. Partes ejus sunt uftum, dedeceat, liihil qtiod perlurbet, nihil- sit-quod
duo, tria. Nam si quseras , unurii quota pars sit ipsam uiiivefsitatis pulcliritudiiiein decploref, sed;
senarii, respondetur sexta ; quota duo, responderi in ipsius ordiiiis -traiiquilliiaie v qtiem ipsi imivei'-''
potestiertia ; quota tria, respondetur media. Jam silali prselixlt; curictaquasi iraiiquillissima quadain
iu seiiariP uullus alius est numerus : de quo posset pace quiescaiit_: Unde id quod fumescens foras.
responderi, quola sit ejtis. Omnes igilur partes se- ordinerii excedit divinse bbnitatis, excipitur mox
marii, utiuin , duo, tria. Haec conjunge, nec plus ab brdine ejus inviclissini_e polestatis, ut quan-
iiec iriirius iiivenies quam sex. Is efgo liumerus quam in se inquietum sit et iriordiiiaturii, tran-
>in mundi crealione servatus est, ut in universltale quillitali tamen Ipsius universilalis noii modp non
.crea_ur_e riiliil superfliium, riihil sestimes iiriper- -obsil, sed eiiani prosil plurimum , duhi compara-
ieclum. Porro septeriarius nririierus in Dei-requie ' tiooe ejus, quae pulchra surit pulchfiofa; qua. boiia
dedicatur. Requiem Dei ejus diximus charitatem. suut judicaritiir esse meliora. Hinc est, quod sin-
-Nec imnierilo. Pater, inquil, ditigit Filiuin; et gula quseque ad suum ordinem tendunt, sua luca
omnia tnoiislml eiquw ip.se facil (Joan. v). Et ite- petuiit, extra ordinem suum inquieta sunt, ordinafa _
rum : Sicul ego- Palris niei mandata servavi, ei quiescunt. Nani si lapidem libres in aera, nonrie
maneo in ejus dilectione (Joan. xv). El ipse Pater : mox quasi vini passus proprio poiidere se depoiiit
Mic esi, iiiquil, FUius meus dUectus, in quo mihi adsolida, ibi tantum rjiquieni habilurus, uhi riec
cOmplacui ( Matth. 111).Haeciriulua Patris Filiique deflectet in.latera, nec in iriia solidi alicujus bppo-
dilectio amor- suavissirijus , gratus complexus , sitione labatur? At si oleuiii cseieris suffuiidas
charilas healissinia , qua Pater in Filio, Filius liquoiibus , coiitiiiuo suse- dejectionis impatieus
rcpausat in Palre : lisec ''plaue, hsec ulriusqueim- penelrat ad Supefiora, iiec alias depoiiil conatum,
' perturbabilis requies, sincera pax, Eeierna trau- quam cseleris siipc.reminens ordinis sui quiele po-
quillitas, incoinparabilis bonilas, charilas indivi- lialur. Quid olera, quid afbusta ? Nonne quo-feia-
sibilis : hoc utriusque unum , imo in quO oterque cius uberiusque fiuctificent, ha_c;solidiOrem, lia;c
uiitim, dulce, suave, jucuiidum, sanctum diciirius <Dmolliorem, hsec pinguiorein , lisec argillosam,- IIKC
. Spiritum : qui et idcirco, creditur hoc sibi voca- areiiOsam quasi appelunt terram ? Quse cuiii iueiint
bulum proprie assumpsisse ', quod esse COnstat securidtim naturse suse ordiiieni posiia vel trans-
utriusque commune. Nam cum Pater et Filius posila, plautata vel li'ansplantata, riiliil se ulterius
uterque sit Spiritus, uterque sanclus, liic tairien affectare, ipsius iricremerilL stii. voce testaiituf.
qtii iilriusque esl, chafltas scilicet et unitas-Cbii- Deiiique Si singula quaeque corpora diligenter at-
stibstantialis ambofum, proprie dicitur Spiritus tendas, cerries nimirum singula siiis constare par-
: saiictus. Qul licet sit unus, et cum Patre etVFilio , tibus; partes partibus quasi unitatis quodam viii-
iiiitnn, prppter septiformem lamen gfatiamVqtiseex : ciilo colligari, ordiiierii su-e"servafe nalur_e, iri eo
illius forilis iplenitudirie jcredituf emariare, in quasi quadam pace quiescere; ita ut si velis ah eo
i.eiiptirris seplenario ntimero desigriaitir. Uriile et . inodo, in quo quseque res est, eam transferre j pax
4rilapide;uno, juxiai-acharianij septeiii eernuiitiir 'parliumquodairiiriPdo pefturbeiur, aonec abducia.
>oculi-{Zach. 111):et secunduni Apocalypsin",-sep- -"in etiin quem vehs mpduni-,quada_aiieruui assumpia
aem suni spiritus anletiironum Dei (Apoc.y). Vides Iranquillitate quiescanti Porrb aiilniaiitibus irra:io-
^J. 0» quanta prsespntia charilatis, in qua TOiririiuni naiihus.quis iabbr#st tueri; saiutemj vitafe perni-'"
..§5 SPECULUM CIIABITAT.S. — LIB. I. . 82<j
•ciem, carnalium appelituuni quserere salielatem : A _ fervescat, nec sine adustionis sectionisve dolore
qua adepta , cum nihil luibeant ultra quod appe- lcnlescat. Sic miser homo sic vel deceplus, ditnj
iant, couquiescanl? Rationis quippe, scieiitiaeque; put3l felicitatem esse, quse non est,, vcl praesentiuin
expeitia, quod sensum carnis cxcedat, ne appetere> suavitate illectus, quse falsa esl; et seipsm.} nii-'
quidein"possunl. serise addicit, el beali.udinis appelitum non amitiii;
CAPUT XXII. ac perinde infelici circuilu laborans., nunquam
Quoi ralionalis ctealura nonnisi in beatiludinis> quiescit. Eniinvero cum anima
adepiionequiescit, el quarecumbeatitudinem optel, ralionali solus sit
viam lamen qua eam obtineat, mira infelicitale\ superior Deus, par angclus, esetera omnia iuferiora
relmquat* judicentur- quid demeutia! tam vicinum. quanj
Tihi eninT, oanima rationalis, pra. cseteiis ani-. relicto superiore, in liis quibus ipsa iil mclior,
maniibu&bsecpra_ro£rativaservatur; quo tesensibus . requiem aucupari ?
carnis emergens, adaltiora conlendas : nec ali- CAPUT XXIII.
quando saties appctilum, donec ad id quod est De
summuro, id quod est optimum, id quo nihif supe- prwrogativa ralionalis creaturm: el quod requies.
quam naluraliter appetit, nec m salute corporis,
rius, nihil exeelleiitius, felici curiositate pervenias, nec in mundi hujus sit qnwrenda divitiis.
IJbicunque infra substiteris, tametsi altum, lamelsii »' 0 mirabilis creatura, solo Creatore yiferior, QUQ
jiia_.iiiim, tamelsi jucundum judicetur, misera pi'0-,.. te,dejicis? Mundum anias? Sed jpsa es muiido
__uldubio lemanebis. Misera, quia indiga. Indiga, superior. Solem miraris ? Sed ipsa es sole lucidior,
quia reslal quod petas; reslat ad quodanheles. , De cceli Jiujus volubilis situ philosopharis? Sed lu
reslat poslromo ipsa bealiludo, ad quam appeten-. ccelo sublimior. Secretas crealuraruiji causas ri,
dam aiiimam rationalem \is qusedam naluralis: maris ? Sed te nulla causa secrctior. Dubitas, cunj
ijnpellit. Quocirca cumomnes Iiomines healos esses lu de hjs omnibus judices; de te autem nihjl ho*
velle singulorum testis sit coiisciciitia, cum hsec; rum ? Sed si velis judicare, noli tamen amare. Se4
voluntas ullomodo nequeat aboleri, patet rationalem1 ijec ipsum judicare ama. Ipsum ama, quihis om.
crcaluiam optatam omnihus requjeni nounisi ini nihus le pra.posuit, non submisit. Prseposuit, non
lieaUtudinis adepljone sorliri.Proinde deplorandai ut ex his lu beatior, sed ut essel quo tu esses SUT
satis est miseri homjnis cseca perversilas . qui cum peiibr, suhjiciens libi omnia ad cumulum Jionorisj
'bealitudifieiii ,\ehemeii_cr exoptel, non modo non se tibi servaus ad fructum beatitudiiiis. Quid ergo,
&g\i, quibus adipiscatur optata; verum proniori sequeris fugitivas pulchriludines, cum lua ipsius
affectu ea commillil. quibus miseriam magis accu- „, pulchriiudo nee seneclute marcescat, nec paupertale
niulel suam. Quod, ut mea fert opinio, nequaquaiH sordescat, nec palleal a.grituc(ine, nec ipsa saltcm
3geret, nisi hinc eum falsa qusedam Telicilalis imagoi , morte deporeal? Quod qua_ris, quscre; sed noli ibi,
..cleluderet; hijic versc miscria similhudo lerreret. Qtiaeris, ut voluntali tuse nihil desit, et sic re-
JS"ampauperieiii, luctum , fameni, siljm quis iioni quiescas. Roccrgo qusere.Ubi, inquis? Noli in salul^
îdeat iniserise fore non modicam portionem,? Qui- corporis : quse si sjc ametur, ul iu ea J>equiesista
bjis lamejj pjerumque \ei'a misei.se prseca.eiur, quseratui', cerne, si desit, quanlo Jabore acquirilur.
_eierjia bealiludo conquiritur. Beali enim pauperes,, qiiam poenali exitio poenalis plerumque morbus
ait Jesus, quoniam veslrum est regnum ccelorum. expellitur. Ponp si adsit, quanta nccesse esf
JJeali qui tugetis, quoniam consolabimini, Beatii cura servetur, quot ei insidiantur morbi, quot
gui esurilis nunc, quia salurabiinini ( Mutth. vi). febres, quot pestes, quot denique mortes. Quid
Pauperies ergo seternis dhiliis muneralur; luctusi ergo ? Nuiiquid in divitiis? Sed quis labor in acquf.
a_teriia jacunditale mutaiur; esmienti satielasi j-eudis, quse sollicitudo. jn ser\andis; quis timor,
3-ierna servatur_ Ha_cenim omnia, diyiiias scilicet,, ne aiiiiltaiJlur; quis dolor, sj deiabanlur? Auxislji
jiicundilatcm, salietatem, beatiludini noji deesse,, peciiniam, et limorem nihilominus auxisli. Timelup
nemo qui dubitet. Verum, quia reprobum quemquie. D 1 poiens, ne auferat; limetur lairo, neminual; ti.
jn qualicunquc suse \oluntalis affeclu species quse- metur senulus, ne perdat. Deinde quam trehro icf
dam jucinidilalis eludit, in desideriorum expletione> quoque e\eniat, quod quidam sapiens ait : Divilim
(leicctatio lalsa dissolvil, ignorans miserquanta sitl conservatw in malum domini sui (Eccle*v), qui$
clectis el in pressuris consolatio, ei in spe gralu- diveril? Magis ej-go requ escit pauper. Vacuus
Jalio. Perhorrescjt qujdem eam,'Cju_ein laciepaiel, , enim \iaior et nudus, ul quidrm ail, non timel
iiifelicilatis effigieni, sed sub felicitatis colorc ve-. latroi.iis insid.ias, Securus a iiociui-iiis furibus dpr-
ram excipit infelicitatcm, falsam jucundilaleni, , iriit paupei-, etsi clauslra iiOiilriuniat. Inde cst et
.quaevei'um dolorem non effugit, ei miseria. prse- illud poeiicum ;
ferens, cui vera beatiludo succedit. Non secus; Cantabit vacnus coram lalrone viator.
ijiiani si seger quispiam saJutem ychemenier e\- Cscterum mordaces di\itum curas quidam sapiens
oiitet, sed oh prseseniem molesliani j'efugial sec- satis eleganter irridens : Saluritas, inquit, diviiis
tionein, aduslioijcin evhorreat ac pracscnli quadaml non sinii eum durmire (ibid.). Quod licet ad lilteranj
suavilale peljeclus olei fomenta requirat, quan- pleruiiique contingat, ul dives quispiam saturatu^
quammoibus ejusniodi sii, ut hac magis lenilatei a;l nauseam, chim pa>.gra\alo slomacho se co'l.;M
5gi7 II. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. 528
•ad quietem, crebris J.uetibus excifelur; intelligen- A clit, in quibus sunt bsec : Lassali SI.HIHS in via ini-
dum tamen dictiim de iifo potius somiioVde qub quituiis et perdilioms, ei ambntavimusvias difficiles;
sporisa gloriatur in Canticis-: Ego-, inquiens, dor- viamauleni Domini ignoravimus. Quidnobis profuit
mio, et eor nieumvigilut (Cdnl. v). De-qfip el Psal- superbia, et diviliarumjtictaniia quidcontutit nobis?
ihista : In pace in idipsum dormiam el requiescam Transierunt omnia velul umbrd, ei tanquant nuntius
(Psdl. iv).,Hic estso-rinus, iri quo sopilis sensibus prwcurrens, tt tanquamhavis, quss.fiertransit flucln-
carnis ac temporaljbus ctiris a penelraljbus sui anles aquas, cujus; cuni prwlerierit, non est vesti-
«brdis extrusis', sancta anima in Dei suavitate gium inveniri; ita-ei nos riaii ccuiinuo desivimus'
atiieseilj gustanset videns, qtiam dulcis est Doniinus .-- esse; et virlulis quidem nullum signum valiiiimis
, inPsat. ixcx) ;• quam beatus omuis qni sperat in eo ostendere; in malignitdle auteni noslra ccnsumpti
(Psal. xxxni). Hoc ergo sbmno absit ut divitem sumus. Talia dixerunl hi inferno, qui peccaveruni:
quempiam a.stimes consopiri , qui semper lucris quoniam spes impii tanguam lanugoesl, quw avenlo'
inhians,quo plura cougesserit, eo inexplebiliori , tdililur; et tanquam spuma, quw a procelladispergi-
ingluvie non habita concupiscit. Unde Salomon : iur, et taiiquurii fumiis qui a vento diffnsus est; et
Avarus, inquit, hon satiabilur pecuniis; et quiarnat - tanquam memoria hospitis uriitis diei prwtereumis
UivitiaStfrucium non capiit ex eis (Ecclc.y).. Qui (Sap. v). Alias ergb bsee requies et hoc Sabbatuni
proplietictirii quoquelllud maledictum iueiirrit. Vw videtur esse quserendum. "
cui conqregal hon sua. Statimque idem melallorum '.,'"'..'.-" CAPUT XXV. . .
ejus subsannans coiigerieiri : Ui quid aggravai con- Quod '
necin mundiali amicitia requies sit quwrenda.
frasedensumiutum'!(Hubac. II.). Sed amare, inquis, et amari, quid tranquillius.
":-- CAPUT XXiV.-"-. Siquidem in Deo, et piopter Deum, iion improbo,
_•"
i- Qiiid sit inter Aivites eiecios ei reprobos. imo et probo plurinium. At si -secundum carnem
Nolandum sane quod non ait' Saloriiori: Qui ha- vel mundnm, cei'He quol invidise, qiiot stispiciones,
bet clivilias, sed, qui amat;'mqmi, diviiias, fruclum quot zelahtis animi urentia flagra quietem menlis
iwn capiel_ex eis (Eccle. y). Nam prpfecto eleefi evcludunt. Qtiod si riihil horum evenerit, mors
quique, etsi foite divilias habeant, nori lameii eas quam experiri omnes habent, hanc dirifnet unif.a-
^niant, proinde nec in his requiem qua.runt, sed tem; doloreni vivenli,. pcenam importabit disce-
audientes prsecipientem Apostoluiii divitibus, non deini. Quanquam el ln hac vita inler amicissimos
iuperbe sapere, nec sperare in incerto divitiarum graves iuimicitias obortas novimus. Saiie. de ea,
t'l Tim. yi), sed facile trihuant, coriimunicerit, the- Q quse inter bonos esl, dilectione, alias disseremiis.
saufizent sibi fundamentum bonum,ul opprehendunt CAPUTXXVl.
vetani vilain, ex suis divitiisnpn modicuni truciuni Qnod nec in corporis voluptale, nee.mundi potenlia
'-
accipitint, audituri nimifum a Domirio: Venite, be- requies ihveniatui.
iiedicti Patris inei : esurivi enim, ei dedislis mihi Conipellimur quasi nsevnm quemdahi huic cor-
manducdre'elc'. (Matlli. xxv).'Hi sane fton Iaboiant pori inserere, de carnali scilicet voluptaie sermo-
in diviliis acquirendis, limentes illud Aposloli, quia riem; de qua taeendum quidem forct, nisi plerpsr
qui volunl diviles fieri, inciduhl in laqueum diabbli que quasi exutbs homine, belluina quadam simili-
{/ Tiin. vi), hbs in coiiservaridis 'Cassa solliciludo tudiiie adeo cerneremus indutos, ut in veniris, eo-
sion cfuciat, sponsiOnem Dbmini allius recitarites, . rumqueqiise sub ventre sunt voiuplale, omneni
.qiii et "sollicitudinem prohibet, necessafia spondel. vitce SU33fructum sesiimeril collocaiiduni. Ne quis
JSloiile.,ihquiens, sollicitiesse dicenles : Quid man- ergo existimet in liis menlis suse requiemesse quse-
Micdb.imuStaut quid bibemits?El patilp post : Quw- fendam, paucis Iiinc dicenduni. Qiiid enim perver-
rite primum regiium Dei, el jusliliam ejus, et hwc sius, quam rationalis mentis bonum iii ventrisin-
omniaadjkientuT vobis (Maiih. vi); Poslreiiio harura gluvie collocare, ac id quod prseceilit in homiiie,
ainissione non murmurant; iilio et rapinam bono- D vilissimse cuidam carnis suse portioiii substernere,
, riim stioruni cum gatidio suscipiuiit, coiisideraiites maxime cum se in his a &tolidissimis.belluis iiiliil
se liabefe 1riieliorem et marientem subslanliam videat posse differre? Denique et fairies cruciatum,
t (Hebr. x). At perversls in conirariuin cedit. Dum et salietas fastidium parit. Nam etsi voluptali
eiiim rationalis aiiimse apjietituiri, Cui soltis Deus satisfaciat, necessilatis* metas excedat necesse est;
f satis est, vilissima mundialium l-erum copia existi- si auleni naturje modum excessefit, dolorem cOr-
mant posse sopiri; quia nihil quaftlarumlibel reruin poiis vitare impossibile est. Porfo libidinum sordi-
iHgesfioneproliciuiit, riec ad modicum curis se in- bus oblecfari, ae inslar immuiidissimsesuis iu cceiio
jelicibus exuuut, nec aliquando Iahorem depoiiuiit: liirpitudinis volutari, sicut nihil turpitis,- iiiliil te-
ol tameh, quod miserius est, lalium rerum quseslu cliiis, niliil magis erubescendum, nihil tamcoiivu-
vaiia caecitate tuniescunt. ~Elhsec quidem iri'pi-se- siorie dignum; ila profecto nihil.magis inquietum,
seriti; at quis Jiorum fniis? Ultima eorum verba, nihil ita omiii quiele ac tranquillitatevaciium.Naiii
fliiae sacfa Scriptura non tacet, polius audiamus : de ejus foeJilate quid dicendtim, cum lisecfoedissiina
piceiit, inqui.t, inter se panitentiam agentes etprw lues et carnein centaminet, et nientem effeminet;
iinguslia spirittis gementes; ebrunique verba subue- ac qiiidquid in animo honestum, auidquid deceium,
529 " . SPECULUM CHARITATIS. — LIB. I. S50-
quidquiddenique virile cst ohruat pariter el ever- A nii amaiitissiine ac desideralissime, cui prsesens
iai?Et quideiii cum csetera viiia plerumque sequi- opusculum destinavi. Videor enim mihi quasi cei-
liurdam yiriulum teguineiuis obpallient, ac prrinde nerc ptidoralam faciem luam, ad ha_cquse script.i
rou riiOioad humaiios non crubescant, imo et.in- surii, Iione.st-e'vereeundia., ripla perfundi, ac sua-
{Maiescantaspectus : hsec sola in prima fronte lan- vissiino oculorum nutu nijhi silenliuni imperare.
turii sui pncfert liorrorem, ut ca maximc hora, qua Novi ejiini illuri castissimum pectus lanla charitaiis
eiiain carnem perstringit ac sibi vindical, oculos suavitate perfusum, ac suave olenlis piidicitiae re-
veheirientcr refugial. Ncmpe el insis membris hu- fci-jiun floribus lam ccelestcm ae divinum spiraro
iiiano corpoii a sapie.ili..simo Creatore honeslc in- odoiem, ut hujus colluvionis fclorem saltem audire
serlis, ob sui obscenilalem tantuni lurpiludinis in- oncrosum sil. Proinde ad alia iranseuutes, de au-
.gessit, ut is qui ea maluit cernefe quam re.erenter riiiHi,ociilorumve ac cseterorum sensuum voluplate,
_<o\fegerP,seternapatiis nialedictionc mulctetur : quide dominaiu ac potentia, ille rcx ditissimus, poten-
jbus autemhoruni nuditas verecundisc notain incus- tissimus, delicalissinius, sed sapienlissjmus, Salo-
.sit, benediclionis pei-petusegratia lmniereiitur. Nec inon videlicet consulalur; imo in ipso ipsa sapien-
imrandum, jam iriuinphaiile ac ubique coruscanlc tia inlenlissime audialur. Primo igilur ex sua, sive
il.a mollitiei deheilatrice cruce Jesu, hujus passio- '" aliorum persona pronunlians : Dixi, inquit, in corde
siis coliuviem prodilam ac nudaiam, cum in i|la meo: Vadumct afjluumdeliciis, et fruar bonis(Eccle.
dsemoiiicoia plebe, in qi.ia callidissima dtcmouum n). El infra-. Mdificavi domoy; plantavi vinaas; feci
iaciioiie falsoriim deoriim flagitia pro sacris cole- liorlos et pomaria : el consevi cuncti generis arbori-
-bantuf^pro eortini quasi revcrentia in theatris sal- bus. Mullaque hujiismodi atldens, adjecit : Possedi
xaiiatur, nec salteni sub spurcissimo Jove spurcus servos et uncillas, et familiam multam nhnis. Coa-
.quisquani notam aliquaiido coiifusionis exueril. cervavi ij.-./iiargenlum et aurum ; subslanlias rcqnm
Nam.erab Ipsis adu.terorun. deorum culloribus. et el provinciurum. Et cum de voluptate auiium addi-
adulterium puniehalur, et castilas pluiimum lautla- dissel : Feci mihi caniores el cantairiccs; posl pauca
jjatuf. Quid ergo his agendum qui Virginis filitim suhjunxit : Quidqnid desideraverunt oculi mei, non
.virginiiatis coluili auclorem? Cavendum profccto negavi _('..; ncc proldbui cor meum, quin omni votu-
lie cuifjuamid eveniat, quodde quibusdam aii pio- ptute fruerelur;et oblecturel se in his qnw paraveram.
phela .: Computruerunt jumenia in slercore *vo Quid, rogo, delica.itis? Quid ftiia.ius? Quid seeun-
.{Joel i). Qaibiis vcrbis propiie satis finem modum- duui hanc vilam jucundius? Sed audi, quia 'nihi.
.que lnijiis spurcis.imse passiouis exprcssil : eum C vanius. Cumqus convcriissem me, inquil, ad cuncla
suda-
quem luxuria. Charybdis absorbuit, carhis- sure operfl meu et iabores meos, in quibus frusira
collu.yione quasi proprii slercoris egesliouc asse- verain, vidi in omnibus vanilalem el afjUclioncmspi-
rens esse corriiptiim, ut eum non modo exsliiielum ritus; el niltil permanere sub sote. Idcoque gcnera-
.seslimes.vel absorptum ; sed iiistar sepulti cadave- lem senteiiliam prtemiserat, dicens: Vidi cunctu
..ris imriiundissimi pruiilus sanie prolluente putre- qv.wfiuni bub sole: et ecce omnia vaniias et afflicliv
.scentemseiiliasct fetentein. Necesse esl ergo meii» tpiritus (ibid.). Addamus et illam Salvatoris noslii
. tem, cui iiequam hic. spiritus insedef.il, quibiisdam senteiitiam : Qmnis qtii fucit peccatum, servus _s.
fitriis agiiari, et ignilis luxuria. slimulis impelitam, peccuii (Joan. vm). CoiijuHganiur crgo h».c ii-hi,
4i1 qus.que flagitia ebriain el vagabundam, solulo Vaniias, servitus, et afjlictio spirilus. Ubi igiUir le-
ffeno tolius honestaiis, impeili, lestincloquc semel quies, i.hi Sabbalum; maximequc cum lex dicat;
. «ineepla. passipnis incendio, iu aliud nibilomiiius Nullumopus servile facielis in eo? (Lcvii. xxin.)
,a.siu yeiiemeiiliore succcnJi. Perabsurdum est ergo Ccrle omnis qui lacil ]ieccatum, servus est peccati.
an-linjiismodi yoluplate ralionalis iiienlis i-equicm Ubi ergo ab hoc servili opere certa vacalio; ubi
. aucupafi;,pra_serl!m cum a divitia justilia nunquani cavetur hujus servitulis contagio, ubi flt vera et
.-riajorefn pceriaiiiin pisesenti vifalegairius irrogari, D" peifecta sabhalizatio? Deniqne non est justus supei
.quajncum propriis desideriis quilibel traditur nia- leri-am, qui HOHpeccel (Eccle. vn). Porro in ini-
.cuiaridus, dicenie Scriplura : Ei non auditit popu- quilatibus conceptus sum, ct in peccatis concepii.
his metfi\ vocemmeam ; el Israel non iulendil mihi: me mater mca, ail sauctus David (Psal. L).
el dimiii eos secundum desideria cordis eorum (Psai. Cx\PUT XXVII.
_jXj_x)..Et Aposlolus liiaiiii.-siius de lns, qui com- Quod charilas sit illud jugum suave, sub quo vcra-
. inulayeruiit gloriain D.i in idola : Proptcr quod, requics, quasi verum Sabbalum invenilur.
jiiquil,iradidii illes Dcns in desidcria cordis' eorum Audiamus quapropter cum qui ail : Si vos filius
in iinmunditiam. ul conlumeliis afficianl corpora sua Hberaverit, lunc vcreliberi erilis (Joan. vui). Ipsuin
in se.melipsis'(Rom. i). Non quod eos Deus quasi iiiquam, audiamus \ocanlem, clamanlem, et ad rc-
nialprum Incenior ad ha.e piohra conipulerit; sed qtiieiri.elatlSabbatumlaboraiJtesirivitaiitem, Venite,
qupd ah eojustissime derelicti ha.cfaciiH.ra viiarc iuquit, tul nie, omnes qui laboratis el oneruli-eslis,
_-loqtiiyeri.ni..Siippriino niulta silentio, qua. milii ct cgo vos reficiam (MuttL xi). Ecce refeclio, quasi
. cpiitra; haijc jmmundissimam luem .aninio sugge- Sahbiili pnoparalio. Jani ipsum Sabbatum audia-
suiiiUir, Vcj-eiisiiimifuni pudicissiiiios oculo- l::os. niiis : Tollile jugum meum supcr vos, ei dhcilcame,
Mk:- :,'' ; B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS. 1. — ASCETICA. §#
piid mitts sum et liumilis cofde,etiiivenietis requiein A media. offensioiie, riee.:lineirr care_« ppsse dairiria?
dnirnabusvesirk. Ecce reqtiies, ecce tranquillitas, tione. Mors suspecfa terrebat, quia lalem aniniani
ecce Sahbaltiril. Et hivenietisr fequiem animabus post niortem certa pajua maneoat. Et dicebanl ho-
vesifisi Jugiim erthnmeum suaveest, et. ontts nteuiit mines, altendentes qu__dam circa, sed nescientes
leve(Matih. xi). Prbfsusjugum |isttid suave est;,et quid agerctur in me : 0 quam bene est illi! 0 quan.
orius leye.ideo inyeriietis requiem. atiimabiis vestris. hene esl illi! Ignorabant enim, quia ibi mihi male
Jugurii isliid non pien.it, "sedunit;onus isiud pen- erat, ubi solum poteraf bene esse. Valde enim iniiis
nas habet, noii pp-idits. Jtiguni istud charitas 'est-,' erat plaga mea, cracians, teiTens, cl inlolerabili
ouus islud fraferria; difectio esl, flic; requiescitiir, fetore oinnia inleriora mea corrufnpens: et nisi
liic sabbatizatur," liic a servilibus pperibus vacatur. cilo atimovisses maiiuin, non toleraus meipsuirr,.
Deniqpe eharilas non agil perpefarii, et non cogiiat forte pessimuin despeiatiouis remediuni crdhibuis-'
maliim (/Coi-iXKi); et dilectio proximi malttmiion sem.Ccepi ergo coiijieere, quaiilum inexpertus po*
operatur. Vides, Judsee, ubi Sabbatiim ; inqtipetsi lui, imo quanlum tu dedisti, quanta in tui dile-
coritiiigat lioiniqii.dent ex ch_iritafe, sed ex iuflffni- clione jucundilas, quanta cum jiicundilate tiau-
tate aliqua peccati suhrepiio, qaia tamen chariias quillilas, quanta cutn traiiqnillitate secu:itas. Non
operit mulliludinem peccatoruni {1 Pelr. iv), rion ejus qui tc amat errat eleclio, quia te nih.l melius;
perit ^Sabbati feriatio. Et meiiio septimo die hasc iton spes falliltir, quia nihil amainr fiuctuosiusj
Vacalib dedicaftrr, qitiu churitas Dei di/fusa resl.in- non modi excessus limetiir, quia in lui dilecliones
cordibushostiis,peirSpirilum sdricium,,qui datus estr. nullus modus pra>scribilur; non n.undialis amici-
iiobis(Rom. v). Porro sepleriario.nunieio.Spifitiim tise dircmptrix mors formidatuf, quia vita non mo-
£_.r.elfliriS-gnificaTi,;jam superius dixlmus. . rilur. In tui dilectione non timetur offensio, quia
CAPUT XXVIll. '. '::: itulla est, nisi ipsa deseratur dileetio; non inler-
Exempium de scipso; et suaconversione.r venit ulla suspicio, quia judicas ipsius conscientiss.
Ecce, dulcis Doniine, .peraiiihiilavi iriiindum; teslimonio. Ilic jocunclilas, quia timor excluditur;
el ea quse irt mundo stint, qtiia qtiidqtiid iri HlrindP : hic tranqiiiliitas, quia ira coinpesc.itur; hic securi-
est (ait iile arcanbfum tuorum conscius), aut con- tas, quia niundus eonteiniiitufi Coepisti ihterim
cupisceritiacarnisestrautcoricupiscentia oculprnni, patilalim sapere palato riieo, quancjuain minus sano,
aut stiperbia vitse; Qusesivi in liis; fequiem 'in.felici' ct dicebam : 0 si sanarer! Et rapiebar ad te; sed
anima. mese; sed tihique Tabor ef: gemitus, dolof et ilcrum recidebam in me. Et tenebant me quasi
afflictiospiiitus.GlSfmasii,Doiriirie, eianiasii, voeasti, Qc compeditum ea; qua? per carneiii deleclabiliter sen-
terruisti, rupisti surdita.em nieairi; percussisti,yef- tiebani, vi quadairi coiisuetiidiuis; sed magis pla-
berast'i,yicisfiduritiarnmeani;bbdoIciiisli, sapuislif cebant ea, quse animus conjiciehat vi rationis. Et
. jjfodidisfi amaritudihehi n.eam.Audivi,sed heff!se- dicebam ssepe iu attribus eliam aliorum. Ubi, rogo,
ro| ciamantem : Venilead me ohines qui tabofdiis ei modo suut omnes delicise iiostrse, omnes volupta-
onerdii estis (Maltk. ii). Et ego : Operi, inquai-i, tes, onines jucunditates, quihus usque in haiic ho-
fiiahuum tuarum pofriges dexleram (Job xiv). jace- ram usi sumus? Jam nunc hocmomento temporis,
ham erijtti fiolluius et obvolfitas, ligatus et capli- quid inde senlimus? Quidquid jucundum fuit, hoc
yaius, ifrelilus visCP tenacis iriiqiiitstis, oppressus abiit : hoc solum de his omnibus superest, quod
mole itiveteratse cOiisuetadjnis. Ttaque iniendi mei- conscientiam pungat, qiiod timorcm inortis iiicu-
psum, quis esseni, ubi esseni, qualis esseni. Ex- tiat, quod nos aeteriise damnationi addicat. Com-
liorrui, Domiuc, etexpavi prop-.iam efllgiem meam; parelur, quseso, omnibus diviiiis nostris, oninibus
lcrruit me letra imago infelicis anima_mese. Displt- deliciis, omnibus honoribus, id unum famulorum
cebam ipse mihi, quia tu placehas. Volebam fiigere Chrisii, quocl morlcm non timenl. Vilui ipse mihi
a me, el fugcre ad te, sed retincbar in me. Reiine- ih his veibis, ssepe, ct flebain aliquando amarissima
bant me, ul ait quidam (20), nugw nugarum, et vu- H I coiitentione anima.. Viluit mihi quidquid aspieie-
nitas vanitatum antiqnw amicw mew; vinculabat me bam, sed carnalis delectationis consnetudo preme-
calena pessima: consiielutlinis mcse, iinciehat amor bat. Sed qui audis gcniitus compedilorum, et sohis
sanguinis mei, sliingehanl vincula socialis giaii;e, lilios intefcmptoruiii, dirupisti vincula mea; el qui
maxlrne nodus ciijusdairi auiicili-c, dulcis niiiii su- meretricibus, et publicanis offers parstdisum tuum,
per omnes dolceclines illius viise mese. Sapiebant lrie omnium peccatorum priinuin converlisti ad te.
ista, placebant ista, sed fu magis. Attendens enim Et ecce respiro sub jugo tuo, et repauso sub onere
smgula isla, vidi ainaris dulcia, hetis Iristia, ad- luo, quia juguin tuum suave esl, et onus leve
vcrsa prosperis esse permisia. Placebat amicitise! CSt.
grala coniiexio, sed semper limebatur offensio, et
certa crat futura quandoqiie divisio. Consideravi CAPUT XXIX.
jucunditatum illarum initia, atlcndi processus, fi- Quantum errenl, qui de Dominici jugi asperitate cew
liem prospcxi. Vidi ncc inilia rcpfelicnsione, ncc'. santur, cum, quidquid tuboris sentitur, ex reliq-xij»
(S0) At'Gi's_., v/it, Con[et,,c. H.

S35 ;; SPECULUM CHARITATIS^ — LIB.--& t&£
$it. cupidilalis y quidquid iequiei, ex bifusione;A nunquid hic labor meus de jugo Dbriiinico, et non
chqrilalis. r -,.•^ ;';;;, v :, v pbtitisîle morbopropirio ? Serviio 1
pfpfecto quidquid•<
illfrantj Dpriiirie, errarit; ialluntui^, qtii i^noran-- -mihi: est tfanquillitalis, quidquid pacis, quidquhi
tes-serrietipscjs, et "quid in sCagatur nbri adyer- est jucunditatis, hoc totum mihi hoc suavissimum
tentes, dejugi htijus asperitate ac oherisgravitate' jugUHipaflurire.; quidquid vero laboris, quidquid
causantur. Quid ergo, inqtiis; tu qui videris huiC: fatigatioriis, quidquid deriique-grayltatis ex feli-
jugo supposuisse cervlces, ac oneri humeros sub- quiis mundialis conc-upiscenliseprovenire. Sub
jecisse, nunquam laboras? Imo perssepe. Nam ho- jugo enim illo,;quod irifelicissima>cervici roesc Ba-
die quoque noiinihil laboravi. Cum enim paulo in- bylonis, id est confusionis princeps imposuit, inflr-
eauiius niihi verbuiii exsi!iisset,ila illud amicissi- maia esl virtus mea, contrita sunt ossa mea : el
mus quidain meus molesle accepit, ut eliam offen- quamvis ex aliqua parte sit sohila captivilas, re-
sionem suam vultu proderet, et pi'osli'atum nie ad stat lamen ex anliqua oppressione nonnulla infir-
pedes ejus paulo tardius erigeret. Nec adhuc plene mitas : ex qua plerumque lurhatur jam aliquautu-
exsudavit animus.ineus mcjerorem iIlum-:DPmin<v lum experla. suavilatis serenitas, donec ille qui
Ui scis; non ideo quia ego larde creclus, sed quia propilialur oinnibus iniquilalibus meis, sancleliam.
ilie bffensus, et cgo incauto sermone prseventus. omnes infirmitatcs meas, redimensque de interilu.
Et foi-le ob singulareni familiaritaleni, qua ei ina- vitam meairi coronet me in miserieordia etmise-
gis nude loqui consuevi,- hic mihi faeilius ser- rationibus (Psai. cn) : cum corruplibile hoc iudu-
mo subrepsit, secuudum id quod vulgo -dicilur, crit incorruptelam, et mortale hoc inducrit immor-
privatus dorniiiiis stultum n,ancipiuni faeit. Et talitalem : el impleatur sermo quj scriplus est :
uiinc, ...Dominc,. ijispeclpr iiifirriiitaljs mese, inedi- Absorpta esl mors in victoria (I Cor. xv). Interim ex
cus aninise mese, unicS spes salulis mese, libi soli jugi hujus suavitale iion modica consolatio , el
peccavi, eliam/quod in ipsum peccavi. Non cnim contra inditani inurm.latem nonnulla; co*nflicia--
ideo peccatuni esf, quia illiim .offendi; scd quia tio.
ne oilenderem lu prohibuisti. Tihi , Domine, CAPUT XXX.
libi sqii peccat, quicunque peccsi;-quia, cum Quod-hi. qui dc Dominici oneris gravilale qucruntur,
p.ccatur, aiit non iit quod jubes, aut fit quod mundi potius onere comprimunlur.
prohibes. Hoinicidium, Dorainc, peccattiin est ; Proinde qui de jugi hujus asperilale causanlur,
quia lu-dixisli : Non occides (Exod. xx). Et ideo forte gravissimum mundialis concupiscentisc ju-.
eui.i tu aliquando diceies : Occide, non solum pec- C gum, aut non plene abjecerunt, aut abjectum cum
ealum non fuil occidere, sed scelus niaximum, te majori confusionc resumpserunt; ac a foris jugum
jubenle nolle occidere. Fraudem quoque .iaiiinat Dominicum prsefei'enles, sed ab intus humeros sav
lualcx; cl lanieu cum, le jubeiite, mutuatis vasis cularium negotiorum sarcinse supponentes, labores .
et vestibus Hebrsei spoliarenl _Egyplum (Escod.xv), et dolccs, quibus semetipsos addicunl, gravilati
quoniam tibi paruerunl, nou utique peccaverunt. Dominici oneris imputanl; sicque prsccepia Do-
Di.cis ...niliilominus : Non for|iicaberis;'el: iticirco mini, quse sicut dicil Joannes, gravia non .sunl,
fornicari immanissimum scelusest; nec tamen, le faslidicntes (/ Joan. v), et ul cancs proprium vomi-
jubente, dubilavit Prophela luus sumere__ibi uxo- tuni repascenles, sub habitu abstinenlium, ven-
reiri fornicariani ul facerct filios foriiicaiionis (Ose. ti-em colunt: sub tunica poenileiitium, ad mundia-
i) : quod utique non faceret, si uxorio viilculo sibi lcs glorias el honores anhelant; sub sacro amiclu
eam copulasset. Quanquam dubitetur ulrum ad lit- coiilinenliuni, camis sordibus maculantur; suh
leram siefaclum sil. Tibi ei-go soli peccavi(Psal. L). agnino vellere, lupinum gerentes animum, ac in-
Neque occurrifin S.ci'ipluris,.hpc,facile.homini dir ' explebili avaritia a.stuantes, domum ad domum,
clum, iibi.peccavi, quanqnain-dictum sit: In ie agrum agro conulant,viduis non parcunl, orphanis
peccavi. Nescio quid magiium innuit, quotl di- D non miserenlur, patrimonia sihi pauperum vendi-
ctum esl, tibi. Quid est ergo , libi sqti peccaii, cant, pro his ad lites et conlentiones proni^ ad ju-
nisi: tuoarbitrio tcsliniandum est peccatum meum, dicia parati, pro his continuiscuris eviscerantur,
tuo arbitrio judicandum, tuo arbilrio pnniendum? inflammantur odiis, anxii cogiiationibus dissipan-
Tibi soli peccavi. Ul quid parat lapidem Judseus? tur; quia jugum non Domini, sed mundi asperum
Tibi soli peccavi. Qui sine peccata est, inquit, ve- esl, et onus mundi grave est. Porro jugum Domini
strum, primq in illam lapidcm mitlai (Joan.sm). Illi suave cst, el onus Domini leve esl..
e.go soli peccavi, cui eongmit de peccato judi- CAPUT XXXL
cium ; cujus judicii est, quod hoc conslat esse pec- Quanta sit in charilate perfectio, et quid a cwteris
calum. Tu ergo, Doniine, lu ignosce quod pec- virtulibus distet^
cavi; quia tihi soli peccavi. Quia lamen et in illum Quid enim suavius, quid gloriosius quam mundi
peccavi, projiciam me adhucad.pedes ejus; tu au- coiitempiu muiido se cernere ceJsiorem,"aciti bo<i_e
lem inspira ei, ut et ipse ignoseal, quod illud of- conscicntise verlice consistentem, totum mundum
fendi; quanquam sicut tu scis, iiuiceum offcndci-e habei'e sub pedibus, nihil viderc quod appetal
Bon cogilavi, npn yojui, Sedut redeajn ad jpii.ofa..: iiiilluni queiii metiial, nu.llum cui ijiyideatj nihi-
535 B. AELREDI ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS. I. — ASCETICA. T>36
quod possit alfalio aufeni, suum esse; riihil quod A forliludo devincat; in charitate pacata slint oninia,
ab alio sibi possii inferri, malum esse; dumque in ideo nulla insequalilas,' conlra quam jtistitia vigilet.
illam hsercditatem ineorruplibilem, et inconlami- Sed nec fides virtus est, nisi per dilectiohem opere-
n__tam, et imuiarcessihilcin conservatam in coelis, lur; ncc spes, nisi quod speratur anielufi.Pofro
dirigit nientis obtutum, sseculares divitias quasi si subtilius advertas, quid esl teniperaiitiai iiist
eoniiptibiles, carnales illecehras quasi contamina- amor, qucm nulla voluplas illicit; quid pfudeiiiia,
tas, omnes muudi pompas quasi ltiarcessibiles, nisi amor, quem nullus error.seducit; quid forti-
quadam mentis nobilitale contcniriere, et in illtid tudo, nisi amor foititer advei'sa sustiuens; quid
propheticum cxsultare : Omnis caro fenum, et om- jiistitia, nisi amor _equusquodam moderaiiiine in-
nis gloria ejus tanquam fios feni; exsiccalum est fe- a_qualilales hujus vitse componens; in fide ergocha-
num et cecidit fios, verbum auiem Domini manet in ritas inchOalur, et in eseteris viriulibus exercelur,
wlernum ? (Jsui. XL.) Quid; i'Ogo, dulcius, quitlve in seipsa peiiicitur.
tranquillius quam turbidis carnis motibus nonagi- CAPUT XXXIf.
tari, carnalium incenthorum incendiis non aduri, Quomodo opera sex dieruin cwteris aplenlur virluii-
ad iiullum illeeebi-osum moveri aspectum, scd te- bus; seplhni vero diei requies charilati assigiie-
pescentein rore pudtcitiae carnem spiritui habere B tur.
substratam, EOHjam ad carnales voluptates ille- Sit ergo fldes nobis quasi primus dies, quo fide-
etricem, isecad spiritualia- exercilia bbedientissi- les ab jiifidelibus, quasi lux a tenebris separamur.
mam adjulricem? Quid tandem divina. tranquiliitati Sit spes secuiidus, per quam in co.lcstibus liahj-.
tam proximum, quam ad illatas eontumelias non tanles, et pro fidei meriiis sola super ccelestia spe-
iBOvcri, nullo supplicio, nuilave persccutione ter- raules, ab his qui terram sapicntes, et a Deb spla
reri, unam nientis et in prosperis et in adversis lerreua flagitantes, sub cceli firmamento aquarum
liabere coiistantiain, inimicum et amicum Godena instar dilabuntur el fluitaiit, Deo proriiovenle, di-
ocalo intueri; ad ejus sesimilitudinem conlbrinai-e, sceriiiniur. Temperanlia nobis quasi dies fertius
qui facit solem suum oriri super bonos et mahs, et illucescat, in qtio niembra noslra quaa surit stiper
piuil super jusios etinjustos? (Matlh.y.) If-jecsiiuul terram moi tificantibus, ac carnales concupiscentias '
omnia in charita.e, et nonnisi in chaiitaie simul qtmsi aquas amarissimas nccessariis terminis coer-
omnia; ac perinde in illa vera t.anquillitas, \era centibus, appareal cordis noslri arida ei inaquosa,
suavilas, quia ipsa cst jugum Domiui, quam si, sitiens Dominum Deum suum. Jam vero pruderitia
Doniiiio inviiante, tulerimus, invenicmus requiem r quasi diei quarti lumen erumpat, per quani inter
animabus riostris, qiiia jiigum Domini suave csl, facienda et non facienda, quasi inter dierii etHp-
et oiins leve (Maith. xt). Denique charitas patiens ciem, dividamus : cujus adminiculo lutnen' sapien-
est, benigna csi; non wmulatur, nou agit perperam, tise velnt solis splendor effulgcat; lux scie'rili_s"s'pi>
iion inflalur, non esl ambitiosa (I Cor. xni), et cse- litualis, qu;e in aliquihus nobis crescil, in aiiquibus
tera. Prointie csjfeia. virtmes sunt nobis, autquasi deficit qtiasi lurisedeeus apparcat; per qiiam etiam
fesso vehiculum, aut quasi vialori vialicum, aut pf_-cedeiilium patriim exempla quasi stellarurii glo-
quasi lueerna caligantibus, aul quasi at-ma pugnan- hos mens de\ola suspicial ; per quam inter dies et
tibus : at charitas, quse, licet ut alise virtutcs sint, annos, menscs et horas, dividat; quid dislet; vide-
sit opoitet in omnibus, specialius lamen ipsa et re- licct iriier eos qtii arite legem et siib Iege? quid iri-
quies fatigato, et vialori mansio, et plcna Iux pcr- ler hos et illos qtii sub gratia ? quid singiilis con-
venicnli, elperfccta corona victori. Quid enim esi venial? quse prsecepla, quse icmpora, qui nibresr
fides, niai vehiculum nostrum, quo ad patriain ve- quse sacrameiila, sefjua examinatioiie tliscernai ? Sit
himur? quid spes, nisi vialicum; nostrum, quo in nobis fortitudo quasi dies quinlus, per quatn liujus
liujus vitse miseriis sustcntamur? qui-J quatuor illse inaris rnagiii cl spatiosi, sseculi videlicefhujus, pro-"
virtutes, leiripcrantia, prtulentia, fortitudo, jusli- D cellas toleremus; ac pisces spirituales, Deo ope-
tia, nisi arma sunt nostra, qiiibus piignamus? At rante, effecli, vitam nostram inter undas tempesta-
ubi charilate, quse nounisi in Dei visioueperfici- lesque servemus; ac mentis nostrre desideria simul
tur, illis duntaxat quibus hic iu fide inchoalur, et affectus, quasi \oIatiIia pennata ad e_elestia eri-
mors fuerit. plenius absorpta , nec fidcs erit, quia genlcs, et ea quse sursum sunt sapienies, riiultipli-
qui cernitur et amatur, non est opus ut credatur; ecs bonorum operum fructus Deo ht-nedicerite fed-
nec spes erit, quia brachiis chariiatis Deum am- danius. Porro diem."sexumi nbbis justitia diclet, \
plectenii nihil resiat, quod speretur. Vertim lem- per quam divinam siniilitudiiiein reinduli, atfocis- ;
perantia pugnat contra libidincs, prudenlia conlra simis viliorum bestiis, lerrenistiue desideriis, quasi;-
errorcs, fortitudo contra adversitates, justilia con- reptilibus, corporisque molibus, quasi jumeriiis, i,
tra insequalitates; sed in eharitate pcifecta caslitas, generosa aucloritale imperemus, agentes, ut corpu& \
idcoque nulla libido, confra quain pugnat tempe- menli, mens Deo subclalur: sicque, juslitiadiptante^
ranlia ; in charilate perfecta scientia ; ideoque nul- cuiquc quod suum esl, Iribuatur. Hic ilerum bene-
lus error, contra quem pugnet prudentia ; in cha- .dielio, non junientis, non reptilibus, scd hoiriji-ibus-
ritate vera heaiiludo, ideo nulla adversilas, quam Monemur plane de hac liisloria, iicel ad liftefam
637 SPECULUM CIlARiTATIS. — LIB. I. 558
facta spirilriales eapere fructiis, qui piscibus maris A lendit. Absit autem ut fortitudp Caiilina. inter vir-
ci volatilihus ctelf Dei benedicliohem Iegimus ac- tules numeretur; quia, licel bniiiia adversa incre-
cessisse; quatri tamen bestiis ac jumeritis, sive dibili roodo ferre suTficefet; pro hac tameii fortilu-
reptilibus terrje,divinam largilalem Hpn cefniriius dine nonnisi potentisemiindialis, vel cerle propriiB :,
cbntulisse, quanqtiam et ipsa crescaiil, er.mullipli- voluptatis pretium captans, semeiipsurii debito vif- \
e.cntur, quod mtirieris et volalilibtis pr__fata hene- liiti- prseiriio defraudawl. proinde quaiitumcunque
dict.orie Deus cernitur concessisse. Sic enini scri sibi temperans popularis yorise cupidus videatur, -
pU.nnest : Benedixil iliis Deus, i'icens: Crescile, el quaritumlibet pfudehs peciihiOstisquispiam etaslu-
mv.lliplicamini, el revlete aquas mdfis, uvesqueninl- tus vulgi judicio -estimt.tur; quariquam etiarri lm-
tiplicentur super lerram (Geiu.i). Besfiis et jumeiUis mani stupofe durescens pliilosophus quis nullis ad-
ni.iil liorum. Nimiium yiitulibus sariciiscjiie affe- versitatibus moveatur : quidqtiid de fadice charita-
clibus, quos piscibus vtilalilihusque credimus com- tis lion pullulaverit, a yirtuium fruclibus seque-
parandos, dehetur benediclio, debetur liiuliiplicalio, sciaiidum noslfi philosbpiii censueruiil; quidquid
debetur spiriliia.i generalione successio. Yerum, slructura. recia linea ad: ctihitum illurn uiiiiin rioii
sicut homini, ad Dei iinaginem et similifu.iinein dirigiiur, extra spirilualis arcse fahricam nielien-
crcalo, besli__ etjumenla, Deo benedieeiite, subdtin- -du,ni subliliter perviderurit. Agit itaqiie vera .iefri-
lur; sicin ipsam iinagiriem et similitudinerii justi- peraritia, ne illecla vefapruderitia, ne decepla yefa
tiae hicrilis reparato, -spirituales hestia. de- quihus fortiludo, rie-oppressa mens ratibiialis iiofinam
Psalmisla : Nelradas, inquit, besiiis animam con- charitaiis excedat. Veruin tit sui sectatores iri re-
fitentem tibi (Psal. LXXIII),quibus Sticcessio non giium suse tranquillitaiis charitas perfecta tratistu-
d.cbeiur,-.Dei imperio substernuntur. Restat septi- lerit, cunclis jam carnis illecebris cum ipsa cariiis
nius dies, id est Sahbatum, in quo bmiiia isla opera liiorlalilale coiisumptiSj cunclis errorurii teiiebris
corisummantur, in quo requies vera suscipitur, in dsyin_elucis contemplatione decussis, cerlaqiie ;se-
- qtiolabori nostro terminus ac flriis indicitui-. Ipsa curitate iiiundi hujus succedenle molestiis, deposi-
t.st charitas virtutum omnium consummatip," san- -lisj ut ila dixerimj quihus hoo. belli tempore lititurr
ctarum animaruni suavis rcfectio, honesta morum armis, solastii stiaviiatereficiet ipsa victores. Iia
conipositio. Ipsa radix, ex qua omnia bona opera enini lune caetefaevirfutes in charitatis pleniludi^
jierlieiunlur. Ipsa septimus dies divina nos giatia -ncm sese refundenf, utiri illa felioitate nihil aliuj:
.relicil; ipsa seplirnus iiiensis,jn quo post tenlatio- temperanlia, prudentia, fortitudine puletur quani
liitm"diluyium arca cordis suaviter requiescU. Huic |- chaiitas ; tam casla, ul; nullis tentetur illecehris j
servii leinperanlia ; prudenlia yigilat; militat iorti- 'tam lticida, ut nullis inlerpolefur erioiibus;,tani
tudo; justiiia famuialur. valida, utiitiilis omhino appetatur adveisis., Cujus
CAPUT XXXIII. , trauquillitatis slatum Pomliius mystico nobis ser-
in liac vita cwlerw virlutes charitali .mone promitlens, et auf0am, inquit, mqlas besiias
Qv.od [amuien-
lur; ei post islutn vilum in charitalis pleriiludinem 4e ierra, et dormire vos faciam fiducialiler (Lcvit..
- tratisfundendm sint. xxvi). Atrocissiniis .Hatiique-passionurii besliis a
Cuni eiiim sit lemperanlise, ut. illecebrosos car- tefra noslia,: canie scilicet, quam geslamus, abla-
^nis animive molus cohibeat ac relundat,ne scitis, ccelesli nos faciel sonino sopofai;i,;cuniimmenso
-l.cet noxise voluptatis dulcedinem gerniaiise dile- illius diviiitfi clarilatis pelago absorpti, ac iueffabi-
ctionis ss.avilaii nieiis illecta prsepoiial, pi--udcn- iifer extra nosmelipsos elali, perfecle vocabimus, et
tiseque pervigil etira inter amanda et nori amarida yidebimus., qupniam Doiiiinus ipse est Deus, pe-
discernat, lie cor incauium charitatis colore cupi- reiiiie illud charilaiis Sabbalum celebranles, qtiod.
ditas palliata prseveuiat, roburque foi-tiludinis 11011 S. Isaias prophela deseiibit: El erit, inqiiiens, nie.:.-
ob aiiud se niundi hujus adversis opponat, iiisi ut sis ex mense, et Sabbatutn de Sabbato (Isai. Lxyi);
rehus minus pfo voto cedentibus, yel etiam asperis D cum scilicel ex lioc Sahbato, qiio qusedam chaiita-
quibusque.conglobatim Irruenlibus, rieqiiaqiiam Ie- lisinitia degustanlcs, quantum diei sinit malilia,.
gem '-charilalis animus oppressus" excedat, palet a negbliosis aclihus 'feriamur, in illutl perfectmn
profecto hsec tria viftutuiii vpcahulo sic e. se cen- fuerinius ii>troducti, ubi iiulla interpelleiite mple-
senda, si eorum usus ad charitateni oblineiidam vel .slia, nulla carnis pi-sepediente miseiia, diligemus;-
•conservandam omnimodis dirigaluiv Alioqui nec Donilnuiii Deum nostrum ex tota anima nostra, et
-virlus teniperaiitia sesliiriatur; quss etsi carns pru- ex tota virtute nostia, et ex omiiihus viiibus no<-
rilum conlegat vel refrenet, dum tamen mens nostris, el proximos iipslfos tanquam nosmetipsos"
mine castitatis in avaritiam luipis qua>stus abu- (Deut.yi). Porrojustltiam, qua cuique quod suum
titur, lam pei^niciosaminteriofis hominis lasciviam . est tribuitur, secundumiilud Apostoli: Reddite oiti-
: non coercet. Sed nec virtus ea est prudeptia jutti—. riibus debila; cui tributum, tribittuiii; cui liniorem,
:! t-anda, qria quisque falleredpclus, non inter amanda timoreni; cui honorem, lionqreni (Roin. xiii), fra-
et non amanda, sed inter..lucfa teniporalia damija- . leriise dileclionis quoddaui dixeiim iiicentivum,
quediscernit, ac charitatis sine rcliquo, -aliorum . cujus quidem i.nitium estj nulli nocere; profeclus,
pernicie sibi coinmpdi quidpiam comparare. con- sine qucrela se pmnihus exhibcre. Phu imuin er_i'M
53i) B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PAKS I.;--ASCETICA. SiO"
sibi afiorum mentes benevpleritise suayitafe conci- A.niul viverc, qtiam diilce forel Sinjjilin patriam re-*
liat; qui qujetasui conversatione offenditjieniinem, dire ?..Pati.enter ergpfertelac-rynias meas, gemitum
oluemperans: senioribus, cpntemperans aecjualibus, meum, rugitum pectoiis. niei. Et lu, dileete n;i,
jtinioribus cqndescendens ; jjriinis timorejn :el re-;;: qiiariquamiiilfoducliis, in gaudiuniDomini lui, ad
verentiam, mediis honorem et graliani, posleriori- : mensam -illius .sunimi pairisfamilias deleclahiliter
bus humilem exhibens eornpassionem. In re quo • .. epuleris, J.lloque iiovo genimiife vit.is in regno pa-
que pecuniaria Ijsecvirtusadchariialis bonuni prp- tris, cum lup Jesu feliciter clebrieris ; patere lanieii,
vpcat iriluentes;;qu_e secundum prsemissu.mApo- . ut lihemlihi laci-ymas ineas, resolvaiii lilii affecluni
stoli pra_ceplum non differt debitumv doiiec exigat nieuni, refundairi tilii, sr fieri pbtest, totuin ani-
iiriportunus: exactbr, sed cum qtiadani potius hila- nium meum. Noli ,has ...Jacrymas-prphihere, quas.
ritatepra.veiiit repetenteiiiiSi ergo hsecvirlus tem- dulcis memoria lui, mi chaiissitne fraler, educi!.
pofalium laiitum .dispeiisailones amplectitur, nec Npnsit libi ouerosus hic gemitus.queiri non exci.-,
ipsanitraiiqiiillitati illitis; felLcissinii slatus vereof. tat desperatio, sed affeetiis; nec cpljihea.s has la-
abrogarerquostiriiiiiaillaiquietei singulis secuii- crynias, qiias pietaseficit, nori fidei. clefectus. Et
dum meriia-vel prseniis, vel supplicia dispensaiite, ; ccrtesi memiiiisti quo veneris, quid evaseris, ubi
illi irrevbcahili vdaniiiationis; scnlenfia fei'iiinttir;: "illum luuiii familiarefn rcliqueris : cernes p ofeclp :
illi _eterii-e;i)eatitudiiiis-'pr-eniio riiiirierantur, ;ut, quam jtistus sit dplor .meus, quani Ilencla plaga
cumfuerit 'titrohique:-eterriilas,:nulla lemporaliuni niea. Dimitie me ergo, ut pbgam: paululuni dolo-
possit esse varietas. Verum si altius ipsius jusiilise reiumeum. Meunr: neque "eiiim tuai mors fleiida
regulas cbiitefiipleris,neiiionielius, iienro pejieciius est, quam tamiaudahilis- lam amabiiis, tam omnt-,
unicuiqueiquod-suuiii est tfibuit,- quam is qui clili- busgrata vita pfaecessil, quam coinmendat illa SIIH
git;diligenda,et laiitum diligil, qiiarilum siinf dili-: pencla eoriversio lija, illa prsedicanda conversaiio:
genda;; Deuni- scilicet supra seipsiim, pi'Oxinium:; lua, illa-beala perseveraiitia tua".- Vere stupenda
tanquam seipsurii; Deuni riOnnisipropter ipsum, se; conversib luai Quis enim non obslupescat, quis;
efproxiijiiirirjioririisi pfopter Deuni.; Vides, iiifaW; iipn miretur ptierum lenefuni et delicatum, clarum
lof, ex-charitatis Jperfectioneperfectioiiem peridere1 geriei-e, fornia conspicuurn, taleni arriptiisse yiam,;;
jitstitise; ut-riihifaliudVideatuf esse:vjustitia; quarri? et sic avripuisse? Recessisti, mi dulcis frater; scieri-
cliaritas ordinata:: in-qua quanturii- qtiisqueprofe-.: ter nescius, et sapienter itidoctus-;:.qiiiinstar priini
ceril,' fanluriiet reqtiiesCit.w ; '.i ::-:-"-,::: illius palriarelia. egressus de terra tua, et ile.cogiia-.
1
g-iipiie tuaêt de dpnip palris;iui',(G«i, xii), ihas qua;
'^^.^ '.-.'.":. igiiorahas,;
Jtilervenieiile morle qihici', Ifiplicis cbncitpisceritiw veniebas-quo liesciehas. Sed scieliat
'cdiisideruiia' diffeilur, et iri ejus epiidpliiuni pri-r ille,; qui: te ducehat, qui lerieriinradhuc cor tuuni-
"-.miis hic Ubef termiriaiitri :y--.-..~ ',_-.:.:v:!'..'.';::;__: liammasuse dileci.ipnis,succenderat,-. et lu in odo-
:&Gori-idefaridaiquaprbptSf illa-fria" viderituf^qU-e^;• rem,:UriguerilPi'umillius eurr.ebas. Pr-eccssit: te ille
iri riiiiiido-esse sanctus describit apostblus : Coricu-: speciosus forma prse fijiis hpminumj ille UJlcfus,
piscehiiu cdrnis^cqiicupisdentiadculofuiii;et super-- oleo Isetilia; prse consorlibus suis (Psat. XLIV),un-
bmviiw:(FJ6uh. ii), tie-fbfie; quidquid niirius ju-- ctus spirilu: sapienlia>el iritefleclus, .spirilu cousilii
cii.idiiriisuljiDOirilriiCbjugd-perleririius; cx-hafum» el.forlitudiijis,- spiiifir scienlise et--pielatis (Isai.
*passibhumsviruleiH_i-fadice procedat;Seil ultefitis- xxi); ettu in ;odoreai uiiguenloftim istoium curre-.
pibgredldolor pfoliihef, etad fleridi -inagis nego- bais (Caiit. 1). Pra.cessit teiiumilisille spirilualis per
tiuiri.feceris; riibfs Sinioriis*niei vib.eriler inipellif. ardua:et:rflPnluosa,:ifinera spargenssua aromatibus
lii.Wcforte fimof ille rioctufnus,;: nieiitcm' exagiians- myfriiieet lliuris, etjuiiiyersipulveris pigmenfarii;-
iiieain. flilic teffor';ilIe 'SbmriiOriiirii1necessariarii ot lulii otlbrcniungiieiitpruni isioruro eurrcbas. Pi'_e-
riiilii quietefti eripiens; quia yidelicel dileclissinnis ocssil pueriiiii suunvpuef Jesus,oslendensei pfsese-
ihetis; subitb fapieridus efat e ferris. Ncc rii'u;aii-::B.piumpaupeftafissuse, recliiiatoriumhumililaiis su.a.,
'dtirii, si iriea meiis.quadain; sui pefltifbatiOiic cjiis ciibiciiliiiii ciiariialis suse, relerluni.floribusgratiie
^jjfsesagiebattif'excessurii,-ciijus vitaVfairidcleclabi- su.Tj piiiguescehs melledulceilinis siise, rcspersufii
iitef fftiebatuf. Ecce jani Hiinor,querii- liiiiebani, balsaiiio; cbiisolaiipnis. suse, et tii in odorem"un-
eveiiit niihi; et qtiod vefchar, accidil. Qiiid dissi- gUciitPruiu istoriim currcbas. Nescio qiiiil magiium,
niulbi Ctif sileb ? foffasse idcireo iiianet supcfirie qiiid ineEabile jani; func meiis: ilja ,pra.guslayei;at,
ista trlbulatib. Procedat ad octiioSi 'pfbccdat ad qtiic corpiisculo faiiic delieierili, qiiasi juftieiito ias-
iiiiguain,; quOd'cordetegiiuif; st forle lacryinafuiii scscenti.fcrii pabiilum credidil iiiiHlstraiidiimv Fu.-
gutlulis, stiiluiisque vcfbbfurii, couceptain iiitithis giebal pius:puer a facie patris sui, sed magis" ad
pra.cordiis mceslitianij cor doleritisfcxstidct. Mise- 'faeiem palris stii. Voluitquide.ii; bjjiivisci populuin
fejiilrii nieii iriiseremirii -riici^ si qiii estis ariiici siiiini, ctuPmum patrissui, ul cpricupisccretRex,
irieii qiiia riiaiitis Dpniirii leligiriiicî/bf» xix).:ili- Regis fiIius;ticcorciii suum, el esseiil duo in. spiritu
i-aiiiiiii lacfyiriarilcm, imo Uiagis••ft.trahiirir viveii- iiiip, qiiatciius cjus; fiefct; pateiv ipergfatiaiH, qui
teni. Quis ehirii- rion lriijfciiir Aelrcduiit "siiie:-i:Si- llliiis est pef iiatufaiii. Q iriira devotio ; o;mira
jiibhc vivcrc, riisi is qui iicsc.it qiiSnVilulce ftiif si 1 siif ipsiiiVoiilivip ! Taruin fuit _einulaiprivciierahh-
fl.l SPECLLUM CHAlUTATiS. — LIB. I. 5.2
li piitriaiclia. Josepli, relicto nitilieri _Egypiisepal-- A cle patre suo ? De parricida dici dehuit; de pecea-
liolo qiio tenebalur aslrictus (Gen. xxxix), nudumi lore lioc dici debuit, quia mors peccatoi-um pes-
e manibus amplectenlis elahi, sed insuper evan- si.ma, Pium crat, vellc mori pro impio, ut esselqui
gelieseperfectionis strenuus exsecutor, de crastino0 po-iiiterct, csset qui fleret, esset cui misereretur
non cogitabal. Dcniqtie iter laboriosum satis sinee Deus, ne in sr.ternum perirel. At illi translati ad re-
viatico arripiens, deficienlibus jam jamque prse e quiem non erant ullerius in lianc miseriam revo-
inedia inembris, < audivi, inquit, servos Christii candi ; non erat tol limoribus, tot doloribus iteruin
lierbis- pasci. Quare iion et nos ? i Di\ertensqueft subjicieudi.
paulultim ab itinere, ccepit carpere. < 0, inquit,, Denique Rachel ptorans filios suos noluit conso-
quani dulce ! 0 bonc puer, quid libi sapiehat ? lariiJer. xxxi). Quid plorahat ? Affectus. Affcctus
Quid rogo, hei'ba illa, an fides ; feinim, an cliari- autem eonsolareiur, si filius a roortuis re\ocaretur,
las ? Sapiehat plaue, sed Jesus in corde ; cl ideo) si ejus aspectihus maler ilerum frueretur. Hoc no-
fenuni in ore. Unde, quseso, unde ista puero ? Tua_ luit Rachel. Quare ? Quia si ille a mortuis rcvoca-
sunt ista, Domine Jesu, qui das et accipis, pr_e- retur, de beatitudine in miseiiamdevolveretur. No-
stas, et exigis. Quis enim libi dat aliquid non tuum ?! luit autem ut filius revocarelur : sed ut illa ad
Sed el si quis dafe voluerit, quod a te non acce-- " filium in requiem assumerelur. Aflectus filios re-
pit, non dignaris accipere. i Accepit igitur, Do- quirebal, ne revocarentur, affectui ralio obsisiehal;
mine Jesu, puer iste; acccpit a le, et reddidit; ac- malris vero assumptionem divina providenlia dif-
cepit, et obtulil. Accepil el oblulit hanc mentis de- ferehat: Ideo Rachel plorans filios suos notuil con*
voiionem, hunc fulei fervorem; hunc dilectionis ar.- soluri. Similis causa mihi. Doleo dileciissinnim
dorem. meum, unicordem meum mihi ercptum. gaudeo
Tua ergo omnia, Doraiiie, qui primordia conver- eum in seterna tabernacula assumptum. Quserit af-
sionis ejus his miraculis dedicasti, qui pia>cori- feclus dulccm ejus prsesenliam, qua delectabiliter
versaiionis ejus gratum postmodum sacrificium su- pascebatur : sed non acquiescit ratio, ut dilecla
scepisti, qui nunc holocaustum illud acceptissimum.i. mihi aiiiriia carne solulaileriim carnis miseriis.ad-
in suhlime illud lemplum tuum misericorditerlians- dicatur. Optal anima mea simul cum illa sua por-
tulisti. Ibi in sinu Abrahse requiescit Simon meus,, lione frui amplexihus Christi, sed obsislil infiimi-
dulcissimus amicus meus, lutis auteni pauper, Do- tas mca, obsislit iuiquitas mea, obsistit eliam divina
ininc Jesu : ihi requiescit, translatus de inorlc ad1 pro\idenlia. Certe qui paratus eral, intra\it cum
vilam, de labore ad rcquiem, de miseria ad felicita- /. i sponso ad nuptias; mihi misero adhuc clausa est
lem. Ecce qui dolere ccepeiam, iincni unde gau- janua (Malth. xxv): Uiiiiam, Doroine Jesu, ulinam
deam. Inveni plane, sed in le, mi dilecle frater, , quandoque aperiatur ! Spero aulem in tua miberi-
non in me. Notite, ail, flcre super mc ; sed super cordia, Domine, quod aliquando aperiaiur. Prse-
tos ipsas ftete (Luc. xxiu). Tihi, mi dileclc fraier,, inisi primitias meas ; prsemisi thesaurum mcum ;
tibi congaudeo.; sed mihi condoleo. Tibi gauden- prsemisi nou rnodicam mei porlionem. Sequatur ad
dum est, ego flendus, ego dolendus, qui possumi te quod mei restat. Ubi est lliesauius meus.ibi sit
siue Simone vivere. Mifum tamen, si vivere dicen- elcormeum. Sequar hic, Domine, ilineraejus, ut
dus sum, cui ablala est tanta portio vitse mea.; iii te fruar consortio ejus. El poteram quidcm, Do-
tam dulce solalium percgrinalionis mese; lam uni- mine, licet lenlo pede, cum oculis hic objicei'Ctur
cum levamen miserise mese. Quasi avulsa sunt \i- pia convejsaiio ejus ; cum supei-hiam meam rrtun-
scera mea, quasi dilaniala infelix aninia mea. Et deret conspecta humiliias ejus, cum inquicludinein
vivere dicor? 0 iniserum, o dolendum vivere ! sine nieam reprimeret considerala tranquillitas ejus,
Simone vivere. Flevit palriarcha Jacob iilium suum cum le\ilasmea constringeretur freno mirse gravi-
(Gen. xxxvii): ilevit Joseph patrem suum (Gen. __): latisejus. Memini me ssepe, cum oculis hiic illuc-
flevit sanctus David Jonalhan charissimum suum D I que discurrcrem, ad uiiuni ejus aspecluni lanto
(IIReg. i). Oninia hsec mihi unus Simou fuil. Fi- pudore perfusum, ut subito intra memelipsum rc-
lius .etate, pater sanclitale, amicus charitate. Plora ceptus, manu gra\italis omnem illam compesce-
ergo, miser, charissimum patrem luum, plora ainaii- rem Icvitaiem, ac me ad nic colligens inciperem
tissimum filium-luum, plora dulcissimuro aiiiicum mecum aliquid ulile actilare. Simul quidem loq.nl
tuum. Rumpautur cataractse miseri capilis, dedu- ordinis nostri piohibebat auctorjtas, sed loqueba-
cant-oculi lacmiias per diem ei noclem. Plora in- tur mihi aspcctus cjus, loquebatur niihi incesstis
quam, non quia ille assumptus, sed quia lu rcli- ejus, Ioquebaiur mihi ipsum silentium ejus. Aspe-
ctus.Paler mi, fraler mi, fili mi, quismihi del, ut cluspudicus, maturus incessus, gravitas iu s.i'-
ego moriar leeum ? Nollem enim pro te. Hoc enim mone, silentium sine amaritudine.
non esset tihi, sed potius mihi consuluisse. Dice- Denique hoc ullirao aiiuo vilse susc, quasi fn-
bal quidem hoc de filio pan-icida sanctus Da\id : turse vocatiouis susa non inscius, quauta traiiquil-
Absalon fili mi, fili mi Absalon, qnis milii det, ut lilale, quanla pacc, quanta cii'cumspectioue vitam
ego moriar pro le ? (II Reg. xvm.) Nunquid hoc cxigebat I Yidebatur quasi- oinnium exteriorum ,
dixit de Jonalha ainico suo? Nunqtiid IICKJJoseph etiam mei ohlilus, ac iufra quasdam sua; merilis
V 5*3 B. AELREDI ABBATIS RII_VALL.OPP. PAUS.'.!..— ASCETICA; 5«
' inclusus
angastias virum illum cxpressins depin- A hilarior,' sermo facilior, spem revocandse salutis
xisse, quem sanclus Jeremias pfopheia descriJjeHS: augebant. Porrp cum caput .luuiii suavitef.-.recli-
Bonum est, inquif, viro, cum pofluveril jugum qb nansspifitum reddidisses,. o))dbrmisse le eredidit,
adolesceniia ; sedebilsolns, cl tacebit, quia levabit . jion obiisse. Tibi brgo, mi dilecte fratef, tibi con-
s,esuper se.(Thren. in). Suscepit quidem juguin- di • sultumest, qui curn tanta traiiquillitate transiisli,
seiplinae luse, Domine Jesu," florescenle setate, eli- qui pacifica tua morte, a pacis iriinistris te fuisse
gens arctam illam viam quse ducit ad vitam, in susceptum, mariifeslissime prodidisli. Nec mirum.
sudore vultus sui vesci pane suo,êt alieno judicio Non enim horam illam horruisti, sed polius desi-
suam subdere volunlatera. Porlayit etiam grave ju- derasti, qui pridie quam a nobis discederes, visi-
gum infirmilatis ab ipsa adolescenlia, quaeum us- tanti te monasterii nostri prseposito, iiullas le til-
que ad extrenia ejus per-Octeririiuni,ut reor, sine teriiis vitse inducias optare dixisli. Quid igitur pro-
itlla iiiferpolatione paterrio flagellasti affectu. Et fecisli, o amara mors ? quid profecisti ? Invasisli
ideo exleriiis riihil pene iriveiiiens quo bhlec|ai'e- cei;ie laberuaculum ejus, in quo peregfinabatui-,'
tur, in interioreiii suse nienlis soliludinem sese re- sed -rupisli viiiculum.quo tenebatur. Obruisti domi-
cluserat, solus sedens et taceris, iioji tameri otio ciliura quo inlerim fruebatur, sed. luli.sii sarcinani
"
torpeiiSi Scrihebat cnim vel Jegehal,;vel medil.itioiri .qua premehalur. Scimus, inquit Apostolus, quoniam
Scripturarum, quippe cui. erat vigil sensus, secre- si lerreslris domus noslra Itujus habitationis dissot-
tiusintendebat. Vix euni priore salterii deneeessa- vaiur, quod wdificalionem habemus domumnon ma-
riis loquehatur. Iricedebat tanquam surdus noa nufaclam a Deo, ceternamhicwlis [II Cor. v).Ergo
audiens, et sicut mutus non aperiens os suum, fa- jam illa anima amica yirlutihus, quietis cupida,
ictus sicut hbmo non audiens et non habens ii_jore sludiosa sapientise, victrix naturse, exuto IIUJHS car-
suo redai'gutiones. Veruni si quiseum accepta oc-- -nis involucro,'liberioribus, ui i.ta dixeriiri, peniiis
'casione quolibet cbnvenirel affalu, tanta mox re- ad illud sublime "et purum boijumevplaf.: ac diu
dolebat in ejus sermone suavitas, tanta in vuitu cupitis Chrisli excipitur amplexibus. Sed caro, in-
isine omni dissolutioiie ; apparebat hilaritas , ut :quis, terrse iriandata, in cineres solvitur. Ila plane.
^quain fuerit silenliuni ejus yacuum; am.ari.udinis, •Sedquid exsultas ? Mortua est, ul vivificetur ; dis-
jylenum dulcedinis, et niodiis loqueridi, et humilifas solvitur, ul melius reparetur. Serninata est in cor-
jjroderel audiendi. Ecce qujd perdidi : ecce quid •ruplione ; sed surget in incorruplione. Seminata
amisi. Quo abisti, o exemplar vitse m.c_e,eomposilio esl inignobiliiale, sed surget in gloria.-Denique se-
morum meorum.?. Quo abisti, quo rcccssisti ? Quid P minaturn est corpus; aiiiniale ; surget spirituale.
fatiam ? Quo me yerlaro ? Quem nilhi -jairisequen-. Ubi esl,- mqrs, viclqria lua ; ubi est, mbrs, siimulus
dum proponam ? Quoniodp avulsus es ab amplexi- tuus ?_.(!Cbr.Ttv.) Certe ubl-videris in eum aiiquid
. bus" nicis, suhtfaclus oculis :neis, subcluctus p.culis fecisse, inde conyinceris prpfuisse. In me ergo lo-
mejs? Amplexabar te, dilecte fraler ; noii came, . lum tuum virus evomuisli ; et illum appetens tlira
sed corde. Osculabar te, uon oris atlaciu, sed -mihiyulnera inflixisti. Ego ego luli, quod amaritu—
•ineiilis affecln. Dilexi te, qui me ab ipsoinitio coii- dinis, quod acerbitalis, cui ahlatus est dux itineris
" versionismese iri amiciliam
stiscepisti, qui te niihi ri-pi, magislerium conversaliohis mese. Sed quid-
.:pr3-:C_eteris faiiiiliafem .exliibtiisfi, qui in ipsis yi- nam esi, o ariima rnea ? qubd dulce illud fuiius tan-
, scefiSius animse. ttiae irie Hugorii associasli. Tanla -diu sirie lacrymis: aspexisll? Quid esl quod dile-
"eriiiti libi eratcir.ca
tilrosque-dileclio, larn similis cium tibi corpus iilud sine psculis dimisisti ? Dole-
affeetio, tani tina devotio, tit, sicut mihi vitieor ex jiam niiser ei rugiebam ; et ab- inlimis prsecordiis
verbis tuis cbllegisse, neulftiiii alteri ttius pfsefei'- : tfahelaiii longa suspiria.; nec famen flebam. Tan-
vet affectus, quanhus ejus sanclitatem mihi pmniiio luinque milii dblendum esse pervidebam, ut nec
'.pra.ferenda.m certa ratio judicaret. Ctir ergo ine : dolere tiie cfederera, eliam cum vehementer dole-
«bserite "iraii_.iis.li? Cur querii solum pfO duobus D'reni. Sic poslea sensi. Tanlus quippe stupor-men-
|jrseseutem habuisti, discedens praRseiitemnoluisli? tem irivaserat meam, tit eiiam nudalis jam ad la-
An parcendum ntrique, scilicet et tibi et; mihi sesti? : vacrum roembris transisse aon credereni. Mirahar
:'_navisti,'ne nieos conspeclus tuus exilus alllictaref, • enim eum, quem arctis dulcissimi amoris vinculis
- <etiseluiri liiiim exittim ac
tianquilluni dol6r; meus riiihi aslrinxerain,. suhito elapsum manibus : mira-
"veimodice coiilristai-i:t;f An fbfte^quod: riiagis cre- ;,bar aniiiiani illam, quse cum. niea una erat, sine
:
do; tibi soli pietas divina prospexit, ui tranquillam iiiea corporis exui posse couiplexibus. Sed jam ces-
ac pacilicarii iUam-aiiiiiiatiiiri desiderataiii libi pa- • sitille siupor affectui, cessit dolori, cessit compas-
; triam ab liujus vit_fe"miseriiscuhromfli tfariquil- : sioiii. Nunequid agilis, Pculi ? Nolite, qusesp, par-
" iilate
trahsfefret, ac cdfpofeiiialJitaculi viriciilinn, - cereinolitedissimularc. Pfsebete in exsequiis, di-
te pene nesciente,vfaiita ;solveret Taciliiaie,;tit iiee -:lecli ittei quidquid habelis, quidquid poleslis. Quid
'
inodicus morlis limpr dilectariv sibi aiiiinain" iribJe- cfubescP ? An soliis plofo ? Ecce quot undiquela-
. '"^faret */-' ••(- :-•';.; .<~r.'t--r.M^-^j.h- mf-f^ - gemitus,quot suspirialAnha.lacryrn.e
cryma3,'qtiot
'' - 1
"Deiiique is qtii IectulbvaccBbabat tub, ritilluniTin fbprehejjdendse ? Sedr excusant nPs tuse lacryniffi,
ftiviciriseinbftis -dqri-elreridiiIridiciiJrii'$ ihio rvul.ii_ 1iDoiuiiie Jesu; qnas iu niorle-amici lui fudisti(Jpan.
SIS SPECI.LUM CHARITATIS. — LIB. H. 516
t n), exprimentes quidem nostram affcctioncm ; sed ;\ voccm gratulabundus erumperet : Misericordiam,
luam irisinuanles charitalem. Induisti Domine, no- misericordiam, misericordiam. Conabatur, ut aiunt,
siraa inlirmitalis affeclum, sed quando voluisli : versiculum illuin ex integro psallere : Misericor-
ideo et non flerc potuisti. 0 quam dulces lacryina. diam el judicium canlabo libi, Domine (Psal. c.
ttiae ! quam suaves ! 0 quanlinii sapiunt aiixia. Verum, ul feor, primi illius verbi dulcedine rcvo-
menti nie;_.I quantum consolantur,! Ecce,inquiunt, catus, in ejus repelitioue familiarius iiiimoiatus.
quomodo amabal eum (ibid.). El ecee quomodo denique converlens se ad eum qui ejus leclulo assi-
meusSimorianiahaturabomnihus, aniplectebaturab debat, eumdem sermoiieni crebro repetiil. Ceniens
Pniriibus, ab omnibus-fovebalur. Sed forte judicanl quoque illum quod'am quasi slupore suffundi, velul
nunc aliqui fortcs lacrymas meas, nimis carnalem iiidignalus lautani ejus iiisensibihtatem, quod vlde-
•exjstimaiites amorem nieum. Iritefprcleiitiir eas, iit licet simili non perfunderelur dulcedine, simili sa-
volent ; lu atilem Domine vide eas, i-espice eas. pore fruerelur, ccepil manu quasi \elle excilare
Vident alii quid extefius agitur, quid interius pa- sopitum,et.expressioi'i, arctiorique voee ingeminal:
Quid estquod inlueor,
tiar noii attendunt. Ibi iui oculi, Domine. Certe iri 3/is_n"_ofrf!ajn,J?iis_i'!co)'rfiom.
oculis nieis nihil hahuit hic servus luus, quotl \el nii Dominc? Videor mihi certe quasi oeulis eei'iie e
^
inipedinienlo ei sit ad tuos transirc amplexus. Sed menieni illam, n.l hujus versiculi haustum quodam
nemo scit homintim quid agatur in homine, riisi iiiLfiabili gaudio resolutam, dum cerueiet peccaia
spii.lus hominis qui in ipso est. Tuiis aulerri, Do- sna, immenso hoc pelago diviniE niiserationis ab-
miiie, oculus penelral usque ad divisionem animse sorpta, iiihil reliquisse qnod prcmerct, iiihil quod
et spiritiis, compagum quoque el meduilaruin, et cjus coiiscientiam vel niodice obfuscaret. Libct in-
- est discretor cogitationum, et iiiieiitioiiuni cordis. tueri animairi illam, fonte divinsemisericordise dilu:
Et, ul ait quidam laudahilis servus : Vw etiam lau- tam, dcposito pondere ppcoalorum, ipso ualurali
dubili vilw hoininum, si remola pietute discutialur. impulsu le\issimis quibusdaui morihus ad superio:a
Eece, D'.;inine, uude limor ineus, ecce unde Jacry • conari, cainisque exuv.is jam jamquc.exui geslieu-
-.' m_e. Attcnde cas, o piissime, dulcissime, miseiicor- leiu, ipsam lantum Dei miscricoi-diaiu, cni tota in-
_ dissimei Suscipe eas, o unica spes mea", uniim et nilitur, meditari. Eia, couvcriei-e iiiinc, o anima,
. soluin refugiuni meum, finis intentionis mese, Deus in requiem luam, quia Doininus benefccil lihi ;
meus, iriisericordia mea. Suscipe eas, Domine, sa- traiisi ad locum tabernaculi admirabilis, usque. ail
crilicium, qtiod tihi offei-o pfo dileclissimo amico donnim Dei, in voce exsullaliouis et copfessionis,
meo, et si quse in eum maculsc rescderutil, aul P sonus epulaulis. Ego te ptoseqiiar.lacrymis meis,
igriosce, aut tiiihi imputa..Ego, cgo perculiar, cgo prosequar le qualibuscuuque precibris meis, prosr-
ilageller, ego totum peiidahi; tantuni, quseso, ne quar te affectu meo, prosequar ipso singulari Mc-
illi abscondas beatam faciem tuam, ne illi siibtra- dialoris nostri sacrificio. Et fit paler Abraham,
has dulcedincm tua.ni, ue illi -dilferas piam conso- eliam aique etiam extende, ad susci[jiendum hunc
lalioiiem iuam. Ex]jcriatiu-, mi D.oinihe; dulccdincin pauperein Jesu, alium quemdam Lazarum (Luc.
misericordise lua., quain tam velieiuenter' optavit, xvi), manus tuas, aperi greiniuni tuuni, expande
de qua tanta securitate prsesumpsit, quam tanto sinum, et a vitse hujus miseriis reverteulem pie su-
aflcctu coninifiidavii, quse ei lam deleciabililer sa- scipe, fove, consolare. Mihi quoquc niisero, quali-
pui.t noclo ilia, cuin cseteris sese ad quielem reci- cunque 'dilectori suo, in ipso sinu tuo cum ipso
pientibus, unO ei fralrc ad excubias reliclo, in hanc aliquando locum quietls indulge. Amen.
:In cjup (_bviat attctor querelis quorufridam.
CAPUT PRIMUM. D in ca cl spirilualis Interioris exterioiisque hominis

Quid in primo libro proposuerit considerandum : et circumcisio, vcra mentis sahbalizalio ;"veritas sacri-
quod manifesle viliosi ab hac sinl consideratione ficioium, etomnis sit pleuiludo pra_ceptoruin. Et
reniovendi. de circumcisione quidem superius pauca perstrinxi-
Superiore opusculi huj.is parte de charitatis per- mus, mentis salibatuni nusquam, nisi in charitaie
fectioue disserentes, in ea omnium .iilulum sum- esse, aul esse posse, ostendinms. Ipsa est liamque
mam consistere, sicut valuimus,- demonslraviinus. jugum illud suave, et onus leve, ad quod nos Ral-
Ncque enim virlus dicenda est, quam radix ista non vatoris invitat clemenlia. El invenietis, inquit, re-
protuleril; nec opus peifeclum seslimabilur, quod quiem animabus vestris (Matth. xi). Verum, quia
fiuis iste riori concluserit. In liac cl.legis consum- jjlcrique nostrum, qui vidcmur huic jugo suppo-
raatio ete\angelica piobatur esse pcifcctio : cum suisse cciviccs, iu multis convincimur laborare,
i-%m- B. AELREDLABBATIS RIEVALi-. OPP.: PARS I. — ASCETICA. Si8
seonati Siimus oslendefei caplivitatis jugum Jiuiie A aestusJestibus ariimi temperentiir_; Quis ciiini labbr
-parturire labbrem. Unde tfia illa pfopostiimus COIH: adulteris? qusa poena lalronibus ? Illis, ut male cu-
siderarida:, in quibusevaiigelisla Jpahhes Proriige^ pitis'excipiantur ariiplexihus; istis, ul alienis spo-
,:;:._amvideitifycofinpreheiidisst. cupidiiaiemy concrir: liis pe.rfruantur. Sedille jnleriuS face libJdinis ar-
:piscetitiam sciiicel eariilsj: coiicupiseeifiliairioctilb- dens, qtiid exleriiis palialur, ignoral; hunc avari-
-irinn. et supefbiain viia_;(_.Joani n)./Sed inlervb- tise flamma secretior iriaiiifostas facit pojnas corpo-
nierite lriorte dilectissinii noslri intferruplum esf. ris non senlire: De quibus propheta : Ut iniqtteage-
- reiit, :lap[p>:qverunt~
:
"vbpus aliqoodque teiiipusJlacr.ymis planctuief iri-- {Jer. jx),- -Hi.s.ig:tur diligenter
:„cJulgeniesj-liani-::cbi.sidefaliorierii;;alteri exordio inspeciis, patet profecfb-riequaqamexieriores cor-
-Tesefvaviitius.; Igitur ut-a PaUli.verbis stiirianius poris passiones iiileiiprem parliirire lahofeiri, sed
inVtiiimv.diciiuus quia fddix omniumrmaiorum'esi. radicem s.inlei-nis viseeribus resideiiteni, fjiiidquid
zMpiditasrfliiTiiri^ vi), siciitadiverspâdixoniniura , exterius fecidit, pro sui cbnformafe natui'£i.;Quid
c^rtiitumciiafitas^Pi-oiiicle qtiaiidiuiiiijjsis aniinae enim ,esf ;<]ubd duphiis adeanideni irjensani fesi-
^prsecbrdiis radix hsecviftiierita fesederity lieet surri- dentibtis, "eisdem apposilis cibis, alter exstiltat,
;._.iatiiti qtiidarii rartiiiscutirecidanluiygerniiiie recK- murinurat aller? Quid, quod eisdem exceplis vulne-
^vivo:neceslb est' alios"piillulate, dpriec fadix ipsa B ribus alter trislitise:-languore dejicilur , alter mira
-€vul_a': f ad.ci.i.s., tirideêriiii.ibsissiiiift; viliofunt jucunditate perfuiiditur;:duo sipiul orbitatis siye
soboles Priatuiy ulleiius ^ribrileliriquatv Porfo surit pauperfafis iriforiunio feiiunt;ur,:etlameH iste hla-r
. quidairi, qui jnariifestiofibus, et; ut ita dicam, ci*as? sphemat, gralias agitille. Eadeiii species utriusque
'sioribus' implicati viliisj confusiohis -suse iiolaiii ingefifnc: oculis, et tinus lurpiter comiiiovetur, aliiis
pfima riiox. irbrite praaleridiiiil": qiibs -__'•'praeseritl solita silii ;p_aceperfruitur. Oblafa'Pccasiorie IIPIIOT
, eoiisideratibhe: sesliiridsembveiidosj-qupd eorum ris cujiislibet ariibiendi, alter tania dotairtandi iibi-
-irientcm ohini vactiamrequ.e saiis superiusJemon-' dine iiiflamniatur, ut spe ctilminis potiundi nihil
slralt.m sit. At uos qui evangelico jugo, quod sua- sceleris coroiuittere peiiiorrescat; adeo alter ah
vissiinuiii Salvaloris serilcniia manifcaiat, Domini- hac passione liber existit, ut oblaias; quoque di-
coque oneri, quod levissimum ejusdeni nihilominiis gniiatuHi infulas; aut non, aul vix suscipere ac-
probal aii-.orilas (Matth. xi), videmur meiiiis liu- quicscal.
.lieros-subjecissc, el laiiien conviiieitiitii-laborare, Cx\PUT III.
nos, inquam, professores crucis Chrisli, assumpta Quod omnia accidentia charitas sua temperel trart'
elave verbi Dci, reserentes claustra pecloris noslri, „" quillitale, cnpidilus omnia sua corrumpal per-
cl penelrantes usque ad dhisionem aiiim_e ae spi- versitute,
ritus, compagum quoque ac medullarum, discerna- Noniie et corporibus idipsum -accidere mariife
nius cogilatioiies et inleiilioncs cordis; ec sine slum esl, ut pro sariitatis utique quaiilate, ea, quaj
adulaloria palpalione quid in ipsis aiiinise recessi- exlerius accidunl, aut molesla experiantur, aut
lius secfeliuslatitel pervidenlcs, ipsos potius mor- -graia ? Nam cibus, qui morbum anget alterius, al-
borum radices eruere conemur. tcrius proflcit sanilali el sol qui lumen oculo eripit
CAPUT II. lippieuti, sano joeundius illucescit. Sicut ergo in
Quod luborexierior pro inlerioris qualitate fonnetur, corporibus, pro interioris iiaturse modo, ea quse
et ab ilto aliquando ininualur. exlerius adhihenlur, aut saluhria inveniuiitur, aut
Saue -labor iste nori cafnis, sed cOrdis csl, sicut noxia, ita prsemissis indiciis facile-pervidetur, ex
et requies de qua agiiuusj cordis coijslal esse, iipji iiilerna menlis; qualitale hujus requiem, islius pen-
caniis, quaiiquam exleripr labor pro inleriori qua- dere laborem, Mentem euim, quain' suavissimum
Jitale formetur, necdiceiidus'sitexler)orlabor ullus, ac trariquillissinium Domini jtigum, chariiag vide-
«i interior fuerit nuilus, Verbi grafia, attende ve- licet perfecia possederit, in stise. tfanquillitatis sla-
jialores velaucupes, vel quoslibel lali.um vanitatun) D lum accidentia quseque transfundet, non sinens eaiti
sectatoi-es. Si exteriores corporis mptus perspexe- ullis rerum perlurbaiionibus comirioveri, sed ipsas
!lis,: quid laboriosus ? Si mentis qualitatem, quid rerum perriiutaliones ad sui profectus usum pfo\ e-
ideleetabilius? Idjpsum, eti.am jn laudabilibiis indi- nii-e cbtripelleiis. At si niens gravissimo fuerit jtigp
carefacillimtim est. Quaiitus apostolisiahor exte- cupidifatis addicta, quandiu quiclem nuliafuerit
(jjior I curoi.ncarcefem traderentur; cum asliihge- cbmmotibnis occasib, dominici jugi suavitaieni re.'
.!reniur vinculis;; cum flagris acerfime c_edererituf. quies remissa meritiiur : sed causa cujuslibbtHiidi-
Et famen ibant guudentesaconspectuconcilii, quo- ghalioiiis bborla, mbx de cordis fecessibtis qtia_i de
niam digni habili sunl pro hotnine Jesu contunietiam abdiiissiiriis cayertiisj-beslia gseya"'prorijnipens.':"dt-
jpuii {Acl. v), Quaui niuitis tunc sacrijegis similis jissiitiis passioiium "morsibus :hiiserani aiiiniam
Ip.0-iia1 sed quiadissimilis .conscienlia;!illi utrohique Jacerat et; cruentat, nullum paci,^nulliimei requiei
tijiiseii, el irilerius et exlerius laborahant; isti-ad teinpiis iridulgens. Cpiriputreseat' ifaque jugum ,a
inipriprem requiem lii ,pp_nisextei-ioribus cxsulta- facife plei, jugum .scilieet eupidilatis a pr-eseiitia
banl. Nec miranduni, cuui plerumque inlerioie la- cliaiitatis • ct statirii experitur safcina Chrisii, uf ait
5^01;êsterior minitalui; t et grayissimi cornoris qiiidaiir, cjtiamsit IeviSjquarii suavis quarri jbcuhâ.
;54<> _: SPECULUM€HARiTAT.S. -* LIB. H. "-. ,5Si-
quarn in ccelumrapiens, el a. tefra efipiens. Qupcnca A lia quserittir spiritualis. Sic iiirijiruiri,:sic~erfant;:
. si requieiliujusdulcedii.ieroyolumus experiri, labpris qui physicis argumenlis, niagis quain Jpr_eceptis
.iiipstri.eausas el radices sollicite exquiramusy.non aposfolicis irinitunlur. PJane h__cest sapieiilia; noii
affectu tepido, quasi ferro retuso, exteriora tanttim desursurri descendens, quse primum quidein pudica,
recidentes, sed ad -ipsas niorborum brigines yejie-r ;est;deiridepacifita;::sed;prorsus; terreiia;;aniriialisj
menlipri desiderip;pene_ranlcsi;::i:-;:;.";<.,-., .-: dialibJica. Hsee estsapiehtia yerbi^ quaecumsuav--
::::>.. >: :CAPUT IV, :f.;n- .:. .-•..',-;•;. :;lalem dbceat carriis, crucem Cljiisti evacuare. con-
Quc-dalriplici cohcupiscentia Pmrits labor interibr tciidit :::iri qua prPfecto vquanturii ad eafriem riihil
,-:",.: •:-"•:ofiatur. '-. ; .;:;:::, >: :::•;,:, esl:suave,-ijihil mdlJe;:H;ihiI:teriertini,,.niliilomnino
Puto aulem, quia si .subiilius,ijidagemus,.quids :delicatuiiiifSednpn;illa;eyac\Vaiui^llla :pbiius_l)aric
; quid nphis labpfi.s. pbpritur, vel a, carnis concupi- delicatamidPctriijaniteye.r.lit; quani::clayi sacfis itir
seentia, yel a concupiscerilia oculpruiii; yel ;superr diti:.riieinbrisexpugrian.t;:quani:iaiiceailla dtilcibus
.liiavilae, quasi quibusdam yenenosis-foiiti.bus de.rir ihipress.a;viscerihus acuiiiiiiesalulari.debellat.:Ego
vari, .manifestissime cognosceiiius,;-Si '-.ergp a.dhuc prorsusTcOntra.seiitio, a.udacterqtiepfoirtirilio.cafr
cihus meeontrislat asperipr, lahorem. rnihi concu- his aiDflictioneni; si saria.pisecedal iiiteiiiiOj et fuefit
piscehtia. carrialis --indicit : nec idep labdro; quia P..seirvatadiscretip, quam fameii iioii propriacbiijeelu-
juguhi-Chrisiisuseepj, sed quia npn plerie,jugum ...ra,sed exemplism:ajpruni:cape!!e opPrtet;aie L.rle rer
cupidilalis abjeci. Quid si laulioris edulii infiamnia- missib etdissolu.tipsub colore se discfetibnjs obpal^:
ttis ardore, vilioris apposilione eonfurl.or.;vel ;si lierit; sic,:iijquam,:carriis afllictiouenr noiJ spiritui
solitomiiius, vel si tardius, yel negligentius;pfses cpntrariam.ised: necdivinaHi miritiere-eOiisblatip;-
pareltir, murmuratipnis peste consumOr? Quid iieiii, .sed;pptiiis:seiitio pi pypcaiê:::adeo;-n'thsecduo
mihi has paiit angusUas, passip eupiditatis,:.aii semper aiquari .in hac duntaxat ;vita existitnem.;
.suavitas charifalis ? Quid si mphachusquisprp .exleiiorcni sci.licetti;ibulationein,:etinterioi'cm:cori-r
nuniero liocli-fnaliumleciipnuhi:a: srip prsepqsitp splalipiieni, /Quid ergo, inqujs ? Tuseoe;seiiteii.ti_e,
iiuirieriiin.sihi exigai ferculoriini.: et pro solemni-? magis quain;j)rpprise,credam experieritia.? Etiquidi
lalis cujuslibet excellenlia dapes .esculenliores, ac si aliuslprige aliud'£$:_lesletur .experluniiCui: yef
peregriiios expetat sapores ? Quid si, cum lioruni struni potissihiumcredam? Tu arrepta arctioricori-.
aliquid aliqua occasione defuerit, in lites ac con-? versaiiorie dimiHulam ijbi autiimasgraiiam spifi-
tentiones eruiiipal; ac pessiiiise passionjs .sestus lualem : illequoiiiagjs affligitur.ep niajorenvdiviiise
ferre rio» suslii.eus,itiipprtuniscla-iioribus,,occu;l-r Q, dulcediliis fgratiani experiluri; Cujus ergbiSeiiteiitia-
lis susurralionibus frali-umpacem perturbel ? Npnne .accomiiipdandajestiides? Aij.et,hic pjiysicis rafip-
ei jnguni hujus niisera. sei-\itntis, ac vilissimi Ja- liibus divinam graiiam subsieriiendam puiabimus?
boris auguslias, concupisceiitia muudialis invexil? Absil, ahsit! Plane cui vult miseictuf. Eortc ei-go
ftuoslienc Jacobus redarguens : TJnde,inquit, lites huie dhiti.is et dcliciis alfluenti suae "Cousolalioiiis
et contcniioncs in vobis? Nonne ex concupiscentiis dulcediiiem impertit: quaiu a pauperculo suo pro
restris, quw iniiilant in niembris veslris (Jac. lv). se quotidie morienti rigicla censura suspelidit. Ab-
CAPUT V. SJIhoc dc illo .duleissinip, suavissimp, piissiuio,
De eorum senlcnlia, qui exteriores labores chariiati compaiienlissimo sentiie. Sed si cgo dico, polcs
el inieriori dulceaini dicunl esse comrarios. duhiiare : si. atitem Chrisius dicil, hseretieuui est
Sed assiduis, inquis, vigiliis corpus lahefaccre ; :IIOIIcredere.
quolidianis laborihus carnem aliligere ; vilissi- CAPUT VI..
niiscibis inembroruiii labefactare vigorem ;. nori kposlolica el prophelica auctoritate prwmissa senten-
Bolumnon inodici laboiis ; sed el e.i, quaro taiito-. tia confutatur.
pere iiiieris commendare, adcp cliaritati co-stat Accedat crgo illeathlcta foitissimus, testis fide-
esse . contrarium ut totani nieiilis . suavilatem H lissimus, dispulalor egregius, in quo Clnislus lo-
evacuaus, onnii eam spirituali dulcedine redtlat qiiilur, qui.pro Christo quolidie mofilur^ qui om-
effetam. Hsec est illa fideutla quofumdam opi- iiein tribulationcin patiiuf, cui foris pugnse, iiilns
nio,qui spiritualeni dulcediuem in carnis qup- liinores, qui castigal corpus suiim eliiiservituiein
dannnodo suavitate consliluunl, asserenles corporis redigil, qui non gralispanem suiim manducai, sed
allliclioiiemeonlrariam esse spiiitui, exieriorisque in latigalione nocie ac die operalur, cujtis niantis
homijiis passiones interioris ininuere saiiciitatem. el[his]sibi,elqui cum eosuiit,iiecessaria submiiiis-r
Cum enim, inquiunl, caro ac spirilus affeclu sibi liant: qui cleiiique in lahore cl sc.umna, iu vigiliis
naiurali ephseieajjt, necesse csl suas inviceiii cpjn-; :riiiiltis, in fame et sili, in frigore et niidilate, stih
municent passioiies,; ac sic iropossihile, ut ;.non signis Jesti acerrimusiniles iusudat: ille,iiiquain,
liujus:Pppressipnpallerius hilarilas peflurhelur, ita haiic diiimat qtiseSliorieiii,et utr.uiii tatiia trihulatio,;^
ut in illud gaudium spirituale moeroris ûadariian- jain;'îra.y!îjg"atKij^£en'siolaLipncm'' ei .subifaxerit
xietate dejectus spiritus nullaienus yaleai respirare. £pi.riitial^j;;ii$l£ndat.:Forte capul lot vigiliis etla>
Acute hsee yel iiivesligari videnlur; vel probari. 0 bprihus,:.ab ^mrii huriiore naturali siecaturii, iiul-
remfudeiidani! secund.umregulasHipppcratisgra- lam pfpducere:;lacryinamJtt-aiValebat/ciisor ob;4ot
, pt B. AELREpl ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. 552
pressuras mafcitlurii, nihil spiriwalis tliilcetiiiiis A A Freinalmtindus, ssevial iiiuiidus, iiiscctelui- odiis,
Iiauriehat. S.:-. video eum scribenlcm quibusdairi, ag^gredialur nialcdiclis, diripial subslantiain, conir
cutu niulta iribiilalione el aiigustia cordis, per luul- iiiaculet famam : beiiP.dictus Deus,- qui consolatur
las lacrymas ; yideo eum liigeulem quostlam, qui iios in.omnitrihuialione nostra : Ol possimus, iriquit,
aiife peccavefunl,elnoii egerunt po_nileiitiam; vitleo eiipsi consvlari eos,-qui in oinnipressura sunl (ibid.).
cum gaudcrc cum gaudeiitlbus, (Ierc cum fleiilibus; El hic iion his qui in diyitiis et deliciis , sed his,
autlio ingemisceiilem, eo quotl nolit exspoliari, sed qui in pnnii pressura sunt, suam consolalionem
supcfvesliri. P.e spirituali ejus dulcediiiequiddicam, promitlil. Et nihil qusestioni relinquens, adjecit :
cimi ad ejtis suavissiinum guslum, eliaro quse sibi Quoniam sicul abundanl passiones Chrisli in-nobis,
viijebaniiir luera arhitralur ut stercora ? Nonne itaet per Christum abundut consolatib nostra. Quiii.
niira duleedirie provoeatus, adipsos Chrisli gcsiit manifesiius ? Hocest plane, quod paulo ante dixi-
amplexus, Cupio, inquiens, dissolvi, ei ess_ cuni miis, duo scilicet hsec cosijquari,-exteriores passio-
Chrislo, midio enim nielius? (Philip.;.) -.oiine mira nes et interiores eonsolaliones. Quis estet-gp tam
Chiisii dileclipiic debriatus, omnem glorlam pror^ hebes, tam prsesuiiipttiosus, ut contra manifesiissi-
sus ahjural, Nisi, inquil, in cfuce Domini mei Jesii -niam vcriiatcm et apostolicam aueloriialem, phy-
Cliristi? (Gul. vi.) Nonne fervore nimise clfaritatis B"sicjs
I rationibus innilens, coitimunicalioneni passio-.
f-xcitus anatliemaljiat non amantes Doniinufti _e- Jium Christi contrariam esse spirilui, et spiritualis
siim. Siquis, inquit, non amdl Dominum noslrumJe-. dulcedinis imminuere gratiam, imptidenli vauilate
siun Christum, anathema sit, Mdrqn Atha! (I Cor: a.fii-inel? Comminiicare passiOiiibus Chrisli est rc-
xyi). Ipse laineti dicat, utrum sineconsolalione in sua gulafibus disciplinis subdi, cafiiem per absiincn-
sit trihiilalione relictus, clquid iiiiinstra trihulatio- liaiii, vigilias, et labores mortilicare, alieno judicio
ne iiohis sperandurii sit, Tnianifeslcl; sicqtte serpe:;-'- suam subdere voluntatem, nihil- ohedienlia. prcc-
linuni caput, quod virus hoc noxium .Iiuirianis in^ 'ferre, et ul breyi jiiulla eompleciar, professionem
sibilat scnsibi.s , aposlolico mucrone - cOnfodiat. nostrain, quse secundum I.egulam beati Be.iicdicli '
Ipsitis nairiqiie suiil htcc, qui super venticni i'epil* facta est, exsequi, hoc est, passionihus Christi par-
qtii terram comt-dil, qiii sub umbra don.iil iii Socis ticipare, teste: eodem legjslalbre nostr.o , qui ait
liumeiitibus, qui negolium venlris el libidinis, sub (2i):. Etita ininonasterio usquead finem perseve-
eolore actilat sanclitaiis. Sic eiiini lacilius simpli- rantes, passionibus Clnisli per patientiarii pariici-
ces quosque ab apostolica paupertate cl evaugcLcu |jein'us"ut regni ejus mereaniur esse consortes. >
ptiritate aogitaL extefrcndos,--si majoiem Pi\in;e Hoc ipsum et Aposlolus : Scientes, inqtiit, quoniam
diilccdinis gfatiam, in rcmissiori vila sibi a.sliment G *- sicul socii passionum estis; sic eriliset consolalionis
adfulti!'am. Si sanclius credenfinler epuias et vina; (II Cor. i). Quara sil autem necessaria exterioris
iritcf regalia fereula. et apparala convivia, inier . homiiiis affliclio, maHifestissime perdocemuf, eo-
otiosas ebrifabulaliones et llocturnas potationes, derii Apostolo ifa proiiuntiante : Eisi exterior homo
matlenlia lacrymisora pfsefeire, quaiii in Iabore et noster curruinpitttr, iamen is qui interior est,reno--
sefumna,'in vigiliisiiiullis, in fame et siti, in frigoie valur. Id enimquod inprwsenli est, momentaheum
- ct uuditate, ei proprise voluiilatis mortificatione, in etleve Iribulalionis noslfw, supra modumin sublimi-
diufria.faligatione, in mund; ceiiteiiiptu, et caruis late wlernum gloriw pondus operalur in nobis(II
despectu, pallcnlia ora slccis pra_ferre Oblulihus. G.oi-.-iv).Denique Salomon quihus "divina coiisola-
Dicat ergo Paulus ul.rum suos in prsesenli tilhula- lio sitjiifuiidenda, inysticis verbis tleclaral.dicens:
tioiie, pius ille consblalor sine conso'atione relin- Dale siceram mwrenlilius, el vinum his, qui ainarp
qnai, et liairesim Joviiiiaiii iterum pu.luianlem, sua animo sunl. Bibant elobliviscantur egestatis suw, et
aiictoritaie pra.occupet. Perniciosior tariien h__c doloris nonrecordentur amplius (Prov. xxxi). Apeite
iiieresis ; ûani' Joviiiiatii videlur, uam cum ijla his verbis vinum illutl qtipd loelilicat cor Iiomiiiis,
epulas abstirieniise-equarit, ista prseponit. Ergoqui , nOn otio dissolutis, -non diem in cacliinnis et fabu-
inajoi-em divinoedulcedini.s consolaliQnem, in car- lis expeiidenlibus, sed his qui amaro sunt aniciOj
li.s suavitaie quaiii tribulatioiie.coristiruuiit, Paulum repromitlit, sieeramque illam, qusede pomis navis
audiaut dicenlem : Benedictus Deus, el Paler Do- et veteribus, quse in sponsi deljciis sponsa conser-
riiini nostri Jesu Chrislt, Pater misericordiarum, et vat, conlieilur, non epulanlibus et potaniibus, sed
Veus tolius consolalionis, qui consolatur nos in omni propler anguslias hiijus vitse moerentibus, et ege-^
tribuialione noslra (II Cor. i). Siveergo jejuniis; state et dolore laborar.tibus, pronuntiat esse-do-
luacer.emur, sive ailiciamur yigiliis, sive laboiibus i riandara. Bibant, inquit, elobtiviseanlur egesluiis
atieramur,-Uenediclus Deus, qui consolaluf nos ini suw, laboris videlicet magniiudinem divina conso
piiirii tribulaiioiie nostra, el si.lapidibus obi-uamur,, lalione asserens minuendam. Gui sentenlise apeiiis-
et si viiiculis aslririgamur, et si c_edamur virgis, et sime concinit Psalmisla : Secundum tnutliiudhiem,
si carceris toleremus anguslias, benedictus Deus,i iriquiens, dolorum meofumin corde meo, consolatio-
qui consolafur nos iu omni tribula.ione noslra., ncs tuce Iwiificgvemnt animam tneam (Psal. XCJD).
-.- . ..- ,. .i
;.'.(2i').S, Bened. prolog. Reg.
' SPECULUM CIlARlTATiS. — LJB. 11.
5S3 'E5t
Kemo ergo arduani illam viam, qu_e.ducii:advitaiii,,A quietum suscipiens. Sicut igitur divina clemenli»
exhorrcat, ueiiio remissiorer.i, quam serael abjecil, pleTumque verbo, pleiumque cxemplo, nonmin-
timitiaiijfeliciialc rcpetal; scdsicutait noster legis- qtiarfi Corrcptione, aliquando ctiam flagello, tepid(;
lator, suslinens noii lassescat, nec discedal: sciens vel perdite vhentes provocai ad salulem, ilaeiiasi
quia secuiiduni lEultiludineni laborum quos tc-Ieivit occulia cnmpunctionc, quam vel limor cxcitaf, vci
pro Chrislo , consolationes 1-eiificahunt animam generat alTectus, ad nielioris vitse st-.it.im iuviiat.
iiiius. Hujus aulrm visilatiouis taiisa J.iperii:a esl. Fit
CAFET VII. •eiiimelcctis ad profectum, icprohisad judicium.
Quwslio.cur quidam ampliori dulcedine in remisswre CAPUT IX
vila, quamin arcliori, compunganlur. Quoil primtim gemts compitnclionis. sicnl atiw quw-
~_Sed quid est, inquiens, quod ctim aliquanlo re- dam cjraliw, el reprobis adjudieium, ei clectis pro-
niissius vivercm ; sagina.ioribus uterer cibis, pocu- veniut ad piofeclutn.
lis pauculuiii relaxarer, plusculo somno inclulge- Nec mirandum, hanc graliam rcprobis et eleclis
nem, nec corpus labore, aut tanla veslium asperitale pleruinque csse conimunem, cum cxccllcnliora illa
altcrercin, nec silenlio lanto supprimerer, ita c-om— cl.arismata, sermo videlicel scicnti»., prophetia, gc-
ita "
pungebar, ita affictebar, quadam mentis dulce- Kcfalinguariim,graiia miraeulorum, ciiani reprobi.
ditie resolvebar ; at nune in hac districlione ila novcrimus imperlita. Nam et Saul inte.r proplielas, et.
aridus et siccus iucedP, utnce vi quidem ab pculis interapostolos Judas. Et mulli, inquif, dicenl mihi in
meis lacryroas valeam extofquere? Et ego qusero a illa die, .lonne hi nomtne tuo dwmonia cjecimus,et in
tcqtiid de eo sestimes judicandttm, qui cum immani nonxineluosignamullu feciiiius?cl tunc confileborillis,
viliorum gurgi.e ahsorplus onini se spurcili;e, et quia iwnnqvi vos (Matth. vn). Quod ut simililer de
immundilise tradcret, nibil prorsus flagitii perhor- gratia compunclionis videamus, coiripiiuctus Balaam,
..rescefel, in tali vila s_?piuscompungebatur, ssepras Morialur, ir.quit, anima mea morlejuslorum, el fiant
lacryraabatur, nec solum limore pa.n_c, et peccato- novissima mca homm simitia (Num. xxm). Qui pro-
rura suoruni recordatione, quod forle Tiemomirare- priam quoquc perversitateni deplorans, ait: Dixit
iur", sed eliam iniro affectu in amoris _esu dulcedi- Balaain filius Beor: dixit auditor sermonum Dei,
«em resolutus, quotlam nienlis osculo ipsum videre- qui cadens apertos habet oculos (ibid.). Niliil tameit
iuramplecti. Quid.ergo? Hujusnc a_mu!anda viia, haccompunctioneprofeeii, qui docuit Balaac po-
Jii sectandi mores, tradenda caro illecebris, mcmlira nere scandalum corain filiis lsrael, fornicari ct bi-
stihdenda lihidini, ul simili dujcedine perfruaiiiiir ? £4 bere, el comederc de idolothytis. Quam swpe filii
Qtjis-h-icdcmcntissimus dixerit? Ncc ego ista quasi Israel in eremo correpti a Moyse fleverunt corani
aiiihigna ; sed sicut novit ipse Jesus, vera rt certa Domiiio : quibus nihil illa conipunciio profuit, pri-
pranunl.o. Novi et ipse fratrem, qui euin.tota die siinis concupiscentlis denuo resolulis (Num. xi et
ssectilaribus viris ac fcminis immistus, faluilis et alibi). Sed et introducti in lerrainrepromissionis
pplalioni vacaverit, sero rediens moiiasterium iia curo.loqueictur illis angelus in loco flentium , le-
iiilacrymas acsuspii ia erumpit, ut etiam iiiiporlunis \avcrunt voeem et flcverunt: ei, nihilominus pOst
gemitibiis muJtorum aures eonipellcl; nec ideo vel hsecaddidcrunl facere maluui coram Domino -( Ju-
mbdicum ab liujusmotli illecebris (emperet. Hujusce dic. u). Quid Judas ? Nonne compunrtus ait: Pec-
igilur spe compunclionis regulaiis dislrictio dcss- cavi tradcns sanguinem juslum ? ( Maith. xxvi.) Ve-
retida ; ei similis cst sectanda spurcilia ? Cujus non rura quam niliil p;osit suam perversitaiem ileran-
hoc aljlioijet audiltis. lihus iiujusmodi conipunctio, testisest Sapiens ille
CAPET VISL qui ait: Qui baplizdiur a morluo, el ilerum langil
Quod triplex sil cnusa spiritualis visitalionis. mortuum, quidproficit laratio ejtis? (Eccli. xxxiv.)
- £.overiimis crgo quia linjusmo.li visilatio non Baplizalur a inorluo, qui vitam suam omni calorc
semper sanctjtalem ostcndit; nam ssepc provocal, 0' fervoris c;.peitem, vel cerle viliis fetitlam ac se-
ssepe et conservat. Est auteni, quantum inprseseii- pultam, compunclus deplorat. Sed nihil prodcrit
fiaftim occunil, Iriplex Imjtis visitationis causa. Fit talis lavalio, nisi fuerit secuta correclio. Porro
eiiiiij aliquando ad excitationeni, nonnunquam aJ electi, quibus omnia cooperantur in bonuin, hu-
ciinsolationem, p.eruinquc eliam ad prscmium. Ad jusmodi compunctione excitaniur, non ad judicium,
exeitalionejn dormicnlibiis, ad consolatioriem lalio- sed ad profcctum, qui hac ccelesti visitaiiouc pijr-
fariiibus; pvo pra_mio ad co_l<.slia suspiraniibus. cili, nequaquam securius in remissiorc vita tor-
Piima ergo excilat torpentes, secunda reficit labo- pescunt, sed quo ritajore.divinse dileclionis dulce-
rarites, lertia suscipit asccj.denles. Prima hceccom- dine perfruunlur, eo ardentius ad fortiora virtuluin
puijciip ad sanctitalem provocal, sectmda sanaila- eêrcitia accingunrur.
temconservat, terlia iemiinerat..Prima lerret con-
CAPUT X.
ieninenlem, vel illicil tinienlem ; secunda fovet et
I)e duplici ratione secuwlw risitationis, ct quod de
{iromovctadnilenlem, lertia ampleclitur venicntem. isla ud tertiam , qi-.w cwleris cxcellcnlior e-st,
'Primaesl quasi stimulus devium corrigens, secuiida irunsitur.
quasi baeulus debilem sustentans, lerlia leclulus Qui cxcusso lcpore slatim \\\ sudores et ago.ies
PATBOL. CXCV/ 18
558' "'-.- B. AELREDIABBATiS RIEYALL. OPP, PARS I. —ASCETtCA. . 55»,
pro Christo susceperint, ab illo; excellentiori com- JA viiatis; quid jucunditatis? An sceierum tuprum
punetioiiis genere excipiunlur, qua_infirmos sanat, . immaiiilate desperas ? Sed qui persequof fugien-
debiles f oborat, allevat desperalos. Ipsa est conso- , tem, rejiciam venientem ? Qui avertentem te faciem
Iaiio gemerilibus , pausatio laborauiibus , tenlatis tuanl a me amplectoret attraho, stih afas iniseri-:
protectio , viaticum itineranlibus. :Quam qtiidem cordire uiese fugienlem repellam ? Et vox fua, Do-
consolationem illi sibi adimunt, qui slalim ad pri- ; mirie, inspiratio lua. Uiide ehim animae desperaise
JBOSsudores resilientes, vel in prislinum torporeni lanta spes, nisi te, Domine, donanle, qui miris nio-
devolvuniur.Velviles quasdam cprisolaliones in credis- euras infirmitates nostras; formas deformia
bra coijfabulatipne, vel amicofum visitalione , vel nostra? Sed jarii de secundoillo statu: quid dicen-.
.certe propria. volunlatis libertate conqiiirunt. Quas dtim, in qubdiviua pietas tam mirabililerToperatur
. eonsolatiouumsordes saiiclus Prppheta eonteninens: in hpmine, ut ex teiitatlone profleiat, ex infirmitate
Renuii, inquit, consolari anima mea (Psul. LXXVI.) amplius eonvalescal?Et cum omnis anima naturaliter
Quid:-ergo~?sine" omni consplalione. relictus es? labores, ten talioneset dolores refugiat, tot consolatio-
Absit! Memor fui Dei, et deleclatus sum (ibid.). Et nibtis in.suis tentaiionibus ariimatur, ut noti solum
-
hujus similiter visitationis ralio duplex. Proveiiit susli-ieal irruentes, sed etiam retardantes provocet
eniiri aliquarido lenlatis., ne comianl; aliquando B I quodanimodo.acrequirat.Inquem stalum sanetusille
'tentaiidis, ut levius ferant. Prima refieiuntur, altera profecerat, qui ait: Proba me, Domine, ettenta tne.
armaHtuf. Nemb ego seeundum primum illud visi- (Ps_aL\\\.)El ileriim: P_robame,Dominc,etscilocer
tationis genus, -suam meliatur sanctitatem, qupd, meum (Psal. cxxxviu). In hoc siafu innumerabilibus:
_et reprobis iionriunquain.accidere manifestum est, coeleslium alTecluum incenlivis assuefacla mens^
fetl.neque.secundum istud , qtiod licet exeellentius paulatim in illud sublimissimum , ac perpaucis ex-
sit, saiielila.em lamenprajparat, non oslendit. In perlum visitalionis genus provehitur, uhi quasclam
illoenim quasi parturitur ; hic nufritur. Sane in ftitura_suse remuneratioiiis primitias ineipiat prse^
hoe seeundo ênere crebra ebnpuiictiorie assuefa- gustare, trarisiens in locum .tabernaeuli adniirahU
clus, crebris sorbitiunculis divinse dulcedinis palis tisque ad domum Dei, et effundens super se ani-
stus, in illtid siiblimius gradu exeelleritiore prove- mam suam, co-lesliuni secrelorum nectare debrie-
hittir, quod non jamdebilem corrohorat et coiifof- lur ; fulurseque quetis suse Iocutn purissimis con-
tat; sed quasi perfeclum viclorem gratia abundan- lemplatis obtutibus exclamef cum Propheta.: Hwc
tiori femunerat. - ' requies mea iii swculttmswculi: hic habitabo, qtia-
;.,CAPUT XL; -.".':" (_ -liflHielegi eam (Psal. cxxxi). Sicut ergo iriillo stata
Quid in shujulis his visitaiionibus Deus operelur. ubi ntilla prsecedtint merita, sola operatur miserii
. In priino igittir slatu ariiriia suscitatur, in se- cordia, ita in isto,iiiquo coronat mtinera sua, quse
eundo purgatur, in terlio sabbali iranquillitate per- lameiiesse voluitroerita npstra , cum misericordia
frriitur. Iu primo slatu opefatur misericordia , in operatur justitia,
seeundo pietas, in tertio.justitia. Misericordia enim APUT XH. ; -
quscrit perditum, pietas reformat inventum, ju- Quod in prima visilalibne specialUer iiiiior•, tn se-
stitia munerat jam perfectum. Misericordia eri. .... ctinda consolalio, in ieriia sit dilectio.
gif jacenlem, pietas adjiivat pugnantem ,; justitia Pprro rioiandum arbilror quia, licet in prima
coronat viclorem. Et fevera quod poterit, esse ma- ijla yisitatione nonnunquam tiniori duIcediRen.
jus diviniP.miseraliOnis indicium, quain ut-illa 'sua- suavitalis admisceat, in<secundavero, ciim suavitate
vitas, illa .jriciiiiditas, illa mira sereniias, in qua stimulum plerumqiie timoris adhibeat, proprie li-
nihil inquinatum incurrit, animse inquinatse adhuc mcn illa ad timorem, isla pertiftcl ad eoiisolationis
graliam suse visitatioriis impeiiiat, nec solurii ter- dulcedineni; nam in tertia perfecta charitas foras
rore concutiat, sed omnia menlis clauslra seris mitiit timorem. Inilium enim sapierilia., tiriior Do-
vitiorum obserata sua penetrabilitate perscinderis, D 1 iiiini; consummaljo autem sapienlia., ariior Domi-
foedisadhuc labiis quoddam stise dulcedinisimpfi- ni. Jn; timbre inclioaiio, indileclionepeffeciio.
mat.osculum, ac ineffahili suavitale sua blandiatiir Hic labor, ibi piseinium. Hric ad illam ascendituf,
. avertenti, curiCtanlemalliciat, auimetdesperanteiii? 1 nec tamen ad ipsam, riisi per ipsani pervenituf,
.0 dulcis Domine;.quid retribuam tihiprp omnihus Menti eteiiim, quarri plerumque timof afflcit, urget
quse retribuisti m.ihi? 0 quam suavis est i;i omnibus dolor, dejieit desperatio, absprbet tristitia, eorrodit
.spiritus tuusl Vere, Domine, misericordia.tua ma- acedia, qusedam mifse suavilatis gulta deseeiideits
gna est super :me, qui. emisisti manum tuani de:,',• a balsamo illius riiontis pinguis, montis coagulati,
alto, eripiens el liberans riie de aquis riiultis, et de: quasi quriddam placidissimo. se siiperinfundit.ela-
nianu filiorurii alienorum ; qui ei-ipuisli animami psu : ad cujus fadiaritis divini splendorem. Iuminis
nieam de inferno inferibri, in quo elinxi quamdani oriirilsilla iffationabilium sensuurii nebuta dissojvi-
dulcedipis tusestillam ; et audivi vbceni ttiaiii quasi[ tur; ad cujus suavissimum gustum tola-iliaama-
; de longinquo. Quid agis, iridigne et sOfcjjde? Ut. ritudo fugatiif, dilatalur cbr, riieris inipinguatur, et
-quid in his sbrdibus voltilaris, ia his turpihus de- asceiidendi:faeiiltas miro mpdp:pfseparafur. Sic ti-
lectaris ? Ecce quid apud riie dtijcedinis ; quidsua- roorc tepor exdudilur, timor gustu divirisedulce-
SS7" SPECPWJM CHARITATIS. — LIB.-H.- ; 5E8
dinis tempefaltir..-' Ne liTCTiS; iil infimis torpeat, ti-'A.ief
, impirigaiil.appelantque, ut evangclfcis sermo-
mor excil-tt; ne laborancip deficiat, pascit affectirs.; nil-os utar, priinas catliedras in synagogisj pfimtis
. His nimifum alternantibus landiu eruditur,. donec;." discubitus iji coenis , pfimassalutalibnes in.forp, :
tota rneris iila ineffabili chafitate absorpla jam noii et vocari ab honiinibus Rabhi (Muillt. xxiii), afr
ex dilePtibne piiiguescat, sed illius speciosi fprma feclanles himirum esse magislri, qui ne una qui-
prse filiis homirium desiderafissimos ardeiis atii~: dem die didieerunt esse discipuli: cum ergo taliura
p.exiis, iiicipial yelle dissotvi etesse cum Chrislor, jneptiaruro ipsisibi eonscii sint, iniror qua frpnte*, -
dieens qublidie cum Projiheta:: Heu milii,-quiq in- qiiaye irreyefenlia divinain sibi dtilcecliriem imrier-
colaltis meui pfolohgaius est (PsaL cxix.) Sie.be- liendairij acanimam terrepis affeeiibus cpiisttipfa-
nediclioiierirdahil IegisIator,~adniinislrari_;incipien-; lam, suavissiniis ac puiissimis amplexihus Jesu
ttfeus \iriuni ePmpurictionis -cum-timore ejus, pro- _ -sestimentconfoyendani. Quibus pfofeclo si qna cce-
fieientibus iae ab uberibus consolatioiiis ejps . et',' lestis duicedinls gtilta profluxerit, non ob sancti-•
cuin avulsi fuerint a lacie, epuJabuniur, ab introilu latis meri.tum, nec laboris; solatium, sed quasi ih
glorise ejus. Jgitur prima jlla visitalio afgiiilitii- infirniis positis, ad excitatioiiem certum sit ptov.e.'
-
quitalera, secunda sustei-tat»inf.rniilateni; sane ter- nire, quariquam posl acceptani noliljam veiitatis,
lia ostenclit sanc.lilatem. Nefnb ergo glorieUir in ac arreplani viam perfecta. puritatis, volunlarie
prinia , iii.quacoHvinciiur iuiquus vel tepidus ; sed peccanubus, vel inertia torpentibus, .aut vix atit
liec in secunda, in qua probatur iHfirnius; iii nunqiiam hujtismodi gratia largialur. Hoc saric di-
terlia auteiii qui glofialur iu Poriilno glorietui-. ce.idum, aliudesse terrenis, illis aflectibus atten^
"•
;; ;. CAPUt XIII. - ' - - ;-.-'. faii sojiiiri ; aliud-vix inaliquem rarissime eaderei
Quis sit fruclus in singulis, ei quarequidqmsecundm aliud eedere et eonsentire , vel se eis ex loto de-
rvisitutionis consotatidne privenlur. . dere; aiiud si quid hiijusaibdi occuiialioiium iinpo-
Porro fructus piiinse visitalionis vera <.st ad nalur, invitumsuscipere. :;
Deiim conversio ; fructiis seetiiidse proprise volimla- .;:' , CAPUT siv.
lis et oniriium passionurii mbftilicatio, fruclus lerr- Proponunlur quwdam diving teslimonta; secundum
tise perfecta est beatiludo. -Deriique.accepio fruclu quwsiaiumsuumquisqueineiialur.
pririia.compuiielionis in excellentia.pejfecise conso- Proinde si visiiationis tua_ causas, ac rationes
laiioriis; cessant jamilla,<ju_e suiini, utita dixerim, yelis lucidius "inlueri, primo statum, in quem.pfo-
expleyitriegptiuin, slatim sequiltir lenlalionum et feeisti, sagaci inspectione diseutilo, ae vitse mo-
labofum prohatio : utjmerito succedat illa, qu_e:est C ( ritmque tuorum qualitatem; nori sectiridum pro-
dtilcis in Deam devplio. Non enim faeile diilcedinis priarii cpnjecturam, sed secundum regulas
Sei-ipfu-
liujtis affec.us sirie prsecedetite vel comitanfe, vel rarum, et cdelesliuni prajceptorum liiieas,: proprise-
ceiie slatim subsequente labbre,- aut tentatibne do- . que professibriis norniam, teste conscienlia, subtili
. rialur ; qtise nequaquam pro^vitse merito, sed prs: iriquisitioneexamina. Ait nempe Domiiius:
Yidete,
infirnlitale suste.iilaiida ,; yel lentalione allevianda ne gravehtii.rc.arda veslra in crupula, et ebrietate, ct
donatur. Ideeque hi qui adpfimas mox lenialiones curis hujus vitw (Ltic. xxi).Et Item: Omnis qui ira-
et lahores resiliuiit, et instar quOrumdam diseipu- scitur fralri suq, reus efitjudiciq- et qui dixerit, racq,
lorum Doiriirii scandalizati, communlcatioiiem Do- reus erit cqncilio ; et qui dixerit, falue, reus-erit
miiiict cOipofis et sangtiinis, id est passiohis-jliius' gehennw ignis (Mallh. vj. "3Et; alias : Qut twiuerit i)i-
imitalionem abliprrent, dicerites: Durtis est hic ser^ lervosmajoresse, sil omnium servus {Maitli. xx).
moj ei qitis-polest eum qudire (Joan. vi)? ae sic Iteni: Qtuecunquevutlis ul facimt vobis liomihesbo-
regrio Dei minus aptl relro respiciunt, vel eerte na,-et vosfaciteillis (Matllt. vu). Et: De omni olioso
abjeclissimas illas .terrerias, et humanas coilsola- sermone quem tqculi fuerini honiiriesi feddent de eo
-tioncs:ad_n_Uunt:':Jii.-iiiqiiam,: ab htijtis Corisola- raiionem htdie judicii (Muith, xii), Ait ef aposfolus
- tionis dtiieedirie s.emeiipsos :exeludunt, et ubique 'P Paulus : Nonin comessationibus ei ebrietdlibus^ non'
miseri, riee ad: suhlime illud vlsitationis geritis as- in cubilibus eiAriipudiciliisynon in contentione et
cendurit; et virtutum exefcitia sirie liujusniodi eon- wmulalione;sedinduimini pbminum tiosirum Jesutri,
solalioife fastidiurit: ad pristina vero fedire, con- el.carnis curamne feceritisindesideriis(RoHt.xiii);Et
scienlia fesisterite, nori. prastimunt; Qui merilo ipse: Nemo militans Deo, Implicat senegoliisiw-
foi-fede cJiviri-econsolationis'desertiorie .causaren-vx cularib'us(IITim.rii). Et ad Galatas : Si invicein
tur sf peffeclepi-istinis ahfenunliantcs, acpropriam mordetisêt c.omeditis, videte t_ieab inviceni consu-
vpjuntateni plerie mortifiearites, nequaqtiam viles et tnamuii.(Gat. v). Et ad Thessalonicenses: Roga-
abjectas muiidi coiisolatipries Dei corisolalioni miisvgs,fratres,utabundetis:mdgis,etoperamdêlis,.iit
pra.ponerent.'Nuncvero, cum ingressiarctiorispro- quieli silis, el utveslrum iiegqtiumagalis,eiutope-
posifi viam,"statim iiicipiant nescio quas dignila- remini manibus veslris, et ul honeste ambuletis ad
turtl infulas soinnlare, ac vanissiriia prsesunipiione eos, qui fpfiissunt, el nuttius aliquid desidereiis'{I'
sui libertalem usurpaf e,.n"ec;exspectent miseri do- Tltess. iv). In secunda quoque Epislola ad eosdem :
iiec dicaliireis : Amiceascende supefius (Luc. xiv)"; Quia si quis, inquit, non vuli^gperari, nec tnahducet
sed ipsise qtiantum possuiit, ad aIiioi'a jiiifaiden- {II Thess.ui). Jacohus qiioquc'.: Fra:res mei, iit«
t;59 B. AI.LUEDI ABBATfS RIEVALL. OPP. PAR3 I. — ASCETICA. j -, 5i30
quit, iiolilc in personarum accepliohe habere fidcm: A . luteris : el Deum qui nequaquarh te ailliue.a ca-
Jbomini nostri Jcsu Chrisii (Jac. lv). liein ; Si zeium lore viscerum suorum hoc videiur "indiciopenitus
,-inimarumhabelis, el conlenlionesin cordibus vestris, ahjecisse, luo lepore compellas ad voTnithrri, ct
holite gloriqri : ubi enimzeiiis ct conientio, ibi iiicon-: fiant novissiiiia tua pejofa priofibus. Quod.mul-
stantid et qmne opus pravum (ibid.). Et patiio posl: tis evenire quotiijianis experiinentis perdoce-
Quicitnque voluerit amicus esse liujus swcuti,inimi- mur.
cus Dei ccnslilueiur "(ibid.). Idem iiiconseqiieriti- ': ' CAPUTXV. :
bus : Nolile detrahere dllerulrum, fralres mei (ibid.). Quibus tnodis ad spirituales cdnsqlationes trqnsitur.
Veniamus ad apdslolorum.Principem : Obsecrovbs, Ca_tci;umsi lalihus affeetuum aculeis excilatus,
inquii, tanquam advenas el peregrinos, abstinere vos sordidas JSgypliorum ollas abjecisti, ac pauperta-
iicarhalibiis desideriis (I Pcir. u). Et in eadem lem Jfsu cunclis niundi opibusprcetulisti; si regalia
Epistola : Deponenles omnem malitiam, 'et omnem fei'cula grossiofis panis, et vilissimi oleris eoriimu-
dolum, ei sihiulaiiones, el invidias eioirtnes detra- lasti cdulio,' si sub^celibiicmet abjeclibnem liono-
cliones (._>.<_.).Et infra : Si quis.toquilur, quasi ser- rihus eompensasti, si mundi curis ac negotiis exu-
mohes Dei (I Petr. iv ).'Et post pauca ad pastores : ~tus, non ciim.rusticorum malediclione, sed propfib
Pascite quiin vobis esl gregem^nbn turpislucri grfi- B ' luo, ac cpniniiiiii fratrum luoruni labore viclun.
tia, ncque dominanles, inquit, in clero. Shniliter qiiserere delegisli, si pro loquacitate-sileijlium, pro
adolesceiitessubdiliestote senioribus. Omnes autem erebris litlbus fraternse dileclioiiisiriduisti affectum,
invicem humililulem insinuale (I Petr. v). Idem in si jam eo-pisti reddere vola tua, quse distiiixeiiinl
secunda Epislola :Fugienies ejus, quw in mundo•'1 lahia tua; si, inquam, his atque hujusmodi in-
cst, eoncupiscenliw corruplionem (II Petr. 1). Et.;V -cliciisdeprehendelis temelipsuiti exisse de _Egypto,
ilciii : Sobrii estole et yigitate (II Petr. v). Jam ; et hujus maris magni et spaliosi, sseculi videlicet
nunc ad illum discipuluiti queni diligebat Jestis, ' hujtis fluctus, qnasi verus Israeliia li'ansisse, si
veniendum est: Qui dicil se nossc Deum, eimundaia : non statim coelestis duJcedinis tihi maiiuapiolJuxe-
ejus non cusiodil, mendux esl (I Joan.H). Et : iVe-. rit; noli adversus Denm niurmurare, noli Deuni
lite, inquit, diligerc tnundum, neque ea quwin mundo leritare, et dicere : Si Deus est in nohis, an npn ?
sunt(ibid.y. VAinfra : Omnis qui odil fratrem suum, eum prseceptorum illius. exsecutio pr_esenli_eillius
homicidq est (I Joan. ui). Judas quoque apostolus : apertissimum indiciuin sit, ipso dicente : Siquis
Vwiltis, iriquit, qui in via Cdin abierunt, el crrore diligilme,'maiidgta mea.servabit :. et Patermeus di±
Balaam mercede cffusi 'sunt, el iii coniradiclione r( liget euin, et ad eum vehiemus, et thansionem apud
Core perierunl. Ui simt in epulis suis hiaculw con- eum facicmus (Joan.- xiv). -Noli, ihquam, murmu-
vivaliles.(Judw xi). Et pbst pauca : Hi sunl mur- rare, ineidasque in illanl hlasphemiam, ut dicas t
muraiores, queridosi, secundum desideria sua ambu- Vanus est qui servil Deo ; et qidd emotumerili,qui
tantes (ibid. xvi). Et iiiffa': Odientes el eain, quw custodiiiimus praicepiq ejus? (Malac. m.) Et iilud
camatis est, maculatam tunicam (ibid. xsin). Psalmistse : Ergo sine causa juslificavi cor .meum,
Ilsec efgo, et liis similia, evangeliese et aposto- et tavi inter innoccriUs manus meas, el fui ftugella-
licsedoctriria. testimonia, tibi quasi quoddani spe- lns lola die, ei casligatio mea in nialulinis, quando
ctiluni spiritale proponens, vultum animse tuse sol- qiiidemipsi peccalores el abnndanies in scecuiojobli-
iicitius eontempl..re, et si adhuc "inveneris lemet- hucruul divitias (Psal. LXXH),et quod esl sumriium,
ipsum fluitare epnlis, mero crebrius incalescere, divitias spirituales. Si in amplioribus divitiis a-m-
ssecularibus riegotiis implicari, tJislendi turis mun- plior pr_esfatur et gratia, ut quid moriifieamur lota
tii, ac earnis desideriis incuhare; lilibus et fabulis die, sestinjamur ut oves occisionis? Nonne lnelius
occtipare diem, imptiris detractionum'morsihus .est manducare et bibere,i>l frni .banis in- isia vita,
frateriiam lacerare carnem ; inefti dissolutum otio, et in alia ? _<<.onne ibsulsi honiinis est id ingenli
'qtiasi.quibuslibet stimulisinquiclaturn, moliili dis- D i corporis quserere cruciatu, qnod: facile possif, et
etirsioiie Iiuc atque illuc volitare; et non proprioi sine labore conquiri l Sed ubi esf quod ail Patilus ;
lahore, sed sariguine ct sudore pauperum venlrisi _ Per multas iribulaUones opoxlet nos introire inre-
clelicias comparare; si dertique ira, impatientia, in- -gnum Dei? (Act. xiv.) Et _ad Thessalonicensei.:
vidia., inobedienfia cfebrius maculari; et sollicitius Nemo, inquit, »iot>_ra(«r in tribuLutionibitsistis, ipsi
ciii-am ventris, quam meritis agerc, nietas professio-' eititn sciiisrquod in hoc positi sttnius (I Thess. ili).-
nis tuse sine cessalione transgredi; si igitur in his, Sed miraris, quod non sialim te dulcedp cceiestis'
omnibus niiidusaccrassusincedas, noli, qusaso,-dei excipiat. Et tameri filii Israel, qtii in jEgyplo qui-
titis lacrymulis multum gloriari; qua> foiie ut et deni crebrius divinorum iriiraculorum gloria exci-
nos sliquid secundum pliysicos dicamus, fiimesceii- tati, ac niystici illius agni sacris suiit eai'nibus pa-
tibus mero venis, ae diversis cihorum' sapofiiirive sti, post •riiijtrisRubri ti-ansiluni noii stalini angelici
Hidoribus, hiimore capitis succresecnte, faciiius, pabuli mcniere solatium, imo primo ad aquasMara'
elahunlur; vcl certe, si Dei tiiuofe, vel affeclu in" adducti, ibique tcntalt sunt, ac inde per duodecim
hoc statu compungafis, noli lanta Dei gfaiia tam forites ad secretioris eremi abdiia perveiiientes, cce^
jriipudenter abtitij ut.securius in tuis sordibus vo- les.i pane mirabiliter saginaniur (E%od.__.'),
' -
m SPECULUM CfiARiTATlS. — LIB. II. 5C2"
'
Ei tu ergo egressus de _Egypto, si iniumescenles A _ •'•".. CAPUT XVII. i
liujus saeculifluelus sicco vesligio pertransisli, du- Interrogaliones eujusdam novilii,ei suw responsiones
ceiidus es primo ad aquas Mafa, id est amaras, ut _ inserunlur.
te coiporalium Iahorun. aniariludo deterreai, expe- Cuni iusle non inultufn leriipus frater quidani ab-
riarisque illudEvarigelicum, quia arcta esi via, quw renuiitians muiido, noslro se monaslerio ceutulis-
ducit ad vilam (Maitli. vn). Ibique teiitaberis a Do- seij tradiius a ~reyei'endissinio abbate nostro inese
mino; si forte ad illorum merearis transire coiisor- parvitali discipliiiis regularihus insUtueridus, ecepil'
lium, quibus dicit : Vos eslis qui permansistis me- aliquando adroirans" qii_e'rere,;qu_enaro mihi causa
cumin tenlaiionibusmeis (Luc. xxu). Inde ad duo- videretui', quod in sKetilari adhuc habituac cou-
decim fontes, ad apostolicsevidelicet fluenta doclri- versalibne posilus ita ssepius compungebalur, ac in
n_egradu excellenliore trarisibls, ut assidua "Scri- quemdani divini amoris i-esolyebatur affecfuni lan-
pturarum meditatioiie assuefactus , quodamuibdo laque spirifus suavitale...frueretur, quaiitam, inquil,
extra niundum efficiaris, et e divinis elbquiis, quae modo jion dicanj diulius rctinei-e, sed ne raro qui-
sunt lumirum aigeiiluni igne examinaturti, mutua- dem degristare sufficiam. Ttim ego : 1 SaHclio.rcm-
lis tibi pennis columba. deargeniafis, qtiasi tuitur ne, inquam, illam tuam cpnversal.lonem, Deoque ac-
castissimus ad crernum pervoles spirilualero, ubi eepliorem fuisse existimas? — Nequaquam..', in-
si quid lihi slillicidii spiritualis pielas Condiloris ° quit, id dexerinf;"prassertim cum mulla jamagam,;
cffuderil, scito-non tui esse arbitrii, quando colli- quorum si uiiuiil aliquid tunc egisseni, 11011 niodo
gas, aut quaiitiim colligas, aut quaridiu.quod colle- sanctus, imo.ab omnibus credei-er, ul' ita dixefim,
geris serves. Nam si Sabbalo egiessus aliquid cce_ adorandus. — Rogo , iiiquam , in quantis illud
iestis edulii colligei-etentaveris, ne itiveiiii'i quidem apostolicum experiebaris, quia per tnullus iribu-
'
poterit. Cseleris vero diehus certamlihi quaiitila- (uiiones oportet nos introire in-regnum Dei(Aci..
lem gomor, i.l est divini judicii mbnsura prsescii- xiv); illlidque beati Joh : Si-jystus fuero, nonlavabo
bet. Porro si quid i« crasiinuiii servare tentaveris, caput meum, sutufatus aflliclione ;_( miseriu?(Job
ut sine Jabore diurno coelesti pascaris aiiraento; x.) J — < Nihil, iiiquit,.iiohim. sensisse me memi-
vennes tilii lua exspeetatio pfPereabit. Veruin guni, sed plerumque expressius -ac dulcius me ChrL-
stata dulcedine spirituali 11011 slaiim-otib dissolva- s.tum amafe persensi. ».-Et.ego : « Tantane lunc
risjmox enini a latere spiritualis iiisurget Amalec, patereiis prp Christo, quauta nunc paleris ? —
non armis, sed oraiionibus evincendus. Ita succe- - Ne • una, inquit,. hora, quanta lii.c sine cessalione
deiitibus sihi ex divina quidein pietate iionnullis . suslirieo. Nam ut cselei-alaceani, nullo modo sallem
consolationibus, ex propriis auiem concupiscentiis C < una die tantp me sinerer premi silenlio, aui me
niullis labbribus, posl iiinuiuerbs agones ad illud. ulla ratione ah ptipsis et vanis sermonibus conti-
irieffabilevisitationis genus munefaiidus ascendes, iierem. Quinimo post illas, quas prsefafus sum la-
ul ex intcgro charitatis ardore flamniesceiis ab iu- erymas, statim ad cachinnos redibam et fabulas,
troitu glofi-S Dei, qtiasi ex frtictu teri'_e rcpromis- ac pro impetu animi huc atqtie illuc mobili discur-
sionis feliciter salieiis.ac igne divini anioris jugura sione ferebar, ac niese vpluntatis possideiis liherta.-,
eoncup.sceiilia. penitus absumente, reqtiiescas iti lem, parenttim "pr_es.enlia' gratulahar, sOciorum con-
pallore auii, iri splendore sapjeniise, ift Suavilali. fabulationibus arfidcbarii; conviviis appafatis in--
contemplatiOnisdivirise; experiarisque ex toto quia tereram, potatipiies non abliorrebam; matutirios
jugum Domini" suave est, et orius ejus leve est. somnps pro libito carpebam, cibo ac polti suj.ra,
(Matth. xi). melas etiam iiecessitatis disfendebaf, Taeeo "_ra_:-
" stimulos, quibus nbnnunquarii urgebar, lifes, con-
CAPUT XVI,
teiitiones, ac niuijdiaJium rerum cupidilates, qui--
Quodnbn sit aeserendumab aliquo arctioris vilw btts pro posse irilendebam. — At nunc, iuquam,
propositum, quainvis itluiii dulcemnon experiatur qui niores tui, quse vita, qui aclus ? _ Et ille sub-
affeclum._ lidens .: « In promptu, inquit, est dicere : non enim
cibus parcior, vestis,
. Sed esto, niliil hujusce dulcedinis proflual: nulla igriorari se sinujit. Est quideni
te laerymarum suavitas mulceal. JNectibi'estsicad- asperior; polus efoiste, somijus plerumque jn co-
dice. Denique fatigatis riiembris male mollis matta
pi-istina redeuiidtim, imo ntriusque eonversaiionis
couferendi sunl fruclus, ac libra c01.scieii.i3e sequo subslcrnitur; dum somnus'suavior fuerit, siirgere
Taceo quod in su-
examine trulinandi, ue fprte in tua sesljinalioiie - campana pulsanle eompellimur.
dore vullus nostri yesciiiiur parie nostro, quod tri-
praaponderent minora -majoribus;"deieriora mejio- bus solum hominibus, et hoc rarissime, et vix de:
ribus compareniur; ne securis dubiaj auf pluribus
necessariis loquimur. Nonne istud apostolicum nia-
prsejudiccnt pauciora. Nam si aJiter npn possis, sa-; nifeslissi-iie
tius profecfo libi cst, mio membro debilitato, vel si: irapletur in nobis : Mbriificaie membra
illutl
r.ecesse sit, amputato, in cseleris valiclum ac sariuni vestfa, quw sunt super ierrani-{Coloss.'lii).Ei
Psalmistse : Vt jumentumfactus sum apud ie ? (Psah
tncederc, quam omuibus antibtis-"arefactis,. uniiis
sanitati impoflunius iiiniti. i.xxn.) Vere ui jumentuiti faefi sumus; quocuhquo
duciiiiur siae conlrailiclione- euntes, quodcunquo
'5.S.'. .'; B. AELREDI ABBATIS RIEVALL, OPP. PARS I.. - ASCETICA. - Sfii -
i-A — Si quis, inquam, quserat ahs U.,quisnam_sit
iiijponiluf sine reluclatione feferites. Pi-oprise vo-
luiitali nulluslocus ; olio aut dissolutioni nullumn lnelior, qui amplius, an qui niinus Deum dijigii,
iempus. Pra?lereunda non .sesliroo qtisedam, qu_e e nonne sine omni cunclalioiie eum pronuniiahis me-
non mintis deleclant quani ista falia;anl. Nusquamii libi-em , quem plus noveris diligeiitein ? — In-
liles; nusquam coiitentio; nusquam rusticorum ob[j sani capilis est, inquit j. salieni hinc lia_silare. -—
diram oppressionem quserulus planclus; nusquamu Quseso IIIIIIC,inqiiam.serooveas, si quid tibi, ad-
paiiperum injufiatorum miseraudus clamor, placita•x liuc, "utpole uovitio. De sseculari suavitale blaiidi-
iiulla; ssecularia jud.c_a.i_u._a.Ubique pax, ubiquee lur, si quid expertae delectalionis alludil;, necat-
ti-aiiquiHitas, el a mundialium tumulluum miraj tendas quid caro- suggeral, sed quid ratio dictet,
Jiliertas. Iiiter fratres tanla unitas, tanlaque eon- iesi>ondeasque mihi secundura regulas veritalis, ac
cordia, ut &ingulavideanlut- oinnium, et omnia sin-. catiscieiitia. tuse lestihionium, utrtfni- nialles te in
guiorum. Et quod me miro m.otio delectat, ntillaj illo slatu nunc.esse, quaro in isto, quo" nunc es,L_.
est-persoiiarutnacceptio : nulla nalalium conside-_ —Pforsus, inquit, si non velim fallere me ipsutii>
ratio. Sola necessitas parit diversitaten., sola inlif- nec agere, ut. sitmihi proprium os oleum peecato-
mitas dispaiilitatem. Quod enim in eommuni laboris, ad impinguandunl caput ineuirir necesse ha.-
ratur ab PmnihuS distribuitur singulis, ijon nt car--,i_ beo coiifiteri, quia si illum stalurii prseelegissem,
nalis affeclus, aut- privaius amor dictaverit, sed1 esset plane hpc non propter Chiistum, sed propter
prout cuique opus ftterit. Qtiam illud quoque mi- niu.ridum, nec desiderio majoris perfeclioiiis, sed
rauduni, qiiod treceiilis, ul reor, hominibus utiius;. fasfidio pra_seiilis labofis, vel certe appetilu iriaib-
hominis voluntas est lex, adeo ut quod seinel ex. i\s deiectationis., — Jam nunc,. inquam ,.quasi
ejus ore elapsum fuerit, lanta cura servetur aby fervbfis tui conscius, non cunclor affirmare, iiolle
— Noji. lalleris , in-
omnibus, ae si in id omnes conjuraverint, vel ab( te iiunc in eo esse staiu.
Sed si in eo, inquam, slatu Deum magis ania-
ipsius Dei ore audierint. Etut breviter multa epro- quit.
preheridaiir, niliil prorsus perfectionis in evangeli-. has, profecto melior eras. "Si luuc mclior, quafe
ciset apostolicis pra-ceptis; nihil in litteris sancto- nuDc securior? An eligis secufior esse quani irie-
mm Patrum iuvenio; nihil in antiquorum moua- lior? Sed et si quis dixeril meliorero illuni, qiii
ehoruiri dietis intelligo: quod non huic ordini, el amplius, t[iiam qui lriiuus prseceplis Domini adiiii-
huic eOnsonet professiorii. * Tiini ego : J Novilius, . pleijdis institerii, puto quia non abnues.— Qi-U-
et quasl de scoptilo; ad
inquam, es : ideo jion hoe jaclaiuise, sed fervori aretor, inquit, undique, lationis allidor, nec invetib
potius assignaiim. Volo te tairien eacitum esse, ne ( scopulum impulsii
iillanr omnino professioiiem es.se existiraes in liac exitum. Nam qtiod lunc Deum magis amavcriiri et
in ejus amPrem sair
vita, quse fictos fion habeat, rie si forte quemquam duleibus quibusdani lacrymis
perspexeris aut sermone aut actu excedere ; quasi pius respiraverim, quasi de re experta dubilare
iion debeo; al quin is melior sil, qui in Dei anioce
prseler _eslinia.ioriem tuam novi aliquid accidere
eonlurberis. Atlamen hsecomnia, qiia. lam ferventer fueiit feryentior, negare non audeo.Porfo ne vltam.
illani huic conversationi prsepouarii, omnis saiicta-
enumeras, illisne'lacrymis ttiis sestimas compa-
randa?' — Absil, hiquit, ut securam mihi cou- rumScripturarum repugiiat auctoritas, bbsistit ra-
scientiam nunqnam illa lacrymarum profusio red- tio, ipsa eohscieiitia riostra leclaniat. Unde eum
dubitare nieliorem, cujus moribus magis Seripluia.
diderjl, nuHquanimettimortis exuerit! At nuiieiiOii eoiieordat
ii_ultuni cui-Oiimo et opto pluriiiitim, ut post irio- aucloritas, irisanissimum judieo. Sed
dictfm trollatme faclor meus. Quod licet forte pusil- curo i'n hisiioii parva repugnariiia sit, consideraii-
lanimitati-. sit, ut exprtjbrare mihi soles, quod vide- dum mihi est, umle duhitare irihius sit peiicuip-
licel inalim his laboribus eximi, nullo modo lamen suin, de Scripturaruro veritaie, an de manifestis-.
"sin.ecerta spe diviiise misei-atiohisid possem. Unde sima ratione, an polius de coujectura proprise ex-
salis miror, cur ampliori amore Deum amaham, j\ peiieiiiise. Sed contra Scriptiirairi, iiitprani, nerop-
minbri —-• P Caiholicus, coritra manifesiairi: raii-.iiein iiemo pa-
quando securitate fruebar. Rogo, m-
cificus; verum in sui Eeslimaiioiieetil non facile
qiiant, si duo tibi essent servi, quoruni allei- pra.- fallacia? Deuique experiiueiiluni fallax,
ceplistuis liou solum obedientrssime pareret, iiifo subrepat sieul scriplum est:..« Non oiiini spiritui creden-
noiriiuljos labores tui causa suslineret; alier pi-sc- et, _ dtnn est, etaliquando Satanastrarisliguial se i«
-ci.ptOrum luoruiri quotidianus traiisgressor, nihil « angeliiin lucis ( // Gor. xt). — Verumlamen
prorsus adversi pro te ferre coriseiisissel, diceutihus
: - I.it-cl,' i.nquil,. tune forle Deuni magis ainaveriiri,
ulrisque DiligoDoiiiinum meum, cui potiuscre-
< dere deJigeres?. quia lamen iiuitc ejus voluiila.i inagis obtenipero,.
niagis p -Kt-eptisejus adimpleiidis insisto, amp.ius
- Quis, iuquit, non videat ,hunc copiosissime pio cjus uomine menietipsum affligo : hiuc ineiis.
nitinei-aiidum, illum non modO'transgfessioiiis, sed securior, hilarior conscienlia, et tot laborum coii-
et; nimise . impuderitise arguenduiri. ? ~ Sic te, scius aninius, ad. ipsam subeundain mortein.spe
- inquam',-inler hos duos stalus tuos opo;let te judi-
.prainioruni pronjpiior.. — Dtio, inquam, yalde sibi
care. —- Sed ut propri;e , iiiquit, cxpericuliiT. conlraria asseris, quod seilicet atiiplius DeuitJ.ajinj.-
iioJi eredaxn, quie inihi ratio pe:suadt-fe putcrii? veriSj et ininus ejus voluulati parueris. Quani.rmr-i
" " '
M55 : SPECULIJM CJiARlf ATIS. — LIB. U. .Sfilt
iiionem toani-, sente_itia ipsius Saivalbris evacuat, A . clicuni'ffucluni liis iriesse affeetibus paulo ante
iia diceniis : Si quisrdiligil ine, mdhddtd measerva- • dixisti : rogb, ut et qtise ccepeias",;'^prosequaris.'—-
bit (Joqii. xiv). Sed et iterum- Qui-liubei tiianjaia Libentissiriie ,. jiiquam. Neqtie eriiiii' tibi- derie-
triea, et.servat• en,- iiic esl qni diligil nie (ibid.f.: Et ganda esf cbgnitib veiitatis; prp quanec tibi Ipsi
ilefiim : Qui non diligit me sermoiies meos non ser- . exisiimas esse pareeiidtiiri. Nam pleriqiie, siforte
vat (ibid.). Hinc discipulus ille, qtiem diiigeljal Je- audiaiit aliqua coiitra inertiam; disputaii, sophisli-
sus, eujus reclinalprium capilis saciMiitfilltid pectus cas quasdam raiiuncuias, quibtis yeritati resislani," '
f:>ctumest: -In hpc eslcharilas I)ei, xil mdndata il- ' reciamante etiam conscieiitia, "moiiunttir, ac decli-
lifis citslodiumus (l Joan. v). Proinde ut ail quidam _. nantes cor suimi in verha maLiia., airiaiit excusatio--
sanetus : « Quicunque dictu, vel aclu, vei:i_tiani nes in peccatis. .Melius est pi'pfeefp corifiteri Dp-
< cogitatu improbo Deiroaridala viblavetint, frustra iriiiiP, el dicefe : Misefefe mei,rquoriiam iiifiriiins
t se Deum diligefe credurit. »; Unde, etianv bbatus sutn (Psal.:vi), quairi dicere: Divisego suiri,eiio-
Gregoritis : i.Amor Dei nunqtiairi est otiosus; auf cuples, et hutlitis egeo, cum _«'( miser, ihhefabUis,-
c enini operatur iriagiia,,si est;aut siopefaricoriterii- cwcus; et puuper, et nudus (Apoc\-vii). j Sed ad pi'P-
. nit, arrior non est. Probatio ergb dileeiibnisexlii- pPsiluiil veniariius. -
< hitio est operis (__fo.ji._50).. ? :" h'
R. :.;.:.:_ CAPUT XVIIL ;;' "'
. Quid ergo, inqtiit? Vanusne fuisse diilcissitnus In quibus dmorem Dei stare credehdiimsit.
U!e affectus credendus est, aeceptPriasqtie illas la- t Igilur, ut dixiiiius, non secuiidumhos monieri-
crymas; judicabimus?—Mininie^ iriquaiii. Iniprna- lanebs affectus, qubs iriirilnie ribstfse subesse vo-
ximus earum fructus, si taraeii iiilelligas. vNoveris luntati, nullus spiritualis igriofat, Dei sestimaridus
.brgo primo quod nequaquam secundum momenta- est amor, sed potius seeundurii coritinuam ipsius"
iieiini illum, et, ul ita dicam, liorafium affectura, voluutatis qualilatem. Suain enim voJunfalem Dei
Dei petisandus: sit amor : qubd ex; eOriirariis exein- voluritati
conjurigere,;ut qua_libet voltintas divina:
plisperspieuum est iritueri.'Cum enijniri::tragc)e.iiis pfsescribat, hisvoltiiitas huriiaria cpnsentiat, ut
vanisve carminibus qtiisquam jnjciria.us fihgitur, ritilia sit alia earisa, ctir boc atii iJIud velit; liisi.
vel oppressus, ctijus ariiabilis piiichrifudb, forti- quia lioc Deuiii velle cOgiioseit : hoc ulique Deunr .
tudo niirabilis, graiipsus prsedicetuf :affectus;; si amare est. Nam ipsa volunias liihil estaliud quiiai"
quis.lisec vel cum caiiuiitur aiidieiis,:VeI, cerni-hs anior; nec aliud dicertda. suiil bonse aut malse vo::
si recitentur, usquead expreSs.bneiti iacfyiriariim iuiitates, quamboni velnialianiores.Deniqtieipsa De.i
quodarii moveatur riffeelu, Jlbririeperabsurdiim esl, r* voluntas amof eslejus : qui riihil est aliud qiiaiii
ex Iiac va.iissinia pieiate de arooris ejiis rqiialitate sanclus Spiiitus ejus, p.r quemdiffuiiditiir• chai-i-
capere conjecluram, ul.hiric fabulosuni illtinl lie-••. las ; in cordibus noslris. Quaj. charitatis diffustp
"scio quem affirmetur aniare, pro cujtis ereptiprte,' divinsc est et hunianK vbluntalis conjuriclio. Qus?,
etiamsi ba_c omjiia vere prae oculis gefeferitiif, iife.i. luiie fit, cum Spiritus sanctus, qui iilique Dei vp-
rpodicani quidem subslarili_e suse porfiprieih pate- Juntas et ariior est, et Detis est, humanse se volun-
reluf expendi? Similis profecto inepli_e est, inio iati ingerif et infuhdit, eaniqueâb inifcrioribus ad1
mullo majoris iiisani-e; si quisquam Iuxtiriosus ' superiora sustolleiis,. lolam ipsam in 'sui modum
atittepidus, occulta Dei disperisatione oli quosdam qualitatemque"transforiiiat, titei indissOjubili glu-
iiitefrios compungafur affectus, de ejtis dileetione lino unitalis adlisereiis, -unus cuni eo spirjtus efii-
ferre senienliarn, ut' hinc Detim plus illb credatur ciatur, Aposlolo libc ideni nianifestius iiJliriiailte :
afnare, qui adeo se divina. ^servituti subjecit, iit, Qui ridltwrel, inquif, Donihio,uiius:spiriiuseBieilviv
quidquid e.jus volutiiaii noverif esse VcoHlrariujri, (I Cor. vi). Sane hsec voluntas seeuiidum duo qtise-
briiiii delesletur horrorev quidqtiid fuefif labpris: -dani judicanda est, passibtiera seilicet et aetioiiem, '
iiiipositum," pro ejtis nomine pmni amplectatiir fer- si videlicet ea quse Deus inttilerit, vel Ihferri pef-
vore.» Ad hsec verba quodam ille pudqre perfusus,, Diriiscrit, paticnter sustirieat, etea qua. jusserit fer-
demisso eapitc, fixisque iri terfani liim.inibus : venief adiriipleat. Csetefuin, tit ait B, Gregorius
t Verissiriie, inquit, verisslme. Narii etin fabulis,. (Ilom. 20), nemp cfedal quidquid sibi nieiis siiie
-qtise vtilgo de nescio qoo fing;untuf Arcturo^me- operibus de Dei amdre respoiideaf. Ejus est eniiii
. mini me nonhunquain usque ad effusioneni lacry- . senleiJtia, qui non meiiliiur;: Qui liabel mandata
iiiarum fuisse pefiiiotuhi. Unde non riiodicum pudel; mea, el servat ea : hic est qui diligil me (Joun. xiv).
prcprise vanitatis, qui si forte adeaqU-ed'ePbmiiio i Quocunque igilur iHOdo 7 insuetOs hos
affectus, in-
pie leguntur, vel cantantuf,. vel eeftepublieo ser- tcrnasque visitationes, judicia Dei, qtia. sunt abys-
. irioiie "dicuritur, aliqnam mihi iaeryiriam valuefbi sus- lritilta, dispensent, quibuscurique eliani causis,
CxtOrqtiere, ita milii statiiii de; sancfitate applaudb,; JjisIiori quserentibusriec pulsaiilibus, nonnunquami -
Ut si riiaghum aliquid ac i.iiusitaltini inilii miracti-.•-: ut ita dixerini, siibito iiifuridaiituj', iliis oriini iicet
Ium eontigisset. Et rpvera vanissima. inerilis }judi- cpnalu in earuni acquisitioiie laboraiiiihus Stihlrar
ciiim est, pro his affectihusy si foiie 'pfbpietatc : haiJlur, eujuscunque voluntas DeiYpluiitali cpncpr-
coritirigaiil, vatia gioria venlilafi : qiiibus in fabiilisi dat; eaqiis quae Deus ihtuJeiit:_siiStiiiel qsafienter,
et riiciiciaciis.soleL>afcoinpungi; Sed jûarTioii.iiio^;.. 'i_t: ea;,qtiSQ:"jtiBserit:;exscqtiithf:";feMciitei'!>Dehi(&
'-.67. ., B. AELREDI ABRATIS RIEVAliL. ePP. PARS I.:—' ASCETiCA, 5^
diligeresiiieenini cunctatione dieer.dus est. _AJio-A res : sic clementia piissimi Salyatoris nostri, illeee^
qui, si secundum hos affeelirs noster nieiiendus.est hris carnis immersos, quos;riec liiinen rafionis, tieei
ampr, ut tuno selum Deum velhopiiiiem quemlibet futuri examinis timor, a male lilanda prseyalet sua-
amare dicaiiiur, eum hujusnipdi affeciuni experi- vitate cpmpescere, quodam internae dulcedinis
iniir,.non iilique-eontinue, sed jper raris&ima qrise-- gustu' allicil ?d salutein; donee propria 'yolupfatie
<iam iiitervaUa aniare-' dicendi; supjus. Diceridum paulatim altfacii secundum iliiid : ', ',
sane qupil si fofie homo justtis aliquando veiit, Trahii sua queinquevolupttis, '_-.
verbi gralia,: salu.erti alicujus, . quod' lamen rioJit '. '. .. (VIHGIL.,Ecl. 2, vers.. CS,); ;
Deus, non lariien ejus volunlas a Dei voluritate juguin eis suae seivitutis iniponat, Setl <|uia acce-:
tliseordat, quandoquidenii ut hoc velit, Dei utiqiie dens quis ad servituteni Dei, audit Scripturati?
operatur volunlasj qulideo yuli. omnes l.oiniiies dicentem : S'.a fortiter elprwpara animamiuamqd
salvos fieri (1 Tiin. if), quia a suis id faeit opta.i. leritalionem (Eccli. __), .liecesse est, ut qnoties la-.
JIabetpia_terca amoriste inehoatioiiem suam, pip- bor tentalionis oppresseiit, niiiaiiti jam, peneque
fectum suum, peffeciionein suani. De quibus o;n;u- desperanti, spiritaiisquiclanisapor interfluat; cujus>:
Lus eiiucle-itius disserere, nec liujus tempofis forte, reereafus aspei'gine, vltiofum eolluctalionera acriori
nec noslrse est i'aeulialis.r- Prbintie affectiis illos '*. nientis sesfu suscipiat, magnanimiter loleret; fa-:
seutire, nbn ha, u| autumas, Deum aroare est,- seil" cilius. superet,. vel evilet. Teipsum "cliligentiusiii-
oblatani, imoihfiisam irienti quamdani dulcediiiis tuere.-Nojijie post illarii clulcissinii aiCteciusexpe-
iliius gultarii, interioris palali quasi prseseritefn, rienliam, ad ludiera vanaque reversus, cum-iteruni
suavi prseseiitire. allractu. Nam aliud est mellese redires- in te,-corifundebaris, ae quodam, ut ita
dulcediiiis cupidum in ejus acquisitione pro viribus dixerim, odio saltitari-.cpntra teipsum acccndebaris?:
Iaborare,: allud sr cujuslibet non qua.fen.tis riec Ilinc metiitari arctiofenl vitam arripere, laritanique
amantis infusa fuerit labiis, sensuhi dulcedinis il- tibimet opponere liecessitaiem; ut.s.i eliam taiibus-
lius non posse effugere; Ille non gustal, amat "la- conseiiliret volunlas, nulla tatnen forel ad lalia rcd-
inen,;; iisfe^nbri^riiat, lamen gustat, Ui ergo simpli— eundi facultas. — OirtHiribririqtiit, itacst. —"Vides
(.ioribus verbis titar, quo facilius intelligas;: qtii ergo quia illa fervens conversio lua, ista dislfkia.
quanlunieunque potest, insistit, ut Deum habeatr admodum conyersatio tua, quasi illaruiri lacryiiia-
inandatis videlicet illius obtemperarido, et secun- r-u.mfructus esl? Ad hoe eninl datse sunf, hoc pau-
dwnr apostolica et evangelica pfa_cep!a sbbrie, et lalim operabantur, imo per illas Deus. Quid "ergp
j-usle, et pie vivendo, etsi nihil hujus duicedinis r.'mirum, si suo, ul ita dixerim,uegolio consuiiimatc.
gustet, Deum tamen diligere diceiidus est, ipsti cessarunt?NuHC quidem labores tibi pro Christo
allestante, qui ait : Qui mandatu mea custodiefil; subeundi sunt, vifius palienfise exercenda, cai-ni?
ille est qui diiigit: me (Joan. xivj. Qtii vero quotidie insolenlia crebris vigiliis, ac jejuniis casligaiida,;
hunc ejtperitur affeetum, et nihilominus diviiias ])erferendse teiilalipnes, et ab omiii terrena sbllici-
volti).itati sua desideria;pra.ponit:, npn qriidem Deum tudine animus avocbndus ; prseeipue autem virtufe
(Jillgere, sed ingestuirj su_e menti divi-ia dispensa- ohedientisc propria rtibrlificanda voluiitas : qupties_-'
lipne spiritualem saporem iibn nisi, senfire ppssej yei-o in his animus plus riimio fatigafur, sollicita
credendus est. * " - ofatiorium deyptione, ad materna uhera Jesu pro-
- ' :
'. CAPUTXIX. pefaridum, ex quorum abundaiitia, Iac tibi niirsfr
Quis sit diversqruiricompunctioiium frucius, novitio eorisolalioiiis elkiens, dicas eura Apostolo : Bene'-:1
iriterroganli exponiiuf.' diclits Deus, qui consolalur nos in omni iribulalione
t Hsee tamen dtilcedjriisexperieiitia.negJigen.tibirs (11 Cbr. l); Et: Sicut abundanl passiones Chfistt
quidem ad bpna opera magria excitatio, in iionis in tiobis, ita et pcr Chrislum abundal coitsolatm_
operibus desudantibus neeessaria cpnsblatip, ;in Jipslra (Ibid.). Sic affectus ille pius, qui prius tor-
ctilmirie perfecfipnis corisisteritibus suavis. et se- D pentem excitaverat ne periret, coiisolabiturJahpran-.
cura refectio est. Operatur efgo ille niire iriisefi- tem ne deficiat, dPiiec ppst iiinumeras. victorias,
cors, miris et ineffabilihus modis salutem nostramj quasi emeritus jam miles effeclus, liis lentalioiii-;;
ipse sapientia illuiriinaiis, ipse jusfitia lefrens.ipse btis quibus nunc quasi novitius fatigatis, penilus
dulcedp suavitalis iUiciens, Velut si qtienilibet igiia<- consppitis, in yirtulum suavitate repauses : ad illttd
3-urainellis ad ejus velles appetiturri aceeridere, sed quoque sublimissimum eonsplatioiiis genus gralia;
cerneiis eum aliis speciebus, miuus licet sapieiiti- divina. pietatis admissus, quod quasi pra.miuiii
bus, delectatum, iieo" sermoiie, nec ejus'. qualibet eonslat essejustorum, dicas cunt Pi-Oplieia: Quam;
Jaude in illius desideriuni iiifiainmari, sumpta liio- magna mullitudo duUedinis. tuw, Dqmine, quani
dica Jiquainirii^ iJiiui" gtiita, ejiis faucibus inslilia- abscondisti iimentibus ._.' s -(.Psul. xxx,: ) Turix
;
res"; ijleque suiri[ltb gustu, itit in ejus sesiuafet ille,oborlisJacrymis':< Placet, iriquil.et valdeplacet,
f.ppetituni, ul.pro ejus acquisiiiorie, ne imiiierisos quod dieis, quiaiion splnin IIJECita esse ratione nia-.
<inideinlabores aggredi perliorreret, quoijes, fanien gislraiiie eoujicio, veruiu in nie ipso Iuce clarius
iuiinaJutate laboiis eerneres faiigatum a cbeptGfer- perspicio. Naro primum illud visilationis geBus,sic
vore tepeseere, sirrifji cuin dulcedinis stilla niulce- prorsusfut asseris, esperius sum ; secujidtim verrt,
569;; SPECCLUM CHARlfATlS. — lilB.l.. 5"0:
qiiod ln mejara incipiat-acti.ai.i,te inslruente per-.:A minus'tamen audient a doiiinio : Discedite arme
.sc-rilio; at sublime illiid el ineffabile quandbque me (Mqlth. yii, 3), quicunque fuerini operarii iiiiqui-
adeptUTum cbnfido. > taiis.»:; :;;
'-/.-- CAPUT XX.;. '.';." '-,". CAPUfxXI. .'.- /'.''
iYbpiJiasille itnde Deurit se ttnagis: dmasse probat, Quod ex his quw iti.sertarsunt, quiU-ciiqritas,:quki
inde minus dmasseconvinciiut•.: et quibris tqcry- cupiditas in proficienle operelur, possil advcrli.
marumprofusi6proficiatosiend_itur.'r Haclenusl-_ec forterion iiiuiiliter inseruimus: qiise
_Vide igittir, iiiquani, quam prsefer opinioFiem omnia si aiteiite, si diligeiiter, postremo,:.si hu -
tuam i-esactasit. — Qtipmodq, inquit ? —-Ne forle, iiiiliter irispiciantuiv eril, lii faHbf, peffacileiriltiei-i,
inquam, undele Deum niagis amare credebas, jiitic conversum quenjlibet ex npva cliaritatis iiifusloiie,
mlnus conyincaris aniasse,,r--Aliquaiilisper,iiiquit, alacri conalu, ac Ievissimis quibusilani nieiitis.suse
et niihi lisec.ralip itiierlucet; ye.im laroeft plenius niolibus ad allibra sustoliy sed cupiditale deorsuin
eain_, te dispularite , .cognoscere. -—Nonne , in- premente, ef- bmrie cui iijliieserit naltifali poiidere
quam, quantp quisque negligentior fuerit, yel ad ima seniper tirgentc, in ipsp sup conalu, non-
menleinfnmior; tanlo in Pei a_nore prohabitur iui- nihil Ia~l)ofafe.Et quanlo frutex pefriiciosa altius
perfeclior? -—Negari, jnquit, -non potest. — Sed - in ipsis animse recessjhus radiecs iiifixeiit, lanlp In >
sicut, iiiquani, temetipsum dieis clariul-intueri, /earum avulsione niajor diflBcuitas,proi»de ih as-
primus ilje.affectusafguebat erranlem : secundus censioije minor faciiitas. Sed sicut piger iftiis ac
iste susiinet iiilirmanlem. —- Piwsus, incjuit;• dcsidiosusj ac agricultura; ifflperilus.agrurii suuiu'
ita. — Cotivincunt•{igitur., inqiiam , iHiperfec- parvalicetex parte tribulis ac spiuis ohsiltim,tar- ,
tius iraantetn. J Tum ille suspiraus : < 0, «iquit, dius evactial el eiriundat : iropiger ati.ferii ac sblli-
quarii miseiabiliter fallunlur, quam sunt suse salutis : citus ac hujus: 'disciplin_e intliisirius, et.iamsi pni-
pfpditores, qui vil.is iniiunierabilibus ac damria- rteni agri"superficiem occupaveiit, vcprium deiisifa-
bilibus implicati, si /paruiii quitj Iiujus.de quo lo- lem citiiis eradieat, ac de slerili: et iiifecundo piii-
queris, expefianluraffeclus; non solurri silii veiiiam guem reddit et uherem : sic~njniifum ahrenuJiiiaiis
de pr_e.eriils pollicentur, -imo ad eadem secuiius quis mtindo, si tardus.si lepidus, si siioe prirga-
qupdammodo revertunlur, nec aliquid Iips spiri- tionis minus fueritcuriosus, qiianqiiaiii in steculo
luali inciiamento prpficjunt; sed sajictiores hiiic : minus existit ijiquiiiaius, tardius in conscieiiti-e
sen.elipsos ariiiti'antes, in stiis sordibus yei negli- serenitatem, ac. charitaiis prolieiel liberlaleiiv: at
gentiis impudentius volulanlur. Eorte de talibus( Q si, fcfyens spirilil, si diligeiis, sollicitus, si discre-
ait Aposfolus : Dedit illis Deus ; spirilum eompun- tioiiis viritite fundatus, assiiiijptis spirituaiitiiii
ciioriis, oculos, :ul non vidsanl; el aures,ui rion au- exercitiorum instiumentis," vilioruin geiiimina aji
diant (Roin. it),"Nunquid rton..geiius hoecoiripun- agro sui cordis potentcr evellat, iri auras cbfl-
ciibiiis excaecat oculps; atires oblurat, ijlorum dun-* scieniise purioi-is cititis respirabit, ac jugo cupi-
taxal, qui imnianissimas vitiorum sprd.es sirie po>- ditatis excusso, ac oiiere,deposito passiolitini, in-
jiilenli_e fruelibus paucis his lacryriiis; sesliiriant ;" veriiel, quja juguin Domini suave est, et otius; ejus
''
abluendas?—- Est profecto, iiiquam, grafissimum leye. .;."';'. ,' , ;,.'".'';' . ,
et accep-issiintim Deo sacrificum profusidTacryroa- . ; CAPUTXXH.; ;"".:,:..
; ,'::.:;
ruhi, pro omuibus admissis stiflieiensTioIocaustum, Quaiita sil in voiiiptuluin cpiitemptu vktoriaqt<e: ,
s\ pp_nitenlibtis et eptifitentibus, secl ea uijde poe- /r jucuiidiltts, -.
nituerint, non iterahtibus? sed cum "spiritu liurai- Sicque prohahit experitis, non modo nuilius ja-
litatis et anirao coritrito ad pia viscera Jesu. fu- ' boiis, imb suninise esse jucunditatis, puiLeitise sua-
gientibus, sed digiiis ppeHitenlisefructibus pj-p posse : vilate perfundi, quaiiquam oneiosum sit naturalia
iasisleiitibus. Quocirca tibl, ororiique -suse- salutis .-•iticeiitiva inimundaquedesideria, quse de epncupi-
spllicito elahoran.duHi est, quateiius ha.C caj'nis: P sceiiiia carnis eraergunl, frenb teniperanti_e cojii-
mprtificatip, hsec vigiliafum ac lahorum sollicittido, bere. Siiiiijiter ribtf solurii jucuriduro, sed iiisupeiv
li.se vestiuni vilitaS, hajc cibpruiri asperitas, lia_e gipriosum, cum^tilsefuerit cbnctipisceiitia supeiala,
sileiitii gfavitas',ii_ec, iiiquani, oinni.uiiiniembrorum iioji se sefvuin sui vertlfiSj.sed domiiiiuri ititueri,
inferioi-is et exteripiis; hpminis quasi at:ccplissi-. . illa roira exsullatiprie trTpudians, Egbauiem didici,
nium liolocaustum, sagimine, ut ita dixerim,iac;y- inquibus sum, sufficiens esse : scio humiliufi; scio
anaruro , aedevolissimOfuin aifeciuum suavitate ei abundare; ubiqmet in q.mnivus_insiiiitius~~sumr
«piiiguescat, iit in arca cordis igne cliaritalis atlroisso et esurirfi, et suiiari: et ubuiidare, el penuriqm pali
|su3ve:redoIeat, et sic,.seciinduni.PropJietam: Holo- . (Pliilipp.iv). Sedelamor earriis sifueiitperfecie sp-
.jcausium ivrum pingue fiat (Psql.:-3_is). Csetbrum pitus, yel eerte igiie divini amoris ahsprptus, iiulius
.si.uu-timque.non possis, safius est, sine Jaerymis efit iii exterioribus' labor, .quia non poterit mens
in aposipliea' paupertaie, ct evangelica jViyej-cpu-. ejus afiJiclione furbari, cujjis lion pptesl dileeiioiie
ritale, quajii :eum quotidianis iacryniis quptidie dissolvi. lilecebfis, saiie odprum licel noiuiulli lur-
di\inis: ohviaj-e.mandalis. Nani licet inortuos susT. , piter ahittanliif, <iuia fariien fii, de quibtis nunc:
eitei..,, da.>nioiiiaejieiaiit, esecos illumuieiit.: tiUiiio"--'-scrniPcst, veJipaium vcl .nihil iti eprumappefiiu.yel
571 B AELREDI ABBATIS RIEVALL. QPP. PARS I. — ASCETICA S72
aiuissione titborant, hinc- plufayjoqui supersecleo.,jA totuni animum ad sui rapiai ohleclalionem, sed
Ppffp dciilorum aufiumque volupfas pltirimis noti ; serisui inajprerri reliiicjuat' poflibiiem, Ait nefape".
modicum laboris importat, quiiiequaquain recte heatissimus Atigustinus (libi x Cotifess. c. 33). :
jugb Salvatoris aseribilur, eum tolunrperversa' « Mpvetur aniriius a'd affectum pietatis divino cari-
potius pariat cbiisuetudo. Quam qtiia absciiidere tico audito.: sed si raagis sorium qtiam sensum .:
senliuiil onerosum, cle Dominiei jngi, eujus non lihido audiendi desidcrel; iiiiprpbalur. -» Et alias :
' t Curri
experti surit leiiilalcm,; liialunt asperilate causari; irie, iriquit, hiagis eaiitus quam verba dele-.,
quse cuni in vpluptatum contemptU:coiisistat:, non clant, pa_Haliiefme peccasse coiifiteor, et maliem.
iiiinorem profecto c.oinemnenlibus confert lihjer- nbn audif.ecantanles. i Cuin igiluf aliqtiis, sprefa
tatem, quani vaiia illa et ludicra:damnosa, pariuiit ridiculosa illa et daninbsa yaiiitate;: antiqii-_:pAT.
sitavitatem..
' . - - '::;:-' •.._-;. , truni liipdcratipiii sese cotilulerit, si ad memoriam;
^ _i:....i_..-:
-..=
'- - ';; ';;;; -CAPliVxXIIi;; ..- ." ;.-;:' . iiiigarum- theatfiearum prufientihus aurihus im-<
.-'.';,:'; '::':_ Dfvahaauriumvpluptate.:: marie fastidium gfavitas hoiiesla ihlulerit; sicque.
Sed quia apeile nialos ab liac. coiisideratioiie tpfam Psttrum sanbtiiaiem quasi rusticitateni ton-; ;
piilavimus removendos, de his nunc serrob sit, qui temnat ac judicet; mbdo caniandi, quem Spiritus
stiljspecie religionis.negotiuiii voluplalis obpal- JJ sanctus"per sanclissinios Palrcs quasi per brgana
liarit: qui ea, qua_ antiqiii patres in lypis fuluro- sua, Augustiiiurii videiicet, Ambrositim, maxiuie*
rum isalubi-iter exercebant, in usum suse yanitatis qtie Oregofiiiiii, instituit: -JHLcras,ut dicitur, nx-
tisurpant. Uiide, quaespVcessantibus jam typis ,et nias, vel nescio quorurii :scholasticoru'ni_nugas va-
ligtiris, unde iri Ecelesia :tet organa, lot cynibaia ? iiissiriias anteponens. Si ergO hiiic crueietur, hiiic .
Ad quid, rogp, lerrijjilisIlle follium ilalus, tonitrtii doleat,"hincad ea quse evbniuerat, arixius anhelet::
potius fragorein.quam voeis exprimejis' suavita- quse rogo liujus laboris origo^ jugum eharilalis; ln
teni?Ad-quid illa yocis ;cOjitractioel infractip ? Ilip oiJUs.coiicupiscenti_!.inuridialis?.;
succii.it, ille disciiiii; aiier inedias-quasdam nptas :/:/;..'-:.: ^
CAPdT;XXlv\ ''//"''/
diyldit etiiicidil. Nuncvoxstiiiigilui-, iiuiic ffan- ' De concupiscehtia oculortimin citriosilaie sila, qucs
x
gitiff'; iiiiiic imp.ngilur, -iiunc diffusiori spnitu dila- : \" ad.viamperfeciiqrem conversosajfligit.
taluf; Aliquando, quod puclet dicere,: in equinbs. Sed. jam de concupisceniia oculoriira pauca di-:.
liiHliiius cogitur ;;aliquando virilivigoredeposilbi cenda stint, quam curipsilateiri sancti Patres vide»
iii ieniirie,). vocis graciliiates acuittir, iioiiniiiiquam rutit appellandarii; nani eam iion sdlum ad exterio-;
aftificlosa quadam circumvblutione torquetur et-re-: rem, sedetiam ad interiPierii horhinem Eeslirtiant
, tbrqtietuf. Yideas aliquahdo "hoiiiiiieni aperto ore-''C, pefiiriefe, Ergp.ad extefiorem peiiinet curiositateir>-:
quasj intefcltiso iialitu exiipirare^ndri caiitare, ac rii oriiflis siiperflua;puIciiriiudO,: quaro ! amarit oculi-
. dieulbsa quadatnvbcis iiiterceptiorie quasi miriilafi Iii vafiis. fOrniis, iri nitidis ef im_enis coloribus,
_ silentium ; nunc agones mprieniiurii, vel exstasirii iii diversls opjficiis, iii vestibus, calceameulis, va-:
palientium imilari. Interiiri histfionicis quibusdam , sis,,; pieturis, scuJpturis , diversisque figrrieniis-,
gestibus totum; cbfbiis agiiatilr,,-torquentur Jabia, usuiii -tiecessarium et" modefatum trarisgfetiietiti -
rotarit, Itidtint htiiriefi.; el ad sihgulas quasque' rio- bus'{ quse omrtia amafPres mundi.ad illecebfas.ex-
tas digiibfum ilexus:iespbiidet. Ei lisec fidiculosii petuiit Ociiloruini foras sequentes quotl faciuht,
dissoltilio vocatiir feligio1; et ubi li.cc frequenl-us iiitus relinquentes a quo; facti sunt/et exlefnii-
agitantur, ibi" Deo hpnorahilius' serviri ciainatur. nantes qtiod facif sunt. Inde eiiam in claiislris
Stans iiilerea yulgtis soiiittirii- folliulri, crepituiii mbiiachorum grues ef Jepores, dairiul_e et cefvij;
oymbaloruin, harmoniam fistularuiri tfemeiis aito- picse et cofvi: ribn quidein Antoiiiaiia et Macha
;. iiiftisque niiratur; sed Iascivas canfantiuro geslieu- riana; instruiiienta, secl muliehria bhlectanieiila :.
jaijbnes, mefeiricjas voctijil alierhatioiieset iiffrac- q use oitaiiia. riequaqtiam' iuohaclioruni: paupertaii;
liories noii siiie eacliiiino risuque iiiiuetur, ut eos j, consultiiit, sed curiosOrum oculos pascuiili Si qtiis"
: lioii ad pralbrium, seil adiJiealrum, iiec ad ofah- eigo paupertateiti Jesii, his bciilbrtim Illecehtis
diirn, "sed ad spectandtiiri scsliiiies coriveiiisse. J\ec jirafefens; ihfra metas necessitalis sese fecltiserit,;
timetur illa"'treiiiei.Uh m_ijestas, cui asslsliiur, riec et pfo supeiflua illa a_dificiofum ariipliiudine, ac
.deferturinyslicb illi j_f_e_i6pi:>', ctii niiiiislvatiir, ithi superyaciia iijlitudiiie"; paupei-tim quofttmdam fra-
Christus riiystice^paririisîiivolvitur, tthi saeratissi- nfuni cubilia- expetieritv ciiiii lorte ingretlieiis ora-
. irius ejus sanguis; calice liheratur, uhi apefiuiilitf .loriurii impolito coiisifucluin lapide, nihil pictufti,
. cpeii; assislunt angbii; uhi terrena ccelesiibus jttii- . niiiil .seuiptum-, nihil occurrerit pretiosu-ii, nori
.gtintuf juhi angeiis homiiies sociantur. Sic qiibd inarriioia ; slraia tapetihus, rion vesliti parietes
sancli Paires instituefurit, ut iiiflrini excitarerilur bstf o, liistbfias genliiim, pugnas regura, vei certe
ad 'affeci.uriipietatis, in usuro assumitur iUieitsevti- scripturafuiri sefiem prsefereiiles, non ille cereoru_ii
•?.luptatis. Non eriim senstii pf-efefendus est srintis: atibriitus fulgpf, iirin in diversis utensiiibtis ra-
. sed sorius cum seusu ad incilarrientuni "majoris af- diaritis metalli spleiidoi', cum ergo niliil Lorum
; :,fr.ctus pleruinque adiriitteudus. Idebque lalis;dcbet. occurrerit.inluenli, si ineipiaulei cuncia sordere
esse sonus, faiii hiodefatus, ta__i gravis, "ut rioii qiiabbCrnit, ac se quodara pafailiso exeussuhiiac
ÊCtJLt.M CliAlUTATIS. ^ 1-IB.«.^^;,^^^;;V^^ ^^^ -, J04;:
S73: _"..-.'-- ';
iriimersura , k teniavefunt, et a serperitWusperiermtt (I Cor, x).
carceralf oxiedam squalpre queral-ur.
unde totushielabor: CyA. pesslmo vitio si quis.cOnseiiserit; ex liiinia
unde hseefiientis'aiigustia,-
si didicisse.t a Duihina 3esu esse lriitis et nicritis angustia cum cpnipbsiipn fufcrit yoti^ yel
UpgOj . vcl saciilegium . incurret
liurailis c-orde, 3C coiiteniplari secundum Apbstb- laqueos desperalioiiis,. >:: .-•
;"' blasplieiiii_e_
luni"'Non ea quw videniur, sed quw iidnvideriiui; ;, > CAPUT :XXV. ._:i '_./:,/
quw enim videnlur, teinporatia sunt, quwauteiiinon '
De superbia vilw, dc primo de vahilate.
videnlur, wlerna (IlCof, iv) : si iiiterioiis illius . ilestat iioxise radicis terliiis ramus., queiri siipei'-
modieuni de qua scriptum
gloriam vel degustasset,; biarii vil_e saiictus Aposfoius HbiiiiHayit. Giijiis
est: Omnis. gloria ejus filiw fegis ub intus (Psal.
iiium :. cuih riiulta sint geiiera, ad pi-_ese»iemqua_stipnero;
XLIV); illudque Aposloli Opus : probetunus-
et.iion de duobus pertinet disputare. Et priinuni;;qujdeiri;
quisque, et sic inseriietipsp gloriam liabebit,
est, quod aniorem vanas laudis infundit, securidum
in ahero (Gal. vi).: qiiod si non in homirie alteto',-'
metallo ? ;Si, libidiiiem inserit- dominandi. Ex his ergo quai.fus;
quaiilP minus iii.mulo irisensibilique p7-ia iuf iabor, quanta nienlis ahgtistia, quis faeiici
inquam, iiiteriori cervice jugo diyirise -dileclibriis
dixerit? Quofies plane cbrfectus: vel irijuriatus
supposiio, ibi intus Jestis ille dulcis dulciler^sa--:
Rvc-.pHtuibpr, vel qualibet;detracfipiie yel oblbccilibiie
i.uissei,; mulfiimrie, quseso^ gloriolas has exteribres eoiifundor; aut, qubd est Jiigubrius, trislitise:peste
afi'eelass>.t?J!.uncdeinteriori illa euriositale pauca .coiistiraor, si veliiiilahorisliujus causas:expressius
dieenda sunt, qrise maxime ifi tribus eonstat; iit iiidagafei inveriio iii ijisis ariifiise recessibiis f:idi-
iii
appetitu videlicel noxise vel inanis scienlise; cem vanlftlisallius latitariteni, qua ariimtis magna...
yervesligatioiie aliense yiise, rioii ad iniilahdum, de se pr-esum"eiis, laleiii se deliisiis depiiigit;; qiii_
sed ad irivideridum, si bona esU v;el insullancluni si
ribn modo nbri coriipiV vel objufgaii, sed: itisiiper
inala, vel certe sola euriositate laiitum, tit seiatur; iaudarlab omriihusiet Iioiiprai-idebiiefii, Veleertei.
sive niala slt, sive hoiia ; postfemoin curiosa qua- ctirii nierile vbnehb liujus nefandse pestis irifecta,:iii
darii pro ssecularium rerum velactuum agni.ibne, aJiorurii exisliiiialibrie sanctuiii se fiiixerit,' et:ini-.
inquietudirie. Ex qriiJjus omnibus menfibtis eapr faridunii statim' iif asua vanilate alibs disserttife;
tivalis non modicus labor iriijascifuf, .cuniyel iu- perspexefit; glbfia sua.gaudioque ffusfraius s qiibd :
temperaie eierceiitur, ve( I/beiiler e.\:erceritibus Videiicetiii alipiirm «sti.malibne falsa ppinioiie lo""-...
proliibenlur. Hinc est qfiod pierique,:.qui iiiani cayefatjnecesse est, trislilia. -stimulis corro-laturv
pliilosbphia. dedere aiiimum y qujbus efiaro moris ; T_x hpc quoque fpessimo Tiiprbo pfiriise ealhedr»,
esl" eum Eyangeliis Bucolica; mcditari, Horalitim:.C saliiiaiiories prinise, prima vox iii cpiiciliis,
piitriie.
ctirij prophetis, ctim Paulb Ttillitiin iectilare, ttiiic iiicoiiventii sedes appetuntuf: quse omnia, quari-:
eliani metfo ludefe, Iacihio.sisque earminibus ania- lumbhlata. vel ::acquisila"delectaiit,:taiitiini
negata.
tbria texere. veliiivecfioiilbus ihviceiiipia.ocare, vel abjata cohttifhant. ;: -; y/"::-r'i~ "//-/'/:
cuni co sese eontuleriiii; ubi lisee bmjiia qtiasi ; '-:': _:;;,; ;-' :;i-CAPUf ;XXVi.-.::' :'r~://Srl
semiiiariavariilatiSi vel ihilia :jurgiprum, vel li!)i- "-.;..-:•'De domhtaridi-libidiiiei,.....,;/ ,:;-" j^
dinis incentiva, regulai-i disiriclioiie daninaiitur ":, ,;At si :,roenfeni; jibldb domihaiidl,: cPrrupeiil",;
incipiunl cohfrislari irasci; et ctira npii; liaheant, q«antuniAei;,j;iboris.imppiiit, tsoliisllje nosse pplii-,
quibus seiriina coiiceplse vanilaife effundanl, iii illa erit, qui liujus pessimse passipijis. expertus iyraii-
Eliu verba videntur prorumpere : En venter nieus '• uideiii, Dei tandem auxilio ;ab ejus "est doiiiinip
quasi muslum absque 'spiracula, quqd rlaguiiculas' liheraiui. Staiitn eniin ut iipxium hpe yirus meiis
novas dirutnpit. (Job xxxuj. Unde ergp labor jsle . insana
conceperit, ei a qup.desiderii sui aucupatur
iiascalur, ip promptu est judicare. Inde est etiaiti aiiectum, degeneri yilitale substt rnifur, ef anle-:
qupd cuui tota dic inanibus spectaculis dedili, vei. quani iJJe aliis pr-eferaiur, ipse pmiiiuih ,;_quos
l-unjoribus audicndis iutenti a npbjs quodaiu riio.do . sjbi ohesse. vel; prodesse posse pei-spexerit, ahjec -
exiefinius,, reverfenics ilerum atinps, yanitatuni D ] tissimus. servus .efiieittir. Iiide; oh .epiiim tinioreiii
iiiiagines iritfoduciraus, et;cor.pleiiunr,stmtilacfis yerilatis suppressiOj,pb eoruinTayprem turpis adu'"
ad Ibcum quoque quietis nbstrae%reriles, pi-oiiiep- lalhv
ilaque ei ;lpta_ypcis liberus adiniitiir, iii
lissima vanitaie lioctes dueiniusiiisonines; .reguiri Taudare
eogatuf quse porisciehfiaviderit.afguenda;
-piaelia, vip.tpriasducum, q.tiasi suh Oculisstuitissinia ;; argtiere qiiifi ipsa inciicayeijt approhal.ida. Deiiique
'
pi-_esuroptioiiedepingimusi omiiiaque regni negplia Si quenilihet ejiis ciii-iiiiiililuiffaniiliai-ifati.prbpius
in ipsa psalinodia vel ofationibits nostris pflosis •. aecedere
perspexei-it, inox "suspicibnum Jaculi-.
discursibus ordinariius. Est adhuc aliud curiosiiaiis • roeiis captiva eonfoditur, ne is;ad ebs rqijbs
ipsb
pessiniuni genus, quo lairiep.hisblij qui.iriagiiaruiii ':anlbit, lipiiprescilius assuuiatuf', a.gritiidiric tiihPiiS
sibi virluturo coiiscii suiit, alleniariliir;: explp alip airieittif. Ilaqtie iiividia; yirgisfeiieis; esedituf,:,iit^
seilicet suse sariclilatis permifaculprjjm exhibitip.- liec cibtjs, ad;iiliIifate!n,;jiiec:eiv..soinrius,prpveiiiat
iiem : .qiiod est Deuui lentare.- Quod :cutiosilatis ad quicteiri. Tunc.addetfactioiiesj susufi-afioijes-
jênus legeMosaicaila' prohibetur : NoiilentabisDq- ,; .-. qticcpiivei-iiiiirâ iii; eb perspexefit.ar-
tnhtum.peum tuuni(Deirf.vi/.ilnd&etiam Aposloltis: -gucriduiii,;prodii^.et;- jiul»liqat£'i;':- q'iiidc[iiidi...
patiilitlc"
êmtc' tenieirins. Ghristum ,:xicul: qitidmn iltorum argucrcnori .poiest, sinistra ; iiilcrpretatiojie: eoiii-
ani B. AELREDIABBATIS RIEVALL. OPi>, PARS I. ASCETICA. S16
inacuial. Veruni si tota sua' spe JfruStrala, alius A suslinens (Jer.. xx)^ Sie ille igtie zeli Dei ihtei-ioia'
piovejialur ; qua. lune jlli aninise cruccs, quse lor- sua depascipfoclaniaiis.se prb jiistifia cri_:i, cor-
nieiila ? Confuiidilur, conteritur, conturhatur, dis- tare pj-o-ordine, pro cha.italeeliam Pilia'suhiisse
sipafur, interiiosqits sestus ferre nqn suslinens, inentIluf..Quid plura? Ita landeni rehellisaceon-
aul e cpHgicgatione, tot passionuiu ictibus arieta- tuinax experittir, ul vel expelli eum cxtrema ne-
tus, exCutilur, vel si htiiuaii.b pudore tleviiietus in cessitas uVgeat, aut cerle aliqiia propria_ voluiilatis
cbrigfegalione rcsedcrit, iotus iu epritrariuiti. ver- libeilale leniri. Hinc mifa qn;e;lam orta abusio est.
titui',; conceplamquc semel arojjitionis flammam Cum aliquaridp stalus religioiiis piire acliho:ium
Itrie tion valeiis, aiiIlelal, aestuat, eruciaftir, ila tit tfaciafetur, sictit se hahet leguJa .ve.riiatls";cuii»
iu silent.o ejus amarifudo: apiiareat, et in yerbls ciinque huiriiliores, quietiores ad bbedientiarii, ad
iridigriatio, bl vasis testei .«star ad vini foriiacis pjiprohria promptiores, iri omnibus bobis fefvon-
oeeulla. per exterioris liomiflis uiotus iiifeiieitei- tiores, qui hoiioi-es iiiaxiine noii appelefent; iii
ciepai., lnofdacilef loqui.iis, if.ticblenter aspiciens, talesvel ad alioS regendos, vel ad aliquas adniinis-
elad Phiriia qiise ohjiciuntur, lurgida iii-laiione trationes , noii dico pi-oinbvehaiitur, sed corapelie-.
respotidciis. Tnric quihus prius lurpiier aduiabaiur,; baiitur; nunc contiario, cluni quofunidam tiinelur
aperla froiifc i-oslslit, coiiffaiiicit, phlPqiijtur, clani " iiisolenlia, vel caveiUi- feheiiio , "vel iniprohllas
iriaJiliosa detractibne con-oderis, pajatn sine pmrii - fortnidafur, quia qucffiiiosi, quia iracuiidi, quia--
revereritia et Iiotiesiale objurgatis. Tunc omiiia leves et acediosi, non vali.nies in domo consistere:
senipfum supj'uih veiha inale curiosus atteridens, pedibus suis, nuiie foiis, nunc iiitus; quia denique
sirigulis insidiaiur syllabis:, cspiprat facta-; ct tiinentur, pronioveiitur; et quse illis debuit esse
ointies, uf ita dixcriiii, molus et itinera i.iipiidieis ' causa.dejeclioriis et litirailitatis, fit fbriies tuinoris.-
oeulis peiiusiraiiSj eiiniiierat umiiia, dc -Pmnibus Sed de irimoda liac ctipiditate li_ec satis siiit. In
ji.dical, ac pro malitise susc livofe Pmnia •iiuerpre- quihos omnihus si quis aiiitiiEe:sii_evultuiri, quasi
latur. Qttod .sifortc, ul se liahet huhiaria infir - iri quodam speculo diligenter atlenderit, iiiveiilel,
niitas, cxeessu aliqtio prseventusseiijoi- fueritV jaim. iii ifallor, iioii rtiodb quid haheat"deformilatis, sed
turic ijle iiactus loctnn susej ut sibi videturi irijuria. etipsi.us defbririitalis causas qecultas sui) verilalis
iiieisceiidse erigit supercititiiii^ i-ugat fi-Onleiri,-labia luce cognoscetjâc sie non Doinlriici itigi asperjla-
iiiiportiuiis dilatat clamoribtis. vVerum iit se Dei lcrii, -quse nulla est, sed propriam argtiet pervefsi-
iteio agi iiitueritiltiis nieniiaiuiY'quasdaiii sibi ali- lateiii;. His ergo passioiiuni fadieibiis, qtiasi iolius
quando exiprquei jgiitiulas lacrymaruni, dblosa C lahoris uostri causis, evulsis penitus, ac irtentis
producil suspiria, queiulis salis vocihus eliaiitaleih uostra. htimeriicharitatisjugo suppositis, discemus
deseii qiierilur; ptiritatem ira.isgfedi, concuJcaii a Domirib 3esu quia iiiitis esl et Iitimilis corde, et
justitlaniiiigemiscil. Dicas, si iiescias, eo spirilu iiiveniemus reqtiieiii a.nitiiabtis nostris, sabhati-
"agi etim, quo quohdani jeremias proplicta flam- r.anles, non euiii Juda-is Sabbalittn eariiaie, setl iri
iriesceiJS: Facius rest, iiiquii, sermo Domini quasi dujcedine charifatis .eleiiium et spirituale.
ignis wstuans in ossibus meis: ei defeci, ferre non
LIBES TERTIUS,
In quo, quotnodo sit exWbenda «haritas monstratur.
CAPCT ^RIMUM. D tus sancti munere promovctui-, ut ad ipsutri, qui

/Lex 4e Sabbatoruht disiinclibiie pfbpbnllur. vere -uniis cst, veriiaiury tibt totuuiquod suiiVus
Legimtis iri Velbfi .T_est'an_gnlo_- qtiasdarti sabha- uuuiti cum ipso efficialuf. Efquia ia iniitate nulla
tbrum distliiclipiies .{Levir. xxiii) tquofum eoiisi- est divisio, iiulla sit ibi per diversa nieiitis eJTusio:
deratibnilibri liujus dedicatrius exorditiirn llabes setl sil tinoui iii uiio, cum tinO, per iinuni, eifca
nempe in. Jege';tria:;fempbfa:sabbati "reqtiicl -coiise- ilntihi: utitini seiitieiis,. liiiiini sapiens; et quia
crala i sepdttiuriividelieet^diem^sepiiiriUHi aiihurii; seiriper uilurii, semper requiesceiis : et sie pereriiie
et post septic.s;sepfeiii;;; qtiiiiqiiage_fiifliiin:aiiriiiirii " sahljatum sabbatizans. lulerim habes sabhatuiii
Efiniurii: yergi); sabhalurn "dieruiii, secuhduni arinpT dierurii,: sabhatum aniiofuni, et iii qtiouam .pra.-
roiii, terliiirir 11011inimerito dicifuf sabbaitirii sab- guslu sabbatum sahbaiorum. Qtiis ita.iUumi.uaius
LatPi-.uni. .C.oristai liairique ex st-pterii. annorum cst Dei spiritu, ut lias sabhalorum distinclioEes,
sabbaiis, addito uno, ut septenaiius iiumerus iu iioii ex aliortiin yerbis niuluet, niemoria n_edi-
unilate coiieludalur Vijui el ab unitate progredilur, aiite; sed-iii se Ipso agi seiiiiens, loquatur rion
et iu utiitaie per_i.:ltih-._S'aiii et pnirie bptis bonuiii soltiio. ex memoria, sed etiam ex selJtenlia?"Atlesto,
ab tiiiitis Del Me iiicJiosttuf, quod sepieiiario Spifi^. lii; hpiie"lest!,: adestp liuic paunerculo tuo, iiieh-
— '
5.-7 - . - . v -SPfc.Ci_L.U_d CHARITATIS. LIB. III. ,.....- . 573
dicantinon rcicas divilis purpuraii, sed insfar ca- ._%.polest'diligere?(I Joan. iv.) Pr;ccedil ergo.quodaiii--
ttili, niicas, qua. cadunf de mensa dominorum modo dileclioricm Dei dileclio proximi;"dilectienein
niebruni (iliorum tuOrum. Magntis enim. ille filius verb.prox-imi dilectio sui :pi;ccedit, inquam, or-
trius, el quia filius'luus, Dominus meus, sanclus dine, npn ciigiiilate. Prsecedit, sed illam peifecfani,
scilicet Moyses ; adniissus nimirum ad niensam de qua dicturii est: Diliges Dominuni Deum tuuin
tuam , epulalus est in ferculo Salpmonis paucm ex lolo corde tuo, el cxloiu arittna tua, et ex rtota
. ttium. Et scio , mi diiicis D.:inine, dixistieniiii : mente lud(Mallh. xxn). ISam pfofecto qusedarri hti-
Non etl bonum sumere pdnem fiiiorum, et miltcre jus dilectionis ppnio, et si no.n plenitudp, et sui et
canibus (Mallh. xv). Sed qiiia calellt cdiinl de pfoxiniidileclionem pr_ecedat, neeesse est, sirie qtia
micis qiia. cadunt de mensa doniinorum suoruro, utfaqueilla morlua est, ac proinde nulja est. Vide-
iu fiange catulo tup panem isltira , ut micas col- luf enim inihi Dei dilecliouem .quasi aliarum dile-
ligal, qui ilon sufficit ad ci;ustu.am. clionuni animam esse, quse et in seipsapleiiissime
CAPUT II. vivit, et aliis sui pra;seiui-i esscnliani vifalem im-
ahsentia mofleiii iiiducit. Ut ergp-lioriio se
Quod iii dileclione iriplici,-islorum Sabbalofum sit pertit, in
quwrenda dislinclio :et quwsit in triplicis dile- B tliligat, ipso Dei dilectio incljoatur; ut ddigat
ctionis dislinclionecomplexio. proximum, capaciori"quodammodo sinu eoucipi-
Audiamus ergo fi-angentem: Diliges, inquit, Do- tuf, tit diyiijus jlle ignis paiiluliim .calescens, c;e-
-minum Deum tuum ex loto cordetuo, et ex lola teras tandem quasi scinlillulas iii sui pienitudiiicm
anima lua, el cx omni merile lua, et proximum tuum miro.modo absorbeat, totam animi dilectionetn ad
lunquum teipsum. In his dupbus prwceptis tqla lex .illud sublimc et inc-.flabileboiium ahdiicens; uhi
pendet et prophelw{Ifaft/i. xxn). Si igitur credimus, nee ipse a se, nec prpxinius diligitur, nisi inquan-
- irii.oquia credimus verilali, necesse estiii
liis duo- tuni ulei'que deficiens a se, tottis transfeiiur in
hus pra_ceptis has Sabbatorum qua_ramus di.s.lin- -. Deum. Interirii hi tres amores ct ab iiivicenrcoiici-
eiiones; nam et ipsse ex legesuiit. Porro hrec duo . piuiifur, et ab invicem iiutriuntur, el ab inviccm
prsecepta si diligenter inspicias, tria qiia.dam inve-. accenduiitur :porro siroul omncs perficiunttir. Agi-.
nis diiigenda, le videlicet, prPxiroum, Deum. Ubi tur auiein miro, et ineffabiJi' modp, ut quaiiquam
enim dieilur: Diliges proximum luum tanquam te- Iii jtres aniores simul onines habeaiilur, neqtie eiiini.
ipsum, manifcsltiin est quia diligere dehes ct te- aliter potest, non tameri seinper seque.sentianlur:
ipsum. Hoc tariien iioO est piaeceptuHi; quia na- sed iitine requies illa,, illa jucundilas :iii proprisa
liirse estinsitum. Nemoenimunquam carnem suam, _ cp.nsci.eiili-epiiritale seiitialur; nunc ex fraieniie
leste ApostolOjOt/iVi habuil(Eplies. \). Et si non car- dilectionis dulcedine mufuetur; nunc inDei cou-
iieni, multo minus utique mentem, quam qujlibet lemplatione plenius acqtiiraiuf. Sictit eriim rex ali-
hbino, eliam nesciens, magis diligit quani carnem. quis diversas aromaluni possidens apotliecas, ntinc
Nemo esl enim qui rion nialit infiriiius carne, quart haiic, iiunc illam irigi-editur; nunc hujus, nunc
insantts vivere niente. Sit ergo homiiii dileclio sui illius odbre perfuiidilur; ila mens cellaria qusedam
Jsaiihatum piimtnn ; dileclioproximi sit secundum; referta spiiitualibus divitits intra eoiJseientise suse
Dei aulem diiectio, Sabljaium Sabbatorum. Esiau- ;septa i'etentans, nunc hoc, nunc iilutl iirambulat, ae
tem, ut stipra diximuSjSabbaturii spiriltiale requies jucundifatis stisemateriarii pro divitiarum divcrsi-
aitinii, pax cordis, iranquillitas menlis. Et hoc . tale diverso modo compensat.
Sabbalunihoriiiuriquain in propi-ia dilectione seii- , vr- CAPUT III- ;-'-; '/-/:
litur, aliquando ex dulcediiic fraterna. dileclionis Quomodo Subbati.m spiriluale in.sui dilectiqne sen-
hauritur; in Dei aulem dilectiorie absque ulla arii- •'- r tialur.
higuitale perficitur. Hpc saneprovidendum, ut ho- Cum enitii.homo ah hbe exteriori tumullu itilr»
ino, sicul opoitet, diligat semetipsuin; pfoximum seCretarium suse menlis sese receperit, et .eontra
vero tanquam seipsum; Deum autem supra se- D circumslrepenlium turJjas variitalum, clauso ostio,
ipsum ; quia nec se, hec proximuiii, nisi prppter interiorest gazas perlustravcrit, nihilque Oceurrerit
ipsuin. Sed liO-Cdilectio quemadiriodum -vel pro- inquieturii, nihil .inordinatuni, i.iliil qtiod rcmor-
ximo aJhiheiida sit, si Dominus yphierit, postea -deat, nihil quod pblatret; sedapmniajucund-i, omiiia'
aJiiotahimus. I. tinc vero considerandum esf quia, coricordantia, omnia paeiCica, omnia tranqiiilla, ct •
lieet in hae trina dilectiorie manifesla sit dislinctio, instar ordinatissiinie cujusdam familise, omnis ectr
iiiest tamen eis mira ,qu;eclam complexio; ita ut . gjtatioiium, sermontirii, operuniqtie turha, ipsi aiii-
singulse iu oinnihus, et bniHes inveniantur in sin- mo, quasi palrifamilias domus"afriscr-it: oritur hin*.
gulis; nec una sine omnibus liabeatur, et una va.- siibilp niira securitas, cx securitate niira jucundi-
. eillaine ab omnihus recedatur; Nam neque se ditas, ex jucundilate autem jiibilus quidam, ep dtivo-
ligit, qui vel proximum, vel Deum non diligit; nec lius in Dei Jaudes erumpens, qrio perspicaeius con-
proxiinitni diligit tanquairi seipsum, qui non diligit spicit ejus esse niutieris quidquid inse boni re-
semclipsum. Porro Deum iibn aniare convincilur, cognoscit. Haecest septimi diei.-juc.unda soleninitas
a quo proximus non amatur. Qui enhri non. diligil quain necesse est sexdies, id est operuin pr_eceda«.
fratrem quem videt, Deum quein non videt quomodv: perfeelip;j:iitpriiiiu.m in bonis opcribus (ies'iidem.iis.
S7J «. AELREDl ABBATJS RIEYALL. OPP. PAftS I. — ASCETIGA. SSO
et sic dennim in conscicntia. traiiquillitaie pause- A dine ad domesticos saiiguinis nostri derivattir. Quse
mns. E\ honis namquc operihus purilas coiiscien- dileclio ui babealur, quia ipsi naturse est iiisilum ;
(ise nascitur, secundum quam sui tlileclio judicalur. si non haheaiur, nimisesl inliumanum. Unde Apo-
Sicut enini is qui operalnr vel diligil iniquilaleiii stolus : Siquis svvrum, et maxime domeslicorumcu-
non diligit, scd odit aiiiniain suam: ila profeclo qui ram non hubel, fidcm ncguvit : et esl infideli detc-
diligil et operatur justiliam, non otlit, sed diligil rior II Tim. v). I\ec haiic apostolicam sentcnliam
aniinam suam. Ilscc csl primi iilius Salibali ju- Domiriit-is \erhis quisquaiu aestimct csse conlra-
cunda soleiriiiilas, in qua servilia" mniidi opera roi- riam, quilrus dicil: Qui venii ad me, el non odit pa-
nime exercenlur; iu qua nee ignis concupisceinise Irem et malrem, adhuc autem el animam suam, non
lurpis accendilur, nec passionum onei-a compbr- potesl meus esse discipulus (Luc. xiv). Sed de liis in
:taiilur. cotisequentibus videbimus. Igitur quia sunl non-
CAPUT IV. nulli.qui immanioresbestiis, necdoroesticos altcn-
dilectione ct dunt jam aliqiianlulum ad Sabbatum hoc spiri-
Qnale Subbutum ex fraterna capialur,
quomodo sex anni, qui prwcadunl sepiimum, cha- tualc procedit qui suos, ila ut oportet, diligil. Ha-c
riiali coapleniur. auleni tlileetio, quoniam ab ipsa natura prolicisci-
Porro si ah hoc secreliori cuhiculo, in quo pri- I" tur, iii pi-a.ceplisquse ad diicctionem pertinenl pro-
mum hoc Sabbatum celehravit, ad illudpecloris sui xiini prinio loco sancilur, ita, Deo protestante: Ho-
diversorium sese contuleril, uhi solet gaudere ciirn nora patrem luum el matrem (Exod. xx). Hinc ad
gaudcittihus, flere ctim flemibus, iiifirmari cum ineos qui nobis spirilualis amicitise fcedere, vel oflicii
lirinis, uri eum scandalizatis; senseritque ihi ani- vieissitudine coptilantur, dileclio nostra progredi-
inam snani, cum omniuni 'fratrum suoruin anima- tur, et quodammodo sinu ampliori laxatur. Sed hsec
luis glutino charilalis uniri, nuliis invidise stiraulis diicclio PharissDOrumiuslitiam non traiiscendit.
agitari, nullis indignaliomim sestibus inflammari, quihus diclum est: Diliges umicttm luum ; cl odio
IIOIIjacults suspicionum alteri, non edacis trislitise habebis inimicum iuum (Maltli. v). Sane utraque
morsibus consumi; sieque ad qucnidam tranquil- hsec dilectio quanquaro parum prseniii servala con-
lissimum mentis suse sinum oinnes rapiat, uhi dulci quiral, quippe cum ad illam lex naluralis impellat,
qinxlam affedu omncs ampleetatur et foveat, ac atl isfam gi-alia impertila nos provocel; neglecta
, secuni uiiiim cor, et tmam animam faciat; ad hujus tamen cumulum damnalionis imporlat. De his Do-
mox duJcedinis suavissimum gustum oranis cupi- niinus in Evangelio: Si diligilis, inquil, cos qui vos
dilalum silel tiiniiilttis, ac \iliorum slrepitus con- jr, diligunl; quam mercedemhabebitis ? Nonne et elhnici
quiescit, el fit ihi inlus ah oiiniibus noxiis absoluta hoc faciunt ? El si sululaveritis fraires rcslros lan.
vacaiio, et in fralenia) dilectionis dulccdinc grata (Hin, qnid ampliits facilis? (ibid.). Ut ergo in aliquid
ct juciinda pausalio. Nam quod in hujus Sabhati amplius dilecfio noslfalendaliif,ariipleclatur el cos
qtiietc, iiullum prorsus vitium residere charilas fra- qui nobiscum eodem jugo professionis subdunliir.
terna permitlat, testis eslhujus ipsius Sabbali con- Hiec plane dilecfio prseuiio non fraudabitur; quia
liniius feriator apostolus Paulus: sic enim ail: Non Deus eausa est cur exhibetur. Iii hoc statu mens
adulterabis, non furlttm facies, non falsum testimo- veslimeiuis agglulinala Jesu, aliquid sibi uuctionis
iiium dices, et si quod esl aliud mandatum, in hoc clingit: qusc desccndens a capile, etiam Jjarbse in-
rerbo instauratur: Diliges proximum tuum lanquam fluit veri Aaron, et ad oraai usque vestis aliingil,
teipsum (Rom. xin). Iiujus Sabbati requic ac dulce- cujus uncta pinguediue aliqijaulispcr exlendilur: et
tline ppifusus propliela David, in souum gralula- prirnum onmes ad quos unctio ipsa pertiiigens, par-
biiiidse solemuilalis erupit, dicens : Ecce quam bo- licipium illis nomiiiis Jesu, ul ab unclo uncti, id
iiuin et qtiain juciindum, habilare [ralres in ttnum esl a Chrislo Christiaiii vocenlur, impertil, laxiori
(Psat. cxxxn). \'ere bonum, vere jucunduin. Bo- sinti recipit diligendos. Tieslant adhue duo horai-
iium planc, qtiia nihil uli.ius; jucundum, quia P 1 iium genera; quse si pectori nostro amoris vinculis
•iiiliil sapidius. Sicut autcni primo illi Sabbalo asti ingantur, nihil proleclo ohstabit, quiu veri illius
unus tantum dics dedicattir, quia videlicet singu- Sabhati reqtiie pci fi-uamur. Nam ct eorum qui foris
lare cst, quod in proprisc cujusquc couscicntise sunt, gcnlilium vidclicet cl Judseorura, hseretico-
tranquillitale consistit; ita non immcrito liuic an- lum et schismaiicoriim, nccesse estul ignoraiuiam
iiiis inleger consecratur; quia, sicul cx mttltisi doleamus, compaiiamur infirmilati, malitiam dc-
.diebusannuscfBcitur, ila cx multis animabus unum fleamus, ac pio affeclu solalium illis nostrsc ora-
cpr, et uiia aniuia charitatis ignc 'conflaiur. Quod tionis inipertiamus; ut et ipsi inveniaiitur noliis-
si cx sex illis amiis, qui Sabbatum hoc spirituale cum in-Christo Jesu Domiuo nostro. Indeadillud
pisecedunt, ahqttid mysticum velis exsculpere, scilo->- transeundum cst, in quo fraierna. charitatis summa
sexcsse genera hominum, in qtiorum dilcctione: consistit, in"quo homo Dei Filius efficUur, in quo
necesse est ammus exerceatur. Sicul autem annus ; divinse bonitatis similitudp pienius roparatur, sicut
"ttitiltostlies coniplectitur, ila in singulis illis gcne- ait Salvator in Evangelio : Diligite inimicos veslros,
lihiis multi uohis homiiics dilcctiouis copula con- «( benefaiile his qui oderunt vos; et orale pro perse-
junguntur. Piimo ergo dilcclio noslra nalurali or- quentibus; et calumniuntibus vobis, ut silts filii Pa-
581 SPECULUM CllARITATIS. - LIB. III. S82
tfis vestri, quiin cwlis esl (Matth. v). Exiude qniJI A , causam ue Iapidciur (Maltli. ix), quod allcri coii-
supererit, tiisi annus sep.imiis, in quo debitores re- faluilaiur, ut de adultera evangclista quodammodo
pelere 11011 permiltimur, 111quo servus liherlatedo- efficialur (Joan. vm;Joan. iv).Quis est, cui ad hoc
iialur ? Qui eiiimiiovit eliam iiiiiuicos simplici octtloi dulce spectacuJom, omnis felentis camis dclcclalio
infueri : ille est, qui veraciter diccre polest : Di- non sordescat ? liide suaves qttsedam lacrymae fa-
mille nobis, sicut et nos dimiltimus (Matih. vi). cile oriunlur, qiiibus omnis coiicupisceiuiarum
Oinnis enbu qui facit peccatum, servus est peccatii a_stus cxstinguitur, fepescit caro , gtilse voracitas
(Joan. uii). Cuitieplofaiidsescrvituli tanditi quisque. tcmperalur, omnis vanilatum tilillalio sedatur.
nddicitur, donec ipse dimiltens ct diligcns, diinit- Porro ad iuimicorum dileclioncm, in qua ftatefiia.
talur et diligatur, de servo non modo liher, sed1 charitatis consislil perfectio, nihil nos ila animat,
etiam amicus clliciatur. Vere lempus pacis, tempus> ut illius mirsc patientia. grata coiisideratio, qua ille
quielis, lempus tranquiililalis, tehiptis: gloria. ett speciosus forma prw filiis Jiominum (Psal. ILIV),
cxsultaiionis. Quid ertim inolesliae, quid peiiurba- . \enuslam faciem siiam iropiis prsebuit conspuen-
tionis; quhl maeroris, quid auxictatis ejus poieritt dam, qui oculos illos, quorum nulu reguntur om-
inlerpolarelseliliam, qui a prinio illo Sahbato, ini nia, vclamirii subdidil iniquoruin; qua latera illa
quo laborum suorum fruclibus pascilur, ad hujus> sua flagellis cxposuit; qua caput, tremcitdnm prin-
divinse similitudinis stalum gratia pleuiore progrc- cipatibus cl potestalibus, spinarum asperitali sub-
dilur, uloiuiie hominum geiitts uno mentis amore: misil; qua scmetipsum opprohriis ac conlumeliis
comp.eclens, nullius injuria nioveatur; sed, sicutt addi\it; qua landem crucem, clavos, lanccam, fel,
iiidujgenlissiuius aliquis pater er'ga -cliarissiinumi acelum palienlcr stistiuuit, in omnibus lenis, milis,
sihi filium phrencsi laborautem, ila ille erga suos> tranquillus. Dcuique tanquam ovis atl occisionem
afficialur inimicos, utquo magis ah eis injurialur, , cluclus cst, el quasi agnus coram tondeiite sc ob-
co profuudiori charilalis affectu infereiitibus sihii muluil, elnon apcruil os sutim (Isa. LIII). Consi-
niolesiiaro eompaliatur : Hac igilur viitutepossessus ; dera, o humana supcrbia, o supcrba impaticntia ,
luifc maxime Sabbatuin Iiocceleb.rare dicendusest, , quid susliiJuit, quis siistinuit, quomodo sustinuit'.
ctnn ingrediens cor suum in fraternse dileclionis> Cogitentur, rogo, non scrihantur. Quis est, cujus
dulcedinem inlcudil animum, et erga charissiinos-:- ad liiiiic inirahilem inluilum non stalim ira dcfer-
-sihi in quemdam suavissimum resolulus affectum,, veat? Quis illam audiens mirahilcm vocem, ple-
gusial quambonuin et quum jucundum habiiare fra- itam dulcedinis, plenain charitalis, plenam immu-
jres .in unum (Psal. cxxxn). ( tabilis tranquillitatis-: Pater, ignosce itlis (Luc.
Q
CAPUT V. xxni), non slatim omni affectu suos ampleclitur
Quoinodotilraque hwc dileclio" Dci dileclione ser- inimicos? Pater, iiiquil, ignosce illis. Quid lenita-
vctur. lis, quid charitalis huic addi poluit orationi ? Ad-
Verum, quia, ut-supeiius diximus, utrumque : cliclitlamen Parum fuil orare; voluit et excusarc.
liuiic amorem, quo vel propria. saluti consulimus, Paler, inquil, ignosce illis, non enim schtnt quid
vel quo pro-_.imispuro affeclu unimur, quailani di- faciunl. Sunl quidcin uiagrii pcccalores, scd pusilli
viiii a.moris poriione necesse. cst ahimari : scien- .estinialores; idco, Patcr, ignosce illis. Cruciligunt;
cliimqulaad hanc geminam dileclionem Dei nos quem tamen crucifigaril ncsciuu t,quia si cqgnqvissent,
dileetio movet et promo\el, secundum id, quod nunqunm Dominum gloriw crucifixisscnt (I Cor. II) ;
Vetbtim caro faclttm est, el habilavil in nobis idco, Pater, ignosce illis. Putanl legis prsevarica-
(Joan. 1). Siquidcm in hac gcmiiia dilcctione (orem ; putant diviuitatis pi'_esumptorcm ; puUnt
acquirilur innoceulia, qttam in duobus con- populi seductorem. Abscoudi ab eis facicni meam,
stare niajiifeslum est. Innocens quippe est, qui non agtioverunt majestatem meam ; ideo, Paler,
nec sibi, nec alteri uoeet. Sibi autcm nocet, ignosce illis, quia uesciuiil quid faciunt. Igitnr, ut
qui semetipsum viliis alicujus atit turpitudinis labe •" I liomo se diligat, nulla se carnis delectalione cor-
corrumpit. Ad quam conuplionem quia maxime iiitnpat. Ut vero carnali concupiscenlise non suc-
\oluptas, ae deleclatio carnis impcilit, siceam fa- cumhat, omuem affectum suum ad suavitatcm Do
eile quilibet respuit vel cvitat, si erga carucni noslri minicse carnis extendat. Pbrio, ut perfeclius ac
SSlvatoris pium indutus affeetum, gaudct spirita- suavius in fraternse charilaiis delcctatione qtiiescal,
Jibusoculis inlueri Dominum uiajcstatis, usque ad ctiam inimicos brachiis vcri amoris astririgat. Scd
praesepis inclinatum angustias, virgineis inhiare nc divinus hic ignis iujuriaruni ttatu tepescat, di-
nberihus , malernis amplexihus slringi, trcmuli lecti Domini ac Salvatoris sui tranqtiillam patieiitiani
senis, sancti \idclicct Simeonis , fclicihus labiis oculis mentis seroper aspiciat.
osculari. Qui mentis suse obtutibus imaginari dulce
CAPUT-VL
Iiabel, quam mitis aspectu, quam dulcis affatu, Quomodo
perfeclum Sabbatum in Dei dilectione re-
quam peccatorihus compatiens, quam infirmis et periiur, el quomodo quinquagesimus annus liuic
miseris condescendens, qttod mira licnigiiitate ncc dileclioni comparetur.
meretricis atlaclum, nec publicanoruni refugit cou- Verum hac gemina dilcclione ptirgata mens,
\ivium (Luc. vn) , quod uuius adullera. suseipit tanto devotius, quanto securiiis, ad ipsius divinila-
585 B. AELRI_DIABBATIS RIEYA1_L.OPP. PARSJ. — ASCETICA. .-5te
tis felices gestit amplexus J ila ut nimio desiderio A liliori iriclagaiioiie opus est ut .primo quid sit anioi"
succensa velamen carnis ekcedat, iiit.ansque in . pateat irittienti; quatenus genere agnito speciesnon
illud sancliiarturn , ul.i spiritus.lil anle faciern laleat inquirentem. Dupliciter igitur amorem dici,
suam Christus Jesus, ab illo itteffahili luriiinp, ab anirriadversa Inquendi corisuetudo demoristial. Di-
illa. inusitata duleediric periiUis absorbealur; facto- . eitur enini amor, anfinse rationalls vis qusedam sivo
que sii.rilio ab omnibus corpora.ibus, «b oniriihus iiatufa , qtia ei naluraliter iiiesl ipsa amandi ali-
sensibilibus, abpmnibuS riiittahilibus, in itl qaod quicl, non ariiaiidive faetijtas. Dicifur elampr ipsius
•e.st, et sic sempef est, et ipsum est, iu illud unum aninise rationalis (luidam acftis vim illam exercens.
perspicacem flgat irituitem ; vacans-et videns quo- . eum ea utitur vel in liis cjuseoportet r vel iii Jiis
uiam Domiiius ipse esl Deus, et inter charitatis qua; iion ppbrtet: qtii quidero aclus cutii addita-
ipsius suayesamplcxus, sabbatizans J_uie ditbio menlo anlpr appellari splei, vei-bi gratia amor sa-
Sahbaluin sabbaipnirii, Hieaiinus jubila.tis, in qtib pienti_e- anior pccunia.; quem uiique amprem vel
. liomo ad suaro possessionera ;reverliiur,..ipsum vi- bpijuni necesse est esse-.vel nialum. Narn vis illa
delicet Auctorem •suuni) ut niniifum possidealur et aiiini-s, siye natura, qua hic amor, sive bonus sive
pos:sid_at, habfiatur et habeat, tenealur et leneat. malus exerceiur, Lonum quidt!am anima» est, et in
B boiio et iii malo nunquam -polest esse npri honum.
Ipsa est possessib, quse distracta vili peccati pretio,
: amore horiiinis diffluenfe ab eo, a cjuo factus esf, . PertiiJet qiiippe ad ipsius naliiram subslaritise, qua3
et iiih_erenie rei, quse faetaest. Iluic Sabbalo non ab ipso stiinmo bono est, qui fecit singula quidem
.minerilo quiiiquagenarius nuiriertis dedicaiur, in bona, universa autem bona yalde. Sed homo libero
qtio" servilis tinior expellitur, carnis non sblum muneraius arbilrio, sicut cseteris nalurse:suse bonis,
concupiscenlia, sed et menipria •consppiiur, spiritus sic et lioc aut hene uiilur, adjulus per graiiam ;
eoiicipitur. Aiiie, inquit, id est ante Peiitecosten, aul male 4 relictiis per, justiliani. Quja igiiiif, ut
Spmttit»on eratUlalus, quia Jesusnondum erat glo- , quidairi sjit, bonos aut malos morcs. jion faciunt,
rificaius (Joan. yii). Kou omriiiip 11011daius, i>ed nisi boiii aut mali amores; pr_emissi boni bonus
iion lanfa pienitudihe, non tartla perfectione. Datur usus honum hominem facit, quia honum amprem
profecto dn Sabbato primo- datlir et in secundo- faeit; abusus autem, quia nialum amorcm facit,
.sed in Sabbato sabbatorum ejus -jnfuriditui' pleai- utique riialtiiri Iiomineni faciu Qujdergo dubilamus
tiulo. In gemiiio eiiiiri illo Sahbato Jesus ceriiituf eharitateiTi dieere ipsips arripi-is rcctum usum,
parvus, iioii niagiius"' humilis, rien sublimis; iriju- abusum atitem cupidilalem ?
.rialtis, uoti .glbrificatus. Ideo Spiritus iiondum eiat : CAPUT VIII.
datus, quia Jesii_i npnduni efai glorificalus. Yefum Quonvodpin electione, in: nioiu, in fruciu, amoris
quia (-Iiarilas difftindiluf in ccfdibus nostris, non rcctus usus constet, sive perversus.
aiias nisi per Spiritum saiictiim qui dalus est no- Jam iiunc Intcr ejus ustini rectufn sive perver-
'%"'&(Rom. v), tibi septenarius riumerus custpditur, sum aliqtiaiilo subtilius discertiarous. Goristat au
sed ipsius septeiiarii multipJicatione; profectus tem ,.ui mihi ,'videtur, usus ejus in tfibus, in ele-
-".ani dies - ctione , in molu , in fruetu. Esl auiem ehxlio-ex
ipsius chariUitis dignoscitur. seplimus
in desiderio et actu ; fructns in _iiie.
quasi charilalis est inchoatio, seplimus annus prp- ralione; motiis
inplio, quinquagesinius anrius, qui esl post seplies Rationalis qiiippe creatura sicut beatitudiriis capax
septem, ejus est plenifudo. lii sijigulis requies.in condita est; ita ipsius•beatiiudinis avida semper.:
singuiis vacatio , in singulis spiritualis qtiaedahi sed ad heatitudinem nequaquam ipsa sibi sufficiens
sabbatizalio. Pfimo reqtiies in puritate coiiscientiaj; est, Propria autem infelicitate, quotl ad;bealitudi-
deinde in -nultartiiti meiilium dulcissima cpnjuti- nem sihi hbn suffieiat, consequenier edocta, ut cu- '
ctione ; postremo in ipsius Peiconiemplaliorie. ln pila bealiludine pq.ialur, re aliqua sibi videt esse
priirio Sabbafo vacalur a eririiifie; in secundp a cu- fruendum, quse ipsa non'.;-.sit.Proinde uiitisquisque
in teiiip ab onin.i prprsus dissensione.-In Q vel pro iiiodo suse fidei etiiitelieclus, yel prp eiroiis
pudilate;
jyrimogtisUt meris, quamdulcis est Jesus iniiuma- fallacia; vel pro experieritiasensus, primb sibl bca-.
iri rei cujuslibet, vel certe rerurn qua-
nilate; in secuiidp yidet quam perfeclus in chari- ' titudinem
tale:; in tertio cjiiani subjimis: 111Deitate. Inprimp rumlibet fruclu constituit. Deinde quidquid illud
beari posse confingit, siue omni
«olligilur ad se; in secundo exteiidilur extik se.; in estjCtijus sefructu
tertic rapitursupra se. •.•. anibigiiitate sibi eligit ad fruenduin. Qtiam uliqtie
-;;-".--';" CAPOT VIL: . eleclionem amor facit :"nam ea yi stia, sive nalura,
i/ jQuid sil anior, quid chqriids, quid cupiditas. quara superius amoreni.disirnus, atiima rationalis
Locus et lempus exigit, utqupd superius distu- id facit, Hahet nempe ariior semper comitem ralio-
limtis, quemadriiodum yidelicet charitas. sit exhi- nem , non qua semper ralionahiliter aroet; sed
benda , paulo latiuS exsequairitir.Qiipd ut niaiii- qua, ea quae eligit, ab his;:quserepfobat, vivaci eif-
festius fiat, qtiidnam sit chafitas, euucleatius video cumspectiorie discernat, Denique ralionis-est.inter.
bslendendum. Etriiaiiifeslum qtiidem est quod cha- .Crealorem et creaturam . intef tempoialia et sr-ter-
ritas amor sili quanquam noii iriinus manifeslum, na, inter amara et dulcia, infer aspefa et delecta-
, qupd nori omiiis anior charitas stl. Quocirca sub- bilia discernere; amoris autem quod voluerit ad
£85 . SPECULUM CliARltATIS. — LIB. ilt. B§S
frnendum ciigere. Porro et ipsa electio amor dici-- A.enim Hegotiarij mililare aliua, quarnlihet arieiri
tur, et est.quidam -aclus anin.se; sed, cum amorr alius eligit exercere, ad destinatuin fuiem aliu3
-
ipse quo eligit, semper boiiura sit, liseclamen ele- rapiriis.ac lalroeiniis lendil. Ex his omnibus id
clio, qua_et amOr riihiioiiiinus appellatur, neeesse_ solum amare ciuis dicendus est, a.d quod fruendura
est ut hona vel mala sit, ae per hoc bonus vel ma-- tota ejiis fesliriat iiitenlio; eseteris autem quasi
lus amor sil. Nani si experientia cujuslibet deleela- quihusdam adminiculis uti; quofacilius ad desi-
tionis illecia, vel certe quolibet erfbre decepiai derata. rei pefftinctioiiem valeaf peivenire. Sed ;
mens, ea quibus minime frueiidum est eligat ad1 perversa riiens quandiu quidem non potitur optti-
fruendtim , profecio iiifeliciter araat. Frtii auleml tis , in PPruni: fruclti feliciiatis pingit imaginem
dicimus, cum delectattone el gaudio uii. Ipsam sane. aut voti compos effecta euttl se solita indigenlia
electiotiem staiim sequitur, vel etiam comilatur jp-- . seiiseiit laborare, vel certe ab his quibus" abusa
sius amoris motus occultus, excilans quodam modoi est, quodam quasi fastidio resilire; iii alteritis cti-
el movens animum in illius rei desideririnij quamt ....juslibel rei succendilur appelitum, non quidem
eligendditi puiavit. El hii siriiiliter motus aniinii saiianda, sSd eademiterum vanita.is ineptia tuf-
.aclus esl, el ex amore est, et amor dicitur : et si sitl piterdeludenda.Hicest circuitus impiorum, dequo-
ad id quod deljet, et sicut debet,~amor bonus esl; ; B ] rum misera iiidigentia in primaliujus operis parle
-si vero adid quod non dehet, vfilaliter quam dehet, satis superque"disputatum est. Pcrro is cui-incns"'
nialus amor est. Al si eam rem quam ad ffuendtimL - saniof, oculus pttrior, vita est defa_eatiot', altiori
eJegerit, electam desideraverit, iclibus oppoitunisi seusu rem irivestigans, cum maulfeslum silnemi-..
pr.o voto adeptus fuerit, in illius mox usum ctirai nera sibi ad beatitudincm posse suITicefe,yiuct pro-
gaudio ac dpiectaliorie quiescit. Quem usutii-,. utl fectb id qtiod sit inferiof abjecliorque nalura, de-:
unpverbo appelletur, fruclum vocamus. In hisigi- jicere posse homiiiem sui amore, non exlollere
tur Iribus charitas sivc cupiditas constare videtur,, aJtius, miseriisque niagis involvere qijaiii verbefe-
in"aninii scilicet eJeclione, in motu, iii friiptu. .Sed1 Iicitalis conferre solalium. Ilitic seihelipsum melifi :
electio amOris sive honi-sive mali est Inchoaiio : aggrediens, ac sua. privilegiuni _estimare nalurte :
motus amoris ipsius cursus; ffuctus ipsius amorisi cernil profecio quam digne, quam magnifice, qua;ii
esl finis. Si itaque inetis ad fruendum eligat quodl deniquejuste holiiinilex divinaprseeipiatiDojii.iieojt
oporiei: si.ad id sic movealur ut deJjetj vel eoi- Deum luum ddorabis; et illi soii servies (Detit.xl';
frual.ur-ut decet," et tam saliihris elcctio,, et tamt Matili. iv). Quod nullomodo dixissel, si: esset quse-
ulilis fructus IIOHimmerito charitatis censeri voca- Jibet natura sul)limior5 ctii hUmaua iialura singti-
bulo judicatur. Setl in hac electioue charitas in- lare illud deljcret ohsequiuni, yel a qua posset bea-
ehoatur, riibtu cxtenditur; in fructu verb perficiiur. titudinis pra.miiiiji cxspeclare! Ipse igifur nobis prse"
•At si animus eligal iiisipieiitei', movealur indccen-- omnibus eligendus est, ut eo;fruaniur,,quod cst
' amoris
ter, lurpiler ahutatur • his quasi gradibus cupidita' inchcatio; ipse pra. oninibus dcsiderandusj >
tem consuromari facile adverti potest. -Hi suntduo t qubd est ipsius amoris quasi cursus quidam atque
fontes, lionorum scilicet et nialofum origines; ; promolib; iu cujus adoplione, q.uia- peffecti boiii
quoiiiaai quidem rudix omnium malorum esl cu-• perfecta erit dilectio, perfecia erit et bealiiudPi
piditas (1' Tim. vi), et radix pmnium boiioruni: Merilo igitur primum inaiidalum ct roaxiraum eJe
chaiilas. Dei dileciione lex divina contradidit: Diliges, iu-
CAPUT IX•""'""' quiens; DominumDeum tuum (ibid.). Verurri, quia
Quidnos oporteatad fruendttm eligefc; hoc beatifico bono, cum adepti fuerimuSj quisque
Quoniam igituf inter bonum malbriique amofefn pro sua capacitate fruetur; capaciores autem eriuit
distiijxjinus, superest nune ut quid ad fruendum pmnes siniul quani singulus quisque : erii sine
-eJigere debeat auimus, quemadmpdum ad id quod - dubio ipsa beatitudo cumulalior, si hoc quod qui-
e.egerit, mpveti oporteatj sicut ipse, in cujus manu JJ t libet minus capax habere non polerit in seipso,
sumus, et noset serniohes-.iostri»iiispirare vbluer\t, :hahere iricipiat: vel; in altero. At alicrius bpnuiii
pstendamus. Sicquidem et quid diligendum, et suum nbn erit, nisi hoc ipsum borium in altero di-
queiriadmodum diligeiiduni,.'s!t agnpscemus. Hoc lexerit. Quod seque impossibile erit, nisi alterurii
sane" dieendum, qtiia non onine qtiod irt usum no- ipse dilexerit. Congrueritissime ergo secundum pr_L>-
slfuin eligimus, diligere dicciidi:sumus, sed solum ceptum diviisa sanxit auctorilas.: Diliges prcxhnum
id, quod ad fruendum eligimus. Ea quippe niehs..... tuum (Malth. v). Sed quoniam.: summurn honuiu
qu;e stcrquiiinio carnis imniersa, ad iiihil: subtile ; liostruni Deus erit, ,et in seipso, et in nobis, et iii
quod erassitudine sensus exced.itj nifilpr aspirarej allprp, ipse exjtpto prcecipitur, diligeiidus. Diligcs
vel fallaces divitias, vel inuliles honofeSj,aui eor- ilaque:.Dominum Deuin tuum ex tolo cordeiup, ei
poreas ypluptates, muiidive favbres, vel Itoruin extota anhna,lua,.el.cx omni virtutctua. Quia veio
aliquid, vel simul pmnia, quasi destiiiatum inten- tanlumdcm gaudii nobis conferet pi-oxiniibonum, -
tionis sibi eligil linem,in talium perfunctionefelici- qtianiuni proprium; merito dicitur : Diliges proxi-
[atern falsa opinione depiiigensl; Ad'horum lanien mum tuum-1anquam_4eipsum.Pat.et igitur duo nphis . .
fructum non epdem: omries calle"-iiitunfur. Alisis eligenda ui liis fruamur Deum scilicet et pfoxi-»
' '
Pi-aoL. CXCV. - 19
587 •'". B. AELREDI ABBATJSRIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. J'88
mum, qiiartqitam dissimililer. Nam Deum, tit ep A ritatis suavila.em mens compuncla resolvJtur".Cu-
ffiiamuf in seipso, etpropterseipsutii; proxiiiium, jus visitatioiiis modnro el causas, quam lucide a
ut ipso fruamur in Deo, imo el Deo friianuir in ill.o. uohis fieripotuit, superius memini dernonsiralas»
, Nam lieet verbum hoc frui dislriclius soleal accipi, Huicaffectui ille contrariusest, qui ex diaboli im-
ut videlicet iiulla TCaiia, sed solo Deo fruendum missione generatur. Quo illos ad turpia quoeqiie
esse dicalur; adiiomlnem tamen loquens Paulus : conslat iliectos, de quibus propheta ;iSpiritus; in-
Ita, fraler, inquit, ego te fruar ... Domino(Pliilem. quit, fornicalionis decepil eos (Ose. iv). Gemijio
xx). Cum.igitur hsec duoet ratio, ut diximus, eli- eiiim torrtiento sanclorum pudiciiiam immundissi-
genda perspexerit, et, eseteris omnibus horum eon- mus lipstis insequitur; nunc carnem intolerabili
tempJatione contemplis, jnentis consensus elegerit, flamma succendens , nuiie mentem pcrnicibssedtil-
inchottla est.profecio' Deiproximiqiie dilectio; quia cedinis affectu dissolvens: Ni fallor, Amon Dlius
ad id qupd debel lit ipsius ariioris conversio. David ex immissione callidissiroi hostis noxise
" CAPCt X. \ suavitatis resolufus affeclu, in illicitos proprise so-
roris exarsit amplexus, ac tanli patris domum in-
Quod ad aclum ctdesiderium.amor nosler movealitr, cestu
et qupd uliquando affectu, aliquando ratione ail coniniaculans, fratris in se gladiura provoca-
hwc duomdvealur. - B vit; (II Reg. xm) , ac futuri pariieidii quo patrero
Haec:de eleclione dixisse sufficiat, ut deinceps irtfeJixAbsalon regni cupidus iiife, tavit, occasioties
,de ipsius-amoiis motu, qua. cJicenda sunt, prose- iiuasdam pra.semiiiavit et causas (II Reg. xv).
quaniur. Fitautem motus ejus ad duo, vel interius Neino sane exhoiTeat, quod hunc aflectum clicimus
ad desiJeritim. vel exterius ad actum. Ad deside- spiritualem , pro eo qupd a spiritualibus viliis ge-
Tium, curn-adid quo fruendum judicaverit, animus neratur, nec causetur de rioniiiie, cum res ipsa
se moln quodam interno, et appetilu extendit. Ad manifesta sit.
acttini, cum menteni ad aliquid etiara exterius CAPUTXII.
agendum, amoris ipsius vis qusedam occulta com- De dffeclu rulionuli et irralionali.
pellit. Proinde invesligandum arbitror quoanamsint . Rationalis affectus est, qui ex corisideratione
illa, quiJms quasi incenlwis, anioripse ad h_ecduo aliense virtulis obbritur; videlicet cum oculis no-
cxcitefur ae moveatur-, quseque ci cursuni stium ' stris cujuslihet virtus vel sanctitas explorala , vel
ordinent qtiodammodo alque pi'-escribaiit. Deinde faroa divulgante , vel certe lectioue comperta, men-
quid ebrum sequi debeat, vel quaiiium sequi de- tem nostram quadam dulcedinis suavitale perfundit.
beat, qtiidve respuere,'quid adihittere, quid 'riii- Hic est affectus, qui nos, audita triuniphali mar-
iiuere, quid augere oporteal, utipse motus compe- ,'C tyruni passione, suavissima devotione compungit,
tens Sit, sublilius inquirendum. Sunt-auteni duo, ac memorabiles pr-secedenliumactus quasi suhocu-
ut mihi videtuf, quibus animus ad duo illa quse lis delectabili meditatione depingit. Hinc vox illa ,
pr___iiisiirius,movelur quodammodb ae excitalur, qua admirahilis athleta Jesu, Paulum dico, fortia
Id est affectus~et ratio. Aliquaiido euini affecttt sua gesta eommeridat: conceplse gratulationis indi-
larilurii, aliquarido lanltiin ratione amoruoster vel ces ab oculis audiehtium pleruroque Jacrjmas elicil,
ad pulilicum actum, vel iii occtilturii succeiiditur animumque ad cjus jamjamque gestienieinamploxus
appelitum; quocirca desiiigulis liis, quantum ne- infusa subito pielate perstringit. Quis enim audiens
cesse videbilur, disputare conabiriiur. Hoc sane di- pericula illa fluminum , pericula latronum, peri-
cenduiii, cum superius dup quajdam ad ffuendum,, cula ex genere, pericula ex genlihus {II Cor.xt),
Deus scilicet et proximus, ralio docuerit eligenda, illara insuper vocera virtutis, ZJbiqueet in omnibus
cseleris omissis, quemadmpdum ad hsec duo ariior insiitutus sum, et satiari ei esurire, el abundare ei
nosler moveri oporteat, deinceps esse tractandum. penuriantpati; omniapossumiii-eo qui me cenfor-
Igiluf de omnibus niotibus, quibus amor noster ial (Philip. iv) : quis, iiiqiiam, hsec audiens vel
limllipliciter variatur, quis maxime sequendus sit, YJ . legens, in lalera viruni non mirahill movealur
'
videamus. Sed prinio de, bifaria ipsius mofus ori- aff-Ctit? Hic affectus iiiter David et Jonalhan sa-
gine, quseccepiriius exseqiiamrir. cratissiini amoris primilias consecravit, ac socialis
CAPUT XI. vinculum graiise ne :paterna .quidem auctorilate
sint et solvendum, foedere gratissima_-charitatis innexuil.
sit
Quid affecius,.el quoi affecitts deciaralur,
quod sphitalis affecius mulliplicitef accipittlur, Visa namqueimniuf-abili pectoris illius constanlia,
oslendiiur. '"•'".', qua loricaium giganlem puer iiierinis prbstraverat,
Est igitttr affecfus sponlanea qtisedam acclnlcis quptJ alleri forct invidise seminavium, oplimo ado-
ipsius ariiini ad aliquem iiiclinatio. Affectus autem lescenti viiiutis cxstitit iiicremenlum , dum virlu-
aut spifitualis est, aui rationalis, atit ii-rationalis, tis amicus in virtupsi jiivenis exeitalur affectuin,.
aut officialis, aut naturalis, vel cerle carnalis. Spi- diceiite Scriptura : Auima Jonaihm eolligala cst
litualis affeeltis dupliclter potest intelligi. Nam spi- anhnw David; quid dilexil eum-Jonailias quusi ani-
rituali quidem affeclu ariiriius excitatur, cuinoc- ivam.suam (I Reg. xvm). Hunc ipse mire miseri-
ctilta cl quasi; improvisa Spiritus sanctl visilalione cors miseiicorditcr in se traijsformaiis affectum,
iri divinse dileclionis dulcediiiem/ vel ffaternse cha- intiiilus adolescenlem qui ei suas virluics prodide-
ggg BPECULtJ-MCttARITATIS.— LIB; III. '590
rat, ut all evangelisla, dilexit eum (Marc. x). Huic: A men inurerel, cernens eos non inediocriter faiigari,
affectui contrarius est irrationalis, qiii quolibet ac sera satis po_niteiiiia de fratfis proditione tbr-
erga aliquem coniperto ejus vitio, qtiadam meiilis - qtieri; cedens affectui, ut.Scriptura ait, avefiii -s'c
inclinattone niovetur. Mulli enim ob vaiiissimam parumper, et flevit (Gen. XLII).Hunc affectum a piis
Philospphiam, vel ob slultissimam in negoiio mi- visceribus Palfiarch__ David nec iiiii panicidaiis
litari audaciam, quofumdam sibi aiiimos inclina- ahrasit immanitas : a qtio euiii qiisereretuf admof^-
runt. Etquod lugubrius est, niulti quiaprodigi, tem, mitteus qui ejus obviarent insanise, dhlitiis
quia Juxurlosi, quia pudicitise proditores et Insecu- injuria., memor naturse", ut sciret patrem, dissi-
tores;' quia turpissimorum homiiium -.anclores et mulans hosse persecutorerii : Servale, inquit, milii
fautores, quia iuanium spectaculoruni vantssimi, puerum Absalon (IReg. xvin). Hunc in se Salyalor
-sed intentissimi spectatores, "aliqubrum sibi alli- jpse mifahili coinpassione tfansruhderis, videns
ciurit et inclinant affectttm. ,eivitatem, quoe ei secundura carriem melropoiis
: ' CAPUT XIII. fuit, ex qua iili patres securiduriacarnem, naluraii
. l)e affectu officiali: -_ pietate commotus , cum lnfusione iacrymarum fu-
t. Porro officialemeum dicinius affectunij qui iriu- . lurum ei deploravit excidium. Cujus imitator Pau-
nerum vel obsequiorum gratia parluritur; Moyses . lus naturali, ut reor, conipunctus affectu, oplabat
s-mcttis cum Pliaraoiiis detlinaret hisidias; sacer- aiiqtiando analhema esse a Christo pro fralribus
<lolis Madian bfficio memorabili sihi comparavit suis secundum carnem (Rom. ix).
affccliim : eujus dum filias virgiiies a pastorum ','.';' CAPUTXV.' ';
• ' - Deaffechi carnali duplici.
iniprobilate cons.anlissime, licet alienigena, pro-
lexisset, admiratus adolesceritis benevolentiam Carnalis affectus duplex occurrit origo. Plcrurii-
homo, non.solum aniicum eum sibi, sed et gette- que euim cujuslibet non quiderii viiius aut vitiuni)
rum postulavit (E_.orf.ii). Berzellai quoque Ga- sed qtisedam exterioris hominis hahitudo animiini
laadites-, regis Dayid, quem fugientem a facie Ab - sibi intuentis inclinat. Faciie'quippe alicujus et
salon officiosissinia devoljone susceperat, niuneri- forma eleganlior, et serhib suavior, et maluriis in-
hus riihilominus paratum excitavit affectum (// cessus, et ventisius aspectus, etiam .ignoraniiS
Reg. xvu) : qui viri eoiistanlissiini animo lam per- qualis ipse liomo sit.j prbvocat e.l perstringit affe-
severanter inh_esit, ut inier liseredilaiia pra.cepla ctum. Hfec adeO in Moyseptiei'p adliuc gratia rclti-
lantoe muiiificenlise recompeiisaiionem filio, Salo- cebat; utcoutra lyrannicum Pharaonis impefiuni^
moni rex slatim moriturus indixerit (II Reg. n). Q ( quO masculos Hebrseorum neci destinaverat, a"pa-
CAPUT XIV. . fehiibus tribus niensibus.-, servar-elur, ut ait App*
De affeclu natufali stplus, eo quod vidissent elegahiem infaniem (Hebfi
. Esl prseterea affeetus naluralis euilibet ati carnerii xi; Exod. n), Exppsitus qubqtie pericu.io, formaj
suam j; mairi ad filium j homiiii ad domeslicum elegantia etiam iilisePJiaraohis sil)i pietaiem illeiit,|
scminis sui: Nemo enim carnem suatti odia habuit cui adoplatus in filium magnus effeclus esi cofani
(Ephes-.\)i et: Non polest mater oblivisci infanlis univefsis quoque servis Phafaonis. POrro quem ad
sui, ul non tniserealur filio uteri sui (Isa. XLIX); noxise voluptatis memofiam in quanilihet specieiii
. el: Qui sttorum maxinie domesticorutn curam non suavitas male bianda compungit,-' carnaii mbttiiii-:-"
habel, fidem negavit et esl infideli deieriqr (I Tim. affectu, nemo sani capitis duhitabit. Hic affectus
v). Primus horum etiam viros sanctissimos non .ambularitem in solario dbrous suse David ati spe-
effugit, qiii eo affeetu, quo nemo carnem suam ciem Bethsabee pra.venit incautuni (// Reg. xi) s
odiohabuit^ de sepultura sollicili, narraiitur sa- prseventum dissolvit, Obruit disspiiilum. .Coutfaijb-
cramentis pbsteros ohligassb -,' ne in alieno, sed que modo quem in aliense iixoris enervavit ample" "
jii sepulcrispalruiii mortui condeientui'(Ge«.xLVii). xum, iri proprii militis crtidelenl armayit ihterituni;
Secundum sapientissimus Salomon, eum pro. su- D Hic affectus sapieniiam Salomonis absoihuit, ct
perstite puefo (nam aUerum mater oppresserat), carnaliTibidine dissolutum iii spirituaiis foruica-
" nieretrices feminse in
cjus prsesenlia disceplarent, tidnis harathrum nefandissima idolorum Cultura
crcdidit cxplorandunii Denique allaio efise; cum dejeciti - >
divisiotiem pueri regia subjimitas judicasset, ma^ CAPUf xvik
trem affectus prodidit naluralis j' el cessit affeclui, Quid de his affeclibus senliendumsit.
quse non cesserat iroprobitali : et quae Jaboraverat; Hi affectus interim meditanti occurruut; qucs
ne mater proprio pignore fiuslrarettir, laborarC: amoris origincs quasdam dixerim,: sive radices,
eoepii uf alteri traderetur. Obsccro, ait, dalehuic : - nbn amores. Nbn enini Jiis affectibus excitari yel
infaiilem vivumet non.occiddlur. Ecpntrai quse ad1 pulsari Valde laudal.iile existimamus, si .ljoni suni,
alieua viscera expers pielatis obduruit, nec mihi, , nec exiliabile, si mali. Nam et-eo queni primo
nec libi sil, sed dividatur (III Reg. in), Porro ter- Ibco ppsuimus, quanquain oplirao, plerique"in sui
tius in pectore sanclissimi Josephj etiam fratrici- perniciem, ul superiori lihcllo docuimus, abutun-
dali pr_eponderavil injurise; qui cum fratribus ira- . tur : ethoQ iillimp,""quipseteris forniitjahilipr ju-
tricidis dispensatoria seyeritate pxploralionis crt- dicalur, aliquando viii optinii ad prol.aiionis rae-
ffili - B. AELREDi AB3ATIS RIEVALL. QPP. PARS I. -. ASCETICA. «}2
rituiti titillariluf.Quocifca non Iiis a-Tectihusmo- Aceplo,quia ut inimicus diligatur, prseccptum Do-
verij sed se.curiilurilhos affectus nioveri, aut utile mini esl. Ilis igitttr ratiouihus cedens animus, si
-
judicaiiius, aul noxiurii. Quando enim hi affectus- ad beneficium impendenduin non solum amicb,
movent animum, aut visilatio est, atit leiflaiio : sed eliam iijimieo sese paraverit; etsi non sen-
qiaiido secundura Iios affeclus movelur, plena liat affectum, ciiarilalis tamen merilum non amit-
cst ipsuis vOlurttaiis coiiseiisib. Conserisio autem tet.
autocctilla est, aut etiaro nianifesla. OccuJta cum CAPUT XVIII.- -'--:-;
ex conserisu desiderii agitaluf iriterius; mariifesla, Distiriciio gcmini aiiwris, inler quqs anhnus flttclual
cum ipstitii desideriiim ad actiim prorumpil exlo- prqficienlis.
fius. Utruiii, autem seeundum lios affeclus moveri Dislinguendi stitit igitur duo amores istijunus
deheat ampr noslcr,'_vei qiianturii moveri debeat, ex affectu, alter ex ratipne. Inlef hos duos amores
investigare cPnabimur ; si tariicn prius de ratione, stspe animus prpfieicntis, ei ordirialuni amorem
qtiam aliam ipsius nio.us causam 'diximus^ pauea habere eupieiitis, timet et fluctuat ;• duni putat se
pfa_miserinitts. niinus amare cutfi, qui amplitis amandus est; an-t
"' .'""-'. amplius airiafe eum, qui niinus ajriandus cst. "Hic
;; -. CAPUT: XVIl.
Quoniodo merisad Dei ei proximidileclidticm raliqne cst enim amor ofdinalus, ut. n.ccdiligal homo quod
"_" ",- mqveatur. _ .'-diligenduin noh "esti~ diligat autem.quidquid dili-
Nam aiiinium, quem ad Dei proximique dilectio- geiidum est, amplius tamen noa diligat quam dili-
riem nullus rnovet affeclus plef umqiie nrovet ralio, :-gcndum est; nec Eeqwediligat quse dissiinililer di-
tanto ulique saeratius, quari.o securius, quanto ligeinla sunt; nee dissimUiter quse __quediligeiida
defseeatitis; laitto aulcm dcfsecatius, quanto ratio- •sum. Conslituamiis igitur duos homiues ante ocn-
isabili amore nihil tililius pOiesl esse, vel purius. los iiostros, quorum aller sit Jenis, blandus, tran-
-
Igiluf ratiOut ad desidcritim condiloris stii aniraum quillus, suavis, et omnium hpno.runi aptuscoiison-
excilet fepescentem, tribus innililtir argumeniis : tio, irivitans cseterosad familiarilate.m sui, dulcis
iiostfsevidelicet.necessiiai.ivel utilifali, illi.us aalem eloquio,moribtis temperatus, in qnibusdam lameu
digHitali. Suadcl ralio Deum esse diligeiidtim, quia virtutibiis niinus perfcctns. Porro alter, Iieet in
necessarium hoc nobis, quia comniodum, quia di-. summa virlute, perfeclior, vullu tatnen tr.sl.or,
gnuiri. Necessarium, ul caveamus damnaliorieni; aspecln severior el fronte ausieris moribus iriu-
commodum , ul acquiramus glorilicationein; di- "gala ; qui oniriibus benefaciat, prsestet quotl po-
griurii, quia ipse prius diligensnos merito ipsius C ( seiluf, non sit -famcn-suavis consorlio i:ec sua
diJeetiotiis exigit cbnipensalionem. Dcsidcraridus punetos hivilel benevolenlia. Ut igitar ii.uin dilt-
.est iiouiiiii Deus iDnquam Iipnuni suum, siue quo gat, animus qiiodam spontaneo movetur affeclu,-
necesse est eurii seinpcr miserum esso; cum qtio ut istum, urget raiio et ordinata regnla charitatis.
nori potest nisi heaiissimus esse; qui honorum Senfiens itaque liomo aniriirim suum, illiun qua-
riostrorujii non indigeris, pro nohis voluit miser dam amplecli duleedine, erga istuiri orani vacuiirii
esse. iltiic igitur ratioui si mens consenseiit, etsi suavilale duresecre, ai.xiatu.r, dolet, limet regu-
nbn ex affeclu, ex volunlalCitameri in-Dei deside- lam excedere charitalis, dum pulatse amare iilum
riuin sc cxcifavcrii; proscquilur slalim ratio ne- . quidem supra'.quam.'-opoftetj. istum i;Cc quanluin
goiium suuni, neccssarium prohans illi.us prseceptis : aportct.\ ;.
adimpleiidis gnaviter iiisislehdum, si adipisci vo- -. CAPUT XIX.-
liierifdesideralum. Sic inrialum inleriiis viseeri-
hus desidcfium fatibne compellcnte procedit ad . Quul sil qucd hotno benevolusac suavis, quamvis
miiius perfecius, majore quam austerus et perfe-
actuiri.; Quia vero irilcr ejus prsecepta id maxi- elior el duleiori diligalur affeclu, gemina compa-
nium invcriiluf, ut Iioriio prpximO suo consulat ralione probalur, et quomodo'ulrittsque amor iwn
sicul slbi; inslat i-aiio, ut ad J.eneficiuiii proxiirio';D sil periculosusoslendilur. . .
'impcridendum ai.ii.ius nioveatur. Oninis autem . . Yolo nuiic prinio latel-ras propria; exploi-are
proximus aul amicus est, aut uou amicus, vel coriscienli_e,ilt noii me fallal afreclus isle, Si ejus -
eliam inimicus. Amicus, quia prodest, vel profuit; causani ct originem-contigefitignorarc. Cum igitur
non iiiimieus, cjuia non iioeei nec nocuit; inimi- ' iste, cui artimus nieus dulci quadam iHcIiiialioiie
eus, quia obest, velohfuil. Amicus cx sanguiric moveiur, etsi niiiius peifeclus, non.-si-ltamen yi-
velgfalia; non i.iimicus ex iunoeentia; inimicus tiosus, imo niullis virtuiibus adornalus; cur non
ex iiijuria. Igitur uf amico se iiiipendat homo, isle affeclus cx virlule credatur haliere priiieipiinii,
liia qusedam prOponit raiio; ul nOii iiiimico, duo ; ac proinde npii timendus sif, sed potius amplecfen-
: ut inimieo, uritim. Amico dehetur benelicium ex dus?Sed si ejus ôriginem"velcausam dixerim esse
.natura, ex officio, c-x p:_eeepto. Ex natura, quia viriutcin, curnoii erga istum, queni magis virtuo-
lioino, vel eliam domesticus cst; ex oflicio, tjuia sum agnoscP, faciliori vel saltem simili niotu di-
aiiiicusest; ex pr_ecepio, quia proxiraus est. Non rigilui? Ergone carnalis jttdicaudus est affectus
iiiimico verp ex natura, qtiia homo.esl; ex proe- iste, qui quadaru exterioris liorainis conipelenlia
ccpto, qtiia proxinnis csl. liiimico laritum cx.pra.-, ecueratui'?'sed si ita. est, cur ajium a.quee_:ierio-
593 . SPECULIJM-CIIARITATIS. — LIB. III. S9;i
ribus adorriattitn moribus, quia lamen seslimo vi- A gratus aspeclti, jucundus afiatu, quadam exteripris
tiosum, non ejusdeiri dulcedinis saavilate coitiple- honiinis suavitate in corda intuenliuni sese reftin-
ctor? Coniigit eriim mihi aliquando, ut alicujus dat; alter durus, a.usterus, nimia quadam .gravr*-
-exleripr Iiabitudo, quandiu iii eo vel virtus spera- tale intuerilibus quasi nielum incutiat: quandiu;
baiur, vel vilium Ignorahalur, plurimuiii sihi ani- uliiusque virius latet, vel yitium, quis reprehen-
mum inclinaverit meum; proditum autcm ejus da:, si illum dulcius interior senstis accipiat; istuni"
vitium toiura illum affecium absorhuerit, ac non non voJuntas aut ratio; sed affectus ,fejieial? Si
mbdicura menti horrorem ingesserjt. Quid ergo? vcro in cseteris virtutibus pares ulrosque cogno^
Forte virtus aut vilium quasi anhiise:ci.busvel uti- verit, vel.-si etiam illum jucundiorem i.n aliquilius:
Jis yel noxius Eeslimanda suut; extevioris^vero lip- impeifeciiorem invenerit; non mirum, nec raiione
minis vel- austeritas vel bcnigiiitas, quasi vasa vacuuin, si cui. virlus iiiterior in exteriori ohlata
-
qu;edam vel rustieaiia vel urbana ijpdieandfl. Et suavitafe quasi v.eritas in pulchro sermone jucun-
«lilis quidem cibus in vasis deformiJjus plerum- dius sapial; virlutem in moruin ausleritate nimia,
que stimilur; noxius autera nec iri pretiosis ad- quasi v.eritatem iri.durp rusticoque scrmone, euni
miltitur. Gonlirigit autem, et quideni pefssepe, ,ut quadam nicntis atixietate vel etiaiii coactione su-
eibus aliquarilo vijior ob vasis-decprem jucundius scipiat. Sed .sicut; cst" qusedam eloquenlia , quse.
adiiiittatur; pretiosissimus aufem bb vasis horro- jiivenilem decel setalem, qua>daniaulcni quce seni-
rem insar.ius assurtiatur. Sie nonntinquamevenit, lem et qua. iti junioii setate fervor el vivacitas, in«
ul tiomo yitiosus, ei in summo corporis ornatu maturioii levilas arbilratur.; ita prbfecto in ado--
displiceat; virtcis aulem eliam in quadam exterio- lescente si sil" benevolenlia hilarior, promptior,
ris hominis durilia ef austeritate plurinium pla- pronior acl oljsequiuni^ agiliOr ad actum, in se-
eeat. Nihilominus et id conlirigere manifestutn est, niore yero honesta, gfavis, sine omni dissolulionc,
ut minorem virtutem in homine benevblp quis ac hilaris, vacua.levjta.lis, plena mattifitatis ; nec ille
jucundo libentius videat; major autem in homine levitalis, nec isle debet argtii ausierilatis. Quo-
dtiro ct austeroinstiavius sapiat. Sed erit elegan- modocunque ergo varietuiv istius amaloris affe-
tlpr,;pulo, qtiia et expressior similitudb.; si virtus clus, si isli, quem -a.nimus ej'us affectuose coraple-
veritas, falsitas vitium jestimctur : niniia autem ciiiur, nec sui. copiam, neC aliud quid prseter ra-
lnorum seveiilas, quasi. scrmo durtis et rusticus; liotiem pr_ebuefit, illi liiliij, quod ratio iiiipendeii-
exleitoiis aulem Iiomiiiis grala suavitas, quasi duiti esse monslraverit, pi-sebereomisciif, cliarita-
sermo comptus et eloquens. Sieut ergo ia suavllo- C fis uliqtie regulam 11011 excedit. Nam cum affeetus
quio-iion est falsitas adiiiitteuda; sic in duro ru~ . isti nequaquam in nostro arbiliio collbcentur, cum
slicoque scrmone. verilas non spertienda. Simili qtiibusdam aliquaudo irivitissimimoveamur, nee
liiotlo nee "in homine exterius ornato vitiurii pla- quosdam, eiiamsi velirinis, expeiiri valeamus; nc-
ceaf, nec in honiiiie qtianquairi duip et austero quaquam tinic atrtor ex affectu est, cuin men_>
.virttis displiceat, Denique si duo homines incipiant tem affecius moverit, sed cuin niens ipsum mo^-
aliqua persuadere, quoruin alter ohfuse, deformi- tum secundum affectum djrexerit. Siniiliter de
ler, frigide id facial; alter acute, ornate, suavi- inotu , qui ex ratione genei-atui', sonlienduia
ier, veliemenier; dpnec nescitur quis. eorum veri- - est.. -'..
iitii innitatur; quis di-fluat falsilate; iion est mi- N
CAPUTXX.
runi, si in ejus sermone magis delecfalur audilor, Quod tres sint amorcs, ex affectu, cx ratipnc,.:\
qui novit ppe sermoriis conciliare adversos; rc- ex uircque. ''..-.
niissos erigere; benevolum, infentum, docilera au- Est ergo amor ex affeelu, cum affectui animus
ditorem procemio.reddere; riescieniibus quo ejus consenserit; ex ratione, cum se voluiilas ralioni
tendat oralio, quid exspectare debeant, intimare. conjunxerit: potest et lerlius amor ex his duo-
Quod si uterque seqtte vera, seque raagiilfica peiv D bus confici, cum scilieethaec tria, ratio, affeclus,;
suadere eognoscitur; in hujus verhis ctiin qtiadam el volunlas in unum coierint. Primus dulcis, sedi
amaritudine salubritas sumitur; in islitls el suavis periculosus; secundus durus, sed fructuosus; ler~
. salubritas, et salubris suavitas grafius avidiusque tius prserogatiya perfe<:tus. Ad primuni sejisus
percipitur. Quanto eriim magis in vefa asseriione ;" expertse, dulcedinis illicit, ad secundum ralio ma-
appetifur jucuiida suavilas, tatito facijius salubri- nifesla compellit, in terlio sapit. Dlffeit auierii hic
las prodest. Verum si.ulerque vera, sed ilie minus ullimus a priir.o ;. quia, licet illo et c|uod amai!-
eloqueiis inagrilficentiora ac profuntJiora coiielur dum est, aliquaudp ariietur; niagis lamen proplef,-
asserere; illa quidera quse dicunlur suaviter, quaii-- ipsius affectus dulcediuem artialuf: hoc autem
quam minora,; suavius aurihus illabuiitur; 11011 amatur, non quia dulce cst, -sed quia aiiioie di-
modica autem viopus est, ne ilia pretiosaoh ser- guiiin ; ideo dulce est.
nioiium quibus proferuutur ineptiam audire ani. CAPUT xxi. ;.;,
nium. tsedeat; intelligere ri.on placcat, credere RecapUulatio eox.uin quw dictu sunl, et quotnodo
postremo non libcat Non secus siduo homines vefa Dei cognoscutur dileclio.
pi-oponaiinir, qiionim alter J.ciievoltis,."affaliiiis. Igiliu' ex liis omuiJnis qua_ clicta _suni, in quo-
mjo ,':""- B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP, PARS I. — ASCETICA. 598
toia visconsislatamoris brevilereolligamus. Primo A . consulimtts; Deusenmi nostcr cst^ etbonorum no-
si mens iliquid ad fi-tiencitimelegerit, deinde ad id strorum non indiget : hi mutua aniem dilectione,
qtiodani ih.erno desiderip sese exlenderit, postreriio : quoniam mutno indigemus, necesse esl ut nohis
i"d agat, quo ad desideratum pervenire vaJuerif, iijvieem cousuhimus. Quoeirca desfderium ipsum
Iioc sine duhip ainare diccndum cst. Hoc atiteni ad duodebet extendi, et aetus iiihrlomiiictstlHplici-
quanlo quisque ferveiilius inslantiusque iperegerh, ter exereeri. Dehet quippe desiderium ad hoc esse;
tanto magis et diligil: quodsr exaffeclu id fecerit, ut, sicut decel, mutuo iiobisfruamur rn Deo; etut
clulcrtis litique diligit, ac proinde faciJius ag.it. Si Deo invicemfruaniur in ipso. .ftuia.yero liomo et ex
autern totr.ni hoc quod alius ex affeclu, aller ex corpbre eonstat, et ex anima ; actus utique noster,
sola feceiit ratione; niitius quidcm dulee diirgit, quantum faeultas suppedilal, ulrique debet prospi-
sed non tardius, qubd desiderat, oblinebit. Porro cere. In liis quanto qHisque ferventior et pruden-
si ipsa electip, perversa fuerjt, ut quod non opor-, tior, tanto ulique et in chaiifaie peifeeiior. Qtiauto
let eligai ad frueridum, el illa quse ipsam sequuii.ur atitem affpcttiosior,: tanto cliaritas ipsa cous.af esse
tleciioneni, perversa esse cotislahit; et talis amor saavior. Sicut autem ad ha.caliquando, utdiximtts,
perversus erit, cupiditatis non charitatis voea- affeclus, aliquando movet ratio, ila utrumqueipsius
liulo censendus. Sed sicut snperius docuimus, Q desiderii modiim aetusque pro sui quaJilaie prdi-
quidquid aliud mens ad fruendum proeler Deum in nare conteridit. Proinde diligenti .cotisideralione
seipso, proximum autem in Deo, vel illecla, vel «pus est ut de ipsis affeclibus , quis sequeijdus sit.
decepla elegerit, nietas verse diieetionis excedit. et in quantum sequendus sit, videamus.
Potest pi'_eterea ipsa electio sana esse, niotua la- ~
CAPUT XXIIIi, /
nieiiuterque nerversus. Potest ct electro, el sequens," Qxdaffectus admitlendi non sunt, et quanltfpispiri,-
inotus ru desidefio , ex raiione consistere; alter tiiulis, qui ex Deo esl, sil sequcndus uffeclus.
autem mottis, qui iu aclu est totam dilectionem Igiiur spiritualis affectus quiex diaholo.esl, irra-i
corrumpere : quod exemplis manifestius fiet. Si tionaljs qui pjp viiio.est, carnalis qui ad vilium ;
quis igitur Deuni ad fniendum elegerit, sana est ires isli affectus. rion solum non sequendi, sed ne
ista electio. Si vero in ipso ffuctu carnale aliquid admiltendi qujdem sunt, iino qiiantum iieri potest,
<lesideraveril, exislimaiis cuin ad.Deura perveneril, a cbrdibus uoslfis radieilus, erueudi. Porro spiri-
quod ibi, ut Judaicne fahulse ferunt, et epulis ef- falis qui ex Deo est.iion solum aclHiit(eiulu.s,sed et
fluere, et voluptaiibus habeal incuhare : liihil pro- omiiibus mbdis excitandus est, et augendus : aueiii
têrit electipiiis integritas quaro. sequitur desiderii desideriurii nostrum saluhcrimesequitur, utquaulOi
tatila pefversitas. Sed et si Deum ad fi-uclum sibi < C dulcius seiiobis innotescit lanta excellentia, tarito,
ieliciiatis elegeritj nec itt l.eo quidquam nisi Deum feryentius ejus desiderabilis desideretur prsesenlia.
tlesideraverit; si tamen aliis quam oportet aclibuSj Sane hoe affectu eliam actus noster excilari liahet,
yerbi graiia,"aut Judaicis c_eremoniis, aut gcntifium setl secundum hunc ordiiiaii non dehet. Excitar^
sacrificiis, vel alia aliqua superstilione ad tantum hahet, ut nuuquani voluntas hene, imo pei-fecte
bonum amhicrit, lotuni utique dileclionis frucluiB operandi; tepescat^ ordinî-i autem secunduni affe-
evacuaJiit. Sit crgo eleclio sana, desiderium com- cluni opera.tio insa npn dehel,. ne melas corporea.
petens, aclus ratioiialis; et sic non excedet liniites possihilitatis excedatv Corpus. enim hoc cmodtlam
charitalis. Interesl sane quaiitura fuerit quis in hac csl iiistrumentum, quo ipsuni exerceri habet, quod
dilectione affectuosus/discretus, fortis. Affectuosus cum lutese qualilalis sit, innumerabilibus pbhbxium
ut dulcitcr, discretus ut prudenter, fortis ut di- passionibus, vim ferventis spirilu.s fen-e npn sus.ti-
ligat perseveranter. AffectubsuSj uf quod elcgit in nens, nisi quodam moderamine actus exterior lem-
desidefio, sapiat; discfetqs, ne in actu niodum ex- perelur : infecto negotio procul dubio deficiet ac
cedai; forlis, nc inde aliqua eum tentaliQ, avertat. succumbet. Habet autem hocaffecttis propiiurii, ut
Affecfusprodest contra perversas dulcedines, di- r, plerumquenipdumnesciat, liumanasnon meliatur
screlib conlra deeepliones, foriitudo contra pcrse- ures, corporeas passiones ahsorbeat, ac impeftt
ciitiones. Si quis autem in tribus his noscitur essc quodam cseco irruens in amatum, solum id niedi-
peiTcctus, Hpn sblum feliciter,sed et suaviter amaL tetur, quod appetit, dcsjiieiat quidquid extra est;
Sane si non ppterlt affecluosus; sit tamen discretus el quod graye, quod arduum,; quod ihipossibile
et fortis ; et si npti ad pra.senlem, npn minus (anich quoque, ac si Jeve ac vacuuii) laliori^ opus aggre-
' '" ' "'"-'ad luluram felicitatem.
proficiet dicns, moleslissimas iiominis exterioris injurias
.' CAPTiT. XX^L "''';.' prce iiitenii affectus delectationeuon sential. Proinde
Inproxitni dileclionequw consideralio habenda. til volunlas jngi fervore calescat; ut illatas extrin-
Haaceadem in proximi dileclione consideremus, secus passioncs palienter. quis,imo gaudentersu-
Gi eigo proximum. ad ipsius fruclus societalem, stineat, usque ad ipsius desiderii niptum affeclus
qui in Deo csl, elegerimiis,sana est ista electio. hujus est perferendus, ad voluntarios verp actus
Sed lianc eiectioiiem si desiderium turpe aut actus progrediens. ne metas' corporcte possilnTilalisexee-
inpfdiiialits suhsequttur, tota elficllonis sanitas ma-- dal^ ratiprii.s est nipderamine coercendus. Quam
culaluri. Vertim in Dei dijcctione nobis rion ipsi lueiisurani vifseqtiidam ignoraBtes, a'c totum affe-
597 SPECULUMCHARITATIS.--LIB.iII. C08
ctus sui impetmn imporiune' seqtientes, dchiliores 'S\_ CAPUT XXV.
fiuhl, qtiani saiiclipres; ac sic affectit ob acltis im-
-rioderationem lepeseerite, ipsa quoque voltintas Pfficialis affeclus in quo< cavendus sit, ih quo adinil-
tendus: :
immpaeratius Pppressa tepescit. De ipsa sane acltis
liioderailohe, quarii secuiidum ratlonem fieri ne- Sequilur pfficialis affeclus, c_-teris quiadmiiteridi
cesse est, si quidutile ip.se affecluum bonorum iti- sunt peficulosior; siqiiidem admitlendus;est, setl
spiratof et ordihator, riialorum laritum ordinalbr permaxime eavendus est.Quid eniiu tam dignum,
Spiritus suggerere voluerit, suo ioco adnbutbimus. tam eonsonum rationi, quam ut vicem rependas
NUHCde ipsorum affectuitm disiinctione qute cce- . an.ariti, osbsequenti officium, gratiam munera por-
jsimus^ exsequapitir. rigenti? Quid deinde eaye.ndum magis :quam nss
'' delinitus pbsequiis >el nitini_ribus illecttis, aut fo-
CAPUT XXIV." -
De rqlionqli dffeciu in quanluin et ipse scquen- veas vitia, autfaveasyiiiosb? Nec de liis milri ser-
ilus sit. mo est, qui diligtint niiinera, sequuntur reirihutio-
Rationalem igiiur afiectum, qui ex alterius cori- nes; qui justiliatri .venaje liahenles, non liomini. sed,
lemplalipne viftutis oboritur, cseterife, quibus ad muiieribusfayent; sed deIiis qui pbseqtiiis vel mu-
proximi dilectionem accendin.ur, constat esse pef- g neribus pruvocali, npn jam jriunera, sedipsum hp-
-eciiprem,-Etenim non modictini virfulis indiciuni minem quodani internp cPmpleciunluf affectu. Ad-
est ipse anior virlulis. jQenique htiic cOriseritire af- miltendus est, inquam, iste.alTectus, sed et cayeiiT
feciui ntiJissimum est, tum prbipsartim semulalione dus: admiltendus, ne sit ingratus officioj cavendus,
virtututn, quse ipso affectu facijius" excitafuf, ttim iie npli tam lipmiiii impertiatur quam vitip. Proinde,
pro horrore vilioruril, quse ex virtuftim diligenti quamvis in munefibus vel pbsequiis suscJpleridis,
coiisidera.ione sordescunt. Sed et desideritim no- magna sit jiabenda .discreli.o, hoc atleiidendum, ut
sirum, si seeuridum hunc 'dirigatiir affectum, nee cum erga etitil, cujus betieficiis utimur, yel Ojjse-
perniciosutri. arhitrbr esse,nec noxium; niliil enim quiis adjuvamur, quodani-nioyemur affeclii: Ipsius,
ohesf, imb et prodpst plurimum,si ejus desidere- persbnse dignitas diligentiiis inKpiciatufj-ut siforte
inus prsesen.iam cujus exemplo corrigamur, si mali ejus nieriti sit, affectus ipseoliicialistfanseat-in ra-
siiraus; si bonl, prpmoveamur; si sequeperfecti, tionalem; et queni ecepirotisdiligere, quia nobis gi'a-
multia collatione firmemur. Est autem prsesentia tus,diligiiricipialur,quia virtutibus adorriatus. Evenit
sanclorum lemporalis et ipsa qtiidem desideranda, aliquandp, ut.vir opiimus ob cxteripfeni quaindam
sed magis illa, quse cum.Christo erit a.ternaIfi eoe. austeritatem, ut s>.iperius:dixlmus,non faeili aflectu
lis. Licet atitem in utriusque desideriurri simili. • in cor influat intuentis; quem, sialiqua occasioiie
exciteiriur affectu,'non tamen simili ac:u ad utram- pblala mupifictim nobis sensefimus, irisehsihilileiv
que periiiigiiiius. Nam ad corppraleni sanctorum ipse, quem austeritas illa oppresseratqtiodamnio.do.
pr_esehtiam, si for.eabsunt, aliqua terrarum spatht etphrtieral, erigilur, ut ila,dieam,'et;ex£italu.i; affe-_
peragfaftdo ;' ad a.leriiam lendimus, sahcte, et juste, clus;et yirtusqusepriusplaeehat, seditpri. sapiehat,,
el pie.viyendo. Si ergo ad utrumque: Iiunc actum - ipsi affeetui quasi eorilis.palafo,ii,cet adaliud adhi-
eodem"inciiemur affectu,-iste ultimus, quanluniad bito, sua sesuayitaleingefat eliiifunt!at.;.sic.m.iiahili
iiiteriprem exercitatioriem, ejus inipe.um sine cun- modo delectetur etsapiatV Quod si Iajisforte iiierit,
clalione sequatur, neque enim timenda esl iri inte- .ia quo non sll virlus qtise placeat: qiiaritum qiji-
riori sahciitate niriiieias; exteripf "auferit viitufum dem ejus desiderari polest correclio, affectus .ad-r-
exefcitalio de qua dictum est : Noliesse nimiuhi "mittendus est; simplex; autein affecttis ille, qui,_
juslus (Eccte. vit), rationis est moderamine lerape- quamvis certis.-quibusdam causis moveatur et lr.oj..
randa. Porro saiiciprurh pra.sentia,eorporalis,:etsi veat; homineni lanien sine allcrius respecfu caqsse.
ulilitef desideretur, non lamen seniper qusefitur : complectitur, pef pmnia temperaridus, lpsa:sai.ie
unde in aclti lioe ralip cons,ul,endaest, non seqtien- D obsequipfuni yel muiieriim r-edliihitio; iitriqiie s^- ^
dusaffecfus, Quaro gfata fuit fra^ribqs Antiochenis .'".cund.umaffectum impendatiir. Sjc et dpsideriun),
Pauli ac Barnaba. prsesenlia cprporajts! quprum qtip eorum praseiitia. desideratuiv, yelj actus quo
'scientta instruebaiiiur, quorum firmabaritur excm_ jpsa prcesentia comparatur, ralioneni sequanlur,"
plo, dispuiationibus ebntra diversa^seniientes tue- lion affectuiJi.
hantur. Au.dientes tanieri a Spiriiu sanclp : Segfe- "
galemilii Rarnabam et Paulutn inminislerium quo. :; -:.:// (..APWXXVI, _.-'//:-'/:'
vocqvieos (Act. xiii), quanquanifepugiiaret affe- J)e. affectii naluralt; et quid sil diligere' iri Dcum,:
cfus, impoiienles tameii eis manus et orantes, di-. quidpropter Deum. ,:
niiserunteos. Noune Paulus exprpfusione lacry-: _ Jam nuricin. naturali affectu quis modus servaii^
niarurri Timotliei pfoliavit affectuni; cui si vir taa-, dus sii, diligefilius inquirarous-Hiiiic' sane affectuasj
tus consensisset, utique irraliOriabiiiler Pauli"vesii-.-..sicuinori admittere"itnppssibile. est, ita iion seqtii,.
giis inhsesisset: Gratias, inquit, dgo_ Deo irieo; me- sumrii-e virtufis est. Nerrio enim seipsurh odio list-
moriatn tui fucieiis,, memor lacnjtmfum iuqrum ttl btiit; et tameit: Qui venit ad me, ait SalvatOr, el.
gattdio implear (HTiin.i).. '"'' .tiQiioditqnimam suani, non polest tneusesse disti-
<;,!>!) R. AELREpi ABBATISjUEVALL. OPP. PAIIS 1, - ASLETtCA. . ' 600
pulus (L.uc. XIV).Similiter, Qui venit, inquit, ad me,, A pter Deuiri. Affectus quippe 11011 propler Deuni as-
et nonodil palrem el malrein, non polest meus esse e suiriitur; sed iit ipsa anima aul carnaliter autacci-
_• discipulus (/_<....).EtcoiUraA}.ostolus : Qui suorum,, denlaliter oritur. Proiride si ei eui ariiinus,quadam
tnaxime aulem.domesiicorumcuraninon liabeii fidzm1 spontanea ac dulci iriclinatione sese refundit, totus
negavil , et est inftdeli detcrior (I Tim. v). Quii1 amor secundam jpsum affectum ,exhihealur : iste
e.go? Coritraiia seiisisse sestimandi sunt magisterr licc in Deo, nec propter Deum, sed potms propter
ot diseipulus, se.viis el Dominus, ipsa veritas ett se aroatur. Si vero is quem affectus iste complecli-
r.miCusveritatis ? Absit! Distinguendi suntergo duo> fur, in Dei dilectioiiein pariter assuroilur; amor
illi aropres, c!e quihus superius Joeu.lisumus; alterP quia ipse ex aflectu sapiai, scd ejus exliibitio ex
secundum affccium, alter secuntJtim raliohem. Na-- raiionis roocieraroiMe pendeat: liiijus utique amor
tttrale quideni est, qttod homo erga se cisuos affe- iiori primo propter Deu.m assumitur, sed -iii Dep
ctiini liahet, scclarubiem securiclutiiaffectuin haherc> .salubiiler exercetii.r. Porro ci querii affecttis ipse
nondebet; secundum rationem vero liahere debet. respuit et evilal, si eonsideratior.e divini prjecepli
Affeclus ipse ostenditur, ciiro per Apsstolum dici- nosirietipsos, ul oporiet, exjiihiierimus, ac qiiidqu.id
lur : Nenio unqriamcarnem suam odiohabuit-(Ephes. dictaverit ralio, prout iqdigu&rit, impciiderinius,
v)_.Amor aulem seeiiiidum affe.tum, ipsius Salva-. 'v isie 11011 propier se, sed lantum propter Deuriidi-
toris auctoiitate iiiiefdicilUf, qui ail : Qui venit ud-!- Iigilur. Igitiir amicus qui no:i poiest non diligi, di-
ine, et non oditpqirem et malrem, atUiucuitiem el; Jigatur in Deo ; inimicus qui non propter se poiest
qnimum suam, nqhpptesl meus esse discipuhis (Luc., diligi, ciiligatur prppter Deum. Ille ex afleciu- isip
xiv). Aniorsecundum raii.onem indicilur, cum idem1 ex jatiorie, Ilic itaqtie modus iu nalurali servetur
(|.cit .AppsioIiiS': Qui suorum, muxiihe auiem dqme-• affeclu, ut habeaiur quidem ef seutiatur; sed ia
siicorum cuv-ainiwn-habei, fuiem negsivit, elesl inomnibus el per oirinia ratioiiis moderaniine lerope-
fideli delerior (I. Thn. v). Ainor secuiidum affectum retur. Denique Joseph saiicius pfius lacryniis ua-
arguVtuf, cujii futura mala prsenuritiaiis idem Pau- tiiralcm crga fratfes protestatur affecttini (Geiij,
Itis, ait inicr csetera : ii\ crunt Iwmines se ipsos: xLii), quem si vir sauctus fatione poslposita se-
qinaiiles(II Tim. ui). Quod verohie amoremsecuii- qiierelur, neqHaquam fratres salubri dolore a pro-
dum affectum iiiteilexciii, dp.cent sequentia.. Erunl ; difionis crimine purgarenlur. Salvator qtioqiie
enim, ioquit, hbmihesse ipsosdmanles, cupidi, elati; . pitim erga suoslndutus affeclum,'Tuituraiii civita-
voluplalumamatoresmagis quam Dei (ibid.). Semper leni compassJone mirabili deplpravit (Luc. xix),
elenim affeclus iste niollia suggerit ct suavia; quod p-nihilominus
( tamen ejusdem eivitatis sceleia, sum-
jucundum et lenei>um,quod voluptuosuni, quo.d de- m^calariiilatis inju.ria exrigore jusiitise casiigavif,
licatuni, libe:ilef aiiiplecfitur; quod vero arduum, Ad quam regulam ulina,m reetofes Ecclesise suurii
Qtiod aspenini, quod voluritati coi,itrariiim, omni casligareiit affeclum, quorum inulti domeslicps.
liorroje" rcfugit.el evitat. Quocirca affeclus hujtis; sanguiuis sui .nimis carrialiief amplecleiiies, 11011
exsecutio amor pet versus est, hominem exuens Jio- soium eos a mujidivaiiitafeet voJuptate nullo rjgore
iriine, formam indueiis hestialem ; quotl rationis,, "compescunt, ihio ex ipso pretio sanguiriis Chrlsti,
cjupd iioricstatis, postreino quod utilitatis Oliruens unde suas expleaiit lihidines, tlairinabili prsesum-,
quodaro modo ct abscoiideiis. Jlic amor proprie ptioue pfospiciunl. Proh dolp.r!. Sic esi ingredi.do-
co.nvemt_J.esli_s;excusatur in pueris : nam illis ra- iTiosquofiiiridam episcopOrum nostforum, et, quod
tio non iiifundiiur; in is.tis sbpJttir. Deniqtie utrum- magis ptidcli cucullalor.urii, quasi qtiis ingrediatur
cjue.huncamoreni breviler saiis Salvator ipse di- Sodomam et GomorrJiam. Proceduiit quidam ca-
'Sti.11gu.ens: Qui amat, inqiiit, animqm suam, perdel pillali et cffeniiriali seminudis natibus, cultu me-
eam;.etqui ociit unimam suamia hoc mundo,in vi- felricio, de qualibus Sciiptura _E( posuerunt, in-
iam wternam invehiel eum (Joan. xi.i). Prpinde, tit qtiil, puerosAnprositbulo (Joel. 111}.Efin "taliutii li-. .
ait sanctus ille (AUG.iract. Sl inJoan.): t Si male D I bidines tuus sanguis assuriiitur, Domine Jesu, eri-.
tiinaveris, tuue odisii; si hene oderis, tunc amasti... giiar crux tua, pandur.tur vulnera tua, insiimitur
- Qui enim amat secundum affectum , utique odit, preiium mortis tuse, Ut isti habeaiit cufreiiies ca-
quia<7»i-/i%i( iniquilatem, odil unhnam suam (Psal." lies, aves volantes., equos spumanles, nudaritprin
x). Qui vero odit secundum affectum secundum paupejibu.s laiera tua, ride.ntur yerbera tua, effun-
isttionem clijigit, Ad hop enim addidit: In hoc duiitui' yiscera lua, Vides. ista, Jesu meus, vidcs
inundo; quia quidquid ijt mundo, cst, aut concupi- ista ct taees; sed nunquid semper taeebis?-Jmo,
scentia carnisest, MVcoiicupiscentiaoculorum,a\xi_sy- iuquis, v.t parluriens loquaf (J,su. xLi.i). Sed ad pro-
perbia vilw (I Joait. n). Qui itaque animairi suam positum redeamus.
Eecundum affecltim ainat, in Iioc mundo amat, • CAPUT XXVII.
quia in concupjscentia carnis, iu cpncupisceutiii
o.culorum,; in-siiperbia yita>, quce. om.nia'affeclus-. "'De ' affeclu carnali, quod nec omniriores.puendus,nec
suggerit, amat. Hac disiinclione id quoque solvl- plene sit ddmillendus.
ttii', qupd quseriint quidam : quid videlicet distet Igitur carnalJs affectus, qucm parlurit quidam
^nter aiiiofeniqui iii DeP, elillumqui exliibetur pro- hpminis exteripris ornalus, nec _omniiio rcspueu
601 SPECULUSI CIIAIUTATIS. — LIB. III. C'J__
dtis esl'; nec ita cit se profuderit, admil-.emIus.-Vi- A manifestse ptidicitia: appeiatur. Proinde cum affe-
cinus enim illi est affecfus ille, qui ducit ad vitia ; cius noslff quanqnam i-alionalis, v.l etiain spiii-
ei nisi isle pruJenlius caveatur, ille sinc- scnsu tualis, usquo ad suspectatn relatcm vel sevuro sesc
pehe palienlis iilaLilur. Ad hoc igit-.ir affeclus isle protciiderit; consullissimum cst, ut infra ipstim
salubriler admittitur, si lamen suspcnse ct lcmpe- mentis sinum cohibealur ; nec ad inania qucedani
late qiiodamniodo admiflatur; ut videJIcet si \irlus blandimeiJta mollesque teiieriludincs pa.ialur ef-
iii co clartieril, facilius amplectatur ; si \eio vitium, Jluere, nisi forle ob id aliquando inafuie ac terope-
correeiioni ejus vehemenlius insisiatur. Quidquid j-ate progrcdialui', ut virtus amata cl Jauciala fer-
enini de qfficiali affeclu diximus, de lioc quoque ventius cxerceatur.
senliendum liihilominiis arbitremur. Ab Jiis tameii, CAFUT XXiX.
qu't adhuc carnaliLus \itiis appeluultir, consulte Diversos affectus swpe in eadem mcnte luclari; et
dffectus islerespuifjr, a quihus larissime sine\ilii quis cui prwponendus stt.
lilillalione scnlilur. Diccndum adhuc dc his affectihus, qtiod phiros
C..PUT XXVIII. aliquaudo iu una meiite conipugneiil : ac quodani
Qued qffeclum non solum oiigo, sed ctiam processus niotlo in\iccin se cxpugnarc coniendant. Quod cum
el finis scrutelur, ct qucd uffeclus iraiueal in af- D j conligerit, magna disciclioiie opus est, ul quis cui
. fecluin, exemj.lis ostendiiur. prseponendus sit, agnoscatur, \irlusque necessar.a,
Pbirb horum affectutim 11011solum origo scru- ne ab inferiore superior expcllatur. Denique Abra-
tanda esl, sed et proccssus ipse ac fiuis saâcitcr , hatn proprium filiuni immolare jussus, itcquaqnani
iilleridcndus. Suhtilissitne eiiim aliquando iiiius ad propria viscera expers naturalis affeclus obdu-
ftiilur, el in alium tcrminalur, vel cerle niulalur. ruit; sed cum naluralis, quo filimn, spirittialis,
Quod de duohtis vel tiihus oslcndisse satis sit. quo Deem ampleciebaltir, in saneti \iri pectore
Fama eujusli! el \hgi_iis excilus quis, q.:se et san- compiignareiil, supcriorcm inferiori pra-posuil :
cta corpore ct sp:ii.u,fidc siuceia, discreiioiic prse- imo oh superiorein iiifei-ioicm coiilcmpsil. Opliniiis
eipua.usque ad perfectuni contempiun. sr.i Ittimi- qyoque adolescens Joualhas, non in patris inju-
litaiis virlute fuiidata, prseclaise ahstiiieiitise, suai- liam consiliuiri, quo David neci dcslinavcrat, ei-
. rn_e"jira.dicalur oLcdicutia.: oh laiilarum jidiniia- dem sacro foedere copiilatus piodidil; sedratio-
tioneni virtulum summo eain vcneratur affeciu. naleiii aff.ctiiiii nalurali legitirao ju.e prseposuit.
Quem iiuidera affecturo superius ralionalera n.imi- Nec miruin, si amici gratia in cjus sacralissiruo
ijavimus. Ilujtis ergo si incipial famil.ariialc pjtiri, pectore patris ohlileraveiit affectum ; oh quam pro-
vc-neraii Pbscquio, rccreaii colloquio, euloî.s \el pti:__n, ut ptitabalur, injuriam immulabili .irtule
Jilteris, vel certe quibusdam niuiiuseulis freque_!- conlcrapsit. Deriique Da\id fugionti a facie Saul
tare, faiionalls i_ic affectus pene insensihiliter rtiiii iii secrelioribus Jocis vir invicdc charitaiis
transit in juflic.alcm: et quse cceperat amari oh me- oecurrcrel, palris ei consilia proJilurus, inier am-
rlii.m saiiclilatis, frcqtieiilari incipit ob gratiam plevus et oscula cum se nitiluis Jacmnispeifudis-
inuttia. Jiberalitatis. Deinde affeclus isii. durii ad seiit, ac pio fletu piuni pioiestaronlur affectum,
C|ua.i3a'niLJandimei.ta se pomgit : etiara carnalis reiio\afo inrsus fcedere iiiltilil Joi.alhas. Tu qui-
iJIe qui ca>Lerispeiniciosior est, \iiio lenlanle, sub- dcm eris rex, ego auiem ero secundus pqsl le (I Reg,
repit.Nbvi ego viiis puJicissiuiis c-l cqr.liiieniissi- _.__).0 \iiiiii) su-.niiiis lauJibus effereiiduni! Viruni
ntis, oniii nique spurciliam sumino lioi-rorc dete- evpcitem i,)\idise, cupiJitaiis \actiuin, qji amicum
staniibus. accidisse, ul tliim quasdam in tcnera regno prsritilit; qui quod videbalur stium esse, ve-
adi)uca.taic suiiiinis viriulihus ccrnci-ciil acccssis.e, luiialienum. Ego, inquil, eio secundus posl te. 0
ac mirabiii morum gravilalc ac vil_e sanetitale in siimmse huniililatis pectus! Vir regii scmims7 cui
quosdam canos, ut ita dixtrim, spirilualos incrcdi- ev succ-essioue sperabattir hscredilas; cui spem
Jjilifer profecisse"; de\oiissimo cas ae dulcissimo D ] auxerant culininis potiundi genus, tirlus, miliiutn
eolerent -siinul el amplecierentur affectu. Quibus gratia, populi favur, ipsius etiam mirabilis fama
duiii sui copiam pronius indulgerenl, ac in eortim Iriumphi, quo ur.o lanluro fulcilus comile aimalos
. aspectus, ut ita dicam , amplexu sua\ius requie- cuneos agroiiiis hostilis invasit, ac suse gcnii inspc-
scerent, vitioso qiiodam affectu siibliliusirrcpeiiie rataro victoriani repor(a\it , iufia servum scmet
plurimum faiigali sunt : et qui alies cjus criminis dcjiciens : Ego, inqail, eio seciindus posl te. Hic, in^
, conscios non dico non aspiceient, jmo a nauseantis quanj, in cujus laudibus adhuc cauilur : Sagitta
animi sinu summo horrore rejicerent; istospudi- Jonalliw nunquam abiil rclrorsum, cl gladius ejua
cissimos, gravissinios, forle ctiam virgiueo decore non.est reversus inanis (II Reg. i); quasi se ipsum
.serenps, quos et impudicus quis ob ipsam despera- ncscicns ul scirel amicuin : Tu, inqtiit, cris rex, et
. fioiiem non nisi putlicc conspicerel; vix sinc qua- ego ero secundus post tc. Quis, iogo, hoecetiam do
djim vilii tilillationc ircquciilari potucrinl. Cur uteiiiio suo fiaire sine imiiiani saltem cogitaret in-.
hoc. Profeclo quia officialis affeclus facilius iu vidia?Quis ainici-causa tolam spem in desperalio-
(.arnalerii affectum mutatur, quara vel pectore pu- IKIIJdcduccrcl? Pilii paliiarcha. Jacob (Gen-xxxvn),
dico impudicus ampleclatur. vel in impudico quis palcnise gralis, qua tinus c__feiis dulcius foveha-
G03 B. AELREI)! ABBATiS RIEYALL. OPP, PARS I. -_: ASCETICA, .604.
tur, immoderaiius irividerites; smittileni fratri, .A fiimdesideriuro, qtise cliligenda sniit, ipsis affccti-
patri summam invexere .tristiliani. Pii.mis Ille- hus, qiiasi amoris quIJjiistlanj aculeis excitemur;
pontificurii eum sororc prophetissa prsevenltis, ni ut ipsurii amorem, ipspruin affecluum infusa dul-
fallor, ir.vidia, fratri raaiisuelissimo dclrahens, vix cediiie suavius, acproiiide diligeritius teneamus;
ipso orante Moyse diviham ultibnem evasit (ffi-m. lit actus ipsos, quihtis ad desiderata tendimus,
sii)•;.sapientissirous Saloinoiii fratrem sehiuluhi re- quanto affecttiosius, tarifo .delcclahilitis; quatitb
giji, acceptaquaiibet occasione,dehvit (II IReg. lj); atitem deleclahilius, tanto ferventiiis exerccamus.
Jonathas solus infra aiiiicum, pairem, pairiam re- Ipsum sarie desiderium elsi affectuin exeitare Jiabet;
gnumqne despieiens : Tu, inquit, eris rex, et egoerq raiissime tamen jpsum affectiim sequi dehet, sictit
secunduspost (e. Qui si dixissel: Ego ero rex, tuau- , superius monstraturn est. Simililer ad buriorum
f.emcrissecundus post ni.e;:nec legerii aniiciiise, riee opertim exercitia affectuni exeitari, iit ipsis operi-
ainiei gratiam yiolas.et. Flebdnt auteni ahibo, tit ail bus ex affcctu tenerii ulUissimumest; sedipsappera
Scriptuia, sed Duvid amplius (I Reg. x%). irislahat secundum affeettim ordiria:e,-pra:ler ordinem est.
jiiinirum illaamarior morte divisio, qua iridividua Restat igitur, ut quemadniodum ipsa sint opera se-
illa peclora rouluo frustrareiilui'aspcetu : qtia ccs- cundiim ratiOriem ordiiianda, pro <modulo nostro
gare Jinhuit illa.dulcis cprifahulatio,i!Ia periculo- " paucis dicamus. Nam ipsum desiderium secundum
i;umomniunialleviatrix consblalio, illa qupque viiac Tatioriein uiiifornie est, qupd in eo tariien -aniore,
ipsi prsefereriiia mu ttii secrefi revelafio ,:"jdeo fle- qiii ex affectu est, serilituf; jii eo atitem qui ex ra-
ljant anibo. Cerne, qusesP, ordinatissimse dilectio- : lione, irisplavplunlafecoiiipittalurv
nis Iiominem. Dehebat quiprie Jonallras amico af- . • CAPUT,XXXI. '"--•: ''"'
fecluni, sed patri' obsequiuiii; Amieograiiam, sed Qtiibus aclibus nos oporleat ad Deum teiidere, quibus
paierri.;c:s,en'eeluii custodiami Si secutus affeetuiii nobis,proximisque consulere. : _. '
inli_esisset ajnicP, paterria. diit.ctjpiiis jura lsesisset. Stint iiaque aclus quidam, quihus: spitTlualiter
Sed si moiienie, imo etiam cOmpelleiile patre, aini- ad illtimstiniroiim bonum,quod summe dijigendum
cp graliam sublraxisset, iriilifbederis ac sacvalls- est, siimmeqtie desideranduin conlendimus; iuntet
sinise amiciljae legem yiolasset. Ex affectu itaque , alii, quibus "v.clnosirs neeessitati, proxiiriorum
uliique placebat cpnjurictiP; sed ex ratione place-. auiem iieccssitatisimul et saluli cpnsniimus, qusc.
..-iial-.divisio. FJendo igittir: solyebanl..qiiad dehehant: tanieri prpvideritia, adilhirii seque finem refei-enda
sflt-Clui;ised diVidcnda, coacti licet, cedeliant ra-. nan aoibigitui'. Vitlettif.:autem Apostbius omneni
tioril. Uterque flebat, quia utefquediligebat. Cur r perfec.ta. vitse slatuni paticis insinuasse sermbni-
igitiir Davitt .ampliris ? PrseJixerat niinirum loiia^ lms : Spbrie, inqiiieiis,;e( juste, et pie vivamus in
thas (/ Reg. xviu) siium qubdam nibdo defectuni, hoc swculo (Tit. \i). Est eni.msohrielas huniana. vitse
ariiici profecliim; "se regrib priyanduni, Davitl as- modtis quidam ac lemperahtia, utramque nimiela-
suineritJurii;idcircolex ajnicitiae: exigeliat, iit iile lem pfudenter evitans, et regia via inipr dexlram e.t
:Jtompassiorie amiei fleref injuriam": iste ne amici sinistram cursu.m nPstrura deducens. Hanc viiiutem
viderctrir dolere suec.essus^ aliquantisper lacrvmis sreculi liujus sapientes frugajilateiii noniinafit, cu*
temperaret. Affeclum igiliir naturalenl ralioiiaii jus excellenliam iUoruro onniium eloquontissinius ^
prxpbsuit,.actuni vcio secundum ratioiieni o:di- lucidesatisexponeiis. Dt yolct, incjt.it, quisque ae-
iiavit. David ::.quoque: ipse ctiiri fideliseiexcfcitus cipiat, ego frugalltatem, id est modiim et teiripe-
de fiiip: parricida yictoriariiirepoitasset,; rialurali. raiiliam virtulcm maximani pulo. Cum e«im ille,
cedens; affeciui; lilii sui lugelial: inle. iluni (IJReg, ad quero sunime tendimus, qtiidam moiltis sil, cui
xix); sed correptus a milile officialerii nafurali prre- nihil deest, iiiliil ohest, nihij superfluil, nihil defi-
posuii : deposiloque luctu victori populo gratula- c:it; ad queni cum pervciierimus, nihiierit extcrius
bundus occurrit. Salvator etia:n nosler, ctiin jam quod appotamus, niliil inte.r.ius quod fasti liamiis :
ex affcctu nalurali, quo nemo unquam carncm suam D necesse proteclo esf, ut nosmetipsos in quadam
odio habttit (Eplies. v), proclamasset, Patcr, si nieiisura niodoque serverous,~~r.ec.infra quani. ne- "
fieri polesl, transeal a me calix isie (Matth. __\vi); eesse est dilahainur; nec supra, quani oporlet pesii-
spirituali, quo semper Palri iiiha_sil, rationis eum fera prsesumptione feian>ur,. Juslitiam sane ab Apo-
jure suhmisit : Verumlamen, iiiquieiis, nen sicut slolo illain bie seslimb iioniinaj-i,- qua proximortim .
cgo volo, scd sicut lu (ibid.). P-roinde in his affecli- necessilali sive saluti consulentes, et in.ipsis bene-
htis hxc ratio servanda est, ul is quo animus noslef ficiis quid cui converiiat^ quis Pui.prajferendus sit
excilalur in Deum, cseteris omnihus prxponalur; discernentcs, quod.jusiHrn est euique /trihuimus,
deinde ralioualis officiali, oflicialis naturali, natu- His aiitem duabus yirtulibtis, sobfielali. scilicet et
lalis carnali. justilire, ne de eis philosophi,'yel.quilibet a Chrisli
CAPLT XXX. fide alieui glorienlur, coiisullissime addidit pieta-
. In afjectibus quw sil qucerenda utilitas. tcm, quse in fide since.ra.,et pura intorilipne consi-
His ilaque, quse de affccluum disiiuciione dicla stit. Porio ipsa intentio in anipris.eleclione, dequa ;
Euiit, diligenter inspeclis, patet, ni f dlor, quse in jam dispulalum est, epnstare videlur, Hic foriasse
illis sit ciuxTcnda utilitas Uia niiriiruw, ut iu eo- lcclor csiget, ut ipsuiD^vivendi modotii„;:qu^r&;pe_-
f.05_.'.. SPECCLUM CIJARITATIS. ^- LIB. -III. C06
rictilosum imo pernieiosum yidelur excbderc, mîii- A usu riecessario providctur. Nam iu Ecclesia vaeare
festius evolvanius. Qupd quam sit ardutim, cliflici- cpulis^vel uli conjuge, velexercerc negoiia, quis
lequ.c traclatu, quisnoti videat? cura lot siiitliomi- non sacrilegium jutiicet'. Coririlliiis scfibens Apo-
num qualilales, quot homines, nec raro saltem dtio sloliis,in cibipotiisqueperceptione tempus legiti-
simul iriveniantur, quibus eunota -equecbnveniant; mumePs arguit non servasse : Cont'c»Je;i(ifcus,iri-
dnm qqod uriisatis est, hoc alteri parum est; et quieus, vqbis in unum,jam non esl Dominicam cw-
quo iste proficit, ijle deficit;et qttod alteri necessa- nam maiiducare ; unusqiiisqtte eiiiin sitam cw-
rium est, alteri constat esse superfluiimv Dieenduni nain-prwsumil ad manducandum (I Cor. ii). Non
tamen aliquid videlur qupd eonyeniat omiiihus, eniiii tempus cbngruum Obseivahaill, qui anteper- .
qypd quisqtie sibi possit apiafe, et utruin riecessa- ceptarii Euchaiisliam, commurics cihos conlrascila
rium vivemli nioduni excedat, duclrieepossit xaiios. a.postplica prsesumeharit. Dc. modi qtioque trans-
ne conjicere, . • •-'.-_. gressionb, eostleiri ipsos iiictilpaiis, suhjecit : £_
CAPUT XXXII. ;' ; ; alius qaidein esttrit, alius aulem ebriits est (ibid.).
De modohumunw vilw traclare incipiens, quw sitiii Deinde loci conlemptum impropeians : Nunquid'
naluraii ordine servanda sobrielas osiendit. domos, inquil, tton hubeiis ud inaiiducaitdum et bi-
Igilur ires ordities Jiuriiana. coiiyersalionis oecur- B bendum, aut Ecclesiam Dei eoniefnnilis? (ibid.) Po-
runt, primus. naluralis, secundus:necessarius,ter- • streirio earum rcftim, quibus uli. liciiurii est, geniis
lius volunlarius. Priirius concedittir, secundus in- sublilius discerncndum, non qtiod aliquid crealii-
dicitiir, lerlius oflerluf, Primus ex poleslale, se- rarum Dei immundurii, sine saerilega impietale
cundus ex neeessitate, lertius ex voluntate. Primo credalur ; sed quia his, quse in d_eiiioi!ioriinisacri-
(lebetur.gratta, sccundo lhisericordia, tertio gloria. liciis noscuhlur exhihila, yel aliis furto, vcl rapina
Sed de singulis quam lucide possunius, qusp dicen- probarilur ablala, ne eorum usus impiis, vel infir*
da videnlur.-exsequamur. Eslautero ordo naluralis; mis, inipielatis videatur esse .cbnseiisus, sacra rios
, ut qui niilla ecmmisit illicita, si volil.ipse Iicitis abstiiiere Compellit auctorilas. UndeApostoIus .
'
utalur, Iicite lamen. Est autcmiicitus, verhi gralia, s Si quis dixefil: Hoc iinmolaiilmesl idolis, noliie cq-
esus carnium, yini potus,psus conjugii,.divitiarura xnedere (I Cor, x). Tobias quoque sanclus cum ba--
possessio. Utenini ail Apostolus : Omniq muitdq laltitii pecoris quod prOmercede operis uxor ad-
tnundis ; et mhil rejicieiidnm, quod cum grqtiarum vexerat, oeulis quidem captus,. sed meiite integra
actione aecipiiur (17/. i). Nam...et hseretici ab ipso advertisset, tiraens ne eivi irijuriam, sibi maculam
Aposlojo judieantur, qui proliibeut. nubere, et ju- ' illieifus esus inveheret :Viq\ete, inquit, ue furlivus
heut abslinere a cibis, quos Deus creavit ad perci- sit (Tit. n). Hsee de naturali- ordine dicla sint, in
piendum cum gratiarum aclione fidilibus (I Tini. iv). quthus licet rton omiiia, quibus licite utuntur Jiomi-
.Verum.ut horum usus l.icitus sit, modus .sefvandus lies,: adnolavimtis.; ex his;tanicri qtiis modus iu
•esl, tempus, Jocus, genus cliligcntitis aite.iitleiid.i, eseteris servandus sit, diligens inqiiisilor inveniel.
Moduni sanequemdam servandum oronihus, nec a Jf.iii:nune"de prdin.e necessario aliqua pefstringa^
quolibel-pacto quolibet excedendum, Salvator. ipse - mus.; '':.', .'-- "'
prsescfibeits : Videle, inqtiit, ne gravctttur coxdq t>e. CAPUT xxxm.
slra in~crapuld et ebrielule, etcuris liujusvitw (Lttc, Jlotius sttlislaciioitis in ordine necessario, purgalie-
xxi). Et de usu conjugii ait Paulus : Sciat unus- nisqiiedescribilur.
qttisque suum vaspossidere in sanclificdtioneet /lotto. . p, quippe prdo iiecessarius u.t qui: cbinmisit illi.
re, iion in passiotw desidcrii (1 Thess: iv). Veslium cita ab usu quoque iicitorum sese reslringat. Tri
quoque usurii desoribens Petius : Non in veste, inqua restriclione dub considefanda suni : modus
quii, preliosa (I Tim. it). In licitorurii igittir usu scilicet satisfactipnis, ef necessjfas purgalioiiis. Hlo-»:
hicmodus s&wandusest, ut qtiis iri cibi potusque dys satisfaclionis, ut &eeuridtim/modum culpa. .riv
percepiiorie ihfra crapujam et.ebrieiatem sese con- D gor contineiili_e cxlendatur t-quatenus secundu_n
"
tineat, in diviliis servandis, anxiam sollicitudinero Baptistse yocem, dignos pa.nitenlise fruclus facia^.
lolIat,iri usu:.conjiigisigii.ominiosas;passiones evir mus. Sed de ipsa satisfactionis qiialitate cum ad
tel-jin veslium culiu non preliuni, sed necessitatem pastpralem edrani pertineat.. et a sanctis palrihus;
requiiat. Sed et lempus ooiigruum.cujuslihet usui iibri scripli, ac;sententia.:pr^firti,t.e. sirif, pl.pra.di?
scrvandurii est; ne, yerhi gratia, his temporibus, .cere.supersedeo. Veruni iion satisfaplioois. modtis
quibus tradilio ecclesiaslica a eibis prsecipit absti- taptu.ip,con"servandu.sest, sed eiiam ptij-gationis ne-*
ncre, jejunium sine ralionabill necessitate solvatur; cessitas. perqtiireiida. Nep pro. sola sa.tisfaclibnc a
ne leniporibus quibiis oralioni vacandum est, nu- licitis conlinendum ;sed.etiam pro expellendis vei
jitialis usus exerceatur ;nediebus quos sajubri var niiiiuend.is passjoijibus, quse .vilipsa consueludine
caiioni ad audiendum verburii Dei Ghrislianasacra- inolescuiit, I^horiosispperibus insistendum. Sunt
vit; auclprilas,. cuiis mtindialihus irisistaiur; ne enim exterioris hominis exercili.ai.nteripris, homir
diehus,- quibtis .dolorem..vel pcenilentiani: vestiurri nis instrurrienla; quibuset,passiones yitipsse, quae
mufalione prseferre religio sacra cohstituit, solemni- ipsam inliciiint aiiimam, facilius abscidunlur : et iii-
J-tis quis vestihus abulatiu'. Ipcus ifideoi. ia: oroni , teiio.risf_j.cici sprdcs,,..qu.asi;confectiojte quadarri
£07 ' B- AELREDI ABBATiSlHEVALl.. 0PP. PARS J.'-- ASCETICA (.08
asperiori pleniusdiluurituf. PJoijiae,siife purgaliO- A gal;; vires exicribres, quihus coipo:al:um laho-um
nis sollicito prirtio nccesse eit ui passioncs qiiibiis briei-a iijfaiigabili lorigaiiiniifate tolei-et.Licet aulem
impugnalui altendal; dcinde qiise siiitquihus uia- iri qtieriilibet siafum preficieiili necessarius sil-et
xime fatigatur irispiciai; postremo. cjii_e instru- iiiteiioris et exterioris hbminis labor; Corpoi-alia
menta, quibus passionibus magis ohvjelit sagaci lamen ipsam aniriiam Specialiter a passionum sor-
circumspeclioue perquiraf. Qtiibus irispectis, cbn- tlihus diluunl; spiritualia aute ii. exereitia, qiiasi
grtium cuilihet passioni Objiciat ;et qu_emagis ini- qusedani ccelestia aromata spiritualitim eam odora-
p.ugnat, .feiveniiori inslantia ut ipsa obruatui, iiisi- Hientorum suaviiate profuiiduiit, Pioinde qupniam
sfat. Denique"passionem lihiilinis facilc co~n.pt-i.tiil yitiofum sqitalore sordenti non congiuit ui;ciionis
vcntris restrictio, vagttm cor cl instabile vigiliariim illa dulcedo : pfofecio ci queiii adhuc c"arnis<pas-
infifmal alllictio, irani sileiilium initigat, tseditim ' siones iinpugnaiii, iiecessaria magis esi liominis ex-
ineiitis opefis illieiludo ' castigat. Nec. siclamen teiioiis affliclio. Ipsis auiem passionibus sopitis
uniiis passioiils exstiiiciiohi"lota vehemeiitia Insi- vel exstinctis, licei ab exierioi-ibus modicum tem-
steiicium est, ut ad c__ler_icompiimeuda insiru- perare; ipsaautero spirilualia instanlius.et ferven-
iiieiiltim eoi-pbraJe defieiai; riec iiripoftiiHius;laho- - lius exercere. Nee sic tariieri',nt •prbfessiPiiis suse
"
saiidum, ut non quselibet passio scntialui; sed cuni iiofiuam pfa>sumptuostis execdat, nec teriipofum
surrexerit, nt 'secundura rafionis jtidicium cotnpe- "distiHCtioiics, quse in rcgiiia cui se subdidit pr_escrh-
sealui-. Hsecde riibdo piiigationis breyitcr tetigisse huiitur,:destruat vel confundat; sed ser.vaio cuilibet
sufficiati Cseterum qui viiiorum impugnaiionem at- bperileihpore prsesliiulo, in ipsis se yel sedalius
1
que remedia plenius uosse desideraf ; legat libruhi veifervenlius,sicut ulile sibi nofit; exerceat.
Joannis Cassiani, querii dc iiistiiuehdis abiphuri- ' -:
""/'_"'";;', V:CAPUT':XXXV. "".',""'""."
tiaritibus iiililulavif; in qilo cOrurii origines, iinpii-
- ghalioii.s modtini, expulsioiiis.remediiin),iuculenla Disputalio cohtra cujiisdgm epislolahi, de tnonqclio*
rumregulaeiprofessibhe.
slylo tligessit, ' Porro licet ad materiam nou pinnimodis periinpre
'' videatur, corisullunilamen arbitror, quatenus uo-
'';;CAPUt';xxxiv.;;'V:; ;.
Quis sil ordo voluntariits, cl quis in eo servandus sil bis, qtii moiiaclii dicimur, consuleriles, ipsius regu-
tnodus. ..:"'-' lsenostrse yim diligentius.inspiciamus ; et cum ibi
.- Seqiiitur ordb voluritarius a nohis deinceps iii- iriulta de"spiiilualibus, multa de eorporalibus d':s-
spiciendus, de quo Psalmisla : Vbturitariesacrifica- seiaritur, iii quibus maximeipsius regulse vis, ae
bo libi(Psat. Liii). Est qiiippe holocattstuiiigraiiil-^ profcssioiiis liostroe norma consis.tal, diligention
Q
ttim, aecep.abilis liOslia,saerlftcium vbliirifariuiii; inquisitione vesiigeriiusiLegieujusdam litteias, ciiii
cum qtiis ab hisquse coiicCssa Stiiit, per ea quse siiper lianc quseslioneiri, cuidam sciscilanti ita rc-
pra.ccr.la sunt, ad ea qtise pofibfis glori_eprseriiia. spondit, Non liroco dicel-e, nioiiastie_e coiidilioins
feuspiiarilibus proppsiia :suiii, spiriius Jibeftate i'egulatri csse, sed virtuteni nionastici ordinis, iiiio
-coiitcridit. A"tlqubd peifeeiiOnis culmen 'fervenlipr suhsiantiain nionaslicse professionis ea, qrix. aliis
res quosque Salya-priiiviiaiJS : Si vis, inqtiil.jjef- :cessaittibus monachum facitiiit; et sine quihus cae-
fec.tus esse, vadeetveiidequwliabes, el dapauperi- "tera, iioii dico non faciurit, sed iieft sapiuiit, Sed
bits~:'et rveni; segiiefe' ihe (Ma!iii.~xiii)~.Et alias : . qij_e stiiit ha_c? Illa qusejuravinius, iri qubrtim sia-
Sunt spudones, mfy.nliqui s_ cdslravernnl propter "Liiflalem ct -ohsefvaritiam Deum et- saiictos ejus
figtium CKlbfuriii 'Quipqtesi'cttpcie^ capiui. (ibid,). '"a.-es-ati sumus/iSt qiisc sunt:-li-_.c? StabiJitasi i'.i-
t.aque sseculi aJire.iuii.iaiibj caslilaiis pfoposiftiiii, Cjuit,"in nostro moiiasleiio; cprivcrsio morum no-
'eujuslihet acfioris viisc professio, Inier vtiJtiHlaria strofuni, et obedienlialsec.unduro j-eguiam Saijeti
sacrificia computari.tur.. Nam i.icel>post sseculi ab-. Benedicti. Et infra i Gupio i-cali Betiedicfi yolu-
reiiuniialioncm retro respxiciHi regiii ecalorumnoii _"."irienad nioiiaclios' revolvefe; et quse ejus, quaiii
j.atescal iiigressus; post'vottim castilalis illicita sit Qj ribslrseRegulte,.imo nioiiaslicseprofessionis subslan-
quoclihet cariiis corrtiplio ; posi ai-ciipris vilse prb- "flatiiprsescfipsimus, in eo esse cognovero, ut iieces-
ppsilum riijna sit ad remissiora dblahi; absil ta- saria iiiente compieclar; ut vola, ct iii quasjiifavi,
inen, tit ista vila.'pei-fectio,;quani voliirilarie Siibiit "reddere, proutiriiiii Doniiiius dederit, lota dcvotio-
cjtiis, ribii coactus, iriter riecessaiia pt coaclilia, ct iione bpriieridam. Csetera vero, iion ut Regulaeuo-
'
lion pbtitis ihtcr: yolujjiaria iiuriiefetur; ctini et slfce eofpus, sed tariqtiam ipsam juvantia, ipsam
ipsa necessilas,'q!!aiii inviio ijulliis imposuit, sed "hutiieritia, opere complere tenlabo. Dubitaremus
,:c:uiipse;;s"edesideiioVpeifeclibnis: spoiile suJijecit, iorle. quaa esseiil ista ca.lera, nisi poslniPdiinl ipso
: yb-tinlaria diceiida sil, lioiicoaciiflri. Qtti igitiirad irisiiitiasset. Glausfrum scilicct nbn exire, opus ma-
";|ia_cexcelsa, et subliji.ia.sese coniulejit,;'pi-irilbvoti "iiuiim cxercere; qiiaiifil3s vel jritillipliciias, velcerle
vcl proposili stiiuorniaro; in qtiihus cl inquanlis varietascibietpotus,lecti slratura,feminaliumusus
. coiistet, diligenter ihspiciat; deinde Iriferioris ct Iioiiliisi iriviam direclis.Quidenim,inquil?NunquicJ
exlefipris homu.iis vifes experieritiaj lihra irtiiinel ;si de subslanlia monaslicse profcssibiiis essetit, vel
ct disbefnat.~'Vifes ilicb iriiei'iofes,;.quibus ebnti-a ; ad inpirierilum iri ;ea aiiquid liceret dispensaii, vcl
"'tcjiiatioijum' hella'"_es.er(.iiat_ari'e
quofidianacoiiili- aiiûicl ex eis"f crmuta-i?; Aiibaui nou esisterite
009 SPECULuM CHARITAlir, — LI?.. P.L GIO
substantia, nec moiiaclius invenior : qui lHOiiachi ^ sed et ab ipsius a!.La_is sui ohedieiilia auctorilalc
substaiitiara in me-desliuxero. Ei in fine traclalus* ecclosiaslica absolvu-iliir? Taulane permutaiio mo-
'
Sic, inquil, fratcr diligcnde, sie quia in his dispen- nachi suljstaiitiam dcslruil? Qu.e esi igittir dispen-
sari Jicet, uf et ipse beatus Benedictus dispensal in safip, quaj. si de loei slaJjilitale fiat, moiiachuni
csu carnium omninp debilibus; iii iemijialium usu ciesfruef. Dicet forfasse, si tle nionasleiio ad ino-
saltero in viam dircctis; sic, inquam, quia in his i.aslcrium sine r.b.;alis sui coiiscnsu, nullo saluiis
dispcnsari et mutari polest, ergo non stint de sub- suse periculo comjjcIlt,nl'>,iransmigraret. Ilseccine
slantia profcssionis. Hsec ille. Verum, quod <_eusu est dispensalio, ct non poius prsevaricatio? Quod
feminaliuni, de. usu-'carnium dixit . ulrum beali si pra_\aficatio 1:0:1est; constaiUer dico, quia ne;
Beiiedicti dispeiisaiio vel inslilulio dici debeat, ipse talis mutaiio n.onachiim dcslruit. Forie ergo pceni
viderit. Sane senibus et infanfibus misericordiam .«bil cum argnniCrili sui; ncc ideo Iria h;rc moiia
iinpenderidam, ron ex dispensalione, sed ex Regulse slic.e profe.sionis subslaiitiam, quod disp^nsalio-
auclor.iale prsecepit. Regulse, inquit. auciorilas eis 110111 non admitian'; scl quotl ea sola munaclnis
prospieial. Sed ad piiora rcdeamus. profiieatu;-, aftiinabit. Jnierim et nos hoc ipsuni
Manifesliini csl, quid dixcril Regulse corpus, ac conceclamtis. Sil, ertto Reguloe corpus ac monachi
moriasiicse professionis substanliani : loci scilicet B substanlia loci hlabiilas, moi-uin conversio; obe-
Mahdilalcm, convcrsionem niorum, cl obedicnliam cli-iitia secunduin Regulam S. B.n.dicfi. Rogo,
sccundiim Regulam Sancli Beiietlicli. Sed mifor, dcmus inlciim dcxlras, et qtialis sit h;ec loci slab-
<j-.oI cuin de his, qiise non lam Regulam, qsiam litas, h_ec moiuni con\crsio, h-ec obcdjcnl-a. clili-
ijisa.n ju.air.ia asscril, Ioqucrclui*; de leclione ta- geulius inquiiamus. VeHem tamen seire, ulrum
c.-.erit. Nam cum ipsa <!ispensatio:iem admiltat, sicul hoc ultiinum, ita duo illa priora seeunduni
ir.anifesluin est sccundum'ipsum a 1 Regul.e corpus Rcgnlam : an simpliciier biiiedclciriiiiialione mona-
Jio:i peiliiicre. Cum igitur opiis manuum, panis chum piofitcri exislimel. Quod nullo roodo qusesitu
polusque quaniilas; pulmciilariorum numcrus, dignum arbitrar.T , nisi quosdam compcrissem
jnodtis iiidiiciidi, quantitas vigiliarum, leetislernii qui sic se professos dicanl, ut scilicet solam obe-
qualitas, silentii gravitas, leclionis prolixitas, psal- dientiam sectiiidiim Regulam, tluo aulem priora,
morum modulatio, jcjunii prolclatio, hospitum Jiori seeundum Regulam, sed sine aliqua deicrnii-
susceplio, et si qtia alia hujusmodi sunt; ncc Re- nalione sc promisisse affirmein. Sed cum alia s.t
gula. oorpus, monas.ic-e profcssionis substantia Regula B. Augiisiini, cui canonici; alia S. Ber.edi-
habcaniur; quippc cuni iu eis tlispeiisatioiics ct nm- cti, cui moi>ac!:iiiilcrposita se prof.ssione snhihit-
lationcs multse invenianlur; ita ut per plura mona- lu;i(, qurero inler horum prefessioi es quse hahea •
steiia nihil pei omnia secundum quoi i:i Regula tiir distinclio. Uliitjue cnim ei loei siabililalem, et
j.rrciiiiiliim esi, exerccant; ulii, qu;eso, in Ilegula iroium couvrrsionciu, ct ohcJicuiia:n proliieiifur.
Rrguise corpus invcniam, monasliere pi-ofessioiiis S:d si tluo illa priora siue determinalioiic promit-
siibsla.itiam? Nomie dc his oiiinihus, imo pene Iiis fuiilur , litlcl.ir quotl in ohe;;ienti;e tantum profes-
solis Rcgula tota compacla esl ? SeJ cnim, inqnics, s:cne,-a cscleris rcgulis Regula discrepel S. Benc-
e.*isola qiire p.olitemur, Regulse corpus, ac mo:;a- dicti. Ergone alia erit obedicn.tia se.-uiulum l.cgu-
sticse p ofi-ssionis suhstaniiam dico : l>ia \idehcet lam Benedicli, alia secundtim Rrgularo Augusliii:?
il!a pitesciipsimus. De loci crgo mutalione nulla Coramc-ridat hcaitis Benedictus oht>dien:iam, quam
fieri potcsl dispensatio. Quid est igitur, quod jam iiec tar.Iam vult esse, nec lcp:dam; non irisl. m,
-Regiila (acta et prormilga:a, jpse Pater Benediclus ncc murmuran.cm ; non injuiiis vti conlrariis las-
Jviaurum misii in Gallias? Quod si cjusmodi muta- s.scenfem, ncc anie morlem deficiejitem. Aliane
tioiicm dcscrijilam in Regula 1 gisscm, uliqtic non erit illa seciiridum R.gulam S. A-igusliui? Aliane
cam dispcnsaiioiicni, sed polius Rcguhe inslilutio- crit-illa, qtiam (iericus cpiscopo, episcopus archie-
nem jiorainandam arbilrarer. Nur.c vero, ctim eara U pisropo, archiepiscopus cpisccpoium dehct ej>isco-
iioii Regula prrcscfiptam, scd "posl Reguls. inslilu- po: Illanc a;:t tarda potost esse vel tepkia, aut ui-
lionem faciam iiivciiio, eu-' non eam lihei'e dispen siis, aut inurmuraus, a:ii in injuriis coitlrariisve
saliohcm appellero ; cuiii ille cstjii) carniuin, qucin lassesecr.s, aul anle moiicm deliciens? In quijiss
omnino dehdihus Regiikc concedil auctoi-iias, tli- ergo islarum proftssionuin constai divcrsiias? An
spensatioiii assigncl? Noniie hujusmodi dispcnsalio- fo:le ohcdienlia secundtim Regulam est ipsius
nes quoli.iic ab ahbafihus iicstris iicri ccinimus? RegiiUe prsccepfis suhcli; quihus aliarum tegulariini
Quam sscps HOIIdieo de monastcrio ad monaste - piofessores tion sunt ohnoxii? Qua. suni igilur isla
ijiim, sed ei clc rcgionibus ad regiones abbatum pr.ecepla?
suorum dispcnsationc monachi Iransferiiiiitir. Quo- Si ea qux de cliaiilate, de humililatc, de palien-
moJo ergo ad Regulse nosirse corpus, ac monaslica. tia cseterisque virlutibus disserit; quis, non dieo
professidnis stibstaiiliain, quse dispensalioncin non canonicus, sed eiism Chrisliai.us his prsccopMsnon
admitlil, loci slabiliias lapi niiillijilici (lispensalioiii est o!)!i<!xius?An aliaii!-ciiai-ltatem jn sua _.,<i:e.:i-
obnoxia iJertiricJ.it? Quid quod plertiroque iu ciori- ctus, ali&in in sua coirinieiitial Augiislii.tis? Anno:i
caiiun afsnmpti noii «licc a loci illius sla! iiitate, polius uiei-qiie illam, q-ia:n eoroin^niJal >.')lejc oi
m li;"AELItEDrABBATiS P/^VALL.OPP. PARS I.-^ ASCEtlCA. 012
Evangelip Chrislus? Qtiod de cseieris yirlulibus si- A; A rit, si secundum iriodurii in Regula prsescrijjium
milifer quseri poiest^Quis eiiim sani capilis ad vif- ista correjcerit, professipnis Spse retis non erit. Se"d
luies cohorlaiis, sua hsec, et rion pbtius Chrisli dicat •qliid si quis Regulam Sancli Rehedicfij quasi quod--
esse pra_cepta? Qtise ergo erit in diversis regulis darii inslruriienlum iiitelligat, qtio vitia facilitis re-
pr_eceptpfuni diversilas? Prpfecto sic vesci, sic Iri- seceritur, pi--ccepta evangelicasollicitius imjjleau-
•dtii.,sic legere, sic psallere, sic corripere et cof ripi, tur; posseque^ cPnlingere ut optimo hoc inslru-
:et ca.lera; hujusinpdi, quse in diversisregulis; di- mento abutens quis, nPn eo vitia sua fesecet, rtec
v.ersaiiiveiiiunlur. Quseideifeo vel Augustiiiiy yel «virtuths ncquii-at; idebque in sui pernlcieni Regu-
Benedicti specialiter dicunttir, quia nbn evangelica Iam quidem iiabeat, Christi tamen pra_cepta nOn
attciorilatc Ghristianis onniibus imponiiijfur, sed ' impleat? Nohne ipse lieatiis BeriediclUs hoc ipsum
prppoiiurilui., ipsis aufeni; regtilaruin: pfofesspribiis irislniiai? t Constitueiida est, inquitj a liobis Doriii-
non jain prpponuiiliny sed etiam imponuntur.Aut hici schola servitii, in gua nihil asperum, nihil
Si ista ri.on stinl, qtue suhl?.Profeclo qtiidquid in grave rios iristituros Speiarrius. Ouod siquid di-
stiis regulisde cJjaritate, delitimililale, c_eterisque stfietius, > pte. , -r- - ; ;-
viritilibus ppnurit, iib« lioe qnasi stia, sed quasi Hic primurii quaero, quce sit districlib, quain ne
Dominica prsecepta commendanl; nec ad ea, quasi B incipienies forrriiderit, hortafur; Prolecto iiiliac
ad sua (quis eiiim; illis crederet), sed quasi ad : districlione inslitulionem suato esse ebnfii-riiat. Si
Cliristj prsecepta- nbn soltini moiiaehbs, sed qiios- patieutia, si liuniilitasi si csetefiB virtufes cogiterii
libet Christiaiios iiivitant. Si ergo obedieiitja se- ttir;ha.ccirie instittitttrumquasinovialiquid dicerei?
-euiidum Regulam Sancli I-eiiedicii esl ipsius Re^- Pipfecto ribri cst, quo fugiamtis, nisi ad illa, quse :
gulse prsecejitis obfedire; ijisius auterii prtecepta ipse novaVIrislituit; non lex„ dut pfpphetd, atit
Regulse, iii his quse supra coinmemoraviiiius cOn- ."ipsb Christtis pr-ecepit. His riimirum incipiciJtibus
-stant, cijro illa quani prpfiterour obedieniia, nipna- noii niodiea videlur inesse districtio, consideranti-
sticae sit pfofessipriis substanlia, qiiomodP: stih- bus cibi potusque parvam vilemque qualitiiateiif,
slantiam monasiic_e professioriis servat, qui non -veslium asperitatem, jejuniorum ac vigiliarum af-
illa serval? Sed dicat forlasse, qttod utique dici fliclipneirii quotidiani operis cbntrilionem, et csetera
debet, etiam priora: Illa dub ripn seeundum Regularii talia, quse in ipsa Regula ab ep insli.lufa iriveniuri-
profileri, affifitietque. quod non iri loci stahilitate, ttir, Si quis atiteni R.egulam in solis his constare
yel obedieiifia, quse monaehis, clericis, canonicis, rion acquieverit, saltera...ôncedat; qtiod non nisi
eptscppis:;esedem iiijunguntui;; Regiilarum cpnstet ry ~,pbstinatia pertinaei riegalurj professioiieninostram
isla diversifas, sed in niorura faiiiura conversiorie. eiRegulani in ulrisqtiej virtulihus scilicet obser-.
-Vaitid.e lbci stabilitate noririe oriirilbusuna incum- vaiitiisque' cpnstare, ac proinde utraqiie a riobis
Lit iiecessitas? iie videlicet sirie ejus: qui sibiprse- necessarib, servanda nori lieget.: Qttaiiquani ipse
est consensu, feriieraria pr_esumpliorieloeum mulet. Regulse iiistitiitoi' J.ri;illis vefbis, quse considerafe
Pbrro si liiorurii eoiiyersioiieiii rion sectindumRe- .Cffipimus,aliud probare videiur: c Quod et si quidj
jgulam, sed sinipliciler sinedelefriiirialibiiepfofjfe- inquit, districtlbSj dictatite sequitatis ratioiie, pro-
_htir-;boc; et lii, qtii in Ecclesia dic-tntur-poeniteii- pter custodiam diaritatis, et eirieiidalipnein vilib-
tes, liocadeoiijtigii.pot-tum defor.nicatiotiis natifra- .runi, processeriti . RogOj qtiid tenebras inluce
gio fiigientes. . ";0; .:' ..: . quseriinus?:Quid noduin in scirpo? Qttid in meri-
Quis etiijii horurii rion profilctur moruiri conver- die, quasiinnOctepalpamus? Nonne ih onini insti-
,sioi)crii?;Restat ergo inquirere, qti-e sif secundurri tuliOiie:alitid est ipsa itistituliOj aliud causa insti^
jlegulam Sancti Beiiedictinipriim cotiverslo. Siau- lutionis? Norine ipse hic manifeslissime inler insti-
-teiri liic ad viriutes cPufuginius, ut verhi gralia, tulionem, causamqiieirtsiilutioriis, divisit1 Nphne
qui haetenus superbus, deinceps humijis; qui; V liie cuslpdiarii eharilalis, ac viliorum eniendatio-
haclenus iracundus, deinceps lenis inyeniaiur; di- D nem, su_e institutioiiis causam testatui'? Sed ecce
eiiiius prpfecto" qtila hsec iiioriim cpriyerslo, rion aliiis e latefe surgens: Quid iriihi, inquit, de Regula
tam Regula'Saiicli: Benedicfi nionachis, qiiam cx bbjicis? , flabe charitatem, et fae quidquid vis-.
Evaugelio omiiiljus iijdiciltir Chrislianis. Prpiride: Ej-gOmariduccmus et hibamus, non quia cras mo-
ut ijiter coriyersiojios riipr-um1quas secuiiduhi regti- •' rienitir (Sap.lii); sed quia eharitaie pleiii suniusi
Ias diversas, divefsse pfoliteiiitir, aliqua iiiveiiiatur• Ciiarilale,- rogo,- an vanitate? Quid ergo, inqtiis?
diversitas, non esttquo fugiamus nisi-ad illa, qu;r_ i Quicharilatem habet, Regulam non implel'!1Qtiam
splaln; diversis rpgplis ;diyefsa cpi.stjtutintuj'; des inuJli canoriici sahcti, sacerdotes saricti, episcopi
nuibtisjam saiis dicttiniestoQuonipdocrgo profes- ;: saricli, sed et conjugati sancti, charitateni se ha-
sionera su.am sei-yat, qui istaiipii serval?Sed dicett : here sentiunt j qui tamense niPnachorum Regulani
aliquis : Si;ergo,qtiis superbiiSvjcbrittiiiiaxjiiihpa- . -'_
iet prPfessiphem ,nee proniisissej nec servare non
tieris fuerit, oiniiia tamen ijja, quse stipra comnie- nesciunt. Si aulem de ipsitls Regulse-prolessorihus'
nioraia stiiit, servaverit, Regiilam Saneti Beiiedictii dicitui', vcrutn dicilur ; si lafnenintelligatur quod
servare;dicendus;est? Cpnslariter dicoquia siquse- dicitur_ Quid ergo, inqujs, meadIJIa aspera Regulaj
iibet ista coiflra Dei Regiilarri monachus comniise-; auctorilate compellis?lmosi ciiaritatem habes, nori
613 . > SPECULUM CHARITATIS. -^f LIB._III. 7; ? /614
est neeesse, ut compellaiis recldere vota tua , qua. A ppcre ahsolvit,adquod cliam' infirmbset delicatps
dlstinxerunt labia lua. Quod si ea.quae vpyjsll iti;-. cPmpellit? Huiic sane nibduni, in ipsis cxercitiis,
scriptione interposita Deo et sanelis in teslimpniura queralihet servare utile est,:quatanus. sic se inuno
vocatis, reddere contemrtis; profecto. cliafitalcm haheat, uf in cseteris nori. dcficiat; illud lairten in
non habere convinceris. Quomodp enini eum dili- quo se liiagisproficere seiitit, majori fervore exer-
gis, qtiern irrides ? Ct si aliteiyinquit, fecerlt; vide- ceaf..Habeo ad mauuni de hac re cujusdani verba
iicet quam.promisit, a 'ffep ;se damiiandum sciat, sapienliSj etepiigi-uentius arbitror, qtisepr-esto stint
quem irridet. Qiiid igitcir? Dispensatioiies "qiia. in insefere; quam de sententia nova'-verli.acomponere,
ipsa Regula a palribus fac_a_sunt, veliiunt, dam-. Medilatibl iiiquit, in moribtis primo cbnsiderat quse
namus? Imo hinc eas rationabiliter iieii ppsse; debita suiit, sive ex jjf_ecepto, sive ex volo, et-ea
cjuod de hominis, rion de Del prsc-ceplis flutif, pfimuro agenda judicat, cjtisesic faela habent nie-
astfuimus.-Non enim de diviuisprseceplis, aut mu- Titu.m, iif non facta generent reaturii. Ilsec ergo prir
tare aliqiiid aut minuere, uilihomiiium fasest.IIoc . muiii facieiida suiil, quse sijie culpa diniitti nori pOs-
saiie providendum est ut ipsa inutatio vel variatip, suiit. Posthsec si quid vojiiiiiaria ejtercitaiione sti
dispensatip sit nou destruciio. Gum enim ciiSiOdia peiadditur, sic facieiidum est, ut debituni liori ini-
" pedialufi Alii volunt qubd ftondebeiit, qui rion va-
rliarilaiis, vitioruni emendalio, ipsitts institutiotiis
eausa sit; sic profecto ipsa dispensatio ratibiiahilis lent id quod debeiil; alii eisi valeut qtiod dehfeaiit,
erit, si causse huic dispensatio Ipsa proTecci.it.' Si yoliintaria .inipedimeiita addiicunt, volendo quod
autem dispeiisaiione magis quam iiislituiione nu- nori del.ent. lterii dup mala:in bona actipite;prseci-
iriun.ur viiia, ebarilas \iolatiir; siforle npn darii- pue cayerida sujjf, aflliclib scilicet et bccupatip, Per
iiosa, certe periculosa ipsa dispensalio -CQihpro- aiilictipriehi diiicedp riieilti.s aniaricaliir, per pccii-
baittr. /"_. paiionerritranquillilas dissipaiur, AtUictiPest, quan-
'CAPUI XXXVL do pro his quse non valetper..impatienliam urititr^
Ilem riiodus in ordiiie votiiiilario servandus occupatip, quando in his quse valct agendis per in-
describiitir. ;' teijiperaiitiam agittir, Ne igitiir maie amarleetur
Ergo qiii.prdine yolunlarib.ad culmer) perfecfipiiis animus.siiani inipp-sihjlitateni paticnler sustirieai;
aspirat; primo charitaterii, qua Deo rnaximeprppin- ne atitem niale Oeiupefuiypossibilifatem suarii cxtra
quamus, imo qua Deo irihsereirius, elque coiifOrma- irieusuram suain iipil exieiidat.
-inur, in qua tolitis perfectionis pleiiiiudoePrisisiit, ;:' '- CAPUT;XXX;VIL.;" ,
";.;"':..
quasi destinatum finem, quotoium cursumsuum.diri-1 G Quid liomosibi,; quid pfqxihiq-debeut, qslcndilur, et
gat, indesirienier aspiciat; deinde viaquanieiyotiyei" . utruiit:se proximo, unproxiinum sibi pfceferre dc-
professionis su_e normaprsescfibit, ad ejuspienitudi- ._'_.beai,d_eciardtur.'' •,: .:
nem irifatigabili spirilus alacrifate cbntendat. Huic . Hsec deirie-lp iri siiigujis; .servando gradihus dicta
itaque fininiijitet ahsLiiieiifia,fatritileiitur vigilhe, in- suiil; qup adeutn quein, suinine:diligeriduiri cefiii-
vigilet leeiio, quolidianuslabor iustidot. Quodsiali- mus, cotiteridentes,'.ei:animse saluti coiisuliirius, ct
. quohpiunicharitas,ctijuscausainslitutasurit,yiolari coipori deiJita naturse eoneedimus, Quouiam autem
epgnosciiur; IUHCdemuiti ei cui dispensatio credila '__ ;• proximum sque ut nos.ijjsos a-.nobis diligi :diyina
est, iiicumbii riepessitasj iitsic bmnia te.mperetac lradit auetpritas; ptiHiprtecesse est, tit eui qiiis
disponat, qualenus npn horum causacliaritas dese- ordoxoriyeniat, -iiilelljgeiiiiaiii nostraro.rion lateat;
ralur, sed ejus fruclus in omnibus requirattir; liec deinde Sui&itiopbieelabpraiidoro , nequis in qtioli-
si iamen ut aliqua eorum, qua. instilula sunt, prse- , het ordirie pr_eseriptum viveiidi; mpdiini excedat.
termitlanlur, aut certa leiripora certis quibusque Sed quia quosdam pra_esse,quosJam subesse, quos-
exercitiisaltribula confundantur,_ nisi extrcma co- dani coesse, manifesttim est; eutii a quplibet hpruiii
gat liecessitas; alioquiri npn erit dispensntip sed ;legitiiiia mensura iransgfeditur, dehet quideni iuJFe-
destructio; sed ut cerlis tenjpbribus certa exercitia,' " lioi- s.uperiPrisuggerere; par parerii cbfripere; su-
j_rocujusque qualiiafe ae mentis statu niodificeritur. perior infefiorem (.liam,":si:;sitnecesse; epmpeliere.
Hoc estquod ipse sanctus ,'cuni de opere riiaijiiuni Ipsa.sane suggestio, sive.cbfieptio, sive compiilsip,
legem poneret : c Sic, inquit (22;, orania leraperet secundum qualitatem singtilorum tetnperetui-, ut et
atque disponat, qiiatenus ariima.salventur, et quod in suggestiouesuJjjectio, et iri coneplioue collectio,
faciunt fi-alres, absque murmuralione facia.nl..J Et ct iri-compulsione senlialur coiiipassio. Qui in infe-
alias : t Oroiiia larnen mensurate fiaht propter pu- riori ordine legitime obvcisatur, ut ad supcriora
sillaiiimcs. - Nunquid dixil, lioc aut illud pr_eler- conscendal moneri potesi; cogi autcm non potcst.
millatur propter ptisillaniines? t Imo et-infirniis, Qui supcriori sua se spontc subniisit secundum jiro-
inquii, el delicatis lalis ars injungatur, ut nec otiosi fessionis suoe nioduni traciari debet; ad arctiora
sint, nec violcntia lahoris oppiiiiiantur. ». Ei-go ;et vero compelli ejus inconsulla volunlate non debet.
infirmi et delicali opei-entur, sed corum opus sic Ila sane sit de proxiroi dilcclione sollicitus, qtiem
temperelur, ut non opprimaiiiur. Quem, rogo, dc diligcre debet sicut se ipsuro ; ne modum dilcctionis
(22) S.. Bened. in Regul. c 48.

