Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Chapter 1
[[1-0-0]]
भि॒ ं कण ॑िभः णयाम॑ ॒ु े
दवाः।
॒ ं प॑ँयमा॒
भि े िभयज॒॑ ऽाः।
िरै॒ रै̎वा ु ु॒ स॒॑ निभ॑
ू ।
श॑म ॒ े त॒ ं यदाय॑ु ।
े दविह॑
॒ न॒ इो॑ वौ॑
ि ॒ ृ वाः।
॒ न॑ पषा
ि ॒ ू िवव॑
॒ दे ाः।
॒ ॒
िना॒ े
अिर॑ निमः।
ि ृ ॒
॒ नो॒ बहित॑ ु
दधात।
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[1-1-1]]
ॐ भि ॒ ं कण ॑िभः णयाम॑ ॒ु े
दवाः।
॒ ं प॑ँयमा॒
भि े िभयज॒॑ ऽाः।
िरै॒ रै̎वा ु ु॒ स॒॑ निभ॑
ू ।
श॑म ॒ े त॒ ं यदाय॑ु ।
े दविह॑
॒ न॒ इो॑ वौ॑
ि ॒ ृ वाः।
॒ न॑ पषा
ि ॒ ू िवव॑
॒ दे ाः।
॒ ॒
िना॒ े
अिर॑ निमः।
ि ृ ॒
॒ नो॒ बहित॑ ु
दधात।
॒ सवा̎ ।
आप॑मापामपः
॒
अादािदतोऽमत॑
॒ ॒ ु ॥ १॥
[[1-1-3]]
॒ ॑िु मपा
अपा ॒ र॑।
॒
अपा॑ िु मपारघम
॒ ̎।्
अपा̎या॒मप॑ चा॒वित̎म।्
े ॒ िह॑ त।
अप॑द॒वीिरतो
॒े
वळ ं ॑ दवीरजी॑ ता।
भव॑ु न ं दवसव॑
े ॒ ू रीः।
॒ ॒
आिदानिद॑ ॒े
ित ं दवीम।्
योिन॑नोमदीष॑ ॒ ु त।
॒ ॒
िशवानँश॑ मा भव।ु
िदा॒ आप॒ ओष॑धयः।
॒ ु ॒ डी॒का सर॑ ती।
समृ
मा त॒ े ो॑म सिश॒॑ ं ॥ ३॥
॒ ु सतौष॑
अमत॑ ॒ ु धयो॒ े च॑॥ १॥
[[1-2-1]]
ृ ू॑
ित॑ ॒ ॒ ̎म।्
मिै त
ु ॒ ्
अन॑मु ानतयम।
॒ ैरािद॑ मदलम।्
एत
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 2 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ॒ िवा̎त।े
सव ॑रव
ू मरी॑िचमाद॑
सय॒ ॒ ।े
सवा ̎व॑ु नादिध।
॒
ताः पाकिव॑शष॒े ण े ।
त ॒ षे ॑णम।्
॒ ृ ं का॑लिवश
॒ ॒ ूभ॑वाा॒िचत।्
नदीव
॒
अा ॒ े य॑था॥ ४॥
̎त
[[1-2-2]]
ताोऽिभस॑मायि। ॒
सो॒ती॑ न िनवत ॒ ॑त।े
एवा॒
॒ नास॑मा॒ ु नाः।
का॒ला ं ॑वर॒ िौ॑ताः।
अणश ु ॒
म॑हश।
॒
सव॑ समवयि॑ तम।्
सत ै̎ ॒ व॑
मािवः। ॒
॒
ऊ॑ ॒ ॑त।े
िनवत
अिधसव॑ ॒
ं रं िवात। ्
तदव॑े लण॥ ॒ े ५॥
[[1-2-3]]
अणिभ ु म॑हि।
॒
॒ ॑ ूँय॑
समाढः ॒ त।े
ं
सवरः ू॑ण।॒े
॒
ना॒िधस॑ः ूँय॑ त।े
॒ िविल॑धः िपः।
पटरो॑ ॒
एत॑ ॒ णम।्
॒ णल॑
॒
यऽ ैत॑पँय॑ त।े
॒ ं ॑ तऽ॒ नीय॑त।े
सहॐ
॒ु े
एकिह िशरो ना॑ना मख।
[[1-2-4]]
उभयते̎िया॒िण।
॒
जित ं ॑ वे ॒ िद॑त।े
ु ृ े सव॑ं र।
शलक ॒
दिणवाम॑योः पा॒योः।
त॒ ैषा भव॑ित।
शब॒ ु ं त॑े अ॑
॒ ज॒ त ं त॑े अत।
॒ ्
िवष॑ ु प े॒ अह॑ नी॒ ौिर॑ वािस।
िवा॒ िह मा॒या अव॑िस धावः।
भिा ू ॒ रा॒ितरिित॑
॒ त॑े पषिह ॒ ।
नाऽ॒ भव॑ु नम।्
॒ू
न पषा।
॒ ।
न पशव॑
नािदवरं एव ूण े िूयत॑म ं िवात।
॒ ्
ं
एतै सवर िूयत॑म ॒ पम।्
योऽ महानथ उमा॑नो भवित।
॒
ु ं क॑ु ित।
इदं पय े॒
तमाहर॑ ण ं दात॥
॒ ् ७॥
॒ लण
यथा॒ ॑ ॒ ु ण॒ ं भव॑ु न स
॒ ॒ ऋतल॑ ॒ च॑॥ २॥
[[1-3-1]]
सा॒कं ॒ जाना सथ॑ ॒ मारकजम।े ॒ ्
षड॑ु॒ मा ऋष॑यो दवजा े ॒ इित॑।
े िमािन
तषा॑ ॒ ॒
॒ िविह॑ तािन धामशः।
ा॒ऽ े र॑ज े ॒ े िवक॑ृ तािन पशः। ॒
को न॑ ु मया॒ अिम॑िथतः।
सखा॒ सखा॑यमॄवीत।्
॒ षत।े
जहा॑को अदी॑
[[1-3-2]]
न िह ूवद॑ ु ृ॒
॒ े सकत ॒ पा॒िमित॑।
॒ ु नः।
॒ ु ॑ ु नमा॑
ऋततना
िवन॑नादा॒िभधा॑ वः।
षि िऽश॑का वाः। ॒
॒ ु ॑ ृ ौ च॒ षाि॑कौ।
शलक
सा॒रा॒ग॒ व ॒ ः।
॒ ैजरद॑
॒ ॒ वस॑िु भह।
वसो ॒
ं॒ ॒ ॒
सवर॑ ॒ ु
सिवतः।
ृ ः।
ू॒ ैष॒कृ ॑थ॒ मः ॑त
॒ ू दय॑तान॥
अमना॒ े ॒ ् ९॥
[[1-3-3]]
अम ॒ ू ॑ पिरर॑ ॒ तः।
एता॒ वा॒चः ू॑यय। ु ॒ े
यऽ ैत॑पँय॑ ॒ त।े
एतदव॒ ॒ े िव॑जानी॒यात।्
॒
ूमाण ं ॑ कालपय॒ ॑य।े
िवशष॒ ॒ े॒ ण ं त॑ ु वा॒मः।
॒ ू ̎ ं तिबोधत।
ऋतना ॒ ॑
ु
शलवासा॑ िगणः।
॒
े ऽऽवतत॒ े स॑ह।
मी॒णा॑
॒ िथ॑
िनजह॑ ॒ ् १०॥
ृ वी सवाम॥
[[1-3-4]]
॒ े सः।
यो॒ितषा̎ऽूितन॑
॒ ॒ पािण॑ वासा॒िस।
िव॒
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 5 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒
आिदाना ̎ ं िनबोधत।
॒ ॑
ं
सवरीण ं ॑ कमफलम। ॒ ्
वषािभद ॑दता॒ सह।
अःखो॑ ःखच॑िरव। ु ॒
ता॑ पीत इव॒ ँय॑त।े
शीतना े ̎थ॑यिव। ॒
॒ इव॒ ँय॑त।े
द॑
ादयते̎ ल॑ त॒ ैव।
शा॒त॑ा॒ च॑षु ी।
॒ े
या वै ूजा ॅ॑ँय।
ं
सवराा ॒ े
ॅ॑ँय।
॒
या॒ ूित॑िति।
ं
सवर े ताः ूित॑िति।
॒
॒ इथः॥
वषा॑ ॒ ११॥
॒ णो॒॒ा॒ वामव े॒ ष॑ ॥ ३॥
[[1-4-1]]
अि॒॑ खोि॑त॒ ैव।
॒ े कनीिन॑
िवूस॑ ॒ के ।
आे चा॑ ण ं ना॒ि।
॒ ू ̎ ं तिबोधत।
ऋभणा ॒ ॑
॒ ॒ भािन॑ वासा॒िस।
कनका॒
॒ िन िनबोधत।
अहता॑ ॒ ॑
अमीत॑ मृी॒त।
अह ॒ दः।
॒ ं वो॑ जीवनू॑
एता
॒ वा॒चः ू॑यय। ु ॒ े
॒ ऽोपँय॑
शर॑ ॒ त॥े १२॥
[[1-4-2]]
ू
अिभधोऽिभ॑ इव।
॒
[[1-4-3]]
िभ ं दव॑े लोकष। े॒ ु
॒ ू मदक
मनना॑ ु ॒ ं ग॑हृ ।े
एता
॒ वा॒चः ू॑वदीः।
॒
ु याि॒ शैिश॑रीः।
वै॒ तो॑
ता अिः॒ पव॑माना॒ अै̎त।
॒
इह॒ जी॑िवकामप॑ िरपँयन।्
त॒ ैषा भव॑ित।
॒ े व॑तपसः।
इहह ॒
॑ ॒ ू ॑चः।
मतय
शम ॑ सूथा॒
॒ ृ ॥
आव॑ ण े १४॥
ँय॑त इवाऽऽव॑
॒ ण े ४॥
ृ ॥
[[1-5-1]]
अित॑ता॒ॆािण॑ वासा॒िस।
॒ िळशति॑
अिव॑ ॒ च।
िव े दवा
े िवू॑हरि।॒
॒
अििज॑ ॒ त।
ा अस॑
े न मः।
न ैव दवो॑ ॒
न राजा व॑ णो॒ िवभः।ु
[[1-5-2]]
तो े विॆ॑पण। े॒
॒ ु ॑मि॒ न॑यम।्
धनया
तिद॑ ॒धन॑िु रयम।
॒ ्
अॅव॒॑ णष ॒ ु च॑त।े
एतदवे शयोबाह॑
ं
।॒
॒ ु ि॒ धनः।
एति॑ ु
॒
ि॑ वे ॒ धन॑रु ािः।
िशर ॒ उि॑पष। े
स ू॑व॒ यऽभवत।्
ता॒ू॑व॒ यण॑ ॒ े ॒ यज॑त।े
यन
॒ ॒ स िशर॒ ूित॑दधाित।
ि
न ैन ि ॒ आको ॑ भवित।
य एव॒ ं वद॑े ॥ १६॥
॒ यज॑त े॒ ऽीिण॑ च॥ ५॥
िौता
[[1-6-1]]
अा॒ ॒ ॒ू ोऽित॑रात।्
िशिश॑रः ूँय॑ ॒ त।े
न ैव प ं न॑ वासा॒िस।
न च॑ु ूितँय॑ ॒ त।े
॒
अो॒ ं त ु न॑ िहॐा॒तः।
॒
सत॑ े ॒ णम।्
वल॑
लोिहतोऽि शा॑ रशी॒िः।
॒ ू दयन
सयो॑ ॒ ं ू॑ित।
[[1-6-2]]
ु म̎
िनजानका े ॒ िलका।
ु तािमित।
अमी वाचमपास॑ ॒
त ै सव ऋतवो॑ नम।
॒ े
मयादाकरा॑ ु धाम।्
परो॒
ॄाण॑ आो॒ित।
े॒
॑ ं वद।
य एव
स ख सवरं े िभह।
एत ैनानी॑ ॒
इाय सवामान॑ ॒
िभवहित।
स िः।
॒
त॒ ैषा भव॑ित॥ १८॥
[[1-6-3]]
अव॑ि॒ ो अशमती॑ ॒ ु मितत।्
इया॒
॒ नः को ृ॒ दशिभ॑
॒ सहॐ॒ ̎ै ।
॒
आवतिम ॒ शा॒ धम॑म।्
उपिह ु त ं नमणामथ॑
ृ ॒
िािमित।
एतय ैवः े सलाव॑ ॒
ृ ा सह।
असरा॑ु िरवित। ॒ृ
पृिथ॒॑शम॑ु ती।
तामव॒॑ ितः सवरों ॒ िदव ॒ ं च॑।
ं
न ैविवषा े िसनौ।
ऽऽचाया̎वा॒
अो ै̎ िा॒ु ताम।्
यो िित।
ु॒
कात।्
ॅँयत े ॑गाो॒
इतम॑ृ ु डला॒िन।
ू
सयमडला ̎ाा॒ियकाः।
[[1-7-1]]
॒
आरोगो ॅाजः पटर॑ पतः।
् सः।
योितिषमान िवभा॒
णरो
त े अ ै सव िदवमा॑तपि।
॒
ऊजं हाना अनपर॑ु इित। ॒
कँय॑पोऽमः।॒
स महामे ं न॑ जहा॒ित।
त॒ ैषा भव॑ित।
॒ त।्
य े॒ िश ं ॑ कँयप रोचनाव॑
इियाव॑
॒ ॒ ल ॒ न।ु
ु ॒ ं िचऽभा॑
॒ ू अिप ॑ता
यिया॒ ॒ सा॒कम॥् २०॥
[[1-7-2]]
तिुाजानमिधिवौय॑म े िमित।
॒
त े अ ै सव कँयपाोित॑लभ। ॒ े
ताोमः कँयपादिधिनमित। ॑ ॒
ॅाकमक ॑ ृ िदवै॒ वम।्
ूाणो जीवानीिय॑जीवा॒िन।
स शीष ॑याः ूा॒णाः।
ू इाचा॒
सया ॑
याः।
अपँयमहमत े ू ािनित।
स̎य ॒
पचकण वाा॒यनः।
सकण ॑ ा॒िः॥ २१॥
[[1-7-3]]
ु
आनौिवक एव नौ कँय॑प इित।
॒
े ॒ े
उभौ॑ वदियत।
े ु
न िह शकिमव ॒ ु ्
महाम॑े ं गम।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 10 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ू
अपँयमहमतयमडल नम।्
ं पिरव॑तमा॒
गा॒यः ूा॑णऽा॒तः।
ग म॑हामम। े॒ ्
एक॑ं चाजहतम।
॒ ्
॒ े
ॅाजपटरपत॑ा िनहन।
॒
िता॑तपि।
ता॑िदह
॒ ति॑तपाः॥ २२॥
[[1-7-4]]
॒ ु ॒े े
अमऽतर।
ता॑िदहाति॑
॒ तपाः।
े मषा॒
तषा॑ े भव॑ित।
॒ सया॒
स ॒ ॒ ु ाः।
ू िदवमनूिव॑
॒ े पिथिभ॑
तानित॑ ॒ ॒
दिणावा न।्
त े अ ै सव घृतमा॑तपि।
॒
ऊजं हाना अनपर॑ु इित ॒ ।
सिजया ू इाचा॒
॑
याः।
े मषा॒
तषा॑ े भव॑ित।
ू २३॥
॒ िदशो॒ नाना॑ सयाः॥
स
[[1-7-5]]
स॒ होता॑र ऋिज॑
॒ ।
े आिदा॑ य े स।
दवा ॒
े सोमाभीर॑ण इित।
तिभः ॒
तद॑ ाा॒यः।
् ित।
िदाज ऋतू̎न करो॒
ू
ृ सहॐसयताया
एत॑य ैवा॒वता ं यनः।
इित वै ॑शपा॒
त॒ ैषा भव॑ ित।
याव॑ इ त े शत ू ̎।
॒ ं भमी
॒ शत
॒ ः।
उत ु
[[1-7-6]]
ु
अननजातम रोद॑ सी इित।
॒
नानािलातना ू ं नाना॑सयम।
ू ॒ ्
अौ त ु विस॑ता इित।
॒
ू
सयमडलाा॑ ॒ ्
त ऊम।
े मषा॒
तषा॑ े भव॑ित।
िचऽ ॒ े मद॑ु गा॒दनी॑कम।्
॒ ं दवाना॒
च॑िु मऽ ॒ ॒ वणा॒
॑ े
ः।
आूा॒ ावा॑पिृ थवी ॒ अिर॑
॒ म।्
सय ू आा जगत॑षु ित॥ ॒े २५॥
सा॒कं ा॒िि॑तपा॒ नाना॑सया॒ ू सया॒
ू नव॑ च॥ ७॥
[[1-8-1]]
े
वदमॅ॑ ॒ े
ििवशत।
वाय सवरों ॒ िम॑थः।
े
वाहः वय॑ वे रा॒ऽी।
व मासा ऋतव ॑ ॒ िौताः।
अधमासा॑ ु ॒
मताः।
े िु टिभह।
िनमषा॑ ॒
वमाे आपो िन॑िवश। ॒ े
॒
यदीतो॑ याि॒ सू॑ं ित।
काला अ ु िन॑िवश। ॒ े
आपय ॒ ू ॑ समािह॑
॒ ताः॥ २६॥
[[1-8-2]]
॒ ू॑प।
अॅा̎यपः ॒ े
॒ ु ू ॑ समािह॑
िवय ॒ ता।
अनवण इम ॒ू
॑ े भमी।
॒ ं चा॑सौ च॒ रोद॑ िस।
इय
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 12 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िकिदऽा॑रा भतम। ॒ू ्
॒ े े े िव॑ धत
यनम ृ ॒ े उभ।े
॒ ु िवधत
िवना॑ ॒ू
॑ ृ े भमी।
॒ व॑ ॒ वद॑े ना।
इित
े ॒ु
इरा॑ वती धनमती॒ ॒ू ्
िह भतम।
॒ू ॒ ॒
सयविसनी॒ मन॑षु े दश े २७॥
॒ ̎॥
[[1-8-3]]
॑ा॒िोद॑ सी॒ िव॑वते॒ ।े
दा॒धथ ॑ पृिथवीमिभतो॑
॒ ॒ ॒ ू ̎ै ।
मयख
िकिोब ॑लमा॒ः।
॒ णम।्
का॒ दीि॑ िकं पराय॑
॒ यवः।
एको॑ यार॑ े॒
े॒
रजती॑ रोदसी
॒ उभ। ॑ े
वातािोब ॑लमा॒ः।
॒ ̎ीि॑
अरा ॒ त।े
े॒
॒ ार॑ यवः।
िऽपदा॒
े ॒ ु मम॥् २८॥
यिो॑रकम॑
[[1-8-4]]
अ॒ यो॑ वाय॑व॒ ैव।
एतद॑
॒ पराय॑ ॒ णम।्
पृािम ा प॑रं मृ॒ म।ु ्
॒ ं ॑ ममच॑
अवम ॒ तम। ु ्
ु पापा॒नाम।्
लो॒कच॒ पय॑
॒ ॑ािम॒ सू॑ं ित।
एतृ
॒ ु ः प॑रं मृ॒ म।
अममा॑ ु ्
॒ न ं त॒ ु म॑मम।्
पवमा॑
॒ े ॒ मो मृ॒ ः।
अिरवाव॑ ु
॒
चमा ॒ ु त॥
̎त॑ े २९॥
[[1-8-6]]
॒
कँयपा॑ ॒ू
िद॑ तायाः।
॒ सव ॑दा।
पा॒पाि॑ि
रोदोर॑दशष। े॒ ु
तऽ ॑े वासवै ॒ ः।
े
तऽशरीराः ॒ े
ू॑प।
॒
यथाऽप॑ ु य॒ कम ॑णः।
॒ के शा॒सः।
अपा̎यपाद॑
॒ त॑ऽे योिनजा
तऽ ॒ ज॑नाः।
मृा पनमृु ु प।
मा॑ ॒ े
अ॒ मा॑ना॒कम ॑िभः॥ ३१॥
[[1-8-7]]
आशाितकाः िबम॑य इव। ॒
ततः पय॑ ू े वासवै ॒ ः।
अपै ॑त ं मृ॒ ं ु ज॑यित।
य एव॒ ं वद॑े ।
स खैव ं ॑िवा॒णः।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 14 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
दी॒घौ॑ ु मो॒ भव॑ ित।
कँय॑प॒ाित॑िथिग॑ ॒ ॒
मनिाग॑ मनः।
त॒ ैषा भव॑ित।
आ यि̎न्स ॒ वा॑ स॒ वाः।
रोह॑ ि पा॒ ू ॑ ह॑ ॥ ३२॥
[[1-8-8]]
ऋिष॑ह दीघौ॑ ॒ ु मः।
इ घम अित॑िथिरित। ॒
कँयपः पँय॑को भवित। ॒
यवं पिरपँयती॑ित सौ॒ात।्
अथा॑रे प॑ु ष॒।
त॒ ैषा भव॑ित।
॒ ु रा॒य े अान।
अ॒ े नय॑ सपथा॑ ॒ ्
॒ ु िन िवान।
िवा॑िन दवे वयना॑ ॒ ्
॒ ु ॑ज॑ु रा॒णमन॑े ।
ययो॒
ू
भिया े नम उितं िव॑ धमित॥
े े॒ ३३॥
॒
समािह॑ ॒ े उ॑म॒ म॑
ता दश॑ ु त े गहाकम
ृ ॒ ॑िभः पा
॒ ू ॑ ह॑ इित॥
॒ ८॥
[[1-9-1]]
अि जात॑वदा॒ े ।
॑
सहोजा अिजरा॒ ु
ूभः।
वैानरो न॑यापा॒ ।
॒
पिरा॑ धा॒ स॑मः।
िवसपवाऽ॑ मोऽी॒नाम।्
े वसवः ि॑ता इित।
एतऽौ ॒
यथवारिचवणे ॑िवशषाः।॒े
नीलािच पीतका̎िचित। ॒े
े
अथ वायोरकादशपष ु ॒
ैकादश॑ीक।
ूॅाजमाना ॑वदा॒ताः॥ ३४॥
[[1-9-3]]
॑ ं वद।
य एव े॒
अथ ग॑वगणाः। ॒
॒
ानॅाट। ्
॒ िरः।
अघा॑िरबा॑
॒ ु ः।
हह॑
ु ॒ सः।
ृ निवाव॑
कशा॑ ु
ू
मधान्स ू वचाः।
̎य ॒
ृ
कितिरकादश े ॒
ग॑वगणाः।
े
दवा ॒े
म॑हादवाः।
रँमय दवा॑ े गरिगरः॥॒ ३६॥
[[1-9-4]]
न ैन ं गरो॑ िहनि।
॒
य एव े॒
॑ ं वद।
॒
गौ॒रीिम॑माय सिललािन ॒ त॑ती।
एक॑पदी िप॒दी॒ सा चत॑ ु दी।
॒ दी॒ नव॑पदी बभवषी
अाप॑ ॒ ू ु ̎।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 16 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
सहॐारा परम े ो॑मिित।
॒
े॒
वाचो॑ िवशषणम। ्
अथ िनगद॑ ाा॒ताः।
ताननबु ॑ िमा॒मः।
॒
वराहव॑ ॒
तपसः॥ ३७॥
[[1-9-5]]
॒ ु हसो॒ धप॑ू यः।
िव॑
ापयो गहमधाृ े ̎त।े ॒े े
य॒ े चमऽिश॑
े े िमिविषः।
॒
पजा पृिथवीमिभव॑ष॒ि ।
ृ िभिरित।
वि॑ ॒
एतय ैव िवभितिव॑ परी॒ताः।
॒ ॒ ॑दी॒िरताः।
सिभवातै
अमँ ू ोकानिभव॑ष॒ि ।
तषा॑े मषा॒
े भव॑ित।।
॒ नमतद॑
समा॒ े॒ कम॥् ३८॥
[[1-9-6]]
॒ ै॑व॒ चाह॑ िभः।
उ
ू ं ॑ पजा॒
भिम ॒ िज॑ ि।
िदव ं िज॑य इित। ॒
यद॑रं भतक ॒ ू ॑ ृ तम।्
िव॑े दवाे उपास॑
॒ त।े
॒ ॑म गो॒ार̎म।्
महिष
॒ िमक
जमद॑ ॒ ॑ ु वत।
॒ िराा॑
जमद॑ ॒ यत।े
ु ॒ ः।
छो॑िभतरै
राोम॑
॒ तृ॒ ास॑॥ ३९॥
[[1-9-7]]
[[1-10-1]]
॒ ॒ ॒ ृ य ं भिमः।
सहॐविद॑ ॒ू
पर॒ ं ो॑म सहॐ॑ ॒ वत। ृ ्
अिना॒॑ ु ू नासा।
भय॑ ॒
िव॑ ॒ ॒
जगत॑ ती।
जाया भिमः ू प॑ित॒म।
िमथन॑ ॒ ु ा अतय ॒ ु ॑थः।ु
पऽो ु बह॑ ृ ती िः। ॒
॒
सरमा॑ इित॑ ीपमम। ॒ु ्
शब॒ ु ं वा॑म॒ ॑ज॒ त ं वा॑म॒ त।्
िवष॑ ु प े॒ अह॑ नी॒ ौिर॑ व ः॥ ४१॥
[[1-10-2]]
िवा॒ िह मा॒या अव॑थः धावौ।
ू
॒ वा̎ ं पषणािवह
भिा ॒ रा॒ितर॑ ।ु
वासा̎ौ िचऽौ ॒ जग॑तो िनधानौ॒ ̎।
ू चरथ॑
ावा॑भमी ॒ स॒ सखा॑यौ।
[[1-10-3]]
ितॐः ॒
॒ पिरहा॑ ॒ िः।
ऽितोज॑
नास॑ा भयम॒॑ ु ु हू थःु पतै
॒ ः।
॒ ॒ ु ॒ ध॑ ा॒ि॑
समि पा॒र।े
॒ ि॒ षड॑ ैः।
िऽ॒ भीरथँै̎ शतप॑
॒ ॒ ं ॒ िवत॑म।्
सिवतार
अन॑बु ाित शारः। ॒
आपपष॑ू र॒ ैव।
॒
सिवता॑ े ॒ भवत।्
ऽरपसो॑
सतृु ं िव॑ िदव।ै॒
ब॒ सो॑म िगर॒ ं व॑ शी॥ ४३॥
[[1-10-4]]
ु व॑ िबया॒म।्
े तमो
अित
ू
आयसयान्सोम॑ त ु ु
ृ ॒ ष।
ं
स समाममो ̎ोऽो॒तः।
वाचो गाः िप॑पाित॒ तत।्
स तोिभःा̎ऽ। े ॒ े
॒ ऽनि॒ता॑ य।े
रसा॑
॒ े ॒ पिर॑ वा॒
अित ृ ः।
॒ े॒ ो॑ अिना।
एवमतौ
त े एत ु िथोः।
॒ े ॑पृ ॒
अह॑ रहगभ ॒ ॑धाथ॥ े ४४॥
[[1-10-6]]
॑ ॒
ता॒ॆो अणः।
ता अिव॑सृ ौ।
द॑ती एव॒ भ॑वतः।
े ॒ वसौ।
तयो॑रतौ ॒
॒ ृ वै॒ त॑
वऽ॑ ु ।
अ ृ
॒ वे ॒ ऽः।
वै॒ त॑ु आिद॒॑ ।
ता अिव॑सृ ौ।
द॑ती एव॒ भ॑वतः।
े ॒ वसौ॥
तयो॑रतौ ॒ ४६॥
[[1-10-7]]
॒ च॑ नीहा॒र॑।
उा
॒ृ
वऽो॒ ा।
ु
वै॒ ॒ त॑ नीहा॒रः।
तौ ताववे॒ ूित॑पत।
े े
॒ पऽण
सये राऽी॑ गिभणी॑ ॒ ु े ॒ सव॑ं सित।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 20 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता॒ वा एतण॒ ॒ ̎म।्
॒
यिाऽौ॑ रँमय॑ ।
॒ उण
यथा॒ गोगिभया॑ ॒ ̎म।्
॒ े॒
एवमता॑ ॒
उण ̎म।्
ूजियःु ूजया च पशिभ॑ ु भवित।
॒
े॒
॑ ं वद।
य एव
ु
एतममिपय॑ े॒
ं चित।
आिदः पय॑ ु वसः।
॒
अथ पिव॑ ऽािरसः॥
॒ ४७॥
ोऽपो॑दकािभवशी दधाथ े अियो॑
॒ े ॒ वसौ
रतौ ॒ ॒
भवित ॒
चािर॑ च॥ १०॥
[[1-11-1]]
॒ व॒ पिरवाजमास॑
पिवऽ॑ ॒ ॒ त।े
िपत ॒ ैषा̎ ं ूो॒ अिभर॑ ॒ ्
॒ ित ोतम।
॒
मह॑ म॒ िु ं वणिरोद॑
॑ ॒ ध।े
धीरा॑ इकधणा॒ े ु ॒ ॑ े रभ̎म।्
॒ ं ॑ त॒ े िवत॑त॒ ं ॄ॑ण॒ त̎।े
पिवऽ
॒ ु िण॒ पय ॑िष िवत॑
ूभगाऽा॑ ॒ ।
अत॑तनन ॑ ु े
॒ ू तदा॒मो अत।
॒ तास॒ इह॑ ॒ मा॑शत।
॒ दवाना
ॄा ॒ े ̎म।्
अस॑त ु ४८॥
॒ े तत॑ः॥
[[1-11-2]]
॒
ऋष॑यािऽ॑ ॒ यत।्
सवऽऽयो अग।॑ ॒
न॑ऽ॒ ैँशक ं ॑ ृ तोऽवसन।्
अथ॑ सिवत॒ ु ँयावाावित ॒ ॑काम।
॒ य ऋा॒ िनिह॑ तास उा।
अमी ॒
ु िचिव॑
॑ ॒ े कह॑
नतं ॒ दौ ु
॒ ये ः।
[[1-11-3]]
िधयो॒ यो न॑ ूचो॒दया̎त।्
त॑िवतव॒ ु ृ ॑णीमह।े
॒ ॒ े ॒ भोज॑नम।्
वयव
ौेसवधात॑ ॒ मम।्
तरु ं ॒ भग॑ धीमिह।
अपा॑गहत ू सिवता॒ तृभीन।्
सवा̎िवो ॒ अ॑सः।
नता॑ ॒ ॒ े
भवश।
अ॒ा सभ॑ ं िवामः।
नाम॒ नामै॒ व ना॒म म̎॥
े ५०॥
[[1-11-4]]
नपस॑ु कं ॒ पमा॒
ु ॑ि।
ाव॑रोऽथ॒ ज॑ मः।
॒ े
यजऽयि ॒ या॒हे च॑।
॒ू
मया॑ भता॑ यत।
॒
पशवो॑ मम॑ भता॒ ू िन।
ू
अनबोऽ॑ ॒ ु
हं िवभः।
िय॒॑ तीः।
ता उ॑ म े प॒ु स आः।
॑
पँय॑दवािवच॑
॒ ते दः।
॒
॒ पऽ
किवयः ॒ु ॒ िच॑के त॥ ५१॥
इमा
[[1-11-5]]
॒ स॑त।्
॒ ु िपता
या िव॑जा॒नास॑िवतः
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 22 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ मिणम॑िवत।्
अो
ु ॒ राव॑ यत।्
तम॑निल
॒ वः ू॑मचत।
अमी॒ ु ्
॒ त।
तमिज॑ा अस॑
ू वाछा॒खम।्
ऊमलम॑
॒ ृ ं यो॑ वदे ॒ स॑ित।
व
न स जात ु जन॑ ौात। ॒ ्
मृ॒ माु ॑ मारयािद॑
॒ ितः।
हिसत िद॑ ती॒तम॥् ५२॥
[[1-11-6]]
वीणा॑पणवलािस॒॑ तम।्
ं॒
मृ॒ ती॒व ं च॑ यििचत। ्
॒
अािन॑ वे ॒ िवि॑ तत।्
अतृ॒॑॑ ृ ायत।्
॒
अाजा॒ ता म॑े िमथ॒ ू चरन।्
पऽो ु िना॑ वैद॒हः।
े
॒ े य॒ चत॑े नः।
अचता॑
स॒ त ं मिणम॑िवत।्
ु ॒ यत।्
सो॑ऽनिलराव॑
सो॒ऽमी॒वः ू॑मचत॥ ु ् ५३॥
[[1-11-7]]
सोऽिज॑ो अस॑ ॒ त।
॒ े ्
न ैतमृिष ं िविदा नग॑रं ूिवशत।
॒
य॑िद ूिवशत। े ्
॒ चिर॑ ा ूिवशत।
िमथौ ॒ े ्
तसव॑ ोतम। ॒ ्
॒ े रथि॑
आतम॑ ॒ ।
े ॒
एका̎मकयोज॑ नम।्
[[1-11-8]]
ना॒ाो॑ यात॒ ु सज॑ित।
यता े ̎ुोिह॑ ताा॒ः।
े
रथ ु ाऽिधित॑
॒ े य॑ ॒ ित।
एकया च दशिभ॑ भत। ॒ू े
ाािमय े िवशा॒ च।
ितसृिभ वहस े िऽशता॒ च।
ु
िनयिवायिविहता॑ िवमच॥॒ु ५५॥
ु
तत॑धीमिह ना॒म म॑े िचकत ु ॒ े स
े गी॒त ं ू॑मचथत ॒ च॑॥ ११॥
[[1-12-1]]
आत॑न ु ॒ ूत॑न। ु
॒
उमाऽऽधम ॑ ॒ स॑म।
आिद े च॑ वणा॒न ाम।्
॒
गभमाधिह े॑ ॒ यः पमा ु न।्
इतित
॒ ॒ सय ू ॑गतम।्
॒
चम॑ स े॒ रस॑क िध।
वारादन॑यामऽिम।े॒ ्
य एको॑ ि॒ उ॑त।े
॒ ं॒ ता॑ हॐा॒िण।
असा॒
॒ े न च॒ ँय॑त॥
यत॑ े ५६॥
[[1-12-2]]
॒ े॒ बोधत।
एवमति॑
आमै ॒ िर॑ ॒ हिर॑ िभः।
॒ ू रोमिभः।
या॒िह मयर॑
े
मा ा किचियमिर॑ े ु पा॒िशनः।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 24 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ े ॒ ता इिह।
दधव ॑
मा मै ॒ िर॑ ॒ हिर॑ िभः।
॒ ू रोमिभः।
या॒िम मयर॑
े
मा मा किचमिर॑ े ु पा॒िशनः।
॒ ॒ े ॒ ता ं २ इिम।
िनधव ॑
अणिभु म॑हि॥॒ ५७॥
[[1-12-3]]
॒ तु ैः।
॒ ै ॑रसमाय॑
िनघृ
॑ ॒ ैः।
कालैहिरमाप
॒ यक।
इाया॑िह सहॐ॑ ु ्
॒
अििवॅाि॑ ॒ वसनः।
वा॒यँत॑ ु े िसकिकः। ु॒
सवसरों॒ ॒ ॒ िव॑ष॒वणू ̎ ।
िना॒ऽनच॑ े ु राव। ॒
ु
सॄयो ु
सॄयो स॑ॄु योम।
॒ ्
इाग हिरव आग म॑ध े ाित॒ थः।
े
मषे वषण॑ ृ मन॥ े॒ े ५८॥
[[1-12-4]]
गौराविहा॑ य ै जा॒र।
कौिशकॄाण गौतम॑ॄवा॒ ु ण।
॒ ॒
अणाा॑ इहाग॑
॒ ताः।
॒ ।
वस॑वः पृिथिवित॑
॒ िदवास॑
अौ ॒ सो॒ऽय॑।
अि जातवदा े ̎त।
े ॒े े
॒
तॆाा̎ाॆरथाः।
ताॆवणा̎था॒ऽिसताः।
ददहा̎ खाददतः।
॒
इतो िा̎ परा॒ताः॥ ५९॥
( अप॑बामत गिभय॑ ॒ )
)
[[1-13-1]]
॒ नीमप॑
अयो॑ ॒ ऽु ाम।्
अप॑ ॒ ीिममा॒ ं मही̎म।्
ु
॒ ं वदे ॒ न म॑े मृः।
अह
ु॒
नचामृ॑रघाऽह॑ रत।्
अयो॒ ॒̎प॑ ु म।्
॒ ॒
॒ िददमिर॑
अप॑ म।्
ु
॒ ं वदे ॒ न म॑े मृः।
अह
[[1-13-2]]
अह ु
॒ ं वदे ॒ न म॑े मृः।
ु॒
नचामृ॑रघाऽऽह॑ रत।्
॒ ु ण ं महीमष।
सऽामा॑ ॒ ॒ू ु
॒
अिद॑ ितरिद॑ ॒ म।्
ितरिर॑
अिद॑ ितमा॒त ा स िपता ॒ु
॒ स पऽः।
िव॑े दवा
॒ े अिद॑ ित॒ पचजना
॒ ̎।
॒ म।्
अिद॑ ितजा॒त मिद॑ ितजिन॑
अौ ॒ु
॒ पऽासो॒ े
अिद॑ तः।
य े जा॒ता॒॑ पिर॑ ।
॒ े ं २ उप॑ू ैिभ॑
दवा ॒ ॥ ६२॥
[[1-13-3]]
॒ मा॒ता॒ डमा॑त।्
परा॒
॒ पऽ
सिभ॑ ॒ ु रै िद॑ ितः।
उपू ॒ ै ॒ ू ं ॑ यगु ̎म।्
॒
ूजायै ॑ मृ॒ व े त॑त।्
॒ मा॒ता॒ डमाभ॑रिदित॑
परा॒ ॒ ।
ताननब ु ॑ िमा॒मः।
॒ ॒ वण।
िमऽ ॑
धा॒ता चा̎यमा ॒ च॑।
अश॒॑ भग॑।
इ िववात। े ॒े े
॒ ॒ ॒ ॒ ह॒सँश॑िु चषत।
िहरयगभ ॒ ्
ॄ॑जा॒न ं तिददिमित॑
॒ ।
॒ ूा॑जापः।
गभः ॒
[[1-14-1]]
॒ ॒ु े ।
योऽसौ॑ तपदित॑
॒ू
स सव॑षा ं भताना े ।
̎ ं ूा॒णाना॒दायो॒दित॑
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू
मा प॑श॒ नाम। ्
मा मम॑ ूा॒णाना॒दायोद॑ गाः।
॒ यो̎ऽमित॑
असौ ॒ े ।
॒ू
स सव॑षा ं भताना े ।
̎ ं ूा॒णाना॒दाया॒मित॑
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू ।्
मा प॑श॒ नाम
मा मम॑ ूा॒णाना॒दायाऽ॑ाः।
॒ य आपय
असौ ॒ ू ॑ित।
॒ू
स सव॑षा ं भताना ू ॑ित॥ ६४॥
̎ ं ूा॒ण ैरा॒पय
[[1-14-2]]
॒
मा मे̎ ूजया॒ मा प॑श॒ नाम।ू ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरा॒पिर॑ू ाः।
॒ यो॑ऽपीय॑
असौ ॒ ित।
॒ू
स सव॑षा ं भताना ̎ ं ूा॒ण ैरप॑ीयित।
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू
मा प॑श॒ नाम। ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरप॑ाः।े
॒ ू ॒ न॑ऽािण।
अमिन
॒ू
सव॑षा ं भताना ॒ चोस॑पि
̎ ं ूा॒ण ैरप॑ूसपि च।
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू
मा प॑श॒ नाम। ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरप॑ूसृपत॒ मोसृ॑पत॥ ६५॥
[[1-14-3]]
सा॑।
॒ े मासा̎ाधमा॒
इम
[[1-14-4]]
॒
मा मे̎ ूजया॒ मा प॑श॒ नाम। ू ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरप॑ूसृप॒ मोसृ॑प।
इदमह॑
॒ ।
॒ू
सव॑षा ं भताना ̎ ं ूा॒ण ैरप॑ूसपित ॒ चोस॑पित
च।
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू
मा प॑श॒ नाम। ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरप॑ूसृप॒ मोसृ॑प।
इय
॒ रािऽ॑।
॒ू
सव॑षा ं भताना ॒ चोस॑पित
̎ ं ूा॒ण ैरप॑ूसपित च।
॒
मा मे̎ ूजया॒ ू
मा प॑श॒ नाम। ्
मा मम॑ ूा॒ण ैरप॑ूसृप॒ मोसृ॑प।
ओ ं भभव॑
ु ु ॒ ।
एतो िमथनु ं मानो िमथ॑नु री॒म॥् ६७॥
ू ॑ित॒ मोसृ॑पत॒ चोस॑पित
ूा॒णारा॒पय च॒ मोसृ॑प॒ े च॑॥ १४॥
ू ॒ ाद॑ शा॒यचत॑दु श॥
योऽसौ॒ षोड॑ शा॒मिन
॒ े ॒ मा॒
उदय॑ े पय ू ॑पीय॑
॒ ॒मिन ू ॒ न॑ऽाणी॒म े मासा॑ इम ॒ ऽय स ं ॑वसर॒ इदमह॑
॒ ऋतवो॒ ॒ ॒
िरय
॒ ॥
रािऽदश॑
[[1-15-1]]
[[1-16-1]]
आरोग ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ॅाज ान े तज॑ े सा भा॒िन।
पटर ान े तज॑ े सा भा॒िन।
पत ान े तज॑ े सा भा॒िन।
णर ान े तज॑ े सा भा॒िन।
योितषीमत ान े तज॑ े सा भा॒िन।
िवभास ान े तज॑ े सा भा॒िन।
कँयप ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ओ ं भभव॑
ु ु ॒ ।
आपो वो िमथनु ं मा नो िमथ॑नु री॒म॥् ६९॥
आरोग दश॑॥ १६॥
[[1-17-2]]
अवपताना िाणा ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ु िाणा ान े तज॑
वैताना े सा भा॒िन।
ूॅाजमानीना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
वदातीना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ु ती
वासिकवै ु ना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
रजताना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
पषाणा िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ँयामाना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
किपलाना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
अितलोिहतीना िाणीना ान े तज े ॑सा भा॒िन।
ऊाना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
अवपतीना िाणीना ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ु िाणीना ान े तज॑
वैतीना े सा भा॒िन।
ओ ं भभव॑
ु ु ॒ ।
पािण वो िमथनु ं मा नो िमथ॑नु री॒म॥् ७१॥
ऊाना िाणा ान े तज॑ े सा भा॒ितलोिहतीना िाणीना ान े तज॑
े सा भा॒िन
[[1-18-1]]
अथा॑रे प॑ु ष॒।
ू
अःे पविदँय ान े तज॑
े सा भा॒िन।
जातवदस े उपिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
सहोजसो दिणिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
अिजराूभव उपिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
वैानरापरिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
नयापस उपिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
पिराधस उदिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
िवसिपण उपिदँय ान े तज॑ े सा भा॒िन।
ओ ं भभव॑
ु ु ॒ ।
ु री॒म॥् ७२॥
िदशो वो िमथनु ं मा नो िमथ॑न
॑रके ॑ च॥ १८॥
[[1-19-1]]
ू
दिणपवाििश ॒
िवस॑पी नरकः।
ताः प॑िरपा॒िह।
दिणाऽपरािँयिवस॑पी नरकः। ॒
ताः प॑िरपा॒िह।
ू
उरपवाििश ॒
िवषा॑दी नरकः।
ताः प॑िरपा॒िह।
॒
उरपरािँयिवषा॑ दी नरकः।
ताः प॑िरपा॒िह।
॒ े े ७३॥
आयिन्स वासवा इियािण शतबत॑िवत॥
ू ं नव॑॥ १९॥
दिणपवा
[[1-20-1]]
[[1-21-1]]
आप॑मापामपः ॒ सवा̎ ।
॒
अादािदतोऽमत॑
॒ ॒ ु ।
॒
अिवा॒ य ु ॒ सय ू ॑।
सह ॒ ॑या।
॒ स॑चरि
वा॒ा॑ रिँमपत॑ ॒ यः।
मरी̎ाानो॒ अि॑ु हः।
॒ े ु॑वनसव॑
दवीभ ॒ ू रीः।
॒ु ॒ ॒
पऽवाय॑ ु
म े सत।
महानाीम ॑हामा॒नाः।
॒ ॒ म॑हस॑
महसो ॒ ॥ ७५॥
[[1-21-3]]
भि॒ ं कण ॑िभः णयाम॑ ॒ु े
दवाः।
॒ ं प॑ँयमा॒
भि े िभयज॒॑ ऽाः।
िरै॒ रै̎वा ु ु॒ स॒॑ निभ॑
ू ।
श॑म ॒ े त॒ ं यदाय॑ु ।
े दविह॑
॒ न॒ इो॑ वौ॑
ि ॒ ृ वाः।
॒ न॑ पषा
ि ॒ ू िवव॑
॒ दे ाः।
॒ ॒
िना॒ े
अिर॑ निमः।
ि ृ ॒
॒ नो॒ बहित॑ ु
दधात।
े॒
कतवो॒ ॑
अणास।
ऋष॒ ॒ यो वात॑रशनाः।
॒
॒ ॒ शतधा॑
ूिता ॒ िह।
॒
समािह॑ ॒ सम।्
तासो सहॐधाय॑
िशवा ॒
॒ नँश॑ मा भव।ु
िदा॒ आप॒ ओष॑धयः।
॒ ु ॒ डी॒का सर॑ ित।
समृ
मा त॒ े ो॑म सिश॒॑ ं ॥ ७७॥
[[1-22-1]]
यो॑ऽपा ं प ु ॒ ं वद॑े ।
प॑ु वाजावा
॒ ॒ु
̎शमा॑ वित।
॒
चमा॒ वा अपा ॒ ं पु ̎म।्
प॑ु वाजावा॒ ॒ु
̎शमा॑ वित।
य एव॒ ं वद॑े ।
यो॑ऽपामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
आयत॑ ॒ नवावित।
॒
अिवा अपामा॒
॒ यत॑नम।्
॒ नवावित।
आयत॑
े यतन ं॒ वद॑े ॥ ७८॥
यो̎ऽरा॒
[[1-22-2]]
आयत॑ ॒ नवावित।
आपो॒ वा अरा॒ ॒ े यत॑नम।्
आयत॑ ॒ नवावित।
य एव॒ ं वद॑े ।
यो॑ऽपामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
आयत॑ ॒ नवावित।
वा॒यवा ु अपामा॒
॒ यत॑नम।्
आयत॒॑ नवावित।
यो वा॒योरा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
॒ नवावित॥ ७९॥
आयत॑
[[1-22-3]]
आपो॒ वै वा॒योरा॒यत॑नम।्
॒ नवावित।
आयत॑
य एव॒ ं वद॑े ।
यो॑ऽपामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 35 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ नवावित।
आयत॑
॒ वै तप॒॑ पामा॒यत॑नम।्
असौ
आयत॒॑ नवावित।
यो॑ऽमु ॒ तप॑त आयत॑
॒ न ं॒ वद॑े ।
॒ नवावित।
आयत॑
॒ नम॥् ८०॥
॒ ु ॒ तप॑त आयत॑
आपो॒ वा अम
[[1-22-4]]
॒ नवावित।
आयत॑
य एव॒ ं वद॑े ।
यो॑ऽपामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
॒ नवावित।
आयत॑
॒
चमा॒ ॒
वा अपामा॒ यत॑नम।्
आयत॒॑ नवावित।
यम॒॑ स आयत॒॑ न ं॒ वद॑े ।
॒ नवावित।
आयत॑
॒
आपो॒ वै चम॑ ॒ नम।्
स आयत॑
॒ नवावित॥ ८१॥
आयत॑
[[1-22-5]]
य एव॒ ं वद॑े ।
यो॑ऽपामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
॒ नवावित।
आयत॑
॒
न॑ऽािण॒ वा अपामा॒ यत॑नम।्
॒ नवावित।
आयत॑
यो न॑ऽाणामा॒यत॑न ं॒ वद॑े ।
आयत॒॑ नवावित।
आपो॒ वै न॑ऽाणामा॒यत॑नम।्
आयत॑ ॒ नवावित।
