Σ. Σ.

ΔΕΣΠΟΤΗΣ

ΤΑΜΕΙΟΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Μ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ- Ι. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

WIESBADEN
2000
2
Ïé ðáñáðïìðÝò ðåñéÝ÷ïõí την σύντμηση του ôßôëïυ ôïõ êåéìÝíïõ, η οποία είναι σημειωμένη παρακάτω με έντονα
τυπογραφικά στοιχεία τον τόμο êáé ôéò óåëßäåò ôçς Ýêδïóçς της ΕΠΕ για τον αντίστοιχο Πατέρα. Όταν παρατίθεται
ολόκληρο το έργο γίνεται παραπομπή μόνον σε αυτό.

Α' ΑΠΑΝΤΑ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

1ος Επιστολές: Προς Γρηγόριον, Καισάριον,Αμφιλόχιον, Ευσέβιον Σαμοσάτων,
Μελέτιον Αντιοχείας, Κληρικούς Νεοκαισαρείας κ.α..
2ος Επιστολές: Προς Δυτικούς Επισκόπους, Ευστάθιον και διάφορα άλλα
πρόσωπα.
4ος Ό μιλιές εις την Εξ α ή μ ε ρ ο ν (Α '-Θ').
5ος Όμιλίες εις Ψαλμούς: 1, 7, 14, 28, 29, 32, 33, 44, 45, 48, 59, 61, 114
6ος Όμιλίες ηθικές και πρακτικές (Περί Νηστείας, Ευχαριστίας, Ταπεινοφρο-
σύνης,, Φθόνου, Κατά Οργιζομένων, Μεθυόντων, Εις το «Πρόσεχε
Σεαυτώ», Προτρεπτικός εις το αγ.Βάπτισμα, Προς τους πλουτούντας,, Εις
το «Καθελώ μου τας Αποθήκας»).
7ος Όμιλίες δογματικές, περιστατικές, εγκωμιαστικές, παιδ/κές (Περί Πίστεως,
Εις το ‘εν αρχή ην ο Λόγος’, Κατά Σαβελλιανών, Ουκ έστιν αίτιος των
κακών ο Θεός, Εν λιμω και αυχμώ, Περί του μη προσηλώσθαι τοις
βιοτικοίς, Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν, Εις Βαρλαάμ, Γόρδιον, Μάμαντα, 40
μάρτυρας, Προς τους νέους, Εις την αρχήν των Παροιμιών).
8ος Ασκητικά Α' (Περί κρίματος Θεού, Πίστεως, Ασκητική Προεικόνισις,
Λόγοι ασκητικοί Α-Γ, Όροι κατά πλάτος Α' και Β').
9ος Ασκητικά Β' (Όροι κατ' Επιτομήν - Ασκητικαί διατάξεις).
10ος 1. Ανατρεπτικός απολογ. Ευνομίον - 2. Περί αγ. Πνεύματος.
Β' ΑΠΑΝΤΑ Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
1ος Απολογητικά (1. Κατά Ειδώλων - 2. Περί Ενανθρωπήσεως).
2ος Δογματικά Α' (Λόγοι κατά Αρειανών Α'- Β').
3ος Δογματικά Β' (Λόγοι κατά Αρειανών Γ'- Δ').
4ος Δογματικά Γ'.
5ος Έρμηνευτικά Α'.
8ος Ίστορικοδογματικά Α'.
9ος Ίστορικοδογματικά Β'.
10ος Ίστορικοδογματικά Γ'.
11ος Ασκητικά ( Βίος Μ. Αντωνίου, αγίας Συγκλητικής, Περί Παρθενίας και
ασκήσεως, Επιστολές προς Δρακόντιον, Αμούν, Ωρσίσιον Α-B).
12ος Διάφορα άμφιβαλλόμενα έργα.
Γ .ΑΠΑΝΤΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ
1ος Προσωπικές σχέσεις και Εκκλησιαστική Διακονία Α'.
2ος Προσωπικές σχέσεις και Εκκλησιαστική Διακονία Β'.
3ος Απολογητικά έργα (Kατά Ιουλιανού Α-B / Eις Ήρωνα τον Φιλόσοφον).
4ος Δογματικά έργα: Όμιλίες/Λόγοι.27-31, 40
5ος Όμιλίες/Λόγοι. (38, 39, 41, 45, 44, 14, 16, 17, 19, 37)
6ος Εγκωμιαστικοί ( Εις τους Μακκαβαίους, αγ.Αθανάσιον,
αγ.Κυπριανόν) Επιτάφιοι Λόγοι (Εις τον Μ.Βασίλειον, τον
Πατέρα του, την αδελφήν του Γοργονίαν, Καισάριον τον
αδελφόν του).
7ος Επιστολές.(1-244)
8ος Ο Χριστός πάσχων καί Έπη Δογματικά.
9ος Έπη Ηθικά (Ποιήματα 1-32 (Περί Αρετής κ.ά.).
10ος Έπη Ιστορικά.
11ος Έπη εις Έτερους-Επιγράμματα
3
 ΑΠΑΝΤΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ
1ος Δογματικά Α' α) Πώς τρία Πρόσωπα λέγοντες, β) Κατά Ειμαρμένης γ)
Περί Αναστάσεως, δ) Κατηχητικός Μέγας.
2ος Δογματικά Β' (Κατά Ευνομίου -Αντιρρητικοί Λόγοι Α/Β').
3ος Δογματικά Γ' α) Κατά Εύνομίου Αντιρρητικός Λόγος Γ' προς την Ευνομίου
εκθεσιν.
4ος Α') Λόγοι Δογματικοί: Β') Επιστολές (Α'-ΛΑ')
5ος Ερμηνευτικά Α': Περί Κατασκευής τον ανθρώπου - Απολογητικός περί της
Έξαημέρον - Περί Γενέσεως του Ανθρώπου

6ος Ερμηνευτικά Β‘: α) Εις τήν επιγραφήν των Ψαλμών β) Εις τον 6ον Ψαλμόν.
γ) Περί της ογδόης, δ) Εις τον Εκκλησιαστήν.

7ος Ερμηνευτικά Γ': Έξήγησις εις τα Άσματα, Λόγοι Α'-ΙΕ'.

8ος Α'-Ε' 2) Εις τους Μακαρισμούς Λόγοι Α'-Η'. Ασκητικά Α': Περί τον κατά
Θεόν σκοπού. Προς Αρμόνιον, Περί του τι το του Χριστιανού το
επάγγελμα. Προς Ολύμπιον, Περί τελειότητος. Προς τους αχθομένους
τοις επιτιμήσεσι. Περί των νηπίων προς ώρας αφαρπαζομένων.

9ος Α') Ασκητικά: Περί παρθενίας (Κεφάλ. Α-ΚΓ).

Β') Λόγοι Εγκωμιαστικοί. 1) Περί αρετής, ήτοι Εις τον Βιον Μωυσέως
(Λόγοι Α- Β'). 2) Εις τον Βίον της οσίας Μακρίνης. 3) Εις τον Βίον Αγίου
Γρηγορίου του θαυματουργού.

10ος Ομιλίες : 1) Δογματικές (Εις την εαυτού χειροτονίαν, Περί θεότητος Υιού
και Πνεύματος, Εις το «όταν υποταγη...», Περί του Τί εστι τό κατ’ εικόνα
και καθ’ομοίωσιν), 2) Ηθικές (Εις τους κοιμηθέντας,, Περί ευποιίας, Εις το
«εφ’ όσον ενί τούτων..» Κατά τοκιζόντων, Εις το «ο δε πορνεύων..», Προς
τους βραδύνοντας εις το βάπτισμα», 3) Εορταστικές (Εις την γέννησιν του
Χριστού, την ημέρα των Φώτων, το Πάσχα, της τριημέρου προθεσμίας
της αναστάσεως του Κυρίου.

ΑΠΑΝΤΑ Ι.ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

1ος ΕΚΔΟΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ (Εκδ.)

2
3ος Περί Εικόνων Λόγοι Α-Γ. Αποδεικτικός περί των αγίων και σεπτών
Εικόνων
6ος-8oς Εις τα ιερά Παράλληλα (Στοιχεία Α-Ω)
9ος Ομιλίες (Εις την Μεταμόρφωσιν, την ξηρανθείσαν συκήν κ.ά.)

4
5
6
 ΒΥΣΣΟΣ: ‘Ô Τéèåßò ôïõò èçóáõñïýò åí áâýóóïéò’, ðåñéêëåßåé ôïí ðëïýôï ôïõ óå Ýíá
ÁìõóôÞñéï.. ÌÞðùò ëÝãïíôáé Ü. ïé ëüãïé ðåñß èåßáò êñßóåùò, ïé ïðïßïé åßíáé
áíÝêöñáóôïé êé áêáôáíüçôïé óôéò áíèñþðéíåò äéÜíïéåò, âñßóêïíôáé äå ïé ëüãïé ìüíïí
óôçí ãíþóç ôïõ È., óýìöùíá ìå ôïõò ïðïßïõò êõâåñíÜ ôï êáèÝíá; ‘Ôá êñßìáôÜ óïõ, Üâõóóïò
ðïëëÞ’ (Ø.35:7) Áí åðßìïíá æçôÜò íá ìÜèåéò ãéáôß ç æùÞ ôïõ áìáñôùëïý ðáñáôåßíåôáé,
åíþ ôïõ äéêáßïõ åßíáé óýíôïìç, ãéáôß ï Üäéêïò åõçìåñåß êáé ï äßêáéïò èëßâåôáé,
ãéáôß ðÝèáíå ôï ðáéäß ðñïôïý ìåãáëþóåé, áðü ðïý ïé ðüëåìïé, ôá íáõÜãéá, ïé óåéóìïß..
ãéáôß ôá åðéâëáâÞ ãéá ôïõò ά. , ãéáôß ç áíéóüôçôá êáé ποιά ç áíôáðüäïóç óôïí
êáèÝíá, èõìÞóïõ üôé ôá êñßìáôá ôïõ È. åßíáé Üâõóóïò êáé åðåéäÞ åßíáé áóöáëéóìÝíá
óôïõò èåßïõò èçóáõñïýò, äåí åßíáé êáôáíïçôÜ óôïí ôõ÷üíôá.. ¼ôáí êáôáíïÞóïõìå ôçí
ðñïóùðéêÞ ãíþóç èá äïýìå êáé ôéò áâýóóïõò, ðïõ õðÜñ÷ïõí óôïõò èçóáõñïýò ôïõ È.
(Óôïí 32 Øáëì.179-81) ¶. åßíáé ç êáôïéêßá ôùí äáéìüíùí...Ôá êýìáôá åßíáé ïé
ðñïáéñåôéêÝò äõíÜìåéò, ìå ôéò ïðïßåò äåß÷íåé ôç öýóç ôçò áðïóôáóßáò.. Áýñá
ïíïìÜæåé ôç ÷Üñç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò ðïõ ìå ôá íïçôÜ ðáíéÜ åëëéìåíßæåé ôçí øõ÷Þ óôï
èåßï üñìï êáé ìå êõâåñíÞôç ôï Ëüãï, ðïõ êáôåõèýíåé ôï ôáîßäé (Óôéò Åðéãρ.83)

ÁÃÁÐÇ: Ïé áéóèÞóåéò ðáñïõóéÜæïíôáé óå ìáò åõèýò ìüëéò ãåííçèïýìå & ìå áõôÝò

óõìâéþíïõìå áðü ôçí ðñþôç æùÞ ìáò. ÅðåéäÞ õðÜñ÷åé ìåãÜëç åîïéêåßùóç ôçò
áéóèçôéêÞò äýíáìçò ìå ôçí Üëïãç æùÞ êé åðéðëÝïí ï íïõò åìðïäßæåôáé êÜðùò óôçí
ïéêåßá åíÝñãåéá ôïõ, ãéáôß äåí ÷ùñÜåé ôç íçðéüôçôá áëëÜ êáôÜ êÜðïéï ôñüðï
ðáèáßíåé Ýêèëéøç ìå ôçí åðéêñÜôçóç ôçò Üëïãçò áßóèçóçò, ãé’ áõôü ç ðëáíåìÝíç &
ëáíèáóìÝíç ÷ñÞóç ôçò áãáðçôéêÞò äéÜèåóçò ãßíåôáé áñ÷Þ & âÜóç ôçò æùÞò ôçò
êáêßáò. (Åêêëçó.Ç, 501). ÅðåéäÞ Ý÷ïõìå ðñïêáôÜëçøç ìå ôá áéóèçôéêÜ êñéôÞñéá,
ðñïóäéïñßæïõìå üôé åßíáé êáëü ìå üôé ìáò åõöñáßíåé & ìáò åõ÷áñéóôåß.. Ôï
áêÜèáñôï óõíáßóèçìá ôçò áãÜðçò óôç íåüôçôá äåí åßíáé áãÜðç, áëëÜ áññþóôéá,
ðñïêáëåßôáé áðü ôï ðýñéíï & äçëçôçñéþäåò äÜãêùìá ôçò çëéêßáò Óá íá óôÝêåôáé óå
ìéá øηëÞ Βίγλα ï ÅêêëçóéáóôÞò, öùíÜæåé óôïõò áíèñþðïõò: ‘õðÜñ÷åé êáéñüò ãéá ôçí
áãÜðç (åóý íá óçìåéþóåéò ôï áãáèü) & êáéñüò ãéá ìßóïò (ôï êáêü)’, ãéáôß Üëëá
åßíáé ôá áëçèéíÜ áãáèÜ, ðïõ áõôÜ ôá ßäéá åßíáé êáëÜ & êÜíïõí êáëïýò áõôïýò ðïõ ôá
ìåôÝ÷ïõí. Ãéáôß üðïéá åßíáé ç öýóç ôïõ ìåôå÷ïìÝíïõ ó’áõôÞí åßíáé áíÜãêç íá áëëïéùèåß
êé áõôü ðïõ ôá ìåôÝ÷åé. Ìõñßæåé ùñáßá ãéá ðáñÜäåéãìá ôï óôüìá åêåßíïõ, ðïõ ðÞñå
áñþìáôá êé Üó÷çìá åêåßíïõ ðïõ ìÜóçóå óêüñäá. ÅðåéäÞ ëïéðüí êÜèå áêáèáñóßá ôçò
áìáñôßáò åßíáé âñωìåñÞ åíþ áíôßèåôá ç áñåôÞ åßíáé Üñùìá ×ñéóôïý & ç áãáðçôéêÞ
ó÷Ýóç äçìéïõñãåß ôçí Ýíùóç ìå ôï áãáðþìåíï, åðïìÝíùò üðïéï ðñïôéìÞóáìå åêåßíï &
ãéíüìáóôå Þ åõùäßá ×ñéóôïý Þ äõóùäßá.. Ï ìåãÜëïò ÅêêëçóéáóôÞò öùíÜæåé ôçí
áíèñþðéíç öýóç, ðïõ ðëáíéÝôáé óå ìÝñç áðÜôçôá êé ü÷é óå äñüìï: ‘Ãéáôß üëç óáò ç
æùÞ åßíáé ìéá ðëÜíç; Ãéáôß áãáðÜôå ôá ìÜôáéá êé áíõðüóôáôá & ëéþíåé
êõñéïëåêôéêÜ ç øõ÷Þ óáò ìå áõôÜ, ðïõ äåí Ý÷ïõí õðüóôáóç;’ ¶ëëïò åßíáé ï áëÜèçôïò
& óùôÞñéïò äñüìïò. Áõôüí íá áãáðÞóåôå êé áõôüí íá âáäßóåôå ìå ôçí áãÜðç óáò, ðïõ ôï
üíïìÜ ôïõ åßíáé áëÞèåéá & æùÞ & φως & áöèáñóßá & ôá üìïéá...¸íá åßíáé ôï ìïíáäéêÜ
áãáðçôü áðü ôç öýóç ôïõ, Áõôü ðïõ õðÜñ÷åé áëçèéíÜ. Êé Ýíá ðÜëé åßíáé ìéóçôü, ï
åöåõñÝôçò ôçò êáêßáò, ï å÷èñüò ôçò æùÞò ìáò. (Åêêëçó.Ç,507). ¸÷ïõí ôçí ßäéá öýóç
ôï áãáðçôü êé áãáèü.. ãéáôß áãáèü åßíáé åêåßíï, ðïõ åðéèõìïýí üëïé..Åêåßíïò, ðïõ
áãáðÜ ÷ñÞìáôá êáé óõãêéíåßôáé áðü ôï öèáñôü êÜëëïò ôùí óùìÜôùí êé õðåñôéìÜ
áõôÞ ôçí øåýôéêç äüîá, εξόδευσε ôçí äýíáìç ôçò á. óå üóá äåí Ýðñåðå êáé êáôÝóôç
ôõöëüò óôï ðñáãìáôéêά áãáðçôü. Ãé’ áõôü ‘áãáðÞóåéò Ê. ôïí È. óïõ åî üëçò ôçò
êáñäßáò óïõ’...¼óç äýíáìç îïäÝøåéò óôá êáôþôåñá ðñÜãìáôá, ôüóï èá óïõ ëåßøåé, áðü
ôï óýíïëï ôçò áãÜðçò. Ãé’áõôü ëßãïé áðü ôïõò ά. ïíïìÜóèçêáí ößëïé ôïõ È. ÐñáãìáôéêÜ
ößëïé ôïõ È. êáé ìåôáîý ôïõò åßíáé ïé Üãéïé (Óôïí 44 Øáëì. 263)

ÁÃÁÐÇ ÔÏÕ ÈÅÏÕ: Ç ðñïò ôïí Èåüí áãÜðç äåí äéäÜóêåôáé. Ãéáôß êáé ôï öωò
äåí Ý÷ïõìå äéäá÷èåß íá ÷áéñþìåèá êáé íá åðéèõìïýìå ôçí æùÞ, ïýôå ìáò
7
äßäáîå êáíåßò Üëëïò íá áãáðïýìå ôïõò ãïíåßò ìáò Þ áõôïýò ðïõ ìáò
áíÜèñåøáí..ÊÜðïéïò óðåñìáôéêüò ëüãïò (óðéíèÞñáò) Ý÷åé êáôáâëçèåß ìÝóá ìáò, ðïõ
Ý÷åé åê öýóåùò ôçí åîïéêåßùóç ìå ôçí áãÜðç êáé ðñÝðåé íá êáëëéåñãçèåß..Ç áãÜðç
ôïõ Èåïý åíþ åßíáé ìéá áðëÞ áñåôÞ, ðåñéÝ÷åé êÜèå Üëëç åíôïëÞ..Ï È. ìáò Ý÷åé äþóåé
ôéò äõíÜìåéò íá ôçñÞóïõìå üëåò ôéò åíôïëÝò, þóôå íá ìçí äõóáíáó÷åôïýìå óáí ìáò
æçôåßôáé êÜôé ðñùôÜêïõóôï, ïýôå íá åðáéñþìåèá óáí äßíïõìå êÜôé
ðåñéóóüôåñï..Êáêßá åßíáé ç ðïíçñÞ êáé ðáñÜ ôçí åíôïëÞ ôïõ Èåïý ÷ñÞóç ôùí
äùñåþí ôïõ Èåïý..Ç ïìïñöéÜ ôçò äüîçò ôïõ Èåïý Üöçóå ìÝóá óôïõò áãßïõò ðïõ öþôéóå,
ôï êåíôñß ôïõ áöüñçôïõ ðüèïõ, þóôå áäçìïíïýóáí áðü ôçí ðáñïýóá æùÞ êé Ýëåãáí ‘Ç
øõ÷Þ ðïèåß äéáêáþò ôïí Êýñéï’..Ïé Üíèñùðïé åê öýóåùò åðéèõìïýí ôá ùñáßá êáé ôá
êáëÜ. ¼ìùò ôï êáôåîï÷Þí ùñáßï êé áãáðçôü åßíáé ôï áãáèü, áãáèü äå åßíáé ï È.. Ôá
ðÜíôá åðéèõìïýí ôï áãáèü, Üñá ôá ðÜíôá åðéèõìïýí ôïí Èåü..Ôïí äçìéïõñãü ìáò
êé áí äåí ãíùñßæáìå ôç öýóç ôïõ áðü ôçí áãáèüôçôÜ ôïõ êáé ìüíï üôé
äçìéïõñãçèÞêáìå áðü áõôü ïöåßëïõìå íá ôïí áãáðïýìå õðåñâïëéêÜ êáé íá
ðÝöôïõìå ìå ôç ìíÞìç ìáò óõíå÷þò ðÜíù Τïõ, üðùò ôá íÞðéá ðÜíù óôéò ìçôÝñåò
ôïõò. Ç ïéêåßùóç ìå ôïõò åõåñãÝôåò äåí åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü ìüíùí ôùí áíèñþðùí
áëëÜ êáé üëùí ó÷åäüí ôùí æþùí (ð.÷., ôùí óêýëùí ðñïò ôá áöåíôéêÜ ôïõò).. Ïé
åõåñãåóßåò ôïύ Èåïý åßíáé êáé ðïëëÝò êé åîáßñåôåò.. Ï Ê. åßíáé ôüóï áãáèüò, ðïõ äåí
÷ñåéÜæåôáé áíôáðüäοóç áëëÜ áñêåßôáé ìüíï óôï íá ôïí áãáðïýìå ..ÔñÝìù ìÞðùò áõôüò,
ðïõ ôþñá ìáò åîáðáôÜ ìå ôá êïóìéêÜ äïëþìáôá, áõôüò ðïõ ïýôå ìáò äçìéïýñãçóå, ïýôå
ðÝèáíå ãéá ÷Üñç ìáò ðáñïõóéÜóåé ôüôå ôçí äéêéÜ ìáò áìÝëåéá ùò ðñïóâïëÞ êáôÜ ôïõ
Êõñßïõ..êÜôé ôï ïðïßï ìïõ öáßíåôáé âáñýôåñï áðü ôéò ôéìùñßåò ôïõ άδη.. (¼ñïé êáôÜ
ðëÜôïò, 195-7)... ¼ðïéïò áãÜðçóå áõôüò êáé èá áãáðçèåß, êé üðïéïò áãáðÞèçêå
ðáßñíåé ôïí È. íïéêÜñç ìÝóá ôïõ. Êé üðïõ ìðáßíåé äåí åßíáé äõíáôü íá ìçí õðÜñ÷åé öùò.
Ôï öùò ðÜëé ðñþôá ãíùñßæåé ôï ßäéï ôï öùò. ¸ôóé ç áãÜðç åêôüò ôùí Üëëùí ðñïîåíåß
êáé ãíþóç. Áõôüò ï äñüìïò ïäçãåß åõêïëüôåñá óôçí áëÞèåéá áðü áõôü ôùí ëïãéêþí
êáôáóêåõþí..Áí ëáôñåýåéò ôçí áã.ÔñéÜäá êáé ôéìÜò ìå ôç óåìíÞ æùÞ óïõ, ëÝãïíôáò
ôçí áëÞèåéá êáé ìéóþíôáò ôéò öáíôáóßåò èá ðÜñåéò èÝóç óôïí ïõñáíü. (Ðåñß
ÁñåôÞò, 225-7)...Ýíá óðßôé äåí ìðïñåß íá õðïäå÷èåß óõã÷ñüíùò ÷þìá êáι ðíïÞ áÝñá .
üóï ÷þìá âÜæåéò ôüóï ðíïÞ áÝñá áðïìáêñýíåéò, êé üóï åéóïéêßæåéò ôá ãÞéíá óôçí
êáñäéÜ óïõ, ôüóï áðïéêßæåéò ôï áã.Ðíåýìá. Áðü ðïý ðñïÝñ÷ïíôáé ïé ðïñíåßåò, ïé
ìïé÷åßåò, ïé Ýñéäåò, ïé φιλονικίες, ïé öèüíïé, ïé öüíïé êé üëï ôï ðëÞèïò ôùí êáêþí;
áðïìÜêñõíå üëç ôçí êåíïäïîßá, ôçí ìçôÝñá ôçς áðéóôßáò ãéáôß ï ×ñéóôüò ëÝåé: äåí
ìðïñåßôå íá ðéóôåýåôå áðü ìÝíá áöïý äÝ÷åóôå äüîá áðü Ü.’..ìçí âÜëåéò ôïí èÜëáìï ôçò
êáñäéÜò óïõ Üëëïí íõìößï. ãéáôß åßíáé æçëéÜñçò ï íõìößïò óïõ, ï ×., ï ãëõêýôáôïò, ï
ìüíïí ðïèçôüò, üëïò ãëõêýôçôá, üëïò åðéèõìßá. Óå áõôüí îåäßðëùóå ôçí áãÜðç óïõ êáé
ðÝóå: åßíáé ðëçãùìÝíç ç êáñäéÜ ìïõ, ï ðüèïò óïõ ìå Ýâãáëå áðü ôá ëïãéêÜ ìïõ, ìå Ýêáíå
αλλιώτικο ç áãÜðç óïõ Ê. åßìáé áé÷ìÜëùôïò ôïõ ÝñùôÜ óïõ. μπες μες óôï ôáìåßï óïõ.
èá öéëÞóù ôá ß÷íç ôùí ðïäéþí óïõ (Ιωάν.Δαμασκ.Ïìéëία óôçí Îçñáíè.77).

ÁÃÃÅËÏÓ: Óôýëïé áóçìÝíéïé êáé äá÷ôõëßäéá êáé ÷åñïõâåßì ôçò óêçíÞò ôïõ
ìáñôõñßïõ...åßíáé ïé õðåñêüóìéåò äõíÜìåéò ðïõ óôçñßæïõí ôï ðáí ìå ôçí äýíáìç ôïõ
Èåïý..(Στον Âßï Ìùõó. 290) ‘Ðáñåìâáëåß Ü. êýêëù ôùí öïâïõìÝíùí áõôþ’ ÊïíôÜ óôïí
êáèÝíá ðïõ ðéóôåýåé óôïí Ê. âñßóêåôáé Üããåëïò, áí äåí ôïí áðïìáêñýíïõìå ìå ôá ðïíçñÜ
ìáò Ýñãá. Ãéáôß üðùò ôá μελίσσια ôá öõãáäåύεé ï êáðíüò êáé ôá ðåñéóôÝñéá ôá
äéþ÷íåé ç äõóùäßá, Ýôóé êáé ôïí Ü. ðïõ åßíáé öýëáêáò ôçò æùÞò ôïí áðïìáêñýíåé ç
èñçíþäçò êáé âñùìåñÞ áìáñôßá..Αí Ý÷åéò ìÝóá óïõ Ýñãá, ðïõ áîßæïõí áããåëéêÞò
ðñïóôáóßáò êáé êáôïéêåß ìÝóá óïõ íïõò ðëïýóéïò óôçí ãíþóç ôçò áëÞèåéáò, åîáéôßáò
ôïõ ðëïýôïõ ôùí ôéìßùí Ýñãùí ôçò áñåôÞò èá åãêáôáóôÞóåé ï Ê. öñïõñïýò êáé öýëáêåò
êïíôÜ óïõ..ÓêÝøïõ ðüóï ìåãÜëç åßíáé ç öýóç ôùí áããÝëùí, üôé Ýíáò Ü. ðáñïõóéÜæåôáé
ìå ïëüêëçñï óôñáôüðåäï êáé ðïëõÜñéèìç ðáñÜôáîç..Äéüôé üðùò ôá ôåß÷ç ôùí ðüëåùí
êôßæïíôáé ãýñù áðü áõôÝò êé åìðïäßæïõí ôéò åðéèÝóåéò, Ýôóé êé ï Ü. ðñïöõëÜóóåé
óáí ôïß÷ïò áðü ôïõò ìðñïóôéíïýò êáé ðéóéíïýò êéíäýíïõò. Ãé’áõôü ‘ðåóåßôáé åê ôïõ
8
êëßôïõò óïõ ÷éëéÜò êáé ìõñéÜò åê äåîéþí óïõ’, åóÝíá üìùò äåí èá óå ðëçóéÜóåé
êáìéÜ ðñïóâïëÞ ôïõ å÷èñïý, äéüôé ‘ôïéò áããÝëïéò åíôåëåßôáé ðåñß óïõ’
(Ø.90:7,11)..Ïé Ü. åðåéäÞ äåí Ý÷ïõí ðáñáðÝôáóìá ðáñüìïéï ìå ôçí äéêéÜ ìáò óÜñêá, äåí
åìðïäßæïíôáé óå ôßðïôå íá âëÝðïõí óõíå÷þò ôï Ýíäïîï ðñüóùðï ôïõ ×. (Óôïí 33 Øáëì.,
221, 241)...Ï Ü. êáé ÷ñïíéêÜ ðåñéïñßæåôáé êáé êáôÜ ôçí áíôßëçøç êáé
ðñïóäéïñßæïíôáé ðëÞñùò áðü ôïí Êôßóôç (¸êä.129).

AÃÉÏÓ: ÐñÝðåé íá ôéìούìå ôïõò áãßïõò ùò ößëïõò ôïõ ×ñéóôïý, ùò ðáéäéÜ êáé
êëçñïíüìïõò ôïõ È. (Éùáí.1:12, Ñùì.8:17).. Áí ï äçìéïõñãüò ôùí áðÜíôùí êáé Êýñéïò
ïíïìÜæåôáé ‘âáóéëéÜò ôùí âáóéëÝùí’, ïðùóäÞðïôå êé ïé Üãéïé ïíïìÜæïíôáé èåïß (èåüí
ãéá ôïí Öáñáþ Ýêáíå ï È. ôïí ÌùõóÞ (Åî.7:1) êáé êýñéïé êáé âáóéëåßò, ü÷é êáôÜ ôçí
öýóç ôïõò, áëëÜ åðåéäÞ Ýãéíáí âáóéëåßò êáé êýñéïé ôùí ðáèþí ôïõò, êáé διαφύλαξαν
áðáñá÷Üñáêôç ôçí ïìïßùóç ôçò èåßáò åéêüíáò.. - ãéáôß âáóéëéÜò ïíïìÜæåôáé êáé ôï
ïìïßùìá ôïõ âáóéëÝùò- êáé åðåéäÞ åíþèçêáí ìå ôïí È. óýìöùíá ìå ôçí ðñïáßñåóÞ ôïõò êáé
äÝ÷èçêáí íá êáôïéêÞóåé ìÝóá ôïõò êé Ýãéíáí ìå ôçí êïéíùíßá ôïõ êáôÜ ÷Üñéí, áõôü ðïõ
åßíáé ï ßäéïò êáôÜ öýóç..Ç ôéìÞ ðñïò ôïõò åõãíþìïíáò áðü ôïõò óõíäïýëïõò ìáò
áðïäåéêíýåé ôçí êáëÞ äéÜèåóç ðñïò ôïí êïéíü Äåóðüôç..Ôß ðïëõôéìüôåñï õðÜñ÷åé áðü
ôï íá åßíáé êáíåßò ìÝóá óôï ÷Ýñé ôïõ È.; Ãéáôß ï È. åßíáé æùÞ êáé öùò, êé áõôïß
ðïõ åßíáé ìÝóá óôï ÷Ýñé ôïõ È., åßíáé ìÝóá óôç æùÞ êáé ôï öùò..Ðþò äåí
ðñÝðåé íá ôéìïýìå ôïõò åìøý÷ïõò íáïýò ôïõ È.; Áõôïß æùíôáíïß óôÝêïíôáé ìå ðáññçóßá
åíþðéïí ôïõ È...Áíáâñýïõí ìýñï åõùäßáò êáé êáíåßò íá ìçí áðéóôåß. Ãéáôß áí áðü ôïí
áðüêñçìíï âñÜ÷ï ðÞãáóå íåñü óôçí Ýñçìï.. êé áðü ôï óáãüíé ôïõ üíïõ üôáí äßøáóå ï
Óáìøþí, åßíáé áðßóôåõôï íá áíáâëýæåé åõùäéáóôü ìýñï áðü ëåßøáíá ìáñôýñùí.. Óôï
íüìï Þôáí áêÜèáñôïò, üðïéïò Üããéæå íåêñü. Áõôïß üìùò äåí åßíáé íåêñïß, áðü ôç
óôéãìÞ, ðïõ ç áõôïæùÞ óõíôÜ÷èçêå óôïõò íåêñïýò..Ðþò áðïäéþêïíôáé ïé äáßìïíåò,
áðïìáêñýíïíôáé ïé áññþóôéåò, èåñáðåýïíôáé ïé Üññùóôïé..ðáýïõí ïé ðåéñáóìïß êé ïé
èëßøåéò, êÜèå êáëÞ äüóç êáôÝñ÷åôáé äéáìÝóïõ áõôþí áðü ôïí ÐáôÝñá ôùí öþôùí óå
áõôïýò ðïõ ôçí æçôïýí ìå áäßóôá÷ôç ðßóôç; Ðüóï èá êüðéáæåò ãéá íá âñåßò
ðñïóôÜôç, ãéá íá óå ðáñïõóéÜóåé óôï èíçôü âáóéëéÜ êáé íá ïìéëÞóåé óå áõôüí ãéá
÷Üñç óïõ; Ëïéðüí äåí ðñÝðåé íá ôéìïýìå ôïõò ðñïóôÜôåò ïëüêëçñïõ ôïõ áíèñùðßíïõ
ãÝíïõò, ðïõ ðáñáêáëïýí ôïí È. ãéá ÷Üñç ìáò;..Áò ôéìÞóïõìå ïé ðéóôïß ôïõò áãßïõò ìå
øáëìïýò êáé ýìíïõò, ìå êáôÜíõîç êé åëåçìïóýíç, ìå ôá ïðïßá êáôåîï÷Þí ëáôñåýåôáé ï È.
(¸êä.491-3) Ðñïóêõíçôïß ëïéðüí ïé Üãéïé ü÷é öýóåé áëëÜ ùò ìÝôï÷ïé ôïõ
êáôÜ öýóç È. êé ùò äïîáóìÝíïé áðü ôïí È. Ôïõò ð. ëïéðüí åðåéäÞ ëáôñåýåôáé ï
âáóéëéÜò ùò õðÜêïõïõò ëåéôïõñãïýò êé áãáðçôïýò ößëïõò êé åðåéäÞ éêáíïðïéïýíôáé
ôá áéôÞìáôá üóùí ðëçóéÜæïõí ìå ðßóôç åßôå äéüôé ï õðçñÝôçò ôï æçôÜ áðü ôïí
âáóéëéÜ åßôå äéüôé ï âáóéëéÜò äÝ÷åôáé ôçí ôéìÞ êáé ôçí ðßóôç åêåßíïõ ðïõ æçôÜ
óôñáôüò ôõï Ê. ïé Üãéïé. Áò áðïãõìíþóåé ðñþôá ï åðßãåéïò âáóéëéÜò ôïí åáõôü ôïõ
áðü ôï óôñáôü ôïõ êáé ýóôåñá ôïí âáóéëéÜ ôïõ êáé Ê. (Åéê.Â.,137) ..Ýôóé ç óêéÜ
êáé ôá óïõäÜñéá êáé ôá óìéêßíèéá ôùí áðïóôüëùí èåñÜðåõáí.. üóïé äåí ð. ôïõò
õðçñÝôåò ôïõ È. ùò áëáæüíåò êáôáäéêÜæïíôáé (ôá ðáéäéÜ ôñïöÞ ôùí áñêïýäùí)
(ðáëéüôåñá äåí êôéæüôáí íáüò óôï üíïìá ά. ïýôå ãéïñôáæüôáí ï èÜíáôïò ôùí äéêáßùí,
áëëÜ ôïí ðåíèïýóáí êé üðïéïò Üããéæå ôïν íåêñü èåùñåßôï áêÜèáñôïò áêüìç êáé ôïí
ßäéï ôïí ÌùõóÞ.. ôþñá üìùò ãéïñôÜæïíôáé ïé ìíÞìåò. Þ ëïéðüí êáôÜñãçóå ôéò ìíÞìåò Þ
åðÝôñåøå ôéò åéêüíåò (Åéê.Á,57-9) ç å. åßíáé èñßáìâïò êáé öáíÝñùóç êáé
óôçëïãñáößá ãéá ôçí áíÜìíçóç ôçò íßêçò åêåßíùí ðïõ áñßóôåõóáí êáé äéÝðñåøáí êáι
ãéá ôçí êáôáéó÷ýíç åêåßíùí ðïõ íéêÞèçêáí êáé êáôñïðþèçêáí. åßäá ðïëëÝò öïñÝò Ü.
ðïõ ìüëéò áíôßêñιóáí ôï ñïý÷ï ôïõ áãáðçìÝíïõ ôïõò ôï áóðÜæïíôáí óáí íá Þôáí ôï ßäéï
(Åéê.Â. 129).

ÁÃ.ÐΝÅÕΜÁ: Óôç öýóç ìáò ôï Ðíåýìá åßíáé ç ïñìÞ áÝñá, åíüò îÝíïõ ðñÜãìáôïò, ðïõ
åéóÝñ÷åôáé êé åîÝñ÷åôáé ãéá íá óõíôçñÞóåé ôï óþìá & ãßíåôáé öùíÞ êáôÜ ôçí þñá
ôçò åêöïñÜò ôïõ ëüãïõ, ðïõ öáíåñþíåé ôçí äýíáìç ôïõ ëüãïõ. Óôç èåßá öýóç, üðùò ï
9
Ëüãïò äåí èåùñÞèçêå ðñÜãìá áíõðüóôáôï ðïõ áðïêôÜôáé ìå ôç ìÜèçóç Þ öáíåñþíåôáé ìå
ôçí öùíÞ..Þ õðïöÝñïíôá ïôéäÞðïôå ðáèáßíåé ï äéêüò ìáò ëüãïò, Ýôóé & áêïýóáíôåò ãéá
ôï áã.Ðíåýìá..ôï åêëáìâÜíïõìå ü÷é ùò ðíïÞ áíÝìïõ áëëÜ ùò äýíáìç ïõóéþäç, õöéóôáìÝíç
êáèåõôÞ óå éäéáßôåñç õðüóôáóç, ÷ùñßò íá ìðïñåß íá ÷ùñéóèåß áðü ôïí Èåü óôïí ïðïßï
âñßóêåôáé Þ ôïí ëüãïí ôïõ Èåïý åéò ôïí ïðïßï óõíõðÜñ÷åé. Ç ýðáñîç ôïõ Ëόãïõ & ôïõ
Ðíåýìáôïò ôïõ Èåïý, ðïõ õðÜñ÷ïõí ïõóéùäþò & åßíáé ðïéçôéêÝò ôùí êôéóìÜôùí &
ðåñéåêôéêÝò ôùí üíôùí, áðïäåéêíýåôáé áðü ôçí áã.ÃñáöÞ ‘Ôù Ëüãù ôïõ Êõñßïõ ïé
ïõñáíïß åóôåñåþèçóáí & ôù Ðíåýìáôé ôïõ óôüìáôïò áõôïý ðÜóá ç äýíáìéò áõôïý’
(Ø.33)..Áí äåí äÝ÷ïíôáé üôé ï Ëüãïò êé ç Óïößá ðñùôïóôÜôçóáí óôç óýóôáóç ôùí üíôùí
èá èåùñÞóïõí áëïãßá êé áôå÷íßá óôçí áñ÷Þ ôïõ ðáíôüò, ðñÜãìá Üôïðï êé áóåâÝò
(Êáôç÷., 402 κ.ε. )
‘Ðíåýìá Èåïý åðåöÝñåôï åðÜíù ôïõ ýäáôïò’ (Ãåí.1:2). ¹ åííïåß ôï ð., ôïí äéÜ÷õôï áÝñá Þ
åííïåß ôï áã.Ðíåýìá. Óýìöùíá ìå ôçí ãíþìç Óýñïõ áíäñüò ôï ‘åðåöÝñåôï’ ôï ÷ñçóéìïðïéïýí
áíôß ôïõ ‘óõíÝèáëðå’ & æùïãïíïýóå’ ôçí öýóç ôùí íåñþí, üðùò ôï ðôçíü, ðïõ êëùσóÜ ôá
áõãÜ ôïõ (Åîáçì., 87). Ìå ôï Ð. óôåñåþèçêå üëç ç õðåñïõñÜíéïò äýíáìç, äçë. ç äýíáìç êé
ç óôáèåñüôçôá êáé ç âåâáéüôçôá, ðïõ ÷ïñçãïýíôáé äéá ôïõ áãéáóìïý êé üëç ç áñåôÞ,
ðïõ áñìüæåé óôéò éåñÝò äõíÜìåéò, ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôï áã.Ðíåýìá..Ôçí åìöÜíéóç ôùí
áããÝëùí óôçí ýðáñîç Ýäùóå ï äçìéïõñãüò Λόãïò, ï ðïéçôÞò ôùí üëùí. Ôïí áãéáóìü üìùò
(ðïõ ôïí åß÷áí öõôåõìÝíï áðü ôçí ðñþôç óôéãìÞ êáé ôñüðï ôéíÜ óôï öýñáìá ôçò ïõóßáò
ôïõò, óáí êÜðïéá âáöÞ) ôïõò ôçí ðñüóöåñå ôï áã.Ðíåýìá. (Óôïí 32 Øáëì.175). Ç äéÜíïéá,
ðïõ ìðüñåóå íá êáèáñéóèåß áðü ôá õëéêÜ ðÜèç êáé íá åãêáôáëåßøåé ïëüêëçñç ôç
íïçôÞ êôßóç êáé óáí øÜñé íá áíáäõèåß áðü ôá âÜèç ðñïò ôçí åðéöÜíåéá, áöïý öèÜóåé
óôï ìÝñïò, ðïõ åßíáé êáèáñü áðü êôßóç, åêåß èá äåß ôï áã.Ðíåýìá, üðïõ åßíáé ï Õéüò
êé üðïõ ï ÐáôÞñ, íá ôá Ý÷åé üëá êáé áõôü êáôÜ öýóç ïõóéùäþò åíùìÝíá äçë. ôçí
áãáèüôçôá, ôçí åõèýôçôá, ôïí áãéáóìü, ôçí æùÞ..¼ðùò ç èåñìüôçò åßíáé á÷þñéóôη
áðü ôçí öùôéÜ êé ç ëÜìøç áðü ôï öùò, Ýôóé êé ï áãéáóìüò êé ç æùïðïéοò äýíáìç, ç
áãáèüôçôá, ç åõèýôçôá áðü ôï Ðíåýìá..Êé üðùò ï Þëéïò áêôéíïâïëåß óôá óþìáôá êáé
êáôÜ ðïéêßëï ôñüðï ìåôÝ÷åôáé áðü áõôÜ, ÷ùñßò íá åëëáôþíåôáé áðü áõôÜ ðïõ
ìåôÝ÷ïõí Ýôóé êáé ôï Ðíåýìá äßäåé óå üëá áðü ôç ÷Üñç ôïõ ÷ùñßò íá ìåéþíåôáé êáé
íá äéáóðÜôáé..ÅìðíÝåé ôïõò ðñïöÞôåò, ôåëåéïðïéåß éåñåßò, åíéó÷ýåé âáóéëåßò..ìå
ôçí áíáãÝííçóç. Áí ðáñáëÜâåé ôåëþíç, ðïõ ðéóôåýåé, ôïí áíáäåéêíýåé åõáããåëéóôÞ. Áí
Ýëèåé óå øáñÜ ôïí êÜíåé èåïëüãï. Áí óõíáíôÞóåé äéþêôç ìåôáíéùìÝíï, ôïí êáèéóôÜ
áðüóôïëï ôùí åèíþí..Öôù÷üò Þôáí ïé ÐÝôñïò êé ÉùÜííçò. Äåí åß÷áí Üñãõñï êáé ÷ñõóü,
äþñéæáí üìùò õãåßá ðïõ Þôáí ðïëõôéìüôåñç áðü ðïëëÜ ÷ñõóÜ íïìßóìáôá..Ï ÉùÜííçò äåí
ãíþñéæå ôçí êïóìéêÞ óïößá, áëëÜ åßðå ëüãéá ìå ôçí äýíáìç ôïõ Ð., ðñïò ôá ïðïßá êáìéÜ
óïößá äåí ìðïñåß íá ðáñáâëçèåß. (Ðåñί Ðßóôåùò)..Óå üóïõò åßíáé êïéíü ôï Ð., êïéíü
êáé ôï ðÜèïò. Óå üóïõò äåí åßíáé ßóï ôï ðÜèïò, ßóç êáé ç ðßóôç. Ãéáôß üôé äåí Ýðáèå
êáíåßò äåí èá ìðïñïýóå íá ôï ðéóôåýóåé óôïí Üëëï. (Λόγ.26,153)...Ð. óçìáßíåé ôï Üã.
Ð., ðíåýìáôá ëÝãïíôáé ïé äõíÜìåéò ôïõ áã.Ð., ð. ëÝãåôáé ï áãáèüò Üããåëïò êé ï
ðïíçñüò äáßìïíáò, ð. ëÝãåôáé êé ç øõ÷Þ Þ ï íïõò Þ ï Üíåìïò Þ ï áôìïóöáéñéêüò áÝñáò
(¸êä.135) Ýíá óðßôé äåí ìðïñåß íá õðïäå÷èåß óõã÷ñüíùò ÷þìá êáι ðíïÞ áÝñá. üóï
÷þìá âÜæåéò ôüóï ðíïÞ áÝñá áðïìáêñýíåéò, êé üóï åéóïéêßæåéò ôá ãÞéíá óôçí
êáñäéÜ óïõ, ôüóï áðïéêßæåéò ôï áã.Ðíåýìá. áðü ðïý ðñïÝñ÷ïíôáé ïé ðïñíåßåò, ïé
ìïé÷åßåò, ïé Ýñéäåò, ïé öéëïíåéêßåò, ïé öèüíïé, ïé öüíïé êé üëï ôï ðëÞèïò ôùí êáêþí;
áðïìÜêñõíå üëç ôçí êåíïäïîßá, ôçí ìçôÝñá ôçς áðéóôßáò. (Ïìéë. óôçí Îçñáíè.77)

ÁÃ×ÏΣ: Ãé‘áõôïýò ðïõ áðáó÷ïëïýí ôçí øõ÷Þ ìå ôïí ðåñéóðáóìü áõôü, ç æùÞ ãßíåôáé
åðþäõíç, ìáóôéãþíïíôáò ôçí êáñäéÜ ìå ôéò åðéèõìßåò ôçò áðüκôçóçò ðåñéóóïôÝñùí,
üðùò ìå êÜðïéá ìáóôßãéá & ï ïäõíçñüò æÞëïò ãéá ðëåïíåîßá, ðïõ äåí ÷áßñåôáé ôüóï ìå
üóá Ý÷åé õðïöÝñåé áëëÜ ìå áõôÜ ðïõ ôçò ëåßðïõí. (Åêêë.,429). Íïυò ìå öñïíôßäá,
åßíáé óáí ôá ïóôÜ ðïõ ôá ôñþåé ôï óêïõëÞêé. Áíèåß ôï óþìá ðïõ áäéáöïñåß ãéá ôéò
öñïíôßäåò (Ðïßçì.32,411)...¼ðùò êÜðïéïò ðåñéöñïíåß ìéá ÷Üëêéíç äñá÷ìÞ ãéá íá
êåñäßóåé 100 ÷ñõóÝò, Ýôóé êé áõôüò, ðïõ åßíáé êýñéïò ôçò ãçò êáé ôçí
10
áðáñíåßôáé, ìéêñü ðñÜãìá áðáñíéÝôáé êáé 100ðëÜóéá ëáìâÜíåé. Áí êáé ïëüêëçñç ãç
äåí áîßæåé ôßðïôå ìðñïóôÜ óôïõò ïõñáíïýò, ôüôå êé åêåßíïò, ðïõ áöÞíåé ìåñéêÜ ìüíï
÷ùñÜöéá Þ ÷ñõóÜöé áñêåôü, äåí ðñÝðåé íá êáõ÷éÝôáé ïýôå íá ëõðÜôáé. ¶ëëùóôå
ðñÝðåé íá óêåöèïýìå üôé êé áí äåí ôá áðáñíçèïýìå ÷Üñéí ôçò áñåôÞò, ïðùóäÞðïôå
áñãüôåñá üôáí ðåèÜíïõìå ôá áöÞíïõìå óå á. áêüìç êé áíåðéèýìçôïõò..Ôß êÝñäïò
áðïêôÜìå ìå ðñÜãìáôá, ðïõ äåí ìðïñïýìå íá ôá ðÜñïõìå ìáæß ìáò; Ãéáôß íá ìçí
êáôáâÜëëïõìå ðñïóðÜèåéá íá áðïêôïýìå ôçí öñüíçóç ôçí äéêáéïóýíç..ðïõ ìðïñïýìå íá ôá
ðÜñïõìå ìáæß ìáò;.. Áí êáôïñèþóïõìå íá ðÜñïõìå áõôÝò ôéò áñåôÝò, èá ôéò óõíáíôÞóïõìå
óôçí Üëëç æùÞ, üðïõ èá Ý÷ïõí ðñïçãçèåß ãéá íá ìáò öéëïîåíÞóïõí óôçí ÷þñá ôùí
ðñáÝùí...¼ðùò ï äïýëïò äåí èá ôïëìïýóå íá ðåß óôïí êýñéü ôïõ: ÅñãÜóèçêá ÷èÝò, óÞìåñá
äåí åñãÜæïìáé, áëëÜ êáèçìåñéíÜ äåß÷íåé ôçí ßäéá ðñïèõìßá ãéá íá áñÝóåé óôïí Ê.
ôïõ, êáé íá ìçí äéáêéíäõíåýóåé ôçí æùÞ ôïõ, Ýôóé êáé ìåéò áò åêôåëïýìå êáèçìåñéíÜ ìå
åðéìïíÞ ôçí Üóêçóç Ý÷ïíôåò õðüøçí üôé êé áí ìéá ìÝñá äåßîïõìå áìÝëåéá, ï È. äåí èá ìáò
óõã÷ùñÝóåé, åðåéäÞ åß÷áìå êáëü ðáñåëèüí, áëëÜ èá áãáíáêôÞóåé åíáíôßïí ìáò..Ï
Éïýäáò ãéá ìéá íý÷ôá Ý÷áóå ôïõò êüðïõò ôïύ ðáñåëèüíôïò.. ’Êáèçìåñéíþò
áðïèíÞóêù’. Áí æïýìå êáèçìåñéíþò ìå Ýíôïíç ôçí áßóèçóç ôïõ èáíÜôïõ, äåí èá
áìáñôÞóïõìå. ÊÜèå ðñùß, ðïõ óçêùíüìáóôå íá ðéóôåýïõìå, üôé äåí èá ðáñáìåßíïõìå óôçí
æùÞ ìÝ÷ñé ôï âñÜäõ... ãéáôß åßíáé Üãíùóôç ç æùÞ ìáò êáé êáèçìåñéíÜ ìåôñéÝôáé
áðü ôçí èåßá Ðñüíïéá. Αí ìáò äéáêáôÝ÷ïõí áõôÜ ôá áéóèÞìáôá, ïýôå èá áìáñôÞóïõìå,
ïýôå èá ïñãéóèïýìå, ïýôå èá èçóáõñßóïõìå óôçí ðáñïýóá æùÞ...ÐÜíôïôå ï ìåãáëýôåñïò
öüâïò êαé ç ðÜëç êáôÜ ôùí ðåéñáóìþí äéáëýåé ôï åõ÷Üñéóôï ôçò çäïíÞò (Âßïò ôïõ
áã.Áíôùí.51ê.å.)

ÁÃΩΝΑΣ: Êé ï äßêáéïò êïðéÜæåé êé ï áìáñôùëüò..Ï äßêáéïò êïðéÜæåé ü÷é ãéá íá

ãåìßóåé ôçí êïéëéÜ ôïõ, ïýôå ãåíéêþò öñïíôßæåé ãéá ôï óþìá, ïýôå óêÝöôåôáé üôé
öïñåß óÜñêá, áëëÜ êïðéÜæåé íý÷ôá êáé çìÝñá æçôþíôáò ôïí È., ýðíï ðïôÝ äåí
÷ïñôáßíåé..Ýùò üôïõ ëÜâåé áìáñÜíôéíï óôåöÜíé, ðïõ ôïí ðåñéìÝíåé. Åíþ êé ï áìáñôùëüò
êïðéÜæåé êáé ìï÷èåß, ü÷é ðñïò ÷Üñéí ôçò äéêáéïóýíçò, áëëÜ ÷Üñéí ôçò
ôáëáßðùñçò óÜñêáò, ôçò áéó÷ñÞò ãõíáßêáò (Áèáí.Ðåñß Ðáñè.205) ¼óï
ðåñéóóüôåñï áóöáëßæïõìå ôïí åáõôü ìáò óôç óùöñïóýíç, ôüóï ðåñéóóüôåñï
ðïëåìïýìáóôå áðü ôïõò ðïíçñïýò ëïãéóìïýò. ‘¼ðïéïò ðñïóèÝôåé ãíþóç, ðñïóèÝôåé ðüíï’.
Ãéáôß üóï ìåãáëýôåñç ðñüïäï óçìåéþíïõí ïé áèëçôÝò, ôüóï ðåñéóóüôåñï Ýñ÷ïíôáé
áíôéìÝôùðïé ìå éó÷õñüôåñïõò áíôáãùíéóôÝò.. Íßêçóåò ôçí ïñáôÞ ðïñíåßá; Ï å÷èñüò èá
ðñïâÜëëåé ôçí ðïñíåßá äéá ôùí áéóèÞóåùí êé üôáí êé áõôÞ íéêÞóåéò áüñáôï ðüëåìï, ìå
ôåëåõôáßï üðëï ôïí åãùéóìü. ‘Ï Ý÷ùí ôçí äýíáìç åð’ïìöáëïý ãáóôñüò’. ..’Ãßíåôå óõíåôïß
óáí ôá ößäéá (ðñïóï÷Þ óôéò êéíÞóåéò ôïõ äéáâüëïõ) êáé áêÝñáéïé (êáèáñïß óôçí
ðñÜîç), üðùò ôá ðåñéóôÝñéá... Èá Þôáí ðïëý óðïõäáßï, áí ìðïñïýóáìå ìåßò, ðïõ æçôÜìå
ôï áëçèéíü áñãýñéï, íá õðïìÝíáìå ôüóïõò êüðïõò, óå üóïõò Üíåõ áîßáò ðåñéðßðôïõí
åêåßíïé ðïõ êõíõíçãïýí ôçí ìáôáéüôçôá ôïõ êüóìïõ..Êé åêåßíïé åíþ êåñäßæïõí ðïëëÜ,
åðéèõìïýí ðåñéóóüôåñá êáé åìåßò åíþ äåí Ý÷ïõìå ôßðïôá äåí èÝëïõìå ôßðïôå íá
áðïêôÞóïõìå. Êé åíþ ðÜó÷ïõìå áðü ôçí Ýó÷áôç ðåíßá, èåùñïýìå ôïí åáõôü ìáò ðëïýóéï
(Âßïò ôçò Óõãêëçô.274) Ðïéοò Ýóôçóå ôñüðáéï íßêçò ìå ôï íá êïéìÜôáé; ÊáíÝíáò äåí
ðÞñå âñáâåßï ÷ùñßò íá ôñÝîåé. Ïé êüðïé ãåííïýí ôçí äüîá, ïé ìü÷èïé öÝñíïõí ôá
óôåöÜíéá. ‘ÐñÝðåé äéáìÝóïõ ðïëëþí èëßøåùí íá ìðåßôå óôç âáóéëåßá ôïõ Èåïý’. ÁëëÜ
ôéò èëßøåéò áõôÝò ôéò äéáäÝ÷åôáé ìáêáñéüôçôá óôçí ïõñÜíéï âáóéëåßá, ôïõò
êüðïõò üìùò ôçò áìáñôßáò ôïõò ðåñéìÝíåé êáôÞöåéá êáé ç äõóêïëßá ôçò ãåÝíçò..Ïýôå
ôá Ýñãá ôïõ äéáâüëïõ åðéôåëïýíôáé ÷ùñßò êüðï áðü ôïõò åñãÜôåò ôçò
áäéêßáò..Áõôüò ðïõ ðïñíåýåé åßíáé êáôáϊäñùìÝíïò áðü ôçí çäïíÞ, ðïõ ôïí ëéþíåé..Áõôïß,
ðïõ äéáíõêôåñåýïõí óôéò ðñïóåõ÷Ýò, ðáñáìÝíïõí íý÷ôåò Üõðíïé áëëÜ ïé íý÷ôåò áõôþí
ðïõ áãñõðíÜíå ãéá áäéêßåò åßíáé äõóêïëüôåñåò. Ãéáôß êé ï öüâïò ìÞ óõëëçöèïýí êé ï
ïßóôñïò ôùí çäïíþí áðïìáêñýíåé ïëüôåëá ôçí áíÜðáõóç..Íá îáãñõðíÞóåéò áäåñöÝ. Áí
èÝëåéò Ý÷åéò âïçèïýò ôçí ðñïóåõ÷Þ, ðïõ öñïõñåß ôç íý÷ôá, ôç íçóôåßá ðïõ âïçèåß
êáé ôçí øáëìùäßá ðïõ øõ÷áãùãåß..ÊáíÝíáò åîáéôßáò ôïõ öüâïõ ôùí óôåñÞóåùí äåí
11
áðùèåß ôá áãáèÜ.. Åðé÷åéñïýìå ôá Ýñãá óôçñéæüìåíïé óôéò êáëýôåñåò åëðßäåò êé
áíáèÝôïíôåò ôçí Ýêâáóç ôùí ðñáãìÜôùí ðïõ Ý÷ïõìå åëðßóåé óôï Èåü. (Ðñïôñåðôéêός
óôï Üã.ÂÜðôéóìá,275)... ÅðåéäÞ ôï ôÝëïò ôïõ ά. åßíáé ç íßêç êáé óå áõôÞí
ðñïóâëÝðïíôáò åðéäßäïíôáé óå Üèëçóç üóïé áó÷ïëïýíôáé ìå áãþíåò, Ý÷ù ôçí ãíþìç üôé
ôï ôÝëïò, ìéá ìéêñÞ ëÝîç, ï ëüãïò äéåãåßñåé ôçí ðñïèõìßá åêåßíùí, ðïõ äéåîÜãïõí ôïí
áãþíá ôçò áñåôÞò óôï óôÜäéï ôçò æùÞò, þóôå áôåíßæïíôáò óôï ôÝëïò, ðïõ åßíáι ç íßêç,
íá åëáöñýíïõí ôïõò ìü÷èïõò ôïõò ìå ôçí åëðßäá ôïõ óôåöáíéïý. Áõôü ãßíåôáé êáé óôïõò
á. Ôï óôåöÜíé, ðïõ äåß÷íåôáé óôïõò óõíáãùíéæïìÝíïõò, ðñïêáëåß ìåãáëýôåñç åðßññùóç
ôçò åðéèõìßáò ôïõò ãéá ôç íßêç, êáèþò õðïêëÝðôïíôáé ïé êüðïé ôïõ áãþíá áðü ôçí äüîá
ðïõ ðñïóäïêïýí. ÅðåéäÞ ëïéðüí åßíáé óå üëïõò áíïé÷ôü ôï óôÜäéï, üðïõ ìïíáäéêüò
áíôßðáëïò åßíáé ç êáêßá, ðïõ êáôáðïíåß ðïëýôñïðá ìå ôá äïëåñÜ ôå÷íÜóìáôÜ ôçò üóïõò
ôçí áíôéðáëåýïõí, ãé’áõôü ï áãáèüò ãõìíáóôÞò óïõ äåß÷íåé áðü ðñþôá ôï ôÝëïò ôùí
éäñþôùí óïõ, ôï óôåöÜíùìá êáé ôçí áíÜêçñýîÞ óïõ óå íéêçôÞ..¸ôóé âñßóêåéò óôÞñéãìá
óôï íéêïðïéü êáé ðñïåôïéìÜæåéò ôïí åáõôü óïõ ãéá ôï åðéíßêéï êÞñõãìá..¼óá ðÜèç
Ý÷åé ç øõ÷Þ, ôüóá ôå÷íÜóìáôá ÷ñçóéìïðïéïýí åéò âÜñïò ìáò ïé å÷èñïß, ìå ôá ïðïßá ôï
ëïãéêü åîáñèñþíåôáé êé áðïäéïñãáíþíåôáé áí äåí ðáñáóêåõáóôåß êáíåßò ìå ôçí ìåëÝôç
íá åîáóöáëßóåé ìå íüìéìç Üèëçóç ôç óôáèåñüôçôá óôïõò áãþíåò áõôïýò íá ìçí ðÝóåé
(Óôéò Åðéãñ. 105).

ÁΘΕΟΣ: Ïé á. üôáí ôïõò âñåé êÜðïéï êáêü óôçí æùÞ ôïõò, åðåéäÞ äåí ìðïñïýí íá
õðïöÝñïõí ôéò äõóêïëþôåñåò ðåñéóôÜóåéò ôùí ðñáãìÜôùí, áìÝóùò áìöéâÜëëïõí ìå ôï
ìõáëü ôïõò üôé õðÜñ÷åé È., ðïõ öñïíôßæåé ãéá ôá åäþ ðñÜãìáôá..¸ðåéôá üôáí äïõí
ôïõò åáõôïýò ôïõò íá ðáñáìÝíïõí ðåñéóóüôåñï óôá äõóÜñåóôá åìðåäþíïõí ôï ðïíçñü
äüãìá & áðïöáßíïíôáé óôéò êáñäéÝò ôïõò üôé äåí õðÜñ÷åé È. (Ø.13:1) & áõôü áöïý ôï
âÜëëïõí óôï ìõáëü ôïõò, äéáðñÜôôïõí Üöèïíá ôçí áìáñôßá: ‘ÄéåöèÜñçóáí &
åâäåëý÷èçóáí åí ôïéò åðéôçäåýìáóéí’ (Ø.13:1)..¶öñùí ëïéðüí, äéüôé óôåñåßôáé íïõ &
öñïíÞóåùò, áõôüò ðïõ ëÝãåé üôé äåí õðÜñ÷åé È. & áõôüò ðïõ ëÝãåé üôé ï È. åßíáé
áßôéïò ôùí êáêþí (üôé ï È. äåí åßíáé áãáèüò) (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí êáêþí, 91). ¼ðùò
ðïëëïß áðü ôïõò äéêïýò ìáò äåí åßíáé ìáæß ìáò, åðåéäÞ ç æùÞ ôïõò ôïõò áëëïôñéþíåé
áðü ôï êïéíü óþìá, Ýôóé êáé ðïëëïß áðü ôïõò Ýîù åßíáé ìå ôï ìÝñïò ìáò, üóïé ìå ôïí ôñüðï
ðåôõ÷áßíïõí ôçí ðßóôç êáé ôïõò ëåßðåé ôï üíïìá ìüíï êáé Ý÷ïõí Ýìðñáêôá ôçí éäéüôçôá
(Óôïí ÐáôÝñá, 281)

ÁÈÇÍÁ: Áðü åäþ (ôçí Á.) áðïêôÞóáìå ôçí óôáèåñüôçôá ôçò ðßóôçò ìáò, áöïý ãíùñßóáìå
êáôÜ âÜèïò ôï óöáëåñü êáé ôï êßâäçëï ôùí Áèçíþí, åäþ êáôáöñïíÞóáìå ôïõò äáßìïíåò
(Óôïí Ìåã.Âáó.,167).

AIDS-ÁÑÑÙÓÔÉÁ: Åêôüò áðü ôç öôþ÷åéá êáé ôçí áññþóôéá, ôï ôñßôï êáêü åßíáé
ôï üôé äåí ìðïñïýí íá ðëçóéÜóïõí ôïõò ëåðñïýò, ïýôå íá ôïõò äïýí ïé ðïëëïß êáé ôïõò
áðïöåýãïõí êáé ôïõò óé÷áßíïíôáé êáé ôïõò áðïóôñÝöïíôáé ìå ðåñéöñüíçóç. Áõôü åßíáé
ôï âáñýôåñï åðáêüëïõèï ôçò áññþóôéáò ôïõò, ôï íá áíôéëçöèïýí üôé ìéóïýíôáé åîáéôßáò
ôçò óõìöïñÜò ôïõò. Åãþ äåí ìðïñþ íá ìåßíù áäÜêñõôïò, ìðñïóôÜ óôç óõìöïñÜ êáé
óõã÷ýæåôáé ï íïõò ìïõ. Íá ðáèáßíåôå êáé óåéò ôï ßäéï ãéá íá áðïöåýãåôå ôá äÜêñõá
ìå ôá äÜêñõá...¶íèñùðïé íåêñïß, åíþ åßíáé æùíôáíïß..Á. êáôÜìïíïé ïé ïðïßïé ëõðïýíôáé
êáé ôáõôü÷ñïíá ìéóïýí ôïõò åáõôïýò ôïõò..Êáé ìðïñåß íá ðëçóéÜóåé êáíåßò ôï ðôþìá
êÜðïéïõ, ðïõ Ý÷åé ðåèÜíåé ðñï ðïëëïý, Ýóôù êé áí áðïäßäåé öïâåñÞ äõóïóìßá êáé íá
õðïöÝñåé ôá âñùìéóìÝíá ðôþìáôá ôùí áëüãùí æþùí. Áðü áõôïýò üìùò áðïìáêñõíüìáóôå ìå
üëåò ìáò ôéò äõíÜìåéò (ù! öïâåñÞ áðáíèñùðßá) åðåéäÞ äåí áíå÷üìáóôå ïýôå
êáô’åëÜ÷éóôï íá áíáðíÝïõìå ôïí ßäéï áÝñá ìå áõôïýò.... Êáé óõìâáßíåé íá
óõãêáôïéêÞóåé êÜðïéïò ìå äïëïöüíï Þ ìïé÷ü Þ éåñüóõëï åêåßíïí äå ðïõ åßíáé áóèåíÞò,
åíù äåí ôïí Ý÷åé óôåíï÷ùñÞóåé êáèüëïõ íá ôïí áðïóôñÝöåôáé, óáí åãêëçìáôßá. Ç êáêßá
ôßèåôáé óå êáëýôåñç ìïßñá áðü ôçí áóèÝíåéá. Êáé ôçí ìåí áðáíèñùðéÜ ôçí

12
áðïäå÷èÞêáìå ãéáôß ðñïÝñ÷åôáé áðü åëåýèåñç âïýëçóç, åíþ ôçí óõìðÜèåéá ôçí
õðïôéìÞóáìå óáí êÜôé öïâåñü..ÁõôÜ ðáèáßíïõí áõôïß ðïõ ðÞñáí ôçí ßäéá öýóç ìå ìáò êáé
Ý÷ïõí ðëáóèåß áðü ôïí ßäéï ðçëü..êé Ý÷ïõí ëÜâåé ôï êáô’åéêüíá...ðñïò ÷Üñéí ôùí
ïðïßùí ðÝèáíå ï ×. ðïõ óçêþíåé ðÜíù ôïõ ôçí áìáñôßá ôïõ êüóìïõ, áõôïß ðïõ èá
êëçñïíïìÞóïõí ìáæß ôçí Üíù æùÞ. Ôß êÜíïõìå åìåßò ðïõ Ý÷ïõìå ôçí ôý÷ç íα áðïêôÞóïõìå ôï
íÝï üíïìá..ìáèçôÝò ôïõ ðñÜïõ êáé öéëáíèñþðïõ ×., ðïõ Ý÷åé âáóôÜóåé ôéò áäõíáìßåò
ìáò, Ý÷åé ôáðåéíþóåé ôïí åáõôü ôïõ;..Ôß êÜíïõìå åìåßò ðïõ Ý÷ïõìå ëÜâåé ôÝôïéï
õðüäåéãìá åõóðëá÷íßáò êáé óõìðáèåßáò;.. Èá ôïõò åãêáôáëåßøïõìå óáí íα Þôáí
íåêñïß, ìïëõóìÝíïé óáí íα Þôαí åñðεôÜ Þ ðéï ðïíçñÜ áðü ôá èçñßá..ÁõôÜ äåí ôáéñéÜæïõí
ïýôå óôçí áíèñþðéíç öýóç, ðïõ ðáñáããÝëåé óõìðÜèåéá..(Ãéáôß Üëëïé êáëïðåñíÜíå êé
Üëëïé õðïöÝñïõí;) Ãéáôß åßìáóôå øõ÷éêÜ Üññùóôïé êáé ìÜëéóôá ìå áññþóôéá
ðïëý ÷åéñüôåñç áðü ôç óùìáôéêÞ. Êé üóïí áöïñÜ ôçí óùìáôéêÞ Ýñ÷åôáé áêïýóéá
åíþ ç øõ÷éêÞ åêïýóéá. Êé ç ìåí ðñþôç åîáöáíßæåôáé ìå áõôÞ ôç æùÞ, ç äå Üëëç ìáò
áêïëïõèåß..Êé ç ìåí ðñþôç åðéóýñåé ôçí ëýðç êáé ôïí ïßêôï, ç äå Üëëç ôï ìßóïò üóùí
Ý÷ïõí âÝâáéá íïõ..Äåí èá ôïðïèåôÞóïõìε óôç èÝóç ôùí îÝíùí óõìöïñþí ôéò åðåñ÷üìåíåò
äéêéÝò ìáò; Ãéáôß áðü ôç öýóç ôïõò ôßðïôå áðü ôá áíèñþðéíá äåí åßíáé âÝâáéï..áëëÜ
ãõñßæïõí ìÝóá óå êýêëï, ðïõ êÜðïôå êáé ìÝóá óå ìéá þñá, ðñïêáëåß ðïéêßëåò
ìåôáâïëÝò. Êé åßíáé êáëýôåñá íá åìðéóôåýåôáé êáíåßò ôïí áÝñá êáé ôç ãñáììÞ ðïõ
áöÞíåé óôç èÜëáóóá ôï ðëïßï, êáé óôá áðáôçëÜ üíåéñá êáé óå üóá ÷áñÜóóïõí ôá
ðáéäéÜ ðÜíù óôçí Üììï, ðáñÜ óôçí áíèñþðéíç åõôõ÷ßá ..Ìç êáõ÷Üóèù! êáíåßò áëëÜ ìüíï
ãéá ôï üôé áíáæçôåß ôïí È. êáé õðïöÝñåé ìáæß ìå êåßíïõò ðïõ õðïöÝñïõí êé áíáèÝôåé
ôéò åëðßäåò ôïõ óôï ìÝëëïí. Ãéáôß ôá ðáñüíôá åßíáé ñåõóôÜ êáé ðçãáßíïõí áðü ôïí Ýíá
óôïí Üëëï, üðùò ïé âüëïé óôï ðáé÷íßäé..Ðïéοò èá äéá÷ùñßóåé ôá ðñáãìáôéêÜ áðü ôá
öáéíüìåíá; ..Ðïéοò ôçí êÜôù óêçíÞ áðü ôçí Üíù ðüëç;.. Åõôõ÷Þò åßíáé üðïéïò
äéá÷ùñßæåé ìåôáîý áõôþí ôùí ðñáãìÜôùí êáé ôá ÷ùñßæåé ìå ôï ìá÷áßñé ôïõ
Ëüãïõ..êé áíõøþíåôáé ìå ôçí êáñäéÜ ôïõ êáé óôáõñùíüìåíïò ìáæß ìå ôï ×. ãéá ôïí
êüóìï..ãßíåôáé êëçñïíüìïò ôçò áìåôÜâëçôçò Üíù æùÞò. Ãé’áõôü ï Äáâßä ìáò
÷áñáêôçñßæåé åñáóôÝò ôïõ øåýäïõò..Áõôü Ýëåãå êé ï Ê. ‘Åãåßñåóèå Üãùìåí
åíôåýèåí’ (Éù.14:31).. Äåí êïëëÜò áññþóôéá. Êé áðüäåéîç ïé ãéáôñïß áðü ôïõò ïðïßïõò
êáíåßò äåí êéíäýíåõóå, åðåéäÞ ðëçóßáóå áóèåíÞ..Ìçí ðáñáâëÝøåéò áäéÜöïñá ôïí
áäåñöü..Åßíáé ìÝëïò äéêü óïõ..Ìçí ðåñéìÝíåéò íá äïêéìÜóåéò åóý, ðüóï êáêü åßíáé ç
áðáíèñùðéÜ..Äåí Ý÷åé ìåãáëýôåñç áîßá ôï æþï, ðïõ ðÝöôåé óôï ÷áíôÜêé, ðïõ
óå ðñïóôÜæåé ï íüìïò íá ôï áíáóýñåéò.. Ðïëëïß ëÝíå: ‘Áò õðïöÝñïõí. ¸ôóé ôï èÝëçóå ï
È:’ Äåí åßíáé öáíåñü áí êáêïðáèïýí åðåéäÞ ïöåßëåôáé óôï È. Þ óôï ßäéï ôï
öèáñôü óþìá...Êáé ðïéοò ãíùñßæåé áí ï Ýíáò ôéìùñåéôáé ãéá ôçí êáêßá êé ï Üëëïò
áíåâáßíåé øçëÜ êáé äåí óõìâáßíåé ôï áíôßèåôï; Ï ìåí Ýíáò õøïýìåíïò ðåñéóóüôåñïò èá
ðÝóåé ÷åéñüôåñá, áöïý èá Ý÷åé åêäçëùèåß üëç ôïõ ç êáêßá, óáí êÜðïéá áññþóôéá,
ãéá íá ôéìùñçèåß äéêáéüôåñá ï äå Üëëïò õðïöÝñåé ãéá íá áðáëëáãåß áðü ôï
åëÜ÷éóôï ß÷íïò êáêßáò, üðùò ôï ÷ñõóÜöé...Äåí ãßíïíôáé ôá ðñÜãìáôá óôçí ôý÷ç,
åðåéäÞ åìåßò äåí ãíùñßæïõìå ôï ëüãï ãéá ôïí ïðïßï ãßíïíôáé..Áò ðåñéöñïíïýìå ôçí
õãåßá ðïõ äåí óõíïäåýåôáé áðü óýíåóç êáé ðáñÜãåé áìáñôßá êáé íα åêôéìïýìå
ôçí áóèÝíåéá ãéá ôçí ïðïßá äåí åßìáóôå åìåßò õðåýèõíïé, óåâüìåíïé åêåßíïõò, ðïõ
áíáäåß÷èçêáí íéêçôÝò ìå áõôÞ, ìÞðùò êÜðïõ áíÜìåóá óôïõò áóèåíåßò âñßóêåôáé
êÜðïéïò Éþâ, ðïëý ðéï óåâáóôüò áðü ôïõò õãéåßò. Íá áðïöåýãïõìå ôïí Üäéêï ðëïýôï êáé
íá åðáéíïýìå ôçí áãáèïåñãÞ öôþ÷åéá..Ôá áñéóôåñÜ åñßöéá äåí êáôáäéêÜóôçêáí ãéá
ìïé÷åßá Þ êëïðÞ áëëÜ ãéá áäéáöïñßá (Ëïγ.14,257 ê.å.).

ÁΙΝΕΣÇ ôïõ È. ïíïìÜæåôáé ç Ýííïéá ðåñß È., ðïõ õðÜñ÷åé äéáðáíôüò óôçí øõ÷Þ êáé ç
ïðïßá Üðáî êáé áðïôõðþèçêå, Ýâáëå ôç óöñáãßäá ôçò óôï çãåìïíéêü ôçò øõ÷Þò.
Äýíáôáé óýìöùíá ìå ôçí áðïóôïëéêÞ ðáñáããåëßá, ï Üîéïò íá ðñÜôôåé ôá ðÜíôá ðñïò
äüîá È., þóôå êÜèå ðñÜîç, ëüãïò êáé ðíåõìáôéêÞ åíÝñãåéá íá éóïäõíáìåß ìå
áßíåóç..’Åãþ êïéìÜìáé êáé ç êáñäéÜ ìïõ áãñõðíÜ.’ Äéüôé ïé öáíôáóôéêÝò
ðáñáóôÜóåéò ôïõ ýðíïõ åßíáé áðç÷Þóåéò ôçò êáèçìåñéíÞò óêÝøåùò ‘Åí ôù Ê.
13
åðáéíåèÞóåôáé ç øõ÷Þ ìïõ’ Áí êÜðïéïò åðáéíåßôáé ãéá ôçí ùñáéüôçôá ôïõ óþìáôïò Þ
ãéá ôïõò åíäüîïõò ãïíåßò, ç øõ÷Þ ôïõ äåí åðáéíåßôáé åí Ê. Ïýôå ïé ìÝóåò ôÝ÷íåò
(êõâåñíÞôåò, ãéáôñïß, ñÞôïñåò Þ áñ÷éôÝêôïíåò) áðïôåëïýí áíôéêåßìåíï áëçèéíïý
åðáßíïõ. Åßíáé áñêåôü ãéá ìáò íá ïíïìáæüìáóôå äïýëïé åíüò ìåãÜëïõ Äåóðüôç (Óôïí 33
Øáëì., 207)..Áëëçëïýéá-áéíåßôå ôïí Ê.. Óôïõò ôåëåõôáßïõò øáëìïýò âñßóêïíôáé ïé
ðåñéóóüôåñåò áõôÝò åðéãñáöÝò, áðü ôéò ïðïßåò ìðïñïýìå íá êáôáëÜâïõìå üôé óôïí È.
áñìüæåé íá ôïí äïîïëïãïýí, üóïé Ý÷ïõí öôÜóåé óôçí ôåëåéüôçôá ôçò åíÜñåôçò æùÞò êáé
ìå ôá ðñïçãïýìåíá ôìÞìáôá ôùí øáëìþí Ý÷ïõí êáèáñèåß..êé áó÷ïëïýíôáé ðëåüí ìå áõôÜ,
ðïõ áó÷ïëïýíôáé ïé Üããåëïé..íá êÜíïõí ôçí æùÞ ôïõò áßíï óôïí È. .. ¼ðùò ôï ðÝñáóìá ôùí
óùìÜôùí áðü ôéò çëéêßåò Ý÷åé ùò üñéï ôç óôáóéìüôçôá ôçò öýóçò (Óôéò
Åðéãñ.135)

ÁΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: ¼ôáí ÷ñåéáæüôáí íá áãùíßæïìáé êáôÜ ôùí áíáöõïìÝíùí

áéñÝóåùí, áêïëïõèþí ôïõò ðñïãåíåóôÝñïõò, åìðüäéæá ôéò áéñÝóåéò ìå ôçí
áíôéññçôéêÞ ìÝèïäï Þ êáé áíÝôñåðá ôéò åéóáãüìåíåò âëáóöçìßåò, êé Üëëïôå ìå Üëëï
ôñüðï áíÜëïãá ìå ôçí áíÜãêç ôùí áññþóôùí, ðïëëÝò öïñÝò ìå ëüãïõò ðïõ äåí áðáíôïýí
óôçí áã.ÃñáöÞ, áëëÜ äåí åßíáé äéÜöïñïé áðü ôï åõóåâÝò ðíåýìá ôçò. ¶ëëùóôå êé ï
áðüóôïëïò äåí äßóôáóå íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé óõ÷íÜ åëëçíéêÝò öñÜóåéò..ÁõôÝò ðïõ äåí
÷ñçóéìïðïéÞèçêáí áðü ôïõò áãßïõò áõôÝò èá ôéò áðïöýãù ùò îÝíåò êé áëëüôñéåò ðñïò
ôçí åõóåâÞ ðßóôç. Ðßóôç åßíáé ç Üíåõ äéóôáãìïý ðáñáäï÷Þ ôùí áêïõóèÝíôùí ìå
ðëÞñç ðåðïßèçóç ðåñß ôçò áëçèåßáò ôùí êçñõ÷èÝíôùí ìå ôçí ÷Üñç ôïõ
Èåïý..Ãéáôß üðùò ï ðïëåìéóôÞò êé ï ãåùñãüò äåí ìðïñïýí íá ðÜñïõí ôá ßäéá åñãáëåßá,
Ýôóé êé áõôüò ðïõ ðñïôñÝðåé õðÝñ ôçò ïñèÞò äéäáóêáëßáò êé ï åëÝã÷ùí ôïõò
áíôéëÝãïíôáò äåí ìðïñåß íá ðåß ôá ßäéá ðñÜãìáôá..Ôþñá êáé Ðáýëïò Þ ÐÝôñïò áí åßíáé
êáíåßò, âëÝðåé âÝâáéá áëçèéíÜ êáé äåí ðëáíÜôáé áëëÜ âëÝðåé èáìðÜ, óáí óå
ìåôáëëéêü êáèñÝöôç êáé äÝ÷åôáé ôþñá Ýíá ìÝñïò ôçò áëÞèåéáò..Áõôü ðïõ ôþñá
ãíùñßæåôáé ùò ôÝëåéï áí óõãêñéèåß ìå ôçí ìåëëïíôéêÞ ãíþóç åßíáé óáí ôï
èáìðü åßäùëï ôïõ ìåôáëëéêïý êáèñÝöôç óõãêñéíüìåíï ìå ôï ðñáãìáôéêü
ðñüóùðï (Ðåñß Ðßóôåùò, 67-69).. ÓöÜäáæå, óôåíï÷ùñéüôáí, Ýðáó÷å (ï Âáó.)
üόπως οι ÉùíÜò êé Äáõßä, Ýöèáíå óå áðüãíùóç, äåí Ýäéíå ýðíï óôá âëÝöáñÜ ôïõ..Áöïý
óõãêåíôñþèçêå üóï Þôáí äõíáôü êáé áðïêëåßóèçêå ðíåõìáôéêÜ êé áöïý áíáêßíçóå
êÜèå áíèñþðéíç óêÝøç êáé åðéóêüðçóå üëï ôï âÜèïò ôùí Ãñáöþí, óõããñÜöåé ëüãïõò
ãéá ôçí åõóÝâåéá êé áíôéðáëáßùí êé áíôéìá÷üìåíïò áðïêñïýåé ôï ìÝãá èñÜóïò ôùí
áéñåôéêþí. ¶ëëïõò ìå ôïõò ïðïßïõò Þñèå óôá ÷Ýñéá, ôïõò õðïôÜóóåé ìå ôá áã÷Ýìá÷á
üðëá ôùí ëüãùí. ¶ëëïõò áðü ìáêñõÜ êôõðþí áõôïýò ìå ôá âÝëç ôçò ìåëÜíçò, ðïõ äåí
åßíáé êáèüëïõ êáôþôåñá áðü ôá ÷áñÜãìáôá óôçí ðëÜêá..Êé åðåéäÞ åßíáé åîßóïõ
áôåëÞò ç ðñÜîç äß÷ùò ëüãïõò êáé ï ëüãïò äß÷ùò ðñÜîç, ðñïóèÝôåé óôï ëüãï ôçí
âïÞèåéá ôçò ðñÜîçò...¹ôáí åêåßíïò ï ÂåóåëåÞë, ï áñ÷éôÝêôïíáò ôçò èåßáò óêçíÞò, ðïõ
ìåôá÷åéñéæüôáí ãéá ôï Ýñãï ôïõ êÜèå õëéêü êáé êÜèå ôÝ÷íç êáé ðïõ óõíäýáæå ôá
ðÜíôá óå ìéáò ïìïñöéÜò õðåñâïëÞ êé áñìïíßá.. ¼ðùò ôï âÝëïò ðïõ ÷ôõðÜ óå êÜôé
éó÷õñüôåñï, áðïêñïýóèçêå êé áöïý êáôáêïì ìáôéÜóèçêå õðï÷þñçóå, (Ýôóé êé ï
ÏõÜëçò) ìðñïóôÜ óôïí ðñïóôÜôç ôçò Åêêëçóßáò (Óôïí Ìåã.Âáóßë.,209-211)...Ï ×. Üëëåò
åñùôÞóåéò ôéò áðáíôïýóå êé Üëëåò ôéò áðïóôüìùíå..Ìðïñïýìå êé åìåßò íá áðïóôïìþíïõìå
åêεßíïõò ðïõ óõæçôïýí ìáæß ìáò áðü ðåñéÝñãåéá êáé íá åîïõäåôåñþóïõìå ôïí
ðáñáëïãéóìü ôùí åñùôÞóåùí ìå áêüìç ðéï ðáñÜëïãá áíôåñùôÞìáôá..¼ôáí âëÝðåéò
åñþôçóç ðïõ áðáéôåß ëïãéêÞ åîÝôáóç, ôüôå íá ìçí áðïöåýãåéò íá äßíåéò ëïãéêÝò
áðáíôÞóåéò (Ëïã.37, 435).

ÁÉÑÅÔÉÊÏÉ: Áõôïß Ý÷ïõí ôá ùñáßá óðßôéá, åìåßò ôï íïéêÜñç, áõôïß ôïõò íáïýò åìåßò
ôï È., åßìáóôå íáïß ôïõ æùíôáíïý È. êáé óöÜãéá Ýìøõ÷á..Áõôïß Ý÷ïõí ëáü êé åìåßò
áããÝëïõò, áõôïß èñÜóïò, åìåßò ðßóôç. Áõôïß ôçí áðåéëÞ, åìåßò ôçí ðñïóåõ÷Þ. Áõôïß ôï
íá ÷ôõðïýí, åìåßò ôï íá õðïöÝñïõìå. Áõôïß ÷ñõóÜöé êé áñãýñéï, åìåßò êáèáñü ëüãï.
14
Êáôáóêåýáóå äéüñïöï êáé ôñéþñïöï êôßñéï, áëëÜ áõôÜ äåí åßíáé øçëüôåñá ôçò
ðßóôçò ìïõ êáé ôùí ïõñáíþí..Ôá äéêÜ ìïõ ðñüâáôá áêïýíå ôç öùíÞ ìïõ, ðïõ Üêïõóá áðü ôá
èåßá ëüãéá, äéäÜ÷èçêá áðü ôïõò áã.ÐáôÝñåò (Λόγ.33,119) A. ïíïìÜæïíôáé ïé ïìÜäåò,
ðïõ óõãêñïôïýí ïé ôåëåßùò áðïêïììÝíïé êé áðïîåíùìÝíïé êáô’áõôÞ ôçí ðßóôç (Ìáíé÷áßïé,
Ïõáëëåíôßíïé, Ðåðïõæçíïß), ó÷ßóìáôá ïé ïìÜäåò, ðïõ áðïôåëïýí åêåßíïé, ðïõ
áðïìáêñýíèçêáí ãéá áßôéá åêêëçóéáóôéêÜ êáé äéá æçôÞìáôá, ðïõ ìðïñïýí íá
äéåõèåôçèïýí ìå ðñïóðÜèåéá áëëçëïêáôáíïÞóåùò (äéáöùíßá ãéá ôï èÝìá ôçò ìåôáíïßáò),
ðáñáóõíáãùãÝò ôéò óõíÜîåéò ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé áðü áíõðüôáêôïõò ðñåóâõôÝñïõò
Þ åðéóêüðïõò êé áðáßäåõôïõò ëáϊêïýò. Ïι ðáëáéïß ëïéðüí Ýêñéíáí.. áðü ôçí áñ÷Þ ôï
âÜπôéóìá των á. íá áðïññßøïõí ïëïó÷åñþò, ôùí ó÷éóìáôéêþí, ùò áíçêüíôùí αêüìç óôçí
Åêêëçóßá íá ðáñáäå÷èïýν, ôá äå ìÝëç ôùí ðáñáóõíáãùãþí, áöïý âåëôéùèïýí ìå ïñèÞ
ìåôÜíïéá êé åðéóôñïöÞ, íá åíþíïõí ðÜëé óôçí Åêêëçóßá, þóôå ðïëëÜêéò íá äÝ÷ïíôáé óôïí
ßäéï éåñáôéêü âáèìü ôïõò éåñùìÝíïõò, ðïõ áðÞëèáí ìáæß ìå ôïõò áíõðüôáêôïõò, áí
ìåôáíïÞóïõí (Ðñïò Áìöéë.188,185)..Äåí èåùñþ ïñèü íá áðïîåíùèïýìå ôåëåßùò áðü ôïõò ìç
äå÷ïìÝíïõò ôçí ðßóôç, áëëÜ èåùñþ ÷ñÞóéìï íá ëÜâïõìå êÜðïéá öñïíôßäá ãéá ôïõò á.
áõôïýò, óõìöþíùò ìå ôïõò ðáëéïýò èåóìïýò ôçò áãÜðçò, êáé íá ãñÜøïõìå óå áõôïýò
åðéóôïëÝò áðü êïéíïý, êáé íα ôïõò ðáñáêáëÝóïõìå óå êïéíÞ óýíäåóç, ðñïóöÝñïíôåò óå
áõôïýò ðáñáéíÝóåéò ìå åõóðëα÷íßá êáé ðñïôåßíïíôåò ùò áëçèéíÞ ôçí ðßóôç ôùí
ðáôÝñùí. Êαé íα ôïõò ðåßóïõìå íá åíùèïýìå óå ìéá êïéíùíßá, áí ü÷é, íá áñêåóèïýìå óôïõò
åáõôïýò ìáò êáé íá åîïñßóïõìå ôïí åðáìöïôåñéóìü áðü ôçí äéáãùãÞ ìáò, áíáëáìâÜíïíôåò
ôçí åáõããåëéêÞ êé Üäïëç ðïëéôåßá, ìå ôçí ïðïßá æïýóáí ïé ðñþôïé ïðáäïß ôïõ ëüãïõ
(Βασίλ.Ðñïò Åõó. 128).

ÁΚΑΚΙΑ ΚΑΙ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ: Á. åßíáé Þ êÜðïéá áðïìÜêñõíóç áðü ôçí áìáñôßá, ðïõ
åðéôõã÷Üíåôáé äéá ôïõ ëïãéóìïý, ðñïõðïèÝôåé åêëïãÞ & áìïßâåôáé (Ø.83:12) Þ
áðåéñßá ôïõ êáêïý ëüãù íåüôçôïò Þ åðéìåëåßáò ôçò æùÞò (áêáêßá ôùí ðáéäéþí Þ ôùí
÷ùñéáôþí). Ç äåýôåñç á. ÷ñåéÜæåôáé ôçí åðáéíåôÞ ðáíïõñãßá ãéá íá áðïêôÞóåé ôçí
óýíåóç ìå åìðåéñßá & íá åßíáé êáíåßò äõóêïëï- ðüñèçôïò óôá åðßâïõëá ó÷Ýäéá ôùí
å÷èñþí. Ï ôÝëåéïò åßíáé öñüíéìïò ùò ðñïò ôï êáëü êé áêÝñáéïò ùò ðñïò ôï
êáêü...Ðáíïýñãïò åßíáé êåßíïò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôçí ôÝ÷íç ãéá íá âëÜøåé ôïõò Üëëïõò
(ð.÷. Ãáâáùíßôåò, Áâåóóáëþì) êé áîéÝðáéíïò ðáíïýñãïò åßíáé áõôüò ðïõ ãñÞãïñá &
óõíåôÜ âñßóêåé ôï êáëü ãéá ôïí åáõôü ôïõ êé áðïöåýãåé ôéò âëÜâåò ðïõ óêåõùñïýí
äüëéá ïé Üëëïé & åðßâïõëá åíáíôßïí ôïõ (ð.÷. ðáíïõñãßá ôùí Åâñáßùí ìáéþí, ôçò
ÑåâÝêêáò, ôçò ÑáÜâ, ôçò Ñá÷Þë). Ôçí äåýôåñç ðáíïõñãßá äåí åß÷å ç Åýá, ðïõ
áé÷ìáëùôßóèçêå óôï ößäé. (Óôçí áñ÷Þ ôùí Ðáñïéì.,399)...¹ôáí Þñåìïò ðåñéóóüôåñï
áðü êÜèå Üëëï áëëÜ ï äñáóôçñéüôáôïò óõíÜìá ìÝóá óôçí çñåìßá ôïõ. Ôá äõü áõôÜ
óõ÷íÜ áëëçëïìá÷ïýí êáé ðïôÝ äåí ðçãáßíïõí ìáæß..Ýðñáôôå ìå áõóôçñüôçôá êáé
çñåìßá..ÁíÝìåéîå ôç öñüíçóç ôïõ öéäéïý ìðñïóôÜ óôï êáêü ìå ôï áêÝñáéï ôïõ
ðåñéóôåñéïý ðñïêåéìÝíïõ ãéá ôï êáëü êáé äåí Üöçóå ïýôå ç öñüíçóç íá ìåôáâëçèåß óå
êáêüôçôá ïýôå ç áðëüôçôá óå áíïçóßá (Óôïí ÐáôÝñá, 313).

ÁÊÏËÏÕÈÙ: Áõôüò ðïõ óðåýäåé íá äåé ôï È..ôï íá á. ôï È. üðïõ áõôüò ïäçãåß, áõôü
áêñéâþò åßíáé íá âëÝðåé ôï È. Ãéáôß ôï ðÝñáóìá ôïõ È. óçìáßíåé ôçí êáèïäÞãçóç áõôïý
ðïõ áêïëïõèåß êáé äåí åßíáé äõíáôü êáíåßò íá äéáíýóåé áëëéþò ôï äñüìï ôïõ üðïéïò ôïí
áãíïåß, áí äåí áêïëïõèÞóåé ðßóù áðü ôïí ïäçãü. Ï ïäçãüò äåß÷íåé ìå ôçí ðñïÞãçóÞ ôïõ ôï
äñüìï ó’åêåßíïí, ðïõ áêïëïõèåß. Êáé ôüôå áõôüò ðïõ áêïëïõèåß äå èá ÷Üóåé ôçí
åõèåßá, áí âëÝðåé ðÜíôá ôá íþôá åêåßíïõ, ðïõ ðñïçãåßôáé. ¼ðïéïò êïéôÜæåé êáôÜ
ðñüóùðï ôïí ïäçãü ôïõ âáäßæåé ìéá íÝá äéáöïñåôéêÞ ðïñåßá, ü÷é áõôÞ ðïõ
õðïäåéêíýåé ï ïäçãüò ôïõ. Ãé’áõôü ëÝåé óôïí ïäçãïýìåíï üôé ‘äåí èá áíôéêñίóåéò ôï
ðñüóùðü ìïõ’, ðïõ óçìáßíåé íá ìçí óôáèåßò êáôÜ ðñüóùðï óôïí ïäçãü óïõ, ãéáôß ï äñüìïò
óïõ èá ôñáâÞîåé ðñïò ôï áíôßèåôï. Êáé âÝâáéá Ýíá áãáèü äåí áíôéâëÝðåé ôï
áãáèü áëëÜ ôï áêïëïõèåß..Ç êáêßá åßíáé íá âëÝðåéò áíôéìÝôùðç ôçí áñåôÞ..Ï
ÌùõóÞò äåí âëÝðåé áíôéìÝôùðç ôçí áñåôÞ áëëÜ ôçí áêïëïõèåß..Êáé óå üðïéïí á. ôï È.
15
êáíÝíá ðéá áðü üóá ðñïêáëåß ç êáêßá äåí ôïõ óôÝêåôáé áíôßèåôï. ¸ðåéôá áðü áõôÜ
ãåííéÝôáé ï öèüíïò áðü ìÝñïõò ôùí áäåñöþí.. (Âßïς ÌùõóÞ, 301-3).

ΑΚΡΑΤΙΑ óôï öáãçôï & óôï óåî: Ôï îÝñïõí & ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ üôé ôßðïôå áðü ôá
åõ÷Üñéóôá ôçò æùÞò, ãéá ôá ïðïßá ïé ðåñéóóüôåñïé Ý÷ïõí îåôñåëëáèåß (÷ñõóüò,
÷ùñÜöéá), åßíáé ðñáãìáôéêÜ äéêü ìáò Þ ãßíåôáé åê öýóåùò äéêü ìáò..Ïýôå ôá
öáãçôÜ,..ôùí ïðïßùí ï êüñïò ðñïêáëåß êÜðïôå èÜíáôï..Ïýôå êé áðü ôá áêüëáóôá
êñåâÜôéá, åöüóïí ôï óþìá óôåñåßôáé áðü ôçí ãíçóéþôáôç ïõóßá ðïõ óõãêñáôåß ôá
ìÝëç..Ãé’áõôü ìüëéò êáíåßò óõíÝëèåé óáí áðü ìÝèç..äïêéìÜæåé óöïäñÞ ìåôÜíïéá ãéá ôçí
áêñÜôåéá, åíù ôï óþìá åßíáé áðï÷áõíùìÝíï & íùèñü. Ïé ãõìíáóôÝò áíÝãñáøáí ôï íüìï ôçò
åãêñÜôåéáò óôéò ðáëáßóôñåò, ï ïðïßïò ÷Üñéí ôùí íÝùí öõëÜóóåé Üèéêôá ôá óþìáôá
áðü ôéò çäïíÝò & äåí åðéôñÝðåé óå áõôïýò, ðïõ áãùíßæïíôáé ïýôå êáí íá êïéôÜîïõí ôéò
ìïñöÝò, ðïõ ëÜìðïõí, áí Þèåëáí íá öïñÝóïõí ôï óôåöÜíé óôçí êåöáëÞ, ãéáôß ç áêñÜôåéá
ðñïêáëåß ãÝëéï óôïí áãþíá êé ü÷é óôåöÜíé (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 175-7)...Íá
åßóáé Üðëçóôïò ãéá ôï Èåü ìüíï êáé ôá èåßá, ðïõ óå üóïõò Ýëáâáí äßíåé êé
Üëëá. Äéøþíôáò íá ôïí äéøïýìå (Ðïéçì.33,425).

ÁÊÔÇÌÏÓÕÍÇ: Ç á. åßíáé ôÝëåéï áãáèü, ãé’áõôïýò ðïõ ìðïñïýí. ¼ðùò ôá áêñéâþò ôá

óôåñåÜ ñïý÷á, üôáí ôá ðáôïýí êáé ìå âßá ôá ôñßâïõí, ðëýíïíôáé êáé êáèáñßæïíôáé,
êáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï êé ç äõíáôÞ øõ÷Þ ðåñéóóüôåñï åíéó÷ýåôáé ìå ôçí åêïýóéá
öôþ÷åéá. Áõôïß üìùò, ðïõ Ý÷ïõí áäýíáôï ÷áñáêôÞñá, óáí ôá ó÷éóìÝíá ñïý÷á
êáôáóôñÝöïíôáé ÷ùñßò íá ìðïñïýí íá õðïìåßíïõí ôçí êÜèáñóç, ðïõ åðéöÝñåé ç áñåôÞ. Êé
åíþ Ýíáò åßíáé ï ôå÷íßôçò, äéáöïñåôéêü ôÝëïò Ý÷ïõí ôá ñïý÷á... Ôá ÷ñÞìáôá åßíáé
üñãáíï ôïõ áðïëáõóôéêïý âßïõ. ÊáôÜñãçóå ðñþôá ôï ðÜèïò, äçë. ôçí
ãáóôñéìáñãßá êáé ôçí êáëïðÝñáóç êé Ýôóé èá ðåñéöñïíÞóåéò ôçí ýëç ôùí
÷ñçìÜôùí..Ãé’áõôü êé ï Ê. ñùôÜ ôïν íåáñü áí Ý÷åé ôçñÞóåé üëåò ôéò åíôïëÝò, ðñïôïý
ðïõëÞóåé ôá õðÜñ÷ïíôÜ ôïõ..Ðþò èá ìðïñïýóå íá ðñï÷ùñÞóåé óôçí áíÜãíùóç áöïý äåí
ãíþñéæå íá óõëëáâßóåé; ÊáëÞ ëïéðüí ç á. ãéá üóïõò Ý÷ïõí óõíçèßóåé óôéò áñåôÝò,
ãéáôß áöïý áðÝâáëëáí ôá ðåñéôôÜ, óôñÝöïõí ôï âëÝììá ôïõò ðñïò ôïí Ê., üðùò áêñéâþò
ôá õðïæýãéá åñãÜæïíôáé êé áñêïýíôáé óôéò áðáñáßôçôåò ãéá æùÞ ôñïöÝò (Âßïò
Óõãêëçô.,283)

ÁËËÁÃÇ: Ï Ü. óå áíôßèåóç ìå ôïõò áããÝëïõò õðüêåéôáé óå áëëáãÞ. Ç ðñüïäïò ðñïò ôï

êáëýôåñï åßíáé ç êáëýôåñç áëëáãÞ, áõôÞ ðïõ ÷áñßæåé ç äåîéÜ ôïõ õøßóôïõ... Á.
óõìâáßíåé üôáí áíáíåþíåôáé ï åóùôåñéêüò Ü. êáèçìåñéíÜ (Óôïí 44 Øáëì.,261)

ÁËÇÈÅÉÁ: ÐñÝðåé íá çóõ÷Üóåé êáíåßò áðïëýôùò áðü ôïõò óáñêéêïýò èïñýâïõò êé

áöïý áðïêôÞóåé áðüëõôç çóõ÷ßá óôçí êñõöÞ âïõëÞ ôçò êáñäéÜò ôïõ, Ýôóé íá
åðé÷åéñÞóåé íá ãíùñßóåé ôçí áëÞèåéá..’ÅôáñÜ÷èç áðü èõìïý ï ïöèáëìüò ìïõ’
(Ø.25:6)..¼ëá ôá ðÜèç ðñïêáëïýí óýã÷õóç êáé ôáñá÷Þ óôï äéïñáôéêü ôçò øõ÷Þò. Êé
üðùò ôï èïëùìÝíï ìÜôé äåí ìðïñåß íá ãíùñßóåé åðáêñéâþò ôá ðñÜãìáôá ðïõ öáßíïíôáé,
Ýôóé ïýôå ç èïëùìÝíç êáñäéÜ ìðïñåß íá öèÜóåé óôçí êáôáíüçóç ôçò áëÞèåéáò. ÐñÝðåé
íá áðïìáêñõíèåß áðü ôá ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ êáé íá ìçí âÜæåé óôçí øõ÷Þ îÝíïõò
ëïãéóìïýò ïýôå äéá ôùí ìáôéþí Þ ôùí áõôéþí Þ êÜðïéáò Üëëçò áéóèÞóåùò. Ãéáôß ïé
ðüëåìïé, ðïõ îåóçêþíïíôáé áðü ôï öñüíçìá ôçò óÜñêáò, ãåìßæïõí ôï åóùôåñéêü ìå
áóßãçôïõò èïñýâïõò êé áóõìâßâáóôåò åðáíáóôÜóåéò (Óôïí 33 Øáëì.211)

ÁËËÇÃÏÑΙÁ ÕðÜñ÷ïõí êáé óå ìáò ïñéóìÝíïé ëüãïé óõãêáëõììÝíïé, äåí ôï áñíïýìáé. ÁëëÜ
ðïéοò åßíáé ï ôñüðïò ôçò äéðëÞò óçìáóßáò ôïõò êáé ðïéÜ ç äýíáìç; Ïýôå áõôü ðïõ
öáßíåôáé åßíáé áðñåðÝò, áëëÜ êáé ôï êñõðôüìåíï íüçìá åßíáé èáõìÜóéï êáé
ëáìðñüôáôï óå üóïõò åéó÷ùñïýí óôï âÜèïò, óáí óå êÜðïéï ùñáßï êé áðñüóéôï óþìá
êáëýðôåôáé ìå åõðñåðÝò Ýíäõìá. Äéüôé ðñÝðåé, üðùò ôïõëÜ÷éóôïí åãþ ðéóôåýù, ïé

16
åíäåßîåéò êáé õðïäçëþóåéò ôùí èåßùí ðñáãìÜôùí íá ìçí åßíáé áðñåðåßò êé áíÜîéïé ôùí
óçìáéíïìÝíùí (ÊáôÜ Éïõëéáíïý Á, 173).

ÁΜΑΡΤΙÁ: Óôéò íåïóýëëåêôåò øõ÷Ýò, ðïõ ìüëéò Ý÷ïõí óôåñåùèåß üëá ôá áìáñôÞìáôÜ
ôïõò ôá èÝôåé ðñï ïöèáëìþí. Óý ðïõ ðüñíåõóåò Þ åßóáé ðëåïíÝ÷ôçò, ðþò èá
óõã÷ùñçèåßò; ÐñÝðåé íá ëÝìå üìùò óå áõôïýò: Êé ç ÑáÜâ Þôáí ðüñíç, êé üìùò óþèçêå
äéá ôçò ðßóôåùò (Ðáýëïò, Ìáôèáßïò, ëçóôÞò) (Âßïò Óõãêëçô.301)...ÐïëëÝò öïñÝò
ôá ôñáýìáôá áðü äßêïðï ìá÷áßñé (ðïñíåßá, ðëåïíåîßá) èåñáðåýôçêáí ìå ôï óùôÞñéï
öÜñìáêï ôçò ìåôáíïßáò, åíþ áõôÜ áðü ìéêñÜ âÝëç (åãùéóìüò, êαôÜêñéóç) åîáéôßáò
ôçò áìÝëåéáò óêüôùóáí (Âßïò Óõãêëçô.311ê.å.) Ãéáôß ï ëüãïò åêêïëÜðôåé ôçí øõ÷Þ
ãéá áí óôåñåùèåß êáé ôçí ÷áñßæåé óôïõò ðéóôïýò ùò áéþíéï Üãáëìá ôïõ ×. Ãé’áõôü
íá êáëëéåñãïýìå óå âÜèïò ôçí øõ÷Þ. Êüøáìå ôéò ôñß÷åò (óáí ìïíá÷ïß), áò áöáéñÝóïõìå
üìùò ìáæß êáé ôá óêïõëÞêéá ãéáôß áí ðáñáìåßíïõí èá ìáò ðñïîåíïýí ðåñéóóüôåñïõò
ðüíïõò. Ôñß÷ùìá åßíáé ç êïóìéêÞ æùÞ. ÓêïõëÞêéá ç êáôÜêñéóç, ç åðéïñêßá, ç
öéëáñãõñßá. Ï íïυò åßíáé ëïéðüí ôï üñãáíï ôçò øõ÷Þò êé üóïí êáéñü êáëýðôïíôáí ôá
èçñßá óôï äÜóïò ôçò êïóìéêÞò æùÞò, äéÝöåõãáí ôçí ðñïóï÷Þ. Ôþñá üìùò ðïõ
åãõìíþèçêáí êáé ôá åëÜ÷éóôá áìáñôÞìáôá ãßíïíôáé öáíåñÜ, üðùò óôï êáèáñü óðßôé
ãßíåôáé áíôéëçðôü êáé ôï ðéï ìéêñü æùýöéï. Ãé’áõôü ðñÝðåé íá êáèáñßæïõìå ôçí
øõ÷Þ ìáò óõíå÷þò êáé íá ðáñáêïëïõèïýìå ìÞðùò ìðåß óôï ôáìåßï ôçò øõ÷Þò ìáò ôï
åëÜ÷éóôï æùýöéï (Âßïò Óõãêëçô.291). Áñ÷Þ & ñßæá ôçò áìáñôßáò åßíáé ç
åëåõèåñßá & ôï áõôåîïýóéï. Äéüôé èá ìðïñïýóáí áõôïß ðïõ äåí äéáðñÜôôïõí ôï êáêü íá
ìçí Ý÷ïõí êáìéÜ óõìöïñÜ (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí êáêþí, 93). Áõôüò ðïõ êáô’éäßáí Ýðëáóå
ôéò êáñäéÝò ìáò, åðåéäÞ ãíþñéæå ðïëý êáëÜ üôé ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôçò áìáñôßáò
óõíôåëåßôáé óôçí êáôÜ äéÜèåóç ïñìÞ, ìáò üñéóå ðñùôáñ÷éêÞ êáèáñüôçôá áõôÞ
ôçò äéáíïßáò.. ¼ðùò ïé ðñïíïçôéêïß ôùí ãéáôñþí áóöáëßæïõí ôá áóèåíÝóôåñá óþìáôá ìå
ôéò ðñïëçðôéêÝò óõíôáãÝò, Ýôóé êé áëçèéíüò éáôñüò ôùí øõ÷þí åîáóöÜëéóå ìå
éó÷õñüôåñåò ðñïöõëÜîåéò áõôü ðïõ ãíþñéæå üôé Þôáí ðéï ïëéóèçñü ðñïò ôçí
áìáñôßá. Ïé ðñÜîåéò, ðïõ ãßíïíôáé ìå ôï óþìá ÷ñåéÜæïíôáé êáé ÷ñüíï êé åõêáéñßá êáé
êüðïõò êáé óõíåñãÜôåò. Ïé êéíÞóåéò üìùò ôïõ ìõáëïý åíåñãïýíôáé á÷ñüíùò,
åðéôåëïýíôáé ÷ùñßò êüðï, ó÷çìáôßæïíôáé åýêïëá êé Ý÷ïõí ôïí êáôÜëëçëï êáéñü.
ÊÜðïôå, êÜðïéïò áðü ôïõò óðïõäáßïõò êé áðü áõôïýò, ðïõ ðåñçöáíåýïíôáé ãéá
óåìíüôçôá..êáèéóìÝíïò áíÜìåóá óå áõôïýò ðïõ óõ÷íÜ ôïí ìáêáñßæïõí ãéá ôçí áñåôÞ ôïõ
ôñÝ÷åé ãñÞãïñá ìå ôç óêÝøç ôïõ óôïí ôüðï ôçò áìáñôßáò..öáíôÜóèçêå áðñåðÞ
óõíáíóôñïöÞ êáé ãåíéêþò óôï êñõöü åñãáóôÞñéï ôçò êáñäéÜò ìå ôï íá æùãñáößóåé
ìÝóá ôïõ êáèáñÞ ôçí çäïíÞ, äéÝðñáîå åóùôåñéêÜ ôçí áìáñôßá..ðïõ èá ìåßíåé Üãíùóôç ùò
ôüôå ðïõ èá Ýëèåé áõôüò ðïõ áðïêáëýðôåé ôá êñõðôÜ ôïõ óêüôïõ..’ìÞðïôå ãÝíçôáé
ñÞìá êñõðôüí åí ôç êáñäßá óïõ áíüìçìá’.. (Åéò ôï Ðñüóå÷å óåáõôþ, 217-9)..Äåí
õðÜñ÷ïõí ìéêñÜ êáé ìåãÜëá áìáñôÞìáôá (ðáñÜäåéãìá áõôüò ðïõ ìåôÝöåñå îýëá ôï
ÓÜââáôï, ç ÌáñéÜì, ï ÌùõóÞò, ï Çëåß, ï áéìïìßêôçò ôçò Êïñßíèïõ, ï Áíáíßáò)..ÊÜèå
áìÜñôçìá åðåéäÞ åßíáé êáôáöñüíçóç ôçò åíôïëÞò ôïõ Èåïý, ëÝãåôáé öñïýñéï ðïõ
õøþíåôáé êáôÜ ôçò ãíþóåùò ôïõ Èåïý (Áñ.15:30-1)..Áí ç øõ÷Þ äåí êáôáóôñáöåß äéá
ôçò âßáò, ç áìáñôßá ôçò åðåêôåßíåôáé êáé óå êåßíïõò ðïõ äåí åðÝäåéîáí ôïí áãáèü
æÞëï.. Ç äéåóôñáììÝíç ðáñÜäïóç ôùí áíèñþðùí ìáò ðñïêÜëåóå ìåãÜëá êáêÜ ìå ôï
íá êáôáäéêÜæåé äÞèåí ïñéóìÝíá áìáñôÞìáôá (öüíï, ìïé÷åßá), êáé íá åêëÝãåé
äå Üëëá åëåõèÝñùò (ïñãÞ, ïíåéäéóìü, ìÝèç, ðëåïíåîßá, ðïõ åßíáé üìùò Üîéá
èáíÜôïõ, Ñùì1:32)..Ï Ê. äåí èá ìáò ðåß ðçãáßíåôå óôç öùôéÜ ôçí áéþíéá ãéáôß
ðïñíåýóáôå Þ öïíåýóáôå Þ êÜíáôå êÜôé áðáãïñåõìÝíï, Ýóôù êáé ôï åëÜ÷éóôïí áëëÜ
ãéáôß äåßîáôå áìÝëåéá ãéá ôá áãáèÜ Ýñãá...¸ìáèá åðßóçò ôçí öïâåñÞ
êáôáäéêáóôéêÞ áðüöáóç åíáíôßïí åêåßíùí ðïõ äåí áìÜñôçóáí áëëÜ áðÞëáõóáí ìáæß ôçí
ïñãÞ, åðåéäÞ äåí åðÝäåéîáí ôïí áãáèü æÞëï åíáíôßïí ôùí áìáñôçóÜíôùí..Èá
áðïëáýóïõìå ôá áéþíéá áãáèÜ, áöïý áðï÷ùñéóèïýìå ôéò óõíÞèåéåò ôùí åðéèõìéþí ìáò
êáé ôçí ðáñáôÞñçóç ôùí áíèñùðßíùí ðáñáäüóåùí, áöïý ðåñðáôÞóïõìå êáôÜ ôï
ÅõáããÝëéï ôïõ ìáêáñßïõ Èåïý Éçóïý ×ñéóôïý (Ðåñß êñßìáôïò Èåïý, 49-55)..’ôçñåéí
17
ðÜíôá üóá åíåôåéëÜìçí’ (Ïñïé êáôÜ ðëÜôïò, 173). Ç áíáìáñôçóßá åßíáé ãíþñéóìá ôïõ
Èåïý, ôçò ðñþôçò êáé ìç óõíèÝôïõ öýóåùò, äéüôé ç áðëüôçôá åßíáé åéñçíéêÞ êé
áóôáóßáóôç..êáé ôçò áããåëéêÞò öýóçò..åðåéäÞ ðëçóéÜæåé ôï Èåü. Ôï áìáñôÜíåéí
åßíáé áíèñþðéíï, áíÞêåé óôçí êÜôù óýíèåôç öýóç ãéáôß ç óýíèåóç åßíáé áñ÷Þ
ôçò äéÜóðáóçò (Ëόãïò 40, 289)

ÁΜΠΕΛΙ åßíáé ç áèáíáóßá, ç áðÜèåéá, ç ïìïßùóç ðñïò ôïí Èåü êé ç áëëïôñßùóç áðü ôï
êáêü. Êáñðüò ôïõ áìðåëéïý åßíáé ç êáèáñüôçôá, ôï ëáìðñü áõôü êé þñéìï ôóáìðß, ðïõ
ìïéÜæåé ìå ôïí Þëéï & êáôáãëõêáßíåé ìå ôçí ãíçóéüôçôÜ ôïõ ôá áéóèçôÞñéá ôçò
øõ÷Þò. ¸ëéêåò & êëçìáôüâåñãåò ðïõ áíáññé÷þíôáé åßíáé ôá øçëþìáôá ôùí áñåôþí ðïõ
áíåâáßíïõí óôï ýøïò ôùí áããÝëùí, åíþ ôá ðñÜóéíá öýëëá ðïõ óåßïíôáé óôá êëáäéÜ
÷áñéôùìÝíá áðü ôï áðáëü áåñÜêé åßíáé ï ðïëýìïñöïò óôïëéóìüò ôùí áñåôþí åêåßíùí, ðïõ
Ý÷ïõí ôçí èáëåñüôçôá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò..Ôï äéêü ìïõ ôóáìðß åßíáé åêåßíï ðïõ õøþèçêå
íá ôï äïýí óôï îýëï ôïõ óôáõñïý, ðïõ ôï áßìá ôïõ ãßíåôáé ðïôü óùôÞñéï (Αóìá, 73). Åßíáé
öáíåñü üôé áìðåëþíá ëÝãåé (Éùáí.15:1-6, Çó.5:1) ôéò áíèñþðéíåò øõ÷Ýò óôéò ïðïßåò
öñáãìü Ýâáëå ôïõò áããÝëïõò (Ø.33:8), ðáóóÜëïõò ‘ðñþôïí áðïóôüëïõò..’, óçêþíïíôáò
øçëÜ ôá öñïíÞìáôÜ ìáò ìå ôá ðáñáäåßãìáôá ôùí ðáëáéþí ìáêáñßùí áíäñþí. ¸ëéêåò åßíáé
ïé ðåñéðëïêÝò ôçò áãÜðçò. Óêáðôþìáóôå üôáí ðåôÜîåé ç øõ÷Þ ôéò ìÝñéìíåò ôïõ
êüóìïõ, ðïõ åßíáé âÜñïò óôçí êáñäéÜ ìáò (áãÜðç ôçò óÜñêáò, öéëßá ðñïò ôá
÷ñÞìáôá). ÐñÝðåé íá ìçí öõëëïìáíïýìå (Ùó. 10:1), íá ìçí ðïëéôåõüìáóôå åðéäåéêôéêÜ
áëëÜ ï êáèåßò íá åßíáé êáñðïöüñïò áðïôáìéåýïíôáò ôá Ýñãá ãéá íá ôá åðéäåßîåé óôïí
áëçèéíü ãåùñãü, ÷ùñßò íá ÷Üíåé ðïôÝ ôçí åëðßäá, áëëÜ èáëåñÞ ôçí óùôçñßá äéá ôçò
ðßóôåùò. Ýôóé èá ìéìçèåßò ôï áåéèáëÝò ôïõ öõôïý, óêïñðßæïíôáò Üöèïíç åëåçìïóýíç.
(ÅîáÞì., 195-7)..Óôï ëçíü êÜèå øõ÷Þò (ôç óõíåßäçóç) ôï ôóáìðß ôùí Ýñãùí ìáò èá
áðïèçêåýóåé ãéá ÷÷Üñç ìáò ôï êñáóß ãéá ôçí æùÞ, ðïõ ìáò ðåñéìÝíåé êé åßíáé
áðüëõôá áíáãêáßï íá êïõâáëÜåé êáíåßò ôïõò äéêïýò ôïõ êüðïõò, üðïéïé êé áí åßíáé,
üðùò êáëüôõ÷ïé ïé ãåùñãïß åêåßíïé, ðïõ áðïëáìâÜíïõí ôï êñáóß ..êé åëåéíïß åêåßíïé,
ðïõ ôï êñáóß ãßíåôáé ìÝóá ôïõò èõìüò öéäéþí (Äåõôåñ.32:32) (Óôéò Åðéãñ.125).

ÁΝΑΓΕΝΝΗΣÇ: Ðþò ç åõ÷Þ êé ç åðßêëçóç ôçò èåßáò äõíÜìåùò óôï íåñü, ãßíåôáé
Ýíáñîç êáéíïýñãéáò æùÞò; Èá áíôåñùôÞóù ðþò ãßíåôáé Üíèñùðïò áõôü ôï óðÝñìá,
ðïõ óðåßñåôáé ùò áñ÷Þ ðñïò óýóôáóç ôïõ æþïõ; Ï Üíèñùðïò óôçí ïëïêëçñùìÝíç ôïõ ìïñöÞ
åßíáé ëïãéêü & äéáíïïýìåíï üí, äåêôéêü íïÞóåùò & ìáèÞóåùò, ôï äå óðÝñìá åßíáé ìéá
õãñÞ ýëç..Áí ëïéðüí åêåß ôïí Üíèñùðï äåí ôïí êÜíåé ôï áðïêåßìåíï õëéêü áëëÜ ç èåßá
äýíáìç, èá Þôáí Ýíäåéîç ìåãÜëçò áíïçóßáò áí åíþ äå÷þìåèá ôçí åðÝìâáóç ôïõ Èåïý óôçí
ðåñßðôùóç ôïõ óðÝñìáôïò, óôçí ðåñßðôùóç ôïõ âáöôßóìáôïò äå÷üìåèá üôé áôïíåß ç
äýíáìç ôïõ Èåïý... Óôïí ðíåõìáôéêü ôñüðï ãÝííçóçò Ý÷ïõìå ðñþôïí ôçí õðüó÷åóç ôïõ Èåïý
& äåýôåñïí ôçí äéêéÜ ìáò èÝëçóç..Áðü ôá ãåííþìåíá ôá ìåí Üëëá åîáñôþíôáé áðü ôçí
ïñìÞ ôùí ãåííþíôùí, ôï ðíåõìáôéêü üìùò ãÝííçìá åîáñôÜôáé áðü áõôüí ðïõ
ãåííÜôáé..Ôï ðíåõìáôéêü ðáéäß Ý÷åé ôçí åîïõóßá íá åêëÝîåé ôïõò ãïíåßò ôïõ..Ï ìåí
ïìïëïãþí Üêôéóôç ôçí áãßá ÔñéÜäá åéóÝñ÷åôáé óôçí Üôñåðôç æùÞ, ï äå âëÝðùí
êôéóôÞ ôçí öýóç ôçò ÔñéÜäïò äéá ôçò ðëáíåñÞò ãíþìçò & ðáñÜ ôáýôá âáðôéæüìåíïò
ãåííÜôáé óôïí ôñåðôü & ìåôáâëçôü âßï...Áí ëïéðüí ç Üíùèåí ãÝííçóç åßíáé áíáóýíôáîç ôïõ
áíèñþðïõ, ôá äå éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ áíèñþðïõ äåí ìåôáâÜëëïíôáé, ôüôå
ðñÝðåé íá óêåöèïýìå ôß ðñÝðåé íá áëëÜîåé þóôå íá åßíáé áðïôåëåóìáôéêÞ ç ÷Üñç ôçò
áíáãÝííçóçò. Áí ôï íåñü äåí áðáëåßøåé ôéò êçëßäåò ôùí ðáèþí, áëëÜ ç æùÞ ìåôÜ ôï
âÜöôéóìá åßíáé ç ßäéá, ôüôå êáßôïé ðáñÜôïëìï..ôï íåñü ôïõ ìõóôçñßïõ åßíáé áðëü
íåñü ãéáôß ç ÷Üñç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò äåí öáíåñþèçêå óôïí âáðôéæüìåíï..Áí Ýãéíåò
ðáéäß ôïõ Èåïý äåßîå äéá ôïõ åáõôïý óïõ ôïí ãåííÞôïñá.. (Êáôç÷., 507κ.ε.) Ç
õëéêÞ êé åìðáèÞò äéÜèåóç, ðñïò ôçí ïðïßá êáôïëéóèáßíåé ç áíèñþðéíç öýóç, åßíáé ôï
èçëõêü óôïé÷åßï ôçò æùÞò, ðïõ ï ôýññáíïò èÝëåé íá äéáôçñÞóåé óôç æùÞ. Ç óêëçñÞ
êáé ôñá÷éÜ áñåôÞ åßíáé ôï áñóåíéêü ðáéäß, ï å÷èñüò ôïõ ôõññÜíïõ êé ýðïðôïò ãéá
åðáíÜóôáóç êáôÜ ôçò áñ÷Þò ôïõ..Ôï íá ãåííéÝôáé êÜôé ìå áõôü ôï ôñüðï äåí åßíáé áðü
18
þèçóç îÝíç..áëëÜ ìå ôç èÝëÞóÞ ôïõ. Ãïíåßò ôïõ ùñáßï ðáéäéïý êáé ðáôÝñåò ôçò áñåôÞò
èá åßíáé ïé ëïãéóìïß..Áñ÷Þ ôïõ âßïõ ôçò áñåôÞò åßíáé ôï íá ãåííçèïýìå ðñïò ëýðç ôïõ
å÷èñïý, åííïþ ôï åßäïò áõôÞò ôçò ãÝííáò, ðïõ Ý÷åé ùò ìáßá ãéá ôéò ùäßíåò ôçò ôçí
ðñïáßñåóç...¼ðïéï ðñïóöÝñïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò óôïõò ôõññÜíïõò ôá ðáñáäßäïõí ãõìíÜ êé
áâïÞèçôá óôï ðïôÜìé, ôç æùÞ ðïõ ôñéêõìßæåé áðü áëëåðÜëëçëá ðÜèç êáé ðïõ üôé
ðÝóåé ðíßãåôáé..( Βίος Ìùõ- óή, 189-91).

ÁΝΑΣΤΑΣÇ: Äéüôé üôáí âëÝðåé êáíåßò ôï ößäé íá êáôáðáôåßôáé åíþ ãíùñßæåé

êáëÜ ôçí áãñéüôçôÜ ôïõ äåí áìöéâÜëëåé ðëÝïí üôé åßíáé íåêñü êé Ý÷åé ôåëåßùò
åîáóèåíÞóåé, åêôüò áí Ý÷åé ôñåëëáèåß êáé äåí Ý÷åé õãéåßò ôéò áéóèÞóåéò ôïõ
óþìáôüò ôïõ. ¹ ðïéοò üôáí âëÝðåé ðáéäéÜ íá ðáßæïõí ìå ëéïíôÜñé äåí áíáãíùñßæåé Þ
üôé åßíáé íåêñü Þ Ý÷åé ÷Üóåé ôç äýíáìÞ ôïõ; ¸ôóé ðåñéðáßæåôáé êáé
êáôáðáôåßôáé ï èÜíáôïò..Áöïý èáíÜôùóå ôï èÜíáôï, ìåôÜ ôß Ýðñåðå áí êÜíåé, ðáñÜ íá
áíáóôÞóåé ôï óþìá êé áõôü áí ôï äåßîåé ùò ôñüðáéï åíáíôßïí ôïõ;..¼ôáí åßíáé íåêñüò
êáíåßò äåí ìðïñåß íá åíåñãÞóåé..ÌÞðùò üìùò åßíáé ßäéï íåêñïý íá óõãêéíåß âáèýôáôá
ôéò äéÜíïéåò ôùí á. êáé íá ðñïóêõíïýí ùò äÜóêáëï ôïí ×.; ¹ áí äåí åíåñãåß ðëåüí åöüóïí
åßíáé íåêñüò, ðþò óôáìáôÜ ôéò åíÝñãåéåò åêåßíùí ðïõ æïýí êé åíåñãïýí, þóôå ï ìïé÷üò
íá ìçí ìïé÷åýåé, ï öïíéÜò íá ìçí öïíåýåé, ï Üäéêïò íá ìçí ðëåïíå÷ôåß..ðþò åêäéþêåé êáé
êáôáâÜëëåé ôïõò øåõôïèåïýò êáé ëáôñåõïìÝíïõò äáßìïíåò (ìüíïí ôï üíïìá ôïõ ×.), äéá ôïõò
ïðïßïõò ïé Üðéóôïé ëÝíå üôé æïýí; Ï Õéüò ôïõ È. åßíáé æùíôáíüò êáé äñáóôÞñéïò êáé
êáèçìåñéíþò åñãάæåôáé êé åíåñãåß ôç óùôçñßá üëùí..Ôï óþìá ôïõ ×. äåí ìðïñïýóå íá
ðáñáìåßíåé íåêñü äéüôé åß÷å ãßíåé íáüò ôçò æùÞò. Ôá Ýñãá áðïäåéêíýïõí ôçí
áíÜóôáóç..Êáé Ýíáò ôõöëüò äåí âëÝðåé ôïí Þëéï, åíôïýôïéò áéóèÜíåôáé ôçí èåñìüôçôÜ
ôïõ êáé ãíùñßæåé üôé õðÜñ÷åé..Êé áõôïß áíáãíãùñßæïíôåò ôçí äýíáìç áõôþí,ðïõ
ðéóôåýïõí áò ìçí áñíïýíôáé ôçí èåüôçôá ôïõ ×. Ïé äáßìïíåò ðïõ âëÝðïõí üóá äåí âëÝðïõí ïé
Ü. ìðïñïýóáí íá ãíùñßæïõí áí åßíáé íåêñüò ï ×. êáé êáèüëïõ íá ìçí õðáêïýïõí óå áõôüí
(Ðåñß Åíáíèñ. 299ê.å.) Ç èåßá ÃñáöÞ ðáñÝèåóå ðïëëïýò & ðïéêßëïõò ëüãïõò. Åßíáé
ëïéðüí äõíáôüí, ðáñáôçñþíôáò ôï øåýäïò Þ ôçí áëÞèåéá ôùí Üëëùí ðñïññÞóåùí, áðü
εêåßíá íá êáôáíïÞóïõìå & ôï äüãìá ðåñß áíáóôÜóåùò. ÐñÜãìáôé, áí óôá Üëëá ïé ëüãïé
áðïäåéêíýïíôáé øåõäåßò & îÝíïé ðñïò ôçí áëÞèåéá, ïýôå ôï ðåñß áíáóôÜóåùò äüãìá
åßíáé åêôüò ôïõ øåýäïõò (ç êáôáóôñïöÞ ôùí Éåñïóïëýìùí üìùò åðáëçèåýôçêå)..¸íáò
ãåùñãüò, ðïõ äéçãåßôáé ôçí äýíáìç ôùí óðåñìÜôùí, áí êÜðïéïò Üðåéñïò ôçò ãåùñãßáò
óõìâåß íá áðéóôÞóåé óôá ëåãüìåíÜ ôïõ, åßíáé óå èÝóç íá áðïäåßîåé ôçí áëÞèåéá ìå Ýíá
óðüñï, áðü êåßíïõò ðïõ åßíáé óôçí ìÝäéìíï, ãéá ëïãáñéáìü ôùí Üëëùí..¸ôóé åßíáé éêáíÞ
ãéá ôçí åðéâåâáßùóç ôïõ ìõóôçñßïõ ôçò áíáóôÜóåùò ç áðïäåêôÞ ãéá áðü ôá ëåãüìåíá
áëÞèåéá, ìÜëëïí äå & ôçò ßäéáò ôçò áíáóôÜóåùò ç ðåßñá, ôçí ïðïßá äéäá÷èÞêáìå ü÷é
ôüóï ìå ôá ëüãéá áëëÜ ìå ôá ßäéá ôá Ýñãá. ÅðåéäÞ ôï èáýìá ôçò áíáóôÜóåùò Þôáí
ìåãÜëï êé áðßóôåõôï, Üñ÷éóå ôçí èáõìáôïðïéßá ìå ôá êáôþôåñá..Åßíáé áõôü, ðïõ
êÜìåé ç ìçôÝñá ôñÝöïíôáò ôï íÞðéï. Óôçí áñ÷Þ âÜæåé ôï ãÜëá óôï áðáëü êé õãñü
óôüìá ìå ôçí èçëÞ. ¼ôáí áðïêôÞóåé ðëÝïí äüíôéá & ìåãáëþóåé, ôïõ ðñïóöÝñåé ôï øùìß
ü÷é óêëçñü êé áêáôÝñãáóôï, þóôå íá ìçí îõóôïýí áðü ôçí ðëçñüôçôá ôçò ôñïöÞò ôá
áãýìíáóôá ïýëá..¸ôóé ï Ê. ôñÝöïíôáò ôçí áíèñþðéíç ìéêñïøõ÷ßá ìå ôá èáýìáôá, óáí íÞðéï
áôåëÝò, ðñþôá ðñïëïãßæåé ôçí äýíáìç ôçò áíáóôÜóåùò óå ìéá áðåãíùóìÝíç íüóï,
ðñÜãìá, ðïõ Þôáí ìå ìåãÜëï êáôüñèùìá, ü÷é üìùò ôüóï þóôå ëåãüìåíï íá áðéóôçèåß.
ÐñÜãìáôé ìå åðéôßìçóç ôïõ ðõñåôïý, ðïõ êáôÝêáéå äõíáôÜ ôçí ðåèåñÜ ôïõ Óßìùíïò,
ôÝôïéá ìåôáâïëÞ ôïõ êáêïý ðñïîÝíçóå þóôå áõôÞ ðïõ ðåñßìåíáí íá ðåèÜíåé êéüëáò, íá
êáôïñèþóåé íá õðçñåôÞóåé ôïõò ðáñéóôáìÝíïõò. ÌåôÜ ðñïóèÝôåé ëßãç äýíáìç
ðåñéóóüôåñç. Åíåñãåß þóôå ï ãéοò ôïõ âáóéëéêïý, ðïõ âñéóêüôáí óå óïâáñü êßíäõíï &
ðéóôåýïíôáí üôé èá ðÝèáéíå íá áíáóôçèåß..Óôç óõíÝ÷åéá áíåâáßíåé âáèìéáßá óôá
øçëüôåñá èáýìáôá. (áíÜóôáóç ôçò êüñçò ôïõ áñ÷éóõíáãþãïõ- ï ãéοò ôçò ÷Þñáò ôïõ
Íáßí-ËÜæáñïò).. ¸íáò Üíäñáò çëéêéùìÝíïò, íåêñüò, óÜðéïò, ðñçóìÝíïò, äéáëõìÝíïò, þóôå
ïýôå ïé óõããåíåßò ôïõ íá ìçí èÝëïõí íá ðëçóéÜóåé ï Ê. óôïí ôÜöï, åîáéôßáò ôçò áçäßáò
ðïõ ðáñïõóßáæå ôï áðïóõíôåèåéìÝíï óþìá. Áõôüò ëïéðüí ìå ìéá ðñüóêëçóç æùïðïéåßôáé
19
êé Ýôóé åðéâåâáéþíåé ôï êÞñõãìá ôçò áíáóôÜóåùò. Èá åßäåò óå êÜðïéïõò
áíèñþðéíïõò ïéêéóìïýò íá åßíáé ìáæåìÝíç ìéá êïéíÞ áãÝëç æþùí. ¼ôáí áõôÞ
äéáìïéñÜæåôáé ðÜëé óôïõò êáôü÷ïõò, ç åîïéêåßùóç ôùí æþùí ðñïò ôá óðßôéá ôïõò &
ôá óçìÜäéá ðÜíù ôïõò áðïäßäïõí óôïí êáèÝíá ôï äéêü ôïõ. Ôï óõìâáßíåé & ìå ôïí åáõôü
óïõ..ÅðåéäÞ ç øõ÷Þ äéÜêåéôáé ìå êÜðïéá öõóéêÞ ó÷Ýóç & óôïñãÞ ðñïò ôï óþìá ðïõ
Þôáí óõíïéêü ôçò, õðÜñ÷åé óå áõôÞí äéá ôçò óõíáíáêñÜóåùò ìå ôï ïéêåßï êÜðïéá
ìõóôéêÞ ó÷Ýóç êé åðßãíùóç. ËÝãåôáé üôé êé ï õäñÜñãõñïò, üôáí ÷õèåß áðü ôï
äï÷åßï óå Ýíá åðßðåäï & óêïíéóìÝíï ìÝñïò ó÷çìáôßæåôáé óå ëåðôÜ óöáéñßäéá, êáèþò
óêïñðßæåôáé óôï Ýäáöïò, ÷ùñßò íá áíáìéãíýåôáé ìå êáíÝíá áðü ôá óõíáíôþìåíá
áíôéêåßìåíá. Áí êÜðïéïò ìáæÝøåé óå Ýíá ôï óêïñðéóìÝíï óå ðïëëÜ óçìåßá ðñÜãìá,
áõôïìÜôùò îå÷ýíåôáé óôï ïìüöõëü ôïõ..ÊÜôé ôÝôïéï ðñÝðåé íá óêåðôþìáóôå & ãéá ôï
áíèñþðéíï óýãêñéìá, áñêåß íá åðéôñáðåß áðü ôïí Èåü..Óôá öõüìåíá ìÝóá óôç ãç äåí
âëÝðïõìå êáíÝíá êüðï ôçò öýóåùò íá ìåôáâÜëëåé ôï óéôÜñé Þ ôï êå÷ñß Þ Üëëï
äçìçôñéáêü óå êáëÜìç & óå Üãáíá & óå óôÜ÷õá. Äéüôé ç êáôÜëëçëç ôñïöÞ
ìåôáâáßíåé ÷ùñßò äõóêïëßá áõôïìÜôùò áðü ôï êïéíü ðñïò ôçí éäéüôçôá êÜèå
óðÝñìáôïò.. Ðþò ôï ìéêñïóêïðéêü & áíõðïëüãéóôï óðÝñìá ôïõ áíäñüò åßíáé áñ÷Þ åíüò
ôüóï ìåãÜëïõ ðñÜãìáôïò; (Êáôáóê.193-199). Áðü ôï ÷þìá êáé ôï óðÝñìá, ãßíåôáé ç
óÜñêá ìå ôá íåýñá. Ôá äÝíôñá êáé ôá åñðåôÜ âñßóêïíôáé óå ÷åéìåñßá íÜñêç êáé ìéá
âñïíôÞ (üðùò èá áêïõóôåß ç óÜëðéããá ôïõ È.) ôá áíáóôáßíåé. Ï ýðíïò åßíáé åéêüíá ôïõ
èáíÜôïõ, åíþ ç åãñÞãïñóç ìßìçóç áíÜóôáóçò. Ãéá ôï È. åßíáé ðáíåýêïëï íá äçìéïõñãåß
áðü ôï ìçäÝí, êé åõêïëüôåñï áðü ðñïϋðÜñ÷ïíôá óôïé÷åßá..Áí äåí õðÜñ÷åé á.,
äéÜãñáøå êáôçãïñßåò êáé øåãÜäéá. äþóå áðåñéüñéóôç åîïõóßá óôïí öïíéÜ, Üöçóå ôïí
ìïé÷ü íá åðéâïõëåýåôáé öáíåñÜ ôïõò ãÜìïõò, êáíåßò áò ìçí åëεåß ãéáôß äåí õðÜñ÷åé
áíôáìïéâÞ..¼ðïõ ï öüâïò äåí óùöñïíßæåé ÷ïñåýåé ï äéÜâïëïò ìáæß ìå ôçí
áìáñôßá..ÐñÜãìáôé ïé áñíçôÝò ôçò á. åßíáé êé áóåâåßò êáé ðáñáðáßïõí..Ãéáôß
áíÜóôáóç, áíáâßùóç êáé ìåôáìüñöùóç ïäçãïýí óôï óþìá êé ü÷é óôçí øõ÷Þ..Ðùò åíþ üóá
Ý÷ïõí ðñá÷èåß åßíáé êïéíÜ ðåñéïñßæåéò ôçí äßêç ìüíïí óôçí øõ÷Þ;...ÊÜèå åíÝñãåéá
ôïõ È. ðñïêáëåß èáõìáóìü, üôáí äéáðéóôþóïõìå, üôé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí ðáôÝñùí
ìåôáâéâÜæïíôáé áêñéâþò óôéò ìïñöÝò ôùí áðïãüíùí êáé ôá ðáéäéÜ ãßíïíôáé åêìáãåßá
ôùí áñ÷åôýðùí ðñïðáôüñùí, ðïëëÝò öïñÝò ðïëëþí ìáæß. Ôá ßäéá ôá äéêÜ ôïõò
ãíùñßóìáôá äåí èá áíáíåùèïýí; (Ãñçã.Íýóóçò, Óôï ÐÜó÷á, 443)

ÁΝΑΖΗΤΗΣÇ: ‘ÆçôÞóôå ôïí Êýñéï & üôáí ôïí âñåßôå åðéêáëåóôåßôå ôï üíïìÜ ôïõ’
(Çó.55:6). Äåí åßíáé ç æÞôçóç êé Üëëï ç åýñåóç áëëÜ ôï êÝñäïò áðü ôçí æÞôçóç
åßíáé ç ßäéá ç æÞôçóç. ÈÝëåéò íá ìÜèåéò ðïéÜ åßíáé ç åõêáéñßá íá æçôåßò ôïí
Êύñéï; . ¼ëç ç æùÞ åßíáé ìéá êáôÜëëçëç óôéãìÞ áíáæÞôçóçò. ‘Ôá ìÜôéá ìïõ áôåíßæïõí
ðÜíôá ôïí Êýñéï’ (Ø.24:15).. Äåí äßíïõí ïýôå ìéá óôéãìÞ Üíåóçò ôá ìÜôéá óôïí åáõôü
ôïõò, ïýôå Ýíá äéÜëåéììá óôçí ðñïóðÜèåéá íá áíôéëçöèïýí ôï æçôïýìåíï. (Åêêë. ,473).

ÁÍÅÎÉÊÁÊÉÁ: ¸÷åé óôçí äéÜèåóÞ ôïõ ïëüêëçñç ôçí Å., äåí ðáèáßíåé üìùò ôï ßäéï ìå
üóïõò åßíáé ôõöëïß áðü áðÝñáíôï ðÜèïò êé üôé âñåèåß ìðñïóôÜ ôïõò, åðåéäÞ ôïõò
êõñéåýåé ï èõìüò, áõôü ðñþôï êëùôóïýí, áêüìç êé áí ôý÷åé íá åßíáé êÜôé ðïõ áîßæåé.
Θεώρησε üôé Þôáí ðñïðÜíôùí åõêáéñßá áñåôÞò, åðåéäÞ üðïéïò êáêïðáèåß åßíáé
ðÜíôá ðñïóå÷ôéêüò, åíþ üðïéïò Ý÷åé åîïõóßá ãßíåôáé áóõãêñÜôçôïò. Ìå áõôÞ ôç
óêÝøç äåß÷íåé ðñáüôçôá êé áðëüôçôá óå üóïõò ôïí ëýðçóáí.. Êáôáñãåß ôï íáü ôùí
èåïêáðÞëùí êáé ôùí ×ñéóôåìðüñùí..ü÷é ìå ðëåêôü öñáããÝëéï áëëÜ ìå ôïí ðåéóôéêü
ëüãï ôïõ. Óõìöéëéþíåé ôïõò óôáóéáóôÝò ìåôáîý ôïõò êáé ìå ôïí åáõôü ôïõ..Óå üóïõò ôïí
êôõðïýí ãßíåôáé äéáìÜíôé êáé ãéá üóïõò óôáóéÜæïõí ìáãíÞôçò, ðïõ ìå áíåßðùôç
öõóéêÞ äýíáìç Ýëêåé ôïí óßäçñï êáé êÜíåé äéêü ôïõ ôï ðéï óôåñåü õëéêü..(Óôïí
αγ.Áèáí.,85)

ÁΝΘΡΩΠΟΣ: Ôñåιò äéáèÝóåéò õðÜñ÷ïõí óôç æùÞ ôùí á.. Ç êáôçãïñßá ôçò ìåãÜëçò
êáêßáò, äåýôåñç ç ìÝóç êáôÜóôáóç êáé ç ôñßôç öèÜíåé óå ýøïò èåùñßáò êáé äåí
20
óõóößããåé ìüíïí ôïí åáõôü ôçò áëëÜ ðñïóðáèåß áí ÷åéñáãùãÞóåé êé áõôÝò, ðïõ
êëßíïõí ðñïò ôá êÜôù. Ïé êáêïß ìå ôïõò êáêïýò ðåñéóóüôåñï ðñï÷ùñïýí óôï êáêü. ¼óïé
åßíáé óôçí â êáôçãïñßá áðïöåýãïõí ôïõò áêüëáóôïõò ãéá íá ìçí ðáñáóõñèïýí. Ïé ôñßôïé
æïõí êáé συναναστρέφονται ìáæß ìå ôïõò êáêïýò ãéáôß èÝëïõí íá ôïõò óþóïõí. ÂÝâáéá
÷ëåõÜæïíôáé áðü ôïõò Ýîù êé üóïé ôïõò âëÝðïõí ôïõò åéñùíåýïíôáé êáé ôïõò
óõêïöáíôïýí..Ç äéÜèåóÞ ôïõò äåß÷íåé ôçí áãÜðç ðñïò ôïõò áäåñöïýò ôïõò ðáñÜ ãéá
ôïõò åáõôïýò ôïõò. ÂëÝðïõí åêåßíïõò óáí óðßôéá ðïõ êáßãïíôáé. Ðåñéöñïíïýí ôá äéêÜ
ôïõò êáé óðåýäïõí íá óþóïõí ôá îÝíá ìå êßíäõíï íá êáïýí ïëüãõñá áðü ôéò êáõóôéêÝò
âñéóéÝò, åíþ áõôïß ôçò ìåóáßáò êáôçãïñßáò öïâïýíôáé ìÞðùò åîáðëùèåß ç öùôéÜ óå
áõôïýò. Ïé Üëëïé óáí êáêïß ãåßôïíåò áíÜâïõí ðåñéóóüôåñï ôçí öùôéÜ ÷ñçóéìïðïéþíôáò
ùò êáýóéìá ôçí äéêéÜ ôïõò êáêßá. Ôïõò åêëáìâÜíïõí óáí ðëïßï αλειμμένο ìå ðßóóá óôï
ïðïßï áíôß íåñïý ñß÷íïõí îýëá êÝäñùí. (Âßïò Óõãêëçô.319) Åßóáé êáôþôåñïò óôï öõóéêü
åîïðëéóìü áðü ôá Üëïãá æþá áëëÜ ìå ôï ëïãéêü äýíáóáé íá õøùèåßò áêüìç & ìÝ÷ñé ôïí
ßäéï ôïí ïõñáíü. Áí ôá ìÜèïõìå áõôÜ èá ãßíïõìå äïýëïé ôïõ Êõñßïõ..Ãéáôß áí ôá
ðñüóêáéñá åßíáé ôÝôïéá, ôß åßíáé ôá áéþíéá; Áí ï öèáñôüò Þëéïò åßíáé ôüóï ùñáßïò
ποιος åßíáé ï Þëéïò ôçò äéêáéïóýíçò; Áí åßíáé óõìöïñÜ ãéá ôïí ôõöëü íá ìçí âëÝðåé
áõôüí ôïí Þëéï, ðüóç óõìöïñÜ åßíáé óôïí áìáñôùëü íá óôåñçèåß ôï áëçèéíü φως;
(ÅîáÞì.óô, 215-7). Äåí Þôáí öõóéêü íá öáíåß ï Üñ÷ùí ðñéí ôïõò áñ÷üìåíïõò. ¼ôáí
üìùò åôïéìÜóèçêå ç áñ÷Þ, Þôáí åðüìåíï íá áíáäåé÷èåß êé ï âáóéëåýò. Áöïý ëïéðüí ï
ðïéçôÞò ôïõ óýìðáíôïò ðñïåõôñÝðéóå Ýíá åßäïò âáóéëéêïý áíáêôüñïõ ãéá ôïí ìÝëëïíôá íá
âáóéëåýóåé êé áõôü Þôáí ç ãç & ôá íçóéÜ & ç èÜëáóóá & åðÜíù áðü áõôÜ ï ïõñáíüò
êõñôωìέíïò óáí ïñïöÞ, áðïôÝèçêå ðïéêßëïò ðëïýôïò óå áõôÜ ôá áíÜêôïñá. Åííïþ ðëïýôï
üëç ôçí êôßóç, ôüóï ôá öõôÜ & ôá âëáóôÞìáôá, üóï & ôá áéóèçôéêÜ & Ýìðíïá &
Üøõ÷á..¼ëùí áõôþí ôçí áöèïíßá Ýêñõøå ï ðïéçôÞò óáí óå âáóéëéêÜ èçóáõñïöõëÜêéá,
êé Ýðåéôá áíáäåéêíýåé óôïí êüóìï ôïí Üíèñùðï, þóôå íá ãßíåé óå ìåñéêÜ áðü ôá
èáýìáôá èåáôÞò & óå Üëëá êýñéïò. ¸ôóé äéá ôçò áðïëáýóåùò èá Ý÷åé ôç óýíåóç ôïõ
÷ïñçãïý, äéá ôïõ êÜëëïõò & ôïõ ìåãÝèïõò ôùí âëåðïìÝíùí èá áíé÷íåýåé ôçí
Üññçôç & õðåñÜíù ëüãïõ äýíáìç ôïõ ðïéçôïý...Ï áãáèüò ïéêïäåóðüôçò äåí Ý÷åé
ìÝóá ôïí åóôéþìåíï ðñéí áðü ôï ìáãåßñåõìá ôùí öáãçôþí áëëÜ áöïý åõôñåðßóåé ôá
ðÜíôá & ëáìðñýíåé ôï óðßôé ìå ôá êáôÜëëçëá óôïëßäéá..ôüôå öÝñåé óôçí áßèïõóá ôïí
óõíäáéôõìüíá..ÊáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï ï ðëïýóéïò & ðïëõôåëÞò ôçò öýóåùò ìáò åóôéÜôùñ
áöïý óôüëéóå ìå ðáíôïåéäÞ êÜëëç ôçí êáôïßêçóç åôïßìáóå ôçí ìåãÜëç & ðáíôïåéäÞ
ðáíäáéóßá, ôüôå åéóÜãåé ôïí Üíèñùðï, äßäïíôÜò ôïõ Ýñãï ü÷é ôçí áðüêôçóç ôùí ìç
ðñïóüíôùí áëëÜ ôçí áðüëáõóç ôùí ðáñüíôùí...Ôçò êáôáóêåõÞò ôïõ áíèñþðïõ
ðñïçãåßôáé âïõëÞ & ðñïó÷åäéÜæåôáé áðü ôïí ôå÷íßôç..ôß åßäïõò áñìüæåé
áí åßíáé óå ðïéü áñ÷Ýôõðï íá ìïéÜæåé. Ù! Τι èáýìá! Ï Þëéïò êáôáóêåõÜæåôáé
÷ùñßò íá ðñïçãçèåß êáìéÜ âïõëÞ, ï ïõñáíüò ïìïßùò..& ìüíï óôçí êáôáóêåõÞ ôïõ áíèñþðïõ
ðñï÷ùñåß ï ðïéçôÞò ôïõ óýìðáíôïò ìå ðåñßóêåøç..¼ðùò åêåßíïé ðïõ êáôáóêåõÜæïõí
ôéò åéêüíåò ôùí áñ÷üíôùí êáôÜ ôçí áíèñþðéíç óõíÞèåéá áðïôõðþíïõí ôï ÷áñáêôÞñá ôçò
âáóéëéêÞò ìïñöÞò..þóôå êáôÜ ôç óõíÞèåéá íá ëÝãåôáé & ç åéêþí âáóéëéÜò, Ýôóé êé
ç áíèñþðéíç öýóç åðåéäÞ êáôáóêåõÜóôçêå ãéá íá åîïõóéÜóåé ôá Üëëá üíôá, ìå ôçí
ïìïéüôçôá ôïõ âáóéëéÜ ôïõ óýìðáíôïò, áíáóôÞèçêå óáí Ýìøõ÷ç åéêüíá. Äåí öïñåß
ðïñöýñá áëëÜ åßíáé åíäåäõìÝíç ôçí áñåôÞ, ðïõ åßíáé ôï âáóéëéêόôåñï áðü üëá ôá
ñïý÷á. Áíôß ôïõ óêÞðôñïõ óôçñßæåôáé óôçí ìáêáñéüôçôá ôçò áèáíáóßáò, áíôß ôïõ
âáóéëéêïý óôÝììáôïò åßíáé óôïëéóìÝíç ìå ôïí óôÝöáíï ôçò äéêáéïóýíçò..×ñþìáôá ìå ôá
ïðïßá åßíáé æùãñáöéóìÝíç ç åéêüíá ôïõ Èåïý åßíáé ïé áñåôÝò.. ¼ôáí êïéôÜîåéò ôï
÷þìá, ðïõ ðÞñå ï È. λες ‘ôß åßíáé ï Üíèñùðïò;’, üôáí óêåöèåßò ôïí ðëÜóôç, ‘óðïõäáßï
ðñÜãìá ï Üíèñùðïò’. Åßíáé ìçäÝí ëüãù ôçò ýëçò & ìåãÜëï, ëüãù ôçò ôéìÞò..¸ðëáóå ôï
óþìá, åðïßçóå üìùò ôçí øõ÷Þ (Ø.118:73) (Γέν. 2, 411-413). Ç óôÝñçóç & ç áäõíáìßá
ôçò áíèñùðßíçò öýóåùò åßíáé áöïñìÞ ãéá ôçí êõñéáñ÷ßá åðß ôùí õðï÷åéñßùí
ôïõ. Äéüôé áí åß÷å ï Üíèñùðïò ôÝôïéá äýíáìç, þóôå óôçí ôá÷ýôçôá íá îåðåñíÜ ôï
Üëïãï..& íá öÝñåé êÝñáôá & êåíôñéÜ & íý÷éá ðÜíù ôïõ, ðñþôá áð’üëá èá Þôáí
èçñéþäçò & Üãñéïò..Ýðåéôá èá ðáñÝâëåðå ôçí åîïõóßá åðß ôùí Üëëùí..äéüôé äåí èá
21
åß÷å êáìéÜ áíÜãêç óõíåñãáóßáò ôùí õðï÷åéñßùí ôïõ..Ç âñáäýôçò & ç äõóêéíçóßá ôïõ
óþìáôüò ôïõ Ýöåñå ôï Üëïãï óôç ÷ñÞóη & ôï äÜìáóå....Ôï áíèñþðéíï óþìá åßíáé
üñèéï, ôåßíåé ðñïò ôïí ïõñáíü & âëÝðåé ðñïò ôá ðÜíù. Êé áõôÜ åßíáé ãíùñßóìáôá
åîïõóßáò & åðéóçìáßíïõí ôçí âáóéëéêÞ áîßá. Ôï üôé ìüíïò áðü ôá üíôá ï Üíèñùðïò Ý÷åé
áõôü ôï ðáñÜóôçìá..äåß÷íåé óáöþò ôçí äéáöïñÜ ôçò áîßáò ôùí õðïôáãìÝíùí óôçí
äõíáóôåßá & ôïõ åðÜíù áðü áõôïýò åîïõóéáóôïý.. Áí ï Ü. äåí åß÷å ÷Ýñéá ðþò èá
åíôõðùíüôáí óå áõôü ç έναρθρη öùíÞ, áöïý ç äïìÞ ôùí ìïñßùí ôïõ óôüìáôïò äåí èá Þôáí
ðñïóáñìïóìÝíç óôçí áíÜãêç ôïõ öèüããïõ;..¼ðùò Ýíáò Ýìðåéñïò ìïõóéêüò åκäçëþíåé ôçí
ôÝ÷íç ôïõ ìå îÝíåò öùíÝò..Ýôóé & ï íïõò ãßíåôáé åõñåôÞò ðáíôïåéäþí íïçìÜôùí åðåéäÞ äåí
ìðïñåß íá äåßîåé ôéò ïñìÝò ôçò äéáíïßáò óôçí øõ÷Þ..Åßíáé äå ç ìïõóéêÞ ôïõ áíèñùðßíïõ
ïñãÜíïõ ìåéêôÞ áðü áõëü & ëýñá, óáí íá ç÷ïýí ôáõôï÷ñüíùò óå óõíáõëßá.. Ï ëüãïò
âñÞêå τρεις ëåéôïõñãßåò ôçò æùôéêÞò äõíÜìåùò, åêåßíç, ðïõ ôñÝöåôáé ÷ùñßò
áßóèçóç, åêåßíç, ðïõ ôñÝöåôáé & áõîÜíåôáé áëëÜ óôåñåßôáé ëïãéêÞò åíåñãåßáò &
ôçí ëïãéêÞ & ôåëåßá, ðïõ äéáðåñíÜ ïëüêëçñç ôçí äýíáìç, þóôå & óôéò Üëëåò
ëåéôïõñãßåò íá åßíáé & êáôÜ ôï ðëåßóôï íá êñáôåß ôç íïåñÜ (èñåðôéêÞ-áéóèçôéêÞ-
íïåñÜ). Êáíåßò üìùò áò ìçí õðïèÝóåé üôé óôïí ïñãáíéóìü ëåéôïõñãïýí τρεις øõ÷Ýò.
(Êáôηχ., 107). Ôï áíèñþðéíï âñßóêåôáé áêñéâþò óôï ìÝóïí äýï áêñéâþò áíôéèÝôùí
ðñáãìáôéêïôÞôùí, ôçò èåßáò êé áóþìáôçò (áðü åêåß ôï ëïãéêü & äéáíïçôéêü) & ôçò
Üëïãçò & êôçíþäïõò (áðü κει ç óùìáôéêÞ êáôáóêåõÞ, ÷ùñéóìÝíç óå Üñóåí & èÞëõ).
ðñþôá ëÝãåé Ýêáìå ï È. ôïí Üíèñùðï êáô’åéêüíá (ðïõ äåí õðÜñ÷åé Üñóåí & èÞëõ) &
ìåôÜ ‘Üñóåí & èÞëõ’. Ποια åßíáé ç äéáöïñÜ áíÜìåóá óôï Èåßï & ôçí åéêüíá ôïõ; Ôï ìåí
èåßï åßíáé Üêôéóôï, ôï äå üìïéü ôïõ Ýãéíå äéá êôßóåùò. Ç èåßá öýóç åßíáé Üôñåðôç
åíþ ç êôéóôÞ åßíáé áäýíáôïí íá ìåßíåé ÷ùñßò áëëïßùóç (Κáτασκ., 127). Åßìáóôå
åýêïëïé óôï íá ãíùñßóïõìå ìÜëëïí ôïí ïõñáíü ðáñÜ ôïõò åáõôïýò ìáò. Ìçí êáôáöñïíåßò ôï
èáýìá, ðïõ âñßóêåôáé ìÝóá óïõ. (Γåí. 367). Áí äåí èõìÜóáé ôçí ðñþôç óïõ äçìéïõñãßá,
èõìÞóïõ ôï áíôÜëëáãìá (ôï áßìá ôïõ ×.), êáé ãíþñéóå ôçí áîßá óïõ, ãéá íá ìçí
ðáñïìïéáóèåßò ìå áíüçôá êôÞíç (Óôïí 48 Øαλμό, 349). Ç áíèñþðéíç öýóç, åðåéäÞ åßíáé
óýíèåôç, êé Ýãåéñå áðü ôçí áìáñôßá ðñÝðåé ïðùóäÞðïôå íá äéáëõèåß, þóôå áöïý íá
åðéäéïñèùèåß áðü ôïí ôå÷íßôç, ðïõ ôçí Ýðëáóå åîáñ÷Þò, íá áðïêôÞóåé áóöÜëåéá:
‘Èåïý ïéêïäïìÞ åóôÝ’, ðïõ ãêñÝìéóå ï å÷èñüò. Åßíáé áíáãêáßá ç ðôþóç åîáéôßáò ôçò
áìáñôßáò, ìåãÜëç ç áíÜóôáóç åîáéôßáò ôçò áèáíáóßáò (Óôïí 61 Øáëì.385)... Ï Ü. Ý÷åé
êïéíÜ ãíùñßóìáôá ìå ôá Üøõ÷á ùò ðñïò ôï óþìá êáé ôçí óýíèåóç ôùí 4 óôïé÷åßùí, ìå ôá
öõôÜ ùò ðñïò áõôÜ êáé ùò ðñïò ôçí éêáíüôçôá íá ôñÝöåôáé êáé íá áõîÜíåôáé êáé íá
ðáñÜãåé óðÝñìá ãåííçôéêÞ éêáíüôçôá) êáé ìå ôá Üëïãá æþá åðéðëÝïí ùò ðñïò ôïí ðüèï,
ôçí åóùôåñéêÞ äéÜèåóç êáé ôçí åðéèõìßá êé ùò ðñïò ôçí áßóèçóç êáé ôçí ïñìÝìöõôç
êßíçóç. Äéá ôïõ ëïãéêïý ó÷åôßæåôáé ï Ü. ìå ôéò áóþìáôåò êáé ðíåõìáôéêÝò öýóåéò.
Ãé’áõôü ï Ü. åßíáé ìéêñüò êüóìïò. Χαρακτηριστικά ôïõ óþìáôïò ç ôïìÞ, ñåýóç êáé ç
ìåôáâïëÞ, åíþ ôçò øõ÷Þò ç åõóÝâåéá êáé ç íüçóç. ÊïéíÝò ïé áñåôÝò.. Ïé äõíÜìåéò ôçò
øõ÷Þò äéáéñïýíôáé óå ëïãéêü êáé ôï Üëïãï, ðïõ ÷ùñßæåôáé óôï êùöü óôçí öùíÞ ôïõ
ëïãéêïý (ôï æùôéêü ìÝñïò ìáò êé áõîçôéêü) êáι óå áõôÞ ðïõ õðáêïýåé..ÕðÜñ÷ïõí
çäïíÝò áðáñáßôçôåò (ôñïöÝò, ñïý÷á), öõóéêÝò áëëÜ ü÷é áðáñáßôçôåò (öõóéêÝò êáé
íüìéìåò åðáöÝò), êé Üëëåò ïýôå áðáñáßôçôåò ïýôå öõóéêÝò (ìÝèç, áêïëáóßá)..ðïõ
åßíáé âëáâåñÝò (¸êä. 217ê.å.)

ÁÍÔÉÖÙÍÉÁ: ÄéáíåìçèÝíôåò óå 2 ïìÜäåò øÜëëïõí áíôéöùíéêÜ ìåôáîý ôïõò, áöåíüò

åíéó÷ýïíôåò ìå ôïí ôñüðï áõôü ôçí ìåëÝôç ôùí èåßùí ëïãßùí, áöåôÝñïõ äå
äéåõèåôïýíôåò ìÝóá ôïõò ôçí ðñïóï÷Þ êáé ôï áìåôåþñéóôïí ôùí êáñäéþí. ¸ðåéôá ðÜëé
áíáèÝóáíôåò óå Ýíá íá áñ÷ßæåé ôçí ìåëùäßá ïé Üëëïé õðç÷ïýí ôá åöýìíéá. ¸ôóé ëïéðüí
áöïý ðåñÜóïõìå ôç íý÷ôá ìå ðïéêéëßá øáëìùäßåò êáé ðñïóåõ÷Ýò åíäéáìÝóùò. êáèþò
öáßíåôáé ç áõãÞ ôçò ìÝñáò, üëïé ìáæß óáí Ýíá óôüìá êáé ìéá êáñäéÜ áíáðÝìðïõí ôïí ø.
ôçò åîïìïëïãÞóåùò êáèéóôþíôáò ï καθένας äéêÜ ôïõ ôá ëüãéá ôçò ìåôáíïßáò (óõíÞèåéá
Ëéâýùí, Áéãõðôßùí) (Βασίλειος, Ðñïò êëçñéêïýò Íåïêáéóáñ.109)

22
ÁÐÏΚΤΗΣÇ: ¼ôé áðï÷ôïýìå ìå êüðï ôï õðïäå÷üìáóôå ìå ðïëëÞ ÷áñÜ & ôï
äéáöõëÜóóïõìå ìå öéëïðïíßá. ¼óá áðïêôÜ êáíåßò åýêïëá, áõôÜ ôá áðïêôÞìáôá ôá
êáôáöñïíåß (ÅîáÞμ. Ã,105).

ÁÐÏÖÁÔÉÊÏÔÇÔÁ ÈÅÏÕ: Áí êáé ãéá Üëëïõò ëüãïõò äåí Ý÷åé ôçí äõíáôüôçôá ç
áíèñþðéíç öýóç íá êáôáíïÞóåé ôïí Èåü, èá ìðïñïýóáí íá ôï ãíùñßæïõí üóïé âñßóêïíôáé
êïíôýôåñá óôï Èåü êáé ðáñáêïëïõèïýí êáé âëÝðïõí ôéò áíåîé÷íßáóôåò êñßóåéò ôïõ, áí
õðÜñ÷ïõí âÝâáéá õðÜñ÷ïõí ðñüóùðá ôüóï åíÜñåôá, ðïõ êáôÜ ôçí ðáñïéìßá ðåñðáôïýí
ðÜíù óôá ß÷íç ôçò áâýóóïõ. Åìåßò ðïõ ìå ôá ìéêñÜ ìÝôñá ìåôñïýìå ôá äõóèåþñçôá ôï
áíôéëáìâáíüìáóôå ùò åîÞò: Áöåíüò áí ìçí ÷áèåß åýêïëá ôï áðïêôçèÝí áãáèü, åöüóïí
åýêïëá áðïêôÞèçêå êé Ýãéíå êôÞìá. Ãéáôß óõíÞèùò üôé áðïêôÜ êáíåßò ìå êüðï ôï
êñαôåß ðåñéóóüôåñï, üôé áðïêôÜ åýêïëá êáé ðÜñá ðïëý ãñÞãïñá ôï ðåñéöñïíåß, áöïý
ìðïñåß êáé ðÜëé íá ôï ðÜñåé. ¸ôóé ïé óõíåôïß Üíèñùðïé èåùñïýí ìéá ðñÜîç åõåñãåóßá
ôï üôé äåí åßíáé åýêïëç ç åõåñãåóßá. ÁöåôÝñïõ ãéá íá ìçí ðÜèïõìå êáé ìåéò ôï ßäéï ìå
ôïí åùóöüñï, ðïõ Ýðåóå åðåéäÞ ðåñçöáíåýôçêå ìðñïóôÜ óôïí ðáíôïêñÜôïñá Êýñéï, ãéáôß
÷þñåóå üëï ôï öùò êáé êáôÝðåóå áðü ôçí ðåñçöÜíåéá ôïõ óôçí ðëÝïí åëεåéíÞ ðôþóç.
ÔÝëïò åßíáé áêáôÜëçðôï ôï èåßï ãéá íá åßíáé áõôü ôï ìåãáëýôåñï Ýðáèëï öéëïðïíßáò
êáé ëáìðñÜò æùÞò ðïõ ðåñéìÝíåé åêåßíïõò ðïõ åäþ åîáãíßæïíôáé êáé ìáêñïèõìïýí ãéá ôï
ðïèïýìåíï. Ãéá ôï ëüãï áõôü ìåôáîý çìþí êáé ôïõ Èåïý óôÝêåé åêåßíï ôï óùìáôéêü
óêïôÜäé, üðùò ç íåöÝëç ìåôáîý Åâñáßùí êáé Áéãõðôßùí ôçí ðáëéÜ åðï÷Þ..Åìåßò ïé
äÝóìéïé ôçò ãçò ðïõ Ý÷ïõìå öïñÝóåé ôï ðá÷ý óáñêßï, áò ãíùñßæïõìå åêåßíá, ðïõ ëÝãåé
ï èåßïò Éåñåìßáò, üôé üðùò áêñéâþò åßíáé áäýíáôï íá ξεπεράσει êáíåßò ôç óêéÜ ôïõ,
Ýóôù êé áí ôñÝ÷åé ðïëý Þ áí ðëçóéÜóåé ôçí üñáóç óôá ïñáôÜ, ÷ùñßò áí ìåóïëáâïýí ï
áÝñáò êé ç öùôéÜ Þ íá îåãëéóôñÞóïõí ôá õäñüâéá Ýîù áðü ôá íåñÜ, Ýôóé åßíáé
ôåëåßùò áäýíáôï ôá óþìáôá íá ðëçóéÜóïõí ôá íïçôÜ ÷ùñßò ôá óùìáôéêÜ
éäéþìáôá..ÊÜèå ëïãéêÞ öýóç ëá÷ôáñÜ ôï Èåü, ðïõ åßíáé äçìéïõñãüò êáé ôçí
ðñùôáñ÷éêÞ ôçò áéôßá, áäõíáôåß üìùò íá ôçí êáôáëÜâåé για ôïõò ëüãïõò, ðïõ
åîÝèåóá. ÁðïêáìùìÝíç áðü ôïí ðüèï öáßíåôáé íá óöáäÜæåé êé åðåéäÞ äåí õðïöÝñåé ôçí
æçìéÜ, êÜíåé ìéá äåýôåñç ðñïóðÜèåéá äçë. Þ ðáñáôçñåß ôá ïñáôÜ êé áðü άγνοια
èåïðïéåß êÜðïéï áðü áõôÜ..Þ ãíùñßæåé ôï Èåü áðü ôï êÜëëïò êáé ôçí áñìïíßá áõôþí ðïõ
âëÝðåé êé ïäçãåßôáé áðü üóá âëÝðåé êé ïäçãåßôáé áðü üóá âëÝðåé ãéá íá Ýëèåé óå
åðáöÞ ìå ôá áüñáôá, ÷ùñßò íá ìåéùèåß ï È. åîáéôßáò ôçò ìåãáëïðñåðåßò ôùí ïñáôþí.
(Ëüã.28.61)

ÁÐΩΛΕΙΑ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΗ: ¸÷áóå ï Çóáßáò óôï ÷ùíåõôÞñé ôçò èåßáò öùôéÜò êÜèå
áêÜèáñôï ëüãï & íüçìá ãé’áõôü & ãÝìéóå ìå Üãéï Ðíåýìá. ×Üíåé ï êáèÝíáò ìå ôçí ìåôï÷Þ
ôïõ êáëýôåñïõ üôé èåùñïýìå ùò áíôßèåôü ôïõ..üðùò ï ôõöëüò ôïõ Åõáããåëßïõ âñÞêå
áõôü, ðïõ äåí åß÷å ìå ôï íá ÷Üóåé áõôü ðïõ åß÷å. Ôïõ áöáéñÝèçêå ç ôõöëüôçôá &
ðÞñå ôçí èÝóç ôçò ç áêôßíá ôïõ öùôüò (Åêêë., 479).

ÁÑÃÉÁ: ‘Ó÷ïëÜóáôå (ðïõ óçìáßíåé ‘áñãþ’ êáé ‘áó÷ïëïýìáé’) êáé ãíþôå’. Åöüóïí
áó÷ïëïýìåèá ìå îÝíá ðñïò ôïí È. ðñÜãìáôá, äåí ìðïñïýìå íá ÷ùñÝóïõìå ôç ãíþóç ôïõ
È...ÁõôÞ ç áñãßá åßíáé êáëÞ êáé ùöÝëéìç.. ÐïíçñÞ åßíáé ç á. ôùí Áèçíáßùí, ðïõ äåí
åõêáéñïýóáí ðáñÜ ìüíïí íá áêïýíå êÜôé êáéíüôåñï, ðïõ ìéìïýíôáé ìåñéêïß óôï íá
åöåõñßóêïõí ðÜíôá êÜðïéá êáéíïýñãéá äéäáóêáëßá êáé åßíáé áãáðçôÞ óôá áêÜèáñôá
ðíåýìáôá..’êáé åëèþí âñßóêåé ôïí ôüðï ó÷ïëÜæïíôá êáé óáñùìÝíï’ (Ìáôè.12:43-4) (Óôïí
45 Øáëì.317).

ÁÑÅΤÇ: Ç á. äåí âñßóêåôáé ìáêñéÜ ìáò, ïýôå åðéôõã÷Üíåôáé Ýîù áðü ôïí åáõôü ìáò,
áëëÜ åßíáé ìÝóá ìáò ôï Ýñãï êé åßíáé åýêïëï ðñÜãìá, áñêåß íá ôï èåëÞóïõìå. Ïé
åéäùëïëÜôñåò ãéá íá óðïõäÜóïõí ìåôáâáßíïõí σε ξένες ÷þñåò. Åìåßò äåí ÷ñåéÜæåôáé
íá îåíéôåõôïýìå ãéá íá áðï÷ôÞóïõìå ôçí âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí, ïýôå íá äéáó÷ßóïõìå ôçí
èÜëáóóá ÷Üñéí ôçò áñåôÞò. Ãéáôß ðñüëáâå ï Ê. êé åßðå: ‘Ç âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí
23
åßíáé ìÝóá ìáò’. Óõíåðþò ç á. Ý÷åé áíÜãêç ìüíïí áðü ôç èÝëçóÞ ìáò. ÁðïêôÜôáé üôáí ç
øõ÷Þ åê öýóåùò åðéèõìåß ôá ðíåõìáôéêÜ, üôáí äéáôçñåßôáé üðùò ðëÜóèçêå.
ÐëÜóèçêå êáé äßêáéç êé ùñáßá..’Åõèåßåò êÜíåôå ôéò ïäïýò óáò’:.. ¼ôáí
ðáñåêêëßíåé ôïõ ðñïïñéóìïý ôçò, Ýíåêá äéáóôñïöÞò ôïõ åê öýóåùò, ôüôå ç äéáóôñïöÞ
áõôÞ ïíïìÜæåôáé êáêßá ôçò øõ÷Þò.. Áí ðáñáìåßíïõìå üðùò ìáò Ýðëáóå ï È., åßìáóôå
óôçí á. Áí üìùò óêåðôüìáóôå ðïíçñÜ êáôáôáóóüìáóôå óôïõò êáêïýò (Âßïò
áã.Áíôùí.55ê.å.)... Áò ðñïôéìÞóïõìå ôçí õðáêïÞ áðü ôçí Üóêçóç, äéüôé ç ìßá äéäÜóêåé
ôçí õðåñçöÜíåéá, åíþ ç Üëëç õðüó÷åôáé ôçí ôáðåéíïöñïóýíç. Êé ï å÷èñüò åìðíÝåé
åðéτåôáììÝíç Üóêçóç, ãéáôß êé ïé ìáèçôÝò ôïõ áõôü êÜíïõí. Ðùò èá äéáêñßíïõìå ôçí
èåßá êáé âáóéëéêÞ Üóêçóç áðü ôçí τυραννική êáé äáéìïíéþäç; ¼ëïò ï ÷ñüíïò ôçò
æùÞò óïõ áò åßíáé êáíόíáò íçóôåßáò..Ðáíôïý ç Ýëëåéøç ìÝôñïõ åßíáé êáôáóôñåðôéêÞ..
Ôá üðëá ìáò åßíáé ôï óþìá êé ï óôñáôéþôçò ç øõ÷Þ. Öñüíôéæå êáé ôá äýï ãéá ôéò
áíÜãêåò óïõ..Íá åßóèå êáëïß ôñáðåæßôåò, äçë. íá ãíùñßæåôå ìå áêñßâåéá ôçí
âáóéëéêÞ óöñáãßäá. ×ñõóüò ç íçóôåßá, ç åãêñÜôåéá, ç åëåçìïóýíç, áëëÜ êé ïé
¸ëëçíåò ôïðïèåôïýí óå áõôÜ ôçí τυραννικοί ôïõò åéêüíá êé üëïé ïé áéñåôéêïß
êáõ÷þíôáé ãéá áõôÝò..Íá äÝ÷åóáé ìå áóöÜëåéá ôïí Óôáõñü ôïõ ×. ðïõ åßíáé
÷áñáãìÝíïò óôéò áñåôÝò, ðïõ óçìáßíåé íá Ý÷åéò ïñèÞ ðßóôç óõíïäåõüìåíç áðü óåìíÝò
ðñÜîåéò..Íá ìçí áêïëïõèïýìå ôçí äéêÞ ìáò ãíþìç, áëëÜ ôçí ðíåõìáôéêÞ ìáò ìçôÝñá.. ¼ðùò
åßíáé áäýíáôï êé ïé ðÜñá ðïëý öáýëïé íá ìçí Ý÷ïõí óðéíèÞñá ôïõ êáëïý, Ýôóé õðÜñ÷åé
êé ç êáêßá óôïõò áãáèïýò.. (Âßïò Óõãêëçô.349ê.å.) ¼ëá êé áí Þèåëå êáíåßò äåí
ìðïñåß íá ôá áðïêôÞóåé. Ìðïñåß üìùò áí ôá ðåñéöñïíÞóåé üëá êáé íá ãßíåé íéêçôÞò üëùí
..Öñüíôéæå (ï Âáó.) íá åßíáé êé ü÷é íá öáßíåôáé Üñéóôïò (Óôïí Ìåã.Âáó.231) Ï äñüìïò,
ðïõ ïäçãåß óôçí áñåôÞ åßíáé åí ðñþôïéò ôñá÷ýò & äõóêïëïðÝñáóôïò & áíçöïñéêüò &
ãåìÜôïò éäñþôá..¼ôáí öèÜóåé êáíåßò óôçí êïñõöÞ ìðïñåß íá äåé ðüóï ïìáëüò & êáëüò
åßíáé..Óáí íá ëÝåé ï ¼ìçñïò ìå äõíáôÞ öùíÞ: ¶íèñùðïé íá öñïíôßæåôå ãéá ôçí áñåôÞ, ç
ïðïßá & ìå ôïí íáõáãü óõãêïëõìâÜ êé üôáí öèÜóåé ãõìíüò óôçí óôåñéÜ èá ôïí êÜìåé
τιμιότερο áðü ôïõò åõôõ÷éóìÝíïõò Öáßáêåò. Ôá Üëëá áðïêôÞìáôá äåí áíÞêïõí óå
áõôïýò, ðïõ ôá êáôÝ÷ïõí, ãéáôß ìåôáâÜëëïõí ôç èÝóç ôïõò, üðùò ôá æÜñéá. Ç áñåôÞ
åßíáé ôï ìüíï áðü ôá áíáöáßñåôá êôÞìáôá, ãéáôß ðáñáìÝíåé óôïí Üíèñùðï êé üôáí ζει êé
üôáí ðåèÜíåé. (Óüëùíáò, Èέïãíéò, Ðñüäéêïò & ÇñáêëÞò ‘ÁñåôÞ & Êáêßá)..Ôï íá
åðáéíåß êáíåßò ôçí áñåôÞ äçìüóéá..& êáô’éäßáí íá ðñïôéìÜ ôçí çäïíÞ, áõôüò ìïéÜæåé ìå
ôïõò çèïðïéïýò, ðïõ õðïêñßíïíôáé óôá èÝáôñá..Ôï ôåëåõôáßï üñéï ôçò áäéêßáò
åßíáé íá öáßíåôáé êáíåßò äßêáéïò åíþ äåí åßíáé (Ðïëéôåßá 361Á).
Ðáñáäåßãìáôá áñåôÞò ï ÐåñéêëÞò ðïõ Ýäùóå öáíÜñé óôïí õâñéóôÞ ôïõ, ïé Åõêëåßäçò,
ÓùêñÜôçò, ÁëÝîáíäñïò (& çäïíÞ), Ðõèáãüñáò & üñêïò. (Ðñïò ôïõò íÝïõò, 329-341)..
Áí åðéèõìåßò åîÜðáíôïò äüîá ..íá ôñÝøåéò óáí êÜðïéï ñåýìá ôçí öéëïäïîßá óïõ óôçí
áðüêôçóç ôçò áñåôÞò..Ç áñåôÞ åîáñôÜôáé áðü ìáò, åíþ ç åðéäßùîç ôùí ÷ñçìÜôùí, ç
ïìïñöéÜ ôïõ óþìáôïò êáé ôï ìÝãåèïò ôùí áîéùìÜôùí äåí åîáñôþíôáé áðü ìáò (Ðåñß
öèüíïõ). Ãéáôß äåí Ý÷ïõìå óôç öýóç ìáò ôçí áíáìáñôçóßá; Ãéáôß & óõ ôïõò äïýëïõò äåí
ôïõò èåùñåßò ößëïõò üôáí ôïõò êñáôÜò δέσμιους áëëÜ üôαí δεις åêïõóßùò íá
åêôåëïýí ôá êáèÞêïíôá óå óÝíá. & óôïí Èåü äåí áñÝóåé áõôü ðïõ ãßíåôáé áðü áíÜãêç
áëëÜ áõôü, ðïõ åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí áñåôÞ. Êé ç áñåôÞ åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí
åëåýèåñç âïýëçóç êé ü÷é ìå ôçí áíáãêáéüôçôá. Ç åëåýèåñç âïýëçóç åîáñôÜôáé áðü
ôá ‘åö’çìéí’. Áõôüò ðïõ êáôçãïñåß ôïí ðïéçôÞ ãéáôß äåí ìáò Ýêáíå åê öýóåùò
áíáìÜñôçôïõò, äåí ðñïôéìÜ ôßðïôå Üëëï ðáñÜ ôçí Üëïãç áðü ôç ëïãéêÞ öýóç êé áõôÞ
ðïõ äåí êéíåßôáé & äåí Ý÷åé ïñìÞ áðü ôçí ðñïáéñåôéêÞ êé Ýìðñáêôç. (Ïõê Ýóôéí áßôéïò
ôùí êáêþí,111). Πόσο åðéèõìþ ôçí áñåôÞ, áëëÜ áõôü äå ìå Ý÷åé ìÜèåé ποία íá åßíáé
áõôÞ áëëÜ êáé ðþò èá öôÜóåé óå ìÝíá, ðïõ ôçí ðïèþ. Ï áíåêðëÞñùôïò ðüèïò åßíáé
ðüíïò.....Ôïõ áÝñá ìüëõóìá åßíáé ç èïëïýñá êé ç áññþóôéá óôï óþìá, ôçò áñåôÞò ôï
äéêü ìáò óêïôÜäé..Óå Üëëï ìå óðñþ÷íåé ç óÜñêá, óå Üëëï ç åíôïëÞ, óå Üëëï ï È., ï
öèüíïò óå Üëëï, óå ôïýôï ï ÷ñüíïò Ý÷åé ôçí éêáíüôçôá. ÐñÜôôù áõôü ðïõ ìéóþ êáé
÷áßñïìáé ìå ôéò ðáñáíïìßåò ìïõ. Êáé ãåëþ ìå ôï öïâåñü èÜíáôï, ðïõ êëåßíåôáé óôá

24
óðëÜ÷íá ìïõ, êáã÷Üæïíôáò êáêü÷áñá, ãéáôß êé ï üëåèñïò åßíáé
ôåñðíüò..äéáöïñåôéêüò óå äéáöïñåôéêïýò êáéñïýò, óáí êáíÝíá ÷ôáðüäé, ðïõ ðáßñíåé
ôï ÷ñþìá ôçò ðÝôñáò, ÷ýíïíôáò èåñìÜ äÜêñõá, áëëÜ ìáæß ôïõò äåí ÷ýèçêå ç
áìáñôßá..Åßìáé ðáñèÝíïò óôï óþìá, áí åßìáé êáé óôï ìõáëü äåí êáëïîÝñù. Ôï óþìá
óêåðÜóèçêå ìå íôñïðÞ, áëëÜ öÝñèçêå ìå áíáßäåéá ï íïõò, âëÝðåé êáèáñÜ ôéò
îÝíåò êáêßåò êé åßíáé ôõöëüò ãéá ôéò δικές ôïõ, ïõñÜíéïò óôéò óêÝøåéò
áëëÜ ãÞéíïò óôéò åðéèõìßåò, ãáëçíåìÝíïò êáé åéñçíåìÝíïò áëëÜ áí êÜðïéïò
Üíåìïò öõóÞîåé, áêüìá êáé ìéêñüò ïñèþíïìáé ìå ïëïöïýóêùôá êýìáôá ..Ðïèþ ôç
èåñáðåßá, ðïõ ùóôüóï âñßóêåôáé ìáêñéÜ ìïõ. (Ðïßçì.è, 151-3)..Ç áñåôÞ äåí Ýãéíå
äþñï ìüíï ôïõ ìåãÜëïõ Èåïý ôéìþíôáò ôçí åéêüíá ôïõ áëëÜ êáé äéêÞ óïõ åðéèõìßá. Êé
ïýôå åðéèõìßá óïõ ìüíï èÝëåé êé áíþôåñç äýíáìç, üðùò ïýôå ç äéêéÜ ìáò üñáóç åßäå
ìüíç ôçò üóá âëÝðïõìå êé áò åßíáé ðïëý äõíáôÞ, ÷ùñßò ôç âïÞèåéá ôïõ
ìåã.ÖáÝèïíôá..Êé åãþ äñïìÝáò óôç ìÝóç ôïõ óôáäßïõ ü÷é ðïëý åëáöñýò ôñÝ÷ù, ü÷é
äß÷ùò âñáâåßï, ôåíôþíïíôáò óôá Üëìáôá ôá ìÝëç ìïõ Ý÷ïíôáò ôï ×. ðíïÞ ìïõ, ôï ×. äýíáìç
êé åõôõ÷ßá èáõìáóôÞ..×ùñßò áõôüí üëïé ïé èíçôïß åßíáé ìÜôáéá ðáé÷íßäéá, æùíôáíïß
íåêñïß ðïõ óêïñðïýí ìõñùäéÜ áìáñôßáò. Åßäåò ðïõëß íá ðåôÜ äß÷ùò áÝñá; ïýôå êïëõìðÜ
ôï äåëößíé äß÷ùò íåñü. ¸ôóé êáé ÷ùñßò ôï ×. äåí êÜíåéò êáíåßò èíçôüò êáíÝíá âÞìá.
Ãé áõôü ìçí ìáò êÜíåéò ôïí óðïõäáßï ìÞôå óå óÝíá íá óôçñßæåéò ôï íïõ óïõ, ôç äýíáìÞ óïõ
êé áò åßóáé ðÜíóïöïò..ÌÝíåé áðü äù óôï ôÝñìá üðïéïò äåí âëÝðåé ôï ôÝñìá ôçò
ðïñåßáò..ÐÜíôïôå ôåíôùìÝíï óôá ÷Ýñéá óïõ ôï ôüîï áò óêïðåýåé óôï óôü÷ï..ï èíçôüò
åßíáé íáüò ôïõ ìåãÜëïõ È. ðïõ ôïí Ýðëáóå êáé êéíåßôáé áðü ôç ãç êáé âáäßæåé ðÜíôá
ðñïò ôïí ïõñáíü. (Ðåñß AñåôÞò, 151-7) Ôïõ ×. äüîá ïé êáëïß åßíáé ïé êáëïß êé üóïé
êáêïß ðåôïýíå áðü áìõáëéÜ óôïí ïõñáíü ðÝôñåò, óôçí êåöáëÞ ôïõò äÝ÷ïíôáé ôéò
êáêßåò ôïõò êáé ôéò íôñïðÝò ðïõ êÜíïõí. Ðñþôá Þôáí ï Åùóöüñïò Üããåëïò: Ôï áãáèü,
ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôç öýóç äåí åßíáé Üîéï åðáßíïõ, åíþ åêåßíï, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü
åëåýèåñç âïýëçóç åßíáé åðáéíåôü. Ποια ÷Üñç ïöåßëåôáé óôç öùôéÜ, åðåéäÞ
êáßåé;..ÐïéÜ ÷Üñç óôï íåñü åðåéäÞ êõëÜåé;..ÐñόóöåñÝ ìïõ ôï íá èÝëåéò ôá
êáëýôåñá. Èá ôï ðñïóöÝñåéò áí åíþ Ý÷åéò äçìéïõñãçèåß óÜñêá, γίνεις
ðíåõìáôéêüò..Áí êáôáöÝñåéò áí ãßíåéò ïõñÜíéïò åíþ Ý÷åéò ãßíåé ôáðåéíüò. Áí Ý÷ïíôáò
óõíäåèåß ìå ôç óÜñêá, ãßíåéò áíþôåñïò áðü ôç óÜñêá..(Ëüã.37, 455).. Ï Ê. ìáò
åðáíÝöåñå áðü ôçí áöýóéêç æùÞ óôçí öõóéêÞ, ôï ‘êáô’åéêüíá êáé êáè’ïìïßùóç’. Êé ç
Üóêçóç êé ïé êüðïé ôçò äåí åðéíïÞèçêáí ãéá íá áðï÷ôÞóïõìå ôçí áñåôÞ áðü Ýîù, αλλά
ãéá íá áðïññßøïõìå ôçí êáêßá, ðïõ åßíáé êÜôé ôï åîùôåñéêü êáé îÝíï ðñïò ôçí öýóç ìáò,
üðùò ç óêïõñéÜ óôïí óßäçñï, ðïõ äåí åßíáé öõóéêÞ áëëÜ äçìéïõñãåßôáé áðü áìÝëåéá,
üôáí ôçí êáèáñßóïõìå ìå êüðï, ðáñïõóéÜæïõìå ôçí öõóéêÞ ëáìðñüôçôá ôïõ óéäÞñïõ
(Εκδ., 355)

ÁÑΙΣΤΟΣ: åßíáé áõôüò ðïõ îå÷ùñßæåé ìüíïò ôïõ áõôÜ ðïõ ðñÝðåé, êáëüò åßíáé
åêåßíïò ðïõ áêïëïõèåß áõôÜ ðïõ Ý÷ïõí ïé Üëëïé õðïäåßîåé, åíþ ï áêáôÜëëçëïò & ãéá ôá
äýï åßíáé Ü÷ñçóôïò (Çóßïäïò). (Ðñïò ôïõò ÍÝïõò,319)..Ï á. åßíáé áõôüò ðïõ ìÝóá óôçí
ðëçóìïíÞ êáêþí êñáôÜåé éó÷íÝò åéêüíåò ôçò êáêßáò êáé ôñÝ÷åé ðñïò ôïí áíÞöïñï ìå
ôçí âïÞèåéá ôïõ ìåã. È. áðü öëïãåñü Ýñùôá ôçò áñåôÞò ãåìÜôïò, êáé êáôáäéþêïíôáò
êáôáðüäé ôçí êáêßá. (Ðïßçì.È, 153)

ÁÑ×Ç: ‘Eí áñ÷Þ (Þ ‘åí êåöáëáßù’ Ùñéã.) åðïßçóåí ï È. ôïí ïõñáíüí’. Ôß ùñáßï ðñÜãìá ç
ôÜîç. ¸âáëå ðñþôá ôçí áñ÷Þ, ãéá íá ìçí íïìßóïõí ìåñéêïß, üôé ï êüóìïò åßíáé Üíáñ÷ïò.
¸ðåéôá ðñüóèåóå ôï ‘åðïßçóå’ ãéá íá öáíåß üôé áõôü ðïõ äçìéïõñãÞèçêå åßíáé
åëÜ÷éóôï äåßãìá ôçò äõíÜìåùò ôïõ äçìéïõñãïý. Ï êåñáìåýò ìå ôçí ßäéá ðÜíôïôå ôÝ÷íç
ðëÜèåé áíáñßèìçôá óêåýç, ÷ùñßò íá åîáíôëåßôáé ïýôå ç ôÝ÷íç ôïõ ïýôå ç äýíáìÞ ôïõ.
¸ôóé êé ï äçìéïõñãüò ôïõ óýìðáíôïò Ý÷ïíôáò ôçí äçìéïõñãéêÞ äýíáìç ü÷é éóïìåãÝèç ìå
Ýíá ìüíï êüóìï áëëÜ áðåßñùò ìåãáëýôåñç, ìå ôï íåýìá ôïõ èåëÞìáôüò ôïõ ìüíï Ýöåñå óôçí
ýðáñîç ôá ìåãÝèç ôùí ðñáãìÜôùí, ðïõ âëÝðïõìå. Áöïý ëïéðüí ï êüóìïò Ý÷åé áñ÷Þ åñåýíá
íá ìÜèåéò ποιος åßíáé åêåßíïò ðïõ ôïõ Ýäùêå ôçí áñ÷Þ & ποιος ï äçìéïõñãüò. Ç áèñüá
25
êáôáâïëÞ ôùí üíôùí áðü ôçí Üöñáóôç äýíáìç ôïõ Èåïý ïíïìÜóôçêå ‘áñ÷Þ’ äçë. êåöÜëáéï,
êáôÜ ôçí ïðïßá ëÝãåôáé üôé óõóôÜèçêå ôï ðáí, áöïý ôá ìåí áêñáßá äçëþèçêáí, ôá äå
ìÝóá õðïäçëþèçêáí óéùðçñÜ ìå ôá Üêñá....Ï È. êáôÝâáëå ôéò áöïñìÝò & ôéò áéôßåò
ôùí üíôùí ìáæß & ìå ôçí ðñþôç ïñìÞ ôïõ èåëÞìáôïò óõãêñïôÞèçêå ç ïõóßá êÜèå
üíôïò..Áêïëïýèçóå üìùò Ýíáò áíáãêáßïò åéñìüò & ìéá ôÜîç..ãéáôß êáèåôß ðïõ
ãßíåôáé êáôÜ ôçí ëïãéêÞ & ôçí óïößá åßíáé ïðùóäÞðïôå öùíÞ ôïõ Èåïý..äéüôé åðß ôïõ
Èåïý ôï Ýñãï åßíáé ëüãïò..& ôßðïôá Üëïãï & ôõ÷áßï äåí íïåßôáé óôá áðü ôïí
Èåü..ÐñÝðåé íá ðéóôåýïõìå üôé óå êÜèå οí åíõðÜñ÷åé êÜðïéïò óïöüò & ôå÷íéêüò
ëüãïò, Ýóôù êé áí åßíáé áíþôåñï áðü ôçí èÝá ìáò. Óôïõò åðéóôÞìïíåò áíôß ëüãïõ
ãßíåôáé ç ðáñïõóéáæüìåíç óå áõôïýò ôå÷íéêÞ èåùñßá äéá ôçò åíáñìïíßïõ
ðåñéöïñÜò..ÕðÜñ÷åé óôçí êôßóç ëüãïò Ýóôù êé áí äåí åßíáé Ýíáñèñïò (Ø.104:27)
(Áðïëïãçô. ðåñß Åîáçì. 267-9). Áñ÷Þ ëÝãåôáé ç ðñþôç êßíçóç (Ðáñ.16:7). Áñ÷Þ
ëÝãåôáé êé åêåßíï áðü ôï ïðïßï áñ÷ßæåé íá ãßíåôáé êÜôé & ëÝãåôáé áñ÷Þ ôïõ Üëëïõ
êé åíõðÜñ÷åé óå áõôü üðùò ôï èåìÝëéï óôï σπίτι & óôïí ðëïßï ç êáñßíá (Ðáñ,1:17),
äéüôé ç åõëÜâåéá åßíáé ôñüðïí ôéíÜ èåìÝëéï & âÜóç ôçò ôåëåßùóçò. Áñ÷Þ ðÜëé ôùí
ôå÷íéêþí Ýñãùí ëÝãåôáé & ç ôÝ÷íç (Åî.3:12). Áñ÷Þ äå & ôùí ðñÜîåùí ëÝãåôáé ðïëëÝò
öïñÝò & ôï åð’áãáèÞ åëðßäé προσδοκώμενο ôÝñìá, üðùò áñ÷Þ ôçò åëåçìïóýíçò
üôé ôçí äÝ÷åôáé ï È...(Åîáçì., 25κ.ε.).

ÁÑ×Ç ÔÇÓ ÊÁÊÉÁÓ Öüíïò ôùí ðñùôïôüêùí. ¼ôáí îåñéæùèåß ç á. áöáíßæåôáé ìáæß
ôçò êé ç óõíÝ÷åéá ôçò á., üðùò äéäÜóêåé ï Ê. óôï ÅõáããÝëéï öùíÜæïíôáò íá åîïíôùèïýí
ôá ðñùôüôïêá ôùí áéãõðôéáêþí êáêþí, äßíïíôáò äéáôáãÞ áí îåñéæùèåß ç
åðéèõìßá..üðùò êáé óôçí ðåñßðôùóç ôïõ öéäéïý, üðïéïò ÷ôõðÞóåé ôçí êåöáëÞ
èáíáôþíåé êáé ôï õðüëïéðï åñðåôü. Êé áóöÜëåéá åßíáé íá óçìáäÝøïõìå ôï áíþöëé (ôç
ëïãéêÞ) êáé ôéò êïëþíåò ôçò ðüñôáò (èõìü êé åðéèõìßá) ìå ôï áßìá ôïõ áìíïý (Óôï Âßï
Ìùõó. Â, 227)..¼ðùò ôçí ðÝôñá åßíáé åõêïëüôåñï íá ôçí óôåñåþóåéò êáé áí ôçí
óõãêñáôÞóåéò óôçí áñ÷Þ, ðáñÜ íá ôçí áíõøþóåéò üôáí êáôÝñ÷åôáé Ýôóé êáé ôçí
êáêßá åßíáé åõêïëüôåñï íá ìçí õðï÷ùñåß êáíåßò åî áñ÷Þò óôçí êáêßá.. (Λόγ.32,79).

ÁÑ×ÉÅÑÅÁÓ-×ÑÉÓÔÏÓ: ¼ðùò ï Ááñþí äåí ìåôáâáëëüôáí üôáí öïñïýóå ôçí

áñ÷éåñáôéêÞ óôïëÞ, Ýôóé êé ï Ê. äåí ìåôáâëÞèçêå óå êÜôé Üëëï ìå ôï íá ðåñéâëçèåß
ôçí óÜñêá, áëëÜ Þôáí ï ßäéïò êé êáëõðôüôáí ìå áõôÞí êáé ôï ‘ãÝãïíå’ êáé ôï
‘ðåðïßçôáé’ äåí óçìáßíïõí üôé ï üíôùò Ëüãïò, äçìéïõñãÞèçêå, áëëÜ üôé Þôáí ï Ëüãïò
äçìéïõñãüò, êé áñãüôåñá Ýãéíå áñ÷éåñÝáò, ìå ôï íá öïñÝóåé ôï ãåíçôü êáé
äçìéïõñãçôü óþìá, ðïõ ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé èõóßá õðÝñ çìþí, ãé’áõôü ëÝãåôáé
‘ðåπïéÞóèáé’. Ãéá íá ãßíåé ðéóôüò áñ÷éåñÝáò óôçí õðçñåóßá ôïõ È., þóôå íá ìðïñåß
íá åîéëåþíåé ôéò áìáñôßåò ôïõ ëáïý, Ýðñåðå íá ãßíåé êáè’üëá üìïéïò (Åâñ.3:2) (ÊáôÜ
Áñåéáíþí Â, 239)

ÁÑ×ÉÅÑÅÙÍ ×ÅÉÑÏÔÏÍÉÁ & ÓÕÌÐÅÑÉÖÏÑÁ: ÐñÝðåé íá ãíùñßæåéò üôé ðñéí

ãßíåéò åðßóêïðïò æïýóåò ãéá ôïí åáõôü óïõ, áðü ôüôå üìùò ðïõ Ýãéíå, ζεις ãéá áõôïýò
ãéá ôïõò ïðïßïõò êé Ýãéíåò. Êáé πριν ëÜâåéò ôçí åðéóêïðéêÞ ÷Üñç êáíåßò äåí óå
γνώριζε. Áö’üôïõ Ýãéíåò åðßóêïðïò ï ëáüò ðåñéìÝíåé íá ôïõ öÝñåéò ôñïöÞ, äçë. ôçí
äéäáóêáëßá ôùí Ãñáöþí. Áí äåí ëÜìâáíåò äçíÜñéá, êáíåßò äåí ìðïñïýóå íá óå
êáôçãïñÞóåé. Åöüóïí ôá Ýëáâåò êáé ôá óêÝðáóåò ìå ôï ÷þìá åõëüãùò èá óå
êáôçãïñÞóåé..ËõðÞóïõ óå ðáñáêáëþ ôïí åáõôü óïõ êáé ìáò(Ðñïò Äñáê.219)...(Ï Áèáí.) ìå
ôçí áðüöáóç üëïõ ôïõ ëáïý, ü÷é óýìöùíá ìå ôïí ðïíçñü ôýðï, ðïõ åðéêñÜôçóå áñãüôåñá,
ïýôå åãêëçìáôéêÜ êáé τυραννικά, áëëÜ áðïóôïëéêÜ êáé ðíåõìáôéêÜ, áíåâáßíåé óôï
èñüíï ôïõ ÌÜñêïõ, äéÜäï÷ïò üìïéá ôçò åõóåâåßáò êáé ôïõ áîéþìáôïò åêåßíïõ..Ç
ôáõôüôçò ãíþìçò åßíáé êáé ôáõôüôçò èñüíïõ, åíþ ç äéáöïñÜ ãíþìçò åßíáé êáé äéáöïñÜ
èñüíïõ. Ç ìéá åßíáé êáô’üíïìá, ç Üëëç áëçèéíÞ äéáäï÷Þ.. Äåí åßíáé íüìéìïò áõôüò ðïõ
ðáñáíüìçóå áëëά áõôüò ðïõ ôïí üñéóáí, ïýôå áõôüò ðïõ öñïíåß ôá áíôßèåôá áëëÜ üðïéïò
Ý÷åé ôçí ßäéα ðßóôç. Áí äåí åííïåß êáíåßò Ýôóé ôçí äéáäï÷Þ, ôüôå Ý÷ïõìå äéáäï÷Þ
26
ôçò õãåßáò áðü ôçí áññþóôéá, ôïõ öùôüò áðü ôï óêïôÜäé, ôçò ãáëÞíçò áðü ôçí
æáëÜäá, ôçò φρονήσεως áðü ôçí ðáñáöñïóýíç..Äåí ðáßñíåé ôïí èñüíï óôçí êáôï÷Þ ôïõ,
üðùò áõôïß, ðïõ áñðÜæïõí ìéá åîïõóßá Þ ìéá êëçñïíïìéÜ êáé íá áñ÷ßóåé áìÝóùò íá
αλαζονεύεται áðü éêáíïðïßçóç. ÁõôÞ åßíáé óõìðåñéöïñÜ ôùí íüèùí êáé ðáñáíüìùí
éåñÝùí, ôùí áíáîßùí ãéá ôçí áðïóôïëÞ ôïõò. Áõôïß äåí Ý÷ïõí ðñïóöÝñåé ôßðïôå
ðñùôýôåñá óôçí ιεροσύνη, ìÞôå έ÷ïõí ôáëáéðùñçèåß ðñùôýôåñá ãéá ôçí áñåôÞ, ôçí
ßäéá þñá ùóôüóï áíáäåéêíýïíôáé ìáèçôÝò êáé äÜóêáëïé ôçò åõóåâåßáò ðñïôïý
åîáãíéóèïýí, åîáãíßæïõí. Éåñüóõëïé χθες, éåñåßò óÞìåñá, μακριά áðü ôïí êýêëï ôùí
÷ñéóôéáíþí χθες êáé óÞìåñá ìõóôáãùãïß ôçò ðßóôçò, ðáëéïß óôçí êáêßá êé ïëüôåëá
âñÝöç óôçí åõóÝâåéá. Áõôü åßíáé αποτέλεσμα áíèñþðéíçò åýíïéáò êé ü÷é ôçò
÷Üñéôïò ôïõ Ðíåýìáôïò. Áõôïß üôáí êáêïðïéÞóïõí ôá ðÜíôá, κακοποιούν óôï ôÝëïò êáé
ôçí åõóÝâåéá. Óå áõôïýò äåí ðéóôïðïéåß ï ôñüðïò ôï áîßùìá, áëëÜ ôï áîßùìá ôïí ôñüðï
ìå ñéæéêÝò áíáôñïðÝò ôçò öõóéêÞò óåéñÜò..Áðëçóßáóôïò óôçí áñåôÞ, ðïëý ðñïóéôüò
áí ôïí óõíáíôÞóåéò. ÐñÜïò, ÷ùñßò èõìïý, óõìðïíåôéêüò, ãëõêýò óôïí ëüãï êáé
ãëõêýôåñïò óôïí ôñüðï, áããåëéêüò óôçí ìïñöÞ, áããåëéêüôåñïò óôçí øõ÷Þ..Ç åðßðëçîÞ
ôïõ Þôáí ðáôñéêÞ êé ï Ýðáéíüò ôïõ óõãêñáôçìÝíïò. Ç çðéüôçò äåí ãéíüôáí áäõíáìßá ìÞôå
ç áõóôçñüôçôá êáêßá. ÁëëÜ ôï ðñþôï Ýìåéíå óôçí åðéåßêåéá êáé ôï äåýôåñï óôç
öñüíçóç êáé ôá δύο óõíéóôïýóáí ôçí ÷ñéóôéáíéêÞ öéëïóïößá. ÅëÜ÷éóôá ÷ñåéáæüôáí
ôïí ëüãï åîáéôßáò ôçò äéáãùãÞò ôïõ, ðïõ Þôáí éêáíÞ íá ðáéäáãùãåß. ÅëÜ÷éóôá
÷ñåéáæüôáí ôç ñÜâäï ôïõ åîáéôßáò ôïõ ëüãïõ ôïõ êé áêüìç ëéãüôåñï ôçí áðïêïðÞ ôïõ
πιστού, ëüãù ôçò ñÜâäïõ ðïõ ÷ôõðïýóáí üóï ÷ñåéáæüôáí. Ãéáôß ðñïóðáèþ íá öôéÜîù
ôçí åéêüíá ôïõ; Ôçí Ý÷åé öéëïôå÷íÞóåé ï Ðáýëïò ìå üóá õìíçôéêÜ áðïäßäåé óôïí Ìέãá
Áñ÷éåñÝá..êáé üóá íïìïèåôåß ãéá ôïí Ôéìüèåï..(ÌåãÜëïõò äéùãìïýò) ãéáôß ç
óõãêÝíôñùóç äõíÜìåùí ãßíåôáé åêåß ðïõ õðÜñ÷åé ç ìåãáëýôåñç áíôßóôáóç êé åêåß
åêäçëþíïíôáé ïé αλλεπάλληλες åðéèÝóåéò. Åßíáé äçìéïõñãüò óõìöïñþí ç áóÝâåéá êáé
ðïëý ôïëìçñÞ óôéò åðé÷åéñÞóåéò ôçò. (Óôïí Ìåã.Áèáí., 57161). Äåí Ýöôáóå ( ï Âáó.) åê
ôïõ ðñï÷åßñïõ ôï áîßùìá, ïýôå ôçí ßäéá þñá ôïí Ýëïõóå êáé ôïí Ýêáíå óïöü, üðùò
ãßíåôáé óÞìåñá ìå ôïõò ðïëëïýò ðïõ åðéèõìïýí ôéò ðñùôïóôáóßåò.. Äåí åðáéíþ ôçí
áôáîßá êáé ôçí áêïóìßá ìáò êÜðïôå êáé áõôþí, ðïõ ðñïóåäñåýïõí óôçí Åêêëçóßá. Äåí èá
ôïëìÞóù âÝâáéá íá êáôçãïñÞóù üëïõò. Åî Üëëïõ äåí åßíáé êáé äßêáéï. Åðáéíþ ôï
íáõôéêü íüìï ðïõ óôïí êõâåñíÞôç ôïõ ðëïßïõ äßíåé ðñþôá ôï êïõðß êé áðü áõôü ôïí
öÝñíåé óôçí ðëþñç êáé ôïõ åìðéóôåýåôáé ôçí áíß÷íåõóç ôçò ðïñåßáò êáé ôÝëïò ôïí
êáèßæåé óôï ôéìüíé, Ýðåéôá áðü ðïëý ó÷ßóéìï ôùí êõìÜôùí êáé ðïëëÞ åîÝôáóç ôùí
áíÝìùí. Ôï ßäéï ãßíåôáé êáé óôá óôñáôéùôéêÜ. Óôñáôéþôçò, ôáîßáñ÷ïò, óôñáôçãüò.
ÁõôÞ åßíáé ç áñßóôç óåéñÜ êáé ç ùöåëéìüôáôç ãéá ôïõò αρχόμενους. Ðïëý ìåãÜëç
áîßá èá åß÷å áí åðéêñáôïýóå êáé óå ìáò ðáñüìïéá ôÜîç. Ôþñá üìùò êéíäõíåýåé ç
áãéüôáôç áíÜìåóá óå üëåò ôÜîåéò áí åßíáé ðåñéóóüôåñï êáôáãÝëáóôç. Ãéáôß ç
ðñùôïóôáóßá äåí êåñäßæåôáé ðåñéóóüôåñï áðü ôçí áñåôÞ ðáñÜ áðü αθέμιτους
ενέργειες. Êé ïé èñüíïé ðåñéÝñ÷ïíôáé ü÷é óôïõò ðéï Üîéïõò áëëÜ óå üóïõò Ý÷ïõí
ðåñéóóüôåñç äýíáìç..Ãéáôñüò äåí ãßíåôáé êáíåßò ïýôå æùãñÜöïò, üðïéïò äåí
ìåëÝôçóå ðñþôá ôç öýóç êÜèå áññþóôéáò Þ äåí áíáêÜôùóå ÷ñþìáôá ðïëëÜ
êáé äåí ó÷åäßáóå ìïñöÝò.. Ðëáóôïõñãïýìå áõèçìåñüí ôïõò áãßïõò êé ïñßæïõìå
íá ãßíïõí óïöïß áõôïß ðïõ äåí Ý÷ïõí ôßðïôá äéäá÷èåß, ïýôå Ý÷ïõí ðñïóöÝñåé
êáìéÜ õðçñåóßá ðñéí ëÜâïõí ôï âáèìü..Ï Âáó. äåí êõíÞãçóå ôçí ôéìÞ áëëÜ
êõíçãÞèçêå áðü ôçí ôéìÞ. Äåí äÝ÷èçêå áíèñþðéíç ÷áñÜ áëëÜ èåßá ÷Üñç áðü ôïí
Èåü..Áêïëïõèåß ôçí åéóâïëÞ (ôïõ ÏõÜëåíôïò) êáé óôñáôüò áíôÜîéïò, ïé êáêïß çãÝôåò ôùí
Åêêëçóéþí, ïé óêëçñïß στρατάñ÷åò ôçò ïéêïõìÝíçò..êôõðþíôåò êé åëðßæïíôåò íá
ëÜâïõí (ìÝñïò áðü ôéò Åêêëçóßåò) áðü ôï âÜñïò ôïõ âáóéëÝùò êáé ôï ÷Ýñé..Ï Âáó.
ðñüóöåñå áãÜðç êáé ëÜìâáíå ùò áíôÜëëáãìá ôçí åîïõóßá..Êé Þôáí èáõìáóôÞ ç
ισορροπία ôïõò êé ç ðëïêÞ ôçò äýíáìçò. Ï Ýíáò Þôáí ïäçãüò ôïõ ëáïý êé ï Üëëïò ïäçãïýóå
ôïí ïäçãü..Ï Âáó. ìáæß ìå ôï óôÜñé óõíäýáæå ôçí ôñïöÞ ôïõ ëüãïõ êáé ôçí ôåëåéüôåñç
åõåñãåóßá êáé äéáíïìÞ, ðïõ åßíáé áëçèéíÜ ïõñÜíéá êáé õøçëÞ..Ðßóôåõå üôé åßíáé
áñåôÞ ôïõ éäéþôïõ íá ìçí åßíáé êáêüò Þ íá åßíáé ùò Ýíá âáèìü áãáèüò. Ãéá ôïí Üñ÷ïíôá
27
üìùò êáé ôïí ðñïêáèÞìåíï áðïôåëåß êáêßá, êáé ìÜëéóôá óå áõôü ôï áîßùìá, íá ìçí îåðåñíÜ
ôïõò Üëëïõò ðïëý êáé íá ìçí ãßíåôáé êáèçìåñéíÜ áíþôåñïò, ïýôå íá Ý÷åé áîßá êé áñåôÞ
óýììåôñç ìå ôïí èñüíï..Ðñþôá áðü üëá êÜíåé öáíåñü üôé ôï áîßùìá äåí Þôáí ÷Üñéóìá
áíèñþðùí áëëÜ ôï åß÷å ëÜâåé ùò äþñéï áðü ôïí Èåü..¸ðåéôá ìáëáêþíåé áõôïýò, ðïõ
στασίαζαν åíáíôßïí ôïõ êáé ôïõò èåñáðåýåé ìå ëüãïõò ìéáò ìåãáëüøõ÷ïõ áñåôÞò..
ÁíÝìåéîå ìå åðéåßêåéá ôï ðåßóìá êáé ôçí çðéüôçôá ìå ôçí óôáèåñüôçôá..Äåí
õðïäïýëùíå ìå ôå÷íÜóìáôá áëëÜ Ýêáíå ôïõò Üëëïõò äéêïýò ôïõ ìå ôçí öéëßá, äåí
÷ñçóéìïðïéïýóå ôçí äýíáìç ôçò åîïõóßáò ôïõ, ôïõò Ýöåñå êïíôÜ ôïõ ü÷é âÝâáéá ìå
áäõíáìßá áëëÜ êáé ìå ðñïóï÷Þ..Äåí õðï÷ùñïýóå ðáñÜ ìüíï áí êÜðïéïò ãéá áèåñÜðåõôç
êáêßá ðáñáìåëÞèçêå êáé ðáñáìåñßóèçêå, ãéá íá óõíôñéâåß êáé íá åîáöáíéóôåß üðùò
óõíäáðáíÜôáé ï óßäçñïò ìáæß ìå ôçí óêïõñéÜ ôïõ..Áí åõôõ÷åß Þ äõóôõ÷åß Ýíáò ôïýôï
äåí Ý÷åé êáìéÜ óçìáóßá ãéá ôï óýíïëï. Åíþ üôáí ôï óýíïëï âñßóêåôáé óå áõôÞ Þ åêåßíç
ôçí êáôÜóôáóç, áíÜãêç ðÜóá íá âñåèåß êé ï êáèÝíáò ÷ùñéóôÜ óôçí ßäéá
èÝóç...Êáíåßò äåí ìïõ ìßëçóå óå ìÝíá (ôïí Ìüäåóôï) ìå ôüóï èÜññïò. ºóùò åðåéäÞ äåí
óõíÜíôçóåò áêüìç åðßóêïðï..Óôá Üëëá åìåßò ýðáñ÷å åßìáóôå ìåôñéïðáèåßò..¼ðïõ
åßíáé ìðñïóôÜ ìáò ï È...ðåñéöñïíïýìå ôá Üëëá êáé áôåíßæïõìå ìüíï óå áõôüí (Εις τον
Μ.Βασ.). Áí âëÝðåéò êáíÝíá áðü ôïõò ôùñéíïýò íá ìçí Ý÷åé ðÝóåé óå êáìéÜ áðü ôéò
áññþóôéåò ôùí çäïíþí, íá óðåýäåé üìùò íïìßæïíôáò üôé åßíáé áíþôåñïò áðü ôïõò Üëëïõò,
íá áíáññé÷çèåß óôçí ιεροσύνη, áõôüí áí íïìßæåéò áêñéâþò üôé âëÝðåéò ðïõ áðü ôï
ýøùìá ôçò υπερηφάνειας ðÝöôåé êÜôù óôç ãç..Ìå ôïí êáñðü, ðïõ êáñðïöüñçóå ç ñÜâäïò
ôïõ Ááñþí ðñÝðåé íá íïïýìå ôï ãåìÜôï åãêñÜôåéá âßï ôçò ιεροσύνης, óêëçñü óôçí
åîùôåñéêÞ æùÞ, ðïõ ìÝóá ôïõ êñýâåé ôïí αφανή öáãþóéìï êáñðü. Êé áí ìÜèåéò üôé ç
æùÞ åíüò ëåãïìÝíïõ éåñÝá åßíáé ìçëïåéäÞò, ãåìÜôïò åõùäéÝò êáé ñüäéíá ÷ñþìáôá..èá
πεις ïñèÜ..üôé âëÝðù ôïí êáñðü, äåí áíáãíùñßæù áðü ôïí êáñðü ôï éåñáôéêü äÝíôñï.
Åêåßíïò Þôáí ç åãêñÜôåéá, áõôüò ôñõöÞ. Åêåßíïí äåí ôïí æùïãïíïýóå éêìÜäá ôçò ãçò,
åíþ êÜôù áðü áõôüí ñÝïõí ôá áõëÜêéá ôùí çäïíþí... (Óôï Âßï ÌùõóÞ, 315). Βλ. ôç
×åéñïôïí. ôïõ êáñâïõíéÜñç óôïν Âßï ôïõ áã.Ãñçã. ôïõ Èáõìáôïõñãïý.