615 B, AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP.-PARS I. — ASCETICA: _ 6.H3
1ceplo compellilur suae aniraa. peiditipnc animse fra-
excedat, qua diligere dehet se ipsiim : quod lunc fit, A ,-A
curri ipse negligilrir quem diligere dcbet stipra se lcrnse compararesalulem, nec sui corpoiis inlcritu
ipsum. Neqrie enim audiendi sunt, qui sic arhilran- Tralefni corporis iiitefifum prbpulsare. Nairi.quod
tur accipiendum quod diciturs diliges proximum :prsecipiiriur anhnas pro ffalfibus ponere (I Joan. inj,
tuum sicut ie ipsum (Maltlt. vxn):, ut UHumqueroli- ad vilse coiitempiuin, iion ad aniriise perlinet cletri-
bet diligere debeat lanquam se ipsum, duos aulem rilentum. Sieenim non ad pefditionem, sed potius
aut plures supra se ipstim; ideoque magis suani, ponilur ad salutem. TJnde sic animam ponere, ipsi
'
quam aliorum debeai velle perdiiionem. Sed quam utiqup aiiiiua; consulere est. Poiro hi qui tempora-
dabii homo commulalionem pro animd sua? Quid Huni dominorum suoruin mortemieiripor-ilero rooi'-
prodest ei si iucretur universum mundum, eliam ;te sua temporali propulsant; quirecte id faciunt,
-ad salulem, aiiitnw aulem iumdclrhnentum paiiu- non tanipro alieiii corporis ,vqtiam'pi-o suseanima.
lur? (Matlh. xvi.)Aitimadveiiendum quoque est, salute id faciunt. Sic enim habet eorum conscienlia,
quia quidquid prsemissa: ratioue fralerna. dileclioni . ::dominisstiis fidem esse servandam; ut in.lali.peri-
adjiciluivtbtuiri profectb tlivirisedilectioni subiraJii- tCtilo eorurii vitam suse a_s!inieHt'pr_efereiidam.Qui
=tur. fGumenimsecuiidum moduiri qub Deumdiligit, aulem non profide sefvanda, sed pro gloria capes-
sui dilectio metiatur, tuiic Bolumniihus diligit se I send3, ppprolirioque vitaiido id faciunt, slulfe qui-
ipsum, quaiido ariinus diligit Detim. Porro sc ipsura dem id faciunl; nec tamcn pro corporealierio, sed
ijui diligit, cujus.-pefdiiioni noii. parcil? Quoroodo pro stiffiiama. pretio id faciunt. Sedlioc forte lau-
.ergo alium diligel sicut se ipsufti, qui iion diligit ncc dabililer fieri poiesl, ut ex spla dileclione quis pro
;seipsurii! Narii etApostolus cunialt: Oplabamali- alterius corpore suum corpus objiciat; utauteiii,
quando qnalhema.esse u Chrislo pro frutribus nieis non dico' pro unius animse, sed eiiam pr0 toiius
.tsecundumcurnem (Rqm. ix); ut eos, proposita mira- mundi salule suse animse detrimeiitum suslineat,
.bili chaiilaie sua.tralierel ad salutem, affectum qui- salvo verse dileciionis prdine fieri non-poiest : csl
•demprodidit, coiisiliumnori expfessit. Ai quam di- enim delrimentuni animse, ab ejus, qui stimme di-
versa in uria meiite suggei'ant affeelus ei ralio, su- ligendus est, dilectione recedere. Quod aliquando
perius saiis ostendimus. Unde Apostolus cum dice- laudahiliter vel saliem culpabiiter fiei-i posse, quis
ret: Opiabam anatheina esse aChrisid pro fralribtis, dicat? A Dei sane diJeclione recediiui'j cum velali-
verum quidem dixit, quia affeelum, quem seiitie- - quid dignum damuatione commillilur; vel aliquid
bat, expressil. Qui si poslea dixisset, mallem totuhi sine qup noii est salus, omittitur. Sunt prseierea.
.lmundura.perirej quani me spluni a Christo separari, Q media qu_edani,ut leciio, meditaiio, labor corpoiis,
verum nihilciiiiintis dixisset, quia ral.ouis. coasilium jejuniuin venlris, suayitas orationis, esetciaqueliu-
prodidisset. "Nani et ipse Salvatbr ex affectu, quo -. -jusmodi: quseomnia pro fraterna salute dispeusan-
tierno unquain carnetn suam odio habuit {Ephes. y), da$ varianda, niutanda, noniiunquarii etiam sunt
qiiem a nobis et pro nohis volunlarie suscejjitj tit pfaeterniiuendai De quihus Aposlolus;: Non qtiw
irarisirct liora passionis oplavit (Mallh.: xxvi); s.ed sua sunt,inqutt-, shiguli quwrenles; sed quw alioruin
ex consilio ratioiiis, ipse, ne transiret effecit. Sed et (Philip, n)i Et item : Sicul ergo per omnia omnibus
Scfiptura cotisulte noli ait : Diligesproximum tuum, placeo':,.non quwrens quod inild utile. est,sed quod
.Hitianluni le ipsum:; sed sicul ieipsum (MaUh.xxn). .muttisiUt salvi fidnt (I. Cor.~x).-.Deiiique,qii'odail:
A-Odumergo diligendi prsescripsit, nori quarititatem Oplabain ahdihemacsse a Chrislo pro fratribus (Ilom.
_i.ndi3.it...Sic auteni su.a--.sibi exhibealur dilectio, jx),,sic quoque .non inconvenier.ler potest inielligi,
uipriino auiniae stise, quaepotior sui pars esl; con- ut abillo orationum suaruni secrcto, quo inter ani'
sulat ad salulem;: deinde corpovi ad necessilatein, plexus 3esu suaviter quiescebat, ab illa ineffahiiis
,Qupd si aliquarido iiicunibatnecessitas altefum coti- coiileniplationis eminentia, qua CGelesiiiirnmysterio-
temijendi, eliarii e.orjioris.patiatur intefitum; dtim rurii secreia purissimis oi-.ulisyperlustrahai; ab illa
tamen aninise iion sustineat dctriraentuni. NecJioc D I graiissimaa compuHclioiiis dulcedine, quse animasn
cst corpus pdire; sed animam eprpori in dilectione .illam cceleslia sjtientem spiiilualiuiri affeetuum sua-
prseferre. Al) bac .ergo sui dilectione nunquamrece- vissirnis siillulis-perfundebalj-ad mtindi strepitura
daf; sed ipsa .cpiislaiiter et perseyeraiiler refeiila, ad oljfrairum salutem oplsverit evoeaii. Quam evoca-
cbnsulenduni.prpsimo sccurus accedat; Slodum au- tionem, a Christo separaiioiiem ille'nou ambigit
lem corisuleiidi ex ea , qiia sibi cpnsulii, rcgula ac- nomihandam, qui pro modulo sup vacat et gustat
cipiat. Agat ergo cum proximo quantum pptest; ul quam dulcis est Doniiritis (Psal. xtv); quambeatus
salvus cprpore, et sanus sit mente. Nam si alterum omliis qui sperat in eo. Porro qui sic a Christo se-
iiorum negligii; prpfectovproximum, qui exutroque parai'i,; fiaterna dilectibne proyocatus, eiegit, vel
coasiat, npii diligit. Si yero talis fuerit proxjrous., superiorum auctorilafecoaclusconsensit; pi-oviden-
qui sine quojani delriraenlo ad salutem animse non dum sihi est ne ohruat -isla neeessitas, etpereatilla
t-ccedat, .cum quadam cPnipassipne ac cordis cpn- suavitas. Vertirn quod deleclivnevelorationedixi-
.tVitione carnisejuspaliaiur interitum, ut spiritus mus; etiam de commpdis cprpofis, imo deipsocor-
£a!yus sitin die Bomini. Nulla saite ratione vel pra_- pore sentiendura est; ut r.uidquid pro sua salule
'
G17 SPECfULUMCIlARlTAfiS. — Llfi. IiV 'els
conlemriendum, impeiidentium, variaridumque per- A nemad unum stiaediiectibnh. eiibiium ii!ica.:reeliore
spexerit, pro salute quoque proximi ad ipsum fa- tfadticat. Ipse solusin omnibus, ipse soltis prse bm -
ciendum agnoscaf. • nibus, et affeclum nosirum afficit, etamoreni exigil;
.._•''-' CAPUT X:XXVIIL :*-..':. ipse sihi sei!em,iiorisolum poliorehi, sed'et supcrio-
- Inleripsos'proximbs, Quis euipr&pohend&s' sti, dt- rerii, nec sblum SufJeriorem-,sed et inteiiOrerii in jie- .
""-_ -:'-'"
.- slinguiiur. - .; . ctofisnostri niansionerequirit. flseeitaqueralioiii li.aic
Quoniariiigitur de chafitate IraClariles, secunduni distinctione servetur,ut servata oihnihus coiisuleiidi.
ejus legem, quid hbriio sihi, quid proximo deheat, voluiitaiem-,cuin ad omnes prtesens indigeiitia suffi-
ostendimus, cum Pmnibus ad "corpbralem riecessV eiat, inferiorl-gradus s.uperibr prKponatiir, iri siti-
tatem sufficerelanta nos mulliludo hon siriat; reslat, gulis autem '''" gradihus interiori polins cPnsulatur.
ut, intcr ipsos, quis cbi prsepoiieridusSil, fatio ppn- CAPUT XXXIX.
-" Qiti siiil quibus iri hac viia
sulla, diseernat. Cpiisideremus itaque eordis npsiri frui valeamus. _;-_•
ialitudinem, quasiaream quamdam spirilalem, lignls Unum adhuc restat, de quO ratio divisionis no-
jnipuiribilibiis, niofibus scilicet bonis virtulibusque stise deinccps tractare eompellit. Diximtis eitirii in
. compaclam; in qua maiisiunctiias et tristegas, spi- hoc coristare charifaiem, si mens acl fruendum eli-
rilaliavidelicet receptaeula collocariles, singulis sin- " gat qtiod oportet» moveatur ut decet, competentef
guia,pro cujus.ij_et dignitale yel ordine, deputemus. utalur.. De eleclione et mbtti, quantum ad prsesens '
. lgilurljestias, hesiiaii scilicet mbre ssevien.les, ac .- opuSj satis egtmus. Sed si electio sana, motus inte-
saiiguinem nbsirurii ferali rabie sitienles, animicos ger fuerit: riijnquid tisus pcrversus erit?Sed in ip-
videlicel hPstros,in iuTerioribus includamus; quibus sius queni diligit adeplione, et riiOiusvariari potest;
et oralionis solatiuni, et post cseleros, conimuriis Ctifislimatio falli. Potest enini aliquis eiiam inten-;
hujus vitaa prseheamus subsiditim. Sed-quia sunt tiorierecta, et coiiipeteritiniotu, ejus quem ad frueri-
triansiuncujse iriterlbres el exlerioresi delioc ho- ' dum eiegit pra.seiJtiatii eomparare ;iii •ipso.-tameir
'
niiiiumgenere his, qtii foris"su.nt, exteriora stilfi- fructu ef inteiilione inuiare ct variare rnoturii, et
eiant; illos yero qui,'specieierius.licetj conimuhem modiim excedere. "Verum, quia in diversisgradihus
nobiseum sbfliuiilur fitlem, intefior niaiisip npii re-- mefitisque diyersis p.aulo superius proximos oidina-
pellat. Superior his_Jocus reptilibus, jumenlisque viriius» dicendum sane esl, tilruni oniriibus, vel certe
eoneediiur, quj terreiia licet sapientes, ac semelipsos aliquibus frui debearous, aut valeamus. Sedest fru-
verilris sordiliiis, aelihidinis spurcilia niaculantes, ctus leriiporalis, quo irivieemin hac-viia fruipossi--
.infra"liominem sese.dejiciu.il; iiihil tamen .inhuirta- mus; siculPaulus ffuitusestPliileinorie(_P/«7.,20)':
"
num, nihil crudele, liiliil in nos moliuntttr adver- et estfructus-eteiiiu.s,quoinviceni fruemurin coeloj
siim. His et oralionis feniediurii j et adliortaiionis sictit se fruuritur arigeli pura meritium uuilate. Pro-
auxilium; et correptipnis eauterium, et jirse infe- inde cum frui sit cum gaudio et delectalioiie uli,inii-.
riorihus, sed pbst stiperiores", neeessitatis prsebea- liifestuih arbitror in priesenti iiequaquam nos oni-
mus supplemeiituni. Iiiter quos, qui vei sariguihis nibtis friii posse, sed adnioduni paucis. Nam ul inihir
communiorie, vel officlihumaiiitate nobis viciniOres videlur, uti quidem possuiiius. quibusdam ad pro-
sunt, in islo gradu intima sorliaiitur; ab exteripri-- "batioijem j quibusdam ad eriidilionefti,- qtiibrisdani
bus caeteri'noriexcltidatitur. jam vero in superioribus ad consolationem, quibusdam ad suslenlationem.
homines collbceraus : illos niniirum qui, elsi supra Inimicis siquidem ad probationem_j lnagistris ad
irbminem perfeclionis desiderio-non yehunlur, non eruditionem ; seniPilbus uiiftiur ad consolatiohera -,
lamen iu heslias feritate, rioii iii pecudes voluplate, necessaria niiiiistranfibus ad viise susienlationeni;
Hon in reptilia sordibus devolvuntur. Est in hoc solis autem his quos suavi quodam affeclu comple-
quOqub gfadus; qUarilb q-uisnbbis aut fcarneprb- climtir, de quocunque liorum genere sint, ad vitse
pinquior, aut amicitia gralior, aqt henelleiOrumfue- duleedinemj ac spirilus delectaiionem. His igituf,
ritlargilioneproperisior, lanlb sitelijipectorismari- Q eliam in prsesenti frui possumusj idest cum gaudio
sionb InteriPr. Porrb loctis excelsior volatilibus cc- ac deleciaiione utirQupcirca charitas iii hacyitas
dal; qui supra hominera virtuttim pennis spiiittia- quantum ad electionem et riiotuni qui in actu esi,
libus vecli, quanto Deo sunt prOpinqtiiores, tarito exhiberi bmnibus ah omnihus potesl; qiiantuiri vero
in AxctL hac spirituali esse debent superiores. ad fructum, a paucis; vel ceite a nullo exhiheri om_:
Iriler quos quicunque-dulcissimo.riobis spiritualis nibtis pbtest. Pauci: enim srint; si tairieri aliqui
amicitia; vinculo copujantur, iu interibribus ac se- stiht, a qu-bus orane honiirium genttsrion solurn ia-
cfblioribus pectoris riostfi locis suavius recotidan- fionalij sed etiam affecfuosa dileclione colatdrj--De-'L.
lur,astringanlurarcliuSjdulcius foveanluriEsipfse- . niqueipsi Dco a multis et electibne et mofu cliari-
terea lpcus cseterisemnibus eminentior, ctijus spi- las exhibetur, quibus ipsitis dilectionis fruclus ndii
ritualis htijus afcse fahribater simul ac reparaior ' in hac vita coniedituf _,sed;poSl hanc vitani iri fejus
Jesus solus sine eohiife speciostis insidenSj ac irife- beafissiraa visione sefvatur. Narnet hi qiiibits in
riora oiniiia sua suavitale conipoiicns; in omiiibus coiilemplafioriislumijje;in cPriipuiJctiPuisdulcedinej
sapiai, in omnibus fragfet, in omnibus luceat, in' quidamhujus dulcedinis fructus inchoatur; si ad
oinnlhus splendeat, totamque iriferiprem latitudi- fufura gaudia speetes, nec ipsi Deo fi-uidicendi suii-tj
".' PATnoL. :CXCV\ ' 20
119 .D. AELREDI ARBATIS RIEVALL. OPP. PARS k — ASCETICA. 620
sedpofiiis uti. Nalri illitis dulcedinis suavissimum A cotiscientia boita, et fide rioivficta{I Tiiri. t). Puinm.
gusturo flon tam pro-fructttdilectionis, qtiam susteii- cor suscipit sapientiam, piidicitia serenat coriseieti-
latione infirmilatis, plerisque'lsrgiri,satis stiperius liam, lidcs iion ficla exornat justitiam. Sunt qui se
iiibnstratum est.; Porro iioti riiodicum vilaa htijtis Triiuiitur , in v.anis et ludicris, iri. saeculi poropis et
solatium est, habere quem libi affectu quodani iu- mundi speclaculiSjin studio vanitatiseigaudip fal-
tjmo ac sacratissimi amortsuriire possis anjplexu-, sitatis. Hi non se fruunturiii sapientia, ac proinde
habere in cjuorequiescat spirilus tuus, eui se refun- non in illo , qui Dei virtus esi,ffiei sapierilia. Alii
"da.iariimus luus; ad cujus.grata coiloquia, quasi ad etsi iion deteiiores, cerlesordidiofes, quihus pene
consolatoria qusedam carmina inlei-lrislia quseque de liomiiie nihil est, quos ohscena lurpiludo trans-
cohfug:as; ad cujus aniicilise gratissirrtum sinum Jorinavit in hestias; qui se iri Juxufiosis. cbnvi-
inter tot steculi scaridala securus acceiJas, ciijus viis, et inimundis fruuntur destderiis , quia: se
ainaiilissiino pectori, ac si lihi ipsi omnium eogita-, noTi in sanctificatione, quse ih castilatis suavitate
lioiium tiiarum viscera sine eunclaiione eommillas; eorisisitt,-fruunlur, ulique.iitDomirio, qui faclus.est^
ciijns spiritualibus osculis, quasi: ruediciiialibus qtti-,;: nobls a Deo sanctificalia, npnffuiintur.. At hi qut
hiisdatnfomentis languorestuhiultuaiifiuni c«r-irtitn _ se asscnla'>bfie fruiirittir; iriviceiri paJjjantes, in- '
x.xsudes ;;qiihtibi eollacrymelur in aiixiis,,collffitelur . . viceift conseiitientes, qui dtini alferulram cavent of-
i»ipi-osperis, iectim quseral in dubiis; quem vinciilis ferisibnem, muluaiii ihcurrunt perhlcieiii, quia iipii
eharitalis in illtitl secrelarium tuse mentis inducas., se iii libertale fruunlur jusliti.se, iri Domiiio noii
iit licei absens corpore, spiritu lairien.pfseseiis sit, frulintur. Ergb si mutua delectat vefbofum cbllalio,
tihi solus cum solo conferas; ac quiescenie mundi sU sermo de moribus, sitsermb deScripluris : nuhc
slrepitu, in somno pacis,:in amplexu charitatis, iii. de niiseriis liujus vite congetoiiscamus; nuncin spe
osculo unitatis, interfluerite Spiritus sancti dulce- fulurorum boriorum congaudeamus; nunc inutui
- tiine," solus eum sojo repauses : iiiio ita te ei ad- secreti fevelalione recreeriiur; nunc siratil ad illam
jnngas et ajjplices, et anitrium aninio misceas, ul de beaiam visionem Jesu, ac bona ccelestia suspiremus.
' jj.uribiis unum fiat. His igitur iif jirsesenti "frtii jios- Si vero ,
quod-ribnnunquamulile esl,'tensum ani-
sumiis,quos nonsoluni ex raiione.sed etiam cx af- nium ad iiiferiora qusedani ac jucunda laxeriius,-
fectirdiigimus : inter qups his maxiiiie, qui nohis sint laxamenia ipsa plena honestaiis, vactia levifa-
spiritualis anlicilise gratissimo foedere cajteris fami- lis, etsi careant a-difieatione. Fruamuf inviceni irt
liarius, arciiusque junguiitur.. Gujus charitalis sa- sariclificatione, ut sciat unusquisque vas sutim pos-
eratissimuni genus necui improbandum vhierelur, ,C sidere, id Cst proprium corpus in sancliiiealione et _
jpse Jesus noslerper oiiinia iiphis conttescendens:, hbrioie,iioH iu passione desidefii. Fruamur iii jiisti--'
per omnia nbbis paliensd conipaliens, suse dile.- tia,; tii"in spiiilu libeftatishiultio cPhorleinur,mulii*-
jiiioiiis exliibitipne transformaHSj uiii, 11.011 oriinibus, cbifipianitis, scientes qtiia iiielipra sunt amici \ii\-
suavissimi pectoris sui recliiialoiium iu signum iiei-a, qttaiii fiatiduiei.ta iniiii.ici oscula (Prov.
" --" : -"""-' "-'.•'
praecipue dileclioiiis , iiidulsiij, ul virgineum caput xxvii). '
virginei pectofis floribus fulcirelur, ac ihalami cce- / '''/ - CAPUT xLi. ;• :';/
lestis odorifera secreta fragranliati. spiritualiuin pn-
affectiljus ian- Epiiogus toiius qpcrisêt uuctpris cxcusatip sui.
guentorum virgineis qtianlo vicinius,
to copiosius insitllarent, Ilinc esl, quod licet a piis- ; II;e sunt, amaiitissinie Pater, de charilale mcdi-
siriio niagistro discipuli orones. su.mrosecharilalis tatioues mete; in quihus si excellenlia cj'us, si frui
cluleedine foverenitir; lniic tameir hoc cognomeii etus ejus,'si conipeiens nlodus exhibiitoiiis ejus^
faniijiarioris affeclus prserogativa eoncessit, ut dh- qiiasi iiriago qusedara illius psteiiditur, liber ipsev
ceretur .discipulus ille,; quem -sinabat Jesus (Joau: ' ut scripsislis, charifatis speculum nominctur. Obse-
|.fx}r-. ,. ':.,'-;.,• ;;,,, :/._/ .,-'' ::; •-.. erb taraen ne speculum Jllud efferalis in publicum,
"ICAPUTXL: '•
'"' •'" :-1[) iie forlein eo non charitas luceai, sedpolius aucto-
ris imago sofdescat. Quod si illud in ineam, ut ve-
Quoiiiodoinvicemfrui debcamus. _ reor, conlusionem einiseritis, periilud dulce norrien
Qui igitiif amico frui dulce habet, videat ut ffaa- -_Jesu ohlestor leclorem, ne rrie ex pfaesumpliohe ad
tur in Doiuinb, non ih sseculo : non in carnis volu- Iipc ppus .a.slimet accessisse", ad quod et paterna'.
ptate, sed, etiam in spiritus jiicunditate. Sed quseris, auctoritas; et fi'aierna.charitas,'et propfia riie co-
quid sitfru.iiri pomiriO?:Dicil.cleDomino;Apostolus: egit necessitas. Nam superiPri ripn"dbedire^perieu-. -
Qui"faciusxsl, nqbis aDeormpientiaêl justitia;et .ilostim;,cuhiahseiite 1chafissimb:mcb de liujusmodi
hanclificatio (l :;Cor,s i).;£um igitur, Dominus sîr ini spirilufabtilari, dulce ae jticuntlunr; vagos et
jiiepfiasit, sanctificafipietjiistitia:ln Domipofrui, ihutiiesluxurianiisanimi meiexCursus liarum nie-
e.st frui in sapieriiia, frul iri;sanctificatione,; frui in ditationuin vinculis alligafe riecessariura du_d; Si
jtistiiia, Sapieiitia yanitas ssecularis excluditur, san- ' quis:: autemlibrum lcciiorie aui affectiiiaut cbgiii- -
ctificaiione spurcilia.carriis abscinditur, juslilia.as- tioiieprofecciit; StidPribuS"iheis liaric vieem:"rC*
sentaiip omnis, adulatipque cpmpesciiuj'; Tunc:enim - .pendai, ut pfb junuiiierabilibu5 peccalis ineis, aptid
n':'"'
•Jiariias"«(,:.;sisit, tit ail Apostolus, de corde puro,ei justum et tiiiserieordeni judiceni iiitcreedatv
621 COMPENDIUMSPECULI CIIARITATIS, G2st
COMPE^DIUM SPECULI :,CHAftITATI&,-
Adverte ex revereiidisVimdAiiget'6Manriqiie fbiito II, Aiinal. Cistefciehs:rii aiihum 1166,, cap.oet ex

rever: D...Curqlo/de Viseh Duneitsis cwtiobii pfiore, iib. De.scfijJtbribus brdinis Cisterc. hoc opus prius
auctoremscripsisse;:et ejusoccqsionepost.ea hortaiu qnticorum fusius de eadem muteriu disseruisse, ac
majus' Speculum cliuriiaiis tribus tibfis disiincium cdidisse: sicutldeincumjlomiliqhi uiiicam in .Onerft'
Isaiwscfwiissetyposieaivddtusacmbnitus.deiisdem dUas irigihia etunam. Homiliqs vuiguvit.
; t_APUTPRlMU_.i.,•.;, -., , , A iem, el nihil norum deertt. Ghafilalem neglige; tt

rVt Creator dmelura sua crcttiiirq.. _.- hihil IiPrum prpderiti: Hic plarienon parnalis uniiia
iVihildignius, quain utCreator a.sua ametur crea- memhri aropuiatio, sed tolius exterioris, iutei-ioris-
tiira, Igitur ;ralio, ut ad desideriuih COhdiJoris siii '-. que lioniinis vera et perfecta circuriicisio, reseeatis
animum excitet tepescentem, frihus irinililurargu- \bIilplaterii;exslingtiensTihidinem, ceerceris gulaiii,
nieiilis,;. rips.trce.vitlelicet nee.essitaii ve! utiltlali;, cahlhehs iraciiridiarti, invidiani peniius inverteiis';
illius aulem digiiitali. Suadel ratto Deumesse dili- broiiiurri.yitiorum gene;atficem expugnans siiper-
geiiduru, quia liecessariuin lipe nobis, quia cpm- hiaui, Hsec.edaces iristilise siimulos spii-jtuali qiia-
n;tiJtim s qui-t digiiuiii. Nec.essarium, ut caveainus . dam suavilaie contemperans, sequacls' acedisefot:-
damnat;onem ; t-ptiimpilum,ut.acquirainus glprilica- carrit Jang.uori..Ilsec avaritjse pestem liberalitatis
.tionem ; dignum,.quia ipseprius diligcns nos, nie- graiissimo-mucrone confodieiis, ab idololatrisevilio
rilo ipsius dilectioiiis exigit reconiperisalionerii.Der '.--anim_Liii liberat ae conseryat. Quid roga haceircuirt-
siderandusi.eslhomini Deus laiiquam-hcnum suum., citioneperfectius: qua viliorum memhra resccaniii!'i
sine quo necesse est- eum semper miserum esse; vcprpus peceati deslruitur, pfoioplasiortim exuvibs
cum qup iioii polesl nisi beatlssimus seiiiper esse; villosa deponilur, lolaque anliqu__vwiistalis tabes
qui bonOfuni nosti-brum nbiv iiidigens",prpnohis "squalprquc dejieitur?Mciileni eninii, quam dulcedP
voluit misercsse. O-Doriiiiie Deu.s, quanlain tui charitatis.compleverit, non limpr angusiai,- non Ji-
ciileclione jucunditas! quanta in jjucuiiditate,Iran- hido comliiaculat", rioii ira dilaniat, non stiperbiU
quiUjtas! quanla in .iranquiUiialc seciirilas.! npii elevat, non ca.nodoxiscinaiiis funius eveiitilat, rion
ejus qui le airiat errat dileclio, quia le liihil melius; exagital furor, nonslimulus amhitipnis evisceral,
noa spes fallitur, qtiia Uihil amalur fructuosius; non avarilia contraliit,- nbn dejicit ifistitia, tion in-
non excessus timctur, qtiia nec riiodusamaudi pr.se-. !\-i.diatahcfacit. Chdrilds quippe non wimtldluf, non-
sciihitur; mundiaiis aniicii.se direptrix mors foi'- agil perpefam, rion inflaiur, lioiiest ambilibsd, noti
niidalun Iii.tui dileclioue iibn limetur o_rensio,-qu_e quwril quw sua suiit, iiori irrilatuf, hoii comiut md-
iiul.laesi, itisi ipsa deseratuf dileclio : nori interve- luni, non.gdiidetsupef iniquilalem (I Cof.-xiri).:Vi-~
iiit ulia suspicio, quia judicasipsius couscientise.te- des liauc spirjfualem circuriieisioneiTiomhiuiii vi-
sliinonio. Hic jucunditas, quia iimor excludilur; hic lioriiriiesse peferaptoriam; quse-oninesseiisus cor-
iraiiquillitas, qua, ira compeseitur; hic seeui-itas, porisdiyiiio quodam cultro puiificat, ocuioruiii ab-
ijua niuri(ltis'coriiemiiiiur,Cpmpafelur, qusesb,pin- , scitidenspetulantiani, auriuni pruritiim eradeus,
nibus ditiviis, bmnibiis deliciis ftitind.i,p-Tinibusho- £ gusttts supefiluassuavitates propellensj-lirigusepro*
norihuslioc unurii faiiiulorum Chrisli,quod raprlem cacilalem detraliens, meretricios odores excItidenB
non tiirieiil.Quid, quseso,in muiido jucundura; cum : narihus, taclus perniciosam mollitiem cradicahs.,
IpSaejus juctindilas coiiscientiarapungat,cum timo- CAP; ' III, {Specui.Wb.i, cap< \0.) Quodambi noster
rera liiortis iricutiat, eum .amaipres sups selqrnae ' adversuin se ex charilate ei Ciipidilale contrario
dariirialioiii addical?. , appelilu dividqtur, :- -.,:;: ;:.;,:.
CAP.IL (Specul. lib, j,cap. 10.) Qttod charitatl Apostolus ail: Ggro.concupiscitadvefsus spiriittm
r nihil desii perfeclionis: Diliges Dominum Deum et-spiritus advefsuscartiem : liwc eiiiriisibi invicciii
tuuni, elc, (Matlh. xxii.J - - adversanlurût nqnquw vuilis itldfaciatis (Gai.y).
0 verhiim eonsumm.ansplabbreviaps in;-equitatc; Quia cliarilatis; sive eliamctipiditatis pa solai arti-'
verbum enaritatis, verljtimampjis/verhumdileeiio- ' fiise nostrse portio capax est, quseusitatiusamPi*'
nis. verbum tolius perfeclionls! Yerbumxpjisum. nurieupatuf; ipse"bsi, qtii ex nova infuslPrie charli
mans, cuiniiiil potest deesse, verbuni abbrevianSj , tatiset ex reliquilsvetustse cupidilaiis,:qiiasi.qiio-
mquopendet tpla Jexet proplietse (ibid:), 0 Judseej,, dam corilrario appetitu,:adyersus senietipsum eok-
i' quid lantis bpus cst. Ilic circurrieisioyhic: SalihsL: slat esse divistis. Unde irilelligeriduftiest, Aposto-
iuin, hic-hosliae salutafes,, Jjipodoriferum sacrifir luin spirituscarnisqtienoniine nequaquani coritra-
cium, hic tptius suayitaiis incetiS:!m,.Teneeharita,- ri.as in .homineuab, til irijpuii ;soniriia!!tManichajij
.6-25 B. AELiiEDJABBATiS RIEVALL. DPP; PARS I. — ASCETICA, 62/.
syeser-ipsi.sse r.attiras; sed spiritus appeflalione,, A his, quihus ipsa sit nielior, requierii iiucupaii? -
nientis ex cliaritatis iitfusioni. cxprimeiis uoviiatero, • Quod, u.t-mea fert opihio,.nequaquani ageret, nisi
carnis quoque voealiuloex rcliquiis vefustalis mi- liinc eani falsa qusedam iiuago felicilalis deluderef-,
seram animse insinuans servitulem, inler vClus no- Iiinc vei'cemiserise sirnilitudo lerreret, Nam paupe-
strurii inolitum, iioyumque Insolitum, cOniinuiim riem, famem, sitim, et talia suslinere, miseria ju-
'
in una mente asserit oboriri coiifficium. Hac itaque dicalur; puibus lariieii plerumque vera miseria
concupisceniia, qutim pa.rp_is_e.ssedicil Appstplus prsecayetur, seteriia bealitudp .CQjiquiritur, Beaii,
.(ibid.); ribn.-q.upd pninte ccrocupiseeiiiia mala ex erjim, pauperes, ait.iesus; qupiiiam êstrttm est re-
carne sil, quippe ctini ea jicqiiaqiiam dsempncs ca- gnutii cwlorum,.Beali qni lugenl, quqniain ipsi con-
reanl, qtii carne eaient, bsec, inquam, co.iicupiscen- solabunlur. Beati qui nunc esuritis, qupniam sqiii-
. tia mala corigiuenlissime cupiditas appcllatur. Gar- rabimini (Mallh. v; Luc. vt). Pauperies ergo setei-
jiis vero cpncupiseentia diciiur, eo quod non ex Deo - nis,,divitiis muneratur, ltictus selerna jucttnditate
scd.ex hoinine sit; quem carnem jit Scripturis ap- mutatur, esurienii s.iiietas seterna servatiir. Ilir.c
.ficlla.rinonest amhiguurn. Cpncupiscenlia, aulom "enim omnia, divitias scilicet, 'jucundilatem,'.saiic-
spiritus non immerito charifas appeilatur, qusequi- tatem, beaiitudini non decsse, nemo qui dubitet.
clem in cordibiis nostris diffundiluf per Spirilum YefujtJ, quia reprohum quemque in qualiscunque
.sanctuni (Roih. v). ; voluntatis suce affeciu, specics qusedam jucuntliti-
trs eludit, eUin desideriorum expleiiorie deleclalio
CAP.IV. (Speculi..lij). I, cap. 21 el 22.)Q«.orf raih:- falsa dissolvit; Ignorans misei-, quanla sit cleciis c-t
rionnisi in bealiiudinis udepiione In
' rtulis crealitra prcssuris consolatio, et in spe congfatulatio, pev-
qiiiescit : el quare cum beaiituflinem oplet, viuiit horrescit
.. iamen, qup edm obtineal, liiira irifeliciiale requidem eam, quse iii facie paret, infelici-
faw1/ _ talis effigiem: sed sub felicitatis colore veram exci-
Ipsis ariiraanlihus irrationabilibus magnus lahor pil iiifelicitatem, falsam jucunditatem, "quseverunii
est, tueri salulcni, vilare perniciem, carnalium ap- dolorem non effugit, ei niiseri__ praeferens, cui vcia
petituum quterere saiietalem; quaadepla eum niliii bealitudo succedit.
habeatit ullra qttodappetant, cpnquiescunt. Rationis CAP.V.
scnsum (Speculi lib. i, cap. 25 et 26,) Qiwd req>xiesT
quippe scientiseque expertia, quod camis, .'_ ijiiam ruiionulis crcalura naluraliter appelit, nci
escedalvne appelerc quidem possunt. Tibi enim, o in sultile corporis, nec in voluptute, iiequeindivi-
aniitia ralionalis, prse cseleris animaniibus hsecprse- tiis quwreuda sit.
rogaiiva servatur, quod te a carnis sensihus abstra- Q 0 mirajjilis crealura, solo Cfeatore infeFior, qu»
hens, ad alliora conlemlas, riec aliquarido saties te dejicis? muhditni araas? sed ipsa es mundo su-
ajipelituin, donec ad id quod suinmum cst, id quod -perior. S_Icm ni.iiaris? sed ipsa es sole lucidior.
c-st,ppiiroum, id qtio nihil superius, quo nihil excel- De coeli hujus volubilis situ philosopharis ? sed tu
, leniius, feiiei curiositate pervenias. Ubicunque in- ccelo subliniior. SeCretas creaturarum catisas lima-
fra suhsistis, tametsi alluni, laicetsi magiium, ta- i'is? sed le riulla naluia seeretior. Dubilas cuni tu
iJielsi jucuijdufti judicctur; raisera proctil dubio de his oninihusjudiccs, de te auleni nihil honim?
iemaiiebis, Misera, quia iudiga. Indiga, quia restat sed si velis judicare, noii lainen amare. Sed nec
qtiod petas, reslatad quqd aiiheles; restat ppslre- ipsuni judicai-C ama. ipsiini ama, qui, his oipiiibtis
.Bia ip.sa heatiludp, atl quaui appetendani aniniani _te jirseposuit, iioii subjliisil. Pra-posuiiyiion ut his
ratiorialem yis qusedam uattiralis impellil. Sed de- -tu healior; sed ul esset, -cjuo iu essCs superior :
plptaiida satis est miseri hominis cteca perversi- stihjiciens li..i omnia adcumuluiii lionoris, se tibi
tas, qui cu.m beatitudinem vehementerexopiel, nOn servans ad fructum bealitudinis, Quidergo sequeris
luodp ripn. agit, quibus adipiscalur opta.ta; verum ftigilivas pulcliritudines; cum tua-ipsitis pulchri-
affectu ea eomiiiiitit, quibus miseriam tudo nec seneciutp niarcescat, nec paupertale sor-
: prpnipriaccuinulet suain. ôn secus
niagis quam si seger r>j descat, nec palleal ;egritudiiie, nec; ip.sa saltem
,' quispiarii saluteinvelienieiiier expp.lel, sed pb praj- "morle depereal'. Qua.ris, ut vblujitati tuse nihil de-
; seiiiern iiioiesllani refugial seclionem, adustionemve •sit^ct sic requiescas; hoe ej-go qusere. Ubi, in-
exliorreat, ac prsesenti quadam suavitaie pellectus quis? ncli in salute carporis,. lioli in voluptatecar-
olei 1'pmeiilarequiral: quanquani morbus ejusftiodi iiis, nOli in potentia, noli in diviliis, Quid enim
sit, uf hac magislevilat.e fervcscat; nec sinc adustio- perversius, quairi raliopalis menlis honuiii in ven-
iiis, seciioiiisve dolore leiilescat. Sic miscr honio, tris ingluvie collocare, ae id quod praecellit i.n.lio-
sip yel d.eceptu.s, dum p.utat esse felicilalem, quse: mine, yilissim_ecuidam earnis susepoi'tioni subster-
u.ori est,. vel .prsesentiuni s.uavitate illbclus,- quse: .: nere : maxiroe eum sein his a stolidissimls beliu.s
falsa es,t, et se ipsum roisepiseaddi.cil, et beatiludi- nihil videat posse differre ? Deriicjueet fames cru-
uis app.e.iifumnon amittil; ac proinde infelici cir- ciatuiii, et satietas fastidium"parit. Narii etsi volu-
cuitu lab.pranSjnunquamquiesci.t. Enim vero cumi plati saiisfaciat, necessitalis nietas excedat necesse
-aniroaei'atipnali;solus sit superior.Deus, par ange- est; si autem naturas niodura excesseri.t, doloi-eni.
Jiis, csetera pmnia..judicentur inferiora, qujd de- corporis vitare impossibile est. "Porro libidiiiuin.
nientiue tain vicinum, quairi relicto superipre, -ini sordihus obleetari, ac instar imhiundissiniffistiis in
-€25 ; --r.-- .-CQMPENblUM SPECLLl CIIARITATIS. 6?T
eoeno lurpiiudiiiisvoJiitari, sicut riibil taipius, tiiliii;A ah aliosibi jjossit iiiferi-i, malum esse : dutrique iii
foeilius, nihil magis eriihescendum, nihii tarn cori- ill__.ni.liarediiateiri iiicorruptibileni, et ihcbiilaniiiia-
fiisiorie dighum : ita pfofecto iiiiiii iriagis inquie- tam, et iniiiiafcessibileiri, coriservaiam iri ccelis, M-
tum,nihil ita omiji qtiiele ac tfaiiquillitate vacuum. iigit hieiitis pbtiituhJ, S-eeiilaresdivitias quasi, cpr-
Nam de ejus fceditate quid diceilduni? cum Jisecsbf- rtiptihiles, carriales illecebfas qtiasi cOntamliiataSj
dissinia lues etcafnerii Coritairiifiet,etiiieriiem'efi.e- Pmncs riiiiridi ppiiijjas cjiiasi ftiarcescibiles; quadsiFri.
~
ininel," ac quidquid iii aiiiriio horiesltim, quidqtiid riieiitis riobililate cPhleiiiriere, eV iii iliad. proplSeti-i"
decorum, quidquid defiiqiie virile-cst, pbfuatpari- euiii exstiltare : Omiiis caro feriuih, et bhiriis gtbfii
ler et eveftaT? Et qtiidem ctim cse.li_.ravitia ple- ejiis idnquanx flbs fchi,. Exsiccdiuni est feiiuih, 'ei
runiqtie se quibusdarii virtulum iegumerilis Pppa- . cecidiifibs, verbumrduiehiDbminimdhelih wterriunif-
lient, ac proinde non mOdb ad liuiriariOsrioii eru- (Isa. XL.) Qtiid iog;o duicius quidve tfahquiilitis;
bescarii, imo et intumescaiit aspeclus; hsec sbla in _ qtiairi lufbhlis carnis motibus 11011 agitari, cafnaliurii
prinia fronle lanturu sui prsefert lioriorem; ut ea incentivbrurii iriceridiisrion aduri, ad liulluhilllbce-
iiiaxirae hora, qua etiarii carnem perSlririgit ac.sibi bfosum -mbveri. aspectuiri; sed tepescentem roie
viiidical, oculos vehemeriterrefugial. Qiiidergo Jiis , pudicili-- cafnem spiiitui habefe subslfaiam, iibiS,
agendum, qui Yirginis Filiuiri, ac virginitaiis edlunt.." jam aa caniajes voliiptates.illcctficein, sed adspiri-
auclorem? Cayendurii est piofectb, ne cijiquarii Id luaiia exercitia obedieiitissiniam adjutricerii? Quitl
eveiiiat, qtiod de quibusdani ait prophcla : Coinpu- taildeiri diviiise trahquiliilali lam proitijriumj qtiarii
__truerunl jumentd instercore suq (Joel i)._Quibus illatis contuirieliis nqft riiPvefi, iitillo ssujjplicio,riul-
verjjis proprie satis fiiiem, modumque hujus spur- Iave persecuiiotie terrefi, utiatti meuiis et"--in pfo-
eisstmse passionis expressit: eum, .'quem. liixufise.. speris, et in advefsishahere coriSlahiiarri, iriiliiicurii
Charybtlis alisorbuit, caruis suse CPlluvioiie;quin etamictimeodeiri oculo iuiueri, ad ejuS.se siriiilifuS*
pfoprii siercbris egestione asserens esse cbfrupium; dineni coiiformafe, qui facii sblem suurii qfiri super-
ut eum npii modp. exstiiieiuiii _estimes, vel absor-. bqnqs el maios, el pluit siiper juslbs et injusibs?
ptiim, sed instar sepulti cadaveris, immundissimi (Mallh. v.) H__c:siriitiiofnnia iri Charitale, el iioii
pruiitus sanie profluehte, putrescentem senlias et nisi in charitate si-iitil oraftia : ac proitide in illa
fetentem. Necesse esl efgo mentem ctii nequam hic vefa" tranquillilas, vera suavitas; qtiia ipsa est ju-
spiiitus insederit, qulbiisdam furiis agilari, etigni- gnni Domini, quam si Domiiio inyilante tulerimus,
tis luxiiria. stiinulis impetitam, ad quseque flagilia inveniemus requiem animahiis iioslris, quia jugiim
ebriaro ei vagabundara, solurii freno tolius lionesta- ,r, Doniini suave est, etpnus leve. Proinde csetersevh'--
tis, inipelli : lesiinctoque seiriei concepuepassioiiis tutes suiit noljis aut. quasi fessp'vehiculum, atit
iucendio, in aliud riihiloininus sestu veljeiiienliofe quasiviatori viaticum, aul.quasi lucerha caligaiili-
sncecndi. .... . , bus;-aut quasi armapugiiaiilibus; al cliarilas, quse,
CAP. YI. (Speculi lib. i, cap. 3,1.) De_siiavi jtigq licetut alise viitutes si.nt, sit oporiet in omnibus,
:chdritali~s._ . _ specJalius lanieii ipsa est requies fatigato, et via.iofi;
Tolliie jugum tiieum super vos-, ei discite a tne niausioet jjlenalux peryenieiiti,-.et peffecla corona
quia.miiis sum et humilis corde, et inveiiielisrequiem viatofi.Quidenim estfides; nisi vehiculum noslruhi,
animubus veslris. Jugum e.nhn meutit suuve est, et quO ad patriam yehimur; qtiid spes, nisi viatictim
oiius meum leve {Muiifi. xi). Juguiri islud fratefha nosirum, quo in hujus vi.tse'miseriis susteniamtir;
dileciio est. Juguin Jstud non premit, sed unit : quld quatuor illse virtules, temperantia, prudeniia,
,onus istud pennas habetj non pondus. Prorsus qui fortitudo, juslitia, nisi arma' stint nostra, quihus
de hujus asperitate causaulur, jugum cupiditatis • pugnamus? At uljl chariiafe, quse libn nisi in Dei;
nonduni radicitus ;abjecerunl. Forsilan ertirti sub visioiieperfiCitur,: iijis dtinlaxat quihus hjc infi^B.'
hahitu religionis yenirem .coliini; sub lunica pceni- incJioatur3 mens fuerit pleiiiiis absorpla :-.nee .fides..-
teniium, ad mundiales glorias ethonores anhelant; D 1 erit,-quia qui cernitur ef amatur, non est opus ut
stib agnino vellere, Jupinum gerenles ariiniuro inex- credatur; hec spes erit, quia brachiis charitalis
plebili avaritia sesltiant. Uride-nimiruiri confinuis Deuni amplectenti nihilresiatqupd sjjereiur.yerum
curis eviscerantur,inflamnianlu.r odiis, anxiis cogi- teinperantia pugnat contfalibidines, pfuderitia,e6n_r
lalipnibus dissipanlur; quia jugum uliqup mundi tra eriores, foriiiudo, cbiitra; adversilates, juslitia
asperum esf, etptius niunGi grave esl, Porro jugum conlraiiisequalitates : sed ip cjiarjtate illa perfecta
Domiiii suaye est, et OriusDpmitii leve est; casiitas, ideoque nuilalibido, contra quam pugnet,-_'
CAP.\It. (SpeculiMb. I, cap. 51.) Quanldsil in temperaiitia ; incliaritate perfecta scientia, ideoqtie_,
: charilate perfectio. ntdlus errof, epntra. quem pugnet pruderitia; in.
_; -Quid eniin suavius, quid gloriosius, quam mundi chaiitate vera heaiitudo, ideo uulla adversitas,_.,
'
coijteriiptu, niundP se cernere celsiorem','ac'-'inbonse quam fortitudo deyineat; in charitafe pacaia sunf:,
conscieiiliaB vertiee coiisisteiifem, toluin-mundum oronia, ideo.nujla insequalitas, contraquam justitia..
hahefe suh pedibus: nihil videre quod appelat, - vigilet. Agitilaque modo vera temperantia, iieille-.
nullum quem nietuat, nulluiti cul iiivideai; .iiih.il. cta; vera prudentia, ne (lecepta; vera fortitudpv ne.
quod possil ah alioauft.rri, suutn esse; iiihili qiiod oporessa mens 'ratioiialis norriiani cljarilatis exce?_ ;
;i_27 /li, AELR__PrABBA£lSRiEVAIyL. 6PP.;PARS:;L-^ltSCETlCA.; - 623
<lat. Porrb. si subtilius advertas, qtiid .estleiriperan- A Jiisiiii.a dictet.-jier- qn.arii_diyiiiam similitiidinem
tia, nisi amp.r, querii nrilla yoluptas-illicit:? Quid est rei.ndiifi: atipcissiiriis viiiortini =--;fcestiis-:(siTenisque.
:prtuleiitia, aisi arnpr. qiiem nullus efrqr seducit ? dcsideriis, qtiasi, reptilihiis;; eorppiisque motihus,
Quld foftiludPi rijsi amprfprtiter adversasiistitiejis? qiiiisi: |uineHiis,: geijerosa auelbriiate"' imperemiis;
Qui.il juslitia, nisi amor, sequo,quodani -inodera- ag.iites utioorpus tnenti, niens: Deo;suibdatur, sic^
inine insequainales Iiujus viise coropbnens ?Tn fidp qtie, juslitia dictante, cuique quod suiim est, Ifi-
ergo charitas iiichoalnf, in e_e;eris virtutibus exer- buatur. Reslat septinius.' dies, id :esi:Sabhatum, in
'ceiur, in Seipsa ;p.efjfieilur."Veniniul sui-seclalores- quo omnia isfa opera coHsiihimantur, iii quo reqtties
in regnum stisetranquillilaiis charitas perfecta iraiis^ vera suscipilur, in quo lahori iiosiro ierminus ac
tulerit.curiciis jam cafnis illecehiis cuniipsa"car- . finis iridicitiitf Ipsa est cJsarilasyJrlUtuni omiiiura
nis r -. ctinctis
.","niorlalitate consiimptis, |
eriwumtene^ consumhiatio,, sarictarum aiiimarum sijayis refe-
liris feifl.'*liicis eonleiiiplationejJeeiissisy'certaque «cii&, Ijbriesta^niofum: cOiiijybsitio.Îpsaradix, ex
securitate m,u;iidii huj us; sueeed.enle molestiis; depo. :qu_. Oriinia-bona opera;, tit- bpna «|iit,>oriunlur- in
sitis, ul ita di_;erim,quibus hoc-belliienrippreuiilur tjua omriia Jjpna. opera_p"ei--ficitiiiiur, Ipsa seplimus
armis, sola suj, suavitaie reftciet ijisa.yiclores. Ita dies. divina nos graiia rc-jcil;;ipsa septimus meti-
eiiiiHtunc c_ete.-0vi.ffut.esin ehariiaiis-pleii.ittidjnetii sis, iu: qu-bpost fefttat-onutii d>lU:yii.rii,area cordis
sese rufundenl, ui in illa feli.citate, nihil aliiid teni- suaviier requiesoit. litiic servit tfeniperanlia, pi-u.-
jjeraiitia, prtidentia, foiiitudoyeputetur, qiiaftieha- dentia y_îlat;: militat fovliimib,-jtisliiia faniuiatury
ritas : tain casta, ul riullis teii,ieti!.r;i!lac6hfis;":'lam' * CAP. IX. {Specnlr "lib. iij," caj?.'I':) 'De distinctioiie
lucida,iit ijullisinterpolefureivorihiis;;lam validti» ~.: •-':;'-.'.";r•'';.-:'friuhi-Sqbbaimubiy. ",'
ul nullis omniiio appetatur adyersis. Leginiiisin Yeleii .TeslamerilOtqijasdamSahba-
*CAI>. VIII. (Spectiii lib. i, cap, 52.) Qupd ppera sex ipFiinirdistirictiories: Ilabcs neihpeiri lege ti-ia leni-
'-. dierttm cesteris apteniur viriuiibus, stpthriw vero- - pbra. Sabbati requie consecrafa; septimum videli-
tliei requies charituli qssignctur. ..":.•_''.".'. . eet- dkni; sepliriitirii aniiuniV-et posUsepiies sep_en»
^st ergo fides riobis qtiSsiprimns dies,; qtio fiae- quiiiquagcsaBium. aniiiiin. Bfiirisini ergo Sabbaluiii
iesah iiifideJibus, qpasi lux a tenGiJris.separaniiii. dierH-ii,-secuitduni annofuiii; lertiuni.uoii iriitrie-
S;t sjpes secundusj per qliam in ccelesiihbs liahi- fito dicifur^ Saljhalunj sahbatOKurii.Consiat nam-
fantes, etpro fidei riierilis scila siiperccblestia spe- cjue es sept!.ni âiinorurii Sabbaii-., adtiiio ;unc*
•
rariles, ah IiiSj qui leiVam s aiiiei-lfis, Pt a~Deo sola ut sepleiiaiius numeiiis iri tiniiate coripluilalttr, qi*i
lerfena flagitahies', stih c<E'.iTn-maineiitft,;aquafum g"et ( ali ;unilate;pi'ogfeditur,:bt in tirtitate jjeiiiciitif.
instaf diJaJjunltir et fluliant, Beo prbriibverife,-dis- Naro ei bmneoptis boijiini "aJjurilus Deifidei in-
refriimur. Teniperanlia nbbis' qtiasi dies, tertius elioaltir, qtiod: seiJleiiario Spiritus saiicti m»i)ei'&
yiueeseal, ip qti.o membra nps.ira, quae stinl super promovetur; uiad ipsuni; qui vere unus esi, venia-.
terram, niortifleahtLbus, ac cttrrialCs cPncupiscen_- luf; ubivlolyoi quotl suriius, tiiranicuinipso e.fli--
""iia.syquasi aquas ariiarissimas, riecessariis termiiiis Ciatuf. Habemus ii-itbritiiSabhatum diertim, Sahba-
'(ioerceritlbus, appafeai teffa cprdis hostri: aridaet lum arihpruHi, et iii quotJani prsegustu Sahbaiutn-
Detim isutimv JamvPrb sahbatccinri/ : :::;:,,: -: -
iriaquOsa, sitieris:T.bmii:_lm
lirudentia quasi' diel- quarti ltimenêritriipat, pef' CAP.X. (Spcciiii lijj.iii, cap.%),Qupd in ditectione
tjtiain inter facienda. et non facienda,"quasi inter iriplicl, islpruhi Sabbatqfuriisrt' quqrfehda ' distirt-
*- ':.
diem et noeteiti divicJamur* cujtts adiiVintctilolu* '\ctid.--:-: ;-- V;:
jnen sapieritise,- velut solis spjetidoi elfiilgeat; Jux Iri Jege sic serijilum esl: DiligekDbinbiiim Deum
scienlise spirifalis;-quse in ajiquibtis lioliis cfescit; iKUinexibtq cbide tuo, el ex lotaanhha Uiaêiex
in aliquiljus dejicit, quasi Jtirise decus;appafeai; omni meriie; tua ; el proximum tuuin ianqttdin te-
per quatti' ctiarii^^ pisecedeftliurii patftirii cxeropla, "ijJS-tH!:IriOiis duobus prwcepiis iotd lex peiidei ct
Necesse est-efgo, ul in Jiis
cjuasi slcilaruni glohos, meiis. devoia"sifspiCiat; per jYypibpheiw (Mdfth; xxri); di-
quarnjnter dies et annos,nienses ethPras divi- dilohus prseceplis,; has'Sajjbatpruni quserairitis
1I__G~
daf;: qiiid distet vjdciicel iriter cos, qui arile -legeiii, slifictiohes,rftam el ipsce ex lege suiitiPbi-ro
et sub lege; quid inter, lios et illos qui sub graliaj dtio pra.eepta, si diligentei' inspicias, tfia qiisedatn
quid singulis ebriveniat; quse, pKCcepla;qtisetem- iuvenis dijigenda, tevidelieel, prbxiraum el-Deuni.
pora, -qui niores, qiia. saeramenia, teqtia exaniiija- I3bi enim iieituT : Diliges prqximum tuuinsicut l&-
itipne discerftatf Sii-inobisfCrlitudq qtiasidiesquin- ipsum niariifesium cst, quia dehes tlillgere et le
t.is, per quani jiujus niarjs liiagni et spatiosi, ssectili ipsum, Hoc fameri non est pfa.cejjtuiri, ijuia naiiyias.
yideiieet iitijus pibcellas tb.iereiiiiis: -ac plsees spir.i- ' ^slMiJsilurii, Netiiq>eiiim ii»(/ttam, iesle Appstplp,
taJes, Deo operaiile, effecti, vitain iloslrarti ifttef cariierii sitdhi oSio-imbuit'(Eflies\:-}i%'iil'sVam\cai--
uiitJas teriipestatesque seryeriiiis; ae meiitis iiostrse heni, riiultp riiirius ulitjue luenieni, quatri quilibbi,
, clesideriaj simuletaffectus, quasi vblatiiia peririata, eiiaiii.iiesbiens,^^ niagis diligii quam carnern. Nemo
ad. coelestia erigerites, et eaj quse stirsuni sunt sa-_ est eriirri qtii rion malit infirmus: earrie, quam iiisa-
piejifes, multiplices bonoruiiibpeftini fi-uclus, Deo iitis viveie irieitle. Sit efgphoniiiii dilectio stii Sab-
'
tîedicenle, ffeddaniusj Por>;ridieiu^sexiufri iiobis •Jjaiuiii rpriintihi j diJeclib proximi, sit secttndum:;
Xm .--' r-;_ COMPENDiUMSPEtCLl GHiiRlTAlriS. ^ " G50'
"
Dei .aiitc-iriditectio, Sabbat.iim sabbatoriiiri, Esl.au- A 1 quilla; et iiislar cifdiiiatissiiuse ac pa;Gaiissihis&: ctii
ieffl,_u.l supeiius' diviiiiusy -Sabbatuin spiriiale re- jusdanv familise, omiiis cogitatioiium, sermonuiji;.
*
quies animi, pax cordis, Iraiiquillitas :mentis. Et operuriique lurbrt ipsi auinipj.quasi parrifanjilias
JhpeSahbatuni iioniiuijquaftilii prbpria dilectibne domus arriserit: ofituf hiiic siibito riiira sectiritas,;
senlitur.';• aliquando ex dulcedinefratefnae dileclip; ex secuHtate niira jueundilas, ex jucundiiate auteiu,
-uis Jiaurilur;- iii divina dileClioiie absque ulla am- jubilus quidam, eb devoiius iri iaudes Dei erum-j '
Jjigiiitale peffieiturilloc âne providencjum, ut lio- pens.quo perspicacius eorispjcil.ejus esse muiieriss
nio.-sieul ppoftet, diligal semefips.uro, proximufti ,. quidqtiid in se boni recognbicit. Hlc est septiiiii
-vc~ro_.ianquam.se ipsurii;l)eum stipra se ipsurir; dieijucundasoleniniias, quara necesse est sex dies, ,
jcjuia nec se, :ncc prpxii_nu.ni, iiisi propier ipsum. id est operum pra;cedal. perfectlo, ut piji-ium iii
JRofro Peum non. atriare: cpiivincilur, a qub proxi- bonis.operihus desudemus, etsic demufti i» con-
ihus ribn amatur.Q-ttC-HtHttioit diligitfralrein qriem scieiilise iraiiquiUifale patiseiiius. Es boriis nanique
mdel, Deuiii quem nonvidet, quomodbpqtest dilige- : bperihtis purilas conseientise nascitur,:sectindtiiii
re?(I Jodri.iv,) Pr_-cedilcrgo quq.lainmodo dile^ quani suidileetio: judicatur. Sicut eiiim isqui ojie-
-re-_i.o"n6m' Dej^.dileclip. prOxinii;: dileetioiiem vero ... ratur yel diligii. iiiiquitntem, non; diligit, sed odit
ofdirie, npu r- ariiriiam suum (Psal, x); ita profecto qui diigil, ;et.-
_îfpxiiiiidilectip sui, Prsecedii, it)qi.i''ai.__~>
•digiiitale. Prajcejit, sed .iljain perf_ctain.;, de" qiia operatur justitianr,: noii odit, sed diligit .aiiiroaii»;-
-diclHni•esf. JMiges Dominum Deum tuum extqiq suam. Jlaec est prinii illius Sahhati jucunda.solenif-
. cqrde tuo,el-ejc tplqanihta iua,el extpta nicritetuai nitas :in qtia servilia hiuri.diopera minimeexei^.
Nafti profeclp qusedarnliujus dilectibhis portio., ctsi centur;in.quahee igftis eoiicupiseeiili?e ttirpis acr--
iipii plenitudpjet sui, et proximi dilectionem prse- ceridilur, riecpassionuin onera comporlantuf.";
cedat necesse-.esl : sine qua .morlua illa utraque -
Cii>.XII. (Specuti lib. tfi, cap.&:) Quale Sabbalum
~csf,ac proinde nulla est, yidetur eriim mihi Dei " $x frdlertid dileUibne cqpiaiuf, el quomodo sex '
-dileciionem, quasi aliarum: dilectipnum animaf» ' aiinii qui praicedunt sepliiiiitm, clidritdti codpieii-
'
:' '
: csse, qua? et iri se ipsa plenissime viyit,et aliis sul :._tfLr\"_.'.'. - '; ";' .' --,;';
csseiiliairi viialein iiriperiit, aljsenttniorlem indti- Pofrosi ab hoc secretiori :Ctil)iculo,ln qtio.pri-
veiti Ut ergG.hpino sediligat, in ipso;Dei dilectioiii- niuiri hoc Sahbatum-celebrayit;.ad;illud peelbris suii
choatii_r; ut dHigat proxiriium, capacicri quo.-airi^ divefspfiuhi sese confiilerit, ubi solet gqudere cum*
:.inodo sinu coucjpitur, uhi divinus ilie igiiis paulu- gaudenttbus, flere cum ftentibtis (Rom. xn), jnlir-
lum coaleseens, cseleras tandem, qiiasi sciiilillulas Q ( inafi cuni.jrifirmisj - tirl cum scaiidalizalis; sense-
-qtiasdam, in sjti plenifudiiiem niiro inodo absor- ritque: ihi: aniiiiain suam; cuih omnium fratruriv
:beal : totain aniifti dileclioiiem ad iliitd stiblime.-et stiOrum ariimabus glulino charitaiis: tiiiiri, nullis.
iineffalJiie honuni abducens,; ubi iiec ipse a se, riec invldije siimulis agitari, hullis indignaiiohuni ajsti?.
_ pfPximus diligaiur, nisi lii quantum;;iitei'que defi»"... ,._;bus_'.iftflammari;. non j'aculis suspiciorium atteri;.
cieris a se,. totus t traiisfertur. in Oeurii. Interim nprt etiacis.Xrisliti.se.- mprsibus consumi; sicque atl"-
.tres -hi amores et; ab iriyicem:-,,cbJricipiuriiurI-,..ei
ab Jjuemdain Iranquillissimum meritis suse sinum bin-
iiivicem nutriuntur, et ab invicemj accenduilfur, ,nes rapiat, ubi dujci quodam affeclu oftines aniple-
porfo siraul Omnes perficiuntur. Agilur autem miro claturet, foyeat, ac seciirn unum cpr et unamaiil-
.cliiiefifabUi modo, ut quanquam "iit tres amofes mamfaciat; ad hujus mox'dujcedinis stiavissiniuin
pmnes simtil habeanlur, neque enini alitef polest,; gustum, omnis cupldilaluin silet lumultus, ac vi-
iion taraensemper seque sentianluf-; sed nunc.re- . lioruriistrcjjituseonquiescil; et fit ibi infus ab oift-
qtiies.ijla,ijla jucunditas.in propriae conscieiitjse nibus noxiis absolulavacaiio, et in fraternse dile-
puritale: sentialur i nunc ex fratefrise dileclionis rlipn.isdulcedirie gfala, et jticunda paiisatio, Hujus
.-dujcedine niittueturi.iiunc in Dei cpntenijilaliorie , Sabbati requie ac dulcedihe, propheta DaVidinso-^
pjeniusaequiiaiur. Sicut eniiri rex pliquis diyersas;,D num gfatulaburida. splemnitatis eruplt dicens : Eccc
--.-arpmatum possidens apqthecas, nunc haiic, nuric qiiam bonum, et quam jucundum, habitafe. ffdtres in
Illarii ingredittif, nunc: hujus, nuric "illius speciei mum!_ (Psdl, cjcxxiii) Vere bentim, vere jucundum,
.o.dbrP perfunditur : it_triicris, ceJlaria ijusedam spi- Boiiuni plane,. quia riihil ufiiius ; jucuridmrij qui.ai
Ti.lualibus referia deliciis, :i ntra -su_e.-conscientise ljihiisapidius. Qiipd sl ex sex>illis.ahnis, qui Sab-.
eepta "feteiitans, nunc hoc..ftunc illud iiiamhulat, baturii hoc spirituaie prajcedurit, aliquid niysticurii.
acjucu.ndilatis susa materiatii, prp diyitiarum di- velis exeuipere, scitp sex esse genera hpriilriura, i»
•\ersitate7 diycrsp modo conipeflsat.. quprunl.dilectione necesse est anirtius.exerceatur.
"CAP. XI. {Speculi lib, \i_i,>cap,3.) Qupmodo Sub-r Primo ergodilectio nostra, naturali ordiriej ad do-
baluiiispirilualeiri s}iiclilcciioneseriiiattir, ;-, mesticos saiiguinis: nostri derivatur. Quse dilectio
:: Cum enini lipmp abexteriori. fumultti iijlra se-.-• Vtit halieatuf, quia ipsinalurjae est insilum, si. non ^
crefariuni lnentis sese feeepefitj nihilque pccurre- Iiabeatur, niinis est inhumanurii. Uride Appstolus •
.rit: inquietum, pihil inbrdinatum, riiliil qtiod re- Si q.iissuorum, ei tnuxhne domesticorum cufam non
mordeat, nihil-quod oliJsitiet; spd oihnia^jpcunda, habet, fidetn Jiegavit et.esi infideii d.eterior (I Ttm,
Offliiia foiicordantia,. phitiia. paeifica? prania. tfijn-:. -v)^Ha_câifiem diiectio,- quoriiitiu abjpsa h?itijtra
0M E. AELREDI;ABBAT1S;RIEVALL: CPP.PAflSl. r— ASCETICA. ;; : - 63|
proliciscllur, iii pfseceptis, quse ad diiectioiietn per--.A possessipjierii reverlituf, ijjsiirii vldelicet auctorerii
tiiieut prOxiriii, primo loeo sancitur; ita Deo.prote-;. suum; tit niniirurri ppssidealur" etpossitlcat, ha-:
stanteViifonoifl pairent tuum et mg_trem(Exad, xx), heaiuf etijabeat, leneatur;et iejieat. lpsa est-gos-
', Ilinc ad eos^qui nohis speciajis amicilise fpedere, sessio, quse disirapia vili peceati preiiP, afnofe
/el. offieii vicissiludine copujarittir, dijectip nostra Iioniiriis deiiuente ab eo, aqiio faclus es"t,-erin-
progredituf, et quodanimodo sinti anipliore laxaiur, liajrente rei, cjuse facia est; Hpit. Sabhafo iibn iin-
Sarie. utraqueiisec dilectio, qtianquani parum prse- merito qninquagenafitisiiumerus dedieatur : iiiqub
mii servata conquirat, quippe cum ad illamlex na- s.ervilis tiinor espellitur, cafnis non soluni concttr
turalis. iftipellat, ad istaro graliViropertila iios pro- piscenfia, sed et memofia. eonsppllur; _sj)iiiiiisp_e- :
vpcet, ueglecta tameii cumuluift damnalioiiis imf- .nitudo cpncipitur. Anle, inquil, id csi anfe Perite-
pprtat. De his Doftiinus in Evangejip : Si diligilis,-"- cpslcii, Spiriiiis tion erut dutus, qhia Jesus non~
inquit, eos, qui vos diligunl, quam tnercedeni Itabebi- dum erat.glfirificaius (Jqaii. yu): rion Omnino non
tis? nOnneetelhni.ci/hoc faciunt? Ef s.isdlutdveritis datus, sed iion taiita plenjttidine, riorilanta per-
. fratres vestrqs,ianium, quid ampttus fdcills?(Mdilh, feCtione.;Daluf profectb; iii Sabba.tp prlnib, datuf-
v.) Ut ergo in aliquid amjjlum dijeclia noslra ten- pt in sectirido; sed iri Sabbatp sahhatof uhi ejus in-.
datur, amplectalur pt eos^qui nqbiscum eideni j'ugo B funditur jjleniltido. Veruiri qiiia, chariias diffundi-
prpfessipriis; subdunttir, Ilsec plane dllecllo prsemio tur in cordibus (Rbht, v),nbii alias, liisi per Spi-
11011 fraudabitiir, quia Deus catisa est, eur exhibe-r ritum sanetum, qtii datus est nobis, tihique septe-,
tur, Reslaiit adhuc dup lipmiiium genera, eo,rum nartus numerus ciistoditur;: sed iti ipsius sepienaTt
qtii foris s.tiiit, geiifiiiurri videiicet et Judseoruiii, rii mulliplicalione profecius ipsius chafilatis di-
1Nam
hsereiicPrumqtieVel sehisniaiicorum; quorutii he- gnoscituf. sepliriius diesquasi charitalis est:
cesse est: tit igppf aiitiam cloleamus, compatianiur . iiichpatipa sejjfiriitis annus prbroolio, qiiinqtiageSi-
itifirmilali, maKtiam defleamus^ ac pio affectti sola-. nius an.nus,; qui est post sepiies. seplem , ejus est
tiurii illis nostrae oratipilis, impefliamur, ;u,t et ip.si p:lei]itudo. In sirigiilis" reqtiies, iiisingulis vacatip,
iiiyeriiantur riohiscum in Christo Jesu Domino rio- in singulis spiritualis qusedara sabhatizaiip, PriiHp
sfro. In.de ad illud transeundumest, in qtip hotno. : requies irt pufilaie consciefttice, deiiide iiimulta-.
fralernse charilalis sumrna consistit,~ in qup lipmo fum riienfium duleissiraa cpiijunctipite, postrenip
DeiFiiitisefficitui', inqtipdivinasbbhitalis similitudp iri ipsitis Dei ^cojiteropjatipne,; In priino Sabbalp;
pjenius reparatur, siout ait Salvaior iii Eyari'geJio:Z"j- yacalu,r~a criraine, in secaridp; a cupiditate, in
tigile inimlcosveslros, benefucite-Itisqui odprunt vos, ei .;.. tertio ab biriiii prorsus disterisiorie. In jJiimp riienti
ordlepropersequenlibusei' culumnidiitibusvps, utsitis; '" cplligitur: ad s,e, in seciindo, extenditurexira. se,
jjlii Patris vestri, qui: in, cwlis \e__sl (ibid,). Exinde _ in tertio fapilur supra se,_ Iriprimo gustaf :quan>
giii.clsiipererit,. nisi annus septimus, iu quo debilo-.'-.. dtiieis; est 3,esus irihum.ani.tate, iri s.ecuiido videt
fes repeiere non pei-niiliiniur, inqtioservusliher- . in lerlio, quaiii s.uhli-
"' quaminpeffecfus iivcliaritate,
i-ile donalur? Qui enim novit"ettain iiiimicbs sim- nijs deitafe,
plici. ocuio,iht.ueri, iile est qui veraciler dicere CAP.XIV. (Speculijib. ni, cap. S.)Qu_omodoutra-
potest: DhKtitenopip, situleliiosdimUlimus_(Mdllh-._ que dilectiq, sui videlicet ei"-'pro%imi,.Deidil,eclipne
. vi).,'. Omnis, inquit, qui- facii peccqluiii, .servits est :_\servetur. ;.'"."_'. ',-- ;~ '-.'".,
peccdti: IJodn, v), cui deplorandaj servituii tamliu _ Quoniaiiij ut superius diSiriius, utrunique amo-s
quisque addicitur, dpnce ipse diinittens.et diligens, fem, quo velnobis ipsis cpntullmus,-vel qup proxii-
dimittatur etdiligatuf; et de seryp npii;in.odo lihei:, niis unimur', quadani divini amoris portione ner
sed etiam amicus eli-ciatur. : - cesse est aiiimari, scieiidutti qtiod :a;d:;hanc ge-
riJinaiti dileclioiierii Dei nos dilectio iftovet, et pi-p.-
ÂP. Xlli.--(Specui_i libi m, caj). 6.) Qubmodp.per- movet; secundum id quqd Verbuin caro
Jecium-Sdbbaium-m pei dileclione feperidtuf, el factuni
quqmqdo quiri_q_udgesimm:
' dnnujs huic dileclioni g est,ret liabitavit in nobis (Jaaii. i). Si qtiideni in
comparetur, _ _ Jiac gemina diJectipne apquirilur itirtocentia, quse .
Yerum hac gemina: dilecliprie purga,ta : niens,. in duobus est. Innpcens quippe est, qui nec sjbL,
-
lanip deyotius, quaiitp;securjus.ad ips.ius Diyiiii- nec"aiteri nocel. Sihi atilenl *;P;cet,qui semelipsuni
talis fejices gesli.t anipjexus ;.ita; ut riimip.deside- vilii alicujus, aul .turpilg,t1inisJabe ;coirU:mpi_.Atl
rip. succensa yelamen eafnis excedat, jamqtie, ab qua.m corruplipjienj , quia: niaxhne yoliiplas ac
iijp ineffabili iunihie,. ab illa inusitat.a dulcedine .clelecla,lip;carnis, inipeliituf, sic eam facile qtiiliy
I.eriitiis absofbeatur; faetpque; silenfi.o a.b oirini-, bet fespuit vel evitat'; si erg», carnein iipstfi Sal-
bus coipofalibus, ab pninibiis'sensihijiljus, ab vatoris pinra indutus aflecluijj, gaudet spiriiuali--
omnihus_miitabJIibus;,:in id quptl esl, etsie sem- bus, pcuiis inliieri Donujium_ niajestatis usquead,
per, esi, et ad jpsuni est, in illuni uiiuriijperspi- .pfsesepis. incl.in_tl.u_nangustias , vii;gineis inhiare
eacem figat Irituituiti, yacans et yideris.: qupniarii ; uberibus , malernis;: ampjexiljus stringi,_ tremuli.
Dpniinus ipse est Deus; :Ct inter charitafis illius, ;senis , saneti videlicet Sinieonis' felicibus labiis
S.uavesariiplexus sahbatizans sine d,ubjo.Salihatum, ' psculari (Luc, ii),'.Qiii menti.s_suse bbtutibus ima-
la.bbatprurii, H)e anniiS;juhijcfiusîn qup _ad sj.;afti : gihari dulceiiabel, quam mitjs aspeclti,_quam dul-
' '" - '
"-655 COMRENDIUM SPECULI CHARITATiS. . '.'- G34.'."
eis affalu, qflain peccatoribus eompatiens, quam A scit, hoc utique Deum ainare est. Kam ipsa volun-'
infimis et miseris coildescendens. Quis est cui ad tas riihij est aliud quani am.br..;liec. aliud dicendse
hoc dulce speclaculiim, bmnis fetentis carnis de- siint hoiiaj aut inalse yoiuiitates,, quam. bpni vei. _
lectatio nori sardeseal"? Inde suaves qucedam la- niaii ambfes. Saiie hsec voiuiitas secuiiduni: dup '
eryirise lacile gr.un.lur,'- qiiibus oftinis concupiscen- quajdam-judicanda est, passioiiefii videjicet et f
liarum sestus exstinguitiir, tepescit ciro , gulae aciipnem; si videliccf ea, quse Detis Intulefit, vei f
veracilas temperatur, omnis yanitatuhi tilillatio inferri permiserit, patientef siistineat; et ea quse _
sedaiur. Porro. ad inimicorumcjilectionem, in qiia jusseril fervenief atlirijple.at.Cteleiuni, ut ait bea-
fi-aternse chariiatis consislil perfecUo , nihil nos ttis Gregorius (hbni. 50 in Evang.), nemp credat:
ita animat, ul illitis mirse -palientise"grata consi- quidquid sibi mens sine operil.us de Dei amore
deralio , qua \\'e speciosusfofiiia pfw filiisftomi- " resjjorideat. Cuj'uscuiique efgo voluiitas Deivplun:-
rium (Psat. xtlv),~;vennstaiti facierii suani impiis iati eoncofdai, eaque quse Deus intuleiji, suslinet
priehuil conspuendam; qua oculosillos, quorum paiientci'j et ea quie jussejit exsequituf.ferventer,
ntilu reguntur, omHta velamini subdidit iniquo- qui quantumcunque ppiest jrisistit bt Deuiri Jja^
rum ; . qua Jatera.illa sua flagellis exposuit; qua ca- heaf, iiiaiidalis videlicet- illius oljiemperaiH'0, so-
: put tremendum principibus ct pbtestalibus, spina- bile, ef jiiste, ef.pic vivendp (Tit, 11),Deum tlili-
rum asperilati submisit; qqa semelipsum oppro- gere sirie pmlii ctirictatibrie diccridus.esl. Ejifs :
briis ae CQutumeliisaddixit; qua .cfucerti, clavos, enim est sententiai qui 11011meniitur : Qui Itubst
lanceam, fel, acelum, palieiiler suslinuif; in birini- tnandata mea; etsefvatpa, itleest qui diligit rite.
lius lenis, mitis, traiiquillus. Deftique lanquafti ovis Ilabet: siquideni ainor.iste. iriehoaiionem suaiti,
dd occisionem ductus est, el quasi agnus coram profecluin sutim , peffeclipriein stiam.. Iijtefest
tqndente se pbmuluit,ei 11011 aperuit os sttiim (Isai. saije, quaniuni fuefit quis in liac dilectibrie a.fr
LIII). Considera, o humana; superlia, o superba fectuossus,discretus, forlis; Affeciups.us tit dulci-
impaiienlia, qtiis sustinuit, quare-sustinuit,- quo- ter; discrettis, ut pritdenier; fpflis/ul diligat pef-
modo sustinuit,. Cogiteiitur, rogo, hsec iion scfi- : sevefariter. Aflectuosus, ut quod.eJegit,iii deside-
bantur. Quise.st," cujus ad hunc mirabiiem irilui- rio sapiat; discreliiSj rie iiiaclti riipduiri exccdai;;
tum, stalim ira iion deferveal?.quis iilatii audieris fpriis^ rie' inile hliijua etifti tentaiiP avertat. A-Fe-
niirabilem voeem, plenam dulcedinis, plenani cha- Cfus prodesi eoritra pervefsas diilcediiiesY disCfe-
rilatis, pleriam ifanquillilali.s.; Palerignosce illis ; lio coriffa deceptioiies, fofliiudo contfa persecu-
non stalim omniaffeclu suos ampleciitur inimicos? C tiones Si qtiis auterii iri liis tribus iidsciiur.-es.se
Puler, inquity ignosce illis. Quid lenilatis, quid ; perfectus , iion solutti feliciter, sed etsiiayiter .
eharilatis Iiuic addi potuit orationi? Addidit la- amat. Sarie si 11011 poterit.aflec.iupsus, sit lamen
men. Parum fuil orare, voluit et cxeusare :.Pater, discreltiS, et fpftis; et si rtbft acl prseseniem suayi-
tnqtiit, ignosce iilis} rion enim scirinl quid faciunt laletn, nori riimtis tameri ad ftittiraiii pfoficiet felk
(Luc. xxin). Putant iegis prsevaricatoreni, ptitarit '(Citateni.; ''-/-".- ''-;_
diyinitatis prsesuniptorem, piitanf pppuji; seductO'- Cii?, SYL (Speciili lib; iii, cap. 8 el9;)Iiiquibusr
rem, AJjscondia]j eis faciem meam, ribii agnove- conslel afnor rectus,siveperversus.
Tuntmajestatera meam, IcleoPater, ignosceillis,quia •Coustat autem ariibr iste in trihus, in ejeclione,
iiesciunt quid faciuul. Igiltir ut honio se diligat, iii molu,, in ffuclu. Est aiitem-plcclib -ex ratione,.-.'-
nulla se carnis deleCalione conumpat ul ycro motus indesiderio et actu, fruclus in fine Hahet
carnali coneupiscPi)ti;e-'liori succumbat, oniriem nempe.amor. semper cPniitein i*ationeiii, ftori qua
affectum suumad suavitaien. Dominicaj carnis exT senipef ralibriahiiiier arriet;,sed qiia ea, 'quseejigit, ;
tendat, Porrout j>,erfecii'.isae suavius in fraternse ab his qu.se reprobat, vivaei.cifcums.pectipHetlis-
eharitatis deleciatjpne qtiieseat, etiarh iriiniicos ceruat. Dentqtie ratipiiis est, iriter ^reatbrem et
brachiis veri amoris aslringal, Sed iie divinus liic " crealuraiii, inter teinporalia et seterna, inter aiiiara:
ignis injufiarura flaiu tepescal, Doraini ac Salva- et dukia, inter aspera et delectaJjilia discerrieie;
loris sui tranquilla,in patiehliam, octilis meftlis anioris atitem, qiiod vpluefil ad ffuendum cii-
'
£.emp.eraspiciat. -; - gere. Naro si experieniia eu)tisji.bet deJectationis
CAP.XV.. In quibus ainOrem Dei cbnstqfe efedeit- illecta, vel cerle quolihet efrbi:e:decepta mens, ea,
- duiit sit: quihus miniroe.;frueiidurii cst, eligat ad ffueiidum,
Deus in Evaiigelio ait: Qui liabet mahdala inea, piPfeclo infeliciter anial. Frui aulem diciriniSs.
et servat eu, ille est,qui diligit me (Jpan; xiv)., Npri. ciim delectaiione ac gaudio uti. Ipsarti sane ele^;
enim seeundum momentaneos affeclus Dei _p.sti'-_ clionem slatim sequiliir yeJ ellam comiiattir ipsius
ntandua est amor; _sed pblius secuiidum conli-: anioiis niotus oecul.liis, cxcllaris quodahiii)6db-et
niiara ipsius yoluiitaiis liumana. qualitatem. Suara hlovefis ahlmuni.ln illittS [rei desiderium, quani
. eiiim voliiiitalem Dei voluiitati conjungere; ut qtise- eligeiidam pulavit; at si:eam rehr, quaih ad fru.en-
liJiet voluntas diviria prsescribat, his volulitas hu- duin elegefit, elfietani dcsideiaverit, prPvOlo ade-
mana consentiat; ut iiulla sitalia caiisa, cur hoc plus ruerit-,Tih.lliiiis ftiox ;usti cimi:ga*udioac de-
aut illud yelif, nisi cjjiia hoc Deum vclle, cowiib-:. Jeclaiipii,e qti.iescii, qucip tis.um ffuetuni yocamu:*_
.(33 , B. AELREDI*ABBATIS RIE\ALL. OPP. PARS I. — ASCETICA. G5G
Iii his igitur trihus diaritas, sive cupiditas con- A pi-eniisimus, movetur ac excitalur, ld esi affi>-
sla;e \idetur; in aniini scilicel cleelione, ili motu, ctus et ralio. Aliquaudo enini affecit* lanlmn, aU-
iu fructu. Sed elceiio, amoris feivcboni, sive mali quantlo tanluni ralione amor nosler vel exterius
esl Jnchoalio ; motus amoris ipsius cursus;fru- a<i acluin , vol in occultum snccenditur appeii-
ctus amoris ipsius esl' fmis. Si ilaque mens ad tura. Ul igilur de oinnihus motihus, quibus ainor
fruendum eligat quod opoftet, si ad id sic movea- npstef -mulliplicitcr yarialur, quis maxime se-
tur iil dehet, vel eo frualuf tit decel: et lara sa- quendus sil, \ideamus, psinio de bifaria molus
lubfis elcciio, et tam compelens molus,et laiu ipsius oiigiiie, id eslde affectu ct ralione breviter
ulilis fruclus, non immeiito chariiaiis ceuseri vo- exsequannir.
cahulo juJiealur. Sed iu hac elcclioue charit-.s CAP. XYUJ. lib. m, cap. II.J Quid sil
molu iri fructu vero (Speculi
iiiclicJatur, exteuditur, perfici- affectns, et quol sint affcctus declarulur; quod
lur. At si aitimus cligat insij.ieiiler, per desiJerium spirituutis affeclus dupliciler ctccioiatur, osten-
ino\calur indeceiiter, lurpilcr •abulaliir; his quasi dilur."
gradihus cupidilalem consumroari facile adverti Esl igitur affeelus sponianea qna_dam ac dul-
potest, Hi sunt duo fonles, honorum scilicet ct cis ipsius animi ad aliquem inclinatio. Affeclus
-inaloium oiiginrs, quando quidem rudix oinrintm B E aulein aut spirilualis esi, aut rationalis, aut irra-:
malontm est cupidilus (I Tim. vi), et ratlix oranium tionalis, aut officialis , aul natitialis, vel cerie
bonorum charilas. Hoc saue dicendum, quia non carnalis. Spirilalis affectus aujjlicilcr jiotesl in-j
oimic quod in usuro rioslrum cligimus, diligere telligi. Naiu spiriluali quidem affectu animiis e\-
(Jicendi suuni-, sed soluro id quod ad frueirlura citalur, cum occulta cl quasi improvisa Spiritus
eligimus. Deus igilur nobis prse omnibus oligentius sancti visitatione in di\jnse dilcctionis dulcedi-
est, ut eo fruamur, quod cst amoris inehoalio; nem , vel frntcrna. charitalis sua\iia_eni niens
ipse prse omnibus desiderandus, quod est ijisius compur.cla resolvitur. Ileni spiritualis affeclus tlic-t
amoris quasi cursus quidaiii, aique promolio ; in polesl, qui ex diaholi iinniissioiie geueralur. Uoe
cujus adeplione, quia. perfecti boni perfecla crit' affeclu Ainno» filius David in proprice soroiis
dilcctio, pcrfecta eiilet healiludo. Pater igitur duo exarsit: amplexus. IIoc. quoque affecfu ad quain
.nohis eligenda ad diJigendtim", Deum scilicel ct turpia conslat illectos, de quibus prophela : Spi-
proximum quanquam dissimililer. Nam Dcus di- rittts, inquil, fornicdlionis dccepit eos ( Ose. iv),
ligendus ut eo rruamnr i» se ipso, cl proptcr se Gcraino enim lormenlo sanctoriiiii pudieitiaiii ini-.
jpsum proxinius, ul ipso fruamur in Deo, iroo _. muiidissimus lioslis insequitur : nunc carneni in-
et Deo fruamur in illo. Nam, licel veibum hoc fuit - lolerahili ffamma suceendeijs, uuiic mentem perni-
dislriclius soleat accipi, ut vitlelicet nulla re alia, ciosai dulccdinis affectu dissolvens.
sed solo Dco frucntlum esse dicatur, ad hoinineKi CAP.XIX, (Speculi lih. nt, cap. 12.) De dffectu rar
tnmen Joqucns Paulus : Ita, frater, inquit, ego le tionali ei irrtitionali.
fruar in Doiiuno (Phit. v. 20). Cum igiiur hsec Ralionalis affeclus est, qui cx consicleralione aiie-
duo ratio eligenda perspexerit, ct cicleris oinnibus na- viiiujis olsoiitur, videlicet cum oculis nostris
liortim contenijilatione conteraptis, meiiiis consen- cujuslibet virlus vel sanctilas exjilorata, vel fama
sus clegerit, inchoala est profecto Dei proxiniiquc divulganle, vel cerla lectione compeiia,mehtcm no-
dilectio, quia in quod dehet, fit ipsius araoiis consi am quadam dulcediuis suavilale pcrfunclit. Ilie
vcrsio. esl affecius, qui nos audita triumphali martyruiu
stia .issima de\otione compmigit, ac uic-.
C_p. XVII. (Speculi lib. m, eap. 10.) Quod ud passione
ttctum ct desiderinm amor nostcr movealur, et morahiles prieccdentium aclus quasi suh oculis de-
- quo.l aliquando affcctu, aliquando ralione ad hwc leelabili meditatione depingit. Huic affectui conlra-
duo movedtur. rius esl inalionalis, quo quilibet ei'ga aliquem,
Fil autem molus amoris ad duo, vel inlerius D I comperlo cjus vitio, quadaro meiilis inclinatione
ad desiderium, vel exleiius ad acluin :-ad deside- moveutr. Multi euiiii vel ob vanissimam jjhiloso-
rium, cum ad id quo frueridum j'udicaveril aniraiis, pliam, vel ob sltiltissimairi in ncgolio militari au- --
se molu quoJani interno ct appetilu cxlendii; ad claciam, vd oh quamlibei nequitiain, aliquoriim sibi
aclum, cum mentcin ad id etiam cxterius agen- illiciunl el incliiiant afleclum.
diim, amoiis ipsius vis quaedaro occnlta coiiipelht. CAP.XX. (Spcculi lib. iu, cap. 15.) De uffeclu or
-Proinde investiganduni aibitror, quseuam sinl illa, ficiali.
quibus quasi ineetitivis amor ij_se ad hose duo ex- Officialem affeclum dicimus, qui inuncrum. vej
e tetur ac movealur : qusequc ei cursum suuiii or- obsequiorum gralia paittiritur. Multi cniin veltiti-
dinenl quodam modo, atque prscscrihanl. Dein-Jc lilale muncruro impensorum , vel obsequiortim
quid corum sequi debeal, vel quanluiu sequi de- exliibilioiie, quorurodam sibi animos coucilfa-
'
beal; quid respuere, quid admillcre, quid mi- ruiit. \
nuerc, quid augcre opoiicat, ui ipse niolus coin- Cxr. XXI. (Spcculi lib. m, cap. II.) De affcclu na-
ppteiio sil, sublilius inquircndum. Suiif autom turali.
duo, ul mihi \idelui-, quilius auinuis duo illn, qtue Naluralis affecius inesl cuilibcl ad canicm suam.
'
657 COMPLNDIUMSPECULl CIIARITATIS. C38
malri ai fiinim, homini ad domcslieum seininis A , laiito ulique sacratius, quanto securius; lauto secu-
1sui. Nemo eui.n carnem suain odio hubuit (Eplies. rius qttanto def.ecaiius; lanto aulciiJ defjccatius,
v), ct: Non potest malcr oblivisci infantis sui (Isa. quanto rationali amore nihil utilius polest csse vcl
xi.ix), et ; Qui domesiicorum suorutn curam non purius. Suadel ergo ratio primo, ui a lationali crea-
liabet, ftdem ncgavit, et est hifideli deterior (I lura Creator amcttir, siiie cjuo necesse est eam sem-
Tim. v), per miserara csse ; cum quo non polest nisi lieatis-
CAP.XXII. (Speculi lih. in, cap. 15.-)De affectu car- sima semper rsrc.IIuicigilui ra'ionisi ineus conseri-
na(i dupliciter accipiendo. seril, cl Dei clesiderio sesc exri-averii. pioseqtilti--
Carnalis alloclus duplex esl. Plerumque c«im slatim ralio negotium suum, neccssarium prcibans,
iioii quidcin \irlus aut vitiuni, sed quscdam exlerio- illiiis jirseceplis adiiniilenJ s graviler insisteiulum,
jis hominis liabiludo, anijiium sibi inlueutis iiicli- si adipisci \oluerit desiJeraluro. Sic iiiiiatura in-
iial. Facile quippe alicujus el forma clegantior, et ' lernis visceiihiis (lcsideriuin, fatione conipcilenle,
-s rmo suavior, el maturus iiicessus, et veriusliis procetlit ad aclum, Quia veio inter Dei pra.cepia id
aspeclus, eliara ignorarilis qualis ipse iio.i o sit, maximuui iincnitur, ul proximusdtligalur (Matth.
pio\ocatet perslriiigil affcclum. II;ccadcoiii Mojse x\n), inslat ralio, nl ad- bcneficium proxiiuo im-
pucro g.alia relucebat, ulcoiilra Pharaonis impe-J jieiidcnduiu aiiiinu<- roovcatur. Omnis aulem proxi-
rium, a paxeinibus tribus mensibus servarctur, ut ait mus aut amicus cst, aul non iuimicus, vel etiain
Aposlplus (llebr. xi; Exod. ll), quod vidissenl ele- inimicus. Amicus, quia prodesl, vel profuii;~iioii
gantcm infuntem. Exposilus quoque periculo, for- inimicus, qtiia non nocct, nec nocuil; inimicus,
mse elcgantia etiara filisePharaoiijs sihi piclalem quia obcst, vcl ohfuit. Amicus, ex sanguine vcl
ill.exil, cui tjdopialus in filium, magnus cffeclus est * gi-alia; uon iijimieus, ex in;;oeei:lia ; iniinieus, ex
cpraiii univeisis quoque seivis Piiaiaonis. Porro injuria. Igilur iil amico se impcndat homo, tria
queni atl noxiam voluplatem in quamlibet specicm quajclani proponit ratio ; ul iion iuimico, duo; ut
suaviias male hlanda compungit, carnali molum iuimico, ununi. Amico dehelui' benelicium ex na-
affeclu, itemo sani capitis duhiiahit. Ilicxarnalis lura, cx ofijcio, ex pi-sccepto.Ex nalina, quiahonio,
affecljis anihiilaiilem in solaiio dpmus suse David, \cl cliani domcslicus cst; ex oflicio, quia inimicus
r.(Jspceiero Bethsahee prsevenit incautum, prseven- est; cx prscceplo, quia pi-oxiinus cst. Non inimico
tiim dissohit, obrtiit dissolulum (II Reg. xr). JLc vero, exnalura, quia Iiomo cst; cx praicc[Jlo, quia
aff-Clus sapienliam .Sal.tmonis aljsoibuit (III Reg. proximus csl. Iniuiico, fanltim ex pwceplo, quia
xi), et carnali libidiue dissolutum, in spiritualis f, j ut iniinicus cliligatur, prseceptum Domini est (Malih.
fornicalionis Laralli^yjn, nefandissijna idoloium v)*-Ilis igitur raiionihus cedens animus, si ad bene-
cullura dejecit. licium iiiipcndcndum 11011 solum araico, sed etiain
CAP. XXIII. (Spccnli l.b. m, cap. 16.) Quid de his ininiico sese paraverit, elsi non senliai alleclum
ajfeclibus senliendum sit. charitalis, iamcn mciituin non amillel. Disiingueudi
Hi nffeplus inleiim meditanli occurrunt: quos igilur sunt dtio amores isti, aller ex affecm, alter ex
amoris origines quasdam dixerim, sive radices, ratioue. Qua disiinctione id quoque solvitur, quod'
non aniOrem. Non enim his affectibtis excitari vel quseruulquidam, quid videlicci distctintcr aiuorcm
pul.ari valde laudabile exislimanitis, sihoni sunt; qui in Deo est, et ijlutn qui cxliihclur propler
ncc cxiliabile, si mali. Nam ctiam carnali affectu, Detim. Affeclus quippc non pi oplrr Dcum assumi-
qui cseleiis formidabilior judieatur, aliquaiylo viri lur, sed in ipsa aniina aul naluialiter,aut acciden-
optimi ad prohaiionis meritum liiillanlur, Quo- taliler oritur. Prointle si ei, c-uiatiimus qitadam
(irca non his afleetihus moveri. seil his affectibus spoiitariea ac dulei incliiialione scsc refundil, lotus
iiiformari, aul utile j'udicamus, aul noxium. Quan- atnor secuntlum ipsum affecliim exhihealur; iste
c!oenim hi affeelus. moveiil aiiimum, aut \isitatio nec iii Deo, nec propter Deum, sed potius propier
iu houis est, aul lculalio in malis : quando secuu- D ] sc amattir. Si vcro is, quein affectus isle comjile-
(luni hos affeclus dispoiiilur, plena esl ipsius yolun- clitiir, in Dei dilcclione pariler assumitur, anior-
latis conseiisio. C&nsensio autem aut oeculta csl, que ijise ex affeclu sajiiat, sed ejus c.\hibUio ex ra-
O.ulmaiiifesta. Qcculla, cum ex conseusu" desiderii tiouis raoderaniiue pendeat; Imjus utique amor noii
agilalpr iiilerius; manifesla, cum ipsum desideriura primo propier Deum assumilur, scd i« Deo salu-
aJ actum proruinpit exteiius. Utrum autem seeun- hiiter cxcrcelur. Porro ei, quem affeclus iste re-~
dum lios affecius moveri dcheal. amor nostcr, vcl spnit et evilat, si considcraiioncdi\iiii prsecepti nos-
quautuin mo\eri deheal, investigare couahinjur; mclipsos, ui oportcl, cxhibiicrimus, ac quidquitl
si tamen p,rius de ratioue, quain aliam amoris cau- dicia\eril ralio, ,prou( indiguerit, impendcrimus,
saro dixjmu.s, pauca prseroiserimus.' isle non propter se, sed tanium propter Deum dili-
CAP. XXIV. (Spcculi lih. m, cap. 17 ct 18.) Qito- gilur. Igitur-amicus, qui non potestnpn diligi, dili-
modo mens ad Dei proximique diteclioncm i;aiione galur in Deo; itiimicus, qui itan propter se polest
movcaiur.
diligi,diligatur jjroptcr Dcum; illc cx affeau, iste
Nam animuin, quero ad Dci proximique dilectio- cx ralione.
ncm nullus nio\ct affcctus, pleiiimquemp\c! rati";
C33 C. AELREDl ABBATIS RIEYALL. OPP. PARS I. -- ASCETICA. (iVJ
CAP.XXV. (Speculi lib. m, rap. 19.) Qiwd affectus A } et ut Deo iinicem fruamur iu ipso. Quia homo es
uoii sint in itoslro aibilrio posili. eorpore coiislat et auiina, acttis utiqne noster, quan-
Dieendum adliuc de his airectihus, quia nequa- tuiii facuilas suppeditat, ulrique debet prospicere.
quam in uoslro arbilrio collocantur, cum quibus- In his quanto quisque ferventior et pfudernior,
dam aliquando iiivitissiini moveamur, r.ec quosciam lanto ulique ctln charitaieperfeclior; quaiilo au-
eliani si velimus, experiri valcamus. Proinde nc- tem affecluosior, tanlo charilas ipsa constat esse
quaquam iunc amor ex affeelu est, cum menteiw suavior. Siciil auiem ad hsec 'aliquaudo, ut dixi-
yffeclus moveril, sed cum ipsuin moium secuntluni nms, affectus, aliquando mo\et ralio: ita utriiin-
a3ectum direxerit. Similiter tle moiu, qtti e.v ra- queipsius desiderii roodum actusque, pro sui qua-
tione generatur, senlicndum est. litalc ortlinare contendit. Proinde diligemi consi-
CCP.XXVI. (Speculi Iib. m, cap. 20,) Quod tres deralione epus est, ut de ipsis affectihus cjuis se-
sint amores, ex affectu, e.c rutione, ex utroque. queiidus sit, ct in quanluia scquendus sil, \ide_-
Est igiliir amor o,_ afleetu, cum aileclui animus nius.
consenserii; c\. j-atione, eum sc ".oluntas ratioiii CAP. XXIX. (SpeculiWb. m, cap. 25.) Qui afiecUii
coujunx.ei.it; potest et tcrtius amor ev his duobus adviiliendi non sint, el qui sequendi.
eonlici, cuiii sciliccl hscc Iria, latio, affectus, el D ' lgitur spiiilalis affeclus qui ex diaholo est, irra-
veluulas in uuum coieWnt. Prinnis dulcis, sed peri- tiouabilis qtii pro vilio esi, carnalis qui ad \iliutn:
etilosus; secuudus aurus, sed frucluosus; lertius ires isli affeetus non solum non sequendi, sed ne
iilriusqiic prseiogati\a peifeclus. Ad primuiu sen- aclmitteHtli qiiidem sunl; iroo, qiianluni fieri po-
sus ex parte dulcedinis illicit, ad secunduin raiio lesl, a cordibus noslris eruendi. I"Prro spiritalis
manifesla compellit, in teitio ipsa raiio sapii. Dif- aff.cltis, qni ex Deo cst, non solum admittendus,
ferl aiitem hic ulliiiiiis a piimo, quia licctillo, ct seJ et omnihtis niodis evcilandus esl, el augcndus.
qiiod aujaiidum cst, aliquando anielur; rnagis ta- ilahet autem lipc affectus iste jriopriiim, ui ple-
men propler ipsius aiTectus (lulcedinem amaiur. riimque iriodiiiJi nescial, humatias iion irietiaMn'
Uoe aulem amatur, non quia t.ulcc ett, scd quia "tircs, corpoieas affeeliones absoiheat, ac impehi
amore cligimin, ideo tlulce csi. quodaiu c;eco-iiriiens in amatuni, soluiri id mecli-
CAP. XXVII. (Speculi lib. m, cap. 21.) Quid sit tctur, quod appetit; dcspiciat quidquid extra esl :
aiiiare. < . eiiam quotl grave, quod arduuiii, quod impossibile
Igitur cx his omuibus, quse cicia Sunt, in CJHO lola quoqite, ac si leve ae vacuum lahoris opiis aggre-
\is consistat arooris, bi-cvilei^tolligamiis. Piiino si P , dicns, molestissimas hominis exterioiis injurias,
ji.ens aliquid ad fi-iieiidura degenl, deinde ad id pr;e interni amoris deleclalione non sentiat. Pro-
litiodam iiiierno desiderio scse cxtendcrit, puslrcuio indc ut voluntas jugi fervore calescat, ut illatascx-
itl agal, cjuo ad desideratum pefvenire valueiit; hic trinsecus passiones patienter quis, imo gaudcnlcr
..ine dubio amare dicendtis cst. IIoc auleiri quanto sustineal, usque ad ipsius desidefii molum, afte-
ijuisque fervciilius, instantiusr|ue poregeril, tanto ctus htius csi imjielus perferetitlus ; ad voluiitarics
jnagis ct diligil. Q;iod si ex affeciu ij fccerit, dul- vero actus. progrediens, ne melas corporese possi-
cius ulique diligit, ac proinde facilius agit. Si au- hililatis excedat, rationis est moderamine coercen-
lem totum hoc, quod alius ex affectu, alter ex sola dus. Neque enim timenda est in interiori sanctitate
feceril ralione : iniiius quidetn dulce diligil, setl nimielas, e\teiior autem viitulum cxercitalio, de
no!i lardius quotl desideraloJilinehit. qua dicluiii est : Noli esse nimis jtislus (Eccie.
C.u>. SXVIII. (SpeculiWb. ni, cap. 22.) J» dilectione \n), ralionis cst lnodci-aniine lenipcraiida. Sempep
proxiiui quw sit hubenda discrelio. cnim in actu raiio consulcmla est, non sequendus
Si igilur proximum, ad ipsius fruclus socielatcm, affcclus.
quse in Deo est, elegerimus, sana est ista cleclio. CAP. XXX. (Speculi lih. m, cap. 21.) In quaiiium
Seti hanc electionero si desideiitirii turpc, aul actus j). ralionatis uffectus sequendus sit.
inordinatus subscquilur, tota electionis sanitas roa- Ralioiialcin igilur affectum, qui e\ alterins cou-
fuialur. Pon'o si ipsa clectio.perversa fueiil, ut teniplalionc virtuiis ohorilu'', cscteris, quihus atl'"
quod non oportet eligat ad fruendum, el ill:i,qiise proximi dilcclioiiem accenclimur, cnnslat csse per-
ipsam sequuiituf electionera, perversa esse consta- feciiorem. Etenim iion modicum \irluiis iiidiciuni,
bit; el talis amor pervcrsus eiil, cupidiialis, IIOIJ est ipse amor virtulis. Denique liuic couscnlire af-
charitaiis ceiJsendus vocahulo. Sed cjuidquid aliud fectui utilissimuni esl, lum pro ipsarum senmlc-
mcnsad fi-iiciidum, prseler Deum in se ijiso, proxi- tione virtulum, quse ipso affeciii facilius exeilatuiy
liiuin aulera in Deo, vel illecta, vel decepla clcgcril; ttim pro horrore vilioium, quce ex virtulum dili.
inetas verse dileciionisexccdit. Sit ergo elcclio sana, gciili coiisidciatione sordescunl. Sed el desiderium
(lesidcrium competcns, actus rationalis; ct sic uoii nosirum, si secundum hunc dirigalur affectnni,
e\cedel limilcm charilatis. Sane tiesidcrium ipsura nec peruiciosum arbilror csse, nec noxiuni. Nihil
ad duo dehct cxtendi, claelus uihilominus dupli- cnim obcsl, irao cl jirodest pjurimum, si ejus de-
citcr excrceri. Dehet quippe dcsidcriuin ad hoc sidererous praiscnliam, ciijus exeroplo corrigamur,-.
e.so, nt sicul dccot, muluo "nobis fiuamur in Deo; si luali stirous; si honi, promoveamur; si a^quc
'Gil COMFENDIUMSPECULl CMARITATiS. G.2
perfecti,mtitua colIaiioncJlrn.emur Est autem prse- \ esl, quod homo erga sc et suos affeclum jiabet; sctJ
senlia saiictoftim lemporalis et ipsa quidem dc-idc- amoi'ermsccundum affeclum liahere non dehet, se-
randa, sed magis iila, qua_ cura Chrisio erit selerna cuiidum ratioiiem vero habere debet. Afleclus ipse
in ecelis; ad cjuam lendimus, non lerrarum spalia osteudilur, cum per Aposlolum dicitur : Nemo un-
pcragrando, sed sancte, ci juste, et pie vivendo quam carnem suam odio habuil (Ephcs. v). Amor au-
(Til. n). tem seciindum affcctum, ipsius Sahaloris voce in-
C .r. XXXI. (Spcctdi lib. m, cap. 25.) Officidtisttffe- tertHc'tur, qui ail : Qui veiiil od mc, el non cdit pu-
ctus in quo cavcndus sil, in quo adnullendus. irem cl muirem, adhuc autem cl nnimum suam, non
Sequitur officialis affeclus, cscteris, qui admil- polest meus etse discipulus (Luc. xiv). Amor secun-
leudi sunt, peiiculosior. Siquidcm admilteiidus est, dum ratitjnem indicilur, cum idem Aposlolus dicii:
sed pcrmaxime cavendns. Adinitlendus, nc sis in- Qui suorum, et maximc domeslicorum curam non
gratus officio; cavendus, ne 11011 lam lioroini iropcr- habel, fidem negavil,cl esl infideli delerior(I Thn. v).,
tialur, quam vitio. Quid enim caveudum niagis, Amor sceundum affectuni arguilur, ciim funira
quaro ne delinilus obsequiis, vel rouneribus ille- niala pi.rniiiilians idem Paulus, ait inter csetera ;
clsis, aul foveas vilia, aut favcas vitioso? Proinde, Erunl homhies seipsos amanles, cupidi, elali, volu-
quam\is in muneribus vel obscquiis suscipieiiclis, Y,platunt amalores, mugis quam Dei(ll Tim. in). Ilic
Hiagna sit hahcnda discrclio, hoc> attendendum, ut itaque modus in naturali servetur affectu, ut
ipsius personse dignilas diligentius inspiciatur, ut hahcaliir quidem, et seiitiatur, sed in omiii-
siforte ej'us mciiii sit, affectus ipse oflicialis lians- 'Jius, et per omnia,' ralionis moderamine tempe-
eal in ralionalcm ; ct qucm cccpimus diligere, quia leiur.
nobis gialus, diligi incipial, quia virlulihus ador- CVP.XXXIII. lih. m, cap. 27 cl 28). De affc-
(Speculi '
iia.us. Ipsa sane ohsequiorum, vel mimcrum redhi- clu carnali, quod ncc oiniiinu respnendus, nec plene
bilio, sccuhdum rationcm, non secundtini affeeluin sil udmiltendus. _ " -
impenclalur. Sed et clesiderium, quo amati pi;cesen- Carnalis affectus, quem pai turit qiiidam cxlei'i-
tia dcsidcralur, vel aclus, quo ipsa prsr-sentia com- oik. homiuis ornalus, ncc oinniiio respuendus est,
paf-alur, raiioiiem sequanlur, uon affecium. Ipse neciia ul sc jjrofuderil, admiiteridus. Vieinus enim
quotjue affeclas, qni hominem, sine alleiius causss ilX est affectus ille, qui ducit ad Vitia, el nisi pru-
rc-sjjcctu, sponle coiiipleclitur, pcr omiiia lcrope- (Jeitiius iste cavealur, ille sine sensu pene parienlis
landtis. illabilur. Ad hoc igilttr affectus isie salubriter atl-
CAP.XXXJI. (Sp culi lib. m. cap. 26). Quis vmdus ( mitiilur, si (amen suspeiise et temperate quodani-
in nuiuruli sil seriandus ajfectu. modo adiiiittatur; ut \idelicet si virius in eo cla-
- Jara iiunc in i.aluiali affectu qui modtis senan- rcerit, facilius amjjlectatur ; si vcro vitium, cor-
dus sit, diligciilius inquiianius. ilunc sane affe- rectioni ejus veliemenisr insislalur. Sicul cnim in
elum, sicul no;i a linillcrc iropossibilc cst, ita non suaviloquio nbn csl falsilas admitlcnda, sieut iu
se/jui, stimmai virtulis est. Sempcr etenim afleclus rluro ltisticoque seimoiie non est verilas aspeincn-
i,lc inoll.a suggeni, cl sua\ia:quod jucundum, da ; simili modo uec in homine e\terius ornalo vi-
quod leneiun), quod volujjluosura, quod delicatum, liuiri placeal, nec in homine duro et austero \irtus
libcnter ampleeiitur; qtsoJ vero arJuum, qttod d.spliceat. Quidquid eiJiin dc officiali affeclu dixi-
asperum, quod voluntati toiilrariuni, onini hofrore mus, ciecarnali quoque senliendum arbilrcmur. Ab-
j-efugit,et evitat. Quocirca hujus affectus exsecutio, his lamen, qui aJhuc carnalibus vitiis ajipeluritur,
amor per\ersus esl. Hic amor Salvatoris auctori- coiisulle affecius isle respuiiur, a quibiis'raiissiroe
late inlerdicilur, cum dicit: Qui amal unimum suum sinc viiii liiillatione sentitur. Pieiiide ciim affecttts
perdei eam, et qui oderit animam suam in hoc tnundo, uosler, quauquam ralionalis, \el eliaui spirilalis,
in vilam wlernam invenieteam (Joan. xu). Proinde, usque ad suspeclam setatem vel sexum scse pio-
ul ail sanctus ille: <Si maleamaveris,lunc odisti, si jD diderit, consiillissimum est, ut infia ipsum mentis
hene oderis, tunc amasli (S. AUCUST.,iract. 51 t» sinum cohibeatur, nec ad iiiania quiedam blaroli-
Joan.). » Qui eam amat secundum affectum, ulique menta, juollesquc teneritudines patiatur cffluerc '.
od:t; quia îtt diligil iniquitatem, odil animam suam nisi forte ob id aliquando mature ac tcmperate pro-
(Psal. x). Qui vero odit secundtim affectum, secun- gredialur, ut virtus amala ct laudata fervcntius
dtiin ralioijem diligil. Ad hoe criim adtlidit: In exerceatur.
nuvido, quia quidquid in mundo esl, aut concupi- C,\r. XXXIV. (Specuii. lih. ni, cap. 29.) Quod di-
scentia carnis esl, uut concupisccnUa octtiorum, aut versi affccius in una swpius tt.cnte luctentur.
supcrbia vilw (Joan. xu). Qui itaque aniraam suam Dicendum adhuc de his affectibus, quod plutes
secundum affecluni amat in hoc mundo, amat quia aliquando in uiia mcnte compugnent,- ac quodam-
in concupiscentia earnis, iri coii.cujjiscenlia oculo- modo imicem se, cxpugnarc couleridani. Quod cuni
rum, iu superJjia vitse, qme omnia affectus sugge- contigerit, magna discrctione opus ett, ut quis cui
rit, amat. Distingiiendi sunt ergo illi amores, de prajpouendus sil agnosealur, \irttisque nccessaria,
quibus superius locuti sumus, altcr secunduro affe- ne ab iiiferiore siiperior expellatur. De;iiqu>iAhra-
ct-jiij, altei- sccunJum rationero. Nalurale quidem ham proprium Jiliu:.. immolare ju.sus, Hcquaquam
«45 B. AI-LREDI ABIUTIS If.EVALL. OPF. PARS I. — ASCETICA. 04 i
atJ propria viscera expers naturalis affeclus ohdu- A recla, el competenli rooiu, ejtts, qurm ad frtientluin
ruit; scd cuni naturalis quo filium,. spirilalis, quo elegil, pracsenliam coniparare, in ipso lamen fiu-
Deum amplectebatur, in sancti viii pcclore com- ctn, ei ihleiitionem inularc, el \aiiare motum, et
pugnareni, superiorem. inferioii prseposuit ; imo modiim excetlere. Verum cjuia in diversis gradibns,
oh superioreni inferiorcm coiitcmjjsit. lpse etiaro mcritisque divcrsis proximi ordinaultir, dicendum
Apostolus, cuin ail: Optpbam aliquando anathcma sane esi, ulrum omnibus, vel cerle aliquibus frui
esse a Chrislo pro fralribus meis secundum carnem debeanius, aul valeamus, Sed esl fruclus lempora-
(Rom. ix), Ul eos, proposita mirabili charitaie sua, lis, qno invicem in hac vila frui possUmus; sicut
traherct ad saliitem, afleclum quideui, qiiem sen- Paulus fruilus est Pliilemoiie ( Phit., 20 ) : et est
tiehat, prodidil, cor.siliiiin 11011exprcssit. Verura fiuclusa;tcrrius, quo invicem fruemur iii ccelo, sicut
uliquedixit, qiiia quod affeclu seiiliebat, expressit. se fruUnluT angeli pura mei.lium uniiaie. Prointle
Qui si poslea dixrssci: Mallem lotum muiidum per- cuin frui sit cum gaudio ac dcleclatione uti, iiiar.i-
ire, qiiain ine soium a Chiisin scpuraii, \crumni- festiim arhitror, in prsesenli nequaquain nes omiii-
liiloniiuus dixisset, quia ralionis cons.lium prodi- hus frui posse," sed adraodum. paucis. Nam, ut
disset. Sai\alor eliani uoster cum ex affeclu nalu- mihi vi.letur, uli quidem possumus qtiibustlam ad
rali, quo ncmo unquam carneni suam odio habuil probationem, quihusdam ad eruditiouem, qtiibus-
(E;i/.cs.v),proc_ainassei: Pater, si-lieripotcst, trans- dain ad coiisolalionem, quibusdam ad susleiitalio-
eat a me ealtx isle (Mallh. xxvi); spiriiali, quo ncm. Iiiiniicis si(|Uidein ad prohaliohem, magislris
Patri sempcr irihsesit, ratioiiiscuni sub jure sub- ad erudilionem, senioribus atl .consolationem, ne-
misit: Verumlamen, inquiens, »1011sicut ego volo. cessaria ministraulihus ad vilaj susteniaiioiiera;
Ipse ilaciue ex affeclu, quein a nohis, ct pro nohis, solis autem li.s, quos suavi quodara affectu com--
voluniaiie suscepil, ut transiret hora passionis, plcctimur, de quocunqtie modo hortim genefe sinl,
op-jvit; sed ex consilio rationis ipse, ne tiansiret, ad vilce dulcedinera, ac spiritus deleclationera. His
eff_cil. Proinde de h's affeclihus hsee ralio ser- igilur etiam in prsesenli fruipossuinus, id est cuin
vanda est, ul is quo animus nosler cxcilalur iu gaudio ac dclectalioiie uii. Quocirca charilas in hac
L-citm,cajteris omnibus pr;epoiialur : deindc ralio- vila, quai.tuni ad eleclioiieiii, ct iriolum, qui in ac!u
halis officiali, oflieialis nalurali, uaturaiis cariiali. est, exhiberi oiniiihus ab omnihus polest; quanlum
CAP.XXXV. (Speculi lib. 111,cap. 30). De utilitate vero ad frurtuni, a paucis, vcl cerlett nullo cxhiberi
horttm affecluum. omnibus potesl. Pauci cnim sunl, si lanieii aliqtl'
llis ilaque, qure dc affectuuin distiiiciionc dicla £ sunl, a quihus oinne hominuiii genus 11011 solum ra-
simt, diligeiiter inspectis, paiet, ni fallor, qua. iu tionali, scd eliam aflectiiosa dileciione colaiur. Dc-
illis quterenJa sit utilitas. illa nimii-um ul in eoruui nique ipsi Deo, a niullis, ei eltctione, ct molu chari-
desidcrium, quse diiigenda sunt, ipsis affcclibus, tas exhibelilf; quihus ipsitis dilectionis fruclus non
quasiaraorisquihusdam aculeis excilemur, utipsum in hac vita coHceditur, sed post hauc vitam in ejus
ainorem ipsorura affcctuum infusa dulcedinc, sua- heatissiina \isione servattir. JN'amet hi, qtiihus in*
vius ac pcrindc diligentius teneamus : ul actus contemplationis luinine, coinpunciioiiis dulcedine,
ipsos, quibus ad dcsiderata tendiinus, quatito affe- qtiidam hujus dilectionis fructus inchoatur, si ad
cluosius, tatjtodelectabilius, quanto aulem dcle- fulura gaudia spectes, non ipsi Deo frui dicendi
ctabilius, tanlo ferveulius exCrceamus. Ipsuui saue sunt.sed potius uti. Nam illius duleediuis suavis-
dcsidcrJuin, etsi sccundum affectum evcitari hahet, siniuni gusluro, non tam pro fruetu dilectionis,
rarissime tame» ipsum affbclura sequi dehel. Simi- quam susteulalione infirinilaiis, plerisque largiii
liler ad bonorura operum cxercitia affectu excitari, satis mariifesturo esl. Porro non motlieum htijus
et in ipsis opcribus cx affcclti leneri, utilissiratiiit vitsc solaiium est, hahere cui afijctu quodain in-
cst; sed ipsa opera secuiidum affeetura wdinari, timo, ac sacratissiml amoiis uiiiri possis amplexu ;
prsetcr ordineni esl. Nam ipsuro desiderium secttii- P hahere ih quo requiescat spiriius luus . cui se re-
.tluni ratioiiciii uiiiforme est; quoj in eo tan- fundat ajiimus luus; ad cujus grala colloquia, quast
tum amore, tjui ex affcclu est, scniitiir; in eo ad consoJatoria qusedam caimina, inler trisiia qu.c*-
autetn qui ex ralione, in sola voluntate compu- que confugias; a I cujus amicitise gralissimura si-
latur. iium, iuter tol sscculi seandala securus accedas;
CAP. XXXVI. (Speculi lib. m, caji. 50.) De usu eujus amantissimo pectori, ac si tibi ipsi, omniuni
amoris. cogitatioijum luarum viscera sine cunctalionc coiii-
Patet ex prsemissis, in hoc constarc charitatem, milias ; cujus spiritualibus osculis, quasi mcdici-
si niens ad fi-uendunieligal quod oportet, movcatur nalibus quibusdam fomentis, languores tuinultuan-
ut decet, coinpctcnler ulaiur. De electione et motu tium curarum exsuJcs ; qui libi collacrymclur in
_,alis ad prscscns egirous ; sed de usu adhuc aliquid anxiis, collsetetur in prosperis, tecum quserat bi
dicamus. Si ergo electio sana, iuotiis inleger fucrit, dul.iis; qucm in secietarittm tu;e incntis inducis,
iiunquid usus pervcrsus eril ? Sed in ipsius qucni ul Lcet absens corporc, spiritu lantcn prsesens sil;
diligit adeplione, ct molus vai-iari polest, cl sesli- ubi solus eura solo lanto dulcius, quanto secretius
matio falli. Poicst eiiim aliqtiis ctiani intciiliune fabuleris"; sofu<-cum solo coiiferas, ac interffucnle
6^3 COVPENDIUM SPECULI CIIARITATIS. 616
Sjiiritus sancii dulcedine, solus cura solo lcpauscs; A titiairi rruudulciila inimici oscula. Ergosi mutua de-
iino ila te ei adjungas el applices, et aiiimuni aiiimoi lectai \t'i-horum collatio, sil serino de morihus, sit
misceas, utdepluribusunum liat. Ilis igitur in prse- sernio de Scripturis, nur.c de miseiiis hujus vitaj
senli frui possumus, quos non solum ex ratioue, , i cong miscanius, nunc in spe futiiroi utn honoruni
sc.i etiam ex affeclu diligimus: inler quos his ma- congiiiideamus, niiiic mutui secreli revvlatione re-
xime, qui nohis spiritualis amiciliaj gralissimo foe- creemur, nuncsiraul ad illara bealam v.sioncni Jtsu,
deree_. leris fatriiliarius arcliusquc junguntur. Cujiisi ac hona eceleslia suspircrous. Si vero, quod non-
chaiitalis saciatissimus guslus, nc cui iinproban- nunquain utilc esl,teiisuni anirouni ad infe-
dus \ideatur, ipse Jesus noster, per omiiia nobis( riora qusedam ac jucunda lavcmus, sint laxainenla
coiiclescendens : uni, non omnibus, suavissimi pe- ipsa plena hoiicslalis, vacna levilatis : et si ca-
-clor.s sui reclinatorium, in siguum prsecipuse d le- reanl iiimio pondei-e, non laineii careaiil sedifica-
ctionis indulsit; ut virgineum caput virginei pe- lione.
ctoris florihus fulcirclur, ac thalami coeleslis odo- CAT. XXXVIII. (Speculi lib. ni, cap. 51.) Quibus
rifera secrela, fragantiam spirilualium unguento- aclibus nos oportcul ud Deum leuderc, pioximisque
consutere.
rum virgineis affeclibus, quanlo vicinius, tauto co-
o Restat, ul dc aclihus nostiis, quibus vcl specia-
piobius inslilljrent. liinc cst, quod licct a piissimo liter ad Deum lendiiiius, vcl uoslrse necessilati,
inagistro discipuli onitics suininse chaiilatis dul- vehjiroximorum necessitati siraul ct saluli consuli-
cedine foverenlur; huic laraeii hoc cognomen fa-
nius, quemadmodum sccundu n raiioiiein ordinaiidi
iniI'.arioris affeclus prserogativa concessit, ut di- nostio *hrevilc-r dicamus. Vidciur
cerelur discipulus illc, quem amahal J-jsus (Joan. sint, pro posse
Apostolus omiiem jjeifoclse \ilye staium pautis in-
xm). sinuasse, Sobrie, inquiens, et juste, el pie vie/tmus
CAP.XXXVII. (Speculi lih. m, c. iO.) Quomodo inin hoc swculo
vicem frui dcbeamus. (Tit. n). Est enim sobrietas hunia-
nte vita: raodus quidani ac lemperanlia, utram-
Qiii igitur amico frui dulcc liabet,; videal,..nt:fru-
aiur iii Doroino, non in sseculo, non iu carnis \o- que niiniclalem pruJenler evitans, et via legia intcr
dcMram el sinistraii) ciifaiini nostniin deducetis.
luptatc, sed iu spirilus jucunditate. Setl qu;cris, Cum cnim illc ad
qiiid sit frui in Doinino. Dicit de Domiiio aposto- qiicro summe lcndimus, sununus
lsis Paulus: Qui factus est nobis a Deo sapieiVia, -quidam modus sil, cui niliil diest, nihil sapcrlluit,
nihil dcticil : a I quciii ciim ptricnciinjus, iiihil ciit
etjusiiiig, et sanciificalio (I Cor. i). Cum igitur evtcrius
Doininus sapicntia sit. sauclilicaiio et jusliiia ; in C slidiainusquod appclamus, nihil infciius, quoil fa-
: neccsseprofecto cst, ut nosmetipsos in
Doniiiio frui, cstfiui in sapientia, frui Jti sancli-
mcnsura modo.jiie ser\emus; nec infra
lieaiionc, frui in jusiitia. Sapientia vanitas ssecu- quadam necessc csl, dJahaniur, nec supra quam opoi--
laris excluditur, saiiclilicatlone spureilia carnis ah- quam
lci, pestifcra pr;rsuiii|)tioiie fer.iuiur. Ju.tiliam sane
sciditur, jusiilia asscnlalio oninis, adulatioquc ab
Aposlolo illam hic .esliroo iioroinari, qua pro-
compescilur. Tuiic enim charilus csl, si sii, ut ait ximoruin neccssilaii si\e saluii coiisulehles, cl in
Apostclus, de corde puro, cl conscieiilia bona, el fide ipsis heneficiis
uon ficta (I Tim. 1). Puiuiu cor suscipit sapienlia, quid cui convcnial, quis cui prse-
ferendus sit, discerncnles, qnod jiislum est, cui-
pudicitia sercnat conscientiain, fides non ficlaexor- tiihuiiuus. Ilis autcm duahiis viilulihus so-
nat jusliliam. Sunt qui sc fruuijlur in vanis ct lu- que
hrietatis tt juslitia?, ne de liis philosophi, vel qui-
d'.cris, in sseculi ponipis el niundi spcclaculis, in lihet a Ctirisli fiJc alieni glorienlur, consuliiss nie
studio vanilatis cl gaudio falsilatis. Ili non se aJdidit
, quse iu fide sinccia, cl pura in-
fruuntur in sapientia ; acproinde non in illo, qui lenlionepi^tatcm coi_sis:il. Porro ipsa inlcntio in amoris
Dei virlus est, et Dei sapienlia. Alii, quibus jieiie
eleciione, dpNqiia jam disputalum est, consiare
de Jiorainc rtil.iLest, quos obscena turpitudo traus- videtur. Hic fortasse Jetlor cxiget, ut \iveudi mo
formavit in hestias ; qui sc in luvuriosis conviviis, 1 duni
cl immundis fruuiitur desideriis, qui se ribn in unic-iiquc prsescribamus. Quod quam sit
in caslitatis suavitate consi- arduuiiijdiflicileque Iractalu, quis non videai; cuin
sanctilicalione, quse tot sint horainura qualilales, quot liomiucs: nt-c
stil, fruunlur, ulique in Domino qui factus cst saltem duo inveniantur, qiiihus cuncta scqtic ton-
iiohisaDeo sanclilicatio non fruuntur. At hi qui vcniaiil? Nam
se assentatorie fruuntur, inviccm palpantes, invi- ruiii est: quod uui salis cst, lioc alteri pa-
quo iste proficit, ille delicil: cl quoj al-
cemconsenlientes, qui dumalteruiranicavenl offen- leii riecessai iiiin csl, alteii eonslat cssesujjeifluum.
sionem, mutuam incurruiiipcrnieiem, qu.a non se Diceuduro tamen aliquid videtur, quod coiiveujat
in libertatefruuntur justilia., iu Doiuiiio non fruuii-
lur. Fruamur itaque iiivicem in saiiclificationc, ut omnibus, quodqiiisque sihi possil aptarc , et ulrum
vivetidi modum excedat, districta possit ralione
sciat uiiusquisque vas suuin possidere, idestpro-
. prium corpus iu sanctificatioiie et liouorc, HOIIiu conjicere.
CAI».XXXIX, (Spccuti lib. ni, cap. ~5i.) De tribus
pasbionc dcsiderii. Fiuainur iu juslitia, ut in spi- ordinibus humana, conversationh, et prhno de nu-
riiu libei-tatis mulno cohorleniur, muluo corripia- lurali ordnie.
IHUS; seieiites quia meliora sunt vulncra amiti. Igiiu:* trcs orJiucs liuma:i:e coti\ersatioiiis oo-
'
{547 - - B, AELREDI ABBATI5 RJEVALL: OPP. PARS I. -<-ASCETiCA. CJ8
currunt; primiis naluralis, securidus necessarius-, ,4-CAPI
, XLL (Spccuii lib. in, cap. 33.-) De mdine
teftius voluhiarius. Pririius concediiur, secundus volunidrio, el quis in eo servundus sit nicdus.
indicitur, tertius offerlur. Primus ex pbteslate, Sequilnr ordb vOjjmlaiius, a nohis deinceps in-
secundus ex Tjecessitate, teftius ex voluntale. P-ri- spicieridiisj de quo Psalmista: Voluntarie,inquif, sa-
irio deijetur gfatia, secundo. misericordia t terlio crificqbotibi (Psdt. LIII), Est quippe liolocaustum
gloria. Est autem ordo naluralis, ut qui nulla com- gratuiluro , accejjlabilis liostia; sacrificium vojurila-
ihisit -illicila, si velil" ipse, licitis utatur, licile riuni; .cuiri quis ah Iiis, quse eoncessa siinl, per ea,
tariieri. Est aulepi licitus verbi gratia, esus car- qtise pfa.cepta suiii, ad ,ea, quoe pblioiis gloriie
iiiuni, virii ppius, iisus cpnjugii, divitiarum pbs- "prseriiia suspiranlibus prseposila suni, spirifus lilier-
: sessio.Modum sane quemdam servanduni omnibuSi late cbiiscciidii. Ad qtibd pjrfeciiohis. culinen fer-
nec a quoJibet pacto quolibef. excedenduiri, Sal- veriliores quosque Salvator invitans : Si vis, in-
Vaior ipse pra.scribit, dir.ens : Videie, ne gruven- qu\t,:perfccius~esse, vude el vcnde qitw habes, el da
fur corda vestfa hi; crapida el: ebrietaie, et curis p'uuperibus,clveni, sequerc me (Maiih.Six). Et alias:
\kujus vitw (Lui. xxi). In usu igitur cibi et polus ' Sunl spudones, iiiqttit, qui s'e Caslrdverurit pfopler
liic inodus servandus esl, ut in eoruiii perceptione, fegntim ccelqriim.Qui poiesl capere capiul (Ibid ).
Iiifra crapulaiii et ebrietafenj, se quisque coijtiiicat. ".Ilaque sSeculiabfehuntiatio, castitatis pioposituiiij
la usu cseterPruni, quibus iicite utuntur homineSj cujtrslibet arctioris yitse professio, inter voluntaria
quis modus sefvantlus sit, diligens ijiquisitor per se saeriGcia computa:itur. Absit enim ut ista vilae per-
Inyeniei; Jam.nunc de prdine necessario aliqua per- fcctio, quam volunlarie suljiit quis, iiori coacltis;
stringamus, , .'' '
"._-."" iiiier iiecessaria et cpaciitia, et rioii polius inier vo-
..'.
luntaria numerctdr, Cum el ipsa uecessitas, quam
G.\.p;XL. (Specuti.Ub, iii:, cap. 7sp.)Dericcessurio ; invilo iiiillus imposuit, sed ctti ipse se, desiderio
-. ' '_ '.." ordine. .:
peifeciiojiis,-sponie subjecit, voluniarie dicenda
'.. Est quippe ordo necessarius, ut qui commisit il i- sit,iion coaclitia. Qui igitur ad lnec excelsa ct-
eila, ab usti liciioium sese reslringat. In qiia re- suhlimia sese cbntulerit, primo voli vel-propo-
strictioiie duo cpnsideraiida' sunt, niodtis scilicet siti sui normam, in quihus et in quaritis constet,
satisfactionis, et necessilas purgalionis, Modus diligentdr inspicidl.'$ deinde iijlcrioris lioihinis
-satisfactioriis, ut securidum moduro culpse rigor viieSj e-cperieiilife libra tiuiiriet el discernat. Vires
coiitlncnlia. exiendatur : quatenus sccunduni Ba- dico ii)teriores, quibtis teii.ialionum bella, exeici
piislse vpceril, .dignos pcenilcnlise.fruclus faciamus (_ taliorie quotidiaiia coiiiligat; vires exteiiores, qiii-
(Maiih. 111).Verum non satisfaclioriis modus tan- . bus corporalium laborum-oriera infatigabililonga-
tuai servandiis est, sed e.tiam purgatiOiiis neeessi- liimitate toleret. Licet aulefli in quemlihet slatunt
fas pertiuirenda. Necpro sola salisiaeiione a licitis pipficienii iiecessariii.s silet iiiterioris el exterioris
ahstiiieiidum; sed etiam prb expelleiidis, vej nii- liominis Jabor, ei tairieti, queiri adhuc carhis pas-
iiuendis passiohibus,- quse vitiosa epiisuetudine in-.-' siOJies iihpiignant, necessaria luagis est hominis
olcsctiiil,IahoripsiSoperihusinsistendum,S,uiit eiiiin. exteriofis affliclio. Ipsis auleni passionibus sopilis
exttfrioris hohiiiiis exercitia interiofis homiiiis in. vej cxstinclis, Iicetuli exterioriljus niodicum leiti-
strumenla, quibus et pass.ibues viliossc, quae ipsam perare; ipsa auteni spirilalia inslanlius, et fer-
irilieiunt" animam, facilius abscinduntiir, et 'inleri-. ventius exercere, Nep sic tamen, ut professionis
presfaciei sOrdes, quasi confeclioiie quadaroaspe- . sti83riormam pnesuriiptuosus excedat; nec tempo-
"riore pleiiius diluuniur. Proiude suai purgationis .ruiri dislinctiones, qtise "in regulaij cui se subdn
Sbllicito primo nccesse esi, :ul - passiones, quihus dit, prsescrihuntuil,' deslriiat vei corifundat; sed
inipugnaturv atteridal; cjeiiule.quaesiiit, quibusma- servato cuilihet bpeii tempore prsestituto, ia ipsis
. \ihie faligatur, iiispiciat; postremo quse instru- se vel sedalius, vel fefvenlitis, sicut utiie sibi norit
menta quibus passioiiibus magis bbvieitt, s.aga-." D exereeat. ,
xitpr peiquirat, Quihtisinsjjeclis corigruum iiistiu-,.: CAi.XLlI. Iiein mpdus in ipsis exeiciliii descri-
.: mehtum cuilibet passipiii objiciafêi quse magis /.'.:: r biiur, ; .....
impugnat , ferveniiofi Jnstanlia; ut: ipsa obruatur Hunc sane niodum in ipsis exerciliis, queirilibei
irislat. Denique passioncm lihidinis facile eoinpri- servare tiiile est, quatetius sic se in unoliabeat, ut
-hiit vc.iilris restrielio, vagum cbr et instabile vigi- in cseleris non deficiat;- illud tamCn, in . quo se
liaruiii eonlirmat afflictio,, iram sileiitium mitigat, riiagis proficere sentit, majori fervore estereeat.
'isedium-.mctiiis-.ojjeris soljiciltido casligat. Nec sic . Habeo ad nianuumde hac re cujusdamverba sa-
tamen uiiius passicjiiisexstinctionilpia veliementia pientis. « Meditatio, inquitj in moribus primo con-
Ihsistendum est, ut ad:cseiera compririienda instru- -. siderat quse debita sunt, sive ex prsecepto, sive ex
; mentum corporale deficiat. nec
iriijjprtunius labo- ybto,el ea primum agenda.judicat, quse sic facta
. randum e.-ti ut npii quselihel-passib;senlialtir; sed hahent merituin ut rton facta generent reatum. Hs_c
;curii suiTexerit ,• lil seeundum rationts judieiiim . •' CrgOprinium faciendasunt, quse sine culpa dimitti
eompescafur. -.-'. npn 'pdssiinl. Post hsec, si quid vpluntarie super-'
adJitur, sic facieiidum est, ut deJiiium nou im-
£__9" .: C05JPENDIUM SPECULI CHARITATIS. . . KO
pediatur. »_AIiivolunt quod non debent, qui iion1 A A nimse perditiohe animse fraferiise cPmparaie salu-
valent.id quod deheril; alii et si vaieiit quod de-- tem ; riec sui epfporis intcrilu fraleriii corporis
bent, volunlaria iinpedimenla adducunt, voleridoj iriterilum propulsare. Namquodpisecijlimur arii-
quod non deberit. Iiem duo mala iti houa actione> liias pro; fralribus ponere (/ Joan. ui), ad vitse
prseeipue cavenda sunt, afllictio scilicet el oceu-- .coiiteniptum, non ad aiiimse pertinel deiriffleniuiii. ,
patio. Per afiliclioiieni dulcedo tnenlis amarieatur, _ Sic eni.m noh acl perditionem, sed pptius poni-
per occupationem iranquiJlitas dissipalur. Aflli-- lur ad saltileiri. Uiitie sic animam bonere,;ipsi
cfio est, quando pro his quse noii valet, per iropa- utique aniiiise cpnsulere est. Sed et illud forle lau-
lieniiarii uriiur. Occupatip quando in, his, qtise va- dahiliter fieri potesl, ut ex sola dileclione quis pro
let, agendis, per inlempei-aniiain agitatur. Ne igi- alteiius eorpore, suum corpus objiciat; ut autem
tur male amaj-icelur atiimus, suam iinpossibilita- non dico pro uiiius animaij sed etiam pfo totius'
lem palieiiter susiineat, ne* autetn m.ale occupe-- inuudisajuie, suaeanima; delrinienfuni susiineat,
tur, possibllitaiem suam extra niensurani suam iioni salvo verse dilectionis ordirie fieri non pbtest, Qiium
extendat. entm dabit hoiriOeqmmutatibiiem prq auima suu?
CAP..XLIII.
" (Speculi lih. ili^ cap. 57.) Quid homo "R Quid prqdest ei, si universuni mundiim lucreiury
proximo sitfi debeat, oslendititr. etiam ad saluteiii, aitinue autem suw deirinienlum
Usec de modo, in singulis scrvando gradibus, di .- patialur? (Mdiili. xvi.) Est eftiih detfiriientumani-
cta s.unt: quo ad eum, qui sunime diligendus est,, mse, ab ej"us,qui summe diligendus est, dileetione
coiitendenles, el animse saluti eousulimus, ct cor- reeedere. A Dei dilectione receditur, cum vel ali-
pori debita natura. concedimus. Quoniam auteriii quid dignum darriiialipne cbmniitlitur; vel aliquid,
proximiiiri, seque iit ipsi, a riobls diligi diyiiia .tra-_ siue quo iioti estsalus, prselerniillitur. Quidquid
dit auclorilas, primo necesse est ui, tui quiss aulem, prseiuissa ratione, fraterna} dileclioni
adji-
ordo eonveniat, uos miriime-Iateat; deiude suriimo- eiiur, totum profecto diyinse dilectioni subtfahi-
pere tIahor3nduni ne qui.s iii quolihet ordine pra?- lur. Cuni eiiim secuiidum modum quo Deum diligit,
sctipium vivendi modum excedat. Sed quia quos-. sui dilectio metialui', lunc solum minus diligit
dam prreesse, quosdam subesse, quosdam coesse3 se ipsiim> quaiido riiiiius diiigit Deum. Porrpse
', Biariifestum est, eunr a .quplibe. .horitm legiti-^ ipsum qui diligit, etijus perdltioiii noh parcit?
nia mensura transgredittir, dehet quideni iijferiorr. QuOmOdoefgoalium cliliget sicut se ipsunij qui
supei-iori suggerere, par parem corripeie",'stipe- iioii diligit nec seipsum? Nam et Apostolus cum
rior Jii_eriorenl eiiaui, si sit necesse, compelleie._ ,.,, ait : Opldbdm aiiquarido aiuilhema esse a Christb,
Ipsa sane eoirepiio sive.oompttlsio, secuudum quapro frairibus rneis (Rom.xi), affeeluiii quidemprp«
litatem sii.gulorum lemperetur; ut in suggestipne3 didit, consilium noii expressit. At qttani diversa
'suljjeetio, ei in correpliorie dilectio, et in corripul- in una niente suggerant affecfus et ralio^ stiperius
sione seiitiatur conipassio. Qui iri inferiori ordiiie3 satis osiendimus. Unde Apostolus cum illud dice»
iegitime eonversaiur, rit ad sujjeriora conscendat, rei, vefun>cjuideni dixit, quia affectum, quem sen-
iiioaeii potest, eogi auteni non potest. Qtii superiorij liehat, expressit. Qui si pbstea dixisset, mallerft
sua se sponte submisit, secundum prbfessionis suse3 tolum munduni pcrire, quam irie solutri a' Cliitisto
uiodum tractari dehel; ad afciiora vero compelli, ... separari : yeium uiliilomihus dixisset; quia ratio-
ejus inconsulta volunlate, iipii debet. . iiis consilium prodidisset. Illud lameri quodait:
CAP.XLIV, (Spcculi lib. iii, cap. 27.) Quomodo sibi Opldbum andthema esse q Christo pro ffqtribus
el proximo exliibenda sit dilectio. mcis, sic quoque [non inconveriienler ppiest
Scriplura ail: Diliges proximum luum sicul tee inlelligi, ul ab illo oralionum suarum secreto, quo
ipsuin(Mallh. xxii).Consulte no.iail: Diliges proxi- inter amplexus Jesu suavifer quiescebat: ab illa
tnum toHJH/quaiilum te ipsuro, sed sicut te ipsum. ineffahili confemplalionis eniinenlia, qua coele-
Moduin ergo diligendi praE.scripsit, non quanlilaienii D £ siiuni niysteriorum secrela, purissimis oculis pef-
"indixit.Sic auleiu sua silji exhibeatur dilectio, utt iustrabat; ab illa gfatissiniffi Coiiipuiictionis dulce-
prirao animse suse, quse potibf sui pars est, cohsu- dine, qua animam illa cosleslia .sitienterii, spiri-
laiad-.saJutem, deinde corpori ad necessitatem. lualium affectuum suavissimis siilliilis peffuiidebat;
Qttod si aliquaiidb iiicumhat hecessitas alterbm[i ad mundi stre_pitum, ob fratruni saluterii, optaye-
coniemnendi; eliam corppris patiatur iiileritum , rit cvocari. Quam.evocatibiieni, a Christo separa-
dum tamen animse non sustineat detrimentum. Nece lioiiein, ille non' amhigit noniiriaiidahi; qui pro
hoc estcorpuspdire, sed animanl corpOri in di- niodulo suo guslal et vidcf, quoniairi dulcis est
lectione prsferre. Ah hac ergo sui dileCtione nun- Domirius; qxt&mieulus omms qui sperat iri. eo
quam recedat, et ad eorisuiendum proximp se- (Psul. xxxiii)^ Porrb qui sic; a Clirislo separarl,
ctirus aecedat. Agat ergo crim proximo quanium(i vel fraterna dilectione provocaius elegii, vel su-
jiotesi ui et salvus corpore, et sanus sit merite.r. -periof uni auctorilaie coaetus consensit, providen-
|.am si alteriim hotum negligit, profecto proxi-^ ± dum sihi est; ne ohruat ista necessitas, et pereat
inum, qui ex uiroque colfstat, non diligit.-NuI-- illa suavilas;
la sane ratioiie yel pra_ceptocompeliitur, su_e a-
P_iTilOL. CXCV,' ;2i- : '"'•
6SI .B. AELREDI ARBATIS RJEYALL. GPP. PARS L — ASCETICA. CS2
GSP.'XLV. De quibusdispensalio fieri possit. A GAP.XLVII. De oplima legeliaustralium.
Sunliiaque riiedia qasadain, utpole leclio, medi- Vt jumenluin factus siim apud te (Psal. LXXII).
lalio, labor corporis,jejtinium veiiuis, suayi.as ora- Yere ut junieiitum facti sumus, quocunque ducimuT
lionis, cseteraque hujusmodi ; quse oirinia pro fra- sine conlradictione eunles ; quodcunqueimpoiiitur,
lerna salute dispensanda, vaiianda, mutanda, non- sine revelalione ferentes. Proprjaevolunlasi-nyllus
nuHquam etiam sunt prsetermilleuda, de quibus locus, olio aut dissolulioni nullum lempus. Est
Apostolus : Non qua>sua siraf, inquit, singuli quw- quidem cibus parcior, vestis asperior, potus e -fonte,
renies,se'd quw uliorum (Phil. ii). Et item : Sicut sornnus plerumque in codice. Quam illud quoque
egorper. omtiia omnibus placeo, non qitwrens quod- mirandum quod ininimeris hominibus, unius ho-
mihi.ulile est, sed quod.tnullis, ul sdlvi fiditt (I Cor. minis voluntas est lex ? Adeb ut quod semel ex ejus
x). Yeruni quod de leeliOnevel oratioiie diximus, ore elapsum fueiit, taiita cui;a servelur ah omnihus,
etiarri de commodis coiporis, imo de ipso corpore ae si in idomnes conjuraverint, vel ab ipsius Doi
sentiendum esl: utquidquid pro sua salute coi.tem- ore audierint. Et quod miro modo deleCtat, nulla
liendum, impendenduhl varianduinqueperspexerit;: : est personarum acceplio, nulla nalallum considera-
,pro salute qtioque proximi,; id ips.uni faciendum lio. Sola iiecessitas paiit diversitatem, soja inflrmi-
agnoscat.Iioc sane. proyidericJumut ipsa mulatio tas dispariliiatem, Quodenim in comniunilabOratur,
vel .variatip- dispensatio sit npii pmnimoda dcslrii- distribuitur singulis, non ut carualis affeetus aut
ciio. Cum custodia .-charitalis, viliorum emendaiio, . privalus amor dictaverit, sed prout cuique opus
ut ipse beatus Benedicius ir.sinuat,-ipsius institulio- fuerit.
nis causa. sit; sic prpieclo ipsa fiispensatio ratipna- GAP.XLYill, (Speculi lib. u, cap. 1.) Quare taborenl
hilis erit, si causaeIittic dispehsalio ipsa prpfecerit. aliqui subjugo Christi.
Si auterodispensatione magis, quaro instilutione Invitat nos Dominus ad requiem, diceiis . Venile
nutriuntur vilia, cliaiitas violatur ; certe periculosa ddme, omnes qui laboralis et onerati estis, et ego
ipsa dispensatio coniprohatui'. vos reficiam. Tollite jugum meum super vos, clc.
.CA.Pv.XLyi.Demodo dispensationis. . . (Matth. ii.) Sane charilas est jugum i.llud suave, et
Ergo qui ordine voluntaiio ad culmen jierfeclio- onus leve, ad quod nos Salvaloris invilat clementia :
tiis aspirat; primo . charitatem, qua Deo maxime ct invenietis,mqmen&,requiemqniiiiubusvestris(ibidr).
pfopinquamus, iin.o'qua Deo inhseremus, eique con- Yerum quia plerique-nostrum, qui vidcmur huie
formamur, in qua tplius perfeclionis pleniludo con- jugo supposuisse cervices,: in multis convincimur
sistit; quasi destinaium finern, qiio cursum suum r( laliprare, eonemurosteiiderefiipiditaiisj'ugum hunc
dirigat, iHdesineiiier aspiciat: deiride via, qnain ei parlurire lahorem. Radix enim oinnium maloriim
voti vel pro.fessioijissua_norma prsescribit, ad ejus _ .cupidiias (1 Tim. vi), sicut e.diverso radix oniniurn
plenitiidinein.infaligabilis- spiritus alacritate con- yirlulum charitas. Proinde quandiu in ipsis ariimse
lendat. -Huic ilaque fini mililet abstiiienlia, faniu- prsecordiis, radix hsec virulenta resederit, licei
Jeptur vigilise,invigilet lectip, quotidianus labor in- summalira quidem ramu.sculi recidantur, germine.
sudet. Quod si aliquo horuih charilas, cujus cau:a redivivo necesse est alios pullulare, donec radix
iiisliiula sunt, violari cognoscitur; tunc demura ei, ipsa evulsa radicitus, unde perniciosissima vitio-
eui (lispeiisatio cfedila.est, incumbit necessitas, utrum sobolesoriatur, uiterius non relinquatur.
sie omnia temperet ac disponal, quatentis non ho- CAP.XLIX.
(Speculilib. n, cap. 2.1 Quod tabor ex-
rum causa charilas deseralur, sed ejus fructus in -_terior pro inlerioris qHalilateformelur.
omnibus requiralur ; jiec siCjiamenut aliqua eorura'- Sane labpr isie, de quo causamur, non carnis"sed
quae iiistituia sunt, prselerniittanlur, aul certa tem • cordis est; sicut. et requies, de qua hic agimus,
pora, certis quibusque exerciliis attribula confun- eordis constatesse, non carnis : quanquam exlerior
dalur, nisi exlrema cogat necessitas ; alioquin non lahor pro inlerioris qualitale formetur, nee dicen-
eritdispensatio, sed deslruciio ; sed ui certis tern- D 1 dus sit exlerior labor ullus, si interior fueritnullus.
jjoiiJjus; cefta. exei'cilia, pro cujusque qualitate ac YerJn gratia, allende venatores, vel aucupes, vel
merilis stalu; iriOdificentur.Hpc est quod ipse saiiT quoslibel tahum vanitatum seclatores ; si exlerio-
etus (S_ BE_IED, in Regulu), cum de ppere manuuin ' res corppris molus perspexeris, quid laboriosius ?
legeni poneret. .t Sic, inquit, oninia temperet atque raentis qualitatero, quid delecfabilius? Id ipsuni
' disponat quatenus aiiinisesalventur.etquod faciunt 'etiam in. laudabilibus videre faciilimum est. Quan-
fratres, absque liiurmuratione faciant.-i Et alias : tus aposlolis labor exteripr, cum iri carcerem tru-
e Oninia tamen mensurale tiant, propler pusillani- derenlui, cum astringerentur vinciilis, eum flagris
mes.-> Nunquid dixii, hoe aut illud prajtermittatur acerriine cseiiereiitur! "et.tamen ibant gaudentes a
propter pusillariimes?Inio et-.:infirmis, inquit, et conspectu concilii, quoniam digni habili sunt pro no-
delieatis talis ars injuiigalufj.utnee otiosi sint, nee mine Jesu conlumeliam paii (Act.y). Quam roultis
violenlia laboris opprimantur. > Ergo et infirmi et lunc sacrilegis sihiilis poenaI sed quia dissimilis
delicati.opereritur, sed eoruni- opns sic temperetur, conscientia, illi ulrobiqtie miseri, et interius et ex-
ut non opprimantur. Quem rogo de opere absolvit, terius lahorabajit; isji adiiiteiiorem reqniem in
ad quod eiiam iitfirmosel deicalos compellit? pcenis exteriprihus exsuliabant. His igitur diligen-
G53 COJJPENDiUM/SPi:CULl CHAR.TAT-iS .654
ter inspectis, palet profecto nequaquarii exteriores; A . cainalis iiidicit; nec ideo laboro, quia; jugu.m Chri--
corporis passiones, interiofem parfurire laborein,, sli suscepi;. sed quia: non pleiie jugurii cupidilalis
sed radicem inteniis visceribus residenlem, quid- abjeci. Quod si Jautioris edulii itiflammatus ardore,
quid exterkis accidit, pro sui conformare natuty. vilioris appositione conturbor, vel-si solilo minus.
Quid enim est quod duobus ad eamdem mensaml vel si lardius, vel iiegligenlius praspafetur, niur*_
residentibus, eisdem appositis cibis, alter exsultat,, muralionis peste consumor : quis mihl has paril
murmurat alter? Quid quod eisdem exceptis vulne- anguslias, passio cupiditatis, an suavitas chari-
rihus,- alter tristitiseianguore dejicilur, aller mirai talis i -...:.
jucunditate perfundilur? Duo simul orhitaiis sivee CAP.Lll. (SpecuUiib. n, cap. Ift.) De cqncupiscenlia
paupei-talis infortunio feriunittr, et tamen istehlas- oculorum.
phcmat, gralias agit ille. Eaderii species utriusqueB Concupisceuliam ocitlorum curiositatem sancli
ingerilurpculis, et-unus turpiter corhmovetur,aliuss Paires appellant ; et earu non solum ad exlerioreni,
solita sibi pace perfruitur. Oblalaoccasionehonoris s sed eliam ad inlPriorerti Jiomineni aestimant;
perti-
cujuslibct, alter dominandi libidine inflammatur,» nere. Ad extcriorem curiositatem perlinet omnis
alter aspernatur '•"_- n superflua multitudo, quani amant ocuii iri variis
CAP.L. (Speculi lib. n, cap. "5.) Quod omriia acci- fbfmis, iiinilidis et amoenis coloribus, in diversis
deniia charitas »ua temperet Iranquillitale ; cupi- opific-iis,in vesiibus, calceariientis, rasis, picturis,
ditas omniu corrumpal sua perversilate.
sculpturis.diyersisquefigmerifis, usumneeessariuni
Noniie et in eorporibus id ipsunt accidere mani- etnioderalum
transgrediehtibus : quse omiiia ama-
feslum est, ut pro sanitatis viliive.qualilale, ea,quae3 tores njundi ad lllecebfas
expetuhl oeuloruni, foras
exierius siccidunt, aut molesta experiantur aut gra-* faciunl inlus : relinquentes a quo
ta ? Nam cibus qui morhum augetalierius, alleriuss facti sequentes quod
suht, et extermihantes quod facti sunt. Iude
proficitsanilati, etsolquilumenoeuloeripitlippienti, > etiam in elaustris quorumdam moriachorum grues
sanojueundiusillucescit. Sicutergoin corporibuspro5 elieporcs, damulse et cervi, picse et cofvi; non
interloris natursemodo, ea quse exlerius adhibenlur,»
quidem Aritoniana vel Machariana instrumehta, sed
aul salubria inveniuntur, aut noxia; itaperspicuum 1 muliebria oblectamenta
; qtlse oniriia nequaquam
estex interna mentis qualilate, hujus requiem, istius5 monachoruiii
pauperta*ticbnsulunt, sed-curiosorum
pendere lajjprem. Mentem enim, quamsuavissimum 1 oculos pascunt.
ac tranquillissimura Dnmini jugum.charitas videli-
cet pei fecta possederit, in suse iranquillilatis sta-.'C CAP.LIII. De interiqri curiqsilale.
„-..'.' .. :- .". .
lum accidenlia quseque trarisfundit: npn sinensi Curiosilas lnlerior in tribus eonsistit,' m appeti-
eam ullis rerum perturbationibus commoveri, sedl tu scilicet noxise vel inanis scieniise ;inpervesli-
ipsasrerum perlurbaliones, ad sui profeclus usumi gatione aliensevilae, non a'd imitandum, setl ad in- .
provenire compellens. At si mehs gravissimO fueritt videndum , si vana esl; vel insultandum, si mala ;
jugo cupidiialis addicla, quandiu_ quidem nullai velcerle sola curiOsilale, lantum utsciatur, sive'
fuerit comraotioiiis occasio, Dpminici jugisuavita- hona sit, sive mala ; postremo ilt curipsa quadani
tem requies remissa mentitur ; sed causa eujuslihetl ssecularium rerum vel aetuum agnitione. Ex qui.hu<!
indignalionis oboria, mox de cordis recessihus, omiiihus, menlibus captiyilalis non modicus lahor
quasi de abditissimis cayernis, besliasseva profuin- ihnascitur. Inde esteliam, quod cum lota die ina-
pens, durissimis passionttm morsihiis miseram ani- nibus speclaculis dediti, vel rumorihus audieridis
mam Jaceral etcruentat; nuJJum pacis, nullius eii iiitenii, a nobis quodani modo exieiimus, reverten-
, requiei iempus indulgcns. Gomputrescat ilaque ju-_ ies iterum ad nos, vanitatum imagines introduci-
guni a faeie olei, jugum scilicet cupiditatis a prse- nius ; et cor plenura siniuiacris ad locum quietis
seniia charitatis, et stalim experitur, sarcina Chri- fercntes, noctes ducimus insomnes, variaque uego-
sti quam sit Jevis, quam suavis, quam jucunda, D I lia in ipsa psalmodia, vel oralionibus nostris, otio-
quam in ccelum rapiens, ei a terra eripiens. Quo- sis discursibus ordinannis. Est adhiie aliud curio-
circa sirequiei huj'us dujcediiiem yolumu.s experiri, sitalis pessimum genus, quo tamen liisoli,- qui ma-
laboris npslri causas etradices solliciteexquiranius; gnarum sihi virlutum conscii sunl, atientantur; ex-
iion affeclu tepido,. quasi ferro -reluso, exteriorat plbratio . scilieet suse sanclilatis per. miraeulorum
tantum Teeidentes, sed ad jpsas morborum origines, exliibilioiiem; quod est Deum tentare. Uncle : Non
tenldbis Dominum Deumluum (Deul. vi), -
.vehementiori desiderio penelrantes.
CAP.-LI. (Speculi lib. n, cap. &.)' Quod a triplicii CAP.LIV. (Speculi lib. n, cap. 5.) De quorumddin
'; .ccncupiscenlia bmnis labor oriatur. .. seiilentiu, tjui exleribres labgres'clidritdti, et inte-
Puto autem quia, si subtilius iiidagemus, quid* riori dulceaini dicunt esse contrarios,-
quid nobis laboris oborilur, vel a carnis concupi- -_ S.ed assiduis Vigiliiseorpus tahefacere, quotidia-
scentia, vel oeulorum, vel superbia vilse (Joan. n),, nis Jaboribus: carnem affligere, vilissiinis cibis
quasi quibusdam veneiiosis, forilibus derivari, ma- ' membrorum labefactare vigoreni,non splum hon
nifeslissime cognoscemus. Si ergoadhuc cibus me:' modici laboris ;' sed pi ei, quam tantopere niteris
contrjslal a.spefior, iaborcm mihi concupiscentia coinmendare, adeo cljaritali conslat esse contra-
€35' "B. AELREDI ABRATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETJCA. GSfi
rium ; ut totaiii menlis suavitalem evacuaiis, omni_A CAP.LV. Aposlolica et prophetica aucioriiule, prw-
cam spirituali dulcedine reddat cffelam. Hseeest missu senleiilia confutatur.
illa ridenda quorumdam opinib,"qui spiritualem Accedat crgo ille athleta forlissimus, testis fide-
dulcedinem in carnis quodammodo suavitate con- lissimus, disputator egregius, in quo Christus loqui-
otituunt, asserenles corporis afflictionem coiilra- lur ; qui quOtidie pro Christo moritur, qui oiiinem
riam esse spirilui, exteriorisque hominis passiones iribulationem palitur, cui foris pugnse, inlus timo-
interioris minueresanctitatem. Cum enim, inqiiiunt, res, qui casligat corpus suum et"in servitulem redi-
caro ac spiritus affectu sihi naturali cohsereant, ne- git ( I Cor, ii), qui non gralis panem suum man-
cesse est, suas inyicem communicent passiones ; ducat, sed in faligatione nocte et die operalur : cu-
ac sic irapossibile ut noh hujus oppressione alte- j'us manus et sihi et qui cuni eo suni, iiecessaria
rius hilaritas periurbetur ; ita ut in illud gaudium subminislrant; qui denique in labore et serumna,
spirituale, riloeroris quadam anxiclate dejeclus, spi- iu vigiliis muilis, in fame el siti, in frigore el nu-
fitus liiillaieiius valeat respirare. Actile haec vel in- ditate, sub signis Jesu acerrimus miles insudat; ille,
vesligari videntur, vel probari. Oi*empudendaml inquam, hanc dirimat quseslirioheni, et utrum ianla
secundum regulas Hippoerafis gratia quseritur spi- tribulatio, tam mira fatigalio, consolalionem ei
ritualis. Sic nimirum, sic errant, qui pliysieis ar- " subtraxerit spiritualem, osiendat. Dical ergo Pau-
gumentis ma-jis, quani. praceptis apostolicis inni- lus, utruni suos in pra_senit tribulatione, pius ille
tuiilur. Ipsitis namque sunl htec, quisuper ven- consolator sine consolalione reimquat, el hseresini
irem repit, qui terram eoniedit, qui sub umbra Joviniani ilerum pullulanlem, sua auclorilale prseoc-
tlormit ih locis humentibus, qui riegoiium.ventris cupet. Perniciosior lamen hsec hccresis, quam Jo-
el. libiditiis sub cplpre aclilat sanctitalis. Sic enim viniani videtur; iiam cum illa ejjulas ahstinenlise
facilius simpJices quosque ab aposlolica paupertate sequarit, isla pra.ponit. Ergo qui majorem divinai
et evangelica puriiate cogitat exlerrendos, si majo- dulcediriis coiisolalioiiem, in carnis suavilate quam
rem divinse duloedinis graliam in rcmissiore vita tribulatione consiituuni, Paulum autliant diccn-
sibi sestinient ad futuraro. Plane" liaec esi sar tem i Renediclus Deus ei Paier Domir.i- nostri
pientia, nbn desursura dcs.cciidens, sed prorsus ter- Jesu Clirisli, Paler misericordiarum, el Deus letius
rena, animalis, diabolica ( Juc. 111). Ilsec est pru- consolalloiiis,,'quiconsolatur nos in omni tribulatione
denlia yerbi, sapiclitia carnis, quse, cum suavitatem noslra (II Cor. i). Sive ergo jejuniis maceremur,
doeeaf cariiis, crucem Chrisli evacuare conlendii; sive afficiamur vigiliis, sive laboribns atteramur;
in qua profecto quahtum ad carnem nihil est suave, r( BeriedicttisDeus, qui consolulur nos in omnitribula-
nihil liiolle, nihil fpnerum, nihil omnino delicatum. tione nosiru. Etsi lapidibus obruamur, etsi vincu-
Sed non illaevacualur. Illa potius hanc delicatam lis astfingariiur, ctsi csedaniur virgis, eisi earceris
cloctrinam evertit^ quamelavi sacris inditi membris tolcremus anguslias; BenedictusDeus, qui consolatut
cxpugnant; quani lancea illa dulcibus impi-essa nes in. omni tribulutione nostra, Fremat diabolus,
visceribus acumine salutari dehellat. Ego prorsus steviat mundus, insecielur odiis, aggrediatur male-
contra sentio, audactei'que pronuntio, cafuis aflCti- dictis, diripiat sulisianiiam, commaculet- fainam;
elionem, si sana prsccedat inlenlio, etfuerit servata Benedicius Deus, qui consolalur nos i.t onmitribula-
discrelio, quam tamen, lionpropria eoiijectura, sed tiqne nqsira, ut pqssimus, inquit, et ipsi consolari
exemplis raajorum capere oportet, ne forte remis- eos, qui in omni pressura sunt (ibid.). Et hic noii liis
sjo et dissolulio sub colbjp se discretionis oppallient;,- qui in diviliisel(_elieiis,sedhis qui in omni jiressu-
sie, inquam, carnis alllictioriemnon spiriiui cotiira- ra su:.t, suam consolationem promillit. El nihil
riani, sed necessariam; sed nec divinam mihuere qusestionis relinqueiis adjecit:Quoniam sicut abun-
consolationera, sed potius sentio provocare; adeo danl pussiones Chrisli in nobis, ila et per Glmslum
u.t hsec duo. semper tequari in hac duntaxat vi:a abundal consotalio nostra(ibid.). Qukl manifestius?
existimeni,exterioreni scilicet triljulationem et in- D Hoc est plane, quod paulo ante diximus, duo sci-
. lcriorem consolationem. Quid enim ? Forle Dcus licet hsec cosequari, exteriores passiones et interio-
iiuic diviliis el deliciis aflluenti suse consolationis res consolaiioncs. Denique Salomon, qiiibus divina
clulcediriem imperlii; quam a pauperculo suo pro consolalio sit infundenda, mysticis v..rbis declarat,
se qHOtidiemoiierite rigida censura suspeiidit?Ab- clicens :-.Date siceram mwrenlibus, et vinumhis qui
sil hoc de illo dulci.ssimo, suavissimo, compatieii- umara animo sunt, Bibant et obliviscaniur egestath
lissimo sehtire vei credere! Sed si ego dico, potest snw, et dotoris non recordentnr amplius (Prov. xxxi).
fprsitan dubitare;, si auteni Chrislus dicit, lisereti- Aperte Jiis verhis yinum illud, quod la;tificat cor ho-
cum esl, non credere.'Quid ergp, inquis ? Ttisene minis (Psal. cm), non otio dissolulis, non diem in
senteiitise magis, quam prpprise credam experienlia.?: cachiiino etfabulisexpeiidentihus, sedhis, qui ama-
Et quid, si aiius lofige aliud se tesialur experlum ?. ro sunt animo, repromittit; siceramque illam, qtia_
.Ccrleille, quo magis affligifur, eo majorem divinse de pomis novis etyeteribus, quse in sponsi deliciis
dulcedinis gratiam' experitui*, Plane cui vull mise- sponsa: «onserv.at, coniicitur; 11011epulantibus et
reiur. .: potantibus, scd propter anguslias hujus vitse mcfi-
rentibus^ ei egestafe et dolore lahora-ilibus, pro-
-687 COMPENDIUMSPECULI CIIARITATJS. (153
nunliat esse donandam. Bibanl, inquit, et Pblivi- A conalu nonnihil laborare; et qcianto frutex perni- V
scantur egestalis suaj; Iahoris videlicel magnitudi- ciosa altius, in ijisis animse recessibus, radices
neni, divina consolatione afferens niinuendam.Cui infixerit, tanto in earuni avulsione niajor difficullas,
senleii.tiseapertissime-ConciiiitPsalmista: Secunduiii perinde in ascensione minor facilitas. Sed sicut pi-
mulliiudinem, inquiens, dotorum meorum in corde ger quis, ac desidiosus, ac agriculturse imperitus,"
meo, consolulionesluw Iwlificaverunl ani:riam meam agfum suum, parva Jicet ex parte iribplis, ac.spi-
(Psdl. xcm).Oconsolatioqua.infirmos sanat, debileS nis ohsituin, lardius evacuat et emundat; impiger
roborai, allevat c.esperalos! Ipsa est coiisolalio ge: autero ac sollicitus, aC hujus discipliria; iuduslrius,
mentiiius, pausatio lahoraniibus, tenlatis proiectio, etiamsi omnem. agri sujjerliciem oceupaverit, ve-
vialicum ilineranlibus, Quam quidem eonsolalio- priuni densitatem citius eradicat, ae de sterili et
nem illi sihi adimunt, qui slalim ad prinios sudo- infecundo pinguem reddit et uberem : sic iiiniirum
ies resilientes, vel in prislinura lorporem devbl. abrenuntians quis mundo, si tardus, si suse purga-
venles, vel viles quasdam consolaliones iii crebra lionis niinus fuerit euriosus, quanquam in sajculo
confahulatione, vel amicorum visitaiione, vel certe minus exslilit; iriquinattiSj tardius in conscientife
in proprhe vdluinatis libeflate conquirunt. Quas serenitatem, ac charitatis proficiet lihertatem ; at
consolatioriuni sordes sanctus Proplieta conte-*- si fervens spiritu. si diligens ac sollicilus, si dis-
mnens:<: Renuit, inquit, consolarianima mea (Psul, ereiioiiis viriute fundatus, assuinptis spiiitalium
LXXVI).Quid ei*go? Sine onnii consolalione relh- exercitioruminstrumeniis, yiiioi'uin germina ahagro
etus es? Absit! Menibr fui Dei, et delectatus sum cordis sui jjotenler eveliat; inauras conscieiuisi?
(ibid.). Nemo ergo arduam iJIam viam, quse ducit purioris cilius respifabitj ac jugo. cupiditaiis excus-
ad vitam, exliorreat. Nemo rcmissionenl, quajn se- so, ac onere deposito passiorium, inveniei quia
mel abjecit, limida infeljcilate repetat, sed sicut j'ugum Doinini suave est, ct onus ejus. leve cst
ait nosler Jegislator ( S. BENED.in Reg.), susliiieiis ( Matth. xi).
non Iassescat nec discedat,.sciens, quia secundum
•
multiludiuero laboru.m, quos tolerat pro Christo, CAP.LVIII. Quanla sit hivoluptalum conlemplu, vi-
consolationes ejus lsetificabuntanimam illius. Verum ctoriaque jucundiias,
gustala duleedine spirituali, non statim pdio dissol- Sicque probabit expertuSj non modo nullius labo-
varis; mox eoiny e lalere spiritualis itisurget Ama- ris, imo sumnise esse jucuriditatis, jjudicitiaa suavi-;
lec, non armis, s'ed orationibus evincendus. Quo- late perfundi; quanquam onerosuni sit naturalia
lies enini in tentatioiiibus animus plus nimio fati- G (_ incentiva, iramundaque desidpria, quse de cont-u-
galur, sollicita orationum devofiorie ad materna . piscentia carnis euiergunt freno temperanlia. cohi-
ubera Jesu properandum, ex quorum abundantia here. Similiter 11011 solum jucuhdum, sed insuper
lac libi-mir_e coiisoJalioiiis eliciens, .dicas cuui gloriosuhi, curo gulse fuerit coricupi.sceiitiasupe-
Apostolo : Benedictus Deus, qui consoialur nos tii." 1 rata; non se servuro sui ventris, sed Domiiium in-
OWM» tribulalione iwstra (II Cor.i). Et: Sicul aburi- tueri, illa mira exsultatione tripudians: Ego autem
danl passiones Christi in nobis, ita et per Chrislum'~" didici in quibussum sufficiens esse. Scio liumiliari,
abtaidqt consotaiio riostra' (ibid.). scio el abundare; ubique et in omnibus inslilutui,
CAP. LVL Quomgdo charilas et cupidilas in profi-: sum, et esttrire, el satiari, et abundare, et penufiaii
ciente operenlur. pati (Philipp. ty). Sed et amor carnis si fuerit per-
Ilaclenus hsecforte non inulililer prsemisimus ; feete sopitus, vel certe igne divini amoris absorpius,
quse omnia si attente, si diligenteri postremo sii nulluserit in exterioribus labor; quia non polerit
liuniiliter inspiciantur, erit, ni fallor, perfacilei mens ejus afllictione turbari, cujus nori potest dJle-
intueri, conversum quemlibet ex nova charitatiss etlone dissolvi. Suavitas eigo. jugi Dominici, ei le-
infusione, alacri conatu, ae levissimis.quibusdanii vitas oneris ejus, in voluplalum conlemptu cousis-
nientis susemolibus ad altiora sustolli; sed cupidi-- D ' tit. Nerao eigo sestimel majorcm in vitiis, qtiam in
lalG deorsum premeiite, et onnii, cui iiiha_serit, na- virtulihus esse delectalionem.
tTjrali pondere ad ima semper urgente, in ipso suo>''•' - • - !
C50 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP, PARS I. — ASCETICA. 660
'
; BEATl AELREDI
'-."/-/ _; ;ABBATIS RIEVALLIS . -''''
M SPIRITUALI AMICITII
':".'; v LIBEIL
Opusculi fiujus ctmipeiidiuminiproperasaneliAugustinr.reperUur; tumo LV, udjunctu Er-asmi,censnra*-

auctofem, quem ignofavil, affectasse Augustinum videfi,.inepte exislimantts : qui alias swpede similibus
ttlienis libris, qui ... qpera Pdlrum irrepserunl, judicium fdcit. Quid enim emolumenli iiide sperdssent
iiosterAelredus, diiique viri dpctiel pii? Lucubrdlibnes alienas sibi tribuere potesl quis, ud nomensibi con-
citiandum : hwretici quqqite aliqudiido.librqs erroribus refertos Pqiribus affinxemnl; al a cdtholicis piis;.
atqried ficllone el menddcio abhorrentibus hoc ulienum fuit, Errore ilaque eorum, qui Pulrum operd edide-
ruiii, dccidil,: ut qtiena iiiis qdhiiscefenluf. ^Sahehoc Opusculum.De amicitia, in manuscriptis pussim no-
tiieh:Aelredi Rievailis abbatis prwfert : imo dialogiis est, cujusinterlocutores sunt ipse Aelredus, et Ivo cx-
moiiachis ejus unus: Digesium esl autem in tres libros, et quadruplo prolixius esl,quam tipud Auguslinum,.
apud quem cutn sit mutilum, non mifum,.si minus gralum appareat. _Quos autem carpit Erusmus flosculos
sermbnis:ita qubdprojnyicem, el similes, non adeo veiiustaiii opus, ui non pbtinuerit, sicut idemErus,-
rnus fdtetur, ut Aitgustini essecrederetur. Patres swpe eloquenliam suam spfeverunt,el Scripturw plirases no-
stro3versioiiislibehterusurparunt,iicetminuselegantes.
PROLOGUS,
Ctrm adliiic ptier essem ih iscliolis, et -so.cibrum A tia iri praelalb Jihellb legeiaih : cl fain tiiihiljar,.
meofuhi nie graiia plurimum dejectaret, iiitef mores quodhpn mihl more solilo sapiehaiit. Jam tuiic.
et yitia, quihus illa setas jiericliiari solety tpia se eniin niliil, quod non d.ulci.ss.imiJesu fuisset melle
mens imea dedit afrectui et devoyit arnori; ita ut ni- mellitum, uihil quod nou sanctarum Seripturarura
liil niilii dulcius, nihil jucundius, nihil- utilius fuisset sale conditum, meum sibi ex toto rapiebat
(juam amari ef amare viderettir. liaque inter dh*er- affectum. Et iterum alque iterum ea ipsa revolveus
Kosaniores et amicitias fiucluans. rapiebatuf anlmus qtisereham, sifOrlepOsseiii SciiplUfaruin auctoritate
. Iiuc atque illuc : er verse~a_hieiti3elegem :ignOrans, fulciri, Gum auterii in saneiPruhi lilteris -de aniici-
(!Jus: ssepe similitudine faliebalur. Taiidem veiiit liaplura legissem, volens spirilUaliiel*ainare,:nec
ihilii in liianus Jilier, quem de amicitia Tullius scri- valens, instiiui de spiriiuali amicilia scribere, et
psit, qui slalim mihiet sentehtiarum gravitaie uti- regulas mihi castse sanctseque dilectionis prKscri-
Jis, et eloquentise suaviiaie dulcis apparebat-. Et libere..Opusculum igiturin tribus distinximus.libel-
cet nec adiilud amicilia- genus rae videferil ido,- lis.::' in primo,.quid sit amicitia, et quis ej'us fuerit;
iieum, gratulabaf lanieri quamdarii nie amiciliaj ortus vel causa conihieudanles; in secuiido, ej"us
formulamrepefisse, ad qtiam amorum lrieorum "et fruclum excellenl.iamque jjroponenies;in tert.o,,
affectiorium valerem re\'ocar.e discursus. Cum vero B qupmodo et inter quos possit usque in flnem indi-
placuil bono domiiio meo corrigere deviuhi, elisum rupta servarij proul pbtiiimus,,eriodafites. IiiTiuj'us
erigere, salubri «ontactu- mundare leprosum.; reli- igitur lectione si quis profecerit, Deo gratias agat,
cla spe sa.cuii, ingressus sum imonasterium;. et sla^ et pro peccatis meis apud Christi misericordiam.
tim legendis sacris lilteris opbram dedi, cum prius iritercedat. Si quis atitem superfluum aut inutile
nec adipsam earura superficieni octilus lippiens et putat esse, quod scfipsiinus, parcat infelieiiatj
cafnalibus tenebris assuetus sufliceret. Igitur cum. mese, quse ffuxuin cogitalionum riiearum hujus
sacra Scriplura dulcescerel, _etparum illud seien- meditaiionis me comgulit occiipaiione fes.tjiu.
liae qtipd mihi mundus tradiderat, earum compara- gere .
tione vilesceret; occurrebant aiiimo, qrisede aniici-
661 DE"'SPIRITUALI AMICITIA. -r-.LJB.I. Mt
LIBER PRIMUS'.
De ortu an-icilia-
AELREDIJS. Eece egp el tu, el spero quod terlius A. De anitcilia legeris ;ubi copiosissime de bmnihus
inler nosChrislus sit. Non est modo, qui ohstre- qua? ad eam spectare videntur jucundb slylo disse-
pat; npn esl, qui iniercidat amica eolloquia, gra- ruit, el quasdam, -ut ita dicain, leges in ea ac p;se-
tseque huicsolituciini nullius vox vel fumulius irre- cepla dessripsit. Ivo. Non usquequaqtie ipse njihi
pil. Age nuiic, cliarissime, aperi peclus luuni, et ignotus es.t liber, ulpote quiiri eo aJiquarido plurL-
ainicis auribus quidquid placet instilla, nec ingrate mum delectahar; sed exqub roihi de sanctartims
accipiamus locum, tempus et oliuni. Nam patt.o : Scripturarunifavis aliquidccepit emanafedulcedinis,
anie in lurba fratrtim me rcsidente; ctim bmnes elmcllifluumChrisll iiomeh sihi meum vihdicavii
undique circ.umslrepereiit, et"alius qua_reret, alius affcctum, quidquld. sine ccelestiurri iilterarum sale,"
r.ispufaret; et iste de Scriptiiris, ille de moribus, ac duJcissimi illius iioniiiiis eondimento, qu.amvis
alter de viliis, de virtutihus alter qusesliones irige- subliliter et eloquenter dispuiaitnn legero, vel au-
rerent, tu solus laeebas :-et nunc cajjut erigens, diero, nee sapiduiu mihi potest esse, iice lucitlum.
parahas aliquidproferfe in medium: scd quasivox Eapropler vel eaîpsa qusedicla sunt, si (amfciisunt
in ipsis irilercipefelur faucibus, ilerum demisso cPnsona ralioni, vel certe alia, qu;e disputaliouis.
capite tacebas : nunc parvo intervallo secedens a~ istiusposcit uiiliias veliro mihi SciipitiraruiH au-
riOhis, et itcrum fedieus tristem vuJtum prseferehas, ctbritateprobari : et quemadmoduni ea ipsa,quain
quibus pmnibus hiilii duntaxat dabatur intelligi, inter nos opo.tet esse, amicitia, ei in Ghfisto iii-
te td jjroferendum tua; mentis conceptum, et hor- choetur, et secundum Gliristum servetur, el ad.
rc-re mulliludinem, et oplare secretum. Tvo.Pfo- Christijiii fiiiis ejus el ulilitas referalur, jilenius edo-
fecto ila est, ei gratulor plufimura, iutelligens ceri. Coiistat enim •Tullium vcrse '.amicitix ignp-
cjiioilcura tihi est de puero tuo ; cujus tibi roentem, rasse virtutem, cum ejtis priiicipium finemque,
meniisque prbpositum noTi alius quam spiritus Christum videlicet, penitus igiiorayerit. •
charitatis aperuit. Et ulinani hoc mibi tua conce- AELREDLS, Vicius suih, fafeor, ut quasi me ipsum
dat dignalio, utquoliesctinque filios tuos (23),qui hic ricsciens, uec vires proprias metiens, de his uon
suiit, 'visilaveris, vel semel mihi Jiceal, cseteiis re- . quidem te doceam, sed tecum potius conferani;
inotis ttii habere eopiam, et sestus pecloris tiiei siue cum lu ipse viam ulrisque aperueris, lumenque
perlurhatione proferfe! _ iliud splendhlissimiirii, iii ipsa -inquisiiionis iiostrie.
AELREDOS. Faciarii quidem, e.l lihens. Delector j'anua accendeiis, quod nos non sinai erfare per
enim pjurimuni, quod te pronum ad: hsec vana et devia; sed cefto tramite ad cerlura flnem propositse
ciiosa.non video ; sed seroper aliquid utile el .pro- Q quseslionis perducat. Quid enira sublimius dc aroi-
fectui tuo necessarium proloqui. Loquere ergo se- citia dici potesl, quid verius, quid utilius, quam
cure,'et cum amico omncs curas luas cogitationes- quod in Chrislo inchoari, et -secundum Chrislum
que cpmmisce; _ul velcliseas;-aliq'uid' Vel doceaSj . pi-oduci, et a Cliristo peffici tlcbeat, pi'oh;'tui?Age
des etaccipias, profupdas et haurias. Ivo. Ego qui- riunc, et quid jjrimum de aroicilia videalur esse
dehi paratus sum, non docere, nbn dare, setl ac- qusereiidum,edicito.Ivo. Prinium quid sit amicitia,
cipere; haurire non profundere : sicut mihi aelas arhilror .disserenduni; ne vidcamur in inani pin-
prcescribit, imperitia cogit, liortatur professio. Sed gere, si nesciainus. quid sit lIJucl, de quo debeat
ne iri his tempus ad alia necessariuminsi.i}ienler in- clispuiationls riostrse series,,ten.prque:procedei'ei
sumam, volo, me aliquid de spirituali amicitia do- AELREDHS. Noiine salis libi est hinc-, quodait
ceas, videlicet quid sit, quid pariet utilitatis, qiiod Tullius. Amieitia est reruni humanaruni cl-divi-
ej"usprincipiuni, quis linis ; utrum inter omnesesse riarum, cum beiievoleniia et charitate eonseusio?
pos'sit,"el si noii ihler omnes, inler quos : quomodo Ivo. Si lihi: 'siiHjcil-fsta deftnitio, mihi .judicosa-
eliam possit itidirupta servari,et siiie aliqua dis- tisfactum.. ':
sensipnis molestia sariclo fine concludi. - AELREDUS.
• AELBEDUS. Efgo, quibuscunquc ftierit de rehus
Mirori cur a me hsecseslimas essequse- "-liumatiis. aiqtie divinis sentenlia eadem , eademque
renda, cum satis superque ab aritiquissimis, excel- voliinlas cuni•benevolcnlia el charitate, ad amicitia
- lentissiniisque doctprihus de his omnibus coiislet "perfeclioneni eos pervenissefatehimuf.Ivo. Quitlni?
csse traetatum : maxime cum pueritiam tuani ih Verumtameii' eharitalis ;vel-beiievoleritiaeiiomine,
bujusmodi studiis triveris, et Tullii CicEronis librum quid etliriicus ille sigiiilicare volueril, iion videot
{25} Yidefur Ivofuisse mouachu's,-non Rievallis, sed altcrius monaslerii Ricvalli subdili-.
'""
.'663 . B.-AELREbl ABBATJS IIIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETJCA. (;a
AELREDU... Fofle nomine charitalis nienfis affe- .A Hieronymus, f Amieitia quae desineve potest,-nmi-
ctum, benevolenlise vero operis expressii effeelum. quam vei*afuit. > Ivo. Cum tantasit in amicitia
Nam ipsa in rebus hunjaiiis atque dhinis, menti- vera perfecfio, non est.mirum cjuod tam rari fue-
biis utriusqtie chara , id est suavis et psetiosa rint hi, quos veros aniicos antiquitas commen-
debet'esse consensio: benevola etiam et jucunda, davit. Vix. enim, ut ait Tullius, tria vel qualuor
in rebus extefioi'ihus, Operuin exhihitio. Ivo. Fa- _ amicorum paria, in lot retro saeculisfama cOncele-
leor, placet mihi satis ista definilio, nisi ctethnicis hrat. Quod si. noslris, id est Chrislianis tempori-
et Judseis, iniijijis insuper Chrislianis eam conve- bus, tanla; esr rarilas amicorum, fi'ustra, ut mihi
nire putarem. Quod autera vera aniicitia inter eosr vidctur, in huj'us virtulis inquisilione desudo, quam-.
qui sine Christo sunt, esse iion possii, mihi fateor me adepturum, ejus mirabili sublimilate tei;riuisr
esse persuasum. jam perte despero.
AfcLREDi.s. Saiis nobis in corisequentibus eluees- , AELREDHS. Magparum rerum, ut all quidam, ipse:
cet, utrum definitip miuus aliquid IiDheat,yel su- eonatusmagnusest. Unde virluossemenlis est,subli->
peralyundet in aliqno; ut yel i-eprobetur a- nobis, roiasemperetarduaniedilari; utveJiadipiscaturopla--
vel qttasi sufficiefis, et extra iiilijl reeipiens admit- la, yel lucidius inielligat, et cngnoscateptanda, cum
lalur. Ex ipsa tamen defiiiitioiie, quamvis forte '" non parumcredendussitprofecisse.qui virlutiscogni-
•tibi minus yidealur esse perfecla, inlelligere utGun- lione didicit, quam longe sit a virtute..Quamvis de-
que poteris, quid sit amieiiia. Ivo. Non sim lihi nullius virtuiis acquisitione desperanduin sit Chris-
oneri, vogo- te,- si 11011ista sufficianl, nisi ipsius tiano, cui quolidie ex Evangelio vox divina resul-
vpcabuJi ralionem mihi enucleaveris. tat: Pelite el dccipielis, etc,'.(Matth. yn.)Neciiiiruni.
AELhEDBS.: Gera-m tibi rao.rem, si lamen parcas- si inter ethnicos verse virlutis rari fuerunl sec-
'[hscientise mece, ut me non eogas doeere, quod tatores, qui virtuiura . largitorem Domiiium ne-
iiescio. Ab amore, titmihi videiur, amicus dicilur, sciebant, de quo.scriptum est :~Doininus virluluiii
ab amico amiGiiia, Est autcrn amor quidain a_iini_e ipse est;Rex gloriw (Psal. xxm). Iri"cujus jjrofectO'
ralionaJiS'affeetiis per quem ipsa-aliqriid cuni desi- lhie, non dieo tria. velquatuoi', sed mille tibi pro-
derio quserit el appelit ad; fruendum ; per quem et feram pafia amieorum; qui quod illi de Pilade et
fruilur eo eum quaclam iuteriori- siiavitale, ample- Qresle pro magno miraculo dicunt vel fingunt, pa,-
etimr et coiiscrval adeptum. Giijus affeclus et mo- raii eratit prb inviecm mori. Nonne, secundiiur:
"~"tiisIn Speculo riostro, qtiod salis cognitum hahes, Tulliaiiam diffmitioiiera, verse amicitise virluie pol-
quam Iticide potuimus ac diligenter, expressimus. „ lebanl, de quibtis scriptuni est . Mulliludinis cre--
Porro amicus quasi aTnorfs, vel, ut quibusdam dentium erat cqr unum el aiiima una : nec quisquatn
pJacuit, ipsius aiiimi custos diciiur; quouiam aini- aliquid suv.messe dicebal, sed eranl illi qmnia com~
eum nieuro anioris routuj, vel ipsitts aiiiini mei tmnia? (Act. v.) Quomodo non inter cos rerum-
oportet.esse. custodem, ut omiiia ejus secreta fideli diyiriarum et huroanarum, cuin cliaritate et hene-
silentio'servet^ quidquid in eo vitiosum viderit, volentia fuit summa eonsensio, quibus cor erat.
pro viriJjus euret et loleret;: cui et g-uidenti cbri- unum et anima nna? Quoi inartyres pro fratribus;
gaudeat, et dolenli eoudoleal, .ct omnia sua esse animas ppsueruiil! quoi non pepefceiunt cxpcii-
senjGiat,-q.n_e amiei sunt. Aniicitia igitur ipsa vir- sis, non laboiihus, non ipsitis corporis cruciati
lus est, qua talis djlectionis ac dulcedinis fosdere bus! Credote mulloiies, non sine lacr\-mis, legisse
ipsi animicopulaHtur, elefficiunlur unujii :cle plu- puellajn illam Aiiliochenarii,pulcJjenima cujusdam
libus. Gnde ipsam ami.ciliam non inter fortuita mililis fraude ereplam lupanaribus, ipsum postmo-
et caduca, sed inter ipsas virtutes, qute.selcrnai dum socium habuisse riiaityrii, quem citstodenv
suut,-etiam mundi Iiujtis pliilosoplii collocarunt,. pudiciliaj invenerat in Jupanari. JJlulia- ti.bi hujus.
quibus Salomon in Proverbiis consentire videiur:. rei proferrein cxempla, nisi ct prolixitas prohihe-
Omni, Jnquiens, tempofe diligil, qui. dinicus est D ret, el silciilium nobis ipsa copia indixisset. An-
(PrdVf xvn), manifeste declarans amiciljam seler- iiuntiavlt eiiim. Chrislus .lesus, et loculus esi. et
namessefsi vera esl; si autem csse desierit, riec niuJl.iplicali sunt super niimcruih. Majorem, in-
yeram fuisse, cum videretur existere. Ivo. Quid est quil, hae dileclionem iiemo.liabet,-quam ul animam
jgiliir, qaiod iiiter 'amieissimos gi*avesorias inimi- sunm ponul quis pro amicis suis (Joan. xv). Ivo.Er-
cilias legimus? gone iiiier amicitiam et charilaieiii nihil dislare
AELICEDUS. De.his suo loco uberius, si Ueus vo- arhitrabimur?
luerit, disputabimus ; lioe yolo iijlcrim.credas, nuit- AELRED.DS. Imo plurimuhi; multoenim plures gre-
quam fttisse amictim, qui Isedere pofuit eum, quem roio charifalis, quam amieitise ariiplexibus rcci-
in amieilia semel recepit; sed nec cum verse ami- piendos, divina sanxit auctoritas. Non euim airii-
cilise gustasse delicias, qui vel.lsesus desiil dili- eos solum, sed et inimieos sinu diieclionis exci-
gere, qiiem seme! amavit. Gnnii enimtenipore di- pere, charitalis. lege eompellimur. Amicos aulem
ligit, qui amicus est; etsi arguatur, etsi Isedatur, illos solos dicinlus, quibus cor nostrum, et qiiid-
etsi tradatur flammis, etsi cruci afligaiur, omni quid in illo estf committere non formidamus; iilis
;" tempore diligit qui amietis est ;~et, ut ait rioster vicissim nobis, eadem fidei Iege et securitatc coa-
6SS DE SPIRITUALI AMICITIA.— LIB. L CGG
strictis, Ivo. Quam; mulii ssecHlariCervivenles,, etj A sernetipsaco!)suraitur,vel eadem levitate resoJvitur,
sibi in quibuslibel vitiis coijseritieiitcs simili sibi qua contrahitur. Atamicitiairiuiiilialis, quse rerum
foedere eopulantur, et prse eunctis mundi deliciis vel bonorum temporalium cuprdlneparturilur,semper •
gralum, et dulce etiam talis amiciiiseviuculum ex- estplena fraudis atque fallaciae; nihilin ea ccrium,
periuntur! Non sit tibi molestum inter tot amici- nihil coiislans, liihil' seeui'um; quipjje quse semper
tias, illaro quam spiritualem ad differenliam alia- cum forluna iiiutaiur, et seqiiiturmafsupium. Unde
rum credimus npminandam, quae illis quodammodo scriptum esl : Est amicus secundum tempus, et non-
involvitur et ohseuratur, et illam; quserentibus et pcrmanebil in die tribulationis (Eccti. vi). Tolle sperii.
cJesideranlibus oecurrurit el obslrepurit, ab earum, .qusestus, et slatim desinet esse ariiicus. Quam ami-
ut ita dixerim, cpnimunione secernere; ut illarum citiam quidam versusita elcgaufcr derisil :
eomparatione clariorem eam noliis, ac proinde op- JVreii
esl personw sed prosperilalis amieus,
tabiliorem faciens, ad ejus nos aequisitionem vehc- Quem forluna tcnel dtilcts, accrba. fugat.
meniius excitcs e'taeeendas. ' Attamen hujus amicilise viliosse principiuiri quos-
AELREDUS. Falso sibi pra.clarum amicitise nonieri dam plerumqueadquamdani vei*a_an)icitiscprovehit
assumunt, inter quos est convenienUa viliorhm ; porlionem : cos scilicct, qui primum spe lueri cpm-
quoniam qui non amat, amieus non est, 11011.' B munis fcedusineuntes, dum sihi in inlquo mariimona
amat auleni hominem, qui amat iniquitatem. Qui fidem servant, iii j'ehusduntaxat humanis,ad maxi-
enkn ditigit iniqaitutem non amat, sed odit uni- niumperveniitntgratumqueconsensurii.Attamenvera
mam suam (Psal. x); qui vero suam non diligit aT-iicitianulloiriododicenda.est,qusecommocliteropo-
aniinam, utique alteriuS amare non poterit. Unde ralis eausa suscipiiur et servatur. Amiciiiaeniiri spiri-
colligitur eos amieitia. falso nomine gJbrJari, falli- _t;d's, quam verarii dicimus, non utilitalis cujusque
que ejus similitudiue, non veritate fulciri. Verum- mundialis inluitu , non qualihet exira nasceiile
iamen cum in hac tali amicitia, quam vel libiclo causa, sed ex proprise n.aturaedignitale, elliuraani
eommaeulat, vet avaritia fcedat, vel- incestat Ju- pectprissensu desideratur,ita ut fruclus ejusprss-
xuria, lanta' ac lalis experiaiui' duleedo : Jibct niiumque, uon"sit aliud quam ipsa. Undc Dpminus
conjicere,' quaiilum haheat suavitaiis illa, quse in Evangelio : Posui vps, inqiiii, ut catis, cl fructum
quanto honeiitior est, tanto est securior;' quanto ca- ufferutis (Joun. xv), id est tit invicem diligatis. In
slior,ianlojucuiidior; quanto liberioi', tanto felicior. ipsa liamquevera aroicitia jtur proficiendo, cl fru-
Paliamur tamen ui, propterquamdam, qux.in affe- c:us capilurperfectionisillius duleetiinemseniiendo.
etihus senlittir, sjmilituditiem, eliam iffseamiciiiae c Amicilia ilaque spiritalis, interbonos,vitse, mortim,
quse verse non sint, amicilite jiuncupentur, duni ta-;; studiorumque simililudine parturilur, quse est in
inen ab illa quse spiritualis est, et ideo vera, ceriis i'"ebus humanis atque-divinis, cum benevolenlia ct
judiciis disiinguahtuf. Dicatur itaque aniicitia alia charilale conseiisio, Quaj qtiideni.diffmitio, ad ami-
carnaiis, alia mundialis, alia spiriiualis. _Et carna- • ciiiam exprimendain, satis mihi videtur esse sufll-
Jemquidem creat viliornm consensus; muiidialem ciens; si lamen roore nostro charitas nuheupe-
spes qusestus accendil; spiritalem inter bonos vitae, tur, ul amicitia omnevitiumexcludaiur, licnevoleri-
niorum studiorumque similitudo coiiglutiiiat, Ve- lia aiitera ipse sensus amandi, qui cum quadam
• ram amicilia. carnalis exordium ab affectione pi*o- . dulcedine movetur inierius, exprimalur. Ubi lalis
eedit, qua. instar meretricis divaricat pedes suos esl ariiiciiia, ibi profectp est idem velle et idem*
omni iranseunti, sequens aures el oculos suos per nolle, lanto utique dulciiis, quaiilo sincerius; lanto
varia fPmicanles; per quorum adilus usque acl suavius, quauto sacratius; ubi sic amantes nihil
ipsam mejitem pulchroruni corpbrum, vel rerum possunl vclle quod dedeceat, nihil quod expediat,
voluptuosarttm inferuntui* imagines : qtiibus ad li- nollc, Hanc nempe aroicitiam prudeiitia dirigil,j'u-
blluiri frui, putat esse beatuni; sed sirie socio frui, stitia regit, fortiludo custodif, temperanlia niotlc-
iiiinus aestimat esse jucundum. Tunc raotu, ijulu, D ] ratur; ('cquibus suo loco disputabimus. Nunc au_-
verbis, obsequiis, animus ah animo captivatur, et tem si de eo, quod prinium qucerendumpulasti, vi-
-accenditur unus ab altero, ei conflantur in uiium : ut delicet quid sit amicitia satis.dictum existimas, edi-
inito foederemiserabili, quidquid sceleris, quidquid cito. Ivo. Sufliciunl planc ea, quse dicta sunl, nec
sacrilegii est, aller agat et patiatur pro allero; ni- aliquid raiht suggerituf, qupd ultra quseiara. Sed
Mlque hae amicitia dulcius arbitranlur, nihil ju- aniequam ad alia transeamus, scirc desidefo, unde
dicantjustius : idern velle, et idem nolle, sihi exi- priraum amicitia infer,roortales orla est, natura an
stimantes amicitise legibus iraperari. Hsec itaque casu, an necessitale aliqua, vel cerleprsecepto, aut
amicilianec deliberaiione suscipitur, nec judicio kge huinaHOgcneri imposita in usum venerit, usus
probalur, nec regiiur ralione; sed secuiidum iriipe- vero eani comriiendahilenifeceiit.,
tum affeciionis per diversa raplaiur; rion modum AELREDUS. Amicjlise, ut mijii videtur, .prinium-
servans, non honesta procurans, non comraoda inipsa natura humanis mentibus impressii affectum,
commodave prospiciens; sed ad ornnia inconside- deiiide exjjsrienlia auxit, pos:remo legis auclori.as
iaie, indiscrele, leviler, imraoderaleque progre- ordinavit. Deus.eriim sitmme polens et summe ho-
diens. idcirco vrl quasi quibusdam furiis agiiala, a ntis, siiii ipsi sufficiens hoiui.ro esl; .quoniaiii ba-
067 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETiCA, 608
iium suum, gaudium suum, gJoi-ia siia, beatitudo A A invidiaque eorrupit; conlenlloiies , seinulationes,
sua ipse est; nec esf aliqtiid extra ipsum quo egeat, odia, suspiciones.cofruplis honiinum moribus in-
non homo, non angelus, non eoelum,rion terra, nec vcbens. Tunc honi quique inter charitatem et ami-
aliquid, quodin ipsis est.Cui omnis cfealura pro- ciliam dislirixerunl; aijiroadveiienles quod eliam
claraat: Deusmeuses, quoniambonorummeorum noii iuimlcis aique jierversis sit impendenda dileclio;
eges (Psat.xy). Ncc lanlitm sihi suffieit ipse, sed et cujii in lionbs et pessimos esse non ppssit volunla-
oui:iium rerum sufflcicntia ipse est, daus aliis esse, lum velcoijsiliofuni ulla comrnunio. Amicitia ita-
al.is et seniire, aliis insuper el sapere, ipse oraniuhi quc, quse sicut ehaiitas inler omnes priinuni et ab
existenlium causa, omnium seiitientiuhi vita,omnium omnibus servahattir, inter paucps bonos liaturali
intelligenlium sapientia. Ipse ilaque suitima natura Iege resedit, qui videnies a roultis sacra fidei et so-
__omnes naturas inslituil, Omnia suis lociVordinavil, cietatis juraviolari, arctiori se dilecliohis el ami-
omnia suis temporibus discrete dislribuit. Voluit ciiisefcederecoiistririxerunt; inter mala, quai vide-
aulem, nam et ita ratio ej'us _e_teraaprsescripsit, ut bantel senliehant, in mutuse eharitatis gralia quie-
orones crealuras suas pax componerel, et uriiret scentes. Veruni liis, in quilsus oronem virtutis sen-
societas; ,et ita oroiiia ah ipsp, qui summe ef pure sum oljlitteravii impielas, ralib,' quse iit eis exstin-
unus est, quptloam unilatis yestigiuni sortirentuf. B gui non potuil, ipsuni amicitise et societatis affectuni
Ilincest, quod nullum genus rerum solitarium re~ reliquit; adeo ut «ine soeiis nec avaro diviiias,
liquit, sed ex multis (-uadam societate connexuit.-. nec arobitioso gloria, hec volupfasplacere posset
Nam utab inserisibilihusordiamur, quse humus.vel Iusurioso. Coiiipacla siinl itaque eliani iriler pessi-
quoJ flumen uiiuiri unius generis gignit iapidem : mos quiedam socieiatis feeilera deieslanda; qua»
aui qua; silva uiiam unius generis arhorem pro- amicitise pulcherrimo nomine palliata, lege"et prse-
f'e;'l? Ila inter ipsa insensihilia quasi amorquidani ceptis a yera aniieitia fuei*antdistinguenda; ne cuni
societatis elucet, cum nihil eorum solum sif, sed ista appelerelur, in illa propter quamdam ej'us simi-
cum quadam sui generis societale et creciur, et litutlineni ineaule iccjderetur. Sicamiciliam, qiiam
peisistat. Veruin iijler ipsa seiisibilia quanta ami- natttra instituit, quam roboravil usus , legis auclo-
ciiise species ei sociciatis amorisque fulgeat imago, rilas ordinayit. Manifesturo proinde est amie.iliam
qtiis faeiledixeril? Ceite curo in cseteris oranibus naturaleni esse, sicul viftutem, siCul sapienliam,
irraiioiiabilia deprebendanlur, in hac lamen partc ei csetera, quse projjter sc, quasi bona naturalia, et
jla humanum animuiii imitantur, ut pene ratione appetendasunt et servanda : quibus oranis, qui ea
agi a;slimerilur. Ita se sequuntur, ita colIuduHt j --lialis.-t,hene ulitur, quibus ntillus prorsus abulitur.
sibi, ita moiihus siiriul et vo.eibus suum exprimunt Ivo.; Nonne, quseso te, sajiientia mulli ahtttiuilur;
et produnt affectum, lam avide efjiicunde mutua qtii ex ea hoininibus placei'e cupiunt, vel in seipsis
societate fruuntur, ut nihil magis quam ea, quse pro eollata sihi sajiientia stiperhiuiit; vel certe hi,
amicitise sunt, cui*are videantur..Sicetiam jn ange- qui eam vcnalem habent, et qusestum existimant
Iis diviiia sapienlla providit. ut non itnus videlicet pietatem? . " •
creafetur; sed plures ; inter quos grala societas, et AELUEDUS. IJinc libi safisfaciet nosler Augusii-
amor suavissimus eamdem volunlatem, eumdeiii nus, cujus verba sunl hsec : « Qui sihi pjacet, stulto
erearet afiectum ; ne ctim alter superior, inferior horoini placet, quia profecto stultuS esf, qui sibi
alter yidereltir,Tocu's pateret invidise, si non oh- placet. » Qui vero stullus esi,' sapieus.iion est. fit
stilisset charitas amicitix', et Ha solitudiiiem exclu- qtti sapiens non est, noh habendo ulique. sapieu-
deiel multiliido, jiicunditateiii augeret in pluriLus tiam, sapiens noh est. Quomodo igitur sapientia
eliariiatiscommiiiiio. Posirerho.cujh hominem con- riiale ulitur, qtiisapieniiam non habet? Sic et sti-
didisset, ut boiium scjeielalis altius commciidarel : perha castitas virius nbn esi; .quia snperliia ipsa,
Nqn esl uonum,inquil, honiini' esse sqium, faciuirius Q.titevitiuni est. eam quse virfus pulaljalur, sihi
ei adjutqrium siiiiile sibi (Gen. n). Nec ceiie de si- [) conformem facit; itleo jamrion virius, sed viiium
mili, vel saltem de eadem malef ia, hoc adjuloriuro est. Ivo. Sed pace ttia dico, non congruum mihi
divina virtus formavil, sed ad expressius charilatis vitletur, quod amicilise sapientiarii adj'unxisli,;vum
' '
: et amicilise inceiiiiyuni, deipsius suhstanlia ma- inlcr illas nulla sii compafatio. . .;
sculi feminam procreayit. Pulehre autefti tle lalere Ai.i.iVF.Dtis.
Ssepe minora majoribus, boiia nielio-
primi hominis secundus assumilur, tit iiatuia do- ribiis, inferiora forlioiibus, etsi non 'cbsequanlur,
ceret omnes sequales, quasi collalerales, nec esset;. coiijiiriguntiii' lamen, jnaxinie in.yirlulibus *, quai
in rebus humariis superior yel.inferior, quod est:, licet a segraduum diversitale discrepent, quadam
aniicitise proprium. Ila natura inentibus humanis, sibi lamen similitudine vicinanlur. Vicina enim est
ah ipso cxordio amicilise et charitatis. impressi.t. virgiriitati- vidtiitas, vlduitali conjugalis castftas;
affecttim, quem liiterior iriox: sensus amaiidi, qito- Cjuainvis.inler h.is virtules niagna sitdifferentia.l.i
_ dam gustu suaviialisadaux.it. ;At post Iapsum priini eo [amen, quod viiiules sunt,. rionnulla esl conve-
hominis, cum refrigeseciileehariiate cupiditas sub- riieiitia. Neque euitn ;deo pudicitia conjugalis virtus
iutrassel, feeissetque bono coHJiiiuni privata prse- riiin csi, quia prsecellil eoiiiincntia vidualis; quihus
poni, amicilise cha:itatisque sjJleiidorcro avariiia licel sancta prseferalur virginilas, earuni lamea.
' " '
(W . -: —
DE; SPIRITCALl AMIGJTJA. LIB; 1L : 670
gratiam non oBliierat. Quamvis si ea, qutfide ami- .A Joannesde cJiarilate comji.en.oraf.: Deus airiiciiia
cilia dieta sutil, diiigenler advCrlas, irivenies eani "est?"' •;'''-'' '.' ' '-' -
sapientise sic yiciuam vel inferiara, ut pene di- AELREDUS. Inusitatum quidem. hoc,:nec ex Scri-
xerim, amicitiam niliil aliud esse , quara sa- pturisliahef auctofitalehi : qiiod fameri sequilur
pienliam. Ivo._ Obslupeseo ,,_faleor, nec TaciJe id de charilate, ariiicitise profecto dare noji duhito ,
niilil persuaderi posse, existlmo. quoniam : Qui mariei iit aniicilia, in Deo manel, el
AELREDHS.Exeiditne lihi dixisse Scripturam: Deusineo (IJoatv.w). Quod, cuni de ipsiusfruclti
Omni iempore diligit, qui amicusesi? (Pfov.xvu.) vej uiilitaie coeperinius disputare, manifestius per-
Ait elianij sicut meministi, nosief Hieronyinus ~ videhiroiis. Nunc, si qtiid sif aniicitia, pro sinijjJi-
( Amicitia quse desinere potest, nunquam vera ciiate irigenioii npstri salis.diximus, caetera, qiise
fuit.. i Amicitiam eiiam nec subsisfere quidem sirte enucleajida pfoposuisli,. aiio iempori feservcnius.
cliaritate, satis superque monstratuni est. Cum igi- Ivo. Licet avidiiaii niese niniis isia sit.molesta di|a-
tur ih airiicitia et selernitas vigeal, et veritas Iu- tio, ad Jiociamen non soluro tempus coenae, cui de-
eeat, el cliafitas dulcescat, utrum nomen sapierifise esse non permiilitur; sed etiam mujtorum, quiljus
tribus hisdebeas abrbgare, lu videris. tvo-. Q-quiJ dehitor tu es, exspectalib satis bnerosa eoropellit.
est:!ioc?'dicamne tle amicilia quod amicus Jesu
LlfiER SEC-UN.-D.US. ;
De ftuctu amicitiBB el excellenlia ejus.
AELREDDS. Jam nune, ffaier, accede : quidnara B videatur ohiisse. Ihi euim seinper mecum esl, ilii
causse fuerit, quod paulo aiite, cani earnalibus illis niilii religiosus ej'us.vultus-elucet, - ibi milii dulCes
carnalia compararem, solus sedebas, modicum se- ejus arridenf oeuli, ibi ejus jueunda niihi verha
motus a nobis; el nune oculos liiic iilucque verte- sic sapiunt, utvel ego videar ciim eoad meliora
bas, nuric frpntem corifricabas maiiu, miiic capillos transisse; vel ipse riiec.um..adhuc in inferiorihos
digitis contreclabas, nune irain ipsa facie pi*a_ferens, Cbnversari. Scis siutem, quia jilures prseterierunt
aliquid tibi p?*_elervotutn accessisse, crehra vultus anni, ex quo scliedula ipsa, cui de spirituali ami-
niulatione querebai-rs, edicilo. GALTERLS. 'Profecto citia ej'us-iriterrogatiofies, measque i:esppnsioiies
ita est. Quis eiiiui patieiiter susliiieat tota die, ne- impresserani, nobis elapsa est. GAITERDS. Nen me
seio quos exsecutofes Pharaonis tui habere copiam; laienl ista; sed, ut veriim fatear, hinctoia avidi-
nos autem, quiljusspccialiler (lehitor es, nec rarum tas et impalientia tola descendit; cjuod schedulaui
tccum habere posse co!'oqiiium? Ipsam aiife lioc friduum reperlam, et iihi tradi-
AELREDUS. Ei illis quoque geieridus est mo.s, qtio-.- t.a-ih,a quihusdam accepi. Oslehde earii, quseso,
rum vel optairius heuelicia, vel malellcia formida- puero ttio : non enini requiescil spirifus nieus, do-
mus..Qhibusvelhunc,tandem exclusis, tanlo.miiii nec Conspeclis bmijibus, ef cjuid illi disputationi
gfalior esf soliludo, quanlo niolestior inquietudo ^1 desit, adverlehs; ea quse mihi vel mens propria,
prrecessit. Nam oplimum c.ibi eohdimentum farries vel inspii*atio Pcculta suggesserit esse quserenda,
est; hec riiel aliaye species vinurii sic sapidum red- ad luse paternlialis- examen proferam, aut fepro-
dit-.ul sitis vehemeiis aqtiara, Quoeirea erit tihi Ijanda, aut adniittenda, ant exponenda.;
fofte hsec: hoslra collatip quasPeibus vel poius qtii- > AELKEDUS. Geram" tibi niorero; sed solus volo
dam spifitualis, eb jiicunclior, quO sestus pfsecesslt leg.is (juo;l scripturii est, liec effeiâturinpublicuni:
ardcntior_ Age jam, et quod anxio pectoi-e paulo ne forte aliqtia resecanda, addenda noniiulla, piu-
ante-parabas evolvere, in medium proferre non dif. rimavero corrigehda aestiniaverira. GA_LTERUS. Ecce
feras. GALTERUS. Faciam quiderri, nam si velim de adsum, liahens aures ad lua verba : susijehsas,-
hora causari, qualii isfi nobis reliquerc hrevissi- tanto certe avidius, quanto id quod de amicilia
ream, videhormihl eani face.rebreviorem. Dic nunc, legl,- dulcius sapuit. -Quoniam igitur, qtiid sit anli-
rogo te", utfuni elapsum animo sit, an adhric me- citia, lCgi' magnlfiee dispulatum * quid Cullorihus
nibria terieas; qhid inter te quPndam, et tiium suis jiariaf utiritatis,: velim mihi- ihsihues.: Cum
Ivorierii deariiicilia spiriluali coriveiierii; quas tihi •enim res tantasii, iil cerlisrationihusvisus es cbm^
ipse proposueiil qusesliones : -quanlum in eaiuim j) prohasse; tunc priniiini vehcnieniius appetitur,
eiiucleatione processeris", quid de his quoquestylo Cuni finis ejus ffuctusque cognQscitur. ;'
tradideris. ...*' AELREDUS. Non id prO'taiitce fei dignitale a roe
AEJ_REDDS. Eqtiidem chafissimi roei .recefdaiio, '.explicari posse prsesump"; cutii iu; rpbus humaiiis
iirio eoiJiinuus ami.Jlexus-et affecius, ita niilii seni- iiihil sanctiiis appetaiur, niliil qiiseiatui* utilius, ni-
per receiis esl, ut/licet htiriianis exemptus condi- hil difficilius itivehiatuj*, iiiliil experiaiuf duJcius,
lioni saiis-(!ederit_,.in .meo tariicnanimo riuiiquairi hlhil fruciuosius tericauir.' Ilabcl ".ciiiin"irnctuiii
- - 672
071 B. AELREDI ABBATIS UIEVALL, OPP. PARS. 1. — ASCETICA.
• vilsDpi*aesenliset; futura.; ipsa enini omnes virtu- A enodari desidero; quod sciiicet ainicilia optimus ad
tes sua ostendit suavitate, vitia sua virtute confo- - perfcetionem gradus exislil. Et oppofluiie salis hic
dif: adversa lemperal, componit prospera : ita ul liunc noster Gratianus infrayit, quem ipsius amici-
sine arhico inter rooitales nihil, fere possit esse ju- fise aliinniuni jure dixerim : cujus lotum sludium
eunduin : et homo bes.ise comparetur, iion hahens est amari et amare; ne forte amicilise nimium
qui seeum collselelur iri rehus secundis, in tristi- avidus, ejusque siroilitudine deceptus, falsam pro
hus contrisieiur; etii Cvaporet, si quid moleslum ve: a, fictam pro solida, pro spiritali carnalem recipiat.
mens coiiceperif; ciii. commuiiicet, si quid prseter GRATUNUS. Ago gralias liumanitati tuae, fi-aler, quod
solitum sttJ.lime' vel luminostini accesserit. Vw non vocato, sed se imptidentius iiigerenti,nunc lan-
soliyquia, cum ceciderii, non habel sublevdntemse ! dem ad spirilale convivium concedis accessuni. Na.ni
(Eccle. iv;) Solus omnino est, qui sine amico esl. "_'si - meserio,nonli.ido alumhum amiciliseajjpcllaRiJum
Aiquse felicilas, quse securilas, qua_ jucundiias esl, puiasti, debueram in sermoiiis' principio accersiri,
liahefe cuiii quo a_que audeas loqiii, ut tibi; cui nec aviclitaferomeam posila verecundia prodidissem.
confitefi non iimeas, si quicl delicjueiis; c.ui noii Al tu, Paler,perge qtio cceperas, et causa mei aliquid
eruliescas j'eveJare, iit spiritualibus si quidprofe- mensis appone; ut, si non saliari uliste (qui ne-
ceris; ,ctti Cordis tui omnia secreta committas, et ^ seio quot ferculis devoratis, riunc me quasi ad re-
commendes consilia? Quid igitur j'ucundius, quant liquias suas fastidiosus ascivit),'saltem modicum
ita unireaijirauirialierius, et unurii efficerede duo- valeam rcfocillari.
Jjus, ut nulla jactanlia limcatur, nulla formidetur AELREDUS. NOIJverearis, fili, quoniara tanla re-
suspicio, nec correptus alief ab altero doleat, nec stant adhuc de amicitise bono dicenda, qusesiqui-
laudanteni aller al.terum adulationis notel vel ar- Jibet sapiens prosequerelur, nos nihil dixisse pula-
gual ?' Amicus, ait SapienS, medicamentum esl vilw res. Veruni quomodo ad Dci dileclionem et co-
(Eccli. yi). Praeclare quidein itl, Non enim validior giiitibnem, gfadus quidam sit amicitia, paucis ad-
yel eflicacior est vulneribus nostris in omnihus verte. In amicilia quippe nihll inhonesttini esl,
temporalibus niedicina, quam habere quiomniin- nihll lictuin, Hihilsiinulatum, et quidquid est, id
eoromodo oecurrat conipatiens, oirini cojiiiriodooc- sancluni et voluniarium, et verum est. Et hoc ip-
currat congratulaus; ut, jimctis suis humeris, onera stim quoque charitatis proprinm est. In hocvero
suainviceiii -tolere.nt, nisi qupd unusquisqtie pro- amicitia speciali .piserogativa prselucet, quod-iutcf
j'.r!ani levius quam-amici parfet injuriam. Aniici- eos, qui sihi amicilia; glutinp copuJanlur, Omnia
lia ergo secundas -res facit splendidipres, aivcr- rC jucunda, omnia secura, oninia dulcia, oinnia suavia
sas parliens communieansque redclil leviores. Op- sequunttir. Ex' eharitaiis igitur pcrfecfione pleros-
limum -ergo vita. medicamenluin amicus, Naui et que diligimus, qui nobis oneri sunl et dolori; qui-
. pliilosopliis eliam plactiit. Nnii aqua, non sole, non hus licet lioiieste, non ficte, non simulate, sed
jgne pluribus locis ulimur, quam amico. In omni vere volunlafieque consulimus, ad secrela lamen
actu, iii pmiii studio, in certis, in dubiis, in quo- ebs amieitise nostrse non admittimus. Quocirca in
libel evenlu, in'.'-fortuiia.'qualijiel,. ,in secreto, in 'amieitia coijjunguntur honestas et suavitas, veri-
publico, in omni co;isultalioiie, domi forisque ubi- las et jocuuditas, dulcedo et volunlas, affeeius et
que' araicitia grata, amicus necessarius, ulilis gra- actus. Quse omnia a Cluislo inchbanlur, perChri-
lia reperitur. Quocirca-amici, ait TuJIius, et "ab- slum- promovenlur, in Christo .pcrficiunlur. Non
senles adsunt sibi, et egentes abundant, et ijrihe- igilur videlur niniium gravis vel innaturalis as-
cijjes valeht : etquod diflicilius est dietu, mortui census, de Cliristo amorem inspiranlc, quo ami-
vivunt. Igitur amieilla est divitibus pro gloria, excum diligimus, ad Christum,. senietipsum amicnm
sulibus pro palria, pauperihuspro censu, segrotis: nobis pi*a_benlem, queni" diligamus; ut stiavitas
pro niedicina, mbrtuis pro vita, sanis pro gratia, im- suavitati, dulcedo dulcedini, affectus succedat affc-
becillibus pro virtute, robustis pro prsemio. Tan- D I ctui. Itaque amieus, in spiritu Chrlsfi adhserens
tus enirii aniicos hoiior, merabria, Jatis, desiderium- amico, elficitur euni eo cbr untim et a.nima una,^
que prosequitur, ut ct eorum vila Jaiidabilis, ett el sic per amoris gradus ad Christi conscendens
mors pretibsa judicetur : el quod Iiis onuiibus ex- aiHicitiam,unus cumeospifitusefliciluf in osculouno.
celsius, quidam gfadbs est amicitia vicimis per- Ad quod osculum anima qucedam sancta suspirans,
fectioni, quse in Dei dileclione et cognitioiie eon- Osculelur me, inqtiit, osculo oris. sui (Canl. i).
sistit; ut-homoex amico horoinis Def efliciatur.< Corisideremus istius psculi,cafnalis proprietatenii
amtcus, secundum illud Salvalorisin Evangelio : ut de carnalibus ad spiritalia, de humanis ad di-
Jam non dicam vos servbs, scd amicos meos (Jqan, viria iranseaiiius. Duohus aJimenlis vita Iiominis
xv). GALTERUS. Ita, faleoivtua me hiovil oratio, ilai susteniatur, cibo et aere. Et sine cibo quideiu ali-
in amieitise desiderium totum animi mei succen- quandiu polest subsisiere, at sine aere ne unaqui-
dit appetituni, ut nec vivereme erediderim. quan- dem hora.Itacjue ul vivamus, ore hauriinus acrem,
diu hujus tanti boni, tanj niuliiplici fructu carucro.. ei remittimus. Et ipsum quidem quod eniittilnr
Sed lioe qriod ultimum posuisti, quod me ttiiumi vel recipitur, spiritus noihen oblinuit. fjuocirca
rapuit, et jJeneabfipuit a lerrciiis, pteiiius hiihii in bsculo duo sib.i spiritus obviant,. el misccnmr
C73 DE SPIRITUALI AMICiTTA.— LIB. 11. .674
sihi, et UH.iUrituf : ex quibus qi-xdarh meiills siia- A Longe aliud in priori dialogo memini'me didicisse,
vitas nascens, osculaniiuni .mouet et perstringit uhi ipsa diffinilio amicitise posita el exposita, me-
aifeclum. Est igilur osculuiri corporale, osculum lilo ad ej'us fructuiii altius irispicieiidum me ve-
spirilale, osculum jnlellectuale. Osculum corporale ' heme.ilius animavit. De qua sufltcieriler ijistru-
impressione fit lahioruro; oseuluro spiritale con- cti, ceriam nobis nietam, quatenus debeat amici-
junclione animorum; oscultim iritellecluale per tia progredi, cum divei'sorum di\ersa seiiterilia
Dei spirituni, infusione graliarum. Osculura prosil, pelimus pi-sefigi. Sunt namque quidam, qui
intle corporale non nisi_ccrlis eihoncstis causis aut contra fidem, contra honesfatem, contra commune
offereodum est, aut recipieiidum : verbi gratiain bonum velprivatum, favendura pulant amico. Qui-
signum reconcilialionis, quando fiunt aroici, qui dam solam fidem delrahendaro jiidicanl^cselerainoii
piius fuerast inimici,adiiivicem. In signum pacis, cavenda. Alii pro amico coniemnenLiam pecuniaro,
sicut communicaluri in Ecclesia, inieriorem j).a- expuendos honores, majorum inimieilias subetin-
ceiii exicriori osculo demoiisfrant. In signum dile- das,. exsilium etiam ceiisent non fugiendum; se
clionis, sicut inler spoiisum et sponsam fieri peripsum, iu quihus non obsil patrias, tiec conlra Tas
millilur; vel sicut ab amicis, post diuluriianl ab- alium losdal, eiiam in inhonesiis ei turpihus expo-
"
seiiliam, et porrigilur et susGipi.tur. In signum nenduni. Surit ct qui hatic metam in amicitia con-
calliolicoe tiriitalis, sicut fit cum hospes suscipitur. stituunt, ul unusquisque, sicut erga seipsum, sic
Sed sicttl jilerique aqua, igni, ferro, cibo el aere, et efficiatur erga aruicum. Quidam amico in omrii
quse naturaliler bona sunf, in siisi. crudeliialis vel b.cneficio vel ohsequio vicem reperidere, satis dare
voliiptalis salellilium ahuiuntiir; ifa perversi et amicitise credunl. Mihi sane ntilli horum esse cre-
turp.es, etianl hoc bono, q*_.od_ ad ea significanda ciendum, hac nostra collatione satis persuasum est;
quse diximus, Jex riaturalis>instiluit, sua quodaro- unde aliquam certara mihi in amicitia riietam a te
modo flagilia condire nitunlur : ipsurii psculum ppto constilui, maxime propier hunc Gratianum,ue
tuipitudine tanta faedantes, u.l sic osculari nil sit forte sccundum nbmen suum,ita velitesse gratiosus,
aliud cjuani adulterari. Quod qtiam sit delestan- ut iijcauie fiat vitiosus. GRATIASHS. Haud ingrate
dum, quam abominaridum, quam fugiendum, hanc luam pro me accipio solllciludinem : nisi ta-
quam aversandum, quilibei horiestus iutelligit. men sitis audiendi prsepediret, forte j'aim nunc
J'orro osculum spirilale proprie amicorum est, libi redderem lalionem. Sed quid potius ad luas
qui sub una amicilise lege lenenlur : non enim fit ifiquisiiioiies resoondere velit, pariter audia-
oris attactu, sed mentis affeciu : non conjunctione Q mus.
labiorum, sed commlstione spirituum, casiificarite AELREDUS, Certarii in amicilia metam Christus
cmnia Dei spiritu, etex sui pariicipalione coele- ipse prsefixit : Majorem, inquiens, hac dileclioiiem
siem immitlerite saporem. Hoe osculum dixerim nemo habet, quain ui'animam suam ponat quis pro
Christi, quod ipse lainen porrigit non oreproprio amicis suis (Joan. xv). Ecce quousquc lendi debet
sed alieno; illum sacraiissimuro amaniibus inspi- , amor inler amtcos, ut scilicel velint pro invicem
rans affectuni, ut illis videatur quasi unam ani- mori. Salisne vobis istud?; ..
riiam in diversis esse corporihus; dicanlqtie cum GRATIANUS. Cuni major esse non possit amici-'
Propheta :.Ecce quam bonumel quam jucundum, ha- tia, cur non satis sii? GALTERUS. Quid si pessinu
bilure fralres in unum (Psal. cxxxiii. Huic ergo quique vel etlinici, in coiisensu facinorum et ffa-
osculo assuefacta mcns, et a Christo tolam lianc gitiorum sic se diligaiil, ul velint pro invicem mori,
dulcedinem adesse non ambigens, quasi secum re- eosiie ad summara amicitia; consceridisse fateJji-
jmlans et dicens : 0 si ipsemet accessisset; ad II- niur?
Jiid iijleHeciuale suspiral, et cum maxinio deside- AELREDUS. Absit, cum inter pessimos amiciiia
rio clamans : .Oscutelur me, dicit, osculo oris sui esse rioii possit! GBATiANtis,.Describeiio!>is, quacso,
J
(Cunt. jj; ut jam terrenis afleciibus miiigatis, et iiiler quos vel oiiri potest, vel 'servari.
omnibus, quse de miindo sunt, cogitalionibus de- AELP.EDUS. Breviter dico : inter Jjonos oriri potesf,
sidcriisque sopilis, in solius Christi deleclettir os- iiiler meliores .proiicere, eonsurrimari auteni irtter
culo, e-t quiescat amplexu, exsultans el dicens :• perfectos. Quandiu enim queiiiquamexstudioiiialum
Lwva ejussub capite meo, el dexlefa illius amplexa- delectat, quandiu ei voluptas gratior est pufitale,'
bitur me (Cant, h). GRATJANDS. Amicilia hsec, temeritas inoderalione, adulalio correptione, quo-
m video, non est popularis, nec qualem eam so- mpdo aclamicitiam vel aspirare.eum fas est, eum
miiiare consuevimus. Nescio quid hic Galterus liac- ortus ejns ex viriutis opinione procedil? Diflicile
lenus senserit; ego aliud nihil ahiiciliam Csse igitur, imo impossibile tibi est, vel initia ejus de-
"credidi, quam inier duos tanlahi yoiutitatum ideri- gustare, si fohtem, de quo oriri potest, nescieris.
Tilatem, ut hiliil velit"iinus, quod alternolii; sed Foedus est cnim airior, nec amieitise nomine di*-
lanta sit inter ulrpsque htbPriis malisque consen- gnus, quo lurpe aliquid exigitur ab amico ; quod
sio. ut non spiritus, non censiis, non lionor, nec necesse est eum facere, qui necdum viliis aut sopi-
quidquam, quod alterius sit, alteii denegelur, ad " lis aut- depressis, ad qu-elibetillicita vel illicilur,
frucndum pfo volo,: et abutendum. GALTERUS. vel impellilur. Unde illofum detestanda sentenlia
675 15. AELREDl ABBATISRIEVALL. OPP. PARS L — ASCETICA., . C.T6
est, qtii, contra fidein et hpiiestafeiii, pro amico A i pfus; eujus amor vili prelio eomparatur, levissima
sestiniant Taciendum. Nulla enim excusatio peccati recedit offerisa. GALTERHS. Felie putabam carere co-
est, si amici. causa peccaveris. Protoplastus Adam lunibos; verumta.iieii hsec istorum seritenlia, qua?sie
salubrius pr-esumptionis arguisset uxofem, quam, displicet Gratiano, qualiter refelli possif, edicilo.
gerendo ei moiem, veli.uni usurpasset (Gen, m). AELREDUS. Pulchre de Jiis Tullius: Solem, in-
Multp eliam melius servi regis Saul iidem dofflino qiiit, e mundo follere videiitur, qui amicltiam e
servaverunt, contra ejus inlperium inaiium san- vila tolluiit, qua nihil a Deo melius haheraus, nil
guini sublrahenles, qsiam Dbeg Idumseus, qui re- jucundius. Qualis sapientia amiciliam defestari,
gise crudelilalis minisler, Dojuini sacei-dtites sacri- ut solliciludinem caveas, Cttris careas, exuaris ti-
legis raanibus imerfeciC(/ Re'g.xxn). Jonadab quo- mbreJ quasi vifttis ulla sine sollicitudine vel acqui-
que amicus Amnion (17 Reg,~xm) laudabilius ami- ri pOssif, vel servari. ltane iri te, sine tua hiagiia
<:i prohibuisset inceslum, quam quo poliretui* solliciludine, a.ut prudentia eoutra errbres, aui
oplalO, consilium prsebuisset. Sed nec amicos Ah- femperantia contra libidines, aut justitia conira
salon amicitise virttts excusat (11 Reg. xvr), qui riialifiam, aut foriiludo conira ignaviam pugnat?
perduellibnl prsebenies assehstirii, COriifa patrianl ™Quis, rogo, hominum, maxime adolesceniium sine
arma tulcrurtt. Et "ut ad Iisec nostra tempora ve- i doiofe maximo velTimore, lueri pudiciiiam , vel
niamus, multo ccrte felicius, Otto ROiriariaecardi- Iascivientenl valet refrenare affectum? StuItusPau-
nalis Ecclesise, ab amicissimo suo recessifGuidone, IHS,qui noluit sine aliorum cura et soiliciludine
quara Joaniies suo adhsesit in lali schisriiate TJcta- vivere ; sed intuiiu charilatis, quam virtHtem niaxi-
vlano. Cefniirs igitui*, nisi ihter bonos amicitiam riiaHicfedidjt, iriliriuahaiur cum iijfirmis, ureha-
slare non jJPsse. GRATIANUS. Quid IgilurnPbis cum tur cura scandalizatis. Sed et irislitia illi magna
amiciiia, qui hotii noti sumus? _: erat, et coiuinuus doloreordi ejus, pro fralribus
AELitEbus.Ego bPriuih npn ita ad vivnm reseco, suis secundum carnero. Deserenda igitur illi cha--
ul quidam , qui; neniiriem voluiif esse honum , nisl litas erat, ne sub tol timorihus ac dolbrihus, nunc
euitr cui ad perfectibnem niljil desit. Nos hominem quos genuerat, iteruiii paiiuriehs (Gal. iv); nuric fo-
bohum dicimus, qui secundura moduni nostrse mof- vensut nutrix (II Thess. i), nuiic utmagister Corri-
talitatis, sobrie, etjuste, el pie vivens in hoc soe- piens (Col, i); nunc limens, he sensus illoruni a
culb (Tit.-n), nihil a quolibet. inhonestum pelere, Jtde. corrumpeieniui- (II-Gor. JI); iiitnc eum niiilfo
nec rogatus velit prsestare.5 Tnier iale.s profeclo dolore niultisque lacrymis ad poeniteniiam provo-
amicitiam oiiri, a lalibus perficl posse, hon arabi- Q . .eaiis (// Gor. ii); riuuc eos, qui non egerurit poe-
gimus. Nam qiii yel fidem, vel palrise periciilum, niteniiam, lugeiis. Videtis quoniodo virlutesiiitunlur
velaltefius contra jus et fas la.sionem excipienies, aufeire e mundo,quicomilero iUariiinsoUieiludinem
semelipsos "aroicoruni exponunt libidini, eos iio:i e inedio lollefe non formidant. StulteChusaiArachi-
tara.stulios dixerim;, quam insaiios :qui parceutes les amicitiam, quaeeiat ei cum David (IIReg. xvi),
aliis, sibiriiet non .estimant esse parcehdum; et tariia HJe servavit, ui sollicitudirierii securifati prse-
aliorum prpvidentes honestali, suam infeliciier pro- ferret; inalletque amici pariicipare doloribus, quarii
dunt. GALTERUS. Fere in illoruni cado seliteriiiara , parricidse gaudiis honorihusque dissolvi ? Ego eos
qui aniiciliarii dicufit esse cavendam, rein videli- noii lam homines, quain heslias dixerim, qui sie
cet pletiam spiiicitudiiiis, atque 'curarum, nec li- dicurit csseviveiidum, ut riulli eonsolalioni sint, nnlli
moiis vacuam, multis Ctiam obnoxiani dolbrihus. etiaiii oneri vel dolori, qui iiihil. delecfatloiiis ex
Nam eum unicuique satis superque sit, sui curam. alterius bouo concipiaiit , niliil amaritudibis sua
gerere, incauturn dicuiit, se sie aliis obiigare, ut aliis perversitale inferant, ahiare nullum, amari a
necesse sit eum niullis iniplicari Curis, et aflligi nullo curarites. Absit eiiim, ul eorurii quemquam
molesliis; Nihil piseterea diliicjljus sestimant",quaro amare coiicesserim, qui amiciliam qucestiini pu-
amicitiamusquc.ad diem yitseextfemtim pefmanere, D ] taiil I tnnc se sOlis. Jabiis profitenies amicos, cum
lurpeque nimis sit, post iniiam amicitiam, rem in spes alictijus commodi teroporalis arriserit, vel
eoiitrariurii verli. Unde lutius j'udicanl, sic quem- cuni amicum cujuslihet lurpiludinis niinistrum fa-
Cum igiturcertum sit
quam amafCj' utpossit odire cuhi velit, sic amici- cere lentaveriiit. GALTERUS.
lise laxandas habenas, quas yel astringat:, cuin ve- niultos aniicitisa similitudine falli, expone, quaeso,
lit, vel femitlat. GRATIANUS. Frustfa" igitur tu in cujusniodi araicitias cavere, quas appeterev eolere
loquendo, nos iri audiendo laboravimus, silam et sei'vai'e deheamus. -".".-"
facile ab amiciti* tenuerimus appetilu; cujus no- AELREDUS. Cuin diclum sit eam nisi inter botios
bis fructum lam sancium, tain ulileiri, tam accep- non posse subsistere, facile tibi esl percipere nullani
tum Dbo, perfectibnL tam; vicinum, tath mulli- amiciliarii"quse bbnos dedeceat reeipiendam'. GRA-
pliciter conimendasiivSif ilJi ista sententia, cui TIANUS. Sed nos fortasse in hac discretiorie quid
placel"sic. amare IiOdie, ut cras oderit; "sicamlcus deceat, vel npn deceat, caligamus,
oiiiniblis esse, ut nulli sit fidus; libdie laudaus, cras AELREDUS. Geram vohis mprem, et quse nohis
Est arai-
vifiiperans; hodie JiJaiidiens-, cras mprdens; ho- occurrerint fugiendse, brevitef adnblabo.
'die.paiaius ad pscula, cras| aJ opprobria 'prorii- citia piierilis, quam vagus et lasclviens cfeat affe-
'
«77 DE SPIRITOALI AMICITIA. — LIB. II. 678
ctus, divaiicanspedes suos pniiii transeunfi : sine Aiiovimus coiitulisse:; cutii isliiis indusiria viia sit
raiione, sine pondere, sine mensura , sine alicujus alterius consefvata; illius heneficio, htijus noii sit
_ commodi vel iiicoramodi eonsideralionc. Hsec ad posteriias deleta. Cum igilur in hoiiis seraper prse-
lempus. veliemciiler aflicit, et stringit, l.landius •cedalamieilia, sequatur utilitas; profecto nori tarii
fellicit.Sed affeclus sine ratione moius beslialis esl, ulililas parta per amieum , quam amici anior ipse
ad qaseque illicita pronus, irao inter licila et lilitila deleclat. Utrumigiturdefruclu amicitise satis dixe-
discernere non valens. Licet aulem aniiciliam ple- rinitis, utrum etiarii certas pefsonas, inter quas
rumque affeclus pr;evenial, nunquam tamen se- oriii et scrvari possit, el perfici, lucide dixerimus;
quendus, nisi eum et ratio dueat, el hoiiostas iem- ulrum prsclerea assenlatioiies, quse falso amiciliaj
peret, et rcgat jusliiia.Igilur hsec amicitia, quam nomiue palliantur, manifesieprodiderimus ; ulrum
diximus piiej-ilcni, eo quod in pueris magis regnet quoqne cerlas metas, quoustjue tendi delieat amj;r
affectus, utinlida, et irislabilis; et impuris niisla intcr aniicos, oslentlerimus; vos judicate. GRATIA-,
semper amoribus, ab his quos spirittialis auiicilise KCS.Hoc ullimum non salis recordor enodaium.
dulcedo deleciat, omniriiodis caveaiur; quani non AELREDUS. Recolilis, ut credo, cortim me refellisse
lam amiciliam, quam amiciiia; diciiuus esse ve- senieritiam, qui meias amicitise in flagilioium ei
S
nenum, cuhi in ea amoris nunquam modus possil facinorum consensu conslituuui; illorum quoque-,
servaii legiiimus, qui est ab aniroo ad animunr, sed qui usque ad exsilium progredieiidum piiiant,;et
honeslam ej'os veriani, ax carnis 'concupisceiitia sine alterius lsesioue, qtiarolibci iiirpitudiiiem, Ni-
fumus quidam cmergens, ohnubilet et coiTUinpat; liilominus ei illorum, qui secuiiduni speratai utili-
et negleclo spiriiu, ad carnis desideria trahat. Ea- tatis modum, quaniitatem ainicii.isemetiuntiii*,Nain
propler primordia amicili;e spiritualis, prinium in- duas earum, quas proposuil Galterus, nec ineiitio-
tentioriis habeant puiitatera, rationis magisleiitini, ne dignas exisliroavi. Quid eiiiiri ineptius esse po-
temperanlise frenuin; et sic suavissimus. accedens test, quam amicitiam hactenus extendi, ut in offi-
affectus ila profeclo senlielur dulcis, ut esse nun- 'ciis vel ohsequiis vicem repehdat amico: cum
quam desinat ordinalus. Est et amicitia, quam pes- oniiiia illis deheaiil esse comrouriia, quihus iiiroi-
simorum simililudo morumconcilial; de qua di- -.rum esse dcbet et cor unum, et anima nna'? Quani
cere supersedeo, cuin nec aniicitia. noniine digna , turpe et illud, ut non aliter afliciatur quis erga
«t superius diximus, habealur. Est prselerea anii- - amicuiii, quam erga se ipsumlcum unusquisqiie
cilia, quani consideratio alicujus ulililatis acceridit, de se humilia, suhlimia seutire deheat de amico.
quam muiti ob hanc causaro et appetehdam, et co- ,Q His igitur falsis amicilise liiiihus explosis, finein
lendam, ei conservandam exisiimant. Quod si aci- aniicilise ex verbis Domini profereiidum putavimus;
niillimus, quam multos cmni amore dignissimos qiii niortem ipsam pro amicis sanxit iion esse fu-
excludemus : qui cum iiihil habeant, iiihil possi- giendaiii. Veruin ne forle, si quilibet lurpes sic af-
deant, profecip niliil commodi tempoi'alis ab eis fecti vellent proinyicem raori, ad amieilia. sumraam
vel adipisci polerit quis, vel sperare, Si vero iiiler erederentur evecti ,.diximus intcr quas persoiias
coromoda duxeris consilium in dubiis, consolalio- ' oriri possit, et perfici amicilia ; deindeillos, qui ob
iiem in adversis, et csetera hujusmodi: haic .uliquc inultas sollieiludines el euras, quas geneial-, ca-
ab aniicp exspectanda sunt, sed sequi deberil ista veiidam eam cxistirtiant, ineptise credidimus ar--
ainiciliam, non jjiSecedere. Nccdum eriim quid'sit guendos. Postremo, quse amieiiise bonis omiiibus
amicitia didicil, qui aliam ejus vulles.se iriercedem, stiiit eavenda*,quam Lreviler potuiinus eriodavimus.
quam ipsara ; quse lunc plane 'merces erit colen- Patet proinde ex his.oror.ihus cerla, et vefa spiri-
tibuseam", cum lota tfanslata in Deum , in ejus lualis amiciiise ineta; riihil scilicet neganduni stroi-
conlenipialione sepelii quos univit. Nam cum mul- co, nihil pro araicp non suslinendum, quod miiihs
tas el magnas utililates pariaf aniic.ilia fitla honb- sit quam ipsa pretiosa corporis vila, qtiam po-
riim, non illam tamen ab islis, sed ab illa istas D ' neridam pro amico diviiia sanxit auctorilas. Qub-
procedere non amhigimus. Neque enim abeiieficiis, circa cum vila anim_e corporis sil niiilto prsestaii-
quibhs Rerzellai Galaadites David'(_"I Reg. xx) par- tior, boc omnino negandnm censemus amico, quod
ricidam filium fugienteni et suscepit, et fovit, et mortem inferat aiiimae, qnod nihil aliud est quam
muneravit aniicum, inter tantos virps partam cre- peccatum, quod Deum separat ab anima, aiiiniam
dimus ariiiciliam, sed ab ipsa potius tantam gra- a yila. Verura in lils^ quse vel exhibenda sunt anii-
tiarh processisse non duhitamus. Nam qupd rex viii co, vel pro amico toleianda, quis servaridus sit
illius prius eguerit, neino qui cogitet. Verum quod modus, quse cautio adhibenda , nbri est tempo^
ijjse viri magnarum opum, iiihil pro his raercedis ris hujus evolvere. "GRATIANUS. Non parum mihi
a rege speraverit, hinc advertere pej*spicuum est, Galtefum nostruni' fateor contulisse, cujus inter-
'
quod omnes delicias diyitiasque civitatis pfouius rogatione provocatus , summam omriiuui, quse
offerenti, nihil suscipere acquievit, suis voleiisesse disputala suul, brevi comprehendeiis ep:logo, qua-
contentus. Sic-et foedus illud venerabile, quodhiter si prse oculis in ipsa memPria depinxisti. Age jani
David ef Jonathan non spes fulurte utilitalis, sed precor, el in ipsis officiisamicorum quis servandus
virtulis contemplalio consecravit, niultum utrisque sit niodus, veJ qHsecaulioadhibenda,nobis expone.
679 B. AELREDI ARBATIS.RIEVALL. UPf>. PARS I, — ASCETICA. 680
AERLEDTJS. Et hsec, et alia qusedam de amicitia Areeedo, cras profeclG eurii se tempus obtulerit,
restant dicenda; sed hora jam prseteriit, et ad-alktd- irediturus. Videat-autem Gratiaiius, ui prsesto s';t
negolium isti, qui modo veiieruiii, sua, ut cernitis, mane, ne ipse nos inchrise, aut nos eum tardiiatis
importunitale compellHiit. GALTERUsMnviius cerie arguamus.
L.IBER TERTIUS".
iQuomodo. <et itiier quc_s possit amicitia indirupfasoryari.
AELREDUS. Unde, ei qno? GRATIAKOS.NOII lelatet B det amfcus, leferenda sunt :'dijigeiilerque inspl-
adveiitus inei eausa. . , i eietidum, iit quidquid astruilur, fundameiilo conve-
AELf.EDbs.Num adest Galteius? GRATIANUS. Vi- niat, et quidquld l.llud excedere deprehendilur, ~ad
deat ipse, certe iarditatis non ' potest arguere nos cjus formam revocandum, et secundum ejus quali-
hodie. .""- talem omnimodis cbrfigeiidum , non dubites. Nec
AELREDUS. Vis, ea quse proposita surit prosequa- omnes tamen, quos diJigimus, in amieitiam sunt
mur? GRATIANUS. IJabeo ei fidem : nam el prsescn- recipielidi, quia nec omnes ad hoc rp.peiiunlur ido-
liani ejusmihi reor necessariam, cui et sensus est uei. Nam cum amicus lui consors sit animi, cujus
aeutior ad inteHigendum, et lingua erudilior ad spiritui tuum conjungas et applices, el ita misceas,
interrogandum, el memoriii tcnacior ad relineri- uiunum Jieri velis e duohus, cui te tanquam tibi al-
dtim. feri commilfas,cai nihil occultes, a quonihil lirness:
AELREDUS. Audisti, Galtere? Amieilior tilji esi primum certeeligeiidusest,quiad hsec aplus puletur;
Gi*atianus, quam puiabas. GALTERUS. Quomo.Ir) deiiidepi*obandus,ei sicdemuraadmitlendus. Slabilis
niilii amicus non esspt, qui nullius non est ? Sed eiiim dehet esse anlicilia, et quamdam seternilatis
quia utrique adsumus, promissi tui non immemoT. , speciem praefen-e, semper perseverans in affectu.
res, otio huic non sinius ingrati. Et ideo noii puerili modo, amieos mutare vaga
AELREDUS. Fons el origo amicitise amor est: nani quadam debcmus senlentia. Quoniam cnim nemo
amor sine amicitia esse potest, amicitia sine amore detestabilior, quam qui amiciliam laeseril, nihilque
riunquam. Amor vero ex nalura , aut ex officio, isagis animum lorqueat quam vel deseri ab amico
vel ralione sola, yel ex sblb affectu, iionnunquam vel impugriari; cum suinmo sludio eligendus est,
Cx tilroque simul procedit. Ex natura , sicut maler et cum maxima cautela probandus : admissus au-
' tem-sic
diligit filium. Ex officib, quaiido ex ratione dati ei toleratidus, sic iractandus, sic sequendus,
accepti, quidam speciali affeclu conjunguntur; ex ut quatidiu a prajmisso fundaniento irrevocahiliter
sola ratione, sicut inimicos, non ex spoiilanea mcn- iion recesseilt, ille ila ttius, et tu illius-sis, lam in
tis inclinatione, sed ex pfsecepti neeessilate diligi- Corporalibus quam in spiritualibus ; ut nulla sit
rims. Ex solo affectu, quando aliquis ob ea sola , auiniorura , affectionum , voluiitatum , seuteiitia-
quje corppris sunt, yerbi.gratia, pulcliritudincm", rumve tlivisio. Ceniitis ergo quatuor gradus, quihus
foriitudinem, faeundiam, sibi quorumdam inclinat ad amiciiise perfeolioiiein cpiiscendilui': quorum
affeclum. Ex ralione simul et affectu, quando is, pfimus esl eleclio, secundus prohatio , tertius ad-
quem ob virtuiis meritum ralio suadet amandum, Tjmissio, quarlus rerum divinarum et liuiiianaruin
iivorum suavitale, et vitae. laudandse dulcedine in eum quadam charitale et benevolentia summa coi;-
alteiius inlluit animuni.: ei sic ratio jungitur af- seusio. GALTERUS. Recoi*dor te in priraa illa tua
feciui, u'f ainor-.ex ratione casltts sit, dulcis ex af- disptttatione, quaincum tuo hahuisli Ivone, diffiiii-
fectu. Quis horum vohis amiciliae videfur commo- lio.nem hanc satis probasse ; sed quia de multis
dalior? GALTERUS. Hic ultimtis sane , quem et yir- aniiciliarum generibus disputasli, ulruin oinnes
tutis comleraplatio format, et morum suavitas or- eoniprehendat, scire desidero.
nat. Sed ulrum bmnes, quos sic diligimus, ad iliud AELREDUS. CUBIvera amicitia nisi imer bonos
. amiciliaeadmiltendr sint dulce secretum, scire deesse non possit, quinihil contra lidem vel honos
shierp. niofes , velle possiht, aut facere: profeeto tion
AELREDUS. Priirio poiieridum est sblidum quoddam quamlibet, sed ipsam qua. vefa est, amicitiam dil-
ipsius spiritalis amoris furidameriturn , in quo ejtis finit.o ista complectitur; GRATIANUS. Quare non et
suht eojlocahda piincipia ; iit sic recta quis linea illa, qu.seante hesternam collalionem.me plurimum
ad ejus altiora conscendens, ne fiindamenlum iie- deleclabai, seque probanda est idemscilicet yelle,
gligat vel excedat, maxiniani cautelani adliiheal. et idem nolle.
Fundameritum -illudDei amor est, ad quero omnia, AELREDUS. Certeiiuereos, qiiorum fuerint emen-
q*ua.vel amor suggerif vel affeclus; omnia, quse dati niores, vila composita, ordinati affectus ; nec
vel occulte aliquis spirilus, vel palam quiliJjet sua- . istam arhitror repudiandaiu. GALTERUS. ' Yideat
081 DK S-TRITUALI-. AMICITIA. -vLlb\ III. • "682
GratiatJtis, ut lamin sc ijisp quam in e.o,-;guem di- A videbatur excossissei et ubi pax ejus -peticliialjatur,
ligil, isiaprascedant; el sic idcni; vellt et nolit cuni vblhniatem ejus mese prscferrem. GALTERUS. Sed
ipso ; nihil sihi volens concedil nihil ijjse prsestare- cuni prior ille jam in fala concesserit., alter- tibi,
rogalus, qiiod Inj'usturii vel iiihoncstum, vcl inde- lieet nps noii iideriinus satisfecerit: illa nohisquin-
ccns sil. Sed de qualtiof his qtise prsemisisli ,quid qtte, quihus aniicitia sic lseditut ul djssolvatur, ve-
scntienduiii sii, :a ie exspectamus docerL ; lim nobis eiiuclees, ut_eps;:qui nullo uiodo eligend
AELHEDCS. Pjiinuiu igitiir de ipsa elecliorie fra- sunt in aniicos, cayere possirous. ;'-'.-
ctenius; Snnt vitia qusedam, quihus.si quis fuerit AELREDUS.'Auditej iion inej sed Scripluraro lo-
iiivohilus, rioh diu ariiicitia? leges vel j'ura servahit. qiieniem-: Qui conviciatur. dmico, dissplvit dmici-
Hujusmodiadamicitiairi hori Tacije eligendi sunt;. liam. Ad amicuin , eliamsi produxerit-.gladium, non
sed si alias _eorum:vila. moresque placueririt, ageii . despefes:. est eninCregfessus «d amicum. Si aperue-
dum cum cis summopere est, ut sanali ad amici- rit psiriste, iioit timeas (Eccli. xxii); Videquid di-
tiam habeantur idOiiei: videlicet, iracundi, inslabi- : cat. Siforleira pfseventusamicus. eduxeiit gladium
les, suspiciosi, verJjosi. Diilicile quippe esl, etim, vel si verbum.j.roiiilefii liisie ; si quasl 11011-amaiis
querii ssepe iracundise furOr cxagilat, non aliquaiido . ad leriipus libi sese. subtraxerit,- si luo suum ali-
insufgere in amicum ; sicut in Ecclesiasiico scfi- R quaiido prsetulefii copsiliura, si a le in aliqua sen-
hilur, Esi: dmiciis, qui odihm, eirixum, eiconvicid tentia vel disputaliorie dissenserit, non' his amici-r
denudabit (Eccli. xvi). Und.eail Scripiura: Noii esse fiarii sestiriiesdissolvendam. Est enim";-aitycoi!cbi.dia-
amicus iibhiini iracundo ,neque ambules cum~viro a-3 amiciim,' exceplo coityicib, el imprbperio, et su-
furioso ;:ne sumas scandalitm animw luw (Pfov. peibia,"et mysterii_reveIatione , etplaga dolosa. Iti
xxn). Et Salomoii - Ira iriquit, iii shiu sttitti re- his omnibus efiugiet amicus. Diligentius proinde
quiescit (Eccle. vn). At cuni stultb.diu scrvafe ami- hasc cjuinque consideremus, ne nos; eis amicitia.
eitiaro, quisnoftcredit impossihile? GALTERUS, Al vinculis eonstringamuSj.quos adhsec vilia vel ira-
iios te vidiiiius, si rioriTalliiilhf, ctini JraeundissiHio euiidise furof, vel alia quselibet passib compellefe
homiue sariiiria religiphe colefe aniiciiiairi : quem eonsu.evit. Coriyicium quippe Isedil famam, charita-
usque ad ;yU_eejiis fihein'iiuriquaiii a te lsesura, ,tem exslinguit. Tarila 'esferiini liohiitiuni malitia ,
quanquarii ijise le sa'pe Jsesijjsef,audivinius. utquidqttid ira instigaiue ab aniicb jacujaiuni fue-
AELREDUS. Sunt quidarii ex. riaiufali eoiispefsione ril in araicujiii quasi secretorum suorurii pfplaluni
jracuhdi,' qui tamen Jiariciia comprimere et tem- -Coriscip,si nori crcdatiif:, verum esse cJameic»".
perare sblliciti suiit jj.assioiiferii,ut in quiiique r-qiii-"- mulli etiini sicut propfiislaudibuSj M in aliotum
lius, lesleScfiplura , ariiieilia dissolvitur alque vitujJefatiMiiibus delecia.nlur. Qbid seelestius 'im--
cofrumpilur, riunquam pfosilianl; quamvis iiPn- pfojierio, quod etiam falsa objeclione innpcentis
nuriquain amicuni incorisideralo sermoiie vel aqtii, faciem miserahdo rubbfe perfundil? At sujiefbia
vej zelo mirius discreto pffendant. Tales si fofte in qbid riiinus -ferenduhi:?quse solurii id quo fracla.
amiciliam fccepefiraus, patienler tolerandi suiil, aniicilise suhveriiendum fuerat, huriiilitatis et con-
ct cumnbhis constet de affectu eerlitudo, si quis fessioiiis:excludit remedium, feddcris lioihinem au-
fuef.it vel sefmoriis vel actioiiis excessus, airoicbid dacetri ad iiijuriam, iuriiidum a;t correplioiiem ? Se-
itidulgehdisui est; vel eerle sine aliquo dolbfe ju- crei.orurii revelaitio', qtta nihil esf turpius , niliil
cunde iiisuper, iu quo excesserit, coiiimoncndura. exsecfaJiilius, ljlhil anioiis, liihil suaviiatis felin-
GRATIANUS Ule tiius, quem-pra. oniriibus uobis, ut quens i.nfer aniicos,- sed braiiia fepletis airiaritudihe
multis vljletuiv tibi- probas amiCum, aliquid; cjuod iridigriatipriisjet odii atqrie dblPfis feUbctiiicta con-
libi displicefe nuUaleiius-pbtuit ignbi*are, arile pau- spergeris. Hinc sciiplum est. Qui: deitudat drcana
cos dies, ufnos puiabamus, ira prajveri.tus et dixit umici perdii fidem {Eccii. xxiv). Et "paulo post.
et fecil; Cui tanien iiihil-prioris gratise iriiminuium Denudaie amici nigstefiq , despefaiio eiirariiiiite irife—
nec crediriius, iiec videmus. Unde non parum ob- jj licis (ibid.) Quid enira ihfrlicius itlo, qtii-perdit (i-
stupuimtis, quod cuni tu,".ulii-nbs iriuiup loquimur, dem ,ct; •despcratiohe Jaiigiiescit ? UJtiriiurii illud ,
nihil velis -Velmodichniprseleiife, quod velit.ipsfe.; cjuo dissplviluf amicitia:, plaga dolbsa esi, quse iipii
ipse niodicum quid, tui causa, iidii poiuefit sustirie- . esi aliiid quampcculta delractib. Plaga tefie dblo-
re. GALTERUS, Audacior me niuJto esf iste. Nani Sa; plaga serpentis est et aspidis mbftifefa : Si.
etego ista iiovi, sed tuuni efga euin ariiirium riori mofdeat serpehs in sileritio, ait SalPriioiij riihil eo
• iniiius liabet,
ignoranSj' rilhii libi de his loqui prsesuriipsi.••""" qui Pccullerdelfaiiit (E«./_.i-_x_:Qucni-
: AELREDUS, llPriio"certe ille riiihi charissiimus Cst, cUnque igittir in.his vitiis assiduuini-iverieris,ca-
seniel a hie reccplusin amicfflahi, a mehunquarii po- yeiidus libi est ille"'; hec, dbiiec isanftui', ;ad aiiiici-
terit noh amarii llnde si Tbfte- in hac parteTofliof liatn eiigeridus, Abjufehius convicia, quorhm ultbr
iilo fui, et UbTtilfiusque vpluritas. nori' coiicuffehat ".'estDeus. Seriiei, fugieiitem a faeie Absalbn san-
iii unutri, nieam miliiTacijius lult;, qtfarii iili suani tum Da\id conviciis impetcris (•HI Reg. ii)j iiiter
ffarigere voluntatem ; uhi ilulla interveriiebat 'ih- hsereditaria vefba, qu>_pater~filip inoriens dele-
horiestas, riec fides Isedebaiui, iiec minuebatur yirga*fit,auCtoritate*Spifilus sancti deceriiituf pcci-
lus, cedendiim airiico fuit,_ ui el tolerarem in qub dehdus. Impropefiuiii riihilomiHus .caveanitis, Iif-
. PATHOL.GXCV^' '-" V ."'-". '•22- -.
-wr/ B. "AI:LRI.DIABBATJSRIEVALL: OPP. PARS I. — ASCETICA. - m
;"Telix Nahal Garmelus, David servitutem et fugam A gravitate cpliiheantj suspicioues dileclionis eoi teiii-
-;iniproperans, a Doniino percuti meruit, et occidi plafrone prppellant. Quos niaxime in amicitiam
r{J Reg. xxv)._Quodsi forte contigerit, in aliquo iios qtiasi esercilatiores'assumendos dixerim, qhi yitia
slegem amiciiise praeleiire ,•viteiiitis superbiam et yirtute vincentes, tanlo securius ppssidenfur, quan-
'-amici gratiam Immililatis beneficio repetamus: to forlius, etiam tentanlibus vitiis resistere corisue-
Sllex David amicifiaro, quam Naas regi filiorum , runt. GRATIANUS. Ne quseso, irascaris, si loquar.
'Ammon exhibueral(77 Reg.x), eum-111 io ej'us Tia- Tlle luus , de quo paulp anfe feeimus .nientibnein,
non lhisericordiier oblulissel, ille superbus et inquem a te receptuni in amicitiatij non duhilahius::
gratus amico, coiilumeTiamadjecit coiiieroptul; ob hirum tibi iracundus yideatur, scire de:idero.
•quam causam lain ipsurii, quam populum ejus 7 AELRPDUS. Est quidem; at lti amicilia minirae.
et. urhes, gladius simul et ignis absumpsit. GRATIANUS. Quid est, rogp feîn amicitia. noii' esse
Supof bmnia -auiem_; amicofum revelare secreta iraeundum. '_ •,-•'•.-
sacrilegium arhitrenicir.quo, fidcs amilliiur, et AELREDUS. Iiiter nos, coiilraclam amiciiiaiii non
• aniina
caplivatse desjieraiio impoiaatur. .Hinc est dubilati.s, GRATIANUS. PiprsiiSi;.
qiiod iuipiissimus Aehilophel (11 Reg. xvu), paf- AELREDUS. Quando inter nps iras, fixas.dlsscn-
ricidse coiiseiiliens, cuin ei patris coiisilium prodi- "siones, jSeniulationes vel cpnlejjtioiies. ot-.tas-audi-
disset, cernens suum, qiiodeontra illud decleraf noa sfis? GuATiANus. Niinqnaiii; sed-hociioii illius, setl
uiancipatum effeelui, dignuin proditore Ittiem , la- tufb patientife imputamus
'queb suspeusus •pfouier-jit. :Postreriio delrahere :..;.. AELREDUS. Fajliminj. Nullpmoclpciiiniifam.cjuairi
ahiieo veneiium.atiiicitise-repuiemus;, ;quod .Maiise non refrenatallecttis, cujusquain patieniia refrena.-
frontem Iepra perfudif{Niini; xti), et ejeetain extra: hit, cumpaiienlia rnagis iracuridiim.exicitet-iii-.furo-.
easlra sex..-diebus-,'-.poptili commuiiione .privayif. rem, irilipc aliquidsibi vel niodicunrsolatium pra_-
Nee soliim riimiurii iracundi, secTetiam jnstabil.es,- stari cupieiis, si in jurgiisse illi aliquis paremexhi-
ef suspieiosi-in hac electipne, caveridi suut. :Cum - beat. Ille sane; de "quO; nunc npbis sermo-est, ita.
ciiim amicili-e Miagnusifiiclus sif seetifitas, qna le milii amicilisejura cpnseryat, ut-commotum aljquan-
credis et conimitlis amicoj quomodo in ejus ampre . do, eliam jani pj-orumpeiitemin verba solo riutu co^-
aliqua potest esse seeuiitas, qui ouuii circuinferfur hibeara,,ei ea quse dispIiceiitTiuiiquani produca', in-.
venio,, oinni acquiescit consilio:? Cujus affecfus publicum ;sej a'd evaporanduiri susemenlis conce-
uiolli hilo eompafalus:-,-.diversas el .cqhirarias tbta plum, semper exspectet. secreium.. Quod si:non ,ei
die, pro arhitrio imprimentis_, .-suscipil et foritiaf „ amicitia, sed hafura prsescriheret, nee iia viriuo-
iniagines. Quid prseiei-ea magis coinpelit amicilia», sum, nec ila latide dignum judicarem. Si vero, ut
quam.pax qusedaniad i.nvieem et Iraii.quilliias cor-; -assolet, ajj ejiis aliquando-nieus sensus .dissentiat;
ilis, enjus seniper expers eslsiispiciosus ? Nuiiquani ita .alterulro riohis' deferiinus, ul aliquando ille
•eiiiro requiescit. Suspiciosufn ijuippe seroper cu- ir)eani_su_e,plerumque egp suammese praeferam vo-
riositas comitaluf-, quaj coiiliiiuos ei .stimulos lunlatem. GAiiEitus. Satis tlalum est Graliano. Sed
aeueiis, inquietudinis et perturhatioiiis ei materias mihi veliin enuclees, si forte quis incauiius in eo-
.£ubmiftisti*ak Si eniro viderit.amieuhi seci*etiuslo- rum inciderit .amieitias, quos eavendps paulpanie
ijueuiein_cuin laliquo proditioneni puiabii. Si se be- dixisli, vclsi qui eeruiri quoseligendos dixisti, aut
nevoluin _a_i-riprsebueiit, vel jucundtim, ille-se*mi- ' in ea ipsavitia,aul in.-aliafoiiedeterioia corfUeriiii,
nus ciilit;i;p:pcjaiiiabii, Si euro corfipuerit, odium qualis eis servanda sit lides, qualisexhihendagraiia.
iiitefpi*etabilui-..rSila.udaiiduiiicredidefit, irrisum se AELREDUS.-II;ec,.si fieri iJ.otesi, in ipsa eleclipue.,;
'caluiiiiiiahiiur_._Sed nec -verbosum afhiti-or eligen-, : vel etiamprpbaiioiie cavcuda suiit; ne videlieel iji-:
duiri., quia vir liiiguosus non justificabiiur. Vides, . niis .cito diliâmus^ niaxiroe iiidigrios. Digni;auteiii
ihquit sapieris, Jiomihempromptulum ad loquendtim, surit amiciliaj quiblis in ipsiscausaesi,.-cur diligari-
tiidgis ,Ulo spem habet siultus (Prov, xxix). -Is igitur D tur. Aiiainen iii his, qui prohati digriique piitaiitur,
iihieligendusesiinaniicum,quemnonii'acuiiditefuror : eriimptirit ssepe vitia,:ttiiii in ipsos amicPs.Turii in
inquietet, non iiisiahilUas tlividai, iipn conterai __u- alienosi quoruiii lamen adamicps redundal iiifahjia;
-spicio, non verbositas a dehita gravitate dissolvat. ; Taljbus ainici.s onijiis diligentia- adhihciida; estj iit
l:v-isecipueutije esl, ul euin eligas, quiTuis.convenial saneritur. Quod si impossibile fiieiit, non .ai.nicitiam
ijibribus, tuie coiisoijei qualiiali. Tntef dispares riiiiipendam, veldissolveiidara arbilfor, sed;;iifqui-
quippe mores, ut heatus ait Ainhiosius, amicilia dam elegaiiter -aiti^potiuspaulatim: ;dissuen(Jam,;;
esse non.potest: et ideoiconvenire ,del)el sibi.utri- flisi fprle quae '.aniihlolerahilis iHJuria exarserit, rit
Vusque gfatia.-GALTERuSi Ubi efgo ialis iiivenielur, nequereclurii, neque hpnestuniisil, ut hpn^rSlatim
vquinec iracundus sit, iiec ihslajiilis; necsuspicio- aljenatio veldisjunc;iibfiat.;Si:en.ini_aliqu':d:m_iiiitiii'.
"sus? Nam verbosus qUisquisest, lafere hOh potest. ^hiicus, autiii patreni, aut iii palriam, quod _suhi.'a.
-:: AhtiUEDPS,;Licet iion facile qucat reperiri , qui _ etTes.iu.ataiegeat eorreciiorie ; iipn amicitia laedc.tur,
viibit his passionibus iiioyea.iur; nitilti cerle sunt,: si perduellis et itiimictis prodatur. Sunt aiia vilia,
qt.i tiis oiiiiiibus 'superiofes Iriv.ciiiuniiii-.fqui ifa- pfo quibus amicitiarh iion .riimperiilam,-_uii diximus, .
.'-cuiidiaih palieritia coiri.prjiilant., lcvitaiein servafa se.l pattlaiim dissolvendani'judicamus; ila itamen
685 , DE SPIRITUALI AMJCITIA.— I-IB. III. . - '686
ul non usque ad iniiiiicitias, cx quibus jurgia, iua- j^ ^. esse quod fuil; diligens euro, a quo non diligilur ;
ledicla, coiilumeliseque gigiuuilur, ej-umpaiil. Turpe " lionorans euni, a quo spernilur, beuedicens eum, a
ehiin iiiinisicsl, cum eo huJHsmqdigerere bcllum, quo nialediciltir; benefaciens ei, qui sihiquod jjcr-
cum quo familiariler \ixeris. Nam etsiliis omnibus niciosum esl, niachinalur. GALIERUS. jQuoinooo ergo
ab eo, queni in amicitiam receperas, impelaris, aniicilia solvitur, si e_.clusotalia sunl exhiheuda ab
quibusdam quippe moris est, ut ctim ipsi sic vixe- co, a quo solvitur ?
linl, ut jam.non mereantur amari , si foite eis ali- AELREDUS. Ad amiciiiam qualuor perlincre spe-
qnid evenerit ad\crsi, culjiam relorqiieaiil iu ami- cialiter videiilur : scilicel dileclio et aficctio, secu-
cum; Isesam dicant amicitiam, et omuc consilium, ritas ei jucundilas. "Ad dileclioncra speclai, cnin
quod amicus dederil, suspectum haheanl: el pro- Jjenevolentia heneficioruih exliihilio. Ad allectioiieiii,
dili, euiVi eoruiii in pajani culpa:.process(*ril,jion iuterior qusedam proced.ns delcclalio. Ad securi-.
lialjenles ttllra quid faciaui, in amicuro odia et tna- talein,-sii!e limorc el suspicione o.iuiium consilio-
ledicla congcminent, detralieitles in angulis, in te- rtim et secfeiorum revelatio. Ad jucuridiialcm, de
nebris susurrantes, se iriciidacilei* exallanles, et omnibus qua; coiiiinguiit, sive lsetasinl, sive tristia;
alios siinililer accusanles. Si igitur Iiis oinulbus, de oranibus qiise cogilantur, sive nociva sint, sive
^
B
posl dimissam amiciliam, impetaris, cjuaiidiu.tole- ulilia ; de oninibus quse cloceiilur vel di.ciinliir,
rabilia fuerint, Tereuda sunt: ct liic honos vcteri qusedam dulcis el amica collatio. Videsne, in qui-
amieilise Irihuendus, ut in culpa sil, qtii faciat, 11011 lius ab Iiis qui merentur, solvenda est amiciiia ?
is quipatiatur injuria:ii. Aniicilia quijipe seterna est, - Subirahitur certe illa iijleiior delectatio, qtiam ex
unde: Omni lempore diligit qui amicus est (Prov. amici peclore jugiter hauriebat; peiil securilas,
xvn). Si te Iseseril ilic, quem diligis, tu tamen dili- qua sua illi arcana rcvelahat; scpoiiilur juciihditas,
ge. Si lalis fuerit, ul illi amicilia suhlrahatur, nunquain auiica eonfabulalio pariehat. Fauiilaritas
quam tamen subtrahaturdilectio. Consule quantura proindc illa, in qua taliaooiitincntur, ei ncgauda cst,
potes saluti cjus, prospice famse, nec unquam arai- iion suhtralieiida dileclio : cl lioc cum quadain nio-
citise ejus prodas secrcla, quamvis tua ipse prodi- deralione et re\erenlia, ut s.i HOHnimius fuerit hor-
deril. GALTLRUS. Qusesuiit, rogo, illa vitia, pro qui- lor, semjjer aiiliquse amicitise qusetlam \ideantur
Jjus amicitiam paulatim dicis esse solveiidam ? _ remaiisisse vestigia. GRATIANUS. Mihi ceile placeul
AELREDUS. Quiuque iila, quae paulo anlc descri- ista, quce dicis.
psimtis; maxime aulcm revelatio secrelorum, et AELRLDIJS. Jam, de eleciioiie si sufficiunt ista qMse
occulti morsus delractionuin., Ilis scxluro sddimus. ,_diximus, irisitiuale. GALTERUS. Vellem, ut ecruni,
Si eos, qui tibiseque diligendi sunt, lseserit , ci^que, ^ qate dicla suiit, snrama suh hrevi nohis epilogo
quorum tua inlerest pro*»idere sahili, ruinse et iraderettir.
scandali maleriam, etiam coneplus prsebere non AELREDUS. Geram vohismorem. Arooremamicitia;
desierit, inaxinie uhi vitiorum te tangil iiifamia. diximus esse principium, nec qiialemcunque, sed
Non enim amor pr_eponderare debel religioni, non qui de ratione simul et affectu procedit. Qui quidem
fiJei, iioii cliar.tati civium, non plebis saluti. Rex , el castus est ex lalioue, el ex affeclu dulcis. Deinde
Assuerus superbissfmum Aman, quera pru. cseferis aifticitise poneuduro cli!.imiis fuiidameiitum, Dei sci-
nmicum hahueral, suspendit in cruce (Ezech. vn); licetdilectioiiem, ad quam omnia, qusesuggerunlur,
ainicilise, quam ille fraudulcntis cousiliis Jscserat, icferenda sunt, el utrum ei conveniant, vel ah ca
salulem mulfnudinis et eharitaleni pr_epohcns uxb- dissideant, exjilo.andum. Qualuor subitide gradus
ris. JaheJ uxor Aber Cinei-, licel pax fucrit iulcr Si- in amicitia, cjuihus ad cjus suinmara pefveiiiiur,
saram et doroum Aher, piebis lamen saltitem liuie. custodiendos puiavimus, cum amicus piimum sit
ainieitise prseferens, ipsum Sisarain clayo sopivit eiL eligendus, tleiiide probaiidus,, tuuc demum admit-
malleo (Judic. ivj. Sancttis prophcta David, cum de'. tendus, et sic poslca ut decet, tractandus, El de
jure amicilia! cognalioni Jonath.e dehuerai peper-- p clcctione tractantes, iracundos, instahiles, suspi-
cisse (II Reg. \\i), audiens lainen a Doraino, pro- ctosos alcjue veihosos exclusimus : non onmes ta-
pter Saul-el domum ejus sanguinum, quia occideratl ,iiieii, sed cos duntaxal, qui has passioues nec or-
Gahaonitas, populum faroe tribus anuis jugiler la- dinare, -ucc mot.eiaii, possunt aut nolunt. Nam
borasse, septem viros de cogiiationeejus, Gabaoni-- niulli his perturhaiioriihus sic tanguniur, ul non
tis dedit puniendos. Hoc aiitem nolo vos ignoiare,, solum eorum in nullo la'datur perfeclio, sed eliani
inier perfeclos, quos sapienler electos el caute pro- virtus eoium modeiaiione laudabilius augeaiur.
batos, vera et spiritualis amicitia copulavil, nonL Nam qui velut infiencs, his passioiiibus aci semjier
posse iulervenire dissidium. Cuiii enim amicilia de! feiurilur in prseceps, in ea \itia inc\iiahiliiei* dila-
duobus unum feceril, sicut id qnod uiium esl, nonL hunlurel corruuni.quibus amicitia, lesle Sciijitura,
•
potesl dividi, sic et amicitia a se nou polerit sepa- et Isedituret dissohitur; conviciascilicet, el irojjro-
rari. Patet igitur, hanc amicitiam, qute palilur se-.•. perium, et sccielorum revelatio, superhia, elplaga
clionem, ex ea parte qua Isedilur, nunquam fuissei dolosa. Si lamen h;ee omnia patiaris ab ,llo, qtiein
veram. Iii hoc ianien amicitia probabiJior, etmagis : semcl in amicitiam suscepisti, uun slatim cam rtim-
virtusproijatur, quod nec in eo qui l_erlilur, desinit pendam dic-irotts, sed paulalim solvendam, Ul._>(|ue
G37 R. AELREDI ABBATISRIEVALL. OPP. PARS' I, - ASCETICA. 683-
servetur antiqii-e.amiciri* revereiilia;;uflicet ipsiim n A.amici,
1 qbamvjs iii sinislris iriaxime.Nauj, ut supe.
a. seCretisluis ariioveas, nuhquam tariieii ei dileclio- )- • rius diximus, nihil est quod amiciliam magis lsedit,
iiem'' suljtrahas, auxilium tollas, neges consilium. l.:.* quam coiisilioruhi.proditip. EvangeJica vero seh-
- " lontia
Qiiod si etiara ad blasphemias et maledicta is.-
ejus ' esf: _Quiin mpilicofidelisest, _et iri multo ,/j-
. prorumpat insania,Tu tairieri defer fcedefi, defer sr delis eril (Luc. xvi). Aniicis ilaque, quibus adliuc
clijrjiati, ut.in culpa sil qui iiilulii, noti ille quiii- prohaiioiiem crcdimus nccessariam, non omnia, nec
perlulit iirjufiam. Ppffo si patri, si palfise, si ~ci- .-. ' profunda noslra sunt cproniittenda secreta, sed pfi-
yibus, ii subdilis', si"ariiici's invCnius fiierit: pefrii--. n;o exteiiora vel moclica,de quibus noli inagriOpere
ciosus, siatiiri familiaritatis Tunijjeiidum esl'vincu-: i-' curanduin est, an celenlur aivnudenlur ; cum iania
"lunr, nec' uriiusariibr perditioni inultitudiiiis prsefe--- tamen ;ca.u.ti.o_ne, ac si plurimum ohessent prodita,
raiur. Hsec riepfoveniant, in ipsa electibhe 'caveii-: -: iJrodesscnt.autem cejata. In quibus.si fidelis fiieiit
tlutn, utvideliceliseligatur, querarion adisfa furor; l*: inveiJtuSj in ntajoiibus experiendum.'rioiv.dubiies.
impellaf, aut levifas tiahaf, aut verbositas prsecipi- .- Quod si forte sinistrum aliquid de tefania vulgave-
• let, aul ahducat ii' jit, si qiiisquain malitia faiiiam tuam fuerit persc-
suspicio : niaxime, qui noh riimiuni'
a luis disseriliat niofibus, nec:a qiialitate discPfdel,- „ cutiis, et. ille nullius ad eredendum adducalur sug-
ûiavero devera aroicitia Joquimur, qusenon ppiest;t B gestiojie, Hulla nioyealur susjjiciprie, nulla duhita^
psse hisi intef bPnos, de illis, de quihus, qtiod nonii lione lurbelur ; deej'tts fide ulleriusjiulla libi dcliet'
sirit eligehdi.inilla potest esse cunctatio, ut thrpes,, esse etiriclatio, sed quasi de cerla et slabili, non
avari, anibitiosi, cririiiriosi, nullam facimus hientio-- 'jiarvaexsultatip. GHATIAKUS. Recordor nuhciui illius
--' riem. Si vobis deeleclione saiis datuiri est, ad pi*o- . aroici.ti-aiismarini, de quo: nohis fecisli ssepe mea-
bationerii deinceps tfanseamus. GALTERHS. * tiorictn, queiri ob hcc.verissimumiibi ac fidelissi-
Oppor
tuhum hoc; uam nillii semper ad ostium oculus3 nium prohasti amicuro, quod falsa de tefeferehtibus,
csf, ne forle qiiis irrumpat, qui vel iioslfis deliciis5 iioii soluni iioii adhibuerit -fidem, sed iiec ulla "sit
finempoiiat, VcTquid amaiiludiiiis misCeal,velali-- hsesilaiionepulsaius : quod nec de tuo amicissiirib,
quid superducat -lnaire'.rGnA'tiAS'us. Gellerarius acl-'" antiquoscilicetCIarse-Vallis sacrista,pra.sumeudum
est,cui si concedaiut' ingressus, iton erit lihi facul-- pulasti. Sed quoniamde probatione iidei saiis aciuni
iaSuTicriiisprpeedendi.Sedeceeegoobservpjariuaiii,, est, ad ea:tera eiiucleanda. procede.
T tti Patei*, perge quo coeperas. "AELREDUS. Diximus eliam iiitenlionem essepro-
AEI.REDUS. Qualubr probaiida suiit;;ih aniico:; bandani. Pernecessariurii hoc : sunf enirii plefique,
lidesij iuteiitio, discretioy phiieniisi. Fides,'••'hi ei tes p„ qui iii febushumaijis nihil uorunt boiiuni, liisi quod
seciife'cbmhiittas.-Iiitehtio, tit niliil-ex 1 amicilia-, lcmporalitcv fruclupsuiu.sit. Hi amicos sicut boves
nisi Deum et naturale ej'us boiiuni exspecles. 1)1- suos d.ligunt, ex quibus aliquidbonispeiant captu-
'seretip, ut quid prsestahduiii anilcp, ijuid ab eo pe- 3'os: qui profcclo gefmana et spiritali carent ami-
'teridum,;iiiquibus eoiil.istariduriiprO eoînquihus citia, pfopler.Deurii et se expetenda, iicc in sc ipsis
'amjeo cbngratularidum, pro quihus eiuii corrijiien- , iialuralecontuentiir exemplaf.-ubi facile deprelieu-
dtihi, riibduiii; teinpus el locum nori ignbres. Paiieh- :difur vis ejus qualis sil,etc}uanla sit. Ipse Doininus
• tia vero, ue
correptus dbieat, rie coffijjienfeiricon- __-
__-. .ac.Salvat.orriosieryerse noliis amiciliseformampra.-
'teii.I.at.velodiaf, uteum pfbamiebquselibet adversa scrijjsit : Diliges, inquicns, prafiinum iuum sicutAe
-sts-siihcrcnph jiigeai'. Nihil in amicitia-fide prse- .ip.sum.(MMll!t. xxii), Eii spectiium. Diligis te ipsum.
_ '"slaritiiis, quaj ipslus nUlrix videtuf el Gtistos.Ipsa •-Iia plane, si.Deuni diligis ; si nenipe lalis-es, qtia-
'se ih bmhiljns advefsis ef prbsperis,.lsetis et' tristi-. -Jerii:iri.airiiciiiaiiieligeiidura descripsimus.AliquaHi,
"hus,"jucundis.ef "amaris,pfsehef sequaletii•:- ebdem fogo, a leipso, nujus tuse dilecliOnis raercedem jti-'
jjilueiis oculP Jiuriiiletaet suJjlimem, pauperem et dicas exigeadam ? Mitiime profeclo, sed quod pcr
diviteiij, foitetri el dehilem,' satiiim el segrotuiri.Fi- -sse -s sibi quisque cliarus est. Nisi igitur el lu Iiufic
' deiispfbpfieamlcus niliiiin amico, qtiod extfaejus P p ipsuiji ii.iaiium traijsferas affecturil.eharus ille tibi,
viriuierii in-propria seile corii- :asque ut tu, esse iion poterit. tunc, enira erit ipse,
" aiiiiiiiini,'-iniuetur"':
plectehs, "e&tera Priinia quasi exira erim posiia, 'quem diljgis, altcr tu, si iu*amlu ipsum tiansfu-
' iiiliirmtiltuiii si adsiiiti nec curii absini re- ' deris charitatem. Non enim, ul aii sanctus Am-
proJjat
; ' quirens. Tpsa tamen lides in .prosperis latet, sed:; -1brosiu.s, yectigalis esl amicitia,: sed pleiia decoris,
' eiuinet in :advCfsis.In necessiiate Virlus est,:;ribn quajstus.quia pecu-
pfobatuf 'ariiicus. plena,gralise.
J
AiiiiCi divitis riiulii'; sed utruiil .vefi:amici^sini, .-nia nOnpoliturj sed gratia ; necTicilatione pretio-
iritefveriieris adyefsitas probalJ SalPriibri.'' Omni >' nruro, :sed:coiicertatipnc bencvolentiae. Ejus igituf,
iempbfe 'diligitjjui'amicus est, et ffaier in Mrigristtis iquem elegisii^subtiliter est probaiida.iiiteiiiib, ne
''cdihprobaluf.(Pi'*o"ij."xvii). Et arguehs infidelehi di- secuiidumi spem commbdi euj'uslibet tihi veiit in
cil'"':'Deiis piilridus, el pes lussus, quiIsperat super -'amieil.a copulari, mercenariani.earo _estimaiisnon
irifideii'in a%eangustia (Pfbv, xxv). GRATIANUS.| Si \graluiiam. Gerliores autem plerumque sunt amici-
prosjjeraiiostfa riulla uiiquam advefsitas interpolet, li* l iriopumquaiii divitum, cum spem Iucfi sic tolJat
- . pauperias,
1 utamicitise non miiiuat, sed potius a;i-
"" qtioinbtloamici pfobabituriides? . ;
. AELREDUS. Slu.liasuht alia, quihus fiJes p.robalur. .-1gea.t ciiariiatem. Diviiibus ilaqtie assentatorie ^ra-
689 BE SriRlTUALI AMJCITIA. - LIB. III. Gf<9
tilicatur; erg.i pauperera nemo simul.ilor est. Vc- A . AniiEDL.. Ponaniiis lolum genus humanum c\-
rum est quidguid deferlur pauperi, cujus aroiciiia eniptum mundo, tc solum superslitem leliquisse.
inviuia \acat. Hsecdixtmus, ut in amicis moies pro- Eteccecoiam le omnes nnindi dclieise et divitia*.
Jjemus, jiou teslimemus censum. Sic crgo pro- aurtim, argoiitum , lapidcs pietiosi, uihes niiiraU'.'
batur inteutio. Si eum \ideris tuorum magis-cupi- castra lurrila, aropla redtlicia, sculplurm, piclur.f.
dum, quam tui; aucujjari semiier aliquid, quod tua Rcd ct refoimalum te i*i anliquum cogila slaiuni.
sibi couferri possit industiia, hoiioiepi, gloriam, omnia habeie suhjecla, oves cl bovcsunicetsas, in-
dnitias, libertatem; iri quibus omnibus si dignior supcr el pecora campi, volucies cwliet pisces maus,
i'lo piajferatur, \el ce.te in lua non sit potestale qui perumbutonl scmilas mniis (Psat. vm), Dic rogo
quod appeiilur, qua libi intenlione adhaeseiit, fa- uunc, utruni sine socio omnia tihi ha'c possent essc
cile perudebis J_tn nunc de discreliono Yidcamu**- jucunda? G\i iiRus. Miniine.
Q.ii lam pmerse salis, i;e dieam lmputlentcr, talem AriRrms. Ouod si unum liabeies cipis nesciies
amicuni haheie \olti it, q^salesipsi essc non possttnt. lint>uam, ignorares moies, ctijus tc laleiet et amoi*
Ili sunl, qui leves quoque ainicorum transgressioncs et anirous? GAImtus. Si non aljquibus signis cfii-
impaiientei: ferunt, austerc corripiunt, et carenlcs r» , ccre possem, ul essei amicus, niallem liulluin ,
d.scretione magna uegligunl, conlra miniraa qu_eque quaiii talem habeie.
se erigunt, confundunt omnia, non Ioctim scnanies AEIHEDUS,Si atilcm uims adessel, qucin tcquc iil
uhi; Jipn lempus, quaMtlo; 11011pcrsoiias. quibus te ipsum diligcrcs, a quo le simililer diligi iion du-
quclibet \el publicare con\eniai, \el celare. Quo- hilares, rionnc omiiia, quc prius \idebaniuramar-i,
firca illiiis, qucm ehgis, e**tprohanda discreuo; no dulcia retidercrilur et sapida^-GALirRus. Piorsus
si improvidum qucmquam vel iiupiudentcro libi in ita cst.
amicitia soeia\eris, litcs quolidiauas et jurgia tihi AILREDIS.Nonne quanto plures haberes de lali-
ipse perquiias. Sane I.anc iit amiciiia necessariam lius, lanio fclicioiem lc jndicares' GHHI_LS. Vo.is-
esse virtutem salis facile est prrvidcre, qua si quis sime.
caiuerit, iu<*laruavis nbsque gul.cuiaculo, pio im- ALIIILDLS.II.ec cst illa miia el magna fehcitas,
petii sjjiiitus, insiabili et ina.ionaljili scmpet motu quam e\s|ieclamts_, Deo ioso opeianlc cl dilTundcnte
f.-iclur. Sicet niultse eausa? dees.e tion poteiunt, inlcr se et cieatuiam suani, quam susluleiil, inler
qiiibus llhus, quem cupis esse ainicum, pi.jhetur ipses g'adus et orclincs, (,uos tlktiinein, infer sin-
I.alieiilu : cum ueccsse sit arguerc eum quem dili- gulos quosquc, quos clegeiil, tanlam amicitiarotf
ixis: quod aliquaiido quasl.ex iiidiislria duriiis: fieri C
l chaiitalcm, ut sicquisque dihgat aliuin siculse ip-
ojiortet, ut sic ejus \-I proWur, \el cverceatui* to- smn; ac pei hoe sieui imusquisque de |no]j>ia, sie
leraiiiia. Id sane alieiidenclum est, ul licel talia et de alterius feliciiiile leiclur : el ita siiig-.loi .uu
riperianltii in eo c|tit>in jno" as, qtise o.Tendaiit beatitudo oiiinium s.l, et oroiiiuin Jjcaiilu.li.ium
aninium, \el alicujqs secieti incauta rc\cl.ilioiie, iiiiiveisitas singuJnriim. Ihi nulla c.igit.tlioinim ot-
velalicujus lempo;alis conimodi rupiditale, vel mi- cultatio, niilla :ifli'C(ioiiiim dissiiiiiilaiio. Il.rc csl.
niis cliscreta co:iep!ione, volaliqua dehil.v lenii.ilis \era cl a.lt'iiu aunciiia, qn.e hic inchoatin, ihi pei-
tiatisgressionc, 110J statim a pioposita dilecl.one ficittir; quse hic paucoiiiiu est, uhi pauci boni; ihi
\e! cl. ctione rcsilias, quandiu coneclionis cj'us sjies omiiiunj,ubi oiiines boni. Hic necessaria probaiio,
ulla reluccl. Ncc qucmquam iu amieis eligondis, ubi esl sapienliuin el i_lulloiuin peiroistio; ihi pro-
*.ci pio.jandis tacdeal esse solhciiura ; cum lirjus la- balione noii egeut, quos bealifiral ang lica illa et
boris fructus \ilsesit uiedicanienlum, et iinm irlali- quodaiiiroodo tlhiiia pcifectio. AJ hanc pioiinle s;-
ta.is solidissiroum fuiidameiilitm. Cura euiui pluriud militudinem coniparemus amieos, t|uos non secus ;,c
in thesauris multiplicandis, in bobus et asinis, in nos ipsos diligamus; (iiiorum nohis nuda sinl om-
ovihus ei capris nutriendis, eligentlis, comparaiidis, nia,quihiis omma uoslra jiandamus secrela; qui
satis perifi siut, indiciaque eerla in his omnibus co- D firmi sint, et siahiles.et conslanies in oninibus.
giioseendis non desint, demenlue res cst, eamdem Pulasne queroquam Hiorlalium esse, qui non velit
in amicis acquirentlis, vel probandJs non daie ope- amari? GALTLHUS. Non _Bsli_i_o.
ram, el quastlam addisccrc iibtas., quihus lii, AfLRLDtiS.Si qiiem videres intei mullos \ivcie,
quos eligimus in amicos, ad amiciliam probcnliif et omnes hahrre suspectos, quasi insidiatores eapi-
iJojici. Ca\ciidus sane cstquidam iropelus amoris, lis sui limere oinnes, niilliiro diligere, ncc se diligi
qui pr_.euriit juclicium, ct jirobandi adiroit potesia- a quoquam pularc, nou euin niiscfiimum judicaies.'
lem. Esl proinde \iii prudentis suslinere, huiic i'c- GH.TERUS. Misorriroiim plane.
•ficnare impeturo, ponere niodum bene\oIenlise, patt- Ar.LREDUs. Ergo ipsum fclicissimum non negabis.
latiro jjrocedereiri allecluiii, donec jaro probato se qui in eoriim, intcr quos vhit, visceiibus requi-
tolum dedal, et cororailtat aiuico. Gu icr.us. Faleor, escit,amans omnes et amattts ab omnibus, quem
adhucme mo\et illorum sentcnlia, qui «ine JiujTis- ah liac suavissiroa irancjuillilate necsusjjicio dividai
modi aroicis \iveie iiilius aibifianlur. nec timor cvnitiat. G\LTERUS.Oplime ac veiissinu*.
AEIREDIS.Miiiiin Iioc, cum sine amieis ntilla AriijEDUS.Quid si forle de omnibiis diliicile in-
pioisus \ila juriiud.i sii, G.niRUS. Ctr roan r' \("l» <-iiin p i-s0!*!'-.euro id nobit iu hiliiii* n set-
691 R.,AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS L — ASCETICA.' 6f2
vetur, quanto plures nohis aJjundant hiijusmodi, A serit inhonestas, spe uberioris gratiae toleranda
tanio liobis feliciores sesliinabimus? Niidiustcrtius . est, quasi qusedam amicilise saricliorispriribijjia;
cum claustra moriasteiii circ-uirem, eonsedejite fra- quibtis, crescente religione et spirilualium studio-
trum amanlissima corona, et quasi inler paradisia- rum parilitale, accedente etiam maturioris setatis
cas amccnitates singularum urhofinn folia, (lores gravitate et spiriiualiiiin sensuum illuminatione,
fructusquc mirarer; riulluni inveiiiciis in illa inul- purgatiori alfeciu ad altiora, quasi c vicino.consce.i-
titudine, queni noii diligerein et a quome diligi iion dant: sicut helerna die ab hominis ad Dei ipsius
confiderem , lanto gaudio perfusus sinii, ut omnes amicitiam, oh quamdam simihTudiiiem diximus fa-
inundi hujus delicias supe aret. Se.iiieharo quippc cilius transeundum. Sed jam tcmpusest, ut, qtiera» x
ineum spiritum transf.isiuh in onjnihus,, ol iu me admodum andciiia sit coleuda, dciiiceps videamus.
omnium ttansi.iigiasse affeeiuiii, ut dicerem cuni Fifmamciilum igilur stabililaiis et conslantise in
Projdiela : Ecce quam bomtin ct qvam jucuiidum, amlciiia fides est; iiihil est enim slabiie quod
habitare fruiKs, in unum! (Psal. GXXYII.)GRATJA- iiifi.iuiii est. Siropliees quipjje, et commuues, et
sus. Noii omiies illos, quos sic diligis el a tjuibus conseiilientes, el qui iisdem rehus moycanlur,
s'c diligeris, le in araieitiam assumpsisse pulabi- csse dehent amici ad inviccni : quse omnia perti-
nius? nent ad ftdelilatcm. Non eniin fldum polesl esse
AEI.REDUS. Plerosque oniiii aflectu compleclimur, multiplex ingeniutfi et lorluosum; neque qui non
quos tanien ad amieif se secrcia non admitiimus; Cisdein rchus moveritur, ncc eisdero conser.litint,
quse maxime in oninium secrelorum, et coiisiliorum riec slabilis esse possunt aroicilise aul fidei. Prse
•iiosirorura revelatioiie consislif: unde Doniinus in omnibtis autem cavenda est suspi.cip, qusc esl ami-
Evangelio : Jam non dicam vos senios, sed atnicos * Citise venerium. Non unquani de amico riiala sen-
meos; causamque suhjungens, qua aiuici noroine lianius, ncc raala diccnti credamus vel conseit-
digni haherenlur :Quia omnia, inquit, quw audivi tiamus. Accedat hinc in scrmonc jucunditas, hi-
aPalre meo, nalu jeci vabis (Joan. xv). Etalias: laritas in vullti, suavitas in morihus, in oculorum
Vo. amici mei esiis, si feceritis qum prwcipio vobis . eliam nulu serenitas, iu quihus haudquaquam mc-
(ibid.). De c his verhis, ut sanclus ait Aiuhrosius (lib. diocrc in amiciiia condimeiilum. Tiistiiia namtjue
- 5, De offic. c. 21), deditformam amiciiise quam secl severior facics habet quamdam honeslam gravi -
qttarour, ul faciamus amici volunlatem, ut aperia- tatero, sed amicilia quasi remissior aliquando dobct
inus sccreta nostra amico, quseotuicjuein jjectore esse, et liberior et dulcior, ad coniitalem facilila-
liabcmus, et illius arcana iion igiiorcinus. Ostcnda C temque sine levitale ct dissolulione proclivior. Est
inus illi iios,pectus noslruin, ct ille riobis aperiat prajterea illius ainicitise, parero esse inferiori supe-
suum. Nihil eiiiin occultat amicus. Si verus esl, riorem. Ssepe eiiim qiiidem iiiferioris gradusvel or-
efliin.it nnimiim suum, sicul effundebat mysteria dinis, vel digiiitatis, vel scienlicc, ab exceUenlioribus
Palris Doininus Jesus. » lisec Amhrosius. Quam assumtintur. in ariiiciiiam : qtios oporiet omnia,
multos ergo diligimus, quibus niijius cauium est, qute estra nai.uram sunl, coiitemncre el sesii.
sic nostr tiih propalarc animuin, et effundere viscera! maro quasi nihilum et inane; et in pulchj-iludirieni"
quorum vel setas, vel sensus, sive discretio, ad talia amicithe, quse non sericis vel gemmis ornatur, nou
stistiiiciida iioii suircit, GALTERIS.'Hsecamicitia possessionihus dilatatur, non pinguescil deliciis, nee .
stiblimis el perfecla est, ul ad eam aspiiare non abundat cliviliis, non lionorihus extollitur, npn di-
xtudeam, Milii et liui.c Gratiano illa sullicit, quain gnitalibus inftalur, semper allenderc; el sic adori-
' tuus
Auguslinus describil (lib. iv, Medilat. c. 8), ginis rccurrentes principiuro , aiqualilatem, quam
colloqui scilicel et corriderc, el vicissim benevolc nalura dcdit, iion aulem circunipendentia , quse
ohs qui, simul legere, simul conferre, simul nugaii mortalibus cupiditas prjeslilii/subtili examinatioiie
cl rimul honestari: dissenlire iiiterdum sine odio, _ ConsidCrarc, Itaque in ainicilia, quaj iiatura. simiil
taijquani homo sihi, atque ipsa rarissima dissensio- D cl gratisc optimuih donuro est, sublimis descendat,
ne coiidire consensioiies plurimas : doeere aliquid humilisascendat; dives egeal, jjauper ditescal : et
iiiviceni,aut discei-e ab iiiyicem,tlesiderareabsentes ila uhusqtiisque, alleri suam coiidilionem cominu-
cum moleslia, suscipercadvcnicnlcs cumlselitia.His nicet, ul fiat ajqualilas. Unde scriplum est. Qui mul-
alque hujusmodi, a corde amanliunielredaniantium tum habuit, non abundavit: ct qui madicum, nontni-
procedentibus signis per osjperlinguanijjjer oculos, noravit (HCor. vm). Nunquam ergo luo te jira.fe-
el niillc motus gratissiinos, quasi fomitibus conflaic ras amico, scd si forle in iis qitse diximus supe-
aninios, cl ex plurihus unum facere, Hoc est quod rior inveniris, tunc le magis anjico suhmitlere non
TIOSdiligendum creJimus in amicis; ita ut rca sibi cuncteris, pfsestare confideiitiam,exlollere,vereCun- -
nostra videattir cbnscientia, si iipii amaverinius re- dum, et tanto plus ei conferre honoris, quaiito mi-
damaiitcni, aut si amantein non redaiiiaverimus. iius conferendum condiiio vel pauperlas praescril)it.
AELREUUS. Amicitia hscc carnalium est, etmaxi- Pia_stanlissirous juvenum Jonaihas, non regitim
me adolescentium, quales aliquaijdo fueranl ipse slcinma, ncc regni exspeclafionem attendens, foedus
&tsuus, de quo luiic.lPquebatui', aniicus : qtise ta- iuiit cuin Dayid, el servuni in amicitiam ada-qnaiis
men, cscepiis nugis cf ijiendaciis, si nulla iiiterees- Dpniirio, sic fngaiuni a palre, sic Jatitantem iu ere-
.-^sY.^."^^ *9*--
nip,, isicadjudicatunv riiprli:,,nepi destinaluni, sibi A esse atriicus,:nonnegligas,Non eni.mamicltia, recte
pvsefulit^seTjumiUahêtiUum exaltani3.Tic,jnquil, eolil.ur,- a.quibus a.qualitas nori servalur.-Defer
. eris rexêl: ego„efo secundusrpqst ie{ IReg. xx), 0 aniieo ut sequali, ait Ambrosius (lib.iii De ojfic-
prseclarissinitim yerae stmiciii_especulum.! Slira j*es! cap.-?l_),-.ne.te pudeat ul pfsevenias aniicum bffipio.
Rex fufebat i.n .seryum,;et quasiinjemuluni regni . Amieilia enim nescil superbiam. Fidelis quippe
toiam pafriam excitabaijSacerdotes arguens pfodi- '.:.amicus inedicame.nlum est-vilse , inimortalitatis
tioriis, prosqla suspicibne triicidat; lustrat nenipra, gralia.Jam In berieficiis, quoniodo colenda sil,.at- ;
valjes exquifit, montes el rupes armata obsidet raa- iendamiis, et hinc aliquid de alienis maiiibus ex-
jni, oninesse regiseindignalionis spondent ultores: torqueanius.IIseclex, ait quidam, in.araieitia san-
sojus Jonathas, qui solus justiiis poterat invidcre, ciatur, ut ah amicis hoiiesla ijetanius, etipro"ami-
patri fesistendum putavit, deferenduni amico, prse- _'.ciÎionestaTaCiarous,riecexspeclenius uf rbgemur;
bendum in tantaadversifaie consiliiirn, et amicitiam cuiiclatio semper absit! Si perdenda est pecunia
regnp.prseferens : Tueris, ait, rex,elegoerpsecun- propler ainicum, multo niagis amici utilitalihus yel
: dus post ?«..Et yide, jquomodp pater adolescenlis nccessilalibUs conferenda. Sed noh oriines Oiiinia_
. conlra. ariiicuniexcitabatiriyidiam, conviciis urgens, posstiiit. Abundal isle pecunia, ille agfis ct posses-
terrens minis, spplianduiii-regno, lionorejprlvaii- sionihiis; aJterin consiliis piuspbtest, alterTriagis,
rdum cbnimemorans.; Gura en.ini in Davitl mortis excellitin lionorihus.Tii his qualemte deheas ex-
. J.trotentiamprotulissef, Jonalhas amico non defuit. . hibere aniico; prudenter-adverte. Et de pecunia
-Quare^tnoriefurDavid?Quid peccuvil? Quid fecit? salis dedil Scrijjlura : Perde, inquit, pecuniam pro~
Ipse pqsuil -qnimamsuatn in mqnu siia, el percussit pter amicuni (Eccli. xxvi). Sed quia pCiili sapien-'•
Philisiwum,iwlatus es.Quafe ergp mprietur? (ibid.). lis in capite ejus, si nbs siniits meuibra et Cljrislus
Ad liancTocemversiis'iniiis.aiiiain.rex, lanceanisus capiit,- faciamus-quod' ajt Propheta : Oculi triei
estcpnfodefejonalliani cum pariele, addensque cpn- semper ud"Dpminum(Psul.xxn), ulab ep accijlia-
. yiciamin.is: Fi.t', inquit, mulieris ttltro virlimrapien- mus viveiidi forniam, de quo scriptura est; Si quis
lis, scia quia dUIgh,eutii.inco.nfusipiiemriUqm,-elin indigeisupieiilia,_postulela Domino, qui dat' oinni-
confusipnemignominioswinatris lua. Peinde tetuin- btts affluenler,einon iiiiproperat (Jdc. l), Sic igi-
,virtis,quppeclusjuvehis,asjje;êrelufi pypniuit, ad- lur des.iaiiiico, ut iion Iroproperes, non merceileni
.jieiens^verhumairibiiionisiiicilameiiftini, fpmenlum exspectes, noji froiitero ohducas, uoi) vultiim aver-
-invidise, zeli et amariiudinis incenliyuin._(2«(in..fu. tas, iiph deponas oculos :.sed serena facic, Iiilari
. vixerit ftlius Isai, npnstqbilieiur regnum iuum. Quis q- vulitt, sermoue jticundo irilercide vei-bapetentis :
npn nioverctur his verbls,:: non inyhlerel? Cujus, pccurre ljeiieyplenlia, ul non rogalus videaris pice-
auioretn, cujus grali.a.m;cujus amicitiam 11011 cor- .starequodpeiitur. liigeniiusaiiiuius nihil iuagis
rumperent, lion miniiefeiit, non;obliterarent?Ille erubescehdttra seslirijai, quara rbgai-e. Cum jgiiiir
amantissimus adolescens amicitise jura consef- tibicum ainico tuo esse debeat cor urium et anima
vans, forlis ad.-riinaSjpatiens atlconvicia, propter una, injuriosuiri est, si noii sit et peeunia una. Ilajc
amiciliam regni conlemplor, immemor glpriae, sed igiturlex in liac paiie inter amicos leneatur; ut
. meriiof gratiw. Tu m'-.inquil, rex._elegdero secun- sic sc sihi suaque inipendaiit, ut qui dat, servcl
dusposftc. Repertps quosdam dicif Tullius, qui iiilaiitalera ; -quTaccipit, non peTdat securilaiero.*-
. •pecuniamprseferre amieilise sordiduinsestimarent; Booz curii Ruih 'lloabitidis advertisset iiibpiah.i
ilios auleiri impossibile repefiri, qui hoiipres, ma- (Ruth. jj), ppst niessbres suos legenleih spicas a'.Iu-:
gistralus, imperia,ppfeslates,-opes npii amicilia. quilur, consolatui',-iiivilat ad cpiiviviuin iJuerortiiri/
antepoijani; ul cum ,e-x altera parie prPposiia hsec el verecuridiaeejus iug;eHueparceris, j.iibetincsso-
sinl, ex altera jus aniicilise,npn mulla illa malint. ribus etiam d_e-ihdnstria sjiicas fcliriqiiefe; quas
Imbecillis esl eniniiiaiura ad coiileiiinendaro po- i|Ia colligerei ahsque pudoie. Sic et uos dehemus
teiiliaro.'« U.bi enim, ail, ihvenies, qui honorem airiicoi'um iieeessiiaies' suhliliiis explora.rei pelitii-
amici ariteponat siiQ:?: *;Ecce iiiveiitus est Joiiaihas runi heneficiispiasveiiife, falCrii iii daiido rooduni
. victor nafurse, glorioeac potestatis contemplor, qui servafe, ut illegraliam videalur prseslafe,.qui ac-
honorem amici sub prseferret. Tu eris, iijqtiieiis, cepil, magis quain ille, qui dedit. GALTERUS. Nohis
rex, ei ego cro secundus posl te. Hsec est vera, jjer- igilur, qiiibus liihil accipei'e, riihil dafe peniiil-
fecta, slabilis et a;terna aniieitia ;: quam iiiyidia litur, qualis crit in hac '""" parle sjjiii.talis amicilise
- iion coriunipit,.nohrsuspicio minuil, iipH dissolvit gralia? - r
ainljitio; qua. sie tentala iibn cessil, sic arietala AELREDUS; Felitissiraam vitaiiii ait sapieiis"(24),
. non eoiTuil; quse tot convieiis pulsata cernitur in- dueerenl homines, si duo li;ec verba de riiedip tol-
flexibilis, tot; lacesslta, injuriis permahsit itnino- lereii.tur, Meiimel Tiiiira. Magnaro ecile prseslat
bibsiVade crgo,el tu facsimUiler (Luc.x). Verum, spiiilali amicifiselirmitaieiri saricta paupertas, quae
sifibi pr.-eferre quem diligis.durtim.vel eliam hii- ideosaijctaest, quia volunlaria. Cuni enim perem-
possibile judicas; vel parein eum tihi facere, si vis plpriuin sit aiiiiciiia. cupiditas, taiilo. facilius anii-
'
"-. (2i)Piato, '.;: . _ . -.•: Y
69S B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS I. — ASCETICA 696
citia paita seryatur, qtianto animus ab illa peste: A salisfacere. Vidi enini aJiquosin amicis cprrigeii-
purgatioi' ihvenilur. Siint lamen alia ifrspirilali i' dis, Conceptalnariiariludinem, ebuilieuteinque furo-
ariiofe beheflcia; quibus ei adesse sihi, et prodesse: rem, nunc zeii-,nune liberlatis noinine palliare : et
possujitamici. Primum nt sollicjti sitit pro invicem,,; sectttos impeium,rion rationerii, sua lali correplione
erubescant alter pro alterb,' alfer gaudeat pro ,al- hunquam prodesse, imo et oliesse plurimum. Af
tero, alterius lapsum ut stium lugeat, alterius pro- inter amicos htilla yiiii liuj'us exctisatio est; Debet
fectum suurii existi.met.;Quibus modispotesterigal i ejiim.amicus amico cPmpati,'Coridescehdefe, vitiuni
pusiliariimein, susicipiat infirmum, consoletur tri•. . cj'us suuin pufare/cbrfipefe huiniliter, COmpalien-
stein, iratum sustineai. Sie prselerea bculos reve- ter. Corripiateum-vullus iristior, seriiio dej'eclior,
reatur am;ci, ut niliil quod ifthoneslum sit agere, inlereipiaiit veiba lacrymse; uf nou solum videat;
nijill qupd dedeceat, loqiii prsesumat. Cum eniro sed etiam senliat correplioriem ex 'airiofei 'et noii
quidquid ipse deJiquerif, ita rcduridet in amicuiiv ex rancore procedere, Si fofie primahicofrepiio-
wt non solum intra s.e erubescat el. dojeat; sed iiem i-espuerit, recipiet vei secuiidam. Tu inlerim
«liam is qui videt vel audit, sihi, ac si Jpsepeccas- , ora, luplora; iristem prseferefis vultum, piumêr-
eet, improjieret; profecto licef hon sihi, amico la- . vans affectiini. Exploranda est etiani animi illius
-lien crediiesse parcendurii. Oplinius itaqiiecomes i'" qualitas. Narri suht, quiljus -blandilice pfoshmt, ei
amicitise verecundia est,'et ideb riiaximum orha-. " liis lihentiusaeqiiiescuiit. Suiii, qui pfo iiiliilo eas
merilum tbljit ariiicitise, q.ui ab ea tollit verecun- jducunl, et facilius veibo. vel verbefe cofrigunlur^
diatti. Quam ssepe conceptani ab ihfus iracundise Amicus proinde ita se conforhict et aptet arnico, ut
.flammam, et jam ift puplicum erumpeHlem, aniici ejtis coiJgruit qualilali : et cuiin exieriori adversi-
mei nulus compescuit vel exslinxifJ qtioties vprbum taie debet adesse, his qu-e sunt adversa spifiiui,
indecens usque. ad fauces progressum,, austerior mullo magis festinel oceurrer.e. Igilur sieut mbnere
illius aspectus repressit! Quam sepe incaufnts rc- el nioneri proprie ariiicilise est; elalterurii 'Ifbcfe
salutus in risuin, vel in otiosa lapsus, in ejtis ad- '. facere^ non asjiere; alterum paiienier accipere, 11011
veri.lu dehilam graviiatem recepi! Prajterea qtiid- irepugnanter : sic iiabenduiii est, in amiciiiis nulr
quid stiadendum est, ah aroica facilius recipitur, lam pestem esse;majorem, quam adularionem et
et securius relineitir, cuj'us niagna in-SuadendO asseiitaliouem :"qu.a. sunt leviuni homJniiiri, alque
dehet esse auctorilas, cum nec fides ej'us dtihia, fallacium, acl yoluiitalem" loqiieniiuiri oiiiiiia, riiliil
nec adulatio sit suspecta. Amicus igilur: amico, ad verilatem. Nulla proindesit inler amicos cuncia-
quod honestum esls. suadeat secure, manifesie, lt- p-tio, ( simulafio nulla, qusemaxime rcpugnal aniicitiai.
cere. Nee solura monendi sunt amici, sedsi opils Debet quippe amicb veritaleni; sirie qtia 110111 en
-ûe.rit, bljj'urgandi. Nam cum quibusdam molesta sit amieitia*.valere non potest." Cofripiei m'e,-ait san-
-
veriias, siquldem ex ea nascitur odium, secundurii ' ctus David, justus in misericordia, el increpabUme:.
Lllud : Obsequiumdmicos, verilas odiumparit; oh- -oteuin aiitem peccaloris non inipinguet caput meum
sequititri tanieii illud niulto raolestius est, quod (Psali CXL). Sifiiulalbr et callidus prpvoeat iram
peccatis iritlulgeiis, prsecipitero'.aiiiicuni fieri sinit. Dei. Inde Dominus per prophelahi : Popule meus,
Idaxinie autem culparidus est amicus, et hiucprse- Sqiti bealum ledicunt, ipsi ledecipiunl, et viam gres-
cipue objurgaiidus, si veritatem aspej'nalur, et.ob> :suum iuorum dissipanl (Isa. 111).Simulatpr eiiim
sequlis atquebjanditiis iii ciimeii impelliiur. Non qre, ut Salomoh ait, decipil aniicunisuum (Prov.;xi).
quod debeamus amicis dulciter pbsequi el plerum- Quocirca sic colenda est amicitia, ut si forte eertis
que hlandiri; sed iu oriiriibus servanda nioderatio :',ex causis admittenda videatur dissimulatio, sed si-
est," u.tTtJpnitio acerbitate, et ohjurgatio conlumelia Tnuiatio" nunquam. GALTER-IS.' Quomodo, qua_.so,
careat, In obsequiis verpivel blanditiis, sh.avisquse- dis.simulatio necessaria est, quse ut mihividefur,
dam et hoiiesta affabijilas adsit; assentaTio vero semper yilium esi?
viliorum adjutrix, proeul aniovealur; qtise non so- D ! AELREDUS. Falleris, fili, nam et Deus dissimulare
luiii ^micp,i!ed nec libero quidem digna est. Ctyus dicitur peccata delinqueiitium, rioiens' morteui pec-
autem aures veritatlicJausse sunt, uf ab araico ve- caloiis, sed ut cbnverlalur, et vivat. GAETERUS,
rum audire nori possit, huj'us salus desperanda Distihgtie, rogo, ititer simulatipnem el_ dissimula-
esi. Quocirca, sictil ait Ambrpsius, si qujd viiii in floriem. -."- .'"''' '... '.
ariiico deprehenderis, cprfipe pcculte;si te non aii- ";'• AELREDUS. Simulatio; ui niihi: videtur, deceplo-
dierit, cofiipe paJam. S,unteninyiJjpnaecorrectiones, rius quidani conserisus esl, coritra- judicium ratio-
et pleriimque nieliores, quam lacita amicitia. Etsi nis, quam Terehlius in persona Gnalonissalis ele- -
i lsedi sejiutet amicus, tu iamen corripe. Eisi airia- 'gariter expressil.-ie Negal quis? Nego. Aii? Aio.
iiludo correptionjs aiiinium cjiis viilneret, tu tamen Postreirib.imperiavi egbiiiel omriia riiihi.-assenlari....
corripc. Tolerahiliora eniin; sp.nt amici vulnera, Et forte hsec ethnicus iJle denostris muluavit tbe-
quam adulantiuni o;seu_a.fE_i*ranteiri igitur amicuni sauris, sensurii prophelse iiostrl suis expriiiiens
eoiTipe. Super oiiinla tameii •cavenda est: iir corre- ' verhis. Nam et hoe ipsum ."ex persona plebis per-
plioije i.:a et amaritiido nienlis : ne non taiii.videa- ' versse dixisse pTophelaiii? niariil(.'SlumcsV:.Viqlete_;
iiiX amicum -velle corrigere. auam suo storoaclio nobis vand, Iqquhnini nobis placeiitiq {Isa, xxx). Et
697 __"-. DE SPIRITUALI AMICITIA. — LIB. 111. 69$
alias : Propiielw prpphetabunt meridacium, et sacei- A potestate coristilutuSj dieenteJesu : Uhus-ex vobts
doles applaudebqnl.mqnu, et pqpulus meusdilexit trddel me.(J.oan.xin), cum cseteris timetet trepidat;
taiia (Jer. v). Hoc vilium ubique delestandum est, J.baiines ex.sinus sui parlieipalione factusaudacior,
sempef et uliique cavendum.. Porro dissimulatjo innhenle Petro, quisnam ille esset, iiiterrogat. Pe-
dispensatoria qu._edamest, vel poense vel correpiio-. "trus ergo exponitur aciiorii, Joannes reservatur af-
i.iisdilalioi sinei consensu inferiori,..prpToeo, pro fectui; quia Sic, inquit, eum volo muriere, donecve-
tempore, prp persona, Neque eiiifri si quis amieus niam (Jbari. xxi). Exemjjlum eriim dedit nobis, ut-
constilulus in plehe deliquerit, s.ubito et-pajam Pb-' et nos iia Taciamus. Prsestemus amico quidquid
jurgandus est;,;sed dissimulandum prb loco, imo et amorisest^quidquid gratise, quidquid duleediiiis,
quanfum-saha veritate "fieri potcsl, excusandum quidquid charitatis : futiles Tioiiores etôneraillis, ,
quod fecil, ci ad dehliam correptionemexspectan- qups prsescripserit ralio, ihjponamus, scientes qtiia
dum faiiiiiiare secretum.-Sic e.p lempore, quo ani- iiunquaro vere diligit amicum, ctiiamicus ipsohoii
miis intenius pluribus, •-minus .est ad ea qiia?di-; suflici,tj.iiisi ;hsec;vilia ct jEontemptibilia iadjecerit.
eenda sunt idqneus, vel, aliis stipervenientijjuscau- CaycridUriiautein magnOpei*e,est,jiie ienerior affe--
sis, paululuni.commotiof sensus ei fuerit aliquan- ettis majores ulilitates impediat : dum-eo.., quos
lulum pertuibalus, dissimulatipne opus est^donec B swrijjlipfi charitate complee.limur , tibi .riiagna
iiiteriori- lumulfu sedalp,-_cQrripiehlem aure para- spes fruclusvuheribris.elpcet, nec absentare volu-
fior.e sustineat.. Dayid rex, cum pi*asvei;lusconcu- mu8,_ne.c:onerare, Hsec esl.enim aniicilia ordinala;
jjjscentia lipmicidum adullerio copulassei, cPrrejitu- tsl ralio regat affecluiri,,nec:lam quid illoruiii suavi^
rus euro prophela Nathan (IIReg.- xn), regise defe-, tas, quam quid mulforuin petat ulilitas,- atferidamus;
rens riiajestati, non subilo, necmenle lurbatatanlse ' Recordor riunc duoruni amicoruriij-qui Jicet exem-
personse crimen impegil, sed cotlgTua dissiiniila- Ft.iv.prseseiiiibus', Tnihi -laii.en'-:vivuut, senipe.r-
titine piseraissa, prtideinler ipsius regis,eonlra se que viyent ; quoruni priiriuiii iii iniliis mesecoii-
ipsiiiii,-sentt-iitiam exlprsii;. GALTEjtys.Milii per- versionis, quadam iriihi. roorurii- simiJiiiidirie, et
jilacet ista disiiixfie_ S.cd sciie vellm, si amicus sludiorum parilitaie eoiijparaverabi,- cuhi adhuc
polentior fiieiil, pps.silquead lionores vcl quaslibet. "essisni adolescens ; alterurii ab ipso fere puei iiiaj
(lignilales, .qups voluerit promorere • iilruni debeal suie tempbre a hie electum, et liiultifarie' iiiultis-. i
Cjjs qtios_ diligit, et.a' qtiibus.=diligittir, rauefis in que raodis probaTum, _cuiri jam setas milii variaret
tali promofioue prseferre, iet.iriter ipsos, quus a.ii- cajjiilns, in:summam aiiiieitianrasstinipsi.Êl illuui
plius dilig-it anleferre?- - ...,..„.Q quidemiiullo adhuc ciirsepasloTalis ouere pi*esstis',
.AELREDUS, Et i.n hac.parle qhomodp cPl.enda sit nuilla rerum lemporalium spllicitudine distentus;
anjicifia, operse pretium est.iH.dagare, Siii.l eniiea clausiraliuiri delieiarum, "et s|jifitiialiura dulcedi-
nonnulli^ qui se putent non ahiari, quia .npn.-pos- nmnijijqibus -lunc initiabaf,-spciiim' cbnsortemque
sunf proiooveri; ;seque cpnterani. causeritui*, si nPii ' delegerarii : ililiii exigeiis, hihil pr_estans, prseter
curiset olHciisimplicenlur. TJnde non jjaryas dis. affec:Hro,et ipsius afieclus suave quOddam/.prPut
cordias inter eos, qui puiantiij* "aniiei, oHas noyj- eharitas dietahat, judicium. Jstuin .jam' juveneiii in
iiius, ita ut iiidiguatioii.ein diyprlium sequeretur, niese solliclliidiiiis parteni ascituni'' iii: liis sudori-
divortium -maledicta.Ttaqiie in dignilaiibuStyel bf- hus nieis habui coadjuloreiH,,Iriier utraiiique hanc
"
ficiis,imaxime, ecclesiasticis, magna.. catiiio adlii- amiciliam, memoria prseeunte discerheiis, videb
henda est: nec atlendendum quidpossis prseslare, priorem Inniti magiSiaffeetui, altei'am,-raii'orii ;
sed quid ille, ctii prijestas.-pbleril suslinere. Plttres quamyis.nec:-;illi 'afrectus defuerit, nee:lilhm ratio
quippe sunt diligendi,'quitanlen non suntpTomo-: deseruerit'. Deniqtie .prior in ipsis amicitise nbslraj
vendi: ct multos'laudabilitcr et dulcitei*amplecli- priricijiiis ereptus niihi, eligi poluii, sicut prsescri-
nmr, quosiion sine gravi nostrp ipeccato, et ilio- psimuS,:iioii prohari.: altef a.puerp usqtie adrnTe^
rtim surorob:periculo, curis ef negoliisTmplicare- D diam setalem- diniissus niilii,'et a mc djleclus, per
mus. Quocirea sempef-in his raiio sequenda est, omites. amicitise gradus; quousque .lalium pbtuit
JIOU-affeciiis;;nec his imponendus est hpnbs vel iiiiperfectio, inecum ascendit. Ef prinTuni quidem,
cntts islud, quos habemus ariniclliores,:.sed quos ad virtuluiir.cjus 'conleniplatio;_iJl:i-metim. iiiclinavit,
ca sustinenda credimus apliores. Ubi tameh virtulis affectum' :.quem ego olihi;-ab: AustraliJjus 'pariiljus,
invenilur sequalitas, hon niultum improbo;; si ali- in Aquilonarem hanc splitucliriem duxiis £go re-1
quanlisper .allectus suasTnserit -paites. Nec quis-' gtilaribus.diseipUnis.:primus irislitiii. Extune ipse
quanl seTdeirco dicat corilemptum, qtiia non pro- yicior corporis^ laboris eliahi ct ine(Jiseiipatieiiss
niotum;. cum Domihus -Jesus Petrum Joanni iii pluriniis exemplo fuit, admirationi :muliis, mihi.
hac pafte prsetulerit, nec ideo suhlnaxerit Joaniii glofiae.et .-deleclationi.Êx-]'stmturic, eum in amie'
affeclum, quia Pelro dederal priiicipatnm. Petrp citiae principiis nutr-iehduin pulavi: utpote quem
conimendavitEeelesiam sua"ni,.Joatinidulcissimaftj. onerosum riuOi V-sed oirinibus gratum ihtiiejiiar.
'
liiatrem sufairi'''(Joan.xxi):iPetro:deditclaves"re.grii Ingrediebatur et egrediebatiir : pergeris: ad iinpe^
sui, Joanni reseravit arcana-pectoijs sui. Petrus riurii seniofum, 'humilis?' mansuetus, grayisniori-
crgp-su.JjliHiipr,Joatiiies sebiifiof.. P-otrus li.ccf in ljus,"sermone rarus,.:indigriationis .ricscitis, riiur-
1699 : '/_. fi. AELREDI ABBATIS RlEVALL. OPP. PARS II.',— IIISTQRIGA? _ 7t)0
.- muiis, et rancp.ris, et delraclionis ignarus : iiice- A Volebam ei aliquando aliquidde'"li.is lemporalihus,
. debaf quasi surdus liori audieiis, et sicutmutus iion_ quia jani infirmabatur; prsehefe-iiolaiium'; sed ille
aperiens os suum. Ut jumenlum: faclus est (Psal. prohibebat, cavendtim dicehs ne amor noster se-
xxxyii), sequehs ojjediehlise freniini, et jugum :_di~ cundum lianc carnis consplationeih meliretttr ; ne
sciplinseregularis mente et corpore infatigabiliter id magis cafnali'.affeclui meo, quam ejus necessi-
pbrlans. Ingressus aliquando-iiadhuc puer cejlam tati ascriheretur, et sic mea auctpritas raihueretur.
. irifirmorurn, correptus esl a saricto Patre et prae- Erat igiiur quasi manhs mca, quasi ociilus meus,
decessoremep, quod lamcilo puer se quieti iner- haclilus. serieelulis niese. Ipse spirilus mei; reclina-
,- tiaequededisset; sic erubuit, tit mox egressus tam torium, dolortiai meorum dulce solatium ; iiujus
; fervenler corporalihus se subderet excrci.iis, ut amoiis sinus excipiebai labbribus fatigafum, cujus
mullis annis, nec.cum grayi -segriludine urgerelur, consiliusnrecreabat fiisliliavel moerore demersuni.
aliquid sibi de cpnsuetp rigorejaxaverit. Iiscc cum - Ipse eoiiiriroliiiii paeificahat;.jjise leiiiebat iratuiri. -
liiilii invisceraverant niiris iiibdis, etila in anl_ "Quidqhid-raiiius loetum emergebat, refereham ad
mum iiiduxerant meum , ut liiihi eum de Ijife- eutn-; ul, quodsolus hoii ppteram, junctis hume-
riori socium, de socio amicum, de amico aniicis- ws facirihs.sustinerem. Quid ergo ? Nonne qurp-
- simuni facefem. "Vidensenini Ctini in quosdamca- ? dairi heatitudinis portip fuil sic aniare, et sicama-
nps;; virlufis el gratise; prcifeelsse, fralrum usus ri ; sic juvare-et sic juvari _;et sie ex fraternae cha-
. cpnsijio, onus ei subprioralus imposiii. Quod qui- ritalis dulcedine iu illura suhliraiprem;dilectio»is
.deniinvituSj-sed quiaohedienlise se devovefat, mo-_ : divinsesplendorera altiiisievPlare, et in:s(!ala:cli!_,r'i-
deste suscepit. Egit tamen mecum secreto, u"t di- latis nunC ad Ghfisli ipsius cotnplexum -coiiscen-
iiiitteretur, prse.endeiis selalemy:prsetendens insci- dere ; iiuric ad amorem proximi ibi suaviterrepau-
liam, prseiendens aniiciliam, qua jam initiabamnr: saiidum desceridere ? In hac igitur amiciiia nostra,
.. rie fortejiacoccasipiie/vel' miniis dijigei-et, veldili- :quaiii exempli -gialia inseruinius, si quid cernitis
gerelur. niinusi; Sedliis .nihil prpfleieiis, coepit Ii- iiiiilaiidunlj ad vestruhi id relorquete profecium.
hera''v.QC?fqi_;i8guid -limebatutrisque, quidqui.d.sibi Sed utTanderiicollaiionem liaije iiostram vel sole
in me niiiiusc.pjacehat, Tiumijiter et modesfepro- ruenteclatidaiiius, ab aniore.prpfeclam amicitiani
iefrei'"iniiieijiurii:'•'isperan.s,utposlesi cbnfessuseslj :_rioii :dubitaiis.;:Qui vcro :semetipsum iiorii amaf,
liac me quasi prses.umptiorieoffensumj;ad; id ppsse, alium ariiare qui pbfesl ?-.Et cum ex similitudjne
quod pelebat, facilius ihclhiari, Sed Iisecejusnieii- •aiivoi:is,quo ipse sibi ciiarus; est, amore.m pfoximi
. fis vocisque iihertas , aroiciiise.nostrae cumtiliim A (Jeheat ordinare ; se aulem non diligit, qui Turpe
addidil; quia ;yoIebami euiri amicum liabere hoii aliquid vel inhpnesttim, vela se exigit, yel sihi im-
minimum. Cerneiis luiic ille me gratuni haljere, perat. Pfiiriuiri igilur esl,: ul seihelipsum quisque
qtiod dixcrai, respondisse Iiumiliter ad singula, _sa- caslificef, iiiliil siUimet indulgens, quod indecens
lis dedisse de'omnibus, se non rnodo nihil offen- i sit; iiihil SiJii suljtraliens, quod utile sii. Sic vero
~
sionis," sed irisupei. eppiosibrem fructum perce-. se ipsum' diligeiis, diligat -et proximum,-'eamdeni
pisse ; coepit nie el ip6'e"arclius solito; diligere, ha- regulam'"sequens. Sed quia hic anipr mullos colli-
. behas laxare affectui, et meo se pecfori tolum iii- gil, ex.ipsis eligat, qiiem ad amiciiia_secreta lege
. fundere. Ila et mihi ejtts Iibertas, et mea sihi pro- familiari admiitai,Tn quero suiini copiose infundat
I;ata,patienlia est, Ego quoque yicem ,rependens affectuin : denudans peclus suuin usque ad inspe-
amico, accepta occasione durius. obju.rganduin'pu- . CtiPiiemvisceruhi et meduliai-um, .cogitalioiiumef
tavi, riec qtiibusdara quasicpnyiciis parceiis, _cum-•_iiiteritionuni cordis. Eligalur auiem non secundum
liLeftali niese necimpatienfem; reperi, iiee ingra- .affeetioiiis la.sciviam, sed secuiulurii ralionis perspi-
Tum. Cpepideinde consiliorum meoruro ei revelare caciani; similitudiiie mpftiiu, et eontemplatione
seercla, et fldelis invenlus est. Ita inler nos anior - viftuluiii, Dcinde sic se iuipeudat amieo, ut levilas
crevit, concaluit_ affectus, charitas roborabafur, D~ omiiis ahsil, jucuudiias adsit; nec ordinata desint
donec atl id venlum est, utiesset -nobis eor untim hciievoleritiseet chafilalis oflieia, vel obsequia, Jam
et aniina una, idem velle.et idem nolle , esselquc exinde pfphetur fides ejus", probetur hpneslas, pro-
liic ambr limoris yacuus, pffensionis .-iicsciiis, su- . helur palieiiiia. Accedatpaulatiin coiisiliorum com-
spicione carens, aclulalioiiem exhorrens. Niiiil iii- ;ri.niHio,;assiduiiaspariliuul studiorum.et qusedam
ter ijos simulattinij fucattim iiihil; nilni inhpneste coiiformalio yultuiim. Sjc eiiim couformari sibi
hlandum, nihil indecenter dui*uhi;.circuitus- hul- debent amici, ul statim cura alteralterum viderit,
- lus, nuilus sed omnia nuda ,et aperta:; etiam-sjniilitudb vullus unjus in alterum transfun-
angulus,
'
qui meumpecius quodamnioido suum ...puta,rem, datur ; isive fuerit dejectus- Iristiiia, sive jueundi-
et ej'us meura,: ipseque siroijiter, lta in ..aniicitia lale serenus. Ita electus atque probaluSi eura cer-
Tecta liiiea gradienliJjus,;iiulIius correplio indigtiar luin tibi fuerit, nihil eum yelle, quod dedeeeatvel
,. lionem, nuljius cpnsensip.cujpam .pariebat. Unde .petereab amico, vel prBestarerogalum : coristite-
se amicum in oranibus: probaris, mese paei,; mese rilque libi amiciliani eum pulare virtHfeni, lioiv
quaiitum poterat prospiciehat quieti. Ipse se peri- quseslum ; adulatioiiem fugere, detestari."•asscnia-
eulis ojijici.ebai, ^cai.ida.lis emergenlibus pbyjabaf. tioneni: iHveiJtusque fuerit liber cuirf discieiiotie^
.:-701--^-~-_.:-_ DE BELLO STANDARDH.:;/ '/' -. 732
pafiens lii:cpri*epfiorie,;;iirmus et «taliilis in ;dile- A insehsibiliter aliquando afleclus irarisieiisin affe-
ctiorie : tunc illa spiritalis serititur duleedb ; qiiam cturti, el quasi e vicino ipsius Christi tangehs dul-
bonuw scilieet; ei quam jucunduhi, liabiiare fratres cedirierri, iricipit gustare quam dulcis. est, et -sen-
in rinum (Psat, cxxxii). <Juam utile lunc dolere tire quam suavis est.. Ita a.saiictb illd amore, quo
pro iiivieem, lahorare pro irivice_n>cum unusquis- aniplectitur ahiicum, ad illtim consceridens, quo
que pro altero semetipsum "negligeredulce habet, amplect-tur Christum , spirilualem amieili-e fru-
alterius vdluntalem suseprseferre, illitis iiecessilati "ctuni pleno ;J_eUisoie carpet, plehiludinem om-
magis.quahi sui Ipsliis occurrere, adversis seniet niurii exspectans IH futuiurii;':' quando.limore^stih-
'
oppbnere el exponere. Ihlerea quam dulce iiabeut lalb qub-nuhc pfo invicem" nieiuimus et solli-
conferfeinyiceni, sua siudia riiuiuOpaiefacere, siciti suriitis,:oriini adversitate depuisa, qtiam opof-
mul exathinafe omnia.et de omnibusin.unarii coii- let nuiic ut pfo invicem suslineamus , morlis in-
venire serilenliam ! Accedil et pro invicem: bratio, supef actileo Cum: ipsa morte destructo, cujus nns
qule in amici membria taritperiicacitisV quanlo af- purictioriibus plertimque -fatigati, necesse esl,;.iit
feclubsius ad Deum emiltilur, proflueniibus la- proi iriviccmdbleamus, seeuritate coricepla ih sTimriii
c--ymis,.quas vel timor exCulil, vel affectus elicit, ; illius bbni- seierni.iate gaudebimus ; cura hsee
vel dolor educil. Ita prb aniicb Orans Clirisium, P amiciiiaj adqtiarii liis paucos adniillimus,iransfu"n-
et pro: aiilico volens exaudiri a Christo, ipsiiro di- . ('.ettirin Pirines,et ab oriiriibusrefuhdeluf is Deum,
ligeuter et desideranter. intendit: cum subito et curii.Deus Tuerit omtiia Tri-omuibus (I Cof. xv).
BEATI ^.EIiHE-PE
ABBATJS RIEVALLIS
TRACTATUS DE JESU PUERO DUODENNI.

(Exslat.inler Opeia S. Bernardi edilionis Mabilloniause. Vi.Ie Palrologias loni. CLXXXIY, col. 849.)
BEATS .&EMIE©I
ABBATIS RIEYALLIS
REGULA SlVItl INSTITUTIO TNCLUSARUM.

(Ej_stal in Appendicead lomum l Operuni S. Augusliiii, cuni liiuh. *.De vila eremilica ad sororem liber.
Yitle Palrologiw tom. XXXII, col. i4ol.)
AELREM
BEA^
;. :
RIEYALLIS ABBATIS
-
OPERUM MRS SICUNDA. HISTORICA
:: t)E BELlJO STANDARDII
.'•;;.:;'.;".::.':TEMPQi.i_;$tEPHANi REGIS.
(t-VisbES el SELDEStierum Ancjiic:Script. X, Londini, 1G3-2,fol., lom. I, p. 337.)
Incipit descriptioviri venerabilis; Etjielredi aJ3batisr Rievallensis, -;fle; bello :.inter regem
Scotias et barojtes: Ahgli<-|;aj_ud Standardum, juxta ATv^rtonaro. ::;.
Anrio DominicaeIncarnationjs 1.138rege Slfpliaiid C.nuriierabilem: coegit exercituih, non sblum. eos qni
circa partes auslrales bceiipalo, rcx Scotlorum ih- îfs- Sulsjaccjjaiitimpefioy;;sed et de iiisujan-s: er
703 B. AELREDI ABBATIS R1E\ALL. OPP. PAUS IJ. - ,IIISTORICA 704
- OfcaJetisilius non
parvam niultitndinem accersiens. A noljilior. Nerope curo libeiis eaieret h_sredibus,
Qui cum maxima superbiact ferocilate progrediens, licet ei nepolcs sticnui non cieesscnt, de optirois
oiiincra borealis Angliseparleni aut subdere sibi, lamcjj quiLusquepossessionibns suis Cbrislum fecil
aut caide inccndioque depopulari proposuit. Non haredcm. Nam 111loco aincciiis&imoBircham no-
laiuit procercs Transhumbranos ejus adventus, qui minenionaslerium regularinm eondiJit elericorum,
liortalu, el subnionitione et T. archiepiscopi. et multis illud douaiiis ornans el ditans posscssioni-
Walteri Espec, de quo postea dicemus, iu ujium Iws : insuper et palatia sua, tlialamos suos.cellaria
con.cnientcs, cjus conatui rcsistore dccrc_erunt. sua, in s_r\oium Chiisti lialjitacula romniutaif..
J->iturparvum quidero numero, sed armis et \iri- Cisteicicusem quoque oidinem, cujus \i\ (aniani
Jms lobuslissiinum evercitun. adunaninl, regium- audieiat Anglia, fa\e:ile sibi
glorioso icge Ileniico,
quc signum quod vulgo Standard dic_'ur, in campo in has parles ad\c*>it, snscipicns Iiaties de n.o
lalissimo ,ju\ia Alvcilonaro consliiueities, iilic ho- nasleiio l.oi.itissimo Claretallis roanup1 'Vo
per
stes e\cipere dccrceriinl. Sed et Turstinus ar dilecti abLatis Bcii.ardi. Qui \cnienies in Anglipm
cliiepiscoptis pcr (oiara diceecsim stiani cdictu.ro anuo ab Iiicaniaiioiie Domiiii 1152 nacii locum iu
cpiscopalc proposuit, ut de singulis paiochiis, pi>es- vallepiofuiidissiroa super ripam Rijeflumiiiis, nnJe
bjlciiscum cruce ci \e\illisrcliquiis.ue «anclorum B ipsum Hioiiasteriiiin Rie\allis nomen accepil, nml-
pi-ecuiililius, omnes qtii posscnt ad bella proce- .tos suaiieligionis fama ad oplimouim sludioium
tleie, ad proceies propciasscnl, Ecelcsiam Clnisti a*muIationem iiicilavc.-unl, unde in b:e\i mullip!'-
rontra baibaios defensuri. Erant itaqueitj ausliali cati supei ni'inerum, pkirima in icgno ulioqu.
e\ereilu primi principes Willielnius conn ;• Albe- Angliae 'sciliecl el Scotia;, coenoLia condideiuni.
niarum jtiieuis tunc strcnuissinids ct in armis mul- Nam jirrcJiclus Wallcius ucc duui lantis sai.aui.»
turo e\crc.tatus, habcns s-ecum tam de Ponciis beneflciis, in leriilono Wafdunensi famosissiniii..'
quam de Morinis milites plurimosnon niiiuis astn- pcr eosdcm Tratres Tuiidavit irio.nnsloritim. Por.ro
tia miliiari quam animi virlute piajsianics. Wal- codem anno adveutus eorum in Angliani quij.-m
theriis quoquo de Gant moiti jam uliima sencclute monachi de ecclesia beafa; Maiia; Eboi3oensi Ci-
\iciuus, \ii maiisuelus et pius, qut et >psevalidis---- slerciensem puritalojn et pauperlatem /.013111,-".,
siiharo inanuiii i'e Flandren&ibus et Xormaiiiiis ad- auxilio fieli venerabilis Tuislini archiepiscopi,
duceiis, tam sapienlia quam ponicic seimonum relinqucntes'di\itias ct delicias moiiastic.e pmilati
relitjuam roultitiidiiiein plu;inium auinia\ii. Ilber-. contrarias, maxinia paupertate, miro fervore vi
tus sane dcLaci UOIJsegms, rec ctim p3ucis aclvo- Kalend. Januarii Fontanenseco3iioljiHmcieavciunl.
f
la\il,.qni ieropore icgis Ileniici exsulans, quai.loi Deinde prdediclorum se fralrum oidini plcniu<*con-
fuctal JsLurilius.serumnisqiie assucfacttis, laulo sta- jiingcntes plura et ipsi jier iitsulam Britaiinicam
li&tin hac necessitate sccuins. Sel ct Rodberlus de» nobilia monasteiia fundavertuil. ~"Ya\ciIensesquo-
Rins, licct legem Scoti.e pluiimuiri dilexiss'-!, geii- qtiefratres qui liattenus quasi in angulo latuerant,
libus tamen suis in hac uocessiiate uon deluil ; qnii cognito quod ejusdemessent ordinis, Cisierciciisinm
cuiii optimo jii\ene fitio suo Aihim laro \ali(!ani„ i „ monasleriorum numerura auveruni. Iia alii a'j ipsis
ljianum adduxil, ut noii solnm \iiibus, scJcld>'- Rievallcrisibus jjrocrcali, alii eorum exeuqiio pio-
coie siiuul, ac ju\entute oniricm mniiiiudineii] plii- vOcati, mullis ccenobiis clariorem iiisulam rcddi-
liijnini dccorajent Tanius autero fei\or icsisten !ii derunt. Unde non immefitocoenobiuro Rie\alleiise,
Scotis runctos arripuif, ul eiiam Rogerum de Mol- caBleris qua. in Anglia sunt ejusdem oidinis, lama
brai adhuc pueriilum cvcrciiui inl*resse fecissent,, et rcligione jiroecellit. lla*c aulem omnia bona quis
tam decenlcr (amen ultali __lalicon\eiii.lJal, inter.i*.-.dubilei \iro illi slreiiuissimo ascribenda, lanlorum
caateios sapieulissime ccllocaitim. Cum quo uni- fructuutn semen deprocul advexit, ct Iocunt in quo
versa tcrite suoe miliiia, qute profecio nee sapien- seminaretur ji)\en'it. Ilic igitnr ciim ab universo
tia, nec\iitule, nec r.umeio cacteris \itlcljainr in--D exercilu, ttim piopicr :_elalem, tum pfopler sapien-
ferior, cum lanta dc\ptioiie conveiiil, ut miiioi telass tiara, patiis more coleieluf, asceiidens niathinam
clomini sui iiullum evercitui viderelur afleric dis- quam eirca regium Signum fabricaverant, Mipeie-
Dcndium. niiijcns uimcrso populo ab humcro el sursun*, h-e*
Adfuit et Walterus Espec, \ir senc\ clplenns die- oratione dojeclosquadam formidinecrexif anim.*--,
rtim, accringcnio, in consiliis prudens, in pace mo- pfomptos acrius inflamnia\il.
destus, in bello pro\itius, ainicitiain sociis, lidero ii Noninulile est, iiiqnil, vhi foitissimi, si sniem
scinper regibus ser\ans. EraT ei slalura iiigens, jvvcnes audialis ; me dico qui multoittm temportun
iiietnbra, omnia lanlae magnitudinis, ul nee ii.oJiiina licissitudine, mutatioite icgum, el diversis betloiuni
exrederent ct lanUe proceritati congruerent. Ca- eventibus didici et prateiila levolveie, cl wslimaie
"
pilli nigri, Jjarlja piolixa, frons patens cl liLeia,, piwsenlia, el secundttm piwleiita de prwsenlibus,
oculi grandcs et pe.rspicaces, facies amplissima,i, secundum prwsenlia de fuluiis capeie conjecturam.
Isaclilia tamcn, \o\ luba. siniUis* facuiuiiaroqu-cci~\ El eeile si omneb qui 'ne avdiunt, sapcicnt cl intel-
Jacilis crat, qiiadam soni majeslaie compoiicns. >. Iigeient,ct ea quw nobis hod;c tenluia svnt, piwvi-
Ei.it pi.etoie.i iioijili--c.ine, sed CInNliaita piotatec dcsvt, iileiem libeiil^ni. cl so;>no mco icqnu >C*IP'H,_
;:/ - BE REIAifl £'l"AM.AiUIMI..' ;,":'.. ; - - 70«
"703;
. vei iudetem dleis, _auiioiifligefe)ri>scaciSf,vei 'sieu .,A.quvd projpatria afma sitscipimuSfquodpro tixprjbtis .
-.-. .lmstriSjpwiifierHnotiiHfypto
cetati thedi miiins -coiigfitefeniY-legeiiiisliis-ldfiis_rope^.
ram dureiri, vetttiofe-meo- veiefufii ::gesiii fmrruhti !.;-;.tesimminens .perieuhimpropuisnmus. Ur,getenimne-\
aureiit aiieniiits rofntrioilarerii. rJSrunc:idutein.videp:i'; cessitas.Recvlitequidiii Ttaiisihiqnis partibiis egbriiit,
plerosqrie-depfwlib ceripSyiriteftos de'eipiprid jftc-: ,.';. nee 'mitiora sperates.mcerinlSpoiH:Ta_cepcaides,ra-
ciuare aiiiino, tiriiere WheriienWtite. puticitatem Hq.-' '__ ]iinm,ihcendia; quat-htmianbqmdanitnod.pmoreexer-
stfuin immeiisw cPpim StdtiPiuiii qbsofbeiml :ctim-:._. oentur ab hostibus; ipHa dicaftt, quaihinec fabulw fe->
r.on ex inultiludini iicionarpehdeat, ised vel iiiribti_sL ;_.-.miii, ricc hutturit Inslqriw a crudeUssimis acta tg—
dcquiralur, vel :jus\is: i>eii§-, causitque iiqnesia ub:'.:-...mnnis. Biiarn, inqumn^ si YtonrprtB: nihiip horrpre
0 mnipoterite hhpetfeiur-: Egq -sdrie considerdnsqim , smno.de-feceriti ditt quditotdufugerft.- Nulli' wlqli,.
fdtioiie, quu cdiisdy qiid iiecessildte, qui, adversus:•'_. ntitii wdini; nutlivmhinpsexui pepercerunt.Nobiles,
quos hodie diniicaiiiits^^sid riritr-epidus,imn- secicfiis- -" i-ampuefiqudm puellw.-ditclt sunt in cgplivitdtem.;
de victoriuquani deprdiUo'cef:lus:'Cnf eriiin dem- Pudica mainmorildincredibitilibidiite vexqta suni.:
ctofia despefemusicuriiviciofia genefi liostip quasi:r Pai:vuli_jaci/ili:iilqer_a, el ac.uteis.lgnceutum excepii.
in feudrim/dath slt: db'Miissmd -?;Nohm-ptodti rip-: , dilpcinpile spectacnhiiii Gqlwensibus pr.wbueruni-;
'B
stri vtaximaiii '^dUim'pbriiPriein-bUm:pa^^:invgsvre' pm'X)itansritulicrpe_t mediutn. sembatuf^ tener fetus
mililibus, '.cf. ab-ea,cuiii gerixe-elimri ipsum GaUkv. bxtrqclus ab. uterO) impkimignu-ad sqxum uilidebur
'"-.":.
~
noinen erdseriint?: -@u~b{ie$ db eis Ftiincofam ». tmt;JL/assutiinitocenti&Vicg?_a\^:Mlpiis_ cultelHs quibus
fusus exercilifs,-'qubiies u£enomarierisibus, Aridegu- iniêronirii:effxtdef_qnt',-fascerai^carhes quas vprdtent
vensibus, Aquitaiieiisibiis,pauei.de iriullis victorium hKi'debaiit{':lhmianumqU£'sangtiInemriiisceittes uqua,
tcportaruni ? Geftepuires rioMfiel rios fidnc-ihsutarri' '_ crv.detipoculo siiim sedab;unt:,-diceMessefelicissiines'-
quam qudndatii victifiosissiriiiisJulius' iion-siimmulid _qkps Iiiiliud tetripus forlttna sefvavcral quo Gallq-
suofum sirage- postWiiltos minds vix Wiierii oblt- nvmsanguinem iiiberepoiuissent.Casu inventi .sunt
_iiitil,;iiibfeiii edoritithhusyih btevi iiqsirissnbdidimxts inieaderit donwphitesrparviili, Stabql Calwensis, et
iegibus, itostrts pbseifum. mdiictpaviiriuS. Vidimus; /'_ Mnumpost.uridin utfogue ped_ejqrrif>imis_t'Qaput, all.ide-,
vidhiiusomtis nosifis,- fetjeiri Ffdnciw cum iinivefsy put tidposie)ii:-:Qiioscuriiiri-unum-coegissetdcetvuiii,
suu exefcitbs riobisiefgU .wrterilem, cptihWs-qiidsqtd. iidens versiis spciwit: t Ecce; Inquii,quoi hodle Gal-
tegni efus pfqceresfiriqhis cdriios, qUos:.redirhi;i.aiiqs: .-_- l'os sclusoccixii. » Ilorreo rdicete quoinodo higtessi
mancipurrvihcuiis, -<?--<>_ eafcete eondemnati, Qiiis sitnt- iempturii Dei; quomodo poiluetunl sancluatium
Apulidin, SiciiiKij.-rCit.abfitim^ nisi nosler Nofitiari* >,ejusiquomQdq:sului_is;Ghr^
itus eddmuil-? Nbnne-itierque imppralPi-eadem die ':..ycoricutcaitef.unt. Qttid a_gilis;:oviriforiissimi.?. Non
eadeiri fere hofa tifgti. vertit Natriiarinis, -cumrattet udversus homines diriiicqlis, sed qdveiûsbesiias,qui-
ddversus pdtteih, ailet advefsut- filium dimicarel 2; -bus niliil liuniunitUils.jtiihilineU pielalisj quod cw-
Quis igitur iion ridedlpqihisquatil timedt,rqubd ad- -..' tuhi hartely qitds Sbominaiuf tefrdfquo.sexsectarilur
Versuslalesvilis ScotiusJfeminridis iidtibui piigitatu- r/littiiai-quos ipsd hiundi .:i^niiiiar,-dÛ.stanlu'i\{:-qiios
rus otcutlii '? Isii :s'unl_,_isii_$uiil uiiqueguiiiqbis :: no)i dbruUudiefraripn absorbuit, nec fulminavit cbs-.
quondahi uohresisieridum-,iedcedendiuripuirirurii, teiii-, nec mufih:Stibnierse.ninh:msi ut vestris vicloriis
cuiriAngiiw victor VfcilielmrisLupdPtifaiii,Guiutriain, r,setvurenirir, vestris 'S-a»ai65s'.:tHtBH]-»it.-';06'JiSterate::'
Scolium, risquead &beiriiihpeiieirdieii ubi beUico- "fi.fi-ftusveslras in sangiiine-peccatoruiri-: felices quo-
susille Iilaicoimustieditione-faciusesl rioster,eiriuf.c-': -'titirihodieriidnus dd suas tdpsceiidas injufias Chri-r
vicidres suOs,:dbthiribsi)e(ib provbcdiit -;l_ancelsriS-;; sltis ele0.:Fers^nqlei/&:Wfdndum hoc sanguhiuhi
'
stiis, -gtudiis froslfte/ihlii noslris riudurit gbjichint ".lioiriinum geriusrtemsybmitei-infens scpeliiej liesi
'' corlum ; peUevitulind pio sculo uteiite^:;irtdtiona- _.-:- ditiiius
vixetint;sollumen- abscp}id.aiii:c_wlnmfihegct
viii riiotiiscoiiieriipiu; magis qitant-vinbus aniihali: .pnivius, frugesquadumriiMitiiie mdrcescdni.• 'Gogi-;.
'
Quid ergo hdslufiim illqtuiri quut eminus iriiuenair:'.Q-ldleregemqbsettlem^cjW^
-rihnia iongiiudo iibs ierrH ?Spd Ugiium frdgiie.eSi,;r: fite,;cuhi repbiiilvefiiisde':t_i^'îhe,_fg(iei-iriUrnpJiui)i;';'_
~
ferruiii obiusum-,duiri-feni-, peflt, duiriimpingiiur, •rvestra etit curidfvestiumerit 're.gputri,vestris consi-r
ffangiiuf,vix Md^Mîciu_hi'MifjM:eiis^xHpe'UJ[iii :liis oinnia iraciabunfiu-j periq&qsMdie"regi rpgiiuin,
' saltemfiaeulo-fi itiermis Scoitususmbii, .An multi-
/regnq pax, -paci gloriu perguireiur, fdlpbUut.r-ex -se
" ludhiem
expavescimus-2 Sed'(jU<mio vhiceudoriwi - hodie nianibus veslrisiieriinicciroiiqlui^ igi-
iiiajor"nianerus, lanto 'mhcentibus.gloria majqi\;Ta- tMf•coi!5}.8.iii«JaK%^-iii:note;-8ir^«^/i«itior.,nianus
cep qiiid de ipso riuriterp seniicM,-ne fulurwrgloriw fortiorr-vqiiosWgci.iiecessiiq^ provocqtt:
noslrw detrahere dliquid- videat.- -An pfocitusq dif- "-"~^'iû& idf»jJi|t>i_.- -ss-j,i.?«iiiquibustp;t,a
w«3î-_«?.'p.f-<cs/p=
'fidiriius? Sed iidii infuHumieUuiri prb tege-hosiro - cwlesiisrfuriadimwribiUiAdetti.^ ttngclis
'
suscipimris, qui feghuriinoivulitpstM culumriianiuf : suani-idti0'Minjtiw
irivdsii ciebiiuiri;sed sUsMpiilpbldirimiquem populus '---i/tiine;:fddaverurifaciijns ^
peliil, quemdefus etegit, queiri Uiixil 'porilifex~yquem, hiiiiiarippplluerditi. Peituh( cyvi: dposipjis.pugnobit ;
TBfegriumapostqlica cprififtridvil giiiibtUu$':~Sed:ut ,.prd.vbb_is,quott_im bniilUiU-.tmrifs^^yabulnm, nuticj
ifdetim de-regeiaeeairivf.imUiiscerteiustuinneqabii - ihpr4si}buiui)ics>nvetteritni.^ mariyres vcsira":
707 . . B. AELREDI ABBATISRIEVALL, OPP. PARS II. — UISTOIUCA. . TOS
prwcedent agmina,' qribrum incendetunt membrias, \A Tunc rex ulrosque conipescens, ne tuniultus liae
quprum alla cwdibus implevefuiit. Virgines sanclw al.ercatione subito nasceretur, Galwensium. cessit
licel.pugnw dubilenl inleresse,pro nobis iamen qra- volunlati. Alteram aeiem fllius regis et milites sa-
tione pugnabuht. Amplius dico,ipse.Chrislus appre- giltariique cum eo, adjunctis sibi Cunibrensibus et
Itendetdrmaet scutum, et exsnrgel in ddjiilbrium '-.. Tevidalensibus cum magna sagacitale constiluit.
JIOWS.Ipsi enim veniuntqdnos in superbia;nos cutn Erat auteni adolescens pulciira facle et decorus
huriiilitdteprocedimus.lllicdfiies rapids quas yora- aspectu,,tant_E!liuriiilitatiS:Ut omriibus.inferipr-vides
vermit •emctdnl:,nos posl sucra jcjuniaChristi rcarite i*ctur, tantse.auciorilatis utaj) omriibus tinierelur;
-eisanguiiie sagiriamur. iltos histriones, saltatcresret tam dulcis, tam amaliiris, lam affaJiilis,>ut ab
sallatriceS, itq.scrux CJirisli el reliquim 'sanciorum . omriibusdiligefetur.. Tam easlus corpore, in ser-
anlecedunt. Sedquid mdror? Cerle aitt vincehdum nione fam soljrius, in cunctis morJUus taniTioHe-
nqbis esi, dul niotienditm. Quisenhn victofiw Scpt- stus, tani assiduusinecclesia,oratioiii ta.iiiiiiteiiius,
totuiri se vellt esse supersiltetdiUtvideal uxqreinsuam . tam benevolus cii'ca paiipefes, eonlfa' malefaclores.'"
Scatlqrum subjacereiibidini, parvulos suds lanceis tamerectuSj.sacertl.otiJiuset:moiiacliis s'*c piostia-
perforari?' """-_.'.'-',' tus, ut et in rege mcnaclium et in niohac!io~iregeni
Ilaec dicens, vertit"se ad cpmiterii Albeftiaruni,:Jt prcetendere videretur. Eratpra.terea larita. ;pi'obita-
dalaque dextera : Do, inquit,fidem, quid itodle aut tis, ut in iilo exercitu nulltis fuerit siwilis ei sive
• rincam Scoitos, uutpcciddrrdScoilis, Quosimiliter bostes "impetendo, sive impetehtes niagi-.ariiniiler
TOIOcuncti ise prdceres cbnstrihxeruiit. Et ut spes sustiHendOi cajteris ad insequendum foftior, ad;ie- :,
fugaeciinctisperiitus tolleretiir, equos bttines lon- : pejleiidum acripr, ad fugam laidioi;. Cbiijinixerat
-gius amoverites, pedestri more congredi decreve-:'.. se ei ejusqiie iiileifiiit aciei Eusiacius lilius-pannis
runt, authiori aut vincere cupieiiles. Rex interim, de magnis proceribus Angliae, regi qubndam Ilen-
*oaclis in untim comitibus, optjinisque regni sui rico famjliarissimus, vir sutnmiEpfuderitiiE et.hi i
proceribiis, coepil etimeis<le Lelli ralibne t>'ac(are, stecularibus iiegoliis magni coiisilii, qui a regeiAn-
placuifque pluriinis, ut: qiiotquot adefant: armali glorum idebrecesserat, quod ab: eo in cufia coritia
mililes et sagiitarii eunclum prseirent exerciliim, patrium irioreni capltis, Castra qttajei rexTleiiricus
.
qualenusarmali aimatqs iropeterent, rniliies-cqn- •:.'...Coiriniiserat,:redderecpmptilsusest; ob quani eau-
grederentur. ^niilitibiis, "sagilise sagillis oijviarent.; sam:offensus, utillalainsibi ulciscei'elur ifijufiaiu,
.:': ad liosfes ejusv-sese eoiitulerat.; Tertiiim ;eurieum:'_
Restitei-e GalwenseSj diicehles sui esse jiiris pfimam.-'-
coristruere aciem, primum in hostes iriipeluiiiidai-e,:Q ( Labdoijeiises cunlTiisuiaiiis iet tevei*naiiis |ecei-unt.::
sua probitatereliquum animare exefeituni.:-Peri- Uex in sua:*acieScotos ClMuranepses reliriuit, non
culosum diceb&nt alii, si iri prinio aggi-cssu inefmes; :. nullosetiaui de militibus Auglis et Eraiicis; ad. sui
arnialis occurrcreiit, quouiani si belli vim~fiqn sti- '• corporis cuslodiaiii depulavit. Et sic quiderii aqui-
stinens, priinus cuneus laberetiu*in fugain, eliamt lonalis ordinalur exereilus.
foriium corda facile solveferitur. Galweiises niliilo- EtauslralesquoiiiainpaucieraHi in unumcuiieiim
minus insislebant, jus suum concedi poslulantes. sapienlissime gloineiantur. Nam strenuissimi mili-
Quid eiiim, inquiunl, o~rex, formidas, ci tunicasi tes iii priroa fronte locali Iaiicearius el sagiflarios
illas ferreas qttas eminus ccrnis nimium expavcscis?» ita sibi inseruertfnt-, ut miliiafiljus armis protccli
Nobis cerlc si.nt lalcra ferrea, pectus areuni, menss lanlo aci ius quanto securiusvelTn Jiostes iri uercnt,
limoris vacua, quorum nec pedesfugam, nec unquami vel excipereul irrueiiles. At proceres qui maiiiiio-
vulnus terga sensere. Quid Gallis upud Cliderhoiipro- risauaiis fuerunl, ulcajleris pr.esidio foieiit, c.rca
fuere loricw ? Nunquid non inermes isti ut dicunt,, signura fegiuni eonst luunlur, quibusdam altiuscaj-
illos et loricas projicere, et negligercgaleas et scttlat leris in ipsa macliina collatis. Scuiis scuta jiingun-
retinquere coegcrunl? Videat-iijiUiTprudentiavcsira,, tur, lateriljus latera' .cpiiscruntur, laxatis vcxillis
o rex, quale sit in his habere.fiduciam; qnw in neccs-- D i erigunlur laneeavad solis splendoiero Joiica; can-
silute magis sunl oneri quam consolalibni. Nos apudl descunt, sacerdotes sacri-, vestibus caudidati, eunj
Ciiderhou deloricalis vkloriaiii rcportavimus ; nos>- ciucibus rcliquiisque saiictorum excrcituni ainbie-
hodie el islos animi vinule pro sculo itlenlcs lanceiss Jjaut, et serroone simul et oratione popuhiro deteu-
prostcrnemus. tissiiii.eroboiabaiil. Tiiiic Uoilbeilus dc. Brus, vir
His dictis, cum rex miiilum magis coiisiliis ac- grandieviis et niagnarum optiin, mocbiis gra\is,
quieseere viderctur, Malisse comes Stiadarnl-eplu- sermone raius, qni ctim diguitalc quacla.ii el pon-
limum indignatus : Quid cst, inquil,-o rex, quod( dere loqueliatur, titti curo essct de jnre regi.. Anglo-
Cullorum lc magis commillis volunlali, cum nulluss rum, a juventule tanien regi Scotiaj adlia-.rens, ad
eoruiii cum armis suis me inermemsil hod.c pratces- maximamejus lariiiliaiilaleiii profecerat. Ipseigitur,
surus in bello ? Qua; \eiba Alanus de Perci magnii ul \ir veleianss inililice, et laliuni iiegolioruni salis
Alani filius notlius, miles slrenuissiiiius et in roili-. ' gnarus, naturali sagacitate pericillum quod regi
iaribus iiegotiis probalissimus, ajgrc fercns, con- iiriminebat- prospiciens, antiquo. amicitite iniuitti
verstis ad coroitein : Grande, inquit, verbum loca-- - areepta a sociis liccntia regem adiil, aut bellunidis-
luses, el quod hodiepro vita tua ejficcrenon valAv' suasurus, aut alt eo inoie palrjo Jegitime reccssu-
: DE BELLO STANDARDIL 710
709
rus. Eraiemm oliligatusei non solum amicilia, sed A conteinptusexqtttritur. Adversus quos non unins AbctT
et lidei necessilate. Cum igitur regenicominusaspe- sed iiinumcrabiliuin innocenlium • sanguis clamat de
xisset : terra. Vidisti, o rex, abominatioues pessimus qua$
Adsunt, inquil, o rex, ftdelis tuus, daturus ttunc fecerunt hi. Vidisti, Inquam, vidisti, horruisli, (te-
consilium honorabite tibi, regno tuo ulile, liberis tuis visti, pectus lulndisti, clamasti contra tuum id fierl
ihpostetum.profuturum. Ndn enhn sapientis csl,o rex, prwceptutn, contra tuam volunlalcm, contra tuuni
rerum tanlum initia, nonetiam exitus finesqueprospi- decrelum. Ostendenunc vera tc dixisseul eos a sin.ili
- cefe, et pro solis prwsenlibitsprwlerilortim meinorium revoces iniquilate, ul teversi sine le ptinianlur si -sine
vel futurorum providentium ubolere. Adversum quos te lalia commiserint. El hwc salis essent, si conatui
hodielevas armu, el hv.nc innumerum ducis exerci- tuo nullus obsisleret, vel de victoria certiiudo cznsla-
tum ? Adversum Anglos cerle et Normoinios. 0 rex, rct. Nunc aulem stal contia te nonconlemnenduscxer-
nonne isti stinl quorum sempcr et ccnsilhim ulile, et citus, qr.anio tuo numeio minor, tanto urmis viri-
auxilium promplum, graluiii insuper pbsequium in- busque robuslior. Nescis, o rex, quam sit pericutosa
venisti? ex quo rogo te, domine mi, iahtam fidem in- desperulio, quundo el mors cerlu esl, sed stal adliuc
venibli in Scoltis, itt tam secure tibi luisque Anglo- de ge eremorliseleclio. Cerle si viceris moriemur.
rtttn demas consilium, auxilium abroges Normauno- B Iloiicmur, inquam, nos, morientur parvuli noslri ;
tum, qvasi soli tibi sufftciunl Scotti etium conlra sacerdoles noslri in oltdribus jugulabunlur; uxores-
Scottos, Novu tibi esl in Walensibus ista securilas, nosira; turpi libidine fwdabuntur. Elegiinus proinde
qui eos hodie armis pelis per quos haclenus amabilis vel rincere vel inori gloriose, quamvis nulla nobis sit
Scollis, terribilis Galwcnsibus imperasti. Pulasne ite victoria dubilatio. Hinc dolor ineus,hhiclacryww,
igilur, o rex, quod wquis oculis aspiciet cwleslis illa quod dulcissimum dominum mcum, amantissimunl
majestas,qucd illos insislis absumereper quos tibi ai icumineiim, anliquum socium meum, in cujus
luisque regnum procuralur, et securiias hi-regno? emicitia tenui, cujus munificeiitiam in- mune-
Quibus copiisquibusvc auxiliis fraler luus Dunecanus rum mutiunodoritin largilione, in prwdiorum quo-
Pionenaldi proslravit exeicitum, et regnum quod inque ct mullarum possessionuni collulione expctius
vaserai lyraiinus, recepil ? Quis Eadgarttm frulrem sum, post juveniles ludos quibus simul exerciiati
iuum, imo plus quam fratrem, nisi nosler exerc.lus, sutiiits, post armoru n negolia quibus nobis in
regno reslituit ? Tu ipse rex, cttm portionem regni - multis pcriculis semper adfuhnus, posl splendida
quam idem tibi fratcr moricns delcgavil, a fralre convivia quw ulrique unius regnum minislr-avit, post
Alexandro repoueres, noslro cene terrore, quidqmd delicias quas ulrisque avium ferarumque venatio con-
-volueras sine sdnguine impetrasli. Iiecole prwlerito tulit, aut mori periculose nut indecenter fngerc con-
anno cum adversus Malcotmiim paterni odii et perse- leinpldbor.
culionishwredetnAiiglcrum auxilium flagilares; quam l'Xs diclis, lacryrois ct singultibus interceplus est
Jceti, quam alacres, quam ad auxilium prompti, quam sermo loquentis. Et rex nalurali pieiate commolus
oroni ad periculum Wallerus Espec aliique quam in lacrynias solvebatur, jam jamque ibat in pactum.
plures Anglorutn proceres libi apud Carleoluin cccur- Sed Guillelmus regis nepos, -tir niagni animi, et
rerinl, quot paravcrint naves, quw anna inlulerint, belli pi-cpcipuusinceulor superveniens, ipsum RoJ-
qua juveniute municrhii, quomodo omnes tuos ter- biTium eum maximo furore arguit proditionis, ie-
tuerinl Iwsles, doncc ipsum Nalcoliiium proditum -gemque a sententia flexit. At ille uiliil nioialus,
capercnt, caplum vincirent, uii:ctui.i traderent. Ita vinculum fidei quo ealenus regi asiriclus fuerat,
terror noster ipsius quidem tnembra sed magis Scot- patrio more dissolvens, ad suos uon sine dolore re-
torum animos thtxit, omnique spc pra-ficiehdi fru- vcitiliir ; et stalim soluta slalione ercclis lauceis
slrala audaciam abstidit rebellandi. Quidquid igilur aquilo.ialis pioccdil cxercilus. Sequilur liluiim
odii, quidquid inhniciliatum adversum nos hcbent stfidor, tubatum crepilus, fraitor lanceaiuin per-
Scolti, tui tuorumque esl causa, pro quibus contra D ciitientiiim alteraro' ad alieram ; l.eniil lerra, fre-
eoi toiies dimicavimw;, quibus ademimus spem re- iint ca_lain, echo vicitii montcs coltc-sque resullant :
bellundi, libi el tuce per omni.isubdidimus volunluti. inlerca lladulfus episcopus Orcadeusis, qtiem illo
Pkideantproi.ide Scolti, q :od tu eis dc nMs uttio- miseral a cliiepiscopus Tursiiuus, slans in eini-
nem procurus, cuin iiilul aiiud habeanl quodulcis- neiitioi-i Ioco, cum pnpulo~pra*Iiandi iieces_>i.alem
caiilur in nobis, nisi quod le tuosque dileximus, lib\ iii rcniissioiiem pecealonmi indixisscl, lundeiilcs
liiisquc fidein serrniimus, quod aimis nostiis luapro- p.Tlora, eteciis nianibus dhinum auxiliuni preca-
lcximus&scera, libi legniim scryavimus. Purce ila- lianlur. Factaque super eos absoliilione,-episeopus
alta
que, o rex, parce libi, parce regno tuo, parce prw Ijfiiedielioiiem -.olenini voce adjecit, cunciis
omnibus juvenum sptendidissimo fiiio luo, cui hodie \oec respoudciiiibus : Anien, aroen. Al Calwcitbiuiii
nudatum consiiio et cttnctis auxil:is spoliatum pro- ctineus iiiore suo lcr ululalum diras vocis cmillcns,
ditioni Scoltorum exponh et objicis furori. Caveprw- lanlo iinpelu irruunl in australes, ut primos lau-
lerea ne involvaris peccatis liomiuum impiorum, de ceai-ios slationem desercre conipell"ereiil,--seiivi
qiiorutn manibus cwdes parvulorum, prwgnanitum militum ilerum repulsi, in, bosles aiiimiiin vires-
'uclus, sacetdolum injuriq, ipsius itiant divir.itqtis cjuc recipinnt. Ubi vei'0 ferri lijjniqnc ôlicim*
7j i B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. -OPP. PARS 11. — IIISTOIUCA. 712
,Scoticapum lahceafuiri est delusa Tragilitas.educii-. A reversi'-tCffibilehi- insefjuenlibus cuncum creave-
gladiis coriiifius deceriare teiiiabant. Sed australes rutit. Interea ille adoleseeiiiuiii decUs,'miliiu(flg\o--
riiuscsede cavernis pliaretrafum ebuJlienles, et iri- ria, seiiuni delicise, fllius regis respiciens retfb,;vi-
stai*deiisissfniaj pliiviaj convoiarites, el in obstari-- dit-S'eeuhipaucisiii mediis:relictum JioslibuS)ver-
tiuih pbctora, vultum, oculos qttbquie importuiiius .terisque se ad unum de sociiset-su.brideiJS : iFeci-
irfuentes, Cbnaturo Jllprura pluriirium refafdabarit. niUsr,inquil, qubd potuiiltus, el cetle quantiwiin im-
Yideres "ut liefieiuiii spiriis ita Galv.eiiseni.sag"it- bis esivicimus. Niiiic cqnsilioiiqn minus opus est
tis undique. eircuroseptutn , riiJiiiominus. vibrare quamviflute. Nec esl aliud inajus rarilini-eanstaiilis
gladitiin;,eieseca qiiatiam ameritia pfbrueiitem riu.nc indiciurii qudiri iit advetsa forturiU riori frdrigi, ei
libsteni eaidfcre, niiiic irianeni aerem cassis iciibus qudiidb noripotes vitibus, consUibsupetes iiiiinicum.
verJierare. El jamjam percussl pavore extremi qui- Ptojectis ildque sigiiis quibusa ctetefis dividimur,
que dissblvebantur in. fugafti, eum inclylus adole- ipsishos'lioslibus inserdmusqudsi insequentes cum
seehs Jilius rcgis.eum sua superveniens acie-in ad- ip'sis,":dpnecptwtergressi cuitctos qd pdternuiricu-
Vef.sumsibi fcornuTebriiha se ferbcitate proripuit, neuin queirieiniriiisvideoin suo vigore mdiienlem ce-
ipsa~qtieglbbi austrslis pafte lnsfar cassis arahea: dere. necessitaii, qttdhiocius veriidmus. Ilis dictis,
dissipafa, bbslantes qilbsque cgederidoultra regium B ealcai*iljtissOtiipedemurgens medios irileTseeai lib-
sigriuni pfbgfesstis esf, ratusqite Veiiquurii exprci- stes, dojjec anteribfes IransgressuS; mitibri iricessu
lurii seculurii ifi, ut IiOstibus fuipe prSsidiUm tol- equuiri-allevat.Et ut nbveris quam secutumin ad-_
Ieret,"equ6f"urii statibiiem irivasit,_dispersit, ac re-_ versis et proyidum gessit animuni, Caeleris.militibus.
trb usqtie ad dub Sladia redifJe eoegit. Ilujus igi- . affiiofum onera ubiubi pfbjicientibus, bplinius ju-
tueadmifabili iriipetu plebs inermis perlefrita i.a-' venisTaboris patiens suijtintiit,--dbnec ad paiip.eris
bebaiJtuf. Sed cujusdani pfutlentis vjri •flgmehtp, cujusdikrii tugiifitfm veniehs, eyocato pauperculo,
qui Caput uriius bccisi jii ialtum erigens regeriicia- exuit se ihorace; pfojiciehsque" ad pedes.hominis :
riiabat bccisurii, revocati, veliemelitius solito ir-r.ti- Accipe, inquitj vit, quod mihi est oneri, iuw consulat
iiht in bbslautes. f uric Gahveiises irabrcm sagitta- riecessitali, AlTex jam longe prpcessefat, jam ordi-
fiihi,'.gl'a<ilijshiilitiitrolilteiius nbn susliiierites, fu- . riaie lerriliiliter -incedeijs ut qubsdani de iusequs.i'-
giim ineuflt, Occisis prius dubbris eoruiri .ducib.iis> tibus capiens, Csterbs qiii inslabaht plurimurii d.e-
Wigficoet Duneiialdo. Pprro Laoderisiuri. cuneus>' terreret ; sicque ad Cafleoliim risûe perveniens,
priinumvix iiripetum exspectans statim dissblutu_> > ibi de se jam securus, sed de lilio pavidus per bi-
cst. Tuiic fex dissiliens equp, et pToceresqrii curii eb> duum iiil aliud agefls exspectabat. Tertia tandein
efarit, adversus Iibstes pfOCesse"rurit.._.edScottiol)i *---die diu desideratuiri -saiium et incbluriicm flliuBi
c-eleioium fuganl payidi ex oinni lapsi pafteregali i recepit. AngIoru"m~"saiieproeeres diu insequeiiies,
aeieiTugefe ccepefurit, ita rit iii bfevilapsis cseteris> Tnnuniefabiles. lam Scottos ûam Gahvenses in-
pauci cifca regCnipefsislereftf. Prbcedil cbijlta eos; terfeceruht,. de miliiibus vefo multos cefieruiit.
Aiiglbfurii exercitus, ipsum cei-Tpregeni cuin briini---- De sjhguiisautein partibus singuli milites corrue-
Ilus siiis:vel oceisurus Vel eapliirus, hisi milites re- runt.; Satie Aiiglbfum- duces" ohiries sani; iricolu-
. gem ftigaiii bmiiiriiodis abjufantem, vi sujjiatunit nlesqiiereversi,etcirca Walterririi Espec, querii dti-~
equbfegredi coriipulisseiil. Tuiiic ljiqui fugefant.t eis et palrisToCo verierabantui- cbriglbbatii'iiftmen-
videnles regale 'vexilluirij quod ad similitudirieriii feas gratiasDeo oiniiipotenti pro iijspefata vietoi'ia
dracOnis figuraturii faciie agnbscebalur, fevbrti, fetuleruni.
scienlesregem non cecidissC setlredire, ad ipsuni
.:-;.-.;..:_ supra, pag. 547.)