य एव॒ ं वद॑े ॥ ८२॥
[[1-22-7]]
आयत॑ ॒ नवावित।
॒ ं ॒ ॒ वा अपामा॒
सवसरो ॒ यत॑नम।्
॒ नवावित।
आयत॑
॒
य ं ॑वसरा॒ यत॑न ं॒ वद॑े ।
आयत॒॑ नवावित।
॒
आपो॒ वै स ं ॑वसरा॒ ऽऽयत॑नम।्
॒ नवावित।
आयत॑
य एव॒ ं वद॑े ।
यो̎ऽ ु नाव॒ ं ूित॑िता॒ ं वद॑े ।
ूवे॒ ित॑ित॥ ८४॥
[[1-22-8]]
॒ े वै लो॒का अ
इम ॒ ु ूित॑िताः।
॒े
तदषाऽन ू ा।
̎त
॒ रसमद॑
अपा ॒ ु य सन।्
सय ू ॑ शब ॒ ॑तम।्
॒ ु समाभृ
॒ रस॒॑ यो रस॑।
अपा
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 37 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ृ ु ॒
त ं वो॑ गामिमित॑ ।
॒ े वै लो॒का अपा
इम ॒ रस॑।
ु ािद
त॑ऽे मि॑ ॒ े समाभृ॒ ॑ताः।
ु॒
जा॒न॒ दीम॑ ु रवदीखा॒
े॒ ा।
अपा॒ ं प॑रू िया
॒ ग॑ ॒ ् ८५॥
ु दम॥
[[1-22-9]]
परपणःु ु
परदडै ु रै॑ सी॒य।
ः प
ति॑िहा॒यस।े
अि ॒
॒ ं ूणीयो॑ पसमा॒धाय॑।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
ॄवा॒
का̎णी॒तऽयमिी॒े ॒ यत̎।े
साू॑णी॒तऽयमे ॒ ु य॑ची॒यत̎।े
असौ॒ भव॑ु न॒ ऽना॑
े े॒
िहतािरताः।
तमिभत॑ ॒ एता
॒ अबी॑ ॒ का॒ उप॑दधाित।
॒ ॒ ऽ े द॑ शपण
अिहो॒ ू म ा॒सयो̎।
॒ ॒ ु े चा॑तमा॒
पशब॒ ु ु ८६॥
ष॑े ॥
[[1-22-10]]
अथो॑ आः।
सव॑ष ु यबतिित॑ ॒ ु ।
॒ ॒ वा आँशिडलाः।
एत॑ ॑ ॒
कमििच॒॑ नत।ु े
॒ ॒ ॒
सिऽयमििच॑ ा॒नः।
॒ ं ॒ ॒ ं ू॑
सवसर ॒ े ।
ण
कमििच॑ ॒ नत। ु े
सा॒िवऽमििच॑ ॒ ॒ ा॒नः।
अम ॒ मु ा॑िद ॒ ं ू॑ ॒ े ।
ण
कमििच॑ ॒ नत॥ ु े ८७॥
[[1-22-11]]
[[1-22-12]]
इमाँ
॒ ो॒का॒॑ े ।
ण
॒
कमििच॑ ु े
नत।
इममा॑ े ु ॒
॒ णकतकमििच॑ ा॒नः इित॑।
य एवासौ।
॒
॒ मत॑ु ाऽतीपा॒ती।
इता॒
तिमित॑।
यो̎ऽिम े ॑थया
॒ ू वद॑े ।
॒ ॒ु ॒
िमथनवा॑ वित।
आपो॒ वा अिम ॒ े ॑थयाः।
॒ू
॒ ॒ु ॒
िमथनवा॑ वित।
य एव॒ ं वद॑े ॥ ८९॥
ु
वद॑े भवा॒यत॑नमा॒यत॑नवावित॒ वदे ॒ य एव॒ ं वदे ॒ वद॑े ितित गद ु
॒ ं चा॑ तमा॒ े ॒ ु िद
ममा॑ ॒ ं
॒
ू॑ े ॒ कमििच॑
ण ॒ नतु उपानवा॒
ु ॑मा॒शमििच॑
ु ॒ ा॒नो िम॑थ॒ या ु ॒ ॑व॒ क
ू िम॑थनवा े ॑ च॥ २२॥
[[1-23-2]]
॒ बमस॑
सतो ॒ ु ित॒ िन॑रिवन।्
िद ॒
॒ ूतीा॑ ॒
कवयो॑ े ।
मनी॒षित॑
॒
उपै ॑नप॑ नमित।
या॑मो॒ भव॑ित।
य एव॒ ं वद॑े ।
स तपो॑ऽतत।
स तप॒॑ ा।
शरी॑रमधनत। ू ु
त॒ या॒समासी̎त।्
॒
ततो॑ऽणाः े॒
कतवो॒ ॒ ऋष॑य॒ उद॑ ितन॥् ९१॥
वात॑रशना
[[1-23-3]]
य े नखा̎।
त े वै ॑खानसाः।
॒
य े वाला̎।
त े वा॑लिखाः।
॒
यो रस॑।
सो॑ऽपाम।्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 40 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ॒ कम
अरतः ॒ ू सप ॑म।्
ू ॒ ं भत
तम॑ॄवीत।्
मम॒ वैमा॒सा।
ू ् ९२॥
सम॑भत॥
[[1-23-4]]
न॑े ॄवीत।्
पवू ॑मवाहिमहासिमित॑
े॒ ॒ ॒ ।
तष ु॑ ु म।्
पष॒
स सहॐ॑ ु॑
॒ शीषा॒ पषः।
॒ पात।्
॒ ॒ हॐ॑
सहॐा॒
॒ ू ितत।्
भोद॑
तम॑ॄवीत।्
ं वै पवू सम॑भः। ू
िमद ु ॒ े ।
॒ ं पवू ॑ कित॑
॒
स इत॒ आदायाप॑ ॥ ९३॥
[[1-23-5]]
॒ िलना॑ परा॑
अ॒ ॒ धात।्
॒ ु पाद॑
॒ ॒े े ।
एवावित॑
तत॑ आिद ॒ उद॑ ितत।्
सा ूाची॒ िदक।्
अथा॒॑ णः कतद े ॒ ु ॑िणत ॒ धात।्
॒ उपाद॑
एवा
॒ ॒ इित॑।
॒
ततो॒ वा अिद॑ ितत।्
॒ िदक।्
सा द॑ िणा
॒ ॒ धात।्
े ॒ ु पापाद॑
अथा॒॑ णः कतः
एवािह
॒ वायो॒ इित॑॥ ९४॥
[[1-23-6]]
ु ितत।्
ततो॑ वा॒यद॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 41 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒
सा ूतीची॒ िदक।्
॒ धात।्
ु ॑ ॒ उपाद॑
अथा॑ ॒ णः के ॒ तरत
एवाहीित॑
॒ े ।
ततो॒ वा इ॒ उद॑ ितत।्
सोदी॑ची॒ िदक।्
॒ धात।्
े ॒ ु उपाद॑
अथा॒॑ णः कतम॑
एवािह
॒ पष॒ू िित॑।
॒ ू ितत।्
ततो॒ वै पषोद॑
े
सयिक॥ ् ९५॥
[[1-23-7]]
॒ धात।्
े ॒ ु ॒ ापाद॑
अथा॒॑ णः कतपिर॑
एवािह
॒ ॒ े इित॑।
दवा
॒ु
ततो॑ देवमनाः ॒ ।
िपतर॑
॒ रसोद॑
॒ ॒
गवा॒ ॒ ितन।्
सोा िदक।्
॒ पतन।्
॒ ु िवपरा॑
या िवूषो॑
ताोऽस॑रु ा॒ रािस िपशा॒चाोद॑ ितन।्
ता॒ े परा॑भवन।्
॒ ु िह त े सम॑भवन।्
िवूो॒
॒े
तदषाऽन ू ा॥ ९६॥
̎त
[[1-23-8]]
म
आपो॑ ह॒ य॑ हृ ॒तीगभा॒ ायन।्
दधा॑
॒ ना जनय॑ ॒ ीयभम। ॒ं ु ्
॒ े
तत॑ इमऽसृ ॑य॒ सगा̎ ।
अो॒ वा इद॒ सम॑भत। ू ्
ता॑ िदद॒ सव॒ ं ॄ॑ यिित॑
॒ं ।
॒ ु िमवाभवत।्
ता॑िदद॒ सव॒ िशिथ॑लिमवाव॑
॒ ितवाव
ूजाप॑ ॒ तत।्
[[1-23-9]]
॒
िवधाय॑ ॒ू
लो॒काि॒ धाय॑ भतािन॑ ।
॒ ॒ सवा̎ ूिदशो॒
िवधाय ॒ िदश॑।
॒ ितः ूथमजा
ूजाप॑ ॒ ऋत॑
॒ ।
आना॒॒ ान॑म॒ िभसिव॑
ं वशित॑ े॒ े ।
सव ॑मवदमा॒े॒ े ा।
सव ॑मव॒॑ ।
॒ े ॒ ु शित।
तदवानूिव॑
य एव॒ ं वद॑े ॥ ९८॥
आसी॑दितभदपो॒ ॒ ू वायो॒ इित॒ सयिगन
े ॒ ू ा॒ऽनू̎ता॒ऽौ च॑॥ २३॥
̎त
[[1-24-1]]
चत॑ु ॒ आपो॑ गाित।
ृ
॒
चािर ॒ वा अपा
॒ ॒ पािण॑।
े िवत।
मघो॑ ॒ ु ्
॒ ॒ ॒ ु ॒ृ
नियविः।
ता॒ वे ाव॑।े
॒ ित॒ वा ॑ गाित।
आतप॑ ृ
॒ ु प॑दधाित।
ताः परा॒
एता
॒ वै ॄ॑वचा ॒ आप॑।
॒ ु ॒ एव॒ ॄ॑वचसमव॑
मखत ॒ ।े
ता̎खतो ु ॒ ॄ॑वचिसत॑
॒ रः॥ ९९॥
[[1-24-2]]
ू गाित।
का॑ ृ
ता द॑ िणत ॒ उप॑दधाित।
एता
॒ वै त॑जे ॒ िनी॒राप॑।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 43 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े एवा॑
तज॑ ॒ दिणतो ॒ द॑ धाित।
ता॒िणोऽधजित॑
॒ ॑ े ॒ रः।
ा॒व॒ रा ग॑ ृ ाित।
॒
ताः पाप॑ दधाित।
ूित॑िता॒ वै ा॑व॒ राः।
॒ ॒ े ूित॑ितित।
पादव
ृ
वह॑ ीगाित॥ १००॥
[[1-24-3]]
ता उरत ॑ ॒ उप॑दधाित।
ओज॑सा॒ वा एता ॒ वह॑ ीिरवो॑ ू तीिरव॒ धाव॑ीः।
॒ तीिरव॒ आकज॑
ओज॑ एवाो ॒ ̎रतो ॒ द॑ धाित।
ता॒रोऽध ॒ ॑ ओजित॑
॒ रः।
सभा॒ ं॒ या ग॑ृ ाित।
ता म॒ उप॑दधाित।
॒ ं वै स ं ॑भा॒याः।
इय
॒
अामव े॒ ूित॑ितित।
॒ ॒
पा ग॑ ृ ाित।
॒ ापाद॑
ता उपिर॑ ॒ धाित॥ १०१॥
[[1-24-4]]
॒ वै प॒॑ ाः।
असौ
॒ ु मवे॒ ूित॑ितित।
अमा॑
॒ ू दधाित।
िदप॑
िद ॒ ु वा आप॑।
अं॒ वा आप॑।
अो॒ चा अ॑ायत।े
॒े
यदवोऽाय॑ ॒ त।े
तदव॑ ।े
त ं वा एतम॑ े॒
॒ ॒ णाः कतवो॒ ॒ ऋष॑योऽिचन।्
वात॑रशना
[[1-24-5]]
तदषाऽन ॒े ू ा।
̎त
े॒
कतवो॒ ॑
अणास।
ऋष॒ ॒ यो वात॑रशनाः। ॒
॒ ॒ शतधा॑
ूिता ॒ िह।
समािह॒॑ तासो सहॐधाय॑ ॒ स॒ िमित॑।
॒ ॒ ैव सहॐ॑
शतश॑ ॒ श॒ ूित॑ितित।
य एतमििच॑ ॒ ॒ ु े
न॒ त।
य उच ॑ ैनमवे॒ ं वद॑े ॥ १०३॥
॒ ॒ ॒ ॒ रो॒ वह॑ ीगाित
ॄवचिसत॑ ृ ॒ ता उपिर॑
॒ ापाद॑ े ॒ ु ऽौ च॑॥ २४॥
॒ धााणकतको॒
[[1-25-1]]
ु॒
जा॒न॒ दीम॑ ु रवदीखा॒
े॒ ा।
अपा॒ ं प॑रू यित।
आप ॒ स॑वाय॑ ॒ ।
॒ ु ॒ ॒ ॒ म
परपण ु ॑ िमप॑ु दधाित।
॒ ं पष॒
तपो॒ वै प॑ ु रपणम।॒ ्
स॒ मः।॒
अमृ ु॑
॒ त॒ ं पषः।
॒ ॒
एतावावा ̎ि।
याव॑द॒तत।े ्
े
याव॑द॒वाि॑ ॥ १०४॥
[[1-25-2]]
तदव॑।े
ू ॒ ु दधाित।
कममप॑
॒
अपामव े ॒ ।े
े॒ मधमव॑
॒ ॑ लो॒क॒ सम॑ ै।
अथो̎ ग
आप॑मापामपवा॒ ̎ ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 45 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒
अादािदतोऽमत॑
॒ ॒ ु ।
॒
अिवा॒ य ु ॒ सय ू ॑।
॒ चरि
सहस॑ ॒ ॑या॒ इित॑।
वा॒ा॑ रिँमपत॑ ॒ यः।
लो॒कं पृ॑णि॒ िं पृ॑ण॥ १०५॥
[[1-25-3]]
यािॐः ॒ प॑रमजाः। ॒
॒ ॒ षा वो॒ वस॑िु भरवाव
इघो॒ े ॒ ॒ े ित॑
े ।
॒
पचिचत॑ य॒ उप॑दधाित।
पाो॒ऽिः।
े॒
याव॑ नवािः।
तिच॑नत। ु े
लो॒कं पृ॑णया ितीया॒
॒ मप॑ु दधाित।
॒ ्
पच॑पदा॒ वै िवराट।
ता॒ वा इय ॒ ं पाद॑ ।
॒ ॒ ं पाद॑ ।
अिर॑
ौः पाद॑ ।
िदश॒ पाद॑ ।
॒ जा॒ पाद॑ ।
परोर॑
॒
िवरायव ॒ े ूित॑ितित।
॒ ॒
य एतमििच॑ ॒ु े
नत।
य उ॑ च ैनमवे॒ ं वद॑े ॥ १०६॥
अि॑ पृणा॒िर॑ ॒ ं पाद॒ ष॑ ॥ २५॥
[[1-26-1]]
अि ॒
॒ ं ूणीयो॑ पसमा॒धाय॑।
॒
तमिभत॑ एता
॒ अबी॑ ॒ का॒ उप॑दधाित।
ू सयो̎।
॒ ॒ ऽ े द॑ शपणमा॒
अिहो॒
॒ ॒ ु े चा॑तमा॒
पशब॒ ु ष॑े ।ु
[[1-26-2]]
॒ ॒ ॒
सिऽयमििच॑ ा॒नः।
॒
कमििच॑ नत। ु े
सा॒िवऽमििच॑ ॒ ॒ ा॒नः।
कमििच॑ ॒ नत। ु े
ना॒िचकतमििच॑ ॒ े॒ ॒ ा॒नः।
कमििच॑ ॒ नत। ु े
चा॒त॒ ह॒ ु िऽयमििच॑
॒ ॒ ा॒नः।
कमििच॑ ॒ नत। ु े
वै॒ ॒ सृ॒ जमििच॑ ॒ ा॒नः।
कमिञ ॒ ् नत॥
िच॑ ु े १०८॥
[[1-26-3]]
ु ॑मा॒शमििच॑
॒ न॒ वा॒
उपा॒ ु ॒ ा॒नः।
॒
कमििच॑ ु े
नत।
इममा॑ े ु ॒
॒ णकतकमििच॑ ा॒न इित॑।
ृ वा अ॒ िः।
वषा॒
ृ णो॒ सा॑लयत।
वषा॑ े ्
॒ े ̎ यः।
हता ॒
॒ ु ।
ता॒ानषय॑
सो॑रविदष॑ े॒ ु बतष॑
॒ ु ु िचीत।
॒ ॒ ॒ े॒ ॑िी॒यते̎।
उरवा
॒
ूजाका॑ मिीत॥ १०९॥
[[1-26-5]]
ृ कामिीत।
वि॑
आपो॒ वै वि॑ ृ ।
॒ वष ु॑को भवित।
पजो॒
य एव॒ ं वद॑े ।
आमया॒ ॒ ॒ वी िच॑ीत।
आपो॒ वै भ॑षे ॒जम।्
॒ े जमवाै
भष॒ े॒ ॑ करोित।
सवमाय॑ ॒ रु ित।
े
॒ ॒ िीत।
अिभचर
वळो॒ वै आप॑॥ १११॥
[[1-26-6]]
वळ॑मवे॒ ॅातृ॑े ॒ ूह॑ रित।
॑ ्
॒ ृ ॒ ु एनम।
णत
े ामो॒ यश॑ामः।
तज॑
॒ ॒ ॒ ॒ म॒गका॑
ॄवचसका॑ मिीत।
॒ ॒ वा̎ि।
एतावा
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 48 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
े ्
याव॑ द॒तत।
े
याव॑ द॒वाि॑ ।
तदव॑ ।े
त॒ ैततम।॒ ्
े ् ११२॥
वष ॑ित॒ न धा॑वत॥
[[1-26-7]]
॒ त॒ ं वा आप॑।
अमृ
॒ त॒ ान॑िर ै।
अमृ
ना ु मऽ॑ू परी॒ ्
ु षक॑ ुयात।
न िनी॑वत। े ्
॒ नःायात।्
न िववस॑
गो॒ ु वा एषो ॒ ̎ऽिः।
एता॒
॒ े ितदाहाय।
रन॑
न प॑ ु रपणािन ॒ ̎ते ।्
॒ ॒ िहर॑ य॒ ं वाऽिधित
एता॒
॒ े ारोहाय।
रन॑
ू ॒
न कमाी॑ यात।्
नोदका॒
॒ घात॑क ु ा॒न॑े मोदकािन॑
॒ भवि।
॒ क
अघात॑ ु ा॒ आप॑।
॒ ॒
य एतमििच॑ न॒ त। ु े
य उच ॑ ैनमवे॒ ं वद॑े ॥ ११३॥
॒ ॒ ु ॒ े िचनत
िचनत ॒ ॒ ु ॒ े ूजाका॑
॒ े
मिीत॒ य एव॒ ं वदापो॑ े॒ या॒ ािर॑ च॥ २६॥
धावदी॑
[[1-27-1]]
इमान॑
॒ क ु ं ॒ भव॑ु ना सीषधम।े
इ॑ ॒ िव॑े च दवाः। ॒े
॒
यच॑ नच॒॑ ॒
ूजाच॑ ।
आिद॒ ॒ ैिर॑ ॒ ह सी॑षधात।ु
॒ ॒ ैिरग॑
आिद ॒ ॒
णो मि॑ ।
॒
अाक॑ ू ॒ तनना
ं भिवता ॒ ू ̎म।्
[[1-27-2]]
मरी॑चयायभवाः। ं ॒ु
य े श॑री॒राय॑कयन।्
॒ े य।ु
त े त॑े दहक॑
मा च॑ त े॒ ा ॑ तीिरषत।्
उि॑त॒ मा ॑ ।
॒
अििम॑ ॒ ं भार॑ ताः।
राोम॑ ॒ तृ॒ ास॑।
सय ॒ ु षसः।
ू ॑ण सयजो॑
यवा॑ ु सवासा ॒ु ̎।
॒ बा॒ नव॑ारा॥ ११५॥
अाच॑
[[1-27-3]]
॒े
दवाना॒ ं पर॑ू यो॒ा।
ता िहरम॑यः को॒शः।
ग ॒ लो॒को योितषाऽऽव॑ ॒ ृ ः।
त
यो वै तां̎ ॄ॑णो वद। े॒
अमृ ॒ तने॑ ाऽऽवता ॒ ृ ं प॑रु ीम।्
त ै̎ ॄ च॑ ॄा॒ च।
॒ ु कीितं ॑ ूजा॑
आयः ॒ ः।
॒
िवॅाज॑ माना॒ हिर॑ णीम।्
॒
यशसा॑ ं ॒ त
सपरीव॑ ृ ाम।्
परु िहरम॑य ॄा॥
॒ ११६॥
[[1-27-4]]
॒ े ऽपरािज॑
िववशा॑ ॒ ता।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 50 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
पराङ॑े यामयी। ॒
े नाशकी।
पराङ॑ ॒
इह॒ चा॑मऽ॑ु चा॒ िे त।
॒
िवा॑ ॒ ु भु ॒ यान।्
वे ासरान॑
य॑ु मा॒री मय॑ ॒ त।े
॒ ष॑ितोता
यो॒ ॒ ̎।
अिर॑ ॒ं यिच॑ िबयत ॒ ̎।े
॒
अिदन॑ वु धित।
े
॒ सँतास॥
अता॑ ॑ ॒ ११७॥
[[1-27-5]]
॒
यानो॒ े य॒ न॑।
यऽ॑
नाप̎
॑यो॒ े ।े
इ॑ म॒ िच॑ य े िवः। ॒
िसक॑ता इव सयि॑ ं॒ ।
॒
रिँमिभ॑ मदीिर॒॑ ु ताः।
॒
अाो॒ काद॑ मा॒ ु ।
॒
ऋिषिभ॑ रदाृ॒ििभ॑।
अप॑ते ॒ वीत॒ िव च॑ सपतात॑ ॒ ।
यऽऽ े ॒ प॑रु ा॒णा य े च॒ नत॑ू नाः।
॒ ॒ ु ॒ ॑तम॥् ११८॥
अहो॑िभरिरतिभ
[[1-27-6]]
॒ द॑ दावसान॑
यमो ॒ म ै।
न ृ म॑ण ु ु न ृ पा॒य ॑ ।
अका ॒ ृ ॒ य े च॒ क॑ृ जाः।
ु॒
कमारी॑ ष ु कनीनी॑
॒ ष।ु
जा॒िरणी॑ष ु च॒ य े िहताः।॒
े पीता॒ आड॑ पीताः।
रत॑
अा॑रषे ु च॒ य े ताः।
॒
[[1-27-7]]
अदो॒ य॑ िवलबम। ॒ ्
॒ ॒ णाच॑ यम॑
िपतृ ॒ च।
॑ ॒
वणाि॑ ॒ े
नोरः।
॒ ̎च िवहाय॑
मता ॒ साम।्
॒ ण ं म े अ।ु
का॒म॒ ूयव॑
स ॑वे ाि॑ सनात॑
॒ नः।
इित नाको ॄिौवो॑ रायो॒ धनम।्
॒ु
पऽानापो॑ ॒ े ॒ ता॥ १२०॥
दवीिरहािह॑
॒ ु ारा ॄा
परव॑ ॒ च ॑त शरदो॒
॒ ऽौ च॑॥ २७॥
[[1-28-1]]
ृ शीीच।
िवशी॒̎ गी॑
े िनित
अपतो॑ ॒ ह॑ थः।
ु॒
पिरबाध ॑ते कम। ्
॒ शब॒ लोद॑ रम।्
िनजघ
स॒ ताा॒ाय॑या सह। ॒
अ॒ े नाश॑य सश॑ ॒ ं ।
ईा॒
॒ स ू े ब॑भु ॒ ाम।
॒य ु ्
म॒ ं ु काच॑
ृ॒ दीिधर।े
॒ ु ता।
रथ॑ने िकशकाव॑
अ॒ े नाश॑य सश॑
॒ ं ॥ १२१॥
िवशी॒॑ दश॑॥ २८॥
[[1-29-1]]
॒ य॒ ूगा॑यत।
पजा॑
॒ ॒ ु य॑ मी॒ढषु̎।े
िदवऽा
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 52 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स नो॑ यवस॑ ॒ िमत।ु
इद॒ ं वच॑ पजा॒॑ य राज ॒ ̎।े
दो॒ अ॑ ॒ ॒ यु ोत।
र॑
मयो॒ ू िवक
॒ भवातो॑ ॒ ॑ ृ य। ॒ े
॒ ु ॒ ॒ ओष॑धीदवगो॑
सिपला ॒ पाः।
यो गभमोष॑ ॒ धीनाम।्
गवा̎क ॒ णोव ॑ताम।्
॒ पषीणा
पज॑ ु॒ ̎म॥् १२२॥
॒ य॒ दश॑दश॥ २९॥
िवशी॑ीजा॑
[[1-30-1]]
पन॑ु मामै ॒ ्
िियम।
ु ॒ ॒ ु पनभग॑
पनराय ु ॒ ।
ु ॒ णमैत ु मा।
पनॄा॑
ु ॒ णमैत ु मा।
पनििव॑
यऽ ॒ े रत॑
े पृिथवीमा
॒ न।्
यदोष॑धीरस॑ ॒ रदाप॑
॒ ।
इदनराद॑
॒ ु ॒ द।े
ु
दी॒घा॒य ॒ ाय ॒ वच ॑स।े
य॒ े रत े ॒ ूिस॑त।े
य॒ आजा॑ यत े॒ पन॑ु ।
तन॑े माममृ॒ त॑कु।
ु ॒ कु॥ १२३॥
तन॑े सूजस॑
ु ॒ च॑॥ ३०॥
पन
[[1-31-1]]
॒
अिरो॒ धाऽजा॑यत।
॒
तव॑ वैौवण॑ दा।
॒ ।
े सपा॑
ितरो॑धिह
य े अपो॒ऽि॑ कचन।
े ॒
[[1-31-2]]
असा॑म समतौ ु ॒ यिय॑ ॒ ।
िौय॒ ं िबॅितऽ॑ ॒ मख ॒ ̎म।्
ु िवराज
॒ ु ॒ ॒ े च॑ बो॒च े च॑।
सदशन
मै॒ ना॒ग े च॑ महािग॑ ॒ रौ।
॒ टार॑ गमा।
सता॒ ॒
स॒ हायग॑ ॒ रं ॒ तव॑ ।
इित मा̎।
को॑ऽत ऊम। ॒ ्
यिद॒ बिल॒ हरे̎त।्
॒ ु े कौब॒ रे ाया॒य ं ब॑िलः॥ १२५॥
॒ ॒ ॒ भय॑े िवतदय॑
िहरयना॒
[[1-31-3]]
ू
सवभतिधपतय े न॑म इित।
॒
अथ बिल ोप॑ितत। ॒े
॒ ं
॒
॒ ं वै̎ौवणः।
ॄाणा॑ वय॒ ः।
नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः।
अािवँया॑मी॒ित।
अथ तमिमा॑ दधी॒त।
यितम े ु त।
ू॑यी॒
॒
ितरोधा॒ ू
भः।
॒
ितरोधा॒ भव॑ु ॥ १२६॥
[[1-31-5]]
अिप ॄाण॑मखी॒ ु नाः।
तिः काले ू॑यी॒ ु त।
ु नािप।
पर॑ ॒ ज॑ े॒
मा ूमा॑माा॒पयत। े ्
सवाथा ̎ िस। ॒ े
य एव॑ ं वद।े॒
ु
िद॑ मजा॒नताम।्
न॑ िस।
सवाथा ॒ े
य॑े िवघात॑
॒ क ु ो ॅा॒ता।
ममादय ॑ ॒ े िौतः॥ १२८॥
[[1-31-6]]
ता॑ इमममिपड॑
॒ ॒ ु
होिम।
समे̎ऽथा॒ ा िवव॑धीत।्
मिय॒ ाहा̎।
॒ जाय॑ ूससा॒िहन।े̎
रा॒जा॒िधरा॒
नमो॑ वय ॒ ं वै̎ौवणाय॑
॒ ु े
कमह।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 55 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स म े॒ कामा॒ामकामा॑ ॒ य॒ म̎म।्
का॒मरो े॒ ॒ वै̎ौवणो ॒ द॑ दात।ु
कब॒ु॒ रे ाय॑ वैौवणाय॑ ॒ ।
॒ रा॒जाय॒ नम॑।
महा॒
े॒
कतवो॒ ॑
अणास।
ऋष॒ ॒ यो वात॑रशनाः।॒
॒ ॒ ा शतधा॑
ूित ॒ िह।
समािह॒॑ तासो सहॐधाय॑ ॒ सम।्
िशवा ॒ नँश॒॑ मा भव।ु
िदा॒ आप॒ ओष॑धयः।
॒ ु ॒ डी॒का सर॑ ित।
समृ
मा त॒ े ो॑म सिश॒॑ ं ॥ १२९॥
अा̎िलभवो॑ े॒ ु
॒ ु भवयिँौत॑ ॒ च॑॥ ३१॥
स
[[1-32-1]]
ं
सवरमत॑ ॒ े ्
े तचरत।
ौ॑ वा मा॒सौ।
िनयम॑ मासन। े॒
तिियम॑िवशषाः। े॒
िऽषवणमदको॑ु पशी। ॒
ु
चतथकालपान॑ भतात।॒ ्
अहरहवा भ ै॑मी॒यात।्
॒ े ्
औरीिभः सिमिरि ं ॑ पिरचरत।
ु मैिियिमतनाऽन॑
पनमा े े वु ाकन।
े॒
ू
उतपिरपतािभरिः
ृ काय ॑कवी॒
ु त॥ १३०॥
[[1-32-2]]
॑ ॒ यवान।्
असच
ू य ।
अय े वायव॑े सया॒
ॄण े ू॑जापतय।
॒ े
[[1-32-3]]
॒
महानाीिभदक स॑ँय।
तमाचा̎य दात।
॒ ्
िशवा नँशमोषधी॑ े ॒ े
रालभत।
समृ ु डीक॑े ित भिमम।
॒ू ्
एवम॑पवग। ॒
े॑ ु ॒
धनदिणा।
कस ं वास॑ ौ॒मम।्
अ॑ाशलम। ॒ु ्
॒ वा।
य॑थाशित
एव ााय॑धमण। ॒
अरय॑ऽे धीयी॒त।
तपी पयो ु भवित तपी प॑ु यो भवित॥
॒ १३२॥
ु ॒ त ज॑िपा
कवी॒ ॒ ााय॑धमण
॒ े च॑॥ ३२॥
भि ृ ाकाना॒
॒ ित॑ ॒ ू
मित॑ता॒ॆाय॑ा॒ आरोगः वदमि
े ॒ ृ ॒ व॒
स॑हॐविवऽ॑
ु यो॑न॒ योऽसा॒वथािदारोगाथ वायोरथादिणापवािम॑
आत॑ना॒ े॒ ू घो॒षा व॒ आप॑मापा॒ ं
ु ॒ ॒ ं ूणीयमा
यो॑ऽपामापो॒ वै चत॑ु ो जानदीमि ु ं ॒ िवशी̎ पजा॑
॒ ॒ े न॑क ॒ य॒ पन॑ु रः
॒ सवसर
ं ं
ािऽ शत॥् ३२॥
॒ ं यो॒ितषा॒ तिुाजानकँयपा
भि ॒ ॒ ृ य॒ पु स॑कमयो॑
̎सहॐविद॑ ॒ नी॒मवपतानामा॒यत॑नवावित
॒ ब॒ ं ु ता उरतो
सतो ॑ ॒ वि॑
ृ कामो॒ िवशी̎ीम॑सचयवाािऽ
॒ ॑ ॒
शरशतम॥ ् १३२॥
[[1-0-0]]
भि॒ ं कण ॑िभः णयाम॑ ॒ु े
दवाः।
॒ ं प॑ँयमा॒
भि े िभयज॒॑ ऽाः।
िरै॒ रै̎वा ु ु॒ स॒॑ निभ॑
ू ।
श॑म ॒ े त॒ ं यदाय॑ु ।
े दविह॑
॒ न॒ इो॑ वौ॑
ि ॒ ृ वाः।
॒ न॑ पषा
ि ॒ ू िवव॑
॒ दे ाः।
॒ ॒
िना॒ े
अिर॑ निमः।
ि ृ ॒
॒ नो॒ बहित॑ ु
दधात।
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 2
[[2-0-0]]
नमो॒ ॄ॑ण॒ े नमो॑ अय॒ ॒ े नम॑ पृिथ
॒ ै नम॒ ओष॑धीः।
नमो॑ वा॒च े नमो॑ वा॒चत॑य॒ े नमो॒ िव॑व े बहत
ृ ॒ े क॑रोिम॥
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[2-1-1]]
॒ े चास॑रु ाणाच यौ
सह॒ वै दवाना॒ ॒ ूत॑तावाा ं वय ॒ ग ॒ ं लो॒कम̎
े ामो वयम
॒ ̎ े ाम॒ इित॒
े रु ान
तऽस॑ ॒ ं ॒ सह॑ स॒ ैवाच॑रचय ॒े
॒ ॑ण॒ तप॑स ैव दवाऽस॑ े रु ा अम ु ॒ े न ूाजा॑न॒ े
परा॑भव॒ े न ग ॒ ं लो॒कमा॑ य॒ सृत
॑ ने ॒ वै यन॑
॒ े दवा॒
॒े गं
े रा॒
लो॒कमा॑य॒ ूसृ॑त॒ नास॑ ु रा॑ ऽभावयसृ
॒ ॑तो ह॒ वै य॑ोपवी॒ितनो॑ योऽू॑ ॒ स॒ तृ ोऽन॑पु वी॒ितनो॒ यिच॑
॒ य॑ोपवी॒धी॑त े॒ यज॑त एव॒ ता̎ोपवी॒वे॑ ाधी॑यीत या॒जयज॑
ॄाणो ॒ े ते वा य
॒ ॒ ूसृ॑ा॒
अिज॑न ं॒ वासो॑ वा दिणत ॑ ॒ ॒ दि॑ण ं बा॒म॑ु रतऽव॑
॒ उपवीय ॒ े ध े सिमित॑
॒ योपवी॒तमतदव े॒ ॒ े िवप॑रीत ं
ूाचीनावी॒त सवीत ॒ ु ् १॥॥ १॥
॒ ं ं ॑ मानषम॥
[[2-2-1]]
ु ु के तपोम॑मित॒ ताजाप॑
रािस॒ हवा॑ परोनवा॒ ॒ े पाम॑यत॒ तािन॒ वर॑ मवणीतािदो
॒ ितवरणो॒ ृ ॒ नो॒
योा॒ इित॒ ताजप॑
॒ ितरॄवी॒ोधय ॑ ॒ िमित॒ ता॒ि॒॑ हवा॒ तािन॒ राािद ॒ ं योधयि ॑ ॒
याव॑दम॑ ॒ ॒ रािस गायिऽयाऽिभ॑
॒ गा॒ािन॑ ह॒ वा एतािन ॒ ॒े
मितना॑ सा शाि॒ त॑ ह॒ वा
॒ े ॄ॑वा॒िदन॑ पवािभ॑
एत ु
॒ ू म॒ खााया
॒ ̎ं गयिऽयाऽिभ॑
॒ मिता॒ आप॑ ऊ॒ ं िवि॑पि॒ ता एता ॒
॒ ॒ ू तािन॒ रािस महाऽन
आपो॑ वळीभा ॒ े ॑ े ी॒प े ूि॑पि॒ य॑दिन ॒ ं ूब॑मि॒ तन॑े पा॒ानमव॑ ॒
ू
ध॑ ॒ ु मय॑ ॒ ं मािदम॑
॒ िभा॒यवा ु॒ ॒̎ णो िवान्सकल॑
॒ ॒ ं भिम॑ ु ॒े
॒ तऽसावा॑ िदो॒
॒ े ॒ ॄ॒ ैव सा॒ित
ॄित े ॒ य एव॒ ं वद॑े ॥ २॥॥ २॥
[[2-3-1]]
[[2-3-2]]
या॒चा यन॑सा बा॒ा॑म॒ ा॑ ू मी॒वा िश तृ ं चकमा
॒ ैयदन॑ ॒ ्
ृ ॒ वयम।
॒
अिमा॒ ता॒दन॑े सो॒ गाह॑प ॒ ूम॑च ु त ु चकम
ृ ॒ यािन॑ ृ ॒ ता।
यन॑े िऽतो ॑ ॒ ि॑ब॒भ वू ॒ यने ॒ सय
॒ अणवा ॒ ु ।
ू ॒ ं तम॑सो िनममोच॑
यनो॒े े िवा॒ अज॑हा॒दरा॑ ती॒ना॒ े हं योित॑षा॒ योित॑रानशा॒न आ̎ि।
यसी॑ ु द॒मू॑ती॒ ं मयह॒ े यन॑े यम॑
॒ ॒
िनिधना॒ चरा॑िम।
एतद॑
॒ े अनणो
॒ ृ भ॑वािम॒ जीव॑ ॒ वे ूित॒ त॑े दधािम।
यिय॑ मा॒ता यदा॑ िपपष॒ ॒ े यदिर॒॑ ॒ ं यदा॒शसाित॑बामािम िऽत॒ े दवा
॒ े िदिव ॒ ं म॑े
॒ जा॒ता यदाप॑ इम
वण॒ ता॑ यािम॒ ं नो॑ अ॒ े स ं नो॑ अ॒ े म॑ े अयािस॑ ॒ ॥ ४॥
॒ ु ॒ ु ॒ स
ममिध ॒ च॑॥ ३॥
[[2-4-1]]
यददी̎ृ॒ णमह ू ा सजगर
॒ ं ब॒ भवािद॑ ं ॒ ॒ जन̎ े ः।
॒
अिमा॒ ता॒िद॑ सिवदा॒ ं नौ ूम॑च ु ताम।्
या̎ा ं चकर ॒ ॒ िकि॑षायाणा॒ ॒ ु पु ॒िज॑मानः।
̎ ं वम॑
॒ ॒ं ॒
उमपँया च॑ राभृ ॒ ॒ ता॒॑ रसा॒वन॑दु ामृ॒ णािन॑।
उम ं ॑पँय॒ े रा॑भ॒ िृ ि॑षािण॒ यदव॒॑ ृ ॒ मन॑दु मतत। े॒ ्
न े ॑ ऋणानणव
॒ ॒ ृ ॒ इ॑ मानो यम॒॑ लो॒के अिधरजराय॑ ॑ ॒ु ।
अव॑ त॒ े हळ
े ॒ उम ॒ ं म॑े वण॒ ता॑ यािम॒ ं नो॑ अ॒ े स ं नो॑ अ।े
॑ ॒ िमम
[[2-5-1]]
आय॑ु े िवतो॒॑ ॒ ॒ ̎े यः।
दधदयमिवर
पन॑ु े ूा॒ण आया॑ित॒ परा॒ य सवािम ु त।े
आयदा ॒ ॒ ु अ ॑ े हिवषो॑
॒ ु णो घृ॒ तू॑तीको घृ॒ तयो॑िनरिध।
जषा॒ े
घृ॒ त ं पी॒ा मध॒ ु चा॒ ग ं ॑ िपतव॑ ॒ ु ॒ तािदमम।
॒ े पऽमिभर॑ ॒ ्
॒ ॒ आय॑षु ॒ े वच ॑स े किध
इमम॑ ॒
ृ ितममोजो॑ वण॒ सिश॑शािध।
मा॒तवाे ̎ा अिदत॒ े शम ॑ य॒ िव॑े दवा॒ ॒
े जर॑ दियथाऽस॑ त।्
अ॒ आय ॒ ु ॒ च नः।
ू िष पवस॒ आसवोजिमष॑
आर॒ े बा॑ध ना॑
॒ म।्
अ े॒ पव॑ ॒ पा॑ अ ॒ ु ̎म ।्
॒ े वच ॑वीय
॑ ॒ ं मिय॒ पोष̎म॥् ६॥
दधििय
[[2-5-2]]
॒
अििष॒ ॒ ु तः।
पव॑ मान॒ पाच॑जः परोिह॑
तमी॑महे महागयम।
॒ ्
अ॑े जा॒ताण॑दु ानपा॒ ॒ जा॑ताातवदो ु
े नद।
अ ॒ ु अह॑ळ
॒ े दी॑िदिह समना॒ े ॒ म ॑ े ाम िऽवथ
॒ ॑ उौ ॒ ।
सह॑ सा जा॒ताण॑दु ानपा॒॒ जा॑ताातवदो ु
े नद।
अिध॑ नो ॄिहु समनमा॑
ु ॒ ॒ ा॑म॒ ूण॑दु ानपा
नो वय ॒ न।्
अ े॒ यो नो॒ऽिभतो॒ जनो॒ वको॒
ृ वारो॒ िजघासित।
[[2-5-3]]
॒
यो नँशपा॒ दश॑पतो॒ य॑ नँशप॑त॒ ँशपा̎त।्
॒ ु ॒ सव॑ं पा॒प सम॑हू ताम।्
॒ ॒ तै ॑ िनॆच
उषा
यो न॒॑ पो॒ यो रणो॒ मतऽिभदास॑ ॒ ित दवाः।े
इ॑
॒ वे ूाय॑
॒ तो॒ मा तो॑िे ष॒ िकचन। ॒
े जातवदो॒
यो मा ं ि॑ े य॒ माम।्
े य ं चा॒हं ि॒
सवा॒ ान॑ े॒ स॑ ह॒ याा॒हं ि॒ े य े च॒ माम।्
॒
यो अ॑ मराती॒या॑ नो॒ ष॑े त॒ े जन॑।
॒
िना॒ो अािा ॒̎ सवा॒ ा॒॑षा क॑ु ।
सिश॑त ं म े॒ ॄ॒ सिश॑त ं वी॒यां१◌॒ बल̎म।्
सिश॑त ं ॒ ु या॒हमि॑ परोिह॑
॒ ं म॑े िज ॒ ु तः।
॑ ॒ ु
उद॑षे ा ं बा॒ अितरमच॒ अथो॒ बल̎म।्
िणोिम
॒ ॒ ॄ॑णा॒ऽिमऽा॒न॑ ु यािम॒ ाँ२ अहम।
॒ ्
पनमन ु ॒ मु ॒ आगा॒न
ु ॒ ॒ पनराय॑ ु॒
ु ॒ ॒ ु पनँौोऽ ं ॑ म॒ आगा॒न॑ु ूा॒णः पनराक
ु ॒ ॑ ू त ं म॒ आगा॒न॑ु ि
॒ ं
ु॒
पनराधी॑ त ं म॒ आगा̎त।्
वै॒ ा॒न॒ रो मऽद॑ े नपा ॒ ू अव॑बाधता ं िरतािन
॒ ॒ िवा̎॥ ८॥
पोष ं ॑ दिस परोिह॑ ॒ ु तािर॑
॒ च॥ ५॥
[[2-6-1]]
वै॒ ा॒न॒ राय॒ ूित॑वदयामो॒
े ॒ े स।ु
ृ स॒॑ रो दवता॑
यदी॑न॒ ण
स एताा॒ ु ॒ दे ॒ स नो॑ मचात
शा॒̎ मचव॑ ु ु िरतादवात।
॒ ॒ ्
वै॒ ा॒न॒ रः पव॑याः पिवऽ ॒ रमिभधावा
॒ ॒ ैय॑ ॒ ̎ा॒शाम।्
अना॑ जानन॑ ॒ सा॒ याच॑मानो॒ यदऽ ैनो॒ अव॒ त॑वु ािम।
अमी ॒ ु े िदिव
॒ य े सभग॑ ॒ ृ नाम॒ तार॑ के ।
॒ िवचतौ॒
े त॑ यतामत॑
ूहामृ ॒
े॒ कमोच॑ नम।्
िविज॑ही लो॒का॑ृ िध ब॒ ा॑च ु ािस॒ ब॑ कम।्
[[2-6-2]]
त॒ त ं तमक ॒ ु े े ॒ अनसच॑ ॒ ु रि॒ यषा े ̎ं द ॒ नवत।्
॒ ं िपमाय॑
अब॒ ॒ क े े ॒ दद॑ तः ूया॒ ॒ ात॒ ं ु च॒
े नवा॒स॒ग एषाम। ॑ ्
आर॑ भथा॒ े मनस ॒ ु र॑ भथा े समा॒न ं पा॑मवथो घृ॒ तन॑े ।
यां̎ पत ॒ ू ं पिर॑ िव ॒ं यदौ ॒ त॒ ै गोऽा॑य॒ हे जाया॑पती॒ सर॑ भथे ाम।्
यदिर॑ ॒ ं पृिथवीमत ॒ ॒ ु ा ं या॒तर॑ं िपतर॑ ॒ ं वा िजिहिसम। ॒
॒
अिमा॒ ता॒दन॑े सो॒ गाह॑प ॒ उो॑ नषिरता े ु ॒ यािन॑ चकम। ृ॒
भिम॑ ू मा॒त ाऽिद॑ ितन जिनऽ ॒ ॒ ं ॅाता॒ऽिर॑ मिभश॑ ॒ एनः।
ौन ॑ िपता ॒ िप॑त॒ य ृ ां भ॑वािस जा॒िम िमा ॒ मा िव॑िवि लो॒कात।्
यऽ॑ सहाद ॒ ु ॑कतो॒ ॒ ु ृ मद॑ े िवहाय ॒ ॒ रोग ं ॑ ता ॒ १◌॒ ाया̎म।्
अो॒ ॒ णाै॒ रता॒ ॑ ग तऽ॑ पँयम े िपतर॑ ॒ ं च पऽम।॒ु ्
यदमन॑ ॒ तृ ने दवा े दा॒दा̎त ॒ ु वा॑ किर। ॒ ्
े॒
यवाना॒ ॒ु
ं चागो॒ अि॒ यदव ॒ े िकच॑ ूितजमा॒हमिमा॒
॒ ॒ ृ ं क॑ृ णोत।ु
ता॑ दनण
यदमि॑ ॒ बधा ॑ ॒ ं वासो॒ िहर॑ यमत
॒ िवप ॒ ु गामजामिव
॒ ̎म।्
े॒
यवाना॒ ॒ु
ं चागो॒ अि॒ यदव ॒ े िकच॑ ूितजमा॒हमिमा॒
॒ ता॑दनण॒ ृ ं क॑ृ णोत।ु
॒
यया॑ ृ ॒ ॒ े कदा॒चन।
मन॑सा वा॒चा॒ कतमन॑
सवा̎ा̎िळ॑ े तो मो॒िध॒ िह व॑ ् १०॥
े यथातथम॥
॒
चरम ॒ ु ष॑ ॥ ६॥
॒ े ॒ ॒ पऽ
[[2-7-1]]
वात॑रशना ह॒ वा ऋष॑यँौमणा ॒ ऊम॑ ॒ िनो ू ॒ु
॒ बभवानष॑ य॒ े
ृ यो॒ऽथमा॑
॒
िनलाय॑ े ूु िवशःु कँमा॒
मचर॒ ऽन॑ ू डािन॒ त॑ े िवया॒॑ च॒ तप॑सा च॒
ु ॒ िनलाय
तानष॑ृ योऽॄवथा ॒ ं ॑ चरथित ु॒
॒ े ॒ त ऋषी॑नॄवमो॑ वोऽ ु भगवो॒ऽिा̎ि॒ कन॑
े
वपया॒म ित ु ॒ ं ॑ नो ॄत
े ॒ तानष॑ृ योऽॄविवऽ ू ॒ यना॑
े रपस॑
े ॒ ा॒मित े ॒ त एतािन॑
॒ ॒ू
सता॑ ॒ वे ा
पँय॑
े ॒ े न ं॒ यी̎ृ॒ णमह
दवहळ॑ ु य॑ु े िवतो॑
॒ ं ब॒ भवा ॒ ॒
दधिदत ु वैानराय
॒ े ैराय ं ॑ जत े
॒ ॒ ूित॑वदयाम॒
इप॑ु ितत॒ यद॑ वा॒च ीनमनो ू ॒
॒ े ̎ ॅणहाया॒ ा̎ो॒ इित॒ त
[[2-8-1]]
ू ॒ दैज ु॑या॒ोऽप॑तू इव॒ म॑ते ॒ यथा̎ नो
कँमा॒ े॒ यथा̎ ॅणहै ू ॒ वमषे॒ भ॑वित॒ योऽयोनौ॒ रत॑ े िचित
॒ ॒
यद॑ वा॒च ीनमनो ू ॒
॒ े ̎ ॅणहाया॒ ा̎त ु ॒ े यावदनो॑ ॒ े दी॒ामपैु ॑ित दीित ॒ एत ॒ ै॑ त॒ ित ज॑हु ोित
सवसरं ॒ ं दी̎ितो ं ॒ ॒े
॒ भ॑वित सवसरादवाा ु ॒ े मास ं ॑ दीितो
न ं ॑ पनीत ॒ भ॑वित॒ यो मास ॒
॒
स ं ॑वसर ॒ ॒े
ं ॑वसरादवाान ु ॒ े चत॑िु व शित॒ राऽी̎दीितो
ं ॑ पनीत ॒ भ॑वित॒
चत॑िु व शितरधमा॒ सा ं ॑वसर ॒ ं ॑वसरादवाान ॒ ॒े ु ॒ े ाद॑ श॒ राऽी̎दीितो
ं ॑ पनीत ॒ भ॑वित॒ ाद॑ श॒
मासा̎वसरं ॒ ं॑ ॒ ॒े
वसरादवाान ं ॑ पनीत ु ॒ े षसाऽी̎दीितो ॒ भ॑वित॒ षा
ऋतव॒॑ वसरं ॒ ॒ ॒े
ं ॑वसरादवाान ु े ितॐो
ं ॑ पनीत ॒ राऽी̎दीितो ॒ भ॑वित िऽपदा॑ ॒ गायऽी ॒ गा॑यिऽया ॒
एवाान
॒ ं ॑ पनीत ु ॒ े न मा॒सम॑ीया॒ ियमप॑ ॒ ु ये ा॒ोपया ॑सीत॒ जग॑ु ु ॒ ते ान॑तृ ा॒यो̎ ॄाण॑ ॒ ोत ॒ ं
य॑वा॒ग ू रा॑ ज॒ ॑ा॒िमा॒ वैँयाथो॑
॒ सौ॒ऽ॑ ॒ ॒ ं ॄ॑यु ा॒िद॒ म॑ते ोपदा॒
े ॒ र एतत ॒ मीो॑द॒न ं
धा॒नातू ॒̎ तृ िमन॑ोु तयदा॒ े नोऽन॑पु दासाय॥ १२॥॥ ८॥
[[2-9-1]]
अजान॒ ह् ॒ वै पृीपमा॑
॒ ना॒॑ य॑ ऋष॑योऽभवषी॑
॒ ान॑ष॒ ॒ णामृिष॒ ं ता ं
दवता॒ ु ित यका॑
॒ े मपा॑ ॒ मा॒ एत॒ ं ॄ॑यम॑
॒ पँयमाऽह॑
॒ ॒ े यज॒ यचोऽगी॑
रना॑ ॒ षत॒ ताः
पय॑ आतयो दवाना॑ ॒ े मभवज
॒ ु घृ॒ तातयो॒
िष ॑ यामा॑िन॒ सोमा॑तयो॒ यदथ॑वाि रसो॒
॒
मा॑ तयो॒ या॒̎ णानी॑ितहा॒सा॑रु ा॒णािन॒ का॒ाथा॑ नाराश॒ सीम॑दातयो॑
॒
॒ े मभवािभ
दवाना॑ ॒ ॒ धु ं ॑ पा॒ानमपा ॒े
॒ ॒̎ प॑हतपाानो दवा॒ गं
लो॒कमा॑ य॒ ॑ण॒ ाय॑य ु ॒मृष॑योऽगन॥् १३॥॥ ९॥
[[2-10-1]]
पच॒ वा एत ॒ े म॑हाया॑
॒ त॒ ित ूता॑य े सतित ॒ सि॑ े दवयःे ॒ िप॑तयृ ॒ ो भ॑तू यो ु ॒
॒ म॑नयो
ॄ॑य ॒ इित॒ यदौ ॒ ु ॒ सिमध
॒ जहोिप ॒ ं॒ त॑वे यि॑
॒ त॒ े
यितृ॒ ॒॑धाकरोपि॑ ॒ ॒ ृ ॒ ि॑त॒ े यतो॑
तय ॒ ू े ब॒ िल हर॑ ित॒ त॑ ूतयि॑
॒ त॒ े
े
या॒̎ णोऽ ु ॒
॒ ं ददा॑ित॒ त॑नयि॑ त॒ े या̎ा॒यमधी॑यी॒त ैका॑मच ॒ु
॒ ृ ं यजाम॑ वा॒
॒
त॑ यि॑ त॒ े यचोऽधी॑
॒ ू
त॒ े पय॑स॒ का॑ अ िपतॄ॒ न्धा ॒ हि॒ यजू िष
॒ अिभव॑
ू
घृ॒ त॑ का॒ यामा॑िन॒ सोम॑ एः पवत॒ े यदथ॑वािरसो॒ ॒ ू
मधो̎ का॒
या॒̎ णानी॑ितहा॒सा॑रु ा॒णािन॒ का॒ाथा॑ नाराश॒ सीमद॑ स॒ का॑ ू अ िपतॄ॒ न्धा ॒
॒ हि॒ यचोऽधी॑
अिभव॑ ॒ त॒ े पय॑ आितिभरवे ॒ तवा ॒ यजिष
॒े ॑पयित ू घृ॒ ताितिभ
॑
॒ यामा॑ िन॒
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 64 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वािरसो॒
सोमा॑ितिभयदथ॑ ॒ ॒ ॒̎ णानी॑ितहा॒सा॑रु ा॒णािन॒ का॒ाथा॑
मा॑ितिभया
नाराश॒ सीम॑दाितितिभ॑
॒ े ॒ तवा
रव ॒ त एन
े॒ ॑पयित ॑ ं तृ॒ ा आय॑षु ा॒ तज॑
े सा॒ वच ॑सा िौया
॒ यश॑सा
॒ े ा॑ने च तपयि