ÁÑ×ÏΝΤΑΣ: Êé áò áñ÷çãåýïõí ôùí èçñßùí..Åßóáé Üñ÷ïíôáò êÜèå èçñßïõ..¸÷ù

èçñßá ìÝóá ìïõ; ¸÷åéò ìýñéá..Ï èõìüò åßíáé ìéêñü èçñßï, üôáí ãáâãßæåé óôçí êáñäéÜ;
Äåí åßíáé αγριότερος áðü ôï óêýëï; Ï äüëïò ðïõ öùëéÜæåé óôçí äïëåñÞ øõ÷Þ äåí ðéï
áíÞìåñïò áðü êÜèå áñêïýäá, ðïõ ðáñáìïíåýåé óôç óðçëéÜ; Äåí åßíáé èçñßï ç õðïêñéóßá;
Ï õâñéóôÞò äåí åßíáé óáí óêïñðéüò; Åêåßíïò, ðïõ åðéôßèåôáé êñõöÜ äåí åßíáé
÷åéñüôåñïò áðü ï÷éÜ; Ï ðëåïíÝ÷ôçò äåí åßíáé áñðáêôéêü èçñßï..Ï èçëõìáíÞò äåí åßíáé
ìáéíüìåíïò ßððïò; (Éåñ.5:8); Äåí åßðå ìéëïýóå óôç ãõíáßêá áëëÜ ÷ñåìÝôéæå ..¶ñ÷ùí
ëïéðüí êôßóèçêåò, Üñ÷ùí ðáèþí, Üñ÷ùí èçñßùí, åñðåôþí, ðôçíþí..Ç åîïõóßá, ðïõ ìáò
÷ïñçãåßôáé äéá ôùí æþùí ìáò ñõèìßæåé óôï íá êõñéáñ÷ïýìå óôïõò åáõôïýò ìáò. Äéüôé
åßíáé Üôïðï íá âáóéëåýåé êáíåßò óå Ýèíç åíþ óôï σπίτι ôïõ åßíáé õðïôáãìÝíïò óå ìéá
åôáßñá..’ÉáôñÝ èåñÜðåõóïí åáõôüí’ (Ëïõê.4:23)...ÊáíÝíáò äåí êáôáäéêÜóèçêå ãéáôß
äåí åîçìÝñùóå ëéïíôÜñé..Áí äåí êõñéáñ÷åß óôï èõìü ôïõ ãßíåôáé êáôáãÝëáóôïò (Γåí.,
401-405).

ÁÓÌÁ ÊÁÉÍÏ: íá ëáôñåýåôå ôïí È. ü÷é ìå ôï ðáëéü ðåñéå÷üìåíï ôïõ ãñÜììáôïò áëëÜ ìå
ôï íÝï ðåñéå÷üìåíï ôïõ ðíåýìáôïò. Åêåßíïò ðïõ äåí ëáìâÜíåé ôï ãñÜììá ôïõ íüìïõ áëëÜ
êáôáíïåß ôï ðíåýìá ôïõ, áõôüò øÜëëåé Üóìá êáéíïýñãéï. Ãéáôß åêåßíï, ðïõ áðü ôçí
äéáèÞêç ðÜëéùóå êáé ãÝñáóå, Ýöõãå. Ôï äéáäÝ÷èçêå ôï êáéíïýñãéï êé áíáíåùìÝíï Üóìá
ôçò äéäáóêáëßáò ôïõ Ê., ðïõ ανακαινίζει ôá íéÜôá ìáò, üðùò ôïõ áåôïý, üôáí
êáôáóôñÝöïõìå ôïí Ýîù Ü. êáé áíáíåïýìåèá êáèçìåñéíÜ. ÁëëÜ êé åêåßíïò, ðïõ
åðåêôåßíåôáé óõíå÷þò ðñïò ôá ìðñïóôÜ, ãßíåôáé ðÜíôá, ðéï êáéíïýñãéïò áðü ôïí
åáõôü ôïõ..êáé øÜëëåé óôïí È. ôï ðéï êáéíïýñãéï Üóìá. Êáéíüôåñï ëÝãåôáé óõíÞèùò Þ ôï
ðáñÜäïîï Þ åêåßíï ðïõ ðñüóöáôá Ýëáâå õðüóôáóç. Áí äéçãåßóáé ôïí èáõìáóôü êé
õðåñöõóéêü ôñüðï ôçò åíáíèñùðÞóåùò ôïõ Ê., øÜëëåéò êáéíïýñãéï êáé ðáñÜäïîï Üóìá

28
êé áí áêüìç åîéóôïñåßò ôçí áíáãÝííçóç êé áíáíÝùóç ôïõ óýìðáíôïò, ðïõ ðÜëéùóå áðü ôçí
áìáñôßá, êáé êçñýôôåéò ôá ìõóôÞñéá ôçò áíÜóôáóçò êáé ôüôå øÜëëåéò êáéíïýñãéï
êáé ðñüóöáôï Üóìá. (Στον Ø.32,167).

ÁÓÊÇÓÇ: Ï Ê. ìáò åðáíÝöåñå áðü ôçí áöýóéêç æùÞ óôçí öõóéêÞ, ôï ‘êáô’åéêüíá êáé
êáè’ïìïßùóç’. Êé ç Üóêçóç êé ïé êüðïé ôçò äåí åðéíïÞèçêáí ãéá íá áðï÷ôÞóïõìå ôçí
áñåôÞ áðü Ýîù, αλλά ãéá íá áðïññßøïõìå ôçí êáêßá, ðïõ åßíáé êÜôé ôï åîùôåñéêü êáé
îÝíï ðñïò ôçí öýóç ìáò, üðùò ç óêïõñéÜ óôïí óßäçñï, ðïõ äåí åßíáé öõóéêÞ áëëÜ
äçìéïõñãåßôáé áðü áìÝëåéá, üôáí ôçí êáèáñßóïõìå ìå êüðï, ðáñïõóéÜæïõìå ôçí öõóéêÞ
ëáìðñüôçôá ôïõ óéäÞñïõ (¸êä., 355)

ÁÓÔÅÑÉ: Ôá á. óôç íõ÷ôåñéíÞ óõííåöéÜ ëÜìðïõí óôá ìÝñç ôïõ ïõñáíïý, êáé ÷áñßåóá
åßíáé ç ëáìðñüôçò ôïõò, ÷áñéÝóôåñï ôï áðñïóäüêçôï ôçò åìöÜíéóÞò ôïõò. ¸ôóé åßóèå
êáé εóåίò ïé öùóôÞñåò ôçò ïéêïõìÝíçò, åíôåëþò ëßãïé êáé åõáñßèìçôïé óå áõôÞ ôç
óêõèñùðÞ êáôÜóôáóç, ëάìðïíôåò óáí óå óêïôåéíÞ íý÷ôá êé Ý÷ïíôåò ðëçí ôïõ
÷áñßåνôïò ôçò áñåôÞò êáé ôï ðåñéðüèçôï ëüãù ôçò óðανιότητας óôçí ïðïßá
âñßóêåóèå (Ðñïò Áó÷üë.161)

ÁÕΤΑΡΚΕΙÁ: Ç áõôÜñêåéá Ý÷åé äéáöïñåôéêÞ óçìáóßá ãéá ôïí êáèÝíá áíÜëïãá ìå ôçí
êáôÜóôáóç ôïõ óþìáôïò êáé ôçí åêÜóôïôå áíÜãêç. Ãéáôß Üëëïò ðïõ êïõñÜæåôáé,
÷ñåéÜæåôáé ðåñéóóüôåñç êáé θρεπτικότερη ôñïöÞ, Üëëïò ðïõ åßíáé Üññùóôïò
÷ñåéÜæåôáé ëéãüôåñç êáé åëáöñüôåñç ôñïöÞ êáé êáè’üëá ôï êáôÜëëçëï. ¼ëïé
÷ñåéáæüìáóôå εύθηνη ôñïöÞ, ðïõ ðñïìçèåõüìáóôå åýêïëá. Óå êÜèå ðåñßðôùóç ç
åðéìåëÞò åôïéìáóßá êé ç öéëüîåíç ôñÜðåæá åßíáé áíáãêáßá, ìå ôçí προϋπόθεση üôé
ðïôÝ äåí îåðåñíïýìå ôá üñéá ôçò áíÜãêçò..Ï óêïðüò ôçò öéëïîåíßáò åßíáé ç éêáíïðïßçóç
ôçò éäéáßôåñçò áíÜãêçò êÜèå επισκέπτη, ãéáôß ç ÃñáöÞ ëÝãåé ‘ùò ÷ñþìåíïé ôù
êüóìù êáé ìç ðáñá÷ñþìåíïé’(ÁÊïñ.7:31) (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 285-7).
.

ÁÕΞΑΝΕΣΘÅ: Νá ôñÝöåóèå, åíþ ãåííÜóôå ìéêñïß, íá γίνεστε ìåãÜëïé & ç áýîçóéò óáò
íá ôåëåéþíåé. Ç ðñþôç åâäïìÜäá åôþí Ý÷åé ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá..Ôçí äåõôÝñá
âäïìÜäá áñ÷ßæåé ç áýîçóç..ÊáôÜ ôçí πρώτη óýóôáóç ðïõ êáôáâëÞèçêå óôçí ìÞôñá,
καταβλήθηκαν êé ïé ëüãïé ôçò áõîÞóåùò..ÌåôÜ ôçí ôñßôç âäïìÜäá üôáí ç öýóç
áíáðíåýóåé áðü ôïõò êüðïõò ôçò ðñïò ôá Üíù áõîÞóåùò áñ÷ßæåé ôüôå ç áýîçóç íá
ðåñíÜ ðñïò ôá ðëÜôç & êÜðùò íá èåìåëéþíåé ôá õøùìÝíá ìÝëç, íá áðïèÝôåé ãýñù ôïõò
ðÜ÷ç & íá êáèéóôÜ äõíáôÜ ôá ìÝëç ôïõ óþìáôïò.. Ãåìßóáôå ôçí ãç ü÷é ìå êáôïßêçóç
(Üëëùóôå áõôü åßíáé áäýíáôï óôéò ðïëéêÝò & äéáêåêáõìÝíåò æþíåò), ãéáôß èá
óôåíï÷ùñéüìáóôáí æþíôáò áëëÜ ìå åîïõóßá..(Ãåí.1,387).. Ùò ðñïò ôïí åóùôåñéêü
Üíèñùðï, ç á. íïåßôáé ùò ôåëåßùóç êáôÜ ôï èåßï ðáñÜäåéãìá..ÔÝôïéïò Þôáí ï Ðáýëïò, ï
ÉóáÜê.. Ðñï÷ùñïýóå ðÜíôá ìå ìåãÜëá âÞìáôá óôá Ýñãá ôçò áñåôÞò.. Íá ðëçèýíåóèå:
åßíáé ç åõëïãßá ãéá ôçí Åêêëçóßá. Íá ìçí ðåñéïñéóèåß óå εάν ôüðï ç èåïëïãßá, áëëÜ íá
êçñõ÷èåß óå üëï ôïí êüóìï ôï åõáããÝëéï ôçò óùôçñßáò..Ôá æþá áõîÜíïíôáé óùìáôéêþò,
åìåßò üìùò ðíåõìáôéêþò. Åêåßíá ãåìßæïõí ôçí ãç ìå ôï ðëÞèïò, åìåßò ìå áãáèÝò
εργασίες ôç óõæåõãìÝíç ìå ìáò γη (ό.π.385-6).

ÁÕΤΟΓΝΩΣΙÁ Ç ðéï áóöáëéóìÝíç öýëáîç ôùí áãáèþí ìáò åßíáé íá ìçí Ý÷ïõìå Üãíïéá ôïõ
åáõôïý ìáò, íá ãíùñßæåé ï êáèÝíáò ôß åßíáé ï åáõôüò ôïõ & áí ôïí îå÷ùñßæåé ìå
áêñßâåéá áðü ôá ó÷åôéêÜ ìå áõôüí, þóôå íá ìçí öõëÜîåé êáôÜ ëÜèïò êÜôé îÝíï áíôß ôï
äéêü ôïõ..Ôßðïôå áðü üóá ðåñíïýí äåí åßíáé äéêü ìáò & ðþò íá êñáôÞóåé êáíåßò áõôü
ðïõ êõëÜåé;..Ðïëëïß Üíèñùðïé äåí êñßíïõí ïé ßäéïé ðþò åßíáé ç öýóç ôùí ðñáãìÜôùí
áëëÜ Ý÷ïíôáò õðüøç ôçí óõíÞèåéá üóùí Ýæçóáí πριν êÜíïõí ëÜèç óôçí õãéÞ êñßóç ôùí
üíôùí, ðñïôåßíïíôáò ùò êñéôÞñéï ôïõ êáëïý ü÷é ìéá ëïãéêÞ óêÝøç áëëÜ μια Üëïãç
óõíÞèåéá..Ç óõíÞèåéá äåí åßíáé áóöáëÞò åããõçôÞò ôùí ìåëëïíôéêþí & ç
29
êáôÜëçîÞ ôçò åßíáé ðïëëÝò öïñÝò êïðÜäé êáôóéêéþí êé ü÷é ðñïâÜôùí (Üóìá,
77)

Β ΑΣΙΛΙΑΣ Óôïõò â. ï Áíôþíéïò áðáíôïýóå íá ìçí èåùñïýí ìåãÜëá ôá áãáèÜ ôçò

ðáñïýóçò æùÞò áëëά íá èõìïýíôáé ðåñéóóüôåñï ôçí ìÝëëïõóá êñßóç êáé íá
ãíùñßæïõí üôé ìüíïí ï ×. åßíáé ï áëçèéíüò êé áéþíéïò â. Ôïõò ðñïÝôñåðå íá åßíáé
öéëÜíèñùðïé êáé íá ðñïóôáôåýïõí ôïõò äßêáéïõò êáé ôïõò öôù÷ïýò (Âßïò Áíôùí.149). Ï
Óïëïì. áíÝëáâå ôçí åîïõóßá ü÷é êëçñïíïìéêþò ïýôå äéá ôçò âßáò áëëÜ ìå ôçí ïñèÞ êñßóç
ôïõ ÐáôÝñá & ôçí áðüöáóç ôïõ Èåïý..ÅÜí ç âáóéëåßá åßíáé íüìéìïò åðéóôáóßá,
åßíáé ïëïöÜíåñï üôé ïé õðïèÞêåò ðïõ äßäïíôáé áðü ôïí â. áðïâëÝðïõí óôçí êïéíÞ
ãéá üëïõò ùöÝëåéá.. Ó’ áõôü äéáöÝñåé ï τύραννος áðü ôïí â. Ï ðñþôïò áðïóêïðåß óôï
áôïìéêü óõìöÝñïí, ï äåýôåñïò ðáñÝ÷åé ôï ùöÝëéìï óôïõò õðçêüïõò. (Óôçí áñ÷Þ ôùí
Πáñïéì.,365).. Ï ðüíïò êÜíåé ôáðåéíïýò áêüìç êáé ôïõò âáóéëåßò..ÊÜðïéá áóèÝíåéá
âñÞêå ôïí ýðáñ÷ï êáé ôïí ãïíáôßæåé ìðñïóôÜ óôïí Üãéï Âáó. Êé áëçèéíÜ ôï ÷ôýðçìá
óôïõò φρόνιμους ãßíåôáé ðáéäáãùãßá êáé óõ÷íÜ ç êáêïðÜèåéá åßíáé ùöåëéìüôåñç
áðü ôçí åõôõ÷ßá (Óôïí Ìåã.Âáó.,221-3)...Êüóìïò ïëüêëçñïò åßíáé õðü ôçí ÷åßñá óáò,
êñáôïýìåíïò ìå ìéêñü äéÜäçìá êáé ëßãï ýöáóìá. Ôá Üíù åßíáé ìüíï ôïõ È., ôá êÜôù êáé
äéêÜ óáò. Ãßíåóèå èåïß óôïõò õðçêüïõò óáò, ãéá íá πω êÜôé ðéï ôïëìçñü: ‘Ç êáñäéÜ
ôïõ â. åßíáé óôï ÷Ýñé ôïõ È.’..Åßíáé áéó÷ñü íá êõñéáñ÷åßôå ôùí ðüëåùí, áðü äå ôéò
çäïíÝò íá ηττάστε... þóôå ç ðñþôç ìåôáîý ôùí ðüëåùí íá åßíáé ðüëéò ðáé÷ôþí
(Ðáñ.21:1) (Λόγ.33,219-21)...Ï íüìïò ôïõ ×. óáò èÝôåé êÜôù áðü ôçí åîïõóßá ìïõ
êáé êÜôù áðü áõôü ôï âÞìá. Ãéáôß êáé ìåéò åîïõóéÜæïõìå. Èá ðñïóèÝóù üôé ç
äéêéÜ ìáò åîïõóßá åßíáé ìåãáëýôåñç êáé ôåëåéüôåñç. ¹ ìÞðùò ôï Ðíåýìá èá
õðï÷ùñÞóåé óôç óÜñêá êáé ôá åðïõñÜíéá óôá åðßãåéá; Èá äå÷èåßò ôçí ðáññçóßá ìïõ
ãéáôß åßóáé éåñü ðñüâáôï áðü ôï éåñü ðïίìíéü ìïõ êáé èñÝììá ôïõ ìåãÜëïõ ÐïéìÝíá êé
üôé êáèïäçãçèåß êáëþò áðü ôï Ðíåýìá áðü ôïí ïõñáíü êáé öùôßæåóáé áðü ôï öùò ôçò
áã. êáé ìáêáñßáò ÔñéÜäïò..¶ñ÷åéò ìáæß ìå ôï ×. êáé äéïéêåßò ìáæß ì’áõôüí. Áðü
Εκåßíïí óïõ Ý÷åé äïèåß ôï îßöïò, ü÷é ãéá íá ôï ÷ñçóéìïðïéÞóåéò áëëÜ ãéá íá áðïôåëåß
áðåéëÞ. ÐñÝðåé áõôü íá ôï äéáöõëÜóóåéò êáèáñü ãéá íá ôï åðéóôñÝøåéò óå Εêåßíïí
ðïõ óôü’äùóå. Åßóáé åéêüíá ôïõ È. êé ïäçãåßò ìå ôá ÷Ýñéá óïõ ôçí Üëëç åéêüíá, ðïõ
ðñïóùñéíÜ äéáìÝíåé åäþ êáé ìåôáâáßíåé óôçí Üëëç æùÞ, óôçí ïðïßá üëïé èá ìåôáâïýìå
áöïý ðáßîïõìå ëßãï, åßôå óôï äåóìùôÞñéï, åßôå óôï óôÜäéï! Ôßìçóå ôç óõíÝíùóç!
ÓåâÜóïõ ôï áñ÷Ýôõðï! ÓõíôÜîïõ ìå ôïí È. êé ü÷é ôïí Üñ÷ïíôá ôïõ êüóìïõ! Ìå ôïí áãáèü
Äåóðüôç êé ü÷é ôïí ðéêñü÷ïëï τύραννο! Óõ Üíèñùðå èõìÞóïõ ðïéáíïý åßóáé
äçìéïýñãçìá, êáé ðïõ καλείσαι íá ðÜò êáé ðüóá Ý÷åéò êáé ôé ïöåßëåéò íá
êÜíåéò!..ÌéìÞóïõ ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ È.. Ôï ðéï èåéêü ðñÜãìá ðïõ äéáèÝôåé ï Üíèñùðïò
åßíáé íá åõåñãåôåß. Ìðïñåßò íá ãßíåéò È. ÷ùñßò êáèüëïõ íá êïðéÜóåéò..ÁíÜìéîå ôçí
áðåéëÞ ìå ôçí åëðßäá, ôçí çðéüôçôá ìå ôï öüâï!..Íá ìçí ðéóôåýåéò üôé õðÜñ÷åé ôßðïôå
áíÜîéï ãéá ôçí åîïõóßá..Ï È. ïñéóìÝíåò öïñÝò áíôáìåßâåé êáé ìå ôá åðßãåéá áãáèÜ ãéá
íá ðéóôÝøïõìå óôá ìåëëïíôéêÜ. Ëßãï êáé èá ðåñάóåé ï êüóìïò êáé ç óêçíÞ èá
äéáëõèåß..Ï êáèÝíáò ìáò åßíáé õðüäéêïò êé ç óÜñêá ïöåßëåé ðïëëÜ..Óïõ ðáñïõóéÜæù
ôïí ×, êáé..ôá êáñöéÜ, ìå ôá ïðïßá έ÷ù áðáëëáãåß áðü ôçí áìáñôßá..ÍßêçóÝ ìáò ìå ôçí
öéëáíèñùðßá..Åßèå ï È. íá óå êñßíåé üðùò èá êñßíåéò êáé óõ åêåßíïõò ðïõ äéïéêåßò..
(Ëüãïò 17,385ê.å.)...Äåí ÷áñßæåé ôçí óùôçñßá óôïí â. ïýôå ç óôñáôéùôéêÞ äýíáìç,
ïýôå ôá ôåß÷ç ôùí ðüëåùí, ïýôå ç ðåæéêÞ öÜëëáããá, áëëÜ ç èåßá ÷Üñç. Ãéáôß ï Ê.
åíèñïíßæåé êé åêèñïíßæåé â...Áí ç êáñäéÜ ôïõ â. åßíáé óôï ÷Ýñé ôïõ È.äåí óþæåôáé
áðü ôçí Ýíïðëç äýíáìç, áëëÜ áðü ôçí èåßá ÷åéñáãùãßá. Åßíáé äå óôï ÷Ýñé ôïõ È. ü÷é ï
ôõ÷þí áëëÜ ï Üîéïò â...¼ëá ôá áíèñþðéíá ìáæß åßíáé áóèåíÞ áí óõãêñéèïýí ðñïò ôçí
èåßá äýíáìç. Ãéá ôïõôï ôá éó÷õñÜ ôïõ êüóìïõ åîåëÝîáôï Ï Èåüò.. ¶ëïãï äåí
÷ñçóéìïðïéåßôáé áðü ôïõò áãßïõò, áëëÜ áðü ôïí Öáñáþ, Óåííá÷åñåßì, ðïõ óõíôñßâçóáí
(Óôïí 32 Øáëì.,191ê.å.)...Âáóßëéóóá åßíáé ç øõ÷Þ, ðïõ åßíáé áññáâùíéáóìÝíç ìå ôïí
Íõìößï Ëüãï, äåí êõâåñíÜôáé áðü ôçí áìáñôßá áëëÜ åßíáé ìÝôï÷ïò ôçò âáóéëåßáò ôïõ

30
×. óôá äåîéÜ ìå ïëü÷ñõóç öïñåóéÜ, äçë. ìå äüãìáôá èåßá êáëïýöáíôá, óôïëßæåé ôïí
åáõôü ôçò ìå óïâáñüôçôá êé éåñïðñÝðåéá. ÅðåéäÞ ôá äüãìáôá...åßíáé ðïéêßëá êáé
ðïëýðëïêá êáé ðåñéÝ÷ïõí ôïõò ëåãüìåíïõò åðïðôéêïýò ëüãïõò, ï éìáôéóìüò åßíáé
‘ðåðïéêéëìÝíïò’. ‘Üêïõóïí ôéò åíôïëÝò êáé ìå ôïí åîáóêçìÝíï íïõ êïßôá ôçí êôßóç êáé ôçí
ôÜîç ôçò êáé êëßíïí ôïí õðåñÞöáíï ôñÜ÷çëï, êáé ëçóìüíçóå ôéò ðáôñéêÝò óõíÞèåéåò
ôùí äáéìüíùí (íõ÷ôåñéíïýò ÷ïñïýò êáé ìýèïõò) êé áöïý áðïêôÞóåéò ôï äéêü óïõ êÜëëïò
èá öáíåßò ðïèçôÞ óôï íõìößï êáé âáóéëéÜ êáé èá ðñïóêõíÞóïõí ôï åóùôåñéêü êÜëëïò
óïõ. Ôçí áêïëïõèïýí ïé ðáñèÝíåò, ðïõ ìå åõöñïóýíç êé ü÷é åîáíáãêáóôéêÜ áêïëïýèçóáí ôïí
Ê..ÐáéäéÜ ôçò åßíáé ïé Üãéïé, ðïõ åßíáé Üñ÷ïíôåò ïëüêëçñçò ôçò ãçò, åîáéôßáò ôçò
ïéêåéþóåùò ìå ôï êáëü, üðùò ï Éáêþâ ôïí Çóáý.. (Óôïí 44 Øáëì.295)...äåí èá áíå÷èïýìå
ôçí õðïôáãÞ óå âáóéëéêü äéÜôáãìá ðïõ åðé÷åéñåß íα áíáôñÝøåé ôçí ðáñÜäïóç ôùí
ðáôÝñùí, ãéáôß áõôü äåí åßíáé ãíþñéóìá åõóåâþí âáóéëåþí. äåí åßíáé ðáôñéêÜ üóá
ãßíïíôáé ìå ôçí âßá êé ü÷é ôçí ðåéèþ. ðáñÜäåéãìá ç ëçóôñéêÞ óýíïäï ôçò ÅöÝóïõ..ï ×.
äåí Ýäùóå ôçí åîïõóßá íá äÝíïõí êáé íá ëýíïõí áìáñôßåò óôïõò â., áëëÜ óôïõò áðïóôüëïõò
êáé óôïõò äéáäü÷ïõò ôïõ ôïõ êáé óôïõò ðïéìÝíåò êáé äéäáóêÜëïõò. ‘Aêüìá êé íá
Üããåëïò óáò êçñýîåé Üëëï åõáããÝëéï‘..ç ðáñáìéêñÞ áöáßñåóç ôùí åêêëçóéáóôéêþí
ðáñáäüóåùí åßíáé óáí íá áöéñïýìå ëéèÜñéá áðü ïéêïäïìÞ. (Åéê.Á.103). Äåí áíÞêåé
óôïõò â. íá íïìïèåôïýí ãéá ôçí Å. ‘ôïðïèÝôçóå áðïóôüëïõò..’ ü÷é â. Äåí ìáò êÞñõîáí ôï ëüãï
ôïõ È. â. áëëÜ áðüóôïëïé êáé ðñïöÞôåò êáé ðïéìÝíåò êáé äÜóêáëïé (Åâñ.13:7). Ï È.
áðáãüñåøå óôïí Äáâßä íá ÷ôßóåé íáü ãéáôß Þôáí Üíäñáò áéìÜôùí..Ýñãï ôùí â. åßíáé ç
ðïëéôéêÞ ôÜîç åíþ ç åêêëçóéáóôéêÞ êáôÜóôáóç Ýñãï ôùí ðïéìÝíùí êáé äáóêÜëùí. Ç
åðßèåóç áõôÞ åßíáé ëçóôñéêÞ. Ï Óáïýë Ýó÷éóå ôï éìÜôéï ôïõ ÓáìïõÞë êáé ï È. ôïõ
Ýó÷éóå ôçí â. Ç ÉåæÜâåë êáôáäßùîå ôïí Çëßá êáé ôá óêõëéÜ ëïýóôçêáí óôï áßìá ôçò.
Ï Çñþäçò óêüôùóå ôïí ÉùÜííç êáé îõøý÷çóå áðü ôα óêïõëÞêéá.. ðåéèáñ÷ïýìå óå óÝíá
âáóéëéÜ óôïõò öüñïõò, óôá ðñÜãìáôá ôçò æùÞò óôçí åêêëçóéáóôéêÞ êáôÜóôáóç
Ý÷ïõìå ðïéìÝíåò. Äåí ìåôáêéíïýìå üñéá áéþíéá ðïõ Ýèåóáí ïé ðáôÝñåò áëëÜ êñáôÜìå ôéò
ðáñáäüóåéò ãéáôß áí áñ÷ßæïõìå íá ãêñåìßæïõìå ëßãï ëßãï ôï ïéêïäüìçìá ôçò Å. óéãÜ-
óéãÜ èá ãêñåìéóèïýí ôá ðÜíôá. (Åéê.Â.131)

ÂÁΠÔÉÓÌÁ ÌÙÑÙÍ: Ðñïôõðþóåéò ôçò Âáπôßóåùò (.,383ê.å.) ¸÷åéò ìùñü; Ìçí

äßíåéò åõêáéñßá óôçí êáêßá. ÂÜöôéóÝ ôï áðü ôç âñåöéêÞ çëéêßá, áöéÝñùóÝ ôï óôï
Ðíåýìá áðü ôçí çëéêßá ôùí ìáëáêþí ïíý÷ùí. Óõ öïâÜóáé ôï â., åðåéäÞ ç öýóç ôïõ åßíáé
áêüìç áóèåíÞò. Ù ìéêñüøõ÷ç êé ïëéãüðéóôç ìçôÝñá! Åíþ ç ¶ííá; êáé ðñéí íá ãåííçèåß ï
ÓáìïõÞë, ôïí õðïó÷Ýèçêå óôïí Èåü, êé üôáí ãåííÞèçêå ôï áöéÝñùóå áìÝóùò êáé ôïí
ìåãÜëùóå ìå éåñáôéêÞ óôïëÞ, ÷ùñßò áí öïâçèåß ôçí áíèñþðéíç áäõíáìßá áëëÜ
πιστεύοντας óôï Èåü. Äåí óïõ ÷ñåéÜæïíôáé ôá öõëáêôÜ êáé ôá ìáãéêÜ øéèõñßóìáôá,
ìå ôá ïðïßá ìðáßíåé ï ðïíçñüò, êëÝðôïíôáò ôï óÝâáò óôï Èåü óôá ìçäáìéíόôåñá ðñÜãìáôá.
Äþóå óôï ðáéäß óïõ ôçí ÔñéÜäá, ôï ìÝãá êáé êáëü öõëáêôü..(Ëüãïò 40,3 11-3)..Åßíáé
ðñïôéìüôåñá íá áãéÜæïíôáé ÷ùñßò íá ôï áéóèÜíïíôáé, ðáñÜ íá öýãïõí áóöñÜãéóôá êé
áìýçôá. Êé Ý÷ïõìå áéôéïëïãßá ôçí ïêôáÞìåñç ðåñéôïìÞ, ðïõ Þôáí ìéá ôõðéêÞ óöñáãßäá,
ïìïßùò êé ç åðÜëåéøç ôùí öëïéþí ôùí èõñþí ìå ôá áíáßóèçôá öýëáôå ôá ðñùôüôïêá..Íá
ðåñéìÝíïõìå íá ãßíïõí ôñéþí åôþí..üôáí èá åßíáé äõíáôüí íá áêïýóïõí êÜôé ìõóôçñéáêü
êáé íá áðáíôÜíε, Ýóôù êé áí äåí êáôáëáâáßíïõí ðëÞñùò áëëÜ ìüíï íá äéáôõðþóïõí ôüôå
íá áãéÜæïõí ôéò øõ÷Ýò êáé ôá óþìáôá ìå ôï ìÝãá ìõóôÞñéï ôçò ôåëåéþóåùò..Äéüôé
áñ÷ßæïõí áí Ý÷ïõí åõèýíç ôçò æùÞò ôïõò üôáí èá ïëïêëçñùèåß ï ëüãïò ôïõò êáé èá
äéäá÷èïýí óôï ìõóôÞñéï..áöåôÝñïõ åßíáé ïðùóäÞðïôå ùöÝëéìï íá Ý÷ïõí ï÷õñùèåß ìå ôï
ëïõôñü, åðåéäÞ õðÜñ÷ïõí ðñïóâïëÝò áéöíßäéåò êéíäýíùí..Íáé áëëÜ ï ×ñéóôüò
âáöôßóôçêå 30 ÷ñïíþí êáé ìÜëéóôá åíþ Þôáí È. êáé óõ ìáò ðáñïôñýíåéò íá
åðéóðåýóïõìå ôï âÜöôéóìá; ¸äùêåò Þäç ôçí áðÜíôçóç ìå ôï áí πεις ‘Þôáí È.’. Áêñéâþò
åêåßíïò Þôáí ç ßäéá ç êÜèáñóç êáé äåí åß÷å áíÜãêç êáèÜñóåùò..Áõôüò Þôáí ï
ñõèìßæùí êáé ðüôå èá ðÜèåé êáé ðüôå èá ãåííçèåß..Óå åêåßíïò Þôáí áíáãêáßïò
åêåßíïò ï êáéñüò ãéáôß âãÞêå óôç äçìïóéüôçôá 30 ÷ñïíþí áöåíüò για íá ìçí äåßîåé üôé

31
êÜíåé åðßäåéîç, üôé õðÝóôç ðëÞñç äïêéìáóßá áñåôÞò êáé ôÝëïò επειδή áõôÞ ç
çëéêßá èåùñåßôï êáôÜëëçëïò ãéá íá äéäÜóêåé êáíåßò....Ôá äéêÜ ôïõ (ç íçóôåßá,
è.åõ÷áñéóôßá. ôñéÞìåñç áíÜóôáóç) ðáñáäüèçêáí Ýôóé, þóôå íá åßíáé ôýðïò ôùí äéêþí
ìáò þóôå íα åßíáé ôýðïò ôùí äéêþí ìáò êé ü÷é ðáíïìïéüôõðá..(Ëüãïò 40,345)...Ðñþôïí â. ï
êáôáêëõóìüò, äåýôåñïí äéáìÝóïõ ôçò èáëÜóóçò êáé ôçò íåöÝëçò, ôñßôï ôï íïìéêü,
ôÝôáñôï áõôü ôïõ ÉùÜííïõ, ðïõ Þôáí åéóáãùãéêü, ðÝìðôïí ôï â. ôïõ Ê., ðïõ âáöôßóôçêå ï
ßäéïò, êÜíïíôáò äéêÞ ôïõ ôçí äéêÞ ìïõ êÜèáñóç, ãéá íá óõíôñßøåé ôá êåöÜëéá
ôùí äñáêüíôùí óôï íåñü, íá îåðëýíåé ôçí áìáñôßá êáé íá èÜøåé óôï íåñü ôïí
ðáëéü ÁäÜì, íá áãéÜóåé ôïí âáöôéóôÞ, íá óõìðëçñþóåé ôï íüìï, íá áðïêáëýøåé
ôï ìõóôÞñéï ôçò Áã.ÔñéÜäïò, íá ãßíåé óå ìáò ðáñÜäåéãìá êé õðïãñáììüò. Â.
öùôéÜò ç êáôÜâáóç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò Þ áõôü ôçò ìåëëïíôéêÞò êñßóåùò. ¸êôï ôï â. ìå ôï
áßìá êáé ôï ìáñôýñéï, óåâáóôü, ãéáôß äåí ìïëýíåôáé ìå Üëëç áêáèáñóßá, üãäïï ôï
áôåëåýôçôá êïëÜæïí (¸êä.,445)

ΒΕΛΟΣ ðïõ ÷þèçêå âáèéÜ ìÝóá óôçí êáñäéÜ ôçò åßíáé áõôü, ðïõ Ýñéîå ç áãÜðç, ï È..
Êé åêëåêôü âÝëïò åßíáé ï ìïíïãåíÞò È., ðïõ ðëçãþíåé åêåßíïõò, ðïõ óþæïíôáé,
÷ñùìáôßæïíôáò ôçí ôñßóôïìç áé÷ìÞ ìå ôï ðíåýìá ôçò æùÞò (áé÷ìÞ åßíáé ç ðßóôç ìáò),
þóôå óå üðïéïí åéó÷ùñÞóåé íá åéóáãÜãåé ìáæß ôçò & ôïí ôïîüôç, üðùò ëÝåé ï Êýñéïò
‘åãþ êé ï ÐáôÝñáò ìïõ èá έρθουμε & èá åôïéìÜóïõìå ôç äéáìïíÞ ìáò óå áõôüí’.
(Éù.14:23)..Ï ßäéïò åßíáé ï íõìößïò êé ï ôïîüôçò ìáò & ÷ñçóéìïðïéåß ùò íýìöç êé ùò âÝëïò
ôçí êáèáñìÝíç øõ÷Þ, ÷áñßæïíôÜò ôçò ìå ôï äåîß ÷Ýñé ìáêñïâéüôçôá & ÷ñüíéá æùÞò &
ìå ôï áñéóôåñü ôïí ðëïýôï ôùí áéùíßùí áãáèþí & ôçí äüîá ôïõ Èåïý. (Óôï Üóìá,144)
ÁêïíéóìÝíá âÝëç ôïõ äõíáôïý åßíáé ïé εύστοχοι ëüãïé, ðïõ öèÜíïõí óôéò êáñäéÝò ôùí
áêñïáôþí êáé ÷ôõðïýí êáé ôñáõìáôßæïõí ôéò åõáßóèçôåò øõ÷Ýò ‘Ëüãïé óïöþí, ùò
âïýêåíôñá’(Åêêë.12:11) ..Áðü ôá âÝëç ôá çêïíçìÝíá ðëçãþíïíôáé ïé øõ÷Ýò ðïõ δέχθηκαν
ôçí ðßóôç êé áöïý ðõñðïëÞèçêáí áðü ôçí Üðåéñç áãÜðç ðñïò ôïí È. ëÝãïõí ðáñüìïéá ìå
ôç íýìöç... åííïåß ôïõò áðïóôüëïõò, ðïõ óôÝëíïíôáé ãéá íá σπείρουν ôï ÅõáããÝëéï óå
ïëüêëçñç ôçí ïéêïõìÝíç, ïé ïðïßïé åðåéäÞ åß÷áí áêïíéóèåß Ýëáìðáí ìå ôá Ýñãá ôçò
äéêáéïóýíçò êáé Ýìðáéíáí ìå ëåðôüôçôá στις øõ÷Ýò ôùí μαθητών ôïõò, óôåëëüìåíá
ðáíτïý, ãéá íá ðñïåôïéìÜóïõí ôïõò ëáïýò íá õðïôá÷èïýí óôïí ×. (Óôïí 44 Øáëì.,277)

ΒΛΑΣΤΗΜΕΙÁ: Áõôïêõñéáñ÷Þóïõ! Ìçí êÜíåéò áõôÜ ðïõ êÜíïõí ôá áíüçôá ðáéäéÜ ðïõ,
åðåéäÞ ôá ìÜëùóå ï äÜóêáëïò îåó÷ßæïõí ôá âéâëßá ôïõò, ôï ñïý÷ï ôïõ ðáôÝñá ôïõò,
ðïõ ãéá ôçí ùöÝëåéÜ ôïõò áíáâÜëëåé ôçí ôñïöÞ Þ γρατζουνίζουν ôï ðñüóùðï ôçò
ìçôÝñáò. Ôïí ìåí êõâåñíÞôç äïêéìÜæåé & óêëçñáãùãåß ç ôñéêõìßá, ôïí áèëçôÞ ôï
óôÜäéï, ôïí óôñáôçãü ôï óôñáôüðåäï, ôïí ãåííáéüêáñäï ç óõìöïñÜ, ôïí ×ñéóôéáíü ç
äïêéìáóßá. & ïé ëýðåò äïêéìÜæïõí ôçí øõ÷Þ üðùò ç öùôéÜ ôïí ÷ñõóü. Åßóáé öôù÷üò;
Ìçí êáôáëáìâÜíåóáé áðü áèõìßá. Ç õðåñâïëéêÞ êáôÞöåéá ãßíåôáé áéôßá ôçò
áìáñôßáò. Ç õðåñâïëéêÞ ëýðç êáôáâáñáèñþíåé ôçí äéÜíïéá êé ç áìç÷áíßá åìâÜëëåé
æÜëç, ç Ýëëåéøη ëïãéóìþí ãåííÜ ôçí á÷áñéóôßá. ÊñáôÜ ôçí ôñïöÞ óôá ÷Ýñéá ôïõ &
êáèõóôåñåß ôçí ÷ïñçãßá, για íá äïêéìÜóåé ôçí óôáèåñüôçôÜ óïõ, áí äåí åßíáé üìïéá ìå
ôùí αχάριστων, ðïõ üôáí áíáâëçèåß ôï ôñáðÝæé åêôïîåýïõí σαν ëéèÜñéá ôéò
âëáóöçìßåò óå áõôïýò ðïõ ëßãï ðñéí ëüãù ôÝñøåùò ðñïóêõíïýóáí óáí èåïύò..Ãéá ôïí
äßêáéï (Çëßá) ç øõ÷Þ ôïõ Þôáí ç ðåñéïõóßá ôïõ & åöüäéï ôçò æùÞò ç åëðßäá óôï Èåü.
Ôá ðëÝïí ëáßìáñãá ðôçíÜ ôïõ öÝñíáíå êñÝáò...Óôï ëÜêêï ôùí ëåüíôùí ôá ëéïíôÜñéá ðáñÜ
ôç öýóç ôïõò íÞóôåõáí & ï ôñïöÝáò åñ÷üôáí ìå áÝñá..Ìå ôïí ÌùõóÞ äåí õðÞñ÷å áëþíé,
ðáôçôÞñé, áðïèÞêç êé ï âñÜ÷ïò ÷ïñçãïýóå ôéò ðçãÝò..Óáí ôïí Éþâ óáí ðïëýôéìç
äéáèÞêç íá öõëÜîåéò ôçí åõ÷áñéóôßá & èá ëÜâåéò ãéá ôçí åõãíùìïóýíç äéðëÜóéá ôçí
áðüëáõóç Åßóáé öôù÷üò; ¸÷åéò åîÜðáíôïò φτωχότερο áðü óÝíá.. ÄÜíåéóå óõ ï Üðïñïò
ôïí ðëïýóéï È..Áí åíþ ðëÝåéò áðáéôÞóåéò äÜíåéï èá ëÜâåéò ôï êåöÜëáéï ìáæß ìå ôïõò
ôüêïõò óôï ìÝóïí ôïõ ðåëÜãïõò. Äéüôé öéëïäïîåß íá äßíåé ðåñéóóüôåñá.. (Åí Ëéìù,149-
151)

32
ΒΛΑΣΤΗΣÇ: ÅðåéäÞ ìåñéêïß íïìßæïõí üôé ï Þëéïò åßíáé ï áßôéïò ôùí üóùí öýïíôáé áðü
ôç ãç, ãéáôß ôÜ÷á ìå ôçí äýíáìç ôçò θερμότητας ôñáâÜ ðñïò ôçí åðéöÜíåéá ôçí äýíáìç
ôïõ âÜèïõò ôçò ãçò, ãéá ôïýôï ç äéáêüóìçóç ôçò ãçò åßíáé ðáëéüôåñç ôïõ Þëéïõ,
þóôå êé üóïé ðñïóêõíïýí ôïí Þëéï, ãéáôß äÞèåí ÷ïñçãåß ôçí áéôßá ôçò æùÞò íá
óôáìáôÞóïõí íá ôïí ðñïóêõíÜíå..Áõôüò ðïõ äéáôñÝöåé ôá êôÞíç óïõ, áõôüò ôáõôü÷ñïíá
ðïëëáðëáóéÜæåé ôá åöüäéá ôçò äéêéÜò óïõ æùÞò (ôçí äçìéïõñãßá óðåñìÜôùí)..’êáôÜ
ãÝíïò’, åííïåß åßôå ôï óðÝñìá Þ ôçí óðåñìáôéêÞ äýíáìç..Êïßôá óå ðáñáêáëþ ðþò áðü ìéá
ìéêñÞ öñÜóç êé Ýíá ðñüóôáãìá ôüóï óýíôïìï, ç êáôåøõãìÝíç êé Üãïíç ãç ãåííÜ
áêáñéáßùò & óðåýäåé íá êáñðïãïíÞóåé, óáí íá ðåôÜåé ìéá óêõèñùðÞ & ðÝíèéìç
åíäõìáóßá, & öïñÜåé ôçí ðëÝïí ëáìðñÞ & êáìáñþíåé ôá êïóìÞìáôÜ ôçò & ðñïâÜëëåé ôá
áíáñßèìçôá åßäç öõôþí...Ðñþôá-ðñþôá âÝâáéá üôáí äåéò âïôÜíç ÷üñôïõ & ëïõëïýäé
óêÝøïõ ôçí áíèñþðéíç öýóç (Çó.40:6)..ÓÞìåñá ðïëý èáëåñüò óôï óþìá, ôåôñÜðá÷ïò áðü
ôçí êáëïðÝñáóç..áýñéï áõôüò ï ßäéïò íá ôïí âëÝðåéò & íá ôïí ëõðÜóáé Þ ãéáôß ôïí
ìÜñáíå ï ÷ñüíïò Þ ãéáôß ôïí äéÝëõóå ç áññþóôéá..Ìéá íý÷ôá Þ Ýíáò
ðõñåôüò..áñðÜæåé ôïí Üíèñùðï áíÜìåóá óôïõò áíèñþðïõò & ôïí áðÜãåé öåýãïíôáò êé
üëï ôï èÝáôñï ðïõ Ý÷åé äçìéïõñãçèåß ôñéãýñù ôïõ ôï áðïãõìíþíåé áéöíßäéá êé ç äüîá
áðïäåéêíýåôáé üíåéñï..¸íá ÷ïñôÜñé Þ ìéá âïôÜíç ÷üñôïõ áñêåß íá óïõ áðáó÷ïëÞóåé
üëç ôçí äéÜíïéá óôï íá ðáñáôçñåß ôçí ôÝ÷íç, ðïõ κατασκεύασε áõôÜ ôá ðñÜãìáôá..
Ìáæß ìå ôá öαãþóéìα ôá äçëçôÞñéá..Ôé ëïéðüí; Èá óôáìáôÞóïõìå íá åõãíùìïíïýìå ãéá
ôá ÷ñÞóéìá & èá êáôçãïñÞóïõìå ôïí äçìéïõñãü ãéá ôá öõôÜ, ðïõ èáíáôþíïõí ôçí æùÞ
ìáò;..Ôï êÜèå äçìéïýñãçìá ðáßæåé éäéáßôåñï ñüëï ìÝóá óôçí êôßóç..Ôï ìõáëü óïõ åßíáé
õðåñáñêåôü ãéá íá öõëÜãåóáé áðü ôá èáíáôçöüñá..Äéüôé (ôï äçëçôÞñéï) åßíáé ôñïöÞ
êÜðïéïõ æþïõ Þ & ç äéêÞ ìáò éáôñéêÞ ôï âñÞêå óáí öÜñìáêï (üðùò ôïí μανδραγόρα Þ ôï
êþíåéï ãéá ôçí áíáéóèçóßá).. Ôá æéæÜíéá óõìâïëßæïõí ôïõò øåõäåßò ìáèçôÝò. Ôüôå
ôï ñüäé äåí åß÷å áãêÜèé, ôï ïðïßï óõíäõÜóèçêå êáôüðéí þóôå ìå ôçí ôåñðíüôçôá ôçò
áðïëáýóåùò íá Ý÷ïõìå ëýðç ãéá íá èõìüìáóôå ôçí áìáñôßá (ÅîáÞì. Å, 189-
195)..ÂëáóôçóÜôù ç ãç’. Ôï ìéêñü áõôü ðñüóôáãìá Ýãéíå áìÝóùò öýóç ìåãÜëç &
ôå÷íéêÞ ðïëýðëïêç, êôßæïíôáò ôá áíáñßèìçôá éäéáßôåñá åßäç ôùí öõôþí ôá÷ýôåñá
áðü ôçí óêÝøç ìáò. Åêåßíï ôï ðñüóôáãìá öùëéÜæåé áêüìá óôçí ãç & ôçí áíáãêÜæåé
êÜèå ÷ñüíï íá åîÜãåé ôçí äýíáìÞ ôçò üóç Ý÷åé ãéá íá ãßíïíôáé ôá ÷üñôá & ôá äÝíôñá.
Ãéáôß üðùò ç óâïýñá áðü ôï ðñþôï ôßíáãìá êÜíåé óõíÝ÷åéá ðåñéóôñïöÝò..Ýôóé êé ï
êýêëïò ôçò öýóçò..ìÝ÷ñé íá öèÜóåé óôï êïéíü ôÝëïò ôïõ óýìðáíôïò. Óå áõôü ôïí êýêëï
áò åßìáóôå & εμείς êáñðïöüñïé & ãåìÜôïé áãáèÜ Ýñãá ãéá íá φυτευτούμε óôï óðßôé
ôïõ Êõñßïõ..(Åîáçì., 209-11).

ÂÏÇÈÅÉÁ: ÅëÝã÷åóáé óå êÜèå ðåñßðôùóç ãéáôß ìå ôá ëüãéá λες ôïí È. âïçèü, óôçí
ðñÜîç üìùò ðñïóðáèåßò íá åðéóýñåéò ôçí â. ôùí áíùöåëþí êáé ìáôáßùí. Ãéá ôïí äßêáéï
áëçèéíÞ âïÞèåéá åßíáé ï È. ÊÉ üðùò êÜðïéïò óôñáôçãüò åîïðëéóìÝíïò ìå ãåííáßï στρατό,
åßíáé πάντα Ýôïéìïò íá âïçèÞóåé ôï âáëëüìåíï ìÝñïò, Ýôóé êé ï È. ìáò åßíáé âïçèüò êáé
óýììá÷ïò óôïí êáèÝíá ðïõ ìÜ÷åôáé åíáíôßïí ôùí ôå÷íáóìÜôùí ôïõ äéáâüëïõ êé
αποστέλλει ôá ëåéôïõñãéêÜ ðíåýìáôá ãéá ôçí óùôçñßá üóùí Ý÷ïõí áíÜãêç..Ï ðñïöÞôçò
ìáò ðáñïõóéÜæåé üôé åßíáé ìåãÜëç δύναμη ç ðåðïßèçóç óôïí ×., ãéáôß Ýóôù êé áí ôá
ðÜíôá ãßíïõí Üíù-êÜôù êé áí ç ãç ðåñéóôñÝöåôáé ôáñáãìÝíç..äåí èá öïâçèïýìå, ãéáôß
Ý÷ïõìå êáôáöýãéï ôïí È. êáé äýíáìç êáé âïçèü óôéò èëßøåéò ðïõ âßáéá ìáò
âñßóêïõí..Åìåßò äåí áíå÷üìáóôå ôçí ïñãÞ åíüò áíèñþðïõ Þ ôçí åðßèåóç åíüò
óêýëïõ..áëëÜ áíçóõ÷Þóáíôåò, óôñÝöïõìå ôçí ðñïóï÷Þ ìáò óôïõò åáõôïýò ìáò (Óôïí 45
Øáëì.303).

ÁÌÏÓ: Ï ãÜìïò äåí åßíáé Üôéìï ðñÜãìá, åðåéäÞ åßíáé ç ðáñèåíßá τιμιότερη. Èá
à ìéìçèþ ôïí ×ñéóôü, ôïí êáèáñü íõìöáãùãü êáé íõìößï, ðïõ èáõìáôïõñãåß óôïí ãÜìï êáé
ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ ôéìÜ ôçí óõæõãßá. Ìüíïí áí åßíáé ãÜìïò êáèáñüò êáé äåí óõíäÝåôáé
ìå âñùìåñïýò ðüèïõò. ¸íá ìüíï æçôþ. ÐÜñå áðü ôï äþñï ôçí áóöÜëåéá êáé äþóå óôï äþñï
ôçí áãíüôçôá êáôÜ ôï äéÜóôçìá ðïõ ðñÝðåé, έως üôïõ Ýëèåé êáéñüò åõëïãßáò..(Ëüãïò
33
40,313-5)..¼ôáí ï ã. åßíáé ìüíï ôïýôï, ãÜìïò äçë. êé Ýíùóç óõæýãùí êé åðéèõìßá íá
êÜíïõìå ðáéäéÜ, ðïõ èá ìáò äéáäå÷èïýí, ôüôå åßíáé êáëüò ï ã. ãéáôß äçìéïõñãåß
ðåñéóóüôåñïõò áíèñþðïõò, ðïõ áêïëïõèïýí ôï èÝëçìá ôïõ È. ¼ôáí åîÜðôåé ôéò
óùìáôéêÝò åðéèõìßåò êé åßíáé ôñéãõñéóìÝíïò áðü áãêÜèéá êé áðïôåëåß äñüìï ðñïò
ôçí êáêßá, ôüôå ëÝãù êé åãþ üôé äåí óõìöÝñåé êáíåßò íá íõìöåõèåß. Êáëü ï ã. áëëÜ
ü÷é áíþôåñï áðü ôçí ðáñèåíßá..ðïõ åßíáé êáëýôåñç áðü ôï êáëü..Äåí èá õðÞñ÷å
Üãáìïò Üíèñùðïò, áí äåí õðÞñ÷å ï ã...Äåí èá Þôáí ï ã. óåìíüò, áí äåí Ýöåñå ùò êáñðü
óôç æùÞ êáé óôïí È. ðáñèÝíï. Ôßìçóå êáé συ ôçí ìçôÝñá óïõ, áðü üðïõ ãåííÞèçêåò.
Ôßìçóå êáé óõ åêåßíç, ðïõ ãåííÞèçêå áðü ìçôÝñá, áëëÜ äåí åßíáé ç ßäéá
ìçôÝñá..ãéáôß åßíáé íýìöç ôïõ ×...Ôï åîùôåñéêü êÜëëïò äåí êñýâåôáé, ôï åóùôåñéêü
(åßôå áðü ðñÜîåéò åßôå áðü èåùñçôéêÝò åíáó÷ïëÞóåéò) ôï âëÝðåé ìüíïí ï È...Ç Ýããáìç
áò ìçí äÝíåôáé ôåëåßùò ìå ôïí êüóìï, ç äå Üëëç áò ìçí áíÞêåé êáèüëïõ óôïí êüóìï..Áò
ðáñáìÝíåé ðáñèÝíïò ï íïõò. Áò ìçí ñåìâÜæåé, áò ìçí ðáñáðëáíÜôáé êé áò ìçí êñáôÜ
ìÝóá ôïõ åéêüíåò ðïíçñÝò ðñáãìÜôùí ãéáôß êé ç åéêüíá áðïôåëåß ìÝñïò ôçò ðïñíåßáò.
Áò ìçí äéáôçñåß óôçí øõ÷Þ ôï åßäùëï ôùí ðñáãìÜôùí ôá ïðïßá ìéóïýíôáé..Áí Ý÷åéò
áäåéÜóåé üëç óïõ ôçí äýíáìç ôçò áãÜðçò óôï È. áí äåí ðïèåßò πλέον δύο ðñÜãìáôá, êáé
ôï öèáñôü êáé ôï áüñáôï ôüôå Ý÷åéò ôüóï ðïëý ðëçãùèåß áðü ôï åêëåêôü
âÝëïò..¼ðùò ôï íåñü ðïõ ðéÝæåôáé ðñïò ôá ðÜíù, Ýôóé áí ðéÝóåéò ôïí ðüèï êáé
ðñïóêïëëçèåßò ïëüêëçñç óôïí È., èá ðñï÷ùñÞóåéò ðñïò ôá ðÜíù..èá ìåßíåéò ïëüêëçñç
óôï ×... Ïé ëåêÝäåò åßíáé ôüóï ðéï åìöáíåßò üóï êáèáñüôåñï åßíáé ôï ñïý÷ï
(Ëïã.37,443-5)... Äåí åßíáé ðáñÜ ç öéëáíèñùðßá ôïõ È. áðü ôçí ïðïßá ðëáóôÞêáìå êáé
ãåííçèÞêáìå: ‘áò ðïéÞóïõìå Üíèñùðï..’ ‘ãÝííçóá ãéïυς êáé ôïõò äüîáóá, åêåßíïé, üìùò ìå
áñíÞèçêáí’. Ìðïñïýìå íá óõãêåíôñþóïõìå áðü ôçí áã.ÃñáöÞ Üðåéñïõò ëüãïõò áðü ôïõò
ïðïßïõò ãíùñßæïõìå ποία êïéëéÜ ìάò Ýðëáóå êáé ποία ìÞôñá ìáò ãÝííçóå êáé ìáò Ýöåñå
óôï öùò. (Óôéò Åðéãρ.257)

ÃÅΝΝΗΣÇ. Èåïý: Äåí èá Þôáí ìåãÜëç åêåßíç ç ãÝííçóç (ôïõ ×.), áí ìðïñïýóåò íá ôçí
êáôáíïÞóåéò åóý, ðïõ äåí ãíùñßæåéò ïýôå ôçí äéêéÜ óïõ ãÝííçóç Þ Ý÷åéò êáôáíïÞóåé
Ýíá ôüóï ìéêñü ìÝñïò ôçò ðïõ íôñÝðåóáé áí ôï ðåéò. ÖáíôÜæåóáé üôé ãíùñßæåéò ôï
ðáí; ÐñÝðåé ðñïçãïõìÝíùò ðïëý íá êïðéÜóåéò ãéá íá åîçãÞóåéò ôçí óýëëçøç, ôçí
äéáìüñöùóç, ôçí ãÝííçóç, ôçí óýíäåóç øõ÷Þò ìå ôï óþìá, ôïõ íïõ ìå ôçí øõ÷Þ, ôïõ ëüãïõ ìå
ôï íïõ, ôçí êßíçóç, ôçí áýîçóç, ôçí áöïìïßùóç ôçò ôñïöÞò, ôçí ëåéôïõñãßá ôùí áéóèÞóåùí,
ôçò ìíÞìçò, ôçò áíáìíÞóåùò êáé ôá Üëëá ãíùñßóìáôá ôçò õðÜñîåþò óïõ..¼óï
ðåñéóóüôåñï åßíáé äõóíüçôïò ï È. áðü ôïí Üíèñùðï, ôüóï ðåñéóóüôåñï áêáôáíüçôç
åßíáé ç ïõñÜíéá ãÝííçóç áðü ôçí äéêéÜ óïõ.Áí äåí ðéóôåýåéò üôé ãåííÞèçêå ï
Õéüò..ôüôå åßíáé êáéñüò íá áðïññßøåéò ðïëëÜ üíôá, ðïõ äåí êáôáíüçóåò, êáé ðñï
ðÜíôùí ôïí ßäéï ôïí Èåü, áöïý ðáñÜ ôçí ìåãÜëç óïõ ôüëìç êáé ôï õðåñâïëéêü èÜññïò óïõ,
äåí ìðïñåßò íá πεις τι ôÝëïò ðÜíôùí åßíáé ï È...(Ëüã.29,117-9, ðρâλ. Ëïã.20,275).
ÅðåéäÞ ãéá üëïõò ôïõò áíèñþðïõò ìßá åßíáé ç åßóïäïò óôç æùÞ, áðü ðïý èá Ýðñåðå ï
åéóåñ÷üìåíïò È. óå ìáò íá åãêáôáóôáèåß óôçí æùÞ; Áðü ôïí ïõñáíü, èá Ýëåãå åêåßíïò,
ðïõ απορρίπτει ùò áéó÷ñü & Üäïîï ôï åßäïò ôçò áíèñþðéíçò ãÝííçóçò. ÁëëÜ ï Üíèñùðïò
äåí Þôáí óôïõò ïõñáíïýò ïýôå åðéêñÜôçóå óôï ÷þñï ôçò õðåñêïóìßας æùÞò ç
áññþóôéá ôçò êáêßáò.. Ïýôå ëïéðüí ç ãη åßíáé ìáêñýôåñá ïýôå ï ïõñáíüò êïíôýôåñá
óôç èåßá áîßá.. Áëëéþò èá Ýðñåðå íá äå÷ôïýìå üôé ç äýíáìç, ðïõ êõñéáñ÷åß ðáíôïý
äåí äéÞêåé üëùí åîßóïõ áëëÜ óå Üëëá åßíáé αφθονότερη & óå Üëëá λιγότερη ..Ç
ðïñåßá ôçò áíèñþðéíçò öýóçò, ç äéáôá÷èåßóá äéá ôïõ èåßïõ èåëÞìáôïò & íüìïõ åßíáé
ìáêñÜí ôçò äéáâïëÞò ôçò êáêßáò..Äé’ Ýíá óêïðü Ý÷åé ôá÷èåß üëç ç êáôáóêåõÞ ôùí
áíèñùðßíùí ìåëþí. Êé ï óêïðüò åßíáé ç äéáôÞñçóç ôïõ áíèñþðïõ óôçí æùÞ...Ôá
ãåííçôéêÜ üñãáíá ðñïíïïýí ãéá ôï ìÝëëïí, εξασφαλίζοντας ìå ôçí ëåéôïõñãßá ôïõò, ôçí
öõóéêÞ äéáäï÷Þ..Åíþ ôá ìÜôéá, ç áêïÞ & ç ãëþóóá áíáöÝñïíôáé óôçí áðüëáõóç ôïõ
ðáñüíôïò, ìå ôá ãåííçôéêÜ üñãáíá óõíôçñåßôáé ç áèáíáóßá óôçí áíèñùðüôçôá, þóôå ï
èÜíáôïò, áí & äéçíåêþò åíåñãåß, íá ìÝíåé Üðñáêôïò (Κáôç÷çô.447κ.ε.). Τρεις
ãåííÞóåéò Ý÷ù íá óáò áíáöÝñù: ôçí óùìáôéêÞ, ôçí äéá ôïõ âáöôßóìáôïò êáé ôçí äéá
34
áíáóôÜóåùò. Áðü áõôÝò ç ìéá åßíáé íõ÷ôåñéíÞ êáé äïõëéêÞ êé åìðáèÞò, ç Üëëç åßíáé
ôçò çìÝñáò êé åëåýèåñç êáé êáôáëõôéêÞ ôùí ðáèþí ãéáôß ðåñéôÝìíåé üëç ôçí
êáëýðôñá ôçò áíèñþðéíçò öýóçò êáé ìáò åðáíáöÝñåé óôçí áíþôåñç æùÞ, ç äå ôñßôç
åßíáé öïâåñÞ êé áêáñéáßá ãéáôß åí ñéðÞ ïöèáëìïý ìáæåýåé üëá ôá ðëÜóìáôá ãéá íá
ôá ðáñïõóéÜóåé ìðñïóôÜ óôïí ðëÜóôç, þóôå áí áðïäïèåß ëïãáñéáóìüò ãéá íα τα
ðáñïõóéÜóåé ìðñïóôÜ óôïí ðëÜóôç. ÁõôÝò ôéò ãåííÞóåéò ï ×. ìïõ åìöáíßæåôáé íá ôéò
ôéìÜ ìå ôçí ýðáñîÞ ôïõ..Ôï öþôéóìá åßíáé ü÷çìá ðïõ ìáò öÝñíåé óôïí Èåü, ôáîßäé ìáæß ìå
ôïí ×., óôÞñéãìá ôçò ðßóôçò, ôåëåßùóç ôïõ íïõ, êëåéäß ôçò âáóéëåßáò ôùí
ïõñáíþí..¸÷åé ðïëëÜ ïíüìáôá (äþñï, ÷Üñéóìá, âÜöôéóìá, ÷ñßóìá, öþôéóìá, σφραγίδα)
åßôå ãéáôß åßíáé ðçãÞ ÷áñÜò êáé ìáò Ý÷åé áé÷ìáëùôßóåé (áõôïß ðïõ åßíáé óöüäñá
åñùôåõìÝíïé ìå êÜôé áñÝóêïíôáé íá ðáßæïõí åõ÷áñßóôùò ìå ôá ïíüìáôá) åßôå äéüôé ç
ðïéêéëßá ôçò åõåñãåóßáò ìáò Ý÷åé ðñïêáëÝóåé ðïëëÝò ïíïìáóßåò (Ëüãïò 40,281-5). Áí
äåí åß÷å ãßíåé áðü ìÝñïõò ìáò êáìéÜ ðáñåêôñïðÞ êé áðïìÜêñõíóç áðü ôçí áããåëéêÞ
ïìïôéìßá ëüãù áìáñôßáò, ïýôå åìåßò èá ÷ñåéáæüìáóôáí ôï ãÜìï, ãéá ôïí
ðïëëáðëáóéáóìü.. Ï ôñüðïò ðïëëáðëáóéáóìïý óôç öýóç ôùí áããÝëùí åßíáé Üññçôïò êé
áêáôáíüçôïò áëëÜ ðÜíôùò õðÜñ÷åé..¸ôóé èá ðïëëáðëáóéáæüôáí êé ï Üíèñùðïò..Äéá
ôçò ðñïãíùóôéêÞò åíåñãåßáò óõíÝëáâå áèñüùò üëï ôï ðëÞñùìá ôçò ανθρώπινης
öýóåùò & ôçí ôßìçóå ìå ôçí õøçëÞ & éóÜããåëç áîßá. ÅðåéäÞ ìå ôçí äéïñáôéêÞ äýíáìç
ðñïåßäå üôé ç ðñïáßñåóç ôçò äåí èá âÜäéæå åõèÝùò ðñïò ôï êáëü..ãéá íá ìçí
êïëïâùèåß ôï ðëÞèïò ôùí áíèñùðßíùí øõ÷þí.. åãêáèéäñýåé óôç öýóç ôçí åðéíüçóç ôçò
áõîÞóåùò. Áíôß ôçò áããåëéêÞò ìåãáëïöõßáò åìöýôåõóå óôçí áíèñùðüôçôá ôïí êôçíþäç
& Üëïãï ôñüðï äéáäï÷Þò (Ø.48:21). Óáí áõôüí ðïõ ÷áßñåôáé óôá æÜñéá ôá ðáßæåé
êáé ôá ñß÷íåé áõôüò êáé äå âãÜæåé óôï ÷Ýñé ìïíÜ Þ æõãÜ, ìá âãáßíïõíå óôï ðáßîéìï
üôé ëÜ÷åé, Ýôóé êé ï ãÜìïò êé ç óðïñÜ ôùí ôÝêíùí äåí ãåííïýíå ôï öñüíéìï åßôå ôïí êáêü,
ìá ç äéäá÷Þ êé ç öýóç. Êé áí èÝëåéò ëüãï áëçèéíü íá ìÜèåéò, ïé Üñéóôïé åßíáé ôï
ðíåýìá, üðùò ôïõò èÝëçóå êé ï ëüãïò, ðïõ ðáéäåýåé. ÅõëÜâåéáò óðßèá Ý÷åé êñõöôåß
ìåò ôçí øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ êáèþò óôéò ðÝôñåò äýíáìç öùôéÜò. Êé ùò âãÜæåé öëüãá
ôçí ðÝôñá ùò êñïýåé óßäåñï êé áðü èíçôïýò ðáñüìïéá ï ëüãïò âãÜæåé ôçí êñõöôÞ
åõóÝâåéá. (Ðïßçì.1,47). Ðþò èá ìðïñïýóáí ôá êõïöïñïýìåíá âñÝöç óôçí ìÞôñá Þ íá
ôñÝöïíôáé Þ íá êéíïýíôáé óå ôüóï óôåíü ÷þñï áëëÜ íá ζουν óå óêïôåéíïýò êáé
õãñïýò ôüðïõò ÷ùñßò íá áíáðíÝïõí óáí øÜñéá, áí äåí ôá öñïõñïýóå ï È.; Êáé ðþò
èá æïýóáí Ýóôù êáé ëßãï, âãáßíïíôáò áðü ôï èåñìü ôçò ìÞôñáò óôï øõ÷ñü, áí
äåí ôá φρουρούσε ï È; ÅðåéäÞ óôñÜöçêá êé Ýãéíá óáí íÞðéï êáé äÝ÷èçêá ôçí
âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí êáé êáôÝâáóá äéá ôçò áêáêßáò ôïí åáõôü ìïõ óôçí ôáðåßíùóç
ôùí ðáéäéþí ìå Ýóùóå. (Óôïí 114 Øáëì.,411). ¼ðùò ìåôáöÝñåé óôïí åáõôü ôïõ ôá äéêÜ
ìáò ôñáýìáôá, Ýôóé ãßíåôáé êáé ìå ôçí öïñïëïãßá, ãéá íá ìáò åëåõèåñþóåé áðü ôá
äåóìÜ ôçò êáêßáò, ðïõ Ýäåíáí ôï áíèñþðéíï ãÝíïò êáèþò ôï öïñïëïãïýóå; ÁëëÜ âëÝðïíôáò
ôç óðçëéÜ óêÝøïõ ôï óêïôåéíü êé õðüãåéï âßï ôùí á., üðïõ öèÜíåé åêåßíïò ðïõ
öáíåñþíåôáé óå áõôïýò ðïõ êÜèïíôáé óôï óêïôÜäé ôïõ èáíÜôïõ. Êáé ôõëßãåôáé óöé÷ôÜ
ìÝóá óôá óðÜñãáíá, áõôüò ðïõ Ý÷åé öïñÝóåé ôéò áëõóßäåò ôùí äéêþí ìáò
áìáñôçìÜôùí. Ç öÜôíç åßíáé ï óôÜâëïò ôùí áëüãùí æþùí, üðïõ ãåííéÝôáé ï Ëüãïò, ãéá íá
êáôáëÜâåé ôï âüäé ôïí áöÝíôç ôïõ êáé ï üíïò ôï ðá÷íß ôïõ Ê. ôïõ. Âüäé åßíáé áõôüò õðü
ôï æõãü ôïõ íüìïõ, åíþ üíïò ôï ìåôáöïñéêü æþï, ôï öïñôùìÝíï ìå ôçí áìáñôßá ôçò
ειδωλολατρίας. Ôïðïèåôåßôáé óôç öÜôíç ðïõ åßíáé êáôïéêßá áëüãùí ãéá íá ìåôáëÜâïõí
ôá Üëïãá ôñïöÞ ëïãéêÞ êáé íá ãßíïõí ëïãéêÜ. Ãßíåôáé ìåóßôçò êáé ôùí äýï åíþíïíôáò
ôïõò äýï óå Ýíá êáéíïýñãéï Ü...Áðü Ü. Þñèå ï èÜíáôïò êé áðü Ü. ç óùôçñßá. Ï ðñþôïò
Ýðåóå óôçí áìáñôßá, ï äåýôåñïò óÞêùóå áõôü, ðïõ åß÷å ðÝóåé. Ç ãõíáßêá
õðåñáóðßóôçêå ôç ãõíáßêá. Ç ðñþôç Üíïéîå ôçí åßóïäï óôçí áìáñôßá, áõôÞ õðçñÝôçóå
ôçí åßóïäï ôçò äéêáéïóýíçò. Åêåßíç äÝ÷ôçêå ôç óõìâïõëÞ ôïõ öéäéïý, áõôÞ Ýäùóå ôïí
áíáéñÝôç ôïõ öéäéïý êáé ãÝííçóå ôïí äçìéïõñãü ôïõ öùôüò. Åêåßíç Ýöåñå ìå ôï äÝíôñï
ôçí áìáñôßá, áõôÞ ìå ôï îýëï ôï áãáèü..Áí óêåöèåß êáíåßò ôï ÐÜó÷á åßíáé ôï ôÝëïò ôçò
ïéêïíïìßáò.. ðþò èá ãéíüôáí áí äåí åß÷å ðñïçãçèåß ç áñ÷Þ... (Óôç Γεν. 353)..ÁõôÞ ç
ãÝííçóç êõïöïñåßôáé ìå ôçí ðßóôç, Ýñ÷åôáé óôï öùò ìå ôçí áíáãÝííçóç ôïõ âáöôßóìáôïò,
35
ôñïöüò ç Åêêëçóßá, ìáóôüò ôá äéäÜãìáôá, ôñïöÞ ï ïõñÜíéïò Üñôïò, ôåëåéïðïßçóç ôçò
çëéêßáò ç ïõñÜíéá ðïëéôåßá, ãÜìïò ç óõìâßùóç ìå ôçí óïößá, ðáéäéÜ ïé åëðßäåò,
óðßôé ç âáóéëåßá, κληρονομιά êáι ðëïýôç ç ôñõöÞ ôïõ Ðáñáäåßóïõ, êáé τέλος áíôß
èÜíáôïò ç áéþíéá æùÞ óôçí ìáêáñéüôçôá, ðïõ ðåñéìÝíåé ôïõò άξιους (Ðåñß ôçò ôñéçì.
453)

ÃÅÕÓÇ: ¼ðùò ç ãëõêýôçôá ôïõ ìåëéïý äåí ìðïñåß íá ðáñáóôáèåß ìå ëüãéá óôïõò
áãíïïýíôåò, üóï üôáí ãåõèïýí ìå ôçí áßóèçóç, Ýôóé ïýôå ç καλοσύνη ôïõ ïõñáíßïõ ëüãïõ
åßíáé äõíáôü íá ðáñáäïèåß ìå óáöÞíåéá äéá ôçò äéäáóêáëßáò, áí äåí âáóáíßóïõìå
áêüìç ðåñéóóüôåñï ôá äüãìáôá ôçò áëÞèåéáò êáé Ýôóé áðü ôçí ðåßñá íá êáôáíïÞóïõìå
ôçí καλοσύνη ôïõ Ê. Ãåõèåßôå êé ü÷é ÷ïñôÜóôå ãéáôß ôþñá ãíùñßæïõìå ìÝñïò ôçò
áëÞèåéáò êáé ôçí âëÝðïõìå óáí óå êáèñÝöôç áéíéãìáôùäþò (êáôÜóôáóç
áññáâþíá)..¼ðùò εêåßíïé, ðïõ õðïöÝñïõí áðü ôï óôïìÜ÷é êé åßíáé êáêïöÜãïé
áðïóôñÝöïíôáé ôéò ôñïöÝò êáé èåñáðåýïíôáé áðü ôïõò ãéáôñïýò ìå êÜðïéï ïñåêôéêü,
Ýôóé êé ç ãåýóç ôçò áëÞèåéáò ìáò ïäçãåß óå á÷üñôáãç åðéèõìßá. (Óôïí 33
Øáëì.,223)

ÃÉÍÏÌÁÉ-ÊÔÉÆÏÌÁÉ: Óôï ãÞéíï äçìéïýñãçìá ôáéñéÜæåé ôï ‘åãÝíåôï’ êáé óôçí

êáô’åéêüíá è. øõ÷Þ ôï ‘åêôßóèç’. ÅðåéäÞ ç êôßóç óçìáßíåé ðïëëÝò öïñÝò ôçí
ìåôáìüñöùóç êáé ôçí âåëôßùóç ((Â Êïñ.5:17, Åö.2:15), ßóùò ôï ‘åãåíÞèç’
÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôçí ðñþôç äçìéïõñãßá ôïõ á. êáé ôï êôßóèçêå ãéá ôçí
áíáäçìéïõñãßá, ðïõ Ýãéíå äéá ôçò ÷Üñéôïò ôïõ ×. ¼óï äéáöÝñåé ï áðëüò ëüãïò áðü ôçí
åíôïëÞ ôïõ È, ôüóç åßíáé ç äéáöïñÜ ôçò êôßóåùò áðü ôçò ãåíÝóåùò. (Óôïí 32 Øαλμ,
183).

ÃËÕÐÔÉÊÇ: Óáí íá Ý÷åé áðïëéèùèåß ç öýóç ìáò ìå ôçí ðñïóêüëëçóÞ ìáò óôçí ýëç, ï
ëüãïò, ðïõ ìáò óìéëåýåé íá ìïéÜóïõìå ìå ôïí È. âáäßæåé ðñïò ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôïõ
óêïðïý ôïõ ìå ìéá óåéñÜ êáé ìéá äéáäéêáóßá. Ìáò ÷ùñßæåé ðñþôá áðü Ýíá åßäïò
áôüöéáò ðÝôñáò, ôçí êáêßá, óôçí ïðïßá åß÷áìå ðñïóêïëëçèåß, êüâåé Ýðåéôá ôçí
ðåñéôôÞ ýëç êáé ÷áñÜæåé üôé ìÝíåé ãéá íá ôï êÜíåé üìïéï ì’áõôü, ðïõ óêÝöôåôáé
áöáéñþíôáò üôé åìðïäßæåé ôçí ïìïéüôçôá. Êé Ýôóé îýíïíôáò êáé λειαίνοντας ôçí
äéÜíïéÜ ìáò ìå ôçí ëåðôüôåñç áíÜëõóç ôùí åííïéþí ìïñöïðïéåß ìÝóá ìáò ôïí ×. ìå ôïõò
ôýðïõò ôçò áñåôÞò, üðùò Þìáóôáí óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ...Ç ôÜîç ôçò óìßëåõóçò
περιλαμβάνεται óôïõò Øáëìïýò, ðïõ äåí ôïõò åíäéáöÝñåé ç Éóôïñßá, áëëÜ áðïóðïýí
ðñþôá áðü ôçí êáêßá, ìåôÜ áíáöÝñïíôáé óå ðïéüí ãßíåôáé ç ðñïóêüëëçóç, ï ôñßôïò
áíáöÝñåé ôïí ðåéñáóìü ôïõ å÷èñïý, åðåéäÞ Ý÷åéò ÷ñéóôåßò âáóéëéÜò êáé
óõìâáóéëåýåéò êáé ìå óõíå÷Þ áêïëïõèßá ç ìßìçóç ðñï÷ùñåß ðñïò ôï ôÝëåéï..Ïé øáëìïß
åßíáé ôá äéÜöïñá üñãáíá ôïõ γλύπτη, ðïõ äåí ôïí åíäéáöÝñåé ποίο åñãáëåßï
êáôáóêåõÜóôçêå ðñþôï..Ï å÷èñüò äåí ðáßñíåé äýíáìç åíáíôßïí ìáò áðü êÜðïõ
áëëïý..áí ïé ßäéïé äåí êïéëïðïíÞóïõìå áìáñôùëÜ êáé äåí ãßíïõìå ðáôÝñåò ôïõ
êáêïý ðáéäéïý..Ï å÷èñüò êïéíïëïãåß üôé Ý÷ïõí äéáöèáñåß ïé áñåôÝò ìáò (Óôéò
Åðéãñ., 181-3).

ÃËÙÓÓÁ: Ç ðéï ðñü÷åéñç êáé ðáíïýñãá áìáñôßá åßíáé åêåßíç, ðïõ åíåñãåßôáé ìå ôçí
ã...¸÷åéò ôçí ã. óáí êÜðïéá μαστροπό, ðñïáãùãü, ðïõ óõíåñãåß ìáæß óïõ óôçí áìáñôßá
êé õðïêñßíåôáé óôïí ðëçóßïí. Åßíáé üðëï, ðïõ ðáñáóýñåé óôçí áäéêßá, ãéáôß äåí
åêöñÜæåé üóá Ý÷åé áëëÜ üóá åîáðáôïýí ôçí êáñäéÜ..¸÷åé ãåìßóåé ç æùÞ ìáò áðü
ðáñáðôþìáôá ôçò ãëþóóáò..(Óôïí 33 Øáëì.235)

ÃΝΩΣΗ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΙΩÐÇ: Áí ëïéðüí ãéá ôï ðñþôï ãñÜììá ôïõ áëöáâÞôïõ
÷ñåéÜæåôáé ôüóç ðñïóðÜèåéá êáé ôÝ÷íç, ðüóï ìÜëëïí ãéá ôïí äçìéïõñãü
÷ñåéÜæåôáé íá ðñïçãçèåß êüðïò êáé ÷ñüíïò ãéá íá öèÜóïõìå óôçí èåùñßá ôçò
áíÝêöñáóôçò äüîçò ôïõ; Áò ìçí êáõ÷Üôáé êáíåßò üôé ìðïñåß íá óõëëÜâåé ôçí èåßá
36
ãíþóç ïñìþìåíïò áðü ôçí Ýîùèåí ãíþóç. ¸íáò ôÝôïéïò Ü. áõôáðáôÜôáé îåãåëáóìÝíïò áðü ôïí
äéÜâïëï..’Áðü ôï óôüìá íçðßùí êáé èçëáæüíôùí êáôçñôßóù áßíïí’..’Áí äåí ãßíåôå óáí ôá
ðáéäéÜ äåí èá ìðåßôå óôç âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí’...Îåñßæùóå ôá ðáëéÜ ãéá íá
öõôÝøåéò ôá íÝá. ÃêñÝìéóå ôá óáèñÜ èåìÝëéá ãéá íá ôïðïèåôÞóåéò ôçí áäáìÜíôéíç
âÜóç ôïõ Ê...Ìçí áó÷ïëçèåßò ìå ðïëëÜ èÝìáôá, ãéáôß ìå ôçí Üêáéñç öëõáñßá ìðïñåß ï
å÷èñüò íá óå âëÜøåé. (Âßïò Óõãêëçô.335) Ï È. Þôáí Üêôéóôïò êáé áõôïß ðëÜóìáôá åê
ôïõ ìçäåíüò, áõôüò áóþìáôïò êé áõôïß ìå óþìá êáé ãåíéêþò ìåãÜëåò åßíáé ïé
åëëåßøåéò ôùí ðëáóìÜôùí ãéá íá ãíùñßóïõí êáé íá êáôáíïÞóïõí ôïí ðëÜóôç ôïõò..ÐïéÜ ç
ùöÝëåéá ôùí äçìéïõñãçìÜôùí üôáí äåí ãíùñßæïõí ôïí äçìéïõñãü ôïõò; ¹ ðþò èá Þóáí
ëïãéêÜ üíôá äåí ãíþñéæáí ôïí Ëüãï ôïõ Ðáôñüò, äéá ôïõ ïðïßïõ äçìéïõñãÞèçêáí êáé íá
äéáêñßíïõí áðü ôá Üëïãá; Ãéá íá ìçí óõìâåß áõôü ï áãáèüò μετέδωσε ôçò éäßáò
åéêüíïò ôïõ Ê. çìþí É.×. þóôå äéá ôïõ ÷áñßóìáôïò áõôïý, áöïý áíôéëçöèïýí ôçí
åéêüíá..ôïí Ëüãï ôïõ Ðáôñüò, íá ìðïñÝóïõí íá ëÜâïõí Ýííïéá ôïõ Ðáôñüò êáé ãíùñßæïíôáò
ôïí äçìéïõñãü ôïõò íá ζουν ôçí üíôùò åõôõ÷éóìÝíç êáé μακάρια æùÞ..Ïé Ü. ôüóï ðïëý
áðåóôñÜöçóáí ôïí È. êáé ôüóï ðïëý èüëùóáí ôçí øõ÷Þ ôïõò, þóôå áöïý ëçóìüíçóáí ôçí
ïñèÞ áíôßëçøç ðåñß È., Üëëá êé Üëëá áíôß Üëëùí åðéíüçóáí óôïõò åáõôïýò ôïõò..Ôïõò
Ýäùóå ôá Ýñãá ôçò êôßóçò áëëÜ êáé ôï íüìï êáé ôïõò ðñïöÞôåò, þóôå áí êÜðïéïé
äéóôÜóïõí íá óçêþóïõí ôï âëÝììá óôïí ïõñáíü, íá Ý÷ïõí ôçí äéäáóêáëßá åê ôùí
ðëçóßïí..Åíôïýôïéò ïé Ü. åðåéäÞ íéêÞèçêáí áðü ôéò ðñüóêáéñåò áðïëáýóåéò êáé ôéò
óáôáíéêÝò öáíôáóßåò êáé áðÜôåò äåí ðáñáäÝ÷èçêáí ôçí áëÞèåéá, áëëÜ ãÝìéóáí ôïõò
åáõôïýò ôïõò ìå ðåñéóóüôåñá êáêÜ êé áìáñôÞìáôá..ÅîÜëëïõ, üðùò Ýíáò âáóéëéÜò äåí
áöÞíåé ôéò ÷þñåò ðïõ áðåëåõèÝñùóå, íá äïõëåýïõí óå Üëëïõò áëëÜ üôáí ðáñáóôåß
áíÜãêç ðçãáßíåé áõôïðñïóþðùò äåí èá ëõðçèåß ï È. ðïëý ðåñéóóüôåñï ôá ðëÜóìáôÜ
ôïõ, þóôå íá ìçí áðïðëáíçèïýí ìáêñéÜ ôïõ..¶ðáî êé Ýãéíáí ìÝôï÷ïé ôçò åéêüíïò ôïõ äåí
Ýðñåðå íá ÷áèïýí (Ðåñß åíáíèñùð.253). Áò öáíôáóôïýìå êÜðïéïí, ðïõ âñÝèçêå óôçí
êïñõöÞ. Êé áò õðïèÝóïõìå üôé ï âñÜ÷ïò åßíáé ëåßïò êé áðüôïìïò, ïëüãõñá ðåëåêçìÝíïò
ðïõ áðü êÜôù áíåâáßíåé óå áìÝôñçôï ìÜêñïò & áðü ðÜíù ðñïâÜëëåé óôá ýøç ôçí Üêñç
åêåßíç óôçí ðñïåîï÷Þ ôçò êïñõöÞò ðïõ ãÝñíåé óå âÜèïò Üðáôï. Ôß åßíáé öõóéêü íá
ðÜèåé áõôüò ðïõ ìå ôçí Üêñç ôïõ ðïäéïý ôïõ áããßæïíôáò ôç ñÜ÷ç ðïõ ãÝñíåé ðÜíù óôá
âÜèç, äåí âñßóêåé ïýôå ãéá ôï ðüäé ðïý èá ðáôÞóåé ïýôå ãéá ôï ÷Ýñé ðïý íá ðéáóôåß;
Áõôü ðáèáßíåé êé ç øõ÷Þ üôáí îåðåñÜóåé ôç âåâáéüôçôá ôùí ÷ñïíéêþí åííïéþí óôçí
áíáæÞôçóç ôçò ðñïáéþíéáò Ü÷ñïíçò öýóçò. Äåí Ý÷åé áðü ðïý íá ðéáóôåß, ôüðï, ÷ñüíï,
ìÝôñï..áëëÜ áðü ðáíôïý ξεγλιστρώντας áðü ôá áóýëëçðôá ôçí ðéÜíåé óêïôïäßíç êé
áìç÷áíßá & ãõñßæåé ðÜëé óôá ïìïãåíÞ ôçò. Ðåñéïñßæåôáé íá ãíùñßæåé ôüóï ìüíï ãéá
ôçí υπερκείμενη öýóç, üóï íá ðåéóôåß üôé åßíáé êÜôé Üëëï óôç öýóç áðü áõôÜ, ðïõ
ãíùñßæåé..Ôüôå Ýñ÷åôáé ç êáôÜëëçëç þñá íá óéùðÜò & íá êñáôåßò ìÝóá óôï âÜèïò
ôçò øõ÷Þò áíåñìÞíåõôï ôï èáýìá ôçò Üöñáóôçò äýíáìçò, ãíùñßæïíôáò ôá Ýñãá ôïõ Èåïý
êé ü÷é ôïí Èåü ..’äåí õðÜñ÷åé üñéï ãéá ôï ðüóï ìåãáëüðñåðç åßíáé ç äüîá ôçò
αγιοσύνης óïõ’. (Ø.114:5). ÓéùðÞ ãéá ôçí ïõóßá ôïõ Èåïý, ïìéëßá ãéá ôá
èáõìáóôÜ Ýñãá ôïõ. (Åêêë.Æ, 493-5). Ðßóôç åßíáé ç Üíåõ äéóôáãìïý ðáñáäï÷Þ ôùí
áêïõóèÝíôùí ìå ðëÞñç ðåðïßèçóç ðåñß ôçò áëçèåßáò ôùí êçñõ÷èÝíôùí ìå ôçí ÷Üñç ôïõ
Èåïý. Ôþñá êáé Ðáýëïò Þ Πέτρος áí åßíáé êáíåßò âëÝðåé âÝâáéá áëçèþò êáé äåí
ðëáíÜôáé áëëÜ âëÝðåé èáìðÜ, óáí óå ìåôáëëéêü êáèñÝöôç êáé äÝ÷åôáé ôþñá Ýíá
ìÝñïò ôçò áëÞèåéáò..Áõôü ðïõ ôþñá ãíùñßæåôáé ùò ôÝëåéï, áí óõãêñéèåß ìå ôçí
ìåëëïíôéêÞ ãíþóç åßíáé óáí ôï èáìðü åßäùëï ôïõ ìåôáëëéêïý êáèñÝöôç óõãêñéíüìåíï ìå
ôï ðñáãìáôéêü ðñüóùðο (Ðåñß Ðßóôåùò, 67-69). ÐñáãìáôéêÜ áõôüò ðïõ ìáæåýåé
ãíþóç, óõãêåíôñþíåé ìáæß êáé ðüíï, ãéáôß ç ÷áñÜ ðïõ ôïõ ðñïóöÝñåé áõôü ðïõ
áíáêÜëυøå, ôïõ ôï óôåñåß ç ëýðç ãéá åêåßíï, ðïõ ôïõ äéáöåýãåé. Áõôü íïìßæù
óõìâáßíåé óå êåßíïõò ðïõ åíþ Ý÷ïõí îåäéøÜóåé áðïìáêñýíïíôáé áðü ôçí ðçãÞ, Þ óå
êåßíïõò ðïõ äåí ìðïñïýí íá êñáôÞóïõí êÜôé, ðïõ íïìßæïõí üôé ôï êáôÝ÷ïõí Þ óå êåßíïõò ðïõ
åßäáí ìéá óôéãìÞ ôï öùò ôçò áóôñáðÞò êáé ôçí Ý÷áóáí. Áõôü ìå Ýêáíå ôáðåéíü (Λόγ.2,
169). Ôï ãíùñßæåéí åßíáé ðïëõóÞìáíôï..Åêåßíïò, ðïõ ëÝãåé üôé äåí ãíùñßæåé ôçí ïõóßá,
ìå áõôü äåí Ý÷åé ïìïëïãÞóåé üôé äåí Ý÷åé καν ã,. ôïõ È., áöïý ç ã. ðåñß È. óõíÜãåôáé
37
áðü ôá ðïëëÜ ðåñß çìÜò éäéþìáôá (öéëáíèñùðßá, äéêáéïóýíç, äçìéïõñãéêüôçôá,
ðñïãíùóôéêü, áíôáðïäïôéêü, ìåãáëåßï, ðñïíïçôéêü)..Ç ïõóßá åßíáé áðëÞ, ïé åíÝñãåéåò
ðïéêßëåò. Åìåßò âåâáéþíïõìå üôé ãíùñßæïõìå ôïí È. áðü ôéò åíÝñãåéåò, ôçí ïõóßá ôçí
ßäéá äåí éó÷õñéæüìáóôå üôé ôçí ðñïóåããßæïõìå. Ãéáôß ïé åíÝñãåéåò ôïõ
êáôåâáßíïõí óå ìáò, ç äå ïõóßá ôïõ ðáñáìÝíåé áðñüóéôç..Ç ðßóôç åßíáé áñêåôÞ ãéá íá
ãíùñßóåé üôé õðÜñ÷åé È. êé üôé ãßíåôáé ìéóèáðïäüôçò. ÅðïìÝíùò ã. ôçò èåßáò
ïõóßáò åßíáé ç óõíáßóèçóç ôçò áêáôáëçøßáò ôïõ, êáé ðñïóêõíçôü åßíáé ü÷é τι
êáôáíïïýìå áëëÜ üôé õößóôáôáé ç ïõóßá..Ðüôå ôïí ðñïóêýíçóáí ïé ìáèçôÝò ôïõ; ¼÷é
üôáí åßäáí ôçí êôßóç íá õðïôÜóóåôáé;..ÅðïìÝíùò áðü ôéò åíÝñãåéåò ôçò θεότητας,
ãåííÜôáé ç ã. êé áðü ôçí ã. ç ðñïóêýíçóç.. Ã. ôïí È. áðü ôçí äýíáìç. ¿óôå ðéóôåýïõìå óå
áõôüí ðïõ ãíùñßæïõìå, ðñïóêõíïýìå äå áõôüí ðïõ ðéóôåýïõìå (Åðéóô. 234 ðñïò Áìöéë.)
Åðß ôùí åðéóôçìþí ðñïçãåßôáé ç ðßóôç ðñïçãåßôáé ôçò ã. åíþ óôï ðåäßïí ôçò
èåïëïãßáò êé áí πει êáíåßò üôé ç ã. ðñïçãåßôáé äåí èá äéáöùíïýóáìå áñêåß íá åííïåß ã.
óýììåôñç ìå ôçí áíèñþðéíç êáôÜëçøç. Óôçí åðéóôÞìç ðñþôá ðéóôåýåéò óå Ýíá ïñéóìÝíï
ãñÜììá, ôï Üëöá, êé áöïý ìÜèåéò ôïí ÷áñáêôÞñá ôïõ, Ýðåéôá óõëëáìâÜíåéò ôçí áêñéâÞ
Ýííïéá ôçò áîßáò ôïõ óôïé÷åßïõ. Óôçí ðåñßðôùóç ôçò ðßóôçò óôçí ýðáñîç ôïõ È.
ðñïçãåßôáé ç Ýííïéá ðåñß õðÜñîåùò ôïõ È. áðü ôá äçìéïõñãÞìáôá êáé ôïí
ðáñáäå÷üìáóôå ùò Äåóðüôç ìáò..ÅðåéäÞ ï ôïõ êüóìïõ Äçìéïõñãüò åßíáé ï È. êé åßìáóôå
ìÝñïò ôïõ êüóìïõ, Üñá ï È. ôïõ åßíáé êáé äéêüò ìáò äçìéïõñãüò. Óå áõôÞ ôç ãíþóç
áêïëïõèåß ç ðßóôç êáé óôçí ðßóôç ç ðñïóêýíçóç..åðåéäÞ ç ëÝîç ‘ãíþóç’ åðåêôåßíåôáé
óå ðïëëÜ (áñéèìü-ìÝãåèïò) ,áõôïß, ðïõ ìáò ñùôïýí åðåéäÞ ìáò âëÝðïõí åðéöõëáêôéêïýò,
ìáò åðéññßðôïõí ôï üíåéäïò ôçò áóÝâåéáò. Áí ñùôÞóåéò áí îÝñåéò ôçí Üììï êáé åãþ
áðáíôÞóù èåôéêÜ êáé ìåôÜ ñùôÞóåéò ôïí áñéèìü ôçò áõôü èá åßíáé óïöéóôéêü, ãéáôß
ç ðñþôç åñþôçóç áðåõèýíåôáé óôï åßäïò ôçò Üììïõ êé ü÷é óôïí áñéèìü ôçò Þ ôïí
Ôéìüèåï ôïí ãíùñßæù êáôÜ ìßá Üðïøç (÷áñáêôÞñá-Üëëá éäéþìáôá) êáé ôïí áãíïþ êáôÜ
Üëëç (ôçí ïõóßá ôïõ). Ãíùñßæù ôïí åáõôü ìïõ (ποίος åßìáé) êáé ôïí áãíïþ (óôçí ïõóßá
ìïõ).. ‘ôï âüäé ãíùñßæåé ôï áöåíôéêü ôïõ’ (ü÷é ôçí ïõóßá).. Ç ã. åßíáé ëÝîç ðïëõóÞìáíôç.
Ðåñéêëåßåé ôçí êáôÜëçøç ôïõ êôßóôïõ êáé ôçí êáôáíüçóç ôùí èáõìÜôùí ôïõ êáé ôçí
ôÞñçóç ôùí åíôïëþí ôïõ êáé ôçí óôåíÞ êïéíùíßá ìå áõôüí..Åãíþñéóå Ê. ôïõò äéêïýò ôïõ,
ôïõò äÝ÷èçêå óå êïéíùíßá ëüãù ôùí áãáèþí Ýñãùí ôïõò. (Åðéóô.235,161-3)

ÃÑÁÌÌÁÔÅÁÓ ôï áã.Ðíåýìá, ãéáôß Ý÷åé óïößá êáé äéäÜóêåé üëïõò. Åßíáé êáé
ïîõãñÜöï ãéáôß ç êßíçóç ôçò óêÝøçò åßíáé ãñÞãïñç. ×áñÜóóåé äå ôï Ðíåýìá íïÞìáôá,
ü÷é óå ëßèéíåò ðëÜêåò, áëëÜ óå óÜñêéíåò êáñäéÝò, áíáëüãùò ðñïò ôçí êáèáñüôçôá.
Åîáéôßáò ôçò ôá÷ýôçôáò ïëüêëçñç ç ïéêïõìÝíç åßíáé ãåìÜôç áðü ôï ÅõáããÝëéï (Óôïí
44 Øáëì.267)

ÃÑÁÖÇ: Äéá ôçí Ýñåõíá ôùí Ãñáöþí êáé ôçí áëçèÞ ôïõò ãíþóç ôïõò ÷ñåéÜæåôáé
Ýíôéìïò âßïò êáé êáèáñÞ øõ÷Þ êáé ç êáôÜ ×. áñåôÞ, þóôå íá âáäßæåé ôïí äñüìï ôçò,
ãéá íá ìðïñÝóåé íá åðéôý÷åé áõôÜ ðïõ åðéèõìåß êáé να ôα êáôáëÜâåé üóï åßíáé
ðñïóéôü óôçí áíèñþðéíç öýóç íá ìÜèåé ðåñß ôïõ È. Ëüãïõ. Äéüôé ÷ùñßò ôïí êáèáñü íïõ
êáé ÷ùñßò ôçí ìßìçóç ôçò æùÞò ôùí áãßùí äåí ìðïñåß íá åííïÞóåé êáíåßò ôïõò ëüãïõò
ôùí áãßùí. ¼ðïéïò èÝëåé íá äåé ôï öùò ôïõ Þëéïõ ïðùóäÞðïôå êáèáñßæåé ôá ìÜôéá,
ó÷åäüí óáí ôï öùò ðïõ ðïèåß, Ýôóé þóôå íá ãßíïõí ôá ìÜôéá öùò êáé íá δει ôï öùò ôïõ
Þëéïõ Þ üðïéïò èÝëåé íá δει ìéá ðüëç ïðùóäÞðïôå ðçãáßíåé óôïí ôüðï ãéá íá ôá δει.
¸ôóé üðïéïò èÝëåé íá åííïÞóåé ôç óêÝøç ôùí èåïëüãùí ïöåßëåé ðñþôá íá ðëýíåé ôçí
øõ÷Þ äéá ôçò æùÞò ôïõ êáé íá öèÜóåé ùò ôïõò áãßïõò ìéìïýìåíïò ôéò ðñÜîåéò ôïõò,
þóôå êáôÜ ôç συναναστροφή íá συζητήσει ìå áõôïýò êáé íá êáôáíïÞóåé áõôÜ ðïõ ôïõò
áðïêÜëõøå ï È. êé åðåéäÞ èá Ý÷åé óõíåíùèåß ìå åêåßíïõò íá áðïöýãåé ôïí êßíäõíï ôùí
áìáñôùëþí êáé ôï ðþò êáôÜ ôçí ìÝñá ôçò êñßóåùò (Ðåñß ÅíáíèñùðÞóåùò, 373-5)...Áí
ëïéðüí ìå ôï íá ãñÜöïõí óôç Θάλεια ìåñéêÝò ëÝîåéò ôçò ÃñáöÞò íïìßæïõí üôé ïé
âëáóöçìßåò ìåôáôñÝðïíôáé óå åðáéíåôéêïýò ëüãïõò, áóöáëþò áí Ýâëåðáí ìåñéêïýò áðü
ôïõò óçìåñéíïýò Éïõäáßïõò íá äéáâÜæïõí ôï íüìï êáé ôïõò ðñïöÞôåò èá áñíïýíôáí êé áõôïß
38
ôïí ×...Áí áðü Üãíïéá ôáëáéðùñïýíôáé êáé öëõáñïýí ãéá ôÝôïéá ðñÜãìáôá áò ìÜèïõí áðü
ôéò Ã. üôé êé ï äéÜâïëïò, ðïõ σοφίσθηκε ôéò áéñÝóåéò ëüãù ôçò äõóùäßáò ðïõ Ý÷åé
ç êáêßá ôïõ, äáíåßæåôáé ëÝîåéò ôùí Ãñáöþí þóôå Ý÷ùí áõôÝò ùò επικάλυμμα íá
σπείρει ýðïõëá ôï äçëçôÞñéï ôïõ êáé íá åîáðáôÜ ôïõò áðïíÞñåõôïõò. ¸ôóé åîáðÜôçóå
ôçí Åýá, åîýöáíå ôéò áéñÝóåéò, Ýðåéóå ôþñá ôïí ¶ñåéï íá ïìéëÞóåé êáé íá áíôéôá÷èåß
äÞèåí êáôÜ ôùí áéñÝóåùí, ãéá íá åðéâÜëëåé ëáèñáßá ôçí äéêéÜ ôïõ áßñåóç..Ðþò
ìðïñåß üìùò íá λεει ôçí áëÞèåéá ðåñß ôïõ Ðáôñüò áõôüò, ðïõ áñíåßôáé ôïí õéü, ðïõ
áðïêáëýðôåé ôçí áëÞèåéá ãéá ôïí ðáôÝñá Þ ãéá ôï Ðíåýìá áõôüò ðïõ äõóöçìåß ôïí Ëüãï,
ðïõ ÷ïñçãåß áõôü; (ÊáôÜ Áñåéáíþí Á, 47-9).. ¸÷ïõìå êïéíü äÜóêáëï, ôïí Ê., áðü ôçí ßäéá
ðçãÞ áíôëïýìå ôá ðíåõìáôéêÜ íÜìáôá. Ãáëïõ÷ïýìåèá áðü ôïõò ßäéïõò ìáóôïýò, ôçí
ÐáëéÜ êáé ôçí Ê.ÄéáèÞêç (Âßïò ôçò Áã.Óõãêëçô. 269). ÅðåéäÞ ìåñéêïß áðü ôïõò
åêêëçóéá- óôéêïýò íïìßæïõí üôé óå üëá ôá óçìåßá ðñÝðåé íá ðáñáìÝíïõìå óôç ëÝîç ôçò
áã.ÃñáöÞò & äå äÝ÷ïíôáé üôé ìåñéêÜ Ý÷ïõí ëå÷èåß ìå óõìâïëéóìïýò êé áëëçãïñßåò,
èåùñþ áðáñáßôçôï íá áðïëïãçèþ..& íá ôïõò πω üôé ôßðïôá äåí áðïññßðôïõìå óôçí
ðñïóðÜèåéÜ ìáò íá èçñåýóïõìå ìå êÜèå ôñüðï áðü ôçí èåüðíåõóôç ÃñáöÞ ôï ùöÝëéìï..Êé
ï Ëüãïò ìáò ðáéäáãùãåß óôéò Ðáñïéìßåò & ï ìÝãáò áðüóôïëïò λεει üôé íüìïò åßíáé
ðíåõìáôéêüò & ÷ñçóéìïðïéåß ôçí åîÞãçóç üðùò ôïí åîõðçñåôåß (Á’Êïñ.10:11, ð.÷. ôï
âüäé ðïõ áëùíßæåé Äô.24:4, Á Êïñ.9:9-10). Ìå üëïõò áõôïýò ôïõò ôñüðïõò & ôá
äéÜöïñá ïíüìáôá ôçò ðíåõìáôéêÞò åîÞãçóçò ìáò õðïäåéêíýåé Ýíá åßäïò äéäáóêáëßáò,
üôé äçë. äåí ðñÝðåé ìå êáíÝíá ôñüðï íá ðáñáìÝíïõìå óôï ãñÜììá, ãéáôß âëÜðôåé óå
ðïëëÜ ôïí åíÜñåôï âßï ôï ðñü÷åéñï íüçìá ôùí ëåãïìÝíùí áëëÜ íá ìåôáâáßíïõìå óôçí Üõëç &
ðíåõìáôéêÞ èåùñßá, þóôå ïé óùìáôéêüôåñåò Ýííïéåò íá ìåôáâëçèïýíå óå íïõ & ðíåýìá & ç
óáñêéêόôåñç óçìáóßá ôùí ëåãïìÝíùí íá ôéíá÷ôåß üðùò ôéíÜæïõìå óêüíç. & ãé’áõôü λεει
‘ôï ãñÜììá óêïôþíåé, ôï ðíåýìá äßíåé æùÞ’..Ôß ùöåëåß áõôüí ðïõ áêïýåé üôé ï ÙóçÝ
Ýêáíå ðáéäß ìå ìéá ðüñíç & ï Çóáßáò..ÁëëÜ & ôùí ìáèçôþí ôïõ ï ×ñéóôüò ãõìíÜæåé ìå
óõóêéáóìÝíá & êñõììÝíá ëüãéá, ìå ðáñáâïëÝò, ðáñïìïéþóåéò, ìå ëüãïõò óêïôåéíïýò, ìå
áðïöèÝãìáôá ðïõ äéáôõðþíïíôáé & áéíßãìáôá..Ìýñéá ìðïñïýìå íá óõëëÝîïõìå áðü ôéò
ευαγγελικές åêöñÜóåéò, ôùí ïðïßùí Üëëï åßíáé ôï íüçìá ìå ôçí ðñþôç ìáôéÜ, áëëïý üìùò
óôï÷åýåé ôï íüçìá ôùí ëüãùí: ¼ðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ôï íåñü, ðïõ õðïó÷üôáí óôïõò
äéøáóìÝíïõò, ðïõ üóïé ðéóôåýïõí ìåôáâÜëëïíôáé óå ðçãÝò ðïôáìþí, ôïí Üñôï ðïõ
êáôåâáßíåé áðü ôïí ïõñáíü..¼ðùò ëïéðüí ôï áêáôÝñãáóôï ãÝííçìá åßíáé ôñïöÞ ôùí æþùí
êé ü÷é ôùí áíèñþðùí, Ýôóé ìðïñåß να πει êáíÝíáò üôé åßíáé ðéï ðïëý ôñïöÞ ôùí Üëïãùí
üíôùí êé ü÷é ëïãéêþí ïé èåüðíåõóôïé ëüãïé, ü÷é ìüíïí ôçò ÐáëáéÜò ÄéáèÞêçò.. Ç áã.
ÃñáöÞ ãíùñßæåé íá ðáßñíåé ðïëëÝò öïñÝò & êÜðïéïõò åîùôåñéêïýò ìýèïõò .& íá
áíáöÝñåé ÷ùñßò íá íôñÝðåôáé áðü ôçí ìõèïëïãßá ìåñéêÜ ïíüìáôá, ãéá íá äçëþóåé
êáëýôåñá ôï íüçìá ðïõ ôçí áðáó÷ïëåß..ÅðåéäÞ ç ÃñáöÞ èáýìáóå õðåñâïëéêÜ ôçí
ïìïñöéÜ ôùí èõãáôÝñùí ôïõ Éþâ, äåß÷íåé ôï èáõìáóìü ìå ôá ïíüìáôÜ ôïõò áíáöÝñïíôáò üôé
ç ìßá ëÝãåôáé ÇìÝñá (ãéá ôçí åõó÷çìïóýíç), ç Üëëç Κασσία (ãéá ôçí êáèáñüôçôá &
ôçí åõùäßá ôùí ðñÜîåùí) & ç ôñßôç Áìáëèåßáò êÝñáò (åíóÜñêùóç üëùí ôùí áñåôþí)..
(άσμα è,319). Ìáæß ìå ôï üëï èá êáôáíïçèåß & ôï ìÝñïò, åíþ ìüíï ôïõ ôï æÞôçìá äåí
ðñüêåéôáé íá äéåõêñéíéóèåß, πριν áðü ôçí èåþñçóç ôïõ óõíüëïõ (Ðåñß ôùí èõóéþí).
Åãþ äåí Ý÷ù íá πω êÜôé ãéá ôá äéá÷ùñéóèÝíôá íåñÜ & ðñïò ôïõò åêêëçóéáóôéêïýò
åêåßíïõò, ðïõ ìå ôçí ðñüöáóç ôçò áíáãùãÞò & ôùí ψηλότερων íïçìÜôùí, óçìáßíïõí ôá íåñÜ
ùò ôéò ìåôáöïñéêþò ðíåõìáôéêÝò êé áóùìÜôïõò äõíÜìåéò ðïõ âñßóêïíôáé åðÜíù ôïõ
óôåñåþìáôïò..êé ùò èÜëáóóá ‘ôá ðíåõìáôéêÜ ôçò ðïíçñßáò’ Åö.6:12.. Áò áðïññßøïõìå
áõôÝò ôéò èåùñßåò ùò óõóôÞìáôá ïíåßñùí & ìýèïõò ãñáþäåéò’ (Á Ôéì. 4:7), áò
åííïÞóïõìå ôï íåñü ùò íåñü... & ôïí áßíï ôùí õäÜôùí ùò êïìøïëüãçìá (Åîáçì.,139). Ãíùñßæù
ôïõò íüìïõò ôçò áëëçãïñßáò, áí & äåí ôïõò áíåêÜëõøá åãþ. Áõôïß, ðïõ äåí
êáôáäÝ÷ïíôáé ôá óõíçèéóìÝíá íïÞìáôá ôïõ êåéìÝíïõ, ëÝãïõí üôé ôï íåñü äåí åßíáé
íåñü..óôñÝöïíôÜò ôá ðñïò ôá äéêÜ ôïõò öáíôáóéïêïðÞìáôá, üðùò áêñéâþò ïé
ïíåéñïêñßôåò..’& ãáñ ïõê åðáéó÷õíèÞóïìáé ôï åõáããÝëéïí’ (Ñùì.1:16)..Èá èåùñÞóù ôá
ëüãéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò êáôþôåñá áðü ôçí ìùñáíèåßóá óïößá; Ç íá äïîÜóù ðåñéóóüôåñï
áõôüí ðïõ äåí áðáó÷üëçóå ôï νου ôïõ ìå ìÜôáéá ðñÜãìáôá, áëëÜ öñüíôéóå íá ãñáöôïýí
39
üëá ãéá ôçí ïéêïäïìÞ & ôïí êáôáñôéóìü ôùí øõ÷þí ìáò; (Åîáçì.È, 341-3). Ïé ðéï óïöïß
áðü ôïõò Åâñáßïõò ëÝíå üôé õðÞñ÷å óå áõôïýò Ýíáò íüìïò..íá ìçí ìåëåôïýí ïé
Üíèñùðïé êÜèå çëéêßáò ïëüêëçñç ôç ÃñáöÞ, áëëÜ ìüíï ðÜíù áðü 25 ÷ñïíþí ôéò
áëÞèåéåò ðïõ êÜôù áðü áóÞìáíôï êáé åõôåëÝò Ýíäõìá êñýâïõí ôï ìõóôéêü
êÜëëïò, ðïõ ëáìðñýíåé ôï íïõ êé áðïôåëïýí âñáâåßï öéëïðïíßáò.. Óå ìáò äåí
õðÜñ÷åé êáíÝíá üñéï ìåôáîý ôïõ íα äéáðáéäáãùãïýìå êáé íá äéáðáéäáãùãïýìåèá..áëëÜ
ðñïôïý âãÜëïõìå ôçí ðñþôç ôñß÷á êáé ìÜèïõìå íá øåëëßæïõìå ôéò ðñþôåò
ëÝîåéò,..ðñïôïý îåðëõèïýìå áðü ôï âüèñï êáé ôá áßó÷ç ôçò øõ÷Þò, íα åöáñìüóïõìå äýï Þ
τρεις åíôïëÝò Þ íα áó÷ïëçèïýìå ëßãï ìå ôçí ìåëÝôç ôïõ Äáâßä Þ öïñÝóïõìå ôï ñïý÷ï ôùí
öéëïóüöùí êáé æÞóïõìå ìÝôñéá áóêçôéêÞ æùÞ êé áëåßøïõìå ôï ðñüóùðü ìáò ìå Ýíá
ðåñéêÜëõììá åõóÝâåéáò, Ω, ðüóï óðïõäáßïé èá íïìßóïõìå üôé åßìáóôå!(Ëüã.Â,133-5)...Ç
èåßá Ã. äåí ÷ñçóéìïðïéåß ôéò äéÜöïñåò éóôïñßåò ãéá íá ìáò ðñïóöÝñåé ãíþóç
ôùí ðåñéóôáôéêþí, ðïõ ìáò ðëçñïöïñïýí ãéá ðñÜîåéò êáé ðáèÞìáôá ôùí
ðáëáéïôÝñùí, áëëÜ ãéá íá ìáò äéäÜîåé êÜôé ÷ñÞóéìï ãéá ôï âßï ôçò áñåôÞò
÷ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éóôïñéêÞ åîÝôáóç ãéá Ýíá õøçëüôåñï íüçìá (Óôéò Åðéãñ.
103). ¼ðùò åêåßíïé, ðïõ Ý÷ïõí áóèåíÞ ìÜôéá äåí õðïöÝñïõí íá âëÝðïõí ôï öùò, ìå ôïí ßäéï
ôñüðï êé ç êáêßá ôùí Åâñáßùí, åðåéäÞ äåí èÝëåé íá ïìïëïãåß ôçí äüîá ôïõ êçñýãìáôïò
êÜíåé ìå ôçí óéùðÞ ôçò (Üöçóå øáëìïýò áíåðßãñáöïõò) áðáñÜäå÷ôç ôçí áëÞèåéá..
(ï.á.143) Óáí íá Ý÷åé áðïëéèùèåß ç öýóç ìáò ìå ôçí ðñïóêüëëçóÞ ìáò óôçí ýëç, ï ëüãïò,
ðïõ ìáò óìéëåýåé íá ìïéÜóïõìå ìå ôïí È. âáäßæåé ðñïò ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôïõ óêïðïý ôïõ
ìå ìéá óåéñÜ êáé ìéá äéáäéêáóßá. Ìáò ÷ùñßæåé ðñþôá áðü Ýíá åßäïò áôüöéáò
ðÝôñáò, ôçí êáêßá, óôçí ïðïßá åß÷áìå ðñïóêïëëçèåß, êüâåé Ýðåéôá ôçí ðåñéôôÞ ýëç
êáé ÷áñÜæåé üôé ìÝíåé ãéá íá ôï êÜíåé üìïéï ì’áõôü, ðïõ óêÝöôåôáé áöáéñþíôáò üôé
åìðïäßæåé ôçí ïìïéüôçôá. Êé Ýôóé îýíïíôáò êáé λειαίνοντας ôçí äéÜíïéÜ ìáò ìå ôçí
ëåðôüôåñç áíÜëõóç ôùí åííïéþí ìïñöïðïéåß ìÝóá ìáò ôïí ×. ìå ôïõò ôýðïõò ôçò áñåôÞò,
üðùò Þìáóôáí óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ..Ç ôÜîç ôçò óìßëåõóçò περιλαμβάνεται
óôïõò Øáëìïýò ðïõ äåí ôïõò åíäéáöÝñåé ç Éóôïñßá, áëëÜ áðïóðïýí ðñþôá áðü
ôçí êáêßá, ìåôÜ óå ðïéüí ãßíåôáé ç ðñïóêüëëçóç, ï ôñßôïò ôïí ðåéñáóìü ôïõ
å÷èñïý, åðåéäÞ Ý÷åéò ÷ñéóôåßò âáóéëéÜò êáé óõìâáóéëåýåéò êáé ìå
óõíå÷Þ áêïëïõèßá ç ìßìçóç ðñï÷ùñåß ðñïò ôï ôÝëåéï..Ïé øáëìïß åßíáé ôá äéÜöïñá
üñãáíá ôïõ ãëýðôç, ðïõ äåí ôïí åíäéáöÝñåé ποιο åñãáëåßï êáôáóêåõÜóôçêå ðñþôï..Ï
å÷èñüò äåí ðáßñíåé äýíáìç åíáíôßïí ìáò áðü êÜðïõ áëëïý..áí ïé ßäéïé äåí êïéëïðïíÞóïõìå
áìáñôùëÜ êáé äåí ãßíïõìå ðáôÝñåò ôïõ êáêïý ðáéäéïý..Ï å÷èñüò êïéíïëïãåß üôé Ý÷ïõí
äéáöèáñåß ïé áñåôÝò ìáò (Óôéò Åðéãñ., 181-3). Óðïõäáéüôáôç ïäüò ðñïò åýñåóç ôïõ
êáèÞêïíôïò åßíáé ç ìåëÝôç ôùí θεόπνευστων Ãñáöþí. Ãéáôß óå áõôÝò ïé åíôïëÝò ðåñß
ôùí ðñÜîåùí ðåñéÝ÷ïíôáé êé ïé âßïé ôùí ìáêáñßùí áíäñþí, ðáñáäéäüìåíïé åããñÜöùò óáí
Ýìøõ÷ïé åéêüíåò ôçò äéáãùãÞò êáôÜ È...¸ôóé ëïéðüí, êÜèå Ü. óå üôé áéóèÜíåôáé ôïí
åáõôü ôïõ åëëéðÞ, âñßóêåé ôï ðñüóöïñï öÜñìáêï óáí áðü êïéíü éáôñåßï, áí áöïóéùèåß
óôï áíÜëïãï ìßìçìá (óùöñïóýíç áðü ôïí ÉùóÞö, áíäñåßá áðü ôïí Éþâ, ðñáüôçôá áðü ôïí
Äáâßä êáé ÌùõóÞ). Êé üðùò ïé æùãñÜöïé æùãñáößæïõí áðïâëÝðïíôåò óôáèåñÜ óôï
ðáñÜäåéãìá..Ýôóé êé üðïéïò ðñïóðáèåß íá êáôáóôÞóåé ôïí åáõôü ôïõ ôÝëåéï óå êÜèå
åßäïò áñåôÞò, ðñïóâëÝðåé óôïõò âßïõò ôùí áãßùí óáí áãÜëìáôá êéíïýìåíá êáé äñþíôá
(Ðñïò ôïí Ãñçã.65-7)...Åìåßò ù èáõìÜóéå συναναστρεφόμαστε ìå ôïí ÌùõóÞ και ôïí Çëßá
êáé Üëëïõò ðαñüìïéïõò Üíäñåò, ðïõ áíáêïéíþíïõí óå ìáò ôéò óêÝøåéò ôïõò ìå ôçí
âÜñâáñç öùíÞ, êé åêöÝñïìå åêåßíá, ôá ïðïßá ëáìâÜíïõìå áðü áõôïýò, êáôÜ ìåí ôçí Ýííïéá
αληθινά, êáôÜ äå ôçí ëïãïôå÷íéêÞ ìïñöÞ áìáèÞ, üðùò áðïäåéêíýåé ôï ðáñüí ãñÜììá
(Ðñïò ËéâÜí.339,275). ¼ðùò Ýíá äÝíôñï ðïõ åßíáé öõôåìÝíï óôï ìÝñïò, ðïõ ôñÝ÷ïõí
Üöèïíá íåñÜ, Ýôóé åõäïêéìåß êé ç øõ÷Þ, ðïõ ðïôßæåôáé ìå ôçí èåßá ÃñáöÞ êáé
êáñðïöïñåß óôïí êáéñü ôçò, ôçí ïñèüäïîç ðßóôç, êáé óôïëßæåôáé ìå áåéèáëÞ öýëëá,
åííïþ ôá èáõìáóôÜ Ýñãá, äéüôé ïé Á.Ã. äçìéïõñãïýí ìÝóá ìáò áñìïíßá ùò ðñïò ôá åíÜñåôá
Ýñãá êáé ôçí êáèáñÞ èåùñçôéêÞ ãíþóç..Ëïéðüí áí åßìáóôå öéëïìáèåßò èá ãßíïõìå êáé
ðïëõìáèåßò, ãéáôß üëá êáôïñèþíïíôáé ìå ôï åíäéáöÝñïí êáé ôïí êüðï êáé ôçí ÷Üñç ôïõ
È., ðïõ ôá äßíåé. Áò êñïýóïõìå ëïéðüí ôçí èýñá óôïí ùñáéüôáôï ðáñÜäåéóï ôùí Ãñáöþí,
40
ôïí åõùäéáóôü, ôïí åõ÷Üñéóôï, ôïí ÷áñéôùìÝíï..ðïõ áããßæåé ôçí êáñäéÜ ìáò êé üôáí
ëõðÜôáé ôçí ðáñçãïñåß, üôáí ðÜëé ôáñÜóóåôáé ôçí êáôáðñáýíåé êáé ôçí ãåìßæåé ìå
áéþíéá ÷áñÜ..Áò ìçí áðïèáññõíèούìå êñïýïíôáò..áëëÜ áò åðéìåßíïõìå, áò
ëåðôïëïãÞóïõìå, áò åñùôÞóïõìå ôïõò ðáôÝñåò (Äåõôåñ.32:7)..Áí ðÜëé ìðïñïύìå íá
áðïêïìßóïõìå êáé êÜôé ùöÝëéìï êé áðü ôïõò åêôüò ôçò Åêêëçóßáò äåí åßíáé
áðáãïñåõìÝíï. Áς ãßíïõìå ðåôõ÷çìÝíïé ôñáðåæßôåò ìå ôï íá ìáæåýïõìå ôï áôüöéï êáé
êáèáñü ÷ñõóÜöé, êáé ìå ôï áí áðïöåýãïõìå ôï íïèåõìÝíï (¸êä.505).

ÃΗ-×ΩΜÁ: Ðüôå ìðïñåßò íá îå÷Üóåéò ôïí åáõôü óïõ; ¼ôáí ìüíïí öýãåéò áðü ôç
ãç..Âñßóèçêåò & åßóáé èõìùìÝíïò; Áðü ðïý ðñïÝñ÷åôáé ï èõìüò óïõ; Áðü ôçí áäïîßá.
Äåí êáôáäÝ÷èçêåò í’áêïýóåéò üôé åßóáé äõóãåíÞò; ÁìÝóùò Üíáøå ï èõìüò
óïõ;..ÊáôÝâáóå ôï âëÝììá êÜôù & èá ðáýóåé ï èõìüò. Κοίτα ôçí γη & èõìÞóïõ..Ðüóï
ðïëõôéìüôåñï åßíáé ï Ýìøõ÷ïò Üíèñùðïò áðü ôçí γη, ðïõ êáôáðáôåßôáé! Åãþ äå åííïþ,
ôçí áñ÷áßá ìçôÝñá, ôç ãç..Åêåßíïò, ðïõ íïìßæåé üôé Ýôóé ìå âñßæåé, ÷ùñßò íá ôï
êáôáëÜâåé ìå ôßìçóå ðåñéóóüôåñï. Ãéáôß Ý÷ù åðßãíùóç ôçò öýóåþò ìïõ, ãíùñßæù
ποιος åßìáé & áðü ðïõ åßìáé..¼ôáí ôñÝ÷åéò ðñïò åðéèõìßá íá èõìÜóáé üôé èá
äéáëõèåßò óå γη.. ÁõôÞ ç õðüìíçóç áò åßíáé ðñïöõëáêôÞñéï áðü êÜèå áìáñôßá.. ¼ôáí
äåéò áõôïýò ôïõò Üñ÷ïíôåò, ðïõ ðñïðïñåýïíôáé áðü êÞñõêá ìå øçëÞ öùíÞ, üôáí ôïõò
äåéò íá öïâßæïõí ôïí äåßíá & íá äÝñíïõí ôïí Üëëï..êé Üëëïí íá ðáñáäßäïõí óå èÜíáôï, ìçí
öïâçèåßò áðü üóá âëÝðåéò ..Íá èõìÜóáé üôé ï È. Ýðëáóå ôïí Üíèñùðï, ÷þìá áðü ôç
ãç..Áí åßíáé êÜôé Üëëï öïâÞóïõ, áí üìùò åßíáé áðü ÷þìá êáôáöñόíçóÝ ôï.. (Γεν., 433-
437).

ÃÕΜΝΩΣÇ+ÑÏÕ×Á: ¸ðñåðå íá ìçí ãíùñßæïõí ôçí ã. (ïé ðñùôüðëáóôïé) ãéá íá ìçí

áðáó÷ïëåßôáé ï íïõò ôïõ áíèñþðïõ íá áíáðëçñþíåé ôçí Ýëëåéøç, ìå ôï íá åðéíïåß ñïý÷á
ãéá ôïí åáõôü ôïõ & èáëðùñÞ ôçò ã. & ãåíéêÜ ìå ôçí öñïíôßäá ôçò óÜñêáò áðïóðþìåíïò
áðü ôçí åíáôÝíéóç ôïõ Èåïý. Ãéáôß äåí êáôáóêåõÜóèçêáí áìÝóùò ôá ñïý÷á; Äåí Ýðñåðå
íá åßíáé ïýôå ôå÷íçôÜ ïýôå öõóéêÜ. Ãéáôß ôá öõóéêÜ åßíáé ãíþñéóìá ôùí áëüãùí
æþùí (öôåñÜ, ôñß÷åò, äÝñìáôá)..ÕðÞñ÷áí Üëëá ñïý÷á, Ýôïéìá åöüóïí åðéäåßêíõå ï
Üíèñùðïò áñåôÞ êé áõôÜ èá öáíåñþíïíôáí ìå ôçí ÷Üñç ôïõ Èåïý & èá ðåñéÜóôñáðôáí óáí
öùôåéíÜ ñïý÷á ôùí áããÝëùí, ðïõ îåðåñíïýí óå ðïéêéëßá ôá Üíèç & óå óôéëðíüôçôá ôá
Üóôñá. Ôá ñïý÷á Þôáí âñáâåßá áñåôÞò óôá ïðïßá ëüãù ôçò äéáâïëéêÞò åðçñåßáò ï
Üíèñùðïò äåí Ýöôáóå. (Ïõê Ýóôéí áßôéïò, 117-9).

ÃÕÌÍÁÓÔÇÑÉÏ: Ôá êëåéóìÝíá ãõìíáóôÞñéá êé ïé áöþôéóôåò íý÷ôåò äåí ìáò áöÞíåé ç

áãùíßá ãéá ôçí æùÞ ïýôå íá τα óêåöôïýìå ( Βασιλ.Ðñïò Ìáñôéí.74, 267)

ÃÕÍÁÉÊÁ: Ç ãõíáßêá Ýãéíå êáô’åéêüíá Èåïý, üðùò åðßóçò êé ï Üíôñáò. Ïé öýóåéò

åßíáé ïìüôéìåò, ßóåò ïé áñåôÝò, ßóá ôá âñáâåßá, üìïéá ç åõèýíç. Íá ìçí ëÝãåé: Åßíáé
áóèåíÞò. Ç áóèÝíåéá áíÞêåé óôç óÜñêá, óôçí øõ÷Þ õðÜñ÷åé äýíáìç. Áöïý ëïéðüí åßíáé
ïìüôéìç ç êáôÜ Èåüí åéêüíá, áò åßíáé ïìüôéìç êé ç áñåôÞ & ç åðßäåéîç ôùí áãáèþí
Ýñãùí..Êáè’åáõôü ôï óþìá åßíáé áðáëü, êáôÜ óõìðÜèåéá üìùò åßíáé äõíáôü óå
êáñôåñéêüôçôá, áíèåêôéêü óå áãñõðíßåò. Ðüôå ìðïñåß ç öýóç ôïõ Üíôñá íá
áíôáãùíéóèåß ôç öýóç ôçò ãõíáßêáò, ðïõ äéÜãåé ôç æùÞ ôçò êáñôåñéêÜ; Ðüôå
ìðïñåß ï Üíôñáò íá ìéìçèåß ôçí áíôï÷Þ ôçò ãõíáßêáò óôéò íçóôåßåò, ôçí öéëïðïíßá óôéò
ðñïóåõ÷Ýò, ôçí áöèïíßá óôá äÜêñõá, ôçí åôïéìüôçôá ðñïò ôçí åõåñãåóßá;..Ìçí
ðñïóÝ÷åéò ôçí åîùôåñéêÞ åìöÜíéóç, ðïõ åßíáé áðëþò ðåñßâëçìá. Ç øõ÷Þ êÜèåôáé
ìÝóá, êÜôù áðü ôï ðáñáðÝôáóìá, ôï áðáëü óþìá...(Ãåí.,399)..Ôá ßäéá áíáöÝñåé για ôç
ãõíáßêá ï áã.Âáóßë.: Åéò ôçí ìÜñô.Éïõëßôôá 205-7)... Êáé ãõíáßêåò åêóôñáôåýïõí
êïíôÜ óôï ×ñéóôü..Ýíåêá ôçò øõ÷éêÞò áíäñåßáò..Ôïí Êýñéï áêïëïõèïýóáí ü÷é ìüíï
Üíäñåò áëëÜ êáé ãõíáßêåò. Ç äéáêïíßá ôïõ ÓùôÞñïò åðéôåëåßôï ìå ôçí âïÞèåéá ôùí äýï
öýëùí (Áóêçô.Ðñïäéáôýðùóç, 91)...¼ëïé áíôéìåôùðßæïõí δύο ìïñöÝò ôçò æùÞò, ôïí ãÜìï
êáé ôçí áãáìßá. ÁíùôÝñá åßíáé ç ìéá êáé ðéï θεϊκή, ðåñéóóüôåñï êïðéáóôéêÞ êáé ðéï
41
åðéêßíäõíç. Ôáðåéíüôåñïò ï ãÜìïò êáé ðéï áóöáëéóìÝíïò..Ôá óõíÞíùóå üëá, ôçò áãáìßáò
ôï ýøïò êáé ôïõ ãÜìïõ ôçí áóöÜëåéá êé Ýãéíå öñüíéìç ÷ùñßò αλαζονεία, óõíäÝïõóá ìå
ôïí ãÜìï ôï êáëü ôçò áãáìßáò êáé äåéêíýïõóá üôé êáíÝíá áðü ôá äýï äåí ôï óõíäÝåé
êáô’áíÜãêç ìå ôï Èåü Þ ôïí êüóìï ïýôå êáé ôï ÷ùñßæåé..Ï íïυò åßíáé êáëüò åðéóôÜôçò
ôïõ ãÜìïõ êáé ôçò ðáñèåíßáò êé üðùò êÜðïéï õëéêü ôáêôïðïéïýíôáé áðü ôïí ôå÷íßôç
ëüãï êáé ãßíïíôáé êáôÜëëçëá ãéá ôçí áñåôÞ..ÁöéÝñùóε êáôÜ ðÜíôá ôïí åáõôü ôçò óôï
È.. ÁëëÜ ôï ùñáéüôåñï êáé ôï óïâáñüôåñï åßíáé üôé ðÞñå ìå ôï ìÝñïò ôçò ôïí óýæõãü
ôçò êáé ôïí Ýêáìå ü÷é ðáñÜëïãï åîïõóéáóôÞ áëëÜ ïìüäïõëï áãáèü..Ï θεϊκός Óïëïìþí óôçí
ðáéäáãùãéêÞ ôïõ óïößá (ôéò ðáñïéìßåò), åðáéíåß êáé ôçí ðáñáìïíÞ ôçò ãõíáßêáò óôï
óðßôé êáé ôçí áãÜðç ôçò ðñïò ôïí Üíäñá ôçò..ìå ôçí ñüêá ðÜíôá óôá ÷Ýñéá..ÐïéÜ
ãíþñéóå êáëýôåñá ôï ìÝôñï ôçò óïâáñüôçôαò êáé φαιδρότητας, þóôå ìÞôå ç
óïâáñüôçò íá öáßíåôáé áðáíèñùðßá, ìÞôå ç öáéäñüôçò áêïëáóßá, áëëÜ ç ðñþôç íá
åßíáé óýíåóç êáé ç äåýôåñç çìåñüôçò êáé íá åßíáé üñïò κοσμιότητας ç áíÜìåéîç ôçò
öéëáíèñùðßáò ìå ôçí áîéïðñÝðåéá..Äåí ôçí óôüëéóå öüñåìá äéÜöáíï êáé
ðïëõôåëÝò..ìÞôå ôá ôå÷íÜóìáôá ôùí æùãñÜöùí êáé ç öèçíÞ ïìïñöéÜ, ï ðëÜóôçò áðü ôç
ãç êÜôù, ðïõ áíáäçìéïõñãåß êáé åîáöáíßæåé ôï ðëÜóìá ôïõ Èåïý ìå ôá åðßâïõëá
÷ñþìáôÜ ôïõ..êáé åêèÝôåé ìðñïóôÜ óå ëÜãíá ìÜôéá ôçí èåßá ìïñöÞ óáí åßäùëï ðïñíéêü,
ãéá íá êëÝøåé ç íüèá ïìïñöéÜ ôçí öõóéêÞ åéêüíá ðïõ ðñïïñßæåôáé ãéá ôï Èåü êáé ôïí
ìåëëïíôéêü áéþíá..¸íá åñýèçìá ôήò Þôáí áãáðηôü, ôï åñýèçìá ôçò íôñïðÞò, êáé ìéá
ëåõêüôçò, åêåßíç ôçò åãêñÜôåéáò. Ôçí ïìïñöéÜ ðïõ öåýãåé ôçí Üöçóå ãéá ôéò
ãõíáßêåò ôïõ èåÜôñïõ êáé ôùí ðåæïäñïìßùí..Ôß Þôáí ðéï åýóôï÷ï áðü ôïõò ëüãïõò ôçò
êáé ðéï óõíåôü áðü ôç óéùðÞ ôçò..Ðïéü ÷Ýñé ðéï ðëïõóéüäùñï ðñïò üóïõò åß÷áí
áíÜãêç; (Óôçí áäåñöÞ Ãïñãïíßá, 361-3)..Êáé ìçí áëåßöåôå ôéò èåϊêÝò ìïñöÝò ìå Üó÷çìá
÷ñþìáôá Ýôóé ðïõ íá ìçí Ý÷åôå ðñüóùðï áëëÜ ðñïóùðåßï..ËÝíå ãéá ôçí Ðáíäþñá, áõôÞ
óáí êëÜðçêå ç öùôéÜ, ðïéíÞ ãéá åêäßêçóç Þñèå óôïõò èíçôïýò ãéá ôç öùôéÜ, öùôéÜ
Üëëç, ãéá ôçí êáëÞ êáêÞ..Ìçí Ý÷åéò èÜññïò êüñç ìïõ óôçí ïìïñöéÜ. Óýíôïìç ÷Üñç ç
ïìïñöéÜ. Ôç öÝñíåé ç Üíïéîç êé ï êñýïò ÷åéìþíáò îÜöíïõ ôçí áöÜíéóå, ðñüùñá ç
áññþóôéá ôçí ôóáêßæåé..Êáé êÜðïéïò ôç ìïñöÞ ôïõ áãÜðçóå ôçí ßäéá êáé óôç ëßìíç
ðÞäçîå, óôï åßäùëï ôçò ÷áìÝíçò ïìïñöéÜò..Ìüíç ïìïñöéÜ ãéá ìÝíá üðïéá ç öýóç äßíåé..Ýíá
ëïõëïýäé óôç ãõíáßêá áãáðçôü, ôï ùñáßï êïêêßíéóìá, ç íôñïðÞ. Ï äéêüò μας æùãñÜöïò
áõôü ãñÜöåé..×ëùìÜäá óôçí ïìïñöéÜ óïõ ðñüóèåóå, ëéþíïíôáò óôïõ ×. ôïõò êüðïõò..
Óôïëßäé óôéò ãõíáßêåò åßíáé ï ôñüðïò ..Áí ãéá ôçí åðßðëáóôç ïìïñöéÜ óïõ êáìáñþíåéò
ðïôÝ ãéá ôçí Üöôéáóôç äåí èá Ý÷åéò øõ÷Þ öñüíéìç. (Ðïßçìá 29, ÊáôÜ Ãõíáéêþí
êáëëùðéæïìÝíùí)... Ç ã. üôáí ðñïóâÜëëåé ôï êñåâÜôé ôïõ Üíôñá äéáðñÜôôåé ìïé÷åßá
êé ï íüìïò ôçí ôéìùñåß ìå âáñåéÝò ðïéíÝò ãéá áõôü, åíþ ï Üíôñáò üôáí ðïñíåýåé ãéáôß
ìÝíåé áôéìþñçôïò; ÁõôÞ ôç óõíÞèåéá ôçí êáôαäéêÜæù. ¹óáí Üíôñåò åêåßíïé ðïõ êÜíáíå
ôïõò íüìïõò êáé ãéá áõôü ç íïìïèåóßá óôñÝöåôáé áíáíôßïí ôùí ã., åðåéäÞ êáé ôá ðáéäéÜ
ôá Ýèåóáí êÜôù áðü ôçí åîïõóßá ôïõ ðáôÝñá êáé äåí Ýäåéîáí êáìéÜ öñïíôßäá ãéá ôï
áóèåíÝóôåñï öýëï. Ï È. üìùò äåí Ýêáíå êÜôé ôÝôïéï áëëÜ åßðå ‘íá ôéìÜò ôïí ðáôÝñá óïõ
êáé ôçí ìçôÝñá óïõ ãéá íá åõôõ÷Þóåéò’ êé áðïôåëïýí áõôïß ïé ëüãïé ôçí ðñþôç åíôïëÞ,
ðïõ Ý÷åé óõíäåèåß ìå õðüó÷åóç (Åî.21:16, Óïö.Óåéñ.3:9)..ÂëÝðåôå ðüóï äßêáéç
åßíáé ç íïìïèåóßá! ¸íáò åßíáé ï äçìéïõñãüò ôïõ Üíäñá êáé ôçò ãõíáßêáò êé áðü ìéá
óÜñêá ðñïÝñ÷ïíôáé ïé äõü ôïõò, áðü ìéá åéêüíá êáé õðÜñ÷åé ãé’áõôïýò Ýíáò íüìïò,
Ýíáò èÜíáôïò êáé ìéá áíÜóôáóç. Åðßóçò Ý÷ïõìå ãßíåé áðü Üíäñá êáé ã. Êïéíü ôï ÷ñÝïò
êáé ðñïò ôïõò äύο ãïíåßò. Ðþò æçôÜò íá åßíáé óþöñùí ç ã. êáé óõ äåí ôï
áíôáðïäßäåéò; Ðþò æçôÜò åêåßíï, ðïõ äåí ðñïöÝñåéò; Ðþò èåóðßæåéò äéáöïñåôéêïýò
íüìïõò ãéá óþìá üìïéï êé éóÜîéï;... ÄéÝðñáîå áìáñôßá ç ã.; Ôï ßäéï êé ï ÁäÜì. Êáé ôïõò
äύο áîáðÜôçóå ôï ößäé. Äåí ðáñïõóéÜóèçêá ôï Ýíá ðéï áóèåíÝò êáé ôï Üëëï ðéï
éó÷õñü..Ï ×. ìå ôï ðÜèïò ôïõ óþæåé êáé ôïõò äύο. .ËÝãåôáé üôé ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï
óðÝñìá ôïõ Äáâßä.. ÃåííÜôáé üìùò êé áðü ôçí ÐáñèÝíï..Ï Ðáýëïò ëÝåé: ’Ç ã. ïöåßëåé íá
óÝâåôáé ôïí Üäñá’ ãéáôß ïöåßëåé íá óÝâåôáé êáé ôïí ×. Êé ï Üíäñáò ïöåßëåéå íá
áãáðÜ ôç ã. ãéáôß êé ï ×. áãáðÜ ôçí Å. Èá ðñÝðåé üìùò íá åîåôÜóïõìå ðéï äéåîïäéêÜ ôï
ñçôü: ‘¶ììåëå ãÜëá êáé èá ãßíåé âïýôõñï’. ÅîÝôáóå êáé èá âñåßò êÜôé ðéï èñåðôéêü.
42
Ï ëüãïò áðïôñÝðåé ôçí äéãáìßá..Ï ðñþôïò ãÜìïò åßíáé íüìïò, ï äåýôåñïò óõã÷þñçóç, ï
ôñßôïò ðáñáíïìßá êáé ôï ðÝñá áðü áõôü äåßãìá áêÜèáñôçò æùÞò. Ï íüìïò äßäåé ôï
äéáæýãéï ãéá ïðïéáäÞðïôå áéôßá, ï ×. ü÷é..Ôçí ðüñíç åðéôñÝðåé íá ôç ÷ùñßæïõìå
åðåéäÞ íïèåýåé ôçí ïéêïãÝíåéá, åíþ ôá Üëëá ìáò ðñïôñÝðåé íá ôá áíôéìåôùðßæïõìå ìå
õðïìïíÞ êáé öéëïóïöéêÞ äéÜèåóç..Ìçí öåñèåßò áðüôïìá óôç ã. óïõ ïýôå íá ôçí ÷ùñßóåéò
ãéáôß åßíáé Üãíùóôï ôß êéíäõíåýåé: åêåßíïò, ðïõ áðïêüðôåé Þ åêåßíï, ðïõ
áðïêüðôåôáé..Ìçí ãßíåóáé îÝíï ðïôÜìé ïýôå íá åíäáöÝñåóáé íá áñÝóåéò óôéò îÝíåò
ãõíáßêåò ðåñéóóüôåñï áðü ôçí ã. óïõ. Áí ôñÝ÷åéò áëëïý, ðáñáêéíåßò ôç ã. óïõ óå
áêïëáóßá..Öáñéóáßï äåí ôïí êÜíåé êáíέíα ç êáôáãùãÞ áëëÜ êáé ç óõìðåñéöïñÜ..
(Ëïã.37,429 ê.å.)

ÁΒΙÄ: Ìå ôïí Äáâßä ðñïáíáããÝëλåôáé ï ×. ..ÊéèÜñá ç áíèñþðéíç öýóç ùò üñãáíï, ç

Äìåëùäßá ôçò åßíáé ï ëüãïò, ðïõ ìáò äßäáîå áõôüò ðïõ Ýëáâå óÜñêá ãéá íá áöáíßóåé
ôï Ýñãï ôùí äáéìüíùí,..ôùí èåþí ôùí ëáþí..Ôï îýëï ôïõ äáéìïíéóìÝíïõ Óáïýë, ÷ôõðÜ ôí ôïß÷ï,
ôçí áíèñþðéíç óÜñêá..Ï ßäéïò ï Äáâßä, ç èåüôçôá ðáñáìÝíåé áðñüóâëçôç..Ï Äáâßä-×.
ðÞãå óôç Ìåë÷üë óôç âáóéëåßá ôçò áìáñôßáò óôçí áíèñþðéíç öýóç êáé âãáßíåé êáé
ðÜëé óôï öùò.. Óôï êñåâÜôé-ôÜöï ìÝíïõí ôá êåíïôÜöéá (áíÜóôáóç) êáé ôï óõêþôé ôçò
áßãáò (áßìá) (Óôéò Åðéãñ.271).

ÄÁΚÑÕ & ΘΛΙØÇ: Ïé äßêáéïé åßôå óôç öëüãá äéáâéïýí, åßôå åßíáé Ýãêëåéóôïé ìå
ôá ëéïíôÜñéá, åßôå Ý÷ïõí êáôáðïèåß áðü êÞôïò, áðü ìáò ðñÝðåé íá ìáêáñßæïíôáé
ãéáôß áõôïß ðåñíïýí ôçí æùÞ ôïõò ìå ÷áñÜ. Ãéáôß äåí èëßâïíôáé ìå ôá ðáñüíôá áëëÜ
åõöñáßíïíôáé ìå ôçí åëðßäá ãéá áõôÜ ðïõ öõëÜóóïíôáé óôï ìÝëëïí ãéá ìáò. ÅðåéäÞ ï
êáëüò áãùíéóôÞò ìéáò êé Üñ÷éóå ôïí áãþíá óôï óôÜäéï ôçò åõóåâåßáò ðñÝðåé íá
öÝñåé ìå ãåííáéüôçôá ôá ÷ôõðÞìáôá ôùí áíôéðÜëùí ìå ôçí åëðßäá ôçò äüîáò, ðïõ èá
ðñïÝëèåé áðü ôï óôåöÜíùìá (üðùò óôïõò ãõìíáóôéêïýò áãþíåò)..’Ç èëßøç ðáñÜãåé
õðïìïíÞ, ç õðïìïíÞ äüêéìï ÷áñáêôÞñá, ï äüêéìïò ÷áñáêôÞñáò åëðßäá êé ç åëðßäá äåí
íôñïðéÜæåé’.. Ïé äßêáéïé èñçíïýí ôïí êüóìï ôïýôï êé áõôÞ ôçí Üèëéá æùÞ. Ôá äÜêñõá
ôùí áãßùí ðñïêáëïýíôáí åîáéôßáò ôçò áãÜðçò ôïõò ðñïò ôïí Èåü..Ìå ôï íá ðåíèïýí áõôïýò
ðïõ áìáñôÜíïõí, ôïõò äéüñèùíáí ìå ôá äÜêñõá. ‘Ôá äÜêñõá ôïõ ‘êëáßåéí ìåôÜ êëáιüíôùí’
ãßíïíôáé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï óðÝñìá êáé äÜíåéóìá ôçò áéùíßïõ ÷áñÜò, ðïõ áñìüæåé
óôïõò áããÝëïõò...Ï Êýñéïò äÜêñõóå ìå ôïí ËÜæáñï (ü÷é áðü ðÜèïò áöïý Þîåñå üôé ï
ößëïò ËÜæáñïò êïéìÜôáé, Éùáí.11:11, áëëÜ) ãéá íá äéäÜîåé üôé ç Ýëëåéøç
óõìðáèåßáò åßíáé êÜôé ôï èçñéþäåò (ìå ôï äÜêñõóìá öáíÝñùóå ôçí êïéíùíéêüôçôá ôçò
áíèñþðéíçò öýóçò). Ìáò áðÜëëáîå áðü ôéò áêñüôçôåò ðñïò ôï Ýíá Þ ôï Üëëï, ìçí
åðéôñÝðùí íá åêèçëõíþìåèá åíþðéïí ôùí ðáèþí, ïýôå íá ãéíüìáóôå áíáßóèçôïé óôá
ëõðçñÜ..Ï Ê. êáôáäå÷üôáí ôï äÜêñõóìá ãéáôß õößóôáôï ôá óõìðôþìáôá ôïõ
óþìáôïò..Áõôïß ðïõ ëõðïýíôáé äïêéìÜæïõí êÜðïéá åõ÷áñßóôçóç áðü ôï èñÞíï, ãéáôß ìå
ôï êëÜìá áíåðáßóèçôá áäåéÜæåé áõôü ðïõ ôïõò âáñýíåé..¼ðùò ôá óêïõëÞêéá
ãåííéïýíôáé ðïëý åýêïëá óôá áðáëόôåñá îýëá, Ýôóé êáé ïé èëßøåéò åìöõôåýïíôáé óôá
ìáëáêþôåñá Þèç ôùí áíèñþðùí... ¼ðùò ïé Üññùóôïé óôá ìÜôéá áðïöåýãïõí íá êïéôÜæïõí
ôá ðïëý ëáìðåñÜ áíôéêåßìåíá êáé áíáðáýïõí ôá âëÝììáôá ôïõò óôá Üíèç êáé ôçí
ðñáóéíÜäá, Ýôóé ðñÝðåé êé ç øõ÷Þ íá ìçí èåùñåß óõíå÷þò ôá ëõðçñÜ, ìÞôå íá
áöïóéþíåôáé óôá ðáñüíôá áíéáñÜ áëëÜ íá ðåñéöÝñåé ôï âëÝììá ôçò óôç èåùñßá ôùí
áëçèéíþí áãáèþí. ¸ôóé èá ìðïñåßò ðÜíôïôå íá ÷áßñåóáé, áí ç æùÞ óïõ áðïâëÝðåé ðÜíôá
óôï Èåü, ç äå åëðßäá ôçò áíôáðïäüóåùò áíáêïõößæåé ôá äõóÜñåóôá ôçò
æùÞò..¸÷åéò áôéìáóèåß; Íá áðïâëÝøåéò óôçí äüîá ôùí ïõñáíþí; ¸÷åéò æçìéùèåß; Íá
áôåíßóåéò ôïí åðïõñÜíéï ðëïýôï êáé óôï èçóáõñü, ðïõ êáôÝèåóåò ìå ôá êáëÜ Ýñãá.
¸÷åéò åîïñéóèåß; ¸÷åéò ðáôñßäá ôçí åðïõñÜíéï ÉåñïõóáëÞì. ¸÷áóåò ðáéäß; ¸÷åéò
áããÝëïõò..Ôá öáéäñÜ áðü ôá áíèñþðéíá ðñÜãìáôá, íα ìçí âÜæïõí óôçí øõ÷Þ óïõ
õðåñâïëéêÝò ÷áñÝò êáé ôá ëõðçñÜ íå ìçí ôáðåéíþíïõí ôï øçëü öñüíçìÜ ôçò (Ðåñß
Åõ÷áñ.83-105). Ùäßíåò èáíÜôïõ; áëëÜ åîÝèåóá ôïí åáõôü ìïõ åêïýóéá óôéò èëßøåéò,
43
ìÝíïíôáò áíÝíäïôïò óôïõò ðåéñáóìïýò ôïõ äéáâüëïõ. ÍéêÜ áõôüò ðïõ äåí õðï÷ùñåß,
õðåñíéêÜ üìùò åêåßíïò, ðïõ åðéóýñåé ìüíïò ôïõ ôéò èëßøåéò ãáé áí äåßîåé ôçí õðïìïíÞ
ôïõ (Óôïí 114 Øáëì.,407)

ÄÁÍÅÉÓÌÏÓ: Ìçí âáäßæåéò óå îÝíåò ðüñôåò. Ãéáôß ðçãÜäé óôåíü ôï îÝíï. Åßíáé
êáëýôåñá íá ðáñçãïñåß êαíåßò ôçí áíÜãêç ôïõ ëßãï-ëßãï, ìå äéÜöïñåò åðéíïÞóåéò,
ðáñÜ áöïý õøùèåß ìå ìéáò ìå ôá îÝíá, ýóôåñá íá áðïãõìíùèåß áðü ôá õðÜñ÷ïíôÜ
ôïõ..Èåñáðåýåéò ôï êáêü ìå ôï êáêü..Íá ìçí áíå÷èåßò íá óå æçôÜíå êáé íá øÜ÷íïõí ôá
ß÷íç óïõ óáí êÜðïéï Üëëï èÞñáìá. Ôï äÜíåéï åßíáé áñ÷Þ øåýäïõò, áöïñìÞ á÷áñéóôßáò
êáé áãíùìïóýíçò, åðéïñêßáò..Ó’Ýíá ðñÜãìá äéáöÝñïõìå åìåßò ïé öôù÷ïß áðü ôïõò
ðëïýóéïõò, óôç îåãíïéáóéÜ. Êáé ôïõò êïñïéäåýïõìå üôáí åêåßíïé áãñõðíïýí, åíþ åìåßò
êïéìüìáóôå..Ôüêïò ïíïìÜóôçêå ãéá ôçí ãïíéìüôçôá ôïõ êáêïý Þ ãéá ôïõò ðüíïõò
êáé ôéò ëýðåò, ðïõ ðñïîåíåß óôéò øõ÷Ýò ôùí äáíåéóèÝíôùí. ¼ðùò
ðáñïõóéÜæåôáé ï ðüíïò óå åêåßíïí ðïõ èá ãåííÞóåé, Ýôóé ðáñïõóéÜæåôáé êé
ç ðñïèåóìßá óôï ÷ñåùöåéëÝôç. Ôá ãåííÞìáôá ôùí ôüêùí, ãåííÞìáôá å÷éäíþí, ðïõ
ãåííéïýíôáé áöïý êáôáöÜãïõí ôçí êïéëéÜ ôçò ìçôÝñáò ôïõò. Êé ïé ôüêïé ðáýïõí íα ãåííïýí
áöïý öÜíå ôåëåßùò ôá óðßôéá ôùí ÷ñåùöåéëåôþí. Ôá æþá ãñÞãïñá ðáýïõí íá ãåííïýí,
ôá ÷ñÞìáôá üìùò åíþ áñ÷ßæïõí ãñÞãïñá íá áõîÜíïõí, Ý÷ïõí áôÝëåéùôç ôçí áýîçóç ..Ôï
ìõñìÞãêé ÷ùñßò íá æçôéáíåýåé êáé íá äáíåßæåôáé, óõíôçñåßôáé êé ç ìÝëéóóá ôá
áðïìåéíÜñéá ôçò ôñïöÞò ôçò ÷áñßæåé óôïõò âáóéëåßò..Óõ äå Ü. ðïõ åßóáé æþï, ðïõ
åýêïëá ìç÷áíÜóáé ôá ðÜíôá, äåí âñßσêεéò ìéá áðü üëåò ôéò ìç÷áíÝò ãéá íα æÞóåéò;
Äáíåßæïíôáé ü÷é åêåßíïé, ðïõ óôåñïýíôáé ôá áíáãêáßá áëëÜ Ü., ðïõ åðéäßäïíôáé óå
Üóùôåò äáðÜíåò, äïýëïé ôùí ãõíáéêåßùí áðáéôÞóåùí... ÊñÜôçóå ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôá
ðáéäéÜ óïõ ôï êôÞìá ôçò åëåõèåñßáò, ðïõ êëçñïíüìçóåò εóý áðü ôïõò ãïíåßò óïõ...Ôï
äÜíåéï óôïí öôù÷ü åßíáé äþñï (ãéáôß äåí åëðßæåéò ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ) êáé äÜíåéï
(óôïí Äåóðüôç). Ãéáôñß äåí äÝ÷åóáé åããõçôÞ ôïí È; (Óôïí 14 Øáëì.83 ê.å.)

ÄÇΜΙÏÕÑÃΙÁ: Ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò áðü ìüíá ôïõò äåí èá ìðïñïýóáí íá óõóôáèïýí
ãéáôß Ý÷ïõí áíôßèåôç öýóç ìåôáîý ôïõò..Êé áí óõíÝâáéíå ç öõóéêÞ ñïÞ ôùí óôïé÷åßùí
äåí èá âëÝðáìå êüóìï áëëÜ áêïóìßá, ü÷é ôÜîç áëëÜ áôáîßá, ü÷é óýíèåóç áëëÜ
äéÜëõóç, ü÷é óõììåôñßá áëëÜ áìåôñßá..ÅðåéäÞ õðÜñ÷åé ðáíáñìüíéá ôÜîç óôïí êüóìï
åßíáé áíÜãêç íá óêåöèïýìå ôïí Äåóðüôç ðïõ ôá óõãêÝíôñùóå êáé ôá óõíÝíùóå êáé ôá
Ýêáíå íá óõìöùíïýí ..Áðü ôçí óõìöùíßá ôùí áíôéèÝôùí åßíáé äõíáôü íá åííïÞóïõìå ôïí
Üñ÷ïíôá êáé êïóìÞôïñá êáé âáóéëÝá ôïõò, üðùò áí âëÝðáìå ìéá ðüëç íá êáôïéêåßôáé
áñìïíéêÜ áðü äéáöïñåôéêïýò Ü. Ç áôáîßá åßíáé ãíþñéóìá ôçò áíáñ÷ßáò, ç äå ôÜîç
áðïäåéêíýåé üôé õðÜñ÷åé áñ÷çãüò. ÂëÝðïíôåò êáé ôçí óõìöùíßá ôùí ìåëþí ôïõ óþìáôïò
ìåôáîý ôïõò, êáôáíïïýìå üôé ïðùóäÞðïôå õðÜñ÷åé øõ÷Þ, ðïõ êõâåñíÜ..Áí Þóáí ðïëëïß ïé
Üñ÷ïíôåò ôïõ óýìðáíôïò èá Þóáí üëá Üôáêôá, áíáñ÷ßá. Áêïýåé ôçí áñìïíßá ôùí ÷ïñäþí
ôçò ëýñáò êáíåßò ãéáôß ôïí Þ÷ï ðñïêáëåß ü÷é ìßá ÷ïñäÞ êáé ï ìïõóéêüò åßíáé Ýíáò,
Ýóôù êé áí äåí ôïí âëÝðåé ï áêñïáôÞò..ÁóöáëÝò ãíþñéóìá ôïõ üôι ï äçìéïõñãüò åßíáé
Ýíáòåßíáé üôé õðÜñ÷åé Ýíáò êüóìïò..Êι Ýíáò ôå÷íßôç ôïí ÷áñáêôçñßæïõìå áíßó÷õñï,
üôáí êÜíåé êÜðïéï Ýñãï ü÷é ìüíïò áëëÜ ìå ðïëëïýò, êÜôé ðáñÜëïãï ãéá ôïí È. Áí åß÷å
äçìéïõñãçèåß õðü ðïëëþí èá åß÷å äéÜöïñåò êéíÞóåéò. Ïýôå Ýíá ðëïßï èá ðëåýóåé
ïñèÜ, üôáí ôï êõâåñíïýí ðïëëïß, ïýôå ìéá ëýñá üôáí ôçí ðáßæïõí ðïëëïß èá ðáñÜãåé
áñìïíéêü Þ÷ï. Äçìéïõñãüò åßíáé ï ðáíÜãéïò õðåñÝêåéíá êÜèå êôéóôÞò ïõóßáò, ï ÐáôÞñ
ôïõ ×., ï ïðïßïò ùò Üñéóôïò êõâåñíÞôçò äéá ôïõ Ëüãïõ ôïõ, ôïõ Êõñßïõ çìþí êáé ÓùôÞñïò
×., äéáêõâåñíÜ ãéá ôçí óùôçñßá ìáò ôá ðÜíôá êáé ôá äéáññõèìßæåé..Åßíáé ùñáßá ç
äçìéïõñãßá.. Áöïý ìå åðéóôÞìç êé ü÷é ôõ÷áßá Ý÷åé äçìéïõñãçèåß êáé äéáêïóìçèåß ôï
óýìðáí, êáô’áíÜãêç ï äéáêïóìçôÞò ôïõ åßíáé ï Ëόãïò ôïõ È. ü÷é ï óðåñìáôéêüò, ðïõ åßíáé
Üøõ÷ïò êé Üëïãïò, ïýôå áõôüò ôïõ ëïãéêïý ãÝíïõò ôùí á., ðïõ áðïôåëåßôáé áðü
óõëëáâÝò êáé äéáëýåôáé, αλλά ï æþíôáò êé åíåñãÞò È., ï áõôïëüãïò, (Á
Êïñ.1:24)..Äéá íá ìçí äéáëõèåß ôï óýìðáí óôï ìç åßíáé óõíôçñåß üëç ôçí êôßóç, Ýôóé
þóôå ìåôÝ÷ïíôáò ôïõ ðñÜãìáôé üíôïò Ëüãïõ, êñáôþí ùò ëýñá ôï óýìðáí êáé óõíåíþíùí üóá
44
õðÜñ÷ïõí óôïí ïõñáíü êáé ôïí áÝñá, ìå Ýíá êáé ôï áõôü íåýìá óõã÷ñüíùò ôá ðÜíôá êéíåß,
óáí ìéá ÷ïñùäßá äéáöïñåôéêþí á., ðïõ ìå ôï íåýìá ôïõ (âëÝììá ôïõ) διευθυντή øÜëëåé
êáèåßò êáôÜ ôç öýóç êáé ôç äýíáìÞ ôïõ, Þ øõ÷Þ ôéò áéóèÞóåéò ìáò Þ ï Üñ÷ïíôáò ìéá
ðïëý ìåãÜëç ðüëç..Ï È. êáôÜ ôçí äçìéïõñãßá üôáí ïìéëåß, ïìéëåß ðñïò êÜðïéïí ðëçóßïí
ôïõ, ôç Óïößá (Ðáñ.8:27) ÓõíõðÜñ÷ùí ùò Óïößá êáé âëÝðùí ôïí ÐáôÝñá ùò Ëüãïò,
äçìéïýñãçóå ôï óýìðáí êáé ôï óôåñÝùóå êáé ôï äéαññýèìéóå. Ï Ëüãïò åßíáé ç áõôïóïößá,
ï áõôïëüãïò, ç áõôïäýíáìç, ç áíÞêïõóá óôïí ÐáôÝñá , áõôïöþò, áõôïáëÞèåéá,
áõôïäéêáéïóýíç, áõôïáñåôÞ êáé ìÜëéóôá ‘÷áñáêôÞñá και áðáýãáóìá| (Åâñ.1:3)..Äåí
Ý÷ïõí õãéÞ íïõ áõôïß, ðïõ äåí ðáñáäÝ÷ïíôáé ôïí È. êáé äåí ëáôñåýïõí ôïí Ëüãï ôïõ (ÊáôÜ
Åéäþëùí,187ê.å.)...Ïýôå áõôïìÜôùò äçìéïõñãÞèçêáí (Åðéêïýñåéïé) äéüôé õðÜñ÷åé
áðëüôçôá êáι óýíèåóç, ïýôå åî õðáñ÷ïýóçò ýëçò äéüôé äåí åßíáé áäýíáôïò ï Èåüò,
áëëÜ ãíùñßæåé ç ÃñáöÞ üôé åê ôïõ ìçäåíüò êáé ÷ùñßò íá õðÜñ÷åé ôßðïôå ï È.
äçìéïýñãçóå ôá ðÜíôá äéá ôïõ Ëüãïõ (Ðåñß Εíáíèñùð.,233). Äåí Ýðñåðå ïýôå ôï öùò íá
ìåßíåé áèÝáôï, ïýôå ç äüîá áìÜñôõñïò ïýôå ç áãáèüôçò áíáðüëáõóôïò, ïýôå ôá Üëëá
ðñïóüíôá ôçò èåßáò öýóåùò íá ìÝíïõí áñãÜ. Εê ðåñéóóÞò áãÜðçò äçìéïõñãÞèçêå ôï
æþïí ôïýôï (ï Üíèñùðïò). ¼ðùò ôï ìÜôé ìå ôç öõóéêÞ ëÜìøç, ðïõ åíõðÜñ÷åé ó’áõôüí,
ãßíåôáé êïéíùíüò ôïõ öùôüò, ðñïóåëêýùí äéá ôçò åìöýôïõ äõíÜìåùò ôï óõããåíÝò ðñïò
áõôü, êé üðùò ç Üëïãïò öýóéò (ôá Ýíõäñá & ôá ðôçíÜ) êáôáóêåõÜóèçêå êáôáëëÞëùò
ðñïò ôï åßäïò ôçò æùÞò ôçò, Ýôóé áíáìß÷èçêå & óôçí áíèñþðéíç öýóç óôïé÷åßï, ðïõ
óõããåíåýåé ìå ôï èåßï. ÊáôåêïóìÞèç (ï Üíèñùðïò) ìå ëüãï & óïößá & ìå üëá ôá
èåïðñåðÞ áãáèÜ.. Áóöáëþò äåí áðïóôÝñçóå áõôüí ôïõ ðïëõôéìïôÝñïõ áãáèïý, äçë. ôïõ
÷áñßóìáôïò ôçò åëåõèåñßáò..Ç õðïæåõãìÝíç & äïõëåýïõóá ôéò áíÜãêåò öýóç, ðώò èá
ïíïìáæüôáí åéêüíá ôçò âáóéëåïýóçò öýóåùò;..Ï È. åßíáé Ýîù ôçò áéôßáò ôïύ êáêïý, ï
ðïéçôÞò ôùí üíôùí êé ü÷é ôùí ìç üíôùí, ï äçìéïõñãÞóáò ôçí üñáóç êé ü÷é ôçí ôýöëùóç, ï
áíáäåßîáò ôçí áñåôÞ & ü÷é ôçí óôåñçóÞ ôçò, óáí Üèëçìá ôçò ðñïáßñåóçò.. æåýîáò ôçí
áíèñþðéíç öýóç óôï èÝëçìÜ ôïõ ü÷é áíáãêáóôéêÜ, óáí íá Þôáí äï÷åßï Ýìøõ÷ï, ðïõ
ðñïóåëêýåé áêïýóéá ôï áãáèü..Ç äéáöïñÜ ôïύ ãåíïìÝíïõ êáô’åéêüíá áðü ôï áñ÷Ýôõðï
åßíáé ç ôñåðôüôçôá. ÔñïðÞ åßíáé êßíçóç ìåôáâáôéêÞ åßôå ðñïò ôï áãáèüí óôï ïðïßï ç
ðñüïäïò äåí Ý÷åé óôÜóç ãéáôß äåí õðÜñ÷åé ôÝñìá åßôå öåñïìÝíç óôï áíôßèåôï ôïõ
áãáèïý, ôï ïðïßï åßíáé áíýðáñêôï..ÊÜèå êôßóìá ôïõ Èåïý áðü üóá Ý÷ïõí äçìéïõñãçèåß
ìÝóá ìáò åßíáé êáëü & äåí åßíáé áðüâëçôï êáíÝíá íá ôï ÷ñçóéìïðïéïýìå ìå åõ÷áñéóôßá.
Ç á÷Üñéóôç ÷ñÞóç ôïõò êÜíåé ôï êôßóìá ðÜèïò & ìÝóù ôïõ áíá÷ùñåß ç ïéêåéüôçôá
ìå ôïí Èåü êé áíôß åêåßíá ìðáßíïíôáò ôá áíôßèåôá óôç èÝóç ôïύ Èåïý & ìå áõôÜ
èåïðïéïýíôáé ôá ðÜèç. Êáô’áõôüí ôïí ôñüðï óôïõò ëáßìáñãïõò È. ãßíåôáé ç êïéëéÜ.. Óå
üôé Ý÷åé õðïôÜîåé êáíÝíáò ôï ëïãéóìü ôïõ & ôïí êÜíåé äïýëï & õðï÷åßñéï, ôïýôï ìå ôï
ðÜèçìÜ ôïõ ôï èåïðïéåß. ¼ðùò όταν óå Ýíá ôñáðÝæé ÷ñçóéìïðïéÞóåé êáíÝíáò ôá óêåýç
êáôÜ áíåðßôñåðôï ëüãï, äåí åßíáé ï êáëåóôÞò áéôßá ãéá üôé Ýãéíå, Ýôóé Ýãéíå
áðïêëåéóôéêÜ ãéá ôï êáëü êÜèå ôé áðü ôï Èåü, áí ãßíåé ç ÷ñÞóç ôïõ ôïí êáôÜëëçëï
êáéñü, ç ìåôáóôñïöÞ ôçò ïñèÞò êñßóçò ãéá ôá üíôá ïäÞãçóå ôá áãáèÜ íá ãßíïõí
áöïñìÝò êáêþí..Ôß õðÜñ÷åé ãëõêýôåñï áðü ôá ìÜôéá; ¼ôáí ç üñáóç ãßíåôáé
õðçñÝôñéá ôïõ ðÜèïõò áõôü ðïõ Ýãéíå ãéá åõåñãåóßá ìáò Ýãéíå áéôßá êáêïý. ‘¸êáíå
ôá ðÜíôá êáëÜ êáèÝíá óôïí êáôÜëëçëï καιñü ôïõ & ðáñÜäùóå áõôüí ôïí áéþíá óôç
ìåëÝôç ôïõò’(Åêêë.3:10) (Åêêë.Ç,513κ.ε.). Ï êüóìïò üëïò åßíáé ãéá óÝíá óáí Ýíá
ãñáììÝíï âéâëßï, ðïõ ðåñéãñÜöåé ôçí äüîá ôïõ Èåïý. (Ãåí.,413)..Ç óöáßñá áí
êáíåßò ôçí ùèÞóåé & ðÜñåé ôïí êáôÞöïñï, áðü ôï ó÷Þìá & ôçí êëßóç ôïõ åäÜöïõò, äåí
ìðïñåß íá óôáèåß.¸ôóé & ç öýóç ôùí üíôùí, áöïý ðÞñå ôçí áñ÷éêÞ êßíçóç áðü Ýíá
ðñüóôáãìá, äéáðåñíÜ ïìáëÜ ôçí áõîáíüìåíç & öèåéñüìåíç êôßóç.., ìÝ÷ñé ôçò
óõíôåëåßáò ôïõ óýìðáíôïò. (Åîáçì.è, 343-5)..Ç êôßóç Ý÷åé áðëùèåß ùò ãõìíáóôÞñéï
áñåôÞò (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 177). Ç äçìéïõñãßá ôçò Åêêëçóßáò åßíáé
äçìéïõñãßá ôïõ êáéíïýñãéïõ êüóìïõ, óôçí ïðïßá & ï ïõñáíüò êôßæåôáé êáéíüò (ôï
óôåñÝùìá ôçò ðßóôçò óôï ×ñéóôü) & η ãç íÝá êáôáóêåõÜæåôáé & ðëÜèåôáé Üëëïò
Üíèñùðïò, áõôüò ðïõ áíáêáéíßæåôáé ìå ôçí ãÝííçóç áðü ôïí ïõñáíü, óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá
ôïõ ðëÜóôç ôïõ, & äéáöïñåôéêÞ öýóç Üóôñùí ãßíåôáé, ãéá ôá ïðïßá ëÝåé ‘åóåßò
45
åßóôå ôï öþò ôïõ êüóìïõ’ & ðïëëïß Þëéïé äçìéïõñãïýíôáé (êé áõôü åßíáé ôï ðáñÜäïîï),
ðïõ ìå ôéò áêôßíåò ôùí áãáèþí Ýñãùí öùôßæïõí ôçí ïéêïõìÝíç. ¼ðùò åêåßíïò ðïõ
Ýóôñéøå ôï âëÝììá ôïõ & êáôáíüçóå ôç óïößá ðïõ öáíåñþíåôáé áðü ôçí ïìïñöéÜ ôùí
üíôùí..Ýôóé êé áõôüò ðïõ ðáñáôçñåß ôï íÝï áõôü êüóìï, ôçí Åêêëçóßá âëÝðåé ìÝóá óå
áõôüí åêåßíïí (άóìá éã, 421). Ïõñáíüò åßíáé ôï óôåñÝùìá ôçò ðßóôçò óôïí È. ÊáéíÞ ãç
åßíáé ç áãáèÞ êáñäéÜ, üðùò åßðå ï Ê. ôç ãç ðïõ ðßíåé ôç âñï÷Þ, ðïõ ðÝöôåé óå áõôÞ,
êáé ðïõ êÜíåé íá ìåóôþíåé ôï êáñðïöüñï óôÜ÷õ. Óå áõôÞ ôçí êôßóç Þëéïò åßíáé ç
êáèáñÞ æùÞ, Üóôñá ïé áñåôÝò, áÝñáò ç äéÜöáíç ðïëéôåßá, èÜëáóóá ôï âÜèïò ôïõ
ðëïýôïõ êáé ôçò óïößáò êáé ôçò ãíþóçò, ðüá êáé ÷üñôá ç áãáèÞ äéäáóêáëßá êáé ôá
èåéêÜ äéäÜãìáôá, ðïõ âüóêåé ï ëáüò ôçò íïìÞò, äçë. ôï ðïßìíéï ôïõ È., äÝíôñá ðïõ
êáñðïöïñïýí ç åñãáóßá ôùí åíôïëþí. ÁõôÞ ôç ìÝñá êôßæåôáé êé ï áëçèéíüò Ü., ðïõ Ýãéíå
êáô’åéêüíá êáé êáè’ïìïßùóç (Ðåñß ôçò ôñéçì. 453).

ÄÁΣΟΣ ïíïìÜæåé ç ÃñáöÞ ôïí ðáñáäïìÝíï óôçí ýëç âßï ôùí áíèñþðùí, üðïõ ëõóóïìáíïýí ôá
õëéêÜ ðÜèç, üðïõ öùëéÜæïõí & êñýâïíôáé áéìïâüñá èçñßá, ðïõ óôï öþò ôïõ Þëéïõ
êñýâïíôáé & äåß÷íïõí ôçí áãñéÜäá ôïõò ôç íý÷ôá (Ø.103:20). Ãé’áõôü öõôñþíåé ç
ìçëéÜ (ï ×ñéóôüò) óôï äÜóïò. Ç åõ÷áñßóôçóç áðü ôï êñßíï (ðïõ õøþíåôáé ðïëý áðü ôç
ëÜóðç ôçò ãçò) öôÜíåé óôçí üøç & ôçí åùäéÜ, åíþ ç åõ÷áñßóôçóç áðü ôï ìÞëï
ìïéñÜæåôáé óå ôñåßò áéóèÞóåéò, ðñïóöÝñïíôáò åðéðëÝïí óêÝðç áðü ôç öëüãá ôùí
ðåéñáóìþí. ÂëÝðåéò ãéáôß Ý÷åéò ìÝóá óïõ ôçí åðéèõìßá. ãéá íá óïõ ðñïêáëÝóåé ôçí
åðéèõìßá ôïõ ìÞëïõ & ôá ìÜôéá áíáðáýïíôáé áðü ôç ÷Üñç ôçò ïìïñöéÜò ôïõ & ç ìýôç
áíáðíÝåé ôçí åõùäéÜ & ç óêéÜ ãßíåôáé èñüíïò..Ìå ôï ù÷ñü ÷ñþìá ôïõ ìÞëïõ ìéìåßôáé ï
×. ôçí éäéüôçôá ôçò óÜñêáò, ç åðß÷ñùóç ôïõ êüêêéíïõ ìáñôõñåß ôçí óõããÝíåéÜ ôïõ ìå
ôç öýóç ôïõ áßìáôïò..(Óôï άóìá, 133) ÃÇ æþíôùí (Ø.26:13) åßíáé åêåßíç ðïõ äåí
ôçí ðÜôçóå ï èÜíáôïò, üðïõ äåí Üíïéîå ï äñüìïò ôçò áìáñôßáò..ðïõ äåí ôçí
üñãùóå ìå ôï áëÝôñé ôçò ðïíçñßáò ï óðïñÝáò ôùí æéæáíßùí (Στην Προσευχή,
151).

ÄÉΚΑΛΟΓΟΣ Ï Ê. ôïí Ýäåóå óáí óðïõñãéôÜêé, þóôå íá ôïí ðåñéðáßæïõìå, åðßóçò êé

áõôüò êé ïé äáßìïíÝò ôïõ êåßôïíôáé êÜôù, üðùò ïé óêïñðéïß êáé ôá ößäéá, þóôå íá
ôïõò êáôáðáôïýìå åìåßò ïé ÷ñéóôéáíïß. Êé áðüäåéîç åßíáé üôé åìåßò ëáìâÜíïõìå
å÷èñéêÞ óôÜóç áðÝíáíôß ôïõ êáé äåí ìðïñåß íα åìðïäßóåé ôçí ÜóêçóÞ ìáò, ïýôå êé
åìÝíá, ðïõ ìéëÜù åíáíôßïí ôïõ..Äåí åßíáé öùò áõôü ôùí öáíôáóìÜôùí ôïõ, áëëÜ
ðñüãåõóç êáé ðñïåéêüíéóç ôçò öùôéÜò ôçò êïëÜóåùò..¼ëá ôá ðïíçñÜ
ôå÷íÜóìáôÜ ôïõ äéá ôçò ÷Üñéôïò ôïõ È. åßíáé ìçäÝí...ÐñïêåéìÝíïõ íá áðáôÞóïõí ôïõò
áêÝñáéïõò ÷áñáêôÞñåò, ÷ñçóéìïðïéïýí üëïõò ôïõò ôñüðïõò, äçë. êáé ïìéëïýí êáé
èïñõâïðïéïýí êé õðïêñßíïíôáé êáé ôáñÜóóïõí..Áí üìùò êáíåßò äåí ôïõò äßíåé óçìáóßá,
ôüôå êëáßíå êáé èñçíïýí óáí íéêçìÝíïé...Íá ìçí õðáêïýïõìå óå áõôïýò áêüìá êé üôáí ìáò
îõðíÜíå ãéá ðñïóåõ÷Þ Þ üôáí êçñýôôïõí ðåñß íçóôåßáò..ÅðåéäÞ äåí Ý÷ïõí äýíáìç
ôßðïôå íá êÜìïõí, ãé’áõôü êáé ìüíïí áðåéëïýí Áí åß÷áí ôçí äýíáìç äåí èá áíÝâáëëáí, áëëÜ
áìÝóùò èá ðñïîåíïýóáí êáêü, êáèüóïí Ý÷ïõí ðñüèõìç äéÜèåóç ãé’áõôü..Áí åß÷áí åîïõóßá,
äåí Üöçíáí æùíôáíü êáíÝíá ÷ñéóôéáíü..Áí åί÷áí äýíáìç óôá ÷Ýñéá ôïõò, äåí èá
åñ÷üíôïõóáí ìå èüñõâï, ïýôå èá äçìéïõñãïýóáí öáíôáóßåò, ïύôå èá ìåôáìïñöþíïíôáí, ïýôå
èá ÷ñçóéìïðïéïýóáí ôå÷íÜóìáôá..ÅðåéäÞ äåí Ý÷ïõí äýíáìç íá ðñÜîïõí ôßðïôå, ðáßæïõí
èÝáôñï, áëëÜæïíôαò ìïñöÝò êáé öïâßæïíôáò ôá ðáéäéÜ ìå öáíôáóôéêïýò èïñýâïõò êáé
ìåôáó÷çìáôéóìïýò. ÁíôéèÝôùò ï áëçèéíüò Üããåëïò, ðïõ Ýóôåéëå ï Ê. åíáíôßïí ôùí
Áóóõñßùí, äåí åß÷å áíÜãêç áðü èïñýâïõò, ïýôå áðü øåýôéêåò öáíôáóßåò, áëëÜ
êÜíïíôáò ÷ñÞóç ôçò åîïõóßáò ôïõ áèïñýâùò öüíåøå äéá ìéáò 180.000. ..Äåí åßíáé
ðáñÜîåíï üôé äåí ìðïñïýóå íá íéêÞóåé ôïí Éωâ, áöïý ïýôå óôïõò ÷ïßñïõò äåí åß÷áí
åîïõóßá... Óõíåðþò ìüíïí ôïí È. ðñÝðåé íá öïâïýìáóôå, áõôïýò äå íá ôïõò ðåñéöñïíïýìå êáé
íá ìçí ôïõò öïâüìáóôå êáèüëïõ. ¼óï ðåñéóóüôåñï êÜíïõí áõôÜ ôüóï ðñÝðåé νá åíôåßíïõìå
êé åìåßò ôçí Üóêçóç åíáíôßïí ôïõò. Ãéáôß ìÝãá üðëï åßíáé ç ïñèÞ æùÞ êáé ç ðßóôç óôïí
È. Öïâïýíôáé ðñÜãìáôé ôç íçóôåßá, ôçí áãñõðíßá, ôéò ðñïóåõ÷Ýò, ôçí ðñáüôçôá, ôçí
46
çóõ÷ßá, ôçí áöéëï÷ñçìáôßá, ôçí Ýëëåéøç êåíïäïîßáò, ôçí ôáðåéíïöñïóýíç, ôçí áãÜðç
óôïõò öôù÷ïýò, ôéò åëåçìïóýíåò, ôçí ìåôñéïðÜèåéá êáé ðñïðáíôüò ôçí ðßóôç óôïí
×...ÁëçèéíÜ êÜðïôå ðñïëÝãïõí ü÷é áðü áãÜðç, áëëÜ ãéá ôïõò ðåßóïõí íá ôïõò
ðéóôÝøïõí êáé ôüôå áöïý ôïõò Ý÷ïõí óôá ÷Ýñéá ôïõò íá ôïõò êáôáóôñÝøïõí.
Ôß ðáñÜîåíï áí Ý÷ïíôåò åëáöñüôåñá óþìáôá, ðñïóðåñíïýí óôï äñüìï êé áíáããÝëïõí, áöïý
Ý÷ïõí äåß åêåßíïõò ðïõ îåêßíçóáí ôçí ïäïéðïñßá Þ ôá íåñÜ ôïõ Íåßëïõ áðü ôçí Áéèéïðïßá ;
Áõôü ôï ðñïëÝãåé êé Ýíáò éððåýò, Þ Ýíá ðáéäß, ðïõ ôñÝ÷åé ãñÞãïñá, ãéáôß öèÜíåé
íùñßôåñá áðü ôïí ðåæü, Þ Ýíáò óêïðüò áðü øçëÜ. Ìüíïí ï È. ãíùñßæåé ôá ðÜíôá
ðñßí óõìâïýí. Áõôïß óáí êëÝöôåò ðñïôñÝ÷ïõí êé áíáããÝëëïõí..ÐïëëÝò öïñÝò ïé
ïäïéðüñïé ãõñßæïõí ðßóù êáé äéáøåýäïíôáé..Êé ïé ãéáôñïß áðü ôçí ðåßñá, üôáí
óõíáíôÞóïõí óôïõò Üëëïõò ôçí ßäéá áññþóôéá, óêÝöôïíôáé êáé ðñïëÝãïõí ôçí ðïñåßá ôçò
áññþóôéáò. ÁëëÜ êé ïé êõâåñíÞôåò êé ïé ãåùñãïß ôï ßäéï êÜíïõí..Êáíåßò áò ìçí ôïõò
èáõìÜæåé ãéáôß äåí õðÜñ÷åé ùöÝëåéá áðü ôçí ðñüãíùóç..Êáíåßò áðü ìáò äåí
èá êñéèåß åðåéäÞ äåí ãíþñéæå ôá ìÝëëïíôá..Áς ìçí ðñïóåõ÷üìáóôå íá ëÜâïõìå
ôï ÷Üñéóìá ôçò ðñïöçôåßáò áëëÜ íá ãßíåé ï Ê. âïçèüò ìáò óôç íßêç åíáíôßïí ôïõ
äéáâüëïõ. Áí ìáò åíäéáöÝñåé êáé áõôü ôï ÷Üñéóìá áò åßìáóôå êáèáñïß óôç
óêÝøç áðü êáêïýò ëïãéóìïýò. Ôüôå èá âëÝðïõìå ìáêñýôåñá áðü ôïõò äáßìïíåò, äéüôé
Ý÷åé ôïí Ê. ..Åßíáé äåéëïß êáé öïâïýíôáé ôï óçìåßï ôïõ Óôáõñïý..Ç åìöÜíéóç ôùí áãßùí
ðíåõìÜôùí äåí åßíáé ôñïìáêôéêÞ êáé äåí õðÜñ÷åé êáíåßò ðïõ èá öéëïíéêÞóåé Þ èá
êñáõãÜóåé..ÁëëÜ ãßíåôáé óéùðçñÜ êáé Þñåìá, þóôå íá äçìéïõñãåßôáé óôçí øõ÷Þ
÷áñÜ êáé áãáëëßáóç êáé èÜññïò. Äéüôé åßíáé ìáæß ôïõò ï Ê, ðïõ åßíáé ãéá ìáò
÷áñÜ êáé ãéá ôïí ÐáôÝñá äýíáìç. Êé ïé óêÝøåéò ðïõ äçìéïõñãåß áõôÞ ç åìöÜíéóç åßíáé
áóÜëåõôåò êáé óôáèåñÝò, þóôå íá öùôßæåôáé ç øõ÷Þ áðü áõôÞ ôç ÷áñÜ êáé íα
áíôéëáìâÜíåôáé åêåßíïõò ðïõ åìöáíßæïíôáé ìðñïóôÜ ôçò. Ãéáôß óõã÷ñüíùò ìðáßíåé
óôçí øõ÷Þ ï èåßïò ðüèïò ãéá ôá ìÝëëïíôá áãáèÜ..Áí ðÜëé ìåñéêïß ùò Ü. öïâçèïýí ïé
åìöáíéæüìåíïé áöáéñïýí ðÜñáõôá ôïí öüâï ìå ôçí áãÜðç, ðïõ äåß÷íïõí (ÃáâñéÞë óôïí
Æá÷áñßá, Üããåëïé óôéò ãõíáßêåò).. ÁíôéèÝôùò ç åéóâïëÞ êé ç öáíôáóôéêÞ
åìöÜíéóç ôùí êáêþí ðíåõìÜôùí åßíáé ôáñá÷þäçò ìå ÷ôýðïõò êé Þ÷ïõò êáé
êñáõãÝò, üðùò êé ç åéóâïëÞ áôÜêôùí ðáéäéþí êáé ëçóôþí. Áðü áõôÞ ôçí
åìöÜíéóç äçìéïõñãåßôáé áìÝóùò äåéëßá êáé ôáñá÷Þ øõ÷Þò, óýã÷õóç
ëïãéóìþí, óêõèñùðüôçò, ìßóïò ðñïò ôïõò áóêçôÝò, ðíåõìáôéêÞ áäñÜíåéá, ëýðç,
áíÜìíçóç ôùí óõããåíþí êáé öüâï èáíÜôïõ. ÅðéðëÝïí åðéèõìßá êáêþí, áìÝëåéá
ãéá ôçí áñåôÞ êáé óýã÷õóç çèéêïý. ..Ç ÷áñÜ äåß÷íåé ôçí áãéüôçôá ôïύ
åìöáíéóèÝíôïò áããÝëïõ. ¸ôóé üôáí ï ÁâñáÜì åßäå ôïí Ê. áéóèÜíèçêå ðíåõìáôéêÞ
áãáëëßáóç. Êé ï ÉùÜííçò ï Ðñüäñïìïò óêßñôçóå áðü áãáëëßáóç üôáí ìßëçóå ç
Èåïôüêïò...Äåí ðñÝðåé íα, êáõ÷üìáóôå üôáí åêäéþêïõìå ôïõò äáßìïíåò Þ üôáí
èåñáðåýïõìå áóèåíåßò..Áò åîåôÜæåé êáíåßò ôçí Üóêçóç êáèåíüò êáé Þ íá ìéìåßôáé
êáé íá áìéëëÜôáé áõôüí Þ íá ôïí äéïñèþíåé. Ôï íá êÜíïõìå èáýìáôá äåí åîáñôÜôáé áðü
ìáò áëëÜ åßíáé Ýñãï ôïõ ÓùôÞñïò: ‘Ìç ÷áßñåóèå üôé ôá ðíåýìáôá õðïôÜóóåôáé õìßí’
‘Êýñéå ïõ ôù óù ïíüìáôé äáéìüíéá åîåâÜëëïìåí; ÁìÞí ëÝãù õìßí, ïõí ïßäá õìÜò’. ÄéÜâïëïò
ðñïò Áíôþíéï: ‘Ãéáôß ìå êáôçãïñïýí Üäéêá ïé ìïíá÷ïß êé üëïé ïé ÷ñéóôéáíïß; ¼ôáí
åãþ ôïõ åßðá ãéáôß ôïõò åíï÷ëåßò, ëÝãåé : Äåí ôïõò åíï÷ëþ åãþ. Áõôïß ôáñÜóóïíôáé
ìüíïé ôïõò..Äåí Ý÷ù ðëÝïí Ýäáöïò, ïýôå âÝëïò, ïýôå ðüëç. Ðáíôïý (êáé óôçí Ýñçìï) Ý÷ïõí
ãßíåé ×ñéóôéáíïß. Áò âëÝðïõí ôïí åáõôü ôïõò êé áò ìçí ìå êáôçãïñïýí Üäéêá. Ôüôå åãþ
èáýìáóá ôçí ÷Üñç ôïõ Ê.êáé ôïõ åßðá: Áí åßóáé ðÜíôá øåýôçò, åí ôïýôïéò óôçí
ðñïêåéìÝíç ðåñßðôùóç åßðåò ôçí áëÞèåéá, ìïëïíüôé äåí Þèåëåò ãéáôß ðñÜãìáôé Þñèå ï
×. êáé óå îåãýìíùóå. Åêåßíïò, ìüëéò Üêïõóå ôï üíïìá ôïõ ÓùôÞñïò, ìç õðïöÝñùí ôï
æåìÜôéóìá, Ýãéíå Üöáíôïò..Áò ìçí äåéëéÜæåé ç øõ÷Þ ìáò êáé íá äçìéïïõñãïýíôáé ìÝóá
ìáò öüâïé ìÞðùò Ýñèåé ï äáßìùí êáé ìáò áíáôñÝøåé..ÁëëÜ áò Ý÷ïõìå èÜññïò
ðåñéóóüôåñï êáé ÷áñÜ ùò óùæüìåíïé. Áò óõëëïãéæüìáóôå üôé ìáæß ìáò åßíáé ï Ê.,
ðïõ ôïõò êáôáôñüðùóå êáé ôïõò êáôÜñãçóå..Ãéáôß üôáí Ýñèïõí óõìðåñéöÝñïíôáé
áíÜëïãá ìå ôçí øõ÷éêÞ êáôÜóôáóç, ðïõ âñéóêüìáóôå êáé ðñïóáñìüæïõí ôéò öáíôáóßåò
ôïõò áíÜëïãá ìå ôéò óêÝøåéò, ðïõ êÜíïõìå...Áí ìáò âñïýí íá óêåðôüìáóôå ôïí Ê. êáé ôá
47
ìÝëëïíôá áãáèÜ êé üóá áñÝóïõí óôïí Ê. êé üôé üëá åßíáé óôï ÷Ýñé ôïõ È. êé üôé ï
äáßìùí åßíáé áíßó÷õñïò, áðïìáêñýíïíôáé êáôáíôñïðéáóìÝíïé. ¼ôáí ð.÷. ï å÷èñüò åßäå
ôïí Éþâ êáëÜ ðåñéöñïõñçìÝíï Ýöõãå, åíþ üôáí âñÞêå ôïí Éïýäá ãõìíü, ôïí áé÷ìáëþôéóå..
¼ôáí äåéò öÜíôáóìá êÜíå ôçí åñþôçóç ‘ðïéοò åßóáé êé áðü ðïõ Ýñ÷åóáé’ (üðùò ï
Éçóïýò ÍáõÞ, Þ ï ÄáíéÞë). Ïðüôå áí åßíáé ïðôáóßá áãßùí óå ðëçñïöïñïýí êáé ôïí öüâï ôïí
ìåôáôñÝðïõí óå ÷áñÜ. Áí äéáâïëéêÞ åîáóèåíßæåé âëÝðïíôáò ôçí ñùìáëÝá óêÝøç (Âßïò
Áíôùí.83ê.å.). Ï ÃáâñéÞë Þôáí Üããåëïò & äéáñêþò ðáñÝóôåêå äßðëá óôï Èåü. Ï
ÓáôáíÜò Þôáí Üããåëïò áëëÜ åîÝðåóå êáè ‘ïëïêëçñßá áðü ôçí äéêéÜ ôïõ ôÜîç..Ôïí Ýíá ç
Üðëçóôç áãÜðç ãéá ôïí Èåü ôïí äéåöýëáîå & ôïí Üëëï ç áíá÷ùñçóÞ ôïõ áðü ôïí Èåü,
ôïí êáôÝóôçóå áðüâëçôï..Ìéá ìéêñÞ ðåñéóôñïöÞ ôïõ ìáôéïý ìáò êÜíåé íá åßìáóôå Þ ìå ôïí
Þëéï Þ ìå ôç óêéÜ ôïõ óþìáôüò ìáò..¸ôóé ï äéÜâïëïò Ýãéíå ðïíçñüò. Äåí åßíáé ç öýóç, ðïõ
áíôéôßèåôáé óôï êáêü áëëÜ ç èÝëçóç ãéá ðïíçñßá. Áðü ðïý õðÜñ÷åé ï ðüëåìïò åíáíôßïí
ìáò; Ìå ôï íá åßíáé äï÷åßï êÜèå êáêßáò, äÝ÷èçêå & ôçí áññþóôéá ôïõ öèüíïõ & ìáò
öèüíçóå ãéá ôçí ôéìÞ..Äåí ìðïñïýóå íá âëÝðåé ôï ãÞéíï ðëÜóìá íá áíõøþíåôáé äéá
ðñïêïðÞò óôï áããåëéêü áîßùìá..Ãé’áõôü Ýâáëå ï È. ìßóïò (Ãåí.3:15)..Ïé óõìöéëéþóåéò
ìå ôçí êáêßá åßíáé âëáâåñÝò. Áõôüò åßíáé ï íüìïò ôçò öéëßáò: íá ãåííÜôáé öõóéêÜ
ëüãù ïìïéüôçôïò óå áõôïýò, ðïõ óõíäÝïíôáé: ‘öèåßñïõóé Þèç ÷ñçóôÜ..’ ¼ðùò óôïõò
ìïëõóìÝíïõò ôüðïõò ï áÝñáò, ðïõ áíáðíÝåôáé ìåôáäßäåé êñõöÞ áóèÝíåéá óå áõôïýò ðïõ
æïõí åêåß, Ýôóé êé ç óõíÞèåéá ðñïò ôá êáêÜ âÜæåé ìåãÜëá êáêÜ óôéò øõ÷Ýò, Ýóôù
êé áí äåí ãßíåôáé áíôéëçðôÞ (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí êáêþí,113-5)..Ï ä. åßíáé èåïìÜ÷ïò
ãé’áõôü & ìéóÜíèñùðïò & ìáò ìéóåß ùò ïìïéþìáôá ôïõ Èåïý.. ÓáôáíÜò ãéáôß
áíôéôßèåôáé óôï áãáèü (à Âáó.11:14). ÄéÜâïëïò; åðåéäÞ ãßíåôáé óõíåñãüò ôçò
áìáñôßáò & êáôÞãïñüò ìáò, öýóç áóþìáôç, áîßùìá áõôïêñáôïñéêü, ôüðïò ôçò
äõíáóôåßáò ï åíáÝñéïò ÷þñïò.. Åîåäéþ÷èç ç ðïíçñÞ äåóðïôåßá ôïõ & êáèáñßóèçêå ï
ðåñßãåéïò ÷þñïò ìå ôï óùôÞñéï ðÜèïò..ÊáìéÜ ðÜëç, êáíÝíáò áãþíáò äåí ìáò áðïìÝíåé
óôá ïõñÜíéá (Ïõê Ýóôéí áßôéïò, 119-21)..Ï å÷èñüò Üöçóå ôï ôüîï, ãýñéóå üìùò óôï
êåöÜëé ôïõ. (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 189).. Ãéáôß íá èåùñïýìå áßôéï ãéá üëá ôï
äüëéï å÷èñü, áöïý ôïõ äßíïõìå åîïõóßá ìå ôïí ôñüðï, ðïõ æïýìå; Íá êáôçãïñåßò ôïí åáõôü
óïõ Þ ãéá üëá Þ ãéá ðïëëÜ. Ôç öùôéÜ âÜæïõìå åìåßò, ç öëüãá åßíáé ôïõ Ðíåýìáôïò
(Ðïίçì.33,427). Åßíáé Üðëçóôïò, ïñìÜ óå üëá. ×áñéåíôßæåôáé ìåí ìå ôï åõ÷Üñéóôï,
êáôáëÞãåé üìùò óôï ðïíçñü. Áõôüò åßíáé ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï ìÜ÷åôáé. ÁëëÜ
ãíùñßæåé êáëÜ êáé ôéò ÃñáöÝò ï ëçóôÞò ‘ÃÝãñáðôáé’..Ù ôå÷íßôá ôçò êáêßáò!
Äåí åßðåò êáé ôá ðáñáêÜôù..üôé èá ðáôÞóù ðÜíù óôçí áóðßäá êáé ôïí âáóéëßóêïí..
(Ëüã.40,295-7)..(Ìå ôçí êáëÞ áëëïßùóç) èá êáôáëõèåß ï äñÜêïíôáò, ðïõ Ý÷ïõìå ìÝóá
ìáò, ï ïðïßïò Ý÷åé ôï ìÝãéóôï ôçò äõíáìÞò ôïõ óôïí ïìöáëü êáé óôç ìÝóç ôïõ áöïý íåêñùèåß
ç êõñéáñ÷ßá ôïõ óôá íåöñÜ..¼ëá ôá ìÝëç åðß ãçò áò ôá äþóïõìå óôï Èåü, üëá áò ôá
êáèáãéÜóïõìå. (Ëüãïò 40,365): Ï áíèñùðïêôüíïò ..ï äñÜêïíôáò ï ìÝãáò, ï áðïóôÜôçò, ï
¶äçò ðïõ äéáðëáôþíåé ôï óôüìá ôïõ..áõôüò ðïõ êñáôÜ ôçí ïéêïõìÝíç óáí öùëéÜ & ðïõ ôçí
óêïñðßæåé óáí ðáñáôçìÝíá áõãÜ..ïíïìÜæåôáé áðü ôçí áëçèéíÞ & ìïíáäéêÞ äýíáìç ìéêñü
áëåðïõäÜêé..ðïõ ðáñáêéíåß ôïõò êõíçãïýò íá ôçí êõíçãÞóïõí (άóìá å,187)... Ï å÷èñüò
äåí ðáßñíåé äýíáìç åíáíôßïí ìáò áðü êÜðïõ áëëïý..áí ïé ßäéïé äåí êïéëïðïíÞóïõìå
áìáñôùëÜ êáé äåí ãßíïõìå ðáôÝñåò ôïõ êáêïý ðáéäéïý..Ï å÷èñüò êïéíïëïãåß üôé Ý÷ïõí
äéáöèáñåß ïé áñåôÝò ìáò (Óôéò Åðéãñ., 181-3)..Ôï âüñåéï ôìÞìá ôçò ãçò åßíáé ìÝóá
óôç óêéÜ ðáãùìÝíï êé áöþôéóôï...Ìå ôï âüñåéï óçìáßíåôáé ç áíôßðáëç äýíáìç...åíþ
âÜñåéò ïé åäñáßåò êáé õøçëÝò ðõñãïðïéßåò ôùí áåôþí, ðïõ äéáðéóôþíïõìå óôéò
øõ÷Ýò ôùí áãßùí, åðåéäÞ óå áõôÝò ôéò æùÝò áíáãíùñßæåôáé ï È...¼ðùò ôá
ìïõëÜñéá äåí Ý÷ïõí ðëáóôåß áðü ôïí È. êé öýóç ôïõò äåí äéáôçñåß ôç äéáôÞñçóÞ ôçò,
Ýôóé ïýôå ç êáêßá ðáñáìÝíåé ç ßäéá ðÜíôá, áëëÜ ðáßñíåé æùÞ áðü êÜôé Üëëï, üôáí ç
åõãÝíåéá êé ç ðåñçöÜíåéá ôçò öýóçò ìáò êé ç ïñìÞ êé ç áíùôåñüôçôá êáôïëéóèÞóïõí
óôçí åðéèõìßá íá óõæåõ÷èïýí ìå üíïõò êáé Üëëïãá..ÄùÞê åßíáé ï Üããåëïò ôçò êáêßáò,
ðïõ êüâåé ôéò 7 âïóôñý÷ïõò - êïôóßäåò, ôïõò 7 ôñüðïõò, ðïõ ðáñá÷ùñåßôáé ôï
Áã.Ðíåýìá (Óôéò Åðéãñ.211). Èá ðåι üìùò ï áíôéññçóßáò..ôþñá ãßíïíôáé ìå ôüëìç êáé
öüíïé êáé êëïðÝò êáé ìïé÷åßåò êáé ôá ÷åéñüôåñá êáêïõñãÞìáôá..¼ðùò üôáí
48
óêïôþíïõìå êÜðïéï åñðåôü, âëÝðïìå üôé äåí ðåèáßíåé üëï ôï ößäé ìáæß ìå ôï
êåöÜëé..áëëÜ ôï õðüëïéðï óþìá åßíáé æùíôáíü êáé äåß÷íåé ôï èõìü ôïõ, ÷ùñßò íá
óôåñçèåß ôç æùôéêÞ äýíáìç, Ýôóé êé áõôüò, ðïõ óêüôùóå ôïí äñÜêïíôá. ¼ôáí ôï èçñßï
áõîÞèçêå óå êÜèå ìéá áðü ôéò ãåíåÝò ôùí ά., óõíôñßâïíôÜò ôïõ ôçí êåöáëÞ, äçë. ôçí
äýíáìç, ðïõ áíáéñåß ôá êáëÜ êáé Ý÷åé ôá ðïëëÜ êåöÜëéá..åðéôñÝðåé íá áðïìÝíåé ç
êßíçóç ìÝóá óôï íåêñü èçñßï, ùò áöïñìÞ Üóêçóçò ãéá ôïõò ìåôáãåíÝóôåñïõò..Ôï
õðüëïéðï ôïõ èçñßïõ óêïñðéóìÝíï ìÝóá óôç æùÞ ôïõ á. üóï ï Ü. âñßóêåôáé ìÝóá óôéò
êéíÞóåéò ôçò êáêßáò, óêëçñáßíåé áäéÜêïðá ôçí æùÞ ìáò ìå ôá ëÝðéá ôçò
áìáñôßáò..ÊáôÜ ôç óõíôÝëåéá êáôáñãåßôáé êé ç ïõñÜ..êé áõôü åßíáé ï èÜíáôïò (ÃÝí.,
337)... Äåí Ý÷ïõí ïýôå äéêáßùìá, ïýôå äýíáìç åíáíôßïí êÜðïéïõ, ðáñÜ ìüíïí üôáí
åðéôñÝøåé ï È. êáôÜ ôï ó÷Ýäéï ôçò ïéêïíïìßáò ôïõ, üðùò óôçí ðåñßðôùóç ôïõ Éþâ êáé
ôùí ÷ïßñùí. ¼ôáí üìùò åðéôñÝøåé ï È. êáé äýíáìç Ý÷ïõí íá ìåôáâÜëëïíôáé êáé
ìåôáìïñöþíïíôáé öáíôáóôéêÜ óå üðïéá ìïñöÞ èÝëïõí. Êáé ôá ìÝëëïíôá ïýôå ïé Üããåëïé ôïõ
È. îÝñïõí, ïýôå ïé äáßìïíåò, åíôïýôïéò ðñïëÝãïõí ïé Üããåëïé, åðåéäÞ ôá áðïêáëýðôåé óå
áõôïýò ï È. êáé ðñïóôάæåé íá ôá ðñïëÝãïõí, ãé’áõôü üóá ëÝãïõí ðñáãìáôïðïéïýíôáé.
ÐñïëÝãïõí êé ïé äáßìïíåò, Üëëïôå åðåéäÞ âëÝðïõí áõôÜ ðïõ óõìâáßíïõí óå ìáêñéíÞ
áðüóôáóç êé Üëëïôå åðεéäÞ ðñïóðáèïýí íá ôá óõìðåñÜíïõí, ãé’áõôü êáé ôéò
ðåñéóóüôåñåò öïñÝò øåýäïíôáé êáé äåí ðñÝðéå êáíåßò íá ôïõò åìðéóôåýåôáé Ýóôù
êáé áí ëÝíå ôçí áëÞèåéá. Ãíùñßæïõí áêüìç êáé ôéò ÃñáöÝò..Êé Ý÷ïõí ôçí äýíáìç íá
ðåéñÜæïõí áëëÜ ü÷é íá åêâéÜæïõí êÜðïéïí. Áðü ìáò åîáñôÜôáé. Ãé’áõôïýò Ý÷åé
åôïéìαóèåß êé ç Üóâåóôç öùôéÜ.. ¼ôé åßíáé ãéá ôïõò ά. ï èÜíáôïò, åßíáé ãéá ôïõò
áããÝëïõò ç ðôþóç, êáèüóïí äåí õðÜñ÷åé ìåôÜíïéá (¸êä. 155)

ÄÉÁØÁËÌÁ: ç îáöíéêÞ çñåìßá, ðïõ ãßíåôáé óôçí äéÜñêåéá ôïõ øáëìïý, ãéá íá ãßíåé
äå÷ôü ôï ìÞíõìá, ðïõ ðáñÝ÷åôáé áðü ôïí È. Þ ç äéäáóêáëßá ôïõ Ðíåýìáôïò ðñïò ôçí
øõ÷Þ, ðïõ ãßíåôáé ìå ôñüðï áðüññçôï êáé ðïõ ç ðñïóï÷Þ óôï íüçìá áõôü äéáêüðôåé ôç
ìåëùäßá (ãé’áõôü áíôß ãéá ‘äéÜøáëìá’ ‘ðÜíôïôå’, üðùò õðÞñ÷å ç äéäáóêáëßá ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò ìÝóá óôçí øõ÷Þ, ÷ùñßò íá ëåéôïõñãåß ï ëüãïò, ðïõ åñìçíåýåé ôá íïÞìáôá,
ðïõ Ýñ÷ïíôáí óôçí øõ÷Þ áðü ôïí È.).. ¼ôáí êáôáêõñßåõå ôçí áêïÞ ôïõ êÜðïéá èåϊêüôåñç
Ýííïéá, ðáñáäéíüôáí ïëüêëçñïò óôçí áêñüáóç áõôÞ êáôáóéãÜæïíôáò ôçí ìåëùäßá..êé ï
ëüãïò ãéíüôáí êáôÜ äéáëåßìμáôá (Óôéò Åðéãñ.167)

ÄΙΚΑΙΟΣΥΝÇ: ÅðåéäÞ ç ä. åßíáé éêáíüôçò íá äéáíÝìåé êáíåßò óýìöùíá ìå ôçí áîßá, &
åßíáé ðñÜãìá ôï ïðïßï äýóêïëá èçñåýåôáé ëüãù åëëåßøåùò óõíÝóåùò, Üëëïé & ëüãù
ôïõ üôé ïé Üíèñùðïé êõñéáñ÷ïýíôáé áðü ôá áíèñþðéíá ðÜèç êé åîáöáíßæïõí ôï äßêáéï,
ïé Ðáñïéìßåò äùñßæïõí ôçí ãíþóç ôçò áëçèéíÞò äéêáéïóýíçò...ÌåñéêÜ Ýèíç èåùñïýí
äßêáéç ôçí ðáôñïêôïíßá & Üëëïé áðáãïñåýïõí êÜèå öüíï ùò áíüóéï ðñÜãìá åßíáé
äýóêïëç ç äéÜêñéóç ôïõ äéêáßïõ..ÕðÜñ÷åé ä. . Ç ìåí ìßá åßíáé ç ïðïßá ìáò áöïñÜ &
åßíáé ç áðïíïìÞ ôïõ ßóïõ êé áõôÞ, ðïõ áðïíÝìåôáé áðü ôïí ïõñáíü...Åðßóçò åðåéäÞ áðü
ôéò áìáñôùëÝò ðñÜîåéò Üëëåò åßíáé áêïýóéåò & Üëëåò åðéôåëïýíôáé ëüãù ðïíçñÞò
äéÜèåóçò, äåí éó÷ýåé ï ßäéïò êáíüíáò äéêáßïõ (Ðüñíç áðü áíÜãêç & ðüñíç áðü çäïíÞ -
Üëëïò áìáñôÜíåé åðåéäÞ ãåííÞèçêå áðü êáêïýò ãïíåßò êé Üëëïò ðáñüëç ôçí áíáôñïöÞ
ôïõ)..ÁëçèéíÞ äéêáéïóýíç åßíáé ï ×ñéóôüò (Á Êïñ.1:30)..Ç ãíþóéò ôçò áëçèéíÞò ä.
Ý÷åé óõíäåèåß ìå ôçí åõèýôçôá ôçò êñßóåùò & ôçí ðñïðáßäåéá (ð.÷. Óïëïìþí)... ¼ðùò
ï ôïîüôçò êáôåõèýíåé ôï âÝëïò ðñïò ôïí óêïðü ôïõ ÷ùñßò íá ôï åêôñÝðåé, Ýôóé êé ï
äéêáóôÞò ðïõ áðïíÝìåé ôï äßêáéï óôï÷Üæåôáé.. ÅðåéäÞ ‘ïé óêÝøåéò ôùí äéêáßùí
êñßìáôá’ (Ðáñ.12:5), ðñÝðåé íá öñïíôßæïõìå ìå ôï êñõììÝíï ìÝóá óôïõò ëïãéóìïýò ìáò
äéêáóôÞñéï íá êÜíïõìå ïñèÝò êñßóåéò & íá Ý÷ïõìå ôï íïυ óáí æõãáñéÜ, ðïõ íá
æõãßæåé ìå áêñßâåéá ôï êáèÝíá áðü ôá ðñáêôÝá. ¼ôáí êÜèå åíôïëÞ ðñïóöåýãåé óôçí
êñßóç åíÜíôéá ôçò êáêßáò..äþóå ôç íßêç óôï íüìï ôïõ Èåïý êáôÜ ôçò áìáñôßáò..
(ýâñéò & ìáêñïèõìßá-Ý÷èñá êé áãÜðç..)..Ôüôå èá åßóáé ìáêÜñéïò ‘êáôÜ ôçí ìÝñá
åêåßíç, ðïõ èá êñßíåé ï È. ôéò êñõöÝò ðñÜîåéò ôùí áíèñþðùí’ (Ñùì.2:16). (Óôçí áñ÷Þ
ôùí Ðáñïéì. 393-5).
49
ÄÏÎÁ & ÔÉÌÇ: Ðùò åìåßò ðïõ åßìáóôå ãç êáé óôÜêôç èá ðñïóöÝñïõìå óôïí ìåãÜëï Ê.
äüîá;..Äüîá äéá ôùí êáëþí ìáò Ýñãùí, üôáí áõôÜ ëÜìðïõí ìðñïóôÜ óôïõò á. þóôå íá äïýí
ïé Ü. ôá Ýñãá ìáò êáé áí äïîÜóïõí ôïí ïõñÜíéï ÐáôÝñá ìáò. Êáé ìå ôçí óùöñïóýíç êáé ôïí
áãéáóìü, ðïõ Ý÷ïõí åêåßíïé ðïõ ïìïëïãïýí ôçí åõóÝâåéá, ìðïñåß íá äïîÜæåôáé ï È. óýìöùíá
ìå ôï ‘äïîÜóáôå äÞ ôïí È. åí ôïéò ìÝëåóéí õìþí’ ..ÔéìÞ ðñïóöÝñåé êáíåßò ìå ôïõò äéêáßïõò
êüðïõò ôïõ êáé ìå ôéò áðáñ÷Ýò ôùí êáñðþí ôçò äéêáéïóýíçò ôïõ. Êé áõôüò ðïõ
èåïëïãåß óùóôÜ ãéá ôçí áã.ÔñéÜäá ðñïóöÝñåé äüîá êáé ôéìÞ óôïí Ê. ÁõîÜíåé áêüìç
ôçí äüîá åêåßíïò ðïõ ìðïñåß íá åñìçíåýóåé ôïõò ëüãïõ,ò óýìöùíá ìå ôïõò ïðïßïõò
äçìéïõñãÞèçêáí ôá óýìðáíôá êáé óõãêñáôïýíôáé êáôÜ ôçí ðñüíïéÜ ôïõ..Áõôüò ðïõ
êáôåíüçóå ôçí êôßóç êáé ìðüñåóå íá ðáñïõóéÜóåé óùóôÜ ôá ó÷åôéêÜ ìå ôçí
áãáèüôçôá êáé ôçí äßêáéç êñßóç ôïõ È. áõôüò åßíáé åêåßíïò, ðïõ ðñïóöÝñåé äüîá êáé
ôéìÞ óôïí Ê..Äåí ðñïóöÝñåé äüîá åêåßíïò ðïõ äßíåé ìåãÜëç áîßá óôï ÷ñÞìá, Þ óôéò
çäïíÝò ôïõ óþìáôïò Þ ðïõ èáõìÜæåé îÝíá äüãìáôá..¼ðùò ìå ôá áãáèÜ Ýñãá
äïîÜæåôáé ï È., Ýôóé êáé ìå ôá ðïíçñÜ äïîÜæåôáé ï å÷èñüò...Äõü óôñáôçãïß
ðïëåìïýí ìåôáîý ôïõò. ¼ðïéïò íéêÜ ôéìÜôáé Êïßôá ü÷é ìáêñéÜ áëëÜ óôïí åáõôü óïõ êáé
èá äåßò ôçí áëÞèåéá ôçò åéêüíáò üôáí Ýíáò ëïãéóìüò ðáëåýåé ìå Ýíá ðÜèïò (Óôïí 28
Øáëì.103 ê.å.)...¸ñãï ôùí áããÝëùí åßíáé íá äïîïëïãïýí ôïí Ê. ¼ëç ç êôßóç ç âïõâÞ êé
ïìéëïýóá, ç õðåñêüóìéá êé ç åðßãåéá äïîÜæåé ôïí Ê. Åëååéíïß Üíèñùðïé óôï íáü, äåí
ôåíôþíïõí ô’áõôéÜ ôïõò óôïí È., äåí óõíáéóèÜíïíôáé ôç öýóç ôïõò, äåí ôñÝìïõí ôçí
êñßóç..áëëÜ ÷áìïãåëïýí, ÷áéñåôéïýíôáé êáé êÜíïõí ôïí ôüðï ôçò ðñïóåõ÷Þò ôüðï
êïõôóïìðïëéïý, ãéíüìåíïé ðáñáâÜôåò ôïõ ‘óôï íáü ôïõ È. êáèÝíáò áíáðÝìðåé äüîá’..êáé
ãßíïíôáé åìðüäéï óôïõò Üëëïõò..Áò øÜëëåé ç ãëþóóá êé áò åñåõíÜ ï íïõò ôï íüçìá, þóôå
íá øÜëëåéò ìå ôï ðíåýìá êáé ôï íïõ. Äåí Ý÷åé áíÜãêç äïîïëïãßáò ï È, áëëÜ íá åßóáé Üîéïò
óý ãéá íá äïîáóèåßò (Óôïí 28 Øáëì.131)..Ô. ôïõ á. åßíáé ôï áßìá ôïõ ×., ðïõ ðñïóðáèïýí
íá á÷ñçóôåýóïõí ïé óôñαôéþôåò ôçò ðïíçñßáò ÄïîÜæïíôáé ðïëëïß ãéá äéÜöïñá
ðñüóêáéñá. Áí ï äåßíá, õøçëïöñïíåß, ãéáôß åßíáé äïýëïò ôïõ âáóéëéÜ.. ðüóï áñìüæåé
íα ðåñçöáíåýåóáé εóý, ãéáôß åßóáé äïýëïò ôïõ ìåãÜëïõ âáóéëéÜ êé ðñïóêáëÝóèçêåò
áðü áõôüí íá óõíäåèåßò ìå Üêñá ïéêåéüôçôá, áöïý Ýëáâåò ôï Ðνåýìá ôçò åðáããåëßáò,
þóôå óöñáãéóèåßò íá êëçèåßò ãéος ôïõ È; (Óôïí 61 Øáëì.387)

ÄÏÕËÅΙÁ: ‘Áðü÷ôçóá äïýëïõò & õðçñÝôåò’. Äåí ìïõ ëÝò ìå ðïéÜ ôéìÞ; Ôß âñÞêåò ìÝóá
óôá ðñÜãìáôá áíôÜîéï áõôþí ôùí áíèñþðùí; Ìå ðüóá íïìßóìáôá åêôßìçóåò ôï ëïãéêü ôïõò;
Ìå ðüóïõò ïâïëïýò áíôéóôÜèìçóåò ôçí åéêüíá ôïõ Èåïý;.. Ôïí Üíèñùðï, ðïõ åßíáé Üñ÷ïíôáò
üëçò ôçò ãçò, ðïõ ôïõ Ý÷åé êëçñïäïôçèåß áðü ôï Èåü ç åîïõóßá üëùí üóùí âñßóêïíôáé
óôç ãç, ðεò ìïõ, ðïéοò åßíáé, ðïéοò åßíáé ðïõ ôïí ðïõëÜ & ðïéοò ôïí áãïñÜæåé; ..Êé áí ï
È. äåí êÜíåé äïýëïõò ôïõò åëåýèåñïõò, ðïéοò åßíáé áõôüò, ðïõ âÜæåé ôçí åîïõóßá ôïõ
ðÜíù áðü ôçí åîïõóßá ôïõ Èåïý; ..Áõôüò ðïõ ãíùñßæåé áêñéâþò ôçí áíèñþðéíç öýóç
åßðå üôé üëïò ï êüóìïò äåí èåùñåßôáé Üîéï áíôÜëëáãìá ôçò øõ÷Þò ôïõ áíèñþðïõ ¼ôáí
ðïõëéÝôáé ï Üíèñùðïò ïäçãåßôáé óå ðþëçóç ï êýñéïò ôçò ãçò. (Åêêëçó. ä,381-5)...Ôß
åßíáé ï äåóðüôçò êáé ôß äïýëïò ðáñÜ öáýëç äéáßñåóç; ¸íáò ï ðëÜóôçò üëùí, Ýíáò íüìïò
êáé ìéá êñßóç..Ôïí åëåýèåñï êáé ôïí äïýëï ôïí áíáäåéêíýåé ï ôñüðïò. Êé ï ×.
ðáñïõóéÜóôçêå óáí äïýëïò, üìùò åëåõèÝñùíå. (Ðïßçì. 32, 421)..Åßíáé áöÝíôçò Üãñéïò
êáé ëõóóáóìÝíïò ôï áêüëáóôï ðÜèïò ðïõ êáêïðïéåß ìå ôï äïõëéêü ëïãéóìü
÷ñçóéìïðïéþíôáò ùò ìáóôßãéá ôéò çäïíÝò.(Óôï Âßï ôïõ Ìùõó.Â, 239).