(TWISDEN_..-ul)i
1NCIPITEPISTOtAACItATlS HIEVALLENSIS
-AELHEDl ADD judicium, nec vitiosus excuset. iNara et vitium quasi.
ILHISTRETi;.DUCEM; ANGLORmf-.RE--setiielipsurii pb iniiatani sibi turpitudinem erube-
Ii.:, .POSTHQfiLM.
_. GEM. ->; ; ':'-' -; sceiiSj semper ilalobras qua;rit et eplat seefelurn :
Illuslrlssirop duci Noi-raariiiofuinet Aquitan.6rum cuiii,ecoHlra viftus suse sibi pulcbfitudinis'et bo-
et coniitiAiidegaveiisiurii HENRico,ffatef A., servus 1 nestafis conscia ad omriem tripudiel et ex-sultet
servorum Clifisti qui ln Rievalle stint, sailulem el aspectum, obsolam liumililafem publicum fugiens
:oi'ationes. -; ' ;- ,et liumaiium lestimonium liorrens, .<Jiio.niam.igi-'.
Adfeosecundnni 'hatufarii viftiisest, vitiiirii coh- -tuf anim~e rationali naturaliter inest amor virtu-
tra riaturam, ut viftutem latidel el appfobet' etiani iliirii, odiuhj Viliofum, quicunquc bonis moiiJjus
viiiosus,' yiliura vero, si' Iiu_nan_eratioiiissequatiir viitufique.sluduefit, facile silji oiriiiiem illicit et
-713 ;; GESEALOGIA REGUM-A-NGLOllUM; .--... 7.14
iikelinat affectuih. Biiic est, vir illusirissime, quod A.(.lominaridi
A Iibidine victtnn avide invasisse ; unde
te mullorum qui te oculis non vidertmt mentibus . et obsequia illa quse a genle Scotorum. in no-
impressit fania viriutis, cum adinirationi sis uni- vella regum promotione more patrio exliibentur
versis nec raintts delectationi; in tali aelale tanla ita exliorruit, ut ea vix ab episcopis suscipere co-
-
sapientia, in tantis deliciis tanla contineiitia, iu gefetur.
tanlis negotiis tanta providentia, in lali sublimi- Sublimatus vero in regem, niiiil superliiim in
tate lalis severitas, in tali severitate lalis beiiigui- moribus, nihil in verbis crudele, nibil inlioneslum
tas. prseferebat in faclis,'unde tota illa genlis illius
Quis enim non obstupeat juvenero pro regnocer- barbaries mansuefacta tanla se mox fegi benevo-
tantem abstinere rapinis, ca_dibus parcere, cavere Ienlia et Iiumilitale subslravit, ut naturalis oblila
incendia, nullum gravamen inferre pauperilius, pa- s.aevitise,Iegibus quas regia mansuetudo diclabat
•cemet reverentiam ecclesiis el sacerdotibus con- colla submiiteret, et pacem quam eaieuus uesciebat
servare ? Unde non immerito Andegavensium glo- graianter exciperet, undenon immerilcj dilectus a
ria, Normannorum tutela, spes Anglorum, Aquita- Deo et liorainibus videbatur ; dilectus a Deo"plane,
noruni' decus ab omnibus prajdicaris. Hoc tantum qtii statim in ipsis regni sui iuitiis ea quse Detsuns;
superest , ut Jesum Cliristum liorura niuiierutu " diligenter exereuit, in ecclesiis construendis, in
largitbrem a.gnos.cas et exoptes conservalorem. monasleriis fundandis, quse et ampliavit possessio-
Ego vero considerans de quorum pfogenie origt- nibus et Jionoribus eumulavit. Cum enim ipse in
nem duxeris, gfatias [ago] Doraino Deo meo quod totoScottoruni regno tres vel quafuor tantum in-
pro talibus talis nobis filius, quasi, novus quidam veniret episcopos, ecclesiis caeteris sine pastore
splendof, illuxit, in quo ctim oraiiiuni antecesso- tam moruin quam rerum dispendio fluctuaiitibus,
rura virtutesconvenei-int, raaxinie tamen in te spt- ipse fam de antiquis quas reparavit, quanv de no-
ritum Christiaiiissimi regis David gaudeo quievis- vis quas ipse erexit decedens novem reliquit. Mo-
se ; unde divina providentia actum existiino, ul il- nasteria auletu erdinis Cluniacensis, Cisternicensis,
lius mundissiniK manus balteo te cinxerunt niili- Tyronieensis, Aroensis, Pr-Bmonstracensis, Belva-
tari, per quas Chiisti gratia virtutem tibi castitalis censJs, non pauca, non parva, plena fialribus di-
illius, bumililatis et pietatis infunderet. Quoniam misit. Inter quos sic fuerat quasi unus ex ipsis et
aulem recenli morte illius contristatus, vilam ejus bona laudans, et si qua minus laudanda emerge-
et niores~sieutntinc amor, nunc timof, iiunc spes, bant verecundise dissimulans, subtractus omnibus,
ijuncdolorroeiini variant affectum, non historiando, gQ sollicitus pro omnibus, muita largtens ,'et niliil $xi-
sed T.nienlando, brevi slylo collegi, te quasi pieta- , gens. 0 dulcis anirria quo abisti ? quo recessisti?
tis illius baaredem intimi cordis dileetione susci-. Ubi oculi illi pleni pietatis et gratise, quibus et con-
piens, ipsam iibi lamentaiionera deslinare curavi. gaudere cum gaudentibus et ilere cum flenti.bus
In qua cum Taudabilem ejus vitam et preliosam. (Rpm. xii) coiisnevisti?
legeris mortem, illam imiteris ut ista consequi me- Vidi ego oculis meis cum aliquando paratus ire
rcaris. Omnis enim laus iu fine eanitur, nee in- .reiiatum pede in scansili posiio equum vellel asceri-
elioanlibus praemium promittitur, sedperseveranti- dere, ad vocero pauperis audienliam sibi dari po-
lius dalur. Omnipotens Deus conservetîn le et au- stulafitis, quod pedem relraxerit, relicloque equt»
geai gratiam suatn, excellentissime et illustrissirae: et regressus in aulam, cadem die ad.propositum
. domine. non reversurus, causam pro qua fuerat appellalus
De sanclo rege Scolorum David. benigne et patieuler audierit. Consueverat praeterea
Religiosus et pius rex David migravit e niundo ;; ad ostium aulae regi_e sedens pauperum et vetula-
iqui, licet diguum tali animae locura invenerit, mors; rum, quae certis diebus de slngulis quocunque ve-
tamen ejus planctuni nobis indicit. Quis enim rionl iiiebat regionibus voeabanlur, causas diligenler au-
lugeat virum tam ilecessariura -mundo, reJjus liu- D dire, et singulis cum multo saepelabore .satisfacere..
manis exemptUm, nisi is qui rebus liumanis pacemi Nam ssepelitigabant cum illo, etipse cum illis, cum
invidet et profecluro ? Rex enim iste marisuetus,, ipse nollet conlra juslitiam personam pauperis ac-
rex jusius, rex castus, rex humilis, quis facile di- cipere, et ipsi nollent ratiorii quod ostendebat ac-
xp.fit, qiiid utilitalis humana. vitae conlulerit ; queint guiescere. Denique si conlingeret ut sacerdos, vel
riiansueludo amabilem, justitia lerribilem, casli-- mil.es, vel inonaclius, vel dives vel pauper, vel ci-
tas cbmposilum, liumilitas comrininem feceral ? yis vel peregrinus, vel negotiator vel ruslicus cutn
Quse omnia si in privato quolibei laude. dignissiinal eo haberet sermonem, ita cum singulis de suis
judicantur, quarito riiagis iit rege ctii polestas datt negbtiiset ofilciis cbriveriienleret bumiliter disse-
licere quodiibet; cujus vitiis facile favent inferio- rebat, ut singulus quisque sua ciim taTituracurare
res, prohi ad imitaiiduni, iprompli ad adulanduin,, putaret, et sic omnes^ jucundoselaediflcaios dimit-
cum et impunitas prteslet audaciani, libidb vero. teret. Tactus quippe iiififmitale qua fuerat car-ne
acuat et-accendat luxuriam V Scimus enim euml sblveridus, feria quarta, id est: xiii.I-aleiidas Junii,
regnum non appetivisse sed liofruisse, magisquee ctim iniellexisset dissolutionein sui corporis immi-
illud ob alienam neeessitalem suscepisse quaim i neie, vocatis rariiiliaTibussuis quod de ' se ipse"sen-
1'ATROL.CXCV. .' ; 23 -
.JiS." B. AELREDI ABBATISRIEVALL. OPP. PARS II. —HISTORICA. 7J6
tiebat iincunclanter exposuit, At illi more liumanoDA sutcessoribus et basilicis veneratus esl, cum sanctis
consolabantur aegrotum, vitani i.lli et sanitalem pe-- virginibus quarum pudicitiam imilatus est, cum
hiliis promittentes. Sed ctim fefia sexla morbus in-: mundi contemploribus quos sibimammona iniqui-'
gravesceret, et ei standi simul et incedendi facul-- latis constiluit, quibus se Chrisli nominecum om-
latein vis languoiis' adimeret, accersitis clericis vi-- ni humilitate subslravit. Adsit ei illa misericordia;
~
risque religiosis, Dominici eorporis sacrameniumt _ mater, quse quanto casteris eonstat esse potentior,
sibi dari postulavit. Parahtibus iilis efferre quodI tanlo jpsius pietas sit efiicaciorI Ego autem, Iicet
jusserat, probibuit ille, dicens se anle sacrosan- peccalor et indignus, memor tamen beneficiorum
cluni allare sacrosatieta mysleria perceptufura. Igi- tuorum, dulcissime domine et amice, quse niilii ab
tur elericorum ac mililum manibus in oratoriumi ineunte setate mea impendisti, memor gralia; in qua
deporlatus, post missarum solemriia veneraridamt me nunc ultimo suscepisti, memor benevolenlise
sibi crucem, quam tiigram vocant, produci sibi pe- qua me in omnibus pelitionibus exaudisti, metnor
" •' - muni(icentia3 quam exhibuisti, memor ampJexuum
liitaclorandam.
Est autem crux illa loitgiludiriem babens palintei et osculorum in quibus me nbn sine Iacr^-mis om-
de auio purissiriio mifabili opere fabricala, quse iuL nibus qui aderant admirantibus dihiisisti, libo et
nioduiii lliecae clauditur et aperilur. Gernitur in eaLB pro te lacrymas meas resolvo, affectuni meum et
•
quaetlamDominica.crucis portio (sicut scepe mul- totum spiritum meum refundo. Hoc pro te Deo
toruin miraculpruni argumeiitq probatum est), Sal- meo sacriflcium offero. Hanc beneficiis tuis vicissi-
valoris noslri imaginem haberis de ebore densissi-• tudinem rependo. Et quia hoe minimum est, ibi
riie sculpiam, et aureis distinctionilius mirabililef mens mea ex intimis_ riiedullis tui recordabilur,
decoratam. Hanc religiosa regina Margarela, hujusi ubi pro salute omnium Patri quotidie Filius immo-
regis nialer, quse de semine regio Anglorum elHun- • latur.
gariofuin exslilit oriunda, allatani in Scotia quasi De genealogid regum Angliw, el regis Ddvid
inunus lia?reditariumTransmisit ad fllios. Hanc igi- Scotiw.
tur crucem omiii Scolorura genti 11011 niinus terri- Quoniam de optimis moribus religiosi regis Da-
bileni quam amabilem cuin rex devotissime adpras- vid pauca descripsimus, dignum duxi geiiealogiam;
set, cum miiltislacrymis peccatorum confessione qu* et tua est, dux illustrissime Henriee, brevi^s 1'
piseniissa, exitura suum ccelesiium mysteriorum veraciterque subtexere, ut cum videris quanta fue-
perceptione muuivit. Deinde relatus in llialamum, rit anlecessorum ttionim probitas, qualis in eis
venientibus sacerdoiibus ut sacraeunclionis sacra- „ virtus inuituerit, qualis splenduerlt pietas, agnoseas
meiita coniplerent, assurrexit ut.potuit, ac delec- .eliamquamnaiuiale tibi sit abundare divitiis, florere
tulp in terram se dejiciens, salutare illud officium virtufibus, victoriis illustrari, et quod liis omnibus
cum tanla devolione suscepit, ut clericos paulo fe- praislat, Christiana religione et justiiise prserogati-
stinantius psallenles-, niantt simul ac sernione va fulgere. Est enim ad pptiroos mores obtinendos"
cpmpeseeret, singulis verbis ipse inteiideret, ipse niaximum incentivum, scire se ab optimis quibus-
singulis ora|ionibus responderef. Omnilius igituf que nobilitaiem sanguinis meruisse, eum ingenuuni
rite peraclis, cum maxinia carnis ac mentis quiete aniinum semper pudeal iii gloi*iosaprogeiiie dege-
diemexspectavitextrenmni, suos diligeritei'obiesiaris nererii invCniri, ct contra rerum sit naturani de
'
quaterius mox ut ipse decederel mortem suani o.m-" boua radice fruclus malos pullulare. Sicut igitur iti
iiibus pfopalarenl. Quanto citius eiti.n, inquit, niprs veracissimis et aiiliquisiiniis bistoriis vel cbroni-
mea initPluerit, tontocitius driiicorummeorumbene- cis polui reperire, a.te ipso, virorum clarissiiiie,
ftciis aliquid milii consolalionis pielas divina prwsla- exordium sumens, et per gloriosissimam matrem
bit. InTiac ei deVotioiie dies clauditur, cui sequen- luam aviamque clai'issimam ascendeiis brevitef
lem in magna tranquiHilate cpiilinuavit et no-. usque ad ipsum Adam, patrem cunctorum liiorla-
clem, ... - j lium lineam tibi tuse cognatipnis ostendani, ut post-
D
Die autem Dominica qua; Cnristi asceusionem modum oinissjs antiquissiniis quorum Tiisiorias
piajcedejjat, id est KaJ. Junii illucescente, cum sol vetustas ipsa delevii, per excellentibres Angliaere-
iste noctis tenebras emergens radiis suaelucis abi- ges, eorum sublimiora quaeque gesta sunimatim
geret, ipse a corporis tenebris ad vera lucis.gau- langendo redeamus, ut, cum videris lanlam eoruin
dia commigravit, cum iantatranquillitate ut vide- gloriara morte ac velustale perisse, eosque prb vi-
retur noii obiisse sed obdormisse, cum lanta devo- tte iiierltiseoeleste prasmiuni quod perire non po-
"tiohe ut inventus sit utrasque manus jurictas sJmuI lestroeruisse.discas semper diviliis gloriaeque mun-
supra pectussuum versus coeluni erexisse. Subve- diali praeferre justitiam, ut post vilani lempbralem
iiite, sancliDei; occurrite, angeliDomini, suscipile pcrvenias ad ceternam. Amen.
aiiiinani vcstro digijam corisorlio, colloeate eam Tu igitui'-,vir optime, Jilius es gloriosissimaeim-
in siriu Abrahoecum Lazaro, quem non despexit peiatricis Mathildis, cujus fuit mater cliristianisst-
sed fbvil, cum sanclis apostolis et martyribus, quo- ma et excellentissima An^lorum regina, Malhildis
rutu memofias diligenler exstruxit et coluit, cum fllia saiiGtissimaefeminae reginae Scotorum Marga-
Cliiisli sacerdolibus et confessorilras quos in suis rela;, quaenominis sui splendori morum saartita?
'
"7iT : GENEALOGIAREGUM ANGLORUM. 718
tem praefei*ebat.Hujus patcr. Edwardus, qui fuitJA imperio, e.t ita pfiiiuis omnium monarclia Anglia»
filius Edinuridi regi's iiiviciissimi, euj'us paler Edel- dicereluri ~. . ''. -:
red, cujus paler Aedgartis pacificus,;:eujus patef De edelwilfo fege.
Eadmundus, cujus pafer Edwardus senior, cujus "- Cujus ftlius fuit Edelwlf, fultiri certegeneris sui .
paler nobjlis-Aluredus, qui fuit. filius Adelwlfi re-. splendissimuiri caput, et de qua sanctissimi fruclus
gis, qui fuit regis Egbricliti, cujus pater Alchmun- orirentur pretiosissinia radix.Hie in regub lerreno
dus, cujus pater Effa, cujus Eppa, crijus pater In- semper nieditabatuf cpeleste, ut manifeste daretur
gles, cujusfralerfuit faiuosisslriiusrexlneiiomine; inlelligi eum non victum cupidilaie, sed cliaritate
qtiprumpatef Ceonred, qui fuit TiliusCeolwald, qui provocatum, alienae necessilati regnando cOnsulere,
fuit Cutha, qui fuit Cuthwine, qui fuit Cheulin, qui non suaevoluntati dominando salisfaeere_.Erat eni.m
Cheuric, qui fuit Creoda, qui ffiit Ceoriiic, qui fuit pater Ofphanorum ef judex viduarum, ecclesiarum
Elesa, qui fuit Eda, qtii fuit. Gewis.* Iste fuit caput defensor, propagatormonasteriorum. Eleemosynis
gentis su-3, a quo et tota gens illa nomen accepit.. sane sic operam dabat ut lotani lerram s.uam pro
Hujus paief fuit Wig, cujus paterfuit.Erewine, cur Christo decimaret, et partem decimam.perecclesias
jus paTer Freodgar, cujus pater Bfaiid, cujus pater- moiiasteriaque dividefet. Tandem'cuni multo appa-
"Bealdag, cujus pater Woden. QuiTuit filius Frede- B ratu Rpmam :profectus, integro anno.ibi perendina-
wald, qui fuit Freolof, qui fuit Frederewlf, qui fuit vit, Joca sancta frequentaris, vigiliis et pralioriibus
FingondwJf, qui fuit Geta, qui fuit Gea.rwa, qui ftiit- vacans, eleemosynasmultas pauperibus erogans. Sed
Beu, qui fuit Celdwa, qui fuit Heremod, qui fuit et ecclesiis fceatissiinorum Pelri ef Pauli, ipsique
Itermod, qui fuit Halbra, qui fuit Wala, qui fuit summo pontilici ipro. regia muniflcentia plurima
Beadvvig,qiii fuit SCm, cujus pater Noe, cujus pa- largitus es.t munera. Et sic cum inultarum viftu-
ter Lamecli, cujus palei- Matliusale, eujus pater aim stipendiis reversus in Angliam, pbst biennium
Enoch, qtii fuitfilius Malaleel, qui fuit Cainari,,qui regnum inler filios sapienler cJivisit. T"er singula
fuil Enos, qui fuit Seth, qui fuii filius Adain patris teiriioria sua pauperes alendos ac vestieiidOs dis-
oinnium. - _ tribuit,. lliesauros suos misericorditer dispersil' et
Selli nalus est pro Abel qriem occidit Cain (Geri. dedit pauperibus ( Psul. CXJ); ex quijjus hon mo-
iv ). Sicut autem in Abel Cliristi passio, ita et in dicam poi*tionem ecclesiis aposlolOruni Romae et
Sellf Christi est resurreclio figufata.Setii enini summae sedis episeopo delegavit, el sic in seuectu-
. tlebraicum nomen est, ef lingua Latina dicilur re- .te bona collectus est ad patres suos, regnum cerle
sufectio."Aij hoc igilur Setbducitur generatio us- {i, non amittens sed mutans, temporale desei*ens"ct
aetefuutn adipiscetis.
que ad Enbcli, qui yivus a Domino translatus cum
sancso Elia, Aiitieliristi pi-aesiolatuf adventum. Tnde De pimitjia rege Alfrcdo.
. Cujus filius fuit illud Anglorum dectis, regum
venitur adNoe,<qui sOlus cum flliis etuxoi'ibus me-
gemnia, virtutum exemplar Aluredus, Caeterisfra-
ruitniundopereurite salvari.cujusprimbgenitusSem tribus stiis jtinior aelate, sedannosior virtute, unde
apatre meruitbenedici. Dicunt JudaeiTiujic fuisse et a
saeerdptem summi Dei, et pOstea Melcliisedeeli patre plus cuiictis fratrlbus "amabatur,:ol>:nio-
fuisse vocatum, qui in figura sacefdqlii noslri parum scilicei suoruro similitudinem, et spirilalis c-t-
Ueni efferebat et vinurii, unde in psalmis ClirislO jusdam graiiqe privilegium quae:iri eo adliucpueio
dicitur : T« es sacerdos in wternum secundum ordl- mirabiliter refîilgebat. Unde eum pater.eum adbuc
nem Melchisedech ( Psal. cix). Ab isto igilur Sera puerulus esset, cum niultis niililibus niaximisque
donariis Ron]ani:misit, ut sanctissimorum aposlo-
geneaiogia ducittfr usque ad Wpden, qui larilse
lorum precibus commendaretur, et a summo pon-
auclpi-italis "fuit apud suos, ut feriam quartam
tiflce benediceretur; venerabilis autem sumraus su-
quam Romani genliles diem Mercurii appellabant, cerdos Leo
consuetudo ab An- qui tunc EcclesiaeRomana.pfaefuit, vul-
eju& nomjni consecrarerit; quae
j) Ijiiriet sfalum pueri cbntemplatus, cum in eo di-
glis liodie servatur, vocant enim .eumdem' diem vih_e
praeseutiam majestalissciritillajitium virtutum
Wodensdei, id est diem Wodeh, indiciis persensisset, i fempus et aetateiri regnandi
Porro aWoden linea cognationis tuae leiiditur us- regiae unctionis saeramentopraeveniehs,sicui quoiiT
que ad Gefam, qui et jpse lantae sapientia; et virlu- dam Samuel puerum David, ita eum in regem .s.an-
tis habifus est, ula paganis pro Deo coleretuf. Uisde ctibsimus praesul devblissime conseerayit. yerum
proceditur ad'clifistianissimosreges Arigliae,Jngles poslmodiim' ctim patre Romasii repelens,palemo-
et-lne; QriorumTriecum potentissirous reguni Angliae rurii»-baHoruni-in omnibus: cooperatbr et adjutor
esset, relicto regno, peregrinus profectus est Ro- esse-promefuit. Hic ab ipsai pene irifahtia stia lege-
inam, ibique Teliciler peregriuaiis, tandem ad cce- reetdiscere dulce liabuit, circa ecclesiasassiduiis,
lestem fiiaiisionem felicius cOnsceridit. Ab Ingles : in ofalionibus frequerilissimus, obediens parentibus,
verolineacbgnationis tuaetenditur usque ad;Ebri- sociis liumilis ac devolus. lia m.editabatuf in aetatfi
clituiri, qui tantae fuit probitafis, ut univefsarh !Aii- pueiili quod seHejcdevotus-impleret. Denique por_-
gliamfcx Australi parte Httmbrae,1 qnas' pliiribus- lionem psaUerii in qua maxiroe deleciabatur parvo
regibus eatieriusdivisa subjacuei'at,:: suo suljjugaret voluroine' scriptaiii iii siriu serapei* circumferebat,-
710 B. AELREDILABBATISRIEVALL. OPP. PARS II. — HISTORICA. " 729
ut qtioa peelus illud interius runiinaljat, ab exts- A num invenerat. Sed Iiactenus Christi miles luevat
rioris sui bominis peciore recederet. comprobandus. Quadam igitur die cum sociis in
Cum vero post raortem frairum suorum, cum praeda piscium occupalis,.in luguriunculo residens
quibus aliquo lempore regtiavit, ad euni lotum re- meditarelurinlegeDel, liymnJsqueDavidicisproscrk
gnum baereditario jure Iransisset, subliinior om.ni- piionis suae solaretur injuriam, adfuit quidam-in
bus factus est omniuro servus, ut posset dieere cum habilu peregrino vir venerandi yultus siipem Iiumi-
Proplieta : Exallaius autem liumiliaius sum~et rion liter petens. At rex ul erat vultu hilaris aiiimoqiie .
sum confusus {Psdl. LXXXVII). lta se.bonis amabi- jucundus, ulrasque adccelum erigens manus : Gra-
lem, inipiis lerribilem, ecelesiarum ministris pavi- tias, jnquit, Deo, qui pauperetn suum in paupere tii-
. dum, amicis et sociis jucundum, pauperibus mitem sitavil, qui, licel dat omnibus affluenter,el non im
et Iacgum exhibuit, ut videretur omnium horai- properut, dignatut tamen et quod dedit exigere, et
iium nioribus ac naturaa congruere, omnibus utilis quod exegerit reslituere cum usuru. Sed qriid ageret
ac neeessarius esse. Et quod nunc raro inveniiur servusDei? Nihil praeler unum paiiem et in-am-
in lerfis, illam maxiroam regis eredidit digiiitatem, jjhora vini inodicuiii babebat; vocat itaque niini-
nullam in ecclesiis Christi ljabere-poteslatem. Illa, strum, et Heus linquit, 0 puer, quid faciemus?
inquit, regiiaiilis dignitas si sein regno Chrisli quat " Christus adest, qui quonddin .thesauros regios in suis
esl ecclesia, non tegem sed civem cognoscat, si 11011 pdtiperibusvisilabat, hujus paniculi nostri poculique
in sacetdotes legibus dominetut, sed Chtisli legibus parvissimi 11011 dedignatur angustias, Frange itaque,
quas ptomulguvetunt sacerdotes humiiiler subjiciaT cilo frange esurienti panem istum et vinumdivide ;-
ttir. Porro Constantini imperatoris piissjmi imita- lottus vtcius nostn parlem mediam Chrislus acci-
balur exemplum, qui, cum urbi praefuisset et piat, mihi ac familioiw mew purs tnedia reservetur.
orbi, ad Clirisli fidem .conversus-lanlam saeer- Gi*alias egit regiae munificenli2epauper, nullumque
dotibus revereiitiam exhibebat~ ut, eum ad etim paludibus impressum relinquens vesligium, vel dis-
cbaTtulis qucri- cessit vel evanuit. - ,
aliquando episcopi scriplas
monias adversus invicem delulissent, convolvens Iiivenius in conclavi panis' inleger, vinique in
eas in sinu jusseiit igne consumi • Non esl.meum, ainpbora-pristiiia quantilas regem erigit in slupo-
inquiens, de sacerdolibus judicat-e, vocansque epi- rem, cum ecce lii qui piscatum ierant i-edeuntes,
scopos, inquit: Palres sanctissimi, nolile judicio laiitam piscium nmltiiudiiiem attuierunt, ut praece-
coiitendere, prwsertim,apud nos, de quorum errati- dens miraculum sequentis niagriiludiiie augeretur.
bus veslrumesl judicare. Sed si quid intervos oritim-„ Sequenti nocle cum psalmis et oiatioiiibus ac salu-
fueril quwstionis, modesle tractelur in_ecclesia, ne bri meditaiione vigilias protelasset, in soninum laii-
aliquid quod veslrdin sanclUateni dedecedl ad eorum demfesolutus, videt virura prope assistere, facie
qui foris sunt noliliam transferalut. Egp quei piam splendidissima, nigj-o capillo, oculis lucentibus,
cette sz de ordine veslro cernerem cum muliere pec- quempontifiealia illustrabani insignia, Jibrum auro
caiitem,:proprio eos pallio operirem ne quareligioni gemuiisque fulgeuiem in peetore pr-eferenlem, Qui
vesirw hnpiis detruhendi durelur gccasio. Hujus iia- cum ei de diligendo Deum, de servanda juslitia, de
que aliorumque regum sanclorutn bealus Aluie- misericordia in pauperes, de revereniia in saeer-
dus secutus exemplum, ipsius mtindi principis ad - doles moniia sacra dedisset, ipse iterum" adjecit :
versuni se provocavit invidiam. Denique sicut Palienliam tuam, 0 tni Alurede, Chrislus ex alld
quondam sanclum JolJ (cap. 1), ita liunc Satan pe- protpiciens,.laboribus tuis el wrumnis finem impo-
tiit ad lentaiidum : Nunquid,' Inquiens,. Aluredus .suit. Mane itaque faclo cum ad proximumnavigaveris
irustracolil Deum? Et Doroinus ad eum : Ecce in lillus, cornuque proprio ler insonueris, aderunt libi
maim lua sunl cuncta quw possidet,-lanlum ne in fortes auxiliarii de amicis tuis optimisl quorum con-
eum exlendas manum tuam. - . silioeumreliquumexercitum congregaveris,aggredere
Egressus itaque Satan a facieDomini immisit ei D hostes, vicloria sine dubio itlustrqndus. Sic Sanctus.
inimicos pessimos, Dacos scilieet et Frisones, a lide Atrex, palpilantibus ocults, in eum respiciens _
Christi alietios ; qui cum multa classe venientes in Quisnain es tu, inquit, 0 bealisshne, qui exsuli huic
Angliam, riiaximam regni portionem rapinis, in- lam boninuntii bujulus advenisli? El sanclus : Culh-
cendiisque consumunt. Quos cum rex slrenuissinjus berius, ail, vocor Lindisfarnensis quondum epi-
ssepius repulisset, pefmissi suiit tandera praevalere, scopus, lui luaique genlis ciiratn gerens ;. cui die
ictamque in lantum occupare provinciara, ut rex Iteslerna in tuw mentis propositum-devotionemque
Chrislianissimiisfuga sibi consulens, exutus regno probarem, luum hospitiolum visilanli pdnem vinum-
cum paucissiriiis familiarium suoruni in silvis ac que, lotum scilicet viclum iuuni, misericordiler di-
paludibus delitesceret, ac suam suo.rumque vilam visisli. Scias igitur te tuosquefilios, mepalrocinanle,
piscium captura trarisigerct. In pmiiibus his non si tamen anibulaveritis in viis Dqmini, totius Anglim-
peccavit Aluredus Tabiis suis, nec stultum quid moiidrchiam obtenturos. Memeitlo aulem mei cum
ContraDeum locutus est. Nee tantum tristabatur bene:libi fuerit. Et, liis diclis, lux cum loquente.
quod regnum amiserat, quantum gratulabatur quod disparuit. Mane autem cum amicorum occursu, re-
vacandi Deo teaipus congruum! et Iocum opporlu- liqui quoque exercitus qui sequebatur adventu,
"
721 GENEALOGIA REGUM ANGLORUM. 722
rex noeluriiae promissionis sensisset effectum, postt \[ plis armis in hosles *"uunl.Et mox sicut Ouit cera
amplexus et oscula et fusas super invieem lacry- a facie ignis, sic perierunl pagani afacieDei. Sief-
nias, rex in medlo stans talt oratione suum anima- nuntur, fugantur, dissipantur. Relictoque nomina-
vit exercilum :; tissimo vexiljb suo quod, qtiiadaBmohiaco instinctu
Gratias ogo Deo meo, commilitoiies, qui non atrio- corviria effigie deformaverant, Raven vocabant:
vii oralionem meam et misericqrdiam suam a ine.. quotqttot manus persecjuenlium evadere potuerunt
Ipse cliim percutit et saiiat, moriificat et vivificdt,, silvarum.quaesiere laiibiila. Ab illa die deincpps
pnuperem facil el diiat; Itumiliat et rsubievut, ipse s erat Aluredus vir in cunctis prospere agens, quo-
Domiiius fuciens pacein et ereans malum, ipse Do-- niam Dominus erat cum ille, et oniiiia opei'a ejus
niinus faciens omnia hieec;hdclenus pro pepcatis no- dirigebat, donec fngatis hostibus vel subactis fequi-
slris flugelluris flugeliuvil nos Deus, sed morli noni esceret terra posl DomiiiHm et post Aluredum ser-
iradtdil nos. Respexit iterum in otaiionem humiliumi vtim ejus.Tn diebus autem pacis non oiio tprpuit,
etnon sptevil pteceni eotttm. Ecce illo misertintes aut vanis spec-laculis otiosisve discursibris lempus
teliquiw Angloritm salvw ftenl. Quis dubitel? Quiss perdidit, sed legere, ei sciibere, et sacros apices
nos de tot lalibulis evacavit, de iot regioiiibus s- in liiiguam Ariglicarii vertcre laborabat. Exstant pa-
congregdvit,et inler paganorum fremenles copias li-- B I rabolae ejus plurimum babenles aedilicalioiiis, sed
moredeposilo ad hoc colloquium quosdani singillu- et venuslalis et jticutidiiaiis. Leges Cliristianissi-
lini, quosdam cum sociis venire coegil? Agnosci.e . mas et scripsit et promulgavit, in quibus fldes ejus
ergo quia itostes nostriconturbulisunl el commoti . et devqtio in Deum, sollicitudo in subdilos, mise-
sunt, tremor apprehendit eos. Non enim in virtule3 ricordiain pauperes, justilia circa omnes cunclis
sua aut forlitudine manuuin suurutn prwvulueruntt legentibus patet. In restaurandJs ecclesiis quas im-
sttper nos, sed dexlera Dei el. virga furoris ejus non• pia marius everterat, in reparaiidis, ditandis, br-
Iqm in ncs qttam in rioslfa peccatu-deswviens, puga-- liandis nionasteriis desudabat. Inter quae duo nobi-
norinn usus est crudelilaie, in purgaiioncm et non ini lissiroa monasteria, unum mpnachis in loco qui
deslruclionein. Ecce ilerum ocuii Domini super i:os,, dicilur Edelingelicie, aiterum feminis in civitate
et aures ejus ad preces nostras. Viriliter proinde. quse Seeltebprig dicitur, muliis sumptibus condi-
agite et confortelui cor vestrum, quoniam secundum- i- dit, multis possessiouibus ditavit, multis donariis
mullitudinem dolorum nostrorum quos hactenus per-- adornavit. Permaximam ; praeierea curam gerebat,
. pessi sumtts, consoldtioiies ejus Iwtificdbunt diiimds; ne a vicecomitibus et ministris pauperes opprime-
nostras. Cogitalej qui adversum quos,qua ratione,, r„ rentur, et indebilis exactionibus gravarenlui'. Unde
qua insuper necessitale pugnamns. Chrisliani conlrai eelebre facttim est iioriien ejus per universura or-
paganos, pii contralmpios, conlra superbos, conlritij : bem, eliara in magnaui-be Roma; quippe.qui do-
_ corde et humiles spiritu dimicumus. El qun ra- naria mtilla.ac Iargissimas eleemosynas saepe hiit-
lione. Ecclesias cerie desttuxetunt, altdria suffode- lebat apostolorum ecclesiis' et ipsi sunimo ponti-
ruiit,non wlati,noii ordini, non denique sexui pe- flci. Summus vero ponlilex lanlam devotiopem gia-
percerunt. Prwterea non dliend petimus,sed nostra lanler amplectens, piis precibus ejus inclinattis
repeiimus. Nostra nobis eripuerunt, nqstra passi- 6CholamSaxonum ab omui tributo et telouio ab -
dent, uostraluxuriose consumunt, nostra inidolorum solvit. Sed et_ donaria plurima, insupei*et partem
suorum sucrificiis expenduiit. Cerle si necessiiatem ligiii Dominici regi transriiisit. Audiens eliam fa-
quwris pugnandi, uudi breviler. Ne-ulierius gentes inam ejus Jerosolymitanus patriarcha, ei ipse re-
Christiano .nomini irreverentcr insulteut^ne Deo gem preliosis exeniis riiuneravit, Sane de annuo
vero idola prwfefanl, ne quod noslris peccatis exi-. censu. qui ei pendebatur justissima distributione
gcntibus de riostris tolies victoriam repotiarunl, dw- ordiiiavit, utpai's teflia.bellatorum deputaretur sli-
tnonum quos colunt vhluli ascribant. -Poslremo ne pendiis, pai*slertia in mercedero et vieluni operariis
diripianlur uxores noslrw, ne capliventur filii, ne D cederet, pai-s vero tertia regiis munei*ibusquaemuni-
virgines violenlur,ne impii et perversi totam Angio- ficentissime advenientibuslarii divitibus quani^jait-
runx nobiiitatem ad degenerem transferant servilu- peribus largiii consueverat, servaretur. Qualiter
lem. Quoniain igitur suscepiinus de munu Domini autein sui raemineritperegrini, Dunelnierisisecclesiae
duplicia pro omnibus peccatis noslris jam probuti, . libertas elpossessio hodiequedemoustral. Rex igitur
jam examinali, jam purgati congrediainur secure, Aluredus cuinregnasset uovem et viginti annis et
cum uobis sit el fides cerlior el cuusajuslior, quos mensibus sex, de regno terfenp ad regnuiii cceleste
Christus invitat, quos pields provocdt, qnos urgel transcendit: Aedwardum fllium suum, fegni mo-
necessilds, quibus Christus adest, quibus favent an- rumque suorum relinquens licefedem.
geli, quibus sancli prwslo sunl, quibus de cwlo ora- De tege Edwardo seniori.
cula divina resiittani. Erat aulem in scientia Jitterarum patre minor,
H:ec ctinidixisset, noclurna. visionis cunclis au- sanctitaie vero non multum infcrioi*,sed superior
dieiuibus retexit oraculum. Quo audito, acclama- poleslate. Multo euiin latius quam paler rcgni sui
vit populus : Dominus dabil virtutem et fortiludi- flnes dilatavit, ufbes el novas coudidit, et dirulas
'
nem plebi sttwrbenedictus Deus; Statinsque corrc- ^renovavit. Impiissimam Dacorum genlem qiiani
'.793 B. AELREDljAJBBATISRIEVALL. OPP. PARS IL— HISTOIUCA. 724
pater ejus nori expulerat, febellantem sibi muliis A . inter convivas ; dum caeca quadam amenlia quis-
eoiitritam praeliis vet fugavit penitus,vel misera que; in socium. irruit, nesciens~cui pai'ceret,_-et
servitule compressit, et insulae faciem in anliqua. quemferiret ignorans. Inter mutuas igitur caedes
piilcliritudiiiis speciem reformavit. Adjecit etiam duni alii sternerentur, alii vulncrarentur, quidaro
'decoris pltirimun soror regis Aelfleda, sexii.quitJein ..fuga vitani reservanf, quidam ascensis Havibusma-'
feriiina, sed animo ac yirtute plris viro, qu_e exce- ria secaiit, si.cque dispersi omries, aib inienfione
plis bis quas rex 'iedifieaverat urbes cpnstruxit, propositoque defieiunt,- Haec risus mei causa, quo?
JJfuiiesburcli, Bruge, Scorgate, Thamewrthe, Swa- niam risum feeit milii Dominusr et quicunque au-.
ford, -Edebiraili, Werewicum, Ciresbiritli, Ware- diet corridebit niilii. Spero autem in Deo' riiee,
l.iiiTcli,Ruhcbnei*e, Liecestre.Tpsa pugnavit coiitra .qubiiiam lemporibus meis Angliam alienigenae non
Wailenses et vieit, et Derebi expughavit et cepit. giaVabunt. » Cerne, quaeso, regiam mentein quanta
Taritaqtie fortitudine emicuit, ut a pluribus rex di- lux dtvinitus illustraverit; Jpnge posita sensit, prae-
ceretttr. Igitur rex Edwardus, vir maiisuelus et pius, sentianeglexit, et futura prospexlt. '- ".
omnibus amabilis et affabilis, adeo omnium iii se De rege Edelstano.
provocaljat affectum, ut Scoii, Cumjjri, Walen- Dprmivit auleni: cuin palrvbus suis rex Edwar-
ses,Noithumbfi, etqui.remaiisefant Daci,eum non " dus, et regnavit Edelslanus filiris' ejus pro: eo;
tam in domiiium et regem quani iri patrem cum ambulavitque iii viis patrum" subrumr iion deelina-
omni devotione eligereiit. Tanta deJiinc mp.destia vit ad dexlrani neque ad sinistram; eamdem inDeo
i-egebat 3tibdilos,-laiita justiiia inter pfoxinium et fldem, iii subditos gratiam, cifca eeclesias devo-
proximiim judicabat, ul conlra verilatem neri dico tioriem, circa pattperes misericordiam, circa Dei
iiiliil velle, sednec ppsse videretur; nntje fertur sacerdotes retinens revereniiam. Cpritra hunc re-
quibusdam iratus dixisse : Dico v^bis, _siyossem liquiae Dacorum more suo uefaridum erigunt ca~
vicem vobis reddidissem. Quid rion posset rex- in put, sed contriti .sunt sub pediJjus ejus el redaeli in
subditos, doniinus in servos, potens iii iriTirmos, pulverefn. Rebellaverunt ei Noftjiymbri et Scoti,
dnx ki milites ? Sed qiiidquid nori diclabat;_equitas, ef fojdus quod cuni ep..pepigerant prseyaricali sunt.
quidquid veritati repugnabat, quidquid non; -per- Rex vero cum iria-xinium congfegasset exercitum,
fnillebal justilia, quidquid regiam mansueiudinem terra marique inipios expughaiiifus progfeditur.
110.11 deeebat, sibi credebalTropossibile. Ipse. novura Curii autem veiiisset in proyinciam Liudisse, bb-
inonasleriuiii Wiriloriia.;.fimdavit, et maler ejus viam babuii pauperum et mediocriurii turbarii noa
.sanctissiriia femina; Elswida . nionaslefiuni virgi- P( modicam. Sciscitanti unde. veriissenf, respbudeni
num in eaiienl civitale construxit.YJxit. auteni rex de Beverlaco, ubi ad visttafidas/beali Joannis re-
jAedwardus in regno viginti quatuor annis : et ge- Jiquias spe obiiiiendK salutis advenerant. Quaesir
nuit filios et fllias. Ex nobilissima femina Egwina .'- vit rex, si quem vOtisui eJjtiuuissenteffectum : et.
filium suum.priniogeiiituni Adelsfanum. Ex regina uuus illorum : Egq^ inquit, cwciis.nattis ad sanclis^ -
Aedgiva, Aedwiriuni, Edmundiim.-,.-Edredurij, et simi viri corpus lunienrecepi. El alter : Ego cluur
!
quatuor fllias ; quarum prima Edbtirga. in Dei dus ex utero matris saneti Joannis oralionibus^ ut
sponsam"eJigilur et cbnsecratur. Altera ab Oilone ipse vides, sunus incedo. Audlens aulenl liaec et
Romanprunihnperatore in matiimbniurii sumitur. his similia rex .Cbrjstianissimus;: Mugnus est, tik-
Tertia ad Cafblum regem: Fraricorum ab eo du- quit, iste Jqarities , et utiie credq in hbc magnone-r
cenda destinatuf, Quarlara rex Norlhanliymbrorurii golio ianti vifi riobis conciliare gruiiani ei uuxilium
ih malrinioriium sortitur. imptorare. Quoniqm igilur fqs non est talem nos
Ferunt quidam regem aliquando inter niissarum regni noslri invisitalum prwlerire palronum ;prwcer
solemnia faetum in excessum mentis cohtra mo- dat exercitus nosier via regiu, ego cum paucis se-
rein stium risisse. Miraiitibus qrii aderant, et tem-. pulctum ejus de quc\ tanla uudio, ejtis misericot-
pore opportuno causaru sciscilantibus, ail rex • D 1 diainiinvpcdlurus qdire cttrabo. Yeniens.deiiide ad
« CoriveiiilDacisetNorlligensibuspraedatuui veniie sancti tumulum rex iljuslfissirinis, post excubias
in Angtiam. Congregata in portu magna navium miil- more patrie celebratas, post oi;alipnes corde.sup-
- titudine, illalis quoque armis Cbmpoftatisque ciba- plici fusas, cum pavinieniuni -devolissimis laciy-
riis navigalufis riecessaria parabaiiliir. Et jairi ua- mis peifudjssei, protraclum e vagina cultelluro sa-
vigaridi iempus advenerat, jam venlis vela, velis cris irnposuil altaribus : Ecce, iiiquiens, beatissi-
naves fuefaiitcomraittendae,eum ecce unusquis- me Jbannes, sponsionismewvadimoriium,ut, cum un-.
piam dedomp vjeina portui eumcalicepleno meda xiiio tup subaclis hoslibus cum prosperitate.redieio,
egrediens, procefes invitat ad potum. Rident illi, digrio iliud prelio redimam, et quoad vixero, libi-
iustat ille. Taiidem pfobrosiim eis hpihen si non gratus et devbtus exisiam. Reveflilur jleinde ad
vel seinel biberent impfecatus, curictos peilextt a exercitum stium rex, et mox lioslium lines potenler
navi. Dumquecalix succederet calici; - assiduita- iftvadit. Et jam tempus advenerat praeliahdi, cum
teque bibetidi succenderetur aviditas, ebrietas in pra.eedenti nocte rex oppressus somno, sancluni
loquaciiatero; loquacitas prprupit: iif literii,. lis Joaiinem; sibi aspicit assistenlein, el ut secure con-
Daeos provocat et armat in pugnani, Fit tumulius.' gredefetur hortaritent-.: Devoii.onem,inquiens, luam
"___§. __.- GENEALOGIAREGUM ANGLORUM. 726
quam circa sepulcrum- meum exhibuisti, grqlariler A batur. Nec defuit spifitus Joaniiis qui in sancto
awpleclens, oravi pro<le Deum ineum, et exaudivit viro Duiistano et regem arguerel adulterantom, et
vocemmeam. Observaigitur, et audi vocem meum; adnlteram dignis invectionibus verberaret.Qua.Je-
tit umbules ht viis pulrum tuorum, el. inimicus zabelitico spiritu incitata riostri Eliaemoliebatur in-
ero inimicis tuis,_et affligentes le uffligant, et cu- lerilum.fuissetque voti sui compos si non sanclus
siodhile graiia Dcii Haec diceiis, dispartiit, Mane praemuniius a Spiritii exsilium palfia; prstulisset.
aiitem facto, rex in liostes irruil, potitusque vielo- Rexvero cum hujiis iiequissima; deceptuseonsiliis,
ria regem Scotiae ad dedilionem cpegil..Cumqtie nec juste, nec prudenler regnasset, niaxima regni
situm terrae illius iion parvo lempoj*ee_splorasset, sui parte exuitiir, quae mox ad fralrem ejus Edga-
accepto obsideregis-filio, reversus est Eboracura. rum transfertur, Tandem compunctus feriuutiavii
Intie tendens Bever.lacuni, culfellum suum multa- adulierae, et consiliis sanioribus ulebaiur. -Recor-
rum possessiouum riiaxima-que liberlalis largitione datus enim' est Dominus patrum suorum .regtim,
rederait. Cuni autera vixisset poslea sexdecim annis scilicel .Christianissiniorum', et ne . quis de sa-
regnando nioriuusest; et rcgnavil Edmundus frater cra illa slirpe periret, occasionem qua salvaretur
ejus pro e"o. inveijit, Cum enim defunclus ab imriiundis spiriti-
De nobili rege Edmuiido.' bus iralieretur ad poenam, quidarii daemonummor-
Erat aulern patris Edwardi in omiiibus imilator; tem ejus qriasi de iiifelicitate persecutoris sui ga-
Jiomo simplex ei reclus, et timens Deum. [Job i), visuro saiicto nuiitiat Duiiesiano. Qui riiox reso-
elusqttead fineni vilaesuae permanens in innocen-. lutus in lacrym.as tam diu ante niisericordeni Jesum
tia sua. Pfomotus verb in regrium zelo ze.latus est pro eo supplieans, et ploraiis procubuit, donec a
pro fide Chrisii, ijimisque aegre ferens pagano- daemonibus liberaius yeniam quam saiictus petiit
rum feliquias cultura idolorum regni sui fcedare obtineret.
decofem, quinque nobilissimas civitates, Lincol- De Edgdro"fege pdcifico.
niam, Leicestriarii, Stanfordiain, Siioijngaham, De- . Defuncto igitur rege Edwinp, frater ejus Edgarus
rebt, quas eatenus iijcoluerant, de maniJjus eorum successit. Eral enim fllius Edmuiidi nobilissiriii re-
exlorsil, omiiique iulidelitale abrasa Christianae gis, qui fuil Edwardi sehibris Clirislianissimi prin-
fldei luniine illustravit. Purgaip-autem ab alienige- eipis, qui fuit.EIfredi vicloriosissimi ducis. Iste Ed-
nis regno, et sibi in omrii parte sujjjeclo, monaste- garus eunctis praedecessor.ibus suis fejiciof, nullt
liorum et ecclesiarum maxime curam habuit, sanctiiaie inferior, oninilius. morum suavitale prae-
consilio sanelissimi Duristani, et staiuenda statuit, G stantior; quasi stella matulina in niedio nebulae, et.
et cprrigenda. correxit. Hic ciastingberi beato quasi lunaplena. in diebus suis luxit. Iste Aiiglis
Dunslario-ut in moiiacbbruni babilationeni funda- noii minus meroorabilis quam Cyrus Persis, Caro-
l-etur coromisit, et niultaaliabona, sancto Duu- lus Francis, Romulusve Romanis. Hic enirii re-
. slano cooperante, disposuit. C.umigituf Anglia sub gnum Anglorum coelesti quadani pace. composuit,
tanto paire niagis quam. rege pace magna et gloi'ia ef multaruniTinguarum genles, unjus fcedere Iegis
lloreret, immalura ejus morte, quam exactis in conjuiixil, unde ei eum Salomone commune voca-
jegno quinqueannis et septem mensibus nefanda bulum fuit, ut Pucifictisquod Saloriipninierpretalur
prodilione incurrit, subilo dolore et limore emar- coramuiii omnititii voce diceretur. Necmirum. Ipso
cuit._: .._.; -'. - . enim nativitatis suae lemppre.angelos coneinenies
r De Edredo iege. beaius Dunestanus audivit: Prix'Anglorum ecclesim
Suceessit ei in regnum . frater suus Edredus, et hujus pueri qui nunc nolus est temppre. Sicul igitur
arobulavit in viis fratris sui; beaii Dunstani con- aurora transactae noclis tenejiras radiis suaeclarita lis
siJiis in omnibus obediens, et juslissimis legibus depellit, ita bujtts sanctissiini regis pi-oniotioiieper
subditos regens. Erat enim iantae probitatis, ul re- oninem Angliam nox iijfldelitatis expellilur.irarum et
bellantes sibi Northymbroset Scotos facile viceiil, D tliscordiarum lenebrK propelluiituf. Tanla eninj in
el in piistinam subjectionem" -sine magno labore verbis,in vullu, in moribtis, interioiis suavitatis in-.
redegerit, Hujus laudabilem vitam mors preliosa dicia piaiferebat, ul, Deo cooperante, lota ei insula
conclusit. Cum enim ad regem aegrolanlem"-beatus sine saiiguiue niaiius daret, et ad subdendum se ei
Dunslanus vocaretur, in ipso Jtinere audivit vocem Scolia,Cumbria,Wallialibeiisaccui'reret.Eonamque
angelofumin ctelo dicentiura : Rex Edredtts nuuc regnante sol videbatur esse serenior, maris unda
obdormivilin Domino.- _-'
' pacatior, terra fecundior, et tolius regni facies
. De Edwirio rege. .. abundantioi'i decore veiiustior. ln diebus illius noii
Post quem suscepii. regnum Anglbrum Edwinns tormenta, non cruces, iion exsi.lium, nec proscri-
filius Ediriundi regis, nec ambulavil iii.viis patrum ,ptio, quantum boni principis velievis timebaiuf
suorum, sed in sancta illa prOgenie iiovus quidam offensa. Omnibus igiiur per Aiigliam in eumdeni
Hefodes emersil, qui cujusdam Hei*odiadis roulie- dileciionis spiriluin concufreritibus, rex in eccle-
lTs.videlicel impiissima; contra Deum , contra Je- siis construendis et ornandis, in nionasteriis fun-
ges, cbntra ip~sius_jura naturae adullefiifis abute- dandis et ditandis, cttram et operam impendebat.
Latur amplexibus, et cousilia iiequissiiiia sequc- ^Deiiique pef regnum ,'An'gI'orum,quadraginla. cou~
7-27 ft. AELRJStHABBATIS RIEYALL. OPP. PARS IL — HISTORICA. 72S
siruifeeit monasteria, et alia monacliis, et alia vir- kdolens, si lamen dici potest, quqmpdp diffluuitt;i.i
ginibus deputavit. Clastingebiri quod pater ejus camessalianibuset ebrietatibus, in cubilibus-elini-
fundaverat ipse perfeeit. Abbendune,.Bureh, Lor- pudiciiiis, ul jam damus cleticorum ptttcm.ir prosti-
nei, Rameseie, et Wiltune monasterium vir- bulameretricum, et concilidbulnm histrionum. lbi
gi.iiunl magrio studio coiididit, niulla diligen- atew, ibi sdltus:et canius, ibi usqtte dd mcdiuiri:110-
, tia illuslravit, Hierrie et vere infra regnum .suum clis spalium prolractw cuiriclamore et kprrore vigi-
i usquequaqiie per sirigulas provincias (ransire so- tim. Sic, sic patrimonia regum, eleemosynwpaupe-
lebat, judicia, mores, aelus ininistronim et prin- rum, imo quod magis est! illius pretiosi sanguinis
cipum diligeulins explorare, quomodo legum jura pretium profligatur. Ad hoc igiltir exhauserunl pa-
et suorum statula decretorum servarentur subtilius tres noslri thesauros suos; ad hoc fiscus tegius dt-
investigare, ne pauperes apolentibus praejudicium ttactis redditibus mullis deiumuil; ad /IOCecclesiis
passi opprimerentur, sollicite praecavere. Praepa- Christi agros et possessiones regalis munificentiu
raverat naves robustissimas, iiumero tria roillia conlulil,. til deliciis clericorum merelrices onien-
sexcentas; quibus redeunte aestateomnem.insulam tur, luxuriosa convivia prwparentur, cunes et aves
ad terrorem extraneorunv el ad suorum ex;-rcii_t- actalia ludicra comparentur? IIwc milites cla-
tioriem cum maximo apparatu circumnavigare pro- " mant, plebs submurmurul,-mimi caiilanl el satlant;
vincias consuevprat. Inter baec semper curo epi- el vos negligilis, vqs parcilis, vos dissimuidtis? Vbi
scopis virisque doclissimis, de lege Dei el.saeris gladius Leviel zelus Shneonis qui ut scorio ubutesi-
litteris conferebat, et quo.I ipse discere potera.l, tes-filiu Jdcob Sichimilds, eorum hubenies figuram
subditos doeere non soium verbo sed etiam exem-- qui Chrisli Ecclesiam pollutis aclibus fwdant, etiam
plo salagebal. Cuinque ciiligeiiler episcoporum, cle- circumcisossuccidentnl? Ubispirilus Moysiquicupnt
ricorum, monacliorum, vitam et niores invesliga- vituli adorantibus etium doiitesticissui snnguinis non
tione prudentissiriia didicisset, voeaiis ad se eccle- pepefcit ? Vbi pugio Phinees sacerdotis qui foniican-
siarum et monasleiiorum pairibus, cumeis hujus- lemcUm Madianita confodiens, sancta hac wiiiula-
modi sefmonerii habttit. tione Deum placavil iralum ? Vbi spirilus Petri cujus
Sermo regis Edgati ad cletum. virlule perimitur avariiia, hwresis Simoniacacon-
Quoniam magnificuvil Dominus facere misericor- demnaliir? jEinuluniini, p sacerdotes, cemutamhii
dlam suam nobiscmn, dignum esi, Paires revereh- vias Doinini et justitius Dei noslri. Tempusfaciendi
tissimi, ut innumeris beneficiis illitts dignis tespon- contra eps qui dissipaverunt legein Dei.Egp Cpnslari-
deamus opetibus. Neque enim in glqdio noslto pos- £ lini, VPSPetri gladium habelis in manibus. Jungamus
sidemus tettum, et brachium noslrum non salvavil dexleras, gladium gladip copulemus, ul ejicianlur
nos, sed dexlra ejus et brachium sanclum ejus, quo- extra castra leprosi, ut purgetur sancluuriuin Dp-
niam coriplacuit illi innobis. Juslum proiitde est ut, inini, el minislrettt in templp ftlii Levi, qui dixit pa-
quia omnta subjecil sub pedibus npstris, subjiciamits tri et malri: i. Nescio vas; el fralribus siiis: Ignoro
illi et IIPSanimas iwstras; et ut hi quos nobis subdi- vos (Deut. xxxinj. * Agite, quwsp, solliciie ne pce-
dit, ejus subdanlur legibus non segniter elaborennis. nileut nos fecissequod fecimus, dedisse quqd dedi—
Et mea quidem interest laicos cum mquilalis jure mus, si vidcrimus illnd iwn in Deiobsequium, sed in,
iractare, ihler virum el proximum suum juslum judi- pessiinorum luxnriam impunita liberlale consumi.
cium fdcere; punire sdcrilegos, rebelles.compfimere, Moveantvos sanclorum reliquiw, quibus insuttant:
eripcre inopem de manu forliorum ejus, egenum et veneranda aliaria, ante quw insaniunt. Moveat vps
pauperem a diripientibus eum. Sed el tnewsollicitu- antecessorumnoslrorum mira devolio;"quoruin ele- _
dinis esl, ecclesiurum minislris, gregibus lttonacho- emosynisvesania ctericorumabutilur. Proavus meus,
irum, choris virginum, et iiecessariu precurare, et ut sciiis, tolam lerram suam ecclesiis etmpiiusteriis
paci eorum et quieii consulere. De quorum omnium decimavil. Sanctw niempriw alavus meus Aluredus
htoribus advos spectatexumen; si vivuni. conlineii- P ut ecclesium dilaret, IIPII ihesauris suis, non. patri-
"ler, si. hoheste se hubent ad eos qui foris sunl, si in inonip, iipii, sumptibus, 1W11redditibus patcenduiii
Vivinis officiissolliciti, si ad docendos populos assi- putavil. Avus meus Edwatdus senior quanta coniu-
dui, sivictu sobrii, si habitu moderali, st injndiciis . terit ecclesiisveslrum palerniialem non latet. Jâler
sunt discreli. Pace veslra loquor^ reverendi Patres, meus el fr-ater ejus quibus donariis Cliristi ulluria
si isla solerti scrulinio curassetis, 11011
tam Iwrrenda cumulaverunl meminissevos decet. 0 Paler putrum
et aboniiriandd ad aures noslras de ctericis pervcnis- Dunestune '. coitlemplurc, quwso, palris mei oculos
senWTaceo,quodnec illis esl corona patens, nec ton- ab ilta iucida cwli plaga in le radiantcs; audi que-
sura conveniens,quqdin veste lascivia, in geslu in- rulds ejus voces cunl quadam pielule in tuis atiribus
solentia, in verbis turpiluda, interioris hominis lo- resonanles. Tu mihi, paler Duneslane, tit milti de..
quunlur insaniam. Prwterea in divinis officiisquaiitd ' construendis monasleriis,de ecctesiiswdificandis con-
sit negtigenlia, citm sacris vigiliis vix inleresse di- silium salubre dedisli, tu mihi adjulor in omnibus
gnentur, cum ad sacra missarum solemnia ad tuden- et cooperaior exstitisti: le quasi paslorem -el episco-
dum magis quam psallendum cottgregdri videanlur. pum anhriwmew, morumquemeorum cuslodemelegi.
Dicam, dieqm, quod boni tttgent, malirident; dicam Quando tibi.non parui?Qitos unquain tltestturostttis
729 ' GENEALOGIAREGUM ANGLORUM. 730 -
-consiliis prwtuli ? Qutis possessiories le prwcipienle A mortisacerbilateni sancti ndmen et meritum' Deo
non sprevi ? Si quid pauperibus danduni exislimabas, dbnante promeruit. .
prwsto fuit. Si quid conferendumecclesiis judicabds, De. rege Ellielreao.
itpn distuli. Si qui.d moriachis clericisve deesse que- '. Cui frater.cjus EdeIredus,,Tiiiiis seilicet Edgari
reburis, supplevi. jEiettiam dicebas esse eleemosy- etreginae, in regnuin 'succegs.it, et a sancto Du-
nam, r.ec aliani fructuosiotem quam quw monasteriis neslano aliisque Angloium episcopis jiiungiluf et
ccclesiisve conferlur,-qua el Dei servi susienianlur, .corisecratur. Qui a beato Duneslanp iale feriur
~el quod superest puuperibus etogatht. 0 ptwclata accepisse oractilulii: Quoniqm Angli in saiiguinem
eleetnosyiia ! o dignum pretium animw! Opeccatis fratris sui'regis sanclissimi ceiispiraveruiit, non de-
noslris satubre remedium, qiiod a sinu SibiUw in ficiei ub eis sanguis et gladius, dqiiec supervehiens
peregririi murispeliicidu fetet, quod aures ejus.-ot- populus ignotw lingitw eos in exlermhiium eliii ulti-
nat,-qiwd coinponit digitulps, quqd cqrpus dedica- mam redigal serviluiem.Novissime lamen visitabil
tum iit byssa slringil et pufpuru: Hiccine esl eleeriiq- eos Doinhiiis. Regnante igitur rege prsedicto, Daci
synarum mearum friiclus t Hiccine est desiderii mei supervenieules magnanl lerrae pariem igne ferroqae
tuwque promissioniseffectus?- Quid huic patris mei ...vasiaverunt. Tunc rex mi.ssisiii Norroanniam nun-
querhrioniw respondebis? Scio, scio. Cum videbus B tiis .Einniam filiam Richardi ducis sibi in uxoreni
fttreih, non cutrebas cum eo, nec cum adnlleris pot- tlar.iet peliit, et accepit, cuni jam de fijia f orcthi
tibnem luam ponebas. Arguisli, obsecrasli, increpa- iiobilissimi eomitis filium suscejHSset Edmundum.
sti. Coniempla suia verba : veniendumest ud verberd, Ex Emma deinde duos liabuii UliosV Edwarduni et
Ilabes hic lecum venerabilem palrem Edelwaidum Alfredum," de quibtis postea diceirius.. Tunc rex
Winloniensein episcopum, hubes feverenlissimum foftiof solito, omiies per Angliam Dacos una die
prwsidem Vigorniensem Oswaldum: vobisistud com- eadeniquelioramissis epislolis jussitinferfici. Quod
mitlo negotiuin, ut episcppaii censura el uuctptitule Dafcitransmarlrii audientes in furorem vei*si, duce
regia lufpiter viventes deecclesiisejiciaiilur, et prdi- Suano cum innumerabiJi exercitu: Angliam intrari-
- nale viventesititroducaulur. tes, diffusi sunt per provincias et dispersi, non or-,
Scieiiles iigitur beali praasides nianum i*egisbo- dini, lion sexui, non"actaii parcentes/nec ab eccle-
riani secum, ab ecclesia Winloiiiei)si, WigOriiiensi siarumvelmonasieriOrumsaefisetsancluariismaBus
pluribusquealiis inhorieste viventes expuleruiil, in- sacrilegas 'cbiiliucnles. Quibus citrti rex strenuissi-,
troducentes vifos religiosos, qui novo quodam fiius saepitisresiitisset, proditione : tandem teuorum
splendore uriiversam irisulam illustrarunt." 0 vere Q factus iiiferior, reginam Curapuerulis siiis Norriian'-
tunc beata Anglorum ecclesia, quam innumerabi- niam misit, quos Ipse poslmoduiri exiitus regno se-
lium moriachorum et virginum adornabat inlegri- cutus est. Sed Suanus Dacus vel subjta morte prae-'
las, quam devotio plebium, inoileraiio militum, veiitus, vel a sancto Edmundo irivisibili poena per-
ffiquitasiudicum, tefraefecunditas Iaelillcabat!Exsul- -cussus,' curii apud inferos crudelitalis suaTstipendia.
tabatrexbealissimus suis temporibusoi*diiieinstium recepisset, revocaius ab Ajia;lisEdelredus regni in-
rerum omnium invenisse Jiatiiram, cum Tiomines fulis siiblitnatur, et iterum conlra Dacos virtute
Deo, terra homini, eoelum terrae, jttstitia, fructu, pbtensefigitur. Gonlraqueiii Guuth fljius Suanirex;
aerum temperie debiium pr__stafet officiuni. Et ut Dacbrum paternum odium exercere non desiit.
nbverimus quanta euni Deus, etiam iii hac vita, bo- Edelredus autem eum laboriosissime sed sifenuis-
norum operum niercede doiiaverit, cum aliquando simeregriasset triginta et septera annis, Lundbniis
ad maximam ejus feslivifalem.regeSjComites inul- obiil,-Ediiiundiim fllium suuin laboris et regni re-
larumque" provjneidfurii proeeres .convenisseHt, liriquens hieredem.
quadam die Haves jussit parari, gratuni habens- De rege Edmundo, cognomenloFerreo lutere.
eeelesiam Beati Joannis Baptistae oraiionis obteittu De eujtts miraljili forliludine qitidquid dicereni
navigio petere. Curii igitur comitibus. et salritpis D riiinus esset; uride ob invincibile robur cbtpoiis
_nav:s pJurimas delegasset, ipse cum octo regibus Pxerisyde, id est Ferrei Jateris,. nomeii.accepit.
sibi~sisbditis navem unarii intraylt;: ad octo attlem Sagitta ejus nunquam abiit retrorsum, et'gladius
remos regibus toiidemcollatts, ipse in puppe sedens ejus rion est veversus inanis. Conlra hostes leonirise
gubernatoris oflicib fungeJjatui*. Dici sane non po- feritalis, erga suos colutribiriaesimplicitatis; quo
test cum quania gloria, cum quibus divitiis cele- . iieino forlior, sed quo riemo suavior; quo nullus
brata_est illa festivitas, jcura videreniur, ipsa ele- audacior, sed quo nemocaulior; quo in adversis
lnenta ejus nutiii deservire, quero creaiorissui cer- iienrosecuribr, sed quo in prbspefis nemo lempc-
uebant cum maxima devotioneimperiis obedire; raritior. Porro Dani, ei qui a i-ege defecerant An-
scd heu! nihilin terrenis seternum, riibil in caducis . gli, Cnutlium sibiiri regem elegefuntysed strenuis-
stabile, nihil in mortalibus imiriortale." Tfanslald simus rex Ediriundus Cum exercitu suo sicut leo t-ti-
enirii ad ccelesiia regna rege Aedgaro, in regno ter- gieris ferram circuiens, regiones pltirimas quas Oc- _
renoTilius ejus Edwardussuccessit, qui injusteab cupaverat Cnutb in -dedilioiiem nullo obsislente re-
impiis jnterfectus, tum ob vilae sanclilalem, tum bb ccpit- vcnim quoties cum eo pugna.-erlt, quoiies
731' B. AELREDI ABBATIS RIEYALL. OPP, PARS II, — IJISTORICA. 732
ejus fugaveritexercitum, quotiesvocatam a parti-. A coiona soli qui soli cupiunt insigniri.-Iiicantlpsi dir
bus transmarinis validain manum cuni paucis, iroo ces duelti discrimcn, ul vel sic allef vincatur, ne st
pene sOlus proslraverit, quoties denique nefandam swpius pugnenl exercitus, omnibus inlerfectis_non
geiiterii exterminasset, et in nihil redegisset, nisi sint quibus iniperent mililes, tioit sint qui advefsum
quidam patrite proditores obstitissent, nimium est extraneos regnum defendant. - .
liuic operi inserere ; cum non dico meus, sed et Parante ilJo adhue plura proferre, in mediis, ut
Virgiliaiius, veletiam Hbmericus sub tanta maleria itadicam, faucibus totusei populus verburobbclu-
serisus deflcerel. Saepissime eiiim eonvenieiilibus dit, vcciferanset dicens : Aut pugnenl ipsi aut com-
eum magrio exereilu utrisque regibus in pugnam, -ponani. Delatam ad ipsos seiiteiiliam procerum re-
vel Edmundus sejnper vicit vel nullus. Nonnun- ges p.robant. Convenienlibus itaque ulrisque cum
quam quippe a inahe usqrie ad vesperam Marcio exercitu suo super ripam Sabrinae fluminis, Etl-
campo cerlanles, cum Cnulh multituditie, viriijus mundus curii suis in occideniali, Ciiuih cum suis in
praestaret Edmuudus, irruentibus tenebris caecis oiientali ripa consed.it. Est aiilem insula iri ipsius
ulrinque innumerabilibus sine victoria recedebaiit, fluminis medio sita quae Iloleiighege appellatur,. ad
ad similiemludum eumdemque exitum die crasiina quam reges transveeli splendidissiinis pmlecti ar-
reversuri.Pert._sus taiidein uterq.ue e*vercitiis,.cum " mis utroque spectantepopuio ineuni. singulare cer-
videreniur quotidie- vires, Edmundo,numerus ex lamen. At ubi Iiastartim robur tam virlule iitipin-
partibus transiiiariiiis accrescere Cnufhb, qulet boc gentium quani fortissimorum objeetu -clypeorurii
ipstim sibi timens astute macliinabaiur, utriusque deperiit, extraclis gladiis, sese cominus iiiiijetunl.
IJfpceres ad colloquium cogunl. Inler qnos cum Pugnatuni est acriter dura EdmuiKJuin virlus,
quidani riaeteris nfajpf natti surrexisset,/dari sihi Cnulh fortuiia juvarel; circa galeata capita gladii
silenliuni postnlavit." _• !.."'... . - tiiiniuiii, collisione riietalloruni scintilla. prornin-
Cupio, inquiens, o viri cqrdali, his periculis no- punt; ubi -vero robuslissiii.uni illud pectus E,l-
slris prwbere consullum; qui quidem vobis sapieniia mundi ex ipsoutassolet bellandi motu ira incan-
minor sum, sed ul lue -rugw et hi caiii tesldntur, duit, sangiiine iucalescenfe fit robuslior, dexterain
wlalesuperibf; el forle quod ingenium non habuit, elevat, vibratensem, ac taiila veliemenlia in.caput
usits docuil; el quqdnegavil sciehiia, canlulit expe- pbstanlis ictus iterat, ut spectantibus nbn tam per-
rienliu. Mulla certe vidimus et cognqviinus, mulla cutere quaro fulminaie viderelur. Ad singulos enim
insuperpalres noslri narravcrunt nobis, el non hn- -ictus iriter ensem et galeani iguis erunipens, non
mcrito exighnus audieiiliam, ul de cerlis et aperlis („ inodo apparere sed insuper aecendere videbatur.
non dubiatn proferamus sentenliam. Periculqsa res Senliens aiiteni Ciiuth brevioii balilu.sibi vires de-
agiiur; mula patimur, pejora cernimus,pesshiia for- flccre, cogilat de pace juvenem convenire; sed ut
midamus. Quptidie pugnamus nec viiicimus, sed nec erat astutus,' timens ne si defeclus suus innotesceret
vinciihur, imovincimur et nemovhtcit. QuomOdoenim juveni, pacis verbum nec audiret quidem; totum
non vinciniur, qui vulnerali, qui oppressi, qui fali- intra se colligeus spiiitum, et quidquid Jjabuil vi-
gati,quiviribus:desliiuli, qui armis spqliuti; nec fu- rium omni conatu inlendens, virtute.mirabili uno
gimuscumnon sil quiimpelai: tiec impetimus cum impetti irruit in Edmundum,. el mox se paululum
utrinque virlus deficiut? Vsquequofmisjtorum mira- felrahens rogal juvenem subsistere modicum, et
biliuni? quando ab hoc labore requies, ab hac lem- sibi dicere voleiili praeslare auditum.
peslate Iraiiquillilas, ab hoc limore Securilas ? In- Ille ut erat suavis animi.deniissa ad terrara sctiti
vincibiljs est certeEdmundus ob mirabilem ejus for- parte inferiori, leiiiter in superiori procubuit, ac sii-
titudiriem. Iiivincibilis el Cnutlt prqptei- fqrtunw fq- pinalo in dextera gladio ad verba loquenlis alten-
vorem. Nos conterimur, tios jiigulamur,. nos dissipa- dil. Ttinc Ciiulh : Huclenus, Tnqtiit, regnitui cupi-
mur, nos amiltimus pignoru dulcia, itos suaves ne- dus,-nunc, virorumforlissime, luicerie ipsiuscupidior
cessiiudines inorli exponimus. At hujus laboris quis D J sujii, qitem non dico regno Anglorum, sed universo
fruclus, quis finis, quod pretium, quod. cmotumen- uiique prbi video prwfercndum. Mihi Dacia cessit,
tuin; quod, qrimso,nisiut cwsis.ultirique mililibus mihi succubuit Norwegia,mihi'fex:Suavorum manus
ditces compulsi necessitate componunt, yet certe soli dedit, et mei conalus impelum quem imllum nipria-
sine miliie pugnenl ? Quare non modo ? Cerle dum liuin susiinefe posse crcdebam, lua mirabilis virlus
vivimus, dum spirainus, dum superest exercitus, id jain plus semel elusit. Quocirca, licel me ubique vic-
ageretur ulilius, honeslius, securius. Rogo quwest torem fulurum fortunu promiscrii, ila lutnen j«e tua
ista insolenlia, imo violenlia, iino insaniu? Anglia mirdbilis probitas illexit ad graliani, ul supra mo-
quondam mullis tubjecla..regibtts, et gloria floruit, dum le el amicum cupiain et tegni consorlein exop-
etdiviliis abundavit. 0 ambilio! quonicwca senipef, tcm.; utinamet lu mei cupidus sis, ul ego tecum in
quw lotttm cupiens iolum amitlit '. Quqre, rogo, non Anglia, iu mecum iu Dacia regnes! Cerle si fortunw-
duobus sufficiiquod quinque olim regibus salis fuit ? mew tua virlus accesseril, pavebitNorwegia, iremebit
Quod si eis tqnlainesl dqminundi libido, ut Edmun- Suuviu, ipsa assueta bellis Gallia trepidabit. Quid
aus paretn, Cnuth dedignetur .superiprem;. pitgnent, plura ? Annuit Edmuntlus et Ciiutli de regrii divi-
quwso, soli qui soli cupiunl dominari, certenl pro sipne conseiitit. Cessil enim verbis qui iion cesse-
753 GENEALOGJAREGUM ANGLORUM. "'' "754
rat gtadiis, et oratione flectitur qiii armis flecti non A De suncto Edwardo rege confessore acvirgine.
poieral. peposllis itaque arriiis, ih oscula ruunt, . Interea moriuo Cnuth et filiis ejus qui.regnave-
ulroque exercitu exsuitante, clero etia.m TeDeum rurit post eum, accefsiiur ad regnum Anglpfum
titudamus cIara~voce personante. Deinde iri signiiin . Edwardus frater Edrouhdt, JQlius Etl.elredi - qui,
fcederis vestem mutaiit et arma, reversique ad suos sicut diximus, in NOrmannia exsulabat. Nam fratef
iriodum amicitiaepacisque pfaeserijjunt, et sic cuni ejus Alfredus proditione,- ut-putatur, Godwini in
gaudio ad sua quisque reveriitur, flis iia gestis, Anglia cru.deli morle perierat. Yeniens igitur in
quidanT proditor parlis Danicae vpleris se gratum AngliamEdwardus ab uriiverso Clero etjiopulo cum
Cnutbo praesiafe, regi Edmundb molitur insidias, maxinia exsultatione stiscipitur, ei Winloniae- die
Nec opportunurii quo regera oceideret loeum - inve- sancto Pascliae ab archiepiscopis Canlijarieii.si et
niens, nefandissiroum ac turpissimuni-insidiarum EbofaCensi cunctisquefêreregni episeopis inregeni
excogilai.genus. Sub purgatpria namque domo sese ungiiilr et consecratur^ et ambuJavit viis palii.i sni
occultaiis, regem ad requisila nalurae.nudaturo iu- Edgafi, homo mansuetus et pius, magis pace quani
ter eelanda percrissit, -relictoque feffbsceleslissi.- aririis regtium. prbtegeris, habebat arii.rcu.m iroe
mus ac turpissirous bomicida confugit, Stansque, viclorem, avaritia. corileniptoreni, superbise expcr-
ante regem Cnuthuni:- Salve, inquit, rex' solus. teril. Quicum pacem tam a"suis quani abextraifeis
Sciscitanii Cur.eum tali salutatione sajutasset, rem pbtinuisset, et yicinis regibus: etpi*iiicipibus gi;atus
intulil."Cuirex;: Quoniam, inquif, ine. tuli obsequig et airiabilis exstitisset, diri|it riUntios adRoni.aiJiini
gfaiificand.umputasli, sustollam caput tuum super ijilperatoreni, rogaiis, ut nepolem suum scilicet,
omites prOceres Angliw. Jussitque aliseidi baput ejus Tiliiim fratfis sui Edmuiidi ferrei lateris, debili sibi:
ei in sublimiori pprta Lundoriiae suspendi. Jfortuus regui futurum Iiajredera miltere dignaretui'. Inipe-
f st itaque strenuissimus rex Edmundus et iii Clas- . jator autem regis nuniios:gfataiiter excipiens, non
tingebiii eurii avo suo. Edgaro sepeliiiir. Voleifis parvo tempore stiromo eum horiore detinuit. Tan-
dcinde Cnuth- tam fratres Edmundi qui in Nor- denf pafatis navibus :ef omriibtis quae navigatufis
maiinia exsujabant qilam fllios ejus pHei-ulos Ed- 'rie.ce.ssar.iavidebaiittir allaftf, EdwardumcuEiuxof.e,
muriduni et Edwardum spe regni; peififus priyare, sua Agatlia gefiriani sui iil.ialiberisque ejus, Edgai o
jubet adesse summos i*egiii'procefesqu;ieritque ab Edeliiig, Margareta. aique Chiistiija, cujri iihagna
eis quaefuerit inter ipstini et Ediiiundum ju regai gloiia acdivitiis sicul rexpelieral adAngliairi riiitlit.
divisione convehtio, quem scilicet sibi: designaverit Qui pfospero cursuin Angliain yeniens, tarii regem
rex Ediriundus liaercdei-i, quem filiis adhuc infatiw'^•__ quani populum suo laeiilicabat .adveritu. Sed post
tibus custoderii deputaverit, quid de fratribus suis paucos dies vita discedeus, gaudiuiniii luctuin , ri~
Aluredo et Edwardo praeceperit. "At illiut regi pla- sum !riiutavil iri. Iacrymas. Nec multo post ipse rex
cerent meridaciiim pra__erunf veritatl, oblllique. eumilobileirioriasteriumquPd iri occideritali parte
justiliae pjjlitique naluraa insurrexeruht iri irinocen- Luridpniae iir houore .'beali Petri fundaverat cum:
tes lestes iniqui, et mentita est iniquitas sibi. Itaque niaxima gloria dedicari fecissel, exaclis. in regiio
proprii sanguinis proditpres-dicuiit fegem Edmun- vigluti tiibus anjiis et merisibus sex et vigiriii sep-
dum sijji potius curam regni filiofuiii.que suorum fem diebus, iri vigilia Epiphani:e felici hioi*le vi,-
delegasse, cuni ipsefralres suoshaeredesdesignaverit tam laudabilem termiuavit, tolamque iiisulam Ja-
et eis puerulofum custodiam depulayefit. Quoiiiam crymis ac dolore repleyiL Qiip in praedicto monasti-
Tgilur adulanies regi mentiti sunt iri eaput suufn, rio ut tantuin virum decebat tum.ulalo, qtiidara
gladius eorumiriirayitin.corda eprum, ela Criuiho Edgarum Edeling ctii regriurii jufe'' Jiaeredi.larjode-
quemalienigeiiamnaturalibus dbminis pf-etulerunt, beljalur, regem constituere molJtuitur, Sed quia
conffaclus-est arcus eorum. Cum enim nionar- puer tajiio Iioiiore mihus.idpneus videbatur, Ha-
•chiara insulae.favenlibus illis obflnuisset, omnes ralduscomes de genere pfodilorum, cujtcs erat et
qui primi in illo fuere consilio exferminavilj.et meris astutior et crunieiia fecundior et miles co-
quotqiiot.de regio semiiie supei'stites reperit, vel piosior, sinislro oniine regriuHi oblinuit.
regno pepulit vel occidit, At puerulos filios Ed- -Quomodprex Willielmus successit Haraldq. ,
mundi ferire metuens prae pudbre, ad regem Sua- Audiens riamqUeWijliejm.us dux-.Normannorum
vorum. eos intefficiendos tfansmisil. Rex vero Sua- nuUiiriideregiosemine.sedHaralduroconsobririi sui
vorum iiobilium puerorum miseratus {erumnam^ regis Edwardi regnum iiiyasisse, quod ei et jure
ad Hungariprum regem ees destinat nutricndps. consanguiiiilatisei antiquaeinteripsum et Edwar-
Quos ipse beriigne aiccepit,- ben.igriius fovit, Jje- .duiniCOnventioiiis,sed el ipsius Haraldi cum srtci-a--
nignissime sibi in filibs adoptavit. Porro Edmundo mento.spprisioiiis justius-debebatur,..conti*acto a
filiarii suaro dedit uxorem; Edwardo filiani gernian.i. partibus transraarinis.innunierabili exercitu in An-
sui Ilenrici ipiperaloris Tn riiatrirobriitim jurixit. glJam:yenit, el. Dei judicio ipsum 'Hara.lduin regnb
Sed paulo ppst Edmundus de teroporalibris ad simiil et~yita pfivavit.' Cernens autein Edgarus Ede-
aeterna transfertUr: Edwardus sospiiate et prpspe- . lingfes.Aiigloruni uridique perluibari, ascensanayi
ritate fi-ifiiur. .... cum, niatre et.sororibus: revefti in paifiain .qua
.uaitis fuerat.conaljatnr, sedorla iniiiavi tenipest3'ti .
735 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS II. — HISTORiCA. 756-
in Scbiia applicare compelliiur. Hac occasione A nevoleritia subditos regens. Porro Alexandef eleri-
actum est ut Mafgarctaiegis Malcolmi nuptiis ira- cis et mbnacliis safis liumilis et ahiabilis erat, cae-
deretur, cujus laudabileiii vitaro et mbrlem prelio- teris subditbrum supra-iriodum lerribilis ,' homo
sam liber inde editus satis insiriuat; soror ejus magni eordis, ultra vifes suas se in pmni.bus exlen-
ClirJstiana in Christi sponsani benedicitur. Cujus dens. Erat autem Iitteratus,-etin ordinandis .eccie-
saue cprdis fueril rex iste Malcolmus , unuro ejus siis, in reliquiis sanctorum pefquirendis, in vestibus
op.us quod nobili rege;Dayid referente cognovi,. saceTdotalibus iibrisque sacris .cohfieieudis et ordi-
' naridis sludiosissimiis,oirinibUs adyenienliljTissupra
legeritljjus declarabit. Delatiini est ej - aliquando
quemdam \Je siiis proceiibus summis de eo occi- vires iiberalissiniijS ; clrca pauperes vero iia devoius
dendo curii suis hostibus eonvenisse : imperat rex utin nulla fe magis delectari, quam in eis susci-
delatori silenlium, siluit el ipse, proditoris qui piendis, lavandis, alendis vesliendisque viderctir.
fprte tunc abierat ex.spectans advenlum. Qtti cum Quid vero de rege David sentiamtis in cjescri-
adj.ufi.am cum magiip apparatu regi insidlaturus ptioue praeraissa Utcurique digeSsiinus. Horum so-
venisset, jribet summp niane rex pmijes yenatores rpr Malliildis gloriosissimo regi Ajjglofum nupsit.
atlesse cum cariibus. Et jamaurora nocteiiialjegerat, .. Heriricp. De cujus admii'abili glpria ariitnique-vir-
cum rex vocatis adsecunctis proceribusetmililibus, B-tute, quamque fuerit in officiis diviriis sacrisqtie
venattim ire festinat, venitque ad latam quamdarii pla- vigiliis assidua ac devota , in tanla insuper poie-
nitiemquam in modum eofona; densissima silvacin- ~state quam humilis, qui scribefe voluerit, alieram
gebat. Iiv cujus medio cplliculus quidam quasi tur- . nobis Esther noslris temporihus declafabit. Qttod
gescere videbalur, qui divers;orum coloriim floiibus rios facere omisiinus et propler liiaterfe niagnitu-
pulclira quadani varietate depictus, faligatis venaiu eUnehi, et propler Karum -reruiri'. ihinorem adhuc
militibus gratum singulis diebus praebebat.accubi- eogiiitionerii; ununvtaroenillius referam opusquod
lurii. In quo rei cum Caeterissuperior Constitisset, ex ore saepe nominandi: et nunquam pblivisceiidi
secundum legem venandi quam vulgus tristarii vo- David regis audivi, pef quod qualis ftierit circa
cat, singulis proceribus cum suis caiiibus singiila pauperesCIirisli, satis,.ut arbitror, elueescet. Cum,
loca delegat, ut obsessa undiqu.e bestia.ubicunque inquit, adolescens iricuria regia.setviieiri, nocle qua-
eligeretexituiii, inveriiretexitiuni. (pse vero suum dum in hospiiip meo cuin sociis tneis nescio quid
secum reiineiis prodilbrem secessurii ab aliis soliis qgeiis, ad thatamumtegiilw ab ipsa vdcdtus accessi.
cuni solo abcessit.- Ab omnium vero remotus as- E. eccedomus pleiialeprosis etregina inmedio slans,
pectu, substiiit rex, et aspieiens iii euni: Ecce, in- deposiloque pultio cuntse linteo prwcinxissei,pqsiia
quit, ega et lu mecuirisolus cum sqlo, similibus pro- ^lnpelvi aqua cwpil lavare pedes earum el exlergere,
tecii armis, equisvecti similibus. Non,Pst qui videqt, -eXletsqsqueuitisque conslringere iiianibus el devolis-
rioit estqui audiat, non est quiallerinostrum suffra- sime osculati. Cuiego : _ -Qiiidacjis,inquam, o do-'
gium feral; si igiturtiales, si aiides, si cor habes, mina mca ? Certe si rex scirel islu,nunquum cs
imple quod proposuisti, redde hostibus meis quod tuum teprosorumpedum tabepollulum suis dignare-
ptotriisisti; si me occideridumpittas,~ quaiido jnelius, Utr labiis osculafi. T Tunc ipsa subridens : « Pedes,
quahdo securius, quando Hberius, quando landem ' aii, Regis wlerni quis nesciat tdbiis regis ihorituri essc
vifilius? An vehenum parasli? sed iriulietculafum prqiferendos ? Ego cetle idcirco vocavite, fruier clta-
hoc est, quis nesciat? An iiisidiatis lectulo? lioc pos- rissiirie, ul iiieo exemplotaliq discas operari; surnpia.
suni el udullerw. An ferrum ut. occulte fetitis occtil- proinde pelvi fac quod me facere intiietis. _ Ad.haiic
tasli? lioc sicafiorum, non militis est,neino est qui vpcem vehementer expavi, ,et nullo modo id lite
dubilet. Age poiius quod miliiis, age.quod viri, et so- - pqssc respondi. Necdum enhii sciebam Domirium,
lus cuitisolocongredere^ ut sattem prodiiio tua tur- nee tevelalus fuerat milii spirilus ejus. lila igilur
piliidine cafeal quw infidelildte cdtete rion polerdl. ccepiis iiisistenle, ego mea culpa riif.ns ad socias
ilactenus vix-ille sustiritiit, et mOxverbis ejus quasi I) remeavi, Soror liujus Jjeatissiriise, Maria iiomijie,
gravi percussus fulniine de equo cofruit, projec- Eustacio B6I.onie.51si comlli traditur iu uxorem. De
lisque arinis ad peOes.regibs ctira iacfyriiis ac tre- iia.b igitur ex.celleiitissima et Christianisshna regina :
more cucui-rit. Gui rex: Nqli, Jnqiitt, iimere, iiihil nata est Matbildis, quce primuni imperatori Roma-
a tne patieris mali. Qureum ei de caeteto fidelem se no, cleinde nobilissimo Aiidegaveiisiuni comiii nup-_
et aijiicum piaestilo sacrameiito nbminatisque obsi- sil Gaiiff.idp. De Maria vcro orta est Malhildis quae
dibus pfomisisset, teiripore bpportliribreverluiitur iiiiptiiijradiliir tunc cbmili Mauritanlae, nunc vero
a'd socios, quaefecerant vel dixeraht nulli loqueri- . regi-Aiigioriirii Slepliaho. Porro fei David, tra-
tcs.-Sed ad pfopositum revcrtarour. Naii sunt re- ilenfe rege Henfico, uxorem duxlt Mathildam (lliam
giiiae Margaretae sex filii-el duaefiliae. Quorum tres, Wrallevi comitis et JucJithae quae-fuit nepiis prirai
Tildgarus scilicet, Alexander, et generis sui splendor regis Willielmi.de qtia suscepilfiiium Heiiricum vi-
David, feges' fuerunt.-Edgarus homo_efat duleis et rum mansuelumel piiim, lioniinem suavis spiritus
araabilis, cognato sup regi Edwardp;pei* pninia siet Jactei cordis, etdignum per oninia qui de tali
milis, nihil tyfanriicum, nihil durum,'.niliil avarum patre riascei'elur. Cum quo ab ipsis cunabulis vixi
ih suos exereens, sed cum riiaxima cliaritate etbe- et pucr cum puero crevi, ctijtts etiairi adoJescentiam-
ViTA S. EDWARDI REGIS. 758
adoleseens agitovi, quem jtiventutis flores pulsan- A . luit, Sit luus super cos pius aspectus, dulcis affc-
tem sicut patrem suiim quem prae cuiieiis mortali- clus, et itj quibuscuriqiie lui, indiguefint operis effe-
bus dilexi, jam senili florefulgcntem, ut Chfisto ser- ' ctus. Tibi enim ab avo suo, qui te prse ciiiictis di-
virem ; coi*po'requidem, sed nuriquam mente vcl lexit boniinilJus, derelicti siiut orpliani, pupillis tu
affectu reliqui. Haesunt autemquaeadhucsupersunt erjs adjutor cui est etaelas robustior, et manus va-
de hac sanclageneralione reliqniae. De imp.eratiice, lidior,'et sensus exercitatior, Ego autem in calce
Malbildi lu, vir splendissime, quem riunc Norraan- libri obsecfo Deum raeum, ui ex munere miseri-
norum et Aquitanorum ducem Andegavensium co- cordiaeejus tales tibi siiit morCs, actus tam sancti,
niilem, Angliae vefo gaudemus liaeredcin. Fratres vita tam casta, iriens lain libera- cupiditalis, tarii
eliam tui Gaufridus et Willielmus, de quibus bona cxpeifssuperbiae, tam crudelitatis ignara,- erga pau-
speramus, quibus.eliambona optamus. De regitia peres tam liumilisct jucunda, circa Dei eultum tam
Malhildi et pio rege.StepliariO Willelraiis , Guareri- deyota, ut habeamus aliquid aelerna memoria.di-
niae et Boloniaeeomes. De Heririco.Ma.lcolmusy. Wjl- " gnum quod ministerio lillerarum de te ad posicros
lelrausel aviti riominis haeresDavid. QuOruminfan- transmittarous. Omnipotens Deus conservet in te
tiae misereatur Deus, miserearis et tu,. quem lOlius' , et augeal gratiam suam, cxcelleniissimeet illustris-
'
generis lui caputnobilissinium pietas divina coiisti- sime domine.
Explicil iiber bpnceniemofiw A. abbatis de Rievalle de prosupiu regis_
Henrici editiis. -''-'
;V1TA §, REGIS
;EDWARJ)I=
;'ET/GONFESSORJS. . ,
AUGTOHE BEATO AELREDQ.

ubi supra, pag. 369.)
(TWISDEN
PBOLOGUS..
Muilis veterurasiudiofuissedicjicimus, illuslfium B de'terreno ad coeleste regiium migraverunt; alii

viforum qui suis floruere temporibus aclus viiam- exsilium patrise praefeientes, mpri prp Chrislo per-
que desciibefe, slyloque illorum perpetiiare me- egre delegerunt; nonnulli posito diademate, disci-
nioriam, quorum beatitudo perpetua putabatur. plinis se monasticis subdiderunl; quidam in justi-
Sed et pluiiriium posteris profulurum arbiiraban- lia et sanctjtate regnanles, prodesse subditis quam
lur, si nec ebs laterent, qui essenl iniitandi. Nibil pra?esse maluerunl. Inter quos velut.sidus eximium
enim magis adaemulationem perfeciionis aninium gloriosus rex Edwardus eroicuit, qui quasi slella
humaiium provoeat et accendit, quam quorumlibet liiarulinairi roedio. nebulae, et quasi Iuna plena in
perfectorum legere vel audire \irlules, mores ad- diebus stiis luxit.Tlujus vilam miraculis insignem,
discere, gloriam aestimare; cum inipossibile sibi a raea parvilate, jubente venerabili patre Laurencib
riullus debeat arbitrari, quod alium fecisse cogno- Weslmonasteiii abbate, utcunque litteris tradilam,
verit; nec possit liaesitare de praemio si bene tibi, gloriosissiriie rex Henrice, credidi destinan-
vixerit, ..legerit assecutum. liine est quod Doiiiiiius dam, ut scias quanli sit apud Deum meriti, cum
ac Salyator nosier ex quo mundus salutarem sus- quoregnat 111X06118,406111 tuistemporibus te regiam
cepit ftdem, inler niultos iriflnnos quosdam.voluit auctoiilalem praeberite,sancla mater Eecjesia subli-
esse perfectos, quorum industfia a.lii. tralierentur C i miusexlolleiidum.judicavit iii terris. Imitanda enim
ad iidem, vel ad mores optimos iucitarentiir. Ita est lanli regis tanta justitia; mirari dulceest iii lot
usque ad hsec infelicia tempora in quibus crebre- divitiis et deliclis tanta coiitinenlia : de sancla ejus,
scuiil vitia, et rarescunt virtules, seniper pro pa- . piogenie traxisse carnis originem, Heurici nostii
tribus lales nati sniit lilii, doctrina quorum ihdocti specialis est gloria.Tpsumte nobis intoliusAngli.fi
quique iuslruercniur, aiicterilate fulcirentur, in- eonsolalionem eredimus promisisse, ipsuin te pro-
fermarentuf exemplo. Verum pfaej_unctis civitali- phetica parabola jam in extremjs agentem didici-
bus regnisve terrafum, de sanctitate regum suorum mu.s designasse, in quem velut lapidem angularem
Ariglia gloriafur, quorum alii coronali.martyrip, Anglici generis ei Normannici gaudemus duos pa~
'
739-. ' B. AELREDI ABBATiS RIEVALL. OPP, PARS.II.—HISTORICA. 740
rieieseoriveijisse. Seclli__c-alias. Nuiic aulem, rex A crebro conimendes, ejusi te sedulo p: oieettoni
illuslrissime, qui lanti patris regnum duplict jiijre,- committas, iniitari quoque satagas ejus sanctiia-
sunipsisti, de cujus patre"simufac nialre regniim tem, ut aeteruam cum eo obtiiieas felieiialem.
ac genefosum sanguinem meruisli, ejtis ,te precibus Amen. '._" ; ;"
A-D:LAIJIlENTlUM ABBATEM WESTMONASTERil.
Diiecto: dt diligendo, el intimis viscetibus ample- Qfructum petfectibnis wmulatbt dscendit. Ejus igilur
cleiidovenerdbUi Pdtri et doinine domno LAURESTIO _ fidei me totum commiltens, ejus obsequiis me loium
Weslmonnslerii abbali, fratetEhnmvs, ftuttum qui dedens, decujus auxilio ftecibusqueconfidens, non
sunt in Rievalleinulilis servus,'debittim in Clirislo soltim quod tuw Stiiictw palernildlis ' utgerel prw-
dileclionem. ..-."" .'...''.. i : ceplum, sed quod ex humiiiiatis simul et simplicila-
,Factus sum insipiens, tu rite coegisti. Qttis efiim iis ejus inspecti6ne,:illicefei cohcepla devoiio, feci
ego, aul qualis egp, vet quw scienlia mea,vel qualis quod'potui. Ei vinurh iltudpropheticum germintins
facuiulia itiea, ul sanclum regem Edwardum virum virgines de vdse veteri utcunque invds novuni, el si
cunclis swculis admirandum, -meis litteris praditum, non adeq sublile, simplicibus tanien nqn minus uiile
meis cpmmeiidatnm sermonibtis, mea oraiiuncula trgnsfudi: A sensu sane illius eqdicis nqn reccdens,
declamaium, efferreveltes inlpubticum, et mqleriuiii paueg quw velex chronicis verucissimis irUnsluli, vel
cui succumberet eloqueniia Tulliaiia, tneo commitlere ex velerum cetia et verd relatione didici, ndn inutili-
sensui, ncn lam illuslrandam quam offuscauda.m? ter ut mihi videlur apposui; epislolas. eiiatn privile-
Cui hoc wslimem ascribenduin? fidei, an affectui ? . gio regis et Romani pontificis, expositioneih quoque
Cur non el ulrique? Etego neutruin judicans con- exlremi pfoblemalis, sic inferetida pulavi, ttt el cont-
lemnetidum, coiijunximeani tuwfiden.ifidei, affec.tumC pefenier iri suo ordine legi, et sine-aliqua ppssint
affectui, el liiitc desiderio, illiiic prwsumptione covi- seiileriliw inlefriiplione taceri. In labofis meiprw-
ccptd, iuspexi codicem quem milii luti digitaiio.lta- miuiit tumsanctwque congregationis quw in obsequiis
diclittransferendum.Eieccereperioliominemsupraho- Itiiiti regis sub iuo militanltribunalu,propeccaiis
minem, hominemqtiiindiebussuisplacuiiDeo elinven- meis preces el hoslias flagilatis, ut quod meis meri-
lusestjuslus^quiconceplosemiriesaiutarijnectriceshiio tis iwn debeiur, wlenia. mihi: vitti ttim pretiosi coit-
sexugesimove contenlus, ad -virgihUtilis ceuteshnum fessoris'opilulutione.donetur; ''__-
INGIPITvTlTA.
:. Desiiagenerosilaieetsdnclilate. D tabilis, in rerumômnium cdpia praedicatur. Josepti

-Gloriosi ac Deo dilecti
..--.',-- . i- Edwardi vifam. litte-
regis -. ' - doniinus _35gypti constilulus a fege, universo orbi
ris tfaditui'1, ex verbisbeatissimiPetri apostolorum •praebuit castitalis exemplum. Sancius Job" qiialis
pfiiicipis suuiamusexofdiuin. Qui cen.lurionis vo- in divitiis Tuerit, eartirii probavlt ademptip* quem
'caiionem admh.ans : Iii veritate, inquit, comperi, moibus cofporis, tentalio;uxofis, amicorum expi-e-
ouod iwn est personarum acceptof Deus, sed in onini bratio speclabili reddidit palientia clafiorem. Rex
'
genle : qui ihnei Deum, et opefatuf jiistitiam, acce- David, quo nemoditiorsed nemo sanclior, quo' nemo
ptus esiilli (Act. x),In omni itaquegente, in oinni . sublimior sediiullus liumilior,et inter -lliesauros in-
'dignilsile novif poniinus qui; sunt ejus, et misere- numeros sepeli.lur.el interairiiicosDeicaetefisgratior
tur cui volueril, et misericordiam praestat in quem coniputatiir. Nemo pfoinde miretur si Edyvardus
sil)i placuerit. Atfingehs a flhe usqrie ad*1lrienifor- noster etrexdicalur et sanclus, quem cernimus et
tiier, et disporiens omnia suayiler (Sap. vtu), Ne- in divitiis egenum, etin deliciis spbrium, in pur-
que eriim ex sui ipsitts riatw-a vefpaupertas: praesfat, puraburiiilem,' et sub corpna aurea saeculi coritem-
;vel adiniunt divitia. sanctitatem;:neqrie perfectuin ptprero. In qHibus omnibus non lam allus videtur
obsctiritas, nec claritas reprobuin facii; iie.c clau- esse' natus, in sanclissiiiiis et exeellentissimis regi-
dit reseral servitus paradisuni; Pri- .bus ex quibus traxit maieriarii carnis, totius ha-
" muslibertas, nec,
patriarchafurh Abraliam et diyes-scfibitur et buerunt exemplum -.sanclitails, A faroosissimo
peffeclus, cujii&fldes admifabilis, obedieijtiaîmi- quippe et Chrislianissimo rege Aluredo, quem otsi-
7ii VITA S. EDWARDl REGIS. 742
nium regum Angliae sanctus Leo papa iri ipsanrbe A turignoraruiil. Tua sunt liaecopera, Gliriste Jesu,
Roroa COfisecravitet uhxit in regem, generalioiie "qulomnia operaris in omnibuSj qui electum et di-
sextus ; inter eos vero" qui ex ejus slirpe regnave- lectum libi _ante mundi 'consiitutionerii plebis tuae
runt suecessiOne decinius, utriusque numeri sor- rectorem bis iildiciis declarasti, quem licetperillos
tilusi est ffuctum, quirpbuslissime portans ppriilus nori tamen illi, sed tu poiius elegisii. Quis enim
diei et __slus, liabuit iu pperis perfeclione seiiarium, non Videat nec aptum usui,iiec eoiiveniens tem-
et ad vesperam. nieruit eoelesti palrefamilias Tar- pori;riec coiisorium ratioiii. nec liiiriiaiio ferehdum
gieiite denarium. Post AluretJum igituf nunc filiis.. fuisse serisui, ut omissis liliis legitimis et adultis,
patribus succedentibus, nune fratribus ppst -fralres hostili gladio imminente, parvulus necdum riatus
regnantibus, in Tegem tandem Edgarurii oninium' "eligeretuf in regem;-.,quem in tali riecessitate nec
felicitas simul et sanctitas videtiir esse transfusa, lipstes riieluerent iiec cives reverej'eiitur ? Sed om-
qui onjnes sicut sanctitate ita et Jionore vlcil et riipptens Deus spiritum prp])Jie,ti_evoci simiiS et
gldria. Iii hujus orlu referuntur angeJi eeciiiisse, affectui plepis" infudit, praesentia,'mala spe iuturae
et Angliae paceiii ejus temporibus promisisse. eoiisplatipnis temperans, ut scirent omnes in lotius
Quocirca luni pro ecelesti.praculo, lum pro ipsius regni cbnsolalionem regem futurumj quero ab ipso
effectu praculi, eonlnlune crim Salpmone sortitus Deo plebe nesciente quid fecerit, nulliis duljitaret
estnomen, pacificum regnrillius statunl resimul e.t electum.
nortiiife. Hujus fllius rex strenuissimus Etlielredus
Emmamltichardi hoibilissimi ducis Normahnici fl- Quomqdp cum mqtre iriNormaitniam exsulubat.
" Nalus
IJam duxit uxorem, ul ex duplicalautriusque ge- itaque beatus puer sacri baptismatis urida
nefis saiictitate soboles sanctior crearefur. Quales perfunditur, et sacro perurictus chrismate Chrislb
nainque fuefunt iiicjyti Normahniae duces gioripsis-' pleniusincofporatur j effectusque Sancti Spiritus
siiuae hujus regina; frater et Hepos,;Richardus sei- domicilium, in ejus disclplina nulriturilrrueiitibus
licet et Roberxus", jaudabilis eorum. vita-el mors paiilo post in AhgJiairi barbaris, ethiaxliriain in-
nihilOminus pietiosa deciarat.His Edwiardus no- sulae portionemicaede: incendioque vastaiilibus, re-
sler, natalibus orlus, gerierosuril saiiguinero et sagina cum iiliis .iri Normanniam transponitur; ut
picritia rioJjiliiavitet vita. Sedijam- qualia fuefiut rex gravi sarcina soUicitudinis liberafiis, tanio
sauctitatis ejus primordia, quiilis progressus, qujs . audacius hostes vel propelleret vel exCiperet,quanlo
finis diligeiiter iiispicieudum, et ad multOruni aedi- de uxore. simul flliisqiip sectirus, riihil 1eis adversi
flcationem stylo ducimus illuslraiiduni. r, ex cujusquanl 'proditiorie limeret. Crevit. autem
puer JEdwarduset eoiiforlatus est, fuitque Dominus
Quomodo necdum naius,- :in tegem'fuetdt electns. cuin eo et omnia ejus opera dirigebat. Vivebat in
Guiri igiiur gloriosus, rex Ellielrediis -ex filia avila domo inter pueros.puef, imihunis famen ab
praeclarissjmi comilis; Thoreti filium suscepisset bisvitiisquiljus vei aeiasilla vel hbniiriuni genusillud
Eadinundum, cognomenfo FerreumTatus; ex fegiria iraplicafi solel. Agebat parvulus queiridam .lionestis
g.uiera Emma Aluredum., bealus Edyârdus inter acmaluris moribus senem, colpoie bastuB, ssr-
viscera inateriia conclusus ulrique preefertur, -monerarus, simplex aetu, purus affectu, quomira
ageiiteeo qufomnia pperatui* seeuudum coiiSilium benevpleutia pffieiisque gratiosJs omnium sibi
voluritalis suae, qui dominatur in regno horiiiiiuni, coaetaneorum coiiciliarel affcctum.i Jam iii illa
el cui voluerit dat iltird-i,Fit magnus .cofam rege aetate frequenlare ecclcsiaiu dulce babtiif, cfebfius
'
episcoporum proceruraque .conventusi, magniis oraliOriiTncumbere, saeris missaruiaTnteresse so-
plebis .vulgique concursus,.et qula jam fUluraecla- lemniis, visitandis irionasteriis Ppefam daie, quos
dis iiidicia sa^va pfaecesserant, agiltir iiitef eos de ^sanctiores sciebaf sibi mpiiachos iu amicitiam co-;
- regiii statu tractatus. Deinde rex sucCessOrem sibi pulare; quorum duo quos familiariori amplecle-
desigriare desiderans, quid siiigulis quidveomnl- D batur affeclu, ipsi iri exiremis aigenii appaiuisse
bus videretur exploral. Pro diverspriim diversa tficuhlur, nt in seqtieiilibtis edocebliiius
senientia res pendebat: in dubio. Alii enim Ead- Quid.de eo el regno ejus cuidqm episcppp:reveldbalur
niundum, 6b inyictissimum robur cofporis, caete- •"'- Glasipniw,
- ris apstimant
praefeferiduhi; alii ob -virluteni Nor- ; Saeviebat iutcriin gladius Iiostilis in Anglia^
mariiiici generis Aluredtim promovendiini ttilius c_edibuset rap.iiiis oirinia rcplebaiitur, ubique liic-
arbiifahtur.. Sed futurorum omniunv praescius, tus, ubique clamOr, ubique desolalio. Incenduritur
"prioiis breyissimam vitahi, alterius tnoftem iihi- ecclesiae, monasteiia.devastanlur, et.ut-verbis Pfe-
maturarii prospiciens, iri puerurii .riecdiim nalum pli.et.ic.i_s utar : Effuderunt satiguinerii sahctotum in
-uiiiversprum vota coiivertif. Utero adhuc clauditur cifcuiiii Jetusalem, el non etal qui sepelitei (Psal.
et in regem eligitur, non riatus iiatisjraefcrlur, et , LXXVIII).Sacerdotes suis fugati sedibus, sicubi pax
quem iiecdum terra susceperat, terrae dpriiihus de- el quies aliqua in riioiiasteriis vel Tocis desertis
sigiiaiuf. Praebet electicni rex consehsum, laeti iiiveiiiebafur cpnimunem miseriam deplorantes de-
prajbent proceres sac:-amentuin, et ihusitalo hilra- liiescebani. Iuter qubs vir venerabilis .Bry.cliiwal-
culo in ejns fid-.'lilatejurarunt qiii Ulrum nascere- dus Wiiitoniensisepiscopus ccenpbium Glastonieiise
5.5 B. AELREDl ABBATIS RIEVALL. OPP. PARSTI. — HISTORIGA. - 'V 7«
riiCerens ac tfistis ingressus, bratlpnibiis vaeahal et A dia, adeo nt quis cui crederet, qtiis.cuimenlis suie
psalmis. Qui cuin aliquaiidopro regni plebisque;[li- seereta. eoniinilleret Bescifelur. Plena erat piodi-
"beratibne] preees laerymasqiie prbfundereti quasi tof Jbus insula : riusquani iuta,:Tides,nusquam siiiD
ia liaec verba prorumpens ::. El tu, inquif, Do-r suspicione amor, serriio sine siniiilatione. Tandem
roirie, usquequo? usfjiiequo":avertis faci;m. tuatii, ep usque pfoditio. eivilis et astulia processit liosti-
oblivisceris iriopiae nostrae eifiibulalioiiis nostrae ? lis, ut defuiieto fegemagna pars insulae legitiinis
Sanctos tuos occiderunt, altafia tua suffoderuitl, et abdicatis baeredibus Cnutorii qui regnunl irivaserat
noii est qui redimat nequC qui salvum faciat (Rom. nianus darejit, peremptoque invictissimo rege Ead-
xi). Scio, Domine, scio, quia ohinia: quae fecisti "muiidd patefni lionoris simul ej, laboris baerede,
Hobis, in vero judicio fecisti ;: sed nunquidin aeler- etlaro fllios; iejus adbuc m eunis agentes bafbaris
-fniraprojiciet Deus et rion/apponet nt complacitior mitierenl oecideiidos. Exhine Cum Cnuloni oriinia"
sit adliuc ? Eritne, Domine Deus meus, eritne flnis pfo volo cessissent, limeiis ne liaeres legitimus re-
Tiorum mirabilium ? aut in aeternura tuus in iios gnum quod s.ibi'jrire debebatur, aliquando Normau-
niucro desteviet et percuties jusque ad iriternecio- iiica iultus virtuie reppseeret, ut diicis sibi arctius
nero ? t iriter preces taiidehiet Jacrymas fatigatum eolligaret affectutti, Emmaril defuncti fegis reli-
sopor suavis excepit ; viditque per somnium ccele- B ? ctam duxit uxbrem. Emensb autem lempore Alfre-
siem.ehorumCum Jumine beatissimumque Pelrum dusj Etlwardi Traier, ob maternum cPlloquium in
in eminentiori IPCOcoiistitutum, dighum tantae ma- AngliaLmtran^veetiis, .'iriaudita crudelitate ab ho-
jestali liabilum -pr-efereiiiem>yisebatur anie eum stibus civibusque periihitur. Tiiric Edwardus otnnj
, yir pi'8eclai*ivultus in fornia deeenli regalibus ani'.- Tiiiiriaiio deslifutus auxilio, yiveljat exsul patriae sed
ctus insigniis • quein curiipropfiis nianibusaposlo- npri jiistilise, regjii non fidei, iionoris non vlrtutis.
lus cbnsecrasset et unxisset in regem, monita sa- Timebat impiorum, qiias saepe fuerat espertiis,
lulis" adjecit, pi'a3cipueque Caelibemvitam .cpmirien- iiisidias, et pe a suis prodereiur, vel ab Iioslibus
dans, qupt_"esset annis regnalurus apertiit..Obslu- emefetur ad inortcni pluriroum formidabal.Irivento
pefaclus prsesul tanli novftate njiraculi, pellt sibt a autem consilio 'S-iluiaiT,mofe suo Deb prosferiiifiif,
saneio visionis hujus niysteiium levelaii, de slatu etliujusmodiverbis suairi deplpfans; soliludinetu :
insuper regni ef iiistantis Une periculi aposlolictim c Ecce, inqult, doniine, non est niihi auxilium in
exegil oraculum. Tunc sanetus vultu placido intuens mej~et necessarji mei recesserunt a me. Amieimei
iiituentem : « Doniini, iriquil] o praesul, Doriiitii est e't proxirai mei adyei*sumrne appropinquayefuiit et
'
regnum, et ipse. dominabitur in filiis hoiriinuiij. >_ ._,steterunt. Pater nieus pPst multps labores' rebus
ipse traiisfert fegna et mutat iiiiperia, et propier humanis excessit, ffatrcs meOs crudelitas persecu-
peccata pppuli regnare facit bypocrjtam. Pcccatum tofiim absorbuit, iiepoles in eicsilium acti sur.t, nia-
peccavit pOpulus tuus Doriiincj., et tradiditcos in ter aemuli liostri nupliis tradita ex hosie milii vi-
manus gentium, et doniinaii jsuiit eorum qui ode- .trieuniTecit. Ita reiiclus suiri ego solus, etquaeruiit
:runt eos. Sed :.:pon obiiyiscetur niisereii Deus, rieC aiiimaiti ineaiJi. Sed tilji, DoiHtne, derelictus sum
. coniiriebit ini ira sua misericordias suas. Erif enihi, pauper, jiupiilo tu eris adjulor. Tu quondam Ead-
cum dormieris cum pairibus tuis sepullus iii senc- winitni nobilissimurii gehlis riostra; virum exposi-
ctute bona, visitabit Dominus populuniisuum et Tuni morti mirabiii modo el vita; leservasti et re-
Taciet redeiiipiiOnem plebis ! sute (Luc.yij. Eliget gno. Tu illttd deciis Angliae sanctum Osvraldum
etiihi sibi virumseCundum CPf suum quifaeiet om- regem faciuni ex exsule, pef sigiium crucis reddi-
nes volunlatcs suas, qui, nie opitulante, regtium disii cuiictis liostibus foVtiofeni. Si igitur fueris
adeptus Anglorum Dauico furori linem imponet. meeum et custodieris nie, el reduxeris nie inre-
;; Eril eiijni acceplus Ded et; gfaliis hoiniriibus, ama- gnurii pairis iriei, eris tu mihi seroper inDeum, et
bilis Civibiis,; ferribilJs TiOStibus,. utilis Ecclesiae. •ibeatus Pelrus apostolus, in patrpnum ; cujTis san-
Qui cum praeseiipfiini tefmirium reghandi iu ju- 0E ctissimas reliqulas in urhe qua ciim suo cbapostolo
.-stiliai ci pace compleverif, laudabilem vitani sancto requiescit, 'le'*arinueiile, te regente, te cbmilaiite,
liiie coticlucJet.';"»Quae onjriia in beato Edwai*cio me visilaturunii Vpfomitto.\\ Dixerat, et exhinc Vir
completa -rel exiius Coiriprobavit.Expergefaetus|poii- Ijeatus fide-robustior, spe alacrior , exspecians
tifex rursus ad preces lacrymasque cpnvertilurj; et exspectavitiDoniinUm etiipri esl confusus ab exspe-
Ticet feiicilatem suae;gentis rion esset ipse visiirus, Ctatione sua, Cuuforie enim rebus huiriariis exem-
: de maiorunJitamen flne certiiseffectus,gfaliasagens plo, filiisque ejus inimaiura mdfte praereptis, A.ngli
-.";Deo pluririium gralulabatui 1. Eaclus igiiiir anima;- Danlco jugo quasi ab .(Egyptia «ervilute Tiberali,
; quior; pppulis pa^nitenliam praedieabat, quibus Dei bealum Edwarduni cui necduip riato iota insula
niisericoftjiam : non defutufarii~ constanlissime| pol- ficlemTecerat, in regem elegerunt, quem cum sumnio
i licebalur. : '-'': . iioriore iijaxjmpque omniuni tripudio receptum in
De initiis regni ejus , eide fratre, el nepolibus; Angliam , arcliiepiscopi Cahtuariensis seilicet et
ejus. .-Eboracensis cum univefsis fefe Angliae. episcopis
Slabat adhuc spiritus procellae et exailtati siiiit; iiijxeruiil et cpflsecraverunt TnTegeni. Qu-etuiic
- fiuclus ejus
exlernisque malis accessit civilis discor- Anglis gloria, qnae liinc in commune laelitia, cum
748 ',•-.._- VITA S. EDWARDI REGIS. .740
icdisse cernerctur anliqua felicitas, et qtiaefere de- A matris ejus upminis suayitate con.Jittis, ntinc ter-
sperabililer plorabaturi, aniissam reciperet in Ed- reris, nunc blandiens, riunc erudiens, nitnc censo-
**vardopopulus. paeem, proeeres gloriam, ecclesia lans prcferebatur. Nullus unquam eum vidit aut
libertatera. Tunc elevatus est sol et luna sletit in inflatum super-bia, aut ira effrenatum, aut delione-
ordine suo, qtiando Edvrardo glofia et lionere co- statum gula ; qtti quidem ol) inhatam -si.bisimpli-
Tonato, sacerdotes sapientia et sanctitate fulgebant, citalem etbirca cmnes sinceritatem fa.lli forle ali-
monasteria omni religione polleliarit, clerus in ofli- quando potuit ut iguorans cxcederet; sed riec im-
eio suo, populus stabatin gradu suo .; videbatur pelli ira iiec concupisceritia illici ut scienter delin-
etiam tefra fecundior, aer salubrior, sfol serenior, queret. Nam pudicitiam in colaudarenon est ne^
maris ur.da pacatibr, quoniam diu rege pacifico cesse, quae ei in exsilio gi'ala, in adversilate sOcia,
regnante, in unp vinculo pacis omnia couveriirent, in prospefis eomes individua perseverabat.. Rrae-
utiiihilpestilentiosuraesset in aere, njliil in mari terea;supraiiumanunrmoduiii pecuhiae conlemptor;
lempestuosurii, in lerra nihil iufecundum, nibil nec in earum amisslone tristioi', ncc-in adeplioiie
inordinatum in clero, nihil in plebe tumniluosum. videbalur hilarior. Sane; Iiujus tanlae virtulis nnum
Fama tantae felicilalis ipso suniente imperium, ad ponamus exemplum, per quod mira ejus simplict-
vicina quaeqtte regna defertur. _Reges et principes B las et cordis tranquillitas, iiiexpugiiabilis insuper
pro tanta rerum niutalione admiralipne procelluri- lenitas apparebit. Quod celebri sermone. vulgatum
tur, et cum tarilo rege fqedus"inire, amicitias jun- Anglorum universo orlii innoltiit; aliis regis sim-
gere, pacetit componere gratulantur. Imperator Ro- plicitatem admirantibus, aliis laudantibus ejusdem
nianus cujus cognatam regis nepos filius Eadmundi sanctitalem.
fcrrei lateris,. unus e_duobus quos exsilio Cnuto Qtiomodo fur, eo inspiciente, thesaurosejus furatus
damnaverat, uxoreni- duxit, tantae regis- folicitati sil. .'.."•.
;cprigaudens,:missis nunliis arctiori eum sibi ami- Recumbebat allquando lcclulo rex gfatia quies-
cilia foedprequeconjunxit. Rex Francpriim ei san- cendi ; sed aliquaj ut fleri solet, cogitatip somnum
guinis propinquitate vicinus, pacis factus est in- suspenderat. Accessit ad tlieeam aediluus in qua
tervenlioiie vicinior. Sic bealoi Edwardo noscitur ses regium servabalur, et aliqutd pro tcmpore sicut
convehire,,quod,de Salomonesac.ra Scriptura cPm- ei videbatur aut sustii-.it aut" reposuit. Deinde ar-
memorat: Cuncli reges ierrce desiderabanl videre cam obl.itus claudere, quidpiam operis alias facltt-
faciem ejus, et audire sapienliamillius (II Par. ix),; rus egreditur, AnimadveiTii boc puer pauperculus.
Sela lamen Dacia adhttc spirans et airiielans qui, -ut dicitur, ad mensas scutellis recolligendis
"-*
caedes, Aiiglorura interitum minabatur ;^ verum operani daret, et ad thecam accedens, iiauslum iion
quis. fuerit tanti conatus fiuis sequentia decdara- parvum nuinisriialum numerum in sinu recor.djt,
bunt. et exieiis, quo lulum interiin arbitrabatur reposuii,
De ejus veneranda conversalio-ieet jiwribus. Reveisus tlenuo, rege inspectante faciiius, ileravit.
In his omriibus vir Iieaius in gloriam non esi ela- Quod cura terlio attentasset, cernens,' ut credo, rex
tus liumanam, sed Dei in se bonilatem allius rein spirilu jamjamque thesaurorum adesse cuslo-
cognoscens, illud Sapientis sedulo meditabatur : derii, et fu.risvolens cavere pCriculum :. ImpPriune,
Principem te consliluerunl, noli extolli, sed eslo in inquit, agis, o puer. Si mibi credis, tclle quod habes
itlis qitasi unus ex illis (Eccli. xxxn). Hanc sibi. viet fuge, queiiiam, per^Matrem Domini, si venerit
tendi forniam proponens, suis se domesiicis praebe- Hugelliius <hoc enim erat regii cubicularii nomen),.
bat _equalem,saeerdbtibus liumilehi, plebigralum, neciinurii tibi nuriimum relinquet. _i Fugit p.uer,
compatientem miseris,largum egenis. Miraillicirca nec a rege proditus nec fugaius. Jam pedeni Tur
Dei cullutn deyotio, mira in ecclesiis et monasleriis cxiulerat, et ecee minister rediens et thesauros re-
construendis et reparandis sollieiludo. Nulla apud gios reperiens compilatos obsttipuit; pallor vultttm,
etim personarurii a-.ceptip, sed judicabal in jusiilia B trenior corpus invasit.""Angustiam. cordis et furo-
pauperes, et arguebat in aequttate pro mansuetis i*em_nientis clamof et suspiria prodiderunt. Srirgit
terrae, et cum esset rex sublimis solio, aiiro deco- rex, et qhasi riesciens quid acciderii, caiisam per-
ralus et ostro, erat tamen pater orphanorum et ju- turbatioiiis liujus inquirit. Quarii curii a caraerarip
dex viduaruni.-TIiesaUrus ejus totius oiibis res pu- didicisset: « Tace, inquit; forle ille qui cepit plus
blica videbatur, pauperum commune_aerarium,quo- liis nobis indigult ;habeat sibi, liobis suificit qubd
niam rex totiim quod babebat non suum aestimaris remansit. > Rbgp, quid hpc rege perfectius, quid
esse, sed omnium, si petebatur praebebat, si acci- hoc simplicius oculo ? quid tali mente lenius, qui
piebatur tacebat; verecundus. acceptor, dator hi- sua Turari vidjf ef tacuit, iiisupef ftiri consuluit
laris, qui nunquam obliviscebatur accepli, sed dati ad saluleni ? TJtvolet quisque accipiat, ego quod
proiinus. Lueebat in ipso etiam corpore interioris caecos illumiuavit, quod curavit claudos, qupd.ab
spirilus sarictilatis, cum singularis quaedam suavi- adversa valiludine multos eripuit, liuic ejus simpli-
tas appareret In vultu, gravitas in incessu, sim- cifati "et patientiae aestimo {jostppnendtiro, His, ut
plieitas in affectu. Sefifto ejus ex quadam dignitale " aestimOj.non inuliliter irisertis., Adnafralionis brdi-
ethilaritate.co^njpositus, et Cliristisemper et beatae " •' nem.redearaus.
' ' .
: ' ' '
PiTBOL. CXGV. m -
. '""';
1i7 _ B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARSU. -IIISTORICA. . 7ig
De casiis ttupliis-,el virgiiiitaie cjus etreginw:'A A amicos^suos regisque secretarios, ~iilfiliam suam
Gonfirmalo.Edwardi regis iropeiio, omnibusque regiis nuptiis dignaretur. Sed ct illi qui-Doroino
sumnfa pace ac pfosperitale Coirippsilis,prpcefes. suo arClioji inliaerebanl affectu,.prPditipriemcpmilis
de sueeessione solliciii, regem de uxore ducenda: quam saspe fuerant experti. plurimum fcrmidantes,'
conveniuriti Stupet fex thesauro metue.ns suo,-qui lioc Jpsiim pernecessarium regi arbitfabaniur.Tia
in vase Tietili fecondiius, facile polerat calore dis- non eadem licet intenlione, onines in eadem sen-
solvi. Sed quidageret? si obslirialius.obnitcfetiir,-' teritia-ii convenere. Ex uliiusque divltiis pafatuf
limebalne proposit.i sui prpderetur dulce secretunr: nuptiale .convivium, eomplent pbniiflces sacfanien-
si suadentibus prceljeret assensum, naufragiuiiTpu- tum, benedicitur puella inuxorem et in reginam
dicltiae forinidabat. Tarideni opporlune et impor-i coronalur. Corivenientibus igitur inutium, rex.et
tune insistentibus lulius cedere ralus, hujusmodi reginade caslilate servanda paciscuntuf , nec huic
vefbis suam Domino pudicitiam commendabat: fidei alium quam Deum lestem aestiniant adhiben-
« Jesu boiie, tua quondani misericordia tres pue- dum. Fit ilia conjuxmente',; non carne.;TJIe noriiine
ros iriflanlnias Clialdaicasilla.sos servavit (Dari. m). mai'itus,-iion opere. Perseverat inter eos sine actu
Per ie Josepb, relicto pallio nefafiae meretrici, cum coiijugali conjtigalis affectus, et sine defloratione
tifulo" castilatis evasif (Gen. xxxix). Admirabilis virgiiiitatis castae dilectionis amplexus, Diligit ille
Siizannae constariiia tua virtute de impudicispresby- sed nori corrumpilur, diligitut* illa riee taiigitur, ct
leris triumpbavit (Dan. xiii). SauctaeJuditlicasti"- quasi nova quaedam Abisacregem calefacit amore,.
tas singularis, quas inter regias dapes et infecun- nec dissolvit libidine, mulcet" obsequiis , sed desi-
dos calices Holofernis riec laedi pottiit nec lenlaii, deriis non eiiiollit. Et ue aliquis huic regis virluti
feijiirieam raanum in perniciem nefandi capitis fidem deroget, scial boc ieniporibus illis per lotam
ferro muniens, urbem exemit obsidioni(Judi(/t.'xiii). Angliam sie divulgafum et cfedilum, ut de facto*
Et quod excellit bis oriiiiibus, tu.unicam illam spem certi plerique de inteiilione ceftarenl. Quidani nani-
miindi dulcissimam dominamnieam, matreni tuam, que nihil ,nisi earnem et sauguihem sapicnles,
et eonjtigem esse voluisli Cl virginem, nec conjiigii simplicitati rcgia; hoc imponebaiit, qiiod compulsts
sacramentum castjtafis solvit signaculuro. Etce generi se miscuerit prodilprum, et ne proditores
'
ego servus luusetTilius ancillaetuae,qualitcrcunque procrearet, operi supersederet 'conjugali. Sed si
dileetor luus et unicaematris tii3__,non quidem ad tan - consideretur aroor quo*se cbmplectebaiiiiir, facile
toemajestaiislitaeaequalitaiempraesumptuosusaspiro, conleijiniiur talis opinio. Hoc idcircb jnserendum
'
sed ad aliquara hujus tantas rei simiJitudinem ti- C c putavi, ut sciatur neminem Tuhc de regis conti-
mens suspiro. Tu ergo, Domine meus, fili virginis lienlia dubilasse, ctim de causa taliter disputave-
Doroinaeirieae, tu, Doiniua mea, Virgo el MaterDo- rint. Praebet certe regia; caslitati lestiiiioiiium pu-
mini mei, sticcurriie, qualenus sic mi3ritale susci- -ritas meniis, quae ab ouini fsece vilii pulsantis
piam sacramentum iit pudicitiae periculuni nonin- eliquala,-et longe posita quasl praesentia coiiiein-
eurram. J Rege igilur procerum voluntali cohsen- plari et futura. potuit quasi prae oculis sita cbgno-
sum praebenle, quaerebatur virgo quae ei sanguiiiis scere, sieut sequens capilulum declarat.
liObilitale et morum lioiiestate tanti regis esset apia Quomodo inspiritu regem Dacim divino judicio vidit
submersum. "
complexibus. Erat inter potentes Angliae oranium ..-"'_.._
pbtentissimus comes Godwinus , vir niagriarum Adefat dies pro diei illius recofdatione festivus,
opum sed astuliae singulafis, regum regnique pfo- quo ad renovandam faciem terrae spiritus Domini
ditor,"qui doctus fallere et quaelibet dissimulare replevit erbem lerrarum (Psal. cui), et purgaiis
• consuetus, facile populum ad cujuslibet faclioiiis mentibus dtscipulorum, diviiius|igrtis illapsus (Act.
incliijabat assensum. Sed sicut spina rosam, gehuit ii) eos et illuminavit iad scieritiam, etliquefecit ad
Godwinus Edivam, quae quidem ex ipso' Iiabuit graliam, et induravit ad poenam. Ea die rex beatus
materiamcarnis, sed a Deispifilu magislerium ^-^-diviriis Jaudibus deyolus.assisiebat, exteriiis quidem
saticiitalis. Hanc dilecto sue Christus prtEparaverat sceptro i.nsignis, vesle splendidus, regio diademate
Edwardp, iiispiraiis ei ab ipsa irifantia castitatis eoronatus, iiilerius vero quod in bis honbris erat
amorem, odium vitiorum, yirtutis ajfectum.' lii. arbitrabatur ut stercora; qriod sacraroeiiti, susti-
annis puellaribus gravitaterii praeteudens anilem, riebatpro cohsCientia. Adftiit Angliaetola nobilitas
publicum fugiens secreta tbalami frequenlabat. investilu deattrato circumtlala vaiieiate, sacram
Ubi ri.on dissoluta otio, nec onerosa ftislidio, legere . diei solemnilatem et regiam majestaiem simtil
aut operari manibus consuevit, prnare miroarti- honore quo poierant venerahtes. Tgilur inler sacra
ficio vestes, sericis aurum intexere, quaeque rerum missarum solemnia quae in Ecclesia beali Petfi ce.-
imitari .pictura; lali opere ac jmeditalibne vilare lebrabantur, lotum se In se colJigens et spiritiialibus
lasciviam, colloquia iuvenum devitare. Erat prae- temporailia cuncla postponens; in sacrilicitini illud
terea pulchra facie, sed niorum probitate pulchrior quod pro salute omnium bfferebaiur intendit arii-
mulie. Itaqtte Godwinus ryolens sibi regis animum riniro, et sibi graliam, pacem populo, omnibus
"
quem ob iiecem fralris prodiliouesque non paucas - veniam suppliciler precabatur. Et ecce hofa iila
' Tipn
parura mctuebat, vincife arctius, egit pef ij.ua-spiritalis alimonia assistentiJjus iradebatur,
' "":_': '
*;.i*3 .-".; ViTAS. EDWAIIDI REGIS. "-: "?50
subito fex vuituTiilarioretereelior oculis, hrfisum'. A S-iblimavit Inimilem, i.ngJGfiiim corpnayit j parat
modicum, servata liamen fegia gfavilate,; dissol- reddere vola quae' distinxeruiit Iabia ejus.".-•P-afat
vittir. Mitari qî aderai.l, riec siiie causa; pi-aiier •--siimplus, separat. dpnaria, vocalisque lotius.-regiii.
cbnsueiudiiiem id ei accidisse sciebant. PeraClis priniatibus, Jiabuit ctim eis litijusmodi vel de statu
auleni pnljiibus quae ad tarili eultum diel ^periinere ; regnij vej de sua peregrinaiipiie.seiroipncm :•;
videbanttlr, risus ,s~ai-causani hiqui aniniadverte'- y : c.BenedictusDeusqui roagriiflcavit niisericprdiam
rarii sjbi petuut exponi.Mlle ut eral .niiraa.siniplici- stiahi facereriobiscum, qui visitavit in yirga ini-
•
laiis; simpJieilef quajrentibtts simplicitei*. omriia : quitales rioslras. (Psal, Ljtxxvni), et iu yefbefibiis ;-
confitelur Y c ..Gbnveiiii,•iinquieris, Dacis ciirii rege .- peceala npsti-a, pietalem siiam npn amovita-ribbis.
suo .antiquum facinus iterare, et quam nobis prp- Ecce qupiiiodo deposuii potentes, el exallaiil hu-
pttia diviiiitas^largita est • infeslare quietem. Tn miles, quoriiodo esurientes implevit'bonis, et divites,
pefchsyprie qnippe noslra qua casligans casligavit :. dimisit inanes (Luc. i). Pet me reges tegnant, ait
nPs. Deminus, ignorantes Dei iustitiam elsuam -: ipse: (Ptov. vni), et pr.ineipes jtisia Aecei;nunt. N.pn
exlolleiites viitulem dixertint.: Manus noiitahex- eixcidit,a .nobis quoinodo .Irriientibiis iri- h~jareclita-
celsa ei.rion Domlnus fecii hwc primia (Deul. xxxii). . tem nbstram ba baiis, facii sumus, opprobrium vi-
Quia vero Deus palribus Hosiris irattis Dacpruiri " cinisiiosliis,.subsdnnalio elillusio liis quiinclrcuilu
nos tradidit potestali, suis: id vifibus tribiieiitesj nosiro suifl (Psul, i.xxviii)i Aliis nainque iriieffeclis,
Taeile hoeipsuni et nuiic lieri posse arbilrabanluri aliisTugalis, aiiis jiigo ignominiosse sefvitutis op-
neseicijtes quia qui percutjt ipse et sanat, et qui pressis,, niliil.fefe honorisi, liilfiJ gloii-e hosiro
inoftiiieat ipse viyifical, ei qui deducit ad inferos generi reliquerunt.. Taiidem, defuncto palre:roep;
"fralribus
ipse et reducil {J fleg. il). Igitur fex Dacus, co- pefeinpiis,_ actis. ini.exsiliiim-iiepotibiis,.
aclo io-unum exercitu, hpdierna die venxis prp voto cuiri boslibus nostris in Giimibus fortana faveretj
flantibus naves parari praecepil. Coinportantur-ci- mihi profecio nilijl- spei siiperes^se.videbatui*. Ego
baria, arnia n.rivibusinfefuntur, naulae armatrienla vero contra speni in spem crederis, et DoroiiiT iril •
expediunti cerlis sedibus milites eollpcariluf.-.Jam .- seficOrdisenieiptuiu dederis, peregriiiationerii ineani
naves velis el.veia veritis Tiierant coiririiitteiida", ad sarictprnm aposlGlorum Jimina vovi.vctcieiriceps.
cuth ea hora qua roihi facies serenabalur, fex ini- . diviiiaenie pfoleelioni disppsltioiiique conrmisiYUJe
quus ob riimiam superbiam quasi senietipsum nen autem respexit in oralicjiiem meam ct non sprevit
suslinens, et pedes et crura siriuose idiyaricans, pfeceni njeam (Psol. ci), et abstulit opproijfiuni
cum incautius- iirium pederiT extendisset, e prora p irieuni (Eccli. XLvii. ), et -restituit me' ittTegriiirii
iabitur, etistatim abyssus vallavlt eum, et pelagus patris mei; instipef.cumujayit diviriis, auxitigioria,
cooperuit caputêjus. Ila ijle nobis.Iacum aperuit et cioiiis coelesiibus illuslrayit. Ipse sihe saiiguiiie
effodit eum, et ceeidit in foveam qiiam fecif (Escli. reljelles s.ubegit, liostes: subverlit,: et briiriia nbstra
XXVH),Percussit Dbminus caput de- donioiiriipji, amabili qu.adam composult pace. Absit, absit nt
maledixil sceptris ejus {Shbac.^m) eti universo- ex- tot et tantis ejiis beueliciis iiiveiJiamur-irigiali,
ercitui ejus yenlenlibus ul ftifbp ad dispergendtim quin polii_s: de niariu iiiitnicofum iioslfbrumiibe-
nos. Sicut absciso capite menibra omnia cphiabe- lati; sefyiamus illi-i.i justitia et veritaie.,Facianius-
sctiut, iia submerso principe nequahi exercitus que • quod ait PrPpIieia : Voveieel ieddite Dqmmo
dispergitur. Spero autem in Dbmiiio Deo med eliii Deq vesiro (PsaL LxxvJ.Decemite efgp irieeuhi,
duleissimaimatre ejiis, quod temporibus-roeis nul- quOmodo me peregririaiite legnum subsistat An-
lum babebit coriaius eorum effecium.Haec, suut glorum,-cjiia iege, qua pace, quo*judiee omriia
quae Cliristo revelante cognovi, et vidi etrisi et dispoiiantur; quis,cui praeferajur regioiii;quis castra,
- gavisus suni. Risum enim mjlii fecit Dpmiiins,et quls urbes, quis' privata, quis piiblica negotia pro-
^juicunque audierit cprridebit mihi. J Nofatuf teni- curet, Eiii auteim tiiius omiiium custos ct protector
pus et Iiofa; Mi.ttuntur in Daciani nuntii, de pnini- D Deus, et pacem quaro dedit ipse servajjit, iiobiseuni
bus diligenter iiiquiruul, Tnvetiiuntque sic omnia proficisceris, ei vobisctim i*eriianens, qulet ros
Iiora eadehi accidissb qtia Tjeatissiiho regi fueraiit ' cttslodiat ei uie reducat.n :; * -
cceliius revelata. Fatna auleni tariti c.rebresCerite AdTiane-vocem tota ifla multitudp eoiitreiniiii;
miraculi, cecitlil-tinior super. omnes qui audiefuiit ei Intefibreroprpdttntiaci*yniissiispii'iisquedoJofea!.
verbumi Et seieriies quia Deus ipse proEdwardo Jain janique manus Danica: iimebatur qttam ejus
'
pngnafet, iam Daci qitahi eaetefaejialiories inter-' meritis;evasefant, jatri jamque delctum Ifitotaitv
currentibiis nuntiis et muneriljus fcedus CUHIeo paliiarii fofmidabant. Enipit seririo in populuhi, et
pepigeruiit. ecce clamof,recce tpmultus, et quasi jarii sieVireni
Praceres tegni de tioto suo solvsndo aUoquiiur, et incendiajplena lacrymisiiisiila videijatuf.Videfes
-ituntti Romani diriguntur. pauperesnunc manus extendere ad coelurii.iiuifiruf-
Succedenlibus prbsperis...res. bealus.nequaquani stts iri tefrariTrtiere, et quasi mprituros fame sirex
suae sppnsionis esl ojjjitus, nec iii.die borioruni di_cederet;,:de-sep!iliu!a'tan.turn eli tiiniuio Gbgilare.
immemorfuit malofum.' Sed .'cogilans Ct recogiihiis Tunc qmues lii coiririiurie vpcifefantes in regem, se
- quanl-t sijbiTecprjt Doioirias,
qttt ditavit egehunjj non deserendos, se iion cxponeridos gJadiis, patriaia "
75f -. ... .. B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS II. — HISTORICA. '.732
liostibus non prodendam, nec dimitlendum pacis A reparandum. Exhinc legatarii pblalis muneribus
. obsidem quem Deo danle receperant, nec pro uiio, quoe sanctorum ecelesiis rex sanctus direxerat, ac-
ut pulabalur, bono tot admitlehda pericula allega- cepta benedictione ponlificis cum liiteris apostolicis
bant. Imperant. ponlifices, rogant prpceres, piebs laeti repatriant : transvectique in insnlam in con-
exlprquel, ut si non omiUenduni iler istud censu- spectu concilii quod propler boc ipsnm regia po-
erity, censealvel differendum.Tunc illetptlacrymis, lestas coegerat, epislolam.tradiderunt. . ;
iot vbcibus, iot precibus seurgeri senliehs, diu inter --.". RESCRTPTDM t-KPJE.. .'''
pieiatem et desiderium fluctuabat, quia et voto su- LEO episcopus, servus servoruth Dei, dilecto filio
persedere periculosum, el lanlorum precibus fleti- EDWAHDO Anylorum regi, salulem et aposiolicam be-
busque non cedere inhumanum arbilrabalur. Tan- nediclionem, '.-
dem quid aptius esset Deo scire desiderans,.peregri- Quonianivoluntatem tuam laudatiilem et Deo gra-
nalionem non quidem dimitlendam sed differendam tarti agnovimus, gratias agimus "ei per quenrreges
interim consulliusaestimabal, donec apostolicaeau- regnantetprincipesjustadecerminl.(Prov. yin}. Sed
ctoritalisconsilioel voluntate consulta, ex ejus sen- quia prope esl Dominus in omni loco omnibiis in-
tentia aut vottim redimeret ,aut implerel. His au- vocanlibas eum in veriiate , ei sanctiapostoli cum
dilis, tarila fuit omnibtis divilibus pauperibusque suo capite conjuncti umis spirilus sunt -et pias pre-
lael.ilia, ul Edwardum suum rursus sibi redditum , ces wqualiter audiunl; el quia constat pertclilari
rursus rcvocatum exsilio aestimarent. Agit uhus- regionem Anglicam ex iua discessione qui freno
quisque pr.ogradu su.o,'pro.officio suo, pro facultale justiiiai tumsediiiosos ejus motus cohibes, e$_a\i-
sua, ut regern dilationis non taedeat, aliis oralio- ctoritale Dei et sanctorum âpostolorum et sanciai
nes, eleemosynas aliis, suam etiam pro.eo peregri- synodi absolvimus le a. peccato illius i<oti pro quo
naiiohem npnnullis promillerilihus.'Dirigendi mox Dei offensam times, et ab omnibus negligenliis et
ad sedeni apostolicam eliguntur legati arch.iepisco- iniquilatibus tuis , ea nimirum poteslate usi quam
pu.s Eboracensis Aelredus, episcopus/Winloniensis Dominus in bealo Petro concessit nobis, dicens :
Hermannus, abbates praeterea duo speclatae reli- (. Qumcunque solveritis super terratn soluta eruut
gionis, cum pluribus aliis tam clericis quam laicis. el ,ih coelis(Maiih. xvij, i. Deinde prmcipimus tibi
Paraiilur interim necessaria,: susceploque a. rege sub nomine sanctce obedienliceet pmhitentim, ut ex-
mandaio ad urbem proflciscuntur. Credendum Dei pensas quas ad iler islud paraveras pauperibus ero-
aclum providentia ut regii responsales congregatam ges, el cmnobiummonachorum inhonore sancli Peiri
ibi synodtun maximam reperirent, in,qua praesi- C apostolorum principis dut novuni constr.uas, aui ve-
denle beatae reeordationis. papa Leone de negotiis lueium aiigeas el emendes, et-sufficienlia viciualium
ecclesiasticis traclabalur. Gaudet in eoruih adverilu fretribus de tuis reddiiibus consliiuas, quatenus
illa. sanotorum pfaeclara societas, et quasi sibi duni illi assidue inibi Deum laudaverint, et sanctis
missurn de ccelo solatium, tanlorum patrum prae- augealur gloriaet iibi indulgenlia. Gui loco quid-
senliam s.usceperunt; magnum Dei munus judican- quid coniuleris vel collatum est vel conferelur, ut..
tes quod a finibus lerrae tales viri tali tempore lali ralum >sit aposlolica auctoriiate prmcipimus, et ut
conVentui pceurnssent, Igitur, palre beatissimo sempet habitalio mondchorum sit,et.nulli laicis
praecipiente, nunlii causam pro qua venerant di- personm liisi regi subdatur. Et qumcunque privilegia.
cturi prccedunt ih mediiim, palribus qui assidebanl ibi constiiuere -volueris ad honorem.Dei perlinen-
praebenlibus cum summa deyotione silentium. Ex- lia, concedimus et robustissinm aucforitate confir-
ponunt desiderium fegis e.iregnipericulum, dispen- tnatnus, et infractores eorum mterna mqlediclione
dium pacis, clamorem pauperum, lacrymas orpha- damnamus. : .- :
nofurii , obductam eiiahi necdum recenli plagae De visione qum apparuil ciiidam> incluso -de ipsa.
cicatricem assereban t, quse Daniea rabie' Anglis •--;_ .:. rege. ,-: ,.=. _.-./
inflicta,î rex discederet, acrior timebalur. Silen- D De sponsalibus regis litterisque pontificis oracu-
tibus nuntiis, sonuit in ore oraniurn graliarum lum cceieste concurrit, quod non longe agentibus
actio et vox laridis. Prsedicatur cirea Deum regist nuntiis yiro cuidam sanctp quid Roinas."ogisscnt
circa regem plebis devotio. Mirantur manstietudi- nescienti, apostolorum.principe sibi apparerite,
nem David, prudentiam Josepli cum diviliis Sa- personuit. Erat yir isle dilectus. Dep et hominibus,
lomonis ih-lali principe convehisse. Tandem suinmo qui specu subterraneo muliis annis inclusus, suo-
ppnlifice dictante seritenliam , omhes in commuEe rum erat meritorum sliperidiis jam vicinus.. Buic
decernunt pro pace regni, pro ulilitate EcclesiaB, Pelrus beatissimus in visione noctis assistens, cum.
pro necessijtate panperum et quielemonasleriorum, irietum vocis ac yultus lenilate. depulisset:- c Rex,.
regem auctor.itate Dei et beaii Petri, praesentis inquitj Edwardus pro voto quo «e cum adiiue ex-
etiam sacratissimaa synodi^, a voti hujus vinculo sularet astrinxerat, pro fegni etiam pace plebisque
so-lemniter.absolvendum, expensas paratas ilineri consilio, pro pauperum quoque necessitate prece-
pauperibus erogandas. In voti recompensa.tione que sollicitus, Romariam lEcclesiam do omnibus
conslruendum in hpnore beati Pelri regiis copiis credidit Consulendam. Noverit ergo se mea aucto-
monasterium.Tel aliquod destrucliim- a barbaris ritate ab.liac alligatione solulurii, et de ccenobio
.735 -X. ; ;\ VITA 5. EDWARDI REGIS, '_ 75i
admei honorem nproinis construendo a summo A nienler aplaturquod scfiptum est; Bealus vir qui
pontjftce suscepisse; salutare mandalum. Incun- inventus est sine macula, et quiposi aurum non
" ctanter-ilaque
litleris apostolicis fidem. habeat, dbiit, nec speravit in pecunim ihesauris (Ecc/t.-xxxi).
prseceptis obediat, corisiliis acquiescat.-A me enitri Invenlus sane sine tnacula ob privilegium castitatis.
egfessus «st sermo, querii sibiquondam jpalro-- Post aurum non abiil, quod; potius dispersit; nee
num eiegit, me coniitem, gratiae.lafgitorem. Est speravit in thesauris, quos ih Dei opere" non tam
autem.mibi locus in occidenlali parte Londonia^ mihuit quam consumpsit. Quis est hic, et lauda-
rum, a roe eleelus, mihi dileclus, quem quondani bimjis eum? Fecit e.nim mirabilia in vila sua, red-
niihr propriis maiiibus cohsecravi, iriea nobilitavi dens caecis visum , et claudis gressum, fugans fe'-.
pfaesenlia, divinis insuper .miraeulis iiliistravi. bres , et paralyticos sanans et diversas hpminuriv
Thorneia nomen est loci, qui quoiidarn ob peecau yalitudiries curans. Ex quibiis aliqua huic opefi
populi barbarorum tradiius poteslaii,; pauperrimus jignum ducimus inserenda. ''-" - ;
ex divile, liumilis exsublimi, ex nobili faclus est De contraclo quem rex sanc.lus poriando: curavit*
«OHtefnplibiliSiHtine rex nie praecip.iehte iri habi- Cum in civitale fegia in pajatio juxta beaii Petri
taculuni monachorum suscipiat repararidum, sub- basilicam rex. pacificus aliquando mpraretur, su-
liniandum aedificiis, possessionibusampliandiim. - pervenit vir quidam miserabilis Hybernicus gehere,.
Hon erit ibi illud, iiisi dpmus .Dei et porta cceli secundiim proprielatem lihguae illius vocabulo GilV
(Geti. xxvin). Ibi .erigenda.est.scala, per. qiiam de^ leniichel, pedis utriusque privatus officio. Nervi
scerideiiles el ascendentes .angeli (ibid.), preces et eriim. in poplite conliacti, ad poslefiores corporis
vota Iiominum Deo perferaiit, et feferant gratiam. partes crura felorserant, tali natibus inliaeseraht.,
Inde. ascendenlibus reserabo januam paradisi, ut iiiiniersi carnibus pedum articuli a Iumbis ejus et
ex officip.quoil meus mihi injunxit Dojriinus ae. deorsum corpus omne. pervefterant. Porr.ectjs terra
Salvatof, et ligalps absolyam, et absolutos susci- tenus manibus scamnis supposilis repebat, etfactus.
piam et quam eis delictum obcluseraf, juslifieatis sibirnet ipsi grayis, trahebat se pbst s.e, misefabile
patriae porlam coelestis aperiam. Tu autem omEia spectaculum intuentibus praeiieiis et.multorum in
cnffiame audisti et didieisli lilleris tradens, milte se piovocans pietalem. Accessit ad cumulum infe-
qui peiferai regi, ut Deimunere" duplicato', et.de licitatis rei inopiafaihiliaris, ob quam famis-ihjufia-
&bsolutione securipr, et iri praecepti exsecutione et inclementia aeris tabe simul ac macie semesum
dev.olior, in mei aiitem dileciione et obsequio re- corpus illud affecerarit. Hic igitur .cum curiae irre-
periatur prbpensior.- s His diclis, Iux cum loquente r repsisset, et se regis cubiciilario oblulisset: «Itane,,-
disparuil. Ule nihil moratus, ae citp notario, quae inquit, ilugoline, nori riie respjcies ? non miserebe-
videratvelquae "audierat, schedulae litterisqueicom- : ris? non te mpvebit uniiis.hpminis lanla calami-
niisit, et tradens epistolam bajulo, ad curiam quae ias? i El ille : « Quid me vis.facere ? » Cui pauper ::
multis tune mi,llib.usaberat, ut ei fueral Impera- A- Sexies, inquit, sanctorum aposlolorum limiua in-
lum direxit. Ea igitiir die,. loco eodcm, ih £odem urbe qua requiescunt, ita miserabiliter repens ut lu
concilip quo legati redeuntes ab urbe aposlolicum ipse nunc nspicis, visitavi, sanitatein vero necdum.
retulere mandatum, epistpla eiiairi viri Dei regi promerui, quahi taincn milii Petrus bealissimus;
pra?sentata profertur in me.dium,'Iectoque sancti rioh negavitsed distulit, sbciuiri in boc miraculo
papae Lepnis reseripto, loeo sequenti beati senis habere voleris Edwardum, quem sibi noyit in om-
apices recitantur. VOQO -exteriori.ac jubilo interiori ijibus esse devotum. Jam enim nunc septimo pro-
behedieitur Deus in donis suis et laudalur in om- Ieeturu.s ad urbem, alSipso sanclo apostolo inmatir-
iiibusoperibus suis. -Mirantur oinnes regis sancti- datis accepi, regem adire_, apostolicum perfprre'
tateni,,amplectuntur apostoli glofiam, confifniantHr' praeceptum, ut jne suo s'a'ero subvectum dorso ad
~in flde, spe a terrenis ad «oelestia attollunttif, iii eeclesiamejus quae palatio vicinaest perferat^ re-
Dei amore sihcerius accenduntur. Deoraeuli veri- D cepturum si id. fecefit meritis ejus membrofuni
tate nulla pptuit esse cunctalio", cum in Wigomensi meorum integram sanitatem. t .HaecTiibi nuntiatai
provineia.virille ab hpminum conversalione seclu- sunt regi, agit De6 gralias,seque paritiirum apo-
sus, quid Romae.egerint, quid in mahdatis acce- stolo, 'nec inopi defuturum sed praebiturum obse-
perint, quandove rediefint, scire npn nisi Deo re- quium, ut in mandatis acceperat, pollicebaluiv Sci-
velantepotuit. Tuncrex laetus et alacer, ut ei fuerat tatus mox aeger accessit. Rex utspiritalis-illeiasinus
cqnstilutum, pecuniam quam in êregrinalionis fortis ac cubaris in terminis supposuit, bumeros.
suae splatium procuravefat dispersil et dedil paupe- suos ad portandura. Audiiehmc, omnesgentes, au-
ribus (PsaL cxi), opefiqpe injuncto intendens ahi- ribus
percipite qui liabilatis terratn (Psal:. XLVIII).
mum thesaiifos effudit. Insuper et trlbutum illud
Congfegamini ad spectacrilum, quale circus nullus.
gravissimum quod tempore patris sui primo classi unquani praebuit, nec theatruni flnxit. Pendet ab
.Danica3 pendebatur , postmodum.vero iisco fegio ,-Immero tanli principis pleiius sOrdibus pauper,
annis singulis inferebatur, regia libefalitate remi- .
squalidis mahibus bracbiisque squamosis regium
sit, et ,ab ohere hoc iroporiabili ih perpetuum An- illud pectus - cpllumque complectitur. 0 mpnile-
eliam absolvit; Undesaneto liuicreginon iriepiiv.e omni gemma
splendidius> o twguem primi pretio.-
; "5*5 ,B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. QPP. PARS II. — HISTORICA 756
siorem auro, omni electro fulgentiorem. Interea ex A pali eahi-sede voluit esse sublimem.Cui sanctus
Essistentibus ridebant honnulli, alii a paupere.illur Meililus quem bealus papa Gregorius cuhi pluri-
sum regeni joeabantur, alii jusli simplicilatem. et bus aliis misefat iri adjuloriutn Auguslino, fnerito
inansuetudinem ..faiuitatem .iiitevprclabanliir/Ecee siihul et honore pontifieali primtis oniniuni .prse-
liovus'David saltus ct "plausus..ecce novus Micliol- fuit. Volens autemi rex utrique aposlolo se gratum
epiftemptus el risus. Quibus lamen erat-'niens sa- praestare, iri oecidcnfali parle ejusdem civitatis ex-
nior, foliciorcm eum sub tali sarcina quani sub tra muras, in bonore beati Pelri monasterium iir-
corona aurea judicabant. Tu eiiini, ChristeJesu,tii signe fundavit, multis illud- donariis ornans.etdi-
in-paupffs portabaris, qui qupndain in paupere tans possessionibus. Venerat aulem teinpus quo
quem Marliiius lexerat legebaris.. Sed hoc lurie eeclesia in eo fuer.it dedicanda, paratisque pmnibtis
-oraculo, lioc nunc miraculo prodidisti. Cum itaque pro loco, pro lempofe, pro monasterii dignitate,
Oiieiatusnobiliillo onere rex paululuniproeessisset, agerite etiam ea nocte in! teiitoriis episcopp,dies
subito nervi quos ihveteraius ille mofbus contraxe- . crastina praestolabalur. Magnaplebis exspectatio,qua5
ral extendunlur, meatus sariguinis quos venarurh adbuc rudis in (ide, liis solemniis interessenon so^
figor obcluseral, reserantur, riganlur ossa, carnes lum pro devotione, sed etiam pro admiratiohe gau-
inafcidae recalescunt. Emergunt a earne ariiculi, oB debal. Eademnocte piscatori cuidarii in Tliariiciisis
pedcs solvunlur a. nalibus. Distendit bomo crura fluvii, qui eidem monasterio subterfluit, ulteriori
ppplite jahi ftexibili, sanieque cum sanguine' pro- ripa, in liabitu peregrino beatus 'aposlolusPet us
Uuente, vestis regia ornatur potius quam fcedatur. apparens, promissa niercede trahsponi"se abeodem
JanVlunc satisesse clamant omnes sanatum Iangiii- et peliit et prbmeruit. Egressus autem e navicula
duhi, onits bb sordes ulceruni jam. deponendurir. piscalore cer.nenle ecclesiam irigreditur; et eece
Ille memor praecepti quod suscepefal, sireharum subilo liix casieslis emicuit, miroque splehdore col-.
canlus obturata aure pelransiit, ingressusque ec- -luslrans omnia, noctem convertit.in diem. Adfuit
"
clesiam,, ante saiictuni altare holocauslum quod cum apostolo multitudo superfaorum civium egre-
detulerat Deo ae bealo Petro resignat. Suscepit ab dientium etingredienlium, etchoris hymnidicisprae-
humeris sancti paupereai magnse religionis A'ir euntibus melodia coelestis insonuit. Oninia plena
ipsius sacrisla eeelesiae nomine Godricus, lotisque lumine, oirinia referla dulcedine. Aures "angelicas
raembris ulceribusque curatis, paulo post sarium vocis mulcebal jucunditas, nares indicibilis odoris
etincolumeiri dimisit. Stetit supia pedes suos honio, fragrantia perfuridebat,; oculos lux coelestis illustra-
ac soiidatis basibtis ejus et plantis, regi praesenla- bat. Videbaniur quasi mista terrena coelestibus,
tur. A quo ilineris suseepto viatieo, benedieens C biimana conjuncta divinis, et quasi in scala Jacob
Deum pfofectus est Roniam, aclurus beato Petro angeli descendentes et ascendentes (Gen. xxvin) in
apostolo gralias, et sancti regis nierita praediea- illis sacris solemiiiis visebantur; Quid'plufa ? Per-
tiirus.ubique. Ad tanti tcslimOnium miraculi, scam- actis omiiibus quae ad ecclesiae dedicalioneni perti-
na quibus miser ille repeiis iuhiti consueverat, iri nent solemniis, redit ad piscalorem piscium pisca-
ecclesia_ suspeiiduntur, gratum speclantibus prae- tor egregius hominum. Quem cum divini lumiiiis
bentia speclaculum, et regis sariciitalerii advenien-= ftilgoreperterritumalienalum pene sensibus reperis-
iibus osiendentia. Hoc profeeto miraculum ad di- sct, blaiida corisolationebominemsibi, ariimumred-
ligcnda simul et veneranda beati Pelri roerita maxi- didit raiioni. Ingrediehles cyriibam" simul utefque
taura sancto regi praebuit inceiilivum , el ad opus plsealo!', inier loquendum apostolus bominerii bis-
qttod in ejus npmine inclioaverat consumiriattdurii deni quibhs se quondam magister suus convehiens
ct desiderium igriivit el illexit affeclum. Yerum.prae verbis: « Nuhquid, ait, pulmenlarium nori babes?'
caeleris quaebeato Petro per Arigliamconsecralasunt — Tuni, inquit, inconsuetaj lucis perfusiohe stu-
loca , liunc polissimiim restaurandum elegit, quia pidus, tuin ex.speclatione lui delentus, iii~b.il-cepi,
:iion solum, ut supra diximus, ccelestis visionis ora- n sed promissam a te inercedem securus exspeelavi.»
culo, sed etiam ahliquissimt aileslalione miraculi . Ad liaec apostolus : « Lava riunc, inqiiit,- retia ad
istuni ei didicit prae omnibus chariorem. Quodlicet caplufara (Luc. v); » Paruit impefanli piscaior, et
praeler materiam' esse videalur, ad oslehdendam mox implevit rete piscium maxinia riiulliludo.
iamen regisin hae elecliorie induslriam, liuicoperi . Quibus ad fipam extraetis : £ Ilunc, inquit, apesto-
; nostro credtmus inserendum. lus qui caeteris magiiitudine pretioquepfaecellii,
- Mellilo ex mea parte piscem defef episcopo; 'Pro
'De ccclesia }f'estmonuslerii qiiain sanctus Petrus
.' dedicavit. • naulica vero mercede caetera tibi tolle'.'.Ego sum
Tempore quo fex Aedelbeitus qui regnavit in Petrus qoi luquor lecum, qui cumi meis concivibus
Cantia, praedicante beato Auguslino, fidei sacra- cohstructam in meonominebasilicam dedicavi, epi-
'"
menla susceperat, nepos quoque ejus Sebertus scopalem benedielionem meaesahcliflcalionis aucto-
oriciilalibus fidem eodem epi- fitate praeveni. -Dic efgo pontifici quae; vidisti et
qui Anglis praefuit,
scopo.c.vangelizante suscepit. Hic Londoniis, quae audistiy luoque sermoni signa pafieiibus impressa-
regni sui metropolis babebatur, intra; muros eccle- testimoniuin perhibebunt. Supefsedeat igitunledica-
' fjjsmjii honore Pauli beatissimi construens, episco- lioni, suppleat quod omisimus, Dominici videlieet
""
757 - '. VITA S. EDWARDI REGIS'. "'-,-- 758
corporis_et.sanguinis sacrqsaricla mysleria,pbpu- - A fieri:volens omnibus etiam prodesse desiderans, ut
lumqueerudiens sermoneetcOnfirmansbenedictioiie,, lpse de.suis securior euiceretufvêt aliis ad salutem
nbtiiicet omnibusjiunc locum me crebro visilalu-., v Joctrina aposlolica praeberetur, cum Aeldredo Ebo-
rum, hic me fideliuriivocibus elprecibus adfuturum.. -racensi afchiepiscopo dno miltunlur in pontifica-
Sobrie vero, juste et piein hoc locovivenlibus (Tit. n)) tum electi, Guiso.scilicet ad ecclesiani Wellensem
cceli jariuam reseraturum. » His dictis, clavicu-- ' Waldeius vero ad-Herefofdensein. Qui praesente eo
1-arius coelestis disparuit., Et jam .nbcturnis fehe-- : cum quo venerant afc.liiepiscopo, a domi.uo papa
bris finem dedit aurora, cum beatp MclliloadI muhere; consecrationis suscepto, in concilip qifod
fuluraededicalioms celebranda mysleria prOcessurp,, In Lateranensi palatio, Dei,ut credimus, tunc nutu,
cum pisce piscalor bccurrit. Quem cum episcopo> v forte convenerat, fum caeteris patfibus bonori-'
resignasset, omnia quaeei.ab apostolo fuerant man-- fice consederunt. Dejnde tempore opportuno. cum
data proscquitur.Stupel pontifex, resefalisque sa-.- litteras regis in mediuin protulissent, caetera quae
crae basilicae valvis, videt pavimenlum utriusque. eis fuerant imperata adjieiunt. Favet votis regiae
alpliabeti inscriptioiie sigriatiim, parietem biss.enisj sanclitatis summi ppnlificistotiusque sacri converi.-
in locis sanctificalionis oleo litum,'iol cereorum re-. . lus unanimis rationabilisque scnleritia. Acceplaque
"
iiquias duodenis crucibus inhaerere, et quasi recentii sancti palris epislola, niliil omnino adversi toto illo
respersione adbue cuncta madescere. "Kihil ulle-- iiinere passi cum summp tripudio regi patriajqu.e
rius anibiguitalis dehis quae piscator aslruxerat , redduntur. .
ii: cujusquam animo potuit residere, cujus asserlionii LITTERJ3 REGISADKICOLAU8I PAPAM DHIECT^;- . . -
signa coelestia testabantur. Refert lia^c episcopus; Summo universalis Eccleshv Palri NicoiAOj ED,-
populo et mox una vox omnium pulsat coelos lau- WAUDUS, gralia Dei Angiorum rex, debitam sub-
danlium Deum et benedicenlium, qui ad fidem jeclionem et obedieiiliam. . ;~
; omnium.confiriiiandam, in bujus templi sanctissimi Glorificamus Deuni quia curani habel electm su(8
"dediealioiiecoeli terraequepalriam unam fecitrem- Eccksim, quando in loco boni prmdecessoUs vos
publicam. Dant fidem lnifaciilo piscatpris illitts optimum successoremconstiluit. Quapropierjuslum
:tota successip, quaa sicut a paire acceperant, totius judicamus apud vos velutad solidampetram acuere,
. emolunlehti quod cis ars ifla, deinceps conluiit, ei probare omnes bonas actiones nostrqs, et vestram
-beato Petro eique servientibus offerre decimas nba noliliam aiquesocieialem in bonohabere,quatenus eas-.
desunt. TJnus lanieft semel.fraudem ausus ihferre, 'donaliones et prhilegia qum obtinuimus apud prmde- -
mox tam diu.arlis caruit beneficio * donecêonfes- Q ( cessoremveslrum, renoveliset augeaiis nobis; videli-
.-sus reaium,el ablatum restiluefet, et promitteret cet, MIquod ille injunxerat nobissub nomim obedien-
. .cofrectioneia. . -: lias et pamitenlim.propter votum quod voveram ire
Deresponsalibus iterumad dominum papath directis Romahi, et in remissionemomnium peccatorum meo-
:....' . per ipsum regem sanctuni. , - .. crum , consiruere cmnobiummonachorum in liohore.
- Haeceum bealus Edwardus relalione ac
scriplis apostoli Petri, xalum facialis, el privilegia pos-.
veterum didicisset, concaluitcor ejus intra.eum ; sessionum, et digniiatem ejusdem loci confirmelis,
-:el ad prsefatummonasterium sedificiiset ofnameniis, :renovetis, atque augeatis, ei in perpeluum immu-
.dignitatibus etiam acpossessionibus altius exlol- tabiliq stare deeernalis. Ego quoquepro modulo
lcndum in~niedilalione ejus exarsit ignis. Quae ut meo, augeo. el cqiffirmo.donationes el cqnsuetudines
, futuris-.. t.empofibus firma et. inlegra illibalaque pecuhiarum quas sanctus Pelrus liabel in Anglia,
.:durarent,: apostoliqa auctoritate omnia credidit et ipsas pecunias coUeclascum regalibus donis
:confirmanda. Prsetefea inter crebra miracula qui- millo vobis, ul orelis prome el pro pqce regni mei,
:bus quqtidie.illustrabalur, inter .pacis gaudia qui- el conlinuam ac solemnemmemoriam insliliialis to-
;^bus fruebalur, iri humililatis solidissima petra con- Jius gentis Anglicmcoram corporibussanctorum apo-
sistens, semperpavidus,sempersuamerat fragilita-1D stolorum,
..- tem suspectus. Beatus profectO vir qui semper me- PRIVILEGlUM DO.SHNlKICOLAI PAPÊ.
: tuit p.omimim,et in mandalisejus volnit nhnis (Psal. NICOLAUS episcopus,servusservorum Dei, gloriosis-.
cxi).:.Ideo gloriaet divilim in domo ejus, et juslilia simo ac piissimo, omniquehonoredignissimo,speciali,
ejus mqnet in mternum (ibid.). Jam a volo apostolica quoque filio noslro EDWARDO Anglorum regi,visila-.
auelbiitate absolutus, el adhuc tamen de ipsb solli- tioriemomnimoaam,.salutem mellifiuam el benedi.-.
citus, ilerato ad apostolorum limina legatos parat ctionem aposlolicam.
-dirigere, ilerato apostolicam inajesxatemcoiisulere, OmnipotenliDeoreferimusgrates, qui vestrum pru-
iteraloid ipsum vel aliud quid in voti recompensa- , dentissimairiexceUentiamin omnibusornavil ac.deco-
lione sibi poscitjnjungi. Emerserant et aliaecausae ravit erga beatum Pelrum aposlolorum principem, et.
in -Anglorum ecclesia, de.quibus ea sedes praecipue nobiscum habere.ditectionemet ih omnibus aposloli--
fueEatconsulenda, de;qua specialiter dictum est: . cis consentire censuris. LitlerasJgilur veslrmriobilir
. Quia :porlm infer.i non -.prwvdlebunt adversus eam ,.iali - tratumitlimus, el -per. eas. socielalem sqnclo-
;- (Maft/e."-svi).,Ilaquerexsanctus deomnibus cui-am . n«)i, apostolorum et npslram. vo.brs damus, ofantes
. Eerens, omnia sc.cundumcatholicJeyeritatis regulam . misericordiam jilivs qni esi Domihus omnhim ei ress.
759 / B. AELREDI ABBATIS RIE VALL. OPP. PARS II. — HISTORICA.'.;'"' .760
•super bmniasolus, ut ipse parlicipem vos faciat :ex '•-kscianl,
A qnando sedebit cum suis coaposlolisjudicans
omnibus si quq sunt corahi Deb bonis operibus no- duodechn tribus Israel. Vobis vero el posteris veslris
sifis, et fralres nos, el sociosin'dilectioneconsii- regibus commiilimus advpcalionemêi tuilionem ejus-
tiiqt itiomni tempofe amplius^ ac non thinorem par- dem loci,,et omniutri totius Angiim ecclesidrum,
tem hostri obsequii reconsigriet in suo regno quam ut vice noslra cum consilip
episcoporum el abbatum
iwbismelipsisprovehireoplainns. Erimus: eliam dein- consliluas ubique quw justa siinl. Scienles pef hoc
ceps.pro vobis sine dubio oranles assidue, ... ipse vos recepluros dignam mercedem db ep, cujus re-
Deus vobis subjicidi Itosles ei inimicos qui cotitrd
ijhum e. imperium nau desinel nee minueiur hi sa>
vos voluerinl insurgere, el cpnfirmel vos hi patenw culum. '_.-.-"-
solio ac p.ropria hwreditate, et bealus Pelfus sit vo- Lectisigitur apostolica; majestatis apicibus, exsul-
bis cusios et ddjulor in omni tribulalione. Cldret tavit in gaudio rex bcatissimiis, bmnique sollicitu-
enhn Anglorum reges pro feverenlia '.et devoiione ' dine quam ex voti obligalione contrkxerat
exuitur,
cjuam exliibuerunt beato Pe.lro aposlblo,. gloria et cuncta regni negolia ducibus proceribusque eofti-
honofe floruisse, ac ipsius patrocinio famosos triuni- niittens, tolum.se divinis maiicipabat obsequiis.
phos bblinuisse. Gujus beali apostoli merilis, vestfo Qiianto autem se cofporalibus.subtralie.bat>.>.ah,o
desiderio el volitniali omnipoiens Deus prwstet ef--^ iuminosius se spifiiualibus indidit tbeoriis. (Jnde
fectum,êt confirmetvobis palerhi regniAinperium, crebro eceleslium seefetorum revelatione et spiri-
et tribual incrementum, et post prmsentis.vilm 'de- tualiuin visionum suavitate meruit refoveri. sicut
cursum, perducat ad mierhum permuheniis. glorim sequenlia deelarabunt. , : .
iinperium. Renovamus ergo, etconfirmamus, el au- Quoniodo superallare Jesum Ctiristuhiih sacrqmentp
gemus vobis privilegia vesira ; scilicei, ut absolulus -cum quodam cotnile vidit.
silis ab illo voto quod limebalis, el ab ohinibus aliis In monasterio namque beati Pelri apostoli quod
peccdtis et- iniqmtatibus vestris, auctofiiale Ulius construeridum ampliandumque susceperat, ante al-
qui me licet indignuhi sancfm siiw prmesse voluit; _ tare in lionore Trinitalis deilicae consecratum, sa-
Ecclesim. Prmterea, illi loco quem sub nofnine sari- crosanctis redemptionis nostrae mysteriis rex Chri-
clw pmnilehlim conslniehdumel melio.randum susce- "stianissimus assistebar. Adfuit cum omni reyerenlia
pistis,: quoniam, ul ferlur, primam anliquitiis conse^- spiritusque dulcedine nominandus cpmes Leffieus,
craiioiiem-a bedlo Petro apbsiolo accepit, 'citjus.,, ; . cujus nienioria in beiiedietione est, eum uxore God-
iicei indigni vicarii sumus,, et quia regia anliqui- giva interpfetali.oiiem sui npminis magnifice rerum
ttis sedes esi, ex aucloriiate Dei et sanclorum aposto- r ex'seculione 'cqmplente, interpretatur eiiim. banunt
Q
lor.um, ritquiihujus sariciw Romanm sedis, et nosira. donum, vel quod ipsam quasi bonum donum eccle--
eoncedimuSj-permitUmus,eisoiidissime cohfirmamus, siaesuaeprofuturam.Christus'attulerat,ye.lqubd ipsa
tit ampiius in perpeluum regim consfitutionis et con- fidei ae deyoliouis Deo TOUIIUS acceptissiriium con-
secratidnis tocus sil, atque repositorhfm regaliumi tinue offefebat. Cumlali crgo sui latefis socia comes
tnsigniuth , el habiialio perpcliia monachorum, qui!' sarictissimus in Dei opefe sempef infenlus, mullo-
nuili omnino,perspnm nisi reghsubdanlufyliabeani-. r'um coenobiprum fundator.exslitit,et sobVieet jiiste
que potestatem secundum Regidam sancli Beriedicti et pie in omnibus yivens (Tit. h), pbssessionum
per successores eligere idoneos abbates, neque inlro-• suaruni et Ihesaurcrum Cbristum fecit haeredem.
ducatiir per violeniiam extrahea persona, nisi quam Hic erg<'a latere regis paululum lamen semotus
coricors congregdlio prmesse 'filegerit., Absolvimus astabat, dighus peroinnia"qui lanli talisquemiraculi
ciiairi eum locurii ab oirihi sermiio, dominqiione epi- consciuset testis existerel. Agitur.in allari coeleste
scopali, ut nutius episcopus illuc ihlroeat ordinalu- mysterium, manibiis saeerdolisTdiviha sacramenta
rus vei pfmceplurus aliquid , tiisi. ex corisehsuet pe- traetaiitur. _Etecce speciosus i.lle' fprma prm filiis
Jilione abbalis et mbnacliofum. \Et liabeat idem tocus: hominum (Psal. xtiv). Gliristus Jesus ih ara consi-
liberum prmcinctum, id est ambilum el cdeineteriuin : Tl
11 steris, oculis utriusque visibilitef corporalibus ap-
mortuoriim circase absque episcopati, vel cujuslibetf paruil, sacraque dextera super fegem extensa, sb
respeeiu, vel exacliohe. El omnia qum dd tlberlalem" i"' gnum sancUe crucis eum benedicehdo depinxit. At
et exalldlionem tbci illius, ad hbnorem Dei pertineh- rex, demisso capite> diyiiiae adOrabat praeseritiam
lia, pef hostrdm dkbioriidlem ' accedere possuht-,, majestatis, humiliatoque corpofe tahtae benedictioni
profriptissiina el hilari vbluhidte coneedimus. Posses-- revefenliam exhibebat. Comes vero quid iri animp
siones autem quas antiqui reges, seu quicitnque atiii fegis ageretur ignotahs, volensque regern tantae vi-
homihes, vbs quoque et veslri barones ad eumdemi -sionis/esse participem, ccepit yelle; ad illum usque
locum cohlulistis, ct charlas qum ex eis-fqclm surit,, procedere. Verum rex quid in meirte coriiitis volve-
divihael riostra. auclofitdte roboramus, et ralas ac. batur intelligens : - Sta, inquii, Lefrice, sta, quod
siqbiles esser decerniihus. El infraclores, vel earumi. lu yides.video erego.-» Inde.ad preces laefjmasque
iiivasoies, vel dimitiutores aut dispersores, venditb-- cbnversi, inebriebantur-ab ubertate 4omus Dei, et
res eiiafn mlernq matedictione icum Juda pfoditore; tbrrehte voluptatis ejus potabantur (Psal. xxxv).
datririanius, ul ih.beuia pariehinpri habeant resur-- POst finem officii cohferunt de ccelesli visione-ser-
fecribhe; sed q beaib Pelro.afbstolo se fiidicdndbs> hionem, et ccelesli palmlp saginat.i. dies diei eruetai
761 VITA S, EDWARDI REGIS. "_-' 764
verbiim, suspiriisque Crebro sefmbiiem. inlerrum- Ationis oblita, proriirapit in curiam, reglsse rfiprse-
penllbus :c Te nunc, ail rex, mi Lefrice, per ejus sentat obtutibus, exponit oraculum, auxiliurii.de-
quem vidimus majesiaiem obtestor, rie quoadusque precatur. Illemore suo victus pietale, nec sordes
vixerimus sermo iste proferalur in publicum, ne Cavit, nec felorem exhorruit. Allala dehique aqua,
vel nos in periiiciem nostram ob favorem vulgi pul- partes corporis quas niorbus foedaverat propriis
seielalio, vel fidem defogol dictis ihfidelium aemu• manibus lavit, locaque tunrentia corilrectans iiigilisi
latio ; i Domini "suiin his seculus exemplum, qtii signum sanctaecrucis impressit. Quid pluia?Subilo
coram discipulis traiisfiguralus, descedentibus iHis fupta cute, cum sanie vermes ebulliunt, resedit tu-
de moiite : Nemini, ait, dixeritis visionem, donec mor, dolor omnis abcessit: admirarilibus qui ad-
Filius iibminis a tnortuis fesurgal (Matth. zvn). At eiant taiitam sub purpura sanctilatcm, tahlam sce-
comes discedens a curia, divina, ul creditur, inspi- ptrigefis manibus inesse virtutem.-Paueis vero die-
ral.orie, edoelus, ita domini sui servavil imperiurii, bus subslilit in Curia mulier reglis iriinistris neces-
ut iantce virtulis: sublimifas posleros non lateret, saria ministrantibus, donec obducta vulrieribus ci-
Veniens itaque nibriaste.riuni.Wigornense, viro cui- calrice incolumis rediret ad propria. Verum ut ni-
darii religioso eadem qua se rex obligaverat adju- hil deesset regi ad gloriam, pauperculae riihil ad
ratione constricto resefal in conressioncsermoneni, B gratiam, donatur sterili inppina fecunditas, venlris-
fogans ul lilteris tradat lantce visionis arcanuin,' que sui desiderato fruclu ditaia, facile sibi mariti-
talique recondat in lpco, ut et praesentes lateat, et graliam conciliavit. .
luturoruro notitiae non depereat. AnnUit vir ille De cmcoper manuum ejus lavaturam sahato.
sanclus petentis affeclui, scheduloeqne mandatum Diversa esse munera gratiaruro, nec pmnes pm-
ordinem visionis cum"sanclorum reliquiis in theca riia Consecutos, bealissiriioPaulo docenledidicimus.
recondidit. Et.jam a sanctiregisobitu multum tem- Atii, inquit, per spirilum ddlur sermb sdpiehtim, alii
pbris fluxerat, cum divino ul credimus !iulu,.nuIlo aulem sefinp scienlim per eumqlemSpiritum, qtii fi-
boihiiiis actu theca rcperitur aperlai Ciimque fra- iles, alii gralia sanilatum (I Cor. xn). Hoc pfaeeipue
tres de sanctbrum rCliquiis diligenler disquirerent, munus curationufn licet plenius per. Dei Spirituni
feperiunt schedulam el evoivunl ; nolentesque tan- fexGlirisliaiiissimus habuisset, in illuhiinandis la-
tum latere Ibesauninvin auribus populi cuncta.le- men caecis speciali gratia pr*fulgeb'at, ob interioris,
gerunt. Ita, quod rex voluit esse celatum, Dei est ut ciedilur, hominis puritalem, ut cui munditia
providentia propalatum, ut et regis humilitas prp- singularis defa_caveratcbrdis obtutus, ipse in aliw
barelur, et nibilomiiius prodito miraculo fides cre- „. exteriorum propelleret tenebras oculorum. Caecus
denlium confirmaretur. quidam satis.notus in populo, cum multo jam tem-
De glandibus etvermibus regio lactu-a quadam femi- pore ademptae sibi lucis fleyissetincommpdum, pla-
'-. naexpulsis. cuit Salvatori unoeodemque.miraculpi el regis pror
Exbinccrebrescuntmiracula,signamultiplicantur, ; palare virtuteni, el calamiiatem pauperis temperare.
el ad fegis merita sublimius declaranda maniis om- D.ocetur ilaque miser oraeulo lumen amissum se
nipotentis extenditur."Adolesceiitulaqiiaedamtradita ejtis nieritis adepturum, si lympha,-qua rex ipse,
nuptiis duplici Iaborabat incommodo. Nam faciem faciem perfudisset. Ad manurii igitur tractus cum
cjus mOrbus deformaverat, amorcm viri sterilitas ad palatium peryenisset, cubiculariis retulit visio-
prolis ademerat; sub faucibus quippe quasi glandes nfm. Quam cuhi illi piissimo principi suggessissent.
ei snccreverant, quaelotam faciem defprmi tumore; obstupuit ille, plurimumqueindignatus, illustim
foedantes, putrefactis sub cute humoribus, sangui- phantasmatibus hbminem, nibil tale a peccatore
nem in saniem verterant, inde nali yefmes odorem sperandum, apostolicae hoc esse virtutis, nec Jidem
teterrimum exbalabaht. lia -viro incutiebat mprbus soihniis adhibendam asseruit. Referuni. illi non
horforeth, slerilitas minuebat affectum. Yivebat in- usquequaque fidem somniis derogandam, cum Jo-
fclix mulier odiosa marito, parenlibus onerosa. Ra- j[j seph et Daniel riocUirna visione futura didieerunt,
rus ad eam vel amicorum accessus propter fetorem, et nulriUus Gliristi fugiendum cum puero vel re-
vel aspeelus viri proplerhorrorem. Hinc dolor, hinc detindum, angelo in somnis apparente, cognoverit.
lacryma., hinc die; nocluque suspiria, cum ei yel Adjiciunl Deum cui subest cuiri voluferit posse,
sterilitas opprobriuin, yel contemplum infirmitas quando vojuerit, quibus yoluerit, per quosvoluerit*,
genefaret. Industriam inedicorum avertebat inopia, opem ferre miseris; nec hominis csse praeceplis re-
Quid agerel misera ? Quodsolum supereral, ubi hu- sultafe diviiiis, hec cuiquam quod.ipse providerit
manum deerat divinum precabatur auxilium, quasi negare remediuimTlaque cuiri inter humilitatem et -
in illairi illius aeque miserae mulieris.vocem erum- pietatem regis animus in parvo lempore fluetuassel,
pens : Peio,D omine, ut de viiiculo improperiihujus nisi importiinitati petentium cessisset humilitas,
absolvas me, aut cerle siiper lerram eripias me (Tob\ nec partes suas pietas deservisset: jiistabati hofa
iii); Jubetur landem in somnis adire palatium, ex qua ob soiefnnem omniuin sanelorum vigiliam pro-
regiismanibus sperafe remedium,.quibus si lola, cessurus ad ecclesiam f ex, ut fieri sblet, manus
si tacta, si signata foret, reciperet.ejus meritis sa- ablueret. .Recepla in pelvi aqua, cum rex sacris
tiitatem. Expei_geTacta inulier, sexus simulet condi- inieresseimissarum solemniis, citatur a fninistEtS'
' B. AELUEDl
'715 ABBA;TISHIEVALL . OPP, PARS II. — IIISTORICA. 76*
c.ecus, iiifunduut aquaih prbiculis bculorum, lavant _A.-'r.egia_sanctitatis assertof ,ad patriam revertitur,
. faciem, et per inerita sancliregis divinam precantur summam suis. reportans cum s.anitate lceliliam.
adesse virtutem. Mira res : quaisi nova nobis Silpes
de regiis manibus - profluxisset,, reseralis palpebris Dequcdam cwco regio iactri simililer curalo.
Iraurit lupem, ctad insueluni solisspleiidbrem stu- -' Accidit aliquando regale palatium constfui in
pefactus.circuii.spicit ofnnia, etmuiidum sib.iquasi loco cui Bruheham riomen est. Blissa est a magisliis
denuo redditum graUilatur. Magniludo'..laeiiliaela- : pperum. ad ligna. caedenda rusticofum noh "parya
crymas excussit, iii ore astantium'graliarum. actio ;- manus. Qui post laborem cibo satiali, cum sol me-
. et vox laudis insonuil.Jngrediluf oralorium homo ridiano fervore inclementius lestuaret, hucillueque
aeturus Deo gratias, et: eum aliis, diyi.nis asiabat dispers' per umbras, dederunt niehibra quieii. Post
obsequiis. !Videbalur riec agnbsceb atur, et aliis dir modicum vero caeteris ad opus injunclum alacriter
cenlibus^quia ipse est,aliis ,noi), sed :similis ejus redeunlibus, adolescens quidam Wulfwinus npmine
est, ipse affirmabat se esse quod erat. Tnluetur al-" s.ufrexil a somno, apeftisque opulis nihil videbat.
ler alterum. alief alteriim convenit, cum illis iiiter ; Coiito'-quet miserum.caiiut iiae atque illac,. fricat
se iriussitaiitibus missa claudiluf, egressusque ora- fronlcm, manu, digitis oculos lergil, sed npn exter-
-lorium rex ab obyiis riiiiiistfis.excipitur. Audiio '" gil caligiiiem..'Inlellexit tatidem seprivatum Jumine,
iriiraculo, retbrquet ad ecclesiam gressum, vOcato- ;et mox in clamorem lacrymasque prpruropens, so--
que ad se viro : «Verene, inquit, vides, o homo? > f cios advoeat,; casum exponit.' Praebent illi quale
Respondit: c Vfire, doniine nii rex. —: Et quid, possunt ejusilifelicitali solatium, el man.uducaturn
inquit, me vides facere ? > Respondit ille : . Djle- ; praestantes reducunt ad.propria : sedit in tenebris,
clam mihi roanuih tuain extendis, domine mi;.' _ et utnbra ;mortis amiis uno de viginti, et ecce tem-
Cui ille : '« Et' mpdo quid ? »' Et pauper ad eurri : . pus miserendi e]us. Die quadam infelicitalem suara
(i medio, inquil, digito indicein. dividens quasi miserabiliter deploranti, malroha quaedam honestae
oculis niinilaius.'. — Jani nunc tertio responde, vilae grayis mpribus miserumconsolalura advenit.
inquit, et quid, agarri edicito. > Cui ille;.:.« Barbam, Qua5dum de statu ejus ut multis moris est, percun-
inqujt, compleeteris,' rex. ;>. Trinc sahctus prorum- , clata fuisset, et illeprout tune animo liabebat, re-
pehs in laerymas ahte sahetuni .altafe; decubuit, spondisset :,c Ego, inquitilla, missasum ad.te boni
gratias agens, dansque Deo lotum, niiiil sibi, illud .nuritii bajula, quod si fueris absque ulla dubitatione
proclamabat Davidicuift : Non ribbis; Dothine, non : secutus, tibimox excussis tenebris lux amissa re-
hobis, sednomini iuo dagtoriam (Psal, cxni). |G parabitui'. > Gojpit liomo gestire prae gaudio, et vir-
De.aliocmco simililerpet beaium virum illuminuio. lute majora prpmiltens, lalemeruit a muliere re-
-sponsum.accipere. t Oportet le, inquil,\mi amice,
;. Non potuit lalere qupd tali iocp, tali tempore, a ecclesias numero.octoginta nudis pedibus el absque
,tali persona aclum fuerat, et yir ille cui lux ftterat lineis ciicumire, sanclorum cum summa liumilitate
restituta,: stipe , regia susteittaUis. in. c.uria, niulto postulare suffragia, el siofide non ficta, spe certa,
temppre, supevvixerit. Harratuf ubique, per. aquam' ...lulari spiriluad palatiiim properare receptiifum ex
; qua rex ihanus abluerat, hominerii oculofum anii- :
regiis.manibuS pristiiianisairitatem, t lile nil fflp-
sisse caliginem. Gaudel Anglia proplietanisibi prae- ;falus, ductorepetilo, sicut" eifuerat imperatum ec-
esse, non regem, qui. et niorbos curafel et veniura clesias visitavit, el sic fide plenus cuiiam ingressus
pra.dieeret, qui et judicaret lerram in justitia et po^ qu,aerebatqui eum principi nunliaret. Pertesi orones
pulos in _equitale {Psal. LXVI);-, Efat autem yir qui- muititudine adyentantium pauperis neglexefe cla-
dam Lincoiniae :Civilatis muhiceps cui ctisus vel - morem, insuper increpabant eum ,uttaceret. Et ille
. inorbus lumen adeinerat, vitaeqiiesuayilatem absoi-' ,ca_ciillius evangelici iraitatof egregius mulio magis
buerat. Hinc nata trislilia. Et jam agenli in lene- -jclaniabat. Victi landem pulsanlis impbrtuiiitate ini-
bris tertius effluxerat annus, cum tanlaeyirtutis fa- D nistri, ejus causam referuntregi. Ille jam his as-
iha in spe recuperand-e sanilalis erigitur, et quasi - suetus operibus : « Veniat, ihquit, quijs enim ego
in semetipsum reversus : _ Quid est hoc, ihquit ? -suin qul contrisler et nompotius exsultem, si.meis
quid moror ? prppbeta ih Anglia est, et ego caecus -iiianibus licel indignis promissum benefieium pau-
. sum. Ego in lenebris sedeo, et iri tenebtis ambulp, peii pietas divina contulerit? > Vocalus adfuit yir
cuni bic juxlamelux hovae sanclilatis resplendeai, caplus oeulis, et rex tinctis aqiia digitis linil faciem,
ct in rege nostro appstolica viitus einiiieat. »,Ac-- '-.el orbiculis tenebrosis signum erucis impressit. Ad-
cidit inter haeieliomihem soihno sOpiri,"et ecce.in fuit mox gratia Salvatoris, et inier nianus fegis ab
visione npcturha Cituni ei remedium prpniitlituf, ;. oculis utriusque ubertira sarigiiis effluxit, serenavit
:. sl eadem qua.-caecum.-cufaUim didicefat niedicina, pupillas, tumorerii deposuii.palpebrafum. Sic hbmo
el ipse potiretur. Nihil ulterius haes.ilaiis vir acces- .fedditus luciet astanlem sibilntuens regem ; c Vi-
silad cufiam,- et a chbiculariis desideralum sibi .'.deo te, inquit, domi.nemi rex, et facies tua tanquam
; munus et daii petiit et promeruit. AbiuUur facies facies angelistantis ante me. »Egit rex gratias Deo,
:.lavacro salutariyel nipx; teriebf.s diulurnis lux pp- ipsumque fegii palatii juxia ecclesiam Beati Peti'"
.-:tata succcdil. Agit gratias.lipmo, ,et ipse deinceps .aposfol.i qtioad viyefet, jussit esse custodem. Viîv
705 - VITA S. EDWARDI REGIS. '.". 766
autem usque ad Willielmimagni tempora, viflutiss A _ dus veliemenlius in fratfem irruens, utramque
PMwardi testis expertus. manum capillis ejus inseruit, .prostratumque nisi
Delribus cmcisel uno monoctilo per beatuhi - itirum,_ cilius eriperelur virlule superior suffocasset. Tunc
illiitninalis. - fex versus ad dueem> i Nihilne, ihquit, aliud; o
Miranda quidem liaec, sed phis mifanda se-- Godwine",nisi simplicem in his vel ludum puefo-
quuntur. Invêntisunt aute fores palatii viriqua- rum, vel pugriam coiiiemplaris? > Et ille:c Nihii
jiuof, unius oculi fruenles solalio. Nam tribuss aliud, doinine mi rex. — Longe, ait, aliud mea
omhi privalis unus praeibat monoculus ,' in mo- niihi mehs loqiiitur, et quidhis futurum sit pueris
dico plane fidelis, ut multa :recipere mereretur.... per hoc niilii.bellum revelalur. Emcnsis quippe
Compalitur tantis eadeni calamilate Iaboraritibuss puerilibiis annis cum in virum uterque profeceriti
quidam de palalinis, qui ex regiis inanibus tanlami utriusque peclus adversus invicem livor aduret, et
videns exisse virtutem, porlionem aquae qua fue-- prlniuni circumventiorie insidiisque priyatis quasi
rat lux caeco reslilula, fide plenus pio. furto sub-: ludeie videbuntui-.-ad ultimum-forlior infifmiofcm
repsit, cfedens illam elianv in plurimis operatum^ proscribet, rebcllantem prosiernel, etpfioris mor-
iri, quod -in-uno tam evidentef eam viderat et ef-. . leiri postniodicum sequens alterius calamilas ex-
ficaciter operatamr Egreditur ad miseros vir fide-. piabit. > Qua. bmiiia sic completa iota Anglia teste
lis, rogat eos coftfidere in Domino et per merital probantur. Narii Tostiiius ab Haroldo fugatus, cuin
sancli regis raparandam sibi -credere saniiatem.. paulo post ipse iri regnum siiceessissetEdwardb,
Deinde adhibito lavacro tenebrosas pauperuiri facies. comilanle s'e rege Norwagia; Haroldo cognomcnlo
lavit, signavit polliee, el noh ufsua Deus, sedl Haifagcr, multa classe cuin exercitu multo cori-
beati Edwardi metita respicefb dignaretur, oravit. tia_ fratrein-pugnaiurus applicuil in Angliahi. Con-
Adfuit slatini inanus Domini, et reseratis palpebrisi tra quos aciem proiiueens Haroldus,.viclor-exstil:t,
lumen dosideratum infudit. Nox eis iri diem ver- Tosiinus in bello prosternilur, rex Nofw;agiaelapsus
titur, Ct faeies lenebiosa solis splendpre perfundi- fuga in uiiam navim cum paucis sese recepit. Eo-
tur. Ita septem luceniffi ex virorum qualuor fronte> deni anno Hafoldus ipse regno spbliattts Anglorum
lucentes, Edwardum nostrum clariorem cimctisi a«t misere occubuil, aut ut quidam pulaiit poeni-
"saeculis feddiderunt. Haecde caecis quibus visuirii veiitiaetantuin resefvatus evasil.
restituit, inlerim scripsisse sufficiat, ut in hoe ul- -De mtserabiWniorieGodwini comitis.
limo miraculo quo' de "luceriiis septern, fecifflus: : Sed quia ilerato sefmoncm ihcidiinus de God-
mentioiicm, rcgem sanctum septifornii Spiritus G C wino, inserehdum arbilrof quemadmpdum eum
sancti gratia doceamus esse repletum; cui spiritus proditionum suarum donatum slipeiidiis divini ju-
timoris Domini, depulsis superbi» tenebris, humi- dicii ultrix ira Consumpsefit, deleslandique faci-
litatis oculum reseravit,; chi ilifidelitalis eaecitale noris quod in regem fralremque ejus commiserat,
detersa, fnlei lumen spiritus pielatis infudit; queni populo speclanle' ipsam quam meruerat poenam
spifitus scienlia?,;fu'gata"caligine falsilatis, Iumine exsolvcrat. Ille enim simpliritaie; rcgis abutens,
verilatis illustravit; quem spifiius fortittidinis cuii- multa' in regno cbntra. jus et fas pro potestate fa-
ctis tam corporalibus quam spirilualibus reddidit ciebat, et ad suae iiiiqnitatis consensum saeperegis
hostibus forliorem; qui lenebris ignqrahtiae pulsis, ariimum incliriare tentabat. Tandem eousque ejus
per spiritum consilii lumen discreiionis oblinuit; pfocessit astutia, ul omnes fere regis Cognatos et
queih dc terrenis ad .coeleslia, de corporalibus ad amicos quos de .Nprrnannia vel adduxefafvel yo-
spirilualia, de nocte iriundi hujus ad conlemplalip- caveral, tam. episcopos quam a'iafum dignitaturo
nem ccelestium luniinum""spii'itus transtuiit intel- clericos el laicos,fraude, dolo, cifcumventione de
lectus; quem propbelicae lucis gralia, et divinorum palria'perturbarct; credens .sibi. cuncla pro votis .
cognitione consiliorum spiritus sapienliae munera-. jsuccessura] si necessariis; nudatus. aralcis suis
vit. Meiito proinde lttce seplemplici exleiiores ho- ^" tanlum uleretur. rex consiliis. At; EJvvardiis pro
ininum oculos depulsa caecilate-perfudlt,"qui sepleni loco, pro teriipore, prb religione cuncla dissimu-_
ocuiorum lumine qui in agro cpelesti visi sunt inte- lahs divihis ^vacabat obsequiis, Dei justitiamtan- "-
rius illustraii prbmeruit. "'"-';. -''-' tamdueis ultumiri malitiampfaedicens, aliquando
Quid de duobus filiis Godwini" comilis rcx prophe- eliam illud ipsum ipsi: Gbdwino non tacens. Die
taveral. - itaque quadam quae 'pPpuio celebris. habebafur,
Sed' jam aliqua de his quae ei sunl de fuluris vel cum rex, praesente Godwino, mensis regalibus assi-
sccfetis coeleslibus^revelata, Deo nobis facultatcui deret, inler.prandendum unus niinistrorum in obi-
tribuente poiiamus. Sedebat ad mensam aliquaudo cem aliquem immoderalius uiiO pede impingens
rex beatus , et a lalei-e ejus cOmes Gpdwiiius •pene lapsum incurrit, queni; lamen pesalius, recto
pater regiitae,de quo superius fecimusinentionem. , gressu procedens" itcrum in staluni suuronibilin-
Hujus duo filii pueri adhuc Haroldusei Toslinus juris passurii-efexit, De hoc eventu pluribus intcr
ludentes coram eis , cum uiius ex illis ahiaiius ., seloquentibus, cl quod pes pedfsubvenerit gratu-
quam expetebat ludi suavitas insurrcxissef in alte- laiilibus, conies quasi-tudendo iiilulit>< Sic cst
rum, luJum "vclteruul ih ptignam. Et eccc Harol- ffater. fratrenr adjuvan* et altcf, alteri,iii; ne«;e,ssi
757 ... B. AELREDl ABBATIS RIEVALL.OPP. PARS II. -r-HISTORICA: 76S
tate subveriieris. > Et rexadduceiri : rHoc; inquit,. A nomen Domini spes ejiis, et nonrespexil in vqnitates
nieus mihi fecisset si Godwinus hpc pefmisisset. _' el insanias falsas (Psal.. xxxix). Quanturo_enim se
Ad hanevocem Godwinus expavit, et trislem ad- quisque vanis subtraxerit, tantum veris arclius
modum pfaefbrens yullum:, c Scio, ait, p rex, inbajfebit. Ecce quidem ego inter, fecundos calices
scio, adhuc de morte ffatris Itui tuus iiieaecusat et piriguia fercula ac radiantis metalli splendorem
animus, riee adhuc eis aestimas discrederidum, qui recordatus sum Domini Dei^ fae\, :et effudi in me
m<; yel ejus, yel luurii yocant prodiiorem; sed -se- animam meam (Psql. XLI), dilatloque sinu mentis
crelorum omnium cdnscius Deus judicet, et sic pciilus. interior speciali perfusus lumine' fadios
bucellam hanc quam manu teneo guUur ineum fa- usque Ephesiorum civilatem mira celeritate por-
ciat pertransire etme servet illaesiiin,sicu.iriec tuie rexit, et usque in montem Gelion. progressus, san-
-proditionis feus, ftec de fralris tui nece rnilii con- ctorum seplem dormientium quiescienlium iii spe-
scius existo. » Dixerat, et buccellam inferens orij lunea proprietatem vultuum, membroruin quanli-
usque in guttufis medium protraxit. Tentat inte- iatem, qualitatem vestium expressione manifestis-
rius; tfahefe,'nec valuit; tentat emitterC, i_ed:liKsit sima contemplatus est. Haec dum inieriorem risu
-Trniius. Mox meatus quihus ducebatur spiritus sigiiificaiiteTaeiiliarn luminosO corde conspiceremjf
occludunlur, evertuntur oculi, brachla figescunt. subito me cernente alatere dexlro supef quod
Intuetnr rex infelicitef niorieniem, et ulli.onem sen- multis quieverant annis in sinistfum se Iatus vir-
liens in eum processisse diyinam. astantes alloqui- tute vertentes divina, dirum mortalibus oftieft liac
tur : i Extfahite, inquiens, cariem jstum. > -Qccur- laterunfmutatiqne suorum signarunt..Exhinc enim,
hiiit lilii, pfotractumquej de jsub mensa; thalamis ut.in .EvangeliO scriptum est: Surget- gens cpnlra
in.fefunt, ubi post modicum debitum proditori sdr- gentetn, el regnum adversus regnum, et erunt pesti-
titus est finem. -; lentim, el fatnes, et lerrm molus magni erunt per
Quid ei Dohiinus de sep.leihdormientibus Ibea (Mqllh. xxiv). His quippe sepluaginta. annis,
' spiritua-
liter revelqverit. lahthm enim temporis in sinistro latere repausa-
Nori satis admirari possum quaenam fuerit;causa bunt, visitabit Dominus iniquitatem^plebls SUK,
,quod eo tempore quo cultu.regio tlarior, quo pro- tradens eos in maiius gentiiim, ut dominentur
cerum cireumfusus comitatu severipr, qub lautior eorum qui oderunt eos (Psqi. cv).' Inimicinamque
ribus epulis intuentium aestiraatibne yideli.atur ef- nominis Cbfisti in Christianos insurgent, servi
fusior, abundantiorem spiritualium revelatiojnum dominis rebeliabunt, reges.insidiabuntur regibus,
gratiaih mefuerit; sed niniiruiii homo ift facie, C I ef principibus pfincipes, et inomnibus terrisiillor
Deus autem videt in corde. Portabat certe gladiurii. injuriae Chrisli.mucro desaeviet. Obstupuerurit om-
sed pro ofQcio; utebathr regalibus,'sed prp saera- nes qui audiebant verbum, et quia extra orbem
menlo; roulto stipatus militeiiicedebat, sed prb -"posUl.deseptem dprmientibus nihil audierant, in-
necessilale; sublimis in ,cpiiy|ivio residebat, sed qiiirehtibus qiii essefttet uude^, rex<vilam illorum,
pro consueludine. Felix qui-"liis omnibussic usu3 et riomina, et passionem, et dormitionis modum
'esl ut non sit abusus, corpus tradens terrenis et exposuit, > Quibus audilis, initp consilip ut fidem
cceleslibus spifitum misceris. Hinc quod in die ppsteris facerehtrad explorandam sermonis veri-
Dominicae resurreclionis imperlali slpla circumda- iatero, dux rpilitero, ^piscopus clericum, abbas
tus, cum dextrjim sceptrum, caput ornafet corona, raohaehuni, cuiri regis epistpia ad iniperatprem
jaro coelestis Agni carnibus saginaius regiara acces- CoilstantinopolJtanum dirigendos' pulant. Qui ubi
sit ad mensam, spiritualibus magis quarri carnali- ad;-urbem regiam pervenerunt, ab imperatore ho-
bus epulis refieiendus. Timens enim, rit arbitror, norabililer suscepti sunt. Lectis aiitem litteris ex-
iie. forle; mehsa fertilior, cultus festivior, pompa sultatvit.in gaudio spiritus ejus, el thesaurps Grasciss
splendidior, animum coelpintenturo silii yel modi- Aiiglis divinitus fevelatoS plurimum gratulabatur.
cum iiiclinaret, arctius sblilo se collegit ;ad,se, et"D Milturitur Ephesuro, et ex imperatbris mandato,
ponehs prae oculis Deuin, omnia haec lefrbha arbU- «piscopus cum clero el populo prsecedunt legatos,
trabalur ut stereora, cum subitovultus el plus so- introductisque cum aromalibus in speluncam, san-
,-jito serehabatur, inleriorque bttitia labia. solvebat ctorum; corpora facies.et vestes , el ipsos iri klere
in risum, rufsumque solita gravitate festimpta, ob- sinistrO fepausantes bstehdit. Et ecce timor ma-
scufiorera faciem praeferebat. Mirabantur qui asla- gnus irfuit super eos yidentes oronia signa in mar-
bant et qui residebant, et licet ex his quae accide^- tjTibus in Graecia, qu» rex sanctus in Anglia,
ranl secfetum aliquid: regi diyinitus revelatum rier Dei Spiritu docente,. didiCefat. Facla ilaque ora
quaquani, ambigererit, nemp tameh audebat etini ;; tione oblatisque ..niuneribus, eum summa prospe-
iiiterrogare qiild accidisset, Finito tandem convivio, fitate repatriant, Graecis exsultaiitibus in his quae
mensisque sublalis, fex beatissimus tlialamum.in- audiefant et yiderant, sicut dictum est ad illos,
greditur, regium depositurus ornatum. Seculus riunliis tam Ahglorum regi quam plebi iiiaudi-
eum comes: Hafoldus, accilpque uuo episcoporum tum miraculum,, et .fidei. certum reporlar.tibus
et abbatum uno, siriiul regem super iioc serinone .argumenlum. Regem non fefellit oraculuin, quo-
conveniurit.-Tunc ille r Beatus, inquit, cvjus est niaro ip.so ad: regnum epeleste traiislato, cuiicta
769 VITA S. EDWARDI REGIS. . 779
terrafum regna commota sunt. Syria paganis sub- A de, his quoe acciacrara confftrentibus, grex juvenuia
jeeta, destriicla nipnasteria, dirutae a fundariien- aibisprhatus praeteiiit intueiites, duobus praeceden-
tis ecclesiae,.plena funeribus bmnia, morte priri- tibus cereis ihlersiicahlibus mira luce noclis obscu-
eipum Graecprum, Romanprum, Francorum, An- = rum. Sequebattir prffieuntes, adlaleraniibus e.um
glorum, et regna caetera perturbala. Liquet igiluf yiris duobus, senex quidam nivea ca.sarie"yeneran-
regem sanclissimum, spirilu propheliae" gratia am- ' dus cui et mira viiltus suavilas ct ihnata gravitas
pliofe dilatum, cui hno eodemque tempore et pa- confefret gra.tiam, veiiustatem augereti Hic juvenes
tuere praelerita, nec latuere praesentia, fulura quo- respiciens modicuhi subslitit : < ,Et heus ! inquit,
que nihilpniinus revelantur. o yiri, quinameslis vos, et unde eslis? Quae vobis
De annulo quam sanclus rexbeato Jqanni evange- patria, quis fex, qtiae lex? quae pefegrinalioriis ve-
listie dedit, el quomodo eumdem receperit. slrae causa? > Ad quem illi : c Nalale soluni nobis
Inferea rex sanctiis aevo jarn gravis ftiilitiaesiiae - Ariglia . est , rex Edwarde; Christianis legibus
slipendiis parabatur, augebalur ci in dies circa subditi, sacratissima Domihicaepassionis et reiur-
Deum el Dei maireift affectio, circa sanctos Deide- rectionis loca visitare disponimus. Sed hodie casu
votio. inter quos beatissimum Petrum ut specialem divertentes a spciiSj ut verum fateamur venerabili-
patronum suum venerabalur, discipulum illum' B tali tuae, ubinam loci simus, quis- suscipial hospi-
queni diligebat Jesus, pbsihgulare privilegium tip, quis debiiani liufflanitatem exhibeat ignoia-.
casiiialis _mira nieniis dulcedine ampleCtebatur. mus, < Tunc senex ut eral liilaris vultu, faciequeju-
Apud Detirii pares arbilrabatur utrosque, cum al- cunda, inlueris iiiluenles : c Sequiniini me; inqliit,
leri totius Ecclesiae primatum Chfistus coniulerit, et Dominus tribuens omnia vobis. necessaria procu
alteri suavitatem: suiamoris copiosius induiserit.' ' rabil. > Graiiasagentesilli, et senem coinitati, nobi-
Quod isli defuit"de primatu, supplebat affectus, et . lissnham ingressisuntcivitatem. Susceptis hospiiio
qupd ille minus habuit ex affeclu, .collata dignitas meiisa paratur, laulissiriieque refecti dant inembra
recpmpensabat. Unde congrue simul. vpcantur a quieti. Mane facto, egredientes senex comilatur, et
Christo, simul in monte: fuere cum Chrislo, "siiiiu.l extra urbem jam positos, hujusmodiverbrs ailpqui-
niissi sunt ccenacuium grande stratumut Pascba lur : i Viri fralres, cum summa prosperitate vos-
pararetur Christo, simul ad mohumentum curre- . repatriaturos nbn dubitetis, quoniam prosperum
bantut Christi resurrectio probaretur, simul ascen- iler..'fac.iel ypbis Deus salutarium nostforum, et
debaht in templum ad horam orationis nonam ut ego ob amorein regis vestri in omni. via hac qua
cfaudus curarelur. Et quid hoc apostolo dulcius, r gradiem.ini; firmabo super vos oculbs meos. Ego
qui a peclore Jesu el ab uberibus ejus inebriaba- en!m sum Jpannes apostblus et eyangelisla, dis-;
lur sapientia, et dileclionis ejus lacte .potabatur ? cipulus illequem diligebat Jesus, qui ipsuiri regem
Haecet his similia beatus Edwardus admiralibne. vestrum ,ob mefRuro caslilatis sunima dilectione*
diligenti perpendens, post apostolorum pnncipe-m complector, quem . rogo vice mea salutetis ; et ne
liunc amicum -Jesu arctius diligebat, ejus, libens deroget lidem praculo, hunc ei anriulurii quem miiii
insistebai obsequiis, frequensei sermp deejus ex- iri dedicatione ecclesiae meae irihabilu peregrino
cellentia, frequens : de illius virginilate roeditalio. apparenti trlbuit resignate, (lenuntiantes ei obitus
Accidit aulem utccclesia in honore ipsius apostoli sui instare diem, queni infra sex menses vi.sitahs
cbhstructa Deo sub nbmiiiis ipsius tilulp consecra- visitabo ut mecum sequatur Agnum quocunque
retuf. Praefuit dedicalioni .'rex b.eatus, et ob lionor, ierit (Apoc, xiv); in quo cum irierilis iritegritate.
reni evangelisfae laelus divinis. oificiis assistebat. carnis inundilia et rooTiiih pulchriludo cbnveniti >
Gum igitiir processionenl sequens mulio milite Djxit; et slalim viri in loco se quem ipsi dele-
stiparetur, subito quidam in habitu peregiino cla- gerant invenerunt. Ciiift sunima autem alacritate
mabat ad regem, aliquid eleeniosynae pro sancti ad patriam reveflehtes, repra2seniant annulurri
Joannis ariiore sibi postulans impartiri.Injecit mox n regi, exponunt oracuium, et. sebrsuni ab aliis
rsx manum crumenae; sed ille jam in ppus simile cohferuiit deregis fiiie sernioriem : statim ad no-
pninia quae fueranl illaia consumpserati.Jnslat pe-; meii Joannis rex prorupit.in lacryhias,'-et" cuin de :
regririus, multiplicat;preees. Vocat thesaurarium pmnibiis quae viderant vel audierant diligentius in-
rex, sed, obsislerile tufba, non adfuifcAngebatur quisisset, cum gratiarum aciiorie nuntios remisit: acl
aiiimb sanctus, et qiiidfacerel ignorabaLiTandera pfppfia. .'.'.-" '"';'
anriuli reminiscens qui fligilum.ambiebat, fesli-, Deinfirmitate regis, ef thonqsterii sui dedicaiione
nanter abstractum peregrinO porrexit. Ille tanta. Wesimonusterii. "_;.' .'
munificentiae gratias agens, vel fecessitj yel dispa- Tali igilur edoctus oraculo beatus Edwardus obi-'
ruit. Accidit postea viros duos ad adorandum Sal- tuni :suum longe ante praesCivit, unde et postmo-
vatoris sepulerum Jerosolymarii proficisci; qui die. dum ad patriam prpfecturus, idoneos nuntios, pre-
-
quadam a publica strata declinantes devia quaeque cps -videlicet et lacrymas, sedulo praemittebat. .&ef
seculi suht. Et 6Ccesole ruente dies daudituf, aef et larga man u thesaurps distribuit, faciens sibi
stifrundilur tenebris : yiri quid agerent, quo diver- • amicos de mamniona iniquitatis, qui eum reciper.
tereut, non occurrit. lllis itaque subsistentibus, et rent iri • seterria tabernacula. Verum construclam
771 B. AELREDI ABBATIS.RIEVALL.-OPP. PARS 11. — HISTORICA. 772
jam Beati Pelri basilicam anle obitum suum voluit A- funt, pra.sta.voci meae vocem virtuiis, et da ser-
dedicari, pulchraih Operuin! suoruin consumma-. moneni reclumet bene sonantem in os meum, ut
lionem aestimansj si Ccclesiam quam in peecaio- : enarrem mirabilia lua, et diseant qui me audiunt
riam suorum remissioriem-et voli 'recgmpen'salip-_. timere te, et inspiritu huriiilitalis ct in airimb con-
nem renovandam susceperal, pontificali benedic- trito placare faciem tuain, ut poeniteat te super
lioue in yita sua cefnefet cpnsummatani. Appror malo quod pfoposuisli facere populp liuic: > Mira
pinquabat dies festus caeteris laeliof, quo Salvator '. resl vix orationi finem dederat, et eccc robuf cor-
uoster Jesus trabea mor talilatis indutus, de utero pori, vo.ci. virtus accessit, resolvit linguani gratia
yirginaH tanquam de: thalamo sponsus processil,; quam yinxerat aegritudo.Mirantur.quiaderant, quo-
in quo Anglorum lola nobiljtas ad regis curiam modois.qui pressus paulo anle niofbo yix potei.at
debuit cpnycnire, _et regi mprc sup sceplris simul ab ipsis aiidiri, subilo Yocem exlulit, ac vires pri-
et cprpna decoraiido assistere. Cogitans ergo quem- : stinas, .sonumque clariorem sermo recepit...Assum-
admodum ppsset ipsa consecratip solemnius ex- pta igitur parabola vir beaius refert verbis lucitlen-
liiberi, decrevit festivitate peracta. regali, die san- tissimis bujusmodi visionem : c Cuin adolescens in
Ctorum lnnocenliunicelebritatem- istam compleri. Normannia exsularem, grata mihi seihper exstilit
Cura in ip.sa"npete Dpminica?nativitatis febre co;ri- r, bpnorum amieitia, et quicunque in sacris mpna-
"
pitur, et niox iiistaris jucuiidiias vertitur iii dolp- sticae religibiiis ovilibus videbantur melipres, hi
rem, festivitas in fletum mutatur. Dissimulavii ta- Biihi erant eaeteris familiafiores. Inler quos viros
men, duplici, ut arbilror, consolatipne.praeveiitus. ..duos speciali quadam mihi devinxerant charitate
Nam et transitum suum ad superna imminere sen- conversationis honestas, yitae, sanctilas, suavitas
liebat^ et dulcissimae nalivitalis dulcissimi Jesu Worum, yerbor.um affabilitasVHos frequenlius visi-
sacra s.pleninilas inentem ejus plurihiuni jttcunda- , tabam, quaiii dulcia faucibus irieis cloquia eorum,
bat.Jgitur tribus diebus yictor riaturae, el de ipso super mel et favum"ori meo. Sicquideni vivebam,
niorbo triumplians regalia inslrumenta sustinuit, etin talibus vita spirittts mei. Hos ante plurimcs
et solftnini. coiiyivip inler episcoppfe, et proceres annos translatos ad coelos yidi mibi paulo ante in
.cum qua potuil alacfitate fesedit. Tertio autem die, somnis assistere, quid gehli lpeaepost obitum meum
;sentie"nsvpcationis suae tempiik adesse, jubet, ut.pa- Sif futurumêx Dei mihi mandalo referentes. Im-
ratis pnmibus, die crastina .consecrafetur ecclesiai plelam dicunt Anglorum hequiliam, et iniquitas
Paravit et ipse doriaria, varia protulit ornamcnla, consummata irara proyocat, accelerat vindiciam.
diversa vasorum geriera separavil, descripsit pos- _ Sacerdotes praevaricali suftt pacturo Poinini, pol-
J
sessiones,,quibus omnibus sanclissimuni illud ora- Juto pectofe et mauibus inquinatis sancta contre-
loriurii et dotaretur et oi'nare|tur ei dilareluf; Illu- Ctant', et non pastores sed merceharii exppnunl lu^
cescebat igitur sanotoruift Innocenilum jucunda pis oves, non prolegunl, lac et lanam quacfunt non
feslivitas, et convenieniibus in unum . episcopis, oves, ut delrusOs ad inferos mofs et pastores de-
cunctisque regni proeeribus sacra dedicalionis so- pascat" et oves. Sed et prihcipes terrae infideles,
lemnitas Inclioatur, Rex quahtum yaliludo perniit- socii furum.praedoiies patriae, quibhs nec Deus li-
tebat favebat Offitio, sed regina pmriia disponeiis, mori est, nec lex hoiiori, quibus verilas bneri, jus
oiiinia proeufans, sollicita de bmnibus, inteiita om- -coiilemptui, crudelilas delectationi. Itaque nec ser-
nibus, utriusque vicem impleyit, Peractis itaque yant piaelati justitiam, nec subditi disciplinam. Et
pmnibus pro lanta soiemnilate, quasi diceret rex : ecce Dpminiis gladium suum yibravit, arcum suum
Consummaium esl (Joan, xix), incijiiat iiu leelulo letendit et pafavit lllum. Ostendet deinceps populo
capul, elexiiinccoepii giavi dolpre fatigari, Tunc buis iram" et indiguationeni, immissiones insuper
mcfiror et luctus omnium, una vbx plahgentium. per angelos malos, quibus traditi sunl aniio uiio ct
Praeseiitiehant plures.ejus in morte desolationem die uno, igne simul et gladio punieridi. HKC illi.
patriae, plebis exterminium, toiius Anglieae nobili- _D Ego vero 6b intentatam meae genli calamitalem
lalis excidium, finein libertatis, honofis rtiinani. dolensatquesuspirahs: cEt,inquam, coelesfium se-
De visione quam vidit.ji.i exlremis. cretprum consciij si coiiversi egerinl poeniteutiam
CirCiimstant. palalirii, aiile iectum regina prp- : nunquid iioii igripscet Deus et felinquet post scbe-
sterniliif, artus rfigesceriies proprio grem.io fovet. nedictionem? Pcenitenlia cefte prolatam ore Dei iii
Cum eccevel resoluths in somnum,' vel aegritudi- NinivUas suspendil sententiam, quin eliam.immi-
nis niore depressus, vel qupcl credibile est, iri nenlem impiissirao Achab debitam ullionem. Sua-
mentis raplus excessum, biduo ferejacebatexani- debo igitur ge.nti meaeut pceiiileant de praeteritis et
mis. Taftdem quasi de gravi spmno .evigilans ape- caveant de fufuris, et siC forte miserebitur Deus,
ruit bculos et resedit, efectisque iti coelufflinani- utnoninducat super eos malum hoc graftde, sed
bus : s.Deus, inquit, bmnipoteus, ih cujus ditioue qui punire piaeparavit ad\'ersos, rccipiat in gfatiam
suht cuucia posita> qui nosti oriihia antequam fiant, solita bonilate conversos. — Nequaquam , in-
fegna transfereris et niularis |impefia, et reddens quiuiil, quoniam induraium estcof populiiiujus,
iniquitates; patruhi ih filibs (Exbd.; xxxiv), sir.a, et bculi obcaecati et aufes aggravatae, ut nec au-
quae riiihi fevelatasuiit ex yefitatis;luce pfocesse-" dianl cOrripienienij nec intelligaiit adnionenleiu,
773"- :-'-'- .--, . VffA S. EBWARD! REGIS,;! '; '
-';-.'_ 77i"
nec teffeahiur niiiiis, nec beneficiisprpvocenluf. > A sc-isdestdrbbr d truncb,f.qtiaildo regnum a' genere
Ilis eorrim verbis dura mihi major aeerescerit -solli- - -regali diyisum, ad aliud semen Iranslaiuriiest: Ad
ciludo : t Itaue,-inquam, in; perpetuum irascetuf .spalium.trium jugerum hwc facia.esi separatio •
Deus, et non appbriet iit complacitior sit adhuc? quia ih triurii regunf lempofibus nulla fiii.t novis
Quando tot tristibus iaetasuccedent? aut tol adversa cum ;aiitiqtio sehiinefegali 'commuhib. Haraldiis;
qualis corisolatio lemperabit? Quale spefanduni est eriim successit Ediyardo, ei Wiliieimus Haraldo,
inhis malis remediurh^ ut siciit iliine lerret el coii- - el Willielnius junior patri Wiliielmp.- Accessit dd:
tristat> affliclio, ila hinc aliquantuluni riiulcealdi- radicemqrbor, quando ;gloriosus rex Henricus "iri :
viriae miserailionis promissio? e Ad haec san cti lale quemtbtum regnl decus trarisfusum est, riulla ne^
irijiii problemaproponunt. i Arborquaelibetviridisa , cessitate;cbgente,: nuHa spe liicrijuifgeiite , sed ex.
siio tfurico decisa a.d"triiim jugeruni spalium a' ra- infuso ei amofis aflectu abneptem Edwafdi Malbil-
diGepropria separetur, quae cunf iiulla manu honnV - dem duxit uxorem, .semen regum Normannofuiri;
nis cogente, nulla urgenle riecessitate, ad suurii et Anglofum cbiijungens', et iutefyehierile opefe
truncum reversa in anliquam radicem sese recepe- coiijugaii de duobus unum faciens, Flofuit sarie
rit, fesumptoque succb rursum flofueril et ffuctuiii «rAor.-quando de uiroque semine iriiperatrix Ma^ ,
feeerit, tunc sperandiini est aliqubd'in hac tribula- " thildisprbc.essit. At trinc frucium ficit, quarido db!
libne solafium, etde ea quam praediximus adversi- ipsa riostef Henricus Velut lucifer riiatuliiius exb-
faiefemediiim.c Haeccuni dixissent, ipsi eoelo, egO :, fieiis, quasi lapis'anguiafis ulfumque jyopulum co-
vobis Tedditus suin. >.Assidebat riarranli visionem pulavit, Habet uunc certe de gehere AngiofuinAn-
regina, Robeftus etiam saefi custos palailii, dux glia regein, liabet.de eadem gerite episcopos et a"b-
Haraldus frater regiiiae, Stigandus etiain qui asceii- bates,: iiabet et pfincipes, riiililes etiam optihfos,
dit cubile palris sui,-et niaculavit stiatum ejus, vi- qui ex ulfiusque seminis "conjunetipne procieati
vente; adhue archiepiscopo Rbberto calhedram aliis sUnt lionori, aliis coiisolatibiii: Si cui haec;
Cantuarienseni invadehs; ob quod a summd ponli- displicuerit exposilio, aut aliter ipse exporiat, aut '
. fice; suspeiisus paulb posl crcpuit et effusa suiit aliud teiiipus quo haee expleanlur Vxspectet, rie
omnia viscera-ejus. Is a~dvocem narraniis bbdu- prpplieia propliet._eiiivenialur cohlfarius:; nec Cre-'"
ruit, nec terre.tur oraculo, nec fidem habuit prodatur sanctum -Edwaf-dum negasse quod novimus
phetanti, sed potius regem confectum senio delifare sanctum Dunstanum promisisseMlis forte non in-
submurmufans, ridere maluit quam Iugefe. At cae- ; cohvehienier insertis, ad iiarralionis brdinem re^.
teri quibus erat inens sanior flebant uberlim et su- /s deamus.
spirabant, qui nibil secus quani ipse dixerat, aut a De tnorle sancti regis el exseqmis.
sacerdelibus aut a.principibus fieri rion igiiorabaiit. Scieiisitaque rex quia apprppihquavit hora ejus
Recordarilur haec ipsa summo saepius nairala pon- ut iransirel ex hoc mhndo ad Cliristum, jubet suos
tifiei, ipsuiftque persaepe fum per legalos, lum per a lletibu's lc-mherare, hec la.fitiam quam spes pa"r.<
epislolas eorum vesaniam ihcrepasse, regi.mque ac tufiebal inutili quadam ihlerpolare tristitia.* Et
reginam liis malis curandis diligentiam adhibuisse, quasi his verbis astantes conveftiens : c Si dilige-.
sed profecisse iiiliil. Experli suiit laiidem regem relis, iiiquif, me, gauderetis utique, quia vado ad
sarictum haeenon deisuo spiritu prophetasse, quahdd Patrem, pfomissa fidelibus gaudia pefceptufus, non-
rex Haraldus qui contfa jusjurandum quod "Williel- meis meriiis, sed gralia Domini Salvaipris .quimi^'!
mo duci fecerat regnum invaserat, ab ipso victus serelur cui voliieril, et miserlcofdiam praestat in .
ih praelib Anglicaelibertatiflnem dedit, initinni sef-. quem sibi placueiit ; yos autem aroicum persequi-;
.vituti. Dride quidam praemissam similitudinem di- mini precibus, et obsidentibus iter meum ad supera
cunt,.pro 'impossibili regem slatuisse,- illi maxime psalmls eleemosynisque resistile, qupniain licef ab
qui lotam Anglorum nobilitalem "sic deperisse lu^ bis superati fides cfucifixi non possetj vix tainen...'
gebant uf ex ea gente nec r.ex, nec episcopus, nec D quispiam ita perfectus esl, ut vel impedire eum vel '
abbas, nec princepsquilibct vixin Anglia cefne- lerrere nbn tentent. > Reginam dcinde fratri proce-
reluf. ,.-.,..... ribusque cpiriinendans, .ejus plurimum laudabat
Exposiiio problemalis a rege.prpposili. obs^quiunijet pudiciiiam prseiiicabat, quae se qui-
Milii sarie alia mens est corisiderahti sanclissj- detn uxOfehi geiebaf in publico, sed sororem:ver
mum vitum DunstanUm et ipsam calaihitatem prae- filiam in occulto. Imperaf eliam quatenus omnia
dixisse, et consolatlonem nihilomiftus prpmisisse. quae ei dotis nomine muhificentiaregali conlulefat,
Polest proinde sic nOn inconvenienter exponl. Ar-. firroa ei semper et illibata permaneaht. Sed et eos
bor haec regnuin Aiiglprum significat, , decprum qui eum de Normannia seculi fuerant, ihdigenis. se-^
gloria, divitiis deliciisque fecundum, excellentia dulo commeridabat, sive praeeligerent repairiare
regiae dignitatis sublime. J?ladixex qua totus bonor cum gratia, sive cum lionore subsistere. Jn ecciev
isle probessit. regium semen fuit, quod ab Alfredo, sia sane Beati Petri aposloli quam a fundariienlis
qui primus Anglorum a summo pohtifice unctus et ipseconsiruxerat, sepulturam sibi fieri postulavit, .-,
consecratus iu fegem fertur, recta successionis li- suumque transitum mox on.iiibus prppalari, rie:
nea, usque ad sanctuiii Edwardurii descendU. Afr- mbrtis suae cognitrone- dilata, oratiprium qubque
775 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS II. - HISTORICA. 776
suffragia djfferrenfur. Omnibus igilur sicut opor- A.sacras
A regis cognati ejus et amici, eum, subito
lebatdisposilis, iubet sanclus sacerdotes cumec- .cadavcr exanime quoddam fulurae bealitudinis prae-
clesiaj ministris adesse, et mox exitum suum Do- fcrrcl insigne, cujus vultus coelesti rubore perfusm.
minici corpofis et sahghiiiis pefceptione muniyit.. .- omnium assisientHira in s'e convertebat aspeclus^
Cernensque reginairi inter ca.leros fleniem uberius. Mirantur omnes, sed nudalicorporis gloria auxit
ct cfebrius suspirantem :.« Noli, inquif, flere, filia admiralionem quod riiveo candore corusCans ita
mea; non enim rooriar sed vivarii, recedensque de resplenduit, ut virgiiiilalis illius-decus eiiairi incre-
tefra morienlium, credo videre bona-Domini in dulos latere non posset. Pavahtur interim regales
terra viyenlium. > Tolum se demum commendans rxsequiae, preliosis linteis et oplimis palliis corpus
Deo, in fide Christi, sub sacramenlis Chrisli, in involvilur, pauperes Cbrisli copiosis eleemosynis
spe promissorum Chrisli, senex el plenus dierum sublcvanlhr. Adsunl ponlifiees, sacerdotum.et cl.e-
migravit a saeculo, et puram Irelinquens purus spi- ficorum frequens turba occurrit, duces Tegni .cufti.
rltus carnem auclori spirituum in aeternum victu- ' comilibus proceribusque conveniunt, agniina con-
rus conjungilur ; cui cceli cives obviant, cui clavi- csrrunt monachorum , innumerabilis mullitudo;
ger a_lhereus coelum reserat, cui verax sui exse- utriusque sexus de vicis et icivitalibus ad regis
' cutor
promissi discipulus ille quem amavit Jesus ^' cxsequias convolarunt, Hinc psalhii resonant ,
Joannes bccurrit, euiri quo virgine yirgo sequelur illinc lacryniae geroitusqUe proruinpunt ; ubiqu*
Agnum quocunque ierit (Apoc. xiv). Obiit auiem gaudia misla dolori ; cum omnes et in rege cer-
anno Incafnationis Domini I066,"cumregnasset vi- nerent unde gauderenl, et in se senlirent unde
ginti tribus annis, mensibus sex, et viginti seplemi dolerent. Deferunt ad ecclesiam illud pudicitiaa
diebus, indiclione iv, pridie Nonas Januarii : 'crimt templum, virlutis domicilium, offerlur pro.eo%a-
quo tola pariter Anglqrum felieitas 'ruif, periit li- crilicium salulare. El sic in loco quo ipse; decre-
bertas, vigor omnis interiit. Dici non potest quan-• veral honorifice sepelitur,' in die novissimo beata
tus raox omnes timor invaserit, occupaverit moe- resurreetione donandus pef Jestini ChristumDomi-
ror, quomodo totam quoque insulam lenebrosus. num noslrum, cui est lionor-et gloiia in saeculasae^
quidam hoiror impleverit; slabant [ad] exuviass culorum. Amen.
LIBER SEGUNDIJS.
Decontracto adejus tumulumsanaio. c Ibi regem quasi viventem conveniens : i Tu noii es,
C
Rebus humanis exemptus quam potens fueritin inquit ille, qui corruptibili adliuc carne circumda -
cliviftisbeatus Edwardus mundum latere no.n polus debiles et aegrotos ccelesti virtnte curabas? Et
tuit, cum nec virginei corporis virtus vel terra ob- ego quidetn, domine mi^ membrofum dispendiuhi
ruifvel lapide claudi, vel cum ipso poluerit cor- lenius (e viveute ferebam, cum hac mihi causa cibi,
pofe. sepeliri ; yis enim quae latebat in membris potus, deliciae, vestesque necessariae Copiosissimae
crupit in miraculis, quoniam dum caecis visiiin, ... _ praeslareiilur; Al nunc irififmitalis inopia cumu-
ciaudis gressum, infinhis sanitatem restituit, pre- lahte miseriam, auttuquid mihi faciendum sit, quo
tiosam in conspectu Domini mortem Ed. certis in - divertendum, ciijus supplicanda majestas, cujus
diciis deelaravil. Inter pauperes quos in vila sua pietas expeienda noh laceas ; aut ipse solito me-
sanctus -alherat fuit quidam Normannici generis dicam inanurri adhibeas, ut quia ad spiritaies qui-
Radulphus nomine, qui nervis in pbplile conlraclis, bus nunc frueris mihi fas nph esf aspirare delicias;
pedibus etiam ad celanda retortis, non solum na- ; membra iriihi quibus Corpofales acquiram poienli
""turali privabatur incessu, sed et gehibus repere, ut virtute reslituas. > Dixerat,ot ecce roox sanctitas
. ejusmodi debilibus moris cst, dolore obsislente fegis emicuit, elfloruit gratia, pietas invocata re-
noif valuit. Novum solalii gentis adinvenit magi- ID spleriduit; vis ehim qUaedam pceulta subitb nervos
stra necessitas, vas cavatum ihformam; pelvis ac- . cxtendens in natiiralem slatum crura pedesqUere-
quifit, cui nafes cuin cobaerehtibus membris inji-... toiquet, evulsisque a earhe ariiculis sanguis pfo-
ciens et sibi arctius colligans : anteriora manrbusi fluil, paulatimque succo fesumpto , arida prius
sustenlabat, posteriora quasi per ierram navigaiidoi ossa prislinuni robur fccipiunt. Gaudent astaiites
tfahebat. Rege igitur ad superiora translato, curot eamdem iri mortuo quairi in vivente videfanl ef-:
alimenla splila miserp defecissent, molestius ccepitt fulsisse.virtiitem, et exhinc sacras Edwardi regis
eiiam debililatem membrorura siistinere. Rccolens; reliquias et yisitare.-ffequeritius et properisius ho
aulem yiri Dei qui eum yivens aluerat, cujus saii- noiare salagebaut, scientes eis ad sanandos iu.ir-
ctitas admiranda nec ipsum latere poluit, fide ple-- - mos morbbsque pellehdos apostolicam gratiam iion
nus suae insidens naviculae, infra' octavum suaede-- deesse. Porro vjr ille receptis vifibus stelit super
positionis diem ad sancti regis sepulcrum applicuit. pedes suos, gratias agehs Deo et sancto Edwardo,
<ffl ':. VITA S. EDWARDI REGIS. "7-8
ex bm-
qui pbst primam gratiani qua debile cbrpus aluerat' A Haraldpnuntiala sunt,,exercitum:Copiosii"i»
eiiamnunc seeundam adjiciens, ipsam debililaiem nibus finibus Angliae collegit, cum riocte quadam
ambverat.; -_-._- . --•'. abbati cuidam religioso qui Ramesiensi pra_erat.-.
De sex coeciset seplimo.mbnoculo ad ejus sepulcrum ropnasterio, Alxi noraine, beatus Edwardus in sp-
Alluminqlis. "'- ninis apparuit. Cujus^cum maiestatem virsapieiis
Dix-irausbeatum Edwafdum specialcm in luumi- expavisset, ilie blaiide consrilatus hominem : « Va-
nandis eaecis duai. "adyiveret babuisse Yiitulem,, de, inquit, e.t dic ilaraldo nt"liOminesqui conlra jus
hanc ei graliam morte .inlervenieiiie 110.11 essesubr et fas regiii hujus fines invadurit aggrediaturse-
Iraclam sequens capitulum declarabit, Adhucde cure, ego enim efo.dux et protec.tor exercitus, quo-
morte tri.eniiariumpro rege celebrabatur oflicium, niam justitiae bujus gentis deesse non ppssum, per.
cum sex.caeci Uiium secuii monoculum ad sepul- quem«.eportabit vice bac de hosle iriumphum. Et
crum regium properarunt. Mirabile spectaculnm, neverbis luis fidem derogef secreturo ei sui cordis
cum aller ab aiterb traberetur, et. uifus praecedens ostende utcumei [qubd] nu.llo conscio menle yol-
oculis viiis septem ducatumpraestaret. Ab illo.ergo . vebal edixeirs, no:i ha_c tuaeadinvenlioni sed 'mese'.:
quo gressus omniuni regebatuf, anle sacri corporis proniissioiii ascribal. Nocle quidem praiterila cum
repositorium cqlloeali, suam cum lacrymisexponunt dolore torqueretur, licet eum npn paniui urgeret
miseriam, opem flagilant, contra diulurna. caliginis molesliaimminens, siluit tameii, reputansapud se
ta.dium heatisisiirii regis poscui;t-auxiliuhi. Nec si publicarct languorem, quod et suis futurus esset
diflicile putant jn regione •lu.c.isqiiara liulla. nox in- contemptui el bPslibUsirrisioni.Hiec secum,vefli.m
terpolat eonslituto, _adomino lucis m.ortalibus cor^ quia nunc sanilale succedenle langubri ab illa peste
poribus lueem inipeirare iciTcna.rri; nec minoris convaluit, de roeo pfaesuihens auxilio, cpntra har-
eummerili choris immistutn angelicis arbitrantur, baros justum bellum suscip.iat, et ab imniliienli
quam fuerat curn membris esset .Corfhptibilibus periculo suos comp'atribtas brlpiat. _ Exsufgens a
involutus. Illis itaque in pralipne persistentibus somnis vif veneraudus adiit Haraldum , expoiiit
clemenlla divina no:i defuit, quae et sancti-sui nie- oraculum, et ne subriperet haesilatiO, seCretum il-
riia latius propalarel, et desideratum miseris so- jud quod sanctus jussCrat operiri -ipso mulluni ad-
lalium non negavit. Subilo enim js qui dux fuerat niirante reseiavil. Tunc ille ccelesti promissipne
"caiterbruni, cliaritatis suae stipendiuni lumine du- factus ahdacior, in manu valida usque ad proviii-
•plicato recepit, sociosque respiciens, videt-etipsbs ciam Ebpracensem pfbgrediens, in locp qui luhc
riovi luminis iiifusione splendere.- Iiituentur se C Steinfprdebrigge, liuncautem ex rei eyentu etiam
mutuo, et unus ab alio sciseitatuf. an videat, stu- Poiis belli dicitur, lipstes offendit-: consertoque
penl omnes et quasi extra se posili, nCsciebant praaliPdux uterque proslernitur, "rex videlicet Npr-
quiaverum est quod fiebat, exisliroabant eniin se wagenorum et ffater proprius Auglici regis Tosti-
visuni videfe. Tandem in semetipsbs reversi, et riia- nus, peneque totus eorum deletus est exercitus. Ita-
gnam multiludiiiein divinaebonitatis experti, erum— que quod de duobus fratribus adliucpueris lorigc
punt in vpcem exsultationis et confessiouis, miiliis anle praedixerat, et quod Teceiifivisione vir san-,
accurrentibus et adinirantibus prs gaudio, et lau- - cfus pfbiniserali una Haraldi vicloria completum
('aiitibus Deum in sarieto suo Edwardo. Illi autem cssc neifto-qui-ambigat.
qui munus salutare aeceperani g<*atiasagentes Deo Quomodo cmcusbediuni Edwardumvidii de sepulcro
a.d prppria remearunt, bealissimi regis meiiia pite- exire, etila visiim rccepit;
dicantesêt virtutem ejus arguihehto yisibili com-V Fuit praeterea in monaslerio beati Petii appsloli
probantes. juveriis baud ignobilis, decorus quidem foriha sed.
. Devictoria regis Earaldi per beaii regis merita, ulriusque sideris privatus ofHcio.;Hujus. coiiipa-
Iiilerea Haraldus, Gbdwirii filius, Tegnumquod I tiehtes nliseriae qui luric praSeraiit;ccenpbio,'cam-
secundum fidem sacramenti debuerat servasse WII--"^ panas cuiri-quibus fratfes ad quailibef ageiida scisci-
lielihb regis Edwafdi consobrino,' sibi nec jure de- labanturpulsare jussefuiit, et cselerais hofas ceflis
biturn nec.naluraj irreverentef usurpans^ maluiftt quibuscunque soleiftriiisdeputataS Cymbaloruriiso-
quod Anglis secundum sancti regis oraculum Do-'• nilu desigriare. Agebat igilur vir ilie creditum sibi
minus pfaeparaverat, ifansgressione pacli et fideli priidehtef officium,ffequeiiiabat ecclesiam, ofaiibr-
acceleravil laesione.Ut auteni atienuatis viribus- >' nibus crebro insistebat, et beatiregis riiefita adesse
facilius ab his quos- ihjusteprOvbcayerat Iiostibus- .- silii sedulo precaliaiiif. Accidil autein 'die quadaiu
vincefelur, suscitavit ei a paffe aquiloiiis inimieos,, aeslivP tempprC, durii fratres iibfa meridiaiia
Haraldum, cognomenloHarfau, NoTwagenorumre-.-i quiescefent, et ut ipse deCumbeiisiii bratoiio daret
gem, et'Toslinum frairem suum queni de Angliai membra quieti, et ecce videt"in sohihis bealuih
>pse expulerat, et tempore regis Edwardi.exsulabatt Edwardumegfedi de sepulcrp-seque respiCiehleih;
in Flandria. Hi cum niagnaclasse per Hurobr-amad- 1- deinde somliplehtia' arguens homiherii, jubel ei.
Eboracum propeianies, cum exercitum Nortban- pulsando fiherii soiiiiio facere, et fralres ad hoiani
liiiiibioriinr pra.ii.. cxcepissent, pptiii vk-toria nia- oratioiiisnonam,quae jam pene transierat, excitare.
giiam de obsislentibus slrageiii dederunt. Ilaec ubii Uax cum ei inoniia sanctus cie.iisset, videt ipsuiii
rATROL. cxcvt .23
-779 B. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP. PARS II. — HISTORICA. -|t>
regem coronatum ad altare procedere. Quem cum A tius cujus eum auctoritale suscepi. * Haec^cum
diligenier intuens in spleiidorem, illius corusci lu-- dixisset, cum' suisaecessit ad lapidem qud glofio-
niiiiis 0'cuios infixisset, visio beata disparuit.-Ex— sissimi regis exuviae claudebantur, et stans aiue
pergefactus juvenis subilo aperuit oculos, et hausto sepuicrum : . Tu scis, inquil, dohiine mi Edwarde,
lumine reddilam.sibi pristinam sensit: sanitatem. quam invilus hoc onussuseepefim, quolies subter-
Detexit visionem ffatribus, et atteslalipne miraculi fugerim, quoties me cum qusererer absentaverim.
frdero verbis' fecrt, omnibus admirahtibus et bene- Fateor insipienS factuS suni; sed tti me eoegisli.-
dicentibus Deunv iii pperibus suis, qui beato Ed- Nani, licet nori deesset. fratrum electio, plebis pe-
wardo post inortem dedit nielius vivere, et ossa ejus titiO,yOluntas episcoporum, gfatia procerum, liis
mortua de loco suo miris operibus pullulare. lamen omnibus -tua praepohderavit auclorilas, lua
De injnsta beali Wulstani dep.osilione,et dffjusla niagis urgebat volunlas. Et ecce novus rex, nova
ejusdem perbeqlum regem reslilutione.; - lex, novus pontifex; nova jura condunt, novas pro-:
Beneplacilum est Domino super timerites eum, et mulgant sententias. Te erroris arguunt qui jus-
in eis qui spcrantsuper misericprdia ejus. Hoc et .sisti, me praesumptionis qui consensi. Et tune qui-
beati praesulis Wulstani simplex justitia, et sancti dem falli potuisti ut bomo, ged hunquid niodo
regis Edwardi potens magnificeiuia sequenli mira- conjunctus Deo? Non igitur illis qui exiguftl quod
culb declararunt.Curn enim rex Willielmus tolam non dederunt, qui cum surit -homines fallerepos-
insulam subdidisset, ap rebelles quosque vel expit- sunt ef iâlli, sed tibi qui dedisti, quijam inductus
lisset ab insula, v.el mau.cipassel vinculis, vel ser- in ipsam yeritalem errOris vel ignor.antiae tenebras
vitute oppressisset, coepil eliani ciim suis de eccle evasisti, tibi, inquam, resigno baculum, tibi curam
siasticislraclareiiegotiis.Fec.il igitur synodum eorum quos mihi commendasti dimitto, tibi ser
congregari praesentibusapostolieaesedis legatis Her- cure eos'committo cujus meritanon ignoro. > H;ec
menfridp Seduneiisi episcopo, et presbyleris cardi- cuin dixisset, elevata paululum man.u, in lapidem
iiallbus Joanne et, Petro. A quibus SUgandus, qui quo sanctum corpus fegebatur- intixit baculum :
ut superius diximus pollutis pedibus sarictuaiium c Accipe, inquiens, doinine mi >ex, et cui libuerit
Dei conculcaveral, omni gloiia.ei honore spoliatus, trade illuni. i Et sic descendens, ab altari exutus
et a.rege perpetuo carcere condemnatus est. Suc- pontificalibus inter mpnachos ipse monachus sim-
cessit huic in cathedra Canluariensi abbas Lan- plexresedit.-Admirabaiitur omnes cernentes virgam ;"
f.ancus vir undecunque doctissimus, omnium eliam iuimersara silici, et quasi radicibus niteretur, ne-"'
liberalium artium divinarumque simul ac saecula- __,quead dextfam neque ad sinistram declinare. Ten-r
rium litterarumiperitissimus. Hic igitur quasicon-. lant eam quidam evellere, sed illa stabat irnmobi-
slitulus a Deo ut evelleret et dissiparel et disper- lis. Fil in turba murmur et mussilatio, aceufrunt
defel, el aedificaret et planlaret, ecclesiamAnglo- undique videnlesque magnalia Dei stupent,-haefent,-
rum ad novani quamdam speciem revocare legatio-. nunc procedunt paululum, nunc gressu sistunt,
nis suae fttltus aucloritate eonatur. Cbepit auiem nunc extendunt manuni, nune retrabunl, nuncquo-
niox coiTigenda-corrigere et slaluendaslatuere, modo ferrum inhaereat lapidi terrae decumbentes
clericis etiam et mOnaeliis hoitestiorem yiyendi. expioraut, nunc erecti se invlcem coarctanlur ut
forhiam praescribere, Aputihiinc vif Doniiui Wul-. videant. Res defertur in synodum. Sed Laiifran-
slanus SimpUcitatisetimperiliae accusatur, et quasi cus dictis iidem non adhibens, accersito adseGu-
bomo idiola et sine litteris depOnendus, rega con- mulfo Roffensi episcopo viro venerabrli et religioso, .
senlienle vel etiam hoc ipsurn praescribente, de-. jubelut accedens ad sepulcrum, baculum quem
cernitur. Igitur iii synodo quam apud Westroona-. sanctus deposuerat proferal in inediuni. Parelsu-
stevium rege prassente celebravit Lanfrancus, in-. periori praesul inferior, sed inventa esl fortiof vir-
ler caetera qua; tractavit negotia, jiibet yenefabilem ginei licef exsfiucii corporis viitus, quam viyentis
virum baculum fesignare cum annulo. At vir Do- Depiscopimanus. Ista baculum leiilat evellere,.quem
niirii nec vullu mutatus nec animo, erexit se, el illa licet inferior loco sed potes_ule\5Uperior, quasi,
vifgam pastoralem manu tenens:.« Vere, inquity; aparte inferiori vi quadam.mirabili ler.eretuivsilici
dohiine arcbiepiscope, vere scio quia nec hoc.bo- facit inimobiliter inhaerere. Tune prassul Lanfran-
1-ore dignus suni nec huic idoneus oneri nec suf- cus novitate miraculi slupefactus, ct regeni.volens
-1.cieris iabofi: sciebam boc cum me.clefuseligeret, tantae admiralipnis esse parlicipem, niittit qui eum
cum episcopi cogerent, cum me doininus rex nieus in synodum evocarent, Advenientr ciim pfoceiibus
Edwaidus ad bocoflicium invitaret.Ipse auctoritate assurgit Lanfiancus, simulquej ad regis tuuiuluin
sSlis apostolicae in meos humeros hpc un:;s refu- properanles, facta oratione nianum appouil ponli-
<iit,ct per liunc baculum nie episcopali gradu in- fex,-haculurii ter.tat eruere, sed obsisleiile sancti
yestiri praecepi.t.El nuiic pasloralem tu 'yirgam regis virlute coiiatus ejus desiderato caret effcctu.
cxigis quam iiorr liadidisli, offleiuin adimis quod Exclamat rex, plorat pontifex, ulerque resonat gb-
noh conluiisli. Et ego quidem lnsuflicientiam hon riain Deo, laudcs Edwardo, cujus in beali Wulstani
ignofans, et tuae sanetaequc synodi seiitesili._e.cc- proniotione n.on errasse judicium cerlis indiciis de-
-tiehs -resigr.aiiobaculum, sed~non tibi,seJ ei pti- clarabatur, Tunc Lanffar.cus ad saiictuiiJ accsdous:
781 VITA S. EDWARDI REGIS. ; "' ™*-
c Vere, iuquit, justus Dominus ef _usiitias;dilexU, _\ qiio ad revisendas sanctas ejtis reliqtiias magis ae •
aequiia.lemviditvultus ejus, vere cunv simplieibus . magis incitabaritui. Erat et inter eos aniica quoe-
graditur, et cum simplicibus sermocinatio; ejus. dara plerumque contentio, aliis" afliriiianlibus vir-
Derisa est a nobis lua, frater, justa siniplicitas, sed ginearocafnem regis cprruplionis experteni, iute-
eduxit quasi lurnen justitiam tuam et .judicium graift et iilibatam in sacrosui corporis hospilio
luuni tanquam meridiein..-PIangendae (enebraequi- delineri; aliis prae timore indicentibus illis de tanta-
bus iiiYoluli dicimus nialura boiiuiri ef bonum ma- •praesumplipncsilenUum, ne forte hac spe frhstiata,
Ium.Erfavit,erravit inteffratef, judicium nostrum, faeile lanti confessoris gloria possct imminui. Cum
*t: suscilavit Deus ih rege suospiritum suuffi, qui ... cnim, ihquitint, apostoLoruin, martyrum, innuhie-
nostram evacuaret senteutiam, et simplicilaiem labiliumque saiictorum covpbra sint resoluta in ci-
tuam Deo gratam omnibus propalaret. Auctoritale iieres, si hoc jpsum natura operetuf in Edwardo,
proinde qua fungimur, imo diyirio judicip quo con- nec a nobis mintis amandus, nec Deo miftus..• vidcri"
viiiciraur, -eurani qua te InCOjisultius exuimus debet acceptus.. Haeccum ante viruni yenerabiiem :
iterum tibi commiltimus el imponimus, seientes ipsihsmonaslerii abbatem Giilebertum, cognomento
espertiquoniam melhis _est ihodicum justo sttper CfispynTdispulalio verteretuf, disCernit tanli pa-
divilias peccalorum multas, Melius plane modiciiin B ironi corpus oninimodis visilaiidum, et quid dehis.
litteratura?xum fide quae in siniplicitate cum di!e-; sentiendum sil, cerlis indiciis explorandum. SiatuiS
ctionc Operatur, super divilias sapientia. et scieitlire igitur diero quo sancti viri reliquiae proferenliif in
saecularis, iquibus multi vel ad vanitalem humanae medium, ,ui istofum. fidei, illorum consuleretur af-
laudis velin avaritiaro. luip.is. quaestus abulunliir, fectlri, Yocat auieni ad boc coeleste speclaculum.
Accedeigitur, frater mi, accedead dominumluuni, personas lioneslas el feligiosas, inter quas Roffeu--
inio et nbstium : credimus. eniin quod sanela ejtis sis episeopus Gumulfus, de quo superius fecimus
«Jextera quae nobis baculum negavil, tibi_ laxala meiuionem, speciali gratia; simul et gloria praeenii-;
inanu facile resignabit. > nebal. Itaque uicesimo sexlo anno ex qupf ebus -
H.isaudilis, sanclus ponlifex sua usus simplici- huinanis excessei-at, acceduiit ad tumuliini sancti
tale parult imperanii,elaccedens ad altare : «Eece, viri qui adliocfueranl irivitati, jsublatoque lapide
inquit,-ego, domine roi -Edwarde, ecce«go quinie quo sarcpphagum claudeliafur, tanta odoris fra^
luo conimisi judrcio, qui me luae sententiae subdidi, grantia omnium naribus, ut el ecclesia repleretur,
cui baculum quero ccneesseras resignavi,. Quid et in sepulcro aroinata scaturire putarenlur. Pri-
nunc tibi.placet, qiiid vis, quid discernis? sefvasti mum deinde palliuin quo sacratissima membra fue-
certe digi-jiatem tuam, meam purgasti inr.ocen- rant involula, pristinam vchustalem et inlegrita-
liam, iuam magnificenliam prodidisli. Si igitur tem reservasse conspiciunt; Spe.deinde gloriae po-
.idhuc de me tua sla.l antiqua sentenlia redde ba- lioris animali, extracto pallio caitera ornaroenta
culum, aut si mulala est, cui tradatur edissere. > vestesque cpnsideraiit, etpriifiia solida 'invencrunt. "
i.Iaecdicens, levi lactu virgam tentat evellere; quae et integra. Producunt bracbia, plicant digitos, ar-
iiianuin ejus secuta, ae iri molli-luto fuisset ini- ticulos explorant, etomnia sana, omnia flexibilia et
pi-essa desiliit. Accufrunt rex siiriul et arcliiepisco- anliquo reperiunlur vigore frrmissima. Investigant
pus prosthui yeniam postulant, et se sancti viri postremo carnis integritatem pariter et colofem,
oralionibus commendanl. At ille qui didicerat a quae vitro purior, nive candidior, futurae resurre-
Domino Jesu Christo niitis esse-.et humilis corde, "clionis gloriam prseferebat. Ai cum desid.eralam
ipsis aeque prosternitur, et a ianto se ppnlifipe be- faciem ejus attingere omnes pariter limi.issenl,
nedici pfecatur. Qtiae tunc inler sanclos episcopos praefatus episcopus Roffensis testiinoniq consciehliaj
lacrjmia^ quae suspiria, quam humilis de ipsa be- velamoris faclus audacibr; Sudario quo caput san-.
nedielione fuerit contenlio, quis facile dixerit ? clissimum tegebatur manum injecit, ct a parle in-
Tandeni niutuo benedicentes ef manibus se tenen- D ] feriofi disciiidens, barbam beata canitie niveam
les in sY-ipduhiredeunl eunctis cxsullantibus, mul-: fide plenus extraxit, eam ac si viveret nienlo fir-
lis autem et flentibus prae. gaudio, omnibus au- mius inhaerere perscntiens. Delectatus miraculo et
lem in commune Deum in suis sanclis mirabilem; desiderio ignitus pilum unrrrii extrabere slbique
praedicantibus. Rex vero in amoreni cognali sui et seryare conatur; sed haesit firmius, nec sequilur
praedecessbris accensus , - sanclissimum ejus' se-. voluntalem effectus. Aniniadvertit boc Giileberlus,
prricrum tlieca de argenio simul et auro fabrefa- et episcopum blande corripiehs : « Sine, inquil,
cla, sicul imprsisentiarum cernitur,mirosludio de- paler, nec tanti regis velis infestare quiclein, nec.
coravit. -'--"- iiilegriiaii ejus quam Christus huc usque servavit
De pfirha ejus iranslatione et corporis incor- aliquid iniiiuore. > Ad haec episcppus ;, « Opliine,
ruplione. , inquit, loc[ueris abba. Non tameii coiialum hunc
Cum igitur his atque hujusftiodi miraculis san- meuro praesumplioni deputes sed deyotiohi, cui:i .
ctus floreret Edwardiis, erat inter fratres frequens reliquiarjum ejus vel modicani portionem, si inihi
de cjus sanciiiateco.nfabulatio. De die in diem circa copia pra.starelur, Croesi opibus pra_tulissem, SeJ
tantum patronum cunctorum augebatur affectus, quia regius animus aliquid sibi delraliided.igiiatifr,"
~
785 .VB. AELREDI ABBATIS RIEVALL. OPP_ PARS II. -^ HIST0RICA7 784
liabeat sibi omnia, etcum irilegritale sua dicni A rat abusa privavit : spumant labia, stridet denti-
beatae resurfeclionis exspectet. > Itaque retento bus et arescit, miserabilique membrOrum sinua-
pailio quo sarieiissima ejris menibraTuerarit invo- mine corpus bmne torquetur. Haec cum materfa-
luia; aiiud,a_que pfetiOsiihiappoiiuiiti diligenterque milias juvencula. cerneret justo Dei judicio conti-
curatani glebam illam dulcissimamsito recondunt gisse, dolor indignationi, Iuctus irae - successit.
in thalamo. (Jbi per cjus merita plurima -pracstan- Fiebat ilia et domus ejus tota.et quae
objurgave-
thr beneficia; ex quibus ad laudein Domini no- rat blaspbemantem, miseratur.tot fOrmenta et tam :
stri Jesu Chrisli pauea de pluribus credimus subne- iiKoIerabilia patienlem. Res innoluit civitatl. Ac-
ctenda. currunt multi, aut dominam consolaluri, aut pedi-:
De puetla ad ejus iumuluhi sanata. sequam adniiraturi. Qua_renti aulem quid facto
Sanctissimtis Elisehs propheta apueris plus qua- opussit, aslat persona quaedam satis ut videba-
draginta derisus, sua maledicti.one Ultus injuriam, tur yeheranda, hortabatur ut impositam navi mi-
universos besliis tradidit puriiendos. Magura im- scram ad ipsius quem blasplieinaverat corpus san-
plissimuni Helymam apostolos blaspliemantem bea- ctissimuro deportareni,. ejiis meritis recepturam
tus Paulus suhita caecitate damnavit. Injuriam igi- femediuni, ob cujus injuriahi illatum sibi senserat
lur sanetis suis illaiam in se rediindare Cliristus tam immane supplieiuni. Dixit, et factum est ita.
declarat: Quivos, inquieiis, audiltne audil, elqui Delata-est ad sahcti regis sepulcruhi mulier infe-
ros' spernit ine spernit (Luc. x). Hoe in suo Do^ lix, aecensoque ad ejus mensuram cereo, domina
minus Jestis oslendit Edwardo, ejiis delralienles. ejus "vigiliis et orationibus insistebat. Lucius et
sanctitaii cum magna scverilale puniens, obsequeri- ejulatus mulius eirca illam, quoniam insanabilis
tes ei beneficiofum coilatione remunerans. Eratin yidebatuf dolor ejus, pessima plag.a illius. Una ct
civitate matfbna nobilis, Malhildis nomine, artis sola spes omhiurii pielas Edwafdi, qui didicerat
purpufariae peritissima, C[uaeregum divitutnque a Doniino Jesu retribuere bona pro malisj dile-
yestes ornare auro, illustrare gemmis,'picturis et ctionem pro odio. Torquebatur ergo tola nocte illa,
floribus opefe polymito vartare consueverai. Com- caeiefis flenlibus et orantibus. Orabant el pro ea
niiserat ei opus non mediocris pretii nobilissinia fratres monasterii, quorum praeposilus solemnes
quaedam ac ditissima femina, quae comiti Glover- super eam lilanias cum magna devolione edidit.
niae nuptum tradita paulo minor; a re.gina babe- Pugnabaht jri conspeclu piissimi regis oratio et ae-
batur, caelerisque per Ahgliaffi comitissis sicutdi- gritudo, iniquilas famulae peccatricis et fidesdo-
vitiis, ita cullu veslium nitebatur excedere. Insta- f__minae miserantis, magnitudo criminis et multiludo
bat quotidie non solum ul artiliciose, sed eliam ut doloris. Vicit tandem Jesum meritis beati regis illa
celeriter, omnia Complerentur. Adprat interea bcati a qua vinci solet miserieofdia, quae niox in lan-
regis et martyris Ed. htijus nostrl principis patrui, guida obvians yerilati sententiam quam illa dicta-
prxclara solemnitas, qui ab impiis sine culpa yerat sua lenitale lemperavit. Itaque cum in do-
peiemptus, credilur innocenliae marlyrio coronafus. lore-nocti continuasset et diem, hora qua laudibus
Fluctuabat animp sapiens illa mulier, et euin ope- . vespertinis sacra illius festivitas diei claudebatur,:
ris dilationem superbissimaft femin.seindignationem inler psallenlium voces et geinitus oranlium subito
sibi crederet parituram, e.l sanctissiriiam festivita- reddila sibi sanitate in.uebaiur astantes, ilenles
-terri labofe prohibito violare divihae ultionis linie- admirabatur, ubi esset, quid passa, quo delata,qua;
retesse riiateriam. Respiciens igitur sociam operis lanli doloris causa sermone recepto requirit. Os
adolcscenlulam:«QuiJ lu, inquit, inter labofishujus quippe quod mofbus contraxeiaf, ad naturalia ioca
necessitatem et saneti regis Euwardi festivitalem feversum, formae.pristinffi simul et sanitali dona-
decernis?Nam vacare dispeiidiosum, operari au- tur. Audiens ainem cuncta quas accideranl erupit
lem in taiila festivitate arbitror periculosum..j Sttb- in lacrymas; OP,lingua, rnehs, sensiis confessio-
ridens juvencula : « Istene est Edwardus quem D ncmpersonanl,- et inleriorein cPntrilionem ercbia
-
apud Wêstmonasleriuni haec rusiica multitudo ve- suspiria prodiderunt. Tunc misericordiam et ju-
neratur ht regem? Rogo quid roihi et illi ? vaccnt dicium cantabaiil qui aderant Domino, qui percu-
alii et suis cantibus vel plangant riiorluumvel bo- lil et sanat, mortificqt et vivificu.l,deducit ad infe-
noreiit, ego rion magis proeo qiiam pro rustico r-oset reducit (l.Beg. n), Illa vero: gratias agens
quolibet inceptum optts si.jusseris pra_ierniitlam. > Deo et ejus bealissimo servp Edwardo, cum do-
Expavit doraina et incaluit COrejus cl in medita- mina sria incolumis remeavit ad prppria. Quaiido-
lione ejus ignis exaestuans erupit in vocem iucre- cunque deinceps nomen gloriosi regis audiebat,
f.alionis et indignationis, et qtiasi diabolico pra.- tanto corripiebatur limpre; ut pallor vuUuiii..offen-
"
veiilani spifitu blaspbemam durissiiiiis serhioni- deret et caeteia roerobra tremor occupareu
lius verberaifet. Ridebat pedisequa, ct domiiiEesuae Ds quodam fratre a febre quariana per sanclum
simplicilalem. irriderrs, blasphemiam blasphcmi.s regem UberalOt... '..•
ctihiulabat; cttm subito hiultis ;astaniibus*paralysi Efat praeterea in monasterio qu.p saiictap ejus.
iiKu-bocorripitur, ctos blaspheniuni usqueaddexte-' 1eliquiaeservanlur frater quidani, Osbeilus noroir.°>
raai aurem retbrtuni eam pfficio lingtue quo fue- cujus sihcerissimam vitam decorabat scienlia, il-
783 VITA S. EDWARDl REGIS. .786
lustrabat facundia, pbilosopbia lam saeeularisquam A eluon morior; vitadolori estj nec finilur; mors de-
ecclesiaslica subiimius exlollebat. Hic aliquando siderio, nec conceditur. Sed quid facib. quasijvi-
circa niedium; ftierisis Julii quartana Tebre cor- dicio. conteiidens tecum .cuni'lnisericordiarii pe-
reptus, per mehses sex adeo vexabatuf,-ut natura . tam.-riec praesumam de judicib ? Obsecro proinde,
morbo jamjarnque cessura videretur. Exesaecar- bone rex, amantissime princeps, dulcis patfone,
nes, sanguis exhauslus, ossa suis yacuata medul- nfoyea..-illa yiscera tua piissima servuli lui tanlus
lis simulacrum niagis quam hominem praeferebant. dolor, et oculo quo loiige posita cernere consuesli,-;
Aderal Dominicae nalivitatis cunctis morlalibtfs quid in bis miserendis visceribus meis agalur dili-
aaipleclenda solemnilas,. el vir ille duplici moleslia gentius. conlemplare, efquaihintolerabiliter a frigore
fatigalur, curri et vi febrium torqqeretur, et his niniioad calorem nimium transeam. 0! o tre-
gaudiis non interesse festivis ipsis eifebribus ama- mpr horribilis, ardor indicibilis ! Aitende, Domine
rius yideretur. lntulit itaque fides yim naturae, et dtilcissime, .attende el vide, s. est dolor sicut meus
devolio ,de niorbo triuinphat, virumque Dei sa- (Thren.i). Si indignum judicas sanilate, verdo-
cratissim.is interesse vigiliis contra spem omniam. lorem termina morte. > Inter haec verba, singullus
compulerunt. Et janf circa galli caatum, ut ea die Iacrymaeque .prorumpunt, ,'nec. ulterius res verbis
consuevit Eeciesia,'missa celebratur, et evangeliuiii, "3 agitur sed' affectibus"; Dcinde explelis missarum
quo virg^nalempartum, pastbrum vigilias, excubias solemniis surgit ab otalione; et ecce dolor.omnis
angelorum sanctus. Lucas evaftgelista describit, abcesserat, et quasi novo perfusa refrigerio vigo-
recilalur, cum ille paryuli qui natus est nbbis hu- rem pristinum membra-cuncta resumpsefarit. Cae-
niilitatem, matris el virginis pietatem summa cum pit etiani ogitare de cibo, ,el staiiin pulso Tasti-
devotione consideraiis,. totumque ih lacrymas re- dio, vis appetiliva ad cibi desideriuni excitatur.
solulus, et interiori laelilia miro. modo. perftindi- Quid plura ? Perfeclav redditus sanitali tanto de-
tur, et exteriori quadam .-suavitate membra niar- binc devotius sancti confessofis obsequlis et laudi-
.; cida refoventiir. PsalUt, spiritu psallit et menlc; bus insistebat, quantp fuerat in se ipso viflutem
; orat, spiritu orat et mente; et inler niaitrem et fi- ejus expertus, >
lium, inter sinum ef praesepium, pia cogitatio cuin De quodam milite ab eodem inorbo sqnalo.
lociitione discurrit. Exslinctam credit quam diu Erat vir iste scriba dbctus in regno coeiorum,'
pertuleral passionem; quam tameri pius Jesusut el saepe sermoiiein jiissus facere in populp, pfpfe-
. Edwardi sui: merj:ta propalaret, sUspenderat qui- rebat de lliesauro suo nova et vetera. Accidit au-
dera scd non exstinxerat. Biduo liaroque ob de- r tera ;post recuperatam tali niiraCulo saiiilatem,"ut
votionem-viri febres quadam virtute conclusae di^ anni orbita natalis anniversafiam denuo sarictis-
vina, die tertio seyenus solilo miserum corpus in- simi regis memoriam revocaret. Coiifluxerat de
vadunt, et se artubus, nervis, juncturis. quoque, civilate non mininia: multitudo, ut et singulis anriis
imis eliam yisceribus infundentes, doloribus, ac consueverat, tani yigiliis quam missarUrh sole-
loriionibus tamTnteriora quani exlenora illius rnniis ob ipsius gloriam ihteresse gaudebat. Fra-
omnia dissecabant. In his tofroentis cum dies po- ter; igifur iste ab. abbale secundus sacfis ihdutus
sterior praecedenti videretur esse crudeiror, adve- vestibus ad altare missam; celebralurus aceessit.
nit dics desiderata, qua gloriosissimus princeps Post lectiohem autem saiicti E.vangelii, conversiis
Edwardus post glpriam temporalem*CIiristo remu- adpopulum, habuit ad eos de regis saitctilale si-
nerante meruit aeternam. Hora igitur illa qua pro mul et virtute sermonehi. Pfaedicabal vir Dei ejus
_.lanli regis merhoria immolabatur 'saCrificiuni salu- humilitateni, .laudabatpatieritiam, pudicitiam extol-
tare, accessit ad sancti tumulum languidus, et lebat. Quahti vero roerilifuerit apud Deum, cef-
prostratus solo, quasi jam exlremum spiritum eniis- tis miraculorum astruit argumerilis, Poslremovii'-
surus indoluit. Deus meus, quae tunc suspiria, qui tutem ejus quam anno praetefito senserat in sc ipso
.gcmilus, qui sihgu.ltus miseruni illud corpus con- D producens in medium, omnes ad pietatem, miiilps
cutiebant? Qualia ei verba dolor diclabat, sugge- etiaro ad suspiria lacrymasque commovit. Adfuit
rebat (ides, spcs coinponebal. Nune'..quasi ratio'-. miles quidam .regalis eustos: palatii Geiinus nb-
cinando prpvocat, liuiic supplicando compellat.« Et mine, qui typo quarlano per-dies ct mehses supfa
tu, inquit, Domine, usquequo ? usquequo oblivisce- : modum fatigatus, frustfa iri medicosniulla eori-
ris me in finem? usquequo avertiS; faciem tuani sumpserat. .Nani niorbus nec sibi nee suis" pafcens,
a me? ubi sunt, rogo, magnalia tua qua? narrave- sacCuIuiri pecunia, sanguine corpus ejus exliause-
runt nobis palfes nbstri, opera quae operatus es in . rat : spiritus ejus atlenuatus-est, et solurii sibi-vi-
cliebus eorum ? Itane qni alienis didicisli niisc- debatur superesse sepulcrum:. Audiens autem bunc
reri semper et parcere, tibi seryienlibus, tuis de- virum per merila beati Edwardi simili exeraptum
putalislaudibus, tuis obsequiis mancipatis claudes passioni, conceptce fidci s.pes successit,.ct cor pa-
viscera pietatis ? ltane corpus qiiod regia muni- viduro charitas ignivit. His omnibus Tactus ala-
ficentia baetenus aluisli, nunc febribus consumen- crior, ad sepulcrum regis ftocle sequeiiti acccnsis
dum expbsuisli? Et uliham consuinendum cito; sed cereis excubias celebravit. Era.t aiilem vigilia Dp-
lieu ! heu ! depascor et npn consunior, lorqucor minica; apparitipnis, et r.px triplici jucundilale
-787 B. AELREDI ABBATiS RIEVALL. OPP. PAKS H. — IIISTORICA.. 78?
- Boleinnis iii qua' ef fides genlitini, et baptismalis A
quffi penetral omnia,;mea tibi palet roiseria, et c\nn
sacramentiim, et mifacul.bfpm Cbristi cbmraenda- s.is: -particeps sumfflaeitlius potestatis, si vbluntas
lur inUium.: Tn coriventu fratrum Iiymni resonant " adfuerit, non deerU facultas. Dic proinde vefbo ct
. et; concrepant lectiones, Gerinus Edwardo totus sanabitur ancilla tua.T> Haec et hujusmbdi cum va
.inleiitu.s lacrymas offert, et multiplicat preces : "inagna cordis anguslia declamasset, ad leelum do-
Edwardus:Gefinum, Chiislus exaudivit Edwardum, :loris sui timens et tremehs f evertituf; erat enih>
et opere: uno, regem gloria-.et honOre sublimem, dies qria tremebundae illips accessiouis exspectaba-
'
Gerinum " reddidit : febribus exstincfis incolu-- Itif hora.; Sed illa, ut ila:dicam, lento pede pfogre-
: --
•jncjri.' - *'>.*..--' .";---'-. diens parum vel nihil iriolestiaeinlulit patiehti. Ani-
- '-; Pefeihiria quairi abscriiein sanavi.t. : inaeqiiiof.exhinc facta mulier ad rogandum fegeiii-
Regiilus ille cujus fllius infirmabatur 'Caphar- beatissiiiium se tolain corivertit, et post biduanai
nauni ad sanan.iuni euni necessariani eorporis quietis solalium quartanae passionis timebatur ac-
Doinihi praeseriliam raths, minus fklelis ipsius cessus. Incumbente aulem bora illa ierfibili oratc-
Salvaions sententia judicatun Porro fidcm centu- rium fur.sus iiigreditur, et praemissis psalmis lacry-
Tioriis ob itf hiaxime Israeleficae religioni novimus mas iierat et muiliplicat preces. Quid'plufa ? Et il-
ab ipso Cliristo praelatam,. quod curo ad puCri illii.m dierotransigit sine molestia. Cum auteni.teftiai
lius paralysim depellendam suum spopohdisset ad- tribulalioni eodem quo prius occurrisset antidpto,
YeriUiiii, divinam ejhs iriajcstatein fide plenus at- peifeclae reddita sanitali, sanctb regi Edwardo quo-
terideris : Nequaqnahi, mqiiil-, Domiiiei sed tanlum ad v.ixerit gratiarum retulit aclioncs.
dic xerbo,et sahabituf puer ineris (Lnc.yn). Hujus Ve monacho atripUci morbo cufalo..
iidei siniililudinem saiietimoniaHs; qu-edam. femina Nee silentio tegendum arbilrOr quod uni servo»
iri roonastei-io Berchigerisi zelata, beati: regis Ed- fuin:Wrestfflonaslerii, vifo religiosb et boriesto, per
wardi roeritasua redJidit fide clafiora.-Laborabat merita beatiregis pietas diyina contulerit.Mifp quiv
eniin et ipsa; quartaiiae lebris incommodo, et jam dem vir iste circa beatum Edwarduro tenebatur af-
ei secundus iii ipso langupre transiens arinus spem feclu, et nominis illius recordalio super mel ei dul-
recupefaridae' sanitatis ademei_ft. Die vero quadaffl cis efat et roemoria sanctifalis ejus super mel et
chin rriat.litiiii,soporis quiele meiiibfk marcida re- fay.uhi, unde cum gratiaruni actiohe 'ijuihqtie-pro-.
focillarety. v.idebai in spmnis sje.ciim suofum corrii- ejus anima quolidie psalmos dccaritabal. Accidit
latu ad palriam propriam parentesque fevisendos autem Uttriplici fatigareturmolestia, nc-calia qiiam
sterarfipuisse. Etcum paululuin processissent, rogal Q coslesiis sperareiur niedieina. Post minulionem
tinus aliqttis ut diveftat ad Wfesimonaslerium.qua- iianique circa vulnusculum colleetus sanguis ct
tentisibicibo pbtuquefefeclilaborem itiriefisfaciliits' coagulatus in pessimum aposlema duruerat, et vi-
shstiriefent, Et: '«•'". Qubmodo,! inquit illa, ad eos cina quoque loca dofof inyadens, suo brachium vi- '
liivertam quornm nec faciem unquam vidi nec no- gof e priyavefat, anhelb' praeterea cor cruciabsiur
mina novi, nec m ralione dali et. aCcepji cuiquam spiritu, et pectus angusiumcum magna diflicullate
illprum; aliquahdo coriimunlcavi ? > Et ille : « Est balilum emittebat. Sed et pedem tumpr intblerabilis
i.hi, inquit, nobilis rex Edwardus, cujussi cum de- oceuparts ofiicium ejus pehe lotum ademefat. Ap-
vbiipneac fiJe sepulcrum inviseris, facile tibi a Do- propinquabat dies annuarevolutione solemnis, qua
liiino Deo-suo refectionem qua corpus tuura prisli- . rex sariclus ad coelestia fegiia niigravit, ^ctim ille
iiurii yigofem recipiat impetrabit. >Jivigilans igilur tanto laboians incohiiivbdb desideratam ciinctis lae-
inulier somriumque retraclaris surrex.it de stratu, titiaift solito moestior exspectabat. Eadem verb no-
baculoqtie imbeciUa membra sustenfans, ingreditur cte tempore opportuno cum ad signa pulsanda ob
oraloriuin et coram altari prosternitur, Seplem honofem regis alactiterfratrum lurba concurreret,
qubque PsalmOs qui poehitentiales diciintur, cum ipse Yalitudine pressus iristis: sedebat, quod nihil
suniroa cordis conlritiprie decantans solenines addit poteral hilafitatis exhibere, hec fratribus in tanlo
Litanias; devbfis quoque precibus sanctum regeui;; ,labore praestare soIatium_.Illis igitur cordas summa
cPiiyeniehs : « Credo, iiiquit, Dbmiiie,';pafatani milii cuift devotiohe traheniibus, aestuabat yir sarictuset
apud sahcturo sepulcruni tuum, secuiiduni quod semelipsum jam ferfe non suslinens : « Itane, in-
liiilli promissum est, si illud adiero, sanitatem ; qu.it.-nii Edw;arde, non subvenies',.ef huic desidcrio
£P,d quid opus esf hoc labore ineo, imo periculo nieo vires negabis ? Adesto, quaeso, surgo enini, et
ineo? Erit enim hoii parvuin meae. quieti.s dispen- meTratrum;cboris intefsefo.. i Arfepta y^rbuiia .
i.iuni yectiirara qtiaefere, viaticum prochrare, socios cofi.arum morbumque contemnei.is,.ioto nisu ma-
itiriefis pfovMefc, pfaecipue iji euiidb et; Tedeuhtlo nibus ffaxit utrisque. Statirii ajfostemate. rupto,
audife riiiilta, multa -sTderequie ilienteni exlollar.l- cPhcfefus i.lle putridus sanguis erupit, sedatoque
el adimant gravitatem,;et Y'elipsa nugari, vel oliari, luinoie dolor ornnis abcessit. Subla-ta . igilur una
vel laliafaciehies attendefe. Quid igitur necesse est triiim njolestia, de pectoris anxietate splfcitus, ex-
\lt sacri coiporis tui pi-aeseniiamquaeram, ciim spi- pcrlam jam regis sancli virlulem, lide certior et spe
..-fitu praesens sis,: el cerhenti crealofehX ahgusla sit coipit alacrior contemplari. Moiis aulem efat il.Ii,
oninis creatura? Scio"cprle,: scio quodTii ea luce fratribiis post vigilias ad strala redcuntibus in ec-
ES0 DE SANCTIMONIALl DE WATTUN. 790
elesia reroorari, el anle quoddam altare secretius A potentiaeejus, frater charissime, quam ego peccalor
psaimls oralionibusque vacare. Eadem vero nocte , in memetipso experths audeo dicere, quia quidq.uid
qua sibi divinam in hrachii sui curalione senserat voluerit, a Domino Deo suo facile impetrabit. l-Sic
adfuisse.praesentiam, ad dulces quas spl.itus fuerat ei niiraculum qupd in se fuerat operalus expbnens,
frequentarelalebrasdevbtus accessit. Prostratusque. pedero extendit inioletabili.quOdam tiiihore defor-
Deo et sanclo cortfessori suo Edwardo, pro acceplo mem; et: « Si bunc, aif, pedehi mihi Sublato dolb-
beiieficio agit gratias, supplicat pro non accepto,' ' re sanassel, nihil est quod ulterius petendum ab ,eo
Nec praesumptioni sed fidei ascribendum, quod tri- aestiniassem. n.His sermonibiis se cOriSolantes,sple
plicari sibi ccelestia muriera precabalur. Instat igi- ruente lectulis sese reclpiuht. Marie autem facto,
tur, plorat et orat, laetus pro braChio, sed pro pe- surgens is ctii pes doliierat, solitomaftum appohit
ctore tristis. Inter orandum aritem, e corpore shdor dolori, sed nihil inpede quod Vel tumefet vel dole-
copiosus egrediens spiritura feddidit solito fortio- ret in.veniens, seiisit se-pef beatum Edwafdurii per-
rem. Pecliis deinde coelesti quodarft rore perfusum fectae saiiitati dpnalum. ExClamat cum gaudio, et
solilam recepit sanitatem, Superat adbucpedis an-
pandens sociis tam cceleste miraculuni, ad amandurn
gustia, qua_eum fratrum supf um interesse cpiiven- flulcius, el laudandum devotius, et expressiuS ex-
luinon siiiebat.Itaque cum in cella infirmOrum cum ^ tollendum tanti meriti patfonum oniniuhi corda
alio qupdam seniore decumbens, die quadam circa conimovit, ad laudem et gloriarii Doinini nPslri Jesu
solis occasum mutua se collatione reficitint, et inler
Cinisli, cui esthoiior in saecitlasfeculofiim. Anieh.
colloquendum beati regis viftiitem suavi sermone
commemorant. Tunc ille qui jam fuerat duplici . Explicil Vilasancli
' ' Edwardi regis et cohfessoris,cum
'. miraculis ejusdem.
morbp curatus : «. Quam magria, inquit, multitudo
m SAKGTiMONIALI DE>WATTUN.
ibid., p. 4IS.)
(T.wrsDEN,
De quodatn miraculo reiral.ili, aucforeAluredo abbate Rievallensi.
Miraeula Domini et manifesla divihaepielatis in- Q sbyter Beda, magnp sanCtarum mulierum pollebat
dicia scire et tegere, portio sacfilegii est. Quod enim examine : ubi ef beatus poritifex Jpannes, puellam'
es_fepotest praesentibusad corisolationem, adaedi- ,ob iiicautam sangiiinls dirainutionera "fere despera-
ficaiioneni posleris, omnibus ad devotionem, indi- . tara, salubri taclu et oratiohe sanavit. Quoniarh-
gnum est cunctorum noliti* deperire. Sed plerum- igilur in eodemToeo praedicti.patris industriareftOr
que mullorum nos terfet ineptia, qui vel invidia ta- vatur aiiliqua religio, anliqua nihilbroinus miraculai
hcscentes, vel infidelitale languentes,.de bis quae fenovantur. Ita quippeiblCliristi ancillae, interquo-
bona sunt, vix de quoquam suiscredunt oculis, ad tidiana manuum opefa consUeludineinque psallendi,.
credendum vero de quolibet ba qua. mala sunl, spirilualibus mancipantur officiis ac ccelestibus.in-
levi taclu aurium inducuntuf.Tiirrc est quod fem lersunt tlieoriis, ut pleraeque quasi yaledicentes
niirabilem et nostris saeculis ihauditam tibi potis- niuiido et pirinibus quae mundi~sunt,. saepe iri quos-.
simum,. pater amantissime,- credidi revelandam, cu- dam ihdicibiles rapiantur excessus, et angelicis vir
jus sancla împlicilas beiie sentire de omnibus, de deantur interesse ctioris. Grebra.eis cum bonis spi-
nullo absque certis indiciis sihistrum aliquid suspi- ritibus confabulatio, a quibus- nunc cprrip.iun.iu.r,
cari consuevit. Nulla sitde vefborum veritate cttn- nunc erudiuntur, nunedecertisiiecessariisqueprae-
ctalio, cum ea quae dicenda sunt, ex parte propriis D muniuntur. Tantainler eas vitleiur dilectio, lanta
pculis viderim, oronia autem mihi tales personae pro ihvicem splbcitu.do, ut cum un.a obierit, caeterae
retuierint, quas nec aetaiis maturitas, nec speclata iiunquam cessent a precibus, donec vel de pcena
sanctitas, ulla sinerent falione mentiri. ejus, vel db gloria. certum eis aliquid eluxefit. Inde
Inter monasteria virginum quae vir venefabilis ac est quod non solum ut fieri solel in soraniis, sed et
Deo dileclus, pater et presbyter Gillebertus per di- visibiliter carneis ocuhs roortuae vivis appareant, et
versasÂngliaepfovincias mirb fervore cbnstruxit, nunc pceham, nuric gloriam quam singhlae merue-
unum in provincia Eboracensi situm est in loco rutil exponanl, Contigit aliquando unaiii optimae
qui aquis et-paludibusseptus ex re nomen accepit. apud Omnes. opinionis, relicto corpore.ad cbelestia
Dicilur eniiii Wattyn, id esthumida villa; Qui quon- comniigrasse. Diligebatnrâb omnibus, sed ah-una
ciam. ul refert in Hisioria Anglorum venerabilis pre- specialius cole]>al.ur.Inslai pfecibus iila, ut ei ysr-
7.91 B. AELREDIABBATIS RlEVALL. OPP. PARS II. — IIISTORICA. 792
glnis Ineritum divina pietas iion celaret. Revolutb A aroore: lnlerim coalescunt affectus. Sed ut sihilibe-
anni cirailo, dies deposilioiiis ejus anniversarius rius colloquerentur vel se fruerentur uberius, de
vertebatur. Solilas orationespuella multiplicat. Ac- Ipcb vel lempore in unam coiere sententiam, Abji-
. cenditur desiderio, ubeftim tacrymis irroratur. In- cientibus itaque arma lucis, nox placebat" obseu-
- terim pro detunctae excessibus immolanda salutaris iior. Publicum fugitanlibus locus secretior gra-
- hostia parabatur. Sacefdotesdebitum officium pro- tus habetur. Dal signuni praedaeimpiissimus praedo,
sequuntur. Conversa ad altare Christi virgo deslde- - ut ad soriitum lapidis quem vel irt parietem vel te-
: rii sui praeslolabatur.effeclum : cum ecce radius so- ctum aedis in qua pausareconsuevit, infelix sejacta-
,;lis de superioribus ad inferiora demissus .anii. gra-. Turura promisit, deejus adventu eertissima egrede-
. dum altaris sese locavit. lnluetur diligentius illa, "fefuradeuro. Ubi tunc, pater G., tuus in custodia
etmox virgincm quam dilexerat, nimio splcndore diseipliria. vigilantissiinus sensus? Ubitot tam ex-
coruscam ipsi radio conspicit insidere. Obstupuit quisita ad excludendam viliOrum materiam maehi-
et obriguit, et loqueute spiritu, carnea lingua tace- namenta? Ubi tuiic illa tani prudens-, tani cauta, tam
bat. Quia vero sopitis quodammodo sensibus corpus perspicax cura, et circa singula ostia, feueslfas, an~
stabat immobile, access.um virginis, ut evidentius gulos tam fida custodia ul sinistris eliam spiritibus
cerneretur, solo desiderio flagitabat. Mox radius Bhegari videretur accessus ? Elusit totam industriam
:Eolis a loco quo substilerat eleyaius, accessit pro- ttiam, pater, unapuella, qtiia nisi Dominus custodie-
pius, et anle faciem virginis stans vultuni queih rit civitatem, ffustra vigilatqui custodit eam (Psat.
«•o_.cupleratamanti praebuit cominus contemplan- cxxvi). Fecisli, vir beate, fecisti quidquid poluit bo-
dum. Ita ineffabili perfusa gaudio linem -coelestis ino, quoniaro sic expediebat. Sed sicut nemopotest
praestolabatur offieii. Cum vero missa voce diaconi corrigere quem Deus despexerit, itanemopotesiser-
clauderelur, illa ad se, radius ad superiora reverti- : vare quem non ille servaverit. Et tu, infelix, quid
lur. His extra, proposilum praemissis, ad ea quae agis? quid cogitas? quid larri attente aures ad te-
proposuirous cnarranda transeamus. gulas erigis? Ubi timor, ubi amor, ubi illius sanctai
Pontificante iri ecclesia Eboracensi sanctaeac piae -cohgregalionis reverentia? ubi beati pontificis qui
recordalionis Henrico, puella quaedam quatuor ut le.buic monaslerio'tradidit suavis memoria? Nihil
ptitabatur annorum, ejusdeiri sahcti patris precibus horuma laiilo te revocat scelere. Deletishis omni-
in. eodero monasterio suscipilur nutrienda. Quae bus, soliis in corde turpis vivebat affcctns. Surgis
mox ut infanlilem excessit aelatem, cum puellaribus misera, pergis ad ostium. Conantem egredi vis dn
annis puellarem induit lasciviam. Nullus Ci circa viria repellit; tentans iterum, sed nlhil profecisti.
religipnem amor, nulla circa ordinem sollkitudo,! Regressa modicum beataevirgini solitasvigiiiascum
circa Deiiiiriorem nullus affectus. Petulahs illi ocu- duodecim lectionibus cclebrasli. Quid ultra tibi fa-
lus, sermo indecens, lascivus incessus. Incedebat cere debuit Christus et non fecit? 0 mira cordis
iacib tecta velamine, sed nibil lali dignum habitu excaecatio'. Quid denuo moliris egressum? Ecce di-
praetehtiebat in opere. Cofripituf vcrbis, sed non milteris instar Balaam secundum desideria cordis;
borrigifur ; urgetur verberibus, sediion emendatur. tui, ut eas.in adinyentionibus tuis. "Oportet te duci
Fufabatlir riiagistrarum bculis horas, ut vel indul- in Babylonem,ibi fortecuraberis. Quid plura?Heu!
gefet oiib, vel slgnis iriordinalis difflueret, aut va- egreditur. ClaudUe aurcs, virgines Christi.. oculos
eafet fabiilis, aut inutile aliquid aliis suaderet. Di- . pperite. Egreditur Christi virgo, adultera post mo-
scipliita bfdinis pfemebatur, et ad exterioris ho- dicum reditura. Egre.ditur, el quasi columba "sedu-
iriiiriis liG'nes(atera ulcunque servandam cogebalur ctanon habens cor, mox accipitrisexcipiturungui-
nvita. Oronia ei ex limofe constabant, ex amore bus. Prpsternitur, os ne clamaret obslruitur, et
niliil. Et jam nubilis facta, intefioribus exteriora, prius 'menle corrupta carne corrumpilur. Experla
otiosa quietis, seriis ludicra pra.ponebat_ Accidit voluptas nefas compulil iterare. Cum haec , saepius
aulem utfratresmonasterii qttibus exlerioruro com- ]D agerentur, sorores sonitum quem crebro audiebant
niissa est cura, quidpiam operis facluri ingrederen- admirantes fraudero suspieabaRlur. Illa maxime pa-
tur monasterium feminarum. Quod illa perpendens luit suspicipni, cujus mores omnibus solebant-esse
accessit propius, et curiosius ipsorum opera con- suspecti, Fuga eliam juvenis suspicionem adauxit.
templabatur et vultus. Erat iuter eos adolescens eae- Cuhi enini concepisse se adultero prodidisset, ti-
teris fpfinpsior facie et aetate nilidior. lnjecitin II- mensne et ipse proderetuf, relicto monasterio ad
luiri bculos inisera, ipse vero inleiidebat ih eam. saeculum ire perrexit. Tunc matronae sapientrores
Aspiciunt so oculo blandiori; et mox serpens tortuo- puellam conveniunt. Illa ulterihs celare non Yalens
sus, utfiusque peclus ingrcdiens, lDetiferurainsibilat confitetur excessum. Stupor autem apprehendif oiri-
per curicta yitalia virus. Res priinum nutibus agitur, hes quae audiebant verbura. Exarsit mox zelus in
Sed nutus sigua sequuntuf. Tandem rupto silentio ossibusearum, et aspicienles se mutuo, complosis
conseriint de ambris suavitate sermonem. Accen^- manibus irruulif super eam : extracloque ab ejus
dunt se mutuo, spargunt utrinque semiiiaria volu- capite yelo, aliae tfadendam flamrais, aliaeyivam ex-
ptatis,libidiriis iiicentiva. Et illc stuprum medita- coriandam, aliaeimpositarii stipiti suppositis carbo-
-JaturVilla vero postea, dicebat,-de solo cogitabat nibus assandain pularuht. Fervorem adolesceniium
73.5 DE SANCTIMONIALIDE WATTUN.. 794
compescebant malronae. Altamen spoliafuf, exlen- JA astantibus, arreptis quibus ille fueraf relevatus, si-
(titiir, etiam absqueulla.niiseralipne flagellis atte- --.cul«rant foeda sanguine in ofa peccatficis proje-
tefitur. Praeparato ergastulo vinci-tur, intrudituf ; cit. Vides quo zelo urebantur a.mulatfices pudici-
singulispedibus duo annuli cum suis catehulis in- tire, insectatrices immunditi_e, Christi pfae omnibus
ducuntur; quibus duae non parvi ponderis eatenae amatrices. Yides quo modo istum mutilandp, illam
insertae, quarum una iromarii trunco clavis infigi- opprobriis ct contumeliis inseetarido Ghristi ulci-
tur, alteraper foramcn extracta foris sera conclu- scunluf iiijuriam. Ecce gladiiisLevi, aemulatib Si-
ditur. Sustentatur pane et aqua; quotidianis oppro- meonis, qui violatae eastitatis uitor.es, nec circum-
briis saturaiur. Interea tumens uterus eyolvit Conce- cisis puiaiit esse parcendum. Ecce zelusPbines sa-
ptufti. 0 quanlus tunc erat luctus omriium! quanta cerdotis, qui aeternum sacerdotlum Tofiiicantiuiri
pracipue virginum lamenla sarielarum, quae suo nece promeruerit. llic eiiatri sapieritia Salomonis
timentes pudori uiiius crihien in omnibus roetuunt eliicet, qui virgihem Abisac ad coiicubilum postu-
iinpingendum, etiam quasi jam exposiias se omniiim lantem in proprium fratrem ftipftis senlentiaift pror
oculis illudendas, quasi omniuni traditas dentibus - ftiulgavit. Non laudo facihro sed zelum; nec pro.bo
corrodendas senlirent! Flebant qmues, flebant sin- sanguinis eflusioneriij sed laiitam cohtra turpittidi-
'
gulae; niniioque dolore succensae iterum irruurit in " nem sailctarum virginum a.mulationem exfollo.
captivam. Et nisi maluriores conceplui pepercis- Quid iion palerentur, qiild nbii facefeftt prb casfi-
sent, vixaliquando ab ejus.poana quiescerent, Illa tate scrvaiida, quae lanta potuerunt pfo ulciscenda?
universa baec mala palienter sustinet, majoribus se Sed utadpropositum redeamus. Abscisus fratri-
dignam clamat torhientis, credere se tamen caele- bus reddilur, muiierin earcerem cohfusa fetrudi-
ras pro ejus infidelitate nibil mali passuras. Deli- tur. Hactenus -niisera mulier, infeliciiatis tuaehisto-
berant quid de liis agendum. Si ^xpelleretur, in riam scfipsimus, defiiceps qiiemadmodum supef te
. pmnium hocrcduiidareinfamiam,imniinere:quenpii Chrisli stillaverit misericordissima pietas stylo pfp- .
paryum-omiiium animabus periculuhi, si destitula sequamur; ubi enim abundavit peccatum supefa-
solatio mater cum sobole mortis discrihien incur- hundavit ef gratia (ilom. v).! "Jaiii exacta ultiorie,
refet; si seryarenlur, partum non posse celari cla- tepescente zelo, a'd Ghfisli vestigia sacrae vifgihes
mabant. Tunc una: « Optimum, inqui.t, est, ut ne- provolvuntur.lRlorarit et ofarifv ut-Tbcoparcefet,
quissimo juveni sua meretrix adulterino fettt gravida yerecundiae virginali "cpnsiilefet, infairiiae bccuffc-
conimendelur, ejusque dimitlalur curae.cujus rcon- ret, periculuro prbpulsaref. Et ill^ qhiderii .qiibtidie
scnsit nCquitiae. >Ad hacc,infelix _: « Si hoC.yObis Q ^ precibus et lacrymis divirianf Cleriiehtiam pfovPea-
, poterit esse remedio, licet sciam hoc mihifuturum -bant. Peccatrix vero pia illa yisCera Jesu dblofibris
cxitio, ecce adolescens nocte illa, h.pfa illa, in loco '• et opprobr.iis, eoiilunieliis qupque quaspatiebafur
nostr.fi iniquilalis conscio, mihi sicut pfoiiiisit oc- - commoyebat. 0 bone Jesu, quipmhipotehtiam tuam
curret; veslri lunc erit arbitrii nie tradere illi. Si- parcendo niaxime et-miserando hiaiiifestas :si te
cutfuerit voiuntas in coelo, sic fiat. J. Cbntinuo ra- praesentequondam iii carne, uua misera mulicr
piunt verbum de pie.ejus. Jara jainque spirantes tanta aflicereluf miseria, quid ager.efillud pirim pe-
ulliPiiem iu juvenem, quaerunt ab ea ;de omnibus : ctus, in quo sicut omnis sapieiiiiaeet scientioe, itat
veritatem, Confitetur illa, affirmans vera esse qu;c omiics thesauri roisericofdise Tiuievefunl? Audiant
dixerat. Tunc magister coiigregatibnis, ascilis qui- justi, et exsultcnt iifconspccth Dei; et delcCtenlur
busdam efiatribus, rem aperit. Jubetque. ut nbcle -iirlaetitia. Audianl peecatores;: ut nunquam de il-
illa unus tectus velaraine caput, designato Io.co se^ liusbonitate desperent, qiii sic exefcet judiciuiri ni
deret, alios occullc pfaesentesadesse -ut--'.venientem lipii deserat misericordiam. Respexisli, -'hprie"Jesu,
excjpercnt, allrectaluroque fustibus vinctum iene- - fespexisti, etfbt ahcillafum tuafurii aehiulailbrieni
reiit, Dixit el fac,lu.mest ita. Adblcscens::quid eum :ct timorem, etuiiius peccatricis "tuae"alfllctibnehi.
su\"ageretur ignorans, non soluro mehte, sed etiahi g Jani iirfahs in verilfe vivCbat, lac ex ubefibusuber-
' babitu
saecularis, advenit. Et ardensTibidine, riibx tiriiTluebat; adeb etiarii uteriis irttuiriescere videba-
ut velameii aspexit, sicut equus et mhlus qhibus -lur ut hutafet gemiitbs paritiifam. Plunibeus cblof
nori*estintellectus, irruit iii virum quem feihiftain oculoscircunifundit, faciem paliorTnvadit, et nuiic
esse putabat. At hi qui aderant, amarum ei cum Yacuatis huriiOfemainillis, post irtodicura soHlo li-
baculis conficienles anlidotum, conceptain febrem quore replebantur. Jam eam Yix Capiebat ergastu-
exstinguunt. Res defertur ad Yirgines. Moxquaidarn Tum, jairi partui necessaria pracparaiilur. Cavent
zeium Deibabenles etsi non seeundum seiemiam, .; quantum pbssontne fletus infahtis paf tutn prodat.
ulcisci cupientes virginitatis injuiiam, petunt a fra- F.t ecCeintempestae noctis silentio cum se misera
tribus j uvCnemsibi per ihodicum -tcihpus diftlitti,, sbpori dedisset, videt in sOmniis assistefe sibi pon-
'
quasi secreturo aliquid ab eo cognilurae. Susceptus; tificem, per quem, ut praedixiriius, iri eodem motia-
ab eis, prosternitur ae tenetur. Adducitur quasi adl sterio divinis est officiismancipata, aniictum pallio,
spectaculum, illa malorum omnium causa : datur• et monachico habitu subinduio. Cumque severiofi
ei in manibus instrumentum, ac prbpriis" manibus; oculo aspiceret in eairi : i- Quid est, inquit, quod'
yirum abscidere invita compellitur. Tunc tina tie! '-me qitoiidie malcdicis? J Kegavit illa nimio tinibfi)
7S3 B. AELREDI ABBATiS RIEVALL. OPP. PARS II. — IIISTGRICA, 706
pefterrita.-Tunc sanCtus : « Yerum est, ait, cur ne- 1^. roenlia; sibi advenisse eonspexit : et unus calciian.
gas? J Videns se deprebensam mulier, respondil : qua arclius sifingeb.aturarrcpta. socip comitattle
« Yere domlne, quia tu me huic mpnasterio tradi- discessit. Sorores vero advertentes mane deesse
disti, in quo irivenerunt mefanta mala. » Ad haec catenam mirantur, causam inquirunl, audiunt, sed .;
antistes : < Tibi hoc potius irnputato quae peccala parum crcdentes scrutatae suntomnem supelleclrleih
tua necdum ut oporlet. palri spirituali prOpalasti. ejus, sed nihil inveniunt. Paulo post inveniunt de
Sect vide ut quam citius poteris corifiteafis, et hoc ejuspedibus unum de virtChliscecidisse. Qhod in-
a me suscipiens in mandatis, ut hOs psalmos quoti- Yenientes integrhm, et in ea frrmilale qua fuerat
die Christo' decantes.-.» Et niox ei numerum et no- fabrilibus iristrumentis, pedibus ejus, innexum, ad-
meh psalmorum describens disparuit. Evigilaits illa, miratae sunt valde. Sed quid multis morer? Epdem
et- animaequior facla, visionem et psalmos conimen- ordine a caeteris absolula, pes lantum unus uno
dal memoriae. cohipede tenebatur. Iiitereasanctuspater adveniens,
Sequenti vero noctecum jani putaretur paritura, cum .evidentibus signis ac veracissimis teslibusom-
et ariiara videretur hprae illius exspectatio, plus lania didicisset, sicut est niiraehumilitatis bomo,
meii linierelur ipsa paitus editio;:iterum venefabi- meam parvitatem de bis pmnibus credidit consu-
lis pontifex in somniis appairuit, dcsperanti duas '" lendam. Veniens igitur ad nostrum monasleriura
secum adducens venusta tacie mulieres. Accessit servus Christi, cuni mihi aperuisset seerelo.mira-
ad roisc!'am praesul, et super genua sua âpile ejus culum, rogat Utancillis Ghristi nieam non negaiem
supiriato, pallio quo aroiciehatur: Yultuin operuil, praesentiam. Libens annui. Ctimvero tammequsm
-incrcpaiis eam et dicens : « Si fuisses vera confes - itineris mei socios Iiumahissime ac jucundissiine
sione purgata, Cerneres manifeste ea quae aguntur, suscepisset, imus ad cubieulum illud intra cubicu-
Nuiicquidem senties beneficium.sed modumelqua- lum ubi illa in Suo antro sedebat inclusa. Adsunl
litateriifacti scire non poteris.>Erectapostmodicum pltires tam virgines quam viduae aevo jaro graves,
videt muHeres iiifantem, ut sibi videbatur, eandido sapientia et discfetioiie pollentcs, speclabiles san-
coopertura linieo in ulnis ferentes diseederitem se- ctitale el iri regulafibus disciplinis riiultum exerci- ,
qui pontificem, expergefacta nihil pondefis sen- latae. Quaecuni nobis bmnia retulissent, coepicom-
sit in ventre.Attreclat manu corpus, et totum pedem propriis manibus attrectare, intellexique
yacuum reperitur. Mane autem factb, adsuntcuslo- quod nec ab aliis nee ab isla sine Dei virtuie pos-
des, fespicienles in illam, videnf-dctumuisse hle- sel absolvi. Qu-edam autem nec dum limore depo-
rum, yultuni'. puellarem, ne dicam. yirgihalem, iii- (Q silo quaesierunt a uobis, si alia ei vincula deberent
duisse decoreni, oCulos pefspieaces, plumbeum iiftpohi. Probibui, iinpoftunum lioc asserens, et
deposuisse colorem. Et niox quasi pfopriis non quoddam infidelitalis indicium. Exspectaiidum po-
. crcdehtes,ocu'lis : « Quid est hoc', inquiunt? An lot titis, et sperandum quod is qui eam liberavit ab
sceleiibus tuis ethoc addidisti, ut luum interfice- aliis, ab lioc quoque quo adliuc tenetur eripiet.
rcs in.fantem? . Statimque angustum ergastulum Patre praeterea pfaecipiente, relata sunt nobis multa
itlud in quo calenata sedebat evCrtunt. Nihil ibi Ia- auerua memoria digna, quibus manifestc datur in-
tere paleretur angustia carceris, supellectilis vilitas, telligi, quia beneplacitum est Domino super timen-
tenuitas strament.orum.« Et qiiid, inquiunt, misera, leseum, etiarn i.n eis qui sperant super misericor-
num peperisli? i Ipsa se nescire rcspondit,.'« Etubi dia ejus. Igilur conimendantes nos sanclis oratio-
est, aiunt, infans luus? » Respohdit :"'«-Kescio. > hibus earum, el eas prout potiiimus verbo Domini
Referensque visionem, nihil amplius se scire pro- . consolaiiles, ad nostrum monaslerium regressi
fessa est. Noii cfedunt rei iiovjlate perleffitae. Pal- sumus,Taudantes et glorificantes Dbminum in 0111-
pant iiterum, et,ecce tumpri successeratlant.a graci- nibus quae atidivimus et vidimus, et sanCtaevirgines
litas^ ht dorso ventrem adhaerere putafes.; Tentant narraverunt nbbis. Post paucos dies allatae sunt
ubera, sed nihil humoris eliciunt ex eis. Nec^tamen D nobis viri illius venerabilis litterae, quibus signifi-
parcerites, fortiu s premjint, ,sed expriinunt nihil.; cavit nobis, illum quo eam iiiveiiimusvinclafficom-
Pcr singulos artus currunt digiti, explorant omnia; pedem cecidissei et quid facto deincepsôpus esset
sed liullumsignuni paflus, nullum conceptus iiidi- meam irtdignitalem consuluil. Ego vero inler alia
cium repererunt. Yocantur aliae, et post iljas aliae, haec pauca verbaresCiipsi : Qupd Deus mundavit tu
ct uhum inveniunf omnes. Sana omnia, munda ne cammune dixeris; el quam ipse absolvit, lu ne li-
omnia, pulchra omnia ; nihil tanien decernere, ni- gaveris. Haecidep tibi.cliarissimb ineo longeabbis
bil sine palris auclorilale judicare praesumhnl. Ad- partibus remoto inaxime scribendum putavi, ul et
huc_ie.nct.urin vinculis, atlhuc cir.ca pedes ferrum invidis oceasionemfollerem, et tameh Cbrisli glo-
durat, stridunt catenae; Duos divihae iriinistros cle- riam rio.nlacerem. Yale.
Ex, iicit quoddam mirqculum mirtibile,.descripiMm_q viro veherqbiii Etlielredo abbate Rievallensi, de qnqdam-_
sanciimbnip.lifemituidc Wattjim -__
'
737 ": IIENRICUS ARCHIDIACONUSHUNTINGDON. — NOTITIA. 798
LE€TQEf.-
Vitam S. Margaritm, reginm Scot?o;, recenset Fabricius inter Opera B. Aehedi, «,quaim,ihquit, sed
decuftalam, habet Surius ad diern 10 Junii, integriorem Acia Sanciorum ad illam diein. * Quae lanien
in Actis Sahctbrum. legitur, S. Margaritae Yila non Aelfedum, sed Theodorieum iripnachum Duhelrneii-
sem auctbreni agnoseit. Fragmenfa tanluhi non nulia affertD.Papebrochius ex libfbA.elredi supfa recuso
De geneqlpgia regum Atiglomm. Eii ipsius PapehfocHiiiVjerhsf;-:" «Laurentiiis Sufihs; qui in pfibri arini
1571 editione Margarilam ignorayerat- ;;in secundae arini 1579 inseruit nescip pef quein acceptam Yif
tam, sub iioniine incerti auctoris, pf-efalus quod eani S- Aelredus abbas primP conscripsit. Opera S.
Aelredi Joannes Baleus.Cent. 2, cap. 99, ex eOqtie Joahries Pitseus recensentes,- Ealredum nohiinant. Inhis
notatur VitqMargarilm reginm,iib. i; sei eam sibi npn esse Vjsara anibo tes.lantur. ciim pmilturit, quae
alibi addunt, priroa illius verba. Intef Scriptofesvero decerii; postea editos ad nosque perlatos, quartus
esl Etlielredui, atqueinter alia ejus ibi scripta Epistola ad illustrein ducem H., id est Henricum, postea
Anglorum regetft, saiictae ex filia Maibilde nepoteih; cui eftistplae, annp 1144 seriptae, in volumine prae-
dicto ponitur titulus : Genealogid regiim Aiiglorum. HiC, cum yerboteiius eadeiri reperiain, quaj ad
TheodOrici contextum adduriiur apiid Capgravium de regifia Mathilde, veluti accepla ex ore Davidis,
regis ac fratrum natti rnitiimi et testis oculati, veheinehtef suspicor, liihil de saiicta scripsisse ilhim,
nisi quae in praedieta Genealogia leguntur. ' Si tameil aiiquid lamplius scripsit, etiam hoc vehemeiiler
oplatur. i ".-;'.' ;•'" / "': :";.:r: '-.' ::.-.:;'"..
POSTIIF.D:UM.
S-F.chi-.ij__:
ilMRXOTS;
ARCHiDIACONUS .eCNtlNGDOKENSIS
(FABIUC,Bibliolhecamedim et inf. L.aiin,, tpni. lll, pag,222)
Henricus, ex Lincolniensi canonico"arcliidiacoiius' Iluiitindoiiensis, Huntendunierisis, siYe Huntinglo-

hensis. Yide Baleum 11, 82, et PUseum, p. 211.. Scripsit, petiliOne Alexaiidri Lineolnicnsis episcopi,
liistofiam AriglbriithTibris vni al) originibus geiilis , et maxiirie ab Angloruta Saxonumq.ue-transiluin
Biitanniam usqtic ad obiium Stephani fegis, ,A. C. .1153.;Prbdiit in H. Savilii Scriptpribus reruhi Angfi-
cafuni. Lorid. 1596, etFraiicof.typis YVechelianis 1601, fol.; pag/ 296. His OcU)^TibfiS, hbuum , deci-
ywn, undecimum et dv.odecimum.Henricus addidit, quos niaximam partem adliue ineditos •servari in
duobus, bibHOth. Lanibethanaj perpuicliris mssv_cbdicibus notayitH. Wartlionuspraef.-adtom. II Angt/ia.
sacrw, pag.xxlx. Iil liisTiber nonus agit de sanclis Anglim etde mirqcutis -e-bfum..Liber decimus, de
summilqlibus refutn titulum habet.Tp pfaefalioiie, quam anno 1135 scripsit, de finehuiridi.disserit. Prae-,
falioni succedil epistola ad Henricuni regem, ms. etiamin hibliotbeca Cottoniana,pv 76, de serie reguin:
et imperatofum Judaeorum, Askyriorhm, Persarum, Macedoiiurii et Roriiafiorum.usque ad imp. Cp.itfa-
dum III, sive ad Sua tempora. Dein alia ad Warinuni Britohem epistola De brigiiie reguni Britdhnbrum a
Brulo ad Cadwallaflfum, quos in HistOfia sua pra3termiseia!vposlea auteni ;in Galffidi Arth'.ufi'..libroapud
Becciiih inyenerat et hane. edidit Dacherius ad calcem Giiibeifi de Novigentp, p. 736, Hiiic.succedit terfia
ad Walterum episcopum Wintohienseni, epistola an. Iii5:, I)e;mundi conlemptu.pef ea.qum ijpst"vidiinus:;
seu (ut alius-habeteodex) De imdgiheriiundi, alius Deniundiappetitu, sive De.eptscppisel viris iliustribus -
sui lemporis. Haiic ex utfoque codicc Lanibetbano exhi.buit-,Taudalus Warilioiius.tpin. II Anglim sacrm,..
pag. 692-702, yafiantibus altefius leclibiiibus ad margineiri apposilis. fiafti anlea. evulgaverat Dacliefius
in Spicilegio Sup, Tom. YIIl,pag. 178 (edilioiiis hovae tom. III, pag. 503). -Liber' uiidecirtius "Satyras et
epigrammata. complectituf; duodecirrius, hyrnnos sacros, lusus amalorios' ei cafiii;iha:diversi generis
-habet. Ex unico libc.flistoriarum opefe BaleusTI, 82, et Pitseus, cap. 204, pag. 212,;plus quam viginti
libfos procudefunt, singulas fere epistolas et carmina pluribus subiiide litulisproâfbitrio efficlisTIJ- •
signita saepius recerisenies. Yidendum an diversum.aljquod sif opuseulum De p.roviiicia Byiianniie', qued
in bibiiotheca.Cantabrigiensi publica sefYari notavit Caveus. Henricus ipse ad Walteruro (lj;cafniiha sua;
nicmorans, ad ca. quae libro undecimo leguuiur, respicit.:-'"...' - *
- (I) Tpm. UAngliw sqerm^ pag. 702." ,_/.'.- -.-::
-iS9 .' HENRICl ARCHIDIACONIIIUNTINGDON. 800
'.:... Eenriciislibish-iajjerens,epigfahiihaiqprimm^
. ;..^
____.; - ::;•'-' ''.• .'."-.,
NuncWalterelibiferocqrmeiifuhebreîoius ; ~
:: Alter ub Henricp qrii tria sertalulit,; ,:
Yersus autem in laudeni ElfledaeMercioruni dbhiiriac atfiue ' (5) Alfredi, peiitisuntex libro flistoriae Reu-
rici hujus; qiiiiilo, p. 354 et 352, .edit. Wecheliaiue. -
(2) Al.j Gramina.