ॄवचसना॒ ॥ १४॥॥ १०॥
[[2-11-1]]
॒ ॒ ॒ े यमा॑
ॄयन॑ ॒ ण॒ ूाां̎ िदिश ॒ मामा॒दछ॑ िददश ॒ उदी̎ा ं ूागदी॒ु ा ं वो॒िदत॑ आिद ॒ े द॑ िणत ॒
॑ ॒
उपवीयो॑ प॒िवँय॒ हा॑ वविनय
॒ ॒ िऽराचा॑मिः े॒ प॑िरमृ ॒ ृ ॑ ॒ ँय॒ िशर॑
॒ य॑ सकपृ ॒ षु ी॒ नािस॑के ॒ ौोऽ े॒
द॑ यमा॒ल॒ यिरा॒चाम॑ित॒ तने ॒ ऋच॑ ूीणाित॒ यिः प॑िरमृ ॒ ज॑ित॒ तने ॒ यजिष॒ु यकपृ॒ ृ ॑ ॒ श॑ित॒
तने ॒ सामा॑ िन॒ य
॒ ं पा॒िण ं पा॒दौ ूो॒ित॒ यिर॑ ॒ षु ी॒ नािस॑के ॒ ौोऽ॒ े द॑ यमा॒लभ॑त॒ े
े वािरसो
तनाथ॑ ॒ ̎ ॄाणानी॑
॒ ितहा॒सा॑रु ा॒णािन॒ का॒ाथा॑ नाराश॒ सीः ूी॑णाित॒ दभा ॑णा ं
॒ ॑ ॒
महपीय॒ प ं ॑ का
ृ ॒ ूाङासी॑नाा॒यमधी॑यीता॒पा ं वा एष॒ औष॑धीना॒ रसो॒
॒ समवे॒ ॄ॑ कत
यभार॑ ु े दिणोरौ ॒ पा॒णी पा॒दौ का ॒
ृ ॒ सपिवऽा॒ वोिमित॒ ूित॑पत एतै ॒
यज॑ ु य िवा
॒ ं ूषा ॒ े वागत॑
॒ े रममर
॒ ॒ ं ॒ तदतचाऽ॑
॒े ॒ ु मृ॒ चो अर॑
त ॒ े परम॒ े ो॑म॒ ि॑वा ॒े
अिध॒ िव॑े िनष॒े य वदे ॒ िकमृ॒ चा क॑िरित॒ य इाि ॒ इम॒ े समा॑सत॒ इित॒ ऽीनव ु ॒
॒ े ूाय॑
ू ु ॒ िरा॑ह॒त
भभव॑ ै ै वाच ॒ ं यदव॒ े वा॒च ॒ ं तायाथ॑ ॒ु ॒ गा॑ य॒ ऽ िऽरा॑ह
सािवऽ
॒ ̎ऽधच
पो ॑शोऽनवा॒न स॑िवता
॒ िौय॑ ूसिवता
॒ िौय॑मवाो॒
े॒ ॒ य॒ ैव ू॑ितपदा॒
थो̎ ूात॑ ॒ छािस॒
ूित॑पत॥े १५॥॥ ११॥
[[2-12-1]]
माम े॒ मन॑सा ाा॒यमधी॑यीत॒ िदवा॒ नत॑ं वित े॒ ह॑ ा॒ह शौ॒च आ॒̎य े उतार॑ ॒े
॒ यऽबल॑ ॒ वा॒चोत
उत
ित॑ ॒ तु ोज॒॑ तासी॑
ु न उत ॒ शया॑नो॒ऽधीयी॑त॒ ैव ा̎ा॒य ं तप॑ी॒ पयो॑ ु भवित॒ य एव॒ ं
॒
िवान्ा ̎ा॒यमधी॑त॒ े नमो॒ ॄ॑ण॒ े नमो॑ अय ॒ ै नम॒ ओष॑धीः।
॒ ॒ े नम॑ पृिथ
नमो॑ वा॒च े नमो॑ वा॒चत॑य॒ े नमो॒ िव॑व े बहत
ृ ॒ े क॑रोिम॥ १६॥॥ १२॥
[[2-13-1]]
॒
मि॑ न े ूबलमधी॑
॒ ॒ यीता॒सौ ख॒ वावैष आिदो े ं तपित॒
॑ ॒ या॒̎ णा॒िह॒ ति॑
तदषाऽ॒॑े ु ा।
त
िचऽ ॒ े मद॑ु गा॒दनी॑कं ॒ च॑िु म॒ ऽ ॒ वणा॒
॒ ं दवाना॒ ॑ े
ः।
आऽूा॒ ावा॑ पिृ थवी ॒ अिर॑
॒ ॒ सय ू ॑ आा ॒ ु ित
॒ जग॑तष॒ े ॒ स वा एष॒ यः
॒ ॒ ूता॑यत े
॒
सि॑ त॒ े त॒ ूाा॒यम॑वभृ॒ थो नमो॒ ॄ॑ण॒ इित॑ पिरधा॒नीया॒ ं िऽरा॑हा॒प उपृ
॑ ॒ ँय॑
॒ ृ े॑ित॒ ततो॒ यिच॒ ददा॑ ित॒ सा दि॑णा॥ १७॥॥ १३॥
गहान
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 65 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[2-14-1]]
त॒ वा एत॑ ॒ य॒ ॒ मघो॑
े हिवधान ॒ ु ॒ ॒ हिवः॑
॒ ं ॑ िवदिवष ॒ ॒ ु ॑षका॒रो यद॑ व॒ जा
नियव ू ॑ित॒
सोऽन॑वु षका॒रो वा॒यरा॒ ु ाऽमा॑वा॒ा̎ िक ॒
॒ ृ एव॒ ं िवाघ ॒ िवो
॒ े े वषित॑ ॒ त॑मान े
नय॑
॒ वज ॒ ू ॑ित॒ पव॑मान े वा॒याव॑मावा॒ा॑या ाा॒यमधी॑त॒ े तप॑ एव॒ त॑त॒ े तपो॑ िह
ाा॒य इ॑ ु ॒ म ं नाक रोहम॑ ु ॒ मा॒नाना̎ ं भवित॒ याव॑ ह॒ वा इमा ॒
॒ ं िव॑ ॒ ू ं
पणा
दद॑ ग ॒ ं लो॒कं ज॑यित॒ ताव॑ ं लो॒कं ज॑यित॒ भया ू स ं चा ॒ ं चाप॑पनमृ ु ॒ ॑ु यित॒ ॄ॑ण॒ ाय॑यु ं
गित॥ १८॥॥ १४॥
[[2-15-1]]
त॒ वा एत॑
॒ ॒
य ु ॒ े॒
॒ ाव॑ना॒यौ यदा॒ाऽशिचयशमृ ॒
॑िदवतािन ॒
॒ य एव॒ ं िवा॑ हारा॒ऽ
॒ ु त े॒ ोज॒ िासी॑
उषिद॑ ॒ न॒ ँशया॑नो॒ऽरये̎ माम े॒ वा याव॑ ॒ रस ाा॒यमधी॑त े॒
सवा̎ो॒का॑यित॒ सवा̎ ृ
ो॒कान॑न॒ णोऽनसच॑ ॒ ु रित॒ तदषाऽ॑
॒े ु ा।
त
॒ ॒ ृ अि॑
अनणा ॒ ृ परा॑ ितीय॑
न॒ णाः ॒ ृ े लो॒के अनणाा॑
॑ ॒ृ म।
य े द॑वे ॒ याना॑ उत
॒ िप॑त॒ य
ृ ाणा॒वा̎ ॒ थो अनणा े े ॒ ं वै जा॒त ं पा॒ा ज॑माह॒ त ं दवा
॑ ॒ ृ आी॑य॒ मि ॒े
आतीिभः ॑ ॒ ॒̎ ातीना
पा॒ानमपा ॑ ॒ े य
ं यन॑ ॒ ॒ दि॑णािभदि॑ ॒ णाना ं ॄाणन॑
॒ े ॄाण ॒ ॒
छो॑िभँछ॑ ॒ सा ा॒यनाप॑ े हतपाा ाा॒यो॑ दवप॑ ॒ ं योऽन̎ू सृ॒ जभा॑गो
॒ े िवऽ॒ ं वा एत
वा॒िच भ॑व॒ भा॑ गो ना॒के तदषाऽ॑ ॒े ु ा।
त
यिाज॑
॒ सिखिवद॒ ॒ सखा॑ य॒ ं न त॑ वा॒िप॑ भा॒गो अि। ॑
यदी ॒ णोलक ॒ णोित॒ न िह ूवद॑ ॒ े सकत ु ृ॒ ॒ पा॒िमित॒ ता̎ाा॒योऽ॑ते ॒ ो॑ य ं य ं ॑
॒ ु त॒ े तन॑े तना
बतमधी॑ े े॒ ं भ॑व े य ोरा॑ िद
॒ वा॒ ॒ ु ं गित॒ तदषाऽ॑
॒ साय॑य ॒े ु ा।
त
॒ ु॒ वा॑ परा॒
य े अवाङत ु ण े वदे॒ ं िवा
॒ स॑म॒ िभतो॑ वदािदमव ॒ े॒ त े पिर॑ वदि॒ सव॑ अि
॒ ं ितीय
॒ ं॑
तृ॒ तीय ं ॑ च ह॒सिमित॒ याव॑ ती॒व दवता॒॒ े ावा ॑ वदिविद॑
े ॒ ॒ े व॑सि॒ ता̎ाणो॑
ॄाण ॒ े वदिवो॑
े ॒
िदव ॒ े िद॑ व े॒ नम॑ु या॒
ाी॒लं की̎तयदता े ॒ े एव॒ दवता
॒ े ̎ ूीणाित॥ १९॥॥ १५॥
[[2-16-1]]
॒ृ
िर॑त इव॒ वा एष॒ ूवे िर॑ त॒ े यो या॒जय॑ित॒ ूित॑ वा गाित॑ या॒जिय॑ा ूितग ॒ृ
वाऽन॒॑ िा̎ा॒य ं वदम ॒ गा॑ य॒ ऽीमाित॑
े॒ धी॑यीत िऽरा॒ऽ ं वा॑ सािवऽ ॒ े
रचयित े ॒ ैव
॒ वरो॒ दि॑णा॒ वर॑ण
वर ृणोा॒ा िह वर॑ ॥ २०॥॥ १६॥
[[2-17-1]]
[[2-18-1]]
॒ ॒
कितधाऽव॑ कीणी ूिवशित॒॑ ॒ ु ॄवा॒
चतधा॑ िदनो॑ मत॒॑ ूा॒ण ैिर॒ं बल॑ेन॒ बहित
ृ ॒ ं॑
ॄवचसना॒ ॒ े िमवत॑ े॒ े रण े ॒ सव॑ण॒ त॒ ैता ं ूाय॑ि ं िवदाच॑
॒ कार सदवः ु ॒ े का̎ँयपो
॒ यो
ॄ॑चा॒य ॑विकर॒॑ दे मावा॒ा॑या॒ राा॑ म॒ ि ं ूणीयो॑ ॒ पा॒धाय॒ िराय॑ोपघात ु ॒
॒ ं ॑ जहोित
कामाव॑कीण॒ऽव॑ कीणऽि॒ काम॒ कामा॑य॒ ाहा॒ कामािभ॑िु धो॒ऽिभ॑िु धोऽि॒ काम॒
े ॒ त॒ ं वा आय॑म॒ मृत॑मवा॑
कामा॑ य॒ ाहमृ े॒ े ा
॒ ूय॑ता॒ िलः कवा॑ ितयिमिभम॑ ॒ ॒ यते ॒ स ं
मा॑ िसच ु मतािम
॒ ॒ ॒ ं बह
ृ ॒ ित॑।
॒
स ं मा॒ऽयमिि॑ च॒ ाय॑षु ा च॒ बल॑ेन॒ चाय॑ ु ं करोत॒ मित े ॒ ूित॑ हा ै मत॑
॒ ूा॒णा॑ धित॒
ूतीो॒ बल॒ ं ूित॒ बहित॑
ृ ॒
ॄवचस ॒ ं ूििरतरसव
॒ ॒ ॒ ु ॒ ू सवमाय॑
॒ सव ॑तनभा ॒ रु ित
े ॒
॒ यते ॒ िऽष॑ा॒ िह दवा
िऽरिभम॑ ॒ े योऽप॑तू इव॒ म॑ते ॒ स इ ॒ ं ज॑ु यािदमिभम॑
॒ ॒ यते ॒ पनी॑ु त
॒ रु वा॑
एवाानमाय॑
॒ े॒ ॒ े वरो॒ दि॑णा॒ वर॑ण े ॒ ैव वर ृणोा॒ा िह वर॑ ॥ २२॥॥ १८॥
[[2-19-1]]
भःू ूप॑ े॒ भवु ॒ ूप॑ े॒ ॑ ूप॑ े॒ भभव॑ ू ू ॒ ूप॑ े॒ ॄ॒ ूप॑ े ॄको॒श ं ूप॑ऽमृ े॒ त॒ ं
ूप॑ऽमृ े तको॒श ं ूप॑ े चतजा॒ ु ल ु ॒
ं ॄ॑को॒श ं य ं मृ॒ नावपँय॑ ित॒ त ं ूप॑ े दवाप॑
॒े े दवपर े ॒ ु ं ूप॑ े॒
ृ वरी॑वतो॒
परी॑वतो॒ ृ ॄ॑णा॒ वम ॑णा॒ऽहं तज॑ े सा॒ कँय॑प॒ य॒ ै नमिरो॒ ॒ धम मधान ॒ ू ं ॑ ॄो॑
॒ रा॒
हन॑यु ोऽधरा॒
॒ ॑ िवद॑ ॒ ु य सवसरःं ॒ ूजन॑ ॒ नमिनौ॑
॒ ू ॒ व॒ िऽम
पवपादा॑ ं ॑ िमऽावणावपरपादा॑
॒ ॑ ॒ व॒ िः
ु ूथम
प॑ ॒ ं काड॒ ं तत॒ इत॑ ॒ ूजाप॒॑ ितरभ॑
॒ य ं चतथ ॒ ु स वा एष॒
िदँशा
॒ ̎व॒ रिँशश॑मु ार ॒ ह॒ य एव॒ ं वदाप॑ े पनमृ ु ॒ ं ु ज॑यित॒ जय॑ित ग ॒ ं लो॒कं नािन॒ ूमी॑यत॒ े
नाौ ूमी॑यत॒ े ना ु ूमी॑यत॒ े नानप॑ ॒ ूमी॒यत॑े लाो॑ ॒ भवित ीवम॒॑ु िस ीव॒ु ि॑तमिस॒
॒ू
ं भताना॒ मिधपितरिस
॑ ॒ू
॒ ं भताना॒ ौो॑ ॒ू
े ऽिस॒ ा ं भताप॑ ु प॒याव॑ त ॒ े नम॒॑ े नमव॑ ॒ ं त॒ े नमो॒
नम॑िँशशकमाराय ु ु ॒ नम॑॥ २३॥॥ १९॥
[[2-20-1]]
॒ े या॑ दवता॑
नम॒ ूाै ॑ िदश ॒ े एता॒
॒ ं ूित॑वसता॑ ॒े ॒ नमो॒ नमो दि॑णाय ै िदश
॒ े या॑ दवता॑
॒े
एता॒
॒ ं ूित॑वसता॑ ॒े ॒ नमो॒ नम॒ ूती̎ ै िदश॒ े या॑ दवता॑
॒ े एता॒
॒ ं ूित॑वसता॑ ॒े ॒
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 67 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
नमो॒ नम॒ उदी̎ ै िदश ॒ े या॑ दवता॑
॒ े एता॒
॒ ं ूित॑वसता॑ ॒े ॒ ॑ िदश
॒ नमो॒ नम॑ ऊायै ॒ े या॑
॒ े एता॒
दवता॑ ॒ ं ूित॑वसता॑ ॒े ॒ नमो॒ नमोऽधराय॑ ै िदश ॒ े या॑ दवता॑
॒ े एता॒॒ ं
ूित॑वसता॒॑े ॒ नमो॒ नमो॑ऽवारायै ॒ ॑ िदश॒ े या॑ दवता॑
॒ े एता॒॒ ॒े
ं ूित॑वसता॑ ॒ नमो॒ नमो
ु
गायमनयोम े य॑े वसि
॒ ॒ त े म े ूसाानिरं जीिवत ं व॑धयि ु
॒ ॒ नमो गायमनयोमिन॑ ु ॒
ु
नमो॒ नमो गायमनयोमिन॑ ु ॒ नमः॥ २४॥॥ २०॥
ु ॒ नमः॥
सह॒ वै मिन॑
[[2-0-0]]
नमो॒ ॄ॑ण॒ े नमो॑ अय॒ ॒ े नम॑ पृिथ
॒ ै नम॒ ओष॑धीः।
नमो॑ वा॒च े नमो॑ वा॒चत॑य॒ े नमो॒ िव॑व े बहत
ृ ॒ े क॑रोिम॥
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 3
[[3-0-0]]
त॒ं योराव॑ण ृ ीमह।े
गा॒त ं ु याय॑
॒ ।
गा॒त ं ु यप॑
॒ तय।े
दैवी̎ िर॑ ॒ ु नः।
॒
िमान॑ षु ः।
े
ऊ॒ ं िज॑गात ु भष॒े जम।्
श ं नो॑ अ ु िपद॒ ̎।े
श ं चत॑ु द॥े
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[3-1-1]]
॒ ु ्
िचिःॐक।
॒
िचमाय̎म।्
े ।
वाविद॑
आधी॑त ं ब॒ िहः।
े अिः।
कतो॑ ॒
॒
िवा॑तमिः।
॒
वा॑ितहता ̎।
॒
मन॑ उपवता।
ूा॒णो हिवः।
॒
सामा॒̎ यःु ।
वाच॑त े िवध े नाम।्
[[3-2-1]]
॒ होता̎।
पृ॒िथवी
ु
ौर॑ ॒ यः।
॒ ̎ऽीत।्
िो
ृ ॒
बहित॑ ॒
पवता।
वाच॑त े वा॒चो वी॒य ॑ण।
ं ॑ततमनाय॑
सभृ े॒ स।े
यज॑मानाय॒ वाय̎म ।्
आ सवर॑ु॒ ै।
वा॒चितोम॒ ं ॑ िपबित।
॒ ॒
जजनिद॑ िमियाय ॒ ॒ ाहा̎॥ २॥
॒ होता॒ दश॑॥ २॥
पृ॒िथवी
[[3-3-1]]
॒
अिहता ̎।
॒
अिना ̎ऽय।॒ ू
ा॒ऽीत।्
िमऽ॒ उपवता।
॑ ॒
॒
सोमोम॑ ु गाः।
परो॒
॒ु
शबँशब॑ ॒ु ु गाः।
परो॒
ौा॒ता॑ इ॒ सोमा̎।
े ॒ ु ॒
वाता॑ पहवनौताहा ̎॥ ३॥
॒
अिहता॒ ऽौ॥ ३॥
[[3-4-1]]
[[3-5-1]]
॒ िवहता
महाह॑ ॒ ̎।
॒ ु
॒ िवरयः।
सह॑
अ॑तु पाजा अीत।
॒ ्
अ॑तु मना उपवता।॒
अना॒ ृ
॒ ध॒ ा ॒ृ
̎ूितध॑ ॒
या॑ ॒
िभगरौ।
॒
अया॑ उा॒ता।
वाच॑त े िध े नाम।्
॒ े त॒ े नाम॑।
िवधम॑
॒ े
िवधमाक ॒ ं ॒ नाम॑।
वा॒चितोम॑ ॒ मपात।्
मा दै॒ँछिद ु ।
॒ ु े ॒ मा म॑न॒ ॑
॒ े
नमो॑ िदव।
नम॑ पृिथ ॒ ै ाहा̎॥ ५॥
॒ ीिण॑ च॥ ५॥
अपा॒
[[3-6-1]]
वाघोता̎।
दी॒ा पी̎।
[[3-7-1]]
ॄा॒॒ ण एक॑होता।
॒
स यः।
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
॒
य॑ ू
म े भयात। ्
॒
अिि हो॑ता।
॒ ।
स भता
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
॒ च॑ म े भयात।
भता ू ्
॒ िऽहो॑ता।
पृ॒िथवी
॒
स ू॑िता॥ ७॥
[[3-7-2]]
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ ं यश॑ ।
॒ ं पशि
॒ ॒ च॑ म े भयात।
ूिता ू ्
॒
अिर॑ ॒ ं चत॑हु ता।
॒
स िवाः।
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
॒
िवा॑ ू
म े भयात। ्
वा॒यःु पच॑होता।
स ूा॒णः।
[[3-7-3]]
च॑मा॒ढो॑ता।
॒ ू ॑ याित।
स ऋत
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
॒ म े काम।्
ऋतव॑
॒ ता ।
अ सहो॑
स ूा॒ण॑ ूा॒णः।
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
ूा॒ण॑ च म े ूा॒णो भ॑यू ात।्
॒ ता।
ौरहो॑
॒ृ
सो॑ऽनाधः॥ ९॥
[[3-7-4]]
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
ृ
॒ ध॒ ॑
अना॒ ू
भयासम। ्
॒ ॒ नव॑ होता।
आिदो
स त॑ज े ॒ ी।
स म॑े ददात ु ू॒जा ं पशि
॒ ू ु ॒ं यश॑।
े॒ ॒
तजी ू
च॑ भयासम। ्
॒ ितदश॑
ूजाप॑ ॒ होता।
स इद॒ सव̎म।्
स म॑े ददात ु ूजा ॒ ू ु ॒ं यश॑।
॒ ं पशि
ू
सव॑ं च म े भयात॥ ् १०॥
ूिता ू ॒ृ ू ् ७॥
ं च म े भयात॥
॒ ॒ ूा॒ण॑ म े भयादनाधव॑
[[3-8-2]]
॒े े ।
मन॑
िव॑यु न॑
॒ े ।
वस॑व॒ आय॑ने ।
॒ ॒ दि॑णािभः।
आिदा
िव॑े दवा ॒
॒ े ऊजा।
॒ ू ॑गाका॒रण॑
पषा े ।
ु धया̎।
बहृ॒ित॑ परो॒
॒ िती॒थन॑े ।
ूजाप॑
॒
अिर॑ ॒ ण
े ।
ं पिवऽ॑
वा॒यःु पाऽ̎ै ।
॒ ौया
अह ॒ ̎॥ १२॥
दी॒या॒ पाऽ॒ रै के ॑ च॥ ८॥
[[3-9-1]]
े े ।
सन॑
ृ ॒ ̎े ।
े बहत
धना॒
॒ पः।
पा॑ ॒ू
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 74 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वावा॒योः।
दी॒ा सोम॑।
॒ ः।
पृ॒िथ॑ े
वस॑नू ा ं गायऽी ॒ ।
॒
िाणा ॒ ु ्
̎ ं िऽक।
॒ ॒
आिदाना॒ ं जग॑ती।
॒ ु ु ् १३॥
िवो॑रनक॥
[[3-9-2]]
वण॑ िवराट।॒ ्
॒
य॑ ॒
पिः।
॒ तरन॑
ूजाप॑ े॒ मु ितः।
॒
िमऽ॑ ॒
ौा।
॒ ॒ ु ूस॑िू तः।
सिवतः
सय ू ॒॑ मरी॑िचः।
॒
चम॑ सो रोिहणी।॒
ऋषी॑णामती। ॒
॒ िवत।
पज॑ ॒ ु ्
चत॑ॐो॒ िदश॑।
चत॑ॐोऽवािद॒शाः।
अह॑ ॒ रािऽ॑।
ृ ॒ ॒ वि॑
किष ृ ।
ििष॒ाप॑िचित।
आपौष॑ ॒ धय।
ऊच॑ सनता॒॑ ू ृ च दवाना॒
॒े ं प॑यः॥ १४॥
॒ ॒ु ु
अनिदश॑ ॒ ॥ ९॥
[[3-10-1]]
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ू॑स॒ व।े
॒
अिनो ̎बा॒ ा̎म।्
[[3-10-2]]
काम॑ ूितगही॒ृ ता ।
॒ु
काम समिमािव॑ श।
ृ
काम॑ने ा॒ ूित॑गािम।
कामै॒ त̎।े
एशा॒ त॑े काम॒ दि॑ना।
उा॒॒ ना̎ऽऽिरसः ृ ु
॒ ूित॑गात।
सोमा॑ य॒ वास॑।
॒ ॒ गाम।्
िाय
वणा॒॑ या̎म।्
ु॑
॒ तय े॒ पषम॥
ूजाप॑ ् १६॥
[[3-10-3]]
मन॑व े॒ त̎म।्
॒े
ऽजाम। ्
॒ ू ऽे िव̎म।्
प
िना॑ अतरगदभौ। ॒
िहमव॑
॒ तो हिन ॒ ̎म।्
॒ ॒
गवा॒ ॒ रा॑ःॐगलकरण। ॒ े
॒ े े धा॒म।्
िवे̎ो दवो॑
वा॒चऽे ̎म।्
[[3-10-4]]
॒
उानाया ॒
̎िरसायान॑ ।
वै॒ ा॒न॒ राय॒ रथ̎म।्
वै॒ ा॒न॒ रः ू ॒ था॒ नाकमाहत।
॒ ॑ ्
िदवः॒ पृ॒ं भ॑ मानम॑ ॒ ु िभः।
स पू̎ववजव ॒ ॒ े॒ धन̎म।्
॒ नम॑ा॒ पिर॑ याित॒ जाग॑िृ वः।
समा॒
॑ नयत ु दिव
राजा̎ ा॒ वणो ॒ ॒ रथ̎म।्
े दिन े वैानराय
ृ ॒ म॑ँयाम।्
े मत
तना॑
वयो॑ दा॒ऽ।े
मयो॒ म॑म ु ूितमही॒ऽ॥
े १८॥
[[3-10-5]]
क इद॒ ं का॑ अदात।्
काम॒ कामा॑य।
कामो॑ दा॒ता।
काम॑ ूितमही॒ता।
॒ु
कामा समिमािव॑ श।
॒ु
काम॑ने ा॒ समिमािव॑ श।
काम॑ने ा॒ ूित॑मािम।
कामै॒ त̎।े
॒ त॑े काम॒ दि॑णा।
एषा
॒ ना̎ऽऽिरसः
उा॒ ॒ ूित॑मात॥ ु १९॥
ु ॑ माप॑ ूितमही॒ऽ े नव॑ च॥ १०॥
दा॒ता पष॒
[[3-11-1]]
॒ ु ं ॑ घम
सवन ॒ ं पिर॑ वदे वनम।े॒ ्
इ॑ ा॒ान ं ॑ दशधा ॒ चर॑ म।्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 77 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒
अ॑ म॒ िु े मन॑सा॒ चर॑ म।्
ॄाऽ॑ िवश॑ ॒ होतारमण ॒ ̎।
॒
अः ूिव॑ँशा॒ा जना॑नाम।्
॒
एक॑ धा
॒ िव॑ चारः।
॒ु
॒ शबािण
शत ॒ यऽक ै ं ॒ भव॑ि।
सव॒ वदा॒
े यऽ ैकं ॒ भव॑ ि।
सव॒ होता॑रो॒ यऽ ैकं ॒ भव॑ ि।
स॒ मान॑सीन आा ॒ जना॑नाम॥् २०॥
[[3-11-2]]
अः ॒ ूिव॑ँशा॒ा जना॑ना॒ सवा̎ा।
सवा̎ ूजा ॒ यऽ ैकं ॒ भव॑ि।
चत॑हु तारो॒ यऽ॑ सद ॒ ॒ ं ग॑ ि दवै ॒ े ः।
स॒ मान॑सीन आा ॒ जना॑नाम।्
ॄ॑ े म॒ ि ं जग॑तः ूिता॑ ॒ म।्
िदव ॒
॒ आान ॒ ं ॒ बहित
सिवतार ृ ॒ ̎म।्
चत॑हु तारं ूिदशोऽन॑
॒ कॢ ु ॒ म।्
वा॒चो वी॒यं ॑ तपसाऽ॑
॒ िवत।्
॒
अः ूिव॑ ं कतार॒॑ मतम। े॒ ्
ा॑र ॒ पािण॑ िवकव ु ॒ ं ॑ िवपिम॥ ॒ ् २१॥
[[3-11-3]]
अमृ ॒ े॒
॒ त॑ ूा॒ण ं यमतम। ्
चत॑हु तृणामा॒ान ं ॑ कवयो॒ ॒ ु
िनिच॑ः।
अः ॒ ॒ मतम।
ूिव॑ ं कतार॑ े॒ ्
॒े
दवाना॒ ं ब॒ ु िनिह॑ त॒ ं गहा॑
ु स।ु
अमृ ॒ तने॑ कॢ ॒ े॒
॒ ं यमतम। ्
चत॑हु तृणामा॒ान ं ॑ कवयो॒ ॒ ु
िनिच॑ः।
शत ॒ ु ॒ पिर॑ वदे ॒ िवा॑ िववा॑
॒ ं िनयत ॒ रः।
िव॑िमद ॒ ं व॑ण ृ ाित।
[[3-11-4]]
इ॒ राजा॑न सिवतार॑ ॒ मतम।े॒ ्
वा॒योरा॒ान ं ॑ कवयो॒
॒ िनिच॑ः।ु
॒ र॑ ँमी॒ना ं म े॒ तप॑म।्
रिँम
॒
ऋत॑ ॒ े कवयो॒
पद ॒ िनपा̎ि।
य आ̎डको॒श े भव॑ु न ं िब॒ भित ॑।
॒
अिन॑िभणथ॑ लो॒काि॒च̎।े
या̎डको॒श श॑ ु मा॒ः ूा॒णम ु ̎म।्
तन॑े कॢो॑ ॒ ऽमृतने॑ ा॒हम॑ि।
सवण ृ ्
॒ ु ं॒ कोश॒ रज॑सा॒ परी॑वतम।
॒ े ̎ ं वसधान
दवाना ॒ ̎म॥् २३॥
॒ ु ̎ िवराज
[[3-11-5]]
अमृ ॒ त॑ पणा ॒ ू ं ताम॑ ु कला ॒ ं िवच॑त।े
पाद॒ षढो॑त॒ नु िकला॑ िविवस।े
यनतव॑ े ॒ पचधोत ॒ कॢाः।
॒
॒ वा॑ ष॒धा मनसोत
उत ॒ कॢाः।
॒
त षढो॑तारमृ॒ तिभ ु ॒ क॑मानम।्
ऋत॑ ॒ ॒ े कवयो॒
पद ॒ िनपा̎ि।
अः ॒ ॒ मतम।
ूिव॑ ं कतार॑ े॒ ्
॒
अम॑ ॒ िस॒ मन॑सा॒ चर॑ म।्
॒ व स॒ ं न िवजा॑नि दवाः।
सहै ॒े
इ॑ ा॒ान शतधा ॒ चर॑ म॥् २४॥
[[3-11-6]]
इो॒ राजा॒ जग॑तो॒ य ईशे̎।
॒ ता सधा
सहो॑ ॑
॒ िवकॢः।
े ॒ त ं ु॑ पिरिष॒मा॑नम।्
पर॑ण
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 79 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अरा॑ ॒ ॒ े मन॑सा॒ चर॑ म।्
िद
॒ े द॑ य॒ ं ॄाऽ॑िवत।्
दवाना॒
ॄ॒ ैत॑ण॒ उज॑भार।
अक ॒ ोत॑ सिरर ॒ ॒ म̎।े
आ यि̎न्स ॒ पर॑े वः।
मह॑े ि बला ॒ िौय̎म।्
ब॒ ॒ािम॒॑ गोम॑तीम॥् २५॥
[[3-11-7]]
अ॑तु ा ं बला ॒ िौय̎म।्
॒ ु मः।
स हिर॑ वसिव॑
े॒
पिरा॑ य िपत।े
ब॒ ॒ािम॒॑ गोम॑तीम।्
अ॑तु ा ं बला॒ िौय̎म।्
मिमो॒
॒ िनय॑त।ु
॒ शता
शत ॒ अ ॑ यता ॒ ु हरी॑णाम।्
॒
अवाङाया॑ त॒ ु वस॑भु ी रिँमिर॑
॒ ।
ूमह॑ माणो बला ॒ िौय̎म।्
॒
रिँमिर॑ िवता ु २६॥
॒ म े॒ िनय॑त॥
[[3-11-8]]
॑ु
े मधमिदियम।
घृ॒ तजो॒ ॒ ्
॒ ॒ ध
मयमिद ॑ ात।ु
॒ प॑ट॒री स॑पु ॒णः।
हिर॑ पतः
॒ ॒
िदिवयो॒ नभ॑सा॒ य एित॑।
स न॒ इ॑ कामवर॒ ं द॑ दात।ु
॒ ं पिर॑ वतत े पृ॒थ।ु
पचा॑रं चब
िहर॑ योितिरर ॒ ॒ म̎।े
॒ सा॒ सप ॑दित।
अज॑ॐ॒ ं योितनभ॑ े
स न॒ इ॑ कामवर॒ ं द॑ दात।ु
[[3-11-9]]
एको॒ अो॑ वहित सना॒मा।
॒
िऽनािभ॑ ॒ ॒ ॒ वम।
चबमजरमन॑ ्
े े॒ िवा॒ भव॑ु नािन तः।
यनमा ु
े ॒ ̎।े
॒ ं पँय॒॑ उप॑सरम
भि
ु ॒ ।
तपो॑ दी॒ामृष॑यविवद॑
तत॑ ऽ॒ ं बलमोज॑
॒ जा॒तम।्
तद ॒ े अिभस॑
॒ ै दवा ॒ म।ु
॒ े रिँम
त ॒ ं बो॑भ॒ यमा॑ ु नम।्
॒
अपातार े॒ ं ॒ भव॑ु न गो॒पाम।्
इ॒ं िनिच॑ःु परम ॒ े ो॑मन॥् २८॥
[[3-11-10]]
रोिह॑ णीः िपला ॒ एक॑पाः।
र॑ ीः िपला ॒ एक॑पाः।
शत॒ सहॐा॑ ॒ िण ूयता॑ ॒ ु िन॒ ना॑नाम।्
अय ॒ ं यँतो॒ े रिँमः।
॒
पिर ॒ सव ॑िमद ॒ ं जग॑त।्
॒ ू
ू॒जा ं पशना॑ िन।
॒
अाक॑ ं ददात।ु
॒ े रिँमः
तो ॒ ू
पिर ॒ सव॑ं बभव।
सवु॒ ॒ ू पान।
ं ॑ पशि॒ ॑ ्
॒ ॒ ॒
पतमतमस॑ रु मा॒यया̎॥ २९॥
[[3-11-11]]
॒ प॑ँयि॒ मन॑सा मनी॒िषन॑।
दा
॒ ॒ ु े अः
समि ॒ ॒
कवयो॒ िवच॑त।े
॒ ि वधस॑
मरी॑चीना ं पदिम॑ े॒ ।
प॒त॒ ो वाच ं॒ मन॑सा िबभित।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 81 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता ं ग॒॑ वऽवदभ ॒ ॑ अः।॒
ता ं ोत॑मानाय ॒ ं ॑ मनी॒षाम।्
ऋत॒॑ ॒ े कवयो॒
पद ॒ िनपा̎ि।
य े मा॒ाः पशवो॑
॒ ॒ ॑
िवपाः।
िवपा॒॑ ो॑ बधक ॒ ै ॑ पाः।
॒
अिा अ॒ े ूम॑मु ोतु दवः॥ ॒े ३०॥
[[3-11-12]]
ू॒जाप॑ितः ूजया॑ ॒ ं नः।
सिवदा॒
वी॒त ॑क ु े क। ु े
॒ु ॒
यवमास ॒ ु िनय॑तम।्
॒ ितिर।
ूू॑ यप॑
य े मा॒ाः पशवो॑
॒ ॒ ॑
िवपाः।
॑ ो॑ बधक
िवपा॒ ॒ ै ॑ पाः।
॒ रि॑र।ु
े सा॒नािमह
तषा
ु ाय॑ सवीया
रा॒योषा॑ य सूजा॒ ॒ु ॑य।
॑ ॒
य आरयाः प॒शवो॑ िवपाः।
॒ ॑
॑ ो॑ बधक
िवपा॒ ॒ ै ॑ पाः॥ ३१॥
[[3-11-13]]
वा॒याु अ॒ े ूम॑मु ोतु दवः। ॒े
॒ ितः ूजया॑
ूजाप॑ ॒ ं नः।
सिवदा॒
॒ ्
इडा॑य ै सृ॒ ं घृ॒ तव॑ राचरम।
॒ े अ॑ िवहा॑
दवा ॒ ्
॒ ु िहतम।
॑ ॒
य आरयाः ॒
पशवो॑ ॒ ॑
िवपाः।
॑ ो॑ बध
िवपा॒ ॒ क
ै ॑ पाः।
े सा॒नािमह
तषा ॒ रि॑र।ु
ु ाय॑ सवीया
रा॒योषा॑य सूजा॒ ॒ु ॑य॥ ३२॥
आा ॒ जना॑ ना ं िवकवु ॒ ं ॑ िवपि ॒ ं ूजाना
॒ ॒ ु ̎ िवराज
̎ ं वसधान ॒ ॒ ं चर॑ ॒ ं गोम॑त म े॒ िनय॒॑क
े ॑ चबं ॒
ो॑मा॒यया॑ दव ॒ े एक॑पा अौ ॒ च॑॥ ११॥
[[3-12-2]]
पादो̎ऽ॒ िवा॑ भतािन॑ ॒ू ।
॒ ा॒मत
िऽपाद॑ ृ ं ॑ िदिव।॒
॒ ॒ उदै॒षः।
िऽपा ु॑
पादो̎ऽहाभ॑ े॒ वा॒न॑ु ।
॒ बामत।्
ततो॒ िव॑
॒ े अिभ।
सा॒श॒ ना॒न॒ शन ॒
ता̎िराड॑
॒ जायत।
॒
िवराजो॒ ू॑
अिध॒ पषः।
स जा॒तो अ॑िरत।
॒ ू ॒
पािममथो॑ ॒ ु ॥ ३४॥
परः
[[3-12-3]]
यषण ु ॑ े हिवषा
॒ ̎।
॒ े यमत॑
दवा ॒ त।
॒ ॒ अासी॒
वसो ॑ दायम̎।्
॒ ॒
मी॒ इँशरिवः।
॒
॒
साा॑ ॒ ।
सिरधय॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 83 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िऽ ॒ सिमध ॒ ॑ कताः।
ृ॒
॒ े य
दवा ॒ ं त॑ा॒नाः।
अब॒॑ ष ॒ ु ्
ु ॑ ं पशम।
॒ ं ब॒ िहिष॒ ूौ॑।्
त ं य
ु ॑ ं जा॒तम॑म॒ तः॥ ३५॥
पष
[[3-12-4]]
तन॑े दवा
॒ े अय॑ज।
सा॒ा ऋष॑य॒ य।े
।
ता॒̎ ास॑व॒ त॑
ं ॑त ं पृषदा॒यम।्
सभृ
॒
पश ॒ न।्
ू ा॑बे वाया॑
॒ ॒
आरयाा॒ ा॒ य।े
।
ता॒̎ ास॑व॒ त॑
॒
ऋचामा॑ िन जिर।े
छािस जिरे ॒ ता̎त।्
॒ु
यजा॑ दजायत॥ ३६॥
[[3-12-5]]
ता॒दा॑ अजाय।
य े के चो॑भ॒ याद॑ तः।
गावो॑ ह जिरे ॒ ता̎त।्
ता̎जा॒ता अजा॒ ॑ वय॑।
यष॒ ु ॑ ं ॑दधः। ु
॒ ॒ ॑कय।्
कितधा
ु ं॒ िकम॒॑ कौ बा॒।
मख
काव ु े े
॒ ू पादा॑वत।
ॄा॒॒ णो̎ऽ॒ मख॑ु मासीत।्
बा॒ रा॑ ज॒ ॑ कतः॥
ृ॒ ३७॥
[[3-12-6]]
[[3-12-7]]
े हमते॒ ं पष
वदा॒ ु ॑ ं महा
॒ ̎म।्
॒ ॒ ण॒ ं तम॑स॒ ु पा॒र।े
आिदव॑
सवा ॑िण ॒ पािण॑ िविच ॒ ॒ धीर॑ ।
ृ॒
नामा॑िन काऽिभवददा ॒ ॒ ̎।े
॒ ु म॑दु ाजहार॑
धा॒ता परा॒ ॒ ।
॒ ूिवािद
शबः ॒ ॒ ॐः।
॒ शत॑
तमवे॒ ं िवानमृ
॒ ॒ त॑ इह॒ भ॑वित।
नाः पा॒ अय॑नाय िवत।े
॒ े यम॑
यन॑ ॒ यज दवाः। ॒े
तािन॒ धमा ॑िण ूथमाा॑
॒ सन।्
त े ह॒ नाक॑ं मिहमान॒॑ च।े
यऽ॒ पव॑ ू सा॒ाि॑ दवाः॥
॒े ३९॥
ू ॑ परो
पषः ॒ ु ̎ऽमतो॑ ृ ॒ ऽकयास॒ े च॑॥ १२॥
॒ ऽजायत कतो॑
( ू॑
याया॒निध॒ पषः। ॒
अऽ ु॑
॒ पषः॥ )
[[3-13-1]]
॒ ं तू ः पृिथ
अभ॑ ॒ ै रसा̎।
[[3-13-2]]
त॒ धीरा॒ पिर॑ जानि॒ योिन̎म।्
मरी॑चीना ं पदिम॑ ॒ ि वधस॑े॒ ।
यो दव॒ े े ॒ आत॑पित।
॒ ु तः।
॒ े ̎ ं परोिह॑
यो दवाना
ू यो दवो॑
पव॒ ॒ े े जा॒तः।
नमो॑ चाय ॒ ॒ ॄा॑य।े
च ं ॑ ॄा॒ ं जनय॒॑ ः।
॒ े अम॒ े तद॑ ॄव।
दवा ु ्
यवै॒ ं ॄा॒̎ णो िवात। ॒ ्
त॑ दवा ॒ े असश ॒ ̎।े
॑ी॑ त े ली ॒ ॒ पौ̎।
अहो॒ ॒ रा॒ऽ े पा॒।
न॑ऽािण ॒ पम।्
॒
अिनौ॒ ा̎म।्
इ॒ ं म॑िनषाण।
अम ॒ ं ु म॑िनषाण।
सव॑ं मिनषाण॥ ४१॥
जा॒य॒ त॒ े वश॑े स
॒ च॑॥ १३॥
[[3-14-2]]
॒ ब॒ नकमह॑
उतो
े ॒ जहार।
अत॑ो दवद॑ ॒े मवे॒ ूाथ । ॑
यदे॒ यत॑ आब॒ भव॑ू ।
॒ ं च॒ या स ं ॑दध
सा ॒ े ॄ॑ण॒ ैषः।
रम॑त॒ े ति॒॑ तु जी॒ण शया॑न।े
न ैन ं ॑ जहा॒ह॑ ु पष॒॑ ू ।ु
ामापो॒ अन॒ ु सवा̎ रि जानतीः।
॒
॒ ं पय॑सा पना॒
वस ु नाः।
॒ ह॑ वाह॒ सिम̎न्स।े
मि
॒ मा॑त॒ िरा̎ ूजाना
ं भता ॒ ̎म॥् ४३॥
[[3-14-3]]
॒
ं यम॑ ु ववािस
े॒ ॒ सोम॑।
तव॑ दवा॒ े हवमाय॑
॒ ि॒ सव̎।
े ऽिस ब॒ ननूिव॑
मको॑ ॒ ु ः।
नम॑ े अ ु सहवो॑ ॒ ु म एिध।
नमो॑ वाम ु णत ॒ ु हव ं ॑ म।े
॒ सचर॑
ूाणा॑पानाविजर ं॒ ौ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 87 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ू े ̎म।्
या॑ िम वा॒ ं ॄ॑णा ततमत
ु
े ॒ त ं ज॑िहत ं यवाना।
यो मा ं ि
ूाणा॑पानौ सिवदा॒ ं नौ ज॑िहतम।्
॒ ु
अमास॑ ं साथाम॥् ४४॥
नु ा॒ मा सग॑
[[3-14-4]]
त ं म॑े दवा॒
े ॄ॑णा सिवदा॒ं नौ।
॒
वधाय॑ द ं॒ तमह॒ ह॑ नािम।
अस॑जजान सत ॒ आब॑भव। ू
यय ं ं ॑ जजान
॒ ॒ स उ॑ गो॒पो अ।॑
यदा॒ भा॒रं तय॑ ॒ त॒ े स भत̎मु ।्
॒
परा॑ ु ॒ मित।
भा॒रं पनर॑ े
॑
तै ं ूा॒णो अभवः।
॒
महाोग॑ ॒ तः।
ूजाप॑ े
भज॑ु किरमा॑
॒ णः।
े॒
यवााण॑ यो॒ नव॑ ॥ ४५॥
॒
एक॑ं ूजाना̎ ं गसाथा॒ ं नव॑॥ १४॥
[[3-15-1]]
हिर॒ हर॑ ॒ मन॑यु ि दवाः। ॒े
॒ े न ं वष॒ृ भ ं म॑ती॒नाम।्
िवशा॑
॑ ॒ ु मदमा
ॄ॒ सपमन॑ े॒ गा̎त।्
॑ म।
अय॑न ं॒ मा िवव॑ धी॒िवब
मा िछ॑ दो मृो॒ मा व॑ धीः।
मा म े॒ बल॒ ं िवव॑ हृ ो॒ मा ूमो॑षीः।
॒ ं मा म॑े रीिरष॒ आय॑ु ।
ूजा
॒ ृ स ं ा हिवषा॑
नच॑ ॒ े
िवधम।
स॑ ॒ कमा॒नाय॑।
॒ े॒ नाय॑ मृ॒ व̎॥
ूवपा॒ े ४६॥
[[3-15-2]]
[[3-16-1]]
॒ शतो
॒ िवद॑
तरिण॑ योितृ ू
॒ द॑ िस सय।
॒
िवमाभा॑ ॒
िस रोचनम। ्
॒ ॒ मग॑हृ ीतोऽिस॒ सया
उपया॒ ॒ ू ॑य ा॒ ॅाज॑त॥
ू य ॑ ा॒ ॅाज॑त एष॒ त॒ े योिनया े ४८॥॥ १६॥
[[3-17-1]]
आा॑ य मिदम॒ सोम॒ िवा॑िभ॒ ितिभ॑।
॒ मः॥ ४९॥॥ १७॥
भवा॑ नूथ॑
[[3-18-1]]
ईय ॒ु
॒ ु े य े पवू ॑तरा॒मप॑ँयी॑ ु ॒ ं मा ॑सः।
म॒ षस
॒
अािभ॑ ॒ न ु ू॑ितचा॑
॒ ऽभदो ॑ ॒ ॒ ु पँयान॥् ५०॥॥ १८॥
॒ ू त े य॑ि॒ य े अपरीष
[[3-19-1]]
॒ ं ॑ ा सादयािम॒ भा॑त ा
॒ त ं ॑ ा सादयािम योितिवद
योित॑त ा सादयािम योितृ
[[3-20-1]]
॒ साय॒ ाहा॑ऽऽया॒साय॒ ाहा̎ िवया॒साय॒ ाहा॑ सया॒
ूया॒ ं साय॒ ाहो̎ा॒साय॒ ाहा॑ ऽवया॒साय॒
॒ ु े ाहा॒ शका॑य॒ ाहा॑ त
ाहा॑ शच ॒ ै ाहा॒ तप॑त॒ े ाहा̎ ॄहाय
॒ ॒ ै ाहा॒ सव ॒॑ ै ाहा̎॥
५२॥॥ २०॥
[[3-21-1]]
॒ स ं ॑ता॒नन॑े भव
िच ॒ ं यना
॒ ि ॒ ु लदयना॒
॒ ं तिन॑ा पशपित ू ॒ े ि द॑ यने ि ॒ ं
॒ ं लोिह॑ तने शव
मत॑ाा ं महाद॒वे मः ॒
पा̎नौिषहन॒ िशीिनको॒ँया̎ाम॥् ५३॥॥ २१॥
॒ िु भरः
िचि॑रियज॑ ॒ ूिव॑ ः ूजाप॑
॒ ित॒ ूजया॑
॒ ं न॒ धीरा॒ योित॑त॒ िऽप॑चा॒शत॥्
सिवदा॒
५३॥
िचि॑िँशीिनको॒ँया̎ाम॥्
[[3-0-0]]
त॒ं योराव॑ण ृ ीमह।े
गा॒त ं ु याय॑
॒ ।
गा॒त ं ु यप॑
॒ तय।े
दैवी̎ िर॑ ॒ ु नः।
॒
िमान॑ षु ः।
े
॒ ं िज॑गात ु भष॒े जम।्
ऊ
श ं नो॑ अ ु िपद॒ ̎।े
श ं चत॑ु द॥े
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 90 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 4
[[4-0-0]]
नमोऽन॑ ु मद॥
ु
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[4-1-1]]
॒ या चान॑िु दता॒ तै ॑ वा॒च े नमो॒ नमो॑ वा॒च े नमो॑ वा॒चत॑य॒ े नम॒ ऋिष॑ो
नमो॑ वा॒च े या चो॑िदता
॒ ृ म॑पितो॒ मा मामृष॑यो मकतो॑
मको॒ ॒ ृ म॒ पत॑य॒ परा॑ माऽहमृ ॒ षी̎कतो॑ ॒ ृ
॒ रा॑ दा ं वैदव
मपती॒ ु िशवामद॑
॒ े वाच॑मास ॒ ु ̎ ं दवँशम
ा॒ ं जा ॒े े ॒ ॑ म े॒ ौँशम ॑ पृिथवी
॒ शम॒
॒ ं जग॑त।्
िव॑िमद
शम ॑ च ॒ ॒ सय ू ॒॑ शम ॑ ॄूजापती।
॒
॒ ू ं व॑ िद े॒ भव॑ु न ं विद े॒ तजो॑
भत े विद े॒ यशो॑ विद े॒ तपो॑ विद े॒ ॄ॑ विद े स ॒ ं व॑ िद े॒ ता॑
॒ ॒ पु ॒र॑ ण॒ मप॑ु ण
अहिमदम॑ ृ उपर॑
॒ ण ं म े ूजायै
॒ ॒ ू ं भ॑य
॑ पशना ू ापर॑
॒ णमह ॒ ं ूजायै
॒ ॑ पशना॒ ू ं भ॑य
ू ास॒ ं
ूाणा॑पानौ मृ॒ ोमा ॑ पात॒ ं ूाणा॑ पानौ॒ मा मा॑ हािस ॒ं मध॑ ु मिन े॒ मध॑ ु जिन े॒ मध॑ ु वािम॒ मध॑ ु
विदािम॒ मधमत ॑ु ु शौषया
॒ े े वाच॑मास
दवो॒ ु ॒ ू े ̎ं मन ॒ ु ̎ ॒ े अव
े ॒ ं मा॑ दवा ॑ ु शो॒भायै ॑
॒ मु द॥
िपतरोऽन॑ ु
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥ १॥
[[4-2-1]]
॒ ु ॒ े मन॑ उत
यत ॒ य॑ ु त॒ े िधय॑।
िवूा॒ िवू॑ बहतो ृ ॒ िव॑ प॒ित॑।
िव होऽा॑ दध े वयना॒ ु िवदक े ॒ इत।्
॒ दव॑
मही ॒े ॒ ु पिर॑ ितः।
सिवतः ु
॒े
दव॑ ॒ ु ू॑स॒ व।े
ा सिवतः
[[4-2-2]]
॒ े ॒ मह।
दवय॑ े े
उपूय॑ ॒ ु मत॑ ु वः।
॒ ॒ दान॑
इ॑ ूा॒शभ ू ॑वा॒ सचा̎।
ू ैत॒ ु ॄ॑ण॒ ित॑।
ू द॑ ॒ े ते ु सनता
॒ ू ृ ̎।
अा॑ वी॒रं नयं ॑ पिरा॑ ॒ धसम।्
॒ े य
दवा ॒ ं न॑य ु नः।
दवी े साथाम।्
े ̎ ावापृिथवी॒ अन॑ ु मऽम
ऋा ॒ स॑म॒ ।
मख॒ ॒ िशर॑ ॥ ३॥
[[4-2-3]]
॒
मखाय॑ ा।
॒
मख॑ ा शी॒।
इयम॑ ॒ आसीः।
ऋास॑ ॒ म॒ ।
॒
मख ॒ िशर॑ ।
॒
मखाय॑ ा।
मख॑ ॒ ा शी॒।
दवी ॒ भत॑
े ̎वॆीर ॒ू ूथमजा ऋतावरीः।
॒
ऋास॑ म॒ ।
॒
मख ॒ िशर॑ ॥ ४॥
[[4-2-4]
[[4-2-5]]
॒
मखाय॑ ा।
॒
मख॑ ा शी॒।
आय॑धु िह
ूा॒ण ं धिह।
े॑
॒ न ं धिह
अपा॒ े॑ ा॒न ं धिह।
े॑
च॑धु िह
॒ ौोऽ ं ॑ धिह।
े
मनो॑ धिह े ॒ वाच ं ॑ धिह।
े
आान॒ ं ॑ धिह
े ूिता ॒ ं धिह।
े॑
मा ं धिह
े॑ ॒ मिय॑ धिह। े
मध॑ ु ा मधला ॒ ु क॑रोत।ु
॒
मख॒ िशरो॑िस॥ ६॥
[[4-2-6]]