ÄÑÏÌÏÓ: Êüèå ðáñåêôñïðÞ ðñïò ôá ðëÜãéá ôïõ äñüìïõ åßíáé åðéêßíäõíç. ¼ðùò äçë. áí
ìïíïðÜôé øçëÜ óå ìéá ñÜ÷ç ôï óôåíåýïõí äõü êñçìíïß áðü ôç ìéá êáé ôçí Üëëç, õðÜñ÷åé
êßíäõíïò ãé’áõôüí ðïõ âáäßæåé åêåß áðü ôï ìÝóï íá ðÝóåé äåîéÜ Þ áñéóôåñÜ...Íïïýìå
ôéò áñåôÝò ùò ìåóüôçôåò, äéüôé ç öýóç êÜèå êáêßáò åßíáé íá åêäçëþíåôáé åßôå ùò
Ýëëåéøç åßôå ùò õðåñâïëÞ áñåôÞò. Óôçí áíäñåßá, ç äåéëßá êáé ôï èñÜóóïò. Ç
óùöñïóýíç áðü ôçí áêïëáóßá êáé ôçí êáõôçñéáóìÝíç óõíåßäçóç, üôáí ï ãÜìïò èåùñåßôáé
ùò ìïé÷åßá. Äéáíýåé áóöáëéóìÝíá, üðïéïò âáäßæåé ôç ëåùöüñï ðïõ Ý÷åé ôñéöôåß êáé
50
ëåõêáíèåß áðü ôçí áñåôÞ.(Óôï Âßï ÌùõóÞ 317)..Äñüìïò åßíáé ç æùÞ, ãéáôß êáèÝíáò,
ðïõ ãåííéÝôáé âáäßæåé óôï ôÝëïò. Ãéáôß üðùò êåßíïé ðïõ êïéìïýíôáé óôá ðëïßá
áõôïìÜôùò ïäçãïýíôáé áðü ôïí Üíåìï óôá ëéìÜíéá, êé áí áêüìç äåí êáôáëáâáßíïõí, ï äñüìïò
ôïõò ïäçãåß óôï ôÝëïò, Ýôóé êáé εìåéò åíþ ôá ÷ñüíéá ðåñíÜíå ìå êÜðïéá êßíçóç óõíå÷Þ
êé áäéÜêïðç êáôåõèõíüìåèá ï êáèÝíáò óôï äéêü ìáò ôÝëïò, ìå ôçí áíåðáßóèçôç ðÜñïäï
ôçò æùÞò ìáò..ÊÜðïéï äñüìï ôñÝ÷ïõìå ëïéðüí üëïé ìáò êáé âéáæüìáóôå íá öèÜóïõìå ï
êáèÝíáò óôï äéêü ôïõ ôÝëïò, ãé’áõôü âñéóêüìáóôå üëïé ìáò óôï äñüìï. Êé Ýôóé ìðïñåßò
íá êáôáëÜâåéò êáé ôç óçìáóßá ôïõ äñüìïõ. Ïäïéðüñïò åìöáíßóèçêåò óå áõôÞ ôç æùÞ.
¼ëá ôá ðáñáôñÝ÷åéò, üëá ôá áöÞíåéò ðßóù óïõ. åßäåò óôï äñüìï óïõ öõôü Þ ÷üñôï Þ
íåñü Þ êÜôé áîéïèÝáôï. Ëßãï åõ÷áñéóôÞèçêåò êáé ôï ðñïóðÝñáóåò. ÐÜëé óõíÜíôçóåò
ëßèïõò êáé öáñÜããéá êáé êñçìíïýò êáé âñÜ÷ïõò øçëïýò êáé ðáóóÜëëïõò Þ êáé êÜðïõ
èçñßá êáé åñðåôÜ êáé áãêÜèéá êáé ìåñéêÜ Üëëá åíï÷ëçôéêÜ. Ëßãï
äõóáñåóôÞèçêåò êáé ôá Üöçóåò. ÔÝôïéá åßíáé ç æùÞ. Ïýôå ôá åõ÷Üñéóôá åßíáé
ìüíéìá, ïýôå ôá äõóÜñåóôá äéáñêÞ. Ï äñüìïò ïýôå êáé ôá ðáñüíôá åßíáé äéêÜ óïõ.
Óôïõò ïäïéðüñïõò ìüëéò áöÞóåé ï ðñþôïò ôï ß÷íïò ôïõ ðáôÞìáôïò ðáôáÝé ï äåýôåñïò.
ÓêÝøïõ ìÞðùò Ýôóé åßíáé êé ïé ðåñéóôÜóåéò ôçò æùÞò. Óήìåñá êáëëéåñãåßò åóý ôç
ãç êé áýñéï Üëëïò. ÂëÝðåéò ðüóïõò éäéïêôÞôåò Üëëáîáí ïé áãñïß êáé ôá ðïëõôåëÞ
óðßôéá..¶ñá äåí åßíáé ç æùÞ ìáò äñüìïò, åöüóïí êÜèå öïñÜ äÝ÷åôáé Üëëïí êáé üëïõò
ôïõò Ý÷åé íá áêïëïõèïýí ï Ýíáò ôïí Üëëïí; ÌáêÜñéïò, üðïéïò äåí âÜäéóå ôïí äñüìï ìå ôïõò
áìáñôùëïýò (Óôïí Ø.1,29)

ÄÕÍÁÌÇ: Êé áí êáíåßò íïìßæåé üôé åßíáé áðü ôïõò äõíáôïýò óå áõôÞ ôç æùÞ, êé áí
áðïêôÞóåé ðëÞèïò ðåñéïõóßáò, ï ëüãïò äéäÜóêåé íá áöÞóåé ôçí áëáæïíåßá ôïõ êáé íá
ôáðåéíùèåß êÜôù áðü ôï äõíáôü ÷Ýñé ôïõ È. êé ïýôå íá Ý÷åé ôçí ðåðïßèçóÞ ôïõ óôçí
õðïôéèÝìåíç äýíáìÞ ôïõ ïýôå íá êáõ÷Üôáé ãéá ôá ðïëëÜ ôïõ ðëïýôç..(Óôïí 48 Øáëì.,331)

ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ ΑΙΤΙΑ: Ï åõãíþìùí åßíáé äõíáôüí áí áðïäßäåé ìåãÜëåò åõ÷áñéóôßåò ôïí

åõåñãÝôç ãéá ôá ðáñüíôá & óå êÜèå ðåñßóôáóç ôçò æùÞò & ãéá üëá ôá Ýñãá.
Ôþñá ïé ðéï ðïëëïß Ý÷ïõí ðÜèåé áõôü ðïõ ðáèáßíïõí ïé äõóáñåóôïýìåíïé, ìå ôï íá
ðåñéöñïíïýí ôá ðáñüíôá & íá åðéèõìïýí ôá áðüíôá. Ìå ôï íá ìçí ëïãáñéÜæïõí ôïõò
êáôùôÝñïõò ôïõò, äåí åõ÷áñéóôïýí ôïí åõåñãÝôç ãéá ôá áãáèÜ ðïõ Ý÷ïõí, áëëÜ äéá
ôçò óõãêñßóåùò, ðñïò áõôü ðïõ õðåñÝ÷åé, áíáëïãéæüìåíïé üóá õðïëåßðïíôáé,
óôåíï÷ùñïýíôáé & äõóáñåóôïýíôáé, åðåéäÞ íïìßæïõí üôé üóá Ý÷ïõí ïé Üëëïé åßíáé äéêÜ
ôïõò, ôá ïðïßá Ý÷ïõí óôåñçèåß. Ï äïýëïò åðåéäÞ äåí åßíáé åëåýèåñïò äõóáíáó÷åôåß,
êé áõôüò ðïõ ìåãÜëùóå åëåýèåñïò äéüôé åßíáé åõãåíÞò, ï ðëïýóéïò ãéáôß äåí åßíáé
êõâåñíÞôçò, ï âáóéëéÜò ãéáôß äåí êõâåñíÜ ïëüêëçñç ôçí õöÞëéï.. Åìåßò áò
ðáñáâëÝøïõìå ôéò ëýðåò ãéá ôá áðüíôá, áò åõ÷áñéóôÞóïõìå ôï Èåü ãéá ôá
ðáñüíôá..Ïëüêëçñç ç êôßóç ìáò öÝñíåé äþñá, ëüãù ôçò ðëïýóéáò êé áöèüíïõ äùñåÜò
ôïõ åõåñãÝôïõ óå ìáò..Ðñüò ÷Üñéí ìáò ï È. Ýãéíå Üíèñùðïò, ï áðáèÞò óôï Óôáõñü..’Ôß
íá áíôáðïäþóïõìå óôïí Êýñéï;‘ (Ø.115:3)..ðïõ ìáò õðüó÷åôáé ðïëëÜ ðåñéóóüôåñá áãáèÜ
óôï ìÝëëïí (Åéò ôçí ÌÜñôõñá Éïõëßôôá,227-9).

ÄÕΤΙΚΟΙ: Ïé õðåñÞöáíïé ÷áñáêôÞñåò, üôáí êïëáêåýïíôáé, åßíáé öõóéêü íá ãßíïíôáé

õðåñïðôéêüôåñïé áðü üóï åßíáé.. Áí óõíå÷éóèåß åíáíôßïí ìáò ç ïñãÞ ôïõ È., ðïéÜ
âïÞèåéá ìðïñåß íá ìáò äþóåé ç äõôéêÞ ïöñýò; Áõôïß ïýôå ôçí áëÞèåéá ãíùñßæïõí, ïýôå
áíÝ÷ïíôáé íá ôçí ìÜèïõí..áëëÜ ìÜ÷ïíôáé ðñïò åêåßíïõò, ðïõ ôïõò Ýëåãáí ôçí áëÞèåéá, êáé
óôÞñéæáí ìå ôçí óôÜóç ôïõò ôçí áßñåóç (Ðñïò Åõó., 305).

ÁÕΤΟΣ: ÅãêáôÝëåéøá ôçí æùÞ ôçò ðüëçò, ùò ðñüîåíç ìõñßùí êáêþí, äåí
Å êáôüñèùóá, üìùò íá åãêáôáëåßøù ôïí åáõôü ìïõ. Áíôßèåôá ìïéÜæù ìå êåßíïõò, ðïõ
ðçãáßíïõí óôç èÜëáóóá êáé ëüãù ôçò áðåéñßáò óôç èáëáóóïðïñßá åßíáé áíÞóõ÷ïé
êáé êáôáëáìâÜíïíôáé áðü íáõôßá. Óôåíï÷ùñéïýíôáé áðü ôïí üãêï ôïõ ðëïßïõ, ãéáôß
ôáëáíôåýåôáé ðïëý, êé üôáí áðü êåé ìåôáâïýí óôç ëÝìâï Þ ôï áêÜôéï, ðÜëé íáõôéïýí
51
êáé æáëßæïíôáé..ÊÜôé ôÝôïéï óõìâáßíåé êáé ìå ìαò. Åöüóïí öÝñíïõìå ìáæß ìáò ôá
Ýíïéêá ðÜèç, åßìáóôå ðáíôïý óå üìïéïõò èïñýâïõò, þóôå ôßðïôá äåí êåñäßóáìå áðü áõôÞ
ôçí åñçìéÜ...ÐñÝðåé íá ðñïóðáèïýìå íá êñáôïýìå ôï íïõ ìáò óå êáôÜóôáóç çñåìßáò.
Ãéáôß áõôüò óáí ìÜôé Üëëïôå ðåñéöåñüìåíï ðñïò ôá ðëÜãéá, Üëëïôå óôñåöüìåíï Üíù-
êÜôù, äåí ìðïñåß íá äåé êáèáñÜ, üôé âñßóêåôáé ìðñïóôÜ ôïõ. Ôï âëÝììá ôïõ ðñÝðåé íá
óôçñé÷èåß óôáèåñÜ óôï âëåðüìåíï áíôéêåßìåíï, áí èÝëåé íá êáôáóôÞóåé êáèáñÞ ôç
èÝá ôïõ. ¸ôóé êé ï íïõò ôïõ á., üôáí ðåñéóðÜôáé áðü ìýñéåò êïóìéêÝò öñïíôßäåò, åßíáé
áíßêáíïò íá áôåíßóåé ôçí áëÞèåéá. Åêåßíïí, ðïõ äåí Ý÷åé ðåñéâëçèåß ôá äåóìÜ ôïõ
ãÜìïõ, ôïí óõíôáñÜóóïõí ëõóóþäåéò åðéèõìßåò êé áêáôáóßãáóôåò ïñìÝò êé
áðåëðéóôéêïß Ýñùôåò..ÊÜèå ìÝñá, ðïõ Ýñ÷åôáé öÝñíåé ìáæß ôçò ôçí öäéêéÜ ôçò
åðéóêüôçóç ôçò øõ÷Þò. Êé ïé íý÷ôåò áìâλýíïõóåò ôéò öñïíôßäåò ôçò ìÝñáò ðëáíåýïõí
ôï íïõ..Áíá÷þñçóç áðü ôïí êüóìï äåí óçìáßíåé áðëþò óùìáôéêÞ ìåôáêßíçóç áðü áõôü,
áëëÜ áðüóðáóç ôçò øõ÷Þò áðü ôçí óõìðÜèåéá ðñïò ôï óþìá, ôüóï þóôå íá ãßíåé
êáíåßò Üðïëéò, Üïéêïò, Üöéëïò, áêôÞìùí, áìáèÞò êáôÜ ôá áíèñþðéíá äéäÜãìáôá, Ýôïéìïò
íá äå÷èåß óôçí êáñäéÜ åíôõðþóåéò, ðïõ ãåííéïýíôáé áðü ôçí èåßá äéäáóêáëßá..Ãéáôß
ïýôå óôçí êçñüðëáêá åßíáé äõíáôü íá ãñÜøåé êáíåßò, áí äåí éóïðåäþóåé ðñþôá ôá
ãñÜììáôá, ðïõ åßíáé ãñáììÝíá áðü ðñéí, ïýôå óôçí øõ÷Þ íá åöïäéÜóåé ìå èåßá äüãìáôá,
áí äåí âãÜëåé ôéò áðü ôéò óõíÞèåéåò ðñïêáôáëÞøåéò ôçò. .Ðñïò áõôü ôï óêïðü ç
åñçìéÜ ìáò ðáñÝ÷åé ìÝãéóôï üöåëïò, êáôåõíÜæïõóá ôá ðÜèç ìáò êáé äßäïõóá Üíåóç
óôï ëïãéêü íá ôá îåñéæþóåé ôåëåßùò áðü ôçí øõ÷Þ. Ãéáôß, üðùò ôá èçñßá åßíáé
åõêáôÜâëçôá íá çìåñùèïýí, Ýôóé êé ïé åðéèõìßåò, ïé ïñãÝò êé ïé ëýðåò, ôá éïâüëá
êáêÜ ôçò øõ÷Þò, üôáí êáôõåíáóèïýí êáé ðáýóïõí áí åîáãñéþíïíôáé ìå ôïí óõíå÷Þ
åñåèéóìü, ãßíïíôáé åõêáôáãþíéóôá äéá ôçò äõíÜìåùò ôçò ëïãéêÞò..Ç äå Üóêçóç ôçò
åõóÝâåéáò ôñÝöåé ôçí øõ÷Þ ìå èåßá äéáíïÞìáôá. Ôß åßíáé ëïéðüí ìáêáñéüôåñï áðü ôá
íá ìéìåßôáé êáíåßò ðÜíù óôç ãç ôç ÷ïñåßá ôùí áããÝëùí..Ôçí øõ÷éêÞ êáôÜóôáóç óôçí
ïðïßá åðéêñáôåß ÷áñÜ êé ü÷é ëýðç ÷áñßæïõí ïé ðáñçãïñéÝò ôùí ýìíùí..Êáé óôï
öáãçôü íá ìçí åßíáé áñãüò ï íïõò óôç óêÝøç ðåñß ôïõ È., áëëÜ íá ëáìâÜíåéá öïñìÞ óå
äïîïëïãßá áðü ôç öýóç ôùí ôñïöþí êáé ôçí êáôáóêåõÞ ôïõ óþìáôïò, ðïõ ôá õðïäÝ÷åôáé
(Ðñïò ôïí Ãñçã.2)

ÅÃΚΑΙΝΙÁ ôçò Åêêëçóßáò íá åííïÞóïõìå ôçí áíáêáßíéóç ôïõ íïυ ìáò, ðïõ åðéôåëåßôáé
äéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò óôïí êáèÝíá áðü êåßíïõò ðïõ áðïôåëïýí ôï óþìá ôçò Åêêëçóßáò ôïõ
×. (Óôïí Ψ.29,137)... Äåí ìðïñåß íá å. ôï óðßôé ìáò áðü êåßíïí, ðïõ ìáò áíáêáéíßæåé ìå
ôçí åíïßêçóÞ ôïõ ìÝóá ìáò, áí äåí êáôïñèùèåß ç Ýîïäüò ìáò áðü ôï óêÞíùìá ìå ôçí
áëëïôñßùóç áðü ôïí óùìáôéêü âßï’ (Óôéò Åðéãñ.131)

ÅÃΚΩΜΙÁ: Ôï ó÷ïëåßï ôïõ Èåïý äåí ãíùñßæåé ôçí óõíÞèåéá ôùí åãêùìßùí, áëëÜ áíôß
ôùí åãêùìßùí ëïãáñéÜæåé ôçí ìáñôõñßá ôùí ðñÜîåùí, ðïõ åßíáé áñêåôÞ óôïõò áãßïõò
ãéá Ýðáéíï êé áõôÜñêçò óå ùöÝëåéá áõôþí, ðïõ Ý÷ïõí ïñìÞóåé óôçí áñåôÞ. Íüìïò ôùí
åãêùìßùí åßíáé íá åîåôÜæåé ëåðôïìåñþò ôçí ðáôñßäéá, ôç ãåíéÜ, ôçí ðáéäåßá.. Óå ôß
üìùò åßìáé ðéï óåâáóôüò áí êÜðïôå ç ðáôñßäá äéåîÞãáãå äýóêïëïõò áãþíåò (ïýôå ôï
Üëïãï ôï êÜíåé ãñçãïñüôåñïç ðñïêïðÞ ôïõ ðáôÝñá ôïõ)..¼ðùò êáôÜ ôñüðï áõôüìáôï ôç
öùôéÜ áêïëïõèåß ï öùôéóìüò êé ç åõùäßá ôï ìýñï Ýôóé êáé ôéò áãáèÝò ðñÜîåéò ôéò
áêïëïõèåß ç ùöÝëåéá.. Ôïí Ãüñäéï áãáðïýìå ðåñéóóüôåñï ãéáôß åßíáé äéêü ìáò
óôïëßäé. ¼ðùò ôá êáëüêáñðá äÝíôñá áðïèÝôïõí ôïõò êáñðïýò óôç ãç ôïõò, Ýôσé êé
áõôüò ðïõ áíáðÞäçóå áðü ôá äéêÜ ìáò óðëÜ÷íá êáé õøþèçêå óå ìåãÜëï ýøïò äüîáò
÷Üñéóå óôç ãç ðïõ ôïí ãÝííçóå êáé ôïí áíÝèñåøå ôçí áðüëáõóç ôùí ïéêåßùí
êáñðþí..êáëïß åßíáé ïé êáñðïß, ðïõ Ýñ÷ïíôáé áð’Ýîù áëëÜ üìùò ðéï ãëõêåßò åßíáé ïé
äéêïß ìáò, ðïõ êïíôÜ óôçí áðüëáõóç ðñïóöÝñïõí êáé êáëëùðéóìü ìå ôçí ïéêåéüôçôÜ
ôïõò. (Óôïí ÌÜñô.Ãüñäéï, 253-5)

ÅΙΚΟΝÁ: Äåí Ýãéíå åéêüíá ôïõ Èåïý ï ïõñáíüò, ïýôå ç óåëÞíç ïýôå ï Þëéïò, ïýôå ç
ïìïñöéÜ ôùí Üóôñùí ïýôå êáíÝíá Üëëï áðü ôá öáéíüìåíá. Åßóáé εóý ç ìüíç öýóç, ðïõ
52
Ýãéíåò áðåéêüíéóç ôçò öýóåùò, ðïõ õðåñâáßíåé êÜèå íïυ..ÊáíÝíá áðü ôá üíôá äåí
åßíáé ôüóï ìåãÜëï þóôå íá óõãêñßíåôáé ìå ôï ìÝãåèüò óïõ...Ðþò èá èáõìÜóåéò Üíèñùðå
ôïõò ïõñáíïýò âëÝðïíôáò üôé óý åßóáé ðéï ìüíéìïò áðü ôïõò ïõñáíïýò;..Äåí èá èáõìÜóåéò
ôéò åêôÜóåéò ôçò îçñÜò & ôá ðÝëáãá..ðïõ ôÜ÷èçêåò íá ôá åðéóôáôåßò & íá Ý÷åéò
ôá óôïé÷åßá áõôÜ õðÜêïõá óå óÝíá..Ãéáôß & ç ãç åîõðçñåôåß ôéò áíÜãêåò ôήò
æùÞò & ç èÜëáóóá óáí Üëïãï õðÜêïõο, óïõ áðëþíåé ôçí ðëÜôç ôçò.. Áõôüò, ðïõ åßðå
‘áò êáôáóêåõÜóïõìå Üíèñùðï..’ & ìå ôïí ðëçèõíôéêü ôýðï åäÞëùóå ôçí áã.ÔñéÜäá, äåí
èá áíÝöåñå óå åíéêü ôçí åéêüíá, áí ôñßá áñ÷Ýôõðá åßíáé áíüìïéá ìåôáîý ôïõò; Åßíáé
åéêüíá ôïõ È. ôï óþìá; Ãýñù áðü ôïí È. õðÜñ÷ïõí ìÜôéá êé áõôéÜ, êåöÜëé, ÷Ýñéá,
éó÷ßï, ðüäéá ìå ôá ïðïßá ðåñðáôåß; ÔÝôïéïò ëïéðüí åßíáé ï È.,..Ðùò ôï áëëïéïýìåíï
ìðïñåß íá ìïéÜóåé ìå ôï áíáëëïßùôï;.. Ôçò áêßíçôçò öýóåùò åßíáé ñåõóôÞ ç åéêüíá;
Ôçò Üìïñöçò öýóçò ç Ý÷ïõóá ìïñöÞ;..Ç óÜñêá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé áóèåíÝóôåñç ðïëëþí
æþùí.. Åßíáé áëçèéíü ôï ëåãüìåíï.. êáôÜ ôïí åóùôåñéêü Üíèñùðï (Â Êïñ.4:16), åíþ ôá
åîùôåñéêÜ äåí åßíáé åãþ, áëëÜ äéêÜ ìïõ. Äåí åßìáé ôï ÷Ýñé áëëÜ ôï ëïãéêü ôçò
øõ÷Þò, ôï äå ÷Ýñé åßíáé ìÝñïò ôïõ áíèñþðïõ....’Áò êÜíïõìå ôïí Üíèñùðï åéêüíá ôïõ Èåïý’
êé áò áñ÷çãåýïõí, ü÷é áò èõìþíïõí êé áò åðéèõìïýí êé áò ëõðïýíôáé, äéüôé äåí
óõìðåñéëÞöèçóáí ôá ðÜèç óôçí åéêüíá ôïõ Èåïý, áëëÜ ï ËÏÃÉÓÌÏÓ, ï äåóðüôçò ôùí
ðáèþí. Åíüò Ýôïõò åîïõóßá áí ëÜâåé êáíÝíáò áðü âáóéëéÜ, Üíèñùðïò áðü Üíèñùðï,
èíçôüò áðü èíçôü, áðï êÜðïéïí ðïõ äåí Ý÷åé êáìáñþíåé. Åóý üìùò ôçí ðÞñåò áðü ôïí Èåü,
ü÷é ãñáììÝíç óå óáíßäåò ïýôå óå öèáñôÝò ðéíáêßäåò, ðïõ êáôáóôñÝöïíôáé áðü
óêïõëÞêéá, áëëÜ ôçí èåßá öùíÞ ôçí Ý÷åé ãñáììÝíç ðÜíù ôçò ç öýóç...Ðñþôá-ðñþôá
÷åéñïôïíÞèçêå ìáæß ìáò ç äýíáìç ôïõ Üñ÷åéí.. Ãéáôß äïõëåýåéò Üíèñùðå óôá ðÜèç;
Ãéáôß êáôåâÜæåéò ôï áîßùìÜ óïõ & ãßíåóáé äïýëïò ôçò áìáñôßáò; Ãéáôß êáèéóôÜò
ôïí åáõôü óïõ áé÷ìÜëùôï ôïõ äéáâüëïõ; Äïýëïò ïíïìÜóèçêåò;.. Äåí âëÝðåéò ôï ëéïíôÜñé,
ôï âáñý & âñõ÷çôéêü, ôïõ ïðïßïõ ç ìáôéÜ åßíáé áâÜóôáêôç êé ï âñõãìüò êÜíåé ôç ãη
íá ôñÝìåé..Ðïéοò åßíáé áõôüò, ðïõ ôïí Ýêëåéóå óôï ìéêñü êëïõâß; (Ãåíåó. 375-379).
Åßíáé ôï ßäéï åéêüíá êé ïìïßùóç; Áí ëÝãåé ôï ßäéï ç ÃñáöÞ åßíáé ðåñéôôü. Ôï íá
ëÝãåôáé üôé õðÜñ÷åé ðåñéôôüò ëüãïò óôçí Áã.ÃñáöÞ åßíáé äåéíÞ âëáóöçìßá...Ôï Ýíá
ôï Ý÷ïõìå óôçí ðëÜóç ìáò, ôï Üëëï ôï åðéôõã÷Üíïõìå ìå ôçí ðñïáßñåóç..Ôïýôï ôï êáôÜ
ðñïáßñåóç õðÜñ÷åé ìÝóá ìáò åí äõíÜìåé, áëëÜ ôï öÝñïõìå åìåßò ïé ßäéïé óå
åíÝñãåéá..ãéá íá õðÜñîåé éóáããåëéêüò ìéóèüò åñãáóßáò, ãéá íá ìçí åßìáóôå óáí
åéêüíåò êáìùìÝíåò áðü æùãñÜöï ðåôáìÝíåò ðåñéöñïíçôéêÜ, ãéá íá ìçí öÝñåé óå Üëëïí
ôïí Ýðáéíï ç êáôüñèùóéò ôçò ïìïéþóåùò. ÐñÜãìáôé áí äåßò ôçí åéêüíá ìïñöùìÝíç
áêñéâþò óýìöùíá ìå ôï ðñùôüôõðï, äåí åðáéíåßò ôçí åéêüíá áëëÜ èáõìÜæåéò ôïí
æùãñÜöï..Äéüôé ôï êáô’åéêüíá Ý÷ù üôé åßìáé ëïãéêüò, åíþ êáè’ïìïßùóéí ãßíïìáé ìå ôï
íá êáôáóôþ ÷ñçóôüò (Ìáôè.5:8), áìíçóßêáêïò, öéëÜäåëöïò..ÁíÜëáâå óðëÜ÷íá
ïéêôéñìþí, ÷ñçóôüôçôá ãéá íá íôõèåßò ôïí ×ñéóôü.. (Ãåí.395-397). Åßíáé åéêüíá ç
åîïõóßá ôïõ áíèñþðïõ, ôï Üöèáñôï, ôï Üõëï, ôï íïåñü; ¼ëá áõôÜ ôá Ý÷ïõí & ïé Üããåëïé,
ðïõ äåí åßíáé åéêüíåò ôïõ Èåïý..Ï äß÷ùò áéôßá & ãÝííçóç ÁäÜì åßíáé ôýðïò Èåïý
ÐáôÝñá, ç Åýá, ðïõ ðñïÞëèå áðü åêðüñåõóç, óõìâïëßæåé ôçí åêðïñåõôÞ õðüóôáóç
ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, ãé’áõôü & äåí öýóçîå óå áõôÞí ðíåýìá æùÞò, åðåéäÞ áõôÞ åßíáé ï
ôýðïò ôçò ðíïÞò & ôçò æùÞò ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. Áí èÝò íá åííïÞóåéò ôïí Èåü; Åííüçóå
ðñþôá ôïí åáõôü óïõ áðü ôçí óýíèåóç & ôçí êáôáóêåõÞ óïõ, áðü ôïí åóùôåñéêü
óïõ êüóìï. Ãëßóôñçóå & ìðεò ìÝóá óôïí åáõôü óïõ. Êáíåßò äåí åííüçóå ôçí ëïãéêÞ
ïõóßá áëëÜ & ôïí ôüðï ïýôå ôçò øõ÷Þò ïýôå ôïõ Èåïý. Ç øõ÷Þ óïõ äßíåé æùÞ,
óõãêñïôåß & ðñïíïåß ãéá ôçí ôåôñáóýíèåôç öýóç ôïõ óþìáôïò óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ
Èåïý. Ãíùñßæïõìå üôé õðÜñ÷åé ðáíôïý êé åíåñãåß óå üëï ôï óþìá. Ç øõ÷Þ & ï È. åßíáé
åôåñïýóéá áðü üëç ôçí êôéóôÞ öýóç & ôï ðéï ðáñÜäïîï áðü üëá ðïõ Ý÷åé ç åéêüíá
åßíáé ôïýôï, üôé ïýôå âÝâáéá ôçí ïõóßá ôçò øõ÷Þò ðþò åßíáé äçë. & ðþò Ýñ÷åôáé
óôçí ýðáñîç ìðïñåß íá åííïÞóåé ï áíèñþðéíïò íïýò. Âåâáéùíüìáóôå üìùò ãéá ôçí ýðáñîÞ
ôçò áðü ôéò åíÝñãåéÝò ôçò ìÝóá óôï óþìá. Ç øõ÷Þ áãÝííçôç, ï íïåñüò ëüãïò ôçò
ãåííéÝôáé áðü ôçí øõ÷Þ ìÝóá óôçí êáñäéÜ ìå ôñüðï Üññçôï, áüñáôï, áíåñìÞíåõôï,
áðáèÞ. ÃåííéÝôáé óùìáôéêÜ & áðü ôá ÷åßëç ìáò & ôüôå ãßíåôáé ãíùóôüò óå üëïõò,
53
üìùò äåí ÷ùñßæåôáé áðü ôçí øõ÷Þ, ðïõ ôïí ãÝííçóå þóôå ìå ôïí ëüãï ôçò ãåííçóÞò ìáò íá
êáôáíïÞóïõìå ôéò äõü ãåííÞóåéò ôïõ Èåïý-Ëüãïõ. ¼ðùò ôï âñÝöïò øåëëßæåé & ìåôÜ
ïìéëåß, Ýôóé & ï Ëüãïò åìöáíßóôçêå. ¼ðùò áðü ôï ëüãï óïõ öáíåñþíåôáé óå üëïõò ç
óïößá & ç áñåôÞ & ç öñüíçóç & ç äýíáìç & ôï âÜèïò óïõ & ç ãíþóç ôçò øõ÷Þò & ôïõ íïυ
óïõ, Ýôóé & ìå ôçí êáôÜ óÜñêá ãÝííçóç ôïõ Èåïý Ëüãïõ. Ï íïýò åêðïñåýåôáé, äéáôñÝ÷åé
ôá ðÜíôá & åîåôÜæåé ôá ðÜíôá & ôá áããßæåé áüñáôá óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò. Ôï åðéèõìçôéêü åéêüíá ôïõ äçìéïõñãéêïý ôïõ Èåïý, ôï ëïãéóôéêü ôçò
ðñïíïçôéêüôçôáò ôïõ Èåïý & ôï èõìéêü ôçò ðáéäåßáò ôïõ Èåïý. Ï Üíèñùðïò Ý÷åé
óõëëçöèåß áðü ôï óðÝñìá ôïõ ðïíçñïý óáí ìÝóá óôçí êïéëéÜ ôçò ðëÜíçò, êáèéóìÝíïò ìÝóá
óôá óêïôÜäéá & óôç óêéÜ ôïõ èáíÜôïõ. Ðñï÷ùñþíôáò óôï öþò ôçò èåïãíùóßáò óôçí
áñ÷Þ óáí íÞðéï áíáäåß÷ôçêå ìå ôçí ÷åéñáãùãßá ôïõ Èåïý üôé Ý÷åé øõ÷Þ,
óõíåéäçôïðïéþíôáò üôé ï È. ÐáôÝñáò ðåñéêëåßåé ôïí ëüãï ôïí åíõðüóôáôï & ôï Ðíåýìá.
Óáí áðü êÜðïéá øåëëßóìáôá áóáöÞ áðü ôá ðñïöçôéêÜ äéäÜãìáôá, ôçò ðåßñáò & ôçò
ðñïöïñÜò. Áí üìùò áñíçèåßò ôï Èåü ëüãï ôüôå ëÝò üôé ï È. åßíáé Üëïãïò & êôçíþäçò.
Êé áí ÷ùñßóåéò ôï Üãéï Ðíåýìá ôüôå ìéëÜò ãéá êÜðïéïí íåêñü Èåü. ÌÝóá óïõ óáí óå
êáèñÝðôç èá äåßò ôçí ôñéáäéêüôçôá ôïõ Èåïý, ôçí ìïíáäéêüôçôá ôçò öýóçò, ôï
óýã÷ñïíï, ôï áäéáßñåôï, ôï áêáôÜëçðôï. Ïé áéñåôéêïß ðáèáßíïõí áõôü ðïõ ðáèáßíåé
åêåßíïò, ðïõ Ý÷åé ôï ìáñãáñéôÜñé óôïí êüñöï ôïõ & ôï øÜ÷íåé óôçí Üâõóóï. Ïýôå ç
øõ÷Þ êÜíåé ôßðïôá ÷ùñßò ôï ëüãï & ôï íïυ. Ãéá íá ìçí åßíáé ç ãη ïëüôåëá Üìïéñç &
áðïêëçñùìÝíç áðü ôçí áóþìáôç æùÞ, ãé’ áõôü ôï ëüãï ãåííÞèçêå ï Üíèñùðïò ìå êÜðïéá
áíþôåñç ðñüíïéá ìå ôï íá ðëáóôåß ãýñù áðü ôç íïåñÞ & èåßá ïõóßá ôçò øõ÷Þò ç ãÞéíç
ìïßñá..Ï óêïðüò üóùí ãßíïíôáé åßíáé íá äïîÜæåôáé óå üëç ôçí äçìéïõñãßá ìÝóù ôçò
íïåñÞò öýóåùò ç äýíáìç ðïõ âñßóêåôáé ðÜíù áðü ôï óýìðáí..¼ðùò äçë. åðåéäÞ ôá
óþìáôá åßíáé ãÞéíá óõíôçñïýíôáé ìå ãÞéíåò ôñïöÝò..Ýôóé õðÜñ÷åé íïçôÞ æùÞ ìå ôï ïðïßï
óõíôçñåßôáé óôç öýóç ôï οí. Êé üðùò óôï ìÜôé ðñáãìáôïðïéåßôáé ç ìåôÜëçøç ôïõ
öùôüò, åðåéäÞ Ý÷åé öõóéêü öþò ãéá ôçí áíôßëçøç ôïõ ïìïôßìïõ ôïõ, Ýôóé & ãéá ôçí
ìåôïõóßá ôïõ Èåïý èá õðÜñ÷åé êÜðïéï êÜðïéï ìÝëïò óõããåíéêü ðñïò ôï ìåôå÷üìåíï, þóôå
ôï üìïéï íá âëÝðåé ôï üìïéï..Ç áëçèéíÞ æùÞ ôçò øõ÷Þò åêäçëþíåôáé óôçí ìåôïõóßá ôïõ
áãáèïý & ç ìåôïõóßá ôïõ Èåïý åßíáé ÃÍÙÓÉÓ.. Áí ðÜñïõìå ãéá ðáñÜäåéãìá äõü
áíèñþðïõò ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ôá ìÜôéá êé áðό áõôïýò ï Ýíáò åðéäéþîåé ôçí èåñáðåßá
õðïìÝíïíôáò üóá ôïõ ðñïóöÝñåé ç åðéóôÞìç Ýóôù & åíï÷ëçôéêÜ åíþ ï Üëëïò Ýäåéîå
áêñÜôåéá óôá ëïõôñÜ & óôá ìåèýóéá. ÁðïâëÝðïíôáò óôï ôÝëïò ôïõ êáèåíüò ëÝìå üôé
åðÜîéá ï Ýíáò êé ï Üëëïò èá ëÜâåé ôïõò êáñðïýò ôçò ðñïáßñåóÞò ôïõ..Ôçí
õðï÷ñåùôéêÞ óõíÝðåéá ôçí ïíïìÜæïõìå êáôá÷ñçóôéêÜ áíôáðüäïóç..Ôï íÞðéï ôï Üðåéñï
áðü ôï êáêü äåí ôï åìðïäßæåé êáìéÜ íüóïò ôùí ìáôéþí ôçò øõ÷Þò óôçí ìåôïõóßá ôïõ
öùôüò, æåι êáôÜ öýóéí & äåí ÷ñåéÜæåôáé õãåßá ìå ôçí êÜèáñóç. ÅðåéäÞ êáèÝíáò
ìáò åßíáé æùãñÜöïò ôçò ßäéáò ôçò æùÞò & ôå÷íßôçò áõôÞò ôçò äçìéïõñãßáò
åßíáé ç ðñïáßñåóç & ÷ñþìáôá ãéá ôçí ïëïêëÞñùóç ôçò åéêüíáò åßíáé ïé áñåôÝò, äåí
åßíáé ìéêñüò ï êßíäõíïò íá ìåôáâÜëëïõí ôçí ìßìçóç ôçò ðñùôüôõðçò ïìïñöéÜò óå Ýíá
áðïêñïõóôéêü & Üó÷çìï ðñüóùðï & íá óêéáãñáöÞóïõí Ýôóé ìå ôá âñþìéêá ÷ñþìáôá ôçí
áðåéêüíéóç ôçò êáêßáò áíôß ôçò äåóðïôéêÞò ìïñöÞò.ÁëëÜ ðñÝðåé êáíåßò íá
÷ñçóéìïðïéåß ôá ÷ñþìáôá ôùí áñåôþí üóï ãßíïíôáé êáèáñÜ..ãéá íá ãßíïõìå åéêüíá ôçò
åéêüíáò áðïôõðþíïíôáò ìå üóï ôï äõíáôüí äñáóôéêüôåñç ìßìçóç ôçí áñ÷Ýôõðç ïìïñöéÜ,
üðùò Ýêáíå ï Ðáýëïò ãéíüìåíïò ìå ôçí åíÜñåôç æùÞ ìéìçôÞò ôïõ ×ñéóôïý...×ñþìá åßíáé ç
ôáðåéíïöñïóýíç..¶ëëï ÷ñþìá ç ìáêñïèõìßá ðïõ öÜíçêå óå ìåãÜëï âáèìü óôçí åéêüíá ôïõ
áüñáôïõ Èåïý (Ðñïò Ïëýìðéï, 373κ.ε.).

ΕΙΚΟΝΑΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ: êÜèå å. öáíåñþíåé êáé äåß÷íåé ôçí êñõöÞ

ðñáãìáôéêüôçôá. ð.÷. åðåéäÞ ï Ü. äåí ãíùñßæåé êáèáñÜ ôï áüñáôï, áöïý ç ø. ôïõ
êáëýðôåôáé ìå óþìá, ïýôå åêåßíá ðïõ èá ãßíïõí ìåôÜ áðü áõôüí, ïýôå åêåßíá ðïõ åßíáé
÷ùñéóìÝíá êé áðïìáêñõóìÝíá ôïðéêÜ, áöïý ï ßäéïò åßíáé ðåñéïñéóìÝíïò ÷ñïíéêÜ êáé
ôïðéêÜ, ãé’áõôü åðéíïÞèçêå ç å. ãéá íá ôïí ïäçãåß óôçí ãíþóç êáé íá ôïõ áíáêïéíþíåé ôá
êñõììÝíá, ãéá ôçí ùöÝëåéá êé åõåñãåóßá êáé óùôçñßá ôïõ, Ýôóé þóôå ìå ôçí
54
áíáêïßíùóç êáé ôïí èñßáìâï ôùí ðñáãìÜôùí, íá ìáèáßíïõìå üóá åßíáé êñõììÝíá êé åêåßíá
âÝâáéá ðïõ åßíáé êáëÜ íá ôá ðïèïýìå êáé ìéìïýìáóôå åíþ ôá áíôßèåôá íá ôα
áðïóôñåöüìáóôå êáé áí ôá ìéóïýìå..ðñþôç å. ç öõóéêÞ. óå êÜèå ðñÜãìá ðñÝðåé
ðñþôá íá õðÜñ÷åé ôï êáôÜ öýóç êé Ýðåéôá ôï êáôÜ ìßìçóç êáé èÝóç, üðùò ð.÷. ï
öõóéêüò Ü. êáé ï êαôÜ ìßìçóç..ðñþôç áðáñÜëλáêôç å. ôïõ áüñáôïõ È. ï Ãéοò ôïõ
ÐáôÝñá, ðïõ öáíåñþíåé óôïí åáõôü ôïõ ôïí ÐáôÝñá (Êïë. 1:15, Åâñ.1:3, Éùáí.14:8-9),
üìïéïò êáèüëá ìå ôïí ÐáôÝñá åêôüò ôçò áãåííçóßáò êáé ôçò ðáôñüôçôáò êáé ôï áã.Ð.
åéêüíá ôïõ Υéïý. ìå ôï áã.Ð. ãíùñßæïõìå ôïí ×. ùò Υéü ôïõ È. êáé È. êáé óå Áõôüí
âëÝðïõìå ôïí ÐáôÝñá. 2ï åßäïò å. ï ó÷åäéáóìüò óôïí È. åêåßíùí ðïõ èá ãßíïõí áðü
áõôüí, ç ðñïáéþíéá âïýëçóÞ ôïõ, ðïõ åßíáé ðÜíôá ßäéá, ãéáôß ç èåüôçôá åßíáé
Üôñåðôç êáé ç âïýëçóç ôïõ È. Üíáñ÷ç, äçë. üðùò ðñïáéþíéá èÝëçóå êáé óôïí êáéñü
ðïõ åêåßíïò üñéóå, ðñáãìáôïðïéïýíôáé üóá ïñßóôçêáí..ïé ðñïïñéóìïß êáôÜ ôïí
Üã.Äéïíýóéï. 3ï åßäïò å. ï êáô’åéêüíá è. ðëáóìÝíïò Ü...üðùò áêñéâþò Νïõò (ï
ÐáôÝñáò) êáé ï Ëüãïò (ï Õéüò) êáé ôï áã.Ð. åßíáé Ýíáò È. Ýôóé êé ï íïõò êé ï ëüãïò êáé
ôï ðíåýìá åßíáé Ýíáò Ü. êáé ùò ðñïò ôï áõôåîïýóéï êáé ùò ðñïò ôçí êõñéáñ÷éêÞ åîïõóßá
(Ãåí.1:26) 4ï åßäïò åéêüíáò ç æùãñáöéêÞ, ðïõ áíáðëÜèåé ó÷Þìáôá êáé ìïñöÝò êáé
ôýðïõò ôùí áïñÜôùí êé áóùìÜôùí ðïõ ðáñéóôÜíïíôáé óùìáôéêÜ þóôå íá êαôáíïïýìå
áìõäñÜ ï È. êé ïé Üããåëïé, åðåéäÞ åìåßò äåí ìðïñïýìå íá âëÝðïõìå ôá áóþìáôá ÷ùñßò
ó÷Þìáôá áíÜëïãá ìå ôéò äéêéÝò ìáò ðáñáóôÜóåéò..áöïý Ý÷ïõìå áíÜãêç áðü ãíùóôïýò
êáé óýìöùíá ìå ôçí öýóç ìáò ïäçãïýò..áöïý ëïéðüí ï èåßïò Ëόãïò ðñïíïþíôáò ãéá ôçí äéêÞ
ìáò áíáëïãßá óôçí ðñïóðÜèåéÜ ôïõ íá ìáò åîáóöáëßóåé áðü ðáíôïý ôçí áíáôáôéêÞ
éêáíüôçôá (Ñùì.1:20), üðùò óôïí Þëéï ôçí õðåñÜñ÷éá ÔñéÜäá Þ ìå ôçí ðçãÞ ðïõ
áíáâëýæåé êáé ôï íÜìá ðïõ ðçãÜæåé êáé ôç ñïÞ Þ ìå ôï íïõ êáé ôïí ëüãï êáé ôï ðíåýìá ôï
äéêü ìáò Þ ìå ôçí ôñéáíôáöõëëéÜ êáé ôï ôñéáíôÜöõëëï êáé ôçí åõùäéÜ. 5ï åßäïò
åêåßíï ðïõ ðñïåéêïíßæåé áõôÜ ðïõ ðñüêεéôáé íα óõìâïýí, üðùò ç âÜôïò êé ç âñï÷Þ
óôï ìáëëß ôçí ÐáñèÝíï, êáé ç ñÜâäïò êé ç óôÜìíá êáé ôï ößäé åêåßíïõò ðïõ ìÝóù ôïõ
óôáõñïý åîÜëåéøáí ôï äÜãêùìá ôïõ áñ÷åêÜêïõ öéäéïý êé ç èÜëáóóá êáé ôï íåñü êé ç
íåöÝëç ôï ðíåýìá ôïύ âáöôßóìáôïò. 6ï åßäïò åêåßíï ðïõ ãßíåôáé ìå ôçí áíÜìíçóç ãåãïíüôùí
Þ åíüò èáýìáôïò Þ ìéαò áñåôÞòìå óêïðü ôçí äüîá êáé ôçí ôéìÞ êáé ôçí áíÜäåéîç åêåßíùí
ðïõ áñßóôåõóáí óôçí áñåôÞ Þ êáêßá ìå óêïðü íá ðñïâëçèåß ç êáôáôñüðùóç êé ï
åîåõôåëéóìüò ôùí êáêþí áíäñþí êáé íá ùöåëïýíôáé üóïé ôá âëÝðïõí áñãüôåñá ðñïò
ìßìçóç Þ áðïöõãÞ. êé áõôüò ï ôñüðïò ãßíåôáé ìå ôï ëüãï ðïõ ãñÜöåôáé óôá âéâëßá
-ãéáôß êáé ôï ãñÜììá åéêïíßæåé ôï ëüãï, üðùò ÷Üñáîå ï È. ôï íüìï óôéò ðëÜêåò êáé
ðñüóôáîå íá ãñáöïýí ïé âßïé ôùí áãßùí (Åî.17:14) êáé ìå ôçí áéóèçôÞ èåùñßá, üðùò
ðñüóôáîå íá ôïðïèåôçèïýí óôçí êéâùôü ç óôÜìíá êé ç ñÜâäïò ãéá áéþíéï ìíçìüóõíï åêåßíùí
ôùí ãåãïíüôùí êáé íá ÷áñá÷èïýí ôá ïíüìáôá ôùí öõëþí óôá ðïëýôéìá ðåôñÜäéá ôçò
åðùìßäáò ôïõ áñ÷éåñÝá êé ïé 12 ëßèïé óôïí ÉïñäÜíç ùò ôýðïò éåñÝùí. ή ëïéðüí
êáôÜñãçóå êÜèå å. êáé íïìïèÝôçóå áíôßèåôá ìå ôï íïìïèÝôç Þ íá äÝ÷åóáé êÜèå åßäïõò
å. Åéêïíßæïíôáé ôá óþìáôá üðùò êáé ôá ó÷Þìáôá êé üëá üóá Ý÷ïõí äéÜãñáììá êáé
÷ñþìá áêüìá êé ï áããåëïò êé ç ø. êé ï ä. ó÷çìáôßæïíôáé êáé ðåñéãñÜöïíôáé, üðùò ï
ÌùõóÞò åéêüíéóå ôá ÷åñïõâåßì êé üðùò åìöáíßóôçêáí óôïõò áîßïõò... ç èåßá öýóç
åßíáé åíôåëþò êáé ç ìüíç áðåñßãñáðôç êé Üìïñöç êé áó÷çìÜôéóôç êé áêáôÜëçðôç,
ìïëïíüôé ç ÃñáöÞ ÷ñçóéìïðïéåß ôýðïõò ãéá ôïí È. ðïõ áðü ôçí ìéá ìåñéÜ öáßíïíôáé
óùìáôéêïß (ôá ïðßóèéá, êáèÞìåíï åðß ôïõ èñüíïõ, ïìïßùìá á.), êé áðü ôçí Üëëç áóþìáôïé.
ãéáôß âëÝðïíôáí ìå íïåñÜ ìÜôéá áðü ôïõò ðñïöÞôåò êé åêåßíïõò óôïõò ïðïßïõò
áðïêáëýðôïíôáí êáé äåí åìöáíßæïíôáí óå üëïõò.. ÅðåιäÞ ï È. äåí Þèåëå íá áãíïïýìå
ôåëåßùò ôá áóþìáôá äçìéïõñãÞìáôá, ôá ðåñéÝâáëå ìå ôýðïõò êáé ó÷Þìáôá êáé
åéêüíåò , þóôå ìå ôçí Üõëç üñáóç ôïõ íïõ ìáò íá öáßíïíôáé êáôÜ ôçí áíáëïãßá ôçò öýóçò
ìáò ùò ó÷Þìáôá óùìáôéêÜ ùò óùìáôéêÜ ó÷Þìáôá..êáíåßò ðïôÝ äåí åßäå ôçí öýóç ôïõ È.
áëëÜ ôïí ôýðï êáé ôçí å. üóùí èá ãßíïíôáí ìåëëïíôéêÜ. ãéáôß åðñüêåéôï ï áüñáôïò Ãéïò
êáé Ëüãïò ôïõ È. íá ãßíεé áëçèéíÜ Ü...äåí èá êáôáóêåõÜóù ôçí å. åêåßíïõ ðïõ ãéá ìÝíá
öáíåñþèçêå ìå ôçí öýóç ôçò óÜñêáò êáé äåí èá ôïí ðñïóêõíÞóù ìÝóù ôçò ôéìÞò ôçò
åéêüíáò ôïõ; Ï ÁâñáÜì, ï Éçóïýò ÍáõÞ, ï ÄáíéÞë ðñïóêýíçóáí åéêüíåò ôïõ È. êáé åãþ äåí
55
èá êÜíù å. ôùí ößëùí ôïõ ×. êáé äåí èá ôïõò ðñïóêõíÞóù ü÷é ùò èåïýò áëëÜ ùò
åéêüíåò ôùí ößëùí ôïõ È.; Ï È. äåí åíþèçêå ìå ôçí áããåëéêÞ öýóç áëëÜ ìå ôçí áíèñþðéíç.
Äåí Ýãéíå Üããåëïò ï È. áëëÜ áëçèéíüò êαé ðñáãìáôéêüò Ü. ç áããåëéêÞ öýóç äåí Ýãéíå
Ãéοò ôïõ È. êáôÜ ôçí õðüóôáóç. ïé Üããåëïé äåí Ýãéíáí ìÝôï÷ïé ïýôå êïéíùíïß ôçò èåßáò
öýóçò, åêåßíïé ðïõ ìåôáëáâáßíïõí ôï áã. óþìá êáé ðßíïõí ôï áßìá ôïõ ×...ðþò äåí åßíáé
áíþôåñïé ôùí áããÝëùí üóïé öõëÜóóïõí ìå ôçí ôÞñçóç ôùí åíôïëþí ãíÞóéá Ýíùóç. Η öýóç
ìáò åîáéôßáò ôçò ðá÷ýôçôáò ôïõ óþìáôïò êáé ôïõ èαíÜôïõ åßíáé êáôÜ ôé õðïäåÝóôåñç
ôùí áããÝëùí, ìå ôçí åõäïêßá êáé óõíÜöåéá ôïõ È. Ýãéíå áíþôåñç ..ç áã.Ãñ. äåí ëÝåé üôé
οι άγγελοι èá êáèßóïõí óôï èñüíï äüîáò ïýôå üôé èá óõìâáóéëåýóïõí ìå ôïí È., ïýôå üôé
èá óõíäïîáóèïýí, ïýôå üôé èá êáèÞóïõí óôï ôñáðÝæé ôïõ ÐáôÝñá, åíþ ïé Üãéïé åßíáé
υéïß êáé óõãêëçñïíüìïé ôïõ ×. (Περί Åéê,.Ã) Äåí Ý÷ù âéâëßá, êáéñü íá äéáâÜóù,
ìðáßíù óôï êïéíü éáôñåßï ôùí ø. ôçí Å. åíþ ìå ðíßãïõí ïé ëïãéóìïß óáí áãêÜèéá. ìå ôñáâÜ ç
ïìïñöéÜ ôçò æùãñáöéêÞò êáé óáí ëåéìþíáò åõ÷áñéóôåß ôçí üñáóÞ ìïõ êé áóõíáßóèçôá
âÜæåé óôçí ø. ìïõ ôçí äüîá ôïõ È.. âëÝðù ôçí êáñôåñéêüôçôα ôïõ ìάñôõñá êáé óáí
öùôéÜ áíÜâåé ï æÞëïò êé ç ðñïèõìÜé êáé ðÝöôïíôáò ðñïóêõíþ ôïí È. ìÝóù ôïõ ìÜñôõñïò
êáé êåñäßæù ôçí óùôçñßá..ï íüìïò êé ï Ìåë÷éóåäÝê åßíáé ôï ðñïó÷Ýäéï ôçò
æùãñáöéêÞò ìå ÷ñþìáôá., ç ÷Üñç êé ç áëÞèåéá ç æùãñáöéêÞ ìå ÷ñþìáôá åíþ
ôá ðñÜãìáôá ç ìåëëïíôéêÞ áéùíéüôçôá üðùò ç Ð.Ä. ôýðïò ôýðïõ êáé ç Ê.Ä. ôýðïò
ðñáãìÜôùí..áí ï È. èáõìáôïõñãåß ìÝóù ïóôþí (Ä Âáó.13:21) åßíáé ïëïöÜíåñï üôé ìðïñåß íα
èáõìáôïõñãåß ìÝóù å. êáé ëßèùí (ñÜâäïò ÌùõóÞ)..áí ïé ×ñéóôéáíïß ðñïóêõíïýóáí ôï îýëï
ôïõ Óôáõñïý, ôüôå èá ðñïóêõíïýóáí êáé ôá äÝíäñá êáé ôá Üëóç..ï ä. ôçò ðïñíåßáò óôïí
áââÜ Èåüäùñï: ìçí ðñïóêõíÜò ôçí åéêüíá ôçò ÄÝóðïéíáò ìáò êáé äåí èá óå ðïëåìÞóù
ðéá!’ ..1ïò ôñüðïò ð(ñïóêýíçóçò) ï ëáôñåõôéêüò ðïõ ðñïóöÝñïõìå ìüíï óôïí öýóç
ðñïóêõíçôü È. êáé ãßíåôáé êáôÜ ôïí äïõëéêü ôñüðï åêïýóéá Þ áêïýóéá (ð.÷. ïé
äáßìïíåò) 2ïò ï áðü èáõìáóìü êáé ðüèï êáé êáôÜ ôïí ôñüðï áõôü ðñïóêõíïýìå ôïí È. ãéá
ôç öõóéêÞ ôïõ äüîá ãéáôß åßíáé ï ìüíïò äïîáóìÝíïò êé ï ßäéïò áßôéïò êÜèå äüîáò êáé
êÜèå áãáèïý 3ïò ôñüðïò áõôüò ðïõ ãßíåôáé áðü åõ÷áñéóôßá ãéá ôá áãáèÜ ðïõ
óõìâáßíïõí ãéá ÷Üñç ìáò ãéáôß üëá ôá üíôá ïöåßëïõí íá åõ÷áñéóôïýí êáé íá ðñïóêõíïýí
äéáñêþò ôïí È. áðü ôïí ïðïßï Ý÷ïõí ôçí ýðáñîç êáé ôç óõãêñüôçóÞ ôïõò 4ïò áõôüò ðïõ
ãßíåôáé áðü Ýíäåéá êáé åëðßäá åõñãåóéþí Ý÷ïíôáò åðßãíùóç üôé ÷ùñßò áõôüí
äåí ìðïñïýìå íá êÜíïõìå ôßðïôå Þ íα áðïêôÞóïõìå áãáèü 5ïò ï ôñüðïò ôçò ìåôÜíïéáò êé
åîïìïëüãçóçò ðñïóêõíþíôáò ôïí È. ùò äïýëïé åõãíþìïíåò íá óõã÷ùñçèïýí ôá óöáëìáôÜ ìáò
åßôå áðü áãÜðç ëõðÜôáé êÜðïéïò åßôå áðü öüâï ìçí ÷Üóåé ôòé åõåñãåóßåò Þ åðéäÞ
öïâÜôáé ôéìùñßåò.. ç áã.Èåïôüêïò êé ïé Üãéïé Ýãéíáí êáôÜ ôïí äõíáôüí üìïéïé ìå ôïí È.
êé áðü ôçí äéêÞ ôçò ðñïáßñåóç êé áðü ôçí èåßá åíïßêçóç êáé âïÞèåéá ëÝãïíôáé êáé
èåïß, ü÷é öýóåé áëëÜ èÝóåé, üðùò ôï ðõñáêôùìÝíï óßäçñï öùôéÜ ü÷é öýóåé áëëÜ
ìåèÝîåé (Äåõô.19:2, Á Âáó.2:30, Ø.81:1)... ðñïóêõíçôïß ëïéðüí 1ïí ïé Üãéïé ü÷é
öýóåé áëëÜ ùò ìÝôï÷ïé ôïõ êáôÜ öýóç È. êé ùò äïîáóìÝíïé áðü ôïí È. Ôσïõò ð.
ëïéðüí åðåéäÞ ëáôñåýåôáé ï âáóéëéÜò ùò õðÜêïõïõò ëåéôïõñãïýò êé áãáðçôïýò
ößëïõò êé åðåéäÞ éêáíïðïéïýíôáé ôá áéôÞìáôá üóùí ðëçóéÜæïõí ìå ðßóôç åßôå äéüôé ï
õðçñÝôçò ôï æçôÜ áðü ôïí âáóéëéÜ åßôå äéüôé ï âáóéëéÜò äÝ÷åôáé ôçí ôéìÞ êáé ôçí
ðßóôç åêåßíïõ ðïõ æçôÜ. Σôñáôüò ôïυ Ê. ïé Üãéïé. áò áðïãõìíþóåé ðñþôá ï åðßãåéïò
âáóéëéÜò ôïí åáõôü ôïõ áðü ôï óôñáôü ôïõ êáé ýóôåñá ôïí âáóéëéÜ ôïõ êáé Ê.
(Åéê.Â.137) ..Ýôóé ç óêéÜ êáé ôá óïõäÜñéá êáé ôá óìéêßíèéá ôùí áðïóôüëùí
èåñÜðåõáí (êáé ôá ïóôÜ Þ êáé ç åéêüíá êáôáñáìÝíïõ öéäéïý ðüóï ìÜëëïí ïé å.)
(Åéê.Â.169) ..üóïé äåí ð. ôïõò õðçñÝôåò ôïõ È. ùò áëáæüíåò êáôáäéêÜæïíôáé (ôá
ðáéäéÜ ôñïöÞ ôùí áñêïýäùí (ðáëéüôåñá äåí êôéæüôáí íáüò óôï üíïìá á. ïýôå
ãéïñôáæüôáí ï èÜíáôïò ôùí äéêáßùí áëëÜ ôïí ðåíèïýóáí êé üðïéïò Üããéæå ôï íåêñü
èåùñåßôï áêÜèáñôïò áêüìç êáé ôïí ßäéï ôïí ÌùõóÞ.. ôþñá üìùò ãéïñôÜæïíôáé ïé ìíÞìåò. Þ
ëïéðüí êáôÜñãçóå ôéò ìíÞìåò Þ åðÝôñåøå ôéò åéêüíåò (Åéê.Á, 57-9) ç å. åßíáé
èñßáìâïò êáé öáíÝñùóç êáé óôçëïãñáößá ãéá ôçí áíÜìíçóç ôçò íßêçò åêåßíùí ðïõ
áñßóôåõóáí êáé äéÝðñåøáí êáι ãéá ôçí êáôáéó÷ýíç åêåßíùí ðïõ íéêÞèçêáí êáé
êáôñïðþèçêáí. åßäá ðïëëÝò öïñÝò Ü. ðïõ ìüëéò áíôßêñõóáí ôï ñïý÷ï ôïύ áãáðçìÝíïõ ôïõò
56
ôï áóðÜæïíôáí óáí íα Þôáí ôï ßäéï Åéê.Â. 129 2ïò åßíáé åêåßíïò ðïõ ð. ôá
êôßóìáôá, ìÝóù ôùí ïðïßùí ï È. ðñáãìáôïðïßçóå ôçí óùôçñßá ìáò åßôå ðñßí åßôå ìåôÜ
ôçí Ýíóáñêç ïéêïíïìßáí üðùò ôï üñïò ÓéíÜ, ç öÜôíç, ôï óðÞëáéï, ï ÃïëãïèÜò, ôï îýëï ôïõ
Óôáõñïý, ôá êáñöéÜ áõôÜ ôá óÝâïìáé êáé ð. êáé êÜèå Üãéï íáü ü÷é åîáéôßáò ôçò
öýóåùò, áëëÜ ùò äï÷åßá ôçò èåßáò åíÝñãåéáò êáé ìÝóá åõäïêßáò ôçò óùôçñßáò ìáò
(Ø.131:7, 98:9) Üã. êé Ýìøõ÷ï üñïò ôïõ È. ç áã.Èåïôüêïò, üñç ëïãéêÜ ôïõ È. ïé
áðüóôïëïé (Ø.113:4) (üðùò åßíáé öôù÷ü ôï êïγ÷ýëé êáèåáõôü êáé ôï ìåôÜîé êáé ôï
éìÜôéï. Αí üìùò ôï öïñÝóåé ï âáóéëéÜò ëáìâÜíåé áîßá, Ýôóé êáé ôá õëéêÜ óôïé÷åßá
êáèåáõôÜ åßíáé áðñïóêýíçôá. üôáí üìùò ï åéêïíéæüìåíïò åßíáé ãåìÜôïò ÷Üñç ìåôÝ÷ïõí
êé áõôÜ áíÜëïãá óôç ÷Üñç áíÜëïãá ìå ôçí ðßóôç.. åóý Ýãéíåò ßóùò õøçëüò êé Üõëïò
êé áóþìáôïò, åãþ åðåéäÞ ùò Ü. öÝñù óþìá ðïèþ íá åðéêïéíùíþ óùìáôéêþò ìå ôá
ðñÜãìáôá (Åéê.Á.75) áí ôý÷åé êáé ÷áëÜóåé ôï ó÷Þìá ôïõ óôáõñïý ôï ñß÷íù óôçí
öùôéÜ üðùò êáé ôùí åéêüíùí (Åéê.Â, 143) êé ï Éáêþâ ôïí ðïéêéëü÷ñùìï ÷éôþíá ôïõ
ÉùóÞö áóðáæüôáí íïìßæïíôáò üôé êñáôïýóå ôïí ßäéï ôïí ÉùóÞö Åéê.Ã.301) 3ïò ôñüðïò
ð. üóá åßíáé áöéåñùìÝíá óôïí È., éåñÜ ÅõáããÝëéá (Á Êïñ.10:11) 4ïò ôñüðïò ï
ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï ð. ïé å. ðïõ öáíåñþèçêáí óôïõò ðñïöÞôåò êáé ðñïôõðþóåéò
üðùò ç ñÜâäïò Ááñþí ôýðïò ôçò ÐáñèÝíïõ, áëëÜ êé ï Éáêþâ ðñïóêýíçóå ôçí Üêñç ôïõ
ñáâäéïý ôïõ ùò ôýðïò ôïõ ÓùôÞñá. åðßóçò êé ïé å. áðïôåëïýí áíÜìíçóç ãåãïíüôùí ð.÷. ç
óêçíÞ ðáãêüóìéá åéêüíá êáé ôá ÷ñõóÜ ÷åñïõâåßì, ôïí ôßìéï ôýðï ôïõ óôáõñïý, ôï
ïìïßùìá ôçò óùìáôéêÞò ìïñöÞò ôïõ ×. êáé ôçò ìçôÝñáò ôïõ 5ïò üôáí ï Ýíáò ðñïóêõíÜ ôïí
Üëëï åðåéäÞ Ý÷ïõìå Ýíá êïììÜôé ôïõ È. êáé äçìéïõñãçèÞêáìå êáô’åéêüíá È. äåß÷íïíôáò
ôáðåßíùóç êé åêðëçñþíïíôáò ôï íüìï ôçò áãÜðçò. 6ïò ï ôñüðïò ðïõ ð. ôéò áñ÷Ýò êé
åîïõóßåò üðùò ï Éáêþâ ôïí Çóáý êáé ôïí Öáñáþ ùò ÷åéñïôïíçèÝíôá áðü È. 7ïò
åêåßíïò ðïõ ðñïóêõíïýí ïé äïýëïé ôïõò äåóðüôåò êé åõåñãÝôåò üðùò ï ÁâñáÜì
ôïõò ãéïυò Åììþñ. ç Ð. áðïôåëåß óýìâïëï öüâïõ êáé ðüèïõ êáé ôéìÞò êáé õðïôáãÞò êáé
ôáðåßíùóçò áëëÜ äåí ðñÝðåé íá ð. êáíÝíáí ùò È. ðáñÜ ìüíïí ôïí öýóåé È. êáé íα
áðïäßäïõìå óôïõò Üëëïõò üôé ïöåßëïõìå..áí ïé Ü. ð. áóåâåßò êé áìáñôùëïýò âáóéëåßò
êé Üñ÷ïíôåò ðüóï ðåñéóóüôåñï ðñÝðåé íα ð. ôïí âáóéëéÜ ôùí âáóéëÝùí êáé ôïõò
äïýëïõò êáé ößëïõò ôïõ ðïõ Ýãéíáí êõñßáñ÷ïé ôùí áðáèþí êé Üñ÷ïíôåò üëçò ôçò ãçò
(Ø.44:17) áò äå÷èïýìå ôçí ÐáñÜäïóç ôçò Å. ÷ùñßò ðïëëïýò ëïãéóìïýò ãéáôß ï Ü.
ðëÜóèçêå åõèýò..ü÷é åîáéôßáò ôçò êáôá÷ñÞóåùò ôùí åèíéêþí íá êáôáñãÞóïõìå ôçí
äéêéÜ ìáò ð. ðïõ ãßíåôáé ìå åõóÝâåéá. Åîïñêßæïõí ïé ìÜãïé êáé ãüçôåò, åîïñêßæåé êé
ç Å. ôïõò êáôç÷ïõìÝíïõò, áëëÜ åêåßíïé åðéêáëïýìåíïé ä. åíþ ç Å. ôïí È. êáôÜ ôùí ä. ïé
åéäùëïëÜôñåò áöéåñþíïõí å. óôïõò ä. êáé ôéò áðïêáëïýí èåïýò åíþ åìåßò óôïí áëçèéíü
È. ðïõ óáñêþèçêå êáé óôïõò äïýëïõò êáé ößëïõò ôïõ È. ðïõ áðïìáêñýíïõí ôá óôßöç ôùí ä.
(óôç Âáâõëþíá êé ïé ×áëäáßïé êé ïé Éïõäáßïé åß÷áí ìïõóéêÜ üñãáíá áëëÜ ïé ðñþôïé
ãéá ôïυò ä. êé ïé äåýôåñïé ãéá ôïí È. Åéê.Ã.305))..Ýíáò ëüãïò ôïõ áã.Åðéöáíßïõ (ßóùò
åíáíôßïí ôùí Áéãõðôßùí, ðïõ äåí Ýèáâáí ôïõò íåêñïýò) äåí ìðïñåß íá áíáôñÝøåé ôçí
ðáñÜäïóç üëçò ôçò Å. áðü ôá ðÝñáôá ôçò ãçò ‘ïýôå Ýíá ÷åëéäüíé öÝñíåé ôçí Üíïéîç’
(Åéê.Á, 65) ðüóï óõãêëïíéóìü íïéþèåé åêåßíïò ðïõ âëÝðåé óå åéêüíá ôçí äåõôÝñá
ðáñïõóßá ôïõ Ê.; .ôïí åéäùëïëÜôñç äåí èá ôïõ äåßîåéò ôá áüñáôá áëëÜ ðñþôá ôïí
åéóÜãåéò óôçí åêêëçóßá äåß÷íïíôáò ôïí äéÜêïóìï êáé ôïí ìåôáöÝñåéò Ýðåéôá óôéò
ìïñöÝò ôùí áã.å. âëÝðåé ï Üðéóôïò êáé ñùôÜ: ðïéοò åßíáé áõôüò ðïõ óôáõñþíåôáé,
áíáóôáßíåôáé êáé ðáôÜåé ôï êåöÜëé ôïõ ãÝñïõ; êáé Ýôóé èá ôïí ïäçãÞóåéò óôçí
åðßãíùóç ôïõ È. ¼óïé áðü Üãíïéá ðëáíþíôáé ìå ôçí å. ôïõ ×. ðñÝðåé áðü ôïυò
åìðåßñïõò (áñ÷éåñåßò, éåñåßò) íá äéäá÷èïýí üôé äåí åßíáé áõôüò ï ×. óáñêùìÝíïò
áëëÜ ç åéêüíá ôïõ..ôï éïõäáéêü óõíÝäñéï ðïõ êáôáäßêáóå ôïí ×. åðåéäÞ Ýëåãå üôé
åßíáé Ãéïò ôïõ È. ðáñÜëëçëï ôçò óõíüäïõ ðïυ êáôáäßêáóå ôçí åéêïíïëáôñåßá ùò
åéäùëïëáôñåßá..áíôß óðüããïõ íåñü êé áóâÝóôç óôéò å. áíôß ëüã÷çò, óðáèß..êé ïé
Éïõäáßïé(ðïõ ðáñáêßíçóáí ôïí ËÝïíôá) áíáìß÷èçêáí ìå ôïõò ×...ïé ðñïçãïýìåíåò áéñÝóåéò
Ýèéãáí ôçí áíèñùðüôçôá åíþ áõôÞ ôçí èåüôçôá (Áðïäåéêô.Åéê.395)

57
ÅΙΜΑΡΜΕΝÇ. ¸íá áðü ôá øõ÷ïöèüñá èçñßá åßíáé ç ðëáíçìÝíç éäÝá áõôþí ðïõ
éó÷õñßæïíôáé üôé õðÜñ÷åé ìïßñá, ðïõ ôçí ïíïìÜæïõí êáé ãÝíåóç. Êé áõôü åßíáé
êåíôñß ôïõ äéáâüëïõ ðïëý äõíáôü, ðïõó ôéò áìåëåßò øõ÷Ýò ãßíåôáé êé åîïõóéáóôÞò
áêüìá..¼óïé áðü áìÝëåéá ãåýïíôáé ôïõò êáñðïýò ôçò ñáèõìßáò ôïõò, áìÝóùò ãßíïíôáé
õðüäïõëïé áõôïý ôïõ äáßìïíá, üðùò áêñéâþò ôá ðáéäéÜ, üôáí áðïóôáôïýí êáé äåí
áíÝ÷ïíôáé ôçí äéáðáéäáãþãçóç êé áíá÷ùñïýí ãéá Ýñçìïõò ôüðïõò êáé óõíÜðôïõí
ó÷Ýóåéò ìå Üãñéïõò êáé âÜñâáñïõò äáßìïíåò. Áêüìç áöïý áðÝâáëáí êáèåôß èåϊêü áðü
ìÝóá ôïõò, éó÷õñßæïíôáé üôé áðü ôçí ìïßñá ðñïÝñ÷ïíôáé ôá áìáñôÞìáôá. Ðïñíåýïõí êáé
êëÝâïõí, ðñïóâÜëëïíôáé áðü ôç íüóï ôçò öéëáñãõñßáò êáé ôïõ äüëïõ, öïâïýíôáé ãéá
ôéò ðñÜîåéò ôïõò êáé ðáñåêêëßíïõí áðü ôçí áëÞèåéá. Ãéáôß ôï ôÝñìá ôïõ äñüìïõ åßíáé
ç áðåëðéóßá, ðïõ ôïõò ïäçãåß óôçí êáôáóôñïöÞ. Åßíáé áíáðüöåõêôï ì’áõôïýò ôïõò
ëïãéóìïύò íá áðïâÜëëåôáé ç Ýííïéá ôïõ È. êáèþò êáé ç êñßóç êáèüôé áìíçóôåýåôáé
åêåßíïò ðïõ ôá Ýêáìå óáí íá åðñüêåéôï ãéá áêïýóéåò ðñÜîåéò..Óáí ãéáôñüò
èáíáôçöüñïò äçëçôçñéÜæåé ôïõò á. êé áðü ôïí Ýíá áöáéñåß ôï óõêþôé,
ðáñïõóéÜæïíôÜò ôïõ ôï äçëçôÞñéï ôçò åðéèõìßáò, Üëëïí ðëçãþíåé óôçí êáñäéÜ
åîÜðôïíôáò ôïí èõìü ôïõ ãéá íá ïñãéóèåß, Üëëùí ìåéþíåé ôç äýíáìç ôçò äéáíïßáò ãéáôß
åðéôßèåôáé åíáíôßïí ôïõò äéá ôçò áãíïßáò Þ ôðïõò äéáóôñåâëþíåé äéá ôçò
ðåñéåñãßáò (Âßïò Óõãêëçô. 327 ê.å.) Öéëüóïöïò: ÅðåéäÞ õðÜñ÷åé óôá üíôá & ôï
óýìðáí åßíáé ìéá óõíå÷Þò åíüôçôá & ôá åðß ìÝñïõò èåùñïýìåíá åéò ôï ðÜí íïïýíôáé ùò
ìÝëç åíüò ïìïðíüïõ óþìáôïò...¼ðùò óôçí éáôñéêÞ öáñìáêåõôéêÞ ïé ðïéüôçôåò ôùí õëéêþí
áíáìé÷èåßóáé ôå÷íéêþò, ðáñÜãïõí êÜôé äéÜöïñï, Ýôóé óõìâáßíåé & ìå ôéò ðïéêéëßåò
ôùí áóôñéêþí äõíÜìåùí. Áã. Ãñçãüñéïò: ÅÜí ï Üíèñùðïò ïöåßëåé ôç ãÝííçóÞ ôïõ óôá
Üóôñá, ç öýóç èá ãåííïýóå áäéÜëåéðôá & äåí èá åìöÜíéæå ïýôå Ýíá óôéãìéáßï
äéÜëëåéìá ðáñáãùãÞò áíèñþðùí, ðñÜãìá Üôïðï..Áí ï ëüãïò óáò êáôáóêåõÜæåé ôïýôï,
üôé ç áéôßá üëùí ôùí ðåñéóôáôéêþí ôçò æùÞò âñßóêåôáé óå åêåßíç ôçí ìïßñá ôïõ
÷ñüíïõ, óêÝøïõ ðüóåò ìõñéÜäåò äåóðïôþí & ôõññÜíùí êáôáóêåõÜæåé êÜèå ìÝñá.. Áí ç
åéìáñìÝíç ôá ìðïñåß üëá & ðÜíôá, ôüôå èá ìðïñåß ôá ðÜíôá óå üëåò ôéò
ðåñéðôþóåéò..Ïé äéáöïñÝò ôçò æùÞò üìùò åßíáé ðïëëÝò & ðïéêßëåò, êáôÜ ôçí
áîßá & ôçí ðåñéïõóßá, êáôÜ ôá üñéá ôçò çëéêßáò & ôçí êñÜóç ôùí óùìÜôùí..ÅðïìÝíùò ç
áíéóüôçò ôùí áðïôåëåóìÜôùí áðïäåéêíýåé óáöþò üôé äåí ôá ìðïñåß üëá ç ôý÷ç...Óôçí
æùÞ ïé ðåñéóóüôåñïé åßíáé Üèëéïé. ÅðïìÝíùò ç áóèÝíåéá ôçò åéìáñìÝíçò åßíáé
ìåãáëýôåñç áðü ôçí äýíáìç. Ðïý åßíáé ç áêáôáíßêçôïò äýíáìç ôçò åéìáñìÝíçò;..ÐïéÜ
áäéêßá Ýêáìå ï Üíèñùðïò ìå ôï íá ðñïçãçèåß Þ íá êáèõóôåñÞóåé ëßãï ôç ãÝíçóÞ ôïõ; Ðïý
ç äéκαιïóýíç; Ðïý ç åõóÝâåéá; Ðïý åßíáé ç éóüôçò;..Áí ïýôå ç öïñÜ ôùí ñõáêßùí, ïýôå
ïýôå ç êßíçóç ôùí ðëïßùí, ïýôå ç ðïñåßá ôùí áíèñþðùí äåí êáèéóôÜ åéìáñìÝíáò ôá
äéáóôÞìáôá ôïõ ÷ñüíïõ, ðùò óåéò ôá ÷ñïíéêÜ äéáóôÞìáôá ôçò êéíÞóåùò ôùí áóôÝñùí
ìåôáìïñöþíåôå óå ãÝííçóç ôçò åéìáñìÝíçò..Óå ðïëëïýò åõñéóêïìÝíïõò óå âáñéÜ óùìáôéêÞ
íüóï êé áíáìåíïìÝíïõò ôïí èÜíáôï, ôá íÞìáôá ôçò åéìáñìÝíçò åêëþóèçóáí áíôßóôñïöá áðü ôçí
éáôñéêÞ..Ðïéοò áãíïåß ôçí ðëáôåßá êé åõñý÷ùñï ÈñÜêç; Ðùò êáôÝóôñåøå ôåëåßùò
êé áêáñéáßùς ôçí ìéá ï ðüëåìïò, ôçí Üëëç ï óåéóìüò; ÐïéÜ ðáéäéÜ Þôáí åêåß, ðüóá
íÞðéá;..¼ëïõò êáôÝëáâå åî ßóïõ ç öùôéÜ, óå üëïõò ôá óðßôéá Ýãéíáí ôÜöïé. Ðïý åßíáé
ïé äéáðëïêÝò ôùí Üóôñùí, ðïõ ïñßæïõí ôéò äéáöïñÝò ôùí âßùí óôïõò
áíèñþðïõò;..ÕðÜñ÷åé ìÞðùò åéìáñìÝíç ôùí ðüëåùí;. Äåí åêôåëïýí üìùò üëïé óýã÷ñïíá
ôçí êáôáóêåõÞ ôçò ðüëçò..Áí ç ãç åßíáé ïìü÷ñïíïò óôçí êáôáóêåõÞ ìå ôá Üóôñá, äåí
ëáìâÜíåé áðü êåé êáìéÜ áéôßá ïýôå ôõ÷áßá ïýôå ìüíéìç..¶ëëùóôå áõôü áðïäåéêíýïõí &
ïé éäéáßôåñåò óõíÞèåéåò ôùí ôüðùí..Ï âáóéëåýò ÂÜëçò âÜóåé ðñïññÞóåùí (ôùí
ãåíåèëéïëüãùí) ðáñåêéíÞèçêå óôçí áíôáñóßá..Ôï ôÝëïò ôçò åðé÷åßñçóçò Þôáí ôÝôïéï
þóôå áõôüò, ðïõ áíáäåß÷èçêå óôï ýðáôï áîßùìá íá ãßíåé äéáóçìüôåñïò áðü ôï ìÝãåèïò
ôçò óõìöïñÜò..Ôï íá áðïìáêñýíåé ôïí Üíèñùðï áðü ôïõ íá âëÝðåé ðñïò ôïí Èåü êé áðü êåé
íá ðáñáóêåõÜæåé ôçí ìïßñá ôùí áãáèþí ãéá ôïí åáõôü ôïõ áðïôåëåß ôçí ìåãáëýôåñç
öñïíôßäá ôùí äáéìüíùí. Ôï íá ðåéóôïýí ëïéðüí ðåðåéóìÝíïé ïé åýêïëá åîáðáôþìåíïé üôé ôá
ôçò æùÞò äåí åîáñôþíôáé áðü ôçí èåßá âïýëçóç áëëÜ áðü ôçí ôÜäå äéáðëïêÞ ôùí
Üóôñùí & áðü ôôçí åêåßèåí áðïññÝïõóá äýíáìç, áðïâëÝðéå ðåñéóóüôåñï áðü üëá ôá
58
ðñÜãìáôá óôï óêïðü ôçò âëáπôéêÞò öýóåùò ôùí äáéìüíùí. (Κατά Ειμαρμένης).
Åßíáé áäýíáôï íá ðåôý÷åé êáíåßò ìå áêñßâåéá ôçí þñá ôçò ãÝííçóçò..Ðώò áöïý ëÝãåéò
üôé áðü åêåßíá ðñïÝñ÷ïíôáé ôá áßôéá ðïõ ñõèìßæïõí ôçí æùÞ ôùí áíèñþðùí ðñïëÝãåéò
ôïí ÷áñáêôÞñá ôïõ Þèïõò ôùí áíèñþðùí, ðïõ ãåííéïýíôáé áðü ôá åðßãåéá æþá;..Ôá
åðé÷åéñÞìáôÜ ôïõò ìïéÜæïõí ìå éóôü áñÜ÷íçò..Ãéáôß ïé âáóéëåßò äéáäÝ÷ïíôáé ôïõò
ðáôÝñåò ôïõò (Ìáôè.1:9); Áí õðÜñ÷åé åéìáñìÝíç ðåñéôôïß åßíáé ïé íïìïèÝôåò, ïé
äéêáóôÝò, üóïé áó÷ïëïýíôáé ìå åðáããÝëìáôá & ïé ìåãÜëåò åëðßäåò ôùí ×ñéóôéáíþí,
(Åîáçì.,239-41)

ÅÉÑÇÍÇ: Ç ôåëåéüôåñç áðü ôéò åõëïãßåò ôïõ È. åßíáé ç å., ç ïðïßá åßíáé
óôáèåñüôçôá ôïõ íïõ, þóôå ï åéñçíéêüò Üíäñáò Ý÷åé ùò ÷áñáêôçñéóôéêü ôç
óåìíüôçôá ôùí çèþí. Åêåßíïò, ðïõ ðïëåìåßôáé áêüìç áðü ôá ðÜèç ôïõ äåí Ý÷åé ëÜâåé
áêüìç ôçí å. ôïõ È...ÌáêÜñé ëïéðüí áöïý áãùíéóèïýìå êáëÜ êáé óõíôñßøïõìå ôï öñüíçìá
ôçò óÜñêáò, ðïõ åßíáé Ý÷èñá óôïí È., áöïý öôÜóåé ç øõ÷Þ ìáò óå êáôÜóôáóç ãáëÞíçò
êé áôáñáîßáò, íá ïíïìáóèïýìå ðáéäéÜ ôçò åéñÞíçò êáé íá ëÜâïõìå ìÝóá óôçí å. ôçí
åõëïãßá ôïõ È. (Óôïí 28 Øáëì.133) . Ãéáôß ðïéü áðü üóá åðéäéþêïõìå óôçí æùÞ ìáò ïé
Üíèñùðïé åßíáé ãëõêýôåñï áðü ôçí å.;.. Ãéáôß ç åéñÞíç áíôéôÜóóåôáé åîßóïõ óå
êáèÝíá áðü ôá êáêÜ & ìå ôçí ðáñïõóßá ôçò ðñïêáëåß ôïí áöáíéóìü ôïõ êáêïý. ¼ðùò
üôáí áðïêáôáóôáèåß ç õãåßá áöáíßæåôáé ç áññþóôéá & üôáí åìöáíéóôåß ôï öùò ôï
óêïôÜäé õðï÷ùñåß, Ýôóé êé üôáí öáíåß å. äéáëýïíôáé üëá ôá áíôßèåôά ôçò
ðÜèç..¼ðùò ëïéðüí ôá åõùäéáóôÜ áñþìáôá ãåìßæïõí ãýñù ôïõò ôïí áÝñá áðü ôçí
åõùäéÜ ôïõò, Ýôóé èÝëåé (ï È.) íá Ý÷åéò ôüóï Üöèïíï ðëåüíáóìá åéñÞíçò þóôå ç æùÞ
óïõ íá åßíáé èåñáðåßá ôçò îÝíçò áññþóôéáò..Ðüóï ìåãÜëï áãáèü åßíáé áõôü èá ôï
êáôáëÜâåéò êáëýôåñá íá óêåöôåßò ôéò óõìöïñÝò ðïõ ðñïêáëïýíôáé óôçí øõ÷Þ áðü ôï
óõíáßóèçìá ôçò å÷èñüôçôáò...¼óï áíþôåñç åßíáé ç øõ÷Þ áðü ôï óþìá, ôüóï
ìåãáëýôåñçò ôéìÞò åßíáé Üîéïò áðü åêåßíïí ðïõ èåñáðåýåé ôá óþìáôá åêåßíïò ðïõ
áðáëÜóóåé áðü ôç íüóï ôïõ èõìïý ôéò øõ÷Ýò. ¼ðùò ï ×ñéóôüò ãêñåìßæïíôáò ôï
äéá÷ùñéóôéêü ìåóüôïé÷ï, Ýíùóå ìå ôïí åáõôü ôïõ ôïõò äýï áíèñþðïõò óå Ýíá êáéíïýñãéï
Üíèñùðï, åéñçíåýïíôÜò ôïõò, Ýôóé & ìåéò áò ïäçãÞóïõìå óå óõìöéëßùóç ü÷é ìüíïí
áõôïýò, ðïõ ìáò ðïëåìïýí áð’Ýîù áëëÜ êé áõôïýò, ðïõ åðáíáóôáôïýí ìÝóá ìáò, ãéá íá ìçí
åðéèõìåß ç óÜñêá êáôÜ ôïõ ðíåýìáôïò..ÁëëÜ áöïý õðïôá÷èåß ôï óáñêéêü öñüíçìá óôï
èåßï íüìï áò æïýìå ìÝóá ìáò ôçí åéñÞíç, áöïý áíáóôïé÷åéùèïýìå óå Ýíá íÝï & åéñçíéêü
Üíèñùðï & ãßíïõìå ïé äýï Ýíáò. ¼ôáí åîïñéóôåß áðü ìÝóá ìáò ï åìöýëéïò ðüëåìïò
..ôüôå èá ãßíïõìå åéñÞíç..ÊáôáâÜëëïíôáò ðÜíù óôçí ðßóôç óôï ×ñéóôü óáí óå
èåìÝëéï ôéò áñ÷Ýò ôçò æùÞò ìáò..ç êåöáëÞ ôïõ ðáíôüò ãßíåôáé & äéêÞ ìáò êåöáëÞ,
üðïõ ðÜíù ôçò ðñïóáñìüæïíôáé ïé äõü ôïß÷ïé ôçò æùÞò ìáò, ôï óþìá & ç øõ÷Þ, ðïõ
÷ôßæïíôáé ðÜíù ôçò ãùíéáóìÝíïé óå áõôÞí ìå óåìíüôçôá & êáèáñüôçôá. Ãéáôß áí
ëåßðåé ôï Ýíá áðü ôá äýï ïéïêäïìÞìáôá, ç åõó÷çìïóýíç ìå ôçí øõ÷éêÞ áñåôÞ, äåí ìðïñåß
íá ãßíåé êåöáëÞ ôçò ìéóÞò æùÞò ï ×ñéóôüò..Ôüôå èá ðñïóôåèåß ç ïìïñöéÜ ôïõ
áêñïãùíéáßïõ (Óôïí Ïëýìðéï).
Ï ðüëåìïò, ðïõ ïäçãåß óôçí áñåôÞ åßíáé êáëýôåñïò áðü ôçí åéñÞíç, ðïõ
÷ùñßæåé áðü ôçí áñåôÞ. Ãé’áõôü êáé ôï Ðíåýìá ïðëßæåé ôïí Þñåìï áãùíéóôÞ
ãéá íá ìðïñåß íá áãùíßæåôáé ìå åðéôõ÷ßá....Ôßðïôå äåí åßíáé ôüóï éó÷õñü íá
ïäçãÞóåé óôçí ïìïüíïéá åêåßíïé, ðïõ åßíáé åéëéêñéíþò äéáôåèåìÝíïé Ýíáíôé ôïõ È., üóï ôï
íá óõìöùíïýí ãéá ôïí È...Ï ðñÜïò ãßíåôáé áëçèéíüò ìá÷çôÞò, üôáí äåé ôïí È. íá áíáâÜëëåé
ôçí ïñãÞ ôïõ..Ôï êáôåîï÷Þí ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ È. êáé ôùí ãýñù áðü ôïí È. üíôùí
åßíáé üôé äåí óõãêñïýïíôáé êáé äåí åðáíáóôáôïýí. Ãéáôß ïýôå óôç èåüôçôá
õðÜñ÷åé äéáöùíßá áöïý äåí õðÜñ÷åé äéáßñåóç..þóôå íá áðïôåëÝóåé áõôÞ ç áñåôÞ
ïíïìáóßá ôïύ È...Ãéáôß ðñÜãìáôé ïíïìÜæåôáé å. êáé áãÜðç...âïçèþí íá áðï÷ôÞóïõìå ôéò
áíôßóôïé÷åò áñåôÝò..Ïé õðüëïéðïé Üããåëïé ðáñáìÝíïõí óôï áîßùìÜ ôïõò, ôïõ ïðïßïõ ôï
êýñéï ÷áñáêôçñéóôéêü åßíáé ç å. êé ç Ýëëåéøç óôÜóåùí, áöïý Ý÷ïõí ëÜâåé ôçí
åíüôçôá áðü ôçí áéíåôÞ êáé áã.ÔñéÜäá, áðü ôçí ïðïßá Ý÷ïõí ëÜâåé êáé ôï öùôéóìü.
59
Ùóôå áíÞêïõí óôï È. êáé âñßóêïíôáé êïíôÜ óôá èåßá üóïé áðïäÝ÷ïíôáé êé åêôéìïýí ôï
ëáìðñü áãáèü ôçò å. êáé áðå÷èÜíïíôáé ôï áíôßèåôï..Åêåßíïò (ï äéÜâ.) óôáóéÜæåé óôïí
åáõôü ôïõ êáé ìå ôéò ðïëëÝò ìïñöÝò ôïõ êáé ìå ôá ðÜèç êáé ìå ôéò Üëëåò ðñÜîåéò
ôïõ..ðñïåôïéìÜæïíôáò ôï ÷þñï ãéá ôïí åáõôü ôïõ, üðùò ï å÷èñüò åéóâÜëëåé áðü ôï
ñÞãìá..ÊáôÜ äåýôåñï ëüãï áò óôñÝøïõìå ôï âëÝììá óôïí ïõñáíü ðÜíù êáé óôç ãç êÜôù
ãéá íα áêïýóïõìå ôç èåßá öùíÞ êáé íá ãíùñßóïõìå êáëÜ ôïõò íüìïõò ôçò öýóçò.. ¼ëïò
áõôüò ï êüóìïò, ôï ìÝãá êáé èáõìáóôü äçìéïýñãçìá ôïõ È. ìå ôï ïðïßá óéùðçñþò
êçñýôôåôáé ï È., üôáí âñßóêåôáé óå éóïññïðßá êáé æåι åéñçíéêÜ ìå ôïí åáõôü ôïõ
ðáñáìÝíùí åíôüò ôùí ïñßùí ôçò öýóçò ôïõ êáé äåí åðáíáóôáôåß ôßðïôå åíáíôßïí ôïõ
Üëëïõ ïýôå îåðåñíÜ ôá ëïãéêÜ äåóìÜ ìå ôá ïðïßá ï ôå÷íßôçò Ëόãïò óõíôáßñéáóå ôï ðáí
êáé åßíáé êüóìïò, êáé áðëçóßáóôï êÜëëïò êáé äåí èá Þôáí äõíáôü ðïôÝ íá åðéíïÞóåé
êáíåßò êÜôé ðéï ëáìðñü Þ ðéï ìåãáëïðñåðÝò áðü áõôüí. ¼ôáí ðáýóåé íá åéñçíåýåé
ðáýåé íá åßíáé êüóìïò..Ïé åðï÷Ýò ðïõ äéáäÝ÷ïíôáé ç ìéá ôçí Üëëç, ìåôñéÜæïõν ôéò
áíôéèÝóåéò ôùí Üêñùí ìå ìéá ìÝóç êáôÜóôáóç êáé óõíäõÜæïõí êáôÜ Ýíá ôñüðï óïöü ôçí
åõ÷áñßóôçóç êé áíÜãêç äåí êáèïäçãïýíôáé áðü ôçí åéñÞíç;..Äåí õðáãïñåýïõí óôïõò
áíèñþðïõò ôçí ïìüíïéá; ¼ôáí åðáíáóôáôÞóåé åíÜíôéá óôç öýóç ôçò ç ýëç êáé
óõãêñáôåßôáé ìüëéò êáé ìåôÜ âßáò, ó÷åäéÜæïõóá ôçí äéÜëõóç ìå ôçí áíôáñóßá Þ ï
È. ôáñÜîåé êÜôé áðü ôçí áñìïíßá ãéá íá öïâÞóåé Þ íá ôéìùñÞóåé ôïõò
áìáñôÜíïíôåò..áíáäåéêíýåôáé áðü ôçí áôáîßá ôï áãáèüôçò å...ÊÜëëïò äåí åßíáé ç
óôåíÞ áëëåëåîÜñôçóç ôùí áñåôþí óôç øõ÷Þ êáé õãåßá ç áñìïíéêÞ êáé
óõììåôñéêÞ åöáñìïãÞ ôùí ìåëþí ìåôáîý ôïõò;...Ïé Ιóñáçëßôåò ìÝ÷ñéò üôïõ åß÷áí
åéñÞíç ìåôáîý ôïõò êáé ðñïò ôïí È. êáé åíþ ðéÝæïíôáí ìÝò óôï óéäåñÝíéï êáìßíé ôçò
Áéãýðôïõ êé Þóáí åíùìÝíïé õðü ôçí ðßåóç ôçò êïéíÞò èëßøåùò (ãéáôß êÜðïôå ç èëßøç
áðïôåëåß êáëü öÜñìáêï, ðïõ ïäçãåß ðñïò óùôçñßá) ïíïìáæüôáí ëáüò Üãéïò êáé ìåñßäá
Ê. êé éåñáôåßï ôïõ âáóéëÝùò..¼ôáí Üñ÷éóáí íα áóèåíïýí êαé óôñÜöçêáí ìå ìáíßá ï Ýíáò
åíáíôßïí ôïõ Üëëïõ êáé êïììáôéÜóèçêáí (áðü ôï óôáõñü êáé ôçí áíáéóèçóßá ôïõò ðñïò ôï
È.-×.).. Τß Ý÷ïõí õðïóôåß;.. Ìíçìåßï ôçò óõìöïñÜò åßíáé üëç ç ïéêïõìÝíç, .. üðïõ Ý÷ïõí
äéáóðáñåß. Åßíáé öïâåñü êáêü ç áíôáñóßá..ôï íá åðéóôñÝøïõìå óôïí åìåôü ìáò êáé íá
ìçí ðáñáäåéãìáôéóèïýìå áðü ôçí ðåßñá..üðùò ïé ðáëßññïéåò ôùí Åõñßðùí Þ ôá Üóôáôá
êýìáôá ôçò èÜëáóóáò...Åßèå íá ìåßíïõìå üëïé åíùìÝíïé ìå Ýíá ðíåýìá, ìéá øõ÷Þ
áãùíéæüìåíïé ãéá ôçí ðßóôç ôïõ Åõáããåëßïõ..ïðëéóìÝíïé ìå ôçí áóðßäá ôçò ðßóôçò,
æùóìÝíïé óôç ìÝóç ôçí áëÞèåéá, ãíùñßæïíôåò ìüíï Ýíá ðüëåìï êáôÜ ôïõ ðïíçñïý..Ôïõò
äéáöèïñåßò ôçò áëÞèåéáò üóï åßíáé äõíáôü íá ôïõò èåñáðåýïõìå, ôïõò áíßáôá
áóèåíåßò áò ôïõò áðïöåýãïõìå, ãéá íá ìçí ìåôáäïèåß êáé óå ìáò ç áññþóôéá ôïõò ðñïôïý
ìåôáäþóïõìå ôçí õãåßá ìáò..(Ëüãïò 6)..Åßíáé åõêïëüôåñï íá ðñïêáëÝóåé êáíåßò ôçí
áðïôõ÷ßá ðáñÜ íá äéáôçñÞóåé ôçí åõôõ÷ßá. ¸ôóé óõíÝâç êáé ìå ìáò. ¼ôáí
ðïëåìïýìåèá åß÷áìå ãßíåé éó÷õñüôåñïé áðü ôïõò äéùãìïýò êé åß÷áìå ïìïíïÞóåé,
ìåôÜ üìùò ôçí óõãêÝíôñùóÞ ìáò Ý÷ïõìå ÷ùñéóèåß. Ãéáôß, ðïéοò ïñèÜ óêåðôüìåíïò
äåí èá èñçíïýóå ôçí ðáñïýóá êáôÜóôáóç;..Íá åéñçíåýïõí ïé ëçóôÝò, ðïõ ôïõò Ý÷åé
óõíäÝóåé ç êáêßá, åêåßíïé, ðïõ õðçñåôïýí ôïõò ôõñÜνíïõò Þ åêåßíïé ðïõ óõììåôÝ÷ïõí
óôéò êëïðÝò, óå óôÜóåéò Þ óõíùìïóßåò, ïé óõíåñãïß ôçò ìïé÷åßáò, áêüìá êé ïé
ó÷çìáôéóìïß ôùí ÷ïñþí êáé ôá ôÜãìáôá ôùí óôñáôþí êáé ôá ðëçñþìáôá ôùí ðëïßùí..êáé
åìÜò áíßêáíïõò íá ðëçóéÜóïõìå ï Ýíáò ôïí Üëëïí êáé íá ìïíïéÜóïõìå êáé íá ìçí ìðïñïýìå íá
óõìöùíÞóïõìå ïýôå íá âñåèåß êÜðïéïò ëüãïò ðïõ áí ìðïñåß íá èåñáðåýóåé áõôÞ ôçí
áññþóôéá, áëëÜ ùò äÜóêáëïé êé ïðáäïß ôçò êáêßáò êé ü÷é ôçò áñåôÞò, íá âñßóêïõìå
ðïëëÝò áöïñìÝò ãéá ðñüêëçóç äéáóðÜóåùí êáé óõãêñïýóåùí, íá öñïíôßæïõìå üìùò
åëÜ÷éóôá ãéá ôçí ïìüíïéá.. ¼ôáí áõôïß óôáóéÜæïõí ç óôÜóç äåí ïäçãåß óå ôßðïôå
öïâåñü. ÌÜëéóôá åßíáé êáëü íá äéáöùíïýí ïñéóìÝíïé áðü áõôïýò ðáñÜ íá Ý÷ïõí üëïé ôï
ßäéï öñüíçìá. Ãéáôß ðïéοò ëïãéêüò Üíèñùðïò èá ìðïñïýóå íá åðáéíÝóåé ôçí ïìïãíùìßá, ðïõ
åðéäéþêåé ôï êáêü;..Ãéá ðïéü ëüãï åìåßò ðïõ áíÞêïõìå óôçí áãÜðç ìéóïýìå êáé
ìéóïýìáóôå; Êáé ìåéò ðïõ áíÞêïõìå óôçí åéñÞíç äéåîÜãïõìå Ýíá áêÞñõêôï êé
áêáôÜðáõóôï ðüëåìï;..Êé åíþ áíÞêïõìå óôï Ëüãï åßìáóôå óéùðçñïß..ÕðÜñ÷åé êïñåσìüò
óå üëá..Óå ìáò äåí õðÜñ÷åé üñéï óôï íá êôõðÜ êáíåßò êáé íá êôõðÜôáé ü÷é ìüíï óå
60
ó÷Ýóç ìå ôïõò áëëïäüîïõò(ðïõ äéáöÝñïõí óå äüãìáôá ôçò ðßóôçò (ãéáôß áõôü èá Þôáí
ëéãþôåñï êáêü êé ï æÞëïò ãéá åðáéíåôÜ ðñÜãìáôá áðïôåëåß åðáñêÞ áéôéïëïãßá, ìÝóá
óå üñéá) áëëÜ êáé ðñïò ôïõò ïìïäüîïõò, ðïõ ðïëåìïýí åðßóçò ôïõò áëëïäüîïõò êé
áãùíßæïíôáé ãéá ôá ßäéá ðñÜãìáôá..Ï Áíôß÷ñéóôïò äåí õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç íá
ðñïóâÜëåé õãéåßò êé åíùìÝíïõò óôåíÜ ìå ôçí áãÜðç. ÐñÝðåé ðñþôá íá äéáñåèåß ç
âáóéë., åí óõíå÷åßá íá Ýëèåé ï ðåéñáóìüò êáé íα öéìþóåé ôïí õãéÞ óõëëïãéóìü ìÝóá
ìáò êé áêïëïýèùò íá äéáñðáãïýí ôá óêåýç êáé íá ðÜèïõìå åêåßíá, ðïõ âëÝðïõìå ôþñá ôïí
å÷èñü íá ðáèáßíåé áðü ôïí ×. Ãé’áõôü åãþ êëáßù..ç êïéëéÜ ìïõ õðïöÝñåé êáé ïé
áóèÞóåéò ìïõ öñßôôïõí êáé äåí îÝñù ðþò íá áíáêïõößóù ôïí ðüíï êáé ìå ðïéïýò
ëüãïõò..Ç åñéóôéêüôçò ìáò õðïäáõëßæåôáé ãéá íα õðïäáõëßóïõìå ôéò öéëïäïîßåò
Üëëùí êáé ôç ÷ñçóéìïðïéïýìå óáí óôÞñéãìá ôïõ äéêïý ìáò ðÜèïõò, üðùò ðéÜíïíôáé
åêåßíïé, ðïõ êáôáêñçìíßæïíôáé áðü ôéò ðÝôñåò ðïõ âñßóêïíôáé êïíôÜ ôïõò Þ ôïõò
éó÷õñïýò èÜìíïõò;..Áò íéêçèïýìå ãéá íá íéêÞóïõìå. ÂëÝðåôå ôïõò êáíüíåò ôùí áãþíùíêáé
ôá áãùíßóìáôá ôùí ðáëáéóôþí, ðïõ ðïëëÝò öïñÝò ìå ôï íá ðÝóïõí êÜôù íéêïýí. Áò ìç
ìéìçèïýìå ôïõò á÷üñôáãïõò óõíäáéôõìüíåò ðïõ ðáèáßíïõí ñÞîç óôïìÜ÷ïõ Þ ôïõò åìðüñïõò
ðïõ öïñôþíïõí õðåñâïëéêÜ ôï ðëïßï êáé ìåôÜ âïõëéÜæïõí... Áíôί ç ìÜ÷áéñá ôïõ Ðíåýì. íá
ìáò ðñïêáëåß ôçí êáëÞ äéáßñåóç åìåßò óôñåöüìáóôå ï Ýíáò åíáíôßïí ôïõ Üëëïõ(Ëüã.
22).

ÅΚΔΙΚΗΣΗ: Áò ìçí ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå ôçí åõêáéñßá ìå áðëçóôåßá, áò ìçí áðïëáýóïõìå

ôçí åîïõóßá ìå çäïíÞ, áò ìç ãßíïõìå ðéêñïß óå åêåßíïõò ðïõ ìáò áäßêçóáí, áò ìçí êÜíïõìå
áõôÜ, ðïõ êáôáäéêÜóáìå áëëÜ áöïý áðïëáýóáìå ôçí ìåôáâïëÞ, üóï ãéá íá áðïöýãïõìå ôá
äåéíÜ, áò ìéóÞóïõìå üôé Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí áíôåêäßêçóç. Åßíáé áñêåôÞ ç ôéìùñßá
óôïõò ìåôñßïõò ï öüâïò áõôþí ðïõ ëýðçóáí..ãéáôß åêåßíï ðïõ öïâåßôáé êáíåßò üôé èá
ðÜèåé, áõôÜ êáé ðáèáßíåé êé áí äåí ôá ðÜèåé ôéìùñåßôáé, ßóùò ðåñéóóüôåñï áðü
ôïí åáõôü ôïõ ðáñÜ áðü ôïõò äñÜóôåò..ÅðåéäÞ äåí ìðïñïýìå íá åéóðñÜîïõìå ôï ðáí áò
óõã÷ùñÞóïõìå ôï ðáí..Áò äåßîïõìå ôß äéäÜóêïõí åêåßíïõò ïé äáßìïíåò, ìå ôß äå
åêðáéäåýåé åìáò ï ×., ðïõ áí êáé õðåñåß÷å åêåßíùí ôá ïðοßá Ýðáèå, íßêçóå ôåëéêÜ
ìå åêåßíá ðïõ ìðïñïýóå íá êÜíåé áëëÜ äåí Ýêáíå..Áò íéêÞóïõìå ìå åðéåßêåéá åêåßíïõò
ðïõ ìáò ôõññÜííçóáí..ãéáôß ìå ôï ìÝôñï ðïõ ìåôñÜìå èá áíôéìåôñçèïýìå. Áò áöÞóïõìå óôï
Èåü ôïύò âáóáíéóôÝò êáé óôï åêåß äéêáóôÞñéï..Áò ìçí äéáíïçèïýìå äÞìåõóç
ðåñéïõóßáò, áðÝëáóç, âáóáíéóìïýò ìå ìáóôßãéá..Ïé ßäéïé ïé èåïß ôïõò
êáôáêñçìíßæïíôáé áðü áõôïýò ìå êÜèå êáôáêñáõãÞ ãéáôß åðß ðïëý ÷ñüíï ôïõò
åîáðÜôçóáí..( ÊáôÜ Éïõëéáí. Â, 243).

ÅËÁÖÉ: Áõôüò ëïéðüí, ðïõ Ý÷åé ðñïãåõèåß ôç æùÞ ôçò áñåôÞò óôï ðñþôï ìÝñïò ôùí
øáëìþí êé Ý÷åé ãíùñßóåé ôç ãëõêýôçôá ôïõ áíôéêåéìÝíïõ ôïõ ðüèïõ ôïõ ìå ôçí ãåýóç,
áöïý åîïíôþóåé êÜèå åßäïò åðéèõìßáò ðïõ Ýñðåé óáí ößäé ìÝóá ôïõ êáé
êáôáâñï÷èßóåé ôá ðÜèç óáí íá åßíáé ößäéá, äéøÜ ôçí ìåôïõóßá ôïõ È. ðåñéóóüôåñï
áðü ôï åëÜöé, ðïõ äéøÜ óôéò ðçãÝò ôùí õäÜôùí êáé üôáí áíáêáëýøåé ôéò ðçãÝò èá
ðåß ôüóï íåñü üóï ôñáâÜ ç üñåîç êé ç åðéèõìßá ôïõ, ðáßñíïíôáò ìÝóá ôïõ ôï
ðïèïýìåíï..ãéáôß áõôü, ðïõ ãÝìéóå äåí áäåéÜæåé ðÜëé üðùò óôï ìÝóá, ïýôå ìÝíåé
áäñáíÝò, áëëÜ ôï èåßï íÜìá, óå üðïéïí áíáâñýóåé, ìåôáâÜëëåé óýìöùíá ìå ôïí åáõôü ôïõ
üðïéïí ôï ãåõôåß êáé ôïõ ìåôáäßäåé ôçí äýíáìÞ ôïõ. (Óôéò Åðéãñ.47)

ÅËÅÏΣ: Áò ìçí öáíïýìå åìåßò ïé ëïãéêïß óêëçñüôåñïé áðü ôá Üëïãá æþá. Ãéáôß åêåßíá
÷ñçóéìïðïéïýí áðü êïéíïý áõôÜ ðïõ âëáóôÜíåé ç ãç åê öýóåùò..Åìåßò üìùò
ïéêåéïðïéïýìáóôå ôá êïéíÜ & êáôÝ÷ïõìå ìüíïé áõôÜ, ðïõ áíÞêïõí óôïõò ðïëëïýò.Áò
íôñåðόìáóôå ôá öéëÜíèñùðá äéçãÞìáôá ôùí åéäùëïëáôñþí..Áò æçëÝøïõìå ôçí ðñþôç
åêêëçóßá ôùí ×ñéóôéáíþí, ðïõ ôá ðÜíôá Þôáí êïéíÜ óå áõôïýò..ºóùò íá óå ðåéñÜæåé ç
ðëåïíåîßá, üðùò ç êõñßá ôïí ÉùóÞö. Óå ôñáâÜ áðü ôá ñïý÷á ãéá áí ðáñáâåßò ôçí
åíôïëÞ & íá áãáðÞóåéò ðåñéóóüôåñï åêåßíç ðïõ áãáðÜ ôá ÷ñõóáöéêÜ & ôá óôïëßäéá.
ÏñãéóìÝíïò öýãå! Ìçí äßíåéò ôá ðÜíôá óôçí çäïíÞ. Äþóå & êÜôé óôçí øõ÷Þ! Íá
61
ðéóôÝøåéò üôé Ý÷åéò äõü êüñåò, ôçí êáëïðÝñáóç & ôçí ïõñÜíéá æùÞ..Ìçí
ðáñïõóéÜóåéò óôï íõìößï ôç íýìöç äýóìïñöç & áóôüëéóôç (ðáñáâïëÞ 10 ðáñèÝíùí)..Äåí
åßíáé üëá áõôÜ ìïñìïëýêåéá øåýôéêá, üðùò êÜíïõí óôá ìéêñÜ ðáéäéÜ (Åí ëéìù,157-9).
Ïé íáõôéêïß óôç öïõñôïýíá ðåôÜíå óôç èÜëáóóá ôï åìðüñåõìá & ôï ÷Üíïõí åíþ üôáí
áäåéÜóïõìå ôï ðïíçñü öïñôßï èá ìáæÝøïõìå êáëýôåñï ðëïýôï óôéò øõ÷Ýò..ôá ÷ñÞìáôá
üôáí ìåôáöåñèïýí óáí óå ðëïßá áóöáëÞ óôéò êïéëéÝò ôùí öôù÷þí öèÜíïõí óôá ëéìÜíéá &
öõëÜóóïíôáé óáí óôïëßäé & ü÷é ùò êßíäõíïò..áëëéþò èá ðáñáêáëÝóïõìå ðïëý ôïí
ÁâñáÜì ÷ùñßò êáíÝíá êÝñäïò..Ãéá ìáò èá åßíáé âáñýôåñç ç êáôáäßêç áðü êåßíïõ ôïõ
ðëïõóßïõ..Áí ï öôù÷üò ìáò êïéôÜåé óôá ìÜôéá ôïí áðïêáëïýìå áíáéäÞ, íα óêýâåé ôï
êåöÜëé õðïêñéôÞ. (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 183-5). Ìáò Ýðåéóå (ï Âáó.) åðåéäÞ
áêñéâþò åßìáóôå Üíèñùðïé íá ìçí êáôáöñïíïýìå ôïõò áíèñþðïõò ïýôå íá ðñïâÜëëïõìå ôïí
×ñéóôü, ôçí êïéíÞ êåöáëÞ üëùí..Ãéá áõôü äåí áðáîéïýóå íá ôéìÜ êáé ìå ôá ÷åßëç
áêüìá ôçí íüóï áõôüò ï åõãåíÞò êáé áðü åõãåíåßò, ðïõ ç äüîá ôïõ åßíáé õðÝñëáìðñç.
Ôïõò öéëïýóå óáí áäÝñöéá, ü÷é áðü êåíïäïîßá..áëëÜ ãéá íá õðïôõðþóåé ìå ôç
öéëïóïöçìÝíç ÷åéñïíïìßá ôïõ, üôé ðñÝðåé íá ðëçóéÜæïõìå ôï óþìá ìå óêïðü ôçí èåñáðåßá
ôïõ. Êé Þôáí ìéá ðáñáßíåóç ðïõ ìéëïýóå ÷ùñßò ëüãéá..Åß÷å åðéâÜëëåé êïéíü áãþíá óå
üëïõò, ðïõ Þôáí ðñïϊóôÜìåíïé ôïõ ëáïý, ôçí öéëáíèñùðßá êáé ôçí ìåãáëïøõ÷ßá óôïõò
ðÜó÷ïíôåò..¼÷é ìå ëüãéá áëëÜ ìå Ýñãá êáèÜñéæå ôçí ëÝðñá.. ..(Óôïí
Ìåã.Âáó.241)..Éäéáßôåñá áîéïëýðçôïé åßíáé åêåßíïé ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ôçí éåñÞ íüóï êáé
Ý÷ïõí äéáâñùèåß ìÝ÷ñé ôéò óÜñêåò êáé ôá ïóôÜ êáé ôï ìõåëü (Ëüã.14, 247-9). Ôï íá
äþóåéò êáé ôïí åáõôü óïõ óôïí È. éóïäõíáìåß ìå ôï íá ðáßñíåéò..Êáé äåí èá äþóåéò
ôßðïôå äéêü óïõ, ãéáôß ôá ðÜíôá ôá Ý÷åéò ëÜâåé áðü ôï È., üðùò äåí åßíáé äõíáôü íá
îåðåñÜóïõìå ôç óêéÜ ìáò...Êé åêåßíïò, äåí íôñÝðåôáé íá ïíïìÜæåôáé ðáôÝñáò ìáò åíþ
åßíáé È. êáé Ê. ìáò, åìåéò äå ôï íá áñíçèïýìå êé åêåßíïõðïõ áíÞêïõí óôï ßäéï ãÝíïò ìå
ìáò;.. Áí ìðïñåßò äßäå óå åêåßíïí, ðñïôïý óïõ æçôÞóåé ôï Ëüãï êáé æçôþí ìå åðéìïíÞ ôï
äÜíåéï ìå ôïí ôüêï, ôçí ðñïóèÞêç ôçò ùöÝëåéáò êáé ôçí ïðïßá ðñïóèÝôïõí ôá óðÝñìáôá
ôçò åõóåâåßáò..Áí äåí ìðïñåßò âïÞèçóå, ðñüóöåñå ôñïöÞ. Äåí êïëëÜò áññþóôéá. Êé
áðüäåéîç ïé ãéáôñïß áðü ôïõò ïðïßïõò êáíåßò äåí êéíäýíåõóå, åðåéäÞ ðëçóßáóå
áóèåíÞ..Ìçí ðáñáâëÝøåéò áäéÜöïñá ôïí áäåñöü..Åßíáé ìÝëïò äéêü óïõ..Ìçí ðåñéìÝíåéò íá
äïêéìÜóåéò åóý, ðüóï êáêü åßíáé ç áðáíèñùðéÜ..Äåí Ý÷åé ìåãáëýôåñç áîßá ôï æþï,
ðïõ ðÝöôåé óôï ÷áíôÜêé, ðïõ óå ðñïóôÜæåé ï íüìïò íá ôï áíáóýñåéò(Ëüã.14, 291ê.å.)

ÅËÅÕΘΕÑΙÁ: Ãéáôß äåí Ý÷ïõìå óôç öýóç ìáò ôçí áíáìáñôçóßá; Ãéáôß & óõ ôïõò
äïýëïõò äåí ôïõò èåùñåßò ößëïõò üôáí ôïõò êñáôÜò äåóìßïõò áëëÜ üôáí äåΙò åêïõóßùò
íá åêôåëïýí ôá êáèÞêïíôá óå óÝíá. & óôïí Èåü äåí áñÝóåé áõôü ðïõ ãßíåôáé áðü áíÜãêç
áëëÜ áõôü, ðïõ åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí áñåôÞ. Êé ç áñåôÞ åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí
åëåýèåñç âïýëçóç êé ü÷é ìå ôçí áíáãêáéüôçôá. Ç åëåýèåñç âïýëçóç åîáñôÜôáé áðü
ôá ‘åö’çìéí’. Áõôüò ðïõ êáôçãïñåß ôïí ðïéçôÞ ãéáôß äåí ìáò Ýêáíå åê öýóåùò
áíáìÜñôçôïõò, äåí ðñïôéìÜ ôßðïôå Üëëï ðáñÜ ôçí Üëïãç áðü ôç ëïãéêÞ öýóç êé áõôÞ
ðïõ äåí êéíåßôáé & äåí Ý÷åé ïñìÞ áðü ôçí ðñïáéñåôéêÞ êé Ýìðñáêôç. (Ïõê Ýóôéí áßôéïò
ôùí êáêþí,111) Ìüíïí ôùí áøý÷ùí & ôùí áëüãùí åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü ãíþñéóìá íá
êéíïýíôáé ìå îÝíç èÝëçóç êáôÜ ôï äïêïýí. Ç ëïãéêÞ & íïåñÜ ïõóßá üôáí ÷Üóåé ôçí
åëåõèåñßá ôçò, ôüôå ÷Üíåé & ôï äþñï ôçò íüçóçò. Ðïý èá ÷ñçóéìïðïéÞóåé êáíåßò ôç
íüçóç áí ç åîïõóßá åêëïãÞò âñßóêåôáé óå êÜðïéïí Üëëïí; Áí ç ðñïáßñåóç ìÝíåé Üðñáêôïò
ôüôå êáô’áíÜãêç ÷Üíåôáé êé ç áñåôÞ..¼ôáí äåí õðÜñ÷åé áñåôÞ ôüôå ç æùÞ åßíáé
Üôéìç. Êé áí ç äéÜíïéá ðñï÷ùñåß óýìöùíá ìå ôéò äéáôáãÝò ôçò åéìáñìÝíçò,
áöáéñåßôáé ï Ýðáéíïò ãéá åêåßíïõò ðïõ êÜôé êáôïñèþíïõí. Ôüôå ç áìáñôßá åßíáé
áíßêçôç êé ç äéáöïñÜ ôïõ ôñüðïõ æùÞò Üêñéôç. Ãéáôß ðþò èá Þôáí äßêáéï íá
êáôáêñßíåé êáíåßò ôïí áêüëáóôï & íá åðáéíåß ôïí óþöñïíá; ÅðïìÝíùò ôï üôé ç ðßóôç äåí
åðéêñáôåß óå üëïõò äåí åßíáé Ýãêëçìá ôïύ È. áëëÜ ôçò äéáèÝóåùò ôùí äå÷ïìÝíùí ôï
êÞñõãìá. Ç ðñïáßñåóÞ ìáò óõó÷çìáôßæåôáé ìå üðïéï åðéèõìåß. ÐëçóéÜæïíôáò ôçí
áñ÷Ýôõðç ïìïñöéÜ Ýãéíåò üìïñöç & óý, ëÝåé ï Ëüãïò...Áí ï Üíèñùðïò áðïâëÝøåé óôï
÷ñõóü äåß÷íåé óôçí üøç ôïõ ôéò ëÜìøåéò ôçò ýëçò..’Åßóáé ùñáßá åóý, ðïõ êÜèåóáé
62
êïíôÜ ìïõ’ (Áóìá 1:15)..ÅðåéäÞ ìÝóá óôéò êüñåò ôùí ìáôéþí öáßíïíôáé ôá ðñüóùðá
áõôþí, ðïõ ôéò áôåíßæïõí, ãé’áõôü ï Ýðáéíïò ôçò ïìïñöéÜò ôùí ìáôéþí ãßíåôáé ôï åßäïò
ôïõ ðåñéóôåñéïý. (êáíåßò äåí ìðïñåß íá äåß ôïí Êýñéï ðáñÜ ìüíïí ìå ôçí ÷Üñç ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò) (Óôï άóìá Ä, 117κ.ε.) Óôéò ðïëõÜíèñùðåò ðüëåéò..ãéá ôç ìéá ðáñÜôáîç
åßíáé äéáõãÝò êáé ðüóéìï ôï íÜìá ôçò ðßóôçò, ðïõ áíôëïýí ìå ôç èåßá äéäáóêáëßá, ãéá
üóïõò áéãõðôéÜæïõí ôï íåñü ãßíåôáé ÷áëáóìÝíï áßìá..Áöïý ï êáèÝíáò ìåôÝ÷åé
äéáöïñåôéêÜ óôç æùÞ êé Üëëïé êÜíïõí êáôïñèþìáôá áñåôÞò êé Üëëïé ãëéóôñÜíå óôçí
êáêßá, äåí èá ìðïñïýóå êÜðïéïò εýëïãá íα áðïäþóåé ôéò äéáöïñÝò ôùí âßùí óå êÜðïéåò
õðåñêåßìåíåò åíáíôéüôçôåò ðïõ åêöñÜæïõí ôï èåßï èÝëçìá..¼ðùò áí äçë. πει êÜðïéïò
üôé, åðåéäÞ äåí åßäå ôïí Þëéï, ôïí Ýñéîå åêåßíïò óôï ëÜêêï..Ýôóé åßíáé ïñèü íá
êáôáíïÞóïõìå ôï ëüãï ôïõ áðïóô. (üôé ï È. ôïõò ðáñÝäùóå óå ðÜèç áôéìßáò)..Ç ñÜâäïò
ôçò áñåôÞò, ðïõ ðáñïõóéÜóôçêå óôïõò Αιγυπτίους ôïí Åâñáßï ôïí êáèáñßæåé áðü ôç
æùÞ ôïõ âáôñÜ÷ïõ, åíþ ôïí Áéãýðôéï ôïí äåß÷íåé ãåìÜôï áðü áõôÞ ôçí áññþóôéá...Åíþ
áðëþíåôáé óå üëïõò ï öùôåéíüò âßïò, Üëëïé âáäßæïõí óôï óêïôÜäé óðñùãìÝíïé áðü ôéò
ðïíçñÝò ðñÜîåéò ôïõò óôï æüöï ôçò êáêßáò êé Üëëïé ëÜìðïõí ïëüêëçñïé áðü
áñåôÞ..¼ðùò áðü Üôáêôç äéáôñïöÞ äçìéïõñãåßôáé âëáâåñüò ÷õìüò ðáñüìïéïò ìå ôç
÷ïëÞ óôá óðëÜ÷íá êé üôáí áõôüí ï ãéáôñüò ìå ôçí åðéóôÞìç ôïõ ôïí ôñáâÞîåé ùò åìåôü,
äåí èá êáôçãïñçèåß ùò áßôéïò, Ýôóé êé áí ëÝãåôáé ότι ç ïäõíçñÞ ανταπόδοση óôïõò
ìï÷èçñïýò ãßíåôáé áðü ôïí È., åßíáé åýëïãï íá óêåöôüìáóôå üôé ïé áñ÷Ýò êé ïé áéôßåò
ôïõò Ý÷ïõí áðü ìáò (Óôï Âßï Ìùõó. Â, 211-221)...Ç ëïãéêÞ åßíáé åêåßíç ðïõ ðáñáêéíåß
ôçí éêáíüôçôá ãéá íá ìåôáôñáðåß ç öýóç óå Ýñãï, üðùò ï ðõñéôüëéèïò ÷ôõðéÝôáé áðü
ôï óßäçñï ãéá íα ðñïÝëèåé êáô’áõôü ôïí ôñüðï ç öùôéÜ ¼ôáí áêïýóåéò óå åêåßíïõò ðïõ
äüèçêå ç ÷Üñéò íá ðñïóèÝóåéò üôé Ý÷åé äïèåß óå åêåßíïõò ðïõ Ý÷ïõí êëçèåß êé
áíôáðïêñßíïíôáé óôçí ðñüóêëçóç (Ëïã.37,449-51)....Ç áõôåîïõóéüôçò ÷ñçóéìïðïéåßôáé
óáí ëÝîç áðü êïéíïý, Üëëï íüçìá Ý÷åé ãéá ôïí È.(õðåñâáôéêÜ) ãéá ôïõò áããÝëïõò (ìå
ðåñéïñéóìü üôé βοηθάει ôçí óõíÞèåéá ç åêëïãÞ ôïõò, ÷ùñßò ôçí ðáñÝíèåóç ôïõ ÷ñüíïõ)
êáé äéáöïñåôéêÜ ãéá ôïõò á., ðïõ áíôéìåôùðßæåé êáé ôçí åðßèåóç ðïõ ðñïÝñ÷åôáé
áðü ôïí äéÜâïëï êáé ôçí âáñýôçôá ôïõ óþìáôïò (¸êä., 351).

ÅËËÇΝΙΣΜΟΣ: Ï éïõäáϊóìüò áíôéìÜ÷åôáé ôïí åëëçíéóìü êé ïé δύο ìáæß áíôéìÜ÷ïíôáé

ôïí ×ñéóôéáíéóìü, üðùò áêñéâþò ïé Áéãýðôéïé êé ïé Áóóýñéïé õðÞñîáí ìåôáîý ôïõò
å÷èñïß áëëÜ êáé ìå ôïí éóñáçëéôéêü ëáü..áðü ôç ìéá ðëåõñÜ ï Σαβέλλιος êé áðü ôçí
Üëëç ïé áíüìïéïé. (ÊáôÜ Óáâåëëéáíþí, 59).. ÐïëÝìçóå ôçí óéùðÞ ôïõ Ðõèáãüñá êáé ôá
ïñöéêÜ êïõêéÜ êáé ôçí éäéüôñïðç αλαζονεία ‘ôÜäå Ýöá’. ÐïëÝìçóå ôéò èåùñßåò ôïõ
ÐëÜôùíïò ðåñß éäåþí êáé ìåôåíóùìáôþóåéò, êé üôé ïé áéó÷ñïß Ýñùôåò óôá ùñáßá
óþìáôá áíÜãïíôáé óôçí øõ÷Þ. ÐïëÝìçóå ôçí Üèåç διδασκαλία ôïõ Åðéêïýñïõ êáé ôçí
ðåñß áôüìùí êáé çäïíþí, ôçí èåùñßá ôïõ ÁñéóôïôÝëïõò ðåñß ðåñéïñéóìÝíçò ðñïíïßáò êáé
èíçôÞò øõ÷Þò êáé ôçí ðïëý áíèñþðéíç öéëïóïößá ôïõ, ôçí Ýðáñóç ôùí óôωéêþí, ôçí
λαιμαργία êáé ôçí áëçôåßá ôùí êõíéêþí..ÐïëÝìçóå ôçí åëáöñüôçôá ðåñß åðéêïéíùíßáò
ìå ôïõò Èåïýò êáé åðéäñÜóåùò ôùí Üóôñùí (Ëüãïò 27,29-33)..ÕðÜñ÷ïõí êáé ìåñéêïß
óïöïß óôïõò ¸ëëçíåò, ü÷é üìùò áëçèéíïß. Ðùò èá ëÝãáìå óïöïýò áõôïýò ðïõ áøÞöçóáí ôçí
éó÷õñüôåñç ýðáñîç, ôïí Èåü, ôçí ðñþôç áéôßá üëùí ôùí êáëþí, ðïõ êáé ç öýóç ôïí
áðïäåéêíýåé óôïõò φρόνιμους êé ç ôÜîç üóùí âëÝðïõìå êé üóùí íïïýìå....Åßíáé üìùò
åîßóïõ åãêùìéáóôÝò ôïõ êáëïý, óýìöùíïé óå áõôü, ðïõ äåí ëïãáñéÜæïõí ôßðïôá áíþôåñï
áðü ôçí áñåôÞ áêüìá êé áí éäñþôåò êáé ðïëëïýò êüðïõò êáé óå ðïëý äéÜóôçìá
ôõ÷áßíåé íá áðïêôéÝôáé. Ãéá íá óïõ ôï äåßîù èá èõìçèþ ìåñéêïýò ãéá íá ìÜèåéò êé áðü
áõôïýò ôçí áñåôÞ, üóá ñüäá êÜíïõí áãêÜèéá, üðùò ëÝíå ìáæåýïíôáò êáé ìáèáßíïíôáò ôá
êáëýôåñá äåßãìáôá ôùí áðßóôùí (ÄéïãÝíçò, ÊñÜôçς)..Äåí åðéäéþêïõí ôï ïñèü ìå
ïñèü ôñüðï. ¹ôáí ðéï ðïëý åðßäåéîç ðáñÜ ðüèïò ôïõ êáëïý..Ùñáßï ôï ðçãÜäé ôïõ
ÓùêñÜôç, ç öôù÷éêÞ æùÞ, ðüóï Üó÷çìá ôá Üëëá. Ïé ×áñìßäåò êáé ôï öüñåìá ôïύ
ðáëéïý ðáíùöïñéïý..Íá ðñïóêõíÜ ôñáðÝæéá τύραννων ï ÐëÜôùíáò; Êñßìá óôïõò ëüãïõò
êáé ôïõò ëáìðñïýò êüðïõò! (Ðåñß ÁñåôÞò, 179-185)

63
ÅΜΠΙΣΤΟΣΥΝÇ: ÄÝíïõí óå ïñìáèïýò ôá Üãñéá áñóåíéêÜ óýêá & ìå áõôÜ ãéáôñåýïõí ôï
êñÝìáóìá ôùí êëùíáñéþí ðïõ ðáèáßíïõí ïé åýêáñðïé (èçëõêÝò óõêéÝò)..ÐñïêåéìÝíïõ íá
åðéäåßîïõìå êáëÜ Ýñãá åßíáé áíÜãêç íá ìáò ôïíþíåé êÜðùò êé ç åìðéóôïóýíç ôùí Üëëùí.
Áí äåéò áõôüí, ðïõ ζει áìáñôùëÞ æùÞ Þ áõôüí ðïõ åîÝêëéíå óå áìáñôùëÞ áßñåóç, íá
áñ÷ßæåé íá æåι æùÞ åãêñáôÞ & íá ðñïóÝ÷åé & íá åßíáé óôá õðüëïéðá çèéêÜ
åíôÜîåé, öñüíôéóå íá ðëçóéÜóåéò ðåñéóóüôåñï ôçí êáñðïöüñá áõôÞ óõêéÜ, ðïõ
áíôëåß äýíáìç áðü ôçí ðáñïõóßá ôùí Üãñéùí óýêùí êé Ýôóé óõãêñáôåß ìåí ôçí ðôþóç,
åêôñÝöåé äå ôïí êáñðü ìå ðåñéóóüôåñç åðéìÝëåéá (Åîáçì. , 201).

ÅÌÐÏÑÉÏ:Åìðïñåõüìáóôå ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò ôçí áðüêôçóç ôùí ïõñáíßùí ðñáãìÜôùí ìå
ôçí ôÞñçóç ôùí åíôïëþí. ÐñÝðåé íá óõãêåíôñþóïõìå ðïëý & ðïéêßëï ïõñÜíéï ðëïýôï ãéá íá
ìçí êáôáíôñïðéáóôïýìå ‘äïýëå ðïíçñÝ’ (Ìáôè.25:26) êé áöïý öïñôþóïõìå ôá åìðïñåýìáôá íá
ðñïóðáèÞóïõìå ìå áóöÜëåéá íá ðåñÜóïõìå ôçí æùÞ áõôÞ. Ãéáôß ðïëëïß áöïý áðü ôá
νιάτα ôïõò óõãêÝíôñùóáí ðïëëÜ, üôáí Ýöèáóáí óôï ìÝóï ôçò æùÞò & óçêþèçêáí åíáíôßïí
ôïõò ïé ðåéñáóìïß áðü ôá ðïíçñÜ ðíåýìáôá, õðÝóôçóáí æÜëç êé Ý÷áóáí åßôå ôçí
ðßóôç, åßôå ôçí åãêñÜôåéá..ÈÝáìá áîéïèñÞíçôï! ¾óôåñá áðü íçóôåßá, óêëçñáãùãßá,
óõíå÷Þ ðñïóåõ÷Þ, åãêñÜôåéá 20 Þ 30 ÷ñüíùí ëüãù áðñïóåîßáò Þ ðáñáìåëÞóåùò ôçò
øõ÷Þò íá êáôáíôÞóåé êáíåßò ãõìíüò..áðü Ýíá êôýðçìá ôïõ äéáâüëïõ..Íá êñáôÜò ëïéðüí
ãåñÜ ôá ðçäÜëéá ôçò æùÞò. Íá êõâåñíÜò ôá ìÜôéá óïõ, ãéá áí ìçí ðÝóåé ïñìçôéêü ôï
êýìá ôçò åðéèõìßáò, íá êõâåñíÜò ôçí ãëþóóá, ôçí áêïÞ, áí ìçí óå áíáðïäïãõñßóåé ç
æÜëç áðü ôï èõìü, áí ìçí óå êáôáêëýóïõí ïé áéöíßäéïé öüâïé, ïýôå ç βαριά ëýðç. ¼ôáí
êñáôÜò øçëüôåñá ôïí åáõôü óïõ, èá åßóáé êáëüò êõâåñíÞôçò ôçò æùÞò..Ïé íáõôéêïß
óõíçèßæïõí íá êïéôïýí øçëÜ óôïí ïõñáíü êé áðü êåé íá ëáìâÜíïõí ãñáììÞ ðëåýóçò,
ôç ìÝñá áðü ôïí Þëéï, ôç íý÷ôá áðü ôçí Üñêôï.. & συ íá Ý÷åéò ôï âëÝììá óïõ óôïí ïõñáíü
(Ø.122:1). Íá áôåíßæåéò ôïí Þëéï ôçò äéêáéïóýíçò êé ïäçãïýìåíïò áðü ôéò åíôïëÝò ôïõ
Êõñßïõ óáí ìå êÜðïéá öùôåéíÜ Üóôñá íá Ý÷åéò Üãñõðíï ôï âëÝììá ‘Ëõ÷íÜñé óôá ðüäéá
ìïõ åßíáé ï íüìïò óïõ’ (Ø.118:105). Ãéáôß áí äåí êïéìçèåßò ðÜíù óôï ôéìüíé, üóï
âñßóêåóáé óå áõôÞ ôç æùÞ, óôçí áóôáèÞ öýóç ôïõ êüóìïõ, & ôçí âïÞèåéá ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò, èá ðÜñåéò ðïõ ìå åëáöñÜ öõóÞìáôá èá óå ïäçãåß ìðñïóôÜ & åéñçíéêÜ èá
óå ìåôáöÝñåé ìå áóöÜëåéá óôï áêýìáíôï & Þñåìï ëéìÜíé ôïõ èåëÞìáôïò ôïõ Èåïý (Åéò ôçí
Áñ÷Þ ôùí Ðáñïéì, 417).

ÅÍÄÕÌÁÓÉÁ ÊËÇÑÉÊÙÍ: Åßíáé ÷ñÞóéìï íá äéáêñéíþìåèá áðü ôï Ýíäõìá, ãéáôß áõôü

ðñïáíáããÝëλåé åðéóÞìùò ôïí êáèÝíá ìáò êáé ìáñôõñåß ôçí ïìïëïãßá ôçò æùÞò êáôÜ
Θεών, þóôå üôáí ìáò óõíáíôïýí íá áðáéôïýí áíÜëïãá êáé ôçí óõìðåñéöïñÜ..Åêåßíïí ðïõ ζει
áõóôçñÞ æùÞ, üëïé ôïí ðñïóÝ÷ïõí êáé ôï åëÜ÷éóôï áí ðáñáâëÝøåé áðü ôá êáèήêïíôÜ
ôïõ êáé ôïí ïíåéäßæïõí êáôÜ ôï ëüãï ôçò ÃñáöÞò ‘óôñáöÝíôåò èá óáò äéáó÷ßóïõí’
(Ìô.7:6). Ç ïìïëïãßá ôïõ ó÷Þìáôüò ìáò åßíáé ðáéäáãùãéêÞ ãéá ôïõò
ασθενέστερους, þóôå êáé ÷ùñßò ôç èÝëçóÞ ôïõò íá áðïöåýãïõí ôá êáêÜ Ýñãá.
¼ðùò õðÜñ÷åé êÜôé éäéáßôåñï óôï ñïý÷ï ôïõ óôñáôéùôéêïý êáé ôïõ
óõãêëçôéêïý..áðü ôá ïðïßá ãíùñßæïõìå ôá áîéþìáôÜ ôïõò, Ýôóé åßíáé åõðñåðÝò êáé
óýìöùíï íá õðÜñ÷åé êÜðïéá äéÜêñéóç ôïõ ×ñéóôéáíïý áðü ôï ñïý÷ï, ðïõ íá
åîáóöáëßæåé ôçí áðïóôïëéêÞ êïóìéüôçôá (Á Ôéì.2:9)...Ç æþíç åßíáé áðáñáßôçôç ãéá
íá óõóößããåôáé ï ÷éôþíáò óôï óþìá, þóôå Ýôóé êáé èá ôïí æåóôáßíåé ðåñéóóüôåñï
êáé èá ôïõ äþóåé Üíåóç óôéò êéíÞóåéò (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 295)...Ôá ÷ñõóÜ
êïõäïõíÜêéá åßíáé ç ëáìðçäüíá ôùí êáëþí Ýñãùí êáé ÷ôõðïýí êáèþò êïõíéïýíôáé áðü
ôïõò ñïßóêïõò. Ãéáôß áõôÜ åßíáé äýï ðñÜîåéò ðïõ óõíáðáñôßæïõí ôçí áñåôÞ: ç ðßóôç
óôï È. êáé ç óõíåßäçóç ç ó÷åôéêÞ ìå ôçí æùÞ. Áò ìéìåßôáé ï âßïò ôïõ êáèåíüò ôï
ñüäé..Ç öéëüóïöç êé ïëüóôõöç äéáâßùóç, åíþ åßíáé äýóêïëç íá ôç íïéþóåé ç áßóèçóç
êé Üíïóôç, åßíáé ãåìÜôç áðü áãáèÝò åëðßäåò üôáí ùñéìÜóåé óôïí êáéñü ôçò...Ïé
÷ñõóÝò áóðßäåò óõìâïëßæåé ôçí õðåñï÷Þ Ýíáíôé ôïõ å÷èñïý ôüóï ìå ôçí ðßóôç üóï
êáé ìå ôçí áãáèÞ óõíåßäçóç êáé ôï ôåôñÜãùíï êüóìçìá ôçò παγιότητας óôï êáëü. Ôá
ëïõñéÜ ðïõ óõíäÝïõí ôçí êáñäéÜ ìå ôïõò âñá÷ßïíåò äéäÜóêïõí üôé ç ðñáêôéêÞ
64
öéëïóïößá ðñÝðåé íá óõíÜðôåôáé ìå ôç èåùñßá. ÕðïäÞìáôá, íåêñÜ äÝñìáôá äåí Ý÷åé ï
éåñåýò. (Óôï Âßï ÌùõóÞ,281).

ÅÍÏÔÇÔÁ: ¼ðùò ï Ðáýëïò óôïõò Êïñéíèßïõò, Ýôóé êé ç åíüôçôá ôïõ Õéïý ìåôÜ ôïõ
Ðáôñüò åßíáé ãéá üëïõò ðáñÜäåéãìá êáé ìÜèçóç, êáôÜ ôçí ïðïßá ìðïñïýí íá äéäá÷èïýí
áðïâëÝðïíôåò óôç öõóéêÞ åíüôçôá ôïõ Ðáôñüò êáé ôïõ Õéïý, ðþò ðñÝðåé êé áõôïß íá
ãßíïíôáé Ýíá ìåôáîý ôïõò óôï öñüíçìá. Ôï ‘åí çìßí’ óçìáßíåé ‘äéÜ ôçò äõíÜìåùò ôïõ Ðáôñüò
êáé ôïõ Õéïý íá ãßíïõí Ýíá’. Ãéáôß ç ðñáãìáôïðïßçóç ÷ùñßò ôç âïÞèåéá ôïõ È. åßíáé
áäýíáôç (Ø.59:14, 43:6)..Íá ãßíïõí Ýíá üðùò ôï äéêü ìïõ óþìá êáé êáôÜ ôçí ôåëåéüôçôÜ
ôïõ..óáí íá öïñÝèçêáí áðü ìÝíá üëïé, Ýíá óþìá êé Ýíá ðíåýìá, êáé íá öèÜóïõí óôçí
ôåëåéüôçôá ôïõ åíüò áíèñþðïõ..Äåí õðÜñ÷åé óýãêñéóç ïìïßùí ìå ôï ‘êáèþò’ áêñéâþò
üðùò êé ç óýãêñéóç ôïõ ÓùôÞñïò ìå ôïí ÉùíÜ (Ìáôè.12:40)..¸ôóé êé åìåßò ãéíüìáóôå
Ýíá, ü÷é üðùò ï Õéüò óôïí ÐáôÝñá..¼ðùò åßìáóôå υéïß êáé èåïß ãéáôß õðÜñ÷åé óå
ìáò ï Ëüãïò, Ýôóé èá åßìáóôå óôïí õéü êáé ôïí ÐáôÝñá, êáé èá èåùñçèïýìå üôé Ý÷ïõìå
ãßíåé áðü ôïí Õéü êáé ôïí ÐáôÝñá, åîáéôßáò ôïõ õðÜñ÷ïíôïò ìÝóá ìáò áãßïõ Ðíåýìáôïò,
ðïõ õðÜñ÷åé óôïí Ëόãï, ðïõ õðÜñ÷åé óôïí ÐáôÝñá (ÊáôÜ Áñåéáíþí 87 ê.å.)

ÅÍÅÑÃÅÉÅÓ ×.: ¼ðùò áêñéâþò óôï ðõñáêôùìÝíï ìá÷áßñé äéáôçñïýíôáé ïé öýóåéò

ôçò öùôéÜò êáé ôïõ óéäÞñïõ, Ýôóé åßíáé 2 ïé åíÝñãåéåò êáé ôá áðïôÝëåóìáôÜ ôïõò.
¸÷åé ï óßäçñïò ôçí éäéüôçôá íá êüâåé êáé ç öùôéÜ ôï êÜøéìï, êáé äéáôçñåßôáé ç
äéáöïñÜ ôïõò óôï êáìÝíï êüøéìï êáé óôï êïììÝíï êÜøéìï. Ïýôå επειδή åßíáé äéðëÞ ç öõóéêÞ
åíÝñãåéá ëÝãïõìå 2 ôá ðõñáêôùìÝíá ìá÷áßñéá ïýôå äçìéïõñãïýìå óýã÷õóç ôçò
äéáöïñÜò, επειδή Ý÷ïõìå Ýíá ðõñáêôùìÝíï ìá÷áßñé. Êáι åßíáé áðïôÝëåóìá ôçò
áíèñþðéíçò åíÝñãåéáò ôï íá êñáôÞóåé ôï ÷Ýñé ôïõ ðáéäéïý, ôçò äå èåßáò åíÝñãåéáò ç
æùïðïßçóç (Βλ. åðßóçò ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ óþìáôïò êáé ôçò øõ÷Þò) (¸êä., 367)

ÅΞΟΜΟΛΟΓΗΣÇ: Êáêßá, ðïõ áðïóéùðÜôáé åßíáé ýðïõëç áññþóôéá óôçí øõ÷Þ.

¼ðùò äåí ëÝìå åõåñãÝôç åêåßíï ðïõ áöÞíåé ìÝóá óôï óþìá ïëÝèñéá ðñÜãìáôá, áëëÜ
åêåßíïí ðïõ ôá âãÜæåé Ýîù ìå ðüíï êáé ÷åéñïõñãéêÞ åðÝìâáóç þóôå ìå åìåôü Þ ìå ôçí
öáíÝñùóç ôçò áññþóôéáò ôïõ íá ãíùóèåß ï ôñüðïò ôçò èåñáðåßáò, Ýôóé êé áõôüò ðïõ
êñýâåé ôçí áìáñôßá óçìáßíåé üôé åôïéìÜæåé ìáæß ìå ôïí Üññùóôï ôïí èÜíáôï, ãéáôß
êåíôñß ôïõ èáíÜôïõ åßíáé ç áìáñôßá..Áò ìçí êñýâåé êáíåßò ôá áìáñôÞìáôá ôïõ Üëëïõ
ãéá íα ìç ãßíåé áäåñöïêôüíïò (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 383). Ç áéäþò, ðïõ õðÜñ÷åé óôçí
øõ÷Þ ôùí áíèñþðùí åßíáé óçìáíôéêü & éó÷õñü üðëï ãéá ôçí áðïöõãÞ ôçò áìáñôßáò.
Åßíáé óõããåíÞ ìåôáîý ôïõò ç áéäþò (ôï êïêêßíéóìá, ðïõ ðñïçãåßôáé ôçò áìáñôßáò) & ç
íôñïðÞ (ôï êéôñßíéóìá), ðïõ Ýðåôáé ôçò áìáñôßáò. ¼ðùò äçë. êÜðïéïò ðïõ áðü
áíåîÝëåãêôç ëáéìáñãßá ìáæÝøåé óôï óþìá ôïõ δύσπεπτα õãñÜ & åã÷åéñéóèåß, Ý÷åé
ùò ðáéäáãùãü ãéá ìéá ìåôñçìÝíç & ôáêôéêÞ æùÞ ôçí ïõëÞ áðü ôïí êáõóôÞñá, Ýôóé êé
áõôüò, ðïõ êáôçãüñçóå äçìüóéá ôïí åáõôü ôïõ ìå ôçí åîáãüñåõóç ôùí ìõóôéêþí
óöáëìÜôùí ôïõ èá ðÜñåé óùóôü ìÜèçìá ãéá ôçí ðáñáðÝñá æùÞ ôïõ, åíèõìïýìåíïò ôçí
íôñïðÞ ðïõ äïêßìáóå. Ç Ã. äßíåé óôçí å. ôçí Ýííïéá ôçò åîáãüñåõóçò êáé äåýôåñïí ôçò
åõ÷áñéóôßáò. Êé ç åîáãüñåõóç ðñáãìáôïðïéåß ÷ùñéóìü êé áëëïôñßùóç áðü ôá êáêÜ
êé ç ðñïèõìßá ãéá åõ÷áñéóôßá áõîÜíåé ôç ÷Üñç áðü ôïí åõåñãÝôç ãéá üðïéïõò
äÝ÷ïíôáé ìå åõãíùìïóýíç ôéò åõåñãåóßåò.. (Óôéò Åðéãñ.131)

ÅÎÏÕÓÉÁ: Ç å. äåí äéáóþæåôáé ïýôå áðü ôçí áöèïíßá ôùí ÷ñçìÜôùí, ïýôå áðü ôï
ìÝãåèïò ôçò äýíáìçò ïýôå áðü ôï ýøïò ôçò äüîáò, áëëÜ ôçí ÷áñßæåé ï Ê. óå êåßíïõò
ðïõ åîáéôßáò ôçò õðåñâïëéêÞò èëßøçò æçôïýí ôçí âïÞèåéÜ ôïõ ‘¼ôáí áóèåíþ
ôüôå äõíáôüò åéìß’..Áò ðåßóïõìå ôïõò åáõôïýò ìáò óå êáéñïýò ðåéñáóìïý íá ìçí
ôñÝ÷ïõìå óå áíèñþðéíåò åëðßäåò áëëÜ ìå äÜêñõá, óôåíáãìïýò êáé êïðéþäç ðñïóåõ÷Þ
íá êÜíïõìå ôéò äåÞóåéò ìáò (Óôïí 59 Øáëì.375).

65
ÅÎÕÐÍÁÄÁ: Ïé Ü. ïíïìÜæïõí ëïãéêïýò åêåßíïõò, ðïõ ãíùñßæïõí íá äßíïõí êáé íá ðáßñíïõí, íá
áãïñÜæïõí êáé íá ðïõëÜíå, íá åìðïñåýïíôáé, íá êëÝâïõí ôïí ðëçóßïí, íá ðëåïíåêôïýí, íá
äáíåßæïõí ìéá äñá÷ìÞ êáé íá ôçí êÜìïõí äýï. Áëëά ï È. ôïõò ïíïìÜæåé ανόητους êáé
ìùñïýò êé áìáñôùëïýò (Éåñ.4:22)..Ï È. èÝëåé óôá ãÞéíá ðñÜãìáôá íá åßìáóôå ìùñïß êáé
óôá åðïõñÜíéá óõíåôïß. Ãéáôß êé ï äéÜâïëïò åßíáé Ý. óôçí êáêßá êáé ðñÝðåé åìåßò íα
ôïí áíôéìåôùðßæïõìå ìå óýíåóç ‘Íá åßóèå Ý. óáí ôá ößäéá êé áêÝñáéïé óáí ôá
ðåñéóôÝñéá’. Áõôüò, ðïõ èåùñåßôáé áðü ôïí È. öñüíéìïò åßíáé åêåßíïò, ðïõ óïößæåôáé
íá êÜíåé ôï èÝëçìá ôïõ È. êáé íá ôçñåß ôéò åíôïëÝò ôïõ. (Ìåã.Áèáí. Ðåñß Ðáñè.177-9)

ÅÐÁΙΝΟΣ: Ðñþôç áðü ôéò åõåñãåóßåò ôçò öéëïóïößáò åßíáé íá åðáéíïýíôáé ôá

êáëÜ, ãéáôß ï Ýðáéíïò ðñïêáëåß æÞëï, ï æÞëïò áñåôÞ, ç áñåôÞ ìáêáñéüôçôá, ç äå
ìáêáñéüôçôá åßíáé ôï õøçëüôåñï áðü ôá åðéèõìçôÜ êáé åêåßíï ðñïò ôï ïðïßï
êáôåõèýíåôáé êÜèå óðïõäáßïõ êßíçóç (Åéò ¹ñùíá, 253).

ÅÐΙΣΤΟΛΗ: Ôï ìÝôñï óôçí å. åßíáé ôï ôß ÷ñåéÜæåôáé. Ç åðéóôïëÞ åßíáé Üñéóôç,

üôáí ðåßèåé êáé ôïí áìüñöùôï êáé ôïí ìïñöùìÝíï, ôïí Ýíá åðåéäÞ åßíáé ãñáììÝíç êáôÜ ôçí
áíôßëçøç ôùí ðïëëþí, ôïí Üëëï åðåéäÞ åßíáé ðÜíù áðü ôçí áíôßëçøç ôùí ðïëëþí. Ãéáôß
åßíáé åîßóïõ Üðñåðï êé ï ãñßöïò áí åßíáé êáôáíïçôüò êé ç å. áí ÷ñåéÜæåôáé åñìçíåßá.
Ôñßôï óôïé÷åßï ôùí å. åßíáé ç ÷Üñç..áí äåí ãñÜöïõìå îçñÜ êé Ü÷áñá Þ êáé
áêáëëþðéóôá, áóôüëéóôá êé Üìåôñá, ÷ùñßò ãíùìéêÜ êáé ðáñïéìßåò..áêüìá êáé
ðåéñÜãìáôá, ðïõ ðñïóäßäïõí ãëõêýôçôá óôï ëüãï, ÷ùñßò êáôÜ÷ñçóç..¼ôáí ôá ðïõëéÜ
äéÜëåãáí ôï âáóéëéðÜ ôïõò ..ï áåôüò åßðå üôé ôï ðéï üìïñöï óôïëßäé Þôáí ðïõ äå
íüìéæå üôé Þôáí ùñáßïò. Óôéò å. ëïéðüí áò ôçñïýìå ôï áêáëëþðéóôï ðïõ åßíáé ðïëý
êïíôéíü óôï öõóéêü. (Βασ.Åðéóô. 51)

ÅÐÏ×ÅΣ: ÅðåéäÞ ç öýóç ìáò áðïëéèùìÝíç ìÝóá óôç ëáôñåßá ôùí åéäþëùí (‘üìïéïé ìå
áõôïýò èá ãßíïõí üóïé ðñÜôôïõí áõôÜ’ Ø.113:16)’, ãé’áõôü ôï ëüãï áíáôÝëëåé ìÝóá óôç
âáñéÜ ÷åéìùíéÜ ï Þëéïò ôçò äéêáéïóýíçò & öÝñíåé ôçí Üíïéîç..¸ôóé áöïý ç áêôßíá ôïõ
Ëόãïõ æåóôÜíåé ôïí Üíèñùðï áí ãßíåé ðÜëé íåñü ðïõ áíôëïýìå ãéá áéþíéá æùÞ.. ‘Íá
ëÝåé, ï ÷åéìþíáò ðÝñáóå!’ ç âñï÷Þ Ýöõãå’. ×åéìþíáò åßíáé ôï êáêü ãéá ôçí
ðïëõðïßêéëç óçìáóßá ôùí êáêþí.Óõ íá åííïåßò ôéò ôáëáéðùñßåò ôïõ ÷åéìþíá ìå
ìåôáöïñéêÞ óçìáóßá, ôß åßíáé áõôü ðïõ ôï ÷åéìþíá ñß÷íåé ôá Üíèç ôïõ & ìáñáßíåôáé,
ôß åßíáé áõôü, ðïõ óùñéÜæåôáé óôï ÷þìá áðü ôá êëáäéÜ, ôß ç öùíÞ ôùí ùäéêþí
ðïõëéþí, ðïõ óùðáßíåé, ôß ç èÜëáóóá ðïõ ìïõãêñßæåé ìå ôá êýìáôá..ðþò âëÜóôçóå
óôçí áñ÷Þ ç áíèñþðéíç öýóç, üóï Þôáí ìÝóá óôïí ðáñÜäåéóï & ìåãÜëùíå & öïýíôùíå ìå ôï
íåñü åêåßíçò ôçò ðçãÞò. ¼ôáí ï ÷åéìþíáò ôçò ðáñáêïÞò îÝñáíå ôç ñßæá Ýðåóå ôï
ëïõëïýäé óôç ãη, äéáëýèçêå êé áðïãõìíþèçêå ï Üíèñùðïò áðü ôçí ïìïñöéÜ ôçò
áèáíáóßáò, ç ÷ëüç ôùí áñåôþí êáôáîåñÜèçêå, åðåéäÞ áðü ôçí áýîçóç ôçò áíïìßáò
ðÜãùóå ç áãÜðç ðñïò ôï Èåü, áðü üðïõ êïñõöþíåôáé ìÝóá ìáò ôá äéÜöïñá ðáèÞìáôá áðü
ôá å÷èñéêÜ ðíåýìáôá ðïõ ðñïêáëïýí ôá íáõÜãéá ôçò êáêßáò. ÁëëÜ üôáí Þñèå åêåßíïò
ðïõ Ýöåñå ôçí Üíïéîç ôùí øõ÷þí ìáò, áõôüò ðïõ åßðå óôç èÜëáóóá ‘óþðá, öéìþóïõ’ üëá
Üëëáîáí óå êáëïóýíç & ãáëÞíç êé ç öýóç ìáò Üñ÷éóå íá óôïëßæåôáé ìå ôá ßäéá ôçò ôá
ëïõëïýäéá. Êé Üíèç ôçò æùÞò ìáò åßíáé ïé áñåôÝò, ðïõ ôþñá áíèïýí & äßíïõí ôïí êáñðü
óôçí þñá ôïõò...ÂëÝðåéò ôç óùöñïóýíç, ôï ëåõêü êé åõùäéáóôü êñßíï, âëÝðåéò ôçí
áéäþ, ôï ôñéáíôÜöõëëï, âëÝðåéò ôï ßï ôçí åõùäéÜ ôïõ ×ñéóôïý..Ï êáéñüò íá êüøåéò ôá
ëïõëïýäéá & íá óôïëéóôåßò ðëÝêïíôáò óôåöÜíéá Ýöèáóå..Ãé’áõôü êåëáçäÜåé ôï
ôñõãüíé åßíáé ï ÉùÜííçò, ï ðñüäñïìïò ôçò ÷áñïýìåíçò Üíïéîçò, ðïõ äåß÷íåé ôá ùñáßá
ëïõëïýäéá ôçò áñåôÞò..& õðïíïïýóå ôï Üíèïò ôçò ñßæáò ôïõ Éåóóáß....ôïõò êáñðïýò ôçò
áñåôÞò èá ôïõò óïäéÜóåé üôáí öôÜóåé ôï èÝñïò (ï èåñéóìüò åßíáé ç óõíôÝëåéá ôïõ
êüóìïõ’ (Ìô.13:39). ¼ôáí âñßóêåóáé óôçí êáëïêáéñßá áõôÞò ôçò æùÞò íá
ðåñéìÝíåéò êÜðïôå & ôï ÷åéìþíá ôùí ðñáãìÜôùí. Èá Ýëèåé áññþóôéá, öôþ÷åéá. Ï
áÝñáò äåí èá öõóÜ ðÜíôá ïýñéïò..Ïëüêëçñç ôçí åõôõ÷ßá ôçò æùÞò ôçí óõíôáñÜóóïõí
áðñüâëåðôåò ðåñéóôÜóåéò óáí áéöíßäéåò êáôáéãßäåò, óáí ôá êýìáôá, ðïõ ôï Ýíá
66
Ýñ÷åôáé êáôüðéí ôïõ Üëëïõ. Êé áõôÜ èá ôá äåéò êÜðïôå íá ðåñíïýí êé ç æùÞ íá
ìåôáâÜëëåôáé óå ÷áñÜ & ëåõêÞ ãáëÞíç..Áõôüò ðïõ óôï÷áóôéêÜ ìåôá÷åéñßæåôáé ôá
óõìâáßíïíôá óôç öýóç..ðáñáìÝíåé ðÜíôá ï ßäéïò, ÷ùñßò áí áëáæïíåýåôáé óôéò åýèõìåò
ðåñéóôÜóåéò & ÷ùñßò íá ëõãßæåé óôéò óõìöïñÝò. ..Ãíùñßæù & èáëáóóïôáñá÷Þ ðïõ
óçêþíåôáé óôçí øõ÷Þ áðü ôá óáñêéêÜ ðÜèç..ÐñÝðåé ï íïõò óáí êõâåñíÞôçò ðïõ
êÜèåôáé ðÜíù óôá ðÜèç & êõâåñíÜ ôï ðëïßï ôçò óÜñêáò & ðåñéóôñÝöåé ìå
åìðéóôïóýíç ôïõò ëïãéóìïýò óáí ôéìüíé ìå ãåííáéüôçôá íá õðåñðçäÜ ôá êýìáôá & êáèüëïõ
íá ãåìßæåé áðü ôçí ðéêñßá ôïõò óáí ôçí áëìýñá áëëÜ íá ëÝãåé ðÜíôá ðñïóåõ÷üìåíïò’
Áò ìç ìå êáôáðéåß ï âõèüò’ (Ø.68,15-6) (άσμα ι, 323κ.ε.).

ÅÑÃÁ: ¼ðùò ôï óêïôÜäé ìå ôï öùò äéáëýåôáé êé áöáíßæåôáé ôï óêïôÜäé ìå ôçí

åðéêñÜôçóç ôïõ ëåõêïý ÷ñþìáôïò, Ýôóé êé ï ðáëéüò Ü. áöáíßæåôáé üôáí ôïí óôïëßóïõí
ôá Ýñãá ôçò äéêáéïóýíçò. ÂëÝðåéò ìå ðïéü ôñüðï êáé ï Æáê÷áßïò ìå ôçí ìåôáâïëÞ ôçò
æùÞò ôïõ óêüôùóå ôïí ôåëþíç, áíôáðïäßäïíôáò Þ ï Ìáôèáßïò, ðïõ Üëëáîå ôçí æùÞ ôïõ óáí
ðñïóùðßäá..Ôüôå ãéíüìáóôå ðáéäéÜ ôïõ üôáí áðïôõðþóïõìå ôçí ïìïéüôçôá ôçò ðáôñéêÞò
áãáèüôçôáò ìå ôïõò ëïãéóìïýò ôïõò óôç öéëáíèñùðßá. ÌåôÜ ôï áîßùìá ôçò õéïèåóßáò
ìáò åðéâïõëåýåôáé ï äéÜâïëïò åíôïíüôåñá ìå áêïíéóìÝíï öèïíåñü ìÜôé, üôáí âëÝðåé ôçí
ομορφιά ôïõ íåïãÝííçôïõ á. íá óðåýäåé óôçí ïõñÜíéá ðïëéôåßá, áðü ôçí ïðïßá îÝðåóå ï
ßäéïò. Îåóçêþíåé ôïõò ðýñéíïõò ðåéñáóìïýò åðéäéþêïíôáò íá ëáöõñáãùãÞóåé êáé ôï
äåýôåñï óôïëéóìü..Ï íåêñüò äåí áãáðÜ ôá óþìáôá, äåí ãßíåôáé äïýëïò ôïõ ðëïýôïõ (Εις
την ημέραν των Φώτων, 395).

ÅÕÁÃÃÅËÉÓÌÏÓ: Ìå ôçí óõãêáôÜèåóÞ ôçò áãßáò ÐáñèÝíïõ, Þëèå óå áõôÞí ôï

áã.Ðíåýìá óýìöùíá ìå ôïí Ëüãï ôïõ Ê., ðïõ åßðå ï Üããåëïò, åîáãíßæïíôÜò ôçí êáé
÷ïñçãþíôáò óå áõôÞ ôçí äýíáìç íá ôïí ãåííÞóåé. Êáé ôüôå Ýðåóå óáí óêéÜ ðÜíù ôçò ç
åíõðüóôáôç óïößá êáé äýíáìç ôïõ õøßóôïõ È., ï Υιός ôïõ È., ï ïìïïýóéïò ìå ôïí ÐáôÝñá, óáí
èåßïò óðüñïò, êáé äçìéïýñãçóå ãéá ôïí åáõôü ôïõ óÜñêá ìå ëïãéêÞ øõ÷Þ êáé íïåñÞ,
ôçí ðéï åêëåêôÞ åêðñïóþðçóç ôïõ ãÝíïõò ìáò, ü÷é óðåñìáôéêþò áëëÜ
äçìéïõñãéêþò ìå ôçí óõíåñãåßá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, ÷ùñßò íá ó÷çìáôßæåôáé ôï óþìá ôïõ
ìå ôçí ôìçìáôéêÞ óõìðëÞñùóç, áëëÜ Ýãéíå ôÝëåéï ìå ìéáò, åðåéäÞ Ýãéíå ï ßäéïò ï Ëüãïò
ôïõ È. ç áëçèéíÞ ýðáñîç ãéá ôçí óÜñêá (¸êä.287).

ÅÕÃÅΝΕΙÁ:’ÊÜðïéïò åîþëçò êáé ðñïþëçò, ìá áðü êáëÞ ãåíéÜ óå êÜðïéïí åîáßñåôï ðïõ ç
ñßæá ôïõ äåí Þôáí áðü åõãåíåßò, ðñüâáëå ôïõò ðñïãüíïõò ôïõ. ÃÝëáóå áõôüò ðïëý
Þñåìá êé åßðå: ‘Ç ãåíéÜ ìïõ ναι, åßíáé íôñïðÞ ãéá ìÝíá, συ üìùò åßóáé íôñïðÞ ôçò
ãåíéÜò óïõ’..Åß÷å êÜðïéïò êÜðïéá êéèÜñá ÷ñõóïêÜñöùôç, ðïõ ôçí Ýðáéæå öñé÷ôÜ
êé Ýíáò Üëëïò ìå ìéá ôõ÷áßá Ýâãáæå ìåëùäßá åõãåíéêÞ. Áð’áõôïýò ποιος Þôáí ï
êáëýôåñïò êéèáñéóôÞò..Åãþ ìüíï óÝíá âëÝðù áí åßóáé äßêáéïò Þ êáêüò. Ç áñ÷Þ ãéá
üëïõò ìáò åßíáé ï ßäéïò ðçëüò. ¼ëïé Ý÷ïõìå ôï ßäéï ðåôóß, ìåôåùñéæüìáóôå
öïõóêùìÝíïé áðü ôá ðëïýôç êáé ôçí äüîá, êáé ôçí ìåãÜëç ìáò ðáôñßäá. Ôß ôá èÝëù
áõôÜ ôá ðåñéôôÜ;..Ãéá ìÝíá êÜèå êáêüò åßíáé äïýëïò, åëåýèåñïò ï ðéï
êáëüò..Êáëýôåñá íá åßóáé Üñéóôïò ìå êáêÞ ãåíéÜ, ðáñÜ êÜêéóôïò êáé íá’óáé
åõãåíÞò.. ÁãïñÜæåéò Üëïãï êáëü êáé ãñÞãïñï Þ ôï êáêü ðïõ åßíáé áðü ñÜôóá..Ç å.
åßíáé ìßá, íá Ý÷åéò óùóôü ôñüðï.(Ðïßçì.26-27): ¼ôáí óå ëÝíå êáêü íá íôñÝðåóáé, ü÷é
áðü ôáðåéíÞ ãåíéÜ. Ãéáôß ç ãåíéÜ óïõ åßíáé üóïé óÜðéóáí áðü êáéñü. Êáëýôåñá íá
åßóáé áñ÷Þ ôçò ãåíéÜò óïõ, ðáñÜ ï óôåñíüò ôçò, þóôå íá åßóáé êáëüò ðáñÜ íá βγεις
áðü êáëïýò Νους ìå öñïíôßäá, åßíáé óáí ôá ïóôÜ ðïõ ôá ôñþåé ôï óêïõëÞêé. Áíèåß ôï
óþìá ðïõ áäéáöïñåß ãéá ôéò öñïíôßäåò(Ðïßçì. 32, 421).

ÅÕΣΕΒΕΙÁ: Å. äåí åßíáé ôï íá ìéëÜôå óõ÷íÜ ãéá ôï È. áëëÜ íá åßóôå διατεθειμένοι íá

óùðáßíåôå ðåñéóóüôåñï. Ãéáôß ç ãëþóóá üôáí äåí êáôåõèýíåôáé áðü ôç ëïãéêÞ
ðñïîåíåß óôïõò áíèñþðïõò ôá ðåñéóóüôåñá ïëéóèÞìáôá..åßíáé ðéï åõ÷Üñéóôï íá
ìáèáßíåé êáíåßò ðáñÜ íá äéäÜóêåé ãéá ôïí Èåü. Åóåßò áò äåß÷íåôå λιγότερη
67
åõóÝâåéá ìå ôï ëüãï êáé ðåñéóóüôåñç ìå ôá Ýñãá êáé ìå ôçí ôÞñçóç ôùí åíôïëþí
êáëýôåñá..Íá ìçí περιπλέκεστε óôá äß÷ôõá ôùí áóåâþí ïýôå íá σφίγγεστε áðü ôá
ðïëëÜ óáò ðñïóùðéêÜ áìáñôÞìáôá ïýôå íá êáôáðíßãåôáé ï ëïãéóìüò óáò áðü âéïôéêÝò
öñïíôßäåò êáé íá γίνεστε Üêáñðïé (Ëüã. Ã, 223-5). Ç Üóêçóç ôçò åõóÝâåéáò ìïéÜæåé
ìå óêÜëá, åêåßíç, ðïõ åßäå ï ìáêÜñéïò Éáêþâ. Áõôïß, ðïõ èÝëουí íá æÞóïõí åíÜñåôá íá
èÝôïõí ôï ðüäé ôïõò óôçí ðñþôç âáèìßäá, êé áðü êåé íá áíåâáßíïõí óôéò åðüìåíåò, Ýùò
üôïõ öèÜóïõí óôï ýøïò..¼ðùò ôï ðñþôï âÞìá ãßíåôáé ìå ôçí áðïìÜêñõíóç áðü ôç ãç, Ýôóé
êáé ç êáôÜ È. ðïëéôåßá áñ÷Þ ôçò ðñïêïðÞò åßíáé ï ÷ùñéóìüò áðü ôï êáêü. Êáé
ãåíéêþò êÜèå áðïöõãÞ åßíáé ευκολότερη áðü ïðïéáäÞðïôå ðñÜîç üðùò ôï ‘ïõ
öïíåýóåéò’ Ï ðñþôïò ø. èåùñåß ùò áñ÷Þ ôï íá ìçí ðÜìå ‘óå âïõëÞ áóåâþí’ (áìöéâïëßá ãéá
ôçí ýðáñîç È. êáé äéêáéïóýíçò), íá ìçí óôáèïýìå óå äñüìï áìáñôùëþí, êáé íá ìçí êáèßóïõìå
óå êáñÝêëá ‘ëïéìþí’..Ðñþôá óêåðôüìáóôå, ìåôÜ ðñáãìáôïéïýìå ôç óêÝøç êáé ôÝëïò
ðáñáìÝíïõìå óôéò áðïöÜóåéò (ð.÷. ìïé÷åßá) (Στον Ψ.1)

ÅÕÍÏÕ×ÉÓÌÏÓ: Áõôïß ðïõ å. áðü ôïõò áíèñþðïõò, üôáí ï ëüãïò ôïõ äáóêÜëïõ áöïý
÷ùñßóåé ôï áãáèü áðü ôï êáêü êáé ôï ìåí κακό åêäéþîåé, ôï äå êáëü èåóðßóåé ùò íüìï,
äçìéïõñãÞóåé ðíåõìáôéêÞ óùöñïóýíç. Êé áõôüí ôïí å. ôïí åðáéíþ ðïëý êáé ôïõò
äáóêÜëïõò åðåéäÞ êáëþò áðÝêïøáí ôï êáêü êáé ôïõò διδασκόμενους ãéáôß êáëþò
äÝ÷èçêáí ôçí áðïêïðÞ..¶ëëïé ìç Ý÷ïíôáò äáóêÜëïõò å. ôïí åáõôü ôïõò, êüâïíôáò ôç
ñßæá ôïõ êáêïý, ðåôþíôáò ìáêñéÜ ôá üñãáíá ôçò êáêßáò êé áðüêôçóáí ôÝôïéá
óõíÞèåéá êáé ñïðÞ óôçí áñåôÞ, þóôå íá åßíáé áäýíáôç ç ñïðÞ ðñïò ôï êáêü ..¸íá ðñÜãìá
åßíáé áéó÷ñü íá ìçí áðïêüøåéò ôá ðÜèç óïõ, óùìáôéêÜ êáé øõ÷éêÜ (Ëïã.37, 461)

ÅÕΤΥΧΙÁ: Êáíåíüò áðü ôïõò áíèñþðïõò ï âßïò äåí åßíáé äéáðáíôüò åõôõ÷Þò. Ç
ðáíôïôéíÞ åõôõ÷ßá åßíáé ôïõ Èåïý..¸÷åéò πιει ôï ïëïêÜèáñï íÜìá ôçò æùÞò, íá
õðïìåßíåéò åíþ ðßíåéò & ôï èïëü. Ï âßïò åßíáé óáí ðïôÜìé ðïõ ôñÝ÷åé óõíå÷þò &
ãåìßæåé ìå äéáäï÷éêÜ êýìáôá ‘Áí ôá êáëÜ Ý÷ïõìå äå÷ôåß áðü ôï ÷Ýñé ôïõ Êõñßïõ,
äåí èá õðïöÝñïõìå ôá êáêÜ;’..ÄéäÜóêïõìå ôïí Êýñéï ðþò ðñÝðåé íá êõâåñíÜ ôçí æùÞ
ìáò;..Óôïí Éþâ ìåôÜ üëá Þñèáí äéðëÜóéá..’Ñßîå ôç öñïíôßäá óïõ óôïí Êýñéï êé áõôüò èá
óå äéáèñÝøåé’ (Ø.54:23 ) (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 197-9)..ÄßíïíôÜò ìáò ï
Áñéóôοτέλης ôïí ïñéóìü ôçò åõäáéìïíßáò, ðñï÷þñçóå óùóôÜ ùò Ýíá óçìåßï, ëÝãïíôáò
ðùò áõôÞ åßíáé ç ‘êáô’áñåôÞ åíÝñãåéá ôçò øõ÷Þò’..’ìÝóá óå âßï ôÝëåéï’ êáé ôïýôï ìå
ðïëëÞ óïößá. Äåí ìßëçóå üìùò ìå ôçí ßäéá ìåãáëïöñïóýíç áëëÜ ßóá-ßóá ìå ðïëëÞ
ìéêñïðñÝðåéá, üôáí ðñïóèÝôåé êáé ôçí õëéêÞ åõçìåñßá, üôé äçë. áí ôý÷åé êáíåßò íá
åßíáé öôù÷üò Þ êá÷åêôéêüò Þ ÷áìçëÞò êáôáãùãÞò Þ ìáêñéÜ áðü ôçí ðáôñßäá ôïõ,
áõôÜ áðïôåëïýí åìðüäéï ãéá ôçí åõôõ÷ßá ôïõ. Åðáéíþí üìùò ôùí óôùéêþí ôçí
ìåãáëïöñïóýíç êáé ôç ãåííáéüôçôá, ðïõ äéäÜóêïõí üôé êáèüëïõ ôá åîùôåñéêÜ ðñÜãìáôá
äåí åìðïäßæïõí ôçí åõäáéìïíßá áëëÜ ï áîéüëïãïò Üíèñùðïò åßíáé ìáêÜñéïò áêüìá êé áí
êáßãåôáé ìÝóá óôïí ôáýñï ôïõ ÖÜëáñç. Ãé’áõôü èáõìÜæù üóïõò áðü ôçí ðáñÜôáîÞ ìáò
êéíäýíåõóáí ãéá ÷Üñç ôïõ êáëïý Þ õðÝìåéíáí ìå ãåííáéüôçôá ôç äõóôõ÷ßá. ÈáõìÜæù
åðßóçò êáé ôïõò ομοίους ôïõò áðü ôïõò åèíéêïýò (Åðéóô. 32).

ÅÕ×ÁÑÉÓÔÉÁ: Ï Çóáßáò åßäå ‘Üíèñáêá’. Ï Ü. äåí åßíáé áðëü üìùò îýëï, áëëÜ åíùìÝíï
ìå ôçí öùôéÜ. ¸ôóé êé ï Üñôïò ôçò èåßáò êïéíùíßáò äåí åßíáé áðëü øùìß, áëëÜ åíùìÝíïò
ìå ôçí èåüôçôá. Ç ôñÜðåæá ôïõ Ìåë÷éóåäÝê ðñïåéêüíéæå ôçí ìõóôéêÞ ôñÜðåæá:
ÁõôÞ åßíáé ç êáèáñÜ èõóßá äçë. êáé áíáßìáêôç, ðïõ üñéóå ï Ê. íá ðñïóöÝñåôáé áðü
áíáôïëþí Ýùò äõóìþí. Áõôüò åßíáé ï åðéïýóéïò, ðïõ óçìáßíåé Þ ôïí ìåëëïíôéêü Üñôï Þ
áõôüí ãéá ôç óõíôÞñçóÞ ìáò. Ôï ðíåýìá ðïõ æùïðïéåß åßíáé ç óÜñêá ôïõ Ê.. Åßíáé
áíôßôõðá ôïõ óþìáôïò êáé ôïõ áßìáôïò ôïõ ×., ðñïôïý üìùò áãéáóèïýí. ÌåôÜëçøç ëÝãåôáé
ãéáôß ìåôáëáìâÜíïõìå áðü ôçí èåüôçôá ôïõ Ê. ÁëçèéíÞ êïéíùíßá åðåéäÞ äéáìÝóïõ ôçò
êïéíùíïýìå åìåßò ìå ôïí ×. êáé ìåôÝ÷ïõìå óôç óÜñêá ôïõ êáé óôçí èåüôçôÜ ôïõ áëëÜ êáé
åíùíüìáóôå ìåôáîý ìáò, ãéíüìåíïé Ýíá óþìá ×. êé Ýíá áßìá êáé ìεôáîý ìáò ìÝëç, ìå ôï íá
ãéíüìáóôå óýóóùìïé ôïõ ×.. Íá ðñïóÝîïõìå íá ìçí παίρνουμε ìåôÜëçøç ôùí áéñåôéêþí,
68
ãéíüìåíïé óõììÝôï÷ïé óôçí êáêïäïîßá êáé êáôáäßêç. Λέγονται áíôßôõðá ôùí ìåëëüíôùí,
ãéáôß ôüôå èá ãßíïõìå ìÝôï÷ïé ôçò θεότητας ôïõ ×. ìå μόνη ôçí èÝá. (¸êä.473)

ÅÕΩΔΙΑ: Ï Ðáýëïò, ç íýìöç, áõôüò, ðïõ ìå ôéò áñåôÝò ôïõ ìéìåßôáé ôï íõìößï &
æùãñáößæåé ìÝóá ôïõ ìå ôçí åõùäßá ôçí áðñüóéôç ïìïñöéÜ êé áðü ôïõò êáñðïýò ôïõ
Ðíåýìáôïò, ôçí áãÜðç, ôç ÷áñÜ, ôçí åéñÞíç..óáí ìõñåøüò ðáñáóêåõÜæåé áõôÞ ôç íÜñäï
(ðïõ παρασκευάζεται ìå áíÜìéîç ðïëëþí áñùìÜôùí), Ýëåãå ãéá ôïí åáõôü ôïõ, ðùò åßíáé
ευωδία ôïõ ×ñéóôïý. ÁíÜëïãá ìå ôçí åóùôåñéêÞ äéÜèåóç ôïõ êáèåíüò ôï åîáßóéï Üñùìá
ðñïêáëåß æùÞ Þ èÜíáôï. ¼ðùò äçë. áí áëåßøåéò ìå ôï ßäéï Üñùìá ôï óêáèÜñé & ôï
ðåñéóôÝñé, ôï ðåñéóôÝñé ãßíåôáé ðéï æùçñü åíþ ôï óêáèÜñé ìáñáæþíåé Ýôóé & ï
ìÝãáò Ðáýëïò, åêåßíï ôï èåßï èõìßáìá, áí Þôáí êÜðïéïò ðåñéóôÝñé üðùò ï Ôßôïò Þ ï
Óéëïõáíüò Þ ï Ôéìüèåïò ìåôåß÷å óôçí åõùäία ôïõ ìýñïõ. Áí Þôáí êÜðïéïò ÄçìÜò Þ
ÁëÝîáíäñïò Þ ÅñìïãÝíçò äåí Üíôå÷áí ôï èõìßáìá ôçò åãêñÜôåéáò..Ãéá ìÝíá äåóìüò, ðïõ
êñåìþ óôï ëáéìü óôï óôÞèïò ìïõ êÜíïíôáò íá ìõñßæåé ôï óþìá ìïõ åßíáé ï ßäéïò ï Êýñéïò
ðïõ Ýãéíå êáíÝëëá, âñßóêåôáé óôç èÞêç ôçò óõíåßäçóçò, îåíõ÷ôþíôáò ìÝóá óôçí ßäéá
ìïõ ôçí êáñäéÜ, ðïõ âñßóêåôáé áíÜìåóá óôá óôÞèç..Åîáéôßáò ôçò êáñäéÜò ãßíïíôáé
èåñìÜ & æùôéêÜ ôá ìÝëç ôïõ óþìáôïò. ¼ðïéïò äÝ÷ôçêå óôï çãåìïíéêü óôïé÷åßï ôçò
øõ÷Þò ôïõ ôçí åõùäéÜ ôïõ Êõñßïõ..êáìéÜ áíïìßá äåí ìðïñåß íá øõ÷ñÜíåé óå êáíÝíá ìÝëïò
ôïõ óþìáôïò ôçí áãÜðç ôïõ Èåïý...¼ðïéïò åßíáé í’áöéåñùèåß óôçí õðçñåóßá ôïõ Èåïý,
äåí èá ãßíåé èõìßáìá, áí äåí ãßíåé ðñþôá óìýñíá, áí äåí íåêñþóåé ôá ìÝëç ôïõ ðÜíù óôç
ãç, åíôáöéáæüìåíïò ìå åêåßíïí, ðïõ ðÝèáíå ãéá ìáò (άóìá ò, 196κ.ε.).

Æ ÕÃÏΣ: Ç âáóéëåßá ôïõ Èåïý åßíáé áíïé÷ôÞ. Áõôüò ðïõ ðñïóêáëåß äåí
øåýäåôáé. Ï äñüìïò åßíáé åýêïëïò. Äåí ÷ñåéÜæåôáé ïýôå ÷ñüíïò, ïýôå äñüìïò,
ïýôå Ýîïäá, ïýôå öñïíôßäá. Ãéáôß êáèõóôåñåßò;..Ãéáôß öïâÜóáé ôïí æõãü óáí äÜìáëéò
ðïõ äåí ãíùñßæåé ôï æõãü; ’Åßíáé ï æõãüò êáëüò êé åëáöñüò’. Äåí ðëçãþíåé ôïí ëáéìü
áëëÜ ôïí äïîÜæåé. Äåí äÝíåôáé ãýñù áðü ôïí ôñÜ÷çëï, åðåéäÞ áõôüí ðïõ ôïí óýñåé ôïí
èÝëåé åëåýèåñï..ÂÜëå êÜôù áðü ôï æõãü ôïí áíõðüôá÷ôï áõ÷Ýíá óïõ. Ãßíå õðïæýãéï
ôïõ ×ñéóôïý ãéá íá ìçí ãßíåéò åõðñüóâëçôïò óôá èçñßá, áöïý áðáëëáãåßò áðü ôç
æåýãëç êáé ãõñßæåéò åëåýèåñá óôçí æùÞ (Ðñïôñåðô.óôï áã.ÂÜðôéóìá, 251-3). Ï
êáèåßò áðü ìáò Ý÷åé óôá êñõöÜ êÜðïéá æõãáñéÜ, ðïõ κατασκεύασε ï êôßóôçò óôçí
ïðïßá åßíáé äõíáôüí íá ãíùñßóïõìå ôç öýóç ôùí ðñáãìÜôùí ‘ÌðñïóôÜ óïõ Ýâáëá ôçí æùÞ
êáé ôï èÜíáôï, ôï áãáèü êáé ôï êáêü’ (Äåõôåñ.30:15)..Øåõäåßò åßíáé ïé Ü. ðïõ Ý÷ïõí
êáôåóôñáììÝíá ôá êñéôÞñéá ôçò øõ÷Þò, ðïõ ôáëáíßæåé ï ðñïöÞôçò ‘Αλίμονο ïé
ëÝãïíôåò ôï óêüôïò öùò êáé ôï öùò óêüôïò, ðéêñü ãëõêý, êáé ôï ãëõêý ðéêñü’ ÊáêÜ
æõãßæåéò ãéáôß åêëÝãåéò ôá πονηρά áíôß áãáèþí..Ôá âÜñç ôïõ óþìáôïò ôá
âñßóêïõìå ìå ôéò κλίσεις ôïõ æõãïý, ôá äéáëåêôÜ üìùò ôçò æùÞò ôá äéáêñßíïõìå ìå
ôçí åëåõèåñßá ôçò øõ÷Þò..(Óôïí 61 Øáëì.393)

ÆÙÇ ðáñïäéêÞ: Óôç ãç æïýìå óáí óå δεύτερη ìçôñéêÞ êïéëéÜ.. ¼ðùò üôáí
âñéóêüìáóôáí åêåß ðïëëÜ áðü ôá äù óôåñïýìáóôáí, Ýôóé êáé óôïí ðáñüíôá êüóìï
åßìáóôå ελλιπείς Ýíáíôé ôçò âáóéëåßáò ôùí ïõñáíþí..Áðïëáýóáìå åäþ ôï öùò. Áò
ðïèÞóïõìå ôïí Þëéï ôçò äéêáéïóýíçò. Ôçí Üíù ÉåñïõóáëÞì áò èåùñÞóïõìå êáé ðüëç êáé
ìçôÝñá ìáò. ÐáôÝñá ìáò áò êáëÝóïõìå ôïí È...Ïé áìáñôùëïß óáí ôá âñÝöç ðïõ ðåèáßíïõí
óôçí êïéëéÜ ôçò ìçôÝñáò ôïõò ðáñáäßäïíôáé áðü ôï óêïôÜäé óôï óêïôÜäé..3 öïñÝò
ãåííéüìáóôå óôçí æùÞ ìáò. Áðü áõôÝò ç 1 åßíáé ç Ýîïäïò áðü ôïõò ìçôñéêïýò êüëðïõò
êáé ìå ôéò Üëëåò 2 (âÜöôéóç êáé ìåôÜíïéá) ïðüôå ïäçãïýìáóôå áðü ôç ãç óôïõò
ïõñáíïýò. Ï èÜíáôïò ðñïóöÝñïíôáò áðáëëáãÞ áðü ôá åäþ äåéíÜ êáé ìåôáèÝôïíôáò óõ÷íÜ
óôçí Üíù æùÞ, äåí ãíùñßæù áí èÜíáôïò åßíáé ìå ôï áëçèéíü ôïõ üíïìá êáé äåí åßíáé
êáô’üíïìá ìüíïí öïâåñüò, ü÷é üìùò êáé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá. Êé üôé ðáèáßíïõìå åßíáé
ó÷åäüí Ýíá ðáñÜëïãï ðÜèïò. öïâïýìåèá üóá äåí åßíáé öïâåñÜ êé áõôÜ ðïõ åßíáé Üîéá
öüâïõ ôá äå÷üìáóôå óáí ðñïôéìüôåñá. Ç æùÞ åßíáé ìßá, íá áðïâëÝðåéò óôçí æùÞ êáé ï
èÜíáôïò Ýíáò, ç áìáñôßá, ï üëåèñïò ôçò øõ÷Þò. Ôá Üëëá ãéá ôá ïðïßá ìåãáëïöñïíïýí
69
ìåñéêïß åßíáé üíåéñá ðïõ ôá âëÝðïõìå íá ðåñéðáßæïõí ôçí ðñáãìáôéêüôçôá êé
áðáôçëÝò öáíôáóßåò ôçò øõ÷Þò. Áí áõôÞ åßíáé ç êáôÜóôáóή ìáò ìçôÝñá, ïýôå ãéá ôçí
æùÞ èá ìåãáëïöñïíÞóïõìå ïýôå ãéá ôï èÜíáôï èá ëõðçèïýìå õðåñâïëéêÜ. Ôß öïâåñü èá
ðÜèïõìå áí ìåôáâáßíïõìå áðü äù óôçí áëçèéíÞ æùÞ êé áí απαλλαγμένοι áðü ôéò
ìåôáóôñïöÝò, ôïõò éëßããïõò, ôïõò êüñïõò, ôçí áéó÷ñÞ öïñïëïãßá âñåèïýìå ìå üóá åßíáé
óôáèåñÜ êáé äåí êõëÜíå, ìéêñÜ öþôá åìåßò ÷ïñåýïíôáò ãýñù áðü ôï öùò (Óôïí
ÐáôÝñá, 343-5). ¼óï ìåãáëýôåñç åßíáé ç ìïíá÷éêÞ æùÞ ôüóï êáé ðéï äýóêïëç, êáé äåí
ãßíåôáé åðéäßùîç ðïëëþí ìÞôå Üëëùí áðü üóïõò Ý÷åé êáëÝóåé ç èåßá óïößá, ãéáôß
áõôÞ βοηθάει üóïõò êÜíïõí êáëÞ åêëïãÞ. Äåí åßíáé ëßãï íá ðñïôéìÞóåé êáíåßò ôçí
äåõôÝñáò ôÜîåùò æùÞ õðïôάóóïíôÜò ôçí ùóôüóï óôïõò êáíüíåò ôçò áñåôÞò êáé íá
õðïëïãßæåé ðåñéóóüôåñï ôï Èåü êáé ôçí óùôçñßá ôïõ ðáñÜ ôï êïóìéêü ìåãáëåßï. Íá
èåùñåß ôï ôåëåõôáßï ùò óêçíéêÞ ðñÜîç Þ êÜðïéï ðñïóùðåßï áðü ôá ðïëëÜ êáé
ðñüóêáéñá, êáèþò óõììåôÝ÷åé óôï äñÜìá áõôïý ôïõ êüóìïõ, áõôüò ï ßäéïò üìùò ζει
áðïâëÝðïíôáò óôçí åéêüíá, ðïõ ãíùñßæåé üôé áðü εκείνον ôçí Ýëáâå êáé ôçí ïöåßëåé
óå áõôüí, ðïõ ôçí Ýäùóå. (Óôïí ÊáéóÜñéï, 397). Ìå ôï ÷åßìáññï πλημμυρισμένος ï
áíèñþðéíïò âßïò áðü êÜèå åßäïò ôáñá÷þí & áíùìáëéþí îå÷ýíåôáé ðÜíôá & êõëÜ óôçí
ðëáãéÜ ôçò öýóçò ìáò & ôßðïôá äåí óôÝêåôáé áðü üóá åðéäéþêïíôáé óå áõôüí ïýôå
ðåñéìÝíåé íá ôá ÷ïñôÜóïõí üóïé ôá åðéèõìïýí & üóá ôïõ Ýñ÷ïíôáé ôçí ßäéá óôéãìÞ ôïí
ðëçóéÜæïõí & ìüëéò ôïí áããßîïõí ðñïóðåñíïýí & áõôü ðÜëé ðïõ åßíáé ðÜíôïôå ðáñüí
åîáéôßáò ôïõ óöïäñïý ðåñÜóìáôïò îåöåýãåé ôçí áßóèçóç åðåéäÞ ôá ìÜôéá
ðáñáóýñïíôáé áðü ôçí åðéäñïìÞ ôçò æùÞò, ðïõ áêïëïõèåß. Ãé áõôü èá Þôáí ùöÝëéìï íá
êñáôçèïýìå ìáêñéÜ áðü ôï ñåýìá...Ðþò åßíáé äõíáôüí áõôüò ðïõ Ý÷åé προσκολληθεί
óå Ýíá ðñÜãìá ôçò æùÞò íá Ý÷åé üôé ðïèåß ìÝ÷ñé ôÝëïò; Ποιο áðü üóá åðéäéþêïíôáé
ðÜñá ðïëý ìÝíåé åðéäéùêüìåíï ðÜíôïôå;..& ôï ëïõëïýäé ôçò ïìïñöéÜò äåí ôï Ýêáíå ç
öýóç ðéï ïëéãüæùï áêüìá & áðü ôá áíïéîéÜôéêá ëïõëïýäéá; ÈÜëáóóá åßíáé ç êïóìéêÞ
æùÞ, ï Üóôáôïò & üëï ðÜèç âßïò. ¼ôé åßíáé èåÜñåóôï & äéáêñéôéêü ôçò
áëÞèåéáò, ÉóñáÞë, áõôü ìïíá÷Ü ðåñíÜ ôçí èÜëáóóá óáí îçñÜ ÷ùñßò íá
áããßîåé ôçí ðßêñá & ôçí áëìýñá ôùí âéïôéêþí êõìÜôùí. Ï ÉóñáÞë ðÝñáóå
áíÜëáöñá ÷ùñßò íá âñá÷åß êé ï Áéãýðôéïò óêåðÜóôçêå áðü ôï íåñü êáèÝíáò áíÜëïãá
ìå ôçí äéάèåóÞ ôïõ. Ç áñåôÞ åßíáé ðñÜãìá áíÜëáöñï & ôåßíåé προς ôá ðÜíù êé üóïé
ζουν óýìöùíá ìå áõôÞí ðåôÜíå óáí óýííåöá & óáí ðåñéóôÝñéá ìå ôá ìéêñÜ ôïõò, åíþ ç
áìáñôßá åßíáé ðñÜãìá âáñý & êÜèåôáé óáí ìïëýâé. ÅðåéäÞ ëïéðüí ïé ìåôáâïëÝò
ãßíïíôáé êáôÜ êÜðïéï öõóéêü íüìï ëõðïýí áõôüí ðïõ áöïóéþíåôáé óå êÜôé, õðÜñ÷åé ìüíïí
Ýíáò ôñüðïò íá ôéò áðïöýãåé êáíÝíáò, íá ìçí êïëëÞóåé ç øõ÷Þ ôïõ óå êáíÝíá áðü
ìåôáâáëëüìåíá áëëά.. íá ðñïóáñìüæåéò ôçí üøç óïõ προς ôçí áñ÷Ýôõðç ïìïñöéÜ. ¼ðùò
ôá ìÜôéá ôùí ÷ïßñùí åðåéäÞ áðü ôïõ öõóéêïý ôïõò óôñÝöïíôáé ðñïò ôá êÜôù, äåí Ý÷ïõí
éäÝá áðü ôá èáõìÜóéá ôïõ ïõñáíïý, Ýôóé ç øõ÷Þ ðáñáóõñìÝíç áðü ôï óþìá äåí èá
ìðïñÝóåé íá áôåíßóåé ôïí ïõñáíü & ôéò Üíù ïìïñöéÝò, áöïý óêýâåé ðÜíù óôçí ôáðåéíÞ &
êôçíþäç öýóç. ÐñÝðåé íá ìåôáèÝóåé ôçí åñùôéêÞ äýíáìç áðü ôá óùìáôéêÜ óôçí íïçôÞ.
Ãé áõôüí ðïõ åãêáôÝëåéøå ôéò áéãõðôéáêÝò çäïíÝò, óôéò ïðïßåò Þôáí õðüäïõëïò ðñéí
ðåñÜóåé ôç èÜëáóóá, óôçí áñ÷Þ ç æùÞ ôïõ öáßíåôáé áçäéáóôéêÞ ÷ùñéóìÝíç áðü ôéò
çäïíÝò. Áí üìùò ôïðïèåôçèåß ìÝóá óôï íåñü ôï îýëï, ôï ìõóôÞñéï ôçò áíÜóôáóçò, ðïõ Ýëáâå
ôçí áñ÷Þ ôïõ ìå ôï îýëï, ôüôå ç æùÞ ôçò áñåôÞò ôïõ öáßíåôáé ãëõêýôåñç êáé ðéï
ðüóéìç áðü êÜèå ãëõêýôçôá ðïõ χαϊδεύει ôçí áßóèçóç ìå ôçí çäïíÞ, êáèþò ôïí
ãëõêáßíåé ç åëðßäá ôùí ìåëëïíôéêþí..(Óôï Âßï ôïõ Μωυσή, Â, 245). ..Ï ÌùõóÞò äåí
ãíþñéóå ìåôáâïëÞ óôï åßäïò ôçò ïìïñöéÜò åîáéôßáò ôïõ ÷ñüíïõ, áëëÜ ìÝóá óôçí
ìåôáâëçôÞ öýóç ôïõ äéáôÞñçóå áíáëëïßùôç ôçí ïìïñöéÜ...Ç æùÞ, ðïõ ôçí êõñßåøå ç
åîïõóßá ôçò ïñãÞò åßíáé áíõðüóôáôç êáé óêéþäç, üðùò ï éóôüò ôçò áñÜ÷íçò,,
ìðëÝêïíôáò ðÜíôá óå áðáôçëÝò áó÷ïëßåò ðáñüìïéá ìå êÜðïéá áÝñéíá íÞìáôá ðñïóðáèåß
íá õöÜíåé ôïí áíýðáñêôï éóôü ôïõ. Áí ôïí áããßîåé êáíåßò ìå στερεή óêÝøç, ç ìÜôáéç
áó÷ïëßá îåöåýãåé ôï ðéÜóéìï êé åêìçäåíßæåôáé. ¼ëá üóá åðéäéþêïõìå óôçí æùÞ ìáò
åßíáé öáíôáóßá..Ðüíïò ç íçðéáêÞ çëéêßá, êüðïò ç íåüôçôá, ï åíäéÜìåóïò âßïò åßíáé
áêüìç ðåñéóóüôåñï ðëïõôéóìÝíïò áðü ðüíï.. Ïé ðåñéóóüôåñïé Üðíïïé êé áäýíáôïé ìå
70
áäýíáìï êé Üôïíï öôåñïýãéóìá ñïõöþíôáò ëáßìáñãá ôá ôéðïôÝíéá ôçò æùÞò ìðëÝêïíôáé
êáé ðéÜíïíôáé óáí ìýãåò óôá íÞìáôá áõôÜ..Áí êÜðïéïò Ý÷åé ôç öýóç áåôïý
αντικρίζοντας áèÜìðùôïò ôç ëÜìøç ôïõ öùôüò ìå áìåôáêßíçôá ôçò øõ÷Þò êé
áíåâáßíïíôáò ìå äýíáìç ðñïò ôá ýøç ðëçóéÜóåé óå áõôÜ ôá êáôáóêåõÜóìáôá ôçò
áñÜ÷íçò ìå ôçí áýñá êáι ìüíï ôùí öôåñþí ôïõ, óôï èüñõâï ôçò ðôÞóçò ôïõ åîáöáíßæåé
êáèåôß ðáñüìïéï ðïõ èá ðëçóéÜóåé óôçí ïñìÞ ôùí öôåñþí ôïõ (Óôéò Åðéãñ., 63)

ÆΩΟΝ: Äåí èáõìÜæù ëéãüôåñï ôï ëåðôüôáôï êåíôñß ôïõ óêïñðéïý..Êáíåßò áò ìçí

êáôçãïñåß ôïí äçìéïõñãü, ãéáôß Ýâáëå óôç æùÞ ìáò æþá öáñìáêåñÜ &
êáôáóôñåðôéêÜ & å÷èñéêÜ ðñïò áõôÞí. Ãéáôß óå áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç èá Ýðñåðå íá
êáôçãïñåß & ôïí ðáéäáãùãü, ðïõ åðáíáöÝñåé óôçí ôÜîç ôïõò ÷áëáñïýò íÝïõò &
óùöñïíßæåé ôçí á÷áëéíùóéÜ ôïõò ìå ñáðßóìáôá & ÷ôõðÞìáôá. Ôá èçñßá åßíáé
áðüäåéîç ôçò ðßóôåùò (Ø.90:13, Ëïõê.10:9). ¹ äåí âëÝðåéò ôïí Ðáýëï..ðïõ ç ï÷éÜ äåí
ôïý’ êáíå êáíÝíá êáêü ãéáôß ï Üãéïò âñÝèçêå ðëÞñçò ðßóôåùò; (Ðñ.28:3-6); Áí åßóáé
Üðéóôïò íá öïâÜóáé ü÷é ôüóï ôï èçñßï, áëëÜ ôçí áðéóôßá óïõ, ìå ôçí ïðïßá Ýêáíåò ôïí
åáõôü óïõ åõÜëùôï óå êÜèå êáêü..(Åîáçì, È, 367)...Æ. ïíïìÜæåé ôçí äïõëéêÞ õðçñåóßá,
ðïõ ðñïóöÝñïõí ôá êéíÞìáôá ôçò øõ÷Þò, üôáí êÜèå äýíáìç (èõìüò, åðéèõìßá) ðïõ Ý÷ïõìå
÷ñçóéìåýåé ãéá ôçí áñåôÞ (Óôéò Åðéãñ. 65)
Ðñï ôçò ðáñáâÜóåùò Þôáí üëá ôá æ. óôçí åîïõóßá ôïõ á...Êáé ôï ößäé Þôáí ìÜëéóôá
εξοικειωμένοι ìå ôïí Ü. êáé ôïí ðëçóßáæå περισσότερο êáé ôïí êñáôïýóå óõíôñïöéÜ ìå
ôá åõ÷Üñéóôá êéíÞìáôá ôïõ óþìáôïò ôïõ. Ãé’áõôü ï áñ÷Ýêáêïò ÄéÜâïëïò ìÝóù áõôïý
ðñüôåéíå ôçí ÷åéñüôåñç óõìâïõëÞ. Êé ç ãç Ýöåñíå ìüíç ôçò ôïõò êáñðïýò ãéá ôçí
áíÜãêç ôùí æþùí ðïõ Þôáí óôçí åîïõóßá ôïõ, êé ïýôå âñï÷Þ õðÞñ÷å ïýôå
êáêïêáéñßá..ÌåôÜ ôçí ðáñÜâáóç óõíÞèéóå ôïí åáõôü ôïõ óôï íá åîïõóéÜæåé ç Üëïãç
åðéèõìßá..ÁëëÜ êáé ôþñá ç ÷ñçóéìüôçò ôùí èçñßùí äåí åßíáé ÷ùñßò ùöÝëåéá, ãéáôß
åêöïâßæåé êé ïäçãåß óôçí ãíþóç êáé ôçí åðßêëçóç ôïõ È. öýôñùóáí ôá áãêÜèéá ìáæß
ìå ôá ñüäá, êáé ìáò èõìßæïõí ôçí ðáñÜâáóç) (¸êä. 201)

ÆÙÁ ÊÁÉ ÁÃÉÏÉ: . ¼ðùò áêñéâþò ôá æþá Üëëá ζουν óôçí îçñÜ (ïé Ü. ôïõ ìåóáßïõ
ôñüðïõ æùÞò) Üëëá ôï íåñü (Ü. ðïõ Ý÷ïõí óêåðáóèåß áðü ôá íåñÜ ôùí áìáñôçìÜôùí) êé
Üëëá óôïí áÝñá (áôåíßæïõí ôá ýøç). Åìåßò óáí áåôïß áò ανέλθουμε óôá õøçëüôåñá, êé
áò êáôáðáôÞóïõìå ëéïíôÜñé êáé äñÜêïíôá..ÁëëÜ üóï åìåßò áíõøùíüìáóôå óôá ýøç, ôüóï
åêåßíïò ðñïóðáèåß íá ìáò åìðïäßóåé ìå ôéò ðáãßäåò ôïõ (Âßïò Óõãêëçô.291)... Ï Üãéïò
ëÝãåôáé áåôüò ãéáôß ðåôÜ óôá ýøç êé õøþíåôáé áñêåôÜ áðü ôç ãç, êáé ðñüâáôï
ãéáôß åßíáé Þìåñï êáé ìåôáäßäåé åêåßíá ðïõ Ý÷åé, êáé êñéÜñé, ãéáôß åßíáé
çãåìïíéêüò êáé ðåñéóôÝñé ãéáôß åßíáé Üêáêïò, êé åëÜöé ãéáôß ôñÝ÷åé óôéò
ðçãÝò ìå ôï ðüóéìï íåñü, ôéò ðñþôåò áñ÷Ýò ôçò èåïëïãßáò êáé åíáíôéïýôáé óôá ðïíçñÜ
ôï åëÜöé ôñþåé ôçí ï÷éÜ). ¼ðïõ åßíáé ðáñïýóá ç Ýëáöïò öåýãåé áðü êåé ç êáêßá ôùí
åñðåôþí. Áõôüò ï äßêáéïò îåóêåðÜæåé ôïõò äñõìïýò, ïé ëáóðþäåéò øõ÷Ýò, ðïõ
öùëéÜæïõí ôá ðÜèç óáí èçñßá, ôï Üó÷çìï êé áðñåðÝò êáé âëáâåñü ôùí öñïíôßäùí ôçò
æùÞò ãéá íá ìçí õðÜñ÷ïõí áëëïéùìÝíåò êñßóåéò ðåñß ôùí ðñáãìÜôùí(Óôïí 28 Øáëì.125)
Áõôüò ëïéðüí, ðïõ Ý÷åé ðñïãåõèåß ôç æùÞ ôçò áñåôÞò óôï ðñþôï ìÝñïò ôùí øáëìþí êé
Ý÷åé ãíùñßóåé ôç ãëõêýôçôá ôïõ áíôéêåéìÝíïõ ôïõ ðüèïõ ôïõ ìå ôçí γεύση, áöïý
åîïíôþóåé êÜèå åßäïò åðéèõìßáò ðïõ Ýñðåé óáí ößäé ìÝóá ôïõ êáé êáôáâñï÷èßóåé ôá
ðÜèç óáí íá åßíáé ößäéá, äéøÜ ôçí ìåôïõóßá ôïõ È. ðåñéóóüôåñï áðü ôï åëÜöé, ðïõ
äéøÜ óôéò ðçãÝò ôùí õäÜôùí êáé üôáí áíáêáëýøåé ôéò ðçãÝò èá πιει ôüóï íåñü üóï
ôñáâÜ ç üñåîç êé ç åðéèõìßá ôïõ, ðáßñíïíôáò ìÝóá ôïõ ôï ðïèïýìåíï..ãéáôß áõôü, ðïõ
ãÝìéóå äåí áäåéÜæåé ðÜëé üðùò óôï ìÝóá, ïýôå ìÝíåé áäñáíÝò, áëëÜ ôï èåßï íÜìá, óå
üðïéïí áíáâñýóåé, ìåôáâÜëëåé óýìöùíá ìå ôïí åáõôü ôïõ üðïéïí ôï ãåõôåß êáé ôïõ
ìåôáäßäåé ôçí äýíáìÞ ôïõ. (Óôéò Åðéãñ. 47)...ËéïíôÜñéá ìå áëëÞèùñá ìÜôéá, ðïõ äåí
êïéôïýí ßóá êé åßíáé óáñêïâüñá êé áãáðïýí ôï áßìá êáé ôï áßíéãìá ôçò äõóùäßáò ôçò
áíáðíïÞò üðïéùí ÷ñçóéìïðïéïýí ôï óôüìá ôïõò ãéá âëáóöçìßá êé ãé’áõôü Ý÷ïõí óõããÝíåéá
ìå ôçí äõóùäßá ôçò áìáñôßáò, êé üóá εννοούνται ìå ôçí áíáðíïÞ åðåéäÞ åßíáé óÜñêá
71
êáé ôï áßìá, ðïõ åßíáé ç êýñéá ôñïöÞ ôùí ëéïíôáñéþí, áõôÜ είναι áðüâëçôá áðü ôç
âáóéëåßá ôïõ È. ..ðïõ ëÝãïíôáé êé åêôñþìáôá (Óôéò Åðéãñ.261)

ÇÄÏÍÇ : ÊáìéÜ áðü ôéò çäïíÝò ðïõ åðéäéþêïíôáé óôçí æùÞ äåí ïëïêëçñþíåôáé ãéá
áõôïýò, ðïõ ôçí åðéäéþêïõí, áëëÜ üðùò λεει êÜðïõ óõìâïëéêÜ ç Óïößá, ‘åßíáé
πιθάρι ôñýðéï ç áðáó÷üëçóç ìå çäïíÝò’ (Ðáñ.23:27)..Ποίος äéáðßóôùóå üñéï óôç
öéëáñãõñßá êé áí áêüìá ïé öéëÜñãõñïé åðÝôõ÷áí áõôü, ðïõ åðéäéþêïõí; Ποίος
ìáíéáêüò ãéá ôçí äüîá óôáìÜôçóå ðåôõ÷áßíïíôáò áõôü ðïõ Þèåëå; Êé üðïéïò
óôñÜããéóå ôçí çäïíÞ óå áêñïÜìáôá & èåÜìáôá Þ ìå ôç ëõóóáóìÝíç ìáíßá ôçò êïéëéÜò &
ôùí õðü ôçí êïéëßá, τι âñÞêå íá ôïõ Ý÷åé áðïìåßíåé áðü áõôÞí ôçí áðüëáõóç; ÊÜèå
åßäïò çäïíÞò ðïõ ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ôï óþìá öåýãåé ìå ôï ðïõ èá ðëçóéÜóåé ÷ùñßò íá
ìÝíåé óå áõôïýò ðïõ ôçí äïêßìáóáí ïýôå ìéá óôéãìÞ; ..& åêôüò áðü áõôü, Üëëï åßíáé ôï
áãáèü óôç íçðéáêÞ çëéêßá êé Üëëï óôçí çëéêßá ôçò áêìÞò êé άëëï óôïí ηλικιωμένο..
Åãþ æçôïýóá åêåßíï ôï áãáèü, ðïõ åßíáé åîßóïõ áãáèü ãéá êÜèå çëéêßá & ãéá üëç ôçí
äéÜñêåéá ôçò æùÞò, ðïõ äåí áíôéìåôùðßæåé ôïí êïñåóìü & äåí õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç íá
ôï ÷ïñôÜóåéò, áëëÜ ôçí ìåôï÷Þ ôïõ ôçí ðáñáêïëïõèåß ç üñåîç êé üóï ôï áðïëáìâÜíåéò
ôüóï ôï ðïèåßò. (Åêêëçó. Â.349)

Áõôü ëïéðüí ôï õøçëü ìÜèçìá ìáò êÜíåé ï Ê. üôé ìüíïí ï áãþíáò ãéá áñåôÞ åßíáé êÜôé
óôáèåñü êé ïõóéáóôéêü. ¼ðïéïò êáôüñèùóå êÜôé áðü ôá õøçëÜ, üðùò ç óùöñïóýíç Þ
ç ìåôñéïðÜèåéá Þ ç åõóÝâåéá ðñïò ôïí Èåü Þ üðïéï Üëëï áðü ôá õøçëÜ & åõáããåëéêÜ
äéäÜãìáôá, äåí Ý÷åé ðáñïäéêÞ & öåõãáëÝá ÷áñÜ ãéá êÜèå êáôüñèùìÜ ôïõ áëëÜ
èåìåëéùìÝíç & ìüíéìç, ðïõ óõìðáñáôåßíåôáé óå üëç ôçí äéÜñêåéá ôçò æùÞò ôïõ..Ç
áðüêôçóç ôçò áñåôÞò ïýôå ìå ÷ñüíï ìåôñéÝôáé ïýôå áðü ôïí êüñï ðåñéïñßæåôáé
áëëÜ ðñïîåíåß óå áõôïýò ðïõ ζουν óýìöùíá ìå áõôÞí áêÝñáéá ðÜíôïôå & æùíôáíÞ êé
Ýíôïíç ôçí áßóèçóç ôùí áãáèþí ôçò..Íá ìçí áðáó÷ïëïýìå ëïéðüí ôçí åðéèõìßá ìáò ìå êáíÝíá
áðü áõôÜ ..ðïõ ç óðïõäÞ ôïõò åßíáé ìÜôáéç & ÷ùñßò íüçìá, üðùò åêåßíùí ðïõ ôñÝ÷ïõí íá
ðéÜóïõí ôçí Üêñç ôçò óêéÜò ôïõò & ðïõ ôï ôñέîéìü ôçò óõíå÷ßæåôáé áôÝëåéùôá.
ÁëëÜ íá óôñÝøïõìå ôçí üñåîÞ ìáò åêåß, üðïõ ç óðïõäÞ ãßíåôáé êôÞìá åêåßíïõ ðïõ ôçí
áóêåß.. Áí ôßðïôå áðü üôé τρωμε äåí áðïâáëëüôáí ùò ðåñéôôü, áëëÜ ôá ðáßñíáìå üëá
óôï óýíïëü ôïõò ùò ðñïóèÞêç ôïõ óùìáôéêïý ýøïõò, èá Ýðáéñíáí ôá óþìáôÜ ìáò ìåãÜëï
ýøïò..¸ôóé åêåßíç ç äéêáéïóýíç êé üëç ç áñåôÞ ðïõ åîõðáêïýåôáé ìå áõôÞí, åðåéäÞ äåí
áðïâÜëëåôáé êáèþò ôñþãåôáé ìå ðíåõìáôéêü íüçìá, êÜíåé ðÜíôá øçëüôåñïõò áõôïýò
ðïõ ôçí ìåôÝ÷ïõí & ìå ôçí ðñïóèÞêç ôçò áõîÜíåé ðÜíôá ôï ìÝãåèïò ôïõò. Åîåìþíôáò üëç τηí
ðëçèþñá ôçò êáêßáò áò ðåéíÜóïõìå ôçí äéêáéïóýíç ôïõ Èåïý ãéá íá íïéþóïõìå ôçí
ðëçóìïíÞ ôçò. (Óôïõò Ìáêáñ.Ä, 183κ.ε.). Ï È. äåí åìðáßæåôáé. Ìçí åìðïñåýåóáé ôç ÷Üñç.
Ìçí ëåò: Êáëüò êé ï íüìïò áëëÜ ãëõêýôåñç ç áìáñôßá. Ç çäïíÞ åßíáé ôï áãêßóôñé ôïõ
äéáâüëïõ ðïõ óýñåé ðñïò ôçí êáôáóôñïöÞ. Åßíáé ìçôÝñá ôçò áìáñôßáò, ôï êåíôñß ôïõ
αθανάτου, ôñïöïäïôåß ôï áéþíéï óêïõëÞêé. Ðñïò óôéãìÞí êáôáðñáýíåé áõôüí, ðïõ ôçí
áðïëáìâÜíåé, ýóôåñá êÜíåé áíôéäüóåéò ðéï ðéêñÝò êé áðü ÷ïëÞ..¼ôáí Ý÷åéò áêìáßåò
ôéò äõíÜìåéò óïõ, ôá νιάτα óïõ ôá îïäåýåéò óôéò áìáñôßåò. ¼ôáí ôá üñãáíá
êïõñáóèïýí, ôüôå ôá ðñïóöÝñåéò óôï Èåü..Ç óùöñïóýíç ôùí ãçñáôåéþí äåí åßíáé
óùöñïóýíç áëëÜ áäõíáìßá áêïëáóßáò. Ï íåêñüò äåí óôåöáíþíåôáé..Ðïéοò óïõ Ýèåóå ôá
üñéá ôçò æùÞò êáé óïõ προσδιόρισε ðñïèåóìßá ãçñáôåéþí; Ç æùÞ äåí Ý÷åé
ðñïèåóìßá..¼ðïõ ç äéÜèåóç åßíáé Ýôïéìç, åêåß äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá åìðüäéï
(Ðñïôñåðô.óôï áã.ÂÜðôéóìá, 251-3). Ðáñáäåßãìáôá íßêçò ôçò çäïíÞò ï ÎåíïêñÜôçò (ôüóï
αðáèÞò þóôå ç ðüñíç åßðå: ‘Ãéáôß ìå îåãåëÜóáôå êáé ìå âÜëáôå äßðëá óå íåêñü,’,
Åðßêïõñïò, ÐïëÝìùí, ãõíáßêá ôïõ Äßùíá, ÁëÝîáíäñïò êáé êüñåò ôïõ Äáñåßïõ: Åßíáé
áíÜîéïò áõôüò ðïõ íßêçóå ôïõò Üíôñåò íá íéêçèåß áðü κοπέλες’)..Åðáéíþ (ôá
ðáñáäåßãìáôá ôùí ÅëëÞíùí) ãéáôß; íá δεις Ýíá ëåõêü ðñüóùðï ìÝóá óôïõò Áéèßïðåò Þ
ãëõêéÜ áíÜâñá μες óôç èÜëáóóá ðüóï ìåãÜëç ÷Üñç;..Ãéáôß óå áõôïýò ðïõ ç ëáôñåßá

72
ôïõò Þôáí ãåìÜôç çäïíÞ (ôåëåôÝò Äßá, éèýöáëëïé êáé öáëëïß, ðüñíåò-èåÝò)..Åìåßò
ðñïôåßíïõìå ..ìÞôå êáí íá êïéôÜæïõìå áéó÷ñÜ êáé ìå åðéèõìßá (÷ïñüò áìÝôñçôùí
ðáñèÝíùí, ÈÝêëá.. (Ðåñß ÁñåôÞò, 2 11-221). Áõôïß ðïõ êáôáíßêçóáí ôïõò ïðëéóìÝíïõò
êé üëç ôçí åðßèåóç ôïõ óéäÞñïõ ôçí áðÝäåéîáí áóèåíÝóôåñç áðü ôç äéêÞ ôïõò äýíáìç
êé åíþ êáôáôñüðùóáí ôéò öÜëáããåò ôùí áíôéðÜëùí ôñáõìáôßóôçêáí áðü ôçí çäïíÞ ðïõ
ôïõò ðñïêÜëåóáí ôá ãõíáéêåßá âÝëç. Êé åíþ íßêçóáí ôïõò Üíôñåò, íéêÞèçêáí áðü ôéò
ãõíáßêåò. ÁìÝóùò ìüëéò åìöáíßóôçêáí ìðñïóôÜ ôïõò ïé ãõíáßêåò êáé ðñüâáëáí ùò üðëá
ôá ðñüóùðÜ ôïõò, îÝ÷áóáí ôï íåýñï ôçò ανδρείας êáé διέλυσαν ôï èõìü ôïõò óå
çäïíÞ...Ôï íá õðïäïõëùèïýí îáöíéêÜ åêåßíïé ïé Éóñáçëßôåò ðïõ êáé ôï áéãõðôéáêü
éððéêü êáôáíßêçóáí êé áðü ôïõò Áìáëçêßôåò óôÜèçêáí áíþôåñïé..ôï íá õðïäïõëùèïýí
óôç íüóï üëïé ìáæß ìå ôç èÝá ôùí áëëïöýëùí ãõíáéêþí äå äåß÷íåé ôßðïôå Üëëï..ðáñÜ
üôé ç çäïíÞ åßíáé Ýíáò äõóêïëïðïëÝìçôïò êáé äõóêïëïáãþíéóôïò å÷èñüò ìáò..Ìå ôçí
êõñéáñ÷ßá ôçò áðÝäåéîå ôïõò áíèñþðïõò âïóêÞìáôá, ðïõ ç êôçíþäçò êáé Üëïãç ïñìÞ
ôïõò ðñïò ôçí áêïëáóßá ôïõò Ýêáíå íá ëçóìïíÞóïõí ôçí áíèñþðéíç öýóç ôïõò, ìçí êñýâïíôáò
êáèüëïõ ôç âñïìéÜ ôïõò áëëÜ äéáêçñýôôïíôáò áóýóôïëá ôï áéó÷ñü ðÜèïò..óáí ôïõò
÷ïßñïõò κυλίονταν óôï âïýñêï ôçò áêáèáñóßáò ï Ýíáò óôá ìÜôéá ôïõ Üëëïõ..Ç öùôéÜ
μας åßíáé ìÝóá ìáò áíåíåñãÞò üóï åßìáóôå ìáêñéÜ áðü áõôÞ. Áí üìùò ôï ðëçóéÜóïõìå,
þóôå íá áããßîïõìå ôçí ðýñéíç èåñìüôçôá, ç öùôéÜ ôçò åðéèõìßáò èá âñåèåß óôïí êüñöï
ìáò (Ðáñ.6:28)..¼ôáí ôá ðïíçñÜ ðÜèç óáí ðáíïýêëá, êáôáíéêÞóïõí ôá êáßñéá, ìüíï ìå ôï
èÜíáôï óôáìáôïýí.. (Óôï Âßï ÌùõóÞ, 324-5).. ÕðÜñ÷ïõí çäïíÝò áðáñáßôçôåò (ôñïöÝò,
ñïý÷á), öõóéêÝò áëëÜ ü÷é áðáñáßôçôåò (öõóéêÝò êáé íüìéìåò åðáöÝò), êé
Üëëåò ïýôå áðáñáßôçôåò ïýôå öõóéêÝò (ìÝèç, áêïëáóßá)..ðïõ åßíáé
âëáâåñÝò (¸êä., 217ê.å.)