;; (5) Tom. t Angtim sacrw,^. 207,208, -'..;.; '''..,' ......
HENRICI
ARCHIDIACONI HUNTINGDONENSIS
HISTORIARUM
: LIBRIOCTO.
Reriim Anglicaruni Scriplores post Bedani praecipui, Londini 1596,
(Henricus SAVILIUS, '
fol., 107.) :
, PROLOGUS.
AD ALEXANDRUMLTNGOLNIENSEMEPISCOPUM.' -
Cnm in omni fere lillerarum siudio dulce luboris leriimen ei sutnmum doloris solamen, diim vivitur, insitum
eonsiderem, tum deteclabilius el tndjoris prmf.ogaliva clarilqiis hisloriarum splendorem ampleclehdum crc
diderim. Nihil namque magisin vila egregiumquam vilm catles egregie indagare et frequeniare. Vbi aulem
flpiidius nilescitvirorum foi-liuin nidgnificenlia, prudenlium sapientia, justorupi judicia, teihperatorum mo-
dcstiq, quqm inrfirum^cbhlex:^ geslafuriiî audiviihus quidem quid Hoihericam iaiidans IdstPUam Flaccus
intimaverit dicchs: ''
Qui, quid sit pulchruiii, quid turpe, quid utile, quid non,
Plcuius el melius Chrysippo ct Crantore dicil.
(Hoit. Epist. lib. i, ep. 2, vers. 3, i.)
Crantpr siquidem el Chrysippus, circa doctrinam marum philosophanlcs, miiLis codicibus desudaverunt.
Homerus autetn vclul spectaculo cliquans prudenliam Uiyssis, fortiludinem Agamemtwnis, tcmpaanham
-
Nestoris, justiiiam-Menelai; el e conlra imprudeniiam Ajacis, debililalem Priami, inicmperanliam Acliillis,
injustitiam Paridis, honestum et ulile el his coniraria lucidius el delectabilius pliilosopliis hisloriando disse-
ruit. Sed quid in alienis moramur ?-Vide quo modo sancta doccat hisloria tnorum instituta, dum Abrahm
j.istitiam assignat, Moysi fortitudinem, Jacob lemperanliam, Josepliprudentiam, el contra dum Achab inju-
siitiam, Ozim invaliiudhiem, Manasse inlemperanliam, Boboam imprudentiam detilonstrat. Prmserlim, o
Deus bone, quantw humililatis fax est, quod sunclus Moyses, Deum se protegentem el ulciscentem ut ab
hostibus tuis averleret, thuris odorationem cum fralre admovens, in tnedium periculi lerribilis se injecit, et -
pro Maria se blaspliemante lacrymas effudit, et pro malevolis semper orando sudavil! Quantm benignilatis
lux est, quodDavid tnaledictis, injuriis Simei [al."Cus._ et blasphcmiis Iwsus, el irritalusab eo veliemen-
ter, unum et persequentem et debiletn armatus el comitalus et fortissimus conlra feriri prohibuil; et poslea
victor et regno restitutus ultionem fieri in eum non permisil ? Sic etiam in rebus geslis omnium gentium ct
nalionum, qnw utique Dei judicia sunt, benignitas, munificentia, probilas, cautela, et his similia et co.nlra-
ria non solum spirituales ad bonum accendunt el a malo repellunt, sed et swculares ad bona sollicitant el in
vialis muniunt. Hisloria prwierita quasi prmsentia visid reprmsenlai, fulura ex prmlcrilis imaginando diju
dicat. Habel qxidem el prwter hm illustres tramaclorum notitia dotes, quod ipsa maxitne dislingual a
8CI .. IIISTORIA ANGLORUM. — LIB. I. 802
brutis ralionabiles; brulinamque homines el aiiimqliaundesintnesciunl, genus suumnesciunl, patUm sum
casus et gesla nesciunt, imo nec scire voluut. Quorum liomhies quidem illos infeliciores judicip, qida quod
besliis ex creatione, hoc illisex propria conlingil hianilibne;et quod besiim si vellent npn ppsseril, Iwc iili
nolunt cum pbssint; sed de his jam. iranseundunv est, qubrum mqrs et vila sempiterno dotdnda est
siientio. '-'-. :::.-.:>. .;.::_;;:; ; .... : --;;-;.-.;, .:_.;:,
Hcec ergo cbnsiderans;hujus regnt tjesta et nostfaJgentis brigines jussu luo, prmsut Alexaiider, qui flos et
cacumen regni el gentis esse videris, decurrenda suscepi :lub quidem Cbnsilio Bedm Venerabilis ecclesia-
siicam, qud potui, secutu$::Hisioiiarii, noiinutld-eiidth ex aliis;exc'cfpcris aucloUbusfiridechrOnicain anti-
quis reservala iibrariis cbmpiluns, usque noslrum dd audiiutriei visinri pfmterila reprwsenidvi. IriJjuo scili-
cet opere sequenddet fugierida iectbf diligens dntn ihveneril,:ex eorutriimiiaiione et evitaiione,; Deb coope-
rante, melibralus-,mihi fructum aj/ferelexoptabiiein. Plerumqiie etenim ad ipsam-viorum :furilateth juxtq
callein directum /iistorimresilivimiis, nihil aulem sine divina' invocaiione incipienies, Deo irivpcaio,rinci-
piamus. ";-.:".
Adbnai, opifex, pdslor, suscepiiohoslTd.
Piincipiumreruni, vcgelalio, fiiiis earum,
Hoc opus aspira, deduc finiqueprecamur.
Hoc opus, in palribus, quod es ipse parens operatus,
Judicio grandis,el regiia levansque;premeiisque,
Judicio nunc occulto; hunc vero patenli:
Hispmnas dum coniplerent sua crimina tardans,
His pmnas cum coinptessenlsua crimiria librans.
Quidquid enitn reges, quidquid fbpuli medilantur,
Uifqciant, si perficiunl; fieri facis illud,:
Pacificutisque malumquecilans testante propheta,
Ens sqlus, tunlusque tnanens, quantus voluisli: .
Ex qqo, pcr queni stihl, in quo siinl oriinid solo.
Tuque pater palrim, prhieeps aiege securidusy '-
PrxBsrit'Alexaiidef,siqumperscripsimus apla, ,.-"•;.:-.
Laudelua nileant, minus upla precamurut aples.
Hic reges populosque vides, quosqieq fati
Extuiil el pressil, sedab liis inelire futura.
Aspicef riiaghePaier, quo devenefe polenles: -
Aspice quam nihili sil honor, lux,.gloria mundi.
LIBER PRIMUS.
Britannia igitur heatissima est insularum, fe- A cel, stanni elplumbi, nec non et argeiili, sed ra-
cunda frugibus et arboribus, copiosa rivis et iie- rius. Advehifur autem argcntum a prpxima partc
moribus, jucunda volucrum el fefarum yenatibus, Gei-maniae pef Rheniim pro iriira ferlilitate pis-
ferax avium multi et diversi generis terra, niari, ciuro etcaniium, Ianae pretiosissimae et lactis ar-
elfluviis; alendis autcm mirapecoribus.et jumen- roeniorumque absque iiumero, ut majpribi vldea-
lis.-Unde Solinus : Iia.pabulosa in quibusdam locis tur copia argenli quam in Gerraania : uhde omnis
cst Britaiinia, ul pecua, nisi inlerduma pastibus ar- nioiiefaejus argento purp coiilicjlur. Gignit etiam
ceaulur, ad periculum dgai satietas. Fluviis vero lapidem gagatem plurimumopliniumque. Estautem
aburidalvaldepiscosis, fohtibus praeclara copiosis : nigrogemmeus et ardens; igne accehsus sefpenles
etquidem pracipue isicio redundat et anguilla ; Ttigat, alfritu cajefactus applicita detiiief, aeque ut
abundat et vitulis inarinis, nec non el balecia et succinum. Fontes cliamsaliiiarumhabet; adsunf et
ostrea mire in ea redundant et varia conehyliorum fontes calidi, et ex eis fluvii baliieorum calidorum
genera : inter quae sunt etmuscula;, quibus saepe oinni aelali et sexui per dislinctaTbea juxta suum .
inclusani margaritam omnis quidem coloris opti- cuique modum accomriiodi-.Aqua enhn, ui sanctus
mam inyeniunt, rubicuhdam scilicet ct hyacinthi- Basiliiis dicil, fervidam qualiidiem recipii, cuin jier
nam, purpuream et prassinam, sed maxime can- ^' cerla-qumdam tnetqlla Irqnscurrit, et fil hqii sbliini
didam; ncc desuiil cochjeae, quibus linclura cpcci- calidaised et arderis. Haec"auiemirisulariim ribbi-
nei cploris conflciturr cujus rubor pulciierrimus lissima, cui qhbndam nomen Albjbri fuit, pbstca.
nuljo unquam splis ardofe, nulla valet injuria plu- vero Brilannia, nunc autem Ahglia, intef septen-
viaruiii pallescere; sed quo velustior, eo solel esse ; tiionem et oecidentem sita est, Dccchiillibiisi lpiiga^:
venustior : capiuntur ei saepedeiphines ct balenae. el ccmiliibus lata, exceptis durilaxatpfblixioribus
Unde Juvenalis x, ii: divorsoruro promontoriorum..ira.nl-i.lius,qhibus effi-:
' Quanlum citur rit cifchitus ejus quadragies ^pctieV seplua-;
delphiiiisbqlmnaBrilannicainajor.
Yeiiis etiam metallorum aeris redundat, feiri scili- ginta quihque mlllia cunipleai; habet autem' ab.
8C3 HENRICI ARCHIDiACONIBUNT.NGDGN." _ m
oriente Germarirain et Daciarii, ab ocddenle Tliber- A sime eam bellis yexavcrunt, nec tameh bbtinuerunt;
riuvhi, a riieridie Galliam Balgieam ; eujus •pi.bxi': teftiam per AngI'cos, qui eam debellaveruiit ct ob-
hiuni littus trahsmeaiilibus aherit ciyilas, quae di- linent; quartaiiiper Dacos, qufeam beUis obtinue-.
citur Rucupi '[<.-.Rulubi] pbrtus, a gente Angfp- funl, sed ppstea deperieruiit; quihtam per Nor-
rum nunc eorrupie Reptacester vocata, interpp- thmanos,;qui eam devicerunl, et Anglis iii prcesen-
silo "marjL-a Gessoriaco Morinorum gentis littore tiarum dominantur. Quando autem Saxones hanc
prpximo: tfajectu miUiuin L, siveul quidam scri- terraim sibi sub]'ugaverunt, reges septem statue-
psefuiit, stadioriirn CDL.Gallia aiilem Belgica a Bel- runt, regnisqueynomiha pro libith imposuerunt.
vacinobilissiraa quondam urhe Gallia. dicla ''est*:.'.. .Priiiium reghuro vocatum: est Keiit [a/. Cent]; se-
quae provincia nunc in duas divisa yidetur : in eam . cundum Sudsear, in quo sita est Ciceastria; tertium
spilicetqiije ypeatur Ponfica, et in eam quaevocatur Nestsear, cujus caput erat Wiltqnja, quae nunc data
Nortlimaihnia, ubi modo NoiThmanni gens nova sed -esl sanciimonialibus, in quo sunt urbes Vincea-
valicHssiiiia.degfint. Habet autem a septenlrione , slria, Salesburia:, ef plures aliae; quartum regiium
uiide Oceano iiiffnito patet, Orcadas insulas. no- , Estlear, quod npn duravit, sed caiteris regnis sub-
'
yciii, de qtiafunv uUiriia Thiile dicluro cst: jugatum est; cjuihtum 'Laslarigle; in quo sunt pro:
: Tibi servidi ultimaTiiute. " vinciae; quaevocahtur Nordfolc et Sudfolc ; sexlurii
(VIRGIL.,Geor.i, 30.) .'Mer.ce in quo est Lincolnia , et alia; complures ;
Cum autem plurimas insulashabealBrilannia, ivei., seplimuni Nordliunibre, }nquo estEboracum. Ppsl^-
majores habet, unam Oreadas, de quibus dictuni.: : quahi- autem reges Westsear caeteris praevaluerunt
est; aliani Dan, vel Euboniam , quaj in umbilico- el monarchiam bbtiuueruiit, terras per quinque et
niaris inter Hibernianrei Brifanniam sita est; ter- triginta pfpvincias sibi diviserunt: quarum situs el
tiani Dicht ;_._.(.Guilli], quiBjaustfalis est, el vergit hpmina, quamyis inhabilahlibus nolissini&sint. hou
contfaf Nbftbmaiiiios ct Armoficbs'j qfli nunc Bfifan- tamenpigeat sUbscribere.Devehiet enlm forsilan utf
ni dicunlur, sicut in provefbip dicebatur antiquo , quemadmodum homina civitatum prKdicla , quae
quandode judicibus el regibUS sermo flebal: Judi- oiim grata et excelsa;ei'ant, modo in barbariem et
cabit Britanniqm cum tribus ihsuiis. Erat aulerii et risum Yerluniur, ita et decursu temporum qua;
civitatibus.quondam viginli et octo nobilissimis iiH modo notissima sunt , iiicoghlta et iucredibilia
siguita, pfaefer castella iiinumbfa, qua_et ipsa niu- fianl. Unde patet jquam misere el ffustra nominis
ris, turribus, porlis ac seris eraiiil inslrucla flrrois- : npstri famam incplaeprovinclarum appetamus, cum
siniis. :Giyjtaturii autem nomiria haec efant Britan- Q nec ipsaruni urbiuro vel provihciarum homina.dii*'
nice; Kair-Ebranc, idest Ebbracum ; Kair-cberit , rare possiht. Prima igilur prpvihcia esl Keirt \al.
id e's"tCahluafia ; Kair- Gorangbn, id est Wigorniai; Cent], in qua Cst aicliiepiscopatus Cantuariae , et
Kair-Lundehe, id esl Lundonia; Kair-Lcgion [al. episcopatusRbveceasirhc ; secuiida est Sudsear, in
Lirioiipid est Leieeaslria ; Kair-Collpn , id eslGo- qua est episcopalus Ciceastriae ; terlia .Suthrie ;
leceastria-; Kair-Glou, id estjGloveccastria ; Kair- quarta Hamtesife, in qua est episcopatus Yincea-
Cei, id estfCiceastfia; Kair-^Bnstoii ; itaif-Cefi, id striSe; quinia Befcsife ; se.via Miltesire, in qUa est
e»t Cifeceastfia ''; Kaif->'G'ueiit.j-''i#::esi
Wiiiceasir-i.a; Cpiscppalus Salesberiai; seplima esfBorsei; octava
Kaii'"Gr'ant, id esl Granlece_tslfiaT,;quaemodo clici- Sumerset; in qua est episcopatus Badhe , vel Ace-
lur Cantebrigia ['<._."GrantebiTgia]; Kair-Lion:, maneceslriae ; nona Devehesire, in qua est episco-
quairi yoeanius Cafleuil; kair-Dauri, id esl Dorece- patus Exceastriae; deciriia Cornuallie [al. Cbrnugal-
astria ; Kair-Dorni, id esl Bornieceaslre, qu;e sila liae]; undecima Castsear ; duodeciroa Midlesear, in
in Huntedoneiisi provincia super flumen, quod vo- qu.T est episcopalus Lundonia.; terliadeeiroa Sud-
catur Nen, peuitus deslrucla est; Kair-Loitchoil, Uilc ; quariadecima Norlhfolc, in qua est episcopa-
id est Liiicolnia ; Kair-Merdin, quae nunc quoque lus Norwieiae; quinta decima Cantcbrigcsire, in
sic vocatur ; Kair-Guorcon ; Kair-Cucerat ; Kair- D qua esl episcopalus Clu ; sextodecima Lincolesire , •
Guorligern : Kair-Ufnac; Kair-Celeinion ; Kair- cujus caput cst Liiicoliiia, cui subjacenl septem
Meguaid ; Kair-Licclid; Kair-Peiis, id est Porccstre; alhx. proviiiciae, scilicet provincia Leiceastriae, et
Kair-Legiori [al. Lerion], iri qua fuil arChicpisco- IIaroi6ni_eelHuntundoniae,ctHereford[a/.Herlcford],
palus tempore Britonum ; nunc autem vix moeiiia Bedeford Bukingeham, Oreneford. Extendiliir eniin
ejus comparent, ubi Usca [at. Osca] cadit in Sa- a magno flumine Humbrte
episcopalus l_.iiicoli.ia_t
brinam; Kair-Draiton ; Kair-Mercipit; Kair-Segenl, us(|iie ad flunien Tanresis. Yigesima quarta est
quae fuit supef Taniesin hon lohge a' Redihg, et vo- Glotieeaslfesire; \-igesima quinta est Mireceaslresi-
catur Sircestfe. Haecefant rtomina civilalum tein- " re, iii qua est episcopatusYigorniae; vigesima sexta
pore Romanorum el Briianhofum. Quirtque autehi Hefefprdsire, in qua est episcopatus Herefordi»1;
plagas ab exOfdio iisque ad pfaesens'-inimisit ultio yigesima sepiima Salopsire ; vigesima octava Cea-
diviiia Britarinite, quae non spbimvisitat fideles, sed stresire, in q.ua.estepiscop'atus'Gea:sffia>.;'.yige'$ima
: ciiarn dijudicat infldeles : prfroam per Rtfmaiibs j nona
Marewic; tfigcsima Staflbrd. Post irigesimaih
qui Bfiiaiiriiain expiignayefQnt, sed postea fecesse- ])iima est Defeby; secunda Npiirigbam; tertia
ruiit; secundani per Pictos et ScotlOs, qui giavis- Guerwicesire, in qua est avchiepiscopiius Eboraci;
803 - HISTOIUA ANGLORUM.— LIB. I. 800
quarta esl Norlliumberlaiib, cul praeest episcopussA.-Ilalia, caelerisque ejusdem Iiueae fegionibus. lcn-
Dunolmra. [al. Dunlielmiae]; qulnta illa regio, ini glssima dies siyenox 15, brevissiina 9 com-
- pleaf boras. Quatuor autem sunt, quae mira viilen- .
qua est novus episcopatus Caruil. Syra yero An-.
gliee Latine dicitur provincia. "Igitur seplemde-- tur; in Anglia.^Pj-iiiiuni, quidem est, qiiod ventus
cim episcopatibus insignita nostro leropore fiore- egredilur de cavernis teriâein rooiiie qtii vocalur
scit Anglia. Urbes vero multo plures sunt quamt Pec, tanto vigofe, ut yestes jiijeclas fepellat, el in
episcopafus, ut GloweCeastria, Leiceaslria, Oxe-r -, aliurii elevatas procul ejiclat. Sechndhm esf apud
nefprdia, et aliae plures episcbpis caienles , sed ini Stanenges, ubi lapides mirae magnitudinis in mo-
occidentali parte Britanhiae, quae voeatur Wallia, , dum portarum elevatt sunt, ita ut pbrta. pbflis su-
tres supersunt episcOpalus. Unus apud Sanctumi perpositae videantur ; nec potestaliquis excogitare
David; alius apud Bangor [at. Paingor]; teriius; qua arte tanli lapides adeo in altum elevati sunt,
apud Clamorgan. Sunt lamerr hi tres nullarum ur--'.' vel quare ibi_ coiistructi sunt. TerUuni.-est apud
bium episcOpi propter desolationem Walliae, quae. Che(|erole [ul Chederliole, vei Cliedrcnhole], ubi ca .
sola deviclrs remansil Britannis. Tempore aulemi vitas est sub terra, quain ciim mulli saepe ingressi
iioslforeCepilepifCopiisSancli.Davidpallitimapapa, , sint, el ibi magna spatia lerroe et flumina pcrtran-
quod scilicet fuerat oliin apttd Kairlegioii, sed statimt sierint, nunquam tainen ad liriemcvenirc pO!ucru:.l.
Tameii ainisit. Urhes autem praedictaeanioenis insiiae! Qtiartum est quod in quibusdam partibus pluvia.
Iocis super flumina coruscant fertilia et pulclier- videtuf cli.vafi de montibus, et sine niOra.-percam-
rima. Sunt autem duo flumina cacteris clariora ,, pos diffundi. Tanlae autem gratiae iiiliabitantibus
Tamesis et Sabrina quasi duo brachia Britanniae, fuitBritannia, quod quatuor in ea calles a line in
per quae sibi suas el alienas effert etinferl divilias. fineni ebnstruerent regia sublimatos aucioilale, ne
Proprie vero proprihm Britanniae est, ut incolae\ aliquis in eis inimicum invadere auderct. Primus
ejus in peregrinationem tcndentes omnibus genti- est ab oriente in occidentem et vocatur Iclienild ;
bus cultu. et sumplu claiiores, ex boc unde sint, secuntlus est ab austro in aqt-ilonem, et vocalur
dignosci possunt. Cum autem lot rebus abundet;: Erniiigcstrate; lertius.est exTransverso a Doro-
Britannia , vineae qupque fertilisest; sedraro,ut , berhia in Cestriam, scilicet ab euroauslip in zepliy-
Iiabeanl, qui divilias: ejus emendas appetunt,"ge- rum septentrioiialem , et vocatur Mailirigestrate ;
cui.n quod . iiifeiain. De cujus laude .quidamila quarlus majof caeteris incipit in Cateiics el. desinil
srripsit: in Cotenes, scilicel a principio Coruugalliae in linein
llla quidem ionge celebri splendore beala ( Scolia; : et bic callis yadit ex transverso a zpphiro
P
Glebis, iacte, favis supereminet inrula cunclis. auslrali in eurum sepierttrionalcm, ct v.ocatur fos-
Quas regit ilie Deus, spumanli cujus ab ore
Profluil Oceaiius. sa, tehdilque per Lincoli. iani. Hi sunt quatuor prin-
" ... cipales calles Angliae, miilliira quidera spatiosi, sed
Et Paulo post:
nec .niirius speciose sancili .edictjs regurri, scriptis-
Tesies-Loudonim fatibus , Wintonia Baccho,
Herforda grege, Virecestria fruge redundans.; que yerendis legum. Quiiique aulem Ijnguis utitur
halhalacu, Salebira feris, CanHiaria pisce, Britannia , Britonum'vid.elicct, Anglorum ,.Scofov
Eboracum silvis, Excestria ciara melallis. ruhi, Pictorum et Lalinorum; qua_ doclrina scriplu-
Noryicium Ducis, Hibernis Ceslria, Gallis rarura eaeleris oriinibus est facta comrouiiis, quam-
Ciceslrum, Nofwdgeniis Dunelma propinquans.
Teslis Lincolim gens infinila decore, visPictijam videanlur deleli, el lingua eorum ila
TeslisEly forniosasilu, Roveceslriuvisu. omnfno destrucla, ul j.am fabula videatur, quod in
Nec tacendum arbilror quod temperie gratissima, vetejuni scriptis eorum ineutio jnveniiur,,':Cui au-
et ideo inhabUantibus saluberrima sil Britaiinia. tem.iion cbmparet amorem coelesiium, el Iiprrorern
Cttm eiiim iiiierseplehtrionem et occidentem sita lerrestrium , si cogitct non solum reges eorum ,;
sit, frigus, quod recipit a scplentrioiie, tcmperat et principes, et populum deperiisse ; Yeriim etiam
calor, quem recipit a sole occidente. Nuriquam au- D I slirpeni onniem,et :linguam, et. ..meritioiiem. simul
tem in ea aliquos arripuit ignis sacer , scd a Galiiis defecisse? et, s.i de aliis mirum non esset, de liiigua .
allati ibi solent sanari. Et quia prope septentriona-: tamen, quam unam iuler caeteras Deus ab exordio :
lem mundi verticem jacet, lucidasaeslatenoctes.ha- ... linguaruni instituit, mirandum yidetur. ..'.'.
bel, ita ut in medio s»pe lemporc noclis in inquisi- ; Hucusque.de, silu et habitu Britanniae, jicet de ,
lionem veniat inlueniibus, utrum crepusculum ad- muitis pauca dixerirous, dicta sufliciant. Nuiic a .
hue maneat" Yespertinum, an jam advenerii inatur quibus, «t quo leinppre priniuni inhabitata fuerit
tlnum, utpote, nocluriiO sole non longe sub lerris dicehdum est; quod in Beda nou iiivenlum in aliis
-ad orientem Bofeales per plagas redeunle. Unde auctoribus reperi. Sc.ripserant enim a Dardano
eliam plutimae longitudiuis habet dies aeslate sicut principiuni emanasse Briionsiu. Pa.rdanus autem
et nocles coutra in bruma , solenimirum tunc.Ly- paler fuil Ti oii; Troius aulein pater Priami el An-
hicas in parles redeunte, id est horarum decem et chisa. ; Aiichises pater __Enea.;JSneas p;iter Asca-
octo. Piiiriinaeilein bfcyilalis noctes aestate, el dies nii; Ascan.ius. pater Silyii , Silvius autem, cum
habet in bryma, hoc est sex solummodo aequino- uxorem duxisset, et praegnans essct.... praedixil ma-
ctialiuni .horarum , cuin--in Armenia , Mace:!o:iia, gus qiiiiium..filium, unde p.aegiians erat, iiiterfectu-
807 HENRICl ARCHlDIACOM-HUNf.INGDON. 800
rum patrem suhni. Occiso igilur mago pro vatici-. A tra Hispaniae seplentiioiialia quamvis magno aequo-
rialioneilla, hatiis estfilius, et vpcaius est Brutp. re interjacente pervenit. Nunquam aut rafo ibi nix -
Posf multum vefo, intervallum , dum ipse luderet . plusquam triduana feniariet. Nenio propter hiemem
curii pueris, ictu sagittae oecidit-patrem, nori. iiidu- aulTena secat aeslaie, aut siabula" fabricat jumen^
stria,sed casu. Quamobreniexpulsus abltalia per- tis. Nullum ibi repiile videri solet, nullus serpens
yeriit in Galliam,:; ibique cohdita civitaie Tiirono- vivere valet: nam saepe illuc de Britanriia allati ser-
ruiri, qua; vocatur Turonis, invasit traclum Afmo- pentes, iriox ut pioximahte terris navigio odorcJ-
ficarium. De iracfu aulem Armoricario huc adve--. aeris illius atlacli fuefint, intereunt. Guni [al. quiri"! ,
nieris austfalessibi partes /insulac iiigeritis vindica- potius omnia, qiiae de eadem insula. sunt, coiUra
vitfefex riomine siib Bfitahniaro vocavit. Dicunt -.;-.venenuin valent. Denique quibusdam yidimus a.se.r-
auteni IIU auclores qupd, quaiidp Bruto regnabat iri . perite percussis rasa folia.eojicum , quae de Hiber-
Britaniiia, Heli sacerdos judicabat Israel, eiPbslliu- nia fueruht, et ipsani rasuram aquae ironiei sani,'"'-
-mus sive Silviustilius-__Eiieaefegriabat apud Latirios, ac pOlui datain, talibus prPirnus tolam vim verierii
cujus nppos eratBriitPvPpstjiiileivalluro vefo octo- gfassantis , lolum iiiflati - corpoTs absumpiisse a;c
-' :: T
gihla ahribrum coritigit geiiterii Pictofum flc;Scy-;v_ sedasse tthioferii.,
thia Oceanuni ingreSsaui, cifctiniagente flatu. ven-.''" Mirabili igitur dono Deus lianc ditavit iusulamv'?;
tORuni, extra flnes Bfitaiiniai Hiberniam perveriis- ; ; miiltiiudinemque sanciorum ad ejus luitioiiein Ih :
se , ejusque septentiionales Oras intrassc, atque in- cacohslituit; piaeterealacte etmeUe ditayit, viiie-
venta ibi gente Seoloium'sibi quoque in paftibus . afumquenon expertem, venatu piscium, el velii--
illis sedes petissc, nec impetrare potuisse. Dixe- Crum, cervorum et caprearum insignivit :baec au-
runt itaque Scoti: t Nos ambos instila IKCCnon ca- teni pfoprie palria Scotorum cst. Si i_uis aufehi .
pcrcl, scd novimus iiisulam esse aliam noa. longe scii-e volueritquo tempor.e primum habilata fueiit,
. a nostra contra ortum solis, quam saepe lueidiori- de hoc nibil apud Yenerabilem Bedam, sed apml
bus diebus de longc aspicere solemus : hanc a.iiie quemdam auctorem reperh Qupd iEgypfiis inTiiaii
si vultis, habitabilem \obis facere valctis; vel, si Rubro submersis, illi,;:qui superfuerant, eipiilcruiit
quis resistcre volucrit, nobis auxiliaris ulimini. i a se qiiemdam - riObilehi Scylhicum, qui aphd cos
ltaque petenles Britanniam Picli, liabilare pcr se- degebal, ne doiniiiium Supef eos invaderet. At illts'"".
ptenlrionales insulae partes cceperunt. Nam auslii- expulsus, diu circuiehs per Africam, perveuit cuni;
nas Brilones occupaverunt. Cumque uxorcs Picti familia ad aras Pliilistiiipruni, et perlacum Saiiua-,
non habcntes pcterent cas a Scotis, ea solum condi- Q ( rum venerunl inter Russicadaro [al. Rusicadaiii] et .
tione dare coiiscnserunt, ut pbi res veiiiret in du- moiitana Syria3,etveneruiit per flumen Malva, trans^
hium, magis de femiuea reguin prosapia quam de ieruntque per Maurilaniam, et ad coluninas Iler-
masculina rcgem sibi eligercnl: qnod usqtie bodie culis iiavigaruiit Tyrilieiiuro roare, et peryeiierunt-
apud Pictos constat essc scrvalum. Ilaec sunt, quae usque acl Hispaniam, el ibi per anrios iiabilarunt
a scriplis velerum tradunlur de adventu Britonum muUos, et prbgenies ebfumiiiuUipiicata est valde.
in parlein illam terrarum, qine Brilannia vccalur, Inde aulem veneruht Hibefiiiam, posf milleet duos
el de adventu Pictorum in insulam eamdem. Qu_e, annos a Iransitu Israel per mare Rubrum. Britbnes
quamvis insula sit*, cum maximi sit spatii, non mi- ; lamen occuparuiit prius Britanniam. Britones nam-
noris excellentiae -esl quod iiisula est, cum totus qhe ih tefiia niiindi aelate Britanniam; Scoti iri.
rBundus insula sit. Sed quia vulgo dicitur : Venio quarla venerunt Hiberniam. Hafc Cum non cehissi-
pluvia, el risus dotori miscetur, ob praerogalivas ip- nia sintjiioc tamen cerlurii est quoii ab Hispania
Sius Britanniae divitias Oinrilum circumadjaceiuimri Hiberniam venerunl, et inde pais eprum egressa
in se livorem etlnvidiam nioyit.Qiiairiobreinsa.pe tertiam in BritanriiaBritohibus et Pictis genlem ad-
expugnata, saepissihie YefoTmpuguala est. PrO- didertiiit: nam et pars, "quae iLi reraansit, adhuc
. cedehte iiamque tempore, venerurit et Scoii ab B eadcui utilur lingua, et Navari vocantur. Est autem :
Hibefriia in Britanniarriduce Reuda , qui in T?i- sirtus maris perniaximtis, qui aiiliqiiilus gentein
ctorum parte vel amicitia vel ferro sedes sibi, Bfilonuni a Piclis secerncbat, qui ab occiderite iu
: quas hactenus iiabent, vihdicarunt, a quo •videlicet terras longo spatio erumpit, ubi est civitas Brito-
duce Dalreudihi vocantuf. Nam lingua eorum. Dal miin munitiseiina usque hodie, qu» vocatur Ald-
partem significat. Dieeudum est igitur paucis de Hi-;: clud. \al, Aldclidj : ad chjus yidelicet sinus parlem
herriia. Quod quamvis de pfoposito hon sit, prope; septeiitiioiialero Scoli, quos diximus, advenierites
tameri est, et ad laiidem De] omnipoteinis Iioe scri- sibi locUm patria; fecerunt. ; -
here apponam.. -- j '" VSHUIIS vefb Csesar prirous Romanoriini Briiaii-
Hibefnia enim post Britaniriam omuium instila- niam bello lacessivit, annos sexaginta anle iiicariiT-
runi oplirna est, Qiiae.quamyis Britaniii_e d_viliis^ tionem: Doihini nostri, annb1 ab ufbe conditasex-
cedatjTatitiidine tameii sui status el saluhritatc. ac cehfesimo npnagesiroo teftib , ipse efgo fuiictus
' sefenilale aerum rohlfuhi ei I
praeslat. Quae, sicut gradu eonsulatiis cum Lucio Bibtilo, cuih Geniii-
contia aqui.lonem brevipf est, ila in meridierri se nos et Gallos jufe praeiii supefassbt, qui turii Rhe:io" :
uahs illius fines pluriiriurii protendens usque coa- lantum fluraine diiimebarituf; inde vcnil ad Mo.i-
"
809 KISTORIA ANGLORUM. — LIB. I. S!0!
nos, uride in Biilannjam breyissimus esl iransiliis. A . esi. Vndesi alicuivestrum idem qniinusesl, -erigut
Fecil igilur naves parari octpginla- onerarias et dextram inexpugnubilem,stupeantque hosies nos de-
acluarias, el ipse cum. legionlbus in Biitainiiam Irimenlis refocillari, et dimhiulioiie robbrari. Sic
transvplat; nec tamen secundiira quod sperabal locutus erexit dextram, cunctusque tollens ad s:d-.fa
cvenit : egrediens eiiini.de navibus Btitonum pu- clamorem exercitus-, dexliis crectis, iiifrenduit, ct
gnam acerbam plusquam credere posset sensit. in ipsp clamore niiscentur hostibtts; apparuilque
Videns ergo suos pauciores, aliosque qiiam pula- virtus Romana, dum-sagacius ordiuati cautius pu-
verai praestantiores, vi compulsus est naves rein- gnant, obstinatius perseveraht. Fatigalis erô Bii-
trare. Tunc vefo tempeslate corfeplus, magnaro -^ ianiiis perculiendo, Romanisqiie studentibus in se
classis parteni, magnuin militurii numeruni, equites protegendo, Cum ditt proelium durasset, fessis insii-
' vcro omnes
pene amisil; confusus et reversus in lanis Cajsafei recentes videntur. Ttinc igitur nori
Galliam acrius exarsit, legionibusque hiemanlibus- sine magno suoruin 'ciiscfimine victarcs fitml Ro-
soxcenlas naves uliiusque cpmfnodi paravit; vere niani. Inde ad flumen Tamesim [al. Tamenscm]
autem vir cxspeclaio. cuni maxirtiis copii.s. BrUan- proveclus .in hujtts Ulteriore ripa, CassibellaUiiodu-
. niam reveiiitur; cgredieiis cum-exeicilu in liostem ce, immensa hostium multitudb consederat; ripa:i -
pergebat : naves iiiteriiti anchoris fixae tempeslale ^ que lluniiiiis ac pene toluni".sub aqiu vadtim acu^
corripiuiiliir, colliduntur, eoiifringuntur. Ex quibus Tissimis sudibus praesliuxerat: quaruni vestigia su-
qtiadraginla perieruiit; caelerae post loriguni iion - dium ibidein usque hodie visunlu.r.:" et videtur iii-
sine difiiculljle sunt rcparatae. Dux igitur magnus, spectantibus, quod sirigube earum ad mbdum hu'-
_ spe fugieiictiami.ssa, acfius aninfos miiitum horta- mahi femoris grossse et cifcumfusre plunibo imniG-
lur, et iii ipso hortatu hosiibus eommiscetur; inia- biliter fundo flumiuis inlixae perseveraiit;- sed boc
nimiter uliiiiqtie/viribus et ai.i.iriiisexlensis pugiia- Romani depreliendefuiit, vitantesque barbaiis ir-
tur, duin Romanis spes Jugieridi nulla, Biilannis ruecunt. Illi impetum legionuiii non feronl.es silvis
spes-vincendi ex solito ccrta.Labienus ergo liibu- se occuluerunl; unde crebris irrupliouibus Roma-
niis mililtim, dum piimamacienT.in Dolobelli cu- -nos gravilef ac saepe vexabant. At Trinovaiitum fif-
neum, qul procousul- erSt Brilanrii.ci iegis, acrius missima civitas "cuiriAiidrogeo duce dalis septua-
iinmergii. Cedentesque caedit, prosternit,"et perse- ginia obsidibus Caesari sese dedit; similiter et ali;e
qtiitii:', regaiis acies iriler C_esareas, et Labieni pha- ic-rbcscomplures in foetlus Romaiiorum vcncruiit.
laisgcs "iiiJigUur.Rex auteni vocabalur Belinus fe'a- lisdem deroonstTanlibus, C:csar oppidum Cassibcl-
ler .Cassibellani regis : et eral fiiiu.sLiud regis for- launi intef duas paludes situm, oi.ienlu iiisuper
i.Soimi, qsti mulias insulas n.aris bellis oocupavc- G ' silvarum munitum, omnibus rebus confeitissihium
i.it. Circtiiiiveiiniih-igitur Lablenum cum tofa acie landem gravi pugna cepit. Postquam vero Caesar a
'.- sua caediinl, subi.oque rnorti iransinUtuiii. Yideiis Bfilaiinis revcrsus in Galfiani, Isgiones in H.ber-
Julius diein iiifausluin, dicerisque.jrognahdum cum niara [al. Hihenia] misit, icpeiiliins bellorhm curis
Biiiatinis r.iagis artibus quam viiibus, antequam - circumvenlus pro legioriibiis, quae reiiiauseiaitt iu
jnajora clelriiiienLasustinerel,Tugae indulsil. Perse- vBritaniiia, el in iliberiiiam [al. llibernia, vei Ili,-
eitli sunt IJritaiiiii Romaiios; roultisque perempljs, hernis] misit, ut secum Rpniam irent. De qua 10
jieinoruiri vicinitale cohibiti siinf, Tertio Caesar. Lucaniis :•',..
f.oiigrcsstis cslBiilannos, talilerque suos exborla- Solvunlufflavi ionga slaiioiieBritaniii.
tus est : ' ., " .Romam vero invitam recipiens, in honorem stitim
Gonsorles forlissimi, quorum vifluli nec asperilas Quintilem menseni Juliuin jussit vocari;. siquideih
.tnaris, neclabor lerrarum re.fragaripoluit, quorum Idibus Marlijs in curia dolo perlmitur. Se.l, quia de
vires nec audacia Gqllorum, nec forliludo Germano- C-aesareet successpiibus ejiis, quj rexerunt Biiian-
Tiun perferfe susiiiiuii, non me exliorlari vos urbi- niam usque ad tempus Martiaiii, qui- fttit quadrage-
ireniini.m vestrum vsrbis augeqm.probilatem. Qum in siinus quarlus a Caesare, traetandiim est, lioii pigeal
enim summa, et pcrfeclissimuesl,cliot in periculis laudes eorum perstiingei/e, ut Christiarios principes
iolics probaia crescere nequil^dicrescere nescit; illa, noslros, si.nio.rib.us nou pudeat iilis aeqiiiparaii,
inquain, virlus, qnce.semper iii dsperrimis clarius saltern pudeat jllos deteriores eis inveniiL Aulhen-
'
refulsit, elubi alii'•desperarcnt; spe cerla progrediens, lica laus Caesaris ex .Solirip: Quantum forlissimi
el secura hilariiate co.iifiigens.Qtiid nolq vobis, hiio miiitiim^Sergius et Sisiiinius cwieris.mililibus prm- ''
. cunctis genlibus itiemorem? Quoiies victi viclbres no- fulserunl, tantum omriibus\duci_bus,iino omnis lein-
slros vicerimus', el ira compulsi fortiofibus fprliores pbris hominibus'Cmsar prmniluil : ejus siquiderii du-
devenerimus ? Debel Imsa probitus irasci. Ntinc igi- ctu undeciescenlefid nbnaginia cl dne millia hostium
tur, si aliqua taus Romuni nonzinis, nunc discipli- cmsa suril. ~Nam-quu!ituth:belliscivilibus fuderil, hp- '
uqm militarein, quum:perfecie didicislis, perfeclius luil adnolare.Signis collqtis quhiquqgies et bis di-.
exercuistis, perfectissimc snpremo in periculo demon- micavil, Marcum Marcellum solus supergressus, qui\
sirelis. Ego terle ex duobns alterum hieuilabiliter iUginia el novem vicibuspari moUofuerat prwliatits.
clegi, aut hodie vincere, qtiod bealum. est; aul mori Ad hoc riidlus celeiius scripsit, nemo pelocius legit,
pro pqlria, quod securius est; sola fti.gamiseroruih ' qualernas eiiairi epistolus smvt dictavit, Jeiitm fuii,
'
TAT_IOL. CXCV. ., '• : :2e
811 . HENRICI ARCIHDIACONI1IUNTINGD0N. 8f-2
boiiitatis, ui quos armis subegerat, clemenlia iriagis A ribus Claudii Pelros fidei noslrae princeps cathe-
vicefil.,'-"; '.::/_ '/- •'';/-; dram Romse suscepit, quaraxiv amiis lenuit, id
,/;Augus.us Julio Cffisari sriccederis roonarcblairi est'usqiie ad uliiroum Neronis annum. Ab eodeni
toti.us /muiidi ieniiiU Descripsit aiiiero univcrsiini Claudio Yespasianus missus in Germanniahi, ac
"
brbem;/el a Britaniiia sicul aii aliis reguis censuiii deiiide in Britanniam, trigcsies ef bis cum hos!&
accepifj uf Yirgilius ail (Geofg. 111,25) : c -nflixit;; duasvalidissimas geiites afflixit; vigihti
:"- Purpurea iritexli tolluhtdutiea Briidntii. . - oppida arrois cepit; insulain qtioque Ycclam lifi*
IIoc aulemfecit alino imperii ejus qiiadragesiirio tanniae adjacenleiri Roroano siibjecil imperio. Cum
secuiido, quanido lux veramundq natainnoluit, per autem regnasset tredecim anhis et plusquam dimi-
quem bmuia regna mundi et.insulae caligine op- dib viam palrum oblinuit. Laus Claudii : Claudius
pressae/cogrioverunl Deuin -uiium esse, et videruul muttu gessit ifanquille elmoderale, quwdam minus
eum qul<;reavit eos. Curii ahlem regiiasset Augu- -caute. llomanum imperium auxii,vir bellicosusfuit:
sius Lynahnis:et;diiriidio Tegein roorlis secufus elt. adeo eiviliscirca quosdam amicos exslitit, ut eliani
^LarisAuguslf ex Ehtrbpio.: Ariguslus, exceplis civi-- Puutinutn nobitem virutn, quiin.expedilione Brildn-
iibus:beilis;iiiquibus:invicliisfuit,subegii Anneniatn, . hicu.mulla egregicfeceral, triumphanlem ipse prose-
Mgyptum; Gallatiaih.,- .Canlabfiqm, Dalmaliam , " queretur, et conscendenli Capiiolium ' tmvus iacs-
• deret, : _ ' •
Pahnoniam, Aqnildniam, Illyricum, Rhelium, Vin-,-
delicos; Taldssos; Ponluni ei Cappadociam. Dacos Nero regnavil annis tredecim el plusquam dimi-
- el Germanos iiavic{t,qtiod cccai cupiivorum ex eis dio.
Hic, quamvis juvenis stre.nuus fuisset, tamea .
superripum Bheni in Gullia collocarel. Persm obsi- cum iinperaiet, in re militari segnisfaclus est:
des ei,:quod nutli antea, dederunt, et signn Crasso unde inter alia Roniani impefri detiimenta Biitan-
dircptu reddiderunt, Fuil miiis, gratiis, civilis anihiam pene amisit. Nam dtio sub eo nobilissiriia
'
:Mii,cbrporeiolo pulcher,,sedtpculis prwcipue; in ci- oppida illic subvcrsa ct destructa fuerunt. Hic eo
ves cleniens; in amicos tunius,:ul pene eos :sibi co- - anno quo Petrum- el Pauluni occidit, ignominiose
teqiiaret. Nutli gcnti nisi justis de.causisbeUvtriindi- deperiiti -
xit, pessimum: ducens cuusti- ifiumpliandi dubios: : -Yespasianus, qui Jerusalem deslruxil, regnavit;
- evenliis adh-e. Sic a barbaUs.dileclris, ul quidatn re- . hfinis fere tleeem : ipse scilicet qui Biilanniara iut.
gesad eiobseqvendum Rotnam spgnle veiierinl; qiii- Claudio adierat, et irisulani;Vectam.RomanK di-
datnin honore ejus civilales condereni,iil Jubq et liorii subjecerat: quae habet ab oriente in occasuiri.-
ilcrddes, Omni die legebal, scribebat, declamabui, (Q tcigiiila millia circiler passuum ;"ab auslro in bo-
.tibiac vini miiltumabslinens, •probrfisibi dicla nori reani duodecirii; in orientalibus suis partibus lnaii
vicjscens, prodilibiiis sum reis dansveimm, Ilontam sex millium; in Pccidenlali trium a nieridiaiio Bii-
iaterMam iiivenil;.reliqiiilmgrmoream; tahriiae.litlore -dislans. Hic"eliam vif nobilissituus
Tiberius prrvignus Augtisli posf eiun regnavit cblossura- efexit, Iiabeiitcm altitudinis evn pedes.
arinisxxni latn superRiitannianr quafti supei' alia Laus aulbenlica Vespasiani: Bonimse imperio tno-.
regiia tpiius niundi. Laus Tiberii : Tiberius prudens - 'deratissime gessii, pecuniw tantum avidior fiiil,ila .
"in qrinis forluualusque fuil. Uride sub Augusto me- iamen itt eam nullis injuste auferrel : quum cum
ruii, ut ei succederel. Eratiilierqruih scienlissimus, bmni diligenliw prbvisionecolligeret, lamen studio-
sed magis eloquio clarissimus, reperiiinis respoiisio- sissime largiebalur, prmcipueAndigenlibus : nec fa-
mbusautcbnsiliis melier quqinprmmedilalis. Af- cileqnie eum cujusqiiam prihcipis vel tnajor esl libe-
guebuittf duteth siinullatis, quasi.ihfensUs his, qrios; tuiiius coinperta, vel juslior. Placidissimm:lenitalis
(Uligebai;. his vero qubs oderqt quusi benevolus;ap- ' erat:: Ut qui', majestatis cmilra se reos noii facile
"'"' /../-' .;. / punierii ullm cxsilii pmnatn. Hic vicil Judmatn,
/parens,
- Caius
cbgnomenio Caligiila regiiavit, super ofbem "Achaiam, Lycium, Rhodum, Byzanlium, Samum,
leirariim ahnis lere quinque. ?: 1 Thrqciam, Ciliciam, Comagenem : offeusarum el
D
Claudius.post sexaginta diips aiinos ab Iiicar- -inhriiciiiarum immemor fuii; convilia a causidich
- jiati.one Doinini, aniiO ab/ufbe cbndita septir.gente- "etfihilosopiiis leviler tulil; senaiiii, populo, cunclis
sittio nbnagcsimo oclayo imperium suscepit. <}uai'to -amubiliset jucundus,
anrip regni Sui Biiiaiirtiamadiit, quosdanique re- Tilus fiiius ejus regnayit annis duobus etmeiisi-
; Jjelles: sine ullo pftclio vel saiiguiue citissiine in, hus duobus, vir omnium virtulum geiierc inirabilis,
clediiioneiii:fecepit. /Orcatlas etiain insulas ullra adco ul aroor ot deLciae.humani geueiis diceretur.
Biilaiiiiiam ih Oceaiib posifas./de.quibus praedixi- -Ilicampbitlicaiiuhi Romae aedilicavit, el in riedi-"
luus, Rbniano adjecit .impeiio, et sexlo, quo pro- catione ejus, quinque-millia.ferarum occidil. Laus
leClus eral, nicnse Rymam rediit, siliitjue ct filio/.. Titi summa -. Titus fucundissimus, bellicosissitnus,
suo Brllaiinici liomeii iiididil./De qup Juvenalis : .. tnoderalisshnus, causus Luline egii, poemata eitra-
•:Osleridensqi& gmdias Grwce composuit;An oppugnalioneJerosoly-
Qub eiiani arino laines gravissiroapef Syriam facla hiqrum; sub palre. niilitqns propugnatores duode-_
^lvquae/aiLuca hf/Aclibusapostbibrhrope!/prp- ichn-sngilltirum iclibus cqhfixil. Retnw iantw. civili-
. / plietain Agabumî-ipJicia/esse.ropmpraUirrTeinpp-; -tfjiis i-hp.crio.fuil,ul hv.llumomnino punirct.Cbuvi-,
:
£13 IIISTORIA ANGLOIlim. — LIB. I. 814
cios advcrsum si conjurationis dhnisit, el in eadem A ciica omnes comis esscl, respondit, se tulem impera-
fatnilianlale qua anle hubuit. Facililaiis cl libera- torem esse privaiis, quales sibi imperaiores essc pri-
litalis iantw fuil. ul cum mdli qw.dquam negarel, et valus optassel. Sotus otnnium inlra urbem sepidlus
ab amicis reprelienderelur, responderil,nidlum tri- esl; ps*a collala in urnam auream in foro, quod
stem debere ab imperalore discedere. Pro hoc inusi- mdificavil, sub columna posi:a sunt, cujus allitude
iato favore diletius eit, cl lanius luctus eo moriuo CXLpcdes liabet. Hujus tanlnm mcmoriw dclaium
pvbticus .fuil, nt omnes ianquain in propria dolerent esl, ut usque ad nostrum mlaiem uon aliler in senatn
oibilale. Cum proctd a Uoma ihnrlnus esset, tenatus priucipibus acclametur, nisi felicior Aitgustn, metior
obitu ipsius chca vesperum nuntiato, nocte irrupit -
Trajanp.
in curiam, el tur.las morluo laudes graiiasque con- Adriaiius rexit orbem terra_ annis xxi:Tlic JuT
ccssit, qv.uv.las ncc vivo unquam egerai, uec ptm- daeos secuiulo robelles perdoinuit, Jerlisalemqiie
set.iti. reaedificavil, Judaeisque cara udendi Iiccnliam
Domiliaiius frater Tili annos regnavit quindccim, abstulil. Laus Adriani : Adrianus princeps tnedius
iiicisibus quiiique. llic secundiis posl Neroneiii ' fuil; pucem onini lempore impcrii sui hctbnil: semeJ
Clirisliaiios persequUuf, qiieni diviria proyidentia tanlum per prxsidem dimicavit; orbem Romanum
omuibus iinisum seualus coegil, ul se ipsuin peri- " circuit; mulia mdificavil; fcicundissimus Laino
' merct..
scrmone, Grmco cruiiiiissiinus fuil.
Nerva anno uno el paulo plus imperiura lerra- Antoiiinus Pius nionarcliiaii) inumli tenuit aiuiis
r«ni lentiil. xxiu et diniidio. La.ns Anloiiihi Pii :'Vir honcstus <.
Trajanus annos regnavit novemdecim el diini- irisignis tncrilo Numtv Pompilio cpnfertur, ul Bo-
dium. Hic tani Biilanniaro quani caelera regna mi- mulo Trujanus wqitutur. Nulli actrbus, r-iinclisbc-
rabili vigore rexit. Romanuni cnim iinperiuni, quod nignus; in re milituri modertilus, defcndeie tnugis
posl Aiigustuni defensum magis fueral qiiam am- proiincias quam amplificare siudens; viros mquissi-
plialuin, longe bileque difTiKiil.Ilic est ille, qui mos ad adxiuislrandum rcinpublicam queereas, bo-
causa jusliliic. o.culiiin sibi -et oculum lilio ernif: nos iu honore habens, improbos sine ahqua acerbi-
fjuem Grrgorius ab iiifcris revocavil. Intciligite late delesians. Bcgibus amicis lam vcnerabilis, ut ad
-igilnr legenlcs qnanii sit juslitia,qu_e nec iiifulclcm eum conlrovcrsias defcrrent, sentenliwque parerei".,
tam pcrfcclum amatorcm sui relinquere potuit inamicos liberalissimus, wrarium lamen opuler.titm
dcfolatum. Laus Tr.ija_:i ex Suetonio : Trajanus reliquil, Pius prcpier clemenliam diclus est.
inushula civilitalis el forlitudinis Daciam subegil,et Marcus Ariloniiius Yerus cuiri fialre Aurciio
ea, qum sunl circa Danubium, et Armeniam, quam Lucio Coromodo annis xix, iiiciisibiis u. Hi prjrium
occupavcranl Pmthi. Albanis regem dcdil, Ilibero- aequo jure iniperiiini adroiui-traveiunt, cuin usque
.!.... regcm, el Sauromatariim, el Bosphoranorum, ad boc leinpus singuli Augiibli fuisbcul; l.ellum
ci Aratum, cl Osdroenorum, cl Colehorttm in fidem deinde conlia Pa>lIios admirabili viittite el fclici-
acccpit; Corducnos, Muitlicancdos otcupavit, et Atv.e- talc gesserunl. Quoruin (empoiibus, C-JIIIEeutlic-
r.iHsium magnam Persidis recjjor.em, Seleuciam ct rius pontifica.lui Roinance EcTisi« praeessct, nrs.l
Clesiphontem, 1'cibylouemet Messenios vicit, ac te- ad euin Lucitis Britaiiiiiarum re.v pj.istislam, olibc-
ttuil utque ad huilcc pnes el marc Rubfum accessil, crans ut per cjus in:.iu!ati:m Chiistianus cilicerc-
atquc iii ires provincias fecU, Anneniam, Assyriam, lur. Et niox cfic-cluiu piic postul.if.onis couscculus
Mesopolur.iiar.i, cum his geniibus, qum Madenam esl, sus('Cj)(ami]uc(idem Briiaiini usque in leropoia
aliingunt. Arabitun posiea in provincim formam re- Dioclciiani piincipis i:i\icilatain iulegramqiiC quieta
degil, in mtivi Bubro classnn inslituil, ui per eam pace _iciyal:aiii. Latts Aiiloniiii Yeri ex historia Ilo-»
h.dim fines vaslmet, cjlorinni tamcn mililurcm ciui- mar.a : liic Antonio consorlc suo per apoplexiaiu
iilate el moderatione Mip.-ravii,Romm ei pcr provin- defuncto, snpra lavdabilis in imperid remansil :
cias mqucttemM.oiunibus exhibens, amicgs salutandi D Wipi>e*luinunquam vultum vcl e gauclio vel mmrorc
causa frcqueulans, rc! wgrotctnles; cum feslos dies immulaverit. Pliilosophim dedilus stoicw, summus
habuissent, convhiu cnm eisdcm indizcrcta r.r.s...;_ moribas el crudilione philosoplius, litteris Lalints ct
habens, swpe in veliiadis eorum sedens, niitlum scna- Grtecis erudilisshnus, omnibus cequus, nunquam elti-
torem ttvtlens, i.il injusium ad augendum fiscum lus, tibtratilate promplisiiinus, provhtciis benignus
ngens, liberatis iii cnnctis; pnblice piivutimqw: diac moderatus. Conlra Gernuinbs feliciler couflixn ;
tans oiiines, el honoribus augens, quos tel incdioai belluiii Muicomnincitin cjessilconlra Sqitados, Wau-
fumiliaiiiule coguovissel, orbem lerruinm wdificuus, dalos, Sannalas, Sueltis el omncm burbariem, quctn-
multas immuuitales civitatibus iribuensj nitiil non tum mdiu tnemoria truclit, adco ut Punicis confcra-
tranquilliim el piucidiim ageus; adeo tit omni ejus tur. Vir igilur divinus lauli prwlii viclor cum Com-
_ tstute unus senulor damnalus sil, alque is tameii ;._» modo filio triumphavit. Cum igilttr wrario exhauslo
senalum, ignorante Trajano. Ob hoc per orbem tcr- regios culjus vendidisscl, eis, qui rcdderc voluerunt,
rarum Deo proximvs, nihil non veneralionis mevuil poslea pretia rcstituil; cis, qui nolnenint, immole-
et vivus el mortuus. Inier alia dicta hoc ipsius fer- slus /i___. Hic jcrmisit viris ciarioribus, nt conviviq
!ur cgregium : Amicis erim cnlpuniibus qtwd nhniv.m ecdem cultu,qi:o ipse, ci ministiis sinihbus exhibe^
813 IIENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 816
rent. hi editione munerum post viciorium acleonid- A post tertiuin imperii ejusannum millesimus a con-
griificus exslilit, ut cenium shnut leones exhibuisse diiione Romae annus expletus est: magnificisqiie
tradaiur. ludishicaugustissimusomniuni praeleritorumannus
Comniodus-praefiicti Comniodi lilius imperavit a Cliristiano iniperalore celebraius esf. Laus Pbi-
anhis xin. Hic adversum Germanos belluin feliciter • lippi iuiiioris : Hic adeb severi animi fuil, ut nullo
gessit colossique capite sublato, suaeiuiaginiscaput commentoad ridendumsolvi polueril, pairemque ca-
jussil ei iriiponi. chinnantem vidlu averso nolaveril; semper viliis re-
-jElius fa/..Celius] Pertliiax nienses sex: : qui Ju- stans, el ad ardua virtulis anhelans.
liarii jurisperiii scelefe oeciditur in palatio.- Decius anno uno mensibus m. Hic, cura Pbilip-
Severos Peitinax interfeclo Juliano jurisperito pos palrera ctfilium interfecisset, obodium eorum
regnavit xvn annis. Hic genere Afer Tripolitaiius Chrisfianos persequitur.
ab oppidb Lepti, natura ssevus, multis scrnper bel- Gallus cum Yolusiano filio ahuis iiet«eiisibusiv.
fis lacessilus, foilissime quideni rcmpublicarii, sed : Yalerianus cum lilio Gallleno annis xv. -Hic iif
labbriosissime, rexil. Yictor ergo civilium belibrum, Ghrislianos persecutione commota, slalim a Pcrsa-
quae ei gravissima occurferant, et Didio Albino, qui rum rege capitur; ibiqueluminibus oi-batus servi-
se in Gallia Ca_sarem feceral apud Lugdunum in- B lute miserabili coiisenescit. _
terfecto in Brilaimias transit, ubi magnis gravibus- Claudius secundus anno i, mensibus ix. Iste Go-
que praeliissaepe gestis, receptam partem insulae a 'thps jam per annos xv Ulyricum Macedoniamque
caeterisihdoriiilis genlibus non, utquidam a.stirnarit, vastantes superat:" pb quod rn cufia clypeus au-
irturo, sed vallo disfir.gue.ndam putavit. Murus et- reus; ei et in Capitolio statua aureacOllata est.
euirodelapidibus; valluiri vero, quoad repellendam Aurelianus aunis v, mensibus vi. Hie, cum Chri-
. virii hoslium caslra muniuntur, fil de cespUibus ; stianos persequCreiur, fuiinen ante eum magno
quibus circumcisis e lerra vClut murus exstruitur horrpre circumstanlium ruit, et paulo post a mili-
altus super lerram, ita ut in ante sil fossa, de qua tibus occiditur. Laus Aureliani Cx gestis miiabilium
leve.fisunt cespites, supfa quani sudes de lignis for- yirorum : Cum Alexunder.unnisxin, Cmsar xiv orbem
tis.simis prKfiguntur. ltaque Severus magiiain fos- subjugassenl, isie trienniq- tribusque prwliis orbem
sam firniissiniumque yalluin crebris insuper turii- pacificavit. Iste primus Romanorum diadema sum-
bus cbfflmunitura a niari usque ad mare duxil, ibi- psit, gemmisqueet aurala. omni vesle usus esl. Di-
que apud Eboracuin.oppldum morbo Obiit. Reliquit sciplinm militaris et morum dissolulorum correclor ;
cluos lilios Bassianum el Gelam : quorum Gela hoslis „ sed ferus niinis, et superbus, el swvusomni tcmporc,
publicus judicalus interiit. Bassiahus Antoiiini co- Tacitus vi niensibus, quo apud Pontuni pcciso,
gnomine assuropto regno^polilus est. Laus Severi regnavit; Floriaiius m mensibus, et sic apud Ta.-
cx Eutropio : Severus beltamulia el feliciter gessit, sum oecidilur.
vicit PurilibSj et Arabus, et Azabenos ': uncle Parllii- Probus annis vi iheiisibus IV. Hic Gallias jamdu-
cus, Arabicus, Axabenicus dictus esl: mulla toloorbe dum a barbaris qccupatas deletis tanderii hoslibus
ad Romqmtm decus rcpqramt. Severus tamen prm- ad perfecluro iiberavit. Laus Probi ex autbenlicis :
ter; beilicum gloriam eliain civilibus studiis clarus Probus vir illuslris, acer, strenuus, juslus, Aurelia-
'
fitii, eilitleris dociusptiilosopliiqs scieniiarii ud plenum pene gloria wqiianit, sed nioruiiicivilitciie supe-
uumadepiusDivusappeUulusesl. rdvit. Hic, cum bella innumera gessissel, pace pa-
Ahfpniiius Cpracalla, filius.Seyeri, vn annis re- raia, dixit, brevimililes necessuribsnon futuros.
' .'Carus annis n. Hic, cuiii Persas superasset, su-
gnuni muiidi tcniiit.
Maciinus, cum uno an.no regnasset apud Arche- per Tigride flumiuepeiiit.
laidehi, cum filiosuo militari luniullu occiditur. ' Diocleiiaiiiis cum llerculio Maximiano xx annis :
Mareus Aiirelius: Aiiioninus IV aunis dpmiiiium quorum temppre Caralisius quidam genere quidem
tcriarum babuit. Aurelius Alexahder aiinis xiii. Hic D infimus, sed consilio et manu promptus, cum ad ob-
in Mammeam.malrem suara unice pius fiiit, et obid servanda Oceani litlora, quae lunc Franci el Saxc-
omnibus amabilis. Laus Alexandri: Hic, suscepto nes infeslabant,. positus plus in perniciem, quam
adversus Persas betlo, :Xerxen. regem: gloriosisshne in proticuu.mrempublicam \al. profeciuin i eipublicajj
xicil; militarem discipliriam severisshne fexil; quas- "ageret, et ereplam jifaBdonibus praeda.ni nulla ex
dum Ivtnultuunles.leyioncs inlegfns exaucioruvil. parte reslituendo domiiiis, sed sibi solivindicaiicip,
Roriim udmodum favurubilis fuil, mililuU lumuliu aceeiidens suspicionem, quia ipsos quoqUe hbsles
Xperiitin Gullia. ...',. aiiiuctirsaiidos liuesarlifici iiegligentia perraitlei.et.
Maxiiiiianus prior annis tribus terras et insulas Quamobrem a Maximiaiio jussus occidi, purpuiani
rcxil. Hic-Germarios beliovicil. sumpsil, ac Brilaiiniani [«/.' Briiaiinias] occupavit.
Gordianusannis vi. Ofigenes floruit • qui quiiique Quibussibi pef septeihimr.os forlissime -yinilicalis'
".miUia libroruin scfipsU, ut iiarratliieroiiyrous. Hic ,-ic rete.ntis, tauclemffaude Allecti sociisui iiiterem- .
'Persas vieit. ;, . ptus cst. AHect.uspostea erepta Carausio insula per
P.liilippus cum Pliilippo filio annis vn-. Hic pri- liieiiiiium tciiuil, quem -Asclepiodotus pra.fectus anr.os
TOUS imperatofura. omiiium Ciirisliaiius. fuit :; ac prsetorio "opprcsiii, Briianniamque posl/x
817 _'' BISTORIA ANGLORUM,— LIB. I. ' SIS
reeepit; bellis vero coaclipraedictr-imperalOresCon- A claustrum reservari : cullus modici, mitis animi,Uic;_>
stantium in Occidnnte, Galerium Maximinum in non modo amubilis sed verierabilisetium Gatlis,
Oriente assumunt iu regnum. Eo tempore persecutio fuil,
crudelissima ubique terrafum .exarsit inCliristianbs. . Constanlinus, flos Brilanniae, regnavit xxx aniiis
S. Albanus se -Deo sacrificium ea lempeslate bblu- et x mensibus. Hic" igitur Biitahiiicus genere et.;
lil, de quP Forlunqlus in laude Yirginum scribit: palria;; ante quem nec post similis est cgressus de-
Albanum egregium fecunda Britanniaproferl.- Britannia : duxit exercithm aBritannia et Gallia in ;
Qui cum civis apiid Yerolaroium esset, et cleiicum Ilaiiani. Maximianus enim Maxentium flljuin, suuur
quemdam paganos fugientem hpspitio recepisset, RornaeAugustum constilueraf, Coiitra quenf Con-
elper eum latentem conversus interim fttissel, pro slanlinus adhuc infidelis tehdens, yiditangeluin
eo quaerentibus se posnis obiulit : cunique lormen-. Dei ostendentem sibi signum crucis, et hortantem :
lis -afFectusexcapilaiidus ducerelur, Flumen sicca- se ut crederet : credidit ille s.taliro, Maxenliumque
tum esl per oraiionem sancli, quia poptdus tantus pef Deus flumine submersit. Constantinusigitur potitus
pontem tfunsire nequibat. Quod cum inler alios ipse imperio , MaximiiiumTiisiege belli superavit, so-
eiiam carnifex eutn percussurus vidisset, genibusejus lusque fegnum-mhndL teiiuit; et a.yulnere lep.rae,.
advolulus, fideiis et cum eo tnartyr fdclus esl: fons B ut sciipta tradunt-, per S. Silveslrum in baptismate,
eliam martyrio ejusadfuit, qui post marlyUum ejus mundatus, fecit Rorifae, obi baptizatus est, basili-
reversus eslin nalufain; oculi aritetn percutientis eum camJoannis Baptistae,qttaeyocalurCouslaritiiiiana;
cum cupiie sancli in- terram deciderunt-, Passus est Ttein basilicaroPetro et Paulo in templo Apolliriis,
aulem juxta Verolamium, id est~Wiflamecester,sive corpus ulriusque- aere cipro circumdans y pedes/iu
- Wadlingeceasler, ubi post ecclesia mirandi operis grosso ; iterii basilicamiri palatio Sosoriano, qua»
constructa est, et abbatia nobilissima; ubi etiam cognominalur Hierusalem,. ubi de ligno cfucis Do-
usque hodie fil curaiio infirmorum Ctbperalib vir- mini posuit; ilem basilicara Sanclae matris Agnetis
tiitum. Pa/ssisunt quoque eo tempore Aaron el Ju- ex rogatufiliaesuae; itein basilicani Beato Laurentio.
Tu_slegiortum urbis cives; alii quoque plures utiius- via Tiburlina in agro Verano ; item basilicam via
que sexus inaudita membrorum discefptibrte et di- Lavicana Pelro et Marccllino marlyribus, et mau-
versis crucialibus in testimonium Der cxcelsi. Haec soleum ubi matreni suam posuit in sariophago [al./-
persecutio iam crebra erat, ut intra ununi ojensem sarcophago] purpurep.;- item basilicam iricivitate
xvn millia martyruro pro Cliristppassa inveniantur. Ostia juxta pOrtum urbis Roroae; itein basilicam ih/.
Curri aulem vigesimo regni sui anno Diocletianus civitate' Albanensi : S.Joaiiriis" Bap.tistae; ilem basi-
C
Nicomediae,Maximianus Slediolani purpuram r de- licamiii urbe Neapoli. Constaiiiinus urbem sui nb-
posueruht, coepitperseculio mitigari usque ad tem- minis statiiens in Thf.icia sedeni Romani iiiiperii et
pps Arii. Laus Diocletiani : Dioctelianus moralus tolius Orientis caput esse voluit; item Depranahf
cctllidejuit, sagaxprmiereq el uclmoditmsubtilis.in- civitalem Bilhyuiae in liohorem martyiis Luciarii'
genio, elqui severiiutem suamalienu inyidia vellet ibi eoiidili instaurahs Cx vocabulo lnatris suae He-
explere.,Diligeniissimus lamen el sblertissimus prin- lenopolim.vocavii. Idem staiuit citra ul.arri liphii-
ceps, quatnvis contra Rotnanum Ubertatem qdorari se ~ iiuiii caedem pagauorum tenipla ciaudi. Helena verb
jhsserit, cum unle euin cmlerisaluiarenlur. Gemmas Britanpiaeliobilis aliiniiia Londpniam muro, quod ad-:
vesiibus calceamenlisque indidil, inusiluta virlule huc superest, cirixisse ferttir, et Colecestriam
usits, ul solus omnium ex lanlo fasligio sponle pri- nsoenibus adorngsse; sed el inter alia multa Hieru-
vatusfieret. Gonligii igiiur ei, quod nulli posl natos salero irisfauravit, niuhdataiiKjue idOlis basilicis:
Komines,ut cum privatus obiissel, inter divbs tatnen pluribus adoniavit. Laiis Cmistaiitini ex saeris
referretur. Mcximianusverovir crudelissimuset riuliu scriniis-:'. Vir primo imperii lemporc bptimis princi-
fuil horrendus. pibus, ullhno triediis compnfandus. Innumerm in eo
;. Conslaiilius, qui sub praedictis imperatoribus re- animi corporisque virtuies claruerunt, miiitari gloria
gnaveratsuper Galliani, eiBritaiiniam, eiHispaniam. summus, forlunu par el industria, chilibus ariibus -
xvahnis,uno annpposldeposilioiiero eorum impera- et siudiis liberalibus deditus, njfeciatbr justi ctmoris,
vit in occidentalilius partibus, Maximino imperante in amicos.egregius, verum insqtehliq rerum secunda-
in oiientalibus; condidit autem Constarttiam [al_.ci- rum aliquantumex iUafavorqbilis animi clocililale
vilalem Constantiam] in ea parte Galliae, quaenunc tandeinhnmutalus esl. :
yocalur Nortb.inannia, acpepitque.filiam-regis Bri- Constantius ciim Cpnslan_inb-et Cunslaiite fra-
lariiiicide Colecestre, cui nomen".eral Cbel, scilice' Iribus annis xxiv, niensibus v. Haeresi-. Ariana
Helenam, quam.sanclam dicimus, ef.genuit cx ea Cohstanlii regis fulla pfaesidio varie el valde Calhp-
Cortslantiiium magnuro. Obiit auleni Cortslantihs, licos afflixit.
vir summae magnitudinis et civilitatis in Brilanhia i Julianus Aposta.an aniiis, nierisibus vni. Hic
Eboraci. Laus Constantii :Constqntius vir prmstan- digne a baibaris Dei lioslis bellandb periroituf.
tissitnus divitiis provincialiumacprivalorumstudens, Laus Juliani ex Paiilq : Fuii Marco Antonino non,
fisci commoda non admodum affectavit, dicens, me- ubsimilis, quem eiiam qnnuluri sludebat. Liberalibus
lius pubticas opes a privatis haberi quam intraununi disciplinis apprimc- efudiius , mcmoriw tcnacis et
8*? HENRICTABCHIDIACONIHUNTINGDON. S2tf
amplw, facundiw ingeniis cl promplm, philosophoA quaniwn scriplura velerum el piciura docent,.aquo-
pvopiori Civilis in cunil-os, avtilus gtoriw, eiperiioc et origin.em traxii : sic eminens staius,. membra
arinni ptefumqite immodici. '."-'' etidem, par cmsaries; sed illinon tuhi ikgentes oculi
Jdyiniamis, bonuset pius, vm mciisibus, cujus efant.Nescio an et ianla gralia tantusque flos in,
T.eta piiueipia mors iinmalura corrupit. - fatie seu'iunla dignitas in incessri fitit; mens vero
.Valcnlinianus eiini fratre suo Valerite xr arihis prorsus similis; udeo ul nihil dici queut, quod nori
• regnorum jnra ciisio.diVii. Laus Vaieniiriiaiii ex ; exlibris in istutn videalur
tfahsferri. MiseUcofs-
-liisloria Paulr: Fitii AufeUano siinilis, vvlliideceris, commtinis, solo iiabilu differre se cmteris pulans, ii
soters iiigenio.gruvis aiiimo, sevcrks, veheinens,in- omiieshon.ihes honorificus,verum effusius in bonos.
fesius vitiis, maxiirieqiietivciriiim,doctuspirigereve- shnplicia higenia ctitigere,erudila miraii, sed inno-
hustissime, tiova armci mectilqri, fingere shriulacrd: xiu; tarcjiri magno.animomagria. Illqjahien, quibris
eera seu' limo ; serihorie; cutiisshmts , prridens. et Trgjqnus uspersus esi, vinolenliam scilicet ei cupidi-
aslutus. ";. - rieih triumphandi uscfue eo delestuiusTut betla non
.'"Va.cn-3 curo Gra.iiaiio ct Vaieiiliiiiario fratfis.sui. moveril sedinveneril; minisieriu lusciva, psaliriasque
-
praidicliTiliis, rcgiif.vit aniiis iv. Valcns ab Arianis comessationibusadhiberi lege prohibuit. Litleris me-
liapiizatus Catiiolicos persequiiur, iegeque. daia ul, diocriler doclus, sugaxpiane, multumquediiigqnsaci
iritf.pajJii liiilitareiit, riolcntes Tustibus jussit;iiiter- iwscendu geslu majprum. Exsecrabalur, cum tegisset
TicUGens Hhnoriiro cljh in inaecessis scelusa fhoii- siiperbium dominanlium, prwcipue perfidqs et ihgra-
tibus fepenliiia rabie;percita exafsit in Gbl.lios,. tqs : irasci sane rebus iridighis, sed subilp fleeli; et
eosque sparsiro cohtiirbatos ab aiitiquis sedibus ' quoclesl rarw viriutis, posl auciam amtis potenliam
expulil. Goihi, iraiisito Daiiiibio, fugieiiles, a/fii- imperialcm aiiri afgemiqiieponderasubluia u lyran-
leiile sine arrooruni deposiliPnc suscepti, mox jier his, muliis cx suo resliluil. Palruiim pro genitofe
avariliairi Maximiducis fame ad rcbellaiiiium cbaeii liabuit, nepoles el cognatos pro filiis; eiegans Iwlum-
sunt; vicl-QqucValentis exercitu per Thraciamscse '.que convivhtmdare, riec tatnen sumpludsitm; tniscere:
iiilscen.es, siinul emiiia cacdibus, incendiis rajfi- colioquia pro personis et dignilqlibits sermone. cum
Tiisqiie fiuleruiit. : 'gravilaie jucuiido, blcnidus pater, coiicors murilus.
Gratiaiius ctim fratfc Yalcrilinir.iio: annp. abln- Regebal vaieludinem continentiq vescendi, ambula-
caiiialkuie D&niini trecente&imosc-pluagesimoscp- lione moderqia. Hujiis el apud liomhiesmansuetudo,.
tmio regiiavit a.inis vr, quamvis jamduiitim eum et apud Deum exsiilit sttnuna devotio.
patfiro suo Yalente regi.arel. Qtii cum afflictum et _,. Arcadius filius Theodosii cum -fralre. lionoiio
"*annis XHI. Golbi Italiam, Wandali
peiie coilapsum. feipuhlicip. s.a.um videret, Theb- atqae Alaui
".'losiuin Hispaiium Yisutn rcsliluciida. rcipubiicne Gallias aggrediuntur. Pelagius Bri.ttb et Jiiiianus
iiecesBitate apucl Si.iiiiiani purpura iiiduii,.Oiieii- Campaiieiisis haeresln suani longe latequeseminave-
iisqtie ct Tbiaciae seiiielpraefecit iniperio.Tiicodo- runt, qiiibtis. sanctus, Augiistinus, sici.it et c;cieii
siusr igiliir iuaviiiias ifhis Scylliicas genies, hoc Palfes orlhodoxi niuilis.senienliarurii calbolicarum,
est Alanos, Muiios-etGotlios niagnis ct liiultis prae- inillibus resppuderunt; nec eoruni tam/eii denieii-
li/is vicil. Iiitorea.,Maxi!iHis a Biilannia ofiundus, liam eOrrigcre valcbanl: sed, quod gravins est,.,
yirquidem slrenuus el Iaude dignuS, Tiisi contra c(.rrepla eorum vesania magis augescere contradi-
sacrameiHl fidem per tyraiiiiideiH emersisset in ccndo, cjuam favendo veiilati voluit emeridari. Uudo
Biitaiiniam, ibidcin iniperator crealus in Galliam Prosper rbelor versificans, ait':
iraivsiii;; ubi (-faliannrii, Augustum/siibita, ihpur- Coiitfd Augustinurii narralur serpere quidqm
sloiieperlerriturii irileifecil, fralrcmqtic Cjus Valeii- Scriplof,qii.emdridumlivoraduritedax.
tiniariuiri Augusliiiii kalia expiilil, qni ad Theodo-/ Aul lirinc fruge sita mquqrei pavere Biilanni,
--' Aut hic cainpano gramh.iecorda lumel.
STjni in Oiiente rcfiigil. Laus Gratiaui : Fuit Grd-
tianus titteris haud mediocriler inslilulus, carnien; 0 nonorius cum Theodosio minare ffalris sui Ar-
facere, qrnute ioqui, expHcareconiroversiasrltelorum cadii filio annis xv, cujus temporibus cum Alaiii,
~:inpre, nihil aliud die noctuque agere. quam spiculis Suevi, Wandali tolas sacvifenl pef Gallias,.'aj)u_;l
medilari, siiminmque'vohtplalisdivinwque ar.ii._scre- . Britanhiaro Gratiaiius municeps tyfannus creaiur-,.
deie,desiinuia ferire; purciis eiii, sorimique.actibi- et occiditiir.; Ilujtis loco Coiistanlinus. ex-.inliraa.
•;--• - . .
diriis viclor. -;..._.. niilitia propter solam speni nomiiiis sjue merito.
Theodosius post robiTemGratiani aunisxtfei virttitis eligitur, qui eoiiiiniio ut inv.asil iuiperiuin
gnavit cum Yalenfiniaiib, queni fegno festilqU, in Gallias traiisiit:. ibi saejie a bafbaris ineerlis
ciauso videlicet inifa riniros Aquileiae et/occiso foederibus; il.Iusus deirihicnto roagnb, reiji.ubliea..
Maximo lyranno. Britoiies vero quos Maxinius se- (uit. inde.niox, jiibeiile Honorio.,. Cons.ta.ui.inus
cuni adduxefat In, Gallia Arroorica usque hbdie oomes in Gailiain ciun exercilu profeclus apud Are-
.. renianserunt: iinde el Biitoiies Armbrici Yocantur; latem civilatem eum clausit, cepit et occidit; Con-
-'.a quibus spoliata emarCuil Biitaniija. Laus Tlieo- stantemqiie iilium ejus, qttero ex roonacbb Cavsaiem
ilosii : Iheodosius pfbpagdiorreipiibliite fuit aique fcceral. "Geroiitiiiscome.s suus apud/Yieniiani iiitei-
Alaricus-fex Gotlioium
:d'ejeiisor'e^hwsi'mofthls.ei corpore Trajaho similis Icfit. Cbntigil auleni cjitod
821 niSTOUiA ANGLORUM. — LIB. I. - 822.
Rohiam iuvasil ct cepil au.io con.liiionis ejus niil A Ua betla surrexentnt, vcl nullo vel minimo sanguhis
lesiriio eciitesinio sexagesiroo quarlo : cumqiie quievere.
""jiafieiii cjus crcinassct inccmlio, dejiiacdata urhc, TheoJosiiis seciiudus, qui vocatur Jtinior, Britan-
sexlo die egressus csl, posl aiuios ferme quadrin- nia_ poleslatem amisil; imperavit atilein Roraanis
goiilos scpiuagiuta, exquo Julius Cac-sarsibi Bri- xwiu ar.nis, cujus regni anno XXTIIActius vir illu-
launiam subjecii. Habilabant aulem Romarii iiitfat slris euiii Symmacho gessit consulalum : ad huiic
Yalluhr (cjuod Severuin tinns insulam lecisse com- Bfilonum reliquiae mittuiit epistolam, in proccss.t
'
iriem.oraviiiius) atl phtgam mcridianani, quod civi- cpislolac ctijus hoc piincipiuin esl (Aelio ter con-
lates, poiites, Tari et slralae ibidcin faclae usque; sttli) iia snas calaroitates cxplicant : Repcllunt bar-
hodie lcstaiittir. CarTcrumiillcriorcs Rri(aniiiiC]<ar- bari ad mnre, repellil mare ad barbaros. Inler hmc
tes, vpl e.is eliani, qu:e ullra I*lilatiniain sutil, iu- oriitnlur clito genera funerum : aul jvgutamur aut
stilas jtire clomiiiaiidi possidcbanl. tnergimttr. Kequc hoc lamen agenles quidquam ab
Biiiaiihia igitiir niiiitaribus copiis llofidaque jti-- illo auxilii inipelrare quiveiunt, utpote qui gravis-
•yeiiiiilcspoliata (qiiac maxiine jier Maximuin tyran-,- _ sitiiis co tempore Ixilis cum Bledclaet Allila regibus
aluni fiicianl-abductx,' post ctian. reliquiae perr Ilunoruiii cial occupattis; el quamvis anno auu.
proxime ciicfum Constanlinuni) pra_d_e siquidemi liunc provimo Bledda Atlilaefratris sui iiitercmpius
taiiiuin patuU Scotis cl Pictis gentibus stcvissimis. sil Iiisidiis, Attila lamei) ipse adeo intolerabilis rei-
II;e quidem-rcmolse siinla BiilOiiibus dupbus siiii- ]iii!lic;e reinaiisU hosti*, ul lotam pene Europam
luis inaris iiilcfjaceiitibus, quorum uniis ab oiien- excisis iiivashque chililibus atquc castellis corro-
tali mari, aller ab oceiilentali longe irrumpmil, derct; quinctiam et eisdem lemppribus famcs Con-
quamvis acl se hi.icem perlinere [«/. pertingerc]| btantinoporun iuâsil, nec rooia jicstis secula cst;
non possiiil; oricntalis aiitem habet in medio suii sed et plurinii ejusdem uibis muri cuni LYIlurribus
urhcin Gii.hli; oecidentalis supra se, hoc esl adI corrucrunl; multis quoque civilatibus collapsis,
dcxtram sui liabet ufbsm Aldcljbit, quod linguai fames et aerum pestifer odor pluriroa bomiinnii
coftiin sigtii.ical Pelrum clybit : est aiitcm juxtat millia junientoruiiiqua delevil. Brilanniam quoque
llaviunpnomiiiis i.lius. Ob harum ergo infeslalio- sicut el cateras piovincias praefata faraes affecit:
nerii geiitium Briiones lcgalos Romaro cnm epistolisj ttinc igitur Briianni \idenles humaiium dcc-se auvi-
miUu.it auxilla fiagilanles. Quibus roo>:legio desti- iiiim, invocant divinum ; misertusqiie est eon :>i
ijlur/, qua> hostium magnam miiltiiudincm sler- Domiiius oiiiuipolciis et teutavit cos, imniisitqiie,
nens eaeteros aTinibus expulit; sicque domuni cumi cC corum robur brachiis cl aciem gladiis. Exsiluci unf.
magno triumplio rcvcrsa est, indicentes Britaiviis; igitur de montihus et latebris ct siivis, irruentescfue
wt super vallum Severi niuruni constilnerent, quain Scotos et Pictos undique ccepcrunt inJcficienter
. tcuus ubi muniiio aqu;e deeral praesidium valli ad-'- caedcre et stcrnorc; hostes vero ncc se iu ictibiis
essci, At Britaimi niiirum 11011tam lapidibus quaml suis cognosccbant, ncc in protectio:ic arrooi uni jar.j
eespitibus cpnstiueules ad nihil utilein staluunt; ; conlidebaiil : quae scilicet jani Biilaniiorum ariuis
vestigia veio valli illius lalissii-ii el altissiini usque3 erant quasi \eatis. Contabiul 'ergo cor iioslium,
liodie Tjernuntur. Incipit autein fer.ino duorum mii-- dissolulisqiie viribus horrescriilcs aufugiunt : lit
iium spatio aToeo, qul \ocalur Pcneliiine, et ter- itaquc in eis strages iiiiiumpra. Seoli cum dcdecorij
jTOiiiaturSn pccidcnleiii _<i\la urbem Adclyhit. Vc- Iliberitiam rcdciinl. Picli in extrema insul.B parto
ruin priores inimici ut Romanum militem abiisse; tuiic primuin et deinccps quicverunt; dcdihjue Do-
eoiispexeruiil, mox advecti naviLus irrumpuritt miiiiis vicloriam poptilo suo, cl confusi sunt (jui
acfiiis : unde prece Briianiioruri) rursum Romanii eos coiifundtiianl. Ilis lenipoiibus, scilicet anno
j-edptiiit, etca.suiri iiostcm nans maiia fugant, con- TJiooiloeii oclavo miiiitur Palladius a papa Coeie-
jiincljsquisibi Rriiaiinis rourum non ut anle e\c siiuo ;ul Scolos piimus emum fuluius._episeopus.
cespilibiis. sed cx sn\o a maii usque ad mare col-- D I Theodosius otiam polesiatem G'illi;e.et Ilispat-.ia1'et
focarit. Sic ct in littore mcridiann, quia et inde bo- Africae amisit • ge:is qiiijipe Yaiilaloiiim et Ala-
slis limebalui^ luiies pcr inicrvalla ad prospeclumi norum et Gothoruin omnia ferro, flammis ariipue-
ijiiaris slali.ui.it, sic .aledieiiul sociis lanqiiam ullrai ranl cl dcslruxeranl ; sed beatus Augustinus II p-
lion feversuri, dicentcs iillra se lairi Inboriosis e.\-- .ponensis opiscopiifc,»e clvitatis su.v ruinam vidercf,
peditiOiiibus "iion posse fatigrri. Roinanis igiluri- ieiTio obsidionis ejus mense migiavit ad Dominurn,
dpnium reyersis, bostcs aeiius insultar.t, iustilaequc}. Gciserico crutlelissimo eam obsidcnlo.
partem usque rouniin capessunt. Deiude niiiiuiiii Brilaniiis ergo viclOiibus cl qtiieii dalis misif
ufbesque apposilas sierniiiii; poslea cis murumi Domiiius ine_r.lbileiii frugum abiniJaiitiam, quan-
longe patriam •sasiaut, ul el ipsi Rrilaniii lalroci- lam imlla iiclas' relrq meniii-il : ul, sicut conliisio-
nio ac rapacitate faiiiem tempcrarent, donccomnis _ nes ante habilas (riumplio relevaveiant, ila famem
regio tptius cibl suslenlaculo, execjito veuanui soia- praefataro opulcnlia rclevarenl; probavilque Deus
tio, vacuaretur. Laus Ilonorii : Fitil Honorius mo- ulruni omnimoda prosperilas retideret gratiosos,;
tibus el religipne patri Theodosio twn vcddeabsimi- quos nulla adversa reddiderant correclos. IHi lunc-
lis. Gujiis lempotibus, qucinnis extcrna midtu ei civi- >ero omnia sceleia transacta
superantes in Iu\uiia
*2V :--- IlEXRfCI ARCtHPIACOM hlKNTlNGDON." 821
furere, et in Pmnitim iue icelerum sine respeetu- A judicio coiistUnit Deus exterminafe 'gentem illa.m,
Dei ccepertnil; ita vero demum crudelitas et odium matidavitque staiim stiinulos irae suae Scpios scili-
arivorque niendacii in eis exarsitj ut siquis ebrum cet ct Piclos, qui cnedessuas vindicaturi iracundius-
roilior et verilati aliqualeuus propior videretur, in solito adveniunt, irruuntque Britannis, quasi Iupi
hunc quasi Brilanniae snbversorem omnium odia iii agiios, cognoverunlquese in iclibus sttis, et Bri-
lelaque sine respeclu coniorquerentur, ef non so- taniiosin fuga sua. Rursumqueigilur ex more Bri-
Tuni boc sa?culares viri, sed et ipse grex Domihi tanni latebras et silvas et saltus
fepetunl; postea
cjusque paslbres egeruht, ebriosilale, ariimosilate, vero inieruntcoiisllium quid agendum, iibi qtiye-
fitigio, epnteniipne, inyidia,caeleiisiiujusmodiTaci- reiiduro esset praesidium ad evitaiidas vel repellen-
noiibus sua colla abjeeto levi jugo Chrisli subden- das tam feras tamque creberrimas gentiuni aquilo-
tes, Respexit ergo Doroinus, el in irain concitalus nalium irruptiones; placuitque omnibus cum rege
co.rr.untce mentis bomines acerba p.este contrivit; suo Yortigerno, ut Saxonum gentem de transmari-
quaein brevi tantuin ejtts niultitudiiiem stravit, ut nis parlibus in auxilium yocafent : quod Domini
ne sepeliendis quidem mortuis vivi sufficerent, sed _nutu dispositum esse coustat, uf yenirct conti-a
liecmorle quidem suorum, nec limore morlis, hi, ini|)robos raalum, sicut evideniius reritm exitus
qui supeierant, a morte animae, qua peccando ster- R probavit.
i!eba.iitiir, revocari poieraT.t. Justoitaque et patenti
LIBER SECUNDUS,-
..Tfactalum est in superioribus de XLVimpefatb-: australi parte LUicolnii., distans ao ea xr. miljia-
rlbus, qui laniBfitanniam quam caeleras mundi riis. Cum igitur illi pilis ef laneeis ptigr.arent, isti
partes rexerunt: quorum si aliqui gloria potiun- Yero secufibus gladiisque longis rigidissiijie decei'-
tur in ccelis, illam lantum babent, quia jam hic tarcnt, nequiverunt Picli ponduS lanlum jierferre,
hullam habent. Yiluit enirri sermocinalio de eis, et sed fuga saluti suae consuluerunt., Saxones victo •
prolixibr confabulatio de actibus eorum vidclur riosi triumphp, ct pfaeda politi sjrnt. Quod ubi Sa-
aiiiara, taedii scilicet el odii geiieraliix. Quapropter xtsnim nunliatum esl, simul et insulm ferlililus uc
excogileirius ex eoruin comparatione, quoium po- segnities Britonum, mitlilur confestim illo classis pro-
lenliae et ma]estati vix sufficiebat uiiiversus mtin-: lixior armqlorum ferens nianttm fbrliorem_; qumprm-
«u.s, quam r.Ihil sit gloria uostra, poientia nostra,. missm adjuncla coliorli invincibilemfecit ex-ercitum.
fumor noster,quortim de causa laboramus, suda- Susceperunl ergo qui adveneranl donantibus Briloni-
raus, insaniiiius; si aiitein gloriani cupimus, ul lm- biislocumhabitalionis inler eos, eatumen condilione\
inane loquar, concedo, cupiarous, sed verara ; ul lii prb pulriw pqce el sultile contra adversarios
si fainain, illam, qiia. non. evaiiescit; si honorem, mililareiU, illi inilitunlibus debita slipendiaconfer-
iilum; qui lion deflofescit; non qualem pfaedi-- r.ent..Adxenerunl auletn de iribus Germuri.mpopulis
cli imperaiorcs , quoruiri omnis gloria jam rion forlioribus,id esl Saxonibus, Anglis, Jutis. De Juta-
est iiisi viles reliqr.iae fabularura , veiain auteni rttm originesuntCanluurii, et. Victuarii: liwc tsi ea
;;loiiam, ct faraaui, et honorcm liabebimus, si ei, gens, qum V.eclam tehet insulam ; et ea, qum usque
qui solus verus est, cum jucundilate et laelilia 111— hodie in provincia occidentalium Saxoiium Jularum
nilamur,; si spem nostram et TiJuciaro omneni in natio nominutur, posila contra ipsuiri insulam Ve-
Deo ponamus, noii in iiliis bomiiiuin , sicut Bri- ;X)clam de Saxonibus, idesl ea generatione[al. rogione],
' quwnunc anliquorum Sqxonum cognomiuutur, venere.
..tanrii qui, Dco abjecto el magnUicenlia tiuipfis
('jiis, atixilium petierunl a paganis, liabuerurit- orieniales~Saxones, meridictni Suxoiies, occidui Sa-
que sed quale decebat. Geiis iiamque Saxonum vel xones. Porro de Anglis (hoc esl itla patria, qum au-
Anglorum invilala a rege prwfato Britdnniam iribus gulus dicitur, et ab eo tempore usoue hodie ihanet
iongis navibus adveliiturj ahno graliw cjuadr.higenle-r desertaêl inter provhwias Jularum et Saxonum esse.
timo quqdragesimoiionq, c.um Martianusel Valenli-. perhibetur) orientulesAngli, mediierrnnei Angli, Mer-
?;i.s, qubrum imperium vnqnnis duravii, imperarent. cii,toltiNorllianhuriibrorum progenies, id eslillaru.ni
vigeshno qiiarlb anno pbsfqua::i regnum Francorum genlium, qumad boreumliumbri flnminis inliabitant,
.incfioaverqt:-.cinorumpUmus rex fuifPliaramundus. cmterique Anglorum populi sunt opi._Duces eorum
Saxones igilur in orientuli purte iiisulm, jubenie eo- prinii fuisse perhiberitur duofratfesllengist ei Hor-
dem rege locum mdnencliquasi prp palria pugnaturi, sa : erant autemfilii Yvldgils, filii/Wicta, (ilii Yecta^
re uutem vera lianc ex-pugnaturisusceperuni. Iniefunt. iilii Woden,filiiFrealof, filii Fredulf, filii Fih,filii Flo-
autem ccrtainen conlfa Piclos el Scolos, qui jaro. cwald, lilii Jeta^quem dixefunt filium Dei, scilicetali-
yciter.unt usqiie a.d Slaiiforcliaro, qtia; sita csf iii cujiis idoh; de qupruro patrum pfogcnie multaruia
"
823 HISTORIAANGLORUM. — LIB.TI. 826
prpviiieiarum regium genus originein duXiU Nori A tertiam ; Horsa verp etTIengist", licetmulto minores
moraergocoiifluentibuscprtatim ininsularngeiiliuni numero essent, audaeissime tamen eis obviayerunt,'
iiiemofatafum calervis gran.deseere populus ccepit duoqiie fraires duas acies in liostero.direxerunt.-.
adveuaritm, ila ut ips.s quoque, qui advocaverant, Anno vii advehtus Saxoiiuroin Ahgliam commis-
iiiiiigeiiis cssent Terroii : dicilur auteiri a quibus- suiii est bellura apud Aeilestren. Prihcipio ergo per-
dam, quod rex Yprtigeriius formidans robur eorum cussit-l.Iofsa/aciem Caiigerui laiilo vigore, ut admo-
liliani Heiigisti paganam duxerit, dicitur eUam dum pulveris dispersa proslerneretur, et filium re-
quod ad eumuluiii daniiiafiouis suaepropriani filiam gis piostratuni cecidit. Gorliroer auleni fraler ejus
suam duxerit, et ex ca lilium genueril: unde a S. vir vere siieiiuissimiis ex obliquo aciem;II6rsidis-.'
Gerniaiio et ab biiini .coiiventu cpiscopali excom- rupit, et ipso Horsoin.erfecto vjrorura forlissimo,
niunicatus est. _reliquiae cohoitis ad Hengisttim fugiunt, qui cuin
Rex Yortigerhus agenerosup et ab exercilu belli Ambrosii cuneoiiivicte confligebai. Totum ergo
occasionem, Deo Yolentc.,quaerentibus, annonas eis- poiidus praelii versurri est super Heiigislum, et pro-^
affluenlius miiiistrare, reposciluf, minantes nisi Lilate Gorlimeri coarctatus, cum diu perseverasset,
profusior eisrcopia alimentorum detur, se cuiiCta 11011sine magnb detiimeiito Biitaunorum victus,'
insulae loca rupto fcedere vaslaturos; nec .segriiter " qui nunquaih Tugerat, Tugit. Scfipserunt quidam
minas persequuntur eileCtibus. Initonamque foedere Ilengistum postea in eodeni anno ter cpntra eos
cum Pictis, et Cougregato innuiiierabili exercitu, pugnasse, nee poluisse resistere probitali Gortimeri
nemin.ero, qui eis restare auderet, usquarii invene- et nuinero Biilonum; sed semel in insularii Teriet,
ruiit. Accensus igitur nianibus paganorum ignis. seniel ad naves fugisse, et pro his qui abierant in
juslas de sceleribus populi Dei ulliones expetiity non patriam misisse..
illius impar, qui quoiidam a Cbaldaeis succensus Aiino vero .-'sequenti,regnante Leone iihperatpre,
Ilierosolyraoruin mcenia imo aedilicia cuneta.eori- qui regnayil xyii aniiis, /iiiorbo periit flos jtivenum
sumpsit. Src eriim et hie ageiile impio victore,imo Gortimerus, ciim quo sinlul spes ei, victpria BritO-
ciisponente.justo judice,.proximas quasquecivitates num exstincta est. Ilenoisl igitur et Esc filius suusi.
agiosque depopulaiis ab oiienlali mari usque ad receptis auxiliis a palria sua,-et morle juvenis freti,
occidentale nullo pfoliibenle suum coiitiiiuayit hV bello se praeparant apud Creganford. Brilanni vero
cendium, totamque jirope insulae pereuntis superli- iv plialaiigesmaxiniasiv ducibus niunifas foilissi-
ciem obtexit. Ri.iebahl aediticia publica simul et pri- " ihis bollo pfoslituunti Sed cura luduni belli/Brilon.es.
vata, passini sacerdotes inter altaria trucidabantur, pinissent, numerum Saxonurn majorem solitomale ,
praesules cum popiilis sihe ullos respectu. bonoris fercbarit :xrecenles quippe, qui superveherant, et-
lerro pariter et flanimis.absurhebanlur, nec erat qui yiri elecli crant, secufibus et gladiisiiorribUitercof-
crudciiter ecs inleremplos sepulturae traderet. /Ita- ppfa.BritPnuro iiiidebaiit; nec tameii cesserunt do-
/ que nonnulli in montibus comprehensi jugulaban- nec qualuor duces borura proslratos et caesos vide-
tur ; alii fame confecli procedentes manus hoslibus runt. Tuiic vero, ullra quam credi polest, perlerrili
dabant, prp accipiendis alimenlorum subsidiis aster- a; Cent psque in Londoiiian.iTugef.uni,et nunquana
r.um subituri seivilium, si tamen non coutinuo in Canlia [at. Cantiam] poslea gralia pugnandi ve-
irucidarenlur.-; alii transmarinas regipues dolentes- nire ausi sunt, Exinde regnavitileiigist et Esc fiKus
pelebanl; alii perslautes in patria trepidi pauperero suus iil 'Cantuaria. Regnurii igitur Caiitiaeihcoepit
yilam in montibus, silvis, vel rupibus arduis s.uspe- pctavo anno adveiilus Angloruni.
cta scjiipermente agebant. Rexautem Yortigernus Circa ea tempora vencial Germauus Anlisibdo-
in occidenlali parle Briianniteinter praerupta nion- _rensis episcopus, yir-saiiclilate roiracuiisijue^ cbn'-
liiim et silvarum oranibus exosus degebat. Dicitur spicuus, Ci Lupus Trecasinae ciyitatis episcopus in
aiiiemquod, curofexpraedicationeni sancli Germani Britaniiiam ad Pelagianam haeresim destruendam.
'audire|noilel,fugerelquesanclunisesequentem,qua- D Quibus ralione corum oinni pbpulo devictis, ad con-
.1
daiu nocle ignis de ccelocecidit super afcem,in qua firmalionetn sum raiiohis filiam tribuni x ahnis cm- .
rex eral: rex -aiHemtam ruina quam Tgne destru- cam curuvii : "prmtefeacasulam, in quainfirmus ja-
cliis nusquam cbmparuit. At ubi Saxones, dispersis . cebal, ab igne circumqUqquefufenle, el adjunciaipsi
indigenis, copiaiii exerciluum domum reiiiiserunt^ cusulm consumente sqtvavit ; pelerisque ;sepulciura
cceperunt Britanni emergenles de lalibulis vires re- saiicti Albani reliquias in ipso diversorum mafly-
sumere aiiiinosqne, congregatoquc perniaximp CXT )um iinposuit, massamque pulveris adhucrubentis
ercitu iii (_antiam coutra Heiigist et Ilorsa vexilla sanguine martyris secum pof tatuf us abslulit: qiib .
direxertiiit. Uiebantur e.o tempore duce-Ambrosio in lo%co innumerahT lioroinuin Turbam eadem die .
AurelianoSiro modesto, qui solns fprte Romanse COiiveftilad Dominurti-
gentis pra_faf.ic_eiiipe_.talisuperfuerat, oecisis in Iiilerea Saxones et Picli bellum cputra Brilarinos ,
eadem pareulibus nonien regum et insigne fereiiti- jiinclis viribus iiiieruht.-Britones trepidi saricti Gef-
bus_ Duoquefilii Yortigerni duees erant r.hiii eo, . roani petierunt auxilium. Saiictusatlveriiens ducem
Goriimer ct Catiger. Ambrosiijs. igitur priniam s.eprirlii profitetur-. Iri valle igilur eircifmdaia me-
aciem bello induxit,' Gortiuier s.ccuiulam, Cafiger diis ni.ontibus c regioiie, qua sperabalur advehlus
827 HENRICI AUCIIIDIACONIIIDNTINGDON. . 828
hostlum, comporiit exercitum ipse/dux agminis. A non dicarh vesiigium , sed ifec in memoria qulderri
Et jam aderaf ferbx hosliurn multitudo, quam ap- praeterin paucis et valde paucis-ulla apparerct.
propinquare speeulalores iniuebantur. Tunc subito lmniisit ergoDeusex parlibiis Germaniae ducesplu-
sanctus signifef universos admonet, ut voci suae res ferocissimos per siicccssiones temporuro, qui
iino clamore respondeaht; securisque hostibus qui gentem Deo invisam delerent :-cl-in primis dux
se insperalos adesse confiderent, Alleluia jam ter- Aelle venit et tres tilii sui Cymen, el Pleting, et
lio repeiilum, sacerdotes exclamabant: sequilur' Gissa.
una YO.X pmnium, et eialum clambrem repercusso Igituf dux Aelle cum filiis suis-et classe mililari-
aere mo.ntiumcpnclusa multiplicant. Hostile agnien bus copiis iiistructissima in Britannia ad Cymene-
ierrore prosternitur ; et super se non solum rupes sore apjrolerunt. Egredieritibus autehr Saxohibus
iircumdalas, sed et ipsam coelimaehinam contre- de mari, Britanni clamorem exciiariint, et a cir-
miscunt. Dumigilur fugientibus vix sufficere pedum cuihadjacentrbus locis inniinrcrrconvolarurif, et sta-
pernicUas credilur, passim ruunt, arnia projiciunt, tim bellum initum est. Saxones verb statura et'
ga.udenles vel nuda corpora i_ripuisse discrimini ; vigore maximi, Tmpriidenter eos recipiebant; illi
plures etiain tiinore' caecatos flumeii, qucd trarisi- yero imprudenter yeriiebaht. Nam sparsim et per
orant, devpravit; ullionem suam irmoeeris exerciUiS; iiilervalla yenientes a congloriiefatis inteiiicieban-
inliietur, et spolia coalestis palmae ciini gaudio col- tur, et ut quiqtie atfbniti veniebanl, rumPrcs sini-
liguiil; triumphaiU ponlifices, hostibus fusis, sine stros ex improviso sentiebaot. Fugati suiitigitur
sanguine victoria ficleobteiila nori viribus. Supera- Britanni usque ad proximuni nenius quod ypcalur
tis igilur hostibus menlis et corporis beati ponlifi- AndredCsleige. Saxones autem occuparunt Iiliora_
ces ad sua Temearuiit. Sednonmuliopost Peiacjiana_ niaris in. Sudsexe, magis magisque sibi regipnis
haresiiierum puUulanteprecibiis omniumsacerdolum spalia capessentes usqiieadiiouum aniium adven-
BrUunniw rediit Germanus ciim Severo episcopo Tre- tuseorum. Tunc vero cum aiidacius regionem iu
veris, fidemque reclam resiuuens fiiiuin Elufii [ al. -: loiigiuquiim capesserent, coiivenerunl rcges et ty-.
Elavi] principis conlractum nervis efppplite in con- ranni Britonum apud Mercredesburne,.et jiugnave-
spectti orimium sunavit; orhiiibusqiie prospere ge- ruiit contra-Aelle et filiOssuos, et fere dubia fuit
stis, inde ad Ravenriarii pro pace Armoricariaegentis vicloria : uterque enim exercittis valde laesus et mi-
suppiiciiturus advenit, ibique a Yalenliniano [ul. noralus alterius congressum devovens ad prOpria
Yalehtianojisurtiina revereiitia suscepfus migravif femearunt. Misit igituf Elle ad compatriotas suos
snl Glirislhrn ; iiec niultopost Yalenlihianus interi-_p ,Q.-auxiiiiini flagitans; annus autem, qhoEIle venit in :
milur a saiellitibiis Actii patricii, qtiem occiderat: Aiigliam fere xxx ftiit, ab adventu Ariglbrum
cui-Britahni qhondaih riiiseranl, ut praedixinius, XI.II.
epistolaca ; cuiii quo siinul llespeiiuni concidiLre- Mortuus est Ilengist rex Cantiae' XL anifo; post
ghum. . adyenlum suum in Britanriiairi, et regnavit Esc 11-
Superveiiientibusyeroauxiliariis, postaliquanlunl lius ejus pro eo xxxrv annis, lempore Zenonis im-
lehiporis Hengist rex et Esc lilius suus rnvictissi- peratoris, cujiis iniperiurii Tuit xvn anuis. Esc.au-
mum congregaverunt exercilum anno-.xvn adven- terii patria virtute patfiam eonlra Britannos polen-
ths eorum inAiigliam : contiaquos ohiiiis Britan- ter lenuit regriiimque siium regnis eorum ampliayit.
riia, viribus congregatis , xn phalaiiges nwbiliier-- Regmim Sudsexe incipil, quod Ella diu et poleri-
drdirialas opposuit apud Wippedesflede. Pugnatiini tissiine teiiuit: veneranl enim ei auxiliares a patria
est diu et acriler, douee Hengistus xu principes sua aniio tertio post morlcni ilengisti, lempore Ana-'
cuheorum proslravit, et Yexillisebrhro de.eetis, ef slasiiiroperaloiis Romani', qui reguavil XXYH aii-iis.
nianipulis eorum prolurbatis in fugaur coegit. IpSe.' Fretus igilur copiis ingentibus, obsedit Andrede-.
autem multos priiicipum suorum etgentis ainisit, eester urbem 'munilissiiuam. Congrcgatl surrt igilur-.
et quemdam inagiuini principem qui vocabaiur D j Brilanni quasi apes, el die expugnabant obsidentes
. Wipped, ex-cujiis nominclocum belli.illius praedicto insidiis, et nocte incursibus : nullus dies erat, iiuila.
noniine vocayit.. Yictofia rgilur illis lacryroabilrs nox erat, quibus sinistri et recenles nuntii Saxoiium
fuit et odiosa, ila ut.postea rion.parvo lempore nec .• aiiimos noii acerbarent. Inde tamen ardenliores e'f-
Ipse iutra Britannorum fines, nec Biitanni in Can- fecti continuis iiisuliibus urbem iiifestabanl; scrtr
tiaraYenire praesunierent. Britanniae igitur, duni pcr vero, dum assilirerit, iiistabaiit eis Britones a
cessarent externa bella, non cessabarit civilia; seci tergo curo viris sagilfariis et aroeiilalis lelorura
inter externiinia civitalum ab b.oste dirutarum pu- missilibus. Dimiss.isigitur moeiiibus.gressus et arraa
gnabantinvicem, qui hbslem eyaserant cives, dum dirigebant in eospagani; lunc Biitones eis celeri-
tamen• recens. esset .memoria icalamitalis infiictae, r late praestahlioressilvas cursu petebant, tendcntibus-
servabant utcuhque reges, sacerdotes, privali et que ad moenia rursuiri atergo aderant. Hac arte Saxo-
optimates, suum quique ordiiiein. Cum a<item]'u---- hes diu faligati sunl, et inuumera strages corurri fie-
nipraelas crevissef, pfaesentis solum sCreriitalis sfa- bat, donec in duas partes exercitum diviserunt, ut
tuin/expe:Ta, ita cuheta veiitalis et jusliliae mo- dtnri una pars urbem expugnareti" esset ets ii tergo
derairiina coircussa stint ac 'subYersa,.ut earum coiitia Britbnumcxcursusbellatbrum acics ordinata;
829 HISTORIA ANGLORUM,— LIB. II. 830
Tuiicyerocivescliulur.naTame contrili, cum jam A est eisannis non hiultis, adveneruntque eis adjuto-
pondus-iiifeslanlium perferre. nequ.irerit, omnes Ore res fortes et multi.
gladii.dcvorali suni cum muliefibus et: parvulis, Sexto namque aano post belium pfaediclum vcne-
ita.quod-nec unus solus evasit : et quia lotibi darunt nepotes Geri.ic, Stuf et Witgar cuin Tribus na-
n;fia foleraverant eilefanei, ita Urbeindeslruxerunt, vibus apud Certicefore; Priino autem mane duces
qupd liunquam postea rea_dificataest;;loeustanlum Biiiannorum acies in eos SecundUmbelli leges pul-
quasi nobilissiniae urbis transeuiifibus ostendilur clierrime construxerunU Cumqire pars eofum in
desolatus. ,__ . montibus, pars eorum iu "yalle progrederetur caute
; Aniio xLYiiadvenlus .Aifglorum, Ceflic et Cinric et excogilale, apparuit sol oriens, offenderunique
filius suus cum quinquei.uppibusvenerunt ad Cer- radii clypeis deauralis, et respleiiduertint CoHesab
ticefore; eodem die convenil mhllitudo regionis, et els, aerque.liniliinus clariutirefiilsit, tihiuer.untque
pugnatum est contra eos. Saxones, acie conferta,. Saxones Tiiriore magno et appropinquaveruiit ad
coram /navibus immobilitcr stabanf, insulani auda- proeliiim. Durii aulem colliderenlur exercilus for-
ctcr in eos irfuebant, cl sinc persecriiionefeverte- lissimi, fbrtiludo Britannorum dissipala est, quia
baiilur, advenis quippe nunquamTocuro, dCserenii- Deus spreveral illos, et facta est yictoria patens, ct
bus r.sic irrucndb et redeuhdo bellatum est, donec B aequisierunt duces .'praedifeliregiones non paueas,
noclis tcncbrae lilem direniefunt. Inventis igilur et per eos foiiitudo Certici lerribllre-Ticta esl, per-
SaxonibuS asperis Biiianni se retraxerunl, et neu^ Iraiisiitque terram in forlitudine gravil
tra ex parle habila^ est victoria; hospitali-tamen Circa hoc tempus obiit EHa rcx australium Sa-
Certic et filius suus in lerra bbslili magisinagisque xonum, qui omiiia jura re^ni Aiiglorum, reges sei-
ci.ea littora niaris cceperunt.occtipare non sine licel et proceres et tribuuos in ditione sua teiiebat;
fie.jueutihus bellis regiones. regnavitque posl eum Cissa iilius ejus, progenies-
que eorum post eos. At in pfocessutemporum
Septimo aulem anno ppst advenlum Ceriici veriit
valdc minorali. sunl,donec in alibrum j'ufa regum
Port ei diio filii ejtis, Beda ct Megla cum duabus " :
traiislcrurtt.
Tiavibus maxiinis a'puil Por.esirtuharii, slaiimque
anho adventu Anglo-
clamor maxinius inipleyit ouinero pfovineiam. Dux - Regnum Westsexeincipit
rum LXXIaitno ab Iiicainalione Douiini 319 lempore
igitur provinciae elOniuis mullitudo piigiiam aggres- vocatur Seiiior,,qui Iihperavit v.in an-
ordine iit adveniebat in irtu Justini, qui
sj, absque quisque omhia sibi pro-
cculi deperieie : audacia namque agebat Britoues nis : quod scilicet-rcgiiuiii caeteia
iri bosleni; fortittiilo vero hosiis agebal impruden- cessu lemporuiii subjugavii, et roonarchiam tbiiiis
ob causaro oiri.nium
tiam coruin in confusionem. Duce igitur et populo' . Briianniae oblinuit : qiiani
vel vicloria sunt Port de , aliorum tempora rcgnoiuni atl ho.s reges applicare
percmp.o fugato, potiti (
libet, ul sicut horuiii poleniia crevil, ila tcnipora
qtto dicta eslPostermuham), et duo filii-ejus.
-.Tegiioru.riipereos-dignoscantu.fi
Bellum sciipturus stim qucd Nazaleod rex masi- Certic regiiavit xvu ariiiis iii: Wesls.exe: iiiierant
niiis Britaunoruin egil corilra Cerlic el Cinfic filium namque bellum fortissiihi Biilaniioruiii contfa Cuni
ejus, sexagesirao anno advenlus Ahgiorum. Naza- apud Cerlicesford in fcodem ahiio, persiilerunlqse
leod vero nlagni noroinis eral el magria; sttperbiae, duces eoruhi magna.nimiier et piptcrve cx u(raqu6
a quo regio illa dicta est âzaleoi,.quae modo dici- parte, donec dccliiiaiilejam diead vesperum Sa-
lur Cefticbestorde. Congregalaigitur omui niullitu- xones• vicloriairi obtinueniiil, et facla esl "..plaga
diiie BTlaimiae, auxilium pelierat insupreniis ne- magna in die illa sujier iiicolas Albibn • affoclor.
gotiis Cerlic el liliuscjusab Escrege Gaiiluafioruiii, yero niulto fuisscl, nisi sol. bccideus prohiberet.
et ab Ella.magnp rege Sudsexofum, el-.a Port, ct Aiiiplialum est aulem nomcii Ccrtici,: cl divulgata.:
iiliis ejus, qui nuper veherani; el duiis acics bello est fama belloriim ejus el lUiifici filii sui per uni- ,
slaluerunl : unam regcbaf Ceriic, aliarii yerpCiiific. ri vcrsam ierrarii :abilla "quippe;aie incoepit r.egnum
-(al. Cenric), lilius ejus.Cerlic iegebat cornu~ dex- . Westsexoruro, quod usque»ad noslra-temporaj, cte- ;
iruiri ; Cinric vero siriisirum. Initb ergo.piaelio, fex teris regpisoninibussibi Viridicatis,durat. Gefticel
Nazaleod dextrum cofnu' videris pra.staiitius, irriiit Iyiiiiic fdius ejus aniio noho regni ejuspugnaveruiii
ipse et omnes vircs ejus, ut illudfqupdTbrtissimuin iterum contra Brilaniios apud .CerilCesford,et fact.i
crai, prius prosterneretur. .Prbslraiisergb vexillis esl slragCs magna ex ulraque parte. Ea lcmpestate
et acie perforata, Certic in Tugam:versus est, et veneruiit multi et saipeHde,Gerniahia, e( pcciipa-
facta est strages maxima aciei ejusin -inomenj.o. yerunf Castangle et MerCe; spil necduin sub uno
Videns dtitem sinistfum cornu ducfum aTrlro, quOil ' rCge redacta erahf- Pliires autem; pfocereS cef-
aexlrumcornu patfis sui clestfucfum essetj: ifruif lalim fegioiies occupabanf, und.eirinumerabiliabella-..
in terga perscqucntium, et aggravala cst ptigna ye-. iiebant; jiroceres vefo, quia riiulti eraiit, noinirie
hemehlcr el eecidit rex Nazaleod, ct vcrsisunt sui Cafeill. ; '•".'•.'-: :: -;"'::- V '.:'".; :';-
in fugam, el interfccti sunt ex eis qiiihque' roillia; Arthiirus belliger illis tempofibiis dux hiililuirt
Cicteris vcro ccleiitasTuit siibsidium^ Saxones igi- et feguiii Biiiamiiae coiilra illos invictissirtie pii-
tiir pi-aerogaliva viciorioe potiU.surit,; cl-quics ;daia ghabat. 'Duodbcies dux/l__cili fuifvdubdc,ciOs;victof'
"&JI HENRICI ARCHIDIACONlHUNTINGDON. . 832
bellatorum [al. bellorum].. Priiniim bellum conlra A ejus obscuratus est sbl a teiiia pene usqtiead no-
oos iniitj'uxta osiium fluriiinis, quod.diciturGlenus- nam, ita ut stellie apparererit. xif Kalendis Ju-
[ai. Gleiritt]: at seCuiidum,tetllum, quarthmque aC lii, deeiroo autem anno regni ejus obiit Wilgar, et
; quihtum belliihi superalium amnem, qui noriiina- sepultus est
apud Wiigaresbrig, quae sic abeo vo-
tur BiUannice Dulgas [«/. Duglasj,- qtti est in re- calur. - '-. -'-
gioiie Iniis; sextuin bellum/stiper flumeii, quod vh- Rcgnuni-Nordhuiiibrbrunr iniipitxni anno regni'
eatuf Bassiis; septiinum yeroeoritta iljns iriiit bel- Kinrici. Cum eriim prOceres AnglOrum multis et
lu.h in silva Clielidoiiis, quae Bfilannice Cattoit magnis praeliis patriam illam' si.bi subjugassenl,
CelidOn nominaliif; oclavuni bontra baibaros egit Idam juvenern nobilissimum sibi regem constitue-
lielluiiijuxta castellum Giiihiiipri : iu quo idem Ar- runt: qui fuit filius Eope [al. Coppe], lilii Esc[a/..
fhufus Uiiagiiiem sanctae MariaeDei ge.iilricis sem- Ese], filiiliiguim, filii Argenwit, filii Aloc, filii Beo-
perqiie viiginissuper humeros suos portavit, et tbta- noc.filii Brand, iilii Beldet, filii Woden, lilii Frede-
ilia die Saxones per virtutem Doniinj nostri Jesu laf, lilii Fredeulf, filii-Fin, (ilii Godwlf, (iiii Heals. '
Ghrisli et saiictaeMariaematris ej"us in fugam versi Hic igilur regtiavit xu annis fortissime, setnper ar- .
sunt, et niulti ex illis magiia caede perierunl; no-- malus- et laboriosus, construxit autero Bebairburgh
-iium-egithellum in iirbe Leogis, qtias BritanniCe'" " et circumdediream prius sepe, postca muro:;re-:
Kaerlion dicilur; deciraum vero gessit bellum in giiuin hoe inccepUanno.gfaliae M~.
liltorefluhiinis, quod nos Yocanius Traeteheuroit;. . Hinric rex -auno xvin regni sui pugnavit conlra
undecimum in monte, qui honiinatur Breyoiii; ubi Biitannos, qui venerant cum maxiuio exercitu
TIIos in fugam- vertit, queni nos Cathbregion [al. usque ad Salesbirfg; ille autem",-undique congre-
Catlieregio] appellaraus; duodepiniuin contra Saxo- gafis.auxiliis, occurril eis iiivictissinie, ingentibus-
iles duriss.iroe Artbur bellura in moiite Badonis que copiis fusis, utiinque dispersil eos, et in fugam
perpetravit, iti quo corfuerunt iriipelu illius una conyertil. T
/ (lie CDXL viii, iiullo sibi Biitorium in adjutorium Kinric xxii anno regni sui et Ceaulin [al. Cheu-
''"adhaerente, ipsuiii solum Doniirio cpnfoiTante. Ha.c ling] (iiiusejus puguaruntiterum c.ontra Bfiiaiuios :
autem bella el loca bellorum narrat Gildas liistorio- sic auteoi pugnatum esl: Britanni quasi vindica-
graphus; quae tamen omnia loca noslrae aelatiinco-. turi confusioneiri belli, quam circa quinquenhium
gnita sunt: quod providentia Dei faclum esse pu- pertulerant, congregatis viris bellicosis armis et
; tamus'ad desjicctum popularis aurae,jaudis adulato- numefo munilis acres ordinaverunt apud Beran-
iiae,Tamae traiisiloriai.Tiiterim lamen ubique mulla Q n buri. Cumque slatuissent hoveni acies, qui nume-
bella fiebant, in quibus quandoque'Saxoriesj quan- rus bello cst aptissimus, tribus scilicet in fronte lo-
doque BritPnes victores erant; quahlo magis autem catis, eHribusin medio, et tribus iii fine,• duci-
plures Saxonum prosteriiebantuf, tanlo plures in: busque in ipsis aciebus coiivenienter institulis, vi-
auxijium eorum veniebani,, ab omnibus Circumja-'; . risque sagittariis et teloium jaculatoiibus equiti-
centibhs lerris ihvitati. Regnum Estsexe, id est; busque jure Romanorum disposilis, Saxones in
oriehtalium Saxonum incipit, quod prinius, ul pu- eos oranes "in una acie conglonierati audacissime
latur, teiiuit Erclienwin, secuiiduih qubd ex veterum ; irruerunt, vexillisque collisis etdej'eciis, fractisve
sciiptis conjicere possumus : qui Tuit .filius Ossae lanceis giadiis rem egerhTit, dbnec, advesperascenie.-.;
filii Biedcan, lilii Sigewlf, filii Spoevve, lilii Gesac, die, victoria-in dubio remansit. Nec.hbe roirum,
iiliiAndesc, filii Saxnat. Post Er clienwin yero re-.; videri debet, cum illi maximae slalurae et vigoris et
gnavii Sledeiilius ejus, qui ducens filiahi Ermerici audaciaefuerint, quamvis nostr.i leniporis exercitus
regis Caiiluaiiorumj sororem sejlicet- Elhelberti in ipsa prima cqiiisione statim alleriiter in fugam.
geiuiit ex ea. Sibiictum [at. Siberclum], qui pri- converlatur, viris scilicet modo parvae staturae el
musregum Estsexe COIIVCTSUS est ad iidem._- , vigoris et audaciae existerilibus. . . -
Gertic namque el Kiiiiicfilius ejus, congregafis D ^ Kinric, cum regiiasset XXYIannis, mortuus est,
ingenlibus copiis, apudWitland pfaelialisunt, bel- et.Ceaulinfilius ejus regnavit pro eo xxx aunis. Si-
loque devictb iiisulain ceperurii.et iriiiumerabilem militer eodem aiirio ObiitIda rex Nordhuinbra^, et
slragem hostium feceruiit; apud Witgaresburcg Ella post eum regnavit xxx annis, qtianivis iste non
..'xHi-aniio.'fegui sui; eamdemv auleni insulam, fuisset filius Idae, sed iiliuslffae, filii Usefrea, filii
qttae scilicef Laiine dicitur Yecla, dederuut quarto Witgils, iilii Westrefaleiia, filii. Sefugil, filii Sea-
pos.t'uu"c auno duobus nepotibus suis Sluf et bald, filii Sigegeat, lilii Wepdeg, filii Woden, filii
Witgar. :' Fredealaf. .. ;
Ceriic primus rex Westsexe,, .cunr,regnasset Ceaulino [al. Cheulingo]'vr anno regnanle super
svui annis, morUnis est, el Kinric (ilius ejus fe- Westsexe ccepit JEdelbert rexmagnusregnare super
gnavil posteum xxvi aiinis^JustiiiianoRomae.im- Keiit lempore Jtistini imperaloris : qui tertius .qui-
peiante:quiiinperavit xxxviiiaririiSjtertipofe Yigiliii dem in regibus genfis Anglorum cunctis australi-
• p/apae. • ;. ' bus eorum provinciis, qu» Huinbrae lluvio et con-
Kinrici aririov obscuratus est spl a mane usqties tinguis ei terroinis sequeslraulur a borealibus im-
adieftiaihjTneiise Martio,-Septihib.yerTanii'o rbguii peravit. Nam prinius imperium .liujusmodi tenuit
855. HISTORIA.ANGLOBUM. — LIB.TL ,,.'_•. m
Adla rex auslralium Saxonum, secuhdus Ceauliri1 A in Tugam versi sunl. Saxprtes veroliprribiles eis
rex becidentalium J3axonum ; lerlius, ut diximus,, facti inter sequendum eos tres urbes excellentissi-?
/Elhelbeft rex CanluariOrum ; qiiarlus Redunald1 massibi coeperuni: Gloucestere, et Cirecestre, cl Ba?
rexofienlaliuni Aiiglorum, qui eliam vivente ...Elhel- decesfre. .' ^
beiTo eiderri suae geuti ducalum preebebat; *qiiiiituss Ceauliii vigesimo"quinlp aiiiio regiii sui el Culh-
E.Uvincrex Nprthunibrorum genlis majore potcnliai yvine pugnayeruiit cum Biitaniiis apud Fedbalnea.
• cur.cus, qui Brilaiiriiam iiicolunt, AnglorUmpariterp [ul. Fedharilea] ; puguaium; est atiiem perniciose et
elBrilonumpopuiis.pra.fuU, praetef Cantuariis tan- horribiliter .ulrinque : CulYfine gravi mulliludiiie
- tum, Jnc-c;non et Mevanias Britonuin iiisuias, quae> oppressus, prostratuset occisus esl. Yicti sunt i_gi-
inter Hiberniam et Biilaniiiam silse sunt, Anglo- fur Aiigii et.fugaj dali; rex tainen Geaulin, rursus
ruiri suhjecit iiiipe.iio : sextus Oswaid rex Nord-. repafato exercilu., cum fugaiii sui abjurasseiit,
hunibfae sanctissimus eisdenifinibusfegiiiim lenult; landeni praelio viclores vicit, persequensque Rri-
septimus Oswius frater ejus aequalibus peiie ler-. tamios regiones roultas et-iniiuhierabilia spolia
niinis regnum noir nullo tcmpore coercens. Picto- cepii. : .
rum qupqueatcjue Scoiorumgentes, quae "septen- Regnurii Wercc incipit, qupd Crida, u( ex scri-
trionales"Brilaiiiae fiiies leiieht, rnaxiiiia ex parle_." ptis cohjicere possunius, primus bbiinuit. Ntinc
perdoniuil, ac tributarias fecit; oclavris Egbertt igitur inchoata sunt,"qirinia regna Ariglpruni: quo-
\al. Egbrihl] rex Westsexe, qui usque ad llum- rum aetates et variationes secuiidum quod in libris
ut disliiicius poterinius, dcsi-;
" hrarairoperavii; nonus nepps ejus- Alfredus, quii veterum ihveiiiinus,
oiiiiiesparles.rcgniin ditione sua suscepit; deciinus_ gnabimus; confereiiles tahien e.aaclati regum West-
Etlgar nepos nepoxis Alfredi, rex fortis el pacificus,, ser., ; -;
qui el Anglos et Scolos vcl in dominio vel prorsus5 Geaulin xxx regni sui ahr.o niprtuus est, ct Ceol-
ad libituiii suum babuit, et haeredes ejus. post eumi riclc rcgnavit post euhi Yannis. Siroilj modo Eiia
usque adiianc diein ; regis autem __Etbelbefti lem-- rex Nordhuinbforum eodehi anno obiit, et Edeliic
pore cohveisi suni AngUci.ad fiderii: uiide diligen- post eum r.egnayit v annis; terlio autem postiiulic
ler. in sequentibus-traclabiliir'.; ' " '!/
; aiiiipRiilanni et Saxones bellttm cpnslil.ueruiil apud
Ceaulin [al. Clieuling] nono anrio'regni ejus, ett Wodnesbirue. Gum auleui Briiones, raofe Romaiio-;
Cliuta [al. Cutha]ffatef ejus, Yiriaudacissiroi, cau-• rum, acies distincie adnioverenl, Saxories vero aii-
sisvariis compellehfibus, pugnaveruntcontraiEdel- - dacter et coiifuseirruererit,;riiaxiniiim.pi'_elium fa-
bert, qui iii regnum eoruih yirihus superbis ia- H . cium est; concessitque Deus vicioriam Biiianuis;
iroieral; ingressi vero praelium apud Wipaiidune Saxones vero quanto in beliis piaeslantiores esse.
duos coiisules ejus, scilicet Oslaf et Ciiebah, et in- solebant, tarito in fuga segniores ejTecti, valde-con-
numeram multitudiriem cum eis belip fulniinantes; trifi surit. Post haectempora Crida rex Werce peiiit,
ceciderunt, regenique jEdelbert usque ad Kent fu-- cui successit: filius ejus .Wiplia : circa haec.ctjani.'
gaverunt :istud est piimum beilum, quod iiiter tempora post Edehic regnavil Etlelfert, qui vocatur
se reges Anglorum gesseruiit. . . Ferus, super Nordhtimbre.His, etiam ieinp;ir.bus.
- Ceaulini ainio xn pugnavit Cuiiia frater ejus cum occuparuiit Loiigobardi, ltaliam ; nec nlullo post
Britarinis apud Bedeaiifordam, qhae modo diciiur Gregorius urbem Dci signavitin Aiigliain.
Bedeforda: et esl mpdo caput prbviuciae ciicuin- Celricoregnaiite super„Wcstsexe, Edcifert super,
jacehlis. Pugnavit igitur et vicit, cepitque arnioruui Nordhumbre, el Wippa super W.erce coiivcrsi sunt
efTectufv caslra muriita, scilicelLieiiberigfa/. Lien- rex, .iEthelbertus- Caufiae, et popplus Kenteiisis ao,_
birig], et jEIesbury, el BenesiiHurie.el-iEgrieshani; fidein, ul.in sequeiiti libio.osienclerous. Posl Wip-,
sed Cutha vir magnus frater regis eodem anno pam vero-regiiavit Cheiius [«/. Keoiius], qui ncii
; obiit. '-.'.;.'.. filius ejus, sed cbiisahguiiieiis fuit..
Regnum Estangle incipit, quod contiriet Nordfclck P I . Gelric, cum v annis regnassel, vivendiiinem fe-
el Sndhfolclr. IIoc aulem regnunr primiis.tenuit cit; post queni i'egiiavJt"CeolwIf super ."Wei.tse.__'-.'
Cffa, a quo reges orientalium Auglorum Uliiiigas xiv aiinis, et cuiictisdicbus regni. sui pugriabat vel
appellant,? quod poslea Tilulus [al Titiius] lilius coiitra-Aiiglos, vel cpritfa Seoios, vel cpiilra;-PiT"
cjiis lenuit paler Reduvaldj fpftissinii regis ctos; CeohvUfuit lilius Chiila, Chulafilius Kiniic
" :
Eastangle. •; ;,/;.. , Tilii Certic. , ; ;
Ceaulin et Cufwineiilius ejus xviir annp regni ; GcbhvUi regis igituf anno yiifPliocalis imperatp-
ejus pugnaverunt coiilfa Biiiannps; tres autein fis anno-priiiio, qui vni ahnis iniperavil Roroae,
reges eoru.m Conimagil, et Candidan, et Fariniiiagil '" Edelfertrex ferusNordhuinbroruni,; for.tis el/glonae/
acies;in eos confertas et splendidas praalii; Iegibus cupidus pius ohinibus Angloriim rfgibiis geutem ;
C-islinxerunt apudDehoram [«/ Debrhaih].,Bel!atuni yastabat Bi.itonum : liemoTn tribunis, neino iri
esl igitur robustissime, Yicloiiam yerodedit hos- fegibus"plures eorum terfasexlermiiialis vel sub-
tibtis suis -Dbininus oinnipoletiSj abj'ecilque suqs, jugalis indigenis, aul triliutaiias genli Ariglorum,
qui vane offenderant euni, et cecicleriinl dic illa aht habilabiles fecit. Cui irierilb potc.rat.illud apta»
trcs, reges Chiisiiai.o) t;ni praedicti, rciiqtil aulcih ri ; Benjumin, lupits rupax, mtinecoriiedeipripdqm^:
855 - IIENRICI ARCIHDIACOM HUNTINGDON. , < 836
et vespere dividel spolia (Gcn. XLIX). Uude rooliis; A sua glatiiis prosiravit, et ad inferos ante se misit.
ejus profectibus JEden [at. Aiian] rex Scoloruin, Redwaldus autem lanla clade non perlerrilus, sed
qui Britaiiniam iiihabilaiil, \criitcoiitra cum curo iracuudior, invincibiliter cuin duabus aciebus per-
immensoac forti exercitu, sed cum paucis viclust stitit. Cumquc impehetrabiles esscnt Nordliumbfis,
aufugit; siquidcro iii loco celebcrrimo, qui dicitur Edelfridus fiiideiis cunepsullra posse suum longe
Degsaslau, oninis pene ejus esl caesus exercitus : a suis super magnam stragem hostium proslratus
in qua oliam j)ugna Tedbald fratcr Edclfridi cunit est. Fugit igitur rcge ademp.o lotus ejus cxcrcitus.
oinni illo, quem ipse duccbat, excrcilu pereinplusi Huic ergo iri rcgnuin successit Ethvinus qui postea
est; neqncex.eo lempore qtiisquam regtnn Scoto- factus *sl Christianus. Tanla aulem jiax- cral in
rum advcrsus gentem Anglorum iii praelium veuire Brilsnnia tempore rcgis Edwini, ubicunque impe-
- aususcst (BED.,lib. i, c. ultinio). ' riuni ejus altiiigebat, ut mulier cuni iiato parvulo
Ceohvifi vero regis anno nono pugnavil praedi- a mari ad mare secura gradi posset. Rcx au-
ctus rcx Edciferl co/ilra Britannos, victor apudi tem ad lucidos fontes juxta vias ob refrigerium
Kacrlcgion; de quo bello bellorum maxinio in libroi viantium creclis slipitibus aereos caucos suspendc-
cohYefsionis Aiigloium, qui huiic scquitur, dicch- rat, quos nullus vel magniliidiiie limoris auderet,
tlum esl. R vel auioris vellet attinêre. Ubique autem ante rc-
Ceolwlfus vero iuler mulla bella contra mtiltos gem vexilla gestabaiitur, ucc non per piateas illud
facla, quae causa brevitatis praelerniissa sunf, pu- genus vexilli, quod Romani TufTamlocaut, Angli
gnam maximam babuit conlra Sudsexas : in qua Tuf appellant, ante cum ubilibet fcrri tolebat.
uterque exercilus iiieffabilitcr conlritus csl. Clades Kinigils cum reguasset sexdecim aunis, ct Ki-
lamcii deleslabilior contigii Sudsexis. cbelmtis pugiiantcs contia Edwinuin, regeni prae-
. Ceohvif, cum rcgnassel xivannis, bonio esse de- diclurii, quoni prius niorii proditioile paraverant
slit. Kenegils vcr.o rcgnavit posl eum xxxi annis; tradere, jure necati [«/. \Icti] sunl, ul post dicctur.
super Westsexe tempore Heraclii imperatoris; qui Eodcm ar.no Pcncla Strenuus coepit regnare stiper
imperavit xxvi annis. Merce; reguavit aulcm tiiginla aiinis.'Penda au-
Kinegils fuil filius Ceola [al. Ceolric], filii Chuta, tem fuil filius Wibba, lilii Crida, filii Cinewald, iilii
filii Kiniic, lilii Cerlic. Quarlo aulem regui suii Cnibba [a/.Ciiidda], lilii Icil, lilii Comer, filiiAri-
anno assumpsit secum fratrem [al. lilium] suum gcllean [al. Angellbeau], lilii Offa, (Ilii Weiemund,
Kkhelmum in regnum, ct inierunt bclluin contra filii Witlac, filii Woden. Eodem aiino obiit Seber-
I.rilaiinos apud Bcanduiic. Ordinatis igilur mauipu- tus rex Eslsexe, cui duo filii ejiis successcrunl in
lis et ciiueis ct aciebus cuincis legc rata centurio- regnum, nee longe po»l pugiiavcrunl conlra Kini-
ncs etcoiisulcs el duces ulriuque praccssent, bcl- gclscl Kiclicim, audacier quidein cum paucioribus
lum iiicceplum est. Cuni igitur obviarcnt sibi acics;" conlra plures, sed ii.felicilcr : ulerque cnim juvo-
ten ibiliter cl pulchcrrime, ycxillis inclihatis, in ijisat nis acie glatlii corruit, el ex- (olo eortim exefcilu
prima collisione iiiyasil liorrorBritannos, linientes- vix aliquis fugam capessere potuit obstanlibus ca-
quc aciero securiiiin maximaruro splcndeiitiuiu ct davcrum suoiuro montibus, et sanguinis torrerrti-
framearu.ii magnae longiludinis, fuga in principio, bus. Quibus successit Sigebertus coguoiiiine Par-
scro lameu polili sunt. Saxoues igitur sine detri- yus; cui postea Sigcbcrtus vir sanctus, ct\irtuli-
iiienlo sui viclores iiuaieraverc morliios Biitan- hus plcnus, qucm sui proditione occideruul.
, noruin, et inventi sunt mofiui duo miilia et sexa- Kinigils el,Kicbelm tertio aiino po:-l hunc pugna-
ginta duo. verunt contra Pendam apud Ciraiiceslre cougregala
Kincgils vero, cum sex annis rcgnasscl, moituus ; utriiique liiulliludiiie gfavi. Curoque ulerque exer-
csl Ethclbcil rex Kenlensis : cui successit .lEdboldi cilus fuga abjurala iiivincibiliier persisterent, solis
filius ejtis. Scqueiiti quoque ani.o Eilelfridus rex occidenlis gratia dirempti sunl; mauc auleni cum
Nordhumbiortiin, et Rcdwaldus rex Eslaugle ob- D se utrosque in pernicicro redigendos, si apjilica-
vlavcruiit sibi provocali ulrinque cum exeicilibus i reiifur, viderent, moderatis: utiinque iropeiitioni-
copiosis. Piigiialuni csl igittir iu (iuibus Meiciorumi bus, concordali "sun.l.
a 1 oiientaleinplagamamnis, qui vocalr.r ldle: undes Kinigils, cuin regnasset viginti liibus annis, oc-
dicilur : Amnis Idle, Anglorum sancjuine sorcluit. cisus cst rexEtlwiiie per Pcndani Siicnuuin; quaj
Edcliiidus rcx ferus (iedigiians cl mirans quod ali- ics in libro seqiienii digr.e et prolixc liaclabiiur,
(juis ei auderct rcsistcre, cuui inir.tibus clertis ett Aiino vero scquentc Oswald rex sanctus acf.ptus
hcilo assuelis audacissime quideiri, scd iuordinaiei csf rcgiium Nordliumbroruui el ii'guaîl, now.iii
jriuit in hoslein, quamvis acies Ucchvaldielegaiiter aniiis. Anno bunc scqucnte coiiversus csl Kincgils
ordinatiu lerribiles esscnl aspeclu. Nam hirstita: ga- ad fiJeni. Aimo eiiam pioximo baptizattis est Ki-
his cl haslis et innumeris decorae vexlllis lerno> chelni rcgnans cura Kinegis fratie suo, qui cb.il
proccdebant Oidine, inultoque niiijores eranl nu- coueni auno. Diebus in iibdein coincrsus cstCaip-
niero quain hostes. Rex lainen Nordhiinibrostiiui wald [_(/. EorpwaKll rex Eslangloruni filitis Red-
quasi prada iiiveiita subito prorucns iu cunc-o»cou- waldi regis ad lidcin rcctam, et eo roox occiso pjr
gloiuerafos Raineruro filiuni regis cuin tfta r.cie_ Pcndani Sfenuuii), coifversiis csl Sigberi fratcr ct
-..857 HISTORIA ANGLORIJM, -LlB.;iI. . __£5B-
successor-suus per Felicem episcopuin, et fola gens A Cmdesregum Sigbeft et Ecgnice - . / __/ ."',.
oiienlaliuro;Arigiofurii euni eo. Quaf lo post liunc Civdesregum Osivuld elEdwine, "•';
anno obiit Eadbald rex Keiit, qui regnavitviginii '..Successit ei filius ejus Peda, qui primhs regurri
tiibus annis. Post quem regriavil filius suus Er- Merce baplizaliis CSt, et gens-rcgni Merce (quae
.ehenbriht [al. Ereombeft] xxvi.arinis, temppre Era- etiam vOcalur Midelenglp, id est/mediterrahea Aii--
clonas [a/, Eracionas] iniperaloris, qui imperavit '"..glia).cunf eo , el per eum ad fideni coriversi sunU
""
;îiobus aniiis./ ';'''.; '. Sed ipso post; breve iiitervallum occisoy regiiayit
KinigUs, cuhi regnasset xxxi annis, vita caruit Wlfcre fiatef ejus pro eb viginli annis, vir pairias
teinjtOfeCohstahlirii iiriperaforis, qui imperaveral tri- yirlulis haeres. Eo etiam te_iipoi'e baptizaius est
gihta iribus [«/. XXVIII]annis , filius, sciiicet "Con- rex Estsexe, id est .orienialium Saxonum, noroine
sfautirii priPris, qiii regnayefat diiiiidib aniio. Suc- Sigbeft, qui pbsf SigbeiTum cogiibmerito PairYuin
cessit autein KiiUgilsofilius ejus Cenwald [ul. Keii- proyiiiciae illius regnum lenuit.
jyajkitis]-, Ct regiiayit uiio "ei Irigiiita amiis super Cenwald [al. Cenwortb aut Cenwalh] rex occi-
Wesisese, Sicut et-pater" ejus fecefat. Eodem /ahno dehlaliumSaxonum xvii aiinp regiilejiis pughavit
oceisus esl rex saucUis Osvrald,sieut in consequeriti coritra Britanrios apnd Pennum. Scientes eiiirti euiri: ;
libro dieelur, ef post eumyegnaYit Oswi fralef ejus ^Yictuni fuisse a Penda Streiiuo, et a regno fugatuhi
yiginti optp/annis. ;;" :. . .:; mirius aptuin exisliniaiites ad onus praelii sustinen-
Cenwalcl quinto anho TCgni sui invashs est\a dum, congregata roullitudihe gravi cum superbia
-regePehda, quia sororem ejus dimiseral; sednpn bellum inierunl. Prima quidehi coljisione Britones
pptuil ci fesislere ut pater ej.us fecerat; secl praelio Anglos aliquaiilulum repulcrunt. Ctim aulem Angii
viclus fugil anle faciein ejus -, et fugatus est a re- magis horcerent fugam quaro morteni, et in reper-
gno suo. Posl trieniiium vero regrio rcciiperalo dc- cu .ierido persistercnt, dcfatigati stint Britaiini et
dil Cenwald jEdredo cognato suo, et adjutori ter mofe nivis liquefacta est vis eorurii; Dedertint ergo
roille villas juxta Escsdune [al. _Escci)dune]. His "terga. percntientibus, et .fugaU sunt a . Pcniiiirii
temporibus successit Carpwaldo regi Estanglorum usque ad Pedredan , e( facla est super progcnicm
Sigeberf fraler cjus Dei servns. Q.ui nimirum Deo Biuli plaga insanabilis in dieilla.
tanturn adhaesU, ut cognalo suo Ecgnice [_./.Egri- Ccnwald vero xx anno regni ejus aliler pugnavit
coj regno cohihiendato moiiaslerium intraret, et conlra Vulfere rcgemMercc liliiim Penda.. Rex nam-
toi)sura_r_accipercl. Post multos ahnos aulem coque Mei'ce patria viitute et foiluua usus,.hosli
jpgcrunjteuiii cxire contra regem Pciidam ;'ille taiheh Q Martis evcntibns praesutit. Curoque rex Wcslsexe
jtioiimsi urgam iu nianii Iiabebatiu praiio. Occisus campo Martio expulsus fugam clegisset, pcriransiU
"
estigitur curo rege Ecgnice el lolus eoruin exerci- Yulfere lcrram boslilem in niultinidiiie grandi, et
tus. Successit autcm eis Anna filius Eni de regio insulam Wihl ultra positam dcbcllavit, el oblinuit.
genere vir optimus, etoptimae paler sobolis. Ejus aulem industii» conVeiMisest rex Adelvuohl
Ccnsvald , cum legnassct liedecim annis, iinasit [ul. Edchvalkius] rex Sudsexe primiis atliidera : cui
Aiuiam praediclum regera Eslanglonim Penda Stre- c!e lavacro susceplo cledit in sigiiuin adoplioi.is isi-
JIUIIS.Cui benc poterat aptari illud Lucani : sulara Wiht; cl ulcamdein insulain ad fidcin Clni-
Toius in arma fitrens nullas nisi sanguine fuso sti converlerel, iuisil illo Epam prcsbylcruin ad
Guuclelhubaxevius,
praeclicaiidum; illa tamen necdiim converli potuit.
liisurrexit igitur exercitui perituro regis Annae, Anno post buiic tertio sol obscuralus esl, tcrtioclic
insuiTcxit cl iiif.enduil, Maii: quod signum pestilenlia giavissiina lam in
Ul lupus acl cqulus injitslw prodigus irw , Biilaniiia quan. in Hibernia jicrsccula csl. Eo igi-
Mcile peciis ncc pro meiilh mactutque vorutque; (nr aiino ErccmbeiT icx Kenfensis, ct Deusdcdii
Ora fttunl sariie, lutus undique sanguine' manal, arcbiepiscopus Kcnicnsis uno cl eodem die ob-
Perslat utrox, ncc ubil donec siiiiul omuia fundut; D ierunt. Postea filius ejusdem.
Sic super ulioniios fertitr rex Pencla propiuquos. praedicii rcgis Egbiibt
icgnavit ix annis super CantMariam. Ipse igilur rex
Dcvoratisunt igilur Anna rex cl exeicilus e_iis'orc Egbriht et rex Oswi miserunt Wijiard [Beda, Wi-
gladii in rooroento, ita qind vk aliquis siipeifuit gardum] prcsbylerum Uoinam.ul fieret archicpisco-
cx iis, Successil autcm Aniiae frater ejus Edelhere. pus. Sed co ilidem defunctp misit Yiiallianus jiapa
Quo roox occiso a regePeuda successil Adclwold [al. pro eo Thcodorum^ archiepiscopura roagnum, de
EihehVaU] in regno, Prajdato igitnr regno acies et ciijus slrenuilale-iii suo locct dicetur.
YCxilliiin Nordhumbre direxil Penda Slrenuus. Cenwald rcgis auno xxix- obiil rex Oswi ma-
Cenv.ald cum regnasset qualuordccim annis, ximus Nordliumbre morbo confeclus. P.ost queni
Penda , qui cteleros gladio perimebat, gladipper- Egfercl filius ejus reg:ia\it xv annis.
empius est, seciindum illud : Qui gtadio percusse- CenwalJ, cum rcgnasset xxxi annis, morluiis
seril, glad-o perilil (Mallli. xwj). Pei cussus yero esl. Posl qticm Sexl.urgh u\or ejus regnavil uno
e_l per Oswium rcgei.i apud aiiincni Vfinwed. Unde anno ; prjecedcnti aiiteni aimo fuil maxiina jiugna
d.iciiur : voliicrum in Anglia. Quod ut crcdibilius vidcalur,
Jn Yt~in::'cdamiie vindicaUial cmdet,Anncc. boc cliam Ipmporc nos.lro conligil iiiNorlhmannia,
839 '._:_ KENRICI ARCII1DIAC0.NIHUJ.TINGDON. . .. m
rege Hehrico, qui primus f egum Angliae sic voca^ Aanno A Pbiit jEdeldfida, quaVfuerat uxor regts Eg-
tus est. (Hoe-aulem determinalum esl, quia sic ffedi, yirgoTameri perpetua.
ftliquis alius fuluro tempore fofsilah yocabilur.')_ .Kentwliie rex vii annb fegni sui eongressus esl
Palam vero apud Bolhomognm volucres ptajnaverunt, Briiamios, eosque male resisteulcs vicloiiosus cl ve-
ila ut millia volucruiii occisa iitvenirentitr, el exlra- beinens cacde et inceiidiis US:JU"C ad mare fugavit.
nei volncres fugam inisie viderentur* Quod signum Cirra boc tempus leiiuit Thcodorus concilium apud
scilicel fuil prwlii'; quod cjeslnm esl inler Henricum Hatfeld.
dominum Anglim el Northmannice , el Luclovicum Knitwino regc defunclo, vcnit Cclwalla ad re-
filium Philippi regem Francim. Quo in prwlio rex giium.qui niox instilam Yectaro caplatn couvcili
forlis Henrtcus viclor cxsiilit, et Ludovicus^ vicivs fecit ad fidcm, ad quam ipse pohlea convcrsus
uufugit. est.
Omnes igitur reges Angliac jam fideles effecti, ct
Sexburgh regnanle, morluus est Egbricbt rex
Cauiuaria., cui successii, Lothaiius in regnuiii. universae regionunipartes Chiisti luroine ct gralia
Tunc ctiam leuiiit Theodorus coucilium apud Ted- frucbanttir.
fordc. Lolharius aulcm filius rcgis praidicli regna- "R Traclatuni csl, ut aesiimamus, in confusione de
vit xu annis. gestisAiigloriini ailhiiciiifulelium,iii libro hoc. qucin
vocamus De adventu Anglorum, perdii.vimusque se-
Escwiuc ccopit regnare super Westsexe; sed brevi
riatiin ab ipsa invasione Brilanniae, qtiae pcr Saxo-
regnum ejus, niorlc pracripienle, duravii. Cujus re- ncs facta est, usque dum singula regna suis regi-
gis antio secundo fttit pugna graussima inler cum bus illtistiata, et reges siuguli fulgorc fidci sunt
et Vulfere regem Mercensem Rex yero Mercensis inadiati. Niuic cuni liber hic, licet verbis
igit.ur
patria eta\ila yirtule usus aliquaiilulum pr^.slan- brcvis sit, gesla tamen mulia, evenlus ct bella
tior pugna fuit; ulcrque tamcn exercilus terrihili-
termino donandus est. Scribendum nam-
ler contritus cst, etmulta roillia ulrinque ad infe- coiifineat,
aiitTilius est in libro seqiiente, qui pracdipalores,
rbs dcmersa sunt. Operae autein pretium esl atten- que
dere qtiam viles sint aclus l.ominiiin, quam \iiia quorum horlalu, quibus miraculis, qua pncdicatio-
ne, quos reges, quo ordinc ad fidem Domini noslri
sint bella lcgum gloriosa et gesla nohilia. Cum
conve'.leiini. Hcec aulem bella gesla sunl lcmpoie
cnim reges praedicli lanlam cladem genti suae causa xiv annis eirciter2I8; tenipore Mar-
imperaloiTim,
pompR- el lumoiis et iuanis gloriae iugessissent, al- ciani,qiii rcgnavit vii amiis; tempore Leouis , qtii
tcr. coruro scilicel Vulfere eodem anno rooibo pcr-
allcr vero Posl hunc Edelrcd f.
C regnavil xvn annis; tenipore Zcnoiiis, qui.etiom
iit, sequciili. rcgr.a-
vit snper Mercc. - regnavit x.n aniiis; lempore Anaslasii, qui rogua-
- vit xviii anuis; teinpore Jusliui Senioris, qui regna-
Escwine cum duobus aiiriis regnassel ulae dem- vUvni annis; icmporc Jutiniani Majoris, qui re-
plus esl, et Keiiwine^regnaul supcr Wcstscxenovem a.iiavitj_x\un annis; tempore Juslini Juuioris, qui
airois. Eotlem anno rex Edelied novus Merce insur- regiiavit xi aniiis; lempore Tibeiii, qu.i fegnavitvii
rexit conlia Lotharium regem Keiiensem. Lotha- aniiis: tempore Mauiicii, qui rcsiiavjt xxi aiinis;
rius vero palriam ct aulam viitulem formidaiis lempore Eocalis, qui regiiavit vni aniiis; Tempore
clivertit se a consppclu ejus, nec obuam processil. Ileraclii, (jui rcguavil xxu aunis; tempore Eraclo-
Rex igilur Mercensis urbctn Roveiisein deslruxit, uas,. qui rcgnavil 11 aiiuis; leinpore Coiistaiilini,
proviiiciam Kenleiiscirr iiaiisineavit, prsedam iiiiiu- qui regiunil diiindio anni; tempoie Constaiitini 11-
nicrabilem reduxit. lii sui, qui rcgnavil xrxvur aiuiis.
Ccntwine regis aiino-teitio cometa per iresmen- Nomina ergo oinnium. fegum Angliae, qui usque
scs appaiuU, el unoqtfoque mane . elul snl rcsplcn- adiiunc leriiiiuuiii fucrunl, quiii eonfnsc dispersa
duil (Br.D.1. IV c). Aimo \ero sequeiite Egfred Uex sunt, si secundum regna singula bre\issimc rccapi-
Kordliuiul.re el Edelred iex Meice pugiiaverunt I) I tiilem, noii taeJiosus, m aesiinio, sed apeilior et ie-
graussinicjuxla Tient. Et ibi occisus csl Alwine clori gralior exislam.
\Bcd. /El!\\ mejJr.iter regis EgrreJi _u\ci)is ulrique Reges aulem Centenses [al. Kenienscs] hi sunt
piounciae muliuin amabilis. Nani ct sororem ejus, ex ordine.
'qiue dicitur Osnilh, rcx Edclred habebal uvorcm. Primus re\ Hengjsl MII annis reguum sibi con»
Ctimque maleries belli acrioris et lniiiiicilia. lon- quisivil, et postea x\xn amiis icgiiavil.
gioris intcr reges populosque 'feroces vidcreiur Esc filius ejus regnavit xxxiv aimis gloriose.
cx'Tta, Theotlorus, Deo dilectus anlisles, cir.inoi Otta citca xx annos obscure rcgrowil.
fuiiclus auxilio, sahililera exhorlalioiie cooptumt Irmiricus eiiam circa xxv [«/. xj auuos simililer
lanti pericui; fundiius exstiuguit incendiuin , adeoi rcgnavii.
ui pseatis alleriitrum rcgibiis ac populis nullitisi Aedelberlus , filius Irmirici, primus ChrisLiaiiV.?,
anima homjnis pro iul"ifeciO regis fialre, scd c!c- L [al. r,vr] annis sjilcrididissime rcgnavit.
,hi.a s.oliinim-.n_oinul a pecuniai rcgi ultori dnrelur. Eadhaldu^, xwiv.
Ciijus fcedeia .paris iuuilo cundc (eirpore imer' •' Ercliembfictus; xxxiv.
eostlcin icgcs coruroquc rtgr.a d.iravc u.il Eo.Icini Eg.Tictus, n-
8*1 HfSTDRIA ANGLORUM.^ LIB. III. ,-8$}
Nonus Lolharius, xn. _4 jtegesverb Estangiiae hj suril « ordiire :
Reges vero Westseriae hi sunt ex ordinc; Priihus Uffa,
Primus Cerdic anno LXXIab adveiitu Aiiglorum -TitilusfaLTituIus].
regnavit XVIIanhis. Redwaidus.
Kinric, filitis Cerdici, fegnavit xxyi jannis. Erwaldus. Fidem pri.mus suscepit.
Ceuling [<?/•Cheuling] filius, Kinrici regnavit xxir, Sigebertus^
anuis, Egriicus
Anna. -
Chelric, filius Cheulmgi, regnavit v annis.
-
Chelwlf, filius Cutha, fralris Ceulingi, regnavit Adelhere, ....';
xiv annis, Adelwold,
filius Ceola, filii Cutha, regnavil xxxi îtlulfus.
' Kinigils,
anrrrs, etiidemprimus suscepit. Reges quoque Merciaehi sunt ex ordine t
. Genvyalh[al. Chenwalh], filius Kinigilsi, similiter Primus Crida."
regnavit £xxi annis. Wibba.
Serburb [al. Sexbugb] , uxor Cenwalh, regnasit Ceorius_. , _.;'.
uno anuo. B Penda.
Escwhie, filius Cenwalh, regnavitn annis. Peda. Fideni primus Buscepit.
, Cenwine, cognslus Escwini, regnavit ix"anni»,. Ijyifher.e.
Reges vero Estferiae hi suhl ex ordine : jEdelfed.. . • . . '
• Primus Eschenwin [o/. Efchewine.] Reges Sudseiiae hi sunl ex ordine :
: '
-Slede. Primus -Slle.
Sebertfa/. Seberth]. Pririius suscepit fideu). Scisse.
Sigebertus, Caeletos penuria scriptorurn, yel fi_ma obscura
Sibeftus. Vecpiidit, praeler regeru Adelwold, qui jure adbue
- Swi.ihejmus, ' Eomen habel, quia primus nornen Christi agnovit.
: ''-'
Sebbi. . Et haec quidein expliciunt. Vide igilur, lector, ef
Sigardus. perpende quanta nomina quam citp ad nihilum de-r
Regesetiam Nordbiiiubriaehi sunt ex ordiae : venerint,. Atteiide, quaeso, et stude, cum nihil hic
- Primus Ida. V _ durei, ulacquiras tibi regnum el sub§lant:am illam,
"
- MUf~
Q quae non deficiel; noroen illud ef hpjiojeiii, qui non
Edelfeft. -'.--'' perlransibit; moiiimentuin illud et elarilatem, quae
~ Edwirius. Pfiraus fideni
"',.'*"" nullis .saeeulis Yeterascet. lloc praemeditari suninife
... shscepi.t.
pswpdus. prudenliae est, acqujrere sumniK c.allidilatis, adipi-T
Oswi. sci summae feliciiatis.
Mer&.
JLIBER TERTIUS.
An.nografiae quingentesimo oclogesimo securido P divino cOiifisos auxilio pfbiicisci suadet; quarum
"MauriciHS,qui quinquagesimus quartus ab Augusto videlicel liltefafurii isfa est forma : ,
iroperavit, iiiiperlum suscepit: cujus principis anno GREGORICS , servus servorum Dei, servis DgmiHt
quartodecimo, misit servus Dei Gregorius Augusti- npsiri.
n.umetalios plures cum eo monachos prjedi.caturos QUid metius fuerqt bpqa iion incipere qqam ab ijs,
in AngIiam,anno'adventus Anglorum in Rrjtanniam quie cceplqsurit, cogitalione retrorsutn redire, suttimq
circiter centesimo qujnquagesinio. Qui jussis pon- studio, dileclissimi filii, oporiei, ui apus bonnni,
lificalibus obtempefahtes, cum Angli.amappfopiri- qriod, auxiiianie Domirio, cmpistis,implealis. Nep
cjuarent, bprrore maximp nimirum peficulsi, iedjfe labqf vbs ergq itineUs, nec hiuledieprum hpniinunt
. doiriuro pptius quam adep feram geiitejn, cujus nee lirigiite delerrednt; sett omni inslanlia gmnfquefer-
"
linguam nossent, adire cogilab.aiit. Nec,mora Au- vore, qrim inclwaslis, Dep auclore, peragite, scientei
gustinum qiiem iis episcppum .ordinandum, si ab gupd fabofem magnum majdr wtcrhm retributipnis
^&nglis susciperenlur, djsposuera.t, dpraupi remitr g.lpUqsequitur. Bemeahti auteni Augustinq prmpo*
"tuiit, qui a be.alo Gregprio humili supplicatu oht silb vestro, quem el qbbateni vohis ppnslituimus, iti
tineret, ne tam periculosam, taih laboriosani, laro ptnnibiis humiliter obeditc, sciehies hoq vestris anir
liicertam peregrinationem adire deberent. Quibus mabus per omnia profutururh, quidquid q VQbisfuer\\
illc exhortatorias litteras roillens in OJMIS
COSvcrbi . in ejusqdmp.iitipne completuni. Otnnipptens Deij§
".''''-'-." &
#43 HENRlGi AUCIIIDIACONIHIJNTINGDON. $&
sua gralia vos pro'tegu't,et.veslri luboris fructum in A' tio recipere curamus, el quae victui sunt necessaria
wterna me patria videre cbncedat, quatenus sivobis- vestro ministrare; nec-prohibemus quin omries,
cum laborare nequeo, simul in gaudio relribuiipnis quos polestis fi.dei.vestrae religioni praedieando so-
inveniir, quiu labprare scilicet vplo. Deus vos inco- cietis..» fied.it ergo iis mansioneniin.ciyitate Doro-
lumescustodiut,dilectissimifilii, vernensi, quae imperi.i.sui tpiius erat; metropolis,
Daladie decitno Kalendarum Augustarum,.impe.- jisque, ut promiseral, cum adminisiratione ;viclus
rante dominp nostro Mauricio Tiberio, piissimo Au- temporalis licentiam quoquepra.dicandinon abstu-
guslo, anno decimo quarlo imperii ejusdem domini Ijt. Fertur aulenr quia appropinquantes; civiiati
nostri,indiclione iv. more s.u.ocum cruce sua et imagine magni regis
ftoborali ergo beali Patris confirmatione, Brilan- - Domini nostri Jesu Christi hanc litaniam consona
niam praedicatores perveniunt. Erat eodem tem- yoce niodularenlur : Deprecamur te, Dptnine, iit
,pore rex Ethelberth in Cantia. poteiilissimus, qui omni misericordia tua,tct auferatur furortuus et
rad confinium usque Humbrae fluminis maximi, quo iraiuaa civitate isla et de domo lua sancia, qno-
-nieridiani et septentrionales Anglorum populi diri- niutn peccavimus. Alleluia. :
muntur, fines inipeiii telenderat. Est autem ad . ; Ingressi ergo urbem, vitaro apostplicam primi-
orientalem Cantiae plagaro Tenalos insula npn.mo- livae Ecclesiae imitantes, conversatione ccelesli et
dica, id est raagnitudinis jiixta consuetudinem acsti- dulced.ine doctrinae niultos ad fidern et baplismuiu
mationis Anglorum, familiarum sexcenlaruin. Quam conipulefunt. Baptizabant autem, missasque cele-
a continenli terra secernit fluvius Wanlsumu, qui brabaut in eCclesia Sancti Maitini ad oiientem
est latiludinis circiter trium sladiorum, et duobus ipsius civitatis aniiqnitus a Britannis facta, in qua
lantum in locis transmeabilis: ulrumque enim caput .regiria praetiicia orare consueverat. At ubi r.ex inter
profendil i» mare. In liac ergo applicuil servus alios delectatus vita mundjssima san.clorum, ct
jp.eiAuguslinus et socii ejus, viri, ul ferunl, ferme ostensione miiaculorum ad fidem conversus est,
SL, missisque iiiterpretibus mandayit regi praedicto,. ccepereinnumcri Christi Ecclesiae uniri.Quos qui-
sese "veiiisse de Roma, ac nuntium ferre optimum, dein arctius rex diligebat; nuilum lamen ad fidem
qui sibi obtemperantibus aeterna in ccelis gaudia, ei cogebal. Didicerat enim a suae salulis aUctoribus
regnum sine fine cum Deo YiviJe( vero fulurum servilium Chiisli voluntarium, non coaelum esse
sine uUa duliietale promitteret. Qui hoc autiieiis. debefe Locurn vero sedis congruirro, possessiones-'
maiiere eos in ea, quara adierant insula, eliis ne-_. que varias conferre non distulit. Pergensigilur vir
cessaria minisirari, donec videret quid de illis fa- _,domini Auguslinus Arelas, et ah archiepiScopo
cerel, jussit. INaniet .antea fama Chrislianae rcli- ejusdem civilatis jEtherto juxta praeeepluni domiiii
gionis ad eum perveuerat, utpole.qur el uxorera papae ordinatus archiepiscopus, reversus est Bri-
habebai.Chrislianain de genle Fraiicorum reginain tanniam; misitque Laurentium presbylerum Ro-
vocabulo Rerle, quam ea conditione a parenlibus mam, per quem et res gestas summo pontifici man-
acceperat, ut rituin lidei ac religionis suaecuin epi- davit, et gerenda noverii quaeslionibus consuluil.
-"
scopo, quem adjulofem dedefant,nomiiieLudhardo Contra quas rcscripta papae recepit, quae quia pro-
isviolatum servare licenliain haberet. Posl dies lixa suut.indecreiis vel cahonibus Iec.torquaeiaf et
vero paucos venit ad insulam rex, el residens sub invehiet,
ilivo'jussit Augustinum cum sociis suis ad suum Misitetiam papa Gregorius, Augustino cpiscopo
«biclem advenire colloquium. Caveraf enini ne in tunc lempoiis ab urbe Roma cooperalores ac verbi
aliquain domum ad se iiilroirent veteri usus au- minislros plures;in quibus primi el praecipui erant
gurio; ne supefvenlu suo, si quid nialeficae aftis Mellitus, Justus, Paulinus, Ruffinianus: misit ct
babuissent, euro superandp 'decijiefent. At illi IIOH pef eos vasa el indumenta, codices el ornameiita
chemoniaca sed diviiia virtute praediti veniebaut, Ccclesiis necessaria. Misit et lilteras, quaium iste'
crucein pi'o y.exillofereriles argenteam, et luiaginem I est textus-
Doniini Salvatoris iii.labulis depictain, lilauiasque Reverendissimo el sanclissimo frairi AIIGUSTISO
ciirieniespro sua simul et eorum, propter quos et coepiscovoGBEGORIUS, servus sefvorum Dei. :
ail quos yeneranl, salute aeterna Domino supplica- Cum certum sit pro omnipoienti Deo labofuntibus
b;mt. Cumque ad jussioiiein regis residentes ver-- -ineffabilia-[a\.:htmslimabilia\ mierni regni prmmia '•
huin.eivitaeunacuihomnibus, qui aderant, ejus co- reservari, nobis tqmen iis necesseest honorum bene-
niilibuspraeilicarent^responditillejdicens:« Pulchra ficia tribuere, ul in spiritualis operis studio ex re- '
; stnit quideih verba et proroissa, qiias affcrlis, secl mtineraiione vtdeant multiplicius ihsudare. El quia
' quia nova suntet incerta.non iis pbssuni assen- novaArigiorumEcclesia ad omnipotentis Dei gralitim,
,j sum tribuere, Teliclis iis, quaetaiito teniporeser- eodeiii' Doniino iargiente 'et-te laboranle, perducla
v vavi cum .omni igente Anglorum. ¥eruni quia de esl; usum libi pallii in ea ad sola missarum solemnia -
loiige huc peregrini venistis, el ut ego .mihi videor agenda concedimus; ila ut perloca singula duodecim
perspexisse, ea, quae vera vos et opiima credebatis, episcbposordines,- qui tnm subjaceant dilieni, .qua-
nobis quoque commuiiicare desiderastis : nolumus te.nus Lpndaniensis civilutis epi^ccpus semper in
Hiplesti esse vobis.; quiii poiius bchigno vos hpspi- postcrum asynodo propria debeat-cpnsccari atqite
$« . IHSTOIUA ANGLORUAI.— LIB. 111. .. .,""• 8iG
liorioris paitium ribhae sancla el apostotica, eui, Deo A bolq jam qnimalia immoleiil, sed ad lattdem Dexiri
•auclpre; deservio, sede percipiat. Ad Eioracam vero esu stto animatia occidanl, cl. donatori otnnium de
xivitatem le volumus episcopum miltere, quem ipse sulielate sua graiiqs referant. Etdum iis aliqua
jv.dicaveUs ordinarc, ita duntaxat ul, si eudcm exterius gaudia reservantuf, ad interiora gtiudia fu-
civilas cum finitimis iocis verbum Dei receperit, cilius consenlire valeanl. Nqm duris menlibus si-
ipse quoque duodecim episcopos ordinel, et.me- mul omni.u abscindere intpossibile esse non dubium
ifrpolilani perfrualur honore. - est, qitia el is,qui suinniuinlocum ascendere ni-
: Quiaeiquoqite,sivilacomesfueUt,palliumfribuere, tilur, gradibus vel passibus, non aulem saltibus ele-
Domirio favente, disponimus : quem tdmen luce fra- valur. Sic Israelilico poputo in JEgypto Dominus st-
iemilatis vcdunmsdispositioni subjacere. Posl obhum quidem inrioluil; sed tumen iis sucrificiorum usus,
vero tuum, ila episcopis, quos ordinaverit, prmsit, ut qum diabolo solebatexhibere, in cullu prpprio reser~:
Londotiiensisepiscopi nttllo modo subjticeat ditioni. vavit,uliis in stio sacrificiu animaliqimiitolure
Sit vero inter Londonimet Eboiacm civilatis episco- prtBciperet,quulenus cor ttiuluntes aliitd de sucrift-
pos in posierum honoris isla distinctio, rit ipse prior cib athilterenl, aliud relinerenl. Vl el si ipsa essent
liubealur, qui prius fuerit ordiriutus. Comniuni auiem animalia, qum consueveranl iinniolare, ve.ro lanten
consilio el concordi actione quwque sunt pro Chrisli Deo htec et npn idplis .hiunolantes jam sacrificia
zelo agendu, disponunt unanitniler, fecie sehliant, et ipsu non esseni. Hmc igilur dilectionem luam prm-
ea, qumsenserant, non sibimet discrepando perficiant. diclofratri necesseest dicere, ulipse in pratsenli il-
Tua vero fralernitas non sqlum ephcopos quos oidi- lic positus perpendal qualiler omniu debeat dispen-
tiaveUl, neque. hos lanlummodo qui per Eboraci spre. Deus te incolumem custodial, dilectissime
episcoputnfuerint ordinuli, sed eiiam omnesBfitan- fiH- '""... ,''""_'-'.
nim sacerdoies hubeul Domino riostro Jesu Chrislo _ Dalum die qtiinlodecimo Kalendnrutn Juliarum^
subjectos; qualenus ex lingua el ttta> viim sanctilale imperahle dotninq nostro Mauricio Tiberio, piisshno
. et reple credendiel bene vivendi formain percipianl, Auguslo, qnno twnodecimo; posl cousulaium ejus~
atque officium sutim fide ac moribtts exsequenles ad dein domini nostri anno eclavo dechno, indictioua
-
cmlesiia, cum dominus votuerit, regiia perlingattt. quarta.
Deus te incoliwiein cuslodial, reverendissimefrnler. ..Aiiguslino eliam super miraculis ej'us misil epi-
Data die decimo.Kalendarum Juliurum, iiriperutile stolam, ne in iis extolleretur, his verbis : Scio ,"
domino noslro Muuricio, Tibcrio piisshno Augustoj fiKter charissime, quia omnipoiens Deus' per.dile-
hnno decimo septhno. '___ctionem luam in gente, quam elegi vojuil, miracutd '
Cum autem legalarii praedicli Riltanniam pefe- ostendit. Unde necesse est ut de eodem dono cmle^
rent, misit-post eos apostoiicus litleras, in quibus Sli. et limendo gaudeas et gaudendo pertimescas ;
quam studiosus erga salutein genlis noslrae fue- gaudeas videlicel, quia Angloruih anitnw per exieiiorq.
ril, aperte demonslral,-ita scribens ; miracula ad inieriorem gratiam periraliunlur; per-
Diteclissimo filjo ME(.LITOabbati GREGORICS, ser- timescas vero ne inler signa qum fiiirii infirmus qni- .
vus servorum Dei, mus prmsumptione se elevet, et unde foras in ho- .
Post discessionem congregationis nostrm, qum le- tiorem lollititr, inde per inanem gloriam inius cadatl:
cutn est, valie sumus sttspensi reddili, quia niltil de Meminisseclenim debemus quia disciputi cum gau-
prosperitate vestri ilineris audisse nos coniigit: Cunt dio a prwdicalione redeunies dum cmlesli Magistro
efgo Dominus omnipolens VPSad reverendissiiiiuin dicerenl : . Domine, in nOmine (110etiam daemo'"
vtrum fratrem nostrum Augusiinum episcopumper- niaTrobis subjecta sunt (Luc x). » Protinus audici
duxerit, diciie ei quid diu tnecum.de causa Anglo- rint: c Nolile gaudere super hoc, sed potius gau-
rtt-Mcogiians traclavi, videlicei quia fana idolorum dete.qtiia nomina veslra scripla sunt in rcelis
destrui ineudcm gente minhhe debeant; sedipsa, quw (ibid.). > In privala enim et leinporali imlitiq tiiei.i-
in iis sunl, idola deslruanlur, aqua benedicta fiat, 1) lem positerant, qiti de miraculis gaudebanl, sed de
in iisdem fanis aspergalur, aitaria construanturj privula ad communem, de temporqli ad mtefnani
reliquim componanlur. Quia si fana eadetn bem tmtiiiain revocuntur. Quibus dicitur-: . Iri hoc gau-
conslrucla sunl, necesseest ul acutiu dwmonumin dele, quia npinina veslra scripta sijnl iii ccolis, s
obsequiumveriDei debeant comniutafi, ,ut, dumgens Non enim otpnes electi niiracula fuciunt, sed iunun
ipsa eadem fana sua non videt deslrui, de cordeer- eorum nomiria hicmlo leneiitur ascripia. Veriiatis
roreni deponal, et Deuni verum cognoscehs et ado- enim discipulis esse gaudium non debei, nisi de eo
rans ad loca, qiiw consuevil, familiarius curral. Et bono, quod commune cumon.inibus hcibent,etiriquo
quia boves solent in sacrificio dwmbnum, niullos finem Imlilim non httbenl. Besiat itaque, frater
occidere, debet iis eliam liqc de fe aliqua solemnilas charissime, ttt inler eu qum, opeianie Dotnino, ex*
i>ntnutari,et die cledicralionisvel naUililiis sancto- leriris fucis, semper [al. super] le iriterius sublititer
rum marlyrum, quorum illic reliquim ponunlur, judices, ac subtilitei intelligus, et temetipstim quis
t.abernacula sibi circu easdem ecclesias, qum :ex fti- sis, el quanla sit in eadem gerile gratia, pfo citjus
nis comtimiulmsunl de ramis arborum faciant, et conveKioneeliam facieiidorum dona percepisiis ^s.v
reliqiosis covviviis sotemnitutein celebreni: Nec dia- gnontm : et si quundo ic Creaiori nostro seii. i»
HiT --,"' HENRICI ARCIIIDIACONIIIUNTINGDON. Sm
iitiijuam, siveper opera reminisceris deliqttisse, sem-- A lumus, quia, sicut in Scriptura sacra ex verbisDo-
peritwc ad memoriam revoces,ul surgenient cordiss mini omnipotenlis agnoschnus, prwsentis triundi ter-
gloriam memoria reatus premat, et quidquid de fa- miiius jam juxta e.sl, el sanclorutn regnum venltt-
ciendis signis acceperisvel accepisli,hmcnoii libi, sedi runl est, quod nullo _unquqmfine poleril iermhiari.
iUisdevutesdonala.proquorumtibisalutecollatasunl. . . Approphiquante autem eodem mundi termino mulla
-jEdelberlo quoque regi ims.it' papa Gregorius5 immirient, qttm anle non fuerunt, videiicetimmuta- .
"epistolam simul et dona in diversjs speciebus, utt tipnes aeris, terroresque decale, el rontra ordina-
teiiiporalibus doiiis exlolleret, queni graliae coele- tionem lemporum tempeslales, belta, fantes, peslilen-
stis iiiiineribus consignaYerat. tiw, terrm tnotusper loca. Qiimlainen non omniu no-
--Domino gloripsissimp atque prmcellentissimpfilio) stiis diebus venlura sunt, sed posl noslros clies om-
Vos itaquesi qitm ex iis evenire
WEDELBEP.TO. regi Ahglorum GREGORius^pisfioj.j.s. ' nia subsequentur.
Pfopter Iwc otnnipotens Deus bonos quosque ad in vestrn lerra cocjnoscetis,nutlo tnodo veslrutn ani-
populorum regimina perducii, ut per eos omnibus,i Hiuiii.perlurbetis, quiaidcirco hmc.signa de finesm-
quibus prmlaii fuerinl, dona piel.atis sum irripendal:' culi prmmiltuntttr, ut de miimabus hpstris de.beanius
quod in Anglorum gente factum cogiiovimus..Cui1 : .esse sollicili, de tnortis hofa suspecti, ut vehturo ju-
-•' vesira gloria idcirco est prwposita, ut per bonq qum- dicio :in bonis actibus inveniamur esse prmparati.
nbbisconcessasunl, etiam subjectw vobis .geniistt- Hmc nunc, gloriose fili, paucis locutns sum, ui cum
perhabeUeficiaprmstarentur. El ideo, gloriosefili,I~ Christiana fides in regho vesiro 'excreveril, noslra
eain, quani ..accepisli divinilus graliam, sollicita quoque ctpud vos locutio latior excrescat, et tahto
tnenle ctislodi, Ghrisiiunum fidem inpopulis libi sitb- plus loqui libeut, quanio se in menle'noslra guudia
dilis extendere feslina. Zelum reclitudinis tuw in1 : de geniis veslrm perfecta' conversione mttlliplicant.
eorutn conversione.multiplica, idolorum cultus inse- Parva xenia iransmisi, qum vqbis parva nou erunl,
!
qitere, fuiiorum mdificia everle, subdilprum tnoies el cum a vobis ex beati Petri aposloli benediclione
tiiaynu vitw mundiiiacxhpflandp, terrendo, itlandien-. fuerinl suscepla. Omnippiens itaque Deus in vo-,
4o, cprrigendo, boni pperis exemplp mousirandp wdi- bis graliam suatn,- quam ctepil, perficial, at-
•
.fica, ut. illum relribulorem invenias in cmlb, cujus que vilam vestram et hic per mulloruhi anito-
momen aique ..cognilionem dilalaveris in terr.a. Ipse rttm curricula exlendul, el yost loriga tempora
enimveslrw quoque glbrim nomen eiiam poslerisglo- ia cwleslisvos palrim cohgregationesuscipiul. Incolu-
'
riqsum reddetj pujus vos hbhorcm quwritis el serva- ntem esccellentiamveslram graliti superna -cushdittt.
iis :ih genlibus,: _Sic etenim.Conslanlinus quondmn' p. Dqla die decimo Kaieridurum- Julii; imperante
.piissimus.imperalor• Romanam rempubiicqm a per- domino noslro Mauricio Tiberio,piissiinp Augusio,
versis-idolerum cullibus, revocans omnipoterili Deo' duno decimonono, post cohsulatum ejusdem domini,
''•'- .
etDomhipiiqstr.o>JesuChristo secutn subdidit, iseque' :iaubêcimo:bcldvbj:indictibhequafia.:':-]i~
fuin-iubjeclis; populis, tota ad:enw mcnte converiii. AuguSlinus aulem iri fegia ciyilaleeeclesiani,
iinde factumestut >anliquoruni: principam.nomen1 qiiam Romauifideles Olim coiistflixerahl, iii-'sedcin
$uis. .virilie-laudibus mnceret; et ianto in opinione, sibl et successorihiis rsuis sacfavit iii iionhreni
quantd etiri bbnpopere, superaret prwcessoressuos. Salvaloris. Rex vero ecclesiam Pelfi et Paiiliacl
lit nuhc:iluque vestra gloria coghitiohem unhis Dei• orienlem civitatis cohstruxil et dicavit, in qiia ar-
Pairiset Filiiet Spiritus sctncti regibus acpopulis chiepiscopdrum et regura Cantiae poui corpjrapos-
tibimet subjectis feslinet infuiidere; ut et antiquPs sent. Cuius primus abbas Petrus presbyter fuit, qui
gentis sum teges lauclibus gc merilis iranseat, et-~ legatus Galliam inissus deroersus est in sinu maiis,
deler--- qui vocalur Arofleot, et-ab incolis loci ignob.iliifa-
quanlo in subjeclis suis elitim aliena peccala
-seri., et tttiitP etium depeccalis prppriis aiile pmni- ditiis sepulturae. Sed omiiipotens Deus, ut quaiis
potcnlis Dei terribile cxutnen securior . fiat. Beve- Kieriti fuerit deirioiislrarei, oi.iiiiinucle supia sepiii-
rendissimus frater nosler Augustinus episcopus in' ,pj cruin ejus lux coeleslis apparuit, donec aniinadver-
monasierii regida edbcius, sacrw Scripturw scienlia lentes viciiii'. qui vidcbant sanciiiiri fuisse v>>"-iiin,
repletus, bonis, auciore Deo, eperibus prmdilus,qiim- qui ibi fuisset sejiuilus, el invesiigantes uiide vel
'tjite vos admonei, libenler audile, devoieperagiie, qif.s esset, absfuleruiit corpiis, et in Bononia civi-
sludiose inmenioria reservale. Quia si vos eum in tale juxta hojioremtahto viro congruum in ecclesia
eb quod pro omnipptenli Deo. loquitur audierilis, i posuerunt.
... ideihomnipotens Detts huncpro vobis exoratiiehi ce- Sexcentesimo aniio gratiae transaclo, maguus
'lerias exaudiel. Si enim, quod absit ! verba ejus; papa Gregorius ad verani yilairi ..migi'3vit, aiino
_posiponilis,quandoeum omnipolens Deus poterilau- jiost liuiic quiiito, secundoPliocatis iropeiatoris auno.
'dire pro vobis, quem vos negligilis audire pio Deo ?1 Qhi genere Romaiius, ortu nobilis, divitiis abjectis
Votq igilurinenle cum eo vbsiiifervore fidei stringiiei irionacliicariielcgit vitain. Postea verO de rnoua-
lalqrie riisum illius virlule, qiinm vobis diviniius: stcrio absti-actus, Constanlinopolim apociisiaiius a
iribuil, adjuvate, ul r-egnisui vosipse facialesse par- Felici papa direclus esl, ubi Moralin Job inchoavit,-
ticipes, cujus -vosfidemin regno vesirb recipi faci- quae postea papa perfecil. Ubi etiam Eutvcliii [«(.
isst cusiodifi. Prtvlerea scirc vestram gloricunvo- Eulicii jhauesiro, -praesenteiiiiperalorepdaroiiavit;
Si9 _ HISTORIA ANGLQRUM.— LiB. -III. ; SS^
composuit etiam Hbrum egregiura, qui vocaliir A \ -Qui tameh innumeris vivit ubique bonis.
veriit
Pastorqlis, Hbrosque Dialogorum iv aiHomilias XL, Ariglos ad Cltristumseminapietate magistra,
Mutiiplicans fidei gentenova.
primaniqueet ulliniaro Ezecliiclis parlem exposuit, Sic consid domini fucltts Iwlure, Gregori :
quamvis orrinis juventutis suae leropofe, visceruin Namquelriumplialisjumtibilaurusadest.
4oloribus elstomachi imbeeillitale_.etleiilisquiclem, Ordinavit aulem Augu.sliuus Jusluni inipsa Cantia:
sed (amen continuis febribus cruciafetur. II-Cc,. episcopum in civitate Dorubrevi,-quam Angli aquo-
qaidem de immprtali ejus sunt dicla ingenioVquod dani principe Rof Rofeceslriam voca.il; in qua rex
nec tanio corporis poluit dolore restrhigt, Naro alii Edelbert aposloli Andreae ecclesiam fecit, factam-
quidem pontifices ecclesiisornandis operamdabant; _ que terfitoriis ac possessioiiibus dilavil; distal
bicautem omnia pauperibus dispergehal,ut illud beati autem "^ Dorovernensi milliariis viginti quaiuor.
Job dicere pojset : Auris audiens beatificavit tne, el Pertractatuin est igitur quo modo rex el poptiius
ocidus~videnslestimonium reddebat tnihi, quod Ube- Canliae ad fidem Christi sunt coiiversi.T .
rarem pqupereiri vociferantein, et pupillum , cui tion Secunda pars incipit, qua aperilur quo moclo
esset adjutor, Benedictio pcrituU super me veniebat, rexet pojrolusEstserae, idest orienlalium Saxpnum,
el cor vidum cbnsoluuis sum ; just.lia iiidulMSsum, verburo Dei susceperint. Misil narnque Auguslinus
el vesiivi mesicut vestimenlo -et diademale judicio: ' ad eos virum perfectum et probatui.h evaiige-liy.areV"
tneo. Qculus fui ctEcp,,et pesclaudq;,.paler:.efuin,, -.. Mellitum scilicet. Orienlales auttSni Saxpii'e_i;Tafhesi;
pauperitm, el.cqusam, quqm nestieham^Mligenikr :. diiimuntutva.Gaulia : quorunvhieUlopolisLbiitJKiiia
sime investigabain. Cpiilerebctniqivias Aniquu.et d? -:,vihuliorajHii-emporium ; populowim toTfa iiiiiiiique'
dentUus ejus auferebam prwdum (Job xix). El paulo:-: venieiiiium esl. Ibi tunctemporis Sebeilus iiepos:
post : Sihegavi, inquit, quod volebahl pauperes, et ;. JSdelberti sub eo lahien regnabat, qui oiriiiibusf iit
oculos vidum exspectare feci; si comedi bucccllum , sujira dictum est, usque ad Humbfatn initiefahat.-
tneam solus, einon comedil pupillus ex ea; quia tib Re igilur bene prosperata et rege Sebertp et pojiuls -
iiifantia crevit mecum miseratio, el de utero tnalris ad fitlemconverso fecit rex Edelbertusih Loiiclonia
mem egressa esi mecum (Jab xxxr). Fecit autewi.! ecclesiam Pauli ;ad sedem episcopi, Jhuftisqtie pi"B-'
iirter alia heatiis papa .super.corppra apostoloriifc?!; ;.. diis dotavit,-in,qua videlicet Mellilus digne pontifex
Petii et Pauli missas celebrari; _iii ipsa vero niis- ; conslilutus esi.; :
-sari.ini"celebratione tria verba maxiriiae perfeclioRis . ; Al Augustinus adjulorio usus iEdelberti regis
adjecil : Diesque twslrpt in tua pace disppnas, ., curo Mellilo episcopo Cl Justo convocavit ad suum
ab mterna damnaiione nos er.ipi; el in eleclorum luo- r. coilOquiunicpiscopos sive doctores maximae et jiror
mmjubeas grege numerari. Dieitur auteiri, ut ait: xiinae B itonum provincise, ilr loco, ubi irsque ho-
Beda, quod vir Dei praedictus, die quodam.Roroae «ie lingua Angiorum Augusliiies ac, idest j-obuf
in iriercaluram profeclus juveiies Aiiglorum viderit . Augiisliiii, "iiiconfuiio Wicciorum (al. Pictorum) et
corpore et Yiiltu capillisque valde venustos, Qu»s occideniailium Saxoiium appellatur. Cumque de cc-
eum de J3ri.aiii.ia veiiisse el paganos esse oognovis-..;. lebralione Paschm coritra Scbtos et Pictos ceriarct,
sei, suspirans, iiiquit; Heu proh dolorl quod laiii et illi inviclissimm ralioni assentire nbllent, asser^
lucidi vuitus homiues teiiebranim auclor pnssidei! tionem stlath confinnavii ceecoAriglico in commune
IntericigavUergo quodessetvocabulum gehUs illius, -. qdduclo ad sariandum, ex cbrivenlionead alteruirw
responsuro est, quod Angli vocarentur. At ille; . parlis jconfifmalionem. Qtiehi ctltn ponlifices eortitn
cBene, inquit; iia:n et angeiicaro faeiem habent, et'-:: citrare non pbssent, fieclens genud Augustinus
iales angelor.um iri coelis decet esse coliaeredes. > coram onvnikts ad iliuminationem lolius geniis
<Juod habet prpvincia riomen ipsa de qua isti surrt cwcumitiuminami; Xunc Britanni el Scoti peientes-
•allati? responsum est, quod Deiri yocarentur Mdem, inducias aquodam.qui videbatur iis prudeirs etre-
^roviuciales. At ille : « Behe, iiiquit, Deiri, de Ira ligiosus esse, consilium peiiere quid agendum esset.
eruti, el ad misericordiam Christi vocali. i Rex DQuibus _ ille dixit: <Si servus Bei est, asswilite ei.f
prpvjiiciie illi.us qtio modo appeliatur ? responsum -Atili : tiJ.ndc hocpoterimus dignoscefe?>Tiim.ille:.
*sl, quod- Aue diceretur. At ille. alhtdens ad noiiien -': < .Si initis est elliiihiilis Corde,sefvus Dei videfur
Ail, i Alleluia &Alaudem GTeatorisin illis paiTibus . essc. ) At illi conlra : < .Quomodo ulfujii liuhiilis':,
«portet caniari.i Accedens igilur adpoiitilicem Ro- . sit poterimus scire. i Quibus ille : « Si vobis as-
niauum '(uo_iduiii enim erat ppntifes factus), iega- : surrexeril liumilisTiabealuf ; siautem, cuhi piiires
Jionem praedicandi iis pe(iit_:quod cum Tiiipetrare ., niimero sitis, assurgefe spreverit et vds spernite
sioiijiosset, mox ut ipse,ponlUex faclus est, per.aIi.os,i illum.v.Cum ergb convciiissent, et Augustinus Ro-
OJJUSdiu "desideratuin perfecil..Sepulliis est auleili.:; . maiio more in sella residens iis non. assufrexisset,
ii. ecclesia Beati.Pelri apostoli aiite,sacrariura uhi'.; ^bjurgantes et tdiscbrdantesabiete. Qulbus Ahgii-
est epitaphinm hujusnibdi : . siinus praedixit quia, si pacem' cuifi ffatfibus acci-:
Siscipe terra tnq corpus de corpore sutnplum,- , pere nollerit, belUimcum boslibus forent aeceptiiri,
Beddere quodialeas, vivipcanle Deb.
tiitrn ie.hi uii , ! -et si nalioiii Anglorum noluissent vinm vilae jifsedi-
i"
Spiriltts pelil, jura itocebunt,
Ctti lilw ulicriris ritars triagis ipsa via esl. - . «are,- per horuiii nianus ullionem, esseni moitis
Pirwsuiis lioc suiniiu d mdutiiitr mcmbru scvulcw Dassuri. Ou:i.diia ocr.oiiiiiia, ut urfedixrrau divijjo
&ii IIENRICI ARCIIIDIACONIIIUNTINGDON. 8S2"
judicio ageute, patratum est. Siquidein post, ipse A-auxit,
/ non soluro noyae Ecclesiae Anglorum'curam ;
de quo cliximus , -rex Anglorum Edelfrid ferus, ger.ens, sed etiara veterum Rritonum et Scotoruro,-
collecto grandi exercitu ad eivitatem legionumy-- qrii in obsefYatione paschae errabant. Quibus et
quae a gente Anglorurii Leeg-Cestfe vocatur, a epistolainiiiisifr cujushoc principium est f
Rritohibus autem rectius 'Eaeflegion appellatur, Doininis .frutribus chqrissimis, episcopis vel abbati-
niaximam gentis perfidae stragem dedit. Chmque btts per universam Scoliam, LAURENTIUS , MELLITUS
hello "acturu.svideret sacerdotes eorum, qui ad exo->> el JUSTUS episcopi; servi servorutn Dei.
raridutri Deiiih prp iriilitebelloagenteconveneraiit, Dtim rios sedes apostolica mpre SUPsicul in uni- _
seorsumih tuliori loco.consistere; sciseitabalur qui verso orbe terrarutn ht his occiduis pafiibus "ad prw-
essent bi, quidve actari illuc conYenissent. Eratit dicandttm t/entibus paganfs, diriyeret, atqrie tnhane
aiilem plurimi eorum de inoiiasterip Bangor [al. insuiam cantigit iiiirpisse, ahiequam cpgnbsceremus,
Brancor], in quo lariius feftur fuisse nuiherus mo- credentes qriodjiixta morem uhiversaiis Ecctesim in—
nachprum , ut, cum in septem portiones esset cum grederenliir , in ntagria reverenlia sanctiiaiis iam
pfa.posi.tis sibi recl.ofibifs monastefium diY.isum, Brilohes quam Scoios venefati sumus. Sed cognosceif* .
liulla liaruni pflrlio minus qtiain treceiitoslromines tes Britbnes, Scotos metiores prilaishnus. Scoios vero
habefet: qui omnes de labofe manuum suarum B ' per Daganttm episcopum et Cotumbanuih abbatem
vivere solebant.TIorunl ergo plurimi ad memoratam niliil discrepare a Britonibus in eorv.niconvefsatione
ttciem peracto triduano jej"uniP cum aliis orandi didicimus. Natn Daganus episcopus ad_nos veniens
causa conveiierunt, habentes defensorem nomine non solum cibuni nobiscum, sed nec in eodem hbspi-
lUocmailum , qui eos intentos precibus a barbaro- tio, quo vescebqmur, sumere voluit.'
rum gladiis protegefet. Quorum causam advehtus Mellitus, eptscopus Londoniae, Romam profectus
cuin intellexisset rex Edelfridus, ait: « Ergo si ad- cohcilio Bonifacii papae interfuit, iri quo davita et
Ycrsum nos ad dominum suffmclainant, profecto et quiete monachoruni fractayif. Hic esf Bonifacius
ipsiquamvis arma noii feraiit, coiitra nos ptighant quartus a Gregorio papa, qui templum Panlbeon a
qui adversis nos imprecaiiouibns persequuntur. Phocate imperatore impetravit, quodin hoiiorem .
Jtaque in hos prinium arma verfi jubet, et sic cae- onihium sanctorum dedicavit.
teras nefandae militiae copias non sine magno exef- Edelbertus rex obiit sexcentesimo sexto decirno
citus sui damno delevit. Exstincfos in ea pugna aririo gratiae, qui regnaverat LVIarmis, et sepultus
iertur de iis qui atl orandum '.venerant, viros circi- cst iri ecclesia praedicta Petri et Pauli. Hie ,vir
ter mille ducentos, et solum quiriquaginla fuga.esse maximus et eximius inter caetera bona genti suae
lapsos. Brocmail adprimum hostium adyenlum cum C ^ decreta j'uiliciorum scripsrt. At vero posl morlero
siiis lefga verleiis, eps , quos defendei-e debuerat,- Edelberti, Edbald filius ejusiiifidelis uxorem patris
liierroes ac nudos ferientibus gladiis reliquit.: Sic- duxit.: unde multi ad priorem vomitum redicrtint;
.ijde compleluin esf praesagium sancti pontificis Au- rex tamen crebra mentis vesani.i punlehatur. Rex
gustini, quamvis ipso jam multo aiite tempore ad aulem ofientalium Saxonuiri defuncUis tres filios
coelcsiia regna sublalo, ut etiam teniporalis inter- paganos haeredes regni reliquit. Qiii cum essenf
iius ultionem serilirent perfidi, quod oblata sibi per- idolplatrae, derisorie dicebant episcopo irr missarum
pelnae salutis Coiisilia spreverurit. solemniis : « Quare non et nobis panem nitidum
, Defuiiclus est auiem Deo dilectus Auguslinus, porrigis, quem palri iioslro dabas, et adhuc populo
ft sepulttis est foras juxta ecciesiam Petri.etPauli, donas? > Quibus ille respohTebat : c Si yaltis ablui
quia tiecdum perfecla erat nec dedicata. Ut vero fonte illo salutari, quo paler vester ablutus est,
iledicala est, a successore ej*usLaiirenlio, in por- polestis eliam panis saricti, cujus ille parlicipabat,
Tieu illus aquilouali de'ccnlo_rtranslaius est, in qua esse iiarticipes; sin autem.Iavacrum vitae contem-
nrchiepiscojJoriim omiiium corpora usque ad Theo- niiis, nullatenus valelis paiiein vitae percipere. » At •
(lorum sepulta sunt : nam-plura porticus capere . illi : e Noiumus,Tiiquiunt, fontem illuro intrare,
:•!:e.iu'ivit. Scriptum vero est in tumba sancti epita- ijuia illo nee opus nos habere novimus, sed tamen
jiliium hujusmodi : Hie requiescit domhtus Augusti- paiie iilo reflci volumus. i Ciimque diligenter ac ;
;nns"Dorovefnemis archiepiscopus primus, qui olim s»pe ab illo essent adraoniti, nequaquaro ita fieri
Ituc a beato Gregorip Bomanm ufbis pontifice dire- posse, ut absquepurgatione sacrosaiicta quis obla-
clus, et a Deo opertitiorie niiracutoruih suffultus, tioni sacrosanclaecominunicet, ad ultimum furore
Edelbertum regemac genfemillius ubidoloritm cultii comiiioti, aiebant: «-Si non-vis asseniire nobis in
ad Christi fidem pefduxit, et, completis in ptice diebus tam facili causa, quam jietimtis, non poteris jam iu
. officii sni; defunctus esl seplimo KalendasJunii,eb- nOstra provincia demorari. i Et expulerunt eurii, ac
''
:.demr.e'geregnaiitei ''' de suo regno curo suis abire jusserunt. Qui expul-
Laurehtium vero adbuc vivens ordiiiavefat Au- ; sus inde vertit Canliam tfactalurus CUIE'Laureiilio
•giistinus iri archiepiscbpum, exeroplo beati Peffi, :- et Justo-coepiscopis, quid in his agendum esset. De-
qui Cleriientem siniiliter "ordiriavefat,:ne se defuii- cretumque csf coramuiii consilio quod satius.esset
cio status Ecclesiaelum nidis, vel ad lforam pastofe ut omnes Tn patriam redeunles iibera menteibi
deslitutus vacillafet. Qui sfferiuifer lidem fundalam Domino deservirenl, quam irtter rebelles fidei-bar-
— LIB. III. ; '
855 HISTORLi ANGLORJLJM. 8S*$
haros sine fractu re3iderent.,- Discessere, itaqiie A""e' A" indubiittlw fidei crcdulilatem fratermtqs vesiraper-
pf iriii MeHilus el Juslus atque ad partes GalliaeTe-; '• - diiiceriu Paliium'ilaijue perprmseniiuhi latorem fra-
'
cessere, ibi fiiiem rerurii exspectare' _disponent-_s.. terniiuli iumdixeririiris; qiio videlicel insttcrosunctis
Sed norrpbst niullo lenipore feges, qui praecpiiem': celebrandis mysteriis utendi liceritiam:ihiperuvihitis;
a se vefitatis expuleriiiit, daemoiiiacis culfibus ini- cbhcedentescliath libi ordihalibnes episcoporum, exi-
piihe rion sefviebant, Nam egressi 'coulra geiitem genle oppbrlunitate, dohiini prwvehienicmisericordia^
Geyissorum in pra.lium omries pariter uuni suairii- celebrare, ila ui Ghfisli Evarigetiumpluriinoruin ari-
litia corruerunt. Rec licet aucloribus perditis exefr ;nimtiaiiorie. iii omnibiis gehlibus, qum necdum cbti-
citatum ad scelera "vulgus poluit recofrigi, atque versw sunt, dilqteturl Deits le ihcoluhtehi cusibditil, :
ad siniplieitatam fidei el chariiatis, quae estin Cliri- diieclissime fratei\: • '- '•
_ sto, rcvpcari. Cum vero et Laufentius Meliitum''; Tenia pafs iricipit de conversione Nofdliuriibio-' -
!
Justumque seculufus, ac Britanriiam "esset-relictif- rhm, id est eprumqui ad aquiloiiem Huinbfae flu-
rqs, jussii ipsa nocte sibi in ecclesia beatofum ; niliiis plagam inliabitaiit. Rex vero eofuin' Edvvinus ;
aposlolofuni Pelri et Pauli, de quaTrequeutef jaib"' --laiila potestate lerreni'cre.erat imperii, u't (quod
-liximus, slralum parari. In quo cum postmiillas ; neroo Anglprum ante eum)'oriiriis Biitanriiaefines
-
prcces ac laCfymas ad DPniiiiurii pro statu Ecclesiae aceiperet, et oniries provinciaei quas vel Ahgli vfi
fusas ad qulescendum membra pbsuisset, a.que.'._"' BVitones liiAitabant, sub ditiohe eiuiesseiitiQui».
obdorniisset, -apparult ei heatissimus aposloiofurh; : et Mevauias insQias imperio subjugavil Artgloruin :;:
princeps, el multo illum lempOre se.cfeto noclis fla-. quarum piior, quae ad auslriim eslvet sifu ampliof-
gdlis arctioribus afficiens, sciscilaibatiif apostolica-.,. ci TrUguni provenlii atque uberlale felicior, non'-
dislriciione : Quare gregem, quetn sibi ipse credide- gentafum sexagiiita familiarhm mBiisuram; secundas
ral, relinquerel ?' veicui pasiorum "oves Christi in.:.. tvecentafum et rilira spalium(eiiel.Rexault.milie;-
iriedio luporuin posilas fiigiens ipse dhnilteret? Ans' filiain EJelberti fegis Edelburgam Chrisiiaiiain pa--'
mei, inquit, oblilus es exempli, qui pro pqrvulis,qubs ' giinus duxerat: quae alio nomihe vocabatuf Tafe..'
miliiin jridicium sum dileclibnis cpmmendavefat, vin-_ -' ' Ctiin qua venit Paiiiiniis utibi praedicaret, adhoc-
cuiaj verbera, carceres, affticliohes, ipsam pqstrenio> ofdiualiis episcopus a Juslo archfppiscbpo. Aruioj
srierlem, tnorlem quierii oucis ab ihfidelibus et iiiimi-:'. aulero sequentevenit quidain sicafius noriiini. Eti---
cisChrktiipsecurii Chrtsto cprpnutidus pertuii Mlis>; nier missus a rege 'Weslsefe Chilclielitio ut regem,-
adraonitus Laurentius, mox regi omiiia; reievayit. Edwinum interficerct. "Quisiniulahs legatioiiehi do>
Rex autem nimio teriore perlerrilus, abdicato nont mirii sui, cucurrit in regem cuin sica blcipiti foxi-
*-
legitinio connubio, baptizalus esi;.mitlensque adI cata, juxta amnem Dprveiicioiiem.Qupd videns Lilla;
Gallias revoeavit Mellitum et Justurh. Juslurh Ro-J ':' regius miiiister intefporieiis'se ictui frahslixus est,;
verrses receperunt. Mdlilunr LbridOnienses abjece-'; -; et eodem ictu rex paruroper' vuhieratiis est, iriteiv
iunt, iilololatiis magis poiitificibus sefvire gauden-.--'; fectoque alio equite sicariiis ille gladiis caesus est.'
ies. Rex autem Edhald iion erat taiitae potesfalis;,, Eadem nocte pepefit regina- liliarn homiiie Eiriflat:
quartiaepa_er,uliisi-ivU;sresiituerepossetepiscopum. .* [al. Eaiilleil]. Cumque rex gratias iridediis agefej,
. Edbaldi regis temjiofe obiit Laurehtius cuiMelli- -.. dixitPauIiiius quod precibus suis ajiud Deuriiobli--
liis Londonierisis episcopus suecessit. Ipse igitiir Ctt niieril,: ul regiiia illam patreret absque dolbfe. Gii-
Justus Roffeiisisepiscopus cuni riiagno labore Eccle- jus verbis deleclalusfex proiiiisit se' Christo' sefvi-
siam Aiigioiumregebaril.EralautemMelliluspodagfi- - tufum si vicloriam donaret ei'advefsus Cbicliel-
cns, sed menlis gressibus samis, carne iiobilis,.sed'l', muro, et iHpigmis proriiissiPnis ihiplendse filiain
liieiite nobilior. Vnum aulem virlutis ejus opus esti: stiani baptizari jussif: Qtiie cum undecim de fairiiliU
qitod ftanimis urbem coiisumentibus ipse se ferripb- ? ejus bajitizata esl. Rexauterii, superalo Ciiichelinc;,:
:yiaih jussit,ji'slathn orarido deslruxit flamfriarhm».' et hostibus sviisaut occisis aut iiideditioiiem fcce-
iiripetus. Jusths, ROvensis episcopus, Mellito 'quilf--'"jj-plls,.
j curu victor redife( i"n"patriani, fipri siatim;
'
qtieaiiiiisarcIiiepisCoposueeessiiXuifioriifaciuspapa Christiaiius effectus est; sed saepe soius, saepe cuiii
suecessorDeusdedif misrt etpalliumcuiii hislitteiis":: aliis, ralioiie• fidei audila,-quid agefCt disculiebat
Diieciisshho fralri JUSTO,RONIFACIUS. :'~- viriialura sagacissimus. ::<"'.i-,;v=p*-
Qhatri devote quamque vigilanter pfo Chrisli Evan- Boriifacius"efgo papa exhOrtfltoiias adiiidierifi
gelio elaboraveril veslra fralernitds, noh soluth epi--: lifteras ei riiisit. Misit et inuriera; de quibus 'in
slolm directm a vobis tenbr, itho iiidulta desupef' r' line' epistolae riieniinit his yefbis : Pfmierea bene-
opefi vestrp perfeclip indicavii. Nec eiiim bmriipo--' diiiioriem proteclorisvestri beaiiPetriaposiolbruhi:
teris Deus aul sui iiomints sacrameriluiri: aulvesiri'*'"''pUhcipis vobis'direxirixus, id esi camisiaihcuhi br- •
'Jqbbris friiclum deseruit, drittt ipse pmdicaioribus's; riaiura iit ctufo uharii,el> Imnamdhcifiqnamimaih,'
Evarigelii fideliler fepromisit :'« Ecce ego vObiscum l qtibd peihnris ut eo benighiltitisdnimb glotiti vestra.}
. suin omhibhs diebus: usque ;ad 'coiisuinmalipiieiii; 1 suseipitit, qiio atiobis rioscitur destinaiuni. ::":.<
sseciili'-(lfaltli."%H\m). i Susceplis nainque apieibuss iEdeliiurgae tjupqiie reginae misitiitteras -et rtiu.^
fiiii noslri Eilbaldi regis, repeUmusquanlustiefi elo--- iiefa, de cjuibus infiue epistoiae ;sicait: Prxierea^
- quii ef-udiiwne ejus unimtim ctdverm conversatiostis _ bchecticlibnem.prolccl.oris .vcslri bcali.Petri. uposlo-i
S53 liiiNRici ARciiibiACONi HtiNtiNGDO^ Mi
bruin principis vbbis direSimus, id est, pectinem n A ipso quidem tempore, quoiiltus est, bieniis tein-
eburheum quralttm, _et speculum argehieum; quod d pestate non tangilur, sed lamen parvissimo spalio.
pelitriusut eo benignitalis animb veslrq glbria susci-;- -serenilalis ad momentum excurso, in hiememinox
piat,quo a nobisrioscituf destinalunii - de hieme; regrediens oculis tuis elahltuf. Ka haee
Paulirius autem Spirilussarictusoraculum reve'- !- vila hominura ad modicum apparet; quid aulem
Iayit regi Edwirio quondam osfensum Iibe modo.. sequatur quidve .praccesserit,- profsus ignofamus _
Giiiri EdeifiidO ilium persequente, qui ante eumii uhde si Iiaec nova doetrirta certius aliquid attulit,
feghavjfj pfofugus apud fegerri .Redyi-aldummora-. mefito sequenda esse videretur. i His similia cum
fetiir, cognovit per quemdamamicum suuhi Red- eiiam csetefi dicerenl, adjecit Coifl ,-..quod vellef.
vyaldum eorruptiim muneribus fegis Edelfridi.eumi. ipsum Paulinum audire de Deo dicentem. Qtto
interficere velle, promisitque se a provincia illa! auditp, exclamavit se et alios pehitus errasse, fi-
eum educturumj si vellet : ciii Edvyinus : « Quo> demque Christi se suscepturps orones pariler pro-
hunc fugiairi, qui per omnes ;Britarinia3*prpyineias s miserunt. Coifirautem pontifex aecepio equo emis-
tot afinis hosliiitri insidiars vitavilSi abtem meriI sdrip a fegej chm pontificem idoiorum noh lrceret
tipOrtef, malo ut hic mejinterliciat quam ignobilior. >. nisisuper equam equilarej arreptoque gladio et
His dictis,- remansit solus, diimque menlis angori-^ iancea, quodetiam npn licebat,- yidentibus cuiictis
btts ef caecc. cafpitur igne, vidit iritempesto nociis; suceendU et destruxit, quas ipse sacraYerat aras.
fcilerilio hominem ineognifuin. dicentem sibi : i.Ke» Ostenditur autem locus ille quondam idolorum
formides, seio ehim caus-tmtrislitia. tuae : qiiid1 nonlonge ab Eboraco ad orientem ultra amnem
auteni dsres ei qui bac te absplveret, ct Redyvaldo > Uorvencipiieini id est Derewent,. et yocatur hodie
fegi suaderet ritte amarCl? » Qui cuiri responderet,.,. ''Godmundharii [a/. Godmundihgeham.]
«Omnia qUisepo'ssem,;.»aujecitille; '« quid si etiariii- igitufvbgptizatus est Tex Ettwihus .die sahcfd
et.te "regem fultifum poteritipreiri ;pripribi.s>e\- - 'Pasciiae el rouiti-ciirii eo iri ecclesia SanctiPetfij
Siinciis hostibiis vCre proniillat?- respondeiiie Ed-. quam ipse de ligno conslruxerat sedem episcopa-
Tvinoutpriiis, adjecititerum : «Quid sl ismeliorem t tus Paulinb. Mox autem majorem Iriccepitlapideam,
Yiam yitae libi ostenderit quam aliquis pareriiumi quam postea perfecit Oswald : haptizati suntetiam
thorutii iiabuerit, obtemperabisneei ?» Promit- Ofrid etEadfrid fllii regis EdWini, qui anibo ei
tcnte hoe Edwirio ftrmissime; subdidit ille, impo- exsuli riati sunt de Quenburga, filia regis Cearli
hens ;manus capiti ejus : i Cum ergo hoc tibi.i • Mereiorum; baptizati sunt temppre sequentiet li-"
signuiri advenerU, ; menienio !lnijus temporis et: ..ft befl ejusdeEdilburga regina pfpgenili,- quoruhi
teefriiohisv;},Quo dietp repentejdispaftlit.ut intelli- -, duo adlmo albati mortui sunt, et Eboraci iri ec-
geref Tioh lioroinem esse sed spiritum. Et Cum re* clesia sepulti. Tanta aulem fertuf lunc fuisse ver-
gius juvenis ;Solus adliuc ibidem sederel, praefatus,.: boruin Scles ac desiderium lavacri salutafis gentis
tsjusarriicus venitel ait 1 « Surge liilariSj mutatum Nordhumbroruro, ut quodBiii temppre Paiilinus
est COrfegis, eorisilioque reginae fidem suam tibi Yehiehs ciiro rege et feginff in regiam villam, quae
disposuit servare. J Quid plura ? Redwaldus, congre- vocahalur Adgebzin, triginta sex diebus ibidem cum '
gatP exercitu, Edeifridiirii sibi occurrentem occidit iis catechizai.di ethapiizandi offieiodeditus morai-
Sn finibus SiercioTum ad orientalem plagam amnis--'' retur. Ih provincia Berniciorum baptizabat in 'ffu-"
qulvocaiur IdlCi Ibi tum &\\\i& RedWaidi nomine vio Gleni, juxta Ipcum, qui vocatur Melroin ;in
llainer occisu.sest, WcsicEd vvirtusregno Nofdbum- provincia vero Deirorum in fluyio Sv?alej:o/. Swal*
hrorum ppiitus est. Crim auterii Paulirius boc pra- na], quj-yiciirii Cataraciam praiteffluit. .
crilurii f egi dixissetj imponehsLmftnum capili ejus, Paulhius etiam converlit pfoyinciam Lindissae,
Jirocidere volentem ad pedei.;ejus;teVavUi- quae est ad meridianam ripain Humhfae Iluminis,
Rex igitur ad fidem promptuSjUt lucraretur suoss . priusquam prajfecluin Lindocolinae civi.atis cui
sciscilabafur quid eis vidcretur. Cui€oifi poniifex..." nomen Bjecca cum dombsua convertrt, in qua ci-
hil :'< Nemo studiosius servivit diis qiiam ego ad yitaleecclestarn egregiioperis fecit, et in ea Hono:-
lucrum Teffeiium. Slufti. aufem sunt, qui majora .-' rium consecravit archiepiscpputo.'Cuj'us tecto yel
heneficia recepeninti unde nil Yalefe deos probavi, longa incuria veihosttli roanudejecto parieles hac-
'Tum âlitis optimavum regis siiiididit, talls hiihi vi- 1: tenus stafe yideiitur. tJrbs auteiri;l_in'.plii:i8e,;qut_j'
detiir, fex,. yita bijmirium pfa_sehs iif terfis ad ;tuiic Lindocoliiia vocabatur, et proviiicia Lindissa.
comparatibnenl ejûs^quod hobis incertum est fem- , ei adjacens, quae circumquaqueclaudit velfluviis,
poris/qualecum te residente afi ca.nam cum du- vel paludibHS, yel raari, ad Mercirfiregnum perti'?
teibus; ac ministristuis.tempofe hruroaii, accehsp riet. VtJi-bsauiem illa et situ splendida est, £tpro-.
quidem focoih medio et calido.eitecto ceenaculo, yincia rerufn Thultarum locuples; undequidam :
furentibus .jtutem fofis per oinnia thrbinibus liie- JJrbs in cotle sitd est, et cotiis vefgif,ad anstrufri.
hialiunV r pluyiaTUm yel nivium. adveniens uuhs ] Narravit abbas de Pearlaneu se' yidisse seniorem
Jiasser domum cifissime pervolayeril; qui^ ciim a Paulirio baptizatuni cuni caetera turba cpram
pcr uhhiil ostiuftrrihgrediehs mox-jiCr aliud exieritj- ; fcge Edwino in (luvio Trenta juxta civitatem,. quae
"
SST MlST<3RlAANGLOfttlM. — LIB. ilt. 8§8
luiicFirigecester [a/, -iîovVlfingacestre],vocabatur.. A dia suis famulis dignatur bonbrutri mitnera ptaro-
iJe.dujus effrgie dieebat quod esset Yirlongae sla--- gare-, illtid eliam. clemeiiler coilala sum pieiatis
turae, paululum incurviis, nigro capilio, facie ma-- muhificenliti Iribuit, quoties pet fratetnos affectus
ciienta, naso adunco pertenui, veneraibilis simuL Y ' unanimem dileciionem quadam eontemplalione alte-
'
et terribiiis aspeclu. . • rius aspeciibus reprmseniul, prb quibus majeslaii ejus
Honofius autem papa misit.accenspfias regi £d-- gratias ihdesihenlet absolviihus, eumquevdtis stippti-
•ffino lilteras his audilis. Quarum postremam par- cibus iSSofariiris,ui vestram dilectioneni"iii prtedica-
tem necessarium duxi apponere, quae scilicet Dei- tione Evarigelii etaboraniem el fruclificuhtem, sequen-*
agendis ttrchiepiscoporum Angiim iractat' distiriclei tetnqueinagislri ei capilissiii GregbUisancli regulam,
per haee verba : Vrmdicaloris vestri dotnini meii perpetita stabilitale confirriiet, el ad augmehtuih
upp$tolicm memorim Gregofii frequenter lectione s Ecclesim poliora pet vos suscilet incrementa, ut
occiipaii prce oculis affectum doclrinmipsius, quemt fideel Opere,in tiihbre Dei tt charitate veslra acqui-
pto vestfis ahimabus libenter exercuil liabetole, qua- sitio decessorumque vestrprum ,- qum per domini
tenus ejus oratio el regnum veslrum populumqueau-- Gregorii exordiunt pulltdat, convalescerido amplius-
geat, et vos bmnipolenli Deoirreprehensibilesreprm- extendalur; utipsavos Dotninici eloqiiii promissa hi '
sentel. Eavero, qum ariobis pro veslris sacerdolibus' s"P futuro respicianl,vesque vexilla ad mlernam festivi-
ordinahdu sperastis, hmc pro.fidei vestrie sincetiiaie,, taiem evpcet: lYeiiiife ad ihe, onihes qui laboratiset!
qum nobis mullhnodarelaiiPne pet prmsenlium pprla-- oiieraliesiis,etegoreficiamvos(JI/n///i:xi);>cti.en(Hi;
tpres laudabiliter insiririala est, graluito ahimoretri- -- i Euge, serve bone et fidelis; quia siuper pauca fuisli
buere ulla siiie dilatibneprbvidemus; et duo palliai fidelis,1supef iriuUa teconslituarii,intiaingaudium
ulrprumque metropblitunoriim, id est, Honorio et. [ Doriiinitui(3/n!(/i. xxY_)>:El nos'quidein,frtiires cha-
Pauliiio direxifrius;Ut dum quis eorumde hoc smcidb) rissimi,hmc vobis pro mlerntichurilute exhorlationis
ad auclprem suum fuerit accersilits, in loco ipsiuss verbdprotriitlentes,qumrkrsuspro ecclesiqruriivestrc*
alterum episcbpume& fiac nostfa auctoriiatedebedtt ' rumprivilegiiscongruere possecorispichhus; noridesi^-
subrogare. Qupd quidem lam pro: veslrw chtiritatisj stimus inipertire, etinmjuxlapelilionemvesiramquant
'
affeciu, quatri pro lanlarum piovinciarum spatio, fiiibriim nostrorufri reguni vobis prmsenti nbslru prm-
qum intef nos et vos esse ntiscuntur, sumus invilaiii cepiiohev'icebehti Peiti aposiotbtuniptiricipis auclo*
tohcedere,. ul iri qmnibus devotiom veslfm noslrumi ritaiemirilmimus,pl,quarid6iiriuriievb'bis diviridad se
cphcursum juxla tiesideria veslra prwberemus. In- jusserit evocari, is,qui superstes fueril,alterittfuin in
columem.excellentiam vestramsupernqgralia custo* P ( loco defuhcti debeat: episcppum Ptdintite^ Ptb qua
"';'-'; ~ ' -
diat. -.-;-" etiam resihgula vestrm dileelioni pailid pro eadem
XJuarla pars ihcipit de conYersione Anglorumi otdinatione celebtarida diteximus, uipct nositm
orientalium. QtiOrurii;rex Erpwaldus, filiusRed- - ptteceptionis duclotilaiem possilis DeP placilam ot-:
^valdi regis, hortatu Edwini regis sibl amicissimii dinaliohem efficete. Quitiul hoc vobis concedetemus;:
Hdem suscepit. Et quidein pater ejus Redwaldusi . ionga lettutum niatisque inlervaila, qum intef IIPS
jamdudiirii in Cantiafidem susceperal, sed frustra: ; "ei vos-obsistunl, ad Itmcnos condesceriderecdegerunt,
nara rediens domuni, a"'buxore sua el a quibusdamr"' 3-_nulla possil: ecclesiarttm- vesliatum jacluta per .
perYersis seductus habebat altare Christi et dae- cujuslibel occasibnis obtenlunt quequoriiodbptovc*
monis in eodem fano. Quod rex ejusdem provinciae nire; sed polius cbmthissi' vobis populi:devptipneiii -
Aldulf, qui venerabilis Betlae aelate fuit, iisque ad plenius propagare. Deusieiri'ceiuriiem:cusibdiut,:~
fcuum tempus perdurasse teslalur. Yeruhi Erpwal--- :- dileciissiriiefralcri ..-:.::: .,,-..i--.s :
dus rioh" mulio postquam credidil tempPre occishs Dtita die, iertio Idurim Juiiiarurii, itripetaritibiis'''
cst a viro genlili Rigberto : cui sUccessit Sigbert doriiinis. nosltis piissiriiis Augustis Heiaclib, anncf;"-
frater ejus Cliristianissimus, et eaelerbs clifisiiani- vigeshrioquatlo, posl consulaluhiejitsdem drino\vige-'
zans cum Felice episeopo, queni de Burguudia or-• t) 1 sinio lettio;:et consulaltis ejiis qnrio terlio, sed He~ :'
lum miserat illuc Honorius episeopiis ad praedi- raciio (elicissimo Ctesare; il estfilib ejus aniib teriio,-
candum. Juxtaque nonien suum acceptnm setlem Jndiclione sepiima, id est ariho Dbiniiiicwlncatna*
episcopatus _incivitate Domoc seplemdecita annis tionis .sexcehlesimotricesimoqiiurto. :- -'_:, :-
tenuit, et in pace ibideni obiit. Misil et idem papa Hoiioriiis; genii Scotbrum";":
'
_ Haecinter, Juslo archiepiscopo defuncto, Pauliuus i- liiteras correclor.ias ile' observatioiie Pascliae; he
Honorium sibi occurrehleih ordihavitin ufbe Liri- paucilaterii suaro cuhctisper orhefn Chrisii Eccle- :
decolniae,quaeiriodo vocatur Liricpiiiia, in ecclesia, ' siis' sapientiorem aesllmarent. Sed el Joafihes,;qiii
quam ipse fecerat ibidem, sicut praedictum est. tsuccessori ejusderh Honorii' SevCiiho -successif , • ;;
Horiorius auteni papa misil Honorio archiepiscopo.- .' misitTilteras pro eodem efrore; corrigehdoy et
pallium,-et lilteras de ofdinatione et dignilate Pelagiana haeresi, ^quarii ;apud eos feYiviseere '-'
'
tiliiusque 'archiepisCopatus,quarum haec esl for- didiceral : quae dicebal. iiominem sines pecCalo^ :
tna: '" -..-'- --"".- posse .existcrC -ex -propria %oluiilaleict Tioir ex.;;.v
' "' :' ~
Dilectissinto fratri HoNOiiioHOSORIUS. ; •"gralia DcU Nec enim.Itomb pbiest sinepeccato^csse:,.-
fntcr pliirima; quce Redemplpris nosirimiscUcor- nisi Jestis' Gltrislitssine; pcccuio ccnceptus clitauwv •
HENRiCI ARCIIIDIACONlHUNTINGDON. ' 8CC
8S9'
Narii c_elcri hhmines etsi actuali peCcalo careaiit, A cuin suis omnibus iroparatum deslruxit. Post an
coiilraliuhl tairien oiiginale secundum illud : Ecce num vero oecidit Enfridum ad seppslulandae.pacrfr
ehihiin ihiquiialibiis cohceplus sum, el in peccalis gratia venientem cum duodeeim militibus: Infaus-
cdnccpitmehialermea(Psal.i,). tus ille annus taro.propterregunTapostasiam.quani
Af vero" Edwinus posl septerodecira ahnos -regni propter Cedwallae tyrannidem, qua non terras ut
suicohseiTp gravi praelio in campo,. qui vocatur victor acquirebat, sed ut pestis destruebat: uude
Katfeld [«/. Hetbfeld], occisus est a Cedwalia rege ille annus seqiientibus regis Oswaldi assignatur..
Britoniim adjuvaiite erim Penda Strenuo; qui cx eo Qui, post occisioneih fralris Enfridi, superyeiiiens
tempore rex friit Mercioruhi , ejusque; totiis ,-vel curii j)arvo exercitu signum sanctae ciucis manibus
peremptus-est vel dispersus exCrcitus. Offfid qtioque suis erexit, ac foveae impositam cespitibus firina-
bellicosus fiiius' ejus occisus es.t ante eum. Alter- yit,dixitque : Fleciamus genua,*el Deutn omnipo-
Edfrid, hecessilale cogente, ad Peiidam-rcfugit, a tentem vivum uc veruni in commune depreceniur ut
quo postmod.um, regnanle. Oswaldo, perfide per- nos ub hosle feroci ac superbo sua miserulione defen-
emptus' e'st_ DicUur-autem quod flalfeld riihens dal. Scit eiiim quia jusia pro salute. genlis. r.ostrm
uiidique nobilium fumabat cruorC. lbi namque _ kelia stiscipimus. Quo facto, inciplciite diluculo
iniserabilis el iuopinala fortissimorutii facta. est coiigressi Cedwallam el copias illas, quibusniiiii
slfages. Cedwalla siquideni rex polehlissimus iiinu-; resistere posse jactabat,- ceciderunt apud Denises-
merabilem riiulliiudinem secuin adduxerat; Peiida hurne, id est rivus Denisii. Unde dicilur-: Cwdes.
yero Streriuiis strenuissimos, facta estigitur magiia -• Cedwullm Denisii curms coercuit. Qui lochs in ma-
sirages iri ecclesia Nordhurobrorum. Penda eiiiin gna venoratione liabetur, ut in libro Miraculomni
paganus erat; Cedwalla vei-o pagano; saevior, riec dicetur. _-'. •
iii-.ilieribusriec parvulis parcens, se Ariglos Brilannia Oswaldusigitiir rex ut fidem augeret, misil in
easurum deliberaiis. 'Nec Rritones magls commu-: Scotiam ubi exsulaverat, accepitque pontificem Ai-
iticant Anglis qiiani paganis, fidem eorum .iiihili daiinm sumroum Yirum, quamvis paschanon recle
penienles. Allatum estaulem caput Edwini regis celebraret more septentrionalium. Scotoruro. Au-.
Eboraeuhi et illatum Iu ecclesia Petri, quam ipse straies enim Hiberifiae insulae parles jamdudum
fitepiti sedOswaldus perfecit. Nofdliumbris igiluf admon.ilipire papaerectum pascha suseeperant. Ve-
iiihil praesidii nisi fugam habentibiis, Paulinus, nienti ergo episcopo rex sedem episcppaleni in in-
-assumpla secuni regina Edelburga.quaiiT piidem. sula.Liiidesfarnensi tribuit.' Igitur fides ccepit dila-
iiidiixerat.rediit Canliamnayigio, aique abHonoiio C tari, pulchrqque spectaculo saepe cohligit ut, evan-
-arclnepiscopo' et f ege Eadbaldo honorificesiisceptus gel.zante Aidano, qiii Anglofum Iinguam perfecte
*st, liabens etiam secunl filium et fillam Edwini. lion uovefat, ipse rex suis: ducibus ac miiiistris
Quos postea mater metu .Eadbaldi et Oswaldi inlerpres existeret. Longo enim exsilii sui tempore
regiimmisitin.Galliamnutfiendos regi Dagoberto, .liiiguani Scptprura plenedidjceraUCrescebatigituf
qiii Crat amicus, illius,: ibique pueri defunctl sunt. litles, monachisqiie venientibusde Scotia, fefvenler
'AlUiUt quoque secum vasa pietiosa Edwini et docebatur : monachus eiiim ipse episcopus erat de
'cfucem magilara auream et calicem aureum, quiin iiisfila.quae yocatur Hii, cujusmonasleriurosepleii-
ccclesia Gantiae adliiic sunt. Romario autem Rovensi tiionalium Scoloruih et; omnihm Pictoruin arcein
praeshle absorpto flhctibus Italici maris, dum legar ieiiebal. Quae insiila ad jus quidein Riitanniae per-
. iaiius Honorii Tenderet Rornam, Paulinus eumdem Tiiiet, iion magno ab ea freto discreta; sed dona-
episcopatum lenuit usquedum yixit; ubique motione Pictorum, qui illas Rriianniae plagas iiiccluiil,
Tiens pallium, quod a pajya acceperat, reliquit.Re- monacliis Scotorum tradita, eo quod ab illis liJeni
ii;|uerat autem in ecciesia sua Eboraci: Jaeobura perceperuiit. . ..
, (.iaconum virtini sarictum, qui ex Iiine baptizabat, Namque anrio giatiae S65, regnante post Jtisli-
-cl dOcebat, usquedum recuperata pace in provincia nianum Justino Minore, venerat de Hiberiiia ablnis
ci crescerite nuiiiero fidelium, magister ecclesia- Colurobaad praedicanduni septe.ilribiialibus Pictis,,
kficae caritatioiiis juxta inorem Rpmanorum coepit itl est iis qui: arduis et horreiiUbus nioiilium jugis"
exislere, el ipse senex et plenus dierrim juxta Scri- ab atistralibus PiCtis separanlhr.. Auslrales Airiiay
vias patruin seChtus est.; Picti prius conversi fueiaiit p.ertNiniam episcopum
*pfuras,
Eadwirio regi successit Osric, cpgnatus ojus in Rrilonein Romae cdoclum. Cujus sedem episcopa-
; "prdviiicia Deirorum. Eanfrid, filids Edelfridi re- -ius Sancti Mariini nomiiie, ubi ipse Columba se-
gis, suscfpit regnuin Rerhieiorum;.:Nariiiri has duas pultus esl, jam nune Angloruro gcns oblinet. Qui
-pfpviiicias geiis Nofdiiu.mbforuro ahtiquitus divisa locus ad provinciaro Rernicioruin perliner-.s vulgo
:?rat; lii autem. juyeries lempore regisEdwiuiapud vocatur. Ad Candidam Casam, eo quod ibi eccle-
'
ijcolos et Pictos exsularites baplizati sunt; ubi ati- siani de lapide insolilp Rrilonibus more fecerit.
leui fegcs facti suut.ad idola cpnversi-stint. Quos Veriilautem Cojumba, regnanfe Rridio, filio Meilp-
~rex Cedwalla iriipie, sed juste peremit, el primo con rege Piclorum polenlissimo, vigesimo anno
. qiiideni proxima aestale Osricurii, dum se iu o.ppido rcgiii ejus, genteniquC illam conyertit .: unde et
;
ttiunicipio taiiiefario bliscdjsset,» efuropeiis"'«iiblt» jiraifataiii iiisulam ab iis accepil,, (jme est quasi
SGl . HISTOrtlA ANGLOROM.— LIB.TIL ; - gtji
fatiiiiiarumquinque juxta aestimalionem Anglouim, A illuin "diinittere,'iuisit Leutlierium nepotem-suiihi.
quam successores ejus usque hodie ienenl, ubi et Hic igitur ordinaius episeopus a tiiebdofo archi-
-
ipse sepultus est. Erat autem et alihd mohaste- episcppo episcopalum ' Geyissbrum-iongo tempore
fium liobile in Hibernia deArniacb, idest"cariipus rexit solus. "-: ;•'"• .'"'-.'.'::; ; : ""
roborum. Ex quo utroque monasterio piurima in Ea tempestate posf Eadbaldum regein Genten-
Hibernia et Ariglia propagata sunt: iii qu.ibus pm- sem, Ercembeii filius ejus xxiv ahnis uobiliter re-
riibus monasteriuni Dii principatum fenet. Abbatt gnavit. Tlic primus in loto regho idola'destrui; et
a.utem illius iiisulae omnis provincia et eliam epi- j'ejuniuin quadragesiinale obsefvari-praecepit, poe-
scopi qrdine iriusitalo solent esse subjecli, quik - has transgressoribus posuit; duxiique Sexbiirh riia-
"Columba praedicator noriepiscopirs fuit, sed pre- jorem filiam regis Annise,minorerh vero filiam siiam
-sbyter et monachus. Cujus successores - ejus imi- Edelburh et flliam uxoris suae Setrid mlserat rex
lalione yalde, elaruerunt'; tamen in observatione Anha ad nlpnaslerium Rruges ad servieridum Do-
pascbae errabant, donec Egbertus "Anglicus Cos mino : quae utraque cum esset rieregfina inefito
correxit. Aidanus igitur hine missus episcPpaturii viftulum Rregensis abbatissa effecta est.; Tunc si-
Kordhumbrae teriuit. Cujiis institutione fprnialus. quidem niillebant nobiles Arigliae"filias suas efu-
rex Oswaldus, ut inente pfoficiebal, ifa et regno diendas in firuge et in Kala et in Ariciilegiiriimo-
plus" quamomnes majores ejus. Omnes igiluf gen- naslerio. Misii ctfrrcemberl Brugesliliam suam Er^
tes Rritanniae, scilicet Rritories, Anglos, PIclos, clrengolam Christi yirginem sanctarii et praecla-
Scotos in dilionem accepit-; adeo tamen subli- ram. Cujus opefa yirtuUini, cujus signa miracu-
niis, humilis fuil et benigrius peregfinis eipaupe- iorum abincolis loci illius usque hpdie harraritur;
ribus. - _: de cujus laude in libro Miraculorum diceinus.
Quinta pars sequitur, cle conversione oecidepla- -'" Eo quoque fempore Oswaldus, cum regnasset
lium S.axonum, qui antiquitus Gevissaevoeahanlur: noveni annis internumerato illo ahno.aliofum prae-
qiiae facta est perRirinum episcopum. Qui Hcoricilio dicto, occisus est etiamaPenda Sirenuocoiriinisso
"papaeHonorii adveniens, ad quod etiam ordinatus gravi pfaelio apud Mesafeld [a/. Maseiiseid], anno
cst episcopus pef Asterium Geriuehsem episcopum, setatisssuae xxxvm,die quinlo Augusti. Unde dici-
gentem Gevissorum ingredieiis pagahissimam, tur : Campus' Mesafeld sanctbrutn cahdtiii ossibus.
haplizavit eos et regem eorum Kinigils. Coritigit Occulto autefn Dei judicio iiivisi Deo pagani dile-
autem pulchre sanclum regeiri Oswiilduni adfuisse, ctos ejus mactavef urit, et escas volatilibirs. cpeli de-
. eumque delavacro suscepisse, cujus filiam Oswal- Q derunt. In loco aulem caedis' illius iniracula usque
dus erat accepturus in conj'ugem. Donayerunt au- iiodie fiuht. Successit veroregi saiicto ffatef ejfis
temambo reges Birino civitalem Dbrcic ad sedeni Oswi.regriahs xxvni aririrs in prpviricia Rernicio-
episcopii, ibique, eonstructis ecclesiis, sepultus est. f um. Sed in provincia Deirorum Osw.iiiefilius Osri-
Et post nml.os annps Hedde episcopalum agenle, ci regis, de quopraedictuni est, vti aniiisregriavit.
translalus indeinWentam civitatem.quaeWiriCeslre. Tiigravesceniibhs vero-eaiisis, cuni feges simuicon-
yocatur, et rn ecclesia Petri et Pauli positus est; flicturi essent apud Wilfaresdune, id est moiitem
defuncto autem rege Kinigilso, successit filius ejus Wilfari, el est a vico Cataractone decemTerme mil-
Cenwalh, qui fidehi renuit, nec impune. Repudiata iibus conlra solstitiajem occasum.videns seOswi-
enim sorore. Pendae regis Merciorum, quam duxe- "neimparerii yiribus, reniilteris exercituin, abscon-
rat, aliamque ducens bello yiclus est, et regno pri-. dit se iri doirio Hunwaldi comitis, quem: sibi.ami-
yatus ab illo, triennioqueexsulans apudAiinam re- cissimum pulabat,cuni urio fahtum niiiite noriiine^
- gein orientaliiim Anglorum.fidelem fidem recogno- Tondehere;- sed ab eodem" coniite pfodilus esl
yit. Cum vero Ceinvalh restilulus.esset in -regno, Oswio, et detestanda omnibus mPrtev curif eodeni
constituit episcopum Ailbertuni [al. Agilbeftum] _milite per praefectiimejus Edelwinum- [«/.' Eilwi-
nalione Gallum, sed luncde Hibernia graliaiegendi D num] interfectus est in Getlingurii,: ubi pro ulrius-
- veiiientem. Postea. vero rex que regis anima id cst occisi et ejus qui occidefe-
Anglicunl sciens.taii-
tum pertaesus barbarae loquelae subinffpduxit in jiissit, ecclesia constructa est. Efat autem rex
provinciam suaeliiiguae episcopum Wirie, et ipsum Oswirie aspectu venustus,' statiira subli_his,:affafu
in GaUia-qrclinalum, diyiderisque in duas paro- jiicundus, mofilius civiliSi mariu Igrgus, et ideo ah
-chias prpvinciam, liuic in Wenta sedera tribuit; omnibus diiectus, etanobilibuS cUjiisqiiepfPvinciae
unde orfensus Ailbertus, quodhoc ipso iriconsullo frequeriiatus; de cujus.liufrii.ita.e digria relatuin-
. ageret, rediit Galliam, «t acceptum episcopaliini "ter sanciiAidarii sibi dileciissinii bpera refefehius.
Parisiis usque ad obitum tenuit. Poslea rex idem Secundo autem aririoOswi regis successit patrl ma-
pepulit etiam Wine ab episeopatu, qui secedens ad gnp Paulino Ithaihar episcopus in Rovefisi ecclcsia.
..Yulfere regem Merciorum emit prefio ab eo .sedem Tunciemporis regno orientalihm Angloruril, post .
Londoniae civitatis, ejusqiie episcopus usque ad ob- Carpwaldum Redwaldi successorem, Sigbeft ftater
ilum mansit. Carente igituf pastore provinci.a, cum ejus praeerat Iionio religiosus : .'qui.in".GalIia:exs"u--
rex hostibus et damnis ideo saepius affligefetur, mi- lahs pro ininlicitia Redwaldibaptizatusfuefat; Rex-
sit pro Ailbefto Parisios : qiii nolens cpiscopatura que faclus, ht in Gallia viderat, scholas pueforuni
|03 _ HENRICI ARCHIDIACOMHUNTINGDON. 8G4'
ihstiluit, juvante se Felice episcopo : a.l qitem san- A bus suis cognovit, nec armis hostium impenetrabi-
tlus Furseus de Ilibcrnia veniens, nobililer siisce- lis fuit; stiipiiitque bostes talcs esse, qualis ipse
plus est. Rex autem tantum Deo adhaesit ul, co- hostibti'. esse solebat, se vero talem, quales 1111
gnato suo Egnice [al. Egrico], regno commendato, esse solebanl. Qui ergo semper aticnum sanguiitem
hionaslerium intraret, et tonsuram acciperet. Post fuderal, sensil quod egeral, dum jam cruore suo
mullos aulem anrios coegorunt eum e\irc conlra tefraro imbuit, et cerebrorespersit : ergo qui-ad
regem Peridam. Hle tamen nonnisi virgam in manu auxiliurn .ejns venerant pene surif omnes inlerfecti.
habebat in praelio; occi=us cst igitur cum reg<3 In quibus Adilhere fraler Annae regis orientailium
JCgnice cl exercitu; quibus snccessit Anna, filius Anglorunii qui post eum regna.vit, auctor ipsc bellt
Eiii, de regio generc, .ir bonus et bonae pater so- perditis mililibus sive auxiliis interemptus est. Et
bolis : quem etiaro Penda jioslca cccidit. Felici au- quia prope fluvium Minwcd pugnatum, qui tune
tetn episcojio oiiciilaUum Anglorum successil Tho- per inundantiam pluviarum late aheum suuin imo
mas, ptisl quem Ronifacius. Hos omnes cum ordi- omnes ripas suas transier-at, conligilut multo plurcs
nasset Honorius arcliiepiscopus, mortuus esl : cui aqua fugientes quam bellantes perdcret ensis. Igitur
DeusdedilseMusarciiiepiscopusCeuteiisis successit, EUleda, lilia Oswi regus monacliala esl in Ilertei
ordinatus ab llhamar Rovensi episcopo. Ithamaro " [al. Herten], id cst insula Cervi; deinde conslruelo
yero successit Damianus. moriasleiio in Streneshalh, abbatissa ibidem obiit,
Sexta pars sequitur de conversione Midelengle, ubi sepultus est pater ejus Oswi, et mater ejus En-
id est Mediterraneorum Anglorum sub principe flad, et pater matris ej'us Edwine. Tribus igiluran-
Peda", quom palcr illi genli praeTecerat: dederat nis post mortem Pendaerexit Oswi genlem Mercio-
nanique rex Oswi Peda. lilio Pendae regis filiaro ruin ct ctetcras australcs.provincias gentemque Pi-
-eo paclo ut Cirislianus efficcretur. Hoc eliam ctorum ex parte magna : dedit etiam Pedae lilio
maxime facium esl persuasione Alfredi filii Oswi Pendae cognato suo regnum auslralium Merciorum,
regis, qui sororem ejiis duxerat Chineburgam filiam quisunt familiarum v miHium,discreti fluvio Trenle
l^-iidae. Rapti/alus esi igitur Peda cura suis a Fi- ab aquilonaribus Mercis, qui sunt familiarum vit
nano episcopo in vico, qui dicitur Ad murum, ac- -millium. Peda autem prodilione conjiigis suae occi-
replUque piesbyteris secum Ceadda et Adda [«/. sus est. Oswio igitur regi gentes Merciorum tribus
Abda], et Betti, et Diuma, reversus est ad propria. annis subjectae fucrunt, quas, desecto capile perlido,
iN*ecprohibuit Penda [«/. Peda]'quin de sua, hoc acl fidei Christianae gratiam per eum conversaesunf.
csi Merciorum natioue credercnt, quivellent, tem- p Igitur Diuma factus est episcopus Mideleugle, et
'iiebatque crcdentcs ct male viveiiles. Post bien- Merciorum, et Lindisfarorum : qui ibidem defun-
niiira vero conversi sunt Merci hoc modo. Oswi clus cst; cui successit Coellet \al. Cocllec], qui ad
nahique rex, cum irrupliones Pendae regis inlolera- Scolps unde venCral rediit. Sed posttresauiios du-
biles ferre non posset, obtulil ei munera innumcra. ces Merciorum rebellarites Vulferelilinm Pentlae iii
Penda \ero[strenuus, quia gentem ejiis exlerminare regem levaverunt. Qtio reghanle xvn anuis, fuit
«lecreveral, muneia sprevit. Igitur Oswi supremis primus episcopus Trunihere, secundus Iarunian,
accensus doloribus, ail : « Si paganus nescit acci- tertius Ceadda, quartus Wilfrid.
piTC nostra donaria, offeramus ei qui novit Deo. » Tuncquoquc orientalesSaxones, qui olim Mdlilum
"Voril ergo se filiam siiam Deo sacralurum, et duo- cxpulerant, iterum conversi sunt. Erateniro rcx ejus-
decim pracdia nronasleriis danda, ct sic cum paucis dem genlis Sigbert, qui posl Sigebertum coguo-
niultos aggressus est. Denique fertur quia, tricies menlo Parvum regnavit, amicus regis Oswi. A.l
.najorcm pagani habuerunt exercitum; siquidem 'quem cum saepe veniret, et praedicaKiui' ab eo,
Ipsi triginla legiones dticibit-sûobilissimis instru- baptizams e»t a Finano episcopo in vico ad niii-
•otas in bcllo babuere Quibus Oswiusrex cum AI- rum, qui est xu millibus a mari oricniali. Yccattis
frido iilio suo perparvum, ut dixi, habcns excrc.i- D aulem Ccadda a Medelenglis, facius est ipiscopus
Sum; sed, Chrislo dncc, confisus occurrit. Naro supcr Eslserc, baptizabatque ina\imc in eivUaie
«llius filius ejus Egfrid eo tcmpore in.proviiicia Itanceslre, qu.e est in ripa Pentae amnis, ct in
Merciorum apud regiuam Cincwissem obses tene- Tilaburb, quae cst in ripa Tamesis. Constili crgo
hatur. Filius autem Oswaldi regis Edilwald, qui cuidam pro iilicilo «onjugio vetuit oimiium coro-
?is auxilio esse dehueral, in parle erat adversario- iuuiiioiiem : quod conlcmnens rex, prandit cum eo,
vum, iisdemque conlra patriam et patruum suum rcveriensque obvianlis episcopi cecidit ad pedcs;
Spiigriaturusductor exstiteral. Qiiamvis in ipso lem- quein jacentem iralus virga tangens praetlixit etiin
3>ore pugnandi sese pugnae sub(raxerat, eventum-' 'in ipsa domo nioriturum, contigilque ut cousul
-que discriminis luto in Ioco cxspectabat. Inito ergo prjedU.tiis el frater ej'us eum in ipsa domo intcrfi-
^•ertamine, fugali sunt e( caesi pagani duccs tri- cerenl; dixeruntque se id fecisse, quia iiimis eral
-gniia :'Deusenim omiiipolens cum suis aderat, el parcens hoslibus. Successil autem Sigberto Swi-
-ciissolvitque fortiludinem rogis P(Tid<e,solitumque telm baplizatus ab ipso Ced, in E-langlia in Ren-
Tohur licrvorum bracbiis cjirs dempsif. et cor ma- dlesham, id est mansione Rendli, suscepil'|iie cuin
jiiiuii;miini coviabesccre jussil; ideo IKTsc in icti- de lavacro Adclvald rex ipsius gcnlis. fralcr Arnac
SS3 HISTORIA ANGLORUM. — LIB.TII. RC6 .
regis eorumdcm. iEdelwaldus vero filius regis A clesiae et paschac. Nec longe post misit iis Theo-
Oswaldi rex Deifoiuni eidem Ced eplscopo tribiiit dpfum archiepiscopum.
locuin -ad L.eslingi' roonasteriiTaciendi. Quo cori- Thcoddrus post Damianum ordinavit Pultiim
structo, cum illue ab Estsere saeherediref, iem- Rofli episcopum; regis etiam Yulferi pelilione Ced-
pore- mortalitatis ibidein obiit:"'•' CuT successilMII dain transtulit a-monasterio, quod est in Lestingci
episcopatu frater ejhs Geadda.^; ad episcopatum Lichefcd, ubi miraculis claruit,
—'Interea Finan episcopus inTnsula Lindisfaf nensl quae suoloco dicentur. Oswio auleni rege infirmi-
ecclesiam fecil totara de.-secto tbbbre. ,Quarii ciuri lale dcfunct6,~regiiaiite Egfrido filio ejus aimo
r :pOstea-Theodorus arcliiepiscbpuS: dedicasset-, Ed- tertio, coegit Theodorus coucilium cum caeleiis
bert episcopus ibidem plumbo pafietes et lectum cpiscopis, cujus decreta-in ultimo librorum po-
operuit. Finano defuncto successil Coleriiaii, qui neniur. Post hacc offensus per qitamdam inoledien-
'riiale Servabaf Pascba, sicut .Aidarius ct Finari: liam Theodorus Winfridum episcopum Merciorum
igitur iride disputalum est coranr Qswi fiege el Al- deposuit, pro quo Sexwlfum ordinavit. Londoniae
frido rege, filio ejus. Hinc erat Colmarinus et Ced etiam Ercenwaldum coiisliluil-episcopum temporc
'episCopus praedictus: inde AilbeftuS episcopus oc- Sebbi et Sigbere regum praedictoiuiii, cujus miia-
cidenlalium SaxoriUin>'.quiad-Alffidum"regeih amU. cula suo ioco dicentur. Eo lempore Edelred rex
•cum: ejus vetierat,et ..Jacobus diacorius' Paulirii; Mercioruin Cantiam \asla.il, Roffi destruxit, Pulla
quorum digne-pars:'praevaluit. Ged igitur pbstea opiscopus aufugit. Huic Chichelmus successil, sed
reclurii Pascha servabat. Coliriainriusyero cum pafte jiauperlatesccessit. Tunc vero Gemundus succcssit,
-D&siumpalris Aidani riolens mutare-seclaiii, in Anno eodem cometa apparuit tribus mensibus
patriam reversus est. Cui successit Tudda iri epi- liiane.
scopatu Nordliiiiribfae. Eata yefo prlus custbs post- Egfridus rex Nordliumhriae fugavit Wilfridum ab
•ea episeopus factus est Lindesfafnensis. Hi aufem episcopio. Loco cujus Rosa Deirorum provinciam,
ires cpiscopi Scotorum,Aidahus, ::Firian,rColman- Eata Berniciorum suscepit, hic Eboraci, ille in
nus mirae sauciilatis fuerhiit et parcimoniae. Nec Ilaugustalclensi vel Lindisfarnensi Ecclcsia. Tunc
.-eiiira potentes saeculi susciplebahT, qui âd eos Iiisi eliam Eatlhed in jirovincia Lindisfarorum, quain
orandi causa-non veniebaiit. Rex ipse cuhTqiiihque liuperrime rex Egfrid, superalo Yulfere, obiii-ue-
vel sex ministris cum orasset yel discedebal, 1"vel "rat, ordinatur cpiscopus. El hunc piimuiii eadem
cibo fratrum ulebalur. Adeo aritem sacerdotes erant proviucia proprimn acccpit praesidem, scctuidum
illius temporis ab ayariilairomunes, u.tijec.territo- C( Ailwinuin [at. jEdilwinuni], tertium Eadgarum,
ria hisi coacti acciperent. Nec longe post facta est quartum Ilihebertuni, queiii in praesenti habet,-
cclipsis solis die lertio Maii lioradecimaldielj; ; ;inquit|R|iia.| Habebat enira ante Eadhedura an-
quam gravis pestilentia seeuta e&t,' Rrilanniam et " lislitem Sexuifum;, qui etiam Merciorum et Wi-
Hiberniam inagna stfage devaslans.-Qua plaga delengle simul episcopus fuit: unde et cxpulsus
Tuda episcojros morfiius est, cl sepultu.s in \Ye- de Lindesei in illarum provinciarum regimiire pcr-
nialet. roaiisil; oidinati sunt autein Eadhed ct Rosa et
;-'• Alfridus vero filius Oswi, jam regnans in paile Eala Eboraci a Theodoio, qui etiam post annos
regiii paliis misil Wilfridum presbjlcruin ad rcgein lies ahscessioiiis Wilfiidi horum numcro duos ad-
fiaUiarum, ut eum consecraii faceret cpiscopum. didit anlistiles, Trumbertum ad Ecclesiam Hau-
Quem Ailberlus praedictus jam tunc praesul Paii- guslaldensium, remanente Eata ad Lindisfarnen-
sitrs cum plurimis episcopis honofilice consecravit sem, et Trumwine ad provinciam Piclorum, quae
ih vico, qui vocalur Compendium. Rex aulem Oswi, tuiicAnglis suhjecta erat. Eadhedum de l.ndessei
imitalus induslriam filii misit Ceddam presbyle- rcversum, eo quod rex Êdelrcd provinciam rec^-
rura, quia archicpiscopus jani dbierat, ad Wirie pisset, Ripcnsi Ecclesiae piaefecit.
fipiscopum occidenlalium Saxonum, qui ab eo or- D I Septima pars sequitur de convcrsione Austra-
dinatus estepiscopus Eboracensis Ecclesiae. Ccclda liurii SaitPriurii "per Wilfriduin episcopum facta,
igitur episcopus Aidanum magistrum suum ccrplt qui ab episcopio pulsus , ul snpra dixii, Roma
sequl, et exempluni Ced fratris sui, pergens non pelila Rriianniam rediit, ct ausiialcs Saxoncs, qti
equo, sed pedibus, instans leclioni, sludens veii- sunt familiarum sejitem milliutn, ad fidero conver-
Jalij amicus caslilalis, servus humililalis, \ eniens lil. Rex auteiii eoriim Adihvald [al. Adilwaluh]
quoqueRrilannianij WUfrid jam episcopus doclrina paulo ante baptizalus fucrat in piovincia Mcicjo-
Sha mulla Ecclesiae Anglprum contulit. ruro sii3sioue"regis Vulfere, a quo etiam de la^
, Post Swltelm regem Eslsere, cum Sighere et \acro suscejitus csl; iu ciijus sigiiuni adoptionis
Sebbi regriarenl, pro puefala inorialitale bighere dederal 111 i Yeciain insulam et Meanwarorum pro-
ti gens sua ad ido.la.reversi sinit. Rev autein Vul- vinciam iu gente orcidentalium Saxonum. Conce=
fere, miueiis ad cos Jaruman episcopum, ievoea- dente igilur, imo gaudcnle rege, WilMdns piaedi^
vil eos ad fidem per eurn feliciter. Tuuc quoque caus, piiino duccs ct mihles, cicinde jrtcbem sacio
regibus Angloruin nobilissimis Oswi et Egbert nii- fonlc abluil. Ipsa igitur die populo iinber affluxil,
sit Yiiallianus papa litleias, requisitus de slatu Ec- qui tribus ccssaveral annis; undc fames acerbiis-
86"7: HENRICI ARGHIDIACONIIIUNTINGDON. 8J8
sima plebem prostraver,at. Derrique ferunt, qura .A esset rex Gevissorum, prioreiiioccidit et provinciaro
saepeXLsihrul aut L inedia homines macerati prO- grayiter -vexavit tam ipse quam successor ejus.
cesserunt _ad •pra?cipitium aliqupd siye ripam ma- Unde tofo illo tempore revocalo, domurrf Wilfrrdo
ris, et vinclis misere manihus pariter_p.mnes au.t proprio caruit antislite, et episcopo Wentae"subje-
ruina perituri aul fluctibus absorbendi decidereiil. cti sunt. .
Sed, baplismate.simul et pluvjayeniente, refloiuit Cedwalla rex debellavit insulam Yectam adhuc
terra; rediit, viri-ianUbus arvis, anrius- laetus et idololatram, et secundum vptum quartanr partem
frugifer. Sic et cor omiiium et caro omiiium exsul- dedit-Wilfrido episcopo, qui lunc forle de gente
lavit iii Deiim yivum. Docuif efiam eos. anUstes sua superYenieiis aderat. Est autem insula niille
piscari; nec enim prius nisi aci anguillas tantum dhcentaruni familiarum : unde data est episcopo
piscari sciebaut. Collectis-ergo retibu.s, misit se possessio trecentarum familiarum.'. Duos aulem
in inare, et mox trecentis piscibiis captis, centum filios Arwaldi regis insulae jaro occisi,post palMin
pauperibus dedit, cenium iis quprum erant relia, occidendos fecit abbas Redford, id esl vadum
ceiriuni irt suos ususTesefvavit. Quod videns popu- arundinis, pfius baptizari concessione. Cedwallae.
lus libentius ejus yerbis cceleslia bpna sperare Coe- Sic conversa estYecla ultima regio Rrilanniae. Hoc
-peruiit, cuj'us.niinisleripTemp;)ralia bona sumpse- ergQ.ofdine. ppstquam omrres Riitanniarum pro-
runt. Dedit "aulemei rex Adelvvaldinsulara LXXXVII yinciae fidem Christi suseeperant, Theodorus archi-
fahiiliaruih, nomine Selesei, id est iiisulam Vifuli episcopus, ad coiilirriiaiidam-fidem lam recentium
niarini. Circumdalur undique maii praeter fundae quani veterum, concilium constituit cum episcopis
jactum ab occidente : qualis locus a Latinis pe- Rritanniae de fide catholica iractafurus ; el tracta-
iiinsula, a Graecis XE,OO-O'V-.!TO?
vbcalur. ibi ergo tumsynodalibus litieris aeternaememor'ne commeii-
Wilfrid fundatp templo v annis fuil, ,id est usque davit. Quas liileras in exordioseqiieiitis libii, quem
ad mortem Egfridi regis, ubi. servps sups et an- de gesUs reguni Ariglorum ; fidelium usque ad.ad-
cUlaS CCLClirislianosfecit et liberos. venluih et bella Dacorum perducluri sumus, di-
inierea Cedwalla, juvenis de regio genere Gevis- giirim duxi proponere. Hujus namque libri partes
sOrum exsulans,. iuterfecil regem Adelwald. Sed omnes secundumorulnem^t pr.oposilum pertractatae
mox expulsus est a ducibus regis Rerctunp et An- suiit. ;
duno, qui piius regnaverunt. Sed curo Cedwalla
LIBER OUARTUS.
_•innomine Domini riostri Jesu Chrisli Salvaiptis 2 in Trinitale, hoc esl, unum Deum in tribus sttbsisten-
tiostri, impetanlibus doihihis hostUs piissimis, Eg- tibjuspersonis et consubstanlialibus, mqualif glorim
fndo rege Himbrpnemiuni annb decimo regni ejus, et elhonoris. Elposl multa Itujusniodi, qum ad rectm
CenlwinoregeWestsereanrioy reymejus,etEdelredo fidei eonfessioiiem perlinebant, lioc quoque sancta
r.egeMerciorum annovi regniejus, el Aldulfo rege synodus suis liltetis addidil: Suscipimus sanclas et
Estanglorum,annp seplimodecimo tegni ejus, et LP- universales quinque synodos bealorum et Deo acce-
Ijutrio rege Canluariprum annp YII regni ejus, sub piabitium Palrum, id estqui inNicma congregati
die quintodecimo KalendafuniOctobtium, indictione fuerunl cccxvni contra Arium impiissimum el ejris-
septimq,-prmsidenleT-lieod.o.tb,:gtaiia Dei. atchiepi- dem dogmala, el in Conslantinopoti CLcanlra vesa-
scopoBUtanniminsulm el civitaiis Dofvetnensis, una niam Macedoni et Eudoxi el eorum dogmata, et in
curiiee sedentibus cmletis episccpis Brilunnim insutrn Eplieso priino cc conlra Neslorium nequissimumet
viris venerabilibus, praposiiis sacrosanciis Evarige- ejusdogmata, et in ChalcedonetCDXXX conlrq Euly-
. liis, in loco qrii Saxohicb vocabuio Walfeld nominar chenel Nestorium et eorum dognitila, et iiefum in
lur. Pariter Itactantes fidem recttim et .orlhqdpxain. Constantinopbli quinlo congtegali sunt concilio in
expesuimus, sicut Dominus riosier- Jesus Christus. " tempote Justiniuni Miriotis cbnlra The.odorumet
incarnatus tradidit discipulis suis,quiprmsentialiter The_odoreii,etIbm vpislottis, el eoruiti dPgmula con-
viderunt etaudierunt sermones ejus, alquesqnctorum -.:ira Cyritlium. Et paulo posi ;. El synodum qum
Pairum tradidil Syniboium,ixi genetatiler pmnes facla esl in urbe Roma in tempore Mariini papm
sunclceet uriiversales synodi, et oriinis probabilium beqtissimi, indictione pritna^ imperante Gonsldntino
callwlicm Ecclesiwdoclorum: chotus. Nos itaque se- piissimo anno nono suscepimus, et glprificamusDo-
i_quentes;eps pie dtque otthodoxe juxta divinilus in- minumnpstrum Jesutn Christum sicul isti glorifica-
spiralamdoctrinain eorumprofessi credimus consttin- verunt, nihil qddenles vel sublrahenles; ei anathc-
ter et cenfilemur secundum sanclps Paires proprie et malizainuscorde el pre qubs anqihematizavetunt;
verqciler, Pqlrem :cl Filium el Spirituhi sancluni, el, quos sitscepetunl, suscipimus, glotificqnlcs Deum
Tfinilalem inunilqte.consnbsitmtialem, et imitqwn Pqltem siiie in:lio,,et Filium, ejus uniqeiiiluin cs
869 HISTORIA ANGLORUM. — LIB. IV. 870
Patte generatum ante.smcula, el Spitiiutn sanctum A inulfum prohibentibiis amicis et maxime beatae i
procedentem ex Ptilte et Filio menarrabililer, sicut memoriae Cutberlo, qui nuper fuerat brdinatits
prwdicuverunt ___,qiios memoraviriius suprti, sancli episcopus (anno namque eodem fecefat Rixidein
apostoli, et prophelm, et aociores; el nos pmnes sub- Lindisfarnerisem ejiiscbpum) introduclus esl, si-?
scripsimus, qui cum theodoro archiepiscppo fidem mulantibus fugam hostibus, in angustiasinaccessp-
calholicam expesuimus. Intererat aritem huic synodp rum moiitium, et cum maximaparte copiafum,
' Joannes arcliicajitator e.eclcsiaaSancti Petri Roroae, quam secum adduxerat, exsi:irtciu's; datumqueest
el abbas Saiicti Maftini, qui nuper inde verierat illi, ne audjret amicos fevocantes se, quia nOlueiat
jussu papae Agathonis cum-flenedietoabbate vene- audire patrero Eghertum ne Scotianinil se lirideii-
rabili. Renediclus aulem eonstruxerat raoiiasterium tem impugnaret. Exjnde spes ccepit et yiiius An-
Saneto Petro juxla ostiuin fluminis Wiri. Qui Ro- gloruni fluere, et retro ^sublapsa referri :_iiara et
-niainprofectus ad oonfirraaiidum privilegium tero- Picti lerram suam cuius.partem tenebant Angli re-
pli.illius ex concessione regis Egberti,. rediens . cuperaveiunt; Rritones quoque nonnullam liberfa-.
Joannem pra.dicfurti secu n adduxit. Hujus.Rene- . tem recejieruiit, quam hacleuus habent. Yir auleih
_-dicti successoi fuit Geolfridus abbas sub quo Reda - Domini Trumwine, abbas Ebercurni positi quideih.'
cjeguit. Ihi ergp Joanpes cantare docuif Ronianp1 . in regione' AnglpTuni, sedjuxta fretum, quod -An-
mpre, et decfeta synpdi •Jlarlini papae, ubi ipse iij glorum lerras Pictoriimque dislerniinat, fugitinde
Terfuerat, ibi scripla reliquit. Repeteiis verp Ro- ef in monaslerio Streneshal saepe dicto obiit. Sue-
niam, relaturus qualitatem fidei Anglorum in yia cessif aulem Egfrido in regnum Alfiid vir in Seri-
aiorluus est, et Turonis sepultus. Nunc igitur bis piuris doctissimus, ijui frater ejus et filius regis
ita pertractatis, redeundum Cst ad contextum Iii- Oswi esse dicebaiur; deslructum regrii stalum,'
storiae regum Anglorum, quem in fine libri seeuiidi quamvis iulra fines angusliores, nobiliter recupe-
desecuimus, connecteiidusque est illi tractatui favit.; ;;'•;'.' ,'- .'.".-".
tractatus iste, ut in directum protendatuf nar- Cedwalla secundo anrib regiii sui misit fratrem^
';.iatio, '. ;•..-'... -.•;. suum Mul fonissimum, et juveues cuin eo fortissi-
.Centwino \ai. KentwinoJ igitur , ocCidentaliura nios praedatuiTiKeiit, petilioiie ejusdem fratris sui.
Saxonuin rege defuneto, Cedwalla post eura re- Allexerat enim eum praierili alini Iucrum glprio-;,
gnans, auxilio Mul. fratfis sui insulam Yectam suni, etfaroai pfelium npn exosuiii. Pergeris igitur.
suam viribus suis feeit : namque fraler ejus Mul i"riKeiit, noii iiivenit qui ei resisleret, et ierram
htudabilis et gratiosus, terribilis erat viribus, et G praedando iii soliludinem redigens_,et Chrisli servos
decorus aspectu; ideoque et omnibus amabilis erat, iramerilps affligens, nialedicta eoiumhierita seiisit.
el famaepraerogaliva clarissimus. Perrexerunt ergo -Nam",Cum hosles effeminatos ducerel, ef nihil sib.i
fralres praedi.cti in lientensero provinciam, causa pro viribus pfaeyideiet, irruit jn domiim quamdam
yiriuin suarum exefcUaridaruni «l famae ampjian- loiige a; suis cuih duodecim; taiiluni .mjlitibus prae-.
dae. Ipsi namque necdum baptizaii efant, quainvis dalurus;;Ubiinopiiiala nlultiludihe circuniventus,.
praedecCssoreseorhm et populus omnis Christi es- cura liosles iiiterficiendoiiori defiGeretnec profice-
serii.Tgit.ur ingrediehtes Kent, nullo ohsisl.enlc.,pfae- ret, quiafrais caedi lioi)poterat, in ipsa dorao, Curii
dali suiit lotara provinciam,- . duodecim niUitibris suis igne; combusius esi. Periit
. .CeclsvaUanamque, cum regnum suum invaderet, efgo flos juverium, et jiiveriilis evanuit exefcitus-
Lotlrarius rex Canliae. reguum suummoriens dese- Unde compafetquam niliiliL-sitconfideniia foriitu-,
ruil :,yulneralus,naniqiie est rex impiger Lotharius dihis ad Dei omnipotentiarii, Haec audiens Cedwalla
Tn pugrra australium Saxonum, quos cpntra eiim lursus ingressus es( Cai.tiam, ubi niiiabili caede et
Eadric iilius Egbefti aggregayeral, et vulnerum iiiiiumeia satiatuS lapina, cum non in\eniret quid
bhmanitate inter medendum defuncttis est. Ac post _ caederet vel raperet, ad sua magnus vindex ct victor
eurq ideroEadrie anh.o,uho et diinidio sine aniore saevus rcdiil.
et reverentia Centensiura regnavit. Ep quoquc tcm- Cedwalla rex, cum duobus annis rcgnassct, se
pore Egfridus xex Nordhumbre hiortuus.est: mi- regnumque suum abdicans, propler Deum regniiin-
§ei_at namque annp praecedente, Hiberuiam ducem que perpetuum Romain petiit, illtid gloriae singula-
Rerctum cum exefciiu ,, qui niisere geiilem in- ris sibi aestimans, si :_bi..hapti__arej.ur cl riiorcrctui'.
noxiam.et nalioni An^lorum semper amicam va- Sergius ergo papa baplizavit eum, et ex nomine
slavil. At Hibe.rni ot pfo posse suo repugnanies, ct aposloli Pclium yocavil; rcx vero secundum vo-
divinae auxilium pietatis invpcaiiies, coRlitus se (uiii infra septcm dies in albis moituus est duode-
vindicari conliiiuis Deum imprecationibus po^tula- ciiuo Kalen. Maii, et'sepullus estin ecclcsia Sancti
bant. Et quarayis maledicireghum Dei po^siderc Pctii, sujier quem scriptum cst hoc epitaphiuni :
iion possin.t, .erediiuro .est tamen, quocl ii, qui me-
rjlo impiefatis sua. maledicebaiiuir, oclhs, Doiiiiiip Culnien, opes, sobolem, pollentiu recjnn, ttiumplm,
y.indice, poenas sui roatus luerent. Siquidem aiuio Exuvias, pioceres, mceniu, cuslra, tares,
Qitwqitepaliuin tiitus, et quw congesseiat ipse
post huiic proximo ideift rex, cuni tehfere exeici- Cedwal omnipolens liquil antoie i)ci :
tum ad vastandam Pictorum pfovinciam duxisscl, Ut Pelrum sedemque Petri rtx cernercl Itospes,
8TJ HENRICI; ARCniDIACONTHUNTINGDON, g"?'"
Cir/Hsfonte hteras sumetflalmus aquas : A tus, fit monachus anho xxjx regnl ejus, elsepulius
Spiendificumquejubar ritdicinticarperet hauslu,, Cst apud Bardenie Teliciter : cui" successit Cenred
.Ex quo vivificus fulgor ubique fluit.
- Percipiensquc alacer redivivm\prmmiavitm, . eogrialus ejus"similis ylrlute et feli,citate. Cum eriUn -
Rarbaricamrtibiemnomejvelinde suurii quinquC arihis regnuhl .nobililer tenuisset, nobilius
Gonversus convertit ovans, Pelrumque vocart , riiulto sceplra regni reliquit. Veniens namque Ro-
Sergiusdntist'esjussit,utipsepater.:
Fonle renasceniis quem Chrisli gtaiiapurgans, jh.am,etihonacliusibifactusCons!aiiiii]opPhtificante
Prolinus albatum vexit in tirce poli. usque ad diem permansitullimum fcniri quo etiam
.Mirn fides regis, clemenlia mqxinta Chrisii, Oijfafilius Sigheri fegis orientalium Saxoiium, rex
..'. Cujiis consiliurii.milus udife potest. -..' si femansisset futurus, pari ductus devplione Ro-
Sospes eniin [al. jUvenis] venieris supreino ex orbe
[Btilanni mamivit, et monachatum suscepit. Imitamirii ergo
. Per satias gentes,pet freta, petque vias, reges horum duorum regurh felicissirnam strenui-
(Jiifem Bomuleam vidit, templumque verendum scilicet Edelredi et Cenredi, quorum nomen '
-Aspexit Peiri, myslicadona gerens. lalem,
Candidus inter oves Chrislisociubiik-ibit, pefmanelih a_lernum, qui diadernala, uxores, nr-
Corpore nam lumuluin, menie superna tenet. hes, cognatos, el orortia r.elinquen.les multis milii-
Coinmuttiise mugis.sceptrorum insigriia credqs, hus idem faeiendi exemplum fuerurit. 0 Deus bone,
Quem tegnuin Clitisli proiiierMissgvides.
_5quae et qualia diademala e'i reddes, etipsemanu tua..
Ine regnavil post liunc super Westsefe xxxvu an=^ cervicibus eorum summus poniifex impones in die
nis. Irie fuit filius Cenred, filii Ceolwold, -Ceolwold exsuit.aiioiiis et laetitiae, quando cuiictis 'miiiibus:le<--
fuit frater .CiriewOld,fueriintque aitobo fijii Ctidsri- gionum coeleslium et terrestr>um tecum reges pra;-
,»e, filii Ceauling, filii Ghenric, fllii (Eertic. Huj'us 'dictos suseipientibus cum triumpho, et faciem eo-
regis anno secundo Theodorus afcljiepiscOpus xxu rrrm videre .desiderantibus, afferent fructjjm. nprt
aiuio episcppatus ,sui;ti'.ansiit;.:cujus loeo Rfitwold centenurn lanlum, sed p.ptiu§ miiieriura, fructuni
abbas Raculf lecius est el sacratus arcliiepiscOpjis :" "odbrifefum, frucfum exspectabilem, et tibi ipsi
adIiocu.sque tein.pt;isfuerunt;Roroahi;;archiepiscopi; visu delectabilerii ! iJDeus bone, quis; nunc etiam
exinde fuerunt, Aiigli. Ipse.vero Rriwoldhs ordiiia-- igne sancti Spirilus aceensus. exempla reguth illo-
y.i.t Jpbiam .Rqy^nsem episcopum, Latina; Grseca Tum, el vere regum sequatiir, iit adhucetiam cfe^
et Saxonica liiigua multipliciter instruclum. Eo scat eis exsultatio fioyi ffuclus, et uberidra tibi
iempore.ej:ani dujoregesiri Kent, upn;tam: secun- -sequentium probitate niuriera offerauit cum devo-
aum.stifpem.regi^m quani ;se,cu_)duni;inY^sioriem, iissiriia.iueuridilaie ? "beu miseri ! dihiliteiidus est
scilicet 'Nithred etAYebhard;.': ...:;:•;..;.;.:: •j: -serriiode regibus T.<Eli}:qui b utiham pererihjsin
Ine yi; anho-regnaii.te, tiegitimus, fex Kehtensis; v eofdibus hostris miserulis etiriertissimls figalur i
SVilhred cpiifpftatus i_n:regno religiohe simul ,et iri;- "Sed Tiedeundurii ^tde Coeload ;teiias.""Success!t:
.dugtfia suam.:gepfe_m.;ab;extratie.ainvasiphe libera- hariique fegibus pfaediclis Merciae€ecilred iiiTeghoV
,yit,r^Yilhredr.namque fuitTU.ius Eghfith,, filii Ef- quodidein octd auriis patriae el avilaevlrtullsiiaefcs
clienbrtelh, filiij E,adbaldr, fiUi Edelbrilh, Tenujt «iarissime rexit. -
" 1
autcm regnum.KentenseiXxxii aiinis npbiliter etpa- Ine, vicesimo anhp feghi siij, diyisit episcopaiuiii
cifipe, Anno eodero; Ine rex castrofurh acies ordi- Yestsexiae iiiduo, qui unus ess.e sfiiebal. partem
il.a.taset terribilesjn Kantiam deduxit vindicafurus orientalem a silvis teriuit Dariiel, occideiitalem
jEpmbustioii.ei»Mjulcpgnali sui.Rex autero Wilhred Aldelnius; Aldel.movero successit Foiihere. Eddem
£>Ijyi?niei, adfuit npn cum ferocj arroganjtia sed auiio Wilfridus episcophs, ile quo iriter niifaCula
paciiica siipplicalione'; non cum ffendenlibus minis, hPn silebiluf;" obiit aipiid Uiidalum XLYanrio epi-
_$ed rlifttpri.cijnellis "d.ulce.dirie;::qua,r«gi;.feroper- sCppaius sui, et sepultus est apud Riphri. Aririohuic
•jiiasjf ut, armis :4.ep,psitisfmullain .pecuiiiat)a Keri- proxiiii.o phgnavlt reÎne.et Nun cognafus ejus
tensibus :ac;ci,p,eret.p.fo caedejuyenis :, et sic lis ;fi- cph.tra Gerentem [ah GerenleJ.regerii Wales. Cujus
nita ruit, pax confirinata revixit. Rex yero Kenten- jj pugnae prineipio Occisus est dgx lligebald, ad ulti-
jsis abhinc -senipef ;in.pace-fegnavil. Teftio post inunj }'erp Gerente jKjiriisiiis facieiri ab Atiglis aver-
hunc annp; MerCi^-qui dicuntur .etiam .Sudhun)bri tit, el fugiens ariria et spolia sequenUbus'reliqu.it.;
[ul. Subliiirib.riJ.i.iirpe scelus Lcpmmisefuuj;; regi-. Tiiji.c etiam Rerfrjd eorisui restitif 'supefblae Picfo-
njaiiiAitamque.Q^ ftjin, cliffljcanisiritpr Heve el Gefe; ubi ihullitijdirie
£tEgfiidivregis.soforem,- iiiliumane: o.ceideriility magna Piptpfum slrala ultbr exstititfegis Egffitli;
' _
iiie,xi;aii.nQ:i'egnantei;Bertus[al. RfihtJ praedictus eicoiisulisRerli. AceapfesbytersuccessitWilfrido"
<eansul Egfridi sensit maledicta Hiberriensiuiri, quo- episcjppo. Alfridris yero rex Nordhuhibre quaflo
jt'um ecclesias .deslruxerat, sicut- ef .dominus suus aule hunc aniioirifirmatus perierai apud biitreld,
sensiiial.Sicut eiiiinKgfridus rexingfessus terram arriio regni sui vicesimo nohdumimpletp^Cui suc-
jPiCtorum'caederiiibi pertulit, ita et isfe ingressus cedens Osfedus filius «jus puer Pcto aiihprum re-
; jfefram eofuriiderii yihdicaluriis domlhurri suuiii ab giiavit xi annis". Osred vero rex belli iiiforiunio
jisdera oceiditur, Cifca Iipc teriipus ab Incarnatrone jiixta Were pugnans interfectus Cst. 0ursuCcede;:3
Pomini seplingeiiti aniii fuerunt. __Edelred, iilius Cenred regnavU duobhs annis, et mortuusest.Post
^P.eiid^ fex Mer% Qiniiippteritls benigiiUatevisita- qhos Osricus' regnavit ibidenf uiidecini ar.uis. Hi
875 HISTORIA ANGLORUM.'— LIB. IV. 874'
nanique qtialuor reges regnaverunt inNordhumbrc A tempore rex Ine sponte victor cupiditalis exsulavif.
tempore lne regis. RcgCsaulem Francofum hi fueruht exordineteni'
Ine XXYIanno regnr sui pugnavit conlra Ceolrcd pore ej'us : Rex Cliildcricus, rex Tbeodoricus, res
regem Merce, iilium Edelredi rcgis, apud Mouebiiib; Clodoveus, rex Childebertus, rcx Daaobei tus. Tem--
adeo auiem horribililer pugnaluiriesl uliinqiie, ut porc ctiam buj'us regis coeli palatia consceiidcrunt
ncscialur, cui clades delestabilior conligerit. Auno sanclus Ileddi, cpiscopus Wincestrensis; sanctus
vero sequenle, idem rex Merce Ceolrcd mundo Gutlat.us, creniiia Croilandensis; sanclus Joannes,
exiii, el sepullus esl apud Lichfeld. AdclljoIJ suc- Eboraccnsis archiepiscopus. Rcgcs vero coniigui
cessit ei iri regnum Merce, \ir foitio et vehemens, Cedwalla ct Ine, magni \iribus, quod commune
regna\itque \icloriose XLIannis. Eodem anno Eg- fuit eis cum belluis; majores vero sanctilate, quol
bcrlus \ir \enerabilis convcnit monaclios, qui proprium est angelorum et bomirtum sed pauco-
erant in Dii ad calholicuni pascha ctcanonicam ruro, egiegie fecerunl. Cnde beatos dicenl eos om-
tonsuram. Cumque cum iisdem con.ersis moratus ncs gencrationes, sicul et cluo reges conligui Mercc
fuissct xiu aimis, jam securu» de correclione Ira- feceiunt, scilicet Edclrcd-cl Cenred : qui, rclictis
trum ipso die paschali cum missarum solcmnia ce- omnibus bonis falsis, verum ct summum bonuni,
R
lebrasscl, exsutlavil ul videret diem Dominj, vidit, quod Dcus esl, adepti sunl. Regcs crgo terrae prae-
et gavisus esl (Joan. '.vni). Eo tempoie Naiton rex scnles imiiamini reges pradictos sapicntes et bea-
Pictoruro conyersus fueral ad rectum pascha litte- los, noii furiosos ct iufelices, quoruin disliiiclioneni
ris instructoiiis a Ceolfrido abbale direciis, qtii opcia et finis opcrum in piacsenli traclatu demon-
postRenediclum, de quo pr.rdiximus, rcxit moi.a-. stiant. Quatuor ergo regcs praedicli luminaria sunt
sterium, quod cst ad osiiniii Yin ainui<:, et juxta omnibus regibus lerrae, ut boni quos iniientur ha-
amnem Tina in loco, qui vocalur Ingimim : scii- beant, niali unde excusentur iion hahcanl. Vos
psit ergo regi litteias dcPascha ct cic Tousma ma- ciiam, qtii rcgcs non eslis, reges jiraedirio^ imita
gna plenas aucloritate : qtiod aulem ille lilteris per- niini, ut cceli reges cfliciamiiii. Si enim cuni illi
suasil, rex in ir.lo rcgno suo regia aurtoritatc per- rnajora reliqueiunt, vos roinora relinquere nolue-
fecil. Circa hoc (einpus-Cudburh sorcr Cneburh rilia, sancli rcgcs praedicli vestrre daronatioiiis ju-
constiiuil abbaliam apud Mineburn, quae data fiie- dices eiiint.
rat Egferdo Dprdhurabre sed, eo viventc, sopa- Adclliard ie\ Yv^cstscreprimo anuo regni sui pu-
rala. gnavit contra Oswald j'uveiie»i c!e regia stirpe, re-
Ine x^xvi anno regni ejus1-cxerciiuro suum in (_; C gnuiH idem sibi arquircre conatilQin Oswald nam-
Sudseie promovit, pugnavilque conlra Sudsexas i que (ilius fuit Adelbold [al. JEdclbold], filii Cbcne-
potenter et vicloriose, et iiitcriecil in eodem pia-lioi hold, fiiii Cudwine, filii Ceauliu, filii Chinric [al.
Ealubritli, qucm prius fuga.eral a caslro, qiiod Cinric]. Cum autem juvenis, impar numero rcga-
vocatur Caiituue, quod quidem rcxTnc conslruxe- libus turmis, pondus praelii dlu perlulisset, el ultra
ral, sed quia juvenis praedictus Ealbiilit caslrum iion possci, fuga regi rcgiium leliquil. Rex igitur
i-.itroicat, qui regius hoslis erat, Edelburh regina, piacJietus in regnp confortatus csl.
uvoiTiie, castrum eej.it armis, caplumqiiedealruxit, r Adtihardi lcgis anno tciiio, apparuei unl duae
ct eum fugere compulit in Sudrei. Eodem aimo coniclae circa solem terribiles; una qnippe solem
YYilhred, rex Centensis, cuin per xxxiv amios pene prsecedebal orieiilem, alia sequebaiur occidenlem,
regnassel, defuncius esl, nes filios, Edilbeitum, quasi orientisimul et occidenli diiae cladis pi\e-
Edbertum, Aeilricum, rclir.qucns hccrcdrs. Circa sagae; \cl ccite una diei, altera noctis pracurrebat
hoc iciiipus Thobias Ro\cusis episcophs, Theodoii e\oitui)i, ut utroque tempore mala mortalibus im-
ai chiepiscopi etabbatis Adriaui discipulus, exspira- liuiicie-signarcnl. Portabant aulem facicm iguis
\it, cui successit Aldulfus. conlra aqtiilonem quasi ad accendendum acclivem;
r
l.ie, rex polcns el felix, relinqiicns Aclelaidoi apparcbantque mense Januario, el duabus fermo
cognato suo reguum, Romani-peliit, et ibi peiegri- septiinanis pcrniaiiebanl. Quo tempore gravissima
nans in lerris stijieudia promeiuit in ccelis. IIujusi Saracenorum lues G.illias et Hispanias late misera
aulem legis tcropoic, ut inuudi yolubilitas quami caede vaslabat. Et ipsi posl non multo in eadcm
velox sil ex hine peipendatur, fueiunt imperatoresi provincia dignas suae periidise pcenas luebant. Eo-
Justiiiianus minor, qui rcgnavil decem annis; Leo,, dem quoque anno Osricus rex i)ordhunibre \ila
qui regnavit tnbus aunis; Tibcrius, qui regna.it t discedens, regiium, quod xi annis gubernavcrat,
YIIannis; Jusliiiianus secundus, qui legnavil sexi Ceohvolfo reliquil fiatri illius, qui ante se regnavc-
arinis; Philijipus, qui regnavil arino el diroidio;; ral lempore Cemcdi regis. Rex autcm Ceolwolf vnr
Anaslasius, qui regna.il tribus annis; Theodosius,, annis regnum tenuit. Hic cst rcx ille, cui fieda vir
quiregnavit uno anno; Lco, qui regnavit noveml sanctus el yenerabilis, vir ingenii floreniis etClni-
ahhis; Cpnslaiitinus etiani, cujus regui anno leiTio) _sti philosophus ecclesiasticam Iiistoriain Anglorum
Ine Romani piofectus est. Aposlolici autcra in ejus_ sciipsit: qua regi missa, quanluin piofeceiil finis
lcnipoie hi fuerunl: Scrgius papa, Joannes, alius_ beatus regis ostendii.
Joaitnes, S sinnius, Conslanlinus, Gregorius, cujus3 Adelardo regnante quinque annis, Riilwoldvs
PATKOL. CXCV. 28
€75" . ^T" . HENRICI ARCHIDIACONIIlfrNTINGDOS. / 876
areliiepiseopiispene, xxxvm arinis obiit, et Taclwi- A sGopus;eslTadwine; RoYensisrepiscppas 'AlduSfus;
. iius, qui fucrat pfesbyler apud Bredune ih Mofee\ Londoniensis-higUaldus. Siiper onentaies Ahgios
faclus est archiopiscopus. lllum antem sacraverutit sunt Edberlus et Hedhclac episcopi; snpcr Merce
viri bealae meinoriae Ingnald Londonicnsis cpisco- est Aldvinus cpiscopus ; snper gentem quae ad oc~
pns, el Daniel Yinloriensis rpiscopus, cl Aldtiif cideiiteni Sabiinie amnis Iiabjt.it, est Watsted epi-
RoYensis episcopus, cl Aldwine LicosUlcleiisis epr- sc<._)us; in provincia Yicciorum cst Wilfrrdus cpr-
scopas. Post bieniiium vcro .'Edelbold rex Mercc scopus; in provincia Lindisfarorum Ghinebcrltis.
ibiiissimu% congrrgato lcrribili cxercilif, obscdit Yccla iiisula ad Danielem episcopum Yentae per-
Suinerton castrisdispositisper gyrr.m; cumqtie non Ihicf; el iho\inc'.a australiuin Savonum, jam ali-
essel qui auxilijm inelusis inferret, yel iucluclen- quot annis sine episcopo, cumJem colit. Sub rcge
tlbus resisicre posset, eam recepit in suam. Edel- \cio Ceolvoifo suut quaiuor episcopi, Wiirrid Ebo-
bald igitur rex Mercensis niaxima \irtule super lacoiisis, EdehvolJ Xindisfarneiisis, Acca Ifaugu-
regcs coffilareos provectus, onnies provincias An- stalJensis, Wctuiinus in Caritlida Casa, quae nup.r
gliae usque ad Ilumbram flumcn cum suis regibus ponlilicala ipsum primirm habcf antistilem. Rex
sibi subjectas e=se voluil, et fccit. Eodcm anno so! \e.o CJIII c_>lEadbiiht; rc\ Weslserc iEdcrlliarJ
*'
obscuralus esl. ['./. yEJelred]; rex Estanglorum Selred; rcxDoitl-
Adclhardi regis anno \ni, Tadvinus archiepisto- l.tiiiibreCeoIwolfus; re.\ Merce Ldelbaldus niauiiitis
pu«, \ir rciigicnc et prudenlia insigiiis sacris quo- oinnUini. Anno ad\entns Anglorum circiter duccn-
quc Iilleiis nobiliter instructus, hoiiiiniljus ulira tcsiino octogesimo cclavo, anno Dominicae Incar-
tibn appaiuil. Asccmlit autem in loco ejus Egbriclit nationis septingciilesinio tficesimo quarlo, in eujus
[al. Ecgbiitli], receplo Romae pallio. 'Aimo eodeni reguo perpetuo exsuUel terra, el coiigratulanle in
venerabilis Beda scmpcr mente inliabilala coeli fide ejus Biilannia laeter.lur mulue insulae (Psat.
coiiscenriit palalia. Q_uiregia \ir_ulcsua el alioruni xcvf),. cl coiifitearitur mcmorUtj sanctilaiis ejus
\itia comj.escei]s, ctiro regibus ipsis infcrior 11011 (Psal. x\i\j, IIuc usque aucloiilaleni \enerabilis
sil, dignissiuie icgiim in ordiue quasi rcx po- Redaep resb\ lcri in bac noslra bislofia contexenda
nalr.!'. secuti siinius, et maximc in iis omiiibus, qua t!e
Reda igilur prei.b_.ltT monasterii, quo.l csl ad rebus ccclesiasticis dicla sunt; in aliis eliam sein-
Wircmudhamci Iiiginuin, a fieiiptiicto abi.ale ejn_>- per quantumcuiique poluimus. H_nc igilur, qu;e iu
dcm loci, ac dei.ide CeolfiiJo ediic.-lus ct ciuditiis scriptis \eicrum dil genli scrulinio colleclis inve-
sempcr SciipUiris sltiduil; rtiiqtiit atitein iiiuiiuum p. nire poluiinus, aJ iiislructior.cm posteritalis litleris
auiio iAii aeiatis sua% scncx aiinis ei sapienlia, cl __.a_i'la:estuiuirous. Namqiie sicut in piologo hi-
•
jilenus (lieruin non in *ano consiimpiorurn quod sloria. Augl ruro dotiissinius i.cda testatur: Vera
apparct in opcium siioium nttmero.Scripsii eigo, lcx hisiorim est simpliciler id qvod, fama vulgcmc,
a priueipio Genesis usque ad iialiYilalem Isaac. li- cvltigilw, scribenclo posleris nolificare.
b)OS tres; dc (ahernaculo cl \asis ejus el vestibti-,, AcielarJi rcgis anno dccimo Nottelrous archiepi-
libros tres; in piiniani paii.m Samuelis usque ad scopus acccpil pall uni a papa; i:cc longc post
niotiem Saulis, lib. qualuor; cie aedUicationc lem- Foilhere cpiseopus el FiigeJida [at. Fridegia] ic-
p]i allegorice,'duos; de libris Regum librum oO gina, relictis possesMOiiibus splcnciidis ct delicia-
Qumstiomim; in Pioveibia Salomonis, ncs; in rum voltiptalibus, Rjmain profeeti sunl. Quoi iis
Cantica cpnticoiuro, sex; in Esdram cTNebeiiiiaiii, tfrnporibus j.lures de gcnte Aiiglorura nobiles,
tres; in canlicum liabacuc, uiuim; in librir.n To- ignobiles , clerici, laici, virl ac fcminae, ceiiatim
bije, unum; capitula qtioijiie lectiuiium Yetcris Te- faceie consueveruiil. Eo ciiam lempore'Adil\\aIdiis
stamcnli; in evangclium Marci, qualuor; in Luca., Liiidisfamcnsis episcopus yivendi finem fecit; post
_-,"\; i:i Apostoliim qmvcunque iii op.iscitii-. Augu- quem cpiscopalus hoiiorein Clienewolf acieptus est._
s-iini iincnit cuncia per ordincni lianscripsil; in I) 1 Kec segnius veuerabilis Acca prcsbyief cl llau-
Acuis aposloloium, duos; in septem Epislolas ca- guslaldeusis postca pracsul corporeis rebus exr.tus'
noiucas, libros septem; in Apocalypslm, tres. Uem Chl.
tapilula leelionum in lotum Novum Testaineiilum, Adt-hrdi re_;is anno xt Ceolwolf rex nobilissimus
excepto Evangclio; item libriira Epistolarum ad Noidhiirobi-e iiobilissiroe fecit. Ceohvolf namqiie
iliversos; ilem De hisloriis sanclorum; item Devila fuii filius Cudlia, «ilii Cudwine, filii LedwolJ, lilii
sancii Cutbcrti primum hcroice, poslc-a plano ser- Egwold, lilii Ahiclin, filii Ocche, iilii Idae regis.
rooiie; ilem De viia abbalum monaslerii sui, duos; Ceolwolf igilur, eum s-.rpevivenli Redse colloqueie-
ilcp.i Martyrotogium ; itera libruin Ilymnorum; iteiu tiu, tt scepe .aiiie rooiicm ojus, el post mortem hi-
hbrtim De iemporibus; item librura De mctrica arie; stoTam ejusad se sciiptam oculis aclliiberel, coepit
el ilistoriam ccclesinslicam Anglorum in libiis quin- diligeuter regum singulorum facta et fiiiem sccum
que, in qua pie perorat, ut apud omnes legcntes, disculere. vidilque ltice clarius regna lerrena el res
fr.xtum intcrcfssioiiis invcniat. humanas cum labore perquiri, cnm limore possidcri,
De slalu atilcm ccclesaslico iii >suolcmpore ita cum ctolote amitti. Et quia quibusJam minus cal-
Idcm Beda ait: ln 513.50111! Caniuariensis archicpi- lidis, vel aetate leneris videntibus temporalia pulchra
8"7- HISTORIA ANGLORUM. — Llli. IV. 878
et deleclabilia, cuin aiidieri.nt pra.ilic.ari- ca desc- A sacralusestarchiepiscopus (empore Zachaiiae pap:«,
rendaet teninenda, videtur fiivolum el contra ra- cl Diin episcoj.us. apiid Uoucccslfc.
Tibriem, qtiia npndum pefceperiint quomodo mor- Cutlredns anno rcgni sui quarlo , cl Edelbald rex
. deant mundi divitiae, qiioinodo ad nihilum deve- Merce (unc simul pac.licali pugnavcrunt \iribus
fiiantvet fructiiro (aiKlcni nulliim nisi seiam poeni- coiijuiiclis coiilra Rritannorum undique congeslo-
tudfnem gciierent. Iloruni nih.I regem callenlera rum iniiumerabilem muliiludinem. Cuiiique rcgcs
et expcrtuDi impediebat. Senseiat cnim in seipso foilissimi exercitusquc eortim clarissiiuus intcr se
regnuro sibi cura labore fuisse perquisituro, cum divisi, hinc et inde cerlalim ct quasi ex invidia
tiinPre possessum; noluit vero cum dolore amiltc- Britaiiiiorum phalanges percuticnies slerncrenl,
re. Spprite igitur dhiliarum non scnus, sed domi- n.Tjuivcrunt lantum bellandi onus perferre Rri-
nus, quasi niagiius viles abjecit. Maxiine autcin iaiuii. Fugam igitur eligenles dederunl lerga pcrcu-
acoeridcral euni quod , cuni piitTi yti riiuIicreS lientibus, et spolia sequentibus. Reges auleiii \icto-
vulgusque \el ctiam ditioies prosilircnl ad eum liosi rehieaiiies ad sua , triumjihalibus gaudiis
conspicienduni et ejus bealiiudincin.mirarida.iii, ipse suscopli sunl. Aiino vero scqucnli ohiit Wilfrid,
horribilibus curis riecis et proditionis et multimodae qui fueiat cpiscopus decem [al. triginla] annis
calainilalis inlus crueiabalur, ct animo.el corpore apud Ebo.racum. Anno vero eodem Yisum est "si-
deeoquebatur. Cumque alii. judicarciil eum beatis- giiumiuirabilein ccelo : slellaenamque liacel Illac
simum, ipse quisoltis animi sui secreta novefat diseurrcbaiil pef aera, quod pmiilbus iiiluciitibus
judicabat se iiiiserrirouro ; cum ergo parvo spalio, magno fuil monstro. Anno vero Iiunc sequente de-
idtist octo annis regnasset, pennaxinium visum est cessil Daniel quadiagesimo te:tio anno , ex quo
ei, et valde aiixialus est quod ta.ilo (empore vilam fuit episcopus. Anno etiam hos piaediclos sequcnlc
feuani aniiseiit curis vanis ct discipliuis fragilibus rex Selrcd vitae ademplus est : scripia namque
dedilani; leliquum autem saltem vilae st:ae non veleium, quod hoc anno' occisus fuerit, dicunt;
efroiieaesiultiliae sed sapientlae ct utililali propriie quomoJo aulein, \el a quo occisus fucrit, non di-
dicare cerlavil. Exempluiiique assuiiieiis ex hisloria cunt.
beali vifi piaeJicta, se.\ regcs forlissimos \ir vere • Cudiedi anno nono occisus esl Kinric filius ejus,
ipiiissiuius prosccutus etl, scilicet Edclreduin re- aimorumquc dccus, debellatorque ferarum ; aelalc
geril Merce, et'Ccureduhr siicccssofCm ejiis, uec tcner, scd armis accr; annis parvus, "sed vigoro
iion Ceclwallam regem Westsere, et Ine successo- iiiagnus. Qui'cum successibus suis instarct, for-
rem ejus, sed et SigcbeiTiim[«/. Sibrectum] regem C lunamque Martis hiinis sollicitarct, iiiimoder.alio-
Estangle, qui monaclius cfiectus esl, qucin postea neii) aiiiini c;edes niilitari scdilione illata puni\i(.
Penda occidit, ct'Sebbi rugcm Eslsere, qui mona- Eodero anno obiil Edbrit rcx Centciisis, qui legni
eliris effeclus diem jticunduui niorlis suae praevidil, infula \.\ii annis potitus fuerat_.
vidit et ga\isus cst. Isti IIOIIdcvoiaruiit subslan- Ciiilredus anno undecirao .regni sui pugnavit
tias suas cuni increiiiuihiis, sotl eitnles ctiin dolore conlra EdeHnin aitdacissiniiim consulem. Qui se-
¥eroiiia sun scminawruul, ut yenieiites yeiiiant clilioiieiiirao\ensin doniiiiuin.licei itumo.o niilituni
Cuin exsuliatioue suus Deo m.iiiijiiilos afiercnfes louge doinino debilior esset,- diu lanicn ct gravis-
:{Psat. cxxv). Coiiiplc\it ergo Ceolwollus hebdoma- sinie Maiiio pcrslitit in campo ; probitasque con-
-dam reguiii perfeclorum, et, habitu iuoiiacbali su- suhs excelsa loco millium fuit. Curaque ei jam
SceptOj ;capiti ejus coicma de lapide pictioso im- pciie \icloria laetls applaudcret alis,.inli.\um taudeni
posita. est a Doniiuo (Psal. xx). Egbricto [al. corpori vulnus, ct animo perjurium, justam regis
iEdbfictoj Yero cpgnato suo .regni sceptfa reliquit. causara triumphare compulerunl.
Eghrictus nanique fuil filius Eccae \cd. Etalic], (ilii Cu.iredusdecimo tcrtio anno, cum jam ri'gis
Ledwoldi [at. Lelhwoldij, regii.i\iique LI annis. In' Eielboldi superbas cxactiones et insolcnliam fene
hoc regiini comnieicio EJelbtild re\ stiperbus Mer- '" non po-,sel, occuirit ei cum legionibus \exi!latis
cehsis, altt't'ius\ii'aiiimi,'Cl icleo aliusmodi deditus apud Nereford [al. Rereford] omni spe vivciidi
fini, sprela saiifiUicalionc, gladiisque jura posljiO- postposila libeiiali. Adduxit autein secum Edellmn
iieiisjiiiUGivit Nordbumbre, etcuni non esset qui pia.dictum consulem jam sibi concordcm ; cujus
ei fesislere possel, jnaeJa arrepta, quanlaro volliit viribus frelus, et cons.lio bclli discrimen ingredi
;securo atl suos transvexU. potuit. Edelboldus vero, rex legum, cum Mercen-
Adeiliafdus rex det-imo quarto anno rcgni sui sibus Cenlenses adduxcrat, orienlalcsquc Saxones
moriuus est, el regnavit Cudred cognatus ejus pro ct Anglos, copiasque multipliccs. Aciebus igitur
e6 .super Westsere sexdecim amiis. Edelbaldus vero dispositis cum in directum tendentes apprcpinqua-
fex-superbus saepe eum- nunc seditionibus, nunc rent, Edelhun pracedens W7estsexeuses regis in-
•bellis affligeliat. Fortuna aulem \aria vicibus variis ,signe draconem scilicet aureum gerens transforavit
hiodo liuiic modff illum Mar.tis cventibus extolle- vexilliferum hostilera. Unde, clamorc orto, pars
bat,; Aliquaudo vero pacem inter se statuebant, Ciidredi.valde confortala eU , statimque acies sii>i
quain .brevi lenenles spalio denuo debellabant. invicem offenderunt. Ergo tonitruum.bclli, scilicet
fal.rebellabani]. Eodem anno Egbert [«/. jEdberl] offcnsionih armorum et scnitus ictuum clamorisque
§79 HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 8£_)
cadenlium terribililer exarsll, belluin maxinihnii A appareret. roox Impia nece jussit inlerfici, papu-
et inaestimabile iiicipUur. Quod vel Mercenses, Vel 1 loque steviof etintolerabilior tyraniiidem augineR-
eqs Westsefe usque in longam"posleritalera "y.in- tavit. - ,.'"•"
centi supponeret. Yideres igilur acies loricis cri- SigebeiTus rcjc in priiicipip secundi anni regni
spantes, galeis acutas, lanceis birsulas, vexilliss siti, cum incofrigibilis. supeihiae ct nequitiaecsset,
-depietas, auro resplendeiiles, parvo tempore san-- congregati suiit proceres et populus totius regni,
guine perfusas , lariceis cassas , ruiiia diSsipatas ij et provida delibeiatione, et nnaniini consensu om-
. cerebris aspersas , visu horreiidas ;• congregaiitess niutn expulsus esl a regno. Kincwif vero, 'juveuis
autcm se ad vexilla uliiiique proeaees et fortissi-- egregius de regia slirpe oriundus, elecius est i;i re^
roi. gladiis et securibus Amazonicis rem agentes , geni.;S_gt_beriusve:o rex fugalus a suis non minora
acies aciebus funesle irruebahl. Memoria fugoe e meiilis metiiens, in silvain magnam, quae vpeatur
iiuUa, spes viclbriae utrinque ceiia, Mercenses su-- Andredeswald, fugiens s.e abscuiidil, ubi quidam;
perbiae tumor invitabat, Weslsexas servitutis liorrhr..r porcarius Cumbra. consulis, nequiter, ut diximus,
accertdebati Al ubicuiique cOiisuIpraedictus aciebuss iiiterfecti, regero absconsuin invenlt, inVerilum co-
se iiifigebat, Yia ruinarum patebal, duni securiss gnpvit, cogiiilum domini sui vindex occidit. Ecce
ejus timendissirnii riiodo fulroinis' corpbrst lirtderett manifestum Domini judicium, ecce quomodo Do-
et arma. Rex fortissimus autcrti EdelboUlus qua--~ miii.i justitia non solum in fuluro Tsaeculo, veruni
curiqrie fuebat stfages hostilis fiebat, dum gladioJ etiam inistO digna merilis recohipensat. Eligchs
ejus inyictissinio essent arma pro veste, ossa pio3 . naroque reges impr.pbos ad coniiitioiiem promeri-
cariie. ;Cum igitur quasi duo igries diversis in par-- iam.subjectorum, alium diu insanife perroiltit, ut
tibusimppsiti pbslaiitia quaeque coiisuiiiereht, COiir r et, pophlus pravus diu yexetur, ci rex pra'vior'.iri
tigit hl sibi obviam rex et coiisul venifent. Utefque3 aeterrium acrius crucietur, veluli Edelboldunr.re-
vefo.; alteri tefribilis corpore iiifrenduit, dcsitaihi gem Merce praefatum ; aliuni vero. cila distermi-
.excussil, se in armis collegit, ei- ictibus uiiiversiss Tiatione praeoccupat, n.e populus suus niiriia tyran-
arma obstantissiina pares lacessunt. Tieiisâutem,, iiide qppressus iiou respirel, e.l ininioderaia princi-
qui superbis resislit, a quo robuf , foiiitudo, ett pis iteqtiitia, citissimas ultionis aeterriae debilo pos-
magiianimitas procedil, graliae suae regi Edelbokloi - liasiiicurral, veluli Sigebeiium hunc, de quo Ira--
terminuni posuif,'animoqiie regis coiifiJeniiam-so-- -ctamus.iiui q.iaulo nequior exstitit, tahto vilius a
litaro denlpsil. Cuiii igilur nee aninihm suura.nec2 subulco intcrfeclus, a dolore in dolorem transiit.
"vires Ipse recbghosceret, piigiianlibhs adhucsuis, > Q . IJnde domini jasliiise -scternoelaus elgloria nunc et
a. Domino omiiipoteiili ieiriliis fugam primus in-' semper.
cepil.Nec ab hac die usquC ad raortis suaefempora B.i:icwl(ircgis, anno priirio Edciboldo regi Meree
prpsperum aliquid el DeUspeniiisit. Qii.aiiosiquiduml . successit fieornred in regnufn, sed brevi. Ofla
post liunc anrio furshiii 'pugiians apiid Secaiidtirie- ciiihi eodem anno fugavil eum, rcghavilque super"
iipn siine mirabili exerciiuum ruiua fugam decli- Merce xxxix.aiinis. Offa,juyenis iiobilissimus fuit;
•
gnaiis occisus cst. Occisus apud Secandurie, scpul '."-'-filius qtiiclem Wjngferd, filii Eahwlf, filii Osmod,
iiis esi apud Repaiidune; sic itaque rex yaiidissimuss filiii.Epa, filii Wijipa, filii Creada, filii Ki.newalJ,
cum quadraginla "Ctuno annis regnasset .'superbiae i filii Gnibba, filii Icil, (ilii Eomer, filii Agellheu, (ilii
iromoderatae poenas exsolvit.Regriurtv vero West-- ",:O0fa'jfilii-Wercjnuiid,.'iilii Wilhlad, iilii Wodcn.
sere cx hpc tenippre valcle roboratum crescere; Offa streiiuissimus" rex fuif; vicit iiamque Cen-,
usque in perfeeluhi npn deslitit. lenses praelio, vicit cjupque Wesfsexas praeliofvicit
"
; Cudredus quaiiodeCiinp anno rcgui sui pugnayitt quoque. Nordhunibrospraelio.Offa fuitvir religip-
cohlra Rritannos, qui viciori regis EcleIboldi,.utt sus : transiulit'uamqu.e ossa sancli Albaiiiin mo-
praediclum esl, fifistra resisteiites cilo fugam in-- nasteriiim quod construxcrat, multisque niotlis
ceperunt, cladeinque maximam slne bostiurii de-1D diiaYerat, deditque vitario beati Petri Roraaiiaeur-
trrmento dighe'.per"tuleruiit. Anno sequeute, Cudre-- >?bispoiiiifici.reddiiura sialuiu.ni de singulis doroibus
,dus fexrnagiius ,et excclsus, tol pro?peritatibus ett : Tegni sui in aiernum.
yictoriis ppiilJS,;ii:o.i'!is incleinei.lia helitiam ,!i- Kinewifi regis anno tcrlio Eadbert rex NordburaT
Tiiyif., . ; "'"'" '_;•"--: -; J"' ; hre yideus regura praedicloruui Edelbpldi sciltcct et
-
Sigebertus regis pra-dicti cpgria'.us successit ei,, Sigeberti vilam a.ruiniiosam et finem iiifaustum,
.sedbrevi tenipbre regnuih lenhit.Nalnique. cx prae-- Ceoiwlfi vero pitedecessoris sui vilam laudabilem
; Tesspiis.sui evejilibhs luraefactus. et insblens, «liamI 'el fiiiem gloriosumj-meliorem parteni elegit, qua»
jSuis intolerabiris.fuif.-Curii 'auteiiiOiiinibus tiiodis3 ; non auferelur ab eo. Regno iiahique relicio, tousu-
jjroaleiractarelieosjegesque vtl ad Coiiiirioduihsuunii fahi capilis seternum, diadema geiieraiuram-susce-
^depravafet, vel pfb cohiffibtJOsuo devitaret, Ctim-- ;pit, furyasqhe yestes aetliereum splehdoremcblla-
r.hi;a;cpnsul .ejhs npbilissimus preceiolius populii "turas ihduit. Isle esl octavus regum ilioriim,.quire-
5 i. Hgnasua' pro-Glirislo sponle diriliserunt, iroo, *i t
querimoriiasreofuiri regiTefoIiifihfavit. Quem-q_uia..
regcm suaserat u't levius populum regeret, et/iri-- verias dicam, pro regno aaternOcpiiimutarunt,.qu!-
huraauitate depPsila, Deo et hominibus aruabilis> bus oclo beatitudinum jucunditas pefemiis 'multi-
SSI .- HISTORIA ANGLORUM. — LIB. IV.. . - 882
.p.ici deleclameiilo iiieffabililef jueundalur, quoriuh A exercitus primalem, Mariis coiigreSsibusnpudiKhtg~
sti enuUafem imitari beatorum esl (Mutih, y). Siic- -sciive, elposiea duces regis Kincwlf el Eggttnprm~
ccssit a.utem in regnp Oshlffilius suus ; scdciihi lib iiigenli bccideiunt duces ptmdictos apud Hilaihir-
uno anno regnassel a familia sua nefanda pfodi- rium. Rex aulempfaedictus Adelred,clticibus suiset
tipne pccisus est, Post qucm Mpl Edelwold regriavit spe aniissis,.fugii. a facie eofhiii ; illi yero coiisti-
sex aiinis. Cifca hpcienipus Cudbrictus archicpi- Tuefunt Alfwld ih regeih, qui fegnavii deccm ahnis.
scopus vilae'deiiiptus esl. - Aniio 31116111 hunc' sequehte principes el praepositi
Kiriewlf cum vi annis regnasset, Edelbricht rex Nofdburnbre; quenidam consulem et. jhstitiarium
Cenlensis irietas vivehdi atligit. Eodem annO Ceowi- suum, quia rigidior aequo exstiterat, "combitssc-
fus, tuiic monachus, sed quondam rex itonTiiC runl. Eodera anno Edbeii arcbiepise. Pbiit iroCer
obiit, sed hinc ..abiit, sjipendia mirabilia receptu- slre. cui succcssit Enbald. Eodem.anrio KinebolU
-rus. Ainia vero sequente, Mol, rex Nordliumbre, .faciiisest episcopus Lindisfarneiisis. Epdehi aniiu
inlerfecit Oswine fortissimuin ducum suorum,.qui aiitiqui SaxOnes, el Ffahci pugnaveiiint ; Eranci
committens praelium erga dominum suuni apud verb viceriiiit, • Annb vefo proximo rex NPrdhuin-
Eadwinescliue [,aU Edwinescliue ] jure gentluiif bre Alfwd hiisit Romairi propier pallimri, et dedit>
sprelo," jure Dei occisus est_ Anno vero sequenle, R Embaldo archieplscopo: Tunc Alcmundo cpiscopo
Jambeth factus.est arcbiepisc. Eborac. Tunc etiam HaiugustOldehsidefuncio Tilbetli successit. Cafolits
Fridwald, episc. Ceaslrehsis, vivere deslitit, qui eo anno Romaiifivil. Circa hoc tenipus conciliuid
faclus fueral episc. vr anno regni Ceolwolf. Eo lem- lujt apuil Acle. :,-..- ':.'.;:
pofe Wilwine faclus est episc. Witern. Mol vero; Kinewlf, curn fegnassel xxvr annis, et cohtra
eum YI ani.is regnasset, regnum Nordlittmbie di- Rfitaniios vicLoriosus niiilfa gessisset praelia, et eos
niisit :post quem Alred vifi annis regiiavit. Cujus ex onini jiaiie clornasset, tandem exsulare statuit
regni anno ii aninias emiserunt Egbert arcbiepisc. adplescentem Kineard, fratrem Sigcberti. Ipse au^-
Eborae'., eum afchiepisc..fuisset xxxvi aniiis,'et teiii impetii. fegem ajiud Werelune, ubi priyaie
Friderbertus' episcopus Haugustaldeusisi ciiiii epi- pcij'exeiat ad. quanidam-mulierem. Rex; autem:icl
scopus fuisset xxxiv annis. Edl.erto afcbiejiisc. : Coiuperieiis in ostio viriUter se defendebat, dOiiec
succcssit- Adcibert; Frideberlo episcopo successit coiispvcto juvciie foras exsiliens vulnefav.il eum, \
Alcniund. Anno iv Alredi regis, obierunt Pippiiius _et onjiies socii ejus in regeih pugiianles inlerfecej
rex Francoium et -Sleplianus.papa Romanorum, ei _ rhnt eum. Clarriore ahtehi audilo,niili(es regi.Si
Eadbeft filiiis Ealae [ai. Eccae]; duxTamosissiir.us quiiu urbe efaht, in juv.eiiem cucurrerurit, rcn.u.e.nr
Ar.gioruni. -..-'..' iesque obiatas ab eo tefras et pecuniaro, pugnandq
Aiino graliie 7G_9,Kinewi/i vero rcgis auno xv, bihr.es roorlui sunt, praeter iinum Rritannum ob-i
incoepil fieri mulatipdextrae Excelsi (Psal.T.XXVI)-; sidehi gravitef' yulnefaiuro, Manc autenii milite^
iiiiperium nanique Romahum, quod fot aiinis in se regis, qui circa erant in airio, ubi rex Occ.isUsefat.
piaecellenlissimuhi fuerat, Carolpregi niagno Fraii- obsederunt pveiiero et suos. Qui dixit eis : *<C%=
corum subjeelum est post xxx aniios regni ejiis,: giiati vestri mecum sunt, vobisque dabp terfajn,
quodin hoc anno. inroeperat et- successoribus ejus et pecuniani secunduin eor vestruni,; ne pugneiia
usque ad huncdiem exinde coriligil. Cotilra nos; iderii aulem socjis vcstris ohtuli ,re-
. Jiinewl.fi regis aimo, xx pugnavit rCx Olfa cum nuentesqiie perierunt. i Illi autem responderhrit nul-r
Mercensibus conlfa Cenleiises apud Oxenford ; lampecuriiam chariorcm domino suo esse iis, se>
clade aulem borrenda ulrinque peracta, belli suc? que doraini spciorumque saiiguirtem .ulturos, ir-
cessibus Oifaclarus efMsil. Eodem anno Nor-dlium* ruiirpentcsqhe gravi praelio in piirtam juveriemet;
'
bri fugaverunt regem eorum Alred ab Eouerwic in fxxxiv, qui cuni eo eraiit, iiilerfecerunliTIemaii^
hebdomada paschali, et elegeruiit iibi in regem sitq.ue solus filiolus juyeiiis, yuliieralus iamen..
Edelred filium Mol, qui regiiavit aiiiiis IV.TTocau- D Kinwlf- igitur xxxi anrip :regrii sui sepullus ,es~t
fem arino visa fueraiit in coelo rubea signa posl bc- apifcl Wirtcestre, juveiiisautein apud Acs.cm.miriT
casum solis, et horrendi serpenles visi fuerunt ih ster. -..':' .'.,;. ..''•...•; >,,-; ..,?,
Sudsere cum magiia.adiiiiraiiOiie. SecUnda autem Riiclrich,qui eliam de progenie Certici safpe dicli
ab liocanno Saxones anliqui, unde gens Anglorum fegis efat, post Kiiiwifum regnavil super Westsere
descendit, ad Ddem cphyersi sunt. Quo aiino 'Wit- sexdecirn annis, cujus annp secu.ndo Adiianhs papa .
wine episcopus Wrilterne xxiv anno episcopafus sui^ iiiisit legalps iii R.ritanniairi ad reri.ovandairi fidera
mofte affectus e.st, .. juam praedicaverat Aughstinus. Ipsj vero lionoiifiCo"
Ilinewlf xxiv anrio regni sut pugnavit cohtra Of- a regibus et poptilis suscepli, super fundamentum
fam circa Renelune ; Martis autem casumiuoratus siabile acdtficayerunt, pulchre Chrisli rrrisericordia ';
loco secessit, et Offarex castruro idem in, jrif a su.a, . coPperante. Tenu.eruht autem"cpncilinra apud Cealr,_\
redegit. Eodem anno Edelbert sacratus. est apud. li.de, ubi Jambert dimisit parlern episcopatus sui;
Eouerwic episc. in Witterne.. Anno sequenie,Edct' Ibi etiam fligebrit eleclus est ab Offa rege. Eodeiii
batd, et Herbert duces regis Nordhumbre rebellahles aniio, Egfert :[al. Egferd], sacratus estin rpgem,
domiho suo, occideruni Aldulf filium Bose regalis Keniensis proyinciae. Anifo yer©,sequeiite qui esjt
883 . HENRICI ARCHIDIACONTHUNTINGDON. . 88i'
anrius graiiae septingcntcsinnisoctoges.mus sextus, A Brictrici regis anno xi Nordliumbri regemstium
appairuit slgnum .crucis in yestibus, qiioJ dictti et Edehed occtderunt, qui aiiho eo, quo rex Ofredus
auditu • saeculis phinibus videri" potest mirabile. occisus fuerat, in superbiam elalus, sua felicla uo-
Faclumne igitur fuil ad deinpnstrationcm motionis vam duxerat uxorem; ignorans quod et ipse post
Ierosolyraitanae cura crucibus asstimplis, quajfacta biennium perimendus esset, brevisque reg.nigau-
esl posl trccentos etnovpm annos, lempore Junio- dium mortis dcsolalione tam cito lerminanduni fo-
ris Willielmi, aul potius faclurii esl ad correeiionerii ret.Postquem Ardulfregnuni Nprdliumbre suscepit.
gentium, ne plagam Dacorum, quae proxime secuta Hunc igitur Eubaldus arcliiepiscopus, et Edelberlus
esf, correcli perferrent? Nos. autem nihUieiiiere episcopus,, et Higebaldus episcopus, cf -Baliulfus
definimus, scd Doniini secrrla Doraino relinquimus. episcopus sacraverunt in regem, et c-levatus est iu
Rrictricus anno fegni sui quarlo duxit in uxorein regia sede apud Eboracum. Nec multo post obiit
Eadburh filiam regis OffaeDerce; unde confortatus Eiibaldus, archiepiscopus apud Eboracum, cui sucr
cstin regno",et provecltis in superbiam. His auterii cessit alter Eubaldtis. His diebus Adrianus papa et
diebus veneruiu Daci eum tribus puj.pibus in Britan- rex niagnus Qffa vit;e metas aliigefunl. Poslca
iiiain pr.a_dicationiscausa.Quod [iraeposiiusreg"s-il-_ Egferl filius Offaeregnavit super Merce, el CSLIdie
lius proviiieiao v.idesis",occurrit eis d.ebitoseeurius, mortuus est; cui suecessit rex Cenwelf. Eodem auno
utcoiiiiirebensosadregiura duceietcastium.Nescie- Eadbricf vpeatus alio nominc Pren adeplus csl re-
Lal autem qui essent, qui appuleraiit, vel cur appu- gniini jCenteiise;. gens vero pagaiia; praaday.ermit
lissent. Stalim vero iinmistuseisoccisuscsl. Hic prl- Nordhiirobre, et moiiasteriuni Egfert spoljavertmt
mus fuit Ahglqrurn caesus a Dacis, post quemTiiulia apud Donernulh. Tuuc yero, occurrentibus eis v.o-
inillia millium ab iisJero caesa;simt, el hae pujipes bilissimis et.belio assuetissimis Aiiglorum, dhcibus
priinae fuerurii,-quas liric Daci adduxerurit. Anno se- eorum occisis, victi ad puppes fugeruht. Cura vcio
quenli convenit concilUira apuJ NorJhu:nl.r3 in ih puppiiras fugiendo perseverarenl, aliquae earum
W.incenhale. p.ei-fempeslatem fiaclae Suht, etmiilii virorumiiau- .
Brictrici regis vi anno cbngregata esl synoJusapuJ fragali sunt; quidam vero vivente.s cajili 'su.nl, et.
Aclea [al. Adea], Sigan vero occi.dit nefanda pro- jhxta litlus capile privati sunl. Nec multo posl Cen-
ditione Alfwid fegein Nordbumbre. In eo autem wolf, rex Merce, Centensem proviriciam transverbe-
locOjUbirex aniicuS:Domini occisus esf,iiimen coe- rans" praedatus est, regemque eorura Prert viribus
.estesaepe visum est, elipse sepultus est.inoccle- silji imparein, el ideo'p'e.f latibula et divortia deli-
*ia apud Hanguslaijam: post quem Ofredus regiiafe r. lescenlem compfebeiidit, et victum vi.rtoripsus se-
'
incoepit, sedanno sequeiui proditus est, cl a regiio. cum reduxit. .^ .
Tugatus, cl Edelred filius Molitem regno cfst-resti- Briclrici regis. aiino xiv Romani araputaverunt
tuttis. OlfedUs vero tv arino postquam rex fuerat, linguam Leonis papae, et oculos sibi eruerunt,
ciiro. coiigregatis virihus rediret, ul Edelred, per eumque a-sua sede fugaverunt. Sed rpse (ut scripta
quem expulsus fuerat, regno expellere(,.iiiter eum- iradunt) per Dpmini misericordiam iterum. videre
dem captus est etbccisus, et sepultus est Tinemu- et loqui poluit, rursusqire papa effectus csi._ Post
thae. Quanibeneigitur dixi(,qui di.xit t triennium vero Carolus rexjfacuisiniperator et a
.-. _., . ^ 0.caeca futuri Leone papa sacralus damnavit roorti i.llos, qui pa-
Mehs horiiinum I pam dehoneslavefant; sed postea precibus papae
(LUCAN. xi, U.) morlem indulsit, et i.n exsiljum eos retrtisil. Post
Cum eriim juvCnis prasdictus Osred iiipudians et triennium quoque defecit Brilbric" rex Weslsere.
laelabundus rex fieret, quaro parum a.slimabat se,. Hoc in tempore fuit magnum praelium in Nordlnim-
annoii regali sede, anno veroivvilali Iuce piivan- hre apud Wellebare, in quo periit Alric filius He-
(ium, unde semper inter prospera solliciti simus, berti [at. Herebeni], et alii cum eo multi. Singulo- .
ignari .sci.liceiquam prope sint adversa. Ea . leriipe- D [ runi aulem hellorum gesta, et lines, ef hlodos ad
slate Offa rex Merce praceepit artiputari capuf S. plenum delermiriaf e liimielas prolixilatis necessario.-
Edelbricli. His etiam Lambrih archiepiseopus ulira probibet. Gens enim Anglorum iiaturajiter dura erat
npn vixit, et abbas Edelred eleclus est in archiepi- et superba,.el ideobellis iiitestinis incessanterattriia^,
scopum. Eubaldus vero archiepiscopus Eboracen- Egbricht, anno gratjae 800, numero ociavus, fe-
sis sacravit Raldulf episcopum apud Witerne. gum fortissimorura, quos in libro n. praefogaliva.
Briclrici anno x visi shnt flamniei dracones, yo- singularis .iexcellentiaeiiotayimus, regnavit xxxvn.
lantes per aera, quod signum driaepestes secuta. • annis et sex mensibus super Westsere,;quem juve-
suni: primo maxima fames, poslea gens pagana a nili quidem a_tate Briclrich,praecessor ej'us et Ofla
Norwegia et Daeiayenieris, quae prius gehfem Nor- rex Merce ab hac terra fugaveranl;: exsulaYUigi->
dumbrensera misere destruxerunt, et-posl InLindis- turiu arinis.cum rege Francorum, nobiliter lamen
farnensi provincia ecclesias Chiisti cum inbabitanti- et egregie.Defuncto auiem rege praediclo, cum re-
liushorribiliterdestruxeruntinTdibus Januarii. Qua yersus regnum. suscepisset, eodem die Edelmund
eiiam tempeslale Sigga .dux, qui Alfwoldregem bea-: [al. Adelmurid] consul ,E_yj.ssita Wieuni, et veiiiens
tumindignepro/Iideral[a/.prodieral], dignedeperiit. Kinemeresford obviavit VVicstanconsuli cum Wil-
88S HISTORIA ANGLORUM. — LIB. IY. 885
aits, et.illicp simul pugnaveruni, et ambo consblesi A rtint; et duo episcopi scilicet Hercfert el Wigfert,-
'iccisi suni,,.el Wils.aies vicerunt. Quarlo post hunc el duo duces, scilicet Dudda et Osmod perierunt.
firino decessit Edelred arcbiepisc. Centensis, et Aniio verp sequente veiril exercilus Dacorum na-
YYolfred locosuo sacralus cst. Inde \ero post valis in Weslwales; ctWalenses cum Dacis coadu-
Tjieiniium Cudred rex Centensis vilali privatus aura; nati sunl, el conlra regem Egbricbt insurre\eiuii(.
^ttiuP vero sequetili Hardulf rexNordhiiinbre fuga- Rex vei-o secunda usus fortuna Dacos et Walcnscs
tus est aregno suo. conirilione contrivil, ct tiiumjdiose forlissinios
,; Egbricht xiv anno regrii sui praedavit in regnis fugavit apud Ilengistcnduire [al Hengistesduue.j
Sriioiium' ab oriente usque ad occidentem , nec fuit Aniio liis proximo, Egbricht re.. ct mona'cIia Bii-
qui ejus immanitaii vcl conaretur resistere.- Anno taniiae faiis concessit. Regnorum, quae in maiiu
autera Iiiiic proximo, Parolus rex Franeoruni ct piopria tenebal, fiiios fccit haercdes, Etlelwolfum
Tiiiperaior Roirianus vita exierat. Aniio aulem buic super Weslsore, Edelslan vcio super Cent et Sud-
S_ Leo papa veiierabilis corpus deposuit, et Stc- sere et Eslseie. Sed eum jam ad roonarchiam An-
phanus ei successil; Sie_.hano\ero Paschaiis. Posl gliae perveninius, et ad plagam liorribilera, quaepei-
-parvum verospatium tcrnpcris Cenwolf rex Meice Dacos illala cst, liber prop.ius rebus novis do-
inorii datus esl. Post quem regnavit Ceolwolf in B 1 naudus est.
loco ejtfs. Sed ru ab lioc 'anno regmiro amisii, et Yerum, ul in libro secumlo facttim cst, ep, auae
Bi-oriiwolf sibi iilml occupavil. inlioclihio dicta sunt, bre\itcr repetenda suut :
. Egbricht xxiv amio leguisui coroiiii_.it prcolUim el rpgnoruiii siugulorum progiessio ex ordinc diri-
cpntra B.ornwolf i cgera Merce apu J Elieiidune; tmde getur, ut quod coiifrsum esl in lol regum com-
dicitur i EUendune rkus cruore tnbuit, ruiua res- mistioiMbus, haec ahbrcvlalio diligenler elucidet.
tiiit, fetorje tabv.it. Ibi autem maximo gcntis cxter- Unde cum leclori graiior exslilero, fructum laboris
"'
minio ulrinque peracto, Egbrichl vicloi' funcslus ex- desitleiabileni, Doiiilui gralia percipiam.
...sliljt. Iiide vero successus urger.s suos, ct fortunae Hwc csl abbreviatio de regibus Caniuarim in hoc libio
iiistaris, niisil Adtiwolf filiuin suuni. qui poslea rex prwtractulis. -
devenit, Aicsla!] [al. Healestan] episcopum, el Wa- Lotliarius rcgnavit duodecim annis, el pugna
lard consuleiircuin maguo exercitu in Cenl, qui fu- - austialium Saxonum neci tiadilus cst.
gayeruiit regem Babed ultra Tamcsin. Tuuc ergs Eadricus regnavil anno ct dimidio, cxtraneus a
popuios :Gantiae, et Sudiisr, el SUISTC, el Estsere, regali prosapia.
i%x Egbrichtin dominium suscepil, tjiios piius co- Nidrcd et Yfibbchard simililer exlranei regnavc-
guatussuus Pren iiijusleamiseral. iloccfiam anno, rtinl \t annis et repulsi suut.
rex Eslangle cum genle sua recepit Egbiiclil regem Witlired, de regia stirpe ortus, regnayit xxxiv
in ;_paironum:el poslea hoc eodcm an:io Estangll annis in pace, el cum rege Ine concordiam fecit.
. occiderunt fieoinwolf i'egem Mtrce, cui succcssil Edbriht, lilius WUredi, cum duobus" fralribus
-Ludecen.; Eodem aniio maximum praelium fueraf regnum leiiuit.xxii annis.
. inter Britones et geulem Davenescire apud Gayel- Edelbriht sceptro regni potilus est xn annls.
-ford, ubi multa millia utrinque cprruerunt. Afi.no Egfei t regnum idem xxxiv anuis, ut conjicere
-: vero proxiirio, Ludecen rex Merce et- quinque con- possurous ex sciiptis, tenuit.
sules cum ep occisi sunt. Edbrit Pren regnavit in annis, et cajitus csl, e\
Egbricht xxvn anno regiii sui fugavil Wilaf regcm abducliis a Cenwolfo rege Merce.
Merce, qui regi Ludecen successerat, regmimquet , Cudrcd regni ipfulas obtinuil ix annis.
sibi aequisivit. Curo ergo pblineret pmne regnuriit BalieJ reguavil xvm annis, cl fugavit euni a
ex australLparte Hurhbre duxit exercilum cpntrat -regiio rex Egbricbt Weslserc.
Kordbumbras apud Dore. Uli \erp regi magno dc7 Egbiicbtus, re.\ Weslserc, rcgnum conquisitum,
Vole cpncofdiam offerenles et subjeelionem, pacUice! n dum'\ixii, obtiiiens, Adelstano filio suo moriens
separati su-rit. Anno \cro sequente, icx Egbricht'. rdiquil : cessa\it ergp rfcgiastirjis Canluariae, et in
nilsericordia molus concessit W.laf, ut rcgnumt .alieiia jura regnum transiit.
- M.erce.teiierel sub eo. Et iude rex Eghrichi. duxit
Ilwc est abbtetiiatio (ie tcgibus Westsete in Itoclibto
exercituhi in Nordwales, et eam sibi patroci- prwtractalis.
nio armorum subdiclit. Anno vero sequente,AYiIfii^; Gedwalla, cum diiobus aunis regnasset, Veclani
:' tlo arcbiepiscopo Centensi dcfuncfo, Celnod [ul. insulam acquisivil; Cenlbis pra:davi(, pergensque
-
Ceolriod] successit. Romam in albis morluus-est, et insignia regui
Egbrichti/regis anno XXMJIledicrunl Daci ini commulavit.
-_.Angliaro, xxxvm anno postquam apud pprjemii- Ine regnavil \xx\n annis; vicilque prselio Ge-
tifani Yicli ef fugaii sunl. Priinum igilur praedave- rcnteni regem Walensem, domuitquc bello austra-
ruiil Sepeige. Rex vero Egbrkhl pugnaul cum cx-- les Saxones, Romamque petens se feUcilcr rcgsio
"creitu suo contra eos, qui triginta ct quinque) deppsuit. "
• jifaximis.puppibus advecti fuerant anno sequeiite_ Adelhardus .cognalus regislnc, rcgnum sibi ab
apud Carrum,' el ibi Daeei.sc-salca bellfpravaluc- eodem traditum rexjt in pacc qualuordecim airoi».
887 IIENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 888
Cudredus regnavit sexdecim annis, vicitque Bri- A ct a regno fugatus est a suis, ct post tiienmijm
tannos bis lege praelii el regem Edelboldum, occisus.
Sigebertus [al. Sigebriclus] crudclis regnavil uno Adelred, filius Mol, iterum rcgna\it quatuot
anno, et paulo plus, et a regno jusle expulsus, et annis, et oecisus est a populo suo semper nequis-
postea occisus est. simo.
Kinewolf regna\it viginti tribus annis, quem Si- Ardulf regnavit xii annis, et a suis fugatus est
gebcrl [a/. Sigebcrch] fraterregis neci (radidii. a regno suo. Postea Nordlmmbii, ut apparet, in-
Brictricus regnavit xvi annis, cujus (empore sania nequitiae praeoccupali aliquantisper sine rege
primuin Daeorum saeulia Britanniam Iacesshil. fuciunt, et Egbrichlo regi concordati sunt.
Egbrichtus regnavit xxxvn aiuiis et praedavit in Ilmc esl abbrevialio regum Merce in hoc libro prm-
Britani)ia ab orienie usque ad occidenlem, vi- dictorum.
citque Marte Beornwolfurn regem Merce,-cl Balred Edelrcd [«/. Adclred], filius Pendie, regnavil xxix
regem Canliae, et regem Wilaf, el Dacos. annis, e( gloriose iiionachus effectus est.
Cenred, cognatus cjus, regnavit v arinis, Ro-
Hmc est abbreviatio de regibus Hordhumbre in hoc ihamque petiit, el vicloriosus monachatum sus-
libro prmsignalis.
B cepit.
Alfridus, fraler regis Egfridi, doctus in Scrip- Ceohed, filius Edelredi regis, regnavit oclo annis,
turis, strenuus in bellis, leguavit \iginli annis. pugnavitque valide contra regem Ine.
Osrcdus filius ejus regnavit xi annis, el pugnaus Edelbold [al. Adelbald] superbus regna\it xi.ian-
fn.erfcclus es(. nis; hic praedavit Nordhumbrc, \icilque gentein
Ccnred regnavit n annis, ct infirmatus mortis Walliae, praefuilque regibus oronibus Angliae. Scd
celeritale prasvenlus esf. tandero 3. Cudrcdo rege victus, et postea occisus
Osricus regnavit xi annis, et vitali luce caruit. cst.
Ceolwolfus, frater Cenredi praedicii regis, regua- Beornred uno anno regnum tenuil, scd Offa va-
vit vm annis, et monachus eflfectusest. Cujus lem- lidus eum aufugavit. v
poreBeda piesbyler venerabilis et Clrrisli philoso- Offa xxxix annis regnavit. Is regem Westsere
pbus feliciter decessit. Rinewolf bello minoravit, et Ccntenses, ct Nor-
Egbrictus [«/. Adbrichtus], cognatusejus,regna- "dhumbras.
vit xxi annis, effectusque monachus fragilem Egferd, filius Offae regis, urio ad plenum anno
yilam fine glorioso peiluslrayif. vivere non suffecit.
Osulf, filius ejus, regnavit uiioanno, cfa familia C CTIWOUregnavit xxvi annis pacifice, et mortuus
sua proditus est et occisus. cst communi morle.
Mol Edctwold regnavit vi annis, et coactus di- Ceolwolf iribus annis regnum tenuit, quod tunc
misit iiiud. ci Beorriulf fero.x diripuit.
Alrcdus regnavit vrn annis, et fugatus, depositus Beornulf uno anno regnavit, et ab Egbricto rege.
esl.a gente sua. bello yictus demarcuit.
Adelred [at. Aedclred], filius Mol, regna\it (ribus Ludicen rex primo anno regni sui cum consu-
annis, et fugit a facie ducum suorum rebellan- libus quinque suis occisus est.
tium. Wilaf, ab rege Egbricto viclus bellando, tribu-
Alfwold regna\it x annis, quem Sigga dux pro- tarie sub eo regnum lenuil. Reguum \ero Eas-
dilione occidit. langle jam regnis aliis variis modis subjecluin
Osred, nepos regis praedicti, reguavit uno anno fuei at.
: ]?RPLQGU§ LI5R1 QUINTi,
In hujus hislpriw principip quinqw plugis percussam diximus Britannium : quurum de quarta, quaper
Datas facta cst, prmsenii tibro tractqbhnus. Hwc siquidcm longe immaniot, longe crudelior cmteris fuit.
Romani namque sibi Britanniam brcvi subjugaveiunt, et legc dominanlium splendide rcxerunl. Picti vero
c{ Scoti crebras irruptiones ex boreali parle Britanniw fucicbanl,.sed nec cam ex omm parte aggrcdieban-
tur, nen nunquam perniciose repulsi tempore non pauco ab invusione cessabant. Saxones aulemprp viribus
paulalhn terram betlo capessentes, caplam oblhiebant, oblentam mdificabunl, mdificatam legibus regebanl.
Nec non et Norlhmanni cito et breviler leriam subdentcs sibi, viclis vitam et hberlalem legesyueanliq&as
rscjni jure concesserunt, de quibusin unlea dicenduin esl. Daci vero terram undique creberrimc, diutissime
insilienies el assilienles eqm non pblinere sed prmdari sludebant,et-emnia destruere, non dominari cupie-
banl. Qui si quandoque vincercnlur, nihil proficiebant victorcs, cum alibi classis elexeicilus major insurge-
ret; miroquetnodo, cum rcges Anglorutn in orientalem partem contra eos pugnaturi tenderent, anlcquaw.
' -
BG9 HISTORIA ANGLORUM. — LIB, V. 890
hoslilibus lurmis apptopinquatent, advolabat nunlius, dicens ; Rex, quonam tendis? Classis paganorum in-
riumerubilis ex australi partc,Anglim littora occupavit, urbesque et villas depopulans, omnia cwdi tradit et
igni. Eadem die accurtebat atius, dicens : Bex, quo fugatn capessis ? Tettibitis exercitus in orcidentali parte
Anglim appulit, conlra quos nisi feslinus revetlaris, le fugisse exislimantes,cmde el fiamma a lergo perse-
queiitur. Adveniebul eadem die vel craslina nuntiusalius, qui diceret : Quo lendilis, proceres ? Daci borea-
libus plagis appulsi, jatn domos vcstras combusserttnl, jam res vestras asporlarunl, jam pueros sursumjacla-
tos tanceurum acumine susceperunt,jam conjuges veslrus qvasdam vi oppresserunt, quasdam secttm abdnXi-
runt. Sic tol rumorum miserabili plaga percussi rex et populus manibus el corde dissolvebanlur, et tabesce-
bant. Igitur nec cum vhtccrcnl, Imlilia, ut assolenl [al. assolei] , erat eis ullu, nec spes salulis aliqua. Cur
aulem lanlo fttrore Dei juslilia ht eos exurseril, cuusu hwc esl. In primitiva Anglim Ecclesia religio claris-
cime sptenduil; ita ut reges et reginm, ciuces el episcopi, vel monachatum vel exsihum, ttt prmmonslravimus,
appeterent. Processu xero temporum adeo omnis virlus in eis emarcuil, ul gentem nullam proditione et
nequilia sibi parem csse permilterent. Qttod maxime apparel in hisloria regum Nordhumbre. Sicul autem
in rcgalibns geslis"impielas eorum descripla est, ilu unhiscujusque ordinis et officii homines dolo el prodi-
tione insistebaiit. Nec erat dcdccori nisi pietas, et cattsa clignissima cmdisinnocentia. Immisil ergo Dominus •
omnipotens velul examina npium genles crudeiisbimas, qncenec mtati, nvc sexiti parcerent, scilicel Dacos cum
Golliis, Noiwagenses cum Siiqlhedis, Wandallos [al. Wttnclulo.,]cum Fresis, qui ub cxordio regni Edelwotfi
regis usque ad advcnlum Norlltmunnortim WtUielmi regis duciu ducentis triginta ctnnis terram hanc desola-
verunt. Qui etiant non nunquam ex affinitale Rrhanitim, Dei vindices ct slimuli, Galliam pro merilis crudeliter
invuseruni. Sed jam ad liistorim ordinem his explctnatis redenmium est. '
CfBER -OUIHTOSL
Addewif jirimo anno rcgni sui cum ipse advcrsus A Edelbaldus filius suus, congregatis omnibus copiis,'
Ijostes praedielos in una paite regni sui persisterct, piiguavcriint ciim niaxirao exercitu, qui cum CCL
uhdique confluenle paganorum roultiludine, misit navibus ajipulerant ad Temesmulh, urbesque pra;-
Wifard consulem cum parle exercitus ad (Iclipllau- claias el multis inclytas amiis Londoniam scilicet
tluni Pacos, qui cum xxxm na\ibus apud Hamlo- elCantuariam fregerunt, ct fugavoiuul Bricwoif re-
harii appulerant, ubi, magna slragc hostium pa- gem Merce \ictum cum exercitu suo, qui riuiiquam
tratla, clarissime triumphavil. Misit etiam rex poslea viguit. Cui successit Rurrcd in regnum
Aedhhlf Aedelhem consulem u( pugnarei contra Merce. Ingredieniesquc Sudi'eiam rcgalibus cuneis
ialiumexercilum apud Porl cum exercitu Weslsere. obviavcruni apud Haclea. Comraissum esl igitur
Cuhfque diu conflixissenl, occiso praedicto co:isule, inlcr maximos exercitus tanluin et tam grave prae-
Paci viclores exstiterunt. Anno vero sequente Ile- lium quanlum nullus rctro audicrat in Angliani [«/.
febeftus consul pugnavit contra eos ajmd "Merc- Anglia] coinmissum. Yideres igilur viros bellalores
sware, Dacisque \incenlibus, suisque fugientibus, more-scgetis utrinque ruere, sanguinisque iluvios
occisus est. Eodemque perrex.it paganorura exerci- capita el membra caesoruro secum volvere. Scri-
tus per oiienlalcs partes Anglise, scilicet per Lin,- bere autem singula noniie nimiae et fastidiosae pro-
desie, Jet Estangle, ct Cantiam, gentique innumcra. lixitatis csset? Concessit ergo Deus fortunam belli
vitarii Terro lapuerunt. Anno yero bos sequcnte, in se credenlibus, ct iiicnarrabilem contiitionem se
terram profundius introiens , excrcilus circa Can- conlcmneiitibus. Rex igilurEdelwolfusviclor exsti-
tuariam et Roveccslriam ct Londoniam multiludi- _lit clarissinius. Eodcm anno Edelsfan, rcx Canlia.,
uera magnam slravit. et dux Eaihere navali praelio contra Dacos pugna-
Adelwolf quinto anno regni sui cum parie cxerci- \erunt apud Sandwic; et, magna slrage hoslium
tus (djvisi namqiie erant exercitus) pugnavit con- facta, novem puppes eOfumceperurtt; aliaevero fu-
-tra genteni xxxv puppium apud Carrum, Dacique gerunt. Cousul quoque noinine Cheorl cum genle
viclores fuefuht ; licet enini parvus fuissel nunic^ Davcnescyre pugnavit contra paganos, multosque
rus puppiuin, magnus lamen eral pupjies maximas percussit, et victor exstilil apud Wienorne [al. Wicn-
numerus ingrcssorum. Anno vero ab boc quinlo. beorne]. Hicigitur annus Anglorum genti fortuna-
Alesfari [«/. Alcslan, ue/Algslan], episcojros vene- tus exstitit. Hoc anno prrmum quidem paganofum
rabilis el dux Ernulfus cum Sumersetis , et dux cxercitus per tolam hiemem in hac patria conversa-
Ofredus cum Dorsetis pugtiaverunl conlra Dacos lus est [ul. conversatus est apud Tenet].
ap.ud Pedredcsmuth, et, .Deo auxiliante, multos eo- Adehvlfus decimo octavo anno regni sui adjuvit
rtirii pfostraYerunl, el \ictoiiae splendorem obti- Burred regem ad subjugandiim, sibi Nordwalenses
nu.erunu Adclwolf, decimo sexto anno rrgni sui et potentissime, sociavitque ei filiam suam in u_atn>
891 HENRICI ARCHIDIACONlHUNTINGDON. ' .892
monio. Anno eodera misit rex Adelwolf Aluredum A- A' A'delredi regis anno secundo venrt exercitus prae-
._filiuin suum Leoni papae Romam quenf Leo postea dictus quem Hinguar et Ubba rexerunt in Nord-.
in regcm benedixil ct loco filii suscepit. Hoc aiino bumbre apud Couirwic, eratque inter gentem pa-
dux Ealheie cum Ceiitensibus, et Huda cum Sudri- lri_c illius solila prodilione magna misericordia,
gensibus pugnaverunt conlra exercitum paganorum quia regera suum Osbric abjeceranl, et alium de-
apud Tenel; et magna gens ex ulraque parte occisa generem nomine Ellan acceperant; ideoque tarde
est, et naufiagala, et atnbo duces morlui sunl. concordali congrega.o exercitu veneru.nl ad Co.-.
AdelwUus decimo nono anno regni sui, qui to- uirwic, in qua eral paganus exercitus; fracloqu.e
taro lerram suam ad opus ccclesiarum dccimavit muro inlus irruentes cum eis pugnaverunt, et iLi
propter amorem Dci et rcdcmptionem sui; postea occisus est ulerqtie rex Osbric el Ellan, el innumera-
vero cum magno honore Romam perrexil, et ibi raultilutlo genlis Noidliumbre intra iirbem ct extra,.,
uno anno couvctsalus cst. Et itide rediens, filiam Et qui residui fuerunt, inducias cum paganis ce-
Caroli Calvi regis Frauciae assumpsit in uxorem, pertint. Hoc anuo obiit Alfstan episcopus, sepultus .
el cam secum in hane patriam adduxit : el cum apud Scyrebiirne, ubi fuit ejiiscopus quinquaginta
«iiobiis aiinis eain tenuisset, liominibus ademi.ius annis.
est, el sepultus apud Winccslrc. Hic prhnum fueral Adelredus rex anno tertio regni sui i\it Snoting-
cpiscoptts apud Winceslre [al. Winceastre]; scd, ham cuin fratre suO AlfredO in auxilium Burredi
Egbricto patre suo defuncto, nccessitate cogenle, regis Merce : cxcrcitus namque prtediclus vciierat
factus est rex; et uxore ducta quatuor filios genuil, Siioiingham, et ibi in hieme fuit. Congregaiisigi-
qui omnes post eum reges fuerunt. Circa boc tcmpws tur omnibus copiis Anglorum, cum suos obsessos et
pagani perendinaverunt tota hieme apud Scpeigei. \iribus impares Hitiguarus \ideret, \ ulpcculari _
__Edelbaldofilio suo reliquit pradielus rex 110- astutia. vcrbisque delinilis.Uiducias ab Anglis ini-
hilissimus regnum haercdilaiium Westsere; Adti- petravit. Redieiisque Ebpracum, ibi crudeliler uno
hiicto filio suo alii rcliquit legnum Canliae, et Est- anno permansit. Sanctus Eadmuiidus anno Dpuik
sere, et Sudscre. Ambo igitur ffatres optiinac in- nicae Incarnalionis 870, Adclretli regis anno quinto
dolis juvenes reguum suum, dum ulerque vixif, cceli palatia consccndit : cxcrcitus na->:cjue prae-
felicissime tenuerunt. Adelbaldus rex Wcstsciv, cum dictus llinguari regis \eniens per Merce ad Ted-
regnum suum quinque annis in pace lehuisset, fortte, ibi in hieine pcimausit, clademque maxi-
morte immalura praercplus esl : planxit autero isam genti miserrimae inlulit. Rex \cro Edimurdus-
omnis Angiia Adelbaldi regis juventutem, et ractus C magis cligeiis iiiortem perferre quam desolalionein"
est luc:us vehemens super eum, et sepelierunl suoruin videre, captus esl ab iis, corjmsque san- -
eum apud Sireburne. Sensilque postliae Anglia ctissimum sagillis impiorum ad slipitcm uudique
qiianluro amiseril. in co. iransverberatus, Dci \ero clementia multa super
Adelbrlcht, frater rcgis praedicti, rcgnavit post eo signavit miracula.
cum super Wesisere, qui prius crat rex Ccntciisis. Edelredi regis anno sexlo venit exercilus npvus
Iu tliebus ejus venit navalis exercilus el egmlieiilcs ct maxiinus, quasi flir iu» inuiidans el omnia sccum
destruxeriint Winccslre, et sic : yolvens.ih Wcstsere usque ad Redingum; prae
Utbs antiqua ruit mullos dominula per _.i<..o.. iiimia vero muliitudinc cum simul non posseiit-
(Yir.cii.. Mneicl. n,-563.) p.rocedcre, diversis turmis et loeis gratliebaulur.
Tunc vero' dux Osric curo IlamtOiiesyre. et dux Duces corum autem fueriinf duo reges Basieg et
Edelwolf cum Barrucscyre pngnaveruntconlracura- Aldcne [al. Hamdcnc, vcl Alfclene]. Itaque post tres
ciem exercitum. Quibus cum magiia conliiliouc dies duxEdelwolf duohus obvians consulibus, exer-
fugalis nostri victores exstiterunt. citus apud Euglafeld pugnavil cum eis et vicif, et
Adelbricti regis anno quinto vcnit cxercitus - unum occidit, qui vocabatur Sidrac. El posl qua-
^
paganorum apud Tenel : quibus cum Cenlenscsi tuor dies rex Edelred ct fialer suus cum magna
causa indiiciarum pecuniam promisisseut, infra geiile venieiites Rediiigiim, pugna.verunt cum exer-
inducias nocte quailam improuse proruperunl, el, citu, et niulli ceciderunt ex utraquo parte; et Daci
Cantiam ex orienlali paite.depraedati sunt. Eodemt \ietores fuerunt.'El post qualuor diesiierum pugha-
anno Adelbriclus, cum rcgnasset supcr Weslsere_ \erunl rcx Adelred et fialer suus Alfrci contra.
quinque aniiis, super Caniiam vero dcccm annis; loluiii excrcitum apud Ehcesdune, qui fuit riivisus
niortem gustavit. Post quem Edelred fraler cjusi in duas partcs : cx una jiarte fueruiil Basreget
regni suscepit insignia. Hoc aulem - anno venitl Aldene regcs pagani, conlra quos jrognavit rex
niaximus exercitus paganorum in terram Anglo-. Adelrcd, et occidil regem Rasregc; ex alia yero:
rum, quoruni duces fuerunt Hinguar et Ubba, virii parle fticrunl pagani coiisules, contra quos pugna-
Etrenuissimi, sed crudelissimi. Ilinguar erat ingen-- vit Alfred fraler rcgis, et occcidil quinque con-
tis ingenii, llbba vero fortiludinis admirandae. sules, Sidroc sencm ct Sidrcc juvenem, et Osbearn,
Percndiiianles igilur iu hicme in Eslanglc inducias. et Ficna, el Ilarolde; el exercitus fugatus est, et
,<r equos ab.iis aeceperunt et quiciis giatia forti-. multa millia occisa sunl, duravitque prtelium usqua
iudini suac ad tcmnus peperceruiit. ad noclcm. Itcruro post xiv dies Adelied rex et^
Wo IIISTORIA ANGLORUM. — LIB. V. 891
fraler suus Alfred pugnavcrunt cnm exercilu apud A ad Granceastre, et navalis exercilus circum remi-
Rasingum, et Daci vicerunl. Iterum post duos gans tempeslale obrutus esl, perieruntque cxx
.rheiises re\ Adelred "et frater sunsAlfred pugnave- puppes apud Swanawic. Rex autem Alfred cum
runt cum cxcrcilu apud Beredune, cl mulli ex magna genle seculus estexercituin,qui equoshabe-
utraque jiarle ccciderunt, el Daci diu fugati iu fine banl, nec eos consequi poluit ante Granceaslre.
vicerunt. lbi occisus cst Eumundus episcopus, et Tunc cxcrcilus Iradidit illi quolquot obsides ipse
niulli proceres Angliae. Post boc pralium vcnit in. volebat, el parem tenere jura\it, et bene tcnuit."
acsfale niaguus cxcrcilus ajiud Rcdingum. Hoc anuo Tunc cxercilus ivil in Merce, ct partem regni
obiitAdelred rex posl Pascha scpullus apud Win- teriuil,_pa:tcm dedit Ceohvolfo.
hurrihara-miiiiier, qui regriavit quiiique anuis. Alfredi regis anno septimo, cum-jam Daci omne
Tunc Alfrcd fratcr suus, iiiius Edelwolfi, rcgnavit regnum a boreali parte Temesis [al. Tamisis. vel
"super Weslsere, el jioslea ciica uiiuin meiisem Tamasis] obiincreiil, regnarelque rex Halilene in
pngriavit cum pauca gente apud Winiunc contia Nordhuiiihro, et fialcr Haldeni essel in Estangle,
exerciluni el cliu fVgavit cum el poslea Uaci \ice- ires vero rcgcspratdicii cum Ccolwolfo rcge eortim
runt. Hoc amio fuerunt novcm ]_rs;lia campeslria esseut in.Mercc, el Londoiiia, elEstsere; regi vc:o
cpntra exereitum in legno cx .australi patic Te- Alfredo iion remansissct nisi terra ullra Taine-.iiii,
mese: praeter invasioiies, quas Affrcd fraler ejus imlignum \isum cst Dacis, utyel hoc ci remaiierel.
etduces regis sacpe fecerunl. Et hoc anno sunt Tics igilur rcgcs \enciunt Cipenham in Westsere
occisi rex- unus et novcm comiles, et prpcercs ciim mira liiiiUiliidine, quae nuper a Dacia vcnerat.'
Westsere ceperuni inducias cum escrcilu pagano- Operienlesquc terram quasi locustx, cum nullus
Tum." . . eis possel resistere, occupaverunt eam sibi. Pars
-Alfredi [al. Alwredi, vel Ahiedi] rcgis anno igitur populi trans mare fugit; pars Airicdum re-
priroo exercitus venil Loiidoniam a Reding el ibi gem secula est, qui cum paucis se in nemoribus
per hienicm fuif, cl Mercenses ceperunl inducias abscondebat; pars ycfo subdita est hostibus. Cum
cum" exercitu. Secuudo vero auno rcx Hal.lerie atitcm rex -Alfredus jam nec lerram haberel, nec
duxit cxcrcitum eumdcm liiematuiii in Linclesei speni habendi, respexil in reliquias plcbis suae Do-
apud Torthseige [al. Torcbcseigc]. Te.lio atiteni minus : \enil namque fialer regis Ilaldene cum
arino iiiemaveruiit apud Rependune. Tunc vero xxiii navibus in Westsere in Davenscyre. Gcns au-
c-ohgregati siinl cum co tres aiii reges Godrum, et Um i'(gis Alfredi occidit euro, et DCCCXL hoinines
Oscetin, et Auwed, et f:.cti suiil iiivincihilcs, ct r«exercif.is sui, capluinque est ibi vexillum eoruni,
Burred legero, qui reguavciat \\n amiis supcr quoJ vocabatur Raven. Ergo rex Alfredus, hoc
Mercetrans mare fugaverunt. Rex autein Buried sticecssti conforlatus, paravil firmilatem quamdam
: Rpmani perrcxit, ibiqne moriens sepullus ost in apui Elbelingeie, et sic fretus pugnavit saepc cum
ccclesla S. Mariae aputl Anglecnescolam. Daci au- excrcrtu auxilio Sumerseterisium, qui rbi propinqui-
lem. tfadiderunt regnum Merce Ceolwolfo cuidam erant. Et in septima hebdomada posi Pascha per- ,
iiisipjenti regi ad servandum ad opiis eorurii. Ipse rexit ad Eghiichsiain cx orienlali paiic Salundu
ahtern jtiravil, el obsides.iis dedit se reddiluruin [ctl. Seahvdic], el venerunt centra eum omnes
TIIisTegnum quandocunque yellent, el-seipsum iSumerscli, ct Wilsati, et qui residui fuerant de
pra-Sto esse cuni omnibus quos adducere posset in Nantunc3c\re, laeli pro advenlu suo, et ipse in
auxiliuni eoruni. crastino indc perrexit ad Aeglea, el inde alia tlic ad
"- Alfredi regis iinno quaiio excrcitus rccessit a Repen- EdeniUine, ct ibi ptigiia\it coulra excrcitum. ct ctim
riune et di\isus esl. Aldene rcx eum partc quatiara iugavil, ct eum perseculus est usque ad firmitatem
exercitus perrexit in Nordhumbre el fuit iiihierac suam, cl ibi fuil xiv diebus. Tur.c exercitus tratli-
juxta Tinam et saisivit terram et divisil eam suis, et dit rcgi obsides, el juravit sc recessurum a regno
colueranl eam duobus anuis, etsaepe pra-Javitsiiper D suo. Proinisit ctiam quotl rex eorum baptizarelur,
Pictos.-Tres vero reges Dacoruro prsedicti vcnerunt et faclum cst : venit enim Godrun princeps regum
curri majbri parie excrcilus ad.Braiilebrige, et ibi eoium ad Alfredum regem, ct baplizalus est; Al-
irrio Jpermanserunt anno. Iloc anuo pugna\il rcx fredus \ero patrinus ejus faclus, cum eum securo
Alfred navali pi\_eIio conira \n puppes, qiiaruiii xn diel-iis lciniisscl, abcunti multa dedil mu-
-unam cejiit, caeleras fugarit. Aiiuo vero sequeul", neia.
exefcilus trium regum vcrtil apud Werl.am in Alfrcdi anno octavo ivit cxcrcitus jiraediclus a
Weslsere. Rex \ero Alfredus cepit inducias cuni -Chijiciiham ad Cyrencestre, el ibi hicmavitin pace. ,
exercitu, acceptis ab eo obsidibus cx nobilloiibiis Eodcin anno Wincigi [«/. Wicingi] collcgerunt no-
. eoruiri. Ipsi autem juraverunt ci quod nunquain \um exercitum, et manserunt apud Fulenham juxta
alicuianlea fecerant, se cito exituros a regno illius, Taroesim : hoc anno sol obscuratus est. Anno vero
et in proxima noele furtim recedens exercitus, qui sequente cxercilus praediclus regis Godrum rcces-
'equpsTiabebant, perrexerunt Granccasfre. Iloc sif a Cyrenceastre et jierrexit in Eslangliani, ct
ahho RoIIo cum suis Northhianniam venit; aniio tciram illam obtinuil, et divisit. Eodem anno exer-
yero sequente cxercilus pcrjurus vcnit a Werliaiu cituf, qui fuit apudFuIenham, .rnare transiit el ad •
.. '89S - HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDQN. 896.
Gant unb.anno.permansit-.Sequenti yero anrip pu- A ipsein baplisriiate lenuerat, alteriim vero Edredis
grwverunt cum Fraiicis;,;el;yicerunt;cos; leftio aii- ;'"'dux roagrius; Hasiengautemsem.perinfidus, castrum
. tem anno yenerunt perMese in Fran.ciam, Quo.in constriixif apud Beamfled. Ciinique esset praedalum
lenipore rex Alfrodus'navali prae|io q.uatuorpuppes super regeiii, ffegit fexfaslrumpraediclum,..et cepit
:. Dacorum cepit., et eps, qui inerant, interfecit; ibi uxoreni ejus, etfilios, etpecuniam, et spolia,
Tjuarlo yero anno yenit exercitusapud Scal in Gun- et pupifes..Uxorem vcrO et filibs reddidit HastengO,
;.doet, et ibi uho anno permansil: hoc anno Macri-" - quia patrinus eorum.erat. Regi autem Alfredo venit
;,iius papa roisit Alfi-edoTegiligiiuin Doniini. Alfredus huhtius, dicens: « CenlumTiuppes venerunl a Nord-
autem niisit elenipsyiiam suam Romae.,et etjarii iri liuiiibreel Estangle,ef obsiderit Granceaslre.i Rex
' iiidiam ad "sanclum
.Thoriiaro," seciindum vofum igitur, dum illuc tendit cxefditus, qui erat apud
quotl fecerat, quandp hoslilis exercilus hiemavit Awldre, invasit; Eslsere, et caslrum fecit apud
ajjutl LondOniam, .."-;;- Scobrih; indeque perraeantes yeiierunl usque ad
: Alfrcdi regis anno decimp quarlo pafs exercitus Budiiigtuuiie juxta Sayeniam, el ibi castrum fece-
qui in Gallia erat, venerUht ad Rpvecestriain : et "'; ruiit: hndetaiiien bellorepulsi.fugerunlad castrum
civilalem obsidentes, eoeperuiit faceie ibi aliani fir- suum in Estsere; illi ahtem, qhi obsederahl Gran-
iiiitatem.Advenieiite yeip rege, ad puppes fuge- «' ' ceastre, aiidito advontu rCgis, ad pttppcs fugerunt,
T-unt, et rnare transiefunt. Misit autijm rex Alfred "et iii niari praedantes mancbaiil. Quartus exerCilus '
havalem exercitum ad-Cenl in Estanglia : qui Cum venit eodem anno a.Nordhumbj-e usque in Legecc-
venisscnt^Siuremuthani,-,-pbvi.anles xvi.puppibus striam;sed ibi obsessi sunt, et .-tanta farae afflicli
Wiccingorum yicerunt" cas belip; ced redeuntes •;•shnt, quod etiam equos suos eoniedereiit.
cum spoliis elYicttiria phviayeiiiiit niagno exercitui Alfredi regis anrio xxin, Daci, qui erant in Lege-
Wicciiigorum, el,cum:4is;:pugiiahies vicli 'sunt. cestria, iverunt circum per Nordwales et. Nord-
< Eodem anno inierfecit aper quidam Carolum regem : hunibre ad Wereleige iiisiilara Estsere, et post in
-Fraiiciae, Dliuin.;Lu,:oyei,,fi|ii Carpli Calyj, CUjus liiemetraxeruiit puppes suas perTaiiiesiriiiufiumen
iiliam Juhetam [ai. .Juhetbam] diixefat rexEdelwolf. Lnpe; ille autem exercitus, qui obsederat Gran-
Tunc quoqtie: papa Marinus obdorriiivil. Anno se- ceastre,/lepfehciisus est praedans juxta Ciceaslre,
quente veuit exCrcitus Dacorum-per SeCanam ad. ubi hiullos ex suis amiscruiit, et quasdam ex pup-
pontem Patisius, et illic: hiemavit, Alfredus rex pibus suis perdideruiit. Anno vero sequenli exef-
Loiidpniam obsedit; quia maxiina yis Dacorum se- cifuS qui erat iri Lupe, fecil juxta idem fiuraen-
cula fuerat Gallicanuhi exercilum : omnes, auiem f, castrum. quoddam vigiiiti inillibus a Londonia. Ye-
Anglici statim ei subditi. SuiH, c-t receperunt eurii.; nerunt igitur .-Loiidoiiienses ad caslruni illiid, et
.Daci namque aufugerunf. Rex yero ti-adidit__EdrecIp cuiii Dacis pugnantes, qiiatuor ex ducibus eorum
; duci civitalem in ^custPdiaro.Aniio vero lios- se-'; occidefuht, et vicloriatn iri tcnipore oppOrluno dedit
quente, exercitusj'.eGederisa.ponte P.arisiusiyitper sitis Domiiius oiiiiiipotens. Cum ergo fugissent
Secanani usque. ad Mafnain, et-per Marnam usque Daci ail caslrum, fecit rex aqiiam Lupe fijidi in tfia
:'- ad Cadri, et in ea,.et,iii:Jorna [af. Joi-ala] cihobus. liracbia, he pujipes suas per eam feducere possent:
annis conversati .sunt. Circa hoc teriipus factiooe quoii Daci coriiperieiiies reijclis pnppibus jierrexe-
• Ernulfi quihqiie regesfacli sunt in Fraucia; 'r.uul usque ad Quadiuge juxta Savernam, ct ibi
'
'-.", AlfrediTegis aiiiio xix, Godrun rex Dacus, qui c;!strum fecerunt, et ibidemiiiefflavcrunt,coromen-
fuit filiolus Alfredi regis;:,..el".regnayitin Eslangie, datis uxbribus suis iri Estahgle, Rex vero cir,m.
-luce deihplus esl. IIoc anno yeiiit exercitus "a Se- exerertupersecuiusest eos. At Londoriiensespuppes.
, caiia ad Scaiilaiidam quodtest inlef Riitaiiniam et Dacorum reliclas quasdairi ad; Loridoniam duxe-.
.'Ffanciain ; Biitones vero cum eis pugnanles, etirr funl, qiiasdam conibusseftirit. Hi igilur, his tribus
: flumeri quoddam -fuganles,;.iii.ullos.necaverunl; liic aiinis praadiclis, scilicet cx quo Daei adiportuni
_Pleuhiundus arcbiepiscopus a Dep el omni populd D .] Liraene-appulerunt, Anglis, riiulta mala fecerunt,
. electus Cst. Aniio vero sequente, exercitus iyit in sed et ipsi multo plura tdleraYerunt. Aiino vero
ofientem, et rex Ar.iiulfiis cum Franeis et Saxo- quaflo divisus estexercitus paflini in Nordbumbre,
: nibus, et Raveriensibus pugi.iavicco.nlra exercitum, et partim in Eslangle - pars "yero transfretaiis ivit
etrepulit eos.Ppstea fedi.i.tin Angliam ille magnus in Secanahi : postea taraen qtiaedam puppes Da-
exeiciluscum omnibus relius suis ad ppiium Li- cofum veneruht juxta littora Westsere, quae crebris
mene cum ccr. navibus^qul pprlus cst in orienlali TiTuptipnibus sa.j)e praedanles et saepepugiianles
parte Cerit juxla, magnum nemus , Andredestaige, cladem non modicam provinciaiibus Weslsere con-
.quod cxx millia in, lohgitudine, xxx in latiludine, tttlefuht." De mtiltis vero.confliclibus unurn per-.
fontinet. Egressi vero construxeruiit castrum apud tractabo, tjuia insOliii. fuit eventus. Rex Alfredus
Anpldre. Interim venit Hasting eura LXXXnavibus naves Iongas scilicet XLremorum vel plurium fecit
inporlum Tamesis, et paravil castfum apud Widd- parari coulra puppes Dacorum praediclas; sex
'"
ielune;.postea vero regi AUredojuranienta fecit,p.c autem puppes Dacorum, cum in quodam Jiltore
in aliqup ei nocerel : rc.x.ergo ipsi, et uxpri suae, Dav.enscyre starent, praeoccupaverunt eas novem
et filiis puiltn dona dederat, quo\Tim alterum rex regiae rigYes. Quod Daci videiUes trcs rales contra
"'
g37 .,, ':' '"''. HISTORIA ANGLORUM. — LIB. Y; - 898
eos comihovcrutit; aliae namque tres stabant in lit- , exercitum, qui erai in Nordh. Illi verp nohilitaliju-.
tore immobiles nereo scilicct retracto :sexigilur veuis cbngaudentes Coiistituerunt eum regem et
puppes AnglorUm pugriaverurit contra ifes puppes piiiicipem stiper reges et duces suos/ Rex autem
Dacorum, Tres vero reliqiiae progressae surit-ad saisivit uxorehi ejiis, -qnam juvenis praedictus ullfa.
ifes naves Dacoruniin littore stantes. Tres, igitur velilum cpiscopi dhxerat," quia sacfata-..fuerat in
naves Daeorum corilra sex despei-aie et omriiuo saiic-.tinioiiTalem.Eodehi 811110' obierat Etired dux -
audacissime et diu pugiiariles conflictum asperri- Davene [al. Davenescyre] uno niense:&nfe obitum
mum peregeruiH..Yicit lamen iiumerus major; duae- Alfredi regis, qui cum" eO mhlta "fidcliset forlis ges-
que rates Dacprura caplae sunt; terlia vero aufugit, serat bella. : -'' //; .'•.
omnibus lahien occisis, qui inerant, praeter quinque. Edwardi regis anno tertio, Ed.elwoidus frater j;e-
Roc aulerii perpctratp, sum ad naves sociprum, gis, coactis yiiibus, duxit navigiuin inimeiisum ;in
quaejuxla puppes Daeorum ex adverso lillofe eraiiij Eslsexe) "et Estsexcnses sine mora: subditi Sunt,
reveiii yellent; exsjecatae su.nl: quod DacL -vi-; Aniio vero sequeiife duxit exefcituiiT gfavissirtiUm.
deiites egressi de tribus puppibus pugnabani.contra ih Merce, eTprajdavit eam Jiiidkjue: usque ad Cri-
genleni Anglorura, quae eralin tfibus ra.libus. Yi- eaiatle/Ibiqueiransiehs Tariiesim eepll_ iHbritlien-
deres autem geiHem,sexnavium bellumaspicienleiiT 1B den [fl/, Tiibiilhendeh], et cifcuraquaqiie quidquid
etauxiliufflferrenequientem^pugniscaederepectus, atiefai/SicQûe patfato faciiiofe 'sup, jdoniuih reversi
. el unguibus rumpere.erines, Angli tameiu yiriliier sin.it cuiiTgauclio, At rex Edwardus.-corigregaijs
agebant, et Daci fortissime iiislahaiit,: ceci.der.unl exercitum qiiaril citius poluit,"ivit ppst eos :el ler-
ex Ariglis xtn, et ex Dacis cxx; Daci lameii Luclie/ fani eofuin loiarii rraedalus rest inter/Dicum [al,
man praposilum regalis exercitus acrius,:iiisisteii- Diicuiiii ei bs_tih us-([head; paludes in: Nprdhuiribre
tein occiderunt: ob quam rem Angli, dum paula- [«/. Nprd]; posfea/ciiiri ihde feGedefe.yellet, p!'_c-
tini Cederent, Daci .pene victores yisi sunt. Setl CCpjtper fotum exefcifum suuiil:ut oinnes;simui re-
ecee.jhariredeunle, ad puppes Daci maris alta .in- cederent: etTecesseriiht oiiiiie.s pfapter' Centenses,'
vadunt, quos posfca ix puppes Ariglorum sero et qui feihahsefuiit/ultfa pfaecepturii regis, ct rcx .
frustra persecuta .:sunl. Yenlus vero advcrsus iiiisit pi'optef cos; vn iiuiitids./Tuiicexercitus Da-
-victores Daeos aggreditur, et duas ex pupplbus: eo- corhm ibi.eos intercepil, et pugnavit cuhi cis, ibi-
rum ad lerram projecil: unde hpniiues capti Ct ad- qudOccisUs esFSiulf dux/etSigbelih [n/. Sighelm]
dueti ad regem, oinries suspeiisi sunl apud Win- , d«x,,et Adelwatldbaro.regis; et Cehwolf abbas, ef.
cestriam ; qui vefo ili teiiia/ puppe eraiH, yalile ;Sigebficlit fiiius Siulfi, et Eadwoid/filius Accae, et
saiiciati appulerunt lii Estaiigle.; EpJem anno C pliires alii, licet ditiofes nOnlinentuf_ El exparte
perieruntxx navescum hoiiiinibus jusla ahslraUa Dacorum occisus est rex Ebric et EdelYbldus juve-
litlora. '" • , .,...,. riis, qiteni elegerantin regero, et Beprtlisigt filius
r AlfredusrexYCuniregnasselvigiiiiipcloaiiiiiset di- Britlihodi Atlejing, e't Hispoliold, el Occelhold [al.
tfiidio super totam Angliam, praeter illas partes quae OscetelliOld], ef/jjlufes alii, quos omhCs iiominare
subditse eraiitDacisniortis sensit aciileuni. De ciijus hequivimus, ct multus populus cecidit .ex utraque
regiiniiieiaboriosoTetinextricabili;vexatipiie; yersi- paiie, et ex partc Dacofuni plufes occisi; sunt, iicet
~ ,. ;ahno obiit
ficeprploqui dignuro duxiftius. . ' ipsi vieloiiairr ohtihuissent.'Hoe;ebdem
- Eajcswid iixpf/regis Edwafdi. :
Nobililasinnotulibiprobittttishonorem; /-/' EdwardusTex arino quinto eonslituit inducias
Armipelens Alfrede, tiedit, probitasqite laborem; cuni Estahglis et/Nordhumbris apud Ttingforde.
Perpelnumque labor nomen. Cui misia dolori
.'. Gaudia semper erant, spes sempef .mislatimdri. Annp vefp sequenti riiisit exerciluiii fcx fortissi-
Si modo viclorerus, ud crastiha bella pctvebiis; miim ex Westsere el Merce, qui praada.riimaximam
Si modoviclus eras, ad crastina bellu parabas;
Cui vesles sudore jagi, ctti sicca cruore,- ,--;;;- •ceperunl ab exefcitu, qui erat in Nordliumbre, tam
Tinctajugi, qiiantuin sil onusregnare, probaruni. rj Jibniiiuirii quam animaliuni/ Mullisque Dacorum
-_Non fuiiimmensi qitisquam pei 'climala.muhcti, pccisis, roansefunt in ierfa- epritm qiiinque heb-
Cuilotinadversisv.elrespirareiicerel. (loriiadis pr_edahies; Aiino/sequeiiiiexercilus ,Da-
~- Nec tciinen aut ferro conlriiui: ponereferruiri, ' corum venit
Autgladiopoiujiviimfinisselabores. . . ih Merbc pracdatlum.Rex/autero con-
'
:; Jam post transactos viiw regnique dolpres, grcgaveral ceniuro ' puppes,; -ct jnisii; easv.coritra
Christus ei_.sit_ vera quies, sceplrumqueperenne. esefcitumf
quas" pOstcjuaih curiipefuit eifercifus,
Edwardus Ulius: regis Alfredi paternuro fegiium /pulavit ab eis Tiabefe ausiliurii, ;et quod: secuiius
• tcnuit,.xxiv aunisj Edwoldus
[a/, Jldehvoldus] vefo '",possenlire quoquo velleiH.Porro fek/hiisit exer-
; frater suus junior accepit uxorem, et saisivit Win- citiirn post eos "ex Westsere et
-Merccpqiik conse-
burnarri sinC vpiunlale tam regis quam npbilium chti sunt eos "atergo, cuni dohium'reverierentur,
regrti:" quapropler iyit rex Edwafdus Cuin exercUu /et cuin eis pughayefuiit;Belluiriihgerts estcommis-
"1usque ad Batbam juxta Wiiiburrtain, Edwoldus ,au • .suin. Coiilfiyifauteiii^Dbriiiiius ihfideles cohUTtione
tem cumhorainibus suis ih Winburna permahensj .... inagna, etex: eisiiihlta hiillia niofs/Cruenta_ devo-
"ianuis.clausis, djcebat, quia. ibidcm persisteret ant . .rayit; corrueruritquepriricipeseofurii in eonfusione,
. occumberet. Nocte iamen inde recedehs ivit ad etdevorati in pulvefe spfduerunt; Occidif hariique
899 IIENRICI ARCHIDIACONIIIUNTIiVGDOS.. 900 -
rex Haldene, ct rex Eolwolf, et Utheie consul, ct A consulcs ct roeliores baroues qiri appcudaiiaitit ccl
Scursa consul, ctOwifboIJ, ctBencsinghoIJ, etllan- RedefordJara, et plures ex illis qui appendebant K3/
lafinger, el Wtserhold, ct Oflcrhold, et Oflerdhhie, Hamloniam.
cl Hahmundhold, ctGudferdhold, cl alius Gudferd. Edwardi regis anno duodecimo fuisse pra_limri-
Servi auteni Doinini vicloria tanta polili, exsul- apud Ilolme inler Ccntenscs et Dacos scripliirae ve-.
tantcs iri Detiro vivum, in liyinnis et coiiceiilibus terum .dicunt; quis autera yictof.fueril nortiicTn-
Dbmiitum excrcituum beuedicebanl. Aniio sequente, deleiniinatum reliiiqtnml? Secundo ab lioc atiiio
defuncio Edredo duce Meice, rcv Edwardus "sai- luua valde obscurata esl, el niaguo fuil horiori \i-
shit Lontlouiam, et Oxiiiefoiuiam, omncmque ler- deulilius. Tertio anno apparuit comcta; quarlo anno
ram Mercensi piovinciae pcriiiieiilcm. Legecestria rcno\ata csl; quinfo annocorpus sancti
Edwardus icx anno ix regni sui conslruxit Hc- Oswaldi traiislatum cst a BardcneiTnMerce; sexto
refordiani castrum non iiiinieiisum sed pulcherri- aiino Aiigiici et Daci pugnaverunt apud Tolanlrale
roiim iiiler Beheficiaih, et Mimeram, et Lupc, flii- [al. Tolenhale]. Quis. auteirr curieofum honendos
rairia noii prpfunda sed clar-issiina. Eodem anno aggiessus,igiiiias collisiones, forroidabiles tinni-
conslrnxil burgum queindam Witham in Eslsere, lus, feras irruptiones, miserabilcs occasus, clamo-
el inferea manebal apud Dealdunc; et ei subdifa 13res horriscnos sciijilis exscquelur? Tandeni sitos
est magua pars gentis illius, quac prius erat in sub- divina pielas victoria decoravif, ct Dacos infidcles
dilioue Dacorum. Sequeiiti vero aiuio exiit Daco- caedesimul et fuga dehoiiCstavil. Eodera amio Edel-
ruin exercil.us ab Hamtonia- et Legecestria, et frc- fled [al. Adelfled] doniinan.Merce, quae stib Etheredp
gerunl iuditeias, quas rex iis dedcrat, (T feceriiiit patrc stio infiiiiio rcgnum Mcrce rcgcbat, coi.sfiuxit
caedem magnam Aiigloruin apucl Ilocheiieieluiie, et burgum Brunesburih,
ibi circura iu Drinefordscy re. Et poslquam doniuro Edwardi regis anno(x\in mortims est Eiieied dc-
redierunt, stalim exiit alia caterva, cl i\il ad Lige- ininus Meice, patcr Edelfled, qui fuerat diu infir-"
lune. Geus autem patriae illius cos comjieriens nius, ct dedii tcrrain suam Iili;c suae. qtiia null-.im
pugr.a\il cum eis, cteos fugavil, ettolam praeJam, filUini habehat; Secundo ab hoc aiino Edelfled do-
quaiii ceperanl, eis abstulil, el cliam equos co- iitina Merce cohstruxil burgum ad Scoriate et eor
ruin. dea. anno burgum aputl Bruge; lertio aimo EJel-
Edwardis rrgis anno undecimo venit magnus HeJ domiiia Mcrce construxit burgtim Caniemythe
navalis exercitus ab austro e\ LiJwicura et duo in principio iestatis, et ante Augustum, illum apud
consules Liher [«'. Uhlcr]etRahald, elclrciimierunl Q Slaflbrde: quarlo Edclfleddoraina Mercccbustruxit
in West, quousque venerunt ad Iiltus Saverne, et burgum Edelbirh in principio aeslatis, et in fine
ibi praeJati sunl in Nordwales, ubicunque poteranl Augusli illum apud Wirengewic; quinto Edclflel
juxla liltora, ceperuulque Camelegeac episcopum, - doiniiia Merco conslruxit burgurn apud Cereburih
el diixerunl cum ad puppes suas. Rex auicm EJwar- -
post Nalale, et illum apud Wardebiiii in ae»tate,
dus redemil eum quaciraginla libiis. Postea exer- et eodero aiinoillum apud Rurocoveii; sexto misit
citus exiit, volens praedaii super Yrcingafelclas, et exercitum in WalIiain,"Waleiisibusque vlctis fiegit
tunc obviaverunt eis Legcccaslrciises, Hercfordicn- B.ec.iiiaiiinierc, in qua cepiluxorein regis Walensis
sesque, ct horuines cx aliis casliis, quy_ ibi eranl cum XWIII borainibus; septimo Edcllled domiria
propinqua, ct cum eis pugnaiites eos fugaverunl, Mcrce acquishit Derebi cum pro\ incia ci appen-
occideruiilque Rahald consulerii, et Geolcil fralreiii dicia. Cuin-aiiiem niultiludo iiostium inlra 'Defebi
Ulheri consulis inagnamque paiiem exercHus, ct coitclusa, egrcdi contra eam non auderet, castellum
fiigaverunt eos in caslrum quoddain obsitlenles eos accrrinie iiivasit, ct in ipso porl;c introilu piaelii
ibi, quousque illi dederunt eis obsides, juraverui.t- maxima vis exarsit, ubi quatuor duccs fortissimi.
que se recessuros a lerra rcgis, Rex auiein fctit 'Edc-lflt-dcaesi sunt; sed sui nihilouinus portam ct
custodiri littora Saverne ex australi parle a Walia I) niuros fiegerunt; ocla\o Edelfled' clomina Mcrce
usque ad Aseirom, ila quod ipsi nullo modo c_. Ula conquisi\it Legecestriaiu, et majorpars exercilus,-
parle irrumpeie prxsumpserunt; ipsi tanieii bis qui ibi erat, subdita esl, Eboraceiisesque illi pro-
furiim cxierunl, una vice ex orientali parte Weccd, miseraiit, et quidani eoruin fidem dcderant, qui-
alia yice apud Pordacaii: ct utraquevice pattci eva- dam vero juraveranl quod forenlin auxilium ejus.
•scrunt, c.ui occisi non esscnt praetcr illos qui pote- Post illam aulcm convenlioiicm ijisa obiit aputl
rant nalare ad puppes. Et lunc manseruiit in in- Taniewoiihe, cluodecim diebus aiitefesluro S. Joan-
sula Stepen cum niagna miseria, ita quod cibus eis .nis, eciavo anno, ex (juooblinuil doininiuin Mcrce,
defecit, el multi fame mortui sunt, quia cibum con- et stpulta est apud Gloucestre in porticu Sancti
quirere nequibant. Tunc recesseruiit ipsi in Deo- Petri. Hacc igilur domina lantae poienliae fertur"
inedum, ct inde in lliberniaro. Eodemque anno rex fuisse, ul a quibusdam non solum domiua vel re-
Edwardus ivit cum cxercitu ad Bucbirigaham, ibi- gina, sed etiam rex vocaretur ad laudem el excel-
(jue mansit qualuor hebdomadis, fecitquevallum ex Ieiiliam niirilicationis sui. Et ut Kstimatum et di-
uiraque parle nquae, anlequam inde recessisset. Et cluni esl, nisi fali velocitate praerepta fuissct, vir&s
Tuichcfelconsul jbi subditus est rcgi, omnesq.ie \irtute transisset universos, unde ad iant_epro_;-it-a«,
'~': HiSTOIUAANGLORUM. — LIB. Y, 902
-£31--'-
J"_Smemoriam, caro.-naiii diuturnilalis-largitricem A . ficans profunda, Dei luniinare, fux Crealoris, usqtte-
vel pauca dicere conipulimus. qtio idem nobilis duclor occasu se' occulil. Ibi viri
" O faciteruut mttlii a Dacia oriundi, telis perforati, sub
Elfleda polens, o ic.rror virgo virorum,
Viclrix naturw, noinine dignctviri. sctttis lanceati, .simttl et Scoli bello faitgttii. Gens
Tu quo splendidior fieres, natura puellam, .vero Westsere tola sitnul die prins etecli, posl inde-
T-eprobilas fecil nonien hubete viti.
Te mutate decel, sed soljim, nomina sexus, fessi, invisw geniis globos slrcivernnt; viri elegaiiles
Tu tegina pdtcns, rexqtte trophwa parans. Itastas cedebant, viri Mercenses acula jaculu miite-
Jam necCwsarei lunittm meruere iriumphi, banl duro munus ludo : sanitus ibi nulta his, qui cum
Cmsare splendidior virgo virago vale. Anlavp trans maris campos in ligni gremio terram
/Edwardus rex \icesimo sexlo anno regui sui petierunt Marie tnoUluri. Qttinque bccubuerunl in
-exiiajreditavitex domiriio Merce lotius Alhven sofo- toco belli regesjuvenis cjladiis percussi, ducesque se-
Terii Adelfled, quaepostea regnum illud lenuil, raagis plem regis Anlari, absque numeto ceciderunt Scoti,
curims an utiliter \el inutilitcr, quam au jusle \ci deperiitque Norlhmuiinorum liimor : nec cnim paucos
Tnjusle, Postea vero construxU burgum apud Glade- ucl liieiii bdli diixerant secttm; cum paucis vero in
muihan. Nec longe posl migravita corporc apud . maris fluctus rex navi provetlits inlrinsecus gemebut.
/Ferandune, et Alhvarde filius ejus ciio posl patrem Shnul el Froda duclor Norlhmannus cumque suis
defecil apud Driueforde, el sepuiti suiil apud Win- nolis dux Conslantinus de Mailis congressu juclare
ceslre. Nec mullo ante Sedric rcx Noidliunibie oc- nequierunt, v.bi cocjnatioiiis sum fragmen apparuil,
ciderat fiatnem sir.im Nigellum : quo sccleie patrato ubi amici sui corrueraitt in slaiione popuii bello pro-
, rex Reginaldus conqtiisherat Couirwic. struti, ct fdium suum in toco prwlii vulneribus demo-
Adelstan filius EtlwarJi electus est rex in Merce, lititm chctrum reliquil. Nec Gude Dttcus declamare
el sacratus apud ICingstun,qui regno cjuidc.mparum poiuii, licet verbis blantlns, et mente vetusius; nec
vixit, sed clare gcstis non paium splenduil: qui a Aidaf ipse cuin reliquiis suis menthi poluil, quod ad
Torlissimis laccssiii, sed bello iiuiiquam potuit vin- hoc negolhim sui prwkiiterinl in campo bclli, iciuunt
ci. Curriculo siquidem sequentis- anni Gtidfiiditm iinnictnitate, lclorum transforatiane, in conciiio pto-
regem Dacoruni, patrem Regiualdi jiraetlicli rcgis boruin. Matres vero et nuiits planxerunl suos belli
bello laccssitus, belld rephlil, repulsum fugavii, fu- uiea^ cum Edwardi filiis lusisse, citm Nortlimanni,
gatum perdidil. Nec niulto posl adversa perciissus ' nctvibits clitvaiis, et Antaf labefactus ultra profun-
. fortuna, frairem suum Edwinum magni vigoris ju- ctu.n flumen lerras suas mmslo animo repethseni.
yenem, el bonae indolis, maris fluctibus flebilitcr Q ( Poslea fralcr ulcrque rcdiit Westserc beili reliquias
: amisil. Al \ero rexAdelstan, his tiaitsaclis, geulcm post se deserenlcs, carnes virorutn in escam paralas.
peffid.ain Dacorum, et inlidam Scotorum in e\tcr- Ergo corvus niger ore cornutus, et bufp liver.s, aqitila
-minium traduccre disponens, coufertissiiiiuiii duxil cum milvo, canis, lupusque mislus cotorc his sunt
exercitum terra clniariin Nordhumbram,el Scoliain. 'delicjis diu recreati'. Non fuit bellum hac in tcllure
:.Cui cum iion esset qui resistere inciperet,. vel qui majus pciiralum, )iec cwdes tanta prwcessit isiam,
resislere persisteret, ubiquC lerrarum progredieiis, posiqnum huc venentni trans mare lalum Saxones et
êtproi iibi.lu praedaiis, cum Iriumpliali rediit laurp. Angli, Brilones pulstiri: clari Mat.is fctbri Walenses
/ Adelstan rex aiitio gratiae 94S, regni vcro sui vicerunl, reges fugaveritnl, tegna suscepetunt. His
anp.p quarto, coramisil praelium ad Brunebuiii pi-a_- causa recreaudi interpositis ad hisloiiara redeamus.
/lioruin maximum conlia Anlaf regcm llihcrnisc, qui Adelslauus rcx, cum regnasset qualuordccim an-
/yires suas gente Scolorum et Dacorum in Anglia nis hominibiis ullra uon ajVparuit; successit autem
; cpnvefsantiuro adauxcrat. De cujus prailii magnilu- ei in regno Eadraundus filius suus, et regnavit sex
: dine Aiiglici scriutores quasi carminis modo prolo- [al. novem] amiis el dimhlio : eujus regni anno
quehlcs,- cl exlraneis lam \erbis quam liguris usi, quarlo occisus cst pcr prodilionem regis Fianciae,
.: traiislaliorie li-.ladonaiidi suut, ul pene de vctbo in D Willielinus filius Rollonis, qui lcrjam, quae vocatur
yerbum eoriim inicrprclantes cloquiuni,,exgravitale Northmannia, a rege Franchc conquisierat. A Rol-
verbprum gravitalcm actutim et aiiiinorum gentis lioue aulem gcnsNorlliroaniioium duxit originem.
lllius coiidiscamus. Eadniundus rex, ducens cxercitum in illam par-
Bex Adelslan decus ducum, nobilibus torquium tem Mercc, quac paganis diu subdita fuerat usqtfe
datot, el frater [al. filius] ejus Edmundus longa stir- ad lalissimum fluineii Ilumbrc, belli sorte Dacos \i-
::pis serie splendentespercusserunl, in beilp acie gladii cil, el quiiiquc urbes \icloriosus cepit Lincoliiiara,
.apud Brunelburli, scutprum tnuros fiderunt, nobiles Legeccstriam",- et Stanfordiam, ct Snotingham, et
ceeidentnl, domeslicm rcliquim defuncti.Edwardi. Sic Derebi. Dacos igitur, qui eliam eo tempore North-
.nariiqueiis ingeniium ftteral a genibus cognalionum, manni sunt yocati, peuilus cxsliijiavit, cl ah urbi-
•y,lbellis frequeittibus ab infestisnalionibus defe..ders, bus pr_ediclis inlidclitale remota, Dci gratia, lidei
utpalUw iliescturos, el domos, et pecunias, et xeniu. fulgorem rcstiluil. Eo in tcmpore obiil rex Anlaf,
iGens vero Hibernensium, ct puppium habitatores fa- de quo praediximus. Posu-a vero rex Eadmuudus
r.udescernteriuit, colles resomterum; sudaverunl ar- suscepit quemdam aliuni Anlaf icgera Dacorum in
i-tnstiyvx quo sol tnane prodiit tnicans liitaiitet, Iwii- bapiismate tara virilus icgis cedentcm, quani prae-
803 HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 904
dicaiioni credehtem. Et post paucos: dies Reginal- A vit, duos filios habuit, Edwi primogeiiilum etEdgar-
dum regem Ebpracensem (dc qrio- praediximus),. minorem, quos secunduni ordinem naliyilatis brdo
quia Eboracum conquisierat, tenuit ad niaiiuin cpi- regnandi disposuit. Secundo autcin anuo regni "cjus
scopi, Wlslan archiepiscopus vilali .privattis esf aura.
Ednnindus rex, curo redisset ad Westseie cl lio- Rex aiitcii) pracdictus EihYiiioiiIUaiulabiliter regiii
noiabili Iriumpbo susceptus essct, n-gos jiraeJicli iiifulam tenuit.
Dacorum, scilicel Anlaf filius Sidrici ef Reginaldus Edwi rcx anno regni sui qui.Ho cum in princi-
filiiis Gudferdi -fregerunl paceni, quam cuni eo cou- pio regnum ejus decciitissiine floreret, prospera
stituerant, depiaedanles in paite rcgui sibi direpla. ef laotabundaexorJia moi's immaiura perrupil.
Rex igilur foiiissirous Eadinundus cuiu ui.liiari Edgarus pacilicus, Iraler regis pracdicti .\\i annis
copia provectus in Nordhumbre bello connnisso rc- regnavil. Iii diebus cjus liaeclerra niaxiine nielio-
ges utrosque el.a regno fugavit, cl Nofdliiiiiibram ralfi esl, et Dei oiiinipoleiilis gralia, quain ipsepio
primus regum Wesisert- in dominio proprio te:iui(. posse suo devolissiiiius meruil; sempe.-, duro vixit,
Sequenti vero anno totam Cumbeiiand, quia gen- in pace regnavit Ille namque Cliristi fl.lem iu re-
tem provinciae illius pcifiJain el legibus insolitam guo suo \a]jdissiniediialavil,et opera sabilis e\em-.
ad jileiium doraaie nequibal, pr_eda\il et conlrivit, B plo suo clarissime fecuudavil. Dileclus iiamque
c( coinnieiid.ivil eainMalculmoregi Scoliae, hoc pa- Deo ct homiiiibus genles lerise suae serrper jiacifi-
cto quod in auxilio sibi foret lerra et mari. carc_.tudi.il, ue:; aiicjuis pr.cdecessoi uiii suoriim
Edmuiidus re\ imiclus, cum regnassct feliciler tahla jface et gaudio-rcgnuivi lenerepotuil. Ipse si-
sex aiinis et diriiidio, et omnia ei "pfospere coini- quidcni nonien Dei bonorabat, et de lege-Deisaejius
gissenl, et solus diceielur icx in Anglia, ncfanda inqiiifens libenler eam disccbal, et gauilentei' do-
prodilione coulossus esl, ct omnibus saeculis"detc- cebal, et yerbis et opeiibus populuni suiuii bono-
standa die saucti Augustini : cui morle in.TStimala runi operum exercitalioiii pt-omplus Uivitabat. Do-
praerepto parcal Clnisli pia benigiutas. roiiii autciii omiiipoieiilia. servp.suo. Edgaro bene
Edredus, fialer Eadmundi rcgis, filiusque regis gcsta non soluni in fuluio, veruro ctiam iu praescnti
Adelstani fialii suo successil in regno : et eodem saeculo relribuil, quia legulos omnes et consiiles tt,
anno Nordhumbras jugum dominationis su.e ferre patriic totius geiitem cum ircm.oVe et. ainoie pro
nolentes, cuin \alida armalouiiii maiiu jicliit, lo- vclle suo subdiJit, absque praelio et aliqua"Mai'tis
lamque sibi conquisivit. lnde vero in Scotiam vexilla pcrturbationc; faraa \ero ct noinen regis claiissi-
dircxit. Scoti igitur nimio terrore pcicussi, sine nium tcrris universis dilalabatur aniplissime, el
bello sub.IiJerunt se regi, et jura\eruiit ei lam venicbaiil exlranei \idere gloriam ejus et audnc
Nordhumbri qiiain Scoli dcbitain "domino fidelila- doctrinam oris cjus. ln hocTameii peccabat quod-
lero : quod lamen juramentum diu non duravit. •paganos eos, qui in hac patria sub eo degebanl,
Edrcdo namque reverso in australcs rcgni sui nimis firmavil, et exlraiieos.huc adductosplus aequo
parles, Anlaf, qui a rcgno Nordbumbre aufugatus dihgens \alde corrobora.il. Ntliil cnim in rcbtts
fuerat, recliil cum magria classc in Nordhumbram, Itumanis 'perfeclissimum esl.
el cum gaudio susceptus est a snis, et reguo iteruin EJgari pacifici anno qiiinlo Edelwaldus vencra-
rcslifulus, quod in foifiludinc temiit (jualuor amiis. bilis leliciler episcopaluin \Yincestrc suscepit. llic
Quarlo autem anno solita iufidclitate utentes Nord- secundo episcojiatus .sui anno qtiosdani canonicos
humbri fttgaverun! rcgem eoruro Anlaf, ct suscepe- inveieri monaslerio Winceslre degeiiles, el ordi-
runt Hirc filiuro Haialdi i» regcin; sel ille iterura nem suum pigre elTiegligciitcr observanles ejecit,
brevi lenuit regnum. et monachos imposuit. Quae eccle&ianostiib lcmpo-
Edredtts rex \n anuo regni sui receplus csl ilc- ribus loco avulsa cst; quia i.irais coiijuncta erat
rum in reguo Nordhumbre : gens namquc patriae niaiii ecclesi.c, quae sctles est episcopi. Consensu
illius doniiiium diu 11011perferens, un.um lerlio anno JJ igitur episcopi et abbalis cjusdcm monastciii exlia
.regui sui ilirc filium Haraldi ut leviler acceperal, muros uibis fundata esl. Adelwaldtis \ero egregitis
leviter abjeceral, ct regem Edrcdum ad se sponle praesul aediiicalor sepium fuit, a\eil_ns semiias
vocatum regni sede repoiiunt. iniquilalis, et plaiilans radices chariialis. lp=c
Edredus rcx eximiuset invictus, cum super om- namque seiuinaior optiini cousihi fuit, cujus nionlis
nes partes Augliae landcm rex solus regnassct, satis rex Edgarus novellas planiatioiieselaibusla teneri-
exigetilibus, liominem exuit octavo aniio postquaro tudinis Deo gralissima irsliluil. Abballam namquo-
diadcuiatis insigni sublimalus fuerat. Ghsiinbirli conslrti\it; abbatiam Abancmre supcr
Edwi, filius lcgis Edmuudi, super uni\ersam Tairiesim composuit; abbaiiani apud Burch projic.,
Angliam post Iiuiic regnavit. Ediniindus iiamqiic Slanfordiam stabilhil; abbatiam Thornci prope
filius Adelstani piobissimi regis, filii Edwar.li for- illaro, quae c_,tapuJ Btirch in mediis paludihus, loco
lunali principis, filii Alfredi laboriosi ducis, filii tamen amceiiissiino fi\il. Consilio eliaiu Edehvoiui
Edehvolfi raagni palris, filii Egbricti, qui regnum episcojii, Ailwiiius coiisul cjusdcm regis abbaliara
Westsere nmime primus in siiblimc provexit, et Raraelei in insula pulciieri-kiia iiitra eastlem
palu-
in nioiiarchiam suae fo tiiudinis diligeulia prolela- des lixil. Est aiilcm palus illa, de qua ioquimur,
S_os HISTORIA ANGEORUM.— LIB. Y, 80'6
latissima et visu decora,.mullis fluviis decurrenli-AA Edwafdus sarictus, cura quinque annis regnasset,
bus irrigala, multis lacubus magnis et parvis depi- occisus est prodilione gentis suaeperfide, dieadves-
cla, mullis etiam silvis et insulis florida : intrd perascente, apud Corvelgate; et inimicltlas, quas
quam sunt ecclesia Oelierisis, abbalia Ramesiensis,. viveriti ingesserant, in morfuum protelanies, sepe-
abbalia Ghateric, abbatia Thorneie," abbatia Cru- lierunt eum sine regio honore apud Warham, ut,
lande; sed juxla earrt sunt"abbalia Rurgensis, abba,- sicut vifam regis exstinxerant, i(a et npmen ej'us.
tia Spaldinge, ecclesia S. Ivoriis super Usam fluviurn cxstinguerent. Hic.vero coropertum est, contra di-
Huntendoniae, ccclesia S. Egidii super Grentam vinam providentiam non sufficere prayura cor ho-
Euvium Ganlabrigiael ecclesia S. Trrnilatis in.Ted- minis et inscrutabile, Quem eniro perfidi terris
fordia. abjecerant Deus in coelo gloriose suscepit, et nie-
Rex Edgarus undecimo anno regni sui jussit mpria aeterna insigriiyit eum Dominus, cujusrnen-
praedari insulam Tenet, quia jurat regalia spreve- tionem proditores obnubilare studuerant. Inde Do-
rant, non uf boslis irisaniens, sed utrex malo maia minus ileruni ad iram promotus et plus solilo irri-
puhiens. (alus genti pessimae nialum inexlricabile conferre
Edgarus rex xii! aniio regiii sui sacraius Cst ih cogitavit. Dicilut autem, qupd no.vetca.ejits, matet
die Penlecosles apud Baham : inde vero post Pen-EB scilicel regis Edelredi[&\. Ailredi], dum scyphum et
teeoslen duxit exercitum suuro ad Legececestre, ubi porrigerei, cultello percusserit.
yeneruht coritra eurii sex reges, qui omnes ditioni Edelred [al. Adelred] filius Edgari regis et frater
ejus subjecti sunt, et omnes illi domino debilani de- Edwardi coram ducibus Anglorum sacralus est in
defunt fidem seterra ei mari servrturOs ci ad e]us regem apud Kingstun omine sinislfo sicut de eo,
rmperiiim. cum parvulus esset, sanctus Dunstarius prophetave-
Edgarus pacificus rex, magnificus, Salpmon se-~- rat. Minxit namque cum baptizaretur in sacro
chndus, cujus tenipore hunquam exercilus adve- foritc. Unde vir Domini exierminiiim Anglorum in
narum venit in Angliam, cujus dbminio feges et tempore ejus futurum praedixit. Post panum vero
jlrincipes Angliae sunt subjecti, ciijus potentiai terapus, ex qno Edelred regnavif, transtulit Alfere
Scoti etiam colla dedere, cum regnasset sedecim cpffsul corpus sancti Edwardi a Warbam ad Scaf-
annis et duobus mensibus feliciter viv.ens, feliciler teibirh cum debito bonore nutu Dei compellante.
obiit; nec poluit niale niori, qui bene vixerat, qui Yeherunt aulem tertip annb regis Edelredi septeni
tol ecclesias Deo fundavefat, qui tot bona perennia puppCsDacoruro quasi praenuntiaefuturae vaslaiionis.
brevi lempore staluefat : Cujusplanfationum gratiae ei praedaverunt Hamptune. Posfea vero Alfere con
quanlo inslaiilius Deum laudare non cessanl, tanfo shl;vitani deseruit, cu.i successU Alfricus, quem rex -
beati regis in ccielestibiisgloria crescere noii de- crhdpliler exsulayit. Eo tempore sanctus Adehvold;
sistit. De cujuslaude niusahi aliquanlulum dicere episcopus paler mpnacliorum, et sidus Anglprum
' - Doroini
pro meritis promovimiis: yisionero,- quam semper oplabat, adeplus
Attclor opum, vindcx scele.ruin,targilor:honorunt, . .. esf. Nec ionge post sanctus Dunstanus archiejiisco-,
Sceptriger Edgarus regtiq superna pelit. ' pus a muodi tenebris trahsiit ad coeli gloriam, Ilis
Hic iiller Saioinbii,leguinpdtei, btbila pticis autehi dupbus luiuinarihus. Angiorum genli subtra-
Quod caruil beilis clutuit inde magis. ciis, catfuit Anglia lofica prpieelioriis suae, et vin-;
Templa Deo, lemplis monuchos, mbnacliisi dcdit
dicfae Dei praemeditatae desolaia paUilf. Suecessit
' [agros,
Nequitim lapsum, jusiilimque locum. vefp;. sancto Dunstano Adelgarus, Adelgarp yefo
Novii enim regno verum perquirere falso, ppst annurii Siricitis. Rex autem Edelred crndeliter.
,Immensummodico,.perpelnumque brevi. deslruxerat episcopatum Rpveceasire. Iiide iterum
Edwardus filius Edgari regis, qui dicitur san- Dphiihus ad irani prpmotus, qupd facere paraverat,
clus, reghavitpro palre suo : cujus rcgni principio. non distulil; veneruntque Daci ex multis partibus,
apparuil cometa, sigiiuni scilicet maximte fainis, D I ef bpefuerunt Angliaiii quasi nubes cceli: ex una
qua; in anno sequenle secula est. Tunc vero consul igitur parfe Yvccbeporte[a/.WecliportJ praedata esi.
quidariinequissimiis Elfere npmiiie abbafias plures; , ihde auiem Tfaci progrediehtes. exefcilui Aiigibruni
quas rex Edgarus et Edelweldepiscopus consiruxe- obviati sunt: qul coiifligchles Gaidarn[al. Gpdari)]
fant, quofuiiidam potenluhi assensu et factipife de- ducerii eorurii pcciderunt, et partein iilam-cxercitus
stfuxif. Inde Domiiius ad ifani permofus."pri$tin_im ; in' extefjiiinium redegerunt, Ex alia yero\parte Wic
"
renovare slatuitcladem. ./../.:.. •". pradata est. Rfilnod v.ero cOnshl cum jnagnis yiri-
Edwardi saricii regis ahno quafto, omnes opiir, bus pbyiajis eis, pugifayit et victus esl, et gladiis
mates Anglorum cecidefunt a quodani sblio apudi caesus p'ccub~uit,et pbalariges.ejus in/pernicieui
Talne praeter saiiciuiri Dunstanum, qui trabe qua/; fedactae srint. '.-.;..... /'..,. ,//,:/ .-
~
dam apjireheusa restilit. Unde qhidam eoriiiri yalde; /Ede.lredi regis aiino decijrio. teftio primum sta-
laesisunt, quidam verp mortui: Signuni scilicel Deii fuerunt Angeli consilip'infausto" Siricii archiepi-
.:' excelsifuit, quod prodilione! et iiilerfectione fegis,i, scopi, qupd ipsi ceiistim Dacis pefsolvefent, quater"
srii ab amore Dei casuri esserit, et a divefsis genii-: rius a. rapijiis et; caede cessarenf; et dederunt eis
.buS cligua contfitione coiilefend"f. : ' " - - deceiriiiiille iibras. Hoc autehi malhm usque in-
'- 29
PATROL. CXCY",
907' HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON, - m
bodiernum dierii clurayit, et diu, nisi Dei pietas A Hoc lamen anno quandoque riereiidinahant in
subveniai, durabit. Regibus namque nostris modo Vecla insulo., et pascebantur de Hamlunescire ei
persolvimuS ex consiieiudine, quod Dacis persol- Sudsexe.,PostIia.e Vero yenerUnl in Tamesim, et
yebatur ex ineflabili ierfore . Post haecrex Dacis iiide per flumcn Wedewei ad Roveceastriam. Ulic
insidias molilus est, AlJTricvero consul, quem rex igitur Ceiilenses congregati sunt, euneisque eon-
exsulaverat, et postea tameiv receperat, praemunire structis, acerrime bellum ineosperunt. Daei vero
fecit exercitum. Jure autem dicitur : Quem semel semper et soli bello liitenti/Martio tandem potiti
graviter Imsetis, nbn facile tibi fidetem credideris. suntcampo. ExindeTex Edelred ivit in Cumber-
Cuni ergo venisset regia claSsis a Londonia, qui- land cum exercilu gravissimo, uLi maxima man-
bus praeeranl Alffieus ei Toroldus consules ut in- sio Dacoruni erat; vicitque Dacps bellp maximo,
terciperent Dacos praemoniti omnes evasefunt, totamque fere Cumbeiiand praedando vaslaviu
Tunc exercitus roajor Dacorum obviam puppibus His actis, venit quidam excrcilus Dacoiuih ad
regiis venerhht, qui navali praelio pugnantes et Eianiniuiham, et ibi castrumexpugnare salagenles,
multos Londoniensium ciedenles, puppes lotas ar- virililer resistenlibus cesserunt. llaque diflusi sunt
matas triumpliose. cepetunt, et Alfricum consulem per patriam circumquaque cum ducibus soliiis
Eodem anno sanclus OswalJus Ebora- " Marte et Yulcano..
quiineral.' Congregali sunt ergo conlra eos
censis archiepiscopus tiaiisit ad glpfiam cceli, et Summerseti ct pugnavcrunt apud Penho. Daci
Eadwlf suscepit sedem Eoverwic : exinde Beban- vero semper bellis exercilali, belli fortuna potili
burh/fracta est et prsedala, j ct post inde meavit sunt. Setl jam liber hic Dacorum magniiudinis.
exercitus in Humber, et praedati suiit ex utraque suae meritis termino doiiandus est,
parte in Lindsey el Nordhumbre. At vero Angli, . Moreautem solito lux apertionis ex ordinata ab-
niililaiibus copiis aggregatis, cum contra eos acles breviatione genila, perstrictis hu]us libri sumnii-
direxissent, aute ipsam collisionem incoeperunt tatibus, lectdri diligenler anteponenda est.
fugam Ffena el Godwlne, et Fridegist, qui duces De regno Cantiae pauca dicenda sunt; siquiuem
erant exercilus Anglorum., Ea lempestale fecit cum Egbrictus rex Westsere, Balrado fugato,rc-
Edwinus erui oculos Alfgaroj filio Alfrici consulis, gnum Canita; in tlomino suo tertuisset. Adelstaua
uiiiieodium et infaniia ejus crudelUalis adaucla esl, iilio suo moriens illud reliquit. Adelstano vero
Tunc Richardo veteri defuncto successil Richaf- defuiiclo, ad fratrem Edch\ifum regem Westsexc
dus filius ejus iii Normannia. His transaclis, An- regnrim illud rediit; quod cum haerediiario jure
laf et Sualn Londoniaru inipetierunl cum nona- (C Adelbertp filio suo reliquissK, et aliusfilius ejus
ginta quatuor navibus in Nativitate saiiclae Mariae. Atlielbaldus rex.Westsexepostvannos periisset, re-
Cujus gloriosae Yirginis auxilio liberali sunt Chri- gnum ulruroque Adelbriclo subditum est, etnun-
stiani a pagahis. Urberii namque assilientes, et quani postea diyisum. Hic igitur omnino regnuro,
flammis demoliri parantes, inaestimata corifusione Canliae explicit.
Tepulsisunt.Quamobrem spe frustrati ihEastsexe, De regnP vero Westsexe hmc elucidatip adhibeatur :
et Gent, et Sudsexe, /et Haniiufiescire, acceptis Etlielwlfus regnavit xix artnis, yictusque a Da-.
equis, saeviores solito perrexeruni, omriiacaeie et cis apud Carrum, perniciose viclt eos apud Adea.
incendio: replentes. Idcirco rex, mlssis nuntiis, Athelboldus., filius regis praedicti, regnavit
promisit censum eis et cibum, quod concedentes quinque amiis et sepultus est apud-Scireburnam.
liiemaverunt in pace apud Hamlune. Rex aulem Etbelbriclit frater ejus regilavit y-annrs, cujus
Enelred millens pro rege Anlaf, datis pbsidibus, duces et exercitus Dacos yicerunt - apud Win-
honorittce suscepiteum apud Aiidoure;ieiiehsque cestre.-
eum ad cohfiimaiionem episeopi muitis iaetificayit Athelred frater eorum y annis, et patilo plus, qut
inuneribus. Anlafltaque se iiuiiquam amplius sine contra Daeos apud Rediriglium mire cumfralre sup
pace venturum in terram Anglorum regi promisit, D conflixit.
promissumqUe tenuit. His teroporibus obiit Siricius Alfredus regnavit xxvin annis, et dimidio, de
archiepiscopus, post auem Alfricus pallio est po- quo nihil hreyiter dici. pptest, quia.mulla fecit et
iitus. miranda.
Edelredi regis annp decimo npnp Daei circaCor- - Edwardus xxm anniSj et pugnavit contra Dacos.
nqgalliam perrexerunt in Savernam pr$dahtesin in Nordhumbre, et in egressione Werce, \icit eos.
Davene et Sudwales, egredieiHesque ad Weche- gloriose, et occidit reges fortes; yicit quoque
port cum ferro etflanimai' iricle reversi sunt circa DacOs apud Cptenhale, et coiiquisivit Werce. ,
Pehwistrit [al. Penwihtslrici], ex ahslrali p.arle, Adelstahjfllius Edwardi, quatuprdecim annis, qui
venieniesque in Tamremutham, et inde.apud Li- fecitniaximjimpraelium apud Bruneburh,
defofd facibus et flanimis omnia coromendabant, et Edmundus vi annis et dimidio, qui super Dacos
'monasleriuth Ordulfi apud Esingeslo.che Combus- v urbes cepit, et eisdem victis Nordhumbram "
in
Berunt. Ilis transactis, perrexeruht hostesin Frond- dominio tenuit.
nmdliam, exeuntesque a puppibus perarobulave-. Edredus frater Edmundi, tx airois omnes An-.
runt" Dorsete cum claJe solila r.ullo lesisteiHe. gliaepartes fcliciter pbt'lnui|.
W3 IHSTORIA AKGLORUM..— LIB. YI. 910
Edwi, filius Edmuiidi, iv aniiiscodem spatio et A est a Dacis. Burhred etiam, cum regnasset viginli
potenlia tenuit. et duobus annis, fugatus esl a reguo. Daci ergo re-
Edgarus, fllius Edmundi, xvi annis pacifice et gnuni illud sibi conquisitum prius Ceolwlfo ad
gloriosius omnibus aliis imperavit. servandum tradiderunt; postea vero sibi minule
Edwardus, rex sariclus, v annis regnum tenuit diviserunl : ilaque pars patriae et procerum quan-
-el feiiciter occisus est. _: doque erat sub legibus Westsexe.. Edniundus vero
Edelred, frater ejus, ira Dei peiiurbatus aerum- . rex Werce.Weslsexetoiam sibi in dominiumsub-
nose regiiavit, de quo nobis Imulta restanl di- didit. Hic igilur regnumWerce dominio Westsexc
ceuda. penitus subjeclum explicit.
De regno vero Nordhumbre paulisper tangehr Regnum vero Estangle, quod dudum regnisTiliis,
dum est. Osbricius namque lempore regis Athel- ut pr_°dictum est variis inodis subjectuni fueral,
wlli regnavit ibidem, queni more suo abjicienles nunc reges Westsexe vel Cantiae in dominio lcnc-
constituerunt Ellam regem. Qui utrique cum a banl, nunc alicui vel allquibus" dabant. Igitur rex
Dacis bccisi fuissent, reguaverunt Daci multo tem- unus ibi erat, aliquando hiulti alii reguli; ultimus_
pore in Nordhumbre, scilicet rex Haldene, et Gud- lamen Anglorum sub rege Westsexe regnavit ibi-
fert, et Nigellus, et Sidric, et Reginaldus, et Au- dem S. Edinundus : quo ihlerfecto regnavit Godrun
laf. Confuse auleiri regnaverunt- Daci, ila quocl Dacus ; postea regnuro.minulim Daci partiti osunt,
modo.ibi rex unus erat, modP duo, modo reguli fuitque sub eis usquedum regi-Edwardo ex maxima
niulli. Postea vero Edredo regi W7estsexein do- parte subjecta est. Hrc igitur regnum Estangle do-
minium contigit, et successoribus ejus. Hic igitur minio Westsexe contingens explicit, et jam ad pri-
omnino regnum Nordhumbre explicit. mordia causanique adverilus Noriiiannoruni per-
De regno vero.Werce paucis dicendum est. Rrilulf veninius, ,
namque rex Wrerceteiiio anno regni sui fugalus
LIBER SEXTU.S.
Anno millesimo ab Incarnalione Domini Richardi Q verum et Scotorum, quos vilissimos habebant, eis
consulis Normannorum filiam rpx pfaedictus Edel- ad emeritam confusionem dominarelur. Praedixit
red in cohjugem assumere praecogilavit ad luitio- nlhilominus varium .adeo saeculum creandum,ut
nem regni suf. Ille enim forlissimus erat, et omni vafietas, quae in mentibus hominum latebat, et m
regno Francorum formidabilis. Ipse autein se suos- actibus parebat, inultimoda variatione vestium et
que valie debilifatos videbat, futuramque cladem indumentorum designaretur. HaGigilur providentia,
non niediocrner horrebat. Hoc autem Dei nutu Cum, legatariis ad ducem Normannorum missis,
factum esse constat, ul yeniret contra improbos rex Ariglorum suaepetitionis cpncessionem obtinuis-
raalum. Genti enim Anglorum , quain- sceleribus set, statilto tempore tanto digno ministCrio ad do-
suis exigeniibus dislerminare proposueral, sicut minam suam fecipiendam et adducendam proceres
et ipsi Britones., peccatis accusantibus, humilia- Angloruih mittuntur in Normaiiniam, qute longo
veral, Dominus omnipotens duplicem contritionem et digno regibus apparatu dirigilur in Angliam.
prOposuit, et quasi militares insidias adbibuit, Millesimoli anno Emma, Normannorum gemma,
scilicet ut hinc Dacorum perseculione saevienle, il- venlt in Angliam, et diadema nomenque reginae
linc Normannorum conjunclione accrescente, si sttscepit. Quo proventu rex Adelred in superbiarii
ab Dacorum manifesta fulniinalidne evaderent;, B elalus, et perfidiam prolatus , omnes Dacos qui
Normaunorum improvisam cum fortitudine cau- cum pace erant in Anglia, clandestina proditione.
telam non evaderent. Quod in sequentibus apparuit, fecit maclari una eademque die, scilicet in festiyi-
cum ex hac conjunctione regis Anglorum et filiae tate S. Bricii, de quo scelere in pueritia npstra
ducis Norinaiinorum. Angliam juste secundum quosdam vetustissimosloqui audivimus : quod ih
jus gentiuin iNormaniii et calumniali sunt et unamquamque urbem rex prsefatus, oceullas' mise-
adepti sunt. Praedixitetiam eis quidam vir Dei quod rit epistolas, secundum quas ArigU Dacos omnes
ex scelerum suorum inimauitate non solum quia eadem die et cadem hora vel gladiis truncaverunt
sempercaedi et proditioiiistudebant-, verum eliam impraemedifatos, vel igne simul cremayerunt sub-
quia semper ebrietali et negligenliae domus Domini ito compreliensos. Eodem anno rex praelatus Lef-
dedtti erant,,eis insperatum a Franciaadventuium fiura ducem es;sulavit, quia Eflic regis vicecomilem
dpminium : quod et eorum excellentiamTnaeternum occiderat,
deprinieret; et honorem sine lermino restitutionis MiUesimo 111amio ira Daci exarserunt dignii^
eventilafet.Praedixiletiam quod non ea gens solum, .sicut igpis,quemsaiiguine[_r.. 6angimine] velitaU/
' -"
SH i HENRIGl ARCIIIDiACONIRCNTINGDON. , - 912
, (jUis exstihguere. Adyplaittes: igitur quasi riiullitudo A efat ad firraam suam in Salopscirei saepefumorum
loeustafum quidaro Exaceasiriani yehefuiit, el ur- saucialus aculeis.
beui totarh funditus destruxeruiit, et omnia spplia Anno vn rex et senatus Angloruhl dubii quid
seeum , ciheribus taatum Telictis, clCpoiiaveruht. agerent, quid omitierent, coroihuhi deliberalione
Hugonerii vero Npfnianiium, quem ibi jaih regiria .gfayera eoiiYentiorieriicum exefcitu feeerunt, et ad
Efflma vicecoroitem sfaluerat in pernidiehi compe- pacrs observationem xxx millia librarum ei dede-;
gcfrinl. CoiigTegatie sunt Kaque gerites Hamptuiie ruiit. Epdem anno Des providentia ad perniciem
seirectWiUiihescifepugnaliiiii Chmexercitu. Guin Aiiglorufflfaetus est EdfiCus dux super Werce,
autero appropinquaieiitad: praelium firixit se dux proditor novus sed maximus.
ePfUhi-Alfficus iftfirmuro, el cogebat se ad vGriii- • Auiio vm, qui est arihus xxx ; regrii praedicti
tum; sicque gentehi Anglorum, quaro ducebat, regis, feeit rex parari per totam Angliaro ex tre-
prpdidil. Et qnouiam verum est quod Yulgodicilur : centis et deGem Iiidis nayem unahi, et ex octo hi-
Quanctb du£ deficit;,exetfiiiris vilcscil, Daci Yidenles dis loricam et galearii. Hida iiutem,Ahglice vocatur
defeclum hoslium, persecuti '<sunt eos usque ad lerra uniiis afatri ctillurae sufficiens per anuum.
Wiltifne, quam praeaaates elcomburentes venerunt Aniio ix Rrchafdo Nprmahiioruni duci ihisit
a"dSalesbiri et inde ad puppes suas curri praeda et ^ rex nuntios suos causa cbrisilii el auxilii postulandi.
triuriipho remeafunt. Puppes •autem praediclae congregate sunt apud
- Anrio IY Suairi, rex Daeofiim fortissimus, eui Sandwic, et viri optime arniati. Nee fuit lantus
Deiis regnuni Anglfae ocstinaverat, eu_il navibus numerus nayium teriippre alicujus iii Briiannia. II-
Biultis vehit ad Nordwic, et eam priEtialus est, et lusil aulem eos Dehs; siquidem rei exsulayerat
cbmbussit. Qtipd Usketel [«'.. Wlfketel] dux illihs Wlnod puerura nobilem Sudsexe. lile vero cum xx
'provinciae vid-eiis,fecit pacem cum exercitu, im- navibus eoepit praedari jiixta liuora.maris. Igitur
provisum ejus advenlum sustinere non suflicieris. Biictric, frater ducis Edricii laudem sibi vblens
: Isifra pacera vero exercitus post tres hcbdomadas acquirere, LXXXex puppibus praediciis seeuin
fui tim perrexit ad Tedford, et eam praedatam com- duxit, et hostem yivum vel defunctum se regi al-
hussit. Quod compefiens dux Blfkefel, maiie ex ' iaiurum promisit. Sed ititer eundum, ventus ultra
iriiproviso cum parva manu reverienti ad puppes rriodurii horribilis naves ejus, pmnes ad terram
bccurrit exercitui, quibus graviter et diu.rosistere, perniciose jactavit. Wrlnod vero superveniens sta-
sed non suffecit persistere. lirii cas combussit. Sinistris angariataenuntiispup-
Anno Y Daci redierunt in patriam suam. Ne ta- r pes.Teliquaj, Lcndohiam redierunt, Exercitus quo-
mehirilerea plaga carerent Angli, tanta desolatio que divisus est, et sic omnis labor Anglorum cas-
faiiiis Brilannlani invasit, quanlam nullus liominum satus est. fempoie igitur messis yenit exercitus
nieminisse potuit. / Dacoruimnoyus et innumerabilis apud Sandwic, et
Ariiio YIcum Suaiii [al. Sweiiij vir. audacissimus Inde ad Caniuariam progressi stalim cepissent eam,
; cum magna classe retlisset ad Sandwic, quem nisi MMM libras dando, cives pacem impetrasseht.
fiemper comitabarilhr tres socise, praedaiio, com- Daci ergo in Yec.tam devetierunf., et inde Sudsexe
Busiio, occisio ; frehduit omnis Anglia, et coro- ei Hamtunescire, et Bercscire praedali sunt. Rex
mofa esl velut arundirielunizephiroyibrante eolti- autem /Edelred, collectis omnibus Anglorum viri-
suro, Rex aulem , cbngregafo exefcitu, eum toto bus,Tegredieiitibus Dacis obviavi t, firiemque saevitiae
autumnO contra eos persisleret, nihil profecit: illi eorum imposuisset, nisi dux. Edricus semper prodi-
namque classem alip dirigentes, luduni solilum tor rumpribus ficlis etierroribus falsis regi pugnam
exefcehaht. In principio vero biemisTii insula Ve- dissuasisset. PosteaDaci redeunles hiemaverunt iu
cta mahserunt, et sicut per prophetam dicturo est: Tamese, Londoniamque saepe.assilientes,saeperepulsl
'Dics festos vertam iu luclum\(I Mtichab. i), in Na- sunt, Trans Natale vero perrexerunt per Gliiltprn
taieDomihlperambtiiaveruiitilaihionescire ct Berc- & adi Drinefprd. Qua combusta redeurites, perstantes
Scife,usque ad Reclings,inde ad Wallingford, inde in Cantia.puppes suas, conira se adductas in Qua-
adColeseige, irrdejuxta Elendune [al. Etsesduue] .dragesima emendaverunt.
ad CliiClielmestave.Quocunqueautem pergebant, quae Annp x venerunt Daci apud Gipeswic in die
pafata erant hilariler comedentes cum discederent, Aseensionis Domini, et insurrexerunt in Dwlfketel
iafetrlbutioneihpfocufalioiiis reddebantliospiticae- ducem exercitus, et Estangli prplinus fugcrunt.
deril,hos.jiiii:oflamriiam.Reverterilibusautem Dacis, .Sedhomines Grantebridgescire viriliter pbstiterunt;
ad hiare obviavit exercitus Westser ef piignavit cum linde dum Angli regnaverunt, laus Granlebrigiensis
els. Quid au teiu aliud profecit nisi, quod spoliis provinciae splendide flpruit. Cuneis yero inter se
suis Dacos yictus dilavtt. Yidit igifur gens Wriii- invincibiliter cGnfligentibus mprtisque casum vili-
eestfe exefciium iiOstilem, superbum et audacem pendenlibus, "occisus est Albelstan sprorius regis,
jixta pOftatsiifhis transehntem, -et cibum , quera et Oswi dux, et. Edwi fraler Evici, et.Wulfrie con-
ultra L milliaria a mari coriquisiverat, et spoiia , siil, etcuni eis principes. Anglis yeroicurh meroo-
qu^ a bellb .yiCtlsacceperat, secum defereritem. fia fugae nulla adesset,. Turcelil ;Mireneheved,,.id
R'Cx'au.lero Aclelfed cum mcestitia et" confusione est caput formicse, primus fugam incospit, et oppro-
IIliTOIiSA - -r- - ' "
Si'3 . ANGLQRUM. LIB. YI. 9ii
brium meruit sempiternum. Daci vero viclpres ter- A _<grates laetissimas ex intinio corde fedderet, per- .
ram Estangle tsibus raensibus, et /etiain paludes cussus est.capite cum securi. Cecidit ergo vir Dei
praecedeiiti librp/descriptas cunl ecclesiis vel pra;- sanctoque cruore terrani/aspefgeiiS;; anima bcata .
dati sunt, vel combusserunt: destruxerunt etiam coeli decofavit tehipla, Ma.neautera episco.pi'Ednod
Cedford; comljussefUrit quoque Graiitebrige, ei inde et Helhuni.-suscep.tum.corpus cuhi..dehito..lioiiore
. fecedentes per rooularia amcenissiroaToei delecta- detulerunt, e_tsepelierunt ad. monasterium S. Pauli:
'
hilis, qui vocatur Yalesham [af. Bejesham], quos- quo in locp Deus merita sancti niaityris ostendit. -
quos inveneruht, in eodem loco neci dederunt, Successtt/autem ei Lefwing arcbiepisc. Tunc vero
puerosque jactantes super acuhiina Taiieeaium rex niniis sero paceni fecit cum Dacorum exercitu,
fecipiebant, Quiciam vero fama dignus exteiifa in daris eis yiii iiiillelibrarufn. Nunquaroenim tempore
gradus turris tehapli, qupd adhuc ibiciero-stat, a.s- opportuno pax fiebat, dpnec nimia cpiitrjtione tefra -
cendit, et tamTocp quam probitatej muiiUus ab laiigueret, Subdiclerunt autc.mse regi XLV puppe.s ;
pmni solus exereUu se defendjt. Inde v.ero Daci Dacorum,, promiltentes quod Angliam tuerentur,
transeuntes per Estsexam venerunt ad flumen Ta- rex veroTnyeniret eis victuro et yeslitum.
mesis. Nec segnes inde promoverunt acies in Dri- Aiino xrfi Sweiii rex Dacorum yenit pef Hum-
nefordscire, et in Bokingliamscire; et sic juxta I) 1 bram usque Gainsburh; statimque subditus cst ei
Usitiii ad BedefOrd, et sic ad Cemesford: Fluiiien Uctlired, dux Nordhumbre, et.tota gens illa. Gcns
vero Usae per tria castfa , quae suht capita provin- etiam Liudsey, el geiis urbitim y ef. omnes ex bp-
darum, decurrit, scilicet Bukingha.m, Bedeford et reale.paiie tWatlingslreet dederuntei ol.sides.Tlex
Huhteiidune; Huntendonia verp, id est mpns vena- vero tradidit obsides., et puppes Chutiilip siio.
torum loco Godroundcestre nobilis quondam urbls, cuslodiendas, pergensque ad pxihefordiara et Win-
nunc vero villae non inamabilis cx alia parte flu- cestriamgentes illas in dUi_.ii.ein.accepit. Tnde re-
iniuis sila, castris duobus praedictis, tam situs ful- vcrtehs Luhdoniam, populuni multuni aniisit in
gore quam sui decore., lam 'praediclarum paludum Tarnesi, "quia non curabant ire ad ppntero. Ciy.es'
viciirilate quam ferarum et pisciumfertiljtaJeipsige verp, quia rex Adelredinerat, fprlUerei restiieruiii,,
praeeminet. Ad festuro vero S. Andreae diverterui.it Suaih igifur, inde recedens, iyil ad Wallingford, ct
ad Nortbamtuhe. Qna combusta, pertranseuntes ihde ad Bathan-; et omnis Wes.tsex subdita esi ei.
cis Tarnesim, totam lerram combtisserunT, et ad "Postea vei-o, cuni Suain reyersus esset ad pujipe.s
Natale classisuae se Teddiderunt. suas, Lojidonienses etiam subdltj suiit. ei, quia
A-iino xi, curii jam Daci praedassent ex boreali timebant Tie eps in perniciem fedigeret. Quod vi-
parte Tamesis, Esfaugle, et Grantebrigescire, et dens rex__Edelred, raisit Emmam reginam Richardp
Drinefordscire, et Tlukiiibamscire, et Estsexe, et fratri suo in Normanniam, et postea Edwardum
Mid'dlesexe, el Herfordscire, et Bedefordscire, et;. el jElfredum filips suos. Suain yero ab Omnipoptrlp .
paiiem Huutedunescire, quae est ex ea parte flu- babebatur pro rege, jussitque dari per Ajigljain
roinis, et multum irr Hamtunescire : ex auslrali viclum et censum exercjtui suo. Turchil yero si-
parte Tamesis Keht e.t Sudreie efTIaslings ct Stid- niilUer jussit dafi exercitui suo, qui erat in Gre-
sex et Befescire, et fiampiscire, ot roultum iri newie. Rex autem iEdelred petiit Withiand; quo
.Wiltunescire, meiropolrm Angliae Cantuariam ob- per Natale moratus, transfretavit fugilivus acl Ri- .
siderurit, et pioditione cepeluiii: Alihar enim quem cbardum Normanniae ducem.
Alfegus [al. AUes] arcbiepiscopus a mprte libera- Ahho xiy Suain jam rex Anglorum in exordio
vCrat, eani prodidil. Ingressi igitur ceperuht Alfe- regrii sui subita raorle periit. Exercitus auteni ejus
gum archiepiscopum, et Godwihe episcopum, ett clegit Cnut filiuin suum in regeni, Aiigli vero in
jLefwine abbatem, et Alfword praeposituni regis, ett 'Normaiiiilam iEdelfedo" fegi nuntios direxerunt,
clericos cum monachis, et yiros cum mulieribus; ; iii.imahtes ei quod si hunianius solito vellet eos
sicque yiclores ad puppes redieruiit_ Yideresi D tfactare, nullum eo libenlius se Iii" regem recep-
autem spectaculum horreiidum faciem urbis anli- turos. Hle autem per Edwardum filiuni suum piae-
quae et pulcheffimae totam in cineres Tedaelam.-r missum omriia rege et populo digna spoiidens eis,'
cadavera civiumper vicos densissime jacentia, , adveniens ab omni Anglorum gente cum laetitia
sanguine soluni fiuroenque nigrescentia, fletuin ett susceptus est. Cnut vero cum exeicitu suo moratus
ejulatum puerorum et mulierum in captivilatero1 "apud Geinsbtirh usque ad Pascha, boniihibus
transduceridorum, caput fidei foiiiemque doc-• Liiidsey eohcordatus.est. Quodaudiens rCx Adeli-ed,
trinae Anglorum yiiiculis maiicipatuhiopprobriose i cumroaximp exercitu .supefveniens prpvinciaHi
peftrahi / / illam coiribussit, et provihclales pene omnes Inter-
Anno xii, cum Sabbatum atlessetin hebdomada1 fecit. Gnut vero intirae dolens gehlem illam sui
paschali, commbti ..suiit Daci erga archiepisci, , causadestruciain,perrexitcumnavib.Usad Sandwie,
.cjuia prohibebat pecuniam-dari pro se. Eranjeliaro i ibique emittens [a/. admittens] obsides nobilissiroos,
ebrii vino, quod venerat ab auslro. Adducto igitiirr qui "efant patri suo traditi, abscidit eis manus ei
arcliiejiise. iu medio eorum jaciaveruht.in euml nasura. Praeter hoc maluni jussit rex exercitui, qu'
. ossact capitaboum, unde cum Deo oihnipolehtii erat apud Gferiewic, feddi xxi hiille librafum
915 : HENRICI AfiCHIDlACONTHUNTINGDON.' dfg
Addidit autem Dpmiiius nialis solitis maluni inso- A l cessusque manifestior conligU Etimundo. Seetindum
ltthm : mare namque ascendens solitd superius bellum gessit Contra Cnut regem apud Sceorslan,
villas cum populo submersii innumero. ubi pugnaium est acerrime. Dux vCro Edric, et
.A.nnoxv dux Edricus prodidit Siferd et MorchCfe Almer Derling erant in- praelio contra "regem
proeeres egregios; vocatos namque in canieram Edniuiidum. Igitur mulii ex utraque psrte ceci-
suam feeif oecidf. Edmundus, filius regis Adelredi. derunt, et exercitus per se divisi sunt. Tertio
terram eorum saisivit, et uxorem Sigeferdi diixit. cum manu electa hellatorum venit Londoniam : et
Cnut vero rediil a Dacia in Sandwic, veniehsque fugato exercitu a'd puppes, qul ohsederat urbem,
in Westsexe ad Frolhemutlibm, inde praedavit Dor- fortissime IiberavH eam; et cum debito iriuihpho
,-s.ei, et Sumerset,. et Wiltsire, Rex vero Adelred ihgressus est in eara. Quartum beilum gessil con-
jacebat infirmus apud Chosam. Tunc Edmundus, tra eumdem exerCitum ppst duos dies apud Brend-
fiiius regis, et dux Edricus, congregato exercitu deforde. Multi aulem suorhm.ineo transilu hihiis
contra Cnut, cum simul yenissent, voluit dux pro- festinanles flumihe submersi sunt; ipse tamen belli
dere j'uvenem. Ideoque dhisi sunt, et praelium di- feslivuni decus obtiiiuit. Rex igitur Cnut stinimo
missum est. Igitur Westsexe subdita est Cnut regi liniore perstriclus manum suam multis copiisad se
Daeoriim. mandatis augmentavit. Cogilaverhnt eliani Cnut
Annu xvi dux Edricus cum xf navibus subdens rex et dux Edricus, ut qiiem armis yincere nequf-
se, Cnut regi, et rex cum CLX navibus convenerunt bant, proditione vincerent. Igifur dux Edricus
iii Taniesim, pefgentesque apud Crikelade, Ware- concordatus est ei, ut eum proderet. Tvit ergo coii-
wicsire ferro et ilamina destruxerunt. Rex autem silio ejus in W7estsexe, ul maximum contra Cnut
Adelred fecit edictum, ut quicunque Anglorum duceret exercitum. Cnut vero interea Londoniam
sanus esset, secum inhello procederet. Cum autem obsidens, terra et aqua forliler assilivit; sed.cives
(iongregata essef gens innumera, diclura est rcgi, ei yiriliter obstttef unt. Quinla vice fex Edmundus
ijuod sui prodere volebanf euiri. Quariiobrem, di- transiens iterum Tamesira fluviura apud Btende-
irtisso exercitu, rediit Loridoniam. Edraundus vero forde ivitinKentpugnalum cum Dacis. Sedin ipsa
ivit ad Uctred duceni Nordhiimbre, praedaveruntque obviatione pfaeeedenlium vexillatorum horror ni-
simulin -Staffordscire, et in Scropscire, et in Lege- roius Dacos invasit, et in fugam yersiJsunl. Ed-
ceastre". Cnut vero ex alia parte ivil per Bukihg- mundus vero persecutus est eos eurri occisione
hamseire in Bedfordscire; et siciiTHuntendu,, magna usque ad Ilesford [al. Eilesford]. Qu6;i si
nescire, et inde juxta paludes ad Standford; et sic t> ( eos persequi perslsteret, ultimus ille dies bello
ih Llncoliiscire, et inde iri Spotirighamscire; et sic Dacisque fuisset. Dux vero Edricus consilio nequis-
In.Nordbumbre erga GuCrwic. Quod audiens Uctred, simofecit eum resistore. Consiliura pejus datum
dimisit praedationem suam efreversus est in Nor- »on fuerat iri Anglia. Scxlum bellum commisit
dliutiibfe, et necessitate subditus est Cnut et cum Edmundus cum maxima genle, el Criut cura omni—
eo tota Nordhumbre; et dedit obsides, et tamen hus Dacorum exercitibus congregatis in Estsexe
ibi occisus est. Edmuntlus vero rediit Londoniam apud Clesdune. Relloigttur acerrimo et finali pug-
ad palremsuum. Sed Cnut sialuens Hirc Consulem natum est, et utrique invineibilcs csede despecta
super Nordhumbrein loeo Uctredi, rediitadpuppes persistebant. Apparuit autero ibi virtus Edniundi
guas ante Paseba ; post Pasbba vero cum navigio juveiiis. Cum enim Dacos solito aefius phgnare vi-
s:io tendebal Londoniam. | derel, loco regio relicto, quod erat ex more inter
Adelred, cum regnasset xxxvn annis, post riiul-- draconera et insighe, quod vocatur Standard, cucu>
tos labores et anxietates vilae suae decessit ih rit terribilis in aciem priinam ; yibrans igilurgla-
Londonia antequam navigium hoslile advenisset. dium electum, et brachio juvenis Edmundi dignum,
Post quem Edmundus filius ejus electus est in modo fulminis fidit aciem : abrumpensque mediam
regem : qui cognohiinalus est Ireneside, id est 0I perlfaosiit, seque sequentibus obruendam dedit.
fefrelim latus, quia mayinii \igoris, et mirabilis Inde in aciemregalem advolat; ubi cum clamor
patienliae bellicis erat in hegotiis. Edmundiis rex et stridor borrendus inciperet, yidens dux Edricus
ivit in Westsexe, et ohinisi gens ei subdita est. ruinam Dacorum imrainere, clamavit Anglorum
Interea venerunt Dacorufn puppes ad Grenewic, et genti: F-let, Engte , flet, Engle: dedis Edmund.
ir_de Lohdoniam ; facientesque foveara magnam ex Quod interpretatur: Fugile, Angli, fugite, Angli :
- auslrali
parte, iraxerunt puppes suas ex occidentali mptiuusest EdmuHrfus.Sicigiturclamans fuganicum
m fu-
parle pontis, fodientesque clrea urbem, ita quOd suis primusincepit, quera tola gens Anglorum
neirio inirare vel exire posset, urbem saepe et gra- , gani subsecula est. IUicigitur miranda strages Anglo-
yiter assilierunt; sed cives eiscaule et vlriliter rum facta est :iUIc occisus est Ednod dux, et jElfric
restitefunt. De bellis vero regis Edmuridi, et de dux, et Godwine dux, el Ulfketel dtix de Estangle;
fortitudine ejus nonnehaec scripta sunt in historiis i et Ailward filius Alfsi ducis, et omnis flos nobilttaiis
yeterum cum laude/sumnia ? Riiianniae. Rex vero Cnut tanla. ffetus victoria
Edmundus primum bellum gessit contra CxerCi- Londoniam et scCptra cepit regalia. Septima tamen
VuiifDaicorum apud Peonnam juxta Tillinges, sub- vice congregati sunt exercitug in Gloucestrcscyre.
911 HISTOWA ANGLORIJM. — LIB.. YL ; ; SI.8
Ilinc autem .foriiiidarites foitiludinem regis Ed- A exercituin,rege inscio, nocteprofeclusestiiiliostes.
uiuiidi, illinc verd regis Cnut, dixerunt inter se Igitur improvidosinvasit, occidit, fugavit. Rex vero
proceres : Cut insensali necis peticulum loties in- suromo mane cum Anglps fugisse, vel ad hostes
"cuttimus? pugnenl singulatitet, qui tegnate student peiirde transisse pularet, acies ordinatas in liostem
singutatiter. Placuttsenteiitia regibus,nec eninime- dirigens lion iuvenit iii catStris, nisi sanguiiieui; et
i diocris erat rex Cnuf probitatis. Posili igitur reges cadavera et praedam. Quamobrem suriihio hpnore
.. Molaniae dueUum iiicepefunt. Telisigilur etlariceis deinceps Anglos babutt, nec roinori quam Dacos.
.utrinque fractis super arma omnium armorum His aclisin Angliam rediit. Hoc circa tempus Le-
pr«staiitissima rera gladiis egere. Audiebant igttur, ving arclriepiscopo defuncto, Alliciiiold Successor
ct videbant horribilesTinnttiis, et igneas collislones- ejusRomam peliit.CumquoLefwiiius-abbas Eliensis
populus ulerque cum'geraitu et Clamore, tandem profectus abbatiara injuste sibi aLlalam, papa Re-
vigor inconiparabilis Edmundi fulminare cepit. Cui nedictoTubente, rehabuit. Archlepiscopus vero Ro-
Cnut rex cum roaghp vigore resistens, et iamen iha rediens corpus sancti Alfei a Londonia trans,-
sibi limens , inquit: Juvenum omnium fottissitiw,. iulit Caiituariaro.
qum necessitas est alletumnostrum regnundicausa. " Chut regis anno octavo/dus. Normannorum Ri-
ferro perire. Simus ftalfes adoplivi, regnwnque ptir- chardus sccundus pater Enimae.regiiiae Angloruiii
tiamut, hnperemusqueego rebus in luis,- tuqueht viverc non adjecit. Post quem Richardus filius suus
meis. Dacia quoque tuo disponalur imperio. His ahno prope uiio imperavit : elpost eum Roberlus
.verbis juvenis mens genefosa delinita est : et os^ fraler ejus octo annis. Anno vero sequenti ivil cuui
culum pacis invicem datiim est. ConYeniente igilur exercitu Anglorum rex in Daciam contra Ulf et
populo, etprae gaudio lacrymante, Edmundus reg- Eilaf; qui gruvissimdm cphira êum niiiliilu.dihctn-
Jium suscepit Wes(scxer-Cnut vero regnum Merce tefra et mari adduxerunt de genle Speon. Ibi.ergo
suscipiens revcrsus esl Londoniam. periit populits iiiultus Aiiglorum et Dacorum-ex
Edmundus rex post paucos exhinc dies proditione parte Gnut, et Speon viceruiit.
' occistis est
apud.Drlneford. Sic autem oocisus est, Cnut rex aniio duodecimo ivit ab Angiia cuin
Cuin rex hoslibus suis terribilis et limendissimus quinquaginta puppibus in Norwegiam, el bello fu-
in iegno floi-eret, ivit uocte quadam in dorouni gavit Olaf regem Norwegensium, regnumcjue illud
eiacuationis ad requisita naturae, ubi-filius Edrici receiiit in suam subditionem. Cum vero inde redis-
ducis in fovea secretaria deltteseehs consiUo patris, set in Angliam rex Olaf fedieris-in Nonvegiam a
regem inter celanda culteUo his acuto pereussit; et Qpatriae.illius geute occisus est. Reniansitque Cnut
inter viscera ferrum figens fugiens reliquit. Edri- regiiuhi illud dum vixit, Circa hoc teriip.us Ro-
«us igilur ad regem Cnut veniens , salutavit eum berlo regi Francorum' sucCessit Henricus filius
dicgns : Ave, rex solus. Cui cum renTgeslain denu- -suus.
dasset, respondit rex : Egp le ob lanli. pbsequti me- Cnui-regis-atino decinio quinlo Robeiius dux
rilum cunclis Angloium proceribus reddatn celsip- Norraanniae peregiinatione Jerosolymitana mortuus
. rem. Jussit ergo eura excapitari, et caput in stipite. est, cui succcssit Willielmus nothus filius suus iii
super celsiorem Londoniae tuirim figi. Sic periit puerili aetate. Rexvero Cnut Roinam splendide perr-
. Edmundus rex forlis cuin unb anno regnasset; rexit; el eleemosynam , quae yocalur Romscot,,
_efsepultus est juxta Edgar aYura suum in Glasleu- quam anleCessores sui dederant Ecclesiae Rpmanae,-
gebirh. / peienniter assignavit. Quis autera numeret cleemo-
Chut rex Anglorum Emmam. ducis Normanno- synasejus, et dapsiliiaies ejus, et magnalia, quae
runi filiam, uxorem regis Andelredi duxit. Postea gessit rex magnus in peregrinatioiie illa' Ntm
vero rex dignam retributionem nequitiae Anglis fuit.rex subOccidentaliTimite, qui lara splendido,
reddidit. Ipse nanique in doriiinio suo Wesfsexam lara famose Romaesanctafoca petiisset.Eodem yero
Jiabebat, Uyrc Nordbumbram, Turchillus Estangle, D anno Romarediens.perrexitin Scotiam : et Metcolm
Edricus Merce. Rex vero Cuul Edricum occitiit, •r.exScotiae subditus" est ei, et duo alii reges Mel-
Turchillum exsulavit, H)*rcfugere compulit: prae- bealhe et Jermarc. ,
terea summos procerum aggressus Normannum . Cnul rex cum viginli annis -Tegnassel, vivere
duceminterfecit; Edwiadelinge exlerminavit, Adel1- destilit apud Scaftesbirh, et sepultus est apud Win-
woldum detruncavit, Edwi Cheorleging [al. Edwi- cestre in veleri moiiasterio, de cujusrcgispoteiHia
ceorleking] exsulavit, Bridric ferro yila privavil. pauca suntperstringenda.Necenihiaiite eura laiitae
Fecit quoque pef Angliani mirabilero censuro reddi magnitudinis rex fuerat in Aiiglia. Erat eniin doffii-
scificet 82mille lib.praeter undecies mille lib. quas nus loliris Daciae,toiius Arigliae,tolius Norwegiae, si-
Londonienses reddidefunt. Dignum igitur exactoreni miilelScotiae.enimveroextranumeiumbellorumqui- "
[al. exauctorero] Domiiius justus Anglis imposuit. _ busmaxime splenduit, tria gessit.eleganteretmTgni-
Cnut" terlio auuo regni sui ivit in Daciam, du- fice; primum est, quod fiiiam suam imperalori fip:-
cens exercitum Anglorum et Daepruni in Waiida- mano cum ineffabilibusdiYitii&jiiaritayit,Secunduiii
los. Cumautem hostibus craslina die confliclurus, quod Romam pergehs pmnes malas .exactipnes in
appropiiiquasset,Gotiwihus consul Anglorum ducens via, quae per Gailias Rbma-ia-tendit {quae yocaiitur
$19 HENRICI ARCHiDIACONIHUNTINGDON. . 920
telohea vel traiisyersa) dalaj pecuriia sua dimlnui, A nignae juveniutis fuerat suis, Tantse namque lar-
ieeil usqtie ad 'medieiatem.j Tertium ,_quod cum . gitatis fertur fuisse, ut prandia fegalia quatuor iu
maxinio vigoreimperii.sedile suum iu ItttOre mariS; die vicibus omni curiae suae faceret apponi, roalens
«um asceridefet, statui jussit. Dixit autein marias-;- a vocalis apposita fercula dimilii, qham a non vo-
ceridenli; "Tumem ditioriis es, eiletru iu qua sedeo calis apponenSa fercula reposci, cum hostri tem-
mea esl; nec fuil qui iinpune meo resisleret hnperio:. ppris corisuetudo sit, causa vel avaritiffi, vel, ut
-. impero Igilur iibi, ne in.ierram metim uscendas, nec ipsi dicuiit, faslidil, principes seniel In dietaiithm
vesles hec membfa dbminalotis -iui madefacete ptm- "suis-escas antepohere. Sepultus csi aulemrCx Har-
sumas. -Mare vero de more cpnscendeiis pedesTegis -. decnutiii veieri monastefio apud Wincestre j'uxta
el crura sine revcrerilia madefecit. Rex igitiir resi- Cnut patremT.uum. Proceres igitur Anglorum jam
liens,ait: Sciant onines habiiantes orbem vanum el, Dacorum dominioiiberati, bii-tres prh Alfi-edo[al.
frivotam regum esse poleritiam, nec regisquempiam Aluredo] prihiogenito; filib j_Edelredi, ut regni dia-
nomine dignum prmlereum,cujusnutui cwlum, terra, demate sublimetur, nuntios mittunt. Ille autem cu.ra
mure legibus obediunt mternis, [Rex igitur Cnut esset patre Auglicus et mai.re Norhianhus, aliquos
nunquaih postea coronam auream cervici suae im- es consanguineis matris suae, multos ex coaevis
posuit, sed super ihiaginem Dp.miui, qute eruci affixa comroilitanlibusaKOrmannia secum duxii in An-
.-erat, ppsuif eain in aeternuhi:, iri laudem Dei regis gliam. Godwinus yefo cum osset oonsul forlissi-
iiiaghi: ] cujus nilsericordraijnulregis anima quiete nius, et prodilor saevissimus, praecogitavit seEd-
ifuatur. wardo fratfi minori et simpliciori pbsse dare filiam
Haraldus filius Cnut regis et Ailivae. [al. •Mwirise suam in reginam, HunC vero Alfredum, qliia pri-
vcl Alinae] ,filiaeAlfelmi ducis, electus eslih regem. mogenitus crat et magnae probitaiis, nujlo ihodo
Fuil mamque placilum magnum apud Oxerifbrd ; filiam suam dignaturum- pravidebat.Tniimavit igi-
ubi Lefricus consul et omnes prineipes ex boreali tur proceribus Angliae, Alfredum nimiam copiarii
parte Tamesis cum'Londoridbnsibus elegerunf Ha- .Kormannorum secum adduxisse ; terras Anglorum
ralduni, ul conservarel regnum fratri suo Hafde- eis promisisse : gentem lortissimaiii et subdolani :
cnut, quierat in Dacia. Godwinus vero consul pa- inler .eos instirpafe Anglis securum non csse. Hos
ter Haraldi poslea legis, et prihcipes Westsexe ccer persolvere poenas oportere, ne alii post haec au -
perunt contradicere, sed non profuit. Consilium deaht pro regis cognatione se Anglis ingerere. Capli
ergo inierunt, quod Emma regina cuni regis desunt jgilurct ligatl Normaniii, qurveiferant cum
Tuncti familia .conservarel Westsexe apud Wince- ,G i Alfredo : et Cum ordine sederent, novem semper
stre in opus filii sui: Godwinus vero coiisul dux excapilati suht^ et jdeeimus remansit apucl Gilde-
eis icssetin re militari. -__'" forde. Cum autem omnes inierfecti essent, hisi
Haraldus rex exsulavit Emmam reginam, no- decima pars, niniium visum -est Ahglis tot super-
ycrcam seilicet suaro, quae diyertens ad Raldewi- - esse ; feeeruhtque deciroam clecimari, et sic pau-
Tium consulem Fiandriae accepit ab eo eastrum cisshni evasefhnt. Alfredum vero capturo iluxerunt
'
Rruge, ut ibi et inde clegeret. WiUielmo namcpie in _Ely, et oculos ejus eruerunt, et mortuus est.
INormannprum.dbmJno adhuc in a.tate puerili cuiii Miserunt ergo pro Edwardo juniore in Norroan-
jrege Efanconum manenfe, JNofmarinia fiscus *e- niam nuntios, ct bbsides. mandantes.ei, 41103pau-
^. .galis ;er,at. Ahho sequente Atelnod [«/. Athei.,old] cissimos Normannof um secum -adduceret, et cum
arehiepiscopo Cantuariensi hiigraute , successit in regem fidelissime stabilirent. Paruit Edwardas
. Eads.i. et cum paucis yenit in Angliam, .et electus est in
ifaraldusr.excum regnasset ly a.nniset mensibus regem ab omni populo, et sacratus cst ab Eadsi
jy raoriem sensit apud Oxenford, ,et sepultus est archiepiscopo apud Wincestre in die Paschae [ul.
:Spud Westminster. In diebus illis reddilae fueraht £t aiilequam sepultus esset, electus esf Edwardus
xyi puppibus ab hupquoqufipoiiu ym ni-trPBe af- :"fiater ejus ab onihl populo ; et sacratus est ab
' genti, sicut.etpatris sultempore.
Eadsi, arcbiepiscbpo apud Wincestre ih die Pas-
Hardecnut filius regis Cnut et E.mroae reginae, •chae]. Eadsi vero archiepiscopus dimisit archiepi-
y.eniens a Dacia apud Saiidwic Ulico susceptus est, _ scopalum pfopter infirmitatem, el sacralus Cst Si-
et eleptus inregem simuiab Anglis e.tDacis, Hujus ward in loco ejus. Tunc quooue factus est.Stigan-
.:ann_osecundp redditus est .eeiisus exercitui Dacpr dusepiscopus Eslangle.
runi, s.cilicet 21,000 lib. pt 89 lib, et pps.lea sunt Edwafdus rex in .pa.trociniuhai regni sui duxit
redd.U^,xxxii p.uppibus li,0|00 Iib. et 48 ljb, Ep,- filiam Go.dwinifortissimi cousulis nomihe Edgtthain
dem aiinp yeni.t Edwai-dus/fiUjiis Edelredi. regis ,[_./.Edievam], sorOrem regis Haraldi futuri. Circa
a Worm.an.nia,ad regeni Hafdecnut fratrem suiim : hoc tempus lanta fames Angliam invasit, quod
ambo etepim erant filii Eroiri.aefiUaeRicjiardi coh- sextarius frumer.ti, qui equo uni solel csse oneri
-sulis. .'.':.»•"'. •Yenundar.etury solidis, et eliam plris. Postea vero
Hardecnut rex morte praereptus est cum regnas- Sligandus, qui eraf episcopus in Estangle," factus
set T,i ahhis, in raedip florej iuyeritutis suae a_iud est episcopus etiam apud Wincestrc. Rex auiero
Lamliullie [ui. L4nibhite], qui clarae..ind.olis etbe- exsulayit Suain co.nsulem, filiuiii Godwini prae-
921 HISTQRIA ANGLORUM. — LIB. yT.'": . S22
dicti consulis. Qui recedens ad -BaIwiriura, cori- A puppibus, quibus rex inerat. Tuhc igttur pefiri-
f ulehi Flahdriae, ibidem iiiemayjt apud Bruge. ternuntios cdnsi.lio Stigandi episcppi: datis obsidi-
. Edwardi regis anno sexlo commissum. cst bei- bus 'Concprdati sriiit rex et gener/suusTfedclidttque
Itlm apud Walesdune inter Hemicum regem Ffari- illi et suistefras, et omiiia, quaepfiusliabuerarit,
corum, etproceres NorroannisE, quia nqlebaril Wi'1- et; iterum a.ccepit regiiiam «uani: ;'Ro;beiius.Yefo
lielmuin in dominum recipere. Qubs euni dux Wil- •_Li'chiepiscopus et omnes Fianci,. quorum cohsilib
lielmus victoroblinuisset quosdam exsuiavtt, quos- T6Xconsulem cxsuiaveral, exsuiati sunt. Sligandus
tlam corpore irijnutt ; venerurit cp tenipore duo . autcm factus est arChiepiscopus_ Cahtuariae. CicCa
princ1pesDacGru.ro, Lolben et Hiflihg apud Sarid- boc tempus Siwafdus consul Ibftfssiirius' Nord-
wic, ubi capta tnnumerabili pneda, aiirf qubque, et hum_bre,; pene gigas sfatura, jria.nu yfito et menle
argenli cppia, per Ware gyfahtes Eslsexara pras- praedura,. jhisitifilium suum in: -Scotiam conque-.
flati sunt. Tnde -vcrpdirlgentcs itcr in Flandiiani, reiidam. ûem cuin bello cassuni palfi rehu-ri-
vendita praeda sua reversi sunt uiide. yehera».it. tiasseht, 'ait: Recepitne miliius leihcciein ..anletibti
Ariho sequenti redlit Suain consul in Angiiam im- vci pssieUoti cbrporis parte ? Oixefhnt, nuritii : In
petraUun paceoi a. rege. Quod -Cum 'HaraUihs;fraler ahteriori ; alille : Gav.dce pltthe;: non etiitn dlio
,ejus et Beornd coiisul divertisseitt, Ycnit poslea ad me i>el ftliwm,meum digner furicre. . -Siwafdus igi-
tSodwinum patrem suum apud Peuense, cui hu- tur iu Scotiam pfoliciscens fegein vbello yicit, fe-
Jiiilliine supplicans el fralribus suis Haraldo et Tosli giium tbtum- destruxit ," desifuclhm sibi subjti-
£t Beornd coiisuli obtinuit ab eis, ut Beoihd consul ,;gavtt:: -".'' " ;"
:/ ;;' /"
secuin proficisceretur usque ad Sandwic ad amd- -Edwardus' xii arinP regni sui ciim pranderet
ciliam fegisimpetrandam. Beorad igitur inlroiens apud W.ihdlcsllor.es,.ubi pkrimuih riianere sojebai,
in naves Suain consulis ad auxilium ejus,- nequiter Codwinus-gener stius ct proditor recuinbens.juxta
oecisus est abcis : oadayerque -ejus projectunl se- ouiiiidixil-: Smpe iibi, rcx,ftiispdeiaiwn esi mcpro-
peUeruiit amici sui apud Wincesfi-e juxta Cuut re- jHiioni iuw invigilasse.; sed si_ Deas cceli veraxet
gem avuriculuni suum. Stiein y.erbT'eversHScst.in .jusiv.s est, Iwc pqnisfnisiulumcoricedai ne gullur
Flandriam. Sequenii vero annp Suein r-_gi concov- petitariseat, si uhquqm le prodete vcl cogiiaver-im.
datus est cautela Godwttii patris sui. Ep tenipor^ ; ;Deus,auiem juslusetverax aiidiVit vocerop.rodiio-.
Leo papa tentiU synpdum .apud ^Rerzelei;Tibi' W. 'ris, ei mox eoderopaiie straiigiiiatus moriem pra-.
episcopus Dorseceslriss interfuil;; et peae fraetus est .gusiavtt aeteniarii. Ilaraldus vero iilius ejus babuit
baculus ejusepiscopalis, riisi roajus preliam ,de-.,£ cprisuMutri patiis sui. Sed Alga.rus fohsul Ceslfi-e
•
di.sset. Nesciebat-•eriim offieium suum; sicul epi- - hahuit consulatuni Haraidi.
'
ocoprim deceret. jEadsi archiepiseopus/yitai Tas- Edwardi r.egis anno xni pugcaYerunl proceres
salus - est. OMerat ctiam , Siwardus successor -Normanniae. cohtra gentem Francoriiiii apuci. catr
•ejus. '=? .:-: strum, quod Yocatuf Mortuam in.afe; e'l inlerfectiis,
Edwardus. decimo aniio rcgni sui ded.it Roberto esl Radulpbus eanierarius pri.hceps exercitus.Frari-
cpiscopo Londoniae arcliiepiscppaium, Ganly ariae. corhni; cOiUigttqueyicloriaNofiiianiviSvEt-quidem
RCgi vero delatuiii' eit quod Godwinus .gener suus. rex Heiijicus Fraiicor.um, e-t dux: WUIielmus Nor-
ct Suehi fiiius ejus et Haraldus proditufi eush es- niahnornrii'bello n.on intererant. Aiiho sequenfe
senf. Quos iii causara. vocaloSjCum. sineobsidibus .-Siwardus-consul figidissimusprpfiuvio yentiisdu.i
venire recusarcnt, rex exsulavil. Itaque Godwinus ctus mortem sensit iromiiiere.-Dixitque :.Quahlus.
et Suein iyeruM ih Flandriara, Haraldus vero iii pudor metbtin bellis mori noripoluisse,ui'vucca-
-Ilyberniam, Rex vefo in irarii prorootus, dimissa rtim morii.cum dedecore reservctref? Induiiehie sai-
regina thesaufum snum "ct" lerras e~iabslulit. De- letn Ibrica 'mea impeneirahili , pfwcihtjile gladib,
ditque Odohi coiisulalum Dayeiiesyre, /ei. Sumer- : siibUmdle galed -: scutuniin .tccva;:secunm:ciuralam.
sete, el Dorsete : Algaro vero filio LeMci -cousulis D milii poriilein dexlra, ut. mililuriiforiisshnus modq;
êdit cprisulaium Haralcli. ,__.-'' mililis mioUai. Dixeral; et ut;..dixerat, 'afmatus
Edwardi reglsannoiiEmma Norhiahnigena, uxor . Iionorifiee spirituro exhalavtt. Sed. qtiia. Waltepf,
regum et matef regum morem niortis peiiiiiii. God- filius ejus adhuc parvulus erat, datus est consula:
wirius autem consul eiiSueiiifiliusijus currentes fus ejus Tosti filio Godwini; conshlis./Eodem anno
velis extensis a Fiahdria" ad'rnsulain Wiirtj praidati. Algarus consul Cestriae.exsulatus; est, quia de pi-d-
suiit quoque Portland. Ilaraldus vero YeHiensab ditioneregis iu consilio cohvicfus fuerai.T.ile. vero
Bibernia praedatus est- apud Pordocan;[«//'Portlo- pergeris ad .GiifBhUni' regem :No.i'dwales, fediens
can] : et iride veniens ad patrem suum in Wiht per- cuhi eodem-rege cbmbitssit Hefetord.etecclesiam
rexeruiit in Peueuse, et inde ad Kesse, clTn Ku- , Saiicti AiibriCii [ai. Athelbricti]. Posfea veuit Ed-
meiie, et in Hithe, et in Folcesiane, etln Dovere, wardus rliliiis Edmuridi Irehside iu ierram istarii,
et in Sanwic, et in Scepeie : ubique accipientes et statiiri. moftuus cst,- et. sepuUuS apud Loiido-
obsides el puppes. ."Quidamvero exeuntes Widdel- niamin ecclesia Sancti Pauli. Hic fuil pater Mar-
tune yillam regis combusserunt, classis vero per garetoe reginae Scotorum , cf Edgari Adelinge
'
Nprdmuthaih lendens in Lpiidoiiiarn, obviavit L l'«/. - Aihcling]. Mai-gareta vero fu.it' rnater Malliil-
923 HENRICI ARCHIDIACOM HUNTINGDON. 9U
dis reginae Anglofum, et Davidis urbanissimi regis j^ ^ yenit contra eum cura hominibus consulatus sui,
Scotorum. Lefricus quoque consul nobLUssimns et plures Riiiiauni cura eo. Tunc venit Haraldus
Cestriae defunclus est eo tempore;' cujiis uxor Go- consul ad eos. Ipsi "veromiserunt eura ad regem et
diva nomine perpetuo digna,. mulla probitate vi- nuiilios; cum eo j.recaittes, ut possent babere Mar-
,'guit, et abbatianl apud Covenlre construxit : et cberum consulem super eos. Quod rex concessit, et
auro et argeiito mcomparabUiterditavit. Construxit remisit Haraldum ad eos, ad Hamlune, cju.i baee
etiam EcClesiani SlOw sub promoiitorio Lincolniae, els afiirmavit. Ipsi vero inlerim comburentes et
et mullas alias. Algarus vero filius ejus suscepit praedanles et occitlentes provinciae illi non peperce-
constilatum Cesiriae. runt, sed multa millia bominum secum abduccutes
Edwardi regis anno xxn cum jam Henrico rege cum petilionem suam oblinuissent, roultis annis
defunclo Philippus filius cjus regnarel,-Willielmus deleriorem parteiii illam regni reddiderunt. Tosti
dux Noriiiaiinorum subjugavit sibi Cenonianniam. vero etuxor sua ad Raldwihum consulera FlandriK
Haraldus vero transiens in Flaiidriam, tempestale, divcrtenles liiemaverunt.
conipulsus est in Ponlicam proviiici.ara. Quem ca- Millesimo sexagesimo sexto auno graliae, perfecit
jitum consul Ppnticus Willielmo duci -Normanniae dominator Dorainus de gente Anglorum, qtiod diu
reddidit. Haraldus verb juravit Willielmo super B E cogitaverat. Genti naroque Normannorum asperae
reliquias sanctorum multas et electissimas se el callidae tradidit eosadexterminariduni. Enimveio
filiam ejiis dueturum : et Augliani pdsl roortera cum basilica S. Petri apud Westminster dedicata
Edwardi regis ad opus ejus servalurum. Sunimo cssel in die sanctorum Iiiiioeentium, et postea in
igitur lionore susceptus, et muneribus amplis di- - vigilia Epiphaniae rex Edwardus inundo decessis-
lalus, cuni reversus essetin Angliam perjurii criset, etsepultus essetin eadem ecclesia, quani ipse
nien elegit. Anno vero sequenli Haraldus el Tosti construxerat, ct possesbionibus mullis dilaverat,
perrexeruril in expeditionem inWalliam. Gens vero quidam Anglorum Eadgaf, Adeling [al. Atheling]
patriae subdita est eis, el obsides dedit. Post ea promovere volebant in regem. Haraldus vero viri-
siquidein occiderunt regem suuni Grittinura, et at- hus et genere fretus regiii diademaTnvasit. Williel-
tjilerunl Haraldo caput ejus. Haraldus vero slatuit mus vero "dux Normannia' tribus de causis mente
ibi alium regem. Coritigit autehi eodem anno, quOd stimulatus, et iiilrinsecus Irritatus est. Primo, quia
in aula regia apud Winclleshores Tosli Haraldum Alfredum cognatum suum Godwinus et filiijsui de-
fralrem suum regi vina propinantera capillis corana honestaveraht et pcremera.nt. Sechndo, quia Robef-
rege ipso arripuerit. Invidi:c namque et odii fomi- r tuiii cpiscopum et Odonem consulem et omnes
tem niliiislraveral. quod cum Tosti ipse prinioge- Francos Godwiiius et filii sui orle sua ab Anglia
nilus csset, arctius a rege frater suus diligerelur. exsulaverant. Tertio, quod Haraldus in perjurium
lgitur impetu'furqris propttlsus noii poluit cohibere prolapsus regnum, quod jnre" cognationis suum
maiius a caesarie fratris. Rex autem perniciem eo- esse debueral, sine aliquo jure iuvaserat. Principes
. ruiii jam appropinquare proedixtt, et iram Dei jara vero Norinaiinorum conyocans, auxilium Angliae
non diilerendara. Tantae nanique saevitiaefialres illi conquirendae ab eis pelii.t. Quibus ad se consilian-
erant, quod cum alicujus nitidam villam conspi- dos euntibus Willielmus filius Osbeiii dapifer du-
cercirt, domina.orem de nocie interfici juberent, cis interfuil; qui gravissimum iler ad Angliani
- iptainque progeniem illius,
possessionemque de- capessendam ,r genteniqtie Augloihni fortissimam
fuiicti obtinerent, Et isti quidem juslitiarii erant perhibens, conlra paucissimosin Angliam irevo-
regiii. Tostiigitur furibunde discedens a rege et a lentes acerrime liligavit, quod audientes proceres
fralre suo, perrexit ad Hereforde, ubi fraler suus valde gavisi fidem dederunt ei, ut quod ipse dice-
corrodiuin regale maximum paraverat : ubi mini- ret omiies concederehi. Ingressus Tgitur anle eos
slros fratris sui onines detruncans singulis vasis coram duce, dixit: Paralus sum in hac expeditione
vini, medonis, cervisiae, pigmenti, morati, sicerae, D I cuin oranibiis meis devote proficisci. OpOiiuil ergo
crus Iiumanurii, vel capul, vel bracbium imposuit. omiies Normannorum principes verhum ejus prose-
Mandavitque regi, quod ad firmam suam properans qui. Classis itaque maxima parata est ad portum,
cibos salsatos sufijcienler inveniret,. alios secura qui vocatur Sancti Walerici. Quod audiens rex
deferre curaret. Rex ergo eura ob scelus adeo infi- Haraldusyir bellis acerrimus, curn navali exercitu
hitum delegari, el exsulari praecepit. contra Willielmum ducem in mare profectus est.
Edwardi regis anno xxiv Nordhurabri haec au- Interea yenit Tosli consuITn Humbram cumLX
4ienies Tosti consulem suum, qui mul.as eis caedes puppibus; Edwiuus yero consul veniens cum exer-
et clades ingessCrat, fugaverunt: omnemque faml- citu fugavii eum. Ille yero fugieus in Scotiam ob-
I_am suani iiileificieiiles lain Anglos quam Dacos/; yiavil Haraldo regi Norwegi_e cum ccc puppibus;
ceperunt tlicsauros et arma ejusin Coverwic, Con- et Tosti gavisus yalde subdilus est ei. Deiudeambo
siituerunl igilur Marcherum hiiuni Algari consulis'< yenerunt in Humbram usque ad Covirwic, et juxla
super eos consulem; qui cum gente illa et cumt urbem pugnayerunt cum eis Edwiuus et Markerus
Lir.coluesire, et Siiotiiigharasiiie, el Derbisire per- consules_; cujus locus pugnae in australi parte ur-
ivxit usqtie ad Damtune, ct Eiiwinus frater suus; bis adhuc ostonditui'.. Iiaraldus vero rex Norwegiaa
923' HISTORIA ANGLORUM. Llfl. — VI. 926
el Tosti eum eo Martis omine glorioso politi sunt. A glorum reliquit. Sed quidpriscu nutio? Nonnevbbis-
Quod audiens Haraldus rex Aiigliaecum manu va- congtedientibus iiteo lempoteapud Mottetriei, Ftanci
lida ohviavit eis apud Slainfordbrige [al. Sleinfor- pfwcipites prwposuere fugam bellis, calcaria telis?
desbrige]. Pugna" igitur incepla est,. qua gravior Vos autem, Radulfo summb duce Fraheorum inler-
non fuerat. Coeuntes namque a sumroo mane usque feclb, famti spoliisque potiti, naturale bonum solita
ad meridiem, cum borribiliter ruentes utrinque . necessitdte lenuislis.,Eia procedal aliquis-Anglotum
perseverarent maximus numerus Anglorum Nor- qnos ceniies anlecessotes^ nostti et Daci et Norwe-
wegenses cedere, sed non fugere compulit. Ultra genses' bellis vicetnnt; demonsttelque gentem Rou ex
flumen igitur repulsi, vivis supra mbrtuosiranseun- ejus tempote usque nunc semel militim nauftagia
tibus magnanimiter resliterunt. Quidara veroNor- perpessum esse, et ego victus abscedo. Norine igilut
wegensis fama dignus aeterna super pontera resiitit, ptidori vobisest gentein vinci solitam, gehtem belli
et plus XL viris AuglOrum securi caedens electa ctissam, genlem nec etiam sagittas habetitem conira
usque ad horam diei nonam oninein exereitoin vos, b forlissimi, quasi bello ordinatum procederc!
-
Anglorum detinuit solus; usquequo quidam navim Nonne vobis pudel regem Huraldum conlra me in
ingressus per foramina ponlis in celandis eum per- prmsenlia veslri perjurum faciem suam vobis osten-
cussit Jaculo. Transeuntes i.gitur Angli Haraldu-m " dereausum fuisse? Mihi latnenstuporiesl, quod eos
regem et Tosti occiderunt, et totam Norwegensium qui patentes vesltos cum Alfredo cognalo meo pro-
aciem vel armis straverunt veligne deprebensos dilione nefanda excapilaveruni oculis veslris vidisiis,
combusserunt. et ePium capiia adhuc humeris earum supersunt.
Haraldus rex Anglorum eadem die reversus ad Erigite vexilla, viri; nec sil irm prpmeriim modttsvel
Couirwic cum summa laelitia, dum pranderet, aa- modestia. Ab orienle ad occideniein videalur fulmeii
divit nuntium dieenlem sibi: Willielmus dux Nor- glotim vesttw; audiatut loniltuuih impeius vestti,
manniae liltora australia occupavrt, et castellura vindicesquegenetosissimisanguinis. Noiiduhi perora-
construxit apud.Hasliiigs. Rexigilur nou segnis verat dux WiUielmus : omiies ira accensi ultra
advolansaciem suam cbnstruxitin planis Ilastings. quaru credi potest secundum acies suas imj.etu
Wiliielmus vero v ealervas equitum splendide pro- ineffabili provolabant. in hoslem, ducemque jam
rriovit in hoslem; quibu.s lerribiliter dispositis, ora- sibi soli loquentem relinquebant.
lionem huj'uscemodi habuit : Vos alloquor, Nor- Quidam vero nomine Taillefer diu antequam co-
mtinni, gentium fortissimi, non quusi vcstrm ptobi- Trent bellatores, ensibus jactalis ludens coram gcnle
latis incerius, non quasi de victotia nonsecurus;
Q Anglorum, dum in eura omncs stuperenl, quem-
qumnunqnam casii aliquo, vel impedimento a vobis dain vexilliferum Anglorum inlerfecit. Secundo si-
evadete poluit. Quod si semel nbn vincere poluisse- militer cgit. Tertio idem agens, et ipse interfeclus
lis exhortandi forsitan esseiis, ut probhas vestra esl: ei acies sibi offenderuut. Incipit laetifera nubes
prmradiaret. Quod auleni nalivum vobis esl, ei quasi sagtttarum. Tphitruum sequitur icluum. Insilit
necessarium, qua iadigel,exhorlatione? 0 morlalium ignita-collisio galearum et ensium.Cum ergo Haral-
validissimi, quid potuii rex Fruncorum betlis pro- dus lolam gentem suani in una acie strictissime lo-
ficere cum omni gente qum surit a Lolaringa usque casset, et quasi castellura inde consiruxisset, impe-
ad Hispanium contra Hasling antecessorem ribslrum? netrabiles erant Normannis.- Docuit igitur dux Wil-
Qui quanlum voluil Franciw sibi acquisivit, qttan- lielmus genli suae fugam simulare. Fugienies autem
_«»._voluit regi permisil; dum placuit, tenuii; dutn ad quamdam foveam magnam dolose proteelam de-
salialus esl : qd majora anhelans reliquit. Nonne yenerurH; ubi multus numerus eorum corruens op-
' Bou
paler meus dux pritnus et auctor noslrm genlis pressus est.Dum igitur Angliin sequendo persi-
cutn palribus noslris regem Ftmicotum Patisius in stunt, acics priiicipalis Noiiiiaiinorum mediam An-
medio regni sui bello vicit ? nec Francorum rex po- glorum caler/am pciiransiit. Quod videnles qui
Juil sperare sulutem, nisi et filiam suum et lerram, D perseqhebantur per fovearo praedictara, redire com-
qum ex vobis Normannia vocalut,supplex obtulisset ? pulsi, ibidem ex magna parte perierunt. Docuit
Nonne paltes vestri regem Francoruni in Bothomago cliam dux WiUielmus viros sagiltarios, ut non in
ceperunt et lenuerunt, donec Richardo pucro dt.ci hostem directe, sed in aera sufsum sagittas emiile-
vestro Normanniam reddidit, eo pacto, quod in omni fent, cuneum liostilem sagittis caecarent. Quod An-
collocuiione regis Francim el ducis Nprmannim gla- glis magno fuit delrimeiiio. Viginti autem equites
dip ditx accingeretar, regem vera nec gladiuhi iiec sii'enuissimi fidera suahi dederunt inviceni, quod
eliam cultellum ferre. licetel? Hanc wlernatri sati- Aiiglorum Calefvam perfumpentes, signum regiuni,
clienempqtres vestri tegi magno cogentesstaluetunl. quod vdealur Standard,-arriperent. Quod durii fa-
Nonne idem dux paltes vesltos usqite ad Mirmari- 'cerentplures eorurii occisi sunt. Parsautem eorum
dam juxla Alpes adduxit, et urbisducemgenetuhi via gladiis facta Standard aspoiiavit. Intefea totus
scilicet suum sponsm suw prwtians parere cbegil ? Et iinber sagillarioruin cecidit circa regem Haraldum :
ue parum sit vobis koihines vicisse, vicit ei ipse ditt- el ipse in oculo peroussus corruit. lrrunipeiis au-
bolitm corpcraliler colluclans, el prosterncns, Ugqns- lem multitudo equitum regem vulneralum interfe-
que nianus ejus' posl terga confusutiique victor An- cit, et Giiii consulem interfecil, el Lcwine coiisu-
'
92-J IIENRICIARCIIIDIACONI HUNTINGDON. 928
lem et fralresccihieo. Sicigitur eohlritus est exer- A . regi subdiderunt. Proximb vero arino iyit rex iu
citus-AnglorunfiWillielmus vero tanta.potitus vieto- Normanniam, et Edgar juvenis concordatus est ei,
ria;Shscepius es.t a Lohdoniensibus.paeifice et co- et in curia regis diu permansit,
ronatus est apud WTestminsier,ab Aldredo Ebora- Willielmi regis annp iiono, Radulfus, cui rex
censi episcopo. EtTacla estmutaiio dextrae Excel- consulatum Estange dederat, regem a regno expel-
si; quani. conietaiiigensinl exofdio ejusdem annl lere praecPgitayit coiisilip Walthef cpnsulis, etRo-
designaverat. Unde dictum est : geri, qui fuit filjus Willielroi filii Osberti; eujus
Antto milleno sexageno quoqueseno. sororehi consul praedictus.duxit, et in ipsis nupliis
-Anglotuhitiielmflammassenserecomcim. banc proditionem proloeuti sunt. Proceres vero re-
Commissum est autem bellum mense Oclob. in giii ei virilifer obstiterunt ; unde ipse navesiiilio-
festiyi.ate Saiieti Calixii. Qup in loco.rex WiUiel- iens apud Nordwic recessjt in Daciam. Rex auteiii
,mus abbaiiam i_.pi.ilempostea pfo defunclis suis Tediens in Ahgliam Rogerdm consulem cognatum
. construxil; et eam digne noroine Belli vocavtt, suum misit in carcerem. Sed Waltlief consulem de-
Willielmus rex. anno sequenti mare transijt du- collari fecil apud Wincestre," et sepultus.est apud
. cens secum obsides et thesauros :.et eodem annp Crulahd. Caelerorum vero, qui nuptiis pravis inter-
_ redieiis divisit terram militibus siiis. Sed Eadgar g. fuerant, muftos fugavit, multos bcuiis privavit.
juyenis cum muitis niililitnis peigens in Scetiam, Radulfus autem consul adducens secum Cnulh fi-
regi Scotoruni sorofem suain Margaretam despon- lium Suein regis Dacorum et Ilacun consuiem re-
savit. Cum autem rex Roberlo coniiti consulatum diit in Angliam cuiri cc puppibus. Sed; cura non
Nordliumbre dedisset, proyiiiciales eum et cum eo audereht contra"regem Willieimum pugnai-e ti-ans-
noiigeiitbs homines occideruht. Tunc Edgar juvenis fretaverunt in 'Flandriam. Eodem aniio Edilh re-
ciim omrii gente Nordliurabre vehit Govirvric : et gina decessit, et sepulta esl juxta virum-suum r'e-
burgenses cuni eopacero fecerunt. Rex vero veniens . gem Edwarduro apud Westniinstre. Aniio sequenti
cuiii exercitu civitatepraedata, magiiaiii genlis perrex transffetaiis obsedit Dol, Britanni autem castel-
fidaestragem d.edit. Edgarus autem reversus est i.n luro tenuerunt viriliter, donee rex Fraociae adve-
Scptiam. .-..-'- I Tiiens.Iiberavit eos. Postea verorex Ffanciffi, et
Willielmi regis annP tertioyener.unt duo filii Swain i-ex WUUelmus concordati smit. Rex autero Scoto-
regis Dacofum el Osbeiius consul frater suus cum rura Melcplm praedatus est in Nordhunibre usque
trecenlis piippibusih Humbram, ad quos Walthef ad Girie: et praedam maximam, mul.osque homines
consui et Edgar juveiiis venerrtnt: junctique simul secum in vinculis redtixit. Rex quoque Willielmns
Daci- et Angli cas.tellum de Govifwic ceperuhl; ^ seditione miiitari ageris. contra Robertum filium
muitosque Fiaiicofum periroeiites, principes eoruni suuni apud Gerberei, quod est casiruroin Fraucia,
yinctos et fiiesauros ad puppes tulerunt: et inter equo suo propuisus csl: etWiUielmus filius suus
Usam et Trenlam Iiieiiiav.erunt. Rex aulem adve- vuliieralus est, et roulti ex siiis occisi. Maledixit
niens Dacos aufugavit, et Anglp.S:ijlius provineiae aulem rex Roberto filie suo. Porro Nprdliunibri
destruxit. At coiisul Wallhef cum rege coiicorclalus "protlitione peciderunt Walkerum ejiiscopurii Dunel-
est. Anno sequeirti Baldewiho Fi.andriae consuli deli-ias,-in quoclam plaeiio pacUice staiuto juxta. Ti-
fuiicto, ciijus filiarii fex WiUieliiius duxerat/.suc- nara, et cenlum Iipmines curo e.o.
cessit filttis suus. Ernulfus.iqiiemrex .Willielnius Willielrous rex anno decimp quinlo diixit exerct-
Anglpruiii, et Phiiippus rex Franeprum manuie- tum in Walliam, ct eam sibi subdidit; Odonem
jiebant, Rpdbertus autem Ffisensis Trater ejus episcopum fratrcro suum postea in carcerero posuit-
bello "confligeiis occidit Efiiulfum consulem., et Ilis transactis, reg-ina Maihildis obiit. Ep lenipore
WiUielinum filium Osberti de qup praediximus, et/ ccepit.rex ab unaquaque hida Angli-p Sex solidos.
muttamillia heminum utriusque .rc.gis.. . . Tursianus vefo abbas Glastingebirh lurpe scelus
Willielirii regis anno quinto, Markerus et Edwi-. Q commisit. Tres haroque moiiacbos sub altai-e po^
nus corisules cceperunt praedari per campos ct-.ne- sitos occidi fecit; et pctodeeinT vulnerari; ita quod
mora. Edwihus auteiii occisus -est a suis. Markerus; sariguis eorum cucurrit ab altari super gradu.s ct a
yerp et.Herewardus etAhyinus ;e.piscopus veneruiil: gradibusstiper arenaiii. --,.,'.:.'..
in Delijci/. Eli], Rexvero diicens exercituin terra! '. Willielinus rex annodeeimo octavo (quo.in anno
etmafi insularaobsedit, pontenj paravit, doniunii "Urbaiius papa efleclus est Romanus). rediita Nor-
belli artificiose cpnstruxit, quae usque hodie'per- . lhaniiia in Angliam cum tanto exercitu Frarieorum,
stat : yiros praedicios inlfoiens iiisulam cepit pree- Norniannofum, Biitarinorum; quod niirum vkie-
ter Herewarduin, qui suos jyirilitef sfrenuissiraus j batui', quompdo ha.c. terra-pascefe eps. posset. Di-
eduxit. Sequenti arino duxit/rex exercitum terra ett dicerat enirii^.faniacfelire.scenle, cjuPd .rex Daciae
niari in Scotiam, Melcolm vero rex Scotorum homo> '..Criutli, et Robeiius Erisensis corisul Fiattdriae;,y'p-
suus effeclus est, et pbsides ei dedit, Annp sequeriiii . lehant ditioni su_e Augliam M.arlis-gressilms" sup-
rexduxit exercilum Anglpm.ro, et Fiaiicoruhi ini poiiere; cuni autem apparatus eorura, Dep volenle,
Cenomanniam. Aiigii vero terraip illara destruxe- defecisset, reniisit magnas partes exercituiiro ad
vuiit vilias combiirendo, viheas casdciido, et canii iialale solum. Misit 8utero.dehiisc;'expoieul_issUn.us
r.r.9 HISTORIA ANGLORUM.— LIB. VI. 930
Inerat autem hoc anho rex
jusiiiiarios per.unamquamque scyram, id est pfo- A necvpecori pepercit.
vinciam Angliai el inquirere fecit pef jusjurahdum ; Willielrofls iii Franciam pfaedavitque regnum regis
hecl dedit. Combussit
quol-bydae (id est jugera uni aratrp sufficientia per Pbilippi, et niultos suorum
annum) essentin unaquaquevilla,et quot animalia : quoque castrum nobile quod yocatur Maanle [al.
fecit etiam inquiri quid unaquaeque urbs, castel- Anaante]; et omnes ecclesias, quae ibi ineranl, ple-
Ium, vicus, villa, flumen, palus, silva, redderet per bemque mullam, et duos anachoritas sanctos igni
arrrrum. Haeeautem omnia in charlis scripta delata tradidit. Quibus de causis Deus ifalus regem ciim
sunt ad regem, et iiiler tbesauros reposita usque inde redirel -infirmitaU, postea morti concessit. I)e
hodie seryanlur. Eodem anno Mauricius effeclus cujus regis potentissimi viia bona perstripgenda
esl episcopus Londoniae, qui templum raaximum sunt, et mala ; u't a bonis sumantur exeropla, et a
malis discatur cahtela.
quod necdum perfeclum est, incepit.
Willielmus rex fortis anno decimo nono reghi Willielmus omnibus Normanniae conshlibus for-
sui Curo de more ienuisset curiam suamTn Natali tiorfuit, omnibus Anglorhm regibus poleiilior fuit;,
apud Glouceslre, ad Pascha aprid Wincestre, ad onmibus praedecessoribus laude digniof Tuit. Erat
Pcnlecoslen apud Londoniam, Henricuin filium autem sttpiens, sed aslutus; locuples, sed cupidus;:
suura juniorem Virilibus induit arniis. Deinde acci- to gloriosus, sed famae deditus : erat huriiilis Deo
piens hominium omnium terrafiorum Angliae,cujus- sefyientibus, durus sibi resislentibiis. Posuerat
cuhque feudi essent, juramentum eliam fidelitatis nainque cojisules et principes in carcerem; episco-
recipere non distulit. Postea rex acquisitis magni pos/ et abbates possessibnihus sui6 privaverat;
thesauri copiis super quoscunque aliquam causam fratriproprionon pepercerat; nec erat, qui resiste-
invenire poterat, sive jusle sive injiisle, ivit in ret, Auferebat quoque potetttissirois etiam auri et
Ncirnianniani. argenti millia ,'ad castella solus omries fatigabat
Anno vigesimo primo regni Willielmi regis cum construenda. Si servum caperent, arit aprum, ocu-
jam Domini juslam voltuHatem super Angiorhm los iis evellebat, nec erat, qui obniurmuraret.
gerilem Noiiiianiiicomplessent: necjani vix aliquis Aroavit autem feras, iaiiqiiath pater esset earuni ;
princeps deprogenie Angloriim esset in Anglia, sed unde ih silvis venalionum , quae vocantur Novefo-
omnes atdserviiutem et.ad mcerorem fedacti essent; rest, ecclesias et villas eradicaf i, genleni exstirpari,
ita elianr, ut Anglicum vocari esset opprobrio : et a feris fecit inhabilari. Cum autem raperet suis
hiijus auctor vindicta; Willielmus3'itam terminavit. sua', non pro aliqua necessitate, sed prae nimia
Elegcratenim Deus Norniannos ad Anglorum gen- ~~ctipiditate, in intimis eordium amaricabahlur, et
tem exterminandam; quia pra.rogatIva saevitiaeîn- tabescebant. Ipse vero iiiliiii pendebat iras eorum.
gtilaris omnibus populis viderat eos praeeminere. Sed oportebat omncs obsequi regis nntui; si aniOre
Nalura siquidem eoruiri est ut, cum hostes suos ejus, vel pechniaj velterris vel vifa vellent perfrui/
adeo depresserint, ut adjicere nori possint, ipsi se Keuiquanlo dolore jilangeridum est, quod aliquis
deprimaril, et se terrasque suas in pauperiem et hominiim, c.um cinis Ct vermis sit, adeOsuperbiat,
vastitalem redigant; semperque Rortaanrioruro do- ut super omnes se solum morlis oblitiis extollat.
mini cum hosles.contriverinf, cum crudeliter non Regi iiamque praefato Normahnialiacreditarie perve-
agerc nequeant, suos etiam hosiiliter conlerunt. nerat. Genomaniam armis acquisierat, Rfilanniam
Quod liquidein.Normannia, et Anglia, Apulia, Ca- sibi acclivem feceral. Super :Angliara solus lolaai
labrra, Sicilia el Anliochia terris optimis, quas eis regnaveral; ila quol nec ii.i una sola hyda inerat,
Dcus subjecil, magis magisque apparet. In Anglia de qua nescire cujus csset, et quid valeret. ScotianT
ergo telbnea-injusfa et pessimae consuetudines his quoque sib.i subjugaverat, Walliamque fevcrendus
lemporibus pulltilaverunl. Piincipes omnes auri et in shain acceperat; pacis autem lantus auctor fue-
argenti cupidttate caeeati adeo erant, ut illud de iis rat, quod puella auro onusta regnum Angliae per-
vere dici possit, unde habeat, nemo qurerit, sed" 3 transire possenmpune. Si aliquis quenipiam qua-
oportet habere; quanlo magis loq.uebantur dereclo, • cunqiic de causa pereraisset, capitali subjacebat
tanto major fiebat irijuria. Qui justitiarii vocaban- senteiilia.; si aliquem vi oppressisset,' genitalibus
tur, caput erant omnis injustifiae. Vicecomites et privabafur armis.Conslruxttautem abbatiamRelii,
jp_'S.p2?iii_quorutfi «'at oflkiuro justitia, et judi- de qua praedictum estj ct Ulara apud: Cahom [al.
cium furibus Cl raptbribus atrbciores erant, et om- Chaani] in Normannia, in qua ipse sepultus est.
nibus saevissimissaeviores. Rex ipse cum adlirmam Uxof vero sua Mathildis nbmine abbatiam sancti-
terrassuas, quanto carius poterat, dedissel; alii raonialium ibidem conslruxit, ih qua ipsa sepulta
roagis offerenti,-et deinde alii, semper negligens est. Quorum animabus misereatur, qui solus jiost
pactum, et ad majora sludens, dabat. Nec erat cura liiortemTnedetur; vos igifur qui legilis, el vifi tanti
qunnla injuria pauperibus a prieposilis fieret.Tn virthtes et vttia YidtTis,;benasequenles;et a malis
hoc anno igitur pestes infirniitatis el fariiis Angliae declihanles, pergiie per viam. dircctam, quae. ducit
~
Deus immisit, ut qui febribus eyaderet, fame mo- adyiiamperfeclam., /.. - , . *.
reretur. .Iramisit eliaro tcmpestates et lonitrua, -Epdero anno pagani super. Glirislianos in His-
quibus muttos iiominum o.ccidit; nec auimalibus, paiiia praedati sunt, et partes iegni magnas pceu-r
m HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 952
payerunt. Ainplios yero rex Christianus, accepto, A tur praediis in ipso vertice urbis juxla caslellmu
circumquaqiie a Chrislianis auxilio, resurgens pa- turribus fortissimis ertiinens in ioco forti fortem,
ganos Pccidit, fugayil, lcrrajjablatae damna repa- pulchro pulcbram, -yirgini virginum construxit Ec-
rayit. Accidil ttiam in Dacia, quod Daci nunquam clesiam ; quse et grata esset Deo servientibus, el.ut
antea in domiiram fide laesi, Cnui regem suum in pro tempore oporlel.at iuvincibilis hostibus. Pro-
monaslerio quodam prodiiione peremeiunt. Williel- .Yhiciam lamen Lindisse archiepiscopus Eboracen-
mus yero rex Robeiio lilio. suo primogenilo dimi- sis calumniabatur ex aiHiquaieniporum-serie. Re-
serat Nons.anniam ; Willielmh filio cjus secundo mjgius vero nibili ducens impetitionem ejus, non.
regniim Angliae; Henrico lerlio filio suo thesauri segniler opus inccpfum peregit ; peractumque cle-
copiam, pro quo cum Robertus paftem ei Nornian- ricis doctfina et mpribus approbatissiiiiisdecoravit.
niae yendidisset. ihesauro habilo terrani ei abstulit. Erat siquidem statura parvus, sed cordeir.agnus;
Quae res Deo yalde displicuit, sed yindictam in tem- colore fuscus, sed operibus venustus. De regia qui-
pore distulit. Willielmus yero pergens apud Win- dem proditioiie fuerat impetitus ; sed famulus ejus
cestre tbesaurum patris sui ;secundum imperium fefri igniti judicio dominum purgans regio restituit
ejus divisit. Erarit autem in tfiesauro Illo ____.
mille amori; et maculam Pcntificali delersit decori. Hoc
librae.argenti: exceplo auro, et gemrois, et/vasis, temppre, hocaiictore, his causis incepta estEcele-
«t palliis. Deditque inde quibusdam ecclesiis decem sia moderna Lincohiiensis.
marcas aurj, quibusdam sex, ,et unicuique ecclesiae Verum jam rebus usqiie ad tempora nostra pcr-
villae quinque solidos, et misit in unum quemque . ductis, novis novus liber est donandus. Si aulem e.t
comitalum cenlum libras divisum.pauperibus. Prae- hic pra^dictorum recapitulalio elucidans requiratur,
cepto quoque patris sui omnes vinctos a vinculis nec ob ista,-cum pauca sint, leclori roolestus appa-
solvit. Rex igttur novus curiara suam ad Natale rebo. Ecce igilur speculum de regibus libri termiriat.i:
tenuit apud Londoniam, in: qua adfuerunt Lam- __Ethelredregnayit super uiiiversos fines AngUifi
francus archiepiscopus, qui ehm sacraverat in TC- XXXVII annis semper cum labore.
gem et Thomas Eboracensis arcbiepiscopus, et . Edmundus juvenum fortissimus regnavit uno
Mauricius Loiidoniensis episcopus, et Walchelinus anno et proditione occisuS est.
Wiiitoniensis, et Gaufridus episcopus Ereceslre, et Cnut omiiiuui prasdecessorum suoriim maximus
Winod episeopus sanctus Wirecestriae, et Williel- regnavit gloriose yiginli annis.
mus Tedfordiae, etRobertus Ceas_r&, et Willielmus Ilaraldus filius ej'us regnavit quatuor annis, ct xvi
Dunelmiae, et Odo episcopus Dajocensis justitiarius Q liebdt.niadis. - .
ct princeps totius Angliae; et Remigius episcopus Hardecnut munificus regis Cnui lilius , ciim rc-
Lincolniensis, de qiio pauca tangere res exigit. gnasset duobus annis sex diebus miuus, morte prae-
Remigjo igitur, qui monachus fuerat apud Fel- reptus est.
camb dederatrex episcppatum Doreceslre, quae sita Edwardus rex bohiis et pacificus regnavit in pace
est super Tamesim. Cum autem episcopalus iUe, viginti quatuor, annis.
maj'or omnibus Angliae a Tataesi usque ad Hum- Haraldus rex perjurus uno anno, et tamen non
bram duraret, roolestuni visum est episcopo, quod pleno, quem propria perdidit injuslilia.. •
irr ipso lermrno Cpiscopatus sedes Csset episcopalis; WilUimus omnium praedielprum sumnius viginti
displicebat etiam, oi, quod uibs illa modica erat, uno annis glorifiqe splenduit, de quo dictum est:
t.um in eodem episcopatu civilas clarissima Lincol- Cwsariem, Cwsqr, iibi. si natura negavit,
_iiaedignior sede episcopali videretur. Mercalis igi- Hanc, Wiiie.lnie, tibi slella cometci[«_..coinala]
LIBER SEPTIMUS.
.ilacleiiiis de iis, quae vel iniibfis yeterumlegendo D bertum frairem suum ih regnum aseiscentes, suis
reperimus, vef faiha vulgante percepinius, iracta- quique provinciis debaccbati sunt. Odp praasul Ba-
liim cst. Nunc auleni de his, quae vel ipsi vidiraus," jocensis, princeps et moderator Anglias, in Caniia
vel ab iis, qui videraiit, aiidivimiis, pertractan- seditionem exordiens, regis el archiepiscopi yillas
dum est. Declaratumque constat, quo modo Domi- invasil, et combussit. Rogerus coiisul de More-
nus salutem et honorem genti Anglorum pro meri- tiel [al. Morelvil] circa Peuense ideroincepit. Gal-
tis abstuleril, etjam populumhon essejusserit. Pa- fridus episcopus prpdiens a Drigestov urbem Rade,
lebita modo, qupmodoel ipsoS NormaiHios vindices et Rerchelai, et circumjaceniia deslruxit. Rogerus
quidem suos variiscladibus afficere inceperit. Omnes in caslello Nordwic sceltjis exercilium per Estaii-
nSraque nobiliores proceruiirinVViUielmum ju- glenon segiiius iuchoavit. Hugo in provincia Lege-
niorera non sine perjurio bellum movenles. , et Ro- cestriae et Hamptoniae niliil mitius egit. Willelmus
935 ' ". """"' HISTORIA ANGLORUM/—LIR. VII. ^34
episCopus Dunelmiaein finitimis similia perpetravit.. A, cum fratre suo diu perenclinans cuiri plus ficfi aiuo-
Principes vero Herefordshyre et Salopescyre Cum ris quam vefi circa eum reperisset, transfretaYlt ad
Walensibus praedautes combusseruiit provinciam propria. Succedente anno rex reaedificavit Carleol,
Wirecestre usque ad portas urbis. Cum auteni temet ex auslralibus Angliaepartibus illuc liabitatores
plum et castellum assilife parareiit, Wlstanus epi- transmisil.-Remigius vero praesul cum ecclesiam
scoptis sanclus quemdam amicuin famlliarem sum- Lincolniensem j'ain perfeclam dedicaturus esset.unp
mis in necessitatibus compellavil, Deum yideliCet die ainehoelangpore correptus exspiravit.
excelsum. Cujus ope coram aitari jacens in paucis. Junior Willielmus in Quadragesiraa iiifirmatus est
mUitibus eiriissis quinque mille Irostium, vel oeeidit, apud Gloveceastre vi anno regni sui deditque
YGIcepit; caeteros vero mirabiliter fugavit. Rex archiepiscopatum Cauluariae Anselmo abbali Yiro
atitem cougregalo Anglorurii populo, reddidit vena- sahcto, et venerabili: Roberto quoqiie coghOroento
tus, et nemora, legesque promisit exoplabiles. Pof- Rloet cancellario suo dedit episcopatura Lincolnia. ,
rexit igitur ad castellum Cunebruge ; iriide Gilher- quo lion erat alter forma veiiuslior, ffieiiie sere-
tus ei rebellabat. Cum autem regalis exercitus j'am nior, affatu dulcior. Proraisit quoque rex se pi'avas
castellum ccnstiiiigeret ,-euni fege paCificatus est. leges emendaturum, et in domo Doroini paceih po-
Rex inde progrediens ad Pevenese, Obsedit ibi Qdq- 1R silurum. Sed ex quo sanus fuit, poenituiteuih, et
nem episcppum , et Rogerum consulem per sex solito pejor effectus est. Condolens igitur, qriod
bebdomadas. Interea Robertus dux Nofmanniae "episcopatum Lincoliiiaenon ventUderat, cum arehi-
Angliam fesl.nans adire, et auxilio praedictorum episcopo Eboracensi caluroiiiatusesl Robeftum ejji-
obiinere, praemisit partem exercitus in auxiliuni scopuni, quod urbs Lincolniae, et provincra Lin-
suorum, disponens cum coplis ingentibus eos disse afcbiepiscopo eidem subjacere debuissent.
prosequi. Angliei vero mare custodientes occi- Nec potuit causa terminari, donec Robertus 5,000
deruht, et submerserunt exiilis mnumerabiles. Igi- lib. regi pro libertate ecclesiae suae pepigeiit; quod.
tur qui erant in Pevenese deficiente ciho castrum regi quidem Siraoniae, praesuli vero juslitiae .depu-
regi reddiderunt. Odo siquidem episcopuS juravit talum est. Eodem anno Melcolm rex Seoliaeiii An-
se ab-Angliarecessurum, et castelluni Royecestriae glia praedans, ex improviso est intercepius, et inter-
redditurhih ;_curii autem ut illud redderet cura re- fectus , ct Edwardus filius suus-ba.res si viveret
gis hominibus eo venisset, Eustachius consulet cae- ejus. Quod ut audivit Margareta regina, duplicl con-
iefi prOceres, qui urbi inerant fallacia ipsius epi- tfitione ahxiata est in anima -usque ad nioftem :'
scOpum regisque minislros ceperunt, el in Carce- „ • pergensque ad ecclesiam cpnfessionero ct coirimu-
rem retruserunt.' Quibus rexauditis Rovecestriam •-• nionem recepit, el Domino precibus se cpmroen-
"obsedit, donec firmitas reddita est; et episcopus dans animam reddidit. Scoti vero elegerunf Duneval
Oil.dnon rediturus nlare iransiit. Mittens qhoque [al. Duyenail] fratrem Melcolm In regem. Sed Du-
rex exercttum Dunelmiaeobsedit urbem, donec fed- necan filius Melcolm regis, qui erat obses in curia
dtta est ei. Episcopus vero roultique proditorum regis Willieimi, auxilio.ejusdem regis superveniciis
propulsi suiit in exsiliuin. Rex ver.o ierras liifide- ayunculum suum fugavit, et susceptus cstin re-
libus suis distribiiit. Lanfrancus archiepiseopus gem. Anno vero sequenli cohsilio ejusdem Durieval
doctor Iuculentus clericorum, et pater dulcissimus Scoti regem suum Dunecan insidiaiites occiderurit.
nionacborum , a rebus iransiloriis auno sequente Junior Willielmus YII anno regni sui, prpvocfc
transiit, quo Hi aiiiro lerraemotus fuit lerribilis, ^ns a fratre suo, quod jusjuraiidum non scrvasset,^
"Junior Willielmus anno 111'regiiisui ulcisci para- Iransfretavit in Normanniam. Gum ergp ffair.es si-
tus injurias, quas ei frater suus ingesserat, mune- mul venissent jnratores omnem culpam regi iin-
ribus datis, acquisivit sibi castellum S. Walerici et posuerunl; rex vero ferus ea iiegrigens, eliracuhde
"Albemafle, qui milites suos mittens, pfaedafl et discedens caslellum Rurcs invasil, et cepit/Econ-
comburere terram fraternam cospit. Anno yero se- D ] tra dux casteilum Argentcs cepit, et in eo consu-
quenti rex ipse sequens eos concordiam cum fratre lerii regis nomine Rogeruin Piclaveiisern et cura eo
suo fecit, eo tamen paclo, ut castra illa,"quae ffa- BCCmilites, et postea casfrum Hulme. Fecit iiite-:
tCf ab co injuria acquisierat, regi remanerent." Rex rihi rex summoneri XXMpeditum Anglicoruin,ut
autem adjuyaret eum ad omnia, quae paier suus venireiitln Normaniiiam ; cum autem ad mare ve-
hahuerat, cohquirenda. Slatuferunl etiam, si quis nisset, rex ab unoqupque eorura pecuhiairi victua-
eorum morerelur priot allero sine filib, quod alfer lem, scilicet decem solidos accipiens, eos doriium
fierel baeres illius. Hoc pactum jurayerunt duode- ' remisit, Dux vefo Roberlus adduxit Philijipum re-
eim principes vice regis, et duodecim vice ducis. -
gem Francorum secum, et exercilura copiosum;
Interea Melcolm rex Scotorum Tiraedatum veniens ut obsidererrt regem Willielmura apud Hou [al. Oiii:
in.AngUam, yalidissiroe vexavit eara.Venicnles igi- Ingenio. aulem et pecunia regis Willielnii. rex
tur in Angliam rex etcuni eoRobertusfrater suus, Francofum reyersus est, et s:c lotus exefcitus pe-
direxerunt acles in Scoliara. Itaque Melcolm nimio cuniae lenebris obnubiialus eyanuit. Rex vero Wil-
limore perstrictus homo regis effectus cst, et j'ura- lielmus mandavil Henric-o fratri suo, qui erataplid
tnento fidelitalis ei subjeclus. Robeiius au.lem dus Damffunt, ut esset iu Natali conlra cjim in Ah-
' -
93S . HENRiCI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 956
. glia. Henrieus.ergo in Natalifuil ajhid Londoniam; A '_t voleiilis, s|ve obedieiiiisibidero.congregati sunt,
rex vero apud Withsaiid; unde appulit Dorober- perfranseuiitesque mare sliiclissimum, quod oliih
niam. AnnO vero sequenti niisit Henrieurii fralrem HellespontiaCum nune hrachium S. Georgii vpea».
suurhlri Nprmanniam cum pecunia multa, ut eam tufj Niceam urbem, qtiae caput estRomaniae, pb-
loco regis diutinis iiivasionibus expugriafet. Cum sederuht. Ad portam igitur prientalem consederat
autem Roberlus eonsul Nordbumbra; in superbiam dux Normanniae Robertus, j'nxta quem consul.Flan-
Clalus, quia Tegem-Scoiorum straverat, curiam rc- driae ; ad portara borealem dux Ruaroundus, juxta
gis adire rcpudiaret; promovit rex exercitum in quem Tahcredus; ad pecidentalem dux Godefridus,
Nordbumbfe : statimque in quadam firmitale, qiise juxta quem Hugo :magnus, et comes Stephanus ;,
yocalur Novum .casiellun), omnes meliores corisules ad australem corisul Rairaundus, juxta.quem Po-
et proceres, cepil. Inde verq caslettum Tinemuih diensis episcopus. Turba auteih ibf innumei-abilis
, conquisivii, et fratrem coiisuiis iii eo, Post ha_e ob- erat Angliae, Normaiiniae, Britanniae, AquitaniaB,
sedit cohsuiem ad Babanbufh [a/.Rebanbur!)]:quod Hispaniae, "Prpyinciaej Franciae,;Flandriae, Dacis?,
eum .armis inexpugnabile viderel, paravit anle illud Saxoniae, Alemanniae, Italiae, Graeciaeet fegionuni
castellum aliud, quod appellavil Malveisin ; in quo niullarum,; Non pcrlustraveruhl radu solarCs a
partera relinqueiis exefcitus recessit. Qiladam verO •g j prirna sui creaiione tantam, tatn praeelaram mili-
nocte cuni cohsul recessisset a Rabanburb, secu- tiam, tara yefendam,. tam uumerosaro turbam, fot
ttis est eum fegalis exercilus usque in Tinemu- et iam beilicosos duces. Cesset Troia, cessent The-
than : ubl Cum se tlefendere cpnafetur, nec p.osset, bae;duces el principes destruclionis suae, ut excu-
vulneratus est et captus, et! apud Wiiileshoresin sentur, nominafe. Hic adfuerunt eleciissimi om-
. carcere posifhs. Ergo redditum est Tegi castrum nium . temporum fiiii'.fulgenj.es/Occidenlis," oiiiues
Bebambufch; fautores vero iCoiisulis.'male pacati crucis signo insigiiiti, omiies in regriis suis reli
siini. Nam Willielmus de Du ocuiis privatus csl; quorumTprtissimi. Igilur in die Ascensionis Do-
Odo Consul Campaniae, caeterique complures exhie- raini lituis uridique concinentibus urbs aggressa
redali siiht. Eodem aunp rex iroinger yexilla diest. Repletur ccelum clamoribus, nigrescit aer sa-
rexit ih Walliam, causa auiem haec est, Annp prae- gittis, mugit terra propulsibus, respnant aquae stri-
terito hiullos Francoruro pcciderant, et procerum doribus, yenitur ad murura,fpssoribus res agituf.;
firmitates .Confregeraiit, et ferro et igne iinttirnos Paganis"non sagitlae, nph tela, non iigna, nou la-
invaserahl. Aiino etiam praesenti castellum Mun- pides, non Tragnienla, non nioles, non ignis, iioii
gumerie sti-aYerant, et iiihabiiahles liecayerant; aqua, npn ars, non yires; noh pfosunt amentata
rex igitur peitfansieiis omnes fines Walliae cum in G< nsissilia. Cum ecce Turcoruni exercitus acie terri
diversoriis roontium et silvarum eos persequi non bilis orJinata, ex australiregione, vexillis ereclis,
posset; paruiii vel nihil proficiens,, reversus est, apparuit. Quibus consul Raimundus, ct episcopus
EoTempore.stellae yisce sunt de coelo cadere, ita Podiensis divina yirtute pfotecti, et arniis terrenis
spissae, quod humerari non poterant, fulgidi cum suo laetantes occ.urrhnl exercitu. Dum
.Anno I096facta est molio Jerosplymitanapraedi- igitur. npslri veliementer irrnimt in illos, horrora
catione.IJrbani papae. Roberlus igilur dux Nornian- insperalo liquefaeti, Doroiiio j-ubente, dissolvuntur.
nias UIuc prpficisCens posuit Normarihiam in Vadi- Magiia quidem pars fugieniium capltibus minorala,
mbniuro fratri sijp.regi Willielmo. Ivit autem cum est;qug! fundif Ui iirbem .projecta non inodicum
eo Robertus dux Flandriae, ct. Eustachius consul contuleruiit inliabitantibus tremorem. Igilur in-
Bplonhe.lverunt et_ex alia parte dtix Godpfridus, aeslimabiliter perterriii nostris ufbem reddunt ;'no-
et consul de monte Raldewinus, e( alius Daldewinus stri vero, secundum quod pepigerant, iroperalOri.
reges lerusalem fuluri. Iverunt quoque ex lertia Cum igilur per scplem hebdomadas/et tres dies ibi
parte comes de Sancto j_Egidio Raimundus, et morati fuissent, iter ad Ahtiocbiaro dirigunt, con-
episcopus Podiensis. Quis autem taceat Hugonem h, tigit autem quod die lerlia in duo divideretur
magnurn fratfem regis Francoruro, et Stephanuin exerciths. In Tmo quidem priricipes erant, dux
coroitem Ri.ais.? [al. Blesis.] Quis non memoret Nprnianhofurn Robertus , Duamuiicttis, Richardus
Biiamunduro, et nepotem ejus Tancredum?. Ifoc de Principalu, Tancredus, Everafdiis dc Puisat;
est jniiaculum Domiiii rnaguum lemporibus no- Achardus de Monle Merloy, et plures alii. Hos igi-
- slris. factura, saeculis oranibus inauditum, ut tam lur circuindederunt Earthofum, quiiiiodo Turci
diyerss- genles, tot fortissimi proeeres, reliclis pos- vocantur, et Persarum, el Publicahortim, et Medo-
sessipnibus splendidis , uxoribus et filiis, omncs rum, el Ciliciensium, el Saraeenorum, et Angula-
una mente iocaignplissima, morle sprela, peiierinl; lioriim [al. Augulanorum], ler ceritum sexaginta mil-
ob ctijus rei magnitudinem digrediendi yeniaro a ! lia, extra Arabes , quorura np.n eratnumerus. Mit-
lectore postulo. Nec enim si yoluero tam miranda tilur ergo nuntius a jfraedictis principibus ad alium
Dei magnalia lacere vel coactus polero, cum nec: exefcituiri. Interim vero bellum gerilur hoiTen-
absit causa, Nofmannorura ducis Occaslo. duni. Dum .namque Turci, ei Pefsae,.et Medi
Alexi igitur apud , Constanlinopoliro imperaiile ihofterh immiltunt sagitlis, Cilieienses vero el.jfn-"
cuncii praedicti proceres consensu iroperatoris sives gulani telis, Sarraceni qui.dem et Arabes lanceis,
•' ANGLORUMi — LlB,V:i. . • 9p8 .
§~7 /HISTORIA
seuPul.licam elavis -ferratis- et gladiis; jirostiati A Tuicoi'um,.Simeoni, RaimundhS "verb,coiisul ii:a-
sunt yehemeiiter Chri.sllani. Eqrii nariique eorum .gii.uS.el'Rui_i_i)UndiiS- Jiix belii dederinit..aliain ci-
insoliturii tion".ferenles clamorem et bucciiiafum. vitatemi Petro de Alpibus. Iiide peryenerunl Chri-
-
clangprem, et ictus taburciorum, calcaribus npn s.iaiii usque ad Goxari, quae civitas subdita est eis;
obtemperabarit. Noslrates quOque tanto stridore P.iiiceps auteih quidam Pclrus de Rpsa, cepil Ru-
perculsi, quid esset ighprabani/Dum. igitur jam sani ct-plnrihia caslra. Gens yero Chrisiian.oiTiIii '
fugani Christicolae'vel medilarenfur, vel inciperent, perveiiilMarasiiii,quaesededileis.Indeperveheru,.t
pccurftt Rpbcftus dux Norriianiiiae clamaiis': Quo . ad poiilt-in ferrcum. Poslea Antiochiam-,quaecaput
miliies? Quofuyitis?Equi ebruiii velociqres noslris <3stSyriae, ol-setleiuiit, xii Kaleiidas."-Novenibris..
'suiii; ftigtiiioHvsi prmsidio': hic potius tnoricridum - Audiens vero BtiamuncliiSj quod Turci essent ih
esl, mecum seniite, nie sequiinhii. Dixerat _etiii =castro cojigregali, quud vo.catur Areg, ivit cuiii
quemdam paganorum legemTaifceaedirexil aciem, exercilu suopugnalum contra eos, ihultosque cum
quae ligrium _et aes et corpus-aeque ciiffidilj.sMavtt- "âucis Deo volunle prpstravit, muliosque anle poi'-
quein momentp seeundimi, ac leitjuiiiv iam urbis dccp]Ia.iid.qs,ut ciyes amaricafe.f, adduxit.
; Igitur Tancredus ihipiger et -Bua_.iun.dusbeliigei; Nalaji \-ero a Cbfistiahis iii cadem obsessipne cele-
t?t Richardus tlePrhleipalh elRobertus (i.eAiisa,dnx lifatp, -Biiiairiundus/el.coiiics Flandriae cuni vigiuli
ct miies fortissimus, ho.n segniusTnduIgeiHictibus. .millibtis bell:itprum,in lerram.Saracenofum'peiTexc-
Rcdit animusiipsiris,'pugiia cpmroittitur gravissina, runi.Coi.giegatiauteroeraiitiiiultiaJerusaleiiietD.a- .
et horrenie proUxa, cum ecce Hugp magn.is, et' rtiasco, e.l AJep, ct_aliis reguis ad succurrendtiiu
Anselmus de Ripeniunt \ql. Ribehiuiil] cuin cen- AiilioChiiEjquibus irruenles unaniniiter nostri alios
'
tum tanluni inrlitibus aliuni praevolarites exercttum iii fugam .yeiiefunt,salios pccidcrunl, Reyeiientes
defessos paganos fecentes finduiil. Erat nainque -i_iie.duccs-prjedi.cti" cum sppliis niaximis, debito
Hirgpiiis iancea qriasi ftilmen advplans; glatlius Tii.unipho anoslris suscapti srint. Iiiterea urbe in-
Anselmi quasi fiariima dividha, Tur.C dtiip piihci- dusi obsidcntibus acerrime r.ebellabaiH; vexillife-
•
pes nosirorum cacsi suiit, dum Arabuni qtsaiito. rupique Podiensis episcopi, el niullos alios mOrti
plures caediintur tanlo pltires iiigriiupt.' Willielrous dedcfunt.Tii Febfuarip vero cpngregatus est mirar
namque frater Taiicredi dum regemlancea trans* biiis exercilus/paganorum ultra ppntem ferreiim,
fixit, lancea cjusdem regis iransfigi.uivGodefiidus " ap.ud castelluin Arelli. Dimitientesque pmnes pedi-5-
qupque de Monte Scabioso dum caput Arabis am- tes In pbsidiphe, priinesniilites promovefhrit piiii-
putaf, sagitta.Paiihi corpus"perforatiir,/lorica ca-»,*, eipes ad bclium; e.t sex acies cqullum parayeruiit,
lefacta jani non resisteiUe. Pondus, et numerum Primam diicebat dux iiivictus Norihaniiorum; se^-
liostium jamFranci ullfa perferre hequibant, fcuiidamdux Gpdefiidus Aleniaiinprum; lertiam Rai-
<cuni ecce ex adyerso silva vexillorum alterius; Tnundus coiisul egregius; quartam Robertus Flan-
exercitus appsruit. Gum autem- bellum durasset, driae decus; quintamTiobilissimus Podiensis episco-
usque TnTiorarii ix inhunieri- iii primo" exer- pus;sextam, quaemaxima erat, cum Tancredp Bua-
ettii, oecisi siint, liHlIusque eorurrt evasisset niHiidus.Dum ergp fprtissiiiie colijduiilurTiostibus, -
nisi aiius caeius. supefvenisset.; Nec quoquani/ claniorrespnabat adcpeluni,'imbrestelofumobnubil&- .
postea tenipPre pagaiii lam sedulo pugnaveriint. bantdiem.uriusquiscjuepercuticbaf el perCuliebatui,
Exercitus-autem supervenieiitis "prima Goiefiidi Postquaro venitmaxinia vis Parllipiuni,quaeretro
acies procedehat, ad dextram cujus ulerque Bald- erat,"nostros taih "acriter invasit, ut paulatiih jaro
winus aciem dirigebat, Ad siiiislram vero consul[ cetlerent; Buamundus Yero l_.ellqr.umarbiler, et
Sieplianus et-Usewardus :deNulsioue [al. Oswafdusi certamiiium judex. cuheuiri "Siiuniadhuc intactuiii
de Nulsipne]-Aciem quidem Baldwini alonge seque-- "-mediis iramistt hostibus. Tunc iRpbertus ftiius GiT;
batuf Raimundus consul cum suis, aciem vero1 rardi milcs optimus, et sighifer ejus, quasi lep in-
Stepliaiil Roberlus yalidissimus consul Flandiiae:.pj; ter agmina greguin, sic proruitinter agmina Tur_.
rum suis. Sed aciehi Godefridi sequebalur a.cies. _ coruni;; et scinper linguae yexilli ejus volitabaui su-
pioceruro, clturbae-a.bsquenumero. Episcppus vero> .per.capita Tuicorum. Quod virientes alii anirao
Ppdiensis ex aho rooiite cuni exercitu invictissinio> recuperato^ unaiiimiler invaduiit hostes. Dux igitur
apparuit. Pugnaiiies igilur pagani dum tot iiostes5 Normainnorumgladip caput cHJusdam,el dentes, ct
ex insperalo prospiciuiit, quasi coelum ruituium1:: .collum et lrrimeros iisque in"pectora diffidit. Du.-c
super eosessetanimis deliquerunt et.fugaeindul-- yero Godefiidus quemdam mediuiii secavit. -611:11-
serunt.Ctim Soliniahno dtice sup. Chfisliain autcml igitur pars ter-raececidisset, parlem domiui ferebai
yictoria licet damno.sa et spoliis iiinunieris politii equusinter paganos pugnaules, qup riionstro pcr^
sunt. jirjnip die Julii. Porro Franci conlinuariles5 ieiriti sinml.cuncii fugieiites in iram damnatioiii.s
propOsiturh Antiochia. petendae/yenerunt ad Era-- abierunt. Capita igiluf multprum delafa srint ad
-chiaiii. Inde ad Tarsura, quae subdtta est Baldwino> . AiHiochiaroCuni gaudio, facium atitein est Iioc bel--
mirilicq co,miti,"Alheiia yero et Manustra shbditae, 3, lurii ihchoante Quadragesiraa.. Yeiiefahl interei
sunt Tancredo viro foiiissimo, Dhx autein liohilis-- mhlti de' gente amiraUi;Baljjip:iis in AiHipcIiia1/
sinius Normannorum dedit quamdam •-civifatcin 1 .Ciimquenostri couslfuerenl casti-iim aiite porl;iii,t
- .,' '
^PATROI-. CXGV./ /. ; . *>*» '- -30 . -
'039 '-'-;•: HENRICl ARCHIDIiCONI IIUNTINGDON. g^
i.bi poris est et mahumeria; Raimuiidusqiie el Rua-- A clarent iniperaioris, quera promiserat, adTeiilunt,
. ronndus ivissent ad portum Sancti" Simeonis pro) gallinani xv solidis emebant, ovum duobus soMib,
vietualibus, exercilus civitatis processit audacterf unam nucein unp denario. Pfaeterea folia arhorum
ad praeliuin, irruentesque nostris miserunt eosin 1 el cardui cocta comedebant, sic eliam coria equo-
fugam, multisque occisis usqueinTentoria fugave-- ru.rii et asinorum decoquebanlet. vorabant, Ste-
runt. Graslina vero die •RaimundumetBuamundurni plianus igitur comes 'muliehriter aiifugieiis obviavh
iiivadeutes, mflle ex suis occiderunt. Duces veroi imperatori, eui Frahcos omnes jam perditps nuri-
fugienles ad nostros advolaruht.- Franci igitur bisi , tians fleniem fecit reverti. Spesigiiur nulla populo
sauciati.et Iri iram coinpulsi, ih caroppante portas'< Dei j'am remanserai, cum fame victi nec arma jam
ufbis statuunt ierribiltter caslforuin acies ordina- ferre possent. Apparuit autem ignis de coeloet ce-
tas; Pagani non segiiiter aciebus.dispositis nostros cidit inter exercitum Turcorum. Servo aufem suo
iiivadmH; at Ghrisiiaiii signuni crucis acelaihan- apparuit Durainus invisioiie, dixitque Deus :
tes, tara acriter iri prima invasione hosles percus- Hwc dices filiis Occidentis :Egb Nicmam civitalem
serttnt ef propuiefuiit, ul stalini fugse darontuc. vobis iradidi, el oinniq bella exlergrum, el civitatem
YehieiHesque ad aiigustum poiiieiii, vel gladiis ccesi . fortissimam Anliochim,quanicrim twti ei hicolumes
sun.t, vel flumine submersi sunl. Pauci namque:pei possideretis, operatt estiscum mulieribus Chiistianis
pontem-evadere poterant. Unda fluminis sanguitie et paganis unde fetbt ascendit ir, cmlum; corruens
rubens et aucta torrebat; Itaque xn amiralii ibidem vir Dei ad pedesejus ait : Domine, subveni in op-
caesi sunt, dedilque Dominus vicloriam clarissi- ptessioneianta, dixifque Doihinus:: Subveniet sub-
riiam populo suo. Sed in crastiho cura cives suos veniam. Dic populo nieo: Revetlhnini.ad vie, el ego
mor.uos sepelissent, nostri diffoiiiente.seos, aurum" ad vos,~el infta quinque dies, vobis ipse ptopugnalot
et argenlum et pallia, quae circa eoserant, cepe- adeto. Apparuit auterir cuidam S. Andrasas aposlo- '
riiiit, etcapita eorum in urbem projecerunl. Jait:- lus lanceam, undepercussus Salvatorfuerat, ei re-
que pmnis speS et superhia ciyium evahueral. Tan- velans, sicutipse populo firmavitjur.amenfo. Pera-
credus namque easlellum jpraedictumanle portaro clis igitur iriduanis jejuniis, processionihus cele-
custodieris, speni viclualium eis eripuit. Pifrhus bralis, missis solemnizatis, eleemosynis datis, vi
jgitm- quidam "ariiiraliusi de gente Turcprum saepe aciebus disposilis, duclore Domino, progrediuitlur
provocalus in ainici.iiam a Buaniundo, praevidens- inhostes cum lacrymis ad bellum. Primam acicro
que.suos perilurOs, tres lurres, quaesui juris erant, ducebat Hugo Magnus et consul Flaridrensis, secun-
JBuamundo reddidit. 'Erectis ilaque vexillis super C ( dam dux Godefridus et Baldwinus, tertiam. Rober-
furres, Franci, portis fractis, \n urbem'-irfuerupt. tus fortis Normannus, quartam Podieiisrs episco-
Turcorum vero alii repugnautes occisi sunt, alii pus et Willieliiius de: Montpeiller cum exercitu .
extra urbem fhgerunt,"quidam aulem -castellumsri- Raiinuhcli coiisiilis, qul remanse.rat.in custodia ci-
perius oblinuerunt. Cassianus vero dpminus urbis vilatis; qiiintam ducebat Tancredus eum Richardo
fugiens, a Suriauis coniprehensus est, et eaput ejus prineipe, sextam Buamundus cum consule-de Rusi-
Ruairiundo delatum. Sic Aritiochia 111Nonas Junii nole. Egressi vero vn staluerunt in honorem S.
capta est. Spirilus, cui praefuit Rainaldus. Episcopi vefo, pre-
- Curbaran;
princeps mllitiaesoldani Persiae, el rex sbyterifclerici, monaehi sacfis vestibus indufi super
Daroasci, et rex Jerusalem adduxerurtt secuiri, ad muros urbis hymnos Deo concinebant; Ipsl itaque
obsUlendos;Francos, Turcos; Arabes Saraeenos, videruht exercitum coelestemequis albis et phosbeis
Azimitas, Curlas [al. Curfos], Persas, Augulahos. armis, quorum ductores eranl Georgius Mercurius,
Sedquid numereni maris arenain ? Hiigitur obse- et Denietrius. Gurharan vero nunquamiactior qiiam
derunt urbein. CuiTai an igitur partem-mUitiaesuae tenipore illo dispositis turhiis; iiinumeris fecit fcc-
posuit in superiorl castello; quae die nocteque cori- num copiosum ex adverso nionte accendi, ul riostri
tra nos pugnabat. Caeteri vero obsidebanl urbem ne D i fumo Caecarenlur.Romihus.auteni ventorum praeses
alinienla intrarent. Tertia quidem die egressi suht yeiilum convertit, ei pagani furao caecati sunt, et
filii Dei; conira filios diaboli. Quibus bello parato praecipites fugerunt. Insecutl-sunt eos Christiani
putabaiit se possc resistere, sed tanta fuit vis et caede ihagna et ianta nunquam spolia in aliquo
riumerusThfideliuih, quod nostri reintrare urbem bellorurii capla sunt. His visis, amiralius, quica-
Cpacii suiit, riiuilis hostium armis, multis oppres- stellum superius custodiebat redd.idil iliud Christiai
siorie ad iritroiturii poilae moiiuis.' '// , ,; nis, et Christiaiius effeclus esf. Hoc bellum egit
"Cfaslina die, quatuor jifoceres' exefcitus scilicet Domiiius in Vigilia Petii et Pauli, et exaliatumeiit
Willielmus, et aliuS Willielmus, et Albericus, et homen ejus soliiis in die illa. Cliristicpl.e igittir
Laihbertus 'fugeriihl lateritef"ad portuiri S. Siiheo^ cum gaudio pereiidinaverunt iri regno illo hsque ad
SuasiPiie auteni eerum omnis classis Yictuaria Ifaleridas Novembris. . -
nis,
eurii eis aufugit. Nosifi ycro, cuiri castellariorum Ihlefea quidam.prOceruiri, cui homen Raihiundus
-crebrbsirieursus perferre rioii possent, murum iri- -Piletus exefcituiri congregans cepil caslrum, cui
terse et iilos Consiruxerunt : spes igitur crevit pa- nomen Talahiahnia. Indc.vehit ad ufhem,/cui ho^
gaiiis, et faiiiesjGliristiariis. Namque durii exspe- riieh Mafra, quaeplena erat Safacehis, qui Ycneiaiit
9il -'.... . HISTORIA ANGLORUM,.— LIB.YII. 942
ab Alep : piaeliantes ergo barbari conira nostios.,A Gaufridus filiuscj'us multa et gravissima hella per-
primiuis fugere coacli sunt, in fine tamen vicerunt agentes, subdicleruntque jirovincias Christo et urbes
et magha Frahcorum occisio facla est ibi- Mense finilimas prceter Asealon, quae aclhuc in scelere suo
Novembri congregati sunt duces et exefcilus Ghri- . perseverat. _ ; .'.'
stiaiiorumad oapesseudam viam Jerusaiem. Quartq Junior Willielmus aniio x regrii sui cum Noi>
vero die ante Oclobrem, vcnerunt ad Marraro, el manniam, quam a Robeiio fratre suo ad Jeiusalem
assiliverurit earn, et turri lignea super quatuor rotas profecto in^vadimonium acceperat, pro libilu suo
ducla et aliis ingeniis debellaverunt earo, xi die disposuisset, rediit ad Vigiliani Paschae iri Ahgliam,
Decembris. Manenles igilur in urbe illa in Natali, 'appulit apud Arundel. Cum autem fesliye diadeina'-?
morati sunt ibi per unum niensem ei quatuor dies, tus esset ad Peiilecosteii apud Wjnlesores, poslea
quia iter Hierosolymttanuiiiim.peditum erat pro dicum magno exercilu pergciis in Walliam, saepe
scordia, quae erat ialef Biiamuuduiri ei Raimuiidum multas Wallensium lurmas proslravit :-saepe mulins
causa.AniiocUiaepossidendae.Ibi lanta fames irivasit suorum angustiis locorum aroisit. "Viderisigitur cos
Christianos, quod de cadaveribus pagariorum fiu- pliis iifexpugnabiles situ. lerrae, quam-viribus et
sla coquerent et comedereiit. Sed de xiv die Ja - armis, fecit parare castella jtixia ftnes Wallite, et
uuarii exeuntes ceperunt duo caslra boiiis omnibus rediit in Angliam. Anselmus vero afch.episcopus
refeiia. Poslea vero urbem quae Yocalur Zaphaila : recessit ah Anglia, qhia nihii reetl rex prayus Iu
inde•castruni opulentissimum in vaiUeOesem. Me- regno suo fieri permitlebal. Sed proviiiclas iutole--
diante vero FebruariO: obsederunt castrum Aiche rabiliter vexavtt in tributis,- quaeTiuriquam cessa-
per tres ferme. menses, ibique pascha celehfalum- lant, in o.peremuri circa turrim Loiidoniae; in.
esl.Sed Anselmus de.Ripeniunt [«.. Anselius de opere aulae regalis apud Westminster, in rapina,
Ribemunl] miles fortissimus jactu lapidis ibi depe- quam familia sua Iiostili modo, ubicunque.rex per-
riit, ct WUiielmus Pieardus, et alii mulli. Rex yero gebat, exercebaht. Al rex ad feslunfSancli Marlirii
Camelificivilalis pacem fecerat cura exercilu. Tn- mare transiens in Normanniam misit Eadgarum j'u-
teroa pars exercilus cepit Toitosam civitatem et venen; cum exercitu in Scoliam quiregerii Duvenal
urbem Maracleam/Amiraliusvero GibelJecil pacem magno praelip fugayit, etEdgarum cogiiathni suum,
cum excrcitu. Posleaante urbem Tripplim multitu- lilium Melcolm regis, in regem. statuit. Epdeni annp
dinem civiuin iiiterfecerunti ita quod omnes aquae cometa apparuit. .--,
urbis et etiam cislernae rubererit. Postea yero rex Junior Willielmusarino x| regiifsuiin.Norman-
Tripolis ducibus'Fraricorum dedit ccc peregrinos Q | nia fuit, semperhosticis.tii.multibus etcuris.armo.
et xv riiiUiaBisantia, et xv equos pretipsos, ut dirum deditus, tributis interim et exactioiiibus pes-
scedercut a Tripoli el a castro Arche, quod suum sirais populos Ahglorura non abradehs, sed exco-
erat. Franei igitur transeuiiles per casttum Betelou rians. In aeslate autem visus est sanguis obullire a
applicuerunt in die Ascensionis Domini ad urbem quodam stagno apud Fincbamslede in fiercscire.
juxla mare, quae dicilur Barat, inde atl Sagiitgm, Post hoc apparuit ccelumiota nocte.pene, quasiar-
inde ad Surh, indein Acram, inde ad Caiphas, inde deret. Eodem an.no Walkelmus episcppus in Wiii-
ad Caesareamin Pentecoslehj indead vicum Sancti cestre defunclus est, et Hugo consul Salopiscire
Georgii, inde ad Hierusalcro, et obsederunteain occisus est ab Hybernensibus, eui successit Robertus
viii Idus Junii, a septentrione dux eleclissimus Nor- de Belem fratercjus. ;
mannorum, ab oriente consul Robertus, ab bcci- Junior Willielmus xn aunp regrii sui rediens iri
dente dux Godefridus et Tancredus, a meridie scili- Angliam, tenuit primuni curiam suam in hova aula
cet in monte Sion comes Raimundus. Saepe igitur . apud Westminsler; quam cum inspecturus primuui
jjrbem assilientes erexerunt castrum ligrreum aliis- iiitroisset.cum alii salis magriam vel aequo majo-
simum, contra quod cura turres lapideas pagani rem dicerent; dixilj-ex; eam magnitudinis debitae
co.iistruxissent, lurrim lighearo nostri diSsoIverunt, D diraidia parte carcre. Qui sernio fegi magno fuit,
et jn-.alia parte urbis, quae immunita efat, erexe- licetparvo conslaret, honori, Rursus Cum yeiiare-
runt. Indeigitur urbem opprimentes et scalis/mu-. tur in novo Foresto, veriit ei subilo nuritius a Ce-
ros ascendenles urbem ceperunt, et mulios i.nteni- nomania, dicens ei faroiliam suam ibi obsiieri.
plo Domiiii rebeUantes occiderunt, et civitatem lllico rex feslinus ad mare veniens naves inlfpivit;
sanctam ab fmmundis nationibus lilii Dei munda- , cui iiaulae :Cut, teyummaxime, tempeslateihtaleta-
yarunt. Oblulerunt igiturregiium-JerusaleraRo- bili maris ulla lacessis, el morlis imminenS pericu-
berto Nomiannoruih duci. Quod quia causa labpris lum non formidas ? Quibus rex : De rege jluctibui
repudiavit, offensus est iii eum Deus, nee prospe- submerso loqui non audivi. Ergo mare trahsiens ni-
ruin quid deinCeps ei contigit. Ipse itaque, et con- hil dum viverel, egit, unde tanlam fainam, Tantum
sul Flandriae, et Raiiuundus consul ad prppria re- gloriae decus haberei. Cenomaniain vero petens
mearunt. Dux vero Godefridus regriavit iri Jerusa- Hciiarn consuleni: fugavit, et sui jpris esse jus-
leih, el post euni Baldwinus strenuissimus frater sit, et in Angliam rediil.. Anno illo rex Ranulfo
ejus, et ppslea Baldyrihus secundus nepos eorum, placitaipri sed.peryerspri. exactori,'sed exustori
et posl Ga.ufridus dux Aiidcgavcnsis, et ppst eiim lolius Angliae dedtt episcopatum Durielmiae. Hcc
"
Qi% HENRICl ARCHIDIACONIIIUNTINGDON: "9ii
etiam. anno deccssit Osmundus Salesbiria_ epis- A: tes concordiiBfoedusinter illos statiierunt, eo pactd
r<_
'
copus. ; ; quod Roberlus uhoquoque aniio tria roillia raarca-
Millesimb centesimb anno gratiae, deeiino tertio rum argenli haberet ab Anglia, et quidiutius yive'
anno regni sui rex Willielraus vitam crudelem mi- ret, IiKres alterius esset, si alter absque filio more-
sero firie terminavit. Namque cum gloriose et pa- rettir. Hoc autem juraveruiit xn eximiores -procer
trio bonore curiani tenuissel ad natale apud Glou- rum utrinque. Robertus igiur in pace perendinavit
cestef, ad Pasclia apud Winchester, ad Pentecosten usque a'dfestum S, Micbaelis in regno fratris suii
, apud Londohiam, ivit venaltiro Iri novo Foreslo, ; et ad'pfopfia rediit. Ranulfus aulem perversus epi-
in craslino Kalend. Augusti, ubi WaUcrus Ty- scopus Dunelmiae,queni rex Henricus posuerat iri
rel chm sagitia cervo iiiiendens" regem percussit yineulis consilio gentis Augloium, cum a CarceM
inscius; rex corde iclus coiTuit, ncc verbum edidit. evasisset clandesline perrexerat in Normanniam
Eaulo siquidem ante saiiguis visus est ebullire a consilip el admonitione sua Roberlum promovens
lerra-in Befcscire, jure autem in riiedio- injuslitiae iii fralfem suum,
suae praereptus est. Ipse namque ferus uttra hoihi- Henricus fex quemdam consulem nequlssimam-
iiem Cral, et eonstiio pessimoruro, quodsempef eli- et perfidum Robertum de Belesme jure in-eum ex-
gebat, suishequam, sibi iieqiiissimus, vicinos wer- v sufgens exsulavit, obsedit namque pfius castelliim
ra, suos exercitibus freqnenlissimis et gcldis conti- Arundel. Quod cum graYissiroum cssCt ad conqui-
nuis vexabat. Neciespirare poierat Anglia hiisera- rendum, caslellis ante illud constructis, iyit et ob-
hiliter suffocata. Gum auteih omnia raperent et sedit Bruge, quousque castellum ei reddituih est;
subveiiefent, qui regifaiinilabanlur, ita ut adulte- et Robertus de Belesme gemebundus in NormanT
ria etiam violenler eliinpune committerent, quid- . riiain roigravit. Eodem anno ad festuni S. Micbaelis
quid anteahequi.ia. pullulaveral, iii perfectum ex- tenuit Anselmus archiepiscopus concilihm ajmd
crevit; quidquid ahlea noii fuerat, his temporibus Londoiiiam, in quO proliibuit uxores sacerdolibus
pullulavit, Invisus namque rex nequissiinus- Doo et Ahglorum aiitca non prohibitas, Quod quibusdam
populo episGopatus e't abbatias aut Yendebat aul in mundissimum visum est, quibusdam periculosunij
inanu sna f etiiiens, ad-firraam dabat; hoercsautem he duiri munditias-viribus majores appeierent, in
, omhium esse studebat. Siquidero iii die qua ribiit, , iinmunditias horribiles ad Chrisliani nominis sutn-
in proprio habebal arcbiepiscppatum Cantuariae, et mum dedeeus inciderenl. In illo concilio muiti
episcopaiurii Wincestriae, et Salesbiriae, el xi abbai- abbaleSj qui acquisiverant abbatias suas sicut Deus
tias ad fttmam dalas. Postremo quidquid Deo, P noluit, amiserunt eas sieut Deus voluit. Anno se-
Deumque diligehtibus displicebat,-Tioc regi regem-' quenti venit Robertus Noi-mannorum consul in
que comiiantibus placebal. Neciu-xuriae scelus la- Angliani, causisque variis intercedentibus, el cauts
cendum exercebat occulte, sed eximpudentiacoram regis versutia condonavit ei ter fhillemarcas, quas
sole. Se{iullusT2slautem in crasiinoperditioiiis sua? rexdebebat ei per anrrum, Eodem anno visus esl
apud Wincester, et HenriCus frater ejus junior ibi- saiiguisebullire a terra in Bcrcscire apud Hainsluae*
denfiri regem electus dedii episeopatum Wincestrite GurriCulo anni sequentis rex et fraief suris discor-
Willelmo Giffard, pergensque Londpiiiam sacratus dati sunt causis iiilereedentibus; misit-igltur rex
estibi a Mauricio Londoniensi episcopo, roelipra- milites in Normanhiam, qui a piodiloribus consulis'
tione leghm et consuetudinum optabili repromissa. Tecepti, praedis et eombustiOnibus non minimam
llis auditis, Anselmus arcliiepiseopus -rediens in Cladem rebus eoiisulaiibus ingesseruiiti Williciinus
Angliam desponsavil Malhildea filiam Malcolro re- vero coiisul Morleuil [al. Moretuil], causa perfidia?
gis,/etMargaretae regina. Henrico regi rrovo. Capta ab Anglia exhaeretiaius a rege, in Normanniam di-
vero urbe Jerusalem, ut dictutn est,T:l ingenli prae- scedens anirno perfecto cl exercitio fervenli vir
lio poslea victoripse palralo cpntra exercituro anii-r probissimus indixtt et ihfixit regaiibtis iurmis vver-
ralii BabylOniaerediit Robertus dux iiiNormaiiniam.jD «am calamitate refertam. Hoc aiino apparuerunt
. mense Augusto, et cum laeiitia susceptus est ab circa soiero in meridie quatuor circuli albi co-
ohini poptilo. TliOmas Eboraceiisis aicliiepiscopiis _ ioris. - '"-.;•
yir ingenii fio:-eiitiset musafuni aseefetishoiiiiiii- Henricus rex quiiilo anho regni sui perfexit in
bus apparefedesiit. Normaiiiiiam , contra fralrem suuni cerlaluriis;:
Hj_uricus rex: cum ad Natale ienuisset curiam eo.iquisivit igithf Gadoihuiii pecuhia, Bajdcum af-
suam apud Westminsteiyet ad Pascha apud Win- Tiiis et auxiio consulis Aiidcgavensis, cepit qiio-
cestre, cOhimoti sunt principcs Aligliaeefga iegem que alia plurima castra, et binhesfere principe.s
tausa fratfis sui Roberli advenieritis cum exercitu; Nofinaniiite regi se subdidefunt. H|s/aetis, mense
mi&itaiilem rex in mare navale praeliuro gesluros Augusio, rediit iri Angiiara/Iri 'ariiio quidem se-
i conira fiatris-sui adventum; sed quaedain-pars eb- ;quenti venit duxNormanhorum ad -regeriiffatreiri
'ruro .shbdiditse.Rpberto vehienti, Gum efgo-appii--' iutini apud NoflliaiiipTuiie, aniicabllilef ab eo pc-.
lisset aphd Pbriesmulh, arite Tialendas AugiiSti iens, ut "abiata sibi fvateriia fetidefet gratia. Ctim
el iex tenderct conlra euhi- cum; maximis copiis, ; vero Deus eoruni ''cdiicordi.ae"nori asseritiref, daK
priricipes ulrinqiie fraiernum bellumnon perfcfen- ifaius perrexit ih Normaniiiam, et Tex ante Aii-
g_5 TlfSTORlA ANGLORUM. — LIB. VII. - ; : 918
giistum sfcuius esl eum. Cum.ergo rex obsedissel/Q t A ceilenies, filiani_regis in domini sul_ coiijiigiuiii
casliTuri Teuerchebrai venil dux Norroannorum, et/ postulantes. Teriens igitur curiain suam-apud Lou-
'cairi eo Rpbertus de Belesme ,- et consul Moretuil,, dohiam, quam nunquam splendidiorem ienuerat,
de eonnubio fiiiae suae.ab
" eromnes fautbres ejus. Rex vero sectnri omnesi. sacramenla depostuians.
proeeres Nonnamiiae, et robur Angliae, et Andega- imperatoris recepitTegatis ad Pentecosfen, obierat
yis, et Brilanuiae non imprOvidus habebal, Igitur• autem Anselmus arcli.iepiscopus,Clirislipi)iIosophus,
ciim cornua rauco strepuissent eantu, dux Nor-. liiQuadragesifna. Arino igitur sequenli dala est filia. •
maiiiii_e,cum,paucis niuttos audacissime aggressusi regis iiiiperatori (ut.breyiter dicam),.sicut decuii,
est; assuetusque bellis Jerpsolymitaiiis acieiri re-. Rex ilaque cepit ab unaquaqueliidaAngliaetres
galem fortiter et horrende reputit. Willielraus quo- solidos. Eoderri/anrio cum rex curiarii.suam le-
que corisul de Mortuil aciem Anglorum de locp Int nuisset ad Pentecosten apud novarii Wiplesores ,
- locum turbans
promovit. Cum acies equeslris Bri- quam ipse aedificaverat, exhaeredavit cos, qui ei
tannorum (rex namque et dux ef-acies caeteraeper nocuerant, scilicet Philippum de Biahuse, et Wil-
diles eranf ut .constantius pugiiareiH) aciem. ducis. lielmum Malet, et WiUielmuin Bainard; Ilelias yei-p
,ex adverso promens subito dilfiditj et mole magiii-. consul Cenomaniae, qui eam sub Ilcnrico rege te-
tudinis pppressa gens ducis dissoluta est el victa... B riebat, vita privatus esi. At consul Andega\ ensis
Robertus yero de Belesme Simul boc aspexit, fiiga. , suscipit Ceiiomaniam cum filia ipsius; et tenutt
_sij)i consuluit. Captus est igiturdux foiiissimus. eam conlra j-egem.TIenricum. Hocin arino apparuit
Normannorum Rober-lus, et WiUielmus eorisul de. corneta quidam more. iusolito. Cum haroque ab
Moftui.I; reddiditque Dominus yicem duci Roberto; oriente instirgens in firmamentum ascehdisset, re^-
quia, cura glpriosu.ro reddidisseteuni in actibus,. gredi videbalur. Epdem anno Nicolaus pater iilius,
jerosolymitanis, regnum Jerusalem oblatum sibii qui iianc sciipsit-historiaim:, niortis leglbus conees-.
renuit, magis eligens quieti etdesidiae i"nKormau- slt, et seputtusesf apud Lincoliam. De qup dictum
nia cleservire, quain Dominp reguin in sancla.ci- cst f
vitale desudare. ftamnayif igitureum Deus desidiaL Slella cadit cteri, splendor marcet Nicblai,
perenni et carcere s.empilerno. Hujus rei signum Sieita cadens cieri splendeat arce Dei.
in eoJem anno cometa apparuerat. Visae suiit in Hocideo sCrrptor operr suo inseruit, ut apud omnes:
Ccena Doroihi dhae lunae, uha ad orientem , altera legentes mufuumiaboris obtineal, quafehus piela-
ad oecidentem. fis affeclu dicere dignentur : Aniraa ej'u"srequiescat,
Henricus rex anno septirrto,reghi sui cufh dclCtis;
iQ„ in pace ! Ameii/
YCIsubjectis hostibus Noi-mariniahi pro libilu di- Hehricus rex auno xi rcgni sui pergens in Nor-
sposuisset, i-ediit in, Angiiam , fratremque suumt manniam contra consulem Andegavehsem, qui Ce-
ducem magnificum ef consulem de Mortuil carce- homaniam eo tenebat Tnvito, vverraeiege§ in eum
ralibus ingessit tenebris : igitur victofiosus et lunc: ferfo et flamma exercuit constanler. Decessit autem
.primum rex foftis lenuii curiam suam ad Pascha,i, RohertusconsulFlandriae, qui Jerosol)'mitaho cla-
apud Wirilesores; in qua proceres Angliaesimul et; rissimus interfuerat itineri, unde memoria ejus noh
Normauniae cum limoieet tremore adfueruiit.Antea pertranseat in aeternum. Post quem Raldwirius ft-
namque el dum juvenis fuisset, et poslquam rCx lius ejus consul effectus est,_juyenis omnino stre-
fuerat,- in maximo habebatur despectu. Sed Deus, nuus armis. Proxirao aiinoexsulavlt.rex consulem
qui ionge aliter judicat, quam filiihominum, qui Eureus [«.. Ebreus], et Willielmum Crispin a Nor-
exaltal liumiles et deprira.ii potenles (Luc. i), Ro-' mannia. Cepitque Rpbertum Belesme yirum ne-
hertum omnium favore celeberfimuni deposutt, et; qiiissimuro, de quo praediximus, rediensque anno
Heiiiici despecli famam pcr orbem terrarum cla- seqhenti in Angliam, posriit eiim. in cafcerem pe-
rescere jussit, deditque ei gralis tria Dominus om-. rennem apud Warram. Succedenti autehi arino rex
nipotens iriunera : sapienliaro, vietoriam, divitias._,DE dedit archiepiscopalum Cahtuariae Radulfo episcopo
Quibus ad omnia prosperans omnes suos anteces- Royecestria.. Tunc quoque Tlioriia Ebbracerisi ar-
sores praecessit; unde onines subs ditavtt. Hoc;-. chiepiscopb defunctp, Tu.rstaiihs successit.Trilerfia-
anno obiit Mauricius episcopus inceptor Londo- dulfum vero et Turstanuni archiepiscopps orta esl
j.iiensls ecclesia_, et Eadgarus rex Scoliae; cui sucr magna dissensio, quia Ehoracensis Gantuariensi de.'.
cessit Alexander frater suus concessu regis Ileh.-. mo,re subjici noiebat. Causa autem saepe coram
rici. "/ rege,.saepe cbfam appstolicp venlilata est, sed nec-
• Henricus vm anrio
regni sui, cum dccessisset; dum defiiitta. TIoc in anno duxit rex exercitura in
- Pbilippu.s, rex Francpruni, transiit in Norniaiiniamt 'Waliiam Walenses vero subditi suht ei secundurn
;
contra LudOvicum filium Philippi regem hovumt magtfrficentiam libilus sui. Cometa ingeris in fiiie
Franciae werram promovens maxiroam. Anho-ep- Maii apparuit. Rex vero transiit in. Norriiahniam,
dem Gerafdo archiepiscppo Ebpracensi defunclo ,, et ahno sequenti fecit oriines prOGerespatriaefide-
Thomas poelea successit. Tempestate sequemisi litatcin doiiiiiio debitam Willielmoftlio suo iurare, ';
gn.ni missi sunt ab Henrico imperatore Romanoi elih Angliam rediit.
TiuiUii, inole cQ.rpofis.ct culluuni splendoribus ex- Henricus rex ;xvi anno feghi ad Natale. ihlcrfajt.--
947 HENRICI ARCHIDIACONIHUNTINGDON. 9IS
dedicationi ecclesiae Sancli Albani, quam dedicavit'. A propria familia eques ipse fesidebat, iri tertia vero
Robertus venerabilis episcopus Liiieolh.eiisis-per iilios suos ctim summis ylribus pedites colloeave-
Ricliardum iriemorabilem abbafem [al. militem]| rat. Igitur acies primaFrancorurnagmen procerum
ejusdemloci. Cum autem rex ad Pascha fransfre- Normannia? statim equis depulit, et dispersit.
tasset in Nornianniam, fuilniaxima discordia inter Postea vero aciei, qua rex IWriricus irieral, colli-
eum et regem Francorum ; causa auteiri haeeerat: dens, et ipsa dispersa est. Acies Haque regales sibi
Tedbaldus consul fileserisisi nepos regis Jlenrici, invicem pffenderunt, et acerrirBe pugnatum est;
contra dominum suum-regerii Francorum' armat hastae frangunlur omnes, gladiis res agitur. Inter-
proriioverat, in cujus auxilium rex Anglorum duees, im Willielmus Crispin regis Hen.fici caput gladio
; suos miliiiamque siiara mistt,: et regem Ludovicum b!s pefcossit; cumque lorica esset impenetrabilis,
iion inediocritei afflixit. Spatio igitur sequentisi niagnitudine lamcn ic.luiim ipsa lorica aliquantulum
arini gravissimus Tabor Ilenrico regi insurrexit. capili regis inserta est, ut sanguis prorumperet.
Juraveiunt nairique rex Francorum et consul Flari- Rex vero percussorem suum ita gladio repereussit,
dreiisis, et consul Ajidegavensis se Norroarinianr ht cum' galea esset iiripenelrabilis., mole iamen
rcgi" llenrico ablaturos, et Willielmo filip Roberti iclus equilem et ccjuum prosterneret, el mox aule
diicis Normannoruhi eani daluros. Multi. eliam B rcgios pedes caplus esl. Sed acies. pedestris, in qua
prpccrum regis reeesserunt aibeo, quod maximo ei filii Ilenrici regis iuerarit, nondum-.percuiiens sed
fuit delrimerito. Rex tamen non improvidus in mox pefeussura , lanceis inclinalisex adverso in-
riuxilio suo rhedbaidum piaedictum et consulem sarrexefunl. Quod Franci videntes htwrore inspe-
Rtilanhofum habebal. Teriefunt igitur rex Fran- . ra-:o liquefacti lerga dederunt. Henricus autem rex
coruin et consul Flandrensis curii exercitu in-Nor- yictoriae perstilit in cahipo, donec optimates ho-
manniam. Ihqua cum unanocte fuissCnt, formi- stium capti sunl, ,et anle jiedes ejus positi. Rever-
(iaiites adv.enlurii regis Henrici cum Anglis et sus vero Rolhoihagum ih signorum sonitibus et
NPrniaiinis.etBrilaniiis, ad sua sine belloreversi cleri coneentibus Deuro et Domipura exerciluum
shnt. Hoc anno.pro nccessitate regis geldis creber- benedixit. De cujus magnificentia yictor.iaesic qui»
riinis et exactionjbus variis Anglia compressa. est_. dam-scripsit heroiee:"
Tonitrua vef o et grandines in Ealehdis Decembris. Henricus tegum rex et dccus absluiil alios;
adfuerunt, et ih eodem mense coelum rubens quasi Francigenis animos; Ludovicum namque Nugensi
arderet apparuit. Eodera autem tempore maxrmus Bex regem campo, magnum tnajor superavif..
terrae motus in Longobardiif ecclesias, lufres, "et Prwposuete fugam bellis , calcatia telis
'p Galli ptmcipiles, fama spoliisqitepolitos
domos," et homines pfovolveris destruxit. CurriCulo Laurea Normannos et lauswterna corohat.
arini scqiientis continua/debellatio jam dictofum SicdecuS iste ducum,' sic corda tumentia pressit,
Qraoue Francorutn mulire superba coegil.
prineipum gra.vissime regem vexavit, donec Bald--
winus strenuissimus Flandriae consul apud Ou, ia Eodem anno papa Gelasius ohiit, et sepullus est
Normannia. sedilione militari funeste vulneraths ad apud Cluniacum. Tunc Wido Viennensis archiepi-
sua recessit. Porro Rdbertus consul de Melleht sa-,.,. scopus electus esi -in papam, vocatus Calixius, ct
pientissimus. iri rebris saecularibus omnium usque lenuit concilium Rheniis. Inde profectus est Gisoi-s
in Jefusalem degentium, et regis Henrici consilia- contra regem Heuricum, et colloculi suhl sacerdos
'
rius, in: fthe slulfus apparuil: Etenini cum terias' magnus, et rex magnus. Baldwinus eliam eonsul
tjrias abstulerat sacerdotum suasu, nec reddere, Flandriae per.vulnus, quod in Normannia acccperat,
nec cbnfessioriem- qualem oportuit yellet iiiire ,:.. decessit. Cui successit Carolus. cognalus ejus filius.
corde paupefrimus quasi sppnte depefiit. Berie Criut S. regis Daeofum.
igilur dictum esl : Stuliitia esl apud Deutri omnis AnnoTI20 gratiae omnibus domitis et pacificatis
'
sapientia "hujus mundi (I Cor. m). Tunc qhoque' in Gallia, cum gaudio rex Henricus rediit in An-
regina Mathildisluce caruit. De cujiis facetia et r. gf.am; sed in ipso maris Iransttu duo fiUi regis
roorum praerogativa diclum est : Willielmus et Richardus, et filia regis et neptis, nec
Prbspera non Iwtairi fecere,. nec aspeta ttislem : non et multi proeeres,dapiferi, camerarii, pinCernae
Aspeta fisus ei, ptospeta lcttot etanl. ._.-' regis, Ci Richardus consul Ceslriae naufragati sunt.
Nori decot effecii ftcigilem, non sceptta supetbam,
Sola potens humilis, sqla pudica'decens. Qiii om.nes vel fere omries Sodoraitica labe dice-
Maii ptima dies, nosttarum nocte dierum , banlur et efant irretili, ecce coruscabilis Dei vin-
Raptant perpetua fecil inesse die. dicta I deperieruiit etenim et omnes fere sepultura
Rex Henricus qutiiquagesiroo secundo aiino, ex caruerunt. Improvise igitur mors absorhuit eme-
quo Nornianni Aiigliam obliriuerunt, regui vero sui rilos, 'curifimai-e tranquillissimum ventis caferel.De
anno xix pugnavil gloriose conlra regem Frahco- quibus ita scripsil poeta :
runi. Pr«posuerat quidem rex Fraiicprhm aciem, Dum Normannigenw Gallis clari superalis
'
cui praeerat Willielmus' fiUus Robefti fiatiis H.en- . Anglica regnu pelunt,ebstitit ipse Deus.
rici regis; ipse verp cum maxttnis viribus in se- 'Nam fragili lorvum dumpercurruntinare cpnba,
Intulitexcito nubitadensa-mari. /
quenlj erat agmine. Rex vcro Henricus in piiina Duinqii.evatji cmcorapiuntut Itamile htiriim, (
acie proceres 5U0s constitucral, in sccunda cum Ritpcfuni imas'abdila saxa rales.
IIISTOUIA ANGLORUM. — LIB. VII. _ 950
949.
Sicmufe-diimsuperans tcibitlata pcr nltima serpsil; A Dedit - etiam rex episcopatum Ralb;e Godfiido can-
Mersitrege sales, pccidit arbiskonps. ,ceilario; reginae. At circa Pentecoslen msire transiit
Ilenricus rex ad Natale fuil apud Bramtune, ciim el , .recessif. ab eo comes de Mclleud [al. Meslend]
Theobaldo eonsule Blesensi, et poslhae apud Win^ discordia , propalala. Rex aulem castcllum ejtis,'
lesores duxit Adeiidam Uliam ducis Luvaniaecausa ,quod vocatur PuiHaldemer [al. Pu.ndaldemer ],
pulclii Itudinis. Cum autem rex ad Pascha fuisset -,obsedil et cepit. Annp vero sequente rex fortuiiale
apud Berklea, adPentecosteri fuit.diadematus cum glorificaius est. Willielihus nanique de Tancarvile'
rogina sua nova apud Londoniam. In aeslate verp, camcrarius regis aciebus slatutis confligens cepit
fjum tendefet cum exerciluTn W*alliam, Walenses comitem praedictum, et Hugonem de Mun.fprdsoro-
ci suppliciter obyianles securidum magnificenliam rium ej"us,et Hugonein filiuin; Gervasiiet Iradidit
tibiius sui Cbncordali sunt ei. At in vigilia nalalis eos regi; rex aulehi ppsuit eos in earcereni. Eodenv
Domini ventus iiisolilus nou solupi domos sed tiir- anno Teulfus Wigorniensis episcopus, et firnulfus
res dej'ecit lapideas.„De pulcbriludine vcro. feglhae Roveceslriae ejiiscopus ohietunt. Sequenii annotolo
jhaedictae sfc quidam dixil elegiace : - rex fuit in Normannia, et ibidedit .'episcopatum
Anglorum regina luos, Adelina, [al. Adelida] decores Wigoriilae Simpni [al. Simeoni] clerico reginae.-
Ipsa refcrre parans Musa stttpore riget. j_ Siffido qupque abbati; Glastengbiri dedit episcp-
fi
<Qtiid diademu libi ?
pidcherUina quid libi-gehv.nw ' ?
Pqllel geminatibi;riec dicidemanitel. patu.tn Cicestriae. I?prro WiUielmus arcliiepiscopus
Deme tibi cultus, cultum nalura minislral, " dedit episcppatum"Rovecestriaj Jpanni archidiacono
Nec meliorari forma beald potesi, ; suo. Ad Pascha vero Joannes Cremensis cardirialis
Ornamenia cave, nec quidquam lumiiiis inde
Accipis, illu micant lumine claia Inp. Romanus descendit in Angliani, perendiiiansqua
Non pudttit mod.icasdc magnis dicete latides, per episcopalus et abbaliasrion sine magnisinune-
Ne pudeal dominam teptecot esse meam. ribus ad Nalivitatem SanctaeMariaecelebravit cori-
Henricus rex fuil anrib sequenti ad Natale apud cilium solemne apud Londoiiiam. Spd quia Moyses,
Nordwic, et ad Pascha apud Norlliairilune,et ad' Dei scerelarius, in Hisloria sanc(a p'arenlitm etiam
Penteco.sien apud Wirilesores , inde.ad Loifdoniam, - suoruui ut virtutes scripsit et vitia , scilicet faciiius
et Cent, etpostea perrexitin Nortbumbeiiaiid ad Lpt, scelus Rubeh, prpditioriero Siirtepn et Levi,
Puiielmiam. Eodem anno ohiit Radulfus Canlua- kihumanilatem fratrum Joseph ; nos quoque veram
riensis archiepisc. el Joannes Bathensis episeopus. histofiae legem de bonis el malis sequi dignum est.
Anno verc huic proximo fuit rex ad Natale aptid Qubd si alicui Roniaho yel praialo displicuerit,,
Dunestaple, et iride perrexit ad Bercliamested. Ibi. r—laceal lahieii, ne Joanneni Cremensem seqrii velle
reni dignara Deus oslendit. Erat namque quidam yideatur, Cum igitfir in concilio seyerissimc de-
cancellarius regis Randulfus jam xx annisinfirmi- uxoribus sacerdotum traclassel, dicens sumaiuiiii
tale decoctus , semper fameniti '~
curja-juvene ' scelus esse a latere meretricis ad corpuS;;C!iristi-
promptior ad oronia scelera,.innocentes. opprimens,i conficiendum surgerC ;; curii eadem: die ocirpus
terras. miillas sibi diripiens, erafque efpro magno,.i- . Christi confecisset cum" merelrice post Yespeiam.
quod duni corpore iangueret.,; sicanimp yigeret. interceptus.est.. Res apertissima negari non pothit,...
Cum igitur regem ad hosjiiianduni seeum duceret celari non .decuit.' Summus -lionor ubique habilus.,
iti ipso mbntis vertice , unde castellum «jus pro- kn summumjdedeeus Yersus est; Repedavit igiliir in-
spiciebatur, elalus menle corruit ex equo, et mo-• sua Dei judicio cpiifusus.et:.ing!prias...Epdemanno
nachus super eum equitavit, unde sic contrilus est, obiit Henricus iniperator gerierHenriciregis,Operae
iit post paucos dies vila carerel. Ecce quanta su- pretiuni vero est audire quam-severus rex fuerit in/
perbia quam vilissime Deo volente cieperiit! Inde' -_pravos. Monelarios enini fefe omnps totius Angliae
ivit rex ad Wodeslcc, ad loeum insignem, ubi rex fecit emenlulari, et manus dextras absciridi, quia
cobabitationem honiinum ct ferarum fecerat. Ibi- nionetajri furlive corruperant. Iste est anrius oa-
que Robertus Lincoliiieiisis.cpiseopus dieni clausit D rissimus omiiiiim noslri temporis,. in quo veiide-
iiUimura, chjus epitapbium boc est: batur onus equi frumentarium vi solidis. Hoc eliam
Pontificum Robettus honot, quein fania supetstes . . annb perrexerunt Romam, Willielmus Caiituariensis
Petpeluate dabit, non obitutiis obil.
IHc humilis tiives, (tes mita) polens, pius, ullot, -*r afeliiepiscopus, et Turslanus Eboraoerisis archi-;
Cbinpatiens, mitis cum patetelut ctat.. episcopus, et Alexander Lineolniensis ppiscopus ; da
Noluitesse suis dbminus, siuduit jtpter esse, / cujus laudabili niunifipentia et iiiexterminabUi fama
Semper ih adversismurus el arjna suis. sicquidam dixilhefoice :.
In decimtiJani mendacis sbninia mundi.'
-Liquit, et evigilans veraperemie Videl..
-/ Poslea ad fesium Purilicationis. dedit rex archi- Splendof Alexandri noiitam reiiitescit honore,
episcopatura Cantuaria. Willielmo de Curbuil,;qui Dando Quampet eum renitescithonor,.flos.namquevirbruin,
lenereputans Ihesaur.qs.cogitlionoris,,
prior fuerat apud Ghicce. A'd Pasclia .verb apudl Eigraiisdarefesiinans,nedandgrogentur..
. YViiicester.dedit «piscopatum Lincolniae Alexâridro i Quodnondum dederil; riondum secredil habere.
yenerabili virn, qui nepbs erat [al. est] Rogeri.. 0 decus, o inotum diteclio! qub veniente
Saiesburiensis episcopi. Rogerus aulem juslitiarius-;" Certafides,hilaUsclementia,caulapPtestas,
Lenejugum, dactrina placens, cprreclip drilcis, . _
fu.it [aL esi] toiius Arigliae, et secundus a rcge. Libertasquedecens,'venere, pudorquc faceiits. '-
HENRICI ARCIHDiiCONt/HUNTINGDON._'". "-
9M .'.•"'. 9S2;
Liiicbliw gens magnaprhis, huncmaxin_iq,sempei\ : A'Th_eodorict(in,
A" Thepclpritqs CialathtinhujusprOsapim-'
'.pj/is/el;w^ / '. nUi/num regeiih Pbstqmhi: fiegnav.it'Hiid_encus,qiii
: Vieesirii.P'sextp aiino regriisui rex ileririciis, ,al -" tbrisiis
. el.iit mohcisierip relrusus est, Pipphio• rcgc
Nutale, fet Pasclia, et ad. Peiitecosten. irio alus es.l *( ejfcclo: Ex Miierius -aitteniserie geiierdtionis.ex "filia
ih NPrmaiinia ^ et coiii.Vrniatispactis ch.m Francise .Gipmfii tegis genuij Aqsbetlus Atno\dam;:Atrividiis.
pfiiioipi.bus-,<jtiali,aregein vi,oi.oriosissiinumdeeebat, ';sqriclum. Arnulfiim, pbslea. Mei.eiisem;.episcopum ;-
eirea Tesliini Sahcti Micbaelis rediil Ifi, Aiigliairi ; " suitcius:
< Arnulfhs Ancliisetn, Ancliises Pipphiuih ina-
adduxlt siquidem securo liliani iriipefajtficem,iahio" ' jqfeni j domtiS, Pippinus Carolulii tfarteliujn, Gtirblui
yiro, utpfaeclic.luiiiest,vitluataiii. DecessitRoberlus -Pippinum recjetn; Pippinus rex Cafoiutn magtiuih-
'ihipefqlotcrii, qui quqsi sidus effulsit
C.es_reiisi.sepis.eopus. Aiiiio sequenti rexjcuriam frcecedehiiuih
suam icnuit ad Natale a'pud.W;irile'sIiofes,;pe'rgens. "< et:secfuentium; Curqlus geniiit Ludovicum iinperutc-
-
indeLphdoiiiam- Ih Qiiadragesima et Pascba fu.it rerii,. Xmtovkus Ctirolvm hiiperatbrem. Gqlviim',
-
apui Wod.estoc,.ubi huiiiiiisilixil ei: Cqrolus comes "-Curolus Ludovicum regem pattem Cutoli Shnpt.icis;
Fldhdferisis libi dileeiisshrius riefandqprodiiione Caroltis Shnplex Ludbvicum, Ludbvicus Lbilianum,
o,ccis:is'esta proceribus suis intehiplp tiptid Bfige; .iMliarius Ludevicuiiihnjusprosapim regemuliimuiri.
vex.autem FrancOtifm. deciit FlrihdtianiWilliethiP.^ I. -Ludavico icjiiur tlefuhcto F.raiicorum procetes tege.m--
%epo_iietlipsli iuo,qui jqmvalde rqbptalus diversis supetse slalimnt Ilugonem duceni, qui fitius Hugonis.
eruciatibus;gtnnes proditores Caroliiiiulclqvit. Siiper . Maqni clucis fiiil.-Hitgp vero rex.genint.-piissiiiiKiii.
Iils' igitur rex anxlafus concilium tetiuit ad ROga^- regem' Robertum; Bobertus. vero tex. genuil- tres.
iiones apud LondPhia.ni, Wiilielrrius arehiepiscopus filibs : Hugenem .dulcissimum duceiii, Hentititm
Ganiuariensis similiier iii eadeiri \iila apud Wesl- regem aniantissinium,RpberluinqiieB.iirguiidiw clu-
minster. Cuhi a.utem ad Pentecosten fuisset apud eem. Henricus tex geriuit Philippuhi regetn, qui_ad_
Wincester, Tiiis.it filianv suam iri ;Norriianniam finem monachulus esi, el Hugoiiein Magiiuiiii qui in
.despo.nsura,mfili^cojisuUsÂiidegaYerisis,et secuius motione. 'Jerqsdtymitana Jerosolynitim cuhi mullis
e.st eain ipse, rex in Auguslo. RicUarcUts verp ducipiis. Eurppci' debelkitum eani: pelitt superpdganos.
|jOiidpiVieiisisepis.Copu§.pljitf at,i_ujus episcppatuih " anno ab lhcatiiatione pontini 1093. Pliilippus veto
.fex dedit Gilebeiio/uniyefsali yirb,: doelissUiip.. fex,ghiuit Ludoiicum, qui regnatiti prwsenti. Qui~ss,
Decessit etiam Riehardus Herefpfderisis episcj- piq.bilalis antiquofum vesiigia tenetel, iairisecute iil
pus. .-' ". tegriq ejus nqri quiesccres. His dietis et aclis,
Tlenricus rcx sapientissimus [a/. fortissiiiius] reyersus est rex II.enri"cus„inNorraaiiiiiaro. Advehit
ipto sequeiili anno moratfhs in Normariiiig, pefiexili.0 autem.a. partibus Alemaiiniae quidam dux T-he6'r.
IiostiliteE :in Erariciaffii quia rex: Eiancpfum tue- dpricus Fl^hdriam caluihiiians, quosdahi pfoceres,.
balur neppteni ei bpstern. surini. Pereridinans iîitir Flaiidfiae secum habehs, etiiOfesuasu fegis Henrici,
apud Spafiium pctp diebus taiii secui-e, ac si iii WilUeliiius autem comes Flandrensis aciebus ordir-
regno, suo esset, compulit regemLud/vicum auxilia "natis pbviam yenit ei. Pugnatum. esv acritef.
comiii Flaiidfensi non ferre. IJbi cuin prigiiiero ei Willielinus consul numerum suorura, cum pauci
procufsum regui FranCOrumrex qiucreret Ilenricu -:, esseni, supplebat prpbitate inexterrolnabili, Grucn-."
sicquidam npri indpctus resppndit : Regum poteii-._ tatiis igiiur oroiua. afma, sua sahguine lioslili,/
Jis'sime., sicuiplermque gentes Europm, iia Eraricia fiinSc-batense fuluiiiieo CuheCshosliuivi, nec poiiduX
Ttojqiiis duxetunt qrigineni. Ahtenot riamque cuni ppiuefiijit terfibile .juvenilis. bfa.ehii perferre bostos.
suisptofugus ab excidio Trpjw in finibus Pannoriiw peiterrili 'et fugae dediti. Victoriosissimus itaqiie
eimlatcm Sicqmbtiamribmhie wdificdvit.Vetum post coiisul, dumcastfum liostile obsideret et in crasiina.
mbttem Antenptis .cqnstiluctunt sui.d.uces, supetse, reddi dcberet jani pene arihiliilatis hostibus, Deo
Turgptu;îelFtanctiqnem,,aquo Fraiiciappellaniut. vplenle, parvo vriliisfe sauciatus iii niaiiu. dcperiit.
Qiiibus d.efunctisj elegetuni, ducetit Mqtcpmimm ;-. -. NpbUis,siinus autein juveiium aetate bfevi famani
-•'jifarcomirus. verp genuit Phqrqmiindvm ptimuqi prohierujl seropiiernaro, de qup W*alPyersificalor,
.. regeriiF.rancoruin, Pharamundus rex geiiuii Clodium sic ajt :
cUniiiiiii; gqup reges Ftancotunycririiti hubentut. Mqts pbii inlcrris.defienl pqr sidcra siditr., -.
Numina pqt numeij.,patqtie decora-..decus.'
ClodiQ decedente, Metbveus cognnliis ejus tegnavil, Besnpva!. tehipoUbusmpiiuiUiir.riiiiiiih.ahosiris, ;
q qtiq -re^- .Prq_ricvr^m-,Me_tovingi':Su'ni qppellali. _ Ariipdtictedibiie esinuinijia posseihpfi.
; Merqveus gentiii Cliildericum; Childerkus Ciqdp,-. Unicus.iileruit; ciijusnon tergq sagiiiam,
veum, quem bapliiavit saricius Rcmigiiis-; Ctodoveus. -Cujus nosse pedes heh potitere fiigarit.:.,
Nil nisi fulmen erat, qtibties resipsa monebui. '.
'
Ctotarium, Glolarius GhUpericum, Chilpericus Ciq- ; Eisinon fulmeh, ficiniinis inslurerai.. -:. _
; tqrium secundutri; Cioiqrius verb secundus geiiuif, ', _. Flandria se jgctat iiimulb, Notmannia-cwiis,
Dagobertum fqriio.sis_sim.ui_u ac djuicissiinurii regem;'.._' ; Hic fuii bccasus sideris, brlus iby
Pugoberlus Clodbveqin.;,Giodoveusgenuiitres fdiosI Hojeetiam ahup Hugo. de PaienSi roagisler THUL-
ex Buiiide reginq sqa: stitictaiyCloiqtium, Childeti- ". iuhi Teropli Jerosolymitani yeniens. in Aiigiiaiii se-
f.ym qtque fheodoricim;. Thaoclbricus.rex Cltilde- cu.m riiultos duxit Jerusaleih. Iiitef quos Gaufridus.
bertum, Cttildebeitus Dcigbbertiim,. Bctgoberius i -Andegavehsis cosisulrexTului^s.perrexitjOiieruiii;.
S.N3 HISTORIA ANGLORUM.— LIB. AII. - 9.M
Randulf "Elambardus Duuelmensis episcopus, et A Honoiius papa. Sequeuli .'liino rcccpit rev apud
Witiietiiius GilTarclusWiiitoiiiensis episcopus. Cainotum paparu liinoceniiuni, Anacleio subj.ci
Sequenli anrio Ludovicus re\ Fraiicoiiim fecit recusaiis. Hos cnim utrosque Romaiii biparliii ele-
sublimaii iil.ium suum Philippum in regein ; i-ex geraiH. Evpulsus \cro ab urbe Innoccnlius vi
yerp Ileuricus pacificalis omnibus, qua? In Fran- Anacleti, qui Pelrus clc Leves prius vocabalur,
cia, Flandria, Normannia, Brilaiinia, Cenomania, atnilio rcgis Heniici receptus est per tolas Gallias.
Andegavia-erant, Currrgaudioin Angliam rediit. Te- Poslquod in aeslale lcdiitin Angliam sectim filiaro
nu.il igituf coricilium magnum ad Kalcndas Augusti siiatn adduccns. Fuit igilur iu Nalivilale Sanc.tce
_ apud Loiidoniarifde uxoi ibus saccrdotuni probibeu- i.laiias magiiuni plaeilum apud Nordliamtune : in
dis.Tniererarif siquldemilli concilioWillicliniisCan- quo congregatis omniLus principibus Angliaj deli-
tuariensis archiepiscopus, ctTurstanusarchiepiscc- beraturn Cst, quod filia sua recldefetur vifo suo sci-
-
pus EboraCCnsis,Alexander LUicpliensis episcopus, licel consuli JAndcgaveiisi__.eam__reqiiirenti.-Missa
Rogerus Salesburierisisepisebpus,; Gilbertus Lontlo- autem post haec filia rcgis viro sup recepla est"
niensis eplscopus, Joahnes Roveceslren.siv.Sifridus. Jastu tanla- yiragine digno. Post Piiscba moiTutis -
Sudsexensis, Godfridus Batensis,. Simon Wigof-uierir esi Reginaldus abbas RamesiensisIiUjus.novae fuii-
sis, Everardus Norwicensis, Berhardus Sancli Davi- Adator ecclesiae. In principip hiemis obiil Herveus
dis, Herveus primus Heliensis episc.opus. Nani Win- primus Heliensis ejHseopus. Anno seqiienti fuit rex
toiiiensis, ei Duiielinensis, et Cestrensis, etHerefiir- . Henrieus- ad Nalale. apud •Dunstaplej.ad. Pasclia
derisis obicrant. Ri cojuriiiiaeeiani T.egrii ct raiii :.apud: vVptlestac.-Post PasCba fuit magnum placi^
sanClila_is boc lempoie. Verurn rex" decepit/eos Tuiii ajfud Londpiilam, hbi dftljiiiifibus^quidem ii|
siniplicitate Willielini- afchiepiscopi; poiicesserhrit /riiaxinie,. de discpfdia/epis,fppi Sahcti,Davidisv.efr
ifaniqae regi jusliiiam ide Uxpfibus sacerdPfuiiiei / cpiscopi iCIarhbrgciisis de-fiiiibus paroeliiaihiii;
improvidi habilj ,sunl, quod ppstea patuit, curoTes; :shafurri iracfaihm est, OblilBaldeyviriusfex Hiprojj
summo dedecore lermihata est. Accepit enini fex ; ; solyniae/ et fialf iidus;; sucrasstt. "Aiiiip>i: regiii. suii
pecuniam iiifinitam de presbyteris, el redemit-eos. tricesimo teflio fuit rex llenricus ad Nalale apud
Tunc, sed ffustra-concessionis-suae poeiiituit epis- ""WjiilesoTes ihfifriiusTAd caput j'efiinijTiiil~(_"oiiv"eh.;'
copos, cuhi patercl in oculis omnium gentium UCT tus apud Londoniain super episcopos Sancti Davi?'
ceptio praelalorum, el dcpressio subjeclormh^ * // :;dis eicTaiiio;fgensis, etpro discordia archit-piseopi
Eodem anno iUis, quosTIugo de Paieiis, de quo el LiiicoUensis episcopi. Ad Pascha fuit rex apud
praediclum est, securo duxerat Jerosolymam, male „" 0};ineford in nova aula, et-ad Rogationcs fuit ite-
Dcum si quidem oflenderanl illius sanctae ri:m convenlus apud Winccsler sujier rebus prae?
" coiiligil':
telluris incolae luxuria, e£ rapiha,: et yafiis scele- - --dictis: Pbst;Pehieco^ten dpdit iex ,episcopaiun^?
ribus; ut aulero- scriplum estin Moyse et Regum,;. Helienseih Nigeiip" ct episcppatuiri DurieliiiiajGal-
libris : Non diu scelera locis:;ilIis:shht inipuhiia; : fiido'Caiicellaric). Fhcit eiiahi fCx hoyumepiscd-/
In yigilia namque Sancti Nicolai a p.aueis pagjiiib- paHiin apiid Ilarloll, et iransiit roare. Eciipsls so-
ruminulii CIirisiianorurodevict.isui.it, cuni antea lis;: facta est iv Noiias Augusti. Sequenti ahho rex/
soleret ecohtrario eonlingere. Li obsidipne igtiur Ilcnficus" nibfatus est. in Npfniaiiriia" pfae. gaudiq "
Damacena cum magna pafs Cliristianprum pfp- ueppi tiro suPruni; qups geiiuerat corisul AndegaVeiii
gressa essel ad viclualia perquirenda, niiraii luiit " sis iii Ulia':fcgis. Obiit; Giieberlus" Loiidoiiiensi|"
paganiCliristiafiosplures et fprtissimosse iriiille- episcopus etliWcnderi'sis'-[fl/--'.ti:avaiidBiisis'] episcbi
brilerfugieiites, el persequenles iiiiiumeroslfuci- ': pus ih Yia 'Rpmae pro' causa-suaiaro diuagitaia/;
darunt. Eos autenf, qui fuga Sibi salrilero qiiifesieT. Hpc ;aiirio tfaiisfreiavit^rclfiepiscepiis'*'•.WUIielhitis.;-'
lanl, inroonlibus, lempeslate nivis et frigoiis cl Alexander Lincoliensis cpiscopus adregempio.
Pcusipsa npete ;perseculus csl, i!a quodrixali- discordia, quae intcr cos erat pro quibusdam con-
quis evasit. Conligil etiani quod lilius icgis Fian- 5) suctudiiiibiispaiochiaruin suarum. Anno tiiccsimo
cprum Philippus, cui diade.i ate regni fueral, ut quiiito rex lleniicus coiirniue moratus'est in Nor-
praidiclumest decoralus, dlim cornipedcm Iiulens maniiia, el Sacpe non rediturus in Angliam retlii-e
agilaret, - pbvium suem habuit; cum pcdes cqui proponebat; sed delinebat eum filia cjus vaiiib
Currentes offendereril, cecidit rex novus, et tiac- discordiis, qu;e oriebaniur pluribus causis inlcr
liscervicibus exspiravit. - Ecce res inisera otttiso- rcgcm el coiisuicni Aiidegaênsem, artibus scilicct
lita el adihiralione dignissima ! Eccc quaiila ccl- filife suae. Quibus siiroulal.onibus rex in irain cf
siludo quam cilo, quam lerilcr aimihilaia esl! aiiimi raiicorem excitalus est, quac a noiimilbs
; Amio iricesimo regni sui, fuit rex Heniicus ad causa iialuralis refiigidaiionis, et poslea iiioitis
Natale apud Wifeceslre [ul. WincesTe], ad Pas- ejus ca.isa fiiisbe dictre sunt. Ciim igitur rex a ve-
cha apud Wodstoc, ubi fuil accu-.atus Galfiitius de nalu rediissel apud Saiicluni Dioriysium in silva
ClintuneêtTrifanialus de prodilione regis falso. Leonum comedit carnes niurajuartini; quae sernper
Ad Rogationesfuitapud Canluariam ad dedicatio- ti noccbant, et scniper eas amaLai. Cum aulem
nem ndvaepccicsiae.Ad festirilaloui Sai.cli Michae- iiiedictis boe coroctli prohiberct, nou nctjuievit rex
lis-iraiisiit in Normamiiain ; codeiit auno decesMl saUbri coiîlio, sccuiidum fiuod ditiluV ;
i 55 IIENRICI ARClIIDiACONIHUNTINGDON. 956
fiilimuiin vetitumsemper, cupimusque negata. A praesehti dicabimus, cui (amen, si meruil, musjiii
(OVID.Am. III, IY,17.) •- iiie.mortt_ledare coropreccmur r
Hfec igitur "comestio pessimiiiuiiiorisillatrix, et
Bex Henricus pbit. decus plim nuiic dplor ofbis ;
eonsirailium vehemens excitatrix senile corpus Numina fiehi nuhien deperiisse suum.
iellialitef f efrigidaiis, subitam et sumriiam perturba- ; Mercuritts minor eloqiiio, vi inentis Apollo,
tionemfecit. Corilia quod natura renilens.excila- Jupiter iinperio , Marsque vigpre gemune,
vit febrem acutam ad impeturh dissolvendum ma- Janus cautela minor,qrle Alcides prbbitute,
CohflicluPallus, Miriervageinunt.
teriei gravissimae. Cum autem reslare nulla vi Angiiq, quw cunis, quw sceptro numinis hujus.
posset, decessit rex riiagnus cum regnassel tfiginia Atduq splenduetdt, jam lenebrosa tiut.
Hmc cum rege suo, Normannia cum duce marcel:
quinque annis et iribus mensibus in prima die Nutriil hwcpuerum, perdiditillaviruin.
Decembris. El jam iri larili fiiio regis finem libro
LECTORi.
: Inieiiiiibtumseplimum et:eutn,guiritc esl octavus, ex eodicibus manuscfiplis nonnulli duos alios. libros
iiilerponunl. Iiiitium prioris : Hic esl annus qui compreheridit scfiplorem ; posterioris: De viris illustribus
Ariglorum, ef quae per eos. In priore libro continehiurlres Epistolw : prima ad Henricum regem ejits no-
miiiis priihum de serie regumpqtentiSsimorum, qui per orbem lerrarum usque adsua lempora.fneruhl; al-
tera ad Warinum Briloitem de serie regum Britanriorumex Gaifredo Artkuro ; lerlia 'ad Waltcruin
archidiaconnni Oxinefoidiensein,corisorlemsuum, de conteinplu tnuncli.Poslerior liber estDc miraculis An-
gloTiim, ex Beda fete lotus suinpius. TIPSitaqtie libtos (quattivisab Ilurilindbnensi sine dubio conscfiptos),
el quia qlterius stinl argumenti, cl quia iri piurimis codicibtts non exstunt, ei quia nihil afferunl novi,qitcd
non in Beda, Monemuiiiensi,aliisplenius reperiatur, omilterevisumesl.
LIBER dCTAVUS.
, Defiincto ig'tur rege Heiirico iriagno, libefa (ht B pudentia [at. iroprudentia] regni diadema- Deum-
irf mortuo splent) judicia populi depromebantur. teritans invasii. Willielmus Canluarierisis archiepi-
Alii enim eum tribus vehementer irradiasse spleri- scdpus, qui priniu.s sacramentum filiaeregis feceraf,.
dbribas assefebant: sapientia sumriia ; nam et con- eum.proh dolor! in regem bencdixit, unde judicium-
sil"6'pfpfundissimus, et providerilia conspiCuus, et illud Deus in erim slatuit, quod sacerdoii magno Jc-
croquentia clarus Iiabebattir-:.victoria etiam ,quia . remiae perCussori statuerat, scilicet hec post aiinum
exceptis' illis,quae egregie gesserat, regerri Franco- viverel. Rogerusmagnus Salesburiensis episcopus,
ruin belli: lege sujiefavit: diviliisquoque, quibus qui secundus sacramentum illud praedictumfecerat,
oihries aiitecessoi-es-suos-loiige lateque praecesse- et oirihibus aliis praedicaverat,;diadema ei ef vi-
rat. Alii auteni diveiso studio fribus illum vitiisin- res auxilii sui Conlribuit: unde justo Dei judicio
ficiebant;: cupiditale nimia; qua (ut orilnes parenles poslea ab eodem , quem creaYitTri regem, captus ct
siii) pauperes opulentus tributis el exactioiiibusin- excrucialus fniseraildum sortilus esl exlefminium.
hiatis delutorits: bamis interCipicbat : erudelilale Sed qhid mOrerf Omries qui sacramentllm, j'urave-
etiam/qua coiisiilem de.Moretoil cogiialuni suum ratii laro prsesuies quam cohsuleset principes assen-
iii capiiohe posituni exocula\it,_iiec sciii facinus stiro Steplianopraibuerunt, et hominium fecerunt.
tam Uorfeiidum pbluit usquequo hiors secreta regis C Hoc vero signum maluiri fuit, quod tam repente
aperuil,nec riiirius -et alia proponebanl exen pla, oihnis Anglia sine raora, sine labore, quasi in ictu
quae tacemusfluxuria quoque, quia riiulierum di- oeiili ei subjecla est.jOiadematus igitur curiam suartt
liorii regis more Saiomonis continiie subjacebat. leriuit ad Natale apud Londoniam. Corpus autem
Talia vulgus Tibefum diversificabat. Successuyero regis Henrici adbuc insepultum erafin Normannia.
temjioris alroeissimi, quod ppstea per Normahho- Rex namque Henricus prirna die Decembris obie-
rum rabiosas proditiories exarsit, quidquid Henri- ratj; cujus corpus aliatum ost Rolliomaguin, et ibi
cus TeCerat vel tyranriice vel regie coinparatioiie viscera ejus et cCrebfum et oculi consepulta sunt.
cleterioriiriivisum est -peroplihuiiii. Venit cnim sine Reliquum auteiri cOrpus cullellis circumquaque de-
niora Stephanus Tedbaldi Blesehsis consulis fialer secatum, et miillo sale aspersum, coriis taurinis
jhnipr eo, vir magnae streriuitatis et audaciae, et reconditiiiri est Causa fetoris evllandi, qui multus
qurtnivisjurassel in sacramentufh fidelitatis.Anglici et infinitus jara circumstantes inficiebat. Unde ef
"egiii liliaercgis Hchrici, frcths famen vigore^t iro- ipsequi magtio pretio cbnductus securi capfif-ejus
957 TUSTORIA ANGLORUM. -r- LIR. VIII. 958
ctiffiderat; ui iaetidissimufri cerehrum extrahercl, A Promovit igilur rcx impiger exercitum tantum erga
quamvis Tiriteariiiriibus capht suum/obvolvisset , David Scotorum regem, quantum nullus in Anglia
moiiuus lamen ea caiusa preiip male gayisiis esl. fuissc memorare potuit, occurrens igitur ci rex Da-
Hic est uitimus e multis, quemrex Henricus oc-- vid circa Dunelmiam concordalus est ei, reddens
jjidit. lnde vero corpus'regium Gadonum sui de- novum castellum; Karloil vero retinuitêpncessioiie
portaYeruntV-Tibidiu in Eeclesia positum, in qua regis Stephani, rextatnen Dayid , liomo regis Ste-.
pater ejcis sepullus fuerat , quamvis multo sale '. pliani noh est eflectiis; quia Sacramcrituni pfiraus.
repletumesset, et inuliis corifs reeonditum, tartieh oronium laicoruriTJitfayeratiUiEeTegis/scilicet ne-
contioue ex cprppre jugiter liuniofeiliorribilis sco- pti suae de Anglia -3.1 nlanu tenendappst niortem
ria pertrahsierrs deeurrebat,; 'etvasis shb fefetfo Hehrici regis. Filius ;autem Dayid fegis Henrieus
susceptus a ministris fetore et Uorrore fa.iscentibus" homo regis Siepliahi effectus est, deditque ei rex.,
abjieiebalur.; Vide igitur quicurique legis, quomodo Stepbanus bufgum , quod vocalur Huntendonia i.n_
regis poterifisslroi corptls, cujus cervix diademali- aiigmentura. Rediens autem inde rex:Stepharius in;
zata auro el gemmis electissimis, quasi.Dei splen- QuadfagesimaTeiiuitcuriam suaro.apud Londoniam:
dore Yernaverat; - cuj'us ulraque/maiius sceptris insolemrittate Paschali; qua nunquam fuerat splen-;
praeradiavefat, cujus reliqua superficies auro tex- P"didior:in Angiia iriuUttndirie, maghiludjrie, auro,:
ttii totarutilaverat.ciijus os lam/delieiosissimis et argehto, gehrmis, yesijbus, oranimoda dapsilitale..;
exquisitis pasci solebatcibis, cui.oriines assurgere, AJ Rogalioncs vero diviilgalum esl regcm mortuum
ortines expayescere, oinnes congaudere, omnes ad- csse. Quod audiensHugo Bigot in caslellum Nor-
roirari sojebant.::vide, inquam.quo. corpus illud de- dwic subiiHravit, nec reddere voluit, nisi ipsi regi
venerit, quafn hofribiliter delitueril, quam misera. adveuienti valde lamen invitus. Jam ergo ccepit ra-
liililerahjectuhi fuerit. Vide rerum eventum, ex quo bies Normannoium pracilicla peijurio et prodilione
semper.pehdet judicium. Et disce conlemnere quid- ' pullulare. Cepit igitur rex castelluhi de Bathcntune,
quid sic disterminatur, quidquid sic annihilatur. cujus dominus Robertus quidam proditor a rcge de-
Tandem reliquiae regalis cadaveris allaiae suntin sciveral. Inde obsedit urbcm Execestre, quam lene-
Angliam,: iet sepultae sunt inlra duodccim clies Na- bat Baldwiiius de Rcdvers [al. Rivers] contra.eum,
lalis Doihini apud abbaliam Redinges, quara rex ibique diu morando, machinas niultas conslruendo,
Ileuricus fundayeral,. et multis possessioiiibus,di- multum thesauri sui absumpsit. Sero tamen reddi-
tayefat. Ibiqtie fex Sicphanus venil a cuiia sua lum est ei castellum, cl vindiclam non excrcuit,
'quam tenuerat apu.dLoncloniam in ipso Nalali con- in proditores suos pessimo consilio usus ; si eniin
tra corpus patrui sui, el Willielmus arcltiepiscopus eam tum cxcrcuisset, poslca conlra eum tot caslella
Canluariae et mulli praesulcs etproceres sepeliertint retenta non fuissent. Inde igitur rcx perrexit in In-
regem Henricum cum debita lanlo viro revcreiilia. sularo Vectam, el abstulit eara Raldwino. de Retl-
Inde perrexit fex Stephanus apud Oxineforde, ubi vers, de quo praediximus el exsulavit eum ab An-
recordattisest, et confirmavit pacta, quae Deo el glia. Elatus igilur rex hisce prospere gestis venit
populo et sanctae Ecclcsiae concesserat in die coro- Yenaluiii apud Rramptoiiiam, quae abest milliario
naiionis'suae. .Quae sunt haec : Ptimo vovit, quod ab Ilunlcndonia; el ibi placitavit dc forestis proce-
defunctis episcopis nunquam relineret ecclesias in rttm suorum, id est de silvis et venalionibus, ct
mtinu sua, sed slatim eleciioni caiionicm, consen- fregit votum et pactum Deoet populo.
tieiis episcopis eas investiret. Secundo vovit, quod Stephanus rcx anno secundo fuit ad Nalale apud
nulliiis clerici vet Idici silvas in manu sua reti- Dunstaple. In Quadragesima vcro transfretavil in
neret,sicut rexHenricus fecerat, qui singulis ctnnis Normanniam. Tjânsiit autem Lincoliensis episco-
impUicitavetqteoSj si vel venalionem cepissent in sil- pus Alexanderct multi proceres cum eo. Ubi rex
vis ptojiriis i;el si eas ad nccessilates suas exstirpa- Martiis altercationibus assolitus orniiia, quae incae-
renl, vei dhninuefent. Quod placili nefandi genus D pit, luculenier perfecil, hostium circumventus re-
adeo Tuit; exsecfabiie, ut si alicujus lucum, quem pulil, hostilia caslella depulil, egregie intcr summos
Iiabere pecuniam aestiroarcnt, a longe conspicerent, sjileuduil, concordiam cum rege Fraucorum compo-
statiro vastathro perhiberent sive esset sive non, ut suil, ct Euslachius filius ej'us homo rcgis Franco-
eum immerito rediroerent. Tertio vovit, quod dane- rura effeclus est de Normarrnia, quae 'Francoriiu
geldum, id esi duos solidos ad hidam, quos anteces- adjacct imperio. Qttod videns consul Andegavensis,
sores sui acciperesplebanl, singulis annis in wterniim qui supremus hosiis ejus crat ( qui nimirum fil.iam<
candonarel. Haecprincipaliler Deo vovit et alia, sed regisllenrici duxerat, quae imjieratrix Alemaniiia)
nihil horuiri ten.uit. fuerat, et saci-aincnla de regno Angliai acceperat;
Stephanus rex primo anno regui sui, cum venis- unde et caluniniabantur Angliam sponsus et spoiisa)
setin fineNatalis.Dominiad Oxeneford, audivit nun- cepit tamcn inducias cum rege Slephano. Videbat
tium dicentein sibi :.Rex Scotorum simulans se pa- enim se ad praesens regias vires non posse perstiin-
cifice venire qdtegratia hospitandi, veniens in Kar- gere, tam pro multitudine probitatis quam pccu-
loil einovuncasteilum dolose cepit ulraqite; cut rex niae, quae adhucex abundanlia ilicsauriregisdcfiin-
Steplianus : Qum dolpse cepil, ricloriose rccipiaiii. cti supcrerat. Cunctis igilur prospere gestis in ipso
9L9 HENRICI ARCHiDL\CONl HUNTiNGDON. fl'_?
vesiibtilo NalalisDoiiiiiii reuiit rcx in Aiigliaro cla - /\
A fixw qwun pugnw aptior. In c/uibus quidem ntdla vel
rus. Hi ergo duo anni Steiibano regi prosperriuii rei militaris scienlia, vcl prmliandi peritia, vel mo-
fueruril. Tertius vevo, de quo diccrnus, mediocns derandi gratia. Nullus igitur verendi locus sed potius
el intercisus; duo vcro ultiini exiliales et praerupti. vcrecuadiw, qnod hi, quos semper in palria sua pe-
- Stepliauusiex impigei- leilioaiinoinipso ingressu tivimus el vicimus, in pcilriamnostram ritu transversc
Angliaeprovolavil adBodefordiam, et in \igilia Na- cbiii dementesque convolctrunt. Quod tamen vobis ego
talis Douiiiii et in tolo Nalali obscdit eam : quod prmsul el archiprmsulis noslri loco situs divina pro-
ctiam inultis Deo displicuisse visum est, quia so- videntia faclum denunlio, ul hi, qui in hac patria
Icmnttatera solemuitatum parvi vel nihili pendebal, tetnpla Dei violuveruni, attaria crtienlaverunl%pres-
Reddita autem Bedfordia in Scotiam promovil exer- byteros occiderunt,nec puerisnecprmgnantibuspeper-
cilum. Rex namque Scotorum, quia sacrameiHiiiii cervnt, in cadem coniliguas sui facinoris luunt pts-
feceial ftiiae regis Ilerrrici, quasi sub yelamenio vas. Qitad jusiissimum suw dispositionis arbilrhun ;
sanclitatis per suos exsccrabilitcr cgil. Mulieresenim per manus nostras hodie perficicl Deus. Altollile igi-
gra\idas findebant, ct fetus anlicipalos absirahc- tur animos, viri eleganles, et advcrsus Itosiem nequis-
baiit, pueros super acumiiia lancearum jaclabant, simum freti viriute patria, hno Dei prmsentiaexsur-
presb) leros supcr altaria detruncabaiil, crucifixo- B ' giie. Neque vos temerilas eoruin moveat, cum illus
rum capita abscissa super caesorum corpora ponc- lol nostrw virlulis insignia non deterrcant. Ilti ne-
J.arit, moiiuorum vcro capita mutnaiites supercru- sciunt arinar seinbcllo,vos in puce armis exercemhit,
cifixa reponebant. Quiecunque igiiur Scoli ailin- ul in bello casus belli dubios non scntiaiis. Tegitur
gebanl, oinnia erant plena borroris, plen» iraraani- vobis galea capul, torica pectus, ocreis crura, toium-
talis. Adcrat clamor mulierum, ejulatus senuni, que corpus clijpeo; ubi ferial hoslis non reperil, queni
rooricniiuiii gemitus, vivenliuni dcsperalio. Rex ferro circumseptuni conspicil. Proccdentcs igitut
igilur Stcphanus insurgens combussit el destruxit adversus inermes ac nudos quid dubitaitMs? An MM-
austfales partes reghi regis David; ipso quiderii - theium? sed nbn tam nuinenismidtorumqiidmtiflus
David hon audehle.cum eoeqngiedi. Post Pasciia paucotumbeliunt cohficily ihultiludo ehim disciplma
exarsit rabies prpditofum hefanda,'quidaro liahicjiie insolens ipsti sibiest impediihenlo ih ptospetis ad vi- -'
pTOdltdriirrtribmirie :Talebot;|Teriuit-c6htfa fegfeBt ctqUtitii;%ri!advefs.is qd fugqrit. Prwieteti mqjbtes ve-
castellurii HerefqrdiSBiii Wales, qriodtameri fcx pc.f sttiiririllus ptiuci Swpevicetriht. Quid efcjb conferei
dbsidipnem iri suiim fecepil. Rbbeftus corisul iilius vbbis gloriaptirenlalis, exercilalio soiemnis, disciptina
Henflciregis riothustehuit cohtrieiimfOrtissirohro milittitis, riisi multos paucibfes viricaiis. Sed jani
easiellum, quod yPeatur''Bfistb,;etaliuni, quod vo- firieriidicendisuadet hp&lis iiiordinale pfpfueiis, el
catuf Slede; WiIIieImhS'[n/- 'RaduIiusJLuvel (eriuit qribd dnhribvalde meb placel dispefsec-onflyens. Vqs;
casteltiihi fe Kafiâgaiielluscasteliuni de Ludeiaii, igitur dteliiptwsul.is vesttiibco,, qrii libdiecommissd.
Wittielmhs deMoiiii [al. Moiun] castellum de Du- in Dominidomuin, in Dbinirii sacerdbtes, iri Dotiiim
neslor, Robertus de Nichoie caslellura de Warrain, gregem pusillum vinclicaluri estis, si quis vestrum
Eiislachiiis lilius Joannis caslciluin de Meliune, ptwlians occubuerit, absolvhnus ab ontni pwna pet-
Willielraus- fiiius Alani casielluin de Salopcsbiri, cali in nomine.Pulris, cujus crealuras fwde et lior-
quoil rex quidem cepit arrais, cajilorumque non- ribililer deslruxentnl, et Filii cujtts allaria mucuta-
iiullos suspendit. Quod audiens Walkelinus, qui vcrunl, el Spiritus sancli, a quo sublhnalos insuv.e
(cncbat castellum de Doure, reginae se obsidenti ceciderunt.
rcddidil illud. Occupalo igitur j-ege circa j)aii(js au- Respondtt ohinis populus Anglorum, et rcsonue-
sirales Angliae David Scotorum rcx innumerabttem runt montes et colles : Amen,amen; exclamavilque.
c\ei'citum promo\it in Angliam, confra quem pro- simul exercitus Scolorura insigne patrium, et ascen-
ceies Borealis Angliaeadmonitione cl jussu Turstaui dil clamor usque in ccelum: Albani, Albani. Exstin-
^rcltiepiseopi Ebofacensis reslilerunt viriliter, fixo n ctus autem clamor est icluum immanilate et hor-
standard, id estregio insigni apud Alvcrion. Cu;n rcndo fragore. Principium pugiiaj, dunr acies Loe-_
culem morbi causa nonpossot arcliicpiscopus iii- nensium, qui gloriara primi icius a rege Scolorum.
feicsse pugnae, raisit loco sui Radulfuni episcopuui invito praeripueranl, ameniaiis missilibusct lanceis.
Orcadum; qui slans in acie raedia loco emineiili lougissimis supcr acicm cquitum nostrorum lorica-
liujusmodi usus esl incrnlivo : lam percutiuiit, quasi niuro fcrreo offendentes ,
Proceres Angliw clarissimi Normannigenm, tne- impenetrabiles inveneruiH. Viri vero sagillaiiiequi-
miivsse cnim vestri vosnominis et generis prmliaiuros tibusimmisti ohnubilantes eos nimirhm inermes
decet, perpendite qui, et conlra quos, el ubi bellum perietrabaal. Tola namque gens Normannorum et
geralis; vobis enim nemo impune reslilit : audax Anglorum in una acie circinn slandard conglobata
Ftancia vos experta delituit, ferax Angliavobis capta persistebant immobiles. Pcrcusso "igttur sagitta
succubuil, dives Apulia vos sorlila refloruil, IJiero- sumtno duce Loenensium corruit ipse, et tola gens
solyma famosa el insignis Antioclda se vobis ulraque; eorum in fugam versa est. OlTensus namquc Deus
supposuit. Nunc auleniScotia vobis rile subjecla re- cxcelsus eralin eis, et omnis viiins coiuin tanijuain
pziictc ccnaiut incrmcm : picrferens ttcmciitalem , aranearum conlcxiio demolila est. Quod videi.s
"" " N IIISTORIA ANGLORUM. -- LIB, VIII.
331 . 062.
acies maxima Scofo: um, quae cx alia parte; aeer- A rebtifiiam, quoil paruin Divisis decore cettebat: ac-
rime pugnabal, animo deliquit el fuga.indulsit.Re- cipiensque thesauros episcppi cpmparayit inde
galis autem acies, quara ex pluribhs geiifibus rex Constanliam sproreni Ludovici regis Francorum ad
David consfit.uefat, siniul hoc yiflit, cpeperunt pri- opusEustaehii filii siii.; Rex inde re'diens Alexan-
.mum singi.llatim,postea caleivalim aufugere, rege drum episcopum Lincolniensem, queiri diriiiserat in"
jam pene solo persisleiite. Quod aniici regis yiden- captione apudOxincfordiam, cluxlt secuni adNewer-
les, coegerunt eiirij 'senipede arfepto Terga dare, fi- . cam. Ibique cpristruxerat episcopus supef fiumen
lius aufem regfs.strenuissimiiS.nOn attendens ad Treriteihiocp anioenissimo .vernantissinium florida
haec, quae a suis fieri videbatj s.ed spli glpriae elvir- Coinpositiorie caslellum. Quo cum venisset fex, in-
luli inhians fugientibus reliquis fortissiroe assiluit dixit episcppo jej'u_iium non legitimum, aslruens
aciein hpstiuni, el miro.impelu perctissit, Soja riam- fide data eum omni cibp cariturum, donec ei red
queacies ejus eqtiis residebant ex Ariglis yide__i.cet. , dereturcaslelluiri. Vix igifur episeppus Iacryinis et
et Normaimis coiiiposita, qui patris in familia con- precibus a suisobtinere potuit, ut caslrum shum a
yersabantur. Equitarites autem nulla rafipne -dju jure suo in C-Xtranconirticustodiam depoiierent. Si^
persislerepplueruni coritra milites loricatps pede iniliter reddilum est. caslellhm aliud ejus, quod vo-
persislentes, et immobilttercoacervalos; scd laneeis calur Slaforde, heqtie fornro neque situ a praedicio
confraelis et equis vulneralis aufugere quUiem,glo- sccundum. Nec longe pdsf, chm Heriricus Winto-
riose lamen re gCsla compulsi sunt. Undecim mil- iiieiisis episcopus' frater regis jam legatus RpmanaS
lia ScolorUm in co campo fama refert oceisa, .extra /Ecclesiae conciliuhi apudWihloniani fenerct ipse et
"
eos, qui in segetifchs et .silvis inventi et perenipti . Tedbaldus arcliiepiscopus Cahluariensis ei omnes
.sutii. Nostri yero jniniino sangulne feliciler Iri.u.m- episcopi, qui aderaiitad pedes regips dev.olutishnfj
pharunt. Hujus pugnae dux fuit Wiiiielmus corisul .devptissiiha suppjicatiohe ppsCentes,.u.l -episcopis
deAIbemarle et Willielmus Pipcrellus de Nolin- praidictls possessioiies suas reddCret, ui omniain
gam el Walterius Espect [al. Espech], et llb.erliis eos.cdmhilssa regi benigiie condpnarent. Sed rex
\al. GiUebertde Lac'i] deLaci, cujus frater ibi solus consilio pravorum lot et tantofum lara. vereiidairi
exomnibus equilibus pccisus est. Cuj'us eveiUus prosternatiohem desjiicieris, niliil eos impelrare
belli cuni regi Stephano nuntialus^sset, ipseeiomr permisit. Ob quod pafefacta est domus fegls Ste-5
nesqui aderant summas Deo gralias .exsolveriiiil. phani fiiiiiimat_:coiideinnatioiii. Statithiiamque filia
Hoc bellum nierise Augusti faclum esU Alin _ad- . regis Hehiici, qu?e fueral imperatrix Alemanhiae,
yenlu Domini conciliumapud Londoniam Alberieus" p cui Anglia jurahieniG dCdicaia fuefaf, veri.itiiiAri-
Ecclesiae Ronianae legatus, et Hosliensis episcopusi gliam. TJuam Ctim res: c-Medisset apud Afuifdel vel
tenuit..Et ibidem adnileiile rege Stepliano-Tliedbalr. perfida crederis coiisilia,1vcl qriia caslruni/videbat
dus abbas Beccehsis Caiituariensis arcliiepiseopus iiiexphgiiabile, Jre pefiriisif ad Bfisto-w.Eodehi aririo
CffeClUS est.. . ...... ;-:_ -*i.\:'':.:: . Rogerus-pfaedicitisepiscopiis tam mxfefofequam se-,
Anno qharlp I-JJX S.ephanus posl Natale castellum .niocOnrectus-deriiafcuii. Sttipeaht' igituf dmries
de -Slede cepit obsidione; perrexit auteln post liaec iectufl taiiitarhTam stibilaih rerum permutatiohem.
iu Scotiamj ubi cum reiri Marte et Vulcanoduci-, Viro iiamqiiepTtefalo toi a jtivcritutis exofdio boiia
bus ageret, rex Scotiae cum ep concordari coactus •: coiitigerant, «t siiieinterpcllatiorii;'iri/ciiriiiiluhi
est. Henricuin igilur filium regis Scotprum secum preYerarit, liTdicereriiiis oriiries in eoforturiam suas
ducens in Angliam obsedtt Ludlave, ubi idemHen- volubiiitatis dblilani./heC aliquibus adversis ih' tola
ficus urtco ferreo eqiio abstractus.pene captus«st; vita suapolhit aifici, doiiec taniae riiiscfiae cumuitis
, sed ipserex eum ab iiostibus splendide retraxit. sirrnil cOiifluehsiiiexireiiiis euni "pfaTocavit.Nuiiiis. "
Tndcre imperfecta [a/, perfecta] Oxinfordiani.peliit, Tgituf de felicilalis assiJuitaieconlidat.Niiiius defOf-
ubi resinfainia notabilis et ab pmrii cprisuetudine ...tunae stabiUtate prffisumat/NulliisTirrbta vPlhbiir
remota comparuii. Rex namque Rpgcfhm episco-. D sedciii corifixam diu superesse coiitehÎat,"
puin Salesburienspm, et Alexandriini LincolniensenT /;• Quinto airiioTcghi siii-ftigayiti-ex -
Sicphahus Ni-
ipsius nepoteni. chm pacifice suscepisset, yioleriicr ,; geUumrepiscOp.iiih/El~yeristsih/:cigcpiscppatii'''"gripy'
in curia sua cepit niliil. justitiaeTecusaiifes, etju- , qiiia^nepps pficdicti episco.i Saiesbuiiehsis erait, a
diciiaequitatero devotissimeposcerites. Ponensigk. qno odii iiiceiiti\iim Ih progeiiieni ejus tfaxefat.
tuir ibideni Alexandruni. episcppurn in carcere, epi- ubi aulenr:ad;;Nal:ale, iilad Pascha fuefit, dicefe ,
scopum Salesburienseiii secum duxit ad casteljum ,. non attineti Jamquippe:ctiriai_.£Clemrieset ornaius
cjusdem, quod Vpcalur Diyise (qiip rton jerat ,ali.ud . regii'-scliematis"ab:ariti(]uasciic desceriilehs pfofsus -
spenclidius intia Tines jEiifopae);; angariaifsTgUur evanunrant. liigeus lliesaiiri copiajatih cleperiefaf;.
eumeTjejuniitprmehtp et filii .ejiis, qui J_anpeila,r:,:tpax jn-TeghW-iftiUa;' csedibiis,: iiicfeiiidiis, rapiiiii
rius/rejjisTuerat,^îaqueq'cpllum,ciicum.neclehs, ut ,, piiinia,exterinihabaniur;:eiariipr;'etiricthS/etTior-/'
suspenderettfr. 'fati/.modp ,casteiIura;sjbi:;exior$itv; ,;.Tor ubiq_ie}ulidesiC.dietum est'elegiace ^1 .'/'"""".""
male fecdfdmis.ionbriini, quaein. iiitrpitUjrcgjihsui
Quis riiihi.iet';fp_nlem,guidenimpptiuslqfryinq.ranif .-.
prm omhibiis aliis ei cdhgesserat, faleni tei-dew>tio-r.. ;//. Ei -/nci^fe.^-^w/Wft-gres/a' n^'/~_/H"(rfflfraci_?;..".._"...
iiis stiK retiibutipnemexbibuif, îmilifetvcepil-Si•; ,;!Advemkcg!ige;S'ygis:diti!issd:pfbfi "/ "'"
9G5 HENRICI ARGHib.IACONIHUNTINGDON, 951
' A
Xjuste qppelenles in hac tunta necessiiale .nequa-
'Qum regfii faciem conglomcrata legit.
Ecce fnivr;ffeinitus,iiiccndiii, furla, rapinw, qtiam telinquel. Unum vetp est, preceres foriis-
Clades [al, cmdes], nulla fides-consociala ruiint. siini mitilcsque universi, qued vobis animo firmiter
et
Jam furantur opes, ppum dominos, inipsis et
onova iiigerere volo, quia per paludes, quas vix perlransis-
Sopitostaslris, furlttipremtinl.
Perjufate/fidemiiiehliUnobilefaclum, tis, iiaiig poiest esse Jugiemibus revetsio. Hic igilur
Ptodere vel dominos acliq dignavifis. vclvhicendu,mveloccumbehdurii,spesfugceiiulla. Hcc
Concioprwdonum cwmeteria, leihpla refringil, , soluni supefesi ut in; urbemgladiis viam patetis. Si
Namquesqcerdoies,resmiseranda,rapit. quid autem vefbionjeclural animus niihi, Itoc quod
Delorquent uii-closDoihini, siinul et mulieres
Proh pudor! ul redimanl, excruciare sludent. fucjerenusquam poieStis, iilud esl qubd fibdie vobis,
Affluil ergo .fames, coiisuntpia came gemenles Veo adjuvante, vicioriainprmstabit. Necesseesi enim
Exhalantanimas ossa, cuiisque vagas. ut ad piobtatem confugiat, cui non polest essealiud
Quis tantos sepelire queat cmlus nwrientum,
Ecce Slygis facies, consimilisqueluesi diffugitim. Cives uutem Lincolienses, qui staht rirbi
sum in hnpetus gravedine ariimis liquescen-
Sexto arino rex Slephanus Lincoliae urbem infra tibusproximi ad donios suas victoribsi videbilis.
Natale ohscdil, cujus niuriiliones fraudulenter ce- Verumtamen contra iransfttgere bellum geralis alteiidiie.
comes Cestreusis. ibi us- quos
perat Raiiiilfus Seditque
ad Sanctae Dei Virgi- " Alanus Biiloiium dux coiiita nos inio conlra Deum
Ij
que purificationem genilricis vir nefandus, el oninium scelerum
nis Mariae. Tuifc fiamque Raiiuffus cPmes praedi- procedit armaltts, tnalilim paris nescius, cui nunquam
Robertum Hliura Heiirici genere pollutus,
ctus adduxjt secum regis,! noceiidi
validissimos alios ad defuitaffeclus, cui se noh esse' crudeUlale
generura ipsius, et proceres solum el suprcmuin tidelur oppro-
obsidionem rCgis dissolvehdain. "Cum aulem coh- incompdrabilcm,
brium. Procedil quoque contra nos cotnes Mellensis,
sul audacissimus paludem pene iniransibilero vix doli caltidus, fallendi artifex, cui iimala esiin corde
traiisisset iii ipsa die aciebus dispositis regem belR)
neqiiilia,-iii,ore falluciu, in opere pigritia, gloUosus
aggrcssus esl :' ipse cuih suisaciem: primam con-
de- corde, magnanhnus ore,' ptisillanimus opere, adcon-
strnxerat, secundam ilii, qrips rex; Slephanus gredieridum ullimus, ad digrediencltimprimus, tar-
hffredilaverat/teiiiam tlfix iriagnus Robertus cum : dtis iidpugnam, velox ai fugam. Procedil conlra
sui§, a latefe vero erat lurma Waleiisium magis vos Hugo.consul, cui parum visttm est se contra itn-
audacia quam armis instrucla. Tunc consul Ce- perutricemperjurum fuisse, nisi et secundo sepuien-
slrensis virbelticosus,eiarmisi;isignibuscoruscans lissimeperjutarel, affirmans regenv Henricum Ste-
Rolieitum consulenf, proceresque reliquos sic atllo- pjiano regnuinconcessisse,etfiliumsuairiabdicasse.
quitur: Gratiqs libi mullcis,dux invictissime,vobisque eC„
qtii nimiru:n fallaciath virlutem credit, el elegantim
(procercs, et cqriimilitonesmei) cumsumnia devotioiie
amoris perjurium diicil. Procedil consulde Albemarie, viriii
pcrsolvo, qui usque dd vitm periculum affe- crimine singularis conslantim, ad agenduih vplubilis,
ctum tnihi magnanimiter exliibuisiis.Cum igilur sim ad^relinquendumimmobiiis, quem sponsti sua causa
vobis causa periculi, dighumesl, ut periculo me spurcilim intolerabilis fughiva reliquit. Prbcedit
prius ingeram,et irifidissiiriiregis, qui dctlishidtichs, contra vps consul ille, qui consuli prmdictp sppnsam
pacem fregit, acieiii ptiusiUidum. Ego quidem iam1 abripuil, aduller paientissimus, ei excellentet itn-
de tnea virlule quam de regis.injustitia coufidens,' purus, Bacchp devolus, Marti ignotus, vino redolens,
jamjatn regalem cuneum diffindam. gladto mihi viam_ bello insolens. Procedit Sitnoncomes Hamptoriiensis,
per hosles medios parabb; veslrw viriutis esi sequi cujus acltis sqla.loculio, cujus datum sola pfbmissio,
piweuntem, et imilari petcutiev.iem., Jam videor1 qui cum dicil,fecil ; cum promiltit, dedit. Proce-
ar.hni mei prmsdgio regias aciesirqnsvolare,.pfocefess dunl cmteri ptocetes, regi suo cpnsimiles, lalrbciniis
pedibus coricuicqre regefn ipsum gladio trunsverbe- assueti, rapinis delibuli, homicidiis saginqli, pinnes
rqte, Dixcrai." Dux autem Roberius sic juyeni re- tandenv perjurio conlaininali; VPSigitur, viti fortis-
spondil, eliii loco slans eminenti bujusniodi ora- simi, quos niagnus Henricus rex erexit, isle dejecil ;
lioiiem liabuit: Non indignum esl, quod iclus prhni1 D n ilte insttuxii, iste destrtixit; erigile unitnos, et de
digniialem pbscis, tam ex nbbilitate quqm virlute,> virlutibus vestris, itno de Dei justilia confisi viiidi-
qua prwcellis. Si iamen de nobilitaie conlendas, ego0 clam vobis a Deooblalamdefachtprpsis ptmsumile,
filius tegis nobilissimi cl riepos regis summi nqn anle- el glpriam immarcessibileih vobis poslcrisqueveslris
cetlof; si de virlute, hic multil sutii electissimi, qui- prwfigile. Jam si vobisidem anhnus esiad hocjudi-
bus nemo viventium probiiaie poiest prmferri. Sed -chtinDei perpelrandum, progressionerrivbvele,fugam
longe alia riie tnbvet ralio. Rex enim conlrq saorq- abjurqte, erectis hi cmlurii unanhniter dextris. Vix
tnchla-jiqumsqrori memfecil,reghuin crudeliter usur-", firiierat, et pmhesincoelum.manibus extensis ter-;
pcivit, el omriid cohtufbaiis riiuliis tiiillibus cdtisas ribili clariiore fugam abjuraverunt. ot se ih arrais
necis exstilit, et exetnplbstii hihil,:jufis kabenlibus s cplligentes, in hoslem splendide progrediuniur. Rex
tcrras distribuit, jure possidcniibus diripuil, ab'- interea Sleplianus curaruhi raagnisexaestuans flu-:
ipsis riequitef dehmteda{is, sumtno judtce coope- clibris missaim in tanta soleranitale audieral. Cum
rahte el vindiclum subministrdiite,_ prius aggte- aiitem dcmore cereum rege dighura Deo pfferens
diendus est. Respiciel, qtii judicai populos in wqqi--, maiiibus,Alexaiidri episcopi imponefet,, cpiifractiis
trile, de excelsp cwlbtum liabiiacuio, ei tiijustum» est. Hoc fuit regi signura coiitrilionis, cecidil etia.n
t,65 -. HISTORIA ANGLORUM.- LIB. VIII. %3
superallare pyxis, cui.ccrpus Domtiiiineral abrupto) .A vifluliset nobililalis. Hbdie ptpbitales ventas nume-
vincjulo praesenle episcopo : boc fuit regi siguuhii rasas in cacutnen fibreritissimum extellite; el palrum
rtiinae..Proiude,rex slrcnuissimus egreditur, acies-- imitaleres ftliis veslris splendptem seinpiternum•re-
que cum surama securilate bello disponil. Ipse pe-- linquite. Assidttilas ilaque viclpriarum inceiitivum
desomnem«irca se mulliiudineii) loriCalorumequis. fit vobis confligendi; assiduiiasitiforluniqrutn incenti-
abduetis slrictissinie collocavii, eonsules cum Suisi vum fiet illis fugiendi. Jam siquidem, nec fallor, eos
in duabus aciebus equis pugnaturos insliluil; sed1 advenisse pmnitet; jam de fuga.meditaritur, si loco-
admodum parvae illae equeslres acies comparue-- rum asperitas admittal. Cum ergo neciUis confligere,
rurit. Paucos enim seeum iicli, et faetiosi consulesi tiec confugere sit possibile; quid aliud egettint, nisi
adduxeraift; acies autem regalis rriaxiiiia erat, unoi quod vobis Dei nhiu, et se, el impedimentq sua ob-
tanlum scilicet ipsius regis insignita yexillo, Tunc . iulefiht? Eqtios ilaque eoriim, urnut, el ipsorum cor-
quia rex Stepliaiiusfestivavoce carebat, Baldwhio> pbra diiioni "vesltte subjecta corispicilis. Exlendite
filio Gileberli, magnae nobUilatisviro, et niiliti for- ergo animos veslios : el dextras inexpugnabiles, viri
tissinio sermo exhoftatorlus ad.uuiversum ccelumt beilicosii ad diripiendum cum sumtno tripudio, quod
injunclus est. Qui IoCostans cxcelso omnium oculisi ipse vobisobiuliiDeus. Sed jam antequam oralionis
in eum ereclis, ubi alteiitipiiem epruiti modestaia- - iiJ seriem terroiiiaret, clamof adest hpsliuiri, ciangof
ciluritilate sliinulay.it, sic exorsus est / liluOruro, equorum fremitus, lerra. soiiillis. /
Omnes qtd aciebus disposilis conflictuti esiis,lfia ( . . Priiicipiuni pugnae. Acies exliaerediiatorum, qiiae
prtEviaisse oportet, piitnum justiliam causw,deinde> praeibat, perctissit aciem regalem ; iii qua consul
miiduriiiCopiam,poslremoaslanliuinprobiiulem.JuSli- Alahus,elillede Melleiit,e'tHugo cousulde EsLaiiglf,
iiam causw, ne pericuhim animm incurtalut; copiam. el Simoii comes, et ille de Warrenna irierant lanto
mililum, ne liostiuiii numerositate comprimalur ;-pro- iinpelii, quod sialim quasi in iclu oculi dissijfaia
bitalerit aslanlium, ne numero corifisu, debiiibus la~. est, et divisio eorum in tria devenit. Alii namque
men hmixa siibruatur. Iniiis.ointiibus negotiuni, quoi eoruni occisisiint, alii capti, alii aufugefuii. Aces
'
tenemur,expeditum conspichnus. Causmnamque no- cui principabaiur coiisql de Albemaiie, etWillicl--
sirm jusiilia-esl, quodregiea, qumcoramDeo novhnus:.." mus Iprensis percussit Walenses, cjui a lalereprie-
servantes, contra suos in etttn perjurps in periculo cedebanl, el in fugam coegit. Sed acies cohsulis
morlis aslamus. Nithierus vero nobis inequilibus non Cestrensis perculit coliorlerri praedicti consiulis, dis-
inferior,,in pedilibus confertior. Probilatem vero lot sipala esl in moniento, skut acies priof. Fugiunt
consulum, tol procerum, niilitum quoque bellis sem- igitur oiniies equiles regis, et Willielmus Ipfensisa.
per assuelofum, quis vocibus exmquet ? VitlWsaulein Flandria oriundus vir exconsularis et magnaepro-
ipsius iegisinfinilavbbis locopetstabitmitlium. Cutn biiatis. Qiii eum esset belli periiissiraus, vidcns ini-
igViur sit in medio veslrum dominus vesler unctus possibiliatenl auxiliandi reges, distulit auxitiuin
Domini, cui fidem devovislis, volum Deo persoivile, suum in tenipora meliora. Rex iiaque SiCphanus
tanto donalivum mctjus a Dep accepiuri, quanto fide- cum aciesua pedestri reliclus est iri raedio hostiuni.
lius el cohslantius pro rege vestro fidi contra infidqs, ,,JGirc.iiieru.ntrigitur- undique aciein fegalem, et iot. m •
legilimi conlra perjurbs: pugiiaveritis. Securi quin in. Ciicuitu exphgnabaht, sicut caslellum solet as-
eliam eisumma repleli confidenlia, contra quos bel- silifi. Tuhc verp horrerolaih faciem belii videfes iri
lum geralis perpendile. Roberli ducis vitesnoimsunt. omiii circuilu fegalisaciei, Igiiein prosilieiitem cx
Ifse.quidem de mote mullum minalur, parum ope- galearurii et gladiorum coilisione, stridorem hor-
tulut,ore leeninus,cptde leperinuSjClatuseloqucniiu, reridum, clamoferrr terrifiCum : fesoiiabaiit colles,
obsciitus inerliai Coiisul aulenrQeilrensis, vir audacice resonabant ufbls hiuralia. Inipetum Igitur equofuiii
irfaiioriabilis, promplus ad conspirandum, inconr regaleiri lurmarii ollciiderites, quosdam Caedebant,,
slans ud perficienduni, ad bellum itnpeluosus, peri- qttosdam slernebaiit, noiinullos absiraclds eapic-
culiiniprovidus; allipraseinqchinuns, hnpossibiiibus j;n bani. Nuila qujes iis, hulla respiralio dabaluf, iiisi
anheluhs, assiduorum paucos ddducens^convenarum in ea parte, qiia rex fortissiiiius slabatjhoffCiiti-
disnersam mutiiludinem congregahs ; riihii habet bus iiiihiicis incomparabileinicluum ejus inima-
qnbd liiheri debeat: setnper enim quidquid virililer riilalem. Quod ubi comes Ceslrenîs .comper.itregis
-'
incmpil, effeminaiereliquiirln oiririibusquippegeslis invidens gloriae cum omni pondere armatpfum ir-
suis hiforiunqle rem agens, vel in cbngressibus victus: riiit in eum.Tunc apparuit vis regis ifulminea bn
aufugit, veisi raro viclor exstitit, majoia victis-de- -penhi niaxima caedens h6s-,rueiis illos. TunciiPvus
- ttitnenta suslinuit. Walenses autem,
quos secum ad- orilur clariiof; omriesiri eum, ipse inoriines. Taiir
duxit scfos,TioWsdespeclui sint, quiihetmem. beitd: derii regia blpehriis exictuuin frequehtia cphfracla .
ptmferunt lemeriiatem, el.qrte, ei usu betli carenles, est. Ipse gladio abstfactoi dextera rCgis digiio, rero
quasi pecora decuttunt in venabtiid; alii veru-laih niirabililer agiti dbiiec ef gladius conffaictiis est.
-jjfoceres.quam tnUites, iransfugm et gyfovagi, uli- Qupd WiUielrous videns Dekairis, roiles vailidissi-
riam.plutesadduceferilui, qui quenlbnuriiefp<plutes, mus, irruit iri regeiri, et eurii galea arripiens ypce
lanlo effeclu deteriotes. Vos igiltir consulesj et vifi jriagiia clamavit: Huc omnes\ Ituc!' regein ieneo. Ad-
consutares, meminissevos decel, natnquedecet vesttw' volaiit oiiiiics,etcapjtur icx. Capiiur et-ianiRaldwi-
;SS7", HENRICI ARCHIDIACONLRiJNTiNGDON. flflg.
nus qui oralioiiem fecerat persuasoriam muliis con- ,\ Waltingfoid, el sic Oxinefofd fegi landem reddita
fossusyulneribus,iiiuUis eontrilus ictibus,. ubi ... esf. ..'.:. /"..:,.
•
egregie resistendp gloriata prpmer.iijl_sempiteniam. Oclavo amio rex Slepiiamis... iiiteifuit Cpnciiio
Capifur etiara/Richardus filiiis Ursi, qui ib ictibus . Lpiidoiiiaein media Quatlragesima : quod quia nul-
daiidis ef iecij-iendis clarus-et.glof-iosus. cpmparuit. ius honor vel clericis vel Ecclesiae Dei a raptbribus
Ad.iuc, capto rege, pugnabat acies regalis; iiecenim , defgrebaiur, et acque capiebantur et redimebariiur
cifcumventi fugefe pplerani, doncCoriiries vel.capti clerici; ut l.aici; tenuit consilium Wtintoniensis epi-
vel ca_si sunt. Ciyitas ergo hostili lege direpta est, scopus urbis Romanae iegatus apud Londbiiiam
etfex in eam miserablliterTnirpdu.cius est; . , clericis pro tempore nccessarium;iii qho saiiciluni
ne aliquis qui cleiico violentas manus ingesse-
Dei igitur.judicio circa rcgcm peracto ducitur acl est, ab alio
et in lurri de Brislow rit, possit absolvi, quam ab ipso papa, et
iraperatricem, Captivus po- in praeseiilia ipsius^ unde clericis aliquaiUuluni
nitur, Imperatrix ab omni gente Angloruin shscipi- serehitas yix elrixit. - .
turiii domiiiara, exceptis Keniensibus, ubi regina, . Eodeni anno
el Wiltielnius Ipreiisis coiilra caiii |ii'o viribtis srtis ... in cliria sua cepit fcx Gaufri,'um deTnagna villa
a Rphiahp apud Sanctuin Albaiium, magis se-
repugiiabanl. Susccpta :est pfius legalo cundtim rotribulionem nequiliae cohsulis; quara se- ;
Wiiitoriieiisi episcopo, et mox a Lohdoniensibus. J3
Erecta eslautemtii superbiam iiilolerabilem, quia ciindum jus genliumi -niag-ise.t necessiiaie.qiian!
cx liprieslale. Nisi.ênini hcc J?gisset perfidia con-
suisinceiia belfl- prPsperavissel; et oniiiium fere
corda a sc'.fliienav.it,igilur. sive subdoloruni Tiistin• siilisiliius regno priY.aius, iiiisset. igilur, utTcx
Dei iniD , eumiiberaret, rpddidit ci turrim Londoi.tte ei c.s-
clu^ sive. nutu, quidquid homines'Cgefint
Dei/rtulu expulsa esl a Londonia_ lrrila.a igitur slcllum de Waledenej'el illud; de Plaisseiz, Pos-
. cafens consul, .praedictiis invasi_
muliehri angore, regera uiic.um Domtiti Incpuipc- ; sessipnibus igitur
. abbaliam Ra_nesiensem,--.etmoiiachis cxpulsis ra-
dibuS.ppni jussit, Post clies autera cuni ;avuncuIo et Ecclcsiam D.ei 'speluncam fccit
et fralre ,suo Roberlo viribus coa- ptpres immisit,
regp Scptprum, Erat autem suminae-probilaiisj scd sumni-e
ctis veniens olvsedit •lurftin Londpiiiensis [«-.. Win- ,lalronum.
in Deum .obstinationis ; magiiae in mundanis dili-
loniensis] episcppii Episcopus autem ntisit pro re-
in Deum negligenliaJ. Ipsp; annp
giha>; et.Willielmo Iprensi, cl :prp .univeisis fere gentiae, magnae
aiite.Natale Wintqiiiensis episcppus, et ppslea Can-
procieribus Angjiae., Faclus ;est igitur exercttus,
iuatiensis arcbiepiscopus Romam pelieruntde le-
utrU.iqueriiagnusv Dinticabant quotidie non congres^
, gaiioiie acturi: niowuo j'aro Innpcentio papa, cui
i-ibusacieruni,hedraiUtarUimaiifractuuiii circuilio- ^..sticcessit
Cce.iestUiuSi / .... _-_-._,,
nibus, Noii igiiur sicul iiibeilfcaecitale-coiifuiide-
baiiluf gesta. S.ed patebat cujusque piobitas, ei /. Npiio rex Stcphaiius anno -Lincoliiiam phsediff
ubi cum miiiiilioneniconlracastelluni, quodyi ob-,
gloiia pip .nieritisacleratj-ul iriora illa ;pi'Ooiiinibus :,. tinebat cpnsui.Cestreiisis
- iiis\;olupluos-i videretuf -.tii illuslriuiii spieiidoribiis coiistrueret, opei'aiofes
...siii ab..hdsiibus pra.focati sunt, fere ocloginia, Re
excelsis, VcnithiaiHlein cxerciiusLond.OriieiisiSj et
aucti nuwerosei cjiti contraimperalricem coiiieiitie- igitur ihiperfecla rex coii.fusus abscessit. Annoau-
tem ipsoconsul £laufridus de niagna yilla -rege.in
bain.,afugfii;eearo coropulerunl, T_aptisuni iiiftiga"
iiiulti. _Capius:e_rl ct Robertus frater iniperalricis, yalidissiroe yexayit, et' iiiomnlbusvalde ,-gio'riosus
in cujus. turri Tex captiyus /erat:; cujus sola ca- . effulsii. ;Merise autem Augusli miraculum justitia
Dei .splendor .exItibuit.-Du(is.._ianique,.
ptione ,i'cx, eyaclefc .po.teral. :Absolutus est uter- suadignum. monaciiis avulsis ccclesias .Dei.conyerlersjiit-in-
iSic rex; -Dei justitia miserabiliter .caplus qui
que. , casteila similiter
Dei jmisericprdiainiiiabiUlef, liberalus: est, et ab peccantes simili poena niulclavii."
: .Robertus iiamqiie Marmiun yir bellicosusTioo in
Anglpruni pfoceribtis/cuinmagho gaqdio s.usceplus / Ecclesia de
.;;:/_ ' ' .i---.'-'::-";.->:;"---":.:- Coventfe pefyersus exegerat,. Porio
fiSt.'.„/:?;;;- -.•::::<::\
D Gaufridus de rriagna villa, ut diximus, in Eccksia
Septimo aiihP rex "Stepliahus cohsiruxit' caslrum Rainasiensi scelusidem palrayerat. Ir.surgens igilur
apud WiitpnarovT-uric siipei-ychieiisTiiultitudo lio- .Roberius Marmium irr bostes inter; ingejites "suo-
stiuiii%x:Iiisperalo cuni regiijlulifescircuilibiijbus .luincuncos coram ipso riipnaslerio solus inteifc^.
bellicis iricepisseht; ct nori pbiuissenl fesistere, re^ ctusesi,et cxcoroniuiilcatusroorte.depascilur aeteriia.
gero ih fugaiii ;corophler:uhi. Capti siirit ex siiis jiler . Siroiliier Gaufridus consul inter acies supriim: con-
riquey Capius 'esi etiani Willieimus Maiiel dapifef , feftas, a quodani vilissimo pedite solus sagilta.per-;
regisf qui pi'.o federiipliohe sua dedit insighe ca- ..-cussus, est...Et ipse,.vuluus ride-nspost dies.iamen
stelluhide Syrciiiifiie. Epderii ahnprex obsedit im- ex ipso , vuliiere.exconiniunicatus pccubuiti ,Ecce
peratficem apud:;0.xinefdrd pbst festum Sancti Mi- I)ei lauciabilis omnikus saectilis prajdicanda ejusdero
ChaeririisqUe/ ad adventuhi pdmirii. In eo quippe sceleris eadera yindicla. Duni aulem. Ecclesiailla
- lcrriiiribTipifprochi a Nafaliaiifiigit imperaifix per pro castello .ienefetur, ebulliyit saiiguis e parietir.
Tariiaisirif'glaciaiaih clrcuriiafnicta vestiiiiis. albis bus Ecclesiae, ct claiistri adjacefitis indignationeni
revefljferatibfie; riiyis/'.et; simitiiudine falleiitibus divinani manifestans, sceleraioruni exterminalic-
oculos'obsjtieriiiuhi;; fugit aritenf ad ca.stelium.de nem denunlians. Quod niulti quidem, et;ego.IJJSO.
'
Mno - RISTORIA ANGLQRtJM. — LIB. VIII. ..' 97»
oeulis roeis inspexi, -.Qiiia.igiliir impiobi 'dicel:ain A _ Dijotleciroo r.ex-S.tepIiaiius arino ad JSatale pp-
Deuro dorroire, excitatusest Deus, H in Jioc sigjio, miriiinrirbe Lincolnieiisi/dia.(]eroate regaliterin-
etiii significalO.Ebdejh quippe- annp erErniilfiis; sigiijlu.s,cst, qho regum nuiJus-inlroire, proliibeiili-
filius consulis, qui pos.l ihortetii patris Ecclesiaih bns quibusdam supcrsliiiOsisi •ausus/ruerat.; undp
iiicastellatam.relinebai, captusest; et pprhoccx- ; eompacet, quahlae r.ex Sfephanus audaciae, -,et
sulatus ; ct-princeps roililum suorum iri.hospiliq ;aiiiiiH/periciila noii refofmidanfis -fiiefaf. P.o.stiii-
suo- ab «quo.corrucns cljuso icerebro .exspirayil :"" scessyin-yero fegis venjt cohsui.Cestrensis JLincoli
priuceps auiem pedi(umsuoj-uro:Reiiiierus jioxni.be,: niam cura milttaribus copjis,.ut assilifex earo., Diix
eujus pflicium fuerat ecciesi.as.frangere,; yel jhpen -. igitur ejus yjf fprlls et iiiyictissirau.s jn jiitroitii
dere, dum marp curo. uxore sua trarisiret /iil jnulti ..-por.iie R.of.ealisoccisiis hst,,ef ipse eoiisul ptiiribus
perbib.uer.u.rit)jiayisimmobitis facta *st, Quod inoii- amissis fuge.re co.mpiiisus esl, Cjy.es igithr yi.c.tp-,
sii-um iiauiisjstup.enlibus/sprtft dal.i rei flausamih- iiosi isiimnio gaudio -fcjdeti vjrgioi 'yiiginum pro-
quireiit.ibus,; sors cecjdit .super Reimcrura ;.quod leclfici £orum Jaifdes e.t'graijas iiisigiiHer exsolye-
cum illenirnirura tplis epnfradicefet/hjsib.us, se- . lHiil, Ad Peht.ecosteiiv;r.cs,Ff;iiici_e/Lo.cloYe.us,cl
cuhdoel.lertio sors jaciafa jii--eunT4eyeriit.. Posi- cpjisul Flandriae. Tiieodoiic.us^/ei cousul cie-'.Safli..
tus i.gilur in scapha est, el uxpf .ejtis, ,et. pecu.iiia- cto, JEgj&io, ^finnuniefabitisiexcrjcit.us de yn,i-
sceleslissime acquisita ; ;el siatjra iiaYisctirsii yelo- yerso Frahciae regnp,- et hiulti de gente Angipru.in;
cissimo, -ut prius feceral3 pelagiis jsulcat,, .scaipha Cfucibus assUHijitis.Tler J.erosoiyrtiitanum ai-jubuS-/
yero r.um rieq.uissimis subita vojagine circuroduCia rurit, ht paganps, qui/ceper.a,i)t.i.irb.ero'Rp.he.ise,\-
in aelernum absorpla cst, Eodem aiiiio Ccelesliuo pugnarent. Majorem exercitum lameh d.uxi.tinipe-
" - '
papa.defuncto, Luciussubstttitifur.'- ; ra.tor A.leriianniaeCori.radu.sîransiiigue exercitus
Peciino aniio rex Steplianus priu.s dn .agenilis ulerqueper imperatpi;eiivGoiistaiHiiiopol.is,qui e.ps
circa discufsus Ilugouis Rygot pccupalus fuit. Sed ppstea.pfpdidtt. kense Augystp profectus est Ale-,
iii.aeslale Robeiius cpnsul, et Pmiiis inimicoriiiir xaudef .Lincptifieiisissciiiscppus Aliissipdorura a,I:
regftl-:uiif.co.tus eo.iislruxeral casteltiim ajiuu1. Fe-/ Eugenium papam.qui priusPa.risius, tung jbi -1110-
reiidpis. RCxuoii segiiisyiribus eoaclis.advblal, ct/ ."•.rai-altir.Tpse quideui ajiapa-' hpnoilfice susceplus .
Loudouieiisium Terfibilem '.:el niiriierOsuni duxil;; esl, sed ex iiiteihpestivacaloiis rii.mietaie; sejiii-/
exerctium. AssUientes igtiur tptis diebus; castrurii, harium iangûoiis. auulit in Angliap. Un.de-liipjc-
"
du.m.Ko.lerius cojisul, ci faulores sui copias fliar/ tiiiirroilati, deinde languori, iandeninipiii.su.ccii-.
jores JIOJIprocul ab exercitu rcgis exspeeiareiH.Tc-bui.t, .•/ v //;.- ; /-;.'"
iaboripsissiroa probitate, rion sine magnasanguiiiis Annp; igilpr xfii regis /Siephani morluiis est.
effusipne-cepeiunl. Tune demuni. i-egi fortuna coe-: Alexander episcopus,/et sepuilus apud Lincoliiiam
jiiliii metius7pcriiiu.tari,.el in subtinie protelari, ii.iCapile jejunii/ Diceiida sunt igitur de viri jn.ori-
Eodein aniio .epjscop.us Ltiieoliiierisis Alexancier bus sccundum co.iisuetudiriein Moysi vera./Nuiritus
tictiim Roroaiii jTe.igens roiinificeiitissinie se, ul igiiur in Suhiinis deliciis a Rpgefoayuiiculp suci
pilhs, iiabuit. I.latjuc.Iionortiicefllissinie susceplus Saje.sb.erie.nsicpiscopo, jnajpres iiide aiiimps cpn-
esl ab Eugenio papa, .lioyo viro surrinia digiitiai.e liaxit, :quarn .'opporluhuiu' esset suis. Siqu.idein
cpndigiio, ctijus iiieiis seihper -henigna..;cujus dis '•. praeterire volens principes-caetCros largilipiie imi-
crctio seihper aifjhajcujusiacies.seiiiperiioii spluih lierum el sjilendore pfocufationum, ciim pfoprii
hilaris, setl ci jucunda jiredieiis auteni sequenli redditus ad hoc non sufljcerepossent, a suis suinriip
annp, cuni suinnia ipsius vpapae,/totiusqUe curi;<_ studio 'carpebat, unde egestatern suaiiv iiiroietaie /"
gralia, a-suis cum siiroma reverentia et gaudio sii- pfaedicla comparalam complere posset; nec iameii
scepfus esti Ecclesiam yefo suara^ quae conibustip- cpmplere poleral, qui semipef magis niagisque cti--
ne delurpaia fuerat, subtiliârtificio sic-refoima- sjierêhat. Fuit autem .yir prudens, et adeo lriurii-. .
vitj," utpulchrior qiiain inipsahpyitalesui coriipa- P ficiis, ut a ctiria Roraaria yocarelur maghilicus.
rercl, iiecullius aedificiislructurae circa-fines An- Anno eoderii exercilus i.niperaforis Alemanriiaeet
gliaecederet.. / '.; /,/ // : / j -' regis Francorurh,. qui sumihis -diicibus' Illusliali
Untiecimdanno fex Stephaiius niagnum corigre- chmsumma iiicedebant superhja ad iiiliilum deve-
gans oxercituifl.castellum ;ConstrUxitUiexpugnabilc neriint; qtiia' "Deus sprpyit eps. Asceiitlit cniin iii.
siturri cpnlra Walrnford, ubi' Ranulfus comes Ce- T-Onspeclu Dei incoiilineiitia eorum/ quam -exerre-
strCnsis jahi regi ^concordia conjunclus, Cuni ma- _ban.t iii fprnicatiOnibus norr. qccultis; in adulteriis
gnis interfuii.cppiis. behinc vero consul ipse ad - eliam, quod Deo valde displieuit, poslremp iii r.i-
rqgis curiani cuin pacifice yenisset apud Nordbain- pinis-.et omni genere sceleruro./Prius ilaque faroe
tonam, Jiiblltale raetuenleni cejtii; ;et in 'carcerem, cpnsternati proditiohe 'imperatojis CprtslaritiiiPpp-'
reirusit \al. intrusit], doiiec redderCf ei casleliuni iiiarij,, posfea ferro hOsliJi emarcuerunt/Rex aufehi
clafissimum Lincoiniae, qiipd ab eo .dolose ceperat.; Eranciae ef iroperaior Aieihahniae cumpaucissirois.
jfl caetera quilcunque fuefaiil diiioiiiS sua_ castetia. priys Antiochiam, postea; Jerosolymaiiilgnpntiniose
Sicisjilur fConsul cjeclus eafcere, in libertiiri resti- aufugerunt. Tuhc vero f ex Franciae, quasl aiiquid ;.
tiitus csliifbilfiiim. . . ' / aclurus ad detrimeiitunlTamserefocillaridum,' auXi-
-" "" '
PATIIOL. CXCV: '.""/';-"- ". .'""31:
-971 HENRICI.ARCIIIDIACONIIIUNTINGDON.i 972'
lio militum' templi, qiiod esi in Jerusalem, et viri- A Anno decimo sexlp, TeobaldusGaniuariensis ar-
hus. untliqtte congfestis obsedit Damascum. Sed cliiepiscopus, el- aposiolicae sedis legattis leiiuit
giatia Dei carens, elideo riibti proliciehs rediit In concilihm. generale apiid. Loudoniam in media
Galliam. Interea qui Jara exercitus Jiavalis virorura Quadrageslma, ubi rex Stepliahus, et filius suus
hpn polenlum, nec alicui niagno duCi innixi, nisi 'Eustachius/ et Angliae pfoceres iiiierfueruin, to-_
Deo omnipolenti : quia - humiltier profecti sunt turiique illud cohcilium iiovis appellationibus in-
optime profecefunl. Civitatem namque in Hispatiia, fi-enduit.Tn Anglia'namque appetiationes in usu
quae vpcatur Uiixisbpna, et alianl.quae YOealurAl- non erant, donec eas Henricus Wintoniensis, dum
riiaria, el regiones adjacentes a mullisZpauci Dco legatus.esset, malo suocrudeliief ihtrusit. In Codem
cooperaiite bellis obtinueruiit. Vere :Deus superbis iianique cohcilio. adRomaiii poiitilieis audieritiain-
fesistil; liumilibus auleiii dal graliam (Jac. iv). ter appellalus est. Rex. aulein Stepbamis /eodeni
Exercitus naroque regis Francorum el imperaloris anno iterurri Winceslriam -irru.pit ;•et quia castol-
Alemariiiiae splehdidior et niajor fuerat, quam ille, lunf anno praedicto capere hon potutt, ad ejus ra-
qui prius Jerusalem conquisierat; et-a paucissimis ptionem totisZviribusiJesiidabat. Poi-fo etim vifiK-
contriti suiil: etquasi lelaearancaruro tlisterniiiiali ter inciusi restarent, duo castella ad illud expu-
sunt, et deniolilii- His ahtein pauperibus, de quibus " gnandum construxit. Quosdam igitur ex pioceribus
praedixiroiis/iiulia muliitudo reslare [«/.r resistere] suis ibideni relinquens ad' propria reineavil. Sed
poterai, sed quando plures\ iis Insufgebant, debi- quia mos regius eral, quod multa slrenuiierliici-
lipres efflciebantur. Pars autera eorum iiiaxinia ve- peret, et seguitef exsequeretur, afte consulis de
nerat ex Ariglia. Legecestria casteliaregis obsideiitia.demolila sunt,
Eodem|anno appfopinquaiiie iNalali, Robertus cu- et obsessutn callide dcliberatum est_ Coiisuleteniro
jus cOgiiomenest de Querceto arcbidiaconus Lei- praediclus fraler erat consiilis de Melleni. Iiaque
cestrensis [al. Legrecestreiisius],j'uve_iisomiii laude .regis sludium, el labor emarcuil, et evanuit. Eo-
dignhs, electus est in episc. Lincolnierisem. A cun- . deni anno consul Andegavium regis Henrici gener,
clisigitur hohore tanto dignus est habitus, rege et et regis Jerosolymilani lilius, vir niagniis et clai-is-
clero, et pojiulo ciim sumhio gaudio aniiueitie be- simus inoftis concessil Icgibus.Igilur Heurico filio
nedictionem poiitificalem ab archiepiscopo Cautua- suo primogenilo Andegaviain .et Normaiiniam con-
riensi suscepil, et apud Lincolhiam ciim sumnio tradidit;'pt jus haereditarium,' quoti in Angliaei'e-
tripudio niagnus exspectatione, major adventu a gu.oTiCet carens oblinebaf, ei concessit. Contigit
clero et populo cum deyolione susceptus est. Pfo- r( aulem, qhod Ludovious rex Francorum a sponsa
speret ei IDeus tempora prava, et juventutem ejus stia filia consulis Pictaviensis per eogiialioiiis jusju-
foveat rore sapieiUiae,et exhilatret faciehi ejus ju- rahdum divideretur. Heiiricus igitur dux novtis
CMnditalespiiituali.../': /.-'. Normarinoruni, duxit eam, et per eam consulaturo
Anno xiv Henrico nepoti suo. David rex.Scoto- Pictaviensem sunimis honoribiis ampliatus posse-
rum virilia tradidil arma. Ctim. aulem cohgfegati dit. Ea lanien despoiisaiio incentivhm, foraesqiie
essehlin solemniiate, rex Scotorum cum viribhs odii maximi fuit et discordiae ihter regem Fianco-
suisl, et nepos siius cuta Occidentalibus Angliaj runi, et ipsuro ducem. ~.
pfOceribus; limens rox Stephanus.ne Eboracum " liisurgens itaque Euslachius filius regi.s Siejibaiii
irivaderenl, vehit in urbem cum maximoZexercitu; cum ipso rege Fraiicorumnoiitoodicis assul.tibus
ibiqrie liioralus es.t per niensem Augustum. Eusla- Normanniam opp.ugnabant, Dux utiisque et-onini
chius vero filius regis Stephaui (nam et ipse eodem Frahcoiunj exercitui robustissiroe restahat, -Rex
anno yirilia sumpsefaf ariha) irruif ih terras pro- " tameii quoddaih castelluni, quod vocatui- Novum
cefuhi, qui eraut ciim Henrico lilio imperatficis. Mercatum, copiis oronibus aggfegatis' assiliit, et
Nullo ergo Contradicente, Marle ei Yulcano comi- potenlissime et pene -inexpugnabile cepit, el obti-
tahtibus, non modicum iltis damuum iiiflixit; Rex D : nuit, et Eustacltio filio regis Angliae, qui sororem
yero Ahglofum-et rex Seotorum, q,uorum aller ejus duxeratieddidit.
alter Karloii, sibi mu- • Annodecimoseptimo, rex Stephanusfilium suum
erat.apud Eboracum, apiid
ttio caventes, et offendere time.iHes,per se ipsos Eustachiumjcgio diademate voluit insignire. Postu-
divisiZsunt, ,et ad doriiicilia regiioruiii rcpedave- . lans igituf ab arcbiepiscopo Caiituariensi Theo-
ruht.:;"" • ::: -/ - ' ..'- baldo, etcaeteris ejriscopis,-q.ups ibidem congfega-
Anno xv rex Stephaiius agmiuibus eoiigfegatis veial, ut eum in regem uiigereiit, et benedictipne
urbem Wifecestre pulcheiriine assilivil-;.et caplam sua confirmarenl, repulsani passus-esl. Papasiqiii-
incendio deturpavit; castcllura tamen, quod urbi dem lilleris suis arcliiepiscopo proliibuerat, ne.fi-
inefat, capere non "p.oluit. "Urbsnamqueilla Wale- lium regis in regem subtimarf-iil; videlicet, quia
raroniconsulis eralde jVIelleiH,quam ipse rex Ste- rex' Stephanus regnuni cphtra jusjliranduin praeri-
dolore decoctus, et
pbanus ei malosuo/dederat. Ditatae igitur; spoliis juiisse videbalur. Inlim.P igilur
urbis difeptae regales lurroae, peivlerrasiiiijii_corii.ro ira iiiriiia ferveseens lam: patef: quani filius, iii.
remeaverunl,:ei inde prasdaiii iiinuineraliil.cmTiuUo dpmo quadaro "omnesrincludi jusserunt,ei yelier.
resistehie gecum reduxerunt. :. , - * : menler angariaiites, ut postulaia. peragerehl, cpm-
973 ^ > HISTORIA ANGLORUM.WLID;/VIIL /974t
pellabant. IUi suromo perterrtii timore (rexiiamque ;A queTamen super iioc.mirabantur. Et, quod in me-
Sfephaiius nunquam clericos liquide dilexeral.et di.o bieniis greraio niare lempestuosum inlrasset,.
pridem duos incarceraverat episcopps) restiteruiit sui magiianinrilalem, alii judicabant audaciam. At
lainen, capitum suprurii pericula nihti metuentes juvenisslrenuissinius congregans "suos, tam quos
[al. pericula mefuenles]. Recesseruritiamehphines .iiiverierat. quam quos adduxerat, roora"maxlme
illaesi poSsessionibus quidem spoliati, q.uas postea perosa castellum de Mamnesbirti pbsedit; et quia
rege poeriitente rebabueruni, Rex eodem ahno.ca- viri tanti probitates hiagnae sunt, et muliae breviter
strum Nubiriae, quod non procul abest a Wihtonia - quidemperstringendse sunt, ne rerum gestarum co-
obsidens oppugnavit, ettandem expugriavit. Inde pia plenius elucidata. iiimietatem cohgerat prolixi- -
caslelluni de Wallingfprd obsedit, et in ipso pontis talis. TlbsessunTigitur castelluin statim; nunquam
ingressu castellum. obsessorium conslruxit, quod •enira-morahi gerendis intennisccbat, assilivit moxr
inclusis escarum illaiionem liberam progressioiiem quecepif. Expiigiiata tanien urbe tilrfis exCelleri- .
."diripu.it. Tuncigilur primo gravissime cpmpressi, iissima Jordaiii, quam regali .observabatiiiiperio,
a dominosuo duce Normanriiaepetierunt, velauxi- sola fame domabilis roansit. Uride Jordanus Cura
lii exhibitlonem, vel castellum in manus regis red- summa fesliiiatione-ogredieiis , rem gestam regl
.'dendl.liceiiliam Siepbano propalavil. Sinislris angariatus rex Ste- .
Arnio rCgis Stepliani deciroo octayo, dux Nor- pbanus nunliis sui vultus :dignitatera Obductpmoe-.
niamiorum taiitaTiecessilatecompulsus insperalus - rore eommutavit. Non segniter taroen copiis ohini-
advolayilTii-Angliaro. TuiicveTO niisei-abitisAnglia hus coiigregalis npn Ionge a Manbebirli fixil teii-
desifucta qhidein, sed j'am,per adveinum ejhs quasi toria. Crastina vero adveritus sui die acies equiti-
yitam rehabtiura, in haecyerba cum lacfymis if- bus electissimis refeflas, legibus bellicis distinctas,
rujtit.: eleganter prdinavit. Erat quideiri exercitus ingens
_ Dux Henrice, nepbsHeiiricimaxiiriemagni, procerum numerosifaie condensus ,- insigiiibus aur
Auijtia celsa ruo, nec jqm rtib tola ruina, Teis corhscus, valde terribilis et decorus, sed pro-
Dicere vixppssum, Ftteram; S«M•riainquerecessit. , cul ab lis recesserat Deus, in quo solo tota saliis.
Si triihi, quw miseri.ssuperest,vel spes superetsel,
Uiamareni i Miserere, veiii,succurre, resisle. . "Apertrs eniro eataractis coelitantasirifaci.es ipso-
Nain sum jure luijuris, pbies; etige lupsam, rum.tri.sit inuiidationes, tanfas acefrimi frigorit
Sed nuiic oia rigent : nunc vox, nunc vila rebedutii. obstirialiories.iaiitas yentuosi turbinis impulsiories,
Al quis.cltim.br adest,venit
' " ' higeniiiiaut
' anoqtte ve- ut Deus
"-'..".- - . . '' [''H? - ipse yideretur pro duce rehi agere. Ibaht
Qt:is iux iile ducum puer aiiiiis, mente senilis? C tamen aciebus/dispositis, quasi contra Dei poteu-
Gemma ' virum, vir, gve, tnea spes, duni spes milii, liani contendeiites horrendis quldeni exagitali cru-
'[satve, ciatibu's; slabat eregione juvenilis exercitUs, magis
Sero venis : perii: ciames idmen, Anglia sttrge,
Imo resurge: iuam refero iibi ihbrltiavilanu\ viribhs confisus, quam numero, praecipue famen
Ad vocem redivivq tttam.posl fala reSufgain, : Dei; gratia corrobofafiis, quam ex jusliti* causa,
Ergo revivhcens, video quod iithorreo; cerriis scilicet astabarit misericorditer. Stabant
Pfwlia quanlu movet: Stephunus; moveat, volo ; pro qua non
'•"'•' „"- [?«W« equidem proctil ab urbis praefalae muralibtisi
Gtorianulldforet,siprmlttiiiullainoveret. prope tiuenth fluminis, qupd pjuviarurii, et nivJuut
Qtiot conlra:Slephanum, cuicopia iiiulld virbrum, inuiidalio lanlo impulsu, tanla' imroensilate duce»
Dtixisti ? pqucos : cur paucos ? gloria majar
ba.t, ht ingressuris liprrofem incuteret.;: ihgressis
E$t multospqucis, quqm muiios vincere inullis.
Cum rex Frdncbrum comites, procetesque sed omues egressum negaret. Praecedebat suos juvenis iipbilis-
In le cotisutgurit'': levisest jaclura :' repugno simus arrais lanto duce dignis insigiiilus, ani.nii
Diis abseiiStpitgno tibi prmsens, cur sihinl,edum,
Si non pugiiti dupiex, nec efil mihi gloria ditplex : plenitudinem specie corppris imaginans, quem adep
Mullo magisque iiitet reges, qttum vin.cerereges : formae dignilas commendabat,-ut si dicere licet,
Quis tibi signifer esl ; ipsius gralia Chrisli, -, jj eum non.tanliim arma decerent, qminfum ipsius
Quam milti conciliqt tnea, nec•mhius actio regis, decor arma spiendificaret. Erat quidem ei, suis-
. Namque placet pax solq niilii discordiaregi.
Pacem sero sero, pacetn tibi saiiguine qumro, quC tempeslas a tergo ; regi smsqueiii faciem , ut
Dulcis aiumna mei, cuiianlapericttla sumpsi. nec arma sustiriere, nec lanceas iinbribus pfofluen^
Te poiiar, sipace lamen peivmepotiare; tes conlrectare possent. Et quia praeviderat.DeuSj
Si seciis, emoriar, ne te-.videanimprienlent,'.
quod puero suo lerrani sine saiiguinis. effusione
Gura igitrtr dux gloriOsusAngliae littofaTempe- coiitraderet, cum nullus corum flumen tfansgredi
state piHipulSusoccupassef, subitis afllata funiori- posset, nec rex taiitas illuvioiies fillra perferre suf-
bus iiifreuduit. lerra, vetiit aruhdineiuhi zephifd . ficeret, repedavil Londoniam opera eassatus,.cpn-
yibrarile collisurii. Transvolans itaque fama, ut as- fectus niolestia. Igitur lurri, quani obsederat, dnci
solet alis periiieibus semina sparsit, aliis exsulta- retldita properayil-exhilaralusad id, pro quo vene-
tipnis et laetitiae,aliis'Zforraidinis et nioeslitiae;Diu rat, sCiiieet utcasiro deWallirigford jam fame pe-
.tanreirde adyentu ejus adnlodum iripudiarites su- lithfo succurreret. Cohgregata igitunntilituiri copia>
"pferIfoc, quod paucos secura duxeraf, aliqriantu- quaeviclualibusinferendis .castrdWiilIiiigfordesset
luin commovebantur. "Hostium vero confusiO ex subsidio, prospefavit Deus el bpc incepturo, trau-
eadera paucita.e non niodicura: relevabatur. Ulii- quiliuro iis Iargiens eflectum. Eiaiit.equ.idem ca-»'
;S7S; . '.-"' ':
/| HENRICl/ARCHIDIACONj; f lUSTmeiip. ST6
stella nhmerpsa in, «ircuitu militia a-egali referia, aa serunt, auxilium UiClh&isposCehfes. Rcx Sutem
neciamen impedire yeisientes, vel fedeuiHes Do- obseder_tt i;aslellhm de, Tipeswigj qiibd HrigoRigpt
:
iiiinpYolehtepotueruht;:par.Yum fuit mediispatium -cpiiti-aehm ienebatiZeujiis :phsidioneih eum irollet;
Temporis et janiduxyalidissimus omni mililia, qiiae Siiiiillere, hec inclusus auxllium impehdere, fedr
sibi adhaerebaf coadunala obsedit casteUum de -dilum esf castellum Heiirico principi inagno:; sed
Gfaumers [d|. Crayvemersej, rem arduam ef iriae- mi cas.tellhm, -quod rex 'obsederat, regi reddituni
.slihialam laudabiliter tiieipiens., -cinxit Castellum est. A Sianfoi-dia dux 'Nofroarihorum diseedens,
,regis et exercittim suuhr vailo maximo;, ut shis JNoitihgiiaropetiit,.et:s(_atira ufbefh ceptt. HliTefo,
•
egre.ssus lahtum paterefpei.caslettuiri de WaUirig- qui castellb urbis iherant,:urbeiii ipsaiu tbnihusse-
fqrd, obsessis yero nuUus;perhittteretuf,.:exitus. " - r- "
TUllt./ _,
Quod rex audiens, tuncprorsus oronibus copiis suae Intefim vero: Teobaldus aTCbiepIscopuscuhi rege
ditioiii,pertiiieiitil.us agglpriiefatis duci -siiperyentt de cbncOrdia curti dhce -cpmpoheiida hiagiio hpere
terribilis. Terrore lameh iiullp dux permolus, lieet liaclabat, IpsC ffequehter regi :ColIbqiieiis,Zciuci.
Jinpaf eopiis essct regi^ vallum, quodexerciiui suo " vero per iiiternuiilios. 15fat ei coadjutor flehricus
Tuerat pro munimoiitQ, siatini dejicijussif; ctohsir WnitPiiiensis episcojihs:, qui priiisfeghuhifuiieste
clionero reltirquens aciebus lclisppsltis^-contraregefti & ttirbaverai, Stepbano fralri sud legni diaderoa.
S|)Iendide pi.peessit, Videiis' igitiir iuopioaie i-.e-galis: coiilrflileiis.- iiunc aiitein •peehilehtia niolus cutn
esefeilus aciesboslfum ordinatas in facies.suas •Oiiiiiia yijderel, rapinis , iiicendiis, Caedibus^Jeroo-
«xsurgeiHes, [iniuerunt vafde, Rex ;autera iiullot-i- lita, ad itantpruiii ftiiem nialorum;coiieprctiae-pfiiir
more coropressus siioi-umquoque lufroascastrojuiii -oipiuiii Inv.igilabal.;. .;,:"'/./;
ierribiliter disposHasprogredi jussit. Insufrexeruht . Disppsitio .praesefiiin Dei facieiis paeem. elTreans.
antein procefes, imo protiilores Angljae de-concor- boiiuin, coiidignis.Angtiaeflagetiisfiiieni -deStinans,
;difi iriter eoMgeiites,-nihil tamen. raagis ijuam di- -dcdif eiseyeiitijm•incpepli, e.t ah-eb jser ipsospacis
sedrdiam f_itige_iles,;se.d belluin coinhittlere iiole- sereniias"., xoncordia; sacraiiienfis ebnfifmaia re-
:bani, q.uia Tieutiiim :exdltafe volebant, jieâUefy . splenduil. t). quaih iiiaestiinabile gaudiuni 1 quaih
suLiacto, alteri libere^dominareluf,; sed seniper beata : dies!, ciihl iri/ufbe WiutoiiIiE-proeessloiie
aHei: alierum hietuens, regiam iii eos potestalem . poiHtiiCumet herourif "'chfuscante ^-et iiinuiiiefabP-
cxcrcefe lipn possel. liidhcias igifurliiter se rex lis poptili frequeiilia CPiigratUlaiHe, ju.Y^his--cla-t
duxque cbnstituerunt coactj nolentesûterquepfo-- iiss;mus;ipsp.rege ducehie .gloriose' susceplus esl.
ditioiiem shprum compeiieiiles. Juveni tainen.sud >-, Q Ipsum siquidehi rex in filiunT susccpit adoptiyurii;
D.fiiishouorem (le nrore cbnlulit. Casiruin namque Cl haeredem regni -constilutt, :Exiiide imducem
.regium, qupd iiux pbsederal, ex illius coropae.i.oiie Loiidonias secura duxit, ibique noii ihinc.ri gauciip
foedeiis detectum cst., Lccuti-suiit postea rex sotiis ab:iiihufflerabilis',Coi!yer.tu plebisv.processipnilius
ef clux solus. amjie irilerpqstto de pace perpetua iiiT luculentissiiiiis , ul iantum decehai viriim;, susce-
ler eos coiislttu enda, de pfodttione procernm suorum ptus est; sic Dei iiiiscricoi-dia -pacis âuroram , f l
anxie cbiiquerentes ihter.se. Praelibaium est illud rioclis aeruranbsaeliiieni fegrio difuto conlribhtt An-
pacis negotium, sed lairien in aliud lempus dela- giprurii. His igltur. aetis ctim.sunimo gaudio et
tum est, Nohdum igUuf: sbpita discdrdia cum ad Z aroofei-ex Slephaiius el fitiusejus iiovus rhoXcoh-
: jsua remeasseiit, diluculum felicilatis; diici rnagnp yenluri discesserunt, haec eiehiiii coiicofdia aiHe
«erenissime cpniparitil:. Suos elenim hostes imma- Natale Doroini -c.qiifirmaia est.,Ad ociaYasTiUt%ii
nissimos.ctsiimma poteiitia praedifps iilium scili- 'EjiiplianiaeTiirsus .cpnyehc-runt apud Oxiiiefbrdiam,.
cet regis Eusfaehiurii.;"et/ Sinionein comitem de cum jaiii.tlux per; anhuiiilfedt Ih .espughajiOiiev
Nortbaiiipluiie, Dei provideniia nil tale melheiiles, imoiri fesuscitaiiorie Angiiae rn ipsa coromoratus
in eodem-demoliyit iempore, uhdeyiii-iis et spes . fuisset, Tgiihr ibr pfiricipes Ahglorum Jussu fcgis
omnium ei rebellantium ex imprpyiso emarcuit D fi homiriiifm et (loniinp debilahT_idelttaleni-duci--si-
eventu, uterqiie juvenis-eodem roorho eadem dejieT mul exl|ibiierriiit.;_regl auteni lipnoTeiri debitum,
rieruiit Iiebdoroada. -.Sepultus est_ Simon comes fidemquedumyiyefet conservaturi.Athoecpnyehtii
li- nOYaTruentes ad prppria cutii gau -
apud Nonhamptune, pleiius oraiiiiim, quae non magoifico pace
cebaiit, omnium quae non decebanl. Sepultus est dio discesseruht. Nec longafuttZmedii rodra tei.i-
fiiius regis iii _abl.alia,,;quariiihaier ejiisfuiidaverat, .poris,-cum iterum apud Puneslaple conyeneruiii.
bh_iul.ilala est.
apud Fevefesham, inilttia quidem ipr-obatus, sed in Ibi aliquantulum dies clarissiina
ea, quae Dei siintj obstiiaius, rectoribiis ecelesia-; .Displicebat-eiiiro duci, quod casletia .post moifeni
rum durissUnus,' persequenlibus eain devotissimus;; Henrici.rfigis in pessimo.susus cifcuiiiquaque cori--
et san
exstirpalis igituriiostibus Ilcnriei dilecti sui foftis- ' Sfructa jipii diruerentur, siCutcori.firmaluin
et iirniissimo
sirois, jam.Deus ipse tranquillitaffihifegiij ipsi.us- jBituihTueraLinier eos in concordia
pi-ajparabatbeoignissiine. Icedere; pars quidem magna jani.Jerat dinila, qui-
': Teiii?ni igitur obsidioriem congessif cifcacastel- busdam tamen castellis suorum rfigis elemehtia vel
e
ihnule Slanfbi:il;capta siiitim urbe i-ebellantes [«f, - Yefsulia parceus, pacli communipiieiii debililai
bdc rcgem augariajis ,
qeoellaiiies] ei, qui turri iiiefaiil ,-hutHios 'regi hii-,' videbalurv Duxigituf shper
~
977' EPISTOLA AD WARINUM; 978
repulsam passus. CsU Setl lameiiZpalij. riovp_ con- A.repliis est, octo diebus aril.e festivilatem Oiiiiiium
seiitiehs,/aegre quidemrem -disiulil, ue coiicordiae. Saiicloruni, et in.abbatia de Feversbam, juxla uxo-
iurnen exstinghere .videretur, utrinque igitur di- rem suani-et filium sepultus est, cum fere xix
scessum estin.pace; sed/non mutio posl accepta ; aiiuisiaboriPse nimis, et infelicitei' regnasset. Mi-
dux a regeiieeiitia vic.loribsissimus Normaiiiiiairi serunt iiaque Thepbaldus arcliiepiscopus et quain-
repedavit. .-.•"/. •;" "." . ""," '/"'•-.-' - -'-..' - ; jilures ex AngliaeprOceiibus nunlios festiiianles pro
'.Haecsurit geSta.Henrici j'uvenum spleiididissiini: doniino suo duceNormannorum, ut regnum susce^
iir sCciindo adveiitu Suoin Angliarii, nec succeiir ptuius incuiictahter adYeniret. Impeditus taiiien
seal mtiti quispiam ,.quod de inuitis ab eo geslis Tentis et mari, causisque quam pluribus, paiicis
pausa scriptis tradidefinti; nec eniro:4e lof, ei, . (lielius ante Natale Domini, cum conjuge, ffatri-
lantis regibu-., neque de rCbus per tot saecola ge- husqiie suis, niultisque polenlibus , magnisqiie co-
stisbisioriae pienitudihem corilexere polui, quod piis applicuit apiid" N.oveforest: Fiiil igiluf Ahglia
.mullos exigefet codices; sed potius Tii.stp.riarum sihe.rege quasi .s.ex hebdomadis, nec tahiien Dei
abbrevialiohes , ne posteros' res geslae jieriilus lafe- gralia praeveiiieiitepace carjiit ;vel pro regis amore
reiit ,in unuiu conlraxi; nunc ad prpjiosiiuin re- veiituii, vel limore. At, iil dictum-est, cum ap-
vertamur, Itaque dux gloriosus iri Gallias rediens, plicuisset Londonias peteiis, ut decebat.tantum ef
a 'genitrice sua, et omnl- genie Normahriiae, et tam bealum virum cum sumraa lietitia, ct multis
Aiidegavis, Cenpmaniae et Pictayiaa debita laetitia prae gaudio lacryiiiaiHibus; inregeni benedictus
ef hbitore susceptus es_t,Rex autem Stephanus in est, et in tlnoiio regni spleiididissime eolloealus
pace tuiic primo , quae regio debe.baht.ur;iioiiori, est. De cujus lehiporis beatitudine. sie diximus
adoplivi fiUi gratia poten.ligsirauSobiinu.it. 0 dira. Iieroice :
ni.ortalium rabies I 0 nefaiida peryersitas! Quidairi; Ilex pbiii,iicc rege cqrel carensAngtiu pace,
filii hoiniiium , quorum deiifes arma et sagittae, et, liwc, llenrice, creas mita.ctilaptimus in orbe.- .
Rex noitclumi prwsens nondum, iqnten efficisillttcl
lingua gladihs aculUs-, inter regera praeseiitera et. Qitqd rex non poluh' prmsens (cjignisshnescepiris).
ducem abseiiterii suniirippere slihiuluro discordiae Quum bene sceplra geres, qui regrii flectis habenas,
sludebant seroinare. Rex auteni vix eorum persua- Nondum scevlra: cjerens, dum ttans maris aiia
siohibtis restare ppferat, et processu teiriporis (ut Per .te, sed sine te [mptatis.
fruii.ur tqinen Anglia pqce,
aestiinabant nonnulli) jam non restabat. Ef rpravo- Hmc arirprq lups prwcessii, Pltmbe, idlores ,\
;
uira cqhsilia non invi.tus," sed qpasi nollel. clissi- . Eccevenis rudians : tqdii sunl advenienlis
Gerta fides, hilatis'cleiiietilia, iun.ta,[cd. cau_i_fjpp-
mulaiis, aeqiioiiceiitius audiebat. Sed alitef filii P' ," .'/ :iestqs,
lidminum,; aiiter |udicabat Deus j qui, ul decebat Lene jugum; viridicla decens, cofreclio duicis,
inceptat perficierts, pra.Ypruniconsilia, perversasque Gastps amor, iibralus honor, frenatd volriptus.
niacitinatiories ad nibtium redigeba.t. Cuni liaihqUe Ilisigitur radiisdumsceptra decora decoras,
Tu diadema iiiqgis, quam. te diudema perornqt.
casteitiiifi, quodyocafur D.rake, juxta -Eboracuro Angliu, lethalijainduduni fri.gqretofpens, .''.
ohsedisset, et obsessum tandem cepissef, aliaque Nunc solis fervore novi rediviuacalescens , -•'
iiniilaYictor obtihuissetZ.et.casteUa diruisset, Do- Erigh impressum terrm cqput, el vqcuaiis: :
Mmslitim iqcttjmis;-,ptm twtitia latxijniaUs. .
robeniiam petiit cum cpmjte Elaiidfeiisi locuturus. Cum lacfymis hwc verba iuo profundis alun\iip .' "-
Cui'allpquens iiifirmitate, et tahdein niorte prae- Spirilus es., carp sutn; le ntiricinlrante tevixi.
:; wmmmim.
" - /. - .
.ARCIIIDIACONIIIUNTINGDONIiNSIS
:''..'.'-.y:-;':-;.^''EWS WA.ftJN.tJH - ...
Be regibus.Britomtm.,
(\~itiePatrologim toin. CLX, col. 425, in Aucfario Robeiiide Monte a:d Sigebertum..
879 HENRICl ARCIIIDIACONIHUNTINGDON. 980
.EJUSDEM EPISTQM"; AD.-WAtTERUM.
l
BE MUNDI 6QIS.TEMPTU ;-.: ./''ziz
SIVE;-
DE EPISGOPIS ET VIRIS ILLCSTRIBUS SUI TEMPORIS.
fAngliq sacra, t. II, p." ;694, curante Henrico Wartori, qui lianc'epistolani exhitielex utroque codtce.
'.'-• ". tambethano, Yariis Ieclionibus appqsitisi)
Waltere, quqndam decus jiiYenum, quondam de- A . et byssinas; niliil iiimirum bealius aestimarepoliti..
liciae rerum,. nunc proh" dolor I, diutlno dolore 8 Gum igitur omnis?, el ipsi etiam qui de mutuil
deooqueris, - nunc lameniabjli dolore consumeris.. coiiteroplu.legebant in scbolis, ei obsequ.erentur; et.
In aestatis nostrae jucundabili flore tibrum tibi epi- ipse quasi pater et dominus •* ohinium aestimalus,
grammaton poetice composui; carmeri etiam in murid.um.valde diligeret et amplexaretur.; si quis
araore 3 acceptabile contexui. Juvenis-autem juve- tunc milii haec pulcherrima, quae omnes admira-
nilia, nunc senex seni senilia"destino.De contem- bamur, conteronenda diceret, quo vullu, quoaniino.
plu.igilur mundi quaedam libi et iriihi scripsi; in>, ferrem? Insaniorem Orcste, iniporturiioreni Thersite.
quibtis le langueris exerceas, et ipse potissimum judicasseni.Ni.liil la.nti viri tantae heatitudini obesse
saepelegendd recurram^ nec disserenda rhetorice, posso putabam.,\!ir lamen <;_rectus,harrationem
nee tractando phllosophice : id 4 unum omhis pa- audi\i de turpissi.mis omnino corivicirs ad euni,
gina divina intonat, omnia philosophorum Ingeiiia dictis; quae si niilii niliil habeini.iii tanta audieiilia
desudant; sed loquendo omnino sinipiiciter., ut dicta fuissent, semimortuuni me ducereni. Coepi
paleat pluribus, id est minus doctis; et de" ltis quae ergo illam inaeslimabilem Zbealiludinem ntinoris
tu et ego vidimus, Itiricjam senes-coiHemnerecon- pcndere. Quiayero mullis saecularibus solent anle
templibilia discarou^. Nihil igilurde historiis, riiliil/ morteni acerbissima conlingere.; quid ante flnem
de ahte relatis, sedquae videndo stimiis,, quia.-tale el eontigerit, edisseram. Qui justiliarius totius An-
teslimonium nec aliudlex admiitit, apponirous, gliae, et ab oinnibus summe formicialusZfuerat, iii
Quod si lemporis nostrl posteris npmina barbara/ ulti.mo/vitae suae anno bis Implacilalus est a.rege
yideantur; vel quia tot appohuntur, asper et obli- per quemdam justitiaiium ignobilerh, et clamnogra-
quus taedeat tractatus; nonhe salteni mihi et llbi vissimo cum dedecoi-e bis alljictus.- Unde tanto
^roderit ? _ stupore mentis angariatus est, ul cum egq jani.ar-
"_ Sjt 6 igitur primum capilulum -de his quae iri cbidiaconus ejus inter prandiuni. juxta euin recuin-
Ecclesia nostra contigerunt. Igiihr-a pueritia om- berem,Iacrymas ehm fudisse yideriiii.Gausam quae-
iiia fere vilia praeter luxuiiam pullularit irinc", quia silus : Quondam,. inquit, aslaiites mibi pretiosis
cacuinen erigit rigidissimum et priiicipatum hiriiius . iiiduebanlur. Nunc muietaeregis, cujus semper gra-
amor praesenlium. Cum autem aetatis naturati bono tiaestudui^^compegerunteos agninis vesliri. Taiila
lnala niulla puerilia vacuentur, veliitin scieutia le- yero post haec desperatione de regis aniicitia usu.s
vitas, lnutabilitas el alia; hoc-praedictum, quod est, ut cum laudes egregiae,.quas.rexdeeoabseiile
jucundius est caeleris el.mellevenenato condtiius ',. Q ( dixerat, ei reciiarenlur, suspirans dixilu: Non
reraanet et crcscit.. jElatis tamen magno processtt laudat rex quempiam suorum, nisi quem yoluerit -
pungerc videntur quae mulcebanl, et airiaricare quae fiindituslaedere 12.Rex namque Hehricus, si dicere
indulcabant. Usu tamen mali velu.tliaino inextrica- fas est, summae simultatis erat,'el nimis 13inscru-
bili captae mentes divitiis et. deliciis fugientibus stabilis. Post paucos exiiinc dics. apud Wodestoe,
relinenlur.Quod ame ipso didi.ci, Cum namque Ubi rex coiiventum Iipniihum el ferarum slaltierat,
puerulus, cum adolescens, cum juvenis, Roberli cum episcopus loqueretur cum rege et episcopo Sa-
praesulis noslri glbriani conspicercm ; scilicet equi- lesbutiensi, qui sum.mi eraiil in regno, percussus
tes decentissimos, adolescentes nobtiissimos, equos est apoplexia, Vivustameii, sed elinguis, in hospi- '
pretiosissimos, vasa aurea et"deaurata, ferculorum ti.iHii suum. depcii'tatus, praeseiite rege mox exspi- .
iiumeruin ferentium spleiidorem.j vegtes purpureas ravit/Rex maehus, cui seraper servierat,' quem
- - VMllM LECTIONES.
VCoi.ex 3 Amorem. * Et. 8 Sic. 6 Iiiter cuse ~'' Goiiditur. £ Oni-
n/_ci-/e3^âppelitu., 3Langore. " "^
nes. 9 Dcus." 1' Adde maxime/ "Dixerit. Delere. 13MeiHis, •./.".
98l. Dg VIWS ILLUSTRIBUS; SUI TEMPORIS. . ^?/
yable dilexerat et metuerat, quem tariu' ducebal. in A cessit' Robertus;; quibus riiodo Willelmus nepos:
'
adeo confidebat, rtiiiil pluris in necessitale Alexaiidri.episcppi noslii egregius 20.Leicestraevero. -
quera •
summa fuit 11meiidico./AiitinadveiTiie' igttur non Radulium; pui successit -Godefridus,"quibus Wal-
fruslra di.clum : Malediclus, qtiicqrifidiiin Itomhie, terus"-:vir.oniiiiiio laudandus, nuiic verp Robertus
et qui ponil carnerit brachium stium -{Jer. xvn). de Quercelo, yif fama dignus. Oxcnfdrdiae quident^
Dum igitur puer.yel adolescens yel jiivenis.con-. praeposuitAIfredum-!1,,citi"successil' Walterus su-
AIu-
spiciiint beatos,percogtteiil." quam siteoruin iinia perlative Telhoricus, .Bucliiiigeham. praeppsuit
aiiibiguus, et in hpeeliamniundo marcescereihce- reduni parvuni;;.cui.siiccessit Gislcbeilus,; yeiisibusZ;
plnri.sintin niis.eriis. Fuit auleni Robertus praesul et prosa et habiiu curialissimus, Quibus successit/
rottis et liumilis," multbs erigeris.,TiulIiimdeprinieiis, Rogerus, jamCestrensis episcopus effeclus.. Posiea.
nunc vero David frater Alexandri vene-
paler orpbanorum, deliciaesuorunr; hoc tanien usus; RicliarduSj
esl fliie. Traclandunrautem erat depraecessqro ejus rabilis episcopi,,a primp quintus. Septimum vero/
Reniigio, qui eum Wttlelmo rege in Anglia vcnit, arcbidiaccnum Bedefordiae .praeposuit Psberturii., .
et bello'interfuit; qui postea episcopatuni Dore- Cui successit Radulfus, miseraiide occisus. Quibus
ceslriae 16 pnedieto rege largieiHe/suscepit; qui H.ugp" nuncvero Nicolaus, a prirao quartus. "C_e-.
deniurh sedem'episcopaius a Doreceslria " in Lin- teri vero cierici honestissimi, ne prolixitatis ar-.
2S
coti-iamii-aiistutit; quieecIesianTnoslram fuhdaivit; guar, taceanthr. Cogita igilur, quomodo .prae-
fuhdatam possessionibus variis .ditavit ,/dUaiain dictaepersonaeyenerabiles exinanitae sunt, e't moxZ
personis lionestissimis infloravit. ZScilicet.11011 loqiti- oblivione etiaro;" absorbendae sint. Inio mente re-Z
mur liisi de audilis'et-vlsis, euiti; autem non yicli- volve omnes, quos in cboro dexlro, onines quos in /
8"
lhiis; clericos auteih venerabiles, qiios-in ecclesia cboro sinistrorprius vidimus.- NCc unusquidem:
priinos. imposuit, onines yidimus l?. Radulfum igi- superest. Amabant quae ainamus; oplabant quae/
tur sacerdoiem rcverendurii /cpnsittuil- decanum. oplamus; sperabaut qua. sperainus :"mors omnes,..-
Reiherum veio, iiicujus locp Gaufridus nepos ejus dedit oblivioni.Cogileinus igitur, quia-ci hos simi-
aclhuc degit, lliesaurariuih exhibuit. Reiiierus vir liler eadem rriahet, obliviOi Gurenius omni nisu/
atleo religiosus fuit, ut.sae.pein lumulo quem riiorli quaerere quod duret, quod stabile sit, quod diflerat
suae praeparaverat, psalmodiam exereeret, et.domui a somno; iroo quod aliquid sil, quia baec nihiL,
-
ajternii.atis se 19assuescens diutius orabat; ut cum sunt. •'."•
orare noh.posset, ibidem recuniberis a Dei pielate Secundum capittilum ad CoiHemptum mundi est
Yisitaretur. Felix exeroplum yiri/claiissimi. "Nepta- C de his, quos in summis delkiis educalos vidihnfs
eendus est "Hugo sacerdds, vif hiemoria dignus,- suroinis'miseriis tandem deletos. Ideoautem per
p.rincipium et quasi fundamehtum Ecclesiae. Cui. capitula libi scribo.; ut quia diversorum noniina et
succedii Osbertus, vir omnino coriiis et desiderabi- - gesla ubique2^;dispersa/interroiscenlur, liinc ap-
lis. Ift qiiorrim loco jahiWiilelmus e__slat, juyenis lior:" "et dilucldicirliat traclatus, Yidiriius igitur •
niagnae indoiis. Guerno verp cantrir effeetus est. Willelmuni itiium iegis, vestibus sericis- et ahrp
Hujus in locoRadulfus ihpraesehtiafum cahtor degit. . consutis induliiih, fariiulorum et custoduro ttirba
Nec praetereo Albintim-Aiidegaiyensem,: magislrum consertum, gloria quasi co?l6sti coruseantem. Ipse,.'.
quippe meuiri. Cujus. fratres iibiiestissimi etcon- un.icus erat regis et reginae lilius; nec dubilabatse
sOcii mei; quiirino pdUebant habitu, scientia pro- diademale subtimandum. Enimvero he'scib quid
fundissima, castitaie ciarissima, innocenlia summa; '
magis afferebat ei cerla spes in futurum.regnaiidi,
ocCultOfamen Dei Uidicio lepra percussi- sunt; sed quain patri suo ipsa esseiitia regnij.quia paler
jam purgamentb moriis mundati sunt. Septem au- magntim reghandi spalium jani praeterierat, fllid
lera archidiaconos seplem provinciis, quibus prae-- tblum adhuc reservabalur. Paler-eliam jaiii de
erat, Remigius imposuit; Ricbardum arcliidiaconuiri n amissione cuhi mentis angaria cogiiabat; frliusvero
Lincolniae, cui successit AlbertusLongobardus,Cui iantum ad liabehdiim cum gaudio totus itihiabai.;/
etiain successit Willelmus Rajpcehsis, et nunC Ro- ; Displicebat autemmlhi, elinaiiimo 2SCladem futu-Z
bertus junior, -omniiim archidiaconprum, qui in ram porieiidebat nimius circa eum culiusetiiimius
Aiiglia sunt, ditissimus. Gantebrigiensi et Hunlen- in ipsO fastus ;-et dicebalZaniihus irieus : Hic adeo'•"_.
donensi et Hertfordensi Nicolaum;: quo nullus erait, delicatus nutritus 29 in cibum ignis. Ille' autenii
corpore formosior; liec moribus. cprpori.. nnillum semper de regho fuluro de fasligid superbo tumidus.
absimiiis erat. Cujus circa transilum cum Caiiite- cogitabat. Deus autem dicebat : Non sic "
impii,' noh
brigensis provincia ab episcopatu lioslro. separala, sic-(Psal. 1). Goiiligit igilur ei, quod pro corona
noyura episcopum suscepisset, diiabus reliquis aurirupibus mariiiis capite scinderetur; pro vesti- "
prpvinciis archidiacobus et ipse iuccessi. Nigelluiii. bus deauratis nudus in mari volularetur; pro cel-
vero arcliidiaconhm Hanitoniaepraeppsuii, cui suc- siludine regni iharis in fundo
' piscium veniribua /
:- VARI^ LECTIONES. ."'
16 i6
;tkAdde-ei. Pra_cogitciH. DorkeCcslriae. " Dorkeceastria, i& Addunlur : Quorum paiicoii
rnemorabiimis paucis. --?» Suae, >°Mtde nepos. 2" Alwreduro. :':^.k prinio ierlius. "~ CoRitiirctur/
" Utique/ 'V ~~ ' "' "'- ° • .'-:
"^terro^..-"Jaiii. Apeiiior. ~sMeb. Nulfilur,
933 IIENRICI ARCIIIDIACOM IIUNTIXGDON. 9Si
sepeliretur. llctc fci.itroutalio de\te,.e E\celsi. Ri- A .4 cunclis opibus terrae; cl omitia, quaa in iuundo
cbardus eiiam Ceslrensis consui, lilius umcus IIu- desiderautur, liuic non valent compaiaii. SciipUtm
gjnis consulis, summo splendore nuiiitus, summa est tamcn . Sapientia httjus wttndi, sluliitiu apttd
exspeclatione patris IKICICS eximius, aillitifcirobei- Deitiit (I Cor.~'m). Quo I Apnsloli signaculum \isis
bis, in eadeni r.ave deperiit, eieamtleiii sepultiii-am piosrquiiur c\einpiis. Fuit igi(i.r llobeitiis con-
liabiiit..R'ichardus quoque filius rcgis noihus, ab sul de Milleroi in rebiis steculai.bus sapienlibstiuus
episcopo nostioRoberlo fcslhe nutiitus, ct in ea- oinniiim liinc usquc in Jerusaleni (legenlium. Fuit
dcm qua degebam faroilia a mc el aliis celebii.er scientia clams, cloquio blauJus, astutia perspicax,
bonoiatus; cujus iudolem niirabamur, et niagna pro\identia saga\, ingcnio vcrsipellis, prudentia
quaeque exspectabainus, in cadeiu na\i c.iulibus insiiperabilis, consilio piotiiudus, sapienlia magiius.
tilisa, ciiro roaie \eiHiscarciet, subila moite rap'us Posspssiones igitur magiias ct \aiias, t;uas \ulgo
esl, et a nia.horatus cst.Cum igilurWillelmus legis vocaiil bonores '~, et uibes el castclla, \_cos ei
nepob, filiiis scilicet Robeiti ducis Njrmanuorum, \illas, Uiimiiia et silvas, prjjdiclis acquisieial
jam solus regius esscl lueies, et oroiiittro exspe- iiistrumenlis. Eiant auteni lior.ores ejus 11011 soliiin
otatiouedynus judicaiettir; et piobitate ineffabili B in Analia, sed cliam ,6 in Noimaniiia " Fiaiicia.
eonsulalum Fiandriae adcptus esset, et vigore Pro bbitu suo ijcitui reges Fraiicoium et Augiorum
ir.cxterniiiiabili Theodoricuro~~siguis collatis supe- nunc concordes uiiiebantur, niiiic discordcs pi.iha-
lassel; parvo ictu saiicialus depenil. Oiimes t[tii bantiir. Si achersus aliquem iusurgebat, LOIIIIIIIIS
eum legcm fuluruiii setuii e\pcclabaul, ei quo_,\is buiiiiliabaiur. Si prodesse \olebal, gloriosus c\al-
ad Iub.tum pr.ejudicabanl, illusi sunl. Si singula labalur. Itinc (hcsauri copia, scilicci auri el ai-
i?querer exempla", lieiet Epistola Code\ niagiiiis. genli, gemniaium c( palliorum, increcliljiliter ci
Nunc autero clecaiiuni no_>tiii:uSimoueiii non piae- confluxit. Cuin igitur iu sunimo slatu glo i.c suie
tereo, qui lilius Robei'ti pu.sitiis noslii fuit; quem degeiet; coutigil quemdain alium coiisuleni spon-
gciiucrat dum caucellarius Millclmi roagni Regis saiu ei lani f.iLt.one (juain dolosis viribus airipuissc.
essel. Qui, utdccebat, ngaliter nutritus, e! atlluic Uude el in seiicc.ule sua inente luibatus et augaria
iinpubes, decanus nosterefiectus, in sumniani regis obiiiibilnlus, in t.-iie! ras niOQroiisuici i ; nec usque
aniiciiiam et euiiales diguitates mov piovcclu»esi. aj iiioiteni se I.iiuin _elbilaiero sensil. Curo igiliir
Eral autem celer ingenio, clartis eloquio, fornia posl c!_es>doloii declicalos ~~ct in ii'fiiinii.ttet'1
venuslus, gratia coruseus, aia.e junior, prudeniia inoitis prj.iiutHiai_i incidisset; logalus est itbai-
senilis, sed superbiae vitio respersus. Ex sujicrbia Q ( cliiepiscopc et sacei. oiibiis, cum ei coi ICSMOIII-»
rre\it invidia, ex in\iilia odiuin, ex oJio clctiac- purg.iloiium inipeiul leut o__it'iii:i),ut leii.is q 111.5
tiones, jurgia, delationes. Dene igittir propbeiavt \i \el r.ile iiiullis jbsitileiat, poe.iileiis leddîel, el
de se diceiis-: Ego cuiialibus iiilerponor, quosi ia_ eiiatuiii laciyniis l.i.iiiel. Quiuus iespoiidi.ns ait:
anguillis livenlibus. Sicul cnim sal anguill.is cx- Si tutns quas aggieg-ui, iniillif-ri,m dtciscro, cnini
cruciiil; sic dcialionibus suis orones legi fainu- thisei filtis liieis ii!ii>c;itani? Cui cohiu liiinislli
lantes distorsit. Sicut sal aiigiiillarum (ieatiuilsT- Domini : Siiffictenl fdi,s tuis hceicdilales piisliitm,
Itiinioie, sic ipse oninium aspiralione aniiullaiur 31. et quus jusle teiicts ucquhhli. Cwlertc tcdde. Alio-
liujiiii lamcii piopheliae pailem priorem iiiLt.lle___.il,quin anhnam cLvovhn gehen,,w. Respondn c.utem
alteiain non prac\iJil. Verumtamen de se di\it consul : Filtis omiiia Iradam; ivsi pio sulitle dc
"escius. Suhimus igitur in fasligio cuii.e el legni, fnncli mhericordilei atjant. Eo defuncto , lilii ejiis
post dies in summum legis o.iium de\oltitus esl; magis injuslecongiegatatiijustesiudueiuiit aiig<.ie,
et in carcerem positus, per ljtrinam anfugisse quain aliquid pro salutc pairia £9tiisliibueie. Li-
dicilur; ct in exsiliuni etmiseriaro juvcms intravit. quet igilur siiiuinain Viri sapieiiiiain in fine, qti,>
Bene igitur in illo proplieticum patuit : Qui in laus canilur, nori solurn in sumniaiu stiiUuiaro,
croceis nulriebantur, amplexati sunl siercoia(Thren. D scd iii caecam devenisse insaiiiani. Quid meiiioreni
i\). Non igitur niagiii aeslimemus, cuui nobilesi Gislebeituiii cogiioinuie Uiiivoisaloiii, episcopum
pueros vel juvenes \iderimus, (am foi-ma quaini Loiidonieiisem . Non fuit ad usque Riinam par ei
divitiis et favoribus perradiare; cum sa_peiicimeioi scioiiliii. Arlibus erat erudilissiu us, tlieona
biugu-
in sumnia. misesias redigantui. Niino'' 2 omnis; laris et unicus : laina igitur celebri., et spleiidulus.
cxspectalio stultoium dissoluta csl; ei qtiod i-.iinlii QuapiO])tcr dum scbolas icgcret in Ni\einis Gallia,
ciat, ad nihiliim redigctur ~~. ad suminum Loi.doniae saLerdotium vocatus cs(, cl
Tertius em Tiactatus ad hujus \itae labentisi cvoratus accessit *'.
Qui magiia exspectalioiic
despecluro; quae utinaro despici possct a roe, quan- susceplus, ccepit avaritiie criiiiini dese.vire; iinitia
tuni aitimus optat meus, el diguiias exigit sua; dei jierquirens, pauca
laigicus. jloriens siquidein miii!
sapientia liujiib mundi, scilicct de hoc quod polis- di\isit. Sed iriliiiitaui lliesauri copiam ie\ Ilenricus
simum cst in roundo. Illa iiariiquo preliosior esll iii ejusdeliciis iiivenit. Ocreaeetiam
episcopi auro
VARIiE. LECTIONES. -.;.;; ','/.;
« Ili manu, ~~ "'~~ ^
. 3lrA_iiiiiiIatus e^t. ;Turic.
- *? \n. ~~Deesi.. s* Paterna. ''~ Coiicessit. -. Redigmir/' ^ .- '* et,
z . ; ; Prosequar. -; .- '*:Deesi.
-,-> -,•-. Vcruro ...
283 DE VIRIS ILLUSTBIBUS SUl TEMPORIS. m
et argenio refertae in fiscum regium allatae sunt.. A verbiis : Mirabilia Roberfi de Belesme. tantiem
Unde vir summae';sciehtiaeab proiii populo habitus3 yeniaraus ad finem , sbilicet ad rem oplabileih. Qui
est pro stuUissimo.-Quid etiam de Raridulfo 41regiss cffileros carcere vexaverat, in. carcefe perenrii a •
cancellariO?;Qui eum esset vir sagacissimus, aslu-- rege Henrico positus,; longo supplicio sceleratus
lus et callidus, ,omnem vim sapientiaesuaecoiiveriitt deperiit. Quem tanlopere fama coluerat, dum.vi-.
ad siroplices dehaeritandos42et peciinias eradendas.. ve.ret,!in carcere utrum vivereijvelobisset, neseirit:
SetiInleragendum decidti in languoresiitierniiiia- - dienrque mprlis ej'us obniutesceiis ignoravit_ Hos
biles. Tunc vero quasi Deo renileus el lialuraee. igiturduosinlermuItosdescripsi.Necjamaropliusde
. viclor, "facihuS cumuiare,, quos poterat deyorare3 genteipsius?2daemonibushorrendaloqueridumduxi.
noii destitit, Crescebat autem ctim crucialu cupidi-- Quinto traclabitur de Summishomlrium, qui sic "
las, curo dolore 43 dolus; douec cura ex equo quoi snni in rebus Iiumanis, ut generalissima in prae-
rueret " supef eum monaclius equitayit, et ihsolitai dicameiitis. Beges vero/geiitium subditis suis quasi
niorle dernolitus est. Ex infinitorura silva exemplo-- ...Deussunt. Quibus oinnes juramento se deyoverunt,
riim ad mundl sapieiitiam imo fallaciam discernen-- quibus stellae cceli deservire yidentur. Horum igi-
dani jain dicta siifficiant. - Tt tur cacuiriiii.unTmiiiiditanta sublimitas est, ut in
{Juarto subdetur locp virorurri raagni nominis; eos Yidendo caeleri non satientur; ul eis_cbhabi-;
felicilas; quam jsriiicet se dedisse regi 48 David1 tantes siiper liomiiies aestimentiir, Nec 'mirandum
Doroiiihs ipse prPnuntial liis verbis ... Feci quoque; est, si ad eos inspicieridos mulierum-iurba S3vel
iibi homengrqnde jtixta tiomen iriagnorum qui sunti 'juveriuro, yeletiam viri levilatis prosiliunt. Sed
in.terris (II Reg. u). Ilie Igitur. hanc felictiatemi etiam sapienleset discrelione-graves ad vitlendurii
feiiciter habuit; riostii autein infelieiler. His nani-- saepevisos, iiescid qua°gratia mulcente, impeliuiilur.
qu.e temporibusiion pervehitur ad magiium nOmeiii Qtiid-igitur-esl? quid. j'ucundius? quid heatias esse
nisi summis sceleribus. Thomas prineeps raagnus; poiesl? Vellem tamen uiium ex eis iib.i colloqui, -
• iuxta Lauduhuin tin Gallia prlncipans.Tnagiius erat et mentis suae secreta funditus
revelare/Longe ali-
r.omine, quia summus erat scelere. Ecclesiis igitur • terjudicares. Curiieos alii beatos j'udiceiit; ipsi clo-
circumjaceuliiius jiosiilis, pmhes in fiscum suiiiii lore decoquuntur, limore detorquentur. Nemo ih
redegerat. Si- aliquenivi vel dolOirt caplione sua "regno eorumpar els/miseriis, -par "* sceleribus.
lenebal, noii fafso dicere poterat: Delores infenii:'/ Uiide dicltur : Rcgiti res scelus esi. Rex Heiirieus
circumdedefunl ine ( Psat. cxiv). Caedes humana, fratrem suura et domihum^Robertum in carcerem..
voluplas ejus et gloiia. Cohtitissam coiitra soli!uhi'C 'Cperennemposuit, clusque dum nipreretur detinurt.
"i;i carcere posuit, Cui crudelis et sprircus, compeJes, Neptium suarum oculos erui fecit, el mitltos pfodi-
el supplieia (tiebus, Ut pecuiiiam ex!o^queret,, stu-. iione cepit, roultos dolose et subdole ^ iriteifecit,
pruin tioctibus iriferebat, ut eam deriderei. A eaf- , multa eoiitra sacrameiifum;C6 egit; semper cupi-
ceieih leciurn.46liomtiiescrudeliss.imi quaqua iioele ditati et avaritiae deservivit.: Qtios terrores" sensit,
lerebant. A lectb quaqua die iri carcereni refere- . dum fraler ej'us Robertus in"e..im.exercitus al^Jor-
bant 4T.Paeifice loquens proximurii y.jn corde noii lnariniaUi Arigliaiii duccret? Concoidiam quideni .
siiie risu giadio Iraiisputigebat. Utide; gladium sae-,, teiTiluscuiii eo iiistituit; sed in ea procerhm opti-
/pius sub.chlrimide riuduhi ferebat, quam vagina- mos perjurare fecit; quia pacem fregit el fratrehi
lum.lluiic igilhf iiontiiies4?tiftiebaiit, Yenerabaritur, cepit. Quos terrpres babuit, dum conshl Andega-
a.!orabaht. Tama oronts Galliaecirea illum. Cfesce- veiisis castella ejus diriperet, -nec ipse procedere.
Uat iu dies ejus 4Spossessio, crescebat tbesaiirus,' '"'" auderel?Quos.terrores habuit 67, dum Baldwihus
-cresccbatservttus. Audire fir.em scelerati desideras? cousul Flandreiisis Nornianniahi jpso praesente iii^
GladioJellialiier pefciissus, pceiiilentiam recusans,,',' flammafel, nec ipse procederc. auderet?-Qupuiodo
et a coi;pbre Domini colliim retofquens, sic periit ;"«-' fYniente contribulatus est,vcum filii ejus et (Uia.;ei
ut benc dici posset: / ;. ... prpceres pelago deyofati suht? Quibus curis demo-
..,
Convenierisviimmotsfuil islatum. lilus est, duih Tieppte suo Willetinp Flandfiam
Vidisti Robertum de'Beleshie :'qul princeps adipiscente, se diadema.regni amissurum pro certo
• Kormannerisis in carCere t0'-positus, efat 1'Julo, phlaret? Hicianien lieatissimus regum babitirs esU
Jdegaera, Cerberus, vel si aliquid Ii6rreii(tius scribi Sed ceiie miserrimus est. Quid de Piiilippo rege
jioiest. Neccurabat captos rediinefe, sed iiileiirtiere. Ffancorum. et LodoYeo filio ejus, qui tcmporibus
Fitioli sui bculos sub .cliiainide;.pbsiii;quasi ludeiis nOstris regriaverunt; quorhm deus fuit;.. venter .
:
pollicibtis exstinxit *'-; iioroiiies iiliiusque sexus ab (Pltil. ii'.), imb ftineslus Iiostis ftiii, Atleo n.imque
anb usque"iii ora palis traiisforatiat. Fi-at ei caedes; yoravertinl,
: ut se ipsos ptiiguediiie amittereht, IK!C
Jiorribilis-boihinura cibus jucundus ariimae. Erat =:: sustiiiere se posseiil. Pliilippus olinl piiiguediiie
i
igitui- inore oinnium posttus, uf diceretur iri pfp- ..defuhcias e'st. Lodoyeus adhuc juvcnis; pnigueiline
VARIiE LECTtONES. - ":
-: '~ 4l Corrueret. '45 Suo. '." Thomie. «.Refeiebstur,
Ranulfo. " Deh:eredit. U Dolofibus. " Desutti. ^?>?-
.*_' Ergo 01111168..*" Ei. .» Garcei-em. -"' Extraxit. - *a '—Ipsis, *? D.esuttt. "Nemo.
cr-aiuenta.' s~ Deest.' .--....
087; HENRiCI ARGHIDIACONIHUNTJNGDON. ; / - OSS
•lamen jam mortrius est. Quid autem de felicitateeJA noYum qupddam nionstrum cxiiitegro ct coiTupto
-eoruni: Nonne Phitippus a suis saepeyictus est? Ett compositum, scijicet mona.cIius el miles, Fuit
a .personis-yilissiniis saepefugatus est? NonneLudo--- . etiara tempore noslro Ingulfiis praesul Rovecestren--
vicus perfegem Iienricum a Marcio cahipo expulsus5 sis; ppstquem Radiilfus; ppstquem Arniilfus **''.:
?st; Cl a suis, ut patet, saepenumero fugalus est?? deinde Joannes. Hiomnes exinahiti suiit/Nuiic au-
ies, vero Npfwegerisis fratrem" suum regem nupefr lem sedet 6t/mox periturhS. Tefnppre npstro epi-
aello eepit, oculos capto eruit, tnenlulam..-abscidit,.>... scdpus Londoniensis Mauficius decessit; post quem
pedem dexlrum ademitj liliuro eius lacleniem ex-- Richardiis; ppst quero Gislebertus magnus philoso-
. Ciipilayitj.pontilicem ejus laqueo stispendit, Iiifelix- t pbus. Nunc yero Rpberlus, vir animo niagnus. £t
. aeque rexuterque_ Sed oppones :'.Cur igitur regemi Itiexinaniti sunt. Badoniae6SvCro Joannes medicus,
HenricuminHistoria tua tanfis laudibus exlollis;,, et Godefridus. Nuncycfo" sedel ibidem Robertus :
5
quem hic lantis .cririiinibuS subvertls? Ad quds.' 15 et hi jam nil.til sunt/"VVirccestfise Samsoneni:.yuli
resp.oiideO: Regem sapientia; magiium dixi, eori-;: clafissiinum : postliuric.LeuIfum 66. Nunc .aiilem
silio/ profundum, providentia; ciaruro, artnis irisi-- ibidem Simonem yidemus. Cestriae yero yidimus
giiem, geslis subliriiem, divitiis .singularem; ett _p Robertum ponlificem; deinde alium Robertum,:qiii
tameii oiiinia quae ltic- apposui; vera nimis sunt, ett cognominatus est peccatum..Nunc autehi sedet Ro^
ulinam falsa essent, Sed fofsitan adhucdicesi.Tri-: -,.:. gerius, mox nihilum futurus. jSIorYriciaesedit JI/r-;
ginlaelquinqueahnisj'arareghavit,.et ».-. bertus, vir benignus et dOclus, cujus exstantscii-
riiUUo;plufa..
. si numeres.Zprosperaiseiisit quam adyefsa. Cpntra,'.- pta. Cui successit Everardus, vir'cr.udelissimus, et
quod ego-: Imo nec millesima pars fortunae ejus> ob hoc jam deposllus, Nunc yerp sedpt ibidem WU-
prosperitati: ppiest adliiberi. Ea nanique qiiae pro-•:: lelmus;. Hetiensis «piscopus prihius fltit Hefveus,
spefa yidebaritur, dolorib.us seroper immlsta; ei-aiit,:: cui shccessit Nigellus. Salesberierisis episqopus
Cuin.regehi Fraiieiaepraelio yicit, quam longa ttir- ', fuit Osniundus; CuIsuccessitRogerius;, viriiia-
batioiie niehtis breye itiud- gaudiuro adeptus est?? - griiis,in .saeculariblis, nunc yefo regis jiistiiia-
'
Breve dico; qiiia mox alius exercltus.iiisurgeiis ! rius 67,.''ExceslriêyerO sedit^^Robertiisnuperiiior-,
mehtisfe.bribus aliis euin coiittifbavit. Qriotl si iiiu- tuus, ef pridem Caechs.;liuuc yefo Iiepos ejiis 6S/In'
lurnilalemvitae et regni miraris, jaronon pei' bieh- Sicestria ,B- 8 vero sedil Radulfus;. in Chjus loco,'s'e-
nium regnalurum Yir Dei prsedixit. Nuper itaqueZ ':' det PelPcIiin, vir Gijatohicus,; etobhoc jam depo-
lidebis niiserae vitae misertim;fiiiera. Quod. ulinarh, silus. Duuelmiae yefo sedit WUielmus, q.ui.pceisus
si fieri 'pqtest, absti! sed tainen iioii abertt. Non.;j__ i est; poslquera Rahdulfus, quiiotani raptprAn-Z
igitur.mireris reges istosjnfelices; sedDeum sotiim gliam succendit. Quibussuccessit Gauffidus;/Jn-
feticem, et regna felieia suis danlem. .',-_; prsesentlarum vero'Willelmus.Vidimus autehi Ge--
Sextiis au iem, qu I 6t utijraus er.it,-Traclatus de rardum; afchiepiscopum' Eboraceriseni; post eum-
regni-regis pfoceiibusbabcatiir, quijiuper poten-• Thdriiani., post eos .Turstaiiuhiômninoiaudanduih;
tissiirii fuerunt, necrj"am ImptHehfes suiit. Jam sed riunc Wiilelmum ej'usdem.Eeciesiae lliesaufa-;,
vero si litiiil suiil, nusquam surtl; et. perexcessurir riuiri: Lincplniae-yero tempore iidstfo Remigius de-
pene <lici: potest, nuiiqtiam fueiunt. Nunc eteiiim guit episeopus. CuisucCessit Rbbertus, vir clemcn-
fere nertio - eorum recordaiurf Omnis memoriaeo-_-'" lissiinus. Quibus successit Alexander, vir fidelis .
rum Sinierife incepit; /ittoxiiulla erit;, ad niliilurii et ihuriificus./Hacteiius de episcopis. Nohne vidisti/
devenient iahquain aqua decurrens. Audi igitur, • Hugpnehi eonsulem Cestriae, et Ricliardum Iltiura
"Waltere cousors cbarissime,: sernipciiiationem de ejus, et Randulfhm successorom eorum, et nunc
yiris illuslribus, sed lamen in audieiidoiaediosurii, aliuniRandulfum? et Jii pmnes exinaiiiiii suht,ZVi-
licet eos :bcittis nostris: inspeximus .%. Spleriduit,.. disti yirum nequissinihro et sapientissiinum in sae-
igiiur temporibus npslf.is LaiifranCiis, arcliiepis.cp- .;cularibus,de quo praedixi, scilicet Robertuhi con-
pus, vir pliilosoptiuSj Sifi perspicuus. Gui successit :P D sulemile Mellend.'?, et Hhnc iiliuni ejus Roberium
Anselnius, philosophus- ef sanctissirous. Vidinyis laude parvum. Noiiiie Yidisli/Henricumcoiisuiem
po.t eo§ Radulfuro, dighuin iaiita celsitudineliabi.- ...; de Wareyiic, el filium ejus Rpgeruro, qui iiunc de-
tum. Poslea vero sedit CaiHuariae.Wiilelmus, cujus.;-.. git, animis igiiobiiem? Vidisli WUlelriium coiisu-
laudes diciTiequeunt; quianon suiit.Tnpraeseutia^ --.. lcm Warenniae, et Roberluni consujem de Belesme,;.
ruin Tedlialdus, yir oroni laude digiiiis. Fuit etiam et Roberluni coiisujerii de Mdretoil : de quibus in
temporibusnostris WalClielinus 6,j,"WtiHoItiehsis/, Historih Aiiglorurii locull suinus, et Simonem coii-
episcopus-; chi successit Willelmus Giffaridus,yif ; snlero Hunleiidoniae, et Eustacliium 71 Bolonis, et.
iiobilisslraus. Hi quoque exinaniti sunt, et ad nihi- . ali.os multos. Et ipsa memoria taediosa est. Qui cum
Iiuri devenerunt. Nunc autem sedet iri loco illoium polentissihii el aspeclu inteiito "iignissimi videren-
lieniiCus, 6; nepos Henrici rcgis; qui fulurus est tur; ntiric ncc pronuritiatione digni sunt. Sed et
' '"' -
':'":. '''"-;':"' ''_".] r''. VARIJSZLEGTIONESZ :./.'."
^8 es £uim. ":c»-Iiispexerihius.. 61Walkkinus. ^'Deest. ~~
~~ Quod. 66 Eriitillus. 6>Ascelinus. 6?Badaer
Teulfum. "Jocelinus. Item Robertus, -.'*' Siceastfia.,-'»Mellent. " Consulcni.
989 '.- DE VIRIS ILLUSTRIRUS SUI TEMPORIS. 990
1
:]!eilis Ovina,\ih qtia depingunlur eoiuin noroina, A- __mortis est. Quidquid eniiri agimus, qiiidquid dici
perdita yideturomnino. Nec Inveitirhus oCulos,"qul mus, ex quo actum est vcl dicium; statiin moritur.
eam perlegere velint, Testis est haec epistpla, quam Memofia quidem eorum, 'ut.cifca morluum, ali-
pro hominibus potentissimprum et omniiim assur- qiianttiii Yiviti Cum autCmet iilfi deperierit, jam
rectione dignissi.moruto nenip ta.men yel yix aliquis qiiasi secuhda--mors facta .omhla et dicta nostfa;
potest perlegere. :Quid membrem Aldviriura domw ' driliiiriipde anniliilayit. Ubi est qupd lieri feci? ubi
nura meum abbaterii; Rameseia^:,*et! successpf eni" qupd dixi? Ad hiiiilurii devenefunt. Ubi et"quod
ej.u.s,." Bernarduro, el postea Reroaldum yirum pra.lerito ahno,iiodierria die feci.vel dixi? jEterrta
callidum sed inclementem, nunc Waiterum '"*''Vi- morte obfivionis absorpta sunt,: Optemus Igitur in
rum elegantem ? Et hi ubi 74sunt? Turaldus.abbas -liac morte lnortem"; quia npn evademus banc -vi-
Burgensis, et Ernulfus, et Mat.liias, et Godficus, Yehdi hioftem, nisi corporis mortera'"",-; quae.•sci-
et Joannes, et Martinus, quos Onines vidinius, ex- lic.et mediustefmiiius est niortis et visae.Sed ante-
iiiaiiiti sunt, et adhiliiium deyenerunt, Quaeris au- quam :epistoi.am"iiaiie perfiiiierim', nunlialum est
"
.tenij curpost niofluos ef,in fine vivos intefponam, amicummeum, cui scribebam, mprtis legibus cop-
et j"am ad riihiluhi...deyenisse dicam ? Gujus causa cessisse. 0feortalium sors abjectanascehdi, inisera
liaec esf. Sicutehim moftui ad niliilumdeveneriiiit; n. vivendi, clura mofieiidi. 0 nlors,'quam cilo pro-
-ita ct istl raox devenient : imo ..ut liberius dicaro, fitis? qiiam inopinato sl irruis? quaro magiitiice
jam devenerunl. Noslra namque, quae dicitur, vila, subruis? Ille igilur qui post mortem est medicus,
ut Tullius ait, ruors cst. Ex quo incipis \ivcre, donel libi, Waltere, aniidotum suae pietatis ad ca-
incipis mori. .Praetereo viros clarissimos,- scilicel pescendam vitam continuae sanitatis. Jam libi
Radulfum Basset ™, el filium ejus Richardum, ju- quidem epistola mitli non polesl. sed cpilapbiuni;
slitiarios lotius Angliac ,c, cl alios absque nu- breve scilicel inoiiumeiilumcum lacryrois scriben-
_nero;..qtiiIius jamdudum riiagiii cuslahienli." ser- (tiiin est.
vilitim iropcndere jucunduiii. esse 7Sihilii videlia- Ilenricus libi serta
gercns, epigraramala piinium,
lur; nune autcm niortuis breyissimarii sciibendi Proelia mox Veneris, gennina s~ deinde tuli.
operam \ile vidctur impendere. Cogita igitur, Wal- Nuiic, Waltere, tibi fero cariiien funebre totus.
(ere, quam nihil sit haec praesens \ila. Cum namqtie Alter ab Henrico qui tria serta, tulit.
videamtis polentissimos, qui ejus divilias plenarie
Dimidius perii : periit meus ei decor et lux ;
adepii sunt, niltil pffecisse; ne et nos niliil efficia-
aliud in beatitudi- Formaqucmensque viri, mens charitalepari.
nnis, quaeiamiis ;ilef vitae, qua Mcns assueia viris s3 dare magna,' tamen pudi-
nem spererous el atiipiscamur. Surge, fratcr, surge c(
_ [buiida 84;
ct quaero; qula in hac vila quod c_uaesisli,nun- Mente miitora sua se tribuissevidchs.
quain invenisti. Nonne rex Aiexander, \ir, ut ita Mens assueta viri quanlumlibet alta parare;
dicam, pltts quam potentissimus, parvo laiidcm ve- Sed cum inulla pare(, xenia parva timet.
neuo deniolitus esl? Non iiivenit quod quaesivit. Mcns assuela viri feslivo tradere vullu,
Noune.et Julius Cacsar, viraeque vel magis potens, datum.
~L;ip(itiaqiieptri congeminare
cuni oninia subjiigasset, stilis exiiiariitus esl? Quod Mens assucta viri dare
sic, ne danda rogentur,
quaesi\il, non invenit. Qua.re igiiur quod.invenias, Praevenicns vocem, bina ferente, manu.
quaere vitam post vilam, quia vila IIOIIest in bac Nil meclium nil par magiiis vir summtis habebat.
vita. 0 Daus niagne, quam jusle mortales dici'
Summa Dci sit ei gralia, grata quies.
mus' "? Mors eniinviiostra, ex quo vi\i.mus, coii-
jiiua lest. Illa autero quae dicilur inors. iinis iiosirat.
VARliE LECTIONES.
75 Deett. ~~ autein. '* Desunt. " Basselh. 76 Et Gallridum Ridel jusliliaiium tolins Angliae.
" CoiislaroeiHi. ~EDecst. ' Diciniur. 80Morte. 81 lnopinalc. " Gramina. R3Viri. 64Puuibunde.
ASNODOSIINI
MCLXYIll
OBO »E DEOGILO
ABBA-8S. DIONYSH
NOTITIA HISTORICO-LITTEillRIA
(Hist. litl. de la France, par des fel: Bened., XII, oli) j .".'
Oddn, ou Eudes, naquit a Deuil dans Ia yallee de A , deêupidite. II sut donner des preuves.de d&inle".
Montmorency (I). S'etant fail religieuxa 1'abbaye ressenientet de generosite dans Toccasion; temciii.
de Saint-Denis,.-,il s'y distingua. par ses .bonnes la donation qtfil fitde la terre de.Froyeres aux
nioeurs, sa prudenceet" ses talents. Suger son abbe alibayes dÔurcamp . et de Cbaalis (6). Le rpi ne
leTit cohnaitre a lacour, et lui procufa rhoniieur cessa de lui coiitinuef les marques de bonte doiit il
d'accompagnef le roi Louis le Jeune a la Terre- 'avait hpnore soh predecesseur, sansque heaiinioins
Sainte, en qualile" de secretalre et de .chapelain. Le il paraisse 1'avoir adrois' dans les affaifes ditgoti-
moriarque 11'eutqu'a se louer de ce choix, comrae' verheroent. On voit un diplome de ce prine.e (7),
letemoigne une de ses letlres ecrite a Suger dans dans lequel il lui donne la quatite d'anii, en accor-
le cou.rs du voyage(2). A "son.reloui.,Odqn fut misa danl a Tabbaye de Saint-Denis le droit de lenif
la tete de la nouvelle colonie que Tabbe de Saint-1i marcbe lous ies ans a, Sainl-Clair-sur-Epte; dans
Denis etablit, l'an 1150,1 V.abbaye de Saihl Cor- le Vexin francais. Les sayants, parmi lesqpels II-"
neille de Conipiegne, Suger elantiiiort rannee sui- ppuvait (igurer, fecliercliefeiit aussi spn ^niitie.-
yante, tous les suffrages lomberent sur. Otion pour C!esf a lui que Jeain Sarraisin dedia sa/traduclioii
lerempiacef. Peu apres son election/il se yit en des CBUvresde Saint-Denis (8). Il cessa dp yivre en.
butte aux Ira.its 'de.-la calpmriie, ei, eutbesoiii de - 1162, eteut;poursuccesseur Eudes de Tavefni.....
rapp.iii.de saintBerhard pouf les repohsser(5J. L;e. Z Odpn ne se bprna pas, dans lc voyage de.ia
saint iioriime.ecfiYII en sa faveur trois lettres au Terre-Sainte, aux fpnctiohs qiiil exereait aupres
pape Eugeneljl, qu'Odori lui-merae, cpmme il est du roi, Temoinsur sa route de quau.ti(e'.d7eveiie-
vraiseniblable; alla tr.ou.ver'en personne. II etait menls memofables, il s^nipressa, d6s quil-fut ar-:
connu du Ponlife par deux voYages-.quil avait five a AntioClie, d'en iransmettfe le souyeiiir a la
deja faits a Rohie; le prehiier 1'an 1149, en-reye- pOsleftie,.C.est ce qu'il executa par une relatipn-
iiantde la TeiTe-Sainte ala sititedu roi deFrance; partagee en sept livres pa liyrels. quiV adrisssa eit
ie seconti eri ilSOj poiir faire coi_.firni.erlareiofme forroe de lettre a spn abbe Siiger (0). .• :' ' /
de Tabbayede Compiegne; Le pieroier livre reiiferriie ce qiii scpassa de-\
Apres avoir triofiiphe des ennemis de sa r^p.uta- puls la jiublicalipn dpla seconde croisadej jusqu'au
lipn, il eut a combattre ceux qui aUaqiiaieiit les deparl du roi. Dans Ie deuxieme on decrit la mar-
Merisde son monastere^). De ce- iiombreetait cbedCs .croises jusqu'a leur entree" dahsla Buiga-,
rarclievfique de Bourgesy dont les entreprises rie, Letrdisieme les coiiduit de Ia a- Gbnstantino-
«ibligerent hotre abbe: a reprendre ia route tie C pie. Le passage du.bras de Sainl-George'et ieur
tjtpme au commencehfehtde 1'annee'1155. Heiiride enlree dans la Romanie fpnt le sujet dh quatrieme
irahce, eveque de Beauvais,: lui suscila, pour de liyre. Dans le ciriquieroe, .on fait le recit des
semblables inle.rets,'unenpuvelle querelle, dont le. malheurs arrives a 1'arroee des croises allemarids
pape AdrienlV renyoya le jugement a l.dveque de surlarpute de Nicoroedie.a Ahtioche, et de son re-
Paris(S), ;/. '-.'[ -':.. ',,".] tPurforee. vers Constantinople. Le sixieme: roule
) La;ierroete;,d'QdenZa defendre le tethpprel de sa; suf les iveiilur.es diverses -qu'eprpuv_i:Tarnied de.,
maison ne partait-pas d-un pi-iiicipe,;d'3.varice et, Louis Ie leune, de Niconiedie a Salalie.- Eiifin, dans/
"" - "
(\)Gall. chr.no:, t. VII, col. 577. ; :.m Ibid. / \ --- -;
<2) Felib. Hist.de S.-D. Pr., n. 158/. . (7) Feiib. Hisl.de S.-D. pr., n.. iil, -p, 109.
"(5) S. BCrii,, ep; 28o, 286, 287. /' Zi8) Cat.mss. Angl. part. i, Ji.SCIi. . •
:(i) .Doublet, Hist^deS.-D., p.AMA-/ G. IIL, p.'9-,77; .
': /:(9).G.hviflel.--,S.;._i?.ern.-
:-;$):GaiL plif. ibhi/ ,.., ,/.-.•/.'_.•.. •'• /;.•'.
993 • ODO DE DEGGILONOTITIA. "991
le septiemeoh Yoit les hiplifs qui deterihiiierent ce A rOute de Ralisbonne pour y passer le Danube. De
priiice a s'emb"arquer, IeScirconstances<le cet Cm- arabassadearsde rempei-eur dT)rient altendaieill le
barquemeiit, et son arfivee ' a-Arilioehe.Cost par Tnoiiarque frantiais dans cetle ville, ahpres de ia-
ou se terinine i'ouvrage, "... quelle II campa; ©don deCrif.airisi le ceremonial de
Voici roaiiitenaiities .circorisiances-de celte re-" Uaudience qu'il leiir dorina. t Quand,. dit-il, ori eut
lation, qui ont ecbappe a nos liisiorieiis moder- di-esseles iernes, el quele jol fut loge, On inanda
nos. . --- ;-': ' .'- lcs
-ambassacleurs,lesquels, apres l'ayoir salue ei lui
Engage a lexpedtiipn <le la Terre-Sainte, Louis avbir rernis les lettres delehr mattre,"aUe_iSIre_it
ecrivii des lettrcs a Tempereur d'Aliemaghe eia ee- la fepOnse debout^ car i-Is ti'auiaieiit dse B'_isseoir,
lui de Conslanttiipple, ppurleuf ciernander le pas- sans qu'Vmlelenr eill ordonhe. Apres tionc qu'tis
sage sur leurs lerres, des niarches sur la route Zen«urent feeu 1'ofdre, ils se placerein sur des sie^
pottr. les vivres, ct-des ba.iques pour le cliange des ges qu'Us.ava;ieiit,apporles;avec eux. Nous reniar-
cspeces nioniiayees. L'e.npei'eur grec fil, au roi/de quames aldrs uneicoulume desGrecs, qui est qne,
France uuereponse basseineht .flafleuse, bii, _lui lOrsquelesroailres s'asseyeht, toulc. leur suite de-
doiinant lcs louaiiges Ies plus Oulrees, il lui ~'-pfo- meuiie debotit. La votts eussiez.-vu des jeunes geus
uietlail aii dela de: Ce qifil avait deniande, Gette jjle |arret lendu, ia iele penc;liee,-les yeuxiif rtslis cii
reponse ayani ete lue:dansle paiiemeiH d'£talripes, silence sur leufs roaittês;iemoigner, >parcglle atii-
ks ambassadeurs du roi de Sicile, qui-elaierit pre-. tude, ieur disposition a ;obi_ifau pieniier signe. l.ls
sents; declarererit qtfon ne deYait point.y ajoulei' ne pbrtentpoint d'ecliai-pes:;'mais ilsoht-deTicbes
foi, .coiinaissaiii,-disaieiii-iIs, par. Texperienee ot habils de soie, dsurts,. bien serres, avec des man •
par 1'iiisloire, la four-berie des Grecs. L'assemblee clies etroiles ; ce qui les rcn^ lestes vct/degages
ne (inUcompie de cel ayeriisserneiii, surle prejuge comme des atbieles. La.fonne de IMiabiilemeiil des
c|ii'U.et.atidicte, parijaversion des Siciliens COntre; pauvres est Ia meme,- et il ji'y a de adifference que
les Grecs, ayec lesquels ils elaierit alors en guerfe. pohr le prix. A 1'egard des letires ;qu'Hs preseiHe-
La-dessus les arobassadeurs se reiireieni eri geiriis- reiit, deux inplifs, IaiiohlleetCiinpuissance,-ra'eiii-
sani et predisanili.s Tiialiieurs qu'oh eprouvav pecheiit d'en ,donner ici la trailiictioh.Car ,la pre-
Leroi s.'ela.Hfeudti a Woi-nis avec son aruiee, y miere et plus grande partie etait cmployee a «apler
passale Rhin sur un graiidriohibrede baieauiqtte la bienveiliancetiu prinde d'une 'maniere si basse
TenVpefeuf:Gonradtiti ayati fail preparer. On sâf- et sii-ampanle, que les «xpressions affectueuses et
rela sur Tauire riye du fleuve pOiir atlendfe les iiuilement sinceres quêlle r.enferniait, loin. de coii
troupes arigtitises êlnortoandes, conduiles par Ar- C venir a unempereur,aur-aieiil deslionofe leplus =vil
Roul, evequc de Lisi.enx, « Ge futia, dttiiotre au- bouSbn.,. Le .foi cepehdaiit,;-qdoiquenon sansTou-
teur, quela folie de_.iW.lres coirimerigaa se iJeela- gif, souffrail que son iiiierprete lui Wndit tout. •
ier. La ville nous erivoyatipar le Rlitii -des vivres Odoii pafleeiistitte de lasecohde partie,'qui conte-
cii aboiiilaiice, :el*iios-gens etaient -coniiiiiiclienient - riait les conditions iauxquelles rempereur offrait le
ch cdmmerce ayec ceux du, pays. Gelte boiiiie -irr-- passage sur.ses lerres avecies «ecQurs mecessaircs
lelligeiiceThallieureuseiiieiilneilura ;pas. U s':eleva . aiixcrois(_S-
surTeau unequeriile cnlre les preiitierS; etles se-. ; AiTiv^s eriBhlgaiie, les/«rblsosi iriiiriigaisiie tnr-
Cohds. Ceux-la jclleilt un hrarclianil cki jvays,-ila:.s -dwenl pas a s'apercevoif 4e "la peffidiedes:Gi',eCs,
Ie-Rliiu. Aussilot les habitaiils de Worms «ourent On sait. ies mauvais procSdes de ceux-ci a leiir
aiix armes; et pariivi plusieurs/dcs "hdlres qu'i|s cgard. « Mais ii parut.^dit iOdon, a quelques-uiis
re- de nos gcnsi que les Alleasa-iids-qui iipus precc-
lilesseiit, ils-en-nielteiit.un ^'fli'di,>l.--'Cet'aiie'nia'l
jiaml ia- fufeur paniii les croises ; oii crie -qtiil faul tiaierit,-y avaicnt doiine .oecasioh, -eti «e Zqhe, non
meltrele feu a la ville, sans faire alteritioii que ce: «phtenlstie piller lout cequils rencoinraieni siir
iiesasti« envclopperait plusieurs- tie nos maichaiids k: leur passage, ils avaient ineme, .coitime nous le
iJfcliangeufsêtablis a/Worriis. "Slalsles.persohhes rernafquames; briile quelques yillageset faubourgs.
•sages de notre armee arreicrent! ;ces inseiises-.-Les Voici hniraitdeleurbrutalileque .jeTapporte avec
Iiourgeois cependariti ioiijburs saisis de Crainle, .Jt'.ouleur.T>.fes des niurstie Pliilippopolis, l.esLaiiiis
'•iuMifentleurs i.atcaux, et par la Tonipeiilioiil coni- OGeiipaieiil-iini)ourg;c()nsiderable,,ou les eii'angcrs
mei-ce.avee upus. Mais Tcveque d'Afras (Alvise) irouvaieiit des vivres en iabOiidauce poiir ieuriir-
«yarit trouve une liai^que avec peine, se iveiiclita :gein..~LesAlleroands fendtiieiit aneniorable, a ieur
ia ville, accompagne de-cjuelques barpiis, el Yiiit-a iionie, 4e«ejour 4u'ils y iirent» Corome ils elaiciu
bout d'y calmer Ips .esprits. Des ldrs ;eeux-ci -ayant Tepandus dans ;lesauberges, un ipngleur y'Ytiil_;;d
.rainene ieurs - barques,' rappprteroht iâbondahce iquoiqu'il ignorat ieur "iaugue, il s-assit aupres
tians notre ca.mp. » <d'eux, but'etp'aya;sonecPt.iAprcs;cela, voulant di-
Eh quiilant Wqfros, les croises s.e separereiit .yeriif •]a;cpmpagiiie,.illUe;de son sein tin serpeiit
a cause deieur nombrc' excessif qui meUaifla qu'il ayait encliante, -le niet dahs uiie eoupe S"r .
cheite dans les viyres. Les unstirerent du cdtedes iepave, cl fait plusieurs tours de charliftanefie au
Alpes, lesaulres sdusla coiiduitc dti roi prirenlJa iour ciu reptile, A la Yuede ce ^prddigelesAila-
995 ODO DE DEOGILO, 9§6
mands se ievenl en fureur, preniient le jongleur et A L'empereur d'Allemagne, au tieude respectef ce &6-
le maisacreitt.En meme lemps ils s'ecrient que jour des delices, s'y jeite a la iete de ses gehs, fail
Jes Grecs veuleul les faire perir par le poisoh, at-. main basse sur le gihier, et detiuit presquetoul k
,ir-.buahl le crime diin... seul a (ous.; Cette emeute - la vue des Grecs. Caf le palais imperial/qui domine
fepaiid ralarme dans tout le faubourg. Le cbm- sur lesmurs de la viile, a ce lieu au-desspus de
mandant de lavitie survient pour apaiser Ie tu- lui; et par les regards coulinuels du maitre anime
; inulte, avec une escorte sans armes, L'oe'ildes Al- et encourage ceux qttiiiiabiteiit. Toulefois r-ero-
Jemands,, trouble par la fufeur et fe vin, iie vbit pereur grec, a qui cet etrange spectacle avail cause
que desgrns qui.courent a eux, et n'aper?oit pas le plusgrand e(onnenien;,'eul assez de pouvpir sur
qiiils sont desarmes, Usvont en colere au-de'vanlde lui-meme pour dissimulerson depit. II envoie ui.ie.
ces pacilicateurs, simaginant qu'on Yient pour lirer deputalion a rempereur allemand poiir lui deman-
vengt.aiice du meurlre qu-ils ont coinrois. L'ofiicier der une confeience. Mais celui-ci eraignant d'en-
el.satroupe se relireiit aussitptet rentrdnt dansla "trerdaiis la ville, celui-la appreliendaiit d'en .sor-
ville. Mais ayant; pris leurs arcs, ils reviennent a tir, ouTie le voularil pas, chacuh refusa de faire les
cesinsehses, les raettent eii futte, hlessent, tuent avanees ^tl), et de rabaltre de soii faste ordinaiie
plusieurs d'ent; e eux, et.ne s'arretent qu.apres Jles en faveur de 1'autre. »-
avoir tous chasses du faubourg,- Ge fut surtout Lotiis lie fut pas aussi delical sur le ceiemonial.
dahs Ies auberges que se Ilt le carnage/On prit < Lorsque rious appiochames de Constaiitinople,
soin des cadavres a causede 1'arge'nl. dOnt ils dil Odon, les nobles e.t, les persoiines les plus dis-
etaient garitis, et on les jeta dans des cavemcs tiiiguees du clerge et.du pehple yinrent au-deyant
pour les fouiller a loisir. La querelle ne se lermiiia du roi, et-lc reQureiit avecies. lioniieurs/coiiveiia-
pas la. Les vaincus ayaiit repiis lcurs esprtts, re- blcs, le suppliaiit de vouloir bien descenjfe ehez
tourneni en lorce a la cliarge, nieUent eii fuite les rempereur, pour salisfaire, disaieiU-ils, 1'einpres-
bourgeoisa le.iir tour,fontle degalaulourde la ville, semeiii qu'il avait de Ie voir el de"1'eulreienir. -.
et reduisent en cendres le faubourg(10).Au reste, Louis cpropalissaiit a sa frayeur, se rendit.-a cette
. ce i.\."tai_pas. seuleineiit a leiirs hdtes que les Alle- ..demaiide, Ayanl doiic cboisi un petit liombre des
mands se rcndaient insupporiabies; nos gens siens, il s'avanga aveceux vers Ie palais iinpeiial,
ayaienl presque egalement a- se:p!aiiidred'eux/Le oiiil rerrcontra reniperetir qui 1'alleiidai.f'-'Sp.usle
fa t suiyani . en est la pfeiive. Un jour quelques poiiitjue, ct qui lui fll u?ie Tcceplidn doiu il-ifeut-
Fiaiicais, poui- eviter. la- foule qui cnviroimait Ie Q qu'a se lotter. Ces deux princes eiaient egaux a
roi, prifeiH les devants et vinreiit se loger aupres peu pres pour l'age et la taille, ct ne dtiTefaientque
des Alleiiiands, On va aii marche des tieux: cotes; pour les uioeurs et rhabillement. Enlin ,'apres
iiials Ies AUbmaniIs ne sduffrent point que les no- s'elre embrasses et baises mutuellem.ent, ils entre-
Ztres aclieteht rieu, quils ifaieiit eux-memes ce renl dahs la salle inlerieure dir paiais,- ou ils s'as-
quils desirenl : cela. occasioiiiia une dispute. Qh sirent sur deiix sieges qu'oii leur avait prepares.
cria beaucoup de part et d'au.'re ; et comnie on ne La, environnes de leurs sttites, ils eulanieni Ia
s"eii:e..daitpas, on en yiiit bientoi aux Coups. Les conversalion par le iiipyen de leurs iruclicmeiils.
Fi-angais, quleiaient ,en plus petit iiohibre, fureut L'einpereui'demaiii. e au roi quel esl son dessein,
Jes pltis nialtraites. Le cpnibal neiiitit qifa la nuit. .-fait
. niille voeux pourquil reussisse, etiui prOnicl
Le leiidemain 011e!_t.l-"prc-ta recomniencer; hiais de Taider en tottt ce quitiepeiidra de lui, Eh I plut
leschefs se jciaiil aux genoux des soldats,. .apai-; a DiCU,que son diseours eul ete aussi siiicere quil
sereni, 1'emotion'par leurspiieres el.ireur iiiodera- etait honiiete! Si raisance du roainiien el d.u gesle,
; tion. C'est- ainsi queles Allemaiids Iroublaicnl toul si la sereiiite du -visage, si la dbuceur des paroles
sur leur rpute, et..-iiidisppsaient la iia.tioii grecque niartifestaleni toiijours les dispositions du -c.ceur,
, ooiitre notre roi, qui venait a leur suiie dans un D I lous. les assistants auraient dit-uiiaiiiiiieiiieiit que
espi-it'de.paix. *'.'.-._.;. ..,:.:. ..;',' r-empereur avait i'affeciion,la plus tendre pour ie .
Peu apres Odpn rapporteuii autre trait de leur roi; Mais on ne sait que trop cdnibien sont eqttivo-
brulalite; t Apies divers- pbstacles surmPntes, ils . ques ces sortes de .dembiislratioiis. Âpres cela les
:' arriveiit, dit-il, aux ppries.de Constaiiiiiiople.II y deux princes se separereiH, etles nobles conduisi-
avail pres de celte yille un yaste et ihagnitique pai'C reinje lidtre aupalais buildevait. loger.T
enyironn6, de muraUles, lequei: Teiiferinait une •Ladesci-iption que liotre atileur fait de la villede
graiide quaiiiite-.de gibier, des elangs et d'aulre's Constanttiiople, nierite---:d'dlre mise sous les yeux
pieces.d'.cau. Ort y avait Cfeuse pjusieurs,,..cayern.es1 ,' de_nos lecleurs. c Coiis.taiHiiiople,dit-il, illustie
pourseivir de retraile ah-v beies. DaiisTenceiiiiede par sa repuiation, plus encore par ses riciiesses,
ce pafc s'ele\aient des.inaisoiis superbesv pu les> presenie dans son plan la fprme: d'un triaiigle pu
. cropereurs vejiaieni se.delasserdaiis la belle saison.• d'u!ie.:Ypile de vajssc.au,-:Daiis-Tangle interiuiir
; (10) Nicetas rappbiie/a peii pies la merrie cliose;; 'priiices/latjuelle ful assCi. fioide,
- qhpiifuMlsftisseiit
liiSilist. Imper. Muiuiei.;c. S :" -"''.' Z beaiix-Iieres. -'."' i"-
»vX*l) ify.eul cepeiidanl uiieentrcyue de ;cesdeux
997 .-,.-. --; NOTITIA,•_-'-- :998
'eleven l Teglise de Sainle-Sophie et le palais de: A lafoisles yeux, les oreilles et le goiit. Piusieurs de
Constantin, ou il y a une Cbapeile deeoree, d'un : nos gens craignaient pouf le roi. Mais Iui, s'aban-
gfand rioiiibre de reliques. La rner baigne la yttle de - donhanl a la Providence, "eiait dans une- parfaile
deux cotes. En venaril a cetle capitale, nous aviOns' securite. Car celui qui ri'a pas de roauvais desseins
a nolre droilelebras de Saint-Georges, et a notre . ne croit pas facilement qu'on veuille lui nuire...
gaucbe urt canal -qui en sorl et s'<_tendenviron a Mais les Grecs dissimulaieht la yengeance qu'tis
qualre mille pas. C'est laque 1'ori voit le.palais des : npus preparaieht, jusqu'a ce que nous eussions
Blanquerries, place a la verile.daiis un Iieu bSs, passele tiras de Saint-Georges. Tanl que hous
raais feleye parla soniptuosite, 1'elegance etla gran- : fiimes aux enyifons de Goiislanlinople, nous n'eu-
cleur de ses edificcs. La tfiple variete de sOn voi- mes pas anous plaindre d'eux. Car on ne leur fai-
sinage offre une tiiple salisfactioh aux yeux de saitpasun.crime d'avolr ferme leurs portes a.-la
ceux qcii Thabilent, et les reeree atiernalivement : multitudedes croises, yu qifils avaient brale plu-
par Ia vue des chariips, de la mef et.de la yifle. La sieurs de leUrs maisons et de leiirs oliviers, soit
magnifleerice de ses" dehors 11'admet presque point faute de bois, soitpar Teffet de 1'ivresse. Le roi
de coraparaison. Mais toui ce que je pourrais dire : faisait souVeiit coiiper le nez, les oreilles et nieirie
de celle des dedans, serait Irop au-dessOus de la " les pieds aux cbupables ; mais cela n'elait pas ca-
verile. L'or et les peinlures y biillent de ttiules pable dereprimer Tinsolence de nos gens.Rfef, il
parts. La Courest paYee de-marbre avec uq hier- faliait de deux choses rune, ou que Ton en fit perir
veiileux artifice , et je ne sa:s, a vrai dire, ce qui des miliiers a la fois, ou ZqueTon tolerat piusieurs
"
lui donneTe plus de prix et de beaule, la sublilile de leurs deportenients.f
.clerart ou la richesse des hiatieres. Le troisieine Apres le. passage du detroit, rimprudeiice des
cbie du triangle que forme la Yille, coufiiie a une Ffancais fournitbieiitot aux Grecs un pietexte de
assez belle canipagne. II est ferroe par un double faire eclater coiitre euxleur mauvaise volonte.
liiur qui sêlend depuis la nier/jusqVau palais, a t Nous voila passes, dit noire auieur ; des vais-
.clcuxihilles environ delongueur. Ce liiui' cependant seaux-cbarges de yivaiidierS et decliangeurs vien-
l/esl -poihl f.irt, el les lours qui le defendent ne nenl a notre stiite. La banque est ouverte sur ie fi-
soiil poiiit clCvees. Je pense qucla ville met sa vage_ Les tresors_ spnt etales,"l'or et la vaisselle
plus- grahde confianee dansla multilude de-.ses ha- dârgenlque les Grecs avaient achcTee de rious
bitaiits et dans lereposdout ellejoull depuis long- brillent siir les comptoirs. Plusieurs vieniient de
ienips. Le lcrrain qui avoisine les Temparts esl vide Q ( nolre armee pour faife les echangcs necessaires;
cl se panage. Cn terres labourables et ea jardtiis, Ct a Ceux-ci d'autres se jbigneiit qui convoitent ce
qui foiirnissent toutes sortes de legumes. De ce qui neieur appaftient pas. Or un jour il arriva
liicmecdte, dcs aqueducs souierraiiis anieiientTeau qu'ala vue de ces iiiimenses ricbesses un ceiiain
douce en abondance aux cttpyens. Ppur la ville en Flamahd, digne du fouelgl du feu, seiaissa. aveu-
elle-meme, elle est malprppre, sale, infecte, et /-glerpaf le desir effrenedeles enlever. Tout d'un
condarouee en plusieurs quartiers a uiieTiuii dter- coup s'etant mis a orief : Havo, havo, il se jettesuf
nelle.Car les .riches couyreiit Jes rues de leurs cesiresors, et emporle ce quITavait le plus tcnte.
ediliceSjXi iie laisseiitvaux pauvreset âiix/etiaii- ,;-Ses:seniblable;s, encburagesTai^saliafdiesse.etse-
gefs que.les ordures et les leiiebres. Les ineurires, , duits par le hlertie du bulin, he tardeiilpas al'iiiii-
lesvolset Ies aulres criines quifuient la lumiere,y ter; et comme les iusenses se fd.iirreiit pariOul.(caf
soiil frequenls : cl cela doil elre alnsi, il yapfesqiie jecoliipte pour lels tous ceux qui perirent daiis
aulaiil de maitres que-de fiches, et de.voleurs que raffaire. duchange) bn voit loniber sOusIes coiips
de pauvres : chaque sceleraty a depouille toute ,de" tpuies parls ceux qui avaient de Targenl aia
crairileet toule houte, altendu que le crime y est iiiaiii. Les cris"redoublentvia fureur s'accioit, Jes"
impuni, el que robscurite le derpbe a la vengeance D i cohipiOirs.sOht-renverses,;I'pr:est foule aux plc-as.
publique. En uri; mol, Constantinople excede les et pille : les pauvres chahgeurs depouilles Cber-
bornes de la moderalion en loutes choses; ;el cheiit Ieur salul clans la fuite; ;Tes vaissc.aux rc-ctii-
coniiue tllesurpasse tQiiles les autres villes eii opu- •-
- y.eirl les fugitifs,. et iameheht a la ville Ceux qui
leiice, elle les suipasse aussi par ses viees.-Elle a aclietaieiHies vivfes pour";hdus, Ceux-Ci sbht Mt-
beaucoup. d'eglises qui, bien quinferieafos eh . tus et depouiil^s par les Grecs, Danslavtileroeihe,
grandeur a Saiiite-Sopbie, ne lui cedenl peui-elre ious les .etfaiigei-s qui s'y, trouveiH subisseht uii pa-
pas en beaiiie. Ceux de:n6s gens qui le:pOhvaienV reii.butrage, et sonl traiies en/eiinemis.-.'.Lerbi; ih-
y eniraienl, -les uns .par curidsite,les auties pour ':. fol/riic de cessdesordiesv/fatt venir -le conite/de
satisraife leur devotipn. Le rdi iui-meme, aecpm- Flaiidre,; et lulredemaiideeh colere le coupable,
pagne de i'einpereur, jes visita; ei a son f^tour, quilTait peiidfe & la: vue/ de ;-Coiisliiii.i'i_iople_
Eii-
vaincu parses prieres, il coiisehtit de diiier :avec -: suitell se hiel a faire la reclierche de ce: qui ayait
lui. L'apparell du repas, la delicatesse el la Yafiele ete perdu,..promeUant lepardona ceux qui le i-en-
des mels, les agremenls d.e la symplioitie; tout re- droiit; et-afin que 1'ou ii'en:,.ful pbiiit deiouriiepaf
pondit a la diguite des.convives, el loul charihait a lacfainte puialioiite de pafaitfeflevantTui, ii.or-
'
$?9 .,./" ;;;v ODO DE DEOGILONQTIIIA.; / :/ ,: ;/-luOO"
donne que tout soitrem^.$^f6":l@'m.ains-'de;.l^y£-, A masque Sousiequel 11/avrtti'-.;jus!iu\a_..orscache sa
qhedeLangres, Le;lehdemain;ceuxqui avaieht fui jnecliahcetd. Cependahl l'e eque le pesse^ el "gagie
sohtifappeles, ct recouvrent iout ce qu'ils juraieht ,ala ftii guclque cbose;<ca:r OJI;lui proinet des mar-
avdir perdu/PIusieurs d'entre eux ..redemapdaienl ches poiii' Tarrnee, et on perjiiet a.nos peleiins de-
beatieoiip plus qu'il ne Ieuf -elait du. Mais Louls ienus. de: rejoindre rarniee., mais sans leur rerrdre
aima mieux leur reslituer du sien,, que de troubler ;ce qu'onIfthf av.ait,pris.ZL'emp.ereur dit qifil.vc.ut
la tranquilliie de son arniee.l A_prescela, _1_depula avoir oiicore; uue conferehce avec; Je roj, et qu'il
deux personnages graves it r;eropereur grec; savoir, doit au plus td.tiui ejivoyei-.iine ambassade ppuf ce
Arnoul, oyeque.de Lisieux,; rcconimandable.par: SOJT sujet, Sur cebale prelat et lecli.aiicelier preniient
eloqtience et sa religipn ;- et Barlhelemy., son chan- le pafti, de s'en retpurher} pour ne pas: faire une
celier, pourrcclamer ceux des siens qu'on reten.aif/ diete de trpis jours entiers. J Ori sail.le rcste.
a Coiisianltiipple, avec les .effels ,qu'oh leuf avait Telles sont les princlpaJes anecdoles que nous
eiileyes. Coinroe.les ortlrei. idu jnonarque eiaient ' avoiisroucontrees daiis cette reiation.JOn pourrait
pressaiils, Ies>deux ambassatleurs firent la traver- blanier nos Jiistorieus Thodernes\qui Pnt, tiaii.e des
i_ee 4e grahd ihaiin, et par Ja fayeur des liuisslers . cfoisadesa dessein, de n'ayoir: p s eu le soin de
ils eiitrerent dans le palais / .hia_sils ne puieiH ob- i^ recueiU.lr -cesrfaits, ou deTes avoir tpuclies irpp
lenir de parler a Tidole.CeJour-Iii tGute.Ieur cpn- Jegerement. La plupari a Ia: vefUe; ne soni pas a la
solation fut de/sfeiilrelenir, «nseinble, Jehf,jiohrri- louange descrpis^s •. niaiS, Tliistoire ii'es{ /pas iin
ture de sdrepaUreles yeux! de Mavue des pelh- rplaidoyerioiironiiepaiie; qtfa;la decharge d'uiie
tures ; et quandia nuit fut.arrivee,, les degres du part_e, et a la charge de: J-autie. ;Notre auteur a
palais £liepave Jeur itiireiit lieu de.cheyet .elde niieux coiihu Ttinparlialtie esseiitielle a:ce genrc
iiiatelas.Lelehdemaih!, .ce pfofaue (1'eropereiir) s'e- d'eerire..SairfIalion cst pfesque.un hiotlele ;a cet
tant fev.eyers ja troisieme hehMj rls parureht /de- - egard. Elleest jdWleurs :comppseeavecTiBaue.oup
-vaht lui par sbiiprdre» et rehipiireiit 1'objet deTIeur .
d'ordres,de~sageSse;el de:,neltel(..-_Le style,..e;niost;
Tiiissioh en tiji feprfiseiitant !Ia saiisfaclio.n. qii'on yif, facilfe ;el irroine ele-aiit, airtanl ;qu'ii pouyai!
a\ait:donnee a/ses gehs, et celle ,qu'il devail •,au__ Teti\e au/s.ii* siecle. Z .--:',
nuires. L'eloquence sage et douce du pielat aurait Oji cstTedevable cle Ja/pu.blipatidif' de cci oii-
pu le rcndre traitable, s.i ce sefpentdaii£?ereux etit .yrage ati P^Ciiifnelj.lestiiie, qui f_i mis a la teie
ele susceplible d'enchaiilemeht. Mais,spurd etgoii- de son Ilvr-e intitule ': SaiiciiBeinardi genus iilustre
Tle,tle venin coinrae 1'aspic, ilparut toul differeiit '-, tisserium;.;~_ -• .
-. .,/ .-.-..:. :
de ,ee , quil etait auparavatit, oii plutol 11leva le
;.z;/,:iQ_lp_MS/l)E " - /
/"- :"': ":';/-: '"'.': :--^\ ' '-'': -/;;''':V-DE.'. ; / (:\- \: ;;..;/ - . />/-'
,;,-:"' ; £OGNOMENTO JliNIORIS / - : ;
;-z :-:;^::'-'M^
-'/ > ;Z; /•
" Cui
ipse iQ;terf uii:. .- ; ;. /-_:
-SEPTEM Xl-BaiS^lSTIKCTOM; -
~^'-J&m& j /:;':z.
ad Tjpena,S, ,%;rnai:di Clara;valleijsis.)