॒
य॑ ॒ े ॑।
पद
गा॒य॒ ऽण॑े ा॒ छ॑ सा करोिम।
ऽै॑भु ने ा॒ छ॑ सा करोिम।
जाग॑तने ा॒ छ॑ सा करोिम।
मख॒ ॒ राा॑ ऽिस।
ृ ु
अिद॑ ित े॒ िबल॑ं गात।
[[4-3-1]]
ृ अ॑ िनद॑
वो॒ ॒ िस।
वणा ॑ ॒ ृ त॒ आधपयत।
धतो॑ ॑ू ु
॒ ॑
िमऽावणयोीवण ॒ ु े ॒ धम ॑णा।
॒ ̎ े ा।
अिचष
शो॒िचषे̎ ा।
योित॑ष े ा।
तप॑स े ा।
॒
अभीम ॒ िदव̎म।्
ं म॑िहना
िमऽो ॒ ब॑भवू सूथा
॒ ̎।
उत ॒
॒ ौव॑सा पृिथवीम॥ ् ८॥
[[4-3-2]]
॒
िमऽ॑ धत॑ृ ।
चषणी॒
ौवो॑ दव॑ ॒े ॒
सानिसम। ्
॒ ु ं िचऽौ॒॑ वमम।्
िस ै̎ ा।
॒े
दवा॑ ॒ पत।ु
सिवतो॑
सपा॒॒ ु िण॑ ॒ िरः।
ु
सबा॒ ॒ ु त
॒ शा̎।
॒
अप॑मानः पृिथाम।्
आशा॒ िदश॒ आपृ॑ण।
॒ ृ व॥ ९॥
उि॑ बह॑
[[4-3-3]]
[[4-4-1]]
ॄ॑वय ॒ ॑ण॒ ूच॑िरामः।
॒ िु ह।
होत॑घ॒ ममिभ॑
अी॒िौिह॑ णौ परो॒ ु डाशा॒विधौय।
॑
ूित॑ूातिवह॑ ॒ र।
ूो॑त॒ ामा॑ िन गाय।
ु ॒ साम॑िभरात
यज॑यु त ॒ ॑ ख ं ा।
रन॑मु त ं मि॑
िवदै̎ ॒वै ॒ ।
दि॑णािभ॒ ूत॑त ं पारियम। ॒ ु ्
ु वह ु समनमा॑
भो॑ ु ॒ नम।्
े॒ ॑
स नो॒ च ं ॑ धणीयमानः।
ू ु ॒ ु ।
भभवव॑
[[4-5-1]]
ॄच॒॑ िरामः।
॒ िु ह।
होत॑घ॒ ममिभ॑
॒
यमाय॑ ॒
ा मखाय॑ ा।
सय ू ॒॑ हर॑ स े ा।
ूा॒णाय॒ ाहा̎ ा॒नाय॒ ाहा॑ऽपा॒नाय॒ ाहा̎।
च॑षु ॒ े ाहा॒ ौोऽा॑ य॒ ाहा̎।
मन॑स े॒ ाहा॑ वा॒च े सर॑ ॒ ै ाहा̎।
दा॑ य॒ ाहा॒ बत॑व े॒ ाहा̎।
ओज॑स े॒ ाहा॒ बला॑य॒ ाहा̎।
॒े
दवा॑ ॒ मा॑ ऽनत॥
सिवता ु १२॥
[[4-5-2]]
॒ तप॑साय।
पृ॒िथव
॒ िस शो॒िचर॑ िस॒ योित॑रिस॒ तपो॑िस।
अिचर॑
स सी॑द महा ॒ अिस। ॑
शोच॑ दववीत॑ े ॒ मः।
॒ ू े अष
िवधमम॑ ॒ ं िम॑य।े
सृ॒ ज ू॑श दशतम। ॒ ्
॒
अि ॒ ो॒ न िवूा̎।
॒ य ं ूथय॑
॒ ॒ ं नािना॒ तप॑ः।
वपाव॑
िपतन॒ ु पऽ॒ ु उप॑िस॒ ू॑े ।
आ घम ॒ अिमृ ॒ ॒ तय॑सादीत॥् १३॥
[[4-5-3]]
ृ परा
॒ ध॒ ा
अना॒ ॒ ु ̎त।्
॒ े ॑ े
अरािधप।
आय॑मु दाः।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 97 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ु ती दिणतः।
पऽव॑ ॒
इािधप।
॒ ॑ े
॒ ं म॑े दाः।
ूजा
॒ ु पात।
सषदा॑ ॒ ्
॒े
दव॑ ॒ ु ॑ े
सिवतरािधप।
ूा॒ण ं म॑े दाः।
आौ॑िु तरतः ॒ ॥ १४॥
[[4-5-4]]
॒
िमऽावणयो॒ ॑ ॑ े
रािधप।
ौोऽ ं ॑ म े दाः।
॑ ृ ॒ ात।्
िवधितपिर॑
ृ ॒ ॒े ॑ े
बहतरािधप।
ॄ॑ म े दाः ॒ ं म॑े दाः।
े म े धा॒ वच म े धाः।
तजो॑
यशो॑ म े धा॒पो॑ म े धाः।
मनो॑ म े धाः।
ू पऽा।
मनो॒रा॑ऽिस॒ भिर॑ ु
िवा̎ो मा ना॒ा॑ पािह॥ १५॥
[[4-5-5]]
॒ू ॒
सपसदा॑ ू मा मा॑ िहसीः।
म े भया॒
तपो॒ ॑ े॒ अ॑रा अिमऽा॒ न।्
तपा॒ शस॑मरष॒ ॒ पर॑ ।
तपा॑ वसो िचिकता॒नो अिचा ॒ न।्
िव त॑े ितामजरा॑ ॒ ॒
अयास॑ ।
िचत॑ः पिरिचत॑ ॒ ।
ाहा॑ मि ॒ ॒ पिर॑ ौय।
मा अिस।॑
ू॒मा अिस।॑
[[4-5-6]]
॒ ं अिस।
समा ॑
िवमा ॒ अिस।
॑
॒ अिस।
उा ॑
॒
अिर॑ ािधर॒॑ िस।
िदव॒ ं तप॑साय।
॒
आिभगी॒ न ऊनम।
िभयदतो॑ ॒ ्
आा॑यय हिरवो॒ वधमानः। ॑
॒ ो॒त
यदा ॒
ृ ो॒ मिह॑ गो॒ऽा जािस॑ ।
॒ू ॒ ॒
भियभाजो॒ अध॑ त े ाम।
शब॒ ु ं त॑े अ॑
॒ ज॒ त ं त॑े अत॥
॒ ् १७॥
[[4-5-7]]
ु प े॒ अह॑ नी॒ ौिर॑ वािस।
िवष॑
िवा॒ िह मा॒या अव॑िस धावः।
ू ॒ रा॒ितर॑ ।ु
॒ त॑े पषिह
भिा
अह॑ि भिष॒ साय॑कािन॒ ध॑ ।
अह॑ि ॒ ॑
॒ ं य॑ज॒ त ं िवपम। ्
अह॑ि द
॒ ं द॑ यस े॒ िवम॑
॒ वु म।्
न वा ओजी॑यो ि॒ द॑ ि।
गा॒य॒ ऽम॑िस।
ऽै॑भ
ु मिस।
जाग॑तमिस।
मध॒ ु मध॒ ु मध॥
॑ ु १८॥
॒ ॒ ॒ दी॒रतः
अनसा॒ ॒ ॒ ॒ पा॑ िह ूितमा
॒ अिस ॒ ं त॑े अजाग॑
॑ यजत ॒ ॒ े ं च॥ ५॥
तमक॑
[[4-6-1]]
भािस दिणा।
दश॒ ूाची॒दश॑ ॒
॒
दश॑ ूतीची॒दश॑ ु चीः।
भा॒दी॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 99 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
दशो॒ा भा॑िस समनमा॑ ु ॒ नः।
स नो॒ च ं ॑ धणीयमानः।े॒ ॑
॒
अिा॒ वस॑िु भः परा ॒ ु ̎िोचयत ु गायऽण ॒ े ॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑चय।
इ॑ ा िै ॒ द ॑िणतो ॒ रो॑चयत॒ ु ऽै॑भ
ु ने ॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑चय।
॑
वणािद ॒ ैः पा ॒ िो॑चयत॒ ु जाग॑तने ॒ छ॑सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑चय॥ १९॥
[[4-6-2]]
॒ ु ना॑ मातो
ता॒ ॒ मि॑ ॒ ॒ रो॑चयान॑
रतो ॒ ु भन
ु े ॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑चय।
ृ ॒
बहित॑ ा॒ िव̎दै ॒वै ॒ पिर॑ ािोचयत॒ ु पा॑े न॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो॒ रो॑चय।
रो॒िचतं॒ द॑वे घम दविस॑ ॒े े ।
॒ याहं म॑न॒ ॑
रो॒िचषी॒ ु षे ।ु
सॆा̎घम िचतं ॒ ॒े े
दवाय॑ ु ाजी
े ॒ ॄ॑वच॑ ॒ िस।
॒ ॒ ऽहं म॑न॒
िचतो॑ ु ̎े ाय॑ ु ाजी
े ॒ ॄ॑वचसी ॒ भ॑य ू ासम।्
ग॑िस।
च॒ ं मिय॑ धिह॥
े २०॥
[[4-6-3]]
॒ ॒ क।्
मिय
॒ ु ̎िोचस।े
दश॑ परा
दश॑ दिणा।॒
॒
दश॑ ूङ। ्
दशोदङ।्
ु ॒
दशो॒ भा॑िस समनमा॑ नः।
स न॑ॆा॒िडष॒मज ू ं ॑ धिह।
े
वा॒जी वा॒िजन े॑ पव।
[[4-7-1]]
अप॑ँय ं गो॒पामिन॑पमानम।्
आ च॒ परा॑ च प॒िथिभर॑ ॒ म।्
॒
स सीची॒ िवष॑च ू ी॒वसा॑
नः।
आव॑रीवित ॒ भव॑ु नः।
े ॒
अऽ॑ ूा॒वीः।
॒ु
मधमाी ॒ ु ॑ू
̎ा॒ ं मधमाधचीाम।्
अन॑ ु वा ं दववी॑ ॒ े तय।े
॒ ॒
समिरिना॑ गत।
॒ े े सिवऽा।
स ं दवन॑ ॒
स सय ू ॑ण रोचत॥ े २२॥
[[4-7-2]]
ाहा॒ समिप॑ ॒ सा गत।
स ं दवन॒॑ े े सिवऽा। ॒
स सय ू ॑णारोिच।
धता॒ िदवो ॒ िवभा॑ िस॒ रज॑सः।
पृ॒िथा॒ धता। ॒
॒ ॒ धता।
उरोरिर॑ ॒
धता ॒ दवो ॒ े दवाना ॒ े ̎म।्
अम॑पो॒ जाः।
द॒ े ा॒ मन॑स े ा।
िदव ू ॑य ा॥ २३॥
॒ े ा॒ सया
[[4-7-3]]
॒ ॒ ॒ रं क॑ृ िध।
ऊिममम॑
िदिव ॒ े े ॒ ु होऽा॑ य।
॒ दवष
िवा॑सा ं भवा ु ं पत।े
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 101 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु
िव॑ भवनत। े
िव॑ मनसत।े
िव॑ वचसत।े
िव॑ तपसत।े
िव॑ ॄणत।े
॒ े ॒ ू द॑वे घम दवाा॑
दवौं ॒े िह।
े यवु ̎म॥् २४॥
॒ जा ं वाच॑म॒ े िनय॑ दवा॒
तपो॒
[[4-7-4]]
॒ े ̎म।्
गभ दवाना
॒ म॑ती॒नाम।्
िपता
॒
पित॑ ूजाना ̎म।्
मित॑ कवी॒नाम।्
स ं दवो॒ े दवन॑ ॒ े े सिवऽाऽय॑
॒ ित।
स सय ू ॑णात।
॒ ॒ु
आयदम ॒ ं ॑ घम वच॒दा अिस।
॑
॒ नो॑ऽिस िपता
िपता ॒ नो॑ बोध।
॒ ॒ ु न॒ धाः
आयधा॑ ू प॑यो॒धाः।
॒ दा व॑िरवो॒दा ि॑ िवणो॒दाः॥ २५॥
वच॒
[[4-7-5]]
॒ यान।्
॒ ॒ ॒ ॒ ॒ उरोवरी॑
अिरू
अशी॒ ॒ मिह॑ ा॒ मा मा॑ िहसीः।
म॑ े गहप॑ ॒ िस।
॒ ृ ितिवशाम॑
िवा॑सा॒ ं मान॑षु ीणाम।्
शत ॒ ू ॑िव पा॒ह॑ सः।
॒ ं पिभय
॒ े॒ शत
समार ॒ िहमा̎।
॒ िवण हािदवा॒नम।्
ता॒
इहै॒ व रा॒तय॑।ु
ी॑मती त े सपय।
े
[[4-8-1]]
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ू॑स॒ व।े
अिनो॒ ̎बा॒ ा̎म।्
॒ ू हा̎ा॒माद॑ द।े
पो
अिद॑ ॒ ै राा॑ऽिस।
इड॒ एिह॑ ।
अिद॑ त॒ एिह॑ ।
सर॑ ॒ िह॑ े ।
असा॒विह॑े ।
असा॒विह॑ े ।
असा॒विह॑ े ॥ २७॥
[[4-8-2]]
अिद॑ ा उीष॒॑ मिस।
वा॒यर॑ु ॒ ैडः।
॒ ू ो॒पाव॑सज
पषा ृ त।ु
॒
अिा॒ ं ूदा॑ पय।
य े॒ न॑ँशशयो ू
॒ यो म॑यो॒भः।
यने ॒ िवा॒ प॑ु िस॒ वायाि ॑ ण।
ु
यो र॑ ॒ धा व॑स॒ िवदऽ॑ ॒ ु ।
सर॑ ित॒ तिमह ॒ धात॑वऽकः।
े
उॐ॑ घम॒ िशष।
॒ ं पा॑िह॥ २८॥
उॐ॑ घम
[[4-8-3]]
॒ िशष।
घमाय॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 103 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ृ ॒ ॒
बहितोप॑ सीदत।ु
दान॑वः॒ पर॑े वः।
॒ ॒ ृ लोिह॑ तन।
िववतो॒ े
अिा॒ ̎ ं िप।
सर॑ ै िप।
॒ ू े िप॑।
प
ृ ॒ य े िप।
बहत॑
इा॑ य िप।
इा॑य िप॥ २९॥
[[4-8-4]]
गा॒य॒ ऽो॑ऽिस।
ऽै॑भ
ु ोिस।
जाग॑तमिस।
॒
सहोज े ॒ मिह॑
भा॒गनोप े ।
॑ु
इा̎िना॒ मधनारघ॑ ॒ ।
॒ ं पा॑त वसवो॒ यज॑ता॒ वट।्
घम
ाहा̎ ा॒ सय ू ॑ रँमय॑ ॒ े वि ु
ृ व॒ न॑य े जहोिम।
मध॑ ु हिवर॑
॒ िस।
सयू ॒॑ तप॑प।
॒
ावा॑पिृ थवीा ृ
̎ ं ा॒ पिर॑ गािम॥ ३०॥
[[4-8-5]]
अिर॒॑ ण े ॒ ोप॑यािम।
॒ े ̎ ं ा िपतृ॒ णामन॑मु तो॒ भतु शकयम।
दवाना े ्
तजो॑ े ऽिस।
े
तजोऽनूिह॑ ॒ु े ।
िदिवृ ॒ ॒ मा मा॑ िहसीः।
॒ ॒ ॒ ॒ मा मा॑ िहसीः।
अिरृ
॒ ॒ मा मा॑ िहसीः।
पृ॒िथिवृ
[[4-9-1]]
॒ ॒ ु ा॒ वाता॑ य॒ ाहा̎।
समिाय॑
॒ ॒
सिललाय॑ ा॒ वाता॑ य॒ ाहा̎।
अना॒ ृ
॒ ध॒ ाय॑ ा॒ वाता॑य॒ ाहा̎।
॒ ॒ ॒ ॒ृ
अूितधाय॑ ा॒ वाता॑य॒ ाहा॑ ।
अवव ॒ ॒ ̎ े ा॒ वाता॑ य॒ ाहा̎।
व॑ त े ा॒ वाता॑य॒ ाहा̎।
िशिम॑त े ा॒ वाता॑ य॒ ाहा̎।
अय ॒ ̎ े ा॒ वस॑मु त े॒ ाहा̎।
सोमा॑य ा िव॑ ॒ त े॒ ाहा̎।
वणाय ॑ ाऽऽिदव॒॑ त॒ े ाहा̎॥ ३२॥
[[4-9-2]]
ृ ॒ य े ा िवद
बहत॑ ॒ ̎ े ावत े॒ ाहा̎।
सिवऽ ॑ ॒ ु े िवभमत
॒ ॒ े भमत॑ ॒ ु ̎ े ूभमत
॒ ु ॒ े वाज॑वत॒ े ाहा̎।
॒ ॒ ाऽि॑ रत े िपतृ॒ मत॒ े ाहा̎।
यमाय
िवा॒ आशा॑ दिणसत। ॒ ्
िवा̎वान॒॑ े यािडह।
॒
ाहा॑कृ त घम॑ ॒ ।
मधो̎ िपबतमिना।
ाहा॒ऽय॑े यिया॑
॒ य।
श ं यज॑िु भः।
॒ ं पा॑ त हािदवा॒नम॥् ३३॥
अि॑ना घम
[[4-9-3]]
अह॑ िद॒वािभ॒॑ितिभ॑।
॒ मसाताम।्
अन॑ ु वा॒ ं ावा॑ पिृ थवी
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 105 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ाहा॑े य।
े वट।्
ाहा॒
॒ पातमिना हािदवा॒नम।्
घमम॑
अह॑ िद॒वािभ॒॑ितिभ॑।
॑ साताम।्
अन॑ ु वा॒ ं ावा॑पिृ थ॒ वी अम
त ं ूा॒ ं ॑ यथा॒ वट।्
नमो॑ िदव। ॒ े
नम॑ पृिथ ॒ ै॥ ३४॥
[[4-9-4]]
िदिव ॒ ं यम।
॒ धा॑ इम ॒ ्
॒ ॒ ं िदिव
यिमम ॒ धा̎।
िदव ं ॑ ग।
अिर॒॑ ं ग।
पृ॒िथव ॒ ग॑।
पच॑ ूिदशो॒॑ ग।
॒े
दवा॑
म॒ पा॑ ।
िपतॄ ॒ ॑म॒ पा॑ ॥ ३५॥
॒ ॒व॑त॒ े ाहा॑ हािदवा॒न ं पृ॑िथा
आिद ॒ अौ
॒ च॑॥ ९॥
[[4-10-1]]
इष॒ े पी॑िपिह।
ऊज ॒ पी॑िपिह।
ॄ॑ण े पीिपिह।
ाय॑
॒ पीिपिह।
अः ॒ पी॑िपिह।
ओष॑धीः पीिपिह।
वनित॑ ॒ ः पीिपिह।
॒
ावा॑पिृ थवीा ̎ ं पीिपिह।
॒ ु ॒ू
सभताय॑ पीिपिह।
[[4-10-2]]
यज॑मानाय पीिपिह।
म॒ ं य ैा॑य पीिपिह।
ि ै̎ ा।
॒ु
ाय॑ ा।
इियाय॑
॒ ॒ ा॒ भू ̎ ै ा।
॒ ु म̎ े ॒ ।े
धमा ॑ऽिस सधमा
ॄा॑िण धारय।
ािण॑
॒ धारय।
िवश ं ॑ धारय।
ना॒े वात॑ःया॒ ̎त॥् ३७॥
[[4-10-3]]
॒ ु ा ूा॒ण े सा॑दयािम।
अम॑
॒ ु सह
अमना॑ ॒ ं ग॑।
॒ िन॑रथ
यो̎ऽाि॑ े ।
॒ ं िः।
य ं च॑ वय ॒
॒ ू े शर॑ स े॒ ाहा̎।
प
माव॒॑ ाहा̎।
॒ ॒ े ॒
ूितराहा ̎।
॒
ावा॑पिृ थवीा॒ ाहा̎।
िपतृ ॒ े ॒
॒ ो॑ घमपाहा ̎।
॒ ̎ऽ े॒ ाहा॑॥ ३८॥
॒ य॑ िहो
िा
[[4-10-4]]
अहयित॑
॒ े ॒ ु जषताम।
कतना॑ ु ्
॒ ु ितयित॑षा॒ ाहा̎।
सयो॒
॒
रािऽयित॑ े ॒ ु जषताम।
कतना॑ ु ्
॒ ु ितयित॑षा॒ ाहा̎।
सयो॒
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 107 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
अपी॑परो॒ माऽो॒ रािऽ॑य ै मा पािह।
॒ त॑े अ े सिमत।
एषा ॒ ्
तया॒ सिम॑।
आय॑मु दाः।
वच ॑सा माऽीः।
अपी॑परो मा॒ रािऽ॑या॒ अो॑ मा पािह॥ ३९॥
[[4-10-5]]
॒ त॑े अ े सिमत।
एषा ॒ ्
तया॒ सिम॑।
आय॑मु दाः।
वच ॑सा माऽीः।
॒
अियितयित॒॑ ॒
रिाहा ̎।
सय॒ ॒ ॒ ू ॒
ू योितयितयाहा ̎।
ू
भाहा ̎।
त
॒ हिवः।
॒
मध॑ ु हिवः।
॒
इ॑ तमऽौ॥ े॒ ४०॥
[[4-10-6]]
िपता॒ नो॑ऽिस॒ मा मा॑ िहसीः।
॒
अँयाम॑ त े दवे घम।
॑ु
मधमतो॒ ॒ ु ।
वाज॑वतः िपतमत॑
अि॑ रतधा॒िवन॑।
॒ मिह॑ ा॒ मा मा॑ िहसीः।
अशी॒
ू ॑ रिँम॑
ाहा̎ ा॒ सय ॒ ।
ाहा̎ ा॒ न॑ऽ े ः॥ ४१॥
॒ ॒ ॒ ॒
ॄवचसाय॑ पीिपिह या॒ ॒ ̎ऽ॒ े ाहाऽो॑ मा पाौ
̎िु ॒ िाय॑ िहो ॒ च॑॥ १०॥
॒ स
[[4-11-1]]
घम ॒ या त॑े िदिव ु ्
॒ शक।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 108 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
या गा॑ य॒ ऽ े छ॑ िस।
या ॄा॒̎ ण।े
॒ ̎।े
या ह॑ िवधान
॒ े यज े॒ ाहा̎।
ता ं त॑ एतनाव॑
घम ॒ या तऽिर॑
॒े ु ्
॒ े शक।
या ऽै॑भ ु े॒ छ॑ िस।
या रा॑ज॒ ̎।े
याऽऽी̎।े
॒ े यज े॒ ाहा̎॥ ४२॥
ता ं त॑ एतनाव॑
[[4-11-2]]
घम ॒ या त॑े पृिथा ु ्
॒ शक।
या जाग॑त े॒ छ॑ िस।
या वैँये̎।
या सद॑ िस।
॒ े यज े॒ ाहा̎।
ता ं त॑ एतनाव॑
अन॑ ु नो॒ऽान॑मु ितः।
अिद॑ नमत ु े॒ म।्
िदवा॑
॒ ॒
पराया ̎।
॒
अिर॑ ॒ ु पािह।
तनव॑
॒
पृ॒िथाा॒ धम ॑णा॥ ४३॥
[[4-11-3]]
॒
वयमन॑ बु ामाम सिवताय ु ॒ ॒ न॑स।े
ॄ॑णा पराया ॒ ̎।
॑ ॒ ॒ ु पािह।
तनव॑
िवशा॒ ॒ धम ॑णा।
॒
वयमन॑ ु ामाम सिवताय
ब ु ॒ ॒ न॑स।े
॒
ूा॒ण॑ ा पराय ̎।ै
॒ ु पािह।
च॑षु नव॑
[[4-11-4]]
िशशजन॒॑ ु धायाः।
श ं च॒ वि॒ पिर॑ च॒ वि॑।
चत॑ःु ॐितनािभ॑
॒ ॒ त॑।
॒ ॒ु
सदो॑ िवायँशम ॑ सूथा
॒ ̎।
अप॒ षे ो॒ अप॒ र॑ ।
॒ त सिम।
अ॑
घमतऽ॑ ॒ े मतरी॑े॒ ु षम।्
तने ॒ वध ॑ ॒ चा च॑ ाय।
॒ ॒ मिह॑ च वयम।
विधषी॒ ॒ ्
आ च॑ ािसषी॒मिह॑ ॥ ४५॥
[[4-11-5]]
॒ िस िदो
रिनामा॑
॒ ग॒॑ वः।
त॑ त े प॑ ॒ ̎म।्
॒ िवधान
॒
अिर॑ ाः।
॒ ऽिधपितः।
िो ॑
॒
समहमाय॑ षु ा।
स ं ूा॒णन॑े ।
स ं वच ॑सा।
स ं पय॑सा।
स ं गौ॑प॒न॑े ।
स रा॒योष॑ण े ॥ ४६॥
[[4-11-6]]
॑सौ।
े ।
यो̎ऽाि॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 110 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
य ं च॑ वय॒ ं िः।॒
अिच॑बदषा॒ ॒ ृ हिर॑ ।
॒
महािऽो
॒ न द॑ श॒ तः।
स सय ू ॑ण रोचत।े
िचद॑ िस समियो॑ ॒ ु िनः।
ँँयने॒ ऋतावा
इद॒ ॑ ॒ ̎।
िहर॑ यपँशकनो ॒ ु
ु॒ भ॑रु यः।
॒
महान्सध॒ ̎ े ीव ॒ ु आिनष॑ः॥ ४७॥
[[4-11-7]]
नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः।
॒ सु सोमगवम।
िवाव॑ ॒ ्
आपो॑ दशषी ॒ ु ̎।
॒ े ा॑य।्
ततना॒
॒ ̎त।्
तदवै
इो॑ रारहा॒ण आसाम। ॑ ्
ू ॑ पिरधी
पिर ॒ सय ॒ र॑ पँयत।्
॒ सरिभ
िवाव॑ ु ॒ तो॑ गणात।
ृ ु
॒ ग॒॑ व रज॑सो िवमान॑
िदो ॒ ।
॒ ॒ ु य िव॥
या॑ घा समत ॒ ४८॥
[[4-11-8]]
िधयो॑ िहा॒नो िधय॒ इो̎ अात।्
सि॑मिवर॑ ॒ ण े नदीना ॒ ̎म।्
ृ रो॒ु अँम॑ोजानाम।्
अपा॑वणो॒
ूासां̎ गव ॒ अमृ ॒ ता॑ िन वोचत।्
इो॒ द॒ ं पिर॑ जानादहीन ॒ ̎म।्
एतं
॒ द॑वे घम दवो ॒ े ु गाः।
॒ े दवानपा॑
ु मना
॒ ॒ ं म॑न॒ ो॑
इदमह ॒ ु न।्
सोम॑पी॒थान॒ ु मिह॑
े ।
[[4-11-9]]
॒ ॒
िमऽाै ू ु
॑ भयासः।
यो̎ऽाि॑ े ।
य ं च॑ वय॒ ं िः।॒
उय ॒ ं तम॑स॒ िर॑ ।
उ ॒ ं िचऽम।॒ ्
॒ ॒ ू ष ु म
इमम ॒ ॒
सिनम। ्
गा॒य॒ ऽ ं नवी॑यासम।्
अ॑े दवष ॒ े े ॒ ु ूवो॑चः॥ ५०॥
याऽऽी॒̎ े ता ं त॑ एतनाव॑ ॒ ं ु याः ािसषी॒मिह॒ पोष॑ण
॒ े यज॒ े ाहा॒ धम ॑णा शयधा॑ े ॒ िनष॑ो िव
॒ स॒॑ ौ
च॑॥ ११॥
[[4-12-1]]
॒ ना ं पयो॑ऽिस॒ िविह॑ त ं दवऽा।
मही॒ े ॒
॒ अिस
यो॒ितभा ॑ ॒ वनती॑
॒ ना॒मोष॑धीना॒ रस॑।
वा॒िजन ं ॑ ा वा॒िजनोऽव॑नयामः।
ऊ॒ ं मन॑वग॥ ु ॒ ं ५१॥॥ १२॥
[[4-13-1]]
॒
अा॒ौः पृ॑िथवीम। ्
ु गाः।
अा॑नष॒ृ भो यवा॒
े िवा॒ भव॑ु ना।
॒ मा
॒ यः
ो ॒ ूज॑नयत।ु
अा॒नज॑िन॒ ूाज॑िन।
॒
आ ाजा॑ यत े॒ वषा
ृ ̎।
॒
ाज॑ िनषीमिह॥ ५२॥॥ १३॥
[[4-14-1]]
[[4-15-1]]
ूा॒णाय॒ ाहा̎ ा॒नाय॒ ाहा॑ऽपा॒नाय॒ ाहा̎।
च॑षु ॒ े ाहा॒ ौोऽा॑ य॒ ाहा̎।
मन॑स े॒ ाहा॑ वा॒च े सर॑ ॒ ै ाहा̎॥ ५४॥॥ १५॥
[[4-16-1]]
प ॒ ू े ाहा॑ प ॒ ू े शर॑ स े॒ ाहा̎।
प॒ ू े ू॑प॒ा॑य॒ ाहा॑ प ॒ ू े नरि॑
॒ षाय॒ ाहा̎।
॒ ू े ृणय॒ े ाहा॑ प
पऽघ॑ ॒ ू े नणा॑
॒ य॒ ाहा̎।
प ॒ ू े सा॑के ॒ ताय॒ ाहा̎॥ ५५॥॥ १६॥
[[4-17-1]]
उद॑ ॒ शा ु ̎ा॒ननातु ॒ िबभ॑ित।
॒ न भम॑
भा॒रं पृ॑िथवी ू ।
ू शबै॒ ु त॑ ु दवी
॒ े म॑नी॒षा।
॒
असत॑ ु ो॒ रथो॒ न वा॒जी।
अच ॒॑ एके ॒ मिह॒ साम॑ मत।
ू ॑मधारय।्
तने ॒ सय
तने ॒ सयू ॑मरोचय।्
॒
घमिँशरदयमिः।॒ ॒ ॒
ु षमिस॒ सिू॑
परी॑ ॒
ं य ं ूजया॑ पशिभ॑ ु ्
॒ ु भवत।
॒ िता सादयत।ु
ूजाप॑
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ५६॥॥ १७॥
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 113 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
[[4-18-1]]
या॑े अ आिा ॒ योन॑यो॒ याः क॑ु ला॒ियनी̎।
य े त॑े अ॒ इ॑ वो॒ या उ॒ नाभ॑यः।
या॑े अ े तनव ॒ ु ॒ ऊज॒ नाम॑।
॒
तािभमभयी॑ ॒ ु िभिवदा॒ं नः।
॒
ूजािभ॑ र॒ े ििव॑ ण॒ हे सी॑द।
॒ िता सादयत।ु
ूजाप॑
॒ े याऽिरवा
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ ु सी॑द॥ ५७॥॥ १८॥
[[4-19-1]]
॒ िस वैानरो॑
अिर॑ ॒ ऽिस।
ं॒ ॒ ॒ ऽिस पिरवसरो॑
सवसरो॑ ॒ ऽिस।
॒ व॒ सरो॑
इदा॒ ॒ ऽसीवसरो॒॑ ऽिस।
॒ ॒ ॒ ऽिस वसरो॑
इसरो॑ ॒ ऽिस।
त॑ त े वसिँशर॑
॒ ।
मी॒ो दि॑णः पः। ॒
॒ प
वषाः ु ̎म।्
॒
शर॑ ॒
रः पः।
॒ े ॒ म̎म।्
हमो
॒ू ॒ ॒
पवपाित॑ यः।
॒ ॒ ॒ ॒ परी॑
अपरपाः ु षम।्
॒ रा॒ऽाणी॑काः।
अहो॒
त॑ त े॒ मासा̎ाधमा॒ सा॑ काम।्
ऋतव॒॑ े काम।्
ं॒ ॒ ॒ े कताम।्
सवसर॑
॒ रा॒ऽािण॑ त े काम।्
अहो॒
एित॒ ूित ु ।
े ॒ वीित॒ सिमिदित॑
॒ िता सादयत।ु
ूजाप॑
॒ े याऽिरवी॑
तया॑ दवत॑ ॒ ॒ु द॥ ५८॥
[[4-20-1]]
ू ु ॒ ु ।
भभवव॑
ऊ ॒ ऊ॒ ष ु ण॑ ऊतय ॒ ̎।े
ऊ ॒ न॑ पा॒ह॑ सः।
िवध ॒ ं ु द॑ िा॒ण सम॑न े बनाम।
॒ ्
यवा॑ु न॒ स ं ॑ पिलतो
॒ ज॑गार।
॒े
दव॑ पँय॒ का ं ॑ मिहाऽा
॒ ॒ ।
ममार॑
स मा॒॑ न।
यत ॒ े िच॑दिभिौष॑
॒ ।
॒ ु जतृ
परा ॑ आतृ
॒ ॒ द॑।
सा॑ता सि ॒ ं मघवा॑
॒ ु वस॑॥
परो॒ ु ५९॥
[[4-20-2]]
िन॑ता॒ िवत ॑ ॒ ं पन॑ु ।
पन॑ु ॒जा सह
॒ रा। ॒
मा नो॑ घम िथतो ॒ िव॑थो नः।
॒ ॑ ं ॒ मा रजो॑ऽन ैः।
मा न॒ परमधर
मो॑ ाम॑रा ॒ धा̎।
॒
मा ििया॑ सो अिभग॑ ॒ वु ॒ धा
ृ न॑।
मा न॒ बत॑िु भहीिडतिभ॑ ॒ े रान। ॒ ्
ु े॒ मा परा॑दाः।
िषा॑ सनीत
मा नो॑ िो॒ िनितमा ॑ ॒ नो॒ अा̎।
मा ावा॑ पिृ थवी॒ ही॑िडषाताम॥् ६०॥
[[4-20-3]]
॒ तम।्
उप॑ नो िमऽावणािवहाव॑
॒
अादी ॒ न॑खाया।
̎ाथािमह
॒ ॒ ना॒ ं ूिस॑ितहितः।
आिदा ॒
॒ शतापा
उमा ॒ ृ ु
̎ा घ॒ िवषा॒ पिर॑ णो वणत।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 115 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ं म॑े वण॒ ता॑ यािम।
इम
ं नो॑ अ॒ े स ं नो॑ अ।े
म॑ े अयािस॑
॒ ।
उय ॒ ं तम॑स॒ िर॑ ।
उ ॒ ं िचऽम।
॒ ्
ु ॒ ॥ ६१॥
वय॑पणाः
॒ ु वस॑हु ीिडषाता सपणाः॥
परो॒ ु ॒ २०॥
[[4-21-1]]
ू ु ॒ ु ।
भभवव॑
मिय॒ िद॑ िय ॒ ्
॒ ं महत।
मिय॒ दो॒ मिय॒ बत॑ु ।
॒ ु ̎म ।्
मिय॑ धािय सवीय
िऽश॑ु घम॒ िवभा॑त ु म।े
आकू ̎ा॒ मन॑सा सह। ॒
॒
िवराजा॒ योित॑षा सह। ॒
॒ े ॒ पय॑सा सह।
यन ॒
ॄ॑णा॒ तज॑ े सा सह। ॒
ऽण॒ े ॒ यश॑सा सह। ॒
सन ॒ े ॒ तप॑सा स॒ ह।
त॒ दोह॑ मशीमिह।
त॑ सम॑ ॒ ु शीमिह।
॒ शीमिह।
त॑ भम॑
त॑ त॒ इ॑ण ॑ु
े पी॒त॒ मधमतः।
॒
उप॑तोप॑ तो भयािम॥ ६२॥
यश॑सा सह ॒ ष॑ ॥ २१॥
[[4-22-1]]
॒ ु ।
या॑े अ े घो॒रानव॑
ु ॒ तृा॑ च।
[[4-23-1]]
िच॒ ीिह॑ ित॒ ििह॑ ित।
उा ॒ च॑ शी॒ता च॑।
उमा॒ च॑ भी॒मा च॑।
॒
सदाी॑ े॒
सिदरिन॑ रा।
एता॑
॒ ॒ ु ।
े अ े घो॒रानव॑
तािभ॑रम ॒ ं ु ग॑।
यो̎ऽाि॑ े ।
य ं च॑ वय॒ ं िः॥
॒ ६४॥॥ २३॥
[[4-24-1]]
ु ा॒॑ न॑
धिन॑ ॒ नय ॒ ।
॒ ॒
िनिल॑ ॒
िविल॑ िविपः॥
॒ ६५॥॥ २४॥
[[4-25-1]]
॒ ॒ धिन॑
उम ु ा॒॑ न॑
॒ ॒ ।
नय
सह॒ ॒स॒ ा॒ सह॑ मान॒ सह॑ ा॒ सही॑या।
ए॒ ू॑ े िविपः॥
॒ ६६॥॥ २५॥
[[4-26-1]]
॒ रा॒ऽ े ोदी॑रयताम।्
अहो॒
॒ ॒ साोदी̎य।ु
अधमा॒
मासा̎ा ौपय।ु
[[4-27-1]]
खफजिह।
॒
॒ िभी
िछी ॒ ही ॒ कट।्
ू िण॥ ६८॥॥ २७॥
इित॒ वाच॑ बरा॒
[[4-28-1]]
िवगा इ॑ िवचर ॒ ̎न्ाशय।
॒ िम पशम॑
प॑ ॒ ु िम।
े ा॒म ं ु बो॑धय िवदऽ
वळ॑ण ॒ ̎म।्
॒ ॒ ̎ऽ॒ ूह॑ र ॒ भोज॑नः।
पतो े
अ॑े अिना॒
॒ सव॑ं द।
ु सवं ॑ द।
मृो॑ मृ॒ ना॒
नम॑ े अ ु भगवः।
सक॑ ॒ ृ े अ॒ े नम॑।
ि े॒ नम॑।
िऽ े॒ नम॑।
चत॒ ु े॒ नम॑।
॒ ॒ ृ ॑ ॒ े नम॑।
पचक
॒ ॒ ृ ॑ ॒ े नम॑।
दशक
॒ ॒ ृ ॑ ॒ े नम॑।
शतक
आसहॐक ॒ ॒ ॒ ॒ ृ ॑ ॒ े नम॑।
॒ ॒ ॒ ॒ ॒ ृ ॑ ॒ े नम॑।
अपिरिमतक
नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः॥ ६९॥
िऽ े॒ नम॒॑ च॑॥ २८॥
[[4-29-1]]
ु िधरणा॒
असृ॑खो ॒ े ॑त।
॒
यम॑ तँपा॒
॒ िधा॑ विस।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 118 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ॒ कणप
ग॑ृ पणः ु॒ ॒ ं िनष॑वे स।े
॒
यम॑ तः ॒
॒ ूिह॑ तो भव॑ चो॒भयो̎॥ ७०॥॥ २९॥
[[4-30-1]]
यदत॒॑े क
ृ ॒ सो भा।॒ू
वादे̎िभराय॑ ॒ िस।
े॒
िष॒ ं ॑ मऽिभरा॑ य।
त ं मृ॑ो मृ॒ व॑े नय।
स आाऽऽितमा॑ ॒ ु ७१॥॥ ३०॥
॥
त
[[4-31-1]]
यदी॑िष॒तो यिद॑ वा का॒मी।
॒ े को॒ वद॑ ित॒ वोच॑मताम।
भयड॑ े॒ ्
तािम॑ा॒ी ॄ॑णा सिवदा॒ ं नौ।
॒ ॒
िशवाम ृ ु ं गहष॑
ं ॑ कणत ु ७२॥॥ ३१॥
॒ृ े ॥
[[4-32-1]]
।ु
ु ॒ ह॑ण
दीघ ॑मिख
मा ॑ दिणतो ॒ व॑दः।
यिद॑ दिणतो ॒ वदा̎िष े बाधास ै॥ ७३॥॥ ३२॥
॒ ॒ ं मऽव॑
[[4-33-1]]
इाक
॒ ॑ ॒ आप॑त।्
ु
॒ ॒ ो अयो॑मखः।
िहरया॒
र॑सा ं त
॒ आग॑तः।
तिमतो ॒ ना॑शया॥े ७४॥॥ ३३॥
[[4-34-1]]
॒ े ॒ू
यदतता॑ ा॒िवँय॑।
॒ ।
दैव॒ वाच ं ॑ वदिस॑
िषतो॑
॒ न॒ परा॑वद।
[[4-35-1]]
॒
ूसाय ॑ सौ॑
॒ पत॑िस।
॒
समि॑ ॒ े च।
िनपिप॑
महे क॑चनाम॑ ॒ मत॥् ७६॥॥ ३५॥
[[4-36-1]]
अिऽ॑णा ा िबम े हि।
कव॑ने जमद॑
॒ िना।
॒ सो॒ॄ॑
िवाव॑ णा हतः।
॒
िबमी॑णा॒ राजा̎।
अ॑षे ा पित॑
॒ ह॒तः।
॒
अथो॑ मा॒ताऽथो॑ िपता।
अथो̎ रा ॒ु
॒ ू अथो̎ िाः।
ृ॒
अथो॑ का अथो̎ ताः। ॒े
॒
अथो॑ आशाित॑ का हताः।
॒
॒े
तािभ॑ ॒ ह सव॑ हताः॥
॒ ७७॥॥ ३६॥
[[4-37-1]]
आहराव॒॑ ।
॒ त॑ हिवषो॒॒ यथा̎।
तम। ॒ ्
यदम ॒ ं ु यम
॒ ॒ ज॑योः।
आद॑ धािम॒ तथा॒ िह तत।्
खफॆिस॑॥ ७८॥॥ ३७॥
[[4-38-1]]
ॄ॑णा ा शपािम।
[[4-39-1]]
उ॑दु िशिमजाविर।
त॑ज े े॒ त॒ उ॑दु ।
॒ रनूव॑
िगरी ॒ु श
े य।
मरी॑ची॒प॒ सन॑ं दु ।
याव॑ िदतः॒ परा॒॑ ु दया॑ ू ॑ ।
॒ ित॒ सय
॒ ऽम ं ु ना॑शय।
ताव॑िदतो॑
यो̎ऽाि॑ े ।
य ं च॑ वय ॒ ं ि ॒ ः॥ ८०॥॥ ३९॥
[[4-40-1]]
ू ु ॒ ु भभववो॒
भभववो॒ ू ु ॒ ु भभवव॑
ू ु ॒ ु ।
भवो ु ̎ऽािय॒ भवो ु ̎ऽािय॒ भवो ु ̎ऽािय।
॒ृ
नािय न॒ ृ ं नािय
॒ृ ॒ ृ ं नािय
न ॒ृ ॒ृ
नम। ्
िनधाो॒॑ ऽवािय िनधाो॑ ॒ ऽवािय िनधाो॑ ॒ ऽवािय।
ए अ ॒ े अ।
॒ े
सवनयोती ु॒ ̎॥ ८१॥॥ ४०॥
[[4-41-1]]
॒ सिमत।
पृ॒िथवी ॒ ्
॒
तामििम॑ ।े
साऽि सिम॑।े
तामह ॒ सिम॑।े
सा मा॒ सिम॑ा।
आय॑षु ा॒ तज॑
े सा।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 121 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वच ॑सा िौया।॒
यश॑सा ॄवचसन॑ ॒ े ।
॒
अा॑ ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
॒
अिर॑ सिमत॥॒ ् ८२॥
[[4-41-2]]
ु
ता ं वा॒यिम॑ ।े
सा वा॒यु सिम॑।े
तामह ॒ सिम॑।े
सा मा॒ सिम॑ा।
आय॑षु ा॒ तज॑ े सा।
वच ॑सा िौया।
॒
यश॑सा ॄवचसन॑ ॒ े ।
॒
अा॑ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
॒
ौिमत। ्
तामा॑ िदिम॑
॒ े ८३॥
॥
[[4-41-3]]
साऽऽिद ॒ सिम॑।े
तामह ॒ सिम॑।े
सा मा॒ सिम॑ा।
आय॑षु ा॒ तज॑ े सा।
वच ॑सा िौया।॒
यश॑सा ॄवचसन॑ ॒ े ।
॒
अा॑ ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
ूा॒जा॒प॒ा म॑े सिमद॑ ॒ िस सपय॒॑ णी।
ॅा॒त॒ ृ ॒हा म॑ऽे िस॒ ाहा̎।
अे̎ ोतपत े ोत ॒ ं च॑िरािम॥ ८४॥
[[4-41-4]]
त॑ के य॒ ं त॑े राताम।्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 122 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
वायो̎ ोतपत॒ आिद॑ ोतपत।े
॒
ोताना ̎ ं ोतपत े ोत
॒ ं च॑िरािम।
त॑ के य॒ ं त॑े राताम।्
॒
ौिमत। ्
तामा॑िदिम॑
॒ ।े
साऽऽिद ॒ सिम॑।े
॒ सिम॑।े
तामह
सा मा॒ सिम॑ा।
आय॑षु ा॒ तज॑
े सा॥ ८५॥
[[4-41-5]]
वच ॑सा िौया।
॒
यश॑सा ॄवचसन॑ ॒ े ।
अ॒ ा॑ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
॒
अिर॑ ॒
सिमत। ्
ु
ता ं वा॒यिम॑ ।े
सा वा॒यु सिम॑।े
तामह ॒ सिम॑।े
सा मा॒ सिम॑ा।
आय॑षु ा॒ तज॑ े सा।
वच ॑सा िौया॥
॒ ८६॥
[[4-41-6]]
यश॑सा ॄवचसन॑ ॒ े ।
॒
अा॑ ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
॒ सिमत।
पृ॒िथवी ॒ ्
तामि ॒ िम॑।े
साऽि सिम॑।े
तामह ॒ सिम॑।े
सा मा॒ सिम॑ा।
[[4-41-7]]
॒
अा॑ ने ॒ सिम॑ा॒ ाहा̎।
ूा॒जा॒प॒ा म॑े सिमद॑
॒ िस सपय॑
॒ णी ।
ृ ॒हा म॑ऽे िस॒ ाहा̎।
ॅा॒त॒
आिद॑ ोतपत े ोतम॑ ॒ चािरषम।्
तद॑ शकं ॒ त॑ऽे रािध।
वायो̎ ोतपतऽ ॒ े ̎ े ोतपत।े
॒
ोताना ॒ चािरषम।्
̎ ं ोतपत े ोतम॑
तद॑ शकं ॒ त॑ऽे रािध॥ ८८॥
॒
सिमसिम॑ े ोत॒ ं च॑िरा॒ाय॑षु ा॒ तज॑
े सा॒ वच ॑सा िौया ॒ े ौ च॑॥॥ ४१॥
॒ यश॑सा ॄवचसना॒
[[4-42-1]]
श ं नो॒ वात॑ पवता ं मातिरा॒
॒ श ं न॑पत॒ ु सय
ू ॑ ।
अहा॑ िन॒ श ं भ॑व ु नँश॒ रािऽ॒ ूित॑ धीयताम।्
शमषा॒ ु नो॒ ॑त॒ ु शमा॑ िद ॒ उद॑ते ु नः।
॒ नँश॑
िशवा ॒ मा भव समृ ु डी॒का सर॑ ित।
मा त॒ े ो॑म सिश॑
॒ं ।
इडा॑य॒ ै वािस ॑ वामा ु
॒ ु ॒̎ मो॑ ू ॒ मा वाो̎िँछवा॒
भया ु भ॑यू ा॒ो̎ऽाि े ॒ यं
च॑ वय ॒ ं िः।
॒
॒ ॒
ूिताऽिस॑ ॒ ो भया
ूिताव॑ ू ॒
॒ मा ू॑िताया ॒
̎िँछूित ू ा॒ो̎ऽाि
भ॑य े ॒ य ं च॑ वय॒ ं
िः।
॒
आ वा॑त वािह भष॒े ज ं िव वा॑ त वािह॒ यिप॑।
॒ षे जो दवाना
िह िवभ॑ ॒ े ̎ ं त
॒ ईय॑स।े
॒ वातौ॑ वात॒ आिसो॒राप॑रा॒वत॑॥ ८९॥
िवमौ
[[4-42-2]]
द ं ॑ म े अ ॒ ॒ ु परा॒ऽो वा॑ त॒ ु यिप॑।
॒ आवात
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 124 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ वा॑त त े गह॑
यददो ॒ ृ ऽे मृत॑ िनिधिह
॒ ॒तः।
ततो॑ नो दिह े जी॒वस े॒ ततो॑ नो धिहे भष॒े जम।्
ततो॑ नो॒ मह॒ आव॑ह॒ वात॒ आवा॑त ु भष॒े जम।्
शभमं॒ ू ॑यो॒भन
ू द ॒ े ू ण॒ आय ू िष तािरषत।्
इ॑ गहो॑ ॒ ृ ऽिस॒ त ं ा॒ ूप॑ े॒ सगा॑ ॒ु ।
॒ य॒ े अि॒ तन॑े ।
सह
ू ु ॒ ु ॒ ूप॑ े वा॒य ं ु ूपऽना
भःू ूप॑ े॒ भवु ॒ ूप॑ े॒ सवु ॒ ूप॑ े॒ भभवव ॒ े ं ूपऽँमा॑
॒ े ̎तां दवता॒ ॒ े ॒ ं
नमाखण
ूप॑ े ूजाप॑
॒ तॄको॒ े श ं ॄ॒ ूप॒॑ ओ ं ूप॑।े
॒
अिर॑ ॒ ॑र॑ं बहदय
ं म उव ॒ ृ ॒ ॒ पव ॑ता॒ यया॒ वात॒॑ा ॑ि॒ मा ं तया̎ ा ॒ ॑ ि॒
मान॑सािन।
ूाणा॑पानौ मृ॒ ोमा ॑ पात॒ ं ूाणा॑पानौ॒ मा मा॑ हािस ॒ं मिय॑ मधा े दधात॒ ु मिय॑
॒ ं मिजो॑
े॒ ं मिय॑ ूजा ॒
मधा ॒ ं मयी॑ इिय
े॒ ं मिय॑ ूजा ॒ ं द॑ धात॒ ु मिय॑ मधा ॒ ं मिय॒ सय॒
े॒ ं मिय॑ ूजा ू ॅाजो॑ दधात॥ु ९०॥
[[4-42-3]]
॒ ु ॒ ु ॒ पिर॑ पातमानिर॑
िभरतिभ ॒ े
िभरिना॒ े
सौभ॑गिभः।
॒ वणो
तो॑ िमऽो ॑ मामहा॒मिद॑ िति॑ ॒ ु पृिथवी
॒ उत
॒ ौः।
कया॑ निऽ॒ आभ॑वु ती ॒ ध
॒ सदाव॑ ृ ॒ खा̎।
॒ृ
कया॒ शिच॑या वता।
का॑ सो ॒ सः।
॒ मदा॑ना॒ ं मिह॑ ो मसद॑
॒ िच॑दा॒ज े॒ वस॑।ु
ढा
॒ ष ु णखी॑
अभी ॒ ॒ ज॑िरतॄ॒ णाम।्
नामिवता
शत ॒ू
॒ ं भ॑वाितिभ॑ ।
वय॑पणाु ॒ उप॑सिर॑
े ॒ ं िूयम॒॑ ध े ा॒ ऋष॑यो॒ नाधमानाः।
॑
अप॑ ा॒मू̎ण॒ िहु पिध ु ॒ ु ािधय॑
॒ ू च॑मु म॑ ॒ वे ब॒ ान॥् ९१॥