ÇËΙΟΣ: Åßíáé ùñáßï ðñÜãìá ï Þëéïò, ðïõ äýåé íá ìçí ìðïñåß íá ìáò êáôçãïñÞóåé ðåñß
ôçò êáêßáò ôçò çìÝñáò, ïýôå ç óåëÞíç ðåñß áìáñôßáò ôçò íý÷ôáò Þ ðåñß êáêÞò
óêÝøçò. ÁëëÜ ãéá íá ôï ðåôý÷ïõìå áõôü, ðñÝðåé íá äïêéìÜæïõìå ôïõò åáõôïýò ìáò.
ÐïëëÝò öïñÝò äéáìÝóïõ áõôþí ðïõ êÜíïõìå ëçóìïíïýìå êáé ôïõò åáõôïýò ìáò. Êáι εμείς ìåí
áãíïïýìå ôïí åáõôü ìáò, ï Ê. üìùò ôá êáôáëáâáßíåé üëá. Áöïý äþóïõìå ôï äéêáßùìá ôçò
êñßóåùò óôïí Ê. áò óõìðÜó÷åé ï Ýíáò ìå ôïí Üëëïí...Ï êáèÝíáò äå áò óçìåéþíåé ôéò
ðñÜîåéò êáé ôéò åðéèõìßåò ôçò øõ÷Þò óáí íá ðñüêåéôáé íá ôá áíáêïéíþóïõìå ìåôáîý
ìáò. (Âßïò ôïõ Áíôùí.111-113) Ï Þëéïò äçìéïõñãÞèçêå áñãüôåñá ãéá íá ìçí ïíïìáôßóïõí ôïí
Þëéï áñ÷çãü & ðáôÝñá ôïõ öùôüò ìÞôå íá ôïí èåùñÞóïõí äçìéïõñãü ôùí öõôþí ôçò
ãçò..Ðñþôá äçìéïõñãÞèçêå ç öýóç ôïõ öùôüò & ìåôÜ ôï çëéáêü óþìá ãéá íá åßíáé ôï
ü÷çìá åêåßíïõ ôïõ ðñùôáñ÷éêïý öùôüò (ðõñ-ëý÷íïò / φως áëçèéíü-öùóôÞñåò óôïí
êüóìï). Åóý äåí ìðïñåßò íá ÷ùñßóåéò ôçí êáõóôéêÞ äýíáìç ôçò öùôéÜò áðü ôçí
ëáìðñüôçôÜ ôïõ, üðùò Ýêáíå ï È. óôç âÜôï (Åî.3:2).. ¼ôáí èá ãßíåé ç áíôáðüäïóç ôùí
ðñÜîåþí ìáò èá ÷ùñéóèåß óôá äýï ç öýóç ôçò öùôéÜò, & ôï ìåí φως èá åßíáé ãéá íá ôï
áðïëáìâÜíïõí ïé äßêáéïé, ç äå ïäõíçñÞ êáýóç èá äïèåß óôïõò êïëáóìÝíïõò....Áðü ôïí Þëéï
& ôç óåëÞíç ìðïñåß íá ìÜèåé êáíåßò ðüôå èá âñÝîåé Þ èá êÜíåé îçñáóßá (Ìáôè.13:3)
ãéá ôï íáõôéêü Þ ôïí ïäïéðüñï Þ ôïõò ãåùñãïýò..Áêüìç & ôçò συντέλειας ôïõ êüóìïõ ôá
óçìåßá èá öáíïýí óôïí Þëéï & ôç óåëÞíç & ôá Üóôñá (Ìáôè.24:29)..Ðñüóåîå ôçí óïößá ôïõ
ôå÷íßôη, ðþò Ýäùóå óôïí Þëéï èåñìüôçôá áíÜëïãç ìå ôçí áðüóôáóÞ ôïõ óôç ãç /ï.á.253).
Ïé öÜóåéò ôçò óåëÞíçò õðáéíßóóïíôáé ôçí äéêéÜ ìáò öýóç..ëáìâÜíïõìå ìéá éäÝá ôçò
ôá÷åßáò ìåôáâïëÞò ôùí áíèñùðßíùí ðñáãìÜôùí..’Ï Üöñùí ùò óåëÞíç áëëïéïýôáé’
(Óïö.ÓåéñÜ÷ 27:11). Áõôü íá óå ëõðåß. Ïé ìåôáâïëÝò ôçò óåëÞíçò óõíôåëïýí óôçí
áíÜðôõîç ôùí æþùí & ôùí öõôþí(Åîáçì.óô, 227-9).

ÇΜÌÅÑÁ ΜΙÁ. ¿óôå & íá πεις ‘ìÝñá’ & íá πεις ‘áéþíá’ ôçí áõôÞ Ýííïéá
åêöñÜæåéò...ÈÝëïíôáò íá åëêýóåé ôï νου ðñïò ôçí ìÝëëïõóá æùÞ, ïíüìáóå ìßáí ôçí
åéêüíá ôïõ ìåëëïíôéêïύ áéþíá, ôçí áðáñ÷Þ ôùí ìåñþí, ôçí óõíïìÞëéêη ôïõ öùôüò, ôçí αγία
ÊõñéáêÞ, áõôÞ ðïõ ôéìÞèçêå ìå ôçí áíÜóôáóç ôïõ Êõñßïõ (óýìöùíá ìå áðüêñõöç
ðáñÜäïóç).(Åîáçì.Â,99).. ×ÉËÉÅÓ: Ãéá üðïéïí åðéóôñÝøåé ðÜëé êáé ðåèÜíåé, áêüìá
73
êé áí óðéëùèåß ç æùÞ ôïõ ìå Üðåéñá ðáñáðôþìáôá, þóôå ôï Üèñïéóìá ôùí êáêþí íá
öáßíåôáé ðþò åßíáé 1000 åôþí ï È. äåí ôï õðïëïãßæåé êáèüëïõ óå âÜñïò ôïõ. Ãéáôß ôï
ìÜôé ôïõ È. âëÝðåé ôï ðáñüí êáé äåí ëïãáñéÜæåé ôá ðåñáóìÝíá, áëëÜ ôá èåùñåß óáí
ìéá ìÝñá Þ Ýíá ìÝñïò ôçò íý÷ôáò, ðïõ ðÝñáóå êé Ýöõãå. Ôï âïõôçãìÝíï ðáñüí óôçí
áìáñôßá, áêüìá êé áí áõôïß, ðïõ áìáñôÜíïõí ôï ðáñïõóéÜæïõí ùò ìçäáìéíü, ï È. ôï âëÝðåé
óáí ðëÞèïò ÷ñüíùí: ôá åîïõäåíþìáôá (ðïõ ãéá ôïí áìáñôÜíïíôá θεωρούνται ùò ôßðïôá) èá
áðïôåëÝóïõí óåéñÜ åôþí (Óôéò Åðéãñ., 59-61).

ÇÑÅÌÉÁ: ¼ðùò áêñéâþò ôá ìÜôéá üôáí êáìéÜ öïñÜ ðñïóâëÝøïõí áíôéêåßìåíá åíôüíùò
áêôéíïâïëïýíôá, âñßóêïõí êÜðïéá áíÜðáõóç ενώ áí åðáíÝëèïõí óå ãáëÜæéá êáé ðñÜóéíá
÷ñþìáôá, Ýôóé êáé óôéò øõ÷Ýò ìáò ç ìíÞìç ôçò πραότητας êáé åììåëåßáò åßíáé óáí
åõãåíÞò åðáöÞ, ðïõ áöáéñåß ôï áßóèçìá ðüíïõ. (Åðéóô.34, 249)

Θ ÁΛΑΣΣΑ: ÊáëÞ ëïéðüí ç èÜëáóóá ãéá ôï Èåü, ãéáôß ç õãñáóßá ôçò åðéóôñÝöåé
óôï âÜèïò ôçò ãçò. ÊáëÞ äéüôé åßíáé äï÷åßï ôùí ðïôáìþí êé åí ôïýôïéò ìÝíåé
ðåñéïñéóìÝíç óôá üñéÜ ôçò. ÊáëÞ ãéáôß åßíáé ç ðçãÞ & ç êïéôßäá ôùí áôìþí..ÊáëÞ
äéüôé óößããåé ãýñù-ãýñù ôá íçóéÜ & ôïõò ðáñÝ÷åé στολισμό êé áóöÜëåéá..& ðþò
íá δω åãþ ôçí ïìïñöéÜ ôçò èáëÜóóçò, üóï öÜíçêå óôá ìÜôéá ôïõ äçìéïõñãïý; Êé áí ç
èÜëáóóá åßíáé ùñáßá & åðáéíåôÞ ãéá ôïí Èåü, ðüóï ùñáéüôåñç åßíáé ç óõíÜèñïéóç
ìéáò ôÝôïéáò Åêêëçóßáò, üðïõ åêðÝìðåôáé óôéò ðñïóåõ÷Ýò ðñïò ôïí Èåü Ýíáò Þ÷ïò
áíÜìéêôïò áíäñþí & ãõíáéêþí & íçðßùí, óáí êáíÝíá êýìá íá êôõðÜ ôçí áêôÞ; Êáé ìéá
âáèéÜ ãáëÞíç ôçí äéáôçñåß áóÜëåõôç áöïý ôá ðíåýìáôá ôçò ðïíçñßáò äåí ìðüñåóáí íá
ôçí ôáñÜîïõí ìå ôá áéñåôéêÜ ëüãéá. (Åîáçì.ä, 169-171)..Ï ðåñßðáôüò ìïõ Þôáí óôçí
áêôÞ. Ãéáôß ìå áõôÞ ôçí áíáøõ÷Þ óõíçèßæù íá äéáëýù ôïõò êüðïõò áöïý ïýôå ç ÷ïñäÞ
äåí áíôÝ÷åé ôçí óõíå÷Þ Ýíôáóç.. Åßðá äåí åßíáé èÜëáóóá ç æùÞ ìáò êáé ôá áíèñþðéíá
ìå ôçí áëìýñá êáé ôï Üóôáôï ôùí áíÝìùí, ôùí ðåéñáóìþí êáé ôùí απροσδόκητων
ãåãïíüôùí; Áðü ôïõò ðåéñáæüìåíïõò Üëëïé ðáñáóýñïíôáé ÷ùñßò óôåñåüôçôá êáé
âÜñïò óþöñïíïò ëïãéóìïý. ¶ëëïé ðÜëé åßíáé ðÜëé ðÝôñá..õðïìÝíïõí ôá ðÜíôá áóåßóôùò
êé áôéíÜêôùò (Λόγ.26, 169-171)

ÈÁÍÁÔÏÓ: ¼ôáí êáíåßò äåé á., ðïõ åê öýóåùò åßíáé áäýíáôïé, íá ðçäïýí óôï èÜíáôï
êáé íá ìçí ôñÝìïõí ôçí öèïñÜ ôïõ, ïýôå íá öïâïýíôáé ôçí êÜèïäï óôïí άδη, áëëÜ ìå ðñïèõìßá
íá ôïí ðñïèõìßá íá ôïí ðñïêáëïýí êáé íá ìçí öïâïýíôáé ôá âÜóáíá, áëëÜ íá ðñïôéìïýí ôç
÷Üñç ôïõ ×. êáé íá ïñìïýí óôï èÜíáôï íÝá ðáéäéÜ êáé ãõíáßêåò ÷Üñç ôçò åõóÝâåéáò
óôï ×. ðïéοò åßíáé ôüóï áíÜðçñïò óôç äéÜíïéá, þóôå íá ìçí åííïåß üôé ï ×. êÜíåé ôïí è. íá
åîáóèåíåß μπρος óå êÜèå ðéóôü êáé êáèÝíá ðïõ öÝñåé ôï óçìåßï ôïõ óôáõñïý; Äéüôé
üôáí âëÝðåé êáíåßò ôï ößäé íá êáôáðáôåßôáé åíþ ãíùñßæåé êáëÜ ôçí áãñéüôçôÜ ôïõ
äåí áìöéâÜëëåé ðëÝïí üôé åßíáé íåêñü êé Ý÷åé ôåëåßùò åîáóèåíÞóåé, åêôüò áí Ý÷åé
τρελαθεί êáé äåí Ý÷åé õãéåßò ôéò áéóèÞóåéò ôïõ óþìáôüò ôïõ. ¹ ðïéοò üôáí âëÝðåé
ðáéäéÜ íá ðáßæïõí ìå ëéïíôÜñé äåí áíáãíùñßæåé Þ üôé åßíáé íåêñü Þ Ý÷åé ÷Üóåé ôç
äýíáìÞ ôïõ; ¸ôóé περιπαίζεται êáé êáôáðáôåßôáé ï èÜíáôïò..Áöïý èáíÜôùóå ôï èÜíáôï,
ìåôÜ ôß Ýðñåðå áí êÜíåé, ðáñÜ íá áíáóôÞóåé ôï óþìá êé áõôü áí ôï äåßîåé ùò ôñüðáéï
åíáíôßïí ôïõ;..¼ôáí åßíáé íåêñüò êáíåßò äåí ìðïñåß íá åíåñãÞóåé..ÌÞðùò üìùò åßíáé ßäéï
íåêñïý íá óõãêéíåß âáèýôáôá ôéò äéÜíïéåò ôùí á. êáé íá ðñïóêõíïýí ùò äÜóêáëï ôïí ×.;
¹ áí äåí åíåñãåß πλέον åöüóïí åßíáé íåêñüò, ðþò óôáìáôÜ ôéò åíÝñãåéåò åêåßíùí ðïõ
ζουν êé åíåñãïýí þóôå ï ìïé÷üò íá ìçí ìïé÷åýåé, ï öïíéÜò íá ìçí öïíåýåé, ï Üäéêïò íá ìçí
ðëåïíå÷ôåß..ðþò åêäéþêåé êáé êáôáâÜëëåé ôïõò øåõôïèåïýò êáé ëáôñåõïìÝíïõò
äáßìïíåò (ìüíïí ôï üíïìá ôïõ ×.), äéá ôïõò ïðïßïõò ïé Üðéóôïé ëÝíå üôé ζουν; Ï Õéüò ôïõ È.
åßíáé æùíôáíüò êáé äñáóôÞñéïò êáé êáèçìåñéíþò åñãάæåôáé êé åíåñãåß ôç
óùôçñßá üëùí..Ôï óþìá ôïõ ×. äåí ìðïñïýóå íá ðáñáìåßíåé íåêñü äéüôé åß÷å ãßíåé íáüò
ôçò æùÞò. Ôá Ýñãá áðïäåéêíýïõí ôçí áíÜóôáóç..Êáé Ýíáò ôõöëüò äåí âëÝðåé ôïí Þëéï,
åíôïýôïéò áéóèÜíåôáé ôçí èåñìüôçôÜ ôïõ êáé ãíùñßæåé üôé õðÜñ÷åé..Êι áõôïß
αναγνωρίζοντας ôçí äýíáìç áõôþí, ðïõ ðéóôåýïõí áò ìçí áñíïýíôáé ôçí èåüôçôá ôïõ ×. ÏÉ
74
äáßìïíåò ðïõ âëÝðïõí üóá äåí âëÝðïõí ïé Ü. ìðïñïýóáí íá ãíùñßæïõí áí åßíáé íåêñüò ï ×.
êáé êáèüëïõ íá ìçí õðáêïýïõí óå áõôüí(Ðåñß åíáíèñ. 299ê.å.)

¼ôáí óïõ áíáããÝëèçêå ç ãÝííçóç ôïõ ðáéäéïý óïõ, áí êÜðïéïò óå ñùôïýóå ôß ëïãÞò åßíáé
ôï íåïãÝííçôï, ôß èá ôïõ áðáíôïýóåò ðáñÜ Üíèñùðïò; ÅÜí üìùò åßíáé Üíèñùðïò åßíáé
öáíåñü üôé åßíáé & èíçôüò. & ôß ðáñÜîåíï åÜí ï èíçôüò ðÝèáíå; Äåí âëÝðåéò ôïí Þëéï
ðïõ áíáôÝëëåé & äýåé, äåí âëÝðåéò ôçí óåëÞíç íá ãåìßæåé & íá öèßíåé, ôç ãç íá
áíèßæåé & íá îçñáßíåôáé; Ôß áðü ôá ãýñù ìáò ðáñáìÝíåé; Ποιο Ý÷åé áêßíçôç êé
áíáëëïßùôç öýóç; Êïßôáîå øçëÜ ôïí ïõñáíü & êïßôá ôç ãç. Ïýôå áõôÜ åßíáé áéþíéá..Ôß
ðáñÜäïîï ëïéðüí áí & εμείς, ðïõ åßìáóôå ìÝñïò ôïõ êüóìïõ áðïëáìâÜíïõìå áõôÜ,
ðïõ óõìâáßíïõí óôïí êüóìï; ÁðïâëÝðùí óå áõôÜ & συ, íá õðïìåßíåéò üôáí Ýñèåé ï êïéíüò
êëÞñïò ìå çóõ÷ßá, ü÷é ìå áðÜèåéá ïýôå áíáéóèçóßá áëëÜ åðßðïíá..& óáí óïöüò êé
áôÜñá÷ïò êõâåñíÞôçò ìå ôçí ðëïýóéá ðåßñá óôá ôáîßäéá íá äéáôçñåßò ïñèÞ ôçí øõ÷Þ
óïõ êé áêáôáðüíôéóôç øçëüôåñá áðü êÜèå ôñéêõìßá..Ï ÷ùñéóìüò áðü ôá ïéêåßá
åßíáé äõóêïëïâÜóôá÷ôïò áêüìá & óôá Üëïãá æþá..ÁñðÜχθçêå ï óýæõãüò óïõ..Ìçí
åîáãñéùèåßò áðü ôï ðÜèçìá..ìÞôå íá õðïèÝóåéò üôé õðÜñ÷åé êÜðïéïò êáêüò
äçìéïõñãüò..¼ðùò Üëëïé âãáßíïõí íùñßôåñá êé Üëëïé áñãüôåñá áðü ôéò öõëáêÝò
Ýôóé óõìâáßíåé & ìå ôç öõëáêÞ ôçò æùÞò (Ø.141:8, ‘Íõí áðïëýåéò’ Ëïõê.2:29)..
ÌïéÜæïõí ïé óýæυãïé ìå ïäïéðüñïõò ðïõ âáäßæïõí Ýíá äñüìï & ðïõ áðü ôçí óõíÞèåéá
Ý÷ïõí åíùèåß åîáéôßáò ôçò óõíå÷ïýò ìåôáîý ôïõò óõíáíáóôñïöÞ. Áõôïß üôáí áíôéëçöèïýí
üôé ï äñüìïò äéá÷ùñßæåôáé, åðåéäÞ ç áíÜãêç ôïõò õðï÷ñåþíåé..áöïý èõìçèïýí ôçí
áñ÷éêÞ áéôßá ðïõ ôïõò åêßíçóå, ôñÝ÷åé ï êáèÝíáò óôï äéêü ôïõ ôÝñìá..Ðñüóå÷å äå
ìÞðùò ôõ÷üν åìåßò ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò êÜíïõìå áíáãêáßåò ôéò óôåñÞóåéò ôùí
áãáðçìÝíùí ìáò ðñïóþðùí, ìå ôï íá ìçí ôá αισθανόμαστε üôáí åßíáé ðáñüíôá êáé áí
ôá åðéèõìïýìå ìüëéò öåýãïõí áðü ôçí æùÞ! ÅðåéäÞ äåí åõ÷áñéóôïýìå åíþ åßíáé
äßðëá ìáò ôá áãáèÜ ôïõ Èåïý ãßíåôáé αναγκαία ç áöáßñåóÞ ôïõò ãéá áí ôá
áéóèáíèïýìå. ¼ðùò ôá ìÜôéá äåí âëÝðïõí áõôü, ðïõ åßíáé ðïëý êïíôÜ ôïõò áëëÜ áõôü,
ðïõ åßíáé ìáêñéÜ ôïõò Ýôóé & ïé á÷Üñéóôåò øõ÷Ýò. (Åéò ôçí ÌÜñôõñá Éïõëßôôá,219-
223). Äåí åêðëçñþíåé ôçí åíôïëÞ êáíåßò, áí äåí Ýêëáøå ãéá ôï èÜíáôï áíèñþðùí & äåí
Ýâãáëå êñáõãÞ ìáæß ìå ôïõò ðåíèïýíôáò.Ãéáôß ïýôå ôï ãéáôñü åðáéíþ ðïõ áíôß íá
βοηθάει ôïõò áññþóôïõò ï ßäéïò åßíáé ãåìÜôïò áðü áññþóôéåò, ïýôå ôïí ðëïßáñ÷ï, ðïõ
áíôß íá áãùíßæåôáé åíáíôßïí ôùí êõìÜôùí & áí ðáñçãïñåß ôïõò íáýôåò, ðáèáßíåé ï ßäéïò
íáõôßá & áí ðáñáðáßåé. ÔÝôïéïò åßíáé áõôüò ðïõ ðçãáßíåé óôïõò ðåíèïýíôåò & äåí
ìåôáäßäåé ùöÝëåéá ëüãïõ áëëÜ óõììåôÝ÷åé óôçí áó÷çìïóýíç ôùí îÝíùí óõìöïñþí ..Ìçí
åñåèßæåéò ôï ðÜèïò ìå ôçí ðáñïõóßá ìÞôå íá ðÝóåéò ìå áõôüí ðïõ Ý÷åé ðÝóåé. Áõôüò
ðïõ óçêþíåé ôïí ðåóìÝíï ðñÝðåé íá øçëüôåñá áðü áõôüí. ÁëëÜ ç äõóáñÝóêåéá áðü ôá
ãåãïíüôá êáé ç Þñåìç θλίψη ãéá ôá äõóÜñåóôá åêöñÜæïõí ôï ðÜèïò ôçò øõ÷Þò óôï
ðñüóùðï ôï ãåìÜôï ðåñßóêåøç êé áîéïðñÝðåéá..¼ôáí ìéëÜò ìçí åðéôßèåóáé ìå
åðéðëÞîåéò (ðïõ åßíáé âáñý ðñÜãìá óôéò øõ÷Ýò ðïõ Ý÷ïõí ôáëáéðùñçèåß áðü ëýðç),
áëëÜ áöïý åðéôñÝøåéò íá öùíÜîåé & íá èñçíÞóåé ôüôå ìå ðñïóï÷Þ & ðñáüôçôá íá
êáôáðéáóôåßò ìå ôçí ðáñçãïñéÜ, ïðüôå ôï êáêü èá Ý÷åé êé üëáò ÷áëáñþóåé, üðùò
êÜíïõí ïé ðïëõäáìáóôÝò ôá áíõðüôáêôá áðü ôá ðïõëÜñéá. ¼ôáí Ý÷åé åîáóèåíÞóåé ç
ïñìÞ ôïõò êé ç âßá ôïõò ìå ôï èõìü, ôüôå ìå ôçí ôÝ÷íç ôá äáìÜæïõí..’Åßíáé êáëü íá μπει
êáíåßò óå óðßôé ðÝíèïõò ðáñÜ óå óðßôé μέθυσου’ (Åêêë.7:2). Ìå åðéóôçìïóýíç &
ðñáüôçôá ÷ñçóéìïðïßçóå ôï ëüãï ãéá íá ìåôáäþóåéò ôçí õãåßá óôïí áóèåíÞ ôïõ, ÷ùñßò
íá êïëëÞóåé ï ßäéïò áðü ôçí îÝíç ëýðç. ÊëÜøå ìå áõôüí ðïõ ïäýñåôáé ëüãù ìåôáíïßáò.
Áõôüò ðïõ Ý÷õóå èåñìÜ äÜêñõá ãéá ôçí áìáñôßá ôïõ ðëçóßïí èåñÜðåõóå ôïí åáõôü
ôïõ. ÊëÜøå ãéá ôçí áìáñôßá. ÁõôÞ åßíáé áññþóôéá ôçò øõ÷Þò, èÜíáôïò ôçò áèáíÜôïõ
øõ÷Þò, áîßá ðÝíèïõò êé ïäõñìþí üðùò ï Ðáýëïò (Öéë.3:18), ï Éåñåìßáò (9:1)(Åéò ôçí
ÌÜñôõñá Éïõëßôôá, 233-5). Äåí åßíáé ï È. áõôüò, ðïõ äçìéïýñãçóå ôïí è., áëëÜ åìåßò ôïí
ðñïêáëÝóáìå óôïõò åáõôïýò ìáò ìå ôçí êáêÞ èÝëçóç. Ïýôå åìðüäéóå ôçí äéÜëõóç ôïõ
èáíÜôïõ..ãéá íá ìçí äéáôçñÞóåé áèÜíáôç ôçí áññþóôéá, üðùò êÜðïéïò äåí âÜæåé óôç
öùôéÜ Ýíá ñáãéóìÝíï ðÞëéíï óêåýïò, ðñïôïý èåñáðåýóåé ôï åëάôôùìÜ ôïõ ìå ôçí
75
áíáêáôáóêåõÞ ôïõ.. ÊáíÝíá êáêü äåí ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï áãáèü. (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí
êáêþí, 111-3). ÊÜèå áíèñþðéíç öñïíôßäá áðïâëÝðåé óôï ðþò íá äéáôçñçèïýìå óôç æùÞ.
Ãé‘áõôü åðéíïÞèçêáí ïé êáôïéêßåò, ãéá íá ìçí êáôáðïíïýíôáé ôá óþìáôá áðü ôï
ðåñéâÜëëïí ìå ôç ζέστη Þ ôï øý÷ïò & ç ãåùñãßá ôß Üëëï åßíáé ðáñÜ óõíôÞñçóç óôç
æùÞ; Ç öñïíôßäá ôçò æùÞò êáôáâÜëëåôáé äéá ôïí öüâï ôïõ èáíÜôïõ. Ç éáôñéêÞ ãéá
ποιο ëüãï õðÜñ÷åé;..Ãéáôß ÷ñçóéìïðïéïýìå ôïõò èþñáêåò & ôïõò èõñåïýò..ãéáôß
êáôáóêåõÜæïõìå ôá ôåß÷ç..áí ü÷é ãéá ôï öüâï ôïõ èáíÜôïõ;... Áí ç ðßóôç óôçí
áèáíáóßá ôçò øõ÷Þò äåí êõñéáñ÷Þóåé äõíáôÞ ìÝóá ìáò, ôüôå ç æùÞ ÷Üíåé ôï
ìåãáëýôåñï ðñïóüí ôçò, äçë. ôçí áñåôÞ...Ç öýóç ìåëåôÜ êÜèå öïñÜ ôï èÜíáôï & åßíáé
äåìÝíïò ï èÜíáôïò ìå ôçí æùÞ, ãéáôß ðïôÝ äåí åßíáé ï ßäéïò ï óçìåñéíüò ìå ôï ÷èåóéíü
Üíèñùðï, áëëÜ Ýíá óôïé÷åßï ôïõ íåêñþíåôáé & ìõñßæåé Üó÷çìá & áðïâÜëëåôáé. Ãé
áõôü ðåèáßíïõìå êáèçìåñéíÜ. ÐÜíôïôå ìåôáâáëëüìáóôå óå íÝï óþìá. Ï ýðíïò ìáò åðßóçò
åßíáé áäåñöüò ôïõ èáíÜôïõ.(ÄéÜë. ðåñß øõ÷Þò êáé áíáóô.211κ.ε.). ÅðåéäÞ ëïéðüí
åëåýèåñá óõíäåèÞêáìå ìå ôï êáêü êáôáìßîáíôåò ìå çäïíÞ ùò äçëçôÞñéï áñôõìÝíï ìå ìÝëé
ôï êáêü..ìåôáìïñöùèÞêáìå ðñïò ôçí êáêßá. Ãé’áõôü óáí ïóôñÜêéíï óêåýïò ï Üíèñùðïò
äéáëýåôáé & ãßíåôáé ðÜëé, ãéá íá áðïðëõèåß ç áêáèáñóßá & íá áíáðëáóèåß óôï
áñ÷éêü ôïõ ó÷Þìá ìå ôçí áíÜóôáóç.. Ï Êýñéïò åðéèÝôåé äåñìÜôéíïõò ÷éôþíåò åðåéäÞ
êÜèå äÝñìá ÷ùñéóèÝí áðü ôïõ æþïõ åßíáé êÜôé íåêñü, ï èåñáðåõôÞò ôçò êáêßáò
åðÝâáëå óôïõò áíèñþðïõò ôç äýíáìç ôçò íÝêñùóçò, ðïõ Þôáí êáôáñ÷Þí
÷áñáêôçñéóôéêü ôçò Üëïãçò öýóçò, ãéá íá ìçí ðáñáìÝíåé áéþíéá ç êáêßá. Ãéáôß ï
÷éôþíáò åðéôßèåôáé åîùôåñéêÜ ðÜíù ìáò..& äåí åßíáé óýìöõôïò ìå ôïí Üíèñùðï...Áò
õðïèÝóïõìå üôé Ýíá óêåýïò ðëÜóèçêå áðü ðçëü & ãÝìéóå áðü êάðïéá åðéâïõëÞ ìå
ëåéùìÝíï ìïëýâé & ôï ìïëýâé Ýðçîå..Ï éäéïêôÞôçò áóêþíôáò ôçí êåñáìéêÞ ôÝ÷íç
êáôáêïììÜôéáóå ôï üóôñáêï & ôï îáíáÝðëáóå óôï ðñþôï ó÷Þìá ãéá ôçí êáíïíéêÞ ôïõ
÷ñÞóç. ¸ôóé êé ï ðëÜóôçò ôïõ äéêïý ìáò óêåýïõò... ¼ðùò åêåßíïé, ðïõ ìåßíáíå áñêåôü
äéÜóôçìá óå âñùìåñïýò ôüðïõò áêüìá êé üôáí ìðïýíå óå êáèáñü áÝñá âñùìÜíå, Ýôóé
& üðïéïò Ý÷åé ãßíåé åíôåëþò óáñêéêüò óôç óêÝøç ôïõ..Áõôü óõìöùíåß üôé ðïëëÝò
öïñÝò öáßíïíôáé óêéÝò öáíôáóìÜôùí åêåß ðïõ âñßóêïíôáé óôá óþìáôá... Ôçí øõ÷Þ êáôÜ
ôçí êßíçóÞ ôçò ðñïò ôá ìðñïóôÜ ôá ïäçãåß ç åëðßäá, ôçí äå åëðßäá üôáí ðñï÷ùñÞóåé ç
êßíçóç ðñïò ôá ìðñïóôÜ, ôá äéáäÝ÷åôáé ç ìíÞìç..Áí ç øõ÷Þ åßíáé åëáöñÜ & áðÝñéôôç,
áðßåóôç áðü óùìáôéêÜ âÜñç, ôüôå ç ðñï÷þñçóÞ ôçò ðñïò ôï åëêýïí åßíáé åõ÷Üñéóôç
êé åýêïëç. Áí üìùò åßíáé åíùìÝíç ìå ôá õëéêÜ ìå ôá êáñöéÜ ôùí ðáèþí, ôüôå ðáèáßíåé
áõôü, ðïõ ðáèáßíïõí ôá óþìáôá ðïõ êáëýðôïíôáé áðü ÷þìáôá ôçí þñá ôïõ óåéóìïý. Ôá
óþìáôá ëüãù ôçò âßáò ôùí áíáóõñþíôùí ôï ÷þìá êáôáîåó÷ßæïíôáé áðü ôá êáñöéÜ.
ÊÜôé ôÝôïéï õðïöÝñåé êé ç øõ÷Þ. Ï È. ðñïóåëêýåé ôçí øõ÷Þ óôïí åáõôü ôïõ, ôçí ðçãÞ
êÜèå ìáêáñéüôçôáò, ãéá óêïðü êáëýôåñï, óõìâáßíåé üìùò óôï åëêõüìåíï ç ïäõíçñÞ
äéÜèåóç. ¼ðùò üôáí ôï ó÷ïéíß ðïõ ôï ðåñéâÜëëåé ðçëüò üôáí τραβηχτεί îýíåôáé &
äåí âãáßíåé åýêïëá, ôï ßäéï óõìâáßíåé & ìå ôçí øõ÷Þ, ðïõ ôçí Ýëêåé ï È....Ï È. èá
âñßóêåôáé óå üëá ôá üíôá & áõôü Ýðåôáé üôé ç êáêßá èá áðïõóéÜæåé.

¼ðùò ëïéðüí ìå ôï íá ðåèÜíåé ãéá ôçí áëçèéíÞ æùÞ ï Üíèñùðïò ìåôÝðåóå óôï íåêñü áõôü
âßï, Ýôóé üôáí ðåèÜíåé ãé’áõôÞ ôç íåêñÞ & êôçíþäç æùÞ ìåôáâáßíåé ó’åêåßíç ðïõ ζει
áéþíéá. ..Ãé ‘áõôü ï ëüãïò åßðå üôé êáèÝíá áðü ôá äýï äÝíôñá, ôçò æùÞò & ôïõ αλλού
& ôïõ κακού âñßóêïíôáé óôï ßäéï óçìåßï, ôï Ýíá áðü ôç öýóç ôïõ & ôï Üëëï åìöáíßæåôáé
áëçèéíü, üôáí åêåßíï ëåßøåé..ÓùóôÜ ëïéðüí ç íýìöç äßíåé ôá ÷Ýñéá ôçò ãåìÜôá áðü
óìýñíá, ανιστάμενη ìÝóá áðü ôç íåêñüôçôά ôçò êáêßáò, ãéá íá áíïßîåé óôï Ëüãï ôçí
åßóïäï óôçí øõ÷Þ ôçò...Ôá ÷Ýñéá ôçò-ôá Ýñãá ôçò Üããéæáí ôçí êëåéäùíéÜ, ôç óôåíÞ
& ôåèëéììÝíç ïäü, ðïõ ôï êëåéäß ôçò ôï ðáñáäßäåé óôá ÷Ýñéá üìïéùí ôïõ ÐÝôñïõ,
áíïßãåé ôçí ðüñôá ôçò âáóéëåßáò ìå ôï êëåéäß ôçò ðßóôçò êé áêïëïõèåß ôï Ëüãï, ðïõ
ðñïðïñåýåôáé ìðñïóôÜ...Ðñïôïý ðåèÜíïõìå ðåèáßíïõìå. ÐáñáôÞñçóå ôéò τρεις 7Üäåò
ôçò çëéêßáò ìáò, üðïõ ðåèáßíåé ôï ðáñåëèüí. Ç æùÞ ôùí á. åßíáé Üèñïéóìá ðïëëþí
èáíÜôùí, ü÷é ìüíïí êáôÜ ôéò ìåôáëëáãÝò ôùí çëéêéþí áëëÜ êáé êáôÜ ôéò
ðôþóåéò ôùí øõ÷þí. ¼ðïõ äåí õðÜñ÷åé áëëïßùóç ïýôå óþìáôïò, ïýôå øõ÷Þò, åêåß
76
åßíáé ðñáãìáôéêÜ ç ÷þñá ôùí æùíôáíþí, áöïý åßíáé ðÜíôá üìïéïé ðñïò ôïõò åáõôïýò
ôïõò, üðïõ äåí õðÜñ÷åé óêïôÜäé, ýðíïò, ïìïßùìá èáíÜôïõ, öáãçôü, äéÜêñéóç ôùí öýëùí,
áññþóôéá, äéêáóôÞñéá, ÷ñÞìáôá, ç áñ÷Þ ôùí êáêþí êáé áöïñìÞ ôùí ðïëÝìùí, ç ñßæá
ôçò Ý÷èñáò áëëÜ ÷þñá æþíôùí

Ï ÈÜíáôïò ôïõ ×ñéóôïý äåí Ýãéíå ëüãù ôçò ãåííÞóåùò áëëÜ áíåëÞöèç ç ãÝííçóéò
÷Üñéí ôïõ èáíÜôïõ. ÅðåéäÞ Ýðñåðå íá åðéóôñÝøåé ç öýóç ìáò áðü ôï èÜíáôï, εκείνων
ôñüðïí ôéíÜ ôï ÷Ýñé óôï ðåóìÝíï Üíèñùðï & ãé’áõôü óêýâοντας óôï ðôþìá ìáò,
ðëçóßáóå ôïí èÜíáôïí üóï ÷ñåéáæüôáí êé Ýêáìå Ýíáñîç ôçò áíÜóôáóçò ôçò öýóçò
ìáò..¼ðùò óôï óþìá ìáò ç åíÝñãåéá åíüò áéóèçôçñßïõ ïñãÜíïõ ìåôáäßäåé ôçí
óõíáßóèçóç óå ïëüêëçñï ôïí ïñãáíéóìü, Ýôóé êé ç áíÜóôáóç åíüò ìÝñïõò ôçò üëçò
áíèñùðüôçôáò, åðåêôåßíåôáé óôï üëïí ëüãù ôçò óõíï÷Þò & åíüôçôáò ôçò öýóçò. ÁÄÇΣ
äåí åßíáé ôßðïôá Üëëï ðáñÜ ç ìåôá÷þñçóç ôçò øõ÷Þò óôï áöáíÝò êé áåéäÝò. Äéá ôï
æÞôçìá ðïý âñßóêïíôáé ïé øõ÷Ýò äåí õðÜñ÷åé ëüãïò íá äéáöùíïýìå êáèüóïí ìüíïí ôùí
óùìÜôùí åßíáé éäéüôçôá íá êáôáëáìâÜíïõí ÷þñï, ç øõ÷Þ ùò áóþìáôïò äåí Ý÷åé åê
öýóåùò áíÜãêç íá åãêáèßóôáôáé óå ÷þñïõò.

¼ôé åßíáé ãéá áõôïýò, ðïõ ôáîéäåýïõí ôï ãáëÞíéï ëéìÜíé, áõôü åßíáé êáé ãéá üóïõò
ôáëáéðùñïýíôáé ç ìåôÜèåóéò êáé ç ìåôÜóôáóç. (Óôïí ÐáôÝñá ôïõ, 275)...ÄÝ÷ïìáé ôïõò
ëüãïõò ôùí óïöþí üôé êÜèå åíÜñåôç øõ÷Þ, ìüëéò áðáëëáãåß áðü ôï óþìá ìå ôï ïðïßï
åßíáé óõíäåäåìÝíç, Ýñ÷åôáé áìÝóùò óå óõíáßóèçóç ôçò êáëïôõ÷ßáò ðïõ ôçí ðåñéìÝíåé
êé áñ÷ßæåé íá ôçí èáõìÜæåé, åðåéäÞ åêåßíï, ðïõ Ýöåñå åìðüäéá Ý÷åé êáèáñéóèåß Þ
Ý÷åé áðïññéöèåß Þ Ý÷åé ðÜèåé ïôéäÞðïôå Üëëï..Áéóèάíåôáé ôüôå ìéá èáõìÜóéá
çäïíÞ.... öáéäñÞ ðñï÷ùñåß ðñïò ôïí Êýñéü ôçò, óáí íá Ý÷åé îåöýãåé áðü êÜðïéá
öõëáêÞ êáé íá Ý÷åé áðïôéíÜîåé ôá äåóìÜ ðïõ ôçí âÜñõíáí êáé Ýóõñáí ðñïò ôá êÜôù ôá
öôåñÜ ôïõ íïõ. Êáé óáí ìå ôç öáíôáóßá áðïëáìâÜíåé ôçí ìáêáñéüôçôá ðïõ áðëþíåôáé
ìðñïóôÜ ôçò. Ëßãï áñãüôåñá áöïý ëÜâåé êáé ôï áäåñöéêü óþìá, ðïõ ìáæß ôïõ ìåëÝôçóå
ôá åêåß ðñÜãìáôá áðü ôçí ãç, ðïõ êáé ôïõ ôï Ýäùóå êáé ôïõ ôï åìðéóôåýôçêå, êáôÜ
ôñüðï, ðïõ ãíùñßæåé ï È., ðïõ ôá σύνδεσε êáé ôá χώρισε, êëçñïíïìåß ìáæß ìå áõôü ôçí
åêåß äüîá. Êé üðùò ìáæß ìå áõôü ìïéñÜóèçêå ôá äõóÜñåóôá, åðåéäÞ êáé ôá δύο Þôáí
óýìöõôá, Ýôóé ìåôáäßäåé óå áõôü êé üóá ôçí åõ÷áñéóôïýí áöïý ôï åîÞíôëçóå ãéá ôïõò
óêïðïýò ôçò êé Ýãéíå ìáæß ôïõ έíá êáé ðíåýìá êáé νους êáé È. êé áöïý ç æùÞ
å÷þíåõóå ìÝóá ôçò ôï èíçôü êáé ôï ðáñïäéêü. (ÉåæåêéÞë, Ðáýëïò)..ÐåñéìÝíù ôçí öùíÞ
ôïõ áñ÷áããÝëïõ, ôçí åó÷Üôç óÜëðéããá, ôïí ìåôáó÷çìáôéóìü ôïõ ïõñáíïý, ôçí ìåôáâïëÞ
ôçò ãçò, ôçí áðåëåõèÝñùóç ôùí óôïé÷åßùí, ôçí ανανέωση üëïõ ôïõ êüóìïõ. Ôüôå èá
αντικρίσω ôïí ÊáéóÜñéï ÷ùñßò íá ðåèáßíåé ðéα.. Èá åßíáé Ýíäïîïò, ëáìðñüò, øçëüò,
ôÝôïéïò ðïõ êáé óôï üíåéñü ìïõ ðïëëÝò öïñÝò óå åßäá..Ï èåßïò Äáâßä áðïêáëåß ôá
ðñÜãìáôá ôçò ãçò ‘óôñáôüðåäï ãåìÜôï óêïôÜäé..ëÜóðç ôïõ âõèïý êáé óêïôÜäé ôïõ
èáíÜôïõ’. Äåí èá ëõðçèïýìå ðïõ êáèõóôåñïýìå ðåñðáôþíôáò ìÝóá óôïõò ôÜöïõò, ðïõ
õðïöÝñïõìå óáí Üíèñùðïé ôïí èÜíáôï áðü ôçí áìáñôßá, åíþ ðñïïñéóèÞêáìå íá ãßíïõìå èåïß;
Áõôüò ï öüâïò ìå êñáôåß êáé ìå óõíïäåýåé íý÷ôá êáé ìÝñá. Äåí ìå áöÞíåé íá áíáðíåýóù
ç åêåß äüîá êáé ôá åêåß äåóìùôÞñéá..Ëá÷ôáñþ ôçí ðñþôç..ÔñÝìù ôá äåýôåñá êáé
ìéóþ..Äåí öïâïýìáé ìÞðùò äéáëõèåß êáé áöáíéóèåß êáé ÷áèåß ôï óþìá ôïýôï, áëëÜ
ìÞðùò ôï ðëÜóìá ôïõ èåïý ôï ôéìçìÝíï, ðïõ êëåßíåé ìÝóá ôïõ ôïí ëüãï, ôï íüìï, ôçí åëðßäá,
ìÞðùò êáôáäéêáóèåß óôçí ßäéá áôßìùóç ìå ôá æþá..Åßìáé ìéêñüò êáé óõíÜìá ìåãÜëïò,
ôáðåéíüò êáé øçëüò, èíçôüò êé áèÜíáôïò, ãÞéíïò êé ïõñÜíéïò. Åêåßíá ìå ôïí åäþ êüóìï,
áõôÜ êïíôÜ óôï Èåü, åêåßíá ôçò óÜñêáò ðáñåðüìåíá, áõôÜ óõíÝðåéá ôïõ ðíåýìáôïò.
ÐñÝðåé íá ìðω óôïí ôÜöï ìáæß ìå ôï ×., íá áíáóôçèþ ìáæß ôïõ, íá ãßíù óõãêëçñïíüìïò
ìáæß ìå ôï ×., γιος ôïõ Èåïý, È. ï ßäéïò..(Óôïí ÊáéóÜñéï, 421-5)..Íá áíáäåéêíýåóáé
áíþôåñïò áðü ôá äåóìÜ êáé íá èåùñåßò ôç íüóï ðáéäáãùãßá ãéá ôï óõìöÝñïí óïõ, ðïõ
óçìáßíåé áí ðåñéöñïíåßò ôï óþìá êáé êÜèå óùìáôéêü, êÜèå ôé ðïõ ñÝåé êáé åßíáé
ãåìÜôï ôáñá÷Þ êáé καταστρέφεται êáé íá ðåñάóåéò óôçí ïõñÜíéá ìåñßäá. Ôüôå èá
ζεις áíôß ãéá ôï παρόν, ãéá ôï ìÝëëïí êÜíïíôáò ‘èáíÜôïõ ìåëÝôç’ ôç æùÞ áõôÞ, üðùò λεει
77
ï ÐëÜôùí (Öáéä.81Á) êáé ìå üóç äýíáìç áí ðñïóðáèåßò íá áðáëëÜîåéò ôçí øõ÷Þ åßôå
áðü ôï óþìá åßôå áðü ôï ‘óÞìá’(Ãïñã.493Á) (Åðéóô.31)

ΘΑΡΡΟΣ êáé θράσος áí ç÷ïýí êáôÜ ðáñüìïéï ôñüðï, äéáöÝñïõí ðÜñá ðïëý ìåôáîý ôïõò
êáôÜ ôç äýíáìç, ôçí ïðïßá ëÝìå áíäñåßá êé ανανδρία (ÊáôÜ Éïõëéáí. Â, 191).

ΘΑΥΜÁ: Ï Âáó. äåí ìðïñïýóå íá âñÝîåé øùìß áðü ôïí ïõñáíü..Ôá Ýñãá ôùí ÌùõóÝùò êáé
ôïõ Çëéïý êáé ôïõ Èåïý ìïõ, ðïõ äßíåé óå áõôïýò ôçí äýíáìç. ºóùò áêüìç êáé óçìåßá ôùí
êáéñþí åêåßíùí êáé ôçò ôüôå êáôáóôÜóåùò, åðåéäÞ ôá óçìåßá äßíïíôáé óôïõò
áðßóôïõò êé ü÷é óôïõò ðéóôïýò..Ï Âáó. ìå ôïí ëüãï ôïõ Üíïéîå ôéò áðïèÞêåò ôùí
ðëïõóßùí..(Óôïí Ìåã.Âáó.191)
Äåí ðéóôåýåéò óôï èáýìá; ×áßñù äéá ôçí áðéóôßá óïõ ãéáôß ïìïëïãåßò üôé ôá èáýìáôá
åßíáé ðÜíù áðü ôçí öýóç..Áðüäåéîç ôçò èåüôçôïò ôïõ öáíåñùèÝíôïò åßíáé üôé ôï
÷ñéóôéáíéêü êÞñõãìá äåí ðñï÷ùñåß ìå ôçí öõóéêÞ ðïñåßá ôùí ðñáãìÜôùí..Áí ëïéðüí åî’
üóùí áêïýåéò ðéóôåýåéò üôé ãåííÞèçêå & áíáóôÞèçêå, åðß ôç âÜóåé ôùí éäßùí
ìáñôõñéþí èá äå÷èåßò üôé ç ãÝííçóç êé ï èÜíáôüò Ôïõ Þôáí ðÝñáí ôïõ ðÜèïõò.
(Κáôç÷.443) ΕðåéäÞ ôï èáýìá ôçò áíáóôÜóåùò Þôáí ìåãÜëï êé áðßóôåõôï, Üñ÷éóå
ôçí èáõìáôïðïéßá ìå ôá êáôþôåñá..Åßíáé áõôü, ðïõ êÜìåé ç ìçôÝñá ôñÝöïíôáò ôï íÞðéï.
Óôçí áñ÷Þ âÜæåé ôï ãÜëá ìå ôçí èçëÞ óôï áðáëü êé õãñü óôüìá. ¼ôáí áðïêôÞóåé
ðëÝïí äüíôéá & ìåãáëþóåé, ôïõ ðñïóöÝñåé ôïí Üñôï ü÷é óêëçñü êé áêáôÝñãáóôï, þóôå
íá ìçí îõóôïýí áðü ôçí ðëçñüôçôá ôçò ôñïöÞò ôá áãýìíáóôá ïýëá..¸ôóé ï Ê. ôñÝöïíôáò ôçí
áíèñþðéíç ìéêñïøõ÷ßá ìå ôá èáýìáôá, óáí íÞðéï áôåëÝò, ðñþôá ðñïëïãßæåé ôçí äýíáìç
ôçò áíáóôÜóåùò óå ìéá áðåãíùóìÝíç íüóï, ðñÜãìá, ðïõ Þôáí ìå ìåãÜëï êáôüñèùìá, ü÷é
üìùò ôüóï þóôå ëåãüìåíï íá áðéóôçèåß. ÐñÜãìáôé ìå åðéôßìçóç ôïõ ðõñåôïý, ðïõ
êáôÝêáéå äõíáôÜ ôçí ðåèåñÜ ôïõ Óßìùíïò, ôÝôïéá ìåôáâïëÞ ôïõ êáêïý ðñïîÝíçóå þóôå
áõôÞ ðïõ ðåñßìåíáí íá ðåèÜíåé êéüëáò, íá êáôïñèþóåé íá õðçñåôÞóåé ôïõò
παριστάμενους. ÌåôÜ ðñïóèÝôåé ëßãç äýíáìç ðåñéóóüôåñç. Åíåñãåß þóôå ï γιος ôïõ
âáóéëéêïý, ðïõ âñéóêüôáí óå óïâáñü êßíäõíï & ðéóôåýïíôáí üôé èá ðÝèáéíå íá
áíáóôçèåß..Óôç óõíÝ÷åéá áíåâáßíåé âáèìéáßá óôá øçëüôåñá èáýìáôá. (áíÜóôáóç ôçò
êüñçò ôïõ áñ÷éóõíáãþãïõ-ï γιος ôçò ÷Þñáò ôïõ Íáßí-ËÜæáñïò).. ¸íáò Üíäñáò
çëéêéùìÝíïò, íåêñüò, óÜðéïò, ðñçóìÝíïò, äéáëõìÝíïò, þóôå ïýôå ïé óõããåíåßò ôïõ íá ìçí
èÝëïõí íá ðëçóéÜóåé ï Ê. óôïí ôÜöï, åîáéôßáò ôçò áçäßáò ðïõ ðáñïõóßáæå ôï
áðïóõíôåèåéìÝíï óþìá. Áõôüò ëïéðüí ìå ìéá ðñüóêëçóç æùïðïéåßôáé êé Ýôóé
åðéâåâáéþíåé ôï êÞñõãìá ôçò áíáóôÜóåùò..
Íá ìçí ðëýíåéò ìüíï ôïí ðñïçãïýìåíï âüñâïñï, áëëÜ íá êáôáóôñÝøåéò ôçí ðçãÞ ôïõ, ü÷é ìüíï
êáëÞ áðüêôçóç áëëÜ êáé êáëÞ áðüññéøç ôùí κακώς áðïêôçèÝíôùí..Íá ëáìðñõíèåßò êé
ü÷é ìüíï íá âáöåßò. Ôï ÷Üñéóìá áí ìçí óêåðÜóåé ìüíï ôéò áìáñôßåò óïõ áëëÜ íá ôéò
åîáëåßøåé..Ìçí ñéöèåßò ðÜëé óôï κρεβάτι êáé áöåèåß ôï óþìá óôéò çäïíÝò ôçò êáêÞò
áíáðáýóåùò áëëÜ âÜäéæå åíèõìïýìåíïò ôçí åíôïëÞ..ÅîÞëèåò íåêñüò ü÷é ôñéÞìåñïò áëëÜ
ðïëõÞìåñïò..Ìçí íåêñùèåßò ðÜëé..Áí ανάβλυζες ìÝ÷ñé ôþñá ëÝðñá, ôçí Üìïñöï ðïíçñéÜ
êáé ôþñá êáèáñßóèçêåò ìå áðüîåóç ôçò êáêÞò ýëçò êáé ðÞñåò óþá ôçí åéêüíá, äåßîå
ôïí καθαρισμό óïõ óôïí éåñÝá..Ðñþôá ç ìéêñïøõ÷ßá êé ç öåéäùëüôçò óïõ Ýêáíå ôï
÷Ýñé îçñü. ÓÞìåñá íá óïõ åêôåßíåé ôï ÷Ýñé ç åëåçìïóýíç êé ç öéëáíèñùðßá..Áí Þóïõí
êùöÜëáëïò áò ëáëÞóåé ï Ëüãïò óôá áõôéÜ óïõ (ç ðáéäåßá êé ç íïõèåóßá ôïõ
Êõñßïõ)..Áí äå÷èåßò ìÝóá óïõ üëï ôïí Ëüãï, èá ìáæÝøåéò óôçí øõ÷Þ óïõ üëåò
ôéò èåñáðåßåò ôïõ ×ñéóôïý, ôéò ïðïßåò ðÞñå ï êáèÝíáò ìßá-ìßá. Ìüíï ìçí
áãíïÞóåéò ôï ìÝôñï ôçò ÷Üñéôïò..ÈõìÞóïõ ôçí παραβολή ôïõ ðïíçñïý ðíåýìáôïò ðïõ Ýöõãå
áðü ìéá êáñäéÜ êáé îáíáãýñéóå (Ëïõê.11:24-5)..(Ëüãïò 40,351-5). Ôï èýìá äåí ãßíåôáé
ìå óêïðü íá åêðëÞîåé áõôïýò ðïõ ôï âëÝðïõí. ÁðïâëÝðåé íá ÷ñçóéìåýóåé óå üóïõò
óþæïíôáé. Ãéáôß ìå ôá ßäéá èáýìáôá ôçò áñåôÞò óõíôñßâïíôáé ïé ðïëÝìéïé êáé
äõíáìþíïõí ïé ïìüöõëïé. (Óôï Âßï Ìùõó. , 215)

78
ΘÅÏËÏÃΙΑ: ¼ðïéïò èÝëåé íá äåé ôï öùò ôïõ Þëéïõ ïðùóäÞðïôå êáèáñßæåé ôá ìÜôéá,
ó÷åäüí óáí ôï öùò ðïõ ðïèåß, Ýôóé þóôå íá ãßíïõí ôá ìÜôéá öùò êáé íá δει ôï öùò ôïõ
Þëéïõ Þ üðïéïò èÝëåé íá δει ìéá ðüëç ïðùóäÞðïôå ðçãáßíåé óôïí ôüðï ãéá íá ôá δει.
¸ôóé üðïéïò èÝëåé íá åííïÞóåé ôç óêÝøç ôùí èåïëüãùí ïöåßëåé ðñþôá íá íßøåé êáé íá
ðëýíåé ôçí øõ÷Þ äéá ôçò æùÞò ôïõ êáé íá öèÜóåé ùò ôïõò áãßïõò ìéìïýìåíïò ôéò
ðñÜîåéò ôïõò, þóôå êáôÜ ôç συναναστροφή íá συζητήσει ìå áõôïýò êáé íá êáôáíïÞóåé
áõôÜ ðïõ ôïõò áðïêÜëõøå ï È. êé åðåéäÞ èá Ý÷åé óõíåíùèåß ìå åêåßíïõò íá áðïöýãåé
ôïí êßíäõíï ôùí áìáñôùëþí êáé ôï ðþò êáôÜ ôçí ìÝñá ôçò êñßóåùò (Ðåñß åíáíèñùðÞóåùò,
373-5) Τρεις åßíáé ïé óýã÷ñïíåò áóèÝíåéåò ôçò è.: Ç áèåÀá (Λίβυος Σαβέλλιος), ï
Ιουδαϊσμός (¶ñåéïò) êáé ç ðïëõèåÀá (ïé ðïëý ïñèüäïîïé).. Äåí åßíáé ôïõ êáèåíüò íá
öéëïóïöåß ðåñß Èåïý..Äåí åßíáé ôï ðñÜãìá ôüóï åõèçíü êáé ôáðåéíü. Äåí åßíáé
äõíáôü ðÜíôá êáé óå üëïõò, ïýôå óå üëá, áëëÜ ìüíïí ìåñéêÝò öïñÝò, êáé óå
ìåñéêïýò êáé õðü ïñéóìÝíåò προϋποθέσεις. Äåí åßíáé ôïõ êáèåíüò ðáñÜ ìüíï ôùí
äïêéìáóìÝíùí êé üóùí Ý÷ïõí ðñï÷ùñÞóåé óôç èåùñßá, êáé πριν áðü áõôÜ Ý÷ïõí
êáèáñéóèåß óôç øõ÷Þ êáé ôï óþìá Þ ôïõëÜ÷éóôïí êáèáñßæïíôáé ôþñá. Ãéáôß åßíáé
åðéêßíäõíï óôïí ìç êáèáñü íá ðéÜíåé ôï êáèáñü üðùò áêñéâþò ç çëéáêÞ áêôéíïâïëßá
óôï Üññùóôï ìÜôé. Êáé ðüôå; ¼ôáí åßìáóôå áðáëëáãìÝíïé áðü ôçí Ýîù ëÜóðç êáé
ôáñá÷Þ êáé ôï çãåìïíéêü ìáò äåí óõã÷ýæåôáé ìå ìï÷èçñÝò êáé ðëáíçìÝíåò
ðáñáóôÜóåéò, óáí íá áíáêáôåýïíôáé ôá êáëëéãñáöçìÝíá ãñÜììáôá ìå ôá Üó÷çìá Þ ç
åõùäéÜ ôùí ìýñùí ìå ôçí áêáèáñóßá..ÐñÝðåé íá áðïìïíùèåß (ó÷ïëÜóåé) êáíåßò, ãéá íá
ãíùñßóåé ôïí Èåü. Êáé ìüíïí üôáí âñïýìå åõêáéñßá íá áó÷ïëïýìåèá ìå ôï êÜëëïò ôçò
èåïëïãßáò. Óå ποίους äå; Óå üóïõò ìåëåôïýí óïâáñÜ ôï ðñÜãìá êáé äåí ôï Ý÷ïõí óáí
áíôéêåßìåíï çäïíéêÞò öëõáñßáò ìåôÜ ôéò éððïäñïìßåò êáé ôá èÝáôñá êáé ôá
ôñáãïýäéá êáé ôá ãáóôñïíïìéêÜ êáé ôá óåîïõáëéêÜ óáí íá åßíáé Ýíáò ôïìåýò ôçò çäïíÞò,
ç öëõáñßá ãéá áõôÜ ôá èÝìáôá êáé åðßäåéîç êïìøüôçôáò ìå ôá ó÷Þìáôá ôïõ ëüãïõ.
Êáé ποία ðñÜãìáôá íá Ý÷åé κανείς áíôéêåßìåíá ôïõ öéëïóïöéêïý óôï÷áóìïý êáé ìÝ÷ñé
ποίου óçìåßïõ; ¼óá åßíáé åöéêôÜ óå ìáò êáé ìÝ÷ñé κει ðïõ öèÜíåé ç öõóéêÞ éêáíüôçò
êáé äõíáôüôçò ôïõ áêñïáôïý, þóôå íá ìçí óõìâåß ïé õðåñâïëéêïß Þ÷ïé íá êáôáóôñÝöïõí
ôçí áêïÞ êé ïé õðåñâïëéêÝò ôñïöÝò ôá óþìáôá êáé ôá õðåñâïëéêÜ öïñôßá ôïõò
öïñôùìÝíïõò Þ ïé óöïäñÝò âñï÷Ýò ôá ÷ùñÜöéá, íá ìçí óõìâåß íá καταπιεσθούν êáé íα
ëõãßóïõí êé áõôïß ìå óôéâáñïýò ëüãïõò êáé καταστραφεί ç áñ÷éêÞ ôïõò äýíáìç..Êáé
äåí åííïþ üôé äåí ðñÝðåé íá Ý÷ïõìå êáôÜ íïõ ôïí Èåü ðÜíôïôå..Ãéáôß åßíáé ðñïôéìüôåñï
íá óêÝðôåôáé οκνείς ôïí Èåü, ðáñÜ íá áíáðíÝåé..áëëÜ ôï íá èåïëïãåß. Ïýôå åìðïäßæù
áêñéâþò ôçí èåïëïãßá..áëëÜ ôçí Üêáéñç åíáó÷üëçóç ìå áõôÞí, ïýôå ôçí äéäáóêáëßá
áëëÜ ôçí áäéáêñéóßá Þ ìÞðùò ôï áí παράφαει êáíåßò ìÝëé ðñïêáëåß åìåôü, ðáñüëï ðïõ
åßíáé ìÝëé êáé êÜèå ðñÜãìá óôïí êáéñü ôïõ êáé ôï êáëü äåí åßíáé êáëü üôáí äåí
ãßíåôáé êáëþò, üðùò áêñéâþò ôï åíôåëþò ðáñÜêáéñï ëïõëïýäé êáôÜ ôï ÷åéìþíá êáé
ôá áíäñéêÜ êïóìÞìáôá óôéò ãõíáßêåò ..êáé ç ãåùìåôñßá óôï ðÝíèïò êáé ôá äÜêñõá óôï
óõìðüóéï êáé ìüíï ãéá ôç èåïëïãßá èá áäéáöïñÞóïõìå, Ýíá ðåäßï, üðïõ κατεξοχήν
åêôéìÜôáé ç êáôáëëçëüôçò..Áò ìçí ñßøïõìå ôïí áíáâÜôç ëïãéóìü, üðùò ôá èåñìüáéìá
æþá êáé íá ìçí ðåñéöñïíÞóïõìå ôçí åõëÜâåéá ðïõ ìáò óõãêñáôåß íα ôñÝîïõìå ðÝñá áðü
ôç íýóóá áëëÜ íá öéëïóïöïýìå åíôüò ôùí äéêþí ìáò ïñßùí..ìÞôå íá øÜëëïõìå ôï Üóìá ôïõ
Êõñßïõ óå îÝíç ÷þñá, åííïþ êÜèå áêñïáôÞ îÝíï êáé äéêü ìáò, ößëï êé å÷èñü êé åõãíþìïíá
êé áãíþìïíá, ðïõ ìå ìåãÜëï åíäéáöÝñïí êαôαóêïðåýåé ôéò õðïèÝóåéò ìáò êáé èá Þèåëå íá
ãßíåé öëüãá ï óðéíèÞñáò ôùí êáêþí ìáò..ÅðåéäÞ äåí Ý÷ïõí äýíáìç óôá äüãìáôÜ ôïõò,
ðñïóðáèïýí íá ôçí èçñåýóïõí óôéò δικές ìáò áäõíáìßåò..üðùò ïé ìýãåò óôá ôñáýìáôá..Áò
óõìöùíÞóïõìå íá ëáëïýìå ìå ôñüðï ìõóôéêü ôá ìõóôéêÜ þóôå íá ìçí ãéíüìáóôå áéôßá íá
öáßíïíôáé óåìíüôåñïé ïé ðñïóêõíçôÝò ôùí äáéìïíßùí..ÕðÜñ÷åé êáé óôï ëüãï ç
óéùðÞ..Ãéáôß êáèéóôούμε äéêáóôÝò ôïõò êáôçãüñïõò ìáò; Ãéáôß äßíïõìå îßöç óôá
÷Ýñéá ôùí å÷èñþí ìáò;..Áõôïß ðïõ õðåñáóðßæïíôáé ôï Ëüãï ðåñéóóüôåñï áðü üôé
áñÝóåé óôï Ëüãï, ðáèáßíïõí ôï ßäéï ìå ôïõò ìáíéáêïýò ðïõ καινέ ôá óðßôéá ôïõò Þ
êáôáóðáñÜóóïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò Þ ðáñáðåôÜíå ôïõò ãïíåßò ôïõò åðåéäÞ ôïõò èåùñïýí
îÝíïõò..Ýôóé Ý÷ïõìå äþóåé αμνηστία óôá ðÜèç ôùí Üëëùí áñêåß íá óõìöùíïýí ìå ìáò..
79
(Ëüã. 27). Ôï Èåü íá ôïí íïåßò êáé íá ôïí óÝâåóáé áðÝñáíôá äåß÷íïíôáò ôçí áãÜðç óïõ ìå
ôï èåñìü æÞëï ôùí åíôïëþí. Íá ìçí æçôÜò ôß åßíáé ïýôå ðáíôïý ïýôå ðÜíôá ìÞôå
åðéðüëáéá óå üëïõò ôï ëüãï ãéá áõôüí..Ôï Ýðåéôá áðü áõôÜ áò ðáñáêáëïýìå íá ôï
ìÜèïõìå îåêÜèáñá üôáí äéáëõèåß ç ðç÷ôÞ óÜñêá ìáò. Ôþñá ìå üóç äýíáìç Ý÷åéò íá
áãíßæåéò ôïí åáõôü óïõ êáé íá ôïí áíáíåþíåéò ìå ëáìðñÞ æùÞ. ¸ôóé èá äå÷ôåßò êáé ôï
íïçôü èåü. ¼ôé ï È. óðåýäåé óôï íáü ôïõ åßíáé êïéíüò ëüãïò γιατί ôïõ áãíïý êáôïéêßá
åßíáé ï áãíüò. Ïé ëïãéêÝò êáôáóêåõÝò ëßãï óõíôåëïýí óôç ãíþóç ôïõ Èåïý ãéáôß
óå êÜèå ëïãéêü åðé÷åßñçìá áíôéóôñáôåýåôáé Üëëï. Ìá ç ðßóôç ðïõ äéäÜóêù
åãþ äåí äÝ÷åôáé áíôéóôñïöÞ. Ôï íá êñáôéÝóáé áðü ôç äéäáóêáëßá åßíáé ìåãÜëï
ðñÜãìá. ¼ðïéïò áãÜðçóå áõôüò êáé èá áãáðçèåß êé üðïéïò áãáðÞèçêå ôïí ðáßñíåé
íïéêÜñç ìÝóá ôïõ. Êé üðïõ ìðáßíåé äåí åßíáé äõíáôü áí ìçí õðÜñ÷åé öùò. Ôï öùò ðÜëé
ðñþôá ãíùñßæåé ôï ßäéï ôï öùò. ¸ôóé ç áãÜðç åêôüò ôùí Üëëùí ðñïîåíåß êáé ãíþóç.
Áõôüò ï äñüìïò ïäçãåß åõêïëüôåñá óôçí áëÞèåéá áðü áõôü ôùí ëïãéêþí êáôáóêåõþí.. Áí
ëáôñåýåéò ôçí áã.ÔñéÜäá êáé ôéìÜò ìå ôç óåìíÞ æùÞ óïõ ëÝãïíôáò ôçí áëÞèåéá êáé
ìéóþíôáò ôéò φαντασίες èá ðÜñåéò èÝóç óôïí ïõñáíü. (Ðåñß ÁñåôÞò 225-7). Ôïí ëüãï
ôïí êñõììÝíï ìÝóá óôá óôåñåüôåñá êáé ðéï äýóâáôá íïÞìáôá ôïí áöÞíïõìå ÷ùñßò íá
ðåñéåñãáóôïýìå êáé íá ôïí ëåðôïëïãÞóïõìå âÜæïíôáò ôçí ôñïöÞ áõôïý του åßäïõò óôç
öùôéÜ..üðùò ποία åßíáé ç ïõóßá ôïõ È., ôß õðÞñ÷å ðñéí ôç äçìéïõñãßá, ðÝñá áðü ôá
öáéíüìåíá, ποία ç áíÜãêç ãéá üóá Ýãéíáí..ÁõôÜ áò ôá áöÞíïõìå για ôï áã.Ðíåýìá, ðïõ
ëÝãåôáé öùôéÜ. ‘Ìçí ερευνάς áíþôåñá áðü óÝíá’, ìçí óõíôñßâåéò ôá ïóôÜ ôïõ Ëüãïõ.
(Óôï Âßï Ìùõó. Â, 231). Êáé óÞìåñá õðÜñ÷ïõí ðáñüìïéïé ìå åêåßíïõò ôïõò Áèçíáßïõò ðïõ
îïäåýïõí ôïí êáéñü ìáò óôï íá ëÝíå êáé íá áêïýíå ôá íÝá, êÜðïéïé âñáäéíïß êáé ðñùéíïß
ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôá êáôþôåñá åðáããÝëìáôá, êÜðïéïé áõôï÷åéñïôüíçôïé äÜóêáëïé
ôçò è., ßóùò êáé äïýëïé, ðïõ îõëïöïñôþíïíôáé êáé äñáðÝôåò áðü ôá äéáêïíÞìáôá ôùí
äïýëùí Ýñ÷ïíôáé óå ìáò êáé öéëïóïöïýí ãéá ôá áêáôáíüçôá..¸÷ïõí ãåìßóåé üëá ôá
óçìåßá ôçò ðüëçò áðü áõôïýò, ôá óôåíÜ êé ïé áãïñÝò, ïé ðëáôåßåò êé ïé ãåéôïíéÝò. Ïé
õöáóìáôÝìðïñïé êé ïé áñãõñáìïéâïß êé ïé ðáíôïðþëåò. Áí ñùôÞóåéò ãéá ÷ñÞìáôá áõôüò
èá óïõ áíáëýóåé ôï ãåííçôü êáé ôï áãÝííçôï. Áí æçôÞóåéò ðüóï êÜíåé ôï øùìß, èá óïõ
áðáíôÞóåé ‘åßíáé ìåãáëýôåñïò ï ÐáôÝñáò’ êé ‘ï Õéüò õðïôá÷ôéêüò ôïõ’. Êé áí ôïõ
ðåéò ‘Ýôïéìï ôï ëïõôñü;’ áõôüò èá óïõ πει êáôçãïñçìáôéêÜ üôé ‘ï Õéüò ðñïÝñ÷åôáé
áðü ôï ìçäÝí’. Äåí îÝñù ðùò íá ïíïìÜóù ôï êáêü, öñåíßôéäá Þ ìáíßá Þ ðáñüìïéá êáêÞ
åðéäçìßá, ðïõ ðñïêáëåß ôçí ðáñáöïñÜ ôïõ νου...Ðþò äåí åßíáé ÷åéñüôåñïé áðü ôïõò
ðáëéïýò üóïé ôþñá ðéóôåýïõí óôá ìÜôáéá; Áõôïß ðïõ äåí äÝ÷ïíôáé üôé ôçí
áíôéëçðôéêüôçôÜ ôïõò îåðåñíÜ ôï Èåßï; ..ÌéìçôÝò ôùí Óôùéêþí (õëéêÞ èåüôçôá) êáé
ôùí Επικούρειων (áõôüìáôç äéáêõâÝñíçóç) ïé áéñåôéêïß (Ðåñß ôçò èåüôçôïò ôïõ Õéïý,
41-3).

ΘΕΟΣ: Éäéáßôåñï ãíþñéóìá ôçò θεότητας åßíáé ç èÝá, ç åðïðôåßá ôùí üíôùí óáí
äõíáôüôçôá êé åíÝñãåéá. Áõôüò, ðïõ Ý÷åé ìÝóá ôïõ üôé ðüèçóå, áðïêôÜ êé áõôüò
åðïðôéêÞ äýíáìç êé åîåôÜæåé ôç öýóç ôùí üíôùí, üðùò áñ÷ßæåé ôï ôñßôï ìÝñïò ôùí
øáëìþí (Óôéò Åðéãñ.47).. Ïé êåöáëáéï- äÝóôåñåò ðåñß Èεïý áíôéëÞøåéò åßíáé τρεις:
áíáñ÷ßá, ðïëõáñ÷ßá êáé ìïíáñ÷ßá. Ôéò ìåí δύο ðñþôåò ôéò ÷ñçóéìïðïßçóáí ïé
åéäùëïëÜôñåò..Ãéáôß ç áíáñ÷ßá åßíáé êáôÜóôáóç Üôáêôç êé ç ðïëõáñ÷ßá
óôáóéáóôéêÞ, êé Ýôóé áíáñ÷ßá êé Ýôóé áôáîßá. Êáé ôá δύο ïäçãïýí óôï ßäéï
áðïôÝëåóìá äçë. ôçí áôáîßá, åêåßíç äå óôç äéÜëõóç.Åìåßò ôéìïýìå ôç ìïíáñ÷ßá, ç ïðïßá
äåí ðåñéïñßæåôáé óå Ýíá ðñüóùðï, ãéáôß óõìâáßíåé êáé ôï Ýíá íá åðáíáóôáôåß
åíáíôßïí ôïõ åáõôïý ôïõ êáé ãßíåôáé ðïëëÜ áëëÜ ìïíáñ÷ßá ôçí ïðïßá ðñáãìáôïðïéåß ç
éóüôçò ôçò öýóåùò, ç óýìðíïéá ôçò ãíþìçò, ç ôáõôüôçò ôçò êßíçóçò êé ç óõìöùíßá ìå ôï
Ýíá ðñüóùðï, ðñÜãìá, ðïõ äåí åðéôõã÷άíåôáé óôç êôéóôÞ öýóç (Ëüã. 29, 107-9).
Áõôüò ðïõ åöïñåýåé êé åðéâëÝðåé ôá ðÜíôá ëÝãåôáé È. ôùí üëùí. ÅðåéäÞ
öáíåñþèçêå ùò È. ìÝóá óôç óÜñêá..ãé’áõôü ðáñïìïéÜæåôáé ìå ôï æáñêÜäé áõôüò, ðïõ
áðü ôïí ïõñáíü Ýñéîå ôï âëÝììá ôïõ óôç γη & ì’ åëáöüðïõëï áõôüò ðïõ äéáôñÝ÷åé
ðçäþíôáò ôá üñç & ôá âïõíÜ, áõôüò äçë. ðïõ êáôáðáôåß ôá ðïíçñÜ õøþìáôá ôçò
80
äáéìïíéêÞò êáêßáò. ÅðåéäÞ ãíþñéóìá ôùí åëáöéþí åßíáé åðßóçò íá åîáëåßöïõí ôá
èçñßá & ìå ôï ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõò äÝñìá ôá ößäéá . (áóìá å’,161) ÕðÜñ÷åé
Θ.;..Åßíáé ðñïôéìüôåñï íá óéùðÜ êáíåßò προ ôÝôïéùí áìöéâïëéþí êáèüóïí ï èåßïò ëüãïò
áðáãïñåýåé íá áðáíôïýìå óå áíïçóßåò ανόητων. Áíüçôïò åßíáé áõôüò ðïõ λεει üôé äåí
õðÜñ÷åé È...Ç äçìéïõñãßá êçñýôôåé êáèáñÜ ôïí äçìéïõñãü..Ðïéοò âëÝðïíôáò ôçí
áñìïíßá ôïõ êüóìïõ, ôá èáõìÜóéá öáéíüìåíá ôïõ ïõñáíïý & ôçò ãçò, & ðþò ôá áíôßèåôá
óôïé÷åßá óõìðëÝêïíôáé ìåôáîý ôïõò..& óõìâáßíåé åêåßíá ðïõ áðü öýóåùò ôåßíïõí προς
ôá Üíù üðùò ç èåñìüôçôá ôïõ Þëéïõ íá φέρονται ðñïò ôá êÜôù & ôá âáñéÜ óþìáôá ìå
ôïí áôìü íá áíÝñ÷ïíôáé.. áí áñíçèåß, üôé èåßá äýíáìç ôå÷íéêÞ äéáðåñþóá ôá ðÜíôá
óõíáñìüæåé ôá ìÝñç åéò üëïí; (ÄéÜëογος περί ψυχής, 223)

ÐáôÝñá! Ðïéοò èá ìïõ äþóåé öôåñÜ ãéá íá åãêáôáëåßøù ôç ãç, íá äéáó÷ßóù ôïí
áéèÝñá, íá öôÜóù óôá Üóôñá & íá ìçí óôáèþ óå áõôÜ áëëÜ íá ðåñÜóù áíÜìåóÜ ôïõò&
íá βγω Ýîù áðü üóá êéíïýíôáé & ìåôáâÜëëïíôáé & íá âñåèþ óôçí áêßíçôç öýóç, ôçí
áìåôáêßíçôç äýíáìç, áõôÞ ðïõ êõâåñíÜ ôá ðÜíôá üðùò èÝëåé, üóá âñßóêïíôáé ìÝóá óôï
åßíáé & íá ôïí åðéêáëåóôþ ìå ôï ðïëý ïéêåßï üíïìá ÐáôÝñá; Ôé ëïãÞò øõ÷Þ
÷ñåéÜæåôáé áõôüò ðïõ ìéëÜåé! Ðüóï èÜññïò! Åßíáé öáíåñü ðþò áí êÜðïéïò Ý÷åé
ìõáëü äåí èá ôïëìÞóåé íá áðïêáëÝóåé ÐáôÝñá áí äåí âëÝðåé ôá ßäéá óôïí åáõôü
ôïõ!..¼ðïéïò Ý÷åé Ýíï÷ç óõíåßäçóç áí λεει ÐáôÝñá ôïí Èåü ôïí êáôçãïñåß üôé åßíáé ôùí
äéêþí ôïõ áìáñôéþí áßôéïò & áñ÷çãüò... ï åí ôïéò ïõñáíïßò.. Ç äéÜóôáóç áíÜìåóá óôï
èåßï & ôï áíèñþðéíï äåí åßíáé ôïðéêÞ þóôå íá ÷ñåéáóτïýìå êÜðïéá åðéíüçóç ãéá íá
ìåôáöÝñïõìå ôï âáñý & ôï ðõêíü áõôü óáñêßï óôçí áóþìáôç & íïåñÞ æùÞ. Ç áñåôÞ åßíáé
÷ùñéóìÝíç áðü ôï êáêü íïçôÜ êé áðüêåéôáé óôçí ðñïáßñåóç ôïõ áíèñþðïõ, åêåßíï íá
ðñïôéìÞóåé. ÅðåéäÞ ëïéðüí äåí áêïëïõèåß êáíÝíáò êüðïò ôçí åêëïãÞ ôïõ áãáèïý, Ý÷åéò
ôçí åëåõèåñßá íá âñåèåßò óôïí ïõñáíü áìÝóùò ìüëéò âÜëåéò ôïí Èåü óôç óêÝøç óïõ.
ÅðïìÝíùò ôïõ ðïíçñïý áíèñþðïõ ç ðñïóåõ÷Þ, üóï âñßóêåôáé ìÝóá óôçí êáêßá ôïõ ãßíåôáé
åðßêëçóç ôïõ äéáâüëïõ. ¼ðïéïò Ý÷åé áðïìáêñõíèåß áðü ôçí êáêßá & ζει ìå áãáèüôçôá
áõôüò öùíÜæåé ôïí áãáèü ÐáôÝñá. ¼ôáí ëïéðüí ðñïóåñ÷üìáóôå óôï Èåü, áò
åîåôÜóïõìå ðñþôá ôçí æùÞ ìáò, áí Ý÷ïõìå êÜôé ðïõ íá áîßæåé ôçí èåßá óõããÝíåéá êé
Ýôóé áò ôïëìÞóïõìå ðñþôá áõôüí ôïí ëüãï. Íá óêåöôüìáóôå ôá Üíù. Åêåß íá âÜëïõìå
èåìÝëéï ôïõ óðéôéïý ìáò! Åêåß íá åðåíäýóïõìå ôïõò èçóáõñïýò ìáò..Íá áôåíßæïõìå
ðÜíôïôå ôçí ðáôñéêÞ ïìïñöéÜ.(Óτην Προσ. 43κ.ε.) .¼ðùò êé ï ÁäÜì, ðïõ åßíáé áãÝííçôïò
- äéüôé Ý÷åé ðëáóèåß áðü ôïí È.- êé ï ÓÞè, ðïõ åßíáé ãåííçôüò (äéüôé Þôáí γιος ôïõ
ÁäÜì) êé ç Åýá, ðïõ ðñïÞëèå áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÁäÜì (äéüôé äåí ãåííÞèçêå), äåí
äéáöÝñïõí ìåôáîý ôïõò óôçí ïõóßá, ãéáôß åßíáé Ü. áëëÜ êáôÜ ôïí ôñüðï ôçò ýðáñîçò,
Ýôóé êé ç áã.ÔñéÜäá. Êé ïé τρεις ðñïóùðéêÝò õðïóôÜóåéò åßíáé áãÝíçôåò áëëÜ ü÷é
áãÝííçôåò..Áí ìÜëéóôá ëÝìå üôé ï ÐáôÞñ åßíáé áñ÷éêÞ ïõóßá ôïõ Γιου êáé
ìåãáëýôåñïò, åííïïýìå ìüíïí óôçí áéôßá êé üôé ï ÐáôÝñáò åßíáé ðçãÞ ôïõ Γιου, üðùò ôï
öùò áðü ôçí öùôéÜ, ü÷é üìùò óôçí ïõóßá (öùò êáé öùôéÜ ôá ßäéá)..¼óá äçìéïõñãåß ï
ÐáôÞñ ôá äçìéïõñãåß ìÝóù ôïõ ìïíïãåíïýò Γιου, ü÷é óáí õðçñåôéêïý ïñãÜíïõ áëëÜ óáí
ìéáò äýíáìçò ìå öõóéêÞ êáé ðñïóùðéêÞ õðüóôáóç..Ïé õðïóôÜóåéò åßíáé ôÝëåéåò, ãéá
íá ìçí åííïÞóïõìå óýíèåóç óôçí èåßá öýóç, ãéáôß ç óýíèåóç åßíáé áéôßá äéá÷ùñéóìïý,
êé ïé τρεις õðïóôÜóåéò áëëçëïϋðÜñ÷ïõí ãéá íá ìçí åéóÜãïõìå äéäáóêáëßá ðåñß
ðëÞèïõò èåþí... Äåí åßíáé áíÜãêç íá ðéóôåýïõìå üôé êáèåôß, ðïõ ëÝãåôáé äéá ôïí È.,
äåí äçëþíåé ôß åßíáé êáôÜ ôçí ïõóßá ï È., áëëÜ öáíåñþíåé Þ ôß äåí åßíáé Þ êÜðïéá
ó÷Ýóç ìå êÜôé áðü áõôÜ áðü ôá ïðïßá áíôéäéáóôÝëëåôáé Þ åßíáé áðáñáßôçôá
åðáêüëïõèá ôçò öýóçò ôïõ Þ öáíåñþíåé êÜðïéá åíÝñãåéá. Öáßíåôáé ëïéðüí üôé ôï
êõñéüôåñï áðü üëá ôá ïíüìáôá, ðïõ ëÝãïíôáé áðü ôïí È. åßíáé ôï ï ’Ùí’, ãéáôß
ðåñéÝêëåéóå óôïí åáõôü ôïõ êáé êñáôåß óôçí ýðáñîÞ ôïõ óáí êÜðïéï Üðåéñï êé
απεριόριστο ðÝëáãïò õðÜñîåùò êáé ôï üíïìá ‘áãáèüò’(ùò áßôéïò õðÜñîåùò). Äåýôåñïí
üíïìá åßíáé ôï üíïìá È., ðïõ ðáñÜãåôáé áðü ôç ë.’èÝåéí’, äéüôé ðåñéôñÝ÷åé êáé
öñïíôßæåé ãéá ôá óýìðáíôá Þ ‘áßèåéí’, ðïõ óçìáßíåé üôé ‘καιει’, êÜèå êáêßá Þ áðü
81
‘ôï èåÜóèáé ôá ðÜíôá’ ãéáôß åßíáé áëάèçôïò êé åðïðôåýåé ôá ðÜíôá, πριν ôçí
äçìéïõñãßá ôïõò.. Ôï ðñþôï üíïìá åêöñÜæåé ôçí ýðáñîÞ ôïõ êáé ôç öýóç ôçò õðÜñîåùò,
åíþ ôï äåýôåñï ôçí åíÝñãåéÜ ôïõ..¼óá Ý÷ïõí äéáôõðùèåß óôïí È. ìå áíèñùðïìïñöéêÝò
åêöñÜóåéò, Ý÷ïõí ëå÷èåß ìå óõìâïëéêÞ óçìáóßá, áëëÜ Ý÷ïõí õøçëüôåñï íüçìá (üñáóç
È.=äýíáìç åðïðôåßáò êé áëÜèçôï ãíþóçò, áêïÞ=åîéëåùôéêÞ äéÜèåóç, óôüìá=öáíÝñùóç
âïýëçóçò, ôñïöÞ=óυìμόñöùóÞ ìáò ðñïò ôï èÝëçìÜ ôïõ, üóöñçóç=áðïäï÷Þ ôçò óêÝøçò
ìáò êáé ôçò áãÜðçò ìáò, ðñüóùðï= áðüäåéîç êé åìöÜíéóç ìÝóù ôùí Ýñãùí,
÷Ýñéá=áðïôåëåóìáôéêüôçôá åíÝñãåéáò, äåîß ÷Ýñé=âïÞèåéÜ ôïõ, ðüäéá åñ÷ïìüò êáé
ðáñïõóßá ôïõ, ïñãÞ =áðïóôñïöÞ ðñïò ôï êáêü, íýóôá=áñãïðïñßá óôçí õðåñÜóðéóç áðü
ôïõò êáêïýò). Õðάñ÷ïõí ìεñéêÜ ïíüìáôá ìå êáôáöáôéêÞ óçìáóßá, ðïõ Ý÷ïõí üìùò äýíáìç
õðåñâïëéêÞò áñíÞóåùò, üðùò ôï üíïìá óêïôÜäé, ü÷é ãéáôß ï È. åßíáé óêïôÜäé, áëëά
äéüôé åßíáé öùò ðÝñá áðü ôï öùò..Ôüðïò È. ïíïìÜæåôáé ï ôüðïò, ðïõ åêäçëþíåôáé ç
åíÝñãåéÜ ôïõ. Ï ßäéïò äéÝñ÷åôáé διάμεσο üëùí, ÷ùñßò íá áíáêáôþíåôáé ìå áõôÜ, êáé
óå üëá ìåôáäßäåé áðü ôçí åíÝñãåéÜ ôïõ, áíÜëïãá ìå ôçí éêáíüôçôá ôïõ êáèåíüò. Ôüðïò
È. áõôüò ðïõ ìåôÝ÷åé ðåñéóóüôåñï óôçí åíÝñãåéá êáé ôçí ÷Üñç ôïõ. Ï ïõñáíüò èñüíïò,
ãéáôß âñßóêïíôáé ïé Üããåëïß ôïõ, ðïõ ôïí õðáêïýïõí êáé ôïí äïîïëïãïýí, ç ãç õðïðüäéï,
ãéáôß ðüäé ôïõ È. åßíáé ç áãßá ôïõ óÜñêá, ç Å. ãéáôß áõôü ôï ÷þñï äþóáìå ùò äþñï
ãéá ôçí äïîïëïãßá ôïõ (¸êä.119κ.ε.)

ÈÅÏÓ & ÁÍÈÑÙÐÏÓ: ÕðÜñ÷ïõí åêåßíïé ðïõ äåí èõìÜôáé ï È. ãéáôß Ýãéíáí åêåßíïé
áéôßá íá ôïõò îå÷Üóåé..¼óá ëÝãïíôáé áíèñùðïðáèþò ðåñß ôïõ È., ôá äçìéïõñãïýí ïé Ü.
êáé ðáñïõóéÜæïõí ôÝôïéïí È. ãéá ôïõò åáõôïýò ôïõò, üðùò ï êáèÝíáò ðñïåôïßìáóå ôïí
åáõôü ôïõ..Åêåßíïò ðïõ ìå ôçí âïÞèåéá ôïõ È. óçêþèçêå áðü ìéα ðôþóç, áõôüò áðü
åõãíùìïóýíç èá õøþóåé ôïí È. ìå ôá êáëÜ Ýñãá (Óôïí 29 Øáëì.139-41) Óå áðïêáëþ êáé
Èåü ôïõ Öáñáþ (Åî.7:1), äçë. êÜèå ÁéãõðôéáêÞò êáé å÷èñéêÞò äýíáìçò, óôýëï êáé
åäñáßá âÜóç ôçò Åêêëçóßáò (Óôïí ÐáôÝñá, 273)
Eßíáé áëçèéíÜ èåßï & éåñü ðñÜãìá ï ëüãïò ôïõ Èåïý..Ãé áõôü ëÝãåôáé üôé ï
Üíèñùðïò äçìéïõñãÞèçêå êáè ïìïßùóéí Èåïý. Ùò ðñïò áõôü äéáöÝñåé áðü ôá æþá..Ç
êáôáóêåõÞ ôùí ìáôéþí, ç äéÜðëáóç ôçò óÜñêáò, üóá öáßíïíôáé óôçí åðéöÜíåéá & üóá
êñýâïíôáé óôçí êïéëéÜ äåí ôéìïýí ôïí Üíèñùðï...Ôï ëïãéêü üìùò êÜíåé ôïí Üíèñùðï
âáóéëéÜ ôùí ðÜíôùí...Áõôü ï È. ôï Ý÷åé Üöèïíï & ìáò ÷Üñéóå ëßãï ðñþôá ðñþôá ãéá íá
ãíùñßæïõìå ôï Ëüãï ôï äùñåïäüôç ôïõ Ëüãïõ..×Üñç óôï ëüãï áí & åßìáóôå áäýíáìïé óôï
óþìá, Ý÷ïõìå ìåãáëýôåñç äýíáìç áðü ôá äõíáôÜ & ôá õðïäïõëþíïõìå & õðçñåôïýíå ôéò
áíÜãêåò ìáò. ÄáìÜæïõìå ôáýñïõò & ôïõò âÜæïõìå óôï æõãü, ìáèáßíïíôÜò ôïõò íá ïñãþíïõí
ôç γη ìå ôï áëÝôñé..êÜíïõìå ôá÷ýôåñï ôïí áñãïêßíçôï ãÜéäáñï..& áõôü ôï æþï ôï óïöü, ôï
ðñáêôéêü, ôï äñáóôÞñéï, ôï ìíçìïíéêü, ðïõ âñßóêåôáé åäþ áëëÜ âëÝðåé üóá
âñßóêïíôáé áëëïý, åðåéäÞ ôï óÝñíïõí áðü δω êé áðü κει ïé çäïíÝò Ýíá ðñÜãìá áìåëåß ôçí
áëçèéíÞ æùÞ & óùôçñßá ôïõ. & ðñïâëÝðåéò ôéò áëëáãÝò ôïõ êáéñïý & äåí âëÝðåé ôçí
áíÜóôáóç...Åíþ Ý÷åéò νου & ëïãéêü äåí ðñïâëÝðåéò ποίο åßíáé ôï ðñÝðïí & ôï
óõìöÝñïí, ïýôå áöéåñþíåéò óôçí áèáíáóßá ôçí åðéìÝëåéá ôçò êáñäéÜò óïõ (Τί εστί το
κατ’εικόνα Θεού,119κ.ε.)

ÈÅÁ ÔÏÕ ÈÅÏÕ: ¼ðùò ìáêñéÜ äåí âëÝðåé êáíåßò êáëÜ, Ýôóé êáé óôéò èåùñßåò ôïõ
íïõ. Åêåßíïò, ðïõ äåí ïéêåéþèçêå êáé ðëçóßáóå ôïí È. ìå ôá Ýñãá ôïõ, äåí ìðïñåß íá äåé
ôá Ýñãá ôïõ È., ìå ôá êáèáñÜ ìÜôéá ôçò äéáíïßáò. Ãé’áõôü åëÜôå êáé äÝóôå ôá
ìåãÜëá êáé ðáñÜäïîá Ýñãá ôïõ Ê. ..Êáι áõôüò óõíôñßâåé ôï ôüîï, ãéá íá ìçí ñß÷íåé
ðõñáêôùìÝíá âÝëç êáé ôá áã÷Ýìá÷á üðëá èñáýåé..ìåôá÷åéñéæüìåíïò üëï ôï êáëü ãéá
ôïõò å÷èñïýò (Óôïí Øáëì.45, 315) Ï È, ìå äéáôÜæåé íá áíÝâù óôï üñïò, íá μπω óôç
íåöÝëç, íá ðëçóéÜóù ôï È. êé áíáâáßíù ìå ðñïèõìßá Þ áêñéâÝóôåñá ìå ðñïèõìßá êé
áãùíßá..ðñïèõìßá ãéá ôçí åëðßäá, áãùíßá ãéá ôçí áäõíáìßá..Áí êÜðïéïò áðü ôïõò
ðïëëïýò êáé ôïõò áíáîßïõò ãéá ìéá ôÝôïéá èÝá åßíáé åíôåëþò áêÜèáñôïò íá ìçí
ðëçóéÜóåé ãéáôß êéíäõíåýåé..Áí åßíáé ðñïóùñéíÜ åîáãíéóìÝíïò íá ðáñáìåßíåé êÜôù
êáé íá áêïýåé ìüíï ôç öùíÞ êáé ôç óÜëðéããá, ôçí óôïé÷åéþäç äéäáóêáëßá ôçò
82
ðßóôçò..Áí êÜðïéïò åßíáé èçñßï ðïíçñü êé áíÞìåñï êáé áíåðßäåêôï èåùñçôéêþí ëüãùí
èåïëïãßáò (åßôå ëåïðÜñäáëç Þ áñðáêôéêü ëéïíôÜñé Þ ãïõñïýíé ðïõ êáôáðáôÜ ôá
ùñáßá êáé ëáìðñÜ ìáñãáñéôÜñéá ôçò áëÞèåéáò Þ áñáâéêüò ëýêïò Þ áëåðïý, øõ÷Þ
ýðïõëç êé áíáîéüðéóôç) íá ìçí êáñáäïêåß ìå êáêßá êáé êáêïÞèåéá ÷ùìÝíïò óôá äÜóç
êáé íá áñðÜîåé êÜðïéï äüãìá Þ ëüãï ìáò ãéá íá êáôáóðáñÜîåé ôïõò õãéåßò ëüãïõò ìå
óõêïöáíôßåò áëëÜ áí óôáèåß áêüìç ðéï μακριά êáé íá öýãåé áðü ôï üñïò, áëëéþò èá
ëéèïâïëçèåß êáé èá óõíôñéâåß, ãéáôß ëéèÜñéá åßíáé ïé áëçèéíïß ëüãïé êáé ìÜëéóôá
ëéèÜñéá óôåñåÜ.. ÈÝëïõìå íá áðáëëáãïýìå áðü áõôïýò για íá ãñÜøïõìå ôï ëüãï óå
óôåñåÝò ëßèéíåò ðëÜêåò êáé ìÜëéóôá óå δύο üøåéò, þóôå êé áðëïýò íá åßíáé ï íüìïò
για ôïõò ðïëëïýò, ðïõ ìÝíïõí êÜôù êáé ìå ìõóôéêÜ ãéá ôïõò ëßãïõò, ðïõ öèÜíïõí ðÜíù..Ôß
åßíáé áõôü ðïõ Ýðáèá, ößëïé êáé ìýóôåò êáé óõíåñáóôÝò ôçò áëÞèåéáò; ¸ôñå÷á ãéá
íá êáôáëÜâù ôïí È. êé áíÝâçêá óôï üñïò êáé äéÝó÷éóá ôçí íåöÝëç, áðïóýñèçêá áðü ôçí
ýëç êáé ôá õëéêÜ êáé óõãêåíôñþèçêá üóï äõíáôü óôïí åáõôü ìïõ. ¼ôáí Ýññéøá ôá
âëÝììáôÜ ìïõ óôï È. ìüëéò ðñüëáâá íá δω ôá ðëåõñÜ ôïõ êáé áõôü ìå ôçí ðñïóôáóßá ôïõ
âñÜ÷ïõ, äçë. ôïõ Ëüãïõ, ðïõ Ýãéíå Üíèñùðïò. Êé áöïý Ýóêõøá ëßãï åßäá ü÷é ôçí
ðñùôáñ÷éêÞ êé áêÞñáôç öýóç, ðïõ åßíáé ãíùóôÞ ìüíïí óôïí åáõôü ôçò, åííïþ ôçí
ÔñéÜäá.. áëëÜ ôçí åîùôåñéêÞ ðïõ öèÜíåé óå ìáò. Ìðüñåóá íá ãíùñßóù ôß åßíáé ç
ìåãáëåéüôçôá Þ üðùò ôçí ïíïìÜæåé ï èåßïò Äçìéïõñãüò ìåãáëïðñÝðåéá, ðïõ
áðïêáëýðôåôáé óôá äçìéïõñãÞìáôá, ðïõ áõôüò äçìéïýñãçóå êáé êõâåñíÜ. ¼ðùò
åêåßíïé, ðïõ Ý÷ïõí áäýíáôá ìÜôéá âëÝðïõí ôéò óêéÝò êáé ôéò åéêüíåò ôïõ Þëéïõ óôçí
åðéöÜíåéá ôùí íåñþí ãéáôß ôï êáèáõôü öùò èá êáôáóôñÝøåé ôçí üñáóÞ ôïõò, Ýôóé
êáé ìåéò ãíùñßæïõìå ôá íþôá ôïõ Èåïý, äçë. ôá ß÷íç ôïõ..Áðü ôïõò ¸ëëçíåò
èåïëüãïõò åßðå êÜðïéïò üôé åßíáé äýóêïëï íá êáôáíïÞóïõìå ôïí Èåü áäýíáôï íá
ôïí åêöñÜóïõìå (Ðëáô.Ôßìáéïò 28C).Åãþ üìùò ðñïóèÝôù üôé áäýíáôï íá åêöñÜóåé
êáíåßò, ðåñéóóüôåñï äå áäýíáôï íá ôïí êáôáíïÞóåé áêüìá êáé ãéá ôïõò ëßáí åõöõåßò
êáé φιλόθεους, áêüìá êáé ãéá ôéò áíþôåñåò êáé ðíåõìáôéêÝò öýóåéò). (Ëüãïò 28).
ÕðÜñ÷åé Ýíá áãáèü óôçí áíèñþðéíç æùÞ, ç óùìáôéêÞ õãåßá. ÌáêÜñéï äåí åßíáé
ùóôüóï íá ãíùñßæåéò ìüíïí ôïí ïñéóìü ôçò õãåßáò, áëëÜ íá ζεις ìå õãåßá. Áí êáíÝíáò
áöéåñþíïíôáò åãêþìéá óôçí õãåßá ðáßñíåé ôñïöÞ ðïõ ðñïêáëåß áññþóôéåò &
äçëçôçñéÜæåé ôïí ïñãáíéóìü, ôß êÝñäéóå áðü ôá åãêþìéá ôçò õãåßáò, üôáí ôïí
áöáíßæïõí ïé áññþóôéåò; Ìå áõôüí ôïí ôñüðï ëïéðüí áò åííïÞóïõìå & ôïí ëüãï ôïýôï. Ï Ê. äåí
λεει üôé ìáêÜñéï åßíáé íá ãíùñßóåéò êÜôé ðåñß Èåïý áëëÜ íá Ý÷åéò ôïí Èåü ìÝóá óôçí
øõ÷Þ óïõ.. Äåí íïìßæù üôé ðñïâÜëëåé ôïí Èåü ùò Ýíá èÝáìá áðÝíáíôé óå åêåßíïí ðïõ
Ý÷åé êáèáñÜ ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò, áëëÜ ßóùò ôï Ýîï÷ï ÷ùñßï ìáò õðïäåéêíýåé ôï
üôé..’ç âáóéëåßá ôïõ Èåïý åßíáé ìÝóá ìáò’, ãéá íá ìÜèïõìå üôé Ý÷åé êáèáñßóåé ôçí
êáñäéÜ ôïõ áðü êÜèå ó÷Ýóç ìå ôçí êôßóç & êÜèå åìðáèÞ äéÜèåóç ìÝóá óôçí ßäéá
ôïõ ôçí ïìïñöéÜ âëÝðåé êáèáñÜ ôçí åéêüíá ôçò öýóçò..Áðïôýðùóå äçë. ï È. ìÝóá óôç
óýíèåóÞ óïõ óáí íá Þóïõí Ýíá åßäïò êåñéïý üðïõ ÷Üñáîå ôï áíÜãëõöü ôïõ. ÁëëÜ ç
êáêßá ÷ýèçêå ðÜíù óôï θεϊκό ÷Üñáãìá êé á÷ñÞóôåøå ôï áãáèü êáôá÷ùìÝíï êÜôù áðü
ôá áéó÷ñÜ åðéêáëýìμáôá..Áí ëïéðüí áðïðëýíåéò ðÜëé ìå ôçí åðéìåëÞ æùÞ óïõ ôçí
âñùìéÜ ðïõ åðéêÜèéóå óôçí êáñäéÜ óïõ, èá îáíáëÜìøåé èåüìïñöï ôï êÜëëïò. ¼ðùò
óõìâáßíåé óôï óßäçñï ëüãù ôçò öýóçò ôïõ. ¼ôáí êáèáñéóôåß áðü ôçí óêïõñéÜ, ôï
óßäçñï, ðïõ Þôáí ðñþôá ìáýñï áíôáíáêëþíôáò ôï öùò ôïõ Þëéïõ âãÜæåé êÜðïéåò
áóôñáðÝò & ëÜìøåéò. ¸ôóé & ï åóùôåñéêüò Üíèñùðïò, üôáí áðïîýóåé áðü ðÜíù ôïõ ôçí
âñùìéÜ ôçò óêïõñéÜò..èá ðÜñåé ðÜëé ôçí ïìïéüôçôÜ ôïõ ðñïò ôï áñ÷Ýôõðï & èá ãßíåé
áãáèüò...üðùò áõôïß ðïõ âëÝðïõí ôïí Þëéï ìÝóá óå êáèñÝöôç, áêüìá êé äåí áôåíßóïõí ôïí
ßäéï ôïí ïõñáíü, äåí âëÝðïõí âëÝðïõí ôïí Þëéï óôçí áνôáíÜêëáóç ôïõ êáèñÝöôç ëéãüôåñï
áðü åêåßíïõò πïõ Ý÷ïõí ôá âëÝììáôÜ ôïõò óôïí ßäéï ôïí Þëéï..Ç èåüôçôá åßíáé
êáèáñüôçôá, áðÜèåéá, áðïîÝíùóç áðü êÜèå êáêü. Áí üëá áõôÜ õðÜñ÷ïõí ìÝóá óáò
Ý÷åôå áóöáëþò áõôü ðïõ æçôÜôå...Áöïý áöáéñÝèçêå ç õëéêÞ ïìß÷ëç áðü ôá ìÜôéá
ôçò øõ÷Þò óôçí êáèáñÞ áéèñßá ôçò êáñäéÜò âëÝðåéò ïëïêÜèáñá ôï ìáêÜñéï èÝáìá..Ôï
íüçìá ôçò õðüó÷åóçò üôé èá äïýìå ôïí Èåü åßíáé äéðëü . Ýíá ç ãíþóç ôçò ýðáñîçò ðïõ
õðåñâáßíåé ôá ðÜíôá, ðïõ åßíáé áäýíáôç & Üëëï íá åíùèïýìå ìå áõôüí ìå ôçí êáèáñüôçôá
83
ôçò æùÞò ìáò..Ôï ðþò èá ãßíåé êáíåßò êáèáñüò ìðïñåßò íá ôï ìÜèåéò áðü ôçí
åõáããåëéêÞ äéäáóêáëßá: Áí ÷ùñßóåéò ôçí êáêßá óå äýï, áõôÞ ôùí Ýñãùí & áõôÞ ôùí
óêÝøåùí, ðñþôá ôéìþñçóå ìå ôïí ðáëáéü íüìï ôçí áäéêßá ðïõ åêäçëþíåôáé ìå ôá Ýñãá. Ìå
êÜèå ðáñáããåëßá ôïõ èá βρεις ôï ëüãï üìïéá ìå Üñïôñï íá áðïóðÜ áðü ôï âÜèïò ôçò
êáñäéÜò ìáò ôéò ñßæåò ôùí áìáñôéþí ìáò êé Ýôóé ìðïñïýìå íá ðÜñïõìå êáñðü êáèáñü
áðü óðüñïõò áãêáèéþí.

Óôïí ìåã.ÌùõóÞ ç ðáñïõóßá ôïõ È. Üñ÷éóå íá ãßíåôáé ìå φως (Åî.19:3), Ýðåéôá ï È. ôïõ
ìéëÜåé áðü ôï óýííåöï (Åî.19:16-19), áñãüôåñá üôáí Ýãéíå õøçëüôåñïò &
ôåëåéüôåñïò, âëÝðåé ôï Èåü ìÝóá óôï ãíüöï (Åî.20:21)..Ç ðñþôç Ýîïäïò áðü ôéò
øåõäåßò & ðëáíçìÝíåò áíôéëÞøåéò ãéá ôï Èåü åßíáé ç ìåôÜâáóç áðü ôï óêïôÜäé óôï
öùò. Ç áìÝóùò åðüìåíç êáôáíüçóç ôùí êñõììÝíùí, ðïõ äéáìÝóïõ ôùí öáéíïìÝíùí ÷åéñáãùãåß
ôçí øõ÷Þ ðñïò ôçí áüñáôç öýóç, ðáßñíåé ôç ìïñöÞ êÜðïéïõ óýííåöïõ, ðïõ óêåðÜæåé üëï
üóï öáßíåôáé & ÷åéñáãùãåß & áóêåß ôçí øõ÷Þ íá âëÝðåé óôï êñõöü. Ç øõ÷Þ ôþñá
ðïõ áíÜìåóá áðü áõôÜ ðñï÷ùñåß ðñïò ôá ðÜíù, áöÞíïíôáò üóá ìðïñåß íá óõëëÜâåé ç
áíèñþðéíç öýóç, åéóÝñ÷åôáé ìÝóá óôá Üäõôá ôçò èåïãíùóßáò ðåñéêõêëùìÝíç áðü
ðáíôïý ìå ôïí èåßï ãíüöï, üðïõ áöïý åãêáôáëåéöèåß áðü êáèåôß ðïõ êáôáëáâáßíïõìå,
áðïìÝíåé ãéá ôç èåùñßá ôçò øõ÷Þò ìüíï ôï áüñáôï & áêáôáíüçôï, üðïõ âñßóêåôáé ï È..
ÊÜðïôå ç íýìöç Þôáí ìáýñç & óêïôéóìÝíç áðü ôçí Üöùôç äéäáóêáëßá, επειδή ôçí Ýêáøå
Üó÷çìá ï Þëéïò ðïõ ìå ôïõò ðåéñáóìïýò êáôáêáßåé ôçí Üññéæç óðïñÜ ðÜíù óôéò
ðÝôñåò..¼ôáí áðïóðÜóôçêå áðü ôç óõíÜöåéÜ ôçò ìå ôï êáêü & ðüèçóå íá ðñïóöÝñåé ôï
óôüìá ôçò óôçí ðçãÞ ôïõ öùôüò ìå ôï ìõóôéêü åêåßíï ößëçìá, ôüôå ãßíåôáé ùñáßá..&
êáèáñßóôçêå áðü ôï ìáýñï íåñü ôçò Üãíïéáò. Áñãüôåñá ðáñïìïéÜæåôáé ìå öïñÜäá ãéá
ôï ùñáßï ôñÝîéìï & ìå ôçí ðåñéóôåñÜ ãéá ôï ãñÞãïñï ðÝôáãìÜ ôçò..Ðñþôá áíáðáýåôáé ìå
ðüèï óôïí ßóêéï ôçò ìçëéÜò..& ôþñá ðéá ôçí ðåñéôõëßãåé ç èåßá íý÷ôá, ìÝóá óôçí
ïðïßá ï íõìößïò Ýñ÷åôáé ÷ùñßò íá öáßíåôáé..Äåí åßíáé äõíáôüí âÝâáéá áõôüò ðïõ
Ýöôáóå óôá Üäõôá & áèÝáôá íá óõíáíôÞóåé ìéá âñï÷Þ Þ Ýíá ÷åßìáññï ãíþóçò, áëëά
åßíáé áñêåôü áí ç áëÞèåéá ñáíôßæåé ôç ãíþóç ôïõ ìå êÜðïéåò ëåðôÝò êé áìõäñÝò
Ýííïéåò áðü ôç ëïãéêÞ óôáãüíá, ðïõ óôáëÜæåé áðü ôïõò áãßïõò & Ýíèåïõò Üíôñåò.
Âüóôñõ÷ïé ðïõ êñÝìïíôáé áðü ôï êåöÜëé ôïõ óýìðáíôïò ïíïìÜæïíôáé ïé ðñïöÞôåò, ïé
åõáããåëéóôÝò & ïé áðüóôïëïé, ðïõ áíôëþíôáò üóï êáôáíïïýóå ï êáèÝíáò áðü ôïõò
óêïôåéíïýò êé áðüêñõöïõò èçóáõñïýò, ãßíïíôáé ãéá ìáò ðïôÜìéá ðåëþñéá ãåìÜôá íåñü
áëëÜ ùò ðñïò ôçí ðñáãìáôéêÞ áëÞèåéá åßíáé äñïóôáëßäåò. ÔÝôïéïò ðïôáìüò Þôáí ï
Ðáýëïò, ðïõ ôá êýìáôá ôùí íïçìÜôùí Ýöôáíáí ùò ôïí ôñßôï ïõñáíü, êé üìùò Ýëåãå: ‘Ýíá
ìÝñïò ãíùñßæïõìå, & ãéá Ýíá ìÝñïò ìéëÜìå’:(Á’Êïñ.13:9) (Üóìá éá,357). Βλ. åðßóçò (Óôï
Âßï ÌùõóÞ 257). Ç êáèáñÞ øõ÷Þ, ðïõ äåí èÝëåé ðéá íá æÞóåé ôï ãÞéíï & õëéêü âßï,
ãéá íá ìçí ëåñþóåé ôá ðüäéá ôçò ðáôþíôáò óôï Ýäáöïò (üðùò ï ÌùõóÞò êé ïé áðüóôïëïé
êé ïé éåñåßò Þôáí ÷ùñßò ôá íåêñÜ äåñìÜôéíá õðïäÞìáôá) & ðïõ åß÷å ôçí ðñïóäïêßá íá
õðïäå÷ôåß ïëüêëçñï ôï íõìößïõ óôï óðßôé ôçò, áñêÝóôçêå íá δει ìüíï ôï ÷Ýñé ôïõ, ôçí
åõåñãåôéêÞ äýíáìÞ ôïõ. Ç êáñäéÜ ôáñÜæåôáé ìðñïóôÜ óôç èåßá åíÝñãåéá ãéáôß äåí
ìðïñåß íá êáôáëÜâåé ôß åßíáé óôçí ïõóßá ôïõ ï ïõñáíüò Þ ï Þëéïò Þ êÜðïéï Üëëï
èáõìáóôü öáéíüìåíï ôçò äçìéïõñãßáò, ðþò èá êáôáëÜâåé ôç öýóç, ðïõ åßíáé ðÜíù áðü
áõôÜ;..¼ôáí ï Êýñéïò öÜíçêå óôç ãç & óõíáíáóôñÜöçêå óôïõò áíèñþðïõò, ôüôå
ãíùñßóáìå ìÝóù ôïõ ÷åñéïý ôïõ ðïõ åíåñãïýóå ôï êáèáñü êé Üõëï êÜëëïò ôïõ íõìößïõ,
ôçí èåüôçôá ôïõ Ëόãïõ & ôçí ëÜìøç ôïõ áëçèéíïý öùôüò. (Üóìá éá, 371). Ç íýìöç
ðñïêáëåß ôï èáõìáóìü ìå Ýíá ìüíïí ìÜôé. Ï ðïëõüììáôïò ðïõ âëÝðåé ìå ðïëëÜ ìÜôéá ôá
ìÜôáéá åßíáé ôõöëüò, åíþ åêåßíïò ðïõ âëÝðåé ìå ôï Ýíá ìÜôé ôçò øõ÷Þò êïéôÜæåé ìüíï
ôï áãáèü åßíáé ïîõäåñêÞò & äéïñáôéêüò (Üóìá ç,283). ÉóñáÞë ãßíåôáé áõôüò, ðïõ
âëÝðåé ôï Èåü (Üóìá óô,219). ÐñÝðåé áõôüò ðïõ åßíáé íá ðñï÷ùñÞóåé óôçí
êáôáíüçóç ôùí øçëþí áí Ý÷åé êáèÜñåé áðü ðñéí ôïí ôñüðï ôïõ áðü êÜèå áéóèçôéêÞ êé
Üëïãç ôÜóç, áöïý ðëýíåé ôï íïυ ôïõ áðü êÜèå ãíþìç ðïõ ôïõ äçìéïõñãÞèçêå áðü êÜðïéá
ðñïêáôÜëçøç êé áöïý ÷ùñéóôåß áðü ôç óõíçèéóìÝíç áíáóôñïöÞ ìå ôï óýíïéêü ôïõ, ôçí
áßóèçóç, ðïõ åßíáé ïìüæõãç êáôÜ êÜðïéï ôñüðï êáé óýíïéêç ìå ôç öýóç ìáò êáé ãßíåé
84
êáèáñüò áðü áõôÞí, Ýôóé áí ôïëìÞóåé íá áíåâåß óôï üñïò. Ãéáôß åßíáé áëçèéíÜ üñïò
áíáöïñéêü êáé äýóâáôï ç èåïëïãßá êé ï ðïëýò ëáüò ìüëéò öôÜíåé óôéò õðþñåéÝò
ôçò..ÓÜëðéããá, ðïõ ôñïìÜæåé ôçí áêïÞ åßíáé ôï êÞñõãìá ãéá ôç èåßá öýóç..ÓÜëðéóáí ï
íüìïò êé ïé ðñïöÞôåò ôï èåßï ìõóôÞñéï ôçò åíáíèñþðéóçò.....¼óïé äåí Ý÷ïõí êáèáñèåß
ëéèïâïëïýíôáé ìå ôïõò ßäéïõò ôïõò ëïãéóìïýò ôïõò, ôéò áéñåôéêÝò ãíþìåò, ðïõ
êáôáóêïôþíïõí ôïí ßäéï ôïí åöåõñÝôç ôùí ðïíçñþí äéäá÷þí (Óôï Âßï ÌùõóÞ 255-7).

ÈÅÙÑÉÁ: Ç è. åßíáé êáëÞ ãéáôß ìáò áíõøþíåé áðü ôá ãÞéíá êáé ìáò ïäçãåß óôá Üãéá
ôùí áãßùí êáé åðáíáöÝñåé ôï íïõ óôçí áñ÷éêÞ ôïõ öýóç, ç äå ðñÜîç õðïäÝ÷åôáé êé
õðçñåôåß ôïí ×. êáé áðïäåéêíýåé ìå ôá Ýñãá ôçí áãÜðç (ôï ößëôñï). Ôï êáèÝíá áðü
áõôÜ åßíáé äñüìïò, ðïõ ïäçãåß óôçí óùôçñßá êáé ðñïò êÜðïéïí áðü ôïõò áéþíéïõò êáé
ìáêÜñéïõò ôüðïõò. ÅðåéäÞ üðùò õðÜñ÷ïõí äéÜöïñïé ôñüðïé æùÞò, Ýôóé õðÜñ÷ïõí êáé
ðïëëïß ôüðïé êïíôÜ óôï È., ðïõ ÷ùñßæïíôáé êáé äéáìïéñÜæïíôáé áíάëïãá ìå ôçí áîßá ôïõ
καθενός. Êé Üëëïò ìåí áò åîáóêÞóåé áõôÞ ôçí áñåôÞ, Üëëïò ôçí Üëëç..Ìüíï íá ðñï÷ùñåß
êáíåßò êáé áí åðéäéþêåé ôï áíþôåñï êáé íá áêïëïõèåß êáôÜ ðüäáò åêåßíïí ðïõ ôïí
ïäçãåß êáëþò êáé ôïí êáôåõèýíåé êáé ôïí åéóÜãåé áðü ôç óôåíÞ ïäü êáé ðýëç, óôçí
ðÝñá áðü áõôÝò åõñéóêüìåíç, ìåãÜëç êáé ðëáôåéÜ åõäáéìïíßá (Ëüã.14, 247-9).

ΘΗΡΙÏ: Åíþ áãñõðíïýóå ï Áíôþíéïò åîáðÝëõóå êÜðïéá èçñßá êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò
íý÷ôáò, êé üëåò ó÷åäüí ïé ýáéíåò ôçò åñÞìïõ ôïí ðåñéêýêëùóáí êáé ôïí åß÷áí áíÜìåóÜ
ôïõò..Ôüôå ï Á. ôïõò åßðå: Áí Ý÷åôå ëÜâåé åîïõóßá åíáíôßïí ìïõ, åßìáé Ýôïéìïò íá ìå
öÜôå. Áí óáò Ý÷ïõí óôåßëåé ïé äáßìïíåò, ìç ÷Üíåôå ôïí êáéñü óáò áëëÜ πηγαίνετε,
ãéáôß åßìáé äïýëïò ôïõ ×. Êé åíþ Ýëåãå áõôÜ ï Á. Ýöõãáí λες êáé äéþ÷íïíôáí áðü ôï
ìáóôßãéï ôïõ Ëüãïõ..(Ôï ßäéï êáé ìå ôá æþá ðïõ ðñïêáëïýóáí æçìéÝò óôá óðáñôÜ êáé
ôçí ãåùñãßá..(Âßïò Áíôùí.105ê.å.).. Åßóáé Üñ÷ïíôáò êÜèå èçñßïõ..¸÷ù èçñßá ìÝóá
ìïõ; ¸÷åéò ìýñéá..Ï èõìüò åßíáé ìéêñü èçñßï, üôáí ãáâãßæåé óôçí êáñäéÜ; Äåí åßíáé
αγριότερος áðü ôï óêýëï; Ï äüëïò ðïõ öùëéÜæåé óôçí äïëåñÞ øõ÷Þ äåí ðéï áíÞìåñïò
áðü êÜèå áñêïýäá, ðïõ ðáñáìïíåýåé óôç óðçëéÜ; Äåí åßíáé èçñßï ç õðïêñéóßá; Ï
õâñéóôÞò äåí åßíáé óáí óêïñðéüò; Åêåßíïò, ðïõ åðéôßèåôáé êñõöÜ äåí åßíáé
÷åéñüôåñïò áðü ï÷éÜ; Ï ðëåïíÝ÷ôçò äåí åßíáé áñðáêôéêü èçñßï;..Ï èçëõìáíÞò äåí
åßíáé ìáéíüìåíïò ßððïò; (Éåñ.5:8) Äåí åßðå ìéëïýóå óôç ãõíáßêá áëëÜ
÷ñåìÝôéæå..¶ñ÷ïíôáò ëïéðüí êôßóèçêåò, Üñ÷ùí ðáèþí, Üñ÷ùí èçñßùí, åñðåôþí,
ðôçíþí..Ç åîïõóßá, ðïõ ìáò ÷ïñçãåßôáé äéá ôùí æþùí ìáò ñõèìßæåé óôï íá êõñéáñ÷ïýìå
óôïõò åáõôïýò ìáò. Äéüôé åßíáé Üôïðï íá âáóéëåýåé êáíåßò óå Ýèíç åíþ óôï σπίτι ôïõ
åßíáé õðïôáãìÝíïò óå ìéá åôáßñá..’ÉáôñÝ èåñÜðåõóïí åáõôüí’ (Ëïõê.4:23)..ÊáíÝíáò äåí
êáôáäéêÜóèçêå ãéáôß äåí åîçìÝñùóå ëéïíôÜñé..Áí äåí êõñéáñ÷åß óôï èõìü ôïõ
ãßíåôáé êáôáãÝëáóôïò (Ãåí.,401-405). ‘¼ëá ôá æþá ôñÝöïíôáí ìå êáñðïýò
õðïôáóóüìåíá óôï íüìï ôçò öýóçò. Áöïý üìùò ï Üíèñùðïò ðáñáóôñÜôçóå & ðáñáâßáóå
ôïõò üñïõò ôçò öýóåùò, åðÝôñåøå ôçí áðüëáõóç üëùí ôùí åéäþí (Ãåí.9:3)..Áðü ôüôå ôï
ëéïíôÜñé Ýãéíå ùìïâüñï, ïé ãýðåò áíáæçôïýí ôá èíçóéìáßá. ¼ðùò âëÝðïõìå ðïëëÝò öïñÝò
óêýëïõò ãéá èåñáðåßá íá âüóêïõí ÷üñôá..Ýôóé íá óêåöèåßò üôé Þóáí & ôüôå ôá
ùìïâüñá æþá..ÅðåéäÞ îåðÝóáìå áðü ôçí áëçèéíÞ ôñõöÞ ôïõ ðáñáäåßóïõ, åðéíïÞóáìå
ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò íïèåõìÝíåò ôñõöÝò. ÅðåéäÞ äåí âëÝðïõìå ôï îýëï ôçò æùÞò, ïýôå
êáìáñþíïõìå ôçí ïìïñöéÜ ôïõ ìáò äüèçêáí ãéá áðüëáõóç ìÜãåéñïé..¼ðùò óõìâáßíåé ìå
ôïõò áññþóôïõò, üôáí êáôáâëçèïýí áðü äõíáôÞ áññþóôéá, ìç ìðïñþíôáò íá ìåôÝ÷ïõí óôçí
óõíçèéóìÝíç áðüëáõóç, öéëåýïíôáé áðü ôïõò ãéáôñïýò ìå ïóöñáíôéêÜ (Ãåí.,421). Áí
åßóáé Üðéóôïò íá öïâÜóáé ü÷é ôüóï ôï èçñßï, áëëÜ ôçí áðéóôßá óïõ, ìå ôçí ïðïßá
έκανες ôïí åáõôü óïõ åõÜëùôï óå êÜèå êáêü..(Åîáçì, È, 367)

ÈËÉØÇ: Ëïõëïýäé ôùí êáñðþí ðïõ ðñïóäïêïýìå, åßíáé ç èëßøç. Ãéá ÷Üñç ôïõ êáñðïý áò
êüøïõìå ôï ëïõëïýäé. Áò äéù÷èïýìå ãéá íá ôñÝîïõìå & èá ôñÝîïõìå ãéá ôï âñáâåßï ôçò
Üíù êëÞóçò ðÜíù óôïí ïõñáíü..Áò ìçí ëõðçèïýìå üôáí ìáò êáôáäéþêïõí, áëëÜ ìÜëëïí áò

85
÷áñïýìå ãéáôß ìå ôï íá ìáò äéþ÷íïõí áðü üóá ôéìïýíôáé óôç ãç, ôñÝ÷ïõìå ðñïò ôï ïõñÜíéï
áãáèü, üðùò èÝëåé åêåßíïò. Óå êåßíïõò, ðïõ åßíáé êáëÜ ðñïåôïéìáóìÝíïé ïé èëßøåéò
åßíáé óáí ìåñéêÝò ôñïöÝò êáôÜëëçëïé óôïõò áèëçôÝò êáé γυμναστικές áóêÞóåéò, ðïõ
áíåâÜæïõí ôïí áãùíéóôÞ óôçí ðñïãïíéêÞ áîßá.. Óôéò èëßøåéò ðñÝðåé íα
åõ÷áñéóôïýìå áêüìç ðåñéóóüôåñï, ãéáôß ãíùñßæïõìå üôé ï Ê. παιδεύει üðïéïí áãáðÜ
(Óôïí 32 Øáëì.203).. Óþæåé ï È. ôïõò áãßïõò áðü ôç èëßøç, ü÷é ìå ôï íá áöÞíåé ÷ùñßò
äïêéìáóßåò, áëëÜ ìå ôï íá ÷áñßæåé õðïìïíÞ..¼ðùò êáíåßò äåí óôåöáíþíåôáé ÷ùñßò
áíôßðáëï, Ýôóé êáé êáíåßò äåí ìðïñåß íá áðïäåé÷èåß äüêéìïò ðáñÜ ìüíïí äéá ôùí
èëßøåùí. (Óôïí 33 Øáëì.213)

ΘΥΜΟΣ: (üñá ïñãÞ)..Åßíáé ðéï åýêïëï óôçí áñ÷Þ íá ôïí ðíßîåéò ìå ôç ëïãéêÞ, ðáñÜ áöïý
ðéá óå Ý÷åé áñðÜîåé íá ôïí õðïôÜîåéò ìå ôç âßá. Γιατί ï èõìüò áíÜâïíôáò áðü ìüíïò ôïõ,
äåí óôáìáôÜ þóðïõ íá êáôáêñçìíßóåé ôïí áíáâÜôç ëïãéóìü..Ï è. åßíáé ãõìíü êé ïëïöÜíåñï
êáêü..Óå Üëëá ðÜèç öÜñìáêï åßíáé ï È. üôáí Ýñèåé óôç óêÝøç. Ìá ï èõìüò öñÜæåé ôçí
åßóïäï óôï Èåü ìéá êáé õðåñéó÷ýåé..Ç áíÜìíçóç ôïõ Èåïý åßíáé ÷åéñüôåñï.
Áíáêáôåýåé êáé ôï Èåü óôç âñéóéÜ ôïõ.. ÈõìÞóïõ ôïí Äáâßä, ôïí ÐÝôñï, ôïí ÓôÝöáíï..ÌÝóá
óôï ðåôñïâïëçôü áêïõãüôáí ç öùíÞ ôïõ. Σõã÷ùñïýóå ï ßäéïò óáí íá’ôáí åõåñãÝôåò ôïõ
üóïõò ôïí ÷ôõðïýóáí..ÁõôÜ äåí åßíáé ïëïöÜíåñç ìßìçóç ôïõ Èåïý..ðïõ áí êáé Þôáí È. êáé
êýñéïò ôùí êåñáõíþí, óáí áñíß ïäçãåßôï óôç óöáãÞ;..Ï èõìüò ðñïêáëåß ëüãï, ï ëüãïò
÷ôýðçìá, ôï ÷ôýðçìá ôñáýìá êé áðü ôá τραύματα ðñïêáëåßôáé öüíïò..Ï èõìüò åßíáé
üðëï ôïõ èåñìïý æÞëïõ üôáí öõóÜåé ìÝôñéá êáé ÷ùñßò ðüèï äåí êõñéåýåôáé ï È.. ÎÝñù
üôé ï ëïãéóìüò åßíáé äÜóêáëïò ôùí êáëþí (áã.Ãñçã Θεολ.,Óôïí Èõìü)...È. åßíáé ç
áðüöáóç ôïõ Ê. íá ôéìùñÞóåé óêëçñÜ ôïí Üîéï. ÏñãÞ åßíáé ï ðüíïò êé ç ôéìùñßá, ðïõ
åðéâÜëëåôáé áðü ôïí äßêáéï êñéôÞ áíÜëïãá ìå ôï ìÝôñï ôçò áäéêßáò. Ï ãéáôñüò
áðïöáóßæåé ôçí åã÷åßñçóç(=èõìüò). Áêïëïõèåß ç åíÝñãåéá, ôï ìá÷áßñé, ðïõ êüâåé
êáé ðñïêáëåß ðüíï (=ïñãÞ)..Ôçí æùÞ ôçí ÷áñßæåé ï È. óôïí καθένα ìå ôï äéêü ôïõ
èÝëçìá, ôçí ïñãÞ ôçí áðïôáìéåýåé ï êáèέíáò ìüíïò ôïõ ãéá ôïí åáõôü ôïõ(Óôïí 29
Øáëì.145-7)

ÁÔÑÉÊÇ ÔÅ×ÍÇ: Ï Áíôþíéïò Þôáí ùò éáôñüò, ðïõ äüèçêå áðü ôïí È. óôçí Áßãõðôï.
É Ðïéοò ëõðçìÝíïò ôïí óõíáíôïýóå êáé äåí åðÝóôñåöå ÷áñïýìåíïò; Ðïéοò åñ÷üôáí ìå
êëÜìá êáé ðÝíèïò åðåéäÞ ðÝèáíáí ïé äéêïß ôïõ êé áìÝóùò äåí ôïí åãêáôÝëåéðå ôï
ðÝíèïò;..Ðïéοò íåáñüò ðïõ áíÝâçêå óôï üñïò êé åßäå ôïí Áíôþíéï äåí áñíéüôáí ìðñïóôÜ
ôïõ ôéò çäïíÝò êé áãáðïýóå ôçí åãêñÜôåéá; Ðïéοò åíï÷ëïýìåíïò áðü ðïíçñïýò ëïãéóìïýò
åñ÷üôáí êáé äåí ãáëÞíåõå ç äéάíïéÜ ôïõ;..Ôï óþìá ôïõ áã.Áíôùí. ðáñüëç ôçí Üóêçóç
Þôáí áêÝñáéï..Ãåíéêþò áðü üëïõò åêåßíïõò, ðïõ åß÷áí ðïéêßëï äéáéôïëüãéï êáé ëïõôñÜ
êáé äéáöïñåôéêÜ ñïý÷á áíÜ åðï÷Þ öáéíüôáí åõèõìüôåñïò êáé éó÷õñüôåñïò (Âßïò
Áíôùí.157) ÊÜèå ôÝ÷íç Ý÷åé äïèåß áðü ôïí Èåü ùò âïÞèåéá ðñïò ôçí Üññùóôç öýóç
ìáò ìåôÜ ôçí ðôþóç, üðùò ç ãåùñãßá, ç õöáíôéêÞ, ç ïéêïäïìéêÞ... Ï Ê. Üëëïôå Ýêáíå ðçëü
êáé ðñüóôáæå ôïí Üññùóôï íá ðëõèåß óôçí êïëõìâÞèñá, Üëëïôå áñêåßôï ìüíïí óôç
èÝëçóÞ ôïõò êé Üëëïõò ôïõò Üöçíå, ãéá íá ôïõò êáôáóôÞóåé äïêéìþôåñïõò ..Äåí ðñÝðåé
åðåéäÞ äåí ÷ñçóéìïðïéïýí êáëþò ôçí éáôñéêÞ, íá áðïöåýãïõìå ôçí ùöÝëåéá ðïõ
ðñïÝñ÷åôáé áðü áõôÞ, ïýôå íá êáôáäéêÜæïõìå ôéò Üëëåò ôÝ÷íåò åðåéäÞ ïé
áêñáôåßò ÷ñçóéìïðïéïýí ôçí ìáãåéñéêÞ Þ ôçí õöáíôéêÞ ìå óêïðü ôçí áðüëáõóç,
õðåñâáßíïíôåò ôá üñéá ôùí áíáãêáßùí. Ôïõíáíôßïí äéá ôçò ïñèÞò ÷ñÞóåùò ôïõò íá
áðïäåéêíýïõìå ôçí êáêÞ ÷ñÞóç ôïõò áðü êåßíïõò. Ôï íá óôçñßæïõìå ôçí åëðßäá ôçò
õãåßáò ìáò óôá ÷Ýñéá ôùí ãéáôñþí åßíáé êôçíþäåò.. ÐïëëÝò öïñÝò ïé áóèÝíåéåò äåí
ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôç öýóç Þ áðü åóöáëìÝíç äßáéôá, üðïõ åßíáé ÷ñÞóéìç ç éáôñéêÞ
áëëÜ åßíáé ôéìùñßåò áìáñôçìÜôùí ìáò, ïðüôå ÷ñåéÜæïíôáé êáñðïß ìåôáíïßáò êáé ìíÞìç
ôïõ Ê..Ïé áññþóôéåò Ýñ÷ïíôáé åðåéäÞ ôï æçôÜ ï ðïíçñüò êáé êáèáéñåß Ýôóé ï È. ôïí
åãùéóìü ôïõ äéáâüëïõ (Éþâ), Þ ùò õðüäåéãìá óôïõò ìç õðïìïíåôéêïýò (ËÜæáñïò) Þ ùò
áðüäåéîç ôçò ανθρώπινης öýóçò ôùí áãßùí (Ðáýëïò)..Ç öñïíôßäá ôïõ óþìáôïò åßíáé
ôýðïò ôçò öñïíôßäáò ôçò øõ÷Þò..Ïýôå ëïéðüí íá áðïöåýãïõìå åíôåëþò ôçí éáôñéêÞ, ïýôå
86
íá óôçñßæïõìå óå áõôÞ êÜèå åëðßäá ìáò..¼ðùò åìðéóôåõüìáóôå ôï ðçäÜëéï óôïí
êõâåñíÞôç êáé ðñïóåõ÷üìáóôå óôï ×ñéóôü íá óùèïýìå áðü ôçí èÜëáóóá, Ýôóé êé üôáí
êáëïýìå ôïí ãéáôñü, äåí ðáýïõìå íá ελπίζουμε óôï Èåü..Ç éáôñéêÞ óõíôåëåß ðïëý óôçí
åãêñÜôåéá äéüôé áðïêáëåß ôçí ëéôüôçôá ìçôÝñá ôçò õãåßáò.. (üñïé êáôÜ ðëÜôïò,
405-9)...Ôçí éáôñéêÞ (ï Âáó.) ðïõ åßíáé êáñðüò ôçò öéëïóïößáò êáé ôçò öéëïðïíßáò
ôïõ, ôçí Ýêáíå áðáñáßôçôï êáé ç áññþóôéá ôïõ óþìáôüò ôïõ êé ç ðåñéðïßçóç ôùí
áóèåíþí. Áðü áõôÜ åðÝôõ÷å ôçí êáôï÷Þ ôçò ôÝ÷íçò ðïõ äåí ðåñéïñßæåôáé óôçí
åðéöÜíåéá êáé ôï ÷áìçëüôåñï åðßðåäï áëëÜ õøþíåôáé óôéò áñ÷Ýò êáé ôçí åðéóôÞìç..
(Óôïí Ìåã.Âáó.171).

ÉÄÉÙÌÁ: É. åßíáé ç áìïéâáßá ðáñáìïíÞ êáé äéáìïíÞ ôùí èåßùí õðïóôάóåùí ìåôáîý ôïõò
ãéáôß áõôÝò åßíáé á÷þñéóôïé êáé äåí áðïõóéÜæåé ç ìéá áðü ôçí Üëëç..É. åßíáé ç
åíüôçôá êé ç ταυτότητα ôçò êßíçóçò, äçë. ìéá εξόρμηση êáé ìéá κίνηση ôùí ôñéþí
ðñïóùðéêþí õðïóôÜóåùí, êÜôé áäýíáôï ãéá ôçí êôéóôÞ öýóç. Êé ç èåßá áêôéíïâïëßá êé
åíÝñãåéá, ðïõ åßíáé ìéá êé áðëÞ êé áìÝñéóôç êáé ðñïêáëåß áãáèÝò ìåôáâïëÝò óå
áõôÜ ðïõ ìðïñïýí áí äéáéñåèïýí, êáé ìïéñÜæåé óå üëá ôá üíôá, ôá óôïé÷åßá ôçò öýóçò
ôïõò, ðáñáìÝíåé áðëÞ ÷ùñßò áí διαιρείται áëëά óõãêåíôñþíåé êé åðáíáöÝñåé óôçí
äéêéÜ ôçò áðëüôçôá ôá διαιρετά -ãéáôß üëá ôá üíôá ôçí ðïèïýí êé õðÜñ÷ïõí óå
áõôÞí- êé ç ßäéá ìåôáäßäåé óå üëá ôçí ýðáñîç, áíÜëïãá ìå ôçí öõóéêÞ ôïõò êáôÜóôáóç
êé ç ßäéá åßíáé ýðáñîç ãéá ôá üíôá êáé æùÞ ãéá ôá Ý÷ïíôá æùÞ êáé ëïãéêÞ ãéá ôá
ëïãéêÜ êáé íüçóç ãéá ôá νοερά’, åðåéäÞ ç ßäéá åßíáé ðÝñá áðü ôçí ëïãéêÞ êáé ôçí
æùÞ êáé áðü ôçí ύðáñîç..¼ëá üóá èÝëåé ìðïñåß íá ôá êÜíåé áëëÜ äåí èÝëåé, üóá
ìðïñåß íá êÜíåé. Ìðïñåß íá åîáöáíßóåé ôïí êüóìï áëëÜ äåí èÝëåé. (¸êä.137)

ΙΕΡΟΣΥΝΗ: Ìçí æçôåßò íá åßíáé áîéüðéóôïò åêåßíïò ðïõ êçñýôôåé Þ âáöôßæåé.

¶ëëïò åßíáé ï êñéôÞò êáé äïêéìáóôÞò ôùí ðëÝïí áöáíþí ðñáãìÜôùí..Ãéá óÝíá åßíáé
áîéüðéóôïò êáèÝíáò ìüíïí íá åßíáé áðü ôïõò áíáãíùñéóìÝíïõò êé ü÷é ôïõò åðéóÞìùò
êáôáäéêáóìÝíïõò ìÞôå îÝíïò ðñïò ôçí Åêêëçóßá. Ìçí êñßíåéò ôïõò êñéôÝò, óõ ðïõ Ý÷åéò
áíÜãêç èåñáðåßáò. Ìçí óïõ áñÝóåé íá êñßíåéò ôçí áîßá áõôþí ðïõ óå êáèáñßæïõí êáé ìç
Ýñ÷åóáé óå áíôéäéêßá ìå áõôïýò ðïõ óå ãåííïýí. Ãéáôß áõôïß âÝâáéá ï Ýíáò åßíáé
êáôþôåñïò Þ áíþôåñïò áðü ôïí Üëëï, áðü óÝíá üìùò üëïé åßíáé áíþôåñïé. ÊÜíå êáé ôçí
åîÞò óêÝøç: Åßíáé δύο äá÷ôõëßäéá, Ýíá ÷ñõóü êé Ýíá óéäåñÝíéï êáé Ý÷ïõí ôï ßäéï
åêôýðùìá, ôçí åéêüíá ôïõ âáóéëéÜ êáé ôï åêôõðþíïõí ðÜíù óå êåñß. Ôß èá äéáöÝñåé ç
ìéá óöñáãßäá áðü ôçí Üëëç; Ôßðïôå. Êé áí åßóáé åõöõÝóôáôïò êïßôáîå ôçí ýëç ôïõ
êåñéïý..Ç äéáöïñÜ õðÜñ÷åé óôï õëéêü, ü÷é óôï áðïôýðùìá. ¸ôóé íá âëÝðåéò êáé
åêåßíïí ðïõ óå âáöôßæåé (åîïìïëïãåß). Êé áí óôç æùÞ åßíáé áíþôåñïò ôùí Üëëùí, ç äýíáìç
ôïõ âáöôßóìáôïò åßíáé ç ßäéá. Êáé êÜèå ðáñï÷Ýá ôçò τελειότητας íá ôïí âëÝðåéò ôï
ßäéï, åöüóïí Ý÷åé ôçí ìïñöÞ ôçò ðßóôåùò..Ï ×. ôßèåôáé óáí óöñáãßäá óå üëïõò ìå ôçí
ßäéá ìïñöÞ. (Ëüãïò 40,335)... Íïéþèù íôñïðÞ ãéá åêåßíïõò, ïé ïðïßïé ÷ùñßò íá åßíáé
êáëýôåñïé áðü ôïõò Üëëïõò, êé ενώ áêüìç τρομερότερο åßíáé ðïëý ÷åéñüôåñïé,
ìðÞêáí ÷ùñßò íá ðëýíïõí ôá ÷Ýñéá ôïõò êáé ìå áìýçôåò øõ÷Ýò óôá αγιότερα. Êáé
ðñïôïý ãßíïõí Üîéïé íá ðëçóéÜóïõí óôá ìõóôÞñéá åðéäéþêïõí íá êáôáëÜâïõí ôï áã.ÂÞìá
êáé óõíèëßâïíôáé êáé óõíùèïýíôáé ãýñù áðü ôçí áã.ÔñÜðåæá, ü÷é åðåéäÞ èåùñïýí ôçí
ιεροσύνη õðüäåéãìá áñåôÞò êáé õðåýèõíï ëåéôïýñãçìá áëëÜ åðåéäÞ ôï èåùñïýí
βιοποριστικό åðÜããåëìá êé áíåîÝëåãêôç åîïõóßá..Ìïõ öáßíåôáé üôé ìå ôçí ðÜñïäï ôïõ
÷ñüíïõ êáé ôçí áýîçóç ôïõ êáêïý äåí èá õðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé íá äéïéêçèïýí, åðåéäÞ üëïé
èá äéäÜóêïõí áíôß íá åßíáé ìáèçôÝò ôïõ È., üðùò ëÝãåé ç èåßá åðáããåëßá êáé èá
ðñïöçôåýïõí üëïé þóôå êé ï Óáïýë íá óõãêáôáëÝãåôáé ìåôáîý ôùí ðñïöçôþí..¼ôáí
åîïõóéÜæåé êáíåßò ðñüâáôá åßíáé áñêåôü ôï íá êÜíåé ðá÷ýôåñá ôá âüäéá Þ ôá
ðñüâáôá.. ¶ëëï Ýñãï äåí Ý÷åé ï âïóêüò Þ ï áãåëáäÜñçò ðáñÜ íá áíôéìåôùðßóåé ãéá
ëßãï ôïõò ëýêïõò êáé íá ðåñéðïéçèåß êÜðïéï Üññùóôï ìÝëïò ôïõ êïðáäéïý. Ãéá ôá
ðåñéóóüôåñá èá öñïíôßóïõí ãéá ÷Üñç ôïõ ç âåëáíéäéÜ, ç óêéÜ, ïé êáëáìéÝò..Ãéá ôçí

87
áñåôÞ ôùí ðïéìíßùí Þ ôùí áãåëþí äåí öñüíôéóå ðïôÝ êáíåßò. Óôïí Üíèñùðï, ðïõ åßíáé êáé
äýóêïëï íá ìÜèåé íá äéïéêåßôáé, õðÜñ÷åé êßíäõíïò íá åßíáé ðïëý äõóêïëüôåñï íá ìÜèåé
íá äéïéêåßôáé êáé ìÜëéóôá ìå ôçí äéêéÜ ìáò åîïõóßá, ðïõ äüèçêå áðü èåßï íüìï êáé
ïäçãåß ðñïò ôï È. (Ëüãïò 2, 83-7).. Ç áðïóôïëÞ ôçò é. åßíáé ç ôÝ÷íç ôùí ôå÷íþí êáé ç
åðéóôÞìç ôùí åðéóôçìþí, ôï íá ïäçãåß êáíåßò ôïí Üíèñùðï, ôï ðïëýðëåõñï êé
åõìåôÜâïëï áõôü æþï. Ç ìåí éáôñéêÞ öñïíôßæåé ãéá ôá óþìáôá êáé ôçí öèáñôÞ
ýëç, ðïõ êáôåõèýíåôáé ðñïò ôá êÜôù..êáé ôçí äéáëýåé öõóéïëïãéêÜ ç
áóèÝíåéá Þ ï ÷ñüíïò (ðñÜãìá ôï ïðïßï äåí åßíáé áíôéêåéìåíéêÜ ðñÜãìáôé
ùöÝëéìï ãéá ôçí ýðáñîç). Ç Üëëç öñïíôßæåé ãéá ôçí øõ÷Þ, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé
áðü ôïí È., åßíáé èåßá êáé ìÝôï÷ïò ôçò ïõñÜíéáò åõãÝíåéáò êáé âéÜæåôáé íá
ðÜåé åêåß....Óêïðüò ôçò åßíáé íá äþóåé öôåñÜ óôç øõ÷Þ, íá ôçí áñðÜξåé áðü ôïí
êüóìï êáé íá ôçí äþóåé óôï È., íá äéáôçñÞóåé ôï êáô’åéêüíá Þ íá ôï êñáôÞóåé áðü ôï
÷Ýñé üôáí êéíäõíåýåé íá ÷áèåß, Þ üôáí Ý÷åé äéáññåýóåé êáé äéáëõèåß áí ôï
åðáíáöÝñåé, íá âÜëåé ôï ×. íá êáôïéêÞóåé óôéò êáñäéÝò ìå ôç ÷Üñç ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò...Áõôü æçôåß ï ×...Ãéá áõôü ìðÞêå ôï íÝï óôï ðáëéü...Ãéá áõôü Ýãéíå ç
ãÝííçóç êáé õðÞñîå ç ÐáñèÝíïò. Ç ãÝííçóç ÷Üñéí ôçò êôßóåùò, ç ÐáñèÝíá ãéá ÷Üñç
ôçò ãõíáßêáò, ç ÂçèëåÝì ãéá ôçí ÅäÝì, ç öÜôíç ãéá ôïí ðáñÜäåéóï..Ãéá áõôü îýëï
åíáíôßïí îýëïõ êáé ÷Ýñéá, ðïõ ðñïóöÝñèçêáí ìå ãåííáéüôçôá åíáíôßïí åêåßíçò ðïõ
áðëþèçêå áðü áêñÜôåéá..Åíáíôßïí åêåßíçò ðïõ Ýäéùîå ôïí ÁäÜì, åêåßíç ðïõ êáëåß ôïõò
ðÜíôáò, ç ýøùóç óôï Óôáõñü åíáíôßïí ôçò ðôþóåùò, ç ÷ïëÞ êáôÜ ôçò ãåýóåùò..¼ëá
Þôáí åðáêüëïõèá ôçò óôïñãÞò êáé ôçò áãÜðçò ôïõ Èåïý ãéá ìáò, ç èåñáðåßá ôçò
áóèåíåßáò ìáò, ðïõ åðáíÝöåñå ôïí ÁäÜì åêåß áðü üðïõ åß÷å ðÝóåé êáé ôïõ ðñüóöåñå
ôï îýëï ôçò æùÞò. Óå áõôÞ ôç èåñáðåßá åßìáóôå åìåßò, ïé ðñïϊóôÜìåíïé ôùí Üëëùí,
õðçñÝôåò êáé óõíåñãïß..( ό.π.óåë.101-9). Ôßðïôå áðü áõôÜ (ôá öÜñìáêá, ôéò
êáõôçñéÜóåéò ôçò éáôñéêÞò) Ýóôù êé áí ðñïêáëïýí öïâåñïýò ðüíïõò êáé öáßíïíôáé
öïâåñÜ äåí åßíáé ôüóï óðïõäáßï, üóï ôï íá äéáãíþóåé êáíåßò êáé íá èåñáðåýóåé ôá
Þèç, ôá ðÜèç, ôïí ôñüðï æùÞò, ôçí ðñüèåóç..êáé áöïý åêäéþîåé êÜèå ôé ôï Üãñéï êáé
èçñéþäåò ðïõ åßíáé åíùìÝíï ìáæß ìáò, íá âÜëåé αντί áõôïý êÜèå ôé Þìåñï êáé áãáðçôü
óôï È...Ôßðïôå äåí áíôéóôñáôåýåôáé óôçí éáôñéêÞ ôÝ÷íç...Óå ìáò ç åõöõßá, ï
åãùéóìüò êé üôé äåí ãíùñßæïõìå ïýôå áíå÷üìáóôå íá õðïêýðôïõìå ìå åõêïëßá,
áðïôåëïýí ôï ìåãáëýôåñï åìðüäéï óôçí áñåôÞ êáé áíôßðáëç ðáñÜôáîç..Ãéíüìáóôå
áíäñåßïé åíáíôßïí ôïõ åáõôïý ìáò êáé åðéóôÞìïíåò óå âÜñïò ôçò õãåßáò ìáò. ¹ êñýâïõìå
ìå äïõëïðñÝðåéá ôçí áìáñôßá êáé ôçí óõãêáëýðôïõìå óôá âÜèç ôçò øõ÷Þò ìáò óáí
ýðïõëï êé áíÜñìïóôï ðÜèïò óáí íá ìðïñïýóáìå íá êñõöôïýìå áðü ôï ìÜôé ôïõ È. Þ
ðñïöáóéæüìáóôå ðñïöÜóåéò áìáñôùëÝò, βρίσκοντας äéêáéïëïãßåò ãéá ôá ðÜèç Þ
κλείνοντας ôá áõôéÜ üðùò ç êïõöï÷éÜ..öñïíôßæïõìå ìå æÞëï íá ìçí áêïýìå ôçí φωνή ôùí
èåñáðåõôþí Þ ïé ôïëìçñüôåñïé ..ðñï÷ùñïýí ìå áêÜëõðôç ôçí êåöáëÞ óôçí áìáñôßá..Êé
åêåßíïõò ôïõò ïðïßïõò èá Ýðñåðå íá áãáðïýìå óáí åõåñãÝôåò áðïöåýãïõìå óáí å÷èñïýò
êáé ìéóïýìå åêåßíïõò, ðïõ ìáò åëÝã÷ïõí, ôüóï üóï ðåñéóóüôåñï êÜíïõìå êáêü óôïí åáõôü
ìáò üðùò åêåßíïé ðïõ êáôáâñï÷èßæïõí ôéò óÜñêåò ôïõò åðåéäÞ íïìßæïõí üôé τρωνε
ôéò óÜñêåò Üëëùí. Ãé’áõôü èåùñþ ôçí äéêéÜ ìáò éáôñéêÞ ðïëý κοπιαστικότερη
áðü ôçí éáôñéêÞ ôùí óùìÜôùí êáé óõíåðþò ðïëõôéìüôåñç. Åêåßíç äåí ìðïñåß íá
δει ðáñÜ åëÜ÷éóôá áðü ôá âÜèç êé áó÷ïëåßôáé åðß ôï ðëåßóôïí ìå áõôü, ðïõ
öáßíåôáé, åíþ óå ìáò ç èåñáðåßá óôñÝöåôáé óôïí êñõöü Üíèñùðï ôçò êáñäéÜò
êáé áãùíßæåôáé åíáíôßïí åêåßíïõ ðïõ ìáò ðïëåìÜ áðü ìÝóá ÷ñçóéìïðïéþíôáò åìÜò ôïõò
ßäéïõò óáí üðëá åíáíôßïí ôïõ ßäéïõ ìáò ôïõ åáõôïý..×ñåéÜæåôáé ðïëëÞ êáé ôÝëåéá
ðßóôç, ìåãáëýôåñç âïÞèåéá áðü ôï È. êáé áñêåôÞ åê ìÝñïõò ìáò åöåõñåôéêüôçôá êé
åîõðíÜäá êáé óôïõò ëüãïõò êáé óôá Ýñãá, éêáíÞ íá áíôéêñïýóåé ôá ôå÷íÜóìáôá ôïõ
áíôéðÜëïõ, áí èÝëïõìå íá èåñáðåýóïõìå êáé íá êáèáñßóïõìå óùóôÜ ôéò øõ÷Ýò, ðïõ
Ý÷ïõí ðïëý ìåãÜëç áîßá êáé áðïôåëïýí üôé ðïëõôéìüôåñï äéáèÝôïõìå..¼ðùò óôá
óþìáôá äåí ðñïóöÝñïõí ôçí ßäéá ôñïöÞ êáé ôá ßäéá öÜñìáêá..Ýôóé êáé ôçí
øõ÷Þ ôçí èåñáðåýïõí ìå äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò êáé ôçí êáôÜëëçëç
áãùãÞ..¶ëëïõò ôïõò êáèïäçãåß ï ëüãïò, Üëëïõò ôï ðáñÜäåéãìá, ïé ïêíçñïß êáé
88
äõóêßíçôïé óôï êáëü ÷ñåéÜæïíôáé êÝíôñéóìá êé ïé èåñìïß óôï ðíåýìá ÷áëéíÜñé, óå
Üëëïõò ï Ýðáéíïò êáé óå Üëëïõò ç åðßðëçîç. Êáé ôá äõο ùöåëïýí üôáí ãßíïíôáé ôçí
êáôÜëëçëç óôéãìÞ åíþ âëÜðôïõí ðáñÜêáéñá êáé ÷ùñßò ëïãéêÞ..Üëëïõò ç ðáñçãïñéÜ
êé Üëëïõò ç åðßðëçîç, Üëëïõò ï äçìüóéïò Ýëåã÷ïò êé Üëëïõò ï éäéùôéêüò..¶ëëïé åßíáé
áíáãêáßï íá ôçñïýí ìå åðéìÝëåéá ôá ðÜíôá êé Üëëïé åßíáé êáëü íá ðáñáìåëïýí
ïñéóìÝíá..Óå Üëëïõò åßíáé ùöåëéìüôåñï íá íéêïýí êáé óå Üëëïõò íá íéêïýíôáé, óå Üëëïõò
íá åõðïñïýí êáé êõâåñíïýí êáé óå Üëëïõò íá åßíáé öôù÷ïß..¸íá êáé ôï áõôü öÜñìáêï äåí
óõíôåëåß ðÜíôá óôçí õãåßá Þ åßíáé åðéêßíäõíï ðÜíôá êáé ãéá ôïõò ßäéïõò
áíèñþðïõò..¼ðùò åêåßíïé ðïõ ðåñðáôÜíå ðÜíù óå óêïéíß ìåôÝùñï êáé øçëü åßíáé
åðéêßíäõíï íá ãåßñïõí áðü ôçí ìéá Þ ôçí Üëëç..êáé ç éóïññïðßá áðïôåëåß ôçí áóöÜëåéÜ
ôïõò, Ýôóé êé ïé éåñåßò..ðåñðáôÜíå ôç âáóéëéêÞ ïäü.. Åßíáé äýóêïëï ìÝóá óå Ýíá
ðëÞèïò, ðïõ óõæçôåß για ôüóï ìåãÜëá ðñÜãìáôá êáé ôï ïðïßï áðïôåëåßôáé áðü êÜèå
çëéêßá êáé ÷áñáêôÞñá, óáí üñãáíï ìå ðïëëÝò ÷ïñäÝò, ðïõ Ý÷åé áíÜãêç áðü
äéáöïñåôéêÜ ÷ôõðÞìáôá, íá βρει êáíåßò ôï ëüãï ãéá íá äéáöùôßóåé üëïõò êáé íá ôïõò
ëáìðñýíåé ìå ôï öùò ôçò ãíþóçò. ¼÷é ìüíï ãéáôß õðÜñ÷åé êßíäõíïò óôçí äéÜíïéá
(áöþôéóôç), ôï ëüãï (áäýíáìïò) êáé ôçí áêïÞ (áêÜèáñôç), áëëÜ åðåéäÞ ç åõóÝâåéá
ôùí áêñïáôþí ãßíåôáé åðéæÞìéá êáé åðéêßíäõíç (æÞëïò ðáñÜëïãïò).. ÕðÜñ÷ïõí
åêåßíïé ðïõ áðü ìáôáéïäïîßá Þ áãÜðç óôçí åîïõóßá áíôéôÜóóïíôáé óôïí ¾øéóôï, åêåßíïé
ðïõ áðü áìïñöùóéÜ êáé θράσος, åðé÷åéñïýí íá êáôáðáôÞóïõí ôá ðïëýôéìá
ìáñãáñéôÜñéá ôçò áëÞèåéáò êé åêåßíïé ðïõ áöÞíïõí ôçí καθοδήγησή ôïõò óå êÜèå
ëïãÞò äÜóêáëï êáé óôï ôÝëïò åéñùíåýïíôáé üôé ç ðßóôç ìáò åßíáé ôÜ÷á áóôáèÞò, óáí
ôïí ìõùðéêü, ðïõ êáôçãïñåß ôïí Þëéï, Þ ôïí βαρήκοο ðïõ êáôçãïñåß ôçí ìåëùäßá..Ãéáõôü
åßíáé åõêïëόôåñï íá åããñÜöåé êáíåßò ôçí áëÞèåéá åõèýò åî áñ÷Þò, óáí ðÜíù óå
ðáñèÝíï êåñß, ðáñÜ íá ðñïóðáèåß íá ãñÜøåé ëüãïõò åõóÝâåéáò óå ðïíçñÝò
äéäáóêáëßåò (ðïõ προϋποθέτει óâÞóéìï êáé îáíÜ ÷Üñáãìá). ¼ðùò ôï íá åîçìåñþóåé Ýíá
èçñßï, ðïõ áðïôåëåßôáé áðü ðïëëÝò üøåéò êáé ðïëëÝò ìïñöÝò..Ýôóé åßíáé äýóêïëï íá
ïäçãçèåß ôï êïéíü óþìá ôçò Å., ðïõ áðïôåëåßôáé áðü áíèñþðïõò äéáöïñåôéêÞò çèéêÞò
êáé ðíåõìáôéêÞò éêáíüôçôïò êáé ìïéÜæåé ìå æþï óýíèåôï êé áíüìïéï. Ãé áõôü ðñÝðåé ï
ïäçãüò íá åßíáé áðëüò êáé íá öÝñåôáé ìå ôï óùóôü ôñüðï óå üëïõò êáé íá
ìåôá÷åéñßæåôáé ðïéêßëåò ìåèüäïõò ãéá íá ðñïóïéêåéùèåß ôïí êáèÝíá êáé íá
÷ñçóéìïðïéåß ëüãïõò êáôáíïçôïýò êé ùöÝëéìïõò ãéá üëïõò. Ãéáôß Üëëïé
÷ñåéÜæïíôáé ãÜëá (áðëïýóôåñá äüãìáôá) êé Üëëïé óôåñåόôåñç ôñïöÞ..Ìåñéêïß åßíáé
εγγαστρίμυθοι êáé ìùñïëüãïé êé áéóèÜíïíôáé çäïíÞ ìå ëüãéá ðïõ áíåâáßíïõí áðü ôç ãç
êáé âïõëéÜæïõí ðÜëé óå áõôÞ, þóôå íá áðïëáìâÜíïõí åêôéìÞóåùò áðü ôïõò ðïëëïýò
åðåéäÞ ôïõò æçìéþíïõí Þ êáé ôïõò êáôáóôñÝöïõí..Ìå ôï íá åðé÷åéñïýí íá
äéáðáéäáãùãïýí Üëëïõò ÷ùñßò íá Ý÷ïõí éêáíþò äéáðáéäáãùãçèåß ïé ßäéïé ìïéÜæïõí ìå
ôï íá ðñïóðáèïýí íá ìÜèïõí êåñáìéêÞ óôï ðéèÜñé..Ïé ðéï óïöïß áðü ôïõò Åâñáßïõò ëÝíå
üôé õðÞñ÷å óå áõôïýò Ýíáò íüìïò..íá ìçí ìåëåôïýí ïé Üíèñùðïé êÜèå çëéêßáò ïëüêëçñç
ôç ÃñáöÞ, áëëÜ ìüíï ðÜíù áðü 25 ÷ñïíþí ôéò áëÞèåéåò ðïõ êÜôù áðü áóÞìáíôï êáé
åõôåëÝò Ýíäõìá êñýâïõí ôï ìõóôéêü êÜëëïò, ðïõ ëáìðñýíåé ôï íïõ êé áðïôåëïýí âñáâåßï
öéëïðïíßáò..Óå ìáò äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá üñéï ìåôáîý ôïõ áí äéáðáéäáãùãïýìå êáé íá
äéáðáéäáãùãïýìåèá..áëëÜ ðñïôïý âãÜëïõìå ôçí ðñþôç ôñß÷á êáé ìÜèïõìå íá
øåëëßæïõìå ôéò ðñþôåò ëÝîåéò,..ðñïôïý îåðëõèïýìå áðü ôï âüèñï êáé ôá áßó÷ç ôçò
øõ÷Þò, áí åöáñìüóïõìå äýï Þ ôñåιò åíôïëÝò Þ áí áó÷ïëçèïýìå ëßãï ìå ôçí ìåëÝôç ôïõ
Äáâßä Þ öïñÝóïõìå ôï ñïý÷ï ôùí öéëïóüöùí êáé æÞóïõìå ìÝôñéá áóêçôéêÞ æùÞ êé
áëåßøïõìå ôï ðñüóùðü ìáò ìå Ýíá ðåñéêÜëõììá åõóÝâåéáò þ, ðüóï óðïõäáßïé èá íïìßóïõìå
üôé åßìáóôå! Ï ÓáìïõÞë Þôáí óðïõäáßïò áðü ôá óðÜñãáíá!..Ãéá ôï ÷ïñü êáé ôïí áõëü
÷ñåéÜæåôáé äéäáóêáëßá êé ìÜèçóç êáé áðáéôåßôáé ÷ñüíïò êé éäñþôáò êáé ðïëýò
êüðïò êáé äßäáêôñá, êáé óõìâïýëïõò êáé ôáîßäéá. Ôçí óïößá ìðïñïýìå íá ôç èåùñÞóïõìå
ùò êÜôé êåíü êáé óõíçèéóìÝíï; ‘ÕðÜñ÷åé Ýíá êáêü, ðïõ åßäá êÜôù áðü ôïí Þëéï: ¸íáí
Üíèñùðï, ðïõ ðéóôåýåé üôé åßíáé óïöüò’ (Åêêë.10:5). Ï Ðáýëïò õðüäåéãìá ðïéìÝíïò..Ïé
óçìåñéíïß ðïéìÝíåò Þ åßíáé áðáôåþíåò, Þ íÝïé-üøéìïé çãÝôåò Þ ðñïöÞôåò, ðïõ äéäÜóêïõí
ðáñÜíïìá Þ áíõðüôáêôïé Üñ÷ïíôåò Þ ïé éåñåßò ðïõ áðÝ÷ïõí ìáêñÜ áðü ôï íá ìéëÜíå óôçí
89
êáñäéÜ ôçò ÉåñïõóáëÞì. ÙóçÝ: Ç êñßóç èá óôñáöåß åíáíôßïí ôùí éåñÝùí ãéáôß ãßíáìå
ðáãßäá óôç óêïðéÜ êáé äß÷ôõ...Ï Ìé÷áßáò âëÝðåé ôïõò éåñåßò ìüíï åðß ðëçñùìÞ íá
ëåéôïõñãïýí êáé ðñïâëÝðåé êáôáóôñïöÞ..Ï ÉùÞë ðñïôñÝðåé ôïõò é. íá ãïíáôßóïõí óôç ãç
åðåéäÞ êáôáóôñÜöçêå áðü ôçí áêáñðßá. ÐñÝðåé íá êáèáñßóïõìå ðñþôá ôïõò
åáõôïýò ìáò êáé ìåôÜ áí êáèáñßóïõìå ôïõò Üëëïõò. Íá áðïêôÞóïõìå óïößá êáé
Ýðåéôá íá êÜíïõìå ôïõò Üëëïõò óïöïýò. Íá ãßíïõìå öùò ãéá íá öùôßóïõìå. Íá
ðëçóéÜóïõìå ïé ßäéïé ôï È. ãéá íá öÝñïõìå êáé ôïõò Üëëïõò. Íá áãéáóèïýìå ãéá
íá áãéÜóïõìå. Íá ïäçãÞóïõìå ìå ôá ÷Ýñéá, íá óõìâïõëåýóïõìå ìå óýíåóç..Åßíáé
ðñïôéìόôåñç ç ëïãéêÞ áñãïðïñßá áðü ôçí áðåñßóêåðôç âéáóýíç. Êé ç
ïëéãï÷ñüíéïò âáóéëåßá áðü ôçí ðïëý÷ñïíç ôõññáíßá, êáé Ýíá ìéêñü ôßìéï ìåñßäéï áðü
ìåãÜëç Üôéìç êáé åðéóöáëÞ éäéïêôçóßá êáé ëßãï ÷ñõóÜöé áðü ðïëëÜ ôÜëáíôá
ìïëýâäïõ êáé ëßãï öùò áðü ðïëý óêïôÜäé..Ãíùñßæù ôï ýøïò ôïõ È. áëëÜ êáé ôçí
áäõíáìßá êáé ôçí äýíαìç óõã÷ñüíùò ôïõ áíèñþðïõ (Ëüã. 2)..Ðïëëïß é. ôçí áðëÞ êé
Üôå÷íç åõóÝâåéÜ ìáò ôçí êαôÝóôçóáí Ýíôå÷íï êáé íÝï åßäïò ðïëéôéêÞò ìåôáöåñìÝíçς
áðü ôçí áãïñÜ óôá Üãéá êé áðü ôá èÝáôñá óôçí áèÝáôï áðü ôïõò ðïëëïýò ìõóôáãùãßá
(Λόγ.36,201) ..Ç áðü ðáëéÜ åðéêñáôïýóá óõíÞèåéá óôéò Å. ôïõ È. áðáéôïýóå íá
ãßíïíôáé äåêôïß ïé õðçñåôïýíôåò óôçí Å. Ýðåéôá áðü ðñïóåêôéêÞ äïêéìáóßá..áí äåí
åßíáé ëïßäïñïé, ìÝèõóïé , öéëÝñéäåò, áí óõãêñáôïýí ôï íáíéêü ôïõò öñüíçìá..Ôá äéêÜ
óáò êñéôÞñéá åßíáé õðïêåéìåíéêÜ óôçñéæüìåíá Þ óôç óõããÝíåéá Þ óôç öéëßá..
åéäéêþò ôþñá ðïõ áõôïß áðü öüâï óôñατïëïãßáò ðéÝæïõí ôïõò åáõôïýò ôïõò íá ìðïýí
óôçí åêêëçóéáóôéêÞ õðçñåóßá, áðïöÜóéóá íá áíáíåþóù ôï êýñïò ôùí êαíüíùí ôùí
ðáôÝñùí (Ðñïò ôïõò ÷ùñåðéóê.183)

ÁÊÏ: Ôï ê. äåí åßíáé ïõóßá. Ïé Ü. ðïõ Ý÷áóáí ôçí Ýííïéα ôïõ êáëïý, Üñ÷éóáí íα åðéíïïýí
Ê êáé íá ðëÜèïõí êáôÜ ôéò åðéèõìßåò ôïõò áõôÜ ðïõ äåí õðÜñ÷ïõí. Ôï êáêü åßíáé ç
áíáêÜëõøç ôïõ áíèñþðïõ). ¼ðùò üðïéïò êëåßíåé ôá ìÜôéá ôïõ óôïí Þëéï, áíáêáëýðôåé ôï
óêïôÜäé ìÝóá ôïõ, ðïõ äåí õðÜñ÷åé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá êáé ðåñðáôÜ
ðåñéðëáíþìåíïò, Ýôóé êé ç øõ÷Þ ôùí á. êëåßíïíôáò ôï ìÜôé, ðïõ ìðïñåß áí âëÝðåé ôïí
È.âñÞêå ôá êáêÜ ôçò, ìÝóá óôá ïðïßá êéíïýìåíç áãíïåß üôé, åíþ íïìßæåé üôé êÜíåé
êάôé, äåí êÜíåé ôåëéêÜ ôßðïôå, ãéáôß öáíôÜæåôáé ôá áíýðáñêôá ‘ο Θ. ôïí Ü. åõèÞ
åðïßçóå, áõôïß äå åæÞôçóáí ëïãéóìïýò ðïëëïýò’ (Åêêëçó.7:29) Ìå ôéò áíáóôáôþóåéò
ôïõ êáêïý ç øõ÷Þ óêÝðáóå ôïí áêèñÝöôç äéá ôïõ ïðïßïõ ìðïñïýóå íá âëÝðåé ôçí åéêüíá
ôïõ Ðáôñüò áëëά ðåñéöÝñåôáé êáé âëÝðåé åêåßíá ðïõ õðïðßðôïõí óôéò
áéóèÞóåéò..Áí êáíåßò âõèéóèåß óôï âõèü, äåí âëÝðåé ðëÝïí ôï öùò, ïýôå åêåßíá ðïõ
öáßíïíôáé ìÝóá óôï öùò ãéáôß ôá ìÜôéá ôïõ åßíáé óôñáììÝíá ðñïò ôá êÜôù êáé íïìßæåé
üôé åêôüò áðü ôïí âõèü ôßðïôå ðåñéóóüôåñï äåí õðÜñ÷åé, áëëÜ êáôåâáßíåé
óõíå÷þò ðñïò ôá êÜôù, ôá óêïôåéíüôåñá êáé âáèýôåñá ìÝñç, êÜôé ðïõ Ýðáèå êáé ôï
ãÝíïò ôùí á. (óôçí áñ÷Þ èåüò ï Þëéïò, ìåôÜ ôá óôïé÷åßá ôùí óùìÜôùí, óáí óáëéãêÜñéá
èåïðïßçóáí á. , ëßèïõò åñðåôÜ êáé îýëá êé Üãñéá Üëïãá, áêüìá êé áíýðáñêôá
êõíïêÝöáëá) (ÊáôÜ åéäþëùí, 91ê.å.)
Êáêü åßíáé áöåíüò ùò ðñïò ôçí äéêéÜ ìáò áíôßëçøç, áöåôÝñïõ äÝ ùò ðñïò ôçí
êáèåáõôü öýóç. Ôï öõóéêü êáêü åîáñôÜôáé áðü ìáò äçë. ç áäéêßá, ç áóÝëãåéá, ç
áöñïóýíç, ç äåéëßá..& üóá êáêÜ óõããåíåýïõí ìå áõôÜ, ìå ôï íá êáôáìïëýíïõí ôçí øõ÷Þ,
ðïõ Ý÷åé äçìéïõñãçèåß óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ êôßóôïõ ìáò & öõóéêÜ ìáõñßæïõí ôçí
ïìïñöéÜ ôçò. Åðßóçò êáêü ëÝìå áõôü ðïõ åßíáé ãéá ìáò åðßðïíï & ïäõíçñü óôéò
áéóèÞóåéò, äçë. ôçí óùìáôéêÞ áóèÝíåéá, ôéò óùìáôéêÝò ðëçãÝò..Ôï êáèÝíá áðü
áõôÜ ðñïêáëåßôáé óå ìáò áðü ôïí öñüíéìï êé áãáèü Äåóðüôç ãéá ôï óõìöÝñïí ìáò.
Ãéáôß ìå ôï íá áöáéñåß ôïí ðëïýôï áðü áõôïýò ðïõ ôïí ÷ñçóéìïðïéïýí êáêþò,
êáôáóôñÝöåé Ýôóé ôï üñãáíï ôçò áäéêßáò ôïõò. Äßíåé áññþóôéá óå áõôïýò, ïé ïðïßïé
åßíáé ùöåëéìüôåñï íá Ý÷ïõí äåìÝíá ôá ìÝëç ôïõò ðáñÜ íá Ý÷ïõí ôéò ïñìÝò ôïõò
áíåìðüäéóôåò ðñïò ôçí áìáñôßá..Ïé èÜíáôïé äå åðÝñ÷ïíôáé..ãéáôß ìáêñéÜ ðñïâëÝðåé
ôï óõìöÝñïí ãéá ôïí êáèÝíá áðü ìáò. Ðåßíá, îçñáóßåò, âñï÷Ýò Üöèïíåò åßíáé êïéíÝò
ðëçãÝò ðïõ ðëÞôôïõí ðüëåéò & Ýèíç, ãéá íá ðåñéïñßæïõí ôçí õðåñâïëÞ ôïõ êáêïý. ¼ðùò
90
ï ãéáôñüò åßíáé åõåñãÝôçò, åßôå ðüíïõò, åßôå Üëãç, åðéâÜëëåé óôï óþìá (ãéáôß
ìÜ÷åôáé åíáíôßïí ôçò íüóïõ & ü÷é ôïõ áññþóôïõ), Ýôóé åßíáé áãáèüò åßíáé ï È. ðïõ
ïéêïíïìåß ôçí óùôçñßá óôï óýíïëï äéá ôùí ìåñéêþí êïëÜóåùí. Åóý ôïí ãéáôñü, ðïõ Üëëá ìåí
êüâåé, Üëëá äå êáõôçñéÜæåé & Üëëá êáè’ïëïêëçñßá áöáéñåß áðü ôï óþìá, äåí ôïí
êáôçãïñåßò ãéá ôßðïôå áëëÜ & ôïí ðëçñþíåéò ÷ñÞìáôá âåâáßùò & óùôÞñá ôïí
áðïêáëåßò, ãéáôß óôáìáôÜ ôçí áññþóôéá óå ìéêñü ìÝñïò, ðñïôïý áðëùèåß óå ïëüêëçñï
ôï óþìá..¼ðùò ï ãéáôñüò äåí åßíáé áßôéïò ãéá ôçí åã÷åßñçóç Þ ãéá ôçí êáõôçñßáóç
áëëÜ ç áññþóôéá, Ýôóé êé ïé åîáöáíéóìïß ôùí ðüëåùí, ïé ïðïßïé Ý÷ïõí ôçí áñ÷Þ ôïõò óôá
õðåñâïëéêÜ áìáñôÞìáôá, áðáëëÜóσïõí ôïí Èåü áðü êÜèå êáôçãïñßá..Ï È. ‘êôßæåé
êáêÜ’, ôá ìåôáðïåß & ôá âåëôéþíåé..þóôå íá ìåôÝ÷ïõí óôç öýóç ôïõ êáëïý.. «ðëçãþíåé
(ãéá íá åìâÜëëåé öüâï) & èåñáðåýåé (ãéá íα ðñïôñÝøåé óôçí áãÜðç), èáíáôþíåé (ôçí
áìáñôßá) & æùïðïåß ìå ôçí äéêáéïóýíç.. Ìå áõôÜ ðïõ óêïôþíåé æùïðïéåß, & ìå áõôÜ ðïõ
ðëçãþíåé èåñáðåýåé ‘Óõ èá ôïí ðáôÜîåéò ìåí ìå ñÜâäï, èá óþóåéò üìùò ôçí øõ÷Þ ôïõ
áðü ôïí èÜíáôï’ (Ðáñ.23:14)... ¼ëá ôá êáêÜ, ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôïí È., áöáéñïýí ôçí
áéôßá ôçò äçìéïõñãßáò ôùí ðñáãìáôéêþí êαêþí..Ï È. êáôáóôñÝöåé ôï êáêü & ôï êáêü
äåí ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï Èåü..Ï È. ìå ôéò äçìüóéåò ìÜóôéãåò óùöñïíßæåé ôçí ðáëáéÞ
êáêßá. Ôï êõñßùò êáêü åßíáé ç áìáñôßá & åîáñôÜôáé áðü ôçí èÝëçóÞ ìáò..Áðü ôá
ëïéðÜ êáêÜ Üëëá ðñïâÜëëïíôáé ùò áãùíßóìáôá ðñïò åðßäåéîç áíäñåßáò (Éώâ), Üëëá
äå ðñïò èåñáðåßá ôùí áìáñôéþí (Äáâßä), Üëëá ãéá íá êÜíåé ðåñéóóüôåñï
óþöñïíåò áõôïýò ðïõ åýêïëá ñÝðïõí óôçí áìáñôßá (ÄáèÜí êé Áâåéñþí), Üëëá ãéá
ðáñáäåéãìáôéóìü (Öáñáþ). (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí êáêþí, 95-105)..¼ôáí åîïëïèñåõèåß ç
êáêßá êáé äåí ìåßíåé óå ôßðïôå ç óöñáãßäá ôçò, üëá èá ìïñöùèïýí óýìöùíá ìå ôïí ×. êáé
èá áóôñÜøåé óå üëïõò ìéá ìïñöÞ, áõôÞ, ðïõ óöñÜãéóå ç öýóç ìáò áðü ôçí áñ÷Þ...¼ðùò
ôá ìïõëÜñéá ç äåí Ý÷ïõí ðëáóôåß áðü ôïí È. êé öýóç ôïõò äåí äéáôçñåß ôç äéáôÞñçóÞ
ôçò, Ýôóé ïýôå ç êáêßá ðáñáìÝíåé ç ßäéá ðÜíôá, áëëÜ ðáßñíåé æùÞ áðü êÜôé Üëëï,
üôáí ç åõãÝíåéá êé ç ðåñçöÜíåéá ôçò öýóçò ìáò êé ç ïñìÞ êé ç áíùôåñüôçôá
êáôïëéóèÞóïõí óôçí åðéèõìßá íá óõæåõ÷èïýí ìå üíïõò êáé Üëëïãá..ÄùÞê åßíáé ï
Üããåëïò ôçò êáêßáò, ðïõ êüâåé ôéò 7 âïóôñý÷ïõò-êïôóßäåò, ôïõò 7 ôñüðïõò, ðïõ
ðáñá÷ùñåßôáé ôï Áã.Ðíåýìá (Óôéò Åðéãñ.211)

Ç áñåôÞ êé ç êáêßá äåí áíôéäéáóôÝëëïíôáé ùò äýï êáè’ õðüóôáóç öáéíüìåíá áëëÜ

üðùò áíôéäéáóôÝëëåôáé ôï üí ðñïò ôï ìç ïí. Êé üðùò ëÝìå üôé ç ôýöëùóç áíôéôßèåôáé
ðñïò ôçí üñáóç, ü÷é ùò õðÜñ÷ïõóá áõôÞ êáèåáõôÞ áëëÜ íïïõìÝíç ùò áðïõóßá ôçò
ðñïõðáñ÷ïýóçò éêáíüôçôáò ôçò ïñÜóåùò... Ôá êáêÜ åßíáé óõíÝ÷åéá ôï Ýíá ôïõ Üëëïõ
& óå üðïéïí ðáñïõóéáóôåß ôï Ýíá Ýñ÷ïíôáé õðï÷ñåùôéêÜ êé Üëëá óá íá ôñáâÜåé
áëõóßäá. ¼ôáí ðéáóôåß ç áñ÷Þ ïýôå ïé õðüëïéðïé êñßêïé äåí åßíáé äõíáôüí íá
çñåìÞóïõí, áëëÜ ï êñßêïò óôï Üëëï Üêñï ôçò áëõóßäïò êéíåßôáé ìáæß ìå ôï ðñþôï..¸ôóé
åßíáé & ôá áíèñþðéíá ðÜèç ðëåãìÝíá & åíùìÝíá ìåôáîý ôïõò & ìáæß ìå ôï Ýíá ìðáßíåé
óôçí øõ÷Þ êé ç õðüëïéðç áëõóßäá ôùí ðáèþí...Ìéá ãõíáßêá ðïñíåýåé Ýóôù êé áí
óõìðáèÞóåé Ýíáí áðü ôïõò åðéâïõëåõôÝò ôçò. ¸ôóé êé ç øõ÷Þ, ðïõ æåß ãéá ôï Èåü áν
êÜðïéï ðÜèïò ôçí êÜíåé íá ìéáíèåß, Ý÷åé äéáëýóåé ôïí ðíåõìáôéêü ôçò ãÜìï. (Περί
Ðáñèεν.ις )...Åêåßíï åßíáé ìüíï öýóåé áãáèü, ôï ïðïßï äåí åããßæåé ç áßóèçóç & ìüíï
êáêü, ç áðïîÝíùóç ôïõ áãáèïý (Κáôç÷.88).

Ç áíèñþðéíç öýóç áðïäõíáìþèçêå áðü ôçí êáêßá. ..Áõôüò, ðïõ áðïëáìâÜíåé ôçí
õãåßá ôïõ ìå Ýíá ìüíïí ÷ôýðçìá óõ÷íÜ áíôéìåôùðßæåé ôïí Ýó÷áôï êßíäõíï. ¸íáò äõíáôüò
ðõñåôüò ðáñáëýåé üëç ôçí äýíáìç ôïõ óþìáôïò & ìéá áðëÞ ãåýóç äçëçôçñßïõ Þ
óêïôþíåé ôïí Üíèñùðï...Ç áðáëëáãÞ üìùò áðü ôçí áññþóôéá ãßíåôáé ìå ðïëëÞ óêÝøç &
ðïëëÞ äõóêïëßá. Ç åóùôåñéêÞ ïñìÞ ìáò óðñþ÷íåé ðñïò ôï êáêü. Äåí Ý÷ïõìå áíÜãêç áðü
óõíåñãü êé áõôüìáôá ç êáêßá ïëïêëçñþíåôáé ìå ìüíç ôçí èÝëçóÞ ìáò. Áí üìùò ç ôÜóç ìáò
ðçãáßíåé ðñïò ôï êáëýôåñï, Ý÷ïõìå áíÜãêç áðü ôïí Èåü. Ãé áõôü & ëÝìå: ÅðåéäÞ ôï
èÝëçìÜ óïõ åßíáé ç óùöñïóýíç êé åãþ åßìáé óáñêéêüò êé Ý÷ù ðïõëçèåß óôçí áìáñôßá,
ìáêÜñé íá êáôïñèþóù ìå ôçí äýíáìÞ óïõ ôï áãáèü èÝëçìá!’(Óôçí Ðñïóåõ÷Þ, 83).
91
Óôéò óùìáôéêÝò áññþóôéåò, äåí ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ôá öÜñìáêá, ðñéí ïëüêëçñï ôï ðáñÜ
öýóç åõñéóêüìåíï õãñü åìöáíéóèåß Ýîù & ôüôå åöáñìüæåôáé ç èåñáðåßá, áöïý åßíáé
öáíåñü ôï ðÜèïò. Ï èåñáðåõôÞò ôïõ ðáíôüò Üðáî & åíÝóêçøå ç áññþóôéá ôçò êáêßáò
óôçí áíèñþðéíç öýóç þóôå íá ìçí ìåßíåé áíåêäÞëùôï êáíÝíá åßäïò ðïíçñéÜò. Ãé’áõôü üôáí
ç êáêßá Ýöôáóå óôï áêñüôáôï óçìåßï & äåí Ýìåíå áôüëìçôï êáíÝíá åßäïò ðïíçñéÜò áðü
ôïí Üíèñùðï..èåñáðåýåé ï È. ôçí áññþóôéá ôïõ áíèñùðßíïõ ãÝíïõò ü÷é óôçí áñ÷Þ ôçò
áëëÜ óôï ôÝëïò ôçò åîÝëéîÞò ôïõ... (Κáôç÷.493κ.ε.).

Ðþò óôï êÝíôñï ôïõ ðáñáäåßóïõ õðÞñ÷áí äýï äÝíôñá; Ôï êåíôñéêüôåñï óçìåßï ôçò
èåßáò öõôåßáò åßíáé ç æùÞ, åíþ ï èÜíáôïò åßíáé êáèåõôüí áöýôåõôïò êé
Üññéæïò..áëëÜ öõôåýåôáé ðÜíù óôç óôÝñçóç ôçò æùÞò..Áöïý ëïéðüí ç æùÞ åßíáé óôï
ìÝóïí ôùí èåßùí öõôþí..ãé’áõôü & ôï èáíáôçöüñï äÝíôñï..åßíáé óôç ìÝóç ..ôïõ ïðïßïõ ï
êáñðüò ëÝãåôáé êáëüò..êáôÜ ôç ëáíèáóìÝíç êñßóç ðåñß êáëïý êé ýóôåñá áðü ôçí
ðéêñÞ ôïõ ãåýóç öáßíåôáé ðþò åßíáé êáêüò, óýìöùíá ìå ôéò Ðáñïéìßåò: ‘ìÝëç óôÜæïõí
ôá ÷åßëç ôçò êáêßáò, Ýðåéôá üìùò ãé’áõôïýò, ðïõ ãåýôçêáí ôçí êáêÞ ôïõ ãëýêá åßíáé
ðéêñüôåñïò áðü ÷ïëÞ’. (Üóìá éâ, 383). Åêåßíïé ïé ïðïßïé èåùñïýí ôçí êáêßáí áñ÷Þ êé
áéôßá ôçò æùÞò äåí åßíáé äõíáôüí áí åðéèõìÞóïõí ôçí áñåôÞ ãéáôß åßíáé Ýîù áðü ôçí
öýóç ôïõò..Ðþò åßíáé äõíáôüí íá âñåèåß Üíèñùðïò åêôüò êáêßáò íá ãåííÞèçêå ìÝóá óå
áõôÞí; (ÄéÜëïãïò περί ψυχής, 245). Ãéáôß ðáñáìÝíåé ôï êáêü; ¼ðùò ôï ößäé áí
ëÜâåé êáßñéï ÷ôýðçìá óôçí êåöáëÞ, äåí íåêñþíåôáé áìÝóùò & ç õðüëïéðç ïõñÜ, ðïõ
åßíáé øõ÷ùìÝíç ìå ôïí äéêü ôçò èõìü, Ýôóé âëÝðïõìå ôçí êáêßá êôõðçìÝíç óôá êáßñéá
óçìåßá ôçò, áëëÜ ìå ôá õðïëëåßìáôÜ ôçò åíï÷ëïýóá ôçí æùÞ ìáò...Áöïý ç ÷Üñéò óôï
êÞñõãìá ôïõ ÐÝôñïõ ðñïóöÝñèçêå äçìüóéá äåí èá Þôáí óùóôü áõôüò ðïõ ôçí áðέññéøå
íá êáôçãïñåß Üëëïí áðü ôïí åáõôü ôïõ. ¼ðùò ãíþñéóìá ôùí óùöñþíùí åßíáé íá ðñïôéìïýí
ôá áíþôåñá áðü ôá áãáèÜ, Ýôóé ôùí éäßùí ãíþñéóìá åßíáé íá ðñïôéìïýí ôá ìéêñüôåñá
êáé ôá åëáöñüôåñá áðü ôá êáêÜ..(Ëüã. 40,317).

ÊÁÊÏÕ ÅÕÊÏËÉÁ: Ïύôå ôï ýöáóìá äåí ðáßñíåé ôüóï åýêïëá áíåîßôçëï ÷ñþìá, ïýôå ôï
ðëçóéÜæïí ëáìâÜíåé ôüóï ãñÞãïñá äçóùäßá Þ åõùäßá, ïýôå ç áíáèõìßáóç ôçò
áññþóôéáò äéá÷Ýåôáé ôüóï åýêïëá óôïí áÝñá, üóï óõíçèßæåé ç êáêßá ôïõ ð. íá
ãåìßæåé ìå êáêßá ôïõò õðçêüïõò, êáé ìÜëéóôá ìå ðïëëÞ ìåãáëýôåñç åõêïëßá áðü ôçí
áñåôÞ..Ç êáêßá åßíáé êÜôé ôï ïðïßï åðéäéþêåé åýêïëá êáíåßò êáé âñßóêåôáé ðáíôïý
êáé ôßðïôå äåí åßíáé ôüóï åýêïëï üóï ôï íá ãßíïõìå êáêïß, Ýóôù êé áí äåí õðÜñ÷åé
êáíåßò íá ìáò ïäçãÞóåé óå áõôÞ, åíþ ç êáôï÷Þ ôïõ áãáèïý åßíáé êÜôé óðÜíéï êáé ðïëý
äýóêïëï, Ýóôù êé áí õðÜñ÷åé ôï ðïëý ìåãÜëï ðïõ íá óýñåé êáé íá ìáò êáëåß óå áõôü. Ôï
áãéáóìÝíï äåí áãéÜæåé áìÝóùò åíþ ôï áêÜèáñôï âñùìßæåé áìÝóùò (Áãã.2:11-3)..Ôï ìåí
êáêü åßíáé äýóêïëï íá ôï áöïìïéþóåé ç öýóç ôïõ áíèñþðïõ üðùò ç öùôéÜ ôçí õãñáóßá,
åíþ ïé ðåñéóóüôåñïé åßíáé ðñüèõìïé áí äå÷ôïýí ôï êáêü, üðùò ìåôáäßäåôáé ç óðßèá
óôçí êáëáìéÜ ..Êáé ôï ìÝëé ôï ðéêñáßíåé ìéá ìéêñÞ ðïóüôçò áðü áøßíèéï åíþ áíôßóôñïöá
óå äéðëÜóéá ðïóüôçôá äåí ìðïñåß íá ìåôáäþóåé ôçí ãëõêýôçôÜ ôïõ. Êáé ìéá ìéêñÞ
ðÝôñá ðïõ îåöåýãåé ðáñáóÝñíåé Ýíá ðïôÜìé óôçí êáôçöïñéÜ åíþ áíôßóôñïöá äåí ìðïñåß
íá ôï áíá÷áéôßóåé..(Ëüãïò Â, 89-91)..Ç öùôéÜ åßíáé äçìéïýñãçìá ôçò ýëçò êáé
êáôáóôñÝöåé ôçí ýëç, üðùò ç êáêßá ôïõò êáêïýò, êé åîáöáíßæåôáé üôáí ôåëåéþóåé ç
ôñïöÞ ôçò.(Ëüã.23,361)

ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΙ ôçò 11çò þñáò åéóÞëèáí óôç âáóéëåßá ãéáôß ôüôå ðñïóêáëÝóèçêáí,
ðñéí óõìöùíçèåß ï ìéóèüò, ÷ùñßò êáìéÜ óõìöùíßá êáé ÷ùñßò öèáíåñü êáé
óôáóéáóôéêü ÷áñáêôÞñá. Áìïßöèçêáí óßãïõñá áöïý ìðÞêáí σôïí áìðåëþíá êé ü÷é áöïý
äåí ìðÞêáí, êÜôé ôï ïðïßï êéíäõíåýåéò íá ðÜèåéò åóý (ï áâÜöôéóôïò Þ áìåôáíüçôïò)
(Ëüã.41, 319-21).

92
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙÁ: Êáíåßò ëïéðüí íá ìçí áðåëðßæåôáé ãéá ôïí åáõôü ôïõ åðåéäÞ åßíáé
áìáñôùëüò, áëëÜ íá ãíùñßæåé üôé ç ãåùñãßá ìåôáâÜëëåé ôéò ðïéüôçôåò ôùí öõôþí, ç
äå óôçí áñåôÞ êáëëéÝñãåéá ôçò øõ÷Þò ìðïñåß íá íéêÞóåé ðáíôïåéäÞ áññùóôÞìáôá
(Åîáçì. Å, 199).

ΚΑΛΛΙΤΕΚΝΕΙΑ: Ôï ìåãáëýôåñï êáé ëáìðñüôåñï (ðñïôÝñçìá ôùí ãïíÝùí ôïõ Ì.Âáóéëåßïõ)

õðÞñîå ç êáëëéôåêíßá. Ãéáôß ðïëõôÝêíïõò êáé óõíÜìá êáëëéôÝêíïõò óõíáíôÜìå óôïõò
ìýèïõò.. Ôþñá ðïõ Ýãéíáí ðáôÝñåò ôÝôïéùí ðáéäéþí áêüìç êé áí ïé ßäéïé äåí Þôáí ôüóï
ðñï÷ùñçìÝíïé óôçí áñåôÞ, õðåñâáßíïõí ôïõò ðÜíôåò ìå ôçí êáëëéôåêíåßá ôïõò. (Óôïí
Ìåã.Âáó. 143)

ÊÁËÏ & ìÝëëïõóá æùÞ: Ôï üíôùò áãáèü åßíáé áðëü & ìïíïåéäÝò êáôÜ ôç öýóç, îÝíï
ðñïò êÜèå äéðëüç & óõæõãßá ìå ôï áíôßèåôï. Áíôßèåôá ôï êáêü åßíáé ðïéêßëï &
äéåóðáñìÝíï. ¶ëëï íïìßæåôáé êé Üëëï ðáñïõóéÜæåôáé áðü ôçí ðåßñá êé ç ãíþóéò ôïõ,
äçë. ç äéá ðåßñáò áíÜëçøéò, ãßíåôáé áñ÷Þ & èåìÝëéï èáíÜôïõ & äéáöèïñÜò. Ãé ‘áõôü
ï üöéò ðáñïõóéÜæåé ôïí ðïíçñü êáñðü ôçò áìáñôßáò.. ëáìðñýíïíôáò ôï öáéíüìåíï ìå
êÜðïéá ïìïñöéÜ & ðñïóèÝôïíôáò óôç ãåýóç êÜðïéá çäïíÞ áéóèçôéêÞò ìïñöÞò
(Êáôασκ.149)

Ìå ôï íïõ äéáêéíäõíåýïõìå Þ íá ðåôý÷ïõìå ôï üíôùò êáëüí Þ íá ðáñáóõñèïýìå ìå êÜðïéá

áðÜôç áðü ôçí öáéíïìåíéêüôçôá. Ðáèáßíïõìå üôé Ýðáèå ôï óêõëß, ðïõ åßäå óôï íåñü
åßäùëï ôïõ êñÝáôïò, ðïõ åß÷å óôï óôüìá ôïõ êé Üöçóå ôï áëçèéíü öáãçôü êé Üíïéîå
ìÜôáéá ôï óôüìá ôου ãéá íá ðÜñåé ôï åßäùëï ôçò ôñïöÞò Ýìåéíå ðåéíáóìÝíο...Ôï êõñéï
ëÜèïò óôçí æùÞ Ýãêåéôáé óôçí áäõíáìßá íá êáôáíïÞóïõìå áêñéâþò ðïéü åßíáé áðü ôç
öýóç ôïõ êáëü & ðïéü èåùñåßôáé øåõäþò êáëü. Ãéáôß áí ç êáêßá ðáñïõóéáæüôáí
ãõìíÞ ìÝóá óôçí æùÞ & äåí Þôáí ÷ñùìáôéóìÝíç áðü êÜðïéá éäÝá êáëïý, äåí èá
áõôïìïëïýóå ðñïò áõôÞí ï Üíèñùðïò..Ç éäÝá ôçò èåüôçôáò õðÜñ÷åé áðü ôçí öýóç ôçò
óå üëïõò ôïõò áíèñþðïõò. ÁëëÜ ôï ëÜèïò óôï æçôïýìåíï ãßíåôáé áðü ôçí Üãíïéá ôïõ
áëçèéíïý Èåïý. (Óôïõò Ìáêáñ. Å, 209). ÅðåéäÞ óå üëïõò õðÜñ÷åé Ýìöõôç ó÷Ýóç ìå
ôï êáëü & ðñïò áõôü êéíåßôáé êÜèå ðñïáßñåóç..ãé áõôü ç áêñéóßá ðñïò ôï
ðñáãìáôéêÜ êáëü ðñïêáëåß óõíÞèùò ôá ðåñéóóüôåñá áìáñôÞìáôá..Áõôü ðïõ äåí åßíáé
êáëü ïýôå ãéá üëïõò, ïýôå ðÜíôïôå ïýôå êáèåáõôü ÷ùñßò ôçí åîùôåñéêÞ óõãêõñßá äåí
èá ôï èåùñïýóáìå êõñéïëåêôéêÜ óôç öýóç ôïõ êáëïý. Ãé áõôü ðïëëïß áðü áõôïýò ðïõ
åîåôÜæïõí ôá üíôá áðñüóåêôá öáíôÜóôçêáí üôé ôï êáëü õðÜñ÷åé óå áõôÜ, åíþ áí ôá
åîåôÜóåé èá äåß üôé äåí åßíáé êáíÝíá êáëü êáèåáõôü (íåñü-áÝñáò-öùôéÜ) & óôïí
ßäéï ôïí Þëéï óå ìåñéêïýò ãßíåôáé âëáâåñüò èåñìáßíïíôáò ðÜíù áðü ôï êáíïíéêü
ìÝôñï..Ðïéοò äåí ãíùñßæåé ðüóï âñá÷ýâéá åßíáé ç äýíáìç & ç ïìïñöéÜ Þ ðüóï åýêïëá
÷Üíåôáé ç åîïõóßá & ðüóï áíõðüóôáôç åßíáé ç äüîá Þ ï ìÜôáéïò áãþíáò ôùí áíèñþðùí
ãéá ÷ñÞìáôá. Ç óùìáôéêÞ æùÞ åßíáé ðëÞñùóç & êÝíùóç ìå äýï ôñüðïõò. ôï öáãçôü &
ôïí áÝñá. Ç áíèñþðéíç øõ÷Þ äåí èá âñåèåß ðëåãìÝíç ìå ôçí óùìáôéêÞ ðá÷ýôçôá, ïýôå íá
æåß ìå ôçí éóïäõíáìßá ôùí áíôéèÝôùí, ðïõ ç éóüðáëç ìÜ÷ç ìåôáîý ôïõò ìáò óõãêñïôåß &
ìáò åîáóöáëßæåé ôçí õãåßá...¹ñåìïí & çóý÷éïí âßïí äéÜãåé..Ïé æùíôáíïß ðáèáßíïõí ôï
ßäéï ìå åêåßíïõò ðïõ æïýíå óôï äåóìùôÞñéï. Ç åîïéêåßùóÞ ôïõò ìå ôá èëéâåñÜ ôïõò
êÜíåé ßóùò να èëßâïíôáé ãéá åêåßíïõò, ðïõ áðïöõëáêßæïíôáé, åðåéäÞ áãíïïýí ôçí
÷áñÜ, ðïõ ôïõò ðåñéìÝíåé. Ãéáôß áí Þîåñáí ôá èåÜìáôá, ðïõ ðñïóöÝñåé ç ýðáéèñïò, ôçí
ïìïñöéÜ ôïõ áéèÝñá & ôï ýøïò ôïõ ïõñáíïý & ôá üìïéá üóïé ãåííÞèçêáí ìÝóá óôç öõëáêÞ
äåí èá Ýêëáéãáí. Ç ãíþóç ôïõ åáõôïý ìáò ãßíåôáé ç êïëõìâÞèñá ôùí áìáñôéþí ìáò.
¼ðùò ôá óùìáôéêÜ ìÜôéá ôá âëÝðïõí üëá ôá Üëëá åêôüò áðü ôïí åáõôü ôïõò, Ýôóé &
ç øõ÷Þ, åíþ åñåõíÜ üëá ôá Üëëá ôçò åßíáé áäýíáôïí íá äåß ôïí åáõôü ôçò. Ôá ìÜôéá
âëÝðïõí ôïí åáõôü ôïõò ìå ôçí åéêüíá-êáèñÝöôç. ¸ôóé & ç øõ÷Þ ðñÝðåé íá
âëÝðåé ôçí äéêÞ ôçò åéêüíá. Óôï êÜôïðôñï ç åéêüíá ó÷çìáôßæåôáé óýìöùíá ìå ôï
áñ÷Ýôõðï, åíþ óôï áðïóöñÜãéóìá ôçò øõ÷Þò, ç øõ÷Þ áðåéêïíßæåôáé óýìöùíá ìå ôï èåßï
êÜëëïò. Ãé áõôü üôáí ç øõ÷Þ óôñÝöåôáé óôï áñ÷Ýôõðü ôçò ôüôå âëÝðåé ôïí åáõôü
93
ôçò. Ç áñ÷Ýôõðç ïìïñöéÜ åßíáé Üõëç Üìïñöç, íïåñÞ êé áóþìáôç.. Ç óêÝøç üôé
îåíôõíüìáóôå ôï áðïôñïðéáóôéêü ðñïóùðåßï & ôá áíôßðáëá óôïé÷åßá ðïõ áðïôåëïýí ôçí
öýóç ìáò, üôé îáíáãõñßæïõìå óå áõôü, ðïõ åßíáé äéêü ìáò åßíáé áöïñìÞ ÷áñÜò
...¼ðùò ôï Ýìâñõο ìÝóá óôçí ìÞôñá èá áãáíáêôïýóå üôáí ìå ôçí ãÝííçóç Ýâãáéíå áðü ôá
óðëÜ÷íá & èá öþíáæå üôé ðáèáßíåé êÜôé öïâåñü áðïóðþìåíï áðü ôçí åõ÷Üñéóôç æùÞ
ôïõ (ðñÜãìá ðïõ êÜíåé ÷ýíïíôáò äÜêñõá ìå ôçí ðñþôç ôïõ áíáðíïÞ) Ýôóé ìïõ öáßíïíôáé
üôé üóïé áãáíáêôïýí ãéá ôçí ìåôáâïëÞ ôçò æùÞò áõôÞò, ðáèáßíïõí üôé & ôá Ýìâñõá ìå
ôï íá èÝëïõí íá æïýíå óõíå÷þò ìÝóá óôï ÷þñï ôçò õëéêÞò áçäßáò. ¼ôáí ç ùäßíç ôïõ
èáíÜôïõ îåãåííÜ ôïõò áíèñþðïõò óå Üëëç æùÞ, áõôïß üôáí ðñï÷ùñÞóïõí óå åêåßíï ôï öþò
& áíáðíåýóïõí ôï Üðü ôï êáèáñü Ðíåýìá äéáðéóôþíïõí ìå ôçí ðåßñá ôïõò ðüóï ìåãÜëç
åßíáé ç äéáöïñÜ ôçò æùÞò åêåßíçò áðü ôçí ôùñéíÞ. Åêåßíïé üìùò ðïõ áðïìÝíïõí óôïí
õãñü & ðëáäáñü âßï óå êáôÜóôáóç åìâñýïõ & ü÷é áíèñþðïõ ôáëáíßæïõí áõôüí ðïõ
âãÞêå ðéï ðñéí áðü ôçí öõëáêÞ ôçò æùÞò áõôüí ðïõ áíïßãåé ôï áéóèçôÞñéï ôï áêïÞò
ãéá íá áêïýóåé Üññçôá ñÞìáôá êé áíïßãåé ôï óôüìá êé Ýëêåé ôï êáèáñü êé Üõëï
Ðíåýìá, ðïõ ôïí ôïíþíåé ãéá ôçí áëçèéíÞ öùíÞ & ôïí áëçèéíü ëüãï, üôáí áíáìé÷èåß ìå ôï
ôñáãïýäé üóùí åïñôÜæïõí óôï ÷ïñü ôùí áãßùí (Λόγος εις τους κεκοιμημ.161κ.ε.).