fVide pMfotigim ibm.: 'CLS&X^, *bl. iSOIi, ihter Apppndices
: " :; ;•
-••;;".: iNIJ0 DosnNiMCLXviii ;,.."'-/
: :Ei|tR^|fflB;;#Ez :iÂOTSFMf.|
' '
;/ , TJiMTLATtlORDMMA^ , -; ": '_'-
;,,\ ûsEpistote fldiiidovicuin/Iuiiioi-em cxzhml Pqlrqlogiw iom.,CLV, «ol. 12G9i,; ,,,.;•/.

-;-- "-"V..//.'/.""' _ inter Moiiuuieuta de .l.dlqsacro.) ;_;//; .,.:,_-, ,.,,;,,,_ ,:,
'KSODOHISIMCLSVII
WOMEftO
; -vABBAS ;S. ^PAIVTALEOMS ';

GOLONTENSI%
'-'-- "' - ' '-
ORDINJS S. BENEDICTl. ;
(R. P. Ifenr. GKJLVJOS,

Proieg. ad Woiberonem; ex anliquissinia tafoulaquaj asservalur maauscripla iu
eojiiolijo P. Panlaleonis i«lX3.Cojoiiiajn,)
": Woltiero, dtiodeeiinus monaslerii Sancli Pantaleonis afoiias eligilur anno 1147, postquani R. P. G.e-
ranlus seriioconfeclusijaculiim pastoralem i_nprajsenlia R. D, Artioldi primi ejusdem noiiiiiiis arcliiepi-
Seopii ac prifirimi inonasterii ^resigiiassei. Ific ingeuio-et eloquio clarus" fuit, ulpoie vir in divinis
Scripliiris. siuilipsissiinus et in ssecujaribus.lilteris suo tejnpo.re dijctissjipjis, scripsit sacris -virginiI1115.Be-
«leilicliiiaeinsiiluliouis iii insula Rheni Deo et beaia: Mariagniiliiaiitibiis, librps quatuor in (ianlica cqh-
«'corvro, quibus iiominis sui mempriam flosteris Teliquit. Obiil aiino Bomini -1167,v Idus Aprllis.siib
Aiexandro ejusdem npininis tertip^pmanp ponli/ice, Reipoidp. arehifipiSjGppo Cplpniensj, ap Friderico I
.iuqieraipre, puip aiuiis' pra^fujsse!.rxxy gepuliuis. sub^cdicuja - D. XJargareliByirgjtjjs
:" ap i,uarlyrjs?Ijoc jep|-
tupiiip icste? . ; ;;r .' -:' r.
Corpofh exuvias hic depcsui tumulandas -
;.-•.- Pr&sidiuiiigfte piaistibtegmine spero Marim,
..-: fyjuj Qd wdiculam conslyuxi culminu sacrdni,'
.";;' SU requies dnimw, sit plena tfilu.iiocylpm.
''
:";- COIMEWTARIA.;.;. ^: ;":

"
YET0STISSIMAET PROFTJNDISSIMA ;
QUOD HEBRAIQE piCITUR SIR HAÎRP,

. ;; ;; \IN IV LlBROS piSTMBUTA
- '.-" XGCTORB -
i Abb.at,e S, Panlaieoriis mtraGolQai.am, Ordinis S. Benea^Gii,

'"':Nunc primum in graiidm concionatorum meliorem in oi dinem digesta, nctkque cum
indicecppioso iliushaia, opera R. P, flenrici Grspii SS. Tkeol. Isaccal. eiusdem Ord.
Bened. -.--."-; .'-' ,-:
{ColonialAgrippina:, sumptibiis Micliaelis Deuveii,bibliopoiae, sub siguo l\oiniinVlos(i,'aiHio M.pt.AXX,
."--"
:t .'"-"---."•-.pennis.su.-supefioriiTO.-}''.-''"'.
* V quloperantiir in me non ppocabunt,et<juielucidant m^

' .yj.lam«tewiaui
- -"'"' ";..'.. '--... .-..- -.." habebunt ific4h "??!Y.).
:. :. ::.•,-
.;-:;;; v" -;" EPISTOLA ^pipiip^QaiA-v^;

"
Cievereiulissimotivnhrislo Patvi Doiuino venera- SV UiiiopisBursfeldiivaj prsesidenti priiicinMisJijerjV
liili aemico Spiclieriiagell, D. Pantaieonis abbatijet .-Usshno, "nethiou reverendis adriiodum et-ainpiiaB:
PATROI., cxc\r. -..." - - 32 •-.';
1003 WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONIS COLON; 1004
misDD, Henrico Liblero, Joaiini Muneh.PauIoYre- A erga RR, adpioduin- DD. vestras promplitudinem
chen, Henrico Goernlanno eiGahelo Scaffenio, mo- lieneqtie merendi sluditim, quod dudum in votis
nasteriorum ordinis Sancli Benedicti observaniia; habiieram, fiduciaiiter aggressus fui, el Conimenla-
ejusdem in Sancio Martino, Brawiler, Tuitio, Glad- ria Wolberonis ilostri rion modo revidi, veruro
"foacliet Graffscaffl abbatibus digriissimis, dorninis eiiam revisa meliorem in ordinem disposui, atque
ct prselalis suis observanrils. ita disposiia et renovaia eadem iiominibus RR. ad-
Mirabuntur non afos re, R. adniodum.et ftmplissi- inoduin DD.vestiarum inscribenda, typo ulsubjicc-
mse DD. vestrse cur comnicnlalor Iiic stiperCaHlicff renttir, oinneni cospimovere lapidem. Cajteruincum
canticorum Satomonis landiii isub modio.ialuerij, ac Salomone ipso atteslanle, plures faciendi liforos
niine primuih lucem aspicial : ad quod verisimililer _;nulltis sit finis, adeoque sseculi hujus ingeniis noya
ego ctitn JtidaM illo Mardochseodileclam suam com- . niagis ariidere soleant qtiam velera., eral fortasse
liclleiiie Estlier, et quis novit utrtim Idcirco ad re- qtiod verebar, ne vcl convmenlaloris luijiis antiqui-
gmim venerilis, ul Wolbeio iste taliin tempore pa- 'las, vel verius persona; mea? exiguitas, a qtta rer.o-
rarelur? Quare ncc pro anima sola sulTicerearbi- valus uonnihil liber-non exirel, obstacttlo Eorent,
iralus fui, si auctor lalis in domo D. Pariialeoiiis quo minus fe.lieiter in manus muilorinn Iransiret.
scripiuslaiiliinv.delileseerel, nisi plurimorum utili- -Porro RR. adniodum Doininalioiuimveslrartim ani-
lati et spiriluali guslui-profuluriis, sub iricudem matus auctoritale, a metu simili, invo Zoilorum om-
datiis, nova quadam occasioneopportunus prodiret nitim, qui bonis conatibns decsse non solent; ob-•
iniucem. irectalu , faeile liberandum me duv, cum quod in
.' Et quacnam, dicclis, occasid isthnp.cesl ? Annus jam apejhecam el horreum Doiniiiicuiiiribii semiier ceri-
- tcrtitis esl quo lempore annalis capiluH ih mona- tesimus aut scxagesimus , quiii s;epius tricesinius
sterio Sahcli PanlaleoniscelebraliKalendasSepiem- • fructus inferaiijr : luni qtiod per cornua vcslra
- Jiris B.
.vEgidio abbati sacris, vestri quoqiiesacrali Aaronica pnitegendus, eodem anni deciirso leriipore
tveriices , pontificali infula npvilcr ;decoraii fuerint. a proelatoredeat, quo in ponlilicales milras abba-
"NuHisprofecto verbis aul sciiptis comprehendere lialia vestra iiiuiala iiierunt alniucia.
valeo, qtiantuni hinc gaudioruni accreverit charissi- (Juamolirem, revereiidissinie doniine proeses, prse-
• inis -veslris confralribus,quanla eiiam laniiia tans late nii
observandissime, suscipe niiijiini clientis ttii
• ineo- qnam publico pariier, nomine ex hoc perfusus -'"lianc
qualetmuiique curis ineis pasloialibus supc.r-
5*im , vobisque cx aniino gralulari dcsideravenm, addilam el huc usque variis milituiti incursipnibus
' posteaquam iiilellexeram a sanclissimo domino no- _ obstantibus protacla opcrain ; et.quia juxiaeiogium
slro Crbano VIII, aiicioiiiaieni hane episcopaieni ' Sapieutis : Vir qui diligit sapientianix laiiifical /ni-
:RR. admodum Donviiialioiiibus veslris super addi- tretn snum _PJ-OD,XXIX) : Iajlifica per coiialuni hunc
<iani, el a R. riomino episwvpoCyrenensi soleiunior- meum in sapientia et cahtico.spiriluali libri lmjiis
-iliiie ponlilicales 'inilras, capilifousveslris imposilas spiritnm ttnim, el lefocilla iiilirinos el seuiles artus
ifuisse. Ecctir cnim tarri sanciani, laiiique foonorili- liios, iiiultis pro iiionasterio et tiiiioue nosira Bur-
cani.el novani Doniiiiaiioriifoiisvestiis non graiul&icr sfeitlica exautlalis laboribys debililatoSjSed nonduin
gloiiuni? gloiiaiii, jiiqtiam, qua, praeler omiiein quod fractos. Snseipiie et vos, amistiies vciierabiles, ob-
milii. pcrsuasiuh a.nihilioiieiii, solp clarissiiiiariim servantiie niete erga vos lesserain exiguam "Wolbe-
viituiuni n.erilo {iilpoie qui inter sacite tinioiiis ronein coabbaiein veslrum., RR. admodum Domi-
itosiro!' Bmsfehlensis cofuinnas pnvcipuas annume- naiiunibiis vestris Imiiiiliter a nie nuucupatiiiii;
ramiiii, caiiiqtie intleclinabililer suffulciendocoiista- silquc noviiioniiris veslri parli.ceps , qui religionis
bililis), donati el affecli esiis ? aviue aeque .iiionasiicie relator exstiiil egregius.
Oiiid agerem ? Uonorein hunc novtim R. domino.- Quaaeadeiii prastilifoiis vobis ui, in inceplo spiritua-
pnLiaio mco ul descendeicm acclaniaiunis (ilialis lis discipli^se iiicreineiito succrescat et propagetur,
poslulabaliimor; cidarrs RR. Doiiiinaiioiiuni ve- D -Deuniopiimum, niaximum saiiciissiiiiuniquelegisla-
strartim veneraliiuis pariter ut occurrereiri grati- loreni iiflstruni' Bcnedieluni ejiisdenique pairoues'
ituio exigebal, alionini exenipla provocabant. Sed ordinis jugiter exorabo. Qui etiaiu patieiiiissinia
jiolui in summorum conspeeiti sacerdotiuii'apparere sua foenigiiitale RR. admodtim el airiplissimas Do«
vacuus, nec eliain niunus quod offerrem phe niani- minalioncs veslras ciini oninibtts sibj coinniissis per
"foiiseral. Uum stibito, Deo ita iiispiranie, mehior -qttam diulissime felicissiineqiia supcrsliics atqiie
iiii coniiitenlaloris bujusÂyolberoiiiscoabbalis ve- iiicoliniies servare digiietur. lia fovct et appreca-
sui, el delectatus sum, et qtKa religiosonimpluiiini lur cx pasioralu Laugeleiisi ipso B. Jigidii abbatis
leciioue suavissiniariimiiitcirprclaiionuin illiiis an- " ~anno 1629.
lehac illecli, sunimopere iiiecum dolebanl inler RU. ad. et arnplissiniaruin Doiiiinalionum vestra-.
caueram bibliotheeai noslrse supellectilcm lanrpia rmri , huniilis servus et' Iraier HenricusERssiJRS
et profunda latere comnieiitaria , neque tliesimiuni : Graviciisis Paiiialeonila, prdiiiis S. Bcncclicti.
lalein piiiribus coniiiuinicari • ad tcstaiidaiu «ei
«>£iS . C0i8MENT,;lS CANTICA CANTIC. --. EPKT. DEDICAT/ iGtfc
EPIGRAMMA AD AUCT^REMETLEGTOREM GOMMENTARIORJIM HOJRUM,
Ct «npcrss Pylei dociissime.lempora scriptor, A En "Wolheronem, quo duCe pangal, iiaibet.