[[4-42-4]]
॒ े ॒ य॒ आपो॑ भव ु पी॒तय̎।े
श ं नो॑ दवीरिभ॑
॒ व ु नः।
श ं योरिभॐ॑
नाम।्
ईशा॑ना॒ वाया ॑णा॒ ं य॑ीषणी॒
॒ या॑ चािम भष॒े जम।्
अपो
[[4-42-5]]
॒ था च नः।
आपो॑ जनय॑
॒ शा॒ा साऽिना॑ शा॒ा सा म॑े शा॒ा शच
पृ॒िथवी ु शमयत।ु
॒
अिर॑ ु शा॒ ं त॑े शा॒ शच
शा॒ ं ता॒यना॑ ु शमयत।ु
ौँशा॒ा साऽऽिद॒न॑े शा॒ा सा म॑े शा॒ा शच ु शमयत।ु
॒ शाि॑रिर॑
पृ॒िथवी ॒ ॒ शािः ॒ शाििद॒ श॒ शाि॑रवारिदशाः ॒ ॒ शाि॑वा॒य ःु
शाि॑रिः
॒ शाि॒॑ मा॒ शािन॑
शाि॑रािदः ॒ ऽािण॒ शािराप ॒ ॒ शािरोष॑ ॒ ॒ त॑य॒
॒ धय॒ शािवन
शािगः॒ शाि॑रजा॒ शािर ु ॑ शािॄ
॒ ॒ शाि॒ पष॒ ॒ ॒ शाि॑ॄाणः
॒ शाि॒ शाि॑रव े॒
शाि॒ शाि॑म अ॒ ु शाि॑।
ा म ं ॑ िपद
तया॒ह शा॒ा स॑वशा॒ ु द े च॒ शाि ं ॑ करोिम॒ शाि॑म अ॒ ु शाि॑।
॒ ॒ े चत॑
एह॒ ौी॒ ॑ी॒ धित॑ ृ ॒ तपो॑ मधा ॒ ौा
े॒ ू॑िता ॒ स ॒ ू ॒ ु मा मा॒
॒ ं धम ॒॑ ैतािन॒ मोि॑मनि॑
ौी॒ ॑ी॒ धित॑
ृ ॒ तपो॑ मधा े॒ ू॑िता ॒ ौा ॒ स ु
॒ ं धम ॒॑ ैतािन॑ मा॒ मा हा॑िसषः।
उदाय॑षु ा ा॒यषो
ु दोष॑धीना॒ रसनोज॑ े॒ ॒ ॒ श॒ु णे ोद॑ ाममृ ॒ ता॒ अन॑।ु
त॑दु ॒विह॑ ॒ ु ॒̎ बमर॑
त ं परा ॒ ु त।्
पँय॑मे शरद॑
॒ ँशत े शरद॑
॒ ं जीव॑म ॒ ँशत ॒ ं ना॑म शरद॑ ॒ ं मोदा॑म शरद॑
॒ ँशत ॒ ँशत ॒ ं भवा॑म शरद॑ ॒ ँशत
॒
॒ ँशत
॒ णवा॑ म शरद॑ ॒ ं ूॄ॑वाम शरद॑
॒ ँशतमजी॑
॒ तााम शरद॒॑ ँशत ॒ ं योच॒ सय ू ं ॑ श॥
॒ े ९३॥
[[4-42-6]]
̎िॅाज॑
य उद॑ गाहतोऽणवा
॒ ॒ मानिरर ू िवपिन॑
॒ ॒ मा॒स मा॑ वष॒ृ भो लो॑िहता॒य ॒ सा
ु ु
पनात।
ॄ॑ण॒ ँोत॑िस॒ ॄ॑ण आणी ॒ ो॒ ॄ॑ण आवप॑ ॒ नमिस धािरतय ॒ े ं पृ॑िथवी
॒ ॄ॑णा मही॒
॒ ने ने महदिर॑
धा॑िरतम॑ ॒ ॒ ॒ सद॑वे ा॒ ं यदह
॒ ं िदव ं ॑ दाधार पृिथवी ॒ ं वदे ॒ तदह े
॒ ं धा॑रयािण॒ मा मदोऽिध॒
िवॐ॑सत।्
[[4-0-0]]
नमोऽन॑ ु मद।ु
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 5
[[5-0-0]]
श ं नो॒
॒ मा हा॑ सीत।्
ओ ं शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[5-1-1]]
॒ े वै सऽमा॑
दवा ॒ सत।
ऋि॑ पिरिमत॒ ं यश॑ामाः।
ु ्
ते̎ऽॄवन।
य॑ ूथम ॒ ं यश॑ ऋात।
॒ ्
॒ ॒ ॒
सव॑षा ं नसहासिदित॑ ।
े ̎ ं कऽ
तषा े रासीत।्
ु ॒ े ं विद॑
तै ॑ खाडवो॒ द॑ िणा॒ध आसीत।
॑ ्
त ु धः।
ू ॑मरा॒
॒ णज॑घना॒धः।
परी॒
॒ उरः
मरव॑ ॒ ॥ १॥
[[5-1-2]]
तषा े ̎ ं मख ्
॒ ं वै॒̎ व ं याश॑ आत।
त॑कामयत।
े ̎बामत।्
तनापा
॒ े अा॑ य।्
त ं दवा
॒ ॑
यशो॑ऽवसमानाः।
ता॒ाग॑त।
[[5-1-3]]
तमक े ॒ स̎म।्
ृ ु ्
ब॒ हवो॒ ना॑धव।
ता॒दक ु॒
े ॑ िमषधिन ̎म।्
ु ॒ नािभधवि।
ब॒ हवो॑ऽिनषधा ॑ृ ु
सो̎ऽयत।
॒ु ।
एक॑ं मा॒ स ं ॑ ब॒ हवो॒ ना॑धिषषिरित॑
त॑ िसिया॒ण॒ तजोऽपा े ̎बामत।्
तवा े॒ ओष॑धीष॒ ु ॑मज ु
ृ ः।
त े ँया॒माका॑ अभव।्
॒
याका॒ वै नामै॒ त॥
े ३॥
[[5-1-4]]
॒
तयाका॑ ना याकम। ॒ ्
॒ ृ त
॒ े िपग॑
ता̎ ीितना॑ े ॒ ̎म।्
े सो॒ ध
तज॑ ृ ̎।ै
स धन॑ु ूिता॑
॒ ितत।्
॑ ॒
ता उपदीका॑ ु ॒ ं वणामहै
अॄवर॑ ृ ।
अथ॑ व इम ॒ र॑ याम।
यऽ॒ व॑ च॒ खना॑ म।
तदपो॑
॒ ऽिभतृ॑णदा॒मित॑ े ।
॒
ता॑पदीका॒ यऽ॒ व॑ च॒ खन॑ि।
तदपो॑
॒ ऽिभतृ॑ि॥ ४॥
[[5-1-5]]
ृ ॒ ा॑ साम।्
वार॑े वत
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 129 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
त॒ यामा॑ ऽद।्
त॒ धन॑िु वूव॑ ्
॒ माण॒ िशर ॒ उद॑ वतयत।
तावा॑पिृ थवी॒ अनूाव॒॑ ु तत।
याव॑तत।
त॑व॒ य ॑ ूवयम। ॒ ्
या ४ इप॑तत।्
॒ घमम।
तम॑ ॒ ्
॒ ॒ वी॒य ॑मपिदित॑
महतो ॒ ।
त॑हावी॒र॑ महावीरम॥ ॒ ् ५॥
[[5-1-6]]
यदामभ॑
॒ ॒ र।्
॒
तसॆा॑ ॆा॒म।्
त त ॒ ृ ं दवता ृ
॒ े ॒̎धे ा ॑गत।
॒
अिः ूा॑तवनम। ॒ ्
इो॒ मा॑िन॒ सव॑ नम।्
िव॑े दवा॑
॒े त ॒ ्
ृ ीयसवनम।
े िशा यन
तनाप॑ ॒ े ॒ यज॑मानाः।
नािशषो॒ऽवात। ॑
॒ जय।्
न स॑वु ॒ गं लो॒कम॑
त े दवा
॒ े अिना॑
॒ ु ् ६॥
वॄव॥
[[5-1-7]]
॒
िभषजौ॒ वै ॑।
इद॒ ं य
॒ ॒ िशर॒ ूित॑धिमित॑
॒ ।
ताव॑ॄता॒ ू ं वर॑ं वणावहै
ृ ।
मह॑ एव॒ ना॒वऽािप॑ गता॒ ृ िमित॑।
ताा॑मतमा ॒ ग।
े॒ ̎िनम॑ ृ ्
तावत े॒ ॒ ॒ िशर॒ ू॑धाम।्
य॑व॒ य ॑ ।
[[5-2-1]]
सा॒िवऽ ॒ ं ज॑हु ोित॒ ूस̎
ू ै।
॒ ॒ ु ॒ ृ तन॑े जहोित।
चतगही॒ ु
चत॑ ु ादः पशव॑ ॒ ।
॒ ू ॒ े ।े
पशनवाव॑
चत॑ॐो॒ िदश॑।
िद॒॑ वे ूित॑ितित।
छािस दवोऽपा॒े े ̎बाम।्
न वो॑ भा॒गािन॑ ह ॒ ं व॑ाम॒ इित॑।
त॑े एत॒॑ तगही॒ु ृ तम॑धारय।्
ु ा॑य ै या॒या॑य ै॥ ८॥
॒ ु न॒ वा॒
परो॒
[[5-2-2]]
॒ े य ै वषका॒राय॑।
दवता॑
ु ृ त ं जहोित॑
य॑तगही॒ ॒ु ।
छावे॒ ती॑णाित।
॒ े े ह
ता॑ ूी॒तािन॑ दवो॑ ॒ ं व॑हि।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
ॄवा॒
[[5-2-3]]
॒ ॒ ॒ ॒ यात।्
यपरिर॑
यज॑रु व े ्
े ॒ व॑दत।
॒ ॑ त॒ ं यज॑मानमौ
न हिवृ ॒ ूदधा॑
॒ ित।
॒ ॒ िे त।
न य॑परर॑
गा॒य॒ ऽी छा॒॑मत।
तै ॑ वषका॒रो̎ऽ॒ िशरो̎ऽिनत।्
े॒ रस॒ परा॑ पतत।्
त ै̎ धा
॒ ॒ ूािव॑ शत।्
पृ॒िथवीमधः
॒ ू ॒
पशनधः।
॒ ूािव॑ शत॥् १०॥
यः पृ॑िथव
[[5-2-4]]
॒ ऽभवत।्
स ख॑िदरो॑
॒ ू ्
यः पशन।
सो॑ऽजाम।्
॒ ॒ ित।
या॑ िदयिॅभव॑
छ॑ सामवे॒ रस॑ने य
॒ ॒ िशर॑
॒ रित।
॑
यदौरी।
ऊवा उर॑
॑ ॒ ।
॒ य
ऊजव ॒ ॒ िशर॑
॒ रित।
॑ ॒ वी।
यै ण
े वै वण॑
तजो॒ े ु ॥ ११॥
[[5-2-5]]
[[5-2-6]]
॒ ॒ ॒ ृ े॒ े ॒ इा॑ह।
अरकव
॒ वा अरः।
यो ॑ ॒
॒ ॒ ृ े॒ े ॒ इित॒ वावैतदा॑ ह।
यकव
उि॑ ॄणत॒ इा॑ ह।
ॄ॑ण॒ ैव य ॒ ॒ िशरोऽै ि॑ त।
ू ैत॒ ु ॄ॑ण॒ ितिरा॑
॒ ह।
ूे ॒ ैव य ॒ ॒ िशरोऽै ि॑ त।
ूद॒॑ े ते ु सनता॑
॒ ू ृ े ह।
॒ वै सनता
यो ॒ ू ृ ̎।
अा॑ वी॒रं नयं ॑ पिरा॑
॒ ॒
धसिमा॑ ह॥ १३॥
[[5-2-7]]
पाो॒ िह यः। ॒
॒ े य
दवा ॒ ं न॑य ु न॒ इा॑ ह।
॒ े ॒ े य॒॑ िनय॑ कत।
दवानव ु े
देवी̎ ावापृिथवी॒ अन॑ ु मऽम े साथा॒िमा॑ ह।
॒
आामवान॑ े॒ मु तो य
॒ ॒ िशर॑
॒ रित।
ऋास॒॑ म॒ मख ॒ ॒ िशर ॒ इा॑ह।
[[5-2-8]]
िऽह॑र ित।
ऽय॑ इम ॒ े लो॒काः।
॒ एव॒ लो॒के ो॑ य
ए ॒ ॒ िशर॑ ॒ रित।
॒ ू च॑त॒ थु ह॑ रित।
त
अप॑िरिमतादव ॒ े य
॒ ॒ िशर॑
॒ रित।
मृ॒ ॒ नादम॑े हरित।
ता̎ ृ ॒ नः क॑य॑ ॒ तमः।
इयम॑ ॒ आसी॒िरा॑ह।
॒
अामवाछ॑ े॒ कारं य॒ ॒ िशर॑ ॒ रित।
ऊजं॒ वा एत ॒ रस ं ॑ पृिथा ॒ उपदीका॒
॑ ॒ उि॑ हि॥ १५॥
[[5-2-9]]
यीक
॒ ̎म।्
य॑ ीकवपा ॒ स॑ा॒रो भव॑ित।
ऊज ॑मवे॒ रस ं ॑ पृिथा
॒ अव॑ ।े
अथो॒ ौोऽ॑मव। े॒
ौोऽ॒ ॑ते ृ॑िथाः।॒
यीक
॒ ॑ ।
अब॑िधरो भवित।
य एव॒ ं वद॑े ।
॒ ु यत।्
॒ ृ ॒ वळमद॑
इो॑ वऽाय
॒ ॑ मत॥ १६॥
स यऽ॑ यऽ पराब
[[5-2-10]]
ताि॑ यत।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 134 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
स प॑तू ीक॒ े परा̎बमत।
सो̎ऽियत।
सो̎ऽॄवीत।्
ऊित॒ ं वै म॑े धा॒ इित॑।
ततीका॑
॒ ू ॒
नामतीकम। ्
यतीका॒
॒ भव॑ ि।
॒ ॒ ैवोित ं द॑ धित।
याय
॒ ॒ अिस
अिजा ॑ ूजाप॒॑ त॒ े रते ॒ इा॑ ह।
॒ ू
य एव॒ रस॑ पशािव॑ शत॥् १७॥
[[5-2-11]]
तमवाव॑ े॒ ।े
पच॒ ैत े स॑ा॒रा भ॑वि।
पाो॑ यः। ॒
यावा॑नवे॒ यः। ॒
त॒ िशर॑ ॒ रित।
या॒ाणां̎ पशना ॒ ू ं चम ॑णा सर े ।्
॒ ̎त
मा॒ाशचाऽप ॒ ू ॒ ॑यते ।्
॒ े ॒ स॑रित।
ृ ॒ िजनन
का॒
॒ ॒
आरयानव ॒ ू ॒
॒ े पशचाऽप ॑यित।
॒ शना
ता̎समाव॑ ॒ मानानाम॥् १८॥
॒ ू ं ूजाय॑
[[5-2-12]]
आरयाः॒ ॒ ॒ ॒ कनी॑यासः।
पशव
शचा॒ ु ॑तृ ाः।
लो॒म॒ त॑रित।
अतो॒ ॒॑ म े ̎म।्
॒ ॒ ृ ि।
पिरगाय॑
र॑सा॒मप॑ह ै।
ब॒ हवो॑ हरि।
[[5-2-13]]
े एवाि॑
तज॑ ॒ धाित।
मध॑ ु ा मधला
॒ ु क॑रो॒िा॑ह।
॒ े दधाित।
ॄ॑ण॒ ैवािजो॑
या॒ाण॒ ं पाऽा॑णा ं कपालै े ्
॒ ̎सृ॒ जत।
॒ु
मा॒ािण॒ पाऽा॑ िण शचाऽप े ्
॑यत।
॒ ॒ ॒ ल
अमकपा॒ ै सृ॑जित।
॒ ॒ वा अनपजीवनी॒
एतािन ॑ ु यािन॑।
ता॒ वे शचाऽप ॒ु ॑यित।
शक॑ रािभ ॒ सृ॑जित॒ ध ृ ̎।ै
अथो॑ शाय॒॑ ।
॒ ॒ म
अजलो॒ ै सृ॑जित।
एषा
॒ वा अः ॒ े िूया ॒ तनः। ॒ ू
यदजा। ॒
िूयय ॒ ु ससृ॑जित।
॒ ॒ ैवैन ं ॑ तनवा॒
अथो॒ तज॑ े सा।
ृ ॒ िजन
का॒ ॒ ॒ लोम॑िभ ॒ सृ॑जित।
यो॒ वै क॑ृ ािजनम। ॒ ्
॒ े ॒ ैव य
यन ॒ ससृ॑जित॥ २०॥
या॒या॑ य॒ ै न ज॑ु यादिव॑
॒ े ॒ु
श॒ णँशाै ॒
॑ पिरा॑ ॒
धसिमा॑ ह हरित िदहि
॒ ॑ मतािव॑
पराब ॒ शजाय॒॑ मानाना सृजित शाया॒
॒ ौ च॑॥ २॥
[[5-3-1]]
पिर॑ िौत े करोित।
॒ ॒ ॒ ॒
ॄवचस ृ
॒ पिर॑ गही ै।
ु॒ ॒
न कविभूा ̎यात।्
[[5-3-2]]
ता॒ारा ॒ ̎म।्
॒
आनो॑ गोपी॒थाय॑।
े नु ा करोित।
वण॑
े ु ।
े वै वण॑
तजो॒
तज॑ े ूवय ॒ ॑ ।
तज॑ े स॒ ैव तजम॑े ॒
धयित।
॒
मख ॒ िशरो॒ऽसीा॑ ह।
॒ वै मखः।
यो ॒
त॒ ैतिर॑ ।
य॑व॒ य ॑ ॥ २२॥
[[5-3-3]]
े ह।
ता॑ द॒वमा॑
॒
य॑ प॒द े ॒ इा॑ ह।
॒
य ॒ ॑ते े पद।
॒ े
अथो॒ ूित॑ि ै।
े ा॒ छ॑ सा करो॒मीा॑ ह।
गा॒य॒ ऽण॑
छो॑िभरवै े ॒ न ं ॑ करोित।
॑िु ं करोित।
ऽय॑ इम॒ े लो॒काः।
॒ ं लो॒काना॒मा̎।ै
एषा
[[5-3-4]]
वी॒यं ॑ वै छािस।
वी॒य ॑ण॒ ैवैन ं ॑ करोित।
यज॑षु ा॒ िबल॑ं करोित॒ ाव॑ ृ ै।
इय॑ ं करोित।
॒ ितना यमखन
ूजाप॑ ं तम।्
॒ ु े ॒ सिम॑
इय॑ ं करोित।
॒ ॒ ॒
यपषा॒ ं तम।्
सिम॑
इय॑ ं करोित।
॒ ॒ पष
एतावै ु ॑ े वी॒य̎म ।्
वी॒य ॑सिमतम॥
ं ् २४॥
[[5-3-5]]
अप॑िरिमत ं करोित।
अप॑िरिमताव॑ ॒ ै।
॒ व ं क॑रोित॒ ध
प॒िरमी॒ ृ ̎।ै
सय ू ॒॑ हर॑ सा ौा॒या॑
े ह।
॒ यजरवै
यथा॒ ॒ ु े ॒ तत।्
॒ ॒ ॒ े धपयित।
अशकन॑ ू
ूा॒जा॒प॒ो वा अ॑योिनाय॑
॒ ।
वो॒ ॒ ॒
ृ अ॑ िनदसीा॑ ह।
॒ वा आिदो
असौ ॑ ॒ वषा॑
ृ ।
त॒ छािस िनत॥ ॒ ् २५॥
[[5-3-6]]
ू
छो॑िभरेव॒ नै ं ॑ धपयित।
॒ ̎ े ा शो॒िचष॒ े ा॑
अिचष े ह।
े एवाि॑
तज॑ ॒ धाित।
वा॒॒ णो॑ऽभी॑ ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 138 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
मै॒ िऽयोपै ॑ित॒ शा̎।ै
िस॒ ै ा॑ े ह।
॒ यजरवै
यथा॒ ॒ ु े ॒ तत।्
॒े
दवा॑ ॒ प॒िा॑ ह।
सिवतो॑
॒ ॒ ू॑सतू एवै
सिवतृ ॒ े िभ॑
॒ न ं॒ ॄ॑णा दवता॑ ॒ पित।
॒
अप॑मानः पृिथामाशा॒ े ह॥ २६॥
िदश॒ आपृ॒णा॑
[[5-3-7]]
ता॑ द॒िवा॒ िदशोऽनिवभा॑ ॒ ु ित।
उि॑ बह॑ ॒ ृ वो॒ि॑ ॒ु
ीविमा॑ ह॒ ूित॑ि ै।
॒ ॒ वा एशो
ईरो ॒ ̎ऽो भिव॑ तोः।
यः ू॑व॒ य ॑मी॒॑ त।े
सय ॒ु
ू ॑ ा॒ चषाऽी ॒̎ इा॑ह।
च॑षु ो गोपी॒थाय॑।
ऋजव ॒ ̎ े ा सा॒धवे̎ ा सि ु ॒ ै ा॒ भ
ू ॒ ै ा॑
े ह।
इय॒ ं वा ऋजः। ॒ ु
॒
अिर॑ सा॒ध।ु
॒ स॑िु ितः॥
असौ ॒ २७॥
[[5-3-8]]
ू ।
िदशो॒ भित॑
॒ े॒
इमानवाै ॑ लो॒का॑यित।
अथो॒ ूित॑ि ै।
॒ ॒ ॒ ु मायण
इदमहमममा॑ ु ॒ ं िवशा ॒ ु ॄवचसन
॒ पशिभ॑ ॒ े ॒ पय ू ॑हा॒मीा॑ ह।
िवशै ॒ ु ॄवचसन
॒ वनै ं ॑ पशिभ॑ ॒ े ॒ पय ू ॑हित।
॒ े राज॑
िवशित॑ ू
॒ ॄयात। ्
िवशै॒ वनै ं॒ पय ू ॑हित।
॒ ु ॒ ॒ वैँय॑।
पशिभिरित
॒ ु रवै
पशिभ॑ े ॒ न ं॒ पय ू ॑हित।
असय॒ ॒ ु ं ॑ पाऽमना॒ ̎णम॥् २८॥
[[5-4-1]]
ॄच॑ ॒ ॒ ु॒
िरामो॒ होत॑घ॒ ममिभहीा॑ ह।
एष॒ वा एतिह ृ ॒
॒ ॒ बहित॑ ।
या। ॒
ता॑ एव॒ ू॑ितूो ॒ ॒ ूच॑रित।
॒
आनोऽना ̎।
॒
यमाय॑ ॒
ा मखाय ॒ ा॑
े ह।
[[5-4-2]]
॒ ॒ ॒ ू ं ूो॑ित।
अिभपव
॒ ॒ ॒ ू े॒
अिभपवमवािजो॑ ॒ े दधाित।
िऽः ूो॑ित।
॒
ृ यः।
ा॑व॒ ि
े ॒
अथो॑ माय॑ ।
होताऽा॑ह।
र॑सा॒मप॑ह ै।
अन॑वानम।्
ूा॒णाना॒ स॑ ै।
॒ ु॒ ॒ तीगा ॑यऽीिरवाा॑
िऽभ॑ ॒ ॒ ह॥ ३१॥
[[5-4-3]]
गा॒य॒ ऽो िह ूा॒णः।
ूा॒णमवे॒ यज॑मान े दधाित।
स॑त॒ मा॑ह।
ूा॒णाना॑म॒ ा॒॑ स॑ ै।
अथो॒ र॑सा॒मप॑ह ै।
ु ॒ू
यिर॑ िमता अनॄयात। ्
॒ ीत।
पिर॑ िमतमव॑
अप॑िरिमता॒ अा॑ ह।
॒
अप॑िरिमताव॑ ै।
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ ॥ ३२॥
[[5-4-4]]
य॑व॒ य ॑ ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 141 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ऊमा ु ̎।
यौ॒ो वदो े॒ भव॑ ित।
॒ य
ऊजव ॒ ॒ िशरम॑ ॒
धयित।
ूा॒णा॒तीज
॒ ु॑होित।
ूा॒णानव॒ े यज॑मान े दधाित।
स॒ ज॑हु ोित।
॒ वै शी॑ष॒ या̎ ूा॒णाः।
स
े॒
ूा॒णानवाि॑ धाित।
॒े
दवा॑ ॒ मा॑ ऽनिा॑
सिवता ॒ ह॥ ३३॥
[[5-4-5]]
तज॑ े स॒ ैवैनम
॑ नित।
॒ तप॑सायित
पृ॒िथव ॒ ु ̎ित।
॒ े ॒ िहर॑ यमपा
अा ॒ अन॑ितदाहाय।
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ ।
य॑व॒ य ॑ ।
॒
अिवा ॑ दवता
॒ े ̎।
॒ ॒
ूलवाना॒ दीोपा̎ित।
॒ े ॒̎ वे य
दवता ॒ ॒ िशर॒ ूित॑दधाित।
अू॑ितशीणाम ं भवित।
॒ िह॒ ॑षः॥ ३४॥
एत॑
[[5-4-6]]
अिचर॒॑ िस शो॒िचरसीा॒॑ ह।
तज॑ े एवाि॑
॒ वचस ॒ ं द॑ धाित।
ससी॑द महा ॒ असीा॑
॒ ह।
॒
महान ् षे ः।
॑
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
ॄवा॒
॒ े वाव त ऋिज॑
एत ॒ ।
ू सयो̎।
य े द॑ शपणमा॒
[[5-4-7]]
॒ ध॒ ा
अना॒ ॒ ु िदित॒ यदतािन
ृ परा॒ ॒ े ॒ यज॒ ू ाह॑ ।
शी॒ष॒त एव॒ य॒ ॒ यज॑मान आिशषोऽव॑
॒ ।े
आय॑ु परा॑
॒ ु दाह।
॒ ं द॑ िणतः।
ूजा ॒
॒
ूा॒ण ं पात। ्
ु ॒
ौोऽ॑मरतः।
॑ ृ ॒ ु ात।्
िवधितमपिर॑
॒े
ूा॒णानवाै ॒
॑ समीचो॑ दधाित।
॒ ॒ वा एष॒ िदशोऽन॑
ईरो ू िदतोः।
य ं िदशोऽन॑ ु ाा॒पय॑ि॥ ३६॥
[[5-4-8]]
मनो॒रा॑ऽिस॒ भिर॑ ु े मामिभ
ू प॒ऽती॒ ॒ मृ॑शित।
॒ ं वै मनो॒रा॒ भिर॑
इय ु
ू पा।
॒
अामव े॒ ूित॑ितन॑ ॒ ु ादाय।
॒ू ॒
सपसदा॑ म े भया॒ ू मा मा॑ िहसी॒िरा॒हािह साय ै।
िचत॑ः पिरिचत ॒ ॒ इा॑ह।
अप॑िचितमवाि॑ े॒ धाित।
िशरो॒ वा एत॑ ॒ ॒ ।
य॑व॒ य ॑ ।
असौ ॒ ख॒ वा आिदः ॑ ॒ ू॑व॒ य ॑ ।
॒
त॑ मतो॑ ॒
रँमय॑ ॥ ३७॥
[[5-4-9]]
॒ ॒ पिर॑ ौया॑
ाहा॑ मि ॒ े ह।
॒ ु े॒
अममवािद ॒
॒ रिँमिभ ॒ पय ू ॑हित।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 143 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ता॑ द॒सावा॑िदो॑ ॒ ऽमिँ ु ॑ो॒के रिँमिभ
॒ ॒ पय ू ॑ढः।
ता॒िाजा॑ िवशा ॒ पय ू ॑ढः।
ता̎ामणी॒॑ जा॒त ैः पय ू ॑ढः।
े ॒ृ
अ॒ ॑ ॒
यतः।
िवक॑कत॒ ं भा आ̎त। ्
॒
यैक॑कताः पिरधयो॒ भव॑ ि।
॒ ।े
भा एवाव॑
ाद॑ श भवि॥ ३८॥
[[5-4-10]]
ं ॒
ाद॑ श॒ मासा̎वसरः।
ं॒ ॒ ॒ े॒ ।े
सवसरमवाव॑
अि॑ ऽयोदशो ॒ मास॒ इा॑ः।
य॑योदशः ॒ ित।
॒ प॑िरिधभव॑
तने ॒ ैव ऽ॑योदश
॒ ं मासमव॑ ॒ ।े
॒
अिर॑ ॒ ॒
ािधरसीा॑ ह॒ ाव॑ ृ ै।
॒ े ॒ ु ा॒िर॑ यमिध
िदव॒ ं तप॑सायपिर॑ ॒ ॒ िनद॑ धाित।
॒ ु अन॑ितदाहाय।
अमा॒
अथो॑ आामवै ॒ े॒ नम ु ॒ ॒ पिर॑ गाित।
॑ भयत ृ
अह॑ि भिष॒ साय॑कािन॒ धा॑
े ह॥ ३९॥
[[5-4-11]]
ौे॒वनै म ॑ तत। े॒ ्
गा॒य॒ ऽम॑िस॒ ऽै॑भ
ु मिस॒ जाग॑तमसीित॑
॒ ॒
धिवऽा॒ याद॑ ।े
छो॑िभरवै े ॒ ना॒ाद॑ ।े
मध॒ ु मिित॑ धनोित।
ू
ूा॒णो वै मध।॑ ु
ूा॒णमवे॒ यज॑मान े दधाित।
िऽः पिर॑ यि।
॒ ृ ूा॒णः।
िऽवि
[[5-4-12]]
अथो॒ र॑सा॒मप॑ह ै।
िऽः पनु॒ पिर॑ यि।
् ं ।े
षथ सप॑
षा ऋतव॒॑ ।
॒ ु े॒ ूित॑िति।
ऋतव
॒ िूया
यो वै घम॑ ॒ ु मा॒बाम॑ित।
॒ ं तनव॑
मा॒
॒ वै स भ॑वित।
एष॒ ह॒ वा अ ॑ िूया ॒ ु॒
॒ ं तनवमाबा॑ मित।
॒
यिः परी॑ ॒ ु ं पयि॑ त।
चतथ
एता ॑ मद॑वे ो॒ राज॑िनराच॑
॒ ह॒ वा अो॒ ॒ बाम॥ ४१॥
[[5-4-13]]
ततो॒ वै स मा
॒ ॑ऽभवत।्
ता॒िः परी ॒ ॒ न च॑त॒ थु ं परी॑यात।्
॒
आनो॑ गोपी॒थाय॑।
॒
ूा॒णा वै धिवऽा॑ िण।
अ॑ितषं धि। ू
ूा॒णाना॒म॑ितषाय॒ कॢ̎।ै
॒ ॒ धि।
िविनष॑ ू
िद॑ ॒ वे ूित॑िति।
ऊ ू ि।
॒ ं ध̎
॒ ु ॒ लो॒क॒ सम॑ ै।
सवग॑
ू
॒ धि।
सवतो॑
॒ पवत॥
ता॑द॒य सवत॑ े ४२॥
दधा॒ ॒
॒ ती॒वाा॑ ह या॑ ह॒षै उपिर॑ ॒
॒ ादाशीरो
॒
ा̎ा॒पय॑ि रँमयो॑ े ह य॑
भवि॒ धा॑ ॒ बाम॒ सम॒॑ ै े च॑॥ ४॥
[[5-5-2]]
स मा॑ िचतो ॒ रो॑च॒ या॑ े ह।
आिशष॑ ॒ मवै े॒ तामाशा̎।े
ता॒॒ ु ना॑ मातो ॒ मि॑ ॒ रतो॒ रो॑चयान॑
॒ ु भन
ु े ॒ छसा॑
॒ े ह।
॒ ु न एवै
ता॒ ॒ न ं ॑ मातो ॒ मि॑ ॒ ॒ रो॑चयान॑
रतो ॒ ु भन
ु े ॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑च॒ या॑ े ह।
आिशष॑ ॒ मवै े॒ तामाशा̎।े
ृ ॒
बहित॑ ा॒ िव̎दै ॒वै ॒ पिर॑ ािोचयत॒ ु पा॑े न॒ छसा॑ ॒ े ह।
ृ ॒
बहित॑ े ॒ न ं॒ िव̎दै ॒वै
रवै ॒ पिर॑ ािोचयित॒ पा॑े न॒ छ॑ सा।
स मा॑ िचतो ॒ रो॑च॒ या॑ े ह।
आिशष॑ ॒ मवै े॒ तामाशा̎॥ े ४४॥
[[5-5-3]]
॒
रो॒िचतं द॑वे घम दवसीा॑ ॒े े ह।
रो॒िचतो॒ ॑षे दवष॑ ॒ े े ।ु
रो॒िचषी॒॒ याहं म॑न॒ ु ̎िे ा॑ह।
रोच॑त एवै ॒ ष म॑न॒ ॑ ु षे ।ु
सॆा̎घम िचतं ॒ ॒े े
दवाय॑ ु ाजी
े ॒ ॒ सीा॑ ह।
ॄ॑वच॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 146 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ॒ ॑षे दवाय॑
िचतो ॒े े ु ाेज॒ ी ॄ॑वचसी।
॒
॒ ॒ ऽहं म॑न॒
िचतो॑ ु ̎
े ाय॑ु ाजी
े ॒ ॄ॑वचसी॒ भ॑यू ासिमा॑
॒ ह।
॒ ॒ एवै
िचत ॒ ष म॑न॒ ु ̎
े ाय॑ु ाजी े ॒ ॄ॑वचसी ॒ भ॑वित।
ग॑िस॒ च॒ ं मिय॑ धिह े ॒ मिय॒ िगा॑ह।
॒ मवै
आिशष॑ े॒ तामाशा̎।े
िु भ॒ र रो॑चिया।
॒ े ैयज॑
त ं यदत
॒ ॒ घम
िचतो ॒ इित॑ ूॄयात। ॒ू ्
ु
अरो॑चकोऽात। ॒ ्
अरो॑चको॒ु यज॑मानः।
भु ी रोचिया।
अथ॒ यद॑ने मते॒ ैयज॑ ॒
॒ ॒ घम
िचतो ॒ इित॒ ूाह॑ ।
रोच॑कु ोऽयभव॑
॒ ु ित।
ु ो॒ यज॑मानः॥ ४५॥
रोच॑क
॒
पािो॑ चयित॒ जाग॑तने ॒ छ॑ सा॒ स मा॑ िचतो ॒ े हा॒िशष॑मवै
॒ रो॑चया॑ े॒ तामाशा̎ े शाऽौ े॒ च॑॥
५॥
[[5-6-1]]
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ ।
य॑व॒ य ॑ ।
॑ ॒ ।
मी॒वा उपसद॑
॒ ु पसदा
परा॑ ॒ ं ॑ ूव॑ण
॒ ̎ ं ूवय ृ ित।
मी॒वाव ॒ े य
॒ ॒ िशर॒ ूित॑दधाित।
ृ ित।
िऽः ूव॑ण
॒ े लो॒काः।
ऽय॑ इम
॒ एव॒ लो॒के ो॑ य
ए ॒ ॒ िशरोऽव॑।े
षथ सप॑ं ।े
॒ ॥ ४६॥
षा ऋतव॑
[[5-6-2]]
॒ ु एव॒ य
ऋत॑ ॒ ॒ िशरोऽव॑।े
[[5-6-3]]
॒ ॒ म े ूव॑ ण
अिो॒ ृ ित।
एतावा॒
॒ ै यः।॒
यावा॑निो॒मः।
यावा॑ नवे॒ यः।
॒
त॒ िशर॒ ूित॑दधाित।
नोे̎ ूव॑ ृ ात।्
॒ वै पशव॑
ूजा ॒ उथािन॑
॒ ।
॒ ̎ े ूवात।
य ॒ृ ्
॒ ं पशन॑
ूजा े ्
॒ ू ॒ िनद ॑हत।
॒ ॒
िविजित॒ सव ॑पृ॒ े ूव॑ण
ृ ित॥ ४८॥
[[5-6-4]]
पृ॒ािन॒ वा अ॑तु ं ावयि।
े॒
पृ॒रै वाा॒ अ॑तु ं ावियाऽव॑
॒ ।े
अप॑ँय ं गो॒पािमा॑ ह।
ूा॒णो वै गो॒पाः।
ूा॒णमवे॒ ूजास
॒ ॒ ु िवया॑ तयित।
अप॑ँय ं गो॒पािमा॑ ह।
॒ वा आिदो
असौ ॑ ॒ गो॒पाः।
[[5-6-5]]
न ॑षे िनप॑
॒ त।े
॒
आ च॒ परा॑ च पिथिभर॑ ॒ ॒ िमा॑ ह।
आ च॒ ॑षे परा॑ च पिथिभर॑
॒ ॒ ित।
॒
स सीची॒ िवष॑च ू ी॒वसा॑ न॒ इा॑ह।
॒
सीची ॒̎ ॑षे िवष॑च ू ी॒ वसा॑नः ूजा ॒ अिभिवपँय॑
॒ ॒ ित।
आव॑रीवित ॒ भव॑ु निरा॑
े ॒ ह।
आ ॑षे व॑री॒वित ॒ भव॑ु नः।
े ॒
॒ु
अऽ॑ ूा॒वीमधमाी ̎ा॒ ं मध॒ मु ाधचीा॒
॑ू िमा॑ह।
े॒
वास॑िकाववाा॑ ॒ ू क॑यित।
ऋत
॒ ॒
समिरिना॑ ॒ े ह॥ ५०॥
गता॑
[[5-6-6]]
म ैा॑ववाा॑ े॒ ऋत॒ ू क॑यित।
॒ ॒
समिरिना॑ ॒ े ह।
गता॑
॒
अि ॑वैषो̎ऽिना॑ सग॑ ं॒ त।े
ाहा॒ समिप॑ ॒ ॒ े ह।
सा गता॑
पवू ॑मवोिदतम
े॒ ॒ ।्
उ॑रणा॒ े िभग॑ण ृ ाित।
॒ िदवो
धता ॒ िवभा॑िस॒ रज॑सः पृिथा ॒ इा॑ह।
वािष ॑काववाा॑ े॒ ॒ ू क॑यित।
ऋत
॒ े ा॒ मन॑स े॒ ा॑
द े ह।
॒ े॒
शा॒रदाववाा॑ ऋत॒ ू क॑यित॥ ५१॥
[[5-6-7]]
िदिव
॒ दवष॒ े े ॒ ु होऽा॑ या॑
॒ े ह।
े ॒ े ो॒कान्सद॑ं धाित।
होऽा॑िभरवमाँ
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 149 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु ं पत॒ इा॑ ह।
िवा॑सा ं भवा
े॒
हैम॑िकाववाा॑ ऋत ॒ ू क॑यित।
॒ े ॒ ू द॑वे घम दवाा॒
दवौं ॒े हीा॑ह।
॒ े॒
शै॒ िशराववाा॑ ऋत ॒ ू क॑यित।
॒ जा ं वाच॑म॒ े िनय॑ दवा॒
तपो॒ ु॒
े यविमा॑ ह।
े वाक।्
या वै मा॒
सा त॑पो॒जाः।
तामवाव॑ े ५२॥
े॒ ॥
[[5-6-8]]
॒ े िमा॑ ह।
गभ दवाना॒
गभ॒ ॑षे दवाना॒ े ̎म।्
॒ म॑ती॒नािमा॑ ह।
िपता
॒ वै मतय॑
ूजा ॒ ।
तासा॑ मषे॒ एव॒ िपता।
॒
य॑व॒ य ॑ ।
े ह।
ता॑द॒वमा॑
॒
पित॑ ूजाना॒ िमा॑ह।
॒
॒ ॑ष ूजाना
पित ̎म।्
मित॑ कवी॒नािमा॑ ह॥ ५३॥
[[5-6-9]]
मित ॒ ॑ष क॑वी॒नाम।्
स ं दवो॒ े दवन॑
॒ े े सिवऽाऽय॑
॒ ित ॒ स सय ू ॑णाता॑
॒ े ह।
॒ ं ु च॒ ैवािद
अम ॒ ं ू॑व॒ यं ॑ च॒ स शा̎ि।
॒ ॒ु
आयदाम ॒ ं ॑ घम वच॒दा असीा॑
॒ ह।
॒ मवै
आिशष॑ े॒ तामाशा̎।े
॒ नो॑ऽिस िपता
िपता ॒ नो॑ बो॒धा॑
े ह।
बो॒धय॑वै े॒ न̎म।्
नवै॒ तऽे॑ वका॒शा भव॑ ि।
[[5-6-10]]
नािभ॑दशमी। ॒
ूा॒णानव ॒ े यज॑मान े दधाित।
अथो॒ दशा̎रा िवराट। ॒ ्
अ ं ॑ िवराट।॒ ्
॒ ॒ ैवाामव॑
िवराज ॒ ।े
॒
य ॒ िशरो̎ऽित।
तवा े॒ होऽा॑िभ॒ ू॑दधः। ु
॒
ऋिजोऽव े ।े
̎
एता
॒ वै होऽा̎।
होऽा॑ िभरवे ॒ य
॒ ॒ िशर॒ ूित॑दधाित॥ ५५॥
[[5-6-11]]
॒ ॒
िचतमव ̎े ।े
॒ ॒
िचताै ूजाप॒॑ ितः ूजा॒ असृ
॑ जत।
॒
ूजाना॒ सृ।ै̎
॒ ॒
िचतमव ̎े ।े
॒ ॒
िचताै पजो॑ ॒ वषित।
वष ु॑कः पजो॑
॒ भवित।
॒ एध।
स ं ूजा ॑ े
॒ ॒
िचतमव े ।े
̎
॒ ्
॒ ॒ ं वै ॄ॑वचसम।
िचत
॒ ॒ ॒ ॒
ॄवचिसनो॑ भवि॥ ५६॥
[[5-6-12]]
॒ योऽव̎
अधी॒ े ।े
॒ यु ि।
सवमाय॑
े
न पवे̎त।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 151 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
यव॑ ॒ े ते ।
ूजा॑ यत।े
॒ ं
ूजा े ्
॑ ॒ ै िनद ॑हत।
याव॑ े ते ।
न ूजा॑ यत। े
ना ै̎ ूजा े ्
॒ ं िनद ॑हत।
॒ ॒ ॒ यज॑वु ाचयित।
ितरृ
ूजा॑यत।े
॒ ं िनद ॑हित।
ना ै̎ ूजा
ी॑मती त े सपया॑
े॒ े ह।
॒
सपा॒ि ूजाः ॒ ॥
ूजाय॑ े ५७॥
॒
ऋतवो॒ ॒
िह िशरव ॑पृ॒ े ूव॑ ण ॒
ृ ॒ िन॑पमानिमा॑ ॒ े ह शारदाववाा॑
ह गता॑ ॒ े॒ ॒ ू क॑यित े
ऋत
॒
कवी॒नािमा॑ह ूा॒णाः ूित॑दधाित भवि वाचयित चािर॑ च॥ ६॥
[[5-7-1]]
॒े
दव॑ ा सिवतः ॒ ु ू॑स॒ व इित॑ रशनामाद॑
॒ ू ै।
॒ े ूस̎
॒
अिनो ̎बा॒ ा॒िमा॑ ह।
अिनौ॒॒ ॒ े मय
िह दवाना॑ ॒ ू आा̎म।्
॒ ू हा̎ा॒िमा॑ ह॒ य̎।ै
पो
आददऽिद॑ ॒ े ॒ ै राा॒ऽसीा॑ह॒ यज॑ ु ृ ै।
इड॒ एिद॑ त॒ एिह॒ सर॑ ॒ हीा॑े ह।
॒ ॒ वा अ
एतािन े मािन॑।
॑ ै दवना॒
॒ े ॒ मरै वै
दवना॒ े ॒ ना॒मा॑ यित।
असा॒वसा॒ े वसा॒ े वहीा॑
े ह।
॒ ॒ वा अ
एतािन ु
॑ ै मनना॒ मािन॑॥ ५८॥
[[5-7-2]]
॒ ॒ ु ॒ मरै वै
मनना॒ े ॒ ना॒मा॑ यित।
षथ सप॑ं ।े
षा ऋतव॒॑ ।
[[5-7-3]]
य॒ ैवैन ं ॑ दवत॑ ॒ े यो॒पाव॑ सज ृ ित।
॒
अिा॒ ं ूदा॑ प॒या॑ े ह।
॒
अिनौ॒ ॒ े ̎ ं िभषजौ
वै दवाना ॒ ̎।
ताा॑ मवाै े॒ ॑ भष॒े ज ं क॑रोित।
य े॒ न॑ँशशय ॒ इा॑ ह।
ौवै े॒ ना̎म।्
उॐ॑ घम ॒ िश॒ षोॐ॑ घम ॒ िश॒ षा॑
॒ ं पा॑िह घमाय॑ े ह।
॒ ू ॒ ु ॑ दहीित॑
यथा̎ ॄयादमै ॒े ।
॒ े तत।्
ता॒गव
ृ ॒ ॒
बहितोप॑ सीदिा॑
॒ ह॥ ६०॥
[[5-7-4]]
॒े
ॄ॒ वै दवाना॒ ं बहित॑
ृ ॒ ।
ॄ॑ण॒ ैवैना॒मप॑ु सीदित।
दान॑वः॒ पर॑े व॒ इा॑ ह।
मा॑ े नवै े॒ ना̎रोित।
॒ ॒ ृ लोिह॑ त॒ ना॑
िववतो॒ े े ह॒ ाव॑
ृ ै।
॒
अिा ̎ ं िप॒ सर॑ ै िप प ॒ ू े िप॒॑ बहत॑
ृ ॒ य े िप॒ा॑
े ह।
एताो॒
॒ ॑षे ा दवता ॒ े ॒̎ िप॑ त।े
इा॑ य िप॒ा॑ े य िप॒ ा॑ े ह।
इ॑ मवे॒ भा॑ग॒ धय॑ े ने ॒ सम॑धयित।
[[5-7-5]]
ता॒िदो॑ दवता॑ ू ॒ ॑ मः।
॒ े ना ं भियभात
गा॒य॒ ऽो॑ऽिस॒ ऽै॑भ ु ोऽिस॒ जाग॑तमसीित॑
॒ ॒
शफोपयमानाद॑ ।े
छो॑िभरवै े ॒ ना॒नाद॑ ।े
॒
सहोज े ॒ े
भा॒गनोपमहीा॑ ह।
ऊज ॒ एवै
॒ न ं ॑ भा॒गम॑कः।
॒
अिनौ॒ वा एत॒ ॒ ॒ ॑ ू
॒ िशर॑ ूितदधतावॄताम। ्
॒
आवाा॑ मवे॒ पवा ू ̎ ा॒ ं वष॑ियाता॒ इित॑।
॑ु
इा̎िना॒ मधनारघा॑ ॒ े ह।
॒
अिा॑ ू ̎
मवे॒ पवा ा॒ ं वष॑करोित।
॒
अथो॑ अिना॑ ववे॒ भा॑ग॒ धय॑
े ने ॒ सम॑धयित॥ ६२॥
[[5-7-6]]
॒ ं पा॑त वसवो॒ यज॑ता॒ विडा॑ह।
घम
वस॑नू ॒ वे भा॑ग॒ धय॑
े ने ॒ सम॑धयित।
य॑ षकयात।॒ु ्
या॒तया॑माऽ वषका॒रा̎त।्
य व॑षकयात। ॒ु ्
रािस य ु
॒ ह॑ ः।
विडा॑ ह।
॒ मवे॒ वष॑करोित।
परो॑
ना॑ या॒तया॑ मा वषका॒रो भव॑ ित।
॒ रािस ि॥ ६३॥
न य
[[5-7-7]]
ाहा̎ ा॒ सय ू ॑ रँमय॑
॒ े विवन॑ ु मीा॑ह।
ृ ॒ य े जहो॒
यो वा अ ॑ ॒ पयो॑ ु रिँमः।
॒
स व॑िृ व॒ िन॑।
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 154 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
मध॑ ु हिवरसीा॑
॒ ॒ ह।
॒ ॒वै
दय॑ े न̎म।्
सयू ॒॑ तप॒॑ पा॑
े ह।
॒ यजरवै
यथा॒ ॒ ु े ॒ तत।्
॒
ावा॑पिृ थवीा ̎ ं ा॒ पिर॑ गा॒ ृ मीा॑ह।
॒
ावा॑ पिृ थवीा॑ मवै ृ
े॒ न ं॒ पिर॑ गाित॥ ६४॥
[[5-7-8]]
अिर॑ ॒ ण े ॒ ोप॑या॒मीा॑ह।
अिर॒॑ ण े ॒ ैवैन॒ मप॑ु यित।
न वा एत ॒ ं म॑न॒ ो॑ ु भत ु ॑महित।
॒ े ̎ ं ा िपतृ॒ णामन॑मु तो॒ भतु शकयिमा॑
दवाना े ॒ ह।
॒ े रवै
दवै े ॒ न ं ॑ िपतृ॒ िभरन॑ ॒ मु त॒ आद॑ ।े
॑ े॒ धयि।
िव वा एनमतद॑
॒
यावय॑ ॒ ृ परो॒ ु ज॑ु ित।
े ऽिस॒ तजोऽनूहीा॑
तजो॑ े ॒ु े ह।
े एवाि॑
तज॑ ॒ धाित।
॒ ॒ मा मा॑ िहसीरिरृ
िदिवृ ॒ मा मा॑ िहसी॒िरा॒हािहसाय ै॥
॒ मा मा॑ िहसीः पृिथिवृ
६५॥
[[5-7-9]]
सव॑ु रिस॒ सव॑ु म य॒ िदव ं ॑ य िदवो
॒ मा॑ पा॒हीा॑ह।
आिशष॑ ॒ मवै े॒ तामाशा̎।े
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ ।
य॑व॒ य ॑ ।
आा ॒ वा॒यः। ु
॒
उ॑ वातना॒माा॑ ह।
॒ ॒ े य
आव ॒ ॒ िशर॒ ूित॑दधाित।
अन॑वानम।्
ूा॒णाना॒ सत॑ं ै।
[[5-7-10]]
॒
पाो॑ यः।
यावा॑नवे॒ यः।॒
त॒ िशर॒ ूित॑दधाित।
॒ ̎ े ा॒ वस॑मु त॒ े ाहा॑
अय े ह।
॒ वा आिद
असौ मु ान।्
॑ ॒ो̎ऽिवस॑
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
सोमा॑ य ा िव॑ ॒ त॒ े ाहा॑
े ह।
॒
चमा॒ ॒ न।्
वै सोमो॑ िवा
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
॑
वणाय ॒ त॒ े ाहा॑
ाऽऽिदव॑ े ह॥ ६७॥
[[5-7-11]]
अ ॒ ु वै वण ॑ आिदवा ॒ न।्
ता॑ एवै ॒ न ं ॑ जहोित। ु
ृ ॒ य े ा िवद
बहत॑ ॒ ̎ े ावत॒ े ाहा॑ े ह।
ॄ॒ वै दवाना॒॒े ं बहित॑ृ ॒ ।
ॄ॑ण एवै ॒ न ं ॑ जहोित। ु
॒ ॒ े भमत
सिवऽ ॑ ॒ ु ̎ े िवभमत ॒ ु ̎ े ूभमत॒ ु ॒ े वाज॑वत॒ े ाहा॑
े ह।
ं॒ ॒ ॒ वै स॑िवतभमाि॑
सवसरो ॒ ु ॒ ु ु
भ॒ मा॑ ु
भ॒ मााज॑ वान।्
ता॑ एवै ॒ न ं ॑ जहोित। ु
॒ य॒ ाऽि॑ रत े िपतृ॒ मत॒ े ाहा॑
यमा े ह।
॒
ूा॒णो वै यमोऽि॑ राितृ॒ मान॥् ६८॥
[[5-7-12]]
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
एता॑
॒ एवै ु
॒ े ̎ो जहोित।
॒ न ं ॑ दवता
दश॒ सप॑ं ।े
दशा̎रा िवराट।॒ ्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 156 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ्
अ ं ॑ िवराट।
॒ ॒ ैवाामव॑
िवराज ॒ ।े
रौ॒िहणाा॒
॒ ॒े
ं वै दवा॑ वु ॒ गं लो॒कमा॑य।्
तिौ॑िहणयो॑
॒ ॒
रौिहणम। ्
यिौ॑िहणौ ॒ भव॑तः।
रौ॒िहणाा॑
॒ मवे॒ तज॑मानवग ु ॒ ं लो॒कम॑िे त।
अहयित॑
॒ े ॒ ु जषता
कतना॑ ु सयो॒ ु ितयित॑षा॒ ाहा॒ रािऽयित॑
॒ े ॒ ु जषता
कतना॑ ु
ु ितयित॑षा॒ ाहा॑
सयो॒ े ह।
॒ ॒
आिदमव े॒ तदमिँ॒ ु ॑ो॒के ऽा॑ परा
॒ ̎ाधार।
॒
रािऽ॑या अवा ̎त।्
ता॑द॒सावा॑ िदो॑
॒ ऽमिँ ु ॑ो॒के॑ ऽहोरा॒ऽाा̎ ं धतः॥
॒ृ ६९॥
॒ ॒ ु ॒ मािन॑ पशव॑
मनना॒ ॒ ीदिा॒ ॒ े या॑
हा॒ े हाधयित ि गा॒
ृ िहसाय॒ ै पचा॑हािदव॑
॒ त॒ े