ÊÁÑÄÉÁ: Ï È. åôÜæåé (åñåõíÜ êïéðéáóôéêÜ) ôçí êáñäéÜ, ôï çãåìïíéêü êáé ôá íåöñÜ,

ôï åðéèõìçôéêü. Äçë. ÈåÝ ìïõ êñßíå ìå ãéá ôá äüãìáôá, ðïõ Ý÷ù ãéá ôçí ðßóôç êáé ãéá
ôéò êéíÞóåéò ôïõ åðéèõìçôéêïý..¼ôáí åîåôÜæåé ôçí êáñäéÜ (ð.÷. ôïõ ÁâñáÜì Þ ôïõ
Éáêþâ) êáé ôïõò íåöñïýò (ôïõ ÉùóÞö) öáíåñþíåé ôçí äéêáéïóýíç ôïõ ..Åõèýò óôçí
êáñäéÜ åßíáé åêåßíïò, ðïõ äåí êëßíåé Üëëïôå óôçí õðåñâïëÞ (èñáóýôçôá) êáé Üëëïôå
óôçí Ýëëåéøç (äåéëßá)..Êé üðùò ç ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ, Ýôóé êé ç äéåóôáñììÝíç êáñäéÜ
Üëëïôå áíõøþíåôáé óôçí áëëáæïíåßá êé Üëëïôå ôáðåéíþíåôáé áðü ôéò ëýðåò êáé ôéò
ôáðåéíþóåéò..Ïé Ýãêõåò ðñþôá óõëëáìâÜíïõí, ìåôÜ êïéëïðïíïýí êáé ôåëåõôáßá ãåííïýí.
Óôç óýëëçøç ôçò ðïíçñÞò êáñäéÜò ðñïçãïýíôáé ïé ìáíéþäåéò êáé ðáñÜöïñåò
åðéèõìßåò, ðïõ ïíïìÜæïíôáé ùäßíåò. Óå ìéá ôÝôïéá åðßèåóç åêåßíïò, ðïõ äåí
êõñéÜñ÷çóå óôéò ðïíçñÝò ðñÜîåéò, óõíÝëáâå ðüíï, êé åêåßíïò, ðïõ ìå ôéò ðïíçñÝò
ðñÜîåéò åîÜíáøå ôçí áìáñôßá ðïõ õðÞñ÷å óôçí ê. ãÝííçóå ôçí áìáñôßá (Ø.7, 63)..ÁðëÞ
Ýðëáóå ôçí ê. ï È. ãéá íá äéáôçñåß ìéá äéêÞ ôçò åéêüíá. ¾óôåñá ôçí óõíäÝóáìå ìå ôá
óáñêéêÜ ðÜèç, êÜíáìå ôçí ê. áâÝâáéç êáé ðáíôïåéäÞ, áöïý êáôáóôñÝøáìå ôçí èåßá
áðëüôçôá êáé åéëéêñßíåéÜ ôçò. ÅðåéäÞ åßíáé ï äçìéïõñãüò ê. ãíùñßæåé üëá ôá
Ýñãá ìáò (ëüãïõò êáé óêÝøåéò, êáé êßíçóç) (Óôïí Øαλμ.32,191)

ÊÁÑÅÊËÁ ‘ËÏÉÌÙÍ’: ÊáñÝêëá ïíïìÜæåôáé ç óôáèåñÞ êáé ìüíéìç ðáñáìïíÞ óôçí

áìáñôßá.. Ðáëéü ðÜèïò ôçò øõ÷Þò êáé Üóêçóç ôïõ êáêïý ðïõ ñßæùóå ìå ôçí ðÜñïäï
ôïõ ÷ñüíïõ åßíáé äõóêïëïèåñÜðåõôï Þ êáé ðáíôåëþò áèåñÜðåõôï, ãéáôß ç óõíÞèåéá
ìåôáâÜëëåôáé óå öýóç. Åßíáé åõ÷Þò Üîéï íá ìçí äéáðñÜîïõìå ôï êáêüÞ áí ôï äéáðñÜîïõìå
áìÝóùò íá ôï áðïöýãïõìå óáí ðëçãÞáðü öáñìáêåñü ößäé..Ãíùñßæù áíèñþðïõò ðïõ óôá
íéÜôá ôïõò êõëßóèçêáí óáí ôïõò ÷ïßñïõò óå óáñêéêÜ ðÜèç êáé ðáñáìÝíïõí óôçí
áìáñôßá ìÝ÷ñé ôá ãçñáôåéÜ ôïõò.’EáñÝêëá ëïéìþí’ åêåßíùí ôùí áìáñôùëþí, ðïõ êïëëÜíå
ï Ýíáò óôïí Üëëïí ôçí áññþóôéá ð.÷. ôçí ðïñíåßá.. Ýôóé þóôå óõììåôÝ÷ïíôåò ðïëëïß óôï
êáêü íá áðïöýãïõí ôçí ìïìöÞ..üðùò ç öùôéÜ, ðïõ ìåôáäßäåôáé üôáí âñåß åõíïéêü
Üíåìï..Äåí åßíáé äõíαôü íá ìçí ìåôáäïèåß ç áìáñôßá éäßùò üôáí ôçí öëïãßæïõí ôá
ðíåýìáôá ôçò ðïíçñßáò ..¼ôáí ôïõ åíüò ôï êáêü èåùñçèåß Üîéï ìéìÞóåùò áðü ôïõò
ðïëëïýò, ôüôå áñìüæåé íá ëå÷ôåß üôé êÜðïéïò ëïéìüò ôùí øõ÷þí åðéêñáôåß óôç æùÞ.
Ãéáôß áõôüò ðïõ áðέêôçóå öÞìç äéá ôçò áìáñôßáò, åýêïëá ðáñáóýñåé ðïëëïýò (Σôïí
Øáëμ. 1, 33)

ÊÁÔÁÊÑÉÓÇ: ¼ëïé åßìáóôå åõóåâåßò ãéá Ýíá êáé ìïíáäéêü ëüãï, ãéá íá
êáôáêñßíïõìå ôïõò Üëëïõò ãéá áóÝâåéá..Êáé êáëýôåñüò ìáò äåí åßíáé åêåßíïò ðïõ
äåí ÷ñçóéìïðïéåß êáêïýò ëüãïõò Ýíåêá ôïõ öüâïõ ôïõ È., áëëÜ åêåßíïò ðïõ êáêïëïãåß
ðåñéóóüôåñï áðü ôïõò Üëëïõò ôïí ðëçóßïí ôïõ åßôå êáôÜ ôñüðï óáöÞ, åßôå
94
óõãêåêáëõììÝíá. Ðáñáôçñïýìå ï Ýíáò ôïõ Üëëïõ ôéò áìáñôßåò ü÷é ãéá íá êëÜøïõìå,
áëëÜ ãéá íá êáôçãïñÞóïõìå. Ïýôå ãéá íá èåñáðåýóïõìå, áëëÜ ãéá ìåãáëþóïõìå áêüìç
ðåñéóóüôåñï ôçí ðëçãÞ ãéá íá Ý÷ïõìå ùò äéêáéïëïãßá ãéá ôéò äéêÝò ìáò êáêßåò ôá
ôñáýìáôá ôïõ ðëçóßïí. Ôïõò êáêïýò ôïõò ÷áñáêôçñßæåé ü÷é ç óõìðåñéöïñÜ áëëÜ ç
äéáöïñÜ ãíþìçò êáé ç öéëßá..Ôá ðÜíôá Ý÷ïõí åðéóôñÝøåé óôï ðñùôüãïíï ÷Üïò.. ¼ðùò
êáôÜ ôç íõ÷ôåñéíÞ ìÜ÷ç äåí äéáêñßíïõìå ôïõò ößëïõò áðü ôïõò å÷èñïýò áêñéâþò
üðùò êáé óôç èáëáóóïôáñá÷Þ..¸÷ïõìå öèÜóåé êáé óôç óêçíÞ, ðñÜãìá ðïõ ìå êÜíåé íá
êëÜøù, êáé ìáò äéáêùìùäïýí ìáæß ìå ôïõò ðéï äéåöèáñìÝíïõò. Êáé ôßðïôå áðü áõôÜ ðïõ
áêïýìå Þ âëÝðïõìå äåí åßíáé ôüóï åõ÷Üñéóôï üóï ï ÷ñéóôéáíüò. ÁõôÜ ôá äçìéïõñãåß ôï
ìßóïò êáé ç ìåôáîý ìáò Ý÷èñá. ÁõôÜ åêåßíïé ðïõ áãùíßæïíôáé ãéá ôï áãáèü êáé ôçí
åéñÞíç. ÁõôÜ åêåßíïé, ðïõ áãáðïýí ôï È. ðåñéóóüôåñï áðü üôé ðñÝðåé..Áí áãùíéóèåß
êÜðïéïò ãéá ôï ×, áëëÜ êáôÜ ôñüðï áíôßèåôï ðñïò ôéò åíôïëÝò ôïõ×. ìÞðùò ðñïóöÝñåé
ôßðïôå óôçí åéñÞíç;..Ïé äáßìïíåò áéóèÜíïíôáé ôñüìï ãéá ôï üíïìá ôïõ ×...êáé ìåéò äåí
íôñåðüìåèá íá ôï îåõôåëßæïõìå..(Ëüã.2, 175-7)..Êé üðùò ç ßäéá ãç ðáñáìÝíåé
áêßíçôç ãéá ôïõò õãéåßò,..êéíåßôáé ãéá êåßíïõò ðïõ ðÜó÷ïõí áðü éëëßããïõò
êáé óôñÝöïíôáé ãýñù áðü ôïí åáõôü ôïõò, åðåéäÞ ç áññþóôéá ôïõò
ðñïâÜëëåôáé óå êåßíá ðïõ âëÝðïõí (Þ ôï ìÝëé, ðïõ öáßíåôáé ðéêñü óôïõò
áññþóôïõò). Ç áðüóôáóç ôùí êéüíùí öáßíåôáé ìåãáëýôåñç ãéá åêåßíïõò, ðïõ
âñßóêïíôáé ìáêñéÜ, ìéêñüôåñç ãéá êåßíïõò ðïõ âñßóêïíôáé êïíôÜ åðåéäÞ ç áðüóôáóç
åîáöáíßæåé ôïí áÝñá êáé ôï âëÝììá åíþíåé ôá ðá÷ýôåñá êáé ìåéò áðõôþìáóôå åýêïëá
áðü ôçí Ý÷èñá êáé äåí óêåðôüìáóôå ôá ßäéá ðñðÜãìáôá, åßôå åßìáóôå ößëïé åßôå
ü÷é. Êé ç ðåñßóôáóç åýêïëá ìáò ÷åéñïôïíåß ðïëëïýò áãßïõò êáé ðïëëïýò áèÝïõò Þ
êáëýôåñá ôïõò êÜíåé üëïõò Üèëéïõò..Êáé ðñïçãïõìÝíïõò äåí èåùñåßôï áêßíäõíï íá ðåß
êÜðïéïò êÜðïéïí ðåñéôôü ëüãï, ôþñá ÷ñçóéìïðïéïýìå ï Ýíáò åíáíôßïí ôïõ Üëëïõ ôïõò ðéï
åõóåâåßò ëüãïõò. Êé Üëëïôå áðáãïñåõüôáí ç áíÜãíùóç íüìïõ åêôüò Å...ôþñá
ìåôá÷åéñéæüìáóôå áêüìç êáé ôá áðüññçôá åíþðéïí ôùí áóåâþí äéêáóôþí, ñßðôïíôåò
ôá Üãéá óôïõò óêýëïõò êáé ôá ìáñãáñéôÜñéá óôá ãïõñïýíéá..Äåí ìðïñïýìå íá
êáôáëÜâïõìå üôé äåí åßíáé áóöáëÝò üðëï íá äåß÷íïõìå åìðéóôïóýíç óôï å÷èñü, ïýôå
óôïõò ëüãïõò êáôÜ ôùí ×ñéóôιανών áíèñþðïõ, ðïõ ôïõò ìéóåß. Ãéáôß åêåßíï, ðïõ
êáôçãïñïýìå óÞìåñá, èá áðïôåëÝóåé áöïñìÞ êáôçãïñßáò åíáíôßïí ìáò áýñéï. Êé ï
å÷èñüò äÝ÷åôáé ìå êïëáêåõôéêÞ äéÜèåóç ôá ëåãüìåíá, ü÷é åðåéäÞ åðáéíåß, áëëÜ
ãéáôß óõãêåíôñþíåé ìå êáêßá ôï äçëçôÞñéü ôïõ ãéá íá ôï åêôïîåýóåé ôçí êáôÜëëçëç
ðåñßóôáóç åíáíôßïí ôïõ ðéóôïý... Áéóèáíüìáóáôå çäïíÞ êáôáóôñÝöïíôáò ôïí åáõôü ìáò
(Ëïã.22,339-341)..ÐáñáìÝíù åêåßíïò ðïõ åßìáé êé üôáí ìå äõóöçìïýí êé üôáí ìå
èáõìÜæïõí. ‘Ï Üíèñùðïò äåí êïëõìâÜ äéáöïñåôéêÜ óôïõò ëüãïõò’ ëÝãåé ï Éþâ..Áí ëÝåé
øÝìáôá åêåßíïò ðïõ ìå êáôçãïñåß ï ëüãïò ôïõ áíáöÝñåôáé óôïí ßäéï ðáñÜ óå ìÝíá, Ýóôù
êé áí ðñïóùðéêÜ ìå âñßæåé. Áí ëÝåé ôçí áëÞèåéá èá êáôçãïñÞóù ôïí åáõôü ìïõ..êáé
êåñäßæù ôï íá æù ìå ìåãáëýôåñç áóöÜëåéá ..Ï êáèÝíáò êñßíåôáé ìüíïò ôïõ áðü ôïí
åáõôü ôïõ êáé äåí ôïõ ðñïóèÝôïõí ïýôå ôïõ áöáéñïýí ôßðïôá åêåßíïé ðïõ ôïí êαôçãïñïýí,
åßôå ôïí åðáéíïýí. Ç êáôçãïñßá ÷ýíåôáé åýêïëá óå üëïõò êé áðïôåëåß êïéíÞ êáôçãïñßá
ôïõ ðáíôñüò, ü÷é áðü óöÜëìá ðïëëþí áëëÜ ïñéóìÝíùí. Êáé ôï ðéï öïâåñü åßíáé üôé äåí
óôáìáôÜ óå ìáò áëëÜ ðñï÷ùñåß êáé ìÝ÷ñé ôï öïíåñü ìáò ìõóôÞñéï (Ëüã. 22,
351ê.å.)...Áõôïß åßíáé áñãïß êñéôÝò ôùí Ýñãùí, êáé ôá÷åßò åîåôáóôÝò ôùí îÝíùí
(Ëïã.32,53). Äéüñèùóå åêåßíï êáé ìÜëéóôá ðñÜùò êáé öéëáíèñþðùò, ü÷é ùò å÷èñüò
êé áðüôïìïò ãéáôñüò, ïýôå ùò åéäÞìùí åíüò ìüíïí ðñÜãìáôïò, ôçò êáýóåùò êáé ôïìÞò,
áöåôÝñïõ êáôáíüçóå ôïí åáõôü óïõ êáé ôçí áññþóôéá óïõ..Åßóáé åéêüíá ôïõ È. êáé
óõæçôåßò ìå åéêüíá ôïõ È. êáé êñßíåóáé óý ï êñßíùí, êáé êñßíåéò îÝíï äïýëï,
ðïõ ôïí ïñßæåé Üëëïò. Íá äïêéìÜæåéò ôïí åáõôü óïõ êñéíüìåíïò ìå ôá ßäéá
ìÝôñá..¸÷åéò êáíüíá èåñáðåßáò. Åßóáé ìáèçôÞò ôïõ ×., ôïõ ðñÜïõ êáé öéëáíèñþðïõ.
Êáé íá áíôéôá÷èåß ôçí ðñþôç öïñÜ ìáêñïèýìçóå, áí ôçí äåõôÝñá ìçí áðåëðéóèåßò,
åßíáé áêüìç êáéñüò èåñáðåßáò, áí ôñßôç öïñÜ ãßíå öéëÜíèñùðïò ãåùñãüò,
ðáñáêÜëåóå ôïí Äåóðüôç íá ìçí åêñéæþóåé ïýôå íá ìéóÞóåé ôçí Üêáñðï óõêéÜ (Λόγ.32,

95
81-3).Óôï È. ìåãáëýôåñï åßíáé ôï ìÝôñï ôçò öéëáíèñùðßáò áðü ôï ìÝôñï ôçò
ðáéäáãùãßáò (Λόγ.42,255).

ΚΑΤΗΧΗΣΗ: Ç ìÝèïäïò ôçò êáôÞ÷çóçò åßíáé áíáãêáßá ãéá íá ðëçèýíåôáé ç Åêêëçóßá

ìå ôçí ðñïóèÞêç ôùí óùæïìÝíùí..áëëÜ üìùò äåí åßíáé åöáñìüóéìïò ï ßäéïò ôñüðïò
äéäáóêáëßáò óå üëïõò ôïõò ðñïóåñ÷ïìÝíïõò óôï ëüãï, áëëÜ ðñÝðåé íá ðñïóáñìüæïõìå
ôéò êáôç÷Þóåéò óýìöùíá ìå ôéò äéáöïñÝò ôùí èñçóêåéþí, áðïâëÝðïíôáò óôïí ßäéï
óêïðü ôïõ ëüãïõ, áëëÜ ìçí åðé÷åéñçìá- ôïëïãïýíôåò ìå ôïí ßäéï ôñüðï. Ìå Üëëåò
ðñïϋðïèÝóåéò óêÝöôåôáé ï åëëçíßæùí & ìå Üëëåò ï éïõäáßæùí.. Äåí èá èåñáðåýóïõìå
ìå ôá ßäéá ìÝóá ôçí ðïëõèåßá ôïõ ¸ëëçíá & ôçí áðéóôßá ôïõ Éïõäáßïõ ùò ðñïò ôïí ìïíïãåíÞ
Èåü...ÅÜí ëÝãåé üôé äåí õðÜñ÷åé È., èá ïäçãçèåß íá ïìïëïãÞóåé áðü ôùí áíÜ ôïí êüóìïí
ôå÷íéêþò & óïöþò åêäçëïõìÝíùí åíåñãåéþí, ôçí ýðáñîç äõíÜìåùò, ç ïðéïßá åßíáé
õðåñÜíù ðÜíôùí..Áí äÝ÷åôáé êáèüëá ôÝëåéï ôïí Èåü, äåí ìðïñåß íá åßíáé ðïëëÜ ôá
áßôéá (Êáôç÷.387)
Ç áóõíÝðåéá (ôùí áíèñþðùí ðñïò ôïí áõóôçñü âßï ôçò èåïãíùóßáò) åßíáé ýðïðôç áöïý
åêôüò ôïõ üôé äåí ùöåëïýíôáé åêåßíïé ôßðïôå, ðñïîåíïýí êáêü êáé óôïõò Üëëïõò, äéüôé
åðéóýñïõí ôç ÷ëåýç êáé øåýäç êáé ðïíçñÝò âëáóöçìßåò êáôÜ ôïõ Ýñãïõ ìáò. ÅðåéäÞ ï
öüâïò ôïõ Èåïý íéêÜ êÜèå ελάττωμα ôçò øõ÷Þò äåí ðñÝðåé íá áðïãïçôåõèïýìå áðü
áõôïýò áìÝóùò, áëëÜ íá ôïõò åéóÜãïõìå óôçí êáôÜëëçëç Üóêçóç, þóôå íá ôïõò
äå÷èïýìå áêßíäõíá áëëéþò èá ôïõò áðïðÝìøïõìå ãéá íá ìçí ðñïêëçèåß æçìéÜ óôçí
áäåñöüôçôá. (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 243)..ÌÝèïäïò äéäáóêáëßáò áñåôþí: á) äéÜêñéóç
ôçò éêáíïðïßçóçò, ðïõ äïêéìÜæïõí ïé Ü. áéóèçóéáêÜ êáé äéáíïçôéêÜ, üðïõ ç êáêßá
åõ÷áñéóôåß ôçí áßóèçóç êé ç áñåôÞ åõöñáßíåé ôçí øõ÷Þ. Åðáêüëïõèï áõôþí ç
áðïìÜêñõíóç ôçò äéáíïßáò ôùí áêñïáôþí ìå ôïí Ýðáéíï êáé ôçí êáôçãïñßá áðü ôï
÷åéñüôåñï êé ç ðñïóïéêåßùóç ìå ôï êáëýôåñï. Ç êαôçãïñßá ôçò æùÞò ôçò êáêßáò
ðñïêáëåß ôï ìßóïò êáôÜ ôçò êáêßáò, åíþ ï Ýðáιíïò ôùí áãáèþí åëêýåé ôçí åðéèõìßá ðñïò
ôï êáëü. ¸ðåéôá áðü áõôü ðñÝðåé íá ãßíåé äñáóôéêüôåñï ôï åãêþìéï ôïõ áãáèïý âßïõ
êé åíôïíüôåñïò ï øüãïò ôçò êáêßáò, ðñÝðåé íá èõìçèïýìå ðáñáäåßãìáôá èáõìáóìïý ôçò
áñåôÞò êáé êáôáäßêçò ôçò êáêßáò. Ãéáôß äçìéïõñãïýí Ýíá äõíÜìùìá ôçò äéÜèåóçò
ìÝóá óôçí øõ÷Þ êáé ìéá óôáèåñüôçôá ôá ðáñáäåßãìáôá áôïõ âßïõ..ÐñÝðåé íá ãßíåé
ëåðôïìåñÞò äéäáóêáëßá ãéá êáèÝíá áðü áõôÜ, ðïõ êáé ôï êáëýôåñï èá õðïäåßîåé
êáé ôï êáêü èá áðïôñÝøåé..Ç öýóç ìáò äåí ðáñáäÝ÷åôáé åýêïëá ïôéäÞðïôå åßíáé îÝíï
ðñïò ôçí çäïíÞ..Ç øõ÷Þ åêåßíùí, ðïõ åéóÜãïíôáé óôïí õøçëüôåñï âßï êáé ðïõ öáßíåôáé
üôé Ý÷ïõí êñéôÞñéï ôïõ áãáèïý ôçí áßóèçóç, äåí Ý÷åé ç øõ÷Þ ôïõò ôçí éêáíüôçôá íá
âëÝðåé êáèáñÜ ôï áãáèü, åðåéäÞ áêüìá åßíáé áíÜóêçôç êé áóõíÞèéóôç óå áõôÞí ôçí
êáôáíüçóç. Êáé ãéá êÜèå ôé ðïõ äåí ãíùñßæïõìå, áêüìá êé áí åßíáé ôï êáëýôåñï, ç
åðéèõìßá ìÝóá ìáò áäñáíåß. Αí äåí ëåéôïõñãåß ç åðéèõìßá, äåí èá ãåííçèåß ìÝóá ìáò ç
çäïíÞ åíüò ðñÜãìáôïò ðïõ äåí ðïèïýìå, ãéáôß ï äñüìïò ãéá ôçí çäïíÞ åßíáé ï ðüèïò. Ãéá
üëá áõôÜ åßíáé áíÜãêç íá åðéíïÞóïõìå ãéá üóïõò äåí ãåýôçêáí áêüìá ôçí áèÜíáôç êáé
èåßá çäïíÞ, êÜôé ìáæß ìå ôï ïðïßï ôá äéäÜãìáôá ôçò áñåôÞò æá÷áñùìÝíá ìå êÜôé üóùí
åõöñáßíïõí ôçí áßóèçóç, üðùò óõíçèßæïõí ïé ãéáôñïß íá áíáìéãíýïõí ôï ðéêñü öÜñìáêï,
ðïõ ðáßñíïõí äýóêïëá ïé Üññùóôïé ìå ôçí ãëõêýôçôá ôïõ ìåëéïý...Ðùò ëïéðüí åðéíüçóå
ôçí Üöñáóôç êáé èåϊêÞ çäïíÞ, ðïõ óêüñðéóå óôá äéäÜãìáôá ï ìÝãáò Äáâßä êé Ýêáíå ôï
ìÜèçìá ôüóï åõðáñÜäåêôï ãéá ôçí öýóç ôùí áíèñþðùí;..Áéôßá ðïõ äéáâÜæïõìå ôïõò
Øáëìïýò ìå åõ÷áñßóôçóç åßíáé üôé øÜëëïõìå ôéò ëÝîåéò ìåëùäéêÜ. (Óôéò
Åðéãñ.23ê.å.) ðüóï óõãêëïíéóìü íïéþèåé åêåßíïò ðïõ âëÝðåé óå åéêüíá ôçí äåõôÝñá
ðáñïõóßá ôïõ Ê...ôïí åéäùëïëÜôñç äåí èá ôïõ äåßîåéò ôá áüñáôá áëëÜ ðñþôá ôïí
åéóÜãåéò óôçí åêêëçóßá äåß÷íïíôáò ôïí äéÜêïóìï êáé ôïí ìåôáöÝñåéò Ýðåéôá óôéò
ìïñöÝò ôùí áã.åéêüíåò âëÝðåé ï Üðéóôïò êáé ñùôÜ: ðïéοò åßíáé áõôüò ðïõ
óôáõñþíåôáé, áíáóôáßíåôáé êáé ðáôÜåé ôï êåöÜëé ôïõ ãÝñïõ; êáé Ýôóé èá ôïí
ïäçãÞóåéò óôçí åðßãíùóç ôïõ È. Ýðåéôá ôïí åéóÜãåéò óôïí ëïõôÞñá ôïõ âáöôßóìáôïò.
êáé âëÝðåé åêåßíïò ìüíïí íåñü åíþ åóý áõôü ùò öùò êáé ðíåýìá..Ýðåéôá óõììåôÝ÷ïíôáò
óôï ìõóôÞñéï ôïõ óþìáôïò êáé áßìáôïò ôïõ ÓùôÞñá, âëÝðåé ìüíï øùìß êáé êñáóß, åíþ óõ
96
ôï óþìá êé áßìá ôïõ ×. âëÝðåéò üôé áðü ôá ïñáôÜ ôïí áíåâÜæåéò óôá áüñáôá;..áðü
ôçí õëéêÞ ìïñöÞ ôùí áðïóôüëùí öôåñïõãßæåé ï íõïò êé ç óêÝøç óïõ óôïí ðüèï êáé ôïí
ÝñùôÜ ôïõò(Áðïäåéêô.Åéêόνων 395)

ΚΗΡΥΓΜÁ: Ï èåáôÞò ôùí áèëçôþí ðñÝðåé íá Ý÷åé êé áõôüò êÜðïéá áèëçôéêÞ

åôïéìüôçôá..Ï åñåõíçôÞò ôùí ìåãÜëùí êé õðåñöõþí èåáìÜôùí êé ï áêñïáôÞò ôçò üíôùò
êïñõöáßáò êé áññÞôïõ óïößáò ðñÝðåé íá Ýñ÷åôáé ðñïðáñáóêåõáóìÝíïò áðü ôï óðßôé
ôïõ..& íá ãßíåôáé óõììÝôï÷ïò óôïí áãþíá & íá Ýñ÷åôáé ðåñéóóüôåñï ùò óõíáèëçôÞò
ðáñÜ ùò êñéôÞò. (Åîáçì.Óô, 213).

ÊÏÉËÉÁ: Åßíáé ç ìüíç, ðïõ äåí åõ÷áñéóôåß üôáí åõåñãåôçèåß..ÊïéëéÜ ðá÷éÜ äåí
ãåííÜ ëåðôü íïõ.. Íá ãåìßæåéò Ýíα ðéèÜñé ðïõ Ý÷åé äéáññïÞ ôß ùöåëåß; Ê. á÷üñôáãç
âñÞêå êáé ôïõò äñüìïõò ôùí êáñáâéþí..Êé åêåßíï ðïõ ëÝíå ïé áãáðçôïß Óôùéêïß óá íá
áðåõèýíïíôáé óôï óþìá êÜðïéïõ Üëëïõ; ‘Ôß óïõ ÷ñùóôþ Üèëéï óþìá; Öáãçôü; ÌÝãéóôç
ðëçñùìÞ üôáí óïõ äþóù ëéãïóôü øùìß. Ðéïôü; Íåñü êáé îýäé’....¼ôáí ï å÷èñüò
óõãêñïýóôçêå ìå ôï ×. êé Ýöõãå, íéêçìÝíïò áðü åõãåíéêÞ óÜñêá..ðñïÞëèå ï íüìïò ôçò
áãáðçôÞò ôáëáéðùñßáò..èõóéÜæïíôáò ü÷é ìïó÷Üñéá ..áëëÜ ôï ëéþóéìï ôïõ åáõôïý
ôïõò ìå ôçí ìåôñçìÝíç ôñïöÞ, ðñïóðáèþíôáò íá öôéÜîïõí íáïýò êáèáñïýò ãéá ôï È. ìå
ïëïíý÷ôéåò áãñõðíßåò êáé ôïõ íïυ ðåôÜãìáôá óôï ìåãÜëï Íïυ, æþíôáò ôüóï ëßãï óôéò
óêéÝò êáé ôéò öáóìáôéêÝò åéêüíåò üóï íá óõëëÜâïõí ôá êñõììÝíá ìå ôá ïñáôÜ.. (Ðåñß
ÁñåôÞò, 205-7)...Ôçò êïéëéÜò ï üãêïò öåõãáôßæåé ôéò ëåðôÝò óêÝøåéò, ãéáôß ôá
áíôßèåôá ìÜ÷ïíôáé ìå ôá áíôßèåôá. Êáëýôåñç ç ìÝôñéá, åõêïëüöôéá÷ôç ôñïöÞ, ðáñÜ
öáãéÜ ëåðôåðßëåðôá ðïõ ðëÜèåé ç öáíôáóßá (Ðïßç. 32, 407)...ÊïéëéÜ ïíïìÜæåé ï
Éåñåìßáò (4:19) ôçí øõ÷Þ ôïõ åßôå åðεéäÞ äÝ÷åôáé êáé ÷ùíåýåé ôéò ôñïöÝò, ðïõ
ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôï ëüãï, åßôå åðéäÞ åßíáé ìõóôéêÞ êé áüñáôç. ÁéóèçôÞñéá åßíáé ïé
êéíÞóåéò êáé äéáëïãéóìïß ôçò øõ÷Þò (Ëüã.17,369).

ÊÏÉÍÏÂÉÏ: Ç óõìâßùóç åßíáé ðïëõôéìþôåñç ãéá ðïëëïýò ëüãïõò: Ðñþôïí êáíåßò äåí
åßíáé áõôÜñêçò, áëëÜ ÷ñåéáæüìåèá ï Ýíáò ôïõ Üëëïõ, üðùò ôï ðüäé. Êé áõôü ðïõ
Ý÷ïõìå á÷ñçóôåýåôáé êé áõôü ðïõ äåí Ý÷ïõìå äåí ìðïñåß íá âñåèåß ãéáôß ï
äçìéïõñãüò È. üñéóå íá Ý÷åé ï Ýíáò áíÜãêç ôïõ Üëëïõ ×ùñßò áõôü ôï óýíäåóìï êé ï
ëüãïò ôçò áãÜðçò ôïõ ×ñéóôïý äåí åðéôñÝðåé íá åðéäéþêåé ï áêèÝíáò ôï óõìöÝñïí ôïõ.
Ãéáôß ‘ç áãÜðç äåí æçôÜ ôá äéêÜ ôçò’, åíþ ï ìïíÞñçò âßïò Ý÷åé óêïðü ôçí éêáíïðïßçóç
ôùí áíáãêþí ôïõ êáèÝíá..ÊáôÜ ôçí áðïìüíùóç äåí èá δει êáíåßò åýêïëá ïýôå ôï åëÜôôùìÜ
ôïõ áöïý äåí èá Ý÷åé åêåßíïí ðïõ èá ôïí åëÝãîåé ìå ðñáüôçôá êé åõóðëá÷íßá.. ’αλίμονο
óôïí Ýíá ãéáôß áí ðÝóåé äåí èá õðÜñ÷åé áõôüò, ðïõ èá ôïí óçêþóåé’
(Åêêë.4:10)..Ðþò üíôáò ÷ùñéóìÝíïé êáé äéçñçìÝíïé ìðïñïýìå íá äéáôçñÞóïõìå ôçí
áìïéâáßá ó÷Ýóç êé õðçñåóßá ôùí ìåëþí Þ ôçí õðïôáãÞ óôçí êåöáëÞ, ôïí
É.×...ÅðåéäÞ ï Ýíáò äåí áñêåß ãéá íá äå÷èåß üëá ôá ÷áñßóìáôá ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò..Áõôüò ëïéðüí ðïõ ζει ìüíïò ôïõ ßóùò Ý÷åé εάν ÷Üñéóìá ôï ïðïßï üìùò
κατάχωσε ìÝóá ôïõ..ÁíôéèÝôùò êáôÜ ôçí óõìâßùóç ðïëëþí áíèñþðùí êáé ôï äéêü ôïõ
÷Üñéóìá áðïëáýåé êáíåßò ðïëõðëáóéÜæοíτας áõôü äéá ôçò ìåôáäüóåùò..Ç êïéíÞ æùÞ
Ý÷åé ðåñéóóüôåñá áãáèÜ..Ç áðåëåõèÝñùóç áðü ôçí áìáñôßá åßíáé åõêïëüôåñç óôçí
êïéíÞ æùÞ ãéáôß íôñÝðåôáé κανείς ôçí áðïäïêéìáóßá ôùí ðïëëþí..Ðñþôïò êáé ìÝãéóôïò
êßíäõíïò ôçò êáôÜ ìüíáò æùÞò åßíáé ç áõôáñÝóêåéá..Ðþò èá äåßîåé ôçí ôáðåßíùóÞ
ôïõ üôáí äåí Ý÷åé êáíÝíá áðü ôïí ïðïßï èá áðïäåßîåé ôáðåéíüôåñï ôïí åáõôü ôïõ; Ðþò èá
äåßîåé ôçí åõóðëá÷íßá áðïêïììÝíïò áðü ôçí êïéíùíßá ôùí ðïëëþí; Ðùò èá ãõìíÜóåé ôïí
åáõôü ôïõ óôçí ìáêñïèõìßá, üôáí äåí áíôéóôÝêåôáé êáíåßò óôï èÝëçìÜ ôïõ; Ï Κýñéïò
Ýíéøå..Ðïéüí èá íßøåéò;..Ï êïéíüò ôüðïò äéáìïíÞò ôùí áäåñöþí åßíáé óôÜäéï Üèëçóçò
êáé êαëüò äñüìïò ðñïêïðÞò êáé óõíå÷Þò Üóêçóç êáé ìåëÝôç ôùí åíôïëþí ôïõ Êõñßïõ êé
Ý÷åé óêïðü ôçí äüîá ôïõ Èåïý (‘ïýôù ëáìøÜôù ôï öùò çìùí’) êáé äéáóþæåé ôïí
÷áñáêôÞñá ôùí áãßùí ôùí ÐñÜîåùí (4:32) (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 223-7)..Ï Âáó.
óõìöéëßùóå Üñéóôá ìåôáîý ôïõò ôïí ìïíá÷éêü êáé êïéíùíéêü âßï. ¸êôéóå âÝâáéá
97
áóêçôÞñéá êáé ìïíáóôÞñéá ü÷é üìùò ìáêñéÜ áðü ìåéêôÝò êïéíùíßåò, ïýôå ôá
ðåñéÝêëåéóå ïýôå ôá ÷þñéóå ..Åß÷å óêïðü ìÞôå ïé ðíåõìáôéêïß íá ìÝíïõí ÷ùñßò
åðéêïéíùíßá ìÞôå ïé ðñáêôéêïß ÷ùñßò ðíåõìáôéêÞ ôñïöïäïóßá áëëÜ íá áíôéðñïóöÝñïõí..
üðùò ç ãç êáé ç èÜëáóóá óõíôñÝ÷ïõí óôç ìéá äüîá ôïõ Èåïý..(Óôïí Ìåã.Âáó.235).

ΚΡΙΟΙ ðñÝðåé íá åßíáé ïé áñ÷çãïß ôçò ðïßìíçò ôïõ ×., íá ïäçãïýí óå ùñáßåò êé
åõùäéáóôÝò ôñïöÝò ôçò ðíåõìáôéêÞò äéáäóêáëßáò êáé íá ðïôßæïõí ìå ôï æùíôáíü íåñü
ôïõ áã.Ðíåýìáôïò êáé áí åîõøþíïõí êáé íá åêôñÝöïõí êáé íá êáñðïöïñïýí.Ôïõò ãéïýò áõôþí
åðéèõìåß ðñïóöïñÜ ï ï ëüãïò ôïõ Ê.(Óôïí 28 Øáëì.,99)

ÊÑÉÓÇ ÔÅËÉÊÇ: Äåí õðÜñ÷åé Üëëïò ôñüðïò íá åðéôý÷ïõìå üôé åðéèõìïýìå, áí äåí
÷áñßóïõìå ôï áãáèü ïé ßäéïé óôïí åáõôü ìáò. Ãé áõôü ëÝåé êÜðïõ ï Êýñéïò óôïõò
áêñïáôÝò ôïõ: ç âáóéëåßá ôïύ Èåïý åßíáé ìÝóá ìáò’....¼ðùò ïé ðéóôïß êáèñÝöôåò
äåß÷íïõí ôéò åéêüíåò ôùí ðñïóþðùí..ãåëáóôÜ üóá ÷áßñïíôáé & óêõèñùðÜ üóá
ëõðïýíôáé & äåí èá êáôçãïñïýóå êáíåßò ôç óýóôáóç ôïõ êáèñÝöôç, áí öáíåß ç åéêüíá
óêõèñùðÞ..Ýôóé & ç äßêáéç êñßóç ôïõ Èåïý åîïìïéþíåôáé ìå ôéò äéêÝò ìáò äéáèÝóåéò
êé üôé Ý÷ïõìå ìÝóá ìáò..’ÅëÜôå, ïé åõëïãçìÝíïé’ & öýãåôå ïé êáôáñáìÝíïé. ÌÞðùò
õðÜñ÷åé êáìéÜ åîùôåñéêÞ áíÜãêç ãéá áõôïýò üóïõò åðéâÜëëåé óå üóïõò åßíáé
äåîéÜ ôçí ãëõêéÜ ðñüóêëçóç & óå üóïõò åßíáé áñéóôåñÜ ôçí áõóôçñÞ áðïðïìðÞ; Äåí
åßíáé áõôïß ðïõ êÝñäéóáí ôçí åõóðëá÷íßá ìå üóá Ýðñáîáí åíþ ïé Üëëïé ìå ôç
óêëçñüôçôá ðñïò ôïõò áíèñþðïõò ôñÜâçîáí ðÜíù ôïõò ôçí óêëçñüôçôá ôçò èåüôçôïò; Ï
ðëïýóéïò, ï ðáñÜëõôïò áðü ôéò çäïíÝò áðïêñïýåé áðü ôïí åαõôü ôïõ ôï Ýëåïò & äåí
åéóáêïýåôáé. ¼÷é ãéáôß èá Ýêáíå æçìéÜ ìéá óôáãüíá óôçí ìåãÜëç ðçãÞ ôïõ
ðáñáäåßóïõ, áëëÜ ãéáôß ç óôáãüíá ôçò åëåçìïóýíçò äåí Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ôçí
óêëçñüôçôá. ‘Ôß ó÷Ýóç Ý÷åé ôï öùò ìå ôï óêïôÜäé;’. ‘üôé óðåßñåé ï Üíèñùðïò áõôü &
èá èåñßóåé’. ¼ðïéïò óðåßñåé óôï ÷ùñÜöé ôçò óÜñêáò èá èåñßóåé öèïñÜ’. ÓðïñÜ
åßíáé ç ðñïáßñåóç ôïõ áíèñþðïõ & èÝñïò ç áíôáìïéâÞ ôçò ðñïáßñåóçò..Ãéáôß ç
óõìðÜèåéá ðïõ ãåííéÝôáé óôçí øõ÷Þ ìáò ðñïò åêåßíïõò ðïõ äåß÷íïõí åõóðëá÷íßá óôç
æùÞ áõôÞ üóï æïýí, ðáñáìÝíåé ãéá ðÜíôá óå üóïõò Ýãéíáí ìÝôï÷ïé ôçò ÷Üñéôïò..Ôß
åßíáé ëïéðüí öõóéêü êáôÜ ôïí êáéñü ôçò åîÝôáóÞò ôïõ íá íïéþóåé ï åõåñãÝôçò,
áíáãíùñéóôåß áðü üóïõò åõåñãÝôçóå, áðü ôéò öùíÝò ôçò åõ÷áñéóôßáò ôïõò, ðïõ èα
ôïí åðõöçìïýí ìðñïóôÜ óôï Èåü üëïõ ôïõ êüóìïõ;..Áò ìïõ ðåß ôþñá áõôüò ðïõ ðñïôéìÜ ôá
Üøõ÷á ÷ñÞìáôá áðü ôçí ìÝëëïõóá ìáêáñéüôçôá. Ðïéü ÷ñõóÜöé Ý÷åé ôÝôïéá ëÜìøç;
Ðïéïß ðïëýôéìïé ëßèïé áóôñÜöôïõí Ýôóé..(Εις το εφ’όσον ενί τούτων εποιήσατε,
235κ.ε.).
¼ðùò ïé áöáéñïýíôåò ìå ôïìÞ Þ êáýóç ôïõò ðáñÜ öýóéí üãêïõò äåí åðéöÝñïõí áíþäõíç ôçí
èåñáðåßá, & äåí åíåñãïýí åéò âëÜâç ôïõ áóèåíïýò, Ýôóé & ôá ðåñéôôÜ õëþäç
åîïãêþìáôá ôήò øõ÷Þò, êáôÜ ôçí þñá ôçò êñßóåùò êüâïíôáé & îýíïíôáé êáôÜ ôçí
Üññçôïí åêåßíç óïößá & äýíáìç. Ëόãù ôçò óõíõðÜñîåùò øõ÷Þò & óþìáôïò ç áðïêïðÞ ôïõ
óáñêþìáôïò ðñïêáëåß ðüíï äñéìý. Åóý äåí ìðïñåßò íá ÷ùñßóåéò ôçí êáõóôéêÞ äýíáìç
ôçò öùôéÜò áðü ôçí ëõìðñüôçôÜ ôïõ, üðùò Ýêáíå ï È. óôç âÜôï (Åî.3:2)..¼ôáí èá ãßíåé
ç áíôáðüäïóç ôùí ðñÜîåþí ìáò èá ÷ùñéóèåß óôá äýï ç öýóç ôçò öùôéÜò, & ôï ìåí öþò èá
åßíáé ãéá íá ôï áðïëáìâÜíïõí ïé äßêáéïé, ç äå ïäõíçñÞ êáýóç èá äïèåß óôïõò
êïëáóìÝíïõò....Áðü ôïí Þëéï & ôç óåëÞíç ìðïñåß íα ìÜèåé êáíåßò ðüôå èá âñÝîåé Þ èá
êÜíåé îçñáóßá (Ìáôè.13:3) ãéá ôï íáõôéêü Þ ôïí ïäïéðüñï Þ ôïõò ãåùñãïýò..Áêüìç & ôçò
óõíôåëåßáò ôïõ êüóìïõ ôá óçìåßá èá öáíïýí óôïí Þëéï & ôç óåëÞíç & ôá Üóôñá
(Ìáôè.24:29) (Åîáçì.óô, 227-9). Ç äéåóôñáììÝíç ðáñÜäïóç ôùí áíèñþðùí ìáò ðñïêÜëåóå
ìåãÜëá êáêÜ ìå ôï íá êáôáäéêÜæåé äÞèåí ïñéóìÝíá áìáñôÞìáôá (öüíï, ìïé÷åßá), íá
åêëÝãåé äå Üëëá åëåõèÝñùò (ïñãÞ, ïíåéäéóìü, ìÝèç, ðëåïíåîßá, ðïõ åßíáé üìùò Üîéá
èáíÜôïõ, Ñùì1:32)..Ï Ê. äåí èá ìáò ðåß ðçãáßíåôå óôç öùôéÜ ôçí áéþíéá ãéáôß
ðïñíåýóáôå Þ öïíåýóáôå Þ êÜíáôå êÜôé áðáãïñåõìÝíï, Ýóôù êáé ôï åëÜ÷éóôïí áëëÜ
ãéáôß äåßîáôå áìÝëåéá ãéá ôá áãáèÜ Ýñãá...¸ìáèá åðßóçò ôçí öïâåñÞ
êáôáäéêáóôéêÞ áðüöáóç åíáíôßïí åêåßíùí ðïõ äåí áìÜñôçóáí áëëÜ áðÞëáõóáí ìáæß ôçí
98
ïñãÞ, åðåéäÞ äåí åðÝäåéîáí ôïí áãáèü æÞëï åíáíôßïí ôùí áìáñôçóÜíôùí..Èá áðïëáýóïõìå
ôá áéþíéá áãáèÜ, áöïý áðï÷ùñéóèïýìå ôéò óõíÞèåéåò ôùí åðéèõìéþí ìáò êáé ôçí
ðáñáôÞñçóç ôùí áíèñùðßíùí ðáñáäüóåùí, áöïý ðåñáðôÞóïõìå êáôÜ ôï ÅõáããÝëéï ôïõ
áìêáñßïõ Èåïý Éçóïý ×ñéóôïý(ðåñß êñßìáôïò Èåïý, 49-55)...Ï Êýñéïò ïýôå áêñßôùò
åëååß ïýôå áíçëåþò êñßíåé (Ø.114:5)..Áò ìçí èåùñïýìå ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ Èåïý áöïñìÞ
ïêíçñßáò..Áõôüò ðïõ áíáôÝëëåé ôïí Þëéï êáôáäéêÜæåé êáé ìå ôýöëá. Áõôüò
ðïõ äßíåé âñï÷Þ âñÝ÷åé êáé öùôéÜ. ¹ íá ôïí áãáðÞóïõìå åîáéôßáò ôùí ðñþôùí
åßôå íá ôïí öïâçèïýìå ãéá ôá äåýôåñá (Ñùì.2:4-5) (¼ñïé êáôÜ ðëÜôïò, 177-
181). Ï öéëÜíèñùðïò êáé äßêáéïò êñéôÞò ôï ôß êáôïñèþíåéò ôï êñßíåé ðÜíôá
åí óõãêñßóåé ðñïò ôéò óõíèÞêåò êáé ðïëëÝò öïñÝò Ýíáò ðïõ êáôïñèþíåé ìéêñÜ
ðñÜãìáôá õðü äõóìåíåßò óõíèÞêåò åêëáìâÜíåôáé áíþôåñïò åêåßíïõ ðïõ åíþ
åß÷å ðëÞñç åëåõèåñßá äåí êáôüñèùóå ôá ðÜíôá..Åßíáé èáõìáóôüôåñï íá
ðñï÷ùñåß êáíåßò áñãÜ öïñþíôáò áëõóßäåò áðü ôï íá ôñÝ÷åé ÷ùñßò êáíÝíá âÜñïò..Ôçí
ÑáÜâ ôçí ðüñíç, åíþ äåí Þôáí êáèüëïõ áîéÝðáéíç ãéá ôá Üëëá ôçí åäéêáßùóå Ýíá
ðñÜãìá, ç öéëïîåíßá êáé ôïí ôåëþíç ç ôáðåßíùóç..ÁõôÜ íá ìÜèåéò êáé íá ìçí
áðåëðßæåóáé áêèüëïõ ãéá ôïí åáõôü óïõ.(Ëüãïò 40,317)..×åéñüôåñïé ôùí άπληστων
êáé ράθυμων åßíáé ïé êáôáöñïíçôÝò (ôïõ ìõóôçñßïõ ôïõ Βáπôßóìáôïò). Åßíáé
÷åéñüôåñïé åêåßíùí ðïõ ÷Üíïõí ôçí äùñåÜ áðü Üãíïéá Þ áíõðÝñâëçôç áíÜãêç, ãéáôß ç
áíõðÝñâëçôïò áíÜãêç äåí åßíáé ðáñÜ ακούσιο óöÜëìá..Ïé ôåëåõôáßïé ïýôå èá äïîáóèïýí
ïýôå èá ôéìùñçèïýí áðü ôïí äßêáéï êñéôÞ(Ëüãïò 40, 327-9)....Åßíáé ç ìïíáäéêÞ êáé
ôåëéêÞ öïâåñÜ êñßóç, ðïõ åßíáé ðåñéóóüôåñï äßêáéá ðáñÜ åðßöïâïò êáé ìÜëëïí
ðåñéóóüôåñï öïâåñÜ åðåéäÞ áêñéâþò åßíáé äßêáéç...Êáé ôïõò ðñþôïõò èá ôïõò
õðïäå÷èåß ôï Üññçôï öùò êé ç èåùñßá ôçò âáóéëéêÞò ÔñéÜäïò..ðïõ ôï èåùñþ
êáôåîï÷Þí âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí, ôïõò Üëëïõò äå ç ôéìùñßá Þ êáëýôåñá ç ôéìùñßá
ðñéí ôçí ôéìùñßá, ôï üôé èá Ý÷ïõí áðïññéöèåß áðü ôï È. êáé ç êáôáéó÷ýíç ôçò
óõíåéäÞóåþò ôïõò..Ïé ðëçãÝò ôçò Áéãýðôïõ öáíÝñùóç ôçò ðñïïäåõôéêüôçôïò ôçò ïñãÞò
ôïõ È...’ËõðÞóïõ Ê. ôïí ëáü óïõ’!..Ìðïñþ íá óáò åããõçèþ ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ È...Áöïý
áöÞóåé ôçí ïñãÞ ôïõ, ðïõ åßíáé êÜôé áöýóéêï ãéá áõôüí, èá ðñï÷ùñÞóåé óôï öõóéêü
ôïõ, óôçí óõã÷þñçóç. Ãéáôß áöåíüò ôïí ðáñáêéíïýìå åìåßò ðñïò áõôü áöåôÝñïõ ç
öõóéêÞ ôïõ ñïðÞ åßíáé ðñïò ôá åêåß...Áò óðåßñïõìå äÜêñõá ãéá íá èåñßóïõìå ìå
áãáëëßáóç. Áò ãßíïõìå Íéíåõßôåò êé ü÷é Óïäïìßôåò..Áò áíáãíùñßóïõìå üôé íá ìçí
áìáñôÞóåé êáèüëïõ êáíåßò åßíáé áíþôåñï ôùí äõíÜìåùí ôïõ áíèñþðïõ, êáé ßäéïí ìüíïí ôïõ
È.. Ôï íá ìÝíåé üìùò êáíåßò áèåñÜðåõôïò åßíáé ßäéï ðïíçñÜò êé áíôéèÝïõ ðñïò ôïí È.
öýóåùò êé åíåñãåéþí ðñïåñ÷ïìÝíùí áðü áõôÞ. (Ëïã.16.353)..Ç èåßá åéêüíá áò
áðïìáêñýíåé ðÜëé áðü ôç ëÜóðç êé áò áíáãêÜóåé ôçí õðïôáãìÝíç óÜñêá íá óôñáöåß
ðñïò ôá Üíù, õðïâáóôÜæïõóá áõôÞ ìå ôéò öôåñïýãåò ôïõ ëüãïõ..ÊÜèå øõ÷Þ, ðïõ äåí
Ý÷åé äå÷èåß óùöñïíéóôéêÞ ôéìùñßá, ðáñáìÝíåé áèåñÜðåõôç. ÅðïìÝíùò äåí åßíáé êáêü
ôï íá õðïóôåß êáíåßò ôéìùñßá áëëÜ íá ìçí óùöñïíéóèåß áðü ôçí ôéìùñßá: ‘Ê., ôïõò
ìáóôßãùóåò áëëÜ äåí óùöñïíßóèçêáí’ (Éåñ.5:3)..Óðïõäáßï öÜñìáêï ôçò êáêßáò åßíáé ôï
íá ïìïëïãÞóåé êáíåßò êáé íá áðïöýãåé ôáõôü÷ñïíá ôï ðáñÜðôùìá (Ëüã.16,339ê.å.)..Ï È.
ìåôñÜ ôçí ðñïóöïñÜ ü÷é ìå ôçí áîßá åêåßíïõ ôï ïðïßï ðñïóöÝñåôáé áëëÜ ìå ôçí
äõíáôüôçôá êáé ôçí äéÜèåóç åêåßíïõ, ðïõ ôá ðñïöÝñåé (Ëïã.19,407). Πριν áðü
ôçí ê. áãáðÜ ôçí åëåçìïóýíç êáé ìåôÜ ôçí åëåçìïóýíç Ýñ÷åôáé óôçí êñßóç..Ýôóé þóôå
ïýôå ç åõóðëá÷íßá íá ðñïîåíÞóåé ñáèõìßá, ïýôå ìüíç ç êñßóç íá ðñïáêëÝóåé ôçí
áðüãíùóç. Θέλει ï êñéôÞò íá óå åëåÞóåé. Áí óå βñåé ôáðåéíü ìå áìáñôßá êáé
óõíôñéììÝíï èá óïõ ÷ïñçãÞóåé ðëïýóéá ôçí åõóðëá÷íßá ôïõ. Áí δει êáñäéÜ áìåôáíüçôç,
õðåñÞöáíï öñüíçìá, áðéóôßá óôçí ìÝëëïõóá æùÞ, áöïâßá ãéá ôçí êñßóç ôüôå ðñïôéìÜ
ãéá óÝíá ôçí êáôáäßêç. Êáé óáí ãéáôñüò öéëÜíèñùðïò ðñïóðáèåß πριν ìå ðëýóåéò êáé
êáôáðëÜóìáôá ìáëáêÜ íá ελαττώσει ôï ðñÞîéìï. Áí äåé ôï åîüãêùìá íá áíèßóôáôáé êáé
áí óêëçñýíåôáé ôüôå áðïññßðôåé ôï ëÜäé êáé ðñïôéìÜ ôï ìá÷áßñé..Ç ãç åßíáé ãåìÜôç
áðü ôï Ýëåïò ìüíïí ôïõ Ê., åíþ ç êñßóç êáèïñÜèçêå óôïí ïñéóìÝíï êáéñü. Äåí õðÜñ÷åé
ëïéðüí Ýëåïò ÷ùñßò êñßóç. Åêåß üìùò ç êñßóç äåí åßíáé ÷ùñßò Ýëåïò ãéáôß äåí
ìðïñåß áí âñåèåß Ü. êáèáñüò áðü áìáñôßá, ïýôå áí åßíáé ìéá ìÝñá ôçò æùÞò ôïõ. (Óôïí
99
32 Øáëì.175-7).. Êé üðùò áíÝôåéëå ï Þëéïò ü÷é ãéá ôéò íõ÷ôåñßäåò êáé ôá Üëëá
æþá, ðïõ âüóêïõí ôç íý÷ôá, Ýôóé êáé ôï öùò Ý÷åé ôçí éäéüôçôá íá ëÜìðåé êáé íá
öùôßæåé. Äåí áðïëáìâÜíïõí üëïé ôçí ëáìðñüôçôÜ ôïõ..Åêåßíïé ðïõ äéÝðñáîáí ôá öáýëá
èá íôñïðéáóèïýí ôçí ìÝñá ôçò êñßóçò, âëÝðïíôåò ôï áßó÷ïò ôïõ åáõôïý ôïõò êáé ôá
áðïôõðþìáôá ôùí áìáñôéþí ôïõò. Êáé ßóùò åßíáé íôñïðÞ ìåãáëýôåñç áðü ôï óêïôÜäé êáé
ôçí áéþíéá öùôéÜ..íá Ý÷ïõí ðÜíôá ðñü ïöèáëìþí ôá ß÷íç ôçò áìáñôßáò, ðïõ äéÝðñáîáí ìå
ôï óþìá, ðïõ ðáñáìÝíéïõí áíåîßôçëá óôçí ìíÞìç ôçò øõ÷Þò áéþíéá. Ëßãïé èá ìðïñÝóïõí íá
ðëçóéÜóïõí ôï áëçèéíü öùò êáé ìå ôçí áðïêÜëõøç ôùí êñõðôþí ôïõò íá ìçí öýãïõí ìå
íôñïðéáóìÝíá ðñüóùðá. (Óôïí 33 Øáëì,.215). üóï ãéá ôï üôé óôïí Üäç äåí õðÜñ÷åé
ìåôÜíïéá, ïé áðåéëÝò ôïõ ðáíôåðüðôç È. åßíáé ôñïìåñÝò áëëÜ ôéò õðåñíéêÜ ç
áíõðïëüãéóôç öéëáíèñùðßá ôïõ..êáé ôá ëÝìå áõôÜ ÷ùñßò íá êáôáñãïýìå ôçí
ðñïöçôåßá..ôá ëüãéá ‘ç Íéíåõß èá êáôáóôñáöåß’, ç ïðïßá äåí êáôáóôñÜöçêå, óôïí
Åæåêßá ‘èá ðåèÜíåéò’ (à Âáó.20:21) êé üìùò Ýæçóå, óôïí Á÷áÜâ äåéíÜ (Ã
Âáó.20:21) êáé ðÜëé ç áãáèüôçôÜ ôïõ íßêçóå ôçí áðüöáóÞ ôïõ, êáé èá íéêÜ ðÜíôá
ìÝ÷ñé ôçí ôåëéêÞ áíôáðüäïóç, ôï ôÝëïς ôïõ ðáíçãõñéïý..ôþñá êáéñüò ãéá öñïíôßäá,
ãéá óõíáëëáãÞ, ãéá êüðï êáé ôñåîßìáôá êáé ìü÷èï. êé åßíáé ìáêÜñéïò åêåßíïò ðïõ äåí
ëýãéóå ïýåô êïõñÜóôçêå íá åëðßæåé (ðåñß ôùí åí ðßóôåé êåêïéìçìÝíùí, 175) áêüìá êé
áí ç æõãáñéÜ ëõãßóåé ëßãï ðñïò ôá áñéóôåñÜ, íéêÜ ïðùóäÞðïôå ç öéëáíèñùðßá ôïõ
È...íá ïé ôñåιò èåßåò êñßóåéò ôïõ Äåóðüôç: ç ðñþôç åßíáé äßêáéç (üôáí ãÝñíåé ç
äåîéÜ ðëÜóôéããá), ç äåýôåñç öéëÜíèñùðç (üôáí éóïññïðåß) ç ôñßôç õðåñÜãáèç (üôáí
ãÝñíåé ëßãï ðñïò ôá áñéóôåñÜ) êáé ç ôÝôáñôç, üôáí ïé ðïíçñÝò ðñÜîåéò åßíáé êáôÜ
ðïëý âáñýôáôåò áò óðåýóïõìå ðñïò ôç öñéêôÞ çìÝñá, ôçí äåõôÝñá ðáñïõóßá ìÞðùò
êáôçãïñçèïýìå áðü ôïυò óõããåíåßò ìáò üôé ðáñáìåëÞóáìå ôéò õðï÷ñåþóåéò áðÝíáíôß
ôïõò..ï êáèÝíáò èá áíáãíùñßóåé ôïí ðëçóßïí ôïõ ü÷é áðü ôï ó÷Þìá ôïõ óþìáôüò ôïõ áëëÜ
ìå ôï äéïñáôéêü ìÜôé ôçò ø. (ðáñáâïëÞ öôù÷ïý ËáæÜñïõ).. ‘ôüôå èá êáôáêñßíïõí ôá
ðáéäéÜ ôïõò ãïíåßò ôïõò’ (Åöñáßì) ..ïé áìáñôùëïß óôåñïýíôáé áõôÞí ôçí ðáñçãïñéÜ
ãéáôß äåí áíáãíùñßæïíôáé åìôáîý ôõïò..ìÝ÷ñé áðïóôáëåß ï êáèåßò óôïí ôüðï, ðïõ
åôïßìáóå ãéá ôïí åáõôü ôïõ (Ðåñß ôùí åí ðßóôåé êåêïéìçìÝíùí, 191).

ÊÔÉÆÙ: Ðþò äåí áäéêåßôå åöüóïí üôáí áêïýåôå áðü ôïí Äáâßä (‘ëáüò ï êôéæüìåíïò’
Ø.101:19, Ø.50:12 ðñâë.Éåñ.38:22) êáé ôïí Ðáýëï ôï ‘Ýêôéóå’ (Åö.2:15) íá ìçí åííïåßôå
ôçí ïõóßá áëëÜ ôçí áíáíÝùóç, üôáí áêïýôå ôï ‘Ýêôéóå’ áðü ôïí Ê. óõíáñéèìåßôå ôçí
ïõóßá ôïõ ìå áõôÞ ôùí êôéóìÜôùí..’Êýñéïò ÝêôéóÝ ìå ‘óçìáßíåé üôé ï ÐáôÞñ åôïßìáóå óå
ìÝíá óþìá êáé ìå Ýóôåéëå óôïõò á. ãéá ôç óùôçñßá ôïõò. Ïé Ðáñïéìßåò (ðïõ ïýôùò Þ
Üëëùò åßíáé ðáñáâïëéêÝò) ëÝãïõí ôï ‘Ýêôéóå’ áëëÜ äåí ëÝãïõí êôßóìá áëëÜ ãÝííçìá ôç
Óïößá (8:25).. Áí ï Ê. êôßæåôáé êáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï ùò áñ÷Þ ôùí ðÜíôùí, áðïôåëåß êé
áõôüò ìßá êôßóç êáé äåí äéáöÝñåé áðü ôá Üëëá, üðùò ç áñ÷Þ ôïõ äñüìïõ áðü ôïí
äñüìï, êÜôé ðáñÜëïãï (ðñâë. ‘Åí áñ÷Þ åðïßçóåí ï Èåüò’ áëëÜ ‘Þí ï Ëüãïò’, Åîïìïëïãïýìáé
óïé ÐÜôåñ, Êýñéå ôïõ ïõñáíïý). Åðßóçò äåí ëÝåé ãéá íá êÜìù Ýñãá áëëÜ ãéá ôá
Ýñãá. ÁõôÜ ðïõ ãßíïíôáé êáé êôßæïíôáé, äçìéïõñãïýíôáé åí ðñþôïéò ãéá íá åßíáé êáé íá
õðÜñ÷ïõí êáé êáôüðéí áêïëïõèåß ç äýíáìç ôïõ íá ðñÜôôïõí (ð.÷. ÁäÜì, Íþå, ÌùõóÞò)..Êé
üðùò áêñéâþò êÜðïéïò ãéοò, áí ÷áèïýí ôá êôÞìáôá êáé ôá ðÜñïõí ïé å÷èñïß, öïñÜåé
ôçí ßäéá öïñåóéÜ ìå áõôïýò ãéá íá ìçí ôïí áíáãíùñßóïõí, Ýôóé êé ï Ê. ìå ôï íá åðåíäõèåß
ôï óþìá ìáò..áí εñùôÜôï áðü áõôïýò, ðïõ ôïí âëÝðïõí íá Ý÷åé áõôÞ ôç ìïñöÞ êáé íá áðïñïýí
èá ôïõò Ýëåãå ‘Êýñéïò ÝêôéóÝ ìå’ ü÷é óå Ýñãá, ðïõ äåí õðÞñ÷áí, áëëÜ óå Ýñãá, ðïõ
õðÞñ÷áí êáé ÷ñåéÜæïíôáí äéüñèùóç (áíáêáßíéóç) ‘Çíïßêá ôïí ïõñáíü çôïßìáæå
óõìðáñÞìçí áõôþ’ (Ðáñ.8:27)..¸ðñåðå íá åßíáé äéÜöïñïò áðü ôá Ýñãá êáé äçìéïõñãüò
ôïõò êáé íá áíáëÜâåé óôïí åáõôü ôïõ ôçí áíáíÝùóÞ ôïõò ãéá íá îáíáêôéóèïýí ôá ðÜíôá óå
áõôüí, ìå ôï íá êôßæåôáé áõôüò óå ìáò..Ïé óõããñáöåßò ôçò ÃñáöÞò, üôáí áíáöÝñïíôáé
óôç èåüôçôá ôïõ Ëüãïõ áíáöÝñïíôáé áðëÜ, üôáí üìùò óôç óÜñêùóç áíáöÝñïõí êáé ôçí
áéôßá..Äåí èá ìðïñïýóå íá åðéóõìâåß áíÜóôáóç ÷ùñßò èÜíáôï. Ìå ôï ßäéï óêåðôéêü ðïõ
Ýãéíå êáôÜñá êé áìáñôßá (âáóôÜæïíôáò ôçí áìáñôßá êáé ôçí êáôÜñá) êôßæåé êáé
ìáò óôïí åáõôü ôïõ..Ãé’áõôü êé áêïëïõèåß ‘ðñü äå (åðåîÞãçóç) ðÜíôùí ôùí âïõíþí ãåííÜ
100
ìå’...Åßíáé ìïíïãåíÞò ëüãù ôçò ãåííÞóåùò åê ôïõ Ðáôñüò, ðñùôüôïêïò (üëçò ôçò
êôßóåùò êé ü÷é ôùí Üëëùí êôéóìÜôùí) ëüãù ôçò óõãêáôáâÜóåùò ðñïò ôá
êôßóìáôá..êáé ôçò áäåëöïðïßçóçò ìå ðïëëïýò êáé ôçò õéïèÝôçóçò..ÅèåìåëßùóÝ ìå ðñü
ôùí áéþíùí (ôï èåìÝëéï ðñïϋðÜñ÷åé óôï âïõíü), ãéáôß ôï Ýñãï ôçò óùôçñßáò
ó÷åäéÜóèçêå ðñßí ôçí äçìéïõñãßá, ãéá íá ìçí ðáëéþóéïõìå êáé ìåéò óå ó÷Ýóç ìå áõôÜ
áëëÜ íá ìðïñÝóïõìå íá æïýìå êáé ìåôÜ áðü áõôÜ ìå ôï íá Ý÷ïõìå ôçí åôïéìáóèåßóáí ðñéí
áðü áõôÜ ãéá ìáò ôçí åêëåêôÞ æùÞ êáé ðíåõìáôéêÞ åõëïãßá ìÝóá óôïí Ëüãï..Äεí Þñìïæå
íá èåìåëéùèåß ç æùÞ ìáò óå Üëëïí ðáñÜ óôïí Ê., ðïõ õðÜñ÷åé ðñï ôùí áéþíùí, ãéá íá
êëçñïíïìÞóïõìå ôçí åéþíéá æùÞ..Ôï ìåí ó÷Ýäéï êé ç ðñüèåóç (üðùò άëëùóôå êÜíåé êé ï
áñ÷éôÝêôïíáò) ðñïçãåßôáé ôïõ áéþíïò, ôï Ýñãï åêôåëÝóèçêå üôáí ôï êÜëåóå áíÜãêç
êé Þëèå óôïí êüóìï ï ÓùôÞñáò. Ï ÐáôÞñ êôßæåé åðßóçò ôç óïößá ìÝóá ìáò, ðïõ åßíáé
åéêüíá ôçò üíôùò Óïößáò. Κé ïìéëåß óáí ôïí åáõôü ôçò üðùò ñùôïýóå ôïí Ðáýëï ãéáôß
ìå äéþêåéò..Ç Óïößá åßíáé êôßæïõóá åíþ ï ôýðïò ôçò êôßæåôáé åíôüò ôùí Ýñãùí üðùò
ôï êáô’åéêüíá ôçò åéêüíïò êáé áõôÞ ç óïößá åßíáé áñ÷çãüò êé ïäçãüò, ðñïò ãíþóç È. Ç
Óïößá åßíáé ç áéþíéá ÷áñÜ ôïõ Ðáôñüò. Ðïôå äåí Ý÷áéñå ï ÐáôÞñ; (ÊáôÜ Áñåéáíþí Â,
347ê.å.)

ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ: Åìðïñåõüìáóôå ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò ôçí áðüêôçóç ôùí ïõñáíßùí
ðñáãìÜôùí ìå ôçí ôÞñçóç ôùí åíôïëþí. ÐñÝðåé íá óõãêåíôñþóïõìå ðïëý & ðïéêßëï ïõñÜíéï
ðëïýôï ãéá íá ìçí êáôáíôñïðéáóôïýìå ‘äïýëå ðïíçñÝ’ (Ìáôè.25:26) êé áöïý öïñôþóïõìå ôá
åìðïñåýìáôá íá ðñïóðáèÞóïõìå ìå áóöÜëåéá íá ðåñÜóïõìå ôçí æùÞ áõôÞ. Ãéáôß ðïëëïß
áöïý áðü ôα íéÜôá ôïõò óõãêÝíôñùóáí ðïëëÜ, üôáí Ýöèáóáí óôï ìÝóï ôçò æùÞò &
óçêþèçêáí åíáíôßïí ôïõò ïé ðåéñáóìïß áðü ôá ðïíçñÜ ðíåýìáôá, õðÝóôçóáí æÜëç êé
Ý÷áóáí åßôå ôçí ðßóôç, åßôå ôçí åãêñÜôåéá..ÈÝáìá áîéïèñÞíçôï! ¾óôåñá áðü
íçóôåßá, óêëçñáãùãßá, óõíå÷Þ ðñïóåõ÷Þ, åãêñÜôåéá 20 Þ 30 ÷ñüíùí ëüãù
áðñïóåîßáò Þ ðáñáìåëÞóåùò ôçò øõ÷Þò íá êáôáíôÞóåé êáíåßò ãõìíüò..áðü Ýíá êôýðçìá
ôïõ äéáâüëïõ..Íá êñáôÜò ëïéðüí ãåñÜ ôá ðçäÜëéá ôçò æùÞò. Íá êõâåñíÜò ôá ìÜôéá
óïõ, ãéá íα ìçí ðÝóåé ïñìçôéêü ôï êýìá ôçò åðéèõìßáò, íá êõâåñíÜò ôçí ãëþóóá, ôçí
áêïÞ, íá ìçí óå áíáðïäïãõñßóåé ç æÜëç áðü ôï èõìü, áí ìçí óå êáôáêëýóïõí ïé áéöíßäéïé
öüâïé, ïýôå ç âáñåéÜ ëýðç. ¼ôáí êñáôÜò øçëüôåñá ôïí åáõôü óïõ, èá åßóáé êáëüò
êõâåñíÞôçò ôçò æùÞò..Ïé íáõôéêïß óõíçèßæïõí íá êïéôïýí øçëÜ óôïí ïõñáíü êé áðü êåé
íá ëáìâÜíïõí ãñáììÞ ðëåýóçò, ôç ìÝñá áðü ôïí Þëéï, ôç íý÷ôá áðü ôçí Üñêôï..& εóý íá
Ý÷åéò ôï âëÝììá óïõ óôïí ïõñáíü (Ø.122:1). Íá áôåíßæåéò ôïí Þëéï ôçò äéêáéïóýíçò êé
ïäçãïýìåíïò áðü ôéò åíôïëÝò ôïõ Êõñßïõ óáí ìå êÜðïéá öùôåéíÜ Üóôñá íá Ý÷åéò Üãñõðíï
ôï âëÝììá ‘Ëõ÷íÜñé óôá ðüäéá ìïõ åßíáé ï íüìïò óïõ’ (Ø.118:105). Ãéáôß áí äåí
êïéìçèåßò ðÜíù óôï ôéìüíé, üóï âñßóêåóáé óå áõôÞ ôç æùÞ, óôçí áóôáèÞ öýóç ôïõ
êüóìïõ, & ôçí âïÞèåéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò èá ðÜñåéò ðïõ ìå åëáöñÜ öõóÞìáôá èá óå
ïäçãåß ìðñïóôÜ & åéñçíéêÜ èá óå ìåôáöÝñåé ìå áóöÜëåéá óôï áêýìáíôï & Þñåìï ëéìÜíé
ôïõ èåëÞìáôïò ôïõ Èåïý. (Åéò ôçí Áñ÷Þ ôùí Ðáñïéì, 417).

ÁÏÓ: Áí ãåëáóôåß ï äÞìïò, êõâåñíÜ ï ðñþôïò áðáôåþíáò. Ï äÞìïò âñßóêåôáé óå

Ë óýã÷õóç üëùí ôùí êáêþí. ¸íá Ýñãï ðïõ ãßíåôáé ðÜñåñãá äåí ôï èåùñþ Ýñãï. Ôï
ðÜñåñãï åßíáé Üîéï íá ôï êáôáöñïíåßò. (Ðïßçì. 32, 413)...Äåí æçôïýí áñ÷éåñåßò, áëëÜ
ñÞôïñáò, ïýôå ïéêïíüìïõò øõ÷þí áëëÜ öýëáêåò ÷ñçìÜôùí, ïýôå èýôáò êáèáñïýò áëëÜ
ðñïóôÜôáò éó÷õñïýò..¸ôóé åìåßò ôïõò Ý÷ïõìå åêðáéäåýóåé ðïõ ãßíáìå óå üëïõò ôá
ðÜíôá ãéá íá ôïõò óþóïõìå Þ íá ôïõò êááôóôñÝøïõìå üëïõò(Λόγ.42,287).

ËÅΞΕΙΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ: Ïé ëÝîåéò äåí ðáñáóýñïõí ôç öýóç, áëëÜ ìÜëëïí ç öýóç Ýëêåé ôéò
ëÝîåéò ðñïò åáõôÞíç êáé ôéò ìåôáâÜëëåé. Ïé ëÝîåéò äåí õðÜñ÷ïõí ðñéν áðü ôéò
ïõóßåò, áëëÜ ðñïçãïýíôáé ïé ïõóßåò êé áêïëïõèïýí ìåôÜ áðü áõôÝò ïé ëÝîåéò. Ãéáõôü
êé üôáí ç ïõóßá åßíáé äçìéïýñãçìá Þ êôßóìá ôüôå ôï ‘åðïßçóå’ êáé ôï ‘åãÝíåôï’ êáé ôï
‘Ýêôéóå’ ëÝãïíôáé êõñéïëåêôéêÜ, áëëéþò ü÷é áëëÜ áíôß ôïõ ‘åãÝííçóå’. ÐïëëÝò öïñÝò
ïé ãïíåßò ïíïìÜæïõí ôïõò υéïýò ôïõò äïýëïõò áðü åîïõóßá (ç ÂçñóáâåÝ ãéá ôïí Óïëïìþíôá)
101
êáé ôï áíôßóôñïöï áðü öéëáíèñùðßá (ï Ðáýëïò óõíéóôÜ ôïí ÏíÞóéìï ùò áäåñöü)..ÁõôÜ
ðñÝðåé íá ëáìâÜíïìôáé ðåñß ôùí ñçìÜôùí ðïõ áöïñïýí ôïí Ëüãï (ðïéÞóù =ãåííþ óôï
Çó.38:19-20), (êôþìáé=ôßêôù, Åýá: Ãåí.4:1, ãßíïìáé=ãåííþ, Ãåí.48:5, Éþâ, 1:2) (ÊáôÜ
Áñåéáíþí â,223ê.å.)

ËÉÃÏÉ:Áíþôåñç åßíáé ç õðáßèñéá ðßóôç áðü ôçí ðïëõôåëÞ åõóÝâåéá êáé

ðåñéóóüôåñïé åßíáé ãéá ôï È. ôñåßò óõíçãìÝíïé óôï üíïìá Ê. áðü ðïëëÝò ìõñéÜäåò
áñíïõìÝíùí ôçí Èåüôçôá. ¹ èá ðñïôéìÞóåéò êáé ôïõò ×áíáíáßïõò üëïõò áðü Ýíáí
ÁâñáÜì;..Åóý áñéèìåßò ìõñéÜäåò, ï È. ôïõò óùæïìÝíïõò, êé åóý ôçí áìÝôñçôç óêüíç åãþ
ôá óêåýç ôçò åêëïãÞò. Ãéáôß ôßðïôå äåí åßíáé ôüóï ìåãáëïðñåðÝò ãéá ôï È. üóï ï
êáèáñüò Ëόãïò êáé ç øõ÷Þ ç ôåëåéùìÝíç óôá äüãìáôá ôçò áëÞèåéáò (Λόγ.42,255).
Äåí óõìðïñåýïìáé ìå ôïõò ðïëëïýò êáé äåí áíÝ÷ïìáé íá âáäßæù ôïí ßäéï äñüìï.. ðñÜãìá ðïõ
Ýðáèå êé Ýíáò áðü ôïõò öéëïóüöïõò êáôçãïñçèåßò ëüãù ôçò óùöñïóýíçò ãéá
ðáñáöñïóýíç (ï Äçìüêñéôïò) Þ ï ÐÝôñïò ãéá ìåèõóìÝíïò) (Λόγ.42,281-3).

ËÏÃÉÓÌÏÓ: Ç øõ÷Þ óáí ôï ðëïßï Üëëïôå êáôáðïíôßæåôáé áðü åîùôåñéêÝò ôñéêõìßåò,

Üëëïôå âõèßæåôáé áðü ôá íåñÜ, ôá ïðïßá åéóñÝïõí ìÝóá. Êáé εìåéò ÷áíüìáóôå Üëëïôå
Ýíåêåí ôùí åîùôåñéêþí áìáñôçìÜôùí êé Üëëïôå áðü ôïõò åóùôåñéêïýò ëïãéóìïýò..Óôéò
ìåí åîùôåñéêÝò ôñéêõìßåò ïé íáýôåò öùíÜæïõí äõíáôÜ êáé ðïëëÝò öïñÝò ç óùôçñßá
ôïõò åðéôõã÷Üíåôáé áðü ôá ðëïßá, ðïõ åßíáé êïíôÜ ôïõò. Ïé áíôëßåò üìùò åíþ
êïéìïýíôáé Þóõ÷á ïé ðëïßáñ÷ïé êé ç èÜëáóóá åßíáé Þñåìç, åñãÜæïíôáé ýðïõëá êáé
ðïëëÝò öïñÝò åðéöÝñïõí ôïí èÜíáôï. ÐñÝðåé óõíåðþò ç äéÜíïéá íá êïðéÜæåé
ðåñéóóüôåñï Ýíáíôé ôùí ëïãéóìþí. Ãéáôß ï å÷èñüò èÝëåé íá ãêñåìßóåé ôçí øõ÷Þ óáí íá
ðñüêåéôáé ãéá óðßôé, Þ áðü ôá èåìÝëéá ôçí êáôáññßðôåé Þ ìáðßíåé áðü ôçí óôÝãç
êáé ôçí êáôáóôñÝöåé ïëüêëçñç Þ ìðáßíåé áðü ôï ðáñÜèõñï êáé ðñþôá äÝíåé ôïí
ïéêïäåóðüôç êé Ýôóé õðïäïõëþíåé ôá ðÜíôá. ÈåìÝëéï åßíáé ôá êáëÜ Ýñãá, óôÝãç ç
ðßóôç, ðáñÜèõñá ïé áéóèÞóåéò. Ãé’áõôü åêåßíïò, ðïõ èÝëåé íá óùèåß ðñÝðåé íá
Ý÷åé ðïëëÜ ìÜôéá. ÐëÝïõìå óôï Üãíùóôï. Ãé’áõôü ï Äáβßä Ý÷åé ïíïìÜóåé ôçí æùÞ ìáò
èÜëáóóá. ÁëëÜ ôçò èÜëáóóáò Üëëá ìÝñç åßíáé âñÜ÷ïé, Üëëá ãåìÜôá áðü èçñßá, êé
Üëëá ãáëÞíéá. Åìåßò íïìßæïõìå üôé ðëÝïõìå óôá ãáëÞíéá êáèïäçãïýìåíïé áðü ôïí Þëéï ôçò
äéêáéïóýíçò êé ïé êïóìéêïß óôá åðéêßíäõíá óôï óêüôïò ôçò Üãíïéáò. Åêåßíïò üìùò
åíäÝ÷åôáé óôçí ôñéêõìßá êáé ôï óêïôÜäé íá öùíÜîåé äõíáôÜ êáé íá ìåßíåé Üãñõðíïò
êáé íá óþóåé ôï óêÜöïò êé åìåßò óôç ãáëÞíç íá âõèéóèïýìå áðü áìÝëåéá, åðåéäÞ
åãêáôáëåßøáìå ôï ðçäÜëéï ôçò äéêáéïóýíçò. Áò ðñïóÝ÷åé åêåßíïò ðïõ óôÝêåé íá ìçí
ðÝóåé êáé ìÜëéóôá óå âáèý ðçãÜäé, ðïõ äåí èá áêïýãåôáé ç öùíÞ ôïõ ãéáôß ï ðåóìÝíïò
Ýíá ðñÜãìá öñïíôßæåé, ðþò íá óçêùèåß ðÜíù. Ãéáôß êé ïé ðôþóåéò åßíáé
äéáöïñåôéêÝò...Ï å÷èñüò ðïëåìåß ôçí øõ÷Þ ìå äéáöïñåôéêïýò ëïãéóìïýò êÜèå öïñÜ.
ÐïëåìÜ ìå ôïí ë. ôçò åéìáñìÝíçò, ìå ôïí áõôïìáôéóìü ôçò øõ÷Þò (ç øõ÷Þ ðåèáßíåé ìáæß ìå
ôï óþìá)...Ãíùñßæù êÜðïéïí åíÜñåôï äïýëï ôïõ È. ðïõ êáèüôáí óôï êåëëß ôïõ êáé óçìåßùíå
ôéò åéóüäïõò ôùí ëïãéóìþí êáé ìåôñïýóå ðïéοò åñ÷üôáí ðñþôïò êáé äåýôåñïò êé Ýôóé
ëÜìâáíå âáèåéÜ êé áêñéâÞ ãíþóç ôçò ÷Üñéôïò ôïõ È. êáé ôçò äéêÞò ôïõ õðïìïíÞò êáé
äõíÜìåùò.. Áí ïé Ýìðïñïé ìåôñïýí êáèçìåñéíÜ ôá êÝñäç ôïõò êáé ôéò áðþëåéåò, ðïëý
ðåñéóóüôåñï ðñÝðåé íá åßíáé Üãñõðíïé üóïé åìðïñåýïíôáé ôïí áëçèéíü èçóáõñü êáé ôá
μεν ìåãáëýôåñá áãαèÜ íá ëá÷ôáñïýí, áí äå óõìâåß ìéá êëïðÞ åê ìÝñïõò ôùí å÷èñþí íá
ëõðïýíôáé, ãéáôß èá êñéèïýí êáé íá ìçí áðåëðßæïíôáé êé üëá íá ôá åãêáôáëåßðïõí ãéá
ôï áêïýóéï áìÜñôçìá. ¸÷åéò ôá 99 ðñüâáôá, æÞôá êé áõôü, ðïõ ÷Üèçêå. (Âßïò
Óõãêëçô.293 ê.å.)

ËÏÃÏΣ: Óáí ôïõò ëçóôÝò õöáñðÜæïõí ôïí Ëüãï áðü ôïí Èåü êáé äéäÜóêïõí äüãìáôá
ôåëåßùò å÷èñéêÜ ðñïò ôïí È., üôé äçë. ï È. êÜðïôå Þôáí ÷ùñßò Ëüãï êáé Óïößá êé
üôé ôï öùò êÜðïôå Þôáí ÷ùñßò ëÜìøç êé üôé Þôáí ðçãÞ óôåßñá êáé îçñÜ. Áí ëïéðüí ìå
ôï íá õðÜñ÷åé öùò, õðÜñ÷åé êé ç åéêüíá ôïõ êé ç áíôáýãåéÜ ôïõ, êáé ìå ôï íá
õðÜñ÷åé ðñáãìáôéêÞ ýðáñîç, õðÜñ÷åé êé ç üøç ôçò ïëüêëçñç, êáé ìå ôï íá õðÜñ÷åé
102
ÐáôÝñáò õðÜñ÷åé êé ç áëÞèåéá, áò óêåöèïýí áõôïß ïé ïðïßïé ìåôñïýí ìå ôïí ÷ñüíï ôçí
åéêüíá êáé ôï åßäïò ôçò èåüôçôïò óå ðüóï ìÝãá âÜñáèñï ðÝöôïõí. Áí äåí õðÞñ÷å ï
Õéüò ðñïôïý ãåííçèåß, äåí õðÞñ÷å ðÜíôá óôïí È. ç áëÞèåéá êáèüôé ï õéüò ëÝãåé ‘åãþ
åéìß ç áëÞèåéá’ (ÊáôÜ Áñåéáíþí Á, 83ê.å.) Ãéáôß ëÝãåôáé Ëüãïò; Ãéá íá äåé÷èåß
üôé Ý÷åé ðñïÝëèåé áðü ôï íïõ, ãéáôß ãåííÞèçêå ÷ùñßò ðÜèïò (ãé’áõôü äåí ëÝåé ‘åí
áñ÷Þ çí ï Õéüò’), ãéáôß åßíáé åéêüíá áõôïý, ðïõ ôïí ãÝííçóå êáé ôïí öÝñåé ïëüêëçñï
óôïí åáõôü ôïõ..ÁõôÜ, ðïõ óêåöèÞêáìå óôçí êáñäéÜ ìáò, áõôÜ ðñïöÝñáìå ìå ôïí ëüãï ìáò
êé áõôü, ðïõ ðñïöÝñåôáé åßíáé áðåéêüíéóìá ôïõ íïÞìáôïò, ðïõ õðÜñ÷åé óôçí êáñäéÜ. Ç
êáñäéÜ ìáò åßíáé óáí ìéá ðçãÞ, ï äå ëüãïò, ðïõ ðñïöÝñåôáé óáí êÜðïéï ñõÜêé ðïõ ñÝåé
áðü ôçí ðçãÞ áõôÞ..Êé üôé ëïãÞò åßíáé áõôü ôï ïðïßï åßíáé êñõììÝíï, ôÝôïéï åßíáé êé
áõôü, ðïõ öáßíåôáé..(Åéò ôï åí áñ÷Þ çí ï ëüãïò,53-5). Áí & ëÝãåôáé ëüãïò ôïõ Èåïý äåí
ðñÝðåé íá íïìéóèåß üôé Ý÷åé ôçí õðüóôáóç óôçí ïñìÞ ôïõ öèüããïõ, ìåôáâáßíùí óôçí
áíõðáñîßá üðùò ï äéêüò ìáò ëüãïò. ÁëëÜ üðùò & ç äéêÞ ìáò öýóç ïýóá ðñüóêáéñïò
Ý÷åé & ôïí ëüãï ðñüóêáéñï, Ýôóé & ç Üöèáñôç öýóç Ý÷åé áßäéï êé áéþíéï ëüãï..Ï
Ëüãïò äåí õößóôáôáé áøý÷ùò üðùò ïé ëßèïé,...áëëÜ ðÜíôùò æåß..Áí ç öýóç ôïõ Ëüãïõ
åßíáé áðëÞ..åßíáé áíÜãêç áí åßíáé áõôïæùÞ, ü÷é ìåôïõóßá æùÞò. Áí ëïéðüí æåß ï
Ëόãïò Ý÷åé & ðñïáßñåóç & ç ðñïáßñåóç åßíáé äõíáôÞ. Áí & äýíáôáé ôá ðÜíôá ç
ðñïáßñåóç, èÝëåé ðαí üôé áãáèü. ÈÝëïõóá äå & äýíáôáé, äõíáìÝíç äÝ äåí ìÝíåé
áíåíÝñãçôïò, áëëÜ öÝñåé åéò åíÝñãåéáí êÜèå ðñïáßñåóç äõíáôïý..Ôá ðÜíôá åßíáé
Ýñãï ôïõ Ëόãïõ. Ë. áõôüò ðïõ âñßóêåôáé êáô’ïõóßáí ìáæß ìå ôïí ÐáôÝñá. Ëüãïò åßíáé ç
öõóéêÞ êßíçóç ôïõ íïõ, óáí íá åßíáé öùò êáé ëÜìøç ôïõ. Ë. åðßóçò ï åíäéÜèåôïò Ë., ðïõ
ëáëåßôáé ìÝóá óôçí êáñäéÜ êé áõôüò ðïõ ìåôáäßäåé óêÝøç. Ï ðñþôïò Ý÷åé ïõóßá êáé
ðñïóùðéêÞ õðüóôáóç. åíþ ïé ëïéðïß ôñåßò Ë. åßíáé äõíÜìåéò ôçò øõ÷Þò ÷ùñßò ðñïó.
õðüóôáóç. Ï ðñþôïò åßíáé öõóéêü ãÝííçìá ôïõ íïõ, ï äåýôåñïò åíäéÜèåôïò êé ï ôñßôïò
ðñïöïñéêüò (¸êä., 135) Ðåñß èÝùóçò- ‘ëüãùóçò’ (¸êä.511)

ËÏÃÏΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ: Ï È. ðïõ ìáò Ýðëáóå ìáò Ýäùóå ôçí ÷ñÞóé ôïõ ëüãïõ, ãéá íá
öáíåñþíïõìå ï Ýíáò óôïí Üëëï ôéò óêÝøåéò ôùí êáñäéþí ìáò ..ëüãù êïéíùíéêüôçôáò ôçò
öýóåùò óáí áðü êáðïéá êñõöÜ ôáìåßá. Ãéáôß áí æïýóáìå ìå øõ÷Þ ãõìíÞ áðü óþìá,
áìÝóùò èá åðéêïéíùíïýóáìå ìåôáîý ìáò äéá ôùí óêÝøåùí..¼ôáí ëïéðüí ç óêÝøç åêöñáóèåß
äéá öùíÞò áìÝóùò ìåôáâáßíåé áðü ôïí ïìéëçôÞ, áöïý äéáó÷ßóåé ôïí áÝñá, öåñïìÝíç äéá
ôïõ ëüãïõ ùóÜí ðïñèìåßïõ. Êé áí åýñåé Üêñá ãáëÞíç êáé çóõ÷ßá óáí óå ãáëÞíéá êé
á÷åßìáóôá ëéìÜíéá, ï ëüãïò áãêõñïâïëåß óôéò áêïÝò ôùí áêñïáôþí..Ï ëüãïò ôçò
áëÞèåéáò åßíáé äýóêïëï èÞñáìá, ãéáôß ìðïñåß åýêïëá íá îåöýãåé áõôïýò ðïõ äåí
ðñïóÝ÷ïõí, áöïý Ýôóé ôï Ðíåýìá ïéêïíüìçóå íá åßíáé óýíôïìïò êáé âñá÷ýò ýóôå íá
äçëþíåé ðïëëÜ óå ëßãá êáé ìå ôçí óõíôïìßá íá åßíáé åýêïëï íá äéáôçñçèåß óôçí ìíÞìç.
¶ëëùóôå ç öõóéêÞ áñåôÞ ôïõ ëüãïõ åßíáé ìÞôå íá êñýâåé ìå ôçí áóÜöåéá ôá
åêöñáæüìåíá ìÞôå íá ðëõììõñßæåé ìå ðåñéôôÝò ëÝîåéò êáé ìÜôáéá ðñÜãìáôá.
(Ø.32:15) (Åéò ôï Ðñüóå÷å, 215-7) Ï ëüãïò, ðïõ åßíáé áëçèéíüò & ðñïÝñ÷åôáé áðü
áðëÞ äéÜíïéá åßíáé áðëüò & ìïíüôñïðïò, ãéáôß ðÜíôïôå ëÝãåé ôá ßäéá ãéá ôá üìïéá
ðñÜãìáôá. Ï ëüãïò, ðïõ åßíáé ðïëýìïñöïò & Ýíôå÷íïò åßíáé ðåñßðëïêïò & öôéá÷ôüò..ãéá
íá áñÝóåé ìå ôçí åíáëëáãÞ óôïõò áêñïáôÝò (’óôñïöÝò ëüãïõ’ Þ ìÜëëïí ‘äéáóôñïöÝò’
Ðáñ.1;3)..& íá åîáðáôÜ ôïõò óõíïìéëçôÝò, üðùò ïé ëáãïß êé ïé áëåðïýäåò ôïõò óêýëïõò.
Óôçí áñ÷Þ ôùí ðáñïéì.,383) ÕðÜñ÷åé êáé ôüíïò öùíÞò êáé óõììåôñßá ëüãïõ êáé
êáôÜëëçëïò êáéñüò êáé åéäéêü ëåîéëüãéï, ïéêåßï êáé ÷áñáêôçñéóôéêü ãéá ôïõò
åõóåâåßò, ðïõ äåí ìðïñåß êáíåßò íá ôï äéäá÷èåß áí äåí åãêáôáëåßøåé ìå ôç óéùðÞ
åîáéñïõìÝíçò ôçò øáëìùäßáò) ôéò ðáëéÝò ôïõ óõíÞèåéåò (üñïé êáôÜ ðëÜôïò,
251)..¼ôáí áíäñùèÝíôåò (ï Éïõëéáíüò êé ï áäåñöüò ôïõ) áðüêôçóáí ôçí éêáíüôçôá ôïõ
ëüãïõ, ç ïðïßá óôïõò áãáèïýò ãßíåôáé üðëï áñåôÞò, óôïõò äå öáõëïôÝñïõò êåíôñß ôçò
êáêßáò, äåí ìðïñïýóå ðëÝïí íá êñáôÞóåé üëç ôçí ìáíßá..(ÊáôÜ Éïõëéáí.51)

103
ËÏÃÏΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ÐñÝðåé íá ðéóôåýïõìå üôé óå êÜèå üí åíõðÜñ÷åé êÜðïéïò óïöüò &
ôå÷íéêüò ëüãïò, Ýóôù êé áí åßíáé áíþôåñï áðü ôçí èÝá ìáò. Óôïõò åðéóôÞìïíåò áíôß
ëüãïõ ãßíåôáé ç ðáñïõóéáæüìåíç óå áõôïýò ôå÷íéêÞ èåùñßá äéá ôçò åíáñìïíßïõ
ðåñéöïñÜò..ÕðÜñ÷åé óôçí êôßóç ëüãïò Ýóôù êé áí äåí åßíáé Ýíáñèñïò (Ø.104:27).. Ç
öôþ÷åéá ôçò äéêéÜò ìáò öýóçò ôï ìåí ãéíüìåíï âëÝðåé, ôïí ëüãï üìùò êáôÜ ôïí ïðïßï
ãßíåôáé ïýôå íá ôï äåß ïýôå íá ôï åðáéíÝóåé ìðïñåß, áöïý ï Ýðáéíïò åßíáé ãéá ôá ãíùóôÜ
êé ü÷é ãéá ôá Üãíùóôá(Áðïëïãçô. ðåñß Åîáçì. 267-9)

ËÏÃΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ: ¼ðùò äåí åßíáé êáôÜëëçëç ìéá ôñïöÞ ãéá üëá ôá æþá, Ýôóé
êáé óôïõò á. äåí ùöåëåß ï ßäéïò ëüãïò ‘Äåí ðñÝðåé íá âÜæïõìå ôï êáéíïýñãéï êñáóß
óôïõò ðáëéïýò áóêïýò.. ÄéáöïñåôéêÜ ôñÝöïíôáé üóïé åìöïñïýíôáé áðü ôçí åðéèõìßá ôçò
èåùñßáò êáé ôçò ãíþóåùò, äéáöïñåôéêÜ åêåßíïé ðïõ ãåýïíôáé ôçí áóêçôéêÞ êáé
ðñáêôéêÞ æùÞ, êáé äéáöïñåôéêÜ åêåßíïé, ðïõ åðéäéþêïõí ôï äßêáéï óôïí êüóìï. ¼ðùò
áêñéâþò ôá æþá, Üëëá æïýí óôçí îçñÜ (ïé Ü. ôïõ ìåóáßïõ ôñüðïõ æùÞò) Üëëá ôï íåñü
(Ü. ðïõ Ý÷ïõí óêåðáóèåß áðü ôá íåñÜ ôùí áìáñôçìÜôùí) êé Üëëá óôïí áÝñá (áôåíßæïõí
ôá ýøç). Åìåßò óáí áåôïß áò áíÝëèïõìå óôá õøçëüôåñá, êé áò êáôáðáôÞóïõìå ëéïíôÜñé
êáé äñÜêïíôá..ÁëëÜ üóï åìåßò áíõøùíüìáóôå óôá ýøç, ôüóï åêåßíïò ðñïóðáèåß íá ìáò
åìðïäßóåé ìå ôéò ðáãßäåò ôïõ...¼ðùò áêñéâþò üðïéïò Ý÷åé óðßôé åôïéìüññïðï, áí
öéëïîåíÞóåé îÝíïõò èá ôïõò âëÜøåé áí ãêñåìéóèåß ôï ïßêçìá, Ýôóé êé áõôïß ðïõ äåí
Ý÷ïõí ðñþôá ïéêïäïìÞóåé óôåñÜ ôïí åáõôü ôïõò, èá ïäçãÞóïõí óôçí êáôáóôñïöÞ ìáæß ìå
ôïí åáõôü ôïõò êé åêåßíïõò, ðïõ ôïõò ðëçóéÜæïõí. Ãéáôß ìå ôá ëüãéá ôïõò êÜëåóáí
óôç óùôçñßá, áëëÜ ìå ôïí Üó÷çìï ôñüðï æùÞò Ýâëáøáí ðåñéóóüôåñï áõôïýò, ðïõ
óõãêÝíôñùóáí. Ãéáôß ãõìíÞ Ýêèåóç ëüãùí, ÷ùñßò Ýñãá, ìïéÜæåé åì åéêüíá ðïõ
æùãñáöÞèçêå ìå ÷ñþìáôá, ðïõ åýêïëá îåâÜöïõí êáé êáôáóôñÝöåôáé ìå ôï öýóçìá ôïõ
áíÝìïõ êáé ôéò óôáãüíåò ôïõ íåñïý ìÝóá óå åëÜ÷éóôï ÷ñüíï (Âßïò Óõãêëçô.291). Äåí
èÝëù íá óõãêñßíåé êáíåßò ôá áðëÜ áõôÜ ðíåõìáôéêÜ ëüãéá ìå ôéò ðïëýðëïêåò
èåùñßåò áõôþí, ðïõ öéëïóüöçóáí ãéá ôïí ïõñáíü. ¼óï ðñïôéìþôåñç åßíáé ç ïìïñöéÜ ôùí
áãíþí ãõíáéêþí áðü ôçí ïìïñöéÜ ôùí ðïñíþí, ôüóç åßíáé ç äéáöïñÜ ôçò äéêÞò ìáò
äéäá÷Þò áðü ôçí Ýîù. Ãéáôß ïé åîùôåñéêïß åðéêïëëïýí óôá ëüãéá ôïõò ôçí
ðåéóôéêüôçôá ìå âåâéáóìÝíï ôñüðï, åíþ ôá äéêÜ ìáò ôá ðåñéâÜëëåé ç áëÞèåéá ãõìíÞ
áðü ôå÷íÜóìáôá. & ôß ÷ñåéÜæåôáé íá êïðéÜæïõìå îåôéíÜæïíôáò ôï øÝìá ôïõò, üôáí ìáò
åßíáé áñêåôü íá ðáñáôÜîïõìå åíáíôßùí áëëÞëùí ôá äéêÜ ôïõò âéâëßá & íá êáèüìáóôå ìå
ôçí çóõ÷ßá ìáò íá ðáñáêïëïõèïýìå ôçí äéáìÜ÷ç ôïõò; (Åîáçì.Ã, 135).. ÅìÝíá ìïõ Þëèå íá
ðáñïìïéÜóù ôçí èÝóç ìïõ ìå ôçí öéëïöñïóýíç åíüò öôù÷ïý ïéêïäåóðüôç ðïõ êÜíåé
ôñáðÝæé. (Åîáçì.È, 339). ¼óá ï ÌùõóÞò åßðå ìå ëßãá & ðåñéåêôéêÜ ëüãéá, áõôÜ ôá
áýîçóå ï äáóêáëüò ìáò (Ì.Âáóßëåéïò) äéá ôçò õøçëÞò öéëïóïößáò, êé Ýôóé Ýêáìå ü÷é
óôÜ÷õ áëëÜ äÝíôñï êáôÜ ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ êüêêïõ ôïõ óéíáðéïý, ôïõ ðáñïìïéáæïìÝíïõ
ìå ôçí âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí, ðïõ äåíäñþíåé óôçí êáñäéÜ ôïõ ãåùñãïý, þóôå áðü ðáíôïý
íá ãßíåôáé ðëïýóéïò óôá íïÞìáôá, íá áðëþíåôáé ìå ôá äüãìáôá áíôß êëÜäùí êáé íá
áíåâáßíåé óôï ýøïò óýìöùíá ìå ôï óêïðü ôçò åõóåâåßáò, þóôå óôá ìåãÜëá ôïõ êëáäéÜ íá
öùëéÜæïõí ïé õøçëÝò & ìåôåùñïðüñåò øõ÷Ýò, ðïõ ôï ÅõáããÝëéï ïíïìÜæåé ðåôåéíÜ ôïõ
ïõñáíïý. Ç óõìöùíßá ãýñù áðü áõôÜ ôá æçôÞìáôá áðïôåëåß Ýíá åßäïò öùëéÜò, ðïõ
áíáðáýåé ðÜíù ôçò ôçí Üóôáôç ðïëõðñáãìïóýíç ôïõ íïυ, óáí áðü ðïëõðëÜíçôç ðôÞóç...(Ï
Ì.Âáóßëåéïò) äåí Ýóôçóå åðéóçìüôåñï ëüãï..áëëÜ áöéåñþèçêå óôçí áðëïϊêüôåñç
åîÞãçóç ôùí ëüãùí, þóôå íá ðáñáèÝóåé ôçí Ýêèåóç êáôÜëëçëç ðñïò ôçí áðëïéêüôçôá
ôùí áêñïáôþí, ìüíï ðïõ ç åîÞãçóÞ ôïõ áíåâáßíåé êÜðùò ðñïò ôï åðßðåäï ôùí ëïãéïôÝñùí
áêñïáôþí, êáèþò èßãåé ðïéêßëá ìáèÞìáôá ôçò Ýîù öéëïóïößáò (Áðïëïãçôéêüò ðåñß ôçò
Åîáçì.251-5). Ïé ãõìíáóôÝò êé ïé åêðáéäåõôÝò ôùí íÝùí üôáí ïäçãïýí ôïõò áèëçôÝò óôïõò
áãþíåò, êÜíïõí ðïëëÝò ðñïôñïðÝò ðåñß ôïõ üôé ðñÝðåé íá ìï÷èïýí ãéá ôá óôåöÜíéá.
þóôå ðïëëïß íá ðåßèïíôáé ìå ôç öéëïôéìßá óôç íßêç íá ðåñéöñïíïýí ôá óþìáôá. Ãé’áõôü
êé & óå åìÝíá ðïõ ðáñáôÜóóù ôïõò óôñáôéþôåò ôïõ ×ñéóôïý ãéá ðüëåìï åíÜíôéá óôïõò
áïñÜôïõò å÷èñïýò & ðïõ ðñïåôïéìÜæù äéá ôçò åãêñáôåßáò ôïõò áèëçôÝò ôçò
åõóÝâåéáò ãéá ôá óôåöÜíéá ôçò äéêáéïóýíçò åßíáé áíáãêáßïò ï ðñïôñåðôéêüò ëüãïò
104
(Ðåñß íçóô. Â’,55) Èá óéùðïýóá áí äåí öïâüìïõíá ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ Éåñåìßá, ï ïðïßïò
åðåéäÞ äåí èÝëçóå íá ìéëÞóåé óå ëáü áíõðÜêïïõ..Üíáøå öùôéÜ óôá ÝãêáôÜ ôïõ êé áðü
ðáíôïý Ýëéùíå...(ÊáôÜ ìåèõüíôùí 189).....ÓÞìåñá èá ðïýìå ëßãá ëüãéá ãéá ôï
âÜöôéóìá..Ï ëüãïò äåí óõìâéâÜæåôáé ìå ôïí êüñï. Ï êüñïò ôïõ ëüãïõ åßíáé å÷èñüò
óôéò áêïÝò, üðùò ç õðåñâïëéêÞ ôñïöÞ óôá óþìáôá..Áò äå÷ôåß ôï ëüãï ü÷é ìå
åðéðïëáéüôçôá áëëÜ ìå ðñïèõìßá. ÅðåéäÞ êáé ôïýôï åßíáé öùôéóìüò, íá áéóèáíèåß
êáíåßò ôçí äýíáìç ôïõ ìõóôçñßïõ (Ëüãïò 40,279). Ïýôå ôïõò êáôáññÜêôåò ôïõ Íåßëïõ
ìðïñåß êáìéÜ ìç÷áíÞ íá óõãêñáôÞóåé, ïýôå ôéò áêôßíåò ôïõ Þëéïõ Ýóôù êé áí ðñïò
óôéãìÞ êáëýðôïíôáé áðü óýííåöï, ïýôå ôçí ãëþóóá ôùí ×ñéóôéáíþí ðïõ óôçëéôåýåé ôá
äéêÜ óáò (ÊáôÜ Éïõëéáí. Â, 245)...Ôùí äéêþí ìïõ ëüãùí ãíþñéóìá åßíáé ç ðáéäáãùãéêÞ
ôÜóç ìå ãíþìåò êáé äéäÜãìáôá, üðïõ âÝâáéá ï ëüãïò ôï åðéôñÝðåé. Êé üðùò óôï ãíÞóéï
ðáéäß, Ýôóé êáé óôïõò ëüãïõò öáíåñþíåôáé ìáæß ôïõò ï äçìéïõñãüò ôïõò..
(Åðéóô.52)..Äåí ðñÝðåé íá ôïëìÜ íá ìéëÜ óôï ëáü, üðïéïò äåí Ý÷åé åôïéìÜóåé ìå ôçí
Üóêçóç ôï ëüãï ôïõ ãéá íá áðåõèõíèåß óôïõò ðïëëïýò..Ðïëëïß áðü üóïõò ðáñáäÝ÷ôçêáí
ôï Ëüãï..êé Ý÷ïõí åðéäïèåß óôï êÞñõãìá åðçñåÜæïíôáé áðü ôïí áíôßðáëï ìå ôéò
ðñïóâïëÝò ôùí ðåéñáóìþí. Áðü áõôïýò Üëëïé ãßíïíôáé ðéï äüêéìïé êáé ðéï óôáèåñïß óôçí
ðßóôç ãõìíáóìÝíïé áðü ôéò ðñïóâïëÝò. Ìåñéêïß áðü ôïõò áóèåíÝóôåñïõò ãïíáôßæïõí
êéüëáò, ëÝãïíôáò îåêÜèáñá üôé èá Þôáí ùöåëéìüôåñï íá ìçí áêïýóïõí ôï êÞñõãìá ôçò
áëÞèåéáò ðáñÜ íá óõìðáñáôá÷èïýí ìå ôÝôïéïõò áíèñþðïõò. (Óôïí Ìùõó. Â, 209). Áíïßãù
êáé êëåßíù ôï óôüìá ìïõ êáô’åíôïëÞ ôïõ Íïυ êáé ôïõ Ëüãïõ êáé ôïõ Ðíåýìáôïò, ôçò ìéáò
öõóéêÞò åíþóåùò êáé èåüôçôïò (Ëόã.12, 309).. ÁõôÜ Ý÷ù öéëïóïöÞóåé ìå óõíôïìßá
õðü ôýðï äüãìáôïò êé ü÷é ðïëåìéêÞò, ìå ôñüðï ðåéóôéêü êé ü÷é
áñéóôïôåëéêü, ìå ôñüðï ðíåõìáôéêü êé ü÷é êïóìéêü, ìå óêïðü ôçí ùöÝëåéá êé
ü÷é ôçí åðßäåéîç, ãéá íá ãíùñßæåôå óåéò, ðïõ ìáò êáôçãïñåßôå äçìüóéá êáé
ðáíçãõñßæåôå (Ëüã. 23, 379)...Åóßãçóå ç ðïíçñÞ êáé öëýáñç ãëþóóá, áëëÜ äåí èá
óéãÞóåé äéáðáíôüò ãéáôß èá ðïëåìÞóåé ìå ôçí ÷åßñá êáé ôçí ìåëÜíç. Ðñïò ôï ðáñüí
ìüíï óßãçóå (Λόγ.42, 291)..¼ðùò ìéá ìÜíá ðñïôÜóóåé ôç îåñáìÝíç èçëÞ ôçò ãéá íá
çóõ÷Üóåé ôï áíåðôõãìÝíï ðáéäß ôçò, Ýôóé êááé ôï Üññùóôï óþìá ìïõ ðñïóöÝñåé ôç öùíÞ
ôïõ ãéá íá êáèçóõ÷Üóåé ôçí åðéèõìßá óáò. (Óôïí 59 Øáëì.363) Áñ÷Þ êáèÜñóåùò ôçò
øõ÷Þò ç çóõ÷ßá, êáôÜ ôçí ïðïßá ïýôå ç ãëþóóá óõæçôåß áíèñþðéíåò õðïèÝóåéò, ïýôå
ôá ìÜôéá êïéôÜæïõí ôá ñïäáëÜ êé áñìïíéêÜ óþìáôá ïýôå ç áêïÞ ðñïóåëêýåé ôçí ðñïóï÷Þ
ôçò øõ÷Þò óå áêñüáóç ìåëùäéþí, ðïõ åßíáé óõíôéèåìÝíåò ÷Üñéí çäïíÞò Þ óå ëüãéá
åõôñáðÝëùí êé áóôåßùí á.,ðïõ êáôåîï÷Þí ðáñáëýåé ôçí ðñïóÞëùóç ôçò øõ÷Þò.....Íá
åñùôÜ ÷ùñßò åñéóôéêüôçôá, íá áðáíôÜ ÷ùñßò õðåñïøßá, íá ìçí äéáêüðôåé ôïí
óõíïìéëçôÞ ôïõ üôáí ëÝãåé êÜôé ÷ñÞóéìï..Áí Ý÷åé äéäá÷èåß áðü êÜðïéïí Üëëïí íá ìçí ôï
êñýâåé óáí ôéò öáýëåò ãõíáßêåò ðïõ ðáñïõóéÜæïõí ôá íüèá ðáéäéÜ óáí äéêÜ ôïõò
áëëÜ íá öáíåñþíåé ìå åυãíùìïóýíç ôïí ðáôÝñá ôùí óêÝøåþí ôïõ. Ôüíïò ôçò öùíÞò ìÝôñéïò,
þóôå íá äéáöåýãåé ôçò ðñïóï÷Þò ëüãù ôçò ÷áìçëüôçôüò ôïõ, ïýôå öïñôéêüò ëüãù
åíôÜóåùò. Íá åîùôåñéêåýåé ôïí ëüãï, áöïý ðñþôá åîåôÜóåé ôé èá ðåß.ÅõðñïóÞãïñïò
óôéò óõæçôÞóåéò, ãëõêýò óôéò ïìéëßåò, íá ìçí åðéäéþêåé ôï åõ÷Üñéóôï äéá ôçò
åõôñáðåëßáò áëëÜ íá êñáôåß ôçí ÷Üñç äéá ôçò åõãåíïýò ðáñáéíÝóåùò. Í’áðïâÜëëåéò
ôçí ôáñ÷ýôçôá ðÜíôá, áêüìç êé üôáí åßíáé áðáñáßôçôá íá åðéôéìÞóåéò. Ãéáôß áí
äåßîåéò ìåôñéïöñïóýíç êáé ôáðåéíïöñïóýíç, èá ãßíåéò åõðñüóäåêôïò óôïí Ý÷ïíôá
áíÜãêç èåñáðåßáò. ×ñÞóéìïò êé ï ôñüðïò åðéðëÞîåùò ôïõ ðñïöÞôïõ óôïí Äáâßä, ðïõ
÷ñçóéìïðïßçóå öáíôáóôéêü ðñüóùðï (Ðñïò ôïí Ößëï Ãñçã.71)

ΜΑΓΕΙΑ Ç ì. äåí Ý÷åé åíåñãü äýíáìç åíáíôßïí åêåßíùí, ðïõ æïýí ôçí áñåôÞ áëëÜ óå
êÜèå åðéâïõëÞ õðåñéó÷ýïõí üóïé åßíáé åîáóöáëéóìÝíïé ìå ôç èåßá óõììá÷ßá...Ðþò íá
êáôáñáóôþ áõôü ôï ëáü ðïõ äåí ôïí êáôáñéÝôáé ï Ê; (Áñéèì.22:18) (Óôï Âßï ÌùõóÞ 319)

ΜΑΘΗΤΕΣ: Óå ãõìíïýò êé áðÝíôáñïõò êáé ðïõ óôïí þìï äåí åß÷áí óÜêêï, óå îõðüëõôïò
êé Üðïñïõò åìðéóôåýèçêå ôï ìõóôÞñéï üëçò ôçò íÝáò ïéêïõìÝíçò. Ïýôå ñáâäß äåí ôïõò

105
Üöçíå íá Ý÷ïõí óôá ÷Ýñáé ôïõò, þóôå ç äýíáìç ôïõ ëüãïõ íá åßíáé ç ðßóôç. (Ðåñß
ÁñåôÞò, 199)

ΜΑΚΑΡΙΟΤΗΤÁ åßíáé ç óõìðåñßëçøç ôïõ áãáèïý. Ôï áíôßèåôï áðü ôï ìáêÜñéï åßíáé ôï

Üèëéï.. ¶îéï ãéá ìáêáñéóìü áëçèéíÜ åßíáé ï ßäéïò ï È...Ìáêáñéüôçôá åßíáé ç áèÜíáôç
æùÞ, ôï áíåßðùôï êé áêáôáíüçôï áãáèü, ç áíÝêöñáóôç ïìïñöéÜ, ç áõôïáãáèüôçôá & ç
óïößá & ç äýíáìç, ôï áëçèéíü öþò, ç ðçãÞ êÜèå áãáèüôçôáò, ç ðÜíù áðü ôá óýìðáíôá
åîïõóßá, ôï ìüíï áãáðçôü, ôï áéþíéá áìåôÜâëçôï, ç áôÝëåéùôç ÷áñÜ, ãéá ôçí ïðïßá üôé
êé áí ðåß êáíåßò äåí ëÝåé ôßðïôá Üîéï ãéá áõôÞí. Êé åðåéäÞ ï ðëÜóôçò ôïõ áíèñþðïõ
ôïí Ýðëáóå óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ È. êáôÜ äåýôåñï ëüãï Üîéï ãéá ìáêáñéóìü èá åßíáé
áõôü ðïõ äÝ÷åôáé ôïí ÷áñáêôçñéóìü áõôü êáôÜ ìåôï÷Þ ôçò ðñáãìáôéêÞò
ìáêáñéüôçôáò..ÅðåéäÞ üìùò ç âñùìéÜ ôçò áìáñôßáò áó÷Þìéóå ôçí ïìïñöéÜ ôçò
åéêüíáò, Þñèå áõôüò ðïõ èá ìáò ðëýíåé ìå ôï äéêü ôïõ æùíôáíü íåñü, ðïõ áíáâëýæåé
ôçí áéþíéá æùÞ, þóôå íá áðïâÜëëïõìå ôï áßó÷ïò ôçò áìáñôßáò, íá áíáκαιíéóôïýìå ðÜëé
óýìöùíá ìå ôçí ìáêÜñéá ìïñöÞ. (Óôïõò Ìáê.Á,125κ.ε.) Êïßôá åðßóçò: ìáêáñéóìïß äéáöüñùí
âßùí (Ðïßçìá 17, Ãñçã.Èåïëüã.)...Ï óêïðüò ôçò åíÜñåôçò æùÞò åßíáé ç ì...Êé üðùò ç
éáôñéêÞ áðïâëÝðåé óôçí õãåßá êé ç ãåùñãßá óôçí ðáñáãùãÞ ôùí ðñïò τα του æηí,
Ýôóé êé ç áðüêôçóç áñåôÞò áðïâëÝðåé óôï íá ãßíåé ì., üðïéïò æåß óýìöùíá ìå áõôÞ.
ÁõôÞ åßíáé ç ïëïêëÞñùóç êáé ôï ðÝñáò åêåßíïõ, ðïõ íïïýìå ùò áãáèü..Ï Ðáýëïò áíáöÝñåé
ôç èåßá öýóç ðñïôÜóóïíôáò ðñéí áðü üëá ôá èåïëïãéêÜ ïíüìáôá ôï åðßèåôï ì. (Á
Ôéì.6:15-6)..Ç áíèñþðéíç ì. ìå ôç ìÝèåîç åêåßíïõ ðïõ õðÜñ÷åé áëçèéíÜ, ãßíåôáé óå Ýíá
âáèìü êé ïíïìÜæåôáé áõôü, ðïõ åßíáé êáôÜ öýóç ôï ìåôå÷üìåíï. Ï ïñéóìüò ôçò
áíèñþðéíçò ìáêáñéüôçôáò åßíáé ç ïìïßùóç ðñïò ôçí èåüôçôá Ôï âéâëßï ôùí øáëìþí
ðïëýôñïðá êáé ðïëëáðëÜ ðåñéãñÜöåé ôçí ìÝèïäï áðü÷ôçóçò ôçò ì...ôñé÷ïôïìþíôáò ôçí
áñåôÞ. ¶ëëïôå ìáêáñßæåé ôçí áëëïôñßùóç áðü ôï êáêü, åðåéäÞ ãßíåôáé áñ÷Þ ôçò
ñïðÞò ðñïò ôï êáëýôåñï, Ýðåéôα ôçí ìåëÝôç ôùí õøçëþí êáé èåßùí ðñáãìÜôùí, åðåéäÞ
ðñïîåíåί ôçí Ýîç ôïõ êáëýôåñïõ êé Ýðåéôá ôçí ïìïßùóç ðñïò ôïí È., ðïõ åðéôõã÷Üíïõí ìå
áõôÜ üóïé ôåëåéïðïéïýíôáé.. ÁõôÞí õðáéíßóóåôáé ìå ôï áåéèáëÝò îýëï.(Åðéãñ., 25)

ΜΑΡΤΥΡΙÏ: Ç øõ÷Þ ðñïóçëþíåôáé óôá åõ÷Üñéóôá ôçò æùÞò ìå ôçí áéóèçôéêÞ äýíáìç
óáí Ýíá åßäïò êáñöéïý & ðïëý äýóêïëá ìðïñåß íá áðïóðáóèåß áðü áõôÜ & üðùò ïé
÷åëþíåò & ôá óáëéãêÜñéá óáí íá åßíáé äåìÝíç ìÝóá óå ïóôñÜêéíï êÜëõììá
åìðïäßæïíôáé ðïëý óôéò êéíÞóåéò ôïõò, êáèþò êïõâáëÜíå üëï ôï âÜñïò ôçò æùÞò ôïõò.
Ãé’áõôü & ãßíåôáé åõÜëùôç áðü ôïõò äéþêôåò ôçò ìå ôçí áðåéëÞ ôçò äÞìåõóçò Þ ìå
æçìéÜ..ÁëëÜ üôáí ï æùíôáíüò Ëüãïò..ï åíåñãüò..åéóÝëèåé ìÝóá óå áõôüí ðïõ
äÝ÷ôçêå áëçèéíÜ ôçí ðßóôç & ÷ùñßóåé áõôÜ, ðïõ êáêþò åíþèçêáí & êüøåé ôá äåóìÜ
ôçò óõíÞèåéáò, ôüôå ..óáí äñïìÝáò áöïý áðïôéíÜîåé áðü ôïõò þìïõò ôïõ ôéò êïóìéêÝò
çäïíÝò, åëáöñüò & åõèõôåíÞò äéáíýåé ôï óôÜäéï ôùí áãþíùí, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ùò
÷åéñáãùãü ôïí ßäéï ôïí áãùíïèÝôç. Äåí âëÝðåé üóá Ý÷åé áöÞóåé áëëÜ üóá
åðéäéþêåé. Ïýôå óôñÝöåé ôá ìÜôéá ôïõ ðñïò ôï åõ÷Üñéóôï, ðïõ åßíáé ðßóù ôïõ áëëÜ
ïñìÜ ðñïò ôï áãáèü, ðïõ Ý÷åé ìðñïóôÜ ôïõ..Ãé áõôü êÜèå åßäïò âáóáíéóôçñßïõ ôï
äÝ÷åôáé ðñüèõìá. ÄÝ÷åôáé ôçí öùôéÜ åðåéäÞ êáèáñßæåé ôçí ýëç, ôï îßöïò åðåéäÞ
äéáóðÜ ôç óõìöõßá íïυ ìå ôá õëéêÜ. ÄÝ÷åôáé ðñüèõìá êÜèå åðéíüçóç ëýðçò & ðüíïõ,
åðåéäÞ åßíáé áíôéöÜñìáêï ãéá ôï ïëÝèñéï äçëçôÞñéï ôçò çäïíÞò. ¼ðùò åêåßíïé, ðïõ
Ý÷ïõí ðåñßóóåéá ÷õìþí & ÷ïëÞò ðßíïõí ðñüèõìá ôï ðéêñü áíôßäïôï ãéá íá êáèáñßóåé
ôç íïóïãüíï áéôßá, Ýôóé äÝ÷åôáé êé ï ìÜñôõñáò ôçí åðßèåóç ôùí äåéíþí.. Ôßðïôå äåí
íéêÜ ôï äéþêôç ôüóï üóï ç ðñïèõìßá ç ðñïèõìßá áõôïý, ðïõ ðÜó÷åé. (Åéò ¹ñùíá, 255)

ΜΑΤΑΙΟΤΗΤÁ: ÌÜôáéï åßíáé ôï áíõðüóôáôï, ðïõ ôï åßíáé ôïõ ðåñéïñßæåôáé óôç

ëåêôéêÞ ðñïöïñÜ ôïõ.. üðùò ôï ðáé÷íßäé ôçò ïíïìáôïðïéßáò, ðïõ ðáßæïõí ìåñéêïß ìå
ïíüìáôá ðïõ äåí Ý÷ïõí êáíÝíá óçìáéíüìåíï..¶ëëï åßäïò ìáôáéüôçôïò åßíáé ïé Ü÷ñçóôåò
áó÷ïëßåò ðïõ áíáëáìâÜíïíôáé ÷ùñßò êáíÝíá ðñáêôéêü óêïðü, üðùò ôá óðßôéá ôùí

106
ðáéäéþí óôçí Üììï & ç ôüîåõóç ôùí Üóôñùí & ôï êõíÞãé ôùí ðáñáíüìùí & ï óõíáãùíéóìüò
ôïõ äñïìÝá ìå ôçí ßäéá ôïõ ôçí óêéÜ. (Åêêë.Á’, 301-303).

ΜΑΤΙΑΣΜÁ: Ïé öèïíåñïß íïìßæïõí üôé êáé ìå ôá ìÜôéá ðñïêáëïýí æçìéÜ, þóôå ìåñéêÜ
óþìáôá ðïõ Ý÷ïõí áêëÞ õãåßá êé ìåãÜëç ïìïñöéÜ, íá ìáñáæþíïõí..Åãþ áðïññßðôù ôçí
åîÞãçóç áõôÞ, ãéáôß åßíáé ëáéêÞ êáé Ý÷åé åéóá÷èåß êáôÜ ôñüðï ìõóôéêü áðü
ãñáßäéá. ËÝãù üìùò üôé ïé äáßìïíåòðïõ ìéóïýí ôï êáëü, üôáí âñïýí öéëéêÝò äéáèÝóåéò
ìå áõôïýò, ìå êÜèå ôñüðï ÷ñçóéìïðïéïýí óôçí õðçñåóßá ôïõ èåëÞìáôüò ôïõò êáé ôá
ìÜôéá ôùí öèïíåñþí. Ýðåéôá äåí öñéêéÜò íá êáèéóôÜò ôïí åáõôü óïõ õðçñÝôç ôïõ
êáôáóôñåðôéêïý äáßìïíá, áëëÜ õðïäÝ÷åóáé êáêü, ìå ôï ïðïßï èá ãßíåéò å÷èñüò áõôþí,
ðïõ ôßðïôå äåí áäéêïýí êé å÷èñüò ôïõ È., ðïõ åßíáé áãáèüò...Ïé ö. ãßíïíôáé öáíåñïß áðü
ôçí ßäéá ôçí åìöÜíéóÞ ôïõò..¼ðùò ôá áñðáêôéêÜ ðïõëéÜ, åíþ äéáó÷ßæïõí ëéâÜäéá
êáé åõùäéáóôÜ ôïðßá, ïñìÜíå óôá äýóïóìá êáé ïé ìýãåò áäéáöïñïýí ãéá ôï êáèáñü
ôñÝ÷ïõí ðñïò ôá Ýëêç, Ýôóé êé ïé ö. ïýôå êáí ðáñáôçñïýí ôá ìåãÜëá åðéôåýãìáôá ôçò
æùÞ(Ðåñß öèüíïõ).

ΜΑΧÇ: Ç øõ÷Þ óáí ôï ðëïßï Üëëïôå êáôáðïíôßæåôáé áðü åîùôåñéêÝò ôñéêõìßåò,

Üëëïôå âõèßæåôáé áðü ôá íåñÜ, ôá ïðïßá åéóñÝïõí ìÝóá. Êáé ìåéò ÷áíüìáóôå Üëëïôå
Ýíåêåí ôùí åîùôåñéêþí áìáñôçìÜôùí êé Üëëïôå áðü ôïõò åóùôåñéêïýò ëïãéóìïýò..Óôéò
ìåí åîùôåñéêÝò ôñéêõìßåò ïé íáýôåò öùíÜæïõí äõíáôÜ êáé ðïëëÝò öïñÝò ç óùôçñßá
ôïõò åðéôõã÷Üíåôáé áðü ôá ðëïßá, ðïõ åßíáé êïíôÜ ôïõò. Ïé áíôëßåò üìùò åíþ
êïéìïýíôáé Þóõ÷á ïé ðëïßáñ÷ïé êé ç èÜëáóóá åßíáé Þñåìç, åñãÜæïíôáé ýðïõëá êáé
ðïëëÝò öïñÝò åðéöÝñïõí ôïí èÜíáôï. ÐñÝðåé óõíåðþò ç äéÜíïéá íá êïðéÜæåé
ðåñéóóüôåñï Ýíáíôé ôùí ëïãéóìþí. Ãéáôß ï å÷èñüò èÝëåé íá ãêñåìßóåé ôçí øõ÷Þ óáí íá
ðñüêåéôáé ãéá óðßôé, Þ áðü ôá èåìÝëéá ôçí êáôáññßðôåé Þ ìðαßíåé áðü ôçí óôÝãç
êáé ôçí êáôáóôñÝöåé ïëüêëçñç Þ ìðáßíåé áðü ôï ðáñÜèõñï êáé ðñþôá äÝíåé ôïí
ïéêïäåóðüôç êé Ýôóé õðïäïõëþíåé ôá ðÜíôá. ÈåìÝëéï åßíáé ôá êáëÜ Ýñãá, óôÝãç ç
ðßóôç, ðáñÜèõñá ïé áéóèÞóåéò. Ãé’áõôü åêåßíïò, ðïõ èÝëåé íá óùèåß ðñÝðåé íá
Ý÷åé ðïëëÜ ìÜôéá. ÐëÝïõìå óôï Üãíùóôï. Ãé’áõôü ï Äáõßä Ý÷åé ïíïìÜóåé ôçí æùÞ ìáò
èÜëáóóá. ÁëëÜ ôçò èÜëáóóáò Üëëá ìÝñç åßíáé âñÜ÷ïé, Üëëá ãåìÜôá áðü èçñßá, êé
Üëëá ãáëÞíéá. Åìåßò íïìßæïõìå üôé ðëÝïõìå óôá ãáëÞíéá êáèïäçãïýìåíïé áðü ôïí Þëéï ôçò
äéêáéïóýíçò êé ïé êïóìéêïß óôá åðéêßíäõíá óôï óêüôïò ôçò Üãíïéáò. Åêåßíïò üìùò
åíäÝ÷åôáé óôçí ôñéêõìßá êáé ôï óêïôÜäé íá öùíÜîåé äõíáôÜ êáé íá ìåßíåé Üãñõðíïò
êáé íá óþóåé ôï óêÜöïò êé åìåßò óôç ãáëÞíç íá âõèéóèïýìå áðü áìÝëåéá, åðåéäÞ
åãêáôáëåßøáìå ôï ðçäÜëéï ôçò äéêáéïóýíçò. Áò ðñïóÝ÷åé åêåßíïò ðïõ óôÝêåé íá ìçí
ðÝóåé êáé ìÜëéóôá óå âáèý ðçãÜäé, ðïõ äåí èá áêïýãåôáé ç öùíÞ ôïõ ãéáôß ï ðåóìÝíïò
Ýíá ðñÜãìá öñïíôßæåé, ðþò íá óçêùèåß ðÜíù. Ãéáôß êé ïé ðôþóåéò åßíáé
äéáöïñåôéêÝò (Âßïò Óõãêëçô.293 ê.å.)..Ãíùñßæïíôαò ïé äáßìïíåò ôçí áäõíáìßá ôùí á.,
ðáñåêßíçóáí óôçí áñ÷áéüôçôá ôïõò á. þóôå íá ðïëåìïýí ìåôáîý ôïõò, ãéá íá ìçí óôñáöïýí
óå ìÜ÷ç êáôÜ ôùí äáéìüíùí, ðáýïíôåò ìåôáîý ôïõò ôçí öéëïíåéêßá. Áíáìöéâüëùò ïé
áìèçôÝò ôïõ ×. äåí ðïëåìïýí ìåôáîý ôïõò áíôéðáñáôÜóóïíôáé åíáíôßïí ôùí äáéìüíùí äéá ôùí
ôñüðùí êáé ôùí åíáñÝôùí ðñÜîåùí (Ðåñß åíáíèñùð.365)..Åìåßò, åíþ ëÝìå üôé åðéèõìïýìå
ôçí âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí, ÷ùñßò íá êïðéÜæïõìå êáèüëïõ ãéá ôçí åêðëÞñùóç ôùí
åíôïëþí, öáíôáæüìåèá ìå ôçí ìáôáéüôçôá ôïõ íïυ, üôé èá ðåôý÷ïõìå ßóåò ôéìÝò ìå
êåßíïõò ðïõ áíôéóôÜèçêáí óôçí áìáñôßá ìÝ÷ñé èáíÜôïõ. Ðïéοò êïéìüìåíïò ôïí êáéñü ôçò
óðïñÜò ãÝìéóå óôï èåñéóìü ôçí áãêáëéÜ ôïõ ìå óðáñôÜ Þ ôñýãçóå áìðÝëé; Ïé êáñðïß
áíÞêïõí óå êåßíïõò ðïõ êïðéÜæïõí êé ïé óôÝöáíïé óôïõò íéêçôÝò, ðïõ áãùíßóèçêáí
áðüëõôá óýìöùíá ìå ôïõò êáíüíåò..Åìåßò üìùò ôçñÞóáìå ìéá åíôïëÞ êáé äåí ðåñéìÝíïõìå
ôçí ïñãÞ ôïõ È. ãéá êåßíåò, ðïõ ðáñáâÞêáìå..(Ïñïé êáôÜ ðëÜôïò, 171-3)

Áí ç áßóèçóç ôçò üñáóçò ìáëáêþóåé áðü ôçí çäïíÞ & åéóäýóåé ôï åßäùëï ôçò ìïñöÞò
ìÝóá óôçí äéÜíïéá ìÝóù ôùí ìáôéþí, ôüôå áñ÷ßæåé íá êáôáðïëåìåßôáé ï óôñáôçãüò
íïýò, åðåéäÞ ôïõ ëåßðåé ïëüôåëá ç áíäñåßá & ç ñþìç & åßíáé íùèñüò & ðáñÜëõôïò &
107
Ýíá ðëÞèïò áðü ðñïäüôåò áðü ôïí äÞìï ôùí ëïãéóìþí ìáæåýïíôáé ãýñù áðü ôïí êáôÜóêïðï.
Áõôïß ðïõ óôÞíïõí åíÝäñåò åßíáé ïé õìíçôÝò ôçò çäïíÞò, ðïõ ïäçãïýí óôá èÝáôñá, ðïõ
ðáñïõóéÜæïõí ôçí åõêïëßá ôïõ êáêïý... Åîáêïíôßæïõí ôïõò åñåèéóôéêïýò ëüãïõò ôïõò &
ôñáõìáôßæïõí óôç ìÝóç ôçí êáñäéÜ üóùí ðïñåýïíôáé áèùñÜêéóôá êé áðñïöýëáêôá..
Ìç÷áíÞ, ðïõ óðÜæåé ôïõò áñìïýò ôïõ ôåß÷ïõò èá ìðïñïýóå êáíåßò íá ïíïìÜóåé åýóôï÷á
ôç öéëï÷ñçìáôßá, ç ðéï âáñéÜ & äõóêïðïëÝìçôç ìç÷áíÞ ôïõ å÷èñïý, ðïõ åéóïñìÜ êé áðü
ôçí óùöñïóýíç & åêäçëþíåôáé ìÝóá óôçí ðßóôç & ôçí åãêñÜôåéá & ôçí
ôáðåéíïöñïóýíç..Óôñáôüò åéñÞíçò åßíáé ïé Üããåëïé Þ ïé áñåôÝò (Åêêëçó. Ç, 519 ê.å.)

¼ðùò ïé ëçóôÝò êñõâüìåíïé óå óêéåñÜ ìÝñç åðéôßèåíôáé, Ýôóé êé ï ðïëÝìéüò ìáò

ôñÝ÷åé êÜôù áðü ôéò óêéÝò ôùí êïóìéêþí ôÝñøåùí..Áðü åäþ (åðåéäÞ äåí ìðïñåß êáôÜ
ìÝôùðï) áðñüïðôá áõôüò äéáóðåßñåé êñõöÜ ôéò ðáãßäåò ôçò êáôáóôñïöÞò
ìáò..ÐñÝðåé íá ðåñéöÝñïõìå Üãñõðíá ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò ìáò ðáíôïý êáé íá
õðïøéáæüìáóôå üëá ôá åõ÷Üñéóôá êé áìÝóùò íá ôá ðáñáôñÝ÷ïõìå & óå ôßðïôå íá ìçí
ðñïóêïëëïýìå ôçí ðñïóï÷Þ ìáò..Ïýôå áí óå óùìáôéêÜ êÜëëç óôá ïðïßá êáôïéêïýí ðïíçñÝò
øõ÷Ýò (‘íá áðïöåýãåéò ôï ðñüóùðï ôçò ãõíáßêáò üðùò áðïöåýãåéò ôçí üøç ôïõ öéäéïý’
Óïö.Óåéñ.21:2)..Êé õðÜñ÷åé öüâïò ìåãÜëïò ìç ôõ÷üí áöïý ðñïóôñÝîïõìå óå áõôÜ
÷ùñßò ðñïöýëáîç & íïìßóïõìå üôé ç ôÝñøç äåí åßíáé ôßðïôå âëáâåñü, êáôáðéïýìå ìå ôçí
ðñþôç ãåýóç ôï áãêßóôñé ôïõ äüëïõ..& óõñèïýìå ÷ùñßò íá ôï èÝëïõìå áðü ôéò çäïíÝò
óôï öïâåñü óðÞëáéï ôïõ ëçóôïý, ôïí èÜíáôï..ÁíáóêïõìðùìÝíïé óáí ïäïéðüñïé & äñïìåßò
ðñÝðåé ÷ùñßò êáìéÜ áðüêëéóç íá ôñÝîïõìå óôï ôÝëïò ôïõ äñüìïõ (Ø.118:1) (Περί του
μç ðñïóηλώσθαι, 169)... Êáé ôçí á÷ñÞóôåõóç, ðþò èá ôçí ðåôý÷áéíå êÜðïéïò
êáëýôåñá ðáñÜ äçìüóéá ìå ðñïóåõ÷Ýò êáé äåÞóåéò ïëïêëÞñïõ ôïõ ëáïý, êôõðþíôáò ôïí
áëéôÞñéï (çãåìüíá) ÷ùñßò íá ëáìâÜíåé õðüøçí ôïõ ôçí þñá; Êáô’éäßáí áíôéðáñáâÜëëùí
ôï íõ÷ôåñéíü ïðëïóôÜóéï ìå ÷áìçëïðëáãéÜóìáôá ôáëáéðù ñþíôáò ôáò ãåñïíôéêÜò
åêåßíáò êáé ôñõöåñÜò óÜñêáò êáé ðïôßæïíôáò ìå äÜêñõá ôï Ýäáöïò ðáñ’ïëßãï åðß
Ýíá ïëüêëçñï Ýôïò. (Óôïí ÐáôÝñá 325)..Áõôüò ðïõ åßíáé ðñïöõëáãìÝíïò ìå ôçí áóðßäá
ôçò áñåôÞò äåí ôïí ôñõðïýíå ôá ìõôåñÜ Ýëç (Óôï Âßï ÌùõóÞ 305).

Êáé ôï ìåí åîùôåñéêü ðüëåìï äåí ôï öïâÜìáé, ïýôå ôï èçñßï, ðïõ Ý÷åé îåóçêùèåß åíáíôßïí
ôçò Å. ïýôå üëç ôçí êáêßá ôïõ äáßìïíïò..¸íá öÜñìáêï Ý÷ù ãéá üëá áõôÜ êé Ýíáí ôñüðï
ãéá íá íéêþ ôïí èÜíáôï ôïõ ×. Ãéá ôï äéêü ìïõ åóùôåñéêü ðüëåìï äåí îÝñù ôß ðñÝðåé íá
ãßíù, ðïéÜ óõììá÷ßá íá âñþ, ðïéü ëüãï óïößáò êáé ìå ðïéÜ ðáíïðëßá íá ïðëéóèþ..Ðïéοò
ÌùõóÞò ìå ôá ÷Ýñéá óçêùìÝíá..Ãéáôß åãþ ïìïëïãþ üôé ãéá áõôü ôñÜðçêá óå öõãÞ,
óêÝðáóá áðü íôñïðÞ ôï ðñüóùðü ìïõ êáé êÜèçóá ìüíïò ìïõ ãéáôß ãÝìéóá áðü ëýðç êáé
æÞôçóá íá óéùðÞóù, ãéáôß êáôÜëáâá üôé ï êáéñüò äåí åßíáé êáôÜëëçëïò (Ëïã.2,
181-3)...Ï Äáâßä íßêçóå ôïí åáõôü ôïõ (ôïí èõìü ôïõ) êáé åëåõèÝñùóå ôïí Óáïýë áêüìá
êé üôáí ïé Üëëïé ôïõ Ýëåãáí üôï ï È. ôïí ðáñÝäùêå óôá ÷Ýñéá ôïõ ...’ìçí ôïí óêïôþíåéò’ 2
öïñÝò..Åíþ åß÷å Þäç ÷ñéóôåß âáóéëéÜò, ðñïôßìçóå íá êáêïðïéåßôáé óáí éäéþôçò,
ðáñÜ íá ãßíåé êýñéïò ôçò âáóéëåßáò, éêáíïðïéþíôáò ôïí èõìü ôïõ åíáíôßïí åêåßíïõ, ðïõ
ôïí åß÷å áäéêÞóåé (Óôéò Åðéãñ.241)

ÌÅÈÇ: Ôá Üëïãá æþá Ý÷ïõí êáéñü æåõãáñþìáôïò, ïé ìåèõóìÝíïé üëï ôïí êáéñü êáé ôéò
þñåò ðáñïñìþíôáé áðü áêÜèáñôåò êé áéó÷ñÝò óõíïõóßåò..Ôï ßäéï ôï êñáóß óå
äéáöïñåôéêÝò êáôáóôÜóåéò óùìÜôùí ðñïêáëåß äéáöïñåôéêÜ ðÜèç..Áêüìç êáé ôá æþá
ãíùñßæïõí êáé óõìðåñéöÝñïíôáé óýìöùíá ìå ôïõò öõóéêïýò íüìïõò, åíþ ïé ìÝèõóïé
áíáæçôïýí ôï èçëõêü óôï áñóåíéêü..¼ðùò ç õðåñâïëéêÞ ëÜìøç ôõöëþíåé ôá ìÜôéá êé
üðùò áõôïß, ðïõ îåêùöáßíïíôáé áðü ôïõò õøçëïýò Þ÷ïõò, Ýôóé êé áõôïß ëÜèñá ÷Üíïõí
ôçí çäïíÞ ëüãù ôçò õðåñâïëéêÞò öéëçäïíßáò..¶íäñáò öïâåñüò óôïõò å÷èñïýò ãßíåôáé
áöïñìÞ ãÝëéïõ óôá áãïñáßá ðáéäéÜ. ¸÷åé íéêçèåß ÷ùñßò üðëï. Ç ì. åßíáé êáôáóôñïöÞ
ôïõ ëïãéêïý, öèïñÜ ôçò äýíáìçò, ðñüùñá ãåñÜìáôá, èÜíáôïò ïëéãï÷ñüíéïò. Ôß Üëëï
åßíáé ïé ìåèõóìÝíïé ðáñÜ ôá åßäùëá ôùí åéäùëïëáôñþí;..Ðùò èá êõâåñíÞóåôå, üôáí

108
óåéò ïé ßäéïé äïõëåýåôå óáí óêëáâÜêéá óôéò âëáêþäåéò êáé âëáâåñÝò
åðéèõìßåò;..Ç íçóôåßá ðñÝðåé íá èåñáðåýóåé ôçí ìÝèç, ï øáëìüò ôï áéó÷ñü ôñáãïýäé,
ôá äÜêñõá íá ãßíïõí ç èåñáðåßá ôïõ ãÝëéïõ êáé áíôß ôïõ ÷ïñïý ôï ãüíáôï íá ãïíáôßóåé,
êé áíôß ôá ÷Ýñéá íá ÷ôõðïýí ðáëáìÜêéá íá ÷ôõðïýí ôï óôÞèïò êé áíôß ôïõ óôïëéóìïý ç
ôáðåßíùóç..(ÊáôÜ Ìåèõüíôùí).

ÌÅÓÏÐÏÔÁÌÉÁ: ëÝãåôáé ç áôáîßá ôçò æùÞò, ðïõ åîáéôßáò ôçò ðåñéêõêëþíïõí ôçí
øõ÷Þ ôá ñåýìáôá ôùí ðáèþí..êé üôáí íéêçèïýí áõôÜ ìå ôïí êáèáñôÞñéï ëüãï, áðïìÝíåé íá
÷ôõðçèåß ç Üãïíç êé áëìõñÞ ãç, ðïõ åßíáé ôï óôñαôüðåäï ôùí áíôéðÜëùí äõíÜìåùí(Óôéò
Åðéãñ.119)

MENTIOYM: ÅðåéäÞ ïé öéëïóþìáôïé Ý÷ïõí åíäéáöÝñïí óôç æùÞ ôïõò êÜðïéá ãíþóç ôùí
ìåëëïíôéêþí ðñáãìÜôùí, ìå ôçí ïðïßá åëðßæïõí ôçí áðïöõãÞ êáêþí Þ ôç ÷åéñáãþãçóç óôá
åðéèõìçôÜ, ãéá ôïýôï ôïí ëüãï ç áðáôçëÞ öýóç ôùí äáéìüíùí ìç÷áíåýèçêå ðïëëïýò
ôñüðïõò ôçò ãíþóåùò ôïõ ìÝëëïíôïò, þóôå ïé Üíèñùðïé íá ìçí áðïâëÝðïõí óôïí Èåü áëëÜ
ôéò ïéùíïóêïðåßåò, óõìâïëïìáíôåßåò..& ðïëëÜ Üëëá ðáñüìïéá.Ï äáßìïíáò ðáñáóêåõÜæåé
ôçí ðôÞóç ôïõ áåôïý íá óõìâÜëëåé óôçí åëðßäá ôïõ ðáñáôçñçôïý & ôïí ðáëìü ôïõ
Þðáôïò.. Ìå ôïí ôñüðï áõôü ïé Üíèñùðïé áöïóéþíïíôáé óôçí õðçñåóßá ôùí äáéìüíùí..Ôá
äáéìüíéá Ýêáíå íá íïìßæïíôáé èåïß áðü ôçí åããáóôñßìõèï, áõôü ôï ßäéï ó÷çìáôßóèçêå
óôï åðéäéùêüìåíï åßäïò êé õðïêñßèçêå ôéò öùíÝò åêåßíïõ. (Ðåñß ôçò Åããáóôñßìõèçò).

ÌÅÑÅÓ: Ç ðáñáóêåõÞ åßíáé áõôÞ ç æùÞ áõôÞ, ðïõ ðñïåôïéìÜæïõìå ãéá ôïí åáõôü ìáò
üôé ÷ñåéÜæåôáé ãéá ôç æùÞ, ðïõ Ýñ÷åôáé. Óôç æùÞ åêåßíç, ôï Óüââáôï, äåí
åêôåëåßôáé êáíÝíá Ýñãï áðü üóá ìáò Ý÷ïõí áíáôåèåß ôþñá..Æïýìå óå ðëÞñç áðñáîßá
áðü ôá Ýñãá áõôÜ êé áðïëáìâÜíïõìå ôïõò êáñðïýò ôùí óðüñùí áõôÞò ôçò æùÞò (Óôï Âßï
ôïõ ÌùõóÞ Â, 247)..Ìçí üôáí áêïýóåéò ì. áãáèÝò íïìßóåéò ôçí ðáñïýóá æùÞ. ÁõôÞ åßíáé
öèáñôÞ êáé ôéò áðïôåëåéþíåé ï áéóèçôüò Þëéïò. ÊáíÝíá öèáñôü äåí áñìüæåé íá
ðñïóöÝñåôáé ùò äþñï óôï Üöèáñôï..Áí ï íüìïò áðïôåëåß óêéÜ, óêÝøïõ êÜðïéá ÓÜââáôá
ôñõöåñÜ, Üãéá, áðü ôéò áéþíéåò ìÝñåò íåïìçíßåò. (Óôïí Ø.33,235)..¼ôáí ï ÷ñüíïò, ðïõ
êõëÜ êáé öåýãåé óôáìáôÞóåé ðéÜ ç ðáñïäéêÞ öýóç ôïõ ÷ñüíïõ, êáèþò èá óôáìáôÞóåé
ï êýêëïò ôçò ãÝíåóçò êáé ôçò öèïñÜò, ôüôå èá óôáìáôÞóåé ïðùóäÞðïôå êé ï êýêëïò ôçò
åâäïìÜäáò êáé èá ôç äéáäå÷ôåß ç ïãäüç, ðïõ åßíáé áéþíáò, õðïëïãéæüìåíïò ùò ìéá
çìÝñá..’ìåãÜëç ìÝñá’ (Ìáë.4:5).. åðåéäÞ åêåßíç ôçí ìÝñá äåí èá ôçí öùôßæåé ï áéóèçôüò
Þëéïò áëëÜ ôï áëçèéíü öùò..ðïõ ç ðñïöçôåßá ôïí áðïêáëåß áíáôïëÞ, áöïý ïõäÝðïôå ôçí
ðéÜíåé ç äýóç. (Óôéò Åðéãñ.123).

ΜΕΤΑΝΟΙÁ: Ãéá ìáêñü äéÜóôçìá êõëßóèçêåò óôç ëÜóðç. ÔñÝîå óôïí ÉïñäÜíç ôïí äéêü
ìïõ, ðïõ äåí êáëåß ï ÉùÜííçò áëëÜ ï ×ñéóôüò. Ï ðïôáìüò ôçò ÷Üñéôïò êõëÜåé ðáíôïý, äåí
Ý÷åé ôéò ðçãÝò ôïõ óôçí Ðáëáéóôßíç áëëÜ ðåñéêõêëþíåé üëç ôçí ïéêïõìÝíç &
åéóâÜëëåé óôïí ÐáñÜäåéóï. Êõëά áíôéìÝôùðïò ìå ôá 4 ðïôÜìéá & åéóÜãåé óôïí
ÐáñÜäåéóï ðïëõôéìüôåñá óôïé÷åßá, åéóÜãåé áíèñþðïõò ôÝêíá ôïõ Ðíåýìáôïò. Äåí
åîáíôëåß ôï íÜìá ôïõ óôéò äéáêëáäþóåéò ãéáôß ðçãÞ ôïõ åßíáé ðëïýóéá, ï ×ñéóôüò. &
ôï ðïôÜìé ôïýôï äåí Ý÷åé êáèüëïõ áðü ôçí áçäßá ôçò áñìýñáò. Ãëõêáßíåé ìå ôçí
åðéöïßôçóç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, üðùò ç ÌåññÜ. Ìðïñïýí íá ôçí ðåñÜóïõí ïé åõóåâåßò, ãéá
ôïõò âÝâçëïõò åßíáé áðÝñáíôá âáèýò & áäéÜâáôïò.ÌéìÞóïõ ôïí Éçóïý ôïõ ÍáõÞ. ÊñÜôçóå
ôï ÅõáããÝëéï, üðùò åêåßíïò ôçí êéâùôü. Áðïìáêñýíóïõ áðü ôçí Ýñçìï, ôçí áìáñôßá.
ÐÝñáóå ôïí ÉïñäÜíç, ôñÝîå óôçí ðïëéôåßá, ðïõ èÝëåé ï ×ñéóôüò, óôç ãüíéìç ãç ôùí
åõöñáíôéêþí êáñðþí..ÃêñÝìéóå ôçí Éåñé÷þ, ôçí ðáëéÜ óõíÞèåéá, ìçí áöÞíåéò êáíÝíá
ï÷õñü ôçò. ÃêñÝìéóå áðü ôá èåìÝëéá ôçí ìçôÝñá ôùí áìáñôùëþí ëïãéóìþí. ÊÜíå
óêëÜâïõò óôï ÉóñáÞë, ôïõò äüëéïõò Ãáâáùíßôåò, äçë. ôïõò ðïíçñïýò ëïãéóìïýò, óôïí
óýìöùíï ìå ôï ÅõáããÝëéï âßï. Áò ëéèïâïëçèåß ï áðáôåþíáò & ðëåïíÝ÷ôçò ¶÷áñ, ðïõ
áöáßñåóå ôç ÷ñõóÞ ãëþóóá, ôçí ôÞñçóç ôçò ôéìçìÝíçò åíôïëÞò..Äéþîå áðü ôçí æùÞ óïõ
ôïí ëáßìáñãï êüñáêá. Äþóå ôçí åõκαιñßá óôï ðåñéóôÝñé íá óå åðéóêåöèåß, ôï Üäïëï, ôï
109
ðñáüôáôï, ôï ðïëõãïíéêü, ðïõ üôáí âñåß Üíäñá êáèáñìÝíï óáí êáëïäïõëåìÝíï ìÝôáëëï, ôïí
êÜíåé êáôïéêßá ôïõ & åðùÜæïíôáò ðõñþíåé ôçí êáñäéÜ ôïõ & ãåííÜ ðïëëÜ &
÷áñéôùìÝíá ôÝêíá., ðßóôç, åõóÝâåéá, äéêáéïóýíç..Ùò ðüôå èá åßóáé ìáèçôÞò ôïõ
áëöáâÞôïõ; ¶íïéîå ôçí øõ÷Þ óïõ óáí ôåôñÜäéï êé Üöçóå ìå íá ÷áñÜîù Ýíá ìÜèçìá ðéï
ôÝëåéï..Åðéèýìçóå ôçí ôñïöÞ, ðïõ äõíáìþíåé ôçí øõ÷Þ, ðéÝò ôï ðïôü ðïõ åõöñáßíåé ôçí
êáñäéÜ, áãÜðçóå ôï ìõóôÞñéï, ðïõ ìåôáâÜëëåé ôá áèÝáôá óå íÝïõò..Áõôüò ðïõ Ýëáâå
ôï ëïõôñü åßíáé üìïéïò ìå ôï íÝï óôñáôéþôç, ðïõ ìüëéò óõìðåñéëÞöèçêå óôïõò
óôñáôéùôéêïýò êáôáëüãïõò & äåí Ý÷åé äåßîåé áêüìá ãåííáßá óôñáôéùôéêÞ ðñÜîç.
¼ðùò ëïéðüí åêåßíïò ìüëéò êïýìðùóå ôç æþíç öüñåóå ôç ÷ëáìýäá äåí èåùñåß áìÝóùò
ôïí åáõôü ôïõ áñéóôÝá, ïýôå ðëçóéÜæïíôáò ìå èÜññïò ìéëÜåé óôïí âáóéëéÜ óáí
ãíùóôüò, ïýôå æçôåß ôéò áìïéâÝò, ðïõ æçôïýí üóïé êüðéáóáí & áãùíßóôçêáí, Ýôóé &
óý ìüëéò ðÝôõ÷åò ôç ÷Üñçìçí íïìßæåéò üôé èá æÞóåéò åõèýò ìå ôïõò äéêáßïõò, áí äåí
õðïìåßíåéò ðïëëïýò êéíäýíïõò, áí äåí ðïëåìÞóåéò ôçí óÜñêá & ôï äéÜâïëï & äåí áããßîåéò
ðáëëéêáñßóéá üëá ôá âÝëç ôùí ðïíçñþí ðíåõìÜôùí.. Êáíåßò äåí áðáéôåß ãéá ôç ÷Üñç,
ðïõ Ýëáâå áëëÜ áíôßèåôá ïöåßëåé. & ìåéò ÷ñùóôÜìå óôïí åõåñãÝôç ìáò ôçí áãÜðç ìáò.
ÁãÜðç äéêÞ ìáò ðñïò ôï Èåü åßíáé ç êáëÞ äéÜèåóç ðñïò ôïõò ïìïäïýëïõò ìáò, ç óùôçñßá
ôïõ ßäéïõ ôïõ åáõôïý ìáò & ç åðéìÝëåéá ôçò áñåôÞò.

Ì.Âáóßëåéïò: Ç âáóéëåßá ôïõ È. åßíáé áíïé÷ôÞ. Áõôüò ðïõ ðñïóêáëåß äåí øåýäåôáé . Ï
äñüìïò åßíáé åýêïëïò. Äåí ÷ñåéÜæåôáé ïýôå ÷ñüíïò, ïýôå äñüìïò, ïýôå Ýîïäá, ïýôå
öñïíôßäá. Ãéáôß êáèõóôåñåßò;..Ãéáôß öïâÜóáé ôïí æõäü óáí äÜìáëéò ðïõ äåí
ãíùñßæåé ôï æõãü: ’Åßíáé êáëüò ï æõãüò êé åëáöñüò’. Äåí ðëçãþíåé ôïí ëáéìü áëëÜ
ôïí äïîÜæåé. Äåí äÝíåôáé ãýñù áðü ôïí ôñÜ÷çëï, åðåéäÞ áõôüí ðïõ ôïí óýñåé ôïí èÝëåé
åëåýèåñï..ÂÜëå êÜôù áðü ôï æõãü ôïí áíõðüôá÷ôï áõ÷Ýíá óïõ. Ãßíå õðïæýãéï ôïõ
×ñéóôïý ãéá áí ìçí ãßíåéò åõðñüóâëçôïò óôá èçñßá áöïý áðáëëáãåßò áðü ôç æåýãëç
êáé ãõñßæåéò åëåýèåñá óôçí æùÞ...Ï ΙóñáÞë áí äåí äéÜâáéíå ôçí èÜëáóóá äåí èá
åß÷å áðáëëáãåß áðü ôïí öáñáþ, äåí èá Ýðéíå íåñü áðü ôçí ðíåõìáôéêÞ ðÝôñá, äåí èá
Ýôñùãå Üñôï áããåëéêü. Êáé óý áí äåí ðåñÜóåéò áðü ôï íåñü, äåí èá áðáëëáãåßò áðü
ôçí ðéêñÞ äïõëåßá ôïõ äéáâüëï.. Äåí ãíùñßæåéò üôé ç öëïãßíç ñïìöáßá ôïõò
áðßóôïõò êáôáêáßåé, ãéá áõôïýò ðïõ Ý÷ïïõí ðéóôÝøåé åßíáé åõêïëïðëçóßáóôïò êáé
ëÜìðåé áðáëÜ. Êé ï Äåóðüôçò ôçí Ýêáìå íá ðåñéóôñÝöåôáé, þóôå íá äåé ðéóôü íá
óôñÝøåé ôá íþôá, üôáí äå êÜðïéïõò áðü ôïõò áóöñáãßóôïõò íá áðáíôÜ ìå êüøç. Áí
ìïßñáæáí óôçí Åêêëçóßá ÷ñõóü äåí èá ìïõ Ýëåãåò èá Ýëèù áýñéï..áëëÜ èá æçôïýóåò
íá ãßíåé ç äéáíïìÞ ôÜ÷éóôá. ÅðåéäÞ äåí óïõ ðñïóöÝñåé ï ìåãÜëïò äùñçôÞò ÷ñùìáôéóôÞ
ýëç áëëÜ êáèáñüôçôá øõ÷Þò, ðëÜèåéò ðñïöÜóåéò êé áñáäéÜæåéò äéêáéïëïãßåò,
åíþ ðñÝðåé íá ðñïóôñÝîåéò óôï äþñï. Áíáêáéíßæåóáé ÷ùñßò íá äïêéìÜæåóáé óôï
÷ùíåõôÞñé, áíáðëÜóóåóáé ÷ùñßò íá óõíôñßâåóáé, èåñáðåýåóáé ÷ùñßò íá ðïíÜò êáé
äåí ëïãáñéÜæåéò ôçí äùñåÜ; Áí Þóïõí äïýëïò êé åãíùóôïðïéåßôï ç åëåõèåñßá äåí èá
Ýôñå÷åò íá ðëçñþóåéò óõíçãüñïõò êáé íá ðáñáêáëÝóåéò ôïõò äéêáóôÝò ãéá íá
áðåëåõèåñùèåßò; ¹ äåí èá êáôáäå÷üóïõí ôï ñÜðéóìá, ôçí ôåëåõôáßá ðëçãÞ ôùí äïýëùí,
ðñïí ÷Üñéí ôçò áðáëëáãÞò; ÅðåéäÞ åßóáé äïýëïò ü÷é ôùí áíèñþðùí áëëÜ ôçò
áìáñôßáò, ï êÞñõêáò óå êáëåß óå åëåõèåñßá ãéá íá óå êáôáóôÞóåé ðïëßôç ßóïí ìå
ôïõò áããÝëïõò, ãéο ôïõ È. êáé êëçñïíüìï ôùí áãáèþí ôïõ È...ÁñêåôÜ æÞóáìå ãéá ôïí
êüóìï, áò æÞóïõìå êáé ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò. Ôß áîßæåé ßóïí ìå ìéá øõ÷Þ;..Áí Þóïõí
÷ñåùìÝíïò äçìüóéá êáé áíçããÝëïíôï áðïóâÝóåéò êé åðé÷åéñïýóå êÜðïéïò íá óå
åîáéñÝóåé áðü ôï äéêáßùìá áõôü äåí èá êñáýãáæåò; Ôþñá óïõ Ý÷åé ðñïáíáããåëèåß
ü÷é ìüíïí ç óõã÷þñåóç ôùí ðáñåëèüíôùí áëëÜ êáé ôá ìåëëïíôéêÜ äþñá, åóý ï ßäéïò
áäéêåßò ôïí åáõôü óïõ..êáé ðåèáßíåéò ÷ñåùìÝíïò..Áí ôá áìáñôÞìáôÜ óïõ åßíáé ðïëëÜ ìçí
êáôáëçöèåßò áðü ëýðç åîáéôßáò ôïõ ðëÞèïõò, Ãéáôß ‘üðïõ ðëåüíáóå ç áìáñôßá,
îå÷åßëéóå ç ÷Üñéò’ (Ñùì.5:20)..Ôþñá óáí ðÜíù óå æõãáñéÜ, íá íïìßæåéò üôé
óôÝêåôáé ç øõ÷Þ óïõ, ôçí ïðïßá áðü ôçí ìéá ìåñéÜ ôáñâïýí ïé äáßìïíåò êé áðü ôçí Üëëç
ïé Üããåëïé. Ôß èá íéêÞóåé ìÝóá óïõ. Êáíåßò (óôçí ðíåõìáôéêÞ ìÜ÷ç) äåí èá óå
áíáãíùñßóåé áí åßóáé äéêüò ìáò Þ áíÞêåéò óôïõò å÷èñïýò áí äåí ðñïóöÝñåéò ôçí
110
ôáõôüôçôÜ óïõ ìå ôá ìõóôéêÜ óýìâïëá, êáé äåí óçìåéùèåß ðÜíù óïõ ôï öùò ôïõ
ðñïóþðïõ ôïõ Êõñßïõ..Ï èçóáõñüò, ðïõ äåí åßíáé áóöáëéóìÝíïò åßíáé
åõðñüóâëçôïò óôïõò êëÝöôåò êáé ôï áóçìÜäåõôï ðñüâáôï åýêïëá êéíäõíåýåé..
Áí êÜðïéïò ãéáôñüò óïõ õðïó÷üôáí üôé èá óå êÜíåé áðü ãÝñï íÝï äåí èá
åðéèõìïýóåò íá äåéò íá Ýñ÷åôáé ç ìÝñá åêåßíç, ðïõ íá äåßò ôïí åáõôü óïõ íá
áðéóôñÝöåé óôç íåüôçôá; ÅðåéäÞ üìùò ôï âÜöôéóìá óïõ õðüó÷åôáé íá áíáíåþóåé ôçí
øõ÷Þ óïõ, ðïõ ôçí ðÜëéùóåò êáé ôçí Ýêáìåò üëï ñõôßäåò áðü ôçí áìáñôßá,
ðåñéöñïíåßò ôïí åõåñãÝôç;..Ðùò ÷ùñßò ìçôÝñá îáíáãåííÜôáé ï Üíèñùðïò. Ôï âÜöôéóìá
ëõôñþíåé ôïõò áé÷ìáëþôïõò, áöÞíåé ôá ÷ñÝç, èáíáôþíåé ôçí áìáñôßá, áíáãåííÜ ôçí
øõ÷Þ.. Ï È. äåí åìðáßæåôáé. Ìçí åìðïñåýåóáé ôç ÷Üñç. Ìçí ëåò: Êáëüò êé ï íüìïò, áëëÜ
ãëõêýôåñç ç áìáñôßá. Ç çäïíÞ åßíáé ôï áãêßóôñé ôïõ äéáâüëïõ ðïõ óýñåé ðñïò ôçí
êáôáóôñïöÞ. Åßíáé ìçôÝñá ôçò áìáñôßáò, ôï êåíôñß ôïõ áèáíÜôïõ, ôñïöïäïôåß ôï áéþíéï
óêïõëÞêé. Ðñïò óôéãìÞí êáôáðñáýíåé áõôüí, ðïõ ôçí áðïëáìâÜíåé, ýóôåñá êÜíåé
áíôéäüóåèéò ðéï ðéêñÝò êé áðü ÷ïëÞ..¼ôáí Ý÷åéò áêìáßåò ôéò äõíÜìåéò óïõ, ôá
íåéÜôá óïõ ôá îïäåýåéò óôéò áìáñôßåò. ¼áôí ôá üñãáíá êïõñáóèïýí, ôüôå ôá
ðñïóöÝñåéò óôï Èåü..Ç óùöñïóýíç ôùí ãçñáôåéþí äåí åßíáé óùöñïóýíç, áëëÜ áäõíáìßá
áêïëáóßáò. Ï íåêñüò äåí óôåöáíþíåôáé..Ðïéοò óïõ Ýèåóå ôá üñéá ôçò æùÞò êáé óïõ
ðñïóäéþñéóå ðñïèåóìßá ãçñáôåéþí; Ç æùÞ äåí Ý÷åé ðñïèåóìßá..¼ðïõ ç äéÜèåóç
åßíáé Ýôïéìç, åêåß äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá åìðüäéï..Ìçí ôõ÷üí êáé óý áíáâÜëùí êáé ìç
ëáìâÜíùí ôï ëÜäé, ðïõ ôñïöïäïôåß ôï öùò, öèÜóåéò êÜðïôå óôçí ìÝñá, ðïõ äåí
ðåñéìÝíåéò..Èá Ýëèåé Üããåëïò óêõèñùðüò êáé èá áñðÜîåé âéáßùò êáé èá óýñåé ôçí
øõ÷Þ óïõ (Ðñïôñåðô.óôï áã.ÂÜðôéóìá, 251-3)
Ðñüóöåñå óôïí åáõôü óïõ ôï üíôùò óùôÞñéï öÜñìáêï..Åùò üôïõ ðëÝåéò ìå ïýñéï Üíåìï,
Ý÷å ôï íïυ óïõ óå åíäå÷üìåíï íáõÜãéï, êé Ýôóé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôï öüâï ùò âïçèü èá
Ý÷åéò ìéêñüôåñç ðéèáíüôçôá íá íáõáãÞóåéò..Äåí åßíáé ïñèü ôá μεν ÷ñÞìáôá íá
áñðÜæïõìå õðåñâïëéêÜ, ôçí äå áðïêáôÜóôáóç ôçò õãåßáò ìáò íá áíáâÜëëïõìå..Êé áí ìåí
ôï êáëü óïõ åßíáé åìðüñåõìá äåí èá ëõðüóïõí êáíÝíá ÷ñçìáôéêü ðïóü, áí äå ôï êáëü óïõ
íá äåßîåéò öéëáíèñùðßá ðñïò ôïí åáõôü óïõ ðåñéöñïíåßò ìéá Ýôïéìç
åõåñãåóßá..Êáéñüò ãéá ðüëåìï êé åéñÞíç..Ôçí óùôçñßá óïõ áí åðéôåëåßò ðÜíôá êáé
óôéãìÞ êáôÜëëçëç ãéá ôï âÜöôéóìÜ óïõ áí óïõ åßíáé ï ïðïéïóäÞðïôå êáéñüò..¼÷é ìüíï
ðëýóéò ôùí áìáñôçìÜôùí áëëÜ êáé äéüñèùóç ÷áñáêôÞñïò..Íá ìçí ðëýíåéò ìüíï ôïí
ðñïçãïýìåíï âüñâïñï, áëëÜ íá êáôáóôñÝøåéò ôçí ðçãÞ ôïõ, ü÷é ìüíï êáëÞ áðüêôçóç áëëÜ
êáé êáëÞ áðüññéøç ôùí áêêþò áðïêôçèÝíôùí..Íá ëáìðñõíèåßò êé ü÷é ìüíï íá âáöåßò. Ôï
÷Üñéóìá íα ìçí óêåðÜóåé ìüíï ôéò áìáñôßåò óïõ áëëÜ íá ôéò åîáëåßøåé..Ìçí ñéöèåßò
ðÜëé óôï êñåââÜôé êáé áöåèåß ôï óþìá óôéêò çäïíÝò ôçò êáêÞò áíáðáýóåùò áëëÜ
âÜäéæå åíèõìïýìåíïò ôçí åíôïëÞ..ÅîÞëèåò íåêñüò ü÷é ôñéÞìåñïò áëëÜ ðïëõÞìåñïò..Ìçí
íåêñùèåßò ðÜëé..Áí áíÝâëõæåò ìÝ÷ñé ôþñá ëÝðñá, ôçí Üìïñöï ðïíçñéÜ êáé ôþñá
êáèáñßóèçêåò ìå áðüîåóç ôçò êáêÞò ýëçò êáé ðÞñåò óþá ôçí åéêüíá, äåßîå ôïí
áêèáñéóìü óïõ óôïí éåñÝá..Ðñþôá ç ìéêñïøõ÷ßá êé ç öåéäùëüôçò óïõ Ýêáíå ôï ÷Ýñé
îçñü. ÓÞìåñá íá óïõ åêôåßíåé ôï ÷Ýñé ç åëåçìïóýíç êé ç öéëáíèñùðßá..Áí Þóïõí
êùöÜëáëïò áò ëáλÞóåé ï Ëüãïò óôá áõôéÜ óïõ (ç ðáéäåßá êé ç íïõèåóßá ôïõ
Êõñßïõ)..Áí äå÷èåßò ìÝóá óïõ ôïí Ëüãï üëï, èá ìáæÝøåéò óôçí øõ÷Þ óïõ üëåò ôéò
èåñáðåßåò ôïõ ×., ôéò ïðïßåò ðÞñå ï êαèÝíáò ìßá-ìßá. Ìüíï ìçí áãíïÞóåéò ôï ìÝôñï ôçò
÷Üñéôïò..ÈõìÞóïõ ôçí ðááñâïëÞ ôïõ ðïíçñïý ðíåýìáôïò ðïõ å’öõãå áðü ìáé áêñäéÜ êáé
îáíáãýñéóå (Ëïõê.11:24-5)..(Ëüãïò 40,351-5)... Ãéá üðïéïí åðéóôñÝøåé ðÜëé êáé
ðåèÜíåé, áêüìá êé áí óðéëùèåß ç æùÞ ôïõ ìå Üðåéñá ðáñáðôþìáôá, þóôå ôï Üèñïéóìá
ôùí êáêþí íá öáßíåôáé ðþò åßíáé 1000 åôþí ï È. äåí ôï õðïëãßæåé êáèüëïõ óå âÜñïò
ôïõ. Ãéáôß ôï ìÜôé ôïõ È. âëÝðåé ôï ðáñüí êáé äåí ëïãáñéÜæåé ôá ðåñáóìÝíá, áëëÜ ôá
èåùñåß óáí ìéá ìÝñá Þ Ýíá ìÝñïò ôçò íý÷ôáò, ðïõ ðÝñáóå êé Ýöõãå. Ôï âïõôçãìÝíï ðáñüí
óôçí áìáñôßá, áêüìá êé áí áõôïß, ðïõ áìáñôÜíïõí ôï ðáñïõóéÜæïõí ùò ìçäáìéíü, ï è. ôï
âëÝðåé óáí ðëÞèïò ÷ñüíùí: ôá åîïõäåíþìáôá (ðïõ ãéá ôïí áìáñôÜíïíôá èåùñïýíôá ùò
ôßðïôá) èá áðïôåëÝóïõí óåéñÜ åôþí (Óôéò Åðéãρ., 59-61)

111
ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣÇ: Åêåßíïé, ðïõ ôïðïèåôïýí ôéò øõ÷Ýò óå äéÜöïñåò óùìáôéêÝò öýóåéò
óõã÷Ýïõí ôéò öõóéêÝò éäéüôçôåò ìðåñäåýïíôåò ôï ëïãéêü, ôï Üëïãï, ôï áéóèçôéêü, ôï
áíáßóèçôï..¼ôáí ëïéðüí äåι ï Üíèñùðïò Ýíá äçëçôçñéþäåò & óáñêïöüñï èçñßï èá ôï
èåùñÞóåé óõããåíÝò & ïìüöõëï. Ïûôå èá èåùñÞóåé îÝíï ôï äçëçôçñéþäåò êþíåéï...Ðþò èá
ðÜñåé ôï äñåðÜíé íá èåñßóåé ôá óôÜ÷õá Þ ðþò èá ðáôÞóåé ôá óôáöýëéá, Þ èá
îåñéæþóåé ô’áãêÜèéá ..áöïý åßíáé Üäçëï ìÞðùò ôï ÷Ýñé ôïõ äåí óêïôþóåé êÜðïéïí áðü
ôïõò óõããåíåßò Þ ðñïãüíïõò Þ ïìïöýëïõò êé áí áíÜâåôáé öùôéÜ Þ ãåìßæåôáé ôï ðïôÞñé Þ
åôïéìÜæåôáé ôï öáãçôü ìå ôï óþìá ôïõò;..ÁëëÜ êé üôáí Ýñèåé ó’Ýíá äÜóïò èá ôï
èåùñÞóåé äÜóïò ëáþí.. Áí ç øõ÷Þ êáôåâáßíåé áðü ôïí ïõñáíü óôç ãç, óôï áíèñþðéíï óþìá
& ìåôÜ óå Üøõ÷á óþìáôá & ðÜëé ôï áíôßèåôï ôüôå ç êáôÜêñéóç áõôÞò ôçò æùÞò êé ï
Ýðáéíïò ôçò ïõñÜíéáò æùÞò óõã÷Ýïíôáé..

ΜΙΜΗΣÇ: ¼ðùò åêåßíïé ðïõ åêðáéäåýïíôáé óôç ñõèìéêÞ êßíçóç & ôïí ÷åéñéóìü ôùí
üðëùí ðñïÜãïíôáé åöüóïí ðñïóÝ÷ïõí ôïí åêðáéäåõôÞ,..êáôÜ ôïí ßäéïí ôñüðï üóïé Ý÷ïõí
åðéèõìßá óôï áãáèü ïìïßá ìå êåßíç ðïõ åß÷å ï ïäçãüò óôç óùôçñßá ðñÝðåé íá ôïí
áêïëïõèïýí..Äåí åßíáé äõíáôüí íá öèÜóïõìå óôï ßäéï ôÝñìá áí äåí ðåñÜóïõìå áðü ôïí ßäéï
äñüìï. ÐñÜãìáôé üðùò áõôïß ðïõ áäõíáôïýí íá ðåñÜóïõí áðü ôï ëáâýñéíèï, áí âñïýí êÜðïéï
Ýìðåéñï ôïí áêïëïõèïýí êáôÜ ðüäáò, Ýôóé åííüçóå & ôï ëáâýñéíèï áõôÞò ôçò æùÞò
áäéåðÜñáóôï ãéá ôçí áíèñþðéíç öýóç áí äåí áêïëïõèÞóåé êáíåßò ôïí ßäéï
äñüìï..Ëáâýñéíèï ëÝãù ôçí áäéÝîïäï öèïñÜ ôïõ èáíÜôïõ, ìÝóá óôçí ïðïßá êëåßóôçêå ôï
äýóôõ÷ï ãÝíïò ôùí áíèñþðùí. ìéìïýìåíïé üóï åðéôñÝðåé ç öôþ÷åéá ôçò öýóçò ìáò ôïí Èåü,
ôñåßò öïñÝò êáôáâáßíïíôåò êé áíáâáßíïíôåò áðü ôï íåñü, áíôáðïêñéíüìáóôå óôçí
ôñéÞìåñç ôáöÞ êé áíÜóôáóç. Êáèåôß ðïõ ãéíüôáí áðü ôïõò áãßïõò ãéíüôáí ùò
ðáñÜäåéãìá ãéá äéáäáóêáëßá ôùí êáôïñèùìÜôùí ôçò áñåôÞò (Á’Êïñ.10:11). Ï ðüëåìïò
êáôÜ ôùí áëëïöýëùí ìáò äéäÜóêåé ôçí áíäñåßá êáôÜ ôçò êáêßáò, ï æÞëïò êáôÜ ôï ãÜìï
ìáò ðñïåôåßíåé ôç óõíïßêçóç ìå ôçí áñåôÞ. Ôï ßäéï êé ï îåíéôåìüò ìáò õðïâÜëëåé ôçí
áíá÷þñçóç ãéá ôçí åíÜñåôç æùÞ, ïé öñïíôßäåò ãéá êáôáóêåõÝò êôçñßùí ìáò
ðñïôñÝðïõí íá äåß÷íïõìå åðéìÝëåéá óôá äéêÜ ìáò óðßôéá ðïõ ÷ôßæïíôáé ìå áñåôÞ
(Üóìá æ, 255). ¼ðùò ï ÷ïñüò ðáñáôçñåß ôïí êïñõöáßï, ïé íáýôåò ôïí êõâåñíÞôç & ç
óôñáôéùôéêÞ ðáñÜôáîç ôï óôñáôçãü. Ýôóé & üóïé áðïôåëïýí ôï ðëÞñùìá ôçò
Åêêëçóßáò Ý÷ïõí óôñáììÝíï ôï âëÝììá óôοí áñ÷çãü ôçò Åêêëçóßáò (Åêêë.Â,327).

ÌÍÇÌÏÓÕÍÁ: ï Éïýäáò ï Ìáêêáâáßïò óôçí Óéþí, üôáíå ßäå èáíáôùìÝíï ôïí ëáü Ôïõ áðü ôïõò
áëëïöýëïõòêé Ýøáîå êáé âñÞêå ìéêñÜ åßäùëá, ðñüóöåñå áìÝóùò åîéëáóôÞñéá
ðñïóöïñÜ ãéá ôïí êáèÝíá ôïõò óôïí Ê. ðïυ åßíáé Ýôïéìïò ãéá åõóðëá÷íßá, êÜíïíôÜò ôçí ìå
åõëÜâåéá êé áãÜðç ãéá ôïυò áäåñöïýò ôïõ, ãé’áõôü êáé óôçí èåßá ÃñáöÞ
èáõìÜæåôáé ãéá ôçí ðñÜîç ôïõ..ïé ìýóôåò êáι αõôüðôåò ôïõ Ëόãïõ üñéóáí íá ãßíåôáé
áíÜìíçóç ôùí ðéóôþí íåêñþí óôá öñéêôÜ êé Ü÷ñáíôá êáé æùïðïéÜ ìõóôÞñéá, ðñÜãìá ðïõ
êñáôåß óôáèåñÜ êáé áíáíôßññçôá ç åéò ôá ðÝñáôá ôçò ïéêïõìÝíçò áðïóôïëéêÞ êáé
êáèïëéêÞ Åêêëçóßá ôïõ ×. êáé È. áðü ôüôå ìÝ÷ñé ôþñá êáé ôçí óõíôÝëåéá ôïõ
êüóìïõ..ôßðïôå ôï áíþöåëï äåí ðáñÝëáâå ç áëÜèçôç èñçóêåßá ôùí ×. êáé ôï êñÜôçóå
áêëüíçôï óôïõò áéþíåò, áëëÜ üëá åßíáé ÷ñÞóéìá êáé ðïëý ùöÝëéìá êáé ðáñÝ÷ïõí
ìåãÜëç óùôçñßá (Äéïí.Áñåïðáã. Ðåñß åêêëçóéáóô.Éåñáñ÷.3:6ê.å., Ãñçã.Èåïë.,
Éùáí.×ñõó...äÝ÷åôáé ï È. ôéò óõìðëçñùìáôéêÝò ðñïóöïñÝò ðïõ ãßíïíôáé ãéá ÷Üñç
áõôþí êáé ôéò ëïãáñéÜæåé ùò Ýñãï êáé ðñÜîç åêåßíùí..ï áéôþí ãßíåôáé ìéìçôÞò ôïõ È.
êáé ôéò äùñåÝò ôùí Üëëùí ôéò æçôÜ óáí äéêéÝò ôïõ ÷Üñåò êé åêðëçñþíåé Ýôóé ôçí
ðñïϋðüèåóç ôçò ôÝëåéáò áãÜðçò (óùôçñßá Åëëçíßäáò êáι åéäùëïëÜôñéóóáò
Öáëêïíßëëáò, íåêñüò óôïí ÌáêÜñéï ‘üôáí ðñïóöÝñåéò äåÞóåéò õðÝñ ôùí íåêñþí ôüôå
íïéþèïõìå ìåãÜëç áíáêïýöéóç)..üóï ãéá ôï üôé óôïí Üäç äåí õðÜñ÷åé ìåôÜíïéá, ïéá
ðåéëÝò ôïõ ðáíôåðüðôç È. åßíáé ôñïìåñÝò áëëÜ ôéò õðåñíéêÜ ç áíõðïëüãéóôç
öéëáíèñùðßá ôïõ..êáé ôá ëÝìå áõôÜ ÷ùñßò íá êáôáñãïýåì ôçí ðñïöçôåßá..ôá ëüãéá ‘ç
Íéíåõß èá êáôáóôñáöåß’, ç ïðïßá äåí êáôáóôñÜöçêå, óôïí Åæåêßá ‘èá ðåèÜíåéò’ (Ã
Âáó.20:21) êáι üìùò Ýæçóå, óôïí Á÷áÜâ äåéíÜ (à Âáó.20:21) êáé ðÜëé ç áãáèüôçôÜ
112
ôïõ íßêçóå ôçí áðüöáóÞ ôïõ, êáé èá íéêÜ ðÜíôá ìÝ÷ñé ôçí ôåëéêÞ áíôáðüäïóç, ôï ôÝëïς
ôïõ ðáíçãõñéïý..ôþñá êáéñüò ãéá öñïíôßäá, ãéá óõíáëëáãÞ, ãéá êüðï êáé ôñåîßìáôá
êáé ìü÷èï. êé åßíáé ìáêÜñéïò åêåßíïò ðïõ äåí ëýãéóå ïýôε êïõñÜóôçêå íá åëðßæåé..
(Ãñçã.ÄéÜëïãïò ãéá ôçí óõã÷þñçóç ôùí áìáñôçìÜôùí ôïõ Ôñáϊáíïý, ðïυ ðñïêÜëåóå ôïí
ðéêñü èÜíáôï ðïëëþí ìáñôýñùí)..üðùò åêåßíïò ðïõ èÝëåé íá áëåßøåé êÜðïéïí Üññùóôï ìå
ìýñï Þ áã. Ýëáéïí, ðñþôá åêåßíïò äÝ÷åôáé ôç ÷ñßóç, Ýôóé êáé êáèÝíáò ðïõ
áãùíßæåôáé ãéá ôçí óùôçñßá ôïõ ðëçóßïí, ùöåëåß ðñþôá ôïí åáõôü ôïõ êáé ìåôÜ ôïí
ðëçóßïí ôïõ (Ì.Áèáí. ðñïóöïñÜ ëáäéïý ãéá ôïí êåêïéìçìÝíï êáé áãáèïåñãßåò, üðùò êÜíïõìå
ãéá ôá íÞðéá êáé ìå ôçí áðüôáîç ôïõ óáôáíÜ)..äéøÜ êáé èÝëåé êáé æçôåß ï
õðåñÜãáèïò Ê. íá ìçí óôåñçèåß êáíåßò ôùí äùñåþí ôïõ. ìÞðùò ôá âñáâåßá êáé ôá
óôåöÜíéá ôá åôïßìαóå ãéá áããÝëïõò; ìÞðùò ãéá áí óþóåé ôéò ïõñÜíéåò äõíÜìåéò Þñèå
óôç ãç êáé ðÞñå êáôÜ ôñüðï áäéÜöèïñï óÜñêá áðü ÐáñèÝíï; ìÞðùò óôïõò áããÝëïõò
åßðå ‘åëÜôå ïé åõëïãçìÝíïé ôïõ Ðáñüò ìïõ’..ðïéοò ðáñáèÝôïíôáò ðëïýóéï ãåýìá êáé
êáëþíôáò ôïõò ößëïõò ôïõ äåí èÝëåé íá Ýñèïõí üëïé êáé íá ÷ïñôÜóïõí áðü ôá êáëÜ ôïõ
áí ü÷é ãéá ôïõò ößëïõò ôïõ; êé áí óå áõôü áðïâëÝðåé ç üëç öñïíôßäá ìáò, ðüóï ìÜëëïí
áõôü óõìâáßíåé óôïí ìåãáëüäùñï êáé öéëÜíèñùðï È., ðïõ ìïéñÜæïíôáò êáé äßíïíôáò
÷áßñåôáé êé áãÜëëåôáé ðåñéóóüôåñï áðü üóï åêåßíïò ðïõ ôá äÝ÷åôáé êå
åîáóöáëßæåé ìåãÜëç óùôçñßá ãéá ôïí åáõôü ôïõ; ΚáèÝíáò ðïõ áðÝêôçóå ìéêñÞ æýìç
áñåôþí êáé äåí ðñüöôáóå íá ôçí ìåôáâÜëëåé óå Üñôï áëëÜ èÝëçóå, áëëÜ äåí ìðüñåóå
áðü ïêíçñßá Þ áìÝëåéá Þ áðü áíáíäñåßá Þ åîáéôßáò áíáâïëÞò êáé ôïí èÝñéóå ï èÜíáôïò,
÷ùñßò íα ôï ðåñéìÝíåé, äåí èá ëçóìïíçèåß áðü ôïí äßêáéï êñéôÞ áëëÜ ï Ê. èá êéíÞóåé
ãéá ÷Üñç ôïõ ìå ôÜ ôïí èáíáôü ôïõ ôïõò óõããåíåßò êáé ößëïυò êáé èá áíáðëçñþóïõí ôá
õóôåñÞìáôá åêåßíïõ ðïõ ðÝèáíå..åíþ åêåßíïò ðïõ äåí ðïñåýèçêå ìå ôç óõíåßäçóÞ ôïõ
áëëÜ ÷ùñßò öüâï êáé áäéáöïñßá êõëéüôáí óôéò äõóùäßåò ôùí çäïíþí, éêáíïðïéþíôáò
ôéò ïñÝîåéò ôçò óÜñêáò ôïõ..üëá ôá äéêÜ ôïõ èá ãßíïõí Ýôóé þóôå íá ìçí âïçèçèåß..áò
óõãêéíÞóåé ï Ê. ãéá ÷Üñç ìïõ ôïõò óõããåíåßò êáé ößëïõò êé áò èåñìÜíåé ôéò ø. þóôå
íá ìå âïçèÞóïõí ìå êáëÜ êáé èåÜñåóôá Ýñãá, þóôå íá ìçí áöÞóù êÜðïéï õóôÝñçìá ‘ÃñÜøå
óôçí äéáèÞêç óïõ ìáæß ìå ôá ðáéäéÜ êáé ôïõò óõããåíåßò óõãêëçñïíüìï êáé ôïí
Äåóðüôç (öôù÷ïýò)..Ýôóé ãíùñßæïíôáò ôï üôé íá âñåèåß êáíåßò óôçí ðñþôç êáôçãïñßá
åßíáé ðïëý äýóêïëï, ðñïóèÝôïõìå êáé ôçí äåýôåñç, áêïëïõèþíôáò ôá ëüãéá ôùí
áðïóôüëùí êáé ðáôÝñùí, þóôå êé ïé ðåèáìÝíïé ìå ôçí áãáãèüôçôá ôïõ È. íá ùöåëïýíôáé
êé ç öéëáíèñùðßá íá áõîÜíåôáé êé ç åëðßäá ôçò áíáóôÜóåùò íá åîáóöáëßæåôáé êé ç
ðñïóåõ÷Þ ðñïò ôïí È. íá åíéó÷ýåôáé êé ç ðñïóÝëåõóç óôïõò éåñïýò íáïýò íá áõîÜíåôáé
ìå ðåñéóóüôåñç èÝñìç êé áãáèïåñãßá ðñïò ôïõò öôù÷ïýò.. áêüìá êé áí ç æõãáñéÜ
ëõãßóåé ëßãï ðñïò ôá áñéóôåñÜ íéêÜ ïðùóäÞðïôå ç öéëáíèñùðßá ôïõ È...íá ïé ôñåιò
èåßåò êñßóåéò ôïõ Äåóðüôç: ç ðñþôç åßíáé äßêáéç (üôáí ãÝñíåé ç äåîéÜ
ðëÜóôéããá), ç äåýôåñç öéëÜíèñùðç (üôáí éóïññïðåß) ç ôñßôç õðåñÜãáèç (üôáí
ãÝñíåé ëßãï ðñïò ôá áñéóôåñÜ) êáé ç ôÝôáñôç, üôáí ïé ðïíçñÝò ðñÜîåéò åßíáé êáôÜ
ðïëý âáñýôáôåò.. áò óðåýóïõìå ðñïò ôç öñéêôÞ çìÝñá, ôçí äåõôÝñá ðáñïõóßá ìÞðùò
êáôçãïñçèïýìå áðü ôïυò óõããåíåßò ìáò üôé ðáñáìåëÞóáìå ôéò õðï÷ñåþóåéò áðÝíáíôß
ôïõò..ï êáèÝíáò èá áíáãíùñßóåé ôïí ðëçóßïí ôïõ ü÷é áðü ôï ó÷Þìá ôïõ óþìáôüò ôïõ áëëÜ
ìå ôï äéïñáôéêü ìÜôé ôçò ø. (ðáñáâïëÞ öôù÷ïý ËáæÜñïõ).. ‘ôüôå èá êáôáêñßíïõí ôá
ðáéäéÜ ôïõò ãïíåßò ôïõò’ (Åöñáßì) ..ïé áìáñôùëïß óôåñïýíôáé áõôÞí ôçí ðáñçãïñéÜ
ãéáôß äåí áíáãíùñßæïíôáé åìôáîý ôïυò..ìÝ÷ñé áðïóôáëåß ï êáèåßò óôïí ôüðï, ðïõ
åôïßìáóå ãéá ôïí åáõôü ôïõ (Éùáí.Äáì. Ðåñß ôùí åí ðßóôåé êåêïéìçìÝíùí )

ΜΟΝΑΧΟΣ: Ï ì. åßíáé óôñáôéþôçò. Êáíåßò óôñáôéþôçò äåí ÷ôßæåé óðßôé, ïýôå

áó÷ïëåßôáé ìå åìðüñéï, äåí ðñïìçèåýåôáé ôñïöÝò ãéá ôïí åáõôü ôïõ, äåí âáóáíßæåôáé
ãéá óðßôé..Ç æùÞ ôïõ åßíáé åðßðïíïò óôïõò ðïëÝìïõò êáé ëáìðñÞ óôçí åéñÞíç. ÓôÝöáíïò
åßíáé íá ðÜñåé åîïõóßá íá êëçèåß ößëïò ôïõ âáóéëéÜ, íá óôáèåß äßðëá ôïõ íá
êñáôÞóåé ôï äåîß ôïõ ÷Ýñé..íá ãßíåé ìåóßôçò ãéá ôïõò Ýîù ößëïõò ôïõ..Åðéäßùîå ü÷é
íá áöÞóåéò ðáéäéÜ óôç ãç, áëëÜ íΑ ôá áíõøþóåéò óôïí ïõñáíü, íá äéåîάãåéò ðüåëìï
ðñïò ôéò áñ÷Ýò êáé ôéò åîïõóßåò..íá êáôáóôÝëëåéò ôïõò ëïãéóìïýò, íá åìðéóôåýåóáé
113
óôçí äýíáìç ôïõ ìåãÜëïõ âáóéëéÜ..Êáé ãõíáßêåò åêóôñáôåýïõí êïíôÜ óôï ×ñéóôü..Ýíåêá
ôçò øõ÷éêÞò áíäñåßáò..Ôïí Ê. áêïëïõèïýóáí ü÷é ìüíï Üíäñåò áëëÜ êáé ãõíáßêåò. Ç
äéáêïíßá ôïõ ÓùôÞñïò åðéôåëåßôï ìå ôçí âïÞèåéá ôùí äýï öýëùí (áóêçô.ðñïäéáôýðùóç,
91).. Áí ïé õðïøÞöéåò íýìöåò ðëÝíïíôáé êáé óôïëßæïíôáé, ðüóï ìÜëëïí åìåßò ðñÝðåé íá
áðïâÜëëïõìå ôïí ñýðï ôùí áìáñôéþí ìå ôçí åðßðïíç Üóêçóç. Áíôß ãéá ëïõëïýäéá ôéò
áñåôÝò êé áíôß ëßèùí ðïëõôåëþí ôï ôñßðëïêï óôåöÜíé, ôçí ðßóôç, åëðßäá, áãÜðç, óôïí
ôñÜ÷çëï ôçí ôáðåéíéöñïóýíç, áíôß æþíçò ôçí óùöñïóýíç, ëáìðñÞ óôïëÞ ç áêôçìïóýíç,
Üöèáñôá öáãçôÜ, ïé åõ÷Ýò êé ïé øáëìïß ìå ôçí êáñäéÜ, ëáìðÜäåò ïé áñåôÝò..Êé üðùò
äåí åßíáé äõíáôü íá õøþóåéò 2 ãåìÜôïõò êÜäïõò, Ýôóé üôáí áíåâáßíåé ç øõ÷Þ ðëÞñçò
áãáèþí, ôï óþìá ìå ôçí Üóêçóç ãßíåôáé åëáöñý êáé äåí õðåñéó÷ýåé ‘üóï ï Ýîùèåí Ü.
öèåßñåôáé ôüóï áíáêáéíßæåôáé ï åóùôåñéêüò’..¼ðùò ç êëþóóá áí öýãåé áðü ôá
áâãÜ ôçò ôá êáèéóôÜ Ü÷ñçóôá Ýôóé êé ç ìïíá÷üò øõ÷ñáßíåôáé ìå ôéò óõíå÷åßò
ìεôáêéíÞóåéò..3 åßíáé ôá óðïõäáéüôåñá üðëá ôïõ å÷èñïý ðïõ åîáñôÜôáé ôï Ýíá áðü ôï
Üëëï: åðéèõìßá (ìå áñ÷Þ ôçí øõ÷Þ), çäïíÞ(ìå áñ÷Þ ôï óþìá), ëýðç. Ìçí áöÞóåéò ôçí
åðéèõìßá êáé èá äéáóêïñðßóåéò ôá õðüëïéðá..Åßíáé äõíáôüí åíþ åßóáé ìå ôïõò
ðïëëïýò êáôÜ ôçí äéÜèåóç íá ìïíÜæåéò êé áíôéèÝôùò åíþ åßóáé ìüíïò êáôÜ ôçí
äéÜèåóç íα óõæåßò ìå ôïõò ðïëëïýò..ÐïëëÜ ôá üðëá ôïõ äéáâüëïõ..ÍéêÞèçêå äéá
ôçò õãåßáò; Èá áññùóôÞóåé ôï óþìá..Áò ðñïôéìÞóïõìå ôçí õðáêïÞ áðü ôçí Üóêçóç,
äéüôé ç ìßá äéäÜóêåé ôçí õðåñçöÜíåéá, åíþ ç Üëëç õðüó÷åôáé ôçí ôáðåéíïöñïóýíç. Êé
ï å÷èñüò åìðíÝåé åðéåôáììÝíç Üóêçóç, ãéáôß êé ïé ìáèçôÝò ôïõ áõôü êÜíïõí. Ðώò èá
äéáêñßíïõìå ôçí èåßá êáé âáóéëéêÞ Üóêçóç áðü ôçí ôõññáíéêÞ êáé äáéìïíéþäç; ¼ëïò ï
÷ñüíïò ôçò æùÞò óïõ áò åßíáé êáíόíáò íçóôåßáò..Ðáíôïý ç Ýëëåéøç ìÝôñïõ åßíáé
êáôáóôñåðôéêÞ.. Ôá üðëá ìáò åßíáé ôï óþìá êé ï óôñáôéþôçò ç øõ÷Þ. Öñüíôéæå êáé
ôá äýï ãéá ôéò áíÜãêåò óïõ..Íá åßóèå êáëïß ôñáðåæßôåò, äçë. íá ãíùñßæåôå ìå
áêñßâåéá ôçí âáóéëéêÞ óöñáãßäá. ×ñõóüò ç íçóôåßá, ç åãêñÜôåéá, ç åëåçìïóýíç,
áëëÜ êé ïé ¸ëëçíåò ôïðïèåôïýí óå áõôÜ ôçí ôõññáíéêÞ ôïõò åéêüíá êé üëïé ïé
áéñåôéêïß êáõ÷þíôáé ãéá áõôÝò..Íá äÝ÷åóáé ìå áóöÜëåéá ôïí Óôáõñü ôïõ ×. ðïõ
åßíáé ÷áñáãìÝíïò óôéò áñåôÝò, ðïõ óçìáßíåé íá Ý÷åéò ïñèÞ ðßóôç óõíïäåõüìåíç áðü
óåìíÝò ðñÜîåéò..Íá ìçí áêïëïõèïýìå ôçí äéêÞ ìáò ãíþìç, áëëÜ ôçí ðíåõìáôéêÞ ìáò
ìçôÝñá..Ìçí áíáêüøåéò ôçí ðïñåßá óïõ, üðùò êé ïé íáýôåò äåí óôáìáôïýí åðåéäÞ
åíÝóêçøå άíåìïò äõíáôüò, äåí ðåôïýí ôï öïñôßï ôïõ ðëïßïõ áëëÜ Þ áñÜæïõí óå ëéìÜíé Þ
óõíå÷ßæïõí ôï ôáîßäé, áöïý ðïëåìÞóïõí ôçí æÜëç ôùí êõìÜôùí (Âßïò Σõãêëçô.341ê.å.)

ÌÏÑÖÙÓÇ: Ç ìüñöùóç åßíáé ôï ðñþôï áãáèü, ðïõ Ý÷ïõìå. ¼÷é ìüíï ç åõãåíÝóôåñç êáé
äéêÞ ìáò, η οποία ðåñéöñïíïýóá êÜèå êïìøüôçôá êáé öéëïäïîßá ëüãùí êñáôÜ ìüíï ôç
óùôçñßá êáé ôçí ïìïñöéÜ ôùí íïçôþí áëëÜ êé ç åîùôåñéêÞ ìüñöùóç, ôçí ïðïßá ðïëëïß
÷éóôéáíïß, áðü êáêÞ åêôßìçóç áðïññßðôïõí ãéáôß åßíáé ôÜ÷á ýðïõëç êé áðáôçëÞ
êé áðïìáêñýíåé áðü ôïí Èåü..Äåí ðñÝðåé íα ðåñéöñïíïýìå ôïí ïõñáíü êáé ôçí ãç êáé ôïí
áÝñá êé üóá áíÞêïõí ó’áõôÜ, åðåéäÞ ìåñéêïß äåí ôá åêëáìâÜíïõí ïñèÜ êáé óÝâïíôáé
ðëÜóìáôá ôïõ È. êé ü÷é ôïí Èåü, áëëÜ íá êáñðωνόμαστå áðü áõôÜ üôé åßíáé ÷ñÞóéìï
ãéá ôçí æùÞ êáé ôçí áðüëáõóÞ ìáò êáé íá áðïöåýãïõìå üôé åðéêßíäõíï..Íá
áé÷ìáëùôßæïõìå êÜèå íüçìá óôï ðñüóùðï ôïõ ×ñéóôïý. Êé üðùò ç öùôéÜ êáé ôá
ôñüöéìá êáé ôï óßäåñï êé áðü ôá Üëëá êáíÝíá äåí ãíùñßæïõìå êαèåáõôü ðÜñá ðïëý
÷ñÞóéìï Þ âëáâåñü áëëÜ ôïýôï åîáñôÜôáé áðü ôçí ãíþìç üóùí ôá ÷ñçóéìïðïéïýí, ôþñá äå
ìåñéêÜ áðü ôα åñðåôÜ áíáìåßîáìå óôá öÜñìáêá ãéá ôçí èåñáðåßá ìáò, Ýôóé êé áðü
áõôÜ äå÷èÞêáìå üôé áöïñÜ ôçí Ýñåõíá êáé ôçí èåùñßá. Áðïññßøáìå üôé ïäçãåß óôïõò
äáßìïíåò êáé ôçí ðëÜíç êáé óôï âõèü ôçò áðþëåéáò. Ãéáôß êé áðü áõôÜ äéäá÷èÞêáìå
ùöÝëåéá êáé èåïóÝâåéá áöïý äéáäá÷èÞêáìå áðü ôï ÷åéñüôåñï ôï êáëýôåñï êé áöïý
ìåôáâÜëëáìå ôçí áóèÝíåéá óå äýíáìç ôïõ äéêïý ìáò ëüãïõ. Äåí ðñÝðåé íα
ðåñéöñïíÞóïõìå ôçí ìüñöùóç, åðåéäÞ ìåñéêïß Ý÷ïõí áõôÞ ôç ãíþìç. ÁëëÜ íá èåùñÞóïõìå
áãñïßêïõò êé áêáëëéÝñãçôïõò üóïõò âñßóêïíôáé óå áõôÞ ôçí êáôÜóôáóç êáé ðïõ èá
Þèåëáí íá åßíáé üëïé üðùò áõôïß, þóôå óôï êïéíü ðÜèïò íá êñýöôåôáé ôï äéêü ôïõò êáé
íá äéáöåýãïõí ôïí Ýëåã÷ï ôçò áðáéäåõóéÜò (Óôïí Ìåã.Âáóéë.145-7).. Êé üôáí Ýãéíå óå
114
éêáíïðïéçôéêü âáèìü êÜôï÷ïò ôçò åäþ ì. êáé äåí Ýðñåðå êáíÝíá êáëü íá ôïõ äáéöýãåé
ïýôå íá õóôåñÞóåé áðü ôç öéëüðïíç ìÝëéóóá, ðïõ óõëëÝãåé ôá ÷ñçóéìþôáôá áðü êÜèå
ëïõëïýäé, óðåýäåé óôçí ÊáéóÜñåéá..ÁõôÞ ùò ãíþñéóìÜ ôçò Ý÷åé ôïõò ëüãïõò, üðùò
åßíáé ôá åìâëÞìáôá óôá üðëá Þ óôá äñÜìáôá..Åêåßíïò üìùò åß÷å ôïõò ëüãïõò ùò
ðÜñåñãï êáé ôüóï ìüíï êïñõöïëïãïýóå áðü áõôïýò ãéá íá Ý÷åé âïçèïýò óôç ÷ñéóôéáíéêÞ
æùÞ ôçò åõóÝâåéáò. Ãéáôß âÝâáéá ÷ñåéÜæïíôáé êáé ç äýíáìßò ôïõò ãéá ôçí
öáíÝñùóç üóùí íïïõíôáé. Ãéáôß ôï íüçìá ðïõ ìÝíåé áíÝêöñáóôï åßíáé êßíçóç ðíåõìÜôùí ðïõ
Ý÷ïõí íåêñùèåß. Åíþ öéëïóïößá åßíáé ç óðïõäÞ êáé ç áðüóðáóç áðü ôïí êüóìï, ç
óõíÝíùóç ìå ôïí Èåü áíôáëëÜóóïõóá ôá êÜôù ìå ôá Üíù êáé êáôáêôþóá ìå ôá
Üóôáôá êáé ñÝïíôá ôá óôáèåñÜ êáé ìüíéìá. (Óôïí Ìåã.Âáó., 151)..Ìáò äÝ÷èçêå ç
ÁèÞíá üðùò Ýíá ðïôÜìé, ðïõ êõëÜ äéáêëáäéóìÝíï áðü ôçí ßäéá ðçãÞ ôçò ðáôñßäïò óå
äéáöïñåôéêÞ îåíçôåéÜ áðü Ýñùôá ôçò ðáéäåßáò êáé ðïõ óõíáíôçèÞêáìå ðÜëé óôï ßäéï
óçìåßï ..Æçôïýóå (ï Âáóßëåéïò) áõôÜ, ðïõ åß÷å åëðßóåé, áðïêáëïýóå ôçí ÁèÞíá êïýöéá
ìáêáñéüôçôá. (Óôï Ìåã.Âáó., 161)..Áðü ôçí Ãåùìåôñßá êáé ôçí áóôñïíïìßá êáé ôçí
åðéêßíäõíï óôïõò Üëëïõò ìÜèçóç (ï ÊáéóÜñéïò) äéÜëåîå üóï Þôáí ùöÝëéìï - êé áõôüò
Þôáí ï èáõìáóìüò ôïõ Äçìéïõñãïý ãéá ôçí áñìïíßá êáé ôçí ôÜîç ôùí ïõñáíßùí öáéíïìÝíùí.. Êé
áöïý êÜèå áñåôÞ êáé ãíþóç èçóáýñéóå óôçí øõ÷Þ ôïõ, óáí ìåãÜëï öïñôçãü ðëïßï
ãåìßæåé ìå êÜèå ëïãÞò åìðïñåýìáôá, îåêéíïýóå ãéá ôçí ðáôñßäá ôïõ ãéá íá ìåôáäþóåé
êáé óôïõò Üëëïõò ôá åêëåêôÜ ó ôïé÷åßá ôçò ðáéäåßáò ôïõ..(Óôïí ÊáéóÜñéï, 393-5).
Ïé öñüíéìïé üìùò ëïãéóìïß, ïé ðáôÝñåò ôïõ áíäñåßïõ ãåííÞìáôïò, üôáí ôï êáëü ðáéäß
ñé÷ôåß óôá êýìáôá ôçò æùÞò áõôÞò, ôï åîáóöáëßæïõí óå êáóÝëá, ôç ìüñöùóç, áðü
äéÜöïñá ìáèÞìáôá, ðïõ êñáôÜåé ðÜíù óå êýìáôá áõôüí ðïõ ôáîéäåýåé ðÜíù ôçò.. Áò
ìéìåßôáé ôïí ÌùõóÝá êé áò ÷ýíåé Üöèïíá äÜêñõá..ãéáôß ôï äÜêñõ åßíáé áóöáëÞò
öýëáêáò üóùí óþæïíôáé ìå ôçí áñåôÞ. Áí ôþñá ç Üãïíç êüñç ôïõ âáóéëéÜ (ç Ýîù
öéëïóïößá), ðïõ åßíáé Üãïíç êáé óôåßñá õéïèåôÞóåé ôï íÝï..ï ëüãïò åðéôñÝðåé íá ìçí
áðùèåßôáé ç ó÷Ýóç, ìå ôçí êáô’üíïìá ìüíï ìÜíá üóï ç çëéêßá åßíáé áêüìç áôåëÞò. ¼ðïéïò
üìùò Ý÷åé áíåâåß óôï ýøïò..èá èåùñÞóåé íôñïðÞ ôïõ íá ïíïìÜæåôáé ðáéäß ôçò öýóåé
Üãïíçò. Ãéáôß ç åîùôåñéêÞ ì. åßíáé áëçèéíÜ Üãïíç, ðïõ Ý÷åé ùäßíåò ðÜíôá êáé ðïôÝ
äåí ãåííÜ æùíôáíü ðáéäß. Ðïéοò åßíáé ï êáñðüò ôùí ðïëý÷ñïíùí ðüíùí ôçò;..Äåí åßíáé
üëïé áíåìïãåííÞìáôá êé üëïé áíïëïêëÞñùôïé, ðïõ áðïâÜëëïíôáé ðñéí öôÜóïõí óôï öùò ôçò
èåïãíùóßáò, ðïõ èá ìðïñïýóáí ßóùò íα ãßíïõí Üíèñùðïé, áí äåí êëåßíïíôáí êáèüëïõ óôïõò
êüëðïõò ôçò Üãïíçò óïößáò..Áõôü äéäÜóêåé íα áó÷ïëïýìáóôå êáôÜ ôïí êáéñü ôçò
ìüñöùóÞò ìáò ìå ôïõò åîùôåñéêïýò ëüãïõò, íá ìçí ìÝíïõìå ìå ôï ãÜëá ôçò Åêêëçóßáò.Êé
áõôü åßíáé ôá êáèéåñùìÝíá êé ïé óõíÞèåéåò ôçò Å., ìå ôá ïðïßá ôñÝöåôáé êáé
äõíáìþíåé ç øõ÷Þ äçìéïõñãþíôáò áðü äù ôéò ðñïϋðïèÝóåéò ôçò áíáäñïìÞò ôçò ðñïò ôá
Üíù. ÅíäéÜìåóïò äýï å÷èñþí èá ãßíåé üðïéïò Ý÷åé ðáéäåõôåß ìå ôçí åîùôåñéêÞ ì. êé
ü÷é ìå ôç äéäáóêáëßá ôùí ðñïãüíùí ôïõ: Ï ìåãáëüøõ÷ïò üìùò êáé ãåííáßïò üðùò ï
ÌùõóÞò, óêïôþíåé áõôüí ðïõ ðïëåìÜ ôïí ëüãï ôçò áëÞèåéáò.. Ç åìöýëéá äéáìÜ÷ç
ãßíåôáé ìÝóá ìáò..Áí ÷ñåéáóôåß íá óõãêáôïéêÞóïõìå ìå áëëüöõëï, íá ìáèçôåýóïõìå
óôçí Ýîù óïößá, áò ôï ðñÜîïõìå áðïìáêñýíïíôáò ôïõò êáêïýò âïóêïýò áðü ôçí Üäéêç ÷ñÞóç
ôïõ ðçãáäéïý..íá åëÝã÷ïõìå ôïõò äáóêÜëïõò ôùí êáêþí ãéá ôç äüëéá ÷ñÞóç ôçò
ðáéäåßáò. ¸ôóé èá ìåßíïõìå ìüíïé ìå ôïí åáõôü ìáò. Êáé ôüôå óå åìÜò ðïõ åðéìÝíïõìå óå
áðüëåìï ôñüðï æùÞò èá áóôñÜøåé ç áëÞèåéá..ï È., ðïõ öáíåñþèçêå ìÝóá áðü ôç âÜôï,
ôç Θåïôüêï Þ ç áêáíèþäçò óÜñêá..Äåí åßíáé äõíáôü ìå äåìÝíá ðüäéá íá áíåâåß êáíåßò
óôï ýøïò, üðïõ öáßíåôáé ôï öùò ôçò áëÞèåéáò, áí äåí ëõèåß ç íåêñÞ êáé ãÞéíç
ðåñéâïëÞ ìå ôá äÝñìáôá áðü ôá ðüäéá..Áí ëïéðüí êáíåßò äõíáìþóåé ìå ôçí Ýëáìøç ôïõ
öùôüò êáé ëÜâåé ôüóç åîïõóßá êáôÜ ôùí áíôéèÝôùí, ôüôå óáí áèëçôÞò, ðïõ Ý÷åé
ìÜèåé éêáíïðïéçôéêÜ êïíôÜ óôï ãõìíáóôÞ ôçí áíäñåßá ôïõ áèëçôÞ, ìå èÜññïò êé
áõôïðåðïßèçóç áò âáäßóåé óôïí áãþíá êáôÜ ôùí å÷èñþí êñáôþíôáò óôï ÷Ýñé ôç
âáêôçñßá, ôï ëüãï ôçò ðßóôçò. Èá ôïí áêïëïõèÞóåé ç ãõíáßêá ôïõ áðü ôïõò áëëïöýëïõò.
Ãéáôß ìå êÜôé áðü ôçí Ýîù ðáéäåßá ðïõ äåí åßíáé áðüâëçôï õðÜñ÷åé ãéá íá
óõæåõ÷èïýìå. Ç çèéêÞ êáé öõóéêÞ öéëïóïößá èá ìðïñïýóå íá ãßíåé êÜðïôå ôïõ
õøçëïôÝñïõ âßïõ óýæõãïò êáé ößëïò êáé ìÝôï÷ïò, ìüíï áí ôá ãåííÞìáôÜ ôçò äåí öÝñíáíε ôï
115
áëüöõëï ìßáóìá..ÕðÜñ÷åé óôá ìáèÞìáôá ôçò öéëüóïöçò ãÝííçóçò êÜôé óáñêþäåò, ìéá
áêñïâõóôßá, ðïõ üôáí áöáéñåèåß üôé áðïìÝíåé åßíáé ç éóñáçëéôéêÞ åõãÝíåéá. Ãéá
ðáñÜäåéãìá êáé ç Ýîù ö. ëÝåé üôé ç øõ÷Þ åßíáé áèÜíáôç. Áõôü åßíáé åõóåâÝò
ãÝííçìá. ÁëëÜ ç ìåôåíóÜñêùóç..åßíáé ç óáñêþäçò êé áëëüöõëç áêñïâõóôßá..ËÝåé üôé
õðÜñ÷åé È. áëëÜ ôïí ïíïìÜæåé õëéêü. Ôïí ïìïëïãåß ùò äçìéïõñãü áëëÜ üôé Ý÷åé áíÜãêç
áðü ýëç. Ôïí ðáñáäßäåé üôé åßíáé áãáèüò êáé äõíáôüò áëëÜ üôé óå ðïëëÜ õðï÷ùñåß
óôï íüìï ôçò áíÜãêçò. Ðñïò ôß üìùò áíáöÝñåôáé êαíåßò óôá åðéìÝñïõò, ðþò ïé ïñèÝò
óêÝøåéò ôçò åîùôåñéêÞò ö. êáôáìïëýíïíôáé ìå Üôïðåò ðñïóèÞêåò, ðïõ üôáí áöáéñåèïýí
ãßíåôáé ßëåοò óå åìÜò ï Üããåëïò ôïõ È. äïêéìÜæïíôáò ÷áñÜ ãéá ôá äüãìáôá áõôÜ,
åðåéäÞ åßíáé ãíÞóéï ãÝííçìá. (Óôïí Βίο ÌùõóÞ Â, 201-3). Ï ëüãïò ðáñáããÝëåé óå áõôïýò,
ðïõ áóêïýí ôçí áíþôåñç æùÞ íá áðïêôïýí ìå áñåôÞ êáé ôïí ðëïýôï ôçò åîùôåñéêÞò óïößáò,
ìå ôçí ïðïßá óôïëßæïíôáé ïé áëëüèñçóêïé. Ôçí çèéêÞ êáé ôç öõóéêÞ, ôç ãåùìåôñßá êáé
ôçí áóôñïíïìßá êáé ôï Ýñãï ôçò ëïãéêÞò êé üëá üóá óðïõäÜæïõí ïé Ýîù ôçò Å...ãéáôß èá
ôïõ ÷ñçóéìåýóïõí óå êÜðïéï êáéñü íá êáëëùðéóôåß ï èåßïò Νáüò ôïõ ìõóôçñßïõ ìå ôïí
ëïãéêü ðëïýôï..Áυôïß ðñïóöÝñïõí óôçí Å, óáí äþñï ôçí åîùôåñéêÞ ôïõò ì.. üðùò ï
Ì.Âáóßëåéïò(Óôï Âßï ÌùõóÞ Â, 234-5)

ÁÏÓ: Ôï Üäõôï, ôá Üãéá ôùí áãßùí åßíáé ïýôå ôï Üøõ÷ï, ïýôå ôï á÷åéñïðïßçôï áëëÜ
Íôï ôáìåßï ôçò êáñäéÜò ìáò áí ðñáãìáôéêÜ åßíáé Üäõôï áðü ôçí êáêßá & Üâáôï óôïõò
ðïíçñïýò ëïãéóìïýò. Óôïëßæåé ôï êåöÜëé ôïõ ìå ôï ïõñÜíéï öñüíçìá, ü÷é ÷áñÜæïíôáò
ôýðïõò ãñáììÜôùí áëëÜ áðïôõðþíïíôáò ôïí ßäéï ôïí Èåü óôï çãåìïíéêü ôïõ íïυ. Áõôüò ðïõ
ïäçãåßôáé óôçí éåñοóýíç ìå áõôü ôïí ôñüðï áðü ôïí Êýñéï, áöïý èáíáôþóåé ôï öñüíçìá
ôçò óÜñêáò ìå ôçí ìÜ÷áéñá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. & ôïí åôïéìÜæåé íá ðñïóöÝñåé ü÷é
ôßðïôá, áëëÜ ôïí ßäéï ôïí åáõôü ôïõ èýìá & óöÜãéï óôï Èåü ìå ôçí ìõóôéêÞ
éåñïõñãßá...ÐåñéãñáöÞ íáïý, óôïí ïðïßï ðñïóöÝñèçêå ùò ðñïóöïñÜ áðü ôïí ÐáôÝñá ï
Ãéοò, ùò éåñÝáò (Óôïí ÐáôÝñá, 339). ÈõóéáóôÞñéï, ðïõ åßíáé Ýñãï ôïõ íïõ, êáé ç
áíÜâáóç ãßíåôáé äéá èåùñßáò. Óå áõôü èá ðáñáóôþ êáé èá èõóéÜóù åõðñüóäåêôá
èýìáôá (Λόγ.26,187)

ΝÅÑÏ: Óïõ óõíÝâç ðïôÝ êáèþò óôåêüóïõí ðÜíù áðü ìéα ðçãÞ ðïõ áíáâëýæåé Üöèïíï íåñü,
íá óïõ Ýñèåé ç óêÝøç, ðïéοò Üñáãå ùèåß ôï íåñü áõôü áðü ôá ëáãüíéá ôçò ãçò;..ÁõôÜ
åîáñôþíôáé áðü ôçí áñ÷éêÞ åêåßíç öùíÞ: ‘Óõíá÷èÞôù ôá ýäáôá’.....(Åîáçì.Ä,151) Ôï
ëåãüìåíï íåñü, ðïõ ïýôå âëÝðåôáé, ïýôå ñÝåé, ïýôå ãåíéêÜ ðåñéÝ÷åôáé óå
äï÷åßá..áëëÜ åßíáé Ýîù áðü ôüðï, Üìéêôï áðü êÜèå áéóèçôþò äéáêñéíüìåíç ðïéüôçôá,
äåí íïìßæù üôé ïðïéïóäÞðïôå óþöñùí Üíèñùðïò èá åííïÞóåé êÜôé Üëëï..ðáñÜ ôç íïåñÜ
ïõóία üóï öÝñåôáé êÜôù áðü ôï Ðíåýìá ôïõ È. & åßíáé áóöáëþò åðÜíù áðü ôïõò ïõñáíïýò
& ìέíåé åíôåëþò Ýîù áðü ôá áéóèçôéêÜ..ÓôåñÝùìá åßíáé ôï áêñüôáôï ðÝñáò ôçò
áéóèçôÞò ïõóßáò, åðÝêåéíá ôïõ ïðïßïõ äåí õðÜñ÷ïõí ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí
öáéíïìÝíùí. (Áðïëïãçô. ðåñß Åîáçì. 287-9)

ΝΕΑΡΟΣ óôçí øõ÷Þ åßíáé åêåßíïò, ðïõ Ý÷åé êáôáñôéóèåß ìå ôåëåéüôçôá ìå ôçí
ðïëõìÝñåéá ôçò áñåôÞò. Áõôüò ðïõ ôï ðíåýìá ôïõ âñÜæåé, ðïõ åßíáé óöñéãçëüò óå
ðñÜîåéò åõóÝâåéáò êé åõñßóêåôáé óôçí áêìÞ ôùí äõíÜìåþí ôïõ ãéá Ýñãá áãáèÜ. Áõôüí
ôïí áðïêáëåß ôï Åõáã. ‘âéáóôÞ’ (Ìáôè. 11:12), ãéáôß ìðïñåß íá áñðÜîåé ôçí ïõñÜíéï
âáóéëåßá. (Ø.148:12-13, Éùçë 3:1). (Óôçí áñ÷Þ ôùí Ðáñ. 403). Áõôïß ðïõ Ýöåñáí ôï íÝï
óôïí Áíôþíéï ôïí ðáñáêáëïýóáí íá ðñïóåõ÷çèåß õðÝñ áõôïý, ï äå Áíôþíéïò óõìðÜèçóå ôï
íÝï êáé ðñïóåυ÷üôáí êé üëç ôç íý÷ôá áãñýðíçóå ìáæß ôïõ. ÁëëÜ ï íÝïò ôéò ðñùéíÝò
þñåò üñìçóå îáöíéêÜ åíáíôßïí ôïõ êáé ôïí Ýóπñùîå. Êé åíþ åêåßíïé, ðïõ óõíόäåõáí ôï íÝï
áãáíÜêôçóáí ìáæß ôïõ, ï Á. åßðå: Ìçí ïñãßæåôå ôï íÝï, äéüôé äåí ìå óðñþ÷íåé áõôüò,
áëëÜ ï äáßìïíáò ðïõ âñßóêåôáé ìÝóα ôïõ êé ï ïðïßïò ôï Ýêáíå áõôü, åðåéäÞ ôïí
åðåôßìçóá êáé ôïí äéÝôáîá íá ãêñåìéóèåß êáé íá öýãåé óå Üíõäñïõò ôüðïõò êé åßíáé
óçìÜäé, üôé Ýöõãå. Ìüëéò åßðå áõôÜ ï Áíôþíéïò áìÝóùò ï íÝïò Ýãéíå õãéÞò êé áöïý

116
åðáíÝêôçóå ôá ëïãéêÜ áíôåëήöèçêå ðïõ âñéóκüôáí êáé êáôáöéëïýóå ôïí ãÝñïíôá (Âßïò
Áíôùí. 123-5)

ΝΗΣΤΕΙÁ: Ï êïñåóìüò ðåñéïñßæåé ôçí ôÝñøç óôçí êïéëéÜ, ç äå íçóôåßá áíåâÜæåé ôï

êÝñäïò óôçí øõ÷Þ. Íá ÷áßñåóáé ãéáôß óïõ Ý÷åé äïèåß áðü ãéáôñü öÜñìáêï, ðïõ
êáôáóôñÝöåé ôçí áìáñôßá. Ãéáôß üðùò ôá óêïõëÞêéá ôùí åíôÝñùí ôùí ðáéäéþí
åîáöáíßæïíôáé ìå äñáóôéêÜ öÜñìáêá, Ýôóé êé ç íçóôåßá üôáí ìðåß óôçí øõ÷Þ
èáíáôþíåé ôçí áìáñôßá ðïõ åìöùëåýåé óôï âÜèïò.. ÕðïêñéôÞò åßíáé áõôüò ðïõ
õðïäýåôáé îÝíï ðñüóùðï óôï èÝáôñï. Åíþ åßíáé äïýëïò õðïäýåôáé ðïëëÝò öïñÝò
ôï ðñüóùðï ôïõ Êõñßïõ..¸ôóé & óôçí æùÞ áõôÞ. Ïé ðéï ðïëëïß óôç óêçíÞ ôçò
æùÞò ôïõò, ðáßæïõí èÝáôñï ìå ôï íá öÝñïõí Üëëá óôçí êáñäéÜ êé Üëëá íá
åðéäåéêíýïõí öáíåñÜ óôïõò áíèñþðïõò.. Ìçí õðïêñßíåóáé ôïí óêõèñùðü, èçñåýùí ôçí
äüîá áðü ôïõ öáßíåóáé åãêñáôÞò. Ãéáôß áðü ôçí åõåñãåóßá & ôç íçóôåßá, ðïõ
ãßíïíôáé äçìüóéá êáíÝíá üöåëïò äåí ðñïÝñ÷åôáé. Ç í. åßíáé ðáëéüôåñç áðü ôï íüìï. Ôï
êåéìÞëéï åßíáé ðáôñéêü. ÊÜèå ôé ðïõ åßíáé áñ÷áßï åßíáé óåâáóôü. Íá
óÝâåóáé ôçí ðáëáéüôçôá ôçò íçóôåßáò. Åßíáé óõíïìÞëéêïò ìå ôçí áíèñùðüôçôá.
ÍïìïèåôÞèçêå óôïí ðáñÜäåéóï (Ãåí.2:17)..Áí ç Åýá åß÷å íçóôÝøåé äåí èá åß÷áìå áíÜãêç
áðü ôç íçóôåßá áõôÞ. Ç ìåôÜíïéá ÷ùñßò ôç í. åßíáé áñãÞ. Ï ôñüðïò ôçò æùÞò óôïí
ðáñÜäåéóï åßíáé åéêüíá ôçò í. ¼÷é ìüíïí ãéáôß ï Üíèñùðïò ìå ôï íá Þôáí ïìïôñÜðåæïò ìå
ôïõò áããÝëïõò, åðåôýã÷áíå ôçí ïìïéüôçôá ðñïò áõôïýò, áëëÜ äéüôé üóá âñÞêå ç
äéÜíïéá ôùí áíèñþðùí, äåí åß÷áí åðéíïçèåß êáèüëïõ áðü ôïõò ôñåöïìÝíïõò óôïí
ðáñÜäåéóï. Áò íçóôåýóïõìå ëïéðüí ãéá íá åðáíÝëèïõìå óôïí ðáñÜäåéóï.. Ïé ãéáôñïß
åðéâÜëëïõí óôïõò áóèåíåßò ü÷é ðïéêéëßá öáãçôþí áëëÜ áóéôßá & äßáéôá..Ôß åßíáé
åõêïëüôåñï ãéá ôçí êïéëéÜ, íá ðåñÜóåé ôç íý÷ôá ìå ëéôüôçôá äéáßôçò Þ ìå ôçí
áöèïíßá ôùí öáãçôþí íá êåßôáé âáñéÜ & íá ðõêíïóôñéöïãõñßæåé ðáñáöïôùìÝíç &
óôåíï÷ùñçìÝíç; Åêôüò êé áí ðåéò üôé & ïé êõâåñíÞôåò óþæïõí ôï ðáñáöïñôùìÝíï ìå
åìðïñåýìáôá ðëïßï åõêïëόôåñá áðü ôï êáëÜ åöοäéáóìÝíï êé åëáöñü.. & ôá óþìáôá ôùí
áíèñþðùí (óáí ôá êáñÜâéá) üôáí ðáñáöïñôþíïíôáé ìå ôïí óõíå÷Þ êüñï, åýêïëá õðïêýðôïõí
óôéò áññþóôéåò. ¼ôáí üìùò ÷ñçóéìïðïéïýí óôåñåÜ êé åëáöñéÜ ôñïöÞ, & ôï áíáìåíüìåíï
áðü ôçí áññþóôéá êáêü óáí êáêáïêáéñßá îåöåýãïõí êáé ôï ðáñüí ï÷ëçñü óáí äßíç
äéáó÷ßæïõí..ÅðåéäÞ ï Üíèñùðïò ðñüóèåóå ôçí ðïëõôÝëåéá & ôçí ðïéêéëßá ôùí öáãçôþí
äçìéïýñãçóå ôá äéÜöïñá åßäç áóèåíåéþí.. ¼ëïé ïé Üãéïé óáí êÜðïéá ðáôñéêÞ
êëçñïíïìéÜ äéαöýëáîáí ôç í., ðáñáäßäïíôåò ï ðáôÝñáò óôï ðáéäß..Ôï êñáóß åìöáíßóèçêå
ìåôÜ ôïí êáôáêëõóìü..ÅðéôñÜðçêå ç áðüëáõóç üôáí áðïññßöèçêå ç ôåëåßùóç. Äåßãìá
äå ôçò Üãíïéáò ôïõ êñáóéïý åßíáé ï Íþå, ðïõ áãíïïýóå ôç ÷ñÞóç ôïõ. Ìå ôï üðëï ôçò í. ï
ÌùõóÞò äåí èá áðïôïëìïýóå íá ðëçóéÜóåé ôçí êïñõöÞ, ðïõ êÜðíéæå & åíþ ðÜíù óôï âïõíü
ç í. Ýãéíå ðñüîåíïò íïìïèåóßáò, êÜôù ç ëáéìáñãßá åîåìÜíç óå åéäùëïëáôñåßá (Åî.32:6). Ç
ïéíïðïóßá á÷ñÞóôåøå ôçí åðß 40 ìÝñåò ðñïóìïíÞ ôïõ äïýëïõ ôïõ Èåïý óôç í. &
ðñïóåõ÷Þ..Óå öåõãáëáßá óôéãìÞ ï ëáüò ðïõ åß÷å ãíùñßóåé ôïí Èåü ìå ôá ðéï ìåãÜëá
èáýìáôá, êõëßóèçêå óôçí åéäùëïëáôñéêÞ ôñÝëëá ôùí Áéãõðôßùí. (Çóáý, ÓáìïõÞë)..Ôß
Þôáí åêåßíï, ðïõ Ýêáíå áêáôáìÜ÷çôï ôïí ìåãÜëï Þñùá Óáìøþí;..Ç í. ôïí åãÝííçóå, ç í.
ôïí èÞëáóå, ç í. ôïí Ýêáìå Üíôñá. Ç í. ãåííÜ ðñïöÞôåò, äõíáìþíåé äõíáôïýò, êÜíåé
óïöïýò íïìïèÝôåò..üðëï óôïõò áíäñåßïõò, ãõìíáóôÞñéï óôïõò áèëçôÝò..Óôïõò ðïëÝìïõò
êÜíåé áíäñáãáèÞìáôá & óôçí åéñÞíç äéäÜóêåé ôçí çóõ÷ßá.. ÁõôÞ Ýêáìå ôïí Çëßá
èåáôÞ ôïõ ìåãÜëïõ èåÜìáôïò (óôï üñïò ×ùñÞâ)..Áðü áìßáíôï Þôáí ôá óþìáôá ôùí ôñéþí
ðáßäùí,..ðïõ áðïäåéêíýïíôáí ðéï äõíáôïß áðü ôï ÷ñõóü.. Ç öùôéÜ ïýôå ôñß÷á äåí
ðåßñáîå ãéáôß åß÷áí ôñáöåß äéá ôçò í...Ç í. áöïý äõíÜìùóå ôï óþìá ôïõ ÄáíéÞë, üðùò ç
âáöÞ ôï óßäçñï, ôï êáôÝóôçóå áêáôáãþíéóôï óôá ëéïíôÜñéá. Ç í. åßíáé ðñïêïðÞ
óðéôéþí, ìçôÝñá ôçò õãåßáò, ðáéäáãùãüò ôçò íéüôçò, óôïëßäé ôùí ãåñüíôùí, êáëÞ
óõíïäïéðüñïò óôïõò ðåæïðüñïõò, áóöáëÞò ïìüóêçíïò óôïõò óõæýãïõò..Ðïéοò æçìßùóå
ôï óðßôé ôïõ ìå ôç íçóôåßá;..Äåí èá ëåßøåé ôßðïôå ìå ôç íçóôåßá áðü ôá
õðÜñ÷ïíôá ôïõ óðéôéïý.. Áò ãßíåé ç í. áíÜðáõóç áðü ôïõò óõíå÷åßò êüðïõò ôùí
õðçñåôþí..Áò äþóåé êÜðïéá áíÜðáõëá ç êïéëéÜ óôï óôüìá..¼ôáí ÷ïñôÜóåé ç êïéëéÜ
117
öéëïóïöåß ðåñß åãêñáôåßáò, êé üôáí áäåéÜóåé ëçóìïíåß ôá äüãìáôá.. Ç í. äåí
ãíùñßæåé ôç öýóç ôïõ äáíåßïõ..¼ðùò ç äßøá êáèéóôÜ ãëõêý ôï ðïôü êé ç ðåßíá ðïõ
ðñïçãÞèçêå ãëõêåéÜ ôçí ôñÜðåæá, Ýôóé êé ç í. öáéäñýíåé ôçí áðüëáõóç ôùí
öáãçôþí..Äåí õðÜñ÷åé ôßðïôå ôï åðéèõìçôü, ώóôå íá ìçí êáôáöñïíåßôáé áðü ôçí
óõíå÷Þ áðüëáõóç. Áõôþí ðïõ ç áðüêôçóç åßíáé óðÜíéá, áõôþí ç áðüëáõóç
ãßíåôáé ðåñéóðïýäáóôç..Äåí âëÝðåéò üôé êé ï Þëéïò åßíáé ëáìðñüôåñïò ìåôÜ ôç
íý÷ôá êé ç åãñÞãïñóç ìåôÜ ôïí ýðíï, êé ç õãåßá ìåôÜ ôçí áññþóôéá & ç ôñÜðåæá ðéï
åõ÷Üñéóôç ìåôÜ ôç íçóôåßá.. Ç í, & ãéá ôç óÜñêá åßíáé ðåñéóóüôåñï åðùöåëÞò.
Äéüôé ç Üêñá åõåîßá Ý÷åé ìåôáðôþóåéò êé õðïôñïðÝò, ïðüôå ç öýóç êÜìðôåôáé êé
áäõíáôåß íá óçêþóåé ôï âÜñïò ôçò ðïëõóáñêßáò. Ç êïéëéÜ âáñõöïñôùìÝíç ü÷é ìüíï ãéá
äñüìï äåí åßíáé åðéôÞäåéá áëëÜ & ýðíï. Êïßôá ìçí ôþñá ìå ôï íá áðïóôñÝöåóáé ôï íåñü,
åðéèõìÞóåéò ýóôåñá ìéá óôáãüíá, üðùò ï ðëïýóéïò. Êáíåßò äåí ìÝèõóå áðü íåñü..Ç
åëëáôùìáôéêÞ ðÝøç, ðïõ áêïëïõèåß êáô’áíÜãêç ôïõò æþíôáò ôñõöçëþò, áõôÞ
áðåñãÜæåôáé öïâåñÜ íïóÞìáôá óôá óþìáôá..Íá èõìÜóáé ôïõò áãßïõò üëùí ôùí áéþíùí.
Áõôïõò íá ìéìåßóáé ôçí äéáãùãÞ áí æçôÜò íá âñßóêåóáé óôçí ìåñßäá ôïõò (ÉùÜííçò ï
ÂáðôéóôÞò, Ðáýëïò, Êýñéïò, Íéíåõßôåò). Äåí îÝñåéò üôé ìå ôçí áìåôñßá ôïõ êüñïõ
êáôáóêåõÜæåéò ôïí åáõôü óïõ ðá÷ý óôï âáóáíéóôÞ óêþëçêá;.. Áðü ôçí ðá÷åéÜ ôñïöÞ
êáðíþäåéò áíáíèõìéÜóåéò áíáåñ÷üìåíåò óáí Ýíá ðõêíü óýííåöï åìðïäßæïõí ôéò
åëëÜìøåéò ðïõ Ýñ÷ïíôáé óôï íïõ áðü ôï áã.Ðíåýìá..Ï êïñåóìüò åßíáé áñ÷Þ ôçò
ýâñåùò..ãéáôß åéóïñìÜ êÜèå åßäïò êôçíþäïõò áêïëáóßáò (äéáóôñïöÝò ôçò
öýóçò)..Ç í. ãíùñßæåé ôï ìÝôñï & óôá Ýñãá ôïõ ãÜìï..ÁëçèéíÞ í. åßíáé ç áðïîÝíùóç áðü
ôá êáêÜ.. Äåí ôñþãåéò êñÝáôá áëëÜ ôñþãåéò ôïí áäåñöü óïõ. Äåí ðßíåéò êñáóß áëëÜ
äåí åßóáé åãêñáôÞò óôéò âñéóéÝò. Ï áèëçôÞò ðñïãõìíÜæåôáé êé áõôüò ðïõ íçóôåýåé
ðñïåãêñáôåýåôáé..Ç áíÜãêç ôïõ óþìáôïò åßíáé ôï Üñéóôï ìÝôñï ãéá ôç ÷ñÞóç ôïõ
êñáóéïý.. Êáíåßò üôáí ðñüêåéôáé íá íõìöåõèåß óåìíÞ ãõíáßêá, äåí âÜæåé óôï óðßôé
ðáëëáêßäåò. Ìçí ëïéðüí êáé εóý åíþ áíáìÝíåôáé ç íçóôåßá, ïäçãåßò ðñþôá ôçí ìÝèç..
Åìάò ìáò äõíáìþíïõí ôá äüãìáôá ôçò åõóåâåßáò åíþ ôïõò óôñáôéþôåò ôï ãÝìéóìá ôçò
êïéëßáò..Áí üëïé ôçí äÝ÷ïíôáí ùò óýìâïõëï èá åðéêñáôïýóå Üêñá åéñÞíç óå üëç ôçí
ïéêïõìÝíç.., ïýôå èá Þôáí ç æùÞ ìáò ðïëõóôÝíá÷ôç & ãåìÜôç áðü êáôÞöåéá.. Ï äßêáéïò
êñéôÞò åðÝöåñå ôçí ðåßíá (Áì. 8:11), äéüôé Ýâëåðå ôï íïõ ôïõò íá ëéìïêôïíåß óôçí
áôñïößá ôùí äïãìÜôùí ôçò áëÞèåéáò & ôïí åîùôåñéêü Üíèñùðï íá õðåñðá÷áßíåé & íá
ãßíåôáé üëï óÜñêåò.¼ëåò ôéò ìÝñåò èá ìáò ðñïóöÝñåé ãåýìá ôï Ðíåýìá ôï Üãéï ìå
ðñùéíÝò & âñáäéíÝò ôÝñøåéò (Ðáñ.9:2) (Ðåñß Íçóôåßáò Á & Â).