-- Euuasitcunclis cogniia fainaTocis, Talia non liisil plrcaius eaiiiica vaies,
IIoc opus exnuium prajlo mandare, decortini Ad laclum cilharai quaiido salivit aper, ;-
Pluribus esfvisurii non sine latide iua. '.'..' Woibero hieres, vitaiii cahit ille pudicain, ;
Ergo sccnriis pfodi, Woibero; latere : Sponsfcuivi sporisa myslica verfoa referu
Noii deceliHgenii tam pia scrjpta.iui ;' I nuric qiiisqtiis amasahiriiae et coiinufoiaCIvristi
Quei.ii modo diilcis ariior pangehdi eantica tangit, Quem tifoiconcilies, en paranymphjis adest.
FRATER HENRICUS GRAVIUS
LECTOfil BENEVOLO.
Epmmenldria venerabiHsdominiiabbqiis Woiberonis,licet devolis ac Deo cbnsecTntis virghiibmqiimddm

lla pimiulaniibusj ab auclore ipso conscripta et inscripta fiierin!, volueritqtte cum sanctimoniatibus splis.
iUadeiitescere, neque commuiiemin lucem prodire nisi,: ab aliquo correcta in opus iluboral->m ac inascn-:
iinum evaserint : nolitii libi persua&im habeas, lector behevole,quasi opera mea hoc ipsum assecntus fuerisi
lla-c namquevere de se humiliter senlientium virtus est magiia et praicliira agere aut scribere el niliitoniiniis
parveet meiltocrilerde se, suisquc sentiie: Emicat inhac vtrliiHs specienpn vulgaviier abbaslipsler Wolberd,
in cujus commehlariis licel antiquissimis, sed assiduo annoriiin^npvem sttidio congestis larilum abest ««}«-':
forinc aHqiiid, vel midiebre aul lima emeiulaliori intligeiis ojfenderim (Hcei in dedicqtiphe rehgiosis sqro-;
ribiis stiis nunciipala, aliisque operis, hujus picefalionibus hoc ipsiim ihnuere videalur) ui dhino magif
xjnam htim.atiospirilu concepiuiiiet cdiamo exaraluni opitsculum hoc videri metilodebeat. Qitupropler latere
te nolim quicitnque operii luijus lector fuiurus es parttm me Commenlariis hisce de proprio aul addidisse
aut miscuisse, nisi iibi scnsus embiguitas, periodornm dissolulio yersuumque disjunctio simile guid deside-:
rare visum fttemi. Haic fortassis erahl, qiia; leclorem detitaium inWolberohe ahliqno offeadere poluissent.
Quibus citin labore el conalumeo sql subventum, nescio qua tgpsgraphi vsl correctoifs inciiria aui fesiinq-
lione erralajidnnulia hinc inde irrepserihi, quai sttb fineinlibri hiijus emendala, viderji liceqt, operam liane
meum qualethcunque aqui bonique coitsulilo, el dttm eq frueris ih tuiemolumehtum suscipe, et suscipe be-
-tiigneperpelumh mictoris liujus moiiumehiiim. Vale {Ij;. ;7 : -
'
U) Hsec novaeditio multis erroiibus typograpiiise et eorreclioiiis piirgala ciim sectiritaie friictuqutj-
XJOiisufipoiesii EDIT. . ,
EPISTOLA, DEPICA.TORM;
WOCB^JBdNISABBATIS.
'-. Dilectissimis tororibiii iii Iiisttla Rheni Deoet jj-_ Tria (jiiippe.suiii generii professionttm, unum
bealae Marise niililaiiiibus, WOLDERO peccalor. cO!ijiiga!ori)!ii, allerurii viduariini, tertiuiri. yirgi-
. Dum ineciim sa3pius~lractarein. el ahcipiii anini» num. Legiihiis auieiri quia esl Canlicum iaudis, can-
frequenter revolverein qtiidnam dulce, quid jucuB- licHm laitiiiiv, cah iicum iipvitm. Ppiiain,us ergo qyasi
diihv,:quiU utile iiileiioribus sanctai.charitaiis vo-. quibusdam .gradibus ;canticum. iaiidis cpnjiigaiis,
slr:c atiribus , o sanciissima: sorore?, decaiitareiii, : Ciinticuiu Iteiiliie. viduis, canticuiil iipvuui yirgipi-
>cujtisdtilccdiiie eiiiicitaineiiload iiiajoreiri ctBiestis foiiSj qtiod neiixo potesi Aicere, nisi </«t sequuiiiur
vil:e amoreiii vesier erigelur animus, occurril re- Agnum tjuocunqueierit (Apoc. iiv). Cantictim quippe
piiiiie aiiihio meo illud cantabile sporisi et sponsae laudis caiilanl cpnjtigaii, quiihitimu aliqiibd reji-
(•pitiiiihtmiuiii,qirod prp sui excellenlia dicitur Caii- gionise'i" fooiiaicouversationis acceperuul, sed npn^
ticum caiiticorum. Ilocnempegenus caiitionis valde duni tnbulaiioriem eariiis evaserunl;... caMicum
,-coiiipeAitdigiiilati Veslrac professiouis, quia liicc vero Iteliiiie caiitani vidua3, guas aliqui|l aitius suiit
Oiiiuiuni pra-Crtliiiordiiieiii pr-o.fesidnJi.uisictit iSiiid asseciiiie, majori prsesiaiiies religione ei experta
Oiiiue genus cauticoriiiii, -. jainliibulatioiie carnis absolutaj ac propterea {K;»^
" WOLBERONIS A-BBATISS. PANTALEONIS COL0N
1007 tv : 1008
sunl el laudem et tetiliarri canere. Porro virgincs A i a veslra sanciitate ijiffero; sed sicul aliqtiis qtii
cantanl canticumnovuni, quaestimmiim reiineni gra- scienliatn alieujtis arlis verbo tanltim insinuare
dtim nunquam prsedictam carnis trifouialioneni potest, actu vero expriinere rion potest, ita el ego
.experia;, atque ideo poleiites canere et laudem,et quamvis bajcvobiscuin canlare, culpa obslanle, non
hetiliam, el liovilalem singuiarem ac cteteris inedi- possim, lenlafoo lamen cttm Dei adjutorio aliqtiid
eibilem. riicere, uode possitis-fooruin excellentiam et singu-
. Sed valde attendendum liis qu» virgines dicuii*. larem riigiiiiaiem Caniicoriim aliquatenus cogno--
tur; cujusparlis sint; in duas gnippo partes haric seere. Ergout dicit gentiiis poetat
professionem Doininiis divjsjt, hoc esf in virgines Fyngar vice coijs, acutttm :
[irudenieset stultas(JI//i(//i.,sxv); quia Iioc npvum _, Reddere qum novit ferrum, exsqrs ipsa secandi:
cantictim non -possunt dicere, nisiqtiaB sunt ex (HORAT.,Ars poet., 504!)
parle prudeiiiiijm : prudentes attteni sunl quse et et quia noh licet cantare, liceat saltem canlandixon-
corpore einicnte virgines su.nt; sltillce verp qiise,, siliiiin dare. Narif et "sancius "Moysesctim quo Detts
qtiamvis virgines stint cprpore, corrnpla lamen facie ad faciem loquebalur, Jethro cognati sui "viri
vivtini itiente. Taies "niniiitjin non possuiit cantare genli.Iisconsiliurn apdivil et fecit, ctim ipse plenus
- esset sapieii.tia el sancli.taie, isie yero
cauticuni iiovum, scd iieque ultiinaV proiession.is** longe valde
'cariiicuin ; qiiae nec ad ipsius! perlingiint .menium, ab eo dislarei geritiiilate et vitaj qualitale. Sed hoc
quia non habent in vase oleuin, quiiviino pro hae quia Deus dedit velle, det eliam posse, Scio equi-
jiegligenlia stii non inlrant ihalaiiium sponsi. dem nittliis indigtium fore, qui veteruiu tantum
'
Quocirca valde aitetulere el sollicita esse debet' "scripta suscipiunt,"
charitas veslra , quse estis virgines ?:orpore rit. . . Miralurque hihil, hisi quod Libitina sacravii.
etiam silis mente; quia nihil vobis confer.l virginilas .-..., '."-.'.'.(HOR.,Ep. II, i,49.) ; .
xarnisj si jam meiite, nupsislis. Si ergo rectahi fûod post dicta niajeruni quse firnravil; cliaritas,
virgiiialis' professionis nprjnain lenetis, singulare jneji.s qup.que jiiepiias jmpudenier deiexeiim, sed
canlicum.elutita dicam, nonsimpljciter can.icum, veslranie apuii eos excusabit dilectio quorum SOT
sicut conjugat» et viduse, sed Cahiicum canticorum lumriiodo proposui salisfacere desiderio. Qtiod si
canlaijs, quod soluni possibile esi illis canlare, liiniis siifipliceiri pro. causav majestate reprejien-
jqui stinl ante thronum Dei -sine macnia, quia ngn dunt oratiotie.m, nieminerint quia in conslructione
inquinaverunt vestimenta (vtpoc. xiv),id est cprppra iabeniaculi, non taniuni aurumet argeniunv, byssus .
|ua, - ;. :' . ; -,';.; ;;-;: _<_q;',et.purpura, sed etlahj pili caprarum sunt oblali;
Auclorilates sane liarum tritim professipnuni (Exod, xxv), etmagjs a Domino laudata siint
in sacra reperimitur Scriplura, qtiia- castitas coti- duo parva viduavminuta quam immensa divitum do-
jugalis praidicaliir in .Elisabelh, sanclimdiiia vinaria (Litc. xxi). Et si cpniposiiioriem yerboruni
dualis in Anna, perfeclio virginalis in beata Dei caluniniahiur, causam iamen maleriai venererilur,
geniliice Mana. Siiigularuin auleni merilum ipse et leiiuitatem orationissive cpmpositionis excusent,
Dominus iri Evangelio demoiislrat, ubi dicit-iir et materia; dignitas et devotai stipplicationis obe-
semen ceriilisse in terram boiiam et frnctum feeisse, diens charitas. Nam et pliirimosnieirica artecom-
aliud tricesimum, atiud seaagesimum, el aliud cen- posjtos libi-os iii EccJesia habenius de Evangeliis et
tesimum (Luc.vm). sanctoj-iim gestis, hnmili-.stylo et simplici oratione,
Tricesimus namquefiiicius eoivjugatorum est qiii l.aiiien propter- iiiaierioe diguiialein, obtiriue-
caste viveniiuni, quas lioe numero ostendii coin- runt jam auclontatem. Uude Aralor Actus apostoli-
puiiis digitoruni, indice pollici superposiip, pondus cos scriplurus, dicit :
trifoiilalioiiisel depressionis ipsaruni indicat vidtia- Jejuno sermone quidem, sed pinguia gesta
jum .suslentalione et consolatione virili destitulum. Scripsimus,ac pelagi pondere gulia fluit (1).
Porro numerus centcnarius, qui pro -perfecliohe po- ]- P Neino ergo siiiiplicilateiii..nost_ra'mconteinnat, qula
iiiiur, perfectioneiii saiictaiuni demoiislrat yirgi- cum simplicibus sermoeihaiio noslra (Prov. lii), quin
nuiii, qui de sinistra ad dexleram translalus, jiiiicla , potius eo magis nobis peccaniihiis indtiigeat, quod
summiiaie indicis itd sumhiitalem pollicis, coronam plus lifonit aliquid, qitainvis sinipliciier scrifoere,
expriiiiit vivginitaiis. .: qui inani olio, torpore, cum etiam hoe opus uns-
; Peiiiate. erjgo professionis -Tiujiis excelienti.iiii quam prodire velimus, sed cum solisianiuui quibus
cujiis esl pracmiiim fuicius;cei!iuplicaius, cujus est missuih est sanciis delilescere soroiihiis ; nisi forle
lrieriiinn riicere ca«(ic«»;-».oiium.l'ciijus digniiali -alicui benignitalis ininilu placuerit hoc ad eoni-
niaxinie coiigruurit, pro speciali diyina gratias con- -:-.-gen.d.u.iu suscipere, elde iiifornii et mollicomposi-
junctione, ista qtia) vobis pro modulo nostio canere lione aiiquod pulclirum el masciilum opus elabor
iritendiinus Canlica caniicoritm. Neqiiidemyobiscum, . rare.;',; -_.. .. '...-....
quaecuiique vere-vivgiiies-estis, hcec cantica iion SjiscipiJe itaqtie hanc mea^ parvitatis operam,
._-•dico cauere.sed nec su.siirr.ire.;possuni, quirlonge iri qua.- non piguit me laborare gratia dilectionis
(I) Araifr, 'Episl. dd Fior. v.iiPalroi.'. 'I..LXVH1, p. 61.. ,-'

1989-„-. COMMENT,IN CAKTICA CANTIG.— PILEFATIO. '-.,'". YOlT
vestrsc, In vestri qtiidem emoliiinentumj in riiei vero :_\,et legii,is,.irieihor:es;niei aiiis "et pro nie; siveyivrt
pereiiiie JMC«iumentuin;;qualeJviis ciirii hseCaspieitis; sive iiiorluo cpihinpiiem peoni exor.eiis.
CENStlRA ABBATIS ÊRODHENSIS

Sjjpef Coniriieritafi.a Wdlbefoiiis abhatis iii CaiiticumCMticoxum.
Doiuino \enerabili et intime amabili WOLBCROXIipsius, stiam cordi vcsiroTn libertate spiritus do-
Sancli Parttaleonis iibbaii fraicr GERODHENSIS coeiio- cirinam siihmiiiisiraiiti, ad vocem sponsi vos uteti-
bii dictus abbas noit modo cellarium, sed el ciibilis pro nrgano, in charitale veritati congaudenli
culiim sponsi inlrodncluin inebriari consiiinniala eongaurieo, el opus islud non abolendum, imo ad
cbarilale ab ubertale domus Dei el torrenle volupla- gloriani Dei, gioria cnini revelarc sermonem (Tob.
tis ipsiiis poiari in setefnnm (Psdl. xxxv). xn), et ad utilitalem Ecclesi;c Dei illarumque insli-
Scribitis ehiin et familiari omnibus et sapienlia tutionem quibus scribitur, maiiifeslandum omni-
spirittts uteriiibus huinilitate, rogando moiielis et modis censeo. Revera el fide catholiciiin, el mort-
inoncndo rogalis, ul opus vestruin stiper Canlica bus instrueridis, oinnis Chrisiianus foene'in doino
canticorum, remota penitiis omni captatione bene- Dei vivere disponcns, judicabit aptissiinum.
volentiae vcstra, ililigeniiiis consideraluni, quid- Mulestc aliquanttim vos accepisse compcri, qiiod
qiiam lainen miiii videatur, videlicel slve iu lticeni codicem snbito perfcctum nou remisi, ted impe-
profereiidum sentiam, vel abscondendum et clepo- dinienlo fucrunl aliqua, lum quia nulla res festi-
iienduiii iiilelligani, vos scripto certilicem; quia iiala simul cl cxainiiiata esse polesi, quod et a vobis
ntiUi iiie meliiis credatis quod cl corisanguiiiilas didici, cum in novum penc presscritis amium;
stringat ad benevolentiam ei sapicnlia correctionis quare cum diligentia sciiplum, ctiin negligentia
noii denegetsententiam, Et quidein sicut nonnisi non judicari-legendiim. Ad hoc accessil quod fra-
Iiis duobus'prudentia et benevoleiilia, omnis inielli- ires noslri conlra volunlatcin qiiidem vcstram,.seil
gens recognoseit cuncta contineri jndicia, ita cuni me volente et stiper hoc guu'eiilc certatim hunc
benevolentiam cerio adesse, prudeniiam afoesse non rapueriint el se lulo et diligenter legcrunt, et stu-
sine dolore recogito, illunt secutus qui ofafoat, didio lectioiiis commeiidabilein redriiderunt, sed ita
cens: Ul sciam quid inihi desit (Psal. xxxvin), non laineii ipsius leciionem niilii ciiam et nolenli ali-
sufficiens ferre OIII.ISqubd iinponiiis, rionimmcrilo Q quam subdtixeruiit. Nmic vero et non sine diligentia
subterfugio. perlectuni, volis oniiiibus in Christo legere com-
Verum cum liaccomniuni eliam otio lofpeniitiiu niiiiiicanduiii reinitlo; superest, ut cui laborca
sii excusatio et inilii credens et a me id fieri posse juriicastis participandum, noir itegelis iruclus par-
sperans, vestra cliaritas facere moneat, non ut jn- licipium. Vale.
dex, sed ut volo amicus spousi, dum audio vocem
mm &im ÊNEMLIS; : ^
;
In sanc.ta Scripliira niu.ta dicHntuf cantica qiiae D rinl decantata, sicut Mnyses dccantavit canticum
diverso caiisarum genere differeniiay nuiic gcnera- laudis pro vicloria celebrala , quando submersus
liter, nunc speciaiiter pro loca et lempore srint deest Pharao cuni currihus et cquitibiis snis in mari
canlala; ioco, quia yeiin patriayel in aliena terra ; . Rubro. Anna quoque canticum Domino cecinil, pro
tempore, quia \el in pace veiincaptiyitate. piciiiir collatn fecunditate. subl.ilo sterilitatis opprohrir».
eniin Qatiticum Moysi, Canliciipi Annm, Caniicum Ezechias qttoqtie caniiciiui cautavit pro reddita sibi
Habacuc prophetai, vel aIia;liu_.iismodi; sedhsec oni- sanilate. Ergo cantica singnla cuiqiie fiierinu gra-
nia sinipliciter cantrca. iiic autein dicuntur Conii- • tiarum actio pro beneficio sibi a Deo Collaio. Istnd
ca canticarunt, eo quod omnia canticoruin genefa vero canticutn siimiua? illitts peifeclseque charila-
niystici intelleclus. majesiate pra-ceitapt. lis repraisental harmoniaiii, qua sopilis oiiinibns
:Et alia qiudein cantica babenl causaiii cjiiare ftie^ rerimi inundanaruiii cuii , anlina quieque lidelis
iOll ; • fOitf,
'_"WOLBERONIS AJJIiATiS S. PANTALEONIS CGLON.
Crealorisuo veltiti sponsa sponso incffabili amoris A mea eirobur meum el' sahalor meas (11 Reg. xx»i)>-
dtilcediue conjungiiur,- in cujtis coinplexibus tanla et reijqua, Postquam videlicet repressis spiritua-
pScis et ijuielis suavitale commoratiir, ut iiihilsil . liiim adversilatum; motibus omhifousquessncularium
qnod praiter euni cupial, nihii qiiod tam mngnificaj rerum postpositis curis, optata tandem mentls
grati;e prseponai, quianiliilcerte estquodspuilui re- -. quiele posiii fuerimus, surgendiim et properandura.
sisiat, qui calcato carnis foello cuiii sulijiigata sibi est profectifotisaiiimoead promerendos illius ecele-
earne", eadein felici concordia iu- ,-Cliristo safo- siis Sponsi ftmplexus, cujus iutenlionis caniieum
batizti. Magna,quippe parsel oplabile Sabbalum, sexlo loco ctiin Isai.a canlabimtis : Canlabo dileclo
id esl requies est, qnaiido caro non coiiciipiscil ari- canlicum palruelis mei vinetestice (Isai. v). Processii
versus. spirhurn, sedsedalo viiiorum luniuliux tanla - virielieet lmjus -augelicai 'cpnfersatiouis cum in
internse.traiiquillHa.iis dulcedine mens perfruitur, iiuilam cclsiiiidiuein pennis âilcla; conteniplalio-
-tit- nihil. aliud quaiii Domiiium desidcrans, "yelil el riis evolaverimtis, ut jam iii ipsiu., Sponsi_a'm]:iexi-
•-possil Canticttm canlicornm dicere-, hoc.esf veiam bus coinmofantes euin Apos olo tlicere pos imiis :
et" perfectam chariialem liafocre. Omiiibu.s cnim Noslra auiem conversalio in ccelisest (Philip.m).
virlulibus supereminel chaiiias, sicut Caniictim can- Tu.nc dennim seplimtim riecaniabiiiiiis caiiiicuiu,
ticbrum oninia supergreriilur cantica. Ascensiones. qnpd non latilum canlicuin sed Canticum canlicprum
auteni in corrie stiiii disponendte, ttl quasi quihus- dieitiir, quando ab omiii opftre siecuhiii-ferianies,
dahi gfadibus perveniatii rad canianda Cantica can- ; ciitn ipso sponso jugi quiete sabbaiizare cosperiiuus»
ticorum; iilsicul qui iiigreiiiur sancta adliuc inuha Triit*atiiem sinit con.sideraiiila ia boc libro : ina-
habet neeessaria iit possit ingreiii. Sancta sau- icria, iiiientio, fiiialis cansa. Materia es' spnnsalia
Clonlm; cl qiii celebval Sabbaia longe altiori- CJirisli ct Kcclesise, sive cujusqiie fidelis aniniffi,
bus iniligel, ut. pervcnire possit ad Sabbata salv : qtwe coiislaiit,'vcra et pciiecia ejus dileciione, quaj
foaforum : sic qtii canil eaniiea, ari niajora semper videlicet dilectio deinonstralur moiiificatione vi-
xlefoet profi.cer.e, ut possil eanlare Cantica caniico- iioriini el dcleclatione viiiutiim alque obscrvaiioiie
rum. ....'.. •' . ipsius m:i~iiria'orinri.lulentio estlcgenles et atidien--
_£epteni quippe canlicain divina repcritinltir pa- tes horlari ut ita sliideant Christo per cliaritaiem
gina,. qiiorum riecauialoruiii catisas, mysiice nobis ariiiuari, ul tligni siiil spons:e vocabiilo. nuuciiparL
'
qtiasi pciv qitosdani gradus indicanl aiiii.ua;profe- Finalis;..causa cst suinimi.ni.iiide consequi lioimiiv
pliis,- qtiiregiiutur pergratiam sepiifoiini.; Spiritus. qiiod Deus est, de quo bono scii-bilur :,Quod nec
Kieiindtiin nainque esl rie j&gyplo hujus uuiudi el r oculus vidit, nec auris audivil, nec in~cor hoiniuis
tianseiindtim niare llubrum per bapiisinitin, ve! per ascenderuiii ca ir/iio.'prcepardvil Deusdiligehtibus *t
laeiyiiias immiieiil sc, ul subnieiso-vil ortini salii- (/ Cor. n).
lile_, primtiin riecitiiteinus eaiilicuiii cuin Moyse : Atlendenrluin videlicet in hoe libro niliil secun-
Canicmus Domino, gloriose eniin honorifi.calus est, dum.lilleram carnaliter iiileHigenJuin, sed lotiim ad
equwh el ascensoretn projecii in mare (Exod. xv). - spiritualein sensnm rcferentluiii, quia littera dcci-r
Deinde relicio Stfctilariiini iiegGliorum.fuihiiltii pcr- diljSpirUus attiem viviftcai, (/ Cor.. lij). Nam quia
ariibuianda esl spiriiiialis soliludo donec inveiiiainus Deus per; se buniano cordi loqnens, capi nou ppte-
pufeum qtiein foileruiit patres, quoruin doclriiiis et ral, per a?nigiiiala niiserjcordiler movet el revo-
(jxeuiplis inforniiiii, ad recte vivendi modum sc- . cat, et per. fes cognitas.latentcr ei ainoreuv rcfiim
cuiidum concinaiinis canlicuni qttod cecinermir filij incdgiiiiaruni iiisiiiual, ut riuin allogoiice alloqtien-
Isiael pro iiivenio, ptileo.. Ascendat, coiiciiiebatit, . dum esset pcr exieriora quae coguoscerel intellige-
puieus queni foderuut principes et praparaverunt ret inleriora, qmu_.aiiiai'eetservare debci.Nam hic
iltices ntultifiidiitis in d"tore legis el bucuiis su:s quasi aiiipris;coiporei verba poniuitur ubi oscula,
iNum. xx.v).Cuinquc ad vic.iniam terroe promissio- ubcra, geiise,feinora iiomiiiantur, ut a torpore: sut>
i.ns venerinius, adpossidendamipsa.nl beaiam ler- D aiiima pcr scr,moncs>.coiisuetosdiscussa recalescai
rari) nos "propparautes, ei uofoiscuni spiriuiales et et per ycrba anioris qui infra est excitelur ad
. carriales-invitahlcs, lefiiuni ciiinMoyse deea.nleiriiis ;- anioreiii qui siipra est. In qno nou irrilaiida neqtte
caijiicujh :. Atlende, co3liim,.etloqnar; el uitdial ler.ra coniemnenda est descriptio sacra, sed misericordia
xeibd ex ore meo (Dcul. xxxn). Sid ul hanc terrain D.eicoiisideranda, in hoc el amplior, quia u,t nos
spirituahier in.hafoiiare possiinus, depugnand.i sunt ad amoris sacri amplex.usaceenri.ai, iisque ad infir-
quos lota iiiteniioiie miliiaii- liiilalisiioslra? verba se inclinai. Sed unde se locu-
.]_P~?ies'aiiuria3__;c"onl.ra
diim nofois e~s.i_.-uliii.selVugaiis,quartuiiv cum Deb- tiyne iiiniiilia.l ij.ide nos intelleclu exaliat, qtiia cx
bbra concinamus canlicum : Salvalat sunl reliquice. sermone luijus anioris disci.mus, qualiter in'Divini-
VopulijDominusin for.libiis: dimicavil (Jud. v) Sit-. lalis amore servianius. \alde aut solerter iiiiueu-
peratis lunc hostibus„quin.tum.cum D.avidcaiiiicum. dum esl, ne cum exleriora audimus, ad ipsa exte-
proevasione eliibefatione ivostra Po.iiiiiio decan- riora seniieiido.reihaii.camus.et-iriaciii.na quse poni-
lehiiis, quod videlicet canticuiiv David ceciu.iUquan-. Irir ul levet, ipsa magis opprimal et graye't. Debe-
do liberatus esl.de manu oniiii.gin iniiiiicorum nius ergo in \erbis exterioribus quidquid esj inltis
stiofum et de nianti Saul el dixit; Dtiminus,velra qua;rere et loguentes de corpore exlra cofpus fieri;
10:3 CGMMENT:INCANTICA CANTIC.— PRiEFAtlO,-" 1014^-
^cbemus admiplias sponsi ctspoiisaj cuniiiiielleciu A<( imhginem ccelestis(I Cor. xv), cceleslia afdcuw*
cliarilaiis' (cuni vesie nupliali veuire, ne si ista ca~ exquireurio el exerceiirio; Non eniin puerilitcr cogi-
reaiuus;in tcnebrasexaiioies [Mutih. xxii]) in cae» landum quod Deus qui incorporalis et incoinpre-
~
cilatem ignorantiae repcllamur. . liejisibilis esiy aliquibus corporalifous lineairtetitis,,,
Scieudiini prxteiea qiiod SalOmon tres eilidit Ii- coinpfeheudi possit r iit bafoeal iiiiaginetii ad quam-,
bros, pfiiniini Proverbiorum, secuii lum -Ecclesiasten, factus sit homo, sed iniago ejus est fatio liumanjB- :
lerlium Canlica canticcriim, qui singuli singulis nienli insilii, qtta diflert ipse honio ab irraiionabi-
ttiims phihisophia2 suppoiitiiiiur pariifous,videlieel libus, qttaque disCerriitjusium ab iijiisio, honesluai
PhysicKi Eilticaj, Logicae, hpc est iialurali, mornli, ab iiilioneslo, iiti.le ab imitili, qiia deiiiqiie repri-:
niiioiiali scienlia;. In EcciesiasTen nempe de iiaiu- mit bestiales aniiiii inotus , ne corruniparit nienlis
'
1'iilirerum .siaiu disptit.it; in Proverbiis^ ile moriim iiilcgrilaieni; qiiod si fragilitate aliqita inipellenia
lioiiestale perorai; in Catiticis canticorum de raiio- ;cofriiperint," dentio dtice cadeni ralione per saiietaj'
nafoili diVinprumqite mysteriofuni dispositione dc- moraliiaiis stuttiuiiircformare possit. : -
cauia*. His enim -.tribus inodis qtiasi quibijsdam -.'fti.iosliiriio iiior.diter Iiomiiie iusiiitilo ralionali'-*.
gradibus nveniis profi-.etusducilur, fooe est naiura- laiisilltim gralia dignanter provehii, qua. sui ipsius
«itate, moralitaSe, ratibnalitaie. Naiiiraliias est re- ^ et' Dci cognilioiieriv aceipial: stti. qtiideni.qtia per--
riim. ordinabiliter conditariiin spectabilis' variiilio ; pendel qtiid sil, ei unrie doiiiiin quod accipiat>,qupd-;
-iiioiiiiitas bonesla; viuc iiiforinalio; ratioiiaiilasspi- non suc.i'neriio:sedDeigraliasalvalur_iuUbenategio-"
liiiialis ciiyiiiaeqiiescieuli;e pptabilis a>seculio. riie filioruniDei (Rom. viii)asMiniptus sil:porroDeif-
tjaiie.cxnaluraiij.aiis consideratioiie, dum aitcn- qiia inlcliigat nihi.lmelitis, iiiliiipolenlius, nihil sttbli-
diliir (iiiaiiUcpiilcfori.tudihis,:quanta2utilitatis, qnaai iiiius Deo, quem soltim scire, limere, verierafii dili?
deceuier, qiiam ralionabiliter, el quam prdinaiiili- gere et colefe lo.ta aniini virtuie debeat. Et liocc est
ter ereaia sint ilisppiiia, qnain iinmutabiiner, loco sapientia quai^non inlroibii in mdlevolqm aniinnmy
.elicmpore jussas servc.tvices, salis perpendi poiesl, necliabilabil irt corpore subdito peccatis,quia Spiritus
qualis ef quaiiius,"ijuain speeiosiof, _quani;subli- sancltts disciplinme/fngiel fii'.um,-ei auferetse a co-
in.ior,quaui-poieiilior-;."acideo quaih jusie coleiirius, gilationibus quai sunt sine inlelUcin, el corripielur a,
qiianv digue adoraiidus sli ipsius crealurse condilor superveiiienieiniquitale (Sap. i). '- •
peus. Cinle Apostolus :. Ihvisibilia, inquil, e.jus a .Yirsus ergo moraliiaiis assiiiuil gratiaui rationa-
creatnra vitindi per ea qnai facta sunt, inlellecla liialis, quiahieiis qttaj Deo per discipiiiiaMioncsta-
cdnspUiuiiiur, sempileriiit quoque ejus virltis el divi-. _ tein iippropial, niagis scicntiae ipsiiis subiilitaiem
iinas, itaut sinl inexcusabiles (Tiohi; i). Non ergo coiisitlcral, juxia jacobi voc.eni qiii suos auriitores;
exciisafi-potcril lioiuo,_._u'ialitijilsmodi considera- horiaiiir, riirciis : Appropinqitale Deo el appropin-
tione deriuciliir atl coguilioncm Cfealoris eliirieni ' "';'" '.'"'-.
quabit vobis (Jdcob.iv). :'"'"'
qii:e cieriit vera essequa. pfoinitiii Dciis jtfstis com-. Huric' iriplicciii aniiiiie profecluiiv Psaluiista pre- ,
iiiinalur Jnjilstis, aiqiie ex hoC pritis liiiiore coin- calur, riicens : BOnitatem et discipiinam el scienliam-
-
piiiigiitii- post ainore.' doce-me (Psal. cxvm) : |)rimo namqiie ;honilalc.iii;
Priiiioiiaiuqiie tiinore "surgil ad moralitalis honc- deiurie discipliiiiuii, leiiio loco ponil scieritiam. ,
slatem, rioiiec processnc- liycrsatioiiis ipsa liioraliias Dctts ciiini natuialiter bonus cxistens honiiiieih na-
ass.mnilur- per chaiitsiteui, qtiaeforas miuivlimorem hiralileriioiiuin condidii, qiioniam ail iinagiiiem et
(1Joan.iy). Ctim eniiii bnino oiiiui lerrena crealura 'siiiiilijiiiliiiciii stiam fecit, riala ci ratiope qua pos-;
excelleinior tit; ipsa auteiu-creatura latilae, uf dixi- sei riisccrnere bbiuimei iiiidiiiii, sed ipse horuin al-;
mus.pulchriiudinis sii, iiiiiiiruui perpcudere poleril, teruiu hoiiuin tioiia se, seri a Deo possc intelligeiis,
quani longe ptilchrior fulurus sit, si per niortalitaiis boiiilalein se docefi pbstulal ut per "aaluraliiatk, .
decorem Greaiori suo adhseseril.Ad iiiiaginem quippe foonitaiemaffeciu: sancla» nioraliuiiis discipliilatii,
eisihiiliituliiieiirDeifactiis est iionio (Gen. ii)'qui ex r. per quarii prolicefe.possil ad illam iucomprehensi-
diiahtts siibslantiis, hoc esl aninia et corpore eon- - bileni el divinmii^faiionalitatis" scientiam, liujiisquV
creitis : siiiiiliitidinem habet Dei ex eo quod vivit profectus ordinejiiloto ihenlis riesiderio somper fl:i-
el iiiler rcliquas crealuras valde fooniisdicilur, ipsa gilans pioclamatV bonitalem, inquiens ,.et discipli-r-
corporjs habittid ne'.atl ccelesiia suscipieiida et ler-; nam et scientiani i/oceme. Ac"si aliis verfois riicat :
rena calcanria, oiigiualiler evcctus. Sedquia sicnl (jiiia, me, -Doriiine Deus, natiiriiiiter. boiium coiiiii- .
ipse Detts ncc crescentibus creaturis crescit, m:c disli; qualiler ipsuiu bouuuv iialiiricnoii nico viiio
decrescti, ctnii lamen iu omiiibus-sil; sic nec anima corniinpatiir, sediua gratia propagetur, doce, qiut-
ininuiis nienibris uiinuiitir, nec adauctis attgelur et lenus hoc modovelim et possiin luo adjulorio recte
laineii estiu oinnibus. Viycre et recte viveiis ttioruin liiysterioruin arcana
Potro iniaginein Dei habet ex ineliori portione, iiiiMilisarce peiletrare. v; ':
scilicet aninia, quayyigeiingenip, raiione, iiuel-. Huic igitur lertiav parii ,quani fafionalitatem di- .'
leclu, in quibus profeclo pei osletidiiur imago, qua ximus. isle; liher siibscrifoiitir propler .excellenliam
ei coiifofmaiui' per nioraiilatis honeslatem ut, sicut saerami-nlorum qtiiB iri Cbristo el Eeclesia, sive in^
poriayit-itndginem lerreni terrena A\\\%enH6i~pdrjel-qualicuiiqtiCj.Deodiiecta aniiii iuibi decanlanlur qtii
tm WCLBEI10NIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. V*Ql$.
et rriente ihscribituf hoe lioiiiine qupd esl,C«.,.ii«, A luor riisiiiixiinuslibellos: vel proptero;uadrigani A.mi-
eanticorunti quia omnibtiScaiilicis perfeclius et.sny. ~ nadab e.vaiigelicam.sivenjoralemijiirc.eonstaiquiatuor
blimins quasi quodam priyjlegio spirituaiis harmo-: virtulibus cardinalifous:. quam sponsa turbata expa-
nise insigtiitus niyslica intpnat. Narii si sublilins , vil.velut moneaturanimus moraltlali, sluderis qtta-
coiisideres ' oninia fere Gljrisii et Eeclesia. sacra- dratus essedebere virtutibus, nt sicul qtiadraiu
meiila in ep decanlariinteHiges. Namque ut verbi. quocunque utitur stat • sic ille nee elevetur prospe-
gralia riicam, in ipso caniici principio dum diciiur ris, nec dejicialur adyersis , sed veluli lapis qua-
ex persona Ecclesia. : Osculetur me osculo oris sui, dratus,-i-nredificio Domini positus, niortificaiionevi-
advenlus Christi pcf carnem opiatur,, quasi aliis isecarrialis Christi passioni cpiifprnielur, crticis su»
verbis Ecclesia dicat : Qui-miiii quondam per ora bajulus, «< possil comprehenderecum omnibussqhciis,
propbetarum luorum c_elerortimqne Patrum locutus quas sit longiludo, lalitudb, sublimitas el profiindnm
es, jam iiunc te ipsum praesentialiler seeunduui (Ephes. m). Cujtis comprehensionis virttis sola_pcr-.
eamem natus offer, el proprio ore maridaiortim tuo^; fectonimesl,.quiinc/iar:iVa.era((ici_'(iei fundafi (ibid.)
ruin decreta mihi porrige. Passioneni quoque Chri- ila Cfeatori suo inhserent ul Canticum canticgrutn
sti et resurrectionenj eo loco denolat.; uhi dilecta ampliludine charitaiis jugiter decantent inquibus
loquilur fasciculus myrrhw, dileclus meus milii, inier B hsec quadratura charilatis consislit- Longa enim in;
uber.a meq commorabitur r ac subi.nde, bqirus cypri, sanctis est charilas, quia nonjiorafia sed.perse-
d.ilectus meus mihi (Gant, 1), ufoiper.myrrhain ania- verans et corilinua; laia, qtiia ."eiiam iisque ad ini-
ritudo passionis; per_foolrumdulcedo resurreciionis- micos extenditur; alta, quia propler spem et re^
•
exprimitur. Et alibi : Fuge, inqtiil,dileclemi.et assi- niunerationem vitre aelernaehabeiur profunda,i_iiia
mllare caprewauihinnulo cervorum siiper monles aro- etiam Dei secreia penetral; nento :aulem cogngvit
matiim(Cant.vw); percapreainfoiniiuluniqiieasces-- qttrn suni Dei, nisi Spiritus Dei {.'/Cor. u), pe,rmiein.
demisiii coelumDominipoteniiam insinuans.lli.grege ipsa ciiarilas in saiictorunj cordibus diffundittir
detonsarum ascendeii:edeIavacro (Cant. iv_.vi),popu-. (Rom. \).
lus baptizalof um onera peccatorum deponentinni accn ln ipso quoque capile^vero exenipiari nostro l)o-
pitur, in gemellis fetibus gemiria^charita.lis,in oculis mino, id est Christo, liujus, quadfaturse pulchriitnia
vero, dentibus, genis, capillis, eselerisque quse ibi delectabiliter refulget,, figurata _iii p.issionls siiae
lioniinanlur membrorum compositionibus,. spirilsw- genere, crucis yidelicet specie. A_sumiiiilateqtiippe, -
Tis ornatus el compositio sancta. Eceiesire, sive oa- crueis usqiie deorsutn longiludocbariialis. ejus ,ex-.
juslibet sanctse anim_edescrifoiiur. Ilaer.eticoriimjiVi primilur, de quoJoannes dicit, qupd cum ddexisset
pravitas, doctorum suavitas denolatur,et ut loiufv' suos quieranl in mundo, in finem dilexit eos (Joan..
eomprehendamus, quidquid in sancta Ecclesia ge^ xwi): latitudo vero a dextera^ in siuistrain por-
iieraliier vel specialiier agitur"vel acturn celebratuf recta ad riileclionem iiiiinicorum.protenditur,pro
pulchefrimis aliusionifous decantatiir, ul merilo Utli qiiibus supplicans : Pater, inquit, ignosce illis, quia.
nomine, quori esi Cantica caijticorum.isie lifoerpro_ nesciunt qyid faciunl (Lttc. xxvn ) ; subliniilits
sui excellentia appelletur. ih lituli inscriptione auendiliir :-vix enini conside-
. Igitur. nostftim in hoc opere proposilum est ip- rare potest altiludo foenignitatis ejus ,-qua nos re-
soruiii sacrameniorum raiionalitalerij ul possuiiuis git, fovel el custodit ; proliiiidtnn per paiiem ier-
iiivestigare;, riiax,iiuevero adajdificaiioiieinvestraih,: rrciiifixanVi quse. creiera sttslinet, abyssuin judicio-
saiiciaj sorores, nioralitaiehv inspieere ei vesiruui in rumDeioccuItai, qtiia cum tanla Deus egeritelpas-
amore spoiisi vestri Domiiii Jesu Clifisti animinu siis sit pro salute homiiiuin, cur bunc assumat, il-
excitare. : ' ltlin repelial, iiiscritiafoile et iiivesligafoileest.
, Tofum vero."Hbrtinvjiijqualuordivisinms toiuos, Vos igiii!r,o dileclae sorores, :_cumDominpcru- .
proptef qualuor peiiocfoarunirecajiitulaiionuni stib- cifixte lpuiido, disciiecohipreheiidefe ctim oinnibus
distiiiclioii.es quaj signaulur capitulo hoc leiiio re- D sanctis, iongitudineni, lalitudinem_,subliiijitaieni et
petito : Adjurp vos, o filiwjerusalem, per capreds profuiidtini charilalis ,: quatenus ih llialaniiini Do-
cervosqmcaprqtum,ne sitscilelis neque epigilare fa^. niini uostri sponsi yestri cum accensis lampadibiis,.
ciatis diteciam.quoadusqueipsaveliti hoc est foonis operifous inlroductse, cauiicum;illii(l
v liaritm efgo periOcliarum piima eslab eo.quod: npvuni sblis virginibiis canlandum, vere Canticuni
ail: Qscnleiwm.e osculooris sui, usqiio : Atljuro canlicoruiii valeatis jugiier ante ibronuin p&t de-:
ims, filiw Jenisulem r seetnida ab eb.qubd riicit:- cantare, : : ^.
Vox dilecii mei; ecce iste venitt saliensinmontibusy Sed jiim nuric ad ipsius serieni lifori veniamus,
tmnsiliens cbiles,.usqueil.idem : Adjuro vos:,(iliie Je- liOC:praimoiietilis, ut si quem inbvet quod tilti-a
f«.sate»i..Teiiia prolixiof qtiffisic incjpit: Qua; esi: iiiensura.m sermo porrigatur, et expianalioiiis nio-
ista qum asceiidit per desertwn-, usqtie atl tefiiam; "duin supereffiuat oratio, noveritnoi uon lantnni ex-
adjur;ati,onem:.AjdjnWrVbs,filjq; Jerusxilem..Quanta, plaiiandrfi,gratia id opits assumpsisse; sed hac po-
Qvm e$i',islQijiw ascendiide desertd deiieiis afjluens, tiusintentione, ut.inde nofoisinaJeriam supereinus,
usquead finenj, '. V V: unde sauctai'um sororum religioso tiesiderio.qiiiiuis.
. Uiinii!trsaue.quatuor liaitiiini decaHiationes iii.qua-^ iipn pptpiiiJiJsverbisj.salteni satisfacereinus scfipik.;.
mi -. COMMENT.IN CANTICA CANTJC-~: LU*- / V . IOI.S
12. WOIiBEHO^riS 3MBR.Tm

ORDINIS S. BENEDICTI
IN CANTICUM CANTICOUUM SALOMONIS.
LIBER PRIMUS.
2 VER^.I. — Osculelur me osculo oris sui. gralia Trinilaiis 3, Unde dicit Doiniuus in e.van-
Si Filius Dei Verbum Dei esl, de quo dicit Joan- gelio: Si quis diligil me sermonem meum servabit el
ncs: In principio eral Verbttm, et Verbum eral . Pater meus diliget eum, el aci eum veniemus el man-
apud Deum, et Deus erai Veibum (Joan. i), pro- sionein apud eum faciemus (John. xiv).
leclo el'os Dei, quia ore verbtim profertur, idein Dlcil crgo : Osculeiur me osculo oris sui. Ac si
Filius Dei abiinrie accipilur. Osenlum non incon- aliis verbis dicat : Ipse oreator mens pcr graliam
vciiienicr :Spiriium santium accipere possumiis, suam ad hoc cor meiiin accendat, tu enm diligam,
quia paxet charilas qurcper osculum significanttir, diligens operalione piaccam, placens inhabitalioue
per- Spirilum sancium tlaiilur, in quo fit reniissio ejus dignus effieiar.
peccatoruin, per qnem reconciliamurDeo, per quem Sive ut ad solatn Filii personam referamus my-
rialiir distrihutio donorum qua eoiijungimur Dco slcriuni incarnationis ejus, Ecclesia exoptal quaie-
(lloin. v). Sed Patris cl Filii et Spirilus sancli nus perse ipsitm loquentem audial, quem hacieiius
sicul indhisa csl subslanlia, ila quoque et indi- per ora Palruin audieral. Verbum quippe iricariiau-
visa operatio, et iti luta Trinilale quautvis sit in diiin, primo pra.ceplorum sive sacramenloruin suo-
persouis distinciio, una tamen el cadem est volun- rnm arcana in lege el propbctis promisit, quod vc-
tas et operatio. Osculans ergo, ct os, et osculum , iiiens postinodum ipse implevit et immtitabiiiier ob-
liia unu.n operantur, id est cliaritalem in corriihtis servanda, quasi manus sure apposilionc signavit:
eonjni,quihocosctilo parlicipant, quia, ut diximus, ir unde per propheiam dicit: Propler hoc sciet po-
una est operalio Patris el Filii et Spiiilus sancli, pidus meus nomen mettm in die illa, quia ego qui
ct osctilum oris, id est Veibi, quod esl Filius, oscu- toqvebar, ecce adsum (Isa. LU).
IumVet est osculanlis, id est Patris, quia Spiiitus Loculio sane illa qua Ioquebalur per Iegem et
saiicius cst Patris et Filii, cl osculum est graliad prophetas, quasi per inslrumenium, obscura et in-
p.ix el charitas liujus individua. TriniialK Pcr determinabilis fuit; sed ipso veiiientc et per se lo-
osciilum ergo oris osculantis, id est per Spirilum quenle, determinabilis et plana est effecta; quia
saiiciuin,Patris el Filii, quorum est una suhstan- prresente veritate, necesse erat umbram cessare.
tia, ima majeslas, una virtus, iina polcniia, una Sed quia prrccedens locmio, sivepcr angelum, sive
volunlas, tina operalio; prjmuin quidcm dalur pec- per hominem , sive per aliani aliquam creaturani
catorum rcmissio, osculo pacis, osculo reconeilia- muliis modis facta est, hoeest vel voce, vcl.signo,
torio; deinde donoruui distiibulio osculo chariia- vel opeiatione, vel usioue, vel solo tactu cordis;
tis, osculo cbnleiiiplalorio. sequens per ipsum merikudrem Dei el honiinum ;
Hoc ergo geininala: gratire oscuhtin, ordine suoi dicit B. Apostolus, quia muliifarie multisque modis
imiversaliier sancla Ecclesia, sive parliculariter tlim Deus loquens palribus in prophetis, novissime
qurelifoet sancta aiiima expetit a Domino Creatorei p diebus islis locutus esl nobis in Filio (llebr i);;
stio, perpendens et considerans creatriceni Trini- profecto sicut artifex longe melior est iiisirumenio,
lalem.quae ubique praesens esl per divinitatis poten- sic ista novissima locuiio, quoiiiam ipse per se Fi-
liam, non adesse per inhabitationis gratiam, qure: lius Dei protulit, longc diguior etoptabilior est illa
ubique non est nisi per dileclionem, per quam co- loculione qua in Palribus vclul in inslrumenlis ute-
gnoscilur inhabitatio diviniiaiis, et e converso pcr balur. Novissima ideo, quiaposl illain non potuil,
inhabilatioiiem divinitatis dilectip : alque ideo jio- nec poterit firmius vel certitis aliquid dici vel
siulat sifoiporrigi oscultim , primo, ul diximus, le- serifoi.
conciliaiorium per reinissionem peccatorum , utI Hujus ergo loculionis suavitatem ulpote vcram
deinde promereri possii osculum coiiteniplaiotiuiu i veritatis veritalem suo sensui rcvelandam ,"toio
per gratiani doiioruin. Sed ctini profoatio dilectionis_ aiiimi ardore sancta flagrans Ecclesia prodamat,
cxhifoitio sit operis, profecto per exliibitioneini osculelur tne, inquiens, oscttlo oris sui. Osculum
operis agnoscilur inliabitanlis gralia divinitalis; ; aulem pacis sive dileGtionis csl sigiium : et de boc
quia dilectio operans el operatio diligens est oscu-- vero pacifico Domino Jesu Glirisio 'scriptuin est,
luixi .oris _osculanlis, id est lota incnii itihabilniiss quia veniens ewitgeliiavil pacem lns qui louge et his
1019 WOLBERONTSABBATIS S: PANTALEONTSCOLON. . 1020
etiiprope erant (Ephes. u). Qiiain veiopacem? Nimi- A , fides noii ficta, quaj tanien ex ipsa clpfiiaie pfnli-
rum illam, qneedissolvit iiiitniciiias inter Deiim et cisciiiltur, Quis enim ^nini ctistodiaservat cortuum
Iidminem, quam sancii propheiav ainiuntiaverunt (Prov. tv), iit habeat fooiiam.coiiscieniiam, nisi ex
qiiideni, sed darenoii potticnirit. Hic auiem mng.it chaiiiate? Qtiis vorn lidem firiiiam et inconcussam,
consilii Angelus ei Princeps pacis(Isd. ix),ei aniuin- servai, nisi ex charilate? SuniVergo ha:ciria clia-
ti.tvit et dedit. Unde merito cjus^pra.seniiam, allo- fifatisprofoaliva, ipsa vera charitas lioiiiin clfectiva.
culionem et aff.ibilitatem sancla'.stispiraris Ecclesia, Hrec suiil in Evarigelip'..oleuih, vasa, lampadesi
ipsitts' colloqiiio quasi paclfici oris oscttlo paceai quibus ornata» virgines non ialuai, sed prudenle.!,
veram et iittegrarti sereniis et dantis vpl|s oninibns Sponsi stii Domini giiostri Jesti Christi prresVolan-
optat perfrui, dieens : Osculetur meosculo oris tui, tiir aiiyeiilimViil cum eo iutvent ad nupiias niiplia-
ac si riical-: -Ipscjnihi per secxliifoe.il, qiiod saiicti rtini. Qiiid cnim es' olcum, tiisi-opiishonitm? Qnid
Patres 4j«exliibendum, ol.m cliclis, scriptis etsignis . atitein vasa, nisi ccnscientia:ipsoriim seilicet ope-
fir-iuaveruiil. ; rum gesiatoria? Qnid vero lamparies iiisi ipsormn
Etqnate riiagis boc pptcl,;subclit caiisam , quia operuin fervor ct splcnrior? Si eiiiiii sancti viri fcr-
meliura sunt, iiiquiens, ubera ttta vino, lioCest nii- venf cliariiate, splenrieiit exliibitione; ul videiitibiis
trimenla cvangelicfleIenilatis nielius et ciliils sal.uli' B sint proexeniplo, opefaiitifouspro Iuce. Oleiiiiiergo
liieajcoiisuluiii, qiiam legalis senieitlia.* austeritas, in vasissuis ctim iampadibiis feiiini, qtii optis bo»
vel pliilosoplionimtiiiiiens el inaiiis loquaciias ;,de nuin iri cori3cicii(-iaI;ci.iet scciira lcgtinl, eaiiiien-.
qtio plenius iracliibitiir versnj seconrio. . tioue, ut et laudeiii hunvanam nou qiiaiVat,et pro-
: Moraliter vero dilecla Deo aniina adeplo jam ximis exemplimi bene_operan:li pi';ebeant.
illo nobili et iiiconiparabili eadibaiu et in sponsi . De cordeerga puro ei cgnscienlia bona ct fide non
EtiiCrealofis: el Itedemptoris sui secreta et; huinaiirc ficla (1 Tiin. 1), riilecla Deoaiiima sc:il:inisibi erigat,,.
'
incnli inaccessibilia Saucla' sai.cioriiiii' iiilroiiiissa,; inqna ascensipnes disponaf, qirihus-iie-tirdi.e.iriwf-
Isetafounda;; osculeiur me, in juieiis, osfn/o 'Orisstii.- lulem (Psni. Lxx.vin), ari. illtid siiniiniim-TiomiJU,:
Uiideaulem faaeclaiila, lalis, tani fidenler el subli- quori est Deu;, pcf ehafita etrt perficiat, .formaiii,
iiiite.r" pfsesumes pioclaiiialio? liiniinnii de puro accipiens ab ipso Sponio suo jcsu Cbrisio.-_.qui
corde el cohscienlia bona et fide rion ficia (I Tim. v). exceisus Doininus super oinnes gentes (Psal. CVH),1
Hrec enitn esl assequeiidre pcrfectipnis raiio , scire hniiiilis yenil iiiter ge.nles, ut iios. riofercl sui.hu-
qtiid, qiialiter, .rjiiare, id esi iiiateiiam,, iiilenlio- liiilitiilciii ascendere, tiurie : pfiini parentcs; noslri-
nein, uiiliiateiii opefaudi. 'Cniisiderandtim" quippe per supcrbiain descenilefajii. Hiiiiiililas eiiim riiicii
lnagnopere esi qiiiriagas, qtia intentione, qudfrueiu.. _"'cain per cb.irilaleiii ad illam Deitiilis yisioueiiv,
Nani oiimis aciio .-cor.de coiicipiiur ,. inteniione qu.a.i ad lertium coslum, ad qnod se raplui» as.er;t
iitiiriliir, fide peiiicittir. Siqui.lemii qtiid boni in- '-Aposiolus.£(auriiise inelTiibiliaverba, quas. non licci.
Choas, ipsiiis Loiii iiileiilio' jiiilcx: eril, qniiisi ocu- homiuitoqui (11 Cor. xii).;'..-. -• ;,
lus ittus fiieiil simplex, toluhi corptis liiiim iiicidum Ponamns, n.t qnasi prinium sit coeliim humllilai,
eril; si auiein neqimin, lenebrosuiii erii (Luc. xi). secunriiim charitas, (eriiuih coiucnipliilioiiis stibK-
Porro ipsttm optisiiries aui desifiiii aui' proveliii. inilas. Cum ergo sufolcvata urens,in! biimililatis vir-
Gredil euim attt noii credit Deo proniillenli stio ttilcm quasi ad priintim coehim snrgii, riespeclis
'ciillori ea qiicenec oculus vidii, iiec auris audiiit, jain, calcatisque Piiinifotisniuiidi volupialibus, per-
necin cor li.omihisasceiiderunl (TCor. n). Qui enim cliaritatem quaih aqucemnlimlio.-ipossuillexsitnquere;-
irifirielis esl, infideiiter agii, et qui fidelis esl, lide- forlisenimul mois dileciio (Gdnl, vin)"; ad seciinduiii
liieragit. '. .--•,- asccnriil-coeluih., ctiinqtie iiitanUiitj profecerit, ut
. Poiest eiiiiii fides irifiriam dividi, ui dicaltir firies iriliil aliud:cogilet, nihil aliiitl desideret qtiam Deuni,
niorlua, ficta, probaia. iioriua fides tlici poiesi, qtite pcr coiitcniplalioiiem nri ieriinm siililevattircajliim,
secuiiriuiri .Apostoluni sine operibus est (Jae. i), p_ ubi supra se posila, et tliviiue sapientire occultade-
qiireinsensibilis quasi aniiiiain lioiv liabens. itl est niirans dicil: Secieium mcttm inilti, secrelum meum.
chafitaieiii.ad, nuliuin opushonuni vcgeiatur yel; milii,(Isa. xxix). In quo secreto jam torreiiteilliiis.
iiioVettir.Ficla-vefo esl, qu:e in; cli.arilale rion ra- ineffabilis volitplalis dtsbriata_ioi.i facie, et purgatis
(iicata, jtixta vocem Domiriicam,*iiilempore credit, labiis carbonibus- clcsolaloriis {Psal. cxix), desirie-
el in temporetenlationis recedit (Liic. vui). Piol:;il;i ratis Sponsi sui ainplexibus iniinoratur, diceiis.:.-
vefolides-est, qure liiillis Ifibiil.-ilionibus, iitillis Oscttletur me osculooris stii. ... V
adyersitatibtis deficit, eo quod in chaillale lirhiiier Sed qute est hrec confiricniia, ut tam repenle
; radica'a sit.:: --" ;: bsCuluiii oris Doiiiini sui expetai, quasi sine.orriine
! Suidcat ergo flilelis anima et
prudeiis ficle non elgradu aliquo, ad tam pr;ecipuum et summum
ficla fervafe cliariialem de.cordepuro el eonscientia accedere rationoii perniiiiaf? ;; ... .
bona (l Tiih. i), qiiod esliiilerjoris habitus pei'- Undeconsiderandum, quia ef.illa prius inferiora
fcctidiiis, qiierii hafoiiuiiisola efflcit cliaritasi ea qttie qurerianjosciila prcecesserMiit,priiuo quiriein oscu-.
perfecia foras niiilii iimorem(I Jbqn. jv); qtiam ap- luiii rerieiiiplionis, deiiide psculiini reconcilialionis,
probuiit luec tria: coi' puruin, coiiscieptia boiia, a_j suiiimum vero osculutii dilectioiiis, Et oscaiurn
mi ' ',-_ _ : COMMENT.TN CANTICACANTIC. - LIB. L ;. V.iOftS,
redemptioiiisj est quasi osculum pedum Doniini; A tuam cuni eo pacem, jusle et pie vivendo hafoenius.
osciilum reconcilialipnis, est. quasi osculum .ni.a.T. "7 Ppsf reconciliationcni vero quasi secttritale
iiiiuin; oscultim yero dilecliotiis, quasi oscuhim accepta libcriusei jiicundiiis homo riivinilati appro-
oris. Per pedes quippe quibtis de loco ad iocum piiiqiiiire coepit, et jiixta.qnod.'Jacobus dicit: Appro-
movemur, Salvaloris liumanitas desigiialur, cujus pinqtiaie Deoel appropinqtiabil vobis (Jqc. lv), quo
Imnianitatis riispensatio, videlicet Q quod spinjs plus Dep per stitriium boni operis apprnpinqtiavit,
coronatus, passtis, mortuus, el sepuitus est, etre-. tanlgi sifoi propiiiqiiiorem Deiifn per conlemplatio-
sttrrexil, in: motti el liansitu ftiit: Chrislus eiiini ni-in fecil, ita ttt posipositis oninibus hiiinrii nego-_
resurgens ex morltiis jum non nioritur,mors.illi uitra liis lerrenisqiie calcatis (lesirieiiis, cujviMoyse mon-""
n'iii:dominabilur (Rom. vi) • quia per lianc a capti- iemconsceudens rilcal: D.omine,ostende tiii/ii faciem
vitate diaboli in libertatein exiyit Chrisii, et juxta litain (Exqcl. xxxm); in ciijus visione rielectafoili
prophelani .compuiruit jugum afacie olei (Isa. x). ter hairens, usque adeo ardore divinrp. charitali8
Quia eiiim Gi':ecc IO.SOJ, Latine misericorJia diciitir procedat, ut psctiliim oris cjus expeial, dicens: Qscu--
et iiainia Dci est oiniiihiis snperferri liqiioiMbiis,' letur me osculo oris sui. - - .
iniserlcordia . ..aulem Domiiit super omnia opera Igittif.non de -repcnte sed pauhitim, cl quasi qul-
ejus (Psal. CXLIV) ; qiiando Deus inuiiduin iniseri- B bustlam gratlifons,ad iiicmifoileiniilius sitmmre cha-
corriia-respexit, jiiguin captlviiaiis ejus in adventu ritatis dulcediriein veluii- ad; osciiltinv oris Ooniini
Salvaloris coinpuirtii'. pervenU: ita utprimus sil gradtisosciiliini redempto-
Pedesaiitein Piedeniplorisiiosiri lunc osciilairiur, riunij secundus osculuin reconciliatoriiim,lerliusos-;
quando humaniiatis ejus mys eria firie et devoiione ciihiin cdnteniplatoriuiii. Hoc eniin esfeiiamtertium
ampleetiiiiuf, hiiinirualisqne ejus, palienlire ,ct obe- coeliimquo Aposloliis raptuin se asserens, specialis
dientire vestigia, in qiianltim; possiimuj iinilathiir. scienliic gfatiam abisto prjncipali oris Domini psculoV
Ablala autem capiiviiaie. iiiinquhl prolintis liomo accepii, oinnibusque .pei orfoem ecclesiis, cjustlein
Deo conjungi meniit 1 Sua enim culpa per lifoerunv osciili.suavilatem prredicantlo, el ad taiilresanclilatis
arliilriiun, in captivitateui diaho.i devenerat, quia perfcctioiicm exlioiiando pervenil. _
dura naiura fooimsconriiius essct, proprioad maltiin Ilujus sanetrifariam osculi graliam, mulier illa
lapsns est vitio, Qttia ergo yoltniuite et opere Deo in Evaiigelio Ollicioso prrcsigiiavil ofosequio, quan-
rebellaverat, et hoclouge a graiia cjus recesscrat, tlo priinum ad pedes Domiiiidevote procumbeiis,
reconciliatione opiis habebat. V, dscuiaiido, lacrymis rigando, crine tergendo, pec-
. Prrecessertinlniiiiistii Dei sancli Patres nostri, r;caioruiii - veniani: oblihiiii; quasi dalo sibi osculo
liujus re.conciliatioiiiscausam agenles. prajdicando, rederiiplorio duni audivit : Reiniiluniur tibl peccata
exliortando, docciido el pr&cepia cjus frequeiiler lua (Luc. vn). Moxqne acccplis qtiasi a maiiu Do-
annuntiaudo, et cum :il>errore quidem liberare, scd mini, prrcscriplis labulis Iibertatis osctilo donaliir
perfecitenon polucriiiit lihertali donare. ,-Succcssit reconcilialorio, dtiiii per reiiiissioncin pcccatoruui
1
ipse-Cre::lor ejtis nssuitieiis in.ofialita(ein illitts, iil rccoiiciliatre Deo dicilur : Vade in pace (ibid.). D^-
ci siiam. iiiiiii.ortalilaiem darel, et deslruclo medio liinc processii.foonie coiivcrsatioiiis, ianlo charila- :
pariele, solvens iiiiiiiiciliasin carne sua per sangiti- lisurdofe atihaisil Doniiiio, quasi osctllo ofis ejus,
nem (Ephes. n), jibciiate eiiiu donavil osculo Ko- ' osctilo conlcinpiato.iipi utipsius Doiuiiii laudata sil
deinptioiiis,, rieiinie mox, euindeni conjmixil sibi pr;ccoiiio diceiiiis : Mq.ria opliiham partem ekyit
osctilo-recoiiciliiitioiii.s, qui de, iilo divinitaiis siue qncc iiOn auferelur ab ea (Liic.-x).
allinidiiie se deorsuni iuciinans, dirupto yetusio : Possuiiius qiioque noii absiifiie !ioc triplex oscit- ,
peccali cbirograplio, scribebat iii lerfa; novunv pa- liiiii-accipere firiein.speiii, cliarilaiein, iit fules sil :
cis el reconcijiaiionis hujtis leslamenliitii perTia- qu:isi osculum peduin Doinini, spes inaiiuiini, cha-.
piisnii's;icranien(uin, iri quo data quasi nianuniis- ritasoris; fide enim salvaniuf, spe: sulilevamiir,
sionis graiia, pcrfeetani resti.tuitiifocrtateni ct ad; D eharilaie glorificaiiiur. Fide peries Dojnini, ,id est
optaus eum in liliiim, xjttem prius tiec dignatus hiimaiiitaiis ejiis sacramenla anlplectiinur;,' quod
fueral hafoefe servuui propier voIttiiUriuiii peccati peiiiiiei adsaliileih; "speiiiaiius.Doiriiriiatliiigihius,;
jugtiuv, tledit ei .inaimscriptum' b_erediiaiisiiujiis- quibitsadcoeleslia proiiiissa spefai,ida'riucimuf,qui)d
modi, qtiahi nec oculus vidit, nec attris audivit, nec pertinel ad paiiehliain ;:s\ euiin quw iion videnius
in cor liominis ascendil (I Cor.tt). IIoc aulein lesta- sperainiis, per patienliflm exspeclcimus(Rom. vm) ;
mentum siye nianuscripliim, teiiel iiunc et teiiefoit charitaie vefo qttasi ori itoiiiliti bsculuin pbrrigi-
sancla Ecclesia, sive qurelifoel-firieiisaiiiniif, ui" si niiis,rriuin ab eo aiteriia beaiitudiiie dpiiaiiiiir, qnod
vefiiin Paiiein Deum cogiioscefe,: hahere et aiilare peninel ad reiniineraiiotieiii;
non deslitefil, de iali hairediiate seinper secura g Dicat efgo geiieriiliter ibl.iEcclesia, vel specia-
Bit. '•. -" """ '"•"."- litef saiicia; qiiaslHiet-aninia ::0icu!e:,ur me bsciilb
I Manibus ergo Doinini osculuni porrigiiiins cinaiido ons siiiVoscuiii.-iiiqiiil, OriSjlioii ut prius proplieta- .
Iiiijus recoiicilialionis pactum sive.deerelifm fide et ; ruin vel aliofuiri quorumlibet doclornih ; sed shi;
opefe observamus, usque in hujtts vitre via, advef- qiiia ipsei inihivsua dbclf ina el exerqilo fofiham vi- s
saiioiiosifo, fobcest Deivefboeoiisentieiiies, pcfpe- vendiit).s1Jtuii_;|ier qiiani ipsitis aiijtiiorio !ret>ufsi»
'
4023 ÔLBERONIS AEBATIS Si-I^TALEONISGOLON.. I1BI
et.abjectispmnibusliujus niundi obstaculis etper- A Vefririi Ul ait;usiijiqiiid cpiisidefem, quifiCiiatn,
fecla j'ain libertaleVadepta, osctilo dilectiOnis illi 0_dileGle,-if«nnsiS;_ifcef4tud, ifisi illofiiiti tceiestiiiih
jugiter aiUiaereant, donec assunipta qiiandoque im- secfetpfutri Uiordni irieffafoilis dulcedo et gioria,
inbrtalitiite et ihcorruptipiie! corpofis.ei animre_im* de ijiid dicit Psalmisla:: SaliabOr duhi: appdruerii;.
rouiabililer.et inseparafoiliier conjungar, dicamqiie Qlqria iUaf(Ptdh xvi.) In Jtpc erfd injfabile secre-
veraciier, osculelurmeosciUooris sui: u( quod ntihc lariiith luiiin ,• posiqiiahv muitefe gfatirfi liise pef
videb per specutum in mnigmaie, luiw videani faeie coiitemplaiiorieiii .ascendefp, iiiiljis neqne aliieieri-
ad faciem (I Cor. xJuj.-cHinerit Deus omnia in omni- liiiin pfospentatuni foiandiirieiiiis, neqiie deteffeii-
i»as-(/Gof. xv). Haic itaque! desidefo, hoc qurero, tiuiri advefsiiaiivmflagellis ab ariiplexibus luls aveili.
lioevotisomriibus exopto. Quare? : potefp,quja. meliprq stnil ubera Jua viho,;Îneliora.
VERS.2. —. Quia ineligra suhl ubera lud vino, stiiit, ihio ihcoinpafabilia,; pafadisus ille yoluptatis
ftagrantiq .wiguentis optimis. - tuse et nianifestalio gloriai lure liujus sreciiii vplu-
Qufenamsiiiitista uberatua? Reniissippeccaiortim, ptalibtis et tfansitofiis. hohoribus. Qtialia auleiri siint
distributio donorum. Ilrec riie fleiilem coiisolanUir, Iiaecnbefa iiia ? Fragrahtia unguehlis dptimis.
lirficmeparvumnulfiuiit eliu vifilerobtirproriiicuiii • Nam haee ungtienla nbn quorunicunque ubefuni,,
hoee me vocant, atirahunt, mtilcent; quia iiiihipef
' sedviuoftim sjgria, ianta cefte suavitale fedbiehlia,
jEvangelium lutirriclatnant:: Pmiiieniiqmaqfteâppro- • Uiipso odore suo, qit.e et cujus: siiit, fiaiit cogrio-
pinquabitenini regnum coilbrum (Maltlt. iii). BorrpI.. scibilia. Sed qiiiEnain sunt hajc Ungueiiia ? Nimi-
vinum riiordacis legis,- aucioritafe sua tne terret_ ; rinii qtia. coriipostiit et coniponit llle liius pfaesian-
avertil el exasperat; quia clauiat: Ocidum prooculo, i (issiinus tiiigiieiiiarius sive piginenlafius Spiriliis
denlem pro denle, cl quisquis haic vel illn feceril, sancius. Qure autem siinl species,- quibus-hrec nn-
moile morialur(Exod. xxi). llrcc, inquam.uhera tua gucnia conficiiintur? Profecto illa1, qnas Aposlolus
valde me invitant, animant et conforlanlur, pro- quodam loco enumefans spiriluaiis ffuctiis. appel-
pler nimiam pietatis lu_eabuiidaiitiani ef donoi iini lal, -fruclus, inquicns, spirittts sunt: pax, patientiat
praerogativain : sed cum ex uno istorum verherum bonitas, Lenignitas, fides, mansueludo, obediemia,
tuorum profltiat remissio peccatorum, ex altero di- coniinentia, caslitas (Gal. v).
siribuiiodonorum ordo est ut prius detur reniissio Quam hona et ulilis afborin liorto Doinini iales
peccatorum, tieindc distribuiio donorum. Veruin frucluum species producens et pro sui fecunriitatrt
magnitudo pietaiis stire id quod posterius est, hoc gralulabimda proclanians : Ego autem sicut pliva
esl distributio donorum, et quoJ prius esl, Jioc esl C Q [ruclifera in domo Domini (Psal. u). IIiijus certe
remissio peccalorum, iionutinqtiain in quibusdam arboris cullor Spirilus sanclus est, qui lales sifoi
praecurfere faeit, ob hanc viilelicci causain, lit ma- friiclus assumilad componenda tinguenla' quifotis
gis suseitenltir el allaborenl voeaiiti gratire ture ad1 fragreiit dilecti ufoera , qtire illis conferiintiir, qui
percipiendam remissioneni peccatornm. his fuerinl delifouii ungiientis el possunt dicerecum
Quod, cxempli gralia, in Comelio' centurioiie' Apostolo : Chrisli bonus odor sumus Deoiu omni
considerari polest, in quo pra.cessil doiiuin gfaiice'. loco (II Cor.: n); qnia lalibus dattir reiiiissio pec-
luaj ingenerjbus lingiiaruin ; quo iiiagis animatus> catoiiiiu, el disli-ibutio graiiaruiii.
et quasi certificalus, prompiior ac.cederet ad pcr- Verum ad liujusmodi unguenloriim suavilaieiu,
cipiendum lidei sacrameiitum in rcinissionem pec- ex prrediciis \iilulum speciefous coiiditorum, niilla
calorum. In Paulo qiioquc apostolo idem donumi Iiumaiia ratio sine arijuvaiilc gratia proficit; quia
gralire ture prrecurrit in miinere inlellcctus cl di- uiliii saiiclum, nibil ratioiiafoilehonio quanivis ra-
scretionis, ad quem ciim Ananias missus venisset : tionis capax incipil vel perficil, nisi elliciente illo
Saule, impiil, frater; misit me Domiuus Jesus, quii ipsorum niigucnioriiin composilore, Spiritu sancto,
apparuil libi in via qua veniebas. ut vdcaset im- sua inlcriori uiiciione, sicut de co Joanne. stiis au-
''
plearis Spirilu sanclo (Act. 11).Nunquid islud ejuss riilorifous dicil : Et unclto \Q ejus docebit vos de
videre solummorid pcrtiiiuit.ad illiiniinatioiiem cor- omnibus (I Joan. n).
poralium oculorttm , cl non potius ad illumiuaiio- Nempe lalis unctio vera inierioris foominiscst
nem nienlis, qua viderel el cognoscerct Q verila- metiiciua et foi'ti=5imumconlra morbos animceanti-
lem quain iiiipugnab.ii ? Nonne et hoe fuit implerii dotuni, quo peccati vulnere sauciam saual et ve-
Spiriln sancto..Ad boc cniiii Spirilum sanclum eii gctai, menlem illuiniuat, ad muncra divinre gratiaj
nondiim baptizalo dedisti, ul scirel discerncre inlerr proincrenda exciial, postremo lanlo hujus dulccdi-
umbram legis quam defeiidebat et verilatem Evan- nis vigore perlustral, tit poiterioruin obliiiscftns
gelii quam impugnabai, relictaque uinbra ad veri- ct anie se extenrieiis, et super sc erigat diecns cinn
tatem percipiendam, in reinissioiiein pcecaloruin,, A|ioslolo: Noslra autem cotieersalioin coslisest (!'!»•
ejusdem Spiritns sancti adjulorio alacrior et. fer- lip. m), ubi itb omni miseria libertale adepta, sa-
veniior accedcret. llrec ergo ufoera lua evangelicai tielur ab uberibus consolationis 2)ei,.sl epiilelur ab
qufc irahuni ad salutem propler sui lenitatem, me- inlroilu glorire ejus (Isa. LXVJ),
liora sunl iilis legalihus instiluiis, qute dcterrcnt ai Possunl quoque non inconvenienier accipi hujiis
srtiute piopler sui austoritatem. dilecti ufoera, doctrina et "operatio Doniini uos;ri
; 1025 COMMENT.LN CANTICA CANTIC. — LIB. I. < 020
Jesu Chrirli, quibus in humanilate sua ihiindoin- A rilatem autetn non habeam, niliil mth\ prodesl; el si
rioluii opiunis virlutum iihg.iei.ilisel nuiic-.redolen- disiribuerp in cibos pau/.erutn o>nnesfacultates meas,
tibtis, tunc quidem priniiiias novte fidei doctriure etsi iradidero corpns meum iici ul ardcam , charifa-
lacte nutriens et operationis virtute confirmans, lem autem non Itabeam, nihil sum (I Cor. xni).
nunc aulem ipsius fidei pleuittidiuem qtiasi solido Ecce quanirc virtutis, quanire cxcellenlire ptitatis
cifoo doctiinre rofoorans el operationis exemplo ad chariias es(, i(a ut afosque illa, iieque propheiia,
lioneslrr- vitre perfeclionem informans. ueque scienlia aliqua, ncque firies , ncqiie elecino-
Qu;e profeclo ubera tanta. pietalis et graiire un- syna , neque mariyiiiim aliquid sint? JQIIDS atitem
gueiito rcdolentia, longe meliora sunl vino,- iri est esi istacharitas? Nimiruintu es, dilecte, sicut (esla-
atisieritate regalium.cajremoiiiaiiim, s.ive reruin ge- lur ille tuus dileclus, osculo tito pio-inhoerens, et
sii.rum, utpole veiitas umbra ; spiritus vivilicans in pectore luo recumbeiido dulcedinem uberum
lillcra occidenle : Niltil enim, ul ail Aposlolus, ad (tiorum hauricns; ille, inquam , coelestis aquila , in
perfcctum addidit lex; sed pninia ih figura continge- ipsa secrela lua pennis santlre contemplalionis vo--
bnnl illis; scripla sunl autemjtd correctionemnostram lans, et in te solem justitia. mentis pciem inten-
in quos fines sa'culorum devenerunt (I Cor. x). Sive dens. E( quid dicit? Dcns chctrilas esl (IJoan, iv).
u eiiora vtl poliiisincomparafoilia sunl vino, id esl B Tu crgo cbaritas diccris et es, o dilecte, quiach.a-
vflluptate srecularium dogmaJum, qu:e cum audi- rilas tc fecit carnem assumcre el in hunc miindum
(oi es suos ungucmo carnalis deleciiiiionisiuficjunl, ' venire et pro Iiumana salute usque ad mortem cru-
ad moiiem animrc petirahtinl; et iia afoopposilo cis humiliaii; el propter nimiam charitatem suani
qiiaiiliini, o riilecle, Uiorum ufoerum consolaijone, qua dilexit nos Deus (Ephes.it). Te Filium suum
nri luam graliain aiiiiuu proficit, tantum afo ipsa misitin similitiidinem carnis pcccaii, ut de peecato
lua gralia , istoruin exiiiali confectione deficit. damnares peccalum (Rom. vm), factus propter nos
Oleum cffutum nomen luum : ideo adolescentulm malcdictum, tit nos a malediclo liberares (Gal. n ).
dHexerunl le. Qiialilcr auleni hoc iionien luuni, nomen charilalis
Miraiilur nie iniuenles, o dilccte, quodte sic lau- eflubiim el dilatalnm esi ? Stcut unguenlum in ca-
do, fjuod laiilam pictalis el dulcediitis turc graliam pile, quod descendll in barbam, barbam Aaron, quod
prae.dico, qnod lutiin vulltim , ttios ainpiexus tanta descendil in oram vcstimenli ejus (Psal. CXXMI).Tu
avidilale'desidero, ct scire oplaiiicujtis nomiiis, cs Aaron, id csl mons foiftutlinis in qno sciljtcl ca-
eujiisve .sis dignitatis, quem tanti ajstimo, tanli ju- pile noslro specialiier abundavil hujus insigne eha-
dico, quihus, iie de igiibranlia sese excusenl,eo qiiod C rilatis qua unxil te Deus, Deus -
tuus oleo cxsultalionis
iiomen ttium uon sil cis annuniialuni, dico quod prceparticipibus tuis [Psnl. xliv; Ilebr. i), illius ri-
nemen tttum nou est occultuni, non cst ahscondi- delicet exsultaionis ijua cxsultasli, et taniam turc
liini, sed poiius manife_iluinel quasi oleum cffusum, charitatis abundaniiam oslendi se et ordinem re-
(iijiis naiura csl, ut cnin cffuuriiiur, magis dilatc- dempiionis nosirre implevisse.
litr. Cujus capi.is bnrba fuerunt apostoli «rive aposfo-
Qtiomodo ergo cffusum et dilalalum est nomen lici \\v\, in quos uiiguen.i htijus gratia adeo proflu-
luiim ? Nou ut quoiidam lantutn iiiJudwa nolus es, xit, ut tibi (anquani foaiba 12 capiti sancla. ciiari-
cl ianl.iui in/srae/ maguum noinen luum (Psal.LXXV), latis ardorensciue admortem firmiier adhrcrercnt.
sed sicul per alium prophelam \\ dicis : A soiis Quod descendil inoiam uestinienii tui, quodiio-
ortu usque ad occasum magnum nvmen luum in gen- verunt fideles tui, a piima rtiate mutidi usque ad
I bus (fflalach. i). Nomenguod est sttper omne no- istam, in qua iitinc stimiis, no;. in quos jincs sa'cu-
mcn, ita ut in nomine luo omne genu fiectalur, c<e- lorum devenerunl (I Cor. \), qui ora, id esl finis
lestium, tcriestiium et infernorum (Pltilip. n). Et hujus veslimcnti tui sunius, in qtiifous omnibus, vi-
non esl aliud nomen sub co:lo datum hominibus, per delicet et prjorifoiis et pra?seniibus el futuris istius
quod oporleal nos salvari (Acl. iv). D unguenli, id est Lharitatisfortiliido lafooravit et la-
Et ut eos n eciiin ad alliora pertraham ut inlelli- fooia', etI.tborabit elj.itn in ipso finc sreculi sufoper»
gant el noverint, etir lanlopere osculum tuum desi- seculioiic Anticlnisti pro nomine tuo. Nomen ergo
dereiri, ciir ubcrum tuorum suavitatedelecler au- tvum esl oleum ejjusum, quia charitas tua diffusa ctl
diant adhtte aliud, el perpendant quare dixerim, no- in cordibus noslris, per'Spirittim sanclum qui dotus
meu utum oleum ejfusum. Oletim qnippe omnibusi esl nobis (Rom. v).
stiperferlur Jiquoiifous. Quid ergo per oleuni, nisii Et lcleu adolesceulula; dilexcrttnt le~nimis. Qtiia,
charitas ac.cipittn' , qure cunclas excellit virttiies?' inquit, lanta esl dulcedo iiberum Uiorum, tanl.i
~Nempe nuHa virtus sine charitale dici vel esse po- cliarilatis tua'. copia, ut n.agis inveuiantur in le le-
lcsl; quia ubi charitas non est, nulla virtus esl. nitas quam asperiias, magis fovens demcntia jquain
N.iin si linguis hominum loqttar cl angelorum , cha- feriens senien.ia, ideo adolescenlulw dilexerunl Je
rilaiem attiem non habuero, faclus sum velut cesso- nimis.
tians aui ctjmbalumlinniens; et si habuero prophe- Qnarnam vero sunl is'cc adolesceuluhc, profecio
tiam ei noverim mystcria omnia et omnem tcienliam, fidelcs aniiuse, a litrle <_«ideminfanlire su..mol;u,
et si hubuero fidem ila ut monles traitsferam, clta- scd necduin solidi.a lein perfectionis consecuta.; idco
1027V , WGLBERQN^S^ ::''-iM$
ddlitic inibecillesi el divirio aiijiiloripsusieniafi indi A diuis rcsisteiis vitiiset, peccai.s,et.Jinjiis,novi;iio"
gentes; ac propterea valde te, 0, dilecie, riiiexeruti lninis venlilaris adversafips,
-.. et diliguht, quia hoc in te. attendiint'; quod nequa- .-'"",Porro iiitgulas ejtis quibiis lerram excilal, hihil
quain refugiant, seri unde magis, luagisqtie "ac iriipedit. si accipias .r.oniehipium s_eculi etampfem
peffeclibiiis -sfibliu.ita eni C quandoqiie ~coiivale-' Dei, qtiifousieiTenh oitinia afojiciens corptis situiii
scant, '"!" in servitutein reriigat, spiritui .subjiciendo, wl ei per
•"';Solent autein in sancta Scriptura per.-incrementa CQnsensiimcooperetur et collaborelin foonorumope-.;
corporuln designari increriieuta riieiitiurii, qiiia s\n, fnm disciplina; qiiatenus in fuiufa fenrivatibiie,
ui iil inajores rcfaies per naluram preficiutil Iiofni- . siciil fuit hiboris ita et reirtuiieraiioiiis'parliceps fiai,
nes, ila ad majores auiirii viftuies per gratiam pfo- quori esl ipsuin novuni Ifoiiiiiierifdiiplici stola, cor-
ficisciint fideles.-iiiirie ad irifantiaiii, itl esl.intioceh- porisvidelicel et anitrircfelicitate douari.
"•'liaiii viirc Petriisjsuos liorliiliir aiiditores, diceiis:; Sive"litijtis viliili corniia et uiigulasJiileliige sub-;
Quasi modo genitiihfanies, ruliohabilcPsiiiedolo lac iimcs el speciales thebfeiica; vitaj excessus, quiasie-"
concupiscite, ul in eb crescalis ih sqluleih (l Pelr. n), ut coriiua et~ unguire, de carne quiderii pfoeediinf,
In Evaiigelio quoqtie Salvalpr discipulos ad piirila- seri caiiiem exceduhf, ita vir iheoricus cum sil in
• teiii el siiiipliciiateiii- vilaa exiioliaiis,.: Nisi, -iiiquit, B carne, cafiiales iatiien affecuis niciiie iranscehdit,
coniersi '{ueiilis:,el efficicimihisicul parvuli, noti tii- diccns ciiiri Aposiolo :In came quidem ambuiantes,
trabitisin regiium cp3lortim(Malili. xvinj. Et Apo- non secundum carnem dmbulamus (II Cor. x), Et
stolus : Mnlilia, inqml, pcirviili esiote, itl sensibus itenim : Noslra uuiem conversaiio in cwlis est(Phi-
perfecii silis (ICpr. v). Ps:i|iiiisla quoijtie juyentii- iip. mj; et alifoi: Sitie sobrii samws, sive menieexci-
leiii aiiiiiire sure fenovari ciptaiis exeiiiplb aquiie, diiiius, Deo(Jl Coriv). -
renovabiiiir, iiiquii, u.. aqttilwjuventus tua (Psal. ciij, Sed adbttc vjtiilus iste cbrnua et ungulas flbii-
Quateiius; veiereni extiens hpmiiieiii cum aclibus d.uhihafoeiis, seri pridiicens, novelius est, et necdum
suis, iiiduat jipvuin (Coios. nij, qiii secuiiduin Deum in, lauriiiam foi tiluriiheni profeciti-' quia ciqusque
creaiusest in jtisiitia et sarictitaie (Ephes.. iv). Et in credenles anima jam rudimenta sanctse noyiiaiis ar*
-libfo SapiciitiaViiioriim giavnas senecluie mentis ripieus/necduni auleni sanctOiumPatruin perfetiio-
'
cxpriiiii.ur, cuhi dicittif : Seneclus venerabitis est, nein coiiseciiia non adplescens, sed per dimiiiuiio-
non diulurna, tieque aiinorum iiumero :egmpuiaia, liem adtilcsceiituladicitur, eo quod prrc iihbecilli-
cdiii siinl eiiim senstis lioiiiihis et wltts senectuiis tale suiad perfectioriis subrmiitatemassurgere hc-
~Utdimmacuiala(Sap:i\'). __tjueai, primps auiein bonce operationis flosctilos
Pojest ergp: mereirieiilumbifariam diyidi, ut di- "*quaiitiim prajvalel, proriucat donec paulalim suc-
calyr ,iiicreiiieii:uni nalurale,- iucreiiieiitiim affe- crescendoj, plenos jamet riialuros viitutum frucliis
cluale.-Ei natiifjile quidein iiicreiiieiilinii ascfibitur osieiidat. '' ' ''' -":.;- ,::;,-. "-'., /=,-,:
«liinicorpbrali creaiurre, qiireviiali vegetalionejuxta Dicat crgo sponsa:i Ideo adolescenlulw 14 Hte--
suamproprietaicin naltiraiiter niovetur: :J_3 porfo xerttni ie niiuis, quia credentiuin riieriles arihucih
affectuale soli fationali cieaturaj jiixlahiodiinido- firie per graiiam diatim proiicienies vajde pieiaiis
i 'iiaritisgraiire in<pla.seriii vita tfifouitiif ciijus gfa- Vtuaj dulcediriein, oriilecte, djjigiint,' quohiamiiiauv
ti_e adjutorip coiilra vilia Cafiiisforiilucliiie spiriiiis pro sui suayitateiuo nnincre asseqtii possttnl: tuo,
adboriaet de boiiis ad nielipra pronioveiuf. iuquain, mnilere, qtiia sine ieniliij possumtis facere,
Plerumque autein in di\ina Scriptura natttrale in- irieoqtie piochiino, etomiieste riiligentes inecum
cremeiiiuui affeclualis significativuni cst, sieuiPsal- procl.iinaie inviio: Traheme: _o«( te citrremus, eic. -
misla : Etplacebit, inquit,Z)eo super vitulum noiet- VCRS.5,— Trahe me : post le curremusin oclorem
tum : cornua proitucenlem el ungulas (Psctt. LXVIII). wtcjuentoium luoium. Inltoduxil me rex in cellar.a
Nam si .secund.umlitterani inielligas, qtuc cura Dco sua: exsullabimus ei twlab,mur in te, memoresuberum
de irraiionabilijiiiiienlo coruua cl ungtilas naiur.t- D tuorum super vinum : recti diligunl te.
liter producente?sed si aliius juxta niysiiciini scn- Uurie autem talis crcrientis aiiiiiue, el ari Detmi
Biiiii considcres viiiilum mnelluin, accipcre poies siispirantis proclaniatio sive postnlalib ? Nimiftnii
iribntcni:"ad Dominum iioyilei' conversam, et. flore ex inlirinilatis sure cousideratione, qua se perjieu-
houa. aclionis pulliilaiitem quam Aposlolus noviiin tlit siue i.iljnvanle gralia sibi siilliccrc ncquaqiiain
hnmincm, appullat diccns: lndttite novuin hominem posse, quia secundum Aposloluni, non volentis, tuque
eum qui rcnovatur in agnitione, secundum imaginem ciirrentissedmiscreniiscs' />ei(/£om.ix).Quascnteuiia
ejusqui creavil eum (Col. m). Cujus honiiuis parlcs non deslruilui' liberu.m aifoilriinit, sed potins osien-
Conslilutivas iulra enumeians: Intlttite, inquit, vos riiiur lifocroatfoitrio riiviivjegraiia? arijuloiiiiin om-
sicut etecli Dei Vitcera tnibericorcliw, Liniignitulem, niuo iiccessariuiii, siue qno omnis voluulas foene
itumitilalem, modestiam, paiienliam, supportaitlcs operaiirii sempcr ineflicax jacefoit. Siquidcni ex li-
invicemel donanles vobismeii)sis (ibid.). foeru arfoitiio ariDeum vsuiendi quivis habeivellc,
Cormia aulem htijns novelli vituli, id est homiuis- non i]uidem qttori ipsttni vellc a sc:pso sii, ciiiu ucc
novi, non absurde, ut aifoitror, possiiidacripianiini coqttctre, quo.l niiuiis csl quain vtiie, uliqtiid a no-
^ coiiStania et lonitudo spiritus, sive*piiitusfuitii«- 'bis quasi ex nob<s sufficienics simiti (II Cor. lil).
i8t1~ . COMMENT.INCANTICA CANTIC. — LIB. 1. . 1050
Verba sun' Appsloli, qui omneqiied boni potesiesse, A 1 distingucns subinfcras , currcmus in oilorem mi-
ldeni cogitare velle ct perficere pro bpha voltintale gttenlomm tiioiutn ; sive sic, tralte me, ut ifoi d:s-
(Philip. n), allrifoiiit Deo, non suo aifoitrio. Si crgo lingiias, deincle siibjungas, post tc citrremus in odo-
Deus tria lirec, lioccst boniim cogilaie, velle ptrfi- tem ungticnioixm tuortim, eamilem \im scnstis ha-
ccre opera w in iiofois, primum profeclo. sine nofois foe(, iil Irafoi per Chrisliim vel currere posl ipsum,
s-ccuiidumnobiscnm, teiiiuin per nos facil.Siquidem fooc sil soqui vcstigia cjus credcndo ct oper.indo.
iiiniiiiiendobonamcogiialionemnosprajveiiil,imitai.- Ctirremus, inquii. Qnis \ci qualis isie CUIMIS es!,
do eiiain malani volunlalem sifoiper consensum vo- ul esse defoet? Profecio noncofporis, sed animi;
luntaiitim jitngit, niinislraiido con.sensui facultatem noii pcdiinv progressio, scri nioruni; de qua vide-
vel facililalom, foris per opeiium optis nostrum in- licti progrcssioue ciiin rie foeatis in doino Domini
icrnus opifex iniiotesc>l. Igitttr non volcnlis, neqtte hahitaniihus, qttiin liac vallc lacrymarnm ascensio-
;uricnlis, sed miscren'is esl Dei (Rom. \\), quando ncsin cordibiissuisriisponiiiil Psalmisia Ioqueiefur.
ipntuilo muneie iiiteiius operanlis 'gr.uire liafoenius lbitnt, inqiiil, de viilitte invirtulcm(Psal. LWXIH).
\elle; niovcri auleui ari nirsuin sinc ipsa adjuvante Et quis hiijus cursus sive prngressionis fruclus?
rratia non possuiiuis ; cumqtte iiiciirsu fiieiiiitJis,iie- Videbitttr Detts deoritm in Sion (ibid.). Qure est
ruin iiiiseraniis gratirc erit, ul pervcniie possimiis. " enim Imjiis eurstis rcmuneratio, nisi \era clrctem.i
.l.sta ergo iraclie qiiani sjionsa postuiai, non e.s( bcaliiudo? Qiiitl aiitcin. vera e( sclcrna bealittido,
Miuii.e I.etiin scritii iiolcntis comptilsio, sed potitis nisi illitts stimnire cl relcrn.e ct consnbstaiiiialis
voleniis deduclio, qnam Propliela in Psitbno prj- Tiinit.itis conicmpl.itio? Non crgo sol.t curiam, scd
ratur: Dcduc me, inqtiieiis, in semita mandalomm le, o Domine Jestt, ricMcf.im mc.un lciienle, tra-
tnorum, qtita ijscim volui (Pscd. c\\ui):ac si aliis licnle el deduccnie, et quasi inecuin cuirente cur-
vcrfois riicai, quia dono lu.e graii.e foene opeciikli remus.
liafoco voluiitatcm, ricrincme cjusriein. gratire arijtt- Perquairi yiain? per le ipsum htiqtie qui tixisii:
iorio iu ncticiieni ut pciyeniie possim ari promis- Ego sum via, veiilas et vita (Joatt. xiv); perle euini
sioucm. ctirram ad le propicr te. Per le, qui es via, ciirrain
Talis saue ifaelio qiiatuor moriis fii, hoc csl per proinpta ; ad le, qui cs vciitas, currani sccura ;
pr.i'dicalioiicm_-per infiriiiit.ilciu \el "arivci&itJleiu, propler le, qui cs vila, ciirram l.cta. NMII ideo
per evirieniissima m racul.i, per peiscculionoin \cl prompla ciirram, qui.i le arijmoreni h.ibeo ; ideo
pcicussioneinjioc bemgno P.iiie inlendcn(c,iil facial sccura, qnia rie privniio non riubiio ; ideo I uta, qui.i
\oluniarios IJf non salvct^ invitos, qtiatenus, rium p, le scire el habcic hoc nieuni esse prrciuium agno-
de malo riiiiialin bonuin, voliiuiatem transferat, Jion sco et credo.
auferat \olui:t.ilcni. Nemo quipp" salvalur invitus, IQSic crgo curram npn qudsiin incerium (fCor.
iiain quod legilur iu Evaugelio : Neino venil adme, is), setl ut conipiehcnriam. lnaii-iiin;ifoiliapietii mu-
iiisi 1'qtcrtneiis truxeril eum (Joau. vi); iieiivin alip nus esl, quai in lmjiis vilre statlio, per te, ct ari le,
loco : Compelleintiare(Luc. xi\), nihil iinpedil;quia etpropier ic ciiiiciiiibus piomisisii, qnori videlicct
profeclo qu.tnloscunque trahcie \cl coinpcllere \i- JIS-Tpiophelam liiuiu cl.iuins liiijusiuodi essc, quod
deaiur, ad s.ilnicni pius P.tler, qiti oiunes vult sctlvos nec vcvltts liclit, nec aims audtvil, nec in cor homi-
fieri (I Tim. n), liulluui iaincn indicat saiiitcdignuni, nis asccndil (hai. LXIV).
qiiem antenoii pvobaveril voltinlariuiri. Ctareivus eigo, inquil; setl quoniodo? In odore
Ilac sane digiiilatis di\inre pracrogaiiva ratiuiia- itutjuenlorum tuoittm. Ciim plnriina et diversa, al-
lem sitigulariter cfealuiain Coiidilor insignivit; qne irieo non iiuo eoricmqiie modo redoluulia i:n-
qi od qiieiiiarimodnm ipsc stti jtiris erat, stircque giteiiioriiiu spon_,i sint odoiamcnia, quid esl quod
ipsitis voluiil.ilis non ncccssit.itis eral, qttod bomis singiilaii niimcio in odoie, dciuric plurali unguen-
erat, ita,el iila quoque sui qnodainniodo juris in torum riicii, cuiii polins poliiis^-elilixissc, in odor.-
hac partc exislciel, qu.ueiius nonnisi su.t \oiiiutaic D | hus ungtientoruni tuoruin? Nouiiiliil, ut icor, atlen-
aiu iiiale.fierei et jusie dainiiaredif;; aut boiia ma- clil, qui.i qnouiodo cl a qnihiis ipsa odoiamcnta
ncrel, et merito saivarctur; non quod ei propria 'spaig.iiitur, riiligcnlci' consiricravit, Quis eniiu isle
stiiliccre posset volunlas ad saluiein, sed quoJ eain pr:».ci|nins et snigiil.it i^ o.lor est nisi clnirilas ?
nulia cmissine sua \oluiitatc conscqiicrctur. Oiiiiii'. atiicm \iitu., si sine chaiilale esl, jain noii
Trahi ergo spiritu.iliti r, ad Dciiui lendens aninia esl viiitt q iin polius riaiunalule viliiim, quia oiiines
cptal cl oriit, iinn sicul aliquis invims tr.ihilur, scd vittuics e\ lariice (hitrii.itis proriire tlebcnl, sictii
queniariiiiorium crecus aut fessus cum irahitur non in Ev.uigel o Doiiiinus o.teudii, ubi qualiicr viriiia
coiilrislaltii', imo politis trahciili, qti.isi se suble- absliuculi_e lciicnd.i sil, ariuioiiuiLriiccns : Tu au-
vanti et arijiivanti graiias iigil, ita el luec gralias tem cum jcjttnas, tinge caj ut luiim el fctciem liiain
Deo agenf, positilal ul qtii riedil velle, det ctiam laca, ue videaiis liominibus jejunans, sed Palri tito
posse, ciun cjns adjuloiio ad id q'io tenriit perve- qui esl in abscondito, el 1'ctler luns qui videt ih abs-
niru, diocn-) : Truhc mc posl le : curremvs in odo- condilo reddetnbi (Mtttili.vt). Qiiiiicslcaput ungcrs,
ran uiiguentoium tuorum. nibi piincipale inciii;s in bono opeie pcrcbaiiiaiis
Si>e pioiiunt:a:is sici: Trahe me post te, ct ibi Guavilateinfovcre? Qni! vcro f •cicm lavare, nisi iu-
1051 WULBtttONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. »052
lerioris liominis habittim ex Iretitia bonorum ope A quid foonifacimus, vel in quo nosmetipsos morlifi-
1 rum festivum et Irclum per charilalis dulcedinen catione \itioruin cl virtutum cxerLitio inimovamus.
exliifoerc? Ergo nec absiinentia,. nec castitas, nc< In hoc ergo altari, jiigilcr ignis ardere defoel, <_uia
'
liuniiliias, nec obedientia, nec aliqua virtus sinc omne opus bonuin, nisi ex chariiatis ardore proco
charilate aliquid est aut esse potest; ,qnia, quam- dat, nulluin \igorem babet. In alie quoque loeo pr.e-
vis speciem virtulis pra.ieiidal, nisi ex dileetiouc eipitin' ul oleum sempcr in domo Camini til ad
Dei aut proxinii procedat, non solum virlus non est coiuinnandas iacernus (Exod. xx\\ ; Levit. xxiv).
seri eliam coram Deo viliiim delestabile, ac per hoc ; Per oleum tjuippe, qiiod etinctk liquoribus excellit,
ritiin quis lauricm soluminoJo humanam cxinrie ca- charitas aecipitur, qure cunttissiipereininet viiiuii-
piat semel rii\ini muiieris merccdc prival. Sed hu- fous. Perlucernasvero operabona inielliguiilur, sic-
jns dttbire virttuis iuanifcsiatio in ullimo fieijudi- ut Doininus dicit in Evangelio : Et lucernw arden-
cio, quando juxta Veritaiis vocem, in ipsius jtiriicii lesin manibus noslris (Luc. xn). Doinus autcm Do-
nocte, lioc csl in tribulatione, dwoeriini in lecto itno, inini, sive lempluni, corpus \el mens cujuslibei sancli
dum moienles simid, duo in agro, qtiorum duoruin esl, dc. quoet de qua Psahnisla : Sanctum est, inquit,
uno assumpto ad vilam, aller relinquelur ad mor- templum tutitn mirabtle in wqintate (Psal. IAIV). Et
tem(.Va«/(. zxiv; Luc. x\if).!- alifoi : Domum tuam decet sancliiudo (Psal. xcn).
His sane rerum nomiiiibus, hoc est lecti, moire, Apostolus quoqiie ad credentcs: Templum, inquit, Dei
agri, tria professionnm genera sunt denoiata, qiris sanclum est, quod eslis vos (I Cor. m). Et alilii :
sunt aliqui qui requie menlis cum dilecto sabbati- Nesciiis quia corpora vestra lemplum sunl Spirilus
SEanl,plerique autem acltialis \itte lafooribus occu- sancli ? (I Cor. vi.)
pantur, nonuuili vcro vcrbo vilre audieiiliuni corda i In donip ergo Domini oleum ad concinnandas Iu-
eiccolant, sed in uiiaquarjue professione srepe cxi- cernas e.>se.debel, qnia fidclis quisque qui doinus
tus diversrc inientionis apparet. In ttno itamquc ie- vel lempluin Dei est, cbaritalem debet habere nia-
clo , id esl reqttie conleniplativce vitaj, qtire illoruni 'teriam, qua ad pietalis sturiia acccndalur.
maximc cst qui a curis muudi segregati soii Deo va- Aple ergp dilecia Spoiiso suo loquiiur, dicens.:
canl studio oralionis, vel sacrre meditationis, ista Curremus inodomn ungiienlorum tuorum; quia pro-
gemina notinuuquam invenitur intentio, ilnm sunt feclo iu curstt bonorum opertiin quivis frusira labo-
aliqui qtti hoc pro solo humano favore 17 vel li- ral, si oriore chiiritalis minitiie fragrat.
Hfioreexhibent, aliqui vero solo amore ei limore Ycrum in hiijusmodi ctirsu qualtior sunt cotiside-
Dei exercent. Sic et iuaciiva vita quosdam laborare r ranria, virielicel modus, qualilas, inienlio, ulilii.is.
vel mundi favor vel Dei compellit amor; et verbo Curstis 23 vcro iste non esl aliud, qttaiii vita san-
prrcdicaiionis insistere, vel vitium j'acianlia., vel cfi eujusijue. Modus autein perlectus curreudi, hoc
amor- reiernre viire riucit plerosque. Unde beatus csl\i\endi talis cuiqiie esse debet, ut niliil supra,
Augusiinus cum de charilate ioqueretnr qnw uon nihil iufra, seri nieriia charitate sinl omnia cou-
agit perperam (I Cor. xiu), quoehujiis gemincc in- siraia (Cant. in), jtixta prjecedeutium vestigia Pa-
lenlionis judex est: t Viriete,ait, qtianla opera fa- truiii, queinariiiioriuni Scriplura prrecipit ne trans-
cit superbia, quam similia facial, eKptasi paria cha- grediaris, inqtticns, terminos quos posuerunt palres
rithli. Pascil esurienlein charilas, pascil el sttper- lui (PIOIJ. xxn), tle quihus Psalmista dicit, quia no-
I)ia ; charitas ut Deus laudelur superbia ut ipsa vil Dominiis viam justorum (Psal. i), ac si dicat :
iaudelur : veslit inidnm charitas, \estit et su- Quotiiam via illorum Deo nota esl et placet, qui
perfoia ; jejiinal chaiiias, jejunat et supeibia; se- e\lra discrelionem nihil facienlcs rcquo juslitia; lihe-
pelit liiorluum cfoaritas, scpelit el superfoia. Om- ramtiic vilam stiam leneni. Ilis euim qui supra et
nia opera hona qua; uill facere el facil cliari- pliisjjtistc aliquiil voltiul anl agtint pr.rcipit Apn-
tas, agitat conlra supeibia et quasi tlucil equos jjlolus non plus sapcre quam oportet fapere, sed sa-
suos; sed iiilerior est cliariias, lollit locum niale pere ad sobiietatem {liom. xn). De his vero qui in-
agitalre siiperbire. i Et jiosl pauca : t Noli, inquit, fra de.iciutU vel lepescunt, scriptum cs : Maledi-
atienileie quod fiorel foris, sed qure radix esl inlra
clus omuis qui facit opus Domini fraudulenter (Je-
radicaia est cupidjtas : species poiest esse bonoruin
ient. XLVIII). Metlia vero cbarilale conslrata ha-
factorum, vcre opera foona csse non possunl. Radi- beiil siuriia, qui \chifi quaiuor llla animalia ocu-
cata est charUas, securus eslo, nifoil mali proce- lati anle ti retro, quoiiini peries, pedes rectj dua-
Jere potesl. « In omni ergo opere bono cujtisque fous
ul virlulibus peiinis (Exech. i) geminre chaiitatis Dei, '.ideli-
mens charilalis igne ilagrare debet, cet et proxiiui et sufolevanlur e; corpora sua, id csl
es ea quasi aromatibus accensis, riiniuin suavissi- ul neque per contcinplaiivair. vitam
opera niiiniunt,
nnim odoris cmiltai. Tali ignc charilalis Psalmisla recedanl, neque per activam a
a dilectione proximi
ardebai, curn tlicebat : Concaluit cor meum inlra charUale Dei deficiant. Utrofoique tarn diseretum
mc el in medilalione meaexardescet ignis (Psal. xvin). modum ul ipiiriquid supra \el i^fra
vivendi lenenl,
Undeeiju lege p.rrecipilur, itt ignis in allari jugiler npn recipiat. Unde
nisi cor no- fneril pcifecia justitire legula
ardeat (Lev. vi). Qtiid eniin est allare
Deo intciiiioiiein offeiinius quid- quidam iiujus niundi sapienr dicit :
in
ssirum, quo per
K.33 CQMMENT.IN CANTICA OANTIC, — LIB. I. mk
Est modas ihrebtts, suitl certi dehique fiiies, i^ Per disposilionem quippe sive affeciionem • tran»'*'. .
- Ulira ijuos cUraq.ueneqnil corisisiereverum. . eiiiit aliquiin hahituniyquando aliqui ex occasioiie
{HORAT,;Saiifiiji.ifrr.) v vcl necessitate, quredani boiia.opera
incospta pro-
Quia ergo Deo.disjiiieet omne pondus majus et-;• cessu' eonyersaJoiiis in coiisuetiidiriemvyeiiuiit,
minus, lali aequalilale vita sua cuiqne libranda- est itt, et qttadam delectatione virtulum semper capiuni
neqtie sub nimio pondere corruat,rieque sub per- incrementa, sicu( de sanctis dicilur : Tbuiit de vir-
moriico negligens el desidiosus appareat. iule in virluleni (Psal. LXXXIII). Porro seetindum pp-
Qualilas vero biijus cursus sive cursoris ailen- lenljam; ei .impoieniian), neino estqui in iioc
dcnda cst, videlicet ut tai.is sit, qtialem describit: beneconslituendre yiiaj ciirsu rton Jiabeat pesse por
Aposiolns, in dmnibus, inquiens, exhibeamus ngs concessre raiionis fooiium, et gratiam adj"uvantenV
sicuf Dei minisiros, in mutld pqlienlia, in iribula- Iiberiim arbitriiim, eui graiiae assenlire el.-.aliabo-v
lionibus, in neiessitdlibus,' in angustiis, in piagis, rarenpn habet nen ppsse. Secuudiim vero tertiain
in carceribus, in seditionibus,in laboribus, iiivigi- speciem, hoc est passionemet passihi.ieni quali-
liis, iii jejuniis, iri castilale, ... scienlia, in Idnga- laiein , stinl plerique; qui cum verbum audiunt de
tiimiiale, in suavilate, in Spirilu sancto, in cliaii- ptena nialorum ei gloria bonoriini, ad tempiis.com-
laie hon ficla, in verbo veritalis, iri virttite Dei, per, B I pungiintur, et ainore beni pperis incalescunt; sed
arma justiiiw, a dextris ei a sinislris, per gloriani, quia isia charitas in eis nen est radicata, tenipere
el igndbilitalem, per infamiam et boriatn famain ul; tenlaticmis rafrjgesctint. Suni ver6nohnuIliqui,cuni
seduclores el veraces, sicut qui ignoli ei cognili, semel verbum Dei audiunt, ad IISUIIJ bonioperisac-
,,
quasi morientes et ecce vivimus, itl \casligati et non ceiidiintiir, etquia i)i cA.jnia(« radfca.i et firlnaii stint .
mcriificali, qaqsi trisles semper, auiem gaudenles, (Ephes. iii),..a semel cphceplo ariiore nbri cleficiunt,
sicul egenies, hiultos aatem locupleianles, iariquam, sed usquead fiiiem vitae seniperboni operis gressuin
uilid habentes el ofnnia possidenles (II Cdr. yi). _ (endunt, ;Siye dieaihus passionem, quando niens ad -
- Ecce qualifous animi nioiibus cursus isie exprimi- horamqiiasipatiiuf
huii;ili[ate,patientia,obedieniia,
tur, qui utrjusque homiiiis, hoc estcerporis et;spiri- i sure non alienre voluniati reiuclando, sed lipe raris-
«isiaboreperfleilur, utpostipsumexplelum cursum sime. Passifoilem veroqualiiatem, 20 qiiahrio per- .
siciii,,'in uiroque lafoor fuit et passio ; sic in ulrdque i nianenii passione voluhtarire moiiificationis, per
fial. cjuanrio.querequies et consolatio quod est dupli- prrescriptas seii alias qifasiibel virtules quoiidie at-
ds slpl_e beatiludo. leritnr, nullishuj'us sreculi voluptalibusconsenticn-
Dictini auteiTjhiijns sreeuli sapienles.quatuor es.se do. At secuiidum quartam speciem, quam poniitit
qualitatis species \Q quafuni prima sit foabitus ei " in fignris et for.mis potesl Iirec qiialitas vitae consi-
riispositio; qnre cilm sinl una species qualija.is, iii derari qtiaej'uxla exempium et fofinam aliciijus vil;e
hoe_ diDbrunt," qupd, disppsitio est foabilus facile iiistituiiur, querriaclmorium Jacobiis monet discipu-
iiobiiis, foabitus vero disppsitio diutissime perma- Ios, dicens:Exemplumaccipite, fratr.es, Idboris el pa-
ncns.Secunda vero speeies qualilatis est, qure fit tienlite per prophelas qtii locuti sunt vobisin nomiiie
secuiiduin poteuiiain et impoleritiam; secuhdiim Dbinini (Jac. v). Et Paulus : lniiiatores, iiiquil, mei
poteiuiani quidero, qued iacile pessil in quodlibet esiole sicutei ego Christi (Phil. m). - :
accidehs haluraliiei' Ilecli, secinidum impoteriliam Eri ergo qiialitas qiia affectioirarisit in habiiuni
vero quod non possilin aliud quodlibet levitef iion- et qua per Dei graiiam velle etpOsse adjacet, ei
flecii. Tertia verP species est, qnam.dicunt passibi^ qua in bono ojiere nori momentariea nec horariit
ieiiiqualifajeujetpassicnem.-quse diio sic in una spe- sed perpetua esl, vei qurc forina.ni accipit pra:ce-
cie disceriiunl, ul dicant qnod paisib sit,,'qu_e _ad dentium Palrum on.ni foenecurrcre vplenii siniimo- '
temjius exoria facile comiriuteiur; passiva. vero pere attendenda esl tii seciihdiiiij eaiii lioiiestatis >
quaiitas, secunduiiv quaui quales dicimur, perpetuo el disqiplinrequodam fial spectiliim, quo Iiicreitir cl
perseverel. Qttre quidem specie i pririvoesjmilis, el . pj j sui Jafopris prseniium ei iiiiitaritiuiri salulem ac uti--
-
quasi eadcni esse videiur, sed in hoc differt qtiotl litalem proxiiiiorum..
passio esi alieujus mpujenlanea susceptio; disppsitio Inlentio auteni ep; iiip.do currendi,;iioc est reclc
yero quam etiam affcctioiiem dicttnt, est ipsius ac- bpefandi ista erit, ut riulla animuin varire glorire
cideniis aniplificata passio.P.orro habittis,.cum-plu?; ciipiditas irrepal, sed Dei diieclio sive arijpr viire
rimii fefous et ofdirie quodam perficialur_"augmen- aetern.Tecausa sinl liiijnsmodi lahoris et vigilantire.
tala affectio dicitur ; passibilis vero qnalitas subiio Est attlem ipsa inteutio quasi quiclam mentis ocu-
ilinataet perinaiieiis passioi Qtiartam vero specieui lus, de qno Sahator dicil in Evangelio : Si ocultts
posueruril in liguris et formis, ligtiiam dicenies luns fueiil simptex, toiiim corpus lutim liicidum eiit;
quredsih refuni lineamehla, fornias yero ipsorum si auiem neqiiam fucrit eliam corpus luum tenebro
.liiieamenioruiii puicliriiudines et formosiiates. IIxc sitm erit (jltillh. vi). Ei in hoe eodein Ctnuico can-
veroqualilatisspecies in uniuscujtisqne \itrc cursu licorum sponsns sponsrc loquiltir : Ecce tn pulcltyt
considerantui' secuiidum diyersiiatein voluntatis et es, amicci mea, ecce tu pulchra, oculi lui colttmba
proposili, inqiipcontiiieturqualitas ad aliqtiodopu? rttm (Cant. v). Nonnunquam finnl aliqua opera.
aiiiuiuin ' quocmique liidrip .appljcaiirii qucc in iiiiil.im p:\rtcm inlcrprcianfur, ali Iiis ii':i
- PATROI.. CXCV. :i3
.f058" WOLBERONISABBATIS Si PANTALEONISCOLON. 1036
ignorant, ex qua .ihlentiohe proficiscantur.; sictitiett A pasctiniur, nonnuUi moraiilatc instruunttir. Vcrum
econlrario quredam iri bonam partem consideran- qtios lania sni gratia rex isie dignalur, Ul eis cm-
iur, qtirea superno iiispectofe iniprofoanitir,eo quari J niurn fstorum cell^riorum iiitToitum cdnccdal, in
mala in.enlione proferanlur, qure non solum nonv videticelde histofica scieniia inirent in allegoricam
rciiiiineraniur, sed potius damnantur, sietit et illa;t et de allegorica in moralem, qua pulas dulcedine
qtire afo ignorantibus damnatione digria judicantnr,, isti pascuiilur? quo lorrente vohiplatis Domini,
a j'usto judice magis remnnerantur. Unde el dee cbrianmr? (Psal. xxxv.) Tal-ilms nempe Dominus-
reprobis dicil Dcminus per prephelam : Popiduss per prophetam pollicetur, tWc.ens :.Ecce ego miltam
hic me Ittbiis honorat, cor nulem ejus longe esl arr vobis frnmenlum, vinum et oleiiinêl replebimini im
me (Isa. xxix). Omnia ergo foona seciindum Iinnc c eis (Jocl. ii). - ._
intciilionis oculum diriguniur, ut digna sint vel re- Dcsirierabilia hrec hiijusmodi cellaria in qtiibus-
j)iunera*ionevcldamnatiorie: remuneratioiie, si pro3 harum specierum deliciie continenlur, ul panis cor
Deo ; damnatione, si pro favore foumano gerahtur. hominis confirmet, vinum cor. honiinis Ireiiilcet»
Qurevero sTluliiilas cursus velfafooris hiijus, ex-- ©lenm faciem .exbilarel (Psil. cm). Frtimeniunv
jionilAppslolus, dicens : Non sunVconclignwpassiones s quijipe aTIomino-accipimusquanrio in diclis ofoscu-
hiijus lemporis ad fuluram gloriam quw revelabilttr r rioribus stibrineio legtnine littcrre per medullaiiv
innobis (Rom. v). Et Doniinus in Evangelio taliierr spiriius legis inlenia senlimus. Yinum suum nobi».
etirrentrbusclamat, dicens :Venite ad me, omtiesquii Domiinis praastal, cum Scripturre sure alta prasriica-
iaboraiis el onerali estis, el ego vos requiescere falione nos debriai,oIei.imqiio<jiiestuim nobis tribuii,
ciam.(Nalili'. xi). Apostolus qtioque non inaniter se3 cum prrec.eptis apeftioribus vitam noslram. blanria,
cucurrisse ihlellIgens-,poslquam lafoorissui cursumi leintate disporiit.
(Jcntiniiat, diccns :Bonum certamen cerlavi, eursnmt g.2. Libet adhuc amplius-, adreverenlcr ait-'»-
egntummavi, fidem servavi, g][ sufosequilur ipsius5 dere,. cur has magis species divlnaj apotbecre conti-
teboris"ffucUim confideiiter sibi promitlens, de cw- neant. Si enim illud unum frumenli granuni, quod in
te.ro reposila .est mihi corona justiliwquam reddett terra mortuum, mullum ai-inl.i frucfum {/oaw.xni,.
milii in illum diemfitstus juclex (II Tim. iv). consideres, et riumerosre segctis ex eo gloriosr»
Uiililas ergo m.ngnaclinrestimabilis est ipse fru- - piilliilanlem magniludiiicm atteridas, vidcbis quam
etus viirc.icternre qure pro Deo labpranlibtis in fu- magnifica -insignitiin operum exeiripla cx hstoricis
lura vila sine aliqtio defectu reieroatiter iribuilur; ; apoibecis refulgeanl, qnam riulces iiiysleriortim me-
sed quia Ecclesia., sive aiiciii firieli animreutilitatiss iC dullrc cx allegoricis cellariis rcdoleanl, cjuamtitilia
fonjusTruclum, in prresenti quoque vila concedilur prrcceptorum documenta ex nioralibus repositoriis
jirrcgtistare, scquilur -diceus: Iniroduxit me rex in'. eluceaiit. _
ccllaria sua. Pulcherrinia ; comparatio Chrisli in grano /J-U-
Non.parum dignitaiis liabet ista iiilroJnclio, si mcnll:in grano qtiippe medulla folliculo legitur:
riie coiisideretur et.persona introducentis et loctts qtiid ergo.per ,fo!Iiciiluin. nisi caroChristi? quid pe^
ei mddus. inlroduclioiiis. Neque eniin quilibel, seclI iiiedullainiisi divinilas ejus figiiraliir? in grano ergo
rex est, et non lanlum rcx, sed Rex regmn qui in- mediilla iolliculo legitur, iu Christo divinitas carne
Troducit, nec in domum i.intum, sed et ih cellaria, occtillatiir: follicnliis el meriiilla unuin gramim
ueque quasi ex abru,plo, sed compclenli rationis couficinnt, caro el divinitas unain personam Cbri-
inodo fit isla inlfoduclio. Nam nnilli sutil qtii regis slum Deum eihpininem perficiunl. Gitm ergo omnia
liujtts domtim, id esl Ecclesiam inlrant, sed pauci quic erga hoc frumenli granuin, lioc est Chiisttinr
adinodum qui in ceUaria possint habere introilum. Deum el hominein gesta sunt, perspexeris, virieli-
Aliqui ante foras istorum cellariorum excufoare cet qualiter hccgrannm de coalesti herree descen-
possunt', inspicere yalent, sed ingredi non prreva- dens iii terram cecidii et mortuum est, deinrie re-
lent nisi eo introdiicente, qui Itabel clavcin David 0l surgens et in toelum aseeiideusin apostplis crelcris-
qui aperit et-nemo claudit;, cldudil et~nento nperil que credenlibus mulliplicatum frumenle firiei ei
(Apoc. 111). _._; jusiiiiie lottim replevit mundum ; qnaliter viim prce-
Considerandum vero qiirenamsint isia lanti rcgis dieatioiiis feduiidante, ausleritate correptionis de-
cellaria. Omnis divina Scriptura qtiaein dtioriividi- Knqiientes coerciieril; olee autem cbaritaiis et ini-
.lur.Tcslamenla, in Legem videlicet et Eva gcl.um, sericordirepo-initeiueslenieril; Iibceniiu modois qni
diviliarum jegis hnjus reppsiloriiim.cst, sive apo- in lalrones inciderat a Samaritario illo evangelico
iheea.Jiree -aulem in irifaiiam dividiiur, hoc est-lii- euratus esl (Luc. x). Cum ergo hrec omnia , alia
siorirun, alh-guriam el nioialiiatem. Eienim Rex is',e quidem hislorialiter, alia allegorice, alia vero iuo-
snp.etis,xlemcns el magna foenigniate et provirien- raliler, niinc qtiiriom separalim, nu.nc insiinul, hoc
tia sua rcgens el fovens, eum modumsuaruin divi- eodeni triplici modolegeris cl intellexeris, atquealiis
tiarum statuit, ut in his esset, quotl juxla diveiso- eadem eodem morioariminislrare graiia Deipomeris,
ruii. scnsuiim capacitaiem., el fortes appeicrent el iionne pro tanto ti|)i beneficio collalo gratanter rii-
iiifirmi non relugcreiit. ccre poleris :' Iniroditxit me rex in cellaria sua.
Mtilu eniiii iiistoria delcclanlur. pleriquealicgoria Qnre vero v.irtiiitim-insignja magis el perfectiw
'
»037 COMMENT.IN.GANTICACANTIC.. - LIB. I.' 10?3
ijtiain iu lioe grano, ld esl in lioc Dominico homine A j ccelesleDeiuiiiisacrificiuitifideelopeiibusquaiidoque
fulserunl'?iiemp.e quitlqtiid in sanclis de viseerifous inslrucndiim.Tiunc enimpulcherriiiiuin sanqiifads.
pielalis, quidquid de mansueludinc spirilus, quid- luduin est mirabilis Prcphcla SUPprajferefoat prrelii-
qtiid de coelo rectitudiiiis, qtiidqttid rie cusloclia dib congruedecenterque, pfolantafuturrelioneslaiis
lmmililalis, quidquid de fcrvore chaiitaiis, hoc ab gratja, qure per Christum, suum secundum carricm
ipso fonie niisericordire, afoipsa radice maiisuefti- filium eral adminisiranda elconfirnianda, lrctalialiir
dinis, ab ipsa virtute justifire, hoc esl ah ipso, riie- etcxsultabat coram illo lypico Dpinini sacrificio. Et
dialore Dei.el hoiiiiiitiin Douiino Deo (faxcriinl. quia rector et dux populi Dei erat, iii tali suo facto
Magis efgo et quasi principaliler hae Ires species pra.dotebali'ectores Eeclcsiarum, qui sibi sufojcclis.
in Dominicis Iiabentur spothecis , et quiriquiil ex verbo el exemplo prreesse riebeni, corain arca Dp-
Veteris ac Novi Testaiiienti abundaiitia redolet, atit mini qure est Ecclesia ipsius sallare defoeresalta-
esl iriticum qnod perfeetos iniide et virlulum exer- tione spiriluali, mo.tuvirielicet.aniini ei corporis; ui,
ciiio rofoorai et cotifirmat yaui est vinum, quod vel secuiirium Apostolum, exhibeanl corpora siia ho-
sanctos cccles.lium promissionum suavilale demul- stiam viveniem sctnctam, 2_Z__, Deo placentem (Rom.
cet, vel peccatores divini judicii austeritate gg de- xn): hoslia iquiriem,existentes hiortificatione vitio-
" rum, vivenles aulem
terrel; aut esl oleuin, quod vel in cordibiissaiieto- cxbibitioneoperum boiiorum. El
rttm per cliaritatem riiffiindilur, vel poeniienles per hoc coram arca Domini, ut videtxntopera eorumbona
luiserieordiam consolalur. Unrie sancla Eculesia, el cilorificenlPalrem suum.qui in cwlisest (Matih. v).
sive qnreqtie fidelis et dileeia Deo. anjma, hiijus- Quia ergo corde credhur ad juslitiam, ore auleiii
niodi ihesauros sponsi sui, regis cl Domiiii sui confessio fit ad salulem (Uom. x), quod esi moven
oinni pretiosa stipellectili cunctorum regum et aniino elcorpore, certum esl alteruni siiie altero esse
priucipum ineliores, mente considerans el qure in non pysse; iiiide pro.pheta hoiialtir : Levate , in-
eis iiiystcria sive sacraihenia coniineanUir inielli- quiens, corda veslra cum manibus cid Deum (Tlireti.
gcns, recte decantare potest aniini voee lajlabunria, in). Corda quippe cum manibus levare est credero
introduxit me rex in cetlaria sua. Et (alis quideni et opefari ; tiain qui credil et non operalur, cor
Lnlroductio satis esl coinniendafoilis a" persona et qiiidem leval, sed manus non levat: qiii vero ope-
loco; motlus autem Iiujusmodi inlroductionis istei raftir, (ideni aulcm non habet, manus quidem levai,
esl, ui Iia;c non (iat ad horain, sed cum jure possi- sed cor non lerat.
liendi et veluii sufodotis conscriplione ut (antre gra- Igitiir pr"oilla graiiosa graiice Dei inlroJiiciiono .
Uaecollalis sit spiritualis et sanctissirnre dotis assi- ,„ ad iiieffabilein divinorum mysterioruni subtilitatem,
gnaiio quo confirmelur divinre el humanre menlisi anima saiicta Chrislique spoiisrrdebitam Deo debet
ccpulatio. reperidere gratiarum aclionem,-cordis et orisjufoi-
Hae ergo admtrabili hilroduclioiie celebrata, se- latione et operttm exhibilione quod esl bleum cum
quiiur compeiens pro collaio munere gratiaiuni lampadihus accipere, et sponso ofoviamexire, di-
actio, quani agil mens Deo, conjtiiicia et designalis cenrio: Exsullabimns et Iwlabimurin le, quia lailitiam
sifoiab ep foonis particijwns ntriusqiie honiiiiis hio- fooiioruinoperum in consci.enlia gestamus, et Jioc in
lu, exsullabimus, inqiiieiis, el iwlabiinur in te. le, quando omne fooiium qtiod agimus, nori nostris
Videniur aliquo modo differre inter se exsultaiio viribus sed ture gratiae ascribimus. Post intrddu-
el lretitia, ul lalis sit tilriusqiie descriplio qu_e di- ctioncm vero illam gloriose celebratam, pro qu.i
ciiui iretilia esse animi solumniodo motus , exsul- gratias agit exsultandp et Irelando, subdil causam
latio vcro corporis el animi. liujusce exstillationis et laeiUioc,memoriam. scilicet
Sancta ergo aninia dona.in se divinre gratire. uberumdivinorumdesiderabilium supervinitm. Nenipe
senticris defoetea snscipere et servare cum Iietiiia qtireesset ilia exsullatio sivelastitia religiosa?meiitis
et cxsultaiione, et quod sentit niente opere exer- digna Deo cogilantis el operanlis, si non liaherct
cere : quia eiiim « probatio dilectionis exhibitio esl, D memoriam uberum istorum, uberitm super vinuiii,
operis (Gregorius); t nimirunlmensDeo per charila-.' hoc esisuper omneih mundi vojupiatem diilcionini?
tem jiincta, diini lrctaiur iiiterius de collaia sibii Quorum autem iiberuiii? nimirum sive duorum Te-
intellecles gratia, debet el foiinsecus exsuilare adI slameiitorurii, quibus tota -di.vina consial Scripiufa,
yiriuliim opera. Unde et iii simililuriine pueroruini sive duorum pra.ceptorum cbarilatis, in qiiibusioza
iu foro ludehtiuin clamanl apostoli ad eos qtii itd[ ' lex pendet el prophelw (Malth. xxn). Saue medi-
pisedicaiionem eorum nuila opera bona facere vole- tatio diviriarum Scripluraruminemoriam.pafit divi-
bani: Ccinldvimusvobisel non saltaslis (Luc. vu).Sal- iioruni lharidaiorum, secns qiiani recto vivendi re-
laiioiieiii quippe spiritus auditores suos Iiafoereop- gula conslat, ad cujits recimtdiriem yiia cujiisqiie
labant, ut osienderenl fidem sihe pperibus otiosam.i. dirigitur, in justificaiionibus tuis, inquit Psalmista,
csse (Juc. u). mediiubor, non obliviscar sermohes tuos (Psal,
Ilauc ergo religiosam saltationem David rex prre- cxvni). ".'''
figurabatjCoram arca Domini htdendo et subsilienrioi Qiioinodoenim jitslus qnisque esse vel tlici-potesi,
qtiia irt spiritu lorige prrevidebat per Cbiisluin ex nisi meinor sil eorum qure prcecepil Deus, fnrixitiie
carne sua itascilurum," illud nbii uiaiiiifa.ciiiinjsedl aulem ubcruii) isloruin, videlicet duoru)iipfrecep;b-
1059 WGLBERONIS ABRATIS S. PANTALEOKISCOLON. . . KMO
rum cnafilalis Dei ct proxiini sine qua, sicut dicit. A feiiur a contr.iria parte, eo quod bonorum nialo-
Appstolus, nec genera linguariim, nec projilietia, nec riiinque sibi apposiiae siiil qualitates, qui in diversn
notitia omnium mysteriorum, nec fid.es,nec eleemo- el conlraria sttjdia dividuittur, quarum paiiium una
syna,iiecniarlyrium(/.Coi'.xii),necaliqua\irtuspote- diciiur civitas ccelestis, altera lcrresiris; una Dei,
ril cuiquam prodesse? nam quicunque ioiqm tegcm allera diaboli. •
servdveril, ojfenderitaulemin uiioprwceplo clictritaiis, Hariim autem lypum gesseront __\Q duas nni-
'"" - iieres ; una lihera qure ftitt Sara;.aliera anciila qcw
factus est omnium reus (Jac. n).
Quocirca volens oslendere sponsa Chrisli lotam fuil Agar maier Ismaelis, ciijus filitts fuii Cedar,
vitre sucerecliludinem, circa liujiismodi eonstare _ qui interprelalur ienebrw, cui nigredo illa assimila-
liicmorianj stihsequitur,riicens: Recti diligunt te; ac luf, qttani se dicil Ecclesia, sive unaqmeqiie
si.dicat: profoatio reciiiudinis 25 est dilectio: quia sancta habereaninia, secundum j"udicium jiiale vi-
si reclisunt, le diliguni; si rion diligtini, iiec recti vcnimm, eum hanc ipsam fecla consideralione iiou
sunl. Sed qnia hane recJludinem ex meuioria qui- nigfedinem sed formositalem polius decernal. Qu.e
dem luorutii prajceptoruni concipiiinl, ex amore est aulem ista nigredo ? perseculio plane , qute in- '
autem luo perfecle assumunt, dicalur recle, quod ferlur filiis aneillre; qure irieo a perversis el futura
memores vberum' tuoritm super vinum, recli dili- B boria non credentibns pitiatur nigra , quia gravis et
gttnt te. .'"-'- iholesta, el quia palientes eam qtiasi afojcclos et
"Po(es( enim non absnrde hrec media pariiciila miseros faciat, cum illi magisDaiit gloriosi, et in-
oi'aiionis, qure est, memoresuberum iuorum'super trinsecus pfopter spem.priciniorum fuluroruni pul-
vinum, ad parles altrinsecus pnsifas, per sufodi- chri el formosi gattdio spirittiali; filios eniin civila-
slinctionem .cpnjungi; ut vel Iioc modo proferaturi (isjllius qitse per Saram , qtiaefuit libera signainr,
Exsultabimus el twlabimur in te; memores uberum persequuntur filii allerius civiialis, quie per Agar
tuorum super vinum. Vel foocmodo : Exsullabimus ancillam osteiidiltir•; nunc quiriem corporaliter
et Iwtabimur tn le : et hicsubdistiriclione facta, sufo- mala infligeiiclo,nuiic autem spiritualiter animam
Inferalur, rnemores uberum tuorum super vinnm;. per nialitiani aflligendo.
recti diligunt le. Meinofiaiii quippe babentes nian-' Dcnique, luritim illum, qui agefoatur inler filium
dalorum Dei, et secundum ea viire sure modiim con- Iibera! ct -fiiium ancillre Aposlolus perseculionein
stituentes recli fiunl, et nonnisi recli diligerc pos- yocal; sicut inquit : Is qui secundumcarnem naltts
sunf neque recti sunt hisi diligentes. fuerat, persequebalur eiim qui sccundum spirilum ;
. Prreterea non parum dclectal inierioris noslri iia el hunc (Gal. iv) : quia niriiirum iilios Tibera.
foominisoculos cOnsiderare putclierrimum caiilici jierseqtmhiur filii aiicillae, non taiituin persecuiione
liujus pfocessum, afo eo Joco ufoidicitur : Trahe ine carnali, sed eliam spiriluaii, qua conantur cos iila
post le, usque ad isiam oratiuneulam, recti ciiligunl vcra liberlale privare, qua ebs Christus liberavit
fe. Quia istius processus ordo, quoddam /itfl.igitati (ibid.), ne serviant peccalo ; quemadiiioduiu isii
osculi consecutivum, qui suuthiii ancillre. Qu.seprofeclo perseculio tanlo
Isthic nehipe ill.e foenignus septiformis Spiritus gravior esl omni corporali persecutione, quanio
quasi quibusdam cordis ascensionifous, septenas nielior esl illa spiriiualis portio carnoli aiiima vitleli-
suaj dignalionis innuit gralias, quibiis anima san- cel corpore.
cla Clirisii sponsa paulatim exsurgal, doiiec ad Unde snper tali perseculioneinriiguata illa libera
iiireslimafoileDoinini sui, sponsi et regis sui thala- el maler lifoeforum: Eiice, inquit, ancHldmel filium
mum, seterna ei chaiitale copuianda proficiat. Pri- ejus, non enim liwres erit filiiis uncillwcum fiiio iibe-
mo quippe (rahilur miseratione Dei, deinde qttasi rw (Gen. xxi); quia profecto ad illam lirereditaleiii
pedein ad cursum uiovens primitias bonse inieiitio- ccelcslem non peiiinenl servi peccaii, adquaniper-
nis offerl, mexqite adfoibite studio mereiur , uiin , tinenl lifoeri jusiilirc. Ecclesia, ergo sive qurelibei
ccllaria Dei inlrodiicatur, cumque ingressa fuerit, D sarictaaniina lnijiismodiperseculioneriiparvipendet,
inlelligendoexsultaleilselaiurcredendoeioperaiido. . utpote supra petram lidci stabiliia solisexteriorum
Porro ab hac acluaii vita transit ad quoddam persecutionem procellis .srepe-coneutitpr, sed non
principium conlemplativre yiire meditatione et ,me- dejicilur, patienliam liafoenset exspectans gloriam
inoiia prrcceptoruin Dei, adquoruiri lineam, si quid et honorem et incorruptionem in vitam reieiiiain.
ei adliiic forliludinis inest, dirigens, rectiiudiuis Diciit ergo: Nigra sum sed formosa; nigra qiiirieni
perfectionem assequitur, sicque deinum posiposiiis de nie aslinianfibus propter leiiiporaiem aiHiclio-
omnibus cnris et negotiis, per contemplationcm , nem, seri vbfois,o filireJerusalein, quaj futura bona
Deo iiibrerens, adco ei arrienli charitaie proxiinus cognoscitis et c.redilis, formosa, quiaquahlo leinpo-
sil, utpossil dicere : Osculetur me osculo oris sui. rali aftliciioiie humilior, lanlo uiajori virlulum pul-
\'Efis.-4. T—Nigra sum , sed formosa, filiw Jerusa- cliritudiiie exaltor. Sed quoniorio nigra restiinoi'?
lem, sicuiidbernaculaCedar,.sicut petles Salomonis. Sicitl laberhacula Ceddr. Cedar filius fuit Lniael, t!e
'
iMyersaliter quidem tola Ecclesia et particulari- quo divina VPX: Utc, inquit, eril servus homo et
ter singulre Ecclesire, singulariler quoque unaqure- niatuis onuitum conlra eum, a regione fralruin suo-
que dilecta Beo aiiima adversa pcrlulcrunl ct per- rinn figel tttbernacnla (Geit. xvi). . . _
iOil - COMMENT.m CANTICACANTIC, — LIB.I. . T04S
Cur aiiiem non dixit sicul iabetnacula Ismacl,, A j'ux(a hiiiic niodum (idelis ariiiuri, higrasum secl'for-
sed Cedar? quia videlicetfsmael interpreialnr eX- mosd; ac si dicat" 1 Nigfa qiiidem viriepr in aliquo
- imditio jDe.;Cedar vero teiiebrw, et
2.1. hoc nonien te-- actu ineo, afohis qui slmplicetn oculutii non haberi-
nebrarnm mrrgis congruit opiiiioni.illoruni, qui pu-- _ tes in conlrariam parlem recipiuiil, cuiri magis sim
tanl luceniieriebras, el tenebras hicem (Isa., v), e(( forrtiosa propter simpliceni meum ocuitim ex quo
seciindum similitudinein patris ejiis, hoc est IsmaelI (otum corptis meum liicidtirii esl (Matlli. \i). Sicut
qttiservus erat ef non inler fralres , sed e regione> et vos, o filire Jerusalem, judicatis, qtire me simplici
fratrum suortim figefoattabernacuia /quanidam fe- et coiumbino oculo aspiciiis, holile ergp ffie consi-
litateinetcontrarielaiem assiiinant, hivjus iiiuhdii derare qiiod fusca sim, quia decoloravitme sol : Iioc
alifeclioiiem et verre philosophice Iaboreiri. esl, nolitepiitare corpus meum, id est.opus meuni
Qtialiler yero formosa? sicui peltes Salomonis;; esse tencbrbsiim; qtiia profecto t|uod ex veri soiis
formosa, inquit, sicuipelies ; noti cujusqiiam alte- Iiiniinosa procedil gratia, lotisni lueidinn"est, fion
ritis priepoterilis, sed Saiomonis. Salotnon qnippes habens, aliquam parlem tenebrartiin. -
" •
sieut omnihtis s«i tempprisjioniinjbus sapientior et1 Ampiius. Qu_eliliel anitna per pomiteniiam ad
«iiiior erat, itaetiam et tentofiasua pufchriora etL "Dominumcbnversa; videtar quiriem ex peeiiiteiviirc
ornatiora ex electis et operosis pellibtts habebat. B austeritate quasi nigra propief bafoitum tristem et
Pelles autem mortuofum aniiiialium sunt, scdI Ingubrem : sedquia irisiiliahwcsecundumDeumesl,
quid sunl jielles moriuorum animaiiiim, nisi viriu- ei pmhitentiam in saliHemslabiletn operctlui (II Cpr.
tes et ekempia prffcedenlium Patrnin?' Es yirtuti- VII); et: Beali qui lugent,qitomam ipsi eonsolaburitur
busvero el exemplis sanctoruin Patrum prcecederi- (itutih. v), formosaest; habens in spe, quod juxla
liminjuasi ex peilihus varia pulclniludine' uiienti- . prsphetarii accipiat.a Domino coroham procinere,
fous..',ego quasi unam pellem conipacta operosumi oleum gaudii pro luctu_, pallium laud.s pro spiritu
meir.egis, veri. virielicet Sr.iom.onis, id esl pacifici mceroris (Isa.- LXI).Et sicul quidam sapiens dicit:
Oomini nostri Jesu Christi sanguine suopacifit'"aniis'; Cor quod novii amaritudiiiem aiiimw suw, in gaudio
iminia quaj ih ceelis et in terfa' sutit (Colbss. i); iitius hori miscebitur exlraneus (Prov. xiv )"; Dicat
ergo leiitorium; ul de.me per graiiani Dei cligne ergo talis : JV.i_.rasum sed fovmosa, fitw Jerusalem,
dici possit; hoc esl tabernaculum quod fixit Deus sicttt iabernacida Cedar, sicui pelles Salomoiiis;
el non homo. quia ex nigredinepoeiiileiitire videor primoperii-
VERS.5. ..—- Nolite me considerqre quod fusca nuisse ad fiiios aricillre qtiortilii opera sunl tenebra-
sini, quia decoloravil me sol: filii malris mew pugna- .p rum, sed postmddum-ipsa ppaiiiientia lalem mihi.
veritnt contra me, posuerunt me cuslodem invineis; contulil formositatem , ul jam pertirieain ad filios
'
vineqm meam non eustodivi,- V libcrre, qtii niortifieatiohe carnalis vitre vefi -Salo-
- Foiiiiosa ego sunisiciil quresum el decor suiri nianis tentoria s;iunt
et.coniponefeel esse. Quri-
p.ellis veri Salomonis, quod vos, o filite Jerusalem, propter uoliteme considerure quod fusca sim , quia
liene nbsfis', qure eamdeni formosilateiri nveam ad .decolgravit nie sol, hoc est, nolite pcejiitentiam
laudem Dei cuj*usgraliae esl ipsa formositas, quoti- nieani despicere, quia ul iiaiic susciperein fecil ille'
die prredicalis, - : yerus sol,- qui cormeum rariiis gralire jure ei niise-
Quocirca, nolile me considerare quod fiisca sim, ricorriire peneiravit ei iiluminavit, ut illud bonum
qttia decolorqvil rne sol : nolite, inqiiam, conside- generalissimuin, ipsum videlicet Dcum quem pec-
rare affeciionem et -bafoitum meum exteriorem , - ciindo amiseram, peehitendo reciperem.
quein coniraxiinihi exustioiie solis, Iioc. esl reslij Prresenlis decaritaiio Cantici ad vos.sanclissimre
lenialionis et affliciionis mundance, sive ex arrie- .sororcs, qure Christi sponsre estis et esse debetis
. scente chanlale veri solis, de quo scriptuni esl : non incoiigriift vespicit, pro qttalilate pfopositi et
Vobis autem timentibus nothen ineiim orieluf sdl ju- ordinis vestri.quia despectum quidem cullum.in ex-
siitiw (Maldch. iv), qiii me tanto.fer-yore sui amoris "Dteriori
"I habitu pr*feriis, sed fornipsiiin Deo quia
quasi exussit acciriente insepafafoili, ui nec iribula- accepturii, rit credimus, intefioriiiientis habiiucon-
tio, nec angttstia, nec persecuiio, hecfames, nec nu- servatis. Unde concprdi et suavi coueendi cordis et
diias, nec-periculum, nec gladius possint me separare oris sancire socieiads vestrrc univer.siias prbclamet;;
11cltaiaaie ejus (Rom. vm). Talis nempe decolora- Nigra surit sed formosa, filiw Jerusaiem, sicut tdber-
(io magna el gloriosa est interiofis mei hominis fbr- nactila Cedar, sicut.pellesSatomdnis :nolite me cori-
inosiias et exornatio. "siderare quod fusca siin quia decolpravil ,me sol.
Auiplius. Nonnunquamaliqua sanCtus liomo facil, Qttodesl aliis,verbisexpressiusdicere,.a.ia spectacu-
qure niale discefneiites in sinisiram partem inler- lum facli sumus luiictnundo, ei,angelis,ethominibus
pretanttir, cuni ignorent intentionem opefantis (1 Cor. iv). Nigras rios et deformes decernunt Tilii .
quam sblus Deus judieat. Sunt enitn viw reclw qurn saeculiJiujus sicMffa_).nta«(/a;Ce.rfar,;id.est sicut
videniurhottiiiiibus pravw (Prou.xvi); sicut econ- genles quce liigredine malorum; iiiorl.urc sunl et.
ifario, pravreqiirevidentur recl_e;quia oculum illum Deo et mundo. Porro rios neque favdrem neque
intentionis non advertunt, secundum quem omne gloriam _29 nniiidi qurerentes, sed oleurii in vasis
opus aut 28 erigitur aut depravaluf. Dicat ergo iiostris (Mnuli, x. v), boc est.Ja;liiiam bonorum
'' ''
.1.045 WOLBERONiS ABBATIS S.PANTALEONIS COLOlt , iQU
uprriim in conscicntiis- gesianles, in oeulis Sponsi A vari deberent prceilicavi; sed illi •prsetlicalioncin
iiostri Jotrriosic el pnlelirneexistiinus, sicul pelles Sa- nieam parvipeiidentes pugnavertint contra me yer-
lomouis; id est sicul qure morlificalionem Jesu in fois etfacfis, atqtie de fniifotis suis.me propeilenles,
corporibus nostris circumferenies (1:1Cor. iv), dileeta posuerunl me cuslodem in »in«is,, id-esl in eccle-
ei labcfnacula in cordibus.noslris cpn.struiimis,. de. siis,'genlium, qtii verbum fidei eum gaiiriio susccpe-
quifousdicere possit: 1iihabitabo in eis el inambu- runt. Quibiis ctim laboris et custociiremere•diligen-
iabo (II Cor. vi). Noliteergo nos considerare quod tiam impenderem,. Dineatn inea»i,'id e.;t gerilein
fuscte simus, quori srcculi hiijusTransitoriam ei de- nieam custodire neglexi, eo.quod ctistoriiammeam
formeni pulcliritiidjnem nori h.ibeinus, qtii.i hoc ef- despicerenl et verbum salutis suscipcre renuereiu :
fecit ille vefus sol qui luxil nobis per graliam suam sieut eis quiriam meorum dixit, vobis qdidem .opqr-.
fervore valirio stii an:ofis, tit spreta omni htijus leballoqid verbumDei, sed quiu repeliilis Uludelindi-
corruptibilis vilce pompa, niagis eiigamus ei aclu et gnbs vosjudicali swternwvitw,ecce Cgnverlimuradtien-
habitu placere quam mundo. Filii malris mew pit- tes (Aet. xiii). Nahi sictit idem alibi dicil : llloriim de-
gnaveriinicontra me, posuerunl me" cusiodem in vi- licto, salusgenlibus ul illos wmulenlur (Rom. xi) ; et
iieis;viiieqin mectmnon.cuslodhi. . snbinde : Nolo vos ignorqre, fralres, mysleriiim, ne
'
- Posiquani Ecclesia sive |qti_elibet sancta aiiima B sitisybbis ipsis sapienles, qaia cwcitas exparte cOn'-
riecoloialipncm stiarii exleriorem decolprationisque lingil in Israel, donec pleniiucto genihiminlrarel et
causam pfremissit,' omnes enim qui inChristo pie sic oinhis lsrael salvus fierit (ibid.).
voktnl vivere, perseculionem pqtientur (II Tim. m); Propter hunc ergo coritemptiim sine custodia
stibdit nunc aggrava.lionem perseci.itioiiis, quod ea relinquendam vineam istam prophetapraedixit : E;(
•non laniiim ab exiraneis, verum eliam a fratribus, derelinquelur, inqiiiciis , fiiia Sion ut umbraculum iii
qtiod gravius cst, perpessa sit ei perpetialur. Mi- vinea, el sicul tugurium iii citcuinerdrio, sicul ei-
noreiii qui.ppe dblorem ingeruiit ea inala qnce ab vitas quw vastatur (Isa.i); el hre.c qiiiiiem riiceie
estraneis iiiferuiiiur, plusvero ca tormenia desrc- potuil priinitiva Ecclesia cuj.tismaler erat-synagoga,'
yiunl, quseab illis inferunlur, de quorum mentibus sieul etcniitrarire partis de qua dicit, quod filii nia-
'prresiiinebalur. , .- tris suce pugiiaveriiil cotitra eam. - . :
. , yidetur- aulem liujus paiiiculre decantatio non PorrO universalis Ecclesia potuit et polest riiecre
siniplicem exposceve sensum, quia el Synagoga el de apostolis eorumque sitccessoribus : Fitii matris
Ecclesia el Je.rusalem supefna honilas sive poleti- mewpugnaverunl conira me, posuerunl me cuslodem
lia Creatoris Malris no'miiie!possunl-reqiiivoeentin- £ in vineis,vineo.mmeam noncttslodivi. Superna qnjp-
eupari. Eadein quoque asquivocalio nomine uliorum, pe Jerusalem inaler est credeniium, proplcr fidem,
"sposlolos, aposlolprtimque. siiccesseres , Judcces, spem el charilatem, qiiam.-ail.eam iiabent, qtiia
iirereliees adversariasque poteslates conipleclilur.- durii sperant et credunt,ejus_bea.titiidiiiis separlici-
. Ptigna quoque talium fili.oruni non uniformis , qttia pes esse fieri, cujus participes facti sunl prrecederi-
cl in boiiam el in .roalam pnriem aecipitur.Singiilre fes sancli, operantur et laboranl per chariiatem
vcro partes singulas habere riebenl exposiiioiies. qtia lanfuin foonum diliguhl, u.l adillam siiperuam
Piiniitiva namque Eeclcsia qua. ex Judteis erat pairiam pervenire possint : pro qua sancie' e.l
perseculioiiem patiebatur, ab eis qui non credirie- jtisle eonversari qiiiri est aliud qtiam ab illa ad .
riinl Judreis; sicut legimus in Actjbus apostolorum, illam spirilualitef generari?
quia Yep/ci?zelo injecerunl nianiis in aposiolos, ei po- Hujiis qiioque filii iiiernnl aposfolici : aposjolici-
siieruntegs inpublica cuslodia; eiin aiio.Ioco : Cwsis que viri, qtti dutn pro bac glbriosissima patria
auiem denuntiaveruht ne in nomine Jesu loqueren- promerenda, multis laboribus afficiefoantui', et ad
tur (Acl. v); etin perseciilioaeilla in qua Steplianus iiiortem usqiie fatigabanl.ur, profecto credendo,'
passus est, scrihilur,auia facla esi perseculio magna sperando et riiljgenrio, ad illam ipsi nascebanlur,
iu Ecclesia, quwerat JerosotymcE,el dispersi surit om- D et non minus ab illa qua3._l1.ujusebrum' laboiis .
-
nesper regionesSamariw prceler aposiotos (Act. vm). '. causa erat quasi malerno affeclu .generabanmr.-
Cum ergo utraque pars, credenlium videlicet et Tales ergo' iilii contra Ecclesiam ptignabaiU
non credeniium, filii esseiit.Synagoga} natura vel. quando eain ab errore suo depugnare intendebaiit,
ijcnere, infideles autem fideles propter fidem Jcsu sicutet adhuc. omnem fidelem animam de yitiis atl
Cforisti persequerentiir, poltiil plane pars isia cre- viiiutein verfois et. exeiiiplis quolidie dopugnant:
ilentium, qnrc Ecclesia Chrisli tunc tcinporis erat,. Nonne g|| fooc moilo unns cx eis conlra ecr
ilicere : :FiIii malris mew pngnaverunt conlra me, clesias ptignafoat, qnando uiii eariim dicebat: Quid
.
posuerunl hie custodem in vineis, vinean.i theam non., vullis ? in virga veniam ad vos, an inspirilu maii-
. cuslodivi 3|). Ac si allis yeibis diceret: Cuhi Do- .sitetudinis? Omiiino auditur inler vos [ornicalioet
niinus prreccpissel, dicens : In vidm ^geniium ne-. lulis fornicatio, qualis riecinler geiiles,.ila ut itxo-
abieritis. ei in chiiates Sctmarilanorum ne intrare- rein palris quis: habeal (I Cor: iv). Ecce qiialiter
rilis, sed poiius itci ad perdhas oves1srael (Malth; x), contra istos pfijiio pugiiabai, qnos postquaui iiicre-
ego hoc pracceptum adimplere cupiens, filiis matris pando ab lioc peccato -debcllaverat, consolatofia
qtiitm a Doniino accepi et pcr quam sal-
ti.tw "firicn). releval cpistola : Si coiitrisiavi vos,. inquiensj in
304S _ . COJIMENT.1N C.ANTICACANTIG.".—LIR. 1. : .,„ 1&4G./
epistola, non rne pWiiiiei: elsi painilerel, vidensquod A homo crederetur,. qupd confraria pars lioif ita csse
epistola illa (etsi adHoram) vos contrtslavif ."nunS' folasptiemahai.
_gaudeo; non quia contrisi-aii eslis, sed quia contri- Suforiitergo caiisaiii riccoloraiipjiis surc pars ca-
$tatiesiisqd pwnileniiam :contrislqli eniiii eslis se- lliolica, quia, inquiens, filii malris riicwpugnaverunt
,£imdum Deum, uiin nullo detrimentum paliamirii ex cotitra me, el qiioniam talifousfiliis non legitimis;
ttobis (IlCor. -vn). Alii quoque Ecclesire scfibens : , sed adulteris, fooc est forerelicis persequcjiiifoiss.
O imensali, Galatw, quis vos fascitiavil verilali pars sanaj iidei compulsa est ad aljas demigrare sc-
non obedire?(Gal. m.) Dum conlra eain hoc modo des et; proprias rclinqiicre civitaies, addit: qtiia
pugnat, afoinfidelitate e.xpugnat. - : ._,'. posuerunt me cttslodem ih vineis, vineammeaih non
Sed quid esf quod isti filii, eos qtios tali modo custodivi; muiire eiiiin-Ecclcsire tiinc ieniporis pve-
itiipugnahi et a vitiis expugnant, in vineis cuslodes prio pastoro rieslilulce ab Ineielicis pervcrso tio-
•deputant, nisi quod doceiiiel suadent, ut vitiutuiil giiiate maciilafoantur; et saiicii sacerrioies exsiliati,
^geiniina frueiusque custoriiant ? At illi ,-vineam alieiiis in locis verbuni fidei disseiniiiabaut, qiiod
stiam nori cuslodiunt, quia ad lanfam virtulum eiiiu-suis fiicere leiiiporiim hecessitate prohibcbai.tur.
•sloriianiiliorttm depiignalionc profcceiunt, ut"'jata . Alitef. Cttni oninis 'creattirce iiialer sil bpiiitas; et
priscre cOnsiteludiRis errores eustodire ncgligant, polenCa Creatoiis, bonitatis quippe ejus fnit quod
qiiin imo eos per Dei graiiam a se longius spiritti noscurii non essehiusc.ontlidil; potenlire,quia omisia
forliwdiiiis repe.lant. Unde propheta ex Jal.uriJ. qiite yoluitpotnil (Psdl. cxin); in oinni auiern crealura'
persona dicit: Supei'•cusiodiath meam stabo(Habftc. clttoesirit raliohiilcs, angeliis et hoino proptef ralib-
ii) : slal super cuslodiam suani, qui per solertiam iiis 'coiiihiuhionem, eiquia ab eacleinbonitate ei po»
riisciplinrs tefreriis desideriis iion.' succutnfoit, sed temia ulrique condili suul, qiiasi quaiiiriani frater-
siiperemitiei, uiriurii senipcr siantem ajipetit *ler- iiitaiis societateni liabere virientur, ut cjusdem tua-
iiiiaiem, infra sil ei oirine qtiori"iransit. iris fiiii ntinciipcnlur. Sed quia pars illa angeittrilni-
Adhuc alip inodo Ecclesia quoqiie clamal^pre fe- qure ceciriil, hirfnanam crealuram ad eain gloriam
beHantibus sibi falsis frairihus brefeiicis et. schi- de qtift gesta fucraf per Dei gratiaiii assiirgcre vi-
oinnibus persequebaltif, et
smalicis, qui quandiu in Ecclesia erant et eisdeni riclis el invidens mpriis
sacrameniis participabanl, filii puiahanlur illius perdere laborabat, dicat ipse bonipcx persoha ii|-
cceleslis Jcrti.alom, q.ire esl matci'fideliumel perlir - firmaullum : Filii matris mewpugnaveriinicorilidriief
neread civitaiein Dei; sed -postquaiii in diviiiiialem posueruttl me cuslodem in vincis,viiieam nieqm iieii
•'.-
ei hiimaniialeiii Christi blaspheniare visi sunJ:et Q cuslodh,.
tinitateiii sanclam scindere, de hferedilnte filiprum Uuiii, iiiquit, isli spiriius ralionales filli mairis_
et liieae piign.ircul adversum me, compuferuni fragi-
ejeeli siint, profoatum est quia vere filii nen fue-
femunenlem meam actioiies lerrenas: diligere el
1'inl, sed poiius adulteri; qualihus dicit Aposiolus :
aniinse riiere cuslodiam deserere. Per vineas qiiippe
Qapdsi exlra disciplinameslis, cujus parlicipes facti
sttnl omnes filii, ergo aduiteri et non filii eslis (Hebr. quarum opus sufodivoel extcriorum aclionum oc-
cupationes designari possiint : quaiito enini riiens
xu). De his quoque Joannes dicit: Quia de nobis
circa lefreiiasaciionespersensiisexterieres forasdi-
exieruhl, sed non eranl ex itobis; nam si fuissenl ix laiitoanimaasiiiciistodia intusriegligituri.
nobiSfper-mansissenlutique npbiscum (I Joan.' u). Et" spergitur,
Cum enim invisibilis sil ahima, nequaquani cbr-:
Dominus per prophelam ; Filii, inquit,-Hiei exierunt
o me el hon subsistunl (Jer, x). poreariiin rerui!: deleclatione langitur, nisi quoil;
inha.rens corpori quasi quredam egrediendi fora,-
Tempore ergo illo quo filii js.ti non Iegilimi sed liiina ejusdem sensus corporis habet. Visus quippe,;
adnlieri, illos qni reclre filiaiionis efaiit, prajdiver- atidilus, orioralus, gusliiset tactiis quasi qticedain;
src fidei asserlione impugnabanl, cum ha?retici viae menlis stint, quifous foras vehiaVei- ea quae.
principes.perversre Ddei assertorifous favereni, san- D cxtra ejiis 33 suiil sufostantiam conctipiscat. "Pec-
cli.et catfoolici viri de sedibus suis pulsis, damna hos elenim sehsus corporis qiia-si pcr 'feiieslras
etexsilia riiultaqiie pericula passi stinl, eoquod re-: quasdam exteriora quajque: an.ma respicily respi- ;
cltim fidei dogmaprajdicarcnteth-ereliciscommuni-. ciens concupiscil : liinc Jeremjas ait : A;s'cendit-.
carenollent. rnors per femitras iesirds, inqressa esi doinusvestras,
Cum igitur ulrique eeclesiasticis officiis gginsi - (Jerem.-m). Mors quippe per leneslras ascendit etV
gniti esseiit, eadeinque sacramenla tehereiit, el o-b donios ingreditiir, cum per sensus corporis concu-
iiocad unius Matris gremunv pertinere crederen- piscentia veiiietis hafoitaculuin menlisiniral»;;
lur, propier solam riiversiiaiem firiei riivisi surit.el Adversarire ergo . poteslates . ihentem terrenis;
ilia pravoruin societas peisequebatur caiholicam aciioriibus occupaiain faciuiil suiinet negljgenteni;
socictatem ; cuj'iis persecutionis seslu infecla so7 esse,' dum per, dissolTitioiieiii exterioftim epefuni"
cietas i.stanigramse riicit, eiquodeam riccolofave- "coguhf eain in. auiijire suae cuslpdia mi.nime siare,,
rit sol, pro qno deeertabal, tit requalis Patri in rti- ut merllo ppssit dicere : Filii malris mew pugnave,-r
"
vinitate, *t unius cum eo siifostanlice, potentiteet runl contra me, posuerunl me castodem in vineis,L
voluntruis riicerciur,; iu hunianitale autein vcrus vinearihmcam custodivi. Quia vero iji omnibus.,ad?
i<M7 WOLBEBONIS ABBATIS S. "PANTALEONISCOLON. 1048
versitaiihiis sive perictilis, iion tantuin ab exlra- A ciu el yoce. Re quippe eiintellectu indicat, qitando
ne.is quanium a fralrihus sifoi illalis, Ecclesia uni- scilicet aliquid rerum osiensione prcesiguat, ei cui
versalis sive parlicularis, si.ve qurelibet aniin.a foocoslendit staiim per. intellec.tum"pra:signat. Hinc
fidelis quodam dubietatis ccstu affligitur, eo quod est quod ctim Danieli diversitates et qualita.es fu-
• iiiulii Ijdem.11qmi.11ei.enus leneant, et non sit facile lurerunj regnorum per diversassiinilitudinesfoesiia-
diseernere qui; vere fideles sint, ad Doniiniim rum ostendereniur, quredani nisi angelo doeente
sponsiimqiie stitim convertitur, cujus adjutorium iion iritellcxit: quredam vefo posl res visas slatiin
pro gratia. discrelionis hujusmodi fl;igitans sufosequi- per se intellcxil, sicul quodam Joco posl osteiisas
ttir oralione deprecaliva, dicens : lndicdmiliiquem sifoirerum siniilituriincs stalim-sufodil: Ei ego, in-
diligil aiiimamea.-ubi pascas, ubi cubes in meridie. quiens, inlelligebam, el in ali.oloco : Verbumrevela-
.. VERS.C. —Indica mihi quem diligil anima mea, lum est Danieli cogitoriienloBallhasar, el verum vcr-
vbipascas, ubicubes inmeridie, ne vagari incipiam bum el forliludg magna : inlellexilque sermonem
posl.greges sgclalium luoruin,- (Dan. viii et x).
Tribus. modis clicitur Deiis indicare, videlicet Ke aiitem el voce dicitur indicare qtiaiido ali-
re, inicUeclii, voce. Re quidem, qitando dubia quid reprrentintiat, "etquiri significel, vocepronun-
menie, quid eligenditm vel quid lenendum sit ali- tiat, sicut, ciim Pelro sliipendam piscium capttirani
cujus vinutis sure signo.manifeslai; nam hoe modo dedissel, causam pr.otinus hujus miraculi apcrtiit :
iil populum sedUiosum a ii.urnnire compesceret, Noli, inquiens, timere, ex hoc jam homines eris ca-
tum intcr duodccim virgas, quas de singulis iribu- piens (Luc. vni).
busaccijiil,et iiilaberiiaciilofcederisponi jussit,so!a Porro intelleciu et voce indicat quando alicti
virga Aaron in tribii Levi lloruissel el fructum pro-. Yoltiniateiji suam dat inlelligere, ei qtiia hoc sua
lulisset (Nutn. xvii), in prcesagiuni fulurre nofoilis- inlellexerit inspiratione aperla coniprobat voce.
siiiraj suceessionis, ex qna illa singularis nalivitas" Hinc esi quod Jacofo in jEgyplum dcscensurus cum
per Miiriam virginein adminislranda erat, quia inlellexissel quod non sine volitntate el riisppsilione
ipsuin Aaron cum sua sofoole in-sacerdoiium cle- Dei actum essei, ul Josepli promiiierelur non coii-
gisset qtii specialiter ad offerenJa sacrificia Deo stilto pro hoc Deo, sicut Seriptura referl: Profeclus
i.ippropiiiqtiaret et in Saneta sanctofum introirel, esi. cuin omni dOmosua, et venil ad puleum jura-
lioc signo indicavit. menti, maclalisque ibi viclimis Deo palris sui aitdivtt
Porro intehectu indicat quando menlein alicujus eum per visionem diceniem sibi : Jacob, Jacob, qui
occulta inspiraiione langeiis, quid melius agendum C respondii: Adsum; et ail: Descende in JEgyptum;
eligal, ejus intellecluiievelal. Unde ciiin David rex ne limeas, faciamque te ibi in genlem magnatn (Gen.
nnmine prdjuioneiite cogitarcl domum DomiiiP aidi- xxxi). Ecce quod 35 isle inteilexerat riivinre vo-
ficare non displicuit Deo, sed petiiis placuit, quia luntaiis esse, divina quoque vox aiteslata esl se ei
. .Itiamvis eunvhoc suo tempore f.icere prohiberet, hoc per inlellecium judicasse.
co qtiod vir sanguinum esset (// Reg. xvi), causaiii Sinnil vero et re et inielleciu et voce j'udicare
lanien iion improbavit, quin imo tanto et reveren- videiur, quando aliquid aliquo prrecedenie signo
lia praainiodignam judicavit, ut ei preimllereiFilium irisinuatcujus suhjecti signi causalu capabilis vi-
Siisciiaiitr.um, quem.lantte 3i& prtcis innoceniire, ei deiitis sensus per Spirituin intelleclus pensai, quatii
sapieniire prrerogativa sublimari deberet, ut. ad lale ipsius auclor causre voce quoqtie subsequente" con-
opuspcrageiiduni idoneus exisleret. Insuper lianc fiiinal. Denique Isaias cum officium prredicalionis
ejus foonam el sibi-placiiani voluntalein Deus re- suscipere ineluens diceret : Vw milii quiatdcu'.
uiunerare volens: Prwdigensi, inquit, prwdico iibi quiavir poliulis labiis ego sum el in medio populipbl-
-quod domutiitibi wdificabil Dominus (IReg. vn). Ut lula tabia habeiitisego liabilo(Isa.v\); signosibia Deo;
ergo Dens ostenderel quori hoc sifoi placeret, quori dalo, qiiort ostenriil riicens : Et volavit acl me unus
ei per iiilellecltiin indicasset, non solum boc quod 0 de seraphim et in mcinu ejus calculits'qitem -foreipe
cogitavil non.prohibuil, veruin etiamnl ipsa domus lulerat de altari el letigil labia mea dicens, ecce te-
.nagnre sesiimalionis-et viftiifis in tolo mundo fie- tigi hoc labia lua-et aufeietur iniquilas tna et peccci-
ret, sua gratia ariiyit. .''..;. lum luum muridabitur, gralise vocantis iivse"riigna-
Voce, aulem Deus. indieat, ntinc per se ipsum lioneui inlellexil; etcum dicerei Doniinus,(/i(enimii-
quidem, nuric per alios : per se ipsiiin qttidem, sicut lam eiquis ibit nobis? voliiniatfiiiidivinam rcveren-
iid Ahrafoam et Moysem, caelerosque prophelas lo- tet atteudii.inoxque se huniiliter el olliciose arimit-
ciilus est; per alias vero, "veluticum jier ipsos pro- tcns, ecce ego,h\qu\i,miileme.(Isa. vi). AiDominus
jihelas primo, deinde per apo.s.qlps. cretercsqtie quod pef rem pnesignaverat et per intellectum ape-
eredeniesquihussua aliis'aiiniinfiandacenjmisii,qiiid rueial, voee quoque coiiiprobavii, ui_ad prajdicandi.
sure volunlatis, quid eorum salutis esset ind.cavit. officiurn propheiam iiistituerei ; Vade, inquiens, el
Riirsus secundum hos modos, quadrupliciler di- dices populo huic . Audite audientes me, ei notiteiii-
ciiurDeus indicare, videlicet aliquando re el in- ielligvre, et videlevisionem et noHlecpgiioscere(ibici:)i
telleciu, iiiterdum re et voce, plerumque intellectu Aliquo ergo inodo pr_Escriplorum moJorum, po-
et voce; noriiiunquam Vero siraul, et-re el intelle- stulal Ecclcsia sive.qurevis Duo placcns aninvain-
1049 . COMMEST.1N CANTICACANTIC. — LIB. I. I0S9
riieari sibi graliam nerossarice discretionis, ufoijios- A Ipsa quoque paiiieulariter. prredi.cata suscipiuiii
sit et defoeal agnoscere placitatn mansionem divin_e: msgis et'niiuuvdiiiri-cx liacpar.le alius alip paiien-
riignalionis. lndicd, inqtiit, ni.hi qiiem diligil anhv.a lior, alius alib castior, sivc quolifoet.aliud, qiiodho-
mea. Non passim,' inquit, non leviter et quasi mo- ncsirc vitaj magi; et. niiims accidcre potesl .Porro
dicuni pensi habeal, aceipiendtim est, o Domine, cx allera parle alius alio dociior, alips alio eloqtten-
hoc luum indicare; el ideo non cuilibcl, sed mihi lior vel erutliiior-; 'sivealiud qtiorilibet, quod etiam
qure. le riiligo, htijiis gratire muiius concede; quia scibili animre magis etminus accedere polest.
ad sensuin hiijus subliiitalis sola vis proficit con- Quamvis ergo ih liiijiisniodi pascuis, in quifoiis
templatoriic charitatis. pascil Deus quori pascil, non siinpliciter sed multi-
Et quid inriicahis? virielicet ubi pascas, ubi cubes pliciter, ea qtiam diximus sil diversiias, j.n ipiti au-
in meridie. Quinam sunt quas pascit Deus, nisi hi lem diversitate inagis et minus accid.at, hi lamen
qiios ipse deducit et in virectis viriuliim exponit qui pascunlur, licet propter donortun diversilalem
ubi diversas sanciitalis' species eolligani, qtiarum et mensurain non sequaliter pascunliir, oves tumeii
saltiforiiasanimre sanitatem conferat, mbrbos depel- Domini omnes suht el dicunlur; quia sicul slella
lat, el ad oinne opus boniim eliicaeem homineni ab stella cum differl in clariiate, omnesiamen stel-
coiisutuai, Sed qure sint istrc species lanti vigoris,. lce sitb rino 'conlincnliir fiririamento, ita mnltre qtii-
,ttt lam fortcm, i.ain ptilclirum, tam glofiosiim ho- dcm sanctoruin suntdifferentire, propterdifferentes,
iiiinein perficiani, luce clarius est, videlic.el humi- qnre in eis sunl virtutes, oiiincs lainen ad uiium Dei
lilas, palienlia, obedienlia, easlilas, niundilia cor- regniiiiij 37 peiiiuere noscuutur. Unde ctim Uo-
poris et animce, mentis incdniiptio et carnis mor- itiintis per prophelain diceret-; Ecce ego ipse re-
lificatio, contemplus sreculi et tiino.r Dei, posiremo quiiain oves meus el visilabe eas siciit paslor visi-
chariias ipsa Dei-et proximi, sine qua nullius erit lat gregem suum in die canv fiteril in medio oviuiri
efficacirecmiiium islarum oonfeciio specieruni. Ju- suarum dissipatarum, siibdit_paiiIo posl: in rivis et...
riicio stinl hrec-scife ciipierili qui et qttalcs sint in cunciis sedibus terrtv el-in inontibus Israel erunl-
quos pascil Deus, 38 ^"^d cjus scilicel veri Paslo- pasctta eorum (Ezec'i. xxxiv). Rivi ex fonlibus
ris oves siiil, de quibtis ipse dicit: Ovesmew voceiri prodetinl, pascua vero tcrrtc buiniiia, nionlium su-
mcam audiunl, el ego Domintis agnosco eas (Joan, folimia sunt .-.-_
x), ut eas ovcs su.is coiiipiobet qui vocem ejus au- Quid ergo per rivos, nlsi'quicd.am facta el diciii,
riiunt, el ideo oves sinl quia audiunl, qtiarum lale qureex magnis Palrifottsquasi ex foui biis.profliiiinl?
...aiidife et esse sit ejtis agnoscere, sicut. econlrario 1C Qujd aitiem pascua lerrac nisi le.viora divinoruni
qtii non auriitml n.e'e ovcs quoque sunl,;cum.iiiagis- praeceptoriiin documenta ? Quid vcro.per- mon-tiuin
sinl, sub vesiunenlis ovium lupi rapaces de quibiis di- pascriaiiisi stiblimia divinortim mysleriorum sacra--
i-iiquiaa fructibus eoruin cogiioscetiseos(Mallh. vn)>, nienla? proposuit itaque Deus ovibus suis, maguis
quorum non aiulirc nec esse estejus non agnoscere; et parvis, infirmis el fortibuspasciia utrisque com-
si ul Ipse talibus riicit: Non novi vos, discedilea me, peientia jiixla ulroruinque capac.italein, qnaienus
mile.Hc ti, in iguein wlerniim (lldltlt. xxv).- et pai vi.et infirmi habcaul, unde ad/aelerhinn vilnni
Locus efgo ufoipascil quos pascil Deus, sunt prala iiutriantur et confoiientiif ; magni vero e.l forlos
sive virecia virtutum, spirituaf.um quoqiie pasctia iinde proriciant el satientiir. ln lal.bus saiie pvifous
rioelriiiarmn, ufoi iuveniuniur el aguoscuuliir qui siiis quas el in quifous lioe mpdp pascit Deus, ipse
sinl oves Domihiel qui non sinl, quia qui secundum sifoi rcqniein parat, utiri eis suce.iridigiialienis gra-
tpiritum sunt, quw spiriltts suiil sentiuiil ;animalis , lia cufoelet requiescal, in qiiibus liinc cubafe et
tiulem uonpercipit eaqnwsunl Spiritus Dei(l Cor. u). rcquicsccre diciliir;; qiiaiidu eor.uin piis/aciifoysde--,
Hac auteni pascua iu quifous Deus pascikqtios- Jecuiiur. Uiideperproplielaiij;Super qitem, inquit,
ctinque pascit, non -uniforniia propler dujiliccm reqiiiescam nisi super humilem et qitielum ei tremen-
liiodum, vivendi scilicel et riocenrii, quamvis uiro- u tem sermones .meos? (Isa. LXVI.)Quo contra in re-
liiqne per se quiricnj sint earieni: nam u:ia dicitur profooruin nienlilius lafoorare riicitur, qnando eoru»»
foonavila, allera fouuascientia, iiv sulijectis .tamen prayi.s actibus quasi faligatnr. Unde cttm quibtisriain
in quifoiis sunt, el rie quifousprredicaiitur, diversa., pervecsis propheta dicciel: Laborare fecistis Dpmi-
siiiit propier diyersas graliarum dislfifouiiones.; numin sermonibtts vesiris; ct illi responderenl,:•/«quo
quia imus qiiitlem pradicatur Immilis, aller rriaiir euin fecimus.Iaborare;in eo n\t,quod iixislis : Om-
suctus vel milis; iste paiiens, ille .ofocdieris,; alins nis qui facii wulum bonus cst iii conspeciu Domini
caslus, alqu.e alius misericors.vel Jargtis, sive aliud et.tales ei piacent (Malach.u). .Divinilas ergo qiire a -
aliquid hujusmodi, quod ad inodtim foene vivendi cordifous pravoruin-perversis eortim aciifous exa-
pcrlinel. Altera vcro.in partequrc est foona scien- spcrala el quoriaiuni.oriolassata repellitnr : Spirilits -.
lia, de hoc quidem stibjecio prajriicatur, qtiia bonus \eiinn sancim, sictii s.cripltim est, disciplin.weffugiet .
oralor siye pnedicator esl; de illo vero quia honits fie.tiinieiqn.feret se a cogilcitionibus quw sunl sine
imer.pres.sive expositor est; de alio, quia_.per.iius inlellcciu et corripietur a supervenienie iniquiiaie
ariiimi liberalium esl, sive aliud aliquid ouod atlinel (Snp. i), cnjtis fcpulsio illnr-umesl afojcclio,ea ifi
adinotlum henc rioceudi. nujiini ii) saiicioiuiri ii;cniifou?,qiiorum piis aclifoiis-
'
mi VvOLBERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. T0S2"
invitalur et stiscipitnr. suavilcr et quasi delectafoi- A. ex ipsius ereatura. pulchrittidine et nliiitate arivci-
litercufoat et reqtiiescat. cujus susceplio illoriimest lefe, atqueob hocinexcusabilem fore si honoreiit
electio. '•-'-•'. Crealori debitum creaiuravdefeirel.
Tiogal ergo Eccksia vel saucla aniina indicari SeJ cuiii lex illa iiautratis in quibusdam obruia
sifoi t:bi pascal et ufoi cifbet Sponstts, et lioc. npn cssct consueluriiiie peccandi, lex scripla esf dala
qiiqciiiique teinpore scd in nieriiiie. Ctini hoc loco qttx prohiberel et coerceret peceantes, ex qua me-
mcridies juxia anagogen soiunimodo accipi debeat, ritiim cujusque consiaret, tliiin a.ul ofoservatioejus
prinio coiisirierare libei, qtiod, qitibtisve modis dica- eatisa esset reiintnerationis, aut prajvaricatio causa
lurriies et cjtiOtqtireve parlessint dici, ut liisprce- driiiinaiionis.Iii quifousdamg@ vero adeo vignitlex
cogiiitis, qneni seiisiim expediliorem, significatio ipsa naturalis, ut scripta lege noii indigefenl, dtuu
diversa continea.l, alicho rcliiiqiianius juriicio. ipsi sifoilex esscnt el ostenderenl opus legis seri-
Yjrielui antem tlles non simplicitcr riici"propief pium in cordibus suis et sine lege exisfentes e.v
diversas signiiieatioiiis forinas ul propter nOiiiiiiis- - qtiacIcgis snnl facerenl lesiiinoiiium, reddeiUe eis
coniniiinioneiii -ralionis atitem sive ilefiiiiiionisrii- conscieutia ipsorum in riie quo jtiriicabil Deus oc-
ver.Mtaleni vim teqiiivocalionis oblineal. eulla Jipnijnum (Num. u). TJb.iatuem ad legem nrr-
3S Ponamus ergo ut qualuor sii.it diei formrc, B"turaiem aceessit lex scripta,.post mane facta cst
qiiarum prima quidem dicalur dies naturalis, sequasi meridies, qtiia hi quihus soIjustiii_e jam or-
quens vero' ad prioris eohsiilula-fprinani, not: ab- tus erat, dato sibi manriato sive veritaiis, sive novce
stiide nunciipelur riies acludis. Tertia vcro quce legis, Xanlo fervore charitalis erga Deum uirobique
eola rrilionis luce constal, non incongrne apjicllelur- accensi sunt, ut magis eligerent mori, qnain jn;e-
riics inicilecUialis ; porro nltiiua qtiiir.nunquam tle- scrijjtre sibi a Deo legis honesiateni proevaricari.
ficit et-sola lenipore carci, inque sui iinmutabiliiate ' Hoc videre Iicel in illis ferventissiniis
utritisque
(ixa perslal cbiigriic.nlissiine.sciifoaiurdies-seterna- Ifegis remulatorilnis qui foiiissiiiiuui zelum liabue-
lis, et nna quiriem cst vi.taehuin.inre subsiditim, al- runl sive pro dcfendcnda, sive pro conjuranda legef
lera coinponenricevitre exeinjiliiin, lerlia discerncn- sancla, quorum, exempli gratia, unus ftiit iu veteri
d;e viice^speculum, quariaque et ulfiina foenecon- lege Phihees filiiis Eleazari, qtii vindicavil legetti
stiiiimalce viisepraehiiuni. occidendo eos qui prcevarieatcires legisexsliieraui:
Constiiiianiiis til Iiariimqiireque in tres aiviriattir Malhathias quoque et filii ejiis qui Iegem defende-
paiies, vidclicet in mane, meririiem et vespef.im, foaniet septem fralres qui magis elegcrunt ofoser-
excepta sola iiliima, qiire semper tcmpofis expers ( vando Iegem mori, quam prasvaricando vivere. Qttid
fuit, et estel erit: csse qtiippe ejus et inconipara- ergo dicemus de illis gloriosissimis el, forlissimis
"
foiledecus est ipse Detis. , pugnaiorifous in nova.lege, apostolis videlicet et eo-
Et priina quidem quce est naturalis nibil ad prcc- ru.m sequacifous in quibus lantus erat fervor riivince
senlein altinet locum, nisi _quod creiene dtirc tan- charilalis, tantus zeius rectiiuriinis ul pre (ide, p;o
tuiii ullima cjuippe, ut dixiinus, sine tempore esl, ad •jusliiia, prp verilale oninia advcrsa perferrc, oiu-
ejtis coiisliluuiiliir formami.. niijm niortiiim genera subirc, postremp iti ipsa
In naturali igilur die uiane est pnmus solis exor- niprte pccOtnbere nen dubitarct? De quibus Aposto-
tus, qui paulatini ascendendo succrescens meridiem . lus: Sancti, inquii, ludibria. el vetbera experti,
elficil circa meriinm tliein , qurc fit in eo locoultra . insiiper ei vhicula et carceres, lapidaii sunl, ?'.» oc-
qtiem sol non progrediens quasi iii cenlro figilur , cisionegladiimorlui siiitl (Uebr. xi). Nunquid''oumes
atque iiideitercimricscendendoriecrescens, vesperain isli sub. lcge, sive. siti) gratia, in n:cridie .11011 fne.-
efficil/circa fiijcni cliei quod esl tolus solis occasus, . runl, quaiido lanlum ardorem lentulionis. in cor-
Ad lnijtis auleni dici Torniam inslituilur ille, , pore cl corrie pcrliilertint, magiios niiniruiii a^slus
quem appeilayimus actiialem afoexordiomundi usque . jllius nieridiei dupliciter rustuaiilis, quia et mens
ad finem cj"us, cujtisiuaiie fuit tenipus illud ante ,j. illorum acsltiabal fcr\ore saiictrc ciiafitatis el cor-
legcm quo laiitum naitirali ilege honio utefoaiur, pus affligebalur resiit iiiiilixtvibulalionis.
meridics auiem sufolegc et gratia quaiirio cl-nalurali Yespcra qtioque qine est iempiis iiliinii j'uriicii!,
ct scripla lege inslruebatur; porro vesperii tenipus decernere riefoethiijusmodi emeiitis lirouibtis, pro
ultiiiii judicii, quando et proiialnrali et pro scripta '• tesin lafoorisfefrigerium el reqtviein, quifotisa_rege
legejiiriicabinir, sive ad vitam sive ad moiiem. coolesti pro ciijus amoiêdcsudaverii.nl, dafoilur/a;-
Ante legenv quijipe , per lialuralein Icgem niane lernic reinuiieraiionis donativum, videlicet illuri ge-
liabcfoat, id csl principiiiiiiqiioddaui discrcliouis; • neralissimum, inrieficiens e.l incoinmuiabile. boiiuiii
dtice ralione qna videre.et agnoscere poss.et, quan- qiiori est ipse Deus deorum. Nani lioc est Dei reiiui-
liim iuulis auinialifous pracstarct, qnando boniiin el ncriire, seipsum eleciis sttis dare.
niiiliim discernefc possci; ad suinniiini aul.eni cou- Pofro ille inteljecluaiis riies, eisclem quas supra
sidcrafc el inielligcre, niitiaiii crcafurain.se ipsani posuiniiis paiiibus nrin incouvenieiilcrconslal, qtiia
posse crearc, sed csse qiloririam iiicrcalum qtiod in ciijtisque seiiMi qui spleudore el calore viiiiiiuni
oiiinia qurc facta suiii jusseril ficri, et qiiaiitum cx- vigci, qiiasi qtioririatnnitine esl fooni operis inclioa-
.ccilcutiiis illud ci glofiosius' cs-iei onniibns-creaiis tio: mcridics autem focnoinchoali bperis-per incre-
lOSo - COMMENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. I. • - 1051
nienia ft "profeclnm ssnclitiis perfectio; vespera A dam vespera. quasi solis ali alio axe desecnsns et
vrro bîie inchoati, melius perfecti operis optima ad c.ilofis dcfecliis , sicnt et illa 4-1 retale lioino a
ftnem ufque compjeiio. Dies iste iu unoquoque sa- •ealore jiivcnluiis riefiiil. . -
pienle ipse intellectus esl, qiiodeaqiiie circa se sunt Sive ergo iiilellecius disiingiiatur pcr fetauim
4_0 sive in cogitatioiie siv.c in opcre dijudical et momenta, sive in ipso iritellectu distingiiaiur per
discernil, quia in Iumine est, et vitiere potesl quiri operum iiicrcmcnla, dies inlelleclualis non absiude
sT)! sit agendurii-quidve viianiittm ; 9111auiem in dici potist, ut hoc sil quod Psalmisla dicit: Vespere, .
lenebris ainbiilat, nescil quo e&l (Joan. xu ; Isa. stmune et meriilie narriibo et ahnunliabo (Psal. LIV),
xxix, L); quia iencbrre excrccaverunt oculos ejus , ac si riicat, et in puerifia et in jiiventtitfeet in sene-
ideoque opera ejus opera sunl tenebrarum qui, ctule sive seialis 'sive-intelleclus tanquani-manc,
qtioniam riicm istum, id est intellecium nort habet, meririie.vespere.riocendo et operando rec.tevivenrii
parum disiare ab irraiionalifotisdicilur, propler ir- regiiiam anininiiafoo.
ralioiiafoiles, et quasi foesliales quosdam motus Dltiiiia sane forma tliei qtiani ceicrnalemriiximus
aciunm prayor.nm. . istarum irium partium solam -liafoet nieridiein.-
Hujns iuleUeciualisdiei quasi primordia lucis sunt Mane.enim perse qtiidem nulliini, sed in illisqui ea
prima lionesiaiis opera.adiiuc parva et 'tcnuia'. Sed participanl, aliquod; ante restirreclioiiemquiriem
cuiii assiduilate percreveriut, et qiieindani ex eis in sola anima, quando ad eani fcliciier nioriendo
calorem animus conceperil, ipso calore paulaiim nasctiniur; in resurreciione vero et in anima et in
attgnieiiium capienle in loiam". divince cliaritaiis . corpore, quando ad eam felicissime resiirgendo re-
exarriescii.pleniiudinem laiiqnam fonjus diei meri- -' nascunlur, quam feliciiatem corporis el aniniie .
dii.m, quando.clarior lux intelligeniiccaperitur, ita Scripiura sancta riuplicem.appelhu siolani; simpli-
111jam iiiiiil in lerrenis lifoeai,sed toius in Dei amore cein atitem, solius aniinae foealiludineiii.
fcrvescal. UndePsalmisfa, ut liujusdiei mane meri- QuoJ ergo iiiitiiiiu aliquod liafoet foealiludinis,
diemqtte riescriberei, dicit: Concaluit cor meum in- _ eiiam niinc in anima, el ttinc in corpore siinul el
tra me el in medilalione mea exdrdescil ignis (Psal. anima, in "paiiicipanlibus-tiiane qtioddaiii esl, sicut
xxxviu); ac si paien.l.erdicai: Jam pridem per dcsi- riictiiiiiesl; iri sui vero naliira el proprielate, quce
(.'eriuni fooni operis mcns mea concalui , scri quia immutabilitcr fiiit, el esl, etcfit, niiiiquam niane
hnjus nieditatipne mandaloruni.Dei, afoimis ad su- fnit, quia ipsa bealiturio, Deus"est,cujus iinmutabi-
pernajier coiileniplalionem quotiriie riucitttr, 11011 liiati imniutafoilesfacti parlicipant. „ "
j;im lanium calel, sed tola in aiHoremconditoris sui C fj Porrp vespera riec in se, nec.in paiiicipaniifotis
igne.cliarilatis ard.ei. "- . - - _. liaberi ullo niodo poliiil vcl poterit, quia ctim illo
Yespcra iiuicm foujusmodidiei eslfooni operisusque relenialiier fixi slabunt, cujtis nalurali rctefniiali
arifineni vitre consummalib, nec quidquam prajceden- per gratiain conjmicli sunt'. Meridiein autem sem-
•ies paries conferre poteruni.Si hcecullima defueril, peretiii se efin participautibus Irabuit el habefoii;
qui enim perseverctverilusqttein finem, hic salvus erit in se quidcin , propter specialcm ptil hriluriiiiis ,
(Matth: xxiv). Ijiide Psalmista .Elevaiio, iriquii, ;-. ;- claritatis ct quiciis pra.staniiani ;.in-parlicipantifo.iis.
manuummearuin sacrificium vesperliiium(Psdl. CXL); vefo propier arrientissiiiiuin divinaj cliaritatis fer-
ncsi aliis vcrlJs riicat: Pfincipiuiri sive profectus ope- vorefn, qucein illa vila lauto fervcntior estea quam
rum meorum, lnnc esl Deo sacrificium, si in eorum in liac vita liafoere possunt, quanto constal quori
siudio diem clausCrb exiremum. -Ef prsecepio legis illa longe esl felicior et.incoiiiparafoiliof ista. tlnrie :
eaudii lioslire in sacrificio jtifoeiur offevri. ln catidam propiieia-: Vivit, iiiquit, Dominns, cujtts ignis est
(juippe- finis est corporis. Et ille foeheimniolat, qui . in Sion el caminits ejus in Jeruscitein(lsa. xxxvi).
sacrifieium bpni operis ad finerii defoiireperriucil Plus esl caniinuin esse quam "\gneni,quia ignis esse
aeiionis. Ilijic Joseph inter reliquos fratres lalareni ei parvus potcst; iii.camino aul.cin, vastiof flainma
iunicam liafouissedescribittir ; lunica quippe tisque ^ siitcendiiiir. Sion vero speculatio,'Jerusalem ameui
ad talum esl opus boimm usque ari cousuiiimaiionem. visio pacis diciiur; paccin vero noslr.im liic inierim
Esf igilur intellecttialis tlici fnane vifttis inchoa- specu.laiiitir, ul illic postmodiim plene videamus.
liva ; mefidies iuifein, virfns perfectiva : vespefa, Ex amore ergo Doiiiini iri Sion ignis est, in Jerusa-
virlns conicniplativa; suscipit aiitcin liiijusmodi leiiicainiiiJis, quia hic anioris ejiis flammis aliqna-
diesmagis etminus juxla (ripliceoi iemporalis incrc- . teiufs arrieiniis, ufoi aliquiri rie illo.conieniplamur,
mcnti in hominequalitateiu : in piieritia cnim nii- sed ifoiplene" ardebimus ufoiplene videbimus qtiem
nof est inlellccnis,"iii jiiveiiiuie niajor, in seneciiiie aiiiamiis.
inaximus. Nam quod reliquiiiti fuerit in inuliis de- Mefiriiem ergo solani'liafoct "istii riics sefcriiiilis
ficil, velul in decrepilis , qni aliqtiando sensti fe- • lmige clariorcm et feryeiviiorem.pra.scripior.Uiiiriie-.
piierascere virieniiii'. Esi aiiiem puerilia sive ario- ritin fu.rmaliiiin sive naliiralium meiiriiebus , qucs
lcsceiitia qiioddam manc, qtiasi solis exorttis ; jti- l:\inen secuiiriummcriia pariicipanliuiu suscipit nia-.
ventus quaedainmeridies, qttasi solis aliissimus as- gis IJJS et niinus,quia, cum ipsa per.se naaeadem-
censiis et fervciiiissinium temptis, sicut et ejns auas. que sii, ca taincn parlicipaiites dissimiliier parii-
maximi calorisesl el roboris ; senecXv.s auiciu.quaj- cipant. I11doinb ciiim 1'ciiiis.miiiisioncsmuTiwtuut
JOSS WOLBERONISABBATIS S. PANT.ALEONISCOLON. 1036
(Joan. xiv), quia in uno prsemio diversa est gloria A muniis conluleril, respondit : Si ignoras'le, 0 pitl-
electorum, sieul et niiscria rcproborum juxla ulro- cherrhna, intermulieres?
rumque iiieriiuni. .. VERS. 7.•— Si ignoras ie, 0 pulcherrima inler
floc; ilaqtie lpcp nec prinirenecultimre diei meri- muiteres, egredere el abi posl vesligia gregum, et
dies , sed inler hcs niediorum scilicet actualis et pasce hwdos tuos juxta labernacula pastorum.'
inlelleclualis consideranria esl, quia yel in actiycr, Paulo snperius ubi quadiifofmem descripsinuis
vel in coiilemplativre vitre situlio defoel pendere diemTiuelleciualem, sive aciualem, pariiculariler
uniusciijusquerecte viyenljs intentip. iii aliquo constituimus sapienle, inieljectualem qui-
Igitur qupniam multi videnlur in fervore divinse riem propier rafionem el lucem inter teneforas, fooe
chariiaiis esse, sive in acliva, sive in conlempla- esl virtules ct yitia recte dividenlem : actualcm
tiva yiia existens, qtii simpliccin oculum non ha- veropropter discretionem, ea qua. recle perspexeril;
foenl, quia foona non recta inteiuione agtint, diim in opera lucis prbferentem; liimc vero nil profoifoet
foac npiipro Deo, scdpro inani gloria, vel pro ler- imiversaliler quoque in unoquoque horiiine intel-
reno lucro oslentanl, quos afo his qui vere Deuni Icclualem lanlum consiitiiere diem propter natura-
anranldiscernere, valde esl difficile, postulal Eccle- ,, liter sibi-insitae rationis vivaciiatem.
sia sive aliqua sancta aiiima Spohstim suum u( ei Ponamus ergo ad similitudinenr naturalis diei
indicel aliquo modo supra positorum niodofum, qui integer riividilur in diem et noclem, lmj'us
per spirilum riiscreiionis, quinam sintilli qui non quoque inielleciualis. diei in universali homine se-
simiiliarie sed veraciter illiim dillgant et sequiinttir, - ciiiidum privaiioiiem et habiluni dtias portiones, hoc
in quifous ille pascai dulcedine mandaioruin suo- est cognilionem sui et ignoraiiliain quarum prior
rum, el in qiilfous cufoet et quiescat deleclafoili pro die, sequens pro nocie repuletur.
Hoc est enim quidam animi hafoiius jusiiiiaj,
quiete virluluiii in meridie, id esl iu fervore cfoari-
lalis sure,' sicut ipse riicit : S' quis diligil me serino- quando ex plena sui cognitioiie, quamriam assumiL
nem trieuinserbabil el Puter jneus diligit eum, el lioueslalis forniam, qtia affeclus sive ad quam dis-
qd euni veniemus et : mansionem apud eum facie- posilus, per adjiivanlem s'e_gralia'niinlantiim pro-
mus (ibid.). Qiii cnini sermories Dei ofoservat, ficit, ut bujusmodi affectio sive dispositio trauseiat
probat se Deum diligere;; el qiii Deuhi'diligit, Dei in habilum, atque ex fooclotus horno j'ustus pfredi-
inansipiie esl riignus. Quare aiitem liujiis douiim dicelur. Hujlis auiem liafoitus privalio esl injuslitia,
scretiouis postulal|sabditcaiisam, dicens : Ne vaaari quahdo ipse aiiimus aul uunquam admisil aliquam
incipiain posl greges sodalium luorttm. C pietatis fprmam, aut si babuit, amisii, divina se
deferenle gratia; velalicujtts deformiiatis ritlraxit
Sodales Chrisli aliqui siiiit, aliqni ptiia.ntur ef quia
vitium, cujus affeciio sive dispositio siinili inorio
vitre qtialitate differ.unt, recte uon grex sed greges
lraiis.il in babitum priori conlrariuin, ui sicttt par-
..dicuriiuf. Aliter eiiim dicuntur qtti stinl, aliler qui tieipalione justitire juslus, ita paiiicipatione injii-
piilanlur : qiiia foi qni sunl, veraciter Cliristum stitire dicaUir injuslus : esl secuiiduni hafoi-
sive sinl quod
iiiiilaiiiiir, prcelali docenies ei".inslruenles. inm, secuhtlum privationem vero, quod vel ipse
stifojectosverfooet exempio.sicui Christus discipu- carel jusiiiia, vel quod injustitia est privatio ju-
los;'sive sint subjecti audientes ef intefrogantes se stilire,
jitxla descriptioneih inali, quod diciiur ma-
invicem, sictil de Christo scriptitm esl qtiia invene- luni non esse aliud
quam pfivatioboni, fooniiiuiem
rutit eum in templo audienlem el interrogantem - species et juslilia,. sicul econlrario mali injusiitia.
eos (Luc. n) : qui autem p.ulantur lantum, seil non
Sed quia licecspccies boni nascitur ex ca j.arie
suiil, siniulantes se Chiistiim sequi, solp.iiomine
et nccvcrbo qure esl cognitio sui, et species mali ex ea partc.
prajsuni, ncc exemplo sulijeclis prre-
sui, diceiidtun est qtiid sit seip-
stuii. Stil jccti aiilciriiiitcr sc veluti fralres sinl ficia qureesl ignorantia
sum cognoscere cl ignorare.
cluritale junguutur, el ideo non agnoscuiilur, lalcs '.
Se ipsum quippe veraciter cognosci quisquis siin-
ergo sotlales sponsi stnil et putanlur : sunt quia lili indagatione perpenriit qttantum pfrestei omhi
veri ,'pulaniur quia fitii. visifoili crcaturre in eo quod ad similiiudincm Dei
Quocirca necessarianr sibi postulat discretionein, crealus est, qtirc. siinilitudo iion in enfpore, sed in
ul qttia stipra jiiomiseral, quod eiiain filii malris liiei.iteattentliiur sectiiidtim: prserogaiivani rationis
sure piignaveriiil contra se, ct ideo ilul.iiuin.sil.qui iulelligeiitis 44 el discernenlis qualiter, ijisa qrio-
sinl fideles,~qui infirieles, clala;sifoidiscreiionisgra- qtie creatura ejus uiilitati serviens ei sufojecta sil;
lia, po:sil agnoscere quifotis se riebeat conjungore , quod ejus corporea sufoslanlia sursuni pprrecla sit
quibtis docentifoiiscrederei a quibus recie vivendi quasi qupddam conimonitorium hientis, quce de-
formani assumere, ^,3 ul s' 1 ei necesse vagabun- ' foeal terrena despic.ere et ad eoelesiia se sufolevare,
dam circuife et igiiorantei' foitasse abire in efipres ; quod taniuni ejus naturam Deus <iiluerit, ul pro ea
sed alium simulalortun. , reri.iineiiria sangtiineiii.suuni futi.dere dignalus.sil;
Cui taliter postulanii Dominus qttasi obj'urgando, postrcmo quod eaimlem naiurain a.dlaiitam gloriam
ciir in aliqua lcntatione de ejus arijutorio iljffiilat, prceriesliiiaverit, ul suoeeum iiiimortalilatis, immu-
eiii pro niagna cdiisolalione, diversuni g«raiirc sure tabilitalis, aclernilalis quaudoque participem facere
1057. COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. I. 10"8
decreverit, atque ideo omnis honeslalis, virtlilis ctlAatitem
A diligere esl justiim esse, profecto muiiduin
disciplinre perceptTbiiem fecerit, sicque ex foocsuii diligere est injusium esse. Duo auiem contraria uno
cpgnitione quasi. et ctijusdam diei Iuce diciitif adI eodemque lempore, iii uno eodenjque siinhl esss
desidefaiidam et obtinendam justiliam. Sicull non possunt, ul aliquis possil esse siriiul. jiislns et
ccontrario ad iivjtislitiam triJiifur qiiadam crecilaiee iiijiislus. Riirsus in tnip eorieniqrie di-yersis/ (,unen
uieniis,;qtiasiciijUHriarii jioctis lenefoiis qnando om- lenipofibnspossibile esl duoesse conlraria, ul ntiiic
nia ill.i prcescripta nec scit, nec-potesl in se con- aliquis boni aliquid faciens juslnspraj.diceuir, alio
sirierare quod est se ipsum ignorare. Est ergo co-- vero iempore pqccnns, iiijustiis. Pprro definite simiil
gniijp siti qtiasi qtiPdrianij'usiiiix',bbniim disposilo-'-' dici justtis el injusius uno eoricnique teiiippreneiiio
litini. sictil et ignorantia sui qfiodriam ipsius jnsli- potes!,-siciil janldixinius, qnodex verbis .Evyngelii
lia; maliiin privatprium. Sponsam igitur siiam-spov.- docieliir, ubi quifoiisdam riicitiii': Aut facite arborem
sus, Iiocest Chrislus Ecclesiam siyequamlibei san-. bonam.el fruciutn ejtts bonuiri, aul facile arborem
ctam aniniam qnre coiiqnesla fiierst, qnce rionlan- ritalam el fructnm ejus malum (Malih, xu); ac si
tiiriv ab extraneis, verum eliaih a frat-ribus perse- dicat: Quia tilriimqiie simul ilefinite dici fooniet mali
cuiionem paterelur; et, ideircb valrie.difficile essett non potestis uno eodemqu.e tempore, necesse esliii.
discernere inler sodales spbhsi qui sint veri, qui; B unum istorumin vofoisexistens alterumperiiiiat, Iioc -
falsi, objurgans prbpier liiijtisceniorii pusillanimita- esl vel foonitas maliiiam, vel malilia fopn.italem.IIoc
iem,ei quod qtiasi desiilnla esset, gralire Dei in se_. qiiidem dictuni sil juxla inlerioris hominis.sl.aluiiii.
lafgitatem non ostenderel: Si ignoras le., inqtiit, o3 qni seiiipera.ul in.bpnp, aut in malp cpiisHuiilurj.sed
pulcherrimainter niulieres, egredere ; si, inqiiil, ton-. si loiuiii hominem qui ex anima et coipore constat
sideTationcin lui riiihime capis, el ignorasqnia :idj eonsirieres, hrec regula dialect.icoriim deficif, qniii
similitudinem meani facla es,'qiiod le fatioiiis ca- possniii tino eodemqiieienipore in uno eodemque
pacem feci, ut inleiligas quicl appelefe, qUid refu- simuj ritio contrariaesse. .Conlfaria enim surit bo-
gere defoeas,quod te meo sanguine redemi el.inter r niuii el inalum, dtio vern surit hemp et peccator.
diversorum dogmatum synagogassive creteras aui-_ Et Iioiiip quidein secuiidum subsianliam boniuii.
mas",SGiariisine macula et ruga pulelirain. feci, ett quoddairi.estônuua enim qum.fecit Deus eranl valcle
IiaptismaiiB afokilione el speclali sacramenlorum__ bona (Gen. u); peccatpr yero .Iip.mp•quoddam. nia-
meorum donalione, nec non diVersarum gratiariim0 . iuiii eisi, quod ipse homo fecit. El hrec duo tonlia-
distritniiione, quod Loc niodd lalem te feci, ulme- _. ria sunt in uno eodemqiie lemppre, quia IioCquod
rito non defoeas lurbari, sed friagis conforlanY ett pQ homo est tjonuhi est,- qtiod peccalor maluin.
- in me
gloriari diun inipossibile fil le omiiimodiss Sponsiis ergo sponsam severiiis alloquiliir, quasi
riestilui, quam tanto niifoi /grafire et misericordircc vagabundani el inccrtam et minus coiittdeiitein, CH
mece dignaiioi.e corisecravi; si fooc, inquit, ignoras5 quoridam ihimediatiim ostendensex uria hac propo-
etsciredetreclas, egredere, hoc esl, exi foras a meo3 silioiie qua dicii: Si ignoras te, 0 pulclterrima inter
coniubernio el a secreti mei consorlio, quia omnisj mulieres, egredere el abi ppsivestigia gregum, docet
ighordns ighorabilur, el nulla parlicipalio liici ad; alieriim de duobtis necessario eligenduni, yidelicel, '
tenebras (I Cor. xiv; 11 Cor. vi), et abi post ve- ut atit cognitione sui justitire bojriiim assuiriensspe-
sligid gregum; lioe est inuiareacius popuJbrum, cialiier Deo adhcereat coiilempiatoria charilate, aiit
qui non_ sunl unus grex, neque ilnum 6'vile, qiila, ignoraniia sure iujusliti.se malum incidens ab ea re-
non esl iitis unus pastor, "qupniam ab unitate fideii cedat, sreculumdiligeiido privatoria actione; injujti-
se pfoecidenles divefses sequuntur hiulliiilicutii er- tiie eniin malum privat lioniineiri jiislilire foono.
roriiriimagistrqs; Et pasce hwdoshtos, hoc esl hu- 4© D'CHitaqiie Sperisus sppnsre, id est C.liristns
iri el fove nolos litos carnales _e'tJuxuriosos, sivee ctiiqtie firieli.animse, ul si seipsain in lanlam cer-
liwdosluos, id est peccateres luo verbo ei exeinplo0 dis-eaiciiatcm depresserit, ut nec yetit nec pessii
putidps et in judieic 45 fld sinislraiii :pone_iidos;;.^ ., D agiicscere, quam gratiesam eam prce erelefis puj-
jtixla iabernacula pasloruhi, hoc; esi jiixta conveii-. chrUudine iiienli/sDeus doiayeril ari. coi)siriefah.iiuiu
ticuhr erraniium magislrofiun,: qui mulla habentt. el-.jntelligendum divin_ein se.boiiiiatis propositum,
laberrtacula, quia; diyersas constiluunt synagogass egrediatur de menlis suce sccreto et afoeat pei:
propier varias doctrinavuin secias, recedcnies ab_, lalam eispaliosani viam crranlium populonun, ufoi
iilo uiio riieoiabernaciilo, in qtio e.l uiius Dominus, carnalis nulrial matus sccunrimn. .rioclriiiamiijagi-
una fides,unum buptisma (Eph.es. iv), liulluiiique esl( slroriinicoiitrafia docentiiimVvneqiie yoleiiliiiiii
in catholica unitaie schisma. hafoefe Domini lahernaculum inquo sunlurna ailrea
Hcec aiitem vox Sponsi non prseeipieritis esl, sed1 habens manna, etyirga Aaron et lahulre ies.iaroeuli;
pirediceniis, quia juxta ipsius vo.eein : Nemp polesll quia in ea prrcdicarilur et .venefanttir Chrisli riivi-
duobus dominis servire (Maltli. vi), hoc esl Deoet t niiiis *et liumaiiitas^ el sacerrioialis dignitas,elman-:
sa;culo, neque simul diligere i)eunj et sseciiluih,':e't't' daloriiin divinoium sufolimilas.
Jaannis voce dicitur: quia omnis qui diligit mitridtim ,, Hceretici eiiim siye schisinatici-nfulia liaoent ia«;
non esi charilas Patrh iriitlo (1Joaii. n). Qtioeirca, heriiiicula, proplef varias /doclriiias qiiifous seihi-
si inaiirium ditigerc. "non est Deim diliger.e,Peumj cunt suos sequaccs et. piilaiif stiuiii coiivfinljuii.
1059 WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONiS . ICCO
ecclesiam esse, cum sini synagoga Satanre. Ntri--iA -Cuiii ergo lales vos per gratiam Dei aspicitis.
, lus autem locus salutis esl exlra Ecclesiam ca- nolile margaritam vestram anie porcos uiiliere ut
iholicam , neque sttnt aliai ecclesice dicendce concnlcent eam, hoc est nolile exire de illo contem-
[!i'_eterlianc unam, qttrc quamyis in niultas particu-, pialivo et lulissimo Spbtisi vestri secrelario, et abire
Tires riividatur ecclcsias, lanien propler unitaiem" posl soccularium aciiomnn slrepiiiis,.ubi carnalia ,
fidci uda est sancla universalis Ecclesia. Unde el ini desirieria complealis secundum rioclriiian)lioiiiiniini
hoc eodem .Caiilico diim Sponsus diceret quia sexa- impidrurn, de quorum labernaculis fngere debetis,
ginta sunireginw et ocloginla concubinw el adote- ne vos lcrra sreciilaris.-conversal;o:iis absorbeai,
sceniularum iionesl nunierus, sribjecif: Una ei colum- seri potins cum vos recle agnoveril.is,gfalias divina;
ba mea, perfecla mea, una esl matris suw elecla, diguationis, ctijiis boc miinus esiisiefcrre et dehp-
geniiricis suw (Canl. vi). Ilinc est quod ipse primus; nis ad hieliora per singulos dies profieere, onmlmo-
P_astor ejiisdem Ecclesice noriduin pcrfeciam ade- dis satagite, qualcnus de lir/c-prresenli lahernaculo
ptits scieiiiiain conspecta in irionle gloria Domini ad illud cce.leste iransmigrare possiiis, dicenics
-diirii dicerel: Domine, bonumesl nos hic esse, facia- cttm.Psaliiiisla : Qitutn dilecla tuu iabernaciila, Do-
mits hic iria laberndculd; itbiunum, Moysi unum et: mine virlutitm, concuniscil ei deficil anima mea in
Etiw iinum (Mallh. xvn);non esl exaudiltis, neqtie alria Dotnhti (Psal. LVXXIII).
apprdfoaum ejus tale consiliniii, quiri neque in lege, Vcns. 9. •—Equilalui nieo in curribus Pharaonis
neque in prophelia eral seorsuin aliqua consti- assimilavi le, amica mea.
liicrida Ecclesia, sed Novi Teslanienti, iri quo Iex etV '
Postqtiatn Doiiiintis generalitcr Eccleslanr sive
prophetce recapitulaiilur. sola et ur.a erat perio- spccialifer.devolam sibi aniniam redargnii eo qiioii
tiiiii orbem. sancta et universalis suscipienda el in aliqua adversilate de, ejusadjutorio duliitaverii,
vcneraiida Ecclesia, Nihil euim esi aliud Evange- eujus gratia hiultorum foonoruin foeneficia prome-
liuni quam lex et propfoeirefuturum refous et veffois ruii, ciim magis ariversitatifous profoaia foiiior esse
deiuinllant, jam fa.ctum Evangelium repra^seutat. debuerit,ingredi[ur ipse o.slenrierequod se ipsani
Uiide Ezechiel in visiorie gloriae Dei : Aspectus, in- debeal agnoscere, ul gralire Dei fooiitimquod iii se
quit, rolarum el opera velut si sit rota in iriedio ignoral, ipso dcmoiisiranie sifoi^nianifesiiiin. .fiai.
roiw (Ezech. i). Rota quijfpe iil medio rotre est No- 4S atque. ex Iioc in cunctis adversis eonstantior
vuin Testamenttim inler Tesiamentuni .Vetus, qcsa existat. Ait crgo :Equilaiui meo in curribus Pharao-
qiiod Teslainentuhi Vettis '-prrcsiguavilj hoc Tesla- nis assimilavi te, amicamea. . '
iiienluin Novuih exhifouit, el "expositio Testamenti Q ( Primo dicendum quis fuerit isle eqnitaiiis Doiiiini
Veteris esl Testamentum Novum. Uuuni namque qui currus Pharapnis, deinrie islorum dtiorttm o;i-
sutit el judicem seconiinenl Veius et Novuln Testa- posilorum qiue sit sign/fieatio, qucc etiam reniiii
menfum quia quod illud in figura istud rcprseseniat signiticantium e( significatartim propoiiio. Equiia-
in veriiaie; et quod illud facienriiim, istud indicat tus Domini fuil ille exercitus Israeliiei popnli,
jarii facittm, ul sint unumDei tabernaculum. quondam Deo accepti, quem .eduxit de iEgyjito iu
47 Igiliir Ecclesia Dei hon debel neque polest manu potenti et brachio excclso, decem plagis per-
ignofareseipsam, qure lanta mysleiiorum elsaera- cussa jEgypto, ciijns-dccimasplagce lerribilis ostcii-
meiiiorum pulcliriluriinem decoratur, cujus omne sio, agnique Paschalis ad vesperam immolatio fuit
prcecoiiiuiiiest ipsa varielas decenlissiina venera- ipsins populi cila lifoeratio. Sic enim dicil Scriptti-
foilium'saiictierium. ra, quia ciim percussurus Doiiiintts esset jEgyptum
Pprro singulariler qurelibet anima non defoetse hacullima plaga, morte scilieet otnnium priniooeni-
ignorare, ne/dum in se Conditoris sui dona minime torum, prcecipit filiis Israel ut perfamilias suas im
pensal, per illicita deflucndo afoeo aliena fiat. Ye- niolareni agnum ad vesperam, cujus sanguincm po-
rtim si qua iri se foonaper gratiani- ejus considerat, nerent super ulrumque postem doinus, el in super-
-defoel ea gratanter el decenier all.cndere, et slttdio P " liniinarifousdomorum iu quibus illuin coiijederenl,
bonre actionis aliendere, ne prp defosso lalento ar- ut viso foocsigiio angelus perculiens transiret, iic-
giiatur, quin potius pro muliiplicaio iciernre remu- niiue iii domo illa lceso. ,Quod cum fecisseni, et
neraiionis prrcmio dpnelur. Proinde el ves, e san- nocle illa Domiims oimle priniogeiiitttin in terra
lissimae sorores, qua. in doino disciplinceestis co- jEgypii percuteret, omni lameu domo salva qucu
a_!unala.,iioiite vos ignorare, seri potius diligenler fuerat sanguine agni respersa egressus est omnis
circumspiciie, et quid vifilqualis vbs sponsusveslcf equilalus ille Domini de lerra Êgypli, quenv .ciim
feceril attendite, qualiter vos a crcteris lioiniriifous persequerelur, Phafao ciim curribus et equiiifous,
vclul triiicum a paieis segregavil, qualiier singttla- suis, submersus est in mari Rubro;ipso equiiaiii)
lis vos conversationis pulcliriludine specialiler sifoi mare idem sicco pede transgresso (Exgd. xu-xv).
aptavit, quarii multiplici virtutuni oriiamenio deco- Si mentis oculos adliibeaimis perpulcliriim e^t
riivil, qiiandp hinc inde altcriianlibus sludiis nunc consiricrare qtiiri in se mysterii contineant exitiis
pudiciiia, iitinc continenlia , nuiic.obedicntia, nunc ille de JSgypio,"immo!aiio agni vespeiiini, conspei-
hiiiiiililale, nunc orationum ctvigiliarumfrequeiiliii, sio sanguinis in postifousel superiiinjnaribus domo-
dclectabile Deo ct sancijs cjus spectaeuliimfacitis. rum, pcrscciitio 1'haraoiiis cl suhniersib ipsius^.
d7_n COMMENT.1N CANTICACANTIC- L5B..I. 1002
"
populi q.ioque liheralio, ad poslremum in tcrram A Ipsius neinpe Ecclcsire, qtire etiam eqnitalus Do-
repromissionis inlroduciio, ei quautum ad Eecle- liiini noii incongrue diciiur, qtiasi antesignaims.est
siain universalem horum omniiim jierlineat assimi- Cbiisius p.issus, qui lioc viciorioso mortis sure
latio. Simiil etiam incipereTihel quotnodo ipsuiii sjgno eam jtigiter prreceriii, conifa illos priniarios
popuhim Dominus prrecessil per columna/iri iiubis Ph.traoiiis equites et cnrrus et contra omnes cjus
indie,innoclepercolurtihamigiiis,'el virga illaprretu- pravse siiggeslionis"impclus ct iniqnre machinaiio-
lerilqiirclolsignorumeffeclrixdivii.ioiiiiperioexsljtit. nis incursus. Nam isie primariiis,iit dicinins, Pfoa-
Ad liujiis ergo simililudinem equilaius qui in rao, qni est.caput iniquorum et cnjiis cap/iis mem-
figura prsecessil disposilus esl sive disponjiur mi- bra sunl onuies iniqui, opposiiiis el contrarius est
rahilis ille eqtiilaius Doniini in quo miliiavertnil el illi pritiiario.duci et auciori h.iijns equitaius Chri-
militant, primo quidcm apostoli el martyre?, rieni- slP Domino, quiest capui oinniiim electeriim, ct
que saeerdotps el diversa. professionis ordines, cuj'us capitis membra stint oinnes electi, aiqiie irieb
ileinrie illorum successores induti arniaiura Dei, isli riuo equiialiis, Dei yidelicet et jiafooM sempcr
Iioc esl lorica jostilicc, sculo fidei et gladio spiriltis sifoi r.epiigiianl; utpote cives duafum civiiatuiri sifoi
qttodesl verfoumDei (Ephes. vi.. Quid ergoesl eqtti- conirariarum.
itts iste? niniirum sancla universalis Ecclesia in " Civitas Dei est congregalio fideliiim qna fib Ahc!
qua quidqtiid tunc in re lantum prrecessit, nunc jiisto usqne ad tiltimum iendil eleclum, qiii ngn
iri sacraniento et re sacramenii qiiotidie peragiiur. habent Itie rnanenlem civilalem, sed fuiuram inqiii-
Nam quid esl immolalio agni ad vesperam, nisi riint (Ilebr. xiu).Porro civitas diaboli synagoga infi-
passio Ciiristi in fine srccttloriini; cujiis Agni san- deliinn, qnre a Cain rejirobo nsque ad gO tiliimun.
guis stiper utrumque ponitur postem qtiando pas- rcprohortim deterniinafoitur qtii, sicul Cain quipri-'
sionis Christi sacramentiim el ore adredemplioncm niiis civiiatcm setliflenvit, lerrena; qucertinl ei tliii-
Kiiniitur et ad 49 iriiitalioncm intenta iiiente cogi- guni, eoales.liaatiiem parvipendunl; civilaies atileit»
tur. In stiperlininiaribus quoque doiiiorum sangui- dieunlur eo morio Ipeutioiiis qtio ponilur jri qiioj
nem. agni ponere est et .intcniionem mentis iii qua coniinel jiro hoc quod coiitiiieiiir, non qtiod sedifi-
per cogitalionem liafoilamtia, ad imitaiionem Doriii- ci.iscoiiiineanltir, seri qula Jocales el circuniscripsi
nicre passionis dirigere et corporis in quo vivendo sunf; islaieceplit bealitudinis, illa miseriic; dispo-
bafoitamus frontem signo ipsitts pas.sionis muiiire. sita tilrobique una eadeniqne re, sive bcatiludiiie
IHe ergo antiqutis Domini anliqtiitaius per iin- sive miseria, nmliiplici reiribuiionum" disparilale,
niolalioiiem agui afo-lEgyptia servitute liberalus, Q prp diversa merilerurii qualiiate.
transito mari Ruforo, subinersis hostihus posl dalnm lsla vere ciyilas quaejirresens Eccelsia accipituf
et acceplam in eremo legem, terram repromissio- permisia est bonis el malis, sed ipse ot ceiiilu-
iiis iniravit. Hic vero iiovus Doniini equiiatus posl t'sne fultira. discussienis secernilur, uliriec dure cr-
passioiiem Chrisli jugo diaboliere daninaiionis ex- vitates in hac una dicanlur, quia pars boiieruni
cusso, per baplismi abliilioiiem, snbmersis aninare pciiinel ad illtun recepiiim -foeatitudinis , qiiaesn-
hosiihiis, hoe est yitiis et peccatis, pcr fidem el perna Jerusalem, id est visio pacis iiilerpreiatur;
observalionem Evangeiii lerram repromissre ceter- pars vero ina.orum ad illum receplum miseriae, qu"rs
iirehrerediialis accepit. IJtinc equilaium.stnim Do- Bafoyloii',id-est confusio innictipalur. ^
miiius prcccedil, in die per coluinnam iiuhis, in Illa sane civiias qiire esf congrcgatio justorum,
nocie per columnam ignis, qui sanclis qni per dieiii equilaltis el ctirrus Dci stihl,.de quibtis dicilur :
intelligunlur, mitem et mansuelum se pisefoetlcni- Currus Dei decetn millibus mulitplex, inillia Iwtan-
late misericordice : peccatorifous vero qui per no- tiumin eis (Psuf.xi.vii), in quibuscurfifous suntetiaia
ctem accipiuntur, terrifoilem se exhihel terrore HJi, de quifoiisDeo per prophclam dicitur qui asceitr
juriicii. dis Eitper equos iuos; ei equitalus tuus' sanitas est
, Sane mifafoiliset gloriosa secundum myslerius.. B (ffa6flc.iii).Equi enini ejus suiil sancli quibusprcesldct
fttit in illo equiia.u- virgce deportatio, pef quam ipse, qui aperto sigillo primo, li.oc est revelato in-
Deusin pOpiilpSUP prpriigia et signa petenti;e stire canialionis niyslerio exivil in equq albo, corpore
. oslendisse meiiieratiir.' Nonne satis convenienier scilicel candido el iininaculato, utpoie de Virgine,
per hanc virgam prrcfignrari p.otuiliigiunii Domi- non humaho more, seri Spiritus sancli vlrtute con-
iiicce passionis, quceest uiiica spes el summa totius cepio et nalo : cl hujiis equitatus-- sui dux fuil in
nosirce"salulis? tempore, verfooei exemplo, fitttirtis post comple-
Plane Ecclesia Domini quse huic equi.tattii ipsius tam iniliiiam renmneralor ej'us sine tempnre, ine-
voce assiniilaiur, fooc mirafoile crucis sigiium in dicihilis fooniprcemio etrelerni sui regiii participio.
oinnifousofficiorumsuoruin ordin_aiionifous,omnium Niiiiiriim proeessionis hujus.gloria in laudeiii ipsius
sacrameniorum el mysleriortim dogniaiifous, om- pra.euntis ducis in loto celebratur rnundq, qualiler
iiium sacra danriarum rertim utilitatihits veriera- Spitilus s.tncii buccinam.-ipjO duce personaute,
biliier prreferl; nlhil poterilin cis esse "raiumvel isti eqtii in ciirru Dci posili andacier perrexerttiit
saiiciuin, nisi quod ftieril lntjtis signi prcelifoaiioiie in ncctirsiiin prayiiaic et inlirielitale arniatis, iia
eaufirmaium. _ ....-- til in oniueiu teixam exirei souus coru:n _.ad[ qita-.
iOCr. WOLBERONIS ABBATIS"S. PANTALEONIS. 1004
rum prredicaiionis sonitiini qtioiiriie de oinnibus A Ex pajiyro quippe charta esl. Qiiid"namque per
iuuhdi finifousconciiriuiil, ari fineni venieniesetlniic papyrum nisi saiciilaris scicntia designatur? Vasa
equitattii se sociaiiles clamant cuin propheia : A fini- ergo papyri suiil corde srecularium doclorum. J»
bus terrw laudes audivimus gloriuin jusli.dsa. xxiv). vasis igilur papyri super aqucts legalos mittere, cst
At conlra afo opposilo civil.is illa qnre est syna- pra.dicatidnem suam in sapienliuni carnalium sertsi-
goga infidelitini. Ciirrus et equitatus sun.l Pliarao- bus ponere etdefluenles ad cnlpam pppulos vocare.
nis, itl esl diafooli, sufo ciijus curru sunl eqtii illi -Isie ergo equiiaius quo principe, qua cohorie
rnfi, nigri, alfoiet varii: rufi qiiidcm sanguiiie san- sit dispositus, Ezecliiel 52 propheia insinuat cifra
ctorum quos occideruiil, nigi/i pcccatorum dcformi- riicit: Ibi Assurel omnismulliiudo ejus, el in circuilu
lale, alfoi ficla fide ct operaiionp, varii doclfina- ejus se;:u!cra illitts (Ezecii. xxxu) Quiri eniui Asstn-
rtim eiseclaruin diversitnte, quifous oninifous prcc- siiperbi rcgis iioniine exprimiiur, nisirie qiio scri-
sidel ille, qui aperto sigiUo gl qmuio, lipc cst pas- pttiniesl:Et ipse esl rex super oinncs-filiossuperbiw?
sione Dominica iiisianle, exivit in equo pallido, per- (Job\u.) Ufoiautem Assur, ibi omnismultiiudo ejus,
seculioiiis videlicet sive moiiis.sigiio, ul p.igiiarel qnia ni.i.irum omne corpus reproborum "capilesuo
pcr eos qui inorlui eranl Deo contra eos qui vive- adhccret quanrio ejus pervefsis legibtis se conslrin*.
baniDeo, s'.cut ei ibi subdilur,-quiaiiifernKs seque- gens, i.n . illius se niililiam cxbifoei. Ei in circui.u
balur euin, et claiq est eipoteslas supei qiiaittor par- ejits sepulcra iitius : sepulcra. niortuofum caila-,
les terrw occidere et iiilerficere gladio, ei fame, ei vcra legnnt, qure ergo stint illius sepulcfa n'.si
tnorle,el besliis lerrw (Apoc. vi). E.quilatui eninl perversoruin eorda, quce illiim ab cciernrevilcefoea-
ejtts reefeinferus cpmparaiur. propter insaliafoilem liiudine" mortiium, in se per desideria carnalia se-?
crudeliiateni , qure per qualuor mundi partes post psliendiim recipiunt. In circuilu crgo ejus sepulcra
passiouein Doniini desrevif, qualuor supradictis iHius sunt, quia in quoruin se nieniifous iitnic pcr
affliciionuiii speciefous, videlicel gladio, fame, desidcria sepelil, lios sibi poslmotiuni 'lumulum per
morte, foesiiisteirse ; in cujus iniserafojij eqnitatti lornienta-coiijungii.
priniiel nptiores fuerunt praiseniis ducisseqnaces: Quis vero fructus sil hujusniorii equilatus itlem
in passiene qnidein illius ducis supra in albe eque prophcla paulo post dertunliai, dicens : Q«i desceu-
veniciitis. Herpries eiPilatus et ppst ees plures Ro- dunl ad infernum cumdrmis. suis (Ezech. xxxn).
nianorum imperatores, eqiiitaiuni illum sanctissi- Arma peccaiitium sunt memhra corporis. qiiifous
niuni gloriosi ducis diversis mortium gcneribus per mala desideria qure niente concipiunl, exseqtiuniur;
omnes inundi paiies interficieiiies, post quos ulti- >. tuitle pcr Pauliim dicilur : Noit exliibealis meinbra
niiis oniniuh) Aiuicforistus major : conlra liunc insa- veslra arma iniqttiiatis peccalo. Cuni armisego suis
nia movebilur, quia iu eo priiicipaliler prcesidebit ad iuferiia descendere est cum ipsis quoque meni-
ille paliidi equi sessor ad scducendos inhabitantes foris, quibus desirieria voluptatis expieverunl, ceier-
lt'rraniaiqueetiamsi(icripoteslelectos(iI/a«/i.xxiv). ni judieii tbrnienta lolerare. -
,Ni'in de hoc nomine exlollenie se sitpra omue quod Htij'us ergo Pliaraonici eqnitalus oppositipne De-
dicilurDeus,aul quod colitur(TlTltessal.\\), scicnrium niinicus : ille equiiatus aguostilur quia si niin-'
qtiotl sicut incarnata Vefilas in pra.riicaiione sua cx quain bonus fuit queni nialoruin pravitas nonexer-
equitalu suo, pauperes, idiotas et simplices elegitj ^ cuil, mefi.o ad hunc Doniini cqiiilatum sivead hanc
sic ecpntra ille ad prreriicanrium falsitatein suani Doninii civitaleni pciiinere censcbunlur, qui ilium
as.tutos.ac duplices alque hujtis mundi sapieniiam oppositum sifoi.equiiaium, sive cpntrariain civit.i-
habenles eleclurtis esl. Unde per Isaiam diciiur : lem tluci SIIP cpiislanler adiicerentes patientia cl
Vw -terrte cymbulp alarum quw est Irans (luni.na spiritu forliluriinis oppugnant, iarrp.se liuiiiililalis,
jElhiopiW, qui millil in mare legalos et in vasis pa- palienlire, loiigaiiiiuitatis aliaruinque virtuluni dc-
pyri sttper aquasi,Isq. xviii). v "ccre pereinantes, ut sponsa Domini sui el univer-
• Terra quippe cui vw dicilur, ille pfineipaiiter D saliier lota"Ecclesia et singiilariier qii_elibet sancia
liomo estdamiiatus, qtii aiarum cymfoalumvpcaiur, anima conveiiienter prajriiceiuur
quia hi qui pcr siipeifoirtin in aliiludinem cegiia- De qua virieliccl ttniversali Ecdesia Joannes in
lipiiis evolanl, eumriem perversum foominem prce- Apocnlypsi: Vidi,Tnquit, civiialemsanctamJerusalem
dicando sonant. Qurc videlicet terra recte trans flu- descendenlem de cwlo d Deo paralam sicttt spohsnm
miiia JElhiopiw esse perliifoelur. Êlhiopia eniin ornalam viro suo (Apoc. xxi). Dicil/ergo liuic spiin-
nigrum po|iUluui iiulrit, et oinncin hominem •miin- sre sua; Doininus quod merito non debeat" timere
rius iste quia peccalorem profert, quasi nigriiin hanc oppositam et conlrariainsibiiliaboli civiialem
iElliiopia populiim parit : sed lerra cni Vw diciiur sive eqnitiituia, eoqtiorieam assimilaverit equiialui
iraus flumina Mlhiopia esse perhiboliir, quia da- siioin curribus Pltaraonis: ttt sicul iile qiiondam de
inuaiiis ille homoianla perversitate iniqtitis esl, ttl . JLgypto liberatus .post iinmolalionem agni, port
oiniiium pcccatoruin pec.catairaiiscendiil. Qui mit- irausilum maris Rubri.posistifomersioiiein liostium,
tii in mare legalos, quia prcedicalores suos in src- liyinno laudis pro vicioria celeforato, posl datam ti
, ctila spargit idequibus recte siihriilur, qualiter sei vaiam in dcserto legem lerram repromissionij
""
mittanlur, duui: dicitur, in vasis pa; yri snpcr aquas.: iniravil; sie ipsa cx Êgyptp foujiis mundi liberaii--
'
1003 COMMENT.IN CANTICATJANTIC.—LlB. .1. lOGjv
da, posl foapiisini sive c.onipunclionisgraiiam, po:l A vit victor carnalis victum carnalem, hic vero ex-
susceptionem cofporis etsanguinis bpniini post mor. pugnat spiritual.is spirituaiem; ibi fortiludine cor-.
tificritionem vilioruin el divjnceIegis bfoservalionem. poris, hic fprtitudine hieiitis.
TniimphctloSgdemumomnisdiafooliccepppressioiiis - Prbportib ergb veritatis ad figuram cbmparatione
equitalu, cum graliarum actione pro iinpensa sibi el mefiio sui potest esse quasi ceriieriaiii, ad.uni-
laniimunetislargilate ex lmjtis viire/solitudine ad _taienij idesl ceulupla, sive prppter perfeelionem suiV
teiernre.reprpmissioniS:ha.reditaiem esset intratitra. (jure per centeiiarluni sigiiificattir.sive quia cen-
Non aiileui afosre ad incilahdos animos spifitua- tenarius de sihistra ad dexieram transJatus coro-.
lium foellatorum in Jnijusmodi equiiatu considerare nam exprioiil beatittidinis, quce est prccmium for-
quresit proporlio sive cpniparaiip', inter veniaiem tissimiiin, iii hoc Domini equilalu 'Ijeliatbrum.
et figuram, tiinique inter utriusque pugnam et pu- Proposita vero pugna; et pugiice 'causa in liujus
-grice causam, inter viciorem ei yictuni. JSempe biformis equitatiis inieiuiprie conlraria, cohsideran<
secuiiriumsimililtidiiiem quam poscimus ihler signi- dum cjua vi eiforiiiudiiie ufraqiie pafs armetur, ut
ficnns-etsignifieaiivuui, potesi quidem esse compa- ex Iiujusniodi affectionelocus afgumenli/sumatu f, si
raiio aliqua, seri secuudti.m digtiitateih rei prorsus filqurestio_quis iji Doihini quis in advefsaiii agiriine
niilla. Est atilem ista preposiiio iuter ea qu_e pp B siidepiitandus.Dixinms atitem quiripugna siivitaho-
stiiimis, sieut se hafoel veritas ad figuram, ita se niinis cujusque, sicttl in Jofo(cap. \i\) scriplum esi:
iuibeal victor ad victuin,. sic quoque pugnre causa : Militia.hominis vilaejus, sedvita ipsa cpnsiiluitur
ad pugiiam, ut sii quasiproportio centeiiarii ad uni- • secundum affectibnem qua auicilur aniinus, secus
iaeiii_ videlicet centupia. Nain haec est promissi?) qnem lota vis el fortitudo pugnantium consislit;
Boniiriiiii Evangelio, iil qui reliquerildomuni, uui Ponamus ergoiit vis illa qua-afficitiir animus in
patrem_ aut inairem, aut filios, aul agros propier no- equilalii Doniini pugnanlis sit" dilectio Dei : oninis
- menmeuin ceiiluplumctccipiet(Maltli. xix),"uon quod enirii qui pfo jusiitia et verilate lafooratet pugnai,
ipsas res quas reliquit centuplicatas accipiat, <sed pro.earelaboratelpugnalqiiain diligii; jjlstilia.au-
qtiod-coinparatioiic el merilo sui ita sini, quasi parvp lem et veritas Deus est, Deum ergo diligit.Amplius,:
iitunei'eceiiieiiariuscompareiur.i(HiEitcNvM.)Quam- qui pro vita ajterha adipiscenda laborat et pugiiat, -
vis elpfo perfeciione centenariusaccipi. solear, ut pro re qtiam liabere desiderat diligit;' vilci--aeterna•
secuiid.titiiquod dixinms tanlre sinl dignilatis"veri- autem ipseDeus est, Deum ergo diligit: et qiiia
las ad figuiam , causa piignre.ad.pugiiaiii, victornd euiu diligi', liaberedesiderat ideoque pro eo lafoprat
vicium, ttl sit tneliefis paftis perfeciieni et alterius „ et ptignat.. - : r ••'.--.
•imperfectioni iiullaprorsus sU comparatio. Pugha Qnocirca si qiiajrimus quid sit Deuni;diiigere,,ex
enim.esi yita honimis snper tefrain, causa pugnre hujusmpdi cpgnoscimus defihitioner.: Detim est dilir
esl ceteriiriel iiicommutafoilisvita, pro qua in pr;e- gereyr&jusliliaetverilateelWtertia adipiscenda vita
scnli vii;i,iola virttiieaniuii ptigiiaiidnin et labp- . toto animo laborare- elpugnare: Definilio. ssqualis
randum est. Yicltis diaboius, et. ejus equila.tus-..;; esl rei quaindefinit; coiiyeftitiir eniin, liam pro
victcr ipsediafooli el ejiis equikiius triumphalor : jiis itia et veritate et celerha adipiscenda vita to'0-;
figura est res praeter saerainenlum, verilas res cum animo- laborare el pugnare-Deum diligereest.
sacrairientp. llla enim, antiqui Dei circu.mcisio et Locus ergo sumalur a: rieTinilibne,ul.pr.ofoemus
iransiius per niare Ruforum, sive cifousniannaj vel eiim esse in equilatu pominij cujus animus per
legislalio, sive cajiialilerptignalivum Jtiga et vicio- graliam iania dilectipne Dei affectus est, ut; proju-
lia, figura eranl earuin reriiin qurc: iiuuc . agiiritiu' stiiia et yeritale et seterna adipiscenda vila. eliam
in sacranieiilo foapiismi et cbrppris saiigiiiiiisque inori non rcfugiaf. Maxima enim bropositio.estciii
Domini alque ofosetyaiibne evangclicoruhi pi\ece- - defmitib adest, id qupque adesl quod defiuitur. Dif-
-
plorum, focjli quoqiie coiilra hostes aniinaj spiri- fjniiuin quippe est, lioc: est Deum diligere pro',ju-
lualiler puguantiiiiii Domirii foellaloruin, D stitiaet veriiale.ei aternaadipiscenda vila laborare
Coiiipareiiius ergo uifumque equitatum Domini . ei pugnare; :S.Ae&{quoque;-idqtiod definitiirii esi^
significautem et sigiiifieaturiv,eum qui estsecuridum virielioe.t Deum diligere. Junguntur ergo iiise- .
spiritum, eainque proportionem dicamus esse inter " parafoiliier dilectio. Dei.et equiiatus: Deinini cum
eos, qnre: est inter carnem et spifituiri/, inler eenstet nemiriein Dee iiiilitare, riisi qul profoalur
-corriipl.ie.nemet incorruptioneih, inter temporali- 55 eun) 'diligerg, neque constet Deum diligere_nisi
tatem el seteri.iiiateih,tantumque prOporiior est ve- qui probatur ei niilitare.
ritas figura, quantum spiritus carne, iiicorruptio Centrarius aulem fouicequitatiii Domini est eqtti-
corrupiioiiei aeternitas teniporalitate. Ex ulrnque iatiis diafopli,in qup ea visqua aujcituranimusJn
vero parte, liec est figura et verilate fonge sunt dis- liacparte militaniis est invidia, qucc inseparabi- '.-.
similes pugnaet pugtire-causa, victor etviclus. In liler' quoque. sno adhajret sufoj'ecto."Nam in hac .
illa enim hoe est iii figura pugnafoatur- earnaliter parte contraria semper est invidia, e.t-e. cpnvefso
pro re carhali; cbrriiptifoiliet lemporati; in ista hoc ubi estinvidia ifoi lisec pars- contraria. Suinatur:
esi.in veritate.-pug-riabatur 54 sjiiiitualiter pro re ergo ef hic -locus argume.nii;a"defi»itione, si qna,-
et ajferhali.. lfoi expugna- ritufquis in hac parte merjto sit comparandus.
" spiriluali, incorruplibili - ,
. PATROL.CXCV. ,
I0G7 WGLBERONISABBATISS. PANTALEONISCOLON. IGfJS
Iiividereenini estaliena felicitate lorqtieri et-eeon- A ut iuio codemque lempore, nnum" idemque sinnil
verso aliehafeticiiate (orqueri est invidere utdeftiii- esse possinl: non enim consequens esl nl qui
tio sil tequaljs rei quam definil. Tale ergo argume:i- iiividireinorbo"tafoescitInisquUalu D_oininiesse pns-
lurii proponiliir, jil dicatur omriem qui invidel rion sit, el qui dileciioiieDei impellituf iriequilatu dia-
diligere proximunj, qttia alienum foonum nollet foolicomputelur; seri qui pugnalpro viiatransiloria,
esse; npn autem diligere prbximum, lioc; ess.e. vtilt qudqtie secum trahefe proximuni, cui upn err-
noii riiligere Deum. Cunique Deum diligere conslet pit foona telerna ; Invidiaenim diabali ntors jnlravit
in e.quiiatu ejus esse, proxiir.um autem non diligefe, ih orbem terrarum (Sap. u); qui vero pugnal pre
siciit dietuffi esi, Deum non diligere. Inviriere ergo viia reterna vult secum dueere preximuin ,,cui ut
in-parie contraria, lioc. esl equilaiu diaboti.esse, vere diligens qnasi sibi ipsi-cupit foonaretefna, ut'
sunl ergo sifoicciiilraria sicut •equitaius, sic ipsitis iirtpleal Iioc quod tlicilar : Qui aadit, dicai : V-cni
cquilatus el affeclic ef causa divina : affectie enini (Apor. xxu). Qui eniin de foonisperennifousaliqiiid
in una parteest dilectioiiis, In altera invidice; causa audiens el intelligens proximo qnoque suo cadem
^pro'qua pugnatuf in uhapaiie vita rcterna, in altera docendb etexiiortaiido cominunicat, ostendit quod
uraiisitoria. T'' vere etini diljgil, qiiemsecum ad ipsa bona iulelli--
/Neulra autem pars iiaTn alteram "transire potest, ' gcnda et pfomerenda inviiai. . -
g@ FIGURA."'
(fX.9 .'";COMME-NT. IN CANTICACANTIC. - LIB. 1. . "- . . ..-' 1070
51? noc crgo consiricrnnttir qiiaiiior conlraria, A locf peteiis amica gaudet soliitiriiiie, ifoi njrium
duo lioiia diioliiismalis opposita.Quortimratiout evi- exslruens el ptilloseriiicans u.foinnlla ailverâniitim
(leiitiiis appareat, sic ea qtiarirala formula disponat, sil ihj'tiria, dum vix aut nunquam .Cjus poieriHit
ut linea superior /e regibrte diio coiilineal et lipca; iiivenirifefugia. Quid per iiirturem qui caslitalem
iijferior e regione similiter duo foabehl : sicqtte diligit, qtti pro canftj geiiiil, qui secrela pelil,
apparei in uirisqtie lineis eorum prima ironle con- , nisi castitaiis , compuiiciionis, conteriiplalioiiis piil-
irarielas, in ulrisquc atttem latcribtjsinveniiiniu.r chrilndo exprimilur. lltcc eiiim mirabilis piiichri-
qtia. se iuvicem sequunlur.Tiineriuofobha per gra- itiriogenarum lmjtismotli lriplici.dislingui.ttir modo,;
liam , supe.ritis.dileclionis, iiiferius.equilaius Do- sectihdum-triplicem hnjiis ahimalis naturam , el
niini : inde duo Tivala,. siiperius invidiai, inferitis cum uniim sil siibj'ccltim, tria prredicata, ipsa tria
equifaltis diafooli. Angiriariier vero sie utrinque et in sufojecip" sini ei rie subjecte prredicenlur,,
lepngnant, utsimulesse ncqueaiit, quande. per Dei graliarii ptilchfcc sunl gence., et
VERS.9. — Pulchrw sunl genw luw sicul lurluris,. . casliiatis e'l cpmpunclipnis ei.contemplaiionis vir-
cqlhun luum sicttl monilia. lute. Ha.beni cnitn hrec singula gcnarum insignia
. Adliuc atnplipri gratiaj siire ostensione sponsns prnhauiiia' sure pulchriliidinis signa, Casiiiaiis
sponsam ari cognilibnejn stti atiriticit, riuin ejus.9B nempe decorem deiiolant gence rosep. pudicitiaa
iitinc pulchriltidinem prreriical, ciijus ante fprtilu- puriore vernantes , el ofostipocapite figenies luniine
•liijem prretlicaverat ut htijtis gemince virtutis cpn"; fcrram, compunclionis; vero graliam loqtmnltir ,
.junctjptiem lalem insiiiuef, qund altera' sine altcrri sahiforilaciymarum fonte niarientes, coiiieniplaiionis
csse neri possil| cnm una sit ciistedienda vilre qtioqiie virliilem rienunliant, jejuniorum vigiliarum
iiiunimentuiij, ahera custodilrc ornamentum : for- eisancloruin medilaliotiumstudio et laborepallenies.
liijidine enim spiriius optis esl ad ipsam iategrita- Sed cum, ut supra posuimus, alia sit piilchriuiilo
tem vitse custedienriam_ piilchritudinead ipsam in- genaruiri, alia colli; genarumqtiidem phlckritiidi-
legrilatem.foenispperifoiisexornandam. « Nillil enini, nem in tres divisimus species, casiitalem scilicel,
est caslitas sine hpnp ppere, nec npus fooriumest compurictionem et contemplationem, ui bis quasi
a.I.iquidsine casfitatc. >. (GREGORICS.)_ sufoalieniis generifoiisposiiis , rurstts alia fial.sufodi-
1'rccmissa ergo virlnle foiiiuiriinis suhdilur"nc- visio , dicaturque quori castifas alia vifginalis, alia
cessaria viritis pulcforitiidinis, ut demonslreuir, vidualis, alia eonjtigalis; comptinclio aliaiecouci-
iieminein in cunclis otlicipsi aiiimi. siudiis aliqnid lialoria, atia amatoria ; cohiemplaiio.alia naturalis,
fortiter egisse , si ariliue conslilerit eiini per niuii- _..aliaiiilelligibilis,
' ' terlia inielleciifoilis. *
riitiam mentis et corporis non pulclife aiixisse. C
Casiiias enim virginalis sempilerna estaniiiii et
Veruni ptllcforitudoisia geihinala protenditiir graiia, corporis integritas, casiitas vero.viritialis animi de-
dunigeneraliter uno quidem nomihe pulchriludin/s, votatio cbnlineiilia: decore laudafoilis; porro ca-
specialiier alia pulchrifudo genartim, -.ilia colli de- stilas conj"iigalisestaiiiinicofporisqtic copulaKo fidei
scribiitii'>-qiiaruinriifferenlia, ex rcrum quibus coTii- " el pudicitim gratia commendafoilis. Compunctio
jiarantur qtialitale colligitur. vero reconcilialoria. esl quando quis superna visi-
N;im cum liac-entintialione duo sint subjecla, lattts gratia ex recordaiione peccaibruiii ad dolorem
-iinii.hi prcedicatum, scifojeclaquippe sunt genre; ei compungittir ei dum per lameiila pceniionti;c aifigi-
colliim el pircriicaltim qnod pulchra sunt, ncn lur, Dco quem offenrieral 'rccoiiciliatur : prins
|i!)tesl lamen hpe iii locp uno eodemque modo ceqna- enim mens liinore compungilur, post amore. Untle
iiter inesse rinobiis snbjectis unius prceriicali acci- p.vrs altefa comptinclio ainatoria non incongroe
denlis • na(ura : poiesl quidem per graiiam Dei iiiincupari polest, qtiando mens lanto ad Deiiin
unum prajdicatiim plurifous inesse sufojectis, ut aniore succenriitur, ul qure prius flefoal-nereduce-.
yirieliceipiilclirce sint genre, -pulclirum.sil colluni, relur ad suppliciutii, poslmbdum fiere amaiissime
seri alio motio, ttt clixiniits, pulchritudo geiianim, rj) iiicipiat, quia differtur a regno. Cnjiis diiplicis"
alio.modo pulchriturio colli deseribilur , cum tamen coiiipiiilctioiiis grcitiafoene in sacra veraciqueiiisio-
de htrisqtiepiilchriiiirio pra.riicet.ur, atque irieo hoc ria, figttraia nariiilione descfihilur, ubiAxrafilia Ca-
loco duo sulrjecta suscipiunl qiiidem se, sed non lefosiiper asinam sedehs a patresuo irriguuni infcriiis
quaj aliicr uniiin prajdicaluni. et irrigtium siiperius, petisse meiiioiatiir (Jud. 1).
Seri si diversilates pulcliriludinis liiijus colligere. 59.....Ax:i qnippe sttper asiiiam sedelcum irra1-
voluiiius, iiispiciendrcsunl res quaruili siniilittidp tionafoilifouscarnis suae motifous anima pfcesidei,
inducitttr, lurttir scilicet et ltionilia ul ex earuiij: qiicesuspirans a Palre terrani irriguam petil, quia
'siv.eiialufali siyemaieriali qualil-alediscefn.-uitiir : a Creatore noslro ciim niagno.gen.ilu qucerenda cst
naltiralis eiiim pulcforitudo iii lurture,.niaierialis graiia Jacryiiiarui.il.:Aqup i.rriguum superius anima
in monilifous. accipil, citm sese in lacrymis ccelestis regni desi-
gg De [tirttire tradunl Pliysiologi iria naturrc derio aflligii : iriiguuni yer.p-irifefii.isaccipil .c/uiir
iiisjgnia , uiium quod tanioecaslitaiis sit, ut pefdiia. infeini supplieia flende pertimescit;
corijuge alterari) uherius .fion requirat; alierum Sed euni isi;e clure sinl species coiripunctionis ,
qtiod rirocanlu gcniitum hafoel, tertium quo.dsecfeta tamen ipsa compnnfiio qiiaiupr dislinguiluf/quali-
COLON. " 1072
1074-, "WOLBEROMS ABBATIS S. PANTALEONIS
talibus j qiija jtisii yiri aniriia in conipuiictione A h laiiio' Tibcrius castiutls-decorem seiyare, eoin-
•veliemenler affligiliir , cpm "aul nvaleriihv suprum liulictipiiis;gfatiaiii qucereie, et iii sairct_e cohleiii-
ireriJi-niscilur' corisidefans ubi Tuit aut judicioruin . plationis eulinine stare possilis. Neiripe ipsa vestfa
Dei senienliam ineiuefls et secura qtia.reris cogifaf solitudo, delectabilis Dojiiini lioriiis esl ufoifesjii-".
ubi er.il.; aiil cum mala yiire pfreseritis soleiiei' fanl rosa et liliunv_,virginitatis et liiaftyrii tesli-
atteridens moorens ebnsiderat ufoiest, arit cum boho riidnitfiii; inariyfii videJicel illius , quod sine effti-
supemce palricb coftlemplauir, qtice quia" necdum. sioiie sangiiiiiis potest esse, elin i.jenlg per exercitia
adipisciiur Jugehscprispicil ubi nph est. . virtuttim., ufoistuit sanclre/coiiienipIa.lionisTrfigaa;
j Teftire vere speciei.iil est confemplaiipri.s. sive ufoi surgiint, flofeijt cl fructilicaiii snpe'fnre.conterii-
omnia isia lioiiesia .
speculalionisprima pars esl illa, qtiae dieilur uaiu- -plaiionis affouscula; iifoi sunl
ralis, qure Jcifca corpora: atque eofurii scienliam ita conip'osiia,"ui in.eis simi graia eieefa Spirittis
;cbgnitienemque versatiir; qiiairi Grreei jiiiysiplogiani ,. saiicsi deanifoulatbria, dicenfis : Inligbiiabo ih eis el
ajipellaiit ,_;qure naturas corpbruni passioiiesque : viambiiidbo; el ipsi eruni milti iri populum cl ego
declaral. Secunda vero pars est intelligibilis , quce vero eis.iii Deum (Lev.xzw; HCor.vi). Sed yalde
bhiiiium 'ccelestium superrice divinitalis operum.et ciiiita.circuiiispeciibne vobis. aliendeiidum est ne
qiiidquarii •subliinari gtobb, jbeaiiore aniiiso atque B lahli boni privilegium/aliqua srecuiafiiaie vcl iiiahi •
puriofe subslantia valei, et poslyeriio liunianafinii leviiale'perdafis, ne ille vesler duicissimus et po-
ahimaruin : mirabilem dispositioiiem-, : cogiiatione - lenfissinius iiifoabilatoi et deanifotilator irritatus a
atque iiilelligenlia corijpfeheiidii. Porro' tertia pars vobis refiJgiiil, dicens, quod noii habeat ubi cgput
dicilur iiilellectibilis, qiiando nvens exira Visibilia recliiiei_(LUc.fx).
supfa.se ad aliud iiivisibile ducittir, quod unum Quia vero supra diximus aliani esse piilchriiu-
alquejdem pef se iii propriajsemper divinilaiecbii- dinem genaruni,aliam colli, pulchriludinem aulem .
sislens , iiuJlis uiiqiiairi senslbtis , sed spla ihente geiiarurii juxta modulurii.npsiruiii jani descripsiriius;
iniellecluque capitur : Jirec enini ad speculationem festat etiam nuric dicere de colli piilchriiiidifle,
Dei aique aniihi incerppraliiaieiii coiisideratienem- quce e.iarri in duo dividituf, hoc in pfaedicatibiiem
qtie verre philosepliiae indagiiie coJJipenituf quani elincorporalioiieiri, aepriinode prcediealibne dicen-
paitenj Grreci iheclpgiani iiptiiinaiit. rium, postde ihcorporalicne. lu-celJp gutiiir est, per
' Sanein his divisis
parliuni paftifous corisideran- gii.lM.tr.aulem vox "expiiinitiir , c.ifousquoque, cum
duin , qtiod/si iriyicem sifoicphfefantiir, iii.a altera deiiiibus.-comnipliius fuerit; pergiiilur/ih veiilrem
propof fjor esf j"uxia; excclleiitiPrein alteratce pitl- Ifajicitur; per'coilum ergo prcedicali sancti 1101»"
Cforiiudihis digiiiialeiii. Casiilrisnamque virginalis ^* afosuide. accipiunuir, in quifous est geinina isla
proportior ;est castiiale -v.idiiall ei cohjiigali, durii pulcliriuid.o," yirielicet prariicationis. el ineorpp"-i..i
,'eis -solius professioiiis;sil meriuviii, caitlicumnovum tibiiis. Pulcht'ilU(!o;ergo_pribdicati()iijsiiicolli decore
.dicere el Aqnum quqeiinqiie ieril seqiti (Apoc. xiv). consirieraiuv quia in collovox esi ,-cl'per. vocem
iPorro .cpmpunciio ilia prcestaiilior esi quas ex prredicatio agitur,et aicut-vos est aiiiini nota et ta-
amore, quam jlla quaa ex tiniofe genefatur , quan- ceniis eordis expressio , iia sanclorum: prcedicalio
qtiarit"per IsfanVa.d illiim pefvenialur, sicui.filius est onini hoiniiii-expetenda, honesla reipufolicajde-_:
prajjudicat servo,qiiia tinvere esl seryo.runij-d.iligere monsiratib. Rem enim publicam liie riico, qurc pro
filioruni. Cbriiempjationls vero illa pars qure dicitur sui honeslate publi.ce poiesiei dcfoei/asiumj, seien-"
ihleileelibilis, ad duas feiiquas inconiparabilis esf,_'_ fia, voluiiiate actione, ui b.mne illtid: boiiuni ciijus
dumisiarjjiii speculatib circa Cfeaiuraih versetur, privaiio msluin esl. - -
illins aulein iiltra cfeaturam . ptirificalaY meniis , <g][Nam casiiim esse, [luniilem, paiieiitem,mode-
ocitlo siibleyatain ipsum creaio.rem , qtiamvis riott-' stii.ni, vClqiiidquid-aliiiri e"si, quod virtutis lioininc
1
perfecte , quanlum laiiien per gratiain ejus possibile' nolatui'7 fooiium esse iijanifesliini est, eiijus fooni
frierii, suspendilur, qua yir: QQ sancttis quasi pj negatib, hoc esl iion esse castum,Hon •luiniileiii,
arieps-a carhe separatoj', nihil exiei'ius"qua.rii aiit iion patieiiteni, iion.nio.destiim,-n)alum esse conse*
cupit, sed ardentj desiderie; Deum sitiens cum ^qucns est. Ctim atitenialteriiliumj liprunv. conse-
Psalmisla proclamat : Sicut cervus desiderat ad quens sil, id esl esse aul npn esse,' alfirnialipjiis -
fohtes aquarum, iia desidertit 'ahima, niea ad le hujus"simpiicis qucepropoiiil casluni, aut.humileiri,
Deiis;: sitivit- aniiiia mea acl Deuni: vivum, quando a'iil patieiiteiii esse, simplicein negaiionem quce
veiiiath et.apparebo anle faciehi Dei? (Psal.xxi). dicil hon Csse sequitur allirthalio privaldria quce
Hanc parteiri feriiiini. cmlum Apostclus appellai, dicit ineestum, aul stiperbttm aut impatieiiteni esse.
iu quoddicitse raptum et atidisse irieffabilia qnw .Idemenini esi dicere npnesse. paiientem qttbdest
non licet homiriiildqui.(II CofVxii). ''' clicere impaiienfeiii, eiihajunrillud qubd esl iinpa-
Triplicetn auteinistam. speciem pulchriluriinis, lieiitia, priyatio esl foojii-iUjusquod dicituf patieii-
familiarifons, ut credimris, veslruiri sancinm celle- tia, eodeiilque'-modp de ieliqiiis. Esl ergo qticeriani
gium ppssidet, dilei.lissimre sPreres, quas beata respublica yiiiuiiim apparafus; feclpr auieiri elad-
spliiudo ab drtini sceculaflum ihqtiietudrhum sirepiltt. hiiiiisfrator TiujiiV feip/ublicre esi impe/raior. ijle
"
sevposriit, ut quanto. reniotiefes a mundo estis, rclernus, a quo bpria/cuiicla pTOcedtirtieiv"sihe
..i073': COiffiilENT.lN CANTICA/CAWTIC.— LlB.T.l . _'..'. 1074
qub non polest aiiquid fopnitni dici• vel .esse. A linnanula inseiia Iiabeal.ne:riorialur.(iEa;ot/.xxvui),
Hane crgo rempiifolipamdocel et. oslcndil" san- quia magniim doctbris periciiltinv est, si Ecclesiam
cior.um praedicaiio, pcr quam pars allera qtiam iiv 'Deisine sotiiiuprtcdicalionisingreditur: yestimenta
corporalionein dixinius (.'oiiiiciltir, quia sieut per aulem sacerdolis sunt ppera j'uslitire sletil dicit
-guiiur cifousin vcnlreni iriijicitiir ita per prcedica- Psalmista : Sacerdoteb tui indumitur jusliiiam:
iioiiem sanctorum "aliqiis pcccator a pravitaiis siire (Psiil. cxxxi), qnibiis vestimentisMiniinnabulainlire-
grossiludinc coufraclus pcr cpnversiencni Ecclesicc rcni, til viam viice cum soniiii lingiirc, ipsa quoque-
. ineorporalur. opera.sacerdoiis clament.
"Seri cuin gemina sit,ul riiximus , pule.iriliicio Alfera vero p.a.rspurchrilud.inis in collo, qtirc est
colli, prrcriicatio sciiicel et incprporatio , utraqiie iiicorporalio. fil per coriyersionein, quia sunl aliquL
per siibriivisionemiriplici distiiiguiliir. inodo;quia qui de getilililate ad peum convcrsi peffidem et
pranlicatio alia fit verfoo, alia exemplo , alia vefbo foapiismi graiiam Ecclcsire iiicorporanliir, sicut de-
ei.exemjilo : incorporatis vero alia perconyersionem Cbrnelio legimus, qui intervenientihus per Dei gra-
aiia per saiisfaciioiiem, alia per conVersionem lianv fooiiorumoperum meri(isi prajcurrente Spirilus
simul et satisfaclioiieiii. sahcli dono diginis ostensus est Ecclesirecorpori con- '
"- "
Picedic.aiio fit solo vef 1)0, quia sunt aliqni in Bjungi(Ac).x)..
j - ,;
Ecclesia , qui lioc habcnl exDei inunere , ut pos- Narii ctiin afoliisqui ex circumcisione credirie- .
siiil alios verbo exhorlaiionis aidificare, sed infir- ratil- qtiasi iminerilus repellerenlur nccessarius
niitate obsiante, npn valent adeo viiiulum exempia sfiper eum aJvocatus ceciditSpiriius sanclus cujus .
- riare. Fit etiam sploexemplo, - qnia suiil pleriqiie dignaiioni placitil oslendere, qiiiaetliiinc Deus.
qui (louiiinperoranriiin Ecclesia non liabenl;, elsi vellel per fiuem el foaptismum ,suaj./inco.rporari.
' "'-.-
quid scniitint, palam proferre nequeunt, taittis Ecclesi*. ;;
lanfen spirittlalium operiim riocumentis niterif, ut : Alii quoqtie per saljsfactionem Ecclesiceincorpp-
ari stti ihiilalionem niirantiis yirtutiim exemplis, rantur qui, dum primp qiiidem de corporeEccIesire-
iniraniiivm animos provocenf el qiiod illi Verbis , sinl per fidei uiiiialem, culpis lamen snis exigen—
isti loquuntur gestis, nieliusque isti taccndo, • lifous, inlerdum afoEcclesirecprpore seritehliaper- _
(jtiiiiii illi declamanrio jibilosojjliaiittir. De. qua em.plo.ria.prreciduntur ; sed resipiscentes per satis-
gemiria qualitate prairiicatioiiis dicit Apostolus : factioneni,.iterum adcorpus unde praicisi fuerant,
Quia aliidaiur serihOsapientiw, aiii sermo scieiUiw senlenlia rcconcilialpria cbnjungunlur. Uijde et
{I Cprxn); quia alii stint, ut tlixiinus, qtti in scr-. Apbslplus Cofinili.iis•scribens-,-eum qui crimenpei'-
mone niandatorum divinorum obseryando per intel- l petraveral, prsecipit. iradi Sutgnw in inleritum cqr-
ieciumraliouis sapienles siint.,sedin pfpferend.o per nis; '«/-.63 salims sit in die Domini (I Cor.y),:. quem_
ingenii tardilaieni discrti non stinl; alii vero.ipsn.rn per saii.Taclipnem bosle.aeniendalum rursum j'ufoet.
sermonem quem sereiiria capacis ingenii eotnpre- Ecclcsice incorporaii, ne afoundaiitiori trisiiiict-
"
hendunt, afllucnlia elotjuenliaeppienter efftinduiit. absorbealiir.
Item prceclicatio utioqiie fit modo, Q___hoe est Per conversvon.emyero siniiil el •salisfactionem
vcrbo et exemplo, quaudp sancli doCtoresel diyina aliqui incorporaniur, qui etfidem cretlendo sus.ci-
liabenl gfatia, ut qttod ore prrcdicant, factis oslen-. piiinl el criniina sua confttendo per pdeniieiitiani et
daiit, el qure dpcent vilantla in 'snis qucque faclis// bablism.um corpori Ecclesiaeconjungiintuf.TIinc est
iildicenl non agcnda-in quortim per*ona Psaluiisla qbod Petrus inierfectoribuS;Christi prteilicans : Pm-
ad Deuni loqtiens, cum prtcmilleret, el loquebar in nilemini, inquit, ei converliininiitl deleanlur peccqta
lesiimoniis luis in coiispectii regum, el non con- vestrd (Acl. uij, ostendens per praciDissionenicon-
fundebar.,adjecit in sequeiuibus : Et levavi mamis versionis et sntisfactionis. rehijssipiiem coiiscqiii'.
measadmandala luaquwdilexi, el exercebar injttsti- peccaloi'tiiii,qure sola fii in catfoolicaEeclesia, quia -
ficatienibusiu'ts(Psal. cxvin) :ac si palenlertlicerel:.-, p ipsa remissio esl plane Ecclesirc incbrporatio. Sed "
Legem maudatorum tuoruni quam palam et coiifi- cum in prioribiis nipclis,qups supraseparatiiii posui-
denier prcedicando prpniinliafoahi,opei-um quoque ' mus, dicenles incprppralionefn fieri, nunc per con-.
cxsecutione eoiiiprobafoani,ui.audiiores. mei et in versibnem, riunc pef salisfaclioneni utrobique pos-
verfoismeis audirenl et in faclis meis viderenl, qure sitesseet coiiversip et satisfaclio, lamenpropter
pro sui ulilitate et salule agere deberenl. majorem cl evideiiliorein "alierutrcepartis exIiibUio-
Sane necessariuni docioribus Ecclesice hpcler- nem, eos distinximus. Nam quilibel sanclus cum
lium piilcjifiludiiiis, imjiis . prcedicamentuin , qttia n.onuna, sed pluribus ornetur yiiiulibus, eo tamen
freqtienler. illprum prrcdicaliPcoiilemnitur,quorum magis de eo virtus prsedicalur, quo in eo prppoflioi'
viia-a bono ipsiuspraedicationisaliena cognoscitur. csse agnoscitur. IJnde et Appstplus cum;diyisiones
Et valde ante omnipolenlis Dei oculos delinquunt, gratiafum describerel, dixit :Quia alii dtxtur sernio.
qui concessa sibi prjedieandi gfatia nulta •propter sqpieniiw, alii sermg scieiitiw,qlii fides, alii graiia.
tacilurniiatem animanun acquirtiiit tucra. Unde in sanitatum : alii prophelia, alii discretip spirituttm,
Veteri teslamento pra;cipitur,.ul sacerdos taberna- alii genera linguarum ; alii inlerprelalio sernionum
culum ingrediens in sumniitale vestimciUorum, lin--. (II Cor. xn); non quod in hpc aliarurn graiiarum,.
'
1073 vVOLBERONIS ABBATJS S. PANTALEONISCOLON. 1076"
quorumlifoel habcat, qui urtam habuerit, sedquia i A . pienticcclarilate et virtutum sanclftale ila conipo-
eam gratiam magis dicitiir habere, quce in ea for- nere debemus utquodriain nofoisornanientum ani-
tior et afouiidanlior cognoseiluresse. Et i.iiCornelioi mce quo sponsus ille coolesiis delectetur, constiuia-
nuilam de prccterita vita satisfactionem legiinus, hiiis, sed qiiia ej'usdem Ecclesicepicedicatoribiisne-
sed quia ah angeloriictiimestci oraiiones el eleemo- cessaria est- utriusque TestainentJ pagina ex qub
synas ej'js esse cxaiiditas atqtte idcirco jufoelur miu"r accipiatii prredicationis sticc oriiinein el niorium
tefe i>ostPetrum, cujiis docirina ari firiem. inforina- subriilur ex persoila ipsius sponsi sive illoruiii per
iiis, per conversionem lierel Ecclesice nieinforum quos Ecclesire scriptura ipso inspiranteedita e^t,
(Act.x), Qui vero ad fidem conversus esl, sedaliqtia qiioriini quiriani eoriem lempere efaiit quo luec Sa-
ex culpa per excomniuiiicalioiieni ab Ecclcsia se- lenion foquefoattir,quidain posi futiifi erant. __
paratur,•satisfaotione opus liabet,-ut recipi merea- VERS.10.— Murenulas aureus [aciemustibij vermi-
tur, quamvis et ipsa satisfactio possit dici prisiini . citlatas argehlo.
erroris conversio. Mtireniila est qrioJdaiii genus ornamenti velut
Quia vero , piilchrUuriineni diiplici disiinximus cateiiula ex aufe £piilexi:i, et argenteis inierdi-
modo, ipsbsqiie niodos in alibs subdivisimus, restat stijicla virgulisin morium. vermictilaruni, dicta bb
iiunc dicere, curipsa pulchriiurio iiipnitihus cciii- B I hoc nnirenitla, quod instar murenae lenta et flexuosa
paratur. sil sive involtita. Nam.mureiia @g dum capitur in
Monile esl ornaiiientiim pectorale iiialro.ii.ariuii, diversa se flectil el involvii. Pef mureiiuiani ergo
ilicium a iiiunieudo* eb qttod peclus earuni inuiiial. aureani argento vermJculataiu , sacram accipinms
ne aliqiiis ariulter pudiciticc piidorem in-afiquo ke- ScrijHuram, ciijus inierior seustis propier eninieii-
dat. Monile aiifeniiion ijuodlifoei, seri quod opefose- tiam et digniiaiem sui coinparatur atiro, eloquiiini
accuratlanificis manus exprimii, exauroet gem- vero quo ipse sensus i3sp'rimiiiir' projiter clariiateui
mis cpinponituf ita ut majiisculaih geirimam in me- eijuculentiaiii argrnlo desigiialur. Sacrci quqipe
dio 64 po.silam; aliae ab ea aequaliter distantcs- Scripliira aurea esi, qiiia fulgore sapientia. resplcn-
geniinulcecinganl. del; argentea.qtiia elo.quii ckiritate iiifet. Sedqtiia
- Quid auieni per. aiihun nisi sapienlia, quid per • IlceeeademSeriptura in riuo dividilur , hoc esliit
gerrinias nisi virtutes exprimtihlur? ex auro ergo et Yetus ct Novum Testamentiim, idcireo plufaliter di-
geminis moniie conippniliir,. quia ex iiitellectu sa- citur : Mureiiulas uureas (aciemus tibi, verniiculut.ts
pientiaj e.l virtultiin riecore qitodriam spirittiale el argenio., ul ostendaiur iitriimqtte Tesiamenium Ct
iieicessariuni animre oriiainenium elliciiur, qttod iia ftilgore iniefioris sensiis aureuin et niiore elbqtieii-
jiectoiis hoslri secfeta munial, ut ntillaminalitke liseargentetirii esse.
sure maiium aiitiquus foostisei immittere audeat. ; Quccduo Teslamentaihuieiiuke diciiiitur, qiiia in
- Foraiiiina vero qucedam fiunt in ipso artificiali riiversos modos exposilioiium flecti possuuij, iiiuliis
orjiamenlo qtiibns gemmre ihcludanlur. Qttid auleiii Involiila senleniiis, laiiliitn ul nihit fidci coiitrariunt
sunl liaje foramina nisi sensus nostri exteriores qtii sonent. Qucecum, ut dixiinus, aiirea sint appretia^
stirit quasi qucedam inslrumeiita acliium Vnoslrq- tiorie prrecelleiilis scieniiae eloquii tamen clariiate
rum ? nam oculoriini demissio el honesia sive riisci-: distincia argemo 'verniiculata nicmoranlur, quia iji-
plinata vulliis conippsiiio, gehuna esi pulcherfima' siiis scienlia.J'ulgore,iiunehuniililer, nuiic iiiedineri-
viriute huinilitatis fulgida : auris vere Dei el prce- . ler, nuiic sufolimiieriiitonanl; iiunc vero Iiistoriam,
laleriim prseceplis ebedieris.genunani pfcefert ebe- iiunc allegoriam, nunc ninralitaiem , non simplici-
dienlkfi; porro in narifous gemma sanctre disere-- fer, sed muitipliciter e.xplieani, Unrieet in Ezechiele
lioriis rulilat: os yefb geininam triplicivirtuie ra - dicitnr qiiod euntifous aitimalifous ibaiit puriter et
tliantem demorisiral, virielicei afosiinentice,iacitur- rolw sequenles ea, ei.cum fiavlibus flabanl eicum
nitaiis, et lioriesle, ac utilitei prolaUe.tocutioiiis 'elevatis pariter elevabanlur (Etech.y) : quia iiiiiii-
manus verb genunam duptici fulgore, hoc. est con- I) I runi sacrre Scripturae j'uxta indagantis el inleiligen-
lineiilice et iiiunificentice respersain;, speciafoiliter•;' lis sensum stanl sive mov'entuf; staiit quippe
assigiiant. - quaiidb j'uxta liiteram simpliciter.intelligiuiiur; n.io,-
Inter foas inedio loco pbsita. major el prceclarior vcnlur auleni, quanrio juxta spiritualem sensuni
saiictre charitatis gemma" priiicipaliier in pectore sive allegbriee sive moraliter expohuiiiuf, el quo
fulgetquaj latituiri".liiijus ornaineni decorem sup- sufoliliusconsideranturj; eo allius/cmn inielligentis -
plet ut nihil pulehriliidinis absque ea hafoeri pro- sensu elevantur.
Iiettir : iiempe siye charilate niilla virtus, vel esse Quia ergo non uniformiter _ sed diyersoriini nio-
vel dici potest quia in dugbus prwceptis Dei videli- dis sensuiiiii piilclira varietale a piajdieatoribus
cel et proxinii universa^ lex pendet et prophelw Ecclesiae, riunc allegorice ut dixinius, nunc mqra-
(Matth. xxii).. , '-"•" : liier inflectuiittir, atque liKcjiixta capaciiaienvau-
Pulcbre ergo monilibus ex auro gemmariimque-- riienlium, htinc humiliter , iiunc sublitniler profe-
inalcria coiisiaridbus colluin sanctce Ecclesire sive riintur, recte niureiiiilre aurere argento vermicula-
fidelis aniriice comparalur, quia per prcedicationem frc sporisi voce Ecclesire jiromiittiiittir, qtice quttsi
el uiK»iiuiilal._:ni__j.aiicloiift)ij:-scnsus
iioslrds ex sa- de collo ej.tis depel^dcaJJ,-- fliiando 'saijctoruui'
"
i077 GOMMENT. IN CANTICA CANTIG. .— LlB; T~ ."'©28
.priedicatorum scieiiiiairi et eloquiiiin ofriaiit.^" A:-.se . iiielinarc : pfiine qiiidem ih literuiH VirgjnIs.'"itiaV
Non atilem ifihil rai"ipnisliafoct snperjbia.lreviier :r scendo, deinrieiii crucem mofiendo, in sepiilcro
recapitular.e, et qtialiter Jsta infefioraari illa~con- i- jacen.d.o ei ari iiiferna riescendenrio; posl de ipsa
liinieniiir,considcrare silperitis ctim dixissei sponsa:: inclinaiione sua sccrigens resurgendo, et ad ccelps
Nigrasuin, sea'formgsa,filiwJ'erusaleih, eamdoin for-•- ascctiricndOi :. - .-',. :
mosilatcm; perfecti noii-.ignovii : unde et que.ritttr" ir" - Jn hujus \;ero riispeiisatibnis lenipdre, niaximead
ijtiod tanlus eam teritalioiitim/ ccslus affeceiii ut et•X virtuliim increnienta siiccresecns Ecclesia', -prcc-
fratrcs sui coiiira euni pugnaverinl. Sed hanc ejris is , cepte. el exeniplpChristi etiahi dpcla- est passioni-
pusiUaiiimiialem sppnsus arguit, docetis q.uod 1101) i) ' bus ipsius per paiieiitiam cpiiimiiriicrire, diirri iii
recte collalain sifoiforinositatis @@ graiiaiii atien-i-' tantani cjns cfoaiiiaicm profecisset, ut nec ipsani
"deriivquce forhtbsam qujdem se dixerit, sed ipsitiss yilam ainuri ejiispiap.ponefe.i,dicons : Duni esset rex
Torniosi.laii.S~quaiitilatem el. qu;ilit;item petfectee in accubilu sup, nardus: mea deditodorem suuni.
'noii agiioyerit, quo cirea posse contingere ul cuma, V Nardus rriitexesliiromaiica; radicegravi, cfiissa,
(lissiriere coeperil, a consorlip sponsi/sui egrcriia.iur r forevi, nigra el fragili, fujlo par\'o, riensdque, Cii-
ct varios niundi errores jiroscquatur. TJiide sponsuss - jiis caciiiiiiha in aristas se spargiiril,-itleoqtie jii- •
solita pieiaie ad sc ipsaiii reducetis enuiiiefatis con--_ - g.gitieiUafii gemina dote' narrii spicas ac fblia/ ccle;-
cessce foriiibsifaiis partibus corifortal, tit ipsa se re-i- - forant, Unde iii Eviingelio riafraiur inulierjiri tin-
cognoseens, quohiodo et quaivlum fonnosa sit per-•- cfionem Domipi aflulisse.:. i/nijfii.en/ui.inardi' spicciti
fecte agnpscat, atque ex hoc ardentius sponsio iri- ['- frelidsi (Joan.wi). _ ;r ""'- ,'/ .
iicereat. '
-...--_.... ;-.."."" Qui/dvero per iiardttin nisi virttts hpui opefis de-
Est apiehj illa farinasitas, ut ifa eatri definiamus is signatiir? Raiiix verpboiiicperis cliarilas est; qtiin:'
1
foeue spnsiiiiila. liventis hafoiius, cujus paiies suiii,1, sicut rie radiceomnis herfoariijn virtus et vigor iia-
foiiiludo, piricliriludo, scienlia sanctaruiii Scriplii-- ". scitur, ita ex sbla charilaie oriinis foonioperis vir-
raruiii, quam jam ipse sponsus eniimeravii : foiii-;- (us .generalui'. . V . "V
iudinemi-_uirieir.ee Ipco jibi dixit •.'Equildiuimeo inii •',-'"VDictum est autem in radice narrii, diversasnatu-
curribus Pharaonis asshnilavi le, amica tnea : Pul-!-/• r.e eonsislerequaliiates, quas ppssunius ad multi-
chriliidiiiem vero non ijniforinein , sed siciit supraa plices charilalis referre virltiies. Charitqs_eniiiigra-
disiinxiiiuis, dum dhil: PulchrWsunt genw lnw sic- fia.-esl, quia OinnifoiisprccjiPnderatvirtuiifous; qnam.
ttl tiirluris, collum tttiim sicui mgriilia: scienliamn excelleniiorem viqm Aposteltts appellat, tlicens : Ad-
verp Scrpiurarum, ufoidicT: Mureaulas aureas fa- huc excellentioreptviam vobis dejnonslro (J. Cof.-xii).
ciemusiibi, vermiculatds argentb. .'./..-. * Crassa vero esl; titpote vivacieris succi jiixta iivte-
C
: Jn maxiina auiein et
principali proppsitione, quodd ,rioi'em nientis yigorem quce cre(eris.;Viriuljniis;effe-"
inest pariifous tbii iiiesse-necesse cst: sumplo crgo0 cturii prcefoetsaiictiiatis, rium sine ea oninis viTUi.s
arguriienjo a partibns pfofoat eam vere formosam__ quasi sicca et afida remaneat: cujiis pingiieriliicm
esse, quia si speciesTorinositalis, hoc est.Toiiimdo,,, /Psalmista considefans qui se ad Deuni siiienxi desi-
pulchiitudo, seienfia sa.ic/aruni Scriplurarum foene e "rlerio yigilare prniiuiitiafoat :.Sicul adipe, inquit, H
constituiaemeiiiis sit hafoiius idem esse neccsse esft phiguedine repleaiiir animd iriea (Psal._txu)., Bfevis
et genus, quod est forniositas; ac"prpinde cuin sea est quia de ea scribilur, quod verbum abbrevialum et
- dixerilTorniosam, non defoerelimere adversa
quani1 consummatum Deminus. faciet.siiner: terrqm (Rom.
taleni sponsi effecerit gralia. Quod sitalem se pefT ]x);verfotimônsummattim et afoforeviatunichafjias,
graliam esse hon agnoyerit, ad 'sponsi consoiilitnv iX. "est, qnia iiiea-bnuiiiim.viriulum perfeciip cpnsisfU,
non peftinefoit, duin hpe.efilr.iat causa.igiiofantice,. _et. bna focecdictie esl Jnijus sanctrc universitrsiis
ul foris,; per desidiam et negligenijara egredietis, a. j epnchisio : Coiisuminatum est liocverbuni chqiitqlis,
sponsi coijiufoernlo cogatuf aberrare. Et est loiuss quia pleiiiludg legis esl d_ileelio.(Rom.xiiii), de qua_,
afo efficieuie causa profoe.tur,omnls qui coliaia; Inl T jv dicit PsalmJsta :. Omnis consummalionis vidi fineiii
sc gralia foonum non intellexerit, ipsius in sc fooni i (Psal. cxvin), non finem qui id quod est ...neivesse.i
e,x ignoraiilia iie.gligeiiteiiiesse, negligeiitem auiem,, facial, sed ,qui Jd quod non est/, esse facjrflet,. a.d,
. Deo proxjmuni rioii esse": sponsam igiiur se-Jpsaini pcrfectioriem adducat :.afobreviatiim est, qujapni- .
ignofaiiteni a sponsi conso.riio recedere et exicri-. nis legis prrecepta inhoc unp ijisia.irantur.: Ditiges
ora necessario qucerere. Reducta ergo aii se, qtiali- DjomiiiutnDeum liutm ex loto.co_r.deluo,etjproxhhuin.
" ler se agnovcrU, el grafiiE sifoiconc.essccufiliter al- iuuin sicut teipsum; in his.duObiiS:prwceptis.ibtatex
tenderit, sitfodendoiiembhstrat, aliceiis : Dum essett pehdei et proplietw (|/fl«//..xxi)./Quam breye yer-
rexhi accubilu suo, nardusmea dedit ocioremSuum. .bunvirifous constans syjlafois.etseptem iitteris,/"seil
VERS.1I. — jDiimesset rex in accubitu suo, nar- omnem~.c6niin.eriS'ple.nitudJ.hem sancrfiatis : Dens
dus mea-dedii bdorem sutiin. eniin chariias,. esl"("/J.oati. ly) - 08- 1M' esl fr.ihus
Accuhiltis.regis cst crnniumMeniporaljum Clirisiii in persoiiariim disfinciione , Mintis. In" niajestatis
actionuni .dispeiisaiipquia dignatus est de iila siiat feqtialitale eiseptifprmisest^Spiritu^sancti gratia.per.
irieffafoilijdiviiiltaiis Sufoliinilale se humiliare, .ett ' qiiemipsa cfoariiasiri saricloruindiffunditur corda..
pro humana salule ad liuiiianiiatls ©^Jiifirjnilalein i Sicrgo Deus charitds,est',, nihil; aulenv boni siiie.
iOSO
I07S WOLBJERONISABBAfl.S S. PANTALEO.NISCOLQN.V
Deo esse non pplest, qui ciiaritatem qtice D.euses A miis quippe Ecclesia esl, qure liujus uncltonis oriofe
nonlrabere convincitur, procul dubio bonus nbi coinpletiir , quia Ghrisium Denm ef hoiniiie.iiicre-
esse cpncluditur. dit et confitettir, hujtisqii.e firieret eonfessibiiis re-
"JSigra qucque esse dieitur radjs nardi, quia"eha: ctiludine; pef toiam niundi laiitnriinem riiffutidiiiir.
ritas quse eit ra'dix,ut dixinibs, omnium virlutiim •Per hrine domum, iri est Ecctesias tihivefsitateiii,
persecutionuniel adyersiiatiihi oniniupi nigredinen Joannes Evangelista oriorishttjiis siiavitatem deca-
libenierpro Deo etfrairum salute siislitiet, quia sic- pite ei-de periihus Dpmini respergit, riecapite qui-
nt sciipljim est.: .Gharitas pqiiens est (I Cor.tm) derri cum dicitr/n priiicipio erat Yerbumêl Verbum
F.ragfljs vero est propler riiniiain teneriiudinem fra- erat apud Denm, et Detts eraiV'erbuin : de pedibus
•ternce cnmpassipiiis, _quia cbiiipellitur per viscera vero etims(!icit: fer.bum carofaciumesl et huoitavit
Biisericprdiceiribulari cum iribiifahiibus, infiriilar. innobis(Joan.,\). "'.-"' .
cuminfirnianlibus, fleie cum flehiibos, delefe cuni Potesl qnoque el hoc modo Jntelligi unctio capi-
dclenlibus, tristari cum irislaniibus; scriptum est lis ei peclunippmini, ut qtii vesligia sequilurCliristi
enim tChqiitaspatievts esl,,beiiigha:est (ibid.) : tafila pef activce vitse studiuni, periibiis ejtis bene vivendo
enim benigiiiiatis dulceriiriecharitas auiuit, ul qui- procumbat, sicque ad meliora de die in dieni pro-
nem pfeximi necessiliiteiii siianipufet, felib parvo g ficieiis, per coutemplativce vitceviffutem , quasl ari
densoque esl; quia ciiatitas senvper hiimililvilem caputChristi.peojugitei' inhcerendo se efigal. TJn-
exliibet, duin onuiutm virtulum eopiosa densilaie eiio ergo pedumest viftus operaloria, pprro unctio
abundet. Iiiaristasspargiiurqiiia mens.saiiciadiviiii capitis virtus cpnteniplaiefia. Est enim suavissinvi
anioris inc.re,nienl'oguccrescens , inleiiigeiilia: acu- bdoris Pblalio"'foorice aetiouis ef sanctce mediiaiioiiis
mine ef subtiliiate in eoBles(iasufolevalur. exercitatio qua deieciatuf in aceiifoifusnci, Rcx et
llcec ergo septem • in radice nardi. naluralia pos- &ponsiis ille effileslis cxspectans el desiderans tali.
sunl non absurtle accipi haec qure ppsuimus ex sep- odofe ffagranies sectiin collpcare inreterne ipsins
tiformi gratia procederitis cfoaritatis prcecoriia,quia stii acciibilusrecliiiatorio. -
sieut ex radjOula nardi, foliorumque et spicarum Sed ut adistuni rcierhtini ejus accufoitiirivperve-
adjeetione, pretiosissimi flt unguenti confectio, Jta nirepossitsaneta Ecclesia sive fldelis aniina, iiiisio
cs cliarllaie qu_e esl radix omnjum bonoruni etdi- feinporajis ejus dispensationis accufoitu qilo pro
versis Virtutum speciebus ekeifssima Spiriiu sancio ej'us saltite nascendo et morjendoVaccunifoere-vp-
opifice iit sanclilalis confectio, qua sancia Eeclesia luit, hiimilitaiis ,patientia3 atque ofoedientire ejiis
siye quceiibet saiicfa'afiinia quasi delibnla, stiavis- exempla sectando, in sua ei inente virtuium pdore
sinium de se mitiit odbrem bpinione et fama bortce * redolente aecufoittim parel quaiciuts ipse pesltno-
-acfioiiis, de.quafi odere dicit Apostoliis, auia Ghristi dum earii veluti spohsus sponsairi, Jmmaculalus im-
boiius odbr sumus Deo in onini loco (II Cof. ii),et jiiaculataih in regiii .sni ihalamuin sive accubiiiim
qiiidam sapiens: Fartva,inquit, fooiiaimpugnat ossa : inlroducat, ut sicut nunc in ea fequiescil tempora-
qiiia Ohinis virihs animse enervatur, nisi hujusmdd' liter per gratiarum diversilatem", ita ipsa dei;;ceps
ebnipqsitioiiis pinguedine repleatiir. requiescat in illo seternaljjer per glo.riam seriipiier-
Iliijuscemodi ergb odorein dicit se dare Ecelesia, iiahi. Unde per suhseqtieliliaJnriicat eadein sponsa
siye sancta ai.iina es lioe narde pisJjco, id est ftdeli, hanc prrcfixam elemenlis Sporisi essesenteritiam, ut
(jua delectelttr ille rex et spbnsus el sponsusccele- qiii passiohibus ejiis perpatienliam cotriintiiiicai, re-
slis, Jn dccubilu suo; lioc est in ilto inedicibili signo quoque ejus relernp'per cpnsolaiipiieiiiparii.cipet.
'
nus patefni-secfelo, Hoc esl enim ejds aceunibere VEKS. 12. — Fdscicuhis myrrlttn dilectus metts
" .'
ih sjiiu Patris esse'per eam'dein; essentiam elper niUii,interuberameqconimpiabiiur.-
eamrieni divinitatis poleiiiiam , est etiain ejus ae- _JQ Per myrriiam qiiippe aniaiitudo passioiiis,'
ctiinfoere, utsupra posuimus, adliumahre irififmita- pef bptfum dutcedb restirrectioiiisexpriniitur. Duiii_.
lis naturani se inelinare per adinirabilem consum- _ inqiiil,spcnsus meus et rex nieus (|ue regente est
nialte 'dispeHsalioiiiBordineni.j Est qubque ejus ac- milii bonum etyelle et pbsse, aecubtiissel in pas-
cu.mbere in sanctae menlis cogitalione JiabJlare, per sione crucis et usque ad niofiem obediens faeius,
Iargissimam multiplicis graliae/succ dianalionem. , iri sepulcro j'ahJessel depositus ; ego qriffi anlea
Jriu]us"na'rdi pisiici pretiosi bdorem QQ mujier qiierefoar, quod nigra essem , eo qiiod hon; tantuni
ilta eyangelica quaeDohiinuin scribilur unxisse, in extranei, sed et ffaires m.ei pugriarent comra me
re et sacramento exiiibuif: iii -fe securidum liislo- quasi qpadam pretiosissima nafdo ex .arden.tissiiiia
rianl,; in "sacrahieuio secunduni iropblogiam , qtiia ejus chariiale, huniilitalis qtioque patienilse et Obe-
pecies Pomini urigefe, friit divinitatis ej'us ceisitu-, dientirc ej'us exemplo cbniposita, otlorem bonce bpJ-
dineiii nientis;subJevatione, quahiyis per speculurii nionis p.er totuih respersi miindiim hori lanturii una
et in/ a.nigniaie cobsirierare. Capul ergo el pedes niorle, sed milie riioftium generibiis pro ejusariibre
Dpmihi.ungefe esldivihitalem ef humaniiatem ejus sticctimberel parata, ita til nbh sit rnilii diiectus
credefe el pr.cedicare; unde e.lde ejusdem unctipnis nieiis s.oiamyfrha, sed fasciculus myrrlire, du.hi pro
viriute qiia Mafia1.ppmiriuhi unxlt scribitur, quia uho gencre moriis quanj pro fne suscepit, muftafiihi
hiiplela est dbmv.se&qdgfeiiiigiietiii (Joan.>xif); Dp- el diversarum nigrtium cupio colligcre fascicultiin.
1(581 / COMMENf. IJSCANTJCA CANTIC. —LIB. h ./,/."" .1082
Quisnani est iste .fasricuius?/pericuia flumlnum,, A _. Vel inler ubera niea , hpc est inter dtios iatro-
per.icula lafronum, peficula ex genlibus, perictila in nes, inler quos dilectus meus siispehsus rasciciiltini
civilale, pericula iri soliludine, periciila in marj, passionis sure coriiponit, qui eosdem riiios populos-:
perieuja iri falsisiratf ibus • labor et serumnae,vigilicc.
•. . prresignaveruiit, riiiiiin credentenn; alieruni cfuci.fi-'
hiulise, fames et sjtis, jej'unia multa, frigus"e.tnudi- geniem; unum electum, alterum reprofoalum. Ubera
tas : ludiforia el verfoera, vincula et eafcefes, Iapi- auiem mea fiieruht, ille proptef naiuralem et scrl- /
datio, sectip, postremo giadif oecisib (7/. Cof. ptam Iegem, isle propter solarii naturalem, ila nu-
xi; Hefcr. xi). Ecce fasciculus myrrhw, Sed quia Mfinieniutn rationis-ulrique habenies, ut sint Jn-
dtiptex cst hJarlyriurii, unrim in corpore, aliud i.n excusabiles.,Et iste quidem per dilectum meum in
meiile, diyidamus liuiicJascicultinvet ponamusalium;; medio commorartteni :et fasciculum suae myrfhoe.
esse fasciculum myrrhre, id est corporalis passionis, prietendeniem.nbvam superassumpsit legein rialiira-
al;unlfasCiC(iIummyrrhcementaIis;-etcorporalis qui- lem illuminantem, iile vere occujio Dei jndicio sed ,
dem passionis faseiculum supra enurijeravimus, justo, posl datam legem amisit et naluralem pro- .
porro fascictdiis mentalis myrrlice, id est" passioriis, pter incrediiiitaterii. . -
est virginilas carnis, abrenuniialjo sccculi.elomnisi Unde el ipso dilecto in Cruce pendenti riiyrrha tum
miindance.volupfatis, sive multimorire tafoor conli-.I :.B oblulit vinum, ciijus amaritudo in ipsum iransfusa;
nentise. Istius gemini fasciculi catisa esi-mihi dile-.. esl, duin diceret iSuriguis ejus super nos et super
. ctiis meus, inquit Eccjesia sive sancla anima, quia filiosnostros(MaltliiXX\'u).
pro ea rjus noniine et amofe huic fasciculp fer.endei VEBS.13.— Roirus Cypri dilectus meus mihi, in .
stippostti liumeres mentis et cerppris, mentis quir vine.isEngaddi. ' _ - V .'"
"..'/'
derii mu.rtificaticne viliefum, corporis vere diversa- Et qnia liujns riiedelam stiscljiefe yoluil, botri
rttm loleraniia passionuth. C.ur hoc ? qtiiaet ipse di- dulcedirte caruit, idebque dilecto nec cciiiinoriuus
lecius pef se qupqiie, faclus esf milii fasciculus est peccato,/nec consurrexit jtistitire. Mihi atitein
myrrhWj, quahdo pro"ine in corpere"suo flagella, qiire in altero pppulo ad lideiii yeniente, passionis
spnta, aJapas, irrisiones, polum tellis, crucem, ccn- sacramenta suscijiio, veneror et [adoro, botrtis Cy-
fessioriesmanuuin, peduiJJ eilaieris, ipsam denique . pri factus est, quia cuni ipse a morle nesurrexit, me
morlem stiscipiens, qiiasi fasciculutn muliimcdariim qtioque speet dulcedine fulurre resufrectibnis atii-
coltegit passionum , taiis vero fascicu!us_ dilectus mavit.
tnetts rnilii faetus :hiler-ubera mea cqmmorabilur, Ipse est ehini botrus de terra lacle el melie riia-
quia ha.c omnia signa passjonis ejus menle qnotidie nen'e deiiprialiis, a dupbus expioratoribus ipsps
recolo et dum herum menieriam habee, ege queque; poptfos sigiiificaiitifoiis,qui de Maria matfe, dulce-
prb ejiis dileciipne mearurri passipnum fasciculum dine et pinguedine sancti Spiritus"fluenle generafus
ardehlius cblligo. . ,':.. proulriusquepopuli salulein cruceest suspen-
'*_J-3_\
ln siiu corpofis interubera aliiinsecu_t consti- sus. Sed sicut mbs est pprtaiiiiuni ut unus prcece-
/tuta pectus esl positum, el ideo cbirimembrationem daf, alter subsequatiir , ita pripr fuit populus Jti-
fasciculi.myrrh.ee inier ubera' recte 71 accipimus; daiorum I)eo per observantiam; ieg:s" cognitus, sbr
cani quse in peciore debet esse -niemoiiam Domini- qiiens populus Chrislianbrum per rievaj legis reli-
cre passjpnis.'' V gionem assuniptus. Sieut autem prrecedeiis id qiiod
Sive pnriamus ufoeraesse dub.Tesianieiita, Ve(us poflalnori yidet, et qpadarn dprsi ayersione. post-
videlieet et NoVum,el irispiciamus_quia et in his di-. pojiit, sequens yero semper in facie habet sempet".
le.cius cemmpralur cbmmemeratipne suaepassionis, custbriii oblutifous, et quadam cofporis vicinitate
piioreTestarcento Jpsam passionemfuturam prredi- politur: ita Judaicus populus Chrlstum in Iege por-
cente,-. sequente janv facfam prresenlaiile. Inter tans non inlelligit sed quasi avefsahdp conlcmnit;
ubera] iriquit, mea Coiiimprab.iinr,, quia in duphus; .Christianus yefo.populus inlelligit,;portat in froiite .
Testamentis/mihi ad nctitiam ejiis el ad saluteirii jv j et inniente, et cusiod;i colenrip,;
'
et mandatis ejus
ineam preppsitis fasciculum niyrfhre. ej'us ceiligp : obediendo. ; . :
in Veteri quidem Testanieiito per figuras prajsigna- Ille populus Iiuiic bolrum iri cruee" pcndenfem
ifflj iri Novoautem per: sahiiiferum seternre redem- propter; maledictum legis ahhorret et coiiteninil;
. ptipnis sucebra tofi mundo exhifoilce. Succus enimi.-• iste populus iri pfrelo crucis exp/fessum salullferum
. myrrhre fertuf multis niederi intir(nitatib:us, et hu- suscipit ipsius sanguinis testamentbm ,"bihens cum,
jtisDoiiiiriiccemyiThcc/succus onineni aniihce mor-• spiritbali dulcedine unicuni cofpofis et animre re-;
btim depulii;.-et perpeUire sanitalis medicinam-Mn medium__in spe verp futurum pbst genefalem rer
lolp iijundp conslituil. _ >> ^sufrec.lionein.ejusdem gemince substantice eprpbris;
Sheinter ubera riieqepiinnorabilur_}\\oe"estiiiier scilicetetanirareoptabile etJhconiparabile gaudiiim. •
diips populosiii mep ccrppre. CxJudceis et geritibus;-» Iii isto crgo pbpiilo,"riam ego siiriiJsle popujus
coiistiiutos tjui'luincfascietiluni myrrhce Dbiriinicce; spoiisa Dei, Ecclesia Dei, bolrus Gijpri dilectus metis
fide stiscipiunli nioribiis.sequuntur.-et ejus qiiblidie' iriihi,quia qui fasciculus niyrrhce fiiit in passiOnls
ceiiimenieratjone in saefameiito faciunt," iiienlc re- amaritadine, erit bolrus in restirrcctionis dutcedirie,
coluiii, el ore suam pefpeluani stimuhl. . et cujiis ego causa fasciculuni mtiliaruih collegi pas-
1083 "WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONIS COLON.; 1084
/"
sieiium, et cerpPre et meiite, itle mifoi-eiif betrus5 A ciebus libultis in sepulcro ppsil.us._esl (Jgan. xix)'
in a.terna aninicc reieetioiie et hojus lafoorissuavis- unde post tridimm resurgelis (i!farc. xvi), splriiiiaiis
siina xecempeiisatione. .V. Lipiri diileedinem priiicjpali fcsurrectieiiis gaudio
Uiirie butrus Cypri _recte diciiuf. Cyprus enirifi crerieiifihus obtulit : quibtis posl paiiliiliuh Sjiiril.iis
Visiitia alveiiioiroi' iiiterprctatiir, boirus ergoCypri i sriiicii grafiani oiiiiiein liabenlis virfiiteiiiveluii bal-
diciiur quia ipse esf vera et dulcis eonsolalioi sariium in vineis Engaddi iiifiiciil, rians ei potesia-
omijis niei mcerpris et. tris.litiae.;et sieuifopirus Cypri1 "tem per aquam et spiriiuiu (Jgan. xx) siye iiiiposi-
oiiiniiim teiraruiii botros pfivceliit niagiiitudine, liohem nianui reinisslonem darcpeccalorum et de
ita dilectus meus:Paier niisericordiarum, et:Deus hcedis bves faecre/Ghristi.,
. totius\ consolaitoiiis (11 Gor.i) oninia qiire sunt in Sed qtire hoc niojo seeiiiiduni liistoriam iri se
cceloel terra prreceUii digiiiiaic sua el gralia. - - pfcecesserunt ii) capiie, pnssunt quoqiie in mem-
Ufoi autem foptrus Cypri fucttis esl riilecius ? in I.irisejus seciiiiduiii iiioralifcileiii in figtira pari or-
vineis Engacldi. Engaldj dipililr vicus pefiiiagnus dine exhiberi, ut prcecedcnle oriore virtutum con-
esse Jn Jitrijea, jivxta inare Mortiium,ufoi suni viriea? seiiueiitcr subsequatur mortittcatin vilibruni, quia
iioii qiiidem vini sed foalsariiiarfouscuia quce idcirco afiliciiP eorporis et miiiidaiia: gjericecenteniptus in-
•^ slrunienia sunl iriertiticatioiiis hujus. Nonne hujus
vineceiippellaniur, quia in vju.earuiii morem suslol-
luntur.Ex basalme auteni misto curii liquoreoliyae niorlificalioiiis iiislriimenta siveniateria aunl, feimes,
chrisiiia conlicilur cjtib majo|ra qua.d;un ecclesiastl- sitis, iiuriiias.yigiljaetoialipiies coniirtuce? (Rom.
carum consecratioiiuni pefagunfur instituia ; iiani;, viii.) Principalis autem elniaxiriia propositioesi, ufoi
in-eo-bap.lisiiiatis"lava.cruin corisecratur, et sacef- iiislrumenliiiii rieesl causani quoque instruriienii
dotaiis snce imperialis diiinilas coivfirmatur. Eccle- deesse; el ufoimalerianon esl,:id qupque qtiori ex
siaruni sive altaribriiiii sacraineiilalitiuique yaso- 'maferia fil npn esse, et idcirco consequeiis essk,
runi specialis qitcedani sanctilris assigiiatur. Typice ufoi viriiiles.-desun.l. vitia dbtiiinari, quia aniecc-
atiiem in hujusniorii liquoris perunctio.iiespirit.iia- denie coiisiantia virtuiuiii. subseqiiitur casus vi-
lium riona cliarismauim designahtur, quibusi.corria' iiotiim. 74 Ujide Aposloltts duo sifoi adversantia
fideljiiiii sattcli Spirilus gratia riivinis niluisieriis sciticet carnein el splrilum .desciibens priptujuii.:
- '
suiil apta. _ _ . v / '*_ Sptriiu anibnlate, ac deiiide, et desideria carnis
Engaddi vefo fons hwdi interpretaiur. 73 Qu's non perficieiis (Gal. v), ut bsiendat foriitudine
auletn est lbris licedi, nisi bapiisnius sive gfatia la- spiritus carnein subjici, el uisi prceceda/l/viiius
crymafurn? Hcedi yero stini peccatores a sinistris („ vilitini non posse succumliere."
poiienrii, oriines a/uiem justi/ a "dextris staiueiidi. , ln isto ergo ordiiie ad itnjlatipnem capiOs. id est
Vinere ergp Engaridi, id esi forttis hretli sunt dpna Clirisli, inenibra ipsius liec est sancli priuib nar-
spirilalu quai his lanlum iribuuutuf , qui fuerinl dum.deiiideniyfrfoain offerunt,quia priusriefoentha-
sacro foaji.smate, siye p,ef jacryinas pcenileiitire a foere'opera sanctilalis, quorum virtute iiiortificeii-
peccaiprum sprriihiis .abiuti: fons quippe Iiccdi, foa- Mur opera carnis. Sed quia diiit ideiii Aposlolns :
plismus est quo afoluuiitur peccalores, id esl li'bd.iel Si spiritu facla carnis inortificaverilis,' vivelis(liom.
fuiiit jiisti, id est oves Christi; yel si pest bapli- vin),:congrtio.niiiiiruni ofditie mortificatiPnein spi-
sttuim ljpsi fueriiitad peccalum, per graiiaih la- ritualem sequitur resurrectio spifilualis ul qui.goni-
cfymafiim;, qiiasi -p.er secundulii baptisnvum iri pri- inoflui srint Cluislo inoriendo peccatis corirestirgaiit
siinuni repafaiitui' sialiim. ];; ei viverido. jusiltia? cum eorieiiiAppslolovdicenies :
Botrus, iuquit,' Cypri. dileciiis nieiis mihi in vhieis Si cohimorimur et convivemus (11 Tim. n). Sieut
Engaddi, quia Jn ijlos prbfecte sit niihi cibus etpe- eiiiriigeminaniorsestanini_esciliceietcoi'pprisjSic.et
-lus consojaiionis et salulis, qui per baptismi gra- geiniiia utriusque resurrcetie, ui qtii nunc per-ji.isli-
liam digni facti suni suscipere divinprum sacra- . ficaiioiieni resurgifiit de morteaniirire, in futur_a re-
mentoruni scientiam"ef .spirilualiuin donorum af--1"Dsurrectione resurgaril per ijicbrruptjonem ameiie -
flueniiatii; vel qtii per. laciymaruni fonlem pecca- cpqjpris et animce.Unde iiiAppcalypsidicit Joannes.;:
lorum. mereiituf afosolutipnem et raoftui peccatis Beatusest sanelus qui Itabel parlem in,. resurreciioiie
'
resurgnntad vitam auernce salutis, rit si secunduin prima, in his seciuida mors poleslaieiii iwii hcibet
Apr.jslolilmcomplaiilati fqcti sunt simitiludiniiribrlis (Apoc.tx). Quae-quideni resurreciip footri npmine
Chrhti, fia.il shhul et resurrectionis ejus (Rpm.vi). designalur, iil qnia ad tcnipus. amaritudiiiemqiiam.-
Notanrius sane brdo quattipr Jslpruiii prcedica- daih-iJassi/sunt, carnem. spirJiualiter rnoiiiiicaiirip'
meniorum^yidelicetorfo)- liardi, fasciculus mgrrhw-i posimpdiiht ceternaliter suayifalemgatidii, perci-
botrus Cypn, virieq Engqddi.iEodem quij.pe ofdine, piant ineflafoilein,foicquidoni acp.rruptiune luentis,
qiiphic se in serieyerbpriim sequuhiur, in Domuio jfoi auteni et a meiitis ;el a corporis, coiruptione
Jesu ChristQ inipleia iiaiTaiitiir; quanrio anle-pas-." spiriiuaiiier-quiesce.ndo. "-' ,,..'-.
sio ;em a Maria iincfus esl nardo spicaio, prefiosojei , Placuit sane coiiyeniens et decensordo quoqiie
domusiinpleia eslêxpdore iiiicjueiiii (Joitn. \\i) -.iu iste.riispositrjci gratice, ut nardo sancice opinioiiis
passiene vere vihp: liiyrrhalopotatus (Marc. xv) ei redolenteel niyrrli.a iniimre mp.rtiftcationis iiostiaui
post passioneiii, iiiyiTliacretcrisquearoinatum spe- ibi vivaii) jani cxislentcs alqtie.pef holruin.spiri-
1085 -, COMMENT.,IN CANTICA CANTIC/—LIB.I. . 1086
tualiler deforiantem, hevitate resurgeiilis a inertejs A vantifous, coiiieinplativaeidignitaiis excellentia.
peccati auiinaelsetificatos, pef spiritum carni siipe- Sed quia srijieiitis a.sporisa sodales dicuntur eo
riOres effedos Spiritus sancli dignos indicaverill loeb ubi dicit : Ne vdjjari ihcipiam posl greges sg-
adventu per diversarum gratiarUm fo.alsama quteJ dqlium luorum, nunc Vefo ipsius voce spbnsa voea-
-; ttir aniica, coiisideraiiduiu qtiamam sii intef ami-
geiiiiil spiritii.iliterjErigaddi, hoc eslfonslicerii, foa-
plisimis scilicel foiformis Iavacri et coniptinciioiiisj cumet sodalem distanlia. Sodalis es.l qui nobisad
qtio abluu.-iiur fosdi, id est peecaiofes el efliciuntur. aliquidnobisciim agendum sociaiur, aniicus vero
oves Chrisli. esl qui usu vitaa simiiis pio et fideli amere np!)is
Igiiur posiquam Vspoifsus-arguit sponsam pro> coiijqngiiur : sodales efgospensi sinil, .qui ei per
ignoraiiiia sui proptef qiiam meritam a sponsi con- aliqtia bona opera quagl sociari yideiiiur, sed rerum
soiiio essel suseepiura repulsam, sponsa vero sa-- profoat qua id inteiilioiie fecerinl, dutii liuiiiaiice
. lufori ejiis objurgatione, tandem semefipsam reco- laiidiscupidi, ostenduiit 76seJ>'' amoreilliusvalrie
grtosceiis, qucepritis se persev.erare per se posse; alienos, queni non siiriplieUer el pieVsed pro suo
diffidebal, plena j'am fide usqiie ad morlem pro ejus5 Viemporali comiiiorip/iinitari: videbanltir.' Ainici
amore in iribulatibiiibus noii deficere didicit; talii yefo ej'us sunl qui prb sola spe a.teiiioruni bbndruni
ejus profec.tuisponsuscpngfaiiilaiis elj'am pulchrami B I lideliler ei corij'ungunlur et duiii nulla prosperitale,
(lecernens.hujusincdi ei laiiduiu prajcoiiibhlahditur, nu/lla adyersitate ab eo sepaiantur, ostendunt
ui exliec ad majera viiiuluin opera provocetur, "'•_. qiianlp ejiis amere ferveant cui iiifqmninopraspo-
75. YERS.li, — Eccelu pulchra es, amicaniea, nerecufani. Propterhiijusmodi. Viire qualitaierii,
eccetu pitlchra es~,oculi ttti columbarum. Ecclesia vel qurelihel sancta animaqure vestigia
-..Qnia, inquii, primb le ipsam consirierans, propter.r sequitur Clirisli qiiandp ista de eapulchritudo prae- '
varios Meiitaliouum a-stus nigranite el fiiscauii dicatur, amicae noniineirteretur ajipellari; sed qu'a
dixisli, meumqiie adjuiofium qiiod lanien tifoi noiii ipsa pulchritudo ex hientis- specujalione quasi ex
tlixerai, adliuc modicre fijiei exJstens procl.iiiiastl,, quadam facie refulget, subdit causani quafedixe-
postmedum vero me oslendente le ipsam recoguo- ril pulchram, oculi,,inquiens,.tui columbaruiu. .
scens tanla fortitudiiie spiridis prbfeeisti, lil non_. PciiliEcclcsiccsuiiisaiiciidoclores.quiasicutoculi
solum passionis myrrham sed fasciculum niyrtlire.\. npbis vicesuiit duces, ita sancti dcclpres viamyiiae
mihiiioii dubitares offerre, ecce denuntioiihi» quiai nefois demenstrantes,-sunt /nos verfoo et exeniplp
l;uu puichra es et quia pulclira Jdeo umica mea, ell quasi duplici oculo prceeuhles; '
.' e converso, quia amiea mea, irieo<pulchrd, et nbni ; Moralilef quoque qucelibet anima, hoc esl in in^
seiiiel pqlchra, sed ileruni pulchru, repetilio quippe! C * lerioris Iioniinis capite duos habet. oc.ulos, intelle-
coiiflrmatio est quia ila perfecte pulchra es, ul riiihii ctuin el discreiioneni. Intelligit enim et.yidet quid
gemiiiata placeas pulchritudiiie, firiei sciticet ' ett sibi agendum sit, deinde quallter ipsa actio dispbni
ojieralionis,1sive anhnce et corporis. •-' debeat disceriiit, ul in uno oculoqiialitaiem actus
. Pulchro aulem crriine inter due pulchrituditiisi sui inspiciat, in allefo niodtun. Beiie eiiirii, videt
prcedicata, altfinseciis posiia, uniim siibj'ecium me- quo lendere debeat qui et lericndcevitai qualitai.eni
ilio cpnslruitur iiiMneo,quia ipsuin medium e duo-. cons.idcrat et ipsa.m qualUalem proJpco e( leinjiore
fousaccipil esse, iia ul si unuin et diiobus dupli- : nuncinlendendo niiiicremiitendo fprleset iiifiiinbs
ci(er, utfefoique dispositre pulcliritudiiiis dcsjt, vi- infonnat ita lamen ul ipsa jntentiP sive reriiissio
delicet utsil firies sine operifous, vel opcra sines eerto et competenti fine consiituatiir! Causa ergo
fide; sive sil/castilas corppri» sine castitaJe Hiei:- est quod puiclua dicil. .virielicel. quia oculi ejus
lis, vel inenlis siiie castilale cPrppris, nulla Dee) suiit columbarum, quaecomparaiio "proptef septein-
, aiiiina' spiritualis amicitiaj foerierecopulalui'. pliceni coluinhince nalurce el siinplicilalis virlutem
; Nam cuin scriptumsitrFidessiiioii liafoeatopera,, recte posita est. /V :. •.'' ..-"'•..'
mOrlua In seineiijisa' (Jacob. u), et cum iiem ai-JJ j; : Celuiiiba quippe carel felle.neminein lcedit, graiia
Doinino iiisipiens tlicaiur aniina,"qiiaj Iampades s;ne; nieliura Jegit, pullos alienos nufrii, in foraminihus
oleo gestal sponso obviam prpcessura (Muttlt.;/xx'v),' p.ctrai nidificai, gemitum-pro cantu habel,'snper
niaiiifesiiini esl Ii.is geininatas ulroJiique pulchri-• aquas sedere, consuevit, ul adveniuiii accipilris
tiidinis partes consiituliva esse sanctissimce hujiisi prceviderepossil. Propter. liccc septem natufa; iftsi-
amicitia;. Noii enim .par/vcccesiimaiionis apud Deii guia, coluinfocecoiiiparatur sponsa, tit si liccc co-
-ouinipoteniis juriiciuiii est, tanta Dei peffectum esse! lumbino oculo ad mofaleiii'- re.tulefit formain djgne
gralia, ut sua eiim diguetur auJeitia, e't pro specialii appelleiur-pulclira duin hoc nititur habere ex gralia
miinere virlutuni, Dei nuiicupari amiciiin, magnumi quori columfoahabet ex nati.ira. '
.-,..
Ccrle prcecOiiiui.ileslVUiide Doihinus ad aposfolos :' Felle cafel; quo. spiriiualiier quoque . sporisa -
Jam non dicam, inquil, vos servbs, sed aniicos, quia ' Chrisfi carere riefoetut. seeundum Apostoltim : Om-
mnniu quwcunque audivta• Putre meo,nola feci vobis: nis amaritudp,_el irq, el ciatnor__el.biasphemia loi-
(Jpan. xv). Sigriuin qiiippe huj'us amicilia. esl, p;:- luttirdb ea cunt omii. malilia (Eplies. JV). Neini-
tenii revelatiosecreii et qtne speciaJJie.r est collaia nem Iredit.Clirisii qttpque sppiisaiiulliiiiocefe de-
ipsuin diJigeiitifousei liujus aiiiidiice. fideni -jcr-_ foet, yetfoo ncc opere; scd secunriiiiu Apostoiuin,
joe-J -" WOLBERONISABBATIS ;S."PANTALE.OMS COLON. - iOSS
eum orhnibus pacem hafoere (Rom. xu).-Grana me-. ^. A ( Prov. xxvii ). Unde -qnidam geni.ijiiitn dicil ":
liofa legil; sic etiani Chfistuiii diligens ex divina'% Qid noh moiierqbilur :irw
.Scrjptura-melioiesdehel.seiitentias eoJIigere, quifotis s Infeclunf volet esse, dolof guod-suqserii et niens,
et suam vitam Iiorieste et utifitei' sciat instiliierei- ' Dum pwriusoilio•per v:'mfeslinat inullo'. '.--'_,-;
elprbximorum, docendo"et-agendo ad stii exem- -,'' .-(HOIUTIDS,"Episi. I,ii, B9.)
pluin informare. Puljos alienos nutrit; Ecclesiaa 7g Et ut ostendat sapientire esse, scire animuni
qtipque eosq.iihon siint de|cbrpore 77 su°* sicuti,i fegere, ;siil)dil,:. ...".-.-." .'
lirereiici el-pervefsi Christiaiii, ac si pfoprios filios s Tia furor brevis est, aiitnum rege : qitinisi parel,
in sinu suo colligitet eas adnionciiJo; corripierido, Impeiat: hunc frenis, hunc lit cbmpescecatena.
beneficiis attrahendo corppri SUPcenjungere satagit. (iJpRA.Tius,Episll I, II, 62.)
el lioc qucclibet anima quce yere sponsa Chfisti est,; ,• : Spirilti ergo sapieiviire inordinalus aniini fepri-
facere 4ebet, ut ektraneps ef sifoi ceiilrarips, quanin mertdusesf inofus, qui.a.per.liocSapienterdecliiianttlr
dnmeslices prb ChfistP diligat et foyeat ut sempefr inala,.qiise plerumque- iam gravia indegcneraijjuf,-
inaium in foonum vincat (ibid.j. ~lii fofamiiiibus___ u( vix aut'iiunquaiii sopianfur. \ "",."
pelrre nidifical, ut serpenliunj morsus eyadat; sic____ Spirilus q&pque inteliectus esl- {Isa; ix), nec sifoi
qn.oqiieiEccIesiavel Deo cbnjtinela anima in Christli r, g nec aliis fiocere et per ratiorjis diseretionem iiitel-,
passibiie debet refugiuiii qrirerere, Chrislus etiini ,j _- ligere aequuih esse ut qiiod. sibi' ti.onvull fiiri alieri
pelra est {I Cor. x), cujtts passiohis foraiiiina vul*^ hon faciat (Matih.su) Sed quia 'oinnis ia.sipnis in-:
nera sunl, foiiissiina coritra ihsidias _mrilighorum,j jtirJ.a dttpjiciter fit ab inferenfe, scilicet yerfoo et
spiriiuuiii rriunimina. Genuiutn pfo caiilii foabel, etlt .actione, dtipliciter siiscipitara sujtefente. Iioc es5
in hacfemporali vi(a Deum diligenfi geniiitis proa ahimp"el coi^pore, duplex quoque Jiitelleeiiis appo-
canlu essedcliet, hoe-est pro scceul.ari lpco et-Ireti-_, nendum esl remedium. ut perpenriat, quia ei: fra-
lia, ed quw secUriduin.Deumesl trislitia, quw pgeni- . iernre chafit.alis inlegrlias cprrunipitur,.et divince
tentiain in sdluteni stabilem gperalur (II Cor. vu) :, pjetaiis seyeritas.prbvocatur, qtiodest et sibi .;e'i-
scriptumesl enim, quia beaii qui lugeht quohiam n aliis nocere. Innoceiitiaeniiii. vera eslqua nec sifoi
ipsi consoiabuntur '(Malih. y), et ecbnlrario: Vw g bec aliis npcet, quia qui diiigil jniqnilatem, odil anir
vobis qui ridetis iiunc, qiiia plorabiiis (Luc, vi).j; iiiam suam (Psql. x), ef neme IIPIIjirlus inse,quam"
Supefaquas sedefe coiisiieritiuiadYentuiiiaccipitfis g inaiieruni pecc.ai. Magnuni plaiie hpjtis. intelle.cins
prrevidere.-'.possit/ sic etiain Jldelis ahihia supef,r dpiiumiqup quideni t.aleni sifoi viyendi/coristitiiii
fliiehla divinaruhi Scripturariim niente commorari,; ihoriunv,iitet Deo et liomi.nibjjs placeat et hoe sit
defoet,ut exliis intellig.il ei riiscat, qualiter antiquj,j Cv verre iniiocentiaj signiirii Deiim. diiigere et pfoxi-
. Iiostis insidias prcecayere valeaf." muni,, quudcst imiveisce santiitaiis perfectiyuiiv.
•
Pulchra vero prredicaiuf spbnsa pfopter hasig ., PprrO spirjtti cejisjlii, -quivis sanclse iiiientionis,
scptein coluinfointe slniplicitafis partes, qiias quiaa -sttidium hafoeris nielieres el ulillofes .sanclarum
siriiplicl mentis ocule qtiasi oeulo colunvfoinbexeTcet ;_. Stripjurarum senienllas colligil, e,\ quaruni sensu;,
lanfunioculis sponsi plneel uvea.m npn seriie! sed,j veluti ex qiio/daiii adjuiorio sifoimet cohsulendo;
bis qttasi confirmando pulclifam dfeiiuntietet ge-; .. quemdam sive q.iialitati competenienvconversahdt
niinuin /in liis partibiis ampreJrt;•Dei videlicel et. .j, invehiat slatum; et Iioc diversse sentenilce col.le-;
.proxipii: insinuet, 3NTaninbn-irasci, in passiohiss ciivum, fiat Jiene consfjtuendre vitre consilium., ':
Christi sacranientg sperare pro peccatis suis vel;]. At yero spiriiiisJbiiiiuiiinis valderbfoofat iiieri—
prodilalionecoejestis regiii' genere, sacrreScriplurce__. tem passioiris Cliristi virtule confideniein, quarido
auimum intehdere divini amorls esl signum ': porrbQ, ipsius passioiiis signaciilo contra ojiui.em diafoolici;
neniliieni lsedere, aJienos ac si suos suseipere el fe-._ irtcursus iiiipeiiim, et externis niunitiif iii"corporbi":
vere fraiernre cJiaritatis judiciurii est. Sed quia, a e.i inleriiis firmaiivr in incnie. llee, enim spiriiu
Spiritus sariclus, per guem charilas 'Dei diffunditurj, j] „ fprliludiiiisMoysesjEgjTptiosJipstcs defoeJJavil(Exod.;
in cor.dibusnostris_e2.Aeincliaritas est (Rom. v), ge-,_. vii-xiv), quanrio eos multiplici plaga per \'v-
mina dilectiotiisparfe constahs, dicit enim Joaunes:;V gam prosfravit et popultuii Dei de eoriiih, seryiiute
Deus charilas est(LJpan. ijj; eonsidereriius in h'is-: s.: liberayit insi.nuans, quod.ipse Dominus fortis:etpb-
sepfeniinnocentjcepaiiifous septiformem ipsius Spi-" _z.--lens in prwlio' (Psal. xxv);.cruc:s sure ligno tbii
ritus saiicti gfatiani,;yidelicet spirUum sapientia; ei; sl,: succufreredefoeret munrip,Iioste universali ,libc est;
inleJIeclus,spiritum consilii el fprtifudinis, spirilumn,• diabolo.passionis suaj virttiie prosiraio. Hoc e:iani:
sciehticeetpielatisjspiritum tiinbrisDbri)Jri"i(fsa,xi).,;.. spifilu fprtiludiiiis Gedeon hbstes rieyicil ctini tre-:
SapieritirE quipjie esl aninvi riiPtus feprimefe dtun' a, ceiitjs (JPS. ynij fotmani crucis..prrefei'entibus; Jn
sapieiiier cPiisideral, quia ha vin juslilidm, Deinonn eliaractere numeri Iiiijiisqiii per TAU Jiiteraui iio-:
bperdlur (Jac. i); Jiiric SaloniPri : Slulius; iiiquil;_-. iatur:;et in/Ezeehiele (cap. IX)nulibs.perciiiiiur qui
siaimiindicatiramsUaniyquiautemdissm _ hae Jittcra, quasi crricisfprhia -signatus inveiiit.iir.
riam callidusest (Prpv. xii); etiierum :Grdve saxttni n. • Spiritus ;vefo scienlia? esl," sanclariim scrieiii
et ponderosa arena, sed ird viri
iilroque gratiior ; Seripturarum /lenaci nieiiiofirc cbriVmendare e.i
lia mn hctbel misericprdiqiritiec
Jrumpem furbr'f '• quibtis sacrre fiuerila dpcirinrc diffiincfat, qiire
,1089 .V COMMENT. i.N CANTICA CANTIG. — LIB. I. " iOdO
lali discretione dividere seiat, ut el simplices Iia- A qualitatem sponsa oculos habere colunibarum a
beaniiinde erudianiur, etdocii unde exefceanlur. . sponso memoratur, quia fooc exliibet aclione
qubd
79 4iquaie.ui vero oninibus offerre charitalem, , Spiritus sancti gratia utile, lionestum judicans
iit iiiimicois.acqtieut aiiiicos pfo Dep diligefe ei $e-- fecta yiiiet intentibne.. Verum
quiadmne bonuin si
cuiidum Apestoliim : Omnifousomnia fieri ul omnes5 qiiod liabet,,non a se, sed a Deo se habere intelli-
iuerifaciamus (/ Qor._is), pfofecto spirilus pletaiis5 gif, omnem collatce sifoi pulchriiudinis
gratiamipsi
est, qu.ocerte.spiiiiu dueittif," quiciinque pfoxinio) Creatori et/Redeinplori sup -ascribit-..dicens ::Ec.ee
in onini necessitate sive corporis sive animce pro) tupulcher es, elc. :,-__--
posse et ultra posse siibveriire hon segnifer sludel. ._. VEHS.15. — Ecce lupulcher^ es, dilecte, mi_ et
P.orro ingeiniscere dtiplici coiiipunclipnis ilibdo,; decorus. Lectulus nosler floridus,
hoc est vel recofdaiione peccalorum, vel iiitimoi, ,; Tu, inquit, o dilecle, essenlialiler
pulcher es et.
Dcunj silieniis anitnaj.desiderip, cx spirilu tinieris i decorus, ego quidquid pulchrJtudlnis Iiabeo acei-
Douiini est, quoiimet vel pfopeccatis damnafi, Vel1 dentaiiter tiii pariicipatione j'uxla modum a le milii
hcprediiaie. pii Patris pfivari.:: ^ iiiipensum graiise ex (e foafoeo,quia tu ut Creator.
Sed cum sinl"qu.atuor linipFes; untis serviJis, alr• capabilis exislis per inliabiiaiitem gratiam, ego Ut.
ler/iiiundanus; tertiiis inilialis, qtiartiis filia.Jis,;_. crealura capax existo, ipsi graiia pfbut ipse con-
-Vtlue extrenii referuiilnr ad spirJium tiineris/Doinini,, eessisfi pafticipando. Et.hoe quidem jrixta divini-
. quorum rinus quidemlioe est tiiiior iiiitialis noni tatis lure pofeniiani; porfo j'uxta humaniiatem se^
esi sine charitat.e nou dico p_erfecia,sed inclioativa. ciindum exteriorein iiominem, speciosus forma prw
UrideJoannes in Epjsiola sua "cuni dicerel: Pgrfectdi filiis hgminum (Psal. ii\y) fuisti; secunduni inte-
dtaritas, forasmiltit thnorem (I Joan. iy) ostenriitt fiorem verb spli lihi unigeliilo non, ad mensuram
qtjia Jiccf liondurti perfecla, Mamen;cbariuis est- ini _ dat Deus spirilum (Joan.m), cuin tui parlicipes ad.
lii.iore iniiiaji. liiirilora vero qui filialjs est, selai mensuram eum aceipiaiit, aljus'qtiideui sic, alius
constaiis djlectiene perfecla chariias est, de quoi yero sic. ":-.
dicil Psalmista : Timor Domini sanclus.permanens i Oninem auiieii) pulclifitudiiiem el decofenv a te
uitweulumsweuii (Psa/.xvm). Tinior jiif_.ia.isesl; qbi vefe et naluraliier.pwic/ier es et decorus, lia-
ille riequo dicifur : lnilium sapienlrw tiiiigrppinini i foenl, quja quidquid niaiisueludfnis, quidquid pieV
.
(Eccle.__), quaiido hoiiio incjpil sapere ei gusiare . Matis, quidqiiidjtisiiiicc, quitlquid patienticc, hunii-
Deunf, ubi tim.or et spiritus «e inviceiii CQiiiilanluf, litalis, quidqtiid postrehib uiiqiiani/ virtutis aut
siciil leguur, liriior esl sine spe. Et quanio plus; . .sanciitatis esse; pptuit aut pniest, in ie slngnia-
fooiiavoliinias crescil, id est cliaritas,-lanlo niagis" riter sancto honvine qtiasi in siiinnip/exeiriplari al-
iiu.orpene decrescit, ul ex isto tiinore; injiiali quoi fendunt et. a/ccipiunt.
tinetpiiniri qued iniperfeciunl esi, quandpque pr.e-, . Pfcemissa,ergo liac diciioiie,- ecce tu putclier es "
ticiat ad liiiierem filialein, qiiP npn "liiiiet puniri, et decortts,"ipsins piiJeliiitiidinis et decOris aliquas
sed separari, quod perfectoruiii est. Dup verb quos exsequiiur paftes, dum siifojiingii : Leciulus noster
iji prrecedenti posuihuis limores, lioc est"servilis, et - floridus, e(c.
liiundanus': nori pertinent ad /spirilurti linioris-D.o- Quaruin qiiidem parllirin primn.-id est leclulus:
Miiiiii,quiaacasto tiriiofe sepafaniur, servilis quippe hoster floridiisel a'd capbl ei ad capiiis niemfofa.
esl cessafe a nialp pro poena ab homine iiislailte, -Tcferri p.olest, dtire verbieliquje ari!soIa~memfora
relcnla iamen yolunlate mala. Muiid.anus estccs- . de ipso lanien capiie-participaiioiie . pulchrituriiiiis
sareabohpprppief poeiitimqureMiiiieltirafolioiiiiiie: et decoris ejus pendeiiiia. Sed primode prima parie •
et hoi tiinoiesvidelicel, servileni et muiidanuli!, pro- diceriduin quoniodoet capitl' el ad capilis niemfofa
ltibet Chrisltis dicens : Nblite limere eos qui corptis appelefur : adcaptil quidehl vel juxta diviniiatis bnsr
occiduni, qnimw vero non liabenl quvd, fuciaiii nia regentis foene piacitutn, vel juxta huinanilaiis
(MatHi. \x). Post de iriiiiuli 'timore suppoiiil _di- -n] iiiuhduih redimeiilis sacrameiituh), admeihbfavelo
cens : Sed potittsiimele eum, qvi polesl-etcorpus et jitxfa pariicipationem, ut dixinius, divincc gratise
animam perdere in gehennamlibid.), qiiem non prre- iiieiiieiii ctijusqiie sincfi Ijomiiiis ihhajjiiantis etsuae -
ciperet nisi ineochariias,etsi nonriuhi perfectaessei.. iflea dignationis dona'"opefaiitrs. _
Ef holaiiriuiii qtiod aliquandb iil divina ScHp.fufa Lectuli noirime requies dnpficiier desigiialiir,
is le tifhcr appcilatuf scrvilis, quia servili esi affinis, •liocest vef corpbralis vel spiriiiialis. (Jupmpdb eiiihi
q.uia et ifoiiimorepoeiieecessaiur-a malp el hic. Sed riost iafoprehi cerpus reqoieiii qiirerii, ita anitiius V
ille timor facii cessare a nialo ppeie et ncn voittn- qiibque quibusdaui pertiirbaiionuiri lafoprifousdcfa-
tatc, isie el ppefe ef voluiitaie. In spiritu ergo ge- tigctiiis requjeiii appetii; sed lioc lbcb, lectulP r_e-
rniiii iihiqris Domini, hoc est initialis sive filialis - (jtiies spiriliuflis fiileiiigi-gi' defoetqiiia et ad caput
quajque .saiieta aninia gemitum pro cantii habel, el ad pietafis' riienibra diximus fefefeilduiii. ;...-
quia in prreseniis vitce. gauriio Jtigubreih geinil a/ni- "Veruiritariienprimp Videnduiii de leqriie '.capitis,.
niqhi,-v"elq/uia.timetdariinari pro pece;Mo,yel qnia qiice HUiloiiiodo illius sufoslaniice necessaria yel
••timei._g©'sepa.fariaDeo. itaqiie; uidiximus. projtief " commoda esse cfedi debel qui nuJJaVsiifojacetaccir
.sepfempJicem .virtutis "et 'innbceiilire columbince" deiitl,"el.aptrf quein itonresiulld comniulatio iiec
'' "
iOgi WOLBERONIS ABBATJS S. PANTALEONIS COLON,. I0S2
vtmsitutiiiiis obnriib.r:a_tio (Jac~ob.i), sed iequiesca- "A.liac
_* Repiiljiira efiloriierurit gloiiosic rcstirrociiouis
piiis salnsest corporis. Nainqriemadmb.diini Detis se insigiiia. Isie qtiontte ierlnltis nort ianluni. tttiis,
Iaborare dicit, quando maloriim pravUales toleral, iiiqtiit, seri: noêr qnia liiile/ Iinc leciulo, iri estse-
ita.et requiescefe sedicit, qjiahrio foortorrimviriit- pnlcro" surrexisti ct nilhi siicnv resurgendi deriisli.
lifous delectatur. De Jafoofe eqtiiriem suo, quo per- Ciijus spei cerliiiirio est milii. (junsi tectitlus in qtto
yerse adhuc yiventes tblerat, per prbphciam dicit: sccufus lotiim per/sliitlitmi iripciiiii.operaiitis'gra'ice
Laboravi snsdnens (Jerem. vi) : noii enim . su.s.ti- tiiai.requicsco, quia non dnhito defiiUiroresitffecl;*)-
iieiido Dbmintis laborai, cujiis digiiiiatis poleriiiani liisvgauriio,el senipileriio transitofii lafooris prceniio..
lililla fafigatio cohtingit, sed .verbis Ivfomanilatislo- YEBS>".46,;-1—Tigna .domorttm nosirarum
'
cedriha
"
.quens, ipsam suam eirea rios palienfiarri Jaboreni • iaquearianosird cypressiiia. ':"
'
•.vbcaUPoiro ric reqtiieqiia in bonis delectalurdicii': Seqiieniiiiin vero pariitinv ptilclirlliidp et decnr,
Siiperquein requiescam, 'nisisuperhitmUemeiquielum qiiifoiisililectns a dilecia pulciiei. ef decbrus .-prae-
el irenieniem sermones nieos? {Isa. LXVI);ac si aliis dicatur, quce swni: Tigna tlotiiqrumnostrarum cedri-
verbis dicat : llJe milii In se reqtiiem parat, qui in na,lqqiiearia eijpressin_a,.specisiUlcrad ipsi.us spe-
lniniililaie et qniele pf&cepforiini meoriirn icgnl.im etaht memfora qubriini iauieri ineinbrorutn virtiiieS:
servai. Reqiiies ergo Dei noslrum estconiinodtini, R ' et gralice, iliitis piijchr-itndirij et riccori aseribtinlur,,
sieivl cconif.ario labof illiusinbslntm esl damritim. cujils est lotiuii qnod hona el hQiiesla dieuniiir.
"
Ad lnijiis ergo rapitis meriibruni Jiocest aliqiteiif 1'rimo tameri iiispic:eiii!iini - qtiaium domoriim
fideleni et saheliini/liujiisce lecluli significatio, s?nf Iiccc tigna ei laqiiearia : secuiiriuni universa-
quam requiem diximus, apfaliir; qtiia siciil.per liiaietn magiia domus" dilecti htijiis, id estDomini
opposilum, reprofois liiijns hiundi requies et ofole- nostri Jesu Christi saiicta iiiiiversalis-Ecclcsia est, .
ciatio, esi in fuiiiropeipes aniriiceJafoorel f.itig.Tlio, secunritiin paiiicularilatem vero, doiniis qnoque
ila electis lnjjus nuuiriilafoor et faligiitio, esl .'irrjii- ejirs riicuiiliir singnlre eccicsire qtile infia bane iuii-
turo ccierna animcr-. requies cl co.nsolaiio. Sancii Versitaiem ; coiitineiitiir. Ilaruiii vero ri«iiiorHin
enim viii lectulus cbiitemplativre vil;e est silentium ligna et laqtie&ria sunt angeli, id esl rectores. et
et ciilltis, qui quanfo est a/niundo reniplior, tanlo doctores singlilarum Ecclesiartim -qnce iri temprire
Deo esl vicinior, ef qiianto-jilus foifoorai in divino- el Ioco fuerunt pro livunimenlo et oruamenio ver-
rum prceceplortim ofoservatione, laulp iiiajorem ha- fois et exemplis.qtii etiam"Jo.nge lateque.fldoreih
foet reqriiem in riivinitiilis corileniplalipne quasi.in sanclitatis et doctrina. suae spargentes ipsani qiio-,
iuio lecitilo sinvi.Dens pergfaiiani iiisp;rans,mpde-. „ que.-univefsalcm Ecclesiam iiiunierurit el oiiiave-
r; ns ct sefvans, homo pergratiam inspiranleni, rno- f liiit, niuniui)t el ornanl; muhient et ornabtirit, quo-
deranleni et .sprvajiteih, volpiis, agens ctpernciens; rtim meinbria est in benediciiene in sreculuin srcqUIi.
Dens grati.iparlieipabilis, lionio graiicb pariicipabs. Sed hrce ligna diciinlur esse cedrina, Idqneqria
Dvcniil ergo nieriifora/capitiS' lnijiis,. lecluius tto- verp cypressina. Cedfus /aiitem tria habel .naliific
ster floridus, quia cnni prcediclo quasi intina stint stirc meiiiorabiiiaiprpcefiiatein, odorem, imputri-
reqtt"e; pai'iicip;ifoilisel pariicijians lioe est capul bilifaictn ; qurc iiimiruiii saiictis riocibribiis recie
meiitfoiiim, ininiarcessibilia pulliilanl.viitutum gerr coiigrniiiil, quia Divinilalis 'coniemplaiione siiliie-
miiia uimeriiotecitilus ille dicatur fiofidtis, lioc est vahitir, rioctrinaj et fobnre actionis odore circum-
J.onoruin bperiim v:vriodecoi.ecoriipo.sUiss.Loquilur qiiaque spargnniur nulla iiifideliialis vel pravitalis
iiaqtift sponsa ad sponsiim :lec_tulus v.on tuus, sed pttlreriine ggcorriiinpiniitir. Ertcliani qiiarlumin-
noslcr fldridits, qnia per lionestateih yitce sancli- signe naturre ceririnre quoil odore suo riicitur fugare
tiue fioreutis, •cpgitaUpiieiy6liiiitale,.actipne Deo - serpentes, Iianc nimirum viftiitem.doetorimi quos
arili:erere, est quasi in ttno cttin eo thaianie qtiie- designat ostendeiis, qttod dpctrJna sna in;ilas-cpgi-
sceiC, alioquin nihil prpficit ahiina sine eonqtiie- laiioiies occulte in cordifous sefjienles valent re-
scente gratia. , ;".,; ;P peilere eteasdern sttggerentem antiquiun serpeniem,
';.;-Pofro jiixla liuiiiaiiitatis sacrameiitum dileeli hoc est diafooliim cum ipsis cogitationifous fugafe.
- lectult!S,foealceMat'icevii'"giijisesluierus,/quia mira-
Gypressus quoqtie in stia natiira du?s siiprascii-
foiliterflofidus• S2 ;6j5t"ei;vifginitaiis piilclirituriine ptashabef graiias, vjdelicet odpris e.l iricbrriipiionis;
et singtilaris naliviialis incesiimabiii el irienarrafoill quceetiani doetoriliiis conveniiinl pfopter vilceet rio-
p.er' Spiriluin sanctum operafione. Sed nosler,"iu- ctfince briofeni et fnlei incorrupiione.m.
quit, '-lectuius, "quiaMuus qriideni esl per incairia- Ppssiint' tamen non incniigrue cjifrerenler intel-
tipriis electibnem, ineiis per. ipsius iiicarnaiipiiis JigStigna et luquearia, tit ligna accipiatntis in Eccle-
fitiem ; ttius, proptef rnuliipliees in mente Yirgiiiis sia:pr_elate3, laqueafia vere eoruin stibjectP3, quia
cl Malris iiihabilahlis prcporlipnis gfaiite iure tlp- - tigiia suppprtant hiquearia, si.ciit prselali subjecies,
riaiipries, riieiis prppter Jiniiandtim prp ppsse ejus diim eisproyident. necessaria, ut quemadmodiim ex
lnagnificre saneiifaiis exemplum,; et' adorandiim •lignorum :et laquea/ribriirii ceiijtiiictipiie, pulclifo
sine exeiriplp npyitaiis nnyiiatum exceilentiam, donius-vcstitur decofe, sic cx j)i'a.laiorum elsufoje-
. Lectulus queque dilecti sepuicrunvest, ijtio pbst ctpfiiiiireligiesa unaniiiiilale, decenti ct raliPriabili
passlnucm fuil rccbndilusqui idco-lioridusqiiia ex Ecclesjtt Dei brdinetur disposifione.
'' " - .
1003 , COMM.ENT.JN CANTICACANT.IC."..—,LIB.L 109.4:
Et fociveiilfaqnc rit cerirus et cypressus odorifera A foonro convcrsationis me iiiipiranie el ailjuvanl-e
et iiuptilrifoiliaesso- deserihuritur, qiiia et "prseiali reficieiilitr et conlra omnia inceniiva carnis et
bojio odpre et incorruptione viise, doelrinre et fidei coutra adiistionem afflictionis el qttasi incendcntis
sublimanlur et subjecli ertiditibiie illerum ad easdcm nitindi, oppositp mc;e dijectipnis et spei consolaiip-r
virtuiiim gratias quotidie provoeanlur. Uude et cy- nis refrigerabtinlur. -
pressus qtice in sufojectOruiii ppnilur parte, Iiec Alterqubque, o dilecla, ego sum flos campi, ille
Iiafoctiiaturale, "ulmaiiu arliticis runcmitum dece- niiriirtim de quo Isaias dicit :, Ecjrcdietur virga de
rum;pra.siet aspeciiim, quia liocfopnpriim siibjecte- radice Jesse, el' flos de radice ejus ascendel (Isa. xi).
ruin propriuin est, ut cum nianu s.anctro adiiioui- Tu eilini supra riixisti lectuluiu noslruhi csse flo-
tion'.s sivcincrepationis a pfrelatis suis lacti fuc- riduiii, videlicet Maifis mece, ex qiia incarnfiri vo-
riiit, non proterve fesiliant, sed eornm'coinmon:- lui viterum, sed.ego dico ideo illuin esseMloridttm,
lionibiis hilari vultii el patieiiti aiiimi) se oberiienles quia cgo fios ejtis, de.quo flore mtilii alii procedunt
siiJislerrianl. ' V flores, idest gratia spirifualis quos inemoratus pro-
Ut aulem Iixc oninia.generaliler.inspiciamus in pliefa enttmerat. Ei reqitiescei;inqiiiens, super eutn,
univcrsali quoqiie Ecclesia?,qure.est sppnsi et spon- haud duhio qtiiii fiorem, spiiitus Domini, .sphittis
sre qttasi qiirfdam-respufolica, veiieranlur qnoiidic B sapientiw et hitellecius, spirilus consilii ~et foriitudi-
etpraiieaiiiurislaoriialus domus Donvni insigniu., nis,spirilussCienliw et pteiaiis,c.lreplebit eum spirilus
princ;paliicr contiiiet capnl, id "esfClirisliim in snis limoris Domini (ibicl.). Flhsefgosurn.ca.iipi,lciraj vi-
ce.stiset pr_eci'ptis, et post eum sua membra , in _delicet iljiusde qtia dicilur:. Veriias de lerra brla est
qttifotisesl super omries ertvnens el singulafis me- (i?saI.LXxxiv);quceirieocampiisnuiiriipatiir, qtiia noii .
rifi foeata virgo -Maria, qure floridi JecluJi signili- seabrosa, neque ipitiipsa, ,-vicus,seJ pl.ina et ieqiiaV.,
calione ltafoelur pulclierrima : deinrie /apostoli sive Jis. utpoie virtiite Altissiuii in nioritim requoris ah
apostolici viri eorumqiie audiiofes cl sequaces, in o.iniii lhoruai inrequalitatecompIa:iaia,.qiice me fl;i-
ipsa doinp Domiiii quasi tia;iia et I.aquearia posili, rem florum, id esl Sanclum sancloruiii sne yirili se-
qtiorum omnia vita./erudjiiqiie, inslitutione, aucto- miue. protuili,,qiieinadiiiodnm cainpiis sine seinine
fitate venerabiliier/coiifirinaitir el oriiafitr iota- diversoruhi Iloriim et licfhafiuh -gernil.uaVproducii.
ha-c respublica Dei, ita ul recte inluenlibus nifoil Lilium siim etiam convdiliurn, id esl candor el
foonesliits, niiiil jiicundiiis, niliil certe dulcins in odor et salus liiiiiiiliiateiii inere malris iiiiilaniitiiii,
littjiisvitceperegrinatiohe possil ceslimari. Nam liajc el non de inerito castitatis gloriaiilium, iiain glo-
csCfuturcc fclicitaiis quasi quredam via ei cbiicur- rianles et pro Jiuiiiaiio lariluin favorc se conli-
sio et jllitis "magnce let incomparabilis. reipubliccc G nentes profcctum npn hafoenttilium cafidoris virg:-
longe in iidc, spe el charitaie contemplatio. iiei, ei inlerioris miindiiia signiini, qiiin pOiius n'w
Verum. huiie -gloriosum el riobililer insliiulsc greriitie vanaj glorire iiiiniuiirii suni, anle cojispecluin
Ecclesice stattim, ad illitis g4 constiiere iuiluin niuridiiice inece, ei irieo eoriiin liliuin nec suinnec'
qtti dixit : Sine me niliilpoleslh facere '(Joan.w), dici possum : sed eorum qui me et illaih imitaniur,
ideni ipse sponsus et rector ejusdem fateltir, vc- ego Iilium sum pef. gratjce donuni, illa"lilium est
rilaiem vcriias confiriiiaris, non quod noslra atle- per excmpliim,quaieiius ci ipsi fianl lilium per imi-
slatipneiiicligeat, setl ul nos ad. iii.ijorem fidem tatiQti.eih.Uurie seqiiitur : sicui lilium inier spinns.
eruiiiat, et ut nulluhi in aliqtto foono d'e sua juslitia TERS.2. — Sicut lilium inler spinas , sic amicci
prajsumere doceat. mea inter filias.
-" CAPUT SECUNDUM. Sicuf ego, iiiqiiii, inlcr Jtidccos,quosexspectaviiit
VERS.I. —Ego flos campi eilitium convdlliv.m, "face.fi;ntuvarii, feccrunt auteni spinas (Isa. v),-fou-
Recte, inquit, o dilecia, sentis, qnrc oiniiem liiani miJilaie, mansiieittditie, paiienlia el mulliplici vir-
|)ulchritudirteni mifoiascfibis, qiiia. ego revera sum luttim gralia efful-si, cum ipsi veluti spina conlra
flcs cainpi, hoc est lionor el pulcJiriiudo ct orna- Q me existentes, multis me verfoofintiet liioriiiii acu-
tus totitis tiniversalis Ecclesire per lotum iiitiiirium JeJs pungerent, Jta lu, o Ecelesia niea, sponsa inea,
scu lrciissimi canipi diffusa et diver.sa Epeciesan- sive qiiccvisnje diligensaniina es;e defoeiis inier
ctilaiis et gratice ex"./tn.eagerinirianiis et florculis filias gghtijus sceculi, id est aiiinias malitJa el inli-
(lonaiione. Ego quoque siini liinim convdtliiim, id delitate spinosas, Jiimiiliiaie el paiicntia til cuninie
csl einundatio, fefe.ctio et merilciria liumilitihi -ssivc lioc iiiorip fueris iiniiata, vere inea profoeris ami. a,/
aliquo mcerpre el aflHciiene Jiujiis: iiiiiiidiliieine- sitqiie vcric aiiiicifire profoatio, talis inei iiliitafio. /
minis causa depressnrum. Vei sicul ineasecunriuincarnemmaier Maria qu:e
35 Lilii quippe natiira iria habeiin se delecfafoilia': esl liliuni candpre yirginitalis et edore saiictitatis,
cuidofem, odorerii_ niedicinain contra adustionem, iiifer Synagogce filias,, qu.a):veluti spiiicb eain pun-
iiam qtiictinqucMn hac corivalle lacryinariiin spifilii gefoant, impooenles ei iriaciilaln iiilamice, quia.noii
foumiliaioeicprde ccntrito excessus suos detleni, credefoant Dei virluti et poteniitc, 'cuminumiiiliue • -
infirmos se recbgnoscentes, etineum semper auxi- et palicnlia incedefoat. Quia Dei dispehsalioncui
lium_ imploranies, sine. dufoio: eniiindationem et per spiritum agnosceforil,et Jn se implefi se.ntiefoai,
caiidorem animapconsequentbr, ac deinde"bdore qure oiiin per propjietamet "pbst; -per. ahgeluni au-
" ' '
1095.. WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON 1096-
dierat.ila qubqiie ejtts excmplo qusecun.que aiiiina ,A Iloc esse fructuni, bdorem ef linioram ; inter ligna
miiii amica est per fideih etdileclionem debet in- silvariim quoque , quae utique infruclucsa* sunl,
ter filias quas malilire et impieiatis corrupiio ge- iiiconiparabiiis liaheliir, ita dilecius meiis fruclii
~
nuit, hiimilitatem, priiieiitiani. et.liooesiaiem ser- ei odore sanctiiaiis, et jiistitiae,. et doclfiiioe, aique
vare,'el ab his propterspem fulurce remurieralipnis umbra proteclionis suse, quibus in se credentes re-
nunqiiam deticere. :, licit, dbeet et/defeiidif; inter .filios, idest Judccos
Sivedicanius simpliciterahimam qjia? se Dei ami- exstilif, qui primo quidem filii fuerunt et nuric esse
citia vultexliiberedignam, inler praves IiPmines, yoJunt, sed non suiit quia de eis Deus dixit: Filios
sicut liliuminier spihas debere seniper consislere, enutrivi et exaltavi, ip'si aulem spreverunt me (Isa.
ut s'cut,lilium inter spinas pbsitum candbfis i); et alibl:Filii alierii menliti suntmihi, filii alieni
. et odoris sui npn perdft digiiitalein, sic iila inier ihveieraii sunl el claudicaverunl a seniitis suis (Psal.
prayos mores, firieiet paflentire, vel alicujiisconeessre xvii) : qui jactaht se filios esse Abrafo.aj,sed-iion
'
sanctilaiis, non perdat inlegritaien), sed magis sunt quia bpera non habent (Joan. vui), ei ideo
_ lclcrandfodiscat quia quo pltts eortini perversitate af- suiit ligna infructuosa et.inutilia, aiqueoh hpc suc-
fligilur, tanto ei lnajoriiiri yirtutunv merila cumu- cidenda et iii. ignem, millenda;. Nam inter talia
lantur; nam,iil dicitB. Gregorius, quisquis nfalos B ligna ceterno incendiocapia in arbore crucis.pe-
non toierai, ipse.tibi p.er intoleraniiam leslis est pendil, de qtia diilcissinium sui eorporis" et sangiii-
qnia foorius npn est. Hinc B. Jbb de seirietipso nis fruetiim mihi profudit, quo sihi credeiitesquo-
loquilur dieens : Frater sum draconum el sOcius lidie reficit: ipsi aulem quasi lfgna silvestfia, non
strulhionum (Job xxx). et "Dominus.ad Ezecbie- soltim nullum fooni bperis protulerunl frucUinr, sed
lem : Filit hominis increduli et subversores sunt eliain atnarissimum suce nialitlre el"impietaiis pro-.
-"-leeum, cum scorpiohibus habilqs (Ezeclt. u), Pelfiis fuderuiit snccuni , clamantes.: Crucifige, crucifige
qttoque Lotif vitain approbai,, dieens : Et justum (Jpan. xix.),* et: Sanguis ejus super. MPSet super
Loth oppressum a nefandoruni injuriq dc luxuripsa filipsnostrds Qlalth.wii).
conversdlione eripuit; aspeclu eniriiei audiiu justus . .SuhJiujus ergp arfopris uitibra, Jioc esl Noyi Te-
erat:iiabilansapud'eos,qui dc dieindiem animdm jusli siamenli refrigerio et defensiene ceiisplatpria qttalii
hiqitis operibus eruciabarii (11 Peir. ii). HincJoan- desiderabam miilio j'am lempore, in aiiiiquis-'palii-.-
iies Pergami.Eeelesire seribit, diccris : Scio nbi lia- fous, niagiio desiderio tempora lenienlis et refrige-
bilqs, itbi sedes esl Satanie, et Itabes nonten meuin,el rantis: gratiresiisjiifanfifous, jam landem, post Cliri-
non negasti fidein meaih (Apoc.u);" Paulus qiioque _ sti adventiiin,,passioliein,resui'reclibhenici ascen-
(liscipiilbslatidaf et rofobraf, dicens : Tntnedio nalio- sionein sedi lide incpncussa et stabili. Lex eiiiiu
nis' pravwet perversw inier quos liicelis quusi lumi-. ccsiii quodam inclementiae et- incurafoilis pcena.,
naria in muridb. Verbuinvilwcbniiiiehies (Pluiip. ii). quanilo dicefoat : Si, qitis hwc vel illa fecerit,inor.te
"'"Istis' aucioritatibus satls conslai,
quantce sii vir- liioriaiut (Exod. xiX), mejiti affeceral;.^ralia vero
"" ttuis pravbs fooniiiium oiores lolerare, quaiido ex taiem a.sium. unifora misericoidice el remedio/pceni-
snajori reprofooruin malilia majofa' electjs crescunt leniice movii, sufo qpa uinfofa deslderafoi.linon aiii-
inerilbruni Jucra quja scrjplum-esl : Qudrilo plus foulavi, noii steli, .sedpolins sedi.et requievir qiiia
Pharao populum Dei prehiebal, tantgpliismultipli- S§ hoc pietatis decreiuiivipsius.D.oniiiiLmei aticto-
cabaiur (Exod. I). . -' riiaie confirmattim imnitUabilitef. tenendumsuscepi.
, Quaj auiem sinl filice, iuter quas Ecclesia sive Hceciiiinirumarfoor.Iigniim est yitre, cujus tun-
saiittii; aniiiia.sicut iilium inler spinas cominprari -foia ct protectio diyinft. qnani fuririant rami Jiins,
-
diciuir, ex. ipsa coinparatioiie colfigitiii' quia qtias ranii lvoiiprjs et gfaiire, qui "vidiilicei,. sutit diversa-
spiiiis comparantuf.ccristal jg7 qiiod iu adversam ftim cpppsjljpiies "viriiiuiin contiit inunriaiiatiini
partemrecipiantiir,qiiaeideoIiiia3 iiuncupantiir, quia fervpfes leiitatieiium.: ijtp.eie: ceiiiiasuperbiani,
" ex semine nequahi pervers.re declfincc, siye ex niala £j necessaria esl Iiuniilitaiis bppositio ; contra iraui,,
aniini cbncepiibrie geiier:aii|ur. Al;; Ecclesia siye/ palienlire ;,conlra iuxiiriam, castiiatis-etcoiiJinen-
qutx.vis fidejis ariima, quce cilrisfi pef (Jdetn efope- liae; coiitra contumaciam, ofoeriienfice;coutra avari-
rationem est sponsa, ut 1'ilium inler spinas esse .tiam,;Jargita.|is el niisericorriice.;cpntraliles e/f.cen-
. possit,'Seregenii.ei protegertli, graiiosa; laude'p/er leiiliprtes, pacis ef eoncordi.-B;;coiura iiiviriiam et
aliam comparaiioneiii pcciirrjl, -dicens': Sicutmqlus oriiuni, dilectipnis, utque foreyiief coiiiprefoendainiis,
inier iignasiivqrum, eic. .-;../-. - : contraoiunes certe inuiidi liiijiis ofolectaiionesel
VERS.5.— Sicia thalus inter lignq si!varum,sjc lentatiohes opponenda est recordalio.futurae mise-
dileclus meusinlet fitios'.Sub umbrditiius qitem b\i- rite iii.ilbrum.et; glprirfi.juslorum. / ." ";
'_ sicieraveramsedi, etfrucius efus duicis.guiluri tnegi ;'. Taiiunv "nempe Uniforarpm effusibiies profegtint
Dilectus,-iiiquii.meus comparaa.it ibe IJlib tiifer ahiinam afo resiu cariiaiiiihi' suggestioiium et.riefe-
spinas, yirtutem stiam sen.anli, quod quam\is rti/ihi ciaiionum,subquibus,:quia desiderafoaijj, seif.,Jioc
stto niunere concesserit, fanien ut fooc.iieiempro- esi requjevjj quoiiiani^quiderii gralbni et salufore iii
. , '
prib nie: exeiiiplp , dPCtiit. Quia s_icutmalus drbor eis protegeniis gratire rifrigeriiitn jnyeni,
iTUCliferairia ih se: hafoetis; utiiia quibus reficif. Etffuctus ejks, liaud dubJum qtijn illius niali id
im- . COMMENT;IN CANTICA CANTIC. — LIB. I." 098
esl.GIiristi, sponsi e.l Domini 'me\,^dulcis gttlliiri A morem, evangelicuni yideJicet prrecepltim de ehari-
meo, quia uliliias et suavitas prajceptorum cjus, talisulilitate. Quod vini iiofnine rceleappellatur.quia
dulcis etplacensi-esl palato cordis mei, et capaci- sicutvinum sepurgando,omnenia se-rejicit pesiife-
tali mentis meae. Sive fruciiisliuj'us mali petideriiis rum et suo naturali colore omncm hoxium excoquit
in afbofe crucis dtilcis est gutturi meo, quia cof- humorem; ila charitatis praecepium, emneni a cbrde
poris"el sangniiiis Christi perceptio dulcedinem* et vitiorum fugal peslem, el omnes animi expetlitpas-
sanilatem infundit peetori meo, el ipsa plane est siones, qula nemo potest et charilalenv JiaJjere et
'perfecta corpofis ei ani riise mere refeclio. malus esse; atque irieo hiyus plenaVJHt.eiligeiilla
Aliter quoque_ filii intcr quos dicilur sponsus merito nuncnpatur cella vinaria. :,,i;:'./_-'-.
commorari, sicttl mdlus iriler ligna silvarum, acci- llli ergo qui sub illius •jaJiii_ifefce,;afboris ramis
piuulur electi qui f.IIi Dei nuneupative dicuntuf delectaniur.requiescere erdu/Icissifrinm saiictitatis
propler bbservaiitiam riiandalorum «jus pro.quibus frucliim sine fasiidio colligere; ad Iiaric quandoque
' aelernre vifre hreredilaten) ab
ipsp Patre suo coele- perfeclionem perve.nient, ut sine oJjstacuio cellam
sti consequcijiur, inter quos Ciirisius velut nialus vinariam inirent, quia noh est eis iisec via angtt-
inter ligna- sifcarutn meralur, quia sicut malus sta,qui.bus occlusa funditus est mundanaj Volupia-
«mnia ligna siivarum pulcliritudine el frucluum B tis via, lala ei spatiosa. Angusta eiiim est hujiis
odore et suaviiaie prcecetli(, iia Clifistus onuies prtecepli via, quia difilcilis videlur mullis etlabo-
sancios; virfutwm decore, et doctrince dulcediiie riosa cum dicilur: Diligile iniinicos veslros, bene-
antecedit, sicut de ipso scriptuni est: Speciosus facile his qui oderunt vos (Malih. v).'
forma prw filiis liominum, diffusa est gratiain labiis Sed quia a multis sanctis legimus observatum,
iuis; proplerea unxit le Deus, Deus luus oleo exsulia- noncst diflicile lioc pra3peptum nisi his, qui non-
tionis prw'pariicipibus luis (Psal. XLIV). dum perfecto gnslavernnt duicedinem iriictutihi, id
Sub cujus wmiira seu Ecclesia, quia sive sacra- est. mandatomni divinorum. Htec est crgo eella
iiientoriim, sive mandatorum, sive donorunij iiiius vinaria perfectio, et angustam viam iibeie inlran-
ranii per lolam mundi lalitudihem diffusis, liiifabi- tihus, suaviter sapiens et ob fioc perfectibilis divirii
liter profegilur_et consplatur ab omrii aeslu tristitiae praecepfi inteliigentite decJiaritatis excelientia.
eiperturbationis,secura et immofoilispermanens, Yerum quia ipsa charilas in diversa respicil,
per spem fuiurce retribulionis, cufus fructusdulcis necessarius est in ea 90 'P.rdo aitendendns ut scire
esl gutturi ej"us,quia omnia eloquiprum ej'us my- possil quo j.oco sitponendusqiiivis affeelus et quis
slica, sacrameiitorumque venerabilia insiiluta, qute (« prior, quis poslerier accipiendus. TJiidecum prce-
CKoccutta diviiiilalis surc prcuilii sabienlia, dulcia misisset; Inlroduxit merex in cellam, vinariam,
et grata sunt Eienli ea devcte compleclenli el vene- subtlit, et ordinaml in nie eharitatem, Iste eriim
ranti, 89 propter eam quae inde ei confertuf salu- est ordo sanctce dilectionis, ut primo Deum, deinde
lem, sine liiie vegetantem el reficientem. proximum, postremo et ipsum lnimicum diiigamus.
Quem vcro effectum hiij"us fructus dulcedo et Necessarius nempe esl ordo iste, quia impossibile
suavitas haheat, qriid sublimius et perfectitts pariat eslutquisdiligalproximum, yel, quod difficiiius est,
sufodendomanifestat. inimicum, nisl.diligat Dsunij.dum istorum dileclio-
"YERS. A. — Introduxil rrierex in celkiti viiia- nis causa sit dileclio Dei, fiatque lioc modo pos--i
riam, ordinavilin mecliiiritalem. sibjle qtiod fuit impossibile. Quod enim necesse est
Effeclus iniroduciionis hujus processit ex causa esse, impossibile est non esse, et quod necesse est
liene placentis el ideo magnp menlis sludio susce- nori esse impossifoile est esse. Est autem necesse
pti fruclus, quia quo plus Dei praecepta appetun- esse amorem Dei ufoiesi amor proximi, quia nemo
tur, tatito aiiiplius ad majora seftiper appetenda,; diligit proximum propler Deum.nisi diligalDeum:'.
amore divino intromiuunlur. Fructuni quidem necesse esl aulem non esse amorem DeJ, ufoi noii
illum qui profiuxii, el adhuc profluit de illa gloriosa D i estamor proximi, juxla Joaniiis voeem quia: Qui
el esceilentissinia arbore Doinino Jesu Cliristo non non diligit fratrem suum quem viciit, Deitm
quem
onines aeqtialiter accJpiunt: quia alius istum, alius: rion videl, quomodopotesldiiigere? (IJoan. jy.) Non
illum, jttxta quod sapit etdiligil accipit. vero semper necesse est non esse amorem Dei, ufoi
Isti enim magis sapil ei placel virtus paiientia;, iioii est amor inimicvquia potest
cbntingere nt
illi obedienlia.; isti humilitaiis, illi .cbntiiieiiiia.;- diligens Deurii, non habeat inimicum quem diJigat
istuin magis.ofolectatsedulitas orationis, iUuni Je- piopter Deum : siautem habet, lunc necesseest rion
ctiouis, jejuniorum; et in loto virUituni graliarum esse ainofem Dei, ufoi non est amor. iniiniciqnia.
diviiio niunere comparant speeics. prcfoat se nen diligere Deum qui npn vult diligere
Esl autem quoddam quasi singulare etqiiasi inimieum.prcpter Deutn.
sebrsum ih quodam secreio coiisisteiis repositorium, , Videlur ergo ordo isle,~ut dictum est, esse rie-
quod cellaiiunciipalur, prce sui quadam aiigustia, eo cessarius, quando decerniliir imposslfoilem esse
quod paiicos in suos admittal recessus, ufoi esl illius dilectionem proximi nisi. praecedal diiectio Dei,
fru clus dulcedoet suavilas recondita qure Iwlificat cor secundiim illum lameri ariioreni
qui est secundum
liominis (Psat. ciii), etomnenivilioruni excoquil hu- Deum, non
qui secundum sajculum. Amor quippe
.PATROL. CXCY..
1039 "WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. ' fn©
sreculi est absqtic amore Dci/qiiia ili'e!secunriuni n A ciini tantaTnijus vini ineforiaiilisforiiiudineatTecii.13
Carnem, isle secunduin spirilum. • esi, ui ab oiiini mundana delectalione quasi'insBn-
Esl auteni duplex modiis dilectionis sccundum n sibilis remanea(, et pro immenso taliter-ordinalae
earaem; ttiiusqul oiiinino contra Deiim est, sicul est ;t eharifatis desiderio, non lantum obstupescat, sed
inalorum pro ihiqiiitaiis communioiie invieem- see eliam lnngiiescai, quoddam sifoi solatium hujus
diligenli.um; alter vere qui nen est contra Deum n languoris efilagitans sufosequilur dicens : Fulcile
sicut est parenlum cognaibrum, ef aniieofuin, cui li me floribus, etc. .:..'..
tamen amori prcepoiiendus est semper amor Dei, et!t YERS.5. —Fulcite me floribus, siipate me ma-
prbpter Deuni amor ctijusque proximi. Sed primtiss Hs, quia amore iaitgueo.
modtis secundum carnem bmniiiqa prsesenti alte-:- Quid suni fieres, nisi animcefoonioperis primor-
niis est Ioco, quia inorriinaius est tottis Deoque e dia prefererries et coelesti desiderio redolere- inci-
ccnlrarJiis ; allervero qui non csl centra Deum, a pientes? Quid vero sunt mala wisi animre de initiis,
praesenti iion afoliorret loco, si tamen sit ordiiiaius,;, foonorunioperuni divinre gratice nutrimenio perfe-
quia si pltts in Deo riiligitur liomo quam Deus, luiicc ctionem jam tenentes, quasi de flOrifousad fructunr
est iiiordiualus. proficienles? Quce ergo amore divrno languet,
Potest aufem non absurde accipi, ut dicamusge-. B qtiaerit fulciri florifous, stipar! malis, qnia cunr
miiiiiiii esse ordinem charitatis, ununi in Deo, alte-. nondtim eum quem (am ordinate loto corde,
rum in proximo : scriptum est enim : Deuschariiass toia anima, toia vlflule, hoc est fi.ie, confcssipne,
est (IJodn.iv): in hac aiitenieliarUaleqiiceDeusest,,. operatiene diligil, videre sicuti est non prajvalet,
ordinem deiiet discere, scire el intelllgereEccIesia,, magna ei lamen consolatio esl, qitori proximbrunj
sive qu.Telibet.sancta anima iit primO loco dicall nunc inchoanlium,_nunc perfeetoFiim piis provecti-
Patrem -quasi voceni, secundo Filium quasi ex__ fousfoctaltir.
voce verfoum!,terlio Spiritum sanctum quasi ex: "'92 Habet enim sancta Ecclesia qirosdam in se
voce et verbo procerientem raiionem. Non autemi niinores quos erudiat verbo et exemplo, ut sint
eo sensu?dieat, qtiasi aliqitis sit graritis in Trini-. quasi flores primitias sanclitatii arripientes. Babet
taie, 91 qiiod-inipium est dicere.sed nt chariialemi etiain quosdam majoresin quifous erudiatur, et
illam, id est Deum, quem defoet diligere ex loto, quoruni doctrinis et exemplis quotidie Gedificetur,
cordc, lota anima, tota viriute.unum iriemque ini qui sunt quasi mala maluritate jam ei peifectione
substanlia, distinguat in personis isto ordine voca- - bonorum operum comjilacenies. Tales ergo scilicet
bulorum, • '. , et miiiores e( majores hujusmodi studio pietaiis
Ipsa verp dileciio :hoc qrdine distinguitur, ul succrescentes valde saiictam Ecclesiam consolan-
primo "toto corde, deinde lota anima, postremoi tur; quaecerle cuin magna Ia_liiiacordis videt, hoc
lota virtute Deus diligatur credenrio, toia anima, sitos filios parvos et inagiios, rudes et perfeclos
eonfitendo, lota virtiite operando. diligere quod ipsa vehementer diligit.et haaemagna
In proximi "vero dilectione per singula pra.cepta est lauguoris sui consolatio, in hujus peregrinationis
lcgalia, qure sequtinttif, charitas ordinatur: nam exsilio, ad hoc eos secuni ex desiderio tendere,
non adulterari, non homicidiuni facere, non falsum, ad quod se credit quandoque "exprceiiiiopervenire.
lestimonium dicere, honorare patrem et malrem, IIoc eliam modo quilibet sanclus^ qui amoreDei
etc, per ordinem Decalogi, ordinata suo quoque. languet polesl dicere : Fulciie me loribus, slipale
leco charitas esi. Queiiiodo eliam v;I qflo afiectu, «i, malis, quando magimm liujusmodi languoris
diversre in Ecclesia personre diligi deheani, cliari- cesliinat reniediuni, quod videl in hono opere r.uo-
tas ordinafur, quia alio ordine diiigi dehet fidelis; fum, qubs in Deo diligil, prpfeeliim proxiniorum,
amicus, alio ordine cliarissiimis filius, alio ordine horum quidem ad pia studia pulluJaniiuin, illorum
parentes, alio ordine fralei germanus, alio ordine. vero in.ipsis studiis fruciificaiuium. Nonne ille qui
conjtix, alio ordine a Domino Berviis, alio ordine a Q [ tali amore languebal ul tliccrel : Cupio disso!viet
servo Domintis, alio peregrinus, alio agnitus, alio esse cum Christo, proximoriim taineii utilitatem
sacerdos, alio propinqiius et proximus. Nam largiri desirierabat tlicens, manere aulem in carneneces- .
necessafia egenlibus, Visitare infirmos, vel carceri sarium propler vos? (Pliilipp. r.) Quorum profeelum
mancipatos, consolari indigenles et jnjiisto judicio viriere _pro magna inierim reputat consnlafione,
oppressos, sepelire morluos, corrigere prave agen- quando Dei facieni qtiani lanfopere desiderat vi_-
tes, adjuvare in aliquo lafoorefcatres, erudire mi- dere, jierfecte prcevalet comprehendere. Licel valde
lius scientes, vel. si qtta alia utilitali proxiniorum cupiat dissolvi et cum Christo esse,-nunquid iste
suiil necessaria impendere, omnia profecto suni qui divino amore languebal, hoc quod amabat,
crdinafoilia sanctre charilatis officia. - quandoque consequi non posse limehat? Minime;
Merito ergo mens sancta a rege sponspque suo sed hoe dispensatione Dei liebat, ut huj'us prceiiiii
in ccllam introducitur vinariain, hec esl divinerum dilalio major yirlulum fierel exefcilatio, aniplior
prceceplorum inteHigenliani.quandodiilcedine gra- quoque pro eorum quos diligebai utiliiate, laboris
liieipsius debTiataJntelligit, tain muliipliciler or- remuneralio, nam qui dissolW cupiebat ulique de
dinatam impendendcc charitatis diligenliam.Ûnde praemio cerius erat, sicut ipsc alibi dicil : Scimus
5*91- COMHENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. L. 1102
quoniam *i lerreslris domus noslrd hujus hnbilutio-J. _Alate mederelur ei ea m.tgis semper quae supra
uis dissolvaitir; quod wdificationemex Dee habemus, mentem esse defoent, amande et suspirando mire-
(hmum non manufaciam wlertiam ht ccelis (11 tur. Haec est enim dexiera ejus qure eum amplex.e-
Cor. v). tur, videlicet foona illa perennia, qurc eum adepta
Quoeirca dilationis hujtis poenam levius ferebat, -fuerit, secura foeatitudine et foeala securitate re-
quia eos qtios diligebat ad idempraemium 1perci- quiescere possit.
pieridum
'
secum lendere gaudebat. Dicitergo: Lceva ejus sub cdptte meo el dexlera
Ciide qulbusdam sttis disciptilis consolaloriajiml- iitius ampiexabiiur me, quia omnia quae in creaipris
til, verfoadicetfs •.'Craiias agoDeo meo semperpro ad nieamordinavit uiililaiem,liabefoo in cogitatione
vfibis, hi graiia Dei quw ddia-esl vobis in Christo . pro gratiarum aclione, ea, vero propter qure lirec
J-esu,quia in omnibus diviles facii esiis in illo,in niiiii ad lempus praeslila suni, tota pjenlis devo-
ontni verbo el in omni scientia, sicut iesthnbmum lione, utpote aeternaliter niecum maiisura, diligere
- " ' '
Clmsti cpnfirmaiiim esl in vobis, ita ut nihii desii erbfaare-sludefoo.
' ;;
vobis in ulla gratia.exspectaniibus revelalionemDo- Sive iwva ejussubtapite meo,qiiia qripdnatus et
mini nostri-iesu Clirhli (I Cor. i).Ecce. qui dissolvi passus esl, quod resurrexit et in cceluJii:ascebdit.
cl-cuni Cforistoesse cupiefoat, quantum gaudefoal, B I in inemoria mea erunl; el dexleraillius-amptexabi-
el gratias agebal, qnod quia lioc nondum consequi iur nie, quia islorum memoria ad fuiurre resur-
poiefat, filiorum tamen quos in Chrislo genuerat rcctienis et 94 glorice insignia, me aiiiinabit dili-
profeclifous, valde liujus dilatioiiis inromiiiodum gciitla-el'appeiciid.ii:' '
releyafoal. Sive sinislra Del bsi ejus in Iioc saecule, parra
S_J3 Alio quoque modo, nlilitalem el projeclum quaedatncoguitio, dextera vere i7/.ws,'ppst hatic vi-
filiorurti Ecclesia-desideral per firieni et operatio- tam plenaria et vera ipsiuscegniiip , sed sinisira
nem, ut lunc riicatur fulciri JlorJfoiis,quanrio orna- : snb capite\\osiroesl,dextera \er6itliusamplexabitur
Jtnr credeniium fide, qticeest religionis exordiiun el nos, quia videmus nunc quidem per speculum hi
quasi primo exsurgens ftbs sanctitalis. Sed qttia mnigmate, tunc autem facie ad fdciem (I Cor, xni).
fides sine operibut merltta esl (Jac. ii), stipari di- Sinistra cnim sitb capite est quia conceditur nohis in
cituf malis, quando ipsorum dicitur credenlium hacvita aliqiiid rie Deo cogitare el menle videre,
iniilijpliciier fructifieanliuni, piis gaudere operibus dextera wero,illius ampiexabilur nos, quia in fu-
auasi.maturis jam frtietibus. lura vita , lania nos sui complebit et cireum-
Cuuique foaecduo ila sifoijunganiur, ul altera _ dafoil visioiie, nt quale fooc sil, nec oculus videre,
slne altera uiilis esse non possit;-scriptiini esleiiim nec auris audire, nec in cor hominispossit ascendere
quia sine fide hnpossibileesl queinquam Deo placere (lCor.u).
(Bebr. xi), fides auleni si non hafoeatopera,mbrtua Hcecergo in sponsa ordinanlis graficc dignatione
esl in semclipsa (Jac.-n), niagiia certe consolatia cliarilas ordinaia capili Iceva siipponil et dexlera-
laugueiitis in amore Dei animre, quando videt pro- sua eam amplexatur, ul oinnifous lemporalibus do-
ximos proficere fide.et operalione. nis secitndo loco posilis, priiieipaliler in ajlernge
Veriim quoniam hajc-sponsa Clnisii qnse amore vitae desiderio requiescat, sitque hoc modo prae-
ilio lam hiagnifice, ut diximus, ordinato debilis et;';' sentium coricessio,eliain fiitiirorurii cbrtitudo, men-
langttida elTicitur, non profectu el uliliiaie proxi- tis in amore Dei debilis et languidce consolatio.
liiorum consolatur, verum etiam re praesenliumho- Et vos, dilectae Chrisio sorores, qure mundtim
norumei-spe fulurorum sufolevatiir,sufojungit di- contemnendo amore Dei languetis, lale signumtiu-
cens : Lwvqejussub capite meo. jusmodi dileclionis dare dehetis ut fulcitre silis flo-
VEHS.6. — Lwva ejus sub capite .meg, el dextera fibus credendo, stipatce maiis operando. LaevaChri-
ejus amplexabilur me. ' sfi sil sub capite vestro.et dextera illius amplexe-
Lceva Chrisli, id esl sinislra, sunl bona leinpo- D 1 lurvos ul temporalia bona a Deo Vofoisaliquomodo
ralia, dexiera yero ejiis foonaaeternalia; quaedam concessa, quasi inferipra, aeterna vero quasi supe-
amein foona lemperalia in hoc murido. pro exspe- riora semper allendatis. Longitudoquippe diernm in
cialione fulurorum bonorum Deus suis concedit dexiera ejus, in sintslra ejus diviliw el 'gloria (Prov.
electis ul dum ejus prresenlia munera suscipiunl m); quiaihliac prresenli vita nonnunqpam concedit
ardentius el securius ad ceterna appetenda prcepa- eleeiis suis diyitias bonitatis sure praegustare, in
rantur. futura vero vita aeternaliler sine flne possidere.
Sed twva Chrisli sub capite ejus esl, quia liaeci Deiectaliories in dexlerq ejus sunt usque in fineni
ipsa tempofalia foona summi amoris inientionei (Psal. xv), quas profeclo adipisci polestis, si in ejus
premit,ui hcecquasi inferiora aspiciat, et ceternai aniore ita tanguetis, ut in eo firmaeac stabilis usque
foonasemper superiora aitendat. Sub capite enim,, in linem perseverelis. Dextera nerbpe ejns amplexa-
id est sufomeiite, non supra debent omnia hrec teiu- foitur ves quia non ex.parte Ul nunc, sed integram
poralia esse, videlicet utnunqUamisla amori divinoi el perfectam sui dafoitcognitionem el pro brevi et
prceponat,sed ila eis ulatur, ut non ad voluplatem, transitorio lafoore,cbncedet vofoisrequiem et vilam
*ed ad necessitatem potius rationabili mentis requi-. . et longiiudinem dierum in srec.ulumsreculi. Anven.
1103 WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. fiOJ
LIBERSECUNDUS.
. 95 PROOJEMIUM.. A candci, quod es( in Ipco peregfinadonis noslrce