ाहा॑ े ह िपतृ॒ मान े॑ित चािर॑
॒ च॥ ७॥
[[5-8-1]]
िवा॒ आशा॑ दिणसिदा॑ ॒ ह।
िवा॑न॒ वे दवाी॑
॒े णाित।
अथो॒ िर॑ ा एवै ॒ न ं ॑ पाित।
िवा̎वान॑ ॒ े यािडहा॑ ॒ े ह।
िवा॑ न॒ वे दवाा॑
॒े ग॒ धय॑
े ने ॒ सम॑धयित।
ाहा॑कृ त घम ॒ ॒ मधो̎ िपबतमिना॑ ॒ े ह।
॒
अिना॑ ववे॒ भा॑ग॒ धय॑ े ने ॒ सम॑धयित।
ाहा॒ऽय॑े यिया॑ ॒ य॒ श ं यज॑िु भिरा॑
॒ ह।
॒ वे नै ं ॑ घारयित।
अ॑
॒ े ॒ ॑ ॥ ७०॥
अथो॑ हिवरवाक
[[5-8-2]]
अि॑ना घम ॒ ं पा॑त हािदवा॒नमह॑ िद॒वािभ॒॑ितिभिरा॑
॒ ह।
॒
अिना॑ ववे॒ भा॑ग॒ धय॑ ।
े ने ॒ सम॑धयित
अन॑ ु वा॒ ं ावा॑पिृ थवी ॒ मसाता॒िमा॒हान॑मु ै।
[[5-8-3]]
पूव ॑मवोिदतम।
े॒ ॒ ्
उ॑रणा॒ े िभग॑ण ृ ाित।
अन॑ ु वा॒ ं ावा॑पिृ थवी ॑ साता॒िमा॒हान॑मु ै।
॒ अम
त ं ूा॒ ं ॑ यथा॒वणमो॑ िदव ॒ े नम॑ पृिथा
॒ इा॑ह।
॒ यजरवै
यथा॒ ॒ ु े ॒ तत।्
िदिव ॒ धा॑ इम ॒ ं य ॒ ॒ ं िदिव
॒ ं यिमम ॒ धा॒ इा॑ह।
॒ ु ॒ े॒ न ं ॑ लो॒कं ग॑मयित।
सवगमवै
िदव ं ॑ गा॒िर॑ ं ग पृिथव ॒ गा॑
॒ े ह।
॒ वे नै ं ॑ लो॒के ष॒ ु ूित॑ापयित।
ए॑
॒
पच॑ ूिदशो॑ ॒ े ह॥ ७२॥
गा॑
[[5-8-4]]
िद॑ ॒ वे नै ं॒ ूित॑ापयित।
॒े
दवा॑
म॒ पा॑ िपतॄ
॒ ॑म॒ पाा॑
॒ े ह।
उभय॒ ̎ े वै े॒ न ं॒ ूित॑ापयित।
यि॑ त।े
वष ु॑कः पजो॑ ॒ भवित।
ता॒ि॑ मान॒ पय॑ ु ।
याि॑त।े
े॒ ̎म।्
तवाना
य॑ िणा।
॒
[[5-8-5]]
॒
यक। ्
ु नाम।्
त॑न॒ ा॑
यदङ।्
तििाणा
ु॒ ̎म।्
॒ ु च ं िपयित।
ूाचमद॑
॒े ॒
दवऽाऽक ॑ ।
अथो॒ ख। ॑
सवा॒ अन॒ ु िदश॑ िपयित।
सवा॒ िदशम॑
॒ े ।े
ध
॒ ॒ िप॑यित॥ ७४॥
॒ ॒ पिरिध
अ
[[5-8-6]]
े ॒
तजसोऽ ॑ ाय।
इष॒ े पी॑िपज ॒ ू पी॑िपहीा॑
॒ ह।
इष॑मवोजे॒ ं॒ यज॑मान े दधाित।
यज॑मानाय पीिपहीा॑ ॒ ह।
यज॑मानाय॒ ैवैतामा॒िशष॒माशा̎।े
म॒ ं य ैा॑य पीिपहीा॑ ॒ ह।
॒
आन॑ ॒ तामा॒िशष॒माशा̎।े
एवै
ि ै̎ ा ाय॑ ॒ु े ॒
ियाय॑ ू ॒ ै ा॑
ा॒ भ े ह।
॒ यजरवै
यथा॒ ॒ ु े ॒ तत।्
धमा ॑ऽिस सधमा ॒ ु म̎ े ॒ े ॄा॑िण धारया॑
॒ े ह॥ ७५॥
[[5-8-7]]
ॄ॑वै े॒ न ं॒ ूित॑ापयित।
े वात॑ःया॒
ना॒ ॒ े ।्
॒ ̎त
िदित य॑िभचर
॒ ु ा ूा॒ण े सा॑दयामना॑
अम॑ ॒ ु सह॒ िन॑रथ॒ ं गित॑ ू ं िात।
॒ े ॄया॒ ॒ ्
यमवे॒ ि॑े ।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 159 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तनैे ॑न सह॒ िन॑रथ॒ ं ग॑मयित।
॒ ू े शर॑ स े॒ ाहा॑
प े ह।
॒ े तभा॑
या एव॒ दवता॑ ॒ गाः।
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
माव॒॑ ाहा॑ े ह।
या एवािर॑
॒ ॒ े वाच॑॥ ७६॥
[[5-8-8]]
ता॑ एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित।
॒ ॒ े ॒
ूितराहा॑ े ह।
॒ े ू॑ितराः।
ूा॒णा वै दवाः ॒
े एवै
त॑ ु
॒ न ं ॑ जहोित।
॒
ावा॑ पिृ थवी ॒ ाहा॑ े ह।
॒
ावा॑पिृ थवीा॑ मवै ु
े॒ न ं ॑ जहोित।
िपतृ ॒ े ॒
॒ ो॑ घमपाहा॑ े ह।
य े वै या॑नः।
त े िपतरो॑
॒ घमपाः। ॒
त॑े एवै ु
॒ न ं ॑ जहोित॥ ७७॥
[[5-8-9]]
॒
िाय॑ ॒ ̎ऽ॒ े ाहा॑
िहो े ह।
॒ े॒ भा॑ग॒ धय॑
िमव
े ने ॒ सम॑धयित।
॒ ॒
सवतम॑ नित।
सवत॒॑ एव॒ ि ॒ दयत।े
॒ ं िनरव॑
उद॑ च ं॒ िनर॑ ित।
एषा
॒ वै ि ॒ ॒ िदक।्
ाया॑ मवे॒ िदिश ॒ ि ॒ दयत।े
॒ ं िनरव॑
अप॒ उप॑श े ॒
ृ ित माय॑ ।
नाी̎त। े
यदी॑
॒ ते ॥ ७८॥
[[5-8-11]]
यज॑षु ा जयात।ु॒ ्
ू ॒ ॑ जयात।
अय॑थापवमाती ु ्
य ज॑ु यात।
॒ ्
॒
अिः परा॑भवत। े ्
ू
भाहव े े॒ हो॑त॒ ̎म।्
ू ती
॒ प॒वमा
यथा॒ ॒ु ।
॑ जहोित॑
नािः परा॑भवित।
त ॒ ॑ ु हिविरा॑
॒ हिवमध ॒ ह।
॒ ॒वै
दय॑ े न̎म।्
े॒
इ॑ तमऽािवा॑ ह॥ ८०॥
[[5-8-12]]
ूा॒णो वा इ॑ तमो॒ऽिः।
े॒
॒ न॒ िम॑ तमऽौ
ूा॒ण एवै ज॑हु ोित।
िपता॒ नो॑ऽिस॒ मा मा॑ िहसी॒िरा॒हािहसाय ै।
॒
अँयाम॑ ॑ु
त े दवे घम ॒ मधमतो॒ ॒ ु ॒ इा॑ ह।
वाज॑वतः िपतमत
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 161 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
आिशष॒॑ मवै े॒ तामाशा̎।े
धा॒॒ िवनो॑ऽशी॒मिह॑ ा॒ मा मा॑ िहसी॒िरा॒हािहसाय ै।
े सा॒ वा एत
तज॑ ॒ े ॑
ृ ।े
य े ू॑व॒ य ॑ण॒ चर॑ ि।
ूाँञ॑ि।
े एवा॑
तज॑ ॒ े ८१॥
धत॥
[[5-8-13]]
॒ ं ॒ ॒ ं न मा॒सम॑ँञीयात।्
सवसर
ु े
न रा॒मामप॑यात। ्
न मृ॒ य॑ने िपबत।े ्
े ्
ना॑ रा॒म उि॑ ं िपबत।
तज॑ े एव॒ तसँय॑ित।
॒ े स॒ राय॑
दवा॒ ु ं ा आस।्
त े दवा ॒ े िव॑ ज॒ यम॑पु ॒य॑।
॒
िवॅािज॑ सौ॒य ॄ॒ स॑ ं दधत।
यिच॑ ं िदवाकी॒म̎ ।्
तदतन ॒ े गोपायत।्
॒ े े ॒ ैव ोतना॑
ता॑द॒तत े ॒ ं चा॒य̎म ।्
े सो गोपी॒थाय॑।
तज॑
े ॒ यजू िष िवॅाज॑
ता॑द॒तािन ॒ े ः।
ौ॒या॑
ू ॑ रिँम
ाहा̎ ा॒ सय ॒ ॒ इित॑ ूा॒त सा॑दयित।
ाहा̎ ा॒ न॑ऽ े ॒ इित॑ सा॒यम।्
एता
॒ वा एत॑ ॒ ॒ े ̎।
दवता
तािभ॑रवै े ॒ न॒ सम॑धयित॥ ८२॥
अक ॒ ॒ े ह ूिदशो॑
॒ ॒ रिना॑ ॒ ॒ े ह िपतृ॒ णाम॑ःपिरिध
गा॑ ॒ िप॑यित धारया॑ ॒
॒ े ह॒ वाचो॑ घमपा॑
े
ु ॒
॒ न ं ॑ जहोी॑
एवै ते होता
॒ ३िमािवा॑
॒ े ॒ च॑॥ ८॥
ह दधतऽगोपायस
[[5-9-1]]
घम॒ या त॑े िदिव ु
॒ शिगित॑ ु
॒ आतीजहोित।
ितॐ ॑
[[5-9-2]]
ए॒॑ वे लो॒के ष॑ ु ूजा ॒ दा॑ धार।
ूा॒ण॑ ा पराया॒ ॒ इा॑ह।
॒
ूजाव े॒ ूा॒णाा॑ धार।
िशरो॒ वा एत॑ ॒ ॒ ।
य॑व॒ य ॑ ।
असौ ॒ ख॒ वा आिदः ॑ ॒ ू॑व॒ य ॑ ।
त ं य॑ िणा॒ ूचमद॒॑ ॒ ु चमा॒ ु सय̎ते ।्
िज ॒ ं य
॒ े ्
॒ िशरो॑ हरत।
॒ ु सयित।
ूाचमा॑
॒ ु द॒वे य
परा॑ ॒ ॒ िशर॒ ूित॑दधाित॥ ८४॥
[[5-9-3]]
॒ ु सयित।
ूाचमा॑
ता॑द॒सावा॑िदः ॒ ु द॑िे त।
॒ परा॒
॒ प॒यमािवऽा॑
शफो॒ ॒ ॒ िण॒ धी॒ृ इव॑
॒ हरि।
साा॑नमवै े॒ न॒ सत॑न ं ु करोित।
साा॒ऽमिु ँ ॑ो॒के भ॑वित।
य एव॒ ं वद॑े ।
॑
औरािण भवि।
[[5-9-4]]
य॒ रािस िजघासि।
साा̎ ूो॒ताऽवै ॑ित।
साम॒ वै र॑ ो॒हा।
र॑सा॒मप॑ह ै।
िऽिनधनमपै ॒ ॒ ु ॑ित।
ऽय॑ इम॒ े लो॒काः।
॒ एव॒ लो॒के ो॒ रा॒प॑हि।
ए
ु॑
पषःपषो ु िनधनमपै ॒ ॒ ु ॑ित।
ु॑
पषःपषो॒ु िह र॑ ॒ ी।
र॑सा॒मप॑ह ै॥ ८६॥
[[5-9-5]]
॒
यृ॑िथाम॑ ु ा॒सय̎ते ।्
॒ु
॒ शचाऽप
पृ॒िथवी े ्
॑यत।
॒ ु
यदफ्स।
॒
अपँशचाऽप ॒ु े ्
॑यत।
यदोष॑धीष।ु
ओष॑धीँशचाऽ ॒ ु प ॑यत। े ्
॒
यनित॑ ष।ु
॒
वनती॑ े ्
॒चाऽप ॑यत।
िहर॑ य ं िनधायोा॑
॒ सयित।
॒ त॒ ं वै िहर॑ यम॥् ८७॥
अमृ
[[5-9-6]]
॒ त॑ एवै
अमृ ॒ न ं॒ ूित॑ापयित।
॒ ु िस शयधा॑
वर॑ ॒ ं ु या॒ इित॒ िऽः प॑िरिष॒चय ॑ित।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 164 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ृ अिः।
िऽवा ॒
े॒
यावा॑ नवािः।
त॒ शच ु शमयित।
िऽः पनु॒ पय ॑ित।
षथ सप॑ं ।े
॒ ।
षा ऋतव॑
॒ ु रवा
ऋतिभ॑ े॒ ु शमयित।
॒ शच
चत॑ःु ॐितनािभ॑
॒ ॒ ता॑
े ह॥ ८८॥
[[5-9-7]]
॒ ं वा ऋतम।
इय ॒ ्
ता॑ एष॒ एव॒ नािभ॑।
य॑व॒ य ॑ ।
े ह।
ता॑ द॒वमा॑
॒ ॒ु
सदो॑ िवायिरा॑ ह।
सदो॒ हीयम।्
अप॒ षे ो॒ अप॒ र ॒ इा॑ह॒ ॅातृ॑ापन ु ै।
घमतऽ॑ ॒ े मतरी॑
े॒ ु ष॒िमित॑ दा ु ॒ े परयित।
॒ म॑धिमौण॑ ू
ऊवा अा ॒ ं॒ दिध।॑
॒ नम
ऊजवै
॑ ॒ ा॑ने ॒ सम॑धयित॥ ८९॥
[[5-9-8]]
अन॑शनायको ु भवित।
य एव॒ ं वद॑े ।
॒ िस िदो
रिनामा॑ ॒ ग॒॑ व इा॑ह।
े॒
॒ पमवा ॒ ैत॑िहमान ु ं ाच॑।े
॒ ॒ रि ं ॑ ब॒ ता॒
॒
समहमाय॑ षु ा॒ स ं ूा॒णना॑
े े ह।
॒ मवै
आिशष॑ े॒ तामाशा̎।े
॑सौ यो̎ऽाि े ॒ य ं च॑ वय
॒ ं ि
॒ इा॑ ह।
॒ ॒ र एवा
अिभचा॒ ॒ ॒ ैषः।
[[5-9-9]]
ृ हिर॑ ।
वषा॒
॒
महािऽो ॒ न द॑ श॒ त इा॑ह।
ौवै ॒ े नम॑ तत। े॒ ्
िचद॑ िस समियो॑ ॒ ु िनिरा॑
॒ ह।
ामवै े॒ न ं॒ योिन ं ॑ गमयित।
नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसी॒िरा॒हािहसाय ै।
॒ सु सोमगविमा॑
िवाव॑ ॒ ह।
॒े
यदवा॑ िबयमा॑ ॒ णायि॒॑ ।
॒े
तदवा ॒ ैतनाा॑
े ययित।
॒ सरिभ
िवाव॑ ु ॒ तो॑ गणा॒ ृ िा॑ ह॥ ९१॥
[[5-9-10]]
॒ ्
पवू ॑मवोिदतम।
े॒
उ॑रणा॒ े िभग॑ण ृ ाित।
िधयो॑ िहा॒नो िधय॒ इो॑ अा॒िदा॑ह।
॒ ू ॒े
ऋतनवाै ॑ कयित।
ूासां̎ गव ॒ अमृ ॒ ता॑ िन वोचिदा॑
॒ ह।
ूा॒णा वा अमृ ॒ ता̎।
े॒
ूा॒णानवाै ॑ कयित।
एतं
॒ द॑वे घम दवो ॒ े ु गा॒ इा॑ ह।
॒ े दवानपा॑
॒ े ॑षे सवानप
दवो ॒ े ॒ ु ैित॑।
ु मना॑
॒ ॒ ं म॑न॒ ो॑
इदमह ॒ ु िना॑ह॥ ९२॥
[[5-9-11]]
॒ ॒ ु िह।
मनो॑
ु न॒ पु ैित॑।
एष॒ स॑न॒ ा॑
ु सय।्
॒ ॒ वै ू॑व॒ य ॑मा॒
ईरो
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 166 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ूजा ॒ ू
॒ ं पशन्सो॑ मपी॒थम॑न॒ ू ासोम॑
॒ पी॒थानमिह॒॑ु े ।
सह ॒ ूजया॑
॒ सह ॒ रा॒योष॒ण े ा॑
े ह।
॒
ूजामव ॒ ू
े॒ पशन्सो॑ मपी॒थमा॒॑।े
सिमऽा॒ ु ॒ न॒ आप॒ ओष॑धयिा॑ ॒ ह।
आिशष॑ ॒ मवै े॒ तामाशा̎।े
॒ ॒
िमऽाै ू ॒ ु ̎ऽाि
॑ भयासय े ॒ य ं च॑ वय॒ ं ि
॒ इा॑ ह।
अिभ ॒ ॒ चा॒र एवा ॒ ॒ ैषः।
ू वा एषो ॒ ̎ऽाो॒का॑वत।े
यः ू॑व॒ य ॑मा॒ ु सय॑ित।
उ ॒ ं िचऽिमित॑ ॒ सौ॒रीा॑ म॒ ु ॒ े ॒ गाह॑प े जहोित।
ृ ा ं पनर ु
अय ॒ ं वै लो॒को गाह॑प ः।
॒
अिव ॒ े लो॒के ूित॑ितित।
असौ॒ ख॒ वा आिद॑ ॑ ॒ वु ॒ ग लो॒कः।
यसौ॒री भव॑तः।
तने ॒ ैव स॑वु ॒ गाो॒
का ैित॑॥ ९३॥
ॄ॑णा पराया॒ ॒ इा॑ ह दधाि॒॑ ॒ ॑षे
॒ र॑सा॒मप॑ह॒ ै वै िहर॑ यमाहाधयित
री
ग॑णृ ा॒िा॑ह मना॑ ॒ ु िना॑हा॒ ैषो̎ऽौ च॑॥ ९॥
[[5-10-1]]
॒ ित॒ ं वै दवाँश
ूजाप॑ ॒े ु ं पयो॑ऽ॑।्
॒ब
तदे̎ो॒ न ॑भवत।्
तदि
॒ ॑करोत।्
तािन॒ शिब ु ॑ यािण॒ सामा̎भव।्
े ं यो रसो॒ऽ॑रत।्
तषा॒
ु ॒ ू ॑भवन।्
तािन॑ शबयज
शिब ु ॑ याणा॒ ं वा एतािन ु ॑ यािण।
॒ ॒ शिब
सा॒म॒ पयस॒ ॒ ं वा एतयो॑ ॒
॒ रत। ्
॒ े म॒ य॑।
दवाना॑
योः पय॑॥ ९४॥
[[5-10-3]]
े ूवय
तज॑ ॒ ॑ ।
तज॑े स॒ ैव तजम॑
े ॒
धयित।
॒ ॒ ॒ े॒
उरवामा॑ ु सयद॑
॒ े काम।
॒ ॒
िशरो॒ वा एत॑ ।
य॑व॒ य ॑ ।
मख॑ ु मरविदः।
ु े॒
शी॒व मख ु ॒ सद॑ं धााा॑
॒ य।
॒ द एव॒ भ॑वित।
अा॒
॒ ु िसत॒ ं वयािस पयास॑
यऽ॒ ख॒ वा एतमा॑ ॒ त।े
॒ वयाासत॥
पिर ॒ वै ता समां̎ ूजा े ९६॥
[[5-10-4]]
ता॑ रवामवोा॑े॒ े॒ सयत। े ्
॒
ूजाना ̎ ं गोपी॒थाय॑।
॒ ु वा॑ पाोा॑
परो ॒ सयत। े ्
॒ ु ा एतोित
परा॒ ॒ ॒ द॑िे त।
॒
तािॆो॑ चित।
॒ ू सयित।
े॒ न ं॒ योिनमना॑
ामवै
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 168 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ं म॒ उा॑ सयत।
अपा े ्
॒ ं वा एता॒
अपा ॒ ोित॑रजायत।
॒ ॑ ।
योित॑ ूवय
॒ न ं॒ योनौ॒ ूित॑ापयित॥ ९७॥
एवै
[[5-10-5]]
य ं िात।
॒ ्
यऽ॒ स ात।्
॒ ु सयते ।्
तां̎ िदँया॑
॒ ̎
एष॒ वा अिव ॒
ानरः।
य॑व॒ य ॑ ।
॒ ॒ ैवैन ं ॑ वैानरणा॒
अिन
॒ े िभूव॑तयित।
॑
औया॒ शाखा॑या॒मा॑ु सयत।े ्
ऊवा उर॑
॑ ॒ ।
अ ं ॑ ूा॒णः।
ु ॒ ९८॥
शघमः॥
[[5-10-6]]
॒ ॒ ॒ ु मायण॑
इदमहममा॑ ु ॒ ॒ ु ूा॒णमिप॑ दहा॒मीा॑ह।
शचा
ु ैवा॑ ूा॒णमिप॑ दहित।
श॒ च
॒
ता॒जगाितमा॑ ि त।
यऽ॑ दभा॒ उपदीक
॑ ॒ ॑ सता॒ः। ु
ता॑सयि॑
े॒ ृ काम।
एता
॒ वा अपाम॑ ू
॒ न॒ झाव॑ य॒ नाम॑।
॒
यभाः।
॒ ख॒ वा आिद
असौ ॑ ॒ इतो ृ ॒ ु रयित।
॒ विमदी॑
॒ े॒
असाववाा॑ आिदो ृ ॒ं िनय॑ित।
॒ वि
ता आपो॒ िनय॑ता॒ ध॑ ना यि॥ ९९॥
गोः पय॑ उरविदरा॑ े॒ सत े ापयित घम
॒ य॑ि॥ १०॥
[[5-11-1]]
[[5-11-2]]
यो वै वसी॑यास ं यथाना॒मम॑पु ॒चर॑ ित।
ु ̎ित॒ ं वै स तै ॑ कामयत।े
पया
ु ̎ितम
पया ै कामय।े
य एव॒ ं वद॑े ।
ता॑द॒वे ं िवान।
॒ ्
॒ इित॒ िदवाऽऽच॑ीत।
घम
॒
सॆािडित ॒ नत̎म।्
एत॒ े वा एत॑
॒ िूय ॒ ु ̎।
॒ े तनवौ
एत ॒ े अ॑ िूय ॒ े नाम॑नी।
िूयय ॒ ु ̎॥ १०१॥
॒ ॒ ैवैन ं ॑ तनवा
[[5-11-3]]
॒ े ॒ नाा॒ सम॑धयित।
िूयण
की॒ितर॑ ॒ पवा ू ग॑ित जनता॑ ॒
॒ मायतः।
॒े े
गा॒य॒ ऽी दवोऽपा ̎बामत।्
॒ े ू॑व॒ य ॑ण॒ ैवान॒ ु ॑भव।्
ता ं दवाः
॒ ॒ ण
ूवय ु ्
॑ ावन।
ु शित॒ क
य॑तिव ॒ ं ॑ ूवणित
ृ ॑ ूवय ॒ृ ॑ ।
[[5-11-4]]
वस॑व॒ ूव॑त
ृ ः।
णः।
सोमो॑ऽिभकी॒यमा॑
॒ ॒ पय॑ानी॒यमा॑न।े
आिनः
मा॒॒ तः वथ।्
पौ॒ उद॑ ः।
सा॒रतो ॒
॒ ॒ िव॑ मानः।
ृ
मै॒ ऽँशरो॑ गहीतः।
तज ु
े ॒ उ॑तो वा॒यः।
ि॑यमा॑ ॒ ितः।
॒ णः ूजाप॑
यमा॑ ॒ु
॒ नो॒ वाघतः॥ १०३॥
[[5-11-5]]
॒ ख॒ वावैष आिदः।
असौ ॑ ॒
य॑व॒ य ॑ ।
ु
॒ ॒ नामा̎कत।
स एतािन
य एव॒ ं वदे ॑ ।
॒ न
िवर॑ े ं॒ नाा̎।
॒ ॒ िदनो॑ वदि।
ॄवा॒
॒ु े ।
॒ ॑ ॒ ं नातऽथ॑
यृ॒ यमाित
का॑द॒षोे ̎ऽतु ॒ इित॑।
ू
वागषे॒ इित॑ ॄयात। ्
वा॒वे॑ वाच ं ॑ दधाित॥ १०४॥
[[5-11-6]]
ु े
ता॑ दत।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 171 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒ ितवा
ूजाप॑ ॒ एष॒ ा॑ दशधा ॒ िविह॑ तः।
य॑व॒ य ॑ ।
याग॑वका॒श॑ े ।
तन॑े ूजा॒ असृ ॑ जत।
अवका॒ ॒ ु सज
॒ ॒ शदै व॑ ासरान॑ ृ त।
यम॑ ॒ वका॒श॑ े ।
तना॑े मसृजत।
॒ ितः।
अ ं ॑ ूजाप॑
॒ ितवावै
ूजाप॑ ॒ षः॥ १०५॥
॒ ॒ ॒ तनवा॒
वदि ॒ ु सस॑ो यमा॑ ॒ ु द॑ धाषः॥
॒ नो॒ वाघतो े॒ ११॥
[[5-12-1]]
॒ ॒ भा
सिवता ॒ ू ू॑थ॒ मऽह े ॒ व॑यृ त।े
तने ॒ कामा एित।
॒ े वयत
यितीयऽह॑ ॒ ृ ̎।े
॒ ॒ ू दवान
अिभा ॒ े े॑ित।
॒ ृ े वयत
यतीयऽह॑ ॒ ृ ̎।े
वा॒यभा ु ॒ ू ूा॒णान े॑ित।
य॑त॒ थऽह॑ ु वयत ॒ ृ ̎।े
आिदो॒ ॒ भा ॒ ू रँमीन ॒ े॑ित।
य॑च॒ मऽह॑ े वयत ॒ ृ ̎।े
॒
चमा॑ भा ॒ ू न॑ऽायित॥ े १०६॥
[[5-12-2]]
॒ े वयत
यऽह॑ ॒ ृ ̎।े
॒ ु ॒ ू स ं ॑वसरम॑
ऋतभा ॒ िे त।
यस॒॑मऽह॑ े वयत ॒ ृ ̎।े
॒ ू शव॑रीमित।
धा॒ता भा े
े वयत
यद॑ ॒मऽह॑ ॒ ृ ̎।े
ृ ॒
बहित॑ ू गा॑ य॒ ऽीम॑िे त।
भ॒ ा
[[5-12-3]]
े ादशऽह॑
यद॑क ॒ े वयत ॒ ृ ̎।े
॒ ू िऽभ॑
इो॑ भा ॒ ु मित। े
या॑द॒शऽह॑ े वयत ॒ ृ ̎।े
सोमो॑ भा ॒ु
॒ ू साम॑ िे त।
॒ु
यरा॑ ॒ ̎ ं ूवयत
पसदा ॒ ृ ̎।े
ता॑ िदतः ॒ परा॑ ङ॒ मँ ू ो॒काप॑ित।े
यपिर॑
॒ ापसदा ॒ ̎ ं ूवयत
॒ ृ ̎।े
ता॑ द॒मतो॒ ु ऽवािङमाँ
॒ ो॒काप॑ित। े
य एव॒ ं वद॑े ।
ऐव त॑पित॥ १०८॥
न॑ऽायित े िवराज॑
॒ मित े तपित॥ १२॥
॒ े वै सऽ
दवा ॒ सा॑िवऽ॒ ं पिर॑ िौत॒ े ॄच॑
॒ ॒े
िरामो॒ऽिा॒ िशरो̎ मी॒वा दव॑ ॒ ं िवा॒ आशा॒
रशना
घम ॒ या त̎ े ूजाप॑
॒ ित शब ॒ ु ं ूजाप॑
॒ ितिॅयमा॑
ं ॒ णिवता ॒ ू ाद॑ श॥ १२॥
॒ भा
॒ े वै सऽ
दवा ॒ स ख॑िदरः े ॒ू
॒ पिर॑ िौतऽिभपवमथो॒ े॒
र॑सा॒ ं म ैा॑ववा ॒ ं पा॑त ं
॒ े मि॑ना घम
॒ ै ॄ॒ वै दवाना॒
ृ हिरय
ूा॒णो वै वषा॒ ॒ रशतम॥
॒ वै वसी॑यास ं यथाना॒ममो॑ ॒ ् १०८॥
[[5-0-0]]
श ं नो॒
॒ मा हा॑ सीत।्
ओ ं शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 6
[[6-0-0]]
॒ ु ं ॑ च॥
स ं ा॑ िसचािम॒ यज॑षु ा ूजामायधन
॒
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[6-1-1]]
॒ े ॒ ॒ ु स ं ॑ ूवतो॑
परयवा ॒ ॒
महीरन॑ ु ब॒ ॒ पा॑मनपशा॒नम।्
वै॒ व॒ त ॒ ं न ं॒ जना॑ना ं यम
॒ सगम॑ ॒ राजा॑न हिवषा॑
॒ वत।
इद॒ ं ा॒ व ं ॑ ूथम ॒ ं ागपत
॒ ॒ ॑ह॒ यिदहािब॑ ॒ भः परा।॒ु
इा॒ ू ॒ ु ं ँय॒ दि॑णा॒ ं यथा॑ त े द
॒ प॒तमनसप॑ ॒ ं ब॑धा ु ु
॒ िव ब॑ष।
इमौ॒ य॑नु ि त े वी ॒ अस॑नु ीथाय वो॒ढव̎।े
याां̎ यम ॒ ॒ ु ृ ं चािप॑ गचछतात।्
॒ साद॑ न सकता॒
॒ ू ता॑
पषा ॒े वयत॒ ु ूिवानन॑
॒ ॒ ु ु न गो॒पाः।
पशभव॑
स ै॒ त े ॒ पिर॑ ददाितृ ॒ ो॒ऽिदव॑ ॒ े िवदऽ ु ॒ ̎ े ः।
॒ ू े आशा॒ अन॑वु दे ॒ सवा॒
पषमा ो अा
॒ अभ॑यतमने नषत। े ्
िदा ॒ ॒ अघृ॑िणव ॒ ु
॑वी॒रोऽू॑यर ॑ ॒ ु ूिवान॥
॒ ु एत ॒ ् १॥
[[6-1-2]]
अय॑िु वाय ॒ ॒ ु पिर॑ पासित ा पषा ॒ ु ̎त।्
॒ ू ा॑ पात॒ ु ूप॑थ े परा
॒ ु ृ यऽ॒ त े ययऽ॑
यऽास॑त े सकतो॒ ॒ ु ॒े
ा दव॑ ॒ द॑ धात।ु
िवता
भव॑ु न पत इद॒ हिवः। ॒
॒ े रियमत
अय॑ ॒ ॒ े ाहा̎।
ु॑
पष ावयपदधािन॑ ॒ े॒ मृह।े
यथा॑ नो॒ अऽ॒ नाप॑रः परा ॒ ु जरस
॒ ॒ आय॑ित।
[[6-1-3]]
इय ॒ ं नारी॑ पितलो॒कं व॑ण ृ ा॒ना िनप॑त॒ उप॑ ा म ॒ ूते ̎म।्
िव ं ॑ परा॒ ु णमन॑पु ा॒लय॑ी॒ त̎ ै ूजा ॒ ं ििव॑ण ं चह ॒ े धिह।े॑
उदी̎ नायिभ ॒ जी॑वलो॒किमतास॑ ॒ मु तमप॑ े॒ ु शष॒े एिह॑ ।
हमा॒
॒ ॒ भ॑ िदिधषोमत॑ ॒ े॒ ज ु िनमिभ
॒ ॒ सब॑ं भव। ू
सवण ॒ ु ॒ हा॑दा॒ददा॑ना मृ॒ त॑ िौय ॒ ै ॄ॑ण॒ े तज॑ े स े॒ बला॑य।
अऽ॒ ैव िमह ॒ वय ॒ ु े िवा॒ःृधो॑ अिभमा॑
॒ सशवा॒ ॒ तीजयम। े
धनहा॑ ॒ ु दा॒ददा॑ना मृ॒ त॑ िौय ॒ ै ऽायौज॑
॒ स े॒ बला॑य।
अऽ॒ ैव िमह ॒ वय ॒ ु े िवा॒ःृधो॑ अिभमा॑
॒ सशवा॒ ॒ तीजयम। े
मिण॒ हा॑ दा॒ददा॑ना मृ॒ त॑ िौय ॒ ै िवश ॒ े प ु ॒ ै बला॑य।
अऽ॒ ैव िमह ॒ वय ॒ सशवा॒ ॒ ु े िवा॒ःृधो॑ अिभमा॑ ॒ तीजयम॥ े ३॥
[[6-1-4]]
॒ े चमस
इमम॑ ॒ ं मा िवजी̎रः िूयो ॒ े म॒ तु सो॒ाना̎म।्
॒ दवाना॑
एष॒ य॑म॒ सो द॑वे ॒ पानि॑ ॒ वा ॒ े अमृ ॒ ता॑ मादयाम।्
अवम ॒ े ॒ पिर ॒ गोिभ॑य ॒ सूो ं ण ु ॒॑ मद॑े सा॒ पीव॑ सा च।
ना॑ े धहर॑ ॒ ृ ु सा॒ जषाणो॒ ॑ दधिधयखया॑॑ ॒ ॒ त ै।
मैनम ॑ ॒ े िवद॑ हो॒ माऽिभशो॑चो॒ माऽ॒ च ं ॑ िचिपो॒ मा शरी॑रम।्
यदा॒ ॒ त ं करवो॑ ॒ जातवदोऽथ॑ े॒ मे ने ं॒ ूिह॑ णताितृ ु ॒ ॑।
॒ त ं यदाऽकरिस॑ ॒ ॒ जातवदोऽथ॑ े॒ मे ने ं॒ पिर॑ दाितृ ॒ ॑।
यदा ॒ गा॒स॑नु ीितमतामथा॑ े॒ ॒ े ̎ ं वशनीभ
दवाना ॒ ॑वाित।
सय ू ं ॑ त॒ े च॑गु त ॒ ु वात॑मा॒ा ा ं च॒ ग॑ पृिथव ॒ च॒ धम ॑णा।
अपो ॒ वा॑ ग॒ यिद॒ तऽ॑ त े िहतमोष॑ ॒ धीष॒ ु ूित॑िता॒ शरी॑रःै ।
॒
अजोऽभा॒ गप॑सा॒ त ं त॑प॒ त ं त॑े शो॒िच॑पत॒ ु त ं त॑े अिचः। ॒
या॑े िशवानवो॑ ॒ ॒ ु जातवदािभ॑ े ॒ वहम ॒ े सकता॒॒ ु ृ ं यऽ॑ लो॒काः।
[[6-2-1]]
य एत॑
॒ ॒ गो॒ाराहा॒
पथो ॒ े ॒ य एत॑ ॒ ॒ र॑ िताराहा॒
पथो ॒ ॒ े ॒ य एत॒॑
॒ ऽिभर॑ िताराहा
पथो॑ ॒ ॒ े ॒ ̎ऽऽा॒ऽ े ाहा॑ऽपाा॒ऽ े ाहा॑ऽिभलाल॒॑ पत॒ े ाहा॑ऽप॒लाल॑ पत े॒
॒ ृ ॒ े ाहा॒ यमऽ॒ नाधी॒म॒ ै ाहा̎।
ाहा॒ऽय॑े कमकत
य॑ इ॒ ं जभर॑
॒ िसिदा॒नो मधान ॒ ू ं ॑ वा ततप॑
॒ त े ा॒या।
िदवो ॒ िव॑ासीमघायत ॒ उः।
॑
॒
अामिध ॑ जा॒तो॑ऽिस॒ दय ॒ ं जा॑ यता॒ ं पन॑ु ।
अय॒॑ े वैानराय॑
॒ सवगाय॑ ु ॒ लो॒काय॒ ाहा̎॥ ५॥
य एत ॒ ॒ च॑॥ २॥
[[6-3-1]]
ू कतना॑ े ॒ ु बहताृ ॒ भा॒̎िरा॒िविवा॑ िन वष॒ृ भो रो॑रवीित।
॒ ॒
िदविदा॒ प॒ मामदान॑ ॒ ु ड॒ पामप॑ ॒ ु े मिहषो ॒ व॑वध।
इद॒ ं त॒ एक॑ं पर॒ ऊ॑ त॒ एक॑ं तृ॒ तीय॑ने ॒ योित॑षा॒ सिव॑ ं श।
सवश॑ ं॒ े नन ॒ वैु ॒ चारिध
॑ े िूयो ॒ दवाना ॒ े ̎ ं परम
॒ े सध ॒ ̎।े
नाक॑े सपणमप ु ॒ ु ॒ यत॑ दा ॒ वन॑े ो अच॑ ॒ त ा।
िहर॑ यप॒ ं वण ॑ ॒ ं यम
त ॒ ॒ योनौ॑ शकन ॒ ु ्
ु॒ ं भ॑रु यम।
अित॑िव सारमयौ े॒ ानौ॑ चतरौ ु ॒ शबलौ॑ ॒ सा॒धना॑ ु पथा। ॒
अथा॑ िपतॄ॒ न्स॑िु वदऽा॒
॒ अपी॑िह यमन
॒ े ॒ य े स॑ध॒ माद॒ ं मद॑ ि।
यौ त॒ े ानौ॑ यम रितारौ॑
॒ ु ॒ प॑िथरी॑
चतरौ ॒ ॒ ृ सा।
नच॑
ताा राजिर॑ ॒ े े ि
दन ॒ चा̎ा अनमी॒व ं च॑ धिह॥ े ६॥
[[6-3-2]]
॒ ॒ ॒ स॒ तृु पा॑वलौ
उणसाव॑ ु ॒ यम॑ ॒ ॒ च॑रतो॒ऽवशा॒अन॑।ु
तौ
॒
ताव ू ॑य॒ पन॑ु दा॒
ं ॑ ॒शय॒ े सया ॒ ्
वस॑मु ॒ हे भिम।
सोम॒ एके ̎ः पवत े घृ॒ तमक े ॒ उपा॑सत।े
े मध॑ ु ूधाव॑
यो॒ ॒ ित॒ ताि॑द॒वािप॑ े गतात।्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 176 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु े ूधन
य े य॑ ॒ े॑ष॒ ु शरा॑ ु ।
ू सो॒ य े त॑न॒ ज॑
य े वा॑ सहॐ॑
॒ दिणा॒ाि॑द॒वािप॑ े गतात।्
तप॑सा॒ य े अनाध
॑ ॒ ृ ाप॑सा॒ य े सव॑ु गताः।
॒
तपो॒ य े च॑िबर॒ े महा
॒ ि॑द॒वािप॑े गतात।्
े र॑ भमि॑
अँम॑ती रवती॒ ॒ ु त॒ ूत॑रता सखायः।
अऽा॑ जहाम॒ य े असश॑
॒ वे ािँशवा॒
॒ यमिभ ु रम॥
॒ वाजा॒न॑ े ७॥
[[6-3-3]]
यै दव॑ ॒े सिवतः ॒ ु ूिवऽ
॒ सहॐ॑ ॒ धारं ॒ िवत॑तमिर॑ ॒ ।े
े नु ा॒िदमना
यनाप॑ ॒ ̎तमा ॒ े हं मासवत॑
॒ तना॒ ॒ न ं ु पनािम।
ु
या रा॒ाादपयि ॒ ॒ ॒ शाखा॑ अिभमृ ॒ ॑ता नपित॑
॒ ृ िममा॑ ॒ नाः।
ु
धा॒तावा॒ ॒ ू ूजया॒
पव॑ नने पताः ॒ ऽाुा ॒ वच ॑सा॒ ससृ॑जाथ।
उय ॒ ं तम॑स॒ िर ॒ पँय॑ो॒ योित॑ ॒ रम।्
ू ॒ ॒ योित॑मम।
॒ े ं द॑वे ॒ ऽा सयमग॑
दव ॒ ्
धा॒ता प॑नु ात ु सिवता
॒ प॑नु ात।ु
॒ े े सा॒ सय
अज॑ ू ॒॑ वच ॑सा॥ ८॥
ध॑े॒ ु रमा॒
े ौ च॑॥ ३॥
[[6-4-1]]
य ं त॑े अिमम॑
॒ ाम वष॒ृ भाय॑वे ॒ पत॑व।े
॒ ं त श॑मयामिस ी॒रण॑
इम े चोदकन॑ ॒ े च।
य ं म॑ े समद॒॑ ह॒म॒ ु िनवा ॑पया॒ पन॑ु ।
ा॒रऽ॑ ू जायता ं पाकवा॑ ॒ लकशा।
शीित॑के ॒ शीित॑कावित॒ ाक ॑ े ॒ ाकावित।
॑
॒ ू॒ ससमयम
मडा॒ ु ॒ ॒ े ॑ ि शमय॑ ॒ ।
श ं त॑े ध॒ा आपँशम॑ ॒ ु त े सना ॒ ू ̎।
॒ु
श ं त॑े समििया॒ आपँशम॑ ॒ ु त े स॒ ु वा̎ ।
श ं त॒ े ॐव॑ ीनव ॒ ु े॒ शम॑ ु त े स॒ ु का ू ̎।
श ं त॑े नीहा॒रो व॑षत ॒ ु शम॒ ु पृाऽव॑ शीयताम॥् ९॥
[[6-4-2]]
[[6-5-1]]
आया॑त ु दवमना॑ ॒ े ॒ ु िभ॒ ितिभ॑यमो ॒ ह॑ वहे॒ ूय॑तािभरता।॒
आसी॑दता सूयत॑ ु ॒ े ह ब॒ िहजा ू ॑य जा॒ ै मम॑ शऽह ॒ ु ̎।ै
यम ॒ े इव
॑ ॒ यत॑मान॒ े यदैत॒ ं ू वा̎ ं भरान॑ ॒ षु ा दवय॑
े ॒ ।
आसी॑दत॒ म॑ ु लो॒कं िवदा॑ न े ास ॒ े भ॑वतिम॒॑ व े नः।
यमाय ॒ ॒ सोमसनत ु ु यमाय॑ ॒ ु हिवः।
जता ॒
यम ॒ ह॑ यो ॒ ग॑ितो॒ ॒ ॑ अर॑ंकृ तः।
॒
यमाय॑ घृ॒ तव॑ ॒ िवजहोत ॒ ु ॒ ू च॑ ितत।
स नो॑ दवाय॑ ॒े े मी॒घमाय ॒ ु ूजी॒वसे̎।
यमाय ॒ ॒ मधमम ॑ु ॒ रा॑े ह ॒ ं ज॑हु ोतन।
इद॒ ं नम॒ ऋिष॑ः पवज ू ॒ े ॒ पवू̎ ः पिथक॑ ॒ ृ ॥ ११॥
[[6-5-2]]
[[6-5-3]]
॒ ु े ॒ ॒ृ ्
ु े ॒ पत॑ित॒ षडवीरकिमहत।
िऽक॑िकिभ
॒ िऽा
गायऽी ॒ ु िस॒ सवा॒ ता यम॒ आिह॑ ता।
ु ॑ ं जग॑त।्
॒ मानो॒ गाम॒ ं पष॒
अह॑ रहनय॑
वैव॑तो॒ न तृ॑ित॒ पच॑िभमान॑ ॒ वयै ॒ मः।
वैव॑त॒ े िविव॒॑ े यम े॒ राज॑िन त े जनाः। ॒
य े चह॒ े सन॑
॒ े े ॒ े य उ॒ चान॑तृ वािदनः। ॒
त े रा॑जिह ॒ िविव॑ ऽथा ॒ े य॑ि ा॒मप॑ु ।
॒ े ॒ य े न॑म॒ ि॒ ॄा॑णाापिच॑
दवा ॒ ित।
यि॒॑ ृ े स॑पु ला॒श े दवै
॒ े ॒ िपब॑
ं त े यमः।॒
अऽा॑ नो िवँपित॒॑ िपता॒ प॑रु ा॒णा अन॑वु नित॥ े १३॥
॒ ॒ ृ िवजानतऽन॑
पिथको॑ ॒ े वु नित॥ े ५॥
[[6-6-1]]
॒ ॒ ं ज॑हु ोिम साहॐमस
वै॒ ा॒न॒ रे हिविरद ॒ ु शतधा॑ ॒ रमतम। े॒ ्
ति॒॑ षे िपतर॑ ॒ ं िपतामह ॒ ं ूिप॑तामहं िबभरि॑ ॒ मान।े
ि॑
॒ पृिथवीमन ॒ ॒ ु ािमम
॒ ं च॒ योिनमन ॒ ॒ ु य॒ पवू ॑ ।
॒ ु सचर॑
तृ॒ तीय॒ ं योिनमन॑ ॒ ं ं ि ॒ ं ज॑हु ो॒न॑ ु स ॒ होऽा̎।
इम ॒ स॑म॒ िुशतधा॑
॒ रमस ॒ ु ं ॑ ॒मा॑ न ं॒ भव॑ु न॒ म̎।े
[[6-6-2]]
शन॒ ु ं वा॒हाँशन ॒ ु ं क॑ृ षत॒ ु ला॑ लम।्
॒ ु ं ना॒राँशन
॒ ु ं व॑रऽा
शन ॒ ब॑ा शनमा॒ ॒ु ु य॒ शना॑
मिद॑ ु सीरा शनमास॑
॒ु ॒ ु धम।्
शना॑ु सीरािवमा ॒ ं वाच ं॒ यििव ॒ च॑ब॒ थःु पय॑।
े े॒
तनमामप॑ ु िसचतम।्
सीत॒ े वा॑महे ा॒ऽवाची॑ सभगु े भव।
यथा॑ नभगा ॒ु स॑िस॒ यथा॑ नफला॒ु स॑िस।
॒ ॒ तािन
सिवत ै ॒ शरी॑रािण पृिथ ु ॒ ॒ आद॑ ध।े
॒ ै मा॒तप
े रिदत े॒ श॑व।
तिभ॑
िवम॑ु मिया ॒ द॑वे ॒ याना॒ अता॑ िर॒ तम॑सा॒रम।॒
योित॑रापाम॒ सव॑ु रग॥ १५॥
[[6-6-3]]
ू वाता॒ वाि॑ पतय॑ ॒ ि िवत ॒ ु ॒ उदोष॑धीिजहत ॒ े िप॑ त॒ े सव॑ु ।
इरा॒ िव॒॑ ै भव॑ु नाय जायत े॒ यज॑ ॒ पृिथवी
॒ रतसाऽव॑
े ॒ ित।
॒
यथा॑ यमाय॑ प॒च॑ मानवाः।
हा॒मव॑ ॒
एव॒ ं व॑पािम हा॒ं यथाऽसा॑म जीवलो॒के भर॑ू यः।
िचत॑ः पिरिचत॑ ॒ ऊिचत॑ ॒ दवता
॒ ँौय ं िपतरो॑ ॒ े ̎।
॒ ितवादयत
ूजाप॑ ॒ ु तया॑ दवत॑
॒ े या।
े १६॥
आा॑ य॒ स ं त̎॥
॒ ॒ अग
अिया ॑ स॒ च॑॥ ६॥
[[6-7-1]]
उ॑े तोिम पृिथव ॒ परी॒म ं लो॒कं िनदधो
॒ ॒ अह॒ िर॑ षम।्
एता
॒ णा ॒ धारय॒ ु तऽऽा॑
ू ̎ ं िपतरो॑ े यमाद॑
॒ ना े िमनोत।ु
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 180 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
उप॑सप मा॒तरं ॒ भिम॑
ू मताम॑ े॒ ु ॒ च॑स ं पृिथवी ॒ ु े ̎म।्
॒ सशवा
ु ॒ णावषा
ऊण ॑ॆदा यवितदि॑ ॒ े ा॑ पात॒ ु िना
॑ उप ॒ ̎।े
उ॑ च पृिथिव॒ मा िवबा॑ िधथापायनाऽै ू ॒ ू ॒
॑ भव सपवचना।
मा॒ता पऽ॒ ु ं यथा॑ िसचाऽ॑
॒ ने ं भिम ृ ु
ू वण।
॒
उच॑ माना पृिथवी ॒ िह ित॑ िस सहॐ ॒ ॒ ं िमत॒ उप॒ िह ौय॑ाम।्
॒ृ
त े गहासो॑ ॒ ु ु िवाहा̎ऽ ै शरणाऽ॑
मधतो॒ ॒ ॒ ।
एणी̎धा॒न ा हिर॑ णी॒रज ु॑नी ु धनव॑ े॒ ।
ितल॑ वसा॒ ऊज ॑म॒ ै हा॑ ना॒ िवाहा॑ सन॒॑ ु
परीः॥ १७॥
[[6-7-2]]
एषा॒ त॑े यमसाद॑ ॒ न े धा॒ िनधी॑यत े गह। ॒ृ े
अि॑ितनाम॑ ॒ त े असौ।
॒ ॒ ूभ॑रम
इद॒ ं िपतृ े ब॒ िहद॒वो॒
े जीव॒॑ उ॑रं भरम। े
तमारो॒॑ े भव ं ॑ यमन
हासो॒ मो॒ ॒ े ॒ ं या॑ ॒ सिवदा॒
ं नः।
मा ा॑ वौ ॒ ृ सबा॑ं िधा॒ ं मा मा॒ता पृ॑िथिव॒ म।्
िपतॄ॒ न ऽ् ॒ गा॒धा॑ े स ं यमराय
॒ ̎।े
मा ा॑ वौ ं धथा॒
॒ ृ सबा॑ ॒ मही।
े ं मा मा॒ता पृ॑िथवी ॒
वै॒ व॒ त
॒ िह गा॑ िस यमराय ॒ ॒ े िवरा॑जिस।
॒ ं वमारो॑
नळ ॒ ह॒त ॒ े पथोऽि॑
ै ं नळन॑ ॒ िह।
स ं ॑ नळ॒॑ वो भा॒ ॒ ू सत॑ं र ॒ ूतरो॑
॒ र॥ १८॥
[[6-7-3]]
॒ ॒ ैतािन॒ शरी॑रािण पृिथ
सिवत ॒ ै मा॒तप ु ॒ ॒ आद॑ ध।े
त॑े पृिथिव॒ श॑व।
षढो॑ता॒ सयू ं ॑ त े॒ च॑गु त ॒ ु वात॑मा॒ा ा ं च॒ ग॑ पृिथव ॒ च॒ धम ॑णा।
॒ वा॑ ग॒ यिद॒ तऽ॑ त े िहतमोष॑
अपो ॒ धीष॒ ु ूित॑िता॒ शरी॑रःै ।
पर॑ं मृो॒ अनपर॑ ॒ ु िे ह॒ पा॒ ं य॒ े इत॑रो दवयाना े ॒ ̎त।्
च॑ ु त े वत ॒ े त̎ े ॄवीिम॒ मा न॑ ूजा ॒ री॑िरषो॒ मोत वी॒रान।्
श ं वातँश॒ िह त॒ े घृिणँशम॑ ॒ ु त े सोष॑
॒ धीः।
क॑ा ं म े॒ िदश॑ँशमाः। ॒
[[6-8-1]]
अपपवा ॒ ॒ ू ॒̎ तृ वारह ॒ े सी॑दतव॑ ू ॒ ु िृ थव ॒ु
॒ ामतोपिर॑ ।
यो॒िनकत॑ ॒ ृ पिथकत॑ ॒ ृ पयत ॒ य े द॒वे ानां̎ घृ॒ तभा॑गा इह॒ ।
एषा ॒ त॑े यमसाद॑ ॒ न े धा ॒ िनधी॑यत े गह॑ ॒ ृ ऽे सौ।
दशा̎रा॒ ता र॑ ॒ ता ं गो॑पाय॒ ता ं त॒ े पिर॑ ददािम॒ ता̎ ं ा॒ मा द॑ भितरो॑ ॒ दवता ॒ े ̎।
॒ िता सादयत॒ ु तया॑ दवत॑
ूजाप॑ ॒ े या।
अपपवा ॒ ॒ ू ̎तवा ॒ ̎ी॒रवा॒िधवा॒ ॑ ध॑मारह ु ू ॒ ु िृ थव
॒ े सी॑दतव॑ ॒ु
॒ ामतोपिर॑ ।
यो॒िनकत॑ ॒ ृ पिथकत॑ ॒ ृ पयत ॒ य े दवाना ॒ े ॒ तभा॑गाः ी॒रभा॑गा॒ दिधभागा॒
॑ मधभागा॑ु इह॒ ।
एषा॒ त॑े यमसाद॑ ॒ न े धा ॒ िनधी॑यत े गह॑ृ ऽे सौ।
शता॒॑ रा सहॐा॒ ̎रा॒ऽयता ु ॒̎ राऽ॑तु ारा॒ ता र॑ ॒ ता ं गो॑पाय॒ ता ं त॒ े पिर॑ ददािम॒ ता̎ ं
ा॒माद॑ भितरो॑ ॒ दवता ॒ े ̎।
॒ िता सादयत॒ ु तया॑ दवत॑
ूजाप॑ ॒ े या॥ २०॥
अपपवा॑ ॒ ॒ ू नसौ॒ दश॑॥ ८॥
[[6-9-1]]
एता
॒ ̎ े धा
॒ अमृ ॒ ता̎ करोिम॒ या॑े धा॒नाः प॑िरिकरा॒ ॒ ऽ॑।
ता॑े यमः ॒ िपतृ ॒ िभ॑िवदा॒
ं नोऽऽ॑ धनः े॒ ू का॑म॒ घा̎ करोत।ु
॒ ु धीना॒ ं पयो̎ ॄाण
ामजनौष॑ ॒ ॒ इि॑ ः।
तासां̎ ा॒ मा॒दाद॑ द े चो॒ ॒ अिप॑धातव।े
॒ माह॑
वाणा ॒ रत ॒ मा॒ ं मम॑।
ै॒ ा ं िूयत॑
॒ ु णा॒ ं भियाऽन
॒ ं िदश ं ॑ मना॑
इमा ू ॒ ॒ ु िवरो॑हत।ु
काशा॑ना माह॑