ÍÉÊÇ: Ìçí åðéèõìåßò íá íéêÜò óå üëá êáé ðÜíôá. Êáëýôåñá íá íéêéÝóáé Ýíôéìá, ðáñÜ íá
íéêÜò Üôéìá. ÍéêçìÝíïò äåí åßíáé áõôüò ðïõ îáðëþíåôáé êÜôù..ÄÝîïõ êáé ìéá æçìéÜ.
Áõôü óõ÷íÜ åßíáé êÝñäïò üðùò êëáäåýïõìå ôï öõôü ãéá íá êáñðïöïñÞóåé(Ðïßçìá
33,425).

ÍÏÌÏÓ: Ï í. ðïõ ðåñéÝ÷åé ôç óêéÜ ôùí ìåëëüíôùí áãáèþí, Ý÷åé Ýíá êõñßùò óêïðü, ðþò ï
Ü. ìå ôéò äéÜöïñåò åíôïëÝò íá êáèáñèåß áðü ôçí êáêßá ðïõ áíáìß÷èçêå ìå ôçí öýóç ôïõ
Ï áñéèìüò ôùí 7 ηìåñþí äåß÷íåé ôïí ðáñïäéêü ÷ñüíï êáôÜ ôïí ïðïßï äåí ðñÝðåé íá ìåßíåé
ëåßøáíï ôçò êáêßáò, ãéá íá ìçí ÷áëÜóåé êáé îõíßóåé ç áíÜìéîç ôçò ðñï÷èåóéíÞò
êáêßáò ôï óçìåñéíü æõìÜñé..Ôï ðéêñü ñáäßêé áðïìáêñýíåé áðü ôç æùÞ ìáò êÜèå
âëáêåßá êáé ðáñáëõóßá êáé âÜæåé óôç èÝóç ôïõò ôïí âßï της åãêñÜôåéáò êáé
óêëçñÞò Üóêçóçò.. Áõôü ðïõ óõìâáßíåé óôï áéóèçôü öùò ôç 14ç ìÝñá, ôï üôé ç
åðéìéîßá ìå ôï óêïôÜäé åßíáé áðáñÜäåêôç üëç ìÝñá êáé íý÷ôá, áõôü ôï ãåãïíüò èÝëåé
ï ðíåõìáôéêüò íüìïò íá ãßíåé óýìâïëï ãéá üóïõò ãéïñôÜæïõí ðíåõìáôéêÜ, þóôå ìå üëç ôçí
âäïìÜäá ôçò æùÞò ôïëõò íá êÜíïõí üëç ôç æùÞ ôïõò Ýíá Ðάó÷á öùôåéíü êé
áóêïôåßíéáóôï (Ðåñß ôçò Ôñéçì.477)

ÍÏÕÓ: ÂëÝðù ôï åóùôåñéêü ôïõ íïυ óáí ìéá åõñý÷ùñç ðüëç ðïõ äÝ÷åôáé ôïõò
åéóåñ÷ïìÝíïõò óå áõôÞí áðü äéÜöïñåò åéóüäïõò. Äåí óõíÝñ÷ïíôáé üëïé ìáæß óå Ýíá
118
ìÝñïò ôçò ðüëçò, Üëëïé ðçãáßíïõí óôçí áãïñÜ, Üëëïé óôá óðßôéá ôïõò.. ¸ôóé âëÝðù &
ôçí ðüëç ôïõ íïυ ðïõ åßíáé óõãêñïôçìÝíç ìÝóá ìáò. Ôçí ãåìßæïõí ïé äéÜöïñåò åßóïäïé äéá
ôùí áéóèÞóåùí, ï íïõò üìùò îå÷ùñßæïíôáò..ôá ôïðïèåôåß óôïõò êáôÜëëçëïõò ôüðïõò ôçò
ãíþóåùò..ÐïëëÝò öïñÝò áðü äéÜöïñá áéóèçôÞñéá óõíÜãåôáé óå åìÜò ìßá ãíþóéò,
äéüôé ôï ßäéï ðñÜãìá ìïéñÜæåôáé óôéò áéóèÞóåéò ìå ðïéêßëïõò
ôñüðïõò..Áíôéóôñüöùò áðü ìéá áßóèçóç íá ìÜèïõìå ðïëëÜ & ðïéêßëá.. Ï íïυò ïýôå óôçí
êáñäéÜ (åðåéäÞ åßíáé óôç ìÝóç), ïýôå óôïí åãêÝöáëï (ôçí áêñüðïëÞ ôïõ óþìáôïò) áëëÜ
åöÜðôåôáé ïìïôßìùò ôï êáèÝíá áðü ôá ìüñéá ôïõ óþìáôïò. Óáí óå üñãáíï ìïõóéêü, ï íïυò
åêåßíá ôá üñãáíá ðïõ ëåéôïõñãïýí öõóéïëïãéêÜ åíåñãåß ôá áñìüäéá, óå åêåßíá üìùò
ðïõ áäõíáôïýí íα äå÷èïýí ôçí ôå÷íéêÞ ôïõ êßíçóç ìÝíåé Üðñáêôïò êé áíåíÝñãçôïò..Ï í.
êáèéóôþíôáò ôçí éäÝá ôùí áãáèþí óáí êáèñÝöôç áðü ðßóù ôïõ, åêâÜëëåé ìåí ôéò
åìöÜóåéò ôçò åêëÜìøåùò ôïõ áãáèïý, áëëÜ åîáöáíßæåé ìÝóá ôïõ ôçí áìïñößá ôçò ýëçò..
(Κατασκ.105κ.ε.) ÐñÝðåé íá ðñïóðáèïýìå íá êñáôïýìå ôï íïõ ìáò óå êáôÜóôáóç çñåìßáò.
Ãéáôß áõôüò óáí ìÜôé Üëëïôå ðåñéöåñüìåíï ðñïò ôá ðëÜãéá, Üëëïôå óôñåöüìåíï Üíù-
êÜôù, äåí ìðïñåß íá äåé êáèáñÜ, üôé âñßóêåôáé ìðñïóôÜ ôïõ. Ôï âëÝììá ôïõ ðñÝðåé íá
óôçñé÷èåß óôáèåñÜ óôï âëåðüìåíï áíôéêåßìåíï, áí èÝëåé íá êáôáóôÞóåé êáèáñÞ ôç
èÝá ôïõ. ¸ôóé êé ï íïõò ôïõ á., üôáí ðåñéóðÜôáé áðü ìýñéåò êïóìéêÝò öñïíôßäåò, åßíáé
áíßêáíïò íá áôåíßóåé ôçí áëÞèåéá. Åêåßíïí, ðïõ äåí Ý÷åé ðåñéâëçèåß ôα äåóìÜ ôïõ
ãÜìïõ ôïí óõíôáñÜóóïõí ëõóóþäåéò åðéèõìßåò êé áêáôáóßãáóôåò ïñìÝò êé
áðåëðéóôéêïß Ýñùôåò..ÊÜèå ìÝñá, ðïõ Ýñ÷åôáé öÝñíåé ìáæß ôçò ôçí äéêéÜ ôçò
åðéóêüôçóç ôçò øõ÷Þò. Êé ïé íý÷ôåò ðáñáëáìâάíïõóåò ôéò öñïíôßäåò ôçò ìÝñáò
ðëáíåýïõí ôï íïõ..Áíá÷þñçóç áðü ôïí êüóìï äåí óçìáßíåé áðëþò óùìáôéêÞ ìåôáêßíçóç áðü
áõôü, áëëÜ áðüóðáóç ôçò øõ÷Þò áðü ôçí óõìðÜèåéá ðñïò ôï óþìá, ôüóï þóôå íá ãßíåé
êαíåßò Üðïëéò, Üïéêïò, Üöéëïò, áêôÞìùí, áìáèÞò êáôÜ ôá áíèñþðéíá äéäÜãìáôá, Ýôïéìïò
íá äå÷èåß óôçí êáñäéÜ åíôõðþóåéò, ðïõ ãåííéïýíôáé áðü ôçí èåßá äéäáóêáëßá..Ãéáôß
ïýôå óôçí êçñüðëáêá åßíáé äõíáôü íá ãñÜøåé êáíåßò, áí äåí éóïðåäþóåé ðñþôá ôá
ãñÜììáôá, ðïõ åßíáé ãñáììÝíá áðü ðñéí, ïýôå óôçí øõ÷Þ íá åöïäéÜóåé ìå èåßá äüãìáôá,
áí äåí âãÜëåé ôéò áðü ôéò óõíÞèåéåò ðñïêáôáëÞøåéò ôçò. Ðñïò áõôü ôï óêïðü ç
åñçìéÜ ìáò ðáñÝ÷åé ìÝãéóôï üöåëïò, êáôåõíÜæïõóá ôá ðÜèç ìáò êáé äßäïõóá Üíåóç
óôï ëïãéêü íá ôá îåñéæþóåé ôåëåßùò áðü ôçí øõ÷Þ. Ãéáôß, üðùò ôá èçñßá åßíáé
åõêáôÜâëçôá íá çìåñùèïýí, Ýôóé êé ïé åðéèõìßåò, ïé ïñãÝò êé ïé ëýðåò, ôá éïâüëá
êáêÜ ôçò øõ÷Þò, üôáí êáôõåíáóèïýí êáé ðáýóïõí íα åîáãñéþíïíôáé ìå ôïí óõíå÷Þ
åñåèéóìü, ãßíïíôáé åõêáôáãþíéóôá äéá ôçò äõíÜìåùò ôçò ëïãéêÞò..Ç äå Üóêçóç ôçò
åõóÝâåéáò ôñÝöåé ôçí øõ÷Þ ìå èåßá äéáíïÞìáôá. Ôß åßíáé ëïéðüí ìáêáñéüôåñï áðü ôá
íá ìéìåßôáé êáíåßò ðÜíù óôç ãç ôç ÷ïñåßá ôùí áããÝëùí..Ôçí øõ÷éêÞ êáôÜóôáóç óôçí
ïðïßá åðéêñáôåß ÷áñÜ êé ü÷é ëýðç ÷áñßæïõí ïé ðáñçãïñéÝò ôùí ýìíùí..Êáé óôï
öáãçôü íá ìçí åßíáé áñãüò ï íïõò óôç óêÝøç ðåñß ôïõ È., áëëÜ íá ëáìâÜíåéá öïñìÞ óå
äïîïëïãßá áðü ôç öýóç ôùí ôñïöþí êáé ôçí êáôáóêåõÞ ôïõ óþìáôïò, ðïõ ôá õðïäÝ÷åôáé
(Ðñïò ôïí Ößëï Ãñçã.2) Êáëüò åßíáé ï í., êáé óå áõôüí Ý÷ïõìå ôï êáô’åéêüíá ôïõ
êôßóáíôïò. ÊáëÞ åðßóçò åßíáé ç åíÝñãåéá ôïõ í. Êáé üôé áõôüò áöïύ åßíáé
áåéêßíçôïò, ó÷çìáôßæåé ðïëëÜêéò öáíôáóôéêÝò åéêüíåò ðåñß áíõðÜñêôùí ùò
õðáñêôþí, ðïëëÜêéò öÝñåôáé êáô’åõèåßáí ðñïò ôçí áëÞèåéá. Óå áõôüí åßíáé
ðáñïýóåò äõü äõíÜìåéò..ç ìßá ðïνçñÞ êáé äáéìïíéêÞ, ðïõ ìáò åëêýåé ðñïò ôçí áðïóôáóßá
ôçò, ç äå Üëëç èåéïôÝñá êé áãáèÞ, ðïõ ìαò áíáâéâÜæåé ðñïò ôçí ïìïßùóç ðñïò ôïí È.
¼ôáí ï í. ìÝíåé óôïí åáõôü ôïõ, áíôéëáìâÜíåôáé ðñÜãìáôá ìéêñÜ êáé óýììåôñα ðñïò ôïí
åáõôü ôïõ, åíþ üôáí ðáñáäïèåß óôïõò áðáôþíôáò, áöáíßæùí ôï äéêü ôïõ êñéôÞñéï,
ìðëÝêåôáé óå áëëüêïôåò öáíôáóßåò. Ôüôå èåùñåß ôï îýëï È. êáé ôï ÷ñõóü áíôéêåßìåíï
ëáôñåßáò..Áí äå÷èåß ôéò ÷Üñéôåò ôïõ Ð., ôüôå ãßíåôáé éêáíüò íá êαôáëÜâåé ôá
èåéüôåñá,üóï ôáéñéÜæåé óôç öýóç ôïõ. Ôñåßò åßíáé ïé êáôáóôÜóåéò ôùí âßùí êáé
éóÜñéèìåò ïé åíÝñãåéåò ôïõ í. Þ êáëÞ Þ êáêÞ Þ êÜðïõ óôçí ìÝóç..üðùò ç áðáó÷üëçóç ìå
ôéò ìç÷áíéêÝò ôÝ÷íåò ðïõ ÷áñáêôçñßæïõìå ùò ìÝóåò (éáôñéêÞ Þ ðëïÞãçóç).. Ï íïõò,
ðïõ Ý÷åé äéáðïôéóèåß áðü ôçí èåüôçôá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, áõôüò åßíáé Þäç åðüðôçò
ôùí ìåãÜëùí èåùñçìÜôùí êáé êáèïñÜ ôá èåßá êÜëëç,üóï åðéôñÝðåé ç ÷Üñç êé
119
÷ùñÜåé ç êáôáóêåõÞ ôïõ..Ôï êñéôÞñéï ôïõ í. Ý÷åé äïèåß ãéá ôçí êáôáíüçóç ôçò
áëÞèåéáò. Ï È. ìáò åßíáé ç áõôïáëÞèåéá. Ðñùôáñ÷éêü ëïéðüí êáèÞêïí ôïõ íïõ åßíáé íá
áðïêôÞóåé åðßãíùóç ôïõ È. ìáò...üóïí åßíáé äõíáôü íα ãíùñßæåôáé ï áðåéñïìåãÝèçò áðü
ôïí ìéêñüôáôï. Ãéáôß, ïýôå και ôá ìÜôéá που Ý÷ïõí ôá÷èåß íá óõëëáìâÜíïõí ôá ïñáôÜ,
öÝñïíôáé äéá ìéáò óôç èÝá üëùí ôùí ïñáôþí... Äåí ìðïñïýìå íá ðïýìå üôé ï ïõñáíüò ëüãù
ôùí áãíïïõìÝíùí åßíáé áüñáôïò, áëëÜ ëüãù ôçò ìåôñßáò êáôáíïÞóåùò ôïõ ïñáôüò. Ôï ßäéï
óõìâáßíåé êáé ìå ôïí È. Áí ï íïõò åßíáé âëáììÝíïò áðü ôïõò äáßìïíåò, èá ëáôñåýóåé ôá
åßäùëá..áí äå Ý÷åé áíïßîåé åáõôüí óôç âïÞèåéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò èá ãíùñßóåé ôçí
áëÞèåéá êáé èá ãíùñßóåéí ôïí È. Èá ôïí áíáãíùñßóåé ôåëåéüôåñï óôçí ìÝëëïõóá
æùÞ..ÅðïìÝíùò ôï êñéôÞñéï ôïõ í. êáé êáëü åßíáé êáé óå ÷ñÞóéìï óêïðü Ý÷åé äïèåß,
ôçí êáôáíüçóç ôïõ È., áñêåß íá åíåñãåß ìÝ÷ñé ôïõ óçìåßïõ, ðïõ åßíáé ðáñá÷ùñçìÝíï
(Åðéóô.233, ðñïò Áìöéë. 149-151). Êáé ôïõ íïυ ç åíÝñãåéá åßíáé åíôåëþò áêáôüñèùôï
íá óõëëÜâåé ôáõôü÷ñïíá 2 íïÞìáôá êáé ïé áéóèçôéêÝò áíôéëÞøåéò åßáíé áäýíáôï íá
äå÷èïýí êαé íα äéáêñßíïõí 2 ôáõôü÷ñïíá öùíÝò ðñïóðéðôïýóáò óôçí áêïÞ, ìïëïíüôé
Ý÷ïõìå 2 ðüñïõò áíïé÷ôïýò..Äéáôß ëïéðüí áíáìéãíýïõìå ôïõò êïóìéêïýò èïñýâïõò êáé ôçí
Üóêçóç ôçò åõóåâåßáò Ðñïò ôïí Ôéì.187).. ¼ðùò åßíáé ôï ìÜôé óôï óþìá åßíáé ï í. óôçí
øõ÷Þ (¸êä.213). Áí ðÞñå ï Ê øõ÷Þ ÷ùñßò ôï í. , ðÞñå ôüôå øõ÷Þ áëüãïõ
æþïõ(¸êä.389)

ΝΥΧΤΑ: Ç í. áò ðñïîåíåß áéôßåò ãéá ðñïóåõ÷Þ. ¼ôáí óçêþóåéò ôá âëÝììá & êïéôÜîåéò
ôïí ïõñáíü & ðáñáôçñÞóåéò ôá êÜëëç ôùí Üóôñùí, ðñïóåõ÷Þóïõ óôïí Äåóðüôç áõôþí ðïõ
âëÝðåéò & ðñïóêýíçóå ôïí áñéóôïôÝ÷íç ôùí üëùí Èåü, ðïõ ìå óïößá Ýêáíå ôá ðÜíôá.
¼ôáí äåéò ôá æþá íá çóõ÷Üæïõí ðñïóêýíçóå áõôüí ðïõ áêïýóéá ìáò áíáðáýåé ìå ôïí ýðíï
áðü ôç óõíÝ÷åéá ôùí êüðùí & ìáò åðáíáöÝñåé ðÜëé óôçí áêìÞ ôçò äõíÜìåùò.. Ôç íý÷ôá
íá ìïéñÜæåéò óå áíÜðáõóç & ðñïóåõ÷Þ. Êé ï ýðíïò óïõ íá åßíáé ìåëÝôç
åõóåâåßáò. (Åéò ôçí ÌÜñô.Éïõëßôôá 213)

ΞÇÑΑΣΙΑ: Áíôßêñõóá ôá ÷ùñÜöéá êé Ýêëáøá ãéá ôçí áêáñðßá ôïõò êé óêüñðéóá

èñÞíï, åðåéäÞ äåí ìáò Ýðåóå âñï÷Þ..Ïé ãåùñãïß êáèÞìåíïé óôá ÷ùñÜöéá ôïõò
ðéÜíïíôåò ôá ãüíáôÜ ôïõò êëáßíå ãéá ôïõò ÷áìÝíïõò êüðïõò. Áíôéêñýæïõí ôá ìéêñÜ
ðáéäéÜ ôïõò, áôåíßæïõí ôéò ãõíáßêåò & èñçíïýí, ÷áéäåýïõí ôá îçñÜ ÷ïñôÜñéá ôùí
ãåííçìÜôùí & êñáõãÜæïõí äõíáôÜ..Ï È. ìáò äßíåé ÷ôõðÞìáôá ãéáôß áðïìáêñõíèÞêáìå áðü
áõôüí (& ãéáôß ðáñáìåëåßôáé ç ëåéôïõñãéêÞ æùÞ). Äåí åðéäéþêåé íá ìáò óõíôñßøåé,
áëëÜ öñïíôßæåé íá ìáò äéïñèþóåé, üðùò êÜíïõí ïé êáëïß ðáôÝñåò. Êïßôáîå ðþò ç
ðëçèþñá ôùí äéêþí ìáò áìáñôçìÜôùí Ýâãáëå & ôéò åðï÷Ýò áðü ôçí äéêéÜ ôïõò öýóç &
Üëëáîå ôá åßäç ôùí êáéñþí óå áëëüêïôá áíáêáôþìáôá.. ÌÞðùò ï áñéóôïôÝ÷íçò È.
îÝ÷áóå ôçí ðñüíïéÜ ôïõ..Åíþ åìåßò ðáßñíïõìå, äåí äßíïõìå óôïõò Üëëïõò..Åíþ Ý÷ïõìå Èåü
áíåíäåÞ ÷ïñçãü & ôáìßá, Ý÷ïõìå ãßíåé óöé÷ôï÷Ýñçäåò & äåí åëåïýìå áõôüí ðïõ
óôåíÜæåé..Ôá ÷ùñÜöéá Ýãéíáí îåñÜ ãéáôß ðÜãùóå ç áãÜðç...ÐáñáäåéãìáôéêÞ ç
ìåôÜíïéá ôùí Íéíåõéôþí (ìÝ÷ñé & ôï áñíß ôï áðïìÜêñõíáí áðü ôï ìçôñéêü ìáóôÜñé, ï
âáóéëéÜò èëéììÝíïò êõëéüôáí óôç ãç).. ¼ôáí ï ÷áëêüò êé ï ÷ñõóüò ðáñÜ öýóç
ãåííÜíáé (ìå ôïõò ôüêïõò), ôüôå ãßíåôáé óôåßñá (ç ãç), ðïõ åê öýóåùò ãåííÜ &
êáôáäéêÜæåôáé óå áêáñðßá..¼ëá ôá áðüêôçóåò êé üìùò äåí êáôÝ÷åéò Ýíá
áíáãêáßï ðñÜãìá, ôçí äýíáìç áí ôñÝöåéò ôïí åáõôü óïõ. ¸íá óýííåöï äçìéïýñãçóå ïëüêëçñï
ðëïýôï..Ôá êáêÜ óõíÞèùò åîáéôßáò ëßãùí, îåóðïýí óôï ëáü êé ï ëáüò ôéìùñåßôáé ãéá
ôç ìï÷èçñßá êÜðïéïõ (¶÷áñ, Æáìâñß) Εν λιμω και αυχμώ

Ï ΙΚΟΝΟΜΙΑ ΘΕΙΑ: Äåí èá Þôáí áëçèÞò ï È. áí ï Ü. äåí ðÝèáéíå åíþ áõôüò ôï äéÝôáîå,
áëëÜ êáé áðñåðÝò íá åîáöáíéóèïýí ïé Ü..áõôïß, ðïõ ðëÜóèçêáí ëïãéêïß, ãéá íá
ìåôÝ÷ïõí ôïõ Ëüãïõ..åðåéäÞ ï äéÜâïëïò åîáðÜôçóå ôïõò Ü. Þ ëüãù ôçò áìåëåßáò
ôïõò..Áíáãíùñßæåôáé áäõíáìßá åî áìåëåßáò óôïí È. êé ü÷é áãáèüôçò áí áäéáöïñåß ãéá
ôçí öèïñÜ ôïõ ðëÜóìáôüò ôïõ êáé ìÜëéóôá ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ôïõ, ìåãáëýôåñç Üìá äåí
åß÷å ðëÜóåé åîáñ÷Þò ôïí Ü. ..Ç ìåôÜíïéá áðü ìüíç ôçò äåí åðáíáöÝñåé óôçí öõóéêÞ
120
êáôÜóôáóç, áëëÜ ìüíïí äßíåé Üöåóç áìáñôéþí..Áí Þôáí ìüíï ôï áìÜñôçìá êáé äåí
áêïëïõèïýóå ç öèïñÜ èá Þôáí ùöÝëéìç ç ìåôÜíïéá..ÅðåéäÞ äåí Þôáí äõíáôü ç öèïñÜ ôùí á.
íá êáôáëõèåß ðáñÜ ìüíïí ìå ôï èÜíáôü ôïõ êé ï èÜíáôüò ôïõ ôïí ïäçãåß óôç ëÞøç ãéá ôïí
åáõôü ôïõ óþìáôïò, ðïõ íá ìðïñåß íá ðåèÜíåé, þóôå áöïý ãßíåé ìÝôï÷ï ôïõ Ëüãïõ, ðïõ
åîïõóéÜæåé ôá ðÜíôá íá éêáíùèåß êáé íá ðåèÜíå õðÝñ ðÜíôùí êáé íá ðáñáìåßíåé
Üöèáñôï ÷Üñéí ôïõ Ëόãïõ, ðïõ êáôþêçóå ìÝóá ôïõ êáé óôï åîÞò ìå ôç ÷Üñç ôçò
áíáóôÜóåùò íá ðÜøåé áðü üëïõò ç öèïñÜ..Áí Ýíáò ìåãÜëïò âáóéëéÜò ìðåß óå ìéá ìéá
ìåãÜëç ðüëç êáé êáôáëýóåé óå Ýíá óðßôé ôçò, ïëüêëçñç ç ðüëç ôéìÜôáé êáé êáíåßò
ëçóôÞò äåí ïñìÜ íá ôçí êáôáóôñÝøåé..¸ôóé êáé ìå ôïí âαóéëÝá ôùí üëùí. ¼ôáí Þëèå óôç
÷þñá êáé êáôïßêçóå ìå üìïéï óþìá, Ýðáøå êÜèå åðéâïõëÞ ôùí å÷èñþí êáôÜ ôùí ά. êáé
åîáöáíßóèçêå ç öèïñÜ ôïõ èáíÜôïõ..Áõôü ôï ìÝãá Ýñãï άñìïæå ðñÜãìáôé êáé óôçí
áãáèüôçôá ôïõ È. ¸íáò âáóéëéÜò êáôáóêåõÜóåé Ýíá óðßôé Þ ìéá ðüëç êáé åîáéôßáò
ôçò áäéáöïñßáò ôùí êáôïßêùí ôçò ðïëåìåßôáé áðü ôïõò ëçóôÝò, áõôüò ïðùóäÞðïôå äåí
áäéáöïñåß. Ðïëý ðåñéóóüôåñï ï È. Ëόãïò ôïõ ðáíáãÜèïõ Ðáôñüò äåí åãêáôÝëåéøå ôï
áíèñþðéíï ãÝíïò ôïõ ðáíáãÜèïõ Ðáôñüò äåí åãêáôÝëåéøå ôï áíèñþðéíï ãÝíïò, ôï
äçìéïýñãçìÜ ôïõ íá êáôåâáßíåé óôç öèïñÜ... Ïé Ü. ôüóï ðïëý áðåóôñÜöçóáí ôïí È. êáé
ôüóï ðïëý èüëùóáí ôçí øõ÷Þ ôïõò, þóôå áöïý ëçóìüíçóáí ôçí ïñèÞ áíôßëçøç ðåñß È. ,
Üëëá êé Üëëá áíôß Üëëùí åðéíüçóáí óôïõò åáõôïýò ôïõò.. Ôïõò Ýäùóå ôá Ýñãá ôçò
êôßóçò áëëÜ êáé ôï íüìï êáé ôïõò ðñïöÞôåò, þóôå áí êÜðïéïé äéóôÜóïõí íá óçêþóïõí ôï
âëÝììá óôïí ïõñáíü, íá Ý÷ïõí ôçí äéäáóêáëßá åê ôùí ðëçóßïí..Åíôïýôïéò ïé Ü. åðåéäÞ
íéêÞèçêáí áðü ôéò ðñüóêáéñåò áðïëáýóåéò êáé ôéò óáôáíéêÝò öáíôáóßåò êáé
áðÜôåò, äåí ðáñáäÝ÷èçêáí ôçí áëÞèåéá, áëëÜ ãÝìéóáí ôïõò åáõôïýò ôïõò ìå
ðåñéóóüôåñá êáêÜ êé áìáñôÞìáôá..ÅîÜëëïõ, üðùò Ýíáò âáóéëéÜò äåí áöÞíåé ôéò
÷þñåò ðïõ áðåëåõèÝñùóå íá äïõëåýïõí óå Üëëïõò, áëëÜ üôáí ðáñáóôåß áíÜãêç
ðçãáßíåé áõôïðñïóþðùò äåí èá ëõðçèåß ï È. ðïëý ðåñéóóüôåñï ôá ðëÜóìáôÜ ôïõ, þóôå
íá ìçí áðïðëáíçèïýí ìáêñéÜ ôïõ..¶ðáî êé Ýãéíáí ìÝôï÷á ôçò åéêüíïò ôïõ äåí Ýðñåðå íá
÷áèïýí..Ðþò áëëéþò èá ìðïñïýóå íá ãßíåé áõôü ðáñÜ äéá ôçò ðñïóåëåýóåùò ôçò
ßäéáò åéêüíïò ôïõ È., ôïõ ÓùôÞñïò çìþí É.×., ïýôå äéá ά. ïýôå äéá áããÝëùí, ãéáôß äåí
åßíáé åéêüíåò..ÕðïèÝóôå üôé ìéá ìïñöÞ ðïõ ðñïóùðïãñáöÞèçêå åðß óáíßäïò,
åîáöáíßóèçêå ãéáôß åðåêÜèéóáí áêáèáñóßåò óôçí åðéöÜíåéÜ ôçò. Óôçí ðåñßðôùóç
áõôÞ ðñÝðåé íá Ýëèåé ðÜëé åêåßíïò ôïõ ïðïßïõ åßíáé ç ìïñöÞ, ãéá íá áíáêáéíéóèåß ç
ðñïóùðïãñáößá..’Áí κανένας δεν áíáãåííçèåß’ (Éùáí.3:5)..Ãé’áõôü ëáìâÜíåé ôï óþìá
þóôå äåí èÝëçóáí íα ôïí áíáãíùñßóïõí áðü ôçí ðñüíïéá êáé ôçí çãåìïíßá ôïõ óôï óýìðáí,
Ýóôù êáé äéá ôùí Ýñãùí ôïõ óþìáôïò íá ãíùñßóïõí ôïí õðÜñ÷ïíôá Ëüãï ôïõ È., ðïõ
âñéóêüôáí óôï Óþìá êáé äé’áõôïý ôïí ÐáôÝñá, üðùò ï êáëüò äÜóêáëïò öñïíôßæåé ìå
áðëïýóôåñá íá åêðáéäåýóåé åêåßíïõò, ðïõ äåí êáôáëáâáßíïõí ôá ìåãÜëá ìáèÞìáôá (Á
Êïñ.1:21)..Ùò Ü. óõíáíáóôñÝöåôáé åêåßíïõò, ðïõ êïéôïýóáí ðëÝïí ÷Üìù. Áðü ôá Ýñãá
ôïõ, ôá èáýìáôÜ ôïõ (éäéáßôåñá ôçí èåñáðåßá-äçìéïõñãßá ìáôéþí ôïõ åê ãåíåôÞò
ôõöëïý) êáé éäáßôåñá ôéò äéþîåéò ôùí äáéìüíùí ìðïñïýóáí íá ôïí êáôáëÜâïõí êáé íá
åííïÞóïõí üôé ïé äáßìïíåò äåí åßíáé èåïß..Ï Ëüãïò åßíáé εîáðëùìÝíïò ðáíôïý êáé óôïí ïõñáíü
óôçí äçìéïõñãßá êáι óôç ãç ìå ôçí åíáíèñþðéóÞ ôïõ êáé óôïí Üäç óôá âÜèç, åðßóçò óôá
ðëÜôç óôïí êüóìï. ¼ëá åßíáé ãåìÜôá áðü ôçí ãíþóç ôïõ È. (Åö.3:18-9)..Ãé áõôü äåí
èõóéÜóèçêå áìÝóùò ãéá íá ãßíåé ãíùóôüò..ÅðåéäÞ Þôáí Ëüãïò äåí óõíåêñáôåßôï áðü
ôßðïôå, ìÜëëïí äå áõôüò óõãêñáôïýóå ôá ðÜíôá..ÕðÞñ÷å óå üëá êáé óõã÷ñüíùò
âñéóêüôáí Ýîù áðü üëá..ÊáíÝíáò Ü. äåí ìðïñåß áðü ìáêñéÜ íá êéíÞóåé êÜôé Ï Ëüãïò ôïõ
È. ùò Ü. äåí Þôáí äåìÝíïò óôï óþìá..êáé ùò Ëüãïò ôá ðÜíôá æùïãïíïýóå êáé ùò õéüò
óõíõðÞñ÷å ìå ôïí ÐáôÝñá..Áí êáé õðÜñ÷åé óå üëá äåí ìïëýíåôáé áðü ôçí åðáöÞ ìå ôá
åðßãåéá ðñÜãìáôá, áëëÜ ôá ðÜíôá æùïãïíïýíôáé êáé ôñÝöïíôáé áðü áõôüí, üðùò ï
Þëéïò äåí ÷Üíåé ôç ëÜìøç ôïõ åîáéôßáò ôïõ óêüôïõò áëëÜ áõôüò ôá öùôßæåé êáé ôá
êáèáñßæåé..Ðïéοò üôáí âëÝðåé íá áëëÜóåé ç ïõóßá ôùí õäÜôùí êáé íá ãßíåôáé êñáóß
äåí áíôéëáìâÜíåôáé üôé ï ðïéÞóáò áõôü åßíáé ï Êýñéïò êáé êôßóôçò ôçò ïõóßáò üëùí
ôùí õäÜôùí..Äåí ìðïñïýóå íá ìåôáâÜëëåé ôï öèáñôü óå Üöèáñôï Üëëïò ðáñÜ ï ßäéïò ï

121
ÓùôÞñáò, ðïõ åî áñ÷Þò åê ôçò áíõðáñîßáò äçìéïýñãçóå ôá ðÜíôá... Ãåíéêþò ôá Ýñãá
ôïõ ×. åßíáé ôüóá ðïëëÜ, þóôå áäýíáôï íá ôá áðáñéèìÞóåé êáíåßò, üðùò ôá êýìáôá óôï
ðÝëáãïò êé áõôÜ, ðïõ õðåñâáßíïõí ôç óêÝøç ôïõ åßíáé ðåñéóóüôåñá áðü üóá áõôüò
íïìßæåé üôé Ý÷åé óõìðåñéëÜâåé..¼ðùò üôáí Ýñ÷åôáé ï Þëéïò äåí Ý÷åé êáìéÜ äýíáìç
ôï óêïôÜäé áëëÜ êé áí êÜðïõ Ý÷åé åíáðïìåßíåé äéþêåôáé, Ýôóé áöüôïõ åìöáíßóôçêå
óôç ãç ï È. Ëüãïò äåí Ý÷åé ðëÝïí äýíáìç ôï óêïôÜäé ôùí åéäþëùí ÐïëëÜêéò ìåñéêïß
áôáêôïýí åêìåôáëëåõüìåíïé ôçí áðïõóßá ôïõ âáóéëéÜ óôï ðáëÜôé. ¼ôáí üìùò
åìöáíéóôåß ï âáóéëéÜò îåóêåðÜæïíôáé ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ, έτσι êé ïé Ü. âëÝðïíôáò ôïí
áëçèéíü âáóéëéÜ åãêáôáëåßðïõí åêåßíïõò ðïõ ðñïçãïõìÝíùò ôïõò ðëÜíåõáí. Ôï ßäéï êé
ïé äáßìïíåò. Áõôü åßíáé ãíþñéóìá üôé ï ×. åßíáé È. Ëüãïò êáé äýíáìç ôïõ È., ï ïðïßïò üôáí
÷Üíïíôáé ôá áíèñþðéíá ðáñáìÝíåé (Ðåñß åíáíèñùð. 241ê.å.)

Áí ç øõ÷Þ ôïõ áíèñþðïõ, åßíáé áðü áíÜãêç öõóéêÞ åíùìÝíç ìå ôï óþìá, Ý÷åé ôçí
äõíáôüôçôá íá ìåôáâáßíåé ðáíôïý, ðïéÜ áíÜãêç íá íïìßæïõìå üôé ç èåüôçò åìðïäßæåôáé
áðü ôçí öýóç ôçò óÜñêáò. ¼ðùò óôç öùôéÜ ôçò ëáìðÜäáò..ç íüçóç äéáêñßíåé ôç
öùôéÜ áðü ôçí ýëç, ÷ùñßò íá ìðïñåß áõôÜ ôá äýï íá ôá ÷ùñßóåé ôß åìðïäßæåé
ðáñáôçñïýíôåò ôçí Ýíùóç ôçò èåßáò öýóçò ìå ôçí áíèñþðéíç íá êñáôÞóïõìå ôçí ðñÝðïõóá
ðåñß È. éäÝá; Áí èÝò íá ìÜèåéò ðùò áíáìß÷èçêå ç èåüôçôá ìå ôçí áíèñùðüôçôá ðñï
ôïýôïõ åßíáé καιñüò íá åñåõíÞóåéò ðïéÜ åßíáé ç óõìöõßá ôçò øõ÷Þò ìå ôï óþìá, ôçí
ïðïßá áãíïåßò...ÁëëÜ ëÝãåé êáíåßò ç ôñïðÞ ôïõ óþìáôïò åßíáé ðÜèïò..ôï äå èåßï åßíáé
áðáèÝò.. Ìå ðïßï ðÜèïò üìùò Þñèå óå åðáöÞ ç èåüôçôá; Τïõ êáôÜ êõñéïëåîßáí ðÜèïõò Þ
ôïõ êáôÜ öõóéêÞ ðïñåßá ðÜèïõò (ðïõ èá Ýðñåðå íá ïíïìáóôåß Ýñãï, êáèüóïí ç öýóç ôçò
óÜñêáò áêïëïõèåß ôçí ðïñåßá ôçò);.. Ïύôå ãéá ôï ãéáôñü ëÝìå üôé äÝ÷åôáé êÜðïéï
ðÜèïò, üôáí èåñáðåýåé áõôüí, ðïõ âñßóêåôáé óôï ðÜèïò..Áõôü åßíáé ôï ìõóôÞñéï ôçò
ïéêïíïìßáò ôïõ È. ãéá ôïí Üíèñùðï..ç äéÜëõóç ôçò øõ÷Þò áðü ôï óþìá äéá ôïõ èáíÜôïõ..&
ç åðáíáöïñÜ ìåôáîý ôïõò ìå ôçí áíÜóôáóç þóôå íá ãßíåé ï ßäéïò óýíïñï æùÞò & èáíÜôïõ;
Ãéáôß Ýãéíå üìùò ï ßäéïò Üíèñùðïò; Óôïõò ãéáôñïýò äåí õðáãïñåýïõí ôçí èåñáðåßá
ôïõò ïé Üññùóôïé..ÄéáöõëÜ÷èçêå & ç áãáèüôçò & ç äéêáéïóýíç ôïõ È...Ç èåüôçò
ðåñéêáëýðôåôáé óÜñêá, þóôå íá ìçí öïâçèåß ï å÷èñüò íá ðñïóåããßóåé ôçí
õðåñÝ÷ïõóá äýíáìç, êáôÜ ôï ðáñÜäåéãìá ôùí ðåéíáóìÝíùí øáñéþí þóôå ìáæß ìå ôï
äÝëåáñ ôçò óáñêüò áðïóðáóèåß óôï áãêßóôñé ôçò èåüôçôáò ç åíáíôßá äýíáìéò..¼ðùò
÷áñáêôçñéóôéêü ôçò öùôéÜò åßíáé íá öÝñåôáé ðñïò ôá ðÜíù, ïðüôå èá èåùñïýóå
êáíåßò èáýìá íá äåß ôç öëüãá íá êéíåßôáé ðñïò ôá êÜôù, Ýôóé & ôçí èåßá &
õðåñÝ÷ïõóá äýíáìç äåí öáíåñþíåé ôüóï ôï ìÝãåèïò ôùí ïõñáíþí..& ç óõíå÷Þ óõíôÞñçóç
ôùí üíôùí üóï ç óõãêáôÜâáóç ðñïò ôçí áóèÝíåéÜ ìáò, ðþò ôï øçëü öáßíåôáé óôï ôáðåéíü
÷ùñßò íá ÷Üíåé ôï ýøïò ôïõ, ðþò ï È. ãßíåôáé Üíèñùðïò & ðáñáìÝíåé È.; .,..Ï å÷èñüò
äéåíÞñãçóå ôçí áðÜôç ãéá íá äéáöèåßñåé ôçí öýóç ìáò, åíþ ï äßêáéïò & áãáèüò &
óïöüò åðéíüçóå ôçí áðÜôç ãéá ôçí óùôçñßá ôçò äéåöèáñìÝíçò öýóçò ìáò, üðùò
áíáìéãíýåé ôï öáãçôü ìå öÜñìáêï & áõôüò ðïõ åðéâïõëåýåôáé & åêåßíïò, ðïõ èÝëåé íá
èåñáðåýóåé ôï èýìá ôçò åðéâïõëÞò, ï Ýíáò ôï äçëçôÞñéï êé ï Üëëïò ôï áíôßäïôï ôïõ
äçëçôçñßïõ. ¼ðùò ïé ðëέíïíôåò ôá áêÜèáñôá öïñÝìáôá êáèáñßæïõí áðü áñ÷Þò ìÝ÷ñé
ôÝëïõò üëïí ôïí ýöáóìá áðü ôéò êçëßäåò..Ýôóé ìïëõíèåßóçò ôçò áíèñþðéíçò æùÞò õðü
ôçò áìáñôßáò..Þôáí áíáãêáßá ç åêðëýíïõóá äýíáìç íá äéÝëèåé üëåò ôéò êáôáóôÜóåéò
ôçò æùÞò (Κατηχ. 439κ.ε.)Áí êÜðïéïò áðü ôïõò á. åßíáé ôÝëåéïò áðïõóéÜæåé üìùò
áðü áõôüí ç óïößá ôïõ È. èá èåùñçèåß ùò ôßðïôå...Êáé êáíåßò äåí ìðïñåß íá æçôÞóåé
óõãíþìçí ãéá ôïí áìáñôùëü, ãéáôß êé ï ßäéïò åßíáé õðüäéêïò áìáñôßáò..Áäåñöüò ôïõ
ÉóñáÞë Þôáí ï ÌùõóÞò êáé äåí ìðüñåóå íá ôïí óþóåé. Ðώò èá óþóåé Ýíáò ôõ÷áßïò Ü.
‘Áäåñöüò ïõ ëõôñïýôáé’..Ìüíïí áðÝôñåøå ôçí ïñãÞ ôïõ È. ãéá ôçí áìáñôßá.. Ïύôå
åîéëáóôÞñéá ðñïóöïñÜ ìðüñåóå íá äþóåé ãéá ôïí åáõôü ôïõ. Ãéáôß ôß ìåãÜëï ìðïñåß íá
âñåß ï Ü. ãéá íá ôï äþóåé ãéá óùôçñßá ôçò øõ÷Þò ôïõ; ..Ìüíïí ï ×., ðïõ äåí åß÷å áíÜãêç
íá åîéëåþóåé ôïí åáõôü ôïõ êé áìáñôßá ïõê åðïßçóå (Óôïí 48 Øαλμ.,335). Êáé Ýêëéíå ôï
áõôß Ôïõ, üðùò ï öéëÜíèñùðïò ãéáôñüò óêýâåé ôï áõôß ôïõ, þóôå íα ìÜèåé áðü êïíôÜ
ôß ÷ñåéÜæåôáé ï Üññùóôïò, ðïõ äåí ìðïñåß áí ìéëÞóåé äõíáôÜ..Ç èåßá áêïÞ äåí
122
÷ñåéÜæåôáé öùíÞ, ãéáôß ãíùñßæåé áðü ôçí êßíçóç ôçò êáñäéÜò..’Ôé âïÜò ðñüò ìå;’
(óôïí ÌùõóÞ)..Ç ýðáñîç äéêáßùí Ýñãùí åßíáé ç ìåãáëýôåñç öùíÞ (Óôïí 114 Øáëì.405)..
¼ðùò áõôïß, ðïõ âëÝðïõí ôïí Üññùóôï íá óÝñíåôáé óôéò ÷áñÜäñåò, áí êáé îÝñïõí üôé
åßíáé ðéèáíüí íá êõëÞóïõí ìÝóá óôï âïýñêï ôïõ ÷åéìÜññïõ êáé ÷ôõðÞìáôá íá äå÷ôïýí
áðü ôéò ðÝôñåò ðïõ óõãêéëéïýíôáé áðü ôï íåñü, äåí äéóôÜæïõí üìùò íá ìðïυí óôç
÷áñÜäñá áðü óõìðÜèåéá ðñïò åêåßíïí ðïõ êéíäõíåýåé, Ýôóé êé ï öéëÜíèñùðïò
ÓùôÞñáò ìáò äÝ÷ôçêå åèåëïíôéêÜ ôéò ýâñåéò êáé ôéò ðñïóâïëÝò, ãéá íá óþóåé
áõôüí, ðïõ áðáôçìÝíïò âÜäéæå óôçí áðþëåéá. ÊáôÝâçêå óôçí æùÞ åðåéäÞ ðñüâëåðå
ôçí Üíïäü ôïõ, áíÝ÷èçêå íá ðåèÜíåé êáôÜ ôçí áíèñþðéíç äéÜóôáóÞ ôïõ, åðåéäÞ
ðñïãíþñéæå êáé ôçí áíÜóôáóÞ ôïõ..Áí ôá ãåíÝèëéá ôïõ âáóéëéÜ Þ êÜðïéá åðéíßêéá
ãéïñôÞ áíïßãïõí ôçí öõëáêÞ, äåí èá áðáëëÜîåé ôïõò ëõðçìÝíïõò ï áíáóôçìÝíïò ×.;
(Ãñçã.Íýóóçò Óôï Üã.ÐÜó÷á, 405-7)...Ï ðáôÝñáò ôïõ ÉóáÜê, ðïõ äåí ëõðÞèçêå ôïí
áãáðçìÝíï ôïõ ãéο êé ï ìïíïãåíÞò Ýãéíå ðñïóöïñÜ êáé èõóßá êáé ôï áñíß óöáãéÜóôçêå
óôçí èÝóç ôïõ..Ôï áñíß ôï êñÝìáóáí áðü ôá êÝñáôá óôï îýëï, åíþ ï ìïíïãåíÞò óçêþíåé óôïí
þìï ôá îýëá ôçò èõóßáò ôïõ.. ¼ðïõ ëïéðüí áðü ôç ãÝííçóç äåí ðñïçãÞèçêå çäïíÞ,
êáô’áíÜãêç äåí åðáêïëïýèçóå êáé ðüíïò. ÅðåéäÞ Þôáí áäýíáôï íá ðñïóâÜëëåé ï
Üñ÷ïíôáò ôïõ óêüôïõò êáèáñÞ ôçí ðáñïõóßá ôïõ öùôüò, áöïý äåí åßäå óå áõôü ß÷íïò
óÜñêáò, ãé’áõôü ìüëéò åßäå ôç èåïöüñï óÜñêá êáé åßäå êáé ôá èáýìáôá, ðïõ
åíåñãïýóå ìå áõôÞí ç èåüôçôá..êáôáðßíïíôáò ôï äüëùìá ôçò óÜñêáò, ðéÜóôçêå óôï
áãêßóôñé, üðùò åßðå ï Éþâ (Éώâ, 40:25)..ÌÝôñçóÝ ìïõ üëåò ôéò ãåíåÝò ôùí á. áðü ôçí
ðñþôç åßóïäï ôùí êáêþí ùò ôçí êáôÜñãçóÞ ôïõò..Ðïëý ãüíéìç ç êáêßá óõìðïñåõüôáí ìå
ôéò ãåíéÝò, ðïõ áêïëïõèïýóáí þóðïõ ‘üëïé ðáñåîÝêëéíáí’..Ìéá áðëÞ êé áêáôáíüçôç
åðßóêåøç, ìéá ìïíáäéêÞ ðáñïõóßá ôçò æùÞò êáé ôïõ öùôüò óôïõò êáèéóìÝíïõò óôï
óêïôÜäé ðñïêÜëåóå ôçí ðëÞñç Ýêëåéøç êé áöáíéóìü ôüóï ôïõ óêïôáäéïý üóï êáé ôïõ
èáíÜôïõ...ÊáôÜ ôïí áíÝêöñáóôï ëüãï ôçò óïößáò ôïõ áðïìáêñýíåé ôï êáêü áðü ôá üíôá
ìÝóá óå ôñåßò ìÝñåò, áðü ôïõò Üíôñåò, ôéò ãõíáßêåò, áðü ôçí ãåíéÜ ôùí öéäéþí, üðïõ
ðñùôïãåííÞèçêå ç êáêßá...Ï ëüãïò ìïõ äåí åßíáé êáíüíáò, áëëÜ ãýìíáóìá êé
áíáæÞôçóç..Ôñåßò ìÝñåò áðü ôçí ðáñÜäïóç ôùí Ìõóôçñßùí, áðü ôçí èõóßá áðü ôïí
ìåãÜëï Áñ÷éåñÝá, ðïõ èõóßáóå Üññçôá êé áüñáôá ôïí áìíü ôïõ ìÝ÷ñé áñãÜ ôï
Óάââáôï, óýìöùíá ìå ôïí Ìáôèáßï..Ðùò ðáñáäßíåé ôïí åáõôü ôïõ óôá ôñßá, óôçí êáñäéÜ
ôçò ãçò, óôïí ðáñÜäåéóï ìå ôïí ëçóôÞ êáé óôá ðáôñéêÜ ÷Ýñéá.. ç èåüôçôá ìå ôçí øõ÷Þ
êáé ôï óþìá ðñáãìáôþíåé ôï áãáèü, ìå ôçí áöèáñóßá ôïõ óþìáôïò ôçí êáôÜëõóç ôïõ
èáíÜôïõ êáé ìå ôçí øõ÷Þ, ðïõ åðåßãåôáé ðñïò ôçí åóôßá ôçò, ôçí åðÜíïäï ôùí á. óôïí
ÐáñÜäåéóï... ÁëëÜ ôþñá ðïõ ìéëþ áéóèÜíïìáé ìå êáôáöùôßæåé ç öùôåéíÞ óôïëÞ ôïõ
áããÝëïõ, ðïõ êëïíßæåé çäïíéêÜ ôçí êáñäéÜ ìïõ ï ãëõêýò åêåßíïò óåéóìüò, ðïõ êõëÜåé
áðü ôï áíèñþðéíï ìíÞìá ôç âáñéÜ ðëÜêá, ìå ôçí ïðïßá áíïßãåé ç ðüñôá áíÜóôáóçò..Áò
åõùäéÜóïõí êáé ôá äéêÜ ìáò ÷Ýñéá ôá áñþìáôá, ç ðßóôç êé ç óõíåßäçóç. ÁõôÞ åßíáé
ç åõùäία ôïõ ×. (Ðåñß ôñéçì. 485-7)...¸ãéíå ï Ãéïò ôïõ È. ãéοò ôïõ á. ãéá íα
ðáñáìåßíåé ôï ðñïóùðéêü ãíþñéóìá ôçò õéüôçôïò., ãéá íá ÷áñßóåé ðÜëé óôïí Ü. áõôü
ìå ôïí ïðïßï ôïí äçìéïýñãçóå, íïåñü êé áõôåîïýóéï êáé êáè’ïìïßùóç, ôÝëåéï óôéò áñåôÝò
êáé ôïí ïäÞãçóå ìå ôçí êïéíùíßá ôçò öýóçò ôïõ óôçí áöèáñóßá..à éá íá áíáíåþóåé ìÝóù
ôïõ åáõôïý ôïõ êáé óôïí åáõôü ôïõ ôï êáô’åéêüíá êáé íá äéäÜîåé óå ìáò ôçí åíÜñåôç
æùÞ êáé íá ôçí êÜíåé åõêïëïðÜôçôç, êáé ãéá íá ìáò åëåõèåñþóåé áðü ôçí öèïñÜ ìå ôçí
áðáñ÷Þ ôçò áíÜóôáóÞò ìáò, êáé ãéá íá áíáíåþóåé ôï Ü÷ñçóôï êáé èñõììáôéóìÝíï
óêåýïò, êáé íá ìáò åëåõèåñþóåé áðü ôçí êõñéáñ÷ßá ôïõ äéáâüëïõ ìå ôï íá ìáò
êáëÝóåé óôçí èåïãíùóßá êáé íá ìáò åíäõíáìþóåé êáé äéäÜîåé íá êáôáíéêÜìå ôïí ôýññáíï
ìå ôçí õðïìïíÞ êáé ôçí ôáðåßíùóç(¸êä.427) ΣÞìåñá (ðáñáóêåõÞ) ðëÜóèçêå ï ÁäÜì,
ðåñéâëÞèçêå èåßá ìïñöÞ..üðùò ïé âïçèïß ôùí ãéáôñþí èåñáðåýïõí ôá äáãêþìáôá
âãÜæïíôáò áðü áõôÜ ôá ßäéá ôá áíôßäïôá, ðïëåìþíôáò ôï ðÜèïò ìå ôéò áöïñìÝò ôïõ
ðÜèïõò, óô’áëÞèåéá êé ï ÓùôÞñáò ÷ñçóéìïðïßçóå ôçí èåñáðåõôéêÞ ôïõ åíÝñãåéá üëåò
ìáæß ôéò áöïñìÝò ôïõ ðáèþí êÜíïíôáò ôï ðéêñü ãëõêý, ôç ÷ïëÞ óå öÜñìáêï, óôñÝöïíôáò
êáôÜ ôïõ èáíÜôïõ ôï ßäéï ôïõ ôï êåíôñß, ìåôáôñÝðïíôáò ôç äïêéìÞ ôïõ äÝíôñïõ óå
óùôçñßá, ðáßñíïíôáò ôçí ìÝñá ôçò ëýðçò êáé ðáñÝ÷ïíôáò ùò áíôßäïôï ôçí ÷áñÜ.. äåìÝíá
123
ôá ÷Ýñéá ðïυ èåñÜðåõóáí ôõöëïýò, ìå äåóìÜ ôá äÜ÷ôõëá ðïõ äçìéïýñãçóáí âëÝöáñá,
äåóìÜ áõôüò ðïõ äåóìåýåé ôá íåñÜ óôá óýííåöá, åëåõèåñþíåé ìå ãåííáéüôçôá ôïõò
äåìÝíõïò óôéò öõëáêÝò, áõôüò ðïυ Ýëõóå ôïí Ëάæáñï áðü ôá äåóìÜ ôïõ èáíÜôïõ.
ïäçãÞèçêå óôï Ðñáéôþñéï áõôüò ðïυ äïñõöïñåßôáé áðü áããÝëïõò, óôÜèçêå ìðñïóôÜ
óôïí ÐéëÜôï áõôüò ðïõ Ý÷åé èñüíï ôïí ïõñáíü..áíå÷üôáí íá óÝñíåôáé ï ðëÜóôçò áðü ôá
ðëáóìáôÜ ôïõ, ï ôå÷íßôçò áðü ôá Ýñãá ôùí ÷åñéþí ôïõ..ðåñéìÝíåé ôçí êñßóç ï êñéôÞò
ôçò ïéêïõìÝíçò..ïé Ü. êÜèïíôáí êáé äßêáæáí êáé ï È: óôåêüôáí êáé óþðáéíå óôçí ðüñôá
ôùí Ü...Ýíáò íåêñüò ãéáôñüò íåêñþí, Ýíáò ôñáõìáôίαò áíôéöÜñìáêï ãéá ðïëõðïíåìÝíïõò
Ü...óôåêüôáí óôï óôáõñü ï áìíüò êáé äýï ëýêïé..Ýëá ëçóôÞ ëÞóôåøåò ôïí ä...ðÝôáîåò ôá
ðáëéÜ óïõ üðëá êáé ðÞñåò ôá üðëá ôçò ðßóôçò..( Óôçí áã.Ðáñáóê..79-83).. ï ðïéìáßíùí
ôùí ÉóñáÞë ðáñáäßäåôáé óôïí èÜíáôï áðü Éóñáçëéôéêü ÷Ýñé êé ïäçãåßôáé óôçí
èõóßá óáí áñíß Üêáêï êáé ðñïâÜëëåé îýëï æùÞò êáôÜ ôïõ îýëïõ ôçò ãåýóåùò êáé ìε
ôçí ãåýóç ôçò ÷ïëÞò áíÜìéêôçò ìå îýäé åîïóôñÜêéóå ôç íüóï ðïõ ðñüóâáëå ôçí
áíèñþðéíç öýóç ìå ôçí ãëõêéÜ âñþóç. ï êáèÞìåíïò åðß ôùí ×åñïõâåßì êñÝìåôáé ðÜíù óôïí
Óôáõñü ùò õðüäéêïò...ôá ÷Ýñéá ðïυ ðëáóôïýñãçóáí ôïí Ü., áðëþíïíôáé áíïé÷ôÜ üëç ôçí
ìÝñá óå ëáü áíõðÜêïõï êé üëï áíôéëïãßá..ìå ôçí ëüã÷ç ó÷ßæåôáé ç ðëåõñÜ åêåßíïõ
ðïυ äçìéïýñãçóå ôçí Åýá áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÁäÜì êáé ðçãÜæåé èåßï áßìá êáé íåñü,
ðïôü áèáíáóßáò êáé âÜöôéóìá áíáðëÜóåùò. ãé’áõôü íôñïðéÜóôçêå ï Þëéïò..áõôüò ðïõ
åìöýóçóå óôïí ÁäÜì ðíåýìá æùÞò êáé ôïí Ýêáíå ø. æþóá ôïðïèåôåßôáé Üðíïõò óôï
ìíçìåßï..áõôüò ðïυ Ýëõóå ôá óÜâáíá ôïõ ËáæÜñïõ êåßôáé ôõëéãìÝíïò óôá óÜâáíá ãéá íα
ëýóåé áðü ôá äåóìÜ ôïõ ôïí Ü. ðïυ åß÷å íåêñùèåß åîáéôßáò ôçò áìáñôßáò..óÝñíåé ôïí
ËåâéÜèáí ìå ôï áãêßóôñé ôçò èåüôçôïò, ôï êñõììÝíï óôï óþìá ôïõ, üðùò êñýâåôáé ôï
óêïõëÞêé êé üðïéïõò ôüóï ïéêôñÜ ôïí êáôÜðéáí, ôïõò áíáãêÜæåé íá ôïõò åìÝóåé..ï Üäçò
ãßíåôáé ïõñáíüò..áõôός ðïυ Ýíôõóå ôïõò ðñùôüðëáóôïõò ìå äåñìÜôéíïõò ÷éôþíåò,
ãõìíþíåôáé ìε ôçí èÝëçóÞ ôïõ ãéá ôç óôáýñùóç, þóôå ãõìíþíïíôÜò ìáò áðü ôçí èíçôüôçôÜ
ìáò, íá ìáò íôýóåé ôçí ïìïñöéÜ ôçς áöèáñóίαò áõôός ðïυ èα ãéíüôáí Ýíäõìá ôùí ðéóôþí. ï
Íþå ôýðïò ôïõ ×. ï ÉóáÜê ôýðïò ôçò èåßáò öýóçò ôïõ ×. êáé ôï êñéÜñé óôï èÜìíï
Óüâåê, ðου åñìçíåýåôáé îýëï Üöåóçò, ôçò áíèñþðéíçò, ï ÉùóÞö óôï ëÜêêï êé ï ÌùõóÞò
óôï êáëÜèé, êé ï ÉùíáÜò..êáôåâáßíåé óôï ÷þìá áõôός ðïυ Ýðëáóå áðü ÷þìá ôïí Ü. ç
ðíåõìáôéêÞ ðÝôñá, áðü ôçí ïðïÜé Ýðéíáí ïé á÷Üñéóôïé êáëýðôåôáé ìÝóá óå ëáîåõìÝíç
ðÝôñá..ïé óôåñåÝò ø. ðïυ äåí ñÝðïõí óôéò çäïíÝò äéÜêåéíôáé ìå áññåíùðÞ äéÜèåóç
ðñïò ôçí áñåôÞ (Γρηγ.Νύσσης, Ïìéë. óôï Üã.ÓÜââáôï)

ÏËÉÃÁÑÊÅÉÁ: Óôçí Ýëëåéøç öõóéêþí áíáãêþí áíôéóôïé÷åß ç ïëéãÜñêåéá & ç

ìåôñéïðÜèåéá. Ï Üããåëïò äåí æçôåß âÝâáéá íá ôïõ äïèåß øùìß, ãéáôß ç öýóç ôïõ äåí
÷ñåéÜæåôáé ôá ðáñüìïéá..¼ðïéïò ëïéðüí áðïâëÝðåé óôçí åîõðçñÝôçóç ôçò öýóçò ôïõ
& äåí ðñïóðáèåß íá ôñáâÞîåé ìå ìÜôáéåò öñïíôßäåò ôßðïôå ðÝñá áðü ôï
áðáñáßôçôï..Äåí æçôïýìå áðüëáõóç, ïýôå ðëïýôï, ïýôå ðïñöýñåò ëáìðåñÝò, ïýôå
÷ñõóÜ êïóìÞìáôá, ïýôå áóôñáöôåñÜ ðåôñÜäéá, ïýôå áóçìÝíéá óêåýç, ïýôå êôçìáôéêÞ
ðåñéïõóßá..ïýôå ìåôáîùôÜ, ïýôå áêñïÜóåéò ìïõóéêÞò ïýôå ôßðïôå ðïõ áðïóðÜ ôçí øõ÷Þ
áðü ôéò èåßåò áëëÜ ØÙÌÉ. ÂëÝðåéò ôçí Ýêôáóç ôçò öéëïóïößáò, ðüóá ëüãéá
ðåñéÝ÷ïíôáé óôá äýï áõôÜ ëüãéá; Åßíáé óáí íá ëÝåé; Ãéá ðïéü ëüãï Ýæåøåò ôïí
åáõôü óïõ óôï æõãü ôüóùí ïöåéëþí, óêÜðôïíôáò ïñõ÷åßá ãéá Üñãõñï & ÷ñõóÜöé;..Ç
äéáöïñÜ üóùí ðåñíïýí ôïí ïõñáíßóêï & ðÝñá äåí äéáêñßíåôáé, êáèþò ç öýóç ìáò ôá
ìåôáâÜëëåé üëá åîßóïõ äýóïóìá. Ï óðüñïò ôïõ íïéêïêýñç åßíáé ôï óôÜñé & áðü ôï
óôÜñé ãßíåôáé ôï øùìß. Ç áðüëáõóç åßíáé ôï æéæÜíéï, ðïõ Ýóðåéñå ï
å÷èñüò. ¶öçóáí ïé Üíèñùðïé ôçí áðáñáßôçôç õðçñåóßá ðñïò ôç öýóç ôïõò,
ðíßãïíôáé óô áëÞèåéá ìå ôéò áó÷ïëßåò ôïõò ãýñù áðü ôá ìÜôáéá. Ï ÌùõóÞò
ðáñïõóéÜæåé ùò óýìâïëï ôçò ãíùóôéêÞò çäïíÞò ôï ößäé. Áí ðåñÜóåé ôï êåöÜëé ôïõ óå
ìéá ñáãéóìáôéÜ, äåí ìðïñïýí íá ôï âãÜëïõí åýêïëá áðü ôá ëÝðéá ðïõ áíôéóôÝêïíôáé..Áí
äéáëõèåß ç åóùôåñéêÞ áñìïíßá ôçò øõ÷Þò & ñáãßóåé & âñåß ôñüðï & åéóÝëèåé ôï
ößäé ôçò çäïíÞò, èá öùëéÜóåé åêåß & åßíáé áäýíáôïí áí âãåß. ËÝðéá åßíáé ôá
ðïéêßëá & äéÜöïñá åßäç ôçò çäïíÞò. ÐñïöõëÜîïõ ëïéðüí áðü ôçí êåöáëÞ, äçë. ôçí
124
ðñþôç åéóâïëÞ ôïõ êáêïý ‘Èá ôïõ ðëçãþóåéò ôçí êåöáëÞ’: Áí ôþñá ï óýìâïõëïò ôçò Åýáò
óïύ áíïßîåé óõæÞôçóç ãéá ôï ùñáßï óôçí üøç & ôï ãëõêü óôçí ãíþóç & æçôÞóåéò ìáæß
ìå ôï øùìß óïõ ôï ðñïóöÜãé áõôü.. ôüôå èá äåéò ôï ýðïõëï åñðåôü íá Ýñðåé óôçí
ðëåïíåîßá. Áöïý óýñèçêå áðü ôçí áíáãêáßá ôñïöÞ óôï ðñïóöÜãé, èá ðñï÷ùñÞóåé óå üôé
åõ÷áñéóôåß ôá ìÜôéá, æçôþíôáò óêåýç ëáìðñÜ..¼ôáí üìùò ðåñéôõëßîåé ôï ößäé &
ãåìßóåé ôçí êïéëéÜ óôç óõíÝ÷åéá óÝñíåôáé êïõëïõñéáóôü óôç ëýóóá ôçò áóÝëãåéáò
êé áõôü åßíáé ôï Ýó÷áôï êáêü.

Áõôüò ðïõ Ýãéíå êïéíùíüò ôçò öýóçò ìáò óå üëá ÷ùñßò áìáñôßá & óõììåñßóôçêå üëá
ôá áéóèÞìáôÜ ìáò, äåí Ýêñéíå ùò áìáñôßá ôçí ðåßíá..Ï åöåõñÝôçò üìùò ôùí ðåéñáóìþí,
üôáí äéáðßóôùóå üôé éó÷ýåé & óå åêåßíïí ôï áßóèçìá ôçò ðåßíáò, ôïí óõìâïýëåøå íá
áíôéìåôùðßóåé ôï áßóèçìá ôçò ðåßíáò ìå ðÝôñåò. Áõôü óçìáßíåé íá ðáñåêôñÝøåé ôçí
åðéèõìßá áðü ôçí áñìüäéá ôñïöÞ óå ðñÜãìáôá Ýîù áðü ôçí öýóç ìáò..Ãéá ðïéü ëüãï
áðïêñïýóôçêáí ïé óðüñïé & ç óðïñÜ, þóôå áí ðåñéöñïíçèåß ç ôñïöÞ ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü
áõôÜ; Και ãéáôß êáôçãïñåßôáé ç óïößá ôïõ äçìéïõñãïý üôé ôñÝöåé ôïõò áíèñþðïõò
áðü ôïõò óðüñïõò ìå ôñüðï, ðïõ äåí ðñÝðåé..Øùìß áðü ðÝôñåò ôñþíå üóïé ôñþíå ôï øùìß
ôçò ðëåïíåîßáò, üðïéïé óôñþíïõí ôï ôñáðÝæé ôïõò ðïëõäÜðáíá & õðåñâïëéêÜ.Ôé êïéíü
Ý÷åé ìå ôéò áíÜãêåò ôçò öýóçò ìáò ç ýëç ôïõ áóçìéïý ðïõ äåí ôñþãåôáé; ¼ðùò áõôïß
ðïõ äõéëßæïõí ôï êñáóß äåí ôï êáôáóôñÝöïõí áëëÜ ÷ùñßæïõí ôá ðåñéôôÜ Ýôóé êé ï
èåùñçôéêüò ëüãïò äåí åîüñéóå ôçí ðåßíá, ðïõ óõíôçñåß ôçí æùÞ, áëëÜ äéÞèçóå ôéò
ðáñáîåíéÝò (Στην Προσ. 77κ.ε.).

ÏMΟΙΩΣÇ: Åßíáé ôï ßäéï åéêüíá êé ïìïßùóç; Áí ëÝãåé ôï ßäéï ç ÃñáöÞ åßíáé ðåñéôôü.
Ôï íá ëÝãåôáé üôé õðÜñ÷åé ðåñéôôüò ëüãïò óôçí Áã.ÃñáöÞ åßíáé äåéíÞ
âëáóöçìßá...Ôï Ýíá ôï Ý÷ïõìå óôçí ðëÜóç ìáò, ôï Üëëï ôï åðéôõã÷Üíïõìå ìå ôçí
ðñïáßñåóç..Ôïýôï ôï êáôÜ ðñïáßñåóç õðÜñ÷åé ìÝóá ìáò åí äõíÜìåé, áëëÜ ôï öÝñïõìå
åìåßò ïé ßäéïé óå åíÝñãåéá..ãéá íá õðÜñîåé éóáããåëéêüò ìéóèüò åñãáóßáò, ãéá íá
ìçí åßìáóôå óáí åéêüíåò êáìùìÝíåò áðü æùãñÜöï ðåôáìÝíåò ðåñéöñïíçôéêÜ, ãéá íá ìçí
öÝñåé óå Üëëïí ôïí Ýðáéíï ç êáôüñèùóéò ôçò ïìïéþóåùò. ÐñÜãìáôé áí äåßò ôçí åéêüíá
ìïñöùìÝíç áêñéâþò óýìöùíá ìå ôï ðñùôüôõðï, äåí åðáéíåßò ôçí åéêüíá áëëÜ èáõìÜæåéò
ôïí æùãñÜöï..Äéüôé ôï êáô’åéêüíá Ý÷ù üôé åßìáé ëïãéêüò, åíþ êáè’ïìïßùóéí ãßíïìáé ìå
ôï íá êáôáóôþ ÷ñçóôüò (Ìáôè.5:8), áìíçóßêáêïò, öéëÜäåëöïò..ÁíÜëáâå óðëÜ÷íá
ïéêôéñìþí, ÷ñçóôüôçôá ãéá íá íôõèåßò ôïí ×ñéóôü..Ðùò ãéíüìáóôå êáè’ïìïßùóç; Äéá
ôùí Åõáããåëßùí. Ôß åßíáé ï ×ñéóôéáíéóìüò; Ïìïßùóç ôïõ È. êáôÜ ôçí äåêôéêüôçôá
ôçò áíèñùðßíçò öýóåùò...Áí óïõ Ýëåãá, Ýëá ãßíå üìïéïò ìå ôïí âáóéëéÜ, äåí èá ìå
èåùñïýóåò åõåñãÝôç; ¼ôáí èÝëù íá óå êÜìù üìïéï ìå ôïí Èåü, áðïöåýãåéò ôïí ëüãï, ðïõ
óå èåïðïéåß; ( Περί του εστί το κατ’εικόνα, 393-399)

ÏMOΡΦΙÁ. Åäþ óôç ãç áõôü, ðïõ ðñïóåëêýåé ôçí åðéèõìßá åßíáé ç ðñïóÞíåéá óôçí üøç,
ç ìåéëé÷éüôçôá êé ï ÷ùñéóìüò áðü êÜèå ïñãßëç äéÜèåóç, åíþ åêåßíç ç áèÜíáôç
ïìïñöéÜ åßíáé ç öïâåñÞ & êáôáðëÞóóïõóá áíäñåßá..Ï èåßïò Ýñùôáò ãßíåôáé áíôßèåôá
áðü ôç óùìáôéêÞ åðéèõìßá.. ¿óôå áí åäþ ðñïçãåßôáé ç äéÜëõóç, ç Üíåóç, ç âëáêþäçò
äéÜ÷õóç, ýëç ôïõ èåßïõ Ýñùôá ãßíåôáé ç áðåéëçôéêÞ & êáôáðëÞóóïõóá áíäñåßá.
¼ôáí ï áíäñéêüò èõìüò êáôáôñüìáîå ôçí çäïíÞ ðïõ åëï÷åýåé & ôçí öõãÜäåõóå,
ðñïâÜëëåé ç êáèáñÞ ïìïñöéÜ ôçò øõ÷Þò, öáíåñþíåôáé Ýíá ðÜèïò, ðïõ äåí êçëéäþíåôáé
áðü êáíÝíá ðÜèïò óùìáôéêÞò åðéèõìßáò (άσìá óô, 213-5).. ¼ëç ç ùñáéüôçò ôçò êüñçò
ôïõ âáóéëéÜ Þôáí óôçí øõ÷Þ ôçò, ãíçóßá íýìöç ôïõ ×ñéóôïý, êñõììÝíç êáëëïíÞ, Ýìøõ÷ï
Üãáëìá, áöéÝñùìá áóýëçôï, áðáñßáâáóôï éåñü, êëåéóìÝíïò êÞðïò êáé óöñαãéóìÝíïò,
ðçãÞ ðïõ öõëáóóüôáí ìüíï ãéá ôïí ×ñéóôü..Ïé êáèáñÝò êáé èåüìïñöåò øõ÷Ýò åßíáé
êáôÜ ôï êçíýãé ôá÷ýôåñåò åêåßíïõ ðïõ ôçò êõíçãÜ êé áò åßíáé óôçí ðñïóðÜèåéÜ ôïõ
õðåñâïëéêÜ óïöéóôéêüò êáé ðïëõìÞ÷áíïò....Óõã÷ñüíùò áó÷çìßæåé ôï êÜëëïò ôçò ùò
áðáôçëü ãéá íá áöáéñÝóåé ôï õëéêü áðü ôçí öëüãá. ÓõíÜìá åîéëåþíåé ôïí Èåü ìå ôçí
ðßóôç ôçò êáé ôçí ôáðåßíùóÞ ôçò. Ãéáôß ìå ôßðïôå Üëëï äåí ëáôñåýåôáé ï È. üóï ìå
125
ôçí ôáëáéðùñßá êé áíôéäùñßæåé ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ óôá äÜêñõá..(Óôïí
áã.Êõðñéáíü, 109-111)..Åêåßíç ãíùñßæåé ìéá ïìïñöéÜ, ôçí ïìïñöéÜ ôçò øõ÷Þò ðïõ Þ
óõíôçñåß ôçí èåßá åéêüíá Þ ôçí âïçèåß áí îáíááðïêôÞóåé ôçí äýíáìÞ ôçò. Ùò óêïõðßäéá
ðÝôáîå óôéò ãõíáßêåò ôçò óêçíÞò ôá âáøßìáôá êáé ôá ôå÷íçôÜ êÜëëç. Ãíþñéæå ìéá
ìüíïí åõãåíÞ êáôáãùãÞ, ôçí åõóÝâåéá êáé ôçí ãíþóç áðü ðïύ ðñïÞëèáìå êáé ðïύ èá
êáôáëÞîïõìå. Êé Ýíá ìüíïí ðëïýôï áóöáëéóìÝï êé áóýëçôï, ôï íá öôù÷åýåé ãéá ôïí Èåü êáé
ãéá ôïõò öôù÷ïýò(Óôïí ÐáôÝñá, 287-9).. Ìçí Ý÷åéò èÜññïò êüñç ìïõ óôçí ïìïñöéÜ.
Óýíôïìç ÷Üñç ç ïìïñöéÜ. Ôç öÝñíåé ç Üíïéîç êé ï êñýïò ÷åéìþíáò îÜöíïõ ôçí áöÜíéóå,
ðñüùñá ç áññþóôéá ôçí ôóáêßæåé..Êáé êÜðïéïò ôç ìïñöÞ ôïõ áãÜðçóå ôçí ßäéá êáé
óôç ëßìíç ðÞäçîå, óôï åßäùëï ôçò ÷áìÝíçò ïìïñöéÜò..Ìüíç ïìïñöéÜ ãéá ìÝíá, üðïéá ç
öýóç äßíåé..Ýíá ëïõëïýäé óôç ãõíáßêá áãáðçôü, ôï ùñáßï êïêêßíéóìá, ç íôñïðÞ.
Ï äéêüò ìáò æùãñÜöïò áõôü ãñÜöåé..×ëùìÜäá óôçí ïìïñöéÜ óïõ ðñüóèåóå, ëéþíïíôáò
óôïõ ×. ôïõò êüðïõò.. Óôïëßäé óôéò ãõíáßêåò åßíáé ï ôñüðïò..Áí ãéá ôçí åðßðëáóôç
ïìïñöéÜ óïõ êáìáñþíåéò ðïôÝ, ãéá ôçí Üöôéáóôç äåí èá Ý÷åéò øõ÷Þ öñüíéìç. (Ðïßçìá
29, ÊáôÜ Ãõíáéêþí êáëëùðéæïìÝíùí)...Ï óöïäñüò åñáóôÞò ôçò ùñáéüôçôáò, äå÷üìåíïò
áõôü ðïõ öáßíåôáé ðÜíôá ùò åéêüíá ôïõ ðÜèïõò ôïõ, ðïèåß íá ãåìßóåé áðü ôï áñ÷Ýôõðï
÷Üñáãìá. Êé áõôü èÝëåé ç ôïëìçñÞ áßôçóç..Áõôü óçìáßíåé íα äåéò ðñáãìáôéêÜ ôï È.,
íá ìçí êïñåóèåßò ðïôÝ ç åðéèõìßá óïõ.. îåðåñíÜ ôá üñéá ôçò åðéèõìßáò, íá áðïëáýóåé
ôçí ï. êáôÜ ðñüóùðï êé ü÷é äéáìÝóïõ êáèñåöôþí êé åìöáíßóåùí..¼ðïéïò áíåâáßíåé
ïðùóäÞðïôå äåí óôÝêεôáé êé üðïéïò óôÝêåôáé äåí áíåâáßíåé. Åäþ üìùò ç
áíÜâáóç ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ôç óôÜóç, ôçí ðáãßùóç óôï áãáèü. ¼ðïéïò
óôçñßæåôáé óå ëïãéóìïýò åðéóöáëåßò êé ïëéóèçñïýò, óáí óå áíçöïñéêÞ
áììïõäéÜ, äåí áíåâáßíåé. ×ñåéÜæåôáé ç ðÝôñá, ï ×., ç ôÝëåéá áñåôÞ. (Óôï Âßï
ÌùõóÞ, 293)

ÏΝ åßíáé áõôü ðïõ åßíáé ðÜíôá ôï ßäéï, ðïõ åßíáé áíáýîçôï êé áìåßùôï êé åîßóïõ
áäñáíÝò ãéá êÜèå ìåôáâïëÞ, åßôå ðñïò ôï êáëýôåñï åßôå ðñïò ôï ÷åéñüôåñï, åßíáé îÝíï
áðü ôï êáêü áëëÜ äåí åðéäÝ÷åôáé êáé ôï êáëýôåñï. Äåí Ý÷åé áíÜãêç áðü êáíÝíá
Üëëï, åßíáé ôï ìüíï ïñåêôü ðïõ ôï ìåôÝ÷åé ôï êáèÝíá êáé ðáñüëç ôç ìåôñïõóßá ôïõ äåí
åëëáôþíåôáé..Áõôïý ç êáôáíüçóç åßíáé ç ãíþóç ôçò áëÞèåéáò (Óôïν Βίο Ìùõó.,197-
9)...¼ðùò üðïéïò õðÜñ÷åé ìÝóá óôï Οí, õðÜñ÷åé ìÝóá óôï åßíáé, Ýôóé üðïéïò
âñßóêåôáé ìÝóá óôï ìçäÝí (ôçí êáêßá), åêìçäåíßæåôáé, üðùò ç ôñïöÞ óôç óÜñêá ìáò
ãßíåôáé êé áõôÞ óÜñêá, êé ï óßäçñïò óôç öùôéÜ ãßíåôáé êé áõôüò öùôéÜ (Óôéò
Åðéãñ.,87)

ÏÍÅÉÑÏ: ¼ðùò åíþ üëïé ïé Üíèñùðïé êáôåõèýíïíôáé áðü ôïí ßäéï íïυ, ëßãïé åßíáé
åêåßíïé, ðïõ áîéþíïíôáé ôçò èåßáò ïìéëßáò, Ýôóé åíþ óå üëïõò ãåíéêþò & ïìïôßìùò
ðñïêáëåßôáé êáôÜ ôç öýóç ç öáíôáóßá óôïí ýðíï, ìåñéêïß ìüíïí êÜðïéáò èåéüôåñçò
åìöáíßóåùò äéá ôùí ïíåßñùí..Áí äå ï Áéãýðôéïò ôýññáíïò ïäçãïýíôáí áðü ôïí Èåü óôç
ãíþóç ôùí ìåëëüíôùí, Ýðñåðå íá öáíåñùèåß ç êñõììÝíç óïößá ôùí áãßùí, þóôå íá ìçí
ìåßíåé Ü÷ñçóôç ãéá ôï êïéíü..Ôá üíåéñá Þ åßíáé áðç÷Þìáôá ôùí êáèçìåñéíþí
áó÷ïëéþí, ðïõ ðáñáìÝíïõí óôï ìíçìïíéêü ôçò øõ÷Þò (êïßôá åðßóçò Åéò ôçí
ÌÜñô.Éïõëßôôá,213) Þ ç êáôÜóôáóç ôùí ïíåßñùí áíáôõðþíåôáé óýìöùíá ìå ôéò
áíÜëïãåò äéáèÝóåéò ôïõ óþìáôïò. Åêåßíïò, ðïõ äéøÜ, íïìßæåé üôé âñßóêåôáé óå
ðçãÝò..Ðïëëïß éáôñïß öñïíïýí üôé ïé üøåéò ôùí ïíåßñùí, ãßíïíôáé óýìöùíá ìå ôéò
äéáöïñÝò ôùí ðáèçìÜôùí(Êáôηχ.97-105).

ÏÑÃÁÍÁ: Ðñþôá ìå êéèÜñá ðñÝðåé íá åõ÷áñéóôïýìå ôïí Ê., äçë. íá åêôåëïýìå áñìïíéêÜ
ôéò ðñÜîåéò ôïõ óþìáôïò. ÅðåéäÞ ìå ôï óþìá áìáñôÞóáìå..ìå ôï óþìá íá åîïìïëïãçèïýìå,
÷ñçóéìïðïéïýíôåò ôï ßäéï üñãáíï ãéá ôçí óõã÷þñçóç ôçò áìáñôßáò ìå ôï ïðïßï
áìáñôÞóáìå. Êáêïëüãçóåò; Åõëüãçóå. Ìýèõóåò; ÍÞóôåøå. Ðåñçöáíåýôçêåò;
Ôáðåéíþóïõ. Öèüíçóåò; Ðáßíåóå...Êáé ôüôå ìåôÜ ôçí åîïìïëüãçóç åßóáé Üîéïò íá
øÜëëåéò ôïí È. ìå äåêÜ÷ïñäï øáëôÞñé. ÐñÝðåé ðñþôá íá åêôåëÝóåéò ôéò ðñÜîåéò ôïõ
126
óþìáôïò, þóôå íá ãßíïíôáé áñìïíéêÜ ìå ôïí èåßï ëüãï, êáé Ýôóé íá óçêùèåßò óôç èåùñßá
ôùí íïçôþí. ºóùò øáëôÞñéï ëÝãåôáé ï íïõò, ðïõ æçôåß ôá Üíù, åðåéäÞ ôï üñãáíï áõôü
åßíáé Ýôóé êáôáóêåõáóìÝíï, þóôå ç äýíáìç, ðïõ äßíåé óôïí Þ÷ï íá Ýñ÷åôáé ðñïò ôá
ðÜíù. Ôá Ýñãá ôïõ óþìáôïò ôá åîïìïëïãåßôáé óôïí È. ôñüðïí ôéíÜ áðü êÜôù, ôá äå
ìõóôÞñéá êáôáíïïýíôáé äéá ôïõ íïõ, äéüôé Ý÷ïõí ôéò áöïñìÝò áðü Üíù, óáí íá ç÷ïýíôáé
äéá ôïõ Ðíåýìáôïò. Åêåßíïò, ðïõ ðñïóÝ÷åé óå üëåò ôéò åíôïëÝò êáé äçìéïõñãåß ìéá
áñìïíßá êáé óõìöùíßá, áõôüò øÜëëåé óôï È. ìå äåêÜ÷ïñäï øáëôÞñé, ãéáôß 10 åßíáé ïé
åíôïëÝò ãñáììÝíåò êáôÜ ôçí ðñþôç ðáñÜäïóç ôïõ íüìïõ (Στον Øáëì.32, 167)

ÏÑÃÇ: Ôï ðÜèïò áõôü, áðü ôç óôéãìÞ ðïõ èá äéþîåé ôá ëïãéêÜ êáé åîïõóéÜóåé ôçí
øõ÷Þ áðïèçñéþíåé ïëïêëçñùôéêÜ ôïí Üíèñùðï êáé äåí ôïõ åðéôñÝðåé ïýôå Üíèñùðïò íá
åßíáé, áöïý ðëÝïí äåí Ý÷åé ôçí âïÞèåéá ôçò ëïãéêÞò: ¼ôé åßíáé ôï äçëçôÞñéï ãéá ôá
öáñìáêåñÜ æþá, ôï ßäéï ãßíåôáé ï èõìüò óå áõôïýò ðïõ åîïñãßæïíôáé..¼ðùò ïé
÷åßìáññïé ðáñáóÝñíïõí üôé âñßóêåôáé ìðñïóôÜ ôïõò Ýôóé êáé ïé âßáéåò êé
áóõãêñÜôçôåò ïñìÝò..Ï èõìüò åßíáé óôéãìéáßá ôñÝëá..¼ôáí âãåß óôçí åðéöÜíåéá ï
èõìüò ìå Üëëç ìïñöÞ ðáñïõóéÜæåé ôïí ïñãéæüìåíï..Ìçí èåñáðåýåôå ôï êáêü ìå ôï
êáêü..ãéáôß óôïõò êáêïýò áíôáãùíéóìïýò ï íéêçôÞò åßíáé ï áèëéþôåñïò..ÓôáìÜôçóå ôï
êáêü ìå ôçí óéùðÞ..ìÞôå íá ãßíåéò êáèñÝöôçò ôïõ ïñãßëïõ..Ó’ Ýâñéóå; ÐÝò
êáëü ëüãï! Óå öôýíåé; ÓêÝøïõ ðïéοò åßóáé, üôé åßóáé áðü ôç ãÞ êáé óôç ãç
èá åðéóôñÝøåéò..¸ôóé êáé óôïí å÷èñü èá á÷ñçóôÝøåéò ôçí Üìõíá..êáé óôïí
åáõôü óïõ èá ðñïìçèåýóåéò ìåãÜëï óôåöÜíé õðïìïíÞò ìå ôï íá êáôáóôÞóåéò ôç
ìáíßá ôïõ Üëëïõ áöïñìÞ ôçò äéêéÜò óïõ öéëïóïößáò..Äåí åßóáé ðåñéóóüôåñï
áîéïóÝâáóôïò áðü ôïí ðáôÝñá ìáò ÁâñáÜì (ðïõ åßðå ôïí åáõôü ôïõ ÷þìá êáé óôÜ÷ôç) Þ
ôïí Äáâßä, Þ ôïí ÌùõóÞ..¼ôáí âñßæåóáé èá ðñï÷ùñÞóåéò óôï Èåü ìå ôçí ìáêñïèõìßá Þ
óôïí áíôßðáëï ìå ïñãÞ; Ôß åßíáé ðéï ïäõíçñü óôïí å÷èñü áðü ôï íá âëÝðåé ôïí áíôßðáëü
ôïõ áíþôåñï áðü ôéò ýâñåéò; Óïõ äßíåé óöáëéÜñá; ÁëëÜ êé ï Êýñéïò ñáðßóèçêå,
öôýóèçêå, óõêïöáíôÞèçêå, ôïõ Ýó÷éóáí ôá ñïý÷á..Äåí êáôáäéêÜóèçêåò áêüìá
ïýôå óôáõñþèçêåò. Óïõ ëåßðïõí ðïëëÜ ãéá íá ôïõ ìïéÜóåéò..Ìå ôçí áíÜìíçóç ôùí
ìáêáñßùí áíäñþí êáôáóôÝëëïõìå ôï ìáíéáêü êáé öïâåñü êßíçìá ôçò øõ÷Þò...Äõü
ðñÜãìáôá íá áðïìáêñýíåéò áðü ôïí åáõôü óïõ: Íá ìçí èåùñåßò ôïí åáõôü óïõ áîéüëïãï
êáé óðïõäáßï, ïýôå íá íïìßóåéò üôé êÜðïéïò áðü ôïõò áíèñþðïõò åßíáé
êáôþôåñïò óïõ óå áîßá ..Áí êÜôé ëõðçñü áéóèáíèåßò ôç óôéãìÞ, ðïõ ïñãßæåóáé
êñÜôçóÝ ôï ìÝóá óïõ, óáí ôï êýìá ðïõ óðÜæåé óôï ãéáëü..Ôá ðÜèç áò íôñáðïýí ôçí
ðáñïõóßá ôïõ ëüãïõ ðïõ âñßóêåôáé ìÝóá óïõ, üðùò ôï Üôáêôï ìéêñü ðáéäß ôçí
ðáñïõóßá óåâáóôïý áíäñüò.. Áò Ý÷ïõìå ôïí èõìü óáí Üëïãï õðïôáãìÝíï óôç ëïãéêÞ
ìáò..ãéáôß åßíáé êáôÜëëçëïò óå ðïëëÜ Ýñãá ôçò áñåôÞò, óáí êÜðïéïò êáëüò
óôñáôéþôçò, ðïõ áðÝèåóå ôá üðëá óôïí óôáñôçãü..êáé åßíáé óýììá÷ïò óôç ëïãéêÞ
åíÜíôéá óôçí áìáñôßá. Ï èõìüò åßíáé ôï íåýñï ôçò øõ÷Þò, ãéáôß ôïíþíåé óôçí
ðñïóðÜèåéá êáëþí Ýñãùí. Áí óõëëÜâåé ôçí øõ÷Þ íá Ý÷åé åîá÷ñåéùèåß áðü ôçí
çäïíÞ..ôçí êáèéóôÜ áõóôçñÞ êáé ãåííáßá, üðùò óêëçñýíïõí ôï óßäçñï ìå ôï âÜøéìï óôï
íåñü. Áí äåí èõìþóåéò åíÜíôéá óôï êáêü, äåí óïõ åßíáé äõíáôüí íá ôï ìéóÞóåéò
üóï áîßæåé. ÐñÝðåé íá åðéäåéêíýïõìå ôçí ßäéá åðéìÝëåéá êáé ãéá ôçí áãÜðç ôçò
áñåôÞò êáé ãéá ôï ìßóïò åíÜíôéá óôçí áìáñôßá.. ôóé ï èõìüò áêïëïõèþí ôçí ëïãéêÞ, üðùò
ï óêýëïò ôïí ôóïðÜíï..äåí äÝ÷åôáé ðïôÝ ôçí åðéêßíäõíç öéëßá ìå áõôü ðïõ âëÜðôåé
áëëÜ ôçí åðéêßíäõíη çäïíÞ, óáí ëýêï ôçí äéþ÷íåé..Ôï ßäéï êáé ìå ôï åðéèõìçôéêü ôçò
øõ÷Þò. áõôüò ðïõ ôï ÷ñçóéìïðïéåß ãéá íá áðïëáýóåé ôéò óáñêéêÝò êé áêÜèáñôåò
çäïíÝò åßíáé óé÷áìåñüò êé áêüëáóôïò åíþ áõôüò, ðïõ ôï Ýóôñåøå óôçí áãÜðç ôïõ È.
åßíáé áîéïæÞëåõôïò êáé ìáêÜñéïò. ¼ðùò êáé ôï ëïãéêü, üðïéïò ôï áêïíßæåé ãéá íá
âëÜøåé ôïí ðëçóßïí åßíáé êáêüò êáé äüëéïò êáé ðáíïýñãïò, åíþ üðïéïò ôï ÷ñçóéìïðïéåß
êáëÜ åßíáé öñüíéìïò êáé óõíåôüò..Ï è. åêäçëïýìåíïò üôáí ðñÝðåé éó÷õñïðïéåß ôçí
õðïìïíÞ êáé ôçí åãêñÜôåéá. ¼ôáí åíåñãåß áíôßèåôá ãßíåôáé ôñÝëëá..’Íá ïñãßæåóèå
êáé íá ìçí áìáñôÜíåôå’ (Ìáôè.5:22) ‘¸÷èñáí èÞóù áíÜìåóá óå óðÝíá êáé ôï ößäé’
(Ãåí.3:15)..Ï ÌùõóÞò åîüðëéóå ôá ÷Ýñéá ôùí Ëåõéôþí ãéá íá öïíÝøïõí ôïõò áäåñöïýò Þ ï
127
ÖéíåÝò (Áñéèì.25:8) Þ ï ÓáìïõÞë ôïí ÁãÜã, Þ ï Çëßáò 450 éåñåßò ôçò íôñïðÞò..Åóõ
êÜíåéò üôé êé ïé óêýëïé, ðïõ äáãêþíïõí ôçí ðÝôñá êé ü÷é áõôüí ðïõ ôç ðåôÜ. Ï ðáèþí
(áäåñöüò) åßíáé áîéïëýðçôïò, ï äñÜóôçò (ï áíèñùðïêôüíïò äéÜâïëïò ìéóçôüò). Èõìüò
åßíáé êÜðïéá Ýîáøç êé áðüôïìï îÝóðáóìá ôïõ ðÜèïõò, åíþ ïñãÞ åßíáé ìüíéìç ëýðç
êáé äéáñêÞò ïñìÞ ãéá áíôáðüäùóç áõôþí ðïõ ðñïêÜëåóáí ôçí ëýðç, óáí ç øõ÷Þ
íá ôåßíåé ìå æÝóç óôçí åêäßêçóç..Áí óõíçèßóåéò íá åßóáé ï ôåëåõôáßïò üëùí
óýìöùíá ìå ôçí åíôïëÞ ôïõ Êõñßïõ, ðüôå èá áãáíáêôÞóåéò ãéáôß âñßóèçêåò ÷ùñßò íá
ôï áîßæåéò; ¼ôáí óå âñßóåé Ýíá ìéêñü ðáéäß, äåí èá èåùñÞóåéò ôçí âñéóéÜ áöïñìÞ
ãéá ãÝëéá; Êé üôáí êÜðïéïò áðü ìáíßá îåóôïìßóåé ëüãéá áôéìùôéêÜ íá ôïí èåùñåßò
ìÜëëïí áîéïëýðçôï, ðáñÜ Üîéï ìßóïõò. ÖõóéêÜ äåí åßíáé ôá ëüãéá ðïõ ðñïêáëïýí ôç
ëýðç, áëëÜ ç õðåñïøßá Ýíáíôé áõôïý ðïõ ìáò Ýâñéóå. Ðάøå ëïéðüí ôçí ïñãÞ ãéá íá
áðïöýãåéò ôçí ïñãÞ,ðïõ öáíåñþíåôáé áðü ôïí ïõñáíü åíÜíôéá óå êÜèå áóÝâåéá êáé
êáêßá áíèñþðùí..Ìáæß ìå ôçí ñßæá ôïõ èõìïý èá îåðáóôñÝøåéò ðïëëÜ áðü ôá êáêÜ...Ï è.
åßíáé áññþóôéá ôçò øõ÷Þò, óêïôïäßíç ôùí ëïãéóìþí, áðïîÝíùóç áðü ôïí Èåü, áñ÷Þ
ðïëÝìïõ, åðéóþñåõóç óõìöïñþí, ðïíçñüò äáßìùí ðïõ ãåííéÝôáé óôéò ßäéåò ôéò øõ÷Ýò ìáò
êáé ðïõ óáí îåôóßðùôïò íïéêÜñçò êõñéáñ÷åß óôï óðßôé ìáò êé áðïêëåßåé ôçí åßóïäï
ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. (ÊáôÜ ÏñãéæïìÝíùí).

ÊáôáêÜèé ôçò ïñãÞò ôïõ È. êáé ðéóôåýïõìå êé áêïýìå üôé õðÜñ÷åé, ôï õðüëëåéμìá
ôïõ åñåèéóìïý ôïõ êáôÜ ôùí áîßùí, åðåéäÞ ï Êýñéïò åßíáé ï È. ôùí åêäéêÞóåùí. Ãéáôß
êé áí êëßíåé áðü ôï áðüôïìï ðñïò ôçí õðï÷ùñçôéêüôçôá áðü öéëáíèñùðßá, äåí
óõã÷ùñåß ïëüôåëá üóïõò áìáñôÜíïõí, ãéá íá ìçí ãßíïõí ÷åéñüôåñïé ìå ôçí êáëùóýíç ôïõ.
Áõôüò üìùò ôßðïôå äåí öýëáãå ãéá üóïõò ôïí èýìùíáí, ìüëï ðïõ äåí Þôáí åíôåëþò Üôñùôïò
áðü ôïí èõìü, óôá ðíåõìáôéêÜ êõñéáñ÷åßôï áðü õðåñâïëéêü æÞëï.. Ðåñéóóüôåñï
áíôÝ÷åé ç äñïóéÜ ôçí çëéáêÞ áêôßíá, ðïõ ôçí ÷ôõðÜ ôï ðñùß, áðñüôé ìðïñïýóå íá
ðáñáìåßíåé óôçí øõ÷Þ ôïõ ìéêñü áðïìåéíÜñé èõìïý..Åßíáé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá
ìåãáëýôåñç ôéìÞ íá óå ôéìùñåß ï äßêáéïò ðáñÜ íá óå êïëáêåýåé ï ðïíçñüò (Óôïí
ÐáôÝñá, 309). Ôá ôáìåßá ôçò ïñãÞò ôïõ È. êñáôïýí ìÝóá ôïõò êáêÜ ðïëý ÷åéñüôåñá
áðü áõôÜ, ôá ïðïßá ìáêÜñé íá ìçí ôá äïêéìÜóåôå..Êáé äåí èá ôá äïêéìÜóåôå áí
êáôáöåýãåôå óôçí ëýðç ôïõ È. êáé óõãêéíÞóåôå ìå ôá äÜêñõÜ óáò åêåßíïí, ðïõ áãáðÜ
ôçí åõóðëá÷íßá, ïðüôå ìå ôçí ìåôÜíïéÜ óáò èá äéáêüøåôå ôçí ïñãÞ. ÁõôÜ áêüìç åßíáé
ðïëý Þðéá êáé öéëÜíèñùðá, êé áðïôåëïýí Þñåìç ðñïóðÜèåéá óõììïñöþóåùò êáé ß÷íïò
ìüíïí ôéìùñßáò..Åßíáé áêüìç êáðíüò ïñãÞò êé åéóáãùãÞ ìüíï ôéìùñéþí. Äåí Ýãéíå áêüìç ç
öùôéÜ, ðïõ êáôáêáßåé, ïýôå áíáììÝíá êÜñâïõíá..ÅôïéìÜæåé äå êáô’áõôüí ôïí ôñüðï ôïí
äñüìï ôçò ïñãÞò ôïõ åîáéôßáò ôçò õðåñâïëéêÞò áãáèüôçôïò. Áñ÷ßæåé áðü ôá ðéï
ìéêñÜ þóôå íá ìçí ÷ñåéáóèåß áí ÷ñçóéìïðïéÞóåé ôá âáñýôåñá. Ãíùñßæù ôï îßöïò
åêåßíï ðïõ ëÜìðåé êáé ôçí ìÜ÷áéñá, ðïõ ìåèÜ óôïí ïõñáíü..¸÷ù äåé ôïí áðáëëáãìÝíï áðü
ôá ðÜèç íá ìïéÜæåé ìå ðåéíáóìÝíç áñêïýäá êáé ëåïðÜñäáëç, ðïõ âñßóêåôáé óôï
äñüìï...ôùí óçìåñéíþí Áóóõñßùí..Åßíáé êáëýôåñï íá ôéìùñçèïýìå ôþñá, ðáñÜ íá
ðáñáäïèïýìå óôçí êüëáóç ôçò Üëëçò æùÞò..Ôß èá êÜíïõìå ôçí ìÝñá ôçò êñßóåùò..üôáí
èá ÷ôõðÜ ôïí óõëëïãéóìü áìò ìå ôïí óõëëïãéóìüí êáé èá äéïñèþíåé ôéò ðñÜîåéò ìå ôéò
ðñÜîåéò êáé èá áðáéôåß íá ðáñïõóéÜóïõìå êáèáñÞ ôçí åéêüíá..êáé ôÝëïò èá ìáò
ïäçãÞóåé óôçí êüëáóç, áöïý èá Ý÷ïõìå ïé ßäéïé êáôáêñéèåß êáé êáôáäéêáóèåß áðü
ôïõò åáõôïýò ìáò (Ëüã.16, 335ê.å.)...Ï. åßíáé åßíáé ç äßêáéç ðëçñùìÞ, ðïõ ôïõò
áíôáðïäßäåé ï È. (Óôéò Åðéãñ.263).

ÏÑÊÏÓ: ÁëëÜ èá ðåßò üôé êáé ôï È. êÜðïôå ôïí âñßóêïõìå íá ïñêßæåôáé, üðùò ìáò ëÝíå
ïé ÃñáöÝò. Ç ðáëáéÜ äåí åìðïäßæåé ôïí ï. áëëÜ èÝëåé íá åßíáé áëçèéíüò, ãéáôß ôüôå
ήôáí íüìéìï êáé íáöïíåýåéò ôþñá ìÞôå íá ÷ôõðÜò..ôüôå êñéíüôáí ç åêôÝëåóç ôïõ êáêïý,
ôþñá êñßíåôáé êé ç ðñüèåóç (Ðåñß üñêïõ, Ðïßçì.24).

ÏÑÏÓ: ÂïõíÜ åßíáé åêåßíïé, ðïõ ðåñçöáíåýïíôáé ãéá ôçí äýíáìÞ ôïõò, áãíïïýí üìùò ôçí
äýíáìç ôïõ È. êé õðåñõøþíïíôáé êáôÜ ôçò ãíþóåùò ôïõ È., Ýðåéôá üìùò íéêþíôáé áðü
128
êåßíïõò, ðïõ êçñýôôïõí ôïí ëüãï ôçò óïößáò ìå äýíáìç êáé óïößá êáé ìåôÜ ôç óõíáßóèçóç
ôçò öôþ÷åéáò ôïõò öïâïýíôáé ôïí Ê...ºóùò ïé Üñ÷ïíôåò áõôïý ôïõ áéþíá êé ïé ðáôÝñåò
ôçò ìÜôáéçò óïößáò, ïíïìÜæïíôáé êé áõôïß ü. ðïõ ôáñÜóóïíôáé ìå ôçí äýíáìç ôïõ ×. ðïõ
åöáíÝñùóå óôïí áãþíá ôïõ äéá ôïõ óôáõñïý åíáíôßïí ôïõ êõñéÜñ÷ïõ ôïõ ÈáíÜôïõ (Óôïí 45
Øáëì.305)

ÏÕÑÁÍÏÓ: Äåí íïìßæù üôé ôï åõáããÝëéï åííïåß ôïí ïõñáíü óáí ìéá ÷ùñéóôÞ êáôïéêßá ôïõ
È...Ôï èåßï ðåñíÜ äéáìÝóïõ üëçò ôçò öýóçò & êáíÝíá ðñÜãìá üôáí ÷ùñéóôåß áðü ôï üí
äåí ðáñáìÝíåé óôï åßíáé (Ø.138:8)..Ç ïõñÜíéá æùÞ åßíáé êáèáñÞ áðü ôçí êáêßá,
ðñÜãìá, ðïõ óå ðïëëÜ õðáéíßóóåôáé óå ìáò ç áã.ÃñáöÞ åíþ óôçí êÜôù æùÞ
äéáäñáìáôßæïíôáé ôá ðÜèç ôçò êáêßáò. Åäþ ôï ößäé, ï åöåõñÝôçò ôçò êáêßáò
êõëéÝôáé óôç ëÜóðç, ìÝóá óôç ãÞéíç æùÞ & Ýñðåé..üôé ðñï÷ùñåß ðÜíù óôç ãç óôï
óôÞèïò & ôçí êïéëéÜ & ôñþåé ðáíôïôåéíÜ ÷þìá. Êé áõôüò ï ôñüðïò ôçò êßíçóÞò ôïõ
åîçãåß & ôï åßäïò ôçò ôñïöÞò ôïõ, üôé ç æùÞ áõôÞ ç ãÞéíç.. äÝ÷åôáé åðÜíù ôï
óïýñóéìï ôçò ðïëýôñïðçò êáêßáò & ãßíåôáé ôñïöÞ ôïõ èçñßïõ, ðïõ óÝñíåôáé ðÜíù ôïõ..
¿óôå ç ïõñÜíéá äéáâßùóç åßíáé åýêïëç ó’üðïéïí èÝëåé íá ôçí ðñáãìáôïðïéÞóåé & óôç
ãç, üðùò ëÝåé ôï ÅõáããÝëéï, íá Ý÷ïõìå ôï íïυ ìáò óôá ïõñÜíéá áãáèÜ & íá åíáðïèÝóïõìå
óôá åêåß èçóáõñïöõëÜêéá ôïí ðëïýôï ôçò áñåôÞò. (Περί του τι το του Χριστιανού
το επάγγελμα). Ï Ì.Âáóßëåéïò õðïóôçñßæåé ôçí ýðáñîç ðïëëþí ïõñáíþí (ÅîáÞì.
Ã,109)..¸íá ïõñáíü ïíïìÜæåé ç ÃñáöÞ ôçí ðåñéï÷Þ ôïõ ðá÷õìåñÝóôåñïõ áÝñá, Ýùò üôïõ
öèÜíïõí óýííåöá êé Üíåìïé & öèÜíåé ç öýóç ôùí õøéðåôþí ïñíÝùí, ôï ïðïßï ëÝãåé &
óôåñÝùìá. Åðßóçò ïõñáíüò & óôåñÝùìá åßíáé..üðïõ ðåñéöÝñïíôáé ïé ðëáíÞôåò &
..åðßóçò ôï áêñüôáôï óçìåßï ôïõ áéóèçôïý êüóìïõ, ôï ìåèüñéï ôçò íïçôÞò êôßóåùò. Óå
áõôüí ôïí ôñßôï ïõñáíü ðÞãå ï áð.Ðáýëïò (Áðïëïãçô. ðåñß ôçò Åîáçì. 359). Ôá ïõñÜíéá
êáé ôá Üíù óõìðÜó÷ïõí ìå ôá äéêÜ ìáò, óýìöùíá ìå ôçí ìåãÜëç áñìïíßá ôïύ óýìðáíôïò êé
ïéêåéüôçôá..Ôüóç Þôáí ç êáôÜðëçîç áðü ôá ïñþìåíá þóôå ðáñ’ïëßãï üëïé ìå Ýíá óýíèçìá
êáé ìå ìéá öùíÞ íá åðéêáëïýíôáé ôïí Èåü ôùí ×ñéóôéáíþí êáé íá ôïí åêëéðáñïýí ìå ðïëëÝò
åõöçìßåò êé éêåóßåò.. (Ãñçã.Èåïë. ìå áöïñìÞ ôï Óôáõñü, ðïõ åìöáíßóôçêå óôïí ïõñáíü,
üôáí ðýñ áðü ôï Íáü ôùí Éåñïó. êáôÝêáøå Þ ôñáõìÜôéóå ôïõò Éïõäáßïõò..ÊáôÜ Éïõëéáí.
Â, 191)

Ð ÁΘΟΣ: ¼ðùò üôáí ï Þëéïò öùôßæåé Ýíá äÝíôñï, ðïõ êüâåôáé, ðáñáìÝíåé Üêïðïò êé
áðáèÞò, ðïëý ðåñéóóüôåñï ðáñáìÝíåé áðáèÞò ç áðáèÞò èåüôçò ôïõ Ëüãïõ êé
üðùò üôáí ôï íåñü ÷ýíåôáé óôï ðõñáêôùìÝíï óßäçñï, ï óßäçñïò äåí ðÜó÷åé áëëÜ ç
öùôéÜ, ðïëý ðåñéóóüôåñï Ýðáó÷å ç óÜñêá. Åßíáé áäýíáôï íá âñåèåß ðáñÜäåéãìá üìïéï
óå üëá ãéá ôçí èåïëïãßá êáé ôï ó÷Ýäéï ïéêïíïìßáò ôïõ È...Áí Ýãéíáí öáíôáóôéêÜ ôá
êáñöéÜ, ç íύîç ôçò ðëåõñÜò, ï èÜíáôïò ôüôå Þôáí áðÜôç êáé èÝáôñï ôï ìõóôÞñéï ôçò
ïéêïíïìßáò êé Ý÷ïõìå öáíôáóôéêÜ óùèåß(¸êä. 414-417)

ÐÁÑÁΔΕΙΣΟΣ- ÊÇÐÏÓ: Ç ãç Þôáí ðá÷åéÜ, ìáëáêÞ, Ýñåå ðñáãìáôéêÜ ìÝëé & ãÜëá,
êáôÜëëçëç ãéá êáñðïöïñßá, ãåìÜôç ïëüêëçñç ìå ãïíéìþôáôá íåñÜ, ðïõ Ýäéíáí áðßèáíç
ïìïñöéÜ.. Ðþò íá ìðïñÝóù íá öÝñù åíáñãþò óôá ìÜôéá óïõ ôçí ðáôñßäá, ãéá íá
áíáêáëÝóåéò ôïí åáõôü óïõ áðü áõôÞí ôçí åîïñßá;.. Åäþ ôï ñüäï ìáæß ìå ôï
áãêÜèé..åðéâåâáéþíïíôÜò ìáò êáèáñÜ üôé ïé ôÝñøåéò óáò ώ Üíèñùðïé åßíáé
áíÜìéêôåò ìå ëýðåò (ç ÷çñåßá óôï ãÜìï, ç ìÝñéìíá óôçí ðáéäïôñïößá..ïé áññþóôéåò
óôéò õãåßåò). Áíèçñü åßíáé ôï ñüäï, áëëÜ åìÝíá ìïõ ðñïêáëåß êáôÞöåéá. ÈõìÜìáé ôéò
áìáñôßåò ìïõ, åîáéôßáò ôùí ïðïßùí ç ãç êáôáäéêÜóôçêå íá áíáôÝëëåé ôñõâüëéá êé
áãêÜèéá...Åêåß ï Üíèñùðïò åõù÷åßôáé ìå üëåò ôéò áéóèÞóåéò, Üëëá âëÝðïíôáò,
Üëëá áêïýïíôáò Üëëá åããßæïíôáò, Üëëá ïóöñáíüìåíïò, Üëëá ãåõüìåíïò. ÕðÜñ÷ïõí
åðßóçò & èåÜìáôá ðïéêßëùí æþùí, üëùí Þìåñùí, ìïíïéáóìÝíùí ìåôáîý ôïõò, ðïõ áêïýïõí ìå
óýíåóç..

129
ÅäÝì óçìáßíåé ôñõöÞ..ÐïéÜ ôñõöÞ ìðïñåß íá õðÜñîåé áñìüæïõóá óôïõò áãßïõò;
‘Áðüëáõóå ôïí Êýñéï & èá óïõ äþóåé ôá áéôÞìáôá ôçò êáñäéÜò óïõ’. (Ø.36:4). Óôï
Ãåí.2:10 ëÝåé üôé ðñþôá Ýðëáóå ôïí Üíèñùðï & ìåôÜ öýôåõóå ôïí ÐáñÜäåéóï..ãéá íá
ìÜèåé ôçí äéáöïñÜ ôçò Ýîù æùÞò & ôçò ìÝóá óôïí ðáñÜäåéóï äéáâéþóåùò & íá
ãíùñßóåé ôçí õðåñï÷Þ ôïõ êÜëëïõò & íá öïâçèåß ôçí æçìéÜ áðü ôçí Ýêðôùóç..(ÃÝí. Ã,
449). Äåí åßíáé ìïíüôñïðç ç ðïëéôåßá ôçò áñåôÞò áëëÜ üðùò óôçí êáôáóêåõÞ ôùí
õöáóìÜôùí ç õöáíôéêÞ õöáßíåé ôï öüñåìá ìå ðïëëÜ íÞìáôá Üëëá ôåíôùìÝíá êé Üëëá ßóéá
êé Üëëá ðåñáóìÝíá óôá ðëÜãéá Ýôóé & óôçí åíÜñåôç æùÞ ðñÝðåé íá óõíäñÜìïõí ðïëëÜ
ìå ôá ïðïßá õöáßíåôáé ï öñüíéìïò âßïò..’Åßóáé êÞðïò êëåéóìÝíïò áäåëöÞ ìïõ, íýöç
ìïõ’. Áí êÜðïéá øõ÷Þ ìåôáâÜëëåôáé & ãßíåôáé íýìöç ìå ôçí ðñïóêüëçóÞ ôçò óôïí Êýñéï
êé áäåëöÞ, ìå ôï íá ðñáãìáôïðïéåß ôï èÝëçìÜ ôïõ, áò ãßíåé êÞðïò èáëåñüò, ðïõ
ðåñéÝ÷åé üëá ôá ùñáßá öõôÜ.. Åßíáé öáíåñüò óå üëïõò ðïéοò åßíáé ï ãëõêýò êáñðüò
ôçò óõêéÜò, ðïõ ùñéìÜæåé áðü Ýíá ðïëý óôéöü ÷õìü, ðïõ óôçí áñ÷Þ åßíáé ðéêñüò &
ïýôå ôñþãåôáé, Ýðåéôá üìùò ãßíåôáé êáñðüò åéñçíéêüò & êáôáãëõêáßíåé ôá
áéóèçôÞñéá ôçò øõ÷Þò. ÎÝñïõìå ôß ìáò ÷áñßæåé ç åëéÜ. Ï ðïëý äñéìýò êé ïëüðéêñïò
÷õìüò ãßíåôáé..ëÜäé, ýëç öùôüò, îåêïýñáóç áðü êüðïõò, áíáêïýöéóç áðü
ðüíïõò..óõíåñãüò óå üóïõò áãùíßæïíôáé íüìéìá óôïõò áãþíåò...Ï êÞðïò åßíáé
áóöáëéóìÝíïò áðü ðáíôïý ìå öñÜ÷ôç ôùí åíôïëþí..ÐçãÞ ôïõ êÞðïõ åßíáé ç äéáíïçôéêÞ
äýíáìç ôçò øõ÷Þò ìáò, ðïõ áíáâëýæåé êÜèå ëïãÞò ëïãéóìïýò. Ãßíåôáé äéêÞ ìáò ç
êßíçóç ôïõ íïυ ìáò, üôáí êéíåßôáé ãéá üóá óõìöÝñïõí óå åìÜò..¼ôáí üìùò óôñÝøåé
êáíÝíáò ôçí åíÝñãåéá ôùí ëïãéóìþí óôçí åîÝôáóç ôçò êáêßáò, ôüôå ôï ñõÜêé îïäåýåôáé
óôïõò îÝíïõò... Ðïôáìüò áñùìÜôùí ... (êé ü÷é íåñþí, üðùò óôçí ðåñßðôùóç ôùí ðñïöçôþí)
Þôáí ï ìåãÜëïò Ðáýëïò, ðïõ êõëïýóå áðü ôïí êÞðï ôçò Åêêëçóßáò ìå ôçí äýíáìç ôïõ
Ðíåýìáôïò, ðïõ ôï ñåýìá ôïõ Þôáí åõùäßá ×ñéóôïý, Üëëïò ôÝôïéïò ï ÉùÜííçò, ‘ðïõ Ýðåóå
óôï óôÞèïò ôïõ Êõñßïõ & ðáñáèÝôïíôáò ôçí êáñäéÜ ôïõ óáí óöïõããÜñé óôçí ðçãÞ ôçò
æùÞò & ðëçììõñéæüìåíïò ìå ìéá Üññçôç ìåôÜäïóç áðü ôá ìõóôÞñéá ðïõ âñßóêïíôáé óôçí
êáñäéÜ ôïõ Êõñßïõ, ðñïôåßíåé & óå ìáò ôç ãåìÜôç áðü ôï Ëόãï èçëÞ & ìáò ðëçììõñßæåé
áðü ôá áãáèÜ, ðïõ ôïõ Ý÷õóå ç ðçãÞ êçñýóóïíôáò ìåãáëüöùíá ôï Ëόãï, ðïõ õðÜñ÷åé
áéþíéá.’ (Üóìá Α , 51) . Ï ëüãïò ðïõ âãáßíåé áðü ôï óôüìá ôçò íýìöçò êáôáóêåõÜæåé
ÐáñÜäåéóï ñïäéþí, ìÝóá óôéò øõ÷Ýò üóùí áêïýíå, ãéá íá äéäá÷ôïýìå íá ìçí
åîáóèåíïýìå ìå êÜðïéåò ðáñáëõóßåò & áðïëáýóåéò êáôÜ ôçí ðáñïýóá æùÞ, áëëá´íá
ðñïôéìïýìå ôï âßï, ðïõ óêëçñáãùãåß ç åãêñÜôåéá. ¸ôóé èá ãßíåé áðñüóéôïò ãéá ôïõò
êëÝöôåò ï êáñðüò ôçò áñåôÞò, ðåñéöñáãìÝíïò ìå ôï óôõöü öüñåìá ôçò åãêñÜôåéáò &
ìå ôç óêõèñùðÞ & óïâáñÞ äéÜèåóç óáí ìå áãêÜèéá..¼ôáí ï êáñðüò äþóåé ôçí
äõíáôüôçôá áðüëáõóçò ôùí êáñðþí, ç ñïäéÜ ãßíåôáé áðüëáõóç ðáãêáñðßáò..Ç êýðñïò
ìå ôç íÜñäï áðïôåëïýí ôïí åðéôõ÷çìÝíï óõíäõáóìü ãéáôß ôï Ýíá åßíáé èåñìü & ôï Üëëï
åõùäéÜæåé..Ç êáèáñüôçôá ðñÝðåé íá ìáñôõñåßôáé ìå ôçí èåñìüôçôá & ôçí åõùäßá.
Êñüêïò óôïí ðáñÜäåéóï ôçò áñåôÞò åßíáé ç äß÷ùò Ýëëåéøç & õðåñâïëÞ åíÜñåôç
êáôÜóôáóç..¼ôáí êÜðïéïò öëåãüìåíïò áðü ôçí åðéèõìßá Þ áíáììÝíïò áðü ôï èõìü óâÞíåé
ìå ôïí ëïãéóìü ôá ðÜèç ôïõ Þ üôáí óôïí ýðíï ôήò æùÞò Ý÷åé óôï óôüìá ôïõ ôï íçöÜëéï
êéííÜìùìï, & ðáñüìïéá ìå ôïõò Üõðíïõò áããÝëïõò öáíåñþíåé ôï íüçìá üóùí ëÝãïíôáé ìðïñåß
áí ðïýìå üôé áðü ôï óôüìá ôïõ áíáâëýæåé êéíÜìùìï...(Óôï ¶óìá, 305). Áí åß÷á ôçí ðçãÞ
ôïõ ðáñáäåßóïõ, äçë. ôç äéäáóêáëßá ôùí áñåôþí, ðïõ èá äñüóéæå ôç óôÝãíá ôçò
øõ÷Þò ìïõ, èá áäéáöïñïýóá ãéá ôá íåñÜ ôçò ãçò, ðïõ ç áðüëáõóÞ ôïõò åßíáé
ðñüó&ñç..Ùóôå åßíáé êáëýôåñï íα ïäçãÞóïõìå ìÝóá ìáò ìéα ìéêñÞ öëÝâá áðü ôçí èåßá
ðçãÞ, ðïõ êÜíåé íá âëáóôÞóïõí ôéò áñåôÝò ôçò øõ÷Þò, ãéá íá öïõíôþíåé ìÝóá óôçí
êáñäéÜ ìáò èáëåñü ôï äÜóïò ôùí áñåôþí (Åêêë.ã, 375).

ÐÁΙΔΕΙÁ: ‘Ç êáñäéÜ ìïõ ìå ïäÞãçóå óôç óïößá’ & ìå áõôÞí êáôÝóôåéëá ôçí åîÝãåñóç
ôùí çäïíþí & ç ðáéäåßá ìïõ óôÜèçêå ç áéôßá íá êõñéáñ÷Þóù óôç ÷áñÜ (Åêêë.2:3)..Ç
ðáéäåßá åßíáé ùöÝëéìç áãùãÞ ôçò øõ÷Þò, ðïõ ðïëëÝò öïñÝò ìå êüðïõò ôçí êáèáñßæåé
áðü ôéò êçëßäåò ôçò êáêßáò (Åâñ.12:11) ‘Êýñéå ìç ôù èõìþ óïõ åëÝãîåéò ìε, ìçäÝ ôç
ïñãÞ óïõ ðáéäåýóåéò ìå’.. Ç ßäéá äéáäáóêáëßá áêïýãåôáé & ðñïôïý äáñïýí ïé
130
áðñüóåêôïé ìáèçôÝò, ýóôåñá üìùò ìåôÜ ôï ìáóôßãùìá & ôïõò ðüíïõò, óáí íá Üíïéîáí ôá
áõôéÜ, Ýãéíå äåêôÞ óôçí áêïÞ & êñáôÞèçêå óôç ìíÞìç.. ¼ôáí ç ôéìùñßá ôïõ È. ðÝóåé
ðÜíù óôïõò áóåâåßò, ôüôå ôá ðñïóôÜãìáôÜ ôïõ, ðïõ ðÜíôïôå ëÝãïíôáí..ãßíïíôáé
ðáñáäåêôÜ ‘Ç ðáéäåßá ôïõ Êõñßïõ áíïßãåé áêïÜò’ (Çó.50:5). Áõôü Ýêáíå êé ï Ðáýëïò
ìå ôïí áéìïìßêôç.. Ç ðáßäåõóç (Ðáñ.23:13-14) ãéá áõôïýò ðïõ óêÝðôïíôáé óùóôÜ,
áîßæåé ðåñéóóüôåñï áðü ðïëëÜ ÷ñÞìáôá. ‘ëÜâåôå ðáéäåßáí & ìç áñãýñéïí’ (Ðáñ,8:10)
‘Ìå ôï íá êñéíþìåèá áðü ôïí Êýñéï, ðáéäáãùãïýìåèá ãéá íα ìçí êáôáêñéèïýìå ìáæß ìå ôïí
êüóìï’ (Á Êïñ. 11:32).. Ìåñéêïß ìå ôï íá óðïõäÜæïõí ãåùìåôñßá..ðåñéöñüíçóáí ôçí
ðáéäåßá ôùí èåßùí ëüãùí (Óôçí áñ÷Þ ôùí Πáñïéì.,377)...Ïé íÝïé ôñüöéìïé ôïõ ìïíáóôçñéïý
ðñÝðåé íá âñßóêïíôáé õðü ôçí åðïðôåßá ìåãáëýôåñïõ êé åìðåéñüôåñïõ, þóôå ìå
ðáôñéêÞ åõóðëá÷íßá êé Ýìðåéñç óõæÞôçóç íá åðáíïñèþíåé ôá ìáèÞìáôá ôùí íÝùí,
÷ñçóéìïðïéþíôáò ôç ãëþóóá ôùí Ãñáöþí êé áíôß ìýèùí, éóôïñßåò èáõìáóôþí Ýñãùí êáé
íá ôïõò ìïñöþíïõí ìå ôéò ãíþìåò áðü ôéò Ðáñïéìßåò êáé íá ôïõò ðñïóöÝñïõí âñáâåßá, ãéá
íá åêðëçñþíïõí ôïí óêïðü ôïõò åõ÷Üñéóôá êé Üíåôá.. Íá ìçí åðáßñïíôáé.. ¼ôáí áêüìç ç
øõ÷Þ åßíáé åýðëáóôç óáí êåñß, åýêïëá êáëïõðþíåôáé (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 259) ’Öüâïí
Ê. äéäÜîù õìáò’. Ç öùíÞ ôïõ äáóêÜëïõ ðïõ ïìéëåß áðü ôá ìý÷éá ôçò êáñäéÜò ôïõ êáé
ðñïóêáëåß óå ìÜèçóç ìå öõóéêÞ óôïñãÞ. Ï ìáèçôÞò åßíáé ðíåõìáôéêü ðáéäß ôïύ
äáóêÜëïõ. Ãéáôß åêåßíïò, ðïõ äÝ÷åôáé áðü êÜðïéïí ôçí ìüñöùóç ôçò åõóÝâåéáò,
áõôüò äéáìïñöþíåôáé êáé ëáìâÜíåé ìïñöÞ áðü áõôüí, üðùò ôá âñÝöç óôçí êïéëéÜ ðïõ
ôá êõïöïñåß..Ï Ðáýëïò Ýíïéùèå ðüíïõò ôïêåôïý óôçí øυ÷Þ ôïõ, ãéá ôçí ëýðç ðïõ
áéóèáíüôáí ãéá ôïõò ðåóìÝíïõò (Óôïí 33 Øáëì.229)

ÐÁÍÇÃÕÑÉ: Áò ðáñïõóéÜóïõìå êáé ìåéò ôá óþìáôá êáé ôéò øõ÷Ýò ìáò èõóßá
æùíôáíÞ, áãßá, åõÜñåóôç óôï Èåü, áõôÞí ôçíëïãéêÞ ëáôñåßá êáé ðñïóåõ÷Þ. Ôßðïôå
äåí åßíáé ðéï ðïëýôéìï ãéá ôïí êáèáñü È., üóï ôï íá åßíáé êáíåßò êáèáñüò Þ íá
áãùíßæåôáé íá êáèáñèåß. Áò áãùíéóèïýìå ÷Üñéí ôùí íéêçôþí. Áò íéêÞóïõìå ðñïò ÷Üñéí
ôùí íéêçôþí. Áò ãßíïõìå ìÜñôõñåò ôçò áëÞèåéáò ðñïò ÷Üñéí ôùí ìáñôýñùí. Áõôü áò
ðñïöÝñïõìå ùò äþñï óôá êáôüóèþìáôÜ ôïõò, ôï íá íéêÞóïõìå äçë. êáé íá óôåöáíùèïýìå
êáé íá ãßíïõìå êëçñïíüìïé ôçò ßäéáò äüîçò. Áãþíáò ç öõëáêÞ ôùí áéóèÞóåùí..Áí Ý÷ïõìå
ìå áõôü ôï óêïðü óõãêåíôñùèåß..ôüôå åßíáé óýìöùíç ìå ôï ×. ç ðáíÞãõñéò, Ý÷ïõìå
ôéìÞóåé ðñáãìáôéêÜ ôïõò ìÜñôõñåò Þ èá ôïõò ôéìÞóïõìå..Áí ÷áéñüìáóôå ìå ôéò çäïíÝò
ôήò óÜñêáò êáé èÝëïõìå ðñïóùñéíÜ íá áðïëáýóïõìå ..êáé èåùñïýìå áõñïýò åäþ ÷þñïõò
êñáéðÜëçò êáé êáéñïýò ðïëõðñáãìïóýíçò êáé Üëëùí áó÷ïëéþí êé ü÷é áíõøþóåùò Þ
èåþóåùò ãéá ôçí ïðïßá ðñåóâåýïõí ïé ìÜñôõñåò äåí ãíùñßæù..ðïéÜ ó÷Ýóç Ý÷ïõí ôá
Ü÷õñá ìå ôï óôÜñé, ç áêïëáóßá ôήò óÜñêáò ìå ôïõò áãþíåò ôùí áãßùí, ôá èÝáôñá ìå
ôéò äéêéÝò ìáò óõãêåíôñþóåéò, åêåßíùí ðïõ ó÷ïëïýíôáé ìå ôï óþìá ìå ôïõò ìÜñôõñåò
ðïõ áðï÷ùñßæïíôáé ôï óþìá..Áò ìçí ôåëïýìå áäåñöïß ÷ùñßò íα åßìáóôå êáèñïß ôá Üãéá,
ïýôå õøçëÜ ìå ôáðåéíùôéêü ôñüðï, ïýôå ÷ùñßò ôéìÞ ôá ôßìéá, ìå ãÞéíï ôñüðï áõôÜ ôá
ïðïßá áíÞêïõí óôï Ðíåýìá. Ðáíçãõñßæåé êé ï Éïõäáßïò áëëÜ óýìöùíá ìå ôï ãñÜììá.
ÃéïñôÜæåé êé ï ¸ëëçíáò ìå ôñüðï ðïõ áñÝóåé óôïõò äáßìïíåò..Äåí áðáãïñåýù ôçí
äéáóêÝäáóç áëëÜ ôçí Ýëëåéøç ìÝôñïõ..Èá åðéôý÷ïõìå êáé ìåéò ôá ßäéá êáôïñèþìáôá
êáé èá êëçñïíïìÞóïõìå ôçí ßäéá äüîá..Áò ïìïëïãïýìå ìÝ÷ñé ôåëåõôáßáò ìáò ðíïÞò ìå ðïëý
èÜññïò ôçí êáëÞ êëçñïíïìßá ôùí áã.ÐáôÝñùí (Ëüã.11,291 ê.å.)

ÐÁÐÐÏÕÔÓÉÁ: Ãéá íá ìçí âëÜøïõí ôá ãõìíÜ ðüäéá ìáò ôá áãêÜèéá ôçò æùÞò, ïé
áìáñôßåò âÜôæïõìå ôç óôåñåüôçôá ôùí ð., ðïõ åßíáé ç æùÞ ôçò åãêñÜôåéáò êáé ôçò
óêëçñáãùãßáò, ðïõ óõíôñßâåé ôéò ìýôåò ôùí áãêáèéþí êé åìðïäßæåé ôçí áìáñôßá áðü
ôçí áüñáôç áñ÷Þ ôçò íá ðñï÷ùñÞóåé ìÝóá ìáò. Ùò ÷éôþíá èåùñïýìå ôçí åõñýôçôá ôùí
áðïëáýóåùí ðïõ ï öñüíéìïò ëïãéóìüò ðåñéïñßæåé ëßãï, üðùò ç æþíç, ç óùöñïóýíç. Ôï
ìðáóôïýíé ðïõ áðïêñïýåé ôá èçñία åßíáé ï ëüãïò ôçò åëðßäáò ìå ôïí ïðïßï êáé ôçí
êïõñáóìÝíç øõ÷Þ ìáò óôçñßæïõìå êáé ôá ãáõãßóìáôá ôùí óêýëùí áðïêñïýïõìå. Ùò
öáãçôü èåùñþ ôç èåñìÞ êáé ðõñùìÝíç ðßóôç ðïõ äå÷üìáóôå ðñüèõìá..Ôïí ëüãï ôïí
êñõììÝíï ìÝóá óôá óôåñåüôåñá êáé ðéï äýóâáôá íïÞìáôá ôïí áöÞíïõìå ÷ùñßò íá
131
ðåñéåñãáóôïýìå êáé íá ôïí ëåðôïëïãÞóïõìå, âÜæïíôáò ôçí ôñïöÞ áõôïý ôïõ åßäïõò óôç
öùôéÜ..üðùò ðïéÜ åßíáé ç ïõóßá ôïõ È., ôß õðÞñ÷å ðñéí ôç äçìéïõñãßá, ðÝñá áðü ôá
öáéíüìåíá, ðïéÜ ç áíÜãêç ãéá üóá Ýãéíáí..ÁõôÜ áò ôá áöÞíïõìå ãáé ôï áã.Ðíåýìá, ðïõ
ëÝãåôáé öùôéÜ. ‘Ìçí εñåõíÜò áíþôåñá áðü óÝíá’, ìçí óõíôñßâåéò ôá ïóôÜ ôïõ Ëüãïõ.
(Óôï Âßï Ìùõó. Â, 231). Õðüäçìá ôçò èåüôçôïò åßíáé ç èåïöüñïò óÜñêá (Óôïí 59
Øáëì.375).

ÐÁÑÁÄÏÓÇ: Ì.Âáóßëåéïò (ðåñß áã.Ðíåýìáôïò) áò äå÷èïýìå ôçí ÐáñÜäïóç ôçò Å. ( 82

êáí. ó÷åôéêÜ ìå ôçí áðåéêüíéóç ôïõ áìíïý) ÷ùñßò ðïëëïýò ëïãéóìïýò ãéáôß ï Ü.
ðëÜóèçêå åõèýò..ü÷é åîáéôßáò ôçò êáôá÷ñÞóåùò ôùí åèíéêþí íá êáôáñãÞóïõìå ôçí
äéêéÜ ìáò ð. ðïõ ãßíåôáé ìå åõóÝâåéá. Εîïñêßæïõí ïé ìÜãïé êáé ãüçôåò, åîïñêßæåé êé
ç Å. ôïõò êáôç÷ïõìÝíïõò, áëëÜ åêåßíïé åðéêáëïýìåíïé ä. åíþ ç Å. ôïí È. êáôÜ ôùí ä. ïé
åéäùëïëÜôñåò áöéåñþíïõí å. óôïõò ä. êáé ôéò áðïêáëïýí èåïýò åíþ åìåßò óôïí áëçèéíü
È. ðïõ óáñêþèçêå êáé óôïõò äïýëïõò êáé ößëïõò ôïõ È. ðïõ áðïìáêñýíïõí ôá óôßöç ôùí ä.
(óôç Âáâõëþíá êé ïé ×áëäáßïé êé ïé Éïõäáßïé åß÷áí ìïõóéêÜ üñãáíá, áëëÜ ïé ðñþôïé
ãéá ôïõò ä. êé ïé äåýôåñïé ãéá ôïí È. Åéê.Ã.305) Ýíáò ëüãïò ôïõ áã.Åðéöáíßïõ (ßóùò
åíáíôßïí ôùí Áéãõðôßùí, ðïõ äåí Ýèáâáí ôïõò íåêñïýò) êáé ôïõ ïðïßïõ ï íáüò Þôáí ãåìÜôïò
åéêüíåò, äåí ìðïñåß íá áíáôñÝøåé ôçí ðáñÜäïóç üëçò ôçò Å. áðü ôá ðÝñáôá ôçò ãçò
‘ïýôå Ýíá ÷åëéäüíé öÝñíåé ôçí Üíïéîç’ (Åéê.Á, 65).

ÐÁÑÇÃÏÑΙÁ: Äåí åêðëçñþíåé êáíåßò ôçí åíôïëÞ (Ñùì.12:15) áí äåí Ýêëáøå ãéá ôï
èÜíáôï áíèñþðùí & äåí Ýâãáëå êñáõãÞ ìáæß ìå ôïõò ðåíèïýíôáò.Ãéáôß ïýôå ôï ãéáôñü
åðáéíþ ðïõ áíôß íΑ âïçèåß ôïõò áññþóôïõò, ï ßäéïò åßíáé ãåìÜôïò áðü áññþóôéåò, ïýôå
ôïí ðëïßáñ÷ï, ðïõ áíôß íá áãùíßæåôáé åíáíôßïí ôùí êõìÜôùí & áí ðáñçãïñåß ôïõò íáýôåò,
ðáèáßíåé ï ßäéïò íáõôßá & ðáñáðáßåé.ÔÝôïéïò åßíáé áõôüò ðïõ ðçãáßíåé óôïõò
ðåíèïýíôåò & äåí ìåôáäßäåé ùöÝëåéá ëüãïõ, áëëÜ óõììåôÝ÷åé óôçí áó÷çìïóýíç ôùí îÝíùí
óõìöïñþí..Ìçí åñåèßæåéò ôï ðÜèïò ìå ôçí ðáñïõóßá ìÞôå íá ðÝóåéò ìå áõôüí ðïõ Ý÷åé
ðÝóåé. Áõôüò ðïõ óçêþíåé ôïí ðåóìÝíï ðñÝðåé íá âñßóêåôáé øçëüôåñá áðü áõôüí.
ÁëëÜ ç äõóáñÝóêåéá áðü ôá ãåãïíüôá êáé ç Þñåìç èëßøé ãéá ôá äõóÜñåóôá,
åêöñÜæïõí ôï ðÜèïò ôçò øõ÷Þò óôï ðñüóùðï ôï ãåìÜôï ðåñßóêåøç êé áîéïðñÝðåéá..
¼ôáí ìéëÜò ìçí åðéôßèåóáé ìå åðéðëÞîåéò (ðïõ åßíáé âáñý ðñÜãìá óôéò øõ÷Ýò ðïõ
Ý÷ïõí ôáëáéðùñçèåß áðü ëýðç), áëëÜ áöïý åðéôñÝøåéò íá öùíÜîåé & íá èñçíÞóåé,
ôüôå ìå ðñïóï÷Þ & ðñáüôçôá íá êáôáðéáóôåßò ìå ôçí ðáñçãïñéÜ, ïðüôå ôï êáêü èá
Ý÷åé êéüëáò ÷áëáñþóåé, üðùò êÜíïõí ïé ðïëõäáìáóôÝò ôá áíõðüôáêôá áðü ôá
ðïõëÜñéá. ¼ôáí Ý÷åé åîáóèåíÞóåé ç ïñìÞ êé ç âßá ôïõò ìå ôï èõìü, ôüôå ìå ôçí ôÝ÷íç
ôá äáìÜæïõí..’Åßíáé êáëü íá ìðåß êáíåßò óå óðßôé ðÝíèïõò ðáñÜ óå óðßôé ìåèýóïõ’
(Åêêë.7:2). Ìå åðéóôçìïóýíç & ðñáüôçôá ÷ñçóéìïðïßçóå ôï ëüãï ãéá íá ìåôáäþóåéò ôçí
õãåßá óôïí áóèåíÞ ôïõ, ÷ùñßò íá êïëëÞóåé ï ßäéïò áðü ôçí îÝíç ëýðç. ÊëÜøå ìέ áõôüí
ðïõ ïäýñåôáé ëüãù ìåôáíïßáò. Áõôüò ðïõ Ý÷õóå èåñìÜ äÜêñõá ãéá ôçí áìáñôßá ôïõ
ðëçóßïí, èåñÜðåõóå ôïí åáõôü ôïõ. ÊëÜøå ãéá ôçí áìáñôßá. ÁõôÞ åßíáé áññþóôéá ôçò
øõ÷Þò, èÜíáôïò ôçò áèáíÜôïõ øõ÷Þò, áîßá ðÝíèïõò êé ïäõñìþí üðùò ï Ðáýëïò
(Öéë.3:18), ï Éåñåìßáò (9:1) (Åéò ôçí ÌÜñôõñá Éïõëßôôá, 233-5)..Åßíáé ìåãÜëï
öÜñìáêï, ðïõ ìðïñïýí íá ðñïöÝñïõí óå üóïõò ðïíïýí åêåßíïé, ðïõ óõììåñßæïíôáé ôïí ßäéï ðüíï.
Êé åßíáé ðéï êáôÜëëçëïé íá ðáñçãïñïýí üóïõò õðïöÝñïõí, åêåßíïé ðïõ ßóá ìå áõôïýò
ðïíïýí..Ðüóï êáéñü èá æÞóïõìå ôéìçìÝíïé ãÝñïíôåò ðïõ ðëçóéÜæåôå ôï ×.; Ðüóï áêüìç èá
ôáëáéðùñçèïýìå åäþ;..Äåí âéáæüìáóôå íá öèÜóïõìå óôçí ßäéá êáôïéêßá; Äåí èá ìáò
óêåðÜóåé óýíôïìá ç ßäéá ðëÜêá; Óôçí ßäéá óêüíç δεν èá ìåôáâëçèïýìå åíôüò
ïëßãïõ; ..ÔÝôïéá ç æùÞ üëùí ìáò, ðïõ æïýìå ôçí ðñüóêáéñç æùÞ. Áõôü åßíáé ôï
ðáéãíßäé ôçò ãçò íá õðÜñîïõìå áðü ôï ìçäÝí êáé íá äéáëõèïýìå óå áõôü. Åßìáóôå Ýíá
üíåéñï Üóôáôï, Ýíá öÜíôáóìá, ðïõ îåãëéóôñÜ, ðÝôáãìá ðïõëéïý äéáâáôéêïý, ðëïßï, ðïõ
äåí áöÞíåé óçìÜäé óôç èÜëáóóá, óêüíç, á÷íüò, áõãéíÞ äñïóéÜ, ëïõëïýäé, ðïõ ôþñá
áíèåß êé áìÝóùò ìáñáßíåôáé (Óôïí ÊáéóÜñéï, 411-3) .

132
ÐÁÑÈÅÍÉÁ: Ïé Ü. ìå ôï óáñêéêü öñüíçìá êáôáêñßíïõí ôçí ð. êáé ðñïöáóßæïíôáé ïé
öéëÞäïíïé, ùò ìáñôõñßá ôï ÷ùñßï ‘åðéêáôÜñáôïò, üò ïõê åãåßñåé óðÝñìá åí ôù
ÉóñáÞë’. Åìåßò üìùò õðïóôçñßæïõìå, ðáßñíïíôáò èÜññïò áðü ôïí È. Ëüãï, ðïõ óáñêþèçêå
áðü ÐáñèÝíï, üôé ç ð. öõôåýèçêå ìÝóá óôç öýóç ôùí á. áðü ôïí È. áðü ôçí áñ÷Þ ôçò
äçìéïõñãßáò. ÐñÜãìáôé ï á. ðëÜóèçêå áðü ðáñèÝíá ãç, ç Åýá ìüíïí áðü ôçí ðëåõñÜ êáé
æïýóáí ôçí ðáñèåíéêÞ æùÞ.. ÌåôÜ ôçí åîïñßá ç óýëëçøç êáé ï ôïêåôüò. ÅðïìÝíùò ï ãÜìïò
Ý÷åé åðéíïçèåß ãéá íá ìçí êáôáóôñáöåß êé åîáöáíéóèåß ôï áíèñþðéíï ãÝíïò..Ãéáôß üìùò
‘áõîÜíåóèå êáé ðëçèýíåóèå’; Ï È. ìðïñïýóå íá ðïëëáðëáóéÜóåé ôï áíèñþðéíï ãÝíïò ìå Üëëï
ôñüðï, áí ôçñïýóáí ôçí åíôïëÞ. ÁëëÜ åðåéäÞ ãíþñéæå ðñßí ôçí äçìéïõñãßá ôïõò ôçí
ðáñÜâáóç, ðñïíüçóå ôçí äéÜêñéóç ôùí öýëùí êáé äéÝôáîå ôçí áýîçóç. Ï Íþå üôáí ðÞñå
ôçí åíôïëÞ íá ìðåß óôçí êéâùôü êáé íá äéáöõëÜîåé ôï óðÝñìα ôïύ êüóìïõ, ðáßñíåé ôçí
åíôïëÞ íá ÷ùñéóôïýí áðü ôéò ãõíáßêåò (Ãåí.6:18), ãéá íá äéáöýãïõí ôï ðÝëáãïò êé
åêåßíï ôï ðáãêüóìéï íáõÜãéï ìå ôçí áãíüôçôá. Ìå ôçí ðáýóç ôïõ êáôáêëõóìïý
åðéôñÝðåôáé ï ãÜìïò ãéá ôïí ðïëëáðëáóéáóìü (Ãåí.8:16). Ï Çëßáò ðáñèÝíïò, üðùò êé ï
Åëéóóáßïò, ôá ôñßá ðáéäéÜ Ýãéíáí ðéï äõíáôÜ áðü ôçí öùôéÜ ìå ôçí ð. ï ÄáíéÞë, ïé
Éóñáçëßôåò ðñïôïý åìöáíéóèåß ï È., ïé éåñåßò ãéá íá ðáôÞóïõí óôá Üäõôá. Ï íüìïò äåí
áíåêÞñõîå ôçí áãíüôçôá ìåãÜëç åõ÷Þ; Ôçí åíôïëÞ ôïõ íüìïõ ðñÝðåé íá ôçí íïÞóïõìå
ðíåõìáôéêÜ. ÕðÜñ÷åé ðíåõìáôéêü óðέñìá, ðïõ ìå ôçí áãÜðç êáé ôïí öüâï ôïõ È.
óõëëáìâÜíåôáé óôçí êïéëéÜ ôçò øõ÷Þò, ðïõ êïéëïðïíåß êáé ãåííÜ ðíåýìá óùôçñßáò
(Çó.31:9) Ç ð. åßíáé ôï ðïëßôåõìá ôùí áããÝëùí, ôï ãíþñéóìá ôçò áóþìáôçò öýóçò. ÁõôÜ
ëÝìå ÷ùñßò íá ðåñéöñïíïýìå ôïí ãÜìï, áëëÜ õðÜñ÷ïõí ìåãáëýôåñåò êáé ìéêñüôåñåò
áñåôÝò. Ï ßäéïò ï ×. ü÷é ìüíïí ãåííÞèçêå áðü ôïí ÐáôÝñá ÷ùñßò ñåýóç êáé óõíåýñåóç,
áëëÜ ìå ôï íá ãßíåé Ü. ìå õðåñöõóéêü ôñüðï áðü ôá óðëÜ÷íá ôçò ÐáñèÝíïõ, ÷ùñßò
óõíÝíùóç, ðáñïõóéÜæåé óôïí åáõôü ôïõ ôçí áëçèéíÞ êáé ôÝëåéá ð. (¸êä.549).

ÐÁÑÏΙΜΙÁ åßíáé ëüãïò ôïõ äñüìïõ. Ãéá ìáò åßíáé ëüãïò ùöÝëéìïò, ðïõ Ý÷åé
åêöñáóèåß ìå ìÝôñéá áðüêñõøç ôïõ íïÞìáôïò & ðïõ ðåñéÝ÷åé áö’åáõôïý ðïëý
÷ñçóéìüôçôá áëëÜ & ðïõ óôï âÜèïò áðïêñýðôåé ðïëý íüçìá (Óôçí áñ÷Þ ôùí
Ðáñïéì.,357).

ÐÁΤΡΙÄÁ: Ïé Üãéïé (40) äåí åß÷áí ìéá ðáôñßäá, ãéáôß ï êáèÝíáò êáôáãüôáí áðü
äéáöïñåôéêÞ ðáôñßäá..Èá ôïõò ðïýìå áðÜôñéäåò Þ ïéêïõìåíéêïýò ðïëßôåò; ¼ðùò óôïõò
åñÜíïõò, áõôÜ ðïõ Ý÷ïõí ðñïóöåñèåß áðü ôïí êáèÝíá ãßíïíôáé êïéíÜ óå áõôïýò ðïõ ôá
ðñüóöåñáí, Ýôóé & óôçí ðåñßðôùóç ôùí ìáêáñßùí áõôþí áíäñþí ôïõ êáèåíüò ç ðáôñßäá
Þôáí êïéíÞ ãéá üëïõò..¶ëëùóôå ãéáôß áíáæçôïýìå ôçí õëéêÞ ðáôñßäá, åíþ ìðïñïýìå íá
ãíùñßóïõìå ôçí ôùñéíÞ ðáôñßäá ôïõò; Ðüëéò ôùí ìαñôýñùí åßíáé ç ðüëéò ôïõ È.’. Ï È.
åßíáé ï ôå÷íßôçò êé ï äçìéïõñãüò ôçò. Åßíáé ç Üíù ÉåñïõóáëÞì, ç åëåýèåñç, ç ìçôÝñá
ôïõ Ðáýëïõ êé üëùí ôùí üìïéùí ìå áõôüí. Ôï áíèñþðéíï Ýèíïò åßíáé äéÜöïñï ãéá ôïí êαèÝíá,
ôï ðíåõìáôéêü Ýèíïò åßíáé Ýíá ãéá üëïõò, ãéáôß ï È. åßíáé ðáôÝñáò üëùí êé üëïé åßíáé
áäÝñöéá ìå ôçí ïìüíïéá ôçò áãÜðçò äéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. (Óôïõò áãßïõò 40, 295)..Ìéá
ðáôñßäá õðÜñ÷åé ãéá üóïõò áðïâëÝðïõí óôïí ïõñáíü, ç ÉåñïõóáëÞì, ü÷é ïé ðáôñßäåò
ôçò ãçò ðïõ ðåñéïñßæïíôáé ìÝóá óôá ìéêñÜ üñéá êáé ðïõ áëëÜæïõí êáôïßêïõò. Êáé ìéá
åßíáé ç ëáìðñüôçò êáôáãùãÞò, ç äéáöýëáîç ôçò åéêüíáò êé ç åîïìïßùóç ðñïò ôï
áñ÷Ýôõðï, üóï åßíáé äõáíôü ãéá ôïõò äåóìþôåò ôçò óÜñêáò, ðïõ ìðïñïýí íα äå÷ôïýí ìéá
óôáãüíá ôïõ êáëïý. Êé Ýíá ôï áîßùìá, ç íßêç êáôÜ ôïõ ðïíçñïý êáé ôï íá ðáñáìåßíåé ç
øõ÷Þ áðüñèçôç êé áíßêçôç óôïõò áãþíåò ôçò ãéá åõóÝâåéá (Óôïíáã.Êõðñéáíü,119)..Ç
óùìáôéêÞ ðáôñßäá äåí åßíáé êáèüëïõ åëåýèåñç..ïé êüëðïé ôçò èÜëáóóáò êé ïé
÷áñÜäñåò ôçí ðåñéïñßæïõí, áëëÜæåé ðïëëïýò äýóôõ÷ïõò êáôïßêïõò, ìçôÝñá ç ßäéá
êáé ôÜöïò ôùí ðáéäéþí ôçò, êïììáôéÜæåé üóïõò ôçí êïììáôéÜæïõí..Åíþ ç Üëëç, ðïõ áíôß
ãéá ôçí ðñþôç áíáæçôïýí ïé óïöïß, åßíáé åêåßíç ðïõ áôåíßæïíôáò ìÝíïõìå
áôÜñá÷ïé..Ýêôáóç áðåñéüñéóôç ãåìάôç áðü õðÝñï÷á óêçíþìáôá, ðïõ ôçí êáôÝ÷ïõí ïé
êÜôïéêïß ôçò óôïí áéþíá, ìÜíá ôùí æùíôáíþí êé Üó÷åôç ìå ðüíïõò. (Ðåñß ÁñåôÞò, 189-
91)..Íá ôéìïýìå ôçí ìçôÝñá ìáò åßíáé ÷ñÝïò éåñü. Ç ìçôÝñá êáèåíüò åßíáé äéáöïñåôéêÞ,
133
êïéíÞ ìçôÝñá üëùí åßíáé ç ðáôñßäá. Ôçí ôßìçóåò ìå üëç ôç ëÜìøç ôçò æùÞò óïõ..
(ÅðéóôïëÞ 37 Ãñçã.Èåïë.)...Ç Áñìáèáßì ôïõ ÓáìïõÞë, ç ìéêñÞ ð. ôïõ ìåãÜëïõ áíäñüò, ðïõ
äåí áôßìáóå ôïí ðñïöÞôç..Áðü áõôÞ äåí åìðïäßóèçêå åêåßíïò óôï È. íá äïèåß ðñï ôçò
ãåííÞóåþò ôïõ êáé íá êáôαóôåß ðñïãíþóôçò ôùí ìåëëüíôùí..êáé ÷ñßóôçò âáóéëÝùí êáé
éåñÝùí êáé êñéôþí (ìåôáíÜóôåò Þ áðü ÷ùñéÜ Þôáí ïé ÁâñáÜì, Óáïýë, Äáâßä,
Áìþò,ÉùóÞö, Çëßáò, Åëéóóáßïò, ÉùÜííçò). ÂñÞêá êáé ôï È. óõíÞãïñï ôçò ÷ùñáôéÜò
(ÂçèëåÝì, öÜôíç)..áðüóôïëïé...Èá ðÜøåéò íα ðåñçöáíåýåóáé ãéá ôéò ðüëåéò; Èá
óåâáóèåßò ðïôÝ ôçí ðåñéöñïíçìÝíç êé Üóçìç åñçìéÜ; Äåí áíáöÝñù ôï ÷ñõóÜöé êáé ôïõò
ëßèïõò, ðïõ ãåííéïýíôáé áðü ôçí Üììï.. Ïé áðüóôïëïé äåí Þôáí îåíéôåìÝíïé ãéá ôá ðïëëÜ
Ýèíç êáé ôéò ðüëåéò ..ãéá íα åðåêôáèåß áðíôïý ôï ÅõáããÝëéï..Ôß ó÷Ýóç Ý÷åé ï
Ðáýëïò ìå ôá Ýèíç, ï ËïõêÜò ìå ôçí Á÷αÀá, ï ÁíäñÝáò ìå ôçí ¹ðåéñï.. Ãéá ôïõò åîü÷ïõò
Üíôñåò ößëå ìßá åßíáé ç ð., ç Üíù ÉåñïõóáëÞì, óôçí ïðïßá Ý÷ïõìå åããñáöåß ðïëßôåò.
Ãéá üëïõò Ýíá ôï ãÝíïò, ôï ÷þìá, Þ ç ðíïÞ ôïõ È...ÅõãåíÞò åßíáé üðïéïò öýëáîå ôçí áñåôÞ,
áãåíÞò üðïéïò ôç óýã÷õóå ìå ôçí êáêßá êáé ðÞñå ôç ìïñöÞ ôïõ öéäéïý. ÁõôÝò ïé êÜôù
ð. åßíáé ðáé÷íßäéá ôçò ðñïóêáßñïõ æùÞò êáé êáôáóêÞíùóÞò ìáò (Λόγ.33, 107 ê.å.)

ÐÅΙΝÁ: Ç ðåßíá åßíáé ç ðéï ìåãÜëç áðü ôéò óõìöïñÝò ôùí áíèñþðùí & ï öïâåñþôåñïò
èÜíáôïò áðü üëïõò ôïõò èáíÜôïõò. Äéüôé óôïõò Üëëïõò êéíäýíïõò Þ ç êüøç ôïõ îßöïõò
åðéöÝñåé ãñÞãïñá ôïí èÜíáôï Þ ç ïñìÞ ôçò öùôéÜò óâÞíåé ôçí æùÞ Þ ôá èçñßá..Ç ðåßíá
üìùò åðéâñáäýíåé ôï êáêü. Ðáñáôåßíåé ôïí ðüíï ìå ôï íá åíåäñåýåé & íá ëïõöÜæåé ç
áññþóôéá ìå ôï íá êÜíåé ðÜíôïôå ï èÜíáôïò íá åßíáé ðáñþí & ðÜíôïôå íá êáèõóôåñåß..Ôï
êáêü ôçò ðåßíáò åîáíÜãêáóå ðïëëÝò öïñÝò ðïëëïýò íá ðáñáâéÜóïõí & ôïõò öõóéêïýò
íüìïõò (ìçôÝñá Ýöáãå ôï ðáéäß ôçò)..Ãé’áõôü ï áãáèüò & ìåôáäïôéêüò ìåôáâáßíåé óôç
æùÞ, ðñþôïò áðü ôïõò äéêáßïõò. (Åí ëéìù,151-3)...Ïé Ιóñáçë. üíôåò ðëïýóéïé
öôþ÷åõóáí. ÅðåéäÞ öüíåøáí ôïí Üñôï ôçò æùÞò Þëèå óåáõôïýò ç ðåßíá ôïõ
Üñôïõ..’ëéìüò ôïõ áêïýóáé ëüãïí Ê’(Áì.8:11), åíþ ïé åèíéêïß ãÝìéóáí ðáíôüò áãáèïý, ü÷é
õëéêïý ðïõ óôåñÞèçêáí áëëÜ áõôïý, ðïõ âñßóêåôáé óôçí áéþíéá áíÜðáõóç(Óôïí 33
Øáëì.227)

ÐÅΙΡΑΣΜΟΣ: Ï Ê. ìáò äßíåé ôï ÷Ýñé ôïõ íá ãëõôþóïõìå áðü ìåãÜëï êßíäõíï, óôá ìéêñÜ
üìùò åðéôñÝðåé íá êéíïýìáóôå ìüíïé ìáò ìå ôá ðüäéá ìáò, ãéá íá öáíåß ç åëåýèåñç
âïýëçóÞ ìáò. Ãéáôß áõôüò ðïõ óôá ìéêñÜ åýêïëá ãßíåôéá áé÷ìÜëùôïò ôïõ å÷èñïý, ðþò
èá ìðïñÝóåé íá äéáöõëÜîåé ôá ìåãáëýôåñá; (Âßïò Óõãêëçô.349ê.å.) Ç öýóç ôùí
ðåéñáóìþí åßíáé äéðëÞ. Ïé èëßøåéò âáóáíßæïõí ôéò êáñäéÝò, üðùò ôïí ÷ñõóü óôçí
êÜìéíï (üðùò ôïí Éþâ) Þ ðïëëÝò öïñÝò êé ïé ßäéåò ïé áöèïíßåò ôçò æùÞò ãßíïíôáé ôï
äïêéìáóôÞñéï ãéá ôïõò ðåñéóóïôÝñïõò(üðùò óôïõò ðëïõóßïõò). Åßíáé åîßóïõ äýóêïëï íá
äéáöõëá÷èåß áôáðåßíùôç ç øõ÷Þ óôéò äõóêïëßåò êáé íá ìçí áëëáæïíåõèåß êáé
åêôñáðåß óôçí áäéêßá óôéò åõôõ÷åßò..Ðñüóèåôå óôïí ðëïýóéï áãáèÜ ãéá íá ãßíåé ç
øυ÷Þ ôïõ êïéíùíéêÞ êáé Þìåñç, ãéá íα öαíåß ç ìáêñïèõìßá ôïõ È. & ìÝ÷ñé ðïõ öèÜíåé ç
áãáèüôçò ôïõ..Áðü ôïí È. ðñïÝñ÷ïíôáé êáôáëëçëüôçò ãçò..áðü ôïí
Üíèñùðï..ìéóáíèñùðßá..Ïé áðïèÞêåò Ýóðáæáí áðü ôï ðëÞèïò ôùí áãáèþí, ç Üðëçóôç
êáñäéÜ ôïõ üìùò äåí ÷üñôáéíå..’Ôß íá êÜíù;’..üðùò ïé êïéëéüäïõëïé, ðïõ ðñïôéìïýí íá
óêÜóïõí ðáñÜ íá äþóïõí..Íá ìéìåßóáé ôç ãç Üíèñùðå. Íá êáñðïöïñÞóåéò üðùò åêåßíç.
Åêåßíç åêôñÝöåé êáñðïýò ü÷é ãéá íá ôïõò áðïëáìâÜíåé ç ßäéá áëëÜ ãéá áí
õðçñåôÞóåé óÝíá..Áí èáõìÜæåéò ôá ÷ñÞìáôá, óêÝøïõ ðüóï ðéï ùöÝëéìï áðü ôçí äüîá
åßíáé íá ïíïìÜæåóáé ðáôÝñáò ìõñßùí ðáéäéþí ðáñÜ íá Ý÷åéò ìõñßïõò óôáôÞñáò...Ìçí
ãßíåóáé Ýìðïñïò ôùí áíèñùðßíùí óõìöïñþí..ÐñïóâëÝðåéò óôï ÷ñÞìá êé ü÷é óôïí
áäåñöü (ðïõ öôÜíåé áðü ôçí áðåëðéóßá íá ðïõëÞóåé ôï ðáéäß ôïõ (óôï ‘Κáèåëþ ìïõ
ôáò áðïèÞêáò’)

ÐËÇÓÉÏÍ: Ìçí áöÞíåéò ôïí äéðëáíü óïõ íá ôïí ðåñéðïéçèåß Üëëïò, ãéá íá ìçí ðÜñåé Üëëïò
ôï èçóáõñü, ðïõ âñßóêåôáé êïíôÜ óïõ. ÁãêÜëéáóå ôïí ôáëáéðùñçìÝíï óá íá åßíáé
÷ñõóÜöé, áãêáëéáóÝ ôïí óαí åßíáé ç õãåßá, ôçí óùôçñßá ôçò ãõíáßêáò óïõ, ôùí
134
ðáéäéþí óïõ..Ï êáñðüò ôήò åëåçìïóýíçò âëáóôáßíåé ðëïýóéïò. Óðåßñå äßíïíôáò & èá
ãåìßóåéò ôï óðßôé óïõ áðü áãáèÞ óïäåéÜ..ïýôå êé ï ÌùõóÞò äåí Ýëáâå üëç ôçí äáðÜíç
ãéá ôçí óêçíÞ áðü έíá ÷ïñçãü áëëÜ áðü üëï ôïí ëáü..ÓêÝøïõ ðïéïß åßíáé ïé êáôÜêïéôïé
& èá âñåßò ôçí áîßá ôïõò. ¸÷ïõí ðÜñåé ôçí ìïñöÞ ôïõ óùôÞñá ìáò. Ï öéëÜíèñùðïò Êýñéïò
ôïõò äÜíåéóå ôï ßäéï ôïõ ôï ðñüóùðï ãéá íá ìáëáêþíïõí ìå áõôü ôïõò óêëçñïýò üðùò
åêåßíïé ìå ôéò âáóéëéêÝò åéêüíåò..Áõôïß åßíáé ïé ôáìßåò ôùí áãáèþí ðïõ ðñïóäïêïýìå,
ïé èõñùñïß ôçò âáóéëåßáò, áõôïß ðïõ áíïßãïõí ôéò ðüñôåò óôïõò êáëùóõíÜôïõò & ôéò
êëåßíïõí óôïõò óêëçñïýò & ìéóáíèñþðïõò...¼ðùò ç ñïÞ ìéáò ðçãÞò ãïíéìïðïéåß ðïëëÝò
åêôÜóåéò ãçò Ýôóé & ç åõðïñßá åíüò óðéôéïý áñêåß íá äéáóþóåé ðïëëÜ ðëÞèç
öôù÷þí. Áò ìçí ôá ÷áñßæïõìå üëá óôç óÜñêá. Ç åõ÷áñßóôçóç, ðïõ ðñïóðïñéæüìáóôå
áðü ôçí áðüëáõóç, éêáíïðïéåß ôï öÜñõããá ìüíï êé ïé ôñïöÝò áöïý ÷ùíåõôïýí ÷Üíïíôáé
óôïí áöåäñþíá. Ç åõóðëá÷íßá & ç åõåñãåóßá ..êÜíïõí èåü áõôÜ ðïõ ôá áóêåß &
ôï ôÝëïò; ÊáëÝò åëðßäåò & ðñïóäïêßá ðïõ ìáò åõ÷áñéóôåß êé Ýðåéôá æùÞ ìáêÜñéá
& áíþëåèñç. Áõôüò ðïõ ôá èÝëåé üëá äéêÜ ôïõ åßíáé êé áðü ôá èçñßá ðéï Üãñéïò. Áí ï
ëýêïò äÝ÷åôáé ôï ëýêï óôï ôñáðÝæé ôïõ & ðïëëéÜ óêõëéÜ ìáæß êáôáóðáñÜæïõí ôï
èýìá ôïõò, ï Üðëçóôïò ü÷é. ÉùÜííçò åßíáé ï öéëüóïöïò & èåïåéäÞò íïýò ðïõ õðÜñ÷åé
ìÝóá ìáò & äïëïöïíåßôáé áðü ôï ðíåýìá ôçò ðëåïíåîßáò...ÌÇÍ ÃÉÍÅÓÔÅ ÈÍÇÔÏÉ ÓÔÇÍ
ÐÉÓÔÇ & ÁÈÁÍÁÔÏÉ ÓÔÇÍ ÁÐÏËÁÕÓÇ. ¸ðåéôá äåí íôñåðüìáóôå ôçí ßäéá ìáò ôçí
æùÞ íá êÜíïõìå ïìüóôåãïõò ÷ïßñïõò & óêýëïõò; Ôï êõíçãüóêõëü ôïõ ï êõíçãüò ðïëëÝò
öïñÝò äåí ôï äéþ÷íåé ïýôå áðü ôï êñåâÜôé ôïõ êé ï ãåùñãüò îÝñåé áêüìá & íá öéëÜ ôï
ìïó÷Üñé ôïõ. Êé áõôü äåí åßíáé áêüìá ðïëý áëëÜ ï ïäïéðüñïò ðëÝíåé ìå ôá ßäéá ôïõ ôá
÷Ýñéá ôá ðüäéá ôïõ, êáèáñßæåé ôçí êïðñéÜ ôïõ & ôïí ïìüöõëü ìáò èá ôïí èåùñÞóïõìå
êáôþôåñï êé áðü ôá ßäéá ôá Üëïãá æþá; .. Εßìáóôå Üíèñùðïé êé áðïöáóßæïõìå ãé
áíèñþðïõò.. Ìßá ãéá üëïõò ç åßóïäïò óôç æùÞ. ¸íáò ãéá üëïõò ï ôñüðïò ôçò æùÞò, ôï
öáãçôü & ôï ðïôü..Ìßá åßíáé ç êáôáóêåõÞ ôùí óùìÜôùí & ìßá ç êáôÜëçîç ôçò æùÞò.
¼ôé åßíáé óýíèåôï äéáëýåôáé . ÊáíÝíá áðü ôá õðÜñ÷ïíôá äåí Ý÷åé ðÜãéá óýóôáóç,
áëëÜ óáí öõóáëßäá ãéá ëßãï öïõóêþíåé ôï óþìá ìαò ãýñù áðü ôï Ðíåýìá ìáò êé ýóôåñá
óâÞíïõìå & äåí áöÞíïõìå óôçí æùÞ êáíÝíá ß÷íïò áðü ôï ðáñïäéêü öñüíçìá..Äåí åßíáé ç
áññþóôéá Üîéá âäåëõãìïý. Ãéáôß áëëéþò & óå åìÜò ôïõò ßäéïõò áí áññþóôáéíå Ýíá
ìÝñïò ôï õãéÝò óþìá èá Ýìåíå áäéÜöïñï...Áò õðáêïýóïõìå óå áõôüí ðïõ ìáò ðñïóôÜæåé êé
áò ãßíïõìå õðïæýãéá ôïõ ×ñéóôïý, äÝíïíôáò ðÜíù ìáò ôï æõãü ôçò áãÜðçò, ðïõ äåí
ôñßâåé áëëÜ ìáëáêþíåé ôïí áõ÷Ýíá. Áò ñßîïõìå Üöèïíï óðüñï ãéá íá ðÜñïõìå Üöèïíç
óïäåéÜ. Ðïëýêáñðï èá âëáóôÞóåé ôï óôÜ÷õ áðü áõôÞ ôçí óðïñÜ, ðá÷ý ôï ÷ùñÜöé ôùí
åíôïëþí ôïõ Êõñßïõ. Ôï ãÝííçìá áããßæåé ôá üñéá ôïõ ïõñáíïý.. Åßíáé áêñùôçñéáóìÝíï ôï
÷Ýñé, äåí åßíáé áäýíáôï íá óõììá÷Þóåé ìáæß óïõ..Äåí óé÷Üèçêå ôï ÷Ýñé ôïõ öôù÷ïý
ìåôÜ ôçí æùÞ áõôÞ ï êáëïðåñáóÜêéáò åêåßíïò ðëïýóéïò åðéèõìþíôáò áí ãëýøåé ìå ôçí
ßäéá ôïõ ôçí ãëþóóá ôçí õãñáóßá ãýñù áðü ôï äÜ÷ôõëï ôïõ öôù÷ïý...Áí åðéôñåðüôáí
íá îáíáæÞóåé ìå ðïéïýò èá Þèåëå íá âñåèåß; Ìå áõôïýò ðïõ åõôõ÷ïýí Þ ìå áõôïýò ðïõ
äõóôõ÷ïýí óôçí æùÞ áõôÞ;..Ãéáôß äåí áóêïýìå ôï êáëü åìðüñéï, ðïõ óõìâïõëåýåé ï
áðüóôïëïò. Áí èÝëïõìå ëïéðüí íá êåñäßóïõìå êÜôé áò ôï ðñïóöÝñïõìå ðñþôïé. Áí Ýðåéôá
áðü äþ èÝëïõìå íá áíáðáõèïýìå áò áíáðáýóïõìå Üëëïõò. Áí èÝëïõìå íá ìáò äå÷ôïýí áõôïß
óôéò áéþíéåò êáôïéêßåò, áò ôïõò õðïäå÷ôïýìå óôéò äéêÝò ìáò. Áí èÝëïõìå íá
èåñáðåõèïýí ôá ôñáõìáôÜ ôùí áìáñôéþí ìáò, áò êÜíïõìå & ìåßò ôï ßäéï óôá óþìáôá ðïõ
Ý÷ïõí ôáëáéðùñçèåß..¼óï ôï ôáîßäé óïõ åßíáé êáëü Üðëùóå ôï ÷Ýñé óïõ óôï íáõáãü. Ç
èÜëáóóá åßíáé êïéíÞ, ç èáëáóóïôáñá÷Þ êïéíÞ, ôá ôáñáãìÝíá êýìáôá êïéíÜ. ¾öáëïé &
îåñüâñá÷ïé & óêüðåëïé & ôá õðüëïéðá äåéíÜ ôïõ íáõáãßïõ ôçò æùÞò êñýâïõí ôïí ßäéï
öüâï ãéá üóïõò ôáîéäåýïõí. ¼óï äåí Ý÷åéò ðÜèåé ôßðïôá, üóï äéáó÷ßæåéò áêßíäõíá
ôçí èÜëáóóá ôçò æùÞò, ìçí ðñïóðåñÜóåéò áóõãêßíçôá åêåßíïí ðïõ óêüíôáøå..Äåí
Üñáîåò áêüìá óôï ëéìÜíé ôçò áíáðáýóåùò, äåí âãÞêåò áêüìá áðü ôá êýìáôá, äåí
ðÜôçóå áêüìá ç æùÞ óïõ ôç óôáèåñüôçôá. Ôáîéäåýåéò áêüìá ìéóïðÝëáãá óôçí æùÞ.
¼ðùò èá óõìðåñéöåñèåßò óå áõôüí ðïõ áôý÷çóå Ýôóé èá óõìðåñéóöåñèïýí óå óÝíá &
ïé óõíôáîéäéþôåò óïõ. Åßèå íá êáôáëÞîïìå üëïé óôï ëéìÜíé ôçò áíÜðáõóçò óõíáíôþíôáò
ôç ãáëÞíç óôï ôáîßäé ôçò æùÞò, ðïõ Ý÷ïõìå ìå ôçí ÷Üñç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. Êé áò
135
êñáôïýìå ôçí åñãáóßá ôùí åíôïëþí êé áò êñáôïýìå ôï ðçäÜëéï ôçò áãÜðçò, ìå ôá
ïðïßá åßèå íá öôÜóïõìå óôç ãç ôçò Åðáããåëßáò, üðïõ âñßóêåôáé ç ðüëç ç
ìåãÜëç ôçò ïðïßáò ôå÷íßôçò & äçìéïõñãüò åßíáé ï È. ìáò.

Ï ïéêïíüìïò ôïõ ðáíôüò íïìïèÝôçóå ìüíïí ç Üãïíç öýóç íá åßíáé äïýëç ôïõ áíèñþðïõ, üðùò
ëÝåé ï ðñïöÞôçò: ‘ÐÜíôá õðÝôáîáò õðïêÜôù ôùí ðïäþí áõôïý’...Ôïí Üíèñùðï ôïí óôüëéóå
ìå ôï äþñï ôçò åëåõèåñßáò. ¿óôå åßíáé ÉÓÏÓ ìå åóÝíá êáôÜ ôç öõóéêÜ áîßá áõôüò
ðïõ ç óõíÞèåéá ôïí Ýôáîå êÜôù áðü ôïí æõãü ôïõ íüìïõ. Ãéáôß ëïéðüí âñÜæåéò áðü
èõìü ðïõ Ýäåéîå ñáèõìßá óôçí äïõëåéÜ Þ äñáðÝôåõóå Þ óå ðåñéöñßïíçóå; ¸ðñåðå íá
êïéôÜæåéò ôïí åáõôü óïõ ðùò öÝñèçêåò óôïí Êύñéï ðïõ óå Ýðëáóå & óå Ýöåñå óôç
æùÞ & óå Ýêáíå ìÝôï÷ï ôùí èáõìÜôùí ôïõ êüóìïõ..Äåí äñáðÝôåõóåò óôçí áìáñôßá; Äåí
áíôÜëáîåò ôïí áãáèü ìå ôïí ðïíçñü Êýñéï; (Óôçí Ðñïóευχή Å,119)

ÐÅÍÈÏÓ: ÊëÜøå ìå áõôüí ðïõ ïäýñåôáé ëüãù ìåôáíïßáò. Áõôüò ðïõ Ý÷õóå èåñìÜ
äÜêñõá ãéá ôçí áìáñôßá ôïõ ðëçóßïí èåñÜðåõóå ôïí åáõôü ôïõ. ÊëÜøå ãéá ôçí
áìáñôßá. ÁõôÞ åßíáé áññþóôéá ôçò øõ÷Þò, èÜíáôïò ôçò áèáíÜôïõ øõ÷Þò, áîßá ðÝíèïõò
êé ïäõñìþí üðùò ï Ðáýëïò (Öéë.3:18), ï Éåñåìßáò (9:1)(Åéò ôçí ÌÜñôõñá Éïõëßôôá,
233-5). Ôï åßäïò ôçò ëýðçò äåí åßíáé Ýíá áëëÜ åêäçëþíåôáé ôï Ýíá åßäïò ùò êïóìéêü
& ôï Üëëï êáôÜ Èåü...¼ðùò äçë. óôéò óùìáôéêÝò áññþóôéåò áí ðáñáëýóåé êÜðïéï
ìÝëïò ôïõ óþìáôïò áðü êÜðïéá áéôßá óçìÜäé üôé áõôü Ý÷åé íåêñùèåß åßíáé ç Ýëëåéøç
ôçò áßóèçóçò ôïõ ðüíïõ êé áí ìå ìéá éáôñéêÞ åðÝìâáóç ï ßäéïò ï Üññùóôïò
åðáíáöåñèåß ðÜëé óôï óþìá, Ýôóé üôáí ìåñéêïß ÷ùñßò áßóèçóç ôïõ ðüíïõ ðáñáäïèïýí
óôçí æùÞ ôçò áìáñôßáò & ãßíïõí ðñáãìáôéêÜ íåêñïß & ðáñÜëõôïé ãéá ôïí âßï ôçò
áñåôÞò, äåí Ý÷ïõí êáìéÜ áßóèçóç ôïõ ôé êÜíïõí. Áí üìùò ôïõò êÜíåé íá ðïíÝóïõí êÜðïéá
éáôñéêÞ áãùãÞ, üðùò ìå êÜðïéá èåñìÜ åðéèÝìáôá & êÜðïéåò êáõôçñéÜóåéò
(æïöåñÝò áðåéëÝò ôçò ìÝëëïõóáò êñßóçò) & ðïíÝóåé óôï âÜèïò ôçí êáñäéÜ ìå ôïð öüâï
ôùí äåéíþí ðïõ ðñïóäïêïýìå, ôï öüâï ôçò ãÝåíáò äçë. ôç öùôéÜ ðïõ äåí óâÞíåé, ôï
áóôáìÜôçôï óêïõëÞêé, ôï ÷ôýðçìá ôùí äïíôéþí, ôï áäéÜêïðï êëÜìá, ôï óêüôïò ôï åîþôåñï &
ìå üëá ôá ðáñüìïéá, êÜíïíôáò Ýíá åßäïò åíôñéâÞò & ðñïêáëþíôáò èåñìüôçôá ìå èåñìÜ &
äõíáôÜ öÜñìáêáóå áõôüí ðïõ áíáéóèçôåß åîáéôßáò ôùí ðáèþí ôçò çäïíÞò & ôïí öÝñåé
óå óõíáßóèçóç ôçò æùÞò ðïõ æïýóå, èá ôïí êÜíåé Üîéï ãéá ìáêáñéóìü, ðñïêáëþíôáò
óôçí øõ÷Þ ôï áßóèçìá ôïõ ðüíïõ..Áí äçë. õðïäÞëùíå ìüíï ôçí ìåôÜíïéá ãéá êÜðïéï
ðëçìÝëçìá, èá Þôáí ëïãéêüôåñï íá ìáêáñßæïíôáé, üóïé ðÝñáóí ðÝíèïò & ü÷é áõôïß ðïõ
ðåíèïýí ðÜíôïôå..ÐÝíèïò åßíáé ìéá óêïôåéíÞ äéÜèåóç ôçò øõ÷Þò ðïõ äçìéïõñãåßôáé
áðü ôçí óôÝñçóç.. êÜðïéïõ åðéèõìçôïý & ç ïðïßá äåí Ý÷åé èÝóç óå áõôïýò ðïõ æïýí ìå
÷áñÜ...¼ðïéïò åðÝôõ÷å ôï áëçèéíÜ áãáèü & áíôéëÞöèçêå Ýðåéôá ôçí öôþ÷åéá ôçò
áíèñþðéíçò öýóçò ïðùóäÞðïôå ç øõ÷Þ ôïõ èá âñßóêåôáé óå óõìöïñÜ.. Äåí íïìßæù ëïéðüí
üôé ï Ëόãïò ìáêáñßæåé ôç ëýðç, áëëÜ ôçí ãíþóç ôïõ áãáèïý....¼óï áíþôåñç åßíáé áðü
ôçí áíôéëçðôéêÞ ìáò äõíáôüôçôá ç öýóç ôïõ áãáèïý, ôüóï åðéôåßíïõìå ìÝóá ìáò ôï
ðÝíèïò.. Ôï õøçëü ôáðåéíþèçêå, üôé ðëÜóôçêå óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ åðïõñáíßïõ
Ýãéíå ãç, áõôüò ðïõ Þôáí ôáãìÝíïò íá âáóéëåýåé Ýãéíå äïýëïò, áõôüò ðïõ êôßóôçêå ãéá
áèáíáóßá Ýðåóå óôç öèïñÜ ôïõ èáíÜôïõ, áõôüò ðïõ æïýóå óôçí áðüëáõóç ôïõ
ðáñáäåßóïõ ìåôáöÝñèçêå óôïí ôüðï áõôü ôçò áññþóôéáò & ôùí ðüíùí..ï áíáìÜñôçôïò &
áõôåîïýóéïò êõñéåýôçêå áðü ôÝôïéá & ôüóá äåéíÜ, þóôå äåí åßíáé åýêïëï íá
áñéèìÞóïõìå ôïõò ôõññÜíïõò ìáò. Ôï Üëïãï êáìáñþíåé, ï ôáýñïò êõëéÝôáé óôçí óêüíç..ôá
ìïó÷Üñéá óêéñôïýí & ìðïñïýìå íá äéáðéóôþóïõìå üôé êÜèå æþï åêäçëþíåé ìå êÜðïéá
óçìÜäéá ôçí çäïíÞ, ðïõ áí Ýíïéùèáí êÜðùò ôçí ÷Üñç ôïõ ëïãéêïý, äåí èá îüäåõáí ôçí êïõöÞ
& ôáëáßðùñç æùÞ ôïõò óôçí çäïíÞ. ¸ôóé ãßíåôáé & ìå ôïõò áíèñþðïõò, ðïõ äåí Ý÷ïõí
êáìéÜ ãíþóç ôùí áãáèþí, üóá ç öýóç ìáò Ý÷åé óôåñçèåß, ìå áõôÜ íïéþèïõí çäïíÞ óôçí
ðáñïýóá æùÞ. Ôçí åõ÷áñßóôçóç ìå ôá ðáñüíôá áêïëïõèåß ç áäéáöïñßá ãéá ôá
êáëýôåñá..Ãé áõôü ï Ëüãïò ìáêáñßæåé ôï ðÝíèïò, ü÷é ãéáôß åßíáé êáèåõôü ìáêÜñéï
áëëÜ ãéá ôéò óõíÝðåéåò ðïõ Ý÷åé.

136
ÐÉÓÔÇ: Ì.Áèáí. ‘ç ãíþóç ôïõ È. ðþò áðïêôÜôáé áêñéâþò, ìå ôéò ëïãéêÝò áðïäåßîåéò Þ
ìå ôçí åíåñãÞ ðßóôç; Êáé ôß åßíáé áñ÷áéüôåñï ç åíåñãüò ðßóôç Þ ç ëïãéêÞ
áðüäåéîç; ¼ôáí äå áðÜíôçóáí ç åíåñãÞ ðßóôç êé áõôÞ åßíáé áëçèéíÞ ãíþóç, ëÝãåé ï
Áíôþíéïò. Ïñèþò áðáíôÞóáôå..ÐïëëÝò öïñÝò áõôÜ, ðïõ æïýìå åìåßò, óåéò äåí ìðïñåßôå íá
åêöñáóôåßôå ïýôå ìå ëüãéá.. Áðüäåéîç åìåßò ïé áãñÜììáôïé, åíôïýôïéò ðéóôåýïõìå óôïí
È. êáé äéáêñßíïõìå äéáìÝóïõ ôùí äçìéïõñãçìÜôùí ôçí èåßá ðñüíïéá óå üëá ôá
ðñÜãìáôá..Êáé óåéò ìå ôïõò óõëëïãéóìïýò óáò êáé ôéò óïöéóôåßåò ïýôå Ýíá Ü.
äåí ìåôáóôñÝöåôå áðü ôïí ×ñéóôéáí. óôçí åéäùëïëáôñåßá.. Êáé óåéò ìå ôïõò
ùñáßïõò ëüãïõò äåí áíáêüðôåôå ôçí äéäáóêáëßá ôïõ ×., åíþ åìåßò åðéêáëïýìåíïé ôïí
óôáõñùìÝíï, åêäéþêïõìå ôïõò äáßìïíåò..Ðïý åßíáé ôá ìáíôåßá óáò; Åßíáé Üîéïò ÷ëåõáóìïý
ï óôáõñüò Þ ôá êáôáñãïýìåíá õðü áõôïý; ÁëëÜ åßíáé áîéïèáýìáóôï üôé ôá äéêÜ óáò
åßäùëá ðïôÝ äåí êáôáäéþ÷èçêáí êé åðéðëÝïí ôéìþíôáé, ïé äå ×ñéóôéáí.
êáôáäéþêïíôáé êáι ðáñüëá áõôÜ ç ðßóôç ôïõò áíèßæåé ðåñéóóüôåñï êáé
ðëçèýíåôáé ðåñéóóüôåñï áðü ôçí äéêÞ óáò. Íá Üññùóôïé. ¹ êáèáñßóôå ôïõò ìå ôïõò
óõëëïãéóìïýò óáò Þ áöÞóôå êáôÜ ìÝñïò ôçí ðïëåìéêÞ åíáíôßïí ìáò êáé èá äåßôå ôçí
äýíáìç ôïõ óôáõñïý. Êé áöïý åðéêáëÝóèçêå ôïí ×. êáé ôïõò óöñÜãéóå ôñåßò öïñÝò ìå
ôï óçìåßï ôïõ óôáõñïý óçêþèçêáí ïé Ü. áêÝñáéïé..ÐéóôÝøôå êáé óåéò êáé èá äåßôå
üôé áõôÜ, ðïõ ðéóôåýïõìå äåí åßíáé ôÝ÷íç ëüãïõ áëëÜ ðßóôç, ðïõ ãßíåôáé
ðñáãìáôéêüôçôá ìå ôçí áãÜðç (Âßïò Áèáí. 137 ê.å.) Áðü óåâáóìü ðñïò ôçí ïìïëïãßá (ôïõ
Ìåã.Áèáíáóßïõ) íïìßæù üðïõ óôçí ÁíáôïëÞ Ýùò ôçí Äýóç êéíïýíôáé Üíèñùðïé, Üëëïé ïäçãïýí
ôçí ðßóôç Ýùò ôçí ðåñéï÷Þ ôçò äéáíïßáò..êáé äåí ôçí áöÞíïõí íα ðñï÷ùñÞóåé ðáñÜ
ðÝñá, óáí ôï Ýìâñïõ ðïõ ðåèáßíåé ðñïôïý ãåííçèåß . ¶ëëïé ôçí áöÞíïõí íá îåóðÜóåé ëßãï
óáí óðßèá, óáí íα åêðëçñùèåß ôï êáèÞêïí ìéáò óôéãìÞò êé áõôïß åßíáé ïé èåñìüôåñïé
áðü ôïõò ïñèïäüîïõò ..¶ëëïé ðÜëé ðéóôåýïõí üôé ç áëÞèåéá ðñÝðåé íá äéáôñáíþíåôáé
ìå èÜññïò (êáé óôçí ìåñßäá áõôÞ èá Ýèåôá êáé ôïí åáõôü ìïõ)..Êáè’üìïéï ôñüðï ïìïëïãïýí
ôçí áã.ÔñéÜäá êáé ïé Éôáëïß, äåí ìðïñïýí üìùò áðü áíåðÜñêåéá ôçò ãëþóóáò êáé ôçí
Ýëëåéøç êáôáëëÞëùí ëÝîåùí íá äéáêñßíïõí ôçí ïõóßá áðü ôçí õðüóôáóç, êáé ãéá áõôü
åéóÜãïõí óôçí èÝóç ôçò ôåëåõôáßáò ôá ðñüóùðá, ãéá íá ìçí áíáãêáóèïýí íα äå÷ôïýí
ôñåßò ïõóßåò. Ôï áðïôÝëåóìá ãåëïßï êé áîéïëýðçôï. ÈåùñÞèçêå äéáöïñÜ ôçò
ðßóôçò ç ìéêñïëïãßá ó÷åôéêÜ ìå öèüããïõò.. Ï Ìåã.ÁèáíÜóéïò ðáñáìåñßæåé ôéò
ëÝîåéò êáé ôïõò óõíäÝåé ðÜíù óôá ðñÜãìáôá.. (Óôïí Ìåã.Áèáí., 91-3)..¼ëá ôá Ýñãá ôïõ
È. Ý÷ïõí ðßóôç (Ø.32). Ôßðïôå íá ìçí óïõ ãßíåé áöïñìÞ áðéóôßáò. Íá ìçí ðåßò, üôé áðü
ôý÷ç Ýãéíå áõôü êé áõôüìáôá öýôñùóå ôï Üëëï. Ôßðïôå äåí Ýãéíå ÷ùñßò ôÜîç, óêïðü,
ìÜôáéá, äåí Þëèå óôçí ýðáñîç áðü ôý÷ç. Ç êáêéÜ óýìðôùóç Þ ç êáêéÜ þñá åßíáé öùíÝò
ôùí áìáèþí..Ðüóåò åßíáé ïé ôñß÷åò ôçò êåöáëÞò êáé ìéá áðü áõôÝò äåí åßíáé
îå÷áóìÝíç (Óôïí 32 Øáëì.171)

ÐËÏÕÔÏÓ ÕËΙΚΟΣ ¼óï õðåñÝ÷åéò óå ðëïýôï ôüóï õóôåñåßò óå áãÜðç. Èá åß÷åò

óêåöèåß íá áðïìáêñýíåéò ôá ÷ñÞìáôá, áí åß÷åò áãáðÞóåé ôïí ðëçóßïí. Ôþñá ôá
÷ñÞìáôá åßíáé óõíäåäåìÝíá ìáæß óïõ ðåñéóóüôåñï áðü ôá ìÝëç ôïõ óþìáôïò êé ï
÷ùñéóìüò áðü áõôÜ óå ëõðåß óáí ôïí áêñùôçñéáìü ôùí ÷ñçóéìïôÝñùí ìåëþí.. Óôá
ðáíçãýñéá êáíåßò äåí ëõðÜôáé íá ðïõëÜ ôá õðÜñ÷ïíôÜ ôïõ êáé íá áðï÷ôÜ áõôÜ ðïõ
÷ñåéÜæåôáé. ÁëëÜ üóï öèçíüôåñá áãáñÜæåé ðïëýôéìá ðñÜãìáôá ôüóï ðåñéóóüôåñï
÷áßñåôáé, Åóõ ëõðÜóáé íá äþóåéò áñãýñéï êáé ÷ñõóÜöé êáé íá ðÜñåéò áéþíéá
æùÞ;..¼ôáí ï ðëïýôïò óêïñðßæåôáé üðùò ï Êýñéïò ðáñáããÝëåé, ðáñáìÝíåé êé üôáí
öõëÜóóåôáé áðïîåíþíåôáé..ÖïâåñÞ ìáíßá íá óêÜâåéò ôç ãç ãéá íá áíáêáëýøåéò ôï
÷ñõóÜöé, êáé ìåôÜ ðÜëé íá ôï ÷þíåéò óôç ãç...Ãíùñßæù ðïëëïýò, ðïõ íçóôåýïõí,
ðñïóåý÷ïíôáé óôåíάæïõí, öáíåñþíïõí üëç ôçí áíÝîïäç åõëÜâåéá, äåí áöÞíïõí üìùò ïýôå
Ýíá êÝñìá óå áõôïýò ðïõ èëßâïíôáé.. Áõôïß ðïõ óêÝðôïíôáé óõíåôÜ èåùñïýí ôç ÷ñÞóç
ôïõ ðëïýôïõ ïéêïíïìéêÞ êé ü÷é áðïëáõóôéêÞ êé üôáí ôïí áðï÷ùñßæïíôáé ÷áßñïõí óáí áí
áðï÷ùñßæïíôáé îÝíá..Ôß èá áðïêñéèåßò óôïí êñéôÞ ðïõ íôýíåéò ôïõò ôïß÷ïõò êáé äåí
íôýíåéò Üíèñùðï: Êáíåßò ðëïýôïò äåí åßíáé áñêåôüò áí åîõðçñåôÞóåé ôéò ãõíáéêåßåò
137
åðéèõìßåò áêüìá êé áí ñÝåé áðü ðïôÜìéá..Áí áêïýóåéò íá ðïõëÞóåéò ôá õðÜñ÷ïíôÜ óïõ
ãéá íα Ý÷åéò åöüäéá óôçí áéþíéá áðüëáõóç ôüôå öåýãåéò ëõðçìÝíïò, áí äþóå
÷ñÞìáôá óå ãõíáßêåò, óå ïéêïäüìïõò, óå æùãñÜöïõò, ÷áßñåéò.. Äåí åëÝçóåò, äåí èα
åëåçèåßò. Äåí Üíïéîåò ôçí ðüñôá óïõ, èá äéù÷èåßò áðü ôçí âαóéëåßá. Äåí έäùóåò
øùìß, äåí èá ëÜâåéò ôçí áéþíéá æùÞ..Ôïõò ðëåïíÝ÷ôåò äåí ôïõò åυöñáßíïõí ôá
ðáñüíôá, üóï ôïõò ëåéðïýí ôá åëëåßðïíôá, üðùò áõôüò ðïõ áíåâáßíåé óêÜëá, üðùò ç
áêñßäá, ï ¶äçò..Ç èÜëáóóá êé ç íý÷ôá ãíùñßæïõí ôá üñéÜ ôïõò, ï ðëåïíÝ÷ôçò óáí ôï
îå÷åéëéóìÝíï ðïôÜìé ü÷é.. Ôß èá êÜíåéò ìðñïóôÜ óôïí êñéôÞ; Äåí óõíïäåýïõí ïé
êüëáêåò, ôá ÷ñÞìáôá ôï áîßùìá, ïé äéêçãüñïé.. Ï ÷ïñüò ôùí ðñÜîåþí óïõ èá óå
ðåñéóôïé÷ßóåé, üðùò ç óêéÜ ôï óþìá.. Ôá ßäéá ôá ðñÜãìáôá ôïõ êáèåíüò, ÷ùñßò íá
âãÜæïõí öùíÞ, áêñéâþò üðùò Ý÷ïõí äéáðñá÷èåß êáôáèÝôïõí ùò ìÜñôõñåò..Ðïéüí
ëõðÞèçêå ç áññþóôéá êé ï èÜíáôïò ãéá ôïí ðëïýôï ôïõ..Ôï ðáéäß óïõ Ý÷åé ôïí êýñéüí
ôïõ, ôïí ïéêïíüìï ôïõ, áðü Üëëïí ðÞñå ôçí æùÞ, áðü ôïí ßäéï ðåñéìÝíåé ôá áðáñáßôçôá
ãéá ôçí æùÞ.. ÌÞðùò ôá ÅõáããÝëéá äåí Ý÷ïõí ãñáöôåß ãéá ôïõò åããÜìïõò;..
¸ëåãåò äωò ìïõ ðáéäéÜ ãéá íá ìçí öèÜóù óôç âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí;..Ðñüóåîå ìÞðùò
åôïéìÜóåéò ãéá Üëëïõò õëéêü áìáñôçìÜôùí. ÌÞðùò äåí åßíáé ç øõ÷Þ ïéêåéüôåñç áðü
ôá ðáéäéÜ; Ôá ðáéäéÜ ðïõ äåí êëçñïíüìçóáí áðü ôïõò ãïíåßò Ýêáíáí ðïëëÝò öïñÝò
óðßôéá, ç øõ÷Þ ðïõ åãêáôáëåßöèçêå áðü óÝíá, áðü ðïéüí èá åëåçèåß;..Êáíåßò äåí
åìðïñåýåôáé ìåôÜ ôï ðáíçãýñé êáé äåí óôåöáíþíåôáé ìåôÜ ôïõò áãþíåò, ïύôå
áíäñáãáèåß ìåôÜ ôïí ðüëåìï, ïýôå åëåß ìåôÜ èÜíáôï...Ç óôåíÞ êáé ôåèëéììÝíç ïäüò äåí
óå ÷ùñÜ áí äåí áðïâÜëëåéò ôï âÜñïò ôïõ ðëïýôïõ..Ôï íåêñü äåí ðñïóöÝñåôáé
èõóßá..Äåí åßíáé êáëýôåñá íá óôïëßæåéò áõôïýò ðïõ æïýí áðü ôï íá êáôáóáðßæïõí ôá
ëáìðñÜ ñïý÷á ìå ôï íåêñü;..¹ íá ðéóôÝøïõìå ôï ×. ùò óïöü ðïõ áðïâëÝðåé óôï óõìöÝñïí
ìαò, Þ íá ôïí õðïìåßíïõìå, ãéáôß ìáò áãáðÜ Þ íá ôïí áíôáìåßøïõìå ùò åõåñãÝôç (Ðñïò ôïõò
ðëïõôïýíôáò).. Åõêïëüôåñá ðëïõôßæïõí ïé êïõôïß óôá üíåéñÜ ôïõò, ðáñÜ üóïé Ý÷ïõí
ùêáíïýò ÷ñÞìáôá.. Ìçí áãáðÜò ôïí ðëïýôï, ðïõ ï ÷ñüíïò óêïñðÜ, ü,ôé ï ÷ñüíïò ÷ôßæåé, ï
÷ñüíïò êáé ãêñåìßæåé (Ðïßçì. 32, 407-9) Äåí åßíáé ðÜíôá áîÝðáéíç ç öôþ÷åéá áëëÜ ç
äéÜèåóç.. Ï Ê. äåí ìáêáñßæåé ôïõò öôù÷ïýò, áëëÜ åêåßíïõò, ðïõ èåþñçóáí ìå ôçí øõ÷Þ
ôïõò ôçí öôþ÷åéá.. Ï Ê. åê öýóåùò ðëïýóéïò ãéáôß üëá Ý÷åé ï ÐáôÝñáò åßíáé äéêÜ
ôïõ, Ýãéíå öôù÷üò (Óôïí 33 Øáëì.217-9). Ìçí áìöéóâçôÞóåéò ôçí ðñüíïéá ôïõ È.
âëÝðïíôáò ôçí ïéêïíïìéêÞ áíéóüôçôá, áëëÜ ðåñßìåíå ôçí åõôõ÷éóìÝíç êé áôåëåýôçôç
æùÞ, üðïõ ç öôþ÷åéá ãßíεôáé ðñïò ùöÝëåéá ôïõ äéêαßïõ. (Óôïí 48 Øáëì.357)..
’Ðëïýôïò ñÝåé’ ÑåõóôÞ ç öýóç ôïõ ðëïýôïõ, ãñçãïñüôåñá áðü ôïí ÷åßìáññï äéÝñ÷åôáé
áðü ôïõò ðëïõóßïõò. Êïßôá ðüóïõò éäéïêôÞôåò Üëëáîáí ôá ÷ùñÜöéá, êáé ôá óðßôéá.
Åõêïëüôåñá êñáôÜò ôï íåñü, ðáñÜ ôïí ðëïýôï.. ¼ôé óðåßñåéò èá èåñßóåéò (Óôïí 61
Øáëì.395)

ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÏÓ: Áëëïßìïíï óôçí ðáñèÝíá, ðïõ äåí åßíáé êÜôù áðü êáíüíá. ÌïéÜæåé ìå
ðëïßï, ðïõ äåí Ý÷åé êõâåñíÞôç êé áí óðÜóïõí ïé âñá÷ßïíÝò ôïõ êáé äåí Ý÷åé ïäçãü, ôï
ôéíÜóóïõí ôá êýììáôá ðÝñá-äþèå, Ýùò üôïõ êôõðÞóåé óôïí âñÜ÷ï êáé ÷áèåß áìÝóùò.
¸ôóé åßíáé ç ðáñèÝíïò, ðïõ äåí Ý÷åé åêåßíïí, ðïõ óÝâåôáé. Èá åßíáé êáñðïöüñïò ç
ðáñèÝíïò, üðùò ç êëçìáôáñéÜ ìÝóá óôïí êÞðï. Êι üôáí Ýñèåé ï ãåùñãüò ôçò,
êáèáñßæåé ôá êëÞìáôÜ ôçò êáé ôçí ðïôßæåé êáé êáôáóôñÝöåé ôá ãýñù áðü áõôÞí
Ü÷ñçóôá ÷üñôá. Ç êëçìáôáñéÜ, ðïõ Ý÷åé åêåßíïí, ðïõ êïðéÜæåé õðÝñ ôçò áðïäßäåé
ðïëýôéìï êáñðü óôïí êáôÜëëçëï êáéñü (Áã.Áèáí.Ðåñß Ðáñèενίας 195)..Åíþ ôï ìÜôé
âëÝðåé ôá Üëëá, äåí âëÝðåé ôïí åáõôü ôïõ ïýôå üìùò êáé ôá Üëëá, áí áññùóôÞóåé
õðåñâïëéêÜ. Ãé’áõôü íá Ý÷åéò óå üëá Ýíá óýìâïõëï, ãéáôß ôï ÷Ýñé Ý÷åé áíÜãêç ôï
÷Ýñé êáé ôï ðüäé ôï ðüäé. Áí áêïëïõèåßò ôïõò êáëïýò ðïõ óå íïõèåôïýí, äåí èá
íôñáðåßò ôïõò êáêïýò ðïõ óå ðåñéãåëïýí ..Ãéáôß íá èåùñïýìå áßôéï ãéá üëá ôï äüëéï
å÷èñü, áöïý ôïõ äßíïõìå åîïõóßá ìå ôïí ôñüðï, ðïõ æïýìå; Íá êáôçãïñåßò ôïí åáõôü óïõ Þ
ãéá üëá Þ ãéá ðïëëÜ. Ôç öùôéÜ âÜæïõìå åìåßò, ç öëüãá åßíáé ôïõ Ðíåýìáôïò
(Ðïéçì.33,427)

138
ÐÏΙΜΗΝ: Âïóêüò & ðôù÷üò (ï áã.ÌÜìáíôáò). ÁõôÜ åßíáé ôá êáõ÷Þìáôá ãéá ôïí
×ñéóôéáíü. Áí åîåôÜóåéò ôïõò áñ÷çãïýò ôïõ ó÷ïëåßïõ ôçò åõóÝâåéáò åßíáé øáñÜäåò
& ôåëþíåò, áí ôïõò ìáèçôÝò öôù÷ïß ìðáëùìáôÞäåò. Êáíåßò ðëïýóéïò. ÐïõèåíÜ
õðåñçöÜíåéá. ¼ëá áõôÜ Ý÷ïõí êáôáñãçèåß ìáæß ìå ôïí êüóìï..Áò ìçí ðåñéöñïíåßò ôï
üíïìá (âïóêüò). ¸÷åéò áêïýóåé üôé ï ¶âåë, ï ðñþôïò, ðïõ åõçñÝóôçóå ôïí Èåü Þôáí
âïóêüò; Ðïéοò õðÞñîå ìéìçôÞò ôïõ; Ï ÌùõóÞò ï ìåãÜëïò íïìïèÝôçò..Åíþ Ýâïóêå, óõíïìéëïýóå
ìå ôï Èåü..Ï ðáôñéÜñ÷çò Éáêþâ, ï ïðïßïò ìå ôï íá ðïéìáßíåé õðÝäåéîå õðïìïíÞ ãéá ôçí
áëÞèåéá.Ï Äáâßä, áðü ôçí ðïéìáíôéêÞ ðÝñáóå óôç âáóéëåßá ãéáôß åßíáé áäåñöÝò ç
ðïéìáíôéêÞ (ôùí áëüãùí) & ç âáóéëéêÞ (ôùí ëïãéêþí) ôÝ÷íåò..Ãé’áõôü ï Êýñéïò åßíáé
ðïéìÞí ãéá ôïõò áëüãïõò & âáóéëéÜò..Áðïìáêñýíåé ôïõò íüèïõò âïóêïýò. Êáëüò âïóêüò
åßíáé áõôüò, ðïõ èõóéÜæåé ôç æùÞ ôïõ ÷Üñéí ôùí ðñïâÜôùí..Ï äéÜâïëïò åßíáé ï ëýêïò,
ôï áñðáêôéêü èçñßï, ôï áñðáêôéêü, ôï åðßâïõëï, ï êïéíüò å÷èñüò.. Ìéóèùôïß ðïéìÝíåò
Þôáí ôüôå ïé áñ÷éåñåßò & ïé öáñéóáßïé, ïé êáéñïóêüðïé, áõôïß ðïõ äåí áôåíßæïõí ôï
ìÝëëïí & ôþñá åßíáé ðïëëïß ìéóèùôïß. Áõôïß, ðïõ ðïõëïýí ôçí æùÞ ôïõò ãéá ÷áìÝíç êé
áóÞìáíôç äüîá, áõôïß ðïõ & ôþñá ðñïêáëïýí ó÷ßóìá óôïõò áêèáñåßò êé áóáöåßò
ëüãïõò. Äéüôé üôáí ï Ê. åßðå áõôÜ ‘åãßíåôï ó÷ßóìá áíÜìåóÜ ôïõò’ (Éùáí.9:16).
ÂëÝðåéò ðþò ôï ðÜèïò ôïõ ó÷ßóìáôïò åßíáé ðáëéü; Ãéáôß áìÝóùò ôï öôõÜñé
îåêáèáñßæåé ôï åëáöñü êé Üóôáôï Ü÷õñï áðü ôï öáãþóéìï óôÜñé..Óôïõò Éïõäáßïõò
áñìüæåé ôï ó÷ßóìá. Ç Åêêëçóßá üìùò ôïõ È. ðïõ äÝ÷èçêå ôïí Üññáöï ÷éôþíá, ðïõ
õöÜíèçêå óôïí ïõñáíü & äéáöõëÜ÷èçêå Üó÷éóôïò áðü ôïõò óôñáôéþôåò, ç Åêêëçóßá
ðïõ öüñåóå ôïí ×ñéóôü áò ìçí ó÷ßæåé ôï éìÜôéï..’Ôá ðñüâáôá ãíùñßæïõí ôçí öùíÞ ìïõ’
Åßäåò ðþò êáôáíïåßôáé ï È. ìå ôï íá áêïýìå & íá ôçñïýìå ôéò åíôïëÝò. Áõôü óçìáßíåé
ãíþóç ôïõ È., ç ôÞñçóç ôùí åíôïëþí ôïõ Èåïý..Ôï üñéï ôçò ãíþóåùò ôïõ È. åßíáé üôé ï
ðïéìÞí ðñüóöåñå ãéá ìαò ôç æùÞ ôïõ. Ôß ëïãÞò åßíáé óôçí ïõóßá ôïõ åßíáé åðéêßíäõíï
ãéá áõôüí ðïõ åñùôÜ & ç óéùðÞ åßíáé öÜñìáêï. (Óôïí áã.ÌÜìáíôá 285-7)...¼ôáí
åîïõóéÜæåé êáíåßò ðñüâáôá, åßíáé áñêåôü ôï íá êÜíåé ðá÷ýôåñá ôá âüäéá Þ ôá
ðñüâáôá.. ¶ëëï Ýñãï äåí Ý÷åé ï âïóêüò Þ ï áãåëáäÜñçò ðáñÜ íá áíôéìåôùðßóåé ãéá
ëßãï ôïõò ëýêïõò êáé íá ðåñéðïéçèåß êÜðïéï Üññùóôï ìÝëïò ôïõ êïðáäéïý. Ãéá ôá
ðåñéóóüôåñá èá öñïíôßóïõí ãéá ÷Üñç ôïõ ç âåëáíéäéÜ, ç óêéÜ, ïé êáëáìéÝò..Ãéá ôçí
áñåôÞ ôùí ðïéìíßùí Þ ôùí áãåëþí äåí öñüíôéóå ðïôÝ êáíåßò. Óôïí Üíèñùðï, ðïõ åßíáé êáé
äýóêïëï íá ìÜèåé íá äéïéêåßôáé, õðÜñ÷åé êßíäõíïò íá åßíáé ðïëý äõóêïëüôåñï íá ìÜèåé
íá äéïéêåßôáé êáé ìÜëéóôá ìå ôçí äéêéÜ ìáò åîïõóßá, ðïõ äüèçêå áðü èåßï íüìï êáé
ïäçãåß ðñïò ôï È. (Ëüãïò 2, 83-7).