Qugmodg, inquil Psalmisfa, cqnlqblmus cqnlicum opljmum genus canfici divini. Sed is(ud canticum
Pgmini in terradlieiia? (Psql. qxxxyi,) Quid \_ero ljon petesl canfari in ferra aliena , hoc est in cer-
e&lcaniicttm Dgntini ? -Primo, uf simpIicJier dica* pore s.ubdilo peecatjs ; quod . lunc est terra aliena,
mus : Canticum Dontini pst quidquidVsecundum qiiando peccandq exisfens in peteslate diafoeU in-
ecclesiasticae dpctrinre vel sanclipnis niodum con- dignuni est hafoitatiene Chrisli: sive a nefois lunc
cordi.niodulalibne sensuum et verfooruni compoiii-: aiienatur quando spirUu! et mentis ratieni male
mus, scrifoinius et dicipius- C.anticutn pomini esl ageiis reluclatur, AJiena est lerra. Homo fefrena
toiaVeleriset NpvirTeslathenlipagina , quam foene semper diligendp, et ob hpc alienus a Deo,
depantanius quando foanc recfa ct pjcna fide an-7 alque ideo impptens eanlare canlieum Dqniini,
nunllamus, nunc rerum gestarum -seriem , nunc quja animalis hpnto ngnpercipit quw sunt Spirittts
ipsarum rerum significationem in Domini expenen- Dei(I Cor. u).
teslaudem. Sed liujusmodi Canlicum peteslquilibet Sed quorum ista ? Ari fooc plane tit oslendani
cantare per uipduni seientire non fanluni in sua, sed vofois,sanclissimre sorpres, supra vires nieas esse
etiam in alienq terra ;. quiaMibnaufpri locus corpo- IIPCqupd niihi injunxislis ofiiQium,quia dtim nihil
ralis petestatem cantandi, Iicet auferat velunfatem B aul parum aptus sim cantare Canliciim Domini.,
'
ef veluptatem, prppter aliquam (rislitirepassienem: Ipnge miniis apius erp cantare Canticum Domini
sicut illi pppulo in capfiyitatis mfjerore constiiuto, canlicorum. Hujusmpdi enim materja debel esse_.
qtiibus cum dicerelur : Byninum cqniqte nobisde oraterum eloquenter el sapienter declaniantinm
canlicis Sion, resppnderunt: Qugmgdo cqnlqbimus qiiorum esl pttjcjum dicere apposile ad persuaden-
canlicum Doniini in lerra aliena ? Siquideni ut in dum, finis verp persuailere diclione, sed cum in
figtira accipiamus, illorum non posse canfare can- me sint neque sapientia neque eloquenlia ,. cui
ticum Domini in lerra aliena, fuit iios non ppsse deest olficium apposite dicendi, minus profecto
Dominuni perfecle JaUdare in loco peregrjnalionis adesl finis diciipne persuadendi, Tunc eniin vpfois
nqslrre ; qtire est nobis quasi lerra aJJena ; Quiq. utiliter scrifoerem si eaqure dico vel diciiirus stim
non liabemushic manenlein civilaletn, sed fulurqm ila apposjte dicerem , ut -vofofs ad vitre bone-
inquh-hiius (Hebr, xni),- qure est palria noslra et statem et animre ulilitalem persuadere possem.
tprra te.|ernce hceredjmis nostrre. Nam Dei opera Nam terra meaaliepa est, repugnans spiriiui ser-
narrare, m.andaia,.ejus edicere, scrifoere el expo- viens poniinp peccali, atqpe ideonon sum idoneus
nere, esl, ul djxinius, quodd_)in canticum Domini. iri ea cantare Cqnticum Domini, quanto miims
canfare: hpc etiam pessihile in isip loco peregri? C ^ Caniica canticgrum, Sed ui quiilain fttit, liceat
spe-
naliPnis noslrae, duip >iical Psalmisla-.: Canlqbiles rare limenti, ut qui prce parvltate sensus mei tam
mthi eranl jaslificqlipiiesiuw in loco peregrinqtionis sufolinieinmaieriam lim.ep prosequi, sperem tamen
mew (PsqL.cxyiu). per eralipnes vest.ras ad ea quce csepi exsequenda
Veruni ul altitis aliquid considerernus, est et pro diyiiiita.iis respeetu adjiivari.
aliud canticum Domini, qupd non. es.t p.ossibjjein SEQUITCB. CAPDT II.
terra aliena: cantare. Quodnam Verp est illud? \TBB,S.7. ~r.. Adjtt.ro vos, filiw Jerusaletri, per
Nimiruin quod mod.ulatqr Spiritus sancfus sua capreas cervosque camporum, nesuscitelis nequeevi-
seplifornii gralia, quasi per septeiii yocum discri- gilare faciatis d_il.ecla.qi_, quoadusque ipsa velit.-
mina ; quia aljter respnat VPXilla inleripris homjnisi Igilu.r dilectus d.ijectaedeleptatus dormitione, cu-
per spiriluni sapieiitiae, aliierper spjrilum iptelle- jtis capiti, id est mentj sinistram suam , h.oe est
ctus, aliter per spirjtum epnsilii alque aliter per*. teinperalei\j u.lil.itat.em suppesuerat, dextra vero
spirilum fortitudinis; ajip.verp modo p.er spirjlumi sua, fopcest rcierna; vitce dUe.eiio.neamplexaius fuc-
scieiiiice et alio per spifilunj pielaiis, -al|o. quoque.
i rat, laliter filias Jerusal.ein.,hocesianimas fideles
per spiritum, ponijni. (lsa. xi). • T) 1) alloquitur, dicens : Atljuro vos, filiw Jerusalem, per
His enim gratiarum distribuliqnibjjs, quasi qui- capreqs. cervpsque campprum , ne suscitelis neque
fousdani diversis, voeifouscoiislitiijlur lota niodular evigilare [qciqtis dilectam, quoadusque ipsa vetit.
lio, caniici 96 Dpmini, cantici illius dulcissimi,, Qure est isfa fani suavis tamque salubrisdormitio
qure canil yiriutum fidibiis, yita lione.ola, sanpi'a,, ut p.fppier eam lajis fial dilecti adjuratio I Npnne
Dee placens et periecla., illa esl in qua dulci el oplabili quiele dilecta re-
"Nulla qiiippe ifoiest dissonantia inter carnein ell qulescens supra dixerat, Iwva ejus sub capite meoet
i dexlera illius amplexabilur me ?
spiritum.qi.ia fam con.cordiier succinit c-a.rospiriliii-
ul peifecfani conslruant liarmonianv spiritualis.3. ' 97 Omnia enim temperalia ppsiposueral,
• GOMMENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. II.
1103 ; . 4108
aHenialia verb et indeficieritia bciia illb ccntein- A COHfessionesanare, sentenlias meliores sanctaruni
"
platorio coricupiscifoilisanimae oculo intendefoai et Scriptufaruni sensus sui acuiiiine discernere, divi-
in.foac desiderabili memis visioue delecfabiliter hofuiii riiandiiforuni cifoaria legendo suniei.e et te-
. quasi dormiebat. Non cnimpetest leviter bujusniodi naci memorice coihmendando resurbere, de yir-
pfoveiiife dorinitio ininenle jam omnifousaclis ex-' iuiiuus.,ad virtutes profeclu quotidiano assurgere.
occupata el magfia sifoiquiete in amore Dei cori- In cervo quoque ifia aUeiiduntur oalurre proba-
stfata. Unde ber Psalinisiam nlonens Dominus : foilia, quod sciiicet serpentem deglutiens potato
Yacale, iiiquit, el videle quoriiaih ego sum Deus forile cttm pilis lotius corporis omne yenenum de-
(Psal. XLV).Duce istae dictipiies in IIPCpfoposifb ponil; quod va canifotis agitatus in dehsissimis sil-
stint itiseparabiles, quia nequaqiiam potefit quis- vis viam sifoifugieudi cornifousaperil; quod in mu-
j.iarti ihiimre coiitemplaiioriis oculo Deiiaiis esseii- tandis pascuis facto agmine ajter aiterius dorso
liam Videre, nisi pfius studuerit ab onihi exteriori icapiteimposilo invicem propier pondus coniuuni
iri.pedimenlo vacare : praefriissoergo vacdie, sufodil sustentantur.
videle, quaienusinsiriuelpriusrvacariduni in riJ6hte,- Ilaec qucque fidelifous convenit agere el riecere,
afoOmrtimiihdanarurii rcfum" cogilatibhb ut ifitle u"tqui aliquo peccati veneno infeclus fuerit, adfoii-
fiat possifoile,quasi clauso in terrenis oculo pef- B tem inisericordiae Christum recurrat, cujus pielalis
spicatiori eisubtiltpri Visipnein di.inilatis ariiore elgratiae infusione, possit el illopeccato, et eaele-
dormire. • ris animi yitijs"carere. Si a nialignis spiritifous ve-
Sed cuiii non sit requalilef advenierts et mariens liili quibusdam canibus in silvis scccularium nego-
linjusdorniiiionis gratia, quando coustal alifim tiofuni, qure plena sunt-peccatis et vitiis , animb
inajori, aliumminofi coniehiplatipiiis viriuie suble- agitatur, yfam sibi, aufugiendi ea faciat forli re-
vari (pliis enim Maria Petro vel Jbanne.isii autem pulsione spiritus sive abrenuntiatis omnibus liu-
plus alio quolifoetsanclo in divina profecerurtt vi- j'usmodi occupalibnifous soli Deo vacare studeat in
sione) : cerlumest, divcfso sanclos qubsque fnodb centempiatiyae vitae amere, quod est etiara corni-
dormilionis Jiujus' foabere sanctilateni, niuitipliceiri fousviam sifoisalutis aperire. Cornu quippe cuni de
prOpter quietis disparilalem , ril suo qhisque loco carne nascatur, carneni excedit, et ille qui contem-
jiixfa cbllatam sibi quielis graliarti, specialem iri plaiivae vilae inliaerel, quamvis in carne sit, extrrt-
coniempfaliva Vila hafoeat dofmi(io'nem. TJnde carnem tamen nienle sublevatur. Inlirniilaies mb-
propheta iri persona uiiiuscuj'usqUe firielis hoc- rum sive cofporum sludeaul invicem aequaniniiteF-
mtkjo dofmienlis dicit : Quiescam et considerabo tolerare, et ofiicipsa sifoi obsequi charitate; sicat
in loco meo (tsa. xvni) : ac si pateriter dicat : C dicit Aposlolus; Alter allerius onera portale_\et sic
Quia iste est ordo dormiijonis ut non liceat prius adimplebilis legemChristi (Gat, vi).
dprmire quam quietem hahere ; qUiescam, hec est- ; Adjurantur ergo a sponso filiw Jerusalem, hoc
omrtis a me ierfeii_e sellicididinis causas auferam, est ohligantur aninice pacem sequi- cupienles, per
et lunc dertium mente ab Iiis dermiendo divinae capreas cervosquecamporum, hoc est per prcncepta
cnnlempladonis adhcerebo inloco collalce inihi el dbcunienta sanctorum Patrum , ne suscitent ne-
specialifer gratiae. Ilbc ergo quocunque modo vel que evigildre faciaiit dilectam, hocest nelnquieie.it
loco dormiente dilecta, adjuranlur a dilecto filire a pfoposito hujus intimae quietis et dormitionis;
Jerusalem, ne suscitent eam neque eyigilare fa- donec ipsa velit, hoc est donec ei aspiret ille ejus
ciant, qttoad ipsa velit. intiiiius habiiator, cui per amorem coiligatur ut
Qure vero sunt filiw Jerusalem nisi animae ad velil proximorum infirmitaii interduin conries-
supernaepaeis visiouein lendentes, sed adhuc prce- cendere, et eorum necessariis ulilitaiifous provi-
pudiente meiitis infirmifate minus pervenire va- deie. Hoc enim velle in ejus cuncta providenlis est
lentes ? disposilione qui ei per occuliam inspirationem nia-
Quid autem dilecti est adjuvare, nisi praecepfo- n nifestat, quarido sit ulile et hohestum conteinpia-
rum-suoruni decreiali conscripto ofoligafe? Porro tiohi inhrerefe et quandb proximorum hecessitati-
ipsa praecepta quce stint, nisi veluti caprere ceryi- fousprovidefe 09' pro Jbcd et tempore.
que camporum ad cojlestia stiblevanies alacresque Denique, hujus admiralionis falis est vis, qua
el foj-ies in hono opere facienies, doetriure sancla- corisiringuntuf filii obedientiae, uf exhibeanl prae-
rum Scripturarum. lalis suis honesiatehi reverenliae, quia scriplum
Sive per capreas et cervos inlelligere possumus est: Obediieprwposilis veslris ei subjacete eis, ipsi.
Palres veteris el novi Testainenti quorum irtgenia, enim pervigilant quasi, ralionein reddiiuri. pro ani-
virtutes et sludia naiurali gestione deholaiiiur. mabus veslris(Rebr. xni). Jiide est qubd ndn audeiit
Quatuor enim naturae noiafoilia diciluf habere eos suscilare-quasi Vicarios Chfisfi otficib, spoiisus
capreas quod cum vulnerata fuerit gustalo 08 vero «anclcc conyersatioiiis sfudio ne perturfoent
diclamno sanatur, quod herfoas saiufores visus ees, si ccmpeHeiit eos aliqua sui improfoiiate, sive
acumine discernil, quod rnminat, quod in moiiiub- imperlunitate afo Interna. quietis secrelb aveili et
sis .pascilur et semper altiora pelit. Et breciest frequentius exterierifous pccupari. Ipsi quoqiie
viia cl doctrina sanclorum, excessus suos Iiuniili subjecli huj'us adiniraiionis verbuih' inler sc invi-
4107- WOLBERONIS ABBATIS S, PANTALEQNI-SCOLON. V J108
eeni suseipere defoenl, ne pia fralrum studia in- A £ niendi venil. dilectus, saliens in montibus., quamlo
quietentsive inleclione, sive in oraiione, siye in in leinpore dispensationis multis et magnificis
aliquo spifitttali qlDcio quandiu eos in lioc deiinet emicuit sallifous in sufoliniium virtulum- mon-
Diviiiitalis inspiralio. lifous. _
: Verum
liiijiis.cpiitemplaiorice dormilionis quie- Moillesenim quidam sunt prcecipureet eminenles
tem dileeia semper flagrans, gaudeat se confirmari yirtules in quifous dilectus iste salius fecit, quando
ef defendi tali adjuranientp dilecti et quasi jure ,de virtule in virlulem quosdam progressus fecil:
nen debeat inquietari, securjpr faela proclamat: Excelsus eniin super ccelos Deus ad terram iiumilis
'
Vox dilecii niei. iiascendp veiiil, rie quo humilitalis monte in alium
VERS.8. — Vox dilectimei, ecceiste venit saliens nionlem oberiienlice ascendit, faclus est enim obe-
in monlibus, transiliens coiles. dietis Deo Patri usque ad mortem_, mortem aulem
Vox, inqiiit, pfrediclrc adiniralionis non esl vox crucis (Philip. n); quam suscipiendo in monlcm
alicujiis propheiae, non legislatoris, non docloris , patienlicc saltum fecit ;de quo ppstreme inmentem
qtiasi ex seinelipso aliquid anniiniianlis vcl docen- glerirc c.piiscendil, ubi vicloriosre mprlis trium^
lis; sed poitus ipsius dilecti, et per se ipsum; et plium resurgendo et:in ccclum ascendendo collo-
per eos niysteriorum et mandaloriim suorum'de- "cavit.
.creia coiisiitueniis, quia emnis Scriplura dilecti Isle ergo dileclus venil saliens inmonlibus, trcms-
mei vox est spiritu oris ejiis prolata , el divinitatis iliens colles; quia quidquid sapientiae el inlelle-
ipsius digito in cerdihus nostris descripta, Et ideo ctus, quidquid consilii et fortitudinis, quidquiti
Iianc vbcem ncn parvi pendere defoetis,fllia.Jeiusa- scientire et pietatis, quidquid divini tinioris, quid-
leni, utihe causa rerum exteriorum susciietis et quidden.ique alicujus honestatis, jusiiiice et sancti-
frequentius evigilare eegatis. tatis esseunquam potuit veipotest, in islo dilecto
Nam hcec esl etiam qucedam species vocis dile- veluli in capite prre pmnihus ejus niemhris, hoc est
cli, vocis adj'urantis et: quasi juridicialis : Pritnum sanctis, .qui colles dicunlur, sublimius ei praecla-
quwrite•regnum Dei et justitiam ejus et hwc oninia rius effulsit. Hae ex parte iri liforis Evangeliorum
adjicientur vobis (Matth. vi), ut hec aequum esse aspicere fjuilifoet intelligens potest, qualiter.iste
defoeat ipsb dilectb dictante, quatenus Deo adhce- dilectus salierit in-montifous, hoc esi in virlutihus
reiitifous necessarius creaiurae consequenler deser- verbo etexemplo, transiliens omnium sanclOrum
\iat usus. Docuit plane et contirmavil proprio ipse exempla.et documenta suo singulari et incompara^
dilectus leslimoiiip, qttando Iiujits mei comparein fQ bili operationis et doctrinre prredicamento; exsulta-
studii, talem extulit prceconio , Maria ,, iuquiens, vit ul gigas ad curreridam vienn quiaa summo.cwio.
optimam partem elegit, quw non auferelur ab ea egressio ejus el occursus ejus usque ad suritmuin
(Luc. x). Nenipeet hiec vox dilecti, ul merito hoc ejus (Psai. xviu).
mecedertniliPnis siuriium pneponere defoeam om- 101 VERS.9. — SitnUisestdiketusmeuscaprew,
nium vigiliis nigotioruni. Seri quid "est, quod e-x hinnuloque cervorum : en iste slal posl parielem
hac voce dilecli nvei, lioc est ex sancta Scriplufa nosiruni respiciens per fcneslras, prosphiens per
audivi et didjci-, quando per menlis quietein in cancellos. .
ejus co.ntemplalione dormivi ? Isttid nimirum quod Unde similis dicitur caprew lihimiloqiie cervorum;
vofoisnUnc, o filiaeJerusalem, de ipsius dilecti mei - caprere enim nalurafe esf seniper ascensus qucererC.,
virtule narrafoo. Ecce isle venil saliens iii 100 et cum sanclis graiiarum dislrifoutib diverso tri-
moatibus transiliens colles. Ecce, inquil.', iste foualur morio : AHi quidem sic, alii vero sic, sol
venit. Veiiire ejtts dicilur non secundum divinita- iinigenito non ad mensuram dal Deus spirilum,quiq
tein sed seciiiidum hum.anitaiem. Ille enim qrii sein ipso habitat oiiinis pleniludo divinhalis corpora-
citndum di.vinitatem incifconscriplus et illocalis . liler(l Cor.-vn ; Joan. m ; Coloss. w). Sancti ehim
'
D nunc non as-
est., qupmod.o venire dicefetur, qui immpbilis in virtiiiuni sludio nunc asceiidunt,
et incommutabilis existens, sicut semper in se ipso cendunf quia in eorum meritis gratia illa quam,
unus idemquepermanet, ut nec locpmuletur , nec liabent nunc operatur nunc quiescit, qualenus hoc
non semper
aliqua variefate in diversa feratur. Sed quolies in ei.s sit ad humilitatis custbdiaui quod
corda sanctorum venire diceutr, fooc non secuiir in proinplu habenf coilata; virl.utis gratiam. Isti
dum suialiquairtniotafoilitatem, sed secundum illo- aulem dileclo noif ad tempiis, neque per inlervalla,
rum aptitudinem , qua se minus aut majus ej'us sed sine iniermissione vjrtutum constat gfatia, sic-
aniori applicant, per inspiraiionem suam venire ut de eo scriplum est, qttia descendil Spirilus
afieretur. Secundum liunvanitaiein ergo venit. cum sancius in columbw specie et mansii super eum
passifoilis propter nos factus pati voluit humaiire (Luc. lii; Joan- i)«
censuetudinis Jecalem translalioncm : nam ut vi- Ilinnulo quo.que cervpium assimilatur propter
«ifoilisfieret de coelo venit et Iiumanam naturam - velocitateni, quia sicu.t foiimulus propler juveiiilis
in et mortuus resurrexil; et. corporis levilalemniullo yelocior cervo est_; sic
sssumpsil, qua passus est filius
jn coeiuinascendit, quodiotura tecit moveri, et quasi dileclus iste quasi liinnulus cervorum,hoc
; de uno ad aliud venire. Hoc itaque modo ve- palriarcharum de quorum slirpe processil, longe
. - : COMJttENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. If.
«09 V'4110.
pfaeslanlier et agilior virtulum effieaeia el verfoo-• A suce litmen profunderet quo, illuminalum et admo-
rum sapionila el ipsorum antiquorum Patrum -stu- nitum genus hiimanum , desisteret fetardare liu-.
diis et documenlis. jus dilecti adveiitum saluti sute profuturum, lan-
"tce maiitioB quasi cujusdam parietis inierposi:-
Cum ergo omnes iste. dilectus exhorlando et
tione .,.''"
praesiliendo ad virlutuni studia provocet, .quidam - Cancelli vero, idesl anterior pars aedificii, fuc-
autem pro posse suo scquaiilur, quidam fragililale rnnt
obsianle scqtii se posse desperent, nonnulli pecca- chae ante prseeedenles antiqui patres, videlicet patriai-
torum niole dcpressi ad ea resurgere 'difiiriant, Iegern Clirislum annuntiantes, per quos
venturus ex parte prospieiefoat signis
auferl eis omnem occasioiiem diflidendi dilectre Tonge post el
dilecii ineffafoilemoni- etportenlis quifousdam ralionum doerimentis;
praetendens liujus pietaiem adinonendb ne ihipedireiit pariete malorum stto»
nes ad sui gratiam niisericordiler invitanlemet
rum futura tantae salulis suae lempora.
subdit: En ipie slat past parietem noslrum , clc.
Tamdiu ergo stetil post prtrielem iioslrum mi-
Unus est paries generalis, pecca.ti sciiicet origiua-
sericcrditer prespiciende el verfoo, Iege, signis,.
lis; sed iste pariesin multos diffundilur parietes
atque prbdigiis consulendo, rionec tandem per mo-
speciales acfualis^peccati. Ex.originaii namque tiis afflictione suoruni creforo clamaiiiium : yewt,
peccato quasi exquadam massa processertinimulia el noli tardare, relaxa facinora plebis luw,
et diversa aclualia peccala, quia poslquam per ori- Domine,
compressis omnium lerraruni moiifoussufoCresare
ginale peccatum primi parenlis lapsi sunl, gcmis et firmissima verissimaque pace Dei or-
infirmiiatis forijusiri posteros transfunditur, videlir Aiigusio,
diiiaiioue disposila, q.iasi concusso jam pafiete ob-
cet ad peccata semper esse prpclives. Verum iste siaiitis malilire
destrui
.' cceplt desideraiam diii faciem dile-
generalis paries ccepit venieniepercarnem "cltts 103 iste nascende ostendere , atque dein-
Dei filio, cujus sanguine tandem submotus et dis-
solvens inhnicitias inter Deum .ceps praedicando, merieiide, resiirgendo, in coelum
slpatus est, quando loltifn orfoehi Evangelii
et hominem reconciliavit nos Deo (Eph. u); et ne ascendendo, sicque per diu
sui legiem spargend.o, oppositum quolidie
possil reformari, quotidie deslruilur in Ecclesia
per gratiam baptisini deslruere ' peccati originalis
per graliam baptisini. '",'
parieteni.
Specialis vero paries in diversis dJverso consti- Porfo fenestraeet cancelli in pariele actualis pec-
luitur niodo, quia iri alio esi viiium superfoise, in catij per quas quotidie prospicitur diiectiis isle,
alio avariiiae, 102 •"' islb luxuriae, in illo.impu-, Q sunl Evangeliorum et apostolorum, cceterorumqu&
dicitiae, in aliquo obedieniite," in nonnullo impa- sanctorum patruni exempla el documenta; ifoiqui-
Jientire, sive.aliud quodciinque vitium , quod juxla dem fenestrce ufoiscientiae et intelligentice lunien
ipsiiis vilii qualitatem, et modum et humerum, fa- cordifousnostris infundunt, ulyidere possimusqua-
cil qualemcunque parieteni inler hominem et Deum liter eujusque peccati parietem inier nos et Deiim
quoque vitium maj'us vel creforius sive uumerosius positum amoveamus'; cancelli vero eo toco ufoiex eo-
el in liouiiiie, eo gravius e.l immofoiliuspondus est rum scriptis Deum ad nos fespicieniem per contem-
in pariete, pJationis viriutem exparte cognoscimus etexparte
Sed post islum parieletn sive generalem peccali prophetamus(I Cor. xin) , ut durii futurre viise glo-_
riam vel poenam aftendimus , peccati parietem,
originafis, sive specialem aclualis stat dileclus iste,
,a Deo nes separantern, quotidie destruere.labp--
quia paraius est misericordiler suscipere, qiiicun- remus. V .. •
que aliquo lali, remoto pariele,in eodem deslruendo
per pceniteiitiara ei studuerintrepropinquare. Slare Amplius. Veniens in carne Dei Filius, slelit pest
mertalitatis npslrae, prospiciens adn.os
quippe esl adjuyantis, sedere judicaniis. Posl parie^ pa.rielem
tem slat, quia duni ad nos per gratiam suamdispo- . per fenestras et cancellos divinitaiis sua3_;-quii
D etiam Detis clafuit ex miractilorura potenlia et
niivenire,ofostanteparietepeccati,quasi compellitur lamen latuit ex liunianae
siare. Primo namque diu sletitne veniret adamo^. passibililaiis natura. Qui
vendum illuin parietem peccati originalis, propter enim per fenestras et ctincelies prcspicit, necto-
mulla proliibenrioadventum ejus, multis afflictienibus tus videlur, nec lottis non videlur : sicnimirum ei
el adversilaiibus qnihus insequebatur eps qui ad- redemptor nbster in carne veiiiens Deum se ex nii-
ventum ejus desiderafoant et exspeclabani, quo raculis oslendit, ex prissionifousvero occultavit.
Posl parietem ergo hnmance passibilitatis sletit,
yenienie sciefoanlfounc parielem destruenduni per
sanguinem.ipsius.et Deo sereconciliandes. qnia ex humahilaie occtiltus iiuer homirtes, noh ut
Deus venit; pef fenestras vero et canccllos pro-
: Stetit ergo liac de causa et venire distulit respi spexit, quia hviseratione divina toti generi humano
ciens interim per .fenestras, prospiciens per can- perennia salutis doha dictavit. Et quia dileclam
cellos. Quid enim erant feneslrce in parietenisf quamlntus misericordice suceintuitu allraxit, foris
proplietse aliique doctores legis divinre qtiorum. quoque praedibalioiiis verfoe inslruxerit,:camdem,"
doctrina et prredicatione quasi quosdam exitus re- .sufodendemanlfestat: :
spiciendi Deusinveniret per qtios aliquod gralice VEHS.10—En diieclus meits loquitiir.niilii rSur*,
iMl . WOLBERONIS ABBATIS |S. PANTALEONIS COLON., JM2
ge, propera, amica mea, columba mea, formp saa A i vinew florenies odorem dedertmt, decilem facit ut
meq, et veiii. agnoscat lempus magnce salutis et gralice quod
'. Loculto isla dilecli trJplJciler distiiiguitur pulcliri- debeat cum magna venefalione et gaudio susci-
tudine appella.tipijis, adliortationis et causce: ap- pere.
dum dicit: amica mea, columba a Et hoc esl magnaepietatis indicium, qua ad nos
' pellationis quidem,
mea, formosa tnea ; adherlaiionis yero: dum dicil: . frequenler intendit dilectus iste per fenesiras et
Surge> properq, veni ; causaedum dicit: Jam enim n cariceUos, inflnitse clemenliaesuaesfans posiparie-
hienis transiit, imber qbiit el recessit, fiores appa- teni malorum noslrpriim quasi nubem ne traiiseat
ruerunt, lempns pulqlionis advenil, Pulehritudoj oratio oppositam (Thren. m), Ioquens quotidie et
quippe appellaiionis, est, dicere : Amicam, colum- admonens quatenus istum parietem vcl hanc nti-
bam.formosam; pujcjiriludo adhoriaiionis, surge,_ bem ariete virtulum et aflktusancti Spiriius dis-
propera, veni; puichritudo causre, hiem.em el im- sipemus. . ."--'.
foreiii,recessisse, flores appa.rere, tempus pulaiioniss Quid ergo loquilur dileclus ditectaeISurge, inquit,
adesse, vocem lurlti.ris audilaijiesse,ficus protulisse3 propera , amica mea 105 columba mea, formosa
gr.ossos sups, vineas florenles odprem dedisse. tnea, el veni: surge perfidem, propera per speni,
104 Qfdo verp nen.sine consideratione disponitiH'' B I veni per eharila(eni: sive, surge per inientionem,
in hac appellatipne, adhbrialioneet.causa. lnapjiel- propera per operationem, veni per" contemplaiio-
latiqne. quidem, dum pfimp dicit amicam, deindej nem : haec est enim totius tui cultus et religionis
columhani, postremp fprmpsam; in adhofiatiPBej perfeclio, credere, sperare, diligere nani reliqua
vero priino surge, dein propera, posirei.no; veni. tria, videlicet intenlio, operatio, contemplatio ex
1'orro in causa prirnplpcp hienis transiil, secundo> his consliluunlur.- Si enim recte credis, recte quo-
imber reeessit, tertio flpres apparuerunt, quarto temque ad hona agenda intendis; operaris vero propter
pus puiqiionis advenii, quintb" vox turturis quditai spem praeniii consequendi, subtilius aulem con-
esl in lerra nostrq, se^to ficus protuiit grossossuos, lemplaris, quo magis ad Deam per chariiatem suh-
septim.o.Diiiea; florenles ' odoreih dederunl, Causi levaris.
adiiortationis hujus qua monetur dilecta surgere, Et hoc facere poteris, si amica fueris, hoc esl si
preperare, venire, sunt hieriiis el imbris recessus, abjeclo errore infidelitatis mihi per fidem.recon-
flcrum apparitip, et lempus putatipnis ; VPXturtu- ciliari; si columfoafueris, hcc esl si simpliciter vixe-
ri.s et ficus preferenles grossos suos, vineaeque flo- ris, nemirieni lceseris et luis-taniu.in cenlenta fueris,
reiites. : , spe fulurre remuneratienis,. vel si. fragililate aliqna
'..- ;.-' C-
Serividenduh) uride Ipcutio i.staprocedat: sujira compellente dearca, hoe esi de Ecclesja male agendb
dijieral, vqx dilecli, mei, quam voeem-Scrjpluram exieris, non in saeculoremaneas, sed eiiius rever-
sanclam, diximus, tota eriim divina pagina vox Dei las ferens ramum otiyaein oro, hoc esl spem hahens
modum poani-
est, per qu.amlegendodilecta sa.llus induti pariete inisericordia3"per cpnfessionem et
lendae.
iuortalitritis:nes,irae,etIp,qi.ientisa.dse per fenestras'_
?
et cancellos'miraculprum et, dectfinarum, nara Si fermp.sa ftieris, hbe est dileciiene Dei sela ser-
.vans bmnes muudi curas, vel si qua pulchritudi-
quoties Scrjpturas sanctas videmus vel legimus, Deus;
nem menlis tute inficere possunt, peslposueris, ut
ad; rios vei npbiscumloquilur. Hpcergompdo Jo-
quentem ad se dileclum, dilecta, id estEccIesia nenJippientes Lice eculps, sed fermosani et pul-
siye qurevis fidelis anima advertit, quando divinre chram Rachelis faciem habens in illam supernre bea-
liiudinis majestalem, quceDeus eB(, purga.o meiitis
dispeiisationis brdinem, saeramentorum religionem,
oculo ihtendere possis.
pfaecepiorum divinorum utilitatein audit, legit, ib-_
lelligit. VERS.II, 12..— Janienimhiems transiit,im-
Verum ipse dilec.ius veluii e. saltite dilectre sol- ber abiil el recessit.
licilus, iii Ijujus niodi locutione assumunt sibi ofii-. ___
I Flores apparuerunl ih lerra noslra, tempus pula-
eium fooni oralpris, ut audientem irifous aftrahail lionis advenil : vox turturis audita. esl in lerra
rno.dis hoo; est ut faciat allentam, do.cilem, bene- noslra.
volam : nani dum nnn. semel, sed ter inclamitat,_ Gurautem ad Iicec lantoperese invito ?Quia ffi-
dicens, sur_ge„propera,veni, ac si djcat nQb segnir gus infidelitatis et tempeslas caeeilaiis et ignoran-
ter sed celeriter et studiosete offer, veluti aliquid[ tiae, quce totam mundi ofodiixerat faeiem, recesse-
ralupi. ei; inspliltim auditura atientam facit; cumi runt; et flores apparuerunt, id est inilia foonorum
vero yocabulo. dilectipnis et gratlae frequenter ap- operum janvpullulare coeperunt, et lempus pulatio-
pellal dicens,:, Ainica mea, celumba. mea, fprmosai nis advenit, hoc est consilium- et regula, vitia et
viea, bencyplamreddi.i ut majprem parial velunla- peccata amputandi tempure gfalia> jam habenlur.
lem praepaKindi et audiendi. Vox qunque.urmris audita est,idest spnus praedi-
Pprro causanj liujus advccalipnis eum.deeel dis- caiipiiis,ex qua respnantebnsilia.pragcepta et exem-
. linc.le p.ef numcrum; dicendp. : Jam eniqi hiemsi, pla, caslitaiis , solitarite. cpnViersaiinnis, supernffl
transiil, imber abiil et recessil, flores . apparuerunt, , speculalipnis et poenitentire. quce oinnia exprimit
teinpusputaiiouis advent, vojs turluris. audila, est,, turtur caslus ei gemebundus, amator soliludinis ej
1115" ; '"". COMMENT.IN CANTlCA GANTTC,— LIB. II. . - 1114
nidificans in excelsis. lri ipso namqije pfiiicipio A lur, siveefiicitiir causas, Iioc est cfedere, sperare,
evaiigelicce yocis clamattuffur verfois et irtoribus, diligere, operabatur ab iriiiio, et adliuc.,operatur
sive ipse Do.minusJesus Christus virginilatis.filius, .quotidie Spirilus Dei, quja omnis infidelitatis ei.ma-
sive ipsa ejtts genitrix beaiayirgo Marja, siye jirre- l_iii;ereniolio, fideique et salutis collatip ccnstant
cursor ipshis foeaius Jpanries Baptisla. Denique ipsius" dono qui omnenv 107 'D sancia Ecelesia
ipse Dominus de Virgine. natus casiitatis estpcre- .seijuitaiis, lionestatis et uiililatis providet,. coiiiponit
nuotiits, seJiludinem censecrat in desertbmducius, cl ordihatsiatum, Unde etlam spbnsus -cum loqui-
conieiripJaiioni monet sludeudtim in jnpnteprans, iurspohsre: Vox luxturis audiia £_tf,,subdii.,in teria
ad poenileniiam .Iiorfaturquasi gemefounda voce .npslrqi ut yideiicet insinuat nullura effeclbm sacra-
proclamans: \QQPwnilenliam agite, appropinquavit jisenlOrimj, nullam spem salutisesse;extra eaiholi-
enim regnuni cmlorum (Mattli.x). Beata quoque carri Ecclesianv: sed; pmnem evangelicre:praedica-
Bei gerillrix singulare est speculum castiiatis, qure lioins ypcem ,;in bbser.yalione prceceptofum, in
'solidaria et Jn diwna.coiitemplatione posila afo an- .ordine et reverentia sacramentorum irifra; sanclam
gelo saluiatur, ei CtarislLnialer futura prredocetur, Ecclesiahi tenendam, inqua datur.et accipJtur ipse
nioxque diyinre •anima-dversibnissontenlianvprjeiii- . SpirJlus sanctus. ln principie enim, ut scriptum
lenljamutala denuniiai, cum misericordiam: ejus in ** " est, lerra erat inanis et vacua, quia ariiequam niens
.prqgenie et. progenies fuluram prpclamat (Luc, ii). ;humana spirifu fecuiidarefur divino, nullo. -virlulum
.Saiictus vero Jeannes Baptista easii tatis fllius men te flore V(J geriiiinecompoliefoatur, sed ppstquam spiH-
el ccrppre virgp, qup magis fuit ab Iiominjbus, re- tus Dei ferebatur super aquas (Gen. i), lipc est super
molus, laiiio magis Deo pef cbnlemplatieneni exsti- ,fluenlia et Instabilja hcmirium cnrda, dum demum
lit proxirrius; fuil eniht iuieserlo prwdicqns ba- lux yeritatis etfructusjiisiitirc per lotunveffunditur
ptismum pwnifentiw (Maiih.m), et clamans geme- .inuiidum, utterra JUa priino iiianis.et yacua Dei
iiii.ridaturlUris vpce: Facitefruclus dignqs pwniten- fleret Eec.Iesia', in qua ipse per graliam suam inlia-
- liw (ibid,), ;. , rfoitaret, et suam faceret terram. jam flofenfem et
< VERS.13. — F.icus. protulit grossos suos,,vineo3 .fructificantem, et quoddamyiiale et ratLoiiale lio-
florentes dederunl odqrem suunt, Surge, properq, ami- nestatis el disciplinre quasi hominis specimen prce-
caniea, specigsa mea, ei veni, ferentemper gratiam inhafoilaniem.
FicuS, inquit, protulil grossqs suos, hec est Jti- Igittir cum propriae salutis dilecius dileetam fe-.
daea baetenus sferilis carnatis; ccepitiiitelljgere cae- Gerilspliicilam.proximoriim quoque salutis negli-
reiiipnias e_i.cor.decredendo qd jusliliani,qre auieni gQ, gentem non esse adiiionet, ulJianc insinuet cljaii-
confitende ad salutem (Roni. x.j, qupd cafhaliler tatem, quie proximis sicut et sibi studjo pietaiis
sapieliat, hoc j'am spirituaiiier sapit et fide atqtie providet,.quateiius meritp amica, cglumba, formo-
opere pstendere geslit.- sa, gratiae voeanlis et jusijficaiitis appeilalione ho-
Yinew etiam florenles odoremdederunt, quia gen- norelur, . _
tes audilp verbo fidei jara jncipiunt boni operis ubi- Seqiijfur eniin; cum: dilectus; repetifq./ superiori
que spafgefe odorem. appellalionis numero, surjje, prppera^,..._aniica~mea,
Non ergoordo loculionis liujus ,sine; ratione at- speciqsameq,elvenh Quia, inquit, adbpcmeagra-
tenditur, in qua tria ista fides, spes e.t cfoarijas; tiaprofecisti, ut tuiinet cufani gererepossis, imindum
sive al.ia.tr.ia,intenl.p, pperatio, conteiiiplatip con- contemnendp:, et. meae dijeeticni per ceiilemplaiivae
siderantur, cum ista horum sint coiisequentia,, ,ut vitae^tudium inhserendp,, delies queque Inlerduih
qui ci-edit, sjperet et diligaf; et nemo sperare ei dili- jier aclivfe vitae.Iabbreinproxiiiiis prodes.se verho
gere possi.t, nisi qui crediderii; nenio.etiam opera- etexemplo, quia cunj te, taiem effecerlm, nt Iiafoeas
tur ni.i.pfius intendatqufd, et,qupmpdo,elqiiandp, , gratianidpcetidietpperandj,hon sine tui perJculo de
ei quare operatur, subtirtfjttlem yero cohtemplandii infosso reddes ralionem taleiilo. Sed surge ad Ja-
nemo cpn.sequip_ossit,.nIsiad Iiaiic bonorum operura B I foofem istura. aliquando de i.IIpquietis tucc duIcissL-
sufolimilate profecerit.. ,ino sPriino pro.causa fratefnce necessLtatis, et, prp-
Nonautemerit, ut.credimus.ineptura hotefesepte- pera dpcen.dp,et ab hujus riitindi aniere; proximos
.nu.nj causae numerum, u.t ostendamus ipsius causae' retrahehdo,ut.Jpsesqupque tecumin, Illud, soiitar
eiTeclnm sepiifprmis Spirilus semper fui.sse digna- riurii qujetis tuae deducas .dortiicijip.m., Hoc.aulem
lionem etbeneplacilum,: Nam liiemis_, ideslinfide- facjes yeiut; amjca. hiea, peffidem, specipsa, mea
Jitalis transilip; imbris, id cst perseculionJs transi- per op.eralipnera, coJiurtbamea per Spjritus sancti
tip;; flprum, id, est; bonqruhj operura: apparilio!; infusipnem,
viiibfumamputatio ;;tuflufis, id est EVfangeljipro- V.Eas.,14. ^jCplumbamedin.fpf.amiriib^
clainatio; grossprumficu.sprclaiio,: id esl legaliunii in caverna maceriw^:jgslejtd_e,inihi-faciem tuqm;
ohservalipiium in yeritaiem.mysleriorumMeveJalio; sgnel vox luwitt auinbus meis, VPXeniriituadulcis
vinearum, |d est geiilium adfid.em convefsatum i et facies tuqdecpra, "..-;-
suayiler redqlens opefaijo; quid; sunl nisi sep.iifor- Quia fe.. coluniba'. cpmparavi,\Q%;Cpimnbq m-
jnis SpirMs beneplacitunvei-dignatip:? , V lem. refugia sua; Jiabel in fpraminibus peirWi in
Causas enim huj'usmodi_;et qtfod ex hiselrieiefoa- cavernamaceriw-; quaeiiam;qubqueiua erunt refugia
H15 vTOLBERONISABBATlS S. PANTALEONIS COLON. HI6
iii quifotis oninem salutis lure spem conslituas, ul A operum pullos nutriat et antiqui serpentis insidias
ab liujiis inundi mullimoda tenlatione confugias ? effugial: scriptum esl e.nim, quia,J)(.us charitas est
iiimirurii.ii foraminibus pelrw, de qtia s.criplum esi: elqui manetin charilale, in Deo manel, eiDeus in
Petra autem erat Chrislus (I Cot, x); foramiiia eo (I Joan. iv). -.
enim ista surtt passionis mere vulnera, qnre sunt" Colitmba qubque est in foraininibus pelrw, in
omni Christiano quasi quaedani in eunctis adversi- caverna maceriw. Columfoaaulem pro canlu gemi •
tatibus refugia. Quinque eniin mea vulnera sunt tum hafoet; et gemere defoet anima fidelis quanilo
qtiinque tuorum sensuiim tuta refugia, ut cum hoc recojii passionem Redemptoris, perpcndens. quid
numerosignura passionis mere pra3tenderis_ in cm- pro ea Deus fecerit, quando ille qui peccalum non
liiumsensuumMuoruih integritate secura persistere fecit, riec inveiilusest dolus in ore ejus (I Pelr. u),
possis. Hcecnainqtie inlegritas sensuum necessaria pro peccaloribus mori voluit et quod liomo defouil,
tihi erit docentt et operanti, quia si ea qure doces Deus homo exsolvit. Gemal quoque pro suis exces-
etoperarisin noinine nieo ciim hoiieslalc et uiili- sifous, in foraminibus pelrw, in cavema niaceriw,
iate, rationabiiiler ordiiiale et mederale preiuleris, quia advocatum liabet apud Palrem Jesum Christum
audientiuih sive inspicientium aniines magis atlra- juslum : et ipse est propitialio pro peccalis ejus
Iiere valebis. Plerumque eiiim honesium geuus " (I Joctn. u), qui quotidie saluiem confert omni poeni-
causre, si indigiie proferlur, offendlt sicut et hu- Menti, passionis suae sacramentp el singulafi cliari-
milegenus causae interduin si ratiohabiliier profer- iatis hiij'us exemplo, Quolidie namqtie nbhis Re-
tur, paftem lidnesialis ofotinebit. demplor noster sua renovat loramina, hbc est pas-
In passione ergo mea amica, speciosa, columjm sionis signa, \u corporis etsanguinis su.iininjolailone;
elTecla es quia ad hoc animam meain pro leposui, el cavernam in qua protegamur afohostium insidiis,
sanguiiieiii fudi, ut le inihi exhiherem sponsahi glo- oslendit inlaniae cliaritalis assignatione.
riosarii non habentem mdcuiam, neque rugam(Epltes. Pbtest efiam maceria accipi doctrina apostolo-
y). Nanvcum fceda ejns per le ipsam, prote ipsa rum, sive aposlplicprum virprum, quia sicut ma-
non suffecisti neque lotapro te siifficere potuit crea- eeria ex muliis conslruilur lapidibus, ita doctrina
lufa, mea vero passio cui iblus non adaequatur sanclpriim ex plurimis virfutum constituitur decu-
iiiundtis pro te satisfecit Deo, ut iiide reeonciliata n.entis. In qua est cuique fideli ariimre caverna, id
mihique coivjuucta, dicaris amica, speciosa, co- est vilce cusledia, quia cx ecrura diclis et scriptis
lumba. discit, qualiter peccata ftigierido et foonnrum ope-
Sive feramina petra3_suiit quatuor Evangelia, in .Q rutti pullos nuiriendomalignOrum spiri(uum insidias
quibtis riiea perspieiuntur gesta et dicta, sive etiam effugere possii.
virliilnm stiidia, videlicel humilitaiis, palientiae, Moneiur erge dilecla quieteni cpntemplatinnis
ofoedientice,oralioiium, vigiliarura, Ieciienuin san- inierdum relinquere el ad activaevitaelafoerem causa
clafuin, crelerarumquequre siinfquasi quidam adi- proxtinorum exire, ut quod ipsa per qtiieteni ex
tus ad me veniendi, el regna ccelorum iniroeuhrii, divinis praeceplis, et sanctorum exemplis "didicii,
de quibus omnJfotis proximis jirredicare debes et hoc proximorum mentifouspraedicando inferat, ef
oslendere, quia sine his salulem consequi non sicut ipsa foorum suavitale conlcmiilatiOiiis assi-
ppssiinl. duitatem affecla est, ita quoqueproxiinprum aiiimps
Columba mea in foramhiibuspetrw, in cavernanta- ipsprum desiderio per virluiein praedicatiotiis
ceriw. Christus petra (/ Cor. x),Chrislus et maceria. afiiciat.
Maceria quideni ante passionem, qtiia adhuc ex hu- Unde et riilectus eam admonendo subdit: Ostende
mana infirniiiate fragilis et passihilis eral; pelra mihi faciem tuam. Quce est enim facies dilectae, nisi
vero post Tesurrectionem, quando deposita omni ex consortio dilecti quredam refulgens imago san-
•eorrupiione impassibilis ex firmitalc glorificati ctiiaiis ? Nam quanto divinre contemplaiioni_quisque
corporis facius est. Columba \ero in foraminibus D sedulus inliaerel _ lanto pulchrior ex sanctitatis
petrw, in caverria maceriw dilecta esse debet, quia jiifoare facies mentis resplendet. Hinc est, quod
cum niulla virtutum, operationum el virliitum, Moyses in moiile ciim Domino quadraginta diefous
insignia, quae ex fortiludine divinitatis erantMn 100c°riversatus splendidam faciem scrifoitur protu-
Cforistb, considerat; specialiler lamen debet con- Jisseexconsortioserhionis Domiiii(£a;od.:xxxiv).Qui
siderare, illud charitalis insigne, qttodjn stta exhi- euini in montesupernce conieniplaiioiiis cOinmoraius
fouitcariie, qiiam pro ej'us morli •iradidit saltite : - fuerit, ab ipso Spirilu Dei ciim quo unum sil,"quam-
nam magnae_hujus dilectionis erga hominem 109 dam sanctitatis faciem producil; unde Apostolus :
osteridit j"udiciumcum pro eo redimendp, nnn aliud Revelata, inqiiil, facie Domini gloriani speculantes
qttam seipsum , valuil offerre. in eamdem imaginem trqnsformamui, a claritaie in
Caverna ergo maceriaeCharitas esl Clifisli in carne clariiatem, lanquam. a Domini Spiritu (II Cw. lii).
mofientis, Jn qua videlicet ciiariiate Ecclesia1 qui- Qui ergo Spirilu Dei agunlur, ah ipso Spiriiu, ,
dem generaliter, specialiter vero qnaevis sancla iransfof mantur in imagiiieni Christi secundum inte-
anima columba est, quia per charitalem invenii riorem hbminem, a claritate in-claritatem, ul qui
Incum manendi in Christo, uhi spirilualitcrfoonorum aliquid ciarilalis exeo in facieni inlcrioris hommis
'
JH7 COMMENT.IN CANTICACANTIC..—LIB. II, 1118
iraxerinl, qua eum lucidius- agnoscant, qtianto ei A praedicalen.im etdocei, sive bene agendOjsive henc
plus appropinquant, coiKemplatoria clariiate, tanto loquendo ;Laec, inquii, vox quae est dulcis, sqnelin
plus clarilatis sihi ex eo contrahant, per quam eum auribus tneis, qttia valrie niihi placel JJIa vi.la, qure
sempef clarius el veriiis.agnoscani.lJiide et Ezeeliiel _, el agit et docet hona, hoc iii, se dileclibne Dei et
cum sanclorum auimaliiun visionem describeret, proximi agente.ut et Deo. placeat, ct proximum
dixil: Shnilitudo hominis in eis (Ezech. i). Quidquid tediReeuElfucies tuq decora, quia hpccx intentiene
euiui justitice el mahsueiudinis, quidquid niodesiire et fide tua
qure,ulraque mihi seli coguita est,
el huiuilitatis, quidquid patientireet pietalis, qtiidr" perficil, ut quod agis vel dicis
ilignum sit laude
quid postremo unquain' sanctitatis habere polue- nieae appr.ofoationis.Hac ergo specie et pulchrilii-
runt vel possunt electi Dei, ab illo .siiigulari homine dine lua intende, prospere procetle cl regna,,u(
quia
Dominp Jesti Chrislp traxerunl, et ab illa priricipali (ali mihi yirtutiiin dote cOnj'ungeris,:spoiisi tui qui
sanctitatis facie illtislratam, ipsi quoqne quamdam ftex est, pon incongrue Regina dicaris.cum me
suo morio sanctitaiis faciem cpiiceperunt. regenle _et iiistruente, el te ipsam raiionabililer'.
Taleni, inquit, dileclus faciem iuam a niea gratia regere, et aliisregtnien animarutn nevefis inipen-
spiriiualiter deductam, o dilecta, osteude mihi, Xioc dere.
est ad laudem mei nominis in publicura procede, Sed quja hanc, suavjtatem ,et pulchrltudincm
pulchra actionis et sermonis specie, ut proximi tui rectai fidei el rectaeprredicalieni.s plerutnque. haere-
virienles opera lua, glorificenl Patreni luum qui in tici perversa dpctrina riepravant, ut 'sihiplicium
caslis est (Maith. v), ipsique ex recte coinpositb cerda perveriahl, vox dilecti facii aposirppham
actionis el sermonis tui vuJtu suce quoque meiitis - ad ipsius fidei et prsedicalienis hujiis. magislrns
el inlentionis yultum componant. cuiii subdit, capiie riobis vulpespurvulas. '.
Sonel vox tua ht quribus meis, tum in auribus VERS.13. — Capite ngbis vulpes parvulas qttm
Domini vox praedicanlis spnat qtiando vpci mere denioliunlur vine.as; hum vineunoslra flpruil.
concordat, ut quod foris ad aures homiuis per Vulpessuiil haerclici, propter dolositaiem etaslti^
vocem sonal; hoe in Deiauribusperfideniloquatur. (iam qu.i decipiutu incaulos argumcnlis verboruni,
El pulchre cum praemisisset, oslende miliifqciem qui seniper quaerunt lateforas in quifousdoceant, ea-
- tuam, suhdit, sonel vox lua in auribus meis, ut que perverse sentiunl, iatienles seorsum conven-
osiendat quod cbrde crediiur ad justitiam, ore licula, ne eorum pravilalem sahcta-et catholica
aulem confessio silad salutem (Roni. x); per faciem deprehendat Ecclesia. Dicui.tlur aulem v.ulpes par-
enim notitia fidei, per vocem vero sonus prcedica- n yula1, sive propter ipsorum litereiicoruni.fictain hu-
lionis exprimi [polest].. miliiatem, sive propter argutissiriie exquisitartira
Amplius: Oslende,inquil, mihi fdciem tuam,sonet sentenliarura sufoliJilalein, quifous.maxime mentes
vox tua in attribtts nieis, lioc est tali inlentione ex dejnirantium sed minus inlelligeritium, pravis suis"
Klo angelico sanclse.soliludinis ture dormitorio in coguiit favere doctrinis. Capite, iiiquil, nobis; lunc
publicum procede aciione el prajdicaiione, ul-me enihihaereticiDeocapiiiniiirquandoa Catliolicis do-
solum conscientiaeMuae testem admittas, non ut ;Ctorifousper rectaerationjs asserliohenj,quain nullis
liuraanis le exponas favorifous, sed ut meis tanttfm argumentis destruere possunt, divina praecurrenie
-
placeas conspeclibus. Vox enim lua dulcis, etfacies gratia ad mairis sucesauctceEcclesiccsiumn de 112
tua decora. Idco enim, procedere debes, quia lioc quo errando recesserant reducuntur, ef fideui quam
in pulcforitudinemorumetsermonura tuorura dulce- prius impugnabant, verfoiset exemplis confirniant.
dine proximi lui aitendere possunt, unde el suorum Capile, inquil, nobis vitlpes parvulas, ac si aliis
pravitatem morum corrigant, et rectce fldci inte- verfois dicat sufotiles et callidos rectce fi.dei cor-
grilaleni capiant. ruptores, propriis convincite sententiis, et profoabili
1-liPlerunique aulem el ipsayultus el liafoitus ratione qnaiii nbn possiiu omnino fefeUere, in
bstensio yox quaedammeiilisestetut quidam dicil: D nostrae parlis compellite iransire conturfoeniiuni :
Swpe tacens vocentverbaque vultus habet. Comprehendam enim sapientes in astutia.sua, per-
. Unde de illa quae trisliliatri mentis vullus diver- damque sapienliam sapieiiiium, el prudentiam pru-
sitaie prreiendefoai, pest ablatum sterilitalis oppre- dentium reprobabo(1 Cor. i, m), ut cum ratioiiein
forituh scrifoitur, quia : Vuttus ejus non sunt amplius recte vivendi sive docendi agiioveriiil, sua eis
in diversa. mulati (1 Reg. 1). Diversilas quippe sapieutia displiceat, elqttod per eam prius asiruere
yultus diversitatem aninii eslendebat, sed ablaia nitefoaniur, agnila veritate destruanl, atque cinn
causa diversitatis Jiujus, rectura etcohiposilumani- fneis fidelibus unum fianl.
mum reclus quoque. ei compositus Joquebatur .Vinea enim noslra floruit,hoc est vel Ecclesia
vultiis. Sed hcec yox lioneslaiis in e.xlerioris.lip- universalis Vcl paiiiculafis, vel aliquis firielisintli-.
minis vultu et lialiitu censtituta , liincin Dei auribus vidutts et siitgularis initium recte vivendi yel.cre-
sonat, quando hane prosola selernaeviicegloria pro- dendi arripiiii, et ideo removendi vel capiendi sujil,
merenda iramulabiliter servat. Vox, inquil, lua si qui inter eos non recte viventes, vel credentes
(lulcis et facies lua decora: vox, inquit (Maqiiceinler- surrexerint, .ne.leneram. fidem pielalis opera, et
pres.aiiimi est et vel moribus, yel liiigua loqultur, pravi dogmate-et pavis exemplis suffocenu
1119 WOLBEROMS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON, 1120
Neque absujdtim est, ul credimits, si unani quam- . el quia diligiiur riiligal, hec operaiile in eleclorum
qtie fidelem aniinam, Vineam Doiniiii dicimus, sicut cordibus prcecedenle gratia , ul vldeant dilecliene
liiiiversalem vel particulareni Ecclesiam propter con- divina qu;e el in uncqupque sua diligil dOna.Unde
similcm virtuium propagiiiem, ef vinum spiriluale hic.dilecia lequittir de dilecto, dilecius meiismilti et
quod twtificat cor liominis (Psal. cui), qucein unoquo- ego illi. Proprium est enim reialivorum ad conver-
que individuo ftdeli possunt exufoerare per gratiam teniiam dici, quod enim prcedicatur de dilectoe
Splritus saucti, sicul el in universali vel particu- converso prcedieatur de dilecia : nain dileetus ali-
lari Ecclesia. Defoctenini unusquisque cultrb spi- cuj'us dilectus est et djlecfa alicujus dilecla. Fit ergo
riiualis exercitii sacranienta vitiorum praecidere; lioc modo ista relatio ut dicatur dilec(us dilecire,
terram corriis sui sarculo inliniae considerationis dilecdis e( dilecta, dilecti diiecta : dicatergo dile.
everiere, et si.quod terrenum vel sofdiduni cogiia^- ctusmeus mihi et ego illi; acsi dical : Quia foocmihi
lione, vel opere adiiiiserit, radici cofdis in memoiia dilectus suam contulit gratiain ut ei placeam recta
.laberido circumppiiere, creforisque lacrymaruin fide et operatione, idcirco mihi dilectus est et quia
fonlifouspoeiiilendo irrigare, omiicm fooni proposili ciiin niilii liberum dederit afbitfiuni vocanti gralire
sui intentionem, ad Christuin, qui est lignum vitre, bfoedioprrecepla ejus servando, ideo sunl ei dilecta:
ne iteruui ad terrena defluat, alligare, atque in B «isi enim nie diligeret ex misericordla, ego eum di-
ejus semper adjutorio et suslentatione sperare, sive ligere non possem ex gratia, ipse me nbii diligeret
iii lignp crucis Christi hacrere, niortificaticnem ejus _ex miserieordia. Siquidem quidquid boni iriihi ad-
in cprjiore-suo circunifefeiido, lalique medo, Spi- jacel velle, posse agere, perficere tottiin ex ejus
ritus sancti gralia mens assidue culta et curaia hafoeomunere (Rein. iv).
semper fructuosior fial, riicaiurque j'uxta prophetain Qui pascilur inter lilia. Ecce causa cur ei sim di-
vinea Sorec,,quod eleclam etpulchram sonat. Unde lecta, pascitur enim, id est deleclatur candore, fooc
Doiiiini in Evangelio seiitentia e.si de-yiriea sterili, est munditia et caslitale mentis et corporis' et sua-
et \inea fruetiim faciente,,ufoi se vineani, el disci- vissimo odoie virtulum, qure quoriiam per gratiam
jiulos palmitem, Palrerii vero agricolam vccai : stiatn ex meo respirant amore, ideo me dignam sua
Omneiri,iiiquit,pa/mi(ein in me non ferenleinfrucium, fecit dilectione. "
lollel eum Paler, el omne.mqui ferl fructum purgabit Donec aspirel dies el inclinenlur %imbrw,\\ocest
euin, ul fruclum pius afferat (Joari. xV). Si erge doiiec die illo vero el aeternali fulurae beitlitudihis
Salvator vitis est ei nos palmites, et Deus Pater ciarescente, et liujus miindance miserise et trihula-
agricola, quandiu praecepia Dei servamus semper tionis nocte recedcnte 114..
excolinius ei ctiliura nostfa purgatio esl,ut fructura CiimeritDeus omnia in omnibus (1Cof.xv) plenam
jilus afferamus : Non enim esl volenlis, neque cur- el peffectain el incommulafoilem sure visiouis mihi
rcntis, sed niiseieiuis Dei(Rotri. ix), cujus adjutorio dafoit reiiumeratioiiem ufoi ipse iii-me suorum pul-
Eeniper indigeraus, ut ad fiiiem bbni proposili per- chritudine dbiiofuni el ego in eo aelerna cbrporis et
.veiiiainus. aniinae incoffuptione pascantur.
113 VERS.16,17,—Dilectus meus mihi, elego Quia verO hrec mutua quam posuimus dilectio
illi, qui pasciiur inler litia donec aspirel dies, el iri- seinper convenlt citique patri et filio, lipc prpprium
ctinenlurumbrw. V est eprum quae dicuntur ad aliquid, ut hbc ijisura
. Non siniirimbdb neque jpari ratione constituitur quod sunt aiiorura dicaiilur, vel quompdolibet ali-
dilcclib diviha el Iiuhiana, quaequanivis aequivoce quid ad aliud. Quidquid. ehim in nalura relalipnis
dicalur, difliniiionis tanieri ratione valde diversa agnescitur, id cum alio necesse est consideretur :
"est, du;miiiter hujusniodi affecfibnes carniset spi- iiain enm dicifur pater, neeesse est ut sit filius
riiusiiulla prorsus sit comparatio. Ilafoet enim di- cujus pater dicatur, eodemquemodp per cciiversie-
Jectio divina seinper quodriain relativum , porro rii- nein dicendum de filie. Si ergp sancti filiisuriiDef,
Tectio foumana non seriiper, quia plerumque dili- X)per dilectienem el mandatorum ejus ebserVaiienemi'
gens-non diligijur, nec est eadem utrofoique conse- necesse est ut ipse Deus pater ecrum dicatur per
quentia. Consequilur eniin ut hbuio diligens:Deuni -gratiamj per conditipnem eipergiibernailbnem, et
diligatuf a Deo>dum non sit aliud IJeuiiVdiligere, e coiivefso, si Deus pater, ip.si filii. LJiideef foie non
quariijiisieLet pie vivere , •sitqiie consequens ul ju- "absurdurii est dicere, dilectusnieusmihi iiipatrem,
stos el pios Deus j'ustus et pius diligat, quartdo ta- etegoilli \a filiuni vel filiairi; dicit enim ipse Deus
lis affectio exijisius'gfatiiB proveniat donp : npn quodam loeo de suis;: Ego erb illis in pairenv el ipsi
aiilemcciisequitur uthenio diligens seinper ab lio- erunt iiiilii infiiiPs et liiias (i/ Reg. vn).
mine diligatnr, quia licei: plerunique iion lariien Sive allo niodb dicamus, prope con.siinilem vide-
semper istud relalivum carnalis aiflfecfibopefatur,; lur bafoere sensuiivrelaiionis, ut cum dicitur dile-
- sempef "auiem lioc operatur diviniialis affectio', cius nieus miiti, sufoaudiaturadjulor et prptecter est;
jiixta Salvaioris seiiteniiam qui dieit, qui diligiime, et egoiili, subaudiatur obedieiis sum. Haec quoque
diligetur d Paire meo el ego diligam eum et riianife- - sifoi-conferuntur uf quia mihi adjutor et proteetor
stabo ei me ipsiim (Joan. xiv). Narii hujus dileclio- est.ideo ilii ofoedierissim, et quia illfobedieiissuin,
nis rclalivuni convertilur, ut quia diligit diiigalur, ille inihi suuni impendrit adJHlorium.
1121 COMMENT.IN CANTICA CANTIG, — LIB. H. . . 1122
Qmpaidlur inter. iiliq '_,quia delectatur canriere __\'pTbrat.diceris :. Reverieie, diiecte mi, shnilis estb
virttJiiim et niunditia cbgitationuni el operiiiii, sicut caprew aiit hinnulb cervorum super nionles Betliel;
dicit quotiam JoCo: _Etego niundis iniersum cogita- aesi aliis verfois dicat;: Queriiarii diviniiatis fuaeSII-
lionibus (Prpv. vin); et sicut scriptum esl : Beati . folimilatemperfecte capere ncn valee, videnius enihi
muridg cbrde, quoniam ipsi Deumvidebuiil (Mattli. v), nuncper speculumin wnigriiate..(_/Gor, xiu),saltein
landju graiiae siiae in me pperatur effectum". donec cencede niihi iiumaniiatisiiirc scruiriri et intelligere
dies iaieliigen~li.seet scienti_c spiritiialis eliicescal verifalem, verifatJs ralioneni, ratioiiis uiiliiaterii;
fugalp caligine igrieranlise, vel carnalis inlelligcn- '' verilalemin firie, rationem in causa , utilitatein in
fia;, Qupenimmagis uieiis Deb in virtulum prore- causre fine. Cfedimus enim te honiinem faciunv hac
clifousjiihgitnr, eo altius in diVinte coriicmplaiioiiis iraiione ut salyafes genus liumanum, cujiis finis vita
sufotilitaleelevatur. aeterna est.
Sjve donec dies esl, foocestlux et splendor bono- Sed in hujusriipdl eausae-aciioiie siriiilis fuisfi ca-
rum eperum qui ih-mea rnente per diyinae gratias prece aut hinriulp lcervorum, quia de stirpe pa-
iiihabi.ationem effuisitiad aliprum cnrda verfoe el Iriarcharum uaffis, yeluti servoriim Iiirinulus velo-
ciler Iiumahre; salulis. ordinem dispensasti; iiaiii
exemplp fesplendeat, etafo eis emnem prayitatiset B
malitice umforam sive npoteni remeyeat ; fruclus ppsiquaiii prrcdicare ccepisli, trifous et seinis aiinis .
ehira lucis esiin prijui foonitale et jusfilia et veri,- tam celeforis etniirafoilis negotii universale foonum
tale. .-_ peregisii, passus vero cito posi tfiduum surrexisti;
dics coelos ascendisii,- taljsquc
Tieveriere: shhilis eslo, ditecte mi, caprew, Itin- et posl quadraginla -
morites excufsus et recurstisfuil quasi caprece aul hirinuli
nuloque cervorum super Belhel,
"'-cery.onim salieritis ininonfifotis.
•: Dum pasceretur riilectus interMilia eahdeiitis el
artitnam ._"" 116 $ed iste excursus sive recursns luus fuit
virlulibus iedolenlis aiiimre", lanlum ipsani
ut terrena super nionies Bethel, id esl domus Dei quce est Ec-
charilaiis sufe. dulcedine reficit, despi- clesia, cujus pfofectus et insiiiulio cx-.
ciens to.ia in coelestifoussuspendereiur, iiee lamert agefoaturjn
cursu et recui-su islo, super cujus irionles, hoc est
sicuti esl iiicircumscripiam divinitaCefn 115 appstojos caeterosque saiictos prredicaiores qnasi
compreliendere posset. tlnde cum omnem sensum
dile- yelox hinnulus proniploMucegraiiae uiunere cbiiciir-
excedenteni et quasl qhodammodo fugieriiem risti, quando eos repeiilino Sjiirilus saiicti adyeiitu .
ctum persequitur loto mentis conatil _ quia incomt docuisli, ut quod alii per longa iemporum spatia .
prehensibilis et ineffafoilisest, tam immensx clari- „ yix capere possiini, isti urto iuouieiiio aitliigercnt.
tatis jdfoafe repercutitur, nec ultra eum persequei^ Qupenim yeiociorpotuit salius tuus sfiper hosinoi.-
dum exisflmat, quem hullo modo cbmprefoendiposse tes esie, quam UIICIlipfa oriihium liiiguaruni scifih-
considerat, Tluic cnim de sanctjs aniirtalifous seri- liaih dare,
ptum esl, qiiia ctim fierel vox supfa firmamenlum,' Ilaruni ergo refum oniniu.in sacramentri conccde
stafoanl elsufomitlefoanf alas suas (Ezech.i). Firma- ul inlelligam, inleUigens iii hi.s meditare yaieam,
ihenti quippe noinine virtules supernre designan- ab his Ilde et qpere iion receriam , fide crerienrio ,
tur, quaealiis angel.orum cqetifousde Ccelp cadenti-
qpefe pro posseJijjitarido. Siihilis euitii ,es enprects
fotisipsre in ariicre- Dei firHiilerperstitefuni. Vox aiit hiiitiuit! cervorura in cprde meo , qiiandoistii
vero in mente est quidain sorius intell.genliav; sed dispensalipnis lure sacranienta revolvo, '..qiib.iuQci.o
VPXalia fil sufo lirmamehte, alia de' firm.amento , scilicet ad h:ec irtsiiluenda de coelo in uteruiii Vir- .
aiqife alia iuper firniameiitum, Sanciis quippemen- de uterpin c-fucem,, de cruce.in seP-uleriini
libus de lerreiiis ad superha se shblevaiiiifoiis vox giuis, de sepulcro .dehup in coelum'quiisi quibusdani sal-
fit sufofirmanieiilo, quando aliqua rie visifoiliumna- lifouscuctirrijti. Simjlitudp ariteni.Jsla m.ihiapparet
lura, brdine," qi.ialitaie. sufoiiliter inie.ligunt, vex
s,upet nientes Bethel, hoc est ih Scfipiuris, quas le-
autem fll de fifmaiiieiite, quando iliorutii snperim- net et vene.ratuf saneia Ecclesia , quce. yidelicct
rum spirituum ineffabilia et rcteri.iagauriia pcnsanl; D
~ Scripiurrc iiipnies supt propter aliit,u.dineth,seiiSuuin
voxyero snperfi.f iiiameniuni fil, quaiirib aliquid de
celsitudine de qui. coiiti.rieniuf irt ei.s, ex utili.iatifous pra.c.e;b;t(i-
pivinitaiis coiiiemplatido cogitanl, rum diyinorui.ii siye ex saci-am.entise.trefous/sacra-
qqa quia nihil ad plenuni sicuti est, couipreheiidere mentofum. '.-.; ..'',"'
possuut, stanies et ullra progredi non valenles, hu- _ Sed quia t.ola vis, dileciipii.is h.uitis inler ri.iiecl.tiiii
militer alas coliieniplalionis. deponunl et eum queiri et pb-
ef dileciain peti.det ex. firie sa.c.rai;n,e.iii.pi;ipn
inconipreliensibilem esse intelligiint obstiipescunt, sefvantia diviiipruin maiidaipru.hi'omissa.jnicti(io.iiii
qbstupescenfes venerahtur el expayescuni, expa- illa qii.ccrendi.,qua Deu.min sua naiu.ra.cpiiipre(ieii-
yescentes diligunt, diligenles quandpque siculi est defe votpit, i.eduiinime p.otujt, c.cepiti.iiteo.dereqaa-
conspiciiint.. Mi.ler Deuni per fideiri et. jusiiuam conipreheiide.fe -
Quia ergp in pivjniialjs cpnfemplutipne dilecta pesset. Si eiiim:juxt.a,Jpan.h.is.vpcein. Deus citantas
:defici.i,quasi jam avplanierii dijecium, diu consequi. esi (I J~oan.iv), fideip;ve.roetjusiitjam liafoereDeuin
rion poiesf,,revocai et ut salteni bumanilatis sure ~csf; diligere, profeelo charitafefn. istam hafoereest
sacraiuciiia , quoquo modp revelare dignetur, ini- Deuni liabere."
"" "
4123 WOLBERQNIS ABBATIS SvPANTALEONIS COLON. .112i
Quid au.emcharitalem istam dicimiis,.nisiomrie A sufotilis et aid intelligendum dilficilis irisp.cieriii, et
Jijud iionuiri, quod potest animo concipi, corde si qiia in eis fideiet operaiioni utiJia ac iiecessarla-
credi, nre coiitlleri, epcre exerceri ? liempe emne sinl perquireuti, sancti doctores sentenliis suis et
islud iiemo consequitur honum, nisi qui perfeetc aii(;toritaiifous_occurrunt, alque dileclum quem quae-
diligit Deum , et nenio diligit Deurtv, nisi qni lioc refoai intelligenli elimitari cupienti osiendunt. Vi-
consequltur bonum, siciu paulo superius iiositiim giles namque dicuntur, de quibus Dominus dicil in
est, diteclusmeusmihieiego illi; -. ; Evangelio : Beatiservi illi quos cum verierit Domi-
Hoc c.tenjm bonum quredam est yia, qure ducit ad hiis, invenerilvigiianles (Lr.tc. xxu)" Sancti quippe
meliora coniprefoendenda ,! cujus vitse lerminus et doctores in corpore Constituti vigilafoani, et adhuc
clausula est vita aeierna. Verum qitoniam non parva vjgilant doctrina et operalione suce et prbximorum
difficulias esl luijusmodi foonum invenieiidi, dum utilitati, corpore vero exuli vigilanl e( vigilabunt
slni perpauei qtti perfectam Dei cfoaritatenihafoeanl, scriptis ef exemplis, in sui quidem remuiieratio-
subriit dilecta, enarraiis ordinem inqiiisilionisetin- neni, in proximorum autem salulem. Qui videlicet
venlionis liujus npii facile prevenieniis;: vigiles, custodiunl eivitalem, quia saijcfi doclores
; CAPJJT TERTIIJM. . sanctam universalem Ecclesiam lestiihoniorum et
117 VERS-. 1. — In leclulo nieo per nocles quw- B exemplorum suorum rationibus ei auciofiialibus
sivi quem diligit qnima mea ; quwsivi illum, el noh confirmant et proteguiit, et sanctae fidei hoslibus
inveni. iitexpugnabilem faciunl.
- Lectuli neinirie reqtties et tfariqtiillilas menlis Tales ergo vigiles dilecta cunctafounda suscitatur,
designari pelest; qiiia rium a sreculari strepilu, per (iiceiis : Num quem diiigit anima mea vidislis? Num,
cogitalionem qitiescitnus, Isufoiiliusapivelendi foomi inquit, in veslris scriptis el gestis potestis osten-
qiialilaierii el niodum investigare possumus, cujus dere e.i profoare Deum yos ila dilexisse, ut sane vi-
boni Tinem intelligere, Deu.m est iiiveriire : fineni tam vestram et doctrinain imitarJ dilectum sil ia-
auiem dicimus, rion quo desinat esse, sed quo pervenire?
fecte incipiat esse. In lectulo ergo suo dilectadile- VERS.4.—Pauiulum cum pertransissem eos,inveni
cttim quaeril, quaiido in requie menlis suae, bonila- quem diligit anima mea; tenui eum, nec dimittam,
lis el disciplinrc et scieniire ieciaui fegulam intelli- donec introducam illum in dotnum mulris mew, ethi
gere cupit, cubiculumgenitricismew.
Sed per nncles qticerit, quia in subliliinn rerui» 119 Sed quia effectum inventionis non elongat
consideraiione nienlis oculus caligai, iiestatim per P perseverantia inquisilionis , suhjungit: Paululum
se quod qurerit viderc prsevaleal. Unde dilectutn cum pertransissem ebs inveni quem diligit anima
qtiem qurciil niiniine invenil, quia ipsa difDtallas niea : cum eniiri sanciprum Palrum facta elscripla'
intelligendi quamdain cfiicil morara.invenieiidi. aliquandiu pertransit legendo seu audiendo, landem
VERS.2.'— Surgam et circuibo civiiatem: pervi- dileelum invenit jnieiligendo el imitari cupiendo.
cos el plateas quwrum quem diligit aiiima niea .: Quia yero hic quod intellexerit quasi invenlum
quwsivi illuni ei lion inveni. dileclum fide atque opere ofoservare delifoerat, stifo-
118 Quid ergo agelidiim esl. profecto ul ab sequiturdicens,tenuiillum necdimiitqm doneciniro-
illa-qitieie meni.s in qua so!a proprip sensu jacet, ducam.eum in domum matris mew , el in cubicuium
surgat atl studium reqiiirendeetiatn alioruiri sensns, genilricis mew. Qtiod autem cum desiderio el avirii-
actienes et cpnscriptiPnes.ui qubd pef se iiitelli- tate studiose quaeritur, inventum chaiius ltafoeiur et
gere non praevale, ex illorum diciis et scriplis per- fprtius tenelur. Unde dilecla, id est sancla aiiinia,
cipiat. pPslqnam Ecclesiara' ciicuendo ei sanctorum Pa-_
' Hoc est eniiii civltaieni circuire_ et per vicbs et Ifum dicta et facta frequenter inspiciendo recie vi-
plaieas dilectum quterere; Ecclesiaih percurrere et vendi seu decendi nermam, qttasi ipsum Detim in-
sancto.rum doclorum seuienlias perquifere , per la- D ielligens dileclum ihvenit. Siquidem recte vivere et
tain et angustam gradientes invesiigare, el si qua ripcere est Deum liafoere, teilet firmjler menipria,
in eiS vestigia sanctiialis isint coiisiderare, quia nec dimitlit,~ donec aliis quoque eum docendo et
norinunquam saeciilares aliquid de bfmo opere Tia- ageurio insiuuet et in eorum sensum per fidem et
benl quod sit iraitandum etetiam proposse imitan- diicciionem introducat, non quori posl lianc inlro-
dum. Lata qtiippe via esl saecularium, angusiasan- ductioneni lenere illuin desinai, sed quod aliis quo-
ctorum, quia multi suiit qui pef latam, pauci vero que htijiis graliae pafticipiuin, el viriute diffusce,in
qui per angustam Viam gradiUnlu (Mailh. vn). se per Spiriium sanclum chariiatis sectnn sempi-
"
VEUS. 5. ^—lriveneruiit ine vigites cjui custodiunl lernaliter conferri cupiat. Nani diclip isla donec
civilalem: Numquem diiigitanimatnea vidistis? pro deienninalione, sed pro sempllerno posita esse
Circumeuntemauiem ciyitaiemeivicos etplateas, intelligi defoet, ae si dicalVTam diu illorum tenaci
meo illum et alierum sen-
vigiles inveniuni, quia studiosre menti Ecclesire do- memorire comnieitdafoo,
ciimenlaiiivesliganii historiam qtioque qiice esl via sui miserende, denec ita firmetur iii nefois fide et
quasi Jala,'qtiia aperta et ad intelligendum facilis, aclicne, ut ultra a mente nostra decidere non pos-
allegpriam quoque quac est qu.si aiigusla vin, quia
im COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. II. JI28
Leca autem iiilreductipnis luijjus npn puiandtim \ gendo et. audiendo discat qualiler mores corrigai,
qund afosque ratione ita dislincte et differeriler po- Deumque queni inTeclulo malre securitatis,; inve-
nanlur, fooeest domus Malris el cubiculum geniiri- nire non poterat, in civitale virtufum inveniat, at-
cis. Cum enim uniyersiias Ecclesiae. propterdiver- que lamdiu proriciendo crescat, quousque eum in-
silalem seiisubm et studiortim in.lria dividatur, hoc troducal in domum matris suce, qtiam est aliter di-
est iri parvos, mediocres et mayios; domus qriidem cere raundum istum qui est Iocus et liabitatio liu-
obines recijiit, cufoiculum auleni non onuies;sed niaiire propaginis, veluti matris universalerh foomi-
nlagnos lantum, et tjui aliquid specialiiatis difieren- nem procreaiilis, Aperle enim omnifous pfredicai,
liiis afo aliis consequunuir : domtis iiatrique qureque qriania sifo! fecerit Deus, et ad sui exemplum pro-
evidentioret amplior lpcns esi; iri qiia nen tanlum vpcans iiciialur, quatenus carnali volriptate con-
Demiiius, sed el t-oia familia inlrat, pufolicus uni- - lempia, ofoliviscantur domus hiijus malris sure sae-
versalisEcclesire lecus esl; cubiculuni vere quidam culiim relinquendo.
siiigularis et qtiasi privatus iri Ecclesia lecus, ad Cuniqtie hoc inodo 'iiitroduxerit 121 dilecfum
in domum matris succ per aclivam viiam, poslremo
quem nullis nisi ecclesiasiica dignifate et-ordine
sufolimalis patet accessus et intrpitus.quorum esl lanium proficit, ul eum Introdueal per eonlempla-
Deo adliajrere. Nomina vero _ livam vitam in ciifoiculum, hoc est in secreia soli-
professio specialiter
relatiya ui pater ei maler quce lfoc qubd sunl alio- tudinis sive erenii, sive monaslerii, qubd est uni-
ruiti semper dicuntur tribus modis accipiunlur, lioc -formiter dicere genilricis, id est Ecclesire, quceeum
esi J2C. nalura, affectu, adeptioiie.quoruiH primo -generat, nulril et iiiformal ad honestalem raoha-
oniisso duo reliqui mOdi ad.hujus. loci matfem vel slicce vitae , quam ipse postmodum tanla virtutuni
excellenlia praecellit, uf ejus exemplo el doctrina ma-
genilricem aptari possunl. Maler eiiim cujusqne fi- ,
delis estsancta Eccfesia affectu et adoptione, quia gis ipsa Ecclesia prbficiat, quam ipseanlea ejiiserii-"
ei quem sibi per fidera adoptaverit, in filiuin, sancte difione profeceril, hecque sit dilectum inirbducere
iii cufoiculum genitricis snce.
el juste vivenii semper suum paiidit afteclum. Et ut
hic .dicamus quo- Cujus sludium ei prbppsitum diljgens el Jaudans
aliquid dislinguatnus, geiijiricera
dilectus filias Jerusaleni, id est simplices in Eccle-
que ej"usesse, secuiiduiu lioe qubd eum general, ad sia animas
sanctae yitre honeslalem cl ulililatem informando, allequilur quae ideo dicuniur filice iion
infirmitale mentis nondum possunt ad
vel saeraj Scriplurae paginis instruendo, sicque in filii, quia prae
ea conscendere ad qiice perfecli qtiique virililate
vinini perfectum viriute et sc.IeniitTjuxla mensuram anirai pervenere. Adjuro vos, inquil, filiw Jerusa-
qure atljulrici placet gratire educandoi
ete.
InlroduCit igiltir dilecla dilectum in domuni ma- P lem,
ei VERS. 5. — Adjitro vos filiw Jerusalem per ca-
iris suae,quando Deum quem agnesciifide opere,
sanctre matris sua3Ecclesiae liliis, hoc estparVis, ' preas, cervosque camporum ne suscilelis neque evigi-
lare fqciatis dilectam, donec ipsa velit,
inediocribus et magnis oslendit, et sancloruiii exem- In cufoiculo enim inonasticcc conversationis quie-
plis actuuni et divinarnm documenlis Scfiplurarum, sceniihus mente et corppre, saepe talis causa prp-
quas-nuiicrad splam profert litieram, nunc ad iny- vehit u( necesse sit illum ccniemplatorium oculum
siicum interprelatur sensum, ut eas omnes, hoc
; aliquamisper deponere etproximorum utilitalivei
cstparvi, medioereset niaghi pro sua quique ca-
necessitaii in aliqiiibus providere; sed quia sunt ali
pacilale allingant; parvi quidein ad litteram lan-
quce iiifirnicc mentesqfice hoc a prrepositis suis fre-
tum, hiediocfes et ad iuteram el ad_ myslicum sen-
queiitius fieri volunt et magis utad exleriorem SIH
sum, sed ex parle et non perfecte; magni et ad lit- scitcnlur etbvigilent exigunt, qtiasi quibusdam ad-
terani et ad iiiysiicum sensum, noii ex parte sed. juralionibus prohibentur, seiilentiis el
auctoriiatibus
perfecle, et qui adliuc altera, et aliis quasi inscru- Pairum per latitudines sanciaruni
labilia investigare, et infelligere possunt. "Gndeeis Scripturarum
disciirreniium, sed ut potius eorum afbitrio relin-
taulum dilectus in cufoiculo genitricis oslenditur, D qua.nt, qui per spiritum discrcliortis
quia eis subtililas el discreiio praeceptorum et quae- quo locp et teriipore ad hccoflicium defoeani inielligiint,
dam areana "disciissiosacramentofiiin divinoruiri ex lare. evigi-
secreto eriidienlisEcclesiiE operitur.
Quasi enini quaedam caprece et cefvisunt sancta-
Post autem' isla dileclreinquisiiio, inventip et runi senientix
infroduciio, Iioc etianimodo accipi, ufad praece- senieniiarum Scriplurarunvsive ipsarum auclores
deniem sensuui, in qtiibusdahi aliter, in quibusdam sfia quia durnlerrena relinquenda ef ceele-
.iinifoTniiier dicaiiiur. Aliter enini leetuli noniine terrisappetenda proppnunl, quasiqupsdam saltus de
ad ccelos ostendunt, dumque fervenles et sol-
carnalis voluptatis dissolutio secura, et secUrilas lieitos in bono bpere esse praecipiunl, quanidaiii
dissoluta intelligi potesl, ubi quia peccaii nox est, hientis agilitaiem eis liafoendam.prretendunt; scri- -
Glirisiiis non invenitur; quocircade hac ihutili et :
misera quieie, peccator prompti animi sludio sur- ptiiniestenim Quwsursumsuut sapite,nonquw su-
per lerram, quw suisum sunl quwrue, ubi -Cliristus
gat, et ut uniformiter j'uxla stiperiorem sensum di- estih dextera Deisedens; et alifoi:Nostrd auiem eon-
camus, sanctam Ecclesiam pia iiiieiiiione percur- versatip in cwlis esl; et in alio loco :. Feslinate in-
rat, cujus vigiles, id esi doctores periransiens, ie-
gredi in illam reqiticm; et ilerum: Festinanies el
1127 WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. 4128
properantesin occursumDdmihi; ef alibi :Sic citrrile A mentis.vestrifeJritfbdUcefe Btudete, u."inm vbs Spi-
ttt cpmpreiiendgiis:; et Dpmjiuis in Evarigelib: Citi- ntiisdivjnre chariiatisassiimpserilVbiMiftiriia ter-;
rile duthiucem habetis ne vbs iehebrwcbmprehen^ rerifidespieere'docherit,audiatis cnhipropheiaposf
danl; et alifoi: Levate capita vestra quoniam appro- vPs vocein cgmmplibhis magriw: Beriedlcta gloria Da-
" ;
pinqual redenipiio vestra ;]_ei\n Psalmo : Beaiiis vir riiiriide iocb sub (Ezecli. iii). .
cujus esl' auxilhirii abs ie, ascensibiies in corde suo ; Lbcus en-ni gierice Dei eslis , quandb euoi pef
Uisposuit iii valle iacrymarum (Coi.m. — Pliil.ui. amefem sancfitatis ih-ccrdibus vCstris siisc.pitis^
— Heb, iy. — Amos. iv.—- lCpr.ix. — Joan.xiu si quid Viftiiiis et: gratice pef humiliiaieiii, pa-
~—Liic. xxi, — Psai. Lxxxiii). ^l
. - tieniiam, obedienfiahi et caslila'em_aJiaquepieia:I^
Ecce caprece etcervi diviribrum 122 caTnpo- bpera ex vbbisfespergitis, gloria Dei esi, ex quo et
rum, quae ostendunt ulilius esse, in ciihiciilo con- per quem id hafoetis, aiqne idem ipse foenediciluf,
templationis dbririife, quam ad exteriora negotia i.ii cujus laiidem el glofiam proficit totuiii qiiod in
vigilare , non qttod omniiio; Isia oniitti debeant, vofoisfoonestalis el disciplince conspicilur.
quiindo proxlnioriini exigit iiiiliias" \e\ necessitas, Hcecestenim vbx coinmotiouisiriagnae, qiiia qui
sed quod mejior sit pars MarJajVquam Marthie. V. per spirJlurii sublevaiituf, iarita compiinctionis gra-
His ergo aliisque similihus' sehleniiis quasi qiii- B fia conimoventur, bt gravibus se lailieiitis afflciaiit;
foiisdam percaniationifous adjiirat djiecius fiiias Je- vel qttod adbuc peccalis suis ofoliganiur, velquotl
jusalem , neIeviter ef sine caiisa conipellant proxi- tanidiu a cceleslis vitce gaudiis diffeiuiilur.
nios de intiina quieledescendere., et ad exleriores Post vos quoque Vocem commoiioriis magncc au-'
actiohes niigrare, "Undevos, bfiliae Jerusalem , quae, ditis, qtianrio huj'us sceculi tumullus ei gaudia ftigi-
. visionem pacis videiis, ita tamen , si Spiritu ambu- liya attenditis, sed ex amore aeternorUm gaudiofinn
lutis, el fqctq carnis niorlificdslis (Rom. viii), card anJinp posfppnitisV atqite ea quae fetfe sunt ofoli-
enim concupiscit adversus spiriium,' spiritus au- viscentes, et in ftiitirum vos exiertdentes, sequimiiu
lemadversus carnem(Gal. v), qupruin bcllis earere, ad palmain supeniae vocationis, ui foujusvocis au-
est visibnem pacis videre, seiripef sanctre centeiri- diiio sit vestra iibh parva ccnsplatin, duin dicitiir s
platipiiis secretum diligile, semper dileelunv istuiil, BeitcdiclagloriaDoininidelocosuc.
huc esl Dpiiiinum Jesum Chfisliim in cubiculuih
123 LIBEU TEKTIUS.
'''~:'~:]_ CAP.Ili. — Cohiihuqlio, u VV C sive;'-.si. quid, minus feryoris in dhina" dilectione