॒ र ॒ र॑सा॒मप॑ह।ै
य एतै
॒ ॑ िदशः ॒ वघा॒यवो॒ यथा॒ त े नाभ॑वा॒न॑ु ।
॒ पराभ॑
[[6-9-2]]
लो॒कं पृ॑ण॒ ता अ॑ ॒ सद॑ू दोहसः।
॒ िह॑ त॒ े घृिणँशम॑
श ं वातँश ॒ ु त े सोष॑
॒ धीः।
क॑ा ं त॒ े िदशवा
॒ ̎ ।
॒ े॒ मतोऽप॑
इदमव े रा॒माित ॑माराम॒ काचन।ं ॒
तथा॒ तदिा
॒ ̎ ं कत ॒ े ॒ वणन
ृ ॒ ं िमऽण ॑ े च।
॒ ॒ वा॑ रयािदद॒ ं दवो
वरणो ॒ े वनित॑
॒ ।
आ॒ िन ॑ ॒ ै षा े ॒̎ वनित॒॑ ।
॑ृ
िवधितरिस ॒ िवधा॑रया॒दघा ॒ षाे िस शिम
॒ शमया॒
॒ दघा॒ षे ािस यव ॒ यवया॒॒ दघा ॒ षा े िस।
॒ ग॑ा॒िर॑ ं ग॒ िदव ं ॑ ग॒ िदशो॑ ग॒ सव॑ु ग॒
पृ॒िथव सव॑ु ग॒ िदशो॑ ग॒ िदव ं ॑
गा॒िर॑ ं ग पृिथव ॒ ग॑ा॒पो वा॑ ग॒ यिद॒ तऽ॑ त े िहतमोष॑
॒ धीष॒ ु ूित॑िता॒ शरी॑रःै ।
े य ै दव॑
अँम॑ती रवती॒ ॒े ॒ ु पिवऽ
सिवतः ॒ ं तम॑स॒ िर॑ धा॒ता प॑नु ात॥
॒ ॒ ं या रा॒ााय
॒ ु २२॥
ु ु ९॥
फल॑ं पनात॥
[[6-10-1]]
आरो॑ह॒ताऽऽय॑ज ु ॒ रस ं ॑ गणा॒ ृ ना अनपव ॑ ु ॒ ू ं यत॑माना॒ यित।
॒
इह॒ ा॑ सजिन॑ ॒ ु मा सरो॑ ॒ ु दी॒घमाय॑ ु करत ु जी॒वस॑े वः।
यथाऽहा̎नपव ु ॒ ू ं भव॑ि॒ यथतव॑ ॒ ु ॒ लाः।
॒ ऋतिभयि॑ ॒ृ
यथा॒ न पवमप॑ू ॒ रो॒ जहा̎वा े॒ धा॑ त॒ राय ू िष कय ैषाम।्
न िह॑ त े अ े तनवै ॒ ु ̎ बर ू ॒ ं चकार ॒ ॒ म । ॑
॒ ॑भि॒ तज॑
किपब े न ं॒ पन॑ु ज॒ राय ॒ ु गौिर॑ व।
॒
अप॑ नँशोश॑ च ु दघम॑ ॒ े शशा ु ॒ ु रियम। ॒ ्
अप॑ नँशो ॒ श॑च ु दघ ॒ ं मृ॒ व े॒ ाहा̎।
॒ ॒ म॒ ार॑ भामहे य
अनाह॑ ॒ ̎।े
स न॒ इ॑ इव दवो॒ ॒ े े वि॑ ॒ पार॑ ं णो भव॥ २३॥
[[6-10-2]]
इम ॒ ̎
॒ े जी॒वा िव॑ मृ॒ त ैराव॑ वितभ ू ॒ िा दवित
॒ े ॑ ं नो अ।
॒
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 183 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ूाचो॑ऽगामा नतय ॒ ृ ॒ े हसा॑य॒ िाघी॑य॒ आय॑ु ूतरा ॒ ं दधा॑नाः।
मृ॒ ोः पद॒ ं यो॒पय॑ो॒ यदैम॒ िाघी॑य॒ आय॑ु ूतरा ॒ ं दधा॑नाः।
॒
आाय॑ मानाः ूजया॒ ॒ ॒ ु पता
धन े॑न शाः ॒ ू भ॑वथ यियासः।
े पिरिध
॒ ं जी॒व॑
इम ॑ े॒ ्
॒ ं द॑ धािम॒ मा नोऽन॑ ु गा॒दप॑रो॒ अधमतम।
शत॒ ं जी॑व ु शरद॒॑ प॒ ॒ मृ॒ ं ु द॑ ह॒ े पव ॑तन।
ु चीिरो े
इमा
॒ नारी॑रिवधवापी॒॒ ॒ ु रा॑नने सिपषा॒
॒ समृ ं ॑शाम।्
॒ ॒
अनौवो॑ अनमी॒वाशवा॒ ॒ ु े आरो॑ह॒ ु जन॑यो॒ योिनमम ॒ ̎।े
यदा॑न ं ऽैककद ु ॒ ं जा॒त िहमव॑ ॒ त॒ िर॑ ।
तना॒े मत ू ॒ े तीजयामिस।
ृ ॒॑ मलनारा॑
यथा॒ म॑िु नो॑
॒ ॒ अिध।॑
षध े पृिथा
॒ ॒ म उि॑ ु की॒ा यश॑सा ॄवचसन॑
एविम ॒ े ।
अजो॒ ̎ऽजा॒दघा े िस यवो॑
॒ षा ॒ ऽिस यवया॒
॒ दघा े िस॥ २४॥
॒ षा
भव॒ ॒ जया॒
॒ ॒ म॒ िस॒ ऽीणी॑ च॥ १०॥
[[6-11-1]]
॒
अप॑ नँशोश॑ ु दघम॑
च ॒ ु ॒ ु रियम।
े शशा ॒ ्
अप॑ नँशोश॑ ॒ च ु दघम। ॒ ्
॒ ु ॒ े ॒ स॑गु ातया
सिऽया ॒ ु व॑स॒ या ू च॑ यजामह।े
अप॑ नँशोश॑ ॒ चु दघम। ॒ ्
ू यि॑ एषा॒ ं ूााका॑ स सरय॑ ॒ ू ।
अप॑ नँशोश॒॑ च ु दघम। ॒ ्
॒ े तो िवतो॒
ू यदह॑ ॒ यि॑ सरय॑ ॒ ू ।
॒
अप॑ नँशोश॑ चु दघम। ॒ ्
॒ ू जाय॑म
ू य॑े अ े सरयो॒ े िह॒ ू त॑े वयम।॒ ्
॒
अप॑ नँशोश॑ च ु दघम॥ ॒ ् २५॥
[[6-11-2]]
िह िव॑तोमख ु िवत॑ ॒ ू ।
॒ पिरभरिस॑
॒
अप॑ नँशोश॑ च ॒ ्
ु दघम।
॒ु
िषो॑ नो िवतो मखाऽित॑ ना॒वव॑े पारय।
[[6-12-1]]
अप॑ँयाम यवितमा॒ु॒ चर॑ मृ॒ ताय॑ जी॒वा ं प॑िरणी॒यमा॑नाम।्
॒ े ॒ या तम॑सा॒ ूाव॑त
अन ृ ाऽिस॒ ूाची॒मवा॑ची॒मवयिर॒॑ ै।
मय॒ ैता ं मा॒ा ं िॅयमा॑
॒ णा दवी ॒ े सती
॒ िप॑तल
ृ ो॒कं यदैिष॑।
॒ रा॒ नभ॑सा॒ स॑
िववा॑ ं यभौ ॒ ु नो॑ लो॒कौ पयसाऽऽव॑
॒ ृ ीिह।
ण
रिय॑ामि ॑ु
॒ ं मधममिमणमज ॒ ू ॒ ू ॑ ं ा॒ पयसोपस ॒ ॒ स॑दम। े
स रा ॒ सम॒ ु वच ॑सा॒ सच॑ा न॒य̎।े
य े जी॒वा य े च॑ मृ॒ ता य े जा॒ता य े च॒ जा̎।
े घृ॒ त॑ धारियत॒ ं ु मधधारा
तो॑ ॑ु ु ॒
ती।
मा॒ता ॒ िाणां̎ िहता॒ वस॑नू ा॒ सा॑ ऽऽिदाना॑
॒ म॒ मृत॒॑ नािभ॑।
ू ण॒ ु वोच ं ॑ िचिकतष॒
॒ ु े जना॑य॒ मा गामना॑गा॒मिद॑ ित ं विध।
िपब॑तदकू ॒ ं तृणा̎।ु
ओमसृु ॒ जत॥ २७॥
॒ ॒ ॒ े च॑॥ १२॥
विध
॒ ु स॒ ं ूिवाव॑
पर॒ े ॒ यवा ॒ ु ना॒ाव॑वा॒
ृ जो भा॒गो॑ऽय ं वै चत॑ ॒ ्
ु ािरशत।
य एत ॒ ॒ च॑।
॒ ु समाया
पर॒ े ॒ यवा ॒ े सिव
॒̎ता॑
े ॒ शितः॥ २७॥
परयवा ॒ ु ॒ जत॥्
॒ े ॒ ॒ ु समोमसृ
[[6-0-0]]
॒ ु ं ॑ च॥
स ं ा॑ िसचािम॒ यज॑षु ा ूजामायधन
॒
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 7
[[7-1-1]]
॒
श ं नो॑ िमऽँश ं वणः।
॑
श ं नो॑ भवयमा। ॒
श ं न॒ इो॒ बहित॑
ृ ॒ ।
श ं नो॒ िव॑ु बमः। ॒
नमो॒ ॄ॑ण।े
नम॑ े वायो।
मवे॒ ू ॒ ॒ ं ॄा॑ िस।
मवे॒ ू ॒ ॒ ं ॄ॑ विदािम।
ऋत॒ ं व॑िदािम।
॒ ं व॑ िदािम।
स
ताम॑वत।ु
॒ मवत।ु
ततार॑
अव॑त॒ ु माम।्
॒ ̎म।्
अव॑त ु वतार
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥ १॥
॒ ं व॑िदािम॒ पच॑ च॥ १॥
स
[[7-2-1]]
ॐ शीा ं ा̎ाा॒मः।
॒
वणरः।
माऽा॒ बलम।्
साम॑ सा॒नः।
[[7-3-1]]
॒ नौ॒ यशः।
सह
॒ ्
सह नौ ॄ॑वचसम।
अथातिहताया उपिनषद ं ा̎ाा॒मः।
पचिधक॑रणष। े॒ ु
अिधलोकमिधयौितषमिधिवमिधूज॑मा॒म।्
॒ े
ता महासिहता इ॑ाचत।
अथा॑ िधलो॒कम।्
पम।्
पृिथवी पू̎व॒
ौ॑र॒ पम।्
॒
आका॑शिः॥ ३॥
[[7-3-2]]
वाय॑ु ा॒नम।्
इ॑िधलो॒कम।्
अथा॑िधयौ॒ितषम।्
अिः पू̎व॒ पम।्
आिद उ॑र॒ पम।्
॑
आपिः। ॒
वैत॑ु ा॒नम।्
इ॑िधयौ॒ितषम।्
अथा॑ िधिव॒ म।्
पम॥् ४॥
आचायः प̎वू ॒
[[7-3-3]]
े
अवा॑ ु र॒ पम।्
॒
िव॑ा सिः।
ूवचन॑ सा॒नम।्
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 188 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॒
इ॑िधिवम। ्
॒
अथािधूजम। ्
पम।्
माता पू̎व॒
िपतो॑र॒ पम।्
॒
ू॑जा सिः।
ूजनन सा॒नम।्
॒
इिधूजम॥् ५॥
[[7-3-4]]
अथाा॒म।्
पम।्
अधरा हनःु पू̎व॒
ु र॒ पम।्
उरा हन॑
॒
वािः।
िजा॑ सा॒नम।्
इा॒म।्
इतीमा म॑हास॒ िहताः।
े महासिहता ाा॑ता वद।
य एवमता े॒
॒ ु
सीयत े ूज॑या पशिभः।
े
ॄवचसनाान ु लोकन॥
े सवयण॑ े॒ ६॥
॒ प̎वू ॒
सिराचायः पिमिधूज
॒ ं लो॑के ॒ न॥ ३॥
[[7-4-1]]
यँछ॑ सामृष।भो िवपः।॒ ॑
छो॒ोऽमृ ॒ ता̎स ं ब॒ भव॑ू ।
े मधया
स मो॑ े॒ ̎ ृणोत।ु
॒ त॑ दवे ॒ धार॑ णो भयासम।
अमृ ू ्
्
शरी॑रं म े॒ िवच॑षणम।
॑ु
॒ म े॒ मधममा।
िजा
कणा̎ा ं भिर ू ॒ िवौ॑वु म।्
े॒
ॄ॑णः को॒शो॑ऽिस मधयाऽिप॑
िहतः।
[[7-4-2]]
ु॒ ण
कवा॒ ा चीर॑ मा॒न॑।
वासा िस॒ मम॒ गाव॑ ।
॒
॒ ॒ न े च॑ सवदा।
अपा॒
ततो॑ म े॒ िौयमाव॑
॒ ह।
॒ ु ॒ ह ाहा̎।
लो॒म॒ शा ं पशिभ॑
आ मा॑ य ु ॄचा॒िरणाहा ॒ ̎।
िव मा॑ ऽऽय ु ॄचा॒िरणा ॒ हा̎।
ू मा॑ऽऽय ु ॄचा॒िरणाहा ॒ ̎।
दमा॑य ु ॄचा॒िरणाहा
॒ ̎।
शमा॑ य ु ॄचा॒िरणाहा॒ ̎॥ ८॥
[[7-4-3]]
यशो॒ जन े॑ऽसािन॒ ाहा̎।
ौया॒े ॑सोऽसािन॒ ाहा̎।
त ं ा॑ भग॒ ूिव॑ शािन॒ ाहा̎।
स मा॑ भग॒ ूिव॑ श॒ ाहा̎।
ति̎न्स॒ हॐ॑शाख।े
िन भ॑गा॒हं िय॑ मृज े॒ ाहा̎।
यथाऽऽप॒ ूव॑ता॒ऽऽयि॑।
यथा॒ मासा॑ अहजरम। ॒ ्
एव॒ ं मा ं ॄ॑चा॒िरण॑।
॒ ु सवताहा
धातराय॑ ॒ ॒ ̎।
॒ ॒ े॒ ऽिस॒ ू मा॑ भािह॒ ू मा॑ प॥ ९॥
ूितवशो॑
॒ ॒ ना शमा॑ य ु ॄचा॒िरणाहा॒
िवता॒ ॒ ॒ ु सवताहै
धातराय॑ ॒ ॒ कं ॑ च॥ ४॥
[[7-5-1]]
ू ु ॒ ु ॒ ॒ वा एतािॐो
भभवविरित ॒ ॑
॒ ातयः।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 190 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तासा॑ म ु ह ॒ ै ता ं च॑त॒ थीम।
ु ्
माहा॑चम॒ ूव॑दे यत।े
मह॒ इित॑।
त॑।
स आा। ॒
अा॒̎ा दवता ॒ े ̎।
ू ॒ वा अय
भिरित ॒ ं लो॒कः।
भवु ॒ इिर॑
॒ म।्
सवु॒िरसौ
॒ लो॒कः॥ १०॥
[[7-5-2]]
मह॒ इा॑िदः। ॒
॒ ॒ े ॒ वाव सव॑ लो॒का मही॑य।े
आिदन
ू ॒ वा अिः।
भिरित ॒
भवु ॒ इित॑ वा॒यः। ु
ु॒
सविरा॑ िदः।
॒
॒
मह॒ इित॑ चमा ̎।
॒
चम॑ सा॒ वाव सवा ॑िण॒ योतीिष॒ मही॑य।े
ू ॒ वा ऋच॑।
भिरित
भवु ॒ इित॒ सामा॑ िन।
ु ॒ ॒ यजू िष॥ ११॥
सविरित
[[7-5-3]]
मह॒ इित॒ ॄ॑।
ॄ॑णा॒ वाव सव॑ वदा े॒ मही॑य।े
ू ॒ वै ूा॒णः।
भिरित
भवु ॒ इ॑पा॒नः।
ु॒
सविरित॑ ा॒नः।
मह॒ इ̎म।्
अ॑ने ॒ वाव सव̎ ूा॒णा मही॑य।े
[[7-6-1]]
स य एषो॒ ̎ऽरदय ॑ आका॒शः।
ु ॑ मनो॒मय॑।
ति॒॑ य ं पषो
॒
अमृ॑तो िहरमय॑ ।
अ॑रण े ॒ ताक। ॑ े
य एष॒ न॑ इवावल॑ ॒ त।े
से̎यो॒िनः।
॒ ॑त।े
यऽा॒सौ क॑े शा॒ो िववत
॒पो॑ शीषकपा॒ ले।
ू ॒ ूित॑ितित।
भिरौ
भवु ॒ इित॑ वा॒यौ॥ १३॥
[[7-6-2]]
ु॒
सविरा॑ ॒ े
िद।
मह॒ इित॒ ॄ॑िण।
आोित ॒ ॒ ारा̎यम।्
आोित ॒ ॒ मन॑स॒ ित̎म।्
वा॑ित॑ ॒ ु ितः।
ौोऽ॑पितिवान॑ ॒ पितः।
एततो॑
॒ भवित।
आका॒ ॒ शश॑रीरं ॒ ॄ॑।
॒
सा॑ ूा॒णारा॑ म॒ ं मन॑ आनम।्
शाि॑समृममृ ॒ त̎म।्
[[7-7-1]]
॒ िर॑ ॒ ं ौिदशो॑ऽवारिदशाः।
पृ॒िथ॑ ॒
॒
अिवा॒ ु िदमा॒
य रा॑ ॒ ॒ न॑ऽािण।
आप॒ ओष॑धयो॒ वनत॑ ॒ य आका॒श आा। ॒
इ॑िधभतम। ॒ू ्
अथाा॒म।्
ूा॒णो ा॒नो॑ऽपा॒न उदा॒ ॑ न॑मा॒नः।
॒ु
चँौोऽ ॒ ं मनो॒ वाक।्
चम ॑ मा॒स ावाि॑ मजा। ॒
एतद॑
॒ िधिवधाय ॒ ॒ ऋिष॒रवो॑चत।्
पां ॒ वा इद॒ सव̎म।्
पा॑े न॒ ैव पा ृणो॒तीित॑॥ १५॥
सवमक॑ ॒ े ं च॥ ७॥
[[7-8-1]]
ओिमित॒ ॄ॑।
ओिमती॒द सव̎म।्
ओिमतद॑ ु ृ ह ॒ वा अो
॒ े नकित ॒ ौा॑व॒ याौा॑
े वयि।
ओिमित॒ सामा॑ िन गायि।
॒
ओ शोिमित॑ शािण॑ शसि।
ओिम॒॑ यःु ू॑ितगर॒ ं ूित॑गणाित।
ृ
ओिमित॒ ॄा॒ ूसौ॑ित।
ओिम॑िहो॒ऽमन॑ज ु ानाित।
ओिमित॑ ॄाणः ॒ ू॑व॒ ा॑ह॒ ॄोपा̎वा॒नीित॑।
ॄ॒ ैवोपा̎ोित॥ १६॥
ओ ं दश॑॥ ८॥
[[7-9-1]]
[[7-10-1]]
॒ ं व
अह ॒ृ ॒ रिर॑
े वा।
की॒ितः पृ॒ं िगरिर॑
॒ े व।
॒ िवऽो वा॒िजनी॑व मृ
ऊप॑ ॒ त॑मि।
ििव॑ण॒ सव॑ चसम। ्
ु े अमृ
समधा ॑ तो॒ितः।
ु॒ ् १८॥
नवचनम॥
इित िऽशकोवदा॑
अह॒ षट॥् १०॥
[[7-11-1]]
े ू े
वदमनाचायऽवािसनम॑ ु ि।
नशा॒
स॒ ं वद।
[[7-11-2]]
े
दविपतृ ं न ूम॑िदतम।
कायाा ॒ ्
े भव।
मातृ॑दवो॒
े भव।
िपतृ॑दवो॒
आचाय ॑दवो॒
े भव।
अितिथ॑दवे ो॒ भव।
यानवािन॑ कमा॒ि ण।
े ता॒िन।
तािन सिव॑
॑ िण।
नो इतरा॒
यााक सच॑ ु िरता॒िन।
तािन यो॑पाा॒िन॥ २०॥
[[7-11-3]]
॑ िण।
नो इतरा॒
य े के चामया े सो ॄा॒णाः।
े ं याऽऽसन े न ू॑िसतम।
तषा ॒ ्
ौ॑ या दयम। ॒े ्
अौ॑ याऽदयम। ॒े ्
िौ॑या दयम।॒े ्
॒े ्
ि॑॑ या दयम।
॒े ्
िभ॑या दयम।
[[7-11-4]]
ं ॒
य े तऽ ॄाणा̎मिशनः।
ु आयताः।
यता॑ ॒ु
अा॑ धम ॑कामा॒ः। ु
॒ ्
यथा त॑े तऽ॑ वतर।
तथा तऽ॑ वतथाः ॒ ।
अथाा̎ा॒तष। े ु
य े तऽ ॄाणा̎मिशनः। ं ॒
ु आयताः।
यता॑ ॒ु
अा॑ धमकामा॒ ः। ु
यथा त॑े तष॑े ु वतर। ॒ ्
तथा तष॑े ु वतथाः।॒
एष॑ आदशः। ॒े
॑ ॒े
एष उपदशः।
एषा व॑दे ोपिनषत।
॒ ्
ु सनम।्
एतद॑ नशा॒
ु िसतम।
एवमपा॑ ॒ ्
एवम ु च ैत॑पा॒म॥् २२॥
ाायूवचनाा ं न ूम॑िदत॒ ं तािन यो॑पाा॒िन ाष॑े ु वतरन्स
॒ ॒ च॑॥ ११॥
[[7-12-1]]
॒
श ं नो॑ िमऽँश ं वणः।
॑
श ं नो॑ भवयमा। ॒
श ं न॒ इो॒ बहितः।
ृ ॒
श ं नो िव॑ु बमः। ॒
नमो॒ ॄ॑ण।े
नम॑ े वायो।
श ं नँशीा
॒ सह ू यः पृ॑िथोिम
॒ नौ॒ यँछ॑ सा॒ ं भ ॒ े ू श ं नो॒ ाद॑ श॥ १२॥
तृ ं चा॒हं वदमन
श ं नँशािँशाि॑
॒ ॒ ॥
[[7-0-0]]
॒
श ं नो॑ िमऽँश ं वणः।
॑
श ं नो॑ भवयमा। ॒
श ं न॒ इो॒ बहित॑
ृ ॒ ।
श ं नो॒ िव॑ु बमः। ॒
नमो॒ ॄ॑ण।े
नम॑ े वायो।
मवे॒ ू ॒ ॒ ं ॄा॑ िस।
त्व्मवे॒ ू
॒ ॒ ं ॄ॑ विदािम।
ऋत ॒ ं व॑िदािम।
स ॒ ं व॑ िदािम।
ताम॑वत।ु
॒ मवत।ु
ततार॑
Chapter 8
[[8-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै।
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम॒ ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[8-1-1]]
॒ ॒
ॄिवदा ̎ोित॒ पर̎म।्
॒े
तदषाऽ॑ ु ा।
त
स॒ ं ा॒नम॑न॒ ं ॄ॑।
॒ े ो॑म।्
ु या ं परम
यो वदे ॒ िनिह॑ त॒ ं गहा॒
॒ ु े सवा॒
सो̎ऽत ामा̎न्सह।
॒
॒
ॄ॑णा िवपितित॑ े ।
ता॒ा एता॒॑ ं तू ः।
दा॒न॑ आका॒शभ॑
॒ शाा॒यः।
आका॒ ु
॒
वा॒योरिः।
॒ े ।
अराप॑
अः ॒ ॒
पृ॑िथवी।
॒ ओष॑धयः।
पृ॒िथा
ओष॑धी॒ोऽ̎म।्
ु॑
अा॒षः।
ु
स वा एष पषोऽ॑ ॒
रसमयः।
[[8-2-1]]
॒
अा॒ ै ूजाः ॒ ।े
ूजाय॑
याः का॑ पृिथवी ॒ िौ॒ ताः।
अथो॒ अ॑ने ॒ ैव जी॑वि।
॒ यतः।
अथै ॑नदिप॑ ॒
॒ू
अ॒ िह भताना॒ ं ये ̎म।्
ता̎सवष॒धम॑ ु त।े
सव॒ ं वै तऽ॑ ु
े मावि।
े ं॒ ॄो॒पास॑त।े
यऽ
॒ू
अ॒ िह भताना॒ ं ये ̎म।्
ता̎सवष॒धम॑ ु त।े
अा॒̎ ूतािन॒ जाय॑।े
जा॒तान॑े वध। े
अतऽि े ू िन।
च॑ भता॒
ताद ं त॑त इित। ॒
ताा एताद॑रसमयात। ॒ ्
अोऽर आा̎ ूाणमयः। ॒
॒ू
तनैे ॑ष पणः।
स वा एष पषिव॑ु ध एव। ॒
ु॑ ॒
त पषिवधताम। ्
ु िवधः।
अय ं ॑ पष॒
त ूाण॑ एव॒ िशरः।
ानो दि॑णः प॒ः।
[[8-3-1]]
ूा॒ण ं दवा ॒ े अनूाण॑ ॒ ु ि।
॒ ॒ ु ̎ पशव॑
मना ॒ ॒ य।े
ूा॒णो िह भताना॒ ॒ू माय॑ु ।
ता̎सवायषम॑ ॒ु ु त।े
सव ॑मवे॒ त॒ आय॑यु ि।
य े ूा॒ण ं ॄो॒पास॑त।े
ूाणो िह भता॑ ू नामा॒यः।ु
तासवायषम॑ ु ु त इित। ॒
त ैष एव शारी॑र आा। ॒
ू ॒
य॑ पव।
ताा एता̎ाणमयात। ॒ ्
अोऽर आा॑ मनो॒मयः।
॒ू
तनैे ॑ष पणः।
स वा एष पषिव॑ु ध एव। ॒
ु॑ ॒
त पषिवधताम। ्
ु िवधः।
अय ं ॑ पष॒
त यज॑रव ु े ॒ िशरः।
ऋदि॑णः पः। ॒
सामो॑रः पः। ॒
े आा।
आद॑श ॒
अथवािरसः ु ं ूिता।
प॑ ॒
तदषे ो॑को भवित॥
॒ ३॥॥ ३॥
[[8-4-1]]
[[8-5-1]]
िवान ॒ ं ॑ य ॒ ं त॑नत। ु े
कमा ॑िण तनतऽिप॑ ॒ ु े च।
॒
िवान ं ॑ दवाव ॒े ̎।
ॄ॒ यमपा॑ े ॒ ु सत।े
॒
िवान ं॒ ॄ॒ चद॑ े े ।
ता॒ े ूमा॑ ॒ ित।
शरीर॑े पा॑नो िहा। ॒
सवाामान्सम॑ तु इि॒ त।
॒
त ैष एव शारी॑र आा।
ू ॒
य॑ पव।
[[8-6-1]]
अस॑वे॒ स॑ भवित।
॒ े ॒ वदे ॒ चत।
असित े ्
अि ॄित॑ े चद।
े े॒
समने ं ततो िव॑ िरित।
॒
॒
त ैष एव शारी॑र आा।
ू ॒
य॑ पव।
ु॒
अथातो॑ऽनूाः।
॒ ॒ ॒ ं ु लो॒कं ू॑
उतािवानम े ।
कन॒ ग॒॑ती ३।
॒ ॒ ं ु लो॒कं ू॑
आहो॑ िवानम े ।
॒
किसम॑ ु ३ उ।
॒ ता ॒
सो॑ऽकामयत।
े े ।
ब॒ ा॒ ं ूजा॑य॒ यित॑
स तपो॑ऽतत।
स तप॒॑ ा।
इद॒ सव ॑मसृजत।
[[8-7-1]]
असा ॒ इदमम॑
॒ आसीत।्
ततो॒ वै सद॑ जायत।
तदाान य॑मकत ु॒ ।
तासकतम॑ ु ृ ु त इित।
॒
॒ु ृ
यै ॑ तसकतम। ्
र॑ सो वै॒ सः।
रस वाय े ं लाऽऽन॑ी भवित।
॒
े
को वाा ̎ः ूा॒यात।्
यदषे आकाश आन॑ो न॒ ात।्
े
एष वाऽऽन॑ या॒ित।
॒ ॑वे षै ॒ एतिँयऽनाऽिनतऽिनलयनऽभय
यदा े े े े ॒ े
ं ूित॑ा ं िवत।
अथ सोऽभय ं ग॑तो भवित।॒
॒ ॑वे षै ॒ एतिदरम॑
यदा ु ु॒ े
रं कत।
अथ त भ॑य ं भवित।
॒
तवे भय ं िवषोऽम॑ान।
॒
तदषे ो॑को भवित॥
॒ ७॥॥ ७॥
[[8-9-1]]
यतो॒ वाचो॒ िनव॑ त। े
अूा॒̎ मन॑सा सह। ॒
आन ं ॄ॑णो िवान। ॒ ्
न िबभित ु नित।
े कत॑ ॒े
॒
एत ह वाव॑ न तपित।
॒ ॒
ॄिविददमयिमदमक े ॑ िवशितरा॒ ॒
॒ द॑रसमयााणो॒ ु
ानोऽपान आका॑श॒ पृिथवी प॒
॒ु
षिशितः ूा॒ण ं यजामादशो
॒ े ऽथवािरसः ु ं ािवशितयत॑
प॒ ॒ ँौत
॒ स ं यो॑गो॒
॒
महो॑ऽाद॑ श िवान ं॒ िूय॒ ं मोदः ूमोद आन॑ो॒ ॄ प॒ ु ं
ािवशितरस॑ े॒
॒ वाािव ॒ ॒
शितरसषोड॑ ु मनगवाणा॒
श भी॒षाऽा॒ानषो॒ ु ं दवगवाणा॒
े
े
िपतृणा ं िचरलोकलोआना॒माजानजाना ं कमदवाना॒ दवाना॒
ं य े कमणा े िम॑ ॒ बहत
ृ ॒ े
ूजापतॄण॒ े ॒ य॑ सबा॒
ं मक ु ॒ न ैका॑ दश॒ नव॑॥ ९॥
े ॑ पचा॒शतु ॒ कत॑
॒ ॒
ॄिवव॑ ॥ ९॥
[[8-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै ।॑
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम॒ ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
Chapter 9
[[9-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै।
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम॒ ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[9-1-1]]
भृग॒ वु वा॒॑ िणः।
॑ ॒ ं िपत॑रमप॑
वण ॒ ु ससार।
अधी॑िह भगवो॒ ॄित॑ े ।
ता॑ एतो॒॑ वाच।
॒ु
अ ं ॑ ूा॒ण ं चँौोऽ ॒ ं मनो॒ वाचिमित॑
॒ ।
त हो॑वाच।
यतो॒ वा इमािन॒ ू िन॒ जाय॑।े
॒ भता॑
यने ॒ जाता॑ िन॒ जीव॑ि।
यय॑िभसिव॑ं शि।
तििज॑ास।
े ।
तित॑
स तपो॑ऽतत।
स तप॒॑ ा॥ १॥॥ १॥
[[9-2-1]]
[[9-3-1]]
॒ े ॒ ॑जानात।्
ूा॒णो ॄित
ूा॒णा॑वे खिमािन ॒ ू िन॒ जाय॑।े
॒ भता॑
ूा॒णने ॒ जाता॑िन॒ जीव॑ि।
ूा॒ण ं ूय॒॑ िभसिव॑ ं श॒ ीित॑।
तिाय॑
॒ ।
पन॑ु रवे ॒ वण ॒ ु ससार।
॑ ॒ ं िपत॑रमप॑
अधी॑िह भगवो॒ ॄित॑ े ।
त हो॑वाच।
तप॑सा॒ ॄ॒ िविज॑ास।
तपो॒ ॄित॑ े ।
स तपो॑ऽतत।
स तप॒॑ ा॥ ३॥॥ ३॥
[[9-4-1]]
मनो॒ ॄित े ॒ ॑जानात।्
मन॑सो॒ ॑वे खिमािन
॒ ू िन॒ जाय॑।े
॒ भता॑
[[9-5-1]]
िवान ॒ े ॒ ॑जानात।्
ं॒ ॄित
॒
िवाना॒ वे॑ खिमािन ॒ ू िन॒ जाय॑।े
॒ भता॑
॒
िवान े॑न॒ जाता॑ िन॒ जीव॑ ि।
िवान ॒ ं॒ ूय॒॑ िभसिव॑ ं श॒ ीित॑।
तिाय॑
॒ ।
पन॑ु रवे ॒ वण ॒ ु ससार।
॑ ॒ ं िपत॑रमप॑
अधी॑िह भगवो॒ ॄित॑ े ।
त हो॑वाच।
तप॑सा॒ ॄ॒ िविज॑ास।
े ।
तपो॒ ॄित॑
स तपो॑ऽतत।
स तप॒॑ ा॥ ५॥॥ ५॥
[[9-6-1]]
॒ ॒ ॄित
आनो ॒ े ॒ ॑जानात।्
॒
आना॒ वे॑ खिमािन॒ ू िन॒ जाय॑।े
॒ भता॑
आनन ॒ ॒ े ॒ जाता॑िन॒ जीव॑ि।
आन ॒ ॒ ं ूय॒॑ िभसिव॑ ं शीित॑
॒ ।
[[9-7-1]]
अ ं॒ न िन॑ात।्
॒ ्
ततम।
ूा॒णो वा अ̎म।्
शरी॑रमा॒दम।्
ूा॒ण े शरी॑रं ॒ ूित॑ितम।्
शरी॑रे ूा॒णः ूित॑ितः।
॒े
तदतदम ॒ ॒ े ूित॑ितम।्
स य एतदम
॒ ॒ ॒ े ूित॑ित॒ ं वदे ॒ ूित॑ितित।
अ॑वाना॒दो भ॑वित।
॒
महा॑ ॒
वित ूजया॑ ॒ ु ॄवचसन॑
पशिभ॑ ॒ े ।
॒
महाी॒ ा॥ ७॥॥ ७॥
[[9-8-1]]
अ ं॒ न पिर॑ चीत।
॒ ्
ततम।
आपो॒ वा अ̎म।्
योित॑रा॒दम।्
॒ ु योित॒ ूित॑ितम।्
अफ्स
॒
योिताप ॒ ूित॑िताः।
॒े
तदतदम ॒ ॒ े ूित॑ितम।्
स य एतदम
॒ ॒ ॒ े ूित॑ित॒ ं वदे ॒ ूित॑ितित।
अ॑वाना॒दो भ॑वित।
[[9-9-1]]
अ ं ॑ ब॒ क॑ु वीत।
॒ ्
ततम।
पृ॒िथवी ॒ वा अ̎म।्
आका॒ ॒ शो̎ऽा॒दः।
॒
पृ॒िथामा॑ का॒शः ूित॑ितः।
आका॒॒ श े पृ॑िथवी ॒ ूित॑िता।
॒े
तदतदम ॒ ॒ े ूित॑ितम।्
स य एत ॒ ॒ े ूित॑ित॒ ं वदे ॒ ूित॑ितित।
॒ दम
अ॑वाना॒दो भ॑वित।
॒
महा॑ ॒
वित ूजया॑ ॒ ु ॄवचसन॑
पशिभ॑ ॒ े ।
॒
महाी॒ ा॥ ९॥॥ ९॥
[[9-10-1]]
न कचनं वसतौ ूा॑ची॒त।
॒ ्
ततम।
ु
ताया कया च िवधया ब॑ ं ूा॒यात।्
अराा अिम॑ाचत। ॒ े
ु ̎ऽ रा॒म।्
एतै मखतो
ु
मखतोऽा अ॑ रा॒त।े
एतै मतो̎ऽ रा॒म।्
मतोऽा अ ॑ रा॒त।े
एता अतो̎ऽ रा॒म।्
अतोऽा अ ॑ रा॒त।े
य एव े॒
॑ ं वद।
मे इित॑ वा॒िच।
योगम े इित ूा॑णापा॒नयोः।
ु
भृग॒ ॒ ॒
॒ ै यतो॑ िवशि॒ तििज॑ास॒ तयो॑द॒शा ं ॑ ूा॒णो मनो॑ िवानिमित ॒ ॒ तप॑सा॒
िवाय
ाद॑ श ादशान ॒ इित॒ स ैषा दशा॒ ं न िन॑ाा॒णँशरी॑रं ॒ अ॒ ं न पिरची॒तापो॒ योितर
॒ ं ॑ ब॒
क॑ु वीत पृिथा॑ ॒ ॥ १०॥
॒ का॒श एका॑ द॒शैका॑ दश॒ न कचन ैक॑षिदश॑
[[9-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै।
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
Chapter 10
[[10-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै।
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम॒ ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥
[[10-1-1]]
अ॑ पा॒रे भव॑ु न॒ म॒ े नाक॑ पृ॒ े म॑ह॒तो मही॑यान।्
॒ ु े ॒ योतीिष समनूिव॑
शबण ॒ ु ः ूजाप॑
॒ ितरित॒ गभ ॑ अः ॒ ।
यि॑िद ॒ स ं च॒ िव च ैित॒ सव॒ ं यि॑वा॒ े अिध॒ िव॑े िनष॒े ः।
तदव ॒ ू ं त ॒ भ॑मा इद॒ ं तदर॑
॒ े भत ॒ े परम ॒ े ो॑म।्
े व॒ त
यना॑ ॒ च॒ यना॑
ृ ं ख ं च॒ िदव ं ॑ मह े िदप॑
॒ े सा॒ ॅाज॑सा च।
ित॒ तज॑
॒
यम॑ म॒ िु े कवयो॒
॒ ॒ े परम
वय॑ि॒ यदर॑ ॒
॒ े ूजाः।
यत॑ ूसता ॒ ू जगत॑ ू तोय॑ने जी॒वाच॑सज॒ भा
॒ ूसती॒ ू ̎म।्
यदोष॑धीिभः पषा॒ ु ॒̎श
ू ॒ िवव॑श ॒ू
े भतािन॑ ॒
चराचरािण॑ ।
अत॑ परं ॒ ना॒ दणी॑यस िह॒ परा̎रं ॒ यह॑ तो महा॒ ̎म।्
े मतमन॑
यद॑क ॒ ु ण ं तम॑स॒ पर॑ ात॥् १॥
॒ प॒ ं िव ं ॑ परा॒
[[10-1-2]]
॒ े ं त॑ समा॑
तदवत ॒ ॒ ॒ े ॄ॑ परम
दव ॒ ं क॑वी॒नाम।्
॒ प॒तू ं ब॑धा
इा॒ ॒ जा॒त ं जाय॑मान ं िव॒ ं िब॑भित॒ भव॑ु न॒ नािभ॑।
॒े
तदवािा॒ ु ू ॒ ॑ चमा
यसय ॒ ̎।
[[10-1-3]]
न सश॑ ॒ ं े ितित॒ प॑म॒ न च॑षु ा पँयित॒ कन ॒ ैन̎म।्
दा॒ म॑नी॒षा मन॑सा॒ऽिभल॑ृ ो॒ य एन ॒ ॑ता॒ े भ॑वि।
॑ ं िवरमृ
॒
अभ॑ ं तू ो िहरयगभ॒ इौ। ॒
एष॒ िह दवः ॒ े ूिदशोऽन
॒ ॒ ु सवा॒ पवू िह जा॒त उ॒ गभ ॑ अः। ॒
स िवजाय॑ ॒ मान जिनमा॑ ॒ ॒
णः ूमखा ु ̎िित िवतो॑
॒ ु
मखः।
िवत॑ ॒ त ु ॒ िवतो॑
॒ मखो ु िवतो॑
॒ ह उत ॒ ात।्
॒ िवत॑
पिृ थवी
स ं बा॒ा॒ ं नम॑ित॒ स ं पत॑ऽ॒ ैावा॑ ॒ जनय॒॑ व ॒ े एक॑।
े॒
वनँयिा॒ ॒ भव॑ु नािन िवाऽ
॒ ॒ िव ं॒ भवक ॒ े ॑ नीळम।्
यि॑िद ॒ स ं च॒ िव च ैक॒ स ओत॒ ूोत॑ िवभः ॒ ु ूजास॒॑ ।ु
ू तो॑च े अमृ ॒ त॒ ं न ु िवा॑
॒ ॒ व नाम॒ िनिह॑ त॒ ं गहा॑ ु स॥ु ३॥
[[10-1-4]]
ऽीिण॑ पदा ॒ िनिह॑ ता॒ गहा॑ु स॒ ु यद॑े सिवतः ॒ स॑त।्
॒ ु िपता
स नो॒ ब॑ज ु िनता
॒ स िव॑ धा॒ता धामा॑िन॒ वदे ॒ भव॑ु नािन॒ िवा̎।
यऽ॑ दवा॒ े अमृ ॒ त॑मानशा॒नातीय ॒ ृ ॒ े धामा॒̎ ैर॑ य।
पिर ॒ ावा॑पिृ थवी ॒ य॑ि सः ॒ पिर॑ लो॒कािर ॒ िदश॒ पिर ॒ सव॑ु ।
॒
ऋत ॒ त ं ु॑ िवतत ं िवच
॒ ृ ॒ तद॑ पँयद॒॑ भवजास॑ ॒ ।ु
प॒री॑ लो॒कारी॑ ॒ ॒ू
भतािन॑ ॒
परी॒ सवा̎ ूिदशो॒
॒ िदश॑।
॒ ितः ूथमजा
ूजाप॑ ॒ ऋता॒॒ ना॒ऽऽान॑म॒ िभसब॑ं भव। ू
सद॑ स॒ ितम॑
॒ त ॒
ु ं िूयिम॑ ॒ का̎म।्
सिन ं ॑ मधाम॑ े॒ यािसषम।्
[[10-1-5]]
॒
पश ू ॒ ममाव॑
॒ ह॒ जीव॑न ं च॒ िदशो॑ िदश।
े गाम॒ ं पष॒
मा नो॑ िहसीजातवदो॒ ु ॑ ं जग॑त।्
अिब॑ॅ॒ द॒ आग॑िह िौया
॒ मा॒ पिर॑ पातय।
ु॑
पष िव सहॐा॒॑ महादव॒॑े धीमिह।
तो॑ िः ूचो॒दया̎त।्
ु॑
तषाय ॒ े महादवाय॑
िवह॑ ॒ े धीमिह।
तो॑ िः ूचो॒दया̎त।्
ु॑
तषाय िवह॑ ॒ु
॒ े वबतडाय॑ धीमिह।
तो॑ दिः ूचो॒दया̎त।्
ु॑
तषाय िवह॑ ॒ु
॒ े चबतडाय॑ धीमिह॥ ५॥
[[10-1-6]]
तो॑ निः ूचो॒दया̎त।्
ु॑
तषाय ॒ े महासनाय॑
िवह॑ े॒ धीमिह।
त॑मखः ु ूचो॒दया̎त।्
ु ॑ य िवह॑
तषा ु ॒
॒ े सवणपाय॑ धीमिह।
तो॑ गडः ूचो॒दया̎त।्
वदा॒ े॒ ॒नाय॑ िवह॑ ॒ धीमिह।
॒ े िहरयगभाय॑
तो̎ ॄ ूचो॒दया̎त।्
ना॒रा॒य॒ णाय॑ िवह॑ ु ॒े
॒ े वासदवाय॑ धीमिह।
तो॑ िवःु ूचो॒दया̎त।्
॒ ॒ ॒
वळनखाय॑ ॒ े तीद॒ाय॑ धीमिह॥ ६॥
िवह॑
[[10-1-7]]
तो॑ नारिसहः ूचो॒दया̎त।्
भा॒॒ राय॑ िवह॑ ु ॒
॒ े महितकराय॑ धीमिह।
तो॑ आिदः ूचो॒दया̎त।्
॒ न॒ राय॑ िवह॑
वा॒ ॒ े लाली॒लाय॑ धीमिह।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 218 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
तो॑ अिः ूचो॒दया̎त।्
का॒ा॒य॒ नाय॑ िवह॑ ु॒
॒ े ककमािर॑ धीमिह।
तो॑ िगः ूचो॒दया̎त।्
॒ ॒ ॒ मा दवी॒
सहॐपर॑ ॒ े शतम॑ल ू ा शताक॑
॒ ुरा।
सव हरत॑ ु म े पा॒प॒ ं वा
॒ नाश॑
॑ ॒ नी।
काडा̎ाडारोह॑ ॒ ी॒ पषःपष॒॑ पिर॑ ॥ ७॥
[[10-1-8]]
॒ नो॑ व॒ ूत॑न ु सहॐ॑
एवा ॒ ण े शतन॑
॒ े च।
॒ े ूतनोिष॑
या शतन॑ ॒ ॒ ण
सहॐ॑ े िवरोह॑
॒ िस।
ता̎ े दवीक
े े िवधम॑
॒ े हिवषा॑
॒ ॒ ्
वयम।
॒ ु ̎ े वस॑
अ॑बा॒ े र॑ थबा॒॒ े िवबा ॒ ु रा।
िशरसा॑ धार॑ िया॒िम॒ र ॒े े
॒ ॒ मा̎ ं पदपद।
ू ु लो॑कधा॒िरणी।
भिमधनधरणी
॒ ृ ऽिस व॑राहण
उता॑ ॒ े ॒ कन
ृ ॒ ॒ े श॑तबा॒ना।
मृ॒ िक॑े हन॑ म े पा॒प॒ ं यया
॒ ॒ ृ ॑ त॒ ं कतम।
ृ ्
मृ॒ िके ̎ ॄ॑दा॒ऽऽिस॒ का॒ँयप॑ने ािभमि॑ ॒ ता।
मृ॒ िक॑े दिह॑ ॒ ु ॒ं िय
े म े पि ॒ स॑वं ूिति॑
॒ तम॥् ८॥
[[10-1-9]]
॒ ॒ ं त
मृ॒ िके ̎ ूिति॑ त े सव ॒ े िन॑णदु ॒ मृि॑के ।
तया॑ हतन॑ ॒ िम प॑रमा॒ ं गितम।्
॒ े पापने॒ ॒ गा॒
यत॑ इ॒ भया॑ मह॒ े ततो॑ नो॒ अभ॑य ं किध। ृ
मघ॑विध ॒ तव॒ त॑ ऊतय ॒ े॒ िविषो॒ िवमृधो॑ जिह।
िदा ॒
॒ ॒ िवशित॑ वऽहा ृ ॒ िवमृधो॑ वशी। ॒
ृ े पर॒ ु एत
वष॑ ॑ ु निदा ॑ ं ॒
॒ अभयकरः।
ि॒ न॒ इो॑ वौ॒॑ ृ वा॒ि न॑ पषा ॒ ू िवव॑ ॒ दे ाः।
॒
॒ ना॒
ि े
अिर॑ निम॒ ृ ॒
ि नो॒ बहित॑ ु
दधात।
आपा̎मपल॑ ु ॒ ृ ूभमा॒ धिनिँशमी॑
ु ॒ वा॒मा ॑ ऋजी॒षी।
सोमो॒ िवा̎तसा॒ वना॑िन॒ नावािग॑ ं ूितमाना॑
॒ े ु ९॥
िन दभः॥
[[10-1-11]]
ि ॒ नो॑ मघवा॒॑ करोत॒ ु ह॑ ु पा॒ान ं॒ यो̎ऽाि॑ े ।
सो॒मान॒ र॑ ण ं कृ णिह ॒ ु ॄ॑णत।े
॒ ॒ ं य औ िशजम।
कीव॑ ॒ ्
शरी॑रं यशमल ॒ ं कसी॑ ु द॒ ं ति̎न्सीदत॒ ु यो̎ऽाि॑ े ।
॒ ॒ ं िवत॑त ं परा॒
चर॑ ण ं पिवऽ ु ण ं यन॑े पतर॑
॒ू ित ृ ॒ तािन॑।
तन॑े पिवऽ॑
॒ ण े शन॑ ॒ ु े पता ॒ ू अित॑ पा॒ानमरा॑
॒ ित ं तरम। े
॒
सजोषा॑ इ॒ सग॑णो मि ॒ ॒ सोम ं ॑ िपब वऽहर
ृ ॒
िवान। ्
॒ शऽ॒
जिह ु॒
ू रप॒ मृधो॑ नदाथाभ॑ य ं कणिह ृ ु िवतो॑
॒ नः।
॒ ु ॒ न॒ आप॒ ओष॑धय ु िमऽाै
सिमऽा ॒ ू ॒ ु ̎ऽाि
॑ भयासय े ॒ य ं च॑ वय
॒ ं िः।
॒
आपो॒ िह ा म॑यो॒भवा ु ॒ न॑ ऊज॒ द॑ धातन॥ ११॥
[[10-1-12]]
॒ े रणा॑य॒ च॑स।े
मह
॒ मो॒ रस॑
यो व॑िँशवत॑ ॒ भाजयतहे॒ न॑।
॒ ॒
उशतीिर॑ व मा॒तर॑ ।
ता॒ अर॑ं गमाम वो॒ य॒ या॑य॒ िज॑ थ।
॒ था च नः।
आपो॑ जनय॑
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 220 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
॑ ॒ ं ूप॑ े ती॒थं म॑े दिह
िहर॑ यं॒ वण े ॒ यािच॑तः।
॒
यया॑ ॒ु ॒
भतमसाधना ॑ ू ं पा॒प॑
े ूितम॒॑ हः।
य॒ े मन॑सा वा॒चा॒ कमणा ॒ ॒ वा ृ॑ त॒ ं कतम।
ृ ्
॑ बहित॑
त॒ इो॒ वणो॒ ृ ॒ िवता ॒ च॑ पन ु ॒ ु पन॑ु पनः।
ु
॒ ु ॒ े नम॒ इा॑ य॒ नमो॒ वणाय
नमो॒ऽये̎ऽफ्समत ॑ ॒ नमो वायै ॑ नमो॒ऽः॥ १२॥
[[10-1-13]]
॒ ं बर
यदपा ू ॒ ं यद॑ म े॒ ं यद॑ शा॒ ं तदप॑गतात।्
॒ श॒ नाद॑ तीपा॒ना॒॒ उमा॑
अा॒ ॒ ॒ ̎त।्
ितमहा
॑ रा॒जा॒ पा॒िणना̎ वमश
तो॒ वणो ॒ ॑त।ु
सो॑ऽहम॑पा॒पो िवरजो॒ ॒ ॒ ु म॑त
िनमतो ु िकिषः।
॒
नाक॑ पृ॒मा ॑ ॒ ग॒ े ॑ सलो॒कताम।्
या॒फ्स ु वण ॒ु ॑
॑ ॒ पनाघमष॒ ः।
ण
॒ ं म॑े गे यमनु े सरित॒ शत॑ु िु ि॒ ोम सचता॒ पिया।
इम ॒
॒ ॒ ॒ म॑ध
अिसिनया ॒ ॒
ृ े िवतयाऽऽजीकीय ॒ ु सषोम॑
े णा ॒ ु या।
॒ ं च॑ स
ऋत ॒ ं चा॒भी̎ा॒पसोऽ॑
॒ जायत।
ततो॒ रािऽ॑रजायत॒ तत॑ समिो ॒ ु अणवः॥
॑ ॒ १३॥
[[10-1-14]]
॒ ॒ ु ण॒ वा
समिाद॑ दिध॑ सवसरों ॒ अजायत। ॑
अहो॒ ॒ रा॒ऽािण॑ िवदधि॑ ॒ ॒ िमष॒तो वशी। ॒
सया॒ ॒ू च ॒ मसौ॑
॒ धा॒ता य॑थापवम॑ ॒ ू कयत।्
िदव ं ॑ च पृिथव ॒ चा॒िर॑ ॒ मथो॒ सव॑ु ।
यृ॑िथा ॒ रज॒॑मािर॑ े िवरोद॑ ॒ सी।
इमा॒ दा॒पो व॑ णः पनाघमष॒ ॒ु ॑ ः।
ण
॒ ु ॒ ु वस॑वः पनात
पन ॒ ु ॒ ु वणः
॑ पनाघमष॒ ॒ु ॑ ः।
ण
एष॒ भत॑ ॒ू ॒ े भव॑ु न गो॒ा।
म
एष॒ पयक ॒ ु ॑ ृ ता ं लो॒का॒न॒ षे मृ॒ ोिहर॑ मय ॒ ̎म।्
ावा॑ पिृ थोिह ॒ ॒ ॒ सिौ॑त॒ सव॑ु ॥ १४॥
र॑ मय
[[10-1-15]]
॒ ि
िो॒ ॒ ॒ दि ॒ ॒ नि ॒ ॒ ष॒मख ॒ ु ॒ एव॒ च॑।
॒ ॒ ॄ
गडो॒ ॒ ॒ ु ॒ ना॒रिस
॒ ॒ िव ॒ ॒ हथ॒ ॒ ॒ ैव च॑।
॒ ॒ ऽि
आिदो॒ ॒ ॒ ॒ बमण
॒ ॒ िग ॒ े॒ ादशा॑ ॒ िस॥
म॒ म॒ व॒ च॒ म॒ स॒ ु व े॒ ना॒ व॒ भा॒ वै॒ का॒ा॒य॒ नाय॑॥
[[10-2-1]]