ÐÏËÇ: åííïåί ôçí ðïëéôåßá, ðïõ êáôïéêåßôáé áðü ôçí áñåôÞ ìå ôçí áñìïíßá êáé ôçí ôÜîç,
ðïõ ðñÝðåé. Ôá έîù áðü ôçí ðüëç äçëþíïõí ôçí áíôßèåôç óôçí áñåôÞ êáêßá. Áðü áõôÞí
Ý÷åé áðïâëçèåß êÜèå Ýííïéá ðïëéôéóìÝíçò æùÞò êé åßíáé áìáñôßá âñïìåñÞ êáé
âñßóêåôáé íá ãßíåôáé áðïóýíèåóç óùìÜôùí.. Ôç ð. êáôïéêåß ôï ìÝãá êé Üîéï ïí, ï
áëçèéíüò Ü. ðïõ έ÷åé óôáèåñïðïéÞóåé ðÜíù ôïõ ìå ôçí æùÞ ôïõ ôçí óöñáãßäá, ðïõ
áðïôÝèçêå áðü ôçí áñ÷Þ óôçí áíèñþðéíç öýóç. ¼ðïéïò ãõñßæåé Ýîù áðü ôçí ðüëç
åßíáé Ýíá óêõëß êé ü÷é Ü., ü÷é áðü ôç äéáöïñÜ ôïõ óþìáôïò áëëÜ ôç æùÞò ôïõ. Ï
êÜôïéêïò ôçò åíÜñåôçò ð. åßíáé áëçèéíüò Ü.. Áí êÜðïéïò åíäéáöÝñåôáé ãéá ôç äýóïóìç
áêïëáóßá Þ ôçí ðåñéôùìáôéêÞ ðëåïíåîßá, ðïõ ôï ðñáãìáôéêü ôçò üíïìá åßíáé êïðñéÜ Þ
ôá Üëëá åßäç ôçò êáêßáò, áò Ýñðåé Ýîù áðü ôçí ðüëç óáí óêõëß üìïéï ìå ôïí áñ÷Ýãïíï
êé áíèñùðïêôüíï óêýëï..Áõôüò èá ÷Üóåé ôçí áéþíéá ð. êáé èá êáôáäéêáóôåß óå ëéìü
ôùí áãáèþí, üðùò ï ðëïýóéïò óôåòòñçìÝíïò áðü ôçí èåßá äñüóï (Óôéò Åðéãñ. 275)

ÐÏÑÍÅÉÁ: Ìçí ð. ó÷åôéêÜ ìå ôçí èåüôçôá. Áöïý Ý÷åôå óõæåõ÷èåß ôï ×. ìçí ôïí
áôéìÜóåôå....Ð. êáé ìïé÷åßá äåí åßíáé ìüíïí ç óùìáôéêÞ áëëÜ ïðïéáóäÞðïôå áìáñôßá
êáé ìÜëéóôá ç ðáñáíïìßá ãýñù áðü ôï èåßï..’Åðüñíåõóáí ìå ôá Ýñãá ôïõò’ (Ø.105:39)..Ìç
ìïé÷åýóåéò ìå ôçí øõ÷Þ, åíþ åßóáé óõíåôüò óôï óþìá (Ëïã.37,459).

139
ÐÏÔÁÌÉ-ÐÏËÉÓ: åßíáé ôï áã.Ðíåýìá, ðïõ ãåííéÝôáé áðü ôïõò áîßïõò äéá ôçò ðßóôåùò
åêåßíùí, ðïõ ðßóôåøáí óôïí ×. Ðüëéò ðïõ åõöñáßíåôáé, åßíáé Þ ç Εκêëçóßá åêåßíùí ôùí
îåíéôåìÝíùí, ðïõ Ý÷ïõí ôçí ðáôñßäá ôïõò óôïí ïõñáíü, Þ ç íïçôÞ êôßóç áðü ôéò
õðåñêüóìéåò äõíÜìåéò ìÝ÷ñé êáé ôéò áíèñþðéíåò øõ÷Ýò, Þ ç Üíù ÉåñïõóáëÞì (Ø.86:3,
Çó.60:15,18) (Óôïí Ø.45, 309)

ÐÏÕËΙÁ: ÕðåñÞöáíïò ï êüêêïñáò, öéëÜñåóêï ôï ðáãþíé, ëÜãíá ôá ðåñéóôÝñéá & ôá

êáôïéêßäéá êïôüðïõëá äéüôé êÜèå þñç óõíïõóéÜæïíôáé. ÄïëåñÞ & æçëüôõðç ç
ðÝñäéêá, ãéáôß âïçèåß êáêïýñãùò ôïõò êõíçãïýò íá ðëÞîïõí ôï èÞñáìá...ÕðÜñ÷ïõí äå &
ìåñéêÜ ðïõëéÜ, ðïõ ðïëéôåýïíôáé..Ï âáóéëéÜò ôùí ìåëéóóþí äåí ðñïÝñ÷åôáé áðü
åêëïãÝò, ãéáôί ðïëëÝò öïñÝò ç áêñéóßá ôïõ ëáïý áíåâÜæåé óôçí åîïõóßá ôïí
÷åéñüôåñï, ðïõ õðÜñ÷åé. Ïýôå ìå êëÞñï ãéáôß ç óýìðôùóç ôùí êëÞñùí äåí
ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï ëïãéêü..ÁëëÜ Ý÷åé ôï ðñùôåßï áðü öõóéêïý..Äåí ôóéìðÜåé ìå ôï
êåíôñß ôïõ ãéáôß óýìöùíá ìå Üãñáöïõò íüìïõò, áõôïß Ý÷ïõí ôçí áíùôÜôç åîïõóßá äåí
ôéìùñïýí, áëëÜ & ïé õðüëïéðåò ìÝëéóóåò, üóåò äåí áêïëïõèÞóïõí ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ
âáóéëéÜ, ãñÞãïñá ìåôáíéþíïõíå ãéá ôçí áíïçóßá ôïõò, ãéáôß üôáí êåíôñßóïõí øïöÜíå.
ÁõôÜ áò áêïýóïõí ïé ×ñéóôéáíïß, ðïõ Ý÷ïõí åíôïëÞ ‘êáêüí áíôß êáêïý áðïäïýíáé’
(Ñùì.12:7).. ÌéìÞóïõ ôçí éäéïññõèìßá ôçò ìÝëéóóáò (‘óïöÞ êé åñãáôéêÞ’ Ðáñïéì.6:8), ðïõ
÷ùñßò íá âëÜðôåé êáíÝíá & ÷ùñßò íá êáôáóôñÝöåé îÝíï êáñðü, êáôáóêåõÜæåé ôéò
êõñÞèñåò..Ïé êïõñïýíåò îåðñïâïäßæïõí ôïõò ãåñáíïýò..Áò ôá áêïýí áõôÜ ïé áöéëüîåíïé,
ðïõ êëåßíïõí ôéò ðüñôåò & äåí äßíïõí óôïõò îÝíïõò ïýôå óôÝãç ôï ÷åéìþíá & ôç íý÷ôá...Ïé
ðåëáñãïß üôáí ï ãÝñïò ãïíåýò ôïõò ãõìíùèåß ôåëåßùò áðü öôåñÜ ôïí âÜæïõí áíÜìåóÜ
ôïõò & ôïí æåóôáßíïõí ìå ôá äéêÜ ôïõò öôåñÜ..Áí åßóáé óå ôÝëåéá öôþ÷åéá íá
êáôáöåýãåéò óôï Èåü, ï ïðïßïò áöïý ÷áñßæåé óôï ÷åëéäüíé ôüóï ìåãÜëá ðñÜãìáôá èá
äþóåé ðïëý áíþôåñá óå áõôïýò ðïõ ôïí êáëïýí óå âïÞèåéá ìå éó÷õñÜ êñáõãÞ ìå üëç ôçí
êáñäéÜ ôïõò..Áëêõüíá & ðñüíïéá ôïõ È. ìå ôéò áëêõοíßäåò..Ôï ôñõãüíé Ýôóé & ÷Üóåé
ôï óýæõãü ôïõ ìÝíåé áíýðáíôñï êé áñíåßôáé íá åíùèåß ìå Üëëï ãéáôß óÝíâåôáé ôçí ìíÞìç
ôïõ ðñþçí óõæýãïõ ôïõ. Áò ôï áêïýóïõí ïé ãõíáßêåò ðþò ç óåìíüôçò ôçò ÷çñåßáò áêüìá
& óôá Üëïãá æþá èåùñåßôáé ðñïôéìüôåñç áðü ôçí áðñÝðåéá ôçò ðïëõãáìßáò..Ï áåôüò
ãêñåìßæåé ôï Ýíá ðáéäß ôïõ, ðïõ ôï óþæåé ç öÞíç...Ôï äßêáéïí ëÝãåé üôé üðùò óå üëá
Ýäùêáí ôçí æùÞ åîßóïõ, Ýôóé íá äßíïõí & óå üëá ôá åöüäéá ôçò æùÞò...ÐïëëÜ åßäç
ðôçíþí äåí ÷ñåéÜæïíôáé êáèüëïõ ôçí óõíïõóßá ôùí áñóåíéêþí ãéá íá åããáóôñùèïýí..
Áõôü óçìåßùóÝ ôï éäéáôÝñùò þóôå áí ðïôÝ äåéò êÜðοéïí íá åéñùíåýåôáé ôï ìõóôÞñéï
ôçò Ðáñèåíßáò...Áí óõìâåß íá ìçí Ý÷åéò ýðíï, óïõ áñêåß ç ìåëÝôç ôùí íõ÷ôïâßùí ðïõëéþí:
ç íõ÷ôåñßäá ôçí êïéíùíéêüôçôá, ðþò áõôïß ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí ìÜôáéç óïößá
ìïéÜæïõí ìå ôá ìÜôéá ôçò êïõêïõâÜãéáò, äéüôé & êåßíçò ç üñáóç ìåãáëþíåé ôç íý÷ôá.
Êé áõôþí ç äéÜíïéá åßíáé ïîýôáôç, üôáí ðñüêåéôáé ãéá ôç èåùñßá ôçò ìáôáéüôçôïò,
åßíáé üìùò ôåëåßùò èïëÞ üôáí ðñüêåéôáé ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ áëçèéíïý öùôüò..
(Åîáçì.Ç,299κ.ε. ).

ÐÑÁΞÇ: Áöïý êÜèå öéëïóïößá äéáñåßôáé óå äõü ìÝñç, ôçí èåùñßá êáé ôçí ðñÜîç, êáé
ç ìåí èåùñßá åßíáé äõóêáëáðüäåéêôïò ç äå ðñÜîç õðïäåÝóôåñç áëëÜ ÷ñçóéìþôåñç.
Óå ìáò åõäïêéìïýí êáé ïé äõü ðáñÜëëçëá, ãéáôß ôçí èåùñßá ôçí êÜíïõìå óýíôñïöï ðñïò
ôçí Üëëç æùÞ, ôçí äå ðñÜîç õðïóôÞñéãìá ôçò èåùñßáò, ãéáôß äåí åßíáé äõíáôüí íá
ìåôÝ÷ïõìå óôç óïößá ÷ùñßò íá Ý÷ïõìå óõíáíαóôñáöåß ìå ôçí óïößá (ÊáôÜ Éïõë.Á,163)

ÐÑÁÏÔÇÔÁ -ÁÈËÇÔÇÓ: Ïýôå óôïõò äñïìåßò ï ðñÜïò åßíáé ï êáëýôåñïò..ïýôå óôçí

ðõãìá÷ßá ï âñáäõêßíçôïò íéêÜ ôïí áíôßðáëï & óôåöáíþíåôáé. Êé áí ôñÝ÷ïõìå ãéá ôï
âñáâåßï ôçò Üíù êëÞóçò, ï Ðáýëïò óõìâïõëåýåé íá åðéôá÷ýíïõìå ôï ôñÝîéìï
(Á’Êïñ.9:24)...Ãéáôß êé åêåßíïò åðéäßùêå ôçí ðïñåßá ðñïò ôá ìðñïóôÜ..êé üôáí
ðõãìá÷ïýóå Þôáí åõêßíçôïò, ãéáôß êáôáëÜâáéíå ôï ÷ôýðçìá ôïõ áíôéðýëïõ. Óôï ðÜôçìá
Þôáí áóöáëÞò.. & äåí Ýñé÷íå ôá üðëá ôïõ óôï êåíü áëëÜ ÷ôõðïýóå ôïí áíôßðáëü ôïõ óå
140
êáßñéá óçìåßá.. ÈÝëåéò íá ìÜèåéò ôçí ðõãìá÷éêÞ ôïõ éêáíüôçôá; Êïßôáîå ôéò ðëçãÝò
ôïõ áíôáãùíéóôÞ ôïõ..ðïõ ôïí ìáõñßæåé ï Ðáýëïò áðü ôá ÷ôõðÞìáôá, ôïí óêßæåé ìå ôá
íý÷éá ôçò åãêñáôåßáò...Áí ï Ðáýëïò åßíáé ïñìçôéêüò êé åõêßíçôïò êé ï Äáâßä áíïßãåé
ôï âçìáôéóìü ôïõ êé ï íõìößïò ðáñïõóéÜæåôáé ìå æáñêÜäé..ðþò ï Ëόãïò ìáêáñßæåé ôçí
ðñáüôçôá;.. ¼ðùò ôá âáñéÜ áíôéêåßìåíá äåí êÜíïõí ðñïò ôá Üíù, áí üìùò îåêïëëÞóïõí
áðü ìéá øçëÞ áêñïâïõíéÜ ðÝöôïõí ìå ôüóï èüñõâï óôçí êáôçöïñéÜ, êαèþò ôï âÜñïò
åððéôåßíåé ôç öïñÜ ôïõò..Êé áõôü åßíáé ç ðñáüôçôá, ç âñáäõêéíçóßá & äõóêéíçóßá
ðñïò áõôÝò ôéò ôÜóåéò ôçò öýóçò ìáò. ¼ðùò ç öùôéÜ åßíáé áåéêßíçôç ðñïò ôá Üíù,
åíþ áêßíçôç óå áíôßèåôç öïñÜ ìå ôïí ßäéï ôñüðï êé ç áñåôÞ. ÅðåéäÞ ç áíèñþðéíç æùÞ
åßíáé õëéêÞ & ôá ðÜèç áíáðôýóóïíôáé óôçí ýëç & êÜèå ðÜèïò Ý÷åé áêáôÜó÷åôç ïñìÞ
ðñïò åêðëÞñùóç ôïõ èåëÞìáôüò ôïõ, ãé áõôü & ï Êýñéïò äåí íïìïèåôåß ôçí áðüëõôç
áðÜèåéá..ãéáôß êÜôé ôÝôïéï èá åßíáé óáí íá õðï÷ñåþíåé êÜðïéïò ôá õäñüâéá íá
æÞóïõí ìÝóá óôïí áÝñá..áëëÜ ðñïôåßíåé ôçí ìåôñéïðÜèåéá & ôçí ðñáüôçôá, ðïõ
êáôïñèþíåôáé ìå ôçí áñåôÞ...Ôï íá ìçí ðáñáóõñèïýìå áðü ôï ÷åßìáññï ôïõ ðÜèïõò áëëÜ íá
áíôéóôáèïýìå áðïöáóéóôéêÜ..áõôü åßíáé ôï Ýñãï ôçò áñåôÞò. Ìðïñåßò íá äåéò íá
ãßíåôáé îáöíéêÜ ï Üíèñùðïò áðü ôï èõìü ôïõ êÜðñïò Þ óêýëïò Þ ðÜñäáëç. Ï Ëüãïò
íïìïèåôåß ôçí ðñáüôçôá ìåôÜ ôçí ôáðåéíïöñïóýíç ç ïðïßá åßíáé ìçôÝñá ôçò. ÅðåéäÞ óôï
áíèñþðéíï ãÝíïò åßíáé ìéá ç üñåîç ãéá ôç âñþóç & ôçí ðüóç, áëëÜ äéáöïñåôéêÞ ç
äéÜèåóç ãéá êáèÝíá áðü áõôÜ, ãéá íá íïìéïèåôÞóåé ï Ëüãïò óå åìÜò ôï Üêñïí Üùôï ôçò
åðéèõìßáò ôïõ áãáèïý, ìáêáñßæåé üóïõò áéóèÜíïíôáé ôéò äýï áõôÝò åðéèõìßåò ôçò
äéêáéïóýíçò, ôçí ðåßíá & ôçí äßøá ãéáôß ôï ðïèïýìåíï åßíáé óå èÝóç íá áíôáðïêñéèåß
êáôÜëëçëá & óôçí ìßá & óôçí Üëëç üñåîç & íá ãßíåé ôñïöÞ óôåñåÜ óå áõôüí, ðïõ ðåéíÜ
áëëÜ & ðïôü óå áõôüí ðïõ ìå ôçí äßøá ôïõ ðñïóÝëêõóå ôçí ÷Üñç (Óôïõò Ìáêáñ.147κ.ε.).
Ç åðïõñÜíéá ÉåñïõóáëÞì äåí êáôáêôéÝôáé ùò ëÜöõñï áðü êåßíïõò ðïõ ìÜ÷ïíôáé, áëëÜ
ðñïâÜëλåôáé ùò êëçñïíïìéÜ ôùí ìáêñïèýìùí êáé ðñÜùí á. Åêåßíïé, ðïõ Ý÷ïõí óåìíÜ Þèç
êáé åßíáé áðáëëáãìÝíïé áðü êÜèå ðñÜïò ïíïìÜæïíôáé ðñáåßò, åðåéäÞ äåí Ý÷ïõí êáìéÜ
áíçóõ÷ßá íá êáôïéêåß óôéò øõ÷Ýò ôïõò (Äáâßä-ÌùõóÞò) (Óôïí 33 Øáëì.209)...Åêåßíïò,
ðïõ âñßæåôáé, åðåéäÞ îÝñåé åê ôùí ðñïôÝñùí, üôé åßíáé ôéðïôÝíéïò, äåí èá
åîåãåñèåß ç õø÷Þ ôïõ áðü ôá õâñéóôéêÜ ëüãéá. Áí áêïýóåé üôé åßíáé öôù÷üò, ôï
ãíùñßæåé ãéá ôïí åáõôü ôïõ, üôé óôåñåßôáé ôá ðÜíôá êé Ý÷åé áíÜãêç êáèçìåñéíÜ ôïí
Ê., êé áí áêüìç üôé êáôÜãåôáé áðü Üäïîïõò ãïíåßò, îÝñåé üôé ðëÜóèçêå áðü ÷þìá
(Óôïí 61 Øáëì.381)

ÐÑÏΙΣΤΑΜΕΝΟΣ: Ï ð. ðñÝðåé íá êáëëéåñãåß ìå ôçí áãÜðç ôïõ ×ñéóôïý ôçí

ôáðåéíïöñïóýíç, Ýóôé þóôå êé üôáí áêüìá óéùðÜ, íá äéäÜóêåé ìå ôï ðáñÜäåéãìá ôùí
Ýñãùí..Ãéáôß áí ï ×ñéóôéáíéóìüò åßíáé ìßìçóç ôïõ ×ñéóôïý êáôÜ ôçí áíèñùðüôçôÜ ôïõ,
üóï áíáëïãåß óôçí êëÞóç ôïõ êáèÝíá, ðñÝðåé ïé åìðåðéóôåõìÝíïé íá ðñïÜãïõí ìå ôçí
ìåóïëáâçóÞ ôïõò ôïõò áóèåíÝóôåñïõò óôçí ìßìçóç ôïõ ×ñéóôïý...Áò ôïí ÷áñáêôçñßæåé
ëïéðüí ðñáüôçò ÷áñáêôÞñïò êáé ôáðåßíùóç êáñäéÜò’..¸ðåéôá ìå ðñÝðåé íá åßíáé
åýóðëá÷íïò êáé íá áíÝ÷åôáé ìå ìáêñïèõìßá åêåßíïõò ðïõ áðü áðåéñßá ðáñáëåßðïõí
êÜðïéï áðü ôá êáèçêïíôÜ ôïõò êáé áí ðáñÝ÷åé ôçí èåñáðåßá ìå êÜèå åõóðëá÷íßá êáé
ìå ôï êáôÜëëçëï ìÝôñï. ÐñÝðåé íá åßíáé éêáíüò íá âñßóêåé ôçí êáôÜëëçëç ìÝèïäï
èåñáðåßáò ãéá êÜèå ðÜèïò, ÷ùñßò íα åðéôéìÜ ìå ôñá÷ýôçôá, áëëÜ íïõèåôþí êáé
óùöñïíßæùí ìå ðñáüôçôá, Üãñõðíïò óôá ðáñüíôá, ðñïíïçôéêüò ãéá ôá ìÝëëïíôá..Íá
åêëÝãåôáé áðü ôïõò ðñïåóôþôáò ôùí Üëëùí áäåñöïôÞôùí..Ï ð. íá ìçí åðéôéìÜ ìå
åìðÜèåéá ôïõò áìáñôÜíïíôáò, äéüôé ôï íá åëÝã÷åé êáíåßò ìå èõìü êé ïñãÞ ôïí áäåñöü
äåí óçìáßíåé üôé ôïí åëåõèåñþíåé áðü ôçí áμáñôßá, áëëÜ üôé ðåñéðßðôåé êé ï ßäéïò
óôá óöÜëìáôá, ïýôå íá åßíáé óêëçñüò üôáí ðåñéöñïíçèåß ï ßäéïò åíþ êáëùóõíÜôïò áí
äåé Üëëïí íá ðåñéöñïíåßôáé. (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 371-3,389)..Ãíùñßæù üôé ç áíáñ÷ßá
êé ç áôáîßá äåí åßíáé ùöåëéìüôåñç áðü ôçí ôÜîç êáé ôçí äéïßêçóç, éäéáôÝñùò óôïõò
áíèñþðïõò..Åßíáé êáêü ôï íá èÝëïõí üëïé íá äéïéêïýí êáé êáíåßò íα ìçí èÝëåé íá
äéïéêåßôáé.....Ôï ðñþôï ðïõ ðñÝðåé íα áðïöåýãïõìå åßíáé íá ðáñïõóéáæüìáóôå êáêïß
æùãñÜöïé ôçò èáõìÜóéáò áñåôÞò Þ ìÜëëïí öáýëï ðñüôõðï ü÷é êáêþí æùãñÜöùí ßóùò,
141
áëëÜ ôïõ ðëÞèïõò Þ íα áðïìáêñõíüìáóôå áðü ôçí ðáñïéìßá íá èåñáðåýïõìå Üëëïõò, åíþ
åìåßò åßìáóôå ãåìÜôïé ðëçãÝò..Ï ð. ðñÝðåé ü÷é áðëþò íá ìçí åßíáé êáêüò áëëÜ íá
äéáêñßíåôáé ãéá ôçí áñåôÞ ôïõ..Íá óõãêñßíåé áõôü, ðïõ êáôïñèþíåé ìå ôçí åíôïëÞ êé
ü÷é ìå ôïí ðëçóßïí ôïõ..Êáé íá ìç æõãßæåé ôçí áñåôÞ ìå ìéêñÜ óôáèìÜ, áëëÜ ìå ôï
ìåãáëýôåñï, ìå åêåßíï ìå ôï ïðïßï äçìéïõñãÞèçêáí ôá ðÜíôá êáé óôï ïðïßï ÷ñùóôÜ ç áñåôÞ
ôá ðÜíôá..Ìå ôï ðåñßóóåõìá ôçò áñåôÞò ïäçãåß ôïõò ðïëëïýò óôï ìÝôñï..Åêåßíï ôï ïðïßï
åêâéÜæåôáé åðéóôñÝöåé ðÜëé óôïí åáõôü ôïõ, üðùò ôï öõôü, ðïõ ëõãßæåôáé ìå ôç
âßá..Ãéá ôï ëüãï áõôü åðéôÜóóåé ï íüìïò êé ï íïìοèÝôçò ôï ðïßìíéï íá ðïéìαßíåôáé ìå ôçí
èÝëçóÞ ôïõ (Ëüã.2, 89-93)...Ðüóï èá Þèåëá íá ìçí õðÞñ÷å ðñïåäñßá, ðñïôßìçóç èÝóåùò
êáé ôõññáíéêÞ ðáñáíïìßá êáé íá ãíùñéæüìáóôå ìüíï áðü ôçí áñåôÞ! Ôþñá ôï äåîéü êáé
ôï áñéóôåñü êáé ôï ìÝóï, ôï øçëüôåñï êáé ôï ÷áìçëüôåñï..(Λόγ.26,185).

ÐÑÏÊÏÐÇ: Ìå ôï íá áõîÜíåé êáôÜ ôï óþìá ï ×. , êáé ìå ôï íá öáíåñþíåé ìå ôçí óùìáôéêÞ

áíÜðôõîç ôçí óïößá, ðïõ åß÷å ìÝóá ôïõ, áêüìç ìå ôï íá êÜíåé äéêéÜ ôïõ ôçí ðñïêïðÞ ôùí
á. êáé ôçí åêðëÞñùóç ôçò óõãêáôáâÜóåùò ôïõ Ðáôñüò, äçë. ôçí èåïãíùóßá êáé ôçí
óùôçñßá ôùí á. (¸êä.403)

ÐÑÏÍÏÉÁ: ÔÝëåéá ðñüíïéá åßíáé ü÷é ìüíïí íá èåñáðåýïõìå ôá ðÜèç üôáí ãßíïõí áëëá & ç
ðñüëçøç ôùí ìåëëïíôéêþí äõóôõ÷éþí..ÅðéóôÜôçò åíüò ôñáðåæéïý..Óôï ôñáðÝæé ôçò
æùÞò õðÜñ÷ïõí ëïãÞò öáãçôÜ (ü÷é ìüíïí åêåßíá ðïõ êáôáãëõêáßíïõí ôá áéóèçôÞñéá ìå
ôï ìÝëé ôçò çäïíÞò áëëÜ & ôá ðéï êáöôåñÜ êáñõêåýìáôá). Ç æùÞ äåí åßíáé ìüíïí
ãëõêéÜ óáí ìÝëé áëëÜ ðñïóöÜãé êÜðïõ åßíáé ôï áëÜôé Þ ôï îýäé Þ êÜðïéá ãåýóç
äõóÜñåóôç & ôóïõ÷ôåñÞ..Üëëá áðü áõôÜ ôá öáãçôÜ ðñïêáëïýí Ýðáñóç ìå ôï óôõöü
ðïôü ôçò áðÜôçò áëëÜ êÜíïõí áõôüí ðïõ èá ôá ðéåι íá ÷Üóåé ôï ìõáëü ôïõ & óå Üëëïõò
ðñïêáëïýí ôïí åìåôü ôùí êáêþí êåñäþí. Ãéá íá ìçí ìÝíåé ëïéðüí ðïëëÞ þñá óôï ðëïýóéï
ôñáðÝæé áõôüò ðïõ öÝñèçêå êáëÜ óôï óõìðüóéï, áðïóðÜôáé ôï ãñçãïñüôåñï
áðïêïìßæïíôáò ôï êÝñäïò íá ìçí ðÝóåé óå åêåßíåò ôéò áó÷Þìéåò, ðïõ ðñïîåíåß óôïõò
á÷üñôáãïõò ç Ýëëåéøç ìÝôñïõ.. Ï ôå÷íßôçò Ý÷åé áíÜãêç ãéá íá êÜíåé Ýíá óßäçñï
åñãáëåßï, ü÷é ìüíïí ôçí öùôéÜ áëëά & ôï áìüíé. Ç áíôéðáñÜèåóç ôùí äõóÜñåóôùí
äåß÷íåé ôçí ìáêáñéüôçôá ôçò áñåôÞò...Ð. åßíáé ç öñïíôßäá ðïõ äåß÷íåé ï È. ãéá ôá
üíôá, ç èÝëçóç ôïõ È., ÷Üñç óôçí ïðïßá üëá ôá üíôá åêðëçñþíïõí ôïí ðñïïñéóìü ôïõò..
¼ëá üóá ãßíïíôáé ìå ôçí ðñüíïéá ãßíïíôáé ùñáéüôáôá êáé èåïðñåðÝóôáóôá ..Êé áõôÜ,
ðïõ áíÞêïõí óôçí ð. Üëëá ãßíïíôáé ãéáôß åßíáé åõÜñåóôá óå áõôüí êé Üëëá êáôÜ
ðáñá÷þñçóç (ôá êáêÜ). ÅðéôñÝðåé óõ÷íÜ óõìöïñÝò óôïí äßêáéï, ãéá íá öáíåñþóåé óå
Üëëïõò ôçí êñõììÝíç áñåôÞ (Éþâ), Üëëïôå êÜôé ðáñÜäïîï ãéá íá ðñáãìáôïðïéÞóåé Ýôσé
Ýíá ìåãÜëï êáôüñèùìá (Σôáõñüò), íá õðïöÝñåé ï üóéïò ãéá íá ìçí ðáñåêêëßíåé áðü ôçí
ïñèÞ óõíåßäçóç Þ óôçí õðåñçöÜíåéá (Ðáýëïò), åãêáôáëåßðåôáé êáíåßò ãéá íá
äéäÜóêïíôáé ïé Üëëïé åîåôÜæïíôáò ôçí äõóôõ÷ßá ôïõ (ËÜæáñïò), ãéá íá äïîáóèåß
êÜðïéïò Üëëïò (ï åê ãåíåôÞò ôõöëüò), ãéá íá áõîçèåß ï æÞëïò êÜðïéïõ Üëëïõ, ãéá íá
ãßíïõí ïé Üëëïé áôñüìçôïé óôçí êáêïðÜèåéá (ìÜñôõñåò). Ðáñá÷ùñåßôáé íá
ðáñáóõñèåß êáíåßò óå áéó÷ñÜ ðñÜîç, ãéá íá äéïñèþóåé êÜðïéï ÷åéñüôåñï ðÜèïò
(ðïñíåßá ãéá ôçí õðåñçöÜíåéá). ÕðÜñ÷åé åãêáôÜëåéøç ïéêïíïìéêÞ êáé äéäáκôéêÞ êáé
ôåëåßá. Ïé ëõðçñÝò áéöíéäéáóôéêÝò äïêéìáóßåò ïäçãïýí óôç óùôçñßá åêåßíïõò ðïõ
äÝ÷ïíôáé ìå åõ÷áñéóôία êé ïðùóäÞðïôå ôïõò ðñïîåíïýí ùöÝëåéá.Ôï ðñþôï èÝëçìá ôïõ È
åßíáé ç åõäïêßá (ç óùôçñßá üëùí)êáé ôï äåýôåñï ç ðáñá÷þñçóç (ïéêïíïìéêÞ Þ
áðïãíùóôéêÞ). ÏÈ. ðñïíïåß ãéá üëç ôçí äçìéïõñãßá êáé äéáìÝóïõ üëçò ôçò äçìéïõñãßáò
åõåñãåôþíôáò êáé äéäÜóêïíôáò áêüìç êáé äéáìÝóïõ ôùí äáéìüíùí (üðùò óôçí
ðåñßðôùóç Éþâ êáé ÷ïßñùí). Ï È. ôá ãíùñßæåé üëá, áëëÜ äåí ôá ðñïáðïöáóßæåé,
äéüôé ïýôå èÝëåé ôçí êáêßá ïýôå ôçí äéÜ âßáò áñåôÞ (¸êä., 263ê.å.)

ÐÑÏÏÑÉÓÌÏÓ: ‘Åéò ôÝëïò’..¶ëëïé áðåöÜíèçóáí üôé óêïðüò åßíáé ç åðéóôÞìç, Þ ôÝ÷íç Þ

çäïíÞ. Ãéá ìáò üìùò óêïðüò åßáíé ç ìáêáñßá æùÞ óôïí Üëëï êüóìï. ÁõôÞ ôåëåéïðïéåßôáé
ìå ôï íá âáóéëåýåé ï È. (Á Êïñ.15:24) (Óôïí 48 Øáëì.329)
142
ÐÑÏΣÅÕ×Ç: Ð. åßíáé áßôçóç áãáèïý ðïõ ãßíåôáé áðü ìÝñïõò ôùí åõóåâþí ðñïò ôïí Èåü.
Äåí ðåñéïñßæåôáé ìüíïí óå ëüãéá ãéáôß ï È. ãíùñßæåé ôá ÷ñÞóéìá, ÷ùñßò íΑ ôá
æçôïýìå, áëëÜ ãßíåôáé ìå ôçí äéÜèåóç ôçò øõ÷Þò, ìå ðñÜîåéò áñåôÞò, ðïõ óõíïäåýïõí
ôçí æùÞ. Ðñßí & ìåôÜ ôï ôñáðÝæé, ðñßí ôçí ðüóç ôïõ êñáóéïý, ðñßí ôï öüñåìá ôùí
ñïý÷ùí, üôáí ôåëåéþíåé ç ìÝñá áëëÜ & ôç íý÷ôá íá ìïéñÜæåéò óå îåêïýñáóç &
ðñïóåõ÷Þ.(Åéò ôçí ÌÜñôõñá Éïõëßôôá 213)... Ïé ðñïϊóôÜìåíïé åíäéáöÝñïíôáé ðùò íá
ñõèìéóôïýí êáëÜ üóá öáßíïíôáé, åíþ ãéá ôá êñõöÜ ðïõ åßíáé ìüíï óôï È. ïñáôÜ, ãßíåôáé
ëßãïò ëüãïò. Ìå ôïí ÌùõóÞ üìùò äåí ãéíüôáí Ýôóé. ÁëëÜ åíþ ðáñáããÝëåé óôïõò
Éóñáçëßôåò íá áéóéïäïîïýí, ÷ùñßò íá öáßíåôáé üôé ìéëÜ, ï ßäéïò ï È. ìáñôõñåß üôé ôïõ
öþíáæå. Ï ëüãïò èÝëåé íá äåßîåé üôé ç÷çñÞ öùíÞ, ðïõ áíåâáßíåé óôç èåßá áêïÞ, åßíáé
ü÷é ç êñáõãÞ êÜðïéïõ, áëëÜ åêåßíç ç öùíÞ ðïõ óáí óêÝøç áíáðÝìðåôáé áðü ôçí êáèáñÞ
óõíåßäçóç. (Óôï Âßï ôïõ Ìùõó. Â, 235) ‘¼ôáí áóèåíþ ôüôå äõíáôüò åéìß’..Áò ðåßóïõìå
ôïõò åáõôïýò ìáò óå êáéñïýò ðåéñáóìïý íá ìçí ôñÝ÷ïõìå óå áíèñþðéíåò åëðßäåò áëëÜ
ìå äÜêñõá, óôåíáãìïýò êáé êïðéþäç ðñïóåõ÷Þ íá êÜíïõìå ôéò äåÞóåéò ìáò (Óôïí 59
Øáëì.375)... ¼ôáí ï íïõò äåí äéáóêïñðßæåôáé ðñïò ôá Ýîù êáé äåí äéá÷Ýåôáé äéá ôùí
áéóèçôçñßùí ðñïò ôïí êüóìï, åðéóôñÝöåé óôïí åáõôü ôïõ êé áðü ôïí åáõôü ôïõ
áíåâáßíåé óôçí Ýííïáé ôïõ È. Êáèþò äå ðåñéáõãÜæåôáé êáé öùôßæåôáé áðü êåßíï ôï
êÜëëïò, ëçóìïíåß êáé ôçí äéêéÜ ôïõ öýóç áêüìá. Äåí åëêýåé ôçí øõ÷Þ óôçí öñïíôßäá
ãéá ôçí ôñïöÞ, ïύôå óå ìÝñéìíá ãéá ôçí åíäõìáóßá..áëëÜ üëç ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ ôçí
ìåôáèÝôåé óôï ðþò èá áðïêôÞóåé ôá áéþíéá áãáèÜ,..ôç óùöñïóýíç êáé ôçí áíäñåßá, ôç
äéêáéïóýíç êáé ôç öñüíçóç..ÊáëÞ åõ÷Þ åßíáé åêåßíç, ðïõ åìöõôåýåé óôçí øõ÷Þ
êáèáñÞ ôçí Ýííïéá ôïõ È. Åíïßêçóç ôïõ È. åßíáé ôï íá Ý÷åé êáíåßò ôïí È. éäñõìÝíï ìÝóá ôïõ
äéá ôçò ìíÞìçò. Ôüôå ãéíüìáóôå íáïß ôïõ È., üôáí ç óõíï÷Þ ôçò ìíÞìçò äåí äéáêüðôåôáé
áðü ãÞéíåò öñïíôßäåò êé ï íïõò äåí äéáôáñÜóóåôáé áðü áðñïóäüêçôá ðÜèç (Ðñïò ôïí
ößëï Ãñçã.69).. Ï Ê. ðñïóåõ÷üôáí áíïßãïíôáò ôïí äñüìï óå åìÜò, ãéá ôçí áíÜâáóç ðñïò ôïí
È. êé åêðëçñþíïíôáò êÜèå äéêáéïóýíç ãéá ÷Üñç ìáò êáé óõìöéëéþíïíôáò ìáò ìå ôïí
ÐáôÝñá êáé ôéìþíôáò ôïí ùò áñ÷Þ êé áéôßá êáé öáíåñþíïíôáò üôé äåí åßíáé áíôßèåôïò
ìå ôïí È: (Éùáí.11:41)..’ÈåÝ ìïõ, ÈåÝ ìïõ ßíá ôß ìå åãêáôÝëåéðåò’, ïýôå åðåéäÞ ï ÐáôÞñ
åßíáé Θåüò ôïõ, åêôüò êé áí óõãêáôáëå÷èåß ìáæß ìáò, ïýôå åðåéäÞ
åãêáôáëåßöèçêå ðïôÝ áðü ôçí èåüôçôÜ ôïõ, áëëÜ åìåßò åßìáóôå åãêáôáëåëåéìÝíïé
êáé ðåñéöñïíçìÝíïé. Ðñïóåõ÷Þèçêå åðåéäÞ Ýêáíå äéêÞ ôïõ ôçí öýóç ìáò (¸êä.409)

ÐÑÏΣÏ×Ç ΤÏÕ ÅÁÕΤÔÕ: Ç ðñïóôáóßá ôçò ýðáñîçò, ðïõ óôá æþá êáôïñèþíåôáé
÷ùñßò êáìéÜ åðéóôáóßá, óå åìÜò åðéôåëåßôáé ìå ðñïóï÷Þ êáé óõíå÷Þ åðßâëåøç ôùí
ëïãéóìþí..’Ðñüóå÷å ôïí åáõôü óïõ’..ÊñõöÝò ðáãßäåò Ý÷ïõí óôçèåß ðáíôïý áðü ôïí
å÷èñü..Ðñüóå÷å ïýôå ôá äéêÜ óïõ, ïýôå ôá ãýñù áðü óå áëëÜ ìüíïí ôïí åáõôü óïõ .
¶ëëï ðñÜãìá åßìáóôå ìåßò ïé ßäéïé (ç øõ÷Þ êé ï íïýò) êé Üëëï ðñÜãìá ôá äéêÜ
ìáò (ôï óþìá ìáò êé ïé áéóèÞóåéò) êé Üëëï ôá ãýñù ìáò (÷ñÞìáôá êáé ç
ðñáìÜôåéá ôïõ âßïõ)...Ðïéοò åßóáé; Ãíþñéóå ôçí öýóç óïõ, üôé ôï ìåí óþìá åßíáé
èíçôü ç äå øõ÷Þ áèÜíáôç..Íá åðéìåëåßóáé ôçí øõ÷Þ, ðïõ åßíáé ðñÜãìá áèÜíáôï. Íá
áðïíÝìåéò óôï ìåí óþìá ôéò äéáôñïöÝò êáé ôá óêåðÜóìáôá óôçí äå øõ÷Þ ôá äüãìáôá
ôçò åõóÝâåéáò äçë. ëåðôÞ áãùãÞ, Üóêçóç áñåôÞò, äéüñèùóç ôùí ðáèþí. ¼ðùò óôç
æõãáñéÜ áí öïñôþóåéò õðåñâïëéêÜ ôçí ìéá ðëÜóôéããá ç Üëëç èá ãåßñåé Ýôóé êáé
óôï óþìá êáé ôçí øõ÷Þ....Íá ðñïóÝ÷åéò ôïí åáõôü óïõ ãéá íá ãíùñßæåéò ôçí õãåßá êáé
ôçí áññþóôéá ôçò øõ÷Þò. Ãéáôß ðïëëïß ðïõ íïóïýí áðü ìåãÜëç êé áíßáôç áóèÝíåéá
ëüãù ôçò ìåãÜëçò áðñïóåîßáò äåí ãíùñßæïõí ïýôå áõôü ôï ßäéï, üôé íïóïýí. ..Óôï ìåãÜëï
óðßôé ôçí Åêêëçóßá, äåí õðÜñ÷ïõí ìüíï äéÜöïñá óêåýç, ÷ñõóÜ, áñãõñÜ, îýëéíá,
ðÞëéíá áëëÜ êáé äéÜöïñá åðáããÝëìáôá. Êõíçãüò; Νá ðñïóÝ÷åéò íá ìçí óïõ öýãåé ôï
èÞñáìá ãéá íá ïäçãÞóåéò óôïí ÓùôÞñá, áõôïýò ðïõ Ý÷ïõí åîáãñéùèåß áðü ôçí êáêßá ,
áöïý ôïõò óõëëÜâåéò ìå ôïí ëüãï ôçò áëÞèåéáò. Åßóáé ðåæïðüñïò; Ðñüóåîå ìçí
ðáñáóôñáôÞóåéò ðñïò ôá äåîéÜ Þ ôá áñéóôåñÜ. Âüäéæå ôï âáóéëéêü äñüìï. Ï
143
áñ÷éôÝêôïíáò èåìÝëéï ôçò ðßóôçò ôïí É.×.. Ï âïóêüò íá åðéóôñÝöåé ôï ðëáíçìÝíï, íá
åðéäÝíåé ôï ðëçãùìÝíï, íá èåñáðåýåé ôï Üññùóôï. Ï ãåùñãüò íá óêÜâåé ãýñù áðü ôçí
Üêáñðç óõêéÜ..Ï óôñáôéþôçò íá åêóôñáôåýåé ôçí êáëÞ åêóôñáôåßá, åíáíôßïí ôùí
ðíåõìÜôùí ôçò ðïíçñßáò, ôùí óáñêéêþí ðáèþí, íá öïñÝóåé ôçí ðáíïðëßá ôï È.. Ï áèëçôÞò
áò ðñïóÝ÷åé ôïí åáõôü ôïõ, ìçí ôõ÷üò ðáñáâåß ôïõò áèëçôéêïýò êáíüíåò..Ï ëüãïò ôïõ È.
äåí óå èÝëåé ôåìðÝëç êáé êïéìéóìÝíï, áëëÜ íçöÜëéá êé Üãñõðíá ðñïϊóôÜìåíï ôïõ åáõôïý
óïõ..Ìçí áöÞíåéò íá óïõ öýãåé ôï ðáñüí åîáéôßáò ïêíçñßáò (üðùò óõíçèßæïõí ïé
íÝïé íá ïíåéñåýïíôáé) êáé ìç èåùñåßò óáí äåäïìÝíç ôçí áðüëáõóç áõôþí ðïõ ìÞôå
õðÜñ÷ïõí êáé ðïõ ôõ÷üí äåí èá õðÜñîïõí..Ìçí öáíôÜæåóáé ôá áíýðáñêôá, áëëÜ íá
ïéêïíïìåßò ôá ðáñüíôá ðñïò ôï óõìöÝñïí.. ÅðåéäÞ åßíáé åýêïëï ðñÜãìá íα
ðåñéåñãÜæåóáé ôá îÝíá, ðáñÜ íá óêÝöôåôáé ôá äéêÜ ôïõ, íá ìçí ðáèáßíïõìå íα
ðåñéåñãÜæåóáé ôá êáêÜ ôïõ ôÜäå, áëëÜ íá óôñÝöåéò ôï âëÝììá ôçò øõ÷Þò óïõ óôçí
Ýñåõíá ôïõ åáõôïý óïõ. Êïßôáîå ôïõò êáõ÷çóéÜñçäåò; Äåí Ýãéíáí üëïé óêüíç; Äåí åßíáé
üëïé έíá ðáñáìýèé; ..Óêýøå óôïõò ôÜöïõò ìÞðùò ìðïñåßò íá äéáêñßíåéò ðïéοò åßíáé ï
äïýëïò êé ï êýñéïò, ï öôù÷üò êé ï ðëïýóéïò. Åöüóïí èõìÜóáé ôïí åáõôü óïõ äåí èá
áëáæïíåõèåßò ðïôÝ. ..Åßóáé öôù÷üò; ÓêÝøïõ üôé åßóáé Üíèñùðïò, ôï ìüíï èåüðëáóôï
áðü ôá æþá..¸ëáâåò øõ÷Þ íïåñÞ ìå ôçí ïðïßá óôï÷Üæåóáé ôï Èåü, ìå ôïí ëïãéóìü
êáôáíïåßò ôç öýóç ôùí üíôùí..¼ëá ôá æþá åßíáé äïýëá êé õðï÷åßñéÜ óïõ..Äåí Ý÷åéò
ôéò áêôéíïâïëßåò ôïõ ÷ñõóïý, Ý÷åéò ôç óåëÞíç..Äåí Ý÷åéò êñåâÜôé åëååöÜíôéíï,
áëëÜ Ý÷åéò ôç ãç ðïõ åßíáé ôéìéþôåñç ..Äåí êáôáêëßíåóáé êÜôù áðü ÷ñõóÞ ïñïöÞ,
áëëÜ Ý÷åéò ôïí ïõñáíü ðïõ áêôéíïâïëåß, Äéá óå È. ìåôáîý ôùí áíèñþðùí.. Áí ðñïóÝ÷åéò
ôïí åáõôü óïõ êáé ôá ðáñüíôá èá áðïëáìâÜíåéò:..êáé èá êáôáëÜâåéò üôé ôï ëïãéêü
åßíáé ôï íïåñü ôçò øõ÷Þò, ôï äå ðáèçôéêü åßíáé ôï Üëïãï, êáé èá åîé÷íéÜóåéò ôïí
äçìéïõñãü óïõ áðü ôïí åáõôü óïõ, óáí óå Ýíá ìéêñü äéÜêïóìï. (Åéò ôï Ðñüóå÷å óåáõôþ)

ÐÑÏÓÙÐÏ: Ðïëëïß åñùôïýí, ðïéοò èá ìáò äåßîåé ôá áãáèÜ; ¼ðïéïò üìùò áðïâëÝðåé óôçí
áñåôÞ ðñïóðåñíÜ áõôÞ ôçí äïõëéêÞ áíôßëçøç ãéá ôï êáëü êáé ôï âëÝðåé ìÝóá óôï öùò,
ôç ëÜìøç åêåßíç, ðïõ áðáõãÜæåôáé áðü ôï èåßï ðñüóùðï, ðïõ äåí åßíáé óôç öýóç ôçò
áßóèçóçò íá ôï ðëçóéÜóåé. Ðñüóùðï ôïõ È., ðïõ ôï âëÝðïõìå ìå ïñéóìÝíá
÷áñáêôçñéóôéêÜ åßíáé ïé áñåôÝò ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí ôçí èåßá ìïñöÞ (Óôéò Åðéãñ.
39)

ÐÔÙÓÇ: Ìå ôéò áíáóôáôþóåéò ôïõ êáêïý ç øõ÷Þ óêÝðáóå ôïí êáèñÝöôç äéá ôïõ ïðïßïõ
ìðïñïýóå íá âëÝðåé ôçí åéêüíá ôïõ Ðáôñüò áëëÜ ðåñéöÝñåôáé êáé âëÝðåé åêåßíá ðïõ
õðïðßðôïõí óôéò áéóèÞóåéò..Áí êáíåßò âõèéóèåß óôï âõèü, äåí âëÝðåé ðëÝïí ôï
öùò, ïýôå åêåßíá ðïõ öáßíïíôáé ìÝóá óôï öùò ãéáôß ôá ìÜôéá ôïõ åßíáé
óôñáììÝíá ðñïò ôá êÜôù êáé íïìßæåé üôé åêôüò áðü ôïí âõèü ôßðïôå
ðåñéóóüôåñï äåí õðÜñ÷åé áëëÜ êáôåâáßíåé óõíå÷þò ðñïò ôá êÜôù, ôá
óêïôåéíüôåñá êáé âáèýôåñá ìÝñç, êÜôé ðïõ Ýðáèå êáé ôï ãÝíïò ôùí á. (óôçí
áñ÷Þ èåüò ï Þëéïò, ìåôÜ ôá óôïé÷åßá ôùí óùìÜôùí, óáí óáëéãêÜñéá èåïðïßçóáí ά.,
ëßèïõò åñðåôÜ êáé îýëá êé Üãñéá Üëïãá, áêüìá êé áíýðáñêôá êõíïêÝöáëá) (ÊáôÜ
åéäþëùí, 91ê.å.) Ï ðñþôïò Ü. åß÷å ôï íïυ ôïõ óôïí È. ìå áíåðáßó÷õíôç ðáññçóßá, êáé
æïýóå ìáæß ìå ôïõò áããÝëïõò åíôñõöþí óôç èÝá ôùí íïçôþí, ðïõ ï Üã.ÌùõóÞò ìåôáöïñéêÜ
ïíüìáóå ðáñÜäåéóï. ¸÷åé ôçí éêáíüôçôá ç êáèáñüôçò ôçò øõ÷Þò íá êáèñåöôßæåé
ìÝóá ôçò êáé ôïí È.(Ìáôè.5:8) Ïé Ü. áöïý ðáñáìÝëçóáí ôá øçëüôåñá êé Ýäåéîáí ïêíçñßá
óôçí êáôáíüçóç ôïõò áíåæÞôçóáí áõôÜ, ðïõ âñßóêïíôáí ðëçóßïí ôïõò, óôï óþìá êáé ôéò
áéóèÞóåéò..ðåñéÝðåóáí óå åðéèõìßá åáõôïý ôïõò, áöïý ðñïôßìçóáí íá âëÝðïõí ôá
áíèñþðéíá ðáñÜ ôá èåßá, õðïäïýëùóáí ôçí øõ÷Þ ôïõò óôéò óáñêéêÝò çäïíÝò êáé
ëçóìüíçóáí ôçí åîïõóßá, ðïõ ôïõò Ýäùóå åîáñ÷Þò ï È.. ÁéóèÜíèçêáí ãõìíïß áðü ôçí
üñáóç ôùí èåßùí êáé ðñïóôÝèçêáí óôçí øõ÷Þ ôïõò öüâïé êé áãùíßåò êé çäïíÝò êáé ôï
åðßãåéï öñüíçìá. ÅðåéäÞ üðïéïò äåí èÝëåé íá áðïìáêñõíèåß áðü ôéò åðéèõìßåò,
öïâÜôáé ôïí èÜíáôï êáé ôïí ÷ùñéóìü ôïõ óþìáôïò.. ¸êáíå êáôÜ÷ñçóç ôïõ ïíüìáôïò ‘êáëüò’
êé åðßóôåõå üôé üíôùò êáëÞ åßíáé çäïíÞ. Áöïý ç øõ÷Þ åñùôåýèçêå ôçí çäïíÞ,
144
Üñ÷éóå êáé íá ôçí áðïëáìâÜíåé. ÅðåéäÞ åê öýóåùò åßíáé åõêßíçôç, áí êáé
áðåóôñÜöç áðü ôá êáëÜ, åíôïýôïéò äåí ðáýåé íá êéíåßôáé äéá ôá ìç üíôá, ðïõ åßíáé
ðëÜóìáôá öáíôáóßáò..¸÷åé ðëáóèåß ü÷é üìùò áðëÜ íá êéíåßôáé áëëÜ ðñïò ôá
åêåß ðïõ ðñÝðåé. Öáíôáóôåßôå Ýíáí çíßï÷ï íá áñìáôïäñïìåß ü÷é ðñüò Ýíá
óêïðü áëëÜ íá ïñìÜ ðÜíù óå áõôïýò, ðïõ óõíáíôÜ. íá âëÝðåé ìüíïí ôï ôñÝîéìï êé ü÷é
ôï óêïðü. Ôï ßäéï ç øõ÷Þ áìáñôÜíåé êáé êõïöïñåß ìÝóá ôçò ôï êáêü êáé äåí âëÝðåé üôé
ðáñáóôñÜôçóå. ÅðåéäÞ ãíþñéæå üôé ç èÝëçóç ôùí á. Ý÷åé ôçí åëåõèåñßá, ðñüëáâå
êáé ôïõò åîáóöÜëéóå ìå íüìï êáé ôüðï (ðáñÜäåéóï) ôç ÷Üñç, ðïõ ôïõò Ýäùóå..Ôï
‘èáíÜôù áðïèáíåßóèå’ óÞìáéíå ôçí áéþíéá ðáñáìïíÞ óôï èÜíáôï êáé ôç öèïñÜ.. ‘Åãþ åßðá
èåïß åóôÝ, êáé ãéïß ôïõ õøßóôïõ üëïé, åóåßò üìùò ùò Ü. áðïèíÞóêåôå’ (Ø.81:6-7) Ìå ôçí
ðáñÜâáóç ôçò åíôïëÞò åðÝóôñåøáí óôï êáôÜ öýóç, ðïõ åßíáé óõíÝðåéá ôçò ãÝíåóçò
åê ôïõ ìçäåíüò..×Üñç óôçí êïéíùíßá ôïõò ìå ôïí Ëüãï íßêçóáí ôç öýóç ‘ï È. Ýðëáóå ôïí Ü.
ãéá íá åßíáé Üöèáñôïò êáé åéêüíá ôçò äéêÞò ôïõ áéäéüôçôïò, áðü öèüíï üìùò ôïõ
äéáâüëïõ ìðÞêå óôïí êüóìï ï èÜíáôïò’ (Óïö.Óïë. 2:23-4) (Ðåñß åíáíèñùðÞóåùò 237-9).
Åêåßíïò ðïõ åðéóôáôïýóå ôçí ðåñßãåéï èåùñåß ðñïóâïëÞ & äåí áíÝ÷åôáé íá
áíáäåé÷èåß áðü ôçí öýóç, ðïõ åßíáé õðï÷åßñéá ó’áõôüí êÜðïééá ïõóßá, ðïõ ìïéÜæåé
ìå ôçí õðåñÝ÷ïõóá áîßá ôïõ È....Êé üðùò óôï ëý÷íï, üôáí ç öùôéÜ áñðÜóåé ôï öõôßëé, ï
áäõíáôþí íá óâÞóåé ôç öëüãá ìå ôï öýóçìá èá ñßîåé íåñü óôï ëÜäé...Ýôóé êé ï
áíôéêåßìåíïò, áíáìåßîáò ôçí ðñïáßñåóç ôïõ áíèñþðïõ ìå ôçí êáêßá åðéôõã÷Üíåé íá
óâÞóåé & íá áìáõñþóåé ôçí åõëïãßá. Êé üôáí ëåßøåé ç åõëïãßá êáô’áíÜãêç ìðáßíåé
áíôß áõôÞò ôï áíôßèåôï..Åíþ ï È. ìå üñéóå ôçí øõ÷Þ ìïõ ãéá æùÞ (æùÞ Þôáí âÝâáéá ç
ôñõöÞ ôïõ Ðáñáäåßóïõ), ïé å÷èñïß ôçí ìåôÝèåóáí áðü ôçí öýëáîç ôïõ Ðáñáäåßóïõ íá
öñïíôßæåé ôï äéêü ôïõò áìðÝëé, ðïõ ôá ôóáìðéÜ ôïõ ðáñÜãïõí ðéêñßá & ôá óôáöýëéá
ôïõ ÷ïëÞ. Åíþ ðñïóôáôåõüôáí áðü ôïí È. ìå üëá áõôÜ, êé áðïëÜìâáíå ôá áãáèÜ ôïõ ðïëý
ãñÞãïñá áöïý ÷ïñôÜóèçêå êé áõèáäßáóå áðü ôïí êüñï, ðñïôßìçóå áíôß ôçò íïçôÞò
ïìïñöéÜò áõôü ðïõ åöÜíç ôåñðíü óôá óáñêéêÜ ìÜôéá êé áíôß ôùí ðíåõìáôéêþí
áðïëáýóåùí èåþñçóå ðïëõôéìüôåñï ôï ãÝìéóìá ôçò êïéëéÜò..Äåí Ýãéíå áðü áíÜãêç
êáêüò, áëëÜ ëüãù áðåñéóêåøßáò.. (ôï ôßìçìá ôçò áìáñôßáò èÜíáôïò’. ¼óï
áðïìáêñõíüôáí áðü ôç æùÞ (ôïí Èåü), ôüóï ðëçóßáæå óôï èÜíáôï (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí
êáêþí,109-11)... Ïé ά. áöüôïõ Ýóêáøáí êé Ýâãáëáí áðü ôç ãç ÷ñõóÜöé, áóÞìé,
ðïëõôßìïõò ëßèïõò êáé êáôáóêåýáóáí ìáëáêÜ êáé ðåñéôôÜ ñïý÷á, êé üôé ðáñüìïéï
ðñÜãìá, ðïõ áðïôåëåß áöïñìÞ ðïëÝìïõ êáé åðáíáóôÜóåùí, êáé åãêáèéäñýóåùò
ôõññáíßáò, áðïêôïýí ðáñÜëïãç õðåñïøßá êé áðïêëåßïõí ôçí åëåçìïóýíç áðü ôïõò
äýóôõ÷ïõò áíèñþðïõò êáé äåí èÝëïõí ïýôå ìå ôá äéêÜ ôïõò ðåñéôÜ íá êáëýøïõí ôá
áíáãêáßá ôùí Üëëùí ÷ùñßò íá èõìïýíôáé üôé ç öôþ÷åéá êé ï ðëïýôïò, ç äïõëåßá êé
ç åëåõèåñßá åìöáíßóôçêáí óáí áññþóôéåò áñãüôåñá óôï ãÝíïò ìáò áðü êïéíïý
ìáæß ìå ôçí êáêßá, ôçò ïðïßáò åßíáé åðéíïÞìáôá. Äåí Ýãéíáí Ýôóé åî’áñ÷Þò, ëÝåé
ç ÃñáöÞ áëëÜ åêåßíïò ðïõ Ýðëáóå ôïí Üíèñùðï, ôïí Üöçóå åëåýèåñï êé áõôåîïýóéï êáé
ðëïýóéï óôïí ðáñÜäåéóï ôçò ôñõöÞò..Åëåõèåñßá êáé ðëïýôïò Þôáí ôüôå ìüíïí ç ôÞñçóç
ôçò åíôïëÞò, êáé ðáñÜâáóç êáé öôþ÷åéá ç ðáñÜâáóÞ ôçò. ÌåôÜ ôçí ðáñÜâáóç
åìöáíßóôçêáí ïé öèüíïé êé ïé öéëïíåéêßåò êé ç äüëéá êõñéáñ÷ßá ôïõ óáôáíÜ, ðïõ
ðáñáóýñåé ðÜíôá ìå ôçí ëáéìáñãßá ôçò çäïíÞò ôïõò ðéï èñáóóåßò åíáíôßïí ôùí
áóèåíåóôÝñùí, ó÷ßóèçêå ôï åíéáßï áíèñþðéíï ãÝíïò êé Ýëáâå äéÜöïñá ïíüìáôá êé ç
ðëåïíåîßáêáôáêåñìÜôéóå ôçí åõãÝíåéá ôçò áíèñþðéíçò öýóçò áöïý ðñïóÝëáâå ùò
óýììá÷ï êáé âïçèü ôçò êáôáäõíáóôåýóåùò ôï íüìï (Ëïã.14,291-3)...ÌáêÜñé íá
åîáöáíéæüôáí ç êáêßá êé ç ðñþôç ôçò ñßæá, ï äéÜâïëïò, ï ïðïßïò åíþ êïéìüìáóôáí
Ýóðåéñå ìÝóá ìáò æéæÜíéá, ãéá íá ãßíåé ç áñ÷Þ ôïõ êáêïý ç ðáñáìÝëçóç ôïõ
áãáèïý..ÊáôáäéêÜóèçêá óå áäéÜêïðç ëýðç ãéá ôçí ðéêñÞ çäïíÞ êáé óå ðüëåìï, ðñïò
åêåßíï, ðïõ åß÷á ãßíåé êáêþò ößëïò êáé õðÝêëåøå ôç èÝëçóÞ ìïõ ìå ôç ãåýóç ôïõ
êáñðïý. ÁõôÞ åßíáé ç ìçôÝñá ôçò áíÜãêçò, ç áíÜãêç ôçò ðëåïíåîßáò, ç ðëåïíåîßá ôùí
ðïëÝìùí, ïé ðüëåìïé ðáôÝñåò ôùí öüñùí, ïé äå öüñïé ç ðéï âáñéÜ óõíÝðåéá ôçò
êáôáäßêçò ìáò. Åìåéò áò ìçí êÜíïõìå âáñýôåñï ôï ðñüóôéìï, áöïý âñéóêüìáóôå êÜôù
áðü ôçí ßäéá êáôáäßêç..Ï È. áðáéôåß áðü ìáò ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ åíüò ðñïò ôïí Üëëï,
145
Ýóôù êé áí ôéìùñïýìåèá áðü áõôüí..ÊÜìå ãéá ôïí åáõôü óïõ ôçí åããñáöÞ óôïõò ïõñáíßïõò
êáôáëüãïõò ðéï êáëÞ ìå ôï íá öáíåßò êáëüò êáé öéëÜíèñùðïò ðñïò åìáò.(Ëïã.19, 419
ê.å.) ¸ëåïò óôïí ðåóìÝíï. Ç åõóðëá÷íéêÞ öùíÞ ‘AäÜì, ðïý åßóáé;’ áíôß ôïõ óå ðïéÜ ðôþóç
êáôÝðåóåò áðü ôüóï ìåãÜëï ýøïò (Óôïí 114 Øáëì., 409).. ¶öçóáí ôïí äñüìï ôïõò (ôïí Ê.)
êáé ðåñéðëáíéüíôáí óôçí Ýñçìï Ýîù áðü ôï âëÝììá ôïõ È., ðïõ Þôáí üëç êáôÜîçñç êáé
÷ùñßò éêìÜäá, óôåñçìÝíç áðü ôçí ðíåõìáôéêÞ äñïóéÜ..Äåí ìðïñïýóáí íá âñïýí ôçí ðüëç
ôïõ È., üðïõ âñßóêåôáé ôï êáôïéêçôÞñéï ôùí áîéþí..Ðþò íá âñåèåß ôñïöÞ êáé ðïôü óå
êáôÜîåñç ãç;... Ï Ê. ãßíåôáé êáé ôá äõü áõôÜ, ðáñÝ÷ïíôáò ôïí åáõôü ôïõ êáôÜëëçëï óå
üóïõò ôïí æçôïýí..Ìéá öùíÞ áðåõèýíèçêå óôï È. ôá ìåôÜôñåøå üëá ðñïò ôï êáëü... Äñüìïò
êáé Ðüëç êáôïéêßáò ãßíåôáé áõôüò ï ßäéïò.. ’ìÝóá óå áõôüí æïýìå êáé êéíïýìáóôå êáé
õðÜñ÷ïõìå’.. Ôï áíèñþðéíï ãÝíïò áðïìáêñýíèçêå áðü ôï öùò êáé ãïíÜôéóå óôçí áìáñôßá,
Ý÷áóå ôçí üñèéá óôÜóç êé áðïîåíþèçêå áðü ôçí áëçèéíÞ æùÞ..Ãéáôß ôïõò êñáôïýóå ç
âáñéÜ ðÝäç ôïõ êáêïý, ç öôþ÷åéá ôïõ êáêïý, ðïõ ðåñéôõëß÷ôçêå ãýñù áðü ôéò
êáñäéÝò óáí óéäåñÝíéá áëõóßäá.. ÖõóéêÞ óõíÝðåéá ç æùÞ íá ðåñéìÝíåé êüðïò êáé
ôáðåßíùóç, åðéåäÞ äåí èÝëçóáí íá ðáñáìåßíïõí óôçí áãÜðç ôïõ Ê. ‘Öþíáîáí óôïí Ê. ìÝóá
óôç èëßøç ôïõò êáé ôïõò Ýóùóå’..Ç áíïìßá åßíáé ôáðåßíùóç, ìïëýâé ðïõ ðáßñíåé ìáæß
ôçò óôï âÜñáèñï, üðïéïí âñßóêåôáé øçëÜ åîáéôßáò ôçò ïìïßùóçò ðñïò ôïí È. (Óôéò
Åðéãñ.75).. Ôï äÝíôñï ôçò ãíþóåùò Þôáí óáí êÜðïéá áöïñìÞ êáé äïêéìáóßá êé Üóêçóç
ôçò õðáêïÞò êáé ðáñáêïÞò ôïõ á.. Ãé’áõôü ëÝãåôáé äÝíôñï ôçò ãíþóåùò Þ åðåéäÞ
Ýäéíå óå êåßíïõò (ðïõ Ý÷ïõí ðñï÷ùñÞóåé óôç èåßá èåùñßá), ðïõ Ýôñùãáí ôçí
äýíáìç íá ãíùñßóïõí ôçí öýóç ôïõò, ðïõ Þôáí âÝâáéá êáëÞ ãéá ôïõò ôåëåßïõò ïðüôå
‘åèáõìáóôþèç ç ãíþóç óïõ åî åìïý’ (áðü ôçí äéêÞ ìïõ êáôáóêåõÞ, Ø.138:6), áëëÜ
åðéêßíäõíï ãéá ôïõò áôåëÝóôåñïõò êáé ëáßìáñãïõò ãéá ôçí åðéèõìßá, ãéáôß ï È. ðïõ
ìáò äçìéïýñãçóå, äåí Þèåëå íá ìåñéìíÜìå êáé íá áó÷ïëïýìáóôå ìå ðïëëÜ, ïýôå íá ðñïíïïýìå
ãéá ôçí æùÞ ìáò, ðïõ åß÷å ðÜèåé ï ÁäÜì, Ý÷ïíôáò ôï áããåëéêü Ýñãï ôçò õìíïëïãßáò..Ï
ðáñÜäåéóïò Þôáí êáé áéóèçôüò êáé íïçôüò áöïý êé ï Ü. åßíáé Ýôóé Ý÷ïíôáò ùò
êáôïéêßá ôïí íïéêÜñç È. êé Ýíäïîï ñïý÷ï ôïí È. êáé ôçí ÷Üñç ôïõ êé áðïëáìâÜíïíôáò ôçí
èÝá ôïõ ðñïóþðïõ ôïõ óáí Üëëïò Üããåëïò.. Þ îýëï æùÞò ôçí âáèõôÝñá ðåñß È.
Ýííïéá, ðïõ äçìéïõñãåßôáé ìÝóá ìáò áðü ôá áéóèçôÜ, ðïõ ïíüìáóå ‘ðáí îýëïí’, äçë. ôçí
ðëçñüôçôá êáé ôçí åíüôçôá, ðïõ ðáñÝ÷åé ìüíéìç êïéíùíßá ôïõ êáëïý êé áðü ôçí Üëëç
îýëï ãíþóåùò ôçí áéóèçôÞ êáé ãåìÜôç áðü çäïíÞ ôñïöÞ, ðïõ öáéíïìåíéêÜ ðñïêáëåß
ãëõêýôçôá, óôçí ðñáãìáôéêüôçôá êÜíåé êïéíùíü êáêþí áõôüí, ðïõ ôçí ãåýåôáé..’Áðü
ðáíôüò îýëïõ’ åííïåß üôé äéáìÝóù üëùí áíõøþóïõ óå ìÝíá ôïí äçìéïõñãü êé áðüëáõóå Ýíá
êáñðü áðü üëá, äçë. åìÝíá ôçí áëçèéíÞ æùÞ. ¼ëá áò óïõ ðñïóöÝñïõí ùò êáñðü ôçí æùÞ
êáé êÜíåéò êïéíùíßá ìå ìÝíá óõóôáôéêü ôçò õðÜñîåþò óïõ, ãéáôß Ýôóé åßóáé
áèÜíáôïò. ‘Þ ä’áí çìÝñá öÜãçóèå’ ãéáôß ç áéóèçôÞ ôñïöÞ ðçãáßíåé óôçí öèïñÜ, êé
åßíáé áäýíáôïò íá ðáñáìåßíåé Üöèáñôïò ï êïéíùíüò ôçò áéóèçôÞò ôñïöÞò. (¸êä., 209)
Ðþò óôï êÝíôñï ôïõ ðáñáäåßóïõ õðÞñ÷áí äýï äÝíôñá; Ôï êåíôñéêüôåñï óçìåßï ôçò
èåßáò öõôåßáò åßíáé ç æùÞ, åíþ ï èÜíáôïò åßíáé êáèåõôüí áöýôåõôïò êé
Üññéæïò..áëëÜ öõôåýåôáé ðÜíù óôç óôÝñçóç ôçò æùÞò... Áöïý ëïéðüí ç æùÞ åßíáé
óôï ìÝóïí ôùí èåßùí öõôþí..ãé’áõôü & ôï èáíáôçöüñï äÝíôñï åßíáé óôç ìÝóç, ôïõ ïðïßïõ ï
êáñðüò ëÝãåôáé êáëüò..êáôÜ ôç ëáíèáóìÝíç êñßóç ðåñß êáëïý êé ýóôåñá áðü ôçí
ðéêñÞ ôïõ ãåýóç öáßíåôáé ðωò åßíáé êáêüò, óýìöùíá ìå ôéò Ðáñïéìßåò: ‘ìÝëç óôÜæïõí
ôá ÷åßëç ôçò êáêßáò, Ýðåéôá üìùò ãé’áõôïýò, ðïõ ãåýôçêáí ôçí êáêÞ ôïõ ãëýêá åßíáé
ðéêñüôåñïò áðü ÷ïëÞ’. (Üóìá éâ, 383)

ÅØÉÌÏ: Åêåßíïò, ðïõ ÷üñôáóå áðü êÜèå ëüãï, ðïõ âãáßíåé áðü ôï óôüìá ôïõ È.,
Ñóýìöùíá ìå ôçí óõíÞèç áëëçãïñßá ôçò ÃñáöÞò, ç øõ÷Þ, ðïõ ôñÜöçêå ìå ôá éåñÜ
ãñÜììáôá, åêâÜëëåé ðáñüìïéï ñÝøéìï, ëüãïí áãáèüí..ÂëÝðåéò ôß îåñíïýí ôá óôüìáôá ôùí
áéñåôéêþí; Ðüóá âñùìåñÜ êé áðáßóéá åßíáé ôá ëüãéá ôïõò, ðïõ áìñôõñïýí êÜðïéá
áññþóôéá óïâáñÞ óôï âÜèïò ôïõò; Ìçí ãáñãáëÜò ôá áõôéÜ óïõ êáé óõãêåíôñþíåéò

146
óùñü äáóêÜëùí ãéá ôïí åáõôü óïõ, ðïõ åßíáé äõíáôü íá áññùóôÞóïõí ôá óðëÜ÷íá óïõ
êáé íá óïõ ðñïîåíÞóïõí ñÝøéìï ðïíçñþí ëüãùí (Óôïí 44 Øáëì.267)

ÁÑÊÁ-ΣΩΜÁ: Ç áã.ÓõãêëçôéêÞ êÜðïôå îåêïõñáæüôáí áðü ôçí óêëçñüôáôç

Ó Üóêçóç, ãéá íá ìçí äéáëõèïýí äéá ìéáò ôá ìÝëç ôïõ óþìáôïò, åðåéäÞ áõôü åßíáé
áðüäåéîç Þôôáò. ¼ôáí ôá üðëá ðáñáäïèïýí, ðïéÜ åëðßäá áðïìÝíåé óôïí óôñáôéþôç ãéá
íá ðïëåìÜ; Ìåñéêïß åîÜíôëçóáí ôïõò åáõôïýò ôïõò ìå õðåñâïëéêü êáé ðáñÜëïãï ìÝôñï êáé
ðñïîÝíçóáí êáßñéá ðëçãÞ óôï ó. ôïõò Êáé êáôÝóôñåøáí ôïõò åáõôïýò ôïõò, óáí íá åß÷å
ðáñáéôçèåß ï áíôßðáëïò..Êé ïé íáýôåò üôáí ôïõò êáôáëÜâåé èýåëëá ìÝíïõí ðåéíáóìÝíïé.
¼ôáí åðéæÞóïõí ôüôå öñïíôßæïõí íá åîáóöáëßóïõí êáé ôçí äåýôåñç óùôçñßá. Êé üëïò ï
÷ñüíïò óôçí èÜëáóóá äåí îïäåýåôáé óå ôñéêõìßåò, ïýôå ðåñíïýí ôïí êáéñü ôïõò áìÝñéìíá,
ïýôå ðáñáóýñïíôáé áðü âáèý ýðíï, äéüôé áðü ôï ðáñåëèüí ãíùñßæïõí ôï ìÝëëïí (Âßïò ôçò
Óõãêëçô.265) ..Áí êÜðïéïò êáíåßò åíäéáöÝñåôáé ãéá ôï óþìá, ãéáôß åßíáé ôï ìüíï
áíáãêáßï êôÞìá óôç øõ÷Þ & óõíåñãÜæåôáé ìáæß ôçò óôçí åðßãåéï æùÞ, ëßãï èá
öñïíôßóåé ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõ, þóôå êé áõôü íá óõãêñáôåß & ìå ìÝôñéá öñïíôßäá íá
ôï äéáôçñåß ãåñü ãáé ôçí õðçñåóßá ôçò øõ÷Þò áëëÜ & íá ìçí óêéñôÜ áðü ôïí êüñï. Áí
êÜðïôå ôï äåß íá öëÝãåôáé áðü ôéò åðéèõìßåò ôïõ ðåñéóóïôÝñïõ êé áíùöåëïýò, èá
êñáõãÜóåé ðñïò áõôü: ‘Ôßðïôå äåí öÝñáìå óôïí êüóìï..’(ÁÔéì.6:7-8) & èá ôï êÜìåé
õðÜêïõï êé åëáöñü ðÜíôïôå óôçí ïõñÜíéï ïäïéðïñßá & èá áðïêôÞóåé óõíåñãÜôç óôá
ðáñüíôá.. (Ðåñß ôïõ ìç ðñïóçëþóèáé, 183-5). Ôá óéôçñÜ öõôñþíïíôáò ôïõò óðüñïõò
ôïõò äåí öáßíïíôáé áìÝóùò ôá óôÜ÷õá áëëÜ ôï ðñþôï ãÝííçìá åßíáé ôï ÷üñôï, ðïõ
êáèáßñåé ôïí êáñðü, (áðïôåëþíôáò óêÝðç ôçò ñßæáò áðü ôï êñýï & ôçí æÝóôç)
Ýðåéôá ãßíåôáé ç êáëáìéÜ (ðïõ Ý÷åé áëåðÜëëçëïõò ÷éôþíåò) êé áöïý öèáñåß ôï
÷üñôï & ôüôå ùñéìÜæåé ï êáñðüò øçëÜ óôï óôÜ÷õ. ¼ðùò ï ãåùñãüò äåí áãáíáêôåß
áëëÜ óôï êáèÝíá âëÝðåé ôçí áðáñáßôçôç ÷ñçóéìüôçôá, ðïõ ìå áõôÞí ðñï÷ùñÜ ç öýóç
ìå ôÝ÷íç ïäçãþíôáò ôïí êáñðü óôçí ôåëåßùóÞ ôïõ, καιñüς ãéá óÝíá íá ìçí áãáíáêôåßò
ðïõ ç öýóç ìáò ðñï÷ùñåß äéáìÝóïõ ôùí áíáãêåßùí äñüìùí ðñïò ôï óêïðü ôçò áëëÜ íá
íïìßæåéò üôé áíÜëïãá ìå ôï ãåãïíüò ôùí óðüñùí áõôü ðïõ åßíáé êÜèå öïñÜ ðáñüí åßíáé
ïðùóäÞðïôå ÷ñÞóéìï & áðáñáßôçôï. Ãéáôß äåí ëÜâáìå ôçí ýðáñîÞ ìáò ãéá íá öôÜóïõìå
ùò ôï Ýìâñïõ ïýôå áðïâëÝðåé ç öýóç ìáò óôéò äéÜöïñåò çëéêßåò ðïõ êÜèå öïñÜ
ìåôáâáëëüìåíç íôýíåôáé & îåíôýíåôáé, ïýôå áêüìç áðïâëÝðåé óôç äéÜëõóç ôïõ óþìáôïò,
ðïõ ãßíåôáé ìå ôïí èÜíáôï. Και üðùò ç ãåùñãßá áðïâëÝðåé óôï èåñéóìü ôïõ êáñðïý,
Ýôóé & ôï ðÝñáò ôçò æùÞò ðïõ èá áðïêïìßóïõìå åßíáé ç ìáêáñéüôçôá, åíþ üëá üóá
âëÝðïõìå ãýñù áðü ôï óþìá, ï èÜíáôïò, ôá ãçñáôåéÜ, ç íåüôçôá, ç íçðéáêÞ çëéêßá, ç
åìâñõáêÞ æùÞ, üëá áõôÜ åßíáé êÜðïéá ÷üñôá êé Üãáíá & êáëáìéÝò, ðïñåß & óåéñÜ
ôåëåßùóçò ðïõ åëðßæïõìå. ¸ôóé ïýôå áðÝ÷èåéá èá íïéþóåéò ãéá áõôÜ, ïýôå èá
äåèåßò ìå ðÜèïò ìáæß ôïõò. ¼ðùò ï ãéáôñüò êáôÝ÷ïíôáò óýìöùíá üëç ôçí åðéóôÞìç
ôùí ùöåëßìùí & ôùí âëáâåñþí óõìâïõëåýåé ôï ðáéäß ôïõ ôï óùóôü áëëÜ äåí ìðïñåß íá
åìðïäßóåé ôï ìéêñü óôçí çëéêßá & óôï íïυ íá åðéèõìÞóåé êÜðïéï äçëçôçñéþäåò êáñðü.
ÅðåéäÞ üìùò Ý÷åé êÜèå åßäïõò áíôßäïôï åðéôñÝðåé óôï ðáéäß íá äïêéìÜóåé ôá
âëáâåñÜ, þóôå íá êáôáëÜâåé ôçí ÷ñçóéìüôçôá ôçò ðáôñéêÞò óõìâïõëÞò, Ýôóé & ï
ãëõêüò ÐáôÝñáò ôçò öýóçò ìáò. Ìáò öüñåóå ôïõò äåñìÜôéíïõò ÷éôþíåò. Öüñåìá ôçò
ëïãéêÞò öýóçò Ýãéíáí ôá éäéþìáôá ôçò Üëïãçò, ç öéëçäïíßá, ï èõìüò, ç áðëçóôßá. Äåí
åßíáé ôï óþìá áßôéï ôïõ êáêïý áëëÜ ç ðñïáßñåóç. Ôï óþìá êéíåßôáé óýìöùíá ìå ôçí
äéêÞ ôïõ öýóç. Ìå ôï öáãçôü óõìðëçñþíåé áõôü ðïõ ëåßðåé. Ìå ôçí äéáäï÷Þ üóùí
ãßíïíôáé ôï óþìá áèáíáôßæåôáé. Ï õðçñÝôçò üìùò ôùí çäïíþí Ýêáíå ôéò áíÜãêåò äñüìïõò
ôùí ðáèþí. Áíôß ôñïöÞò ôñõöÞ, áíôß öïñÝìáôïò êáëëùðéóìüò, áíôß óðéôéþí
ðïëýôÝëåéá, áíôß ðáéäéþí ðáñÜíïìåò çäïíÝò. Ôé êïéíü Ý÷ïõí ìå ôçí ôñïöÞ ôá óêáëéóìÝíá
áóçìéêÜ ðïéêéëìÝíá ìå ÷ñõóü & ðÝôñåò; ¹ ôé ÷ñåéÜóôçêå ôï öüñåìá ôçí ÷ñõóÞ
êëùóôÞ & ôï ðïñöõñü ÷ñþìá. Ç ðëåïíåîßá ãßíåôáé ôñõðçìÝíï ðéèÜñé ðïõ ðÜíôá
÷ñåéÜæåôáé íåñü & ðÜíôá åßíáé Üäåéï. Äåí åßíáé ëïéðüí ôï óþìá áëëÜ ç
ðñïáßñåóç.....¸íáò âþëïò áðü óßäåñï ÷ñçóéìåýåé óôç óéäçñïõñãßá êé áêáôÝñãáóôïò

147
ãßíåôáé áìüíé ãéá ôïí ôå÷íßôç. ¼ôáí ç öùôéÜ êáèáñßóåé ìå åðéìÝëåéá ôï óâþëï,
áðïèÝôåé üôé ôï ãåþäåò & Ü÷ñçóôï, ôç óêïõñéÜ, & áõôü ðïõ Þôáí êÜðïôå áìüíé, áöïý
ëåðôïäïõëåýôçêå Ýãéíå èþñáêáò. Ôï óþìá ìáò Ý÷åé ðïëëÞ óêïõñéÜ, ôá ïðïßá óôç æùÞ
áõôÞ åßíáé ÷ñÞóéìá, óôçí Üëëç æùÞ åßíáé ôåëåßùí Ü÷ñçóôá & îÝíá. Áõôü ðïõ
ðåôõ÷áßíåé ôï óßäçñï ìå ôçí öùôéÜ, ðåôõ÷áßíåé ï ôï óþìá ìå ôïí èÜíáôï. ¼ôáí ç üñåîç
ðïõ ôþñá ïñÝãåôáé çäïíÝò & ðëïýôç & åîïõóßåò & èõìïýò êáèáñèåß, ôüôå èá óôñÝøåé
ôçí åíÝñãåéÜ ôçò ðñïò ôï ìüíï åðéèõìçôü êé áãáðçôü. Åêåß óôñÝöåôáé ï áôÝëåéùôïò
Ýñùôáò ôçò áëçèéíÞò ïìïñöéÜò, åêåß ç áîéÝðáéíç ðëåïíåîßá ãéá ôïõò èçóáõñïýò ôçò
óïößáò, êé ç ùñáßá öéëïäïîßá ðïõ êáôïñèþíåôáé ìå ôçí êïéíùíßá ôçò âáóéëåßáò ôïõ È. &
ôï ùñáßï ðÜèïò ôçò áðëçóôßáò ðïõ ïõäÝðïôå ÷ïñôáßíåé ìå ôá õðåñêåßìåíá. Áöïý ëïéðüí
ìÜèåéò üôé óôïõò êáéñïýò ðïõ ðñÝðåé ï ôå÷íßôçò ôïõ ðáíôüò èá îáíá÷áëêåýóåé ôï
óâþëï ôïõ óþìáôïò óå üðëï ÷áñÜò, èþñáêá äéêáéïóýíçò, îßöïò ôïõ Ðíåýìáôïò &
ðåñéêåöáëáßá ôçò åëðßäïò & èá êáôáóêåõÜóåé ôçí ðáíïðëßá ôïõ È., ôüôå íá
áãáðÜò ôï óþìá óïõ óýìöùíá ìå ôï áðïóôïëéêü êáíåßò äåí ìßóçóå ôï óþìá ôïõ. Ôï óþìá
ôüôå èá ôåßíåé ðñüò ôá ðÜíù. Ç ãåííçôéêÞ äýíáìç ôçò öýóçò èá ðåñÜóåé óôçí
õðçñåóßá ôïõ ôïêåôïý, ðïõ ðåñéãñÜöåé ï Çóáßáò: ‘Áðü ôï öüâï Óïõ Êýñéå
óõëëÜâáìå & ãåííÞóáìå. ÊõïöïñÞóáìå ðíåýìá óùôçñßáò óïõ ðÜíù óôç ãç. Ç ìïñöÞ
ìáò èá ëÜâåé ùñáßá ìïñöÞ. Ç êáêßá, ðïõ áó÷çìáßíåé ôþñá ôï ðñüóùðü ìáò èá
åêäéù÷èåß & èá áóôñÜøåé óå üëïõò ôï èåϊêü êÜëëïò, ôï ïðïßï åß÷áìå óôçí áñ÷Þ. Êé
áõôü åßíáé öþò, êáèáñüôçôá & áöèáñóßá & æùÞ & áëÞèåéá. Ãéá áõôü ìðñïóôÜ óôï
èÜíáôï ÷ñåéÜæåôáé ôï ùñáßï ðÝíèïò ãéá áõôÞ ôçí æùÞ, ðïõ äåí ôáõôßæåôáé ìå ôçí
äïõëéêÞ & Üëïãç èëßøç, ôçí êáôåñãáæïìÝíç èÜíáôï. Ãéá íá ìçí íïéþèåôå ëïéðüí ëýðç
üðùò ïé ëïéðïß ïé ìç Ý÷ïíôåò åëðßäá (Λόγ. Εις τους Êåêïéì.199). Êáé ìåéò åßìáóôå
óôÜ÷õò. Åîáéôßáò ôïõ êáýóùíá ôçò áìáñôßáò îçñáèÞêáìå..êáôÜ ôçí Üíïéîç ôçò
áíÜóôáóçò èá áíáäåßîåé ðÜëé ôï ãõìíü êüêêï ôïõ óþìáôïò óôÜ÷õ øçëü & ðëïýóéï êé
üñèéï åêôåéíüìåíï ìÝ÷ñé ôïí ïõñáíü êé áíôß êáëÜìçò Þ áíèåñßêïõ óôïëéóìÝíïõ ìå
áöèáñóßá & ôá ëïéðÜ èåïðñåðÞ ãíùñßóìáôá...ÌáêÜñéïé åßíáé åêåßíïé, óôïõò ïðïßïõò ç
ôÝëåéá ïìïñöéÜ ôùí óôÜ÷åùí âëáóôÜíåé áìÝóùò äéá ôçò áíáóôÜóåùò..Äåí ãíùñßæù
ðùò Ý÷ù åíùèåß ìå ôï áóôáèÝò êáé ôáðåéíü áõôü ó. êáé ðùò åßìáé ôáõôü÷ñïíá êáé
åéêüíα ôïõ È. êé áíáêáôåìÝíïò áðü ôïí ðçëü. Ôï ó. ôïýôï ìÜ÷åôáé üôáí åßíáé õãéÝò êáé
óôåíï÷ùñåßôáé üôáí ðïëåìåßôáé. Ôï áãáðþ ùò óýíäïõëü ìïõ êáé ôáõôü÷ñïíá ôï
áðïóôñÝöïìáé óáí å÷èñü ìïõ. Ôï áðïöåýãù ùò óõíäïõëü ìïõ êáé ôáõôü÷ñïíá ôï íôñÝðïìáé,
ãéáôß åßíáé óõãêëçñï íüìïò ìïõ. Áãùíßæïìáé íá ôï äéáëýóù êáé äåí Ý÷ù êáíÝíα âïçèü íá
ôï ÷ñçóéìïðïéÞóù ãéá íá êáôïñèþóù ôá Üñéóôá, åðåéäÞ ãíùñßæù ãéáôß Ý÷ù ðëáóèåß
êé üôé ðñÝðåé íá áíÝëèù ðñïò ôïí È. äéá ôùí ðñÜîåþí ìïõ. Ôï ëõðÜìáé åðåéäÞ åßíáé
âïçèüò ìïõ êáé äåí ìðïñþ íá áðïöýãù ôçí åðáíάóôáóÞ ôïõ Þ ôï íá áðïìáêñõíèþ áðü ôï È.
áðü ôá äåóìÜ ôá ïðïßá ìå ðáñáóýñïõí ðñïò ôá êÜôù Þ ìå êñáôïýí äåìÝíï óôï Ýäáöïò.
Åßíáé å÷èñüò ìïõ Þðéïò áëëÜ êáé åðéêßíäõíïò ößëïò.. Ðåñéðïéïýìáé åêåßíï, ðïõ
öïâïýìáé êáé åêåßíï ôï ïðïßï áãáðþ öïâïýìáé. Ðñïôïý íá ðïëåìÞóù óõìöéëéþíïìαé êáé ðñïôïý
íá åéñçíåýóù äéáöùíþ ðÜëé. ÐïéÜ ç óïößá ðïõ ìå ðåñéêëåßåé; Êáé ðïéü áõôü ôï ìÝãá
ìõóôÞñéï; ¹ ìÞðùò Ý÷åé óêïðü åðåéäÞ ðñïåñ÷üìáóôå áðü ôï È. êé Ý÷ïõìå êáôáðÝóåé
êé áðïìáêñõíèåß áðü áõôüí, íα ìçí ðåñéöñïíïýìå ôïí Äçìéïõñãü õðåñçöáíåõüìåíïé êáé
õøçëïöñïíïýíôåò ãéá ôçí áîßá ìáò áëëÜ ìå ôç ìÜ÷ç êáé ôçí ðÜëç ìå ôï ó. íá âëÝðïõìå
ðÜíôá ðñïò áõôüí êé ç áäõíáìßá, ðïõ óõíõðÜñ÷åé ìå ôçí ðÜëç áõôÞ, íá áðïôåëåß
äéáðáéäáãþãçóç ãéá ôï áîßùìá êáé íá ãíùñßæïõìå üôé êáé ìåéò ïé ßäéïé åßìáóôå
ôáõôü÷ñïíá ðïëý ìåãÜëïé êáé ðïëý áóÞìáíôïé, åðßãåéïé êé ïõñÜíéïé, ðáñïäéêïß êé
áèÜíáôïé, êëçñïíüìïé öùôüò êáé öùôéÜò ôáõôü÷ñïíá Þ êáé óêüôïõò ãéá áí óôñáöïýìå
ðñïò Ýíá Þ ðñïò ôï Üëëï; ÔÝôïéï åßíáé ôï ìßãìá ìáò êé áõôüò åßíáé ï ëüãïò, íïìßæù, üôáí
ðåñçöáíåõüìáóôå ãéá ôçí áíèñþðéíç öýóç, íôñåðüìáóôå ãéá ôç óáñêéêÞ ìáò.. Ãéáôß áí
åîáéôßáò ôïõ ðÜèïõò êáôçãüñçóá ôçí ó. ùò å÷èñü, üìùò åîáéôßáò åêåßíïõ ðïõ ìå
έäåóå ìáæß ôçò, ôçí ðñïóôáôåýù ùò ößëï. Êé åêåßíïé ðïõ åßíáé õãéåßò êé åêåßíïé, ðïõ
êáôáôñþãïíôáé áðü ôçí ßäéá áõôÞ áóèÝíåéá, ïöåßëïõí íá öñïíôßæïõí ôïí åáõôü ôïõò
ü÷é ëéãüôåñï áðü ôïõò Üëëïõò. Ãáéôß üëïé åßìáóôå ßóïé áðÝíáíôé óôïí Ê...¸íá ðñÜãìá
148
ðáñÝ÷åé áóöÜëåéá óôá óþìáôá êáé ôéò øõ÷Ýò ìáò, ç öéëáíèñùðßá (Ëüã.14, 251-
5)....Ìå üðïéï ôñüðï ï âáóéëéÜò ðñïóêõíåßôáé êáé ãõìíüò êáé íôõìÝíïò êáé ç ðïñöýñá,
óáí áðëÞ ðïñöýñá êáôáðáôåßôáé êáé ðåôéÝôáé, üôáí üìùò ãßíåé âáóéëéêü Ýíäõìá,
ôéìÜôáé êáé äïîÜæåôáé, êé áí êáíåßò ôçí ðåñéöñïíÞóåé êáôáäéêÜæåôáé óå èÜíáôï,
üðùò áêüìç êé Ýíá áðëü îýëï ìðïñåß íá ôï ðéÜóåé êáíåßò, üôáí üìùò åíùèåß ìå ôçí
öùôéÜ êáé ãßíåé êÜñâïõíï ü÷é åîáéôßáò ôïõ, áëëÜ åîáéôßáò ôçò öùôéÜò ãßíåôáé
áðëçóßáóôï, Ýôóé êé ç óÜñêá, áðü ôç öýóç ôçò äåí åßíáé ðñïóêõíçôÞ, ðñïóêõíåßôáé
óôï ðñüóùðï ôïõ È. Ëüãïõ ðïõ åíþèçêå õðïóôáôéêÜ ìáæß ôçò (¸êä.425)

ΣΑΒΒΑΤÏ: Åãþ ãíùñßæù ôï Ó. ôçò áíÜðáõóçò, ãíùñßæù ôï íüìï ôçò áñãßáò, ðïõ äåí
Ýäåóå ìå äåóìÜ ôïí Üíèñùðï äåóìåýïíôÜò ôïí íá ìçí êÜíåé ôç öõóéêÞ ôïõ åíÝñãåéá. &
ìÞðùò èá ìáò ðñüóôáæå áäýíáôá ðñÜãìáôá, äßíïíôÜò ìáò åíôïëÞ íá áðñáêôïýìå, áöïý &
ðÝñá áðü ôá ëïéðÜ Ýñãá áõôÞ ç æùÞ (ìå ôçí áêïÞ, ôçí üñáóç) åßíáé Ýñãï;..Ï íüìïò üìùò
ìáò äüèçêå áðü ôï Èåü & êáíÝíá áðü üóá ìáò ðñïóôÜæåé ï È. äåí åßíáé áíôßèåôï ìå ôçí
öýóç Þ Ýîù áðü ôç ëïãéêÞ ôçò áñåôÞò. Ç Üëïãç áñãßá åßíáé áñåôÞ.. Äßíåé ëïéðüí
åíôïëÞ íá áñãïýìå áðü êáêÜ Ýñãá..¼ðïéïò åðéìÝíåé üìùò óôï øéëü ãñÜììá äåí îÝñù ðþò
èá áíôéëçöèåß ìÝóá óôï íüìï ü,ôé áñìüæåé óôï Èåü...Ïé ëïãéóìïß ðïõ åîïíôþíïõí ôçí êáêßá
åßíáé áõôÝò ïé ðÝôñåò ðïõ åêóöåíäïíßæïíôáé åýóôï÷á áðü ôïí ÅêêëçóéáóôÞ.. Ïé
áñåôÝò ãßíïíôáé & ðÝôñåò & ìÝíïõí óôïí êüñöï åêåßíïõ, ðïõ ôéò Ýñéîå (Στον
Εκκλ.459κ.ε.).

ÓÇÌÅÑÁ: Ìüíïí ôï ðáñüí áíÞêåé óôïí êáèÝíá. Ç åëðßäá ãéá ôï ìÝëëïí åßíáé Üäçëç..ÐïéÜ
åßíáé ôá ÷ùñÜöéá ôùí êïñáêéþí; ÐïéÝò ïé áðïèÞêåò ôùí áéôþí; Äåí åßíáé êïéíÞ ãéá
üëïõò ÷ïñçãßá æùÞò ôï èåßï èÝëçìá ðïõ ðåñéêñáôåß ôá ðÜíôá; Ç óùìáôéêÞ æùÞ åßíáé
ôïõ ðáñüíôïò ìüíïí, åíþ áõôÞ ðïõ åëðßæïõìå åßíáé ôçò øõ÷Þò. Ôï ëÜèïò ôçò áíèñùðßíçò
áíïçóßáò óôç ÷ñÞóç ôçò ìίαò & ôçò Üëëçò åßíáé üôé ðáñáôåßíåé ôç óùìáôéêÞ
æùÞ óôéò åëðßäåò ôïõ ìÝëëïíôïò åíþ ôçí øõ÷éêÞ ôçí ðåñéïñßæåé óôçí
áðüëáõóç ôùí ðáñüíôùí. Ãé áõôü ç øõ÷Þ, åðåéäÞ áó÷ïëåßôáé ìå ôï öáéíüìåíï
áðïîåíþíåôáé êáô’áíÜãêçí áðü ôçí ðñáãìáôéêÞ êé áëçèéíÞ åëðßäá. ¼ôáí óôçñßæåé ôçí
åëðßäá ôçò óôá Üóôáôá ðñÜãìáôá, ïýôå áõôÜ êñáôåß ïýôå åêåßíá Ý÷åé. Ãéá ôï
óÞìåñá ÷ñåéÜæåôáé ôï øùìß. Ç âáóéëåßá åßíáé ç ìåëëïíôéêÞ ìáò ìáêáñéüôçôá. (Óôï
Ðáôåñ çìùí 77κ.ε.)..Ï Ê. äéáëýïíôáò ôá ðïíçñÜ ó÷Ýäéá (ôïõ äéáâüëïõ), ëÝãåé ‘óÞìåñá áí
ôçò öùíÞò ìïõ áêïýóçôå’ (Ø.94:8). Åêåßíïò ëÝãåé ôï óÞìåñá áöéåñþóôå ôï óå ìÝíá êáé ôï
áýñéï óôïí Èåü. Äåí ôïëìÜ ï å÷èñüò óïõ íá óå óõìâïõëåýóåé íá áðïìáêñõíèåßò áðü ôïí
Èåü (ãéáôß îÝñåé êáëÜ üôé ôï Üêïõóìá áõôü åßíáé âáñý óôïõò ×ñéóôéáíïýò) áëëÜ ìå
ðïíçñÜ êé áðáôçëÜ ó÷Ýäéá åôïéìÜæåé ôçí åðé÷åßñçóç. Åßíáé óïöüò óôï íá äéáðñÜîåé
ôï êáêü. Ãíùñßæåé ðïëý êáëÜ üôé åìåßò ïé Üíèñùðïé æïýìå ôï ôþñá êé üôé êÜèå ðñÜîç
ãßíåôáé óôï ðáñüí. Ìå ôï íá ìáò êëÝâåé ìåèïäéêþò áðü ìáò ôï óÞìåñá, ìáò áöÞíåé
ôéò åëðßäåò ãéá áýñéï, êé üôáí Ýëèåé ôï áýñéï ðÜëé áðáéôåß ôï óÞìåñá ãéá
ôïí åáõôü ôïõ..êé Ýôóé êñõöÜ ìáò áðïóðÜ áðü ôçí æùÞ. ¸ôóé êÜíåé ôï åðéíïçôéêü
ðïõëÜêé þóôå ïýôå íá áðïãïçôåýåé ôïõò êõíçãïýò, ïýôå íá óõëëáìâÜíåôáé..Áöïý ôïõò
êñÜôçóå ìå ôçí åëðßäá íá áó÷ïëïýíôáé ìå áõôü, Ýäùóå ôçí åõêáéñßá óôá ðïõëÜêéá íá
öýãïõí (ÐñïôñåðôéêÞ óôï Üã.ÂÜðôéóìá,271).

ÓÉÙÐÇ: Äåí ãíùñßæåôå ðüóï ìÝãá äþñï áðü ôï È. åßíáé ç óéùðÞ, êáé ôï íá ìçí Ý÷åé
êáíåßò áíÜãêç ôïõ ëüãïõ þóôå åëåõèÝñùò Üëëï íá åêëÝãåé Üëëï íá áðïöåýãåé êáé íá
áðïôáìéåýåé óôïí åáõôü êáé ëüãï êáé ó. Êüèå ëüãïò åê öýóåùò åßíáé óáèñüò êé
åõêßíçôïò êáé óôåñåßôáé åëåõèåñßáò ãéá ôïí áíôéìá÷üìåíï ëüãï. Ï äå ðåñß è. ëüãïò
Ý÷åé ôïýôï ôï ãíþñéóìá..üóï ðåñéóóüôåñïò ï æÞëïò êáé öïâåñþôåñïò ï
êßíäõíïò(Λόγ.32,53)

ÓÊÇÍÇ: äåí åßíáé ôï ïßêçìá, ðïõ êáôáóêåõÜæåôáé áðü ôçí Üøõ÷ç ýëç, ïýôå Ýîïäïò
åßíáé ç áíá÷ώñçóç áðü ôï íáü áëëÜ ó. ãéá ìáò åßíáé ôï óþìá, êáèþò ìáò äßäáîå ï
149
áðüóôïëïò ‘ÓôåíÜæïíôåò üíôáò åí ôù óêçíþìáôé’ ( Êïñ.5:4) ¸îïäïò áðü ôç óêçíÞ åßíáé ç
áíá÷þñçóç áðü áõôÞ ôç æùÞ. ãéá ôçí ïðïßá ðñïåôïéìáæüìáóôå.. (Óôïí 28
Øáëì.99)...ÓêÞíùìá åßíáé ç èåïöüñïò óÜñêá, ðïõ áãéÜóèçêå äéá ôçò åíþóåþò ôçò ìå ôïí
È. Êáôïéêßá ôïõ, ç Ýíóáñêç ðáñïõóßá Ôïõ(Óôïí 45 Øáëì.309)

ΣΚΛΗΡΥΝΕΙ ï È. ôïí Öáñáþ ìå ôçí ìáêñïèõìßá & ôçí áíáâïëÞ ôçò ôéìùñßáò åðéôåßíùí ôçí
êáêßá ãéá íá öáíåñùèåß óå áõôüí ç äéêáéïóýíç ôçò èåßáò êñßóåùò ìå ôï íá áõîçèåß
óôï Ýðáêñï üñéï ç êáêßá ôïõ..ìÝ÷ñéò üôïõ ï ßäéïò ðÜíù óôçí áëáæïíåßá ôçò êáñäéÜò
ôïõ, åðé÷åßñçóå íá áíôéóôáèåß óôçí ðïñåßá ôùí äéêáßùí. (Ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí
êáêþí,105)

ΣΚΟΠΟΣ: Äåí ìðïñåß ç åñãáóßá ôùí ÷åéñïíáêôþí íá Ý÷åé êÜðïéï óêïðü, ç äå

áíèñþðéíç æùÞ íá ìçí Ý÷åé óêïðü ðñüò ôïí ïðïßï áðïâëÝðùí áõôüò ðïõ äåí èÝëåé íá
åîïìïéùèåß êáè’ïëïêëçñßáí ìå ôá Üëïãá æþá, ðñÝðåé íá êÜíåé ôï êÜèå ôé & íá ëÝãåé.
ÄéáöïñåôéêÜ ìðïñåß íá ãßíïõìå óáí ôá áíåñìÜôéóôá ðëïßá..óÜí íá ìçí õðÜñ÷åé óôï
ðçäÜëéï ôçò øõ÷Þò êáìéÜ ëïãéêÞ..ÊáíÝíáò ðïõ áóêåßôáé óôçí ðÜëç Þ ôï ðáãêñÜôéï äåí
áóêåßôáé óôçí êéèÜñá Þ ôç öëïãÝñá (ÐïëõäÜìáò, Ìßëùí).. Ï Ôéìüèåïò áó÷ïëåßôï ôüóï ìå
ôçí ìïõóéêÞ þóôå îåóÞêùóå óôá üðëá ôïí ÁëÝîáíäñï ìå êÜðïéï öñõãéêü ìÝëïò..Ôüóç
äýíáìç ðáñÝ÷åé & óôç ìïõóéêÞ ôÝ÷íç & óôïõò ãõìíáóôéêïýò áãþíåò ç Üóêçóç ãéá ôçí
åðéôõ÷ßá ôïõ óêïðïý...Åíþ ïé áèëçôÝò õðïöÝñïõí Üðåéñïõò êüðïõò..& ÷ýíïõí ðïëý
éäñþôá..åìåßò óôïõò ïðïßïõò, ðñüêåéíôáé ôüóá èáõìáóôÜ Ýðáèëá, ìå ôï íá êïéìüìáóôå
êé áðü ôá äõü ðëåõñÜ & íá äéáéôþìåèá ìå ðïëëÞ Üíåóç, èá åßíáé äõíáôüí íá ôá
ðÜñïõìå ìå ôï Ýíá ìáò ÷Ýñé;..Ôß Üëëï ìðïñïýìå íá êÜíïõìå áðü ôï íá öñïíôßæïõìå ãéá ôçí
øõ÷Þ ìáò; Óôçí êïéëéÜ íá ðñïóöÝñïõìå ôá áðáñáßôçôá êé ü÷é ôá åõ÷Üñéóôá..Ôï
êáèÜñéóìá ôçò øõ÷Þò åßíáé ç ðåñéöñüíçóç ôùí çäïíþí ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôéò
áéóèÞóåéò..Ôá ìÜôéá íá ìçí øõ÷áãùãïýíôáé ìå ôï íá âëÝðïõí óþìáôá ðïõ åîáêïíôßæïõí ôï
êåíôñß ôçò çäïíÞò, ïýôå áðü ôç ìïõóéêÞ åêåßíç, ðïõ ãåííéïýíôáé ôá ðÜèç ðïõ õðïäïõëþíïõí
ôçí øõ÷Þ (Äáâßä & ìåëáã÷ïëßá ôïõ Óáïýë, Ðõèáãüñáò & ìåèõóìÝíïé)..Ôï óþìá ðñÝðåé
íá ôï âïçèïýìå ôüóï þóôå íá ôï Ý÷ïõìå âïçèü óôç öéëïóïöçìÝíç æùÞ (Ðïëéôåßá 411Á)
(Ðñïò τους ÍÝïõò 341)..Ï êÜèå óêïðüò åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí êáôÜëëçëç Üóêçóç, Êé ç
Üóêçóç ôçò åõáñåóôÞóåùò óôï Èåü, üðùò õðáãïñåýåé ôï ÅõáããÝëéï ôïõ È.,
åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí ðëÞñç áðïîÝíùóç áðü ôéò ìÝñéìíåò ôïõ êüóìïõ..¼ðùò ï
÷áëêïõñãüò êáôÜ ôçí êáôáóêåõÞ ôçò áîßíáò Ý÷åé óôï íïõ ôïõ ôçí ðáñáããåëßá , Ýôóé
êé ï ×ñéóôéáíüò, ðïõ êáôåõèýíåé êÜèå åíÝñãåéÜ ôïõ ìéêñÞ êáé ìåãÜëç óýìöùíá ìå ôï
èÝëçìá ôïõ È. ‘¸âëåðá ôïí Ê. ìïõ ìðñïóôÜ ìïõ óõíÝ÷åéá’ (Ø.15:8)..ÊÜèå ðñÜîç ìáò ðñÝðåé
íá åðéôåëåßôáé ùò åõñéóêüìåíç êÜôù áðü ôï âëÝììá ôïõ Êõñßïõ, ìå óêïðü ü÷é íá
áñÝóïõìå óôïõò êáôþôåñïõò áëëÜ óôïí áíþôåñï (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 209).

ΣΚΟΤΑΔΙ: ËÝãïõí üôé ôï óêïôÜäé åßíáé áõôü ôï ßäéï ôï êáêü, ðïõ Ýëáâå ôçí áñ÷Þ áðü
ìüíï ôïõ, áíôßèåôï êé å÷èñéêü ðñïò ôçí áãáèüôçôá ôïõ È., ðïõ ðïëåìåß ôéò øõ÷Ýò, ðïõ
öÝñåé èÜíáôï, ðïõ åíáíôéþíåôáé óôçí áñåôÞ..Áðü εäþ îåêßíçóáí ïé Ìáñêßùíåò & ïé
Ïõáëåíôßíïé, ç óáðßëá ôçò Åêêëçóßáò (óçðåäüíá ôùí Åêêëçóéþí)..Ôïõ üôé ç ãç Þôáí
áüñáôïò, äéêáéïëïãçôéêü åßíáé ç Üâõóóïò (íåñü ðïëý ôïõ ïðïßïõ ï ðõèìÝíáò åßíáé
Üöèáóôïò) & áõôÞ Þôáí óêïôéóìÝíç..Ôï êáêü äåí åßíáé ýðáñîç æùíôáíÞ êé Ýìøõ÷ïò,
áëëÜ äéÜèåóç øõ÷éêÞ áíôßèåôç ðñïò ôçí áñåôÞ, ðïõ åìöáíßæåôáé óôïõò ñÜèõìïõò..Ï
ßäéïò åßíáé áñ÷çãüò ôçò êáêßáò, ðïõ âñßóêåôáé ìÝóá ôïõ (Åîáçì.Â,79-84)..

ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙ: Óêïõëáñßêé åßíáé ï íüìïò. Óôüëéóå ôçí áêïÞ ôùí Éóñáçëéôþí, åíþ ï
áäåñöüò ôïõ ï øåõäþíõìïò áöáéñåß ìå ôçí ðáñáêïÞ ôïõ ôï óôüëéóìá ôçò áêïÞò êáé êÜíåé
ìå áõôü ôï åßäùëï..Åßíáé íá áöáéñÝóåé êáíåßò áðü ôçí áêïÞ ôï åíþôéï ôçò åíôïëÞò.

ÓÐÉÔÉ: åßíáé ç ïéêßá ôïõ áãíïý óôï Þèïò. Óå ôÜöï êáôïéêåß ï ðáìðüíçñïò, ðïõ äåí
èÝôåé ùò èåìÝëéï ìåôáíïßáò íá áöÞóåé ôá íåêñÜ Ýñãá, áëëÜ ìïéÜæåé ìå ôÜöï
150
áóâåóôùìÝíï, ðïõ åßíáé åîùôåñéêÜ åìöáíßóéìïò, óôï åóùôåñéêü όìùò ãåìÜôïò áðü íåêñÜ
ïóôÜ (Óôïí 48 Øáëì., 345).

ΣΤΑΥΡΟΣ. Ìå ôï ó. êáôáñãÞèçêå êÜèå åéäùëïëáôñåßá, åêäéþêåôáé êÜèå äáéìïíéêÞ

öáíôáóßá êáé ìüíïí ï ×. ðñïóêõíåßôáé (ÊáôÜ Åéä.75). Ãéáôß ðÝèáíå ìå öñéêôü
óôáõñéêü èÜíáôï; Ðñþôïí äéüôé ï óõíçèéóìÝíïò èÜíáôïò åðÝñ÷åôáé ëüãù áäõíáìßáò
ôçò öýóçò ôùí á. êé åðåéäÞ äåí ìðïñïýí ðïëý íá äéáôçñïýíôáé óôç æùÞ ìå ôïí ÷ñüíï
ðåèáßíïõí . Ï Ê. üìùò äåí åßíáé áäýíáìïò (áõôüò ðïõ èåñÜðåõóå ôéò áññþóôéåò êé
áäõíáìßåò ôùí Üëëùí) áëëÜ åßíáé äýíáìéò È. êáé Ëüãïò È. êé áõôïæùÞ..¸ðñðå íá
èõóéáóèåß ü÷é áðü ôïí åáõôü ôïõ áëëÜ áðü ôïõò Üëëïõò..¸óôçóå åíÝäñá ãéá íá
êáôáñãÞóåé ôïí èÜíáôï êé Ýôñå÷å íá õðïìåßíåé ùò ðñïóöïñÜ ôïí èÜíáôï, ãéá íá óþóåé
ôïõò ðÜíôåò..ÅíäéáöÝñåôï ãéá ôçí áíÜóôáóç ôïõ óþìáôïò ãùéá íá åßíáé åíÝ÷õñï êáé
ãíþñéóìá ôçò áíáóôÜóåùò ðïõ ðñüêåéôáé íá óõìâåß, ãé’áõôü êáé äåí ðÝèáíå êñõöÜ.
Ðñïôßìçóå óôáõñéêü èÜíáôï, üðùò Ýíáò ãåííáßïò ðáëáéóôÞò ðïõ äåí åêëÝãåé ôïõò
áíôéðÜëïõò ôïõ, ãéá íá ìçí ðñïêáëÝóåé ôçí õðïøßá üôé åßíáé äåéëüò áëëÜ
éó÷õñüôåñïò áðü üëïõò. ÓõíÝâç ôï åîÞò ðáñÜäïîï. Ï èÜíáôïò Þôáí óýìâïëï íßêçò åíáíôßïí
ôïõ èáíÜôïõ. Ãé’áõôü äåí áðïêåöáëßóôçêå üðùò ï ÉùÜííçò, ïýôå ðñéïíßóèçêå, ãéá íá
öõëÜîåé áäéáßñåôï ôï óþìá êáé óôïí èÜíáôï êáé íá ìçí äßíåé åõêáéñßá óå áõôïýò, ðïõ
äéáéñïýí ôçí Å. Þëèå íá öïñôùèåß ôçí êáôÜñá åíáíôßïí ìáò êáé óÞêùóå ôïí èÜíáôï ãéá
ôïõò êáôçñáìÝíïõò (Äåõô.21:23). Åðßóçò Ýôóé äéáëýèçêå ôï ìåóüôοé÷ï ôïõ öñáãìïý,
áöïý ìüíïí ðÜíù óôïí ó. áðïèíÞóêåé êáíåßò ìå áðëùìÝíá ôá ÷Ýñéá, ãéá íá êáèαñßóåé ôïí
áÝñá áðü ôïí äéÜâïëï áíáíåþíïíôáò ôçí ïäü, ðïõ ïäçãåß óôá ðÜíù. Äåí áíÝóôçóå ôï óþìá
ðÜñáõôá ãéáôß èá áìöéóâçôåßôï ï èÜíáôüò ôïõ., ïýôå ðéï ðïëý ãéá íá ìçí íïìßóïõí üôé
öÝñåé Üëëï óþìá..Ï èÜíáôïò íéêÞèçêå áðü ôï Óôáõñü êé áðüäåéîç åßíáé üôé
ðåñéöñïíåßôáé áðü üëïõò ôïõò ìáèçôÝò ôïõ ×. êé üëïé (áêüìç êáé íÞðéá) ðñï÷ùñïýí
÷ùñßò íá ôïí öïâïýíôáé..üðùò Ýíáò âáóéëéÜò êáôáíéêÞóåé Ýíá ôýññáíï êáé ôïí äÝóåé
÷åéñïðüäáñá, üëïé ïé ðåñáóôéêïß ôïí ðåñéðáßæïõí êáé ôïí ÷ôõðÜíå, ãéáôß äåí
öïâïýíôáé ôçí ìáíßá ôïõ (Á Êïñ.15:55).. ¼ðùò åêåßíïò ðïõ öïñÜ ôïí áìßáíôï áíáãíùñßæåé
ôçí áäõíáìßá ôçò öùôéÜò, Ýôóé êé åêåßíïò, ðïõ èÝëåé íá äåß äåìÝíï ôïí ôýññáíï,
ðçãáßíåé óôï âáóßëåéü ôïõ ôïõ íéêçôïý (Ðåñß åíáíèñùð. 281 ê.å.). Äéäáóêüìåèá äéá
ôïõ óôáõñïý, ôï ó÷Þìá ôïõ ïðïßïõ äéáéñåßôáé óå ôÝóóåñá ìÝñç..üôé ï åðß ôïõ óôáõñïý
åêôáèåßò êáôÜ ôïí êáéñü ôïõ ðÜèïõò..óõíÞíùóå åéò ìßáí óõìöùíßá êé áñìïíßá ôéò
äéáöïñåôéêÝò öýóåéò ôùí üíôùí, Þ Üíù Þ êÜôù Þ ðñïò ôá ðëÜãéá ðÝñáôá (Åö.3:18;
Öéë.2:10). Ç åíáôÝíéóç óôï Ó. óçìáßíåé íá êÜíåéò üëç ôç æùÞ óïõ íåêñÞ êáé
óôáõñùìÝíç ãéá ôïí êüóìï, áêßíçôç ðñïò êÜèå áìáñôßá, üðùò ëÝåé ï ðñïöÞôçò
êáèçëþíïíôáò ôï óþìá ôïõ ìå ôï èåßï öüâï. Êáé ôï êáñöß åßíáé ç åãêñÜôåéá. ÅðåéäÞ ç
åðéèõìßá áíáóýñåé ôá èáíáôçöüñá ößäéá áðü ôç ãçðÜíù óôï îýëï öáßíåôáé ôï ïìïßùìá
öéäéïý. Ôá èçñßá üìùò äåí ðáèáßíïõí ôåëåßùò, ç åðéèõìßá êáôÜ ôïõ Ðíåýìáôïò ðïõ
óõ÷íÜ âñßóêåôáé ìÝóá óôç óÜñêá äåí Ý÷åé ôåëåßùò ÷áèåß. ¼ðïéïò áôåíßæåé óå
áõôüí ðïõ óçêþèçêå ðÜíù óôï Σôáõñü áðùèåß ôï ðÜèïò äéáëýïíôáò ôï äçëçôÞñéï ìå ôï
öüâï ôçò åíôïëÞò óáí öÜñìáêï (Óôï Âßï ÌùõóÞ 311). Ó. åßíáé ôï îýëï, ðïõ êáñöþèçêå ç
êüìç ôçò áìáñôßáò (ï Áâåóóáëþì) êáé ôá 3 âÝëç åßíáé ï æùíôáíüò ëüãïò ‘ï ðéï
êïöôåñüò áðü êÜèå äßêïðï ìá÷áßñé’. Ï Ëüãïò åßíáé ï ×ñéóôüò êáé ôï ôñéáäéêü
ìõóôÞñéï (áõôüò, ðïõ ôïí Ý÷ñéóå, ï ×ñéóôüò êáé ôï ÷ñßóìá)..¼ôáí áõôü ôï üíïìá ìðåß
óôç öáñÝôñá ìáò, ìå ôçí ðßóôç óôçí øõ÷Þ ìáò, ôüôå ãßíåôáé öïíéêü üñãáíï, åêåßíïõ, ðïõ
åðáíáóôáôåß åíáíôßïí ìáò êáé áöáíßæåôáé óôï îýëï (Óôéò Åðéãñ.185). Ôï èåßï ìÜôé ôïõ
áðïóôüëïõ, ðïõ ðÝôáîå ôá ëÝðéá ôçò áãíïßáò, âëÝðåé êáèáñÜ ôçí áëÞèåéá ôùí üíôùí.
Åßíáé ôï ó÷Þìá áõôü ÷ùñéæüìåíï óå ðñïåêôÜóåéò áðü ôç óõìâïëÞ óôï êÝíôñï óçìáßíåé
öáíåñÜ ôçí äýíáìç åêåßíïõ, ç ïðïßá ðåñéëáìâÜíåé ôá ðÜíôá ãé’áõôü ïíïìÜæåé êÜèå
ðñïÝêôáóç ìå éäéÜéôåñï üíïìá (ðïý ðïñåõèþ;..’ (Ø.138:7) Ç êÜèåôç ãñáììÞ ôïõ óôáõñïý
åßíáé ôï ãéþôá êáé ôï ïñéæüíôéï êåñáßá, üðùò ìáèáßíïõìå êé áðü ôïõò íáõôéêïýò...
Óôáõñüò ãéá íá ãßíåé ãéá ôïõò ðéï äéïñáôéêïýò áõôüò, ðïõ áíáêçñýóóåé ìå ôï ó÷Þìá
ôïõ ôçí ðáíôïäýíáìç åîïõóßá áõôïý ðïõ áíÝâçêå óå áõôüí, êáé åßíáé ôá ðÜíôá ìÝóá óôá
151
ðÜíôá...Íá ìçí ôïí ôõëßîïõìå ìÝóá óå âñþìéêï óåíôüíé ôçò óõíåßäçóÞò ìáò, ïýôå íá
áðïèÝóïõìå ìÝóá óôï ìíÞìá ôçò êáñäéÜò ìáò ðïõ èá ìõñßæåé áðü íåêñÜ ïóôÜ êé áðü
êÜèå áêáèáñóßá. ÁëëÜ, üðùò ëÝåé ï áðüóôïëïò, íá äïêéìÜæåé êáèÝíáò ôïí åáõôü
ôïõ..ÁëëÜ ôþñá ðïõ ìéëþ áéóèÜíïìáé ìå êáôáöùôßæåé ç öùôåéíÞ óôïëÞ ôïõ áããÝëïõ, ðïõ
êëïíßæåé çäïíéêÜ ôçí êáñäéÜ ìïõ ï ãëõêýò åêåßíïò óåéóìüò, ðïõ êõëÜåé áðü ôï
áíèñþðéíï ìíÞìá ôç âáñéÜ ðëÜêá, ìå ôçí ïðïßá áíïßãåé ç ðüñôá áíÜóôáóçò..Áò
åõùäéÜóïõí êáé ôá äéêÜ ìáò ÷Ýñéá ôá áñþìáôá, ç ðßóôç êé ç óõíåßäçóç. ÁõôÞ åßíáé
ç åõùäéÜ ôïõ ×. (Ðåñß ôñéçì.485-7)
Áõôüò åßíáé ç óöñáãßäá ãéá íá ìç ìáò ÷ôõðÜ ï ïëïèñåõôÞò, ç áíÜóôáóç ôùí íåêñþí, ôï
óôÞñéãìá üóùí óôÝêïíôáé, ç âáêôçñßá ôùí áññþóôùí, ôï ñáâäß áõôþí, ðïõ ðïéìáßíïíôáé,
ç ÷åéñáãùãßá üóùí åðéóôñÝöïõí, ç ôåëåßùóç üóùí ðñïïäåýïõí, ç óùôçñßá óþìáôïò êáé
øõ÷Þò, ç áðüêñïõóç üëùí ôùí êáêþí, ï ðñüîåíïò üëùí ôùí áãáèþí, ôï ‘îýëï’ ôçò áéùíßïõ
æùÞò. ÁãéÜóèçêå ìå ôçí áöÞ ôïõ áãßïõ óþìáôïò êé áßìáôïò ‘Åéóåëåõèüìåèá óôá
óêçíþìáôÜ ôïõ, ðñïóêõíÞóïìåí ôïí ôüðï, üðïõ óôÞèçêáí ôá ðüäéá ôïõ’ (Ø.131:7)..Áí åßíáé
ðéèáíü ôï óðßôé êáé ôï êñáââÜôé êáé ôï ñïý÷ï üóùí áãáðÜìå, ðüóï ðåñéóóüôåñï áõôÜ
ðïõ áíÞêïõí óôïí È. êáé óùôÞñá, äéá ôùí ïðïßùí Ý÷ïõìå óùèåß;..Ðïëëïß âÝâáéá Éçóïß êáé
×ñéóôïß, áëëÜ Ýíáò ï åóôáõñùìÝíïò (¸êä.455)..äåí êáõ÷éÝìáé ôüóï ãéá ôá ìåãÜëá
èáýìáôá üóï ãéá ôïí ó. ï Éçóïýò ðñïÞëèå áðü ôçí ÐáñèÝíï. ΜåãÜëï èáýìá íá ðáñáêáöèåß
ï ãÜìïò êé ç öýóç íá êáéíïôïìÞóåé áëëÜ áí äåí õðÞñ÷å ï ó. äåí èá óùæüôáí ìå ôá Ýñãá
ôçς ç ðñþôç ðáñèÝíïò ôïõ ðáñáäåßóïõ..áíáóôÞèçêå ï íåêñüò óôçí Ãáëéëαία, áëëÜ
ðÝèáíå ðÜëé. Åãþ üìùò ðïõ áíáóôÞèçêá äéá ôïõ ó., äåí åßíáé äõíáôüí áí ðÝóù ðÜëé óå
èÜíáôï. ÄéÝðπåõóå ï Éçóïýò ôç èÜëáóóá, ï È. ìÝóá óå ðëïßï êáé ôï îýëï ðñüóöåñå ìéá
åöÞìåñç ùöÝëåéá. Åãþ áðü÷ôçóá îýëï åõåñãåôéêü ðïõ ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôï áíôß
ðçäáëßïõ áíôéìåôùðßæù ôá ðíåõìáôéêÜ êýìáôá ôçò ðïíçñÜéò. Äüèçêå öáãçôü óå 5 êáé
óå 7 ÷éë. Ü. Μå Ýíá óçìåßï ôïõ ó. ãÝìéóáí 12 êïößíéá áðü ôα ðåñéóóåýìáôá. ç ÷Üñç
åßíáé óýììåôñç. Σôáõñþèçêå ï ×. êáé ôñåöüìαóôå óõíå÷þò êé åíþ ÷ïñôáßíïõìå æçôïýìå
îáíÜ êé åíþ îáíáðáßñíïõìå ðÜëé ðïèïýìå êé åßíáé ðåñéóóüôεñï üóï áðïìÝíεé ãéáôß ç
÷Üñç äåí åëëáôþíåôáé..(Óôçí áã.Ðáñáóê..79-83)

ΣΟΛΟΛΟΜΩΝ: ÄéáäÝ÷ôçêå óôçí åîïõóßá ôïí ðáôÝñá ôïõ..Äåí åîáêïëïýèçóå íá

êáôáðïíåß ôïõò õðçêüïõò ôïõ ìå ðïëÝìïõò & ìÜ÷åò áëë’Ý÷ïíôáò åîïõóßá óôá ÷Ýñéá ôïõ
& æþíôáò åéñçíéêÜ äåí Ýâáëå óêïðü í’áðï÷ôÞóåé üóá äåí åß÷å áëëÜ í’ áðïëáýóåé
áõôÜ ðïõ åß÷å...Êé Ýâáëå óôçí áöçãçóÞ ôïõ ôçí åîÞò óåéñÜ: êáôÜ ðñþôïí óôá ðñþôá
÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ íá áó÷ïëçèåß ìå ôçí åêðáßäåõóç..Êé áöïý åðéôý÷åé ôçí áýîçóç
ôçò óïößáò ôïõ..í’áíôéëçöèåß ôçí ìáôáéüôçôá.. ¼ðùò ïé äýôåò ðïõ âïõôïýí óôï âõèü, ôï
êÜíïõí ãéá ôçí åëðßäá ôïõ êÝäñïõò, Ýôóé & ï Óïëïìþí óôçí ôñõöÞ óáí Ýíáò
ðïñöõñáëéÝáò, ü÷é ãéá íá ëïõóôåß ôçí áñìýñá áëëÜ ãéá íá áíáæçôÞóåé êÜôé ÷ñÞóéìï
ãéá ôçí øõ÷Þ ôïõ..Êé ïé ãéáôñïß ðåôõ÷áßíïõí êáëýôåñá óôçí åðéóôÞìç ôïõò ùò ðñïò ôï
åßäïò ôçò áññþóôéáò, ðïõ èá ðåñÜóïõí êé åêåßíïé.

ΣΟΦΙÁ. ÌÝóù ôçò Åêêëçóßáò ãßíåôáé ãíùóôÞ óôéò õðåñêüóìéåò äõíÜìåéò ç ðïéêßëç
óïößá ôïõ È., ðïõ äçìéïýñãçóå ôá ìåãÜëá èáýìáôá ìå ôá áíôßèåôÜ ôïõò, ðþò äçë. áðü ôïí
èÜíáôï ðÞãáóå ç æùÞ & áðü ôçí áìáñôßá ç äéêáéïóýíç & áðü ôçí êáôÜñá ç åõëïãßá &
áðü ôçí áôéìßá ç äüîá & áðü ôçí áäõíáìßá ç äýíáìç. Ðñιí áðü ôçí èåßá Ïéêïíïìßá ïé
õðåñêüóìéåò äõíÜìåéò ãíþñéæáí ìüíïí ôçí áðëÞ & ìïíïäéÜóôáôç óïößá ôïõ È., ðïõ
åíåñãïýóå ôá èáýìáôá ìå ôïí êáôÜëëçëï óôç öýóç ìáò ôñüðï. Και ìÝóá ó’áõôÜ äåí
õðÞñ÷å ôßðïôá ôï ðïéêéëüìïñöï óôï íá ìåôá÷åéñßæåôáé üëç ôçí êôßóç
åîïõóéáóôéêÜ, åðåéäÞ ç èåßá öýóç åßíáé äýíáìç, ðïõ ìå ôçí ïñìÞ ìüíïí ôïõ èåßïõ
èåëÞìáôïò ôçò êÜíåé íá ãåííçèåß ç öýóç ôùí üíôùí & äçìéïõñãåß ôá ðÜíôá åîáéñåôéêÜ
êáëÜ êáèþò áíáâëýæïõí áðü ôçí ðçãÞ ôïõ êáëïý. Åíþ ôï ðïéêéëüìïñöï åßäïò ôçò óïößáò
óõíßóôáôáé óôçí äéáðëïêÞ ôùí áíôéèÝôùí ôα äéäÜ÷ôçêáí óáöþò ìå ôçí Åêêëçóßá, ðþò
ï Ëόãïò ãßíåôáé óÜñêá, ðþò ç æùÞ óìßãåé ìå ôï èÜíáôï, ðþò ìå ôï äéêü ôïõ ôñáýìá
èåñáðåýåé ôçí äéêÞ ìáò ðëçãÞ, ðþò ìå ôçí áóèÝíåéá óôïõ Óôáõñïý êáôáíéêÜ ôçí äýíáìç
152
ôïõ å÷èñïý ìáò, ðþò ôï áüñáôï öáíåñþíåôáé ìå óÜñêá, ðþò åîáãïñÜæåé ôïõò
áé÷ìáëþôïõò & åßíáé ï ßäéïò áãïñáóôÞò & ìáæß ãßíåôáé & áíôßëõôñï, ðþò & óôï
èÜíáôï ìåôáâáßíåé êé áðü ôçí æùÞ äåí áðï÷ùñåß,ðþò & ìå ôïõò äïýëïõò
óõãêáôáëÝãåôáé áëëÜ & ôçí âáóéëåßá äåí åãêáôáëåßðåé..ÌÝóù ôçò íýìöçò èáýìáóáí
ôçí ïìïñöéÜ ôïõ íõìößïõ, ðïõ åßíáé óå üëá áüñáôç êé áêáôáíüçôç.. ¼ðùò åêåßíïé ðïõ äåí
Ý÷ïõí ôçí äýíáìç í’áôåíßóïõí ôïí äßóêï ôïõ ßäéïõ ôïõ Þëéïõ ôïí âëÝðïõí ìÝóù ôçò ëÜìøçò
ôïõ íåñïý, Ýôóé êé åêåßíïé, üðùò óå êáèáñü êáθñÝöôç âëÝðïõí ìÝóá óôçí Åêêëçóßá ôïí
Þëéï ôçò äéêáéïóýíçò (Üóìá Η, 269κ.ε.). Ç êôßóç ìå ôçí óéùðÞ ôçò öùíÜæåé ôïí
êôßóôçí & Ê. ôçò, ãéá íá áíáôñÝîåéò ìåóù áõôÞò óôçí Ýííïéá ôïõ ìïíáäéêïý
óïöïý..Áíèñþðéíç óïößá åßíáé ç åìðåéñéêÞ ãíþóç ôùí ðñáãìÜôùí ôçò æùÞò. ‘Ç Óïößá
Ýóöáîå ôá æþá ôçò’, åôïßìáóå óôåñåÜ ôñïöÞ óå áõôïýò ðïõ Ý÷ïõí åôïéìÜóåé ôá
áéóèçôÞñéá ôçò øõ÷Þò, ‘áíÝìéîå ôï êñáóß ôçò óå êñáôÞñá’ ðïõ åõöñáßíåé ôçí êáñäéÜ
ôïõ áíèñþðïõ. (Óôçí áñ÷Þ ôùí Πáñïéì.371). Äåí åßíáé ðéï åðùöåëÞò åêåßíïò ðïõ ëÝåé
ùñáßá êáé ðïëëÜ ëüãéá áðü åêåßíï ðïõ äéáèÝôåé ðåñéóóüôåñç ó. Ãéáôß ï ìåí ðñþôïò
áöïý åõ÷áñéóôÞóåé åîáöáíßæåôáé êáé äéáëýåôáé ìáæß ìå ôïí áÝñá, ðïõ ÷ôýðçóáí ïé
ëüãïé ôïõ, ÷ùñßò áí ìðïñÝóåé íá êÜíåé ôßðïôå ðåñéóóüôåñï. Ï äå äåýôåñïò, áöïý Üíïéîå
ôï óôüìá êáé ôï ãÝìéóå ìå ðíåýìá êáé ðáñïõóßáóå ôïí åáõôü ôïõ åõãåíÝóôåñï áðü ôçí
êáôáãùãÞ ôïõ êáé ìå ëßãåò óõëëáâÝò έêáíå íá öõôñþóïõí êáé íá êáñðïöïñÞóïõí
ðïëëÜ...Ç ðñþôç ó. åßíáé ç åðáéíåôÞ æùÞ, ðïõ åßíáé êáèáñÞ Þ êáèáñßæåôáé áêüìç
ìðñïóôÜ óôï È., ðïõ åßíáé ï ðéï êáèáñüò êáé ëáìðñüò êáé æçôÜ áðü ìáò ùò ìïíáäéêÞ
èñçóêåßá ôï íá êáèáñéóèïýìå, ðñÜãìá ðïõ áñÝóêåôáé ç ãñáöÞ íá ïíïìÜæåé
‘óõíôåôñéììÝíç êáñäéÜ’.. Ç ðñþôç ó. åßíáé íá ðáñáâëÝðåé êáíåßò ôç ó. ðïõ
âñßóêåôáé óôï ëüãï êáé óôá ëåêôéêÜ ó÷Þìáôá êáé óôéò øåõäåßò êáé
ðåñéôôÝò áíôéèÝóåéò. Åãþ èåùñþ êáëýôåñá íá ðù ðÝíôå ëüãïõò óõíåôïýò óôçí
Εêêëçóßá, ðáñÜ äÝêá ÷éëéÜäåò ìå ôçí ãëþóóá êáé ôçí Ü÷ñùìç öùíÞ ôçò óÜëðéããáò,
ðïõ äåí óçêþíåé êáé äåí ðáñαêéíåß ôïí ïðëßôç ìïõ óôïí ðíåõìáôéêü ðüëåìï. ÁõôÞ ôç ó.
åðáéíþ åãþ, ÷Üñéí ôçò ïðïßáò äïîÜóèçêáí Üóçìïé êáé ôáðåéíïß Üíèñùðïé, óôçí ïðïßá
ðñïôéìÞèçêáí ðåñéöñïíçìÝíïé Üíèñùðïé, êáé ìå ôçí ïðïßá øáñÜäåò ãïÞôåõóáí êé Ýäåóáí ìå
ôá äåóìÜ ôïõ Åõáããåëßïõ ïëüêëçñç ôçí ïéêïõìÝíç, êáôáíéêÞóáíôåò ôç ó. ðïõ èá
áêáôñãçèåß ìå ôïí óýíôïìï ëüãï, ðïõ Ý÷åé åêðëçñùèåß. Ãéáôß ãéá ìÝíá äåí ó. åêåßíïò,
ðïõ åßíáé ó. óôï ëüãï, ïýôå åêåßíïò, ðïõ Ý÷åé åõöñÜäåéá ãëþóóáò áëëÜ Üóôáôç êé
áìüñöùôç øõ÷Þ óáí ôïõò ôÜöïõò ðïõ åîùôåñéêÜ åßíáé ùñáßïé, åóùôåñéêÜ êñýâïõí
äõóùäßá áëëÜ êåßíïò ðïõ ëÝåé ëßãá ðåñß áñåôÞò áëëÜ áðñïõóéÜæåé åêåßáí ôá
ïðïßá êÜíåé êáëÜ êáé åðéâåâáéþíåé ìå ôç æùÞ ôïõ ôçí áîéïðéóôßá ôïõ ëüãïõ ôïõ.
Êáëýôåñç ùñáéüôçò åßíáé áõôÞ ïðïõ öáßíåôáé êé ü÷é áõôÞ ðïõ ëÝãåôáé
(Ø.111:10)..Ï ÷ñüíïò åßíáé ç ðéï áêñéâÞ äïêéìáóßá ôçò ó. (Ëüã.16,325)

ΣΟΦΙΑ ΚΟΣΜΙΚÇ: ÐñáãìáôéêÜ ç ðåñéóóÞ êïóìéêÞ óïößá èá öÝñåé êÜðïôå ðñïóèÞêç

ôçò öïâåñÜò êáôáêñßóåùò. ãéáôß åíþ âëÝðïõí ìå ôüóç ïîõäÝñêåéá ôá ìÜôáéá
ðñÜãìáôá, áðïôõöëþèçêáí ìå ôçí èÝëçóÞ ôïõò üóïí áöïñÜ ôçí êáôáíüçóç ôçò
áëÞèåéáò, ..üôé ï È. åßíáé äçìéïõñãüò ôïõ ðáíôüò & êñéôÞò äßêáéïò, ðïõ áíôáðïäßäåé
ôçí ðñÝðïõóá óôéò ðñÜîåéò êáèåíüò (ÅîáÞì Á,37) ÅðåéäÞ äåí åßíáé äõíáôü åîáéôßáò
ôçò çëéêßáò íá êáôáëáâáßíïõìå ôï âáèýôåñï íüçìá ôùí Ãñáöþí, ðñïãõìíáæüìáóôå ìå ôá
ìÜôéá ôçò øõ÷Þò óáí óå êÜðïéïõò êáèñÝðôåò & óêéÝò, üðùò áóêïýíôáé ïé
óôñáôéþôåò..& íá óõíáíáóôñåöüìáóôå ìå ðïéçôÝò & ëáïãñÜöïõò..& ìå üëïõò ôïõò
áíèñþðïõò áðü ôïõò ïðïßïõò ðñüêåéôáé íá ðñïÝëèåé êÜðïéá ùöÝëåéá ãéá ôçí
åðéìÝëåéá ôçò øõ÷Þò, üðùò ïé âáöåßò..¼ðùò áêñéâþò ç áîßá ôïõ öýëëïõ åßíáé íá
öÝñåé ùñáßï êáñðü, öÝñïíôáò & êÜðïéï óôïëéóìü, Ýôóé & ãéá ôçí øõ÷Þ êáñðüò åßíáé ç
áëÞèåéá, áëëÜ äåí åßíáé áôáßñéáóôï ðñÜãìá ôï íá öïñÝóåé & ôçí Ýîù óïößá. Ï ÌùõóÞò
áöïý ãýìíáóå ôçí äéáíïéÜ ôïõ ìå ôá ìáèÞìáôá ôùí Áéãõðôßùí, ôüôå ðñïóÞëèå óôç èåùñßá
ôïõ È. (ÄáíéÞë & óïößá ôùí ×áëäáßùí)..Äåí ðñÝðåé íá äßíåôå óå üëá ðñïóï÷Þ, üôé
Ýêáíå êé ï ÏäõóóÝáò ìå ôá ôñáãïýäéá ôùí ÓåéñÞíùí..ìç ôõ÷üí ìå ôçí ãëõêýôçôá ôùí
ëüãùí, äå÷èïýìå ôï êáü, üðùò áêñéâþò áõôïß, üðïõ ðÝñíïõí ìáæß ìå ôï ìÝëé ôï
153
äçëçôÞñéï..¼ðùò áðü ôá ëïõëïýäéá Üëëïé áðïëáìâÜíïõí ìüíï ôçí åõùäßá & ôï ÷ñþìá, ïé
äå ìÝëéóóåò ðÝñíïõí & ôï ìÝëé (÷ùñßò íα êïõâáëïýí êé ïëüêëçñá ôá ëïõëïýäéá, áëëÜ ìüíï
ôï êáôÜëëçëï ãéá ôçí åñãáóßá ôïõò), Þ üðùò êüâïõìå ôï ëïõëïýäé áðü ôçí
ôñéáíôáöõëëéÜ (ü÷é & ôá áãêÜèéá), Ýôóé êé åäþ åßíáé äõíáôüí áõôïß ðïõ äåí
åðéäéþêïõí ìüíïí ôï åõ÷Üñéóôï íá áðïèçêåýïõí & êÜðïéá ùöÝëåéá óôçí øõ÷Þ ôïõò. (Ðñïò
ôïõò ÍÝïõò,327). Áêüìá êáé ç êïóìéêÞ óïößá åôïéìÜæåé ü÷é áëçèéíü ìåãáëåßï..Áí ï
Üñ÷ïíôáò ôçò êïóìïõ, ðïõ åßíáé ï ðñþôïò êé ï ðéï ìåãÜëïò óïöéóôÞò ôçò êïóìéêÞò óïößáò,
ðéÜíåôáé óôá äéêÜ ôïõ ôå÷íÜóìáôá, ðåñéåñ÷üìåíïò óå Ýó÷áôç áöñïóýíç, ðïëý
ðåñéóóüôåñï ïé ìáèçôÝò ôïõ êé ïé æçëùôÝò ôïõ (Öáñáþ, ÁâéìÝëå÷, Éïõäáßïé). Ôï
âñÝöïò ðïõ åß÷å ñéöèåß óôï ðïôÜìé ãéá íα ðåèÜíåé, óþæåé..’Áò ìçí êáõ÷Üôáé ï óïöüò
ãéá ôç óïößá ôïõ..áëëÜ äéüôé ãíùñßæåé üôé åãþ åßìáé ï Ê... üôáí ãíùñßæåé üôé
åßíáé öôù÷üò ï åáõôüò ôïõ áðü ôçí áëçèéíÞ äéêáéïóýíç êé üôé Ý÷åé äéêáéùèåß ìå
ôçí ðßóôç ôïõ óôï ×ñéóôü’ (üðùò ï Ðáýëïò, Öéë.2:13)..’Ôß Ý÷åéò ðïõ íá ìçí ôï Ýëáâåò;
Êáé áí ôï Ýëáâåò ãéáôß êáõ÷Üóáé óáí íá ìçí ôï Ý÷åéò ëÜâåé; ‘ (Á Êïñ. 4:7).. (Ðåñß
ôáðåéíïöñ.113-5)

ΣΠΙΤΙ ¼óï ìåãáëýôåñï åíäéáöÝñïí äåßîåé êáíÝíáò óôï ðëÞèïò & óôç öéëïôéìßá ãéá ôá
õëéêÜ ôùí óðéôéþí, ôüóï ðåñéóóüôåñï äåß÷íåé ðüóï áêáëëþðéóôç åßíáé ç øõ÷Þ ôïõ.
Äåí êïéôÜæåé ôïí åáõôü ôïõ & äåí êáëëùðßæåé ôç äéêÞ ôïõ ðñáãìáôéêÞ êáôïéêßá.
þóôå íá äåé÷ôåß íïéêÜñç ìÝóá ôïõ ôï Èåü, ÷ñçóéìïðïéþíôáò Üëëá õëéêÜ..ÎÝñù
÷ñõóÜöé, ðïõ áóôñÜöôåé óôá Ýñãá, ðïõ åîïñýóóåôáé áðü ôá ìåôáëëåßá ôçò ÃñáöÞò.
ÎÝñù áóÞìé, ôá èåßá ëüãéá ôá ðõñùìÝíá óôç öùôéÜ ðïõ áóôñÜöôåé ç öåããïâïëÞ ôïõò
ëÜìðïíôáò ôçí áëÞèåéá..Ôï äÜðåäï áò óôñùèåß ìå åãêñÜôåéá. ÏñïöÞ áò åßíáé ç åëðßäá
ôùí ïõñÜíéùí áðïëáâþí. Áò óáñùèåß ôï óðßôé ìå ôéò ðëÜêåò ôçò áöèáñóßáò & ôçò
áðÜèåéáò, áðü ôçí Üëëç áò óôïëßóåé ôï ïßêçìá ç äéêáéïóýíç & ç ðñáüôçôá. ¼ëá
áõôÜ ç áãÜðç, ï êáëüò ôå÷íßôçò áò ôá ôáêôïðïéÞóåé êáôÜëëçëá ìåôáîý ôïõò.. Ôïí
ðëïýôï ðïõ ÷ïñçãåß ôá õëéêÜ ãéá ôéò êáôáóêåõÝò èá ôïí âñåι ìÝóá ôïõ & ðëïýôïò
åßíáé ç ðñïáßñåóç.. Êé áöïý õðçñåôÞóåé ôç óÜñêá ôïõ ìå ëéôüôçôá & ìå üôé
õðÜñ÷åé èá áöéåñþóåé ôçí æùÞ ôïõ óôçí åðéìÝëåéá ôçò øõ÷Þò ìåãáëþíïíôáò ôï Ýñãï
ôïõ È., ü÷é ôï äéêü ôïõ.

ÓÔÏÌÁ: Åêôüò áðü ôï óùì. ó. õðÜñ÷åé êáé êÜðïéï íïçôü óôüìá ôïõ åóùôåñéêïý á. ðïõ
ìåôáëáìâÜíåé ôïõ ëüãïõ ôçò æùÞò, ðïõ åßíáé ï Üñôïò ðïõ êáôÝâçêå áðü ôïí ïõñáíü..’Ôï
óôüìá ìïõ Þíïéîá êáé Þëêõóá ðíååýìá’ (Ø.118:131) Êáι ï Ê. ìáò ðñïóêáëåß íα έ÷ïõìå
åõñý÷ùñï åêåßíï ôï óôüìá ãéá íá õðïäå÷èåß ìå ðåñéóóüôåñç áöèïíßá ôéò ôñïöÝò ôçò
áëÞèåéáò ‘Ðëýôõíïí ôï óôüìá óïõ, êáé ðëçñþóù áõôü’ (Óôïí 33 Øáëì.207)

ÓÔÑÁÔÉÁ: Ðïéοò áìöéâÜëëåé üôé áéãõðôéáêüò óôñáôüò åßíáé ôá ðïéêßëá ðÜèç

ôçò øυ÷Þò óôá ïðïßá õðïäïõëþíåôáé ï Üíèñùðïò; ..Ãéáôß óå ôß äéáöÝñïõí ïé ïñãéóìÝíïé
ëïãéóìïß Þ ïé ïñìÝò ìå çäïíÞ êáé ëýðç êáé ðëåïíåîßá áðü ôç ó.; Ðέôñá áðü óöåíäüíá
åßíáé ç êáôçãïñßá êé åßíáé ëüã÷ç, ðïõ êïõíÜåé ôçí áé÷ìÞ ôçò ôï ðÜèïò ôïõ èõìïý, åíþ
ôéò ðáèéáóìÝíåò çäïíÝò áò ôéò èåùñÞóïõìå ðùò åßíáé Üëïãá, ðïõ óÝñíïõí ìå ôçí
áóýãêñáôçôÞ ôïõò äýíáìç ôï Üñìá ìå ôïõò ôñåéò åðéâÜôåò (ôçí ôñéçìåñÞ äéáßñåóç
ôçò øõ÷Þò)..¼ëïé üóïé ðåñíïýí ìÝóá áðü ôï ìõóôéêü íåñü ôïõ âáöôßóìáôïò, íåêñþíïõí
ìÝóá óôï íåñü üëï ôï óôñÜôåõìá ôçò êáêßáò, ôçí ðëåïíåîßá..üðùò óôï ìõóôÞñéï ôïõ
Ðάó÷á ìå ôï Üæõìï øùìß êáèáñü áðü ìðáãéÜôéêç æýìç)..Åßíáé áöÝíôçò Üãñéïò êáé
ëõóóáóìÝíïò ôï áêüëáóôï ðÜèïò ðïõ êáêïðïéåß ìå ôï äïõëéêü ëïãéóìü ÷ñçóéìïðïéþíôáò
ùò ìáóôßãéá ôéò çäïíÝò.(Óôï Âßï ôïõ Ìùõó.Â, 239)

ÓÕÃ×ÙÑÅÓÇ: ¼ðïéïò ðëçóéÜæåé ôïí åõåñãÝôç, íá åßíáé åõåñãÝôçò., üðïéïò ôïí

áãáèü, áãáèüò..¼ðùò äçë. üðïéïò ÷Üèçêå óôï èÜíáôï äåí õðÜñ÷åé óôç æùÞ êé üðïéïò
ìåôÝ÷åé ôçò æùÞò Ý÷åé ÷ùñéóôåß áðü ôï èÜíáôï, Ýôóé åßíáé áðüëõôç áíÜãêç üðïéïò
ðëçóéÜæåé ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ È. áí Ý÷åé áðáëëáãåß ïðùóäÞðïôå áðü êÜèå
154
óêëçñüôçôá. Êé üðïéïò Ý÷åé áðáëëáãåß áðü üóá íïïýìå ùò êáêßá ãßíåôáé êáôÜ
êÜðïéï ôñüðï ÈÅÏÓ...Ãßíå ëïéðüí ï ßäéïò äéêáóôÞò ôïõ åáõôïý óïõ..¼ðùò åêåßíïé ðïõ
êáôïñèþíïõí ôï áãáèü ìéìïýíôáé ôïí È., Ýôóé ï È. èÝëåé íá ãßíåé ç äéêÞ óïõ äéÜèåóç,
ðñüôõðï ðñïò ìßìçóç óôï È. ÁëëÜæåé ç ôÜîç, þóôå íá ôïëìÞóïõìå íá äéáêõíäõíåýóïõìå íá
ìéìçèåß ôá äéêÜ ìáò Ýñãá. ËÝìå óôï È.: ‘ÊÜìå üôé Ýêáìá åãþ. ÌéìÞóïõ åóý ï Êýñéïò ìïõ ôïí
äïýëï óïõ..ÌéìÞóïõ ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ äïýëïõ óïõ åóý ï Êýñéïò Ìá åßíáé âáñýôåñá ôá
äéêÜ ìïõ ðëçìåëÞìáôá áðÝíáíôé óå óÝíá.. ÓêÝøïõ üìùò ðüóï õðåñÝ÷åéò óôï áãáèü’.
Ãéáôß ç óõãíþìç óõ÷íÜ óõíôåëåß åîáéñåôéêÜ ðñïò óùôçñßá, åìðïäßæïíôáò ìå ôçí
íôñïðÞ ôï Üäéêï êé áðüöüâï ìåôáôñÝðïíôáò óå óôïñãÞ, ðïõ åßíáé ç áóöáëÝóôåñç
óõìðÜèåéá. (Óôïí ÐáôÝñá, 313).

ÓÕÌÌÁ×ÉÁ: Äåí óïõ ÷ñåéÜæåôáé óôñáôüò, ïýôå üðëá, ïýôå éððåßò..ÐñÝðåé ìüíï íá
èåëÞóåéò êáé íá ôñÝîåéò ìå ïñìÞ ðñïò ôç ó. ðïõ Ý÷ù åãþ. ÊïíôÜ óïõ âñßóêåôáé ç
ðáñçãïñéÜ, óôï óôüìá êáé óôçí êáñäéÜ óïõ ‘ÈõìÞèçêá ôïí Ê. êáé åõöñÜíèçêá’(Ø.76:4).
ÕðÜñ÷åé åõêïëüôåñï áðü ôç ìíÞìç; Ðïóï ãñÞãïñá åðéôõã÷Üíåôáé ç èåñáðåßá! Ðïóï
ìåãÜëç åßíáé ç äùñåÜ! Äåí êáôáðñáýíåé ìüíï ôç ëýðç, áëëÜ ðñïóöÝñåé êáé ôç
÷áñÜ..’Áí ìåôáíïéþóåéò êáé óôåíÜîåéò ôüôå èá óùèåßò’..’Êé åíþ èá ìéëÜò èá óïõ ðåß:
Íá åäþ åßìáé’ (Çó.58:9) Äåí ìåóïëáâåß ôßðïôå áíÜìåóá óôçí áßôçóç êáé óôçí åðßôåõîç.
Ïýôå ÷ñõóÜöé, ïýôå áóÞìé..ìå ôá ïðïßá ìáëáêþíåé ç äéÜèåóç ôùí áíèñþðùí..¼ôáí ï Ê.
ðñïêáëÝóåé óêïôïäßíç ìå ôçí áðåéëÞ, áìÝóùò ðñïóöÝñåé ôï öùò ôçò êáëýôåñçò åëðßäïò
‘ðëÞí åßðá: Ìç öïâÜóèå’ (Óïö.3:6)..Ï öèüíïò äéáêüðôåé ôçí åõôõ÷ßá, ôçí äå óõìöïñÜ ôçí
äéáêüðôåé ç óõìðÜèåéá. Åßíáé ôïýôï óïöü êáé èáõìÜóéï, ãéá íá ìçí ìÝíåé ïýôå ï ðüíïò
äß÷ùò ðáñçãïñéÜ, ïýôå ç åõôõ÷ßá äß÷ùò äéáðáéäáãþãçóç..Óå êÜèå þñá áò Ý÷ïõìå
óôÞñéãìá ôçí êáëÞ åëðßäá êé áò ìç äéþ÷íïõìå ôï öüâï üôáí âñéóêüìáóôå óôç ÷áñÜ,
ïýôå ôçí åëðßäá óôá äõóÜñåóôá( Ëüã.17,371ê.å.)

ÓÕÍÅÑÃÁÔÅÓ: Ãéá ôçí áóöÜëåéá óõíôåëåß Ýíá..íá ëÜâåéò ó., ðïõ ãíùñßæåéò üôé
äéáöÝñïõí áðü ôïõò Üëëïõò êáé óôç óýíåóç êáé óôïí ôñüðï. Ôß ùöåëåß ï êáëüò
êáðåôÜíéïò üôáí ïé êùðçëÜôåò åßíáé êáêïß; (Åðéóô. 68).

ÓÕÍÔÑÉÂÇ ôçò êáñäéÜò åßíáé ç åîáöÜíéóç ôùí áíèñùðßíùí ëïãéóìþí. Åêåßíïò, ðïõ
êáôáöñüíçóå ôá ðáñüíôα êáé ðáñÝäùóå ôïí áåõôü ôïõ óôïí ëüãï ôïõ È. êáé ðñïóöÝñåé
ôïí çãåìüíá íïõ óôá õðåñÜíèñùðá êáé èåßá íïÞìáôá, áõôüò èá ìðïñïýóå íá åßíáé εêåßíïς,
ðïõ Ý÷åé óõíôåôñéììÝíç êáñäéÜ, êáé ðñïóöÝñåé èõóßá ðïõ äåí ðåñéöñïíåßôáé óôïí Ê.
‘Åããýò Ê. ôïéò óõíôåôñéììÝíïéò ôçí êáñäßá’ (Óôïí 33 Øáëì.245)

ÓÕÆÕÃÏÓ: Ùñáéüôåñï ëÜöõñï áðü ôçí êáëÞ ãõíáßêá äåí ðáßñíåé ï Üíäñáò ïýôå
÷åéñüôåñï áðü ôï áíôßóôñïöü ôçò..Ãéá ôïí ÁäÜì åêåßíç ðïõ ôïõ äüèçêå âïçèüò..Ýãéíå
å÷èñός, êé áíôß íá ìïéñÜæåôáé ôçò ôïí æõãü Ýãéíå áíôßðáëïò..Åêåßíç Ýêñéíå üôé
Þôáí Üñéóôï íá íéêÜôáé áðü ôá Üëëá áðü ôïí Üíäñá ôçò óýìöùíá ìå ôï íüìï ôçò
óõæõãßáò, äåí äßóôáæå üìùò íá ðáñïõóéÜæåé ôïí åáõôü ôçò ùò äÜóêáëï óôï èÝìá ôçò
åõóåâåßáò..Åêåßíç ãíùñßæåé ìéá ïìïñöéÜ, ôçí ïìïñöéÜ ôçò øõ÷Þò ðïõ Þ óõíôçñåß ôçí
èåßá åéêüíá Þ ôçí âïçèåß áí îáíááðïêôÞóåé ôçí äýíáìÞ ôçò. Ùò óêïõðßäéá ðÝôáîå óôéò
ãõíáßêåò ôçò óêçíÞò ôá âáøßìáôá êáé ôá ôå÷íçôÜ êÜëëç. Ãíþñéæå ìéá ìüíïí åõãåíÞ
êáôáãùãÞ, ôçí åõóÝâåéá êáé ôçí ãíþóç áðü ðïõ ðñïÞëèáìå êáé ðïõ èá êáôáëÞîïõìå. Êé
Ýíá ìüíïí ðëïýôï áóöáëéóìÝνï êé áóõëëçôï, ôï íá öôù÷åýåé ãéá ôïí Èåü êáé ãéá ôïõò
öôù÷ïýò..Ðñïóðáèïýóå íá êÜíåé ðéóôü ôïí Üíäñá ôçò..ìå ôï öéëéêü ôñüðï, ìå ôçí èÝñìç
ôçò óôçí åõëÜâåéá ìå ôçí ïðéïßá êõñßùò ç øõ÷Þ ëõãßæåé êáé ìáëáêþíåé êé
áíáãêÜæåôáé èåëçìáôéêÜ íá åðéäéþîåé ôçí áñåôÞ. Åðñüêåéôï íá êïéëÜíåé ôçí ðÝôñá
ç óôáãüíá ôïõ íåñïý ÷ôõðþíôáò áäéÜêïðá êáé ìå ôïí êáéñü íá ðåôý÷åé ôï åðéäéùêüìåíï
(Óôïí ÐáôÝñá ôïõ, 287-9).

155
Ó×ÅÄÉÏ: Ïé ìåí íüìéæáí üôé óôáõñþíïõí ôïí âáóéëéÜ ôçò äüîçò, ï äå ÷. ìå ôï ó÷Ýäéï ôçò
óôáõñþóåùò áíáãåííïýóå ôçí áíèñùðüôçôá.. Ï âáóéëéÜò ôçò Óõñßáò ðåñéêýêëùóå ôçí
ÉåñïõóáëÞì, êáé ôüóï ðïëý óõíåôñßâçóáí ôá ó÷ÝäéÜ ôïõò, þóôå Üöçóáí ïëüêëçñç ôçí
ðåñéïõóßá ôïõòóôç ÓáìÜñåéá (Ä Âáóéë.7:1)..üôáí áêïýóåéò êÜðïéïí íá óå áðåéëåß
..óôñÝøå ôï âëÝììá óïõ óôïí Ê., ðïõ êáôáóôñÝöåé ôá ó÷Ýäéá ôùí åèíþí êé áðïññßðôåé
ôïõò äéáëïãéóìïýò ôùí ëáþí..Ç âïõëÞ ôïõ Ê. ìÝíåé óôïí áéþíá..Ðùò åîáöáíίσèçêáí ôüóåò
öéëïóïößåò, ìüíç äå ç áëÞèåéá ôïõ Åõáããåëßïõ ìÝíåé óôïí êüóìï; (Óôïí 32 Øáëì.185-7)

ΣΧΙΣΜÁ: ¼ôáí Ýãéíá Üíäñáò êáé ôáîßäåøá ðïëý êáé áó÷ïëÞèçêá ìå ðïëëÜ ðñÜãìáôá,
áíáãíþñéóá ôçí ìåãÜëç óõìöùíßá, ðïõ õðÞñ÷å ìåôáîý åêåßíùí ðïõ çó÷ïëïýíôï ìå êÜèå
ôÝ÷íç êé åðéóôÞìç. Ìüíï óôçí Åêêëçóßá ôïõ È., ãéá ôçí ïðïßá ðÝèáíå ï ×. êáé åðß ôçò
ïðïßáò åîÝ÷åå ðëïõóßùò ôï áã.Ðíåýìá, äéáðßóôùóá ðïëëÞ êé õðåñâïëéêÞ äéáöùíßá
óôéò ó÷Ýóåéò ôùí ðåñéóóüôÝñùí êáé óôéò áðüøåéò ôïõò ðåñß ôùí èåßùí Ãñáöþí.
Êáé ôï öñéêôüôåñï åßäá ôïõò ßäéïõò ôïõò ðñïåóôþôåò ôçò Åêêëçóßáò..íá
áíôéôßèåíôáé ìåôáîý ôïõò..ðñïò ôéò åíôïëÝò ôïõ Êõñßïõ Éçóïý ×. êáé óõíôáñÜóóïõí
÷ùñßò ëýðç ôï ðïßìíéüí ôïõò. ¼ðùò êáé óôï âéâëßï ôùí Êñéôþí (21:25), ìÞðùò ç ôùñéíÞ
äéáìÜ÷ç ìåôáîý ôùí ×ñéóôéáíþí ãßíåôáé åîáéôßáò ôçò ðåñéöñüíçóçò ôïõ ìåãÜëïõ,
áëçèéíïý êáé ìïíáäéêïύ âáóéëéÜ ôïõ ðÜíôùí êáé È. ; Ç åõôáîßá êáé ç óõìöùíßá ìåôáîý
ôïõ ëáïý (üðùò êáé óôéò ìÝëéóóåò) äéáôçñåßôáé üóï ÷ñüíï áðü êïéíïý üëïé
ðåéèáñ÷ïýí óå Ýíá Üñ÷ïíôá..êáé êÜèå äéáöùíßá êáé äéáßñåóç áêüìç êé ç ðïëõáñ÷ßá
ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôçí áíáñ÷ßá....Ãåíéêþò ç êáêßá ôùí ðáèþí åìâÜëëåé ìÝóá ìáò äéá ôçò
áãíïßáò ôïõ È. áðáñÜäåêôç ãíþóç..ÉäéáôÝñùò ç äéáöùíßá ïöåßëåôáé óôï üôé
êáôáóôáèÞêáìå áíÜîéïé ôçò öñïíôßäáò ôïõ È...Èá Þôáí ôïëìçñü ïé Üíèñùðïé ôïõ
äé÷áóìïý íá ëÝãoíôáé ìÝëç ôïõ ×ñéóôïý..(Ðåñß Êñßìáôïò Èåïý). ..Åìåßò ïé ðïëëïß
öéëüèåïé êáé öéëü÷ñéóôïé Ý÷ïõìå äéáìïéñÜóåé ôïí ×ñéóôü ÷Üñéí ôçò áëÞèåéáò,
Ý÷ïõìå ðåß øÝììáôá ï Ýíáò ãéá ôïí Üëëï, ÷Üñéí ôçò áãÜðçò ìáò êõñßåøå ôï ìßóïò, ÷Üñéí
ôïõ áêñïãùíéáßïõ ëßèïõ Ý÷ïõìå äéáëõèåß êáé ÷Üñéí ôçò ðßóôçò Ý÷ïõìå óáëåõèåß. Êé
áõôü ãéáôß Ý÷ïõìå ðïëåìÞóåé ãéá ôçí åéñÞíç ðåñéóóüôåñï áðü üôé Þôáí êáëü, êé
Ý÷ïõìå ôáðåéíùèåß ÷Üñéí åêåßíïõ ðïõ õøþèçêå óôï Óôáõñü êé Ý÷ïõìå ðåèÜíåé ÷Üñéí
åêåßíïõ ðïõ ôÜöçêå êáé áíáóôÞèçêå (Ëüãïò 6, 233-5). Ëýíåôáé ç ãëþóóá ìïõ ôþñá
ïðüôå ï Éïýäáò êé ï ÉóñáÞë äÝ÷ïíôáé ìéá åíéáßá áñ÷Þ, êé ç ÉåñïõóáëÞì êé ç ÓáìÜñåéá
óõãêåíôñþíïíôáé óå ìßá, ôçí Üíù ÉåñïõóáëÞì êáé äåí áíÞêïõìå ðëÝïí óôïí Ðáýëï, ôïí
Áðïëëþ Þ ôïí Ðåôñï, åî ïíüìáôïò ôùí ïðïßùí áëëÜ êáé åíáíôßïí ôùí ïðïßùí ðåñçöáíåõüìáóôå..

ÓÙÌÁ ×ÑIΣΤΟÕ: ¼ðïéïò äéäÜ÷ôçêå üôé ç êåöáëÞ ôçò Åêêëçóßáò åßíáé ï ×ñéóôüò,
áõôüò áò óêÝöôåôáé ðñïðÜíôùí, üôé êÜèå êåöÜëé åßíáé ïìïïýóéï ìå ôï óþìá..Áí êÜðïéïò
ìåôáâÜëëåé ôï ìÝëïò ôïõ ×ñéóôïý óå ìÝëïò ðüñíçò, äßíïíôÜò ôïõ óáí ìá÷áßñé ôç ëýóóá
ôçò áêïëáóßáò, Ýêáíå îÝíï ôï ìÝëïò áõôü áðü ôçí êåöáëÞ.¸ôóé & ôá õðüëïéðá üñãáíá
ôçò êáêßáò ãßíïíôáé ìá÷áßñéá ðïõ êüâïõí ôá ìÝëç ôïõ åíéáßïõ óþìáôïò & ôá ÷ùñßæïõí
üëá áðü ôçí êåöáëÞ..Áí ôá åííοïýìå ôçí êåöáëÞ ùò áöèáñóßá, ôá ìÝëç ïðùóäÞðïôå íá
óõíßóôáíôáé áðü áöèáñóßá...Áí ëïéðüí ëéðïôáêôÞóåé êÜðïéïò áðü ôçí óôñáôéÜ ôïõ
Èåïý & ðñïó÷ùñÞóåé óôçí ðáñÜôáîç ôùí áëëïöýëùí, & áöïý ãßíåé ïðëßôçò ôïõ åöåõñÝôç
ôçò êáêßáò, áðïâÜëëåé ôïí èþñáêá ôçò åéñÞíçò..ðþò áõôüò èá ôåèåß êÜôù áðü ôéò
äéáôáãÝò ôïõ âáóéëéÜ ôçò åéñÞíçò; (Προς Ïëýìðéï,403).

¼ðïéïò äåí öïõóêþíåé êáèüëïõ áðü ôéò ôéìÝò ôïõ ïýôå õðïöÝñåé áðü ôéò ýâñåéò & ôçí
ðåñéöñüíçóç ..áõôüò ðïõ åãêùìéÜæåôáé & åßíáé ôåëåßùò íåêñüò êé áêßíçôïò ìðñïóôÜ
óôá ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ åßíáé ôá ìáëëéÜ ôçò íýìöçò (ðïõ óçìáßíïõí åðßóçò ôç
óåìíüôçôá & ôç óùöñïóýíç),..Ôá ðëïýóéá ìáëëéÜ ôçò ðáñïõóéÜæïíôáé ìå êïðÜäéá
êáôóéêéþí, ðïõ öÜíçêáí óôçí ÃáëáÜä.. ¼ëïé üóïé êáôïñèþíïõí íá ðñáãìáôïðïéÞóïõí ôç
æùÞ ôïõò êáôÜ ôï ðáñÜäåéãìá ôïõ ðñïöÞôç Çëßá ãßíïíôáé óôïëéóìüò ôçò
Åêêëçóßáò..Ôïõò êáèçãçôÝò ðïõ êÜíïõí ôéò äéáêñßóåéò ôùí äéäáãìÜôùí & ãßíåôáé ç
äéäáóêáëßá ãéá ìáò åýëçðôç êé ùöÝëéìç, ï ëüãïò ïíïìÜæåé ìåôáöïñéêÜ äüíôéá Þ
156
óáãüíéá. Ãé’áõôü ðñïçãåßôáé ï Ýðáéíïò ôùí äïíôéþí ùò êïðáäéþí êïõñåìÝíùí &
áêïëïõèåß ôï åãêþìéï ôùí ÷åéëéþí.. Äüíôéá ôçò Åêêëçóßáò åßíáé áõôïß ðïõ ëåðôáßíïõí
ôï áíåðåîÝñãáóôï ÷üñôï ôùí èåßùí ëüãùí & ôï ìçñõêÜæïõí. Áõôïß Ý÷ïõí äå÷ôåß ðñþôá
ôçí êïõñÜ, Ý÷ïõí ãõìíùèåß áðü ôï õëéêü âÜñïò, Ýãéíáí ìå ôï ëïõôñü ôçò óõíåéäÞóåùò
êáèáñïß áðü êÜèå ìïëõóìü óáñêüò & ðíåýìáôïò & ðÜíôá ðñïêüâïõí & ðïôÝ äåí ôïõò
ðáßñíåé ï êáôÞöïñïò..Ç äéðëÞ êõïöïñßá åßíáé äåßãìá ôçò åõäïêßìçóçò, ãåííþíôáò óôçí
øõ÷Þ ôçí áðÜèåéá, åíþ óôï óþìá ôçí êïóìéüôçôá. Ìå ôï ãáéôÜíé ôùí ÷åéëÝùí
äçëþíåôáé ç ïìïöñïóýíç, ìéá óõíÝ÷åéá êëùóìÝíç áðü äéÜöïñá íÞìáôá & ìå ôï êüêêéíï
äçëþíåôáé ôï áßìá ìå ôï ïðïßï ëõôñùèÞêáìå..Ôá ìÜãïõëá ðáñïìïéÜæïíôáé ìå ñüäé. ¼ðùò
ç óôõðôéêÞ éäéüôçôá ôçò öëïýäáò ôïõ ñïäéïý ôñÝöåé & öõëÜåé ôçí ãëõêýôçôá ôïõ
êáñðïý, Ýôóé & ï óôõöüò êé åãêñáôÞò âßïò ãßíåôáé öýëáêáò ôùí áãáèþí ôçò
óùöñïóýíçò. ÔñÜ÷çëïò ôïõ óþìáôïò ôïõ ×ñéóôïý åßíáé ï Ðáýëïò. Ìå ôüóç áêñßâåéá
åöÜñìïóå ôïí åáõôü ôïõ óôçí êåöáëÞ ôùí üíôùí þóôå ‘ìÝóá ôïõ ìéëïýóå ï ×ñéóôüò’.. Ôüóï
êáëëßöùíç & åýç÷ç Þôáí ç áñôçñßá ôïõ, ðïõ ìå ôç ÷Üñç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò üóï Üñèñùíå
ôï ëüãï ôçò áëÞèåéáò, ôüóï êáôáãëõκαιíüôáí ï ëÜñõããÜò ôïõ áðü ôá èåßá ëüãéá,
ôñÝöïíôáò ïëüêëçñï ôï óþìá ìå åêåßíá ôá æùáñ÷éêÜ äéäÜãìáôá. ÈÝëåéò íá ñùôÞóåéò
& ãéá ôïõò óðïíäýëïõò ðïéοò ôïõò óõíÜñìïóå óå Ýíá óþìá ìå ôï óýíäåóìï ôçò åéñÞíçò &
ôçò áãÜðçò; Ðïéοò äßäáîå ôïí ôñÜ÷çëï íá ãÝñíåé & íá ðáñáêïëïõèåß ÷áìçëÜ & íá
õøþíåôáé ðÜëé áíáëïãéæüìåíïò ôá Üíù & íá êïéôÜæåé ïëüãõñá ìå åõóôñïößá êé
åõêéíçóßá íá îåöåýãåé ôá ôå÷íÜóìáôá ôïõ äéáâüëïõ & íá áóöáëßæåôáé áðü áõôÜ;...
(Áóìá æ, 225κ.ε.). ¼ôáí áêïýóïõìå íá ïíïìÜæåé ç èåßá ÃñáöÞ ôïõò ïäçãïýò óôçí áëÞèåéá,
‘âëÝðùí’ (Á’Âáó.9:9), ‘ïñþíôá’ (Áìþò 7:12) Þ óêïðü (Éåæ.3:17), ïäçãïýìáóôå óôç ãíþìç
üôé Ýôóé ïíïìÜæïíôáé ôá ìÜôéá, ðïõ åßíáé ôáãìÝíá íá åßíáé ïé Ýöïñïé, ïé åðéâëÝðïíôåò,
ïé åðéóêïðïýíôåò., ðïõ äåí áëëïéèùñßæïõí óôá Ýñãá ôïõ óêüôïõò & îå÷ùñßæïõí ôï
áëçèéíÜ äéêü ôïõò áðü ôï îÝíï, ôï öáéíüìåíï, ôï ðáñïäéêü.Ôá ìÜôéá ëïýæïíôáé óáí
ðåñéóôÝñéá óôï ãÜëá. Áõôü ìïíÜ÷á áðü ôá õãñÜ Ý÷åé ôçí äõíáôüôçôá íá ìçí äåß÷íåé
ìÝóá ôïõ Ýíá åßäùëï êé Ýíá ïìïßùìá. (Üóìá éã, 434). ×Ýñé åííïýìå åêåßíïõò, ðïõ
äéá÷åéñßæïíôáé ôá êïéíÜ ôçò Åêêëçóßáò áíÜëïãá ìå ôéò áðáéôÞóåéò ôùí åíôïëþí êé
Ýðáéíïò åßíáé íá ïìïéùèåß ìå ôçí ðïéüôçôá ôçò êåöáëÞò óôçí êáèáñüôçôá êé
áíáìáñôçóßá. ¼ðùò ìå ôï óêÜëéóìá ïìïñöáßíåé ôï ìÜñìáñï, Ýôóé ðñÝðåé íá áöáéñåèïýí
ðïëëÜ óçìåßá (áíèñùðáñÝóêåéá, öéëïêÝñäåéá, öéëïäïîßá.. ÷ñçóéìïðïßçóç åíôïëþí ãéá
áôïìéêÞ ôñõöÞ) ìå ôï óêÜëéóìá ôùí ëïãéóìþí, ãéá íá ãßíåé ôï ÷Ýñé ÷ñõóü & êáèáñü..Ï
Ýìðéóôïò & öñüíéìïò ïéêïíüìïò (Ëïõê.12:42) Ý÷åé ôï Ýñãï ôïõ ÷åñéïý. ×Ýñé äåí Þôáí ï
Éïýäáò;.ÐïéÜ Þôáí ç áðüëáõóç ôùí ÷ñçìÜôùí; Åêïýóéá áã÷üíç, óôÝñçóç æùÞò, ôÝëåéá
áðþëåéá øõ÷Þò, èýìçóç åíüò ðïíçñïý áíèñþðïõ. Ìå ôï üíïìá ôçò êïéëéÜò óêåöôüìáóôå ôçí
êáèáñÞ êáñäéÜ, ðïõ ãßíåôáé ðßíáêáò ôùí èåßùí íüìùí åêåßíùí, ìå ôá ãñÜììáôá, ðïõ
÷áñÜæïíôáé ü÷é áðü ìåëÜíé áëëÜ áðü ôï Ðíåýìá ôïõ æùíôáíïý Èåïý..ÊíÞìåò-óôýëïé
ôïõ Óþìáôïò ôïõ ×ñéóôïý, åßíáé áõôïß ðïõ ìå ôï ëáìðñü âßï ôïõò âáóôÜæïõí &
óôçñßæïõí ôï êïéíü óþìá ôçò Åêêëçóßáò, ìÝóù ôùí ïðïßùí ç âÜóç ôçò ðßóôçò áðï÷ôÜ ôçí
ðáãéüôçôÜ ôçò & äéáíýåôáé ï äñüìïò ôçò áñåôÞò & ìå ôá Üëìáôá ôùí èåßùí åëðßäùí
ìåôåùñßæåôáé üëï ôï óþìá. Ïé óôýëïé áõôïß óôÞíïíôáé ïñèïß ìå ôçí áëÞèåéá & ôç
âåâáéüôçôá. Ï ÷ñõóüò åßíáé ï áíôßóôïé÷ïò ôçò áëÞèåéáò, ðïõ êáôÜ ôï ëüãï ôïõ
Ðáýëïõ ãßíåôáé èåìÝëéï ôçò ïéêïäïìÞò (Á’Êïñ.3:11)..Ìå ôï ìÜñìáñï åííïïýìå ôç ëáìðñüôçôá
ôçò æùÞò, & ôç óôáèåñüôçôá & ôï áêëüíçôü ìáò óôçí áãÜðç ìáò ãéá ôï áãáèü. Óôýëïé
åßíáé & ïé äõü åíôïëÝò ôçò áãÜðçò, áðü üðïõ êñÝìïíôáé ï íüìïò êé ïé ðñïöÞôåò, ç ðßóôç
óôï Èåü êé ç áãáèÞ óõíåßäçóç ðñïò ôï óõíÜíèñùðï (Á’Ôéì.1:19)..ËÜñõããáò ‘ãåìÜôïò
ãëõêýôçôá êé åðéèõìßá’ åßíáé ïé äéÜêïíïé & ïé äéäÜóêáëïé ôïõ Ëüãïõ, üðùò ï ìÝãáò
ÉùÜííçò, ðïõ áõôïïíïìÜóôçêå öùíÞ êé ï ìáêÜñéïò Ðáýëïò êé üëïé ïé ðñïöÞôåò, ðïõ
ðáñá÷þñçóáí ôá öùíçôéêÜ ôïõò üñãáíá óôï Ðíåýìá êé Ýãéíáí ãëõêýôçôá..ðïõ ç
áðüëáõóç äåí êüâåé ôïí êüñï ôçò åðéèõìßáò áëëÜ ôñÝöåé ðåñéóóüôåñï ôïí ðüèï ìå ôçí
ìåôïõóßá ôùí ðïèïõìÝíùí..(Üóìá éä, 437).(êïßôá åðßóçò 33 Øáëì.239)..¼ðùò ôá ïóôÜ
óõãêñáôïýí ôçí áðëüôçôá ôùí óáñêþí, Ýôóé êáé óôçí Å. ìåñéêïß âáóôÜæïõí ôéò
åëëÝéøåéò ôùí áäõíÜôùí. Êé üðùò ôá ïóôÜ óõíäÝïíôáé ìå íåýñá, Ýôóé åßíáé êé ï
157
óýíäåóìïò ôçò áãÜðçò êáé ôçò åéñÞíçò, ðïõ åíþíåé ôá ïóôÜ óôçí Å. ôïõ Èåïý (Óôïí 33
Øáëì.249-51)

ÓÙÔÇÑÉÁ: Äåí åßíáé ìüíïí Ýíáò óùóôéêüò ðáñÜãïíôáò, ïýôå ìéá ïäüò áñåôÞò áëëÜ
ðåñéóóüôåñåò êáé áí ðëçóßïí ôïõ È. õðÜñ÷ïõí ðïëëÝò ìïíÝò åßíáé áßôéï üôé ïé ïäïß, ðïõ
ïäçãïýíå åêåß åßíáé ðïëëïß, Üëëåò ðéï åðéêßíäõíåò êáé ëáìðñüôåñåò, Üëëåò ðéï
ôáðåéíÝò êé áóöáëåßò. (Λόγ.32, 85)..Ó, äåí åßíáé ìéá áðëÞ åíÝñãåéá, ðïõ ÷ïñçãåß
êÜðïéá âïÞèåéá óå ìáò ãéá íá áðáëëáãïýìå áðü ôçí áäõíáìßá êáé íá áðïêôÞóïõìå õãåßá
Üêñá..Èåüò ìáò åßíáé ï Ãéοò ôïõ È. Áõôüò åßíáé ï ÓùôÞñáò ôïõ áíèñùðßíïõ ãÝíïõò, ðïõ
õðïóôçñßæåé ôçí áäõíáìßá ìáò êé åðáíïñèþíåé ôïí óÜëï, ðïõ ðñïêáëïýí ïé ðåéñáóìïß
óôéò øõ÷Ýò ìáò, êáé ï ïðïßïò êéíåßôáé áíÜëïãá ìå ôá êáêÜ..-.Ðïëëïß óáëåýïíôáé ôüóï,
þóôå îåñéæþíïíôáé áðü ôéò ñßæåò (Óôïí 61 Øáëì.385)

ÁÐÅÉÍÙÓÇ: ¼ðùò áêñéâþò ï èçóáõñüò, ðïõ Þëèå óôï öùò äýóêïëá äéáóþæåôáé,
ÔÝóôé êé ç áñåôÞ, ðïõ ãíùóôïðïéåßôáé êáé äçìïóéåýôáé åîáöáíßæåôáé, üðùò
ëéþíåé ôï êåñß áðü ôçí öùôéÜ, Ýôóé êé ç øõ÷Þ ëüãù ôùí åðáßíùí äéáëýåôáé êáé
÷Üíåé ôçí äýíáìç ôçò. Êé áí ï Ýðáéíïò áöáéñåß áðü ôçí øõ÷Þ ôçí äýíáìÞ ôçò, ï ðÜãïò
(ðïõ óôåñåïðïéåß ôï êåñß), ï ïíåéäéóìüò êé ï åîåõôåëéóìüò ôçí áíõøþíïõí óå ýøç
áñåôÞò...¼πùò åßðå áõôüò ìå ôç óêÝøç ôïõ ‘èá áíåâþ êáé èá óôÞóù ôïí èñüíï ìïõ’ Ýôóé
êáé ôïí õðåñÞöáíï ôïí êÜíåé íá öáíôÜæåôáé åîïõóßåò êáé ðñùôïêáèåäñßåò áêüìç êáé
äéäáóêáëßåò êáé ðáñï÷Þ èåñáðåéþí..Áäéáëåßðôùò ðñÝðåé íα ìåëåôïýìå ôçí êñáõãÞ
ôïõ ìáêáñßïõ Äáõßä ‘åßìáé óêïõëÞêé êé ü÷é Ü. ‘÷þìá êáé óôáêôç’ êé ‘üëç ç êáëùóýíç
ìïõ åßíáé óáí ôï êïõñÝëé ôçò åììçíïñïïýóçò’..Ðñïçãåßôáé áõôÞò ôçò áññþóôéáò ç
ðáñáêïÞ ‘ç õðáêïÞ åßíáé áíþôåñç ôçò èõóßáò’ (Âßïò ôçò Óõãêëçô.287) Ôï âÜñïò ôùí
óùìÜôùí, ðïõ ðÜó÷ïõí áðü öëüãùóç äåí åßíáé õãéåéíü, ïýôå ùöÝëéìï..Åßíáé áñ÷Þ
êéíäýíïõ êáé áéôßá êáôáóôñïöÞò. ÊÜôé ðáñüìïéï åßíáé êáé ç õðåñçöÜíåéá ãéá ôçí
øõ÷Þ, ðïõ ó÷åôßæåôáé ìå ôá ÷ñÞìáôá, ôá ðïëõôåëÞ ôñáðÝæéá, ôá áîéþìáôá.. Ïé
áëáæüíåò õößóôáíôáé ìéá êáôÜóôáóç ãåìÜôç ôñÝëëá ìå ôï íá Ý÷ïõí äüîá ðïõ åßíáé ðéï
óáèñÜ êé áðü üíåéñï êáé ìå ôï íá ðåñéâÜëëïíôáé ëáìðñüôçôá ðéï ìÜôáéç êé áðü ôá
íõ÷ôåñéíÜ öáíôÜóìáôá (ð.÷. ãéοò ôïõ Óïëïìþíôá). Áêüìá êáé ç êïóìéêÞ óïößá åôïéìÜæåé
ü÷é áëçèéíü ìåãáëåßï..Áí ï Üñ÷ïíôáò ôçò êïóìïõ, ðïõ åßíáé ï ðñþôïò êé ï ðéï ìåãÜëïò
óïöéóôÞò ôçò êïóìéêÞò óïößáò ðéÜíåôáé óôá äéêÜ ôïõ ôå÷íÜóìáôá, ðåñéåñ÷üìåíïò óå
Ýó÷áôç áöñïóýíç, ðïëý ðåñéóóüôåñï ïé ìáèçôÝò ôïõ êé ïé æçëùôÝò ôïõ (Öáñáþ,
ÁâéìÝëå÷, Éïõäáßïé). Ôï âñÝöïò ðïõ åß÷å ñéöèåß óôï ðïôÜìé ãéá áí ðåèÜíåé
óþæåé..’Áò ìçí êáõ÷Üôáé ï óïöüò ãéá ôç óïößá ôïõ..áëëÜ äéüôé ãíùñßæåé üôé
åãþ åßìáé ï Êύñéïò.. üôáí ãíùñßæåé üôé åßíáé öôù÷üò ï åáõôüò ôïõ áðü ôçí
áëçèéíÞ äéêáéïóýíç êé üôé Ý÷åé äéêáéùèåß ìå ôçí ðßóôç ôïõ óôï ×ñéóôü’ (üðùò ï
Ðáýëïò, Öéë.2:13)..’Ôß Ý÷åéò ðïõ íá ìçí ôï Ýëáâåò; Êáé áí ôï Ýëáâåò ãéáôß êáõ÷Üóáé
óáí íá ìçí ôï Ý÷åéò ëÜâåé; ‘ (Á Êïñ. 4:7)..Ï êñéôÞò èá óå êñßíåé êáôÜ ôïí ôñüðï, ðïõ
÷ñçóéìïðïßçóåò ôá äþñá..Ï ÐÝôñïò ðñüäùóå ôï ×ñéóôü ãéá íá óùöñïíßæåôáé êáé íá
äéäÜóêåôáé íá ëõðÜôáé ôïõò áññþóôïõò óôçí ðßóôç..Ç ôáðåéíïöñïóýíç óþæåé
ðïëëÝò öïñÝò áõôüí ðïõ äéÝðñáîå ðïëëÜ êáé ìåãÜëá áìáñôÞìáôá (ôåëþíç)..Íá
öïâÜóáé íá ìçí ìïéÜóåéò óôï ðÝóéìï ôïõ äéáâüëïõ, ôùí Éóñáçëéôþí (ðïõ ðåñçöáíåýïíôáí
ìðñïóôÜ óôïõò åéäùëïëÜôñåò)..¼ôáí êÜðïéï ðáñüí êáôüñèùìá óå îéðÜóåé, èõìÞóïõ ôï
ðáëéü áìÜñôçìá êé Ýôóé èá êáôáóéãÜóåéò ôçí áíáßóèçôç öëåãìïíÞ ôçò ðåñçöÜíåéáò,
êé üôáí áìáñôÜíåé ï άëëïò íá ìçí åîåôÜóåéò ìüíïí áõôü, áëëÜ íα èõìçèåßò êáé üóá êáëÜ
Ý÷åé ðñÜîåé Þ ðñÜôôåé êáé èá ôïí âñåßò êáëýôåñï áðü ôïí åáõôü óïõ..Ïýôå ï È. äåí
êñßíåé ìåñéêþò.. Ôáðåéíþíïõìå ôïõò åáõôïýò ìáò ìå ôï íá èõìüìáóôå ôçí Üêñá ôáðåßíùóç
ôïõ Êõñßïõ, ôçí öôþ÷åéá ôùí ìáèçôþí (ðïõ óáí áëÞôåò äéÝôñåîáí ïëüêëçñç ôçí
ïéêïõìÝíç)..Ç øõ÷Þ ïìïéþíåôáé óå áõôÜ ðïõ óðïõäÜæåé..Ìçí êÜíåéò óå ðáñáêáëþ, ëüãïõò
óïöéóôéêïýò, ìÞôå íá øÜëëåéò ìå õðåñâïëéêÜ ãëõêåéÜ öùíÞ, ìÞôå íá äéáëÝãåóáé
õðåñÞöáíá êáé áëáæïíéêÜ áëëÜ óå üëá áí ðåñéêüðôåéò áðü ôï ìÝãåèïò..Íá
êáôçãïñåßò ôïí åáõôü óïõ ãéá ôá áìáñôÞìáôá êáé íá ìçí ðåñéìÝíåéò ôïõò åëÝã÷ïõò ôùí
158
Üëëùí..ÅðåéäÞ ï È. åßíáé ï ìÝãáò èåáôÞò, íá öéëïäïîÞóåéò íá öáßíåóáé óôïí Èåü, ãéáôß
áõôüò áðïäßäåé ëáìðñü ìéóèü. Íá ìçí åîïõóéÜæåôå üðùò ïé êïóìéêïß Üñ÷ïíôåò (Ðåñß
ôáðåéíïöñ.)..Ðïéοò ÷ôýðçóå ðåñéóóüôåñï ôçí õðåñçöÜíåéá êé áãÜðçóå ôçí ôáðåßíùóç
êáé ìÜëéóôá ü÷é åðßðëáóôá êé åðéöáíåéáêÜ, üðùò ïé ðåñéóóüôåñïé áðü üóïõò
ôþñá êáìþíïíôáé üôé öéëïóïöïýíêáé åßíáé öáéíïìåíéêÜ óõãõñéóìÝíïé, üðùò ïé áíüçôåò
áðü ôéò ãõíáßêåò, êáé åðåéäÞ äåí Ý÷ïõí äéêéÜ ôïõò ïìïñöéÜ êáôáöåýãïõí óôá
÷ñþìáôá êáé èá ìðïñïýóá íá ðþ üôé èåáôñßæïíôáé ìå êÜðïéá åõðñÝðåéá, äýóìïñöåò
åîáéôßáò ôçò ïìïñöéÜò êé áó÷çìüôåñåò åîáéôßáò ôçò áó÷Þìéáò; Ãéáôß ç ô. äåí
âñéóêüôáí óôá öïñÝìáôÜ ôïõ áëëÜ óôçí ßäéá ôçí øõ÷Þ ôïõ. Ëýãéóìá ôïõ ôñá÷Þëïõ,
÷áìÞëùìá ôçò öùíÞò, óêýøéìï ôïõ ðñïóþðïõ, ôï ìÜêñïò ôçò ãåíåéÜäáò, ôï îýñéóìá ôçò
êåöáëÞò, ôßðïôå áðü üëá áõôÜ äåí õðïêñéíüôáí ôçí ô...Ãéáôß üôé åßíáé
ðñïóðïéçôü, äåí åßíáé ìüíéìï..¹ôáí áðñïóÝããéóôïò óôçí áñåôÞ, ðñïóçíÝóôáôïò óôç
óõíáíóôñïöÞ. ÁðëÜ êáé óõíçèéóìÝíá ôá öïñÝìáôÜ ôïõ..áðÝöåõãå åî ßóïõ ôçí
ìåãáëïðñÝðåéá êáé ôï åõôåëÝò (Óôïí ÐáôÝñá, 305-7)..ÕðÜñ÷åé êé áìáñôùëÞ ô.
¼óïé Ý÷ïõí ÷Üóåé ôï ìåãáëåßï êáé ôï ýøïò ôçò øõ÷Þò, åðåéäÞ êáôÝðåóáí óôç
ãç åîáéôßáò ôçò áìáñôßáò êáé óáí íá Ýãéíáí Ýíá ìå ôï Ýäáöïò, óÝñíïíôáé üðùò
ôï ößäé, ÷ùñßò íα ìðïñïýí ôåëåßùò íá óçêùèïýí, áõôïß Ý÷ïõí ôáðåéíùèåß ü÷é
óôï ðíåýìá. (Óôïí 33 Øáëì.245)

ΤΑΞΗ Ãéáôß ïýôå ï ÊÜéí èá êáôáäéêáæüôáí ãéá ôçí êáêÞ åêëïãÞ ôïõ áí ìáæß ìå ôçí
ïñèÞ ðñïóöïñÜ ôçñïýóå óôï ðñÝðïí ôçí ô., ôß Ýðñåðå íá êñáôÞóåé ãéá ôéò äéêÝò ôïõ
áíÜãêåò & ôß ãéá ôï È....ÐñÝðåé íá ãíùñßæïõìå ôçí ô. ôçò áãÜðçò, ðïõ ìáò óõíéóôÜ
ìÝóù íüìïõ, ðþò ðñÝðåé íá áãáðïýìå ôïí Èåü (ìå üëç ôçí êáñäéÜ & ôçí øõ÷Þ & ôçí äýíáìç
& ìå üëåò ôéò áéóèÞóåéò) & ðþò ôïí ðëçóßïí ìáò, ðþò ôçí ãõíáßêá (üðùò ï ×ñéóôüò ôçí
Åêêëçóßá Þ íá åðçñåáæüìáóôå áðü ðÜèç üðùò ôï ßäéï ìáò ôï óþìá). Ôþñá ìðïñïýìå íá
äïýìå ôçí áãÜðç ôùí ðïëëþí íá åêäçëþíåôáé ëáíèáóìÝíá. Ôá ðëïýôç, ôç ãõíáßêá, ôéò
ôéìÝò ôá áãáðïýí ìå ðåñéóóüôåñï ðÜèïò, ìå üëç ôçí øõ÷Þ & ôçí äýíáìç, þóôå íá èÝëïõí &
ôçí æùÞ ôïõò íá äþóïõí ãé’áõôÝò åíþ óôï Èåü üóï áí öáßíïíôáé ìïíÜ÷á. (áóìá ä,141). Íá
ôéìÜôå ôçí ô. êáé íá ðñïçãåßôáé ôçò äýíáìçò, ãéáôß áõôÞ åßíáé äýíáìç & ôçò äýíáìçò
öýëáêáò. Íïýò ìå öñïíôßäá, åßíáé óáí ôá ïóôÜ ðïõ ôá ôñþåé ôï óêïõëÞêé. Áíèåß ôï óþìá
ðïõ áäéáöïñåß ãéá ôéò öñïíôßäåò(Ðïßçì. 32, 411)...Ô. óõíÝóôçóå ôï óýìðáí, óõãêñáôåß
ôá åðïõñÜíéá êáé ôá åðßãåéá. Ô. óôá íïçôÜ, óôá áéóèçôÜ, óôïõò áããÝëïõò, óôá
Üóôñá, êáôÜ ôçí êßíçóç, êáôÜ ôï ìÝãåèïò, ôçí ó÷Ýóç ðñïò Üëëçëá êáé ôçí ëáìðñüôçôá,
óôéò åðï÷Ýò êáé êáéñïýò, ðïõ ðñï÷ùñïýí êé õðï÷ùñïýí ìå êïóìéüôçôá..Ô. ðåñéÝöåñå ôïí
ïõñáíü, Üðëùóå ôïí áÝñá..¼ôáí åðéêñáôåß ç ô. ôï óýìðáí θα συγκροτεί óôïëßäé-êüóìï
êáé ôï êÜëëïò åßíáé áêßíçôï. Ç áôáîßá êé ç áêïóìßá ðñïêáëåß óôïí áÝñá êåñáõíïýò, óôç
ãç óåéóìïýò..óôá óþìáôá ôéò áññþóôéåò, óôéò øõ÷Ýò ôéò áìáñôßåò. ¼ëá áõôÜ åßíáé
ïíüìáôá ôÜîåùò ïýôå åéñÞíçò áëëÜ ôáñá÷Þò êé áôáîßáò. Êáé ôçí èñõëïõìÝíç öèïñÜ íá
ìçí íïìßæïõìå üôé åßíáé ôßðïôå Üëëï áðü ðëåüíáóìü áôáîßáò. Ç ô. óõíäÝåé, ç áôáîßá
äéáëýåé..Ç ô. Ýðëáóå ôïí Ü. æþï ëïãéêü, áðü ëïãéêü êé Üëïãï êñÜìá êáé óõíÝäåóå
ìõóôéêþò êé áññÞôùò ôï ÷þìá ìå ôï íïõ êáé ôï íïõ ìå ôï ðíåýìá..Ç ô. ìáò äéå÷þñéóå áðü
ôá Üëïãá æþá, óõíþêéóå ðüëåéò, Ýèåóå íüìïõò, üñéóå ôéìÞ ãéá ôçí áñåôÞ êáé
ôéìùñßá ãéá ôçí êáêßá, âñÞêå ôÝ÷íåò, óõíÝäåóå óå óõæõãßá ôï ößëôñï ðñïò áô
ãåííþìåíá, çìÝñùóå ôç æùÞ êáé åíÝâáëå óå ìáò êÜôé ìåãáëýôåñï áðü ôïí êÜôù êáé
óáñêéêü ðüèï, ôïí ðñïò ôïí È. Ç ô. åßíáé ìçôÝñá ôùí üíôùí êé áóöÜëåéá..Ç ô. üñéóå êáé
óôéò Å. Üëëïé áí åßíáé ðïßìíéï êé Üëëïé ðïéìÝíåò, Üëëïé íá Üñ÷ïõí êé Üëëïé íá
Üñ÷ïíôáé, Üëëïé áí åßíáé êåöáëÞ, Üëëïé ðüäåò..ãéá ôçí åõáñìïóôßá êáé ôï óõìöÝñïí
ôïõ óõíüëïõ..ÐñÜãìáôé üëïé åßìáóôå óþìá ×. êáé ìÝëç ôïõ ×. êáé áëëÞëùí... Ãéáôß
êáèéóôÜò ôïí åáõôü óïõ ðïéìÝíá åíþ åßóáé ðñüâáôï; Ãéáôß ãßíåóáé êåöáëÞ åíþ åßóáé
ðüäé; ..íá áãáðÜò ôçí çóõ÷ßá üðïõ ôï óéùðÜí èåùñåßôáé áíþôåñï ôïõ ëüãïõ, íá áãáðÜò
Üëëá íá ðåßò, Üëëá íá áêïýóåéò êé Üëëá íá åðáéíÝóåéò êé Üëëá ðéêñÜ íá
áðïññßøåéò...Óôçí Üíïäï ôïõ ÌùõóÞ óôï üñïò, ôïõ Éçóïý ×. óôï Èáâþñ, óôéò åñùôÞóåéò
ôïõ ×. äåí óõììåôÝ÷ïõí üëïé áëëÜ ïñéσìÝíïé, óýìöùíá ìå ôçí ô. Ôáðåéíüöñùí åßíáé ü÷é
159
üðïéïò ìéëÜ ìÝôñéá ãéá ôïí åáõôü ôïõ êáé ìÜëéóôá óå ëßãïõò êáé ëßãåò öïñÝò, áëëÜ
üðïéïò ìéëÜ ìÝôñéá ðåñß ôïõ È. êáé ãíùñßæåé Üëëá íá ðåß, Üëëá íá ôá êñáôåß, Üëëùí
íá ïìïëïãåß ôçí Üãíïéá êáé ðáñá÷ùñåß ôïí ëüãï, óôïí Ý÷ïíôá áíÜèåóç êáé äÝ÷åôáé íá
åßíáé ðíåõìáôéêþôåñïò áðü áõôüí êáé ðéï ðñïïäåõìÝíïò óôç èåùñßá..Åßíáé íôñïðÞ
ñïý÷á êáé äßáéôá íá åêëÝãåé êáíåßò ôçí åõôåëÝóôåñç..áëëÜ ùò ðñïò ôïõò ëüãïõò
ðåñß Θ. íá åßíáé áõôïêñÜôùñ (Λόγ. 32)

ÔÅËÅÉÏÔÇÔÁ: (Ï Ì.Âáóßëåéïò) äéäáóêüôáí ôçí åãêýêëéï ìüñöùóç êáé ãõìíáæüôáí óôç

èåïóÝâåéá êáé ìå Ýíá ëüãï ïäçãåßôï áðü ôá ðñþôá ôïõ ìáèÞìáôá óôçí ìåëëïíôéêÞ
ôåëåéüôçôá. Ãéáôß üóïé Ý÷ïõí ðåôý÷åé Þ ôç æùÞ ìüíï Þ ôïí ëüãï êáé óôï Ýíá áðü ôá
äýï õóôåñïýí, íïìßæù üôé äåí äéáöÝñïõí êáèüëïõ áðü ôïõò ìïíüöèáëìïõò, ïé ïðïßïé
õößóôáíôï ìåãÜëç æçìéά êáé åßíáé áêüìç ìåãáëýôåñç íôñïðÞ ãéá üóïõò âëÝðïõí êáé
ãéá üóïõò âëÝðïíôáé. ¼ðïéïé üìùò ðñïïäåýïõí êáé óôá äýï êáé åßíáé áìöéäÝîéïé, áõôôïß
Ý÷ïõí ôçí ôåëåéüôçôá êáé æùÞ ãåìÜôç áðü ôçí åêåß ìáêáñéüôçôá..¼ðùò âëÝðïõìå ôá
ðïõëÜñéá êáé ôá ìïó÷Üñéá åõèýò ìüëéò ãåííçèïýí íá óêéñôïýí äßðëá óôéò ìçôÝñåò
ôïõò, Ýóôé êé áõôüò Ýôñå÷å áðü êïíôÜ ìå ôïí ðáôÝñá ôïõ êé üðùò ðïõëÜñé
÷ñåìåôßæïíôáò ÷ùñßò íá õóôåñåß ðïëý óôá Üêñá êéíÞìáôá áñåôÞò. Êé áí èÝëåôå óå
ìéá óêéáãñáößá õðïäÞëùíå ôçí ìåëëïíôéêÞ ùñáéüôçôá ôçò áñåôÞò êáé ðñéí áðü ôïí
êáéñü ôçò áêñéâïýò åéêüíïò Ýêáìå ôçí ðñïäéáãñáöÞ ôçò (Óôïí Ìåã.Âáóßëåéï, 149).

ÔÅ×ÍÇ: ¼ðùò óôçí ôå÷íéêÞ êáé ìïõóéêÞ áñìïíßá ï ôüíïò êÜèå ìéáò áðü ôéò ÷ïñäÝò
åßíáé äéáöïñåôéêüò, ôåíôùìÝíïò Þ ÷áëáñùìÝíïò, üëá üìùò åßíáé Ýñãï ôïõ åíüò
åöáñìïóôïý êáé ôå÷íßôïõ êáé óõìâÜëëïõí ðñïò Ýíá êÜëëïò áñìïíßáò Ýôóé êáé óå áõôÜ ï
ôå÷íßôçò êáé äçìéïõñãüò Ëόãïò ôïí êáèÝíá ôïí Ýêáìå åöåõñÝôç äéáöïñåôéêÞò ìåèüäïõ
êáé ôÝ÷íçò, üëá äå ôá Ýâáëå óôï ìÝóïí, óôçí äéÜèåóç üëùí üóùí èÝëïõí ìå ôçí
êïéíùíéêüôçôá êáé öéëáíèñùðßá óõíäÝùí ôïí âßïí êáé êÜíïíôáò ôïí çìåñþôåñï. Åßíáé
äéêü óïõ ðñïíüìéï íá ìéëÜò ÅëëçíéêÜ; Ðåò ìïõ. ÁëëÜ ôß äåí åßíáé åöåýñåóç ôùí
Öïéíßêùí, ôá ãñÜììáôá Þ üðùò ëÝíå ìåñéêïß ôùí Áéãõðôßùí Þ ôùí áêüìç óïöþôåñùí áðü
áõôïýò Åâñáßùí, ïé ïðïßïé ðéóôåýïõí üôé óôéò èåï÷Üñáêôåò ðëÜêåò ãñÜöçêå ï Íüìïò
áðü ôïí Èåü..Ç áóôñïíïìßá äåí åßíáé âáâõëùíéáêÞ åöåýñåóç, ç ãåùìåôñßá áéãõðôéáêÞ
êé ç ìáãåßá ðåñóéêÞ...ç äå ìáíôéêÞ ôùí ÔåëìçóÝùí;(ÊáôÜ Éïõëéáí.153-159).

ÔÏÊÏÓ: Ôüêïò ïíïìÜóôçêå ãéá ôçí ãïíéìüôçôá ôïõ êáêïý Þ ãéá ôïõò ðüíïõò êáé
ôéò ëýðåò, ðïõ ðñïîåíåß óôéò øõ÷Ýò ôùí äáíåéóèÝíôùí. ¼ðùò ðáñïõóéÜæåôáé
ï ðüíïò óå åêåßíïí ðïõ èá ãåííÞóåé, Ýôóé ðáñïõóéÜæåôáé êé ç ðñïèåóìßá óôï
÷ñåùöåéëÝôç. Ôá ãåííÞìáôá ôùí ôüêùí, ãåííÞìáôá å÷éäíþí, ðïõ ãåííéïýíôáé áöïý
êáôáöÜãïõí ôçí êïéëéÜ ôçò ìçôÝñáò ôïõò. Êé ïé ôüêïé ðáýïõí íα ãåííïýí, áöïý öÜíå
ôåëåßùò ôá óðßôéá ôùí ÷ñåùöåéëåôþí. Ôá æþá ãñÞãïñá ðáýïõí íá ãåííïýí, ôá ÷ñÞìáôá
üìùò åíþ áñ÷ßæïõí ãñÞãïñá íá áõîÜíïõí, Ý÷ïõí áôÝëåéùôç ôçí áýîçóç ..Ôï ìõñìÞãêé
÷ùñßò íá æçôéáíåýåé êáé íá äáíåßæåôáé, óõíôçñåßôáé êé ç ìÝëéóóá ôá áðïìåéíÜñéá
ôçò ôñïöÞò ôçò ÷áñßæåé óôïõò âáóéëåßò..Óõ äå Ü. ðïõ åßóáé æþï, ðïõ åýêïëá
ìç÷áíÜóáé ôá ðÜíôá, äåí âñßσêεéò ìéá áðü üëåò ôéò ìç÷áíÝò ãéá íα æÞóåéò;
Äáíåßæïíôáóé ü÷é åêåßíïé, ðïõ óôåñïýíôáé ôá áíáãêáßá áëëÜ Ü., ðïõ åðéäßäïíôáé óå
Üóùôåò äáðÜíåò, äïýëïé ôùí ãõíáéêåßùí áðáéôÞóåùí... ÊñÜôçóå ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôá
ðáéäéÜ óïõ ôï êôÞìá ôçò åëåõèåñßáò, ðïõ êëçñïíüìçóåò εóý áðü ôïõò ãïíåßò óïõ...Ôï
äÜíåéï óôïí öôù÷ü åßíáé äþñï (ãéáôß äåí åëðßæåéò ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ) êáé äÜíåéï
(óôïí Äåóðüôç). Ãéáôß äåí äÝ÷åóáé åããõçôÞ ôïí È; (Óôïí 14 Øáëì.83 ê.å.)

ÔÑÏÖÇ: ‘¼ëá ôá æþá ôñÝöïíôáí ìå êáñðïýò õðïôáóóüìåíá óôï íüìï ôçò öýóçò. Áöïý üìùò
ï Üíèñùðïò ðáñáóôñÜôçóå & ðáñáâßáóå ôïõò üñïõò ôçò öýóåùò, åðÝôñåøå ôçí
áðüëáõóç üëùí ôùí åéäþí (Ãåí.9:3)..Áðü ôüôå ôï ëéïíôÜñé Ýãéíå ùìïâüñï, ïé ãýðåò
áíáæçôïýí ôá èíçóéìáßá. ¼ðùò âëÝðïõìå ðïëëÝò öïñÝò óêýëïõò ãéá èåñáðåßá íá
âüóêïõí ÷üñôá..Ýôóé íá óêåöèåßò üôé Þóáí & ôüôå ôá ùìïâüñá æþá..ÅðåéäÞ îåðÝóáìå
160
áðü ôçí áëçèéíÞ ôñõöÞ ôïõ ðáñáäåßóïõ, åðéíïÞóáìå ãéá ôïõò åáõôïýò ìáò íïèåõìÝíåò
ôñõöÝò. ÅðåéäÞ äåí âëÝðïõìå ôï îýëï ôçò æùÞò, ïýôå êáìáñþíïõìå ôçí ïìïñöéÜ ôïõ ìáò
äüèçêáí ãéá áðüëáõóç ìÜãåéñïé..¼ðùò óõìâáßíåé ìå ôïõò áññþóôïõò, üôáí
êáôáâëçèïýí áðü äõíáôÞ áññþóôéá, ìç ìðïñþíôáò íá ìåôÝ÷ïõí óôçí óõíçèéóìÝíç
áðüëáõóç, öéëåýïíôáé áðü ôïõò ãéáôñïýò ìå ïóöñáíôéêÜ. (Ãåí.2,421).