vester hafoeret animus, qtiadam intinia vi carminis
Leginius i.n Iiisterja Rcgumyquia _cum Eliseus; accenderetur.
esset a rege Jsrael dicenie ;
propli'eta:ini.e_rrpg"a.liis Cum ergo hcec veslra esset iijtentio, nescio qub
Quqre congregavit hos tresreges ul irgderel eos iri. spirilu meam parvitatem nihil lale eanere seientem
manits Moab ? ppst aliqua : Adducile, inquit, mihi adduxislis, et hujus psaltis milii officium injunxir
psalient; cumgue\,canefet psqlies, fqcla est sttper stis. Qiiid agefem? in una parle afleclus yester
eum 'marius Domini,el dixil:[Faciiealveum loirenlis impellehat, in altera parte ingeuii :niei periculum
luijus fossas et fossas (1~VReg.m), Patetin hacre repellefoat. Tanderii de adjutorio Deiet oraiionum
spiritum pfoplielre, propfoetis non semper adesse veslrarum suffragio praesumens,. psaltes vester
irieoque prophela quiescenle in ise spiritu adduci ,; esse qtiamvis indocius non refugi, quoniam apud
fecit psalien.ulcaneiilepsalte spiritusquiin ee que- dilectibiiem yestrain exeessum meuin facilem fore
" dammedp quiescebat cbneessus (an. cpncussiis ?) sti- a.slimavi,;et qripdjuxta magniwaloris senleniiaii),
scitaretur et viderelsifoi super qub inierrogafoatiir. virttis quarii chariias sequilur, niiuinie repudianda
Sed quorsum hujus exempli prolatip? profecto esl; sed quce est virtus inea? Pafva certe et quce
ad vestram, o dilectae sorores, et ad meam speciai D pene liullius sii potentirein lanti offieii arduoppere.
iiilenlio"he'm_.Nam quia liumilitall vestrae videbatur, SJ quid tamen aIiqub niodp pptest charitas, IIPC
adniinislrat. .,.:'.
qttori Spiritus; sanctaj dilectionls; in vobis requie-
sceret, e'i quasi otiosus esset,:; utile-ac iiecessarium Seri haec quidem veslra fult inientio, pbrro ibea
indicatis .aliqueni vobis adriucere: psalten,. quo:ca-_ fuit iiilenlio parere roganiibus, et aliqujd cariefe
nenle ille qni in niente vestra quasi obdprmiei-at unde yester excilarclur spirilus. Ecce autein iin-
spirilus escitaretui' duplicem, rit reor, ofo causam perilia obstat foenevoleiilicedura hbc perlti cantnris
sive ul queniadmoduriv Saulis furorem David canens esse defoeat, uf sciat et prodesse et delectare Jiixla
hiiiigavit, Jta si quid subilo inaequalitatis men.li illud Flacci j
yestrce suforiperetcaneniis dulccdine conipoiierctur. '., Oinne tulit punctum qtti miscuil uiile dulci.
-lii,;.;;; : V COMMENTV TN CiNtlCA CA-NTlC.-JaB.ML- ...... H5«
'"' 124Ferunt saeculareslilterce, quodqriidamiOrr. f^-A j ,125 Oesertum Ecclesia genliumldesertiim Syn-
pjieuseanttfsno.enierii tlgrides et Jeoriesjper simi^ ii- agoga Judaeorum, .desefturn ;miindus,.;deseflum se-
iiitfdinem scilicef, eo qiirid ;bestiaies ijVj-sIIvestres" cs paralus aliquis locus, deserium excerpius omnibus
lionilniim :mores fationabiii orationis sure seriten-: ri.-s mtiridi curis.animus» ,, ";.....
iia edoniuerit. Amphion qubqiie dictns '-«s.t saxa sa f ,'DesertumVauiem "dicituf ,a deserendo, eq qdad
movere sonn lestitudinJs el prece Jjlanda ducere re deseratr<etdeseralur;,qhiaet_deserit cbnlinerilem et -'
qubvellet, eoqtiod ditros; et Incompbsifps hnmi- i- deserUtir a coiitiiiente.iyerograliarnundiis. dese- --"
- num mores recte «t suavi ratibriisrmodo.mbmposue- e- ret sex;pntineniem,.quiri jnullpuiodo pot.est accidere
rit.Jlagna; ergo est pefitia caneniis 'carniinissuitri sul: safrectione-advaniinam .sanctam, pmnia liujiis
modp mutare anlmos audieniium. Sedsego .rion in munrii pfq inibilo reputanteni, deseritnr a conti-
resliriioJiujiis.nieieJnchoalce cantionis niodura apnd id nenle.quia;nul!a raiione'f.onsenlit -ariima sancta
vesifam -sanclitatem. ad JiocyaJuisse,-noriVpropter' 5'r' njiindi vojuptatjfous vel;actipnibds cpnimunicare,;ne
vestri_ ingenii irtrditateiii):sedipropfer mece;insci- i- fib co iorte tetenla, difficile aut nunquam possit
tice idensitatem. Kam .: iiiiper.iius canlor est, qui ni eyadere. V l .. -,' _ V
neseii proprietatem' vocurivetiiiodorum, V W: .; Coiitineiitiam; vero" Jsfam apjiellairius et Secun^
; V ,, . El ctjlharwdiis "VvV :,'; P dum genefaleiij cprporis. s)ium4:qul. est bonofuni et
:Tiidetur,thorda iqui semper oberrat eqdem,,. ;,... malprum_et seclmduin,^
:,.V -_.-: (n.opAT., De arte foetic'a,yr,;"5S6._i vfitef foonoriim,et speciaiiter malorum jnxiaaffe-
Unde ppst aliquam decanlatam. Jiujus «xceljentis-. j_'; clionein Jjpni et in'a.Ii-..",~V: . .7
simi canlici partern decreyerani-potiussilere.quam ____.. SiiiisVcprp(|rJs locus esf: extefior : situs aiiimi
ultra tantasmeas Jnepljas detegere., -;:,,:;> -r; ,• ip:c»s; inferiof : bi .npnnunqiiam prodest vel ofoest
.vSed quia jionniinquam ab imperito arlifice Ja-_ Jscusexlerior. Jbco inier.bri. Diximus;atiiein paulo,
ctam deeadcnimateria rormam peritusartifex ope» !_ supcriiis.deseriuni;niundum sive.aliquwn locum se-
rose refbnnalam facil vqua_.i ^teramiret periluss .- po.silu.iii_sive; exemptpm. a" miindi curis animcim.
cantorcarfflirii:oi"ssonp,ctqi^ I Exemptoauienvn inunrii curis" anImo,»ofoest niun-
propriiim, perptiriifnetintegriim colprem.icgp qiior_ dus; noiisecundum subsianiiani suj_ sed secandum
que ex lioc anlmalriscausatiileelionJs vestra}_,;adea; i riJ.alitircsiire-atfectibnehi; pforiest v.efo sepbsiius
qnse reliriqiiere cogilavi ctim fldjuiprio:Dei:Tcaccin- - Jpctis non seciindum"naltirara sui, at secundum
gar,:ut si:aIiquod.Mieiortuin et. incomposiuim opuss quieiemel .Jnundam ab eb strepilus^remotidnem, -,
fccero,dbeljis idiqiiis-el perifus materiam inveriiat,, r, Q Prodest efgbiecunduni hnc et ofoestcxterior Joco -
nnde ingehium suuni meliorem illf et uliliorem;; . iliieriori, "DJcamiis erge qtiare • sitigula illa quae
sive ;?.Vacioiem. acquirendO; Jorniam cl.colorem i stijpra posuinius deserti iipiniiie rioncuperitur.
exer.eeat, si Manienipsum bpus rasuram yel: meri- '',. Ecclesia^qjiippe genliiim quamdiu in genrilitale
- lam effugerii flariimam. ,... :_ . .-.-. '..'• njansit.desertuin quoddairi XuitVquiaûoriduinJn ea
:""VERS.;6.— Quw. est isia quwascendit ,per deser-. religioiiis" .alicujiis ciiltus et sacrarum Iegurii vel
tttm sicuivirgula fumi ex aromatibus tnyrrhwei.thu- sanctloijiini ;ffeqiientia erani, sed quasi foesliarum
rls,:eiiiiiiversi:pvlverhrpigmenlaru?,:::,^ •cufoiliaprojifer besliales liOniinum mores_ in quifoiis-
jam dilecta •dilecti cubiciilum. intrayiu'jam aJi- ipsa ratip etJeisnaluraiis ita fueriirit sopita ut non
qtiantulum bseiilo iliius.appropinquare ccepil,,quia possint discernefe, ijuid Iionestaiis ;projiri_e vifae,
ah illeceforisetcuris viiaestecularis evolayit.a qui-. vel qiiid reverenlife et sulyectibnis Creatori debe-
Jnis; fiigiens se elongavit, el.insoliiudinesuieorpo- fent..De fooc enira deseflo dicit Psaipiista-pfn-
rlscianijiii: mansiiv.S.olitiidOjauiemMorpbfis est, guescenl' speciosq' deserii:(Psdl. LXIV).Qtiid. nam- V
quietuni esse ,in-JOCP sifoi depiitate, neqiie vagari; qtiesunlspeciosaliiijusdeserli, nisi sacrainetiloi-tiin
per exlerieres;seiisus;circa_niiindi Jiiijus negctia vel sanctionuinque veiierafoilium salufoerrinia et de-
lociftioiie, velactione. Soiiuido;yero aniniiest iiir!-- D cei.ifissima~Jnstiluta , "qiifetuiic pinguescere ccepe--
. jj
" Ii3*iiiBriqrl.bus:occ"opari'--TeL-cbgitaii'one'.Vd.-VQl.iinT>' rpni, qiiahdp saucloruriiPalruni docunientis. ei
lale.V ':;:-.;. ,:.;;-.,- _\V/V.'./' - V V-..' '-auctoriiaiifous i»ii maj'ora honestatis et reverefitiae
tQiiaj.nimirniijTsblitudp-magna. est meatis ascen- incremeiita proIecerunf/Dequu desertb, jier Isaiam-
sio, Mirantiir autem .filiccJerusalem niirafoUemdi-. bpmiiitis dicit, ponam deserliirii in siagnum aquw el
-
"_e"ela3asceiisiiin;per,de;ertiim,.quiainfirmre nienfes; ierram inviam in rivos aquarutn (Jsa. XLi):.dbser-
TaJde:)slupenlelJaudai)i;siii_giiJaremvitani-soli Deb, tuhvquippeJn slagnum aqtice et lerram iriviani in
vacaiitium .et riullarii citram 'mundialis Jiqnofis et rivps aquaruin;pnsuii:,quandn-geiitilitaii, quae prce
.commodi IiabenlJura.; Ail ergoyQita; esl, ista auw aridiiate iiienlis iiiillps lionofiim operum fruclus
aseendiiJSed: priusquam Iinjusmodi d.escribamtis ferehat, ffueiita pf«dicalIoiiis-dc.dit et ad qiiain prcu
ascerisum, coiisidfercniHSqubdetquaicsiidcseruim aSperilafe suae.slccilatis via praedicatorifous''non .
pcr quod fiiiste.ascensus. Priiiioque intelligamiis et palebctt, ijcctrinae pestmOdurn fivos emanere fecil.
asce.iistimet deserinm ,utfuriiquc, aequivbcc appel- Cul et in alid Joco per euindem prophetam repro-
~lari,;quia urio'.nbmiiic riiyersasigiiificare possunt. niittit dicens: Lwtabilurdesertd, et inviael exsulldbil
Ascensus quippe esf cofnoris ascensus et cordis soliludo, el fiorebii quasi li!ium'(Iid,\\K\):'__,2lQ
' "'
PATUOL. CXCV """.""""' ; "''[" - '" '.36
tir.i WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONISCOLON. 1132
Jrctaiiitur ftde, cisulinbit actione, florebit virtntnmj A tuniiillihuslmplicalur.tid altiludinem virtutum ini-
decorej nl quasi lilinm odore bonte viire redoleat, nime valel ascendere, sed piimo quxrenda est soli-
candore muridilire iiiteat, medicina intimrc salulis itido corporis et menlis, ut^ dum nulla.exteriorj vel
valeal. interiori inquietudine mens abducitur,-liberius. ad.
Judaea quoque deserlum dicilur, a quibus lesta- stiidiiim bonidperis sublevetur. •.-.•.
mentum et legislatio et omne jus sacrificiSfum et Saneta itaque Ecclesia qure ex duobuspopiilis
caerenioniarum migfavit, Ilatit teniplp destrticto et ex praepii.tioet circumcisione venientibus collecia
ctvitate desolata, tbia in feis regalis et sacefdoialis est perdesertum perlidiae iscendit quahdo inildeli-
riignitas, omntsque ritus solemnis cessayefit, ipsi bus ul.roque pppiilo in perfidia femaneutihus, ipsa
autem per diversas regibnes dispersi desolalionis inier eos fide, spe, eliarilate, admiranda virtutum
hujus signum porterit. Qiiod Doriiinns eis in Evan- Culinina escfevit. Et quanlo grayius eis persequen-~
gclib fulufum praeriuntiavit dieeris : Relinqiteiiirvb- libus cohtrita et qriiisi ebinrriiiuita esi, lantp altius
bis dontus,vestra deserla (Matth. xxiii); et in Jefe- eKsancli Spirilus igiie fumuiri srinclilalis recli(u-
iriia scriptnm est : Prwcipitavit Dominus, nec peper- dine et rigere vilre et dectrince preduxit.Mjntle
cil ; omnia svecicsd Jaeob 'deilrujat in furore tuo :- sufodilur : Sictit virgulafumi ex aromaiibus niyrrhce
(tlireh,u). _ _"':. . .-,'_':.'".' ;;•-V ;V; v";' 1 etihurisvel uhiversipulverispigmeniarii. '
Muridus qnoque deserinm nniicnpari potesl non Quasi virgula fuitj quia rceia et rigida in fine et
corporajiler, sedr spiriiuaiiier, qnia. quarito plus operatione* permansit: yirgula aiitem fumi fuit,
peccalorura sordibus cumulalnr, tantb pius divinre qiiia ipsarecliludoetfortitudo.es divini ariioris
graticc, praeseniia. desolalur; scriptiim. eit enirri: igrte fufnuit, Qurenartjyefo fiiii materia inqtia iste
Terrq inioiitudine redigelur (Jer. L) ; lerra quippe divinus concaluif ignis Vnimirum firies, spes et cha-
~in soliiiidinc, qnia, meris terreriis curiset volupta- ritasqure perspecies signaniur aromatum niyrrhre
tihus occupata, virtritum coiiveiiiu desolalur. et ihuris et universi pulveris .pigmenlarii.Myrrha
Sepnsitus qiioque loctis deserturii dicitur, quia aulein suceum amarufn hahet et ea etiain mofttio-
nJii nullus saftculaiium negolioruiii vel forensium rutn cbrpora condiuntur ne pulrescant, ihus vero
aclioiiiim accessiis csl, illud quaedam splitudo non insacrifieiufn Deo bffertur,pprrb ex liniversp pul-
iiicongrue nuncupatur. TJndecum Psalmisfa, tribii-. vere"pigraenlarii preilosisslrruitn eonficiliir unguen-
lationes- ininiicortfm et molestias iniquiiatuni, et tum,No'veh)facii,'cum pro orthorioxa fideiiiilegrita.ia
conlurhationes cordls talcs prabmiueret, ut etiam sefvanda, ab infideiibus et hajreticis ipsitis fidei
mori.cm exindeTprmidaret, landem iride reVersus: iQ cbr.ruptoribus perseculiones et mortes inultas et
Dixi, inquit, quis dabil.mihi peiinas sicut columbw,. . vririas perpcssi sunt, niyrrham fumaniis fidei quaji
et vglaboet requiescam (Psul. WyJ. Deniuirique salur in coeluni eriiiserunl; iiaiii per toluin orhein iste
bri reperloebnsiiio: Eece, inquit, elongavi fugiens, lidei et passionum fumus ascendif, qui incredulos
et mansiin soliiudine; exspectubameum qui salvum et persecutcres iniraciilcrum acerfoiiate exc.seca.Vit
me fecit a pusiliqnimiiale spirjius el tempestdie et fugavit, credenlesyerpquamsuavi odore et iHu-
(ibid.) El Doininus posi pajjtismum j'ejunaturus jn:';' iriinavil et coiifirrriavit. Cum aulem in euhu Dei et
deserifm deriueiusesi ufoi"adiaholo "le~n~latus;(Jfa///i.;.facia religion.e fervenles pro staiu Ecclesire et adi-
iv),nosfrasin se.ientationesifiumpliayit.pstendens piscenda quam sperafoant wterna beatiludine, ora-
eos qui vilam quietarn diligunl, lentaiiobibus qiii- libnihus jugiler Instafoabt,honne etiam thus fumah-
dem faligahdos sed. liei adjulbrio per jejuhia el tis et redoieritis spei pretuleriuit? nisi enim firmam
brationes Iiberandps. . spem futurofiimfooribrura habererii, ncquaquam pro
Deseribm qtioque est animus ab omnihus iriundi his assequendis Deo assidue supplicareni, Cum vero
curis renlolus, qtiia quantb minus ea quremuridi firie et spe foiies, cum Aposlolp dicere poieranl: -
' suiit eogilai, lanlo magis a carnaijbus 'desiderlis Ceitiis suin quod iieque vita,neque mors,negue a«-
cbr sOlitarium portat. Uhde Doriiinus iii Evaiigetic':.';• &geli__rieque principatus, nequevirluies, neque insiqit'
Cwm, iriquit, orqbis, inlra in cubiculum ; et ciausg iid, neque fulura, neque. foniiudo,- neqne allitudo,
ostio .ora Pairetn iuum (Matlli: vi) ; erantes quippe; neque profundum; neque creatura qtiqua pgterit not
cuhiculum intfamus, quando Sn secreio Vcordis seperbre d cltaritale Dei (Rom. yiiij. Npnne universi
nostri soli slarnus et Dep tantura qtiaeroganjus sipe pulveris pigiiientarii odoremin sujbiim.esparseruiu?;
voce aperimus; ostium quoque claudiinus , qiiandb Qtiid enim e»i charitas nisi miiyersus pigmentarii -
seiisuum npstforiim exieriprum adiluin chslruimus, pulvis? Charitas nempe virlus est .uniyersalis, quia,
iiepefebsad cbraJiquid, qiipdpreces riostras im- omnes ejus radice.pfodeunt ylrlules, afque ideoV
pedire pessit intfbducatur. Et haecvest scliludo ufoicuriqiieesl aliqua yirtps, ibi bstchafilas, ,
aiiimi valde necessaria uriicuiqueDeum quoereriil Quisvero Jste pigmentarius nisi Spiritus sanctus,
etJnyenire cupienti. V '':.,...,'/ quia gratia:sua huijc uniyersalem -cpmponU;..pul-ye-,
Diximus auleiri superiusvascerisura esse el ccr- rem? Charitas enim Dei diffusa est in cordibus nb-
.poris et iiieritis, sed hcc spluminbdodeascensu men- sirispcrSpiritumsqnclumqui datuseslnobis (Rpnt.y).
lis censiderandum, qui nen fit nisi per desertuni. .128.Videamus ad quaniam subtilifatem quasi
127 Ql"-nidiu enim raens mundi hnjus curis _ei. ...- in puiyereni; Aposipjiis redegit chariiatem, dum.
ilSS ":"'_ GOMMENT.IN CANTIGACANTIC. — IM. III. , , 1154
ejus parles enunicrans: Charitds, iiiquit, paliens est, X(II Cor. xy) nominaf, pietatisatiteni etcbmpassio-
benigha esl, npn whiulalui.rionqgit petperqm,. "iyoti nis cobfracljbne cpnlfitus optat prp frafribus, - ariav
.;
infiqlur, non. est anibiiiosa, npn ijuwrit quw sua lliema fieri (Roni. ix).
sunt, non imlaiur, non cogiiai matum, non gqudel Ascensus auiem isle sicut virgula fumi fuisse
super iniquitale, congaudet autem "verilaii, pmnia dicitur; fumus. autem cum ascehdil, ita paulalim
suffert, _omnifl. credit, omnia .sperai, ohitlia susti-. ascendendp deficit, ut omnino videri nbn possii,";
nel (lCor. xiii). Ecce in quot paries diyidit chari- quia tanta est.insarictis contemplaliyae vitre sujbti-
iatem, quatenus pef has delermirialas .pari.es insir litas, tania satietaeconyersaiionis per desertum in-r
nriet qiiod quaecunque iiltimay/et de -tplo eorpore , limtejsplitiidiiijs sufoliriiilas»rit niagis effugiat atii-
•fobnimuniiissima fuerit '•virtus, lirec sit eharitaiis iribs dcmirantium quam Meneatuf consideratiorie
afomus. Ubi autem oinne dicitur; nihil excipilur; imitafi tit dum compreiiendere sequendo non pfre-
omne ergo bonum charilas est; igUur sicift uniVer- valel in ipsa siii consirieralioiie deiiciat. -.w.-i.V
sus pulvis pigmenlaril ex universis preliosis spe- VERS.7. —rEn leciuiumSalpnwnh ttxdginta (or-
ciebus conficitur, ila ciiarilas ex universis aniriii tts athbiuiit ex.ferlissinils Jsrqek ..'-'',.
virtulifous componUuf, ut iiori iqcongrue univc"fsi: VKon'irepugh.ali.Mlre'dr,.fi_lipni-'isi''?eciii'/^
pi.ilver.s_pigihentarii significatibne notetur;iibi enim ftnis riujus Iripliciter acciplamus;, siye universaJerii
aliqua virtus deest, perfecla cliariias non cst. Ecclesiam, siye sancli cujusque animatn, sive san-
Unaquocque etiam -dilecla Deb aiiima p.er dcser- clam ulriusque testamenti Scripturam', non quod-
lum hujus mundi ascendit, quaiido spretis et pbsl- locis compreliendatur qui incireufnscriptus est, sed
positis omnifous ejus curis.et negoliis atque ofole- quod graliaruni et saluiarium eftectuum eoncessip
ciameriiis, ad cqeleslia semper tenriit viftulum pro- el conservatio sil Ipsius iri- aiiqtip '.supradictoriirii,
igressifous,et qtianivis iriinbndb detineattir corpore, salvaris, cusipdiens et gubernans requietio.
in ccelestibus lainen Vefsatur niente. Per. desertum Ecclesia neinpe universalis liujus Salomoriis, id
quoque animi ascensiones facit,-qiiia qtianto ani- est viri pacifici .noslri Domini Jesu Cliristi lectulus
mus circa extefiora occupatur, et qifanlo riiagis - est qiiia in earequiescit per sajutlferara mandato-
cogitationum inutilium frequerilia deserittif, tartto riini supfiim qbservantiam et vivificalricem sacra-
magis divinilatis aniore et bonprtim acluum •deler.' meiiipruni suprum ccncorppfaiipnem, quam ei exlii-
ctatione sufovehitur. El hoc 'sicitl virgula fumi ex het suh specie sacramebtaiiiim reruihjpacillcans
-aromatibus myiiiiw el ihiiris[et universi pulv.eris ;Ca,qute i.n cceioelin lerrasunt, ut fiat quasi uiia
pigmentarii, ut juxta superidfem sensum ipsa „ respufolicaliiijiis magnifici imperatoris, una videli-
quoqtie virgani aequilalis hafoeat, fide, spe el. cha- cet Ecclesia, et quaegaudel in palrla, el quffiadhuc
rilate, pef gratlam Spirifiis sancii. Iii hac, etiain ; peregrlriatur in lerra. Cqput enim Eeclesiw Christus,
valie iacrymariiin myrflia lahpris el paljenlia. iri ipsd verq cdipus Christi (I 6!or.xi);;;e( sicblcorpus
conspeCfirDeriumei, perpendens : quia, non siint, siriecitpiteiibrt'.vivi.i,;nec"aiirjtiidjpbêJsL;'-^ 'Si'cii'f.:Csipiii:'~~-
eondighw pdssibnes liujtis iempqris ad fulurani glg- ripiies tvital J^sine:cprpore;.sicetClif isttis niijli cqnfeii
riahi quw- revelabitur, iri nbbis (Rom.ym). TIuis vifam sine; unifafe: cbrporis Ecclesirb.,,Uriuin;ergo-'''-
quoque purissimiim oralionum ; instaiilia accendjit, surit Christiiset; Efcclesiaj qui curii caput a corpore
cuj'us suavi odore .deleelatiis Deus Iienediciibnis suo sit indivisurh,: quisquis. pdcein el 'unitatcm
suae graiiam; ei couferal, per quam proleviffutiirn:- . Ecclesiav non liafoet, nec" Cforistiim habet;..:" urijle
crescat et muliiplicetur. Uiiiyerso vero pulyere et in ipsb saciamerttoruiii corpbre ;. scilicef et
pigmentaru redoleat, ul spiritti"'-"numiliiaii.s' et ani- sanguine Clirjsti cap.iii corpus, hec esl 130 Cliri-
riio corilrito, omne sanctitaiis offlciuniDeo exhibeat, sto Ecclesia cpnsacramentalis et' cencnrpbralis
sacrificiurii eniniDeo spiritus cohlfibidatus(Psdl. i,): efDcilur.,: suo et illius niyslerio, qiiandp niyste-
quasi enim in ..miiiulissimum pulverem crihratiif, ; rium Clifisfi-.ih yeritbte corppris suij sumpiuih-
quarido per valde humiliati Cortlis conffactionem iu D nulli preriesl, nisi .riiysteriuni Ecclesirb, societaleiii
sumiiiis virtutibus positus ante Dei OGiiibsexfe- .scilicet ecclesiasticam epdera" sacramenle assum-
nuaiur. Minuiissiino namque liiljus conffactionis et -pseril; quia cum,sicul 'diXimus,-Christus a.cerppre
humilitatis puhere sancti Spirilus igne succerisus. suo,- hoc est Eceiesia sit indivisus, Jn sacraitienio
David fumigahai, ctim dicebai: 129 Ego sum ver-' suo idein Clirislus yeracitef suini; ripn dicilur, nisi
misel norihoino (Psal. xxi), et cum ih alio loco.ca- sumaiur univefsus suo el Eccl.esirenjystefio eidetu .
nem se mortuum et pulicem commemorahat (I Reg. Ecclesire coricbrporalus, ipse enini dicil: Qni mun-
xxiv, .xxvi),.el in Psalnio diciiur; Moyses ste-- ducat' carnem meaih et. bibit suriguineni meum,. in
lisse inconfrdctipnein cohspecluDeiutaverteret irarn me manet et egpih eg (Jogn,: vi). - , ,;
ejus (Psai. cv). Quanta enim cbritritionespiritus et -... Ubiergo magisrequiescil. Christus, quarri InEc-
compassionisyirlule conterehaiur, quandb pfo pee- clesia, quaequpiidie corpori Ctsartguini cjusinpai-
cato populi brans, dicefoat-ad Deum: Aul dimille eis licipando
ipsi cbiicorpbratur et quasj unum t.efflcl-
hanc noxani, aiti si nonfacisj dcle niede librp tuo quem Mur? Unde.qui-se ab unitate E.cclesiae.male
yivenrio
?
scripsisti (Exod. xxxu.) Paulus qrioque IiumiHlaiis vel. prave docendo proecidunt, quia in Ecclesia non
dcjeciione comininuius, riiininiUm.se aposloiprum nianeuti. ;cun) Ciirislus ct Ecclesia uuuin «iiit, iu
^
1155 WOLBERONISABBATIS S. ^TALEOMS COWN. r ;, , , -
^ «3»
.Christo nbn manent, atque ideb ctira coipori ejtis A . cium,sicut ipse Salvalor-riiCiflMJiiimariei innie,ei
participant, suhi.uritquidem enm in verilate sufosian- egd in eo, hic fert fniclum /multum quia sine me
tiae, sed npn SUmutiladeffectumsalufis suac. Hoc niliilpblestis facere (Joari. xv). sCiitiienim ad 0111- -
eniriv est eum non Veraciier surivere, quia iion sis- iieiii t)6iiitatts et disciplinic iruclum tmehs itn-
iiiiliir unlversiis ,-quoniiim quidem ciim in altari,. ' pptens sif sine cooperauteJgratia.Vtantiiin hnjus
Eciiesia.ul dictum esl, concerporalis et;consacra- coiijuncllorilseiconfeflur ylrtus.", ritcuin omnipo-"
liienlalis sit in Cirristo,iiiiiversiimxorpus Clifisii, teiis sit.eiii pef u:iitatem spiriius copulauir, omni-
capul scljipet cuiii niemhris non sttroit, qtii cum poieiis quoqueet ipsa per graiiam efficiaajr, sieut
extfa Ecclesiam sit, seipsum Clifislo et EccJesiae ipse (Jieil, bmhia possibilia :credenti(Marc. M}; Si
in iitfiusqiie saoramento iion uiiit. Sumil quiriein eiiiirisaiicti Depcbnjuiicii dii diouiitur, iJJeqtiidero
ipsum sacralnentttm seciiiidura esseritiam sni,-quod esSeilfiSIiter, -istivefp iiiuiCiipative_riibn videiurinr
aliquihus ad.vitam, aliquibus ail exitiim proyeiiit;. •eoiiseqlieiiSjUtciiiiVoniiiipoteiitiiper unilatis sa-
vlriuierivyefb et reiii saeramenti -rioivsurnity-quia cfameiitum coiicorporentur, .oiiinipbtentifc quOqne
cimiJiaec sit virtus, et res sacranienti ut irivicem ejus qubdam sub inodo participes efiicianttir, qui
de uriitale co.rpofjsEcciesiaesint, qui-;; possuiit criin Apbsloio dicere^ «miifa iiobis cumiilo
- sediligendo, "
cunque de eo pariicipantur, quod Tuilii ad exitum, donavit (/ioin.vui). "Niimqiiifotis".oniriiacumilJo dp-
,sed oihiii eredenti proficil ad sahileni, quicunqne iiavi;t,vqi!aiV(IO'"oMnipoieHleiii.:ii.on.;lial).ent,- Jiihltest
tanlaesocietatis centbrmante et uiiieiite Clifisto, Mjiiodin ipso; et pef ijjsuiivMioir.pbssint: Sed lalis
vere participesiioii fiierint, Chfistum veraciierlion meris:Jectiiitis delefmjnate'. dieituivSalvatoriSi id
sumuntjdiiih rionad saluleih sui;-sed adgudiciuiii, est pacificii quia -nfoleunqueistepacificusper gra-
.sumereCenipfPfoentur:nam cuiri ipse Clirisius prre- ; liae-siiredigiiaiionem qiiieveriietmanstoiietii-feoeri!,
cipiat dicens : Si offers munus tuutn ad allare, el omnis-sopitur carnalis affectiouis spirjtui.repuguaiis
ibi recqrdatus ftteris, quia fraler. luus -habei aliquid adversitas. ::'.,:':,::-:.::::_:.:_:. -:.:: :;-_-
adversiim te; reiinque ibimunus tumn arite altare et :::;'Por-rpi lectulus isfe .Salomenis Jitijus divina qtto-
vade pnusrecpriciiiarifralri tuo, eliutic veniensof- que noii.;absbrde accipiturSeriptufa, qui.a:;_iiica
fergs niunus tuum.(MalHi. v); ostendii riiunus rioh 'Christus requiescit pef ;praecep|prum;suorum;dpcti-
aceipiendum rifoifofferehlis ariinius vihcuJurivpacis -.mentaiet viptitiiim.exemplaûfoi prxldicflt(ir hujn.s
et charitatis non habuerit. Qiiod si IIUPC uriilas, sin- ;ipacifici testainenlum qubd in mortestiacpnfivma-
gulariter iritef. comiherivbra rioncbriservatii, offe- yii, yidelicet pacis et dilectionis prreceptum, ,cura
rentium munera repellit, quanto nyagis totius cor- p "dicit: Mandalumiiovuiindo :vobis ut d,iligath inw-
poris Ecclesiacunilatem desereris, riee miiriusbfFefre, cerit sicui.dilexi vos (ioasiitii); cujusdileciionjs
ncc ofoliitbparticipari poteril-2 ; plenitudo-gemina cohstat relatiene, Dei yirielicei
Sed leclulus iste esl-SalOmenis, ~id est pacifici :Cl prpsimi _, in qua tpla lex .pendel el prppheiw
qui dixit: Paceni.mea.ri do vbbisrpacem relinqiiO ~,(MaiHi.:x%u)iquam quia :132 ibta '.u.lriusqneâsp
vobis (ifoa)i.rxiv), confoederantis quaeiiVccelo:siirit . eramenti jbputinet pagiiia, _qasejjihil vilile xe\.Jip»
et in terra, quia cura uriuin sit cbipus Ghrisii nestunv afosque ca dis.cer.riii, jion iniinerilp sacrt.
Ecclesia, quae-partim"inVcqdo cuiii Ghrisib Ijjjl _Sciaptiira_iitijuspacificilectulus nuncupari pptest.
regriat, partim adhuc peregrinaiurin eorpofe ,-qui- . Jfoienim a legente et in ea; niedifaiue jiiyeii.iiiir
cunquenb unitafe liujus peregfmre partis recedit, Gfoiistiis, ifoipotest inteJIJgere -quid credere, qttiii
illius superri* partis consortium 1100 meretiif, sperare,: Ciuidamare defoeal; el Jianc iriplicem-yir-
quoniam quideiii cuniunum sinlsecuridum virliiiem .,-tutem Iiabere, Deumesl Jiabere,Midquein «lerji.a-
et rein sacramenli, hoc est eecJesiasfic-euriilalis, ;Viifer;Iiafoendt]m_ fide, speiCfoariiateduciluret uon-
quamvis "nondum;uno socientur loco, ita tanien :fir.iiiatur.rlhi: ClirisiusiJatens: et qtiasi qttiescejis
jungunturTsiJjritu, ui qtiisquis unam rion hafoet,;, .agnoscitur etsusciiatuF, quia Jn snieiilifoiisilegeiiiis
alteram lion hafoeat. Uiide if) Jeciuioisio hiijus pu- SMJoslquani iiiteliigitur, -si :&lei:cl.bonbfum operuiit
eilici, hbc esi iu Ecclesia in quti adhuc .Ghrisfus .-grbsslfousanimus liiovetuivqiiasi Christus.-qtiies-
pef SaCfamenloriim veiainiria fequiescit ; qiiisqiiis .;ceiis siiscitattir.Iri Eya.ngelio;ii?.nvquescrijiluih est,
per pcenitentiam amissaiii receperit iiiiitatem illi • qiiod ChrfsUisih fraciioiie panis estagnitus, qtiijii
quoque; qurej!) supernis est sociari hiefettfr, illo ~-iorriiaperegriiiiJatefoai (/jfic.xxiv), qu|a Scriplura
venjerite, ef ie Jiicofporaiite ûi-fecbhciliaviuiios •-divjna qua?bst coelesii&JUeelyiviis;paiiis Cluistus
J)eb jier sariguineinsbuni. : ;; •</-:. . :iioiviiiieliigeritifohs percgiina : est.sed Cniivfuerit
'
Sancti, quoque, cujusqde aniiria lectblus estlinjus pei' expesitibnis cpiiffaclibnem disirifouta, ; Cfori-
veri pacifici; iiostri, quia eum: aniiria jttsli dicatur -4nisMju.ijn ea Jatefoat, jiiieUigehtis inenle agnesci-
-sedes sapieatiw {Sap. vli), ihi nimiruiri suaviier Mlif^ _ ,:::',.' :,:^ -..- .,V .. .:-.'.
•quiescit Peus; ubi sapienter, ralibnabiJiter et hb- 3Sed;Videndunvquidsit,qiiod liuriclectulum paci-
ncste, ipsasapierilia guberrianie ejusdem reqifiefit)-. r;ficiJiiij"us<iic.iirituf ambientes sexaginiafortes,'ex fbr-
iiisdispPnitufJpcUs, nhi merispefgfaliam ilatkeb Mjssimis isriiel, omi/es ienbntes gladios.ci ad -bella
1eopulatur,. ut cum eounris spiritus efficiatuf^cbjus rioetissinliiMultJieniiii-iirihClecluluiri dissipane, et
uuilaiis' sacramentum bmneiri coiitert salutis effe- Jstuiri pacificufti-aufeffe cbftafi sunt, quidani va.iiis.
: 1135 COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIJJ. m, 1-158
ct irreiigiosis cultifous, qnidam perversis morifous, A proficit incrcmentuin acciperc defoeintis,ul dicamus
iionutillJ pravorum dogmalum erroribus, quifous. fcrtesistosincrcdiiissifoiquinque sensuum talenlis,
isti fortes fortissime resliterunt factjs, dictis et ita magnifice opcraios fuisse pro sui et proxiniorum
scriptis, ten.entes gladios verfoi Dei, et .adhiqus- ulilitate, ut sludio illorum in foonis.eperifousseniper
inodi hostes dehellandos doctissimi, piimo quidcm augmentuui capienle, de fprlifous fprlissimi ciTicc-
sancti apostoii afque apostplici viri, dcinde sancti rciitiir.
niarlyies, dcnique sacerdotes, qui omncs fuerum Yidcamus autem qtiid lmjus niimcri scxagenari i
ex forlissimis nicnte Deum virientiura, ci c_ ipso partes appertent, ut cognoscere possimus, utruni
iavicta; fcrtiiudinis rnhur trahentium, SUPquoque ad islorura Chrisli fortium pcrfcclioneni pcrtineant;
lempore etJoco hunc lcctulurii ambicnteset custo- sexagenarii igitur numeri altcra pars sunl iriginla,
(lientes, noii-quod ipsi liuic pacifico uccessarii fue- terlia viginti, quarta quiiidccim, quinla duodecim,
ri.u, sed quod ipse eis admodum flecessarius.fiierit sexia decem , dccima scx, duodccima quiuque,
quem liinefoanl amiticre maloruin perversitate, quinta decitna qualuor, vicesima. tres, tricesima
qui firiem catholicam subverlere omnimodis labo- duo, sexagcsiina unum. Quae parlcs simul collccire
inhant. ccuium et oclo'coii)plent, lotura corpus sexagenarii
Cur attleni islorum forliuu», slve fortissimoruin B quadragesirao octavo traiiscenderties. Qure esl auiem
iiumerosi.las sexagenario iiunie.ro detcrmiiialur . omnium perfectorum remuneratio, nisi 0111111$ lafooris
iipn enini. nihil.raiionis liafoel iiteum isiorurii fof- tforunvcenlupliciter melior rccompensalio-in lulura
lium innumerafoilis fueiit multiiudo, isto «uinere rcgeneratione quando, in corporum iminorlalitaieni
iinilo tompreliendatui' : poierat quidem esse, m renascentur ad illam vilam octavre mtalis qnre
ille reaiis Salomon jilurcs hafoerel sui corporis liunquam finietur.
custodes, vel reruni suarum diversis in locis repo- Bene ergo islorum • foiiium sive foriissimoruui
sitarum, suis quoque officiis cerlos et.dcsignalos collectio sexagenarip coniprehendilur nuniero, cuj"us
tufoies;sed cuui taniam ci jjacem Deus conces- partcs in untini rcdactre, in cenluni ct oclo 134
scril, ut iuiUa cjus lempore foella movcrcntur, exerescuni, ut non hoc ad siiperliuilaleiH, sed ad
niiruin videtur si juxia lilleram accipiendinn est, viriuiiun referamus aiigHienlaiioncrti, quantlo recte
cur solo-ejus.porpori custodiendo loi.forfesdepuiaii sgendo el docendo, sui el aliorum lucrali sunl pro-
erani. Ycrtini quia magis haccad spirilualcm sensiwi fecluni, pro qtto coiisequaiiliir perfeclani foeatitu-
refcrri ralio poslulat, videamus, quid istc riu.incrus dinem, quae centenario numero dcsignaiur, et iu
X33 sex' gcnarius innual; sexagenarius namqtie ex oclava, ul diximus, aelalc sinc fiitc niansur,a com-
senatio ctdenario'iltero per altcrulrum mullipli- plebitur.
cato coinponilur. Senarius autcm qui partihus suis Yuts. 8.— O/wies leneulcs gladios, el ad beita
iasimul collectis nec minuitur nec distenditiir per- doclissimi : uniusciijusque ensis super femur suum
fectionem significare dicitur. Denarius vero qui propter timores noclurnos.
ex quiriario bis duclo conijjpnitiir, Dccalogum.Iegis JSli vero sexaginia fortes ex fortissiniis Israel;
iiisinuai, pro quo ohscrvato vel conlcmpto proplcr lectulum Salomoiiis amfoientesquid f.iciunl? Omnes,
rjiihiqtie sensus corporis quorum oflicio sive ad inquit, tenentes giadios, el acl beila doclissimi: non
, Lonmii' sive ad niaJum mens ducitur, universitas~' dicil hahenles, scd tenenles, quia poluertinl qu dem
hoinjnuin, in dccem virgiriuin quiiique priidciiiiuni habcre secreio quodam anima. sciemis et intelli-
ei futuarum.ord.iiie vel reniuucratur veldairinalur. genlis repositorio, sed non lenere puhlicoquodam
Senarius autem qttiperfeciionem significai et.dcna- praedicantis voce et opere gcstatorio. Tenenl ergo
rius qui Decalogum deraouslrat invicem se miiUi- gladios quia semper parata gestant scienliarum et
piicantes et seingeiiarium pcrficienies oslcnduni actionum docuiiienta, quifous videntes el audienles
istos sexaginla foites, ita perlecie iu divinis pr_e- ad fcpiiitiialia inslruant ceiiamina, sed quid sunl
ceptis cusiodiendis sensus suos exleriores aptasse, r. isii gladii nisi sermones Dei : Verus esl enim sermo
ut.iiicritoiii quinque prudenlium sorlc.compuienlui', Dei, et efficax,et penetrabilior omni gladio ancipili, el
Solenl auiem mihi qui Ariihincticrc ariis scien- perivigens usqitead divisionemanimw, compagumquo-
liam haheut, talem numerum ui sinf scxaginla qucet meduliarum,el discretorcogitationum(Ilebr. iv):
diccre stijieifltititu , qui cum sinl quidara niimcri hujiismodienim gladium dividentem et separantem,
qui ila partium stiarum collectione aequaniiir, ui niisil Deusin terram, quando venllseparare hominem
sicc ii.inus nec majus loto corp.ore recipiant, aique adtersus ptitremsuum,et fitiam adveuus malrem suam,
i.leo peijecli dicantur, qiii.damquia stiaruin pariium et iiurum adversus soci um suam,cl inimici hominis do-
coniposiiipne lolo corporeminus reponunl diminuii mestici ejus(Malth.-}>).Uocnimirum gladio sermonis
niin.cupenlur isii qui parlihus propriis insinuil Dei, quo praecipitur fieri separatio el omnimoda
collectis toium corpus aliqua numerosiiate trans- discreiio inter boniim el maluin, inter virtuies ct
cetidunt superfiui appellantur. Sed nos qui hunc vitia defoent uli inclyti bellalores Dei, quifouspro-
luuiierunv forlium isior.umjn boiiani referimus posituin eslhujus pacifici lectulum ambire doclrina
partem transcensionem islam iipn superfluilatem, et operatione, sive hunc leclulum ad Ecclesiam
_£cdspiiilualis Iocri quod de virtute ad virlulem refcramus, sive ad propriam cujusque sancli men-^
-»"••-• '
1159 WOLBEKOKJSABBATIS S. PANTALEONlS COLON.V , JUO
tem, in qua divinitas graliae sua? dignationc requies- A qut thesaufos ariiuiie riostraj pfaedari vel furari
cere crcditur, qualenus uirofoiquc cl Ecclesiam ab conaritiir? Hi hempepernocteiiiprayaesu^gestioiiis
iiifidelium defendant praviiate, el seipsosa maligtio- sive deleclaiionis qua rnentem ciijusque involvunt
nim spiriluum suggesiione vel deceptione lueantur, ne mali ipsiuspericulmri djscernere ppssit, irruunt:
Quaevero sunt bella in quibus (ales defoenl dimi- repente.et Jrrepunt, et lanlis lentalioiium jacutis
care, et ad quae dectissimi mcmoraniur? profecto menieinvuliierani ut a stiaerectiludinis statu eaiii
yirtutum et vitiorum magna Jis el discordia, ubi in quandbque dejiciant... Hoc*?auteni""nonr.isi rioelc
causa e.st fcpugnantla duorum sibi adversantium facere possunt, quando calore pii studii recedente
videlicct caniis et spiiitus, curo enim concupiscit ad- frigus torpbris et negligehii.seanimuin occupavbril,
versus spirilum, spiritus aulem adversus carnetn quando in eo sol justiliiE;_pfopter desidiaih :occn-
(Gal. v). Et recte non ad hcllum sed plurali nuinero fouerilel lumine suae graliae npri illuxerit, quiatunc
ad foella doclissimi pracdicanlur, quia aliud csl pafani saglllassuas ui sagiiteiit fiaupefem iri abscbu-
foelluni huinilitalis conlra superbiam, aliud, casti- ditb (Psql. x). ,,;
tatis coutra libidinem, aliud patientiae conlra irara, Prppier hos ergo timpres noclufnps, Jibc est
aliud obedientiae contra contumaciam, aliud so- occuitas tentaiipiium insidias, debet unusqriisque
forietalis contra luxtuiain, aliud avaritiae contra B E armis jusiitlaesuccinc.lus siarcomnesqueiaditus -
liberalitatein, velsi cujus virtutis, quae sifoiopposilo 13©;rritef ioris,dbmus suaeiain Vigilantef pbservarei"
.eluctalur vitio, ad quae foella fciiciter peragenda ut nullus introeiindi Ipcus hcsti possitpalere.Osfen-
isti sexaginla 135 fertes dectissimi memorantur, dil hujusmod.i studjum quisirilfbrles yel foflissinii,
(jttia in eorum gestis et scripiis .est ratio et qui yeri Salomohis lectulufn amfoiendo custodiant
coiisilium ad apparalura istorura foeliorurafoeueet vel cuslodire yateant, et qui doctissinii iu sancti
honeste consumraaridorum. tcneutes semper pro-:
propbsilipfajcincluexislant,
"Undeeisuhditur: Uniuscujusque ensis superfemur videntiaa et proinptae yigiiantiae 'gladios,^ Jiroptef
suum propter limores nocturnos. Diversorum eniui sufoitbsirrepentisvitii timores nbcturiios.
yitioruiri diyersa est ra.lio reprimendorum, quia- Verum; hujus spiritalis fniBtiae scieniiamet SM-,
alib modp repriniifdi' superfoja, alio, medeJuxuria, daciam, ufol et:qub isti foriissipJt .accipianrsequen-
atqueM_Upmodo avariiia, singuiaque yitia sijiguJaV lia insinuaul; _nain subdtturM. ferculum sibi fecii
exppscqnt remedibruni ceiitraria, ut in uno qubque rexSqlomon, elci .*"-,,
cbiltrario quasi en.se pugnetuf diVefs.o.JEnsis aulem VERS.9. — Eerculum fecit sibi Sitlomondelignis
est.vigilans inenlis cuslodia, de qua Scriptura pra.- p. Libani. "V
cipit,: Omni cusiodiq serva cor tuum (Prov. iv) : qui Unde eriim aocipiunt ut fprtes sint^nisiasanclae
ensis super femur, ponilu.f quandOiSHggestmdele- Ecclesiae doctoribus. quorutnfacta ,el dicta imitari
clanlis carnis vigilariii cuslbdia reluctani.s aninii cupiurit, vela sancfarum Scfjplurarum canonica-.
'repfimiiur, V V ;-.: : I "''. ; rumMestiniortiis et auctbrit.atifous, V•.--",',-'-
VDieamus a simiii ib feino.re el seminar.un) p.fo- •rerculunvautbm htijus veri regis Salomohis saricla
paginis, de qub conceplione dataMibnio formatuf, Ecclesia esf, sive Ipsius Ecclesia. tota canonica Scri-
.quisingulis in utero, disefetis. membris tandem na- -,. ptura, sive in individuo jtisit cujuscunque aiiiraa ;
scendo prpducitur> paulatiinque pef aetaium mb- riam cum ferculum a /ererirfo dicafur, nihiiruin;
meiiiaiii iioniiiiein perfectuin deducitur. Qtiid est uriurilqubdque ipspruiri nbn ahsurde fefeulum *qui-
.atiteni: iu unoquoque lipittirie deleetaritis carriis• vbce nuheupatur. Ecclesia quidem prppter divi-
ûggesllo, nisi quaedain vitii-subjto frrueriiis coh-" norum quaeVin ea :-coiuihentur SacEamentoritm
fcepUo?Quie si.non statim ense fortitef reluctantis : lalioneni; «ahcta Scriptura prbptef ...diviriorum
animi-jsomprinjitur, lormani in hieifte per delecta-_ _ eloquioru.ni, siye praeceptortiui, quorum mysteria
liori.eniapbipi|,;deinde percoiisensinn quasi nar;: "et; ulilitaiem . coiitiriet, ;susceptiorierii; jusfi vero:
..^bilbf».sScgiiepedeteiitiniper acljpnem creseendb1 I) I aniiua propter diviiiae scieniias' per qUaiii-:hone-
, iianinafoije e,t jnoriiferum per cbnsiietudineuv yi- slalis et cliscipliiiBBcapax eflicitur, pereepiiOftenij
.liuui;efliciiur; sunt; eiiiniin, unoqufoqueyitio pro-! quae omniaspiritualium deliciajshntepulafura.
-pagando istae{irogresbiohispaf tes yidelicet suggestip,,- Quomodo vefo. sirigula membra unicuique eapi.i.
'
.deiectasip,;cofispnsus_, actip,cphsueludo, sicut, et;_, ebfiim, quae prbppsuimus adhaerere pessiiifexpe-
jfl .Jioniiiie jst^'.qqoque Jiaialjs; suhi processiartis> dire cufabiriius:, hbc estqiipniodb cPlumnae;~argen-
,partps,;Uoe esl corieeplio, fornjatibjnaliyiiasi eor- teae,Teclinaieriuni aureum, ascensus purpurefis, et
, poris prptfaciio; ;ef:ajfaiis; plepitudo. Ensis; efgo) istorum mediurii charilale corisiraium. sive Eccle-
.uniuscujusque supef femuf; suum esse defoet, utt siae,sive canotiicae Scriptiirai, sivejusti animas com-
. praecitp Capite malae suggeslidnis et quasi qubdam1 - petant, assignabimus. ;V 'V"V'v
- se.minarib ;;cencipiend33 ina|jriae;"defoiJitato tptum,i PfiinoManien corisideraridum qualJler ex -lignic
. ('.orpus.nascitufi yifii prqputsetuf_f et-qiiare fooc? Lihani uiiriinqiiodque istprum ferculcrum' dicatur
, Propler_timores,inquit, «octHrnostQuidriamque tinientt exslruclum: Lifoanus candidatio-interpfelatur. Quid
:nocte,. qui .cus.tpdiu!it.ciyiiateni, vel domum, nisii autera per iigna Libani, quae naturaliter imputri-
gubifos aut lidstes aut fures, nisi riialigni spiritus. biiia es»e njemoranturj ui.sj saiieti et electi acck
1141 GOMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. III. , 1142
iHiinliir, qui per spirilus forliiudinem ct mundanae A Dcum laborarc jej'unarido, vigilando ct orando, sive
viisecandorem incorruptam cogilaiipne, locutione- carnem moililicando non possinl,, lamcn haec in
et opere servaveruut el servantvsanclitaienv? agentihus rium diligunt, quasi sua efllciiint, et tjuod
-'-, ExVlignis ergo Lifoarii rei Salomon fercnlutn ipsac in se!32 Pcr infirmilalcra non haberit, hoc in
sihi insiiluit, quia Chrislus ex sanciorum suorum aliis per charilaicm hahent.-Talcs uliqusad Itoc fer-
venerahiJibus el incerruptis gestis et documenlis, ctiliim perlincnl, ct suo modo in hoc rcficiuntur,quia
et Ecclesiam suam dccentissimeiiofoiJiiavitct san- quori sancti ct pcrfectiin re el virliilc, hoc isue
ctain iscripturam suam coiiiposuit, ct- cujusque sola chariiaie assequuntur.
fusti aniiiiani erudivit, ull31unumqiiodqtte hortim Torro si loium canonicac Scriptura. corpus re-
coaiesiitim foret fcrculuni epularum ei fidelium spicias, columnw ejus argeii(ew,rcclinatorium quequc
"rerectip«mmarum. aureum, simt diviiipruni eloquiorum senieiitise ct
-- VIRS.JO. — Cofniiinqs ejus fecil drgenleas, recii-
auctcrilates, verherum claritate pcrspicuac, ct sen-
riatorium aureum et ascensum purpureum : media 6uum singulari exccllentia fulgidie, quarum lectio
tharitate conslravil propter filias Jeritsalem. siiavissima est aniime refeciio, quoniam ibi tides
- Afgentuni vere etaiirum in singuiis
ceiripeten- suslcntat, spcs sufolcvai, charitasper couiemplalio-
ter Jnibiligiltir prcpier cloquiorura nilbfeni elpu- " nem rcclinat. Undevct rcclinalorium esl aureum,
vUiitein, atque sciisuuin qui in ijisis fulgenl cloqttiis quia fide ct spe major est charilas contcmplatoria,
"maj'esiatem. Si eniin ad Ecclesiam referas, coluninae sicut argento prcliosius cst aurum. Cum enim ex
tjtts suiit argenlete, quia sancii palfiafcliae et pro- hujusmodi ferculo Icgendo vel audiendo quisquc
pfoefae, appsloli qubque sive aposiolici viri in prac- fidetis didicerit, quid credere, qtiid sperare defoeat,
dlcaiipne sua, vcl utriusque testameiiti expcsilione postpositis oitinifoiistransiioriis, in solo Dei aniore,
tjua Ecclesiam sufolevani etsuslenlant.qute dicunt quasi iu quodain aureo conteinplationisrecliiiatorio
Vei sefifourtl fldeli ct iuculenlo peror;inl sermone. per quiclein racnlis ad a.lcrnam vilam pascilur, ct
In qub sermohe reclinaiorium est aiireuin, quia nulritur.
ipsaeorum praedicatio, vel expositio prelioso seri- In hoc ferculo ascensus est purpureus, quia inifoi
siiiiijt itilgbre ruiiiat, iu quo se quilibcl, qui prius recilantur passio Jledemptoris, el gloriosi triumphi
ignorando et quaefendo lafoorafoat,j*ani intelligens mariyruiu pro ipsius Redemptoris amore inoricn-
quasj requiescendo redimat, ct ad iulernao rere- liuiii.in quibus passiouibus aliqui fucrunlascensus:
ctioriis: epiilas quasi fatigalam ignoranlia nienlem nam ut in ipse capite niartyrum videre posstimus,
'
iippodiat. primp fiageUalus.dciiidesputis illitus, alapis caesus,
-
iliijusquoque feFciiii ascensus esl purpureus, C spinis coronalus, postrcmo cruci afliius, quasi
quia aliissima esi iu Eeclesi:c |iace profcssio, quaj qucmdam ptirpureum, in sua passiono fecit asccu-
coiiteiripui sajcuti, mortificalione carnis et propriae sum, cujns vcstigia inartyrcs seculi multimodi
voluntatis afojeclione, marlyrio meritis piirpuralum iafooris Iiafoueruiit ascensus, quia ludibria eiverbera
disppriit ^scensum, quando niens se ipsam Deo offert expcrti, insuper vincula el carceres, lapidati sunt,
hostiam vivenlemhiodoremsuaviiaiis (Ephes. v). Ne- secli sunt, lenlali sunt, ad ultimum in occhione tjtadii
inb quippenisi afoomnifousniiindicuris eldesideriis moittti sunt (Ilebr. xi),utperhos passienum asccn-
Jifoefad^summum divinae .charitatis gradum per sus ad "suminum aeiernae foeatitudinis perthigercnt
'conteriiplationein ascenilere valet, quia cum nuilii gradum.Sed hunc asccnsuni ctim lcgiinl ctatiriiunt,
ct diversi sanctonini virfulibus ascendenliiini sint pite nientcs ihiilari. satagiinl, ul sicut tcmppralium
graduSj, sictil tleeis scriptiiui esl;Iburit'devirtuie hi passiunum sic el .clernarum parlicipcs fianl conso-
viriutem (Psal. LXXXIU); Allissiintis lamcn,ul disci- lalionum.
nius, ascensus estj ufoi mens se supra se conlem- Media quoque Jiujus fcrculi charitatc conslrala
platbiia efigtt ciiaritale. In isto nainque ascensu suiil, qiiiain tota divina pagina chariiasquasi ine-
pttfpufeo diversi suni gradus, quia aJter. allero csl Q dium ofotinei lociinv,dum ad eain veluti ad quemdam
.eminehtior; plus est enim orare, j"ejunare, vigilare oplimunVei certiim lieri omnes sanclarum respiciant
quatn mediiari tantum et legere ; pitis est pro j'u- scnlenliae Scriplurarum, sicul dicil Apostolus, quia
siitiacotituinelias et opprofofia vcl qualescunqiie finis prwcepti cltarilas de cbrde puro et conscienlia
persecutjones sustinere, quam afo injuslilia lauluiii bona et fide non ficla (I Tim. 1). Et cum duo prae-
-afosiinefe: allamen. iu omuifous iuqusmodi ascen- cepla chariiaiis Dei videlicet et proximi ostendcret
siouihus labor corporiset animi, e.tvilacconlinentia Domintis, in his, inquit, duobus prwceplis lola lex
qiiasiiquaedam prctiosa meriiis eslpurpura. pendel etprophetw (Matth. xxu), idautem ex quocae-
Sed Jiujus fercuJi media rex Salomun charitale tera omnia pendcnt, summum et principalem quo-
eonsiravit propter, filias Jerusalerii,:q\i\A in-medip damrtibdp Iccum yidetur hafoere. iledid ergo hujiis
•hOruriVMani subliniiuiri in Ecclesia nieritorum, fercbli rex Saloinoii charitate consiravit, quia in
niultae iiiiiiirum quasifragilitale et infirmilaie cbh- . medio sanciiirum Scripturafum chafilatis.CQhStituit
slrai_e depohunturmeiilesj qniaqualnvis rouridiini priiicipatuui,, ' "...-'-, V ;
' El
perfecte reliiiquereBonvaieatit, tiimenmbndi cbn- qiiare hoc?;prbpier filiat Jeruialem, id. est
teniptbfiesdiligbritet-veneranlur; quarovi. projiter • prb(ifef"atiiuias ad c.celeslem.JeFusaleiri,idest: vi-
1143 WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. Ml
sionein pacis perliuentes, ul inlelligaiit nequo co- _4 ohedientiie pulcliritudinelper aurum inhafoitanlis
liimnas argenleas, neque leclitiatoriuni aureum, graliac; stiae donum dicitur se reeJinare 134 1no
iiequei33'asceils"nl purpuremnsine'charitalisvir- contra de reprohorum meiilibus dicitur,-qttia Fi-
lute aliquid virlutis hafoerc , sed ouuiJa el chaiius hominis non habel ubi caput reclinet ( Matlh.
ritaie tanquam mulios'-ramos ex una arhoris ra- Vlll).
dlce debere proccdere. Apostolus enim dicit quia si Quisveroest huj"us fcretiU asccnsusptiTpureus?
linguis hominum toquar el angelorum, quod cst Fides el memoria passionis Dpminicac, quam cre-'
coltimnas argenleas hahere, charitcitem autem non dere et in qua omnem spem sahttis suae eor.sli--
habeam, factus sum velut ws sonans aut cijmbatum liierc, et ad cujus formam seipsnm quoque mundo;
linniens; el ?i habuero propheliam et noverim my- vitiisei concupiscentiis crucifigere, nt possit cum
steiia omnia el omnem scienliam, quod esl redina- Apostolo dicere : Mihi mundus crucifixus est, et ego
toriuin aureum esse, el si tradidero corpus mettm mundo (Gul. vi), procul duhio cst per ascensum
ita ul ardeam, quod esl ascensum purpureuin hafoere, purpureum mentis ascendere. '
charitatem auiem non habeam, nihilmihi prodest Quomodo vero hirjus ferculi media charilale
(I COT.-xui). constrala sinl propter filias Jerusalcm, Aposlolus
Ecce quomodo istud suum ferculmn rex noster B Jiocostendit qui dicit: Factus sum infirmis hifirmus,
Saloinon media chariiaie con&travit, cum jier tout hifirmos lucrifacerem (I Cor. ix) ; unde hoe nisi
lum corpus sanctae Scripluraa charitaiem quasi in ex charitate ? nara cum sii geraina dilectio, Dei vi-
quodam centro consliiuit. ul omnia circa eara, delicet et prosimi, et una ex altera pendeal, quis-
el ineam revolv.iniur. Et sicul sol-aliissimus cst quis summis virtutihus praeditus est, hoc riebei ha-
duni in cenlro figitur necultra progreditur, sic sau- bere medium , ul ciim neccssilas vel utilitas fra-
cta Scriplura de virtutifous dispulans allissima est lerna excgerit, ab illa rigeris sui altitudir.e paulu-
in charilalispr.edicamento, nccullra eam prcgre- lum desccndat, et pioximorum infirmilali conde-
ditur alicujus virlutis praejudicio. scendendo provideat.
Terlio vero Joco si cujusque jusii animara at- Hocenim mddo nisi di!'gat proximum, miniine
tctidas, columtiaeejus argenteae sunt qualuor virtu- profoatur diiigere Deum, cura una dileciio e\ al-
tes cardinales, quarum omncs aliae appcndicessunt, lera consliluamr : Qui enim non diligit proximnm
'
videlicetprudeulia, juslilia, forliludo, lctiiperantia. quem videl, Deum quem non videl ciuomodGpoiest
Sed quomodo argenteae? probatie fidei puriiau. ct diiigere ? (I Joan. lv.)
vera evangelicae doctrinac pra.dicaiione afo omni „ Sive ergo Ecclesia, sive sancia Scriptura, sive
scoria haeretica: falsilatis exhausla ric qua scri- jusii cujuslifoet auima, foujusveii Salomonis fercti»
ptuni est: Eloquia Domini, eloquta casla, argentum luin dicatur, sequentia non repugnant, quin uni-
tgne examinatum (Ps."\\). Unde de haereticis di- cuiquecapiti membra non inconveiiienler adhae-
cil per prophelam Dominus : Dedi cis argcntum et rcant. Sed si diligenter menlis ohtulus adliifoean-
aiiruin, ipsi vero ex argeulo etauro fecerunt Baal lur, non erii, ut a;stimo, laidipsnm cpnsiderare
(Ose.u); aururq auiem ad mentera, argentumad elo- quam pulchre ultimum hnj'ns ferculi ineinforuni
.juiuin pcrtincl : aurum quippeet argentutn sanctae cliaritatis cpnclusicne signetur. Quid cnim est in
aiiimse iribuit Deus, quando ei el sensum divinura Ecclesia religionis, quid rei sacramenlalis, quid in
_et sapicnliam concetlil hafoere, el id quod meniem tola divina pagina scicniioe vel eloquentiae, qnid ip
concipit,, cloquii venustaie proferre. -Quern sen- sancti anima sanclitalis el juslilix-, quod lotum
sum quia hserelici depravanl et depravalum docendo principium sive fuiem in cliaritatis respectu nen
cnunliant, quasi ex auro et argeuto idola falsilatis cnnsfitual? Quid porro sunl Ecclesiae sacramenta,
fabricanl. quid totius sanetae Scriplurae eloquia , quidve esl
Qui ergo vuJt ui virtutes si quas hafoet sint co- quod credere, quod sperare et diligere dcfocijusti
lunraae quae animae slructuram fiufostineanl, lioc p auinia, nisi Chrisli incarnatio, passio, resurreetio
saiagere defoet, ui sint argenlea?, quia nisi fidei et et ascensio, atque omnium quae pro liumana saJuie
docirinac puritaie resplendeaul, limendum valdc est gessit reruin exhihifio ? Quid vcro omnium istoruin
ne s ructurain ipsam porlare non valenies lortiiu- sancta praiconia, nisi div.nas charitatis sunlsigna?
dinis sua. infirniilaie sufosidatil. Sed columnae cnjiis propter niminm enim charitatem saani qua dilexit
sunt argenteae, reclinalorium quoqjie aureum cst, nos Deus,'misit Filiuin suum in &imiliiudinemcar-
quia cx abundanlia cordis os toquitur (Matth. xu-), nis, factus propler nos maledictum, ut nos a malc-
qupiiiam ufoiabundalinsensusapientia,ifoilaudafoilis dicto redimeret (Ephes. u). Sive ergo EccJesia dica-
feris profluit elequenila. Scr.iplum est: Scipientia liir hoc ferculmn, sive sancta Scriplura, sive jusii
rcquiescit ih corde juslielprudenlia insermone oris anima, ufoique cliarilas ista medium tcnet locuni,"
ejus (Prov. xix). Cum cnim mens sapicntiae ful- quia de ea cuncta proeeduni, et ad illam euncia
gore resplendel, sequilur ut id quo quid intelligit, respiciunt. Tota enimisumma charitatis huj"usest,
pfudenter enuntist. Sed quare mens j.usti reelina- Deus homo factus, hocque lotura est quod in Eccle-
torium dicilur? Nimirum quia divinitas in mcnie sia per divinam Scripluram sancti docent, vhJeli-
qua. sifoi placct, huinilitaii.. patjcntiae, castitalis et cel ut hujus divinae charitaiis, ct miKericQrdlaf!
ilio COMMENT.1N CANTICA CANllC. — LIB. III. iVS
135 magiiiiudineiii sumninpere atleiidaitius , qtiia A . neain corouam, crticem, sepulttiTam,,sed tle hac
pei hanc sumus a morle l.foerali et ad acternam vi- coiiMderaliotie egredimini, et quid inde gloriae et
lam quam jieccando amiseramus reparali. honoris, remcdii et sanitatis, omni piocieverit'
Unde ntinc in scquenlifous fifke Sien adtiipnen- mundo, oculis mciilis aspicite. IIoc esl eiiiin dia-
tur, quatenus dhiuae foenilatis graliam, npn tanUim dema quod admirari el venerari debelis , el haec
in re sed eliain in rei ipsitts efficienlia diligenler piiucipalitas charitalisqiiiim in meriio ferctili sui
aticndant, el adiniranuani salulis suae dispesliip- con&tiiuii, talitpic riiat!em:ite splcnriel excelientia
nem advertaut. stue ciicavos misciicoidiae. Nonne gloria cl hoiiorc
Vnr.s. i i.—Egredhiini et videle, fiitw Sion, regem cotonalus cst, resuigens dc liae corporis |)assibilis
Salomonem in diadeir.ale, quo coronavil eiim ma- corruptionc in impassifoiliiatem ef iiicorrupiionem,
tur sua, iti cliedespousalionk illius et in die iwtiliw et corpori suo quod esi Ecclesia, fotijus gloriae et
cotdis ejits. honoris coronain inipostil, qiiando et sccum futursc
Sion dicitur spccnlaiio , ftliw autcm Sion, id est incorruptionis participiuui coufirmavit in aetcriiiiin?
specuiaiionh quac siiut nisi aiiimas credenfiuni, She' islud diadema dicamus gencraliler toium
quae per eontemplaiiouis gratiam co-lestiuni my- , humanae dispensationis ordincm, quo ettm corona-^
steiiorum secreta suliiilitcr speculanlur? Quihus ul vil maier sua, foeala scilicef virgo M.tria, ex.cujtts
cgrcdiaiilur dicilur, quia ntinline defoenl in cama- utero eantdem suscepil htunnuiiaicui , ralioni non
.ibus pccupari, qtii ctipiuul in spirilualibus menlis videlur repugnare., nam in hujiis diademaiis com-
oculo deiineri. Egredimini, inquit, et videie, non posiiionc, quo humanitus Clirisius csl Goronaliis
cniin potestis vidcre^ nisi piius egrcdiamini : quasi qua_dam insiguium suiil ornanieiita genuna-
Egredimhd ergo, hoc est cx corppralium et \isihi- i nni, nalivitas, circumcisio, baplisinus, jcjunium,
liuiu reruni censiricratiene cxite et in divinac nr.i- leiit.uio, passio, resuirectio, ascensio-, quae oniuii.
guifrcenti:e gloriam cl in ipsam universalis redem- inchidiinlur auroniisericordise ejus. Auiuin namqiic.
ptionis causani, et in leiam prorsirs huitianae salu- oinnihus nlelallis prcliosius est, cl _miscralipnes
lis incorporal latem uientis intuiium ligite. Quare? Dei super omnia opeia ejus (Psal. CVLIV).Exauio
ideo videlicet ul videatis regem Silomonem in dia- ergo fulgidissimo inlinilte miscricordhe Dei, et ipsius
demate quo coionuvit eum mulcr sua : quo aulem liiiserieorriia. operifous cf signis, qu_c supia inemo»
otulo \idcre defoetis ? niniirum inleriori magis ravimus, quasi quifoustlani geinmis fafoiicatum esl
.qiiam exleriori, quia fide corpuraliKlis ad coipo- lioe diadcina regis Salomotiis, \eii \idclicet pacifici
lalitatem exire dcfoetis , oportel ut spirilualiter Q , Doiiiir.i Jesu Clirisli : Qui reconciiains nos Deo,
non camaliicr ea qua? videtis vel atidilis intelli- pacifiatvil omnia,~quw in cwlis sttnl et in terris
gatis.-siceuiiii dicitunif/elc, ac si dicaturinlelligite. (Colos. i_i.Uit<!cadiiioncntur (ilia. Sion qua. graliam
Vos eigo filiw Siou qnae non filii propler forli- divinae cohlemplationis hafocnl , ui. foaec omnia
ludinem,sed filiae appellamini propter iufumilatem; sensu inleiioii perspicientes , quauta inrie eis sa-
quia tioitduni in rofour spiriltialis infelligeutiae pio- Jus profluxeiit inlelligant.
fecistis, quiindoquidcm ferctilum Vobis. fecit rex Quandu aulem lali diaricmaie csf coroualtis? In
Salomon, ad ctijus epttlas quotidie residetis Eccle- die, inquil, desponsationis ejus, in die iwtitiw cordis
siae saciamenla pcrspiciendo , scripluram canoni- cjits. Qu.vnam fuil riies dcsjionsaiionis Christi, nisi
cain legenrio ei audieudo, sancioruni quoque doclo- tcmpus incarnalionis, quarfdo processil de Virginis
rum scntcntias perscrutando , egredhnini altiore iitero ianqvam sponsus proccdeus de thalamo-^Psal.
sensuef videte ijisutn regem Salomoncm in diade- \\m), adcopulandani sihi Ecclcsiam, proplcrquam
inalc, quo toroiiavil eum maler sua. rcdinicndam dignatus esliuc.iriiari ? sivc potiusriies
Quid \el quale cst lioc diadema regis Salomonis desponsalionis icinpus fuit passionis ejus, qnaiido
qito coronavit eum maler sua ? possumus quidciu "sanguinis sui pretio redemptam exhihuit sibi Eccle-
siugulariler riiccre uiium paslionis signiim, spineain D siam sponsam gloriosam, nott habeniem mactdctm,
si ilicel cproitain qua euin irridejido coroiiavii ma- neque iugam,(Ephes. v). Ilanc enim isto inaesliraa-
ler sua Synagcga, quae eum secundiim carnem ge- foilis ponderis pretio sufoarrhavit, huic in dotem
niiii, scd incliiis vidctiir, ut islud diadema accipia- aeiernum Palrfs sui rcgntim conscrifoi fccit, a qua
iiins, loiain duplicis passipuis suminam , qn;e sicul et ij.se sponsalia cxigit, 137 exigit fidei scilicet
di.idcma e\ nitilli» pretiospriiin lapidum gencrihus ci virlutum merita, sinc quifous nulla Deo copulari
ita e.\ muliis diversarum passionum signis compo- potest anima, quarurn partes qtiasdam paulo posl
s'ta cst; quani 136 poslquam in corpore suo per- in sufosequentibus cnumerai.
"
tiilii,gIoiia el honore quasi quoriam di.ideiiiitlu co- Quae crgo fuit dies laetitiaj cordis -ejtis? Tcm-
ronaius est, sicut dixit Aposlolus : Vidimus Jesum pus profecio resuirectionis qnando snperata omni
piopler pctssionem moilis g'oria el honore corona- liistitia passionis ct corruplionis festivliin sc
lum, ul cjratia Dei prp omnibits gustatet moriem iic gloria el honore coronatum cum tropneo
(llebr. u). Cnde vos, o ftliw Sion, nol.te consirie- cumplelae rcdeinpiionis exhifouit. Nou autem ista
rare lanluiu exleriora el contemplibilia passionuin corriis affeclio iia in Ctini cecidit, ut anie
isiaruni signa, hoc cst flagcild, =iiu!a, alapas, spi- dufoius quid futurum ciat ncscicfit, e: lunc quasi
..-147 •-..-' WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONiS COLON. 1148
dufoietate subjnota,: lactitiam aiiiriio conceperil..A piuritur semper necessaria. e_tiiiiles "c~ausa.:'quib'u_"
(iiiillum enim; diyiniiati; tempus ascriljilur), sed ..: irtfermehiur, ct ad: unitatis :decbrem insiituanlur
Iuijiismodi locuiio hiimanitaii ejus laiiium compe- ipsius memforai "ufnulla in eis deformilalis macula
lit.quo dici.lur pfoptcr gloriatnVresurrectioniset. appareaf siye in fide, siVeinaciione, sive in aliqua
proposilum atqtie ;ordinem redemplioiiis: expleiiinv canonicariiiri sanctionum cOhsliluliohe. Ipse riani-
dieni Iielitiae habuisse, quamvis et hoc: magis ad , que ptifolicusEeclesiae"conveiitus, varia disiingui-
Ecclesiam quaeest corpus ipsius referri possit,juxta tur professibnurii, digiiitatumi, et qrdinura qiiahiate,
illuriv riiodum lPcutionis, quo frequenler in Sancta: quia alia est pfofessio moriacherum_ alia clerico-
Scfiptura, quod de capite dicitur,.ad corpus refer- runi, alia laicbrtim : in liis autem alia professib vir-
lur, sicul e conyerso de «orpore ad caput propier giiniin, alia . coiitinenlium, alia corijugatorum, di-
coi)CQrporalioncm_et uniialem quauniuri eftlciun- giiitaium vero alia iniperialisj alia pontificalis, alia
luf Ctiristus et EccIesja;.Chfisti eiiim passio, re-vV piaefeciuralis, isiVe aliud quid .qnpct dignllatis no-
, stifrectio et asceosio maxinia; etisppcialis estEc- iniiieappcllari potesl. Porro ordinurii' alius sacer-
clesise laiiitia, quando se liicuiinil de captJvitate ad dotalis, alius Jeyiiicus., alius. sublevilico, vel alius
liherfatem, de riiorte ad; vitam, de; corruptioriead : qiiilifoel ecclesiasticus brdo, quae omnia significarit
iiicbrr.upiione.n: hoe mirabiji transissei suffragio. "ii.se prajscriplae parliculai sponsi leslimoriio Jn
Quia vefo adhujus d.esponsationis mirahile spe- sponsae : corpore. laiidafoililer ppsilae, Oculieniin
ciaeulum,". lolum isttid respicit sponsi et sponsae Ecclesiae suiit cusiodia et prudenlia prjepbsitprum,
cpillialainiiim, quodhocJoco pro sui excelientia dici- capilji, numerositas sufodiiorum,dentes sacraj Seri—.
lur Canlicum caiiticorum; virieamus quain pulchre pturae expositores, Jaljia praediealoruin elegaiilia,
et jpcurid.e, alierhaiitia invicem sponsus et spoiisa ; sivc Jcctorum divinam Scripturam reciiantium, ge-
decahianl sanclae dileciioiiis praeconia. Supra eriim ' iiae verecu.ridia disciplinatorum, collura sufolimis
exposnii sjionsa digni. aiem et excejlentiam sponsi: eloquentia doclorum, ufoera diligentia magistro-
iifoi spiritualiier copiilandi, inYlecliili revererV . ruiri miiiores erudieniium, quorum oniiiium distin-
lia, iii. ferculofum atfluenlia.; in brnamentoritin ciam varietatera in corpore Ecclesiaa Psalraisla
spletidpre et gloria, el quod ltis oriinibus inajus est, cplaiidans : Astitil,; inquil, regiridt a dexlris luis in
in singiilari cliarifatis prajrogaiiva, et ad isiarurii vesiilti deaurqto circumdala varielate (Psa/. xuv).
iiupliarum-pulchriiiidiucm perspicjeiidain et ad- Sed de his singulis plenius sira IPCPdicendurti.
jriifandanifiliam Sibn: egredi hertiibatur, quateiiiis . Qiiampulchra es, inquit, aniica mea, "quanipui-
etipsae pro posse siio Jiis iiuptiis sociari. sluderiles, ,„ clira esl quam-dicil piilclirametiani. appellat aini-
quejn nttnc viderent; per speciiluin; in aehiguiale, ; cam ul iiisiiiuei alieruiii alierius esse eiTeciivuni;
pb%.modum;petiifus jam purgaio mentis oculo '.; nam quae tPt: piilcliritudiuuiii Speciefousquas sufo-
facie adfaciein videfenf regein iridecbre.siio.; iiifert deceralur, nieritb amica efficitur, etqttae
Cu.iniox pccurritspeiisusi eantafoili pulchrittidi-, amica profoatur, profeclo piilchra indicatur:: "non
nisvtesljmoiiio, plurimasque ipsius pulchritudi- eiiim velufi amicain secreti sui consciam faccrei,
nis partes quasi pro sponsalibus spoiisaesifoiofolatas nisi hanc virtuium pulchriiudine placenfem' sihi
enumeral.quau larrien ex gratia s_uiit:cj'usdcmspousi per graliam .cppulassel. Repetila vere Iaude,:pul-:
danlis ul itidera accijiientis osleiidal meriio sil i cluiiudinis geminatam approfoat yirtutem.fidei et-
copulandam quamlol piilchriludinum prccconiis suo operafionis, ii|uaeita sifoiinseparafo|liier; speiantur;.
munere fecerit gloriosam, cui prajsignati quoque ut una sine altera semper.inutilis co.mprobeiur.;
lecltili ct ferculi noineu aplaveril, el quam orna- Suhderts autem priniumseplenaj pulchritudinis
'mentorum sifoi imposiipfum causani cffecerit. Ait inembrum.-ocu/tlui, inquit, cohimbaruin,- qbsque
crge, quam pulchra es, c.micamca. eo quod inlrisecus lalel. Sicut supra praejiptatum,
138 CAPLT IV. oculi Ecclesiae stiiit custcdia etproyideiiliapraepo-
VERS. 1. — Quain pulchra es , amica mectl D 1 sitorum ergauliliiateni shbdiloruni^quiaficuloculi
qitqih pulchraes !pculi lui coluthbarum absque' ed "duces.quidamet cusiodessuiitsubjectocorppri (cte-,
quod intrinsecus lciiet; capilli tnhsicui greges cdpra- cus enhn in tenebris anibulat et nescit quo ea (Joatt.
rumqttw asceuderuni demorite Gglafid. .;:, . XII); 140.-iia praelali cura sua ef vigilantia custo-
QiioiiiiimSpirilus sancii ;gfaiia o.innis ivirtutumvr diunf sihi suhjectos,et ducunt in eleciam via.niprae-.
foeiiedictio*in ecclesiastico profluit agro, congriie :•:, djcatiotieet actione_,ulrohique speculalores positi, .
nunc sponsus seplenis puicliriludiiiuni atiollit prae- el ad animaruin et ad corporuin neccssilatem el
"coniis, qiiasallendil iri decore et~.graf.iaociiioruin,Y iililiialem. Sed isti pculi suiit: coiumbaruni, qbsqite
eapillorum, dentium, lafoiorum, genaruin, colliet :_:eo quod hiirinsecuslalet, quia Innpcenter et simpli-
nimirunv 139 Christus: Ecclesiani cifer cariialia provident, ei prudeiiter stibdiioruni
; iifocruni,..qiiia-.-
siio j'udicat.coh5oflio digoam, quam pro ^raiiavuin : periculuiii; spirituaiia adniinislrando praivident et
affluentia, onniiuni Jn f,.cie membrpfuin coiuiheii-- caven t; n.ajrt cuni in terrenis aliquaiido pro suhdi-
daleJeganlia. .;-.,' .'; l.orum ulilitai.e eccupantur, ipsa lerrena npn ccr-
Facies enimEcclesiae esl ejus pufolicus cpnye.n- vino sed coluinhiiio oculo intuentur, qtiia afosque
lus, in quo considerarilur, dispphuntur, e.fpraeci».:•: : cupiriitate el caiijali desiderio.simplicitcr prp .sola.
1U9 COMMENT.IN CANTICACANTIC;— LIB. III, 1150
necessitate expeiunt et Iiafoeiit,. de quibus dieit A -{_sacra Scriptura jii.si qiiidam acervus. teslinioiiii
pfbpheta,^/ qttasi cplumbw ad fenestras suas (Isa. - ubiqiie praedicantis et testiftcantis deChristo? de
hx), qujd eiiiin surit fenestra; iiostrae.nisi sensus . qu'6 testimoriio cariiluf in Psalmo : TestihwniuihDo-
exleribres per quos ad ista visihilia,' -yelea cupien- mini fidele sapienliam prwstam pdrvulis (Psal.
do, vel parvipendentlo prospicirivus? Sancti autem xviii), Paryuliquippe, id est liumilesjlesliirioniuin'.
quasi columbw qd feneslrds suas sunt, quia quid- >; sanciae ScripturaeJntelligunt, cui dum credendn et
quid in exierioribus per, senûs corporeos sapiunt, .-: foene yiyerido_:obaudiuHt;,.sapieiiles sinii, sinrima
siroplieiier e.t irtiiocentersui.s usib.us. exporiiinl",;: -; eiiiin. philosophia esl opiimus vivendi modus. lnsii-
liihiliii Jiis cum avidilate el; delecfaiinne rapiunV = tutio quoqiic saiictorunv Pairum qiiidain est acer-::
sed_ lanium conimiinem in eis suanv suorurnqUeV ;: vus lesllrijoiiii,-quia-dunirlioc Iegitime ohservaiiir,
necessiialem atteiiduiit. ohservaiorihus s.uisad: vjtaelionesta.tera' certifica-
Est crgo laudahile lloc modo lenefe stndium acii- ... tur,. VVr ';-:: : ;:;-:' -V." -.'-•:.
vae-vitse,sed loiige lalidabilitis est iri quod intrin-V: CapiHiergo sanctae Ecclesiae sicuf;greges capiarum
secus Iatet, hafo.ere-yirtutemscilicel vitaecoiitemjila- quw ascenderurit de monte Galaad, quia riiiillitudi-
liyae, fprjs eniin exleriera honeste dispensarit, sed;:>; nes sufodilorumquotidieproficiuntiesiiirioniis srtn-;
'diviriae taiiium patet cognitioni qua intentione idl:P ctaruinScriptufarum et sfiortim praepositoruminsfi.-
faciant, duni pierumqiie ab humanis.bculis quh- litulis ad communem viveridi ofdinem sifoi pra:-
corda nbn virient aliqui religiosi exleribra inleidumV"-'fixisi:':: ';_:- >>;'": ::::~:-'"
tractanlesjuriicanlur.,: - " Y>; VERS.%.—. Denles tui sicut greges lonsdmm, quw:
Sequilur secunda pars seplenae pulcliritudinis; -': aicenderuni de lavacro , omnes geinellis fetibus, et
"
qua dipitur : Capilli lui sicut greges cqprarum,quw stcrilis noneslinler eas.
escendurildemonleGalaacl. V : Teriio Joco poriilur, denles lui sicut gregei tpnsa-
Capillis, ut praenoiatum est, numeresitas sufodi- rum,quw ascenderunt.de lavacro, gmnes gemellis fe-
iprum designptur, qui qiiaiiivis perfectionem maj'o-'' libus, el sierilisnori est ht eis. ..:-:
rtim censequi non valeanl, cenventunVlamen Ec^ Dentes, utpraescripiunVesi, nori afosurdepossunt
clesiaesieut capilti capul oniant, capitifoussuis, IiocY accipi "sacrae;Scripturae expositores ,: quia siciit"
est niaj'oribus pro suo motio efposse ebediendo et.; denles ciboscontefunt, ita'sancti exposilores in
conslilutam sibi legem servando adhaerenles.Unam- : diviiiis Scripluris, iillerce grossiludiiieiii jin spiri-
quamque enim profess\oiiem suo :quique loco---e.lv iualis sensus redigunt sublililaiein, ut qiiae iri su-
ordine j'uxta praefixam sibia palribiis communiter-y, perficieMriteiliginon ppterai, per hps denies qiiasi
coiiservaitdi regulam, licet diverso inodo, decofant commolita, facilius in veiilrem inleliigentiae trans-
et ernaiu. Nam quamvis.in Ecclesia universali sive : eat.;
particulari noiv omnes aequaliter.viyant, non om-. Sed quare \sil denies. sieui: greges toiuariun quw
nes. aequaliter suo quique privato .-officio-consti?.. . ascenderUntde Idvacro? yidelicet pfopter expedilum
luti obsefvent regulamct eanidem plerumque exce-,-; a saeculi negoliis animum,>et a terreme acfionis
daht, publico tamen et coiiiriiiini religionis el crdi- pulvere-divini spiritus fonte afolututri.JVequeenim
nis teguntur ornamento, sicul "econlrario nihil--- ; possunl ad- lanfae iiitelligenlise 142 sufolililaleiii
ccnferl hbrioris aui honestatis toti corppri Ecclesiae'--:-" proficere.iiisi liiijusmodi curis- quasiYquibusdarii
imius develio, si ipsa lola irreligiositatis deforme-;:- oneribus depositis elMotb corpore irilerioris homi-.
tiir instituiio. Denique religjosa: ejus coramunitas;V nis_ toto foiiie illo divinitaiis, de quo dicit Psal-
ipsius est pulchritudo el nobilitas, sicut etirreli- mista Deb;: Torrente voluptdtis tuas poiabis ebs, quo-
giosa Hiianiihiias ipsius esl lurpitudo et ignobilitas.:-:, niamapudte est fons.vitw (Psal. xxxv).^^ Et quid ista
;
141LJnde ei dicituf, quia capi7/i:isiLsunt siciti ::•_.-ablulipsiye potalio conferat utilitaiis, iiisinualtlurii"
greges caprarttm qula in singulis prqfessioriibus:.";.;sufodit,etin luminetuovidebiinus eum(ibid.), ac si
suntquidam greges coadtinataemultlludines,'greges"]!D pafenler dicat, le lunien scientiae nofoisinfiindenle,
quidem quanlum ad bfdirium diversitates, siye ad : "ofo.scura diyinae Scripturae iriielligeriius,
Ecclesias pariiculares, irriusaulerii gfex, quanuim • "Deriles.efgo.sanclae Ecclesi.aesuntquaii-greges-
ad fiileiiinitaterti et Ecclesiairi uriiversalem. Cfegbs,:;L tonsaruni qtiw. ascenderunt de Idpacio, quia sacne :
~
vero suht "capfafum quia birines ecclesiaslicaepfb- ;L;Scripfurae Iractalpres:quo rijagis fuerinta lerrenis
fessioiieSj licet infer se .dilTefentes:proptcr yarias'i:; actionifousexpedjti, et layacro diyjnae inspirationis
ordinum. qualitaies, semper; lam.en pafi ihtenlidne.i>' expiifgati,eofortius fraiigere et sufoljlius terere
ad Unura spectant finem dum oranes coelesiia appe-- valenl toianvYeieris etNovi-Testamenlililteralem
lenleSjSuo qUique modo adiiaerent J)eo> .•>solidjtaiem. ,/; : V :>; :, ;; :-,:,;>.-.;.
- Qualium vero caprafum?(7«a.asceitderuiit, inqiiil,? ,?'. AUegoficus eiiim siyetnofalis sensus;cpmpeten-
demoiUeCa/aad.Galaad dicilur.ac«r«i(~s-/£j(ittioiiir;."-:y, ter et uliliter pfofluens ex litlcrali .-sup.erfic.iesan-
quis autemesl iste acervus lesiiraonii, hisi collectio;i: clafuin Scripluraruin decens candor et quasi alli-
qu;eriam.et suinnia. riivinaruin Scriplurarum sive, i, : cieris pblchriludo.is.torum est dentiuni.
iiisiiiuiionum a sanctis Palfifous, ad ulililatem el;; I;: Unde et sufodiiur;:Oniries gemellisJetibus,et sle-
Iioiieslateiii Ecclesiaccoriscriptaruin ? Quid ehlin est'.:: ri/ismn.est initr-eas.iQmd sunKenim' istorum ge^
,1181 WOLBERONISABBATISS. PANTALEONIS COLON. Ji5_
liieili fcliis, nisi aut sanctarum Serijitiirarum', qtiar\\ 'stihiriibfobno^qupdD audientei; eaus^,-ipsius
ex|iosiliOne>qua.sijCOiifr:ingu;ntur,;djiplex senslis vi-r;: fooniipercipiendi;ad>bene aêjitlu.m.-Gompunguiiuir-,
delicet allegbj'icus;'el rmoralis»aut> diiofum Testa-> ',.. profeciodiv.iiiaechariitalJs igne acceiiduntur.,5
nientorunv. cognitio aul, gemiha;: chariiatjsexliifoi-. . Lahia; ergo Ecelesiae. hoc esi sancii praediealores,
tio ? Slaiiiv'.-
eum Mriplex; sii> senstisJnMotb corpore.> si.vey>ipsanv:praedicalibnem^pfiicio:se.;componenlesl,
divinae ScrJptiir.aeiJiistbrJcus:sc.iJicc[,,allcgoricuset: -;- sicMtfiifaaicoccirieaiSunt,:;quja animos; audieiitimn
nioralis, !iifoieunque":hislo.ricusexponinif,:;ih ,a.Ii-; ipsafum reruin quaspraedicaiitd gnitate etsnayitate-
qnani istafumdiiafurti partiuiriYallegoriamiseilicet -.; adjjeiernaj yijae amorem;Succendtinf>. :? :::_-
atii:nibraJif.Ubiri.;resbIvitur:,pJerumqtlein iifiaruiiir. _Unde:Si\M\mr,£lpquiw Jeniori-
qiieipaialumvj„ensu^; hiiiiisrejtis"deniqiie:Jiistorise::; .:. JiuStenJmpraeeeptis Jafirmi altralibntiir, auslerierir;
leriigistti'iiifelleciiiSjila utMiohiiunqiiani:qiiod Iiislp- ••;•foiiS::fepeJluntur,iijlegeautem peceantes piiniri prae-.
riasmiafjMion iiisi mysticeUiitelligidefoeatviDeqpoY ; cipiefoantur eliiecenies.talioneniaccipiefoaiUquaiiiio
MrijjlieisensudiviiiaeScriplurairiiciltir:Scribcffa- Ui- : ocidmnprppeuiofdentem'prgd^
pliciteritixordeiup(PrPv.xinpDtiorum yerbMestai- jiifoefoantur,,sed in;,,lempore graiLerdttlce esi, elo- .
•liieritoruiriq.uasi.geinellisdilaiiiiirfelibiisiq.uia:quid-:: , qiiiuu) Eccjesiae.,quiapeccatof ifouscttlpas suascon-
I
quid expbiiiini:veldeVeieriv\'ei:deNp.vo:Tesia:nieiiloB;litehlifous,,:nonpp3na: sedMisericordiaproniUiitur,
assumiuit, Porro: geminae cfoaritatis fetifoiisrhulti-.;, etnpcentes sj respicjant,: uon lalJone, niuIctanluR,
plicautuf^fqiiia.iiddafobr.eiiicxponcijdaesacfae Scfi-"_•; sed-poeiiitenfiaabsolyuiittir., Sive ideo vilia, bpcci-
lituraj traliit eos aihor Dei, quem in ipsa 'Scriptuia.;';; neaisancfipraediciitores shlit, quiaptu-etlicaiione-sua..
;dejeelafoiliier;;sapiunt^?amor:_;qi!oq,tie> pi-oxJii)i_;ail superfca cogiiaiiontim el op.erjijn;cousiritiguot,: ut'.
ctijiis. uii!iiiiieiii;haiic;:;sifoi;pccupatioiisjiiiMiheiiiei';:-.pc.r^saiictae:opefaiionis: stirdiunvdi.vinaeckajilalis
assunuiill.: "; ._-;_ -.:•:;>;.;:.:.:-;• :>:\.: igneiardcant et per centemptuiii scciuli qiiodam :
..L:..
In-qiiifous esl>-niilla Jiornni: .geinelloruin>feluui.i 144 mentis. inarfyrio rufoeabl.i coecus eniiii et
siei.iIitas_>qiiia;pmnestûostbrfeiii»;aelJpnispondus::;:' ; igiibusd ruliensicst.fet,qui idtvroa;:chaiîntelbfviintj
ltoii graval, et divini, Sjiiiufusions saliifoeri-itnusJa- o Oiiiniapro DebJpatiavlversa ilioiiJlimeril.v ;Y;
vali;possuiit;,deleeliifoiiiter;foac;:gemii!aiiiienlipne^ Pbfno; quantaspocies sepijfofiiiis-ptiicliritoidiitis:
iiiaiernadileclipjie iriexpoiieijdortiiuJiforo-nuihiicr:::. --VdiscrplMatoruriiJn Ecclesiai vereciiridiam pfaediciif,
gpiiis AacaiiegsiiilbiitionesallifaJlegorianietinorali--;:;:: riuniidicilur, siculfrggmen irialipitiiiciita gen<etuw_
la teiriyliiaferiaradSiitus; et; Noyuiii'Jksfamehitlhi;:(li;..: V a/is^'ae,io-5g*f(0!/::ifiiiij.sccus::/a^
lectioue ari fbguriiSetjirbsitBum:jieHpicieiileSiV '•_'.'--:. V, difej.iir-;:eii:quod;exPunica;:regionb: sit genuSvejus,
-."43. "Viuisi&:--±vSicuivtiluiiQCeiheaibMa:A,itit;, '.-.;,.lransIaiiun,t:qiiQd-;eiJanirdieIiMr;HiaIiii)V;gran.a
el elocfthumiuumdulce ;:sieui fragmenhtalipunici,,: .: quod' wiilliludiiiem;: iri: se :coiiiineat^..gfanojiiifl.';-'
ila genw luw, absque eoquod iritrinsecus laleh -.."fragmeii-.: auiemiriiaJlpunici: exteiius^1fufoei:,;Jnte^
.:-'-.."
Qttafuiri^sepleria^pulclijJtudlflifejvraedicaihbriium; ribsccandetyetiriaps;ffactum^qtiam integruiniMe-;
'._
esVsiciil vilMicopcmearlataaJtiia;^ :: doIei:,'Gcnaj efgo.Ecclesiajsfcuf:^
du_lce: lafoiadici êssbni/ divitii eJoqiiii-praedicatb-- fHcadiGiinturesSe,: quia discipljna; religiosoruiii in
res;slveijisa:elb(_iiia:elegfeter3legeridbvel eabfahdbv ;; dorivodiscijilliiaehonesialisJiafoitun) prait.erideiiriuni.:
pfenuntiahles: et-J)ei populbiti serisus vel yoei&sua*>, > exfefius verecundiam iii, facie rpsea praeferi,pulr;:
yitate adMimorehi^t ~ariiorimvJdiviiiutiv accerijeittes.::> > (:I.ritudiiie,;:quaJ;exjjhteriori;:prbcedil ineniiS: gra-:
CfidbîtiliaSebccirie.eccVn'^ tiose: caiideritis!bpei^sit#e.;Gaiidor eiiim pudiciiise::
capillos' rie~dispefgantur'cbristfirigit ef ebmpbhit,Y: qtiiMuIgei;in:ineri;te;:,rtib_ofe.in yerecuridisegignil in;
Ita pfajdicatoressaricti;.;'sive iii Ecclesiasuavitef•:.' :. facie,,quaiido:iaIe qtiid liinel aiiinia Meligiosacoiii-v
catitariies vel legeriies audienfeiii pepuluiri vinculb-':'.hiittefe,:
'' " quod: hohestati::suae defoget>yel,discipIi--.
. paciêiîHvariiihii^tis-fcbiijurigbrtt^ liivicchv:-fi- nte JJndepef^jcoritrariiijn :reprpbie;hieiiijyet auda-
bei et dileetlbiiis-foanrioiiia ebnsonare faciurit. Nairi D:cter;peccare
j iip.nJcriifocscentipeiiprephetainbicitur : ,
vitia sufojectbiuni.a yitta iarictbftini praedicaibfbiii.. ,:FrqusmulierifihereiricMfa ei tipluiui
'- : -VJY;..- :...-.. -.;_:. :"_-..
-
quasi dissonat eMViiseordat'(quarido riec fectecfe-- erubescere:(Jer%i\\)i
duniiiecrecie^biieraritiir;-3^ _ r"VTullus:.ergo>deui:issio,.el.gloripsa qculorum coni-
cltibrie ad%ritafbin et!MfectitudiJieih:pbfduC"inlufV posiJio, rcJiôsajieiptiriicaermeiilis est-signuiiii itt--
1 - i\ue idecycongrhesicuifmgmeiim
qtiasi Vis fldeYef-diieetlbrie" cbrijuriguniur;-durii
ideriiqubdipsicferiunteldiligiint, 1atqueeisin Iege> :'; tuf essemorifotis boneste: composiii, qui decoreui;
Deifcbii£eritiuflMiCuriique ;;eamdehi veiilalfem:prb-^.- saneiilaiisVqueiiiiiilehtipue et cogitatipite iriterj.us.
iiuiitiantes. veipulchro ebricenfu.vel-pfbJiafoilira- gesiaiiljrcxtefiJisMiabitu.et merihus revefenter>in-:
lioni assertione audiunt el atteiidunt, pep gratiariii'i- siiiuaril. Et cum; ej.terio"f gestus reljgicse:coiiijiesi->
cbiriûrictloitis"fbftiusr se- ihv ambrb'Dei cbristrin-- tri-'Jaudafoilis sit; longe lairieii.laudafoiliofest ijie,
-
; gimt.- >-i=:ftV-: :;:.-r;:/-;:::::_—:::,::::. 'V;Y '-' ''•. iriferior anfini iiafoitus.qiii: soli;_J)eo est cognilus,;
Cnde- et vitta::;-cu'icoiripaTaiUbf;~dicitufcbccihea" r duhivix autriiunqiiam sufilcil.sancta.anim.a. foris
esse. Coccusquippb-igrifefeblpiisest,^^ ;ei:(ju3d est-i . eôstenderequaiifaiiifus
'
divina ardeaticharitaie.;
cliafitas "iiisi: igriisf ûaritlo; eiiirii MiJiijtKdeVilloi Uiide cfim de?sppHsa;sj)pusus^prMniittere^;ticiti
•Ub3 COMMENT.IN CAKTTCACANTIC. — LIB. III. UM
fragmcn mali punici i_lagcnw luw, -Siiiididit,absque _\. lnv'dus, iracitiidus, iners, vinosui, amator,
eo quod intrinsecus latel. Nemo acleo ferus cslijni non mttesceis:possit,
St mvdo cultiirw palienlem commotlet uurem.
Qnid >csl •enim qtted intrinsecus Jatel, nisi vis
ciiaritatis qttae soli Deo paret, et quidqnid honesta- (IIuitAT., Ep. I, j, 59.)'
tis vcl sanctiialis, evtrinsecus operatur. ,Si enimXe liujiis muiidi gloiin rieleclal, audi apo-
Sanctae eigo Ecclcsiae disciplinata corda qnasi slolum Joannem (licenlem : Noliie cliligcre mundum
fragmen mali punici stnst, absque eo -quod hitrin- neque ea qttw in mundo sunl; si qttis dilexeril mitn-
sictts latcl, quia canriorem quidcm virtutum qtiain dtim, non csl cltaritai Patiis in eo (1 Joan. il) : si
.nlerius hafoent per J)ei gratiam , hanc exterius ex- vitio inanis gloriae tentaris, audi Aposloltini riiocn-
hifoeiil per paticiiliae ct vcrccundiiC forniam, sed fem : Non-ejficiamur inauis gloriw cupidi (Gal. \t) :
ipsam vim quae lolam in se.pJficicniiam vegctantcm si avaritia lenlaris, audi eumdcm dioenlcm : Qtiia
cl cojifinnantcm sancti Spirilus opcralione conti- hilarem dalorem diligit Deus {II Cor. t\) : si
net, solius Dei judicio .rcliiiquunl. dum in magna Jibidine tcnlaris , audi iterum diceiilein : N-esci-
quidem sj>e consisiuni. Sed in ipsa sua spe sine Jis quia corpora vestra templum tunt Spiiitns
meln non sunl. Vim quidein in se divinae cfoarilaiis sancti ? Si ^FH.Sviolaverit templunt Jioc, disper-
senliunt, sed quae e\ ipsa chaiilatc morifouset vila R del .ilh_m;-.lcmptum enim De.i sanclum est, quod
piac.iicant, quo apud Deum exaininepenseiilurigno- eslis vos (1 Cor. vi). 146 Si ira aniniuin piilsal,
rani. audi qnod dicitur ; liascimini, el nolile peccnre; et
145 VLIIS. i. — Sicut luriis David collum quia fivi viri justititm Dci non opciatur (Ps. i\). Si
tuutn, quwadificata est cumpropugnaculis ; millecly- pcccaiura inoliedieiititc meiilem corrumpit, audi
pei pendeiit ex ea, omnis armcitura fortium. scriplum qnia melior cst obedientia quam viaimw et
Sexto vero IPCPenumeralae pulchritudinis hoc auscultarcmxigisquam offcrrc adipem arietum, quo-
ponilur praedicamentum, sicut turiis David collum niam quasi peccatum ariolandi est icpugnarc., ct
luum, quw cedificala esl cum propugnaculis, tnilie quasi scelus idololaliiw nolie acquiescere (1 Itcg.
clypei pendent ex ea, omnis armalura forlhtm. Su- ^v) . si imjialicniia inentem gravat, altcnde scn-
perius pr<enola\imus per cellum sigiiificari suhJi- piiun quia 'patiens melior esl expugnatore ur-
niem (Joc-lorum eloquenliam quae idcirco turri bium (Prov. ivi). "Si superfoia animum instat, aurii
comparatiir, quia verfoorum ct senstium profunrii- scripluin, quia Deus snperbis resistit, humiiibus au-
late sufoliinalur. Sed haecturris Davicltlicilur, id csl letn dal gratiam (I Pcl, v).
wcmu forlis, quia videlicet quidquid venustatls vel Eccc isii sunlclypei, quj pendenl ex lurri ct pro-
sufolimitalis 111se conlineiM doclorum eloquia, pugnaciilis eloquentissimorum doclorum quorcm
sivcverfoo, sive sciiplo, ips'ms jrofceto grallae esf, seiitenliaect ancioritaie*. forlissimum sunt Ecclesi.e
-qui-spiritualiter inauu foriis dicitur, quia<ejus esf imiiiimentum, praecepla vero et consilia sunt uiii-
Parceie subjeclis , el dcbellare snperbos. cuique animae conlra vitia cl peccafa ct documcn-
{VIIIG.,_4".Heid.,iv,65-1.) lura et miioinienliim. MUle ergo clypei pendent ex
Sicul de eo scriplum esi,quia supeibis resistit, huni- ea, quia nullum csl vilittm contra quod non invc-
libus autem dal graliam {.lac. iv). In corde enim hu- lt.atnrmunimcnlumcx univcrsis diclis et scripiis
uuliunireijuiescH.etsuae eis scicniiae dcua, protu si- saiictoruni CatholJcoruin Palrum. Sed quia in eisdein
bi placucnt, cempelenler disirifouit, alii quiricin scripiis reciiautur et forti.i sanclorum gesla et di-
sic, aliivero sic. vinae legis praecepta ah ipsis constsiilissime ser-
Quae vcro sunl prcpugnacttl.i, qtnfoiis liaec luvris vaia, hene suhdiiur, omnis aunatura forium. Jfoi
esl acdific.iia, nisi fortium ct suhlimJiim sciitent.n- cnijn iiuenies, quain forliter contra vilia elpeccata
ruin munimenfa ? Auciprilalifouscnim scniciitiaium armis inililia. spiiilualis pugnavcfinl quorum ar-
quifous doclores imonani, Ecclesia munitur el 10- maiura fuit divjuorum mandatorum ohseivatio ct
fooratur coutra pervcisorum dogmata el gesta, ne D praccedenitum 1'alrum imilalio. Milie ergo clypei
suprapelram lidei fundata, nlla jiossil timere con- el omnis armalura foilhtm patdent ex ea, quia
irariae el advcrsae patris inolimina. In hac eiiini quiriqnid foriitudinis cotilra hostcs anitnae quajrere
coiispiciuntur consilia cl pitecepia viriuitim cl hii- lihet, iti dociissimis patrum senteuiiiset raagnificis
riftca sanctoruin Palrum facia atque miracula. gestis inveiiire liccl.
Unde cl sufodiUtr, mille chjpei pendeni ex ea ; Scd cum iriein officium hafocani muniendi pro-
quid enim millenario nuinero qui pro perfectiei.e pugnacula et clypci, iu lioc iainen difierunt, quod
ponilur, nisi universitas dcsignaiur? Mille namqiie propugnaeula ihimofoililcr subsistunl, clypei vero
clypei sunt universa virlutum dpcumcnta , quac nos iiiiuiu tencri ct moveri possint".Quidaulem dici pos-
~ muniuni ccnlra
oppugnantia^viubiuiii maciiina- stinl propugnacula, nisi sancloium miracula? Quid
menta : "Nanisi vero clypci, ni sanciarum virlulum cullus exiinii.
Fervet aratilia, miseroque cupidinepetits ? ~-Jn Sciipiura crgo sacra quam dociprum prolernnt
Sttni ifiba et vocrs, quibus hunc ientie doloicm el coniniciidanl cloquia, mirilica narraulur sanclo-
Pjisiis el magnaiimorbi cleponerepctrlem.
Lttitdis amoie tumes? Sunt cerlapiucula, quw le, luui miiacula, quaenos quidcm agere ci quasi mo-
Tei pitie tccio polerttnt recreare hbello. verc nPii possumus, opcra vero virlutuin exercere
itoS "WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONIS COLON. H56
et quasi manu tencndo divcrsis sludiis movere pro A ei in diiobus ubcrifous Ecclcsiac scpliino ct ultimo
modulo noslro qtiique possumus, si Dei aniorc ar- pulchriludinis Iocc praedicanlur.
demus. Porfo liistbfica el allegorica expositle non iia
Kx collo ergo sanclae Ecclesias mille clypci pen- seinper inseparafoiliter junguntur, quia plerumque
ttenl el omnis armatura fortiuni, quia in sacra Scri- sola pura historia esi lencnda, nonnuiiquam sola
ptui-a quam doclorum relegil et ornal eloqueiilia, allegoria quando pleraque juxla litterain stare
'
generaliter conlra vitiorum jacula et protegentia pnssunl, 148 quae juxla spiriluin minime possunl,
tutanienla, el repellentia invenit armamenla. cijuxla spiritum quicdam inielliguiiltir, quaejuxia
VERS.S. — Zftio ubera tua sicul duo hinnuli ca- littcram nullo modo accipiuntur.
prew gemelli, qut pascuntur in liliis donec aspirel Verum ubi siniul cougrueconveniunt, non incon-
dies, el inclincniur umbrw. venienter praedicta gemellorum simililudo atienrii-
147 Septimum vcro pr.nedicalaepulcliritudinis lur, ut in duofousuberifous Ecclesiac, quasi dub hin-
tale pracconium est: Duo ubera tua sicui dttohinnuli nuli caprea; geirielli indivise praedicentur. Sed quia
caprew gemelli, qtti pascunlur in liliis donec aspiret omne pielalis sludium ad cerlum speclat liuem,
dics el inclinentur umbrw. Sicul supra profoalum nifoii cnim fooni, nisi pro aeterna adipiscenda viia
est, per duo ufoera polesl accipi diligcnlia magi- B docetur, et discilur, suhdil:
slrorum, niinoreserudieniium, gemina pielalis ct Qui pascunlur in liliis donec aspiret dies el incli-
scientias doctrina : pielalis quidem quando eos in-
nenturumbrw; oninium enim superius positartim
formant aclivae et conleniplaliva. vitae lioncstaie,
qualitatcs, quae in pulchritudine uberum
sive Dei ct proximi dilcciionc; scienlia. vero, quan- specicrum
Ecclesioe suntin liliis pascuntur, Iioe est
doeos insiruiint Veteris eiNoviTcstamenli lectione, in candorepra;dicaia3 et odore virtutuin nulriuuiur, quia .
sive ejusdem Scrijvluraehistorica el allegorica expo- nemo activaj el
silione. Quae duo ubera sicul duo liiriiiuli caprew Dci et contemplativae yiiaj honcslale, sive
erudiiores minoruminEcc!c7 proximi dilectione, sine ulrijisque lesta-
gemelli sunt.quia ipsi menti pagina proficit nisi per munditiam mentis,
,sia pavi sunl in oculis suis, j'uxla doclrinam majo- et excrciiium
foonacactionis.
iii 111agentcseldocenles, ct nihil de propria scientia
Et quandiu? donec aspiret dies el inclinentur
praesumenles, sancios palres viia, morifous, do-
ciriiia, veliili filii niatres sequehdo ad stiperna len- vmbrw, hoccst donec dies aeternae felicitaiis illu-
et nox hujus mortalitatis deficiai, lumque
dentes, atque in his quoliriie ingenio et iiilcllectu cescat,
virieatnr perfecte in veriiate, quod hic videhalur pcr
prolicicnlcs, secuniquc cos qtios doccnt ad altiora C
inielligcnda ct appetcnria ducentes. Qui foene non speculum in rcnigmalc, el qnori hic lenefoatur in spe
afosolute liiiiiiulis, sed gemellis comparantur, pro- ifoi leneauir in re. Ifoi duo nhera illa quae snpr.i
dislinximus, in illo tlie aeterriali vi-
pier casdeni sifoiinseparafoilitercohaerentes gerainas quadrifariam
el scienliae doctrinas, ut veluti uno mo- ricbunlur, non in lafoore, sed in pra-mie, qupd si-
pietatis
nienio gcneratae ncuira parte sui priores cxistant. .gnificant diei aspiralie, et umforae inclinatio, um-
fora enim Jafoorcm, dies prautiium signilicat.
Nain seinper Ecclesia Christi, ulritisqtie viloe, hoc
csl aclivaa el conlemplalivae alumnos habiiil, sem- Dictio vero isla donec, non pro delerminalioiie,
perei Dcictproximi djlectione viguit,semperutrius- sed pro sempiterno ponitur, ut intelligamus lam-
que Teslamenli scienlia claruit. Ulrumque aulem diu in hac vila lafoorandum foene ojierando do-
tesiamcnlum ita sibi inseparafoililerestconj'unclum nec .leleniani comprehendamiis vitam feliciler quie-
ul altcrum alterius sil sigtiificaiivura sive cxposi- scenrio.
livum, nam Veius Novum significal, Novuni Velus YEUS.6.— Vadam ad montem rnyrrhw, el ad
cxponil. Sic el dileclio Dei sine dilectione proxiini, coilem ihiiris.
nec proximi sinedileciioneDei essenllalemispoiesl, Poslquara dileclus in corpore dilectae, id est
'
quia alteraalleriiisestprohaliva.Naniquiprbximuin p Ecclesiac egrcgia varielaie dislinelus pulchritudi-
diligit, Dcum diligerc profoalur quia ul proxiniiim nis enuitieravii species, subdii generalem oinnium
diligat, Dei amore inviiaiur. Neqne coniemplativae ~memfororura decorem quem defoenthahere, qui ad
vila) anialor esse potest qni aClivam viiam igtio- ejus corpris. vohint peninere. Sed istum decorem
ral, neque activam tenet qui conlemplalivam non diiplici modo, hoc est carnis morlificatione et
dcsiderat. devoti spiritus poctulaiione : nam qui secundum
Duo ergo uno lcnipereiinunr idemquc facicnles, cafnem anihulal, et spifitu facla cafiiis non morti-
quia subsistendi coiisequeiilia convertuntur, conse- ficat, non est. de illo pulclifo corpore Ecclesiae,
quilur enim, ul qui Velus iiilclligilTestanientiiiii, quae non hafoet maculam neqtie rugam; qui enim
intelligat Novuin, riiim uiium sunt, hoc in llgura, stinl Christi, carnem snam crucifixertini, cum viliis
illud in veritaie, et qui diligit proximutn, diligai cl concupiscenliis (Gal v); devoti qiioquc spirittis
Detun,el e converso quod semper simtilesscoporlei, pbstulatio ex divini Spiritus nascilttr afilalu cle-
contcmplariaulem Deum nou poiestqui hene agere mentissimo, quia ipsc Spiritus postulut pro nobis
nescil. H.aecergo dtto utrofoique itidiviso exislentes gemitibus inenarrabUibus (Rom. vm). Postulai
inodo quasi sub una gcncralione gemelli dicuniur, quippe dictum csi posfulare facit, qtiia.cujus nvn-
H57 COMMENT,IN CANTICACANTIC. — LIB. III. JI-8
lem replet, in ccmpunctinnis graiiam 149 ln°-- A/ gitalione, scd ct opcre, veni,inquani.de Iiac randi-
vci, ut aut ex pcccaiorum suorum consideratiouc, , d.ilionc tua; vcuire quippc non polcs, nisi sis can-
tiiit profuturi regni dilalione gemai, gemens. dida, cl veluli mca Sponsa, quae j'am jicr hanc can-
exoret, exorans qnandoqhe-accipia.l, sive pecca- didaiionem meis amplcKifous cs digna , in rcgni
lorum veniam, sive desideralae foeaiiludinis co- quoquc mei" transi consorlium, ut iminntahilem
ronam. dcinceps leneas candidatae aniinae slattim ct hafoi-
Carnis ergo moriificalio per myrrliam cxprimi- lum. Veni ct lerlio quia non prodest lanlum pla-
liir, propter lafooris et passionis amariludinem; ; 'cere cogilaiione ei operc, nisi el plaoeas,ipsius
porro devoii spMitus poslulatio per ihus accipilur,, honi operis perseveranlia, quaecst futurae felicilalis
propter quodammodo funiigantem, exiguae com- ccrliludo repracscniaiiva.
puncfiouis vel poeuiienliae mcerorem, vel cliaritatis; Sive ut fidem sanctae Triniialts denuniies, vcni
nrdorem, ex quo dirjgitur ad Deura pura mcnliss prxdicando Pairem, veni praeriicando Filiuni, veni
supplicaniis oraiio. Sed cum uiraeqtte viriules,. pra_dicando Spirilum sanclum ct unum Dcum in
vidclicel carnem moriificarc ci frequer.ler orarc,. his tribus dislinguendo personis, sancta religionis
stimmae honestaiis el utilitalis sint in corporei conslilue s-acramenta, lotumque orfoem hujus lidei
sancla. Ecclesiae, ea latnen excellenlior compro-. B I immutahili veritate confirma.
foatur, quaeniajori lafooreaiiiini ct corpbfis acqui- Sive veni fide, vcni spe, veni cliaritale, hoc est
rilur. oinnein boni operis pcrfectioncin, fide assumc, spe
Quocirca ul eartim nieritum dislingtialur, niyr- repone, charitate ainpleciere. Sive corporis ct san-
rha montis, llius collis nomine praedicalur: dicill gtiinis mei sacramenluin ct rem sacramcnli, vcni
crgo, vadam ad monlein myrrhw, el ad collem thuris,, ,.lideliier
- _ . credendo,' venl. revcrcnler
: , , Iraclando
. . ', vcui
ac si aliis verhis apeftius dicat, ad e.ofiirii menies, saluforiicr siimendo, ul .p.er Jioc ineiiih animav re-
qni ea intentionc Jafooranl, ul se viiiis et peccatis. liiediiim milii incorpprala, verc mca dicaris sponsa
mortificetit, ei hoc assiduis, oralionifous ohtinere5 ct amica.
siudcnt, variani per cooperatrjcem ei collatricem, Sed ad foujusiiipdi incorporationcm venire nou
graiiam, ul probem eas mea inhabiiatione digna«, polcs, nisi dc Lifoano, hoc csl vel caudida hapii-
quas harurii pulchriludo viriuHim delcclat, diiiii, siuate; vcl si oh culpam tui de mco fucris praeciâ
eimi paralus el sufovenire lafooranlibus; el annuerc , corpore pristinum rccipicns candorem fonte poe-
snpplicanlibns. nilciilke.
VERS.7. — Tota pulchra es amica, et mucula( Iiaecauiem omnia veritaiis cl fitlei documenta,
(
non est in le. per lolius muiuli spaigc climaia , ut Jaus mea an-
Cuiii, inquii, lc supcrius septennis pulchritudi- luiiilietur per le usque iu fines lcnae; quierenies
iinin exltilerim prajconiis, ac deinde monlem myr- mea sacramenta quaerant, agnoscam cl suscipiant,
lhae collemque ihnris in ledignanler altenderim, earumque conversio lua liai rerauncratio.' Hoc csl
niagna quippe emiiieinia inenlis est iiiorlificaiae. etiim quod sequiiur, coionaberis de captte Amana,
carnis sufojectio, unde nascilur lifoeri spiriius conde venice Sanir el llermon, de cubilibus leonum, de
leniplaiojia ad Detim iiilerpcllatio, sed moriilica- monlibus pardorum.
lionecamis ila sopiuntur viiia el paccala, ut niliil[ Per hicc iria nomina inoniium dcsignanlur trcs
sit quod spiriini repugnel, sed lania el animi pnri-. spccies alliludinuih niiindaiiaruin , qttarum de-
las cl a;qualiias ul nullas in tuo corpore sprdesj slniclione sancta Ecclesia perfeclam ccnsecula
possis ailniiticrc, quse decoris tui graiiam valeaniL cst pacein , humiliaiioiic perpctuam raefuil co-
ofoliterare. ronam.
Tota ergo pulchra es amica tnea, et macula non esti Prima alliludo Aiit in cultorihus itloloruiii, qni
in te; macula, inqiiam, noncsl iu le, hocest nuJlaini cIIni fooiiuminsitic sifoirationis «1 visifoiliumrerum
Iiahet cssenliam, quia etsi aliqua paruniper elhu- D I pulchriiudiiiem ipsarum omnium Creatorem co-
mana fragililatc accesserii, ciio cordis compiin- gnovisseni, no« sicut Deum glorificavcrunt,aut
gra-
ctioneet huinili ronfessione alque quolidiana ora- ticts egerunt, sed evaituerttnt in
cogilationibus suis,
lione repelliiur. et obscuratum csl insipiens cor eorum, quia commu-
VCRS.8. — Veni de Libano, sponsa mea, vcnii tuverunl veritatem Dei in mendacium , el servierunt
deLibano, veni: coronuberis de capite Amana, dc ver- crtalurw magis quam Crealori (Rom. i) : hocque
tice Sanirel Ilcrmon, de cubiiibus leonum, de monti- modo. Dcum
coiiteiniicre, qiiaedamfuit altiludo su-
libus puidorum ? perhirB.
Quapfopler _veni de Libano, sponsa mea, veni de; Allera aliitudo fuit reprohorum persecutio, qui
Libaito, hoc cst quia de\icla jam ct morlificalai Peo perversis morifous cputradiccnies, verilatis ct
onihjs carnis concupisceulia , cordis et corporisi jiistiliae praeccnes magnis persequefoantur injuriis,
iniindilia candida es effecla; veni de Libano, hoc; uiuliis aflligefitcs pcenis ei ad morlcm usque cora-
est de hac candidalione lua, Lifoanus eiiim -cancli- pellentes, sicque ipsi Deo in eleciis ej'ns
repugnare,
tatio interpretatur, veni aiitem non seinel, sedI fuit etiam quaedam altitudp superfoia..
jlerum, quia non 150 laiuum defoesjilacere co- 151 Porro tertia altitudo fuit hacrelicorum per-
3159 WOLBER.ONJSABBATIS S. PANTALEONIS COLON. _.Gu
vcrsa locutio sive conscripiio, qtia firiem veram & At vcro hierotici anathema tllcunltif, id esl sepa- -
destruere conafoantur per foumaiiain ralionem, et rali a Deo, qttia dnm ah Ecclesiae comniunionc
simplieitalcm sacrae Scripluiae quotlam 1'JSIUdia- propter fidei peiversitatcm ferre afoscisionis, hec
lectici sermonis corrumpere lahorahant; qui dum est exo.oiiimunicatipiiJs.sejiaraiiiur, prefeclc a ca-
sapienles videri appetereiit,sluliifactisunt,qtiadam pile, liec esl-CiiistP, separanlur. Apostolus atitem
. incnlis superfoia scienliam lanluin suam oslcntarc dicit: Si quis vobisalind prwdicarcril quam quod a
cupientes. aobis acccpislis, anaihema sit (Gctl. I); sed harelici
Amana aulem inlerpretatur nocliinia avis, Sanir aliudpnrdicavcruiil, qiiain quod ah ajiosiolis prae-
dcns -vigihariim, llermon anaUtema : quae slgnili- •dicalum ftieral : ergo anathcma fuerunt, ideoquc
caliones noininiim primo qnidcm ijisi capiii, om- nnaihemaiizaii et exconimunicali ah Ecclesia pro-
iiiiiin iiiiquorum, de quo scripfuni est: Ipsc enim cst fccii stiul.
rex snper omnes filios superbiw(Job XLI), aplari pos- Igitursponsus sponsacier Veni inclamilat, tit ex
feiintul dicattir iiociiirnii avis, el dens vigiliarum et islorum capile vel verticc lcr coronaiidara ostcn-
aiifitlicnin. 'Nocturna quippe avis, quae"alio npinine dat; coronaberis, inquit, de capite Amana , de
nocltia veHticifuga dicilur, riiabelus recte nuiicu- verticc Sanir et Hcimon. Quomodo autem corona-,
jiainr, qui odit hiccin, id est opera bona. et vliiigil "' beris? primo de cupite Amana, hoc esl do cultorihiis
peccata, qutc suiil opera teneforarum, cl sicutscri- iriolorum , qui ad pradicationem tuam coiuersi,
plumesl. Dorntil iniiiiibrn,iiisecrctothcilnmi(Job \L), fide el actione \clul honae nrbores procrevertmi,
quia inenlesqiias lentanrio circunivolal.rium percon- quorinn conversio et profectns lui profecto ftiit
sensuin sufojugai, qnasi in nmfora neccali -sifoi re- -capitis ornaltis. beinde etiam coronaberis de ver-
quiem parat.ljise el dens vhjiliarum dic"liir,quia dcco tice Sanir, lioc est de-perseculorifous sanciorum qui
scrijilumestquodlanquamleo rugietisciicitit quwrciis iuis cxliortalioiiifous et miraculonim lerrorifotis ,
quem devorct (1 Petr. \), cujus vigilare est nunqiiam deposila feritale, Chrisii se jugo submisenint, quo-
a mala vehi.italc quiescere. Analhcma quoque non iuin etiani convcrsio el liuiuiliatio coronae tuae pro
incoiigrue dicitur, quia sequeslialus et quasi excom- laliore esl aiiipiificatio,
inuiiicalus a consorlio foonorum spiiituum; alios Tertio coronaberis de verlice Hermon, hoc est
tjuoque secum ininleriluin traherc fcstinat, tit sicut supeiha eloqiieiitia hiereiicorum, qui postquani tua
ipse , ila illi quoque a Deo fiaulauathcma. ralionafoili ei ciim snpieniia sanae doctrinae eloquen-
Quaeergo capiti conveniuni, non inconveiiiculer lia, a sttae falioe scienfiK pravitate dcniulati sunl,
ivt niemforis convenirepossunl: diximus aiilem pauloi g, fidcm quam prius iinpugnafoant, forlissima veritatis
supcriiis, trihushis nomiuifous montium significarii asserilone defendefoant, qtiorum ad reclam ftdem
'posse[iesspociesaltitudiniimniiindanarum,qiiascon- -reformatio lua esl corona el lafooris remtineralio.
-biiiuimusin irifous qualitatifous hominum perverso- . El qiionisiiii e conlrario, sicul anima justi sedes
rum, viriclicet in Sdolorum ciiltoiihus, el sanctoruini fsi Uei (Sap. vn_), ua anima perversi itabi.atio est
perseculorifous el liaereticis. Spiritus inuiuindi, sequittir : A cubiiibus leonnm, a
Sed viriendum quoniodo istorum noiniiiuin liilcr,- monlibus pardomm : qtios stifoliium moniium vo-
pielaiiones lalifous convcniant :, cullores ncmpes cabtilis disiinxjmtis, reote dici polucruiit cufoiliii
idolorum non afosurde nocluma avis dici possunt,, leonum, quia dumea sihi maligni spiiitus per mali-
piopter mcntis caccitatcm et levitatem : eiccitalein.i. tiain siihriirierunt, ipsam in eis malitiam per sug-
quiriem, quod sicut haec.avis diem fugil, et noete3 êslionem suam et consensum illorum niiuienilo
magis vagalur, iia ipsi lumeii vctitalis et lidei re- qttasi in quihusdain cuhilifottsqtiievertini. Luoues
(ipere nolentes, teneforas infidelilalis magis ample- namquc maligni spiritus sunl, qui ad decipiendum
clefoanlur, quandiu gratia Dci afo hac iiilirielitale2 153 liunianiim . genus circuiuquaquc nigiuiii,
non lifoernfoanlur.i.orre propier levitatem avi coni- sanguiiiein animte silienles, hoc cst, \irliiluin nu-
-
paraiitur, quia lanla crroris inccriitudinc vaga- D liiinenla atiferrc afoanitna cupicntes. Sicut eniin in -
baiilur, ut niliil veii, nilii! stahilis in suo culiui siingiiiue hoiniuib vita ipsius-csi, ita in nuiiiineiitis
•compreliciidcre posscni. Perscculores vcio sancto- virtutiiin Vita animas cs
rum dens vigiliarum dici posstinlproplcr feritaienil Montcs vero pardorum super superfoiam eailein
climmanilatem perseculionmn, ul dcns 152 'Psart sunt corria repiohoruni, parrii autem idem suiil spi-
sit ieriias, vigiliae vero persecutiones quietem noni ritus nialigni propter ferocitatem el iimllipiices
liafoeiites : nam el in Jeremia scriplum est, quiaa specics quasi varios colores fraudium niillcnarum.
cum dixisset Dominus: Quid lu vides, Jeremia ? re- A cubitibus ergo leonum et monlibus pardorum Ec-
spondif : Virgam vigilanlcm ego video; el Dominus : clcsia coronainr, quia dum illorum mcntes, qui ler-
Bene, inquit, dixisli, quia vigilnbo ego iuper verbo o Tenis ei perversis actufous incufoanles cubilia dj?nio-
-meo, ut faciam iliua (Jer. i). Qno modo ergo hocc ntim fueraitl, praedicalione sua divime gr.tlia. eWicit
loco virga vigilansaccipilur correptio, propter pec- sedes; illoruin eliam corda qiiisupeifoam quasi sin-
cala populi non quiescens donec compleatur, sicc gularcm vilam vcl scieniiain prailcndentes 'varios
potest dici dens vigiliarum feritas peiseculienumn scctariiiii el fosercsiunicolorcs pioiuleruiH, divin.i
vigilans in poena et ncce sanclorum. inliafoitaimne in spuiiu hmiiilitalisdigiia efficiijcv
iiCI COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. III. 1502
illorum niniirum coi)\e:sionc et piofcclu majore piii _\ rimcniiiiii. Non oniin firies conlra rationcm, seri s-u-
lafopriscuinulaitir frticlti. pra laiionein , et idco qtti nihil vult crctlcre nisi
VERS.9. — Vttiuerasli cor meum, soror mea1 quod raliiine eomprehcadii, tit pliilosophi, non ha-
- -sponsa, vulneinsli cor meum ht uno oculorum tno--" foei meriium firie sua . sed
qui illud quod raiioni
rum et in 11110 crine colli tui. 11011
csl conirariuiii, cl tamcii supra raiioncm e.M,
Arihue amplius eponsus sponsae, id esl Ciirislus3 credil : unde ail Aposlolus: Propeesl verbumin orc
Ecclesiae, si\e cuj'usque fidelis anim_e studiiiin etl tuo, eiin cordeluo, hoc cst verbttm fidei. (Ilom. x.)
- pfpfeciiim, el ipsius profectus decorem et meritum1 Clirisius quoque coiitra raiionem non
est, sed su-
approfoat et miraiur, ut cinn superius septem pul- pra raiioncm ; iii uno ergo oculorum dileciio, in uno
clirituriinis ejus paries, quasi in exteriori ejtis ha- crine colii firies e.vprimiiur. Sed quia fidcs per di-
foitti primo enumcraveril, deinde dtiplicem interio- leciioncm operans liiiidaincntum est omiiiiiin foono-
ris Iiafoiius quiilitatem exposuerit, teitio" iriplicem lum, sine riilectionc aulem in ipsa fide nulla virtus
ei ajiorum profeclifouscotoiiain ofotulerit, in qnifousi esl, dwmoneseniin credunl el coniremiscnnl (Jac. 11),
p.mnifous niagnuni suae dignalionis foeneplacitiim1 atqiie ofo Iioc riuo hs.c dislingui nequeaiil, ufoi per-
osienderil: ntiiic inferat cininenliorem , et quasi fectae virluiis meiiiom Deo coiijiinguiil : 11110 crgo
. B
prae eaelcris niaximam pulcliriiudinis parlem foipar- specnlalivfe dilectio.iis oculo, et uno crinc, id est
titam, in qua soror et sponsa prae ipsius dignilatis; (idei sufolilitaie quaj duofous niaxime eonsiat, my-
iiiagtiitudine cor sponsi in cpdem SUP focnepiacito1 sterio scilicel'diviniialis et sa.cfaiiie.nlbiiicariiatio-
nori' tanium. permoverit, sed etiam vuliieraycrit, nis cor dilecti vulueraiur, quia menlis firie ci dilc-
soror per fidem, sponsa per sanctum et vcrum anio- clione afoundaniis vi quodamniprip ad magis cngnp-
reiri. Sed quaeC!> l pars isla hiparlila: Cnum oculorum sceiiduin peiieiralur, unde non semel sed iierum
etuiiuin crinis colli? Si in cujiisque sensu.geniiiios, repclcndo dicit : Vulnerasti cor meum, soror mea
lanquam in uno corpore ociilosaticndiiirus, iiimm1 sponsa, vulnerasli cor meitm. V.ilde eiiim comnicii-
i.n dextera, alteriim in sinisira parle poiieinus. ilafoileest ante oniiiipoteniis Dei oculos et tides pcr
Sed siiiislrae parlis ocujiis est omnium reriim visi- dilectionem operans, et dilectio pcr fidem profi-
bilium iiiirafoiliier ef ordin.abili.ter dispbsiiaruni de- . ciens : firics neinpe tolius boni ftinriaraentuin. riile-
inrfaiip; cx quarum cbnsideralione, aliquam licet etiosuperredifieans ipsius fiindainentum deciis et
-per "speculum et in amigmale Crealoris colligat ma- (rnaniciiiuin.
giiiiudinem, piilchritudinem atque polenliani, et in. Alio quoque modo lnfelligi poiest 155 unus oculo-
adminisir.iiione earuin alque gufoernatione sapicn- ._ rum cl uiius crinis colli, vidclicet identilasei immu-
iiain ejus aique foonilaiein. POITOdcxtrac parlisocu- lafoilitas,quaiitiim ad animi staiuin in proposiio boni,
lus exlra htcc visifoilia snpra seducitur quanrio oiimi _- iil in uno oculoriiin sit eadem semper et indeliciens
muiidaiiae liujus ctipiditaiis contagio ahsolvilur, el epiriiualiuin intentio aciionum ; iu uno vero crine
iuipsani Ciealoris faciem conicinplatoriae chafila- colli idcm seinper et perseverans hafoilus humilila-
lis inliiitu dcfigilur. IIoc ergo uno ocuioruin spon- tis el dejeciio incniis; unde scriplura est: llomu
sae'. 154 sponsi 1:0r vuhieraiur. qnia dum sancta sanctus in sapientia mctnel sicul sol _ slullus aulem
niensiaiilum sihi per vim divina. chariiaiis &uper- ul luna mntaiiir (Eccli, xxvn), cl rie vacc^s ,'ircam
riain gratiain copulat, ul Serapliim, id est ardentis, Dei porlantifoiis scriplum csl, qnia ibaut in direcittm.
riomen accipiat, ex ipso suo ardore unilae sihi di,- et uno itinere gradiebantur, el non cleclinabant a:l
vinitali quasi qttoddam amoris vuluus iniporlal. dexlc-ram, ncque ad sinislram. \1 lieg. vi.) Quid enim
. Tnuno vero crine colli siiblililalcin piaidicalioiiis " est arca Dei, nisi mens sancli, in qua per diversa-
Intelligimus : seri curaplurcs sinl sufotilitatcs prae- ruin dona graiiarum divinitas contiiielur ; scd qui
dicationis, quae est lamcii una el singulans ejus hanc portat, nccesse esi ul a via justiiiae non decli-
sufolilitas qnasi uiiiis criuis colli? Secunduiri parlcs nel, ne perverso iiincre gradiens, recedenle gratia
fidei et in Trinilaiis deiiate,.elin Cliristi iiicariia- D 1 divina a merilc , jarn Dei arcam minime tlicalur
li'6'ne. Qnis vero unus erinis in Trinitatis deiliite ? fcrrc. Utium ergc oculoruiu una'esl via coram se
iiiius Deiisnn irifous personis cujus incoiiiprclieiisi- rccie grariiciiiium, sicut de sanctis animalifousscri-
foileniDiviniialis ralionem credere jufoemur, disctt- hittir, quia unumquodque anle faciem suam gradieba-
lere rion perinitiimur ; quis aulcm unus crinis colli tur: uinis soculorum idem cst aiiimi vultus semper
iii Cforisii incanialione? Deus homo facins. Quis ea quw relro sunl oblivisceus,el acl ea quw sunt anle se
eriim uilatenus investigarc polest quomodo corpo- cxlendens(Philip. 111).Liiuscriniscolli ei:dem sempcr
ratur verfoum, quoniodo suinmus ei vivilicalor Spi- hiimililaiisparviiaset teiiuiiaslanta,ulcummagnisit
ritus i.nlra uteruiii maliis aiiiniaiur, qiipmpdo is apud Deum merili vir sancius tanluin se apud ho-'
qiil initium 11011 haLet exisiit el concipitur? mines despicial, ut quid sit vix in se videri permil-
Sed J11lioc uno utrofoique crine colli cpr dilecli.- tat, sicul crinis unus cum aliquid sil,.vix lauien vi-
vidneratur, quia tlum liec quisque credit, qucd hu- dctiir et lenetur. Unus crinis colli est identilas
inana ratinne nen cnlligitur, valde in einnipnlcnlis inentis Dct se per oberiiciitiam foumillantisin cujus
Dei amere per ftdei merilum colligatur, fides autem propositi siatu ita perseveral, ut neque elevciur
nqn hdbel meriium, cui humana ralio prwbel expe- prosperis, neaue dc!iciatur adversis e contra de re~
PATUOL. CXCV. °~?
"
U65 WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONISCOLON, .'. illii
profoa roente diciliir, quia ambulabut extenso colio ,(.'- Si vero universaliter lotuin corpus Ecclesiai in-
et erecta, cervicc (Isa. m):, et de JttdaeisDeo seper spiciamus, quanlum ad sc, in cognoscendaveriiate
obedienliatn non liiinuiianlibus, dura cervice eihi- vel amanda virtiile non suscipil niagis elminus,
doiiiabilicoide. (Acl. vu.) Inttno ergo oculorum et qtiae iniperfeclam cognitionem veritatis et amorein
in nno crine eolli dilectus vulneraiur, quia valrie virliijds liafoet. Quanluni vero ad alios qitos creriit
ei placet una earienique perseverans spiriluafium .-in Chrislo inci-ehieula illi qiiotidie sanctitatis ex
inteniio el discreiio aciionum, una quoqite el-siabi- cogniiione veritaiis et amore virtulis aecrescunt.
Jis.semper humiliias inclinat_eDeo per ofoedie.niiain , Ulroliique autem sunt priino "mammae, deinda
nieiilis. .!-'.'• ufoera; quia sicul itiauimae sunl puellariim qus
VEBS.10.— '.Qiiam pulclirwsunt mammmluw,.so- fiondum posstint nutfimeiita lactis Jiafoere, spem
,ror mea sponsa! Pulchripra sunt ubera ttta vinp, el tanien hafoendi tenerit; ufoefavero feminarum, qiiLB
odorunguenlorim luorum superoninia aromdla. liujusriiodi nulriinenii copiam Iiabent, ila Ecclesia
Consideranduni diligeillef quaenam sit ista prte- in liisquas nutril, vel unaquaeqtie aninia lii seipsa,
dicafoilis: piilcforiiudo mammarum, sive ufoerum . primo quidem Jiabet quariidam spem ".per 157
aniiiii atl foonase appiicantis et ad rac-
spoiisae, iri est Ecclesiae sive sanctae cujuslihet ani- habiliialc.m
iilav;nani siculin mamniis sive..ubcrjbus nuirimenla B liora seihj;ef prpfieieiidi, tleinde jam ftde el dile-
siiiit parvorum, el noviter procreatorum corportim, ciioiie quasj ariulta lam plenaui iiicipit hahere co-
iia possuiit esse qiifedani spiritualia iiulriiiienta, gniiioiieni veritaiis cl aniorem virtutis, tii omties
(juihus lenerae el infirttiaeadhtic aiiini-e.iiicfeinehta seiisus suos et inleriores ei exleriores enutrire et
aliqua sanelilatis accipianf, vel ipsae a seipsis, vel. ad perfectionem possit per Dei graiiam deducere;
aiiae ah ipsis; ipsaea se ipsis -ig© pcr exercitatio- exteriores auterii sensus dicinius liic cnulrieridos,
nem, aliae afoipsis per erudilionc;ii. nsn ut corpoialiiermelius possiuiv sed spitiiualiter,
Prinroauierii yideiidum quaesini istoe.manimae, ne male ctistodifi ftant iiistriinieiila peccati sicut
sive istaiufoera, deinde quaj sil carum pulchriiudp prophela de his peccatores arguitdiccns: IniravU
sic a sppiiso laudala : iibn pulo rationi coiiirariijm, mors per feneslras vesirus (Jer. \x).
si has inanimas sive ha:c ufoera dicamus cogniijo- Tripliciter auleni Ecclesia istorum uoerum suo-
nem veritatis et ainoreni virtutuni. Sed cum duie rttm nulfimenia.porrigil, videlicet rehus, factis et
sint cieaiura~, una spifilualis, eUallera corppralis, dictis : refous, ut in sacraiueniis sine quifoiis nulla
non afosre esse credimns, siutfique duas.-inc.rer' potesl animae provenire salus; faciis, ul in sanclo-
uientorum qualil.ates quasi duas manimas, siveduo _, rum gestisvquorum provoealuf et inviiatur exein-
nfoera con.stituamus. Sicul.eriim duaesunlcreaturae, _ plis; dictis, utin sacfaeScripluraepiaeceptis et mo-
sieul jajri riixjnius, tina spirilualis et altcra cofpo'- nitis, quifousquotidie ad vitani ntitriiur aeierham
rajis, ila duplex quoque horiuni .crealurae, aliud spi- Diximus quidetn quid suiil niainmae, sive ufoera
rituajis, ajiud corpftralis; foonum eniin; spiritualis" sponsae; nunc dicendum qtiae sit earuin pulcliriludp
Yeieaturae niaxime coiisjstit in duofousqtiaesupra po-- sic a spcnsp laiidaia : pulchritudo ista non est acci*
suiniiiSfin sigiiijicatioiie-mammaruiii sive ufoefura, deiilalis quae adesse et afoesseppssit pracier sufojecij
hoc est ,-iri cogiiitione verilalis et amore viriuiis, corrupiioneij), sed essentialis qriae in suso naiura:
Bonum yerb; corpof eae creaiiif ae,.velin ipsa, vel ex- piopfietale consislit: liam cogiiJiioriein verilatjs e.t
tfaipsam : boiium iii ip.sa Iiilegrijas est serisuunj et ainorem yirtutis pulcforas esse, quid esl aliudquain
affeetionum secunduiu ijuinqite sensus; foom.niex- earum esse? Piilcforum esi enini veritaiem cogno-
Mraipsam ordinala disltibutio in creaturis : quid- scere etaiiiarevirtiitem, sicutYpuleliruiu est casium
quid enim corrumpilur vel emendatur pfo ho- esse, vel jusiuin , sive hiiinilciii, siye patientcni,
: iiiine est, et quidqui J est honuni vcl malum, 'foo- sive ofoedieiiteui,et esi qtiaedamjmlcliriiudp casClas
niini fopnum esl veiinalum. Cunique omnia fobna, et jusliiia, huiriililas, paiientia et ehedieniia , et
: sive interiora sive estefiora, Dei om.nipoteiitissi.nl j) haec, ul diximus, lion accjdenla.liter quideni pulchra)
donai pirbrumqiie priyalib JJei esi ira,- et liominis sunt in subjectis quae eis par.iicijiiiiit, per se nuiem
poena, sieul e con.irafio-, illortim collalio Dei esl esseniialiter; iiam si jsunt, pulelirx sunl; sj pul-
gralia et Iioininis saljis :>coguilio autem veri.laiis Ct chrae iion sunt, nequesunt, qtiia dum co.rriimpnn-
amorvjriutis". particulariter.sunt consideranriae; in lur, nee pujchraesunt; quia desinuiit esse qtiod fue-
uiiaquaquc aiiima semper accipiunt incremenla.quasj runt. Castitas enim vel alia qua.libel vinus dmn
ex quibusdam exerciialiouum iiiauiiiijs et ufoerifous, corrUni.pittir,quotiiodp pulchra esl quia jam nen est
quia ipsae .exercita.liphes quidem nvagis et niiitiis ciiju.scerfuptib maluni est?"
- susciphint, magis si pefmaiieni, minus si desiiiuni;, Cuniefgoin duobus praecipue foonumaniniajccn-
videlicet ut inagis'yel uiijius coguoscant verilatera sistal, qtiibus qu.asi afo ufoerifousad vilam nulriiui'
ef amenf virtuteni. Haecenim duo sunt sifoi.invicem aeiernara, qttae sunt cognitio yerilatis et amof vir-
ita- colligala,- quasi in uno^corpoie naliiraliter: duo lutis, cognitioitis corruptio ignprantia dici poiesi,
ubera, quia non polestamare virlutemnisi qui veri- rie qua riicit Apbstplus: Qui ignorat, ignorabitur
. tatem cpguoveril, et qui;yeritalem cognoscit, non (I Cor. xiy), anioris corrtiplio cupiditas, quw etf
ppiesl nisi 3hiare virluiem; radixbriiniuiitmulpnini (1 Tim,. yj). El.quairto uia^
HGo >. CDMMENTIN CANTICA CANTIC. — LIB. III. .1168
gis crescit liaec ignoraiitia el cupidilas, tanto magis A ciindum sufostariliartisui quaesimplex et iitcorporea '
honum ahimae corrumpitur : anima enim cuin sif csi, sicul incorruplifoile bonuiri quod in anima con-
incorporeasufosiiiiitiaj secuiitluin sufosiiiriiianjsuam sisiil, dicitur secuiiduin suhstaiitiam, non sccun-
cor-rumpi noti pnLest, sed secunrium foonuui•quOil jdinii adjeciioiieni, Duofous ciiiin modis dici ppicst
participalj qnod Manto a.niplius lg§ in ea rieleri- fopnuni, subsianlive.ei':i(lj'eciive : per se erijmfoenum
tur el miiioralur, quatilo ani_>Iiusipsa peccalis de- nen cbrruinpiiur, sed privaiione fooiii^dicitur cof-
form.alui'.-" '. ; rttmpi, quando receriit afoaniraa el iii.-malum per-
. PtilchrK sunt ergo -jnamime. sive ufoera sanctae muialiir., sictil et ipsa anima per 6e non co,rrumpi-
Ecclesiae generaliier, siyc-saiicltc. cujusque.aiiima. lnr, sed privatione fooni dicilur eorrumpi, qtiia pri-
specialiier, quia et h.aecfiliis suis, ei ifia in se ipsa, valio fooni.inajiuu est. '
tam cojiiosa bonorum sensuuin uherlale refulgefit Diciturergo: Odor uiigueiitorumitiorumsuper om-
iti oognilione vcrilatis et ampre virtutis, ut ex eis nia aromata, ac si dicatur : Faina et opiiiio luaruiii
buiuiiim spiriiualium fooiiorum iiuifiineiita "pio- virluium, mej.ipr et utilior tifoi eslqu:in.ibmiiia hu-
fluani, naibrali.a eliam foona, iit suiil ratio, iiige- j.us muudi delecla., quia Iiaec occidunl ,>illa vivifi-
nium , .mempria ., liiagis vigeant, atque ita iiitegra caht,
aiiiiiue pulchritudo horurii parlicipal.io.ue inforiiie- B At si alio modo ulramque pariein _ scilicel odo-
Uir. . . . - :>„—>• '.. '_>. retnunguentorum et omnia aromala ad spifilualem
Seri quid est, quod hacc ubera vino dicuntur piii- iutellectuni re£eri-.evolueriraus, videnduin quis sil
chrioru, cuni iil viifo sit luxuria {Ephes.y), in llis -odoriste specialis unguentomm dilectae, et quaesint
ainem ufoeribus sancta et soforia aniiriae delcciatio, oninia aroniata quifous ilJe odor laiitopere praefer-
a'.qtie ofo hoc nulla pioisns islorum recla possit tur.Si enim omniq aremula oinncs virtules accipi-
csse Comparalio? Sane per figuram iaiiiribsiii, quae mus, quaeeruiiiillae siiiguiarcs virluies quae uiiiver-
rei dicuiUurMiteeviiio pul-_ sitati virtutum praeferaiitur? Videlur nofois non afo-
"Jesl inagiiae .huniiliaiio,
clirjbra, non quod in vinp aliqua sit praedlcafoilis surduin esse, si lias virtuies dicamus fidem.spem,
piilo.liritudo, sed qtiori praedicla, sciljcel ccgnitio .chaiitalein ; nempe afosque isiis Vutulifous caeicfae
-verilalis et ainor virtutis, nieliora et pulcliriera omnes virtules quasi oliosse suiit; scriptum esl eiiim
propter Ulilitatem el suayiiaiein sui siitl omnia quia sine fide irhposs,ibileesl placcre Deo (llebr. xi),
anima. ralionali, quatii omnia niuiidi~fobleclameiiia Qupd si nenio sine firieDeo placere poiesi,~consiat
quae viiio sigtiifieajitur, cumliaee eeir.umpunl ani? iiulla fooiiaopera siiie (ide saluteiu possa confefre ;
jliam sui pariieip.iiione,, illa -relicianl. Eo"deniqiie qui auteni credeils fooneopefaUir, profecto idfacit
liiorioqttod seqiiiliir : Et odoriinguentorum tuprum spe futuforuin fooiloruiri-;sed ea quisque diJigil quoe
super cnmiia aioinaia, si odcrdiu ungueiiloruni ac- se sperat adepluiuni, etquidquidfooni operalur, per
cipi.mus foonam.fiimain viiltiluiii, quae comparatio dilee.ionem operatur; quiaiiisi diligeret, pro liis
Siiifiluulium :e'l corriipiibiliu.in. rerum? Si quide.ii consequeiidisiion lafooraret.
polesl esse et cprruptiofooni quae sit ih spiritfliili Cuin crgo.omiiia bona opera siue istis, lioc esf
creaiura ; et coiruptio fooni "qiiae sit in corporali fide, spe, ciiaritaie, esse -nou possiiit,Ymerito hic
crealufa, quia cum sii.il dua...cfcalujte . .spiriiualis cun.ctis virtulihiis pra.i:erunl.ur; alqtie ifa diciuir:
et corpor.alissicul quoque supra jnni diximus, riuo OdOrunguehlprum luorum super omiiiaaromcilci,-ac
quoque foouasujil, uniim in spiriiiiali., allerum in si dicalur: Stiper onn.es viriul.es iu le redblent lides,
corporali crealura. Bpiiuiii sp.iritualis creaturaevirr 'sp.es, cliaritas, quaiVte perfecte in spoiisaniet dile-
lus cs.t, fooiiunicorporalis creaiurae ordinaiadisUi- "clam eilicitiut, - - "~ '•,'''''
fouiio in ciealurjs : corruptio ergo foohi.quod fujii - Setl quare haec dicunlui' unguenta? quia sicui
spiriluali crjaltifa, sicut in atiima peccatum esl ei tnultae species Jieihaium cuni in unum coliectae
culpa, sed.vel pcena, vel ad poenain. Si ergo incor- fiierii)l,~ut qtiamdain cGinposiiionein unguenii"eiri-
rtiptioiie. spiriiuaiis fooniuniunt Deo, ihcorruptione D o.iaiil, iiirie nbmen ipsius unguenti sumuni, uiide
vero corporalis foohi, npirtaiilum non uiiitinl JJeo., majoiem virtu.tcm liahehl, iia principaliter dieuntur
sed plerumque sepafauiiir, quaiido ipsa ejus dele^ uiiguenia Ecclesiae, sivecujusque saiiclae animse,
ctaiione pler.umque~liostri ofolivisciumr, el a bqiiP quaecunque fobiiaopera fidei, spei el chaiitalis coii-
propositi.abducimur, corruplione vero illius dutri diinenlo fuefint coinpositlt, quia non aliler efiica
alfliginiur noiuiuhquam ad foona rediicimur , quije cjaiiiisi fueriiil horuihadjeclioiie deiioiiiiiiatu j ul
comparatio potest esse in tania dissiiuilitudine. dicatur : Uoc uiiguehitimesl fidei, spei, etcharilatis
Sed in foaccomparalione argumenium esl a mi_- composiiivum ; veibi 'gratia, aliquis habetJiuinili-
liori ad majus, hoc niodo : Si corporalia hoha, hoc taleiri,'caslitaietii, patientiam , obedientiani., alias-,
esi .orior aromaium, tantae sunisuavitalis, quanto . que yirlules aliquas, quarum coinposilioMjuoddani
riiagis hona spirilualia , id est odor virtulum : in- - S|)irituale 160 riici potest ungueiiluin,> Sed om-
coinparahile, in.corrupiifoilefoonuin«orruplifoili, sic- nino erii iuefficax , hisi ibi fueriiit fides, spes el
tit aninia quae est -iiieorruptifoilis corrupiibili cur- ; cliaritPS. Est iteruin aliquis, qui pfaediciasvifltiies .
jiori.. .... . . > . >; . > .. iioii liafoel oiimes, Iiafoelaulein aiias; sed riec isle
- SS^: l!iCQj:.rup.ii!jjIeii),auieni dico aritmani sede foispiofoatuiripoterit liabere ungneiituln aBsqtic ,
1167 _ V ^YOLBERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. VIG8
iidjeciione iiaimm triiim viriuitun. Qnalescunque A EtJhproverhiisSiilotiloiiis ; O.qinileihppre vesliinenla
ergO•velqiianiascuiiqiie viriutes.quilibelhabuerit, lita^siiil candida (Eccle. ix); cuslodire eniin vesti-
(ipoftet lit lliis tlifous huriquam careat; si saluiis giiae menta est fobiiaopefa hiibefe, ne tufpem iii judicib
siiuJciciitiarii hafoere (lesirieral.Ciiiji ila_JUe"sint iri patialur fepulsain siMiudu.sviftulntn legniine appa-
Eeclesia alii islis, aiij iilis, aliqili plurifous, aiiq.ni feat, qub peccaloriun suorum defbrtniialem legai.
jvauciorihul prceriitiyirlulilius , eeiiiper taiiien illis Canrijda-Verb vesliirienta Jiafoere;:esl opera stta
fitle, Hpe et eharilale coJiaercntifous, recie potest vitioriitii sordibu.s non inquinare, qtiia anle Det
dici, non siiigtijarJ inimero odor ungueriti, sed pltt- ooulos.virtuiurti ojiefa sordeiiiv quae Vitiorum com-
rali nuniero odor unguenioritm iuorum; sed istepclor Mnistioiiefredariuir. >,
suver omnia arvmala, .quia Jstis iiilermisla. virlufes Qnid auieme.ii oilor vestiiiienthrumi nisi faina
lerioleiit, et valeiil; careiiles ei si redoleant, inefn- et pplnio bbnariiiii actioimm? Sed Jste odor vesti-
caces maneiit. Seqiiitur: Favtts distillatis labia tna. menloriim est sicut bdor (/(fins,:qiiia;iiuUius effica-
VERS.Mi-r^Fdvits dhliilans !abiqtua;sppnsa;mel ciie-est aliqnod opus foomiiiiuisi yedpleal ex igiie
el iac siib lihgua tua : el ocior vesihheiitoruintudrutk cliaritaiis. SiciitYeniih llius inceiisiitn furiiat et
sicuio.ddr iiiuris. "-":. reriolet, sic meiis alicttj'us saiicti Spifitusigne ac-
Qtjid lafoia spbrisae, nisi praeriicatioiiem utriusqtte B censa fumatex conipiinctionis gratia, siye peccata
Tcsiainenti "dcfoemusaccipere? Sicut enini in cor- ' stia deflendo, sive ad stipernam lialriaiii suspiranrio.
pore labia ita snnt consfiiiita , ul ununi superius, Ouiiiqtie per conipunctioiiis gratiarti praeteriiam
aflft.;im inferius : i.Ia Veliis 'festamentunt prius, No- lecogubverii culpa<n, sive spe futufbrtim fooiiortiDi
vtiin est posterius; el quia per Jabia sermo expri- iitijus vilic forevem oplaverit' tnoraiii, ardentius
riiiuir , ptiedieatio fobruni duorum Teslameiiloriiin exseqiiitiif lfiera pietatis quantlo. et inierius magis-
perJaJiiii non incoriveiiienU-r"accijiitur. Sed quid .ardei.pef chariiateni' pt exteiiiisvferiblei per bo-
esl qiiod JiaJc lafoia dicuntur favtis ilisliUctns?t&nis iiam bpiniprieiii. Dum eiiiin proxinii ejus proliciunt
lianique ri).el-iri cera cst. Qtiid autem est niel In exemplo, Jllortim lucra facit etiain sua, qula in
cera, nisi Divinitasin hunianiiate? Prfedicaiio vefo cj'us actidnifotis discutuMuiriesifoifooiiorumopertim
Kiridsque testameiili. quid aliud spriat quam Deiihi nicriia acquiraiif.
liouiiiieiii faclurt).prp humani geneiisredempiiohc', Dicit ergo sponsus sporisae, hbc est Ecclesiaesive
'
uiia per figurani signj.ficaiis, allerM sjgniiicaluni in fideli aiiimae,1@2 Odbr vesiimetitorum tttorum sicut
veiitate repfKsenians? Quidq_iid auierii Eeclesia de edor tliuris, ac sidicat : Irico mifoibonns oribr vir-
.'C1irislbpr£u'icat:, eide diviniiate, et de -liunianilale. „ luliuii placet, quia ex-ignecharitalis meae inceiisus
ipsitiS:esliiQuis vero nesciat quod niel diiJce, cera rericle!, et ita ad irie ille odor qtiasi qu8edaiii'oraiip
jiiejlis est ? Christus autem per miraeula et pnerit,- diiigituf, qiiemadmodum llnis iiiifoispli pro devo-
.(•ationetn sKaip ex diyiiiilale; dulcis" fuii, per coiv lione precum iiiceiiditur ef offertur.
poris passibnem ex hiiniilitate mplljsatque lracta- VER.S.12. -— Ilorlus conclusits soror mea sppnsa,
foiJis: iiri.deet coiiipreheiirii el occidi poltii!, qtiia hbrliis fipitclusiis, fojts signnlas. •}- .-:".-
'Deus.i_mmens.us,"iiiepinprchensihiljs _ef invisifoilis, Pef figurani nietiiphnrain quaequatiipr iiiodis fit,.
per Jiiimilitaiem s6 161 vjsifoilem eiliiimileni et idest afoatiim.vto ad anii)iaium,afo inanimatoaJina-"
qnasi cerani liiollem atque flexifoilcin exhifotiit: iiimaluni, prosequilur sponsus praedicare pulcliritu-
quasi eiiJfOiiiel.in cera fuit, qiiia dulcedineui niise- dinein sppns-C,duufousniPdis stipradiclaa loculjpnis
liCprdiEeet pompassipnis suae,j deece.ose ad terras iniermisiis, id est afoanimato ad anjmatuni, ei aJi
iiicliniiiido et veritatis snsz lucerii adriiiiilsiraiiilo, Jiianiniaip ad inanimalum : riam cum stiperitis
jitif ibluni distillavil niujidu.rii»!Fimjiserge distillans oculo el crine, maniihis sive uberibus ct labiis, qtiae
sanctae. Ecblesiae l.abiq dicuntur, quia Pmitis riivi- suiit partes aniniaii cofporis, odore quoque vesli-
naedispensatlenis., quaecirea genus lmmahum acta menlprum quae est pars iiianiraali cprpofis, vafiani
(>si, ef iiunc quotidiejh sac.ranieniis el rebus sacra-r Djsponsaj pulcliritiidinera euuntiasset, nunc per erim
ii.ienlof-irii agitiu' d.ulcedo,et gralia ipsius priedica- solurii moduni, qtti est ab inanimaio ad aniniauim,
-iinnecognpscitui'. De qua arihticsnbriituf., mel et alia qupque pii.cbritudiiiis sii_e dignitatis ipsius
luc siib liiicfiialua , hoc es.l el in voco et, iri corde, prseriicamehia eiiuiiieral pen siniiliiudines horii et
qitia videlicet mel forliiiiji cifoiisest, lac iiifantiuiii, ., fontis eietriissiones ipsius Iwrfi, i{u& per sepiem
'.en haeci.rip.faedicaiib.nesive Ecclc&iapi-oniihtiai lo- species descrifouiiiur; mielicei cypri,:ndrdiei crpci_.
qheiidp yel scrifoc.hdo,quifous et fories rofoorcnuir fisiulweicynariimonii,myrrhweialoe,:iie quifous.sin-»
et Jiifirminui.ii.it.niur, el.quia priedicai.ioneiii suain gulis dicendum est. __•
fopnis pperifoHScoiiflruia.t, yerfop et exeinplo filios Ctif -au.ieui Ecclesia diciiur Itortus ? nimirum '
su.os insifuehdo, siifoditur: propter-pullulanlia in ea assidue yjrtutum ger-
El odpf,vesiiment.orumtuortimsicut odor thuris; miila, quae sictif ideo Jicitur liorUis, "eo quod ifoi
quori yestinienta fopna opefa ijitelligi debeanl , semperMiiiqiiid oriatuj', ita diciiuf Ecclesia horlus,
facrae ;Sciij|tur-e auctpi-ifas dp.cef i s.crjpluiii esl qtiia semper; an, ea priui.tur yirtutum; opera, per
$eiiius qui cuslpdit vesthiieqtq suq, nenttdus
.,e.n.iiri.': pfbfecltim filiorniii ejns, qiibs quoiiilie iri baplismo
qmbtdeiyiinhleani.: turpi.ludhieiit.eju.s (Aybc,..xvi). aequirit, elin firie iiulri.t, et bperibus Ddei prove-
HG9 - .' - COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB.HJ. ..'- V 1170
hil. Sed quare horius isle cohclusus ? V.el propler A liiieraseidicelurei:Lege,elresppndebii:_Nm
. sacranientoruin iiivisifoiJeriivirtuteni et sihgiil-rem signqtus estenim {lsa; xxix). Isteautem 4iber, id.esl
sive prbpler saiiclpjuni Scriptnrarum loia seriesdiviiiae Scriptui'3e,in hoc horlp concluso, id:
" digliitatein,
riiirabjlerii-[irofuhditatoni, seii piopief inexpugna- esiEccJesia^ :ep»il.iiielur>s__;i7_f;.u_s
ihl}iseifpris,hoce&l
biiem divinae defensionis ;firiiiitii!em. Nam ciim cx Jilterali et niyslico sensu, sigitatus sigiilis sepiem
s.icrainen.ioruiii-. iiivisifoili vjriute qufojtidie salus (Apoc..v)Vlipp est seplem sacramehtis,; quae fides,
credeniiuiii pullulet,' IIOII iptiien ..omnihus paiet Ecclesiae eohtine.l, Videlicel natiyitaleboi.iiihi, cir-.
quoiiiprio liitoqupque sacranjenlb virlutem el fem eunicisione , bapiisuio, passibne, i.esurrectiorte,
sacranieiiti iriterius- operelur 'SpiiJ.t.us_--.saric.tu.s? ascehsione, jiidieio fuluro,
"
quare ijisa sacramenla institula sipt? qtioinndo : Conclusus esi ergo liortus isfe, prseJiujus lifori
eta quifous eadem saerameiila danda etMiccipienda signata profiiiiditaie .J'Q4: quem: iienib aperire,
Minl? quaelJdes, quO.ri-Jideimeritum, quis qrdo, qua. potesi , iiisiAghus, t\ui occisus: esi, qiti solus diij-:
orriinis causa, -qnaeposirenio ipsorum saicramenlo- nus hivenius esl sqivere hunc hbttint, -et. aperife
ruin reverentia, qiiae ei qiianta• jrrev.e.reiiliajculpa, sepleni signacuia ejus (Apoc.is),^ quia ejus splius.
qtiae pmnia.quia ilasunt ecculla el claitsa, ui ne- gratiae esl, liiysteria diviiiae Scfiptilroe,-qua; illoruiii
miiii pateant, uisi- liis qtij".pussunt dicbre cuni sejilem sacramcntorum yirluteiuprai.dicaril, huinano
Apostojo •,-Nobisqiilem, 1@3 <"arevelavit Deus per : sensu aperire,
Spirilurii suutn (1Cor. 11),fecle Ecclesia i.i.i.qua Iiaic. Propter jbexpugnafoilem aulem divin_e pro.lectio-.
sacramenla Coiitinehlur, horlus cOriclusiis dicilui', iiis fifmitaieni Ecclesia liortus'ppnclusm dici
unde el ipsorumsacrameiitorum Oulcjales iirin ad- ppiestj quia quae diyifip setnper liiuiniliir praesidjio,
mitiuiiiui' in Iibrtuiii husjus.uiodi nisi per illuiii iiequaquani lnalignoruin^ spiriltnuii, sive lipiiiiilU.n.
introeant, qui dicit: Per me si quis irilroieiil sqlvq- poierit laijefactafiincursu ; quaiiivis eilim mullus
.- bilur (Joaiu x)> V ,. V el freqHenfes.iu ,eam irnpetus faciaiif, mininie tar.
Sed quia •piufes iljorum sacjanieiiibruiii officia "men in eam aliqua malae Voluntatis suae pp.letili.a
per digHilales-eccIesiasi.icaspreliis 'cbnseqiiutitii!', iiiiraiil, qjiia ila divinae pfptectioiiis concludittif
quamvis anle huuianos oculos huncliofluiri yiriean- sepio, Ui.iiullam peiiilus ari eaih ex adverso Jn-.
lur ingferii, iainen anle riJvinos oculps pfilniiiP e'is trandi faeultafem iiivehiani. JOndeiiiagiia securi-
occludilQr, ei iicel dicanliir offieiajes Chrfsii> .la- Mate~acceptaMidiicialJtef iii I^salnio prpclanial di-;
_ men non suiit, quia i.on per psliuniiniiayeiiiiil, .cen.s.:/OoW^.iWainina/io; meaeisal_us,meq, (/,«£»'
sed aliunde asceiirieruiii. Quid vbro sumy Salva ipr Q ihnebo ? Dpmiriusprqtector vhw mew, qqup trepidqbq?
'
(Iqcetqiiicumdiceretseesse ostium, sufojriiigit: JQui (Psa!.. xxvi.) Dqminus mihi adjulor, non_ timebo,
non inlratper psliiim, sed ascendit alinnde, illefur. quid faciqt milii-hpmo; Dpininiis niihi qdjutor, el
esl el iatro {ib.id.), > ego despiciqm inhnicos meos (Psdt. cifvif). •
Ecce,quanium conclusus est hartus Jsie, ut ne- IIoi'iiis ergo•cpnclusus est Ecclesia suh proiectioiie
ntiiii ad eura cpncedaiur aceessus, iijsi per osiu(»i, diviiia, quia farita cain Deus sua cpirfifnjavit gra-
hoc esl: scripfuiri; qui verp per euin ijon accesseri.t, lia, ut iiec lidein;ejiis,peryeisiYcbfruriipere, iiec
ille fiir ei ia.tro.pri£dic~eliir.-Upde Gregpritis : Cur sacrameritbriiin IiistJluiJoiies aufefre, npque ,ah
non perpeiiditur quod benediclip ilWhi maiedictionem Jritiriiae pacis.eaiii stalu ppssint dejicefe. QujJjus
_ cdniierfifurqui dd hoe promovelur iil hwrciicus fia.l? si .conceriitiir. ad teiiipus eara exierjus alHigeiido
sacerdolium illic subsislere non arbiiror., I".i'g6MaliT ientare, teiitatio haec lion.ad dafliiiaiipiiem' ei bio-
foushortus isleyerecqjic(us«s est. Qui quauivis sa- yeiiil, sed ad coroiiam, ,,
crainenla liafoeaiil, rem taineii sacrauienlprum npn tUiideeihorius conciusus ii.ensenieJ, sed ileruni:
iiafoenl, qtiia bsec fioiiad saiuleiii, sed ad; danuia- dicitiir, quia npn fantuni eain Deus exlerius, sed et
lioiiemsul liahere pro.haiituf, aique ideb quod anle inierius Coriclusit,jdiini eam ita saiiclifical et cus-
.hiimanos oculps esse videnlur, anie divinos oculos D totlil per>omnia, ulirilegracprporeelaiuma usqiie
"
-.pbfdiinl..-:>'.",. "':'" '": ''.Jii-4ibni pprtiini npstri Jesu> Christi-Cphieivetur
Porro propteiYsaiictiirubi Sciijilurarunl prbfun- (_I_Thess.:v)_; J.ic qtiiriehi^teinppraJiierj. ppsttno-
ditatem Eeclesia Dei dieitur iiorins cqnblususl quia duin verp aeiernaliter. ;> '-.,
iieinini in earum seiisuin pleiius paieting.ressus, Nen splum.auteni Itqrtus coiiclususJjciturEccle-
iiisi i.llo introducenle, qitihabel clavem Duvid, qui sia, sed elianrfoiis signatits et. propter; baplisiid
-aperitel nemo clatidit; claudil el neiuooperU {Apoc. unifprrililalem, et propter.sai.icta. ftfap.dicali.o.nis
iij).Qui verb per Deigfatiaihin IiunciipftUmmeriie- puriiatern : sicul eniniper fpnfein: sbrdes corppris
runl ingressum, quot.et qiiatilas, et quahi salufores afoluunluf, ita pef baptjsiniihj serdesariiihie, id esf
puias inveniel iiicospiritualiuiiilierfoaruiiispecies, pfeccaia;,layaiilur, >et .sicut fojite ,fessiim corpus
"quifous nioffops aiiiiiiacsrepellereet siiuciam menlem -• reficitur, iia pfaedicatioiie sancta deliciens a Beo
yalea.t refpvere'? Iste hortus Judaeis:etliaRfeticis aninia reieyatur. Dicitur auiem fpns is\e signqlus;
conclusus est, quia sacramenla in eo afoseondita s_ed.videhdiirij,unde, a quo, et quare signaius.
iion intelligunt, sed solain liitcim atiendunt, Unde efgb sigtuttus ?,ln bapiismi quidem sacra-
qiii.bus convenit illud Isaiaej El dabilur liber scienti' iiicnli forma , re. et inlenliorie; in piajdicaiiphe
" ''" •
>;.itl:.« > . -' W0LBER.0NIS ABBATIS S. PANTALEOMS COLON. 172
vero, «entaie, siiavitaie et utilitate';. inrie Criiiri_4•ruiii? 0_ quaijfae deliciae iiiijiis-pafadisi, quiinlie
JEcclcsia recle 'in liis \ duplius; Iiocesl bapiisihb et afoiindanief ei felicitef proflueiitcs viftuluni errtis-
praediealione fons 'signqlusAiciiUir, qiiia •foapiismus siones, pfoi et fortes niilîiinlurj :et Iiififiiii reiieiun-
nihil arijuvai, nisi ifo!adsiiit el foriiia saerahienfi, lur! nuia ibi qui imilafi cupiiiiiiV-.miraniuf; jirae-
hoc esl invocalio sanciae T-riitilatis, ef fes sacfa- dicant, et veneraniur consianiiarirmafiyfum ; jfii
menti, hoc est virtus.et efficacia sacrsmeriti; iifqui inartyres esse noh possunl, atferiduni:,appfofoanE
terilio qtioque, liocest voltinias calholicefoaptizandi. el seiriiitantUfpfofoafollemvilarii iu jpaee gloriose vi-
Porrb praeriicatio, J,©5r'ih.il cbnfert, nisisit vefa iit vcntium saricfbrurri.
firiemexcitet,.siiayistit alfrahat, utilis iit ihformet. VERS.14. -vf Cypri cum riardo, iiarduset cioctis,
Ilis eiiim pariifous sacfamentj quasi quijuisdam fisluia ei cihiiamoinum eum 'universis iignis Libani,-
sjgnacrilis: jfpits iste recluditur, ;ui specialis ejiis myrrha el dtoe cuin oniiiibils primisiungitehiis:
viitiis et priritas alque salubriias insinuetiir.'. Uride et seqiiilur htijiis /io«i coftc/usi, sive fonlis'
Aquoautem signqliis? nimirum a Spirilu sancio, signati' desig-i.ijita". yentislas, salufofitas et utiliias,
qui eum sigillo septiformis graliae sriaeronsighavit, per septem species herbiifiim aroiiiaticarum, .noti'"
qtiia ex iiistiiulione el Virliife sacranientbrum, el spluin quia istas ejus sanctitatis emisslbnes septifor-
litiliiate sanclarum pra.dicalioiium profluunt iri B rois Spiritus effjcit gratiii, verrim eliani quia Iioc
Eeclesiaqmniuni spifitiialiuin irrigua charismaium : septciiiirio sjieciefurii nuinerb yii.tiituth ufiiversitas
JJji enim accipit inens sahcfa qiiid; el qualitei' sapiiit exprimiliir. lii loto quippe eorpbre"EctlesifE" nulla
et Inteliigal, quo consilib, qua fbriiludine rofooretui', virlus polest deessi,y qiiia ciim Capiil Eccles|;e sit
qua scientia et pielate' prnetur , quove timere Chrisliis,- corpus auteni Chrisii Ecciesia, quidqud"
Doinini feplealtir. Nempe istis. spifilualifous dbnis" saitctitatis, hbneslalis, el 'uliliiafis; unquani esse
foris Ecclesiae, ita est signatus, ut nullus ipsius poiiiii, vel ppiest, in universo Chiisto, hoe est capife'
fontis partieeps esse possit, qui haruin seplerii gfa- et nienihris considerare licebit. V.
tiafum nullain habueriu > "Vj "'".' Insjiiciamus efgo ipsas species, per qiiasMiniver-
: Quare vefo sigiiaim? quh nulli coriimilienda sUnt sMas yirtiiturri, rii dixiinus, denotatur, et qnod iii
sacramenta Ecclesite, nisi fideni hafoeat et opera;; partilius .iritelligimus, -in loto iiiteiligendum sciii-
iidenijiil ea qnae in sacfamentis exterjus visifoiliter mtis. Cypri, \uqu\l, cum riardo, hardus et crocils,
agi conspicit, interius inyisifoiliter salutem operari fistula el cinriamoinum cum universh ligiiis Libaiii,
infeliigat et credat; bpera vero, ul in ipsis saefa- ni.yrrha ei aloecuiii oinnibus primisuriguenlis.
liienlis participaiidis (ligiium se exhifoeaV NuMi Cyprus est arfobr aromatjca , sigiiificaiis spiri-
-quoque prtedicandi cfiiciUiiicoffimillitur, ifisi ei qi:i ^ lualis gratiaebenediclioiieih, eiiiitefprelatiir «itBrof
hujus scienlis>.graiiain haherejprohalur, sicui dicit: ycl irisiitia.'Cijpius ergo in Ecclesia bst quaevis;
Apostolus : Qttomodo prwdicqbuhl riisi -miitantur saocta anima yelut arfopr;aromaiica, qttae foafoelex-
(Rom.x)? oflicii gratiani a Deo consequitur. Dei graiia, iiliinundi lurjus trarisitoria conleiiinet
VERS.13. — Ethissipriestuw paradisus malorum giiudia, lialiens eam Iristiliam, qitw esl secundiim
putiicorum cum pomoriim fructibus. Deiuii, quwpwnilentiam in salulem stabilem operatur
Quid aiiieni liorlus isle.conclusus el fons sigrialus' (II Cor. vii); aieinor Ulius Evangelii : Beati tjui
iaufa dtvihatione provirieniia; custoditi eiiiiliurii? Iugeiit,qiiOniam ipsi cOnsoiabuntur (Mnlili. v); ef
Eiriissiones, inqiiil, tuw parddisiis liiutorumpuriico- illius apos.tblici:""Jf.iseriestate eilugeie,risus vestcr.
fum curii pdmorum (riictibits; triirahiles.eiiim eniis-' iil iucturri ebnverlatur; el gqudiurii, iii' niwiorent
siones hujtis horti necesse esl, quilaih suavitcr ct '(Jac.w). '-'"'> >
saluhriter fluenlisYlamqueciuie signati fbnlis Jrri- : Nardus frigus repollere dicitur, crocus aulein af-
galione reddituf fecundus. Nam coiistittiitiif vejut' deiilifoiisinferre refrigerittm : qpiri aulein pef nav-
parariisus spiritualiter ;prbdeuiitifous diversarum durii nisi chafitas, qtiid pef crocilm ,-nisi castitas
virliiluni, spu florum et Jierfoafura gloriosisemis- JJ figuralur? Charitas nainque tepidbs in foonoopere
sionifous, qUa?ciiiiipe~i'mullimodasoralionum species suscitat, et ardentes facil; castitas vero liieiitciii
uriiyiTsitittem Vifiutiim piaeMendeilleS^ iiifra eririme-' afoaeslu nialaeconcupiscentiae leriipefat el restringit.
-,replur,.'in jduas lamen tuiaJes causas dividiintuf- Fisiuid est arbor aromalica foreyis et modica,
propter gerainain leinpofis qualitatein_ virieiicetper- duri auterti cofticis, qui conlrilus bibltur ei saiiai
seculioiiis eijiacis. Omnis quippe consuriimaifo san-' viscera;: porfb cinnaihomum cinereumJiabet colo-
eiofum, aut in perseciitione niarlyrio esi celebrata, -rein, et diu fetinet vim suain.Per; fislulam, auteui
uut In"pace cpnfessibne peracia. quae, ut diximiis, foreviset modica, non iiicongrue
Uririe foene hujns horti, id est sanclae Ecclesiae,: liumiJilai. accipiiur, duro 167 verb ejus cerlice
etnissipriesj,-parqdisus dhmilut mdlbrumpunicoruni contritp et polalo Viscera sariariftir, qtiia diini bu-
cuni pomorum fruclibus, qiiia yel martyfii, velcbh- militiuis yiflu e durae e_lsuperhai cafiiis es.olleriiia'
fessieriis glOria iihique vernaiit el rerioieht saiicia frangitur, viijiius aniinaBcoiitriti e.l iiuiniliali cordis
ejus praeconia. Qiiid enini pr.r mala punica'.ni.siglo- medicina sanatur.. Per chiiiamoriiuni' vero quae
Ilosainaftyi'uinl06 purpura, quid per frucius po- cineris coloris esl, et diu vim suain retinei, ahjectus
tpi-um. w<i\foonisactibus candens vila confesso- pceiiitcnlium habilus designalur_ qui possiint dieere
1175 . VV •COMHENT.IN CANTICACAIN.TIC.— LIB. III. , . H7-4
cuin Pipphela : Cincrem lahqiiaih panehi mqiidnca- A , conclusris esse memoratiir, qttia iutllaiiialigiioruiii
bam (Psal. ci), et coiti foenloJob : Idcircoipse ine :Spirituuni advefsilate sancla Ecclcsia superatiir,
reprehendo el ago p<eriiienliamin favilla el cinere qiiae spiritualium huj'us 'hbrti eniissioiium graiia
(Job XLII).Seil haec ahjeclio vim suam diti relinef, - conforlatur.-
"
quia vera est ea pceiiitenlia, quae sic cooversi cordis Sed quoniam: sicut generalitef Ecclesia horlus
reciiiudiiiem servat, ulYuJtcritis poeniteinia iion Dpmihi ; dieituf , ila quoque specialiicr sahcla
"
admittal. '- V qtioeqiieaninia, quae virlutuiii germine et gratiarum
Cum uiiiversis'licjriisLibani, hoe esl cum omnilius multiplicium decore yernat,; idem appellari potesi,
viiae haptismo canditlalae et recta fitle solirialae, coiisiJerandiira tariien cum Ecclesia totum quodriani
fooiiisque operifoussufolimaUeyirltltifous. INamcuin sit, uria vero ailima pafsioliiis sil, quaiuum differai
prirmitteret particulariier eas quas supra posuinms pars a loto. Quodeniih parli inest loli inesse necesse
\iiliiies, perpramonririaias arfonruni species, sttfodil est, sed non converlilur, ul qtiod toti inest, parii
liniversiililer per pmiiia ligna Libarii nnines virtutes, qiiorjtteaequaliiefinesse necesse sit. Ecclesia qriippe
ul_intelligaraus liprltim Dpmini,jinc esl Eeclesiaiu, , linivefsalis in siiis parlifous, hoc esl in siiigiilariliiis
bninem quidem ex se emiliefe virtuiem, per var - et inrilvidttis Jipniinifons, qunruni in tinuin colle-'
riatn sanclorum vilam, sed Illas prajnbminalas ca- j, clibnecbnslituitur,ioUini quoddsin esi, quiariuiii
piia esse omnitim virtiitum, ita-ul caelera yirlhlnin mUlti diversis, flprenl viftutifous, e.t-in liacdiyerii-'-
lnemhrasiiieJiis jaceaririiifirma. tale omnes yifliiiiim continenlur species, ioiiiiri"
Myrrha et aloe :cum omnibus primis ungueniis. qiiidem omriesbbiilinet in jjartibus, pars aiitera non"
Snhriil adliuc duassebtenarum vii lulum.species, vi- emnes, sed quesdam'
dclicet-carnis mprtificationein el 'palieiuiaxa ; per ;-;Differunl efgo in Iioc loliini et pars, quod loliim;
.myirhani autem qua cprppra nioriua a corruplione lpnge contMieijtiusest qnahi pars,-duni pmliia simul
veriniiini et pulredihe servantiir illaesa riiort.ficatio conlJiiunl in ipip, in. parle verp non ; biiinia sed
cariiis, qtta pulfedo viiiorum et carnalium voltipla- quaedam. Duril ergp genefaliief sancla -universalis;
iiim restringitttr, iiilelligi behel; per .aloe qiii Ecclesia hertus DPiniiii riicatur, eo quod infra eani
qi irieni stiavem hafoetodoreni, sed gusium amarum,, omnium virtulum gerniina celebreiitur;- qiiaevis;
(H purgai siomachurii, paiienliam accipere possu-' qupque sanclft anima quaj aiiqua virlulum prbfert' -
RIIIS,quae quia propter fulura perennis vitae Iiona, germina, hortUS Domini dici polest, juxta aliquein
fiuindi sustinel mala, foenequidem redolel ex causa siium modum quem ei riivina contulit gratia. -
: VERS.1S.—- Fons horiorum;
proptef quani piiiitur, aniaraiiulem ex causa qua pulem aquarurii
patiiun: si quis vero niorbiis peecali aiiiuiam (__vivenliumi quwfluunl hiipiiu de Libunq.
gravat, ipsius mali quod-patitur amaritudo jnirgal. : Sedquia quicuriqueiiisiiiiitur, aulvefboinslruitur
Ciun omnibtis,iiiquit, primisuiiguenlis, hoc est ..*iut exemplo; pars aulem. id quod liafoei, detoto
preliosis el profoatis. spiritualium charismatum liabet, verfoa v.efo et excinpla universalJter in ioio
rionis, qiiEeAposiplns eiiumeral dieens : Alii qui-':_..stlhl, non absqiie faiione sequiiur, ufille princi-
dem per Spiriium daiur sermo sapienliw, alii sermo palis hortus Doniini, hoc "esl uiiiversalis Ecclesia,
scientiw secundum euihdem Spiritum, alleri-fides in fons horlorurn particulafiuni, hoc est siiigularuin
eodem Spiritu, alii operaliovirtulurn, alii prophetia, aiiiniaruin dicatur. Unde enim est quod dicurit,
alii discretio spiriluiim, alii geriera linguarum, alii ~ qtiod aguiit, qtjOd dbcent,'nisi ex saiiclae iirilver—:
hilerprelatio sermqtntm (I Cor. XII). Ecce haec dici salis Ecclesiifidociriiiis el" inslitulis? Unde attterii
posslinl: priina urigttenia, quae divina coiificiunlur;,- ipsae doclrinae, nisi ex sabcloruni aposlplprum,'
-
griuia.quibi.j noii sine ralione praemitlunlur duae, aposiolicorumque virorumvefhjs, scriplis el exeiii-
superitis per myrrham ci. aloe praesignata. virlutis Y : plis? Quocirca recte Ecciesia fons dicitur horlo-
species, videlicelniortificatio et patienlia, ut inlel- rum islorum, hoc est sanctaruirt anihiaiiim."
ligamus eos tantum his unguentis spiritualibus im- 169 Qu'a quidquid'sanctitatis vel honestatis
fouendos, qui carnem suam crucifixeruni curii vitiisj-^.haheui, ex praeriicalibnisiecclesiasticae irfigaiiene:
el concupisceiuiis (Gal, y), qui possunl dicere cuiil, concipiunt ei pfoferuhl briiriia quae ePrum profectus.-
Aposlolo : El gloriamur in tribulalionibus (Rom. y).> esi ecclesiasticae discipliriaeregula et siaius. Fons
Doniiiii, hoc est
-Ljfoetergo Jiic allcndcre e.l mirari 168 Iiorluni,- enim (Gen. w)egfedituf deparadiso
bomini per lias emissiones suas vere esse quasii de"Ecclesia Dei, qui di\idjtur in quatuoi' iluiiiina,
uhiver-
pulcherriraumparadisuin; hocest hortiim deliciarum,' hoe est in quaiupr Evangelia, quacirrigant
ufoiajferna salus aiiimae, et omiiis suavitas vigeni, saui iaciem tefrae, hoc csl biiuiein inientionem ari-'
ufoioniiiis pulcliriludb et spirilualis delectatio flo-.-.- dae meniis, uteorum docirina per Dei gratiam
-• dicere cufn - Psalmisla : Doinihiis
rent, ufoi vila perennis el requies sempiierna ma- debilaia, possit '
nen in dabil et ierrd hoslra dubit fiuclum
ncnt, quod foic praesenti vi.ta conferanlur,,'" benigniiaiem,
sed qribd per illas, quas supra diximus, virtutum ett-' siiutn (Psai. Lxxxiv) : nisi eriiiri henignitas"Dei ;cor
gratiafftm emissiones ad ista perveniafur, ei illa-- humanum visitaverit; nullum boiioruiri operuih fru-
ruintemporalis exercilalio, istorum sit aeternalis; ctum ferre valebit
exhibifio. Unde reclissifne/ior.ns iste, ve! pafadistis, Scdcurn eademEcclesjaoniiiifous istis liorlis di-
' . -Y-II/fi
UlS WOIJJERONIS ABBATIS S. PANTALEGNISCOLON.
vefse fructificantHuis pferiter diversas scientiae et. A qtise nec elevalur prosperis, nec 'dcjicitur ariversis.
nper.um qualilales,-'coiriiriiiuiter fons dicalur, quia linrie Joannes a Domino commenriatur in Evange-
bnines Irfigat vel scientise vel pii sludii.infusiotie, Mio,quia arundp a ventp agitata nou esse niemora-"
quibusdam tamen singulari.ler d\c\lur,.pii!eits ctqua lur {Matih. xi); arunde "quippe dum venle inijiel-
htm viveiitium, propierlaleiileiniiieisspecialjler rii- Iiliir, in quamlifoetparlem flectilur, seri illeJafundo
vJnaescieniioepfofuiiriiiatcni,quae exipsius Ecelesise vento agitata non est, qrii.in neutrain partem, sci-
emanaifoiile. Fo.ns quideni aperle super terram licet ad dexteram vel siuisirani, relleciilur; quia
fluil, aqua vero puieiin lerra occultaiui', quia alia nec lerrore concuti.lur, ncc .blandimento seduciiur. •
seienfia est quira siniplices el iiifirmi prae sui faci- Surgil enini aquilo, quando detracliouej seu aliqua
Iiiate assequuiiMir, aliaquamdpcti et fortes prae siti asperilaie impelliiur, ve.nit ausier quanrio ."favore
subiilitaie yix rimaiitur, Ecclesia ergo omnifous yel aliqua prosperilate lentatur.
electis fons est, seJ 11011omnifousputeus esi, quia His autem foortum Doiniiii"perflanlihus, fluunt
pnif.es quideiu superficiem lil|eralem legunl vel qromala iilius, quia quanlo magis Ecclesia, sive
audiunt et inielliguui, sed pauci admodum afoscon- sancta aniiiia, ariversitatifous vel prosperitaiifous
(litam inirinsecus spiriuialis sensus protundilateiii langitur, lanto hiagis foonovirlutuni oriore per pro-
aspiciunl.. • > Y fecluni repletur. Hoecenim qUalilas viiae profoaliva
Sed pufeus iste aquashafoet viventes, quia Eccle- eslsanc.tilatis et juslitias, ui merilo lioilus Domini
sia dum piofuiulitaiem divinorum eloquiorum le- dicatttr, qui lalis -virlute patientiae, hulnilitatis et.
gentiliussive audientibus aperil, eta pravitateeos longaiiimiialis decoraiur: ubi vero fuerit Iiujus
eorrigil, el ad bona opera accendit, slcque eps qui fooiii privatio, noii potest esse sjiiriiualis fooni ap-
ju peccalis mpri debuerani, per vitalem doclrinani pellatio.
quasi "per vivenles aquas reflcit.; Amplius: Per aquilonem s_epe diaboius, pef att-
Qualiura vero aquarurii ? quw flaunt, inquit, ini- sirum Spirilus sanctus designatur, quia ei ille con-
pelu deLibano: quis namque est isfarum aquaruni stririgit in.frigore, et iste relaxal.iti calpre, Pro-
impetus,. nisi veliemens sanctaruin Scripturaruria pliela enim atteslanie diafoolusdixisse perhifoetur:
'cuin magria auctorifate profluens decursus? Quid Sedebo in monle Testamerili, in laleribus aquilonis
vero per Lihanura, riisi .sublimiuin dbctorum scieR- ,- - (Isa. xiv). Suggereiite autem el afliante diafoolp
tiaet virlus exprimilur? Aquaeergo cum irapetu de abundavit iniquitas et malitia in munrie. yerilate
Libano fluuui, quia sanctaa Scriplurae ex sanctoruei enim alleslatile:'f76i.a6unf.ai,i( iniquilas, refrigesiet
Palruiri scientia et virtule magiiairi vira suae aucto-i C chariiasmullorum (Mallh. xxiv).' Elprepheta as-
ilialis eslendunl. Necessarius_sane fuif Ecclesiae serit de Judaea riicens: Sicui frigidam facii cislerna
. iuipeius iste, quia afohaereticis el perversis honiiui- aquain suam,sic frigidam fecii maiiiiam suain (Jer.
bus fidei et sanae doclrinae cursus prohihitus esset, vi). Al verc austfi nemine Spiriitis sancius accipi-
nisi sanctorum doefprum tpfrens eloqiiii obMautia lur, quia ejusgraiia terppr meiitis rclaxaiufj sicut
falsiiatis niolimuia verae ratienis et eloqueulia im- Psahnista lesfalur : Converle, inquit, Domine, 'ca—
petu propulisset. piivilalem noslram, sicut lorreiis in dustrp^Pscil,
Quia vero contra sanctahi Ecclesiam, velquamliliet cxxv); 1-71 capiiviias euim' iiostraa quoj lorporis
sanctam animam semper adversaiius gemina con- frigore ati sequendum Deum pigra reihanserat, per
stilit acie, aul eniin minis aui folandimentis eam caiorem Spiritus sancti relaxatur,.ul incurfal in
-leniai, ul a status sui rectitudine dejiciat, volens aniorem Dei.
ostendere sponsus quantum cxhac teniaiiouepfofi- Sporisus ergb coeleslis sponsam suarn, hoc esl Ee-
'
ci.al, perniissiyo modo Jocuticnis subdil diceiis: clesiam sive sanctam aniriiani, dignanier visiians.
Surge, qquilo; elc. aquilonemjubet recedere, et auslrum venire, quia
170. ViJiiS, 16..'— Surge, aquilo; efveni, ait- profectus justus el consequens esl ordo, ui prius.
sler, perfla itollumineuni, et fiuant qromataillius. infidelitalis et maliliae frigore depulso, sancii Spi-
Per aquilonem qui yenius asperet frigidusesi,, rilus adveniu, niens fidei et bonae operalionis c.ilo-
asperitas minarum, quae ex frigore perversae nien- rem suscipial. Surge, iuijuil, aquilo, el veni, ausler,
Mis descendit, inlelligitur; per austrum vero qui perfla liortum meum, ei flueiit aromata illius: ac si
calidus esl, folandiiiientbrum lenilas, quae quasi allis verbis dicat : Quia iii nieiites niihi designatas
suavitaie quadam dolosj eordis prpcedit, accipitur. iion potesl venire gratia Spiritus saiicti nisi fugato
Cum crgp iiis dupjjus riiodisEcclesia sive aliqua infidelitalis frigore, quicunque lorppr, quaeeunque
'•sancta litiima fatigatur, ad majora viriuium exer- pigriiia ipsis meiilibus, seu per igiierapliam, seu per
ciiia eruditur, ut quanlo hosii forlius reluclalur, iiiegiigeiitiaminsedisii,surge ei fecede et yeni, saucte
Malitb gloripsius ppst viclpriain sponsi sui aliiplexi- Sp':riius,quieasdem menleslorpofe-conslriclas tui af-
hus :conjun~gitur.Hoc enjiii gciriino bello inartyrum flatus caiore resolvas, ulcoriceptobonae voluntatiset.-
coiistauiia esl prohata, hbe quoquequoiidie fidelium piâjintentionis vigore', perfluantsanclitatis fruetibus
jirofoatur ei coroiiatur Coiiversatio. Quae eiiim et fruciuin odorihus , lorige, lateque martantibus
niens noii lenleiuf hujus mundi- prosperitalifous et ad sui cpiisorlium mullps circumquaque irahenti-
~-
advcrsilatibus? sed ea riiens probata coronatui', fobs' ''•.".'
li~7 V COMMSNT.IN'CANTICA CANTIC. — LIB. 117. ... , v 1173
Pofro ad lstani vccenv spOhsi, spbnsa Jaih qiiasi A pereipiie regnu*iiqttod vobis parcitum est. ab origine-
animaia ei qiiodahiiiiOdpresuscilaia, aspiranii gra- inundi(Matth. xxV). Myrrhahi ergo cuiii aroihatibus
liae prompio assurgit aninio, ei quia cPrisequens fil, meiil, qtiarido eos qui pef cqnieniptum saeculi et
bt flaii.e Spiritu saiicto frucfiim fopiiaeoperalionis afflictiorieiii cafnis ad viriiiium opera profeceruiit.,:-
Iiroducat, osieridit dicens : Veniai dilecius nieus in a malorum censpr.ip dividit,. et iri regnJ sui eoiuli^
hortuinsuum, elc. torio repbhii. . V
172CAPUT V.' Qnos bene riiyrrham suaqi el aromata suadicil,
. VERS.1.—: Venial dileciusnieus in iiortuni situm, qttia qtiidquid fooniliafoent ex ipsius gralia. muiiere
el comedal fruclum pomoium suoritiri. Veiii in lior- possidenl:: fit vero messioisla, ut dictiitii esl, falce
ium meum, soior me.asponsa,messui myrrlihiii meam judicialis seiitentiaj in Iioc teiiipore et per resolulio-
cam aromalibits ineis : comedi faviim cummelie meo, nem et per pracdestinaiiorieii). Per resoiutibnem
bibi vinum cum lacie - meo
-^. : cbmediie el *bibite.
. amici, qniderii, enm ahima quasi pars stiperibr ei dignior
et hiebriamini,cliarissimi. - - ad coeliiiiiassumiluf,
corpus vero quasi pars infe-
Bene dicit diJeciiitiivenire in Iiof.luriisuiun.quia rior ei viliorln terra relinquifur. Per praedesiinatio-
causa adveniiis ej.is esl, quoddilecius esl,-qUodejus iieni Vero , quia quos in praescieiilia sua habel in
est foorlus, nisi eiiini diligercluf non veniret. Si quis B I foonisperseveratUros ad aeternain vitara prajdesti-:
diligilme, mandaia mea servabit, et Paler melis narido quasi segeleni cligil ;>quos vero in nialisper-
dUiget eum, et ad eum veniemus, el ntaiisionent niansuros,~quasi slipulam leiiviiis aclifous inftxam -
ripnd eum faciemus {Joan._ xiv)VSed qtii dicit"se ad {elefnam liiorleiri praeilesliiiaiido reliiiquit. Dicat
Deiim riiligere, Opete defoel profoave, iiaiii foocesl ergoriilecius: Yeni inhoriUmmeum, messuimijrrhain
Iiofluin illius esse : ufoieiiim divefsiviffiitUin flo- meanicum aromatibiis meh, qiiia poslquiun pef gra^
res Vefriani, el fructus exufoeranl, nfonimmeriio tiam meani, Ecclesiaih sive fidelenl ahiiiiam visi-
, Iioruts Doiriini. spiritualiler appetlatuf, laleriique lando, viritilibus gerniinafe feci, tiiuiido mortuos et
- lioriufii "esseDeum est diligere. Venil ergo diicciiis piis acliotiifousrieditos milii specialiter aptavi, qttos
in horturii siium, quaiido liienlem bonis actifousde- (jtiia a rcpfofois per eiecfioneiri .separavi, iu regui
riiiam gratia stife yisiiafionis illtisirai. In qtio horio mei corisprtium annuraeravi.Uiide ino.x sufojuiigit :>
. fruclumpomorum sitoriim comedit, quia rieleclatuf Cbmedi favum cum riielle me~o,bibivinum meum cuin
cl pascitur odore elduleedine virtuiuin in menle lacie meo. Adhuc amplius diiectus arigaudel profe-
quani sua gratia reple.veril. Gnde ipse. dilectus ctuigerminanlis horti sili, in stmliis et virtutifoiis
quasi coiigralulando dileclae resppiidel: Veni inlwr- electoruin eumdeil) liofltim
- iiiire decoranlium.
- laY
*nmmeuin, soior mea sponsa,messuimgrrhammeniri C
^
u fayo uiel etcera est, niel vero diilcis, cera est mol-
cui.i aiGmaiibus meis. Quid pef myriiiani riisi mor- lls *eiflexifoilis, lumiuisque ininisira : porro in vino
lilicalio carnis aecipitur? Sed quia sicut delecta- esl ausieritas,_in lacte-vcrbândor eileiiilas. Qttid
lione carnis vitia uulriiintuf, ita mprlificatjone vii?- aiitem iii fois rerumYspeci.efous siguificari polesl,
luies generanlur, iecte specialite.r niyrrhatn pra;- nisi diversa quaiitas sermoniini in saiictis praeriicaY
ponil, atque postea geiieraliteraromaia suhjungit: loriljiis, prbplei' diyersas iiienliiin~iqualitates in au-
nisi eiiim caro spirilui per liiorlifiealioiieinvilloruni diioiibils? Sicul cniin uni eoruiii, quem ad pracdi-
sulijicjalur, ad viriuies animus noti "assurgit, quia Cationem erudiefoai, riicil Aposioius : Argue, obse-
in stta suggesiionespiriius carhi non conirariieil; crd, hicrepa(IITitn. iy), sancti rioctores 17^.
sed cuth seinper spiritus carni resistil, 173 ad vim suae praj.iicationis lempefaiu, qtianrio perso-
virlutum citlmina, subjecla quandoque*jani carne naiii," iocuni, Meinp.'s consideranl, aiqtie ufoi et
.laensprolicil ; ciiihque per quoliriianuni fooriiope- - quando, vel qiros aiguere, olTsecrafe, iiicrepare-
_ j'is profectuni, ad quaindam perJeelionis iiiaiurila- defoeant, utilitef pensant,
lem pervcneril, quasijam ei tempus raessionis ve- Nain juxla diversilaies liientiuih, sunl aJJqui qiii
nil, • -- V - ]r, verfouin sanetae pr«dicationis, ut-aitdierini, lifoen-
Bona ergo ej'us -pper-adilectus-meiit, quando eain ler accipiuiit; et suni noniuilli qui hoc-nec 'attdire,
a terreriae Jiafoilatibnisagro falce mortis abscissain nec susciperevolunl; perrostinipIefique:qui quod
in liorrea regui coelesiis reiiiuiierandacolligit: mcs- Jibc loco vel tempore suscipe.re el audire nolutit vel
sio quidein ista vel est animae a carne, Vel eieeto- lion possuni, a.lio loco et ieinpore aiidiiinl ei susci-.
l-iima reprofois separalio : qtti auleni nictii, partein "piurit. Ilein sunt aliquic meiifes; qiiae molli el siiavi
assumil, parlemqiie relinquil; in sepiiritiioiie vero ;pfaedicalione einendaiiiur.Aliquai vero.qute -iioniiisii-
anim;e a cpfpere aiiiina 'assuuiiiur et corpiis relin- dura>increpatione reprinnintur, nonnuUaeaiiteni jiia
qtiitur. Perrp elecfi rintn separamur a reprobis, ohsecratione ad majora yirtutiini opera exercentur.
ipsi quidem quasi hona seges ad vitam asstimun- Propler has ergo diversas qualilates auitriorum valde
lur, liii reprohi qulisi renianens stipula ajlerno Jii- discreli in pfauicaiioiie sua dcheiit esse rioclbres
ccndio reliiiquuntur. Seri dileclus niyrrhain nietit animaruin,,quia qtiid. cl.quand.o,- et ufoi,rqtiifotisve
cumdicil: Venileadme omnesquilaboratis ei onerali praediceiit,:defoent siibliliier iiensafe, ne virieantuf
estis, el ego isosrequiescere (aciam (Maitli. xi); arp- incassum verba jaclare. Cuiit eigp delinqueiiles
inata nietit cum dicit: Yenite, behedicli Patris mei, coiripiuht ques niplies et flexifoilesvideui, ieni et
'117.9•.. ,,| WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. 1180
,-._*
siiiivi admonilipiio argiiefe riefoent, juxta diciiiinl :A dilecli mei pulsanlis : Aperi milti, soror mea, amica
- viri sapiciiiis : Itespoitsuih mollius: frangii irami 'vua , columba mea, immaculalci mea; quia caput
(P.rov, xv): eos autem qtios dufos el iiiiraclafoiles 5 ;-nie'»ni plehttm eSl rore el cincihni niei gutlis iw .
aspiciunl, ,'aspera increpaiione , el divinae aniinari- clitinii
versioiiis lerrore defoenl ferire ; fopiiisvero actifous 5 Acius-hiijus donniiionis et yigifantiae, sf ari exle-
dediios ;ut in mclius scibper prpfieianl, ofose- .- riora fespicias, hiinime potest in uno eoriemqiie sK
_ crare. niul esse, urio eorifemqtieteiliporc „ qitta nehio po-
Gurirergo-his tri.hus hiodis _praclali siihjectnsin-- ""leslsinuil etdormire el aliquid vigilanrio cogilare
slruere dcfoeani, prolectoqiiando foonospiae exlior- uiio eorieinqtie momenln vel tempore : si vefo ail
laiionis dtiicedine fovenl, el coelestis regui-siiaviia- inleriofa respicias, el rilu Jnqiis dorniitionis el vi-
tem praedicando cpnsplaniur, fctvuscum ineile sunl; • -gilanliac allendas "ila silii haec dtio inseparabHiter
qtiando yero deliiiqtienies nuiic inodesio sermone. ; adluereiii, ut unocodcmque tcmporp.aui noifesse,
compescunt, nunc dura increpaiione redarguuut> aut simul cssedefoeant.
inferni poenas annunliando,- vinum crim lacie sunl. Qnid eiiim cst litec dormilip, nisi sb omriibus
Dilectns ergo favttm cummellc suo comedii,.vinumj muiiriicuris et aclionihns exoccupalio et-quasiquae-
cum iacie suo bibil; quia sanciae Ecelesiae praeposi- - Bdam meiitis reqiiies ei pausalio? Quid atiiem est
los, qtibssua gralia -supra dicto morio iii praeriica- . cordis vijgilantia, nisi ad Deiim cum siiiceritate ju-
tione componil, sifoiIncorporaiirio nienifora su.a.eili- giier inlciidens ahior coiitehipJaloriiis, sive cbnlem-
cit, quorum stttdiis alque profeciibus'dele.ciaiur,. plalio aniatoria ? Sed dum c.erlum sil iiulluin san-
el quasl reficiiur. -Qtios qiiia de suo corpore esse.i cffc conieniplafipiiis virluiein pnsse lliifoere, nisi
profoavit, per conformaijoifeni et uiiitaieiii qtta sifoi i stuiliierit ah cinnifous mundi tiegotlis lifoeret expc-
eos incorpbravir, adeos qui eofum dpctririis elt ^dilus esse; e£ e converso nulliim se a mundi ricgo-
(xemplis possuni eruriiri facil apostrppham di- liis experiire posse , nisi Detiin diligere. ei rieside-
cehs: • '•'. ....::.'':. rare incipiat ptira el simplici iiiientione, cpiislat
: liaec duo, ut riiclura est, ita sifoi arilia.rcre,.ul imo
Comediieel bibft_e','amici,-etitiebriiamitii,.cliarissimi:
ac si apertedical; Quia yphis refeciipiiem aniina-. eobeiiique lempore iiiurio eodemque 176 afooni-
riim iijfaciis.et dicti.s rioelorum praeparavi, quosi ' nino non esse, aut simul esse defoea.nl.Iu hbe ergo
liieo Spiriiu replevi, vos qtii horuni dpc.trinii in--. _ modo, sitniil dormireel vigilare ppssifoile est, nec
srtii debelis, qtiaeab his auditis et videiis, in ven-Y . ulla ifoiest cbntrarielas, ufoiista est in affecto animo
irem .menicriae.reponiie, ei laula meiiteni vestrani . Jiafoitusideiilitas, nani id.eni.esi Vigilare libc niodo
• virtulum suayiia.ie repleie, ut afoomni vitioruiiii -qiioddormire.ei idcm esi.dprmire.qtiod vigihire;
moiu insetisifoilesreinaneaiis : ainici quidi.ni mijiii "'."quia.conieinplaiioni infoaerereet donnire nuuidb, ei
per fidem et operationem, c/ffliissiriit.per : iiilimaini vigilare Deo, et nisi niundo riormial non vigiiat, el
(lilec;i.neni, Comestib eniin ista etfoifoitiodivinoriira i nisi yigilei Deo, non ripnnii niuntlo.
pnccepiorum 175 pleua perceplio : unde Psal-.-.' Sed quaeri jiotest cur riicat spnnsa : Ego donhip, et
- misja de his qui hac pleniiudiue dehriafitur, dicit: cpr meumvigilal, quasi lolus liomo dicatur.riofmire,
Jnebriqmur ab uberlaie clomus litw (Psal. xxxv).; et pars lioniinis, hoeesi cor, vigilare. Ari quod di-
Qiia; eiiiiiiest doiiius Dei, rilsi Ecciesja , sive ineiisi cciidum quod toius home riieitur corjius et aiiiuia ,
ciijiislibel jusli? Qiiae aiileni est liiyus domus. ufoer-, pars.vero aliqua.tblius cor.-esl; pars aiitem isla ad
las, iiisi quaeilam plenitudo divinorum pfaeceplo- soliini hohiinem inleriorem fespicii, hoc est anr-
. rum ei sacraiiienipruni, qua repleltir et ditesclt, - mam ; loius Vero lionio ad homiiiem exterioreiiisi-
sancla Ecclesia, sive sancli alicujus-aiiiina ? Sed ab niiil el iiiterioreiii intendit. Toius vero honio dor-
hac-iiherlaie replenlur ct ineforianlUr, qiiicuiique lnire dehet, quanrio pars isla, scilicef cor, in cb.iilem-.
ex iiistitulione Ecclesiae vcl eiiidiliane saucii cii- plaiione vigilare sturiei, hPc esl cerppre el aniiiip,
jusque pienani percipiunl cogniiioiieili, in ipsorum jJJ qupd est voluiitate et aciione afooninihus cxleriori-
praccepiorutii et sacranieritorum neeessnria utiliiatej hus cessarc, et qtiasi quiescere, ut interiorifous pbs-
el lionestaie. Hac uuertate repletiis eral, qui dice-• sil lifoerius vaeare; quia ergb sponsa. consideravit
bat : Etsi imperittis sermOne, npn tutrieii scieiilia:. vperfecie se visioni eoelesiis sponsi iiilKererelioiipos-
(II Cbr.; u) : huj"tis ufoertiilis pleriiludinein oplahat se, nisi omnessciisus suos.Iiileriores el exteriores
Psalmista ciini .riiccfoal: Sicut adipe el pinguedine Jifoeroset expedilos Jiafoeul,recte dtcil: Ego dormio,
replealiiraiiiinamea(Psdl.L'>iu). ci cor meuhi vlgitat: ac si aliis verfoispolenter dical:
Sed quia sponsi lipnantis vocem sponsa atiriicrat, Quia a lcrrcnarum reruiii strepitu , cogitaiioiie el
et piaeceploriim ejtts suaviiaieiri cordis pal.iio gu- opere fnnditus quicscp, idcirco subtilius iu divina
slaveral, alque hujus honi pleuiludine atiriiendo, le- eoiiteniplatioiieiiienle vigilo,---.-
gendo, credendo el operantlo iuehriata fuerat. oua- Ad siiperiora aUteni ila conliimaiiduni est, ul
Jein effeclum hajc pleuaria effusio habuer.i, vel quia spbnsiis dixeVal de suis praedicalionifous,qtibd
quid inde utiliialis coiiseeula s'ldenunl-a(,: dicciis : fanla eossantedoclrinacsuavilaleet aucloritafe re-
Ego dormio, elc. plessct, ul eos sifoi.iiicorporatos nemo dufoilarede-
Vtns. 2. —'Ego tlo>'*w et cor.mcum vigilat. Vox foerci, alqtie ideo in cortjhi 'prosdkaitiorie inefoiiari
'
U3I Y - COlIMENTINC^NTlCACANTIC. —LJB..IH. ; ilSS
el va.oe tttile ef Iibnesluiii essei > sponsa qiiasi A non ccniemnendain Mn hfociuimero appellationtiiii
lioc monilii excilala fiicri.l, et sanctorurii praedica- rationein et rationisi ulijitaleiii res|)icies : foriiia
lioiie,- verhis ei exeinplis. valitle profueril, fespori- quippe spirilualis qiiadrafurae necessaria esi omni
det : Quoniain, inquit ,._o dilccle, Itiis moiiilis l'e '.auihjfe in culinineperfeelionis voleiilis stave; qiiar
aspiranrio perveniente ef adjuvaiido prosequeriic dratuhi eniin qubcutique verlitur Stafoif.rEl Jiaee de-*
parui, et praJriicaioriim lupruin doetrinis; per fidem, iiet esse perfectorum constauiia,m rieeeieVciiuii
. S|)em et chariiatemMia animtim applictti, ut non pfosperis, nec dejiciaiitur atlversis , sed iino senl-
- soluni quasi comedefim el foibeiim , sed toia in- per niodo in saricii prpppsili pcrsistanl ordine cl
eforiata siin, itasenstis mei carnales hac eforielaie loco -"-. ; >l •'"' '• "--:
sopiii"sunt, quod ecce jam ah oinnifous praeseiuis "-:• S.edquae esl ista spirilualis quadralura? Nimirum
viiae euris et desideriis penitus riormio , el iri sola fides, spes,- clfafiias et operatio . Fides enirii, sicul
divinilatis conleniplalione per ihlimum anibrem~ dicit Aposloltis,per dileclioiiem bperqiur (Gal. y), el,
corde vigilo. Y ; Fides si norihdbeui opera, morlua est iri semelipsa
Ego quidem, inqull, licel sanclorum Palrum di- \Jac. u); charilafis autein profoalio est oiperaiio.::
clis, sciiptisei gestis edocla , qualitef et iu activa qiii vero nen credit,Miec sperat; et qui iibn sperai,
et in corilemplaliva pfoficere defoeaiuvita, melioreni B nec hahel quod diligal : porro qui noii credit, riec
Xaniea partem elegi; quoniam. contemplaiiva vila sperat, nec diligit quod est 178Pro qub opere-
loto corde ct corpore soli Deo vac.are delifoefavi; liir. Ilaecest .loijus borii operis in iinoqiioque Jmen-
sed qiiia dileclus:pergratiaih suam cibavit meparie lio, ul hoc qupd creriil, speral,,el diligitiquando-
vilw et hilellecliis, et aqua sapienliw suluiaris pbia- qtie coiisequi niereatur; In meiisufa auiem quadri
vil (Eccli. xv), ul ari piscriicaiioiils ofliciuni idonea noii aliud laliis majiis est, aique aliud niimis_ sed
existere 177'' possim, pulsat e.l-'excila.j. elrit iion cuncta simul quatupr lalera aequali spaiip lcriduiH
laiitiiiii niei soljtis iii conlempliiiioiie quieseeiido,' luf, quia et iri ipsas easdeni-virtuies, quas dixitiuis.
sed el proximoruin in pnedicaiioiie iafobrahdo cit- fidem scilicel, spem, charitaiem atqtic pperaiieiieiiif
ram geram, iinperat, Aperi, iiiquil,.milr; tiam vitl- quaiidiu in: hac viia vivimus , aequales esse aptid
pes foveas habenl eliiplucres cwli nidos, Filiiis au- iipsmeiipsbs iiiVeriietims. rjnusquisque eiiim qui in -
teni liom.nisnon hubel ubi capiil reelinet (Matili. activajvilae exerciiip versaiur, lantumcredit quan-
viii; Liic. ix) : pr;cier paticos eiiim, quoriiiii fide lum sperat; .quanium credil, opcralur , et amal;
susceplus siiiii, lotus. pcne iiiuiidus vel iucreduli- faniuni"iuua-i quaniuin credit; sjicrat ei: bperatur;
taie, vel fidei piavilale me repellil, Judaeis quirieiti taiitum operalufj quaniuriicreilii; spei;at ei amal.
et pagariis nori credentifotis,-_li.aereticis"yefp firieui Sed riicainus istain quoqiie"aiiiniaJ qtiadralurani
orthedpxam depravanlifous. Unde niifoi sub dive iri quatubr coiistare priiicij.alibiis virtutifous, scili-l
-consliiuto -capul rore peifundilur, quia diyinilas cef prudeiilia ,'foriitudiriej juslil.ia , teiiiperaiitia;"
i.nea perversis senteiiiiis Jiaeielicorniii qtiasi rie istaeeiiun viriules ita in quatlro stiiit iit bna aliiitii,
coelo propter serriibrium eleganiiamcadeiitibus, sed nOii excedat. M'agiia-quipp'eprurieiilia est; seri simi.;.
veritatis ei rct:ia; flriei calore calentifous; inhonPra- ntis esl iii peiiciilis 1'oriis, uiinus in >operaiioiiifous
lur. Cincinni qupque niei pleni sitnl gullis noclium, jttsla, iriinus;a~voJuptaiibus femperaiis:, profecto
quia fideles, qui milii quasi capiti sue per tideiri el nitiius est pfurieris.
operaiioneiri adhaifere deberenl, illorum perversis Miigna est foriiiudoY sed si miiius iiiielligit qiiae
riogiuatifoiisiu noctifous pravorum sensuiimcadeii- bona cusloriiai, quifous nialis resistai, simiiuis le-
tifotts, iiificiuntur el a. vcritalis .-'.ainoreJiigidi effi- net opera .justiiiae, atque aliquaridb irij'uslitiaedomi-
ciutiiui', " liaiionesuperatuf; si miniis a voiupfatibus ajipeti-
', Sive : Capul riieum plenitni esl rore el cincinni mei frim temperat, sed vinciturdclectatioiie, riiitinsest
gttttis noctium , quia afoamore Dei e| proxiini fri- forlis. Magna est jusliiia , se.l si miiius qitani desi-
gida suriicorda infideliuin : percapui eiiiiu Deus, TJ deralinier justa ct injusia opcra djsccriiil, si iiiiniis
pcr cincinrios proximi possunl intelligi. Aperi crgo se contra adversa coiilprtat, si niinus.cariieni iu
mihi, quia nisi te praedicanie et docenle in illoruni delcctatipne lempcrat, liiinus esl justa. Magna est
corda non potero intrare : quocirca siirge iiiterduni tcmperaniia, scd si iniiiusiiiielligil uiide se lempcrct,
•i.eillo dulci. interrifB soliluriiiiis luie dofiiiitorio et si adversa susliuere pcr fiiriitudiiicm minus valet,
pfliciuni praeriicatipliis assurae , tu pesiquain lua alque in liniero aiiiiiiuin dejit.it, si pcr pr;ecipil.il.o-
edocit praedicatipttepiisiines errores afodicaverini, nem suam aliquanrio atl iiijusiiiiac opera prorunipit,
el sua iiiilii-irienlis hospiiium recla fide et opera- minus esl lemperans.
lione pra-pafaveriiil; lifoeusinlroeam et salulifeiinii Si ergo perfeciorum firielium vita per quadrum
cis gratiae inefe iriuiius impcridain. meusureiur, tanltim hahel latus uiiuni, quaiituui la-
Soror, inquif, riieq, aritica meu, columba niea, im- tcra singula; quia iiinisquisque lanlum prudensest,
maculala tnea :. quid sifoi vuli jstaium qualuor ap- qtianiuin forlis, justiis cl lemperans; laiiluni fortis,'
pcllaiipniiiii prpfoaiio?Niliil attendil Spiritiissanclus qiuMitumjuslus, prudcus et lempcraiis ; taiiluni ju-
in liacquauior lam disliricla positioite vocafouloruni? slus, quanlum prudcns, lorlis, lcmperans ; laiitum
ihiiiime. Nara si iiiiefioris lioininis oculos adhifocas, tcniperans, quantuin prudeii1-,forlisei jusius fucril.
: "
11K5 WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. US4
Sedqtiia Dpetpr.gen.iithidicil: Castigoeorpus meuin,, A vilat; undeseJpsum cuslodit neDemii ofieiirial. Recia
el in serviiuiem redigo, rie forle ciim qliis prWdica-- ergo riiffinitioest veraiiiiiocentiae, qtifB necsifoinec
'
verhri, ip.se reprobus efftcirir(1 Cpr. ix), lioc sliiderej aliis riocel, quia.'pef foancriilecfio Dei ei proxiiiii
seniper pnse-dicaioj.riefoet; ui recta qttaeore pracrii- - exprimiiur, -ih^ qua Moiaj jileriJturiPJegis versatur.
cai, ipse jquoqiie in suls actibus osleridai. ISO Niiiii qulri sil plciiiturio Jegis, pujclire jier
: Necessaria est ergo omiii praedicaipri yiiiuiinn l qtiiiiiain specieni defiiiilionis, qba Grajcc ZKTK
islartim quas posuiiilus quadraliira, scijiceiut ti dviihyjv,Lalinead veibuindicifur^declaratur^qtiaii-.
~
dem, speiii, cltariiaiem alqtie operaiioneni ipse irii do id quod ijiuciiliir, uiio yerl.o osteiidiiur , iioc
se hafoeat,'et aliis haheiidiiin, priedicet; prudentiai inorio ; PleiiiHido legis, dilectio (Rom-.xni). Si ergo
quoque, fortiuidiiie, juslilia", lenipefaulia fulgeat, , . plenilurio- legis cliar.itas, esl, chiiriias ciuteiii noii
; et ad haec.quoqiie alios dfocejidpefiidiaf..-Y.:V.:>_ : dgiiperperqhill-CQr. xiu), profectpqui chiiriiaiem •
179; Qniôfgo dilccius isie diJecfarriln cpniein- habere digiioseiiur.Moiam Jegeiii seryare profoatiir :
platioiie secure quiesceiileni ,ad praedicationis bfli- et qtiia ipsa charitas in cordifouselecioiuinper Spi-
ciuin exciiai, qiiadrjfofmis eain gratise nomine; riiiilii sancium diffiiudilur (Rom. v), conseqiieiis est
'
ypcai, qualeiius per fooeei insifiuet, quod is qui ad ut.qui cliarJfaiis domun possit|ef, sancti Spiiiius
pfffidicanduin iiiiltitui%; his seniper qualuof virfu-. B donis se illustralum conflriiietYSi enim iiulhi virius
tifous qnariraius essedefoeat. Sororem quippe appel- siuecharitaie valet, charitas auiem perSpiritum
.atprojiler firiem, iiinicamproplerspem, eolum- sanc_.ii.ti cbiifertnr , nimirum qtii Ycharilatem
Jbumprbplcr cliarilateiri^jmiiidcit/afjafn propler bpe.: liafoei,'Spiriluin sanciuiii habeie .profoaiur, in quo .
xaiifoneni. Sancta nenipe Ecclesia ' sive Miujelibcl, oiiuiium yiiiuiiuii doria irifoiiiihiiirY IJinIe iuiite :
"sancla anima, qti_e sppnsae ei riileclae npnienspi^ recie spohsus- sponsain qiiaiu ad pr.eriicaiioneni
tita esl credetido in Qnriiipoteniein_, ceiisequiiur iiivital, coliiuifoain nuncupal, ut ei insiiiuai qtiia
aeteriiain liaeredilateih ul fial liaeres. Dei, cohaeres cliarilalein Iiiifoereriefoeat,quaeperSjxirituiii saiicltitii
autem Clirisli, quia filiaiionein "Dei meietur per riatiir , qiii in columfoaespecie visus esse aslruiiu'-.
;gfaliam, qu.aiii ille liafoei per tiaiuram-. lniniaculalum Voeat, uf quidquid: eperalione
SponsuS eigo iste ccelesiis; djleclam sifoiariitnam oslenderil,-piira: Id iiitentipne faceieiiieniiiieril,:
saiiguinisIsui prelio redeiiiptam sorqrem nuhcupal, Kon ut laudepi humanani inrie recipiat, sed ul soli'
qiiia qubd ip.se essenlial'uei: esi, Iicc ipsa iiiincu- diyjnilaii placeal, quia corara Deo sorrieni ilia
pative dlci potest;" dicil eniiii Joannes In Evange- ,.opera, quae prb muiidi favorefuerini exhih.ia.
iio suo , quia quolquol receperunt eum dedil eis Siveideo iirimaculalam luiricupat,-ut munditiam
polestalem filios Dci ficri, his qui credunt in nomine moiilis et coipoiis riiligendani insintiei, sive ul eam
ejus,qui non ex snhguinibits, neque exvolunlale car- prfeinonea.l qualciius iu praeriicaiioiie sua oinnem
7iis, neque cx voluntale viri, seciex Deo nuli suiit hereticae praviialis maculam diligcnier cvitet.
(Joan. i) : de quifous et ipse Domiuus dicit : Qui- Porro propter quattibr virlules priiicipales, qui-
cunque fecerit vJunlatem Palris mei qni in cwlis fous pulcherriitia menlis quadratura eonsisiil, qiui-
csl, ipse meus fraler el soror el maler est (Mallh. xti). luor istis liomiiiibus riileclus dileclain appellai,
Amicam nttncupat, quia dtim eiarcaua qua_dam ut (jualn ad praeriicatiuriemsurgere hortatuf, pru-
scieiiiiie sti;e el iniiiiciisiiaiein iiieffahilis foonitatis dentem, forteni3j'ustani et tenipefaiilein esse.dehere
suae manifeslat, in niagiiam eam spem fuiuracfoea- denionslrai, uip.ole sororem, amicum, coluinbctmet
tiuidinis sufoleval;veraequippe sigimm aniilicia. esi, hnmaculalam.
secreli sui quenipiani conscium facere ; uiidc Qui enim per fidei inlegritatem ad suiiimi Pairs
Doiiiiiius riiscipiilis, quifous divinae volunlalis my- festinat hicredilatein, prudemcr uiiiiirum inlelli- :
sicria revclaveral : Jam non dicam vos, inqtiit, ser- git quiri vel quale est quod credit: qui verp divi-
vos, scd ctmicos, qtiiu oinniu quw audivi a Pulremeo liprum pricceptorura et sacrameiiloriiiii mysierin
riolafeci vobis(Joun.y.\). . p] Deo revelanle cognoscil, duui fortiicr adversa p:o
Coliiinbam nomiiiat, quia simplicem, iuiioeeniem Deo loleral, dum eiiain fortilcr hlandielilia mundi
et paeificani, Dei quoque ac proximi dileclione gauriia coutemnit, profeeto quid spcret oslcndit;
prxdilam iipprofoai, sicul columfoasitnplex estani- at qui Spiritus sancti gratia plenus, simpliciiatis
mal cl innoceiis al> oiiini to laniaiu abs.tineiis el ei iinioceiiliae hoiium aniplccliiur, quia jtislus esse
*
iioiinuiiquam aliciios pullos lanqiiam suos foveus. slutlct, profecio quod Dcuni riiligit, ipsa sua justi-
Qui eniin vere innoccns est, cliarilalein Dei ct lia loquilur. Porro qui talera silii niodum vivenrii
proximi hafoere dignosciliir, quiii vera iunocenlia coiistiiiiit, tit in omiiifous suis actifous sanctae dis-
est quae sic delinilur : Innoccntia vcra est, quaenec creiioiiis iriodcraniiua hahere noveril, dum se el a
iifoi, nce aliisnoccl : sifoiiiamqnc nocet, dum Deiim mundi volupiaiibus jier virliiiuui studia lempcrat,
male agcndo oflcmlil; aliis nocet, riiiiu mahe aclio- el jnslitiae fooiiuin non inriiscreie tractet, quani
nis cxempla praefoel; qui eigp inale eperaii rieviiat, niundiis ei recius in oniui sua operalioiie sit, de-
Dcuinse diligereprpfoist, quia iiirieseiiietipsum quu- mohslrat.
qiicservai, unrielafooral nc Deum pcrdai;pruxiiiuim 3LS3- Benc ergo sponstis sponsani, quam ari
sediligci'cprohai,quiaindceumadhencagcndumiii- ollicium prtedicationis suscitat, sororem, aniicam,
CANTIC. — LIB, III.Y - - 1J8S
1U;3" -'•'_ CQMMENT. IN CANTICA
columbam cl-hnmaculatam vocat,.ul ei insinuef in A simo atlactu nieniem rclic.it, ul tota Jii Dei amore
oiiinifous suis officiis el actifous quam 'quadrala succciisa niliil lerreniiin quacral el concupiscai,
nienle eohsislere dcfoeat. Sed illa pUlsanli respon- ipsa eliam visifoilia omnia parvipendat, solaque
deiet ab illo delifoerato intimae qpietis olio surgerc ccelestia et" icleina loto animo adipisci con-
detrectat, diccns : Exspoliavi me tunica mea, elc. lenriai.
"VERS. 5. — Exspoliavi me tunica mea, qiiomodo Ad cujus tactus snaiiialcm venlcr conlrcmiRcii,
incluariUa? Lnii pedes meos, quomodo inquinabo quiameiisconiemplatJvie vitae ilulcediiicm foauriens,
illos ?." virtule aspiranlis graliie com-iiovctur, ul intelligal
ImpediniertU, iriquii, sa;ciili el curas aclualis dileciioneni Dci sine dilcctione pioxiuii esse
viiae, quibtis haclcnus iniplicifa erani, ah ahiino non posse, sed hanc esse plcniiudiueni perfecLc
_ n?eo rejcci, ul in divina coiiicniplalione iifoerius dileclionis, ut qtii tiiligii Dtum propicr se, proxi-
vacare pdssiin, quoinodo nunc iierum pcr ollicium niuin qtipque riiligat propter Deiim. IIoc ergci niodo,
-~ pf-jEdicaliouis a quieie isia me surgere cf actualis o iiliie Jeriisalein, dilccttts mcus misil niuititpi, hoc
vilae" sltidiis deservire hortaris? Lavi pedes meos, esl t.uxiliuin virlulis el gr^liac suac, pcr foramen,
hoc est negligeiitias operum "meoruni, quas ex coiiipuntii mei cordis, insiiiuaiis eiadnioneiis, ut
cogilationuiii et rcruin Hiiitidanarum pulyero con- B quia cgo ci in corde ineo aiiiori ejus inliseieurio
traxi, aqua conipiinclioiiis cx riiviiia <iiarita'e sur- adiium fccerim , non riufoiii.ni eliam in proxi-
gemis perlui, quomodo iicruin eas conlrahani ex nioriim cortiifotts-ei per praedicniiohis ofliciuni ie-
. illuvione sirepiius lerreni'! Nam valde est difllcile -grcssmii parare, quandoquidein ipseseuiper pracslo
V ii.iley sajeuli hujusxlioiiiiiies conversaii et nulla sil per auxiliairicem graiiam, et niilii quid, vel
bumanae fragiliiatis coiiiagione maculari. Facile qualiier iloceam pracrojjare, el auriieulifous iiien-
•qiiippe liiaieria exierius cofporeis sensibus arihi- liiiiii aures aperire soleat.
-foila, 'inlcrius aniiiiae puJchrlludinem inficit. Liide el hanceainriera senlentiam quam ad me-
Sed riuiii is:a li.eciim re\olvciem, et a proposilo me.ipsam rcluli, non nfosurdc ad audilorcs quoque
ine.o deceriere non loium arfoiiraier, riicam, o filite nieos referrc possum, ttt dicaiur dilcctns niaiium
; Jeriisalein, quiil riilectus niciis fccerit. siiani jicr foramcn miliere, qtioties ad aures atuli-
; ;~VERS.i.•— Dilectus meus misil manitm Suam toiuni exteriores per vocem pisedicaiionis sonando
pcr foruiiieri,el venlermeus inirrmuil ad lacltim ejtts. ad aures iuieriores niaiium auxiliatricis graliac
Quid eiiini est mantis ejus, quid foramen, quid immitiendo ingrediiur. Ad cujus lactum yenter
venier ejus? Profecto iiianiini dilecti defoetis intcl- isieus'itiircmiscil, quia infirmiores quiquc inci,'qii_e
ligere virlulem omuipolciiiLc et occulice inspira- prius prje itnfoecillitale ingenii nou intelligefoani,
lionis illius. Cuiu veioineus hominis ci voluptaiifous inlelligunl, etcum di\ini judicii lerrorem audicntes
sa.culi.de.diia, niliil de Deo, fiiliil de sa|ute'aniiva.' contremisi.unl, ad fooni qnuque operis frucium
cogiial, quasi muio. qu.odam el iuaceria perversi- moveri discuni.
, laiis circuniclusa cl ofosiia, nulluin jain hahet adi- Yi;ns. 5. — Surrexi igilur ut aperhein dilcclo
lum vei foraiiicn, per quod dhinae gratiae lumen meo : manus mece siiilaveruiit myrrhum, el digiii
djgiietur inlraic. mei pleni niyrrha probalhsiina.
-;Seri: quia iioiinuuqiiam tales diviua virtusiispi- Quia eiiim sutim inilii.prouiisilauxHJir.il, quo
ramlo praeveuit ut de pcccaiis suis coiiipuiigaiilur, Iafooris mci coiisetjiiever 183 frucium, diguuiu
qifasi rtipla pr;eri;uniiaia. inciitis niaceria, foraincn .fuit ul pracdicatioiLS oificium non rcfugcrem, .sed
et quaeriam scissu.ra aperiiur, tinde cflluarii coui- sicut ei iticum cor gratia ipsius.aperueraiii, sic
puiiciioiiis laeiyina., cx |icenileiitis et quasi scissi illi quoqtic proxiinoruiii corda eariem gralia per
cordis rioloie exciiauc. Dc quali scissura nionct praeriicationem aperirein
pipphela : Scindile, inquil, coida veslra el non vesli- . Idanus atiletn mew dislillaverunl myrrham, quia
menta vestrq (Joel. u). . D juxla"Doctoris geiitiuin vocem, casliga i corpus
-Cuinqne duo sim gcncra coiiipuiictionis^Jgg Meum ct serviluti sul-jcci, ne Ibrle tiuii) aliis pra'di-
-quiacmens ad Dcijin cbnversa prius tiniore, posl careni, ijisa tcprofoaeflicerer (/ Gor. ix).Mniius eniin
. aniore coinpuiigilur, quanrio aliquis pertiiiiescens niea' sutit opera nica, quaj seniper niyrrliani disiil-
gefociiiiae supplicia, afodicatis inuiidi desideriis, lare dcfocnl, quia raoriifiialionem carnis, vitioruu.
peccata quiB feceral plangil, quasi fpramen et scis- ahsiineiiliam elvirlutuui afflueiiliain seiiiper re-
- surani in corde cjusriivina graiia fecil. ProCe^su dolere defocnl.
, vefp fooiiie coii\ersauonis, postquain securilatem Digiii vero mci pleni myrrlia probalissima, qui:i
aliqitani ex divina misericordia conceperil, lanlo ipsa liiea, si quasuiil,virtutum opera,inagnaquiriem
iii Deuhi aniore ardescit, ul qui prius flefoat ne dti- riefoeulhalicrc discrctionis nioderamina, scd ipsa
cereiur ad sujipliciuin, poslinoduni ainarissiine riiscretio rcdtindare defoetcharitate divina aiquc lia-
ilere iiiciplat, quia diffcrlur a regnp, lerna.Quid enim esl n.ynlia profoalissima, nisi cliafi-
.,,'Iuiic ergo per foramen, quod dolor fccit. cordi liisomiiium vii niium clcciissima? Quare aiilem myr-
jâmitentis, piissiinus Doniinus miltil niauuni gra- rlia, nisi quia foriis esi ui mors dileclio ei dura siitti
tia. et .niisericord.ie^ Jeiiienlis , tainquc suavis- •iiiferruswmulatio? (Cani.\in.)Majorem ciiiinneino
1187 WGLBERONISABBATISS, . PANTALE0NIS COLON. liSS
ehuritalem habet quam ut animcim suani pohal qiiis A l lpquilur et Filius, quia quorum una est sufoslaniia,
amicissuis (Joan.w). una esl et operalio. Tanla auiem duleeilitie locu-
-pro
Digiti "ergb niei, iri est aclus in iina nienie qiiasi" tionis ejus capla siim, ut illum interius audiendo
iil onri corpOre.dccctii praeeeplis discreti,, pleni sunl , ahiina.mea afo oinni duritia non lanturii moi.esee.
inyrrliq cliariliilis, qtiia cum dilecluni inciimfoitiler ret, sed eliatri Iiqtiescerct, et ad foonorumopcrum
diligo, pfo cjiis legifous servaiitlis.ei pricdicaiidis tjuoliriiana exerciiia delifoerato consilip cci:va!e-
nsque ariiiiorteii) lafoorareiion rietrecio. ...- scens, cnmPsalniisla riicerel: Audiam quid ioqualur
•Pro frairuni quOque salule vel iieeessiiale foatic in me Dominus Deus (Psal. LXXXIV). Bene quippe
riiscfetionem hahere slurieo, ul cinn. magis in <li- in.se Joquei.itemDeum aitendii,- qtii inspiranti gfa-
vina cOiiteinpIatioiie siispenrii cupiam, fraierua ta-_ fiie et Jifoerumpr:eeiiiiti arfoilritini prbinpia voluntale
meri charitas niterriuni me compcllat deseendere et ofoeriit: loqueii.temetiam in se Deum auriil, qu)squ:s
liiyriharii htfopris iul epriihi uiiliutlein colligere. ea qua3 in Scriplura sacra legit, ipsa revelanle in-
igitiif cum exhoriaiione dilecli inei jam surrexis- " telligil. Cunlque frcqiieiitius in ea meditando Deuix
seiu, Ut yeffouHivii;e proximis piaedicanrio, illoriim quaerit, quo eqm siifotiljus. riirialur, eo altitis in
qiioijue Clausa coftla; apeiirciii ei, inanifous liieis >,cordeipsius Deus elevaiuf; uiide Psalmista :Acce-
iiiyi'i'Iiaiii disiillaiiiifous, digiiis" etiatii myrrfoa pro- B I ciei honio ad cor alium, et exatiabiiur Deus (Psai.
foatjssiuia pleiiis, ad qfliciiun jiraedjcaiioiiis nic ac- -Lîii): el in Ez;echiele scriptulft esi, quia cum.elc-
;cinxi.-Y ;'--" ';;>' ••'.; v Viifeiuur aniraalia delerra, elevahantur simul et
VERS.6. — Pessulitni ostii niei uperui dileclo rplte juxta ca (Ezech. i): tfuo enifti attetitius sacrae
meo : al ille declinavcrai alque iransieral. Anima Scripturae iijleniiilur, eo suhlimius ijisa iu spiriiaa-
liquefacla estnt dilectus loculus est : quwsivi el ..lcrnseusiun stifoiilitercoiisideraiui sufolevatur.
non inveiii illum; vocaviel non respoiidilmihi. Ciiiii ergo ad liuiiisiiiodi Joeutionem riilecii
___'_Solvi, inqtlaiii, ad lempus rigorcni proppslli niei, aniina mea per igiiein chariiatis liquescerel, vehe-
sive clausuram sileniii liiei-. et prpeedeiis in pufoli- mciiiius iliuii)legendo, meditandp, pfaeriicantlp.(pia,-
cum, os meumaperuicl alirctxispiritiim(Psat. cxviii). sivi, ei qualis cssei ceguriscere desideravi, qincsivi
Itejecib ciiam a me,-i'psa'qnini-ofostacujp meiiiis, eum oraiirio, jcj'iiiiaiirio,VigiIaiidp, c.afncm riiace-
wbpi riiiigeutius perscfiitari inirafoiiia Mestiinenia iaiirio, scriiii hac viia iljum sicilli e.sljiiveiiiie J05
\ riilecli. qu;e 'el opefe bstcnderen) el'_ser.no.nc'eiltin- hoii jiotiii.iQfidisifiiefgoilliirtiet iipn inveni, quia, ne-
tiafein. Sed cuiii oplareni ul ad ine idtus inirare. que ipsn eum lcge.iuloperfecfe cognoscere. iuque
dicereriiqiie ei cutji Moyse : Domiiie, osleride inihi :: prieriJciindoaliis osteriricfc potui; videmttsenim.per
fucicmfuqm (Exod. xxxijj), ilie janidecHttaverat al-.speciiltim ht (vnigmaie(II Cor. xin). Vocavi et lion
que irdnsieidi ei tanturii poslefipra sua aliqualeiius respoiidii mihi: curil pulareni eura j.arii iiiilii qtiasi
yitleiida reiiquerat. -praeseiitein, qiiaiiivis qiioriainiiiorio longiuscule po-
.':- IS^Quid enihi fuit ejus decliriare atque traris- .'siiuin el vcluli mox coiiiprefoensura,vocarem aliqua
:
jre ? Uiiqiieejiisdecliiiafe fuil deilia sufoiiiriiiate sufofilis iniciijgeniiae voce, nbri respoiidit inilii,
• (jDeleruinad nostra inlirmanaspendoet
mpriendose . îiia relraclai.i" niiiii quae putahiiih nic perffec.teju-
(lepoiiere; quod: qiiia fecif ciffii tenippfe, hoe fuit teilexisse, per recirirocani gratiie sUaj vocem ad
; ejtiS tfaiisire : naiiieiilicln ilja in iriiiisilu
fuprUiit|:: pieiiuui iio» ajieruit. Scrijrtttm iiaiiiqiie es.l iii vi-
'Ciirisiuseiiiiri resufgeris jam rion riipiiiur, mors illi:- sione:EzecJiielis proplie lae.quia cuin fieret voxsuper
ttiira tibri doniiiiabiiiiii(Roiii, vi); Ctuii ergb liiteii- firmamertluiri,slabanl animalia et submiliebarit iitus
-'dereiri;ul euni sicuii esf aliquatciuis cbnipfeiieri- siids (Execfi.i.) Jain eiiiriialas ihtfina;eoiiteuiplatiqiiis
dcretrt ' e| aliisYaudirc cupieiillfous quonitb iiiotlo expanderant, jam diviriitatis qultnlamcunque cogni^
"
bsieriderem,- afoscessil, decliuavif, et traiisiil, qtiia fibriem, quanjvis tameiiin aeiiigiiiaie nienie yo-
iiicompreliensifoilisest, ef iu hac viia liemo divinam laiiriocoriceperaiil, sed cuin' vox noii snh iirnia-
illain sufoslaiiiiam sciisu peffecie rapere potest. JJ j itsento"'neque/de Drinaiiienib, sed stijita firinanieii»
Cumqtie iraiisiisSet, sola. ppstcriera cjus vidj, ijiiia iiini fleret, suhstiierinit lilira.prpgredi lioil valen-.
: de Jiiiniaiiiâte illiiis iiilejligere aliqiia, et jiracdicare ies, sufomissisque aiis ihcfooaiaecbnleniplationis,'
:
petiij. "': quia siipra se e;sel incoinprelieiisihiIei.il-'conipre-
"- Cuiiiqiie"ifatiileeii niei riictiicl facta pfaedicareirt, liendere animailverleruut. jEsiinianlibus quippe
; et ad ejus piipcepta servanda et vesiigia sequenda lain praeseiilem ut euin coiirprfihenriere posseni,
aiiinios auriienliuiri |)fbvocarciri, maj.br uie cpiil-' vocaveiunt, sed ipseeis iioji respoiidii, quia quod rie
rjilliclipiiis visdissolvit,-iia UlMota i.n' ej'us ambre J)eo se inlejlexisse puutbant, hoc ilaesse intefioris
Ycifluereni,.qtija illeqiii ex ine>aliis foras per yo- voce aJioculionis'non osteiiriil. Yocavi ergo et iwn.
cein Praadicationis, njirii quoqtie per gratiaiii iri- respondil niihi, quia duin supra ine aliquid -conart;
spifatioiiis iiilus Joquchatiir, QubliesCunqiie eiiim veliem, quanlum infra Jioc essem agnovi, diim iml-
; euni prajriicainus, Jpse in nohis et pef iios loquiiUr, iain iiicompreliensibilis sufostaiiiiaeperfeciafn co-
>sicut ei lii Lvarigelioriicit :'A'*" etiiin vosesiis. qni giiiiionem ; assequi potui.
Ipqttimhii, sed~Spirittis .Palris veslri qui loquilur in VEHS.7,— Inieneriinl nie custoclesqui circumeunt
7'!>.o/>is';(.& iiritalem .: percnsserunt nte el 'vulrierareriint utc;
Jif<J COMMENT.IN CANTIC.VCANTIC. — LIB. III. UCO
lu'enui( pallium meitm mihi cuslodes muroiitm. A quih fitim Jerusalem IIPII estis, quia ad supeitiie
Quid ergo? ricposui alas qtiiis frustra ulira posse pacis Visienem non perlinetis, rtisi Dco fide et opefe
ineiim expaiideram et ari scripta sive dicta saiiclp- placealis. Si ergp ditecliim inveheiitis, hoc esl si
rtiin Palfuni conversa audivi : Ne prqgrediaris teriii tantiini mca praeriicaiioncprofecislis.ul recle crc-
minos <7>iosposuertinl palres titi ( Prov. xxu ) , riciido et foeneoperando enm haheali1!, lunc adjuro
qui utiqtie Spiiilu sanclo inspiiati locitti sttiil (II vos, hoc esi, sicul dixi, lidei et ojicratiouis sacra-
P.elr. i) et viam niodumquc crcrieurii sive tie Dco nienlo ofoligo,quae violare, saluiem pcrdere esi; nl
riispulaiirii ostciideruiit. Ipsi niinifum sunl. cti- annunlieiis ei, videlicet signa el quasi chiiiactercni
Siodes civitalis, hoc est saiiclie Ecclesiae, rie qiia qiieindiim sturiii ct lahoris mei, quo in pracdicalione
scriplura esl : Gloriosa dicla sunt de te, civilas Dei "187 veslrae salutis causa riesuriavi praeferenrio,
(Psal. LXXXVI), quia cusloriiuiil eam afoincursu nialo- sicul ad suos riisnpnlos dicil Aposlolus : Signa au-
riiin spiriluum ei hoininiitii vcrfois el exeniplis el lem apostolalus mei vos eslis in genlibus (II Cnr. xu).
oralinnuin suarutn praesidiis. Qiiiri auteni ei aiinuutiare riebciis? scilicel quia
Isli ergo hiveiierunt me, quia me afo intcntione amore langueo, hoc csl, laiiluin ejus charilatc el
liieapriori reccricnien) et eortini irie diclis et scri- dilccliouc delincur, ul ad pmnem saeculi vuluptatcni
plis 186 coiiicnlum esse \olenteiit prohaverunl : B et piilcliriludiiiem, iiifirma ct lauguida el quasi jam
iiivenettini, inquam, quia lanlum ine suorum dulce- inscnsiliilis remaiieain. Vos ilaque vila et uiorihus
dineseriiioiiuui allexeruiil, iit omiii.i alia .inlentioiie aniniiitiaie, qtiant vera, recia ciMil.lis -fuerii prae-
posiposiia, ad solam fiiialeni et sjipernam causam tliciitio mea, ui "vesler; profectus mei quoque liat
inlenderem, vilafn visielicet aelernani, qua. ipse Deus .lafooiisfriictus.
est; ejus \isio ottinis nostri lafooris plena aique Ad hauc \ocein dileclae dilccto ofoediciitis el ad
j.eifeeta requies esl et coiisiimraatio. llli ergo, "riuin praedieaiionein surgciitis ejusrieinquc pr.Tdicnti(iiiis
scripta legerem vcl auriirem, percusserunl .ncj.iculo sliiriiiim el-uiiJiiiitcin praidicaulis, fdiw Jerusalem,
diyini ainoris, ctiion lantuin percusseruni, seri eliain hoc est siiriciaeanimae ad Msipneivr supernae pacis
vulncictverunl, quia ita .incnicjn meain cofllesiis de- peitiiicnics, causas laiiiu: adjurnliouis percuiiciaii-
siderii conipuiictioiietraiisfixcftint, ut de ea fons ter aiquc foocmorio riilecliini alloquuiilur : Qualis
iacrymarum qnasi quidam aniinae sanguis elflue- cst diUctus tuus ex dilcclo, etc.
ret. - YCRS.9." — Quaits esl dilecttts_tuus ex dileclo,
Tulerunt ciuQqucpullhtmmeiimcuslodts muroium. o pulcheirima mulierum ! qualis esl dilectus tuus ex
Muri auieiii.lioc i.oco non iucoiirchiei.ier accipi dVecto, quia sic adjurasli nos?
jiossiinl divince S.rij tuue, quia sicul nmriis cx liiul-. Non parvaiii, inquituii, vim adjuiationis fotijus ai-
tis el divcrsis lnpidifousi-oiislruilur, ila divina Scii- leiiriiinus, in qua oiiinein salutis nostiae stiuimarii
plura ex nuillis et riiversis saiiclorum P.uritm penricte riiriicimus, atque itlcirco scire ciipiuius po-
senteiuiis et dociimcnlis consiituitur. Qucina.lino- (eniiam ct diguitalem hiijus dile.ti, cujus causa sic
diini vero iiiiiri civiialeni muiiiiiiil, iia divinic Scfi- nos arijiirasli-
piuifc saiicliim Ecclesiam cuslodiunl, quia oiin.o Qualis esl ergo dilecius ex dilecto, hoc cst Filius
ejii.s ii.iinimeuitim sive oriiamentum scicniia et ob- cx IVire, Dcus ex Dco, luincn de Juinine? inagnuni
scrvatip cst sanctarmn Scripluiaruin. Porre cit- quijipe esi ilhiiii cognoscere queni lanloperc studes
sto.les horiim murorum pbssunt iniclligi simpliccs cummendare, siiiiimae<|uepriideutiac illum inlcili-
quique III Ecclcsia, dc quifotisscriptuin est : Sim- gere, pru cujus.taniiiin langues aiuorc. Sed cum
plicilus jusloium dirigeleos (Prov. xi), qui qitamyis pcifectc coiiiprehcudi non possil dilectus ex di-
...'.eiuiaiu Scripitirarum aui pnrvani aul niillaiu lecto, iri Cbt Filiuscx siihsianlia Palris, unius essen-
hafocanl, lamen dum ipsarum Scripiuraruni prae- liti', uiiitispo:ci;liac, iiiiius \oliiiiiiilis, iiniiisquc ojie-
cejiiit ofosetvanda pperifons pradicant, proximos lationis, exparleeiiim cognokcimusct exparteproplic~
quoqiic non mediociiler xdificant. I?ti ergo custo- D lamus (I Cor. xui), qnidqiiid iame:i illuri est, quori
des spirilualium murorum lulerunl pnlUiim mettm, de Deo cogilari, inlclligi, vel dici jiotcsl, lu, o put-
tjtiia exeni|ilo foonorum operuin ahstiiieruiu a me clterrima mulierum, iri csl aiiiii.aiuin spintuales
ijiipedimeiiia superfluae cogilaiionis, qiue inculcm Dco filios procreaniiiui), rioccrc jioles.quia hoclua
lneam vclavenini complexione iiidi.screlie indaga- specialis praerogitiiva pulchntiiiliiiis jiromeruit, ui
tionis, niihiquc suaseruiii i.ipu.alia sapcre, sedJiu- qriia dilecia dilccti hujtis tiiccris, vicinius ei nicii-
milifouscenseiUiie (Rom. xuj, el in siniplieilale Deo lis oculo ajipropinqiiare possis. Oiiinis ciiini gloiia
servire. el composiiio luu ah inlusest [Psal. xi.iv), et munrius
\ER^. 8. — Adjitro vos, fiitx Jerusalcm, si in- Dcus, cujus miiiiriilia- iiiiiil comparari jiolcsl, i.on
veneiitis dilectum mettm, ul niinliclis ei qttia amote nisi a iiuinriis cordifouscernitur, tjuia beati mundo
langiteo corde, qttoniam ipsi Dettm videbu ,t (ilaith. v).
Quapropler adjuro vos, filicvJcru.-,alem, si invene- Pulclirae qiiiriein suiu taelcrae nniliere.s, itl esl
rilis dilecium meam, ul aiiiiuivielis ei quia cimuie aninifn (idclcs qttae suo niodp cl lecj ,i teirpnn.
tangueo.Sed quid esl meum arijurnre? profecic sjiirjlualcs Deo filios gignunt, sed lu piiiehcriiina
fidei et operaiioi.is sacramcnlo coiisiringere, alio- oniiiiuni, Ccclesia univcrsalis, qua.-qiioliiffe filios
_1191 -|. ,-'.> '.WOLBERONISABBATISB. BA^TALEQNIS COLON. ... V...". , "''-:YJ..I32-
generas irij spirifu per foapiJSmi sacraiiieiiftim el A j futn luci coiiipardtainveniturprior;cdncior eslenim
sanelae pricdieationis riocumeiiluhi, Tijefgo npfois lucis wteriiw ettspeculum sine macula Dei tnajestatis
ifisinua qiialis sit diiechts ex diiecto^ fooc Ijgfg esi, (Saji, vu), -." -
qtiid de diViniiaie ejris juxfaMiiimltriam ppssifoilita- Cqiididus ergp est:"fli\"inilate,>prbptef indicifoiletn
"leiri intelijgendiim sit et>cferienduiri. SiyeVtJam .d;i.vliife iihtUraegp.Ieiitldrcin,:qu~o'':i//untiRa'!
onin;e~iH,'Ab^-'
qitdiis sil clilectus ex diteclp, ,hoc esl, qui lifoi olim niiitemvenienletnhiliutic muridutn(Joqn.-i):candidus
dJiectiis fnctus esl, pro te iiascenrio et morieudp, verb ex huiiiaiiifate propler imniacujalani, uldixi-
qualiter niiiic (lileciiis est, sliae tifoi gratiae afoiin- nms.eiomnispeccali imniuneih carnis susceptibiiem.
dantiam iiifuhdenrio , et iii; dileciionis. suf» d.i- , PerfP rubicuridiis ei passione"'Spe.cialiter ijiit, qnia
vinaiii riiiJceriirteni aliralieriiJoV Sive qiii quoiiV . niil.la"cfoaiicas ejus cliariiaii aequari ;pptest, quia iii
dam priprileinpere in a.nliquispalrifous perfiguras laiituinsiiamriilexiifacluraih, ufprp eampri efigefet,
ct aenigmala divinitatis" suae hiajesiatem pluriinis lipn dedjgrialtis fieri canis. peceatuiri, Crucisqiie
iiiiraculoruin sigiiispsiendenrip dilectusftiit,qt!alifer maieriktuii) (Rom.vni ; Gal.\\\) Dequa singiiliiripas-
nunc in noyissiino lenipore cariiem assumendo, el, sione sua ip.seiri prPpliela-l.oqiiiiur :.Toicti.ai. calcuvi
tolitis iiuinrii saliitem operandp dilectus est, Quod , soliis,et de geriiibus non esl vir iriecuni (Isa. Lxin).
vero fit ejusriem verfoi repciitib, sludipsa es.1 animi Nujla eiiim passie huic passioui coftfei tuivquai-
scire affcefantis, ex|i,IoraiJp. ... '.. sola iplius niuiirii ppentia esf sali|tem,'spla servtim
-Pori'o dilecia ut jicrcurictaiiliuiii aniinas ad (iiptivum de sefviiute.pe.ccati in yeraiij perdusit
.majoreiii dilecti sni acceridataihprein et reyeren- libi-.rlqiemglpriw filiorum Dei (Rom. vili)/"
tiain.qualifiiteuiejus Iropologibc expbiiit, ditiii diyi- : jJiideciim pr.eniisissei. dilccius.-riieus carididus
liiiatis et liumaiiilatis ejns caiitafoijem piilcjiriturii- c.' riibicunduSi stifojMnxil,eiccius cxmillibus,:_iiiiile-
liem riecerii prseconiis, qtiasiin de.cacIiordOtjecaiiiat iiuriii; qnippe hiiiiierus, quia jifp peifectietie ponj-
psalterio (P.sal. xci). Denarius quippc iiuuicriis tay;. universitateiii sigifMicaf. Electits ergq exntii-,
perfeclus bst ;el vcl Dce.ilbgi, vel quatuorEvan- libus (iicjlur, q;iia itpiyersilafi lideliusn solus vir-
gelioruin coniiiifitur sacramento ; qu 1afoUiio-i.n.ci- iiiiuin et grafiariiiii sjiigtilaritate pneponiluf : de
pieiis ita ad qnaiubr pefveiiit,ui rie.iarium coiiipleat ipso quippe sciipiiiiu cst,. qiiiaiuiîfejinVDeuspieo
;mimerum;nain si stiper iiiiiiatem ires seqtientes iui- exsullalionispiw pciriicipibqsvsuisfPsaL XLIV)»Ef
meros, lioe est jiiiiflf iuin, teriiariiiin el qtiaterrtarium ci!iji>omneselecii riivisam accipianl graliam, aiiits
aggfcgitveris,rieiem liabebis,aiquejla pcr quaterna- qiiidem sic, qliusverq sic (7 Coivvii), soll Unigeiiit)
:
riunicnihpiefois denariuin liuineruin. . .;' -( nojiad mensUratn_dal\DensSjihiiltm sanclum (JPanr","
--JPsalieriiiin auleiti esl inslrtimenium liiusicum in i\\),.elde ejus plenhudhie omhes accipiuni_{Joan, i),
riifodum Deltae fitiera. formaluiii, quod, iti Grfeco in qiio habitat oninis plenitudo diviiiittilis corporaliler
qualuor expiiniit. Pitlclire ergo dileeta dighijaienv (Coiqssu),q\in\ip_$eesi caputsuper omnetn priiicipci-
et pulchritilriiiieni; liilecli qiiasi in deiachorrip; de- Hirit;,.,«'/;po.leslqleiri,ei virlulemfpt doniiiiationem
cantat lisulicrip, riecem pfaicenipruin fesiimtjiiio, (Efihes. \)._ ->. ; .: >-
ut 'osleuriat oiriue~sibi ex dilecti glaiia piofliieiis Isie crgo ililectiis PoniinusJesus Clifisiiis singu-.
sacraiiienlrim, Yeius el Noyufti resonare Testamcii- iai-iler 'rniidicltis.elrubicuiidus iii stt.ipersonaii catisa
luiii, iinO exliifoenduui in figura praeciueiiie, altero riiviiiiiaiis et lniiiiahiiaiis,' eleclusestex miilibus::,Mn
jiim exJiilijtumMnvefiiatb decaiitaiiie. Aii ergp : ,i|isi|:Vero in.llifous,Mipcest uriivbrsiiate eleclofum.Y
Diieelusmeuscqndiduselrubicuiidus. . lipii iino iiioijp, iieqtie aequali ineusura caiidof.s.a'tic.ti»
VyERS. \Q:-^-Ditectusmeus caitdidus et rubicundiis, liitis et rulior passioiiis..eiiiicnt; qiiia in quibiisdam
electns'exmiliilnis. --' > '•."';.. iitiumquc, in qtiifotisdaii)iion i.itrtiuique, sed nunc isti
Si aure eordis dillgenler appropiiiquariius, inle^ catidor iiiunditiae <3lrufopr manyfii, simhl; nuiic jlli
ripri>aiid;|U>percipcre ppterimus, Jihriuonue liitjus- Velsplus eanrior,yel J.olusrufopr Irifi;uitur,lilin-|,00
.iii.gdi"quam in; iicc deeachorrio diJccta iiioriitlarj Y)cpiispectu DeiilJe catidijlus et fufoicuiidus, iste vel
inteiiriil,, 'principaleni esse nial.efia'm genii.nje pnt- : toius canriidtis yej lotus rufoiciiti.dus; alter majprj,
clirifudinis prfbriicahilem gralianl, castilalis yideli- alfer verp miiiori nohniuignam«quali ipsartjm vir-
eet.alquciiiariyrii, qiiae.primoin ipso cap.f"3cpnsi- lutiim praecedat, In -cprpore ifaqiie; stio, lipc est
ilerafa, posihiojiluiii nunc "aJiernaiimv riurie inlei'- Ecclesia, Clirisliis etlam cahriiilus:est ef rufoicundus,
inistii tlulceriiiieper ipsitis diffuridittir nieinfora. juxiaMiioiltini qiieni cuique electoruiii irifouereip-
jOi/ccfffs.-iiiquit, nteus carididus:et rubicundus : sius placet fochighiiati et ijraliae.
. ^gehiitius.isle colpr, I@9 .caridor scilicet et rufoor; yi.i\s. II. — Caput ejiis sicut qurum opfiiHimi..
Cetnceejus siciii elutw paimarum, nigrw quasi cor-
piJiicipitiiicrquiJcni et,s|ngularitef aiqiic plenarie ;-: '.•-._ ". -
> ; VUS. - V-.' .:.-. - .
ih capite; Ecclesiae, hpc esl: Cforjsto, apparel. qtiia
Uriae n>ox in seqiientibus pef paries enunieran-
ejus castissiiiiae alque sanclissimae carnis eaiidofi,
nuno
(jtiam de casiissiina. "Virgine ineu"afoilisSpirifusi.- luf ipsiiis geminae.pulcliriliiriiiiis dpnatiortes,
saticti pptyiatipiic siiscepii, ;nHllus canripi. cpnjpa- simul, iiiinc spla. in_eedeni..Clii'Isti oerppre pfae-
. ut jiesf piiemissiim in capile singulayeiii
f^ripdicsi, 'Et'de,: sapieuiia> pei Palfisqiiae ipse fulgenies,
' cst scfifoilur: .Sttper omnetri piilchrilydiiieiri:_slella;. jifa. oliiiiifoUssanctis-digtutatenf, subJiilefantjitdi-
"
4193.' COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. HI. ;'".. JUM.;
versarum incorpofeipsiusdigiiitaium colores, per A cminentiam ct principalum decoranl.Qiia.sfVH.'
iuiienlem ei concorporanlem sifoigratiam suomodo palmw elalw dicunhti, qu\ a CuMiumnientesiUariim
el loco proftcientes.- Dicil enim : Caput ejus sicnt comriionitione vel consolatipne, a terreiiis ad cca-
atirum optimam. Quid per atirum Miisi diVinilfis icstia diligcnda.et appetenda suljievantur-, etubspi-"
cjtts acciplfur? Sicul eriim aiirum omiiibus metallis ritualem afnTaturnrriconlfa vitia atqtie peccaia pfp-Y
pretiosiusesl, iia divinitas Clirisli omnifousstipef- '" fiicnlur, iisqtie ad finem quoquc foene certanlifous
eniinel creaturis; et qulriquid in ipsis crealuris ' aeternaefoeatiiudinis p:ilinam polliceiilur, Sed ists»
gioriae sufe dignifatis esse potest, ad comparafio- xoinw sicul corvus dicuiitur nigrw, quia s.uictaj.-•'
iiem diyinitatis nifoilesl. Gapia ergo .dilecti, lioe esl Scfipliirae fnullis siint ofoscuriiatibiis involutary.
- divinitasejus, sicut aurum est, et non absolule aii- tenebrosa enim dqua in hubibits deris (Psal. xviil» -
rum, sedaurum optimum, qnia substaiilia divini- qnia profunria est scieniia in Seripturis sanctis'
Matis foonurnesf, el nen.lanluln bonum-,,sed eiiani ûia vero nigredo isia afflictionem sive volunta--
supreiiiurii et generalissimiim bonum, et-, ul-ji-a di- fiam sive coactani signiflcat, iricirco dum in ca .
ctum,'fit foonum boriofiim' quia ipse esl fonset passio qttaedam animi vel. corpofis attendiiur, di-
origo lotius fooni a quo fooiiacuncta proceduiit. Vcl lictus in Jiac pafte vihicolor, iri esl rubiciniritis
quia in sancla Scripfura-prineipaJe menlis gaput tarilum in corpore sub praedicatur.
uicilur, Cjiristiis-autein yifitus el sapienlia Dei ~VEKS.-12.-^- Ocuiiejus neutcolumbw super.riim- .
"Patris esl, (1 Cor-.1), el Yeifoum ex corrie Pirtfis los aquaium, quw lacie sitnt iptw elresideri.ljuxia
genitum, qtto Yerfooet qtia sapientia omnia facla ; flxehia pienissima. . : .-;
-sunt et sine quo veiqiia niliil est Taclum. Auritm Qniri per octilos dileeti, nisi pffepositi sive angeii .
c-rgo optitnnm est ipsa virtus.el sapienlia, quaeest Ecclesiaruni inteJIigunttir, qui quasi speculatores .
splendor gloiiw Bei-ei 'figura snbslariliw. :ejtts supef domiim Dei, lioc est sanclam Ecclesiam, prai- ,
\IIebr. i). ... ".,.'•>. ponuiiiur:' unrieuni eorum dicit Deus : Speculato- ,
Qnidquid vero ptiipliritudinis et honeslatis Jii rem dedi le domui Isrdel,, el.atidies .verbum-essbre
t.orpus fcapitis Jiujtis difuiiiditur^ ex ipsa diviiiiiaie meo 'el.ariiiuniiabis eis ex me '(E-zecli.nj); Specuia-
ei s-fpienlia proflui!5 ui riigne de iioc corppfe pra>- lor quippe ex alio confemplalur, ut advenirim lio-
dicetiir gralia. Vcpniariiiii, oeulonim, _genarum, stiiini quo longius, eo melius pra.caveiidum nnnunr ,
WEteronimquc meiiibrorum, quae mox in sequenli- liafe possit •; uiirie"h.iijiismodispeculatori di.cit Do- _
Jutisnun:erabunlur. _ V minus per propliefam : In guilure tuo sil tuba, qnasi
Qitoruiii pritnum est, cotiia. ejns sicuielqtw pal- r aquiia super doriutm Dei (Ose. viif). Speclilalpr»
tnarum, iiigrw quasi corvus : comse liujus capiiis iiamque iii gutlurc lufoam liafoci,quanrio aperte et, >
dupliciler intelligi pesstint, videlicet san.pii prp- : piifoijce, longe Ialeque vefbum Dei praedicat etqujs
et aposioii, sive saiiclae•Scriplufip qiiac per firjis 1©2 viftufifousyiiiisqije sit .sufolimi.voce et
" plieiae
eos Deo .inspiraiite prplTtixerunt. Ipsi efehiiiiDeo rrtenie an.hjinliat • qui est quasi aqiiiJa siipcr domuin
quasi capili suo CQrtieniplatoriaecfoarilalis :dulce- Dci, quia sufolijjs iiitelligenliae acumine divinitali.
riine adliaeseniiii, atqueideo magtiani nientis sijfo- inieridehs, ad .conteihplatiyae vitae subiiliiateni silji
tililaieni in illo divinp verfooperspicienrip, ex ipsa commissos provpcat, espandeiis supef ees alas.de-
Dei virluteet sapieiifia-perceperunt. fensionis srife,quifouseps et dpctrinaestudip et ora- -
i'©J. Onde diCUiilUr: Quasielatwpalmarum, quia lioiiuni sulTiagio, a .irialignoruin, spirituuin insidiis
cum eurtim cnnversatio in eojlis esset (Philip. iii), conservet. ; ..:''... '.•""-
liiente quoque per cbnleiiipialipneni incoeluni sus- Sed isli oca/f dilecli suht sicut coiumbw,,quwlacie
pendebatitur, devicta e.t calcata onini terreiiac sunl iotw, quiasaiicti: speciilaiores superdoniuin
deleclationis molesi.ia, ciijtis spirituaiis iriiitnplii Dei inlcndentes, si ycre OcbJ! Dei sin.i, haJjefit
glOria per palniam signitieatuf, quae est sigpum opeya sirtiplicilaMis el innocehtise, cuni cpfdis et
vicloriie. Sed quiapro foacvicieria adipiscefida nbii D cpfparis casliliile, quifoiis el se ei sifoi,siil)jpeiosad
parvis afflicii siiiit ihalis, sivea pravis Jioniiriifous-- Vitani nutriunt aclernaiii. Ef unde lioc? quia morari-
adversa perferendo, sive in se ipsis carnem suani tur sUperrimlos qquqrum<,el resideril juxla flueriia
cum vitiis ei concupiscentiis crucifigendo (Gal. v), pieriissima. Ilaec nerilpe esf natuTalis consuetudb
recte dicuhtur nigrce quasL cqrvus, Conteniplores .coluiiibarum, ut super rivos aquarum sedentes ad-
siquidem mundanae gIori_e a mundi amalofifoiis Ventum praecavOantacCipilruiii: quia ergo specu-
quasiviles et_ ofoscuri reptilafoantur/sed eo lriagis .latores isti siiper rivulqs aquarum, lipc est senteh-
ad gloriam el decorem divini capitis veluti subfiles liasS.criptura.rurii','- Cbibiriofaniur, idcJrco scinnl et
- com_e apUtfoantur/quo magis a saecularifotisYprp "sifoiet sui)j'<:ctisproviriefei rrieres compniiendo sive
(livinitaiis amore despiciefoaiitur. corrigendb, aiqtiejibsiisatitiijiii insidias praecaveii* ;
Porro Scripfurfe sanctae quaeiper eps depromptaj dp, Resideiit •qiiqquejiixiri fluenld plenissimq, quiai
sunt, ofofoocdivini capitis comae dici p.ossuiit, quia quetiriie ante eculps teberit utriusque. Testamenii;
sicut cbmaede capite nascuutur, ila sanclaj Scri- deciimeiita, quae revera non tanium plena, sed ci
pttirae ex divina sapienlia prfoducunlur; et sicutJllae pleiiissihia siini oiiiriium sacfamentorumscientla)
«aput ornaui, ita Scripiuraj «inctx Ecclesits Dei quaj et in unQ pef Hgtiras c'., aeiiigrtialti pr,opon!j«•
; - •'"'.' V"" -
PATtioL.CXGv~". ;.-8§ '~.Y.:Y-:"Y
11DS WOLBEROMS ABBATIS S. PANTALEONISvCOLON. . im-
Miir, el in altero in veritale exhifoila pfsedicanlur. A giniias iii iijariyrifous reperitur e'l'ipsa mariyrcs
El in-lioc Jertio meniliro, uiius geniini celpris in facil. Nempe'iii liis genis uria in.se duo attendun-
corppre dilecti stiperius praedicaiiti considerandus tur, quia in~uiiitiscujusqiie virtute continentiae e.
cst^ videlicef candor, ut.-aniinaVJacteb colpre letae casfilatis fefulget nieriium et'. martyrji prp Iafoore
castilatis ei riiuriditiifi praeferint iiisigiie. speratur praeiiiium. 7
VEIIS. 13. — Genw illius sicut areolw arbma- Labiq ejus lilia disliilantia myrrham primame
turii consitcea pigmenlariis. Labid ejus lilia distiU Lcce pigmentarii quorum induslria.jn genis pudi-
lantia myrrhaiivpriiiiam. citiaepraefulgei gralia , praedicatores scilicel sancti,
Genaedilecti bonjnccnvenienfer aceipi possuni qui ideo per lafoia desigiiaiiiur, quia eorum praedi-
continenies, d|versarum plttfitate" yiriutum veliiti catione diversa virtuium pigmenia |,94,coiifi.ciunl.:
muJlitudihe' piipruin virilitaleni a.niiiii pra.lendeii- Qui sunl quasi iiiia, quia et.ad iiilegrilateni mundi-
lium, prepositurij Siium riecorantes,'qui duni a voti.iinque vitae secundam dani -prasceptumet ad vul-
luptate ociiloruih sive aurium, caeterbruhique seiir riera aiiimarum dant consilium, et possunl dicere
suilm, cifooruni qiibque el vestium, aliaruriique ciini Appstolo : Christi bonus odor sumusDee in Ith
rcruin hujus mundi delectafoiliuui pro Dep afosti- qni'mlvi- fmnl (11 Cor.u). Lilii enim nalura can-
" doretn siniul et odorem
iieiil.qupt de se continentiae odoramenta spargunt, praefen, et curaiidis vul-
quasi tol arpriialum areejas ccnstruuiit. nefifoUsplurimum sanitatis profert. -"
Nam, verfoi gratia, eculerum reverenda com- Qui liliasunl distillanlia myrrliam primam,.'\d est
jnessio, sive reflexio, pulelira qusedam est"areola, optiiiiam, quia, ilum pro iniegriiate el munditia
iii qua quoi conliiientise refuigein nierifa, qttasi tol corriis el corpofis servanda vitia atque peccata m
~
aiomatafedpleni odoramina. [Aufis 193 quoque, senietipsis moritficant, aJiisque eadem facienda
et osetnareset niarius qusedairipbssunt riici afeol_e, verfooet exempJo incessanter prferiicant,~prefecto
qriaequia fooiiarum nialarumve fefuni sunl perce- ostendiinl quantam erga Deum el prpximuriicliari^
plifoiles, qtiaerianiaulem res, curiiin sui natiira foo- taleui liafoeaiil.
naeVsint, plerunique abusione parlicipanlium.iiiala. Charitas enitn riici pptesl niyrrlia prinia, id est
iiunl. Qtiofiescutique ipsarum reruni irfatioiiafoiles eptima el profoiitit,quia, ufoi vera et perfecta esi.
appeiilus virtulis amofe frangunlur, redpleani istae - oinnia exsiingirii ih liomine viiiorum incentiva; sicui
spirituaJiuni aromaium speciefousquibus coiiserun- enim myrrlia morluorum eorpora condiunliir, ne
inr, ul unUmqupdque aroma Secundum Sd redoleal. putrescant, itacfoafitale divina anima. roboraulur,
secundum |quod qualiias Coniuientiae genefat, quia ~ ne putredinem vitiprum incurrant.;
quo magis eo ofoleclal, eo magis ipsius rei xonti- Et 1fi liPc qupque cefppris sui nieiiiforp, dilectiis
nenlia Deo:cbrtimendat. caiidirius est et rufoicundus, quia iri sanciis prajdi-
Sed quia istse continenfise discretionis virlute calorifous suis pro lilio casliiatis' candidus di.cilur,'
tonipetenterii defoenlhabere statum, ut neque natu- per niyrrliam vero passionis, Omnes enim qui in.
lalis necessitado veilatur in yilium, neque virtutis Chiisto pie volunt vivere, persecutionem palientur,
rigor honestuin excedat modum, reete areolw istae (II Jf.n.ii.), rufoicunrittspraeriicalur.
a pigmentdriis dicunlur consilw, quia non passiin, YERS.. H. — Manus iltius torniiiUes aurew, ple-
nbn iridiscrete et quasi confusp, sed ofdinabililer et nw hijacinllliS. Jenler -ejus eburneus dislinctus sap-
composite !et cuiri ratiene hujiismodl ccriliiientiaeiii phiris.
suis srint areolis consitae, ab illis videlieet, qui Si ipstim caput respiciamus, manus ejus profectp
' lornaiiles ei aurew stini, quia de eo scripttihi est :
httjus eoiisitioiiis scieiuiam habuisse probantur.
lstf nempe pigmentarii sanclt sunt aposloli sancti- Quammagnificala sunl opera tua, Demine, omnia hi
que dbciofes qui in suis diclis et scrjptis viriulunj sapieritia fecisli(Psal. cni): quieniin ibrnb ope'raltirr
species quasi qusedam pigmenta ostendunt, exqui- cifius et perfeetius atque planius operaiur. Qtti
fonscontra vitia el peccala veluli cpnlra morfoosD vero unguarii cilius,et perfectius, siveplaiiius est
animac qubddam saluberrimum epirippnunt antido- ppefatus, quairi ipse Deus? Yalde eniin cito fecit
tiiin. Geniv efgo dilecti sicut qreolw aromalum, quae quae raceredisposuit, quia .solumriiodo dixit, et fa-
consiiw surtt a pigmentariis, \quia profectp lii.qui ciasunl (Psql. xxxu), alque unoeodenique teinpore,
diverses centineniiae edpfes ex se emittunl, ex sari- Ucet diverso modo, diversa qiipqiie forma ejtrs
cJorumPatrum dictis et geslis coll.igunt quidquid - dixisse fecisse fuit. Perfeclius ep nemo operatus
iri suls mbribus diligentiae et honeslatis conficiunl. est, quia non diminula, vel per partes^ et qua»
Considerahdum vero quod infooc quoqtie meni- adhuc melioranda essenl, sed omnia perfecia
foro superius praelibatae pulchriiudinis-geminus" co- fecit, et" semel fecisse totuiri et, integrum fe-
lor, sc.ilicet rufoor et candor refulgeat, ut iri exte- cisse fuit. Porrb planius nihil ejus opere ,-fuit,
liorihabitu interibr deno.leiuij,quia, dum istaegenaj quia nullo impedimerito nalura- rerum- reiar- .
rubent et icaricl.ent,testimonium daiit et casiitalis dari potuit, sed quem semel accipil cursum ino-
pudpri et colituienti.c labori, ufoi rion facile dijudi- dumqUe, pro perpetua lege servavit: nihil in ejug
cari possiiquis color sit eminehlibr,"vel in mar- operibus dislOrlum el inaaquale, diniinulum vel su-
el
lyrio rubor, vel in virginilate candor, quia et vir- perfluum, quia omniain ntensura, numero__eipbn-
1197 .-..'. COMMENT. - IN CANTICA CANTIC. — LIB. III. m&
dere consliluit (Sqp. ii). Bene ergp tnahus ejus ior V_ _, Venler-ejus eburneus, dislirictus sapphiris.Si per-
itiiiiies riierunl,qiiia,tania, rit diciuni esi, yeiocilale,, sonairi Jpsius dilecti riistiiiele inspieiamils, huniani-
1S5 perfeclione et puMiritttdine oiiiiiia operatuss . tatemlpsius ventris rtoiiiine designari non absarde
est, utex ipsis operifous considerahti Clarescatt accipiinus, qtiia fragiiior pars corporis vepfer esi,
, quaiitffi pulchritutliiiis, quantaeve majesiaiis ipsee el humaniias illa omiierii liuniani corjioris fragili-
coiidilor existat, nfonquod isia cpiisiderafip deilu- latem praeter peccatuni experia est. Sed quid esf quod
lis ipsius sil plenaria compielieniio, sed queri siti isie venler eburneus dicilur? Efour quippe bs ele-
quaedam a creaiura; dignitate profieiseens et qu.in-- pliantis est, qubd animal castisslmuni esse perhi-
lunl humaiise mentJ jjossibiie est sufoiucens"Crealo- - foeiur:quid autein .'ctlstius. Iitimaniiaie Cliiisti,
ris.speculaiio. , quae ex casiissima Yirgine afosqite ullo virili opere,
~ Dnde el
ips;e manus dieuntur aurew, quia liocV per solain Spifittis sancti operatibnem' assUfnpta
quod suiit, quod vivani, qttori vigent et floreul ex_: sit? Venter ergo dilecil eburneus, qttia cuiri pmnes
diviniiatis constal dispositione : aufo qUippe quod.1 hoiuines in iniquitalifous et peccatis eolicipiuiiiiir,
oinuifous melaliis pretiosius,. diviiiitas. qiia iii.hil 1 solus i])se in liumanitatc, sitigtilariter sine peccaio
stipra desigtiatuf. > V. > de' castissiuia, Ut riiciuiu_..es't, Yirgine coiicepius
' '
Seriqiiidesi qhpd plenw /H/acfH./i.sdicuniur, cum i"B est. ..-; . .
e'l aiii siiit Iiipides ynide etiam eeiiipeientes ad or- Quid porro est quod ipse venter sapphiris 4isthi-
iialiim nianuum sive d.igilorum? Omnia qtiiriein! clits esse meinoraiiir ? Sappfoirus qiiippe caerulei to-
Visifoilia,qtlaedam mira et puiclira operum divino- Ipris est; sappliiris autem venier dilecli distincjtis
rum suiit ornamenta, sed in Iiis riiagis sttnt mirah- dicifur, quia, etsi ex liuiiianiiaie terrena peiiuJu
. da, qma et sufoiiliora ccelestium mifafoiliiim se-- esuriem, siilm, JassilUdinem caeteraque secunduni
creta; quoruin coiisideraiio primo loco esf in iri. qued lioino paii ppluii, patiendo lameii coelesiia ex
corpprea creatura, superiierum videlicet spiriiuUm_ div.initate osleiidit niiracula faciendo.
sive sanctarum ineiitium solis coelestifoussemper- p. Ac si iijuliituditiein fideliuni quae ipsi personae
intendeiiiium, quarum cPijversaiip divina foonitatis3 veliit capiti inernforaper lideiri adhaereiit, cotiside-
est operalio; secundo loco incofjiurea cfeatura i remiis,- quae pro'majofe sui fragilitale venlricom-.
rertim .superiorum, qufe stinl quaedatrihulriinenta i parari poi,csi : suhi eniiii in Ecclesia aliqui viriculo
inferiorhm qtiafum fationabilis dispositio divinae. conjugali dediti, sunl aliqui niif.ese cbnlirientes in
quoquesapienliae est mirabilis opefatio. Hyacinllius> sexu fragili: sed qui uxores liabeni, lanquqpi rion
euim aerli eoloris est, atque ideo manus dilectiV _ Jtabentes ' (1 Cor. yii) , recte , veiiier _ eburheus
liyacinthis vplenw dicuiiluf, quia opefaiCreatoris 3 (Jici posSunl, quia, etsi foiis f;agiles videnlur,la-
magis in ccelestiuin decore et Ofnatu praedicaiitiif. riieii forles suiu per sarictae "et castae vitae Jioriesla-
Porro si ad meinfora capiiis respicias,tjiauus ejus5 tem. Unde et de sanetis C0nj'ugaiis scfiptum esf,
lornaliles durew et pleiiw hyacinthis sunt, qiiia bonis. \quia eranl incederites in oninibits mandatis eijuslh
operibus inlenti et seniper futuram requiem ingredi; ficalionibus Dotriini sine quereiu (Luc. ui): hoc est
festinanles, n.on lafrie iieque pigre,sed~veloeiier ett. enim venirem disiinctum esse sappliiris, quia iiiier"
:'Studiose viam' mandaiorum currurtt, quidquid inL .cufasrerum riiu_ndaiiafuin,:quas. coiij'iigalis;frag'i-
suis mofibiis. pravum et inaequale cernuiit, recjse. lilas exposcit>, coaiesiiuni praecejitoruni rievofa ofo-
operationis lornalura fepellunl~et planuhi faciunlL servatione reiulgeiil. Pqrro mire se coiitinentes lii
et in eculis sui Conditoris, ipso tatnen opifice, sexu fragili Maudafoiliorem in hoc proposifi. sui
pcrfeclum reddunt, cujus eiticienti_e causa est sen- osiendunt conservationeni, "quia, cuni siiit inQfnii
stts in eis auro sapientiae divifiittis cpllatae fespon- et fragiiescorpore, forliter tamen ad sanctitalis me- ,
dens et semper coelestium foonorum felicilatifous lita assurgunt aniini virtute. tfnde et in his venier
. coiilemplalivae viue diilcedine inlendens. eburneus diciiuf, quia magis in sexu fragili vlflus
- ' castitatis praedicalur.
Qui ideo manus ejiisdicuniur, quia quidquitl fooltiD
fnciunt, non proprife yirtulis, sed Dei gratiae est, - Distinclus yefo sapphiris meinOratur, quia.virlus
cuj'uset lioe quoque qttod tornatiles moruni perfe- castitaiis aTiaruin quoque viriuium , oriiameni s
ctione, quod aurew sensuuhi claiilate, quod plence ,, decoratur: alitef iiamque castitas corporis virtus
hyacinthis angeUcse convefsalionis sufolimitaie. esse noii potest, nisi 197 ornetur castifate nien-
Sane el.inhujus riiemforis considefaliene duplexL lis, quae constat hiimiliiate, paiieniia, sobfielaie
color in cbrpofe dilecli speciali laude praedicatus5 et con.lemplu'-stficulairisvitae, cteteroruinque coile-
apparei, qijia in eo quod iornatiles siiul rrianus, la-_ -slium praceptorum ofosefvatiorie, Nam, ut de cbr-
boris sive passionis est signum quo afobmni iiiorumi pore liujus dilecii esse possif, venier eburrieus;,
superfluilate et inaequalitate, in Vas 196 liPnpris; sapphiris defoet esse distincius, qtiia jiiliil,prodest
el divinis speclafoile'oculis suul lornatae. Quod vcro> casfilas corppris siiie fopnpppere, nec ppus bpnum
aureweihyacinlhisplenw, fulgida virtuscaelibisvilae,, . sine eastitate (GREGPEIPS). » Quia ergo fragilis sexus
qua castilatis el pudiciliae clarilale rutilanl, de- caslitaiis virtuiem forti animO ienet, venier,dilec.i
signatur; hocque modo ei in ista pafte dilectttsi eburneus est, quia^vero el aliisvirfutibus pro ccele-V
candidus el rubicundtis decantalur. • ''•_ sti gloria studet, sapphiris distincius esl, quia iii.
1-199 | WOL-BERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. {200.
venire eburiieo coloi ca.slllaiis nilel, in sappliiroa-A . judicialiter repellai? ideo clamat Aposlolus: 0 alii-
, quamvis cffiruleo, lanien pro lafoorevirlulum color, r, tudo diviliarum sapieniiw el scienliw Dei: qiaim
passionis rufoet.Tpsa qupque castitas qute exleriusS ' iii-compreliensibiliasmtl judicia ejus, el investiga-
in corpore mundo candet, inierius per mentis mar-- biles viwejus ! (Rom. u.)
tyrium rufoet: riam naturali carnis mofui repugna-- Porro quaenatn sunt bases aurete, super qtias ca-
re, qn_e"am nimlrtim passio meiiti'. est. quae crura illa intclliguiitur, suni fun-
--Itimnab'Isia~,
Praesenfis sane decantalio parlictilae ad veslrse& dalae? tiimiriim si recte perpendas, sunt saptehiia
jirofessionis normam non modice speclal, sorpres5 ejus et fopnitas, quia omnia qute facil, sapienter et
dileciissimae, quia, cum revera de corpore hujtis3 bene orriinat et disponit: bascs nempe sunt qnia
dilecli sitis,iale ejus memfortimdecentissimum esse3 oinnia -conlinenl ei susieiiiant, aurew, quia iii ipsis
potestis. Nani,-euni in lam fragili corppris vestrii reruin cffici.ehiiisniirafoiliter.clare.sciiiit.Crttra ergo
vascule, candidp casiilatis el pudicitiae inriumenloj riiiecli, si ad ipsiiui c.apul iuleiidas, stinl, ul riiciuni
resplendetis, profecte veiiier dilecti huj"us eburneuss esl, misericordia et veriias, qiiaesuper bases; id est
dici et esse polestis; qttia vero cum ista castilate,, pedes sapienliae et fooniiatis illius fundaia, attt
aliis qiioque yiriutum prnalifous refulgeiis, niniiruniI siant, aul ambulanl, seeundum riieiisuram eiqiia-
sapphiris dislinclw reluceiis. Sed summopere vobiss 15 \ liialem eprUm quae facta suht: oninia eniiii qu;e
aileiidendum est, ne per selam castitaiem Dec> faela sunt, aut ajterna suni, aul lemporalia. Slant
VPSplaceFe posse puteils, si ajia bona operaiioni autem in his quse a.ternaliter mansura secundum
liafouerilis,atqiie idcirco semper et caslilatein foono> gratiam el misericordiam suis ipse Deus pracOuiivit,"
operi, etopus.fooniim casiitalijurigere defoetis, utt amhulanl in.his quaelemporaliler aut ebnferl,.aut
Deo perfecte plaeere possifis,. - - aufert, sive niisericprditer, sive.judicialiler. .
•'VERS.,15. —~Crura illius cotumnw niarmorew,, Perrp si"ad memfora ipsius capitis respicias, quid
quw [urtdalw sunl super bases aureas. Species ejus ul[ putas crura dilecli fouj"usdicenda sunl? In illo an»
libani, electus ut cedri. . _ liqup Dei populo, in .qu.otunc lanium nolus erat
Octavo locp quasi pctuyfim tangil chordam d.eca- Deus, duas praecipue dignitates posuit Deus, qtiifotis
cliordi psalterii allenta speclatrix dilecli, velutii ipsesjiopulusniunirelur et ornarelttr, regnum vide-
symplioiiiam illahi SIK^KO-O» reddens, cui prepriumi licetelseeerdpliiim, in exierierifous quidem regia
esl eanidem Tiahere vpcem octavaniquaniprimam. . - fprtitudine armafoatur centra eos qui auctore riia-
Kam, cum jsnpra orima chorda sonuerit caput dile-. - • foolo laborafoaiit destruere proposiium Dei, quod
cti aurumiefseoptinium.nuiicdicit crura supet basesj pro toiius nuindi salute Jiafoefoat,el eidem pbpuJo
aureas posita, ut sil cadem v.ox gravis el acuia,p " in lypo pracmonstrabai, quatenus in lota sua re-
resonans supremum et infimum dilecii aureum or- publica cum pace et lionore praeciirrerent in ligura
lianieniuii). Sed considerandum quaenain s.nt liujusi divinae pronilssionis ffdeliter adiitiplenda riegotia.
dilecti crura, curve ipsa comparentur cclumnisi Porro in interioribus sacerdotali ofiicio erudieba-^
marmcreis super liases'aureas'aediflcalis. tur, ad ipsa negotia prudenier per figuram in.ielli-
Cum Deus in sui natura iinmobilis alque ineom- genda et revereiiier tractanda, ut ipsi prbposi.to
ihutafoilissit, quippe qui est illocalis, omnia enim! Dei quandoque adimplendo allafooraretfide et tfoie-
complet el coniinet, ipse auteni a nrillo continetur ciione, in spe futurae salutis.
qui tptus semper ufoiqueest; cumque localis sif qtti 1S9 J"1 quifotis-videlieetdigiiii.aiifoustanlumerat
de Iocpari Ipcum nipvelur, Deusauleni nen moveatur, ejusdem pojiuli firmamentuiri, ut ppslmodum cum
IMqueideo illocalis sil, quia immobilis, moveri lanien .eideiri popiild.peecanll iratus Deus multas ceiiimi-
dicitur, 198 rionin se,- sedin liis quos suo tiuiu et nafetur po;nas, poslremo iiiiiiimese corrigenli Jiauc
volunlate movet per viflutem omnia dispbnenieni, liiialem proponerel poeiiamut, afolaloet deslrucio
sive securidumjusiiiiam, sive secuuriummisericor- regno et sacerdotio, omnis eorum fundilus migraret
diam,cw;ifs enim vull miseretur et quemvuli indurat ^. lionpr et religio. Dicitur enim sic per Jeremiam
(Rom. ix),.quprum unuin esi misericordiae, alteriun prophelam: Oblivipnitradidii Dbminusih Sion.fesii-
Uislitiae.Cum efgo omnem creaiurain suain quasi vitalem ei sabbatum; et in opprobihim, iniridignaiio-
praeamfoulel hac gemina suaedisposilionis via.vide- nem furoris sui regemet sacerdotem(Thren:u). Jtegein
lieet jusiitiaetmisericordia, recle possunt dici ejus quippe et sacerdotein non esse, hPc fuit piiiiiein
~
erura,j'ustiliaetniisericordia: universwehimiiwejus,. rilumcaeremoiiiarum defecisse. .
sicul dicilPsalmista, misericordia et verilas (Psal.- Nonue el in hoc temppre, qttp proinissip illa jam
xxiv). Ycriias autem el juslilia idem esl: quod eiiiui implela.es.l_,iiujusinedi duafousriigtiilaiifous sancta
verum estj justum esl; e.l quod justum esi,verum sufosistit Eeelesia? Pugnat eiiim contra Jnlirielcs et
'
esU : . "•-•• ; -- incredulos maleriali gladip exterius regalis juriicii
Cuf nulem /crwd- ista dicuntur coluntnw mafmo- potestas, pugnateliam interius eontra eestiem spi-
rew, tiisi quia recta sunt ei.fotiia? nam in columna rituali gladip sacerdptalis pfljcii maj"esias.Videeuiii
e»i reclitudo, in niarmore dUrilia ; juslitia enirti Dotnirius pro .defendenda hujus novae, qiiae nunc
Dei occulta, nunquam lamen injusta. Quis enim est, reipublicfe-universali saliute,gladium pefniitte-
scire potesl quare hunc misericordilcr eligal, illuni ret, duosqueparatos esseaudiret, sat esse respbndit
'
izfll COMMENT.IN CANTICA CANTIC.;—LIB." III. ,120-
(Luc ii), quia duas.iti Ecclcsia senlenlias perempto- A J/oao?.responriit : Vivit Dpmtnus in cujus conspectu
rias consliiuii, iiiiam glariio inateriali, alieraui glailio sto,quianisivulium Josapliat regis Judw erubescerem,
spirituali. Etenim fooc exterius agilur rcgniiimore, nec allendissem ulique, nec respexissem; nunc aittem
iit Ecclesia seniat Deo cum pace et hpriorc, inieiius adducile mtlti psalteh : et facium est 'dum' canerei
ertiriitursacerdoiip, titseial servire Deo cttm reve- psalles, facta est super .eum manus Dontiiii, et
rentia el amore. Quid ergp? Nunquid cunl h_e dute reliqua. {1VReg. ui.) : '•',_-''
(ligniiates sint Ecclesiae Dei cmni religiene prepa- Excepto ergo dilecto islo de quo scriptiim est:
gandaquasi queridani iiruiamentum e"t,ul reele di- Super quem videris Spiriium descendcnlein et ma-
cani,t.olius corppris dilecli hnjus for.lissinium-suslen-- nenlent super eum, hic esl qui baplizat iri Spiritu
iaculum, rionrecle possunl dici crura ej'usdem dilecti (Joqii.t) : caeteriomties sancti divisam vel particu-
regnum ei sacerdotium? larem accipiunt gratiani Spirilus sancti prout ipsi .
Et haec propter sui fortitudinem et emineniiam Spirituisaiicto placet, qui ubi et 'quando v"u/<spirat
columnw dicuntur. inarmorcoj", quando et ipsle viiv . (Joan. inJ.Merilo ergo foujusdilecli species ul Libani
lute et polestate eriguiitur el in-.eis toia doriuis dieituf, quia speciosus forma piw filiis hominum
eanctae Ecclesiae susieniatur. Quid vero sunt foases (Psnl. XLIV),et ntilla speCies ejus speciei, nulla
aureae sttper quas istse "coluninaesunt aedificatae? 15virtus ejus vifluti, nulla gratia ejus gratiue compa.-
1'Jane oportet ul in ipsb regtto sive sacerdotio, quia raripotest. " :
causa debel esse commuiiis uiilitatis el Iioiiesiatis, Eleclitsui cedri; cur prte caeterisarborifousLibani
Hiagua resplendeat vis ralionis-el virttts discre- eiecti sunt ceriri, nisi quia qUfedam speciales na-
lionis, utin oinni sua dispensalioneet judiciosempef turae suae liabent vlriutes? Est enim cedrus inipu-
sil ratio et discrelio. Sed cuui liaec ex magna de- trifoilis, est.oddrifera, est serpentifous conlraria;
beant sensus et sapieiitiae.clariiate pfoceriefe, nonne quis auteiri sifte corruptipne esse pbluit, nisisnlus
recle dici possunl haruni celuniiiarum foasesaureae? ipsc "dilectus, qui peccalum nott f^cil, Itec invenlus
Crura ergoista dilccli hujus 'coliiriiuifisuiit niar- > esl dolus in oreejus? (1 Pelr.u.) Nuljus unquam
inofefEsuper foasesaureas Collocatai,quia in sancta tamsanclus, lam innocens esse potuil, qbin aliquid
Ecclesia. jegiium et sacerdojium vigeiit dispensa- cprruplipnis cpniraxerit, cum scriptum sit, quia et
tionis et judicii raltone et discretiorie. in angelis suis Deus iniquilatetn ieperit.{Jp6 iv),
JIiijus qhoque o.ctavaecliordae cantui succittit prae- Peccatum nenipe quaedam putrerie, quaedam cor-
cchlus ille juxta introiluiii ipsitts decachordi car- ruptio est, ei cttni in alio major, inalio niinor sit,
ltiinis j)o=itus, quo dileclus decantalur caudidus et in nullo tamen quamvis valde sanclo,.valde justo,
lufoicuiirius, quarido hoc agii pars ista regni cnm " potesl non esse, licei eliam parvissima,' porro iij
lafoore el periculo vitae ul in se dilcclus iste rubi-' salo islo dilectb, riulla prorsns liujusinodi pulre-
cuitdus praedicetur : porro 200 altera pars sacer- dinis sive corruptipnis 201 ve' teniiissiriia esi-
dotii in pace el tranquililaie lioc agat, ut in se di • stere peluil fnacula.
leclus caiidiilus proiiunlieliir.in saiictiiate et cas-, - Bene erge dicilur electus ut cedri, quia hcc unus
litaie, coiiversatlone, mandatortim,Dei ofoservatione specialiier habet ex haiitra, quod nullis.sanclorum
etpraedicatiotie. Species ejus ul Libani, electus ut .coiicessumest ex gratia. Haecqtiideiii.ile solo capite
ctdri. Sicul, iriquil, nions Lifoani montifous cfEt.eris dicta sirit.
praeslaiitior est, decore et pulcliritudiiie,'; miroque Cacleruni, si ad corpus respiciasi qiiod.capitieon- "
ordirie arboruin'_ inifoi posilaruin, sic dJectus "meus jtincUun tinum sil secunduiii incorporaiionem, quia
omnifous sanclis einineniior, el longe pulchrior est ipsicapJti pergraiiam ipsiusjncorporatur, congitie
potentia virlulum, sapienlia quoque el scientia, species ejus Lifoanocompafatur, quando lolus di-
atque omni decore niundanaruni aclionum, olimiqtie Jp.etits iste in: se et in cerppre SUP discreie aiieh-
jileiiitudine divinarum gratiafum,AToiienimei ad meri- riitur. Quidenim in faciesivespecie Ecclesiaeeoti-
suramdul Deus Spirilum (Joan. m).Sed habildl in eo 0 siderafi potesi, nisi praescntia divinitatis inexsecu-
pmtiis plenitudo divinitalis corporatiler (Coloss.n); el lione sacfariieftloruiri, in enuniiatione diviiioiuin
.i
deliaeejus pleniludine saiicli accipiunt gratiam pro eloquloruni, Jri dispositione et ordinatione conve-
graiia (Joaii. i); quodque ipse universaliler liafoet, iiientium et raticnafoiltum causarum? Quis vero isle
isti pafticulariter cbnseqiiuiiiur,'el hoc non seniper -.Libantis esl, ctii species htijus dilecli in ttjlo suo
pro cujusquevolunlaie,qtiiaei itileiduni protnpiae.sl, corpore assimilattir? Si ipsam rem sicuti esi atten-
el interdimi quasi sopita segnilerj'aeet iti eis eaiiem das, Lifoantis nions Pfo03nicisest, afoundans cedris
parlicula gratioe, quani"sitscitare-opofietiioii sine et in ipso fadicatis el in allum porreclis : sicui
aliqtto iafoore.Unde Paultis adTiiiioilieinn : Propter auleni iste liioiis cerirorum multitudine deeofaiiir,
quam catisani, inquit, admoneole ut resttsciies gra- ac per iioc magnani sui pulchriiudinem aspicieu-
liain quw hi le est per imposilionem manuhm mearitm lifousofiert, ita dilectus iste iti. corpore suo miilii-
'
(II Tim. i). Suscitiituf autem multis nidd.6," liidine electorum suorum sifoiin firie radicatitiuiii
iiiaxime tanien oiando et psallendo ; exenipli gra- ei in cliaritaie cohfereniium decoralus mirafoile pro-
ti;i,.curii diceretrex Israel ad Eliseinn •.Quureeon- fccio toii muhdp prfefoetsanctitatis et honestaiis
gregavil Deits iresreges istqs, ttt tradal eos in iiianus speclacujuin. -'.'"•';
.203 - ! V/OLBERONIS ABBATISS. PANTALEONISCOLON. mi
Si autem nielaphorice intelligas, Lifoanus iste A tem? niniinim fulurae promissioiiis quaJitalem, juxta
cst de qno .prophetieus sermo clamat : Aperi, in- proppsitum ipsius praedesfinantis; voeaniis, justifi-
quieris, Libane, porlus tnas el comedal ignis cedros caiitis el glorificantis etoctos suos, cujus gtofilica-
iiias (Zucli. u). TeinpJuin enirn Dei, quod in illa . tionis dulcedinem et suaviiatem concedit els prac-
lerfesiri Jerusalem eonstriietum fueral el Iiafoefoat guslare nunc pef-spem sufolevantein, et ad ipsau.
labulaiii iulrinseeus per cifcoiium de lignis Lifoani, loto desiderio anhelaritem, ei quasi qtioddam j'ain
lignis cedrinis, iricireo Libarii nomine appeljaium expefimenttim suayrtatis ejusdem quodamniodo
est, qnia in eo fuit Sanbtum sancioruni, quod erai capieiitem. .'
deeits qttoddam, el eniinens juilcliritudo non laiiliim Ipsum nempe experimeiiutm guttur quoqne di-
illius civilalis, sed et lothis poptill ejusdem per lecti hiijus dici polest, quia in merite cujusque
mulios i.erminos dilalati. Speeies ergo dilecli ul sanctae aninife, divinfe.foenilalis dulcediiiem pitc-
species Lifoani,q-uiasieut lioc lemplum fuitquondam guslamis, delectafoiliter sapit-suavilas JJJa qoam
eaptil et singulare nlonumenlum religionis illi anti- ex sacrae Scriptura3~pra_dicatione inleJJigit, de qua
IJ-HO Dei. popu.lo; itanune eonveiilus Eeclesiae ttfoi dicitur, rftiPd nec ocultes vidii, nec auris audivit,
Cliristus lioiioralur in suo corpore caput quoddam nec in cor hominis ascehdil, quw prwparavit Deits
"ei emiiieiitia, qtiaedam sanctilalis est omni poptilo " diligentibusse (Isq. LIV; I Cor. n). Unde e-t ipsius
Clifisliano, qttia in eo atlendilur yia quaedam et suavitatisexperimenfoproficieniifousdicilPsaliiiista::
pervenlio ad illius' suhimi fooni sttfolimilatem et Guslateel videle quoniamsuuvis esl Dominits! bealus
futurae salttiis aslerniiatem. Adliucimnc conventiim .tirqui speral in eo (Psal. xxxm). Gullur ergo rii-
(piasi a<l qttemdam niouteni Dei, currit quolidie lecli, vel yox est sacran.Scripturae, diyinae pielatis.
iirielis pppnlus prospieere in spe terrath promissionis suaviiatepi enaiTahlis, vel experimeritum ejusdem
ilLius, qtiam Detis suis dabit electis, in qua est pielatis aninium cujusqve fidelis suaviter reficienlis.
lemplnm snpefnae illitis Jcrusalem, quod inhabilal. _l@3Quodguttur suavissimumesl,quia tanla;menlo-
ipse Sanctus sanctorum, in qno muiliplicantur sancti riam afoundaniifediviuaesaucli tatis eructat, ul alteuto
iit cedrj, I_,ibani,JmputrifoiJes facli participaiione adj'utori niliil dulciiis iu aure cordis videalur so-
illius aiteriiae foeaiiiuriinis el sunimi. fooniquod est nare, qtiam futuraj foeatitudims perennia foonanori
Pcus. _ tantum sperare, sed et firnia certitudine tenere,
Eleclus ul cedri . quomodo dilectus iste in ideoque loto ea aniino riesiderare.
corp.o.resuo, lioc est g02~Ecclesia, electus dicilur Urideciini superitis singulaepartes aiicui compa-
uicedri?Si naluras cedri quas supra nietnoravimus Q rentur rei, uipole caput auro, coniaeclalis palnia
altendas., videlicet quodiimputrifoilis est, quod odo- rum, Oculi eolunifois,genaearomatum areolis, caele-
rifera, quod serpentes fugal, nimiruih peypendere rasqttetsicut supra digesium esl, refous sifoicompe-.
ppl.es quanta sit ttlilitas sancl-jc Ecclesiae unilas, leiitibus, haec nltiina so.Ia nufli comparalur, qnia
ei, qtiaiitumomni animae eligenda , quantuinque foonumilltid supremtnii et geiicialissitiuiiii, siiiul
-
i'efoiis(caeteris sit praeferenda.. Nam ibi incorrttplio i.ndicifoile.ita el incoiiiparafoile.
aiiiini: a.dipiscifur, odpr Vjrtulum senlitur, vitia et Enunieratis autem per. ji.artes huj't.is dilecti pr:e-.
peccala, quasi serpentes yen.eiia.ii.fugahlur. Quid coniis, sive in se ipio. sive in corpore suo, quasi
lmcre pfaeslantius?Merite ergcCliristiisip eorpure siiigulis in hujusmodi decacliordo expensia nervis,
suo elecius ul cerfridicitui', quia in omnj c-jtis fiiialem quodammodo decantatae laudis reponit
act.ione sive dispositipne eai)Piiica,yeldispensaliva, vocem, dicens : Et tolus desiderabilis : ac si dicat:
' -
ipse esl, omnis spiritualis efficienliaecausa. Quid. esl quod per parles pulcliriiudinem et. digui-
Hoc autem loeo dilectii", qui supfa, ut saepe taiem ejus praeriico? Nihil est in eo qued excipere.
diximus, dupjiciler col.oratus inducitur,- candidtts possim : nani lotus est desiderabilis, sive divinitalis.
videlicet et riiljicundus, sola cprppris puleliriiiidine ejus celsitudinem atlendas, siyehumauilalis Iiu.mi-
in cerporis sui, hcc _est Ecclesiae, splendet facie, JQlitalem.respicias. Ilaecestenini suniniatelius Iaudis,
qtiam sjfoielegitnon habeiuem maculam rieque rucjam quae in fine caniiur el quemdam in se celorem toliua
(Ephes. v), qued ipsius parlis prcbat decanlalip de cantiortis exprimil. --.-
specie Eifoani, qui iitierpreiatur candidalio. _Quid enim foreviuset niagis definile a.d.stimmam
YERS. 1.6. — GuiLur ejus suavisMmum elloUss Iaudis dici poiesl de Christo Deoel .li.omine,quain,
desiderabilis: lulis esl dileclus meusy et ipse esl, ul dicatur, lolus desiderabilis.' Si enim toltim qupd
amicus nieusfliliw J,erusaleii!. . ...... . in eo est, vel.rie eo dici potesl, desiderafoile est, afo
In guiture vex, in voce sonus est, in spn.p.si vox Onini parte foeatuinesl, profeclo coneluditur supre-
aiticulala est, alicujus rei. certa expressiq. Qtiid niuin. ei finalcm niodum.Iaudis esse, totu.ui deslrie-
per gullur, nisi sanctae Sciipturse so.nusa.ccipitur? rafoijem riicere. -.
Totani.vero.Scripiurani sacram, aut ipsius Domini i'afe's.esl dileclus nteus, el ipse csl ainicuspieiis,fi_tiw
yoce, aul sancloriim.quibus ipse Deus.quasi qu.ibus- Jerusalem. Quaesistis, inqtiil, a me qualis essel rii-
-dam organis ulebatur conslitulum npvinius. Quid. leclus meus, pro qup, vps taiuppere adjurayerim,
enim divinaeScripturae sonant, nisraut per Keips.um ecce eslendi.vebis qualis sil dileclus ineus, cujus
•au,iper sups loquentem Peum? Quid porro loquen-> -liafoitum per singuja nienifora expressi. Sed quid.
— '
i£(.g COMMENT IN"CANTICA~ CANTIG. LIB, iil..'...": 1205
-jJicenrium de hafoiuristo? Nunquid dilectus iste per A Quid abire D.ei,yel declinare cst, qui.loco non
dispositienem siye 'affeclionem soriilus est hafoilum capitur, et apud qiien pori est iransmutalio. nec
istum.et suseeplifoiiis est inlentionis et remissionis?,, vicissitudinis ofoumforalio?(Jac. u.) Ptiplicilev di-
In sui quidem nalura minime, qui esseiitialttcr fooiuis, citur Peus abire vel declhiare, scilicet et per appfo-
sapiens, ptilclier, sanetus est el jtislus; pofro in piiiqualionem et per recessiciieni gratiaesuaejuxta
corpore srio, lioc est Ecclesia, per dispositiortem perfectuni,:siye (Jefcctum aiiimi- ciijiiscunque, yel
sive alTeciionemtransit inJiabifuni isttim, suscipiens adDeuin appropinquantis,205 velab ep recederilis.
magis el minus, secniidum qnod-suae placet graiiae Sed iri hoc IPCP dilecli lmjus afoire, est miseri-
ia singulo suo, memforodispenere. Isla qualiia~s.si.ve. cerdia foonilafis suae quempiam ninveri.Ydeclinaro
. isle Iiabilus natura ejus esl, quia ipse csl foouilas, qucque ejus est gratiae sua; munere menti .cujuslibet
sapientia, puJcforitudo,sanelitas et justitia. illafot. . - J
Et iste dignus meo quaesilu est, npn qtipd ego Dic , inquiunt, ripfois,opulcherrima mulierum,
sim ei hecessaria, sed quod.ipse milii valdesil ne- qupnam dilectus luus afoeundect declinandp per
cessarius: Quare.?Tjuia ipse rst amicus 204 riieus, misericcrdiam etgratiarn stiam exempluni nofois
o filia: Jerusqlem; mei quifipe interioris homiiiis foene vivenrii sive in qualifoel virtuie amplius siu-
iiafoitus ex illb informaiur, quasi ex imagitie in ima- deudi, in aliquo fi.ieliumsuorum proposuit. Dic.fooc
ginem, per parlicipationem gratite liafoilantis in.> est ostenrie vel Ieciione qua eorum viiam qu.ol.idie
corde meo, "cujiis illuininaliene aperiuniiu. niihi proiiunlias, vel actione qua eos quotidiejn tui con-
arcana illa invisihliium ferum, quai-coiilineniiir in • sortium annumeras, et rios quoqite eoruin exehiplo
siifoiiiriiialcel sigriificaiione praeceptorum etsacra- Iiulticli, quwremus lecum riilecliini istuni, ofanrio,
menloruni divinorum, juxta quod ine iuslruuni el j'ejunanrii), aliisque foonisoperifous eum vocaiido,
riucunt iiilellcctiis et raiio, quae sunl ipsius mei in- qiiaieiius: ad nos el.iam declinareiligiietuf, sttaenos
terieiis" Iiafoitus inaxiina pulcliriiudo. Tste amicus gratiae muiiere visiiaiirio. Ipse eiiim dicil: Siguas--.
tnens custoriit me in hujusmodi seienliaii) per Iiu- sieritis me iu toto, corde veslro, inveniar a vobis
jnilitatis graiianv: nam ipse Patri-dieit : Confiteor (Jerem. xxix) : nam euln quaerere non esi sola ora-<
(ibi, Pater, quia abscondislihwca sapieniibus etpru- tione, sed ctiam fo.onaailioue, sicul e"t.alifoidese
denitbus,el revelastfea pannilis (Mallh. xi) : fouwii- qua.renlifous dieiu: Me eienim de die in dieni quw-
Jitas nempe custos viriutuin esi. Dieiiur atitem rtinl ei scire vias meas voluiil (Tsa. xxxvin).' Quos
emicns qtiasi animi cuslos; ul enim isluni amicuin eiiim rii-':iivias ej'iis scire velle,-profeclo osteiidil.
iioii perdam, defoeo eum pcr liuiiiililaiein foafoerer foouaeos actioiie qufcrere. - -*
quasi aninii iiiei cnslodiani. Si etiirii ariimus ari rii- Quwremus ergo tecum dijectutn hoe niodo, o:pul-
vinam scieniiam a-ffeclussive disposiiris, quanrio- clterrimamulierum. Qiialiufnyero niiilierum? Nimi-
queper cooperantem gratiam suscij_.itliafoituiii,hoe rum vel in seipsis Deo fooni operis fruelus, veluti
est pefmanenlem in se hujusmodi scientiain, quasi saiictitaUs fiJios fide et dileclione gigiientium, vel
anum cura Deo efficilur ipse abimus participaiioue ~alios quasi lucis filios verfooet exemplo ad aeteriiae
"
spsius, ut et ipse quoque ex Dei eonsoftio dicatuf yitfS'dicin generantium. Quia ergo taniam in te pul-
Deus. Cnde quidain sapiens dicit ad filium : cliritiidinem miramur, o pulcherrima. mulierunii
Si Detts esl aniinus, nobis ut carmina dicunl, quam tifoi altraxisti quaerendo el inveniendo di-
Ilic libi prwcipue sit pura mente cotendus. JficiumMuum_"irdcifco et nos .tanlaeet tam generosae
Ac si aperle dicat: Ctim .ahimus sitnofois Deus, pulcforitudinis luajaliqubd vesligiuin- adipisci cri-
lioc esl vera el spiritualis yila, JnincpraeCipue bene pientes, ad quos nioveatur. yel ad qtios decliiief
vivendo gloriftca. Auiifousquippe per insitam sifoi dilectus tuus per liiisericprdiani et gratiam scire
vim rationis et inteliectus, recie discernendi) et cupii.nus,.ul eiim tjueque luo exemple quaerehies,
foenevitam suarii agendo Deum in se fetinens,;Deus poslquam ilivenerimus et si nen pulelierrimfe, ali-
"
est, non quidem essenlialiier , sed nuricupative, D quatenus tamen pulclirae exislimemur. Ad haec
sicul desanclis dicitPropUela : Ego dixi: Dii eslis el Ecclesia siye dilecta Dep aninia Ipcum nintioiiis
fiiii Excelsi oinnes (Psal. LXXXI),lalisqtie"enunlia- sive declinatieiiis dilecti hujus demons.trans, actuin
lionis virlus magnaeesl amicitiae foedus; sed Iiujns quoque simul in ipsa declinalione ejus insinuai
amicitiae foonum 'attendenies, non filii sed filiwi dicens :' Dilectus meusdescenditinhorlumsuum, etc.
Jerusulem-,hoe estinfirmae adliiic animae et nondum, •'-'; CAPUT vi.; ';; "<_
perfecti.oriemviriuiurti assequi valentes, et iiec in 208 'VERS.-1.—- Dileclusmeus descendit in lior-
dilecla, dilecti hujus magnam pulchritudinem spi- lum suuiri ad areolam aromatum, ut puscatur hi
riltis coustiiuisse, amore sanCti desiderii el.-.ipsae >. hortis, el lilia colligal.
accensaj, cupiunt etiaiu. hujus amicitiie bono per- Quid nempe fuii dilectum quaerere^ nisi ad eura
frui.quo et eamdemspirilus pulchritudinem valsant, per cpntemplaiionis viriutem ascendere? quia enim
adiplsci. Dictuit enim : Quo abiit_dilectustuus, etc. iu saiiciorum cordibusfidesperdtleciiorieinoperatur
VEUS.17. — QHO abiit dilectusluus, opulciier- (Gal. v), dilectio vero nientem semper ad superna-'
rima mulierum! quo declinavildilectustuus 2 et quw- trahit, bonum ergo operari est ad Deum mente
remus euin lecuin.. descendere. Sed cuin oning-bontim a Deo sil,; sine
i-207 WOLBEHONISABBATIS-S. PANTALEONISCOLON, . . J-_fl3
ijiio niliil boiii exislil, "afoiIIo.-queriipiain.hi foonoj
IOA vult Pafer, vttll et Filius , ei una el amfoorumvo-
airjiivari, profcclo esi.ejus.ad~.euni descendere;:; lunlas et opcratio. Lilia vei'0 coSligif, quia niagis
scfipt-uinqiilppe est in Exodp, quia. Moyscs in iii eos.qui. inlegriiaieel mundilia cordis et corporis
iuontem ascendit, el Doniinus Hd euni descendit lit caiidenl, eJigit, sive fide et opere ,pefrectbs Jn _etef-
- (Exod: xix). QuanUim euim quisque adDeuni as- s- iiamfoeaiitudinem remuneraiiddsassuinit.
cendit eogilaiione, el acliorie illum qiiferejirio, p, VEIIS.2..-H: Ego dileclo riieoel ditecl.usmeus mihi%
tantmii adillum Deusdescendit, sive.suaei my.steria ia ,qui pascilur inter lilia, - . " .
- pur iiilellectum aperiendo, sive arijuiorium stice ce 6 Dilecltts, iuquil, 'nieus supra ihitii praeceperai di»
graiifP-per virfutem anihii coiiferen.do. Ufoieiiim m ccns : Surge, aperimihi, soror tnea, amica niea, co-
per l.foeium arfoiiriuhi voluhtate el opere quilifoet __ lumba mea, immacuiata niea, cui.ego ofoediens;JCS-
ad Deu.iu ascendit, ifoiad euni Deiis per auxiliatri-i_ sulttm oslii meiaperui (Canl. v), cunclis eum prtc-
cem graijam mi&ericorriia.et digiiatibiie sua de- >- dicando et quatiius qualisve.sit ralionafoititcr osten™
- sfendil - -- Vv ' " " derido. Sed qtiid ari liaec riileetusaneus? iiiinirtnn
Untleel Iiic dilecta dileelum qutorere eupieitiihtis is vicem rcpeiidil ofoedieuiiaemeoa gralulafounrifeiiiilii
corigrtie respoiidil, quia dileclus nieus descendii in,( ','deca'nlans. laudem digiiationis suae,: lion meaiiised
liorlum siiunt:_ ae si dicereff.Quia scire desideratisis.'^ suain _in me bealificans gratiam. Ejus eiiim fuit
quonam afoierit, vel declihaverit riilecius meus,; quod volui, quod poltti, quod perfeci, atqu.e ideo
ecee dico tifoiqnia dilectus meus descendiiin hortiim ;i. sua in nie ipse riona praedicat, ul tiiifoiet omnifoits
sHifw.Quis esi horliis di.ecti, riisiatil sancta Ecclesia a ,• gratiae suae ofoedieutifous 20S quaifli sil apud
iitit saneta quaevis aiiima diversa virlutum speciee Deuiii ir.erili Vitii sanciiiali et Iioiieslati ofoedieiis.
~ ostentlai. - - >• . "' -
geriiiinans? iii s
qtiam dilecfusj descCiiri.l, quia; fopnisV
actifousgerniiiianii suaearijutpraumgpati_eiinpetidit.._ Qiialis vere dilcclus T Qui pascUur;.,inquit, inter-
Sed pos!qfia.m in hor-iumdeseendit. quoiiaiiise iiicli- lilia,hoa esl munda cogiiatioiieel operalione riele-
n:ivil?a(/ qreotam, inqitil, aromaluin. Quaeest ureolaa cialfjr, iion quod in aliijuid ex accidenti accrescai,
aromaiuin, •§_©_"'" nisi mens variis virtuitiiii sua- qui nullum uiiquam recipil auginentiim vel rielri;-
vileri edoleniium speciefouseonsita, sive riiversarumn nierauin. Cum semper in una eariemque esseulia et
gfafiaruni opiiiioue qiiasihono oibre rcspersa?qtiili proprielale incommutafoilis penuaiieal,. seri quod
eiiim posstini dicere cuhi Apostolo :- Chrisli borius: s per aliquem nioditm loculifonisa creatura Iransla-
odor sumusDeo in omiii loco (ITCor. u), isti pro- luni, affectus foouiialis ejus expfiiiiatur erga eos
fecto in horto Domini, hoc esl in sancia Ecclesia,^ r, c quos sua dilectione ci gra.tia digiiatus fueril. Pasci
singuli qiiique. suo, morio."possunl diei areola aiw- '-.lamque diciiur quanilo iu mente cujusque quani
maium, quia inentifousproxiniorum spargunl odoremj sua gralia inbafoitat, virtulum profeclus augelur.
fooi.aeopinionis per exempla foonorum operiun. Qnali vero canticovel cantici iiipdp inspnuil milii
Cur veio. noii,aream, sed per diminiilienein, dicitt VGJS foujusdilecii? canticbcertesiiavi, cantico noi.
fiieo7am,nisi quia mens saucta rjuaevirtulum sufoli- irie.diocriier altendeiido, modo quidem oclochordo,^
iiiilate fitlgei, parva defoet esse iu ecttlis suis ett sed in singulis cliordis prcjiief viiu cujusque soni
inagiiepere ostendere, quia excelsusDominus et hu- proprio. ilieo.femate insiguiter hocMiiodo^ dispq-
triilia respicil el humiles spiriluscdvabil?,(Psai. cxu,_ sito. -_"
xxxiii.) Ad hanc ergo. areolam dilectus in hortumi YERS..3."— Puichraes,amicamea,suaviselde-
suum descendens declinat, quia sanctae nienti perr cora sicitt Jerusaieni ' ierribilis ul cctslroruin acies
jncremenia.saiiclilalisei sciemiae facilein se et quasi;l ordiiiala. . . - .'
tractabilem praestal. Omne eniih studium inelioantii J5.peciiihil.iier.hic lriiueii lifo.etqualiter praHsentis,
difficile, assuescenti facile videtur: et viam manda- caiitici-uiodulaiio oclo pditifous.veluti oclo decunit
lorum Dei, sive sancias Scrij.lurae -sfpienli.ain ingre- voeifous,u.l proprieias ejus sympliouiaequam SIKJTK-
dienii angusta videtur porta et difJicilis inlroltusj,. D ® i7ovniusici dicunt, hic alleiidatur, cuj'us ulliina vox
ioiiga vero exercitatione ierenii, et quasi frequen- eadeni esl quae prima, si.ctit.ei in hartim disposi-
icsob.ices: repellenli lata et spatjosa pand.ituf via:[: lione partiuin viriere licei ufoiQtini priina pars lioc
sanctiiatis.et iiUellectus.afque ideo facilis deinccpsj piorip deponaiur, lerribilis ul castrorum acies ordi-
paiet ingressus ,et egressus. > - ' V nata, ullimapars iiiliilpniliius eodem modo terini-
Subdilvero causarii:cur desccnderit : Ut pasca- neiur, sciliceiMeiWfff/fsut caslrorum acies.ordi-
lur, itiquit, iii horlis., ei lilia-eolligat : p.ascitur• na:a. ,..:''.
quippe in hoflis, quia delectalur odore illo quii Sed singulaepartes singiilas dcposcunt ratioiies,
spargilur ex areola spiritualium aromalum , id estl quae hoc inodo dislinguunlur. Priiua est, pu.lchra e&,
operum foonoruin. Ipse eiii.m-in Evangelio dicit :; am,cdm.eqKsuaviseidecprasi_cul.Jer_usalerii,ierribilis
Meuscibnsesl,ui {aciamvolunlaiemPatris mei (Joqn. ui cqsirorumacies ordinata. , .V
iv); vpluntas quippePatris est, piniieslipmines salvosi Pulchra es, itiquii, amica inca_suavis,el decorask-
lieri (/Tim.ii). Porrp. hpmijies saluleni appelere etL ul, Jerusaleni : puichru, inleniio.ne-,-sifavifi.locu-
ari eamperveriire, opps.est ijlius. Quaeautein Pater tione, decorq operatipne, ac ideo milii san.clte.auii»
opeiaturj hiec eadem pperatur et Filius, quia quod citiaj inyiolafoiliItedere copulanda. El quouiodo 's.ta
M-09 GOMMEiNT. IN CAKTICACARTIC, — 'LIB.III.,'" i-iO.
jmicfoiitii.Io,vclsuavlias, sive decof "apparcnt? Sic-- A , ex unanimitale el concordia exerciliis insimiil riis-
ul Jerusulem. Quid auteni Jerusaleni 'iiiierpreuuur, , positi, nulius Iiosli ariilus irrurnpendi parere pos-
msivisio pacis? Tresautem qUalilates fotijusvisio-. -. sit, lunc profecio ipsi liosti lerribileni se osteiidit.
nis sufoliomine Jenisaieiii deiiotaniur: unalerrestfis; ; Ufoiaiitciii. liosti adiltls irrunipciidi ex inordiria-
iilicra spiriiualis', lerlia coclcsiis; cl media quideinl tione exercitus tribuitur, ifoicerte nullo modo ter-
;t'risiiiiiliiiidiiiein exireiiioruui consiiluilur, ctim ta- rifoilis videiur. .
- iiien ipsa sif priinae supefgressio, ujiiniae ve-ropiae- Saucia ergo Ecclesia, siye dilecta Deo aniiiia,
jiaratio. Quomodo aulem lnedia ari siiiiilitiidiiiemi dtun coiitra malignos spirilus spirituaJis'.ceriamU
ex.reinaruni constiluii.ur? in iiienle cujusque -s-uut t nis acieiii poiiit, sUinniopere iiecesse"est ut pcr
yiritties.quasi aiiiftifCcivesetriomeslici, quibusopjiq- charilalem semper uiiila atque constricta, et-nuii-
mnitiir viiiact peccata, qiiasi 24)3 ipsius aiiintfe" >> qtiaiii per dis.cofdianiinlerrupia. inveniaiur, quiaêu
bosiis amarissimi. Datur auteni ei.siiuiliturio a tef-. si qiiaslibei foona hafouerit, si cliafitas riesit, pcr
renae pacij ,visioiie,:ul quoinotlo civilas devictis etl lnal.iun discprdiae lpcus aperilbr in acie, uiirie ad
expulsis liostifous iflpace; florei, Jtulalur et proiicil,,, leiicndiim liesiisvaleat iiitrare.- Antiqtius eiiiin ho-.
ita mens superaiis viliisel peecatis in delectalioiie stis, iieqtiecastiiatein, neqtte abstinenliaiii, neque
viriutum suavilerqiiiescil ef inDci gralia pacifice3 JJ ; disliifoiiiioiiemterrenarum'rerum ,-si sine cliariiate
crescil sufojecta cafne spiritui, eoque magis ad di- fiierinV,timct, quia ipse carne non preniitur, iil
\initaiis couieiiiplatioiieiii erigilur, quo ininus a_ vel ejus Juxuria dissolvatiir , vcl necessitaie. ipsius'
lefreuis desirieriis itnpugiiaiur. . in sumendo cibo, sive riiviiiaruni sufosiriiiracqui-
Porro alieramsiiiiili.iidiiiein accipit a supernae. renriis urgealur. V
jiacis visioiie, seri non oiitnino coniparahileiiij quiat Yalde aulem cliaritateiri yeram , id est aliibrem
liaecin aenigmate,.illa auteni in v.eriiale, ut. siciit[ huiiiilciii, qtietn sifo.ifideles vieissim inipendunl, ti-
ijijanima afoomiii .miseria cl lafoore Iifoeraj.ugiirr niel: et iiiinis coiicordiae eorum inyidet, quia haiic
Deiim cohteniplatoria a.spiciicharilale; ilahic mciisi ipsi tciienl in terra, quani ipse leiiere uoiens amisil
afo oniiii carnis inipugnalione lifoerata ad ejusde.».) , ill C03lO.
conlemplaliva. vitae dulcedinem quolidiano proficit Bene ergo dicitur lerribilis ut caslrorUmacies or-
iiicrenienlo. Unde isla iueriia recle, ul dictiiiii est, dinaia, quia electoruin inuLiludiiiein eo ma-ligni
iliitis ulliinaeet aeiern.e potesl esse praeparalib, quiar~ spiritus amjilius perlimescuiit, quo inagis eos per
per islam pervenitur ad illam : porro pfihiaeesl cliaritatis coricordiaili uniifosconira se et cpuglo-
supergressio,.quia licet aliqua in eis sit ex ratione.,• foatos aipiciuut.
• similitudo, nulla tanien est.in
dignilale comparaUo; G , Viiiis. i..^- Averleoculosluos a ine, qiiia ifsi nie
riiiin illa sil mundanaepacis momenlaiieasuscepiio, avolarb feceruni. Capilli lui, sicui grexvcapraruiii,
isia superna".aeteriia.speculaiio, quae hic qtiidem in- quw upparuerunl de Gaiaad,
cipii sed ifoiperficiiuf. _. Sccunda et .erlia pars IioC versucohlineiiiur,
Ctti ergo isiariun lriuin visionum paeis pulchri- Dicil ergo,.«»?rte oculos luos q me, quia ipsithe ctvo-
ludo dilectfe cbmparatur? Si dicamus primte, qua. lare fecerunt; quia, iiiquil; aedificiuinlute meiilis a.
erit conijiaratio carii.isad spiriiuin, lucis ari iei:e- fuiidainenlo iraiernae charllaiis honeste et utiliter
bras, teniporis ad.ieiejiiiiatem'" Si vero dicaiiius suigil inlra Jerusalein, id esl visionem pacis, pul- .
suam longe osleiidens, cogitaiiohe, 10-
' uliiuitEj quaecomparaiio.ejusquae adliuc cum limore chritudiuein
tenelur, et illius quas afooihiii liniore lifoera et se- cutioiie et opere; hoc iiiuiirum ejusjJeni, aediiicii
cura sine.firiecohcediiur. ? Medite ergo cphijiarari suiiimunii.ei sujireinum, et quasi quaedaiiiconelusiQ
poiesl, ul isia pulehriludo, isla suavitas, isfe.de.cbr est, ut in uno cpnsummelui' cubilo,;videlicet tolaiii .
ex iiuiiiiaepacis visione colligantur, ct haecibior.an- iiiieiilionem tuainin Dei spliusamore cojisliluendo :
itir, proffciant et maneani, ufoiitullae-aniiiium de- unrie el islud, o ainica.adliuc afoundanlius niea lia-3
Jectaliones rerum teinporaliunffaligaiil, sed ces- j; r. foesex gratia, ul.aljquidde iiiei potentia.el elariiatii
saiile pugtia carnis et SpiritusJ seclihdum Aposto- purgalae mentis penetrare possis sufolilitale. A,lta=
lum : Pax Christi guw . exsuperal oinnem sensum , inen. quanluin coneris, qiianium animi tui acuiiier.
ctistqdidt corda et inleiligenliqs (Philip_. lv), in praetendas, lahof luus frusiralur , quia iiicpiupre-
ainore contemplalivae vitae quiescentis, Puichra es iieiisifoilem el incirc.umscripluin iuipossibile cst>
ergo,-dflecla, siiavis et decora sicrii Jenisulem, qtieiri- aliquo iiigenio .vel raiione riefihire.
admodum visio pacatae inentis, qiiam iiulla in- ' Quade re averte oculps luqs a nic,Jioc eslHPli di-
quietudjiiis injufia,r nu|la advei-silaiis niolestia in yiiiiiatis tuesesufostaniiam velle perfecie cegnpscere,
sanctae conteniplalionis j.ucundiiate disliirbal." qiiod nujii in liac vita ccnceditur, quiri potius ad
Quem.yero efTecluniparli.tur hujtis coiilemplaiio- le ipsain convcrlere, et memor esto fragijilatis hti- .
liis jucundilas? profeclo inagnum, quia tptam iiien- uiaiiae: 211 nam •oculi tui, hoe esi.seiisus iueii-
lem in Dei el.preximi cliariiale succendil, et irtali-. tisluae, iu me.iiiinisdefixi,ipsj me avolarefeceruiit,
gnis spiritifous, aninife videiicel sua hostifoUs,iiain quia quaiito pjus in riie tenderis', lanio amplius in-:
sufodit, lerribilis ulcaslrorum acies ordjnuta ; ncies comprelieiisifoiieuiprofoafois-,juxta qttpd "seriptuii!
'
iianitjae caslrprum ouaurio ita ordiualur, g-10 ut e.sl: Accedetl_ompud coi; allinn et exallubitur petis
* 1211 WOLBERONIS ABJ3ATISS.PANTALEONIS COLON. 12:2
(Psal.L%\uj •quari.oquippe adiiie accesserisaltitisat- A Veteris e.Novi Teslamenli.oliseryatiopraecepii ciun
que sufoiiliiissu!>si:inliae',meaeproprIetatem discutieii- superaddilione consilii. Horum profecto inientione
do.tantosiifojitrtiusavolo.ortiiiemsensustuicoiisiriera-: el sturiio omnis interipr steriJitas propulsalur, ul
lioneiii el sufojilitateinexcedendo. Quapropter averle incrjlo' in cogitatipne , operalioiie, prajdicaiipiie
oculbs tuos>a rne, quia valde qtiidem perspicaces pulchra, suavis el decora dilecla -proiittnlietur,
sunt scnsus tui meaugratiaj largitaiein mentis cbn- VERS.13.--^-Sicut cortex mali punici, sic genw
tenjplaiione, sed me quasi uvolanfem pfae rci pro- luw, absijue pccuitis i«f's.
funditate, profsus rieficiuul in mei cpnsideralioiie. Si uiii.versalilcr ad.totam Ecclesiam referamuSj
Sed cum lanta sil gralia oculorum luorum, qiiseiiam genw ejus possuht dici spiritualiter in ea conver--
(jubque est gratia capillorum ? . santes, qui dum verfois et factis meniorabilibiis et
Gqpilli, iriqu.it,lui sicul grex capraruih quw appa- mifanriis iiitens,-n)iraculis"quoque stuperidis fulgem,
rtterurit de Galaad. Paulo superiiis latis dilectae quasi in facie Ecclesiae. venerafoil.esapparenl; pul-
jlsdem.-decjaiiia.ia-est modis ,i ijuos itleo nunc repe- chriiudb hanique genarum in fufoofe cbnsideratiir
i'U,~velul Osleridatcamdem defoere eam hafoerelia- carum. Sed si tiinta est decprisejus gl.oria in liis
biuis et aniiiii dccorehi el pulcforitudiiiem in vcifoi qiiaeapparent, quaepura gloria ejus.efil in liis quae
Dei prfetlicalione, prb audilorum eruditione , quiun j, liondum appareiit ? de quifous scriptuni est: qtiia
hahuit iu cPiitemplaiionis soiiludine pro suimei nec .oculus viclit, nec auris uudivit ,quw preeparavil
iitilitale; vel qiiod commendafoiliorest sancfa Ec- Deus diligentibus se (I Cor. u).
clesia sive universalis sive parlicularis in suo ge- Genw ergo Ecclcsiai, conici titali, punici compa-
mino ordine ex quo constiluitur, videlicet prteposi- raiitur, sed occultaojus quia iiieffafoilia,ideo et in-
lorum et stibjeclorum, in quifous_omnisejus pulchii- coiiiparabilia suut.
iudo, decus et honestas cbrisideraluf , ex illoium At si specialiier ad sahct.-eanimae referanms lio-
'. quidem.vila etdoclrirta, ex isloruin ve.ro ofoediejnia. iiestalein,>plerunique pulcforiludo ipsius inierior si-
et riisciplinfereverenlia. gnis quibusdani cxteriofifous declaratur; nam diiin
Nam quemadniodum capilli de capiie nasceulcs pudor virginalis puriicitias rufoel iri facie, hoc foris
capiU ariliaerent, ita sufojecli praelatis, qui eos verfoo oslenditur, qttod inius in animo leheUir. Gcnw ergo
viiae genuerunt, fide et morifous adJiferent; quasi de ejus suiil sicifC coriexmali punici ubsque occitllis
Calaari ascendentes, quia, dumeis docentifousacer- ejus; quia foris quidem ex vcrecundi.a siguuiri quori-
vuni leslimonii, foocest sacrae Scripiurae feruiil, vi- dfsm sahclilalisprofert, sed quantum in ;bcculio
tarn suain ad coelunifoenecenversaiirio stistolluiit. meiifis ejtis ipsa sanclilas vigeat, illi soli palet,.
VERS. S; — Dentes tui sicut grex ovium quw as- C queninihil latere potest. Atque hoc genarum.
cenderunt de lavacro, emhes,getiieUisfetibus, ei sle- - £13 YERS. 7. —SexugiHlusuhireginwetocloghi-
rilis non esl-in eis. tu concubhtwel atlolescentulorum hon esl numerus..
Jlic quarta pafs atlingitur. Quid yero per deriies Sexta et seplima pars praesenti' descrifoitii-r
nisi rioctores intelliguntuf, grossiiudiiiem lilterai iii versu. JSaincuni in praecedentlfous puJchriiudine.u
subtiliiatem spiritualissenstts iraduceiites et simpli- Ecclesiae per partes Jn praelatis ei sufojectis et spi-
ciiaie candirii.tanquahi lavacro sanclae compunciio- ritualiter coirversantifous, qui per capillos, demcs
itisloii, unde et ipsi geniina sluil cfoarilalefecundi, sive el geiias designaii siini, praedicasset, ntuic a IPIO
daplici lestariienlo inslrucli, Cl sibi sufojecibseadem perfeciutti ejus decoferii in unilale, fidei xelefori
cliariiaie eodemquetestameiilo redduni fecunrios, iia laude pioseqiiitur : nain cum sancta Ecclesia stli-
instruenrio;ut nulliis inlei' eos, hoc esl- pra:positos qtio modo pro diversitate nieriiorum"diversa vide.t-
vel sUfojectos,virlutum sierilitate rielorpeat. tur_ lameii proptef unani eaindemque firiem diyersa
Panicularis vbro animte capilli de priucipalitate noii invenitur; tres quippe qualiiates conversauiiiii'1
mentis quasi de 212 capiie nali, suiit cogitaiio- in ea cpusirierari possunt, quia sunt in llla et per-
nuin-subtilitaies acervum divinarum senteniiorum . lecti eiminuspcrfectieiinipeiiecti: perfecti quirieiu
. intcndentes : porro denles ejusdem meiitis traclan- sunl illi, qui oinnia sua reliquerunl, ei Deo soii tota
tis et relractantis velrementes cumstudio appliea- niente adfoajseiuiit; minusperfeCli, qui riori quideiii
Mioiies duras et fortes Scripiurarumpropositiones oninia sua reliquerunl, sed de his qute hafoerb
sive oppositiones iiifringenles, et plurima earum jiossurit, Deo iu suis iiieniforis niinislrafe saiaguiit;
iuvolucra expedieiiles.Mn quibus nulla esl sterilitas, iinperfecli, qui flde quideni superioribus adiiaerenf.,
quia quanto sudiosius animum ct diutius applicanl sed quasi in tenera adluic cbnversatione, n0.ndu.ni
Scripturis ,-tantO velicmenlius ad amorem Dei ei perfectie foortumdiscretionis suiil assecttti.,
proximi compuijguiitur, tanioque plenius iitriusque Unde Iiic noii inconvenientef irium. nurtiero.ru.in
Teslameritiscienliamassequuntur,
" sive custodientes siiuinia ihducilur? videlicet seuarii, octonariiatque
_ praeceptum superaddunt corisiliuin V praecepluiii denarii. Denarius quippe per sehariurii multiplicaius.,
quippe est alieria non rapere, consiliuni sua tri- in sexagenarium stirgii, oclonarius Vero"perdena-
buere. '---" riuui dricius, octbgenarium cflicil. Scnarius aiiteoi
I>?li,nempesunt gemelli feius , quifotisaiiima fe- perfcctus arillirivuiica lcgo riiciiur, quia cum omiii-
cundalur, ainor videlicel Dei et proximi, sciciiiia IJUSsuispartifous,. qusesuut tres^ duo.ei ui!ims
m%' CQMMENT.IN CANTICA CANTJC. Y-LIB. III. - 12;4
alier.-i quippe pars ej'us sunt tres, lerlia duo, sexla _\ sotieiii ppriiheanf, juxia voccin.Dohiinicamquie
unum insimui figgregatuf, in pfiorem stimmam dieil: Muliisunl vocalipauci vero elecli (Matlh.xx).
afosquealiquo fiugriienio, vel delriinen.lo,reparalur. Vi.ns..8; —:Una est coluniba mea , perfectq
Porro octpriariiis diminulus •nuricqpatur, qiiia" cuni , mca': una est hiatri suw, electageiiilricisuw. Vide-
ejus>alte''a pars sint qualiior, quarta du.o, ociava runl earn .fttiw.ei bealissimam prxdicayerunt: regiwe
linum, eisdem partifous aggregalis septenarius con- elconcubincelaudaverunteam.
ficilur, niinqr scilicet summo.priori quanlitate. Ctfm-verfolani diversae siiilqualitai.es merltoruiii
DetiarJus yero qui Decaloguin Jegis insinuaf, quia iu Ecclesia; niim iriep diversa esse dieitur? iiiiriiuir;
ex scptenario--ei trinario coiistat, .'.septiforiuem scd sicut seqbitur, una esl calumba riied, perfcci i
Spiritus sancti gratiam et firieni sanctae Tritiilatis meu, una esl muiri suw, elecia genitrici suw,' IJiirie
coiifessio, qui nuii.icrti- perfecii, qui iiiipeffecli uncc? vid.elicetglS prepler unanieauidemque (idei
demoiislrant' (3)Y lpse enim Spiritus saiiCtus.iii. ei sacraiiienteriihi Buscepiioiieni,: ,et propter unius
donprumsuoiunieffectifous oslendil Mjtil'D.eum^per- Dii cultutn, s.imilemque religidriis rifuhi : iin« «4/--
fecie, qui miitus diliganl, qui 'adhuc liequethhprein enim fides, sicut dicit Aj>oslo\us, ununi bnpiisma,
neque amorein Dei haheant. '; - itiius Detis ,el Palerpmnium, qui super" omnes est
.
Duo. quippe siint quae iios btiininoDeo suhjectos îiiomnibus nbbis (Ephes. iv).
effipiuut, limpr videlicet et amor : Cujus pblentia :Uiia_esi,inquii, columba mva, perfecla ritea_.•nam
aliter non esl colunifoa mea nisi pacis et. miseri-,
quiriem el sapienliamaxime limorem %\f& iiicit -
in ore uiiitaiem spifiius.sci'T
liuni,' cuni eum quem esse scimus, el cuncta qu_e" cofdiaesigiiuih ferens
voluerif punire posse, et ni.liiilatcre. cOgripsciiuus; vet incofde et virtuteni misericordiae exefeeal iti
l.eguihilas aulem ejusspecialiler ari ainbreiirperti- opere •.-"Mherbcordia,enhn et veniusobyiaveruni
nct, ut quem benighissimuni hafoemuspotissimuiu _.bibi, jitslitia et-pax osculatw sunl (Psai.: txxxiv),
riiligamus. Ex qua eliamceiliim est eum hlcisci misericordfain -qifippe et jiiiJiciuin sempercanlarte
a
iiiipietatem velle, quia Jjuo plus ei placet ieqiiilas', defoel (Psal. e), in concessa sibi : nie potestato -
inagis displicet iniquilas, sicut scriptiim esl: Di- ligandi atque solveririi. _Ncque aliler perfecta mea
Ifxisti. jusliliam el pdisli iniquiiulem (Psal.xLix).. efil nisi pleiiam hafoeal scieiiliam discre.iionis,ut
sciaf quis jusle ettligne ligandus sitsiye splveijdus.
-Sexagenario' ergo nuihero qui per senariuiii',
perfectus, denario iniiltipJicatuiii eonfieiiui',:pei- Unq est aule-m".co/iini(ia et iiua pfirfecia\niea, qiiia.
ieclorum vita exprimitur, qiii perfecte .pfaecepta exira illaiii iibn datur reniissibpeccalprum, iieqtie
divina noii Ofoservarent, nisi prinio limorem ini- distrifoutipdonorum,Ideoque.excluduulii~r;qui unani,
el universalein Ecclesiam iipii
tialem, poslea amoreni filialeiii ipsu.iti li.mofem; sanctam, caiholicam
excludenleiri liabereiil.El lales aniinae foene reginw coiifiteiitur, In uira enim donio agnus couiedRui.
ctirnes extra non efferuntur, qula nulla.est
lniiicupanliir, quia divina cppperaiite gratia seiiin.l et ejtis
ei pcssunt se per ratieneni et intelleclUin fegere, sacramenlortim efficacia, nisi in una ; catholica
qu;iiulo riiscernuht uiilitaieriV, giorianl, ei hoiiorefn . Ecclesia., ...
in lioni exsecutioiie, porro daniiium, nilseriain, et Una est inairi.suw, id csl Jertlsaiem siiperiise,
hofrorein In iiiaJi perpetratione, ideoque boiiuhi , quia qtiaehie ib ierris "unaesl in fide: el sacra-.
fortiter affeciaiit, nia.lum'foftitef declinani. iiieiitbruin riighitate, ifoi in ccelis uiia: erii in-
.Tieniae vllae bealitudine : uiia enim esi bea-
JJclogenario vero. numero, qui denario per"oeift- litudo sancloruni, quanivis .nori niio modo ea
iiarium, qui diminiitus diciiur, ducto cpmpiettir, ini-
fruaiitur, propter diversorum nieritorum qualita-,"
-nus perfectorum viia denolalur, quiprtecepta qii.idem
les, _Elecla genilrici suce, id esl Ecclesiae anij-
diyina efoservant, sed ita
"non perfecte Deiun aniant, .
- iit: omnia terrena relinqueie vaieant. Jslte. vero quorum Palruni, videlicet palriarcliartini et pro-
animae 'concubinarum nomine. desigiiaiilur, quia, plietarurii, quorum iniifata fidem Jifereditayit pro-
D liiissionem : ham ipsa el.ecta est; cui bxhifoereiur
quainvis per, fopna ppera^Dep juiigantur, npnriuin ill.a promissio. propositi Dei qiiaejil prjniis diefous-
tamen jusillud riivinuhiadepii siiiilde qiio (Jicifur, facla ad Patresin novissimis riiefoiis
imj.Ieia cst,
Quiadhwref Deo unus cum eo Spiritusefficiiur (T;Cor. earieni lide eam
jus.Lilicaiitede prieieritis etfutufis,
Vi):liaecest eriimpjenaria spirituaHs-dpliscoiiscripiip, Patres ari.tiqtios justificayit soluminorib tle
quae
ut qui fundilus renunliaiit saeculp, riuiiquam a ili.
futuris. Eides eriirij esl tam de praeseniibusel ftilu-
yino sepafentur, cousoriio, Adolesceniularum _vero ris
numerus non definitur, quia ihfinitos esfiituricrus quarii de praeleriiis ; licet afousjve et iloii
proprie dicalur ;iides de praesenlifous: cum cnim
iniperfectorun], qui adliuc sufo: priinitiis fidei coii- • Apiistolusfideiii defiiiiens.dicit : Fides.el subslantia
stituti, majorum eru.duione-indigent ad 'coiicip.ieri- sperandurum rerum, cirgnmeiitum non appqreniiuui
. dfim limorem Dei,,per.quem quandoquead ipsius
(llebr. xi), prpfec-teMiijuei,qiiia firies illarum reruiri
proficiaril amorem. .,.•"•' est argumentuin, qtiae apparCre non possunt, qiiae
In quibus nonnulli suni de quibus'plefurtique eniin suiilapparentia fidem 11011 haherii, sed agni-_
tiiifoia est aestimatio, dum non omnes ad.elcctoruiii tiouem,- ;_
• (5) "Dee.slalipiid;.: --.' Scd qiiia agiinus de Canlicis cansicorum, num
>.-*2!5 , WULBERONISABMTiS S. PANTALEONIS-COLON. ~ M8
tliquiri ad ea alliiiel duoruin riiiiiieroruiii siipfii po- A foere, foic MeniporaJitef ep in suis doiiis uiendo,
'
iitorum,sexageiiarii scilicet et oclogenarii, musica ifoiicienialiier fiuenrib.
sjleeulaiio ? Non sane extra remvidetuf esse, si .117 Regiitw quoque el coiicuoinw laiidaveriinl
ufoi rie caiuieis "agilurj morios caiiciidi iiilerduin eam, quia sanctis animafous quae seiunf fatione
specnieiiiuf. Elenim cum tota anlriiae cerpprisqtie sensus suos iiileribre.s -et (.xfericres regere, valde
noslri compago imisicu coiipfaiioiie coujuncta sil, jriacet isla sanctae Ecclesise hpuesias- et honestaiis
pcrspieuiiin esi, el exempiis probatum, ex auciofi- . utilitas, niultiiiiiqiie" laudanij hpc est approfoaiit
'iafe'.di.yiii3e:ei'huihanx-'Sc_rijilufajVd;'Coinponeii.dos, operaiioiiui.i ejus spiritualia 'ins'ignia; et rerum
_ll@;vel ad conimovehdok, sive ,ad pacaiirios sacraiiientaliuni pia: suffragia. : -"';" ": -
aiiimos riiullum yaluisse viinVinusicacharinoiiiae. VERS.9. — QuW est isld quw progredilitr quasi
Niinqtiid et in li.oc Cantico caiuicorum, qiioiilotum .aurora consiirgens, puichra ul luna,- eieclu iit-sol,
iiiiendit ad amoiem coeleslis sppiisj, ammos accen- - ler.ribiiis ui caslrbntm acies drclinaia ?.;"
dere, noh defoet valcie ari'comp.osiiloiieiii~v.elcoiri- ; fJiide-el istae filife Siori, sive ipse riilectus.lianc
niotiPiiertianiirii.e aliqua speculaEie' niusicfc conso- cjiis ptilchriliiriirieiiipracdicanles, non interrogative
Mianlia.? Ceile et iii Jioc ioco ad .mpdieum •Suffrn- quasi ignoTantes-,.sedaffiffnaiive quasi demiranics,
gafi poterit iinperfeelioiii concubindrum et -aclo- " quam foene quiriem.agiioscunt, tali praecoiiib, quasi
iesceiiiularum, qualenus inciteiilur aliqtio morioari oclava attolluiii voce et dicunt:. V .
assequeiidam peffectionem.:, quam.eas nondum Quw esl isla, quw progredilur quasi aurora con- :
-CGjisiai Jiafoere. -.. . - ; . >"">; .'._->" srirgens, pulclira uiiuim, elecla ul sol, lerribilis ul,
J Sed quia oiiiiiis conciniia dispositio liuiiierof uin casirorutri acies^ ordindia? Non -traiiseunler sed
prbporlioiiifous assignalur ,: iVidendiim quae coiiso- riiligciiter hicViuspjdeiilibus iit hiijustiiodi la.uriis
nanlia iii . liorum; duoruni iiunieforum sexagenarii "iiiodiiloofl'e.rlurpraeliJ)al_esyiiipiioniae,quatn Starsy-
et octogenarii prop.pffionalitale cbiisjf.lat._Est ergo czpov.dixiiiius, iibn coiiteinnenda modulaiip, qua
octogenarii ad sexagenariuui; liafoiiudoIktxpcxK-sive suliii.inuiturfidei, spei, charjlaiis, etsacramenlurum
sesqiiileriia,. qttia- oclogenarius tottint jn se liafoel coiififinaiio. c.l per quatuof partes liiuinii Eyaiigo--
sexageiiariiim, et ejns teiiiam p.uteiii, iJ e-Mvi- lii pra.dica.tib, quatuor quoqtie virluiuiii priiicipa^
giuti, qiia proportio in niusica (JiKTes-Jrspoy conso- lium uiilis et necessaria asseculio. Cur eniiii hie
ual; riicitur 8(K-/(7(7jpov dequaluor, eo qu'od quatuor iion allendalur quasi quafuor voctiiii disiinctio,
yocifousresoiiet, cprislaiis duobusMoitiset semitoiio. reruih diversarum quatuor comparatio, virielicct
Si: qiuefilur qiiid iiri rcm iioc iu loco per istofinn ., anrprae pfogressio, luii.e polchriuirio, soiis electio,
nunieforuiii pfOjiorjionem; Jiujus -syuipliouite eoit- aciei ordinatae fortitudo. Nam quid auiplitisesl iii.
sirieralio? jresponilenius' gatis j.competeiiterii i n !iu-: decore.iotius Ecclesiae ? Denique _i desinlîides,"
jusinodi coiisideraliorie esse- ratioiiem, quia tota spes, charitas Ct sacramerita, si- iion recipitur
iiniversaHs Ecclesia perquattier. muridi paries dif- Evangelii praedicalio,, si noii adsint qiiatuof viriu-!.
Jusa, qiiae, til dictinn esl, iiibtis quiililatifous in.ea" , tuhi fuiidaiiienla, rie quitius oniiiiuln aiianim vir-
'cpriv-ersairtiuirijV hoc" esl pcifeclpriiin^ iiiiinis per-. tutum •surgtinl aedificia, qiiae erit-Ecclesiay sive.
"-feciofiim,. iniperfeclortim riisliiiguiiur, per fidenj ctijusque saneiae afiiinae pulciiriludo?
ei saeraiiienia Nosi Tesi.imeriti,:_quod -.qnaluor Sgd viriendnin quid iiisihuent istae siniililudiiies.
Evangelioiuiti .perfectioiie instiituum est, omneiii rerum, qiialiter competaiit ad supra dicia, virio^
stiae salutis siiiiiiiiam cbiisequilur,, ut quasi qtii- licet lidem, speni, cliarifalem et sacranienta. Au-
dam suavis conceiilus Siariirijepovsyuiplipiiiaeevan- rord iniiium est diei,'poiroMides ihitiuiii_est saii-
; gelistaruii) cousontiriiia qualuor liforis vel.ut qua- ctitatis eireligionis velui-i ctijusdem diei, quia no-
ittor constaus vocifous quifoUs omiiiiim.Cliristiaiio- -niiiie . diel et lumiiiis saiictilas accipitur sicut cl
iiortiin auiiiius ad sacrae religionis COiiniovelur ei iibmirie noctis ae leneforaruiii peccatuni. Ecclesia
' D ergo sive quaelifoetsaiicta aiii.ma quqsi auiora pro-
cpiiiponitiir-ctiltus, . j .
Videriiiii etimfiliw :Sion efbeatissimcim prwdica-, grediiur, quiadiviiiayocaiite gratia prinio ari fideni
-ierunt, 'regiiiw el coitcubhlW kiiidaverurit 'eam. venit-.'et per eanidem grafiani quotidie ejusdeu.
Tiilein, inquil, Ecclesiani,lit (lictum-est,mefi.orum hriei iiicfeinenta capit. Luna vero a sole sempei
qualiiaie idisianieni, sed iidei et 'sacramentbriiin luiueii accipit,atque in alia.parle heniispliefii con-~
uiiilale siiiiileiri, videruni filiw Sioii, Jioc esl aiiimae ira solem posita: plenum sui orfois Juuieii terris
iiieiilis speculaiipne 11011 caiiiali yisione inlenden- inftindii; sed ctim deficere incipit, ad soJem re-
tes et coinpensantes tbtius Ecclesiae pulehriludinein verlitur, ul iteriimafo eo ieaccendaiur,:dehuinique .
et honestaiem,' Jii- spiriiualium-digiiitaiuui- excel- sui Iumiuis g j,g"plei)iitidiiie niuiido suflragetuf.
loulia, et viriutum graiia, ipsius quoque pulchri-. Uiide autcni'sancta Ecciesia, sive saricla quaelifoet
utdinis lieeessariani titiliiatem, dum inea consislanl. aiiima lumen scietiiiajvlumeri qufoque sanctilatis
et temporalium largior et salubrior coiicessib,. ct justiiife, el sanctte spei accipit, nisi afoillo vero
ut aeternofum iricomparafoilisei nuiiqilam -leriiiiiia- solejhslitiaj DoriiinoJesu GlirisiOir/ifif/^Hif.iifltoia-
liilis
-'' atlrifoulio : proiiide"-;eamlbeatissimam
' prwdica- "n.ehilipiiihiemvehieideni.iiihunciiiiintliiin? (Joqih i.)_
i
yeruiit, qiiia niliil foealius (jiiaiii Deuiii ;s.ein|)£f Jia- Sed. qui.a.valde:difforr pulcliriludo cjus afo_illius:
' "
1217 COMMENT.INCMTICA CANTIC.'— "LIB. 111. i_!8
ptilchriludiric,- a quo nccipil ut .piilclira.sil, non A _! profecerunl, piiichra ul luna _ riicHur : porro.
absolule.pulchfa, sed pef comparatibnem puichra. in ilHs qui perfecii suiii.et pc.r char.iiniern.Iquas.
diciiur tu luna : nam qiiemadmorium luria soli perfecla fonis niittil tiinorem, in summortimspiri-
comparata, sive c.umsolfelucensnenlucel. quiiiquid .tuuni, (_ui.serap_iini, id ebt firdentes iiuncupaniitrj
lanienluminis hafoet a sole foafoet.-ilaet saiicii San- iranseunles yerb so.Iiviciiiiiiscoiijungiintiir-, recie
cio sancioftirii comparali ripn stfnl, quidquid lamen elecla 111sol"memoratur, siye elecia uf-sol, iri est,
sanclilalis-Jiulicnt,- ab ipso hafoent. Quid atilem praedestiuata in adopiibnetn, ut- ipsa"hoc sit pef
esl Ecclesia, nisi saiiciornni colleciio? cumque :i graiiain, qttod ille vertts sol est pef haiiirani, qtti
divina conteniplatione causa. frateraae dilectionis, deciit potestatem _filios Dei fieii his-qnicrediint iti
vel oJijeclu proprite.-fragililatis, pleiuirique fece- ttomiiie ejris {Jqaii. 1).
dcns a Jumiiie stifotilisinteHrgeiiiiaepauiulumriefe-" Quid vero ari sacramenta pertinel, dicet aliquis.
cerinit, se ad se quandoque. recoHigenics, ad illum .quautuin hoc riiembruni- quasi quarta "yoxproescri-
lotanienie re.curruril, de quo scripiuiri csl;Acce- piae_§t«TEo-frEpo-jsyinplioniae: lerribilis ul caslrpruth
dite ad eum el illuminamini (Psuk .xxxui), ul illum ctciesordiiiaiu?P\i\rie,\nquam, salis^peflinel elhocex
quasi per quoddam iiien!is,pppPsilUm respicieiiies, ipsofum sucraiiienionim efl'eclifouscons-aI,namquid
suarii qualemcunque plenitudinem recipiaiii ajj cc,.lV;ierrifoilius est hoslifoiis aiiiiiiae, fooc est maligriis
de quo dicitur: El de pleniludine ejus bmnes nos spirilibus, quani virtules "sacrameiilOruin; quifous
accepimus(Joan. i). _. eorum vinus defoilltalur, oiiiiiisque poleslas et
Quid erge isti fidelirie.que opcribusprogre_Iien.es. audacia fugafur ?
nisi speni concipiuiil? Qui eniiii nd.ii sperent.futura YUfoieniin qtiodcunque sacramentUm ita peragi-
Jiona, quorum opera-sunl lumiiiis plena; ut merile lur, ut. res: qitoque sacramenli adesse ppssit, hoc.
in eis Ecclesia riicatur pulchra ul Ittna ? '. _. cst. in pace et uiiilate Ecclesix, extfa quam non,
Sed. cum fities s\t quasi aurora progredieris, hoc. esl locus salutarittm sacramentorumy"i.hi prpfccio,
esl prinium religionis et sanctitatis suae. lunien yalde lerribilisjil imporiafoilis est ipsis niaiis spi-
. cffundens, per fidem utiqtte ad spem acceditur, ritibus ejusdcmsacraineiui effetlu?,;; sive foocsif.'
qtiia qupd credimus," qiianrioque nos ariepturos in .foapiismate,> siye iit Doniinico eorpore,- shTe
speramusY Unde Aposiolus (Rom.. y) .Accessiim, iii prdinnm "dislrifouliorie, sive in quartinicun-
inquil, liabemus per fidem in graliam istain in.qua que. rerum ordinatione, qiiae ecclesiasticis pei-
siamus, et gloriam: in spe-gloriw filiorum Dei; ac, agunlur iiisliiutis; .hpe-' enitn insiiiuare viilefur.
sialiis yerbisdicat: Per liriemquceest principiuni ei.«- C coriiparaiio isla, qua dicitur lerribilis ut castro*
quasiquidaminiroitusibliusfooiiioperis,quemadmo- rum acies ofdinata : quia sicut foene viiicta a.cie^
duhi aurora diei aceediiirus ei proficiriius in gratiam ei ordinalini cpnstipala liu.llam sui irriiplibnein
pleni lu.iiiiui.s_,id est sanctiiaiis, juxta mpriu.m patitur, ita Ecelbsia utiitatis sacraiiieiito colligata
quem ipsa nobis gfatia. coiicesseril, incujus lunii- nulla maiignbruiii spiriluuni iiicursipne dissipatur.
nis gralia.siamuSjhQC est perseveramus, quia spem Haeretici ye.fd-qu.--se afohac unitale prsecideruiitf
hahemus per hanc assOciari fti.iuraeglorise filio.rum quia-.in hac acie noncontinenlur, foris posili nul-_
Dei : slaiimque sufoiiifert : JVonJ sqluih auietn, las ipsbrum spiriluUin adversilates r.epellefe valeut,
stifoaudilufin hacspe-glorianiur, sed et cjlpriamiir
quaririo quideirt-sacrameiila Ecclesiae:.qiiae.v|dci)iiii'
in Iribitlalioiiibus, scienies quod Iribiilatiopatiehtiaiti • hafocre, rioh liafoent in re, sedtanluriTjii sp.ecie<--
cveralur, paiieniiu autem probatiouem, probatio vero Ipsa tamen sacranienta. recte afoeis celefofaia, si
spem, spes auietri non confundii. El ul osienderet fideles accipiu.iii, et 220 sacranientuin;et.reni.
. causam efiicicnieni hujus spei ceiiitud.ineni, suforiit, sacramenli, fopc.est virtutem interiiis operanleni
quia cltariias ciiffusa esl hi cprdibus noslris per san- accipiunl: riutnJpsi liaerelicisacramciittim quirieiiij
clum qui dairis esl riobis. Ilaec, est eliinv anclio- 11011 auiem rem sacrameniJ sumcre cforiipfolieiilin;,
ra lolius fopnaeintenflonis el operatiouis, qttia , ul D i ideoque illuruhi > coliecljo non est" .terrifoiljs ut
Ideni dicit Aposlolus; Charilqs nunquam exciclei. castroruin acics ordiiiata, qttia qiiriiiliimad eos npi!
(I Gor. xill). Y .>..'-."., iioc pperaiitui' sacrameiiia, quae nulla eis conferuiix•.
SlQ.Hoc csl aulehJ quod sequitur, electa ul sol, .-reincdia.- -,. ..; :.; ; c _
videlicef pfopter cfoarilatem, quia sicul sol-omnihus \EBS. 10?—vDescencliin (tortttm nucitin ul vide-
aslris claribrest, ita cliaritas omhibus viranibus rempoma conyqllium, el iiispicerem si.floruissenl
excellentior est, -quainvis secundum diviiiiiaieni vinew, et gertiihiassent niala pttnica. .
prorsus Irtcomparafoilis,Saucla verb Eccles.iain Iiis Posiquam dilecltispuleliriluriinem dilectaesancix,
qiii per.fecta cfoaiitateardenl et operalione luceu.l, videJicet Ecclesjae, graliosa prosecutus.est-laurie/
electa: ut.sot dicitur,'quia, cum stella afostella riil- cnjus lnmen eadem Jaus ex. 'ijiso est, q.uisua gratia
feral in-.claritaie (1- Cor,.xv), ea,pafs sahci.orui.ri> illani sibiexh.fouit, nonliabentemmuculutiiauiriigam,
soli comparaiurquae caeieris sanciilale claTior in- (Ephes. y), osieudit in seqiieiilifous, propler incie-
venitur, nempe in his qui aiihuc defoiles.etteneri . duliuiieni.-Jiidaicipoptili islani promeruisse doiiiim
sunlin fideelopereiîiasfflfftoffl progredilur;'m iilis- et.iiierituni fidel,-sicui di.cil AposloJttsyllloruinde-
vero qui prOcessu eonvefsaiionis jam filiqtianiuiuin iicio salns, qeniibiis , cl. delkiuiii eorum deiiciw
1-219 V WOLBER0NI3 AJJBATISS. PANTALEONIS COLON. 1223
muiidi, ef c}iminittioilloriim diviliw gentium (Rom.. ;A ttea (loreret ei iivumfaceret, fecil labruscas (hti. v).
xt). Qui ehim isiam arimiralivo modo extulii, eorieini . iiani postquam geiuescrediderui.il, ipsi in iiicreriu--
modp illam, dcprimil, quia isla credenie et yerfoum i. Iiliiie [.icriiiaiiserunt. V. V
Dei suscipierite, JJla neqUe credere neqiie ipsunii Descendi etiam,- ul inspicerem si germinnsseiii
verfoumsuscipere veluil: uude seriptum esl de eai mala punica, hoc esl," ul.non lanliiin in ine erede- .
in Evangeiio :. Ei-mirabatur, "liatid dufoitim quiui reiit, sed etiam pro ine paiiendi voluniiitem liabe-
Jesus, super htcredulitate iilorum (Marc. vi). Dleill •rcni: atilli lieque credere, neque aliquid" pippier
ergo, descehdiin horluin HUcuiri.QuidVfuil ejus.deme paii voluefuut, quiii; imo tne eis praedicaiilcm, o°
niun- v.iam salutis ostendeiiteni oecideruiu:> "
scen.dere. nisi de diviiiilitiis''suae.cels.ittidiiie.-in
duii~iisium nascendo yenire, deindeomiiia huniani- Alio quoque morio per siniilitudinem nuc's" hauc
taiisinfirma tolcrare? Noiine liaec omnia srio orriiiiei particiilam praesentis cantici exponefe noii videtiir
cbmplela quidaur deseetisus' fuerunl? Ofoiliiiieml qnerosiim, qualenus lector eligat quod in his nic-
deseensiis isti celeforaiisuiil? Nonne in Juriaea?De- liiis e.l rectius peiisat. HortHmnueiiin universiiatem
nique ipse Doniitius diciR Non sum missits nisi aci( genciis huniani acciperc noji videtuf absurdum, in
oves quw' perieruhl domus Israel (Mailh.xv), lioc: nuce eniiri tria cojisideraniiir,.cortex, testa ei nu-
'
esl eiiim quod hic riicil, desceridiin liortnin nucum ;• ij l cleus; injiuiiiano aiiteni genere eohslat liomo carne,
liorlus eniin nricuin non'liicbnveiucntef tlici liotest osse el animajsCariiis nainqne materies 'esf qu.asi
gens Judaeofuni: sicul enim iii nuce sufo cpnice et coriex , virlus vero ossea esl quasi tcstaY porro
lesta iiucleus Icgitur, ita apuri Jutiaeos spifitualis;'. aiiiiiue riulcedo' esl-quasi nucleus :. et.siCul imcleus
iiiielligenliai dulcedo sufodufitia lilieralis superli-V cortice et testategitur, ita aiiima caiiie et bssihtis
-,ciei afosconriiliir.lila ergo gens Jtorlus nucum dici- vestiiur. Unde lijs tiifous homiiieni - consiare Job
'
lur, quia quamvis prppler legalitim tililitatem prae- considerans dicii: Pelie et__cqrne veslisli me, ossibus
ccplprum et ofoscrvaiionum,quae.suo tcmpore flore- el nervis"compegisti me(Jobx). Elut terlium quod
banl, sriisque 'ofoservaloribus usque ad tempus V.uo.illavivificaleiyegelat, Iioceslaiiiniam, osieiii'e-
graliae prpderant"; honus dicatur,.bmnia lamen fu- rel, sufodil: Vilamet misericordium iribuhli mihi
tura Eeclesiae sacramenta, in eo sufo figura, _quasi (ibid.), In liortum ergoiiucum Christus descendii,
sufo nuciscortice lateliant, In Iitinc itaqiie horium qiian.do -huniaiiairiMiaiurtnn in . iiunc mimduiii
. Dominus descendit, qtiia in-priniis-Judaico populo veniendo suscepii.
siiaj carnis prajsenliam proedicaiido et miracula fa- Et quare? Ut vlderetponia convulliuin 222, 'lt,c
ciendo .'exliibuit. ' - esl, ut visilarel liuiniles fiuctum jiistitiae liafoentes,
Qtiare aulem in hunchnrium descendil? ~Ui vi- **epsqiie sifoieligefet, viderequippe ejtis eligere est,
derem, inquit, poma convallium, hoc est, ut cogi,.«-- quateiius huiniiis venieiis,'iiisiiui;iret se.lniiniles et
scefeni ulrum aliquae fruclum (idei et injusiibie ofocdientessuscipere, sicut sCriplum esi: Et.humHcs
JV.cissent, atque. ratione ostendenie inlelligeretit spiritu sulvubit (Psai. xxxiu). Descendit qiiojueut
quod exg21 operifouslegis iustificari npn possint, ilispicercl si floruissenl vincw;et germ.inassent mala
sed ex lidequam.proposui credeniibus per graiiam punica, hoc esl, si tidelitliii Eccles'ae recle vivendi
Novi Tesfanienti. Dico autem ut.cogiioscererii, Jion sive dbcendi sluriiuni inchoasseui, et usquead mor-
quodhocyel aliudquidin praesenlia-mea afo aeterno teni in ejus dilectione perseverure conlcnderen!,
" non.
habueriiii, qui ufoique sum, el cui omniaprae- qtiiiteiuis tuuin eis.adjuloriuin iuipendenrio ijise ei
lerila el futrira praesentia sunt,se.d hunianb mpre iiispiraioi etcopperalpr exsislerel - qaemadnieduin
lpquens, eerum. ppera inundo oslenderem utruiii eis prpmittens dicit: Ecce ego. vobiscumsum omni-
sequenda essent ari non. C.uf vero dico coiivul- bus diebus usque ad consummdtipnem swculi (MMIII:
lium? Propter fouiiiilitatemlilleraequam carnaljier. XXVIU). ;'.-• '_..-•'
exseqnuiitur, sive propter umljram legis qua circum-, YERS.11. —-Nescivi': iiniiria mea conlurbavit
dalitr, ne verilatis suae luce illuslrentur. .. D riie, propler quadrigas Aminadqb.
jj
Et inspicerem si flqruissent vinew,-hbc esl: si sa.I- Causam ignerantiae ei caecilatis suae prastendif
tem aliqueni sapor.em spiritualis inielligentiae con- "poi)ftlus~Jiidaeeruni,qiiodppstquamI.ex data fueral,
cepisseiii, si aliqtio iniliofooni opeiis.fldei se appli- ' qftie ebs juslificaret eisalvaret, el haric Deus multis
cuissent: vineae ehim dicuntur domus Israel, qriae' siguis et magliis sancterum Pairuui aiicioriaiifous
per Irifousduodecim-disiinclae sunt; quaecuin vineae coiifirmasset, imppssifoileferef hanc aliqua nevitale
dicantur propler disiinclionem iribuum, una tameri evacuari cuni Deus siliniriiiilahilis , nec Jiumauo
dicunlur vibea, proplCr unam legis bfoservaniiani; more aliquid in uno lempbre dicai, prfccipiat et in-
sicut cum niultae uunc dicantur Ecclesiai propter stitua.t.queri alioleupore proiiibeat etdestruai. Si
tliversitateiii locoriini, tina tamen dicitur Ecclesia eiiiiri, inquiunt, huc iii future displicet quod nunc
prppler uhitaleni fldei. Qiibri vero univcrsiias illius placet, mulahilis esl, quotl afosurdissimum est di-
populi viuea Doiniiii dicaiui'_,._PropIie'latesutiuf .~ cere, uec aliqtia raiione potest cpnstare, -Deumniu-
Vinea, iiiqnit, Domirii ciomusIsrael est (Jsa.v); de lafoileinesse. Si aulein ipse iiicommulafoilise_st,_verba
qua dicil elPsalmisia : Viiieam de jEgyplo transia- qiibque ejtts atque .j)iacce|)ia incbnimuiafoiliasuni:
lis.li (Psal, LXlx); sed cum exspectarem ttl hcec yi- sed quia ipse esl oinnino incoihmulafoilis, qtiidciid
1221 . .' --.COMMENT. IN CANTICA CANTIC. — LIB. III. • _. 1233
dixit vel consiiitiil, fixum. et incoifimulafoile essevs C AVVERS. 12. — Revenere, reverlere,. SuiiamiiisJ
necesse est, nullamergolegem secuhdani el novamn wveriere, reyerier.e,tit iiitueamurie. .
posttif, ul primauf et atitiquath desiriierel. . ->; Ecce, iiiqri.it, occurrit. sifoi vox-quadrfgae meae,
Quifousrespondeiur, cprrcedendum csse quid pro-: i-: qtix resonat causam et ordineni aique necessafiain
pesueriiit, videlicel Deum incommutabilem. esse,!, uiililaiemVsacramenipruni iiiebruiii, videlicet naii-
unde in nosa lege nihll eonslituisse quod priori de-:- yitalis,. passionls, 'resiirreeiiofiis er ascensipnis
rogaril, qtiin potius eamdetri esse Jegem novam etit m'e3e,.quam vpcem quidem prius' igiioraiis neque
Vanliquam, sedjllamIn liltera, liancin spirilu; illainn aiidire, neque recipere vpluisti, seri iiunc, o Suna-
in figttra, istani in veritate. Quod Jia esse, .olitn inn mitis, id est capliva qu;e "firiJ)::c.ci)plivaMeneris eo
visioue. Eze.chielis proplieiaepraeiiionstratiim esl,, quod iioiiduin,per baplisnii afolutionem corpbrisqiie
_ ufoirofa in medio rbiw (Ezech, x) visa esse memo— - ' eb sangniiiis meJ, pariicipatipiiem i-originalis sive
raiur. Rota qttippe iii medip rolae-est Testameniiimii actualis peccaii nexus depostiisti, reyeriere, quia-
NovUminter Testaineritiun Yetus, .quia qufod"Vetus s sjiein hafoes veniae. Recessisti enim a nie per.Incre-
fcstamenlum designavit, hoeNovum exliibuit: riihil il riiilifatem et ingraiiiudiiicm",. ofolilus beneficibruiii
" al-- qiiae erga t"e operatus fui, quaiVdo te devpgypli
ergo Detts inconimuiafoilis in hoc"niulavit, qui
"
icrtim altero ita supposuit, ut uiiuni essel signifi-I .{J*erviiute Iifoefavi,'-quarido ie 224 coelesfi panl
caus, aliud sigiiificatuin. . - . pnvi, qua.ndo lifoi legem iiieam dedi, et prae onnii-
lloc ergo primp pppulus iste nescivit, quia signi-^" biis gentifous te milii ih populum peculiarehi elegi.
fleaiisiegil-, sed significaium npri-Mhleliexil: posl- Sednunc reveriere ad nie per vocem quailrigae
qiiam vero riivina visitatus gratia coepil cognosceree ineae, periqualuorVEvangelia, quasi pef qualuor
el credere Jitteram esse bccidentem, spiritum veto0 rotas ad le clamantis el te ad pcehileiiiiani qualef
223 -viyHicaniein, pceiiitenserroris sui expavit1 : adhortantis, reveriere, reyerlere, reverlere, re-
riicens : Nescivi: aninia mea iurbavil mepropter qua-- veriere. Reyerlere per iidein, revertere per ope-
clrigas Ainihadab. Ac si diceret: Idefocredere ncnn , raiionem, reveriere per rectain inieriiionem, re^
polrii, quia graliam Evangeiii niiuirhe adhuc inlel- yeftere pef dileclionein ; prinio riamque defocs
Iexi, .ji.amlurbdvit riie qnhiia riieq, quia lniraharr cfedere, deiiide operari, qitia fides.. sine bpe-
quidnam esset, quod quaiuoriibros Eyahgeliorunsi a ribus moriua est (Jdc. il) ; porro pperi.tio" lua
Jtunc. defoeremreeipere qui prius quinque Jiforos s debet ex foona inientione •procedere, ea virie-.
Moysi receperam, qttasi haec mutalio in Deum ca--: Jicef,- u.l "flries perVdilecfionetn operetur-; rtain
derei/ut ei Jioc-inodp non placeret ijuod prius pla-- operaiio tila si iio.n esl ex dileclione divina, valite"
euerai, qui npvani eonderet legem vetefe translala.. C gloriae subjaeet, aiqrie ideb mercede cafel,' quia
At postqiiam mirafoileni Dei proyidenliam -iiiiellexJ,. ineritum sanctitatis.no.p lfafoet. . . '
qui meper.carnalia ad spiritualia eriidiebat, ut iioijil Revertere autem utiniueaniur le, Iioc est, ut decb-
prius "spirituale, sed quod animaje, deind.e quodil' rem ihimae tbse quemper fidem accejiisti, appro-
spiriluale, facilius etveracius eoiiiprelienderei!-,} Ijenius, et aliis te sequendam pro exemplo pona-
deposila omnl^tlubielale vetilalem qtfam pfiusim- _ mus : hfECeslbriim lua laudafoilis pulcli.fiiudoqnae
pugnafoani, postea defendefoaiii, non ianlum ipsani\ plapet oculis nostris, iit errore depcsilP.verilalein
veritafein cfedendo et docendo, sed etiam pfo ea. x seqtiaris, et _quae per errorcm et uinforam legis,
mbriemio. riefprmis ct ofosciifa "y.i.d.ejbaris, pef Teversibnem,
Cttr attleiii dico qua.drigas Amhiddab? nimifumi per veritatem et lucetii Evahgeiii formosa et clara
propler quatuor liforos Eyangelii, in quibus praedi- conspiciaris. Qiiandiu- eiiiin sub"umfor.a iatefoas,
canlur quatuor sacrainenta ejiisdein Aminafoad,qui: i: despicafoilis eras, postquain vero.ad verilalis lucein
iiiterpretatnr sponianeus populi riiei. Qiiis est au- existi conspicafoilis apparuisti, "et niinc conCupivit
leni iste Atiiindbad, hisi Cforistus qui sponte ppsuit>. t^ rex decorem tuum(Psal.\iw), illevidelicei Rexcoe-
liiiiinani suani, til ine si.foifacefet populuni.sppnia--.___ fj lestis qtti te fecit opoiisain per,Spiriius sancii gra-
iieuin Depijue acceptafoileni? Quae.pbrro ejtts suiitt liam, posiquairi ad etim reversa es fide, bperatioiie,
quaiuor sacramenia nisiJiiearnatio' passip, fesur- recta inientioiie, dilec.libne; Jiaec quidem dictii
reciio et ascensib Jllius? Quadriga ergo Aminabad'(' suiil sjiecialiter, qilantum ad illum ahliquum Del
hujus li.foerest qUalupr Evangelior.urii cbuiinens' ett," popultiiii, qui Ainluadafoiiostri quadrigam. qiiaii.tp
confereris. qtuuttor praediclpruni sacranientofunii niirius' priiho, iritellexil, tanlo a.mplius poslquaiii
cognilionetn, aurigabte Spirilu. saneio, cujus iiispi ,- ...intellexil veneiâta suscepit. _
raiibnecompositae-el ordinafa. suui hujusniodi qua-.-..- Ut autem ad moraJ.itatem reverlamur, polest
drigie.- ; > .-, non iiuitlliier referri ad hmriani generiis iniivefsJtfi-
Cumque eumdem populum qui ex circiiiiicisioiieV lenl"lffijns.quadrigae.sighificatio, ita ut de tolo~duas
credlderat, leira ignorantiie .ealigine excussa, ad.i consiiuiaiiius.partes, qiiarum uiii eam deinus qua-
sereyerieii.tenifoeiiigiiusPaiersusciperet.quasicoiiso- drigam cujus auriga sit diabolus. HoinoVnamque
latoriaetexhPrtaioriavoceei oecurreris, adpoeniten-.-. coiisians ex qualuor elenienlis, et quatUer humori- .
liam provbcat diccns : Revcrlere,' reveriere, Sana- bus, quatuor quoque, aefatuin Iiicremenlls, quasi
initis, etc. "quairidarii-nialerialein videtur habere quadrigain
1225 WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLQN. . 1221
ex parlecorjipiis: porro ex parle aiiiinfe dum cori- A omnem praeccdurit actipnem, videlJcet cogitaiio,
stat qiialuor afieciionibus, qiiaiuor efiam viiiiitifous iiileiiiio, yolunlas, dejifoeratio.^2S Nam aliquid
quibus ad fooniiihducitu.r, ipsitis animae vis etpro- aciuri pfius cogitamus, deinde intendimus qunre
feclris vident.Urspiriltialem hafoere qtiadrigam.- et qiialilcr iri facianius, post in voluiitafe facieridiiin
Yideamus ergo pritno "quantiilfecuhqiie aniino' disponimus, posiremo periicefe delifopramus.At vero
oceurrerinl per qualernarium disjiositas in lipniine ipsa vis ralipriis quadrifariam diffuridilnr: qui habei
secundum -corpus complexior.es, deinde scciiiirium ingetiium, niemoriani, inlclieclu.n, discfellone.ri,
aiiimani eliam quadrifonriifer riesignatas affectuiim hafoel quippe per ingeniuni ignoia et afoscOndiia
-qualitaies. nl ex his, sicut diximus, 22S duas qiiaerendo"et iiivestiganrio Jnveiiire, per meiiioriam
consliiuamus qii.atlrigasj malerialem. scilicel elaffe- inventa reiinerc, per.intellecluui reieiita prudch-
ctualem,;quae-uli';~3qiie ad duqs respicicnles- quadri- ler. vifiliter et Jioiieslc disponefe, per discrctio-
gas, Chiisluni videlieei et diafooliim,alteri eornrii iiem foenedisposila modesie" locis sifoi cempeieiili-
:
sufojiciantur, d.um non possinl duobus servire"domihus assignafe. - _ V
riis (ilalllt. vi.), et "aut per Dei graiiam. spifiiualis' Qiiatupr qupque affectiones hafoet sifoi iasiia?
reclc ac feliciler ctirreris.dicaturquadriga Chrislij ipsa anima:ratioiiaIis:hpc est timorCm, spem, gau
aul per privalionem ejusdem grfiliae carnalis pcr- --"diumalque iristiliam, de quifous-dicit poeia:,
verseac. infeliciter. currens riicatur quadrigi. riia-
^ ,. :._. Hi meltiunl, tupiunl,' gaudentqiie, dbiehtque-.
_I)0]i., ." V ; / '''["_ v .;'•
Quatuor iiaque. iu diximus suril eleiisehta, qui- Et pliilosophus Cttidam suo aluiiino quem al) ista-
liits constat homo, iguis, aer, aqua, tefra; quae rum passiohum alTectionihus relcvare "cupiefoatj
' • ~'.
(jiir.inor inleiiniseenlur qualiiaiibus, vidclieel ca~- dicit: ... V
lpre, •frigiditale, Iiumiditale, siccitate.. Igriis qnippe GaiVriia-pelle, - . ' _ , -'
calirius est e.t siccus, aer calirius-et Iiumiuiis, aqtia -Pclle '-liiiibrem, . -
frigiria et liuniida, lerra frigiria et sicca : ipse au- Spenique.fiigaio,'"' .',.'-
,Nec riolor arisil. .
leiu, homo fois qiiatuof cbfislans elementis, elemen-
lo.rtniique qualitatifous,ditm haliet calorem ex igiie, Et Itae quiriem fiffectiories aheisqiii de.pliysica
spirilum ex aere, sanguinem; ex~-aqiiu, Citrnei.i cx liaclaiit, diciintur secoridum'. cpihplexioncs mate-
lerra, in qiiatubr lenipofihus,. qiialuor periiiilititiir fialium qiiaiiiatum, qiiaj supra posuiinus, in qui-
hiimorihus per qtiatuor aeiatiim iiicremeuia. , foiisriamVnagis,in quifousdaminiiius.-doininari : seri
Vei quippeqhi est quasi primu6 flos:et pfinci- Q praQesi oninihus liis aiiimus ralione. vigens, qui ca
piiiiii aniii: tunc eniii) lerra florc.re inciplt ef gcrmi- cum se inorditia-te ingerunl, compdnat etad ali-
nare, ct est calidusel liumidus; pueriliam pf;eien- . quein iiioduin honestalis vel ulililaiis Spiri.tii "re-
ditqiife cslcalida et liiimiria,quia in puero sftnguis gente diviiio rieflectat. Ad hiyusihodi vero sturiium
esl calirius el humidus; aestas vero quae est caliria ve[ riiscipliiiamuiecessario adliifoendae, el a Def)
et-. sicca adolescenliain osteiiriit, qua; esl .caliria flagitandae sutil quatuor virlu[-esprincipales,- iioe
el sicca, eojera litihens rufoea qtiae aluinriani in esl prudentia, fortiludo,'j'uslitia, leinperaniia. quae
adolescenlihus' siccaei calida, Porro -ariuiiunns quia lii oiisiii spiritualis fedificii siruclura, quasi
qui esl frigidUs el sicciis juyeiilutem ricutiiilial, quidam. aiignlarcs"poiiuhtur lapides quifouscaeterie
qttte est frigiria et sicch, hafoens nielancolica, id est virfulcs iiiclii.Iuntur :et reiineniur, uiajora in eis
colera nigra. quae sunf.iii.j.uyenihus ffigida etsicca. diyinaegfaiiae rionacoiisideraiuur. :
Hiems autein quae est frigidael liumidti sene.clulem Quia ergo riuas,consliiuiniiis quadrigas,.maleria-
insiniiai, quse est frigida el lijunida",.h.hensflegnia, lein scilicet el fiflectualem, ponauuis quoque qtiiisi
quod iu senifous ..bhndal frigidum eiiiiiiniriuin. duos tilfiqtie praesidentes spiritum ei carne.m, ati-,
Hiijtismorii. iieinpe cdmplexiones qiiarido iii Iio- rigaiiles verO Deum et diafoplum:nain illa. affe-
mine foene ei ordiiiate vigent, iioiiiineui sanuni>ii);clnalis tantuni plus vel miuus mbvetur ad ralionem
6stendunl,quando vero inordi.nale vagantur, fobmi- et lioncstateni, qiiaiilum pltts niiiiii.sveimpelliiuf al)
iVemperitirbaiit ef iiififnium efliciunl: sed qtiia li_ec illa.maleriali per carnis curam adaemporaiis yifae
^quaririfotniis constitutio niateriaiitef; in corpoie -imoferii; et qiianiuni iiirique prfBSiriensstiperior
homiiiis esl, ex qiia trahitur. ipse Iiomoari an.iorem fuerit veJiriTeiior, spiril.us scilicel et caro, quae riuo -
cafiiis.el"riiundi liujifs desideria, qnaicohtftixii.ex seiiiper sifoiinvicem ariversaniur; quia caro concu- -
traduce pcccati originalis, nascunlur quoqu.eex h;ic piscii adveisus. spiritum, spirilus autem adversns
maleriali cofistilutione quaiuoriiiTectuales quiilila- cairiem LGal. v);JEienim idcirco utriqiie.pfaesideie
ies, quce priiicipaliter vini et naturam Irahunt cx tlicimus spirituni et cartiem, quia suiu in eis quaj-
ij.uatuoririemforisiriirinsecis, videlicet felle, spJene, damparfes. quae.de carne tehduntad spiritum, vel
jecore et corde.-Deiiique homo hafoet exielle ui de spirilu .lafounturad carneiii.V
si.l irascifoilis, ex splene ui sit risifoills.ex jecore ut 'Nainque in illa maieriali -quadrigaplertinique
sit concupisciliilis, ex corde~ul sit rafionafoiJis: aliqut qui ;iialurali 227 caniis Cirioreel liuinore
""' incitantuf.tania
porro ex ipso corde sive mente seu animq prpce- per-Dei graliam spiritus fortiimliiis
dunt quasi nuaidam quoluer conceDtiPiies. nijae deceriaiil, ul oinuem illum naluralem carnis iiiipe-
.1225 COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. III 4225
lum per lgnemdiviniamprisei impeiti spiritus fraii- A aurigans vci Dcus vcl riiahnins : sed Deus fegens,
guiil, et _fundiliis qtimideqtie exeoqnaiK, -'.aiqcie salvans eiviviflcans;: diafoolussubvertens, damnans
"fta ad Deum iilcaleseunl, til ari sfecitlum omniiio el occidens. . •:
frigidi remaiieanl. Econfra filiqui frigida. na.i.urtc Noriien quiriem. aeqiiivoeiimest, quod cum ulro--
sjcitl ad omnein actipjiem inirinsecus in Dei aiiiore foiqueqiiqdricja appelietui', .defliiitionc tamen diver-
fiigpiit, idepque ad:niill;tini~opus fooiuiinlahorandb SMiuesl: nain per suggeslioiieiii dittboli et dclecta-
studcnl. In illii quoque affeciuali quadriga stuil qiii tioiiem caniis,.conseiisiun quoqiie spirilus, et con-
irascuntiir pro tenipofali iiieonuiiodo, suni el qtii slie.udiiiem maJi pperis a Deo delicere, est quariri-
trascunuir pre jiisfiiia; sunl quoque, qui coi.cu- gam diafooli esse; et e converso j-er stiggcslionem
pisctinl lioua, siiiU qfij conctipiscmil miila ; siuii Dei, et deleclaiibnem aiiiiiiae, consensuin quo-
qui rideiu et gandeiit propter hujiis vilae iniseran que spiriltis, etconsuetudiiieiii fooniojieris ad Deum
sirosperilatem, stinl etiam qni gaudenl et rideiil-in proJicere, est quadrigam- Dei esse : el e converso
-.'.dversitntifousprbplcr spein et securiiaiem riiiur;e quadriga quoque Dei est ineas, quatuor virtulifous
iicatiluriinis; su.nt eiiam qui.foono ralioni» focne quas supra posuirims, hoc. esl .prurieiitia, justilia,
uliinlur, et recfe agspt ;el saplunl; su.ni qtii niale tempcrantia, fortiitiriiue qtiarirala; cui ojiporiitur
tiliiiilur et peryerse sapiuiit et agurtt. Sunl niiiilo- .' quadriga diafooli,iiiens scilxet qiiaiupr viiiisipsis
tniiius aliqiii qui ingenio naiiirali' ad foonum u!un- viriuiifous conirariis, hoc esl, siultitia, iiiiquitate,
uii, suiit qui adriialuin; sunt qui-boinim feCie, iuxuria, foniiiJineeiierviMa.
siinl qui iiiaie inielligunl, sunt qui reete offeruiit, Claniat crgo Eeclesia, sive ipse spensus per Ec-
sed non recte-iiivtduiiijiipc est discerniinl; etsnnt clesiam Suiianiiti , Reveriere, revertere,. revettere,
(jui et reele offerunt et recte diviiluiit, hoc esldis- reverlere, ut quae qiiatuor his moriis rieliqtieral,
cernu.nl; sicut econtra quiriam neque recte offe- qustuor quoquepflenitehtiae fructus atl Deuni re-
runl neqtie recle riividuiil, lioc esl discernhnt.. v yertendo, et liaec in se per Dei gratiam el viriuleni
~ tlnde amfoafous
quadrigis istis qiialubr cohfefent anJiiii moiiilicando offerat. Revertcre, inqiiit, per
species qtiajiilrasque iii plerios proprii sturiii dedu- poaniteniiam ei salisfactibueni.-prspicriiortfni maio-
cunl motu?, vldelicel suggesiio, delectalic, consen- runi, reverlere per coniemptiiin sfcculi, revertere per
s.iis, censueitide. Deducitur quippe animus cujus- . nibrtifieationem carnis, revertere pcr virlutum eori-
qne sive adhenum sive ad malum, istis. qualudr stanliam. ReVertereaulem ut iniueumur te, hec-est
modis, ad foonuriiqnidem suggestione Spiriius "san- ul postquam pa'nitcniiam egeris niisereamur tui.
cti, sicut de eo diciltir : Jpsc enitn suggeret vobis £ "Videre eiiiinDei esi niisereri: unde Psaliiiisfa a"d
(B.iniflguwcunque dixero vobis (Joan. xtv); delec- Pciini: Respice, iiiquit, in me ei miserere mei{.Psal.:
ialione atiiraae, consensii spirilus, et. cousueludine Lxsxvjiet cbiitra aversjo vttJfus ejtis, ira est iljitis,
Isoni ipsius:ad nialiini verb suggestiorie diafooli, . sicut idcm Psaliiiista -dicit : Avenisti faciem tuaiti
deleclatione carnis consensti spjritus, coiisiietudine a me, et facius sum cpuliirbtilus (Psat. xxix).
inali ipsius. Quod atitem 'pluraiiter riicif: Ut irilueamur le,
Iii medio ergo istarum quadrigarum, qti_eex nia- mo.dus ille locu.lipnis esi i;l Dfo, qno alifoidicil.
teria carnis et affeclu nieniis fofinaniur, qualuor Faciamus liominem ad iinuginem el simililuciinem
virluies priucipalesj qtias supra posuiinus, scilicet noslram (Gen.wi), qui hiodus inriucitur propltf "
prudentia, fo.rliiudo, justitia, teinperaniia consii- pluraliiiiieii) jic.rsonafuiniii sahcf:! Tiiiiilate,
litantur necesse est, ut cx.earum quadam quasi 229 ,CAPUT-V!I.
clrcumposilione lola coiicrelio introrsus positi cor- VtiiS. i. -- Quidvidebisin Suiamilc ,.nisi choros
poris fegati.tr et ad aliquem niorium rationafoilis castiprum? Qudm ptitchri suut gressns lui iiicalced-
formae componalui'. Nani sicut qiiiriani.dicii; meiiiis, ,'filia principis-l' juncturw femorum luorum,
Vihus esl mediuinyhiorum, et utrhiqiie reduciurn,, sicul monilia quW fubricata stinl maiin arlificis.
, (f!on., Ep.A, xviu, 9.) D Quamiiu- Jtidae.aerroiis. stii viuculo sive qua.Iifoet
hoc est afoutroque parte reiiiotu.in: verfoigralia Iie. aiiiina peceafi jtigoteiêfoaluf captiva, niilla"in ea
foetein esse vel male callidum vitiosum esse, sed jiiciiiidilas, sed miseria virieri poierai, quia-e.lilia
hofuin in medio vitioruin, scilicet hebeiudinis'et intei' ptignain litiera. et spiritus el ista iiilei'
niale ealiidilaiis, prudentiae virl-usconsiiiuiiiir, cujus piigiiam carnis et spirilus meliore paite seni-
moderamine isia inacquali.as corrigalur: fortitudo per iuferioreral :,nain illa sPlani liiteram seqiie-
qUoqueintertiiiiiiJita.eui et auriaciam ponilur, ulhoc foatur, isla carneni; al ufoi per poiiiiieniiam Jll:i
sitvcre foitem esse"g2S fIu' nec liiiijdiis in fooriO sensum s|)iriliifileih. agtiovit et recepil, ista earnis
nee audax inmaloiiivenittir. Siiiiiliter el iiicaftcris aiiiore caJcalo secundum spiriiiun viyere coepif,
videri poiest virtutifous, ex quanim consideralione foenigiiuspaler ulrumque miserieorditer suscipicns
juxia se posifanim inlelligitur-qualifas vilionini. osieiiriit sutun ei adjtiiorium inipeiistirum ul ve-
Ex tpta crgo mafefia _hu]iisniodi,'.carnaIi sciiieet rain jam ct pJeiiam lifoertatem-"tjdcjifa et ijuasi
et spiriluali, qiiadri.fari.ini ilisliucta, uiiuin qiiod- victoriam de parte sifoi adversa cohsecuia, devo-
dani fit matcriaUuh, quoil in se quasi geminam . tas ei laurios carne-el spirilu laetahunda -persolvaf'.-""
praeferf quadrigam carnis et spirilus,-~cui' prwsit Hoc enim ipse per prbpjietain promitlit dicens :"
PATROL. CXCV. 39 ; '4
' '
{227 . WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONIS COLON. i<m
Reveriimini ad me, et cgo revertctr acl vos. (Ma- 4 coiicorri:adiiorum Test-imeif.orum, quifousquoliilic
tac.h. v). Unde et eofum eoiivers'oni congaiidens sancta Ecclesia, vel quacvis sancia anin.a ins.rui-
dicil Ecelesiae: Quid videbisih Stilamile, nisi choros tur, niagnttm ei conferiint tutameiilum el brna-
casirorum? In cfooris quippe concorditer resOnan- mentuni ; tuianienlum 231 quiriein coiilr.i pevvev-
iia melodiae alternatio osiendilur; in casiris vero siiates .haercli.corum, prnanienlum auteiri proplcr
''hcllaiorinn socielas pro tuitione colligilur. Quiri decoiem ef piilcliritudincm sensuum cl eloqiiiorum,
crgo sunt ciioii caslroruin , nisl laudes foelfoitorum ? sive qiiie in ea ceiehroitlur yiftutem saeramenlo-
el est sensus : Quia Sulamilis isla de caplivilate, rt.ni, et honcsiaicin oidiiuini ecclesiasticoriim.
srifo qua pcr 230 culpatn detinefoaliir , ad me Quis vero esl isle ariifex, cujus innnu isl.i -ir.o-
conversa esl, lanlam . ei lifoertalis el securitalis iiilia, hoc est Testamen:.-!, faforicala stiiit, nlsi
gratiam conferam, ut nihil aliud iif ea, o dil.ecta, onuiipoieiis Detis, cujus voiunt;ile,i poieslaie, ope-
viriere et mirari riefoeas,qiiain pro devictis ac de- ratiofie liaec honeste cbmposila, uiililer exposiia,
pressis vitiorum nioiifous, et cojicessis viiiulum feliciler stiiit suscepta? Quare dignitas liorum Tes-
pvoTcctifoiis lailas graiiaruin-acliones et qtiolidiana liiiiieiiloriini val.ie.esi cotijmendahilis, qu.ando tali
laitdum praeconia. sunt atictorc cpnslilula, ciijus artificium non est
• Jam ^
qiiasi in tnium conjunetis riuofotispaVietifous, lniiiiamim, sed divinum, nbn.in.venlu.~m, sed volun-
cx arivcrso ^VeiiieiiiifoiisJudaico vidclicet alque tiiriuin et potestaiivum, omnia enim quwc}tnqiie
gcniili pnpulo, qttifousosicndit iolam uiiiversalem vohtit fecii (Psal. xni), seinperque ejus velle, fuit
consiare Ecclesiam, d rigilur rursus in laudem eiiaiu ejus fecisse.
ijisius, ui prfcdicel in uno corpore la;n diversas Omrieiiiergo decorem et pulchritudinem interio-
sux dignalionis gra ias itisigniler consliiutas, et-ofo ris liominis sui sancta Ecclesia, sive quaelifoet
lioc jiisie el dignc sifoi graliarum acliones persol- Siiiicla anima ex islorum Tcstamenlorum conside-
vendasYDicii ergo : Qitam pulcltri suni gressustuiin ralione colligil,. quid credendum, quid sperandum,
cntceaiiieiilis,filia principis ! qiiid ainai)duin necessaria sifoi ulililas. proponai.
Quiri per gressus, nisi actionum cursus cxpfimi- Uhrie \'ero jitnctura feininum eju.s, a,sponso lau-
tnr? quid pef calceamenla, qute ex hiorluorupi daluf? quia concordia duorum Testamenioruni,
animalium pellibus fiunl, nisi praecedeulium pa- sive dttoruin populoruin, sive geniinae cliaritalis
iruui, el cx hac. viia sufotractorum exempla signan. maximam et lofam liene vivendi coiistiiuiintregii-
t.ur? sicut eiiim calceamenlis pedes liienliir, ila lam, et cerfissimam pro eoiiservaia fcgula repo-
'sanciorum paifuni exeniplis inorcs eos sequentiuin riunt remuiiefationis gloriam; el foene jtiiiclurani
defenduutur. J nirn femoruiu, sed
feminum dixil, quia cx liis
Quae vere filia principis, nisi aut Ecclesia, aut coricijiilur, nasciliir cl proficii omnis sancite Ecelc-
salicla quaelibet anima llliper ariopliOnis gratiam sia~, vel cujiislifoct fidelis' aiiiuiae honeslas et uli-
' - - '
deriiia,qui est priuceps regum icrrx ? Pulchros Jilas.. . . ,
ergo gressus foafoct Ecclesia, sive sancta qtioelifoel VERS.2. — llinbilicus luiis sicitl craler tornali-
aninia iu ealeeamentis, quia jnilcliros et rcvcrenrios lis; nuriqnam indigehs pociilis. Veriler luus sicitt
Iinfoelacttis ex saucioraii) patrum gcstis et docu- acervits tritici valttitus liliis..
ineiiiis. Quiire non inconvenienief sufojungit : Uniiiilicus ventris iiieri.itullitimest: quid ergo est
Jitnclura feminiitHtitaritm sicul moiiilia quce fctbri- Umbiiicus Ecclesiae, nisi saiicli prssdicatores ei rio-
cala sttnl .manu arlificis. .'_.-... ~ ctores, qui in medio populi versantur euindem po-
Per juncluram fetiintum concorriia duoriim Tesia- puluni sifoicolligenies doctritia el operalione? Sicttt
meni»ium accipiiiii',,quialam aeqUaliferjunguiiiur euim umfoilico oninia adfoferent viscera, ita popti-
Vetusel Novuin Tesiaineniuin; ul quod nnum an- - lus suis arihaeret prfediealorifous, ad eorutn verfoa
nunliat in (igura, hocaliud reprajseafet in veritate. et exempla seinper quasi ad quoddam medilullitiiii
Sed quid est qued liaeciesiamenta monilibus cem- p circa se positnm respicicns, til in eprtim morifoiis
paranlur ?j Mcniie eniip componiiur ex auro ei ar- cl sernioiiifotisfirmfimeritiun sifoiqiioddani foenevi-
gcnto prelipsisque lapidifous, el iii pcctore ma.iro- vendi consiiiuat. ; :_ "
iiarum ponilur, ut sit eis et pro muniirteiilo el pro Sed isie uiuhilicus sicttt craier lornaiilis dicitnr,
oniamenio1.Utruiiiqtie aulem Teslameniuiii conslru- . quia ul stipciflua ct inaeqiialia iiioiiim reseceni,
clum esi ex divini sensus fulgore et eloquii nilore sailcii doclores.scmjier ad. idem versaiiliir,:quaiirio
qnasi ex auro et argenlo, riivcrsarum quoque vir- pro lipc adipiscenrio quod- semper esi iiiinnilafoile
tu.um pfxriicamcniis , qiiasi- quibusdani preliosis el idem in sui qtiiliiate perseverat, ctirriini, lafoo-
gcinmis. Et sicut inalioiiarum pecius nionile mii- rani, et alios secuni iraliefe-fesiinaut. Qni craicr
uil el ornal, ita uirunique Tesfanieninm sanc ae TMnquainindigere poctilis dicitur, quia iiriem.prte-
Ecclesix-, sive cujtisque sanct_e aniniae pectusspi- dicaiores-seinper afouiidan.tdivinorum 232 seu-
ritualiler inuiiil et ornai, munil quiriem a vi- lentiis eloquiorum , quifouset Jpsi per gratiam'
i ortim hostililaie, ornat vero vlriulimi pulclira Siincti Spiriliis deforiantur et siiilninda jiopulorum
varielalc. pectora snUiciciilerreficerc sliideiit.
Juncara ergo feminuin ejus, sictll moiiilta, quia- Alio qtioquc. morio, si ari cujiisque firie.lisanimam -
— ~
4229 COMMENT. IN CANTICACANTIC. LIB.- III. -i£59
iiiiciiriiiiiiis, spiiitualiler uiiifoilicus riieiiiis sanctai ^ Sed: iste acervus iriiici vaHqiiis liliis diciiuiy quia
dici cliarilas polesl, qtiae VelutiJn centro quodami pcr-Meciffifideiodorcni e! peccaibriun ooiifessionein..
posita, oinnes qiiasi per cifctnnfefciiiiaiii _virtutesi " liiuliuiii"proficil ad aelernaevitce candorein', itf lili y
I2hgii, qtiia duin niilla yirtus sine cfoaritale essei enirii estetodor et Candor et-iriediciua : odof eniiii
potesl, oiniiesproTectovirtules ad eam rQspicieriles esl iii fide etoperalione, mediciha in peccaloruiii
qhasi charitaiis appendices csse videntur-.' : coiifessioney candor in vitae astefnaereirihutione.
Setl quoinodo :.._ec.dicilur craler lOrnqiilis? AjiO- VBRS;3. — Diio ubera.tuasiciit duo hinnuli ge-
Stolus dicil, qifia finis prwcepti cliar\lds"dd jiisliliam irielli caprewi '---,
omni credenii (I Tim. i), ergo, oirinis pei-feclio in . Ptif duo ufoera ripii atsurde accipi ppsstinl dio
cliarltale consistil,quia cst lornatilis, iiihil fri.se su- cliaritatis prsecepla, pcf quse ahima cuj'usqiiciidelis
perfliuiaiis' et efosiaiiiis vitii retineiis./ aique ideo pef tcrieritiidiiiem intiini' laciis liutrilnr ci iii spi-,
perfecla el- pfana, perfccla qiiippe char.it.as' foras fitualis exerciiii fpfoiifperducitiir , lit jiossit cum
millil timorettii quid limpr nori esi iri charilale Apbsiolb dicefc : Qimiia possuriiin eoqui me coitfoi-
{1Joaii. -iv). Isiii eteniiii perfectio linis est jrrae- ial (Piirlipp.iv); harir/ortisBsfMfi iiiors diieclio
cepli, id esl cpnsumiiial.o, utdiciiprpplieia, verforini (Gctnt.vm) \ ct aciiaril-alc hulla saiicios separat tri-
- coiisitmmaiuaijquo.l -Tecil DoiiiiiiusVsuper terfam g bulaiib \Ro_m.viii); Per 'han-c enim euht de viriute
(Isa. x ; Rom.Mx). in virtiilem' (Psfil. Lxxxiu) : imde et recte ipse elia-
Qupmodo AulenVnuiiquariiindixjerispoculh?musto i fitatis pffeccpla duobus gehieltis hinnitlis caprew'
plciii riicefoantuf apesioli qtiaiido'Spiritu -sanclo , qug. iiattiraliier sempef"alia petit comparantur.
hoc esl igne divinae chftrifaiis arriefoanl: efoiiieniiil Sed quafe (fcme//is? hiniirum propter ipsiusge'-
erant poculc illo calicis spiriuialis, de quo dicit niiriae chariifiiis, Dei videlicet et proxini-i, coneoi1-
Psalmista -:El cctlixineus inebriahs qiiatn prwclarus diani et uriitatem, quia ila insimuliii iiieute s:incio-
esi! (Psal. xxii.) Qui ergo divina charilaie repleli- ruiri coiicipiiiiiluf et crescunt, Ut neulra possil
ttsr, qtioinodo nbii seniper ilio iiideficienti Spirilus esse piior altera, sed cunvdiligit Deum , diligit ct
sancli hiadent, el caleiii poculo? Econtra terra proxiihuin et ciim riiligil. proximuni, diligii Deuiu.
-
sili ,arere dicitttr, qttae divin_e cliaritatis infusione "Dtriiniqueenim alterius ei pfohativum, quia siciit
non respergiluf :' unde Domiiiusbae siii arerili.fous (iicjl Jbahnes : Q.tti.dicil se diligere Deuni ei tton
clamat, diccns : Qui silit vehial ad riie el bibal; et diiigit frairem: suum tnendax est (1 Joan. iv) : alque
de ventre ejus'flueriluquw vivw(Joari, vii). Igiiur cra- ideo isia dtto chaf iiatis praecepla quasi duo gemelii
ier isleiornalilis.nunquamindiget pocttlo, qttia per- suht capreae, quia ct uno gerunlur loco ei tem-
fficta cliarilas r.tinquaiii eget rore caelesli, et illius C pore, et semper ad altiora quoiidiano virtutum pro-
suinnii foonidesiderio. Quia vero suiil ih Ecclesia ficiuni incfemento. ••
piselali et sufojecii,Jeiieset iiifirmi., prudentes ct Siye , o'ffo ubera duo sunl Testamenta quibiis
simplices, postquani in praelalofurii viftutifous Chfi- saiicla Ecclesia qubfidie ad piefatis etiiufiitiropera-
stus Ecclesiam siiam lautlavit, sufodit.quoque Jati- quod etiam sunt-ijr.tasi dUo hiniiuli gemeili caprew;
dafoilelesiiiiiohium ex obedieiuia ei disciplina sub- quia ita unum sunt significaiis cl sigtiiflcaliim, nt
' quainvis lioii uno fueriht lenipore in exhifoitione,
jectoruiDj vetitev iuus, inqiiieiis, sicui aceryus tri-
lici. Quia enim y.eiilef.piirs esvcprpforis fragilis el uno tainen sinl lempore in significaiioiie et laiitfi
niollis, per venlretn fragililas suhjecioruih, qtii iioiiesl ipsoTurtiTestanieiilofum inajesias, ui de eis tiis*
riuiii pcrfeclionem magistrpiiim consequi possunl, puiaiii.ifous~seni|ierniajoret iiliior occurrat sufotili-
designatur ; sed qttia el- ipsi quoqtiead Ecclesiam las.: --.. ..." --.-.-
periinent, et de sorle sunt eleciorum:, quos ille 28«i' VERS.i,-—Colluinluitm sicui titrris eburnea:
suinmus-Pater familias tiiiicuih suirri appellat, el oruli' ttti sicut piscinw in Besebon, qute sunt iii porta
in horreum suuiii cengregiiri jufoei, non incongrue fil-iwmiiltitudinis. Musits luussicut turris Libani,
ccerro uiiici-coiniiaratur. Acervus aijtem inferius ,D qtiw respicii conlia-Damascum. _.
dilaiaiuf, superius acuiiur, -lota vefo cohgeries esl Quia.-per colli fisliilain vox egredilur, el eifoirs
graiioruiri, qtiasi invicein se coiDpiecteniiuiii ct por- vcntii iiiiuisiraiur, rccte pet" collutn sancliprsedi-
lantium collaiio. caiores. designaiiiiir, qui per proedicaiioiiis officiuni
233 Quid-ergo per acervum Iriiici, iiisi inuli.i- couservisininistraiit cifoaria doctrinaruin. S.edcon-
tudo fideliitin prfclaiis ofoedieiilium expiiiiiilur, qui sirieraiiriuiii quarc riic.itur tttrris, c"l qnare iburnea.
quamvis pef iniirniiiatem carnisVet ciiras reriini Turris, inrie primo, quia praeriicatio sanctornfii ;:iia
saeciilariuii!; circa lataiii~etspaciosam viam aliqiian-- cst propler sensus pufolimiiateiii; dtiinde qiiia ex
luluin deprinianturVuuiien-per ofoedienliani et foii- alla nieiiiis speculalione, veluii ex quadam lurri,
iiiililalen:, fralernam quoque charilatem fide et advciilus lioslis prospiciiur, ut ecrnm insidise pr;e-
spe ad superiia eriguiilur? nam invicein se com» cavea:nlur,"el~ha.c meiuis speculatio ex siinciorum
plecieules et adjttvanies, a.tque infiniiitaies iiiorum stiiliilur doctriiia pnedictifofjim : ebnrnea pro-~_
et corporum ipleranies imjblent illud Aposloli: pter candorein. inlerius refuJgeiilis sapicnliae;
Alier alteruis onera poriate, el s>:-admplebilis legeiii caslam vero proniiniiaiioiiRiii exte.fius resonanf.is
Christi (Gal. v\). .'"'..'.- eloquentiae, sicut in Psalmo caiiifur, quia ehquia-
1231 - WOLBERONIS ABBAIIS S. PANTALEONISCOLON. 1232
pomini caslaet prwceplum \Domiiii lucidum, iita- A yita exiens intrat r.cgna coclonim. Pulcfore ergo
minans oculos (Psol.xvm). i .>-, "'. 'ociili Etclesiae sive; s:),nclae animae dicuiiiiii' esse
' Colluni
ergo saheife Ecclesite, sive saiiclfe cujus- velulipisdno.' iiiHesebon qiicesuni inporta fiiiw mtil-
itjiieanimae, esl sicitt tiirris ebnrnea, quia illitis prae- iiiudinis, quia duin ex peccatoriim fecofdatione,
dicalio alla, e"l flrina, et pulcfora est, el duin men- vel.ex a_lernfevitae amorc, per geminam compun-
lem ad Deiim erigit, afohostiuin insidiis defendil, ciioiem .niaden.l laciyiiiarriin foiile,-introilum sihi
alque . tiulla liaereiicae pravilatjs macula eorrumpi regni cnelestis aperiunt in exilu viiae. ' '
peniiitiii;; econtra Synagoga perprojihetam dicilur Alil.ei'oculi Ecclesiae possuhl-noii inconveiiienter
iurrisvebjtlo,sn:(.Mich.iw),c.uiaofoscura_eiinvoIula.'esi tlici.'provisores et doctbres cjiisilem, qiiifotis isla si-
citriiali Jfldaeoruni scienlia, qitse quiderti turris est, inililudo quoque aptari poiest, iil sicttt piscinw Jn
proplefsuJilimiuin sacramciiicruin quae in ea tegun- Uesebon civiialeni . cingum et muniunl, iia isii
tur cpiilijieiiliani, sed . nebulosa propier carnaleui cihgunl ct ihutiiunt Ecclesiam cingulo mwrbris,
solius iiitelligentiani lilterae. Qculi tui sicut piscinw quod Jlesefoon inlerpretaiur, dumsiia doi.lrina el
iii-llesebpnfquw sunl in porta filiw inulliludinis. prsedicationequasi quodam salulari foiite provpcani
Oculi sanclae Ecclesiae, siye pofius ciijusque flJe- ari comptinetionem, ad confessionem -,-ad satis-
Jis aiiiin:e, nfon incpiiveniciiter aceipi ppssunl dua. J5 faclioiiein, dicenles illud eyaugeliciliii;: Pwnitehiiam
iti liienle qiiasj iri capite coiisideraiipiies^dextra lae- agite, approphiquabil enim regnnni cosloriim(Slatih.
vaque ititeiitleiiles,"videlicel ad parvilatem et mise- Mif). Poenitenlia quippe recie riici potesi cingulum
riam teiiiporalis vilae, ad aeteriiitateni et fejicilaiem iTKjeioris,quia sic undiqtte cingi el muniri defoet
perjieiuae et incoriunutafoilisvitae. yita poeniieiiiis, ui ei commissa liigeat, el lugenda
. Qiiae r.cle dicbultii' qtiasi piscinw in Heseboh , ulierius nort a.lmittai. Ea namque vera pcenileu-
quoil iniefpreiaiur cingulum \mceroriS,quia proreclo liaestqiia sic relroacia peccala coiispiciuiiiiir, ul
ex nioerofe et trisijlia peccatorum, sive ex deside- fuiura limeantiir liafoealque moerorem ex praeter-
rio aeleriiorum foonorum jiroflUunl per-compunclio- iiis, timorem ex fuiuris. Sed quia linior iste poeiiam
jiem veluti pisciiia; fontes litcrymaruniVIstfe siqui- liabet dmn ex recordationeprfKleriioruni et timure
dein piscinae profluunt ex duplici conipuncflone-, futuror-uni iiioarorem animi coiilfahii, rccie pojni-
o,ttf«niiscunlur ex islbruin duPrtim oculoruin corisi- tens•cingulo.inoeroris.yilam constringil.
(leralione, quia rinm liiens futura supplicia peiisai, Sed piscinw istte .n Hesebon..sunl~tn 236- porla
8t siioruiri reminiscitur malbrunl, ad poenilehfiahi filiw mtiltiliiditiis :_quae autein esi filiaiiiuliiludinis,
coiiipungitiif, quasi ex altera piscina irrigaliir. vcl-qua. esl isla mullitiido? Nenne sanclam Eccle-
Setl islae piscinw suni hi Hesebon, quia ex hac siam genuerunl apnslbli, et eoriun successores,
gemina coiiipuuciiorte, ex una parle pceniieiiliie, ex aposi.oliciViri? Quoruiri riignilalem iniueiis Psal-
altera dilftionis cingitur rooefore, ul et ad priora niisla, Nimis, inquil, honorati sunt amicilui, Deus,
yilia ex'fuuiroriim .liialoriim recorrialione non de- nhnis cotifonaius esl principalus eorurii- (Psal.
fjuat, et ud S35 viiiuliini studiii ex fuliiroruiM cxxxyfii); quos iioif paucps, sed niullos fuisse eon-
Jioiiorum Vdesiderio se fortiter: suingal, Domiiii- sirierans, Diniimerabo, inquit, eos el super arenam
cum praceplum ariimplejis : Siiil luriibi vestri prw- mullipiicubitiVur(ibid.) Jliytis, ergp mulliludinis filia
chicli (Luc. xu). '•''•• esl Siinclit Ecclesia, quaiti, ut dixiinus, sua.geinie-
Piscinw.-auterii islae dicunlur esse in porta filiw riuif dociriiiii, qiioe liafoetportam, riiscrefionis virie-
midtiludinis. Sed quae est isia porttt? iiimirum exi- liceijantiam, per quatn disceriiit quos vel quales in
lus \ii_e hujtis el inlroitus vitae fulurae ; unde dici- suo ccrpore repellat.Nam cum semper triliee mista
liir in Psalriio de yiio bealo i; Non cpnfundelur cnm .sitil zizania, foonosquidem sifoi quasi riuh es cifops
loquelur inimicis suis in portq(Psal. cxxyf) : nulla incorpprat, nialPs vero veluti malos; hunipfes iit
quippe confusioerit viro saucto in exitu Iiujus.viiae, - cOrpore suo iSlerai, litcreijcos vero quasi vcrieniim
cuin ei pars adversa ohslare et nocere voluerit, Q morliferuni a se jirOrsus alienal.
qnia illi in vilii stia servivil in quo niliil suum prin- Ih hac ergo discreiiouis pnria slant quotidiepro-
'
('cpsinufirii
' hujusJiivenii.- ; ': visores siverioctoressanclae Ecclesiae; qnasi qtiiriam
Qiife esl autem fllia- niultiturijnis, ctijus illa porta oculi in capile discernere sciunl per spiriium sa-
dicitur esse, nM.sancia ciijusqueiidelis anima , il- pienliae, qui pertineant, vel nnn pertiiieani ad corpus
lius videliceinjujtiiiidihis. fllia, cujus" ernt cor unum. Ecclesiae, qui pisces eligendi quive rejjciendi sint
et anima una (Act.'iv) ? Qtiae tutie quidem in lerris iii ulliiiiaestalionis lillore : denique fldelifousaper-
ruriis eral et priinitiva Eccjesia, sed il!iuspra.flgu- las vitaejanuas osieiiriuiit, peccaforibus vcro pceni-
rafoat unitateiii, ,qii_e liunc in coalis vef.a.el perfecta' tciitifous clausas ajreriiint, porro impiis ei non pce-
concordia, cuin Gliristo regrial per i.nelTafoileiii _el iiitenlifousffitefnalilef clauriutii. . .
SnJiiiutafoileiiichafiiateni, j : Sive porla filiw multiludinis liries diciltir, qus
llujiisiiitiilrum muliitudiiiis filia plsciiias illas ge- V 'esl iiiitiiim ct" quasi quitinin introiltis ail viaiu
iriiiiae coiiipunciionis in sua hafoet porla, quia pef saltitis, siue qtia iiiippssifoileest placefe Deo (Hebr.
poeiiiteniiain praHerjiom.m nialorutn, et desideiitim xi), quam priina fronte proponunt sancti doctores
futiir jruiii honpfum coiifidenier et felieiiee rie hae viaiii vilae qiiareiitibtis , et ad coelestem paii-iam
.1233 COMMENT.IN CANTICA CANTIC. — LIB. III. ,12PM
ciipicritibuV, qiiia priiuo defoet qulstjttc A suam rT.oiiiiicando, cum vitns el concupisccntns,..
pervonire si necesse fueril, pro Clirislo
reeie crcriere ac deiude rccic crcricns foene opc- sive ipsani cafiiem,
,
rari. ~ ~ pcrsecuiioiiifous offerendo, preiiosam Deo purpuraiii
V Y
sacrificaiites.
Seri quia porlam isiam filiw muliitudiiih dixiuius corriis et corporis martyrio
diserelionis graliam, quii sancti. provisorcs et do- Possiimus et alio morio hanc orationis parliculani
Doiiiino Je.su.Clir'istp,
ctores Eeolesiaevel poeiiitenies atliniltere, vel non ipsi capili EcclesifB, hoc est
cxcitidere sctiinl, qnalis ip-a discrelip apiare, tit virielicet cx persona sua eidein Ecciesite
pcenilcnles
sil vel essedefoeat, subdilur, cuiri dicilurfiWisMstuus sponsfe suae seipsum inriticat loquenlein-: Capitt
sicut lurris Libani, etc. tuum sicul Carmelus, el coiiiwcapilistuisicul purpura
rrgis juncia caiiaiibus. Ego, inquit, o sponsa , qui
"Per"iicisumqttippe quo oilores foeloresque. riiscer-
rikor et sum caput ttuim, nTonli Carinelo, propler
niiiius, saiictoriim discrelio designatur per (juaiii 110-
.alliiudiuoiiiet noniinis inlerprctalionein, coniparari
rum riiseernere odorcs viiiutum , foeioresqiie vitio-
quia ctim sim fooiumi generalissiinuin,
iTiin, ul inlelligaiil qitiri eligere cl quid rcprolsarc possiim; nihil esi qttod mea nalura excellentius essc possit
riefoeant.Qui liiminiiii nastis sicut lur.risLibani esse
ct seciiiiriumriiviiiiiateni, porro seciiinliim -hiimanita-
dicilur, quia videliccl praepositorum riiscreiio " tem
238 's''''' vila el conversatiorie mea sauclius,
niuniia seniper tlefoelesse ex circuii.spectiorie, et in
el iiv.mea docuina vera et perfecla cordis circiiin-
iiliiiuriine scnipei' Viuc consistere, iri esl, in valle
cisio disciitirV atque omitis mea prseriicatio vere
itifinni operis noii jacere. Sicui eniui lurris in mori-
quasi mollis fluviusdecurrit, ul aiidieniium mentes
icm idcirco ad speculuni jionilur, ut Iiostes qui ve-
suisaluhfiiaiercficiat, cl ad fooni.operisstudiainfnr-
iiiiinl longius videaiilur, sic praedicaloris viia sem- tui comw, mei sunlaposloli, ctcieri-
mct.Hujiiscnpiifs
pcr in ailo defoet fixa pcrmariere, ut more iiariiim qubque mei sancli, qni niifoi cliaritalc,'. sicurcoinse
discernat fceuires 237' viliornm, odoresqtte vir- Ciipitiaiifoferenl, quilius purpura foenecongriiit, qttia
tutuiri, incursus malignorum spiriluum Jonge pro- sicut ptirpura quae viciuipr cana.libus esl, nielitts
spicial, et commissas sifoianimas.per suam pru- lingilur, ila. illorum iuens quae magis meis vcl meo-
dentiam cautas retldal. Et quia ipsa riiscretio niater ruiu prophetarum verfois et instifiitionibus vicina
virluiuni esse dicilur, recle lurri Lifoani qui can- eCQciliir,co magis ad amorem inei virtuie acccndi-
didalionem sonal comparaiur , qualcnus per eam lur, el iri.lafoernacuio ineo,lioc est_in Ecc.iesia uiC3,
omiiiuiii virlutiiin pttlcliritudo cuslodiri intelligatur. pretiosa et regalis purpura, coccus scilicet fois tia-
Seri lr.ee turris conlra Diimascuin respicere _dici- ctns lExod. ' xxviu) Dei et proximi dilectione reful-
lur, quia sanclorum vila conlra viiioruln .tentahienia C gere conaluf. - .-
per allam discretionis consideralioiiem forli custo- Igilur quia capul viri Deus (I Cor. u), si Iiu-
dia roUnitur. Damascus, quippe sanguinem bibens jus capilis sui coma qiiisque fidelis virtuie animi
interpretatur, quo. niundus iste recie designami', esse desideral, sacris Scripliirariini canalibus ne
qui quotidie vitiis et peccatis ineforiaiur ; sanguine ccsse cst ut sedulius scrutator iniifereat, quia ifoi
cnini pcccala designariprophelaindicaf.dicens': Et invenit tinde lingalur, tilRegis sui co3leslis.pcr.aino-
sanguis sangiihwm tetigii (Ose."iv),-hoc est peccaio rem intimum purpura iiiortificatioue carnalis vilae
jieceatum accessit; el Psaliuisla : Liberame, iiiquii, efficiatur. Noiandum aulem quod p.uleforercsjtonriet
de sangitinibus, Detts, Deus saluth niew (Psai. L). dileclus dileclte foujusniodi laudis pneconio decem
Turris.ergo is.ta conir.a.Damascnin dirigilur, quia parlifous qtiasi decem chordis, iino resouans :spiri-
s.-inctoruin viia' viriufifoiis alla el niunita, conlra lualiier deeachardo, quod Jta superiori decacfoordo,
mundi hujus voluptaies forti ct diserela cousidera- quori in.Iaude sjiOnsisponsa decantaxerat, decenler'-
lione praeinuiiilur.; opponitur, ut illud a siiperibnfous, isturi ab inferio-
YERS.5. — Capui tuum sicul Carmeitts: et comai rifous modum gralissinite ineloriiae imponani. Qiiia
capilis ttii sictilpurpura regis juncta cahalibiis. eniiii sponsa ad sponsiihi recta, iiileniione et per-
Per caput principale tneniis designalur. Carmel.us D fecio amore semper ascendere riefoet,jiistilm est ui
autem sciens circumcisionem sive tnoilis fluvhis rie miiiorifous ad majora assufgal, alque idco a
iiiterprelaiur. spouso jiroficieniis et quasi eresceiitis ad virlutes
Recle ergu mens sanela Cafmelo comparaiur, aniini ejtis praeconiufn digiianierdecanlatur; non
(juia ei in riivina conteinplatioiie alta est, et a se quod isie profecltts, virlus.ei potenlia sit aecipiei -
carnaiitatem riiorttm sive cogilaiionum ipiriluali lis, sed potius quia laus es.l sponsi dantis el liafu
circumcisione afosciderenovif, atqiieilivjni Spiritus ei viritiiem aique poleniiam suo muriere tribueiilis.
infundenie gratia, suayi doclrina quasi molli fluvio At yero sponsa inieridens venerafoiliter immen-
audieniiuni corda irfigare studet. Et comw capitis satii sponsi
foenigniialein de ccelo descendenlis, et
lui sicut purpura regis, juncta canalibus. - ari nostram se inflrniitaiempropternos humiliaritis,
Comw capitis cogilaiiones mentis aceipi possunl, laudis ejiis praeGpniaa summo corporis praeconio,.
quoe sfciu purpttra regis jnnclc: canaiibus dicunlur, IIQCest a capite, quasi a superiori orditur chorda, ul
quia.quanlo magisjuiiguntiir, el iiitendunl Scriptu- oslendat se inferius positam, semper serespicere
ris quasi quifousdam caualifoits,laulo magis accen- dehere ad vilam el doctrinam sui sponsi superius
duntur ad imitationeiii passionis Christi carnem sifoi e regione oppositam, et ad illum pnr imita-
' '
i235 WOLBERONi.SABBATIS SV PANTALEONIS CCLON.. v im
lioneni ascendere, qtiem ~cpgiipsc.itail se pei cem- A £ liafoes vincere, unrie hafoes prpfieere? Eslne lu_e
p.fssionis pietatem rieseenriissc. viiiulis. et inriustrise., quod taniae puJcliritudinis
'
2S9 TERS.6.—-Quam.pulchraes, el quam decora, decus lifoi potes comparare?. Si reete'consideres,
charissimd; in.deliciisi- nequaqiiam- Uue foriitudiiii vel prudeniiae alicujus
.. Posl.quam sponsus in sponsfi per jiarles prcerii- fooni meriium - aserihes. Ego enim dixi',' hoe est
cavii varielateni moiiifoiorumex Iiafoitumcntisfoone anle tempora-saeciilaria riecrevi et delcriniiiaie'dis-
cl Iiorieste cpnipositorum, untim qtiiddani loltim posui, qitia per signi pra.vaTi.cationem oceiibui
cxinrie pioerevissc ostendens, iiniversilateui viriH-: sli et impoteiis esse cospisti, et iiiiiiiieuni tifoi
itun staliirae noinine appellat, doeiritife vero afotiti- ipsi pec.canrioiuvenisji, cui postmodtim prajvalere,
danliam ufoeruin sigiiificaiione declarat. Quae enini non pofuisli, sed quasi captiva ejus.doniinio sulija-
pulchrilurio mor-tun siveelcquioruin rieest in ioio cuisti, ut rursusperligui oppositioriem perditum lilii-
corpore sanciae Ecclesi.e ?-nani cttiri islae ista, ille . foonumrecuperarem, et afoinimici polentia, et a
illa, alius aiia virlule respJendeal, quidain plura, captivitaie qua delinefoaris eripere.ni, reridiiaqne
quidam pauciora virtuliim genera possideat, quid liberiate inimicuin tifoi subslernercm el cbnira ejus
potest esse spccici pulchritudinis et decoris quam insidias providentiam tifoi praecaveitiio et viiiuiem
in stio corpore sancla Ecclesia non haheai?Ctimque resisleitrii darem ; idcirco dixi: Ascendaminpalmain,
diversi riiversa saiictarum doctrinarum erudiiioiie lioc est in cruceni, iu quam poslqnam de hoste
clarescant, qnae potest esse veritatis vel sancliialis iriumpliavero, ei fructus hujus passionis meae ap--
scieniia, qua sancia non cxuberet Ecclesia? Nam preliendero, alque in signuni.vicioriie resurgenrio
cum secuiiriiim ApostoJum, qtii detttr sermo sapie-n- protulero, omnibus mifoi oliedieiitifouscl in mea,
iiw, aliiiserino, scicnliw, alieri fides, aiii grntia s.a~. virtule spem foalienlilius hujjis consolalionis priicu—
nilaliim, alii operatio virlulum, atii prophetia, aiii I.iunproferam :Confidile,egoyicimundum(Joan. xvi).
discretio. spirituiim; aiii genera Hngunrum, ulii in- Tu ergo defoespugnare, et" quia secura es de vic--
terpreialio sertnonuin (1 Cor. xn), ouinis profecto loria me v.icipriam jam adepto, cruceni me.cn:n
piilcliriltid.oaiqne oiiialus operum s;ve sertnbnum . carnem iuoiiificando jascende u.i oinnis staiura tna."
inleriori sialiira s;Tuct;c Eeclesiae spirimaJitef re- aninife assimileiur paimw , et perseveraniia: liluio
' aeleriiae
.fulget. in.ancipctiir victoriae.
_Unde merilo pulchra el decora, c.lin dcliciis cha- Sed yeneranda el arioranda 'omn.i aniniaa Iiujiis
rissima proniiriliaiur; quia profecto magiice sin-~t ascensio p.Tlince.Quarc? quia iiiagniis profcelo et
rieliciae aniiiiae viriuiiiiii afounrianiia, et snpieiitice t£ ilicoinparabilis fr.ucius ejns: quid enim? nonne per
saliitarisdoctrina ; sed quo magis aiiiina his riele- liunc fnictiiin refecliim el reparatum esl'.lolmn
cialur, laiito atiij.J.iustlivinae riileclionis d.ulcediiie genns liumanum? Quis autem aul qttalis frucius.
lepleiur; . , isie ftiilel est?>.Niii)irum generis; humaiii redcm-
VERS. 7..,:—;Stalura lua.assimiiala. esl pahnwst plio- iniriiicilife erga Deum rccon"c.iliallo,vquo"iidiaiia.
' - .
ubira iuabblris. .peccatorumremissio, conlra iusiriias inimici finiia
•Ciir aufeui hujtismorii siatura assimilala esi jisl- tlefensio, munrianae mis.eriie exilus, ei regni coele-
nioc? Palma namqtie victoriae signum esl; qtise au- s.tis inlroitus. Omnis. ciim profcctus Ecclcsi;e cs
lem.majbr ct gloriosiof victoria quam rie vitiis el icmpor.e passionis el resurreclionis Chrisii cnepii,
peccalis iriumph.arc? Unde autem ejusi o;!i inira- aique exinrie sauctitaiis ejus pratconia et Spiriius
foiliset glori.osa succrevil sialura, iiisi c.x vielrfria s.incli bona ahunrianlissiiiie proiluxerunl. TJnrie ei
virlu.luuTet ricstructione viiiorum?Non iiicojigiue scquitur: Et eruril ubera lua sicut bolri vinece, ct
onuis ' ocloroiis liii sicul odor mdiorum. Nam
ergo s/a/Hi:fl.EccJesi_e
palmwassimilatur,, qiiia pracdicatid
ejus morum honesias el profoilas insignes inqiiiuir ct rio.cirinaejns p.osl reinotionem uinforaeper exlii-
viclorias. foitioiiemveritatis suavior et uberior emanavii, et
Porro ufoeraejusbolrisassimilan.ur, quia doclriua "I D posl passionem et resuireclioi>em Clirisii, miTlios
et pra-riicafio ejus riulci et suavi ahiiudai sapore 241 divinachari.tate ila eforiosfecil, ut omneni in
sapienliae et spirilualis inielligentife, ct -audilprcs eis iiiunriiinaj voliiplîlisliuiiiorein calore sancti-Spi-
suos iia ineforial, ut a niundi liujus volujiiaiibiVs. rilus excoxerit, et ari cpelestisvitae amoreni accen-
vel.ut insensibiles faciat. U'i aulem oslendai ipse deril.
spohsii.s.q.ub.dpulcliriiudo Iiirjus staiura. iii:tx'nie . Ex guttiire vere vox cgrcdilur,'et-iricirco per
et princ.ipaliier proflciat el Siiccrescal cx.inoiiiiiea- . giillur memoria praeceptorum divinpfuiii, per-vo-.
iione carnalis vi.lae, passionis. snae ci pr.rtciidit ccni ipsoriiin pra.,ceptoruni proadicalio, non incoii-
cxeuiplumel ipsius passionis emoluineiiinm : Dixi, grtie acci.pitur; nisi Ciiim primo in meiile perine-
iiiquiens, asccnclamin palniam. _- nioriam leiie.iiiiiir, miiiiuie foras per sernioiiei:>
2^.|J YERS. 8. —- Dixi : Ascendam in pahnam proferehlui'; sed Jmjusmodi vox sermonis mdiorum
el appreliendarn fruclttm ejus : el eruiil ubera tua odori coiiiparaiur, quia sicul per odorem ves nbn
sicul bolri vinew, et odor pris lui sicul odor ma- laiilum priesens , sed eliam afoscns Senliiur, sic u
.o.rum. lcmpore passionis ei resurrectionis Cluistl per
Ac si. eidenj spotisaa suaepatenler dical : Unde pnedicationem EcclcsiaT, non laniuin prse.seutia
i-2~i7 COMMENT.INCANTICACANTJC. — LIB. Ili: !_38
Doniirn ipsius sive sanctormir cjtis facta et riicta, A mei gratia, placeo Uli sunclaruin .Scvipturaruni
sedeliiiin praeterita cognila sunt.et quolidie Jegenrio . nieriitatiorie, ergo volo et jiir.e..debeo'.niagis ei ap-
et audiendo cognoscuiilur. Fulura quoque foona piopinquare -ohediendO', bonis actibus studendo,
seti itiala ex his cell.giiniur, qnando et jusi.orum caeierisque praecepia iilius anritiriiianrib.,utTial fooc;
praemia etpeeeatorum supjilicia'. Jonge qiiasi ex qiioriscriplumest•.AppropinqualeDeoeiappropinqua- -
qupdam iiuinii laclus odofe pehsariliu'. Non a.uieiii _bit vobis (Jctc.iv). Si enim tne ad ipsum conyei1-
ad odorem flortim, sed tna/orvm vox ista refertur, lero, lunc ud'me couversio iilius, sicut ipse dixit : ,
quia pradicalio Ecclesiae qtiae niiiic per loiuniVre- Converlitniniud me, el egoconverlqrudvos (Zacli. i):
sonat.munrifini npn furiis vel lenera, seri iiiaitira iiutla autem riiuiabilitiis in Deo est, ni humaiio
el perfecia tiiiani flriem cr.erientibus' osteii.dl.t. more aven.i vel conyeiii posse dicatur, sed quidem
Vi;ns, 9. — Guitttr imtm sicut vinuin pplhiiuiit,. niotiis venientis sive recedenlis gratiae in horiiiiie,
diututin diieclo meo ad pqiahduiii, labiisque ei den^ qtioedam conversio sive adversip Dei appellatur.
libus illjtts ad riiminaiidum. - - Cbiiyersio-iiiius:Adnbs, esl graliae .vbcaniis, justili-
Guliur vpro sicul 'vinuiri oplimum. riicilur, quia cantis et glofificanlis miseraiip, per qiiam lifoerura
nicinofia praeceptorum diviiioruni meiiiem sui dul- juvatur aifoiiriuni, e.l foonae voljinfaiis intentio-ad
cedineineforiai, eiquod suaviler itiierius meditando _Bfooiii proposili pefriucitur effectum. Tjtide "foene
bifoil,.uiiJilerexterius eloqueiiddprofiindil. Digiium piiiiip dicit : Ego dileciq.meo; ac deinde, et ad me
dilecto meo ad pqtandum, Chrislus iii corpore sup, conyersio illitis,, qttia tieslrum esl pritno 'foeuaevo-
hoe esl iu Ecclesia, >quae cuni eb per Spiriluin lunlatis- iiiieniiouein ad fooni"op.efissludiuui iissu-
tiiiitni eflicilur, sicu.l justitia, fide et sanctitafe re- niere, illiiis fooiia.intentione coiiceplum optis jier
(ici, ita ef polari dicitur ; queiiiariinodum e con- coPperaificem graliam ati beiiuni usque-finein pef-
trario in iiifidelifousjustiliam, .flriemet saiicliiatem dttcere. Qiiodcirca quia proiiipiaiii iri se seiitiens
esuiire.atqtie sitire praedicaiur. Nam.in cruce pen- volurtiatetii de cooperantis sifoiadjiilorio fiducitvtn
dci.iscuin dicerel :Sitio (Joan. xix), fldem elsancti- assuniil, contiiiub ad operationis sludiuin .acciiigi-
latem infirielis populi sitiebat", quia propler eum ttir dicens : Veni, .dilecle nii.
quasi quodatn aestu Jaboris faligaliis Juerat, qttem 243 ^7ERS.11..— Veni, dilecte nii,. egrediamuy
de./Egypio riiultis signis et pprteniis duxerai.iViiic in agrum, commoremur in vittis.
quorum faciein genlcs fontriyeffii, a~tlquos lesta- Egrecliamur, inqiiit, quia postquaiii ari mc con-
nienli su.i el legis pactum .conflfn.iaverai, qnifons versio tua facla fiicrit pef cooperaiileiii gfatiara
terr-am repromissioriis, urfoein iempliiuique ••rielega- lK.ere ei secure possuin exire, et ad praedic.itionis
veral, jup quorum saliile ppsireiiip ijisaiu mojiein f: ollicium eladfoonae aciionis studiunl, ttt pmnisrnea
suscipe.re non.dedignatus fueral.-.- eperatip ei a le semper iucipiat et per le cospla
Cuin ergo sancta Eceiesia, sive sancla qiixlihet fiiiifilur : liiliil eniiii fobni sineYtc possiimus fa^
siiima, Jegein Doniini-dje ac nocie meriiialur; in. .cere. . ;_ . V
nienle ipsliis Clirisiiis quodam diilci meditaiio- Sed quo-p.fiino egredieinur? in agrurii videlicet,
iiis vino pSiaiur, ei illius sancta niediiatio est quasi hoc eslênieni Judaeoruiii quae jam hafoilis est ad
_suavis et digiia Deo pot.atio. jjride cumsppi.sus siiscipieridum semen verfoi Dei, quia jam exarala
gitlltir dileciw,. hbc est -meditntiofieni manriiitoriim liabet corria per legeni scfijilani et eli.irii naluraleni,
24SI ê'-> quasi yiiiutn opiimum pra_dicarel, illa aique irieo niagis intelligere poiesi ex lege el pro-
laudaiitisy.ocemiHter.rumpens, et cpoperatriciVgra- pfoetis"divinie fooiiitatis propositurii quo riecrevit
tite adgaudefis,' digiuini; iiiqnil, dileclo meo ad reslittiere geiiiis lifiniaiium. lllis enini priino ojipr-
potandum, hoc est, riigiimii qiiotl ipse sua gratia let locjtd yerbum Dei (Acl. xiil), sjuontin ctdoptio
proyehat, et ad effecium perducat.. fiiiorum. est gloria, el lestamentum el iegislatio, et
Qtiomodo? Labiis et dentibus ritminando : quori obsequium, el promissa; quorumpatres ex quibits
enim secuni frequenter meditando inielligit, dehei ,-. Chrislus secuiicliiincarnein, cftti esl Detis benedicius
aliis deeendp impendere, expOneiidp traclaie, et in swcula (Roni. ix). Iri JIIIIICergo agrinn "divui.i
discuiiendo retraelare, quod est qttasi mundi a'ni- verbi semine con.spergeiirium, egredininur per prae-
maiis proprium ruminare. In uno eiiim, corpore . dicalionis ojficiiim, et quia prialo credita sunt eis
Ecclesiae quod uiiiversus Cbristus .inieHigiiiir, gut- eloquia Dei: (Rom. ni), prima qufoque in-eis fidei
tnr esi divinae Scriplursa meditaiio, labid Ipsius et diviiieriun sacrametiipruiii senTiiiaria jaciaihus.
Scriplurae pronuniiaiio, dentes ejusdeui expltinatio '.* Deinde progreriienies, in villis commoremur, hoc
veluti grpssfe litterae conffactio, et ad .spirituafis est in genlibus.quae a civitate Dei, idest Ecclesla,'
..iiiielli.geiiii.je.sublilitatem 'diiiiiiiuiio. Quare ipsi renioiaa surit, in quifousquia lafdibres sunt ad cre-
sponsb digriuni dicitur.crf poiahdiim sive ruiiiiiidn- dendum propler iilsoliiani.et iriauditam .fidei prac-
clum, quia: opinis profectus EccJesiaesive ciijuslifoet riicationem, necesseerit moram facere et frequen-
sanctae aiiimaeejtjs hiuneris est et gfatite. liu.s verfouni vilse annunlianrio ad urbanae consue-
VERS.10. —' Ego_ dileclo meo, el acime cdnver-. tudinis elegaritiam, hoe .estecclesJasticse legis ofo-
'
sio iitiits. V scrvaiitiaiii reducefe. Coinindremur crgo -inler cas,
'
Quandoqtiidein, iiiquit,,pfKeuhle ipsitts di.Ificli.. lu, o dilecle, per .gratiam iiispiran;!, Vcgoper: pr;e-
__S_ V.7OLBERONIS"ABBAtlS'S. PANTALEONIS COLON. 'iU8
dicfilicneiii adjuvans, ut ingeiVilameis ignoraiviani, A Jaliore hujiis nuindi- qiiiescei:o diriicit; el qnre
etrudis animi siinplicilatem crefoni eruriitiorie alte- priiis a hono opere sicrilif; crat, posimodum fe-
renles, npstram civilem lionestatem ci vefainsa- ctinriaY-irtntifoiis ex-iitii, implela proplielia quai
pieiiliam infundamtis, per quain illiiis supernae tlicit: Lwlare; sierilis, qnw non puris : mtmpe el
civitatis felices accolte ascrifoi iriercarilur. clatna, qkw non partaris, .qtiia multi filii cleseriwT
Cuih aulem lios duos parietes e diverso vcnien- magh quam ejus qnw liabel virum (ha. LIV; Gal. iv).
.tes, Judaeos scilieei et genliles, in una tide con- 245 ilandragora vero iit diximus cum haheat
jiinxerimus ; non duo; seri tiniis erit popultts, tina huriiani corporis simililtidineiri, capite carel, quia
Domini Safoaolh virtea, quae Spirjtns sancii opcre gentilis populiis curh naliiraliter . raiione vigeret
cxculta , npn jam Mabruscas, -.sed.du.lces" faciel fid discreiioiiem honi et-mali, latnen ipsa-TIS ratio-
tivas. . -.--. nishac in parle in eo-hefoetala er.it, qua Creato-
VERS.12. — Nane surgamtts ad vineas, videa- rem smitii cognoseere non valefoat, quem quia iu
mus si vinea floiuil, si fiores:frucius parluriunl, si sui cognitione non habebat; quasi capite carefoat.
flpriteruni mala.pttnica : ibi dubo iibi uberq mea. Judaicus quoque popuIus_per mundragorain signifi-
..•'24_4'. j-rf -has autem vhieas ex circumclsiune el c.iri polest, qtii dum ralione pcr observantiam Ie-
praepulio plant;itas,, niane surgamus., in exortu sci- ~Bgis uterelur, caput tamen non hafoefoal,quia Cliri-
licel.Cdei, qnando verus sol in cordlbifs-credenlium stum sttscipefe recusafoat; sed rnandragora ista
oriri coeperil et suae sapienliae cliarilale irradiare postmodum odoreiri dedil, quia quae prius per iufi-
ea el viiiu.is calore accendere : videamus si vinea dclitatem sterilis, fuerat, posiea eredens niultos
floruil, hfoc"esi si jam unus cliristianorum populus Deoftlios geiieral)al. itandragirw efgo odorem de-.
faclus itiilia bonorum opefuhi proiulii"; si fiores derunt hi portts nostris, qtila Juilaieus et gentilis
fructits parluriiinlyhocesi s\ ipsa iiiiiia ari iniegri- populus, te, o dilecte, itt cielti.ni ascendenie, per
lalcin et perfeciionem aliqtiam assurgere coiiaiiiur; tuam graliam et meam praedicationem fidei sacra-
si floruerunl niala punica, hoe est si lanto Dei -lr.enla susceperuut. (jufenam aiitem suiil istte poi'-
iimore flagrent, uf non soluin mente scd ei corr.oi'e tae, in quil-us credentem popuhini dicif dilecta bdo-
pro. eo patii desiiierent. rein dedis>e? Niiiiiruin si riiligeiilef consirieres,.
Tbi dabo. tibi ubera mea : poslquani enim hos agnoscere ppleris per quas portas anima Deum
duQs populos.per tiiiilatem lidei uii.um fecerimns, iliyenire cttpiens pauhitim usqtre ad fpsa ciibilis
et ad boni oj:eris sturiiuni proinoverimus, lunc ad secfeta progrediattir : pfimo iiainque in iipiuiiie
latidem lui noniinis, o dilecte, sacramenta quae ex -eslanimi concepiio,qua concipit itl cujus suinmam
siibtilitate duorum Tesinmentoruin ttib riiunere " adipisci desiderat, quoconcepto .quid.vel quale sr-t
cogiiovimus, eis ;quoque coiniiiiliemus, quatetius investigat, donec ipsius cognitiouem hahcat. Co-
in eis seaiperel ad niajora virtutuni opera iuitfian- gnilo aulem eo amplectitur, ct sic eo ad utilitaieia
tur, el conlra munili lentaiiienta rofooreiitiir, et ad sui ulilur, ul omnem ejits inlcgritateni ad se qtian-
ftitura foeaturiinisfoonaappetenda magis accendan- dbque coiiveiiere conetur. Est ergo in uiioquoque
tiir. CoJifidenlcr quippepraedicafoo, el prfeceptprum credituro quaedaniprirla et quasi priinus atl Uetnii
luprtim praeccpta(sic) reserafoo,quoniam foafoeo spem inlrpilus, pfima fidei in aninio coriceptibqua vo-
Jiitclificandi, el.effeclum fooni operis cotisequendi.~ luntalem credendiaccipil, deiude ipsius fidei iiive-
TJndc ? quja mawlragbrw dederunt odorem. stigalio ut cognoscat quid vel quaJiter credere tle-
VERS..I_. — Manclrqgorw dederiinl odorein in heal; post quam secitndam investigationis portam
portis itosiris._Omnia.pama nova el velera, dilecte aperilur ei tertia p.orla, fidei scilicet cognitio, posl
mi, servavi libi. '-.-. cogniiioneni sequilur operalio, sirie qua fitlesoiiosa
Ipse uenipe odor sp.em niihi affert praedicandi, esse deceriiiiur, foeneautein operantem Deo con-
quia credo ex odpre illo consequenter provenire jungit murtdi cordis conteuipJatio.
iitiliiatem fructus percipiendi^ Sed consideranduni r\ Pei foas ergo porias ad Detnn veni.re conlenden-
diligenter quse-.sit ista mcindrqgora, quiye fotijus tes, in ipsarum portafiim iniroitti, foonae vpluh-
tnandragorw o.clor, Si ad litteram respicias, man- talis odorem sqmrgunt; sed iste edpr per securidam
clragora est Iierha aroiiialica qtiae ad siriiililudinem ppiiani iiivestigalaefidei iransieris, lertiiim.qunque
hunianorum merofororum Ibrmata solo capite caiel, ccgnitae-Ddei jain pertam aliingens, ae deinde
cujus, virlus es.l ul in polum dala liis quos vigiliae, quaiiam operationis porlam percurfens, per quiii-
preriiiinl, somiium nddncai et requiein ; p.orro sle- tam. (ieiiiuin contemplativae riuleediiiis portaih ad
riles si eatiiantur, concipere facial. ipsa interiora coelestis sponsi secretaillafoitur. Cum
Si vero spiriiualem seiisuni aiienrias,inan.dragor.a ergo mqndragorwdani odorein inMiis pqrtis, evidcns
non afosurde accipi potesl genli!.iiatis cuiiversio', esl qtiod Deumquaerei.iles aniniae ad frucluii] fooni
qufc.quaiid.iuin stii errotis jiravitate agefoaiur, non operis jam maturescunt. Digua ergo gratulatione
inani tanuini, sed eliam exitiafoililafoore fatigafoa- sponsa 246 dilecto.allu.dildjcens :.Mandragor.wde-
tur; sed postqiiam coiiversa Deunj agnoscere coe- derunl odoretn in portis vnosiris, quia dum Eeclesia
pit, et ciirisei volupiaiifousrerum sajcularium mi- filiorum suoium profeeui.ni iuicndii, compelenies
iuis vigilare in:o inagis quam dorniire, et a pravo Deo gratiarutn aclioncs- persblyit. Uiide- niagis ad-
' '
iUl COMHENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. III. > . 1242
prfedicallonerrj acciugitiir, qttia in eorum cprdibtis A £ dicluni es., viiiule Jidei, spci 24S et eharilalis.
proficere se speral, quos ad Deum loto corde eon-- jj>flf»o_qu~oijncm'iisl-«m'iimI<)i'Bm gr,ancilorummebrum,
versos esse considerat.Tpsum vero profeclum sutim qttia prfcdicntio ttia sive operatio pariel in me aril-
KOnsuo laljpri et iridustriie, sed divinte graliaeim- niae a viiiis expufgatae.tiovitalem el suayilatem ex
pttlal riicens : Ornnia pqma nova _elveterar eic, di- fe.rvore ^.harilatis el stiidio m.uliijiliciiiiii'viftutum.
lecte ini, servavi libi. Ad luuii), inquii, hefipreni : Porro si mbraleni seiisum consitieremus, unicui-
servavi, o dilecie, oinneni fructum sanciiiaiisiqtiem qtiefi.deli anini!» vocem istam optafoinius',quae sante
ex Velefis vel Novi Testfihienii iusfitulione eo~- Scfipturaj inienta se ipsam scieniia el aiios veiho
giiovi, sivequem ex prajceptoniiii lnfoniiaiione di- exhoriatioiiisaedificai; quae enim sacr.-e Scripturte
dici, sive quem ex Pairuni vita el flofifotisinfor- scieiillam liabere desideratMola animi ayidiiate his
mandocoilegi. Tui eninvhoc est munei'is,~i)on mei verhis aa Deum clamal : Qitis mihi dei te frdtretn
Iahoris, veJ qUod ipsa hene vivendo eldocsnrio pro- mcunt . sngentein ubera nialris rnew? "Dtquid te
feei, vel quod alii hieo exetnplo sive rioctriiia pro- fratrem appe.llo,~ri.i.iiiir_ii~rii eipfopter particJpalionem
fleeie potueriinl. Siye, rii alio nio.lo ilicaii), Omnia humaniiaiis, cjt proptcr graliaui adoplionis, qua le;
-' porita nova el velera servavi
libi, qiiia omnia quae iii ipstim fratrem nominas diceiis : Ile, ntinliale fralri-
Veieri Teslffbiento niysterialiter facia et dicta,in B J bus Hieis(Jl/af//f.xxviii), el: Quicitnquefecerit volun-
Novo autem realifer exliihita Jegiiiiiur, de i.uaiiati- taiem Patris mei, ipse meiis fraler, sbrbr et mater
viiafe, passiotie, resurreclione, el" asceiisione, est (Matlh. j.u). Qitisergo m/Aidet te fratremmeum,
scripta docui et: exposui, cunctisque legenlibus. el ui meciim sis, cf niei.um labores per coppefairiccm
auriientibiis fruclum in eis fidbi et honaeoperiiionis graiiam,Te dico sugentem, hoceslsitgefe faeiehiem,
. oslendi. ubeia malris mew. IIpc cbim cn lpcutionis niodo di-
247 CAPUT viii. V cluin' iit, quo et filio loco Seriptiira''utilur : Ipse,
VEUS.1. — Quis niilii det -te fralrem merim, enhri postidat pro riobis gemilibus irienarrqbiiibus
stigenlem ubera mairis mew, ul ihveniain te foris., (Rom. viii): postulat dicens, pro eo qtiod est poslu-
el deosculer, et jantihe riemo despicial. ~ Jare faciens.
• Si sensuiri allegpricum inspiciariius, petest vox -
Quae auteni sunt ubera malris mew, e.lcujris ftia-
isia referfi ad.MIIos sanclos, qui aiite adyeiiitini trls nieae? Pfofecio ubera malris mew dogmata sunl
Domiiii magno desiderioaesluafoaiil videre quod a; sanclae Ecclesiae, quae ex uifiusque ;'jestamenii
pairiarchis et pfpphetjs diu pracdiclum nbverant paginis menlis.meae iufantiafti niilriiiiit, el in. rbbur
el ipsi in spiritu praevidebant fuliirum, ytdelicet virilis.inlelligenliae proriiicuni. (jtqttid "vero fan-
incarnationem Chfisii per 'qtiam universalem niimdi C topere lemecum.esse "desidefo?'u<_7in.entarttte fo-
salutem provenire non duhitahant. Dicaf efgo aiiti- ris ei deosculer: qi'id est hoc? Ufoi enim lates
quus ille sancloruni populus desideralive leeutipnis. quaiido foris non es? iiiiiiirum in nube diei, hoc est
mpdo~: Quis mihidet le.fralrem meurii sugeiiteni, in ohscuritate et sublilitate spirilualis iiitelligbuiia*,
uberci malris ntece:_fralrein, inquam, riteum propler quaiu poslquam illuniinatibne ignis itii, id est Spi-
htimaiife cafnis suseeplioneiii, sive generis cogna- rilus sancti, acc.epero, pfofecio le qni iiitus latebas,
tinucin,- sugenleritubera.niains inew; hpc esl naitim, foris inyenio, cuiii 'atiiein te iiivenero, deosculor,
el nulriiuni in syllagoga Judaeoruiii. Et quare hoc,' lioc esl lotis mentis mefe laccriis amplectbr.qtiia
desirierio? ut invenium te, inquil, foris et depsculer, lantuin in percepto munere inielligeiiliae rieleciof,
hoc esl ui in carne ie aperte yideam et ampleciar, ul.lifoeat ciiin Proplieta dicefe : Qttcthi duicia fau-
quemin dhinilatisseereio videre non possum •• el_ cibiis nieiseloquia liia, super mel el favuni orimeq!
jam me nemo despicial, imo polius veneretuf et di-*. (Psal. cxvni.)
ligat propter specialein tam generosie sobplis de5 , Jam verO tuis ainplexibiis sie me inliferenteiii et
mea cafne nascentis nohilitatein; apprehendain au- sanclae Scriptnrae inysierla sapienter eloqiieniein, •
tem el ducarii iii doinum matiis inew, qiiia hoc luae. n nemo me despiciei, (juia, sicul Scripltim est : Sa^
dignalioni placuit, ut in sola gente Jiidaeorurii car-; piensimplebitur benedictioidbitsel vivenlesilium lau-
iiislufBprfesentiam exhiberes et miraculofum luo- dabuitt (Eccli. vxxyu), el : Sitpiens in pgpitlo hw-
'rum poleniiam demonslrarcs...(76i. ergonie docebis. rediialiii honoiein, el riomenilliuseril.vivenshi wter-
et verbis et faclis, quid in figiira, quid in veritaie3 .«am (Ibid.); et jtefuni : Os prudeniis quairitur in
iutelligere dibeam et quod ipse sis finis prwcepti ady Ecclesia et verbq illius cogitabunt in cordibus-suis
jtisliiiain omni credenli (Rom. x). Sed quaiiluhi doc- (Eccli. xxi). Nemo ergo me clespiciel, quiaaudiunt
irinae luas suavitateproficiam ! Dabo libi poculuni exc quod uiiclio lui. Spiritus dpcel me de eninifous
vino condilo, quia quasi potafoeris deleelaiione fideii (/ Joan, u), jmociidenles iti- terram fidorayerunt
et operaiionis nieae, quaiii lilii ofleraiii; ex -noiiiirte3 Doiniiium, pronuntitTntes quod yOre Deus in nphis ..
'--Pairis .cl Filii ei Spifitus saiicti, et virtute fldei, sit (J Cor. xiv).........;
spei.et charitaiis. Sicul eiiiui viiium coii.diium ext VERS.2. — Appreliendanile et ciucamin domum
.. irifous.principaliler cortstat, hoc: cst viiio, melle, matris mew. 1M nte docebis, el dabo iibi poculume®
atqiie pigmentis, iia mens mea ex lubruni (Ipc"ifin__ a vino coiidtlp, eimustum malorum granitlqrurii meo-.'.
" ' ' '
sermopum condJHjrflric Sftiictfe Trinilalis, sivc, utt rtim. "-.'..-.-' >
J2J5 WOLBERONIS ABBATISS. PANTALEONISCOLON. -J2i4
Tanium auleni placet Iiaecdulcedo palaio A liinini pcrpeliiinn,a.ternor_uiii verodcsirieriuni loiam
' YS49
c-ordismei ul te lioc modo invenlum, sola a.djneani iue îrcumdafoit, adeo ut lonmessc.nsiismeos in sui
utililaiem teriere nolini, verum potitis, «;jjtu-,e/(e«- sttuliuiii convertal, el ea qti_e..retrostinl ohlivisci.
dens ducain le indomum malrisjnew, familiam sci- alqne in ea quar ante sunt tbtam me exlenderecoin-
Jicel saiiclfB Ecclesiae, ut quod ex lua gratia inlel- pellal. .('WH..u;).-
Iigo, Irpcfralrihus meis audjreietdiscere.cupieiilifotis 250 Vefiiin quia liaecagii.sponsus, qni piis aniini
cum foeneveler.tiacoriiniuniceni. _ .V V stitdiis atque profeclifousgaudel, atque ejusdevo-
Tbi ergo m,edocebis, quia quo plus alios dbcuer.o, tionis et ptirae intentionis dulcedine deleclilliir,
lanio juiiplius curii eis discc : plus enini confert qdjurovos, inqiiil, fiiiw Jerusalem, eic.
c.ollatio, qiiam leclio. Et dabo iibi poculum ex.vih.o. VERS.-4. — Adjuro vos, filiwJerusalem,nesus-
conclilo, quia .sic docehdo, yel eonferendo, expnnani citetis, neque evigilare faciuljs dileclam, donec ipsct
figuram. legis cum yeriiate et gratia Evaiigeliis.ive yelii.
seits.unl historiciim. cum allegoria el nToraiilate jNnlite, ;i.nquit, liiiae Jerusalem, dilec.am-a lani
crndiluifi, ei hoc poculuin lifoi riafoo, quia omi;eni tnili et lionesto proposiio stio afod.ttcere,aliquii re-
hanc seienliam a.d luunj honoreni e.t graliam con- liini traiisetinliuni cufa, jiiiportune ei snggereiiri.o
ferani. vestrani ve! s.ui ipsjusi!ec.essilaleincirca exferiora,
Dabo libi quoque mustiim malorum qrunaionun. qttao noii permittunl lifoerumesse aiiimtnn ad appe-
Hiebntm,tjuia dtim sanciorijm patieritiam, et nitil- lenria et perfecle. conser.vanda sanctae-.coiucuipla-
lipliccm viiiuium Jtifoorem praedico, ipsa quoqu.e lipnis.otia, sed hpc magis ejus judicio rcliiKjuite,-
cxeiripliim laboris et palienliae ipsoruiii accipio, qu_e.ex.unctione mei SpirUus docem.r (1 Joan. ii!;
qu;e lanien.omnia ncc ipsorum, nec me;e pojemia., Iiaiie liafoete discrelioneni, ut sciat qii.uulo. sii
se<! itiaepietaii et gratiae ascrtfoo. i:ii!e iiuiic riivinisrefotlsinsistere, nunc vcsliaeuifir-
Igiiuf tama dilecti tiiei et fralris mei pfaeseniia.. iiiilati condescendere. Sive dilectam .fiiluram -nullo
mecuilique conimoranlis dttlcedine et gra.iii,qiiasi-ai) niodo-stiseficfis,neqne evigilure fuciulis_,compsrilendo.
omnihusmuridi hujtis voltipialifotisel curis aforepia, miriis vei promis.sionifoiis, quia Detis co.acia ser-
ari vos, o filiae.Jerusalem, coriverlpr, el.quid;. in tue vitiano.i) approfoat, qtiin pptiiis eam suae relinquilc'
liafoeam proposilo. dem.ntio .quanlave ei icliariiaie volurilati, quia scripiuin est :V oluntarie sacrificubo
colisereamostehrio.Qjijd, inqitiUiit, .bpc.est?"Lwva_, libi (Pstil. l/in), Cl, Qui sponle se ojferuiil Domhto,
iiiq.iiil,ej.iis.subcapilenteo.. benedicunltiraDomino (Ley. xxii): Nemoaulem veitil.
YJ.RSY5. r—Lwvd ejus sub cqpiie meo, el.aextera Q ud nie, nisi Paler qiiimhii me,lra.xerii eum (Joam
illhts mnpleicubfturme. \\). Si eiiim traliitur.venil, si nonyenit noti trahi-
Bona.enini oinnia temporalia afo,eo niiliiconcessa tur : ergo noii .coinpeHatiseam donec ipsa velit :
am.ore,"aelernoru.m foonorum posl|)"ono,jpsa yei.o lunc eniii) acceptabile Deb eri.l fooni operis sacri-
aierna tola nien.ie concupisco, e.l.ad. illaperyeiiire ficittm, si foonaevoluniaiis cpndimenio fnlciaUir. -
tota aiiinii vir.l.ule proppnp. Licet enim in sinisira ' Vps autem, dileciissimaj sorores, quas aliquau-
ejns sin.l divi.fiwel gloriu (Prov. 111),quauUi.ui .ad lul.uinmorositis elprolixiiis pars Cau.llc.iliujtis sua-
utililaieni: etpiilcjiri.liidinemcrealtj.ra; qu.a hotiip niodulaiione leiiuit, isia.inquasi exlreiiiam in depo-
ad cogriilioricni sui Crealoris uiiciiur,. ul rion sil. silione voceni attendile, considerantes qnam a.cce-
incxusafoilis, longiiudo tamei.i dierum in dcxlera piuin Deo et.dnlce slt an.inue-iir sanc.tsecoiiveisa-
ejusest \ibid.), non qute finiaiur, seri qnie ininiu.- tioiiis proposilb quicscere cl.in diyina.contcnipla-
lafo.ijiteriri sui bealiiuriine consislat. lionis"sturiio dorniire ; .et e.cpiitrario qutuu pcricu-
Lwvaergo ejus sub capile meo erit, sed dexter.a losuin, "quamque.Dep âdveisuni, rie lloc vos.propo-
ejus aniplexabilur me; quia teiiipernliuni meinoria sito aliqu.a, occasioue -ahduccre, el ad rcrtitn teni-
me feneDit, noii lamcn.ad sui delcctationem et pora.!ium ciiram rieiorfjiieie.
.LIBE'A;'pUARTSJS.
gg|_ Si tantuih paTvilalis hiece stuiliuhi in X)enim ari liioriuin .cantationis nicac, "am aiiquaniu-
hoe' praccipup gehere Canticl apuri vestram riilcc- lum froiidLiis-in Doinino, 'b.ene coiiaiidalis canii-
lipiieiii profecisset, ul tblo spirim.concitatie,. posl -ciiin, quia iioe iiiiniruiii ".esl iaiidaie caiiticum,
positis tenipdrfiiiu.incufis-cum Apostolo dicere pos- canlicuni cxperifi et inoduiu. QHK aulem vis est.
seiis: Orabospiriiii, orabo el virlule; pscttiamspiritu, caniici imjus? scciiudum" fibriien ejtis quoil riiciltir
psaiiam et vhtute (I Cor. xiv), nuiliuin pr.ofeclo CaiiiicttiWcuiiiicoruih, praecelleiiiitis et sufoliniius
cor metimexsuliarel in Doiriiiio,quia iion parva litcc ferre liienletn ad amorem sui Conriitoris et perfecte
niea essel graiulaiio dicerc cuiii Apostolo: Gciucliiim afoea deponcie quidquid atl hujusmodisiiectilaiio-'
et corona iiiea vos'~esli$in Domiiio (Philip. v). Si nciij cx mundi potest rcbus ofostarc. Si crgo isiam
1245 COJIMENT.JN CANTICACANTJC..— LIBv I"V._> "'; '4346""
aliqiianluliim cxperise osiis, rii.ca.lvpbis cfoncorrijaA ea viiioriini morijfieatioties, qiias ex-saiictor.iiin Pa-
et.harmonifi carnis et spiriius qnos iiiviceiii.sifoirioii truiii rieliacvita subir.ictoruihriiciis et scriptis, sive
"adyersari, esl pnlchre canere et Tcc-iejiioriujari. ,fSi gesJis didicii, pra~seiiiai)lur, qnibiis iia sensus stios
ancilla servit lifoerae, jioe est, ;s\ caro coiisRniil inlerius exl.e.riiisqiiecasfigat, ut iii atlrifous Dbinini
raiioni, non esl nielior, neqtie sii;av.io.i'Concen.iiiSj S.afoafoili dulci mo duJation.ccar.nis ct S.piritus coitcor-
qui sunima. placeal Divinifaii; liocjienipe est cari-. diam depriinai. Diversitas aulem qiiaTdamvocumifoi
t:iTe canlicum itovum ei Imjilsmoli laus est i.n Ec- qtiodamniotio rieno .atur, qiiaririiu alio niodp inpr-tifir-
clesia sanetorum (PsaL- CST.IX). Siqi.iideni. laus Catio superbiae, alio mo;'P ljisnriaj., alip iracundios
Dei est pia vila .el cor.vcfs.atip saii.ciorii.m,,qnia hd.c .a:lqiieali.ofl.yariliifiagitii,i;,'T.eclepii!cheri',iiiiaquadam
suum lile yivereliabent ex iDei grali.a et b.eiiigiii- Jiarmonia iiiens Doniino-Deo SUPcanticum npyurii,
lnte'".- iijde Deus Jauriandus esl, non-ipsehohio, ifiip Canlicum canlicoriim, •rielectafoilitej'personare
quia nonhoc -esi opns honiiiiis, sed optis D.eiipsum yjdettir : in cunlicis erge labiprmn et cylharis eanilis,
homiiiem j'.iiiii.fic;intis. . i qtianrio ef yope .eipjiere Domino Deo vgsiirflesajicti»
.Qnid.eniinesi ctinlictimiiqv.um.msijrencfabfleNoyi talis officijim iinpenriiiis. Si ergo ad voee.m.canfici
Tcslamenti mand.vtuni ? Ouid
^. .....est caiuicum
- noviim _ JJ nieiis vestra ajiquf.iti.dkiexcifata est, .ul.cr.e-
.. " Iiiij'us
eanlare, iiisi vetercm lioniiiieni exuere .et noYiun rijmus, ad amorem coe.Ieslisspoiisi, etsi aiiirenicordis
induereiExui!e,mq\i\l A$osiolus,yeterem homineni:, proihpiam Iiabetis, .ari hnjiis«;odi~cptic,enlummagis
el induite novum qui secundum pejtni crecttus esl in ad ea qiioe res.lajjt veslra -nos-devoiio aniiiiiifoit.
juslilia ei saiiclildle (Eplies. \_v): ergo jusfum et Nemo enimiiivilo auditori •Hbeutcr refert.
sanctum esse prpfecto e.sl.eanlicum noyuni cautare, Extremam ergo partein qiiasi fiiialeniliiijns Can-
omnis euim sancfilatis perfeeiio ex evangelicte tici cbordani .Spiritii sancto digrlos ihentis regeme
iiisiituiionis agnoscinir insTr.umen.lo.Nam ctim lex fangefe incipiaijiet iu ea -iotam £§§ promissi
riical: Nonpccides, Evangelium dpcel siiiecausanca tciyachordi consOntiiitiam, Doiiiiiip arijtivaiite, do-
irasceiidiuii;eteutii lex ggg.dieaf noninaechaiiduin, ponaiii.- ...;'--"
Ev.aiigeliumdocet, ,i.iecin coiicup.isceniiapeeeandum 'VERS.S. — Quw est isia quw asceiidit de.deseilo,
(Exod. xx; Mallh. v). Talis .utjque sancliia.lis deiiciis af]iuehs,hinixa'super dileciuih suum'? Sub
perfeelio Jiimirum noyi cantioi esl .modulatio. Iloc • arbore malo sitscitaii te,;. ibicorrurita esl maier tua,
cauticum liovuni eaniat Ecclesia sanctortim ,-.ei. - -.
;ibi vioiala esl geiiiirix liiq.
hiijiisruorii (lecantiUiohe.fieqiieiiii jiervenit a.d de- ' Si vocem islam Ecclesix
canianduiu Canikttm canticqrum, :Q.uid iieinpe "est Q : •-'-- -- ' tle coiiver-
aJniirantls
Gaiiiicum caiijlconir.i canlar.e, nisi: D.Oiiiiiutni.tola. 'siorie Jiidaife ascrifoaiii, "afosuidum.npn erit; quia
fuii mifanrium popujum durte cervicis et
.v.enie, tblaajiiiriii, iota virftiteriiligere? Sicitl-eiiirii profecte
Caiilicuincanticoruinriicitur, qiiod oninia aJia sua indoniafoills cordis, post-passipueni Dpuiijii cui
creriere iriultis signis Diviriitalem ejus.aitestanlifous
digu.iiate sujierel cantica, iia charilas dici pojest
virtus viiliftiihi, qtiod o.iiinessui excellentia supefal iioluii, qiiin poiius post mullas ei illatas injurias
virmi.es.' "--'•'• .-'..-. "-"-.-' cftici aftlixil, sufoilo praedicantibus. a.posio.llsyiam
Si ergo rvos, o diJectae sorores," vere et, sincere,. saiutis arrip.iiisse: et novan ~ -lcgis dog.ina
stisce-
DoiiiiiittiiV.diJigilis, profectb Canlicum. can.tico.funi-- pisse. . .. .r-
canlalis; et quia laus esl iii" Ecclesia -sanciorum,, Miratur iutem_.et iipu" siue catisa quia magno-
iir vofoiscerte laus Dei erii,;qiiae, uf creilimiis, JEc- pere attendil;, quod de.deserto ascenclil, iquod defi-
clesia sauclorum esiis, Benerijcjie ergo Dominumi ciis affliiens, quodjnnixa .super di.Iectum ascendii.
iii operiljus suis el cantate i111in-canijcis •lubipr-uni i Dbseftum enim <jif,pdriaiuSynagoga iuil'pmpêr in-
vcsirorum, et cyLharis(E.ccli.xxxix^.Quarcuiique.eniiii i fidelitatem a Deo rierelicta, sictil d,e ca pef pro-
iii vofoisfeJigionis et rsajicjii.lalisinsignia sunt,ejHS; .p.li.etaiti•coihiniiVa.tiTr, Ei dercliriciiieiur, iiiqiiiens ,
profecfo operasuul,i.n quifoiise.umbenedicilis qiiaiiilb> IUfilia S.on sicul.urnbracithm ht viiiea et picul liigu-
liaec omnia non vestrae iiiriuslria." sed-cjns graiiae. rium hi cucitiiier.tjrip, sicul .civilas qitw vasiatur
ascfilii.lis. . {Barucii vi). Et Doi.iiji.iusiir Evtiiigelio : .Relinquelur,
JJnde illi canlare defoetis in caniicis lubiorvm ell iii(|tiil., vobis doliius veslra deserla (Maithv%Kui).
cyiharis, ne rievofoisdicatilr : Populus hic riie iabiisi i)e iioc ergo deserto Jujaea, qiiaiidpvcrediriit, pei'
hpnbrai, cor auieiriHloruin igitgeesl a me {l,sa. xxTx).. •.' fi.dciii.asctj.K/il,(_ii.ia.de,illo yalloso ei-Jiifii;i.)ibicar-.
Qiiidenitiiest caii.larein canitcis lab.ior.uiitstcijihnris? i.iafis ofo.seryaniiae.iiiiellectii ad 'sjpi-r-ituajiein ,et; sti-
Noiine cuni Dfliiiiiiuinlaudai.yox et vifa? timc euiti)i foliincinevaiigeljc.ae iusiitutioiiis fprmam fmtisivit.
foene coiicinu.nl lafoja et cyitliiira. Ju oyihiira ;uii(_m l .•Aseentlcre aulemnon pbluit nisi delieiis pfflueiis,<i:iii;t
cstetidiiiiiurcliordfe rieinoflupriiii) aiiiiiialiiiili vis-'' .adill.i.iii,uo.v;_e iiiicilhjeii.fheel grali.ae,sufo_Iiiiii.iftiet.ii
cerifousfact;e,,qit;eit.i in Jigup diycrso apuuifur inodo- 3- perveiiirc iioii ppiujt, nisi per viritiit.uui aJIluen-
ni (jiversam reridanl vocetu "sebuiitlfiiii.fen.sJoiiein et liam, et saiiciac cliar.la is ;afoundaiiilat!,i. Sed fois
. incnsurarii.in.diyersilatem, Qiiid ergo in.cylliara,, uisii vifiuttiin rie!icii.s:afflu"ei'eiioii potui;t;,: iii.si:saper,(#-
i.iiensjusii.pptestilesignari?TiiquaexjriortiiortimaTiJ-- lectum sauci.e jEeclesiae, hoc"est ..Gl.nis.t.umintiiti;'-
visccrifousfaciaee.\(eiidtiuturclwidte",qtfia ini - reliir, (jiiia sinec.oo.iieraiite ejus grafia. inuJla'.po-'
ii.ialiu.iiv
i247 WOLBERONISABB.VflS S. PANTALEONISCOLON. | ISJS
tuerunt ei proveiiire sancliiatis et fidei prae- A velnt grossior cifous njitla puscil hisinria, morio sufo
conta. textu littcrae medullilus quasi suhiilior ciiius mora-
Porro alio riioriosi ad unaniquanique sanciam lis reftcit allegoria, modo ad altiora suspcndens
ahiinaiii respicias, superiora diligenler attcnde, veJtu singularis ei eleclus cifous suayitcrineiiicm
ubi dilectus filias Jerusalem adjurat, he snsciteril afflcil conteinplalio. Quisquis eiiim deliciis uffittil,in
tieque evigilare facianl dilectam donec ipsa velit. quadain sui remissione resolviiur, aiqne a lafooris
•Qui.denim putas, inliac sua dormitione dileclam sludio quasi ex lassituriiiie relaxaiur : {jttiaiiiini-
coiisecutam .fuisse, tit lantopere. dileclus prplii- rum aiiinia cum ipterius rieliciis afouiitlarecoeperit,
foeatj'am suscitari el evigilari ?Quid, inquaiii, omiii- terreiiis jan; riesidetils incufoare niinime conseiuit,
potens Detis, -taiu jTulcliriiin,lain deleclafoile, tam- sed ambre Coiidiioris capla, el suavi caplivitat-e
que gralibsiim sifoiin hac ejiisdoriuilione all.eridit. lifoera.ad coiileniplaiidatu sjjeeieni ejus deiicienrio
Niiniruiri si recte consideres, niagiiuni qiiiddam et suspirat, et quasi lassesceiido cbiivalescit, quia
honesttim ac adniiralione dignum dulcissimiis isle dum sordida opera poriare jam-non valet, ad-illuni
dileclus placabili dignationis suts vullu inieiidit. perqiiietem properal qiiem amat"inlerius. De de-
Miralur enim ascetirienlem, Iocum qtioqiie ascen- sertb ergo vitae praesenlis saeculi aiiiina deliciis,
sionis, asceiideniis liahitnm et ascendendi praesidiuhi.." afjlttensascendii, quia dum sanciarumScfipluraruni
Qiiaeesl ista quasi dormichiis ei quiesceniis ascen- 255;m.yst'c's intelligeritiis pascilur, ad superna.
sio, nisi de terrenis ad coeleslia, de iniindo ad quoiidie contemjilanda siifolevaftif.
Dominum cfontemplaliva sulilevatio ? Verum quia Quae lamen sUper dilecium innixa descrifoiliir,
iiiiilium juyal asccusioiieiii istam aninii et corpofis quia nisi ipsa sacfae Scripturae sluriiose iiivestiganrio.
soliludo, nam alitt abalia juvaiur, quanrioquideni arihaercal, miiiiine ad illa stifoliniiaSpirilualis inic!-
nieiil.s defenriitur soliludine corporis , pariirtique ligeniife capicnda ascciisionis futc grarium sul.lj--
prodesl soliludo corporis , si cifea muiirii slrepi- val: sujicr dileciuin quippe siiuii) luefis sacrae Scri-
lum 254 versatur aiiimus oiiiiiipoteiVsPaier se- piurae iiiienla innitiiur, quia (lmn in ipsa Scriplura,
retio pielaiis itiluiiu, rie deserio ascendentetn ani- Deus inveriiiur et agnbscilur, qitusi super.Jpsuni.
iiiain mirattir diccns : Quw ista quw ascendiidede- inens aghosceniis ei diligeritis iircliuatur.
serto ? Qtiwesl istaTmc_u\l,i<fuw.ascensionesin corde; "
Yox-ergo isia poiest csse Ecclesia; de prbfcctil..
suo disposttii, in vulle iucrgmnrmn (Psul. LXXXIU), >, cjijusqiie.saiiciaeaniinae exsiiliaiiliseiriiceiiiis : Quw
ascetidensde dpserlo,Iioc eslsoJitudine mentismundi i cst isla qnw asceriditde deserlo, deliciisaffltiens, in:-
htijiis slrepiium coiiieninenlis ct in quiete SpiritusV , „nixa super diiectum suum ? Ac si aliis verfoisdical:.
doiiiiieiilis-tiieoriiriique.inondaioruin soliiinmodoofo- Qu;e cst isia quae tanlo sludio dilccto ineo Doniiiio.
servaiuiam eligeiilis ? Ex hoc enim sequitar ut; Jestt Christo medilatione saiiclarfiin Scripiuraruni;
ciim coiicipiat habitiim, quo videatur deliciis uf- iiileula adhaerel, iit earinn inyslitis iiilclligentiis,
fluere_,quia.hoc confort.obseryanlia iiiandatoriiiiii veluii qiiibusdam deiitiis affliicus, ad iimorem \ii;e
ineoruni, ut yirtiittim deliciis afflual, nec esl aliud[ SeiernaJ pcr (•oiileiiijilalioiiein pblcns sit asceiir
virtntifoiis affluere, qiiain niea pr;ecepta servare. • riere. -
Quidquid enlm virtuiisesse vel dici polesi, liocj Qiiare niox sufojiingit : Sub urbbre mctlo stiscilnvi
lolum in nVeorumpracceptorum calalogo conCne-. te ': ibi cbrruplu est iitaler tua, ibi violuiu'est genili.x
lur. Ssd iinde hahet hoc posse, yidelicet (iscoirferc, lita. •'.-.--:•_••
deliciis affluere? Nunquid a se ipsa 1 Minime, quia[ Posiquam riilectus dilcclam, lioc est fidelem aui-
infirma et dehilis esi omnis aaima sine coopcra-; niam, pro virlutis slaiu elliafoiluipsius nmnere coi-
'
irice-griilia. Quis-csl auteiiriste dilectiis? Eilius, laio apprpfoavii, repente ad eam ipsam facit ape-
inquani, meus de tjuo vohis riixi : 7/ic cs( Fi-. strophaiii, reduccns iii inc.nioriamhpni siatus vicip-
lius metis' dileclus, in quo milti coniplucui (Mutlh. riani, quateiius in iiiaj'ereiirdiviiiie. cliariiatis cea-
111).Quia crgo.super eum innixd fuit, quia ejns. pI Iescat gratiam. Sitb urbore , inqiiil, .»«.0 sttscituvi
vesiigia sectfla csl, scrvando etpro posse itiiiianrio; te : ac si dicerel: Si anidniaveiiis quitl iu piJniopa?
quae ille pef carnein_:exhihuit et docuii. agendo eiL reiiie fuciis, unde cum toto liumaiio geriere quasi
10^11611^0,' itleo menle ascendere, et deliciis virtu- ex irariuce contraxlsii culpam , non frustra iuiiii.
tum alUuere.potuit. siudiosius adliaerebis, cum aitenriis qualeni le modo
Alio quoqrie modo inleHigereabsurdum non erii, -.- feccriin, vel quaiitam conluleiini gratiam. Sub ar-
videlicet ut desertum prseseiiiem viiatn, delicia.s . bore eniiu malo suscitavi te, quia ut in mea per.se-
vero istas quibus dileclus dffluens ascendit, sacratn,' verares giatia, .condiiioiiis tuae tifoi forinam prae-
Scripluram accipiamus. Gurenim sacra Scripliira( tendi, ef ut sufo mea disceres esse poiestalej bbe-
deliciw non di.caiiiur, in qua faiitae diversitaies in-;:.' dientiaj le lege constrinxi. Quando enim dixi ad
lelligentiae,ad profectuni aniinae yeluti una nierisa1 Adam : De omni ligno paradisi comede; deligno au-
diversa cifoorum fercttla inveniunttir : sictu eniiri1 tem scientiicboni acmaline comedas (Gen.n); quasi
inief diversa fercula,;cifoiis cifoo delicatior esl, iia1 adhuc tejiiduiri et igiiariim susciiavi, el moiuii ad
in sacra ' Scriptura inter. diversas iiileHigentias5 -• raliotiis foeTieiiteiidfe ofTiciiiiii,ttt riisceret se aptare
sensus sensii sufolilior csi/: ilii enJin>legeiiics,moddj ad 'diocijiliiife ct ofoeriictitiie studitifii;. setf- qn.id?
1249 COMSIENT.1N CANTICACANTIC. — LIB. IV. JS£0
Iransgressus esf prtrceplum el cbnlcnipsil discipli- A per brachium luiuii ? Quae cuslodia potest esse tuta
nse et obedienli_e.fopnuni. ..' =. el securasine Deo? JYisieniin Dontinus custodierit
lbi erge corrupta esl mttler lua, ibi violalqêstge- civitatem, fruslra vigilal qui cuslodit edm (Psal.
nitrix ttia. Quonipdo? Eva seducta et violala est, cxxvi) : ideoque..Psalmisla .precaiur : Custodime,
persuasil viro et prfesuhipseninl amfoode ligno ve- Dqmine,iU pupillum oculi; sub umbraalarum tuctruin
Iho.Corrupla est ergp et violala sub arbore malp prolege me (Psal, xvi). Quia yero sicul itihil honi
mater siye genitrix lua : corruptd in exleriofum operis ahsque eo, inchoari, .257 s'c nec perfici
sensuiini iiiconlilieiitia, violata per consensiim spi- pplesf, dicil idem Psalinisia : JYisfDominuswdifica-
riius elaiiiiiiae, ininofoedientiaeculpa; yidil enini el veril dqmum, in vanum laborant. qui wdificanleam
coiic<ipivit,ofoedivitserpeniis persuasioni etlartgens (Psal. cxxvi) : Idcirco eiiam necesse esl, ul si-
tle ffuciu veliio coiriedit et viro coniedeiirium por- giiaculum Deisuper bruchium ponatur.ue fooniope-
lexit (Gen. m). 256'Hoc e,'?° poccalum'poslquaih ris.fedificatio dcstriiatiir.
coiisuinmaUiiiiluii, morieni generavit (Jac, i), el Reele ergo spoiisaediciuir: Pone nte ut signacu-
liujus morlis pcena quasi de hac priorum luoruni lum siiper cpr luum, ul signaculum super bracliiitin
pareiiium radice progressa, in totiiis luimaiii gene- tmim, qttia non potes.t recla cogilare vel facere,
fis poslcrilalein esl difliisa. B nisi divina gratia aspirante et gubernante; neque
Igitur in primisparenlifoiis iuis le suseitavi, et ad haecad finem perseverando prbducere, nisi eadeui
vifiiiluin sludia provocavi, sed fui in ipsis pareiiti- 'gr.aiia.se eusiodienle. Quando enim clausa et quasi
i)us inis magis ad viiia dcclinasti, el inoiii ofonoxia signata sunt opera sancliiatis, ne aliqua praviiate
fieri non-iiihuisii. corruinpantur, lunc revera sigimculuht Dei supir
Vefiim ciim lali modo perdila esses, quis le saliili coret. brachium animae cujusque- posiium non in-
resiiluil? quis te lalem qualis modo yitlerjs fecil? conveiijenter accipitur.
Nonne ego pro leinoiiem suscepi el le afoilla mprle Sive dicamus signacutum Dcisanclitalis impres-
reriemi ? Noiuie ilerum lesub arboremalo , hoc esl sionem qrtaesuper cor et hrachium cujusrjue finiinae
suh crucis ligno, sttscitavi, el ad lanlam yilac lione- sa.ncle "ci ,'jusle cupienlis. vivere poneiida"esi.
siaicm ei pukliriiudiiiem erexi? Quaiido ehim vita-el conversalio sive docirina Do-
Seri tu lianc vitae honeslaleni el pulchriludineui "mini Jesu Christi iHiilandu,,siye ofoservandasanciae
iiivioiainm ciistoriias, necesse hafoesut in. mea cha- aniniacproponilur, recte signaculum ejus stiper cor
liiaie forti aiiiino persistas. el brachium ejus ligilur, ul sicut poiiavil hnaginem
YERS. 6. — Pone hie ut signaculum super cor lerieni porlet et imaginem cwleslis (l Cor. xv).
' ^
liium_, W. signaculum super, bracliium tutim .*> quia Noiine cuin Ddmiiiusdiceret discipulis suis : Discite
fprlis esl ul m.orsditeciio, diira sicul hifernus wriiu- « me, quia triitissttm et humilis corde (Matlh. xi),
laiio • idmpades ejus lampades ignis atque fiahima- quasi dicere videiur : Poiiiie.*». ut signaculumsuper
rum. cor veslrum ? Jfoieiiiin quasi figuram niansuetudinis
Duo hic signacnla proponil dileclus dilectae, et humiiilalis corriihus eorum imprcss.ini relin-
iiiiuiii yidelicef super cor ppiiendum, alierum super quere voluit; ai vero cum dicerei : Exempium dedi
iirachium. Quid eniin sunl ha;c riiiP sigiiachla, CPI- vobis, ul queriiadmodiiinego feci, ila et vos faciaiis
~ dis scilicetet hrachii, nisi cusiodia.cordisel cusio-
(Joan. iu), noime visus esf tlifere : Ponile nie ul
dia operis? De signaculo enim , hoc csl de cusiodia signucutum super brachium vesirum? Ifoi enini eis
cordisscfipluni esl: Omnicustodta custodicor iuurii, relittquere voluilfiguraai qiiamdaui el iinagineni ho«.
quoniain ex ipso vila procedil (Prov. iv): designa- nae opeiaiionis elofiiciosx' chai itaiis, quarii .ei ipsi
culo vero, hoc eslde custodia pperis, scriptuiri est: pbstea suis auditorifous doceurio et operaiirio iinpri-
Jn omnibus operibtts memorare novissimattiu _et'in inereiil. Unrieei AJiostolusari Pliilippeuses s.crifoeus,
wternum nonpeccabis (Eccle. vn). et sigiiaculiini siyesigilluni saiieiilaiis ex sua nienie
Eibene hsc due Iiomiui in omui viia sua neees- JJ eortini mentibus imjTrimerevolens: Fraires, inqttil,
saria suiil, priniaque cuslodia si rieglec.lafueril alr quwcuhqliesunl vera, qttwcuitquepttclicu,qitwcunque
iera peril; nairi sicul bonus homo de boiioihesnuro justu, qtiwcunquesancla, quwcunqueamabilia, quw_-
cordis sui profert bonum, ila.malus Iwmo,'de maio ciinquebonw\amm, si qua virtus, si qua laus disci-
lltesauro cordis s.uiproferl malum (Luc. vi)vQuid- plinw, hwc cogilate, qucepl didicislis, el accepislis,
quid e.nini foras in opus procedit in corde prius et ttudisiis, eiyidisiisin nie, liweagiie, el Deuspucis
conceplum est, aique iileo si coidis custodla.riegli- erit vobiscuin(Philip. iv). .-'
gitur, nc ralioiie regatur, quidquid feris in opefe " . Dicii ergo sponsus, id esl Clirislus, sponsaesuae,
ostenditur , irraiiphafoiiejudicalur. Si cor raiioiie hoc est firielianiiiiac: Poneme ut signaculum super
conipOnilur, lionesiimi esl qued inde in epus pro- cortuum,ui signaculum super-brachium.luuin; ac
ferlur,' quia secuiidtim siaium vel qualilaieiri meii- si ei aliis vcrhis riicai: Quidquid in mea doclrina,
lis, oiimis actip vcl foona vel mala iniclligiiuf quidqiiid in. meis operibus lcgis, in mente tua re-
itgctnis. poue, et actibus coiiiple, ul ex eis formam ei iiiia-
Qiiid esl erge qupd riicit sjionsus sponsae : Poiie gineni sanciiiaiis accipias, per quam 258 °"1-
ihe ut signaculumsuper cjr luiim. ul signaculiim sti- neiii veicris. lio.niinis figuram, qiiam sqb ttrburt
' ' • i2S2
125"i W0LBEROMS ABBATfS S. PAKTALEONiS COLON. .
tiialo peccaiiJo.assunipsil, depdnas. Et quare ? quia ^ ferre. Unde qiiidam qui hoe igrie charifaiis ardeliat
forlis est ulmors dileciio. dicii: Quis nos separahil a chatilateChristi, tribula-
Bene ct eongrue curn praemisisseldilectus dicens: lio an a.nguslia, perseculio an.fanies, ati nuditas, an
Pone meul signaciiiumsupereor tuum, ul signdcutum periculutn, an gladius 1 Sed in his ommbus siipera-
:super bruchhim luum , conlinuo subdil, quia forlis tnus propler eum qui dilexil tios. Cerius sum-enim,
ui mors est clilectio, dura sicul infertius comulalio, quia neque vita, neqiie niofs, neque angeli, neque
quia cuin ipse Deus sil charitas, sieul Joannes, dicil principatns, neque polestaies, neque virlules, lieque
{1 Joan. IV), Deum super cor ponere, esl-ejus clia- domiiialioncs, neque creaiura uliqua polerit nqs se-
riiatem. hab.ere, super brdchium vero ponerc, est paraiya charitale qua> est in Chrislo Jesu Domiiio
per eaindein charitalem bdnum operari, quia sicul twstro {.llom.vii).
scriplum csf: Fides per dilectionemOperdlur(Gal. v), Uiide rocte subditur, quia si dederli homoomnetii
Charilas aulcin est radix omiiium virlulum, qnia substantiam domUs suts prp diteclione> quasi tiihil
sieul de una radicejiuilli raini prodeunt, itade una despiciel eatn. '
chariiaie mnliae virtules gencianiur. Si crgo sola Cur eiiim sancta aiiiina pro amore Dei oiii.nem
charitas iriulias virtules. geiiei-vi, el nemo virlutes substanliam suam iion despiceret, quae semel'
in se nulrit uisi qni Deintidiligil, profecto cliarita- ]g ipsaiu ita despicit, ut propier eamdem.cliaritatem
•lem habere, Deurti est habere, aique ideirco ipsius Dei, inortem noii liineal? Si enimomnia illa quse
super cor et bracliium posilbsiguacuio, bona el Deus noii est, causa dilectionis ejus despicit, quid
honesta esl per dileciionem operalio. est quod eidem dilectioui praepoiiere possit? Cum-
Qnid est aiitem quod Deum incarnariex mori fe- que nibil sit in ccelo quod cbaritati quse Dens est,
cit, nisi chafilas ? Sic enim Deus dilexil ihundum ul ipsa prseponat, profecto non paruiii sed niliilcsl si
Filiuin suum unigenilum darel, ut .omiiis-qui credil oninein subsiantiani propter eam despiciiit. Sequi-
in ipsum non pereal ,•sed hiibeal vilatn ceVernam tnreigo suininuni boniim esse cuaritaieiii, siniiUum
- {Joan.
m) : ilaque, ul signaculiun super cor el bra- bonum ei praiponi potesl.
chium suum, umiquaeque fidclis aninia Peuin poriit, VERS. 8. — Sorar nostra parvula esi el ubera
quaiidoad iiniiaiioneiii ipsius sicul ipse proea ani- non habet; quid faciemus sorori noslrce iu die quo
uiain posuil, itaipsa pro eo iaborare, el si causa alloquenda est? - ~' '
poposceiii, mortem quoque subire non dubilei. Supra dileetus cliaritaiis eniinentiam commen-
Unde bencipsa dileciio fortis ul mors dicituV, qiiia daverat, et quale vel quantum bonum ipsa cha-
menlem quse vere Deum diligit ianta vi aecendit, ritas esset, osiendera.l •quomodo ad 'eaih perliugi
iit pro eo nioii lion dubitet, quem aliquo amore rei '* » possi.l nunc denioiistrareiniendit : quia cum tantao.
sascuhiris offendeie tiinei. Ipsa enirii eharilas quein sit excellentice, ianue dignitatis, nori facilis.est via
perfecle possederil, ab aniore rerum ssecularium apprehendere illain, et lenere in pace perpeluaa se-
fundilus occidil. Fortis ergo csl ut mofs dileciio, quia curiiaiis. Necessariae eigo sunt ad eain oblinendam
sicut niors viianr tciiiporalcm periniit, iia dilectio . constaiitia vel forliludo aniini, scientia Scriptura-
Dci iii meiue justi amoreni hujiis niundi iiilerficii, rutis, ef perseveraniia boni operis. Quare'd;cit di-
ei quem iniiis peifecie charilas inibuerii, ad exle- leclus de dilecta, hoc esl Ecclesia, sive qualibet
riora oninia carnaliier appetcnda veliil in.sensiLilem sancla anima quam sororein appellat, propter fidein
rcddit. . - et boiiam operalionem, quia parvula sit ei ubera non
Dura quoqiie sicul infernus amuiatio est, quia imi- liabeat.;. datque protinxis consilium, quid pro bac
iatio operiini Cbrisii laiu valida est a peccaiis liomi- iniperfeclione sit ageriduin. -
neni absolvere et jusiificare, sicut infernus vaiidus Soror, inqunt, nostra, parvuta est: unde parvula
esl peccatores cruciare : quae tamen wmutatio ex- esl? Quia adhuc lenera esl in fide, in sensu , in
. ardore cliaritalis procedit, quge lanlani vini doloris verbo et.ralioiie, iii iiienlis foiiiiudine et"bonaevi-
ex desiderio superuas |feliciiatis] iinporta:t, Sicul JJ ] ta; aclione. Et ubera non habct. Quomodo ubera
infenius ex lecordalione nialorum suoruiii peccar non habet? intelleetum sacra; Scripiurae, qusc in
toribus
" . quos' criiciai; " - i . duobus Tcstainentis conlinetur, nondum habel,
.''•-..
Unde subdilur quia lampades ejus Iwipades iynis quia -quainvis legat el audial qnod 2.&Q iitiera
ntque flammarum,. nt in eleclorum cordibus ipsa ostendil et'sonal, nonduin tanien scifen.tiainspiii-
* cbaiitas lion siiiipliciier calor sed ignis et flannna lualis ijiteHigeniia; accepil, in qua omiiis vis-et ra-
esse intelligaiur. ' tio recte
loqueiidi et disputandi cousislit, sine qua
YERS,7. — Aquai mulm: nqn potueruni exslin- nec docendi, nec pra;dicandi virlus obiineri polesi.
gnere charitulem, nec flumina obruenl illam ; si de- Quapropler prius cvacuafe debel quai sunt yarvuii
deril hgmo omnemsubstanl.iamdoiiius suw pro dilec- (I Gor. xiii}, cl-ad perfcclioiicni lendcre creden.lo
tione, quqsi nihil despiciet eatn. et operando, ul.posiquani ubcra^habuuril per iiilc-
Quia tanta vis ejiis cst in mente cujusque-saiicii, £;ram cogiiilionem duoruin Testamentoriim, tuni
ut sicut 253 -inimcnsum igneiii. aquae non pos- demuin onicium docendi el prajdicanui congrueai-
sunl exstingiiere, ita fervorem cljaritalis a nieiue ripere possit..
sancti multse iribiilaiiones mundi non possiint au- Qiv.dergo faciemus, inmiit, sorori noslrm, in die
J2J.5 COABiENT.IN CANTiCA CANTiC. - LiB. 1?. .125*
quandoalloquenda esl? Cum sorur lioslia adbticpar- A Uiide ct ipsapicluia lcibuliscedrinis dieitur com-
vulasil, atqueideo alloqui noh possit, cieseat ta- ponenda ; 'redrns qnippe impiilribilis esl nniuriCjcl
liien quolidie, etad pcrfeclioiieirt cupiat"pcrvcnire, idcirco labulai cedrinw reclc saiicii inielligunuir,
quando tempns cairi alloquendi venerii ut diealnr ei: quia niilla vilioruin pntredine coiriimpuiitur, iino
Surge, propera.wnica mea, oslendemihi faciem tuam, boiioodore replent Ecclesiam, quia. Chrisli bonns
sonel vox tua in auribus tneis (Cant. li), qiialeiiivc- Odor siiiil in otiini loco (II Cbr. 11).
nifiniis consiliiiin iii <li<;.discretionis jain hobiloe, Tabulis ergo cediiiiis osliuni compiiigitur-quan !o
iii.ielligeulisc quoqtie
' ct scienlhe , ac Vilaj lione- ' quisqtie pricdrcaioTuin, prsedicaiionem snam vir.tu-
" • - . • libiis santioiiiin quos pro excnipiiJiildircit, cdnlii'-
tiic? ..' '".'.- '"..:. •_
Vuns. 9. -r Si murus esl, wdificemur siipe.r eum iiiat, ift.scierna; viicejamiarii vel imiinnfibus apc-
propugnaciila argeiiiea : si osliutn esl, compingdmus riat, vel.conieninciitibiis cl.iudat.
iilud lalndis cedrinis. _ igifiir sanctii-Ecclesia siye sancla quxlibeX aiii-
Unrc smit pi-rclatoiinii qualiiaies," una eornm qiii ms, 'q-.iaea"il spnnsi sui dilectioiiem lendil, diieft
pii.dies praidicaiiohis officio iiiienli, contra hsore- •adhtic parvula eVteiiera est iii fide et seicnlia, in
licos et ([iiosquereprobos, sequasi murunipro domo nioribiis et disciplina, si perfectionein.iil.arti adi-
Jsracl, id cst Ecclesia, opponunt (Ezecli. xiif). AI- ^ pisci desideraVquse plenain" in se Dei charitaleni
lera coruin qtii solunv officium docioris gerenles el ' pariat,- necesse erii cum aniiiii constaiiiia divino-
coiilemplaiivse vitse iiihcc.reiiies subjectos suos-iid rum-cloquiorum bab'e.reliropngiVacula,in doclriiia
iidna; actionis sludiuni verbo el exemplo ,acccn- qiioque el b.onavita, felici starc perseVerantia. Cmn
ihinl, qtiibus siinl quasiosliuin , qUaridoeis intio- erihiv ubera prsedicaiionis et doetrina; liabuerit, ut
iiinri regiii rceloslis rccte docendo,eiJ>ene operando alips (pibque nuirirc et ari perfeclioneni perduccre
-osicnduni. possit, qliasi ex debito yidetiir' dcberc, ui hoc qiiod
jQuid crgo faciamus sorori nostrw, in die lali ex Dei gratia habei,. proxiniis eiiam conimunicci,
quando alioquendaesl, et admoifenda utjam surgeie siCuidicit,AposlOliis,qui.aCrceciset barbaris,-sapien-
"nicipial ad pisedicandum sive dpcendum?-Diio eam libus el insipienlibus debitor sum, ital quod in me,
oportelJiabere lniie olficio necessaria, wm:um vi- promptum estelvobis qtii Romce eslis evangelizare
riolieet et oitium, ui sii consianset docla, b.screii- (Rom. r). Uifde iiiox post adeptani scieiiliie gia-
cis resistens et popubim Dei erudiens •: liiiiriini tiairi, aii osliuiii prsedicaiionis sponte se exiiibcns
eiiini habebil pro dcfeiisibne ,-osiium pro iutrodu- spoiiso suo constaiiter respondex : Ego_ niunis ei
" '
ciioue. ;_ i,. uberq mea sicui Uirris. . . -
Si ergo nmnis est, quid faciemus? jEdiftcemus, 262 VltRS.-dO.—Egomurus, ei ubera tnea sicM
inquif, 'super euni proptignacula artientca : propn- turris ex-quo [aciasum cbrani eo qti.isi "' pacem repe-
gnaeula cnim suiit necessaria conlla bdslium insi- riet.s. •;''"'.".' -
dias ; sed qirare argenleaT quia .eloquia Doiitimar- Cinisam eiiim coiiatic sibi grafise oslendil, vidc-
{jeniuinjgne examinalum (Psdi. xi). Proptignacula liceirepeiiioneni pacis per quam ad profectuni sui
ergo argenlea divinorum eloquiorum sunt liiuui- c.t alioruin coiisiaiiter prniiiicarido'ct op^raiulb feii-
iiieuia, quas in ineiite prsedicatoris jier scieiitiaui dere saiagif; ciim eiiim miliiia sil vlta hoininis su-
sanctaniiu ScripturarUm suntoedificaiida.Siyiiiqiiii, per lerrcrni tJob vn), quando esl in piigua et adver-
murus esl, aidiftcemussuperhuiicmiiruiii propugna- sniitiuin vim patitui', quomodo pio alioruiri defen-
cula argenlea; si, inquil inter adversa et prospera sione starel, qui pro sua adbuc laborat? Necesse
spiiiluni habel forlitudinis 20!'et laiitsecorisUn- ergo liabet prinio hr.se ipsosentire pacem ei quie-
liae ul quasi itiiirus slel pro juslitia: defeusione, leiu, ei intimain adipisci seciiiitalen), el luiic pri-
demus ci eiiain saiiclaruiii scieniiani 'Scripturaiiim, •.muiii ad defeiisionem alibium liiuruin esse, priino
ex qiiaiurii senientiis velul quibiisdani propugna- scire seipstim instruere, regere et docere, deiiide
ciilis, conlra hsereiicbriim sive perversOiiinilionii- y iid aiiorum profecium ubera suie doclrina; exlen-
num praviiates dimicare et reiiiatis' ralioue.ni dedere, quod etiam cujiisdam pacis sigiium est, quia
fendere possit. clun iiicns propter 'igiioi;aiitiairi laboral, el pro
-Porro si ostium esl, ei ad lioc stiidiosa invigiiat, seientia adipiscenda secum conlligit, adepla jam |
ut audilores suos verho 'vitsfeenidiat, el iid boiiinn sc.ieiitia, posiqiiam din scciini pugnabat, inagnoe
vivendi nioduni irilroducat, quid facienuis? Coii- profccto frucium pacjs et quieiis assecuta esse
pingamus; inquit, illuti' ostiuin iabuliscedii'<is; coiiiprob.itiir.. ,
pictura enim Iilieras iiescieiitihus pro lectione esi. Quaiu crgo pacem dicil se reperisse, et uhi ?
Quse.est ergo materia picfurse bujtis, quoo"in lioc niniiriiu) pacfiiii.iiiain"quceexsuper.al omnein semuin
oslio ponenda est: nisi- vita et conversatio sancto- (Vhiiip. iv), qtiaui ipse sponsiis silis aniatoribuS
rum ? Quando enhn quisque praelaiiis, eausa ocdifi- .reliqtiit dicens : Pacein reliiiquovobis, pcicemtneqin
cationis siibjeelis. suis proponit exeinpia sanclo- dovobis (Joan. xiv); quse enim pax isti paci pia5-
. rum, profeclo in eOrum .ineiitibus qtiasi pingit ferri potest', qu;B bic quidein incipit, sed ibi oeter-
qnid ainare, quid liinere, vel"-'qtiaJi.iefvilnnt suairi "naliter iiiaiiei ? fpse lianiqtie Chrisius pax est, de
ad eonini-iniiiasioiieni coutpoiiere debeani. •"• quo dicitApostokis ; Ipse eniin esipax-nosint, i/«i
12SS WOLBERONISABBATIS S. PANTALEONISCOLON. 1256
fecit ulraque unum (Ephes. ii);unde el hancdicii se j^ iniinicitias solvit in carne sua, facta reconcilialio-
reperisse coram eo. Exquo, jnqiiii, facta sum co- 1115miranda et adoranda majeslas lunc niagis agno-
ram eo quasi pacemreperiens.: ibi enim paceiii re- scilur, quainio ininiicitia; qualilas e.t quaniitas
perit, ubi eum qui verapax =esl,prasentem agno- pensatur; quanlanienim iniiriicitiam priinus homb
vil. Quomodo aulem eum reperit proesenlcm et coiitraxit .erga Deum per indbedienlise malura, ut.
agnovit? quomodo vero eo prsesente pacem inye- iiori solum felicitatem illam paradisi, in quo posi-
nit? Tali iiimirum niodo, qub ipse docuil qui suis tuseral ainilteret, veruin etiam niortem praevari-
riicit: Uabeie sal invobis, et pacem habeteinter vds cationis uitricem susciperet? Sed hujus inimicilise
(Marc. ix). Docturus enim de pace habenda, iion pondus per successionem liumanse propaginis ex
sine causa prseinisit, kabete sal.in vobis; ntillo augmento mahiia; et nequitios succrevit, ut ipse
'
quippe modo pacem istani consequi qiiis potest, conditor, sicut dicil Scripfura, iaclus dolore cordis
tiisi niemeiri habueril salc sapiontise condham; ut intiiiisecus diceret : Pamitet me fecisse hominem
enim quidam dicit. Sapienlia esl slullilia caruisse, (Gen. vt), et idcirco data jtidiciali senlentia, excepto
. quia sicut sal aufert pulreriinein a carne, sic sa- Noe ipii tiinc solus cum uxore et filiis salvaius
jiietuia sfuHiiiam a corde. Cbndimenlo aiilem sa- est, vindice aqua totus consuriiptiis sit mun.lus.
pienlia; ablaia slullitia a corde, quae general pu- rj Qiiis autem bujus taritse inimicitiae pondus resol-
tredinem vitioruni, citq ad paceni islam perslriiigi- verel? Nunqiijd 264 angelus? SeJ angelus, a?que
uir, qua inter earnem el spiritum bmnis piigua. ut homo creatura Dei, graiia Dei iiidigebat.el crea-
sopilur, nihilqiie caro desideraf quod spiriiui re- lura creal.urain ab liujusiDodi'necessitale liberare
pugnet; sicque paee isla in bac terra reperla, ad non -poierat. Yeiiit ergo ipse Ccnditor creaturse,
illam quandoque perveniet, quse nullo esi line au- nullius indigens, omnipotens, el hujus inimiciliie
ferenda. QuomOdo aulein piigna isla auferlur, ut parieiem destruere, recqnciliationis autem et pacis
263 Pax concedatur, nisi coram co, nisi prsesente ver;C seternuin paclum staluere sine aliquo obsta-
ido, qui suos sic pognaturos consolans, dicil : Con- culo omnimodis siifficiens. Qui qtioiiiani pei divi-
fidite, ego vici mundum (Joan. x.vi); ac si dicerel; nitaiem videri non potuil, ut visibilis fieiet, per
Quiaego vici, per me et vos vinceiis? liumaiiitatein venit, cui nascenti signo leaipoialis
liecte crgo sponsa dicit; Ex quo facla sum coram . pacis lo'.us occnrril inundus, annuii;ians el prsedi-
eo qiiasi pacem reperiens, ego murus, eluberamea , cans insigne illiris siiinnife etseternoepacis per. enm
sicul lurris ; quia ex quo ejus gralia vxi cariiales consiituendai. Undeelin ejus.jiativiiate claujabant
affeclus, et spirituali suni pace confortata, possum angeli: Gloria in excelsis Deo, ei iii ierra pax hoini-
pro aliorum quoque salute stare, et verba exhorla- C K«6KS bonm voluntatis (Luc. n). -
tionis constantcr edicere. Ubera nempe inea sicut Quis ergo magis cl vere pacilicus, quain iste
lurris, quia tanlum ex jliviiia gralia in verbo ex- lalis et tanue pacis comliior seternus? Salomon
liortationis excrevi, ut possini juxla propheiam, quidem~qui ex nomine suo dictus;esl paciftcus, Sa-
iiionlein cxcelsuin as.cendere-et exallare inforlitu- iomon quippe interpietaiur pacificus, leniporalem
dirievoceinmeamutevangelizem Jernsalem(/sa. XL) pacem rex temporalis, coiicedente Deo,habuii,qua-
Nempe murus sum, ad defendeiidum"et custodien- lenus domum Deo nuilo impedieiite sedificarei.,-sed
dum popiilum Dei, etubera mea sicut lurris, ut pos- suo nomine, el opcre, ei lempore litiiic veruin paii-
siin cx alto prospieere, et a longe fuiura annun- ficum prsecessit, sicut uox dieuij uinbra veritaleni,
liare. \ qiii iilsibidoiinini,sanciam videlicetEcclesiain, con-
VERS.II.— Vinea fuit pacifico-inea, qua; habet (Icrei, siguuin liujiis mirandaeet conservanda; p;u:is
populos: tradidit eam ciistodibus, vir affert pro quasi in fuudaiiieiito pbsuit, Pacem iiiquiens, relin-
fruclu ejus mille qrgenleos. quo vobis, pacem tneamdo vobis (Joan.xix).
Magnopere consideraudiini qnis iste pacificus, Iluic puctfico fuil vmea, saricia videlicel Ecclcs;a,
TCIquoesit vinea pacifici, qni vcro pbpuli, vel qui T. qiiSDidcirco vinea nori. incongrue nuncupalur, quia
cusiodes,. sive quis fruclus viueic islius. si cultura sive nalura-vineasaftenditur,-non par-
Pacificus isleDoininus est Jesits Ghristus : pro- rain sui profeclus utilitatem ex ejus similitudine
„pier catisas sitperius preeiioiatic paci-, pacificus sibi attraiiere videtur. Quis nempe modus esl cul--
appellalur,cujus inpace factusesl locus (Psal. LXXV), turse qui viiiese adhibelur? putalionis-ieinporc. re-
quique i.ios 111pace vocavit, solvens inimicitias in cisis' inuiilibus sanneiilis quasi purgalurj dcinde
camesud, lecjcmmatidalorumin decrelis evaciidnsut ciicumfossa erigilur ei ad-palos religalur : porro si
duos conderel insemeiipso, in unumnovum hominein naturoeejus qualitatem atlendas, vidcbis quia primo
facienspacem, ul reconcUiarel ulrosque inunocor- vivam deiigit radicerit, deinde qiiia. flexibilis et ca-
yoreDeo,per crucem interficiensinimicitiasin semet- duca est, quasi bracliiis quibusdain, ita clavicuiis
ipso, el veniens evangelizavilpacem liis qui lottge ei quidquid coniprehendit, stringif, hisquese erigiret
pacem his qui prope (Ephes. i.i). atlollil. Qusenam\esl in Ecclesia sive in qualibet
liluminalo ocuio interioris homiiiis diligenler anima putatio, nis.i vilioriim de cordious anipuia-
inspiciendum quani cbiigrue, quain vere, el unice lio? qua; autem circumfossio, nisi pcr cbnipun-
pacificus isle s.it, qui talcs ettantas. lainque longas ciionem el confessioneni peccalorum, ad menteni
Ipf .'".;' _-'". C0M5JENT. IN CANTICA.CANTIC.— LIB. IV. , -; " . 12S8
reducxio ? Qiiasi enim sarciilb qjiodam conipun- i- A ;i lariienloco non incongrue accip.ere.possunius par-
ctiouis moles terreriOTuir,qp£rum ad iiiemoriam re- ;- tieularerii Eceiesianv per diversa professibnum 26.8''
duciiur,. nt per confessiqneni et. .salisfaclioiiemm geiiera m ipsa uniyersali cbnstituiaiiy quse eiiani
nieiisexqnerata, meiius in bonisactibus.frucllficare i-e. vined Dbmini.potesi dicij et eaGem pace-et uiiani•-
"possii. Quid aufem •agit.iiujus officii •minister qrii ni niitate dehet colligaii. Porrb si ad individua de--
pcenilenfeni suscipit,-.eique cDnfilenti'inoduni.paeni-i'- scendariiuSj.pbtest non absurde diciJiiiieiiDoiiiini
•leiitise impon.it? maiiu certae consolationis-el' "spe >e •aliqua fidelis el.Deo serviens: aniiiia,- cnjus cultor
divina; miseraiionis.erigil, el quale 265 deinceps is Spiritus sanctus esl per graliamVqupniam secni!-
viioB'"-'prbposi.lum.".etieat». per.saiiciorum: exempla la diini forriiam superius positaiii, qiianVuiiiyersitati
proponit, quibus sc-quasi, atl .paios religalus, ne ie diximus congruere, singulari qubque videtur non
.cadat, susteiilare .debeat. '' -; - _ "---- . -" inconvenieiiter coinpelerc", videiicetiUt hbc ejus.sit
POTTO juxta naXurain vitis, Eeclesise sivexiijus-5- sludium>vitia el peccata .veluiLinufilia- sarmenta
liiiel aiiiinoeprbfeclus cOiiSideratrir-,quia poslquam m niaiiii pii operis per coopeiaXricem gratiarn resciri-
.'-liilei radice plantata.et fixa fuerit, repressa liuiiii- j. dere> terrena opera per coriipuncliorierii el.cbnfes-
litalis propagine, ne aliquiljus procellis vel Xem- !i sioneii), quasi . per circumfossioriem ad nienleni
peSlalibus saiciilr possil refiecii sive deduci, quasi sj {5 f Teduccre, sicqiie poeriiiendo el;bpnaopera -ageiidb
clavieulis el .circulis, arirpiexibus cliaritalis proxi-i- accepiunf.Dô frucluni offerre.. :' ..;',. '. ;
nfos. quosqtie eoniplectilrir,, et in ebruiii coinpuii- i_ Tradidit eam:ciustodibus ;:cuslode$ liujus! vineaj,
clioiie reqttiescil. ."'" ;- liOcestsanctie Ecclesia;, fueruiit sancii'ap_osloii sive
Tiilis ergo vinea fuil verb pdcifwo. Doniino nqslib •0 ebrum successores apostolici viri, quoruiii studii eS
-Jesu Chrislo, non qnbd-modo non sit, v.el iii {'«- (- diligentia; fuit, eamin sanclitateet justilia erudire,
lurb esse non debeai, ied fttit dictum accipere dc-, > et a inalprum operuiii atqtie prayorum ddgnialuni -
•
beiiiusinprsescieniiaet prsedeslinatione ipsiiis.siciitit peste, verbo el exeiiiplo defeiidere, iiori qiiod eo-
iriibi seripXumest de omuicrealiirai Quod facium esi _t rum proprii fueritoperis, .qui.dquid iii Iiac custodia
in ipso vila erctt (Jqqii. i),quia in ejus praesciensia ia coiisbcuti" siiiit profectus,; sedrquod minisiri et
oniriia jatii erant' et. vivebaut, queinadmodum -iu „ , officiales ;fuerint divinse operatioiiis et efficieii(i<e,
nieute alicujus arlificis; Tei faeicndae fornia vel >1 -sicul.dicilm'a Dbmirio in Nuineris ad.AaTon: Vos
: exemplar;est, eujtis siriiiiliudinem niarius operaiiiis
' Is pbiiile nomen meum super filiqs Isfael,,ego Dbtninus
-iniitariiur, ut r6ih lii apertuiii producat, .-. - '';. beitedicameffs (Nuiii. Vi) ac si aliis yeibis dicat:
Vitiea auteifl ftiil in ea\subaiiditur pace, qiice ig. . Vos-per minisieiiun] v.obis iradilrim gratiam nieam
habet pbpulos, quia EcclesianOri de una genteJu-[- C verbbel"opere trarisfundite hoiiiiiiibus, nieuin erit
(loaorum, sed" deomnium est naXionunipopuliscol-[. ipsius gratia. boriuni iri eis qsleridereet atielTectuta
lecta, iri unitatehv fidei,difeciionis etpacis, sicutit'. perdiicerc.
scripluhiesl: Eraieiscqfiinumel dnimauna (ACI.TV). )_ , "yerbuin aiitem tra.ditibriisquod Iiae eiiuiiiiatiotie
Porro noianduin quqd noniMl; ined pace quahifia-tv. •prblalum est, non absque forniidine; aUendciiduiii
beuipbpuli, sed quoijiabei jiopM/osjutniagisatierida- .- omriibus/EccIesiariim prseiatis atque eorum subje-
'
tur gratia yocantis;justIficantis, glbiiTicantls, quaiii n ciis, quia et illoslad prudeiitijeet.iswsad bbedien-
,iabor et. sfudiurii. volentis, .carrentis, compreli.eri- ,- fia?'virtuXeni caufos et sollicitos esse prseirioriet.
dere iiiiemis, quia. sicut dicil Apbstqius.: Noh vo-- : ' Lbqintur autem pTsclaiisApbstqlus dAiieiiUiic "'Ats
lenlis necjue. .,c«rreniii'"j, sed^-misereiiiis est - Dei ;i''. ' et utiiversogregi,: inqub ibsSpirilUssaiictusposuii.
(Rom. iy.).:lpseest enjmpaxnostrd qtii fecil utraqit.e e' episcoposi regere Ecclesidm Dei, quapi 'aiquisivil
vnum(Eplies,n), elex ea pdxquwexsitpefai qtnnem II sanguiiie~siib'(Aet._s.x) ;.porrq spbjecfis ; Qbediie,
sensum (P/ii7..iv).. Gain. crgq ista: pax iiabei popti-.'' ;- mqmitpraiposilis vesiris'el snbjacele.eis.. Ipsieniiti
los, non po.tcsl aliquod.scliisjria, siye aliqua di.s- ;- '; perviijilanl qucisi-.rdlionein-redSiluri pro anhnqbus
. seiisio,.uiiitateni fidei; IIIbruniirTiimpere, quiii fir-.« •- fy vesiris, ui cuiu gciudib hoc fapianl et non:'gemen- _
inirer in ea paee ita cbiia;reaniV-ut electissiiiia viniaa teszyhic eniin non expeHii voMs: (Hebr. xtif). "Vo.s "
""-vero pdcifico. Doniino nqstro jesri ^Cliristqfiaut : eigp.-lioc esl piielaios, ciinl soiiicitudirie.prqvl-
. jiani siipsi haberent pacein."sine haberitceos pace,:, . .(leritia, et isibs, liocesrsubjectb.s, ciiiii huniiiitaie,
nOufiuria rajiice teiierentur,, quia illi paci COiii- .- "paiieinia- laiterttbs facere debet, prppler^; verbuni
. planlati non esseiii; I.n quafin idipsum doiriiireiit et:t ""tradi.iionis hiijus, quo dicitur •.'Trddidii edrii cMib-
. requiescerent [Psa/. iv).. Qusedorinilio et requiess. : aibu%;:":, \ '-,;' ; -. -'•-'- •
pbsl hartc vitam datur-. in idipsurii, .quia\videbimiis*•'" '." "Si eigo.Deiis Ecclesiam suarii Iradidit custodilius',
eumsiculiesl (1 Jqan. in),et non ist.ibi transmittuiip,, valde. limeiiduiii' esi riej si citsXbdes cusiqaiam
nec vicissiiudinis.obrumbralio: (Jdc. i), s.ed paceinl •' negligurit, et cusiodiendi custqdes.-despiciuiif, ycl
. quam seiriel acceperitaus,'Jh "oDternumsirie aiiquai ctistodiie repugiianl et delraiiulit,; illurii qui.Ciisio-
'
perniuialione^servabinius. . -• -": "."" des posuit ef custqdiam slaliiit, graviier <>fferidaiil.
-. Sed kos pqpulos qubs,jiabel ista pax; quariiviss Isii •nempq custodes Deus speeuiatoresappellat, sic-
prinio Ipcojccipere debeamus uriiversalehv Eccle-- iit Ipse. propliela ,.!o'quitur-:Speculqtijrcni dedi.ie
siain ex Jndseis et genL4buscongregatam, secuhdo. donmi Isrdel; quar vidcs, annuntvabii eis :ex me.
'" '
,-_ . PATROL. GXCV. .'.'«,."';" ',":,' :4u:
4259 - ' '--
WOLBERONISABBATISS. PANTALEONISGOLON. 1260
(Ezech. iri); 2S._f-9"?-'Wf.eSjinquiI",aiinttnliabiseisex A exconimunicationis tanquam ptitrida membra a
me, lioc est qiia; oculo mentuali iiitdligis.sive bciilo •corpoie Ecclesise prsecidanlur, de quihus scriplum
corporali aspicis, corrigenila vel eineiidanda, dnitun- ..esl :.Ex liobisqiiidemexierunl,- sednon eranl.ex nb-
iiabis Ws.exhbrialiOne, coilsilio ei pis_c'epfo,ex me, bis (IJoan. ii);-porrp poenilentcs el SUK nialiiire
-lioc estsecunduni.raiionerii et ino"dumJquem !ibi fineni iiiipbnenles, l.aiiquam curata et saiicla mem-
raspira"ndo prsemOristravero. £l in hujus Ciislodise bra -in cbrpus-Ecclesise repbnantur.; Igitur ca;tera
iradiiione ipsis custbdibus, sive speculatoribus pe- quidem peccalatolerandasuntin dpmo Pei,coiiiu-
riculiim, et.mo.dam'evadendi periculuin Deus pro- "maces au(c-ni et prolervos filiosseveritas patrum
pqsuit dicens i Si dicenlemead itnpium :M6rte tno- sapieiituni ob.ruil, ut anferat malum de medio sui,
r:eris, et non annuntiaveris ei, ipse'tjuidemin iuiqui- cuin aiictbriiate legis Domini quam memoravimiis;
tule sua nibrie;tur,.sahguinem autem cjus de mqnu inio proprio exemplo Dei,,qui iiiob.edieritespiiiuos
itia requirdtn, ecce _pcriculuiTi, Modus yero cva.- hoiiiines de paradiso.expulit (Gen.m). r ..
dendi periculum istiid, sequitur in eo qubd dicil: .. V_.i-li.inii
igitur tradiiionis quod dedomino vinese
Si aulemanunliavetis hiipio, ~ut ab iiiiquitale sua pro.iiuntiatiir, nonnegligenterêd diligenfer eicuiii
converlalur el ille;te non dudierh', ipse.qutdem in 1 limOre cogitanduiji ct pensandum est, quia uirobi-
iniquitqte sua morieiur, tu. autem animam luain li- B qne ncglectum veIconlenip;uin, sive a pra;Iatis sive
. beiasii (ibid). Hoc. ergo custodibus, libc esl pne- a subjeciis, ad tradeiiiis respicil judicium.
,'lati's Tn Eccfesia,"peiiculum pro negligenlia^ se- Viraffert pro fructu ejus mille argeiiteos. Di-
cririlas pro vigilantia. proposita est, iuide majbr Iigeus et stiidiosus inspeclor liujus capituli at-
cos eiira et sbllicitudo erga officium sibi crediluin icnilere dehet quis vel; qualis, aut quanlus sit
teiiere debel. - ;' '' '''' lnijtis vineae frttclus, qui tanii prelii aestimatur, ut
Porro, privsiorum siye' siibjeetorum hOn ininiis, -,pro ejus.'asseculione,-iion decem, aut.viginli, aut
- imo gravius est periculuin
pro conleiiipiu ct inobe- iriginia, sed delerininale mille sunt argentei defe-
dieniia ; quiacum pisclali iuiirinilale eiriegligentia reiidi.et qui hbs dcficiens, comparare huric fruclum
plerurrique pecceni, isti ex superbia etienieriiaiede- possil non qriilibel potens-et dives, sive ofiicialis
linquunt, et illonim conlemplus el.irrevereniia, Dci -vel privattis, sed absolule vir dici et esse debeat.
esl cqnleniptiis sive irreverentia. Sic ipse dicit: Qui Quisigitur fruclus est isle? nimiruni quidemille
vos audit me audii, et qvivosspernii mespernii(Luc: . qni velul tribiis pulcbriiudinis coloribus'depingitrir,
x);eiadprophelairi,queindiCjise.specuIatoremdomui videiicel potentia, sapieniiaj bonitate : polentia
'
Israei dedisse: /f/.oinquif-, le noii auditini quia P qiiidem qiia: nihil efficaeius, sapientia qua nihil
(lomus exasperans esi (Exech. in). Hala el meinerida raiionabilius, bonitale qua nihil dulcius. Nam po-
iappellaiio, ui domus indisciplinatqrunr-.ct inobe- xentia nulla iinpossihilitalis vel inttrmitalis lege
dientiiiin, doinus exasperalrix -huncupelitr,-et alio consiriiigltur, sapientia liihif.admiiiit quod rationis
lOco dura. eervice:eiiiicircumciso corde dicanlur, virtute careat, bonitas tarita dulcedinis multitudine
; qiiia Spii'i.iiii.sanciOTesislant.(A<;i,vn). Qui eniiii affluit.ut. niiiil supra. Prselerea Iwjusmodi fructus
verbo discipliiiifiet lionesialis resistunl, Dei verbo .âiiactus ei "usus efficax et saiuberriinum sanilalis
resisluul. Verba autem Dei spiritus- et vita sunt Loti homiiii praibel.-experlmeniii.m.Sed ubi hoc in
. (Joan..\i), aique ideo Spiriiui sancto resistuiit. creaturis"el visibilibus iiiveiiilur? Nunquid in an-
Onde Prophel.aqiiia verbo Dei resistere damnabile gelis? Scriplum est ûtem, qnia'ei in angelis suis
vidit, bonitatem et diseiplinam sedoceri aDeopos- iniquilalem reperil (Job iv). Crealura euiiii COITU-
iulavit,epquod mandatis ejus-credideril" et pbedieiis piioni et-iiiutabiliiaii subjacere potest, .qubdâutem
: fueritfPsfl/. cxvni), '. ^- . ' '
non potest. iinmuiabile et iiicoiTuptibile esse iie-
"
Praccepil autem seiino diyinus in sacra lege-de cesse esi. [ ..-'". ..
' Poiro ires
.filiocoiiiumaci efprbleryo al.qiie inobedienle,utap- piilcliritiidines biijus fruclus dixiiniis
.preliensuiii pareniesducaiiforf seniores"civiidtisetad D lales esse, nt nihil suprase suscipere possnnljpo-
iiifra esse, quod ex earum affe-
jporiam judipii (Deut. xxi), ne scilicet suani prseci- lesl lamen aliquid
pileiilsenieulia.nl, sed sapienles adhibeant in lesti- ciione vei pariicipatione dicatur aliquo. modo po-
moiiiuni.; nam seke debeiit, quia priina generis ' lens, sapiens el boimin esse, 269 sed non substan-
. Tioslri quanv onines luiriius ciilpa eslinobedlcnlia, lialiier. poteiiiia, sapieiitia, boiiilas. Quod enim
.e.tquiavcontumacihus et piolervis nullain justitia suscepiibile et pariicipabile esi, non idein est qriod
Dei reponit veniam, sed, sicut scripuiniesl: Deussu- suscipieus el participans, nain suscipieiis elparti-
datgratiam (1 Peir.v). cipaiis cst, quando nec suscipit, iiec parlicipat,
-:j»ei'iisi;es!5(ii,;ftHmi/tfc!i?Vi«tein
-.'-:.Seniper eninvtales.adpprtaniJudicii exaiiiiiiandi alque iiieOiiiuiabii.lati subjacet .et potesl cqrriim-
«urti, ril s'i iri sua contumacia vel lemeritaie per- . pi: porrosuscepiibile et pariicipabile in sui semper
manserinl, etohedire npluerint,a cpiisqrtio fratrum esseiiiia immulaliiliter consisieiis', nuiiquaiii polest
ejiciantur.; si vero poenitueTinlet Jiumiles et quieii corruiripi, Tnillaauiem crealrira suscepiibilis et par*
fuerint, 268 deriuq Tecipianlur.ILec e^.t etiajii .licipalnlis est,D.eus jgitiir esl. Ciim ergo. quaiiinms
pmta judicii.iii civitale Dei, hoc «sl.saucta Ecclesia, .quisriain fntctus . liujiis yiriese sit, et bmues ejns
ut coiitiimafteset rebelles si corrigi xiolunt, ferrq virlulislet pulclirifudiiiisci.rcumstan.ias alien(iifnus.:
:i2Gl COMMENT.IN CANTICACANTIC. — LIB. IV. 1202
procul dubio Deum esse" postrcmo coneludiimis. A.do, _ latiludo, altiludo ei profunditm:(Eplies. 11).
Suseepiioneauiein el pariicipatione hoc consequi» Qijiavero fructus isle, de quo loquUnur, de ra-.
-tiir rationalis. creatura, ul quahdoque transeal iri - dice"charitalis. nascilur. et crescit, et ad maturila-
iricorriiptioiiem et imtnulabiliiatefn,non nalufa sed tem quasi ad perfectionem pervenit, non quanlum
-
gralia, aique ita ex honiine operaiile et Deb coope- ad capabilein Deum, qui semper' peifeclus, sed
r-anie, quasi nascilur el crescit fruclus iste, qui est quaiitiiina<l capaceiriboniiiiisineiiteiii,""q"uiaiignieriio
•
prajmium bmniuin ad Dei regnuiii perliuenliuni, et. et detriniento subjacet, iit hOc iriodo proficiendo
appellatiir vcra bealiiudo. Vera autem beatiludo Dcuniquaridoque coinprehendal, ciini qiio suo modo
ipsp esl Deus quem liaber.e erqiio frui seiernaliler perfeclus et incommiilahiiis fiat, piinio , videamus
esl vere beatunf csse. Fructus igiturisie Deus est. de ipso nosfrb Pomino Jesu.Chiisio, qiiomodo jnxla
Porro' dequalitate Iiujusniqdi fruclus quid dice- -' huirtaniiaiein de iadice cliaritaiis Qiiiiies lias in se
-ftius, ciitn de ea sciipium sii, qnbd nec o«i/«s vidit, susceperit dimeiisiones, longitudinein videlicet,'
necaurisdudivil,necin cor liominis ascendit ?\lCqr. laiitudinenij allitudinerii et profundum : quis eiiinv
n.) Veruriuamen superjus euiiideiii liuciuni iribiis majorein eb cbarilateni babuit, qui aniinam siiani
dislinximus coloribus, quoil nfagis ad qiialilatein projovibiis suis .posuit ? (JoaH.sv.)
perliiiet, non qiiod differeritia coloruni diversiini Si aiileni. ponariius bculos mentis irt genere et
facial frucluni, sed qiiod iia;c.diversitasita,iiisepa- qualifate passionis 1ejus, videbiniiis omnes iias di-
rabiliter uni^subslanlise. cohsereal, u.l niiliam pib- .'. mcnsiohes yenerabililer contliieri, et hoc exeniplo
prietalis virtutem el efOcaciam aliquo niodo atli- omneni Clirislianarii aiiimam viriliter pronioveri.
inat. Siciil euiiii,-verbi gralia, in uno aliquo sub- In ligura qiiippe crucis," notanda; surit qualuor di-
jecto trcs couveniunt coloies, et untis n.omenhabet mensiones istse, scilicel longitudo, aliitudo, latitu •
ut d.icatur rubefls, aller albus, ierlitis" viridis, una ,do et prqfuiiduni, quse ex radice eliarilatis Chrisii
tamen suLsiantia et eadem est, quae bos continet; ,in tpiuni prolendunlur munduin, significaniis et
sic iii isto fructu", cum aliud nOii sit potentia, alirid "moqentis qinnem animam quse ejus passinne re-
sapienlia, alque aiiud bonifas, unustahicn et ideui deriipta fuerit, si prscdictum fruetiim, Iioc est st
est fructiis, et uiiain alque eamdem virfuleni el effi- ;eiernani beatitudineni consequi vbiiicrif, ejtisileiii
caciaui ubique habet, yidelicet posse, sapere, ve- charixatis dimensionibus, jiixla nioiluin el iiaiuram
gelare, quse tani.eii effiiitiiit ul nihil boni sil, quod sibi coneessam, ad eani perlingere debere..
ejus plenitudini desit.... • .. . 271 Lataenim debel esse cbaritas, quia usqtie
De quanlilate vero hnjus friielus quid dicendum Q ( ad ilileclionem iriimicoruin extendi dehel, sicut
est, cum lanleeimmeiisiiatis sit ut nullo circuniscri- Clirislus-iii cruce peiidens pro ininiicis oravil di-
Laliir locb, iiullo Concludatur terniinp? Videtur cens : Paler, ignoscc'iliis,quia nesciunl quid faciuht
tatnen' quacdam spatia liabere, nori"seeuiidum- se, (Liic.xxiii^.Lbnga-dehetesse^quia noii horaria, scd
sed secunduin participansiiiuliiini autem liujtts rei. usque ad finem vilse, sicut de Clirisfo scriptum-est:
participaiis esse pbtesf, nisi ralionalis creatura. Cum ditexisset suos, infinem dilexii eos (Joan. xiii),
Porrb rationalis 270 crealura, allera spiiilualis -faniam quippe perseveranliain debet habere chii-
est, ut aiigelus ei anihia, ailera corporalis ui eie- vx, ritas, ul prb. nulla tribrilaiibne vel arigustia. dc(i-"
vncnta , et quse ex'his cqmposita sunt. Sedquia ciat. Alta debel esse, prppier cansam fiiialem , u.t
iioiiesl hujus loci decorporalis rei diiriensionihus scilicetaliendat propler qiiid agat-vel patialur.iioo
dispulare, quse linea,superficie, vel solido.corpore estpropler a_teriiam--healifudiiiem, quseest fructiis
constifuuntur, fructus auleni iste de cujus quaiiti- iste, de qiio loquimur.propterqueinsempersursuni
late d!cere ccepimus.hbn corporalis sed spirilualis iiiteiidere, et jii ccelo conversationem habere,.mq-
e_t; Deus enim spiriiui est (Joan. i\),~ de; cujus .nettir.; profundurii debet habere, quia nunquain
quantitaie quia incoinpreherisibilis et incircum- ab.sqiie Vimore debet esse, sed seiiiper attendere.
scriptus est-.nec cogiiare, nec dicere aliquis po-I" quod quidqiiidex Iatitudine, Iongitudiiie, el allitu-
tesi, videamus lairien nuiie quae sinl "spaiia qua; dine; consequiiur, nbn ex suis inerilis, sed ex Dei
habere poiesl non secunduin. se, sed secundum misericbrdia liabel; elideo qiiia Ighorat occultum
parli.cipans. Quidquid eniin bonilatis, lioneslatisi el profuiiduni Dei judicium, quare iiniim eligat et.
eaiiclilaiis-, disciplinse vel.scieniise. liabere potest alieruni repeliat^ et sempqr finis incertus est duni
pariicipans anima,'de participabili Deo quasi pro- mulli vocanlur, pauci ciigunlur (Mqtlh, xx), riuu-!
fjuentemin. se gratise sumil yigorem ; atqne per quani,sine Uiiiore.debet esse. " : "'
hoc videttir habercparticipans aliquid longiusVef T. Itaque qubniamin Christa habital omnis plenitudo
irevius, latius vel angustius, alti.us _vel inferius, divinitaliscorporaliier (Colqss.ii), eteinoriadmen-
secunduni quod.illi placet distribuere, qui dal.am- surain dal Deus spiriium (Joan. m), oniries auiem
ciii(/«e^ratiam secundum mensuram fidei.(Rom.xii). : Sanclide plenitudine ejus acbipiunl, grqiiampro gra-
Unde Apostolus ad ij/os loquens quos ad liujusnipdi tid (Joqn.i), videntur ad hariira. dimeiisionum spa
dimensiones suscipiendos hbrtabatur ; In chariiale, lia, suq quiqueinodo yel mensura pertingerc, se-
infjiiil, radicati et fundati, lil possilip compre- cuiiduni qiiod.eis dal qui plenarie habet et de sua
Itendert cum omnibus sanclis quce sil longiiu- pleiiiiudine dare polest, qiiariluiri volucrit.
"4263 WOLBERONIS.ABBATIS S. PANTALEONISCOLONV .1284
" Porro
qfiia cliaiifas veltili 'ccniriini in iiieditullio __
A veritas et f:ilsitas, icquitas et malitia. Recte qriidem
posiia. omries quasi per ci.iciimferei.itiani"vlrtulcs obtulil, quia cui debuix,'D'e'oobliiiit; seJ iion recte
enlm virius ex radice charilatis de- "divisit, qula quod eral melius Deb recle negayit,
' . tangit, oninis
scendit; cumqrie omnis motussex species babeal, qitod vilius."dedii: noii eriim satis Deo cliariis est,
sit l.aniqiie ante el retro, surs.um ct deorsum, dex- imo Deo indigims est, qui rem suam illi quidem
.. troTSuriisiriistrorsuhi; adqiianiounqiie^paitem mens; ' offert, seipsurti aiilem sibi reiinet.
Iiominis intenlionem dirigit pro cohseqii.en.ddejus- Talem ergo virum Propheta.describiliri primo -
mqdi fruetu, •semper origlnem oninis borii motus a psalino, ubi hujusmodi; habituiii viri el.propositum
* charllaiis
vigore accipit. El;quia -ipse homo jiiinor reprsesehlat, queni psalnium qiiia inielligeiitibus
iiiundus diclus, ad inslar- majoris niundi qualuor nOtus est, quicurique lmnc viruin assuineic ctipit,
. constal eleiiiehtis, qualuor qtioque mensu rafur par- , jtigiter meditetur et bpere _exeiceat :ali0 qubque
tibus, quibus conlinelur toltis, si ad Dei siiniliiudi- lpco liiinc eunidem virtinv breyiter-- cotnniemorat
nem conservandam fueril iiislitulus, yidelicei.pru- dicens iBealus vir qui tiiitel Dominum, in inandalis
dentia, juslilia, tehiperanlia,-forlitu(Iiiie. ejus cuptt nimis (Psal. cxi), et cselera,hoc est enitn
Ilis quatuor partihus a ceritro nien.liSj-hoc.esl quod liiinc viruin cfficit, etbeatuin, quia viTtutis-est
charilale.-a;quadisl.aniiaporreclis, quidquid virltiiis B limereDetim,etmandataejuscohsideraTeelservare;
•in anima potest esse, quasi circulum el eireulhfe-" Jjealiluilinis vero quod propter hoc, poiens.in lerfa
reiidb laiigis el concludis. j . ; eril semen ejus, el juslilia ejus matiet in swcidum
'IIa.ce.rgq aliqub modo esse potes. ni.enstira sive , smculi (ibid).
dimensio, quaiii "poteslhabere fruclus isle paiiici- S^S Dcscriptb oiTertore quem virum decet esse,;
pahs, iibii secunduin se ul 'dicluin esl. sed seeiin. videndum iiiinc qiiid pro tali fruciu vir affertet
dum participans, utqiiandoquea pariicip.anie sicuii' affcrre debel. Mille, inquit, argenieos Milenarius
est gygj adepius , oni.nemdeinceps adiinat djiiien- : niiinerus pro peifectioiieponilttr, argenlum autem
sioriis in crescendo passibiljtateni sive imitabilila- castoriim eloqiiioruin puruai et lucidtim designat
teni, el conlerat pcrfecte aU&riiamimpassibililatem, sensiiin, sicul scriptum est: Eloquia Domini, elbqvia
immutabilit.tehi, inimorialiiaiem .(4). -.'. • casta,'argentum icjne exariiinatun_-(Psal. xi). Sed
Igiiur iste fruclus vera est beaiitudo; vera auteni qrtid pbssunius dicere argenleum de hoc argentq
beatitiido, est Deus cujus qualitas. et- immensitas ; forinatum et inscriptum ? Si.diligeiiier.inspiciamus,
incomp.feIiensib.lis est. Sed.quia jam cogiipvimiis quid est qtiod formal, vel inscribit in m.ente hbmi-
; qui sitXruclus pra.scripise vhiesa, videamus nunc de«~ ii.fsimagiiiem Dei, iiiiagiiie.m.'sanctitatiset juslitise;
offerenle, qui sit, quja ni-Jdicitur esse, riec aliter -:iiisi . praiceplum Dotnini iucidum-iUutninans -qculbs
nisi wrsit, offerre possit. Vir qitippe a virtute di-' (Psal. xvili), oculos videlicet hominis-inlerioris?
cilur, ptiqui prb lariio fiTiclu qfferre debet, op.ortet ubi aulem pra;ceptum Domini audimus,- el unde
iit. vir.tuium pulchritudine, ef gratia respleiideai, cognosciinus, nisi ex saiicta Scriptura quse estelo-
. qiiia.Xioneril accepla oblatio, quam nulla virtuluin '" Doniini? Ilsccergo Scripl.ura betie inteilecta
' qiii.uni. et
cbimi.iend.at claritudo.. In Tatione eiiiih dati et ac- format, quasi quamdaiii.inscripiioiiem facit iu
cepiiea debet esse forina tit lalissil in daiiie.habi- :-inenie hojhinis, ut ctiih ex lectibiie saiietie Scri-
.tus bonippsitiq', et Iionestatis aique discipliiisegra- pturas chaiilatem perfec.le assiimpserii, d_e corde
-lia, rit iri accip.ieiiie.parlal beiieplacitum el bjlaii- puw efconscienlia bona,el jiderion ficia.(il Titii.
talenv viiitus, el niunusreddal acceptius. Etsi hoc .«)., argenlei cujusd.ammoneta.ms.uscipiat, hoc inoiio
'disciplinas el hpnestatis bonum mqr.tales iiiier se -.inscripiam, " adiinagineniel siinililudinem Dei, hanc
affeclant, ei approbanlhomijies.qnid pufam.usDeuni '. enim formam ipse rerum Cbndito.r honiinj-creando
- omiiipoienieni et.immortalem yel.le.bx. quoerere a iriiprimendain instiliiit dum diceret :Fciciainus iio-
iiobis,:eujus naiura' bon,itas,"'_sanc!iias, honestas minem adiincigiiieinei similUudinemnosirdin^Gen.i),
.singularis»-e'tdiscipliua.esi? Ergo qui lali Dbmiiio D qiiod est dicere : Faciamus liohiinem vivehieni, ra-
:bfferl, induius debet .essq forMtudine' et prsecinclus Xionabilem,Deo simileni : cuncta eteiiiiiiahiiiiantia
viriiiie(Psa/..-xCii):-fbrlitudiiie quidern mentis.adco- 'tl.upliciifoiiore prsecellithoniinis condilio, dtimdici-
•ereenda ef nejpcUendavitia et peccaxa,- yir.lutc-ani- tur ad iinagiiieih el similiiudiiieiri nostram; ad inia-
nii ad bqna qpera agerida cl exercenda. Non;etiim 'ginem yideiicel, iit six :raiionalis, ;a'd simililudinctn
recta est oblatip quarii xulpse repellii bbfuscatio,' .'»W4ira«'j:iii'.rec'tus.sii'sectand.o'justitiain Dei. iio-
quiaet Cain Dpriiinus dixit: Si recieajferas, recte rum alteroi.scilicei.ratibrialiiate, .carereiioh poiesi.;
„'.auiem nbndUidas,.peccasii (G'en..iy)xRecte quideiri ;•_. . altorum, Iipc est. diviiise;•feciitiidiilis vej Jusiitia;
; obtiilit, Jqui.fniês lerrce Deo. dedit. se.d rion-recte siiriilitudinein, h.isi.per^fatiam^ssequirion p.otesi:
diyisif;qiii cbran malo^definuii.eioblaliorieinsriam sedea qua caie.e iibri pbiesi;libmb:fac'tilla's -raiio-
inyidise. peste 'ittaculayil: seceinere "eriiirt debuit ' naiixatis.iiisi;ruriieht.ahiest, sive bculiis quidaii) ad'
bbhuni; a; maio, qiiia iiulla pariicipatio lricis ad le- q.userendain.siinililudiiiem Dei. Esi ergn inexciisa-
nebras, nec possunt in coiispectu Dei siinul.esse bilis,- cum ad Dei simililudiiiem" nbn peryeiierit,
- ' '.
(4) Lociis obscurus.
' "
5203 - - COMMENT.1N CANTICACANTIC. — ;LIB. IV. I2(.G
quia vidiiicel bono -jtislninienlo ad hoc, propler A dilecti dicit, contiuup raspanJens ait : Vinea , etc.
quod sibi tialuin est, uti iibluit. , VEIVS. 12. —' Vinea inea coratnmeest. Mille tui
. Veruiii cum primutn fecit Deus lioihinem, noii pacifici, el ducenii his qui custodiuni fruclum ejus; .
solum ratiqnaleni, sed el similitudinis suse fecit Viiiea, inquil, riieacbram me est, hoe est cognbsco
honore poHeiflem,Deus enitn, inquit Scriplura, ei.approbo nieam gyg vineam , ex hoc quod gra-
fecit hbtninem rectutn, ipse~v.erbimplicuit.se muliis tiam plaiitaiionis mesein ea ihvenio, quam si-.ii.o,.
quwslionibiis (Eccle. vn); Nunc autem. seductus iriyenireni, coram me esse nori posset, hec hiea
perdidi quidemhonorem similitudinis Dei, sed. fa- vinea dici possel. Nam de vobis qui vinna mea dici
cultas rationis in eo perirtansil, per quam revo- et.esse.poteslis, per' prbphetam !oculus.suiii,.q;uia_.
canteiii-audire et ad resiauraiioiieni sui ducem ac ' dspiciam vos et erescere fdciam , multiplicabimirii,
prseceptoiein; vaieai seqtii. -Argeriium ergo hujus- el .firmabo paclum meum vobiscum (Levit. sxvi):
nfodi divirius et .summus. ille trapezeta in anim.a qui enim coram me. sie sunt, ut praeserilia mca et
iioiiiiiiis ihseripsit, quaiido eam ralionalem el suse yisiorie digni sinl, bbnorum operum claritate fuf-
sanctilalis parlicipein fecil."" gentes illos agnosco et custodi.b; qulaocn/i Db-
gif &Quoeirca debitbr esl liomo Deo,ut, quia Deus - mini super justbs (Psql. xxxni), sicul" ecoiitrarib,.
eiim hoc dupliei honore insignivil, inlelligaVdebi- ^ qui me posiponunt contemnendb, illos qiioqueet
tum sutim, videlicel ul.raiionis capax, jpsa ratione ego postpono reprobando, atqtie Ideo aiijutqriuih
duce, semper ad Dei simililudinein.per sanclilatem grntios iiiesc-non iuipendendo. •'...-•
proficiaf, ne, si non inielligat,compararetur jumen- Mille lui pacifici, el.ducenli his, qm. cuslbdiunt:
tis insipienlibus, ei similis l.iat illis (Psal. X-LVIII)
. fructus. ejus.; ex opposilo illius vinea;,,qucein pra—
Iloc denique debituiii quia hotiio debeat Deoosien- vuiri coiivorsa est; de qua dicitur, quia exspeclavi ut
ilit Doniiniis in Evarigelio, quia ciiin lentareltir a facerel itvam, fecit aulem labruscas [Isq. v), meliiis
Scribis-etPharisseis diceniibus: Si licei censumdare hujus capiluii sensus patebit. Diciteiiini Doniinus-
(Jwsari an non, respondil: Osicndite mihi numisina per Osec de ea sub specie inefelricis: Et fo'di edm
censits; qui ciini ostendisscnl, dixit : CMJHSest mihi quindecitn argeiileis, el coro hordei et diiii'.dib
imago el supeiscripiiq ?.(_iiibusrespoiideiiiibus:Cte- coro hordei(Ose.w): saCranieiiliiiiiaulem, ihhis iiii-
saris : Reddile, inquil, quce svnl Ccvsaris Ca>sari, meris .absconditum est piilclieriiimirn ; liic in milli-
et quce sunl Dei Deo {Matih. xxn). . argenieis, illicin qtiindeciin drgenteis, el cbfo liordei
liac ergo -senlenlia sua dembnstral Domirius el etdimidio corb hvrdei;."cnjiis vidclicei hsec stimiii!.
demonsirando docel, ul sicul juslum est homini csi, qiiod isla el vifgo sitel viro cbnjuiicta, iila
mortali ea quse illius suiil; el quse ab illo doiiala " auleirt neque virgo. iieqiie -Viro conjunctii, hujus
sunt, liibtitaria siibjeclionereddi, ila juslum , iriib namque virginitatem unitas miileiia; conjiiricfibheiib
jusiissiniuin est, Deo .bmnipoleiiti el immorlali verb sive niiplias biiiarius cententis significat.
ea quas illiiis sunl, ci qua. alVilio concessa suni, Ariihmetici vero sive abacistseinelius.iioiiiht.qiiod
homini sunima devoxioiie et humili subjectione.de- dicifur, el qua ratione uifilas virgo pfbhiihtiefur, .
ferri. Sunt aiileni liomini a Deo coricessi ralio et usu habenl in suis tfaclatibtrs, qiiod-vidiiicel Ih
inleliecuis, quibiis ita uti debel, ut ad Dei siinili- scnietipsaiiniiiiplicata nihil creat,qiiia sciiicl urius,
ludinem bene vivemio proficial, aique hanc snpcr- unus est, quod niiili alii hlimcfb coniihgii : nairi
scripiionem argeniei ,in anima ct riieiile sua :ex cceteri iiumeii in semciipsos ducfi aiios creahl, iit
sancfitatis fulgore -suscipi .1*dcl imaginem et simi- bis duo.quattior, et tertia noveiii : pOfrb itiipiias
liluclinein Dei. - • , liujtis cenietius desigiidt binqrius, ei bbc fciiclssi-
Igiiur hujuscemoili.argenteum, uiiuni vel duo» . liium est, quia dilecia lia_cqua. ex fide est, et senipef
-siye-tres aut plures, secundiim mensuram dona-. viro conjuiicta esi, et seinper yifgo pcrinanet,
lipnis Dei, aliquis fidelis offert,' ut cortiparel fru- semper geiierat, seniper Xanieiivifgb permaiiel."
citim illum., hoc esl vilam seieriiam quse per dile- D E conlra iilius vidiiitalein sihiiil et COTruptioiiem
clionem operalur, tendit-et proficit ad Dei simili- illiiis designat, qiiod prelium ejiis neqiie ih unitaie
tiidineni; Scd niille dfferlârgenieos, qui perfeclse maiisii, neque ad bihariuni peryeiiii, trihi' dicitur :
sariclitaiis clarilate Dei adeptuS estiinaginem ct Fbdi eaiti mihi quindeeimâfgenleis ei cpfb libi-
similiiudinein. dei et dimidio .cbro liqrdei. Si argehlfeos allen-
Sive millena unitas unain significal fidem, uiium . das, :iieque decem surit argehtei, qiise eSset uhitas
baplisma, unuin Deum qui operatur omnia in oin- decena, neque viginti qui *sset binafius deceiiiis,
nibus, et qui fructum illum, boc esl seternam de- sed sunl' quindecini, ih quo videlicet numero-pltis
siderat vilam, oportet ut, verarh et rectam fideni uniiate, minus esl biiiario : similiter iieqhe uhus
tencat ef dqceat, unum Deum et iiniinv hominem tahtum coruS hordei, heque duo. sunt cbri, sed
habeat et colat, nomeh Christianiiatis quod in coruset dimwiitis librdei, pltis ^monade, miniis
baptismo suscenit, iide el bpeiibus exornet, ve- bihario. Ilaque e.t illi Iiocitifelicissimuin esi.,-quia
-r.vn, catliolicam, et unam divinam Scriptiiram neque yirgo est, nei[ue yirunt liabet.. Igiiur mille
icgat, doceal, ampleciatui' et sequaiur. Igiiur cu,ii' tui pacifici argenlei, __\*_fQ hoe est omnes sermbiies
l.tsc de semetipsa dilecta ad giatiamret gioriam m..uiia fide coiisonanles; nitmer.us enini isie,. millcha
,_287' WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONISCOLON . 1208
iiiiiias est, et pacem, lioc est remissionem peccato- A dilectiis, lanqiiam erudit jam, et ex.consorlio ser-
rum facieriles vel- acquirentessuht" libi; quando- inonis ejus.ad pleiium edoclse proclaniat, atque ul
quidem_unumDoiiiinum.-unarii(idem.unum bapi.siiia specie sua et puIcliTiiudinequam ex liac erudiiione
habcrey est in catliolica Ecclesia esse, ubi datur assunipsii, pfocedal in exempluiii-aliorum denun-
remissiopeccalorum perpacein, id; est Clirisium, liat. Qucehabitas, inqiiil, iii liorlis. Qui sunl liorti,
quiesl pax noslra, qui fecil ulraque unum (Eplies. il). riisi amceiiilas Scriptuiariim vel deleclaiio virtu-
Sancla etenim Scriplura, qii» bsec tria resonat et tum? nihil enini jucundius.florei, vel dulcius olei,
docet, lotam hujus pacis suinniamcin se conlinet, qnam circa rivos el fluerita sive germina sanclarum
quia qpidqiiid legis, de Deo, de fide, de Christia- Scripiurarum,-et piilchfam delectabileriiquo ac sa-
niiaiis religione est, el -omnia Ecclesia. sacrahienla Iubfem varietalem viriiilum. Ulrobique enim l.au-
exhissuiit|consiituta, etquiea habet, sicut habere dabilis el cceieslis est discipliria, hicin dicendo, ibi
debet, pacerii illairi;conseqiiiiur, quse sentit liella in iaciendo. Quid autem est in bis lioriis Iiabiiare,'
vitiorum; cumqtie liac pace ad viriuliim abundan- nisi sancta; legis frequeiiti mediialiorie ei virtuium
liani profecerit,-data sibi remissione peccatoriiin, exercitatione requiescere? Cujtis eninv volunlas in
ad illam perpeiuam atque niinquam finiendani legeDoininiest.etinleêejusmedifalur dieacnbcte,
•
pacem perlingef, ubi iiullus lahor, niilliisdolor,- simpliciler curii Jacob dbini habitat;(Gen. xxv), hoc
niliil oiniiino erit, quod ei adversari possit. " est in mentis suse IranquIIIiiate seeufa •slnbijitate
Sunt igiiur ttria isfa Inijiis pacis. inslrumenta, moralur, niliil varium, niliil mutabile in fldei,- ve!
quia omni animie a'd lianc lendenti semper consi- liioriim identitate fecipiens. Al contra iri his horiis
dcrandum cui credatj quid credal, quoinodo (rcdal. iion habitat, qui cum Esau rerum ssecularium vena-
~Si enim qiucras cui vel in qucni crcde.ro dcbeaSj fioni intendens (Gen.. xxv), circa ir.uridi strepitum.
^ J5eus tibi proponilur; si vero qua;ris quitl credere, per silvas cogitalioniim' vagatur, neqiie 'unilatcm
Eccles.a; tjbi s,acramenta psteridiiniur; porro si fidei, neque niorum iiitegritalein conservans.
qu3_rasquomodo crederedebeas, Clirisi.ianiia.is fibi Igilur, o dilecta,- quce in his hortis simpliciter ac
-
religio praaeribitur. Fides enhnsine operibus qtiosa, saltibiiler habitaSffac me audirevocemluam'. 0_ualeni
; jmo tnortua esl. (Jw: ii), et: Sine fide ittipbssibile est v.ocem? vocem pii sermonis, voceiii virtutis, yocom
flacere Deo{(Hebr,xi). Proinde, ul diximus, propter beneetrecledocentis, vpcerii jtisle et pie viveniis;
• jslarum trium reruiri unitatem, quse veram aeter- Sicul eninrvox magna est prsedicatio vera et-recta,
.iamqiie consiituun.t et ^cquirunt pacem, recfe qui-, sic elvoxmagna estconversatio pia et sancta. Vox
dem iiuii; vjnese niille dicalur essc pacifici. ' magiia est Iiuniililas, vox niagna est obedientia, vox
Sed ditcen.i liis qui custodiunt fruclus ejlis, cur (C magna est castitas, vox ihagna est patienlia, vox.
•esse dicunlur ? Primq quideni yldenduin qui sunt magna el.sonora est cbaritas, et quot virtiitibus
hujus fructns custodes,' deindCj.qiiiu"velit eis daius "sancla"aiiiiiia radial, quasi lot maghis vocibus ad
iiiiirierus iste biiiar.us cenienus de quo supra pau- Deum clamat, • '
Juluiu prsedicavimus, Cusfodes. IIUJUS fruptus pritno Et quare volo audire vocem tuam? videlicet ul le
Joco dicere possumus eos, qui in Ecclesia Dei prse- verbo el opere clamanlem aitdiaui, sieuiscriptum est:
suntverbo ct opere, et he per hsereticos aliosqite ,Filii quinascentuT el exsurgent, audianl el narrentea.
perversos homines Truelus isle a fidelium menlibus ftliissuis, ulponanl in Deo spemsuamel nonoblivi-
rapiatur, lingua manuque, lioc est doctriua et ope- scaiiiur pperum Dei, et mandala ejus exquiratit
ralione, sludeht obsistere, nunquam sleriles esse, (Psdl. LXXVII);Et quidest meuiii aMcfire.'niniirum
sed ih seipsis et inlaliis semper virtuliim sobolem approbare, acceplare, et meo adjiitorio 27S
procreare. Secundo vero lopo generaliter omnes, diguam judicare, cum enim audio approbo, cum
Chrisliani liujus fruclus custodes esse debenl, quia exaiidib adjtivo. Tu autem fac me audire vocem
lvop ai. eis exigit Clifisliana religio, he inalevi- tuam. Quomodofacies? honesle.elpieconvefsaiido,
yendo vi.am iglernani pefdanl, sed seinper cum Deo vera el pia docendb, Siquidem rationem et inlelle-
unus Spirilus existenles, ex liae spiriluali cou- " ctum, membriam et ingenium tibi concessi; ut sis
junctionebonorumopefum fecundilate cumulentur, inexcusabiiis, neque- dicas te nec scire, nec posse,
sicque laridem virginali conjugio in cqslestibus omnem libi Jmpossibilitalis exeml necessiiaieni,
p!ipfiis qqasiiic sigriificat binarius cenieiius, cuni . qualenus ul debito habeas et facias : ego auteih de-
Deo iri senipiterrium perfruaniur. .Cujus conjugii bilbr fibi esse volo, ut cum feceris qubd jure facere
dos erit 2[77 duplex, stola, videlicet bealitudo debes, yiriear cum judicor (Psal. L); iuo, inquam,
corpqfis et tmimse,'quam eliam polest/significare judicio vinci volo, quia Valde delector simeo bene
biriariuscentenusi quia et centenarius in dextera uleris dono, el idcirco luura est facere ut veliiii
jnanu ejp_idem beatitudinis exprimit coronam. yocem tuam audire • attamen tuum facere non esl
VERS.i3. Qua> fiabitas jn liqr'is,.qtni.i qusrulT toum, sed,meiim, quia ut velis el possis, munus est
'
fant, fac me audire yoceri)tiiam. gratia^ mese. . ..
Post niulta ct diyersa pqlcltre et laudabilitef Fac ihe, inquit, audire voceni tuam. Quafe? quift
|)ro.ata dilecti el dHectsecoIloquia^quasi summaiii .anyci auscultanti culus amici ? Etmei et lui : mei
p. finalem epithalamii hujus deponens vocem ideni per cliaritatem, quia me diligunt sermonem meum
""" '
I2C9 COMMENT.-INCANTICACANT. — LIB. IV. .;- .1270
tervando; lui, quia te diligunt salujem tfbi.oplando. A corde,;siye adtotam Ecclesiam referamus,. siye.ad
Sunt enim ariiiciquos corporalibus oculis non vides quamlibef Deodevotam aniinam : cur enim saiicia
qui de profeclu luo et salute^ sive ,de,conversione Ecclesia siye qiiscJiliet sancta anirrta hcccad Detim
tua gaudent, de quibus scriptum est.quia: Gaudium non iiiailiT yoce in praesenii viia?.I)icit nempciirtiis.
.esl angelis.'Dei super. uno peccalqre pmiiilenliam sanctoruii) iExparie cogrioscimusel ex parle prpjihe-
agente (Luc. xv)-.HL-nempeadmini.lratbrii spirilus, tamtis; cum autem vciierit quod perfecium esl,- eva-
'stihi in omnerit lerram propler eos qui hwreditalem cuabilufquqd ex parte esi (IC.of xm). Quid iste -
cupiunfsaiulis (Hebr. i) : lii enini. soUicitisuiit et 'persensit, qui cognoscenili et prbplielandi imper-
agnnt pro salute hominiini,- sicut. aquodam islo- fectionem fn hac vifa 1prscsenii proiuinliavil? qttod
rum amicorum invisibilium cuidanv amieorum yir eiiim ex parte csi, pcrfecium non est; sed'Jianc
sibilium dicituF.quiai'«iemporeillbconsurget Michael imperfeclionein dicit cvacuaiidam, quaiido in fuliira
qui stdl pro filiis populi tui (Dan. xii),.nc siibiiide, vita.venefit qnoii perfccxum esl; cujusinodi aiiieni
el neirioesl adjutor meus in omnibushisriisi Michael imperfectioiiem si recte consldcres, riiniifum liujus. -
princeps vestef (Dqn, x). : ; dilecli fuga.esl.'"• ;-
Isii ergo amici aus.cullant, quia valde deleclanlur Pofro quidqujd in sacfameiitis EcclesisCagittif^
audire vocemluam, ad me clamahieni sive-oraiidb, P magria. ei profunda mystefiaconliriei, quse qirinia
sive psallendo, sive prsedjcandoy sive optando. Sunt htijiis dilecti poieiiiiain, viriulem el graliam prse-•-
et aliramici. qtios prae qctilis habes.qui eliam ,bu- dicarit, sed quis est qui.-de liis ad pleniim dispiilare N
"jusmodiquadriiidam coiicehlorum veluti piilyhrum valeai?unde dilecia prse liiijiisinodi magiiitudiuis
5i«TtcriT«>ov symphoiiiani audire delectanliir, et id- attOiiiia, ex; parte cognqscii et exparte prophetat.
circo aures .adhibent et auscitlta.il afqiie qptant sed quia,ad pleiium eomprehendere nbn valct, de-
audife te caiieiiteni el diceuleiii : Ego auiem sicut ficit, et dilectb nt fugiat non pro iieglrcfu.-sed pra
oiiva fructificavi in dptno.Domini, spemvi iwmise-. defectu proclamal: fuge-eiiiin subtiliunv reruni-in
ricbrdid Dei mei, et exspeclabo nomen tuum ante discussione sacramenlorui.ri, dilecii htijus fuga est.
conspecium sdnctortim tuoyum (Psal. LI). Hi, in- Nain quando viin-eoruin et efficaciam a;d pleniiui
quain, sanCliet lales amici auscullant, oplalivo et enarrare, vei discutere nqn pbssunius,' fugil .ubs isle
ilesideratiyo modo, ul fias quales ipsi sunf, ut unus _dilectus.: itein cum sacrse Scripijirse faeiein iiiicn-
enrum oplabal .analliema (ieri pro fralribus suis diniiis,"scd eam plene peryideic et afcana iliesau-:
(Rom. IX), quoruni saluiein dbsiderabal; el qui.a Toruni .ejus inlroire noh .hos.suiiiiis,profcclo fiigit i
ipsein horlis viiiutum sapienlise quoque _etP nos iste dilecttts.
scieiilise jain habitabat; sollicitus;:erat. sic voceni 11lemere retineaii)iis,vci:uiii
^Sd.5611^1^'6111-6111.11^?.
suam in aiiribus ineis Jemperafe, ul.elDeo etiio- -quidqtjid in sacramento vel sanctaruiii <Scripturae>-
ininibus plaoeret,-;et qu:d saluliiiominum coiijpe- riim suhtilitale coinpreheiidere non"posSuinus, igni
terct, viia.el. doclrina osieiideret. Unde hsec vox cqmburaiiius, hoc esl saiicto Spiritui rcseryemii.i-'
ejus est ex.hortis sapieriliseel virtutis resonans, el . el nein seiisum iucrciicum nimis discutieiulo iiici-
inihi indiliilis : Castigqcorpusmeum ct servituli redi- dainus, ftigere dileclum sinaiiius.JNeinpe secuiiduni
gb, siibjicio, ne forle duin aliis prwdicaverb, ipse re- . exeiiipiiiin.;beati Jacob qtii cuni aiigeloiuclatus est,
probus efficiur (I Cor. ix). Iloc 279 motlo dum nos quideih cuni verboPeiluctari thonemur, sed
caro ila spt.rilui subjicilur, ut nihil iiifra se cu- poslquam, tlata benediclioiie, laclu nervi claudiea-
pial, solum quod snpra se est quseiat, baec esl yox - raur,iiigere Dei verbum peTmittamus. Quid iianiqiie ,
quse delectabiliier soiiat in aiiiihus meis,iirio iioc e.st luclari ciim vcrbo Dei, nisi ihfaxigabilitef seii-
cst Canlicum caniicorum quo nihil dulcius in hac sum sacrse Scriplurae. iiivesiigare? Qtiid d.eniqiie
morlali vita eaniare potesl hbmq mbrlalis et pas- yictorerii a vic.ib beiiediciidnem postttlaie. et susci-
sibilis, qiiali voce et qiiali "cari.licosemper rapitur •pereVnisi ipsius sensus intelligeiitiam quiereri. ex
ad illam ineffahileni dulcedinenicapiendam, quani D invenire? Sed viclor avicto bencdiciione accepia
hec oculus vidit, nec auris audivit (ICor.ii), ciijus "• feinore emareenie clatidical, quia is qui sacrain
asseculio-periiciet honiinem immortalem et impas-. ..i Scripturani, Deo inspiraiife,. bene iiilelleserit, omni
sibilem.-lJanenenipe vocem etiioecanlicum, dum carbis volupfate resliiicia. in aetiya eicoiiieiiiplativa
angeli et ouines sancti mei •auscultant el aiidire vixa proScii, el grandi quideni spiritus; coniniodo,
desiderant. ad eanidem gloriani quam isti, hoc est ;sed riiagiioGariiissuse.vineitdetfiiriento.Deniquc is
ahgeli adepli sunt, et illi hoc-est lioiiiines, sancti elaiidicat-qiii vicit, qiiialeligit qiiL;y;icXus est, lief-
pef-fidem, spem el charilalem se adepluros, non yunvfeinbris ejusel emafcuii_ qubmodo claudical?
diibilant, lequoque.qua; nondum adepta es, secum -videlicet iino pede leri'a.',innitens, allerxima lerra
adipisci pe_roptant,alque pro hoe mihi incessabi- suspendeiis, id est acliyam yitam.pro curasubdixo-
liler supplicanl. Quid. tandem ad.liane vocerivdi- rum"noii omninterelinq-uens, et contemplalivseprse
Jecta resppndet? Fuge, dilecte mi, etc. "'•,.,' eiusdulcedirie totis viribus inii'a.rens. .. ;; •
VERS.'_i. — Fuge, dilecte mi, et assimilare ca- Isle''clauilus.salit-vel ascendit sicutcefvus, ter-
prew liinnulqquecervorum supzrmdntes-aromalum.- -ramquevix iangere dignatiir;: nani cqnversutio ejus
,: Si altente inspiciamus, magT.iiioec-vox;hiiniilis in~cc-lis'es't(Pki!ip,m) .•verumlamen ex-pqrleûno
1271 ; WOLBERDNISABBATIS S". PANTAXEpNIS:COLON.'.-" . i272
- enim tan<,um pede niinc irtlerim illuc siispensus A Deo in omni loco (IlCor. ,ii), atauo-ideo recte di-
esl, donec • veniat qnod perfeclum esl. Et idcirco cunlur monles' aromatuin.:
"
quia nunc pcrfecle comprehendere non polest, -.. Etquid mirum si te ego infirniitatis meoetonscia,
recle' dicit : Fuge, dilecle ini. Cum ergo verbi ftigere dieq, cum ipsi montes magni et docli, in
Dei sensum in nibrile.curn Dpmiho loquenies, rnenle . ipsorum tiiorum operunij sive' prseceptbrum, vel
percipiinus, iiliwtl Aposloli allehdamus: Noli alium eiiam sacTamentorum cbnsidefatione -obstupescant,
sapere,_sedtime ' (Rqm. xi), ne dum dileclum fugien-.
et te nonhunquam fugere siijani? Nam unus istoriim
tem iifeaiUe proseqtiimur, in perversi. dogmatis montiiim, qui usque ad lerlium coclum porrectus
foveam dilabamur. Lenrlioc hiodo dilecltim ftigere Fueral, et quw non iicei hominiloqui audierat,:
dicimtis, qtiia seniper. est incomprehelisihilis; -narir (11 Cor. sii), fiigienlem te diiecuim pe.rsequiiimens,
istud cbncedeiidiini majestali ejus iilnonpossit com- 0 altitudo, inquit, divitiarutn sapienliw et scientice
pfehendi, semperque' sit' dcsideratus ac- desidera- Dei, qiiam incompreliensibitia:sunl judicia ejns-et
bilis, nbsqrie lateat, quandiu simusinlioc eprpore, invesiig_biles:vid~ejus! Qaisenim cognovil sensutn
quanimagna sit muliiiudd dulcedinis ejus, quain Domini, aul quis cotisiliarius ejus fuil ? aul quis
abscb.iiditihiictuibus s. (Psn/.xxx).- .... ; prior cledii.illi et reiribuelur pi?-quoniamex ipsb et
ac pro- " per ipsum el in ipso sunlomnia, ipsi honor eigioria
Dicamus ergo ei: jFw_/«,/"H(/e,caiitus.iiobis
.vidus, ne"iinquam dum viviinus, nos compretieii-' in swculaswculorum (Rotn. xi). . -
disse arbilremur, sequerites ut coiiiprehendamus. ldcirco, dilecte mi, fuge, non utme omnino dere-
.Siveiiocniodo dical qusevis fidelisaniriia etsapiens iiriquas, sed quod hic, qui incompfeliensibiiis es,
Debliiimili eldevnta niente-: Dqminc, twn sum digria adipisci non valeo, in futura mihi vila, vera et
ul intres sub ieclum hieuiri (Matth. vm), non sun. aHerna beatitudine sine fine concedas. Similis estd
digna ut in me ostendas aliquod frequens pra.seiitiae, captvw, hinnuloque cervorum super monles aroma-
\el visitationis luse ir.iraeulum.Fti^., inquil, dilum, Hoc.esi, eliam perfeCtiirumsanctoruni inlelle-
lecle mi, non qusero iii prsescnti vila gloi'iam,sed cliiiii incomprebensibili divinilatis luse cognitione
desidefo graiiaiii, hon quaerp cl-ariiaieni nvinaculq-v transcende. sive in eorum cordibus laies fac sallus,
rtimjScdoplorcmissioneiiipeccafoiiiiri.Fuc/cîiiquani, ut de viriule in virlutetn proficiant (Psal. LXXXHI) ,
ditectemi, et _§S|, salius hujusriiodi similessaltibtts quia quolies elecli de bonis' ad meliora, de virtull-
caprcwaulhihhiilo cervoruiiieSize, non super nie, bus ad virlulem proficiunt, quasiqiiosdam ineoruin
scdsupcr mbiilcs aromaium,s~iper excclsa liierila mentibus sallus Deus facit, qiiateiiusiiis paulatiin
sancloruih aique pcrfecloriim. Non est nieum de P gradibiis. siye . saltibus, ad jllum sumhium et per-
diviiiilatis tua; arcano.de aliissimis prxceploruni •';:.ieclum pervsnlant siatiim , in quo videiur Deus
tuoruin documeiitjs, de profundis sacramen.toriim Deorumin Sibn (Psal.LXXXUI),ubi possinl inces-
tuortiiu mysteriis tractare, vcl disputare, sed ilIo> sabiliter dieere et cantare in aurihus -.Doni-iui
rtim potius qiii monles exCelsi possmit dici prOptcr Sabaotb, noii simplicitec canlicum, sed Caiilicnin
emineiilianfsapienlise el.viitulum; qui lacii Spiritu . caniicorum, hoe esl cogriosceie et percipereillud
luo sancio fumigant luum bbnum bdorem, tit pos- suinmuni et optinium bonumin soscula soeeulorum.
sint dicerecum Apostblo;.:Chrisii bonus Odor.sumus Amcii; ' • -. "' •-.-"',.-..
;.!.-'--•, V g§2 EPILQfil LOCO .
. -
. •';; AUGTOMS. PABANESIS V
Adsacras virgiues guibus ho3c commentaria scrirjsit e.t inscripsit..
Ecce,. dilectse sorores, iil potuinius vobis cantavi- D autem corde et opere, impossibile est Deo placere
mus, etquanlum ille noster summus pracceptor do^ posse. Porro qui '
yttlt perfectam Iiabere canendi
navit, sub cujus discipiina'omnessu.nt qui recte et scienliam,; ei summam ipsius nosse dignilaiem,
- -bene.canendi scienliam quserunt. Sed quia bene et 4rium Jstorum qportet semper habere.facullateni.
recte caneridi scientia liiplici constat instr-umento, QuamAposlolus se nosse et habere ostendens: jPsai-
viilelicet, corde, ore et ppei'£,Cbriviricorperitus non lam, jiiquit-,s/)in7M,psqllam et.niente (I Cor. xiv),
esse cantor. Ore quidem caritare possum, scd si " Nam fspiritu psaiiere est et verba' splritualia rae-'
reliqna duo defuerinl, piiihis mei cantionis species mbritef proferre, quod esl ore cantare, et ad opera
cofam Domino irianis erit.: siquidem cor.de et. spiritu cpncepta prflcedere, quod est opere cantare;
opere cantare, polest Deo place.re, etiani si non . mente psallere estîialem verborum sensuminenie
cautet ore;. ore 3>item solummodo cantare, non percipere, qubd .est corde cantare.
3
'_.__. . COMJJENT.IN CATICA CANTIG. — L1B. IY.' ';,' 'ffl*
Dato autcm instrnmen'.o ad recleeliehe caiiendiî-'-_deposilioriem •siiscipiunt; siv.eet elegiacani quanlum
'
scieniiam consequendam ppus est, uteliam sciaihus advelus, sive sltayem et niijsicamqiianliini ad no-
qufd piiiiium sitin_ cancndo sciehduni, e"t qtiale vum. Musica nempe depositio est, quoe fit rationa-
c mticum. ut perveniamus ad can.ticum caiiticorum. bile vbcurn sive tpnoruin, coiijurictioiie,, disposi-
Primo quippe discere et canlare tfos'-oporiei tan- lipne. tenbre, et haiic iiiagis, imo semper suscipit
lieuih illud novuni, de qiib cantando hortatur nos novuni caiiticum., piopter iaiionabileni motum
Sji itus saiictus in rsalrno•.'Caniate:, inquil, DotninG •nientis, bene et pulchfe: caneiilis, et ad bonum
camicuni novum, laiis ejus in Ecclesia. sancloruni fineni cogitando, IbqiiendOj agehdo, cbnsuesceritio
(Pffl/.cxLix). Si relaiivorum qualitatem conslderes, semper tendentiSi:M cohira-clegiaca hsec est tristis
iibi diciltir novutn, conseqiiilur uf el .eiiissit. S'et'1 ei misera depositio esl, qiiae ;fii ifrationabili et
primovideariius quid sit velus canticuni,' ut _ex•ejus iiiscquali moiu nieiitis;-et quiarconfiisa est liujus-
agnilione melius novum:inielliganitis; •_-'.. rnoili canlioiris species, in suayeiiietinvmitem de-.
Vetus illuUcaiiiicuriv velus homo Adam canlavit positibnis geiieratqualilatem, . :
;ei (locuii, sed^novo cantieo qubd postCa aiidiluin Est ergo inter hujusmodi.duo canlica ea distan'-
est, valde opposilum etcont rarium et ea distanlia lia,- qtioe est 'inier viiam el moftehi; quia velus
dislans, quse eslinter mortificaris et vivificaiis. Et JB -occidil, novuni aiiteni vivifieal, ef hoc a siiiiili, nam ~
qtio.d est Illud canticum? nimiruni illud, qiio vetus "dicnniuf qiiasdam marinoe bestise, qttae syrense niin?
ille homo Factori suo reclamavit,ereontra jtistiliani "-..-.cupanlur,quaa dum navigantes dulcedine cantiis
ct pielatem vociferatus est, yidelicei supefbia, in- sui alliciunt el attraiitini, gg4 subitoincautos et
obedientia et peccati sui excusatio. Jus.iuih-quippe negligentes submergunt : libc aiitem hiodo duni
fuit ut factori. et rectorl.suo subdiius esset> et cainales quiqiie in hujus miindi peiago,::qfiasi tiavi-
qbedireW miserum autem fuit,;quqd pbstculpam se gantes canialis vifse-diticediite,,peccati deiectatibne
iioh recognovit 2S3 neque jd.e pieiaXe Dei prae» XeueivUir,repenie saluterii; anima. 'suoe riegligehies,
:sunipsii,sedconten)piorcuIpse suaipo3uamin briiiiei.iK ei conreili per pcenileriiiamriblerites ab immundis
saain posleritaieni exsul paradis.i transfudit. Hujiis spiritibus ad seterriam morleni fapiuriiuf. El hic est
caiiliciflebileiii Iragcediam niulti qu.aiito plus can- yeteris cantici.riiodus, quia a spifitu superbise et
laivl, i.llius .pisesuinpiioneni et iicgligeiiiiaih inii- iiibbedieritisc inchoaiis, iiioal.efhaedamhationis b.i-
lando. tarito inajorem imposilae •mbrlis exsoiv.ui.t • 'r-aU)rum,'.gr.ayissinio...ei...mis^ coidisiinpoeni-
vindlclairi. ; , : . '; -tenii soiio extremam depbnit voc-em, ;,
Huic autem canlico qpposilum esrilltid npvum, Porro ex alia parle ei»similixudo est, qua. hobis
eaiiiicum, canticum pacis et loelifiae,eanlicum vitse osiendifuf ex diyina elliuiiiaiia Seriptura. Ex divina
et jusli.ise, caifliciim virlutis et salutis quod prse-- quidem qua scfibiiur Daviti citliara sua ftirofcni
cinuil iile iiovus homo, et- nori -lantum simpliciler Saulismitigasse (/ Reg. xvij •: ex hilmana vero qua
iiomo, sed Deus el homo; hujiismodi henipffpraeceii- .sciibitur'Orphetisca:.tu siidienisse tigres et leones;
lorequi dixit:Discitea meguiq miiissum etiiumilis :elAmphion sono testitudjtiis saxa movisse, quod sl-
cbrdeeti?wenieiisrequieinanimabusvesiris_(Matih.k-), igriiiicat novi canticl haric .esse viriutem, ut contra
monemur noyum utiilialis cantare; eanticlini. Porro isaluleni suam furentes hiitigct 'besliaies: hominuiii
exemplo ipsius• Domini, de quo dicltApostoIus : :nientes el ûra mortaliutii -corda, fationali vefbo-
Christus faclus esi bbediens Detf Pdifi usque ad fum euseiisuum hiofu, ad bbttunv vivehdi modrim
moriein (Philip.,_,_), inoiiemuf. sriavis obedieritise el raiionabijeiii niorumiionestatem Compohal. Et
cantare canticum; ad vocetn quoque ejusdein novl isie esl riovi cantici modtis, qiii a spirilu humilila-
prceCentorisqtfi d.cit : PcenHeniiamagiie,appropiii- ialis et obetlientise inehoarisi hi ajlerha. beatixudinis
quabil enim regnv.mcwlbrum (Maitliîy),-mdnemuf gaudiuin altissimo et.Jsctissimb cbfdis .iiinoceriiis.
non declinare cor noslrum in yerbanialitiw , ad-ex- :siv.e pqeiiiteiitis sono ultimam depbriit vhcem.
cusandas exeusutiones iri peccalis:(Pso/, cxLyi); quia j) :Sicut ergb :cqntraria sibi suht vlta et mors, ita
haec esl gravissima, imo -miserrima vox veteris iio- isihi contraria suril' vclus et nbyum canticuin jiixla
mihisimpceiiiteiitis» vox, inquani, yeleris el dolore qiialitates pef sonaruniquaruhi auCtpfilaiCuirumque.
pleiii cantici, quin poiius converso modo e.usniodi "canticurii iriitiuih accipiteffiiiem. Yeieris siquidem
cantici el in lioyuni Tiiutato, labbfiosaiii quidem canticiauctor est diabolus, novi =yerocanlici auctor
quanium ;ad corpus sed saiubrem quahtum ad ahi- esi ChriStus. 'Quocirca, cbriieiiipxoaucfore hiorlis,
mam spifitus cbntribiilaii inelodiam; quatuOT mo- auciorem vjtae ,sequamui, ciijusKleleciablleih et
dbruin genere, lioc estcompunctitfne, confessione, 5ua-yissihium sanctitafis cOnceniuhi jiigiier atlen-
salisfaetione, pefseveranlia Deo concinanius; et.in dentes, ineptas .sircnarum ydceSj libc esf siulfas;
qualubr jpsorum' ihodoruni finalis videlicet cogita- nialignorum spifituuni persuasiones,- " surda per-
tioriein, locuiionem, aclionem; ef cgnsuetudineriv transeamus-a.ufe. ,''-; .
qiiolidie.-deponanius. --"..-. Ofijcinsi;auteih et mansibnes," in quibus inslru-
Siqtiidem utriusque canlici, hoc; est yeteris et .ihenla-.Iiujus novi et salubris caniici^pareiitiir et
iiovi, isti suht finales, cogitatib, locutio, itciioj ct servanlur, ei iif quibusipsurii; canlicum audiamus
consuetudo, ct secundum pfa;cedentis speciemiiiOdi et (liscamiiSj ct canlandi.-consueiudine el: exercijio.
i27s WOLBERONIS ABBATIS S. PANTALEONISCOLON. 1276
perveniahius ad illud Canticum 'cajiticorum,'. cujus A oslendit, qui curii dixisset: Rigans montes de supe-
suavjlas et duleedb niinquam deficiet, sunt diiecla rioribus jsuis, etc.t coiilinue suhsecutus..: Satii-
Domiui labefnaeula, 8e quibus: quondam divinus iile, rabiintur,mqu\i,campi et cedri Libdriiquas planla-
qui .dixil.se auditorem sermonum Dei,:et visioriem vii (Psal ciii). Ergo pulchra labernacula utcedripro-
Dei 'iniiientem., .qiii-cai_.it,.'
et sic apertos habet ocu- pler aquas, id esljuxtaaquas, vitielicet in quibuspas-
ios, peicuhclaiurus est: seres iiidificaiiffPs»/. ciii, qiiorum abuiidantia cuiii
Q««i» dilecla, inquit, tabemacula Uid,:Jacob, et suiit divites lioihine--, patfperum supplel inppiani.
lentoriq. lua, Israel;, iit valles nemorosw, ut horti .' lgiiiir,Iiavc liiberiTactilastini 28©ul:J8&e)'Hacs/a
juxtp' fluvios':irrigiiij'iii:tabernacuia:0m:fix'i.-Do'm-'-. qnwfrxil Dsnniniiis,qtiia omiiis isla eorum pulclin-
nus, qudsicedri propler dquqs multus '(jViiH!.xxiv). • iinio, oriiatus.et coihpositio, opus est Dei oiniiipo-
Veri :aiitem Israelac spiriiualis Jacob peregrjiiaulis leiiiis, sua gfatiailla'_ collocaiuis, .proinovehiis, ae-
yel miliianlis in prsesenli sseculo, laheniacula sun.t coranlis et srisienlaritis. "":
religiosi, et secunduin285diseiplinaiii.Clnistibene ": Fiuel acjuadesilula ejus,et semenejus erit iriaquas-
dispos'ili , ordines '.videlicet eonjrigaioriiiii, conti- mulias (Num, xw). Qnse esl siiula ejus? lino, qtise
lienlium ; vidiiafum '«tt.qne vifginmh secninli.ni - est aqua ejus ? Niiiiirurii veri Jacob, hoc est sujiplan-
utrunique sexuiii,lioec plaiie laberiiaeiila singtila B latoris, sive veri Israel, hoe est mentis Dotninum
in suo proposilo pulchra siint. videntis. QtioTunijionnulli in his rahernaciilis ~,hoc
Quani pulclira tabernqeula 7, qudm .pulchra ten- est prqfessionibus, babitaiit. Ciijus situla esl Chri-
loria ?utyalles 'nembrosw,ul hqrti jiixia fluviosirri- .sius (le qiio. Ilaiirittir aqua, id ed sancta Scripiura.
gui. Ista sjmiiimdo ex aliis.SciipHirai Iccis per- Per etini- quippe saiieta-Seriptura aperilur, iiiio ab
spiciiaest; isiquidem in isaia boiiiiniis dertiielse illo sitis excilatiir, utiisec aqua desideretur, ab illo
quoifdam geiitilitali spirltiialiuni virtiitiiiii iiierita sensus apcriirirj ni Seiiplufa; intelligaiitur. Fliset
taiiqiiaiii deserto arhusta promitteris ':"Dabo, inquit. ergb aqiia de siinlq ejus_"\dest vera; nianabit iiitel-
in soliiiidine cedruntel spiiiqrit,myriuin ellignum iigeutia Scriplurariiih dieChristo e]us. Quid deinde?
plivw: pbiiam in deseriqqbietem^ ulmtim et buxum Et semeii ejus erit in aquas mullas. Quod eslaqua
timul, ul yidearit, et scianteirecogiteni el intelligant de siiuld ejus, iioC est multiludo aquaruni de seniine
pariler (Jsa. XLi).-Ergopuiclira tabernacula ut: vat- illius. Nanisem^n illius , semen patris ejus Abrphw
les riemorosw. Valles prbpter lnlhiililaiem, n.ino- (Geti. xvii), illius Videlicet, qui vere Paler excelsus,
. rotw propler diversariim piilchrilud.iiem virtu- sive Palef mullqrum genlium Christus est.
tuni. .'.;,- . ; ; ,;:,,.. .__'..... . .;. r •'- Hoc semen illiiis erit in aquas mullas, id est hbc
; In bis eiiim-labernaculis Dei,r boc est professio. semefi fundil aquas mulias. Bibendo experti sumui
liibus sanclis, sunt cedii, hbe est sancli fide et quod vere in aquas multas sil.senien illius; Qui in
. .ojsre incorrupti el impiilribiles, atque odore vir- ttie credit, inqiiit. .flumina de ventre ejus fliienl.aqum
laturii; redolenles: sunt spinw verbo el exeriiplo vivte (Joan.yii): Iiem : Qui biberit ex aqua qttam
.-aliqs compuiigentes; et ad boria;opera provocantes.: egO dabo ei, non sitiet in wternum, sed aqua
surit myrtus. proxlmorum tfihulationes per com- quam ego dabb ei, fiei in ep- fqns 'qquw salienlis in
passioiiem tveibo; cqnsbjalioiils temperantes : siint viiam ceiernqm.(Joari. ly). Hoc, inqiiam, gratia ejii.-
olivpi iriiseijicordiaVei piei.aiisjaclibus perfluentes; bibendq experti suinus.Ecce eiiim : de liac silula,
sunt. abietes coiitemplafibni virtute atlalia semper quse esl Christus ipse, miilla sancli Spiriliis iii.m.ia
surgentes: sunt ulmi qu.mvis sseculafes et .mih.us Ecclesia;dona p.ercep.imus,mulla el largissima Scri-
fruciificaiiles alios Xameivbeiie vivenles suis facul- pturartim iiieiite possidemus.'':'-.
taiibus sujleiitantes et adjuvaiiles: Srintfcaa;Hsqu'am- . igitur iri liis labernaculis Domini, novum iliud
-vis a'd alta viflutum riori surgerites, neque fructum semper resonai canticuin quod canlant boruin la-
facientes, parentum iameri .fide seinper.-viverites : bernaculoruni habitaiores septeni voeunf.ditTeren-
sunt ergb Jisec tabeniacula, TJbmini ui vdlles neino- D tiis, regente;'canluiii Spiiilu sanclq sua septiformi
roswj quia hoe. ex liuhiili corde, aCtu qiioque et .gratia, videlicet sapieniia et intelleelu, corisilio_et
Iiabitu irifimb Conlrahiint, iif tantarum "ubenale foriitudi.ne, scienlia ,et pielate atque limore Domini.
'
yirtiitum virescaiit atque florescaht. ;_:','...';..-; .." Porro ex bis sepiem vocuin differentiis «diveisse
- Sunt etiani nv liotiijuxta fluviosirrigiii, sicutiilibi iiunt.beatitudines quasi octombdorutn species';
Jicitur: 'Ei\ 0ishquasi.1iqrtiisiiriguus,:ei sicui foris .yidelicet liumilifas, mansueiudo, luetus, sive liia
non deficienl dijuw.(Isd,L\iu). Et iri seciihdum Dominum, pax, niisericordia, milndiiia,
' aquarum cifjus
eisdenvcaniicis i Horlus .OHC/USW. , fbns sighaius, juslitioe appetitus, palientia. , ..
fons hoftOrum,puleus:dqudritniviveritium,^ Et iste cantus- siye laus Dei non esl nisi in Ee-
impelude.Libanq (Cant.iy).Eccetabernacula pulchra clesia saiictofiirii, quia" quod sancti sunt el quod
ul liorlijuxta fluvios irW^Mi, Qiiia ex humqie Spiiilus sciiiht et possunt hoc unde sancti suiit, Dei soiius
saricti sempef. sunt vireiites el-ilqreiite.s sennpne et gratiae-inunu.s.-esl, Et lales quotidie exeuntes de
aclione, et assidua divinorUm pfoeceptorum medilar _Egyptb Iiujusinundi,.conteniptu prbprias voliinla-
tione. -' ..-/...- listehenles cilharas Dei, Iioc est cariiis mortilica-
Suiit quoqiie cedri propleraquas; quod Psalniisla tioiiem, nonsoluui .canlaiit.cHii/icij.ii twvum, scd ci
~
,*_>77 . .':_._. .;II«)EX.IN;W0LBERONEM. .4278
canticum canthorum, ijuisi hoc modo.adillam inefla- \ liones-Domini in loco peregrinaiionis veslroe, (PtaL
jbilein Dei cliaritatem prolieiunt. quoe ,'es't virlus cxviii), ut. quandoque de _Egyplo litijiis Sisculi
jviriuium, el ex qua procedit, eliha.ua coniinetur 'exeiuU.es et adterrani proihissioiiis. pervenientes
oinuiuni virlitiuiii plenitudo. ."''. $ii]iie boriis ipsjtis lerrav, quaa nec ocidus; vidii, rtec
Vositaqiio, dilectie sorores, quia XabernaculiimDei auris audivit, nec in cor hominis âscendit (I C'br. iiy
estis, siye iiijaberiiactilis Dei habilatis, hoc noyum Isa. Lxiv), lElerna liier perfruenles," cum bmni sua-
semper concihiie caiiiicum Inimilitatej caslitate, pa^ vitateet diilcedinesine'inlerniisslOne canielis ribn
lieiitia, obedienlia, carnis niortiiicatione, Dei et soluni cahticum novuhi,, sedel caniiciiiii Caniico^;
proxiini dilcctipne., Cahtabiles vbbis sinl justlficar , Tum.-per omnla ssequla soeculorum. Aniei).
.'-.--/IN:^
'
- ; - ; ;•- - _ - ;; _ ET" - . --"'-. _ "--..-.'-. .;'.- - "- .
SENTENTIAIIUM MEMORABlLmM '-;'
AD WOLBEROISIS ;'COMMipM;intfM -INAC^lNTMik:''
"
•". . " :;: " r - -"-"'- l :. -res, sacerdofeSisignificanliirper doclissimostsrael
Iecfulum;Sa.omonis,152.
" . :•
ara-
Aaron inlerprelal.ir iitons foriiludinis 11. — Aarohis bientes qu» sunt et quare dicanlur fluere;hn-
firga florid. quidpraeiiguraverit.55.. Aaronis vesliineuta pe.tu Aquae yiyentes169.
pmnia fiJeles novissimilemporis surit,,12. .; . :.-.... ;" dei-i'.anp,
Abiessigiiificatconlemplaiionis Yirtutesad alta seih- runi 'Aqiiilo'asperifalem miriarum lenitatem bl.andimeuto-
auster signiflcat, 170. Aquilo diabolum, ; aiisler
persurgentes, 285. •"."_- „"'.' •S. Spiritum signiflcat,170. Aquilpneyel:austro":perflahfe
Aeeubitus regis quis
' Palris -velliuman__nattirs sit, 66; Accul)iiu.s regis el sirius hbrlum Jioiniui, quomodo ' - -"•'"'arbmata:illiusdicuntur.fluerej
assumptiovel sahcla. menlis '170. :-::;' x.:
iuhabitalio,68,Adaccubitum-regispervemre volenli quoe - Ascensus;mentis jnpri fit-''::.::;:':- ,.iiisi
'-:;:'':"
-pcr descrtuihi ;.117.
necessariasuut, 69. Ascensus palms fuit ascensusT.hristiin crucem, 240.,._'.•'.
AcervustestimoniiSS.Patrjmihslitulio est, 141.: et inclinatioumbra-
Adjuraredilecti quidsit, 97. '.'.;"'- AspiratidDei:pro..aeterna-felicitate
nocte
: Adolescenluiarumnbniinefldeles "accipiuntur animav Ttim, pro indeficiehte iiujus
-
mortalitalis accipitur,
28a, V ."'"•"' "-" -' li8.; --:': _,:;: ...-":-
Auster advenire et hortum ]3omjm;;pe_fl.are_aegnityiiisi
-_£slas aliuscprporis, aliuseordis. 59. ,-••-: etiec.edat:aquilo, .171.-:f:' "'; "."""":'-.; •',;'.;, •.
-Afrirmationissiiopiicemnegatioiiem sequituraffirmatlo surg-at
armaloria, 61.;.; ".-' " Avola aromaium et mensJiumilisvirtulibus' redolehs,
- Agar ahciilaet Saralibera CgurafueVtihtchitalis fer- 207.-"-' :"_-:,-' .;" '. . :.:.. :_-.. .
reslfis et ccelestis,26." - -' "- Avolare"Pei.JCfuale;sit,211, .-*,.•,..:;
. AxafiliaGaiebs peteris irriguum inferiiis et superivis,
. Agn.ipaschalisimmolatiO,48.
quod.tiguraverity 61. : ; •
Agnisangufsstiperutrumquepostem
' - et super limiria-. - B '..'; •-'. -..;-..-•
. ribus quandoponauir, 49. '. -- -'.'-..:, ''- !:' :---"_:''-:-
Agri, lecti, mo]_3riomine exqnibusumis dicitur assu- ;:l!aplismusduplex:esi, 74. Baptismoet pajnilentia- in-
"m'enduset alter co.rppramurChrisl6,-;ib0: : ..„-.',
Aloe etmyrrhareiinquendusquid.sigiiiliceiur,-16,
caruis morttticaliosigiiaUir,167. BasesaurCaj sunl et ;._
sapientia bonitas,.qiijbuscolumnas
Aflare..— Ih altari cor npstriim.1jguratum"est, 12.",, • , marmoreK, id-estmisencordia et.veritas, 198.'
AHiludinemmundanarumtres speclesper trialnomina Beata Virgo cur campocoriiparetur, 8S. - - . : -_
montiuiiidesignantur,150. - _: Beatitudo, fructusvineaa.Dei_est,-271 Beatitndo cori
iiocturnaavis sonat, 151, rtatiimae-duplicistola exprimitur, 15. ;•" -;" - -
* Amana
Amariecur Kcclesi»comparetur et dicatur -pulclira ut
poris
- Beliatorissfitrilualibusutile considerare",: proportionem
lnna, etc:, 217, 218. - iafer veritaj.Jj.in-"eX figuram pugnam ' pugn_3: el causam,
;. Amicaformbsacolumbaqu_3:.sit, victoreni et 52. : '"''- -"
105,159.;. victiim, .
Amicuset sodalisin quo ditTerant,-7b.: Ainicus quasi :" Jjiberevinum cumlacte, etcomedere favumcum melle
amiei custosdicitur, 201.Amjcushuncupalur, Deus.dici- dilectus ' quaridodiBaiur,174. :"".:."- ;„'• -"
tur et est,. 204.Athiciet charissimi q.os' di;ectus inyi- ]!_h.'.rin's"fieHten'us nuptias-coelestessignificat-; 175 ;- „.'
ta.t ad comedendum,bibendutnet inebriaiidum qui sunf; v,-.Boiiaopefa.siiie3de,spe et:charitale esse
;-,-..„-..,-, .. hon
.."... possunt/,"
-,. - -•
211.Amicorum-advocem spohsseauscuitahtiumalii visi- '-''"'„' : _:.
biles, alii invisibiles,1S1. : "' - • 13.7..
Bonumqubd-ducilad summiimbonum.apaiicisapprei
Angelus non potest. sed sblusDeus • pr) peecalis
' Ada? : lienditur, ,lli3.;Boniiriianimse consislit iri duobusj 159.
satisfacere,264. ". ,; ; r' -. ,"'Bonunishbsfahtiveet adjectivedicitur; 1-59..
Ammanond.ebetseignorare~47.Anima fidelisquahdo' Bofrus:,diil"cedin(2iri TesurrectiofiisChristi significat,70j.
per desertum ascendat, 128.'-.Anima rationalis quatuor 74."Bo'lrus:per;.6!tp1oratores lie-terrapromissionisporta-
habet affectiones,-226. Anima sponsa? ad locutionem tus, figura Ciiristi:Fuit,;.7f,' Christus bOtrus ' Cypri-in -ylf
'
sponsi quo.modo jiqnefactasit, 184.Anima fidelis.deliciis : 72. --.'.'" ".. .' ;. ; .;
afiluenset super dilectum'iniiixa quomododicatur ascen- •hets''Eiigaddi. —
Buxunii Per.buxum sigiiiBcantur,qu.i.qu_amyis.iad:
de -
_dere deserto, 255,254. Anifnamfidelemparvulamesse alta virtufum hori surgantheque frhcfumfaciant, pafea-,
et uberanonhabere, 259. Anlmffi-simpliees, in Ecclesia tum tanien fide.senipef:virent,:285. ;\ .
cur jjliai.nonfllii Jerusalemappellentur,:121.Animaiqua- ' ""'
les regiu__apellentur, 214. Quseconcubihae,214.- .... :>,;-.,:;••;.-,.; -:G- :'";;-<. .f. ^;' i .
' '
Animusamundicujusremotus;desertum nuncupatur, CEectis colorisigrieicharitatem significat,145. ;
: -Cainrectebtitul.t sed nonrecteidivisit, 271..:
_-;Ahticiiiislityraiihisquahta/lo. -' CaiieSlliTper.qubs dilectus invparietegenerali prospicitj,
ApostolusPaulus quamvoeem;dederit ex hortis, -278. antiqui PatT(>s fuefunt, -102.. ;CanceIIi ilem et fejiestra
Apbslolibarba sunt Aaroh, 53. Apostblimontibus compa- suht-Evangeliorumetapostolbrum documenta,105.
rantur,116. Apostolipigmentarii.iuerunl, 195. Apostoli • Canehdirecte scienlia'triplex -requirilihslTumf.tituiii,
eontramatremqualiter pughaveiiiit,;50; Aoostoli:marty- 282.Q.ialecaniicti.mscicudum,ante OanticumcaiUicoriJipj,. ,
1&79: IKDEX IN WOLBBROKEM. 1230
'282. Canlicinovi"etveteiis finales qui sint, 282. Cantici. .l>e.scendei'e in .iiiferiitinicumanriissuis qiild sit, 52.
novi et.yeteris dislantia,282. Cariticumvetus cqmparatur" .-Deserlum qufdsit,.;125..Synagoga cur deserlum di-
syrenis riiarinis bestiis, novum ver.o Davidi, Orpheo et eatur, el ascensusyude«.de deserlofluando fuerit, 253.
"284.Canticiveteris-auctofdiabolusj-iioviDeus Deseitum"in slagnumaquarumetterraminviam iiirivos
• Amphioni.
est, 284.-Caritici-novi instrumenta,-fn qua officinaparen- aquarumquaudo Deus ppsuerit,-253. ...
tur etseryenlur, 284. Canliconovo dispositiomusica,ve- - Doos esf boriumgeneralissimum,18. Deus iribus mo-
leri canlica lelegiaca eonvenit, "282-,Quis reete catifet dis diCituraliquidindicare,.53,.Deusquatuor modis ho-
c.nliciimnovum etcahticis-labiorum-.-et ciiharis, 25t. De • minem Iraliit,'14, Deus cumsit illpcalis,quomodomoveri
canticorumdiversisgeneribus,. vide praefationemgerierai dicalur, 197.Beus rionsecuhduni.sesedsecundulriparii-
fe.mVCantare.canticimi novurii,ih terra- aljeiia, quid sit, -cipans, qu;Bpossit babere spatia, ^70, Deum super cor
-95. Garilicumnovumquidsit,„282. ' .Canticum ' vetus,
- qttid punere.csrcharitateiri habere, super b.Ktchium ponere.,
sit, 282. „. : _:' _ : .." est per charitalembonum 258. - '-'---''
ef
Capreaquatuor, cervicus. tria babet :nptabi:ia liatti- Diabblus ctir liocfurha"aoperare,
vis/ deiis yigiliarum et ana-
f__,'quEe.fidejis .riimahaberi debet, 97. . _ thema vOcefur,151. . ,.
. Castitasvirginalis" pretiosior est~caslitate yiduali et Diadema regi. Salomonis, quo -"- coronavit
' eum niatcr
155. -
conjugali, 189. -;•".. '_ . _' sua, quid sit,
..Gaudainsacrificioolim pfTefi,quare praicepta,' 40. Dies-alius.naluralis,alius actuafis,alius intelliglbilis et
Cayerna maceria..Cbristus, 105,- . - alitis aelernalis,58. Diesjntellecfualisnonmodo particu-
Cedarinterprelatur toiefciW*261. . . - -.lariler in aliquo,seduiiiversaliter in unoquoquehomine
Cedrusquaiuor,eteypressusduashabetrjroprietates,83. hbc constifuipofest, 43. Dies.desponsationis, quo Salqmoh
CeilariaDominiea'tres"speciaiifer species, 23. Ceila- diadeiriatecoroiiatus,,teiripus incarnationis"et pas-
?eg!s suntlex et Evangelium,21.CellariaBfficpauci, 7- do- sionis Chrisli fuif; dies vero lastitisecordis ejus, tempus
mummulti intrant, 21. ""; resurreclionis, 137.In die natufali, aclualij infellectuaii,
r Cbaritasyerbumtrisyllaburn,q .iaDeiis.quicharitas,est quidsitmarie,-meridieseXTespere,34 '.'_-.
unus in majes"late,trinus in perspnis, el septenarius in Digitispons33plenisunt myrrhaprobalissiina, quando
doriis,270. Cbaritasquare dieatur craler tornatilisnuu^ 1 virtutum ejus opera sunt discretacharitate divina et fra-
183. '
rjuamihdigerispoeulis, :232,,Charitas a'iarum„;virtutum lerna, . „.
centrum est,j 171.Cbaritasqleo cpihparatur;,.ll,1-7.Cha- Dilectio,securi3umcarnem duplex est, 90. Dilectiouis
ritas bbrii ôperisradix est, 67. GharitasyirtufUnryirtus diviriaaethumahiBdifftientiEe,113.DilecfioDei, quo or-
et.plenitudo: est, 186. Charilatisexcellenlia,, 67. Chari- dine distinguatur,• 91'. Dilectio quare dicatur fortis ut
tafis ehco.mium,24, 67, 210,238. Adcharitatem bbtinen- mors, 258. .- ...'•„..
damnecessaria sunt, fortitudo animi, scientia Scriptura- Dilectusin allocutione, dilectae boni oratoris officium
rum pefseverantia bonis dperis, 289. Cliaritatem limet imitatur, 104. Dilectusquomodopascalurinter Jfia usqne"
.diabotus,209.; ; - a'd.aspiralionem diei et incliriationem'umbrarum, 113.
-Chrismatisexcellentia,72. Dilectus si in nocte; quseritur non ihvenitiir, 117. —
Cliristusquare dicainrpacificus,2&3.Chrislusveraeiter Quid sit dilectuih per vicos et plaleas"quiBrere,118.
etuniyerse quandosuiriatur,130.Christusin cruce qua- Dilecta dileetum qUOdpetatTeverii etsimulari caprea.-
tuoi-dimensibnescharitalislongiludmein,latitudmein,al- quid figuret, 115. Dilects inquisilioetdilectiin dbmum
Xitudinemet profundumbabel.,270. matris et cubiculumgenitricls inlroductio qua; sit, 120.-
CircumCisio,trarisitusRubri maris,legislalio, carnali- Di!eclus quandbdicatur veuire jn hortum suum et co-
teTpugiiantiumfuga' et victoria,spirilualiter quid sigiii- lecoDeus medere fructum pomorumsuoium, 172 Dilectus et di-
" - i '. deDeoest; cur dicatur elecfus ex millibus;
iicaverurit,53. . -". ."
Civilas et diaboli,quaesit, 4i. , 187, Dilectuspascituriritefjilia' quia munda cogitalione
- CcelumDei lertium quale 1'ueritin ijuod Apostbl.us:se ra- 1. et opera:ionedeleclatuT,208, Dilecticrufa.sunt misbri-
p.lummemorai,5. Coeliprimi nbiriihe,humililas,. secuhdi- cordia etiustilia, quafe columnismarmoreis comparen-
charitas;,l.ertii-cohleiriplatioaccipillur, 5._'; -.: tur,198. -,- '.';.- ; '...;-. -
Coghhloiiesui,;aulignorantia
~ - sifi,hoihofit jusluSj yel DocentiaiiosquaSnecessarJa.siriX, 108, "262.iQiii-aliuiri
iniuslus, 44.. '•"' .. i" :-".'.-. _ - docetse jpsumdocet, ,249. ;
Collum:spbnsse,sublimemdbctorumeloquentjamsigni- • Domus exasperansj-domusiuobedierifiumest, 267.
Scat, 15/ . -'-.-- Dormitiospiritualis explicatur,'97. Dormitio ef vigi- .
Colunibffi ad fenestras suas sunt praslatiEcclesiae,140. lantia secunduinrespectum ad intefiora simul esse pos-
CoIumbarumOcuIosabsque • eo quOdiutfinsecus latet ha-r sunt, 175. Dormitio.sporisue " . etcordis - ejus vigilantia
° • - -'buaa-.
bere quid sit, 140. - sit, 175 . .
Columnanubis etignis, idemquevirga.Moysisiniracu- Ducenti quicustodiurit ffijctus vinea.Dei quisint, 27.6.
lorum opefatrlx quid sigii.ilicaririlin Jicclesia ipilitanie,
--48. Columna?anima:-justi, - quatuor suntvirtutes ciirdiua- - - ''.'-.- - - "-'E - '. - -"
ies;i5.^ .: . . '.;•.- ;.
Coma3caoitis qtiod esl Christussunl prophetae vel ' apo^ Ecclesife praifert et pr«fer.luT,25. Ecclesiaet saiicla
sfoli 190."'. ,.-•-" '.- ;,: - anima quare dicatuf njgra ut tabernacula Cedar-,27.
habet -
Coihptiiictioquatuor quaUfales,-„59.Compunetio Ecclesiam quohiodo sol^decoloTavit, 52- In -Ecclesia
pTOcedeils e x ainore pr*stahlior:est illaquae'ex. timore, aliipraBdicaiilsoloyerbo, aiii exemploalii verbo et ex-
59, Compunetioriis duOsunt genera, ,181. „' - : 61,"62. ' EcclesiaprEesens conlinet civitalern
emplo siniul,
Coiitemplaliojiilellecllbilisad riaturalem-ettres iritelligi- Dei et diaboli, 50. Ecclesia;.amica,etbis^pulchravocafur,
bilfemiricohiparabilisest, ;59.ContbmplatioKis • suiit 76..Ecclesiauniversalis;et omnes.particul.aiessunt dOnius
p.,Tfes,-hatur„Iisinte!ligibiliseliriteileclibilis,59; .' Dei,:82. Ecclesia genfiumcuryoceturiieserta, 125. Ec- •
Cofltraria duo- uno".eodemque leitipore, in Uho ebdepi-. clesia corpori, Qiristus capitj comparatur, 129. JSccIesia
subjCctb;simul esse possiiht, 45. horto concliiso idque iteraio. cur assiriiiletur,-152,164.
Cordactiminaiiibusad Deum levare, est credere et Ecelesiafon.ssignatus,qriare, a quo et undedicalur,165.
operari,,.24.: ; Jicclesiasicut generaliler"fons bortorum ita quibiisdam
Deus 57. yiyeni.iumest, 169; Ecclesia
- Cubare quomodoetlnquibus dicatur, specialiler puteusaquafum
Cursussponsseyel fidelisanimaequis qualisve debeat monli Libano couiparatur, 201.Dicitur electa ut cedri,
esse, 15. €ursus qiialiLatiet labori sua respbndetTequies, 202, Cur perrecia et columba-vocetur,215.Ecclesia3ali-
18. ln cufsu,modus,qualitas,iutentio el uXi.ilasconsjde- " qui iricorporanlur per copyersibnem,nonnulli-per. cOii- •
rafi debet, 17. . . ... yersionem et satislactionemsjmul, 62, 65. _
Custodesyinearumqhi siht, 30, 51. 52. Custodesmuro- Egredi in agftiinesf gefili Judaeorumverhum Dei an-
rhni tbllenles palliumspons3equi sint, 186. . nuritiare, commbrariin' villisest gentibusprsedicari,245.
CyprusinEcJesiaqusevis sancta estanima, 166. Engaddi, fbtis liwdi inierpretatur' et ' signifiealbapli-
smuni,73. . .
-''--'/."":.-:L,.-.""\-'" :
.I>--",.i '.".-.:-:C-':""--:^ ; Epilhalamitimhoc sponsi.et spbnsa?desponsatibnem.
Dairiascus-interpretatursdnguinenvbib'ens,237. : ,;„ . totaliler respicit,;157: , ,"
DavidaritOiafcamsalfans prEeviditper ;iiicarriationem . Equi Dei srint' sancti et - " qualiter
' ' jllis pTffisideatin
Chrislij'sacrificium,fideel operibusinstruendum,23. Da- equb albo, 52. •: . . -.
vid sa!tansanlb .afcijmfigurafuil|saltus".spiril"ualis-,prae- Equilafus Domirii p.opulusIsrseliticus, etEquita- f iiit 48.
lalorum licclesiae,.etin quo ille.consislit,25,- :':. ttis DoaiiniEcclosia«st, 48."Equitatusantiquus iioyiis,
jiecbloTaliosolisin quo consistal,27. .. quis sit, 49. EquitatusDominiahte signatusChristusest,
. Denteset capilli aniiria.cogitationumsubtllita.tes,siint 59, Equil.alus,Domii]icusa.Pharaonioo i.nquo discernatur,
duras Soripturarum propositiones infriugentes, 214. S^.Equilatusdiaboli.Synagoga iiifidelinin est, quibuspfas-
Deiilei?in Ecclesia S. Scripturaeexpositores sunt.141. sidel in equo oallido, 50..Quis fructus, 52.sit
1281. INDEXIN-AVQLBERONEM.: 1282-
Exempla pr__ceden_iumPatrum pellibus animalium Hsereticianathemasuntl54, Haeretici, cur vulpesdi-
mortuorumtigurantur,27. "." canl.ur,cur vulpes parvulse, quandocapianturDeo, cut
Exsultatioet leetitfainquodifferant, 25- capiendi fiat; 110. JJtErettcorumvaria taberuacula sunt
synagog53 Satan*, 46-.
- ... F',.-' Heinor aiia.'A_m(.-sonat,.15l.• ' - . ; "
Eacies sponsa.piiblicus Eeclesia. conventus est, qui lescenliam, Hiems,'seneclutem',.aufunj,mus juventutem,a;tas ado-
ver pueriliam designat, 225.-P.ei hiernem
variaprofessionumdignitalumetordiniirn",qua.lltale diet imbrem,qul transit, pef flores el lempus putalionis
«tinguitur, 159.Eaciesdilectse qu'a.sil, 109...Eaciei ejus quod advenitquidintelligatur, 105.
-. oslensioin quo consjstat,110. HinnUlocervorumet capfear curChristtis assimilelur,
"Femur uniuscujusqueenseni spirilualiler habere de- 101.HinnulocervusvelbcioT est, significatChristuniagi-
bet, 195. liorem-patriarchis.in-yirtuiibusdequbrum.slirp.e descen-
Feneslraeet cancelli per-quos dilectus' ad nps ' prospi- -- dit, lOl.Hinnulis capreasgemellissponsseuberacur"' assi-
cit, diviniiasejus sunt, 102. '".- . ; 147. , „.:....
. Eerculumquod sibi fecit SalomonEcc'esia est. 156. milentur, Homoquid potue'ritex lege nalurje,3S. Quid possit ex
Ifem qiiam EcclesiamScripturasighiScat,-cur ex lignis libero arbitrio, 115. Hominilex scripla quid contulerit,
Libanifacfamesse.memoretiir,158. Cblumna_feiculiSa- 115. Homominormundus dicitur. 271. Hbminis.condilio
lomoniscur argenleas,elc, dicaniirr,".5.1,133; cuncfaanimaiiliapraecellit,-.275. Hbinoto-
Eidelis animaanigredo et formosilasdiversOmodo ex- duplicihbnofe lus dicitur et
corpus aninia.parsaliqua lolius est cbr, et
pliealur, 26,28. Fideles ab infidelibus ut aiscernanlur, quare totus.hoinb dicalur dormire. cor solum vigilare,
discrelionecessaria est, 42. F.dehs" animaesubarbofe 176. Homo quatuor constat elementis, 225. Hom.oexfelie
malo suscitatio,qusefuerit.-255.
l''idesiu trifariam„dividilur,et qiiEediealurfides ficta, habet quod sit irascibilis,,ex splene risibilis,-:"ex. jccor.e
corde-rationabiii"s,226.- - ,
morluaet probata, 4 Fidespedesj-spes maiius, charil.as conciipiscibilis.ex Hordeicofus et" dimidiihordei corus quid siguificat.
, os Dominioseulalur, 7. Fides el operatio sunt parfes S^S-.. : ._-.'...-
conslituva.,amicilia3Dei, 75. Fides, spes, charifas, per Hbrfusnucumuriivefsitatemgeneris liumanisignificat,
myrrnamthus ef universumpulvefenipig;r_ienlariifigu- 221. Perhortos: amcenitasScripturarum inl"eHigilur,:277.
rantur, 127. 277. lnhorlum
Filhe qusBsintinterpartes Ecclesia?sive'fld.elisantma lectus descendat,207. Quidsitliabitare.inhoftis, - suum. ' quaredi-
'
tanquaminler spinas dicatur commorari,86.Filiaj _eru- HumariitasChristiin dilecto cur ventrisnomine expri
salemsuntanima?infinh.3e,20i,Eilia. Jerusalem suntarii- maluf, 196.HumanitasClirisIicur ebori .comparatur,i9_S.
- maead supenia. visionispacemtenderites,97 Filia: Jeru-
salem Curadjureritura sponsa'anuuritiare dileclo,- quod nitenlium Huiriililasiuictoris, 125. Huuiililas per, fistulam p.ue
aniorelangueat,186,Filiseet-noninl-ii Sion cur jubeantur 167. habitus per cinnamomum exprimilur, 266,
- -'-
egredi ad viden.dumregcm Salompnem'in diademate,
155.EiIiseJerusaiemcausasquaeruhtcursica diiectOsunt V - l " '"
adjural:e,'187. ''.,.''': - "- """. .' :-''.-,
Flores et mala quibussponsa.fulciripelit quid signili- '
cenl,91. Ignis in- Sionvet caminus.in Jerusalem quandO ' ' sit,
- Fluxus aqua?desHula qui.dsigniiicet,285. . .41. -.'.-' .
Fons hortoriim,cur universalis^ppellaturEcclesia^lCS. Ignorantiapopuli Jildaici qualis fueril, 222;
Foraminapetra?,vulnera suiit Ghrisli, lo8.ltem.qua- liicarhalioDomini cuf facta.dicalur super niontes Be-
tuor Evangeli.a,108. ihel, 16. In .incarnatidne-Christus' similis factus capreaa
:, Formosilasinlimaquaesit,et quibusconslet parlibus,66. aul hinnulocervorum, 115. . •
Formulaex qua eontrarietas-equitalus Dei et diaboli -Incrementumaliud nathfale aliud affectuale,12.Tncre-
ex diamelrocolligipotest,56. •' ,-...' mentum rialurale. alfcctuafis significativumest, .13.
Fortis animiexemplain lege scripta, 39. iiiebriariab ubertate doniusDei qui dicantur, 195.
Fructus vioeseDeiDeus est, 268. Fructus hic tres ha- iriimicitiasquales.eliquaiilasChristussolyerit, 265. '
bet pulcliriiudines,268.Eructus spirituales'inasqualiter lftnocentiasvera. d.efinitio,179.: .....
anobisparticipantur, 86,- Intenlio qriasiqiiidam.ihentis oculus est, 20. '".,''
Frumenfum,vinumef ol.feum mysticeaDominoquando Intrinsecus latens .'esfvis eharitalis ' soli.Deo patensj
21.Frumeutl grano Chfistus pulchre compara- 114. "-.,. "'-. .•"-•:." '- '. - ,
accipiatur, •.""'.'--• • " -
tur,22.;' :'..- .:-,. . ', Introduetio regis in "cellafiaest speclabilis ex parte
:.-.'E.ugadilecti quaesitj "etcur suadetur a.dilecta, 267,- Xfium,:.pers,ona3.;iiilTOducei!fis',. locf, :«t:inodi introdu-
. •F.ugiens.dilectusrelinendusuonesl, 267, cendi,-2t, Introduclib dilectiiri.domuni .ad vilam.activani,
' in cubiculumadcpulemp-latiyairi tifdin'athr,-121.Introdu
"; ."' "'../.,"" G . ''•. . .-;• ciionehihahc.sequiturgratiarumactio, 25., '
Galaadinterpretatur; " acervus ieslinibriii, et significat instrumenta pa'cls-quaersirit'et per lhille'pacificosqui
ihteiiigurilur,;276.'".-'•'-;.' . ;'.-.,';. :
S.Scripluram, 141. .- -""-."_
InVidiaet'equitalus diaboli inseparabiliterjunguntur,
Gemeliitetus duosunt Testamenta,-142,147. Praece- 55.'Iriridia3
"plaet coiisiliaamorDei et proximi,214, delinifio/Ka;"; :> -, -...-.-.:--'•' -.
Gena;,oculi,capilli,dentes,colIum,uberainEcclesiaqui .cum Ismael iriierp.retalu.reXaUdilioDei,26. Tsmaelislusus
sint, 159. GeiiffiinEcclesia discipliDaforumveTecundiain Jsaacfigura:fuit perseCufibnis-Eccleshe,26.
significant,144.Curmalo Punico compareiiluf,159..IJer - '
genas dilecticonlinefltes accipiuntur,192. Et ciir-gense '-;::;..'-".: --J -;.: ';,' -;-. "'-
istffiassimileuturareolisaromatumcoiisitis ,a pigmenfa- >-:;;;""•;;'
"
•riis; 195. ••'.'• . .;--.. •--.-• '''': ;Jacobcuni;gngeIoluctarisquid no's;.doceat,280.
Genetrix cui Ecclesiadiciturnon auliquofum patruni Jejunio (ii) "quoirio .o •debeat:caput,uiigi:et: faeiesla-..
Ecelesiaest; 215.; -' ".•-_.." ; --•..-, ,."- : •--'.':•" - vari, 16.'"'. ,.-.,' ,'"".-'; '-';.-- .:..;,,".;-- "''';'.
. Germibatiomalorum"Punicbrum,volu.ntatempro Chfi- Jerusalem.est'Ifiplex, 20.8 "Ciir spbnsa dicatur.pul- -
slOpatiendisignilieat,.221. --" _'.'.' chra, 208; ei:cufJerusalfempulclirltudodijectascompa-
sermones.Deisunl, 154, ,.-'.; - .-'.". - -retur,-209.-Jerusal.enisupernamater. est/cu.iEccIesiaTuna-
' ^.Giadii
Gloridet honore,-ChTistiis:quan.do cororiafussit,sl56i' dicituf,;.2l5, Jerusale.iriwsio;pacis diciXur,,208.:Et"quo-
.. Graliaquibus"mbdisres.uscifelii"r.;200.:;Giatia:g:ermina- . modospiritualitcr:videatu.rv :i22.;:;JefiUsalem supepnaest
"taj.osculum sanctaanimaqualifer.expetaX, 2>Sepiem.gra- mafer cr.edehtium;.hujus-dlii.friefuntapos.OlI, 30;-.
tia. SpiritusS.etquod uniuscujusque-.sifmunus. descri- JoanriisS: Evahgelislas-EnComiurn, ; , 11.,
bitur, 77.'Grati_3vocanlis,justiticantis, et glorificantis .Judfea, cuT"deseftumdicatur," li.6; cur hortus. hucum
niiseTatio,Deiiid noscbnversioest, 242.. . -'.,'.- •appefletrir,-i;20:i:.':;-:.%;;;:...;,-;-;::;;:.,. :':;;','': .
Guttisnoctiutnet rori dogmalah"aereticorum: ' comparan-
:" -J.uda?i primo.fueruntDliij.-post^'..•Trfc.a siirit^^ligna.infru- '
Xur,177.--. . -.:-;„-;-;;. ;. -f_ ctu'bsa..87.JudSorum afguhientumquo"cohtendunipro-
; Gulturdilectl S. "ScMpturffi sorius accipifnr,202.Per bareXegeninovamnonfuissenecessariani,ejusdem - refu-
. guttur memoriapr33cep;torum.,:p..f'yoc6m pfjedicalioillo- taubjlai;,;;-.,-;:.',.;-;;';,;,.,''-__' :_ ;;.'.-'- - ;
rum accipilur;curvhibassimileiuf..241 . . . '.iidaici populietGliristianidiâfeiiX.ia, ,72.. . , . .
b]ei,6..
'-"::- -::':' :: -";H::;J;?'-;' ;:%/:i -.-':;. ": Juguriiquoh.bdo.dicafufcbmpuifuisse/a-facie
Juriciurafemin-um.j::c6nc0rdia;duorum festariiefatoftirii
Hsediquos signiDcent,'44.Quidsitpascerd haidos ju- est-et"quarerhiOnilibus - compaf.e.ulur, quisve .illoruui sit
xta taber.nacu.Ia ' paslorum,olegredi
r '' - el ,'a'b'irc-pbst
" gregcs, :aTtifex,"256;.";; ;",: -.: —-,-'
et
;:;. :.;'-.:.<
.dlalibli
45. :.-'. Jusli-et reprobi.dicuntur. civilasDei per ine.?
1285 INDEX IN WOLBERONEM. 1284
tonoiriiam,80. justorum cohgfega - " tio sequitalusefcurrus ritus gratiam, -quasi perseptem discfimina vocem ' consli-
Deistint, 50. tuitur, g5. .
Justitia habitus, injuslitiaprivatio est, 45. - Modusculturs.vinearurh quomodoEcclesi* conveniat '
Juxta quatuorindicandi modosquorum ,fitrre et intel- 264. ; ",..*..- .- '
Iectu, 2. Be et voce.,5. Intellectu etvoce.-fidelis atiima Mohilium desctiplio, 64.-Foramen in quibus gentm..
pel.it. Sibi'indi£^t"ma*'siohe_h.;^T_i'naijiJ._i4ii-3S-"- , in mohilibusincludanturquid significat,64. .
' Montes paTdorum cordastint peryersorum, 155.Montes
.'. "•"' •/-;: ;; -;i'" '- • - '- ~ in quibus dilectus dicitse "Venire saliens, sunteminente^
viftutes, 100.' •' -
-• verbi pfa?dicatotes.sunt,et qtiafe Morsper fenestras ascendit,cum per. sensus cbrporis'
Labia-sponsEe.divini
vitascoceiiiese.comparentur,: 145,195; cur favidislillaiili cohcupiscentiavenienshabitaeulummenlis inlrat, 55.
dicantur similia, 161. _Labia;sponsa} utriusque Testa- Mortificationi, spiritualis insfrumerita, 75. Morti-'
menxi praedicaliosurit,160. ... '- ;' " :. .-"''. "ficalibnemspiritualem
' sequitur rcsurrectio spifitualis
..; Lava bbna- to.mpbralia,dexiera sp.lernaliasignif., 95. 74.; > -":;•: '•."' .. ,'- • --"."
Perlaevani passio, per dexteram resurreclio Xjgdralur, Murenulaquid sit, unde dicalur,
95. Laevasponsi:cur; sub capite sponssememoretur, et genlo verniiculata.,.65. - ' ' 74; cnrdicaDtur ar-
. dexlefaspoiisidiCatursponsairialriplexari,95, 249. Musica.siveyaletad.commovendos,componendqs.sive,
Lectulus yirorum sanctorumest:studiumvitas corifem- pacandosanimosila el consideratiomodiquo hoc Canti-
plativa3,81>Lectulus Deitriplex describitur,iti justis, in cumcanlicbrumdecurrit, 21. - -...'.
B.;
utefo, Virgihis, "'efih sepulcro,81, 82. Lecfulus Salo- MjTfhfefaseiculusab Aposlolodescribituf,70. Mvrrha
«ioiiisf.ripiicUer:accipitur,. 129,131.Xeclul.um. S alumonis amaritudiuem passionis Cbristi significat, 70. Dilectus
' aihbienles.cuf sexagiifta -firiite -ponantuT,;132.; Lectuli spoiisa?cur rion simpliciter myrrhaa,sed fasciculusmy.r-
iiomine requies dupliciter desigriatur,80.117. rhaedicalur. 70. Myrrha?fasciculuscur inleruberadicalur,
Leonumlubiculacorda sutitperversorum, 155. comniorari,70. MyrrhiEsuccusmultis medetur infirmita-'
Lex vetus vinomordaciquare comparetur, 8, 10. Lege libus, 71. !
s.cripta quae:non .-eguerhit, 39. Lex nova homini quid Myrfhum.Per myTthumsignificanlurproximorum tri-
5 9.
corituTeril, -LegisDomjnimeditalio-digha Deo polalio bujationes, per compassioriem yerboconsolationistempe-
~est, 241. Legem Domini.Jabi,is;-etVdentibus:ruinin;are, est ranles, 285 -' '"'-:. " .-.-..-
„eamaliis
' docehdb eipfiiriefe, 242.
Libanus-interpretatur„c«r4i'dflfio,'136,. 149. 202 Spe- .'; ''•-" -" N..'' ;:.. _-'.
eies dilecti cur Libanp niorili assimiletur.,:200. Libani . Nardusquid sit et significatcharjiatcm,67; Nardi
montis
- Liberumdescriptio, 201. ": _ ------'.. prietates i;haritati applicantur, 68.Nardi exhibilio
prp- -
in re
aTbitriumdefenditur et explieatur, 14- etin sacrariierilb; a 69.
Ligna universa Libani Viftplesomnes sunt, 167. , dus MarlaMagdaleiiafactasunt, Nar-
Lilium inter spirias fuit Christusinler Judaeos, et ost et.myTrhaquando-olTeraDlur, 7-4.
Nasus. — Per nasum sanctofum discretio signatur,
Ecelesiainler: filifis.,hu'.ius,sa_cali, ,80.- Liliurii.lnter -spir itemctir illa turfi
nas",fuit K'V1fgb ;irifir;fllias;Sy.ri^gai,: et .debet esse,, -.'cbmparetur,236, 257.', Libaniquaj respicit contra Damaseum
iidelis anhna::iiilet /ilias'rrialiIifey8.6J:1il1iis;(3isti11 anfibiis .' Nomen
myrfhampfiriiami.prffiditaXorescbinpafantuf.lS^. sporisi.qualiter «ffusuin et dilalatum sit, 11.
Nopien matris et filiorum
LingHa.Sublifigua.spon.s*;Curlac :et;ihel,e;;se,dicun- Nomeri dileclse Ecclesiasequivoce \el
quibus coriveniat,29.
anima sancta"unde so?"
tur,.i6i.. :;' :-;;;;; =;..:.. :, i;.... ,.. .. liatur, 179; ilem.cur amica
Lbca quo;dilectus;dilectam ihlrbaucit qubpiddodiiTe- vocetur, immaculata,sorbr eteolumba
179. :.'."'•'•-''. - .'..•
ranl:,119.Locus exiefibr-et abestet prOdesllocbinfe- Numerus senarius perfectioiiein,denarius Decalogurii
riori 125. Locussepositus desertum dicilur, 125.
Locutio: indelermiriabilisiii lege et prophelis, deler- '..significat, 133, 213. Numerussexagenariusapudarillimc-
niinabilis fit in' Ev.angelio; 5.. Loculionis divina.'vaiii ticos supefDuusest, ibid. Numefisexagenariipartes.ififi/.
suril modi, 3.;LoCulionoyissimauhde'dicatur,-3. Oclogeuariuscutdiminutus, 213. Numeri sexagecafil-ct
Lolio.peduinsporisajquidfiguTet,181.., ".,... oclogeriariiquje sit cpnsonanxia,216.
Lucernasppefa bona designaiit;17. , Nutrimenlauberunisuorumdupliciler
-' " ' porrigit Eccle-
sia, 157. ....
'
'/.::r"--";'- ;::M:;;"; - "';..;.. . - ..;...' o
Maceria doclrina apostoloriiin yirofumpotest inlelligi, Obleclamentarnundisignificaritijrper vinum, 185.-
" Oculi.dilecti cur dicantiiresse sicut oculi columbiEsu
109. „ . ":. -;'.
Majuse.t.niinusDeo displicet inponde.re, 19. ... perrivulos aquarumquselacte sunt lbtaj, etc, W2..0culi
Makimestnegatio b0rii,-61.Mali;descriptio,-45. Eeclesi33,seu :fidelis anima sunt consideratio,miseriaa
Mamnia3.el"ubera,.quombdo, dh,efa"nt,-:156.in temporaliselfelieitatis perpetuas, 254.Ilem curillEepi-
scinisih Eseboh compar.entUf,idid.-'Oculi sunt pr__lafi,
MandragorsBgeritii;es:etJuda>psJsignifiCahtquorum Ecclesise,140,-25b.:Oculusdexteret^siiiister quid, 155.-:
cbnvefsione;odoreiri:)hip;arfii-:dêTOht,*24^^ .-: - . Odor unguentbfumsponss?, super omniaafomata esf,.
Manepueriliam:,mefidiesjuventus,vespefa senectus':est, 5,159.' "-'"
s#o.'v. "-'":-:- ..-' :.!"; ' Offlcium .
:- MahibusDominiosclilumquarido;detuT,6, Manusspon- confessarii,264.
sai mjTrhamdistillare et opera ejus morlificationem'car-_ 4. Oieumvasa.et-iampades : 0.1'eum in EvangeJioquidsignificeut,-
uisredolere, 85. ; . .'•• - - effusumest dilatationomiiiisChristi,10.Oleum
MariusDeicur aureeeet pleriajliiacyhthtsmemorentuf, in.vasisliabe;fe,et Iselitiambonorumoperumin conscien-.
195; cur iornaliles, 194. Per marius difecti inte1ligilur liisOlira liabere, 29/ .... . *'' .-.
pinnisvirtus p_otentiaVejus,; rnanus dilectiper sighificat, misericordiaj et pietatis actus per-
1 181;;Mi-sip
' - :" : ; .; -" flueiifes,285, -'- -. -
foramen qualis sit,M94;'':;-'";
Margaritaquomodoanteporcbsmittatur, 47. Opefi.s boni sacfificiumDeo tunc erit acceptabile,si'
Mafia-Magdalehatriplex bsculum a Deo consecula bonsevoluntalis.condimento fulcialur, 250.
'•
- ,-' :; ;" ;' - "-- .' . Ordo iii charitate iriplex est, 90. Ordinumvarielasest'
esi,7. ornamentumEcclesias.14C.
Martyrium duplex est, 60; ita.et duple,x fasciculus Os Dei FiliiisDei.dieitur,-osculansDeusPater est, 2.
ni3Tfhse,70;;MartjTium an castitati prasferendum noh ia- - OsculumSpirifiissanctusaccipitur, ibid. Osculum oris
cile dijudicaTi.pbteSt,,193.
' Mater : -' -•
cujusquefidelisest S. Ecclesia,.120.. . ..-,' Doiairiicurex abr.uptospohsaexpeiat, 5. Os.culadiversa
Memoriapassibhiset ascbnsus ' phrpureus ferculiSalo-
" inferibfisgeiierispra.cesseruntosciilumoris Dominici,5.
monis,.134. .. '• ^x:"';:' '."•-' . ;; , Osiiipessulurijaperire dilecto qhidsil, 185.Aliioslium
.,Mens,ju'sti"esXdbinusDei,l:7; ,1 ..;,;. alii murrisin.Ecciesiasuiit, 260.
"
Meridiesih quosporisuscubat anagOgfcetautunidicituf," --'
57:.. .,:.".-: -r .;_--;- :;;. -;.•-'.;'•' ' .;; ." ', ;'.'""".';.' ;„.' :":":?: ;. --'.-;-
Messistripliciter;flt, 115; ;;,;;.- falma signum^victoriae est, 191. : „:: :
Mititia5spiritualis;audacia a quibusaccipialur, 158. Paries postqueln diieclusdicilur sfare significatriatu-
Mille argentei quidîgnificerit,175.".Mi.lleclypei ex ram liuirianamassumptam, 103;Paries-originalis peccali
domo David. peridenles, sunt uniyersa yirlulum docu-_ quandodestrur'cceptus,101:Kelro parieritemutrumque
menla nos munienlia, 14o.:Millena-hnilasuriamsjgnificat originalis.peccati":.et-•actualis.quomodoDeus slet, 102.
fidem, unum baotisiriaJiriumDeUttt
' qui operatur,drniiia Particulariter prsedicata.suseipiiintmagis el minus,56.
in omnibus,174.. : ;-•:" Pascefe quosDeus dicatur,55. Signa eorum quos pa-
Modhlatioinleriorishbniihisper sepliformemS.. Spi- scil, se.^Pasciin liliisquidsil, 148.
1285 INDEX IN WOLBERONEM. 1286
Pascua competentiaDeus suis propomt ovibus,57. R
Pax tempofalisinNalivitaleChristiquid, 264,Qilairipa-
ceiriChristusannuntiayerit,3,
" Pacemilbi sponsOceperit, Rationisvis inquaarifaiiamdiiTunditur,226.
262, : '- -; - -."- '.-. Beeoncilialioniscausamqui et-quaiiler egerint,_6.
Pedes Dominiguando.dicamusosculari, 6, Ileconciliatorhomiuisidem qui etcreator,6.
Persecutioet higredo peryefsis, formositas vcro ele- Kecti sunt diiigentes, et in quo dilectib ilia. corisi.tat,
ctiset quare, 26. PefseeuiibnisEcclesia. seu fidelis ahi- '25. --'•. ;;-,;-
-ma grayitassbexlraneis inferlur, 19, . «' •;'- Regnhniet sacerdptluma Judaeisin pcenam tTanslaXum
Persecutores sanclorunr deiisVvigiliarum dicutitrir, est. --,,-. ;.;.;, •;.'-''-- :
151. ."';---:. ,- . ; .. .. Ttegihas et CliaeSibn quassint_quae videntes Eeclesiaiii
Petfus in mouteThabor, cur exauditus noii fuit, 46. , ' laudant; et beatissiinampraedicant-, 216,"217. -. •-,
Piscinain EseboD,clngulummoerorisdieilur, 234, -Relatjvatribus modisdicuntur, 120.
P_ceniteofia-vera qualis"essedebeal, 255. . Religionistotius perfeclip constifit ih trib.us,in sur-.
-Pomorumnoybrumel veterum spoiisoa sponsa .reser- êndo, properandoet.venieiido, 105,
vatorumexposilio,284. . . Res propter 'Christum.felictse, quomodo centuplalaa
Populo et praaputio-et cireumeisione _iu vineis ubera recipiantuf, 52. Rerum transeunljum cufae impediuiit
dare, 246. '--' .- ._': :. •cbnteftiplationerii, 250. ,
Porta judiciiinEeclesia quae sit, ad quarninobedierites
- examinandi, . Resurr.ecliocbrforis el-animiBduplici stola in 'Ecciesia
267. "signifieaXur, 41.
—
Potentia Deitimofem,-__enignitasvero amor.emnobis -.. ftivus. Quidper.rivos, pascua et montes, sigoilici.-.
ingerit, 215. tur, 57. '"-' '--, ;-;„ '--•.' -'"',''
Pra?ceptumde chaTitatevinocorriparalur,89.' . Rota inmediorotiE,Nbvum estTestamerituminler
" Ve-.
Praedicatioper cantum^ opera per s.iltiin. designantui., lus, 46. ; ..; '"- . ; ":'.''
23.Pi'a.dicatioet ihcofporaliohocIbcoquomodoaccipiatiir, . RubieundusestCandiduschon i hodo in, se, ' ' sed ih-suls
fil; Prasdicatioquia j'uxta diversitates menlitim suscipi- membris dilectus, 195. " - . ;• --;
tur, secundumejusdemtemperari debet, ut cum ffuetu Rubor et candor qubmodoChristopriticipaliter conye-
suscipiatur,174.ln prsedicationenon favor sed lionorDei niant, 189.Ilem quomodoEcclesi»conveniaiit, 189.
spectari debet, .110. '; --~-_' ' ' ;'
PraidicatoresEccl'esi_£e unde maleriam sumere dehe- .
ant prsedicandi,64. Preedicaturusqualis esse debeat, 180. - .".-'V.S, ''-.'..- ,'.'. --.'.; ;.-'
PrselatosEcclesise qtiam deceat esse attentos super Sal sapientiamdenotat, 226.
sibi commissos',266. .Prselatorumpericulum qua.e, 266. Salomoii-iriterpretaturpaci^cws, 27. Saloruonfigurafcit
Moduspericulumevadendi,267. ' =' pacificiChristi, 284.
, SallusDeilh cordibussanctorumquidboni.causet,281.
' Pra_rbgativa ralionalisereatura, 15.
Probatjodilecfionisexhibitio est opcris, 2. Quidper saltus accipiatur,"qhosdilecta yult ut dilectus
Professionesecclesiasticaecur vocenlur voces capra- faeiatsiriiiles saltibus capfeseaut hihiiuli cefvorumsuper
"rum, 141.. . _' -.-;.• hiontes aromatum,i6Id;.-.; ,"-,"'•' •'.';'
' Siatiaborqusesit, 208. SamaritaiiusinfuiidensOleum et yiiium Cliristus.est,
Proprietas symphoniaB
Propugnaculaet clypeiquombdodifferant.164. PfOpu- 22. .-;-;.". ";.,..-, ,'-... : .-.'•.
gnaculaargentea divitiOrumeliiquiorum.simtmunimenla, Q9. Sancli quidquidhabuerunt boni traxerurit a Christb,
290. Propugnaculaquibusdomus Daviddicitur sedificata ._;.-
sublimiumsentendarummunimenfasunl, 145. , Sanctitatts diversiBnumerahtur spocies,37. • ...-";
Proximidilectionemnecessario praecederedebet dile- Sari.lorumet steliafum';compar_itio, 36.
. ' Sanir densvigiliarumsoriat, 151. '::.:
clibDei,90, Sealaad summumbonu"m:peryenien'di,
Psallere spiritu et mentequid sit, 282.- • -' 5.
Pugna in bonamet malam partem suscipitur, 29. Pu- tur, Scriplura saefacur riiuTehulishbn murena. compare-
gna liliorummatris cOnlraE?.clesiamquatuor fit modis, - 65. Scripturaquando 'dicalursfare et moveri, 155.
30, 52. Pugna. carrialiset spiritualis diversilasunde, su- - Scripturarum sententia. capreis et cervis cur.asssimileii-
.matur, 54. Pugna?spirilualis fortitudo et difeclio,ibid. tur,-121. Sacfffi ScripturaiEXpositofesassimilanturgregi-
Pulcherrima ' • omnium mulierum uriiversalis Ecclesia bus toiisarum, ascendentiumde lavacro,141..SacT.se"Scri-
dicilur, 187. . ' pturas cur dicaiitur cohiSB sicut elata. palmaTum,iiigi-se"
corvus, 191. ~i :';' - ,,:
Pulchritudosponsseet ingenis e.t in, collo ejus cbnsti- quasi 157:
;
tuittir, 57. PulchrtudO sponssegenarumcur turtufi assi-- . Sensus.exteriofes.quoiriodonutriendi,
milelur, 65. Pulchritudo Eeclesias consislit in "qiialuoT, Seplem vocumdiuefentise, quibusnovum caiiticumdi-
2l7.PuIchriludineihdheeti decem prasconiisdilectaex.po- cilur, septem suiit donaSpirltus saricli,'286.
uit, 188. Pulchritudinis- divisio et indivisio per geriera Seraphiiniiiterpretatur ardens, 154. • ;
subalterna, 58. • Siguahomihis sani et infirmi, 2i5. .
,
Pusilianimitatista sponsaobjurgaiio, 44.- Signaeulumcoidis etbrachii est corporiset cbrdis cu-
slodia,256.SigiiaCuluniDei sanclitalisimpressioest^257.
" " Siou speculalib )nterpretatur,"41,15". .
. -':.. Q "'.. ,:. Solitudbalia cofporisalia animi, 124.
Spinas (per) sigiiilicanturverbo etexemploalias com-
Quadraturaspiritualisest, fides, spes, charitas el OpV putigentes, et adboriaprovocantes,285."
ratio, 177. Spiritus adversus' caTnerri,et caro .adversus spirilum
(_uadrigaAminadabqualuor figuravit Evangelia, 225. concupisce"rili_3, 227. Spiritus sanetus pretiosissimi uii-
_Ejusquadrigffiaurigasanctus Spirilus, 223. Quadriga ju- guenti confeefofest,.6.8..-PIgmeritariusest,127. Spirifiis
xta moralilatemhomOhabet aliam ex parle corpori.ei sanctus est ordiriator status ecelesiastici, 106. Spjritus
aliain ex parfe anima?.prioris auriga esl Deus, posteiio- irialus.jh Saul psallend.o..qubniodo-mitigatus fuefitj,123;
ris esidiabolus,-224.Quadriga-Deiet diaboiiquatuor mo- in
Spousa pulchritudihe columb-s: coihpafaluf, quia
vetur speciebus,227. -_ . '- felle carere, nemluem tedefe; gfana"meliora seligere,
Quadrum(per) debet esse mensuralaperfectormrivila, puilos alienosnulrire debet, elc, 76,: 108. Sponsa' sub
178. umbrad; siderabiiicur dicatursedisseel rionstet;sje,87.
Qualitatisquatuor.suntspecies: haoltus etdispositio : Spbhsa quare:seyocetinur,um,„eluberasua sicutturrem, _
263.
pofentia et impoteiitia:passio etpatibllisqualitas figiira... iu Sppiisa.commendatioa decore bmnium.membrorum
el forma, 19. Qualitates praeialorumsunt duse,260. Qua- facie.-13t.;Sponsaevocahticufdilectusnon respondeat,
lilatesinEcclesiaconvefsantium tres sunt, peffectorum .185,;,;;.. .;".:.;..',;:-;•',; •'_-; ;,,;".. -_.-.
et
minusperfectoruri), imperfectorum,215. . -'; „;;.§jJohsusessentialitef, sporisa accidentaliter pulchrafii-
Qualiummulierumdilectadicalur pulcherrima, 205.'%- ifiliir, SO.Spiiusocum oleo etlampadibus obviamire,iest ,
Quatuorqualifatis speciesseCundumdiversitatemH^vhift- "debifuniDeorependere gratiarumactionemcocdisef ofis
lunlatis sp.ectaaturincufsii vita. hiimanse, 19. Qultuor ''jtiMadone/et.bperumesliiblUbna',-^.' : *~
modis fil melaphora, 162,-.Quatuor virtutes eardihaies
physicisnBcessaria,226;;jtem quse ;aiTectione'_-;pius;yel; ::: .•^^".'^''fi.^^v^^w^vv-v^
minusdOmiiienturihhis-quide physica tractatit/SiSB. fabemaculuni Doiriiniconlihet, uriiamaureamliabeii--
Quodnatura='anima3quafuor constat virtutibtis cafainali^ teiri manna,yirgaihAaronis" etVtabuias Testameriti, 46..
"bus, 178. -: ;.,'". .;;?;:-;; ;^ TaTiernacula;jacpb et tehforialsfaorqhid sigiiificeril,28.4.
Quindecim(in) argeriteisquid figuTettif,275-;„;;; ^ i- :.fai)erriaculaJacob cur vallibiis rieiriorosis-compareiitur,
Quomododilectus quaeraturet non invehlaihf,; ISi;7 ;285,:Cur.dieaturfixisse Dbriiinus,ibid. - '-•( ":
Quomododilectadilectoaperiat,185. ;-;;s;K;>s;---?««; V.Tabulsecedi'ina3:sanctos desiguant,£61.TabuJiscedri-
1287 ORDO RERDM ISiSS
nis ostium compungitur, quando proedicatiovirtutibus - Unguentaquaasint, unde uuera sponsihabentfragran
sanctorumpro exemploinduclorumconfirmatur,261. tiam, ut unguentarius.quis sit, 9. Urigtieritofumdirersse
TemplumYeferiset EcclesiamKovi Testameiili mons speeies ibid: Unguentaprima charismatum -• spiritualium
ligurat, 201. ..... doiiasunt, 167.
TentatioChristiin deserto quid figuraverit,126, . Unitio'pedum el capitis Chrisii spifitualiter quomo-
Terranostra qua;sitin qua vox turturis audita dicitur, do fiat,69i Unitioinlerior ' animseest antidofum,10.
107.Pcr terram cyrhbalumalarum quid -indelligatur,et
quaYehaecterra dicaturtransfluminaiElhiopia.,.et cur di- ." . v ;-.'-'
eatur vaeietc, 51. '.."' : •VenireDei quid sit,' 100. Yiderevei cognoscere Bei-
. Terribilis ut castrorumacies ordiuataquibus et Uiide qualesit, 221,-228. -
dioalur, 209. . - Verilerdistinctus.sapphyrisest castitas corporisornata
Testamentumnovmhuinbrasvetus a.stui comparatur, " caslitate rnentis,1,93.Quidper ventrem iutelligalur, qui
872 , - . . '.- dicilurad tactumsponsiinlremiscere.182.
Thure oratio e.xprimitur,149. Ilem, cur thus colli et - Yeritalis coguitio et.veritatis aniorsibi" invicemcoili-
myrrhamontisnomirieprajdicilur,ffc.rf.- - gantur, 156.
.... Timoranlecedit amorem,'58.Timor alius filialisalius Yeslimeiita sponsse odori thuris quare assimilentur,
initialis, elc. 79. Tiisores nbeturni- ' quid siguificent, 161.
155. » - Via anguslaqusesit, 89. Via lala' quassit, 118.
Tractaliohon est ariima.Deum sequi ndlentis oompul- , _ Videre pro intelligere capitur,135. '•'
.sio, 1. .-.'"-_ " Vigilescustodientes civitatem, sancti doclorcs sunt,
TVrahi quids.it explicaturper simile, 15. 118. Vigilesquiiint qui sponsam inventam vulnerave-
Transire et declinare dilecti quid sil. 184. runt, 186.
Triuitas.—InS. Triuitate dislinelio.est in .personis VjneaDommiquomodocolenda sit ad similitiidinem
nonih operibus, 2. In S. Trinitate gradus non est, 90.-" 9liarumvinearum,266. Vinea Sorec interpTetaturelecla
Triliciacervusmullitudinemfideliumpraelafioobedien- sive pulchra, 121.Vinea?florenlesetodorem danles,gen-
tium significalet cur acervusesse dicalur vallatus" - liliis, ' tes sunt quaeaudilo fideiverbobbni operis odorem spar-
-235. -, . gunl, 106. VineEedomus Israiel dicitur propter dislin-
TunicatalarisIci_fph est opusbonumusqueadconsum- ctiiinemtribuum; 221.
mationem,40 • Vinicum iacte potatioet fave cum melle commeslio
Turrisnebulosa'Syjiagogaest, 254V quid significet,;175.VinummyiThatumin cruce (Uirisli
„' ; Turtur treshabet proprietates, et quomodoiile de:ge-" oblatumquidpr33figuraverit,71.
.nis sponsffispiritualiter praedicelur, 58. Vox lurturis'so- Vir quare"dicaturqui pro fruclu vineseJDeiafferlmille
nus.evangelicJspraBdicafiohis cst, 105.Turturis vocem, argenteos, 272.Virdicitura virtute, 272
Christus, B. Yirgo, S. Joannes quoihodohabuerint, 106. VirgaMoysisfuitfiguraligni crucis Christi,49.
u Virfutisdefinitio,227.Yirtutumcoritravilia oppositio,
._-... 88.
Ebera duo sunf, remissiop.eccatorum. et-distruTutio do-. Vita eontemplativaest via ad aclivam,109.Vitajsolita-
•roruiii, 8; Ubera Ecclesia3suntxognifio.veritatfs-etamor ria3lans, 60. Yitseacliva.vel conlemplativaB.qiiaudo va-
virfutum 156.Uberum sponsa. pulcliriludoin quo con- candum,superiorumjudieiorelinquendumest, 121,
sistani. 157.Cur pulclirioravino riicanliir,-158.Lberurn. Vitioru.m diversoruni diversa reprirhendorumratio,
- - -.
divinorum .memoria causa exsultaiioiiis.el notilia. in 155. ',"•.
sponsa,24, 248. ... Vitulusnovellusmerifemnoviter.adVDeumconversain
Ulmum(per) sigoificanlursaeeulares etminus frucliQ- significat,IS.Yitulinovellisive homihisnovi coiisiituliva?'
canles, alioslamen beiie yiventes suis facullafibussu- parles reeensenlur, 15. Vitulrhujushbvelli cornua sunt
sientanles etadjuvan.es, 285. auimicOnslanlia,15.Aiiacornuumsignificatio,19;
-.: UmbilicusEcdesiaesunt praedicatofes,25!.. AoxsponsEeul sonet in auribus sponsi, mens denei
Umbralaborem,diespr.ajmiumsignilicat,-148. concordare yoci, 110. VoxEcclesiaj JudaBorumcbnver-
-Una Ecclesia, unus"populus,iina vinea, ex utroque sionemadmirantis,255. Voxmagnaquse,27.Yox Eccle-
pooulo Judeeoel gentilifit, 243. Unocrine colli,- el urio sia de profeetu anima^sancti exsullantis,255. Yocisdul-
oculorumquosponsacor sponsivuineravit.quidsignifice- cedoet decorfaciet sponsisin quo consistat,110.
tur, 154,455- -.•--. Yultus ethabitus ostensio,voxmeotis est, 255
;; :®mMm ;UBW
'OiUJ IN'- HGCvTOMO GONTINENTUR.
"
MCKBERTVSSEU EGBEnTVS'ABMS.SCBOMAU- ca3fidei —De... 21
GWSiS ET: SMCTA EllSABiiTM,. SOKOR . SEBMOIV. eo quodseriptum.est:-Eidessine
- ope-
UJUSGERM-ANA,-- '; -; .--' "'" 9 ribus mofl.uaes.t. ... 23
itt.Eckbertum. :
Noliliahistorica'''- .-9. "' SEIJMOY.— Circaprimamhffiresirri.decorijugio." 26
VJ.otilia altera. ;"••;;•::-V-". . 9 SERMO VI. — Confrasecutidam.hffifesimde esucar-
' ECKBEB.T1 SEEKGNESCONTRA. C-4.THAROS:,11 nium. -.--': 56
Eckberli praefatioad KeginoldumColqniensemarohi- VContratertiamhaBTesim,decrealiohe carfiium..
'"'' "-.-.--.-;,. :.:..1"1 ; -—
SERMOYII. Contra quartam hxresirii, de baplismo
episcopiim. /•--;
V SEMI9pniMtfs.— De hseresibus
- adversus.quas disce- - ; parvulorum. — 4i
assumifur. -15 SEHMO Vfll. Contra quintahihasresim,debaplismo
•t-tatio
De conjugio.HaBresisprima.- ; - ; 1*, :aqu8e. - '' ---. ; - - ' 5i
Secuhda: DeVusucariiiuinvilandoi .-^ . 14 SEIIMOIX.—: Contrascxtam
' Ii8.resitn,de-ariimabusmor-
Tertia : De"cfeatione carriium. . "^-:.;. ; 14 ;tuofum. 5S
Quaffa'.De"baplismoparvulcriim: ,-..•: ;•:.:,. 13 VJSEBMO X.;>— Gofitra'seplim::nihaeresim,de: sacerdolio.
;'- .._: -:- '-_;' :-:-. ';.:::-?[_ ;, 69
Quirila: De baplisriioaquae. ;;..;'; .15
b- : — :ConXrahcfavaih-
Sexta: De aDimabusmOrtuoTum.. - • . 15 SEnMO-XI. hasresim,:de corpore et
Seplima: De missa^contemptu. 15 sanguineDomirii. .-•'-' :- 84
Oetava:De-corporeet sanguineDomini. 15 SEHiiio XJi; --: Contra'"-
nonamhaBfesiih', -
de humanitale.
Kona,: D.ehunjanitateSalvatorjs. . 'I 3 Salvatoris..V .- 9f
; DecimaiDehumanisanimabus.' -
V : ; .Ifi ds
Exeerptum Manibhaeis exS. iugustino. "97
De origine-seclasCatharorum. . ; . : ;; 10 0PDS2UEDM DE J.AUDE CRUCIS. 107-
SEHMor-lI. —:De eo aubddoclrina Christiahaoccullahda SOLILOQUIUMSEOiMEDlTATIOKES. • i05
nnnsit. . ;;..,:.• . ...; •- : \& ,STfflULUS-AMORIS. ' 115
SEMIO III. —Dcirieiemc.ilo et-.in,aiiirestaiibti't.TaU!ol'v •Desancta Elisabethyirgine. - '. .,- iii"
1289 QUJE m IIOC TOMO CQNtiNENTUR. m$>
' YITA.SANCTiEELISABETH in
qua cohtineutur . SERMO. XII. De' eo- quodscriptuni:
" -• Yisitabosuper urbe&
\isionesejus. "•:; 119 mala-. - " 405^
PrologusEckberti _ '. 119 SERMO XIII. — eodem
De- " - capitulo moralifer exposito...
CAP.I.— Allocutioa"dfrat.em; tenCatiouesdiabolica. - " " 4h9-
dirina visitationediscussas,visionuiniriiliaV -.
126 SERMO XIV..— De eo quod scriptum est: Et ail B'a-
CAP.II..— Yiri sancti, a 25 Junii 1152,ad 14 Septetii- by'on... . .- 412.:
jbris 1155. _ 132 SERHO —
XV. De eo quOdscriptum est Disjmgelurr- :
CAP.III. •— Aliasvisiones ' usque ad-festum Aniiunlia- udvena, usque, Operimenlumluumerunt vertnes.
-lionis ari.1134. :, 140 419
CAP.IY. — Sanclavidet iriysleriaPassiOnis, Resurre- SERMON —
XVI. De eodemcapitulomoraliter exposito.
ctionis, Ascensionis,Pentecostes, etalia qusedam islo . .... 422
auno. -, :._ . . 147 SERMO —
XVII. De eo quod scriptum est : -Quomodm <
—
CAP.V. YisionesarinilloS cum Appendice,ad an- cecidistide ccelo,Lucifer,quimaneqnebaris. - 427v
num60 speelantes. ibg . SERMO XVUI.—De eodem capitulo moraliler exposito.
CAP.Yl. — Itiiliumlibri Viarum Dei c.ceptiscribi an. _- - 430-
1106et sermOnumeo contentorumsynopsis. 164 ,SEIUIO XIX.— De eo quod scfiptum est: Nunquid:
CAP.VII.— Sermonumpro Yiarufn istarum singulis 'nonisteetyir,quiconlurbavitterram. '434;
ab angelo dictatorumpriores quinque, -, summatimdeli- SERMO XX. — De eo quod scriptum est: Et consuf-
bati. 168 super —eos. .-'. 4.S--
Cap.VIII. — Sermbnumquinque reliquorum synop- gam SERMO XXI. De principio oneris Philisthiim. 444-
sis- 173 SERMO XXII.— De eodern capitulo moraliter:exposiio..
—
CAP.IX. Ullimusvirginismorbuset in eo acta usque '- 448-
9il fratrisreditum Mbgunlia. 178 SERMO —
XXIII. Ab eo quod ait,: Utula,'porta, us-
CAP.X. — Exlrema vit__mortisquesanctssperioduset que ad Dnemoneris Philisliim. 453-
salutariamonitasubeadata. 187' SERMO —
XXIV. De principioonefis Moab: 45_f:;
B. AELREDUSABBAS RIEVALLENSIS IN SEIMO XXV.— De eodem capituloriiorahter exposito. '
..'; ANGLIA. . 461-
Yita B. Aelfedi,auctore anouymo. ' 198 SERMO XXVI.-^De eo quod ' scriptum est: Super libc~
Commentariuspraevius. "- 196 expedili iioab. : -' 468:
lncipitvita. — 197 SERMO.XXVII.— De eOdem capitulo-moraliler expO-
CAPUT PRIHU_I. B. Aelredi adolescenlia,ingressus in sito. - 47'i;
religionem. , 197 SERMO XXYIII. — ' De eo qubd ait : Emifle Agnvm,..
-CAP.II. — Praefectura.virlutes, miracula.. 200 Domine. 477"
CAP.III. — Exiir.iamarisuetudo;morbus, obitus. 205 SERMO XXIX.—De eodem capitulo moraliter expo-
Kotiliahisforico-Iitleraria. '"• 205 silo. 481
Nofitiaaltera, • - 205 SERMO XXX. — De eo quod ait: Audivimussuper-
OPERUMPARS PKIMA.'—ASCETICA. biam Mbab, usque': Vocemcanlunlimriabsluii.
SERMONKS DE TEMPOREET DE SANCTIS. 209 '.'"' — '-.--' 486-
SER3.O —
PRIMCS.DeAdvenluDomiui.. 209 SERMO XXXI. De eodemcapitulomoraliter exposito.
. SERMOII.—InNataliDomini. 220 491
SERMO.IU. — Iu apparilioneDomini, 227 SERMO XXXII. — De eo quod seriptum est: Venter
SERMO IV. — In PuriiicalionesancUEMafise. 234 meus dbMbub sonabit,'risque ad Xiiiemorieris Moab.
SERMOV. — Innatali saueti Benedicti. 258 496-
—
SERMOVI. In eodemfesto'11. 245 Animadversioad praecedenles"de oneribus sermones..
SEJIMO —
Vjr. —fn eodemresto.III. 247 '-.- . 499=
SERMOYIH. In AnnuntiationeBeaheMafi». 251 SPECULUMCHARITATIS. 501
SEHJIO: IX. —In Ramispalmarum. 258 Epistola Geryasii 1'archoreiisisabbalis ad Aelredum
SERMO X.— In-Ramispa._naru._rl_. 264 sequentium librorumeditioriemimperaDtis. • 501
SERMO
c SERMO.XII. XI. — In die sancto Pasclue. 27.1 PrsefatioBeali Aelredi, _ 503-
— In eodemfesto. - . 278 LIBER PRIMUS. ' — Charitalis excellent.am"-demon
SERMO —
XIII. In AscensioneDomini. .285 strans. -N 505.
SERMO —
-XIV. De sancto JoanneBaptista. . ~- 290 GipoT rWMbM. .— Quodnihil digniusqtiam u.t Creatora
SERMO XV.— In die SS. Petri et Pauli. . 294 sua ameturcreatura. 505
SERMO —
XVI. De eodemfesto II. 298 —
CAP.II. De natura, specie, usu quaj omnibus crea-
—
SERMoXVn. In AssumptioueB. MariaJ. - 505 turis communifercollatasunt. . 506
SERMO XVIII.— In AssuniptioneB. Marl__, 509 CAP.III. — Quodhomoad imaginem sui Creatoriseon-
SERMOXIX.—InNativitate" B. Maria.. '":'"' 516 ditus, et beatiludiniscapaxsit. - 507
SERMO —
XX. In eademsolemnilateII. 522 —
. CA>.IV. Quodamore, in quo plenius ipsius erat
— 526 beai.itudinisguslus, a Deo recesserit hottio; et sicmiser-
•SERMO
SEMIO
XXI. In eodemfe.sfoIII.
—
XXII. In festo OmniuinSanctorum. - 556 eifeetusDei hi: se imaginemcorruperil, riec tamen abo—
SERMO - "
XXIII.—DeOmnibusSanctisII. 559 leverit. — -508-'
SERMO XXIV.— In festoOmniumSauetorumIII. 548 CAP.V. Quodposl SalvatorisadventumDei in ho-
, SEKMO XXV.—De Beata Maria. 555 mine^renovelur imago; et quod non hic sed in futuro
.SERMONES DE ONERIBUSincapp. xm et seq. Isaia. speranda sit ipsjus renovationisperfectio. 509-
pronheta.. 561 •—
CAP.VI. Disputatioconlra lnsipienlem,qui dixitin, .
EpistolaiB. Aelredi G. ad Londoniensem " episcopum. cordesiin : Nonest Deus.. '; 510
'."-."" 581 GAP. VII. — Quod menlis affectuhomoa Deo recesse-
SERMO PRIMUS.
" — —
In adventu DOniini. De undecim ril. :'"'- 511
oiieribus. — ... - 563 CAP.VIII; — Quodex charilatisafreetuhomo in Dei
SERMO II. De onere Babylonis.:—De ep guodscri- imagiriemreforirictur. _. . - . 512
ptum est: Onus Babqlbnisquvdvidil Tsaiasfilius Atnos. CAPIX.— Quodamornoster advefsumse- ex chafitato
565 elcupiditatecjntrarioappetitu dividaluT. .. 515
SGRMO III. -^ De multiplicivisiotie,el illa quasprophe- ' CAP.X.—Quod liber-umarbitrium in anima/oeumme-
lamfacit. '.-.'';. • 567 dium teneal: nec tameii ad bonumet maluiria;que suffi—
SERMO IV. —De eo, quod scriptum est: Super mon- ciat. ,. . ^15
• ' 572 CAP, XI. — Quodgratia liberum non tollat arbitnum.
lemcaliginosuinlevalesignum: -
SERMO V..—De eodeqicapitulo. . - 577 514
SERMO VI. —De eodemca.iitulomoraliter, 381 CAP.XII.:— Quodnee salvatis nec damnatis liberum, -,
SERMO —
VII. De eo quod scriptum est . Ego man- aTbitriumaureratur, et quod gratia non nisi in:libero•ar—
davi, usque Exsullanles in gloriumea. . 583 bilrio operetur. 515;
SERMO VIII. — De eo quodseriplum est: Vox mul- CAP.XIII.— IXalio•curnon.ad'boinim -
et ad-mallim-li-r
liludinis, usque, venienlibusde lerra procul 589 berum arbitriuirisequesufflciat. 51T:
. SERMOIX. — De eo quod scriptum est : JL summitate CAP.XIV.— juid:sitintergraliam,,quam primi hor :
cssft,usque, Tahescelelconlerelur. .'.'.' - 592 miiiesin paradisb,et illam quam habent praadeisfinati ia;
SERMO X. —De eb quod sciipmm est : Torsiouesel mundo,et quod jusle imputelur homini. mala voluntas,.
doloreslenebunl. ..__. 596.; licetad bnnaaiobtiaendamliberi acbilrii.nonsufiicialfa-
;; SER5io,-Xr: — De eo quod ait: . Ecce dies Doininivey\ cultas. 512
r.it, usque: Visilabosuperurbes tnala. - 401' I CAT.XV.—Ouodjustissitiji ' sit etiam parvulorumdain--
41
?sm ORDO RERUM 4292
natio, ,. ."'-.-' ; 518 ctioris. vitaopropositum,quamvisillum du.eeinnon ex-
—
. CAP.XVI. Quod charitatinttiil desit perfeclionis. periatur affeclura. 561
' - ".."-. 519 CAP.XVII.-^ Interrogationescujusdamnovilii, et suffl
CAP.XVII. — De spirituali circumcisione,quaj in cha- responsionesinserunlur. - ... :\ 562
rilatecontinetiir. 520 ; CAP.XYIII.— In quibusamoremDei stare credendum
—
CAP.XVlil. Quodverumsabbalum ac spirltuale in sit- .; ..- -566
charitate. 521 CAP.XIX.— Quissil diversarum compunctionum fru-
—•
CAP.XIX. Quantum.dies.septimus Cffiterisprajfe- ctus, novitioinlerrogantiexpotiitur. 567
ratur; etquod iri eo Dei eharitascommendelur. 521 : CAP. —
XX. Novitiusille unde Deumse magisamasse
GAP.XX. — Cur.senarius-numerusin DeJ opere, sep- probat, inde rriinusamasseconvincilur:et quibuslacry-
Vtenariusin ejus requie commendetur. 523. marun.profusioproficiatostendifur; 569.
: CAP,XXI.—Quodin omnibuscreaturis quoddamves- _CAP. X XI.'— Quod ex his qu« inserta sunt, quid cha-
divina? cliaritalis appareat; et ideo quasi ad sabba- ritas, in
quid-cupiditas proficiente operetur, possit ad-
•M.igium
tum, idest adrequiem, omniatendarit. 524 verti. S70
CAP.XXII.— Quodrationaliscreatura norinisiin bea3 CAP.XXII.— Quantasit in yoluptatum cOntemptuvi-
liludiiiisadeptionequiescit, -et quare cum beatit.udinem .ctoriaquejueunditas. , 570
"optet, viamtamen qua eam obisneat,mirainfelicifate re- CAP.XXIII.^-D'e vanaauriumvoluptate. 571
'.lioqaat. '.- — • ".-' = 525 . CAP. XXIV.— De concupiseentiaoculorumia curio-
CAP.xXill. De praeTogativa ralionahs creafura.: et sitate sita, quasad viam perfectioremconversosaQligit.
"squod requies, - quam naturaliler appetit, tiee in salute —
572
xorporis '' -,' nec in mundi hujus sit qujurendadivifiis. 526
CAP.XXY. De superbiavitaa,ac primo de vanitate.
- 574
"" 'CAP.XXIV.—Quid sil inler diviteselectoset reprobos. CAP.XXVI..—Dedominandilibidine. 574
' 527 LIBER TERTIUS. ~ _ . .
'-'_ 575
CAP.XXV.—Quodnec in-mundialiamieillarequiessit CAPCT —
PRIMOM.Le\ de Sal)batorum'distinctiorie pro-
quaerenda, V -528 ponitur. — 575
CAP.XXVI.—Quod nec"incorporisvoluptate,nee mun- CAP.II. Quodin dileclione triplici, istorum Sabba-
-dipoteiitiarequies inveniatur. 528 torum sit quasrendadistinctib: et qua. sit iu triplicis di-
—
CAP.XXVII. Quodcliaritasisifillud jugum suave, leclionisdistinctioneeomplexio." ."',- 577
-sub quo vera requies, quasi verum sabbalum invenitur. CAP,. —
III. QuomodoSabbatumspirituale in sui dile-
550 ctione senliatur. 578
CAP.XXVIII.—Exemplum. seipso, sua de et conver- CAP. IV. — ex
QualeSabbatum fralefna dilectioneca-
'sione. . 551 piatur, quomodosex anni qui pracedunt seplimuiri,
et
CAP.-XXIX. —Quantuiuerreiit, qui de Dominicijugi charitaticoaptenlur. 579
«asperitateeausantur, cum, quidquidlaboris senlilur, ex . CAP.V.—Quomodoutraqueha3CdileclioDei dilectione
<reliquiis sit cupiditatis; quidquidrequiei, ex infusione- servetur. ,581
charitalis. . , 553 CAP. V I.— QuomOdo perfectumSabbatum Dei diin
—
CAP.XXX. Quodhi, qui de Dommicionerisgravitate leclione reperitur, et quomodo' quitiquagesimus ' annus
queruntur, miindipoliusonere comprimuntur. 554 huicdilectionicomparetur. ".. 582
CAP.XXXI.— Quanta sit in charilate perfectio, et CAP.YII. —Quid sil amor,quidcharitas, quidcupidi-
-^quid"acsetp.ri.s virtulibus distet. 554 tas. 583
-CAP.XXXII. — Quomodoopera sex dierumcaeteris ap- CAP. VIII. — in
Quomodo electione, motu, in in fructu
iteiilurvirtutibus; seplimi vero diei requies
' charitati as- aniorisrectus usus constet, sive perve.rsus. - 584
! •
siguetur.. : — 856 CAP.IX.— Quid nos oporleat ad ffuendum-eligere.
CAP.XXXIII. Quodin hacvjta ca.teraiyirtutes cha- 583
ri.tati famulentur;et post istamvitam in charitatis pleui- —
CAP.X. Quodad actum et desiderium amor noster
tudinem transfundendaesint. _. 557 moveatur,el quodaliquandoaffectu, aliquandoralione
CAP.,XXXIV. — Inierveniente-morte amici, triplicis adhscduo — moveatur. . 587.
concupiscentiseconsideraliodiffertur, et in ejus ' epita- CAP;XI. Quid sit affectus,et quot sint affectusde-
phium.primushic liber.termihatur. . .: 559 claratur, etquOdspiritualis
--
affectusmultipliciteraccipia-
. LIBERSECUNDUS, in quoobviatauctorquerelis quo- tur, ostenditur. _ . 587
ruihdairif-'?"-"- ._. ; V 545 —
CAP.XII. De affecturalionaliet irrationali. 588
CAPOT rr.iMOM. — Quidin -primoliliro proposueritcon- CAP.Xlir. — De affectuofficialh 589
siderandum: et quod .maiiifesteyiliosiab hac sint consi- . CAP.XIV. De affectunalhrali. — 589
deralioneremovehdi. =•'•_. 545 CAP.XV.—De affectucarnaliduplici. 590
CAP.II. — QuodJabor exterior pro interioris qhali- , CAP.XYL— Quidde his affectibusseiitiendum sit.
".tateformetur, et ab illo aliquandoriiinuatur. . . 547 ' ' "- '"''-" 590
,;•'-.—
CAP;III. —Qubd omuiaaccidentiachafitassua fempe- CAP.XVII. Quomodomeiss ad Dei et proximidile-
ret trauquillitate, cupiditasomniasua corrumpatperver- clionemrationemoveatur". 591
.sitate. -.:.,, -g_8 ; CAP.XVIII.—Distinctiogemiriiamoris,inter qtios ani-
—
CAP.IV. Quod ' a triplici eoncupiscentiaomnis labor mus flucfuatprofieientis. 592
interior orialur.; • - 549- V CAP.XIX.—"Quidsit quod homobenevolus aesuavis,
CAP.V. .T. De eorum sententia, qui exteriores labores quamvlsmirius perfectus, niajorequam austerus elper-
charilati ei interiori dulcedini dicutit esse conlrarios. fectior el dulciori.diligaturaffectu,gemiua cohiparatione
.:.:..-" - 549 probatur, et quombdoutriusque"amor nonsit periculosus
CAP.VI. — Apostolicaet prophetica auctoritatP.pra3- osteuditur. . 592
missasententia confutatur. _ 550 CAP.XX.— Quodtres sint amores, ex affectu,ex ra-
CAP, —
Yfl. Quasstio,cur quidamamplioridulcedinein tione, ex utroque. . 594
remissiorevita, quamin auetiori, compungantur. 555 —
CAP.XXI. Recapitulatioeorum "qrias dicta suat, et
CAP.YIII. — Quodtriplex sit causa spiritualisvisita- quomodoveraDei cognoscaturdileclio. 594
tionis. : . 555 CAP.XXII. — In proximi'"dilectione qua consideralio
. CAP.IX. — Quodprimumgenus compunctionis,sicut labenda. •'-''• ; 595
alia; quasdamgratiaB,et reprobis ad judicium,et electis ; CAP.XXIII. Quiaffectusadmittendi non s.unt,et—
proveniat— ad profectum. 554 quahtumspiri.uaiis, qut ex Deo " est, sit- sequendus affe-
CAP.X. De dupliciralione secunda; visitationis,et ctus. ... - 596
quod de ista ad terlium;quas c__terisexceilentior est, • CAP-XXIV.— De ralionaliaffectu in quaptum et ipse 597
tpansiiur. 554 sequendussit.
CAP^ XI; — Quidin singulis his visitationibusDeus CAP.XXV..—Officialis affectusin quo cavendus siP,.ia
operetur: ..:,. . ... ; , 555 :quo admitteridus. 598
CAP.XII-^—Quod in prima visitatione specialiter ti- CAP.XXVI.—De affectu naturali; et qiiid - sil diligere
;inor, in seCunda consolatio, in teftia sit dilectio. -.- 156 in Deum,quidpropter Deum. 598
CAP.XIII.— Quis sit fructusin singulis, et quare qm> V CAP.XXVII. De affectucarnali, quod nec omnino—
damsecundsevisitalionisconsolationepriventur." 557 respuendus;nec plene sit admiftendus. , û"
: CAP.XIV.— Proponunturquaedamdivina testimonia, , CAP.XXYI1I."—Quodaffeelumriau solum origo, sed
isecundurin qusestalumsuum quisquemetiafur. 558 etiamprocessusetfinis scrute.tur,et quod affectustrans-
CAP.XV.—Quibusmodisad spiritualescohsolationes eat in affectum,exemplisosteuditur. 601
:;- .-' -';--;. -.... :. ... ;.-;, ; S60 -.-V;CAP.-XXIX.'-^-Diversos affeclussaepein eadem"mente
-transitur.
CAP.XVI. — Quodnon sit deserendumab aliquo ar- luclari; et quis cui praaponendussit. -•'.•" ":
" 602
1293 V _ QUJ. IN HOG TOMO.COSTJNENTUR. ,..',' .1294;
CAP.XXX.— In affeclibus qusesit quaerenda --' ulilitas. CAP.XXXII..—Quis modus in naturali sit servandus
';.;-" 605 .affeclu.
, - :-; - . :_ •. 641
CAP.XXXI.— Quibus aclibusnOs oporleat ad Detim CAP.XXXIII.— De aflectucaruali,-quod nec omriino
tendere, quibusnobis,proximisqueeonsulere. 604 plene sitadmitleiidus. 612
CAP.XXXII.— De modo humanasvitae tractare inei- respuendus^nec —
CAP.XXXIV. Quoddivecsi affectusin una sspius
piens, quse sit in naturali ordine servanda sobrietas os- mente luctentur. '642
lendit. ; 605 CAP.XXXV.— De utilitatohorum affecluum. .;645
CAP.XXXIII.— Modussalisfactionisin ordine fieces. CAP.XXXVL— Deusu ainoris. 645
sario, purgalionisque describilur. -;'." , 606 CAP. XXXVII. — Quomodo indicemirui' debeamus.
CAP.XXXIV.— Quissit ordo volunlaritis,et quis in eb" - ." V . . 645
sefvatidus sit modus. . _ •.: 607 CAP.XXXVIIL—Quibusactibusnos oporteat ad Deum
CAP.XXXY.— Disputatio"cOntraeujiisdam epistolam, tendere, pfoximisqueconsulere. - : 646
de monachorumregula et professione. 608 ; _CAP.XXXIX. — De tribus ordinibushumanseconversa-
CAP;XXXYf.— Xtemmodus " in ordine volunlarioser- tfonis, etprimo de natufaliordine. - .- '•; '"646
vandusdescribitur. 615 -CAP.XL. — De necessarioordine. . 647
' CAP,XXXVII.— Quidhomosibi, quid —'"
CAP.XLI. De ordine voluntario,et quis in eo ser-
proximo debeat,
ostenditur,-et ulrumse an
proximo, proximum sibi pra_- vandussitmodus. , V .. 618
ferre debeal, declaratur.
' CAP.XXXVIII.—Inter 614 CAP. X Lll. — Item modus in ipsis exerciliis ' describi-
ipsosproximOs,qrils
- ctii pra_- tur. . -,,.'/ -648
porieudussit, dislinguitur. ;'-'." 617 —
CAP.XLIIl. Quidhomo proximosuo debeafc,osteri-
CAP;XXXIX.— Qui sinl quibus in hac vita frui valea- ditur. - - ...---.., ... 6i9
mus. 618 CAP.XLIV.—.Quomodosibi. el.proximoexhibendasit
CAP.XL.— Quombdoinvieeirifruidebeamus. 619- dilectio. : ''-... , 649
—
CAP.XLI. Epilogustolius operis, et aueloris excu- ; CAP.XLV..—De quibusdispensatiofieri possit. 6Sl
saliosui.- 020 CAP.XLVI.— De mododispensalionis. 651
COMPENDIUM SPECULICHARITATIS. .621 CAP.XLVII.<—_ De optiinaI.ege ciaustraliurn. 652
CAPOT —
PRiaosi. Ut Creator ametur a sua creatura. CAP.XLVIII.— Quarelaborent aliquisub jugo Chrisfi.
621 . '"..-'-'— : ', 652
—
CAP.n. Quodeharitali nihildesit perfectionis. 62L CAP.XLIX. Quodlabor exterior pro iriterioris qua-
CAP.III. — Quodamortioster adversumse ex chari- lilafeformetur. "_-:' . '652
tafe et cupiditateeontTarioappelitu dividatur. 622 -- CAP.L. —QuOdomiiiaaccidentiacharitassuatemperet
CAP.IV. — Quodrationaliscreatura nonnisi in beali-. tranquillitate; cupiditasomnia ' corrumpatsua perversita-
ludihis adoptionequieseit: 'quare et cum bealitudinem te. ., 655
optet,viam tamen,qua eam oblineat, ' mira infelicitate —
CAP.LI. Quod a triplici concupiscenliaomnislabor
refugiat. — ';"''. - 625 orialur. .- 653
CAP.V. Quodrequies, quam rationalisereatura tia- —
CAP.LII. —De concupisceiitiaoculorum. 654
turaliter appelity nec in salute-corporis, nec in volup- , CAP.LIII. De iiiteriori curiosilate. , 654
lale, neque— in diyitiisqusrenda sit. .6^4 —
CAP.LIY. De quorumdamsententia, qui exteriores.
. CAP.Yf. De suavijugo charitatis. "625 laborescharitati et interiori dulcedinidicuntesse conlra-:
CAP.YIL — Quantasit in charitate perfeetio. 625 rios. 654;
—
CAP.VIII. Quodopera sex diefum cajterisaptentur CAP.LV. —Apostolicaet prpphetica ' auetoritate pra?- .
virtutibus, septimas" vero diei requies charifali assigrie- missasententia confutatur. -'- 656
lur. : '-,",'• -.:"' • 627 —
; CAP.LVf. Quomodocharitas et cupiditas in profi-
—
; CAP.IX. De distinclione trium Sabbalorum. 628 cienle Operentur. '... ..... 65.7
CAP.X..—Quodin dilectione friplici, isiofumSabba- CAP.LVIL.'—-Quanta sit voluptalumcbnteniptu, vi-
in
lorum sit quajrendadislinclio. -.,.-• B28 ctoriaque jucuhditas. .'_"_"' 658
—
CAP.XI. QuomodoSabbatumspirituale in suidile- LIBERDE SPIRITUALIAMICITIA. :' : • •6?9
clione sentialur. 629 - - "
— Sabbatumex fraternadilectione ca- Monitum. 659
CAP.XII. Quale 659
pialur,"el quomodosex annij-qui prajeedunt septimum, Protogus. ;
- 650 - Liberprimus.—De brtu amicitias. 661
charifaiicoaptentur. .... —
Liber secundus. De fructuamicitiaset excellentia
CAP.XIII. — Quomodoperfeclum Sabbalum in Dei ejus. :•. - - .669
dileclionereperialuT,et quomodoquinquagesimusannus Liber tertius. — Quomodo,el inter.quOspossit amici-
huicriileclienicomparetur. ; 651 679
. GAP.XIV.— Quoraodoutraque dileclione srii' videli- tiaindiruptaservari.
cet et proxhni,Dei dilectioneservetur. 652 TRACTATUSDEJESUPUERQDU.ODENNI. 701
CAP.XV.—In ouibusamoremDei
" constaTecrederidum REGULASIYEINSTITUTIQINCLUSARUM. 701
sit. ;'- . 635 - OPERUMPARSSECUNDA. — HISTORICA.i
—
CAP.X\rI. In quibus cbnstet amof reclus, sive per-
versus.. ' 654- . DE BELLOSTANDARDIl tempore Stephaniregis. 701
CAP.XVIL—Quodad actumet desideriumamofnoster Ihcipit descriptio viri .yenerabilis Ethelredi abbatis
moveatur,et quod aliquandoaffeclu,aliquahdo ratibne Rievallerisis, de bello interTegein SCotiae.etbaTones An-
ad hsc duo moveatur. 655 gliaeapud Slandardum,juxla Alverlonam. 701
—
CAP.XVIII. Quidsit affeclus, quot et siutaffectus GENEALOGIA REGUMANGLORUM. .-'..- 711
declaratur;quod spiritualis. a ffectus dupliciteraccipialur, Incipitepistola abbatis RievallensisAelredi ad illus-
bslenditur. 656 • trem H. postmodumAnglorumregem. 711
- CAP.XIX. — De affecturalionaliet irrationali. 636 " De duceni sanctojege ScotorumDavid. 715
—
CAP.XX. De affecturalidnali. - .656 i-Genealogia r egum . Ati'g!iaj,et regis DavidScbtise.716
—
XAP.XXI. De affectu naturali. .656 De EdelwlfoTege. '•'<-., ..718
CAP.XXII. — Deaffectu carnali dupliciter accipiendo. Depiissimbrege Alfredo. V '^"18
657 TJerege EdwardOseniori. -.''- 722
—
-CAP:Xxm. Quid de his affectibus sentieridum sit. De rege Edelstano. . . 724
. 637 De nobili rege Edmundo ' - ' 725
—
GAP.XXIV. Quomodo mens ad Dei pTOximique di- De Edredofege. '. .725
lectionemralione movealur. 637 De Edwidoregg., .,_ ,725
CAP.XXY. — Quodaffectusnon sint in nostro arbifrio De EdgaTo.regepacifico;. '" -726
'".'-- 639 V,'V-'
posili. . Sermoregis Edgari ad cierum."- ".'727
CAP.XXVI. Quod — tres sint amores, ex affectu, ex . De rege Ethelredo..-' , 750
ratiorie, ex utroque. 659 De Edmundo,cogiiomenlo Ferreo.-latere. 750
—
CAP.XXVII. —Quid sit amare. 639 ' rege
sit habenda Quomodo rex Willelmus^siiccessit-Heraldo; ",754
CAP.XXVIII; In dileclioneproximiqua; ET CONFESSORIS. , 757
discretio. - : • 059 VITAS. EDAVARDIREGIS 737
CAP.XXIX.— Quiaffcctus.admittendinonsirit,el qui Prologus. '; .. . 7o9
- -.--,. .... -. 640 PrajfatioadLaurentium.abbalem * Westmonastern.
sequefidi. vita. ' ' '.-- •' 759
CAP.XXX.— • In quantum
- rationalisaffeclus
- sequendus Incipit y.oa
sit. 640 De sua gener^sitate et.sanctitate.
. CAP.XXXI.— Officialisaffectus in quo cavendus sit, Quomodo cummalre iriIsormariuiamexsulabat.. 742
' -.-. gj^ de eo et regno ejus cuidaniepiscopo;revelabatur
inqub admiHendus.: Quid
m*6 ORDORERUM QIL£'IN. HO.G-TOMOCONTINENTUR 429G
Glastonisa."... :-. 742 De quodamfratfe a febtequartaha per sarictumregem•
De initiisregni ejus, el de fratre, et hepbtibus ejus. "liberalo. '- :. :;V; V: . ;: V:«'784
.'.: - , -: ':".'.•" '-." |745 ; "De quodamiriiliteab eodemnibfbosanatb." VV-780
. De ejus yenerandac_o.nversal.one etmoribus 745 -. Defemina.quariiabseiilemcufiHti . V ;;-: ,787
Quomodofur, eo inspiciente, ihesauros ejus:;:.furatus. De moriacho a triplici morbo cufalo. . V:788
sit. ;••...:.;,;-;,,; : y, 746 ;'DESANCTIMOSIALIm. WATTUN.; - "789
Quomodo.ihspiritu,regem;Dacis divino judicio -vidif v:;-'
subme.rsum. . . _VV. :;: 74S- ;-: De quodahtmiraculotiiirabili. ';.::; ' -;- .,5789
Proceres regni de-voto.suo"solvendo a]loquilur,:et , BtiNRicvs ARCHTDIAX;ONVS:HUNT,INGDONEN-
riunliiRomaindiriguntur.V- - '"'_.""' 7i9 '"SISJ '--,;.;;;;-, :,-,; - ;;v,
V Rescriptumpapa.. - - : "' ;:;.;;>;."-?.
752 VKotitia. ..'. ;-rV- '-" -_r:'"'-"_:: -._'' '
.;-".: ;":_.797
De visioriefpiseapparuitcuidam inclusbdeipso rege. .
'.: -::::-..-: \: ;- :: :-: 752 :;OCTOLIBRIHISTORURUIVI::: : ;V 799
•
; De contfactoquem rex sancttispbrtandocuravit. 754 -Prologus. — .Ad AlexaridrumEtncolniensem episco-
: De ecclesiaWestmonasteriiquamsanctusPetrus dedi- -
" prim. , ,-.--, ,'' ;:-,;;; VV799
Vcayit. , - ;.;;.;' , -•;';. -.;,;,;;,,-'/ ; 755"- ";;Liber primus. _-.
' . .;-..';>;.801
_ De respotisabilibusiterum ad;"dominum papam direclis -"Efbersecundus.'' -V 823
/peripsum regem sarictuth. :. ' 757 V"tibef_terfiusV;: • "'•'""'" :- 8il
: •VLitterffiregis ad .NicolauhipapamdirectaB."V. ";
758 - .Liberquartus.- ; '-"V . :.; V 867
"."'"Priyilegiumdominipap;B,f£l_£lai>: 738 - :
VV.'.-..--,:-;~:-''_,'":'_ Liberquintus. V •' V-V';.;.;; '"•- V1- 889
';'V Quomodosuper altare Je'suth';p_5fe& VXibef .sextiis.;v ;;"909:
.Cumqtiodamcomitevidil,.;K::;53':V--V;r,-::V;;;V,:::.; 700 - : Eiber-SeptinijjS.i ,V ;,;; ;-; ... 931,
;:: ;De glaridibuse.t-veririibus+egio.
" lacth: a quadarii
- fenti- "Eibef octavus."-; ",'"..; ..;"".- ' 95b
>ha:exptilsis.;'."" ;:" ;; •'" 761
:," ;Deca.coper maiiuuiriejus lavaturamsanalo. -762 -.: EPISTOLA HENRICIADWARINUM.
EPISTOLAEJUSDEMADWALTERUM, be;mun-; —
V^
De alio caecosimiiiter per beatum'"virum illuminato.
''.'"'- .-:- - • 763 di contemptu,sive de episcopispt viris illustiibus sui
. .De qhodamcfficoregio taclti simililercurato. . 761 temporis. : V VV V 979
: ; De tribus Casciset uno moiioeuloper beaturtivirum11- ODODEmOGTLO, ABBASS. DWNTSIi::- '
"luminalis. 76a ;Nolitia:iiisloricCr!itteraria.';'::;:..•::: :V 931
Quid de duobusflliisde Godwinicomitis rex prophe- :;DE PIIOFECTIOI.ELUDOVICI"
taverat; , -. --,_ ..;. .765 VIIPRANC0RUMRE-:
De miserabilimorlp.God^yitiicomilis. ,: . -766 GB:IN:DRIESrTEffi. .- : ;,;999
Quid ei Domiriusde septeihdormientibus/s_pifitualiter :.:V .'..-BERTIIANDUSDE BLmCESFORT.
revelaverit..;,"'. ;'"V;V;-':-V767.
De anriuloqueinsaDCtusrexbealo JoanHireyahgelisfaj- - :EPISTOL.EADLUDOVICUM: JUNIOREMFRANCO-
dedit, et qhombdo.eunidemreceperit, , . ...:,', ,';i?o9; RUMREGEM. V ; - 999
. De ihfirmitateregis,etmonasterii suidedicatibiieVest- VOLBBROABBASS.PANTALEONIS COLONIENSIS.
monasierii." '.•'•' 770 : "''-: : -lOOt :
De.visione.quam vidilinextremis. 771; .'-.JSotitia'.. :':_ ;-;v
.;. Exposilioproblemalisa rege proposili - 773 COMMENTABIA ":v SUPERCANTICCMCANTICOHUM.
'"' De moffesaricliregis ef exsequis. - : 774 " - ";;.. "",-,;' ,;iooi
LIBERSEGUNDUS.... •, 773. :Epistola nuncupatoria. ., - ',;• ; 1001
De contraclO'adejus tumuluriisanato; 775 ' •Epistoa dedieatoriaWolberbriis:abbalis.- •;.". .
:;100o
De sex cseeiset 'septhtio riioribcuload ejus-sepulCrum Censura abbalisGcrodliensis. , . vl009-
iJluihinalis/ V V -. ." :...;?,: 777- Prfflfatiogenefalis Wolberonis ih Canticumvearitico- ""•" V1009:
-
. De vicl.>ri.a-regi s Heraldipef beati regis trierita. 777. ; rum. ; V: :,;';_ ,
Quomodoescusbeatum EdwaTdumvidit de sepulero -Liber prinius. ,1017;;
.exire, etitavisum recepit. ...;. 778 Liber. secundiis.: . 1103'
• Deinjustabeati W.ulstanidep.osifi.one, etde justa 'ejus- : ,"Liber terliusi::. :' •'-'.'"'-. - 1129
"
; dem perbeatum regem res.litutiohe.• , .,; ''•; 779
:
.Liber.quartus;..- •>:-",: ; ;,12i5,
JJeprimaejus traiislationeet corpofis incorfupiione. . Epiiogus. ,V :::;;1271-
'..- : - ::::' ':-, ,,;:-;: ''.- -.:::. '781. VlKDEx-rerum,vefborum -et seritentiarummembraoi-
,De pueHaadejustumuluiii sanafa. 7.83 "lium.adWolberoiiiscomihehtariumiit' Cantica. , 1277 .
FINIS TOMl CEiNTESIMINONAGESIMlQUINTI.
au Pctit-Moiilroagc,
Kx Typis L. M1G.N15,

Migne. Patrologia Latina Tomus CXCV.

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Migne. Patrologia Latina Tomus CXCV.

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

Aelred, St (abbé de Rievaulx). Beati Aelredi,... opera omnia. Accedit Wolberonis, abbatis S. Pantaleonis Coloniensis, commentarium in Cantica...

Accurante J. P. Migne,.... 1855.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

OMMUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMOUI ECCLESIASTICORUl

EXCUDERATUR ET YENIT APUD J.-P. MIGNE EDITORl

WOIBIRONIS ABBAMS S. PAMIEOIS C0I01EMS

ECKBERTI ABBATIS SCHONAUGIENSIS ET SANCTJE ELISABETH SORORIS E.IUS

SGMPTA QUJE SUPERSUNT OPINIA.

EXGUDERATUR ET'.^ENIT APUD J>P. MJGNE ED[TOREM ^

AUCTCHWJIM ET OPEIW CXGV CGNTINENTlJSt

ECKBERTUS ABBAS SCHONAUGIENSIS.

Se-rmoiiP.s contra Calharos. Col. 11

'Vita sanctfB Elisabelh, in qaa continenfur Visiones cjus. 119'

B. AFLREDUS ABBAS RIEVALLENSIS IN ANGLIA.

Operum pars prima. — Ascetica.

Sermones de tempore et cle sanctis. 209

Operum pars secunda. — Eistorica.

HENRICUS ARCHIDIACONUS HUNTINGDONENSIS.

Historiarum libri.octo. . " 799

BERTRANDUS DE BLANCESFORT, TEMPLARIORUM MAGISTER.'

:Epist,oIa.ad Ludovicum Juniorem. D99"

WOLBERO ABBAS S.. PANTALEONIS COLONIENSIS;

SOROR EJUS GERMANA

KOTITIA HISTORICA IN ECEBERTXJM

(FABRIC,Biblioth. med. et inf. Lalinit.,% 7JS)

(R.~P. D. Beniardiis PEZIUS,Bibliotheca ascetica antiquo-nova,i. VII, Proef.., n. 2.)

Eckebertiiiomen:aptid plerosque scriptorum ecclesiasiicorum nomenclaiores exslal. Eum insighi elo-

'Illuslrissimoreciori poniificaliscatbedroe.iii ColoniadoininoREGiNOLDO,.fralerEcivBERTi]sSclioiinugiensis

'"":'. SERMO PRIMUS. A riisiin cohveiiticuTissuis, quiE habenl in cellariis et

'LA.US' CRUCIS, VERBA EGKBEHTJ.

A sideas. Videat impjus Nero et invideal, quiaecce

SOLILOQUIUM "SEU MEDITATIONES,

(D. Pczics, ibid., p. 21, ex codd. Mcllicensibus )

9 rit.cod'. ingemiscet. ' *'" . '„ > -

(Exsiat inter ojicra S; Beriiafdi, Vidc Palrplogiai tdiiv. CLXXXIV.)

I. Catiimilleboccnsis.in Adrlieliana 'Germariiaco- :B biirgeijsium ccmituiii piioedid,trans;R'lienirnii- sene-

>;.; ECMERTI ^ ?;V:;;:;

lv Fuii in-diebus'Eii8enii,papa3,:ihTinibHS Tre.vi-..A"reqnireremcis,:msiiliam suo Dirsaugierisi CTiroiiicomf

(15) S. Kilianus cum sociis marlyf^Moguiiiioe, 15 Julii.

- (21) Vigilia S. Jacbbi simul et fesium S. Cbri- Dbinijica.

(52) Decotlaiio S. Jo. Bapiistoe, 29 liinc

(Cii,),Priorissain vulgo dicebant, aulforle siifr- meniinisse visionis isiius.

ABBAS RIEVALLENSIS IN ANGLIA

(Acla sanclorum Bolland., Januafii, t. 1, die 12, pag. 7481

(1) In nis. Jo. "_Picardiin mafgine erat addilum Scotice. '.'•'*•'

CAPUTPRIMUM. ; \ ;iVgressus domiini iiitrasset, intueris eum pater, dixil:

;,;\ (F\wic'.,$ibl.med.etiiifi^ .''

Inciytus ^Elredusconditus arbmale morum, -. \-\ "

Itcn; : ' - -. *,:--: - "*--' -"'."*••'; '-.•';"- '"". ..'.';

SERMO PRIMUS. A aliquo lempbre differalur, videalur noMs dulciug.

IN CAPP, XJII ET SEQ. XiSAIJB PROPHET./E,

EPISTOLA AD G, "(WQ LtJOTOMENSEM EPISCOPIJM.

ANLMADVERSIO AD PRyECEDENTES DE ONERIBUS SERMONES.

(Bibl. Patr. Cist., Y, 293.)

E'EISTOLA;.GERYASri. PARCHORENSIS ABBATIS

. Sequentium librorum eclitioneru irnperantis.

PRiEFATIO BEATl AELBEDI.

Gharitalis excellehtiam demonstrahs.

APUT PRIMUM. A non revelas, nisi diligentibus te, lnterim, Domiiie»

(S0) At'Gi's_., v/it, Con[et,,c. H.

:In cjup (_bviat attctor querelis quorufridam.

Itcn; : ' - -. ,:--: - "--' -"'."*••'; '-.•';"- '"". ..'.';