ु
जा॒तव॑दे स े सनवाम ॒ सोम॑मरातीयतो॒ िनद॑ हाित॒ वद॑े ।
॒ ॒ िवा॑ ना॒ववे ॒ िस ं ु ॑ िरताऽिः।
स न॑ पष॒द ित॑ गािण ॒ ॒
॒ णा॒ं तप॑सा ल
तामिव॑ ॒ वै ॑रोचन ॒ क॑मफलष ु ̎म।्
॒ े ॒ ु जा
॒ ं दवी
गा ॒ े शर॑ णमह
॒ ं ूप॑ े सतर॒॑ ु िस तरस े॒ नम॑।
अ े॒ ं पा॑रया॒ नो॑ अान्ििभरित॑
॒ ॒ ॒ गािण॒ ॒ िवा̎।
प॑ू पृ॒ी ब॑ला ॒ भवा॑ तो॒काय॒ तन॑याय॒ शयोः।
॒ न॑ उवी ं
िवा॑िन नो गहा॑ ॒ जातवदि े ॒ ॒ ं ु न ना॒वा िरताऽित॑
॑ ॒ पिष।
अ॑े अिऽ॒ वन॑सा गणा॒ ृ नो̎ऽाक॑ं बोिवता ॒ तनना ॒ ू ̎म।्
पृ॒त॒ ना॒िजत॒ सह॑ मानमममि॒ ु ॒ वम ॑ े परमासधा
॒ ॒ ̎त।्
स न॑ पष॒द ित॑ गािण
॒ ॒ िवा॒ ाम॑वो
े॒ अित॑िरताऽिः।
॒ ॒
[[10-3-1]]
ू म॒ य॑े पृिथ
भर॑ ु
॒ ै ाहा॒ भवोऽ े॒
ं ॑ वा॒यवऽिर॑ ु ॒ मािदाय॑
ाय॒ ाहा॒ सवर॑ ॒ ॒ े ाहा॒
िदव
ू ु ॒ ु ॒ ं ॑ चम॑
भभववर ॒ स े िदाहा॒
॒ ॒ े े ॒धा िपतृ
नमो॑ दव॑ ू ु ॒ ु ॒ ॒
॒ ो॒ भभववरमोम॥ ् १७॥॥
३॥
[[10-4-1]]
ू ॒ े पृिथ
भरय॑ ु वा॒यवऽ
॒ ै ाहा॒ भवो॑ े॒ िर॑ ाय॒ ाहा॒ सव॑ु रािदाय॑
॒ िदव ॒ े ाहा॒
ू ु ॒ ु ॒ म॑स े िदाहा॒
भभवव॑ ॒ नमो॑ दव॑ ॒ े े ॒धा िपतृ ू ु ॒ ु ॒ ॒ ओम॥् १८॥॥
॒ ो॒ भभववर
४॥
[[10-5-1]]
भरय॑ू ॒ े च पृिथ ॒ ै च॑ महत ु वा॒यव॑े चा॒िर॑ ाय च महत
॒ े च॒ ाहा॒ भवो॑ ॒ े च॒ ाहा॒ सव॑ु रािदाय॑
॒ च
िदव ॒ े च॑ महत ू ु ॒ ु ॒ म॑स े च॒ न॑ऽ
॒ े च॒ ाहा॒ भभवव॑ े िद॑
॒ महत ॒ े च॒ ाहा॒ नमो॑
॒ े े ॒धा िपतृ
दव॑ ु ु ॒ ु ॒ ॒
॒ ो॒ भभववमहरोम॥ ् १९॥॥ ५॥
[[10-6-1]]
पािह नो अ एन॑स े ा॒हा।
पािह नो िववद॑े स े ा॒हा।
य ं पािह िवभाव॑ सो ा॒हा।
सवं पािह शतब॑तो ा॒हा॥ २०॥॥ ६॥
[[10-7-1]]
पा॒िह नो॑ अ॒ एक॑या।
पा॒॑तु ितीय॑ ॒ या।
पा॒जू ं ॑ तृ॒ तीय॑या।
[[10-8-1]]
॒ ॑ ॒
यँछ॑ सामृष॒भो िवपँछो ॒̎ाािववश॑ ॒ े ।
ु
सतािशः परोवाचो॑ ॒
पिनषिदो ॒ े इियाय
̎ य ॒ े े ॒धा िपतृ
॑ ॒ ॒ ऋिष॑ो॒ नमो॑ दव॑ ॒ ो॒
ू ु ॒ ु ॒
भभववँछ ॒ ओम॥् २२॥॥ ८॥
[[10-9-1]]
नमो॒ ॄ॑ण े धा॒रण ं ॑ म े अिन॑
॒ राकरण ं धा॒रिय॑ता भयास ु ॒ ओम॥्
॒ ु ं मा ो̎ं॒ ममा॒म
ू ॒ ं कण ॑योँौत
२३॥॥ ९॥
[[10-10-1]]
॒ ं तप॒॑ ं तप॑ँौत
ऋत ॒ ु ं तप॑ँशा॒ ं तपो॒ दमपँशमपो॒
॒ ॒ ॒ दान ं॒ तपो॒ य॒ ं तपो॒
ू ु ॒ ु ॒ ॒ ैतपा॒̎ ैतप॑॥ २४॥॥ १०॥
भभववॄ
[[10-11-1]]
॒ृ
यथा॑ व॑ सपि॑ ं॒ ु त राो
॒ ॒ वा̎वे॒ ं पय॑ ु
॒ राो
कमणो॑ ॒ ॒ वा॑ ित॒ यथा॑ऽिसधा॒रा ं कतऽव॑ ॒
॒ िहतामवबाम े॒ यवु े॒ यवु े॒ हवा॑ िविय॑ ॒ ं
॒ ािम कत
॒ ु ु ̎ते ॥् २५॥॥ ११॥
॒ े ॒ ता॑ दा॒ान ं ॑ जग
प॑िता॒मीवममृ
[[10-12-1]]
॒
अणोरणी॑ याहतो ॒ मही॑याना॒ा गहा॑ ु या॒ ं िनिह॑ तोऽ जोः ॒ ।
तम॑बत ं ु पँयित वीतशो॒को धा॒तःु ूसादा ॒ ॒ मीशम।्
̎िहमान॑
स ॒ ूा॒णाः ूभव॑ ॒ ि॒ ता॒̎ ािचष॑ ॒ िमध ॑ ॒ िजाः। ॒
स॒ इम ॒ ु या॒ ं िनिह॑ तास॑
॒ े लो॒का यषे ॒ ु चर॑ ि ूा॒णा गहाश॑ ॒ ।
अत॑मिा ॒ ु िगरय॑
॒ ॒ सवऽा॑
॒ ॒ े िस॑व॒ व ॑पाः।
अत॒॑ िवा॒ ओष॑धयो॒ रसा॒̎ यनैे ॑ष भति॑ ॒ू रा॒ा।
॒ दवाना
ॄा ॒ े ̎ ं पदवीः णा ं मिहषो
॒ क॑वी॒नामृिष॒िवूा॑ ॒ मृ॒ गाणा̎म।्
ँयनो े॒ गा॑ ॑ ॒ ना॒ सोम॑ पिवऽम॑
ृ णा॒ िधितवना॑ ॒ ॒ िे त॒ रभ॑ े ।्
॒
अजामका॒ ु ृ ॒ ं ब॒ ूजा
े ं लोिह॑ तशलका ॒ ं जनय॒॑ ी॒ सपाम। ॑ ्
े जषमा॑
॒ को॑
अजो ॒ ु े ॒ े जहा̎ना
॒ ु णोऽनशत ॒ ु गा॒मजो̎ऽः॥ २६॥
े ं भतभो॑
[[10-12-3]]
िऽधा॑ िहत ॒
॒ ं पिणिभ॑ ु न ं॒ गिव॑ दवासो॑
ग॒ मा॑ ॒े घृ॒ तम॑ िव।्
इ॒ एक॒ सय ू ॒ एक॑ं जजान वनादक े॒ े धया॒ ॒ िन॑तः। ु
यो दवाना॒े ं ॑ ूथम ॒ ु िा॒िधयो॑ िो
॒ ं परा॒ ॒ महिष ॒ ।॑
॒ ॒ ॒ ॒ ं प॑ँयत॒ जाय॑मान॒ स नो॑ दवँशभया॒
िहरयगभ ॒े ॒ ु ृ य॑
ा॒ ं नु त।
ु
या॒रं ॒ नाप॑रमि ॒ ं ॒
॒ िकिचा॒ ाणी॑यो॒ न यायो̎ऽि॒ कि॑त।्
॒ ृ इव
व ॑ ो िदिव ॒ ित॒॑कनद े ॒ े ॒ े ं पण ु ॑ े ॒ सव̎म
॒ ू ं पषण ।्
न कम ॑णा न ूजया॒ ॒ धन े॑न॒ ाग॑ने ैके अमृत॒ मा॑न॒ शःु ।
पर॑ण े ॒ नाकं ॒ िनिह॑ त॒ ं गहा॑ ु या ं िवॅाज॑
॒ े
द॒तत॑ यो िवशि॑ ॒ ।
वदा॒ ॒ ॒ ु िता॒थाा॑
े॒ ॒ िवानसिन॑ ं सयो॒गात॑यँशसा ु ॒ ̎।
त े ॄ॑लो॒के त॒ ु परा̎काल॒ े परा॑ मत ृ ा॒िर॑ मिु ॒ सव̎।
॒ ॒ं िवपा॒
द॑ ॒ प ं परम॒ ̎ँे मभतू ॒ ं य॑ु डरी॒कं परम॑ ॒ ु स॒ म।्
॒ िप॒ द॑
तऽा॒ ॒ ं गगन
॒ ं ॑ िवशोकि॑ ॒ दपा॑
॒ ॒
िसतम। ्
यो वदादौ े ॑रः ूो॒तो॒ वदा॑ े॒ े च ूिति॑
॒ तः।
त॑ ूकित॑ ॒ ृ लीन ॒ ॒ य॒ पर॑ मह॑ ॒ े रः॥ २८॥
अजो॑ऽ॒ आिव॑ वश े ॒ सव॑ चािर॒॑ च॥ १२॥
[[10-13-1]]
[[10-13-2]]
अ॑ब॒ि ह॑ तसव
॒ ॒ ं ा॒ ना॑रायणिः॑
॒ तः।
अन॒॑ म॑य ं किव
॒ स॑म॒ िऽु े ं ॑ िवश॑
॒ वम। ु ्
॒ ॒ शू॑तीका॒श॒ दय
पको॒ ॒ ख
॒ ं ॑ चाधोम॑ ु म।्
॒ िवत॑ा॒ े॒ ना॒ाम॑पु िर ॒ ित॑ ित।
अधो॑ िना
ा॒ल॒ मा॒लाक॑ु लं भा॒ती॒ िवा॑
॒ ॒ ं म॑हत।्
यतन
॒
स॑त िसलािभ॑ ॒ ु ल॑ाकोशसि॒॑ भम।्
ता॑े सिष॒ु र स॒ ू ं ति̎न्सव ॒ ं ूित॑ितम।्
त॒ म॑े महान॑ ॒
॒ ििवािच ॑िवतो॑
॒ मखः। ु
ु
सोऽम॑भ॒ िवभ॑ ॒ ॒
जिाहा॑ रमजरः ॒ किवः।॒
॒ ॒ ॒ ू धँशा॒यी॒ रँमय॑
ितयगम॑ ॒ ॒ स॑ता।
॒ पय॑ित ं दहमापा॑
सा॒ ॒े ॒
दतलम॑ गः।
त॒ म े॒ वि॑ िशखा अणीयो ॒ ̎ा ॒वि॑तः।
नी॒लतो॑यद॑ मा॒ ॒ ु े खवे ॒ भा॑ रा।
॒ ि॑
नी॒वारशक ॒ ू ॑ वी॒
॒ पी॒ता भा̎णप॑ ॒ ू मा।
ता̎िँशखा॒या म॑ े परमा ॒ ̎ा ॒वि॑तः।
स ॄ॒ स िशव ॒ हिर े ॒
॒ ोऽ॑ ॒
रः परम॒ राट॥
् ३०॥
अिप॑ वा॒ स॑ता॒ ष॑ ॥ १३॥
[[10-15-1]]
॒ ॒ वै तज
आिदो ॒ ॒ु
े ॒ ओजो॒ बल॒ ं यशँौोऽ॑ मा॒ा मनो॑ ममन॒॑ ु मु ॒
ृ ु ॒ ो िमऽो ु का॒शः
॒ वा॒यरा॑
ूा॒णो लो॑कपा॒लः कः िकं कं तसम॑ ॒ म॒ मृतो॑ जी॒वो िव॑ कतम॒॑ ं ु ॄ॒ ैतदमृ॑त एष॒ पष
य॒ भ ु॑
॒ू
एष॒ भताना॒ ॑ ॒ ण॒ ाय॑य
मिधपितॄ॑ ु सलो॒कता॑माोतासा॑ ॒े मवे॒ दवता॑ ॒ े ना॒ साय॑य ु सा॒िता
समानलो॒कता॑माोित॒ य एव॒ ं वदे ̎ ु॒
े पिनषत॥ ् ३२॥॥ १५॥
[[10-16-1]]
िनधनपतय
॑ े॒ नमः।
िनधनपतािकाय
॑ ॒ नमः।
ऊाय ॒ नमः।
ऊिलाय ॒ नमः।
िहरयाय॒ नमः।
िहरयिलाय॒ नमः।
ु ॒ नमः।
सवणाय
ु
सवणिलाय ॒ नमः।
िदाय॒ नमः।
िदिलाय॒ नमः॥ ३३॥
[[10-16-2]]
भवाय॒ नमः।
भविलाय॒ नमः।
शवाय ॒ नमः।
शविलाय ॒ नमः।
िशवाय॒ नमः।
िशविलाय॒ नमः।
[[10-17-1]]
॒
सोजा॒ त ं ू॑पा॒िम॒ सोजा॒
॒ ताय॒ वै नमो॒ नम॑।
॒ े व े॒ नाित॑भव े भव॒ माम।्
भवभ॑
॒
भवो॑ वाय॒ नम॑॥ ३५॥॥ १७॥
[[10-18-1]]
वा॒म॒ दवाय
॒ े ॒ नमो̎ याय
॒ े ॒ नम॑ँौाय
॒ े ॒ नमो॑ िाय
॒ ॒ नम॒ काला॑ य॒ नम॒ कल॑ िवकरणाय॒ नमो॒
बल॑ िवकरणाय॒ नमो॒ बला॑ य॒ नमो॒ बल॑ ूमथनाय॒ नमव ॒ ॑भतदमनाय
ू ॒
॒ नमो॑ मनो॑ नाय॒ नम॑॥
३६॥॥ १८॥
[[10-19-1]]
॒ ̎
अघोर े ोऽथ॒ घोर̎
े ो॒ घोरघोर॑ े
॒ तरः।
ो॒ नम॑ े अ ु िपः॥
सव̎व ॒ शव̎ ॒ ॑ े ३७॥॥ १९॥
[[10-20-1]]
ु॑
तषाय ॒ े महादवाय॑
िवह॑ ॒ े धीमिह।
तो॑ िः ूचो॒दया̎त॥् ३८॥॥ २०॥
[[10-21-1]]
ईशानव ॑िवा॒ना॒मीरव ॑भता॒
ू ना॒ ं ॄािधपितॄणोऽिधपितॄा॑
॑ ॒ ॒ ॒ म॑े अ ु
॑ ॒ िशवो
॒
सदािशवोम॥ ् ३९॥॥ २१॥
[[10-22-1]]
नमो िहरयबाहव े िहरयवणाय िहरयपाय िहरयपतयऽिकापतय
े ु
उमापतय े पशपतय॑
े
[[10-23-1]]
॒ स
ऋत ॒ ं प॑रं ॄ
॒ ॒ पष ृ ॒ लम।्
॒ ु ं ॑ किप॑
॒ त
ऊर॑ े ं िव॑पा॒॒ ं िवपाय
॒ ॑ ॒ वै नमो॒ नम॑॥ ४१॥॥ २३॥
[[10-24-1]]
सव॒ वै िै ॒ ॒ ॒ नमो॑ अ।ु
॑ िाय
ु ॑ वै िहो
पषो॒ ॒ ॒ नमो॒नम॑।
िव ं ॑ भ॒ तू ं भव॑ु न ं िचऽ ॒ जा॒त ं जाय॑मान ं च॒ यत।्
॒ ं ब॑धा
सव॒ ॑षे िै ॒ ॒ ॒ नमो॑ अ॥
॑ िाय ु ४२॥॥ २४॥
[[10-25-1]]
ु ॒ ॒ ूच॑ते स े मी॒ढ॑ु माय॒ त॑स।े
कििाय
वो॒चम े ॒ शत॑ं म द।
॒ े
सव॒ ॑षे िै ॒ ॒ ॒ नमो॑ अ॥
॑ िाय ु ४३॥॥ २५॥
[[10-26-1]]
य॒ वैक॑किहोऽहव॑ ॒े
॒ णी भवित॒ ूवाातयिथो॒
॑ ॒ ूित॑ि ै॥ ४४॥॥ २६॥
[[10-27-1]]
ृ ॒ ॒ ु पाज॒ इित॒ पच॑॥ ४५॥॥ २७॥
कण
[[10-28-1]]
अिद॑ ितदवा ु ̎ िपतरोऽस॑
॒ ग॒॑ वा म॑न॒ ा ॒ रु ा॒षा ॒ू
े सवभताना े॒
̎ ं मा॒ता मिदनी॑ महता ॒ सा॑ िवऽी
॒ मही ॒
ु पृ॒ी ब॑ला
गा॑य॒ ऽी जग॒॑वी ॒ िवा॑ भता ॒ ू क॑तमा
॒ काया सा समृ॒ े ॒ तित॑ ॒
े विसः॥ ४६॥॥
२८॥
[[10-29-1]]
॒ू
आपो॒ वा इद॒ सव॒ ं िवा॑ भतााप॑ ॒ ॒ आपोऽमापोऽमृ
ूा॒णा वा आप॑ पशव ॒ ॒
॑त॒ माप॑ सॆाडापो॑
॒
िवराडाप॑ रा ॒
॒ डापँछा॒ ॒
ापो॒ योती॒ापो॒ यजू॒ाप॑ समाप॒ सवा ॑ दवता॒
॒ े आपो॒
ु ॒ ॒ ओम॥् ४७॥॥ २९॥
ू ु ॒ सवराप
भभव
[[10-31-1]]
अि मा म ु मपतय
ु ु ृ तः।
म॑क े॒
े राम।
पापो॑ ॒ ्
्
यदा पाप॑मका॒षम।
मनसा वाचा॑ हा॒ाम।्
ु ण
े िशा।
पामदर॑ ॒
अहद॑
॒ वत।
॒ ु
ं िरत॒ ं मिय॑।
यिच॑
इदमहं माममृ॑तयो॒नौ।
ु िम ा॒हा॥ ४९॥॥ ३१॥
स े योितिष जहो॑
[[10-32-1]]
ू मा म
सय ु मपतय
ु ु ृ तः।
म॑क े॒
े राम।
पापो॑ ॒ ्
्
यिािऽया पाप॑मका॒षम।
मनसा वाचा॑ हा॒ाम।्
पामदर॑ ु ण
े िशा।
॒
॒ वत।
रािऽद॑ ॒ ु
यिच॑ ं िरत॒ ं मिय॑।
इदमहं माममृ॑तयो॒नौ।
सयू योितिष जहो॑ ु िम ा॒हा॥ ५०॥॥ ३२॥
[[10-33-1]]
े रं ॄ।
ओिमका॑ ॒
[[10-34-1]]
आया॑त॒ ु वर॑ दा दवी॒ ॒ ं ॄ॒ सि॑तम।्
॒ े अर॑
॒ु
गा॒य॒ ऽ̎ छ॑ सा ं मा॒तदे ं ॄ॑ जष॑ म।े
यदा̎ु त ॒ ु त।े
॑ े पा॒प॒ ं तदा̎ितम॑
यिािऽया̎ु त ॒ ु त।े
॑ े पा॒प॒ ं तिािऽया̎ितम॑
सव ॑वण
॒ म॑हादिव
॒ े ॒ सािव॑
॒ े सर॑
॒ ित॥ ५२॥॥ ३४॥
[[10-35-1]]
ओजो॑ऽिस॒ सहो॑ऽिस॒ बल॑ मिस॒ ॅाजो॑ऽिस दवाना॒
॒े ॒
ं धामनामा॑ ॒ ॒ु
ऽिस॒ िव॑मिस िवायव ॑मिस
॒ ु
सवायरिभभर ू गायऽीमावा॑हया॒िम॒ सिवऽीमावा॑हया॒िम॒ सरतीमावा॑ हया॒िम॒ छषीनावा॑हया॒िम॒
िौयमावा॑ हया॒िम॒ गायिऽया गायऽीो िवािमऽ ऋिषिवता दवताऽिमख े ु ं ॄा िशरो
िवदयु ििँशखा पृिथवी योिनः ूाणापानानोदानसमाना सूाणा तवणा े
ं
साायनसगोऽा गायऽी चतिव ु॒ ॒ पचशीषपनयन े िव॑िनयो॒ग॒ ।
ु शरा िऽपदा॑ षटकि
ओ ं भः।
ू
ओ ं भवः।
ु
ओ सवः। ु
ओ ं महः।
ओ ं जनः।
ओ ं तपः॥
ओ सम। ॒ ्
ओ ं तस॑िवतवर
॒ ु ̎े य॒ ं भग दव॑
॒े धीमिह।
िधयो॒ यो न॑ ूचोदया̎त।्
ू ु ॒ ु ॒
ओमापो॒ योती॒ रसो॒ऽमृत ं ॄ॒ भभववरोम॥ ् ५३॥॥ ३५॥
[[10-36-1]]
॒ ू ं प॑वतमधिन।
॒ े िशख॑रे जा॒त े॒ भा
उम॑ ॒ ू ॑
ु ता॒ ग
ॄा॒णे̎ोऽ॑ना॒ ॒ द॑िे व यथास॑ ु म।्
॒ ख
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 231 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
ु मया वरदा व॑दे मा॒ता॒ ूचोदयी पवन े̎ िजा॒ता।
तो
॒ ॒ ॒ ं म ं दा ूजात ं ु ॄ॑लो॒कम॥् ५४॥॥ ३६॥
आयःु पृिथा ं ििवण ं ॄ॑वचस
[[10-37-1]]
घृिणय ॒ न ूभा॑ वा॒॑रम।्
॒ ू ॑ आिदो
मध॑ ु रि॒ ति॑ सम।्
॒ ं वै तिसमापो॒
स ॒ ू ु ॒ ु ॒
योती॒ रसो॒ऽमृत॒ ं ॄ॒ भभववरोम॥ ् ५५॥॥ ३७॥
[[10-38-1]]
ॄ॑मते ॒ ु माम।्
॑ ु े ॒ ु माम।्
मधमत
ॄ॑मवे॒ मधमत ॑ ु े ॒ ु माम।्
या॑े सोम ूजा ॒ वसोऽिभ
॒ ॒
॒ सो अहम।्
॑
ं॑ ॒ हह।
या॑े सोम ूा॒णाा॑हु ोिम।
िऽस॑पु णमया॑
॒ िचत ं ॄाणाय॑
॒ दात।्
॒ ॒ ॒ ं वा एत
ॄहा ॒ े ॑ि।
य े ॄा॒̎ णािस॑पु णं॒ पठ॑ ि।
त े सोम॒ ं ूा॑वु ि।
॒ ॒ ॒
आसहॐाि ॒ ं पन॑ु ि।
ओम॥् ५६॥॥ ३८॥
[[10-39-1]]
ॄ॑ मधया े॒ ̎।
मध॑ ु मधया े॒ ̎।
ॄ॑मवे॒ मध॑ ु मधया े॒ ̎।
॒ नो॑ दवे सिवतः ूजाव॑
अा ॒ ावी॒ौभ॑गम।्
परा॑ ंि॑
॒ ु
य सव।
िवा॑िन दवे सिवतिरतािन ु
॒ ॒ परा॑ सव।
यि ॒ ं त॒ आस॑वु ।
मध॒ ु वाता॑ ऋतायत ॒ े मध॑ ु रि॒ िस॑वः।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 232 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
माी̎नोष॑ ॒ धीः।
मध॒ ु नत॑मतोषिस
॒ु ॑ु ॒
॒ मधमािथ ॑व॒ रज॑।
मध॒ ु ौर॑ ु नः िपता। ॒
मध॑ ु माो॒ वनितमधमा
॒ ॒ ॑ ु अ॒ ु सय ू ॑ ।
माी॒गावो॑ भव ु नः।
य इम ॒ ं िऽस॑पु णमया॑
॒ िचत ं ॄाणाय॑ ॒ दात।्
॒ ू ॒ ॒ ं वा एत
ॅणहा ॒ े ॑ि।
य े ॄा॒̎ णािस॑पु णं॒ पठ॑ ि।
त े सोम॒ ं ूा॑वु ि।
आसहॐा॒ ॒ ॒ ि ॒ ं पन॑ु ि।
ओम॥् ५७॥॥ ३९॥
[[10-40-1]]
ॄ॑ मधवा े॒ ̎।
मध॑ ु मधवाे॒ ̎।
ॄ॑मवे॒ मध॑ ु मधवा े॒ ̎।
ॄा॒ दवाना ॒ े ̎ ं पदवीः
॒ क॑वी॒नामृिष॒िवूा॑ ॒ मृ॒ गाणा̎म।्
णा ं मिहषो
ँयनो े॒ गा॑ ॑ ॒ ना॒ सोम॑ पिवऽम॑
ृ णा॒ िधितवना॑ ॒ ॒ े ।्
िे त॒ रभ॑
ह॒सँश॑िु चषस॑ ॒ रु िरसोता॑
॒ े ॒
विदषदित॑ ॒
िथरोणसत। ्
नष॑ ॒ ॑ ॒
॒ ृ रसतसो॑ म॒ सदब्॒ जा गो॒जा ऋतजा
॑ ॒ अििजा॑ ॒ ऋत ॒ृ ्
॒ ं बहत।
ऋच ॒ े ा॑ च॒ े ा॒ सिम॑वि सिरतो॒
॒ े ̎।
न धना
॒
अदा ॒ ू नाः।
॒ मन॑सा पयमा॑
घृ॒ त॒ धारा॑ अिभचा॒॑ कशीिम।
॒ ॒
िहरययो॑ े ॒ म॑ आसाम।्
वतसो
ति̎न्सपणु ॒ म॑ध॒ कु ृ ॑ ु ला॒यी भज॑ा॒ े मध॑ ु दवता
॒ े ̎ः।
ता॑ सत॒ े हर॑ य ॒ तीर̎े धा ॒ त॒॑ धारा̎म।्
॒ ं हा॑ना अमृ
य इद॒ ं िऽस॑पु णमया॑
॒ िचत ं ॄाणाय॑ ॒ दात।्
॒ ॒ ं वा एत
वी॒रहा ॒ े ॑ि।
य े ॄा॒̎ णािस॑पु णं॒ पठ॑ ि।
त े सोम॒ ं ूा॑वु ि।
[[10-41-1]]
मधा े॒ दवी ॒ ु णा न॒ आगा̎िाची॑
॒ े जषमा॑ ॒ ॒ स॑मु नमा॑
भिा ॒ ना।
या॒ जा॑ ॒ ु णा ता
ु नदमा॑ ॒ ृ दम
॒̎ ह॑ े िवदथ॑ ॒ ु ̎।
॒ े सवीरा
या॒ ज॑ु ऋिष ॒ भ ॑वित दिव
े ॒ या॒ ॄा॑ गतौी॑
॒ ॒ त या̎।
या॒ ज॑ु िऽ ॒ ं िव॑त े वस॒ ु सा नो॑ जषु ॒ ििव॑णो न मध॥ े े ५९॥॥ ४१॥
[[10-42-1]]
मधा े॒ ं म॒ इो॑ ददात ु मधा ॒ े सर॑ ती।
े॒ ं दवी
मधा े॒ ं म॑े अिना॑
॒ ु
व॒ भावाधा॒ ॑ ं प ु ॑ रॐजा।
॒ ॒ ु च॒ या मधा
अरास॑ े॒ ग॒॑ वष॑ ु च॒ यन॑।
दैवी̎ मधा े॒ सर॑ ती॒ स मा̎ ं मधा ॒ ु जषता॒
े॒ सरिभ॑ ु ाहा̎॥ ६०॥॥ ४२॥
[[10-43-1]]
आ मां̎ मधा ॒ ु िवपा॒
े॒ सरिभ॑ ॒ ॑ िहर॑ यवणा॒ जग॑ती जगा।॒
ऊज ॑ती॒ पय॑सा॒ िप॑ माना॒ सा मा̎ ं मधा े॒ सूती॑ ु ् ६१॥॥ ४३॥
॒ ु का जषाम॥
[[10-44-1]]
मिय॑ मधा ॒ ं मिजो॑
े॒ ं मिय॑ ूजा ॒ े दधात॒ ु मिय॑ मधा े॒ ं मिय॑ ूजा ॒ ं द॑ धात॒ ु मिय॑ मधा
॒ ं मयी॑ इिय े॒ ं
॒ ं मिय॒ सय॒
मिय॑ ूजा ू ॅाजो॑ दधात॥ु ६२॥॥ ४४॥
[[10-45-1]]
ु ॒ त ं ॑ न॒ आग॑वै तो
अपै ॑त ु मृ॒ रमृ ॒ नो॒ अभ॑य ं कणोत।
ृ ु
॒ ं वनत॑
पण ॒ िे रवा॒िभ न॑ँशीयता रियच॒॑ ता ं नँशची॒
॒ पित॑॥ ६३॥॥ ४५॥
[[10-46-1]]
पर॑ं मृो॒ अन॒ ु पर॑िे ह॒ पा॒ ं य॒ े इत॑रो दवयाना
े ॒ ̎त।्
च॑ ु त े वत
॒ े त̎ े ॄवीिम॒ मा न॑ ूजा॒ री॑िरषो॒ मोत वी॒रान॥् ६४॥॥ ४६॥
[[10-47-1]]
[[10-48-1]]
॒ ॒ ु ॒ ू दध॒ यम
अमऽभया॒ ॒ ॒ बह॑ृ त े अिभश॑
॒ रम॑ ु ः।
े॒ च
॒
ूौ॑हतामिना॑ मृ॒ म॑ु वाना॒॑े म े िभषजा॒
॒ शची॑िभः॥ ६६॥॥ ४८॥
[[10-49-1]]
हिर॒ हर॑ ॒ मन॑यु ि दवा
॒ े िवशा॒॑ े न ं वष॒ृ भ ं म॑ती॒नाम।्
॑ ॒ ु मदमागा॒
ॄ॒ सपमन॑ े॒ दय॑न ं॒ मा िवव॑धी॒िवब ॑ म॥ ६७॥॥ ४९॥
[[10-50-1]]
॒
शै॑रििम॑ ॒ लो॒कौ स॑नमहम।
ा॒न उभौ े ॒ ्
॒ ̎ल॒कयो॒॑ ाऽित॑ मृ॒ ं ु त॑रा॒ हम॥् ६८॥॥ ५०॥
उभयो
[[10-51-1]]
मा िछ॑ दो मृो॒ मा व॑ धी॒मा म े॒ बल॒ ं िवव॑हृ ो॒ मा ूमो॑षीः।
॒ ं मा म॑े रीिरष॒ आय॑ु म नच॑
ूजा ॒ ृ स ं ा हिवषा॒॑ िवधम॥े ६९॥॥ ५१॥
[[10-52-1]]
॒
मा नो॑ महा॑ म॒ तु मा नो॑ अभक ॒ ु मा न॑ उितम।
॒ ं मा न॒ उ॑मत ॒ ्
॒ ं ॒ मोत मा॒तर॑ं िूया
मा नो॑ वधीः िपतर ु ि रीिरषः॥ ७०॥॥ ५२॥
॒ मा न॒॑ नवो॑
[[10-53-1]]
मा न॑ो॒के तन॑य॒ े मा न॒ आय॑िु ष॒ मा नो॒ गोष॒ ु मा नो॒ अ॑षे ु रीिरषः।
वी॒राा नो॑ ि भािमतो ॒
॒ व॑धीहिव॑ ो॒ नम॑सा िवधम े त॥ े ७१॥॥ ५३॥
[[10-54-1]]
ू
ूजा॑ पत॒ े न द॒ते ा॒ ो िवा॑ जा॒तािन॒ पिर ॒ ता ब॑भव।
ु॒
या॑म े जमो॑ अ ु वय ॒ ा॑म॒ पत॑यो रयी॒णाम॥् ७२॥॥ ५४॥
[[10-55-1]]
[[10-56-1]]
॑कं यजामहे सगि ॒ ॑ ्
ु ॒ ं प॑िु वधनम।
॒ ॒ किम॑व॒ ब॑नाृ॒ ोम ु॑ीय॒ मामृता̎त॥् ७४॥॥ ५६॥
उवा॒
[[10-57-1]]
॒ म॒ यतु ॒ ं पाशा॒ मृो॒ मा ॑य॒ ह॑व।े
य े त॑े सहॐ॑
ता॒ ॑ मा॒यया॒ सवा॒न व॑यजामह॥ े ७५॥॥ ५७॥
[[10-58-1]]
मृ॒ व े॒ ाहा॑ मृ॒ व े॒ ाहा̎॥ ७६॥॥ ५८॥
[[10-59-1]]
॒ े ॑ ृ त
दवक ॒ नमिस॒ ाहा̎।
॒ ैन॑सोऽवयज॑
॒ ॒ ु कृ त
मन॑ ॒ नमिस॒ ाहा̎।
॒ ैन॑सोऽवयज॑
िपतृ ॒ क॑ृ त ॒ ैन॑सोऽवयज॑ ॒ नमिस॒ ाहा̎।
आक ॒ ॑ ृ त ॒ ैन॑सोऽवयज॒॑ नमिस॒ ाहा̎।
॒ ॑ ृ त
अक ॒ ैन॑सोऽवयज॒॑ नमिस॒ ाहा̎।
अ॒ ॑ ृ त ॒ नमिस॒ ाहा̎।
॒ ैन॑सोऽवयज॑
यिवा ॒ च॒ नतं ॒ च ैन॑कम ृ ॒ ता॑ व॒ यज॑नमिस॒ ाहा̎।
यप॑ ॒ ॒ जाम॑त॒ ैन॑कम ृ ॒ ता॑व॒ यज॑नमिस॒ ाहा̎।
यसष॑ ॒ ु ु ॒ जाम॑त॒ ैन॑कम ृ ॒ ता॑व॒ यज॑नमिस॒ ाहा̎।
यिा ॒ सािव॑ ॒ ास ॒ ैन॑कम ृ ॒ ता॑व॒ यज॑नमिस॒ ाहा̎।
एनस एनसोऽवयजनम॑िस ा॒हा॥ ७७॥॥ ५९॥
[[10-60-1]]
े
यो॑ दवाकम ृ ॒ िजया॑
॒ ग े ॒ े नम।्
॒ ु मन॑सो वा॒ ूय॑तु ी दवहड॑
॒ ना॒
अरा॑ वा॒यो नो॑ अिभ ॑ यत॒ े तिदनो॑
॒ े वसवो॒ िनधतन े॑ ॒ ाहा̎॥ ७८॥॥ ६०॥
[[10-61-1]]
[[10-62-1]]
ु
मरकाषी̎मो॒ नमः।
ु
मरकाषीः ु करोित नाहं करोिम मःु कता नाहं कता म॑ु कारियता
॒ नाह॑ं कारियता
॒ एष
त े मो म॑व े ा॒हा॥ ८०॥॥ ६२॥
[[10-63-1 ]]
ितलाहोिमु सरसा सिपाार मम िच े रम॑ ु ा॒हा॥
गावो िहरय ं धनमपान सवषा िौ॑य ै ा॒हा॥
िौय ं च ल च पि ु ं च कीितं ॑ चाऽऽनयताम।
॒ृ ्
॒ु
ॄय ं ब॑पऽताम। ्
ौामध े े ूजादं दा॑त ु ा॒हा॥ ८१॥॥ ६३॥
[[10-64-1]]
ृ
ितलाः काि॑ लाँता॒ ॒ े िलाौा व॑शानगाः। ॒ु
ितलाः पन॑ु ु म े पा॒प॒ ं यििचिरत ु ं म॑िय ा॒हा॥
॒
चोरा ं न॑वौा॒॒ ं ॄहा॒ ॒ ग॑ु तगः।॒
गोये स॑रु ापा॒न ं॒ ॅणहाू ितला शाि शमय॑ ु ा॒हा॥
ौी ली पी ु कीितं ॑ चाऽऽनयताम।
॒ृ ्
॒ु
ॄय ं ब॑पऽताम। ्
े े ूा त ु जातवदददा॑
ौामध े ं त ु ा॒हा॥ ८२॥॥ ६४॥
[[10-65-1]]
ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
ूाणापानानोदानसमाना म॑े शा॒ ॒ िवपा॒ा भ॑यू ास॒ ाहा̎।
ु
वामनँौोऽिजायाणरतो ु ू
े बाकितका ं ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
म॑े शा॒ ॒ िवपा॒ा
ू ास॒ ाहा̎।
भ॑य
चममा सिधरमदोमजाायवोऽीिन
े ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
म॑े शा॒ ॒ ू ास॒
िवपा॒ा भ॑य
ाहा̎।
[[10-66-1]]
पृिथजो ु
े वायराकाशा ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
म॑े शा॒ ॒ िवपा॒ा भ॑य ू ास॒ ाहा̎।
शशपरसगा ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
म॑े शा॒ ॒ िवपा॒ा भ॑यू ास॒ ाहा̎।
मनोवाायकमािण म॑े शा॒ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॒॑ िवपा॒ा भ॑य ू ास॒ ाहा̎।
अतभावैर॑हंका॒रय ॒
ै॒ ित॑रह॒ ं िवरजा॑ िवपा॒ा भ॑यू ास॒ ाहा̎।
आा म॑े शा॒ ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑ ॒ िवपा॒ा भ॑य ू ास॒ ाहा̎।
अराा म॑े शा॒ ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॒॑ िवपा॒ा भ॑य ू ास॒ ाहा̎।
परमाा म॑े शा॒ ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑ ॒ िवपा॒ा भ॑य ू ास॒ ाहा̎।
ध॒ ु े ाहा̎।
ि॑ु पासाय॒ ाहा̎।
िविव॒॑ ै ाहा̎।
ऋिव॑धानाय॒ ाहा̎।
कषो॒ ̎ाय॒ ाहा̎।
॒ ु ॒ साम॑लं या॒
िपा॒ ॒ े म॒ लीना
॒ ॑शया॒हम।्
अभ॑िू तमस॑
॒ मिृ ॒ ं च॒ सवािणद ु म े पाा॑न ा॒हा।
अमयूाणमयमनोमयिवानमयमानमयमाा म॑े
ु ॒ ं योित॑रह॒ ं िवरजा॑
शा॒ ॒ ू ास॒ ाहा̎॥ ८४॥॥ ६६॥
िवपा॒ा भ॑य
[[10-67-1]]
अय ॒ ॒ े ाहा̎।
िवे̎ो दवाहा ॒े े ॒ ̎।
॒ ु भमाय
ीवाय॑ ॒ ू ॒ ाहा̎।
॒ ु ॒ य े॒ ाहा̎।
ीवित॑
॒ ॒ ु ॒ य॒ े ाहा̎।
अतित॑
अय ॒ ̎ े ि॒कृ त े॒ ाहा̎।
[[10-67-2]]
रो॒ े ॒ ॒ ॒े ॒
॒ द॒वजनाहा ̎।
ृ ॒̎ ाहा̎।
गा
॒ ॒
अवसान े̎ ॒ ाहा̎।
अवसान॑ ॒ ॒ पिताहा ॒ ̎।
॒ ॒ ॒ू े ॒
सवभताहा ̎।
कामा॑य॒ ाहा̎।
अिर॒॑ ाय॒ ाहा̎।
यदज॑ े ित॒ जग॑ित॒ य॒ च॑े ित॒ नाो॑ भा॒गोऽय ं ना॒ े ाहा̎।
पृ॒िथ ॒ ै ाहा̎।
॒
अिर॑ ाय॒ ाहा̎॥ ८६॥
[[10-67-3]]
िदव॒ े ाहा̎।
ू ॑य॒ ाहा̎।
सया
॒
चम॑ स े॒ ाहा̎।
े ॒
न॑ऽाहा ̎।
इा॑य॒ ाहा̎।
ृ ॒ य॒ े ाहा̎।
बहत॑
॒ तय े॒ ाहा̎।
ूजाप॑
ॄ॑ण े॒ ाहा̎।
धा ॒ िपतृ॒ ॒ ाहा̎।
॒
नमो॑ िाय॑ ॒ ु य े॒ ाहा̎॥ ८७॥
पशपत॑
[[10-67-4]]
॒े े ॒
दवाहा ̎।
TaittirÁya-ÓraÉyaka, Page 239 of 245 - 25.11.2005 - www.sanskritweb.net/yajurveda
िपतृ ॒ ॒॑धाऽ॑।ु
भतो॒॒ ू े नम॑।
मन ॒ ॒ ु ̎
े ो॒ हा̎।
॒ तय े॒ ाहा̎।
ूजाप॑
॒ ॒ े॒ ॒ े ाहा̎।
परमिन
यथा क॑ू पँशतधा॑ ॒ रहॐ॑
॒ धारो॒ अि॑तः।
एवा॒ म॑े अ ु धा॒ सहॐ॑ ॒ तम।्
॒ धारमि॑
धन॑धा ै॒ ाहा̎।
॒ ू ूचर॑
य े भताः ॒ ि॒ िदवा॒नतं ॒ बिल॑ िमो॑
॒ ॒ ु ॒ ूा
िवतद॑ े ̎।
े ब॒ िलं प॑िु कामो॑
तो॑ ॒ हरािम॒ मिय॒ पि ु ॒ं पिप॑
ु ितदधात ॒ ु ाहा̎॥ ८८॥
॒ ॒ ॒ ॒
ओष॒॒ िधवनिताहा॒ ॒ ऽिर॑ ाय॒ ाहा॒ नमो॑ िाय॑ ॒ ॒ ु य॒ े ाहा॑ िवतद॑
पशपत॑ ॒ ु ॒ ूा॒
े एक॑ं
च॥ ६७॥
[[10-68-1]]
ओ̎ ं त।
॒
ओ̎ ं ता॒यः।
ु
ओ̎ ं तदा॒ा।
ओ̎ ं तसम।
॒ ्
ओ̎ ं तसव̎म।्
ओ̎ ं तरो॒
ु न मः।
अरित॑ भतष ु ं िव॑मितष।
ू े॒ ॒ ु गहाया ॒ू ु
ं यं वषकारिम िं िवं ु ॄ ं ॑ ूजा॒पितः।
ू ु ॒ ु ॒
ं त॑दाप॒ आपो॒ योती॒ रसो॒ऽमृत॒ ं ॄ॒ भभववरोम॥ ् ८९॥॥ ६८॥
[[10-69-1]]
ौाया॒ ु
̎ ं ूा॒ण े िनिव॑ ो॒ऽमृत ं ॑ जहोिम।
॒
ौाया॑ मपा॒न े िन॑िवो॒ऽमृत ं ॑ जहोिम। ु
॒
ौाया ̎ ं ा॒न े िनिव॑ो॒ऽमृत ं ॑ जहोिम। ु
ौाया॑ ॒ मदा॒ु न े िनिव॑ ो॒ऽमृत ं ॑ जहोिम।
ु
ौाया ॒ समा॒न े िनिव॑ ो॒ऽमृत ं ॑ जहोिम। ु
[[10-70-1]]
॒
ौाया ̎ ं ूा॒ण े िनिव॑ ँया॒मत ॒ ्
ृ तम।
ूा॒णम॑ने ााय।
॒
ौाया॑ मपा॒न े िनिव॑ँया॒मत ॒ ्
ृ तम।
अपा॒ ॒ नम॑ने ााय।
॒
ौाया ̎ ं ा॒न े िनिव॑ँया॒मत ॒ ्
ृ तम।
ा॒नम॑ने ााय।
॒
ौाया॑ मदा॒ु न े िनिव॑ ँया॒मत ॒ ्
ृ तम।
॒ नम॑ने ााय।
उदा॒
॒
ौाया समा॒न े िनिव॑ँया॒मत ॒ ्
ृ तम।
[[10-71-1]]
अमाऽः
ु ु ु ं च॑ समा॒िौतः।
पषोऽ
ईशव जगतः ूभःु ूीणाित॑ िवभक॥॒ ु ् ९२॥॥ ७१॥
[[10-72-1]]
॒
वाम॑ आस। ्
॒ ूा॒णः।
नसोः
॒ ॑।
अो ु
कण ॑यो॒ँौोऽ̎म।्
॒ ̎म।्
बा॒वोबल
॒ ॒
ऊवोरोज॑ ।
॒ ू
अिर॑ ा॒ िवा॒ा॑ िन तनः।
॒ ु म े सह
तनवा॑ ॒ नम॑ े अ॒ ु मा मा॑ िहसीः॥ ९३॥॥ ७२॥
[[10-73-1]]
ु ॒ उप॑सिर॑
वय॑पणा े ॒ ं िूयम॒॑ ध े ा॒ ऋष॑यो॒ नाधमानाः।
॑
ु प॒िू च॑मु म॑
अप॑ ा॒मू̎ण॒ िह ु ॒ ु ािधय॑ ॒ ऽे व ब॒ ान॥् ९४॥॥ ७३॥
[[10-74-1]]
ूाणाना ं मिरिस िो मा॑ िवशा॒कः।
े े ̎ाय॥
तनाना ॒ ९५॥॥ ७४॥
[[10-75-1]]
नमो िाय िवव े मृ॑मु पा॒िह॥ ९६॥॥ ७५॥
[[10-76-1]]
ु ॒
म॑ े॒ िभमा॑ ु ॒ ु िणममँम॑
शश ॒ ॒ न॒ िर॑ ।
ं वन े̎ ॒ मोष॑धीं ॒ नणा ु ॥ ९७॥॥ ७६॥
॒ ृ ं न॑पृ त े जायस े॒ शिच॑
[[10-77-1]]
[[10-78-1]]
स॒ ं परं ॒ पर स
॒ सन ॒ े ॒ न स॑वु ॒ गाो॒
का॑व े कदाचन ॒ ॒ सता ॒ िह स ॒ ं ता̎स ॒ े र॑ म े॒
तप॒ इित॒ तपो॒ नानश॑ना॒रं ॒ यि परं ॒ तपधष॒॒ ु ॑ ं तरा॑ु धष॒ ं ता॒प॑िस रम॒ े दम॒ इित॒ िनय॑त ं
ॄचा॒िरणा॒ ॒ ॒ु ॒
म॑े रम॒ े शम॒ इर॑ य े मनयमा॒ म॑े रम े दा॒निमित॒ सवा ॑िण भतािन॑ ॒ू
॒ स॑ि दा॒नााित॑र
ूश ॒ ं ॒ ता̎ा॒न े र॑ म े धम ॒ इित॒ धम॑ण ॒ सव ॑िमद
॒ ं पिर॑ गहीत ॒ ित॑र
ृ ं धमाा ॒ ं॒
ता॒̎ म र॑ म े ूजन
॒ ॒ इित॒ भया ू सा॒ ॒ ूिय॑ा॒ ूजा॑य॒ े ता॒ूिय॑ाः ूजन॑ ॒ न े रमऽय॒े ॒
इा॑ह॒ ता॑ द॒य॒ आधा॑ ताः अिहो॒ऽिमा॑ह॒ ता॑ दिहो॒ऽ े र॑ म े य ॒ इित॑ यो
॒ िह
॒े
दवाा ॒̎ े र॑ म े मानसिमित॑
॒ ॒ सा
िवा ॒ ॒ स॑ एव॒ मा॑न॒ स े र॑ म े ा॒स इित॑ ॄा
̎िा ॒
॒ िह परः
ॄा ॒ परो॑ िह ॄा ॒ तािन॒ वा एताव॑
॒ रािण॒ परािस ा॒स एवा॑
॒ े ॒ एव॒ ं
रचय
वदे̎ ु॒
े पिनषत॥ ् ९९॥॥ ७८॥
[[10-79-1]]
ूा॒जा॒प॒ो हािणप ॑ ु ॒णय॑
ूजाप॑ ॒ ॒ ु ससार ॒ िकं भ॑गवः
॒ ित ं िपतरमप॑ ॒ प॑रम॒ ं व॑ द॒ीित॒ त॒ ै ूो॑वाच
॒ े वा॒यरावा॑
सन॑ ु ित सना॑ ॒ े िदो ॒ रो॑चत े िदिव ॒ ं वा॒चः ू॑िता
॒ स ॒ स ॒ े सव ॒ ं ूित॑ित॒ ं ता̎स॒ ं
प॑रम ॒ ं वद॑ ि॒ तप॑सा दवा ॒ े दवता॒॒ े मम॑ आयपसष ॑ ॒ ु ॒ िवप॑
॒ ॒ यवर॑ ॒ सा
॒ ण॑दु ा॒मारा॑ती॒प॑िस सव
सपा॒ ॒ ं ूित॑ित॒ ं ता॒प॑ परम॒ ं वद॑ ि॒ दम॑ने दा॒ाः
॒
िकिष॑ मवधि॒ू ॒ दम॑ने ॄचा॒िरणव॑ ॒ ु रग॒ मो॑ भताना ॒ू ̎ ं रा॒धष॒ ं दम॑े सव ॒ ं ूित॑ित॒ ं
ता॒म॑ परम ॒ ं वद॑ ि॒ शम॑ने शा॒ािँशवमा॒ ॒ चर॑ ि॒ शम॑ने ना॒कं मनयो॒ ॒ ु ऽिव॑मो॑ ॒
॒ू
भताना ̎ ं रा॒धष॒ म॑े सव ॒ ं ूित॑ित॒ ं ता॒म॑ परम ॒ ं वद॑ ि दा॒न ं याना॒
॒ ं वथ ॑ ं॒ दि॑णा लो॒के
दा॒तार सवभता॑ ॒ू पु जी॒वि॑ दा॒ननारा॑ े ती॒रपा॑नदु दा॒नन॑े िष॒ो िमऽा ॒ भ॑वि दा॒न े सव ॒ ं
ूित॑ित॒ ं ता̎ा॒न ं प॑रम ॒ ं वद॑ ि धम ॒ िव॒॑ जग॑तः ूिता ॒ ं ॑ ूजा
॒ लो॒के धिम ॑ ॒ धमण॑
॒ उपसपि॑ ॒
पा॒पम॑प॒नद॑ु ित धम ॒ सव ॒ ं ूित॑ित॒ ं ता॒̎ मं प॑रम॒ ं वद॑ ि ूजन॑ ॒ लो॒के सा॒ध ु
॒ न ं॒ वै ू॑िता
॒
ूजाया ॒̎ ं ु त॑ा॒नः िप॑त॒ ण
ृ ाम॑न॒ णो ृ भव॑ित॒ तद॑वे ता ॒ अन॑ण ृ ॒ ं ता॒̎जन॑न ं परम ॒ ं वद॑ ॒ यो॒
वै ऽयी̎ िवा॒ द॑वे ॒ यान॒ पा॑ गाहप ॒ ऋृ॑िथवी ॒ र॑ थरम॑
॒ ाहायपच॑ ॒ न ं॒ यज॑रु िर॑
॒ ं
॒े
वामदमा॑ हव॒ नीयाम॑
॒ सवग ु ॒ लो॒को बहा॑
॒ृ द॒ी॑रम॒ ं वद॑ िहो॒ऽ सा॑य ं ूा॒तगहाणा॒ ॒ ृ ं
॒
िनृ॑ िति॑ सत ु ॒ ं य॑बतना ु ॒ लो॒क॒ योिता॑
॒ ू ं ूाय॑ण सवग॑ ॒ दिहो॒ऽ ं प॑रम॒ ं वद॑ ि
य ॒ इित॑ यन॒ े ॒ िह दवा ॒ े िदव ं ॑ गता
॒ य॒ नास॑ ु
े रु ा॒नपा॑नद ॒ े िष॒ो िमऽा
यन॑ ॒ भ॑वि य ॒ े सव ॒ ं
[[10-80-1]]
त॒ ैव ं िवषो॑
॒ या॒॒ ा यज॑मानँौा ॒ पी॒ शरी॑रिममरो॒ ॒ ु विदलमा॑
े ॒ िन ब॒ िहव॒ दिँशखा॒
द॑ य॒ ं
यपू॒ काम॒ आय ं ॑ मः ॒ ु पश ॒ ु पो॒ऽिदम॑ ँशमियता ॒ दि॑णा॒ वाघोता̎ ूा॒ण उा॒ ॑ ता
॒ ु ॄा॒ ौोऽ॑म॒ ीाविय॑
च॑रु यमनो॒ ॒ त॒ े सा दी॒ा यदा॑ित॒ तिवयिब॑ ॒ ित॒ तद॑ सोमपा॒न ं
यिम॑त॒ े तपसदो॒
॑ ॒ यसचर॑ ॒ ं पिवश॑ु ॒ ॒ि॑ ु त े च॒ स ू॑व॒ य यख ु ं॒ तदा॑हवनीयो॒
॒ या
॑
ाितरितयद॑ ॒ िवान ॒ ॒ ु ॒ यसा॒य ं ूा॒तर॑ ि॒ तसिमध
ं॒ तजहोित ॒ ं॒ या॒तमिद॑ ॒ ं न सा॒य ं च॒
तािन॒ सव॑नािन॒ य े अहोरा॒ ॑ ऽ े त े द॑ शपणमा॒ ू सौ य̎ऽे मा॒
सा॒ मासा॒̎ त े चा॑तमा॒ ु ािन॒ य ऋतव
॒ ॒ े
प॑शब॒ु ा य े स ं ॑वसरा॑
॒ पिरवसरा ॒ ॒ तऽह॑
े ग॒ णा॑ े ॒ ं वा एतसऽ
ववदस ॒ ॒ ं यर॑ ण॒ ं तद॑ व॒ भृथ॑ एतै
॒
ज॑रामयमिहो॒ ऽ सऽ ॒ ं य एव॒ ं िवान॑ ॒ दु ॒गय॑न े ूमीय॑
॒ त े दवाना॑
॒ े मवे॒ म॑िहमान ॒ ं ॑ गाऽऽिद
॒ ॒ ॒
साय॑य ु ं ग॒ थ॒ यो द॑ िण ॒ े ूमीय॑
॒ त े िपतृ॒ णामवे॒ म॑िहमान ॒ ं ॑ गा ॒ चम॑ ॒ स॒ साय॑य ु
सलो॒कता॑माोतौ े॒ वै स̎यू ाचमसो
॒ ̎मिहमानौ
॒ ̎ ॄाणो ॒ ॒
॒ िवानिभज॑ यित॒ ता̎णो॑
॒
॒ माोित॒ ता̎णो॑
मिहमान॑ ॒ मिहमान॑ ु॒
॒ िमपिनषत॥ ् १०१॥॥ ८०॥
॒ े
अकपचा॒ ॑
शरश॒ त ं जा॒तव॑दे स े॒ चत॑दु श
॒ भर
ू ॒ ं भरय
ू ॒ ॒ े भरय
ू ॒ ॒ े च ैक॑मक
े ं पािह पा॒िह चािर॑
॒
[[10-0-0]]
सह॒ ना॑ववत।ु
सह ु ु
॒ नौ॑ भनत।
॒ वी॒यं ॑ करवावहै।
सह
े॒ ॒ ना॒वधी॑तम॒ ु मा िव॑िषा॒वहै̎।
तजि
ॐ शाि॒ शाि॒ शाि॑॥