Õ ËÇ: Åßíáé ëÝãïõí áüñáôïò êé áêáôáóêåýáóôïò ç ãç, äéáóôñÝöïíôáò ôï íüçìá ôçò

ÃñáöÞò óõììïñöþíïíôáò ôï ìå ôï èÝëçìá ôïõò..Áí üìùò åßíáé ç ýëç áãÝííçôïò, ðñþôá-
ðñþôá åßíáé éóüôéìïò ìå ôïí Èåü êé Ý÷åé ôá ðñåóâåßá åîßóïõ ìå áõôüí.. Ôß
áóÝâåóôåñï èá ìðïñïýóå íá õðÜñîåé áðü ôï íα ôïðïèåôåß êáíåßò óôçí ýøéóôç èÝóç ìáæß
ìå ôïí óïöüí & äõíáôüí & ðáíùñáßïí äçìéïõñãüí & êôßóôçí ôùí üëùí ôçí Üíåõ éäéïôÞôùí
ýëç, ‘ôï áêáëïýðùôïí áßó÷ïò’;..Åìåßò ïé Üíèñùðïé Ý÷ïõìå ôçí êÜèå ôÝ÷íç ìå Ýíá ïñéóìÝíï
õëéêü, üðùò ôçí óéäçñïõñãéêÞ ìå ôïí óßäçñï. Óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò Üëëï åßíáé ç
ðñïò êáôåñãáóßá ýëç, Üëëï ç äéáìïñöùôéêÞ äýíáìç ôçò ôÝ÷íçò (ðïõ åßíáé
ìåôáãåíÝóôåñåò ôùí õëþí) êé Üëëï áõôü ðïõ ãßíåôáé äéá ôçò ôÝ÷íçò (ÅîáÞì. Á,29)..Ìßá
åßíáé ç ëýóç üëùí üóùí êçñýôôïõìå ðåñß ýëçò, ôï íá ìçí èåùñïýìå ïýôå αäýíáôç ôç óïößá,
ïýôå Üóïöç ôçí äýíáìç, áëëά íá ðéóôåýïõìå üôé áõôÜ åßíáé ìáæß êé üôé áìöüôåñá
åßíáé Ýíá, äéüôé óõã÷ñüíùò & ìáæß ìå ôï Ýíá âëÝðåôáé & ôï Üëëï. Ãéáôß ôï óïöü ôïõ
èÝëçìá ìå ôçí äýíáìç ôùí åíåñãïõìÝíùí öáíåñþèçêå ìå ôçí äýíáìç ôùí åíåñãïõìÝíùí êé ç
åíåñãçôéêÞ äýíáìç ôåëåéþèçêå óôï óïöü èÝëçìá. (Áðïëïãçô. ðåñß Åîáçì. 263)... Ìçí
ðåñéöñïíÞóåéò ôï èåßï ëïõôñü.. Ôï Üã.èõóéáóôÞñéï åßíáé ìéá êïéíÞ ðÝôñá, åðåéäÞ
üìùò áãéÜóôçêå ãéá ôçí ëáôñåßá ôïõ È. Ýãéíå ôñÜðåæá áãßá..Ï Üñôïò ðÜëé åßíáé
øùìß áëëÜ üôáí ôïí åîáãéÜæåé ôï ìõóôÞñéï ëÝãåôáé êé åßíáé óþìá ×. ¸ôóé êáé ôï
ìõóôéêü ëÜäé êáé ôï êñáóß.Ï éåñÝáò ÷ôÝò Þôáí Ýíáò áðü ôïõò ðïëëïýò êáé îáöíéêÜ
ðáñïõóéÜæåôáé ïäçãüò ôùí ëáþí, ÷ùñßò íá ìåôáâëçèåß ôï óþìá ôïõ..Ôï ñáâäß ôïõ
ÌùõóÞ Þôáí îýëï êáñõäéÜò, Ýêáíå üìùò áíþôåñá êé áðü ëüãï èáýìáôá, üðùò êé ç
ðñïâåéÜ ôïõ Åëéóóáßïõ êáé ôï îýëï ôïõ Óôáõñïý..¼ëá Þôáí õëéêÜ ðñÜãìáôá êé
áíáßóèçôá, Ýãéíáí üìùò ìÝóá ãéá ìåãÜëá èáýìáôá üôáí äÝ÷ôçêáí ôçí äýíáìç ôïõ È.
(Ãñçã.Íýóóçò, Óôá Öþôá,375)..Áðïêáëåßò ôçí ý. Üôéìç. Εãþ ïìïëïãþ üôé åßíáé
äçìéïýñãçìá ôïõ È êáé êáëÞ. êïßôáîå ôß ëÝåé ç ÃñáöÞ ãéá ôçí ýëç ðïõ áðïêáëåßò
Üôéìç: Åî.28:6-12..ç ßäéá ç óêçíÞ Þôáí åéêüíá êáé ðñïóêõíåßôï áðü üëï ôïí
éóñáçëéôéêü ëáü. δåí ðñïóêõíþ ôçí õ. áëëÜ ôïí äçìéïõñãü ôçò, ðïõ ãéá ÷Üñç ìïõ
Ýãéíå Üëç êáé êáôïßêçóå ìÝóá óôçí ý. êáé ìÝóù ôçò ý. ðñáãìáôïðïßçóå ôçí
óùôçñßá ìïõ..ôç óÝâïìáé ü÷é ùò èåü áëëÜ ùò öïñÝá åíÝñãåéáò êáé ÷Üñéôïò..äåí
åßíáé ýëç ôï îýëï ôïõ óôáõñïý Þ ôï üñïò ôï óåâáóôü êáé Üãéï êáé ôüðïò êñáíßïõ, Þ
æùïãüíïò ðÝôñá, ï Üã.ôÜöïò; ìÞðùò äåí åßíáé ýëç ôï óþìá êáé ôï áßìá ôïõ Ê. ìáò; Åéê.Â,
133-5)

ÕÐÁÊÏÇ ÓÔÏÍ ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÏ: Äåí áêïëïõèåßò ôïõò äéäáóêÜëïõò..Ìáò ðéÜíåé

íáõôßá üôáí ìáò äéäÜóêïõí ôá êáëÜ, üðùò êé Üññùóôïé ìå ôçí äßáéôá ðïõ ôïõò
ðñïôåßíåé ï ãéáôñüò... Ï ìáèçôÞò ïöåßëåé íá åßíáé óôçí èÝóç ôïõ ðáéäéïý..Ôï ðáéäß äåí
âãáßíåé áðü ôéò ãñáììÝò & ôéò ÷áñáêéÝò ðïõ ÷áñÜæåé ï äÜóêáëïò óôï êåñß, ïýôå
âñßóêåé êáéíïýñãéá óôïé÷åßá..ÁëëÜ ðñþôá ãõìíÜæåé ôï ÷Ýñé ôïõ óôï êïíôýëé ìå ôá
õðïäåßãìáôá ôïõ äáóêÜëïõ..Ìå êÜèå ôñüðï & ëüãï ìéìåßôáé üôé ôïõ ðáñÜäùóå ï
äáóêáëüò ôïõ. Êé áí êÜðïôå ôåìðåëéÜóåé & öÜåé ôçò ÷ñïíéÜò ôïõ ïýôå
åãêáôáëåßðåé ôï äÜóêáëï óðÜæïíôáò ðëÜêåò & êïíôýëéá, ÷ýíåé ìüíïí äÜêñõá áðü ôïí
ðüíï & óõíå÷ßæåé ôá ìáèçìáôÜ ôïõ.Ï ×ñéóôéáíüò üìùò äåí åíåñãåß Ýôóé, áõôüò ðïõ
Üêïõóå üôé ‘áí ìçí ãßíåôå óáí ôá ðáéäéÜ, äåí èá ìðåßôå óôç âáóéëåßá ôùí ïõñáíþí’.
ÁëëÜ üôáí äåß ôïí éåñÝá íá ôïí äéïñèþíåé ôï ëÜèïò ìå êÜðïéá áõóôçñüôçôá áíôéìéëÜ
êáôÜ ðñüóùðï & ìïõñìïõñßæåé óôá äüíôéá...Áí ôá ìÜôéá óïõ Þôáí êáôÜëëçëá íá äïýí ôç
öýóç ôçò øõ÷Þò óïõ, èá óïõ Ýäåé÷íá ôçí åéêüíá ôïõ êáôáäéêáóìÝíïõ, ðïõ ðéÝæïõí ôïí
áõ÷Ýíá ôïõ äåóìÜ âáñýôáôá.. Ëýãéóå ôïí ôñá÷çëü óïõ, óêýøå óôéò åíôïëÝò. ¼ðïéïò
õðï÷ùñåß & ëõãßæåé ïñèþíåôáé ðÜëé. Óïõ ôï äéäÜóêåé & ç ðåßñá áðü ôá
161
öõôÜ. Ìçí äáãêÜóåéò ôï ÷áëéíÜñé & ïñìÞóåéò óôï ãêñåìü, áëëÜ äÝîïõ ôï óêïéíß óôïí
áõ÷Ýíá óïõ áðü ôï ÷Ýñé ôïõ áíáâÜôç & âÜäéóå ôï äñüìï ðïõ óþæåé ‘áãáèüí ìïé üôé
åôáðåßíùóÜò ìå, üðùò áí ìÜèù ôá äéêáéùìáôÜ Óïõ..Ïé ñßæåò ôçò ðáéäåßáò äåí åßíáé
ãëõêÝò áëëÜ ðéêñÝò, áñãüôåñá üìùò äßíïõí êáñðü ãëõêýôåñï êé áðü ôï ìÝëé..Êé üðùò
ôá öáãçôÜ ìå ôéò äéÜöïñåò ðñïóèÞêåò ôùí áñôõìÜôùí ãßíïíôáé ãëõêÜ & ðéêñÜ, Ýôóé
êé ï ëüãïò ìáò ìå ôçí ðñïóèÞêç ôùí äéáöüñùí ôñüðùí ìåôáìïñöþíåôáé ãéá ôéò äéÜöïñåò
áíÜãêåò, ãéá íá âñåèåß üôé åßíáé êáôÜëëçëï íá èñÝøåé ôïí êáèÝíá. (ÌùõóÞò). (Προς
τους αχθομένους τοις επιτιμήσεσι). Ôñåßò äéáèÝóåéò ïäçãïýí óôçí õðáêïÞ Þ
íá áðïöåýãïõìå ôï êáêü áðü ôï öüâï ôçò ôéìùñßáò (ìå äïõëéêÞ äéÜèåóç) Þ íá
åðéäéþêïõìå êÝñäç ôïõ ìéóèïý (ìéóèùôïß-õðÜëëçëïé) Þ ãéá ôçí áãÜðç ðñïò ôï
íïìïèÝôç (õéêÞ äéÜèåóç); Ðïéοò ãéοò èá èåëÞóåé íá ëõðÞóåé ôïí ðáôÝñá ôïõ
ãáé áóÞìáíôá ðñÜãìáôá;..Ðùò èá åßìáé ìå ôïõò áãßïõò áöïý äåí áêïëïýèçóá ôá
ß÷íç ôïõò..Ï Ê. ïýôå áêñßôùò åëååß ïýôå áíçëåþò êñßíåé (Ø.114:5)..Áò ìçí èåùñïýìå
ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ Èåïý áöïñìÞ ïêíçñßáò..Áõôüò, ðïõ áíáôÝëëåé ôïí Þëéï,
êáôáäéêÜæåé êáé ìå ôýöëá. Áõôüò ðïõ äßíåé âñï÷Þ âñÝ÷åé êáé öùôéÜ. ¹ íá ôïí
áãáðÞóïõìå åîáéôßáò ôùí ðñþôùí åßôå íá ôïí öïâçèïýìå ãéá ôá äåýôåñá (Ñùì.2:4-5)
(¼ñïé êáôÜ ðëÜôïò, 177-181)

ÕÐÅÑÇÖÁÍÅÉÁ: Ìá÷áßñé êïöôåñü óðÜæåé åýêïëá áðü ðÝôñá êé Üóêçóç åíôáôéêÞ

÷Üíåôáé óýíæôïìá ìå ôçí õðåñçöÜíåéá...Êé ïé Üñéóôïé ôùí ãåïðüíùí, üôáí äïõí öõôü
÷áìçëü êé áäýíáôï(á. áðåëðéóìÝíïõò) ôï ðïôßæïõí Üöèïíá åíþ üôáí äïýí óå Ýíá öõôü
ðñüùñç âëÜóôçóç, áðïêüðôïõí ôïõò ðåñéôôïýò êëÜäïõò, ãéá íá îåñáèïýí. Êι ïé ãéáôñïß
óå Üëëïõò óõíéóôïýí Üöèïíç ôñïöÞ êáé óå Üëëïõò áóéôßá...Åßíáé äå ôüóï ìåãÜëç ç ô.
þóôå ï äéÜâïëïò ìéìåßôáé üëåò ôéò áñåôÝò, ãé’áõôÞí üìùò äåí ãíùñßæåé ôß ôÝëïò
ðÜíôùí åßíáé..¼ðùò åßíáé áäýíáôï íá êáôáóêåυáóèåß Ýíá ðëïßï ÷ùñßò êáñöéÜ, Ýôóé
åßíáé áäýíáôï íá óùèåß êáíåßò ÷ùñßò ô. Öñüíçìá ô. ü÷é óôéò åîùôåñéêÝò
åêäçëþóåéò áëëÜ åííïåß ôïí Ýóù Ü...Ç ô. êáôáêôéÝôáé ìå ïíåéäéóìïýò êé åîåõôåëéóìïýò
ìå ðëçãÝò..ÁõôÜ Üêïõóå ï Ê. êáé ôá Ýðáèå. ÕðÜñ÷ïõí ìåñéêïß, ðïõ õðïêñßíïíôáé
åîùôåñéêÜ ãéá íá äïîáóèïýí, áëëÜ áíáãíùñßæïíôáé áðü ôïõò êáñðïýò ôïõò, ãéáôß ìüëéò
ëßãï âñßóèçêáí óáí ößäéá îÝñáóáí ôï äçëçôÞñéü ôïõò..¼ðùò áêñéâþò áõôïß, ðïõ
èÝëïõí íá áíÜøïõí öùôéÜ ðñþôá êáðíßæïíôáé ïé ßäéïé Ýôóé êáé ìåéò ÷ñåéÜæåôáé íá
áíÜøïõìå ôç èåßá öùôéÜ ìÝóá ìáò ìå äÜêñõá êáé êüðïõò..Êáι ìåñéêïß áðü áìÝëåéá ôï
êáðíü áíÝ÷èçêáí ôç öùôéÜ üìùò äåí Üíáøáíãéáôß äåí åß÷áí ìαêñïèõìßá êé ç ó÷Ýóç
ôïõò ìå ôïí È. Þôáí ìÜëëïí áóèåíéêÞ êé áìõäñÞ..(Âßïò Óõãêëçô.301 ê.å.) ¼ðùò ïé
ãéáôñïß åîáëåßöïõí ðñþôá ôá áßôéá ôçò áññþóôéáò & ìåôÜ ôçí íéêïýí åýêïëá, Ýôóé &
ìåéò... ¼ðïéïò äçë. âëÝðåé ôïí åáõôü ôïõ êé ü÷é ôá ãýñù ôïõ äåí ìðïñåß öõóéïëïãéêÜ
íá ðÝóåé íá ðÝóåé óå ôÝôïéï ðÜèïò. Ôß åßíáé ëïéðüí ï Üíèñùðïò..Áõôüò ðïõ êïóìåß ôá
äéêÜ áíÜãåé ôç ãåíåáëïãßá ôçò öýóçò ìáò óôïí ðçëü. Êé ç åõ-ãÝíåéá & ç
ìåãáëïðñÝðåéá ôïõ õðåñÞöáíïõ óõããåíåýåé ìå ôá ðëéèéÜ. Êé áí èεò íá áíáöåñèåßò
óôçí äéêéÜ óïõ ãÝííçóç ðïõ ôçí Ý÷åéò ðñü÷åéñç, ìáêñéÜ, ïýôå ëüãïò ãé áõôÞí. Ìçí
âãÜëåéò ôóéìïõäéÜ, ìçí áðïêáëýøåéò, üðùò ëÝåé ï íüìïò ôçí áó÷Þìéá ôïõ ðáôÝñá & ôçò
ìçôÝñáò óïõ..Èá Ýéäåò óôï êïéìçôÞñéï ôá ìõóôÞñéá ôçò öýóçò ìáò. Äåí åßäåò ôï óùñü
ôùí ïóôþí; Êñáíßá äß÷ùò óÜñêá, ðïõ êïéôÜæïõí öïâåñÜ êé áðáßóéá áðü ôá êåíÜ ôùí
ìáôéþí;..Áí åßäåò åêåßíá åßäåò ôïí åáõôü óïõ.Ðïý åßíáé ôï ôùñéíü óïõ Üíèéóìá & ôá
óçìÜäéá ôïõ;Ðïéοò ßóêéïò åßíáé ôüóï Üøõ÷ïò ðïõ îåöåýãåé áðü ôçí áöÞ üðùò ôï üíåéñï
ôçò íéüôçò..Ðïéοò ìðïñåß íá ðåßóåé áõôïýò ðïõ âñßóêïíôáé óôçí êáôÜóôáóç ôçò
åîïõóßáò üôé äåí äéáöÝñïõí êáèüëïõ áðü áõôïýò ðïõ ðáßæïõí óôï èÝáôñï. Ãéáôß êé
åêåßíïé öïñïýíå Ýíá ðñïóùðåßï êáëïöôéáãìÝíï ìå ôÝ÷íç & ðïñöýñá ÷ñõóïêÝíôçôç &
ðñåëáýíïõí óå Üñìá êé üìùò áðü áõôÜ äåí áññùóôáßíïõí êáìéÜ áññþóôéá
õðåñçöÜíåéáò.. Ðéóôåýïõí ðùò åßíáé êýñéïé ôçò æùÞò & ôïõ èáíÜôïõ....& äåí
ðñïóÝ÷ïõí ðïéόò åßíáé ï áëçèéíüò êýñéïò ôçò áíèñþðéíçò æùÞò, ðïõ ïñßæåé ôüóï ôçí
áñ÷Þ üóï & ôï ôÝëïò ôïõ åßíáé...(Óôïõò Ìáêáñéóìïýò Á, 125). Ôï ðéï óðïõäáßï äåí åßíáé
íá îåðåñíÜò ôïõò ìéêñïýò. Ôï ìÝôñï óïõ áò åßíáé ç åíôïëÞ êé ï È., ðïõ âñßóêåóáé ìáêñéÜ
162
ôïõ êé Ýôóé ôïõò Üëëïõò îåðåñíÜò. ¼óïõò ðåñíÜò ìçí óêÝöôåóáé ìá üóïõò êáôþôåñïõò
ôïõò åßóáé. Íá åý÷åóáé íá åßóáé áðü üëïõò ðéï ìðñïóôÜ. Ï ðëáôýò ïõñáíüò åßíáé
øçëÜ, ìá óý ÷áìïðåôÜò. ¶êïõóáí üôé öùôßæïõí ôá øÜñéá ôï öþò ôïõò ñß÷íïíôáò ìåò óôï
íåñü, ç óåëÞíç, ï Þëéïò ìá ôá áóôÝñéá ôßðïôá. Êïýöéá öáíôÜóìáôá âëÝðïíôáò ôçò
áëÞèåéáò ìå áðåéêïíßóìáôá á÷íÜ, óáí íá Þôáí áõôÜ áóôÝñéá ÷áßñïíôáé..¸ôóé ìåñéêïß
äåí Ý÷ïõí ôï áëçèéíü ýøïò ôïõ âáóéëéÜ, ëßãï ìüíï áíáðçäïýí êáé íïìßæïõí ðùò êÝñäéóáí
üëï ôï ýøïò(Ðïßçì.2,) ÕðåñçöÜíåéá åßíáé ç Üíïäïò ðñïò ôá êÜôù, ç ðôþóç ðñïò ôá
êáôþôáôá (õéïß ÊïñÝò) (Óôï Âßï ÌùõóÞ 313).. Ôáðåéíüöñùí åßíáé ü÷é üðïéïò ìéëÜ
ìÝôñéá ãéá ôïí åáõôü ôïõ êáé ìÜëéóôá óå ëßãïõò êáé ëßãåò öïñÝò áëëÜ üðïéïò ìéëÜ
ìÝôñéá ðåñß ôïõ È. êáé ãíùñßæåé Üëëá íá λέει, Üëëá íá ôá êñáôåß, Üëëùí íá ïìïëïãåß
ôçí Üãíïéá êáé ðáñá÷ùñåß ôïí ëüãï, óôïí Ý÷ïíôá áíÜèåóç êáé äÝ÷åôáé íá åßíáé
ðíåõìáôéêþôåñïò áðü áõôüí êáé ðéï ðñïïäåõìÝíïò óôç èåùñßá..Åßíáé íôñïðÞ ñïý÷á êáé
äßáéôá íá åêëÝãåé êáíåßò ôçí åõôåëÝóôåñç..áëëÜ ùò ðñïò ôïõò ëüãïõò ðåñß ôïõ È. íá
åßíáé áõôïêñÜôùñ (Λόγ. 32)

ÕÐΝΟΣ: ‘Åãþ êïéìÜìáé & ç êáñäéÜ ìïõ áãñõðíåß’..ÐñÜãìáôé óôéò ðåñéðôþóåéò ðïõ ï
íïõò æåß ìüíïò ãéá ôïí åáõôü ôïõ ÷ùñßò íá ôïí åíï÷ëåß êÜðïéï áéóèçôÞñéï, ôï óþìá
ðáñáäßíåôáé óå Ýíá åßäïò ýðíïõ & êþìáôïò & ç üñáóç áðñáêôåß & êïéìÜôáé &
ðåñéöñïíïýíôáé åêåßíá ôá èåÜìáôá, ðïõ åêðëÞóóïõí ôá ðáéäéêÜ ìÜôéá, áêüìá & ôá
èáõìáóôÜ öáéíüìåíá ôïõ ïõñáíïý...êáèáßñåôáé ç ëåéôïõñãßá ôçò êáñäéÜò êé ï ëïãéóìüò
óôñÝöåé ôï âëÝììá ôïõ ðñïò ôá Üíù áæÜëéóôïò êé áèüëùôïò áðü ôçí êßíçóç ôùí
áéóèÞóåùí. Áõôüò ï ýðíïò áêïëïõèåß ôç ìÝèç áðü ôï êñáóß ðïõ ðáñáèÝôåé ï Êýñéïò,
ìÝèç, ðïõ ðñïêáëåß Ýêóôáóç øõ÷Þò. (Üóìá é,339-343). Êé ï ýðíïò óïõ íα åßíáé ìåëÝôç
åõóåâåßáò. (Åéò ôçí ÌÜñô.Éïõëßôôá 213)..Ï ý. íá åßíáé åëáöñüò êé åýêïëïò, áêïëïõèþí
öõóéêþò ôï ìÝôñéï ôçò ôñïöÞò, íá äéáêüðôåôáé åðßôçäåò áðü ôçí ìåëÝôç óðïõäáßùí
ðñïâëçìÜôùí. Ãéáôß ç ðáñÜäïóç óå âáñý ýðíï, ðïõ ìå ôçí ðáñÜëõóç ôùí ìåëþí ðáñÝ÷åé
åõêáéñßá óå Üëïãåò öáíôáóßåò, öÝñåé êáô’áõôüí ôïí ôñüðï óôïõò êïéìùìÝíïõò èÜíáôï.
¼ôé åßíáé ãéá ôïõò Üëëïõò ï üñèñïò, áõôü åßíáé ãéá ôïõò áóêçôÝò ôçò åõóåâåßáò ôï
ìåóïíýêôéï, ïðüôå ç íõ÷ôåñéíÞ çóõ÷ßá ÷áñßæåé Üíåóç óôçí øõ÷Þ..êé ï íïõò
åðéêïéíùíåß ìå ôïí È. êáé äéïñèþíåé åáõôüí äéá ôçò áíáìíÞóåùò ôùí áìáñôçìÜôùí, èÝôåé
üñïõò óôïí åáõôü ãéá ôçí áðïìÜêñõíóç ôïõ êáêïý êáé æçôåß ôçí óõíåñãßá ðáñÜ ôïõ È.
ðñïò ôåëåßùóç ôùí åðéäéùêïìÝíùí. (Ðñïò ôïí ößëïí Ãñçã.2, 73-5)

ÕÐÏΚΡΙΣΙΑ. Áðü ôá óêõëéÜ öïâüìáóôå åêåßíá ðïõ äåí ðñïìçíïýí ôïí èõìü ôïõò ìå ôï
ãáýãéóìááëëÜ..åíþ äåß÷íïõí Þóõ÷á & Þìåñá, êáéñïöõëáêôïýí ðñÜãìáôé íá ìáò âñïýí
îÝíïéáóôïõò êé áðñüóåêôïõò..ÔÝôïéï åßíáé ôï ðÜèïò ôïõ öèüíïõ & ôçò õðïêñéóßáò. Åíþ
åóùôåñéêÜ óôï âÜèïò ôçò êáñäéÜò õðïâüóêåé ôï ìßóïò óáí öùôéÜ áèÝáôç..(Óôïõò
Ìáêáñéóìïýò Æ)...Ç õ. åßíáé êáñðüò ôïõ öèüíïõ. Äéüôé ç äéðëÞ óõìöïñÜ ãåííÜôáé óôïõò
áíèñþðïõò, üôáí åíþ êñáôïýí óôá êáôÜâáèá ôï ìßóïò, äåß÷íïõí ôï ðñüóùðï ÷ñùìáôéóìÝíï
ìå áãÜðç, üðùò ïé ýöáëïé, ðïõ êáëýðôïíôáé ìå ëßãï íåñü êé áðïâáßíïõí áðñüâëåðôï êáêü
óå áõôïýò ðïõ äåí ðñïóÝ÷ïõí (Ðåñß öèüíïõ, 155).

ÕÐÏÓÔÁÓÇ: Ïõóßá êáé õðüóôáóç Ý÷ïõí ôçí ßäéá äéáöïñÜ, ðïõ Ý÷åé ôï êïéíü ðñïò ôï
åðß ìÝñïõò, ôï æþïí Ü. ð,÷. ðñïò ôïí ôÜäå Ü. Äéá ôïýôï ïìïëïãïύìå ïõóßá ìßá óôç èåüôçôá,
Ýôóé þóôå ï οñéóìüò ôçò õðÜñîåþò ôçò íá ìçí äéáöïñïðïéåßôáé,õðüóôáóç äå ÷ùñéóôÞ
êáôÜ ðñüóùðá, ãéá íá åíõðÜñ÷åé óå ìáò áóýã÷õôç êáé êáèáñÜ ç Ýííïéá ðåñß
Ðáôñüò, õéïý êáé áã.Ðíåýìáôïò..ÐñÝðåé íá ïìïëïãïύìå ôçí ðßóôç ìáò, ðñïóèÝôïíôåò ôï
éäáßôåñï óôï êïéíü..¼óïé ôáõôßæïõí ïõóßá êáé õ. áíáãêÜæïíôáé íá ïìïëïãÞóïõí äéÜöïñá
ìüíïí ðñüóùðá êáé äåí êáôáöÝñíïõí íá áðïöýãïõí ôï êáêü ôïõ Óáâåλëßïõ..ðïõ åðé÷åéñåß
íá äéáêñßíåé ôá ðñüóðá ìå âÜóç ôçí áñ÷Þ, üôé ç ßäéá õðüóôáóç ìåôáó÷çìáôßæåôáé
áíÜëïãá ìå ôçí ðåñéâáëëïìÝíç áíÜãêç (Ðñïò Áìöéë. Åðéóô.236,177)

163
ÕÐÏÔÁÓÓÙ: Óôç ÷ñÞóç ôçò Áã.ÃñáöÞò ç ëÝîç åßíáé ðïëõóÞìáíôç êáé äåí åêöñÜæåé
ðÜíôá ôá ßäéá íïÞìáôá: õ.=áêïýóéá êé áíáãêáóôéêÞ õðïôáãÞ óôïõò íéêçôÝò (óõíÝðåéá
ç åðáíÜóôáóç) Þ õðïôáãÞ ôùí áëüãùí æþùí (áðü ôç öýóç ôïõò) Þ äïõëåßá (Óôü ‘üôáí
õðïôá÷èïýí’ 77)

Ö ÁÃÇΤÏ: ÐñÝðåé íá ôñþìå êÜèå åßäïò ôñïöÞò..ãéá íα áðïäåßîïõìå óå êåßíïõò, ðïõ

ìáò âëÝðïõí üôé ãéá ôïõò êáèáñïýò üëá åßíáé êáèáñÜ..êáé ôßðïôå äåí åßíáé
áðüâëçôï (Á Ôéì.4:4-5)..ÐñÝðåé íá öõëÜôôåé êáíåßò ôïí óêïðü ôçò åãêñÜôåéáò
÷ñçóéìïðïéþí üóá ÷ñåéÜæåôáé, ôá åõèçíüôåñá êé áíáãêáßá ãéá ôçí æùÞ êé
áðïöåýãùí ôéò êáêÝò óõíÝðåéåò ôïõ ÷ïñôáóìïý êé áðÝ÷ùí åíôåëþò ãéá ôá
ðáñáóêåõáóìÝíá ãéá åõ÷áñßóôçóç. Ãéáôß Ýôóé êáé ôï ðÜèïò ôùí öéëçäüíùí èá
áðïêüøïõìå êáé ôïõò Ý÷ïíôáò êåêáõôçñéáóìÝíç óõíåßäçóç èá äéïñèþóïõìå üóï
åîαñôÜôáé áðü ìáò, êáé ìåéò èá åëåõèåñùèïýìå áðü ôçí õðüíïéá ôùí Üëëùí, üôé äÞèåí
áíÞêïõìå óå ìéá áðü ôéò äõü êáôçãïñßåò (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 273).

ÖΘΟΝΟΣ: Ï èõìüò áöïý ëßãï èïëþóåé ôçí øõ÷Þ óáí êáðíüò äéáëýåôáé, ï ö. üìùò óáí íá
Ý÷åé êáñöùèåß âáèéÜ ìÝóá óôçí øõ÷Þ ôçí êáèéóôÜ áãñéüôåñç êé áðü ôá èçñßá. Êé ï
óêýëïò åðéôßèåôáé ìå ìáíßá. Áí ôïí êáëïðéÜóåé êáíåßò, üðùò êáé ôá Üëëá èçñßá
êáôáðñáýíïíôáé. Åêåßíïò, ðïõ êõñéáñ÷åßôáé áðü ö. äåí ðåßèåôáé ìå
ðáñáêëÞóåéò..Êáëü ðñÜãìá íá ìçí ïñãßæåóáé..Óõ üìùò êñáôÜò êáêßá ü÷é ìÝ÷ñé íá
äýóåé ï Þëéïò áëëÜ ç æùÞ óïõ...Ãéáôß ìéóåßò ôïí Ü. ðïõ óå ëýðçóå. Ìßóçóå ôçí
áññþóôéá êé ü÷é ôïí Üññùóôï. ÐïëëÝò öïñÝò ôá ôñáýìáôá áðü äßêïðï ìá÷áßñé
(ðïñíåßá, ðëåïíåîßá) èåñáðåýôçêáí ìå ôï óùôÞñéï öÜñìáêï ôçò ìåôáíïßáò, åíþ áõôÜ áðü
ìéêñÜ âÝëç (åãùéóìüò, áêôÜêñéóç) åîáéôßáò ôçò áìÝëåéáò óêüôùóáí (Âßïò ôçò
áã.Óõãêëçô.311ê.å.) ¼ðùò ç óêïõñéÜ öèåßñåé ôï óßäçñï, êáé ïé ï÷éÝò üôáí
ãåííéïýíôáé ôñþíå ôçí êïéëéÜ, ðïõ ôá êïõöïñÞóáìå, Ýôóé êé ï ö. êáôáôñþãåé ôçí øõ÷Þ
ðïõ ôïí åãêõìïíåß. Ï ö. åßíáé ëýðç ãéá ôçí åõôõ÷ßá ôïõ ðëçóßïí..Ïýôå ãéáôñü êáëåß ãéá
ôçí áññþóôéá, ïýôå ìðïñåß íá âñåß êÜðïéï öÜñìáêï ãéá íα áðïìáêñýíåé ôï ðÜèïò..Ï
êáíüíáò ôïõ ìßóïõò åßíáé íá áíôéêñýóåé ôïí öèïíïýìåíï íá ãßíåôáé áðü ìáêÜñéïò Üèëéïò
êé ï áîéïæÞëåõôïò íá ãßíåôáé áîéïëýðçôïò..Åßíáé êáôáóôñïöÞ ôçò æùÞò, êáêïðïßçóç
ôçò öýóåùò, Ý÷èñá áõôþí ðïõ ÷áñßæåé ï È., åíáíôßùóç óôï Èåü (äéÜâïëïò, Êüéí, ï
ðñþôïò ìáèçôÞò ôïõ äéáâüëïõ áðü üðïõ äéäÜ÷èçêå ôïí öèüíïí êáé öüíï,Óáïýë, ÉùóÞö,
Éçóïýò ×ñéóôüò)..¼óï öñïíôßæïõìå íá áðïèÝôïõìå ðïëý ìáêñéÜ ôçí åýöëåêôç ýëç
áðü ôçí öùôéÜ, Ýôóé íá áðïìáêñýíïõìå öéëéêÝò ó÷Ýóåéò áðü ôïõò
öèïíåñïýò..¼ðùò ç êáðíéÜ åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêÞ áññþóôéá ôïõ óôáñéïý, Ýôóé êé ï
ö. ôçò öéëßáò..¼ðùò ôá âÝëç ðïõ åêôïîåýïíôáé ìå äýíáìç áí âñïýí óêëçñü áíôßóùìá
åðéóôñÝöïõí óôïí ôïîåõôÞ, Ýôóé êáé ôá êéíÞìáôá ôïõ ö. Ïé Üññùóôïé áðü ôçí áññþóôéá
ôïõ ö. èåùñÞèçêáí ïëåèñéþôåñïé êé áðü áõôÜ ôá äçëçôçñéþäç æþá. Ïé ö. íïìßæïõí üôé
êáé ìå ôá ìÜôéá ðñïêáëïýí æçìéÜ, þóôå ìåñéêÜ óþìáôá, ðïõ Ý÷ïõí êαëÞ õãåßá êé
ìåãÜëç ïìïñöéÜ, íá ìáñáæþíïõí..Åãþ áðïññßðôù ôçí åîÞãçóç áõôÞ, ãéáôß åßíáé ëáϊêÞ
êáé Ý÷åé åéóá÷èåß êáôÜ ôñüðï ìõóôéêü áðü ãñáÀäéá. Ëåãù üìùò üôé ïé äáßìïíåò ðïõ
ìéóïýí ôï êáëü, üôáí âñïýí öéëéêÝò äéáèÝóåéò ìå áõôïýò, ìå êÜèå ôñüðï ÷ñçóéìïðïéïýí
óôçí õðçñåóßá ôïõ èåëÞìáôüò ôïõò êáé ôá ìÜôéá ôùí öèïíåñþí. Ýðåéôá äåí öñéêéÜò íá
êáèéóôÜò ôïí åáõôü óïõ õðçñÝôç ôïõ êáôáóôñåðôéêïý äáßìïíá, áëëÜ õðïäÝ÷åóáé
êáêü, ìå ôï ïðïßï èá ãßíåéò å÷èñüò áõôþí, ðïõ ôßðïôå äåí áäéêïýí êé å÷èñüò ôïõ Èåïý,
ðïõ åßíáé áãáèüò...Ïé ö. ãßíïíôáé öáíåñïß áðü ôçí ßäéá ôçí åìöÜíéóÞ ôïõò..¼ðùò ôá
áñðáêôéêÜ ðïõëéÜ, åíþ äéáó÷ßæïõí ëéâÜäéá êáé åõùäéáóôÜ ôïðßá, ïñìÜíå óôá
äýóïóìá êáé ïé ìýãåò áäéáöïñïýí ãéá ôï êáèáñü ôñÝ÷ïõí ðñïò ôá Ýëêç, Ýôóé êé ïé ö.
ïýôå êáí ðáñáôçñïýí ôá ìåãÜëá åðéôåýãìáôá ôçò æùÞ. ¼ðùò ïé ðïíçñïß æùãñÜöïé ðïõ
áðü ôç óôñáâÞ ìýôç áðåéêïíßæïõí ôéò ìïñöÝò, Ýôóé åßíáé éêáíïß, íá óõêïöáíôÞóïõí ôçí
áñåôÞ ìå ôçí ãåéôïíéêÞ êáêßá..¼ôáí ï Þëéïò ëÜìðåé êαíåßò äåí óêåðÜæåé ôá ìÜôéá,
ïýôå ö. áëëÜ åý÷åôáé óôïí åáõôü ôïõ óõã÷ñüíùò áðüëáõóç. ¼ôáí óôçí Åêêëçóßá
áíáâëýæåé ï ðíåõìáôéêüò ëüãïò êáé åõóåâÞò êáñäéÜ åêðçãÜæåé áðü ôá ÷áñßóìáôá
164
ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, äåí ôåßíåéò ôéò áêïÝò óïõ ìå åõöñïóýíç..Áí åðéèõìåßò åîÜðáíôïò
äüîá ..íá ôñÝøåéò óáí êÜðïéï ñåýìá ôçí öéëïäïîία óïõóôçí áðüêôçóç ôçò áñåôÞò..Ç
áñåôÞ åîáñôÜôáé áðü ìáò, åíþ ç åðéäßùîç ôùí ÷ñçìÜôùí, ç ïìïñöéÜ ôïõ óþìáôïò êáé ôï
ìÝãåèïò ôùí áîéùìÜôùí äåí åîáñôþíôáé áðü ìáò (Ðåñß öèüíïõ): Ãéá ôï ö. êïßôá åðßóçò
(Óôï Âßï ÌùõóÞ 303-4)...Ôßðïôå äåí åßíáé ôüóï åõ÷Üñéóôï óôïõò áíèñþðïõò üóï ôï íá
ìéëÜíå ãéá îÝíåò õðïèÝóåéò, éäßùò üôáí ðáñáóýñïíôáé áðü êÜðïéá óõìðÜèåéá Þ ìßóïò,
áðü ôá ïðïßá äéáóôñåâëþíåôáé ç áëÞèåéá. (Áðïë. ðåñß ôçò öõãÞò, 75)

ÖΙËΙÁ: Ïé óõìöéëéþóåéò ìå ôçí êáêßá åßíáé âëáâåñÝò. Áõôüò åßíáé ï íüìïò ôçò
öéëßáò: íá ãåííÜôáé öõóéêÜ ëüãù ïìïéüôçôïò óå áõôïýò, ðïõ óõíäÝïíôáé: ‘öèåßñïõóé
Þèç ÷ñçóôÜ..’¼ðùò óôïõò ìïëõóìÝíïõò ôüðïõò ï áÝñáò, ðïõ áíáðíÝåôáé ìåôáäßäåé
êñõöÞ áóèÝíåéá óå áõôïýò ðïõ æïõí åêåß, Ýôóé êé ç óõíÞèåéá ðñïò ôá êáêÜ âÜæåé
ìåãÜëá êáêÜ óôéò øõ÷Ýò, Ýóôù êé áí äåí ãßíåôáé áíôéëçðôÞ.(ïõê Ýóôéí áßôéïò ôùí
êáêþí,113-5)...Êáèþò ìå ôï ðÝñáóìá ôïõ ÷ñüíïõ ïìïëïãÞóáìå ôïí ðüèï ìáò ï Ýíáò óôïí Üëëï
êé üôé áõôü, ðïõ ìáò åíäéÝöåñå Þôáí ç öéëïóïößá, ôüôå ðëÝïí ãßíáìå ôá ðÜíôá ï Ýíáò
ãéá ôïí Üëëï, ïìüóôåãïé, ïìïôñÜðåæïé, ¸íáò ïé äõü, áðïâëÝðïíôåò óôï ßäéï êáé ðÜíôïôå
áõîÜíïíôåò ï Ýíáò ôïí ðüèï ôïõ Üëëïõ, þóôå íá ãßíåé èåñìüôåñïò êáé ìüíéìïò. Ïé óùìáôéêïß
Ýñùôåò êáèþò áöïñïýí óå ðñÜãìáôá, ðïõ ðåñíïýí, ðåñíïýí êé åêåßíïé üðùò ôá
áíïéîéÜôéêÜ ëïõëïýäéá. Ïýôå ç öëüãá ìÝíåé, üôáí ôá îýëá ôåëåéþóïõí, áëÜ ÷Üíåôáé
ìáæß ìå áõôÜ ðïõ ôçí ôñÝöïõí, ïýôå ï ðüèïò õðÜñ÷åé, üôáí ôï ðñïóÜíáìá óâÞóåé. Ïé
èåßïé êáé öñüíéìïé Ýñùôåò, åðåéäÞ áíáöÝñïíôáé óå êÜôé óôáèåñü, ãéá ôïýôï áêñéâþò
åßíáé óôáèåñþôåñïé êé üóï ðåñéóóüôåñï ðáñïõóéÜæïõí ôï êÜëëïò ôïõò ôüóï
ðåñéóóüôåñï óõíäÝïõí ôïõò åñáóôÝò ìå áõôü êáé ìåôáîý ôïõò..Áãùíéæüìáóôáí êé ïé
äõü, ü÷é ðïéοò íá Ý÷åé ôï ðñùôåßï, áëëÜ ðùò íá ôï ðáñá÷ùñÞóåé óôïí Üëëï. Ôçí
åõäïêßìçóç ï Ýíáò ôïõ Üëëïõ ôçí èåùñïýóáìå äéêéÜ ìáò. Öáéíüôáí íá Ý÷ïõìå ïé äõü ìáò
ìéá øõ÷Þ ðïõ êáôïéêïýóå óå äõü óþìáôá. Êé áí äåí ðñÝðåé íá ðéóôåýïõìå üóïõò ëÝãïõí
üôé ôá ðÜíôá âñßóêïíôáé óôá ðÜíôá, óå ìÝíá üìùò ðñÝðåé íá ðåéóèåßôå üôé æïýóáìå ï
Ýíáò ìÝóá óôï åßíáé ôïõ Üëëïõêáé äßðëá óôïí Üëëï. ÊïéíÞ åðéäßùîç êáé ôùí äõü ç áñåôÞ
êé ç óõììüñöùóç ôçò æùÞò ìáò ðñïò ôéò ìåëëïíâíôéêÝò åëðßäåò, áëëÜæïíôåò ôçí åäþ
êáôïéêßá ìáò ðñïôïý öýãïõìå áðü äù...Ï Ýíáò (Þôáí ãéá ôïí Üëëï) êáíüíáò êáé ìÝôñï, ìå ôá
ïðïßá äéáêñßíåôáé ôï ïñèü êáé ìç ïñèü. Áðü ôïõò óðïõäáóôÝò ìáò
óõíáíáóôñåöüìáóôå..ôïõò ðéï öñïíßìïõò..Ãéáôß ãíùñßæáìå üôé åßíáé åõêïëüôåñï íá
ðÜñåéò ôçí êáêßá ðáñÜ íá ìåôáäþóåéò ôçí áñåôÞ, áöïý óå ìéá áññþóôéá åßíáé
åõêïëüôåñï íá ðÜñåéò, ðáñÜ íá ÷áñßóåéò õãåßá. Êé áðü ôá ìáèÞìáôá öèÜóáìå íá
÷áéñüìáóôå ü÷é ìå ôá ðéï åõ÷Üñéóôá áëëÜ ìå ôá ðéï ùöÝëéìá. ÅðåéäÞ êé áðü áõôÜ
ïé íÝïé óõììïñöþíïíôáé ðñïò ôçí áñåôÞ Þ ôçí êáêßá. Äõü äñüìïé Þôáí óå ìáò ãíùóôïß..Ï
ðñþôïò ïäçãïýóå óôïõò éåñïýò ïßêïõò ìáò êáé ôïõò åêåß äáóêÜëïõò êé ï Üëëïò óôïõò
åîùôåñéêïýò êáèçãçôÝò.. (Óôï Ìåã.Âáóßë. 165)..Åíù ãíþñéæå íá óÝâåôáé ôçí öéëßá,
åäþ ìüíï äåí ôçí ôéìïýóå, üðïõ Ýðñåðå íá ðñïçãçèåß óôçí ôéìÞ ï È., êáé íá èåùñçèïýí
áõôÜ, ðïõ äéáëýïíôáé óðïõäáéüôåñá áðü üóá åëðßæïõìå..(Óôïí Ìåã.Âáó. 229).. Ï
ðéóôüò ö. åßíáé Ýìøõ÷ïò èçóáõñüò, ðïëõôéìüôåñïò áðü ÷ñõóÜöé êáé ðïëëïýò
ðïëýôéìïõò ëßèïõò, êÞðïò ðåñéöñáãìÝíïò êáé ðçãÞ óöñáãéóìÝíç, ëéìÜíé áíáøõ÷Þò..Áí äå
êáé ðïëý ìïñöùìÝíïò Êáéí ãéοò ôïõ öùôüò Þ Üíèñùðïò È. åßíáé äþñï ôïõ È. (ÌùõóÞò êé
Ááñþí) (Ëüã.11, 285-7)...Ôï íá áðïêüðôåé êáíåßò ôïí åáõôü ôïõ ôïõ óõíäÝóìïõ ìå ôïõò
áäåñöïýò äåí åßíáé ãíþñéóìá á., ðïõ æåß óýìöùíá ìå ôçí áñ÷Þ ôçò áãÜðçò êáé ðïõ
æåß óýìöùíá ìå ôçí åíôïëÞ ôïõ ×. Ôï êáêü ôïõ ðïëÝìïõ, ðïõ ðåñéöÝñåôáé ôñéãýñù ìáò ,
êÜðïôå èá ìðåß êáé óå ìáò, êé áí ìáæß ìå ôïõò Üëëïõò õðïóôïýìå ôéò åðéðôþóåéò ôïõ,
ôüôå äåí èá âñïýìå á. íá ìåôÜó÷ïõí ôïõ ðüíïõ ìáò, äéüôé óôïí êáéñü ôçò åõèõìßáò ìáò
äåí óõíåéóöÝñáìå óôïõò áäéêïõìÝíïõò ôïí Ýñáíï ôçò óõìðáèåßáò. (65 Ðñïò ÁôÜñâéï, 101)

ÖΙΛΟΣΟΦΙÁ: Åíþ Ýãñáøáí ôüóá ðïëëÜ ïé óïöïß ôùí ÅëëÞíùí äåí ìðüñåóáí íá ðåßóïõí
Ýóôù êáé ëßãïõò áðü êåßíïõò, ðïõ Þóáí ðïëý êïíôÜ ðåñß áèáíáóßáò êáé ôïõ åíáñÝôïõ
âßïõ. Ìüíïí ï ×. ìå áðëïýò ëüãïõò êáé ìå á. ü÷é óïöïýò êáé ñÞôïñåò êáôüñèùóå íá
165
ðåßóåé ïëüêëçñç ôçí ïéêïõìÝíç ðÜñá ðïëëÝò ïìÜäåò á. íá êáôáöñïíïýí ôïí èÜíáôï, íá
öñïíôßæïõí ãéá ôá áèÜíáôá êáé ôá ìåí ðñüóêáéñá íá ðáñáâëÝðïõí, íá áðïâëÝðïõí üìùò
óôá áéþíéá êáé íá èåùñïýí ìçäáìéíÞ ôçí åðßãåéá äüîá, íá åðéäéþêïõí ìüíïí ôçí áèáíáóßá
(Ðåñß åíáíèñ.351)
¸ñðùí (ï Éïõëéáíüò) óôá ÷áìçëÜ êáé ôéò áéóèÞóåéò äåí ìðüñåóå íá öáíôáóôåß ôßðïôå
õðåñÜíù ôùí äáéìüíùí êáé íá áíõøùèåß åðÜîéá óôïí äçìéïõñãü ôïõ Þ áí êáôïñèþóåé íá
äéßäåé ëßãï, åðåéäÞ ÷ñçóéìïðïéåß ùò ïäçãü ôïí ëüãï êé ü÷é ôïí Èåü, ðáñáóýñèçêå...
ÐñÝðåé ç öéëïóïößá êé ç âáóéëåßá íá óõíÝëèïõí ü÷é ãéá íá áðáëëáãïýí ïé ðüëåéò áðü
ôá êáêÜ áëëÜ ãéá íá ãåìßóïõí..(ÊáôÜ Éïõë.67)..Èåþñçóå ôçí áðüëáõóç ùò ðñþôç
ôáëáéðùñßá, ôçí ðåñéïõóßá ùò Ýó÷áôç öôþ÷åéá êáé ôçí äýíáìç ùò áäõíáìßá ãéá ôçí
Üíù æùÞ..ÊáôÝóôçóå äå ðñïéóôáìÝíç ôç öéëïóïößá ôçí êõñßáñ÷ç ôùí ðáèþí êáé
ðñïó÷þñçóå óôï êáëü ìå ôñüðï áðïöáóéóôéêü êáé áðïêüðçêå áðü ôçí ýëç ðñïôïý
áðï÷ùñéóèåß áðü áõôÞ.. Áðαîßùóå áêüìç êáé íá óêåöèåß ðïéÜ áðü ôéò äýï
öéëïóïößåò íá ðñïôéìÞóåé ðåñéóóüôåñï, ôçí îÝíç ðïõ ðáßæåé ìå ôéò óêéÝò ôçò
áëÞèåéáò Ý÷ïõóá ùò êÜëõììá Þ ðñüó÷çìá ôçí öéëïóïößá Þ ôçí äéêÞ ìáò, ðïõ åßíáé
ôáðåéíÞ óôçí åìöÜíéóç, õøçëÞ óôï ðåñéå÷üìåíü ôçò êáé ïäçãåß ðñïò ôïí Èåü..Áðü
êåßíïõò ðáßñíåé ôï ó÷Þìá (âáèý ãÝíé êáé öéëïóïöéêü ôñßâùíá) áðü ìáò ôçí áëÞèåéá
êáé ôï ýøïò ôçò äéäáóêáëßáò..¸ôóé íéêÜ ôçí áõèÜäåéÜ ôïõò ìå ôçí ïìïéüôçôá ôçò
åîùôåñéêÞò ôïõ åìöÜíéóçò êáé äåß÷íåé üôé ç åõóÝâåéá äåí õðÜñ÷åé óôá ìéêñÜ êáé
ç öéëïóïößá óôçí êáôÞöåéá áëëÜ óôçí óôáèåñüôçôá ôçò øõ÷Þò êáé óôçí êáèáñüôçôá
ôïõ íïυ êáéó ôç ãíÞóéá ñïðÞ ðñïò ôï êáëü..åßôå ìüíïé ìáò ðåñéïñßæïíôåò ôï íïõ áðü ôéò
áéóèÞóåéò åßôå ìå ôïõò ðïëëïýò..éäéùôåýïíôåò ìÝóá óôçí êïéíùíßá êáé öéëïóïöïýíôåò
ìåôáîý Üëëùí ðïõ äåí öéëïóïöïýí..Êáñðüò äå ôçò öéëïóïößáò áõôÞò åßíáé ü÷é ïé
ðüëåéò ðïõ éäñýïíôáé ìå ëüãéá, ïýôå ìåñéêÝò êáôçãïñßåò êé áíáëýóåéò, ðïõ åßíáé
äåõôåñåýïíôá êé åðïõóéþäç êáé ôüóï ìüíï Üîéá íá áó÷ïëåßôáé êáíåßò ìå áõôά üóï ãéá
íá ìçí áó÷ïëïýíôáé åêåßíïé ðïõ ðñïóðïéïýíôáé üôé ôá ãíùñßæïõí)..áëëÜ áó÷ïëåßôáé ìå
ôçí õðåñÜóðéóç ôçò ðßóôçò.. (Åéò ¹ñùíá ..257-61)...Öéëïóïößá åßíáé ç óðïõäÞ êáé
ç áðüóðáóç áðü ôïí êüóìï, ç óõíÝíùóç ìå ôïí Èåü áíôáëëÜóóïõóá ôá êÜôù ìå ôá
Üíù êáé êáôáêôþóá ìå ôá Üóôáôá êáé ñÝïíôá ôá óôáèåñÜ êáé ìüíéìá. (Óôïí
Ìåã.Âáó., 151).. Áí ëïéðüí êáíåßò äõíáìþóåé ìå ôçí Ýëáìøç ôïõ öùôüò êáé ëÜâåé ôüóç
åîïõóßá êáôÜ ôùí áíôéèÝôùí, ôüôå óáí áèëçôÞò, ðïõ Ý÷åé ìÜèåé éêáíïðïéçôéêÜ êïíôÜ
óôï ãõìíáóôÞ ôçí áíäñåßá ôïõ áèëçôÞ, ìå èÜññïò êé áõôïðåðïßèçóç áò âáäßóåé óôïí
áãþíá êáôÜ ôùí å÷èñþí êñáôþíôáò óôï ÷Ýñé ôç âáêôçñßá, ôï ëüãï ôçò ðßóôçò. Èá ôïí
áêïëïõèÞóåé ç ãõíáßêá ôïõ áðü ôïõò áëëïöýëïõò. Ãéáôß ìå êÜôé áðü ôçí Ýîù ðáéäåßá
ðïõ äåí åßíáé áðüâëçôï õðÜñ÷åé ãéá íá óõæåõ÷èïýìå. Ç çèéêÞ êáé öõóéêÞ öéëïóïößá
èá ìðïñïýóå íá ãßíåé êÜðïôå ôïõ õøçëïôÝñïõ âßïõ óýæõãïò êáé ößëïò êáé ìÝôï÷ïò, ìüíï áí
ôá ãåííÞìáôÜ ôçò äåí öÝñíáí ôï áëüöõëï ìßáóìá..ÕðÜñ÷åé óôá ìáèÞìáôá ôçò öéëüóïöçò
ãÝííçóçò êÜôé óáñêþäåò, ìéá áêñïâõóôßá, ðïõ üôáí áöáéñåèåß üôé áðïìÝíåé åßíáé ç
éóñáçëéôéêÞ åõãÝíåéá. Ãéá ðáñÜäåéãìá êáé ç Ýîù ö. ëÝåé üôé ç øõ÷Þ åßíáé
áèÜíáôç. Áõôü åßíáé åõóåâÝò ãÝííçìá. ÁëëÜ ç ìåôåíóÜñêùóç..åßíáé ç óáñêþäçò êé
áëëüöõëç áêñïâõóôßá..ËÝåé üôé õðÜñ÷åé È. áëëÜ ôïí ïíïìÜæåé õëéêü. Ôïí ïìïëïãåß ùò
äçìéïõñãü áëëÜ üôé Ý÷åé áíÜãêç áðü ýëç. Ôïí ðáñáäßäåé üôé åßíáé áãáèüò êáé
äõíáôüò áëëÜ üôé óå ðïëëÜ õðï÷ùñåß óôï íüìï ôçò áíÜãêçò. Ðñïò ôß üìùò áíáöÝñåôáé
áêíåßò óôá åðéìÝñïõò, ðþò ïé ïñèÝò óêÝøåéò ôçò åîùôåñéêÞò ö. êáôáìïëýíïíôáé ìå
Üôïðåò ðñïóèÞêåò, ðïõ üôáí áöáéñåèïýí ãßíåôáé ßëåùò óå åìÜò ï Üããåëïò ôïõ È.
äïêéìÜæïíôáò ÷áñÜ ãéá ôá äüãìáôá áõôÜ, åðåéäÞ åßíáé ãíÞóéï ãÝííçìá. (Óôïí Βίο
ÌùõóÞ, Â, 201-3). ÁõôÜ Ý÷ù öéëïóïöÞóåé ìå óõíôïìßá õðü ôýðï äüãìáôïò êé ü÷é
ðïëåìéêÞò, ìå ôñüðï ðåéóôéêü êé ü÷é áñéóôïôåëéêü, ìå ôñüðï ðíåõìáôéêü êé ü÷é
êïóìéêü, ìå óêïðü ôçí ùöÝëåéá êé ü÷é ôçí åðßäåéîç, ãéá íá ãíùñßæåôå óåéò, ðïõ ìáò
êáôçãïñåßôå äçìüóéá êáé ðáíçãõñßæåôå (Ëüãïò 23, 379)..È. , Üããåëïò, êáé
öéëüóïöïò åßíáé äõóõðÝñâëçôá. Ö., ï Üõëïò óôçí ýëç, ï áðåñßãñáðôïò óôï óþìá, ï
ïõñÜíéïò åðß ãÞò, ï áðáèÞò óôá ðÜèç, çôôþìåíïò óå üáë åêôüò áðü ôï öñüíçìá, ìå ôï
íéêÜôáé íéêÜ ôïõò íïìßæïíôáò üôé åðéêñáôïýí(Λόγ.26,181)..Åãþ äáðÜíçóá ðïëý
166
÷ñüíï óôçí ìáôáéüôçôá êáé áöÜíéóá üëá ó÷åäüí ôá íéÜôá ìïõ óôçí ìáôáéïðïíßá,
óôçí ïðïßá áíáëþèçêá áó÷ïëïýìåíïò ìå ôçí ðñüóëçøç ôçò ìáñáìÝíçò áðü ôïí È.
óïößáò. ¼ôáí äå êÜðïôå óçêþèçêá áðü âáèý ýðíï, êïßôáîá ðñïò ôï èáõìáóôü
öùò ôïõ Åõáããåëßïõ, åßäá äå ôï Ü÷ñçóôï ôçò óïößáò ôùí áñ÷üíôùí ôïõ áéþíïò
ôïýôïõ ôïõ áêôáñãïõìÝíïõ, èñÞíçóá ãéá ôçí åëåéíÞ ìïõ æùÞ êáé åõ÷Þèçêá íá ìïõ
ðñïóöåñèåß ÷åéñáãùãßá ãéá íá åéóá÷èþ óôá äüãìáôá ôçò åõóåâåßáò. Êáé
ðñßí áðü üëá öñüíôéóá íá äéïñèþóù ôï Þèïò ìïõ, ðïõ åß÷å äéáóôñáöåß áðü ôç
óõíáóôñïöÞ ìïõ ðñïò ôïõò öáýëïõò. Áíáãíþóáò ëïéðüí ôï ÅõáããÝëéï êáé óõíáíôÞóáò åêåß
ôçí äéäáóêáëßá üôé óðïõäáéïôÝñá ðñïϋðüèåóç ðñïò ôçí ôåëåßùóç åßíáé ç ðþëçóç ôùí
õðáñ÷üíôùí êáé ç äéÜèåóÞ ôïõò óôïõò öôù÷ïýò áäåñöïýò êáé ãåíéêþò ç áìåñéìíçóßá
ãéá ôïí ðáñüíôá âßï êáé ç Ýëëåéøç óõìðÜèåéáò ôçò øõ÷Þò ðñïò ôα ðñÜãìáôá ôïõ
êüóìïõ ôïýôïõ, ðñïóåõ÷üìïõí áí âñþ êÜðïéïí áðü ôïõò áäåñöïýò ðïõ íá Ý÷åé åêëÝîåé
áõôü ôï äñüìï ôçò æùÞò, þóôå íá äéáðåñÜóù ìå áõôüí ôçí óýíôïìç áõôÞ öïõñôïýíá ôçò
æùÞò (ôáîßäé ÁëåîÜíôñåéá-Áßãõðôï-Ðáëáéóôßíç)..Ìðïñåß Üëëåò åíÝñãåéåò íá åßíáé
áîéïèñÞíçôåò áëëÜ ôïëìþ íá êáõ÷þìáé åí Êõñßù, üôé äåí åß÷á ðïôÝ ðëáíçìÝíåò
áíôéëÞøåéò ðåñß È...¼ðùò ôï ðíåýìá áõîáíüìåíï ãßíåôáé ìåí ìåãáëýôåñï áðü ìáêñü áëëÜ
êáèåáõôü ðáñáìÝíåé ôï ßäéï..Ýôóé íïìßæù üôé êáé óå ìÝíá ç éäßá ðåñß È. áíôßëçøç..
(223 Ðñïò Åõóôáè.75)

ÖÏΒΟΣ: Ø.118:20: ¼ðùò áõôüò ðïõ Ý÷åé êáñöùèåß ìå õëéêÜ êáñöéÜ & êáôÝ÷åôáé
áðü ïäýíåò ðáñáìÝíåé áäñáíÞò, Ýôóé êé áõôüò, ðïõ Ý÷åé êõñéáñ÷çèåß áðü ôï öüâï
ôïõ Èåïý äåí ìðïñåß íá êéíÞóåé ôá ìÜôéá ãéá ðñÜãìáôá ðïõ äåí ðñÝðåé, ïýôå íá êéíÞóåé
ôá ÷Ýñéá óå ðñÜîåéò áðáãïñåõìÝíåò, ïýôå íá ðñÜîåé êÜôé åêôüò ôïõ êáèÞêïíôïò..¼ôáí
ðñüêåéôáé íá Ýñèåéò íá áðïêôÞóåéò ôç óïößá, êáèÜñéóå ðñþôá ôá áéóèçôÞñéá ôá
áßó÷ç ôçò êáêßáò. (Óôçí áñ÷Þ ôùí ðáñïéì.371-3)...Êáé óôïõò öñïíßìïõò äåí åßíáé
Ü÷ñçóôïé ïé öüâïé, áëëÜ üðùò åãþ íïìßæù åßíáé ðïëý ùöÝëéìïé êáé óùôÞñéïé. Êáé
ìοëïνότι, ðïõ åõ÷üìáóôå íá ìçí ðñáãìáôïðïéçèïýí, üôáí ðñáãìáôïðïéçèïýí ìáò óõíåôßæïõí.
Ãéáôß ç êáôáðïíåìÝíç øõ÷Þ åßíáé êïíôÜ óôï Èåü, ëÝåé èáõìÜóéá ï Ðåôñïò. Êé üðïéïò
äéÝöõãå ôïí êßíäõíï äÝíåôáé åíôïíüôåñá ìå ôïí óùôÞñá ôïõ..Èá Þôáí ìéá áñ÷Þ ðáéäåßáò
ùöåëéìüôáôç ãéá ðïëëïýò, üôé ï êßíäõíïò åßíáé êáëýôåñïò áðü ôçí áóöÜëåéá êáé
ðñïôéìüôåñç ìéá êáêïôõ÷ßá áðü ôçí åõôõ÷ßá, áí ðñéí ôïõò êéíäýíïõò áêïëïõèïýóáìå ôïí
êüóìï êáé ìåôÜ óõíôá÷èÞêáìå ôïí ×. (Åðéóô. 20)...¼ðùò εêåßíïé, ðïõ Ý÷ïõí êáñöùìÝíá
ôá ìÝëç ôïõò äåí åêôåëåßôáé êáìéÜ êßíçóç, Ýôóé êáé åêåßíïé, ðïõ Ý÷ïõí ôçí øõ÷Þ ôïõò
ãåìÜôç áðü ôï öüâï ôïõ È. îåöåýãïõí êÜèå åíü÷ëçóç ðïõ ðñïêáëåßôáé áðü ôá áìáñôùëÜ
ðÜèç. Ó’ åêåßíïí ðïõ öïâÜôáé, äåí õðÜñ÷åé Ýëëåéøç, äåí ëåßðåé êáìéÜ áñåôÞ óå
åêåßíïí, ðïõ áðü öüâï åìðïäßæåôáé íá ðñÜîåé áíÜñìïóôç ðñÜîç áëëá´åßíáé ôÝëåéïò. Êé
üðùò äåí åßíáé ôÝëåéïò óôï óþìá åêåßíïõ, ðïõ ôïõ ëåßðåé êé Ýíá ìÝëïò áëëÜ áôåëÞò,
Ýôóé êáé êåßíïò, ðïõ ðåñéöñïíåß Ýóôù êáé ìßá åíôïëÞ...ÕðÜñ÷åé áãáèüò êáé
óùôÞñéïò ö., ç óêÝøç ôïõ öñéêôïý êé áíõðüöïñïõ äéêáóôçñßïõ (÷áëéíÜñé ôçò öáýëçò
åðéèõìßáò) áëëÜ êáé ö. ðïõ åßíáé ðÜèïò êáé ãåííéÝôáé áðü ôçí áðéóôßá êéåßíáé
å÷èñüò (Ø.63:2) (Óôïí 33 Øáëì.225,233)

ÖÏÑÏÓ: Íá áñêåßóôå óôï óéôçñÝóéï (Ëïõê.3:14)..ôéò íüìéìåò äùñåÝò óôá

áîéþìáôá..Äþóôå óôïí Êáßóáñá ôïí öüñï êáé óôï È. ôï öüâï, óåéò ïé Ýöïñïé ôçò
ðïëéôåßáò. ¼ôáí áíáöÝñù öüâï åìðïäßæù ôçí ðëåïíåîßá Ç ãÝííçóç ôïõ ×. Ýãéíå óå ìÝñåò
áðïãñαöÞò, ãéá íá íïõèåôÞóåé áõôïýò ðïõ ôïõò Ý÷ïõí áíáôåèåß ïé åîïõóßåò êáé íá
äåßîåé ï È. üôé åßíáé ðÜíôá ðáñþí óôá ðéï óïâáñÜ æçôÞìáôá åîïõóßáò. Êáé ãéá íá
êÜíåé íá öåñèïýí ìå óåâáóìü åêåßíïé, ðïõ áðïãñÜöïõí, åíóáñêþíåôáé ôüôå êáé
ðáñïõóéÜæåôáé óôïõò áíèñþðïõò ãéá íá ðáñçãïñÞóåé êáé ìáò ãéá ôç äïõëåßá ìáò êáé
íá äéäÜîåé ôï Þðéï öñüíçìá..äßíåé êé áõôü ôï äßäñá÷ìï ôïõ öüñïõ êáé ìÜëéóôá ü÷é ìüíïí
ãéá ôïí åáõôü ôïõ áëëÜ êáé ôïí ÐÝôñï, ôïí ðéï Ýíäïîï áðü ôïõò ìáèçôÝò..ÁõôÜ ôá Ýêáìå ï
ÓùôÞñ, ðïõ ùò È. èá ìðïñïýóå êáé ìå ôç èÝëçóÞ ôïõ ìüíï íá ìáò óþóåé..ÊáôáäéêÜóèçêá
óå áäéÜêïðç ëýðç ãéá ôçí ðéêñÞ çäïíÞ êáé óå ðüëåìï, ðñïò åêåßíï ðïõ åß÷á ãßíåé
167
êáêþò ößëïò êáé õðÝêëåøå ôç èÝëçóÞ ìïõ ìå ôç ãåýóç ôïõ êáñðïý. ÁõôÞ åßíáé ç ìçôÝñá
ôçò áíÜãêçò, ç áíÜãêç ôçò ðëåïíåîßáò, ç ðëåïíåîßá ôùí ðïëÝìùí, ïé ðüëåìïé ðáôÝñåò ôùí
öüñùí, ïé äå öüñïé ç ðéï âáñéÜ óõíÝðåéá ôçò êáôáäßêçò ìáò. Åìåéò áò ìçí êÜíïõìå
âáñýôåñï ôï ðñüóôéìï, áöïý âñéóêüìáóôå êÜôù áðü ôçí ßäéá êáôáäßêç..Ï È. áðáéôåß
áðü ìáò ôçí öéëáíèñùðßá ôïõ åíüò ðñïò ôïí Üëëï, Ýóôù êé áí ôéìùñïýìåèá áðü áõôüí..
(Ëïã.19:411ê.å.)

ÖÏÑÔÙÌÅÍÏÉ: ëÝãïíôαé üóïé Ýóðåéñáí ìå åõëïãßá, èåñßæïõí ìå åõëïãßá êáé

áðïèçêåýïõí ìå áéþíéá åõöñïóýíç ôá äñÜãìáôá ôùí ðíåõìáôéêþí êáñðþí (Óôïí 48
Øαλμ.,342)

ÖÑÏΝΗΣÇ: Óçìáßíåé ôçí öñïýñçóç ôïõ ïéêåßïõ óõìöÝñïíôïò áðü ôçí åðéâïõëÞ ôïõ
ðëçóßïí, üðùò áõôÞ ôïõ öéäéïý (ðïõ äåí åßíáé ðÜíôá ïñèÞ) & ôçí äéÜãíùóç ôïõ ôß
ðñÝðåé íá êÜíïõìå & ôé äåí ðñÝðåé íá êÜíïõìå (üðùò êÜíåé ï Ýìðåéñïò
ôñáðåæßôçò)..ÁõôÞ ç öñüíçóç ÷áñßæåôáé óå áõôüí ðïõ êôßæåé óðßôé ðÜíù óôçí
ðÝôñá, ôçí ðßóôç ôïõ ×ñéóôïý(Ìáôè.7:25). (Óôçí áñ÷Þ ôùí ðáñïéì.381)

ÖΤÅÑÁ: ÅðåéäÞ Ý÷åé öôåñÜ ç èåßá öýóç (Ø.16:8, 90:4, Äåõô.32:11), αí ç áñ÷éêÞ
êáôáóêåõÞ ôïõ áíèñþðïõ Ý÷åé ãßíåé êáô’åéêüíá & êáè’ïìïßùóç ôïõ Èåïý..öôåñùôÞ
äçìéïõñãÞèçêå & ç öýóç ôïõ áíèñþðïõ. Åßíáé üìùò öáíåñü üôé ôï üíïìá öôåñÜ, èá ôá
ðÜñïõìå ìå ìéá èåþñçóç ìåôáöïñéêÞ, ìå Ýíá íüçìá èåïðñåðÝò, ùò üíïìá äõíÜìåùò &
ìáêáñéüôçôáò êé áöèáñóßáò & üóùí óçìáßíïíôáé ìå ôü üíïìá öôåñÜ..ÅðåéäÞ ëïéðüí ç
ñïðÞ ðñïò ôçí êáêßá ìáò óôÝñçóå áðü áõôÜ ôá öôåñÜ (üôáí âñåèÞêáìå Ýîù áðü ôçí
óêÝðç ôùí ðôåñýãùí ôïõ Èåïý, ÷Üóáìå & ôéò äéêéÝò ìáò öôåñïýãåò), ãé áõôü öÜíçêå ç
÷Üñç ôïõ Èåïý ìáò öùôßæåé þóôå áðïèÝôïíôáò ôçí áóÝâåéá & ôéò êïóìéêÝò åðéèõìßåò,
íá îáíáâãÜëïõìå öôåñÜ ìå ïóéüôçôá & äéêáéïóýíç..Ôá ìÜôéá óïõ ìå êÜíïõí íá îáíáâãÜëù
öôåñÜ & íá îáíáðï÷ôÞóù ìå ôéò áñåôÝò öôåñïýãåò üìïéåò ìå ôïõ ðåñéóôåñéïý, þóôå íá
ðåôþ & íá áíáðáõèþ (Ø.54:7) (Üóìá éå,489).

ÖÕΣÇ: Äåí åßíáé éêáíïðïéçôéêÞ äéêáéïëïãßá ôï üôé äåí äéäá÷èÞêáìå ìå ãñÜììáôá

áõôÜ, ðïõ ìáò ùöåëïýí, áöïý ìå ôïí áäßäáêôï íüìï ôçò öýóçò áíôéëáìâáíüìåèá ôï
ùöÝëéìï. ÎÝñåéò ðïéü åßíáé ôï êáëü ðïõ èá êÜíåéò óôïí ðëçóßïí óïõ; Áõôü ðïõ èÝëåéò íá
óïõ êÜíåé ï Üëëïò (Ìáôè.7:12).. ÊáìéÜ öáñìáêåõôéêÞ ôÝ÷íç & êáìéá âïôáíéêÞ åìðåéñßá
äåí åðéíüçóå ôçí äéäáóêáëßá ôùí ùöåëßìùí óôá Üëïãá æþá, áëëÜ êÜèå æþï âñßóêåé
ìüíï ôïõ ôçí óùôçñßá ôïõ êé Ý÷åé ìéá áíÝêöñáóôç äéáßóèçóç ôùí ðñáãìÜôùí ðïõ åõíïïýí
ôçí öýóç ôïõ. ¸÷ïõìå & öõóéêÝò áñåôÝò.. Äéüôé üðùò êáìéÜ äéäáóêáëßá äåí ìáò
ëÝãåé íá ìéóïýìå ôçí áññþóôéá..Ýôóé êé ç øõ÷Þ Ý÷åé ìéá áäßäáêôç ôÜóç íá
áðïöåýãåé ôï êáêü. ÊÜèå êáêü åßíáé áññþóôéá ôçò øõ÷Þò åíþ ç áñåôÞ åßíáé üôé
êé ç õãåßá. Õãåßá åßíáé ç éóïññïðßá ôùí öõóéêþí åíåñãåéþí..Ãéá ôïýôï êé üëïé
åðáéíïýí ôçí óùöñïóýíç & ðáñáäÝ÷ïíôáé ôçí äéêáéïóýíç & èáõìÜæïõí ôçí áíäñåßá &
èÝëïõí ôçí öñüíçóç. ÁõôÜ óõããåíåýïõí ìå ôçí øõ÷Þ ðåñéóóüôåñï áðü üôé ç õãåßá ìå ôï
óþìá. (Åîáçì. È,353-7).

ÖÙÍÇ-ÔÑÏ×ÏÓ-: ¼ðùò óôá üíåéñá, ðïõ âëÝðïõìå ÷ùñßò íá ÷ôõðéÝôáé ï áÝñáò

èõìüìáóôå ìåñéêÜ ëüãéá êáé öùíÝò, ÷ùñßò íá ôçí äå÷èïýìå ìÝóù ôçò áêïÞò, áëëÜ
Ý÷åé áðïôõðùèåß óôçí êáñäéÜ ìáò, Ýôóé ðñÝðåé íá ðéóôåýóïõìå üôé áðñïõóéÜæåôáé
ç öùíÞ ôïõ È. óôïõò ðñïöÞôåò. ‘ÖùíÞ Ê. åðß ôùí õäÜôùí’..ºóùò äåí åßíáé ìüíïí ç
óõãêñÜôçóç ôïõ áÝñá áëëá´ç öùíÞ ôïõ È. êáôÜ ôç ÂÜöôéóç..ÂñïíôÞ åßíáé ôï
ÅõáããÝëéï, üðùò ùöáíåñþíåé ç ìåôïíïìáóßá ùí õéþí Æåâáäáßïõ óå ãéïýò ôçò
âñïíôÞò..Ôñï÷üò åßíáé åêåßíïò ðïõ ðñï÷ùñåß óõíå÷þò ìðñïóôÜ, áããßæïíôáò ëßãï óôç
ãç..¾äáôá åßíáé ïé Üãéïé, ãéáôß áðü ôéò êïéëéÝò ôïõò ôñÝ÷ïõí ðïôÜìéá,
ðíåõìáôéêÞ äéäáóêáëßá, ðïõ ðïôßæåé ôéò øõ÷Ýò ôùí áêñïáôþí...Ç öùíÞ ëïéðüí ôïõ Ê.
äåí âñßóêåôáé óôçí åîá÷ñåéùìÝíç øõ÷Þ áëëÜ óå åêåßíç, ðïõ ìå äýíáìç êáé ìå Ýíôáóç
168
êáé äýíáìç åñãÜæåôáé ôï áãáèü ‘Ö. Ê. åí ìåãáëïðñåðåßá’..¼ôáí ç øõ÷Þ äåí
õðïäïõëþíåôáé óôï öñüíçìá ôçò óÜñêáò êé áðïêôÜ äýíáìç êé áîßùìá, ðïõ ôçò
ôáéñéÜæåé, åðåéäÞ óõíáéóèÜíåôáé ôá ðñïóüíôá, ðïõ ôçò äüèçêáí áðü ôïí È. óåáõôÞ
öèÜíåé ç ö. ôïõ Ê. Ìåãáëïðñåðåßò, ðïõ åßíáé Üîéïé ôçò ö. ôïõ È. åßíáé åêåßíïé ðïõ
Ý÷ïõí ìåãáëïöõåßò Ýííïéåò ðåñß È., ìåëÝôçóáí ìå õøçëüöñïíá ëïãéóìü ôïõò ëüãïõò ðåñß
äçìéïõñãßáò êáé ìðüñåóáí áí åííïÞóïõí ôçí áãáèüôçôá ôçò ðñïíïßáò ôïõ È. óå ìåãÜëï
âáèìü êé áêüìç äáðáíïýí Üöèïíá êé åßíáé ìåãáëüäùñïé óôï íá åðáíïññèþíïõí ôéò áíÜãêåò
ôùí áäåñöþí. Ç ö. Ê. óõíôñßâåé ôïõò êÝäñïõò, ðïõ åßíáé øçëïß áðü ìüíïé ôïõò ãßíïíôáé
øçëüôåñïé áðü ôá âïõíÜ, ðïõ öõôñþíïõí. ¸ôóé êáé εêåßíïé, ðïõ óôçñßæïíôáé óôá
öèáñôÜ ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ, åßíáé êÝäñïé åîáéôßáò ôçò áëáæïíåßαò ôïõò ôïõ íïυ
ôïõò, ïíïìÜæïíôáé ôïõ ËéâÜíïõ, ãéáôß ÷áßñïíôáé ãéá ôï îέíï ýøùìá êé õøþíïíôáé ðñïò ôçí
áëáæïíåßá ëüãù ôçò ãçò êáé ôùí îÝíùí ðñáãìÜôùí. Êé ï Ê. äåí óõíôñßâåé üëïõò ôïõò
êÝäñïõò áëëÜ ôïõ ËéâÜíïõ åðåéäÞ Ëßâáíïò Þôñáí ôüðïò åéäùëïëáôñåßáò. ¼óåò øõ÷Ýò
õøþíïíôáé êáôÜ ôçò ãíþóåùò ôïõ È. åßíáé êÝäñïé ôïõ ËéâÜíïõ êé åßíáé Üîéïé
êáôáóôñïöÞò. ÕðÜñ÷ïõí êÝäñïé ôïõ È. ðïõ ôéò óêåðÜæïõí ôá áíáññé÷þìåíá êëÞìáôá
ôçò áìðÝëïõ ðïõ ìåôáöÝñèçêå áðü ôçí Áßãõðôï. Áõôïß åßíáé åêåßíïé, ðïõ ðñßí Þôáí
Üêáñðïé êáé êáôÜëëçëïé ãéá êÜøéìï, üôáí Þëèáí üìùò êÜôù áðü ôçí óêÝðç ôïõ ×. êáé
öüñåóáí áõôüí, êáëýðôïõí ìå ôç ÷Üñç ôï Üêáñðï ôçò æùÞò ôïõò. (óôïí 28 Øáëìü, 117-
9).. Ç öùíÞ ôïõ Ê. äéáêüðôåé ôçí öõóéêÞ óõíÝ÷åéá êé åíüôçôá ôçò ö. ÅðåéäÞ
õðÜñ÷ïõí äõü äõíÜìåéò óôç öùôéÜ, êáõóôéêÞ êáé öùôéóôéêÞ, ç äñéìåßá êáé
ôéìùñçôéêÞ äýíáìç ôçò öùôéÜò íá ðáñáìåßíåé ãéá êåßíïõò ðïõ åßíáé Üîéïé íá êáïýí. ç äå
ëáìðñÞ êáé öùôéóôéêÞ êëÞñïò ãéá ôç ÷áñÜ åêåßíùí, ðïõ åõöñáßíïíôáé (Óôïí 28
Øáëì.123)

ÖΩΣ: ‘ÃåíçèÞôù öùò’. Ç ðñþôç öñÜóç ôïõ Èåïý äçìéïýñãçóå ôï öùò, åîáöÜíéóå ôï
óêïôÜäé, äéÝëõóå ôçí êáôÞöåéá, ïìüñöõíå ôïí êüóìï, äéá ìéáò Ýäùóå üøç ÷áñéôùìÝíç &
ãëõêåéÜ óå üëá.. ¼ëá ç öùíÞ ôïõ Èåïý ôá ìåôÝâáëå, þóôå íá ãßíïõí üôé ãëõêýôåñï &
ðïëõôéìüôåñï õðÜñ÷åé. Ãéáôß üðùò ïé äýôåò ðïõ âïõôïýí óôï âõèü, ÷ýíïíôáò ðÜíù óôá
íåñÜ ëÜäé êÜíïõí ôïí ôüðï äéáõãÞ, Ýôóé ï äçìéïõñãüò ìå ìéá ëÝîç Üðëùóå ðÜñáõôá
ðáíôïý ôï ÷áñéôùìÝíï öùò. Ï È. åßíáé ôï ýøéóôï êé áðñïóðÝëáóôï öùò, ðïõ ï íïõò äåí
ìðïñåß íá êáôáíïÞóåé, ïýôå ëüãïò íá åêöñÜóåé, öùôßæåé äå êÜèå ëïãéêÞ öýóç. Áõôü
ôï öùò åßíáé ãéá ôá íïçôÜ, üôé ï Þëéïò ãéá ôá áéóèçôÜ. ¼óï êáèáñéæόìåèá ôüóï
öáíôáæüìáóôå, êé üóï öáíôáæüìáóôå ôüóï ôï áãáðïýìå êé üóï ôï áãáðïýìå ôüóï ôï
êáôáíïïýìå. Ôï ßäéï âëÝðåé êáé ôïí åáõôü ôïõ êé ëßãï äßíåôáé ðñïò ôá Ýîù. ËÝãù öùò
ôïõ Ðáôñüò êáé ôïõ Õéïý êáé ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, ôùí ïðïßùí ï ðëïýôïò åßíáé êïéíÞ öýóç, ôï
êïéíü áêôéíïâüëçìá ôçò ëáìðñüôçôïò. Êáôþôåñï öùò åßíáé ï Üããåëïò, ìéá áðïññïÞ Þ
óõììåôï÷Þ ôïõ ðñþôïõ ö...Ôñßôï ö. åßíáé ï Üíèñùðïò, ðñÜãìá ôï ïðïßï áíôåëÞöèçóáí
êáé ïé åêôüò Åêêëçóßáò..åðåéäÞ Ý÷ïõìå ìÝóá ìáò ôç äýíáìç ôïõ ëïãéêïý. Áðü ìáò
ïíïìÜæïõí ôïí Üíèñùðï ö. ïé ðëÝïí èåïåéäåßò, áõôïß ðïõ ðëçóéÜæïõí ðåñéóóüôåñï ôïí Èåü:
Ãíùñßæù ôï ö., ìå ôï ïðïßï áðåëÜèçêå ôï ö. ôï áñ÷éêü óêïôÜäé...Öùò âÝâáéá åßíáé
êáé ç ðñùôüöáíôç åíôïëÞ ðïõ äüèçêå óôïí ðñùôüðëáóôï áí êáé ôï öèïíåñü óêïôÜäé
äéåßóäõóá êáé äçìéïýñãçóå ôçí êáêßá. Öùò åã÷Üñáêôï êáé äïóìÝíï óôá ìÝôñá ôùí
äå÷ïìÝíùí åßíáé ï ãñáðôüò íüìïò..Öùò ìå ôïí ÌùõóÞ, ÉóñáÞë, Çëßá, ðïéìÝíåò, ìÜãïõò,
ìåôáìüñöùóç, Ðáýëï..ç åî ïõñáíþí ëáìðñüôçôá ðïõ èα öùôáãùãÞóåé ôïõò åäþ
êáèáñèÝíôáò (Ëüãïò 40,285)..¸áí ìüíï ö. íá áðïöåýãïõìå, áõôü ðïõ ãåííéÝôáé áðü ôï
ðéêñü ðõñ ôçò êüëáóçò. Íá ìçí âáäßóïõìå öùôéæüìåíïé áðü ôï ö. ôçò êüëáóÞò ìáò, ðïõ
ïé ßäéïé áíÜøáìå. Ãéáôß ãíùñßæù êé Ýíá ö. ðïõ êáèáñßæåé, áõôü ðïõ Þñèå íá âÜëåé ï
×ñéóôüò óôç ãç êáé êáôáôñþãåé ôçí ýëç êáé ôçí ðïíçñÞ êáôÜóôáóç êáé èÝëåé ï ×. íá
áíÜøåé ôï ãñçãïñüôåñï..Ãíùñßæù êé Üëëç öùôéÜ ðïõ äåí êáèáñßæåé áëëÜ ôéìùñåß
(ôï óïäïìéôéêü, ôï äéáâïëéêü, áõôü ðïõ ðñïðïñåýåôáé ìðñïóôÜ áðü ôïí Êýñéï êáé
êáôáêáßåé ôñéãýñù ôïõò å÷èñïýò ôïõ êáé ôçí ôéìùñçôéêÞ öùôéÜ, ðïõ åßíáé êé áðü
áõôü öïâåñþôåñï ..êáé êáßåé áéþíéá ãéá ôïõò ðïíçñïýò)..¼ðùò åßíáé áêñéâþò ç
öùôéÜ äéðëÞ Ýôóé êáé ôï ö., ï öáíüò ôïõ çãåìïíéêïý ìáò êé áóöáëßæåé ôá êáôÜ Èåü
169
âçìáôÜ ìáò, ôï äå Üëëï ðïõ åßíáé áðáôçëü êé áíåéñÞíåõôï êáé áíôßèåôï ôïõ áëçèéíïý
öùôüò, åíþ õðïêñßíåôáé üôé åßíáé ö. ..Áõôü êáé íý÷ôá åßíáé êáé öùôéóìüò
èåùñåßôáé áðü ôïõò äéåöèáñìÝíïõò áðü ôçí áðüëáõóç (Ø.138:11)..Áò ãßíïõìå
öùóôÞñåò ôïõ êüóìïõ..äçë. äýíáìç æùôéêÞ ãéá ôïõò Üëëïõò. Áò ðñïóáíáíôïëéóèïýìå áðü
ôç èåüôçôá, áðü ôï ðñþôï êáé ãíçóéþôáôï ö...Áò êáèáñéóèïýìå áäåñöïß óå êÜèå
ìÝëïò..Ìá öùôéóèïýìå óôï ìÜôé, ãéá íá âëÝðïõìå ïñèÜ êáé íá ìçí Ý÷ïõìå ìÝóá ìáò êáíÝíá
ðïñíéêü åßäùëï ðñïåñ÷üìåíï áðü ðïëõðñÜãìïíç êáé ðåñßåñãç üñáóç..¼ôé äïêÜñé Þ
îõëÜêé Ý÷ïõìå íá ôï êáèáñßæïõìå...(Ëüãïò 40, 357-9)...¼ðùò ôï áéóèçôü öùò äåí
áíáôÝëëåé ãéá üëïõò êáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï áëëÜ ìüíïí óå êåßíïõò, ðïõ Ý÷ïõí ìÜôéá êáé
åßíáé îýðíéïé êáé ìðïñïýí ÷ùñßò êáíÝíá åìðüäéï íá áðïëáìâÜíïõí ôçí ðáñïõóßá ôïõ Þëéïõ,
Ýôσé êé ï Þëéïò ôçò äéêáéïóýíçò ‘ôï áëçèéíü öùò’ äåí ÷áñßæåé óå üëïõò ôçí
ëáìðñüôçôÜ ôïõ, áëëÜ óå üóïõò æïýí Üîéá..’Öùò áíÝôåéëå ôù äéêáßù’ (Øáëì.96:11).
Êé üðùò áíÝôåéëå ï Þëéïò ü÷é ãéá ôéò íõ÷ôåñßäåò êáé ôá Üëëá æþá, ðïõ âüóêïõí ôç
íý÷ôá, Ýôóé êáé ôï öùò Ý÷åé ôçí éäéüôçôá íá ëÜìðåé êáé íá öùôßæåé. Äåí
áðïëáìâÜíïõí üëïé ôçí ëáìðñüôçôÜ ôïõ..Åêåßíïé ðïõ äéÝðñáîáí ôá öáýëá èá íôñïðéáóèïýí
ôçí ìÝñá ôçò êñßóçò, âëÝðïíôåò ôï áßó÷ïò ôïõ åáõôïý ôïõò êáé ôá áðïôõðþìáôá ôùí
áìáñôéþí ôïõò. Êáé ßóùò åßíáé íôñïðÞ ìåãáëýôåñç áðü ôï óêïôÜäé êáé ôçí áéþíéá
öùôéÜ..íá Ý÷ïõí ðÜíôá ðñο ïöèáëìþí ôá ß÷íç ôçò áìáñôßáò, ðïõ äéÝðñáîáí ìå ôï óþìá,
ðïõ ðáñáìÝíéïõí áíåîßôçëá óôçí ìíÞìç ôçò øõ÷Þò áéþíéá. Ëßãïé èá ìðïñÝóïõí íá
ðëçóéÜóïõí ôï áëçèéíü öùò êáé ìå ôçí áðïêÜëõøç ôùí êñõðôþí ôïõò íá ìçí öýãïõí ìå
íôñïðéáóìÝíá ðñüóùðá. (Óôïí 33 Øáëì,215)

ÖÙÔÉÁ: Ç öùíÞ ôïõ Ê. äéáêüðôåé ôçí öõóéêÞ óõíÝ÷åéá êé åíüôçôá ôçò ö. ÅðåéäÞ
õðÜñ÷ïõí äõü äõíÜìåéò óôç öùôéÜ, êáõóôéêÞ êáé öùôéóôéêÞ, ç äñéìåßá êáé
ôéìùñçôéêÞ äýíáìç ôçò öùôéÜò íá ðáñáìåßíåé ãéá êåßíïõò ðïõ åßíáé Üîéïé íá êáïýí. ç äå
ëáìðñÞ êáé öùôéóôéêÞ êëÞñïò ãéá ôç ÷áñÜ åêåßíùí, ðïõ åõöñáßíïíôáé (Óôïí 28
Øáëì.123)

× ÁÑÁ: ‘Ðùò åßíáé äõíáôü íá ÷áßñù ðÜíôïôå ôç óôéãìÞ; ðïõ ôá áßôéá ôçò ÷áñÜò
(ößëïé, ÷ñÞìáôá, ôéìÝò, õãåßá, óðßôé) äåí åîáñôþíôáé áðü ìÝíá; Ï Ðáýëïò
ðñïóêáëåß óå ðáíôïôéíÞ ÷áñÜ (Á Èåó.5:16-18) ü÷é ôïí ïðïéïäÞðïôå áëëÜ åêåßíï ðïõ
åßíáé ðÜíôá ï ßäéïò, ðïõ äåí æïýóå ðëÝïí êáôÜ óÜñêá, áëëÜ åß÷å ìÝóá ôïõ æùíôáíü ôïí
×ñéóôü..Ç øõ÷Þ åêåßíç, ðïõ Ý÷åé ðñïóäåèåß äéáðáíôüò ìå ôïí ðüèï ôïõ êôßóôïõ êáé
ðïõ Ý÷åé óõíçèßóåé ìå ôá åêåßíá êÜëëç, äåí èá ìåôáâÜëëåé ôçí ìåãÜëç ÷áñÜ êáé ôçí
åõèõìßá; åîáéôßáò ôçò ðïéêßëçò åíáëëáãÞò ôùí óáñêéêþí ðáèçìÜôùí; áëëÜ áõôÜ, ðïõ
åßíáé ëõðçñÜ óôïõò Üëëïõò (áññþóôéåò, èëßøåéò, äéùãìïß, óôåíï÷þñéåò) èá ôá
êÜìåé ðñüóèåôç åõöñïóýíç.. Ðüóåò åßíáé ïé äéá ôçò ìåãáëïäùñåÜò ôïõ Èåïý ìðñïóôÜ
ìáò áöïñìÝò ÷áñÜò (åßìáóôå åéêüíá ôïõ êôßóôïõ, ëõôñùèÞêáìå ìå ôï áßìá ôïõ Ìïíïãåíïýò
Ãéïý ôïõ Èåïý); Ðþò ìðïñïýìå íá íïìßæïõìå üôé ï êïéëéüäïõëïò..êé áõôüò ðïõ Ý÷åé
áíáôñáöåß óôï ìáëáêü êñåââÜôé æåß üðùò áîßæåé ôç ÷áñÜ; Ïé äßêáéïé åßôå óôç
öëüãá äéáâéïýí, åßôå åßíáé Ýãêëåéóôïé ìå ôá ëéïíôÜñéá, åßôå Ý÷ïõí êáôáðïèåß áðü
êÞôïò, áðü ìáò ðñÝðåé íá ìáêáñßæïíôáé ãéáôß áõôïß ðåñíïýí ôçí æùÞ ôïõò ìå ÷áñÜ.
Ãéáôß äåí èëßâïíôáé ìå ôá ðáñüíôá áëëÜ åõöñáßíïíôáé ìå ôçí åëðßäá ãéá
áõôÜ ðïõ öõëÜóóïíôáé óôï ìÝëëïí ãéá ìáò. ÅðåéäÞ ï êáëüò áãùíéóôÞò ìéáò êé
Üñ÷éóå ôïí áãþíá óôï óôÜäéï ôçò åõóåâåßáò ðñÝðåé íá öÝñåé ìå ãåííáéüôçôá áô
÷ôõðÞìáôá ôùí áíôéðÜëùí, ìå ôçí åëðßäá ôçò äüîáò, ðïõ èá ðñïÝëèåé áðü ôï óôåöÜíùìá
(üðùò óôïõò ãõìíáóôéêïýò áãþíåò)..’Ç èëßøç ðáñÜãåé õðïìïíÞ, ç õðïìïíÞ äüêéìï
÷áñáêôÞñá, ï äüêéìïò ÷áñáêôÞñáò åëðßäá êé ç åëðßäá äåí íôñïðéÜæåé’.. Ïé
äßêáéïé èñçíïýí ôïí êüóìï ôïýôï êé áõôÞ ôçí Üèëéá æùÞ. Ôá äÜêñõá ôùí áãßùí
ðñïêáëïýíôáí åîáéôßáò ôçò áãÜðçò ôïõò ðñïò ôïí Èåü..Ìå ôï íá ðåíèïýí áõôïýò ðïõ
áìáñôÜíïõí, ôïõò äéüñèùíáí ìå ôá äÜêñõá. ‘Ôá äÜêñõá ôïõ ‘êëáßåéí ìåôÜ êëáéüíôùí’
ãßíïíôáé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï óðÝñìá êáé äÜíåéóìá ôçò áéùíßïõ ÷áñÜò, ðïõ áñìüæåé
óôïõò áããÝëïõò...Ï Êýñéïò äÜêñõóå ìå ôïí ËÜæáñï, ü÷é áðü ðÜèïò, áöïý Þîåñå üôé ï
170
ößëïò ËÜæáñïò êïéìÜôáé (Éùáí.11:11), áëëÜ ãéá íá äéäÜîåé üôé ç Ýëëåéøç
óõìðáèåßáò åßíáé êÜôé ôï èçñéþäåò (ìå ôï äÜêñõóìá öáíÝñùóå ôçí êïéíùíéêüôçôá
ôçò áíèñþðéíçò öýóçò). Ìáò áðÜëëáîå áðü ôéò áêñüôçôåò ðñïò ôï Ýíá Þ ôï Üëëï, ìçí
åðéôñÝðùí íá åêèçëõíþìåèá åíþðéïí ôùí ðáèþí, ïýôå íá ãéíüìáóôå áíáßóèçôïé óôá
ëõðçñÜ..Ï Êýñéïò êáôáäå÷üôáí ôï äÜêñõóìá ãéáôß õößóôáôï ôá óõìðôþìáôá ôïõ
óþìáôïò..Áõôïß ðïõ ëõðïýíôáé äïêéìÜæïõí êÜðïéá åõ÷áñßóôçóç áðü ôï èñÞíï, ãéáôß ìå
ôï êëÜìá áíåðáßóèçôá áäåéÜæåé áõôü ðïõ ôïõò âáñýíåé..¼ðùò ôá óêïõëÞêéá
ãåííéïýíôáé ðïëý åýêïëá óôá áðáëþôåñá îýëá, Ýôóé êáé ïé èëßøåéò åìöõôåýïíôáé óôá
ìáëáêþôåñá Þèç ôùí áíèñþðùí...(Ðåñß Åõ÷áñιστίας, 83-93). ‘¸óôñåøáò ôïí êïðåôü ìïõ
óå ÷áñÜ’ Ç ÷. ôïõ È. äåí ãåííÜôáé óå ïðïéáäÞðïôå øõ÷Þ áëëÜ áí êÜðïéïò èñÞíçóå ðïëý
ãéá ôçí áìáñôßá ôïõ, óáí íá Þôáí íåêñüò ï åáõôüò ôïõ, áõôïý ï èñÞíïò ìåôáâÜëëåôáé óå
÷áñÜ.(Óôïí 29 Øáëì.157).. ‘ÁããáëéÜóèå åí Ê.’, ü÷é üôáí åõçìåñïýí ôá ðñÜãìáôá ôïõ
óðéôéïý óáò, üôáí Ý÷åôå êáëÞ óùìáôéêÞ õãåßá, áëëÜ äéüôé Ý÷åôå ôïí Ê., ðïõ åßíáé
ôÝôïéïò óôçí ïìïñöéÜ, óôçí áãáèüôçôá óôç óïößá..ãéáôß áîéùèÞêáôå, íá åßóôå äïýëïé
åíüò ôÝôïéïõ äåóðüôç, íá ÷áßñåóôå ãéá ôçí äïõëåßá áõôïý ìå ÷áñÜ áðåñßãñáðôç êáé
óêéñôÞìáôá óáí íá ðçäÜ ç êáñäéÜ áðü åíèïõóéáóìü ôçò áãÜðçò ôïõ áãáèïý. Áí êÜðïôå
÷ýèçêå óôçí êáñäéÜ óïõ êÜðïéï öùò êáé äçìéïýñãçóå ìéá ïëïêëçñùìÝíç Ýííïéá ðåñß ôïõ
È. êé åöþôéóå ôçí øõ÷Þ óïõ, þóôå íá áãáðÞóåéò ôïí È. êáé íá ðåñéöñïíÞóåéò ôïí êüóìï
êé üëá ôá öèáñôÜ..Ãéáôß êáé óõ êÜðïôå óðÜíéá áðïëáìâÜíåéò åêåßíç ôçí áãáëëßáóç
êáô’ïéêïíïìßá È., ãéá íá óå ïäçãÞóåé äéá ôçò ìéêñÞò áðüëáõóçò, óôç èýìçóç åêåßíùí,
ðïõ óôåñÞèçêåò. Óôïí äßêáéï ç èåßá åõöñïóýíç åßíáé äéáñêÞò, ãéáôß êáôïéêåß ìéá
ãéá ðÜíôá ôï áã.Ðíåýìá..’åí Ê’ óáí íá åßíáé ï Ê. Ýíáò ôüðïò, üðïõ ÷ùñïýí ïé äßêáéïé, óôïí
ïðïßï, üðïéïò âñßóêåôáé ðñÝðåé íá åõèõìåß êáé íá åõöñáßíåôáé. ÁëëÜ êáé ï äßêáéïò
ãßíåôáé ôüðïò ãéá ôïí Ê.. Åêåßíïò, ðïõ áìáñôÜíåé ãßíåôáé ôüðïò ãéá ôïí äéÜâïëï (Óôïí
32 Øáëì.161-3)

×ÏÑÏΣ: Áí ðñÝðåé íá ÷ïñÝøåéò ùò ðáíçãõñéóôÞò êáé öéëÝïñôïò ÷üñåøå ìåí, áëëÜ ü÷é
ôçí üñ÷çóç ôçò áéó÷ñÞò ÇñùäéÜäïò, ôçò ïðïßáò Ýñãï Þôáí ï èÜíáôïò ôïõ ÂáöôéóôÞ,
áëëÜ ôï ÷ïñü ôïõ Äáâßä, êáôÜ ôç ìåôáöïñÜ ôçò êéâùôïý, ï ïðïßïò íïìßæù üôé áðïôåëåß
áëëçãïñßá ôçò åõêßíçôçò êáé ðïëýóôñïöçò ðïñåßáò óýìöùíá ìå ôï èÝëçìá ôïõ Èåïý.
(ÊáôÜ Éïõëéáí. Â, 239). ‘Åéò Ìáëåþè’..ÊÜðïôå ç ÷ïñïóôáóßá ôùí ëïãéêþí öýóåùí Þôáí
ìßá êáé ìüíïí, êé áêïëïõèïýóå ôïí êïñõöáßï ôïõ ÷ïñïý..ÅðåéäÞ üìùò ìåóïëÜâçóå ç áìáñôßá
äéÝëõóå ôçí Ýíèåç åêåßíç áñìïíßá ôïõ ÷ïñïý êé Ýêáíå ôïí Ü. íá ðÝóåé, ñß÷íïíôáò óôá
ðüäéá ôùí ÷ïñåõôþí ôç ãëõóôåñÞ áðÜôç..ìå ôçí ïðïßá äéÝëõóå ôçí Ýíùóç áããÝëùí êé ά.
Γé’áõôü ÷ñåéáæüôáí ï ðåóìÝíïò ðïëëïýò êüðïõò..þóôå íá áíïñèùèåß êáé óáí âñáâåßï
ãéá ôç íßêç ôïõ êáôÜ ôïõ å÷èñïý ôïõ, íá äå÷ôåß ôç èåßá ÷ïñïóôáóßá..Ï ÷ïñüò åßíáé ç
óõíύπαρξη ìå ôïõò áããÝëïõò êé ï êüëðïò ôïõ ðáôñéÜñ÷ç (ôï ðëÞñùìá ôùí áãáèþí), ðïõ
êëåßíåé ôïí ËÜæáñï (Στις Επιγρ. 127κ.ε.)

×ÑÉÓÔÉÁÍÉÓÌÏÓ: (Ï Ì.Êùíóôáíôßíïò) Þîåñå êáëþò óõëëïãéæüìåíïò õøçëüôåñá êáé

âáóéëéêüôåñá ôùí Üëëùí ðåñß áõôü, üôé ôá ñùìáéêÜ ðñÜãìáôá óõóôÞèçêáí ìáæß ìå
ôá ÷ñéóôéáíéêÜ êé üôé ìå ôçí Ýëåõóç ôïõ ×ñéóôïý Þëèå êáé ôï êñÜôïò, ðïõ äåí åß÷å
êáôïñèþóåé íá åðéâÜëëåé ôçí ìïíáñ÷ßá). (ÊáôÜ Éïõë.Á, 59)..Åìåßò ðéåæüìåíïé èá
ãßíïõìå ðåñéóóüôåñï öéëüíåéêïé êáé èá áíôéôÜîïõìå óôçí ôõññáíßá, ôïí æÞëï õðÝñ ôçò
åõóåâåßáò. Ãéáôß óõíçèßæïõí ôá ãåííáßá öñïíÞìáôá íá áíôéäñïýí åíáíôßïí ôçò äéÜ ôçò
âßáò åðéâïëÞò, üðùò ç öëüãá üôáí áíáññéðßæåôáé áðü ôïí Üíåìï, ôüóï ðåñéóóüôåñï
áíÜâåé üóï äõíáôüôåñá öõóÜôáé. Êé áõôü äåí ôï áíôéëáìâÜíåôáé ìå óõëëïãéóìïýò áëëÜ
êé áðü ôïõò äéùãìïýò, ðïõ ðñïçãÞèçêáí, ðïõ ãñÞãïñá Ýêáíáí ôïí ×. ðåñéóóüôåñï
õðïëïãßóéìï ðáñÜ áóèåíÞ, äõíáìþóáíôåò ôéò øõ÷Ýò óôçí åõóÝâåéá êáé óêëçñýíáíôåò
áõôïýò ìå ôïõò êéíäýíïõò óáí ðõñáêôùìÝíï óßäåñï óôï íåñü..Íüìéæå üôé åìåßò
äéáêéíäõíåýóáìå áðü åðéèõìßá äüîçò êé ü÷é ÷Üñéí ôçò áëçèåßáò (ÊáôÜ Éïõëιαν. 81)

171
×ÑÉÓÔÉÁÍÏÓ: Áêüìá êé áí Ý÷ïõìå äéáäü÷ïõò ôùí äáóêÜëùí êáé ãéíüìáóôå ìáèçôÝò
ôïõò, üìùò åðåéäÞ äéäáóêüìáóôå áðü áõôïýò ôá äéäÜãìáôá ôïõ ×., ïðùóäÞðïôå
åßìáóôå êé ïíïìáæüìáóôå ÷. Áõôïß üìùò, ðïõ áêïëïõèïýí ôïõò áéñåôéêïýò, áêüìç êé áí
Ý÷ïõí ÷éëéÜäåò äéáäü÷ïõò, öÝñïõí üëïé áíåîáéñÝôùò ôï üíïìá åêåßíïõ, ðïõ åðéíüçóå
ôçí áßñåóç..Åãêáôáëåßðïõí ôï üíïìá ôïõ ×. êé ïíïìÜæïíôáé óôï åîÞò Áñåéáíïß, åðåéäÞ äåí
ðéóôåýïõí ðëÝïí óôïí ×., áëëÜ ãßíïíôáé äéÜäï÷ïé ôçò ðáñáöñïóýíçò ôïõ Áñåßïõ (ÊáôÜ
Áñåéáíþí, 37). Ãéá ôïõò Üëëïõò õðÜñ÷ïõí äéÜöïñåò Üëëåò ïíïìáóßåò Þ áðü ôïí ðáôÝñá
Þ áðü ôçí ïéêïãÝíåéá, áðü ôéò áðáó÷ïëÞóåéò êáé ôéò ðñÜîåéò ôïõò. Åìåßò üìùò
Ý÷ïõìå ôï ìÝãá ðñïóü êáé üíïìá íá åßìáóôå êáé íá ëåãüìáóôå ÷ñéóôéáíïß. ÁõôÞ
Þôáí ç ìåãáëýôåñç êáý÷çóç ãéá ìáò áðü üôé ç ðåñéóôñïöÞ ôïõ äá÷ôõëéäéïý ãéá ôïí
Ãýãç..êé áðü üôé ï ÷ñõóüò ãéá ôïí Ìßäá (Óôï Ìåã.Âáóßë. 165)... Ôïõ ðíåõìáôéêïý
áíèñþðïõ êáé ôïõ ÷ñéóôéáíïý åðéèõìßá åßíáé íá óêïðåýåé ôçí óùôçñßá êé üôé ïäçãåß
óå áõôü íá ôï èåùñåß óçìáíôéêü. (Óôïí ÐáôÝñá, 307). Ïé ìÜñôõñåò ùò üíïìá ôïõò ëÝãáíå
ìüíï ôï üíïìá ×...¼ðùò ôï äõíáôü êé õãéÝò óþìá ÷áñáêôçñßæåé ôïí áèëçôÞ, Ýôóé êé ï
×ñéóôéáíüò ðñïäßäåôáé üôé åßíáé ðñÜãìáôé áèëçôÞò ôùí åíôïëþí ôïõ Èåïý áðü ôï
êÜôéó÷íï óþìá êáé ôï ù÷ñü ÷ñþìá, ðïõ åßíáé áðïôÝëåóìá ôçò åãêñÜôåéáò. Ãéáôß ï
åãêñáôÞò õðåñíéêÜ ôïí å÷èñü ôïõ ìå ôçí áóèÝíåéá ôïõ óþìáôïò êé áðïäåéêíýåé ôçí
äýíáìÞ ôïõ ìå ôïõò áãþíåò ôçò åõóåâåßáò, óýìöùíá ìå ôïõò ëüãïõò ôçò ÃñáöÞò: ‘¼ôáí
áóèåíþ ôüôå äõíáôüò åéìß’ ( Êïñ.12:10)..ÊáíÝíáò ëüãïò äåí ìðïñåß íá óõãêéíÞóåé ôüóï
ðïëý ôçí øõ÷Þ ôïõ êïéëéüäïõëïõ, üóï ìéá áðëÞ óõíÜíôçóç ìå ôïí åãêñáôÞ. Êáé ôïýôï
åßíáé íá ôñþò êáé íá ðßíåéò åéò äüîá Èåïý, þóôå êáé óôçí ôñÜðåæá íá ëÜìðïõí ôá
êáëÜ ìáò Ýñãá (üñïé êáôÜ ðëÜôïò, 271). Aí âñïýìå ôß óçìáßíåé áêñéâþò ôï üíïìá áõôü
(÷ñéóôéáíüò), èá Ý÷ïõìå ìåãÜëç âïÞèåéá ãéá ôç æùÞ ôçò áñåôÞò íá åßìáóôå áëçèéíÜ
üôé äçëþíåé ôï üíïìÜ ìáò. Áí åðéèõìÞóåé êÜðïéïò íá ëÝãåôáé ãéáôñüò Þ ñÞôïñáò Þ
ãåùìÝôñçò äåí èá äå÷ôåß íá äéáøåõóôåß ç åðùíõìßá áðü ôçí áðáéäåõóéÜ ôïõ & íá ìçí
âñåèåß óôçí ðñÜîç íá åßíáé üôé ëÝãåôáé áëëÜ áí èÝëåé ç ðñïóçãïñßá íá
áíôáðïêñßíåôáé óôçí áëÞèåéá þóôå íá ìçí áðïäåé÷èåß ç ïíïìáóßá øåõäþíõìçèá
åðéâåâáéþóåé ôï üíïìÜ ôïõ ìå ôçí ßäéá ôçí äïõëåéÜ ôïõ...ËÝíå üôé Ýíáò èáõìáôïðïéόò
óôçí ÁëåîÜíäñåéá ãýìíáóå Ýíá ðßèçêï íá åðéäßäåôáé ìå åõêéíçóßá óôéò öéãïýñåò ôïõ
÷ïñïý, ôïõ öüñåóå ìéá ìÜóêá ÷ïñåõôþí êé Ýíá ñïý÷ï êáôÜëëçëï ãéá ôï íïýìåñü ôïõ. Ôïí
óõíüäåøå ìå ÷ïñü & ï ðßèçêïò ôá êáôÜöåñíå êÜíïíôáò ëõãßóìáôá óýìöùíá ìå ôï ñõèìü
ôçò ìïõóéêÞò & ìå üëá áõôÜ ðïõ Ýêáíå & Ýðáéæå Ýêñõâå ôïí ðñáãìáôéêü åáõôü ôïõ. &
åíþ ôï èÝáôñï Þôáí ãïçôεõìÝíï áðü ôï ðáñÜîåíï èÝáìá Ýíáò áðü ôïõò ðïëý áóôåßïõò, ðïõ
Þôáí åêåß èÝëçóå íá äåßîåé óå áõôïýò ðïõ ðáñáêïëïõèïýóáí ìå áíïé÷ôü ôï óôüìá üôé ï
ðßèçêïòÞôáí ðñáãìáôéêÜ ðßèçêïò..Ðåôáîå óôçí ïñ÷Þóôñá ìåñéêïýò îçñïýò êáñðïýò, ðïõ
åñåèßæïõí ôçí ëáéìáñãßá ôùí æþùí áõôþí. Ï ðßèçêïò ôüôå ÷ùñßò íá ÷áóïìåñÞóåé,
âëÝðïíôáò óêïñðéóìÝíá ôá áìýãäáëá îÝ÷áóå & ôï ÷ïñü & ôá ÷åéñïêñïôÞìáôá & ôï ùñáßï
ñïý÷ï, ðïõ öïñïýóå êé üñìçóå óô’ áìýñãäáëá & ãéá íá ìçí åìðïäßæåé ç ìÜóêá ôï óôüìá
ôïõ, îåó÷ßæåé ôçí ðáñáðëáíçôéêÞ ðñïóùðßäá ìå ôá íý÷éá ôïõ & ôçí âãÜæåé, þóôå íá
ðñïêáëÝóåé îÝóðáóìá ãÝëéïõ óôïõò èåáôÝò áíôß ôïõ åðáßíïõ & ôïõ èáõìáóìïý, êáèþò
öÜíçêå áíÜìåóá áðü ôá ëåßøáíá ôçò ìÜóêáò Üó÷çìïò & êùìéêüò. ¼ðùò ëïéðüí äåí
Ýöôáóå óå åêåßíïí ç ìåëåôçìÝíç êé áðáôçëÞ üøç ãéá íá íïìéóôåß Üíèñùðïò áëëÜ ç
ëáéìáñãßá ôïõ ãéá ô’áìýãäáëá áðïêÜëõøå ôçí öýóç ôïõ, Ýôóé üðïéïé äåí äéáìüñöùóáí
áëçèéíÜ ôïí åáõôü ôïõò ìå ôçí ðßóôç è’áðïêáëõöèïýí åýêïëá ìå ôá äïëþìáôá ôïõ
äéáâüëïõ ðùò åßíáé êÜôé Üëëï áðü áõôü, ðïõ ëÝíå. Áíôß åíüò îçñïý óýêïõ Þ áìýãäáëïõ
ç äüëéá áãïñÜ ôïõ äéïâüëïõ ðñïôåßíåé óôïõò ëáßìáñãïõò ôçí êåíïäïîßá, ôç
öéëï÷ñçìáôßá, ôç öéëçäïíßá óáí íá Þôáí îçñïß êáñðïß & ïäçãåß óôï í’áðïêáëõöèïýí üóïé
Ý÷ïõí øõ÷Ýò ðéèÞêïõ, ðïõ ìå ðñïóðïéçôÞ ìßìçóç õðïêñßíïíôáé ôï
÷ñéóôéáíéóìü...×ñéóôéáíéóìüò åßíáé ìßìçóç ôçò èåßáò öýóçò.. Áò õðïèÝóïõìå
üôé êÜðïéïò åðáããÝëåôáé ôçí æùãñáöéêÞ ôÝ÷íç êé üôé Ýëáâå äéáôáãÞ áðü ôï
âáóéëéÜ íá æùãñáößóåé ôï ðñüóùðï ôçò âáóßëéóóáò ãéá ôéò áðïìáêñõóìÝíåò
ðåñéï÷Ýò. Áí æùãñáößóåé ëïéðüí Ýíá áðïêñïõóôéêü & äýóìïñöï ðñüóùðï êé ïíïìÜóåé ôçí
Üáó÷çìç áõôÞ æùãñáöéÜ åéêüíá ôïõ âáóéëéÜ äåí èá åßíáé öõóéêü íá áãáíá÷ôÞóåé ï
172
Üñ÷ïíôáò, ðïõ èá ðñïóâÜëëåôáé áíÜìåóá óå áíèñþðïõò ðïõ áãíïïýí ôçí ïìïñöéÜ ôïõ
ðñïôýðïõ ìå ôçí êáêÞ áõôÞ æùãñáöéÜ;..Áí ëïéðüí ï ×ñéóôéáíéóìüò åßíáé ìßìçóç ôïõ
Èåïý, áõôüò ðïõ äåí äÝ÷ôçêå ôï êÞñõãìá ôïõ ìõóôçñßïõ, üôáí ôõ÷üí äåß ôçí æùÞ ìáò íá
ðéóôåýåôáé üôé Ý÷åé êáôïñèùèåß êáôÜ ìßìçóç ôïõ Èåïý, ôÝôïéïí èá íïìßóåé & ôïí Èåü
ìáò. Áí âëÝðåé ðáñáäåßãìáôá êÜèå áãáèïý, èá ðéóôÝøåé, ðþò åßíáé áãáèÞ ç
èåüôçôá, ðïõ ëáôñåýïõìå. Áí üìùò åßíáé êÜðïéïò ãåìÜôïò ðÜèïò êé ïñìÞ èçñßùí êé
áëëÜæïíôáò ìïñöÞ äåß÷íåé ðüôå áõôü & ðüôå åêåßíï ôï ðÜèïò & óõíÝ÷åéá
áõôïáðïêáëåßôáé ÷ñéóôéáíüò..èá êÜíåé ôï Èåü Üîéï êáôçãïñßáò & âëáóöçìßáò. Áí
êÜðïéïò áðïäþóåé ó’Ýíá äÝíôñï Þ ìéá ðÝôñá ôçí ïíïìáóßá Üíèñùðïò, èá ãßíåé ôÜ÷á
Üíèñùðïò ôï öõôü Þ ç ðÝôñá åîáéôßáò ôçò ïíïìáóßáò; ¼÷é âÝâáéá..Åßíáé ìåñéêïß ðïõ
ðëÜèïõí ôá ìõèéêÜ ôÝñáôá Þ ìå äéÞãçóç Þ ìå ôçí æùãñáöéêÞ & óõíèÝôïõí áðü
åôåñïãåíÞ äéáöïñåôéêÜ óôïé÷åßá êÜðïéïõò âïõêåöÜëïõò Þ éððïêåíôáýñïõò Þ
äñáêïðüäáñïõò. Áõôïß äåí êáôåõèýíïõí ôçí ìßìçóÞ ôïõò ðñïò ôï öõóéêü
áñ÷Ýôõðï...¸ôóé äåí ìðïñåß íá ïíïìáóôåß áëçèéíÜ ÷ñéóôéáíüò áõôüò, ðïõ Ý÷åé Üëïãç
ôçí êåöáëÞ êé áò åßíáé êáôÜ ôá Üëëá άñôéïò Þ áõôüò ðïõ äåí äåß÷íåé ôï óþìá ôçò
æùÞò ôïõ êáôÜëëçëï óôçí êåöáëÞ ôçò ðßóôçò ôïõ, áëëÜ óõììåñßæåôáé ôïõ èõìïýò ôùí
äñáêüíôùí Þ óõíäÝåé ôçí èçëõìáíßá ôùí áëüãùí ìå ôçí áíèñþðéíç öýóç..Ãéá íá
áíáãíùñßæåé ëïéðüí, üðùò ãßíåôáé ìå ôï áíèñþðéíï óþìá, ï ÷ñéóôéáíüò, ðñÝðåé íá
ôõðþíåé ðÜíù óôï óþìá ôçò æùÞò ðïõ üëá ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí áãáèþí, ðïõ íïïýíôáé
ìå ôï üíïìá ÷ñéóôéáíüò...Ôñßá ðñÜãìáôá ÷áñáêôçñß- æïõí ôçí æùÞ ôïõ ÷ñéóôéáíïý, ç
óêÝøç, ï ëüãïò & ç óêÝøç..ÅðåéäÞ åßðå ï Ðáýëïò üôé êáèåôß ðïõ äåí ðñïÝñ÷åôáé
áðü ôçí ðßóôç åßíáé áìáñôßá..êáèåôß, ðïõ äåí áðïâëÝðåé óôïí ×ñéóôü, åßôå ëüãïò,
åßôå óôï÷áóìüò áðïâëÝðåé ïðùóäÞðïôå óôï áíôßèåôï ôïõ ×ñéóôïý. Äåí åßíáé äõíáôüí
üðïéïò âãåß Ýîù áðü ôï öùò Þ ôçí æùÞ íá ìçí åßíáé ïðùóäÞðïôå ìÝóá óôï óêïôÜäé Þ ôïí
èÜíáôï..¼ðùò üðïéïò áñíÞèçêå êáôÜ ôïõò äéùãìïýò ôï ×ñéóôü åßíáé ðáñáâÜôçò ôïõ
ðñïóêõíçôïý ïíüìáôïò Ýôóé áí êÜðïéïò áñíçèåß ôçí áëÞèåéá Þ ôçí äéêáéïóýíç Þ ôïí
áãéáóìü Þ ôçí áöèáñóßá.. ¼ôé åßíáé êáèáñü áðü åìðáèÞ äéÜèåóç áõôü áíáöÝñåôáé
óôïí áñ÷çãü ôçò áðÜèåéáò ôïí Éçóïý ×ñéóôü..Ç ôñåðôüôçôá ôçò öýóçò ìáò ìðïñåß íá
ãßíåé öôåñü ðïõ âïçèÜåé ôçí ðôÞóç øçëüôåñá.. Ç áëçèéíÞ ôåëåéüôçôá åßíáé
áõôÞ: íá ìçí ðáýóåé êáíåßò ðïôÝ íá ðñïïäåýåé ìÝóá óå êÜðïéá üñéá óôçí
ôåëåéüôçôá. (Óôïí Ïëýìðéï). Ôïí ìåí êõâåñíÞôç äïêéìÜæåé & óêëçñáãùãåß ç ôñéêõìßá,
ôïí áèëçôÞ ôï óôÜäéï, ôïí óôñáôçãü ôï óôñáôüðåäï, ôïí ãåííáéüêáñäï ç óõìöïñÜ, ôïí
×ñéóôéáíü ç äïêéìáóßá (Åí ëéìù, 149). ÁõôÜ åßíáé çìþí ôùí Ãáëéëáßùí, áõôÜ ôá
ìõèåýìáôá çìþí ôùí áôßìùí. ÁõôÜ ðéóôåýïõìå åìåßò ïé ðñïóêõíïýíôåò ôïí ÓôáõñùìÝíï, áõôÜ
ïé ìáèçôÝò ôùí øáñÜäùí êáé ôùí áðáéäåýôùí, üðùò ëÝíå áõôïß, áõôÜ üóïé êÜèïíôáé êáé
øÜëëïõí ìáæß ìå ôéò ãñéïýëåò, áõôÜ üóïé åîáíôëïýíôáé êé åßíáé ìéóïðåèáìÝíïé áðü ôéò
ìαêñÝò íçóôåßåò. ÁõôÜ ðïõ åìåßò ìÜôáéá áãñõðíïýìå êáé ðáñáëçñïýìå óôéò ïëïíý÷ôéåò
áêïëïõèßåò êáé óáò êáôáâÜëëïõìå. Ðïý åßíáé ïé åããñÜìáôïé, ðïõ ïé óýìâïõëïé; ...Ðïý
åßíáé üìùò ïé åíáíôßïí ôùí ×ñéóôéáíþí ìáíôåßåò êé áðåéëÝò êáé ç åíôüò ôáêôÞò
ðñïèåóìßáò åîÜëåéøç êáé ôïõ ïíüìáôüò ìáò; ¸öõãáí üëá, äéáøåýóèçêáí, áðïäåß÷èçêáí
üíåéñï ôá êïìðÜóìáôá ôùí áóåâþí...Ìå ëüãï äéÝëõóå ôï óêïôÜäé, ìå ëüãï äçìéïýñãçóå ôï
öùò, óôåñÝùóå ôçí ãç..ðåñéÝâáëå ôïí êüóìï ìå üëá..Ìå ëüãï áöïý äéÝëõóå ôþñá êáé ôçí
áóÝëçíï íý÷ôá, åðáíÝöåñå üëá óôï öùò êáé ôçí ôÜîç êáé ôçí áõôÞ áñìïíßá. (ÊáôÜ
Éïõëéáí.Â, 217-9)..Åß÷å ðïëëÜ ðëåïíåêôÞìáôá áëëÜ èåùñïýóå ìåãáëýôåñç ôéìÞ áí
åßíáé êáé íá ëÝãåôáé ÷. êáé óå óýãêñéóç ìå ôïýôï üëá ôá Üëëá Þôáí ðáé÷íßäé êáé
öëõáñßá. Ãéáôß üëá ôá Üëëá äéáäñáìáôßæïíôáé üðùò ðÜíù óå óêçíÞ, ðïõ óôï ëåðôü
óôÞíåôáé êáé äéáëýåôáé, êáèþò ìðïñåß êáíåßò íá äéáðéóôþóåé áðü ôéò ìåôáâïëÝò
ôçò æùÞò êáé ôéò áðüôïìåò ìåôáðôþóåéò ôçò åõôõ÷ßáò. Ôï ìüíï äéêü ìáò áíáöáßñåôï
áãáèü åßíáé ç åõóÝâåéá..Ôï ðñþôï ôÝ÷íáóìá êáé óüöéóìá Þôáí íá ìçí áöÞíåé íá
êåñäßæïõìå ìÞôå ôçí ôéìÞ ôùí âáóáíéóôçñßùí ìáò..Äåí Üöçíå íá õðïöÝñïõìå óáí ×. áëëÜ
óáí êáêïýñãïé (Óôïí ÊáéóÜñéï, 401).. Óå êáìéÜ åðï÷Þ äåí Ýãéíáí ôüóï ìåãÜëá áßó÷ç êé
áìáñôÞìáôá áðü ôïõò áíèñþðïõò, ðïõ áíåäåß÷èçêáí êÜðïôå êáé ðÝèáíáí üóá ãßíïíôáé
ôþñá áðü ôïõò ÷ñéóôéáíïýò (Ëüãïò 2, 85)...Ãéá ðïéü ëüãï Ý÷åé áîßá ôï üíïìá ×; ¼÷é
173
åðåéäÞ ï ×ñéóôüò åßíáé È.; Åêôüò êé áí ïíïìÜæïìáé Ýôóé åðåéäÞ Ý÷ù åíùèåß ìå áãÜðç
ìå áõôüí. ¼ìùò êáé ôïí Ðåôñï ôéìþ áëëÜ äåí ìå áðïêáëïýí Ðåôñéáíü..Äåí äÝ÷ïìáé íá
ðáßñíù ïíïìáóßåò áðü á., áöïý Ý÷ù äçìéïõñãçèåß áðü ôï È.. Áí ïíïìÜæåóáé ×. üðùò ïé
ìåñßäåò óôéò éððïäñïìßåò, ôüôå ç ïíïìáóßá áõôÞ åßíáé ðïëý áóÞìáíôç, Ýóôù êé áí
õðåñçöáíåýåóáé ãéá áõôÞ. Áí üìùò ïíïìÜæåóáé ×. åðåéäÞ ðßóôåøåò óôï ×ñéóôü ùò
Èåü, ôüôå áðüäåéîå ìå ôá Ýñãá óïõ åêåßíï, ðïõ Ý÷åéò ðéóôÝøåé ..Õðüèåóå üôé ç
áã.ÔñéÜäá ìïéÜæåé ìå ìáñãáñéôÜñé, ðïõ åßíáé üìïéï áðü üëåò ôéò ðëåõñÝò êáé
ëÜìðåé áðü ðáíôïý ôï ßäéï. ÏðïéïäÞðïôå ìÝñïò ôïõ ìáñãáñéôáñéïý êé áí ðÜèåé êÜôé,
åîáöáíßæåôáé üëç ç ÷Üñéò ôçò ðÝôñáò..¹ ôßìçóÝ ôá üëá Þ õðïôßìçóÝ ôá üëá..Äåí
äÝ÷ïìáé íá åßóáé åõóåâÞò êáôÜ ôï Þìéóõ..ÕðïöÝñù ãéá êåßíïõò ðïõ ìå ìéóïýí
(Ëüã.37:457-9)...üìùò åóåßò óåðôü áêñïáôÞñéï, ôï íåï÷ñéóôéáíéêü êé áñ÷áßï, ðïõ
áêïëïýèçóå ôçí öùíÞ ôùí ðñïöçôþí êáé ôéò ãñáöÝò ôùí áðïóôüëùí êáé ôïõò üñïõò ôùí
ðáôÝñùí, êáôÝ÷ïíôáò ôçí Üãêõñá ôçò ðßóôçò áóöáëÞ, äéáöõëÜîôå ôçí óôéò ø. óáò
ãéá íα ìçí áñðáãåß áðü ôïí áíèñùðïêôüíï êáé ýðïõëï å÷èñü êáé ðåñéöñïõñþíôáò ôïυò
åáõôïýò óáò áêÝñáéïõò êé áóÜëåõôïõò êáôÝ÷ïíôáò ôïí ïñèüäïîï ôüìï ôçò ïìïïýóéáò êé
áäéáßñåôçò ÔñéÜäïò (Áðïäåéêô. Åéê.373)

×ÑÉÓÔÏÓ: Ðïéοò åßíáé ôüóï ìåãÜëïò åßíáé áõôüò ï ×., ï ïðïßïò äéá ôïõ ïíüìáôüò ôïõ
êáé ôçò ðáñïõóßáò ôïõ, ôá ðÜíôáðáíôïý åðåóêßáóå êáé êáôÞñãçóå êáé ìüíïò ôïõ íéêÜ
üëïõò êáé ãÝìéóå ìå ôçí äéäáóêáëßá ïëüêëçñç ôçí ïéêïõìÝíç..Áí íéêïýóå ìÜãïõò Þ
õðåñßó÷õå åíôüò ìüíïí ïñèþò èá èåùñåßôï üôé äéáèÝôåé êáëýôåñç ôÝ÷íç. Åöüóïí üìùò
ï óäôáõñüò ôïõ êáôÞãáãå íßêç åíáíôßïí üëçò ãåíéêþò ôçò ìáãåßáò..åßíáé öáíåñü üôé
äåí åßíáé êáëýôåñïò ìÜãïò, ôïí ïðïßï áðïöåýãïõí áêüìá êé ïé äáßìïíåò..Ãé’áõôü êáé ôá
Ýñãá ôïõ åßíáé õðåñÜíèñùðá êé áíáãíùñßæïíôáé ðñÜãìáôé ùò Ýñãá ôïõ è êé áðü ôçí
åìöÜíéóÞ ôïõò êé áðü ôçí óýãêñïõóç ðñïò ôá Ýñãá ôùí á. ..Ðïéοò Ü. èåñÜðåõóå ôüóï
ìåãÜëåò áññþóôéåò, êé Ýëëåéøç äçìéïõñãßáò óõìðëÞñùóå. Ðïéïý èÜíáôïò óêüôéóå ôïí
Þëéï êé Ýóåéóå ôç ãç;..Ãéáôß ïé èåïß ôïõò äåí åìðïäßæïõí ôç äéäáóêáëßá ôïõ íá ìðåι
óôç ÷þñá, ðïõ âñßóêåôáé .Ðïéοò ôñáíüò âáóéëéÜò ìåôÜ èÜíáôï ìðüñåóå íá äåßîåé
ôüóç äýíáìç, þóôå íá ãåìßóåé ìå ôç äéäáóêáëßá üëç ôç ãç..¼ðùò áí áðü ôçí äýíáìç ôïõ
È. ðïõ öáßíåôáé óôï óýìðáí áíáãíþñéæáí ôçí èåüôçôÜ ôïõ, èá áíôéëáìâÜíïíôï üôé êáé ôá
Ýñãá ôá ïðïßá Ýêáíå äéá ôïõ óþìáôïò ï ×. äåí åßíáé áíèñþðéíá áëëÜ Ýñãá ôïõ ÓùôÞñïò,
ôïõ È. ôùí üëùí..Ãé’ áõôü Ýãéíå Ü. ãéá ãßíïõìå åìåßò èåïß êé áõôüò öáíåñþèçêå ìå
óþìá, ãéá íá Ý÷ïõìå åìåßò ïñèÞ áíôßëçøç ðåñß ôïõ áïñÜôïõ Ðáôñüò êé áõôüò
êëçñïíüìçóå ôçí áôßìùóç åê ìÝñïõò ôùí á. ãéá íá êëçñïíïìÞóïõìå åìåßò ôçí áèáíáóßá.
Áõôüò äåí Ýðáèå êáìéÜ æçìéÜ åðåéäÞ åßíáé áðáèÞò êé Üöèáñôïò êáé áõôïëüãïò êáé
È.. Ãåíéêþò ôá Ýñãá ôïõ ×. åßíáé ôüóá ðïëëÜ, þóôå áäýíáôï íá ôá áðáñéèìÞóåé
êáíåßò, üðùò ôá êýìáôá óôï ðÝëáãïò êé áõôÜ, ðïõ õðåñâáßíïõí ôãç óêÝøç ôïõ åßíáé
ðåñéóóüôåñá áðü üóá áõôüò íïìßæåé üôé Ý÷åé óõìðåñéëÜâåé..¼ðùò üôáí Ýñ÷åôáé ï
Þëéïò äåí Ý÷åé êáìéÜ äýíáìç ôï óêïôÜäé áëëÜ êé áí êÜðïõ Ý÷åé åíáðïìåßíåé äéþêåôáé,
Ýôóé áöüôïõ åìöáíßóôçêå óôç ãç ï È. Ëüãïò äåí Ý÷åé ðëÝïí äýíáìç ôï óêïôÜäé ôùí
åéäþëùí ÐïëëÜêéò ìåñéêïß áôáêôïýí åêìåôáëëåõüìåíïé ôçí áðïõóßá ôïõ âáóéëéÜ óôï
ðáëÜôé. ¼ôáí üìùò åìöáíéóôåß ï âáóéëéÜò îåóêåðÜæïíôáé ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõêé ïé Ü.
âëÝðïíôáò ôïí áëçèéíü âáóéëéÜ åãêáôáëåßðïõí åêåßíïõò ðïõ ðñïçãïõìÝíùò ôïõò
ðëÜíåõáí. Ôï ßäéï êé ïé äáßìïíåò. Áõôü åßíáé ãíþñéóìá üôé ï ×. åßíáé È. Ëüãïò êáé
äýíáìç ôïõ È., ï ïðïßïò üôáí ÷Üíïíôáé ôá áíèñþðéíá ðáñáìÝíåé (Ðåñß åíáíèñ.363ê.å.)...
¼ðùò ï Ááñþí äåí ìåôáâáëëüôáí üôáí öïñïýóå ôçí áñ÷éåñáôéêÞ óôïëÞ, Ýôóé êé ï Ê. äåí
ìåôáâëÞèçêå óå êÜôé Üëëï ìå ôï íá ðåñéâëçèåß ôçí óÜñêá, áëëÜ Þôáí ï ßäéïò êé
êáëõðôüôáí ìå áõôÞí êáé ôï ‘ãÝãïíå’ êáé ôï ‘ðåðïßçôáé’ äåí óçìáßíïõí üôé ï üíôùò Ëüãïò,
äçìéïõñãÞèçêå, áëëÜ üôé Þôáí ï Ëüãïò äçìéïõñãüò, êé áñãüôåñá Ýãéíå áñ÷éåñÝáò, ìå
ôï íá öïñÝóåé ôï ãåíçôü êáé äçìéïõñãçôü óþìá, ðïõ ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé èõóßá õðÝñ
çìþí, ãé’áõôü ëÝãåôáé ‘ðåðïéÞóèáé’. Ãéá íá ãßíåé ðéóôüò áñ÷éåñÝáò óôçí õðçñåóßá
ôïõ È., þóôå íá ìðïñåß íá åîéëåþíåé ôéò áìáñôßåò ôïõ ëáïý, Ýðñåðå íá ãßíåé êáè’üëá
üìïéïò (Åâñ.3:2) (ÊáôÜ Áñειανών Â, 239)...Ï áëçèéíüò Èåüò õðÞñ÷å óôçí áíèñþðéíç
174
öýóç, êé ï áëçèéíüò Ü. õðÞñ÷å óôïí Ëüãï. ¼ðùò ð.÷. æçôïýóå íá ìÜèåé êé áíÝóôçóå ôïí
Ëüæáñï, åðÝðëçôôå ôçí ìçôÝñá êé áìÝóùò ìåôÝâáëëå ôï íåñü óå êñáóß. Áðü ôá Ýñãá
ôïõ Ýêáìå ãíùóôüí ôïí åáõôü ôïõ ùò Õéüí ôïõ È. êáé ôïí ÐáôÝñá ôïõ, áðü ôá ðáèÞìáôá
ôçò áíèñùðßíçò öýóåùò Ýäåé÷íå üôé ðåñéåâÜëëåôï ðñáãìáôéêü óþìá êé áõôü Þôáí
äéêü ôïõ..Åðßóçò åíþ ãíùñßæåé ôï ôÝëïò (áöïý åßíáé äçìéïõñãüò ôùí áéþíùí, åßíáé ï
Õéüò ôïõ á. ðïõ ùò êëÝöôçò îáöíéêÜ Ýñ÷åôáé, ëÝãåé ôá óçìåßá ôïõ ôÝëïõò) ëÝåé ùò
Ü. äåí ãíùñßæù ãéá íá ìçí ôïí åñùôÞóïõí ïé ìáèçôÝò êáé óõìâåß åßôå íá ìçí ôïõò ðåß
êáé ôïõò ëõðÞóåé Þ íá ôïõò åéðåß êáé íá åíåñãÞóåé Ýôóé áíôßèåôá ðñïò ôï äéêü ôïõò
êáé ôï äéêü ìáò óõìöÝñïí. Äéüôé üôé êÜìåé ôï êÜìåé ðñïò ÷Üñéí ìáò, åðåéäÞ ãéá ÷Üñç
ìáò Ýãéíå ï Ëüãïò Ü. (Ðñ.1:7, ùò È. ðëÝïí ëÝåé äåí Ý÷åôå áñìïäéüôçôá)..ÓêÝöôåôáé
êÜðïéïò êáé êôßæåé óðßôé, ãåííÜ üìùò õéü êáôÜ öõóéêÞ óõíÝðåéá, êé áõôü, ðïõ
êáôáóêåõÜæåôáé âñßóêåôáé åêôüò êôßæïíôïò, ï õéüò üìùò åßíáé ãÝííçìá åê ôçò
éäßáò ïõóßáò ôïõ Ðáôñüò êé ü÷é åêôüò áõôïý..¼óï øçëüôåñá âñßóêåôáé ï ãéοò áðü
ôï êôßóìá, ôüóï ç öýóç áðü ôç âïýëçóç (ÊáôÜ Áñåéáí.Ã, 127). Ï Éçóïýò ðïõ äéÜëåîå
øáñÜäåò øáñåýåé ï ßäéïò êáé ìåôáâáßíåé óå äéáöïñåôéêïýò ôüðïõò..ãéá íá áãéÜóåé
ôïõò ôüðïõò..ÄÝ÷åôáé êáé ôï ðéï áôáßñéáóôï üíïìá ‘áõôïáìáñôßá’ êé
‘áõôïêáôÜñá’..Ãßíåôáé øáñÜò êáé êáôÝñ÷åôáé ãéá íá âïçèÞóåé ôïõò ðÜíôáò,
óáãçíåýåé êé áíÝ÷åôáé ôá ðÜíôá, ãéá íá áíáóýñåé áðü ôá âÜèç ôï øÜñé, ôïí Üíèñùðï,
ðïõ êïëõìðÜ óôá áóôáèÞ êé áëìõñÜ êýìáôá ôçò æùÞò..Ï ßäéïò êáé õðÞñ÷å êáé
ãßíåôáé. Êé åíþ Þôáí ðÜíù áðü ôï ÷ñüíï, åéóâÜëëåé óôï ÷ñüíï. Êé åíþ Þôáí áüñáôïò
ãßíåôáé ïñáôüò..Ìå ìéêñü üñãáíï ìéëþ ãéá ôá ðïëý ìåãÜëá..Ãåìßæù áðü èõìü êáé
ëýðç..üôáí äù ôï ×. íá áôéìÜæåôáé ãéá åêåßíï ôï ðñÜãìá ãéá ôï ïðïßï èá Ýðñåðå íá
ôéìÜôáé..Åßíáé Üôéìïò, åðåéäÞ ôáðåéíþíåôáé ãéá ÷Üñç óïõ; Åßíáé äçìéïýñãçìá,
åðåéäÞ åíäéáöÝñåôáé ãéá ôï äçìéïýñãçìá; ÕðïôÜóóåôáé óôï ÷ñüíï, åðåéäÞ
åðéóêÝðôåôáé åêåßíïõò ðïõ õðüêåéíôáé óôï ÷ñüíï; ÕðïöÝñåé üìùò ôá ðÜíôá. ÄÝ÷åôáé
ôá ðÜíôá..Ãåýèçêå ôç ÷ïëÞ åîáéôßáò ôçò ãåýóåþò ìáò. ÁíÝ÷åôáé íá ëéèïâïëåßôáé
êáé ôþñá ü÷é áðü áíôéðÜëïõò áëëÜ áðü ìας ôïõò ßäéïõò, ðïõ èåùñïýìåèá åõóåâåßò
êáé ÷ñçóéìïðïéïýìå ãéá Áõôüí óùìáôéêÜ ïíüìáôá..(Ëïã.37:427ê.å.)..Ï Éçóïýò ðïõ äßíåé
æùÞ óôïí êüóìï, üôáí ðñïóöÝñåôáé èõóßá êáé ðñïóöïñÜ óôïí È. ãéá ôéò áìáñôßåò ìáò
ëÝãåôáé áìíüò ôïõ È. êáé ðñüâáôï..¼ôáí ðñÝðåé íá áìõíèåß êáé íá ãêñåìßóåé ôçí
åîïõóßá, ðïõ åìöáíßæåôáé óôï ãÝíïò ôùí á., ìéá äýíáìç èçñéþäç êé åîáãñéùìÝíç, ôüôå
ïíïìÜæåôáé ãéοò ìïíïêåñþôùí-ñéíïêÝñùí. ¼ðùò ìáèáßíïõìå áðü ôïí Éþâ ï ñéíüêåñïò
åßíáé æþï áêáôáìÜ÷çôï óôçí äýíáìç êé áíõðüôáêôôï óôïõò áíèñþðïõò (39:9-10) êé ç
ÃñáöÞ ôï ÷ñçóéìïðïéåß áñíçôéêÜ (Ø.21:21-2, åðáíÜóôáóç ðïëåìïðïéïý ëáïý) êáé
èåôéêÜ (åîáéôßáò ôçò áãÜðçò ãéá åëåõèåñßá). Êáι ãåíéêÜ ôï êÝñáò
÷ñçóéìïðïéåßôáé áíôß ôçò äüîáò. ÅðåéäÞ Ý÷åé Ýíá êÝñáò, ìßá äýíáìç ôïõ Ðáôñüò,
ïíïìÜæåôáé ìïíüêåñïò (Óôïí 28 Øáëì.119-121)..¸÷åé óìýñíá ãéá ôçí ôáöÞ, óôáêôÞ ãéá
ôçí êÜèïäï óôïí ¶äç (åðåéäÞ êÜèå óôáãüíá ðÝöôåé êÜôù) êáé êáóóßá ãéá ôçí ïéêïíïìßá
ôçò óôáýñùóçò ôïõ óþìáôïò óôï îýëï..Ôá äå áñþìáôá (ç ðáñáâïëÞ ôùí ëüãùí êé ç
êáôáóêåõÞ ôùí äïãìÜôùí) äåí åßíáé ëßãá, áëëÜ áíáäßäïíôáé áðü ôéò âÜñåéò, ôçí
ðëïýóéá áãÜðç ôïõ ×. (Óôïí 44 Øáëì.285). Ó. åßíáé ôï îýëï, ðïõ êáñöþèçêå ç êüìç ôçò
áìáñôßáò (ï Áâåóóáëþì) êáé ôá 3 âÝëç åßíáé ï æùíôáíüò ëüãïò ‘ï ðéï êïöôåñüò áðü
êÜèå äßêïðï ìá÷áßñé’. Ï Ëüãïò åßíáé ï ×ñéóôüò êáé ôï ôñéáäéêü ìõóôÞñéï (áõôüò, ðïõ
ôïí Ý÷ñéóå, ï ×ñéóôüò êáé ôï ÷ñßóìá)..¼ôáí áõôü ôï üíïìá ìðåß óôç öáñÝôñá ìáò, ìå ôçí
ðßóôç óôçíç øõ÷Þ ìáò, ôüôå ãßíåôáé öïíéêü üñãáíï, åêåßíïõ, ðïõ åðáíáóôáôåß åíáíôßïí
ìáò êáé áöáíßæåôáé óôï îýëï (Óôéò Åðéãñ.185)...Ìå ôïí Äáâßä ðñïáíáããÝëåôáé ï ×.
..ÊéèÜñá ç áíèñþðéíç öýóç ùò üñãáíï, ç ìåëùäßá ôçò åßíáé ï ëüãïò, ðïõ ìáò äßäáîå
áõôüò ðïõ Ýëáâå óÜñêá ãéá íá áöáíßóåé ôï Ýñãï ôùí äáéìüíùí,..ôùí èåþí ôùí ëáþí..Ôï
îýëï ôïõ äáéìïíéóìÝíïõ Óáïýë, ÷ôõðÜ ôοí ôïß÷ï, ôçí áíèñþðéíç óÜñêá..Ï ßäéïò ï Äáâßä, ç
èåüôçôá ðáñáìÝíåé áðñüóâëçôç..Ï Äáâßä-×. ðÞãå óôç Ìåë÷üë óôç âáóéëåßá ôçò
áìáñôßáò óôçí áíèñþðéíç öýóç êáé âãáßíåé êáé ðÜëé óôï öùò..Óôï êñåâÜôé-ôÜöï ìÝíïõí
ôá êåíïôÜöéá (áíÜóôáóç) êáé ôï óõêþôé ôçò áßãáò (áßìá) (Óôéò Åðéãñ.271).

175
×ÑÏΝΟΣ: ¼ôáí Þñèå ðëÝïí ç þñá íá åéóá÷èåß óôá üíôá (ôá áüñáôá) êé ï êüóìïò
áõôüò, ðñþôá ìåí ùò ó÷ïëåßï êé åêðáéäåõôÞñéï ôùí áíèñùðßíùí øõ÷þí, Ýðåéôá äå
ùò êáôÜëëçëïò ôñüðïò äéáâßùóçò üëùí åí ãÝíåé; üóá áíáðôýóóïíôáé & öèåßñïíôáé,
ôüôå êôßóèçêå ùò âÜóéò & ç ñïÞ ôïõ ÷ñüíïõ, óýìöõôïò ìå ôïí êüóìï & ôá æþá & ôá
öõôÜ ôïõ..¹ ìÞðùò ï ÷ñüíïò äåí åßíáé êÜôé, ôïõ ïðïßïõ ôï ìåí ðáñåëèüí
åîáöáíßóèçêå, ôï äå ìÝëëïí áêüìá äåí öÜíçêå, ôï äå ðáñüí ðñéí êáëÜ-êáëÜ
ãßíåé áíôéëçðôü äéáöåýãåé áðü ôá ÷Ýñéá ôçò áßóèçóçò; (Åîáçì.Á,39). Ï
÷ñüíïò, ðïõ äáíåßæïõìå óôï Èåü äåí ðÜåé ÷áìÝíïò áëëÜ áíôáðïäßäåôáé ìå ôüêï ìåãÜëï.
Ìáæß ìå ôá ðíåõìáôéêÜ óôÝëíåé ï È. êé üóá óõíôåëïýí óôçí åñãáóßá (Åîáçì. Ã, 103)
Äñüìïò åßíáé ç æùÞ, ãéáôß êáèÝíáò, ðïõ ãåííéÝôáé âáäßæåé óôï ôÝëïò. Ãéáôß üðùò
êåßíïé ðïõ êïéìïýíôáé óôá ðëïßá áõôïìÜôùò ïäçãïýíôáé áðü ôïí Üíåìï óôá ëéìÜíéá, êé áí
áêüìç äåí êáôáëáâáßíïõí, ï äñüìïò ôïõò ïäçãåß óôï ôÝëïò, Ýôóé êáé ìåéò åíþ ôá ÷ñüíéá
ðåñíÜíå ìå êÜðïéá êßíçóç óõíå÷Þ êé áäéÜêïðç êáôåõèõíüìåèá ï êáèÝíáò óôï äéêü ìáò
ôÝëïò, ìå ôçí áíåðáßóèçôç ðÜñïäï ôçò æùÞò ìáò..ÊÜðïéï äñüìï ôñÝ÷ïõìå ëïéðüí üëïé ìáò
êáé âéáæüìáóôå íá öèÜóïõìå ï êáèÝíáò óôï äéêü ôïõ ôÝëïò, ãé’áõôü âñéóêüìáóôå üëïé
ìáò óôï äñüìï. Êé Ýôóé ìðïñåßò íá êáôáëÜâåéò êáé ôç óçìáóßá ôïõ äñüìïõ. Ïäïéðüñïò
åìöáíßóèçêåò óå áõôÞ ôç æùÞ. ¼ëá ôá ðáñáôñÝ÷åéò, üëá ôá áöÞíåéò ðßóù óïõ .
åßäåò óôï äñüìï óïõ öõôü Þ ÷üñôï Þ íåñü Þ êÜôé áîéïèÝáôï. Ëίãï åõ÷áñéóôÞèçêåò êáé
ôï ðñïóðÝñáóåò. ÐÜëé óõíÜíôçóåò ëßèïõò êáé öáñÜããéá êáé êñçìíïýò êáé âñÜ÷ïõò
øçëïýò êáé ðáóóÜëëïõò Þ êáé êÜðïõ èçñßá êáé åñðåôÜ êáé áãêÜèéá êáé ìåñéêÜ
Üëëá åíï÷ëçôéêÜ. Ëßãï äõóáñåóôÞèçêåò êáé ôá Üöçóåò. ÔÝôïéá åßíáé ç æùÞ. Ïύôå
ôá åõ÷Üñéóôá åßíáé ìüíéìá, ïýôå ôá äõóÜñåóôá äéáñêÞ. Ï äñüìïò ïýôå êáé ôá ðáñüíôá
åßíáé äéêÜ óïõ. Óôïõò ïäïéðüñïõò ìüëéò áöÞóåé ï ðñþôïò ôï ß÷íïò ôïõ ðáôÞìáôïò
ðáôáÝé ï äåýôåñïò. ÓêÝøïõ ìÞðùò Ýôóé åßíáé êé ïé ðåñéóôÜóåéò ôçò æùÞò. Óþìåñá
êáëëéåñãåßò åóý ôç ãç êé áýñéï Üëëïò. ÂëÝðåéò ðüóïõò éäéïêôÞôåò Üëëáîáí ïé
áãñïß êáé ôá ðïëõôåëÞ óðßôéá..¶ñá äåí åßíáé ç æùÞ ìáò äñüìïò, åöüóïí êÜèå öïñÜ
äÝ÷åôáé Üëëïí êáé üëïõò ôïõò Ý÷åé íá áêïëïõèïýí ï Ýíáò ôïí Üëëïí; ÌáêÜñéïò, üðïéïò äåí
âÜäéóå ôïí äñüìï ìå ôïõò áìáñôùëïýò. (Óôïí Ø.1,29). Äåí åßíáé äõíáôüí áõôüò, ðïõ ìéáò
äñáóêÝëéóå ôçí ðýëç áõôÞò ôçò æùÞò êáé âÜäéóå ôï äñüìï ôçò, íá ìçí Ýëèåé & óôï
ôÝëïò ôçò..ÊáíÝíáò äåí ìðïñåß íá åðáíÝëèåé óôï ÷èÝò... ×áéñüìáóôå åìåßò ïäçãïýìåíïé
ìðñïóôÜ & áëëÜóïíôåò çëéêßåò..óáí íá áðïêôïýìå êÜôé & èåùñïýìå ìáêÜñéï ðñÜãìá, üôáí
êÜðïéïò áðü ðáéäß ãßíåé Üíôñáò & ìåôÜ ãÝñïò..Äåí áéóèáíüìáóôå üôé ÷Üíåôáé ï
÷ñüíïò, ìïëïíüôé ðÜíôïôå ôïí ìåôñïýìå áðü áõôüí, ðïõ ðÝñáóå êé Ýöõãå.. (Ðåñß ôïõ ìç
ðñïóçëþóèáé, 173). Ïé ëýðåò ãåííïýí ôá ãçñáôåéÜ êáé ðñßí ç þñá ôïõò íÜñèåé. ¼ôé
ãêñåìßæåé ï ôñüðïò, äåí ôï óôÞíåé ï ÷ñüíïò(Ðïßçì. 32, 411)...¼ôáí ï ÷ñüíïò, ðïõ êõëÜ
êáé öåýãåé óôáìáôÞóåé ðéα ç ðáñïäéêÞ öýóç ôïõ ÷ñüíïõ, êáèþò èá óôáìáôÞóåé
ïêýêëïò ôçò ãÝíåóçò êáé ôçò öèïñÜò, ôüôå èá óôáìáôÞóåé ïðùóäÞðïôå êé ï êýêëïò ôçò
åâäïìÜäáò êáé èá ôç äéáäå÷ôåß ç ïãäüç, ðïõ åßíáé áéþíáò, õðïëïãéæüìåíïò ùò ìéá
çìÝñá..’ìåãÜëç ìÝñá’ (Ìáë.4:5)..åðåéäÞ åêåßíç ôçí ìÝñá äåí èá ôçí öùôßæåé ï áéóèçôüò
Þëéïò áëëÜ ôï áëçèéíü öùò..ðïõ ç ðñïöçôåßá ôïí áðïêáëåß áíáôïëÞ, áöïý ïõäÝðïôå ôçí
ðéÜíåé ç äýóç. (Óôéò Åðéãñ.123).

×ÑÕΣΟΣ: Áí ç áöèïíßá ôïõ ÷ñõóïý äåí ùöåëåß ïýôå ôçí øõ÷Þ ïýôå ôï óþìá, ôß êÝñäïò
èá ìðïñïýóå áí âãÜëåé üðïéïò Ý÷åé áõôü ôï õëéêü, ðïõ äåí åñåèßæåé ïýôå ôçí
üóöñçóç ïύôå ôçí áêïÞ, ïýôå ôçí áöÞ. Ãéáôß áí êÜðïéïò Ýäùóå ÷ñõóü & ðÞñå øùìß Þ
ñïý÷á Üëëáîå ôï Ü÷ñçóôï ìå ôï ùöÝëéìï & äéáôçñåßôáé óôç æùÞ ìå ôï øùìß ü÷é ôï
÷ñõóÜöé...Ìá Ýéíáé ùñáßá ç üøç ôïõ ÷ñõóïý. Êáé åßíáé ðéï ùñáßá áðü ôá
áóôÝñéá;..Êé áí ôý÷åé & õðïöÝñåé êáíåßò áðü êÜðïéá óùìáôéêÞ ðÜèçóç, ôï ÷ñõóÜöé
äåí ôïõ ðñüóöåñå êáìéÜ áíáêïýöéóç áðü ôïõò ðüíïõò ôïõ.. Åßíáé êéôñéíùðïß & âáñåßò,
üðùò ç öýóç ôïõ ÷ñõóïý.. Óýæõãüò ôïõ ï ðáñÜ öýóéí ôüêïò..(Åêêëçó. Ä,383-391)

×ΤΥΠΗΜÁ. ¼ðùò ïé öýëáêåò ÷ôýðçóáí & ôñáõìÜôéóáí ôç íýìöç & Ýôóé ãõìíþèçêå
áðü ôï ýöáóìá ôïõ ðÝðëïõ, Ýôóé & óôçí ðåñßðôùóç ôïõ Çóáßá îåêïëëÜ ôï áíþöëé, þóôå
176
íá ìçí åìðïäéóôåß ç èåùñßá ôùí êñõììÝíùí óôï Üäõôï. Óôçí èÝóç ôùí öõëÜêùí ôïõ Üóìáôïò
áíáöÝñïíôáé ôá Óåñáöåßì, áíôß ôïõ ñáâäéïý ï Üíèñáêáò & áíôß ôïõ ÷ôõðÞìáôïò ç
êáýóç. ÊïéíÞ êáôÜëçîç ôçò íýìöçò & ôïõ ðñïöÞôç åßíáé ç êáèáñüôçôá. ¼ðùò ëïéðüí ï
ðñïöÞôçò äåí íïéþèåé ðüíï, üôáí ôïí êáßåé ôï êÜñâïõíï, áëëÜ áðï÷ôÜ ëÜìøç &
ëáìðñýíåôáé, Ýôóé êé åäþ ç íýìöç äåí ðñïâÜëëåé ôçí ïäýíç áðü ôï ÷ôýðçìá, áëëÜ
êáõ÷éÝôáé ãéá ôçí ðñïóèÞêç ôïõ èÜññïõò ìå ôçí áöáßñåóç ôïõ ðñïêáëýììáôïò. (Üóìá
éâ,4 03).

×ΩΡΙΣΜΟΣ: Óáò ðοèïýóá ðáéäéÜ ìïõ êáé ìå ðïèïýóáôå ìå ôï ßäéï ìÝôñï..Áöïõ ìåßíáìå
÷ùñéóìÝíïé åðß ôüóï äéÜóôçìá, üóï áí óõíåéäçôïðïéÞóïõìå ôïí áìïéâáßï ðüèï ìáò êáé íá
ôïí äïêéìÜóïõìå ìå ôçí áðüóôáóç üðùò ïé æùãñÜöïé ðáñáôçñïýí áðü ìαêñéÜ ôïõò
ðßíáêÝò ôïõò óõíáíôéüìαóôå ðÜëé..(Óôïí áã.Êõðñéáíü, 97-9).

Ø ÁËΜΟΣ/ΜΟΥΣΙΚΗ: Ôï âéâëßï ôùí ø. Ý÷åé óõìðåñéëÜâåé ôï ùöÝëéìï áðü üëá ôá

âéâëßá ôçò ÃñáöÞò. Ðñïöçôåýåé ôá ìÝëëïíôá, õðåíèõìßæåé ôá ðáñåëèüíôá,
èåóðßæåé íüìïõò ãéá ôçí æùÞ, õðïäåéêíýåé ôá ðñáêôÝá êáé ìå Ýíá ëüãï åßíáé Ýíá
ôáìåßï êαëþí äéäáãìÜôùí, ðïõ ðñïìçèåýåé óôïí êáèÝíá ôï êáôÜëëçëï óõìöþíùò ìå ôçí
óðïõäÞ ôïõ. Ãéáôß êáé ôá ðáëéÜ ôñáýìáôá ôùí øõ÷þí èåñáðåýåé êáé óôï
íåïôñáõìáôéóèÝíôá äßíåé ãñÞãïñá ôç ãéáôñåéÜ êáé ôï Üññùóôï ðåñéðïéåßôáé êáé ôï
õãéÝò ðñïöõëÜóóåé êáé ãåíéêþò îåñéæþíåé ôá ðÜèç, ðïõ êáôáôõññáíïýí
ðïéêéëïôñüðùò óôçí æùÞ ôéò øõ÷Ýò ìáò.êáé ôïýôï ìå êÜðïéá ìåëùäéêÞ øõ÷áãùãßá êé
åõ÷áñßóôçóç ðïõ ãåííÜ áãíÞ óêÝøç. Ôß Ýêáíå ôï áã.Ðíåýìá âëÝðïíôáò üôé ôï áíèñþðéíï
ãÝíïò äýóêïëá ïäçãåßôáé óôçí áñåôÞ êé üôé åìåßò åîáéôßáò ôçò çäïíÞò ðáñáìåëïýìå ôçí
ïñèÞ æùÞ; ÁíÝìéîå ôçí åõ÷áñßóôçóç ôçò ìåëùäßáò ìå ôéò áëÞèåéåò ôçò ðßóôçò, þóôå
íá äå÷όìáóôå ÷ùñßò áíôßäñáóç ôçí ùöÝëåéá ôùí ëüãùí, ðïõ áêïýïíôáé ãëõêÜ êé
áðáëÜ. ¸ôóé êé ïé óïöïß ãéáôñïß ðñïóöÝñïõí êáé ôá ðéêñüôåñá öÜñìáêá íá ôá ðéïýí
äýóêïëïé Üññùóôïé, áëåßöïíôáò ôï ðïôÞñé ìå ìÝëé. Ãé’áõôü åðéíïÞèçêáí ôá áñìïíéêÜ
ôñáãïýäéá ôùí øáëìþí þóôå êáé ôá ðáéäéÜ Þ ãåíéêþò ïé áíþñéìïé óôï Þèïò íá öáßíåôáé
ìåí üôé øÜëëïõí óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, íá ìïñöþíïíôáé øõ÷éêÜ. Ãéáôß êáíåßò áðü ôïõò
áìåëåßò äåí Ýöõãå óõãêñáôþíôáò åýêïëá óôçí ìíÞìç ôïõ áðïóôïëéêü Þ ðñïöçôéêü
ðáñÜããåëìá. Ôá ëüãéá üìùò ôùí ø. ôñáãïõäéïýíôáé óôá óðßôéá êáé óôçí áãïñÜ êé áí
êáíåßò áðü êåßíïõò ðïõ ãßíïíôáé èçñßá áðü ôïí èõìü, áñ÷ßóåé íá ëÝãåé ø. áìÝóùò
öåýãåé ç áãñéüôçôá áðü ôçí øõ÷Þ ôïõ ãéáôß ôçí áðïêïßìéóå ìå ôçí ìåëùäßá..Ï ø.
ìáëáêþíåé ôçí øõ÷Þ óõóößããåé ôçí öéëßá, åíþíåé ôá ÷ùñéóìÝíá, óõìöéëéþíåé ôïõò
å÷èñïýò.. ÷ïñçãåß ôï ìÝãéóôï áãáèü, ôçí áãÜðç..êáé óõíáñìüæåé ôïí ëáü óôç óõìöùíßá
åíüò ÷ïñïý..ôñÝðåé óå öõãÞ ôïõò äáßìïíåò, åðéöÝñåé ôçí âïÞèåéá ôùí áããÝëùí, üðëï
óôïõò öüâïõò ôçò íý÷ôáò êé áíÜðáõóç óôïõò êüðïõò ôçò ìÝñáò, áóöÜëåéá ãéá ôá
íÞðéá, óôïëßäé ãéá ôïõò Üíäñåò, ðáñçãïñéÜ ãéá ôïõò çëéêéùìÝíïõò..Ï ø,. åßíáé ôï Ýñãï
ôùí áããÝëùí, ôï ïõñÜíéï ðïëßôåõìá, ôï ðíåõìáôéêü èõìßáìá..Ãéáôß ôï ìÜèçìá ìå âßá äåí
åßíáé äõíáôü íá ðáñáìÝíåé. όóá üìùò ìðáßíïõí ìå åõ÷áñßóôçóç êáé ÷Üñç, êáôïéêïýí
óôáèåñþôåñá óôéò øõ÷Ýò ìáò..ÅíõðÜñ÷åé ôÝëåéá èåïëïãßá, ðñïöçôåßá ôçò
åíáíèñþðéóçò ôïõ ×. , áðåéëÞ ôçò êñßóåùò, åëðßäá áíáóôÜóåùò, öüâïò êïëÜóåùò,
õðïó÷Ýóåéò äüîáò, áðïêáëýøåéò ìõóôçñßùí...Ôï Ø. åßíáé ôï ìïíáäéêü üñãáíï ðïõ Ý÷åé
ôçí áéôßá ôïõ Þ÷ïõ óôï ðÜíù ìÝñïò êáé äåß÷íåé ôçí Üíùèåí ÷Üñç, ðïõ ç÷åß ìÝóá ôïõ
ðáñÜ ôïõ áã.Ðíåýìáôïò..ãéá íá æçôïýìå ôá Üíù êáé íá ìçí êáôáðßðôïõìå óôá ðÜèç ôçò
óÜñêáò åîáéôßáò ôçò çäïíÞò ôïõ Üóìáôïò (Óôïí 1 Øáëì.13-19)...ØáëôÞñé åßíáé ç
êáôáóêåõÞ ôïõ óþìáôïò, óõíáñìïóìÝíï ãéá íá õìíïýìå ôïí È. Øáëìüò åßíáé ïé ðñÜîåéò, ðïõ
åêôåëïýíôáé áðü ôï óþìá êáé ãßíïíôαé ãéá αí äïîÜóïõí ôïí È., üôáí óå áñìïíßá ìå ôï ëïãéêü
äåí åêôåëïýìå ôßðïôå áíÜñìïóôï óôéò êéíÞóåéò. ÙäÞ åßíáé üóá Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôçí øçëÞ
èåùñßá êáé èåïëïãßá. Ï ø. åßíáé ëüãïò ìïõóéêüò, üôáí êñïýåôáé ìå ñõèìü áðü ôï üñãáíï
óýìöùíá ìå ôïõò êáíüíåò ôçò áñìïíßáò. Ç ùδή øÜëëåôáé ÷ùñßò ôç óõíïäåßá ìïõóéêïý
ïñãÜíïõ..Ø. ùäÞò åßíáé ç ðñÜîç ðïõ áêïëïõèåß ôçí èåùñßá .. Ç èåßá êáé ìïõóéêÞ áñìïíßá
äåí åßíáé åêεßíç, ðïõ ðåñéÝ÷åé ìåñéêÜ ëüãéá åõ÷Üñéóôá óôçí áêïÞ áëëÜ ëüãéá ðïõ
177
õðïôÜóóïõí êáé êáèçóõ÷Üæïõí ôá ðïíçñÜ ðíåýìáôá ðïõ åíï÷ëïýí ôéò øõ÷Ýò, ðïõ åýêïëá
âëÜðôïíôáé(Óôïí 29 Øáëì.135-7) ..Äåí ø. óôïí È. åêåßíïò, ðïõ ðñïöÝñåé ìå ôï óôüìá ôïõ
ôá ëüãéá ôïõ ø., áëëÜ üóïé áíáðÝìðïõí ø. áðü êáèáñÞ êáñäéÜ êé üóïé åßíáé üóéïé και
äéáôçñïýí ôçí ðßóôç óôïí È., áõôïß ìðïñïýí íá øÜëëïõí óôïí È. ãéáôß áêïëïõèïýí ôïõò
áñìüæïíôåò ðíåõìáôéêïýò ñõèìïýò. Ðïóïé ðüñíïé, êëÝöôåò, øåõäïëüãïé, ðáñßóôáíôáé
åäþ óôçí Åêêëçóßá; Íïìßæïõí üôé øÜëëïõí, ÷ùñßò íá øÜëëïõí óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá. Äåí ìðïñåß äÝíôñï ðïíçñü íá öÝñíåé êáëïýò êáñðïýò, ïýôå ðïíçñÞ
êáñäéÜ ñÞìáôá æùÞò. Êáèáñßóôå ôéò êáñäéÝò óáò ãéá íá áðïäþóôå ðíåõìáôéêïýò
êáñðïýò êé áöïý ãßíåôå üóéïé áí øýëëåôå ìå óýíåóç óôïí Ê. (ό.π. 143-5)..ÊñáõãÞ åßíáé
åêåßíç, ðïõ åðéèõìåß ìåãÜëá êé åðïõñÜíéá, åíþ ç ÷áìçëÞ æçôåß ìéêñÜ êáé
ðñüóêáéñá, êáé äåí Ýñ÷åôáé óôá áõôéÜ ôïõ Ê. Áõëüò åßíáé êÜèå Üãéïò, ðïõ
êéíåßôáé áðü ôï Ðíåýìá ôï Üãéï..Ïé ðñïöçôéêïß ëüãïé ìáò ðáñáêéíïýí óôçí áñìïíéêÞ
åêôÝëåóç ôçò áã.ðñïöçôåßáò, ðïõ ëÝãåôáé üñ÷çóç(ό.π.155).. ¼ðùò Ýíá óôñáâü ðüäé
äåí åöáñìüæåé óå êáíïíéêü ðáðïýôóé, Ýôóé ïýôå óôéò äéåóôñáììÝíåò êáñäéÝò
ôáéñéÜæåé ç áßíåóç ôïõ È...Ãé’áõôü ï áñ÷çãüò ôçò áìáñôßáò ëÝãåôáé ößäé óêïëéü,
ãéáôß óôçí ðïñåßá ôïõ êÜíåé ðïëëÝò ðáñåêëßóåéò êáé ðáñåêôñïðÝò..¿óôå üðïéïò
áêïëïõèåß ôï ößäé èá äåßîåé üôé ç æùÞ ôïõ åßíáé äéåóôáñììÝíç êé áíþìáëç êáé ãåìÜôç
áðü áíôéèÝóåéò. ¼ðùò ôáéñéÜæåé ôï åõèý ìå ôï åõèý Ýôóé ÷ñåéÜæåôáé êé åõèåßá
êáñäéÜ ãéá íá ôáéñéÜóåé êáé íá åöáñìüóåé óå áõôÞ ï ýìíïò (Ø.32,165)..Áëëáëáãìüò:
üóïé óõíáóðßæïíôáé áðü êïéíïý óôçí ìÜ÷ç. ØÜëáôå ëïéðüí ìå óõìöùíßá êáé óýìðíïéá êáé
åíùìÝíïé ìå ôçí áãÜðç (Óôïí Ø.32,169) Ôï ëïãéêü øáëôÞñé áíïßãåôáé üôáí ïé ðñÜîåéò
óõìöùíïýí ìå ôá ëüãéá (Óôïí Ø.48, 329).. Áéôßá ðïõ äéáâÜæïõìå ôïõò Øáëìïýò ìå
åõ÷áñßóôçóç åßíáé üôé øÜëëïõìå ôéò ëÝîåéò ìåëùäéêÜ...¶êïõóá êÜðïéïí áðü ôïõò
óïöïýò íá áíáðôýóåé ôïí ëüãï ôçò ýðáñîÞò ìáò, üôé ï Ü. åßíáé Ýíáò ìéêñüò êüóìïò ðïõ
ðåñéêëåßåé ìÝóá ôïõ üëá üóá ðåñéÝ÷åé ï ìåãÜëïò êüóìïò. Ç äéåõèÝôçóç ôïõ ðáíôüò
åßíáé ìéá ìïõóéêÞ áñìïíßá, ðïõ åßíáé óõíáñìïóìÝíç ìå ðïëëïýò êáé äéÜöïñïõò
ôñüðïõò êáôÜ êÜðïéá ôÜîç êáé ñõèìü, ðïõ óõìöùíåß ìå ôïí åáõôü ôçò êáé ðïõ
äåí áðïóðÜôáé ðïôÝ áðü ôç óõìöùíßá áõôÞ, ìïëïíüôé ðáñáôçñåßôáé óôá
êáèÝêáóôá ìåãÜëç äéáöïñÜ ôùí üíôùí. Ãßíåôáé üôé êáé ìå ôï ðëÞêôñï. ×ôõðÜ ìå
ôÝ÷íç ôéò ÷ïñäÝò êé áðïäßäåé ôï ìÝëïò ìå ôçí ðïéêéëßá ôùí öèüããùí. ãéáôß áí Þôáí ï
ßäéïò öèüããïò óå üëåò ôéò ÷ïñäÝò, äåí èá ìðïñïýóå íá ðñáãìáôïðïéçèåß ôï ìÝëïò. ¸ôóé
ç óõãêñüôçóç ôïõ ðáíôüò ìå ôçí ðïéêéëßá ôùí åðéìÝñïõò, ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôïí êüóìï
óõíÜðôåôáé ç ßäéá ìå ôïí åαõôü ôçò êáé ðñáãìáôïðïéþíôáò ôçí óõìöùíßá ìÝóá óôïí
êüóìï, ôçí ìåëùäßá, ðïõ áêïýåé ï íïõò ÷ùñßò íá Ýñ÷åôáé óå õëéêÞ åðáöÞ ìáæß ôçò,
áëëÜ îåðåñíÜ ôá áéóèçôÞñéá ôïõ óþìáôïò êé áíåâáßíïíôáò øçëÜ êáô’áõôüí ôïí ôñüðï,
áêïýåé ôçí õìíùäßá ôùí ïõñáíþí. ¸ôóé ìïõ öáßíåôáé üôé ôçí åß÷å áêïýóåé êé ï ìåãÜëïò
Äáâßä, üôáí ìå ôçí ôå÷íéêÞ êáé ðÜíóïöç êßíçóç, ðïõ ðáñáôçñåßôáé óå áõôïýò, Üêïõóå
íá äéçãïýíôáé ôçí äüîá ôïõ È., ðïõ åíåñãåß óåáõôïýò ôá èáõìáóôÜ. Ãéáôß åßíáé
áëçèéíÜ ýìíïò ôçò áðñïóÝããéóôçò êé Üöñáóôçò äüîáò ôïõ È., ðïõ ðñïÜãåôáé áðü áõôüí
ôïí ñõèìü ç óõìöùíßá üëçò ôçò êôßóçò ìå ôïí áåõôü ôçò óõíèåìÝíç áðü áíôßèåôá. Åßíáé
âÝâáéá áíôßèåôá ìåôáîý ôïõò ç óôÜóç êé ç êßíçóç êé áõôÜ áíáìéãíýïíôáé ìåôáîý ôïõò
óôç öýóç ôùí üíôùí êáé ðáñáôçñåßôáé ìÝóá óå áõôÜ ìéá áíåîÞãçôç áíÜìéîç áíôéèÝôùí,
þóôå êáé óôçí êßíçóç íá ðáñïõóéÜæåôáé ç óôÜóç êáé ôï áíôßóôñïöï (êßíçóç ðëáíçôþí).
ÐáñáìÝíåé ðÜíôá üìùò êáé åßíáé ï ßäéïò ï åéñìüò ìÝóá óå ôïýôá êáé ðïôÝ äåí
ìåôáâáßíåé áðü áõôü, üðïõ åßíáé óå Ýíá Üëëï íÝï, áëëÜ åßíáé ðÜíáô ï ßäéïò êáé
ðáñáìÝíåé ìÝóá óôï áõôü. Ç óõìðüñåõóç êéíçôïý êé áêéíÞôïõ åßíáé ìéá áñìïíßá, ðïõ
áðïôåëåß óýììéêôç õìíùäßá êáé èåóðÝóéá ôçò ðáíôïêñáôïñéêÞò äýíáìçò. ÁõôÞò ôçò
õìíùäßáò áêñïáôÞò Ýãéíå êé ï ìÝãáò Äáâßä êáé åßðå óå Ýíá øáëìü, üôé õìíïýí ôïí È.
üëåò ïé ïõñÜíéåò äõíÜìåéò êé üëï ôï óýìðáí...Ç óýìðíïéá êáé óõìðÜèåéá üëùí ðñïò
üëá ñõèìéóìÝíç ìå ìéá óåéñÜ êáé ôÜîç êáé áêïëïõèßá åßíáé ç ðñþôç êáé
áñ÷åôõðéêÞ êáé áëçèéíÞ ìïõóéêÞ, ðïõ ðáßæåé ôå÷íéêÜ ï áñìïóôÞò ôïõ ðáíôüò ìå
üóá ðÜíôá åíåñãåß êáé ìå ôïí Üññçôï ëüãï ôçò óïößáò ôïõ.. Áí ëïéðüí ç óõíïëéêÞ
äéåõèÝôçóç åßíáé ìéá ìïõóéêÞ áñìïíßá, ðïõ ôå÷íßôçò êáé äçìéïõñãüò ï È. êé ï Ü. åßíáé
178
Ýíáò ìéêñüò êüóìïò êé Ý÷åé ãßíåé óáí ìßìçóç åêåßíïõ, ðïõ óõíÜñìïóå ôïí êüóìï, üôé ç
ëïãéêÞ ìáò âëÝðåé óôïí ìåãÜëï êüóìï, ôï ßäéï, üðùò åßíáé öõóéêü âëÝðåé êáé óôïí
ìéêñü..¼ðùò óå Ýíá èñáýóìá êáèñÝöôç ìðïñåß íá äåé êáíåßò üëï ôïí êýêëï ôïõ
Þëéïõ, üóï ôïí ÷ùñåß ç âñá÷ýôçôá ôïõ óôéëðíïý, Ýôóé êáé óôïí ìéêñü êüóìï,
ôçí áíèñþðéíç öýóç. äéáßóôþíåôáé üëç ç ìïõóéêÞ ðïõ áêïýãåôáé ìÝóá óôï
ðáí ..Áõôü äåß÷íåé êé ç êáôáóêåõÞ ôùí ïñãÜíùí ôïõ óþìáôïò ìáò, ðïõ Ýãéíå áðü ôç öýóç
ìå ôÝ÷íç êáôÜëëçëç ãéá ôçí äçìéïõñãßá ôçò ìïõóéêÞò. ÂëÝðåéò ôïí áõëü ôçò
áñôçñßáò, ôïí êáâáëëÜñç ôçò õðåñþáò, ôçí êéèáñùäßá ìå ôçí ãëþóóá, ôá ìÜãïõëá êáé
ôï óôüìá, óá íá åßíáé ÷ïñäÝò êáé ðëÞêôñï; ÅðåéäÞ ëïéðüí, üôé åßíáé öõóéêü ç
öýóç ôï áãáðÜ êé Ý÷åé áðïäåé÷èåß üôé ç ìïõóéêÞ åßíáé óýìöùíç ìå ôçí öýóç
ìáò, ãé’áõôü ôï ëüãï áíÝìéîå ï ìÝãáò Äáâßä ôç ìåëùäßá ìå ôç äéäáóêáëßá ôùí
áñåôþí, óá íá óêüñðéæå óôá õøçëÜ äéäÜãìáôá ôïõ Ýíá åßäïò çäïíÞò áðü ìÝëé,
ìå ôçí ïðïßá ç öýóç ìáò åîåôÜæåé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï ôïí åáõôü ôçò êáé ôïí
èåñáðåýåé. Ãéáôß åßíáé èåñáðåßá ôçò öýóçò ç åõñõèìßá ôçò æùÞò, ðïõ ìïõ
õðïäåéêíýåé ç ìåëùäßá ìå áéíßãìáôá. Êé áõôü ï áêñéâþò ãßíåôáé ðñïôñïðÞ ãéá Ýíá
õøçëüôåñï åðßðåäï æùÞò, üôé äåí ðñÝðåé ôï Þèïò üóùí åðéäéþêïõí ôç æùÞ ôçò
áñåôÞò Üìïõóï êáé ðáñÜöùíï êáé ðáñÜôïíï, ïýôå ç ÷ïñäÞ íá åßíáé õðåñâïëéêÜ ôåíôùìÝíç
ãéáôß Ýôóé óðÜæåé ç óõìöùíßá ôçò ìå ôéò Üëëåò, ïýôå ðÜëé íá ÷áëáñώíåôáé ï ôüíïò
óôï áíôßèåôï ãéá ìéá çäïíÞ ÷ùñßò ìÝôñï. Ìå ôá ðáèÞìáôá áõôÜ ÷áõíùìÝíç ç øõ÷Þ
ãßíåôáé êïõ’öç êé Üöùíç. ÐñÝðåé íá ÷áëáñþíïõìå êáé íá åíôåßíïõìå êáôÜ ðåñßóôáóç
áðïâëÝðïíôáò óôï íá ðáñáìÝíåé ç æùÞ ìáò ìåëùäéêÞ êé åýñõèìç..Ãé’áõôü êé ç ÃñáöÞ
áðïäßäåé óôïí Äáâßä ôá êáôïñèþìáôá ôçò èåßáò ìïõóéêÞò. ¸öåñå ôï Óáïýë óôç ëïãéêÞ
ôïõ êáôÜóôáóç..Ç ìåëùäßá ôùí øáëìþí äåí óõíôÝèçêå åðß ôç âÜóç ôùí ðïéçôþí ôçò Ýîù
áðü ôç äéêÞ ìáò óïößá. Ãéáôß ç ìåëùäßá äåí âñßóêåôáé óôïí ôüíï ôùí ëÝîåùí, üðùò óôçí
ðñïóùäßá..ÁõôÞ ðáñåìâÜëëåé óôïõò èåßïõò ëüãïõò ìéá ìåëùäßá Üôå÷íç êé
áíåðéôÞäåõôç, åðéäéþêïíôáò íá åîçãÞóåé ìå ôçí ìåëùäßá ôçí Ýííïéá ôùí ëåãïìÝíùí,
åðéêáëýðôïíôáò êáôÜ ôï äõíáôüí ôï íüçìá, ðïõ êñýâåôáé ìÝóá óôéò ëÝîåéò ìå áíÜëïãç
ìåôáâïëÞ ôïõ ôüíïõ ôçò öùíÞò. Áõôü åßíáé ôï ðñïóöÜãé ôïõ öáãçôïý, ðïõ êáôáãëõêáßíåé
üðùò ãßíåôáé ìå êáñõêåýìáôá ôï êýñéï öáãçôü ôùí äéäáãìÜôùí.. (Óôéò Åðéãρ.29
ê.å.).. ÐñïôñÝðåé ôç æùÞ óïõ íá åßíáé ø. ðïõ äåí áíôç÷åß ìå ãÞéíïõò öèüããïõò (êáé
öèüããïé åßíáé ôá íïÞìáôá) áëëÜ ðïõ óõíèÝôåé ôïí Þ÷ï ôïõ êáèáñü êáé ìáêñõÜêïõóôï
áðü Þ÷ïõò õøçëïýò êé ïõñÜíéïõò. Ìå ôçí ùäÞ íïåßôáé ç ïñáôÞ åõðñÝðåéá ôçò
æùÞò..¼ðïéïé ðñáãìáôïðïéïýí ìå æÞëï ìáæß êáé ôï Þèïò ôçò æùÞò ôïõò áõôïß ìå
ôçí åîùôåñéêÞ ôïõò åõðñÝðåéá öáíåñþíïõí óôïõò Üëëïõò üðùò ìå ôïí ëüãï ôçí
áñìïíßá ôçò æùÞò ôïõò. ¼ôáí ôï áãáèü êáôïñèþíåôáé ìå ôçí óýìðôùóç ôçò êôéóôÞò
æùÞò êáι ôçò ðíåõìáôéêÞò èåùñßáò, ðñáãìáôïðïéåßôáé ç ùäÞ ø...øáëìüò åßíáé ôï
íïåñü áãáèü Þ ìå ôçí ùäÞ íïåßôáé ôï Þèïò êé ç åîùôåñéêÞ åõðñÝðåéá...Ï ôüíïò ôçò
ðñïóåõ÷Þò ìáò ãßíåôáé åóþøõ÷ïò êáé åê âáèÝùí, üôáí êáôáíïÞóïõìå óå ôß åßìáóôå
öôù÷ïß êé áðáõäÞóïõìå íá ëá÷ôáñïýìå ôá ðïèïýìåíá. Êé Ýôóé ç äÝçóç îå÷ýíåôáé áðü ôá
ìÜôéá ìáò êé áíôß ëüãéá ÷ñçóéìïðïéåß äÜêñõá..’Ðñïóåõ÷Þ ÌùõóÞ, áíèñþðïõ ôïõ Èåïý’..
(Óôéò Åðéãñ.107 ê.å.).. Óáí íá Ý÷åé áðïëéèùèåß ç öýóç ìáò ìå ôçí ðñïóêüëëçóÞ ìáò
óôçí ýëç, ï ëüãïò, ðïõ ìáò óìéëåýåé íá ìïéÜóïõìå ìå ôïí È. âáäßæåé ðñïò ôçí
ðñáãìáôïðïßçóç ôïõ óêïðïý ôïõ ìå ìéá óåéñÜ êáé ìéá äéáäéêáóßá. Ìáò ÷ùñßæåé ðñþôá
áðü Ýíá åßäïò áôüöéáò ðÝôñáò, ôçí êáêßá, óôçí ïðïßá åß÷áìå ðñïóêïëëçèåß, êüâåé
Ýðåéôá ôçí ðåñéôôÞ ýëç êáé ÷áñÜæåé üôé ìÝíåé ãéá íá ôï êÜíåé üìïéï ì’áõôü, ðïõ
óêÝöôåôáé áöáéñþíôáò üôé åìðïäßæåé ôçí ïìïéüôçôá. Êé Ýôóé îýíïíôáò êáé ëõáßíïíôáò
ôçí äéÜíïéÜ ìáò ìå ôçí ëåðôüôåñç áíÜëõóç ôùí åííïéþí ìïñöïðïéåß ìÝóá ìáò ôïí ×. ìå ôïõò
ôýðïõò ôçò áñåôÞò, üðùò Þìáóôáí óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ..Ç ôÜîç ôçò óìßëåõóçò
ðåñééëáìâÜíåôáé óôïõò Øáëìïýò ðïõ äåí ôïõò åíäéáöÝñåé ç Éóôïñßá, áëëÜ áðïóðïýí
ðñþôá áðü ôçí êáêßá, ìåôÜ óå ðïéüí ãßíåôáé ç ðñïóêüëëçóç, ï ôñßôïò ôïí ðåéñáóìü ôïõ
å÷èñïý, åðåéäÞ Ý÷åéò ÷ñéóôåßò âáóéëéÜò êáé óõìâáóéëåýåéò êáé ìå óõíå÷Þ
áêïëïõèßá ç ìßìçóç ðñï÷ùñåß ðñïò ôï ôÝëåéï..Ïé øáëìïß åßíáé ôá äéÜöïñá üñãáíá ôïõ
ãëýπôç, ðïõ äåí ôïí åíäéáöÝñåé ðïéü åñãáëåßï êáôáóêåõÜóôçêå ðñþôï..Ï å÷èñüò äåí
179
ðáßñíåé äýíáìç åíáíôßïí ìáò áðü êÜðïõ áëëïý..áí ïé ßäéïé äåí êïéëïðïíÞóïõìå áìáñôùëÜ
êáé äåí ãßíïõìå ðáôÝñåò ôïõ êáêïý ðáéäéïý..Ï å÷èñüò êïéíïëïãåß üôé Ý÷ïõí äéáöèáñåß
ïé áñåôÝò ìáò (Óôéò Åðéãñ., 181-3)... ÄéáíåìçèÝíôåò óå 2 ïìÜäåò øÜëëïõí áíôéöùíéêÜ
ìåôáîý ôïõò, áöåíüò åíéó÷ýïíôåò ìå ôïí ôñüðï áõôü ôçí ìåëÝôç ôùí èåßùí ëïãßùí,
áöåôÝñïõ äå äéåõèåôïýíôåò ìÝóá ôïõò ôçí ðñïóï÷Þ êáé ôï áìåôåþñéóôïí ôùí êáñäéþí.
¸ðåéôá ðÜëé áíáèÝóáíôåò óå Ýíá íá áñ÷ßæåé ôçí ìåëùäßá ïé Üëëïé õðç÷ïýí ôá
åöýìíéá. ¸ôóé ëïéðüí áöïý ðåñÜóïõìå ôç íý÷ôá ìå ðïéêéëßá øáëìùäßåò êáé ðñïóåõ÷Ýò
åíäéáìÝóùò. êáèþò öáßíåôáé ç áõöãÞ ôçò ìÝñáò, üëïé ìáæß óáí Ýíá óôüìá êáé ìéá
êáñäéÜ áíáðÝìðïõí ôïí ø. ôçò åîïìïëïãÞóåùò êáèéóôþíôáò ï êαèÝíáò äéêÜ ôïõ ôá ëüãéá
ôçò ìåôáíïßáò (óõíÞèåéá Ëéâýùí, Áéãõðôßùí) (207 Ðñïò êëçñéêïýò Íåïêáéóáñ.109)

ØÁÑΙ-’ÅÑÐÅΤÁ’: Ôá ðåñéóóüôåñá øÜñéá ôñþãïíôáé ìåôáîý ôïõò & ôï ìéêñü øÜñé

åßíáé ôñïöÞ ôïõ ìåãáëýôåñïõ..& ìåéò ïé Üíèñùðïé ôß êÜíïõìå üôáí êáôáäõíáóôåýïõìå ôïí
êáôþôåñï..Êïßôá íá ìçí Ý÷åéò ôï ßäéï ôÝëïò ìå ôá øÜñéá, áðü êÜðïéï áãêßóôñé Þ
áëéåõôéêü êáëÜèé Þ äß÷ôõ..Ï êÜâïõñáò åðéèõìåß ôç óÜñêá ôïõ êï÷õëéïý áëëÜ ôïõ
åßíáé äýóêïëï íá ôï óõëëÜâåé..ãéáôß áóöÜëéóå ç öýóç ôç óÜñêá ôïõ ìå áäéÜññçêôï
öñÜãìá (ôï üóôñáêï)..¼ôáí äåß ôï êï÷ýëé íá ëéÜæåôáé ìå çäïíÞ ó’Ýíá áðÜíåìï ìÝñïò
Ý÷ïíôáò áíïéêôÜ ôá ÝëõôñÜ ôïõ âÜæåé áíÜìåóÜ ôïõò ìéá ðåôñïýëá..& ìå ôçí åîõðíÜäá
áíáðëçñþíåé ôç äýíáìç..ÁõôÞ åßíáé ç êáêßá üóùí äåí ìéëïýí ïýôå ëáëïýí. Åãþ üìùò èÝëù
íá æçëåýåéò ôçí õåñåóéôå÷íßá & ôçí ìåèïäéêüôçôá ôùí êáâïõñéþí & íá ìçí âëÜðôåéò
ôïí ðëçóßïí..Áõôüò åßíáé ðïõ åðéôßèåôáé ìå äüëï óôïí ðëçóßïí, üôáí êåßíïò âñßóêåôáé
óå åõáßóèçôç óôéãìÞ..Öôþ÷åéá ìå ðñáãìáôéêÞ áõôÜñêåéá åßíáé ãéá ôïõò óþöñïíåò
ðñïôéìüôåñç áðü êÜèå áðüëáõóç...Äåí èá ðáñáëåßøù ôçí äïëéüôçôá ôïõ ÷ôáðïäéïý &
ôçí éêáíüôçôÜ ôïõ íá åîáðáôÜ, êáèþò ó’üðïéá ðÝôñá êïëëÞóåé åêåßíçò ôï ÷ñþìá
ðáßñíåé.¸ôóé ôá áíýðïðôá øÜñéá ðÝöôïõí ðÜíù ôïõ.. ÔÝôïéï Þèïò Ý÷ïõí åêåßíïé ðïõ
ðëåõñßæïõí ôéò åêÜóôïôå êõâåñíÞóåéò & åõèõãñáììßæïíôáé óôéò áðáéôÞóåéò ôçò
åðï÷Þò..Ìå ôïõò óþöñïíáò ôéìïýí ôçí óùöñïóýíç, ìå ôïõò áêüëáóôïõò..Ï êýñéïò ôïõò
÷áñáêôçñßæåé áñðáêôéêïýò ëýêïõò (Ìáôè.7:15). Öåýãå ôï ðïëõðïßêéëï &
ðïëõðñüóùðï Þèïò..Ï üöéò ðïíçñüò ãé’áõôü & êáôáäéêÜóèçêå íá óÝñíåôáé (Ãåí.3:1)..’Ï
Êýñéïò êáôïéêßæåé ìïíïôñüðïõò åí ïßêù’ (Ø.103:25)..Äåí õðÜñ÷åé êáíÝíá óýíïñï..ãéá
íá ôá ÷ùñßæåé áëëÜ õðÜñ÷åé Ýíáò íüìïò ôçò öýóçò ðïõ äßíåé óôï êáèÝíá øÜñé ùò
êëÞñï, ôïí ÷þñï ôçò äéáâßùóçò ìå éóüôçôá & äéêáéïóýíç óáí íá êáôïéêïýí áñ÷áßåò
ðáôñßäåò. Óôçí áðïäçìßá âëÝðåéò üôé ôï ðñüóôáãìá ôïõ Èåïý ãåìßæåé ôá ðÜíôá &
öèÜíåé ìÝ÷ñé ôéò ìéêñüôåñåò ëåðôïìÝñåéåò..Ôï øÜñé äåí öÝñíåé áíôßññçóç óôï íüìï
ôïõ Èåïý & ìåßò ïé Üíèñùðïé äåí áíå÷üìáóôå ïýôå ôá áðáñáßôçôá ãéá ôçí óùôçñßá
äéäÜãìáôá..ÁõôÜ îÝñïõí íá ðñïíïýí ãéá ôï ìÝëëïí åíþ åìåßò áðü Ýëëåéøç êÜèå åëðßäáò
ãéá ôï ìÝëëïí êáôáíáëþíïõìå ôçí æùÞ ìáò óôçí êôçíþäç çäïíÞ. Ôá øÜñéá äéáó÷ßæïõí
ôüóá ðåëÜãç. Ôß èá ðåßò åóý, ðïõ åßóáé áñãüó÷ïëïò.. Ï á÷éíüò äéäÜóêåé ôïõò
íáõôéêïýò ðüôå èá ãßíåé ãáëÞíç & ðüôå èáëáóóïôáñá÷Þ, êáèüóïí êñýâåôáé êÜôù áðü
ìéá ðÝôñá.. Ôßðïôå áðñïíüçôï, ôßðïôå ðáñáìåëçìÝíï. Êé áí ôïí å÷ßíï äåí Üöçóå ï È. Ýîù
áðü ôçí åðßâëåøÞ ôïõ, äåí èá åðéâëÝðåé ôá äéêÜ óïõ;..Ç Ý÷éäíá ôï öïâåñþôåñï áðü
ôá åñðåôÜ ãéá ôï óêïðü ôïõ ãÜìïõ, ðçãáßíåé & óõíáíôÜ ôç èáëÜóóéá ìýñáéíá & ôçí
êáëåß íá åîÝëèåé. Êé åêåßíç õðáêïýåé êé åíþíåôáé ìå ôï öáñìáêåñü ößäé...Ç Ý÷éäíá
îåñíÜåé ôï äçëçôÞñéï. Óõ óýæõãå äåí áðïèÝôåéò ôçí óêëçñïêáñäßá & ôçí áðáíèñùðßá
áðü óåâáóìü ðñüò ôçí Ýíùóç.. ¸íá ìéêñü øáñÜêé óôáìáôÜ åýêïëá Ýíá ìéêñü êáñÜâé.
¶ñáãå äåí ëáìâÜíåéò áðü ôï ìéêñü áõôü áðüäåéîç ôçò äýíáìçò ôïõ äçìéïõñãïý; (Óôçí
Åðôαήμ. Æ, 265κ.ε.)

ØÕ×Ç: ¼ðùò ïé ÷ïñäÝò ôçò ëýñáò ç êÜèå ìéá Ý÷åé ôï äéêü ôçò Þ÷ï, Üëëç âáñý,
Üëëç ïîý..üìùò ÷ùñßò áõôüí, ðïõ ãíùñßæåé ôç ëýñá äåí åßíáé äõíáôÞ ç äéÜêñéóç ôçò
áñìïíßáò êáé ôçò óõíèÝóåùò ôùí Þ÷ùí, ãéáôß ôüôå öáßíåôáé ïñèÞ êáé ç áñìïíßá êáé ç
óýíèåóç ôùí öèüããùí, üôáí ðëÞîåé ôéò ÷ïñäÝò êé áããßîåé êáôÜëëçëá, áõôüò, ðïõ
ãíùñßæåé ôçí ëýñá. ÊáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï êé ïé áéóèÞóåéò åßíáé áñìïíéêÜ óõíäåäåìÝíåò
180
ìå ôï óþìá, üðùò ïé ÷ïñäÝò óôçí ëýñá, êé üôáí ôéò êáôåõèýíåé ï åðéóôÞìùí íïõò, ôüôå ç
øõ÷Þ äéáêñßíåé êáé ãíùñßæåé áõôü ðïõ êÜíåé êáé åíåñãåß. Ôïýôï åßíáé ßäéï ìüíï ôùí
á. êáé ôïýôï åßíáé ôï ëïãéêü ôçò øõ÷Þò ôùí á. Äéá ôçò ÷ñÞóåùò ôïõ äéáöÝñåé áðü ôá
Üëïãá êé áðïäåéêíýåé üôé ðñÜãìáôáé åßíáé êÜôé äéáöïñåôéêü áðü üôé öáßíåôáé óôï
óþìá. ÐïëëÜêéò åíþ ôï óþìá åßíáé îáðëùìÝíï åðß ôçò ãçò, ï Ü. öáíôÜæåôáé êáé
óêÝöôåôáé ôá åðïõñÜíéá..Áöïõ´ôï óþìá åßíáé èíçôü åê öýóåùò, ðþò ï Ü. óêÝöôåôáé ôá
ðåñß áèáíáóßáò êáé ðïëëÜêéò ðñïôéìÜ ôïí èÜíáôï áíôß ôçò áñåôÞò; Áöïý ôï óþìá åßíáé
ðñüóêáéñï, ðþò ï Ü. äéáëïãßæåôáé ôá áéþíéá, þóôå íá ðåñéöñïíåß áõôÜ, ðïõ åßíáé
óôá ðüäéá ôïõ êáé íá ðïèåß åêåßíá;..Ôß Üëëï ëïéðüí èá Þôáí áõôü ðáñÜ øõ÷Þ ëïãéêÞ
êé áèÜíáôç; Äéüôé áõôÞ åìðíÝåé ôá êáëýôåñá óôï óþìá áðü ìÝóá êé ü÷é áðü Ýîù,
üðùò ï ìïõóéêüò óôçí ëýñá..Ðïéοò åìðïäßæåé ôï ìÜôé íá âëÝðåé Þ ðïéοò åìðïäßæåé ôï
áõôß íá áêïýåé, áöïý ç áêïõóôéêÞ ôïõò åßíáé öõóéêÞ;..¹ ðþò ôï óþìá áðïóôñÝöåôáé ôçí
öýóç ôïõ êáé óôñÝöåôáé ðñïò ôá óõìâïõëÜò Üëëïõ êáé êõâåñíÜôáé áðü ôï íåýìá
åêåßíïõ; ¼ëá ôá ðáñáäåßãìáôá äåí áðïäåéêíýïõí ôßðïôå Üëëï, ðáñÜ ôçí ëïãéêÞ øõ÷Þ
ðïõ êõâåñíÜ ôï óþìá. Ãéáôß ôï óþìá äåí ðëÜóèçêå ãéá íá êáôåõèýíåé ôïí åáõôü ôïõ,
áëëÜ íá ïäçãåßôáé áðü Üëëïí, üðùò ïýôå ï éððÝáò æåýåé ôïí åáõôü ôïõáëëÜ
ïäçãåßôáé áðü ôïí éððÝá. Ãéá ôïýôï õðÜñ÷ïõí ïé íüìïé óôïõò á,. ãéá íá ðñÜôôïõí ôá
êáëÜ êáé íá áðïóôñÝöïíôáé ôá êáêÜ. Áíôßèåôá óôá Üëïãá ìÝíïõí áêáôáëüãéóôá êáé
Üêñéôá ôá êáêÜ, åðåéäÞ äåí Ý÷ïõí ëïãéêÞ óêÝøç..Áöïý ç ø, êéíåß ôï óþìá åßíáé åðüìåíï
ç øõ÷Þ íá êéíåßôáé áðü ìüíç ôçò êé áöïý áðïèÝóåé óôçí ãç ôï óþìá, åîáêïëïõèåß íá
êéíåßôáé ìüíç ôçò..Åöüóïí üôáí âñßóêåôáé ìÝóá óôï óþìá, áêüìá êáé üôáí ôï äåýôåñï
êïéìÜôáé áõôÞ áãñõðíåßêáé ðïëëÜêéò óõíáíôÜ áãßïõò êé áããÝëïõò, üôáí áðïëõèåß
áðü ôï óþìá ôüôå ðïý èá èåëÞóåé ï È. ðïõ ôçí óõíÝäåóå ìå áõôü, äåí èá Ý÷åéðïëý
ìåãáëýôåñç êáé ðïëý êáèáñþôåñç ãíþóç áèáíáóßáò; Áφïý êáé ìå ôï óþìá æïýóå ôçí
åêôüò ôïõ óþìáôïò æùÞ, èá æÞóåé ðïëý ðåñéóóüôåñï êáé ìåôÜ ôïí èÜíáôï äéüôé Ýôóé
ôçí Ýðëáóå ï È. äéá ôïõ Ëüãïõ ôïõ, ôïõ Ê. çìþí é.×... Ãéáôß üðùò ôï óþìá üíôáò èíçôü,
èíçôÜ âëÝðïõí êé ïé áéóèÞóåéò ôïõ, Ýôóé êé ç øõ÷Þ, åðåéäÞ óêÝöôåôáé êé åîåôÜæåé
ôá áèÜíáôá, êáô’áíÜãêç åßíáé áõôÞ áèÜíáôç êáé æåß ðÜíôá..Ïé èåùñßåò ðåñß
áèáíáóßáò ãßíïíôáé óáí óçìÜäéá åãêáýìáôïò óå áõôÞ, ãéá íá ôçò åîáóöáëßóïõí ôçí
áèáíáóßá. Ãéá ôïýôï óêÝöôåôáé êáé ôçí èåùñßá ôïõ È. êé ç ßäéá ãßíåôáé ãéá ôïí
åáõôü ôçò äñüìïò êáé ëáìâÜíåé ôçí ðåñß Θ. ãíþóç êáé êáôáíüçóç ü÷é áðü Ýîù áëëÜ
áðü ôïí åáõôü ôçò..Ùò Üøõ÷ïé ïñéóìÝíïé ëáôñåýïõí Üøõ÷á... Åíþ Ý÷ïõí áèÜíáôç øõ÷Þ,
ôçí ïðïßá äåí âëÝðïõí, åéêïíßæïõí ôïí È. óå ïñáôÜ êáé èíçôÜ.. Ìðïñïýν üìùò íá
åðéóôñÝøïõí, áí áðïâÜëλïõí ôçí áêáèáñóßá êÜèå åðéèõìßáò, ðïõ öüñåóáí êáé îåðëõèïýí
ôüóï ðïëý, ìÝ÷ñé íá áöáíßóïõí êÜèå îÝíï ðïõ åãêáôáóôÜèçêå óôçí øõ÷Þ êáé íá
åìöáíßóïõí áõôÞ ìüíç êáèþò äçìéïýñãÞèçêå êáô’åéêüíá ôïõ È. êáé ðëÜóèçêå
êáè’ïìïßùóç.. ¼ôáí ôåëåßùò ëáìðéêáñéóèåß âëÝðåé óå êáèñÝöôç ôçí åéêüíá ôïõ
Ðáôñüò, ôïí Ëüãï êáé ìÝóá ôïõ óêÝöôåôáé ôïí ÐáôÝñá ôïõ ïðïßïõ ï ÓùôÞñáò åüéíáé
åéêüíá. ¹ áí äåí åßíáé áõôÜñêçò ç äéäáóêáëßá áðü ôçí ßäéá ôçí øõ÷Þ, ãéáôß
åîùôåñéêÜ áßôéá åðéèïëþíïõí ôï íïυ ôçò êáé äåí âëÝðåé ôï êáëýôåñï, åßíáé äõíáôü
ôüôå íá êáôáíïÞóïõìå ôçí ðåñß Θ. ãíþóç áðü üóá âëÝðïõìå, ãéáτί ç êôßóç ìå ôçí ôÜîç
êáé ôçí áñìïíßá ôçò óáí íá åßíáé ãñÜììáôá õðïäåéêíýåé êáé äéáêçñýóåé ôïí Äçìéïõñãü
ôçò (Ñùì.1:20. Ðñ.14:15-17)(ÊáôÜ Åéä.177ê.å.) . Ç ø. óõíäÝèçêå ìå ôï óþìá áöåíüò ãéá
íá êëçñïíïìÞóåé ôçí ïõñÜíéá äüîá ìå áãþíá êáé ðÜëç ðñïò ôá åðßãåéá, áöïý äïêéìáóèåß
áðü ôá åðßãåéá, üðùò ôï ÷ñõóÜöé áðü ôç öùôéÜ. Êáé áõôü åßíáé äåßãìá ôçò Üêñáò
áãáèüôçôïò ôïõ È. , ôï üôé Ýêáíå ôï áãáèü íá åîáñôÜôáé êáé áðü ìáò êáé íá ìçí
óðåßñåôáé ìüíï óôç öýóç. ÁöåôÝñïõ ãéá íá óýñåé êáé ôï êáôþôåñï ìáæß ôçò êáé íá ôï
ôïðïèåôÞóåé óôïí ïõñáíü. Ãéá íá ãßíåé ç ø, ãéá ôï óþìá üôé åßíáé ï È. ãéá ôçí ø (Ëüã.2,
95-7). Ç ïñãáíéêÞ êáôáóêåõÞ ôïõ óþìáôïò äéáôçñåßôáé ïðùóäÞðïôå & åðß ôùí
íåêñùèÝíôùí äéá ôïõ èáíÜôïõ áëëÜ ìÝíåé áêßíçôç êé áíåíÝñãçôç, åðåéäÞ äåí õðÜñ÷åé
øõ÷éêÞ äýíáìç. Êéíåßôáé üôáí áö’åíüò õðÜñ÷åé ç áßóèçóç ìÝóá óôá óùìáôéêÜ üñãáíá
& áö’åôÝñïõ üôáí ç íïçôéêÞ äýíáìç äéáðåñíÜ ôçí áßóèçóç. Ç øõ÷Þ åßíáé êôéóôÞ
ïõóßá æþóá, íïåñÜ, ìåôáäßäïõóá áö’åáõôÞò óôï ïñãáíéêü êé áéóèçôéêü óþìá
181
äýíáìç æùôéêÞ & áíôéëçðôéêÞ ôùí áéóèçôþí. Ðùò ï ãéáôñüò áããßæùí ôçí
áñôçñßá ìå ôá äÜ÷ôõëÜ ôïõ, áêïýåé äéá ôçò áöÞò ôçí öýóç íá ôïõ öùíÜæåé & íá ôïõ
äéçãåßôáé ôá ðÜèç ôçò; ..Ôï áëçèÝóôåñïí åßíáé åêåßíï ðïõ êÜðïéïò åêôüò ×ñéóôïý
óôï÷áóôÞò (ÌÝíáíäñïò) åßðå üôé ï ‘íïýò âëÝðåé êé áêïýåé’...Ðþò üìùò ôï ìïõóéêü üñãáíï
êéíåßôáé & ðáñÜãåé öèüããï, ÷ùñßò íá õðÜñ÷åé íïçôéêÞ äýíáìç; Áðïäåéêíýåôáé äéá
ôùí φαινïìÝíùí ôïýôùí, üôé õðÜñ÷åé êÜðïéïò íïýò óôïí Üíèñùðï, äéÜöïñïò áðü ôá ïñáôÜ, ï
ïðïßïò äéá ôçò áïñÜôïõ & íïåñÞò öýóåùò ôïõ ðñïêáôáóêåõÜæåé áõôÜ óôç óêÝøç ôïõ, &
êáôüðé ìå ôçí õðçñåóßá ôçò ýëçò ðáñïõóéÜæåé ðñïò ôá Ýîù åêåßíá ôá ïðïßá ìÝóá ôïõ
ó÷åäßáóå.. Ôçò øõ÷Þò ôá ìÜôéá åßíáé éóÜñéèìá ìå ôá ìáëëéÜ ôçò êåöáëÞò, &
âëÝðïõí ðáíôïý ìå ïîýôçôá & óôáèåñüôçôá, þóôå êé áðü ìáêñéÜ íá ðñïâëÝøïõí êÜôé êé
áðü êïíôÜ íá ìçí ôïõò äéáöýãåé ôßðïôá..Ôï Ýíá ôï âëÝðïõí ìå ôá ìÜôéá ôçò åëðßäïò, ôï
Üëëï åîåôÜæïõí óôï öþò ôçò ìíÞìçò, ôï ôñßôï ôï ðáñáôçñïýí óôá ðëáßóéá ôïõ ðáñüíôïò.
Ôï åðéèõìçôéêü & ôï èõìçôéêü Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôçí øõ÷Þ & äåí åßíáé øõ÷Þ áëëÜ ùò
ìõñìçγκιές ðïõ öõôñþíïõí áðü ôï äéáíïçôéêü ìÝñïò ôçò øõ÷Þò & èåùñïýíôáé ìÝñç ôçò
øõ÷Þò åðåéäÞ åßíáé óýìöõôá ìå áõôÞ, ðëÞí üìùò äåí åßíáé áõôü ôï ïðïßï åßíáé óôçí
ïõóßá ôçò ç øõ÷Þ...Êé üìùò âëÝðïõìå üôé ç óõìâïëÞ ôïõò äåí åßíáé ìéêñÞ óôïí
êáôáñôéóìü ôùí åíáñÝôùí. Ç åðéèõìßá ôïõ ÄáíéÞë Ýãéíå Ýðáéíïò óôïí ÄáíéÞë & ìå ôï
èõìü ôïõ ï ÖéíåÝò åîéëÝùóå ôïí Èåü. Êé ï öüâïò ôïõ Èåïý åßíáé ç áñ÷Þ ôçò óïößáò &..ôï
ôÝëïò ôçò êáôÜ Èåüí ëýðçò åßíáé ç óùôçñßá (Â’Êïñ.7:10)..Áðü ôá üíôá Üëëá åßíáé
óùìáôéêÜ êé Üëëá íïçôÜ. Áðü ôá óùìáôéêÜ Üëëá Ýìøõ÷á êé Üëëá Üøõ÷á. Áðü ôá
Ýìøõ÷á Üëëá åßíáé áéóèçôéêÜ Üëëá ÷ùñßò áßóèçóç. Áðü ôá áéóèçôéêÜ Üëëá
ëïãéêÜ êé Üëëá Üëïãá. Ï Üíèñùðïò ðåñéëáìâÜíåé üëç ôç æùôéêÞ êëßìáêá, ðïõ
ðáñáôçñåßôáé óôá öõôÜ & ôá Üëïãá. Ôçí èñåðôéêÞ êé áõîçôéêÞ äýíáìç ôçí Ý÷åé áðü
ôç öõóéêÞ æùÞ..ôç áéóèçôéêÞ áðü ôçí Üëïãç. Ôï äéáíïçôéêü & ôï ëïãéêü åßíáé
éäéÜæïí ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò öýóçò ìáò. Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò Üëïãçò (èõìüò-
åðéèõìßá) áíáìß÷èçêáí ìå ôï íïåñü ìÝñïò ôçò øõ÷Þò..ÁõôÜ ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ
ãßíïíôáé üñãáíá ôçò áñåôÞò Þ ôçò êáêßáò áíáëüãùò ôçò ÷ñÞóçò ôçò åëåõèåñßáò ìáò,
üðùò ï óßäçñïò ãßíåôáé Þ îßöïò Þ ãåùñãéêü åñãáëåßï..Áí ç ëïãéêÞ ÷Üóåé ôá çíßá ôçò
êõñéáñ÷ßáò..ôüôå ïé ïñìÝò êáôáíôïýí ðÜèïò, ðñÜãìá, ðïõ âëÝðïõìå óôá Üëïãá æþá...Ï
ïéêïäåóðüôçò Ýóðåéñå ôïí êáëü óðüñï, ï äå å÷èñüò Ýóðåéñå óôï öáãþóéìï & ôï
Ü÷ñçóôï..Ç ðáñáâïëÞ õðïíïåß ôéò ïñìÝò ôçò øõ÷Þò, åêÜóôç ôùí ïðïßùí áí êáëëéåñãåßôï
ìüíïí ðñïò ôï êáëü èá áðÝöåñå êáñðü áñåôÞò..Ðáñáðëåýñùò óå áõôÜ óðÜñèçêå ç
óýã÷õóç óôçí äéÜêñéóç ôïõ êáëïý..Ç äýíáìç ôçò áãÜðçò áðïìáêñýíèçêå áðü ôá íïçôÜ &
åðéäüèçêå ìå Üìåôñç ìáíßá óôçí áðüëáõóç ôùí áéóèçôþí. Ãé’áõôü ï óïöüò ãåùñãüò
áöÞíåé ôïõò ðáñáâëáóôïýò, ïé ïðïßïé óõíåöýçóáí ìå ôï êáëü óðÝñìá áðü ðñüíïéá ìç
îåñéæùèåß ïëïêëçñùôéêÜ ç åðéèõìßá & ìåßíïõìå ãõìíïß êé áðü ôá êáëÜ óðÝñìáôá...Áí
áöáéñåßôï ç áãÜðç ìå ðïéü ôñüðï èá óõíäåüìáóôáí ìå ôïí Èåü; Áí îåèýìáéíå ï èõìüò ðïéü
üðëï èá åß÷áìå åíáíôßïí åêåßíïõ ðïõ ìáò ðïëåìÜ; ¼ðùò ï æùãñÜöïò äåí ëçóìïíåß ôç
âáöÞ ôïõ ÷ñþìáôïò áëëÜ áíáãíùñßæåé áêñéâþò & ôï êüêêéíï & ôï ìáýñï êé ïðïéïäÞðïôå
Üëëï ÷ñþìá áíÝìéîå Ýôóé êé ç øυ÷Þ ãíùñßæåé ôçí öõóéêÞ éäéüôçôá ôùí óôïé÷åßùí ôïõ
óþìáôïò & ìåôÜ ôçí äéÜëõóÞ ôïõò. & Ýóôù êé áí ç öýóç ôá ôïðïèåôáß ìáêñéÜ ôï Ýíá áðü
ôï Üëëï..ç øõ÷Þ ðáñáìÝíåé óå êÜèå Ýíá áðü áõôÜ & ìå ôçí ãíùóôéêÞ ôçò äýíáìç
ðëçóéÜæåé áõôÜ, ðïõ åßíáé äéêÜ ôçò, ìÝ÷ñéò üôïõ åíùèïýí...¼ôáí äïèåß ôï
óýíèçìá..üðùò áêñéâþò ôá ó÷ïéíéÜ, ðïõ åîáñôþíôáé áðü ôï ßäéï óçìåßï, ìå ôçí äýíáìç,
ðïõ ôá Ýëêåé åíþíïíôáé ìáæß, Ýôóé èá óõãêñïôçèåß ôï óþìá. Ôï ßäéï óõìâáßíåé & ìå ôçí
äéÜëõóç åíüò ðÞëéíïõ óêåýïõò.

Ôáõôü÷ñïíç åßíáé ç áñ÷Þ óýóôáóçò øõ÷Þò & óþìáôïò, üðùò ç ãç äå÷èåßóá ôï

ìüó÷åõìá áðü ôçí ñßæá, Ýôóé & ôï óðÝñìá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé æþï Ýìøõ÷ï, ðïõ
ôñÝöåôáé áðü ôï ôñåöüìåíï óþìá. ¼ðùò óôá öõüìåíá óðÝñìáôá ç áýîçóç ðñï÷ùñÜ
óéãÜ-óéãÜ Ýóôé & ç äýíáìç ôçò øõ÷Þò. åíåñãåß ðñþôá äéá ôïõ èñåðôéêïý êé
áõîçôéêïý, ìåôÜ ìå ôçí áéóèçôéêÞ ÷Üñç & ìåôÜ ôçí ëïãéêÞ äýíáìç êé áõôÞ âáèìéáßá.

182
‘ÅîáãáãÝôù ç ãç øõ÷Þí æþóáí’. Åíþ óôá õäñüâéá ç óáñêéêÞ æùÞ êáôåõèýíåé ôá
øõ÷éêÜ êéíÞìáôá, óôá ÷åñóáßá ‘åñðåôÜ øõ÷þí æþóùí’-óþìáôá åìøõ÷ùìÝíá), åðåéäÞ ç
æùÞ ôïõò åßíáé ôåëåéüôåñç ç øõ÷Þ Ý÷åé üëç ôçí çãåìïíßá. Ãéáôß ïé áéóèÞóåéò
åßíáé óáöÝóôåñåò. ¶ëïãá åßíáé & ôá ÷åñóáßá áëëÜ ôï êáèÝíá ìå ôç öùíÞ ðïõ ôïõ
÷Üñéóå ç öýóç åêäçëþíåé ôéò øõ÷éêÝò ôïõ ìåôáðôþóåéò ‘¸ãíù âïýò ôïí êôçóÜìåíïí &
üíïò ôçí öÜôíçí ôïõ êõñßïõ áõôïý’ (Çó.1:3), åíþ ôï øÜñé ðïôÝ (ÅîáÞì. Ç,299κ.ε.).

ΩΡΑΙΟ- ‘ΚÁËÏ’: Äåí ôÝñðïõí ôá ìÜôéá ôïõ Èåïý ôá üóá áõôüò ðïõ äçìéïõñãåß, ïýôå
áíôéëáìâÜíåôáé áõôüò ôá ùñáßá üðùò åìåßò, áëëÜ ùñáßï ãé’áõôüí åßíáé áõôü, ðïõ
Ýãéíå ìå ôçí äýíáìç ôçò ôÝ÷íçò & óõíôåëåß ùò åý÷ñçóôï óå Ýíá óêïðü. (ÅîáÞì.Ã,141)..Ï
èåßïò ïöèáëìüò äåí êáèïñßæåé ôï êáëü êáôÜ ôï êÜëëïò ôïõ ÷ñþìáôïò & ôçò ìïñöÞò,
áðïâëÝðïíôáò óôçí ùñáéüôçôá ôùí ãåãïíüôùí áëëÜ êáôÜ ôçí èÝëçóÞ ôïõ êÜèå ðñÜãìá
êáèåáõôü íá Ý÷åé ôÝëåéá ôç öýóç ôïõ..ÐñÜãìáôé ôï èÝìá åßíáé ..üôé ç öýóç óõíôçñåß
ôïí åáõôü ôçò...äéáèÝôïíôáò éäéáßôåñåò ëåéôïõñãßåò ãéá ôçí äéáìïíÞ ôçò êé Ý÷ïíôáò
ôéò ü÷é ãéá ôç öèïñÜ ôçò öýóåùò áëëÜ ãéá ôçí äýíáìç ôçò õðÜñîåùò..¸ôóé áí & ôá
óôïé÷åßá åßíáé äéáöïñåôéêÜ ìåôáîý ôïõò, êáèÝíá êáèåáõôü åßíáé ðïëý êáëü..êáôÜ
ôïí éäéáßôåñï ëüãï ôïõ. (Áðïëïãçô. ðåñß Åîáçì. 304)..’Åí ôù èåëÞìáôß óïõ ðáñÝó÷ïõ
äýíáìéí ôù êÜëëåé ìïõ’. Ç äýíáìç êáé ôï êÜëëïò åßíáé áðïôÝëåóìá ôùí èåùñçôéêþí
áñåôþí.. Óôï êÜëëïò, ðïõ Ýëáâá áðü óÝíá óôçí ðñþôç äçìéïõñãßá, ðñüóèåóåò ôçí äýíáìç
ãéá íá ðñÜôôåé ôá ðñÝðïíôá. Ù. ç øõ÷Þ üôáí âñßóêåôáé óå óõììåôñßá ìå ôéò äõíÜìåéò
ôçò. ÊÜëëïò áëçèéíü êáé îéáãÜðçôï âñßóêåôáé óôç èåßá êáé ìáêÜñéá öýóç, ðïõ
ìðïñåß íá äåé ìüíïí ï êáèáñüò íïõò..Áõôüò ðñïóëáìâÜíåé êáé êÜôé áðü áõôü, óáí áðü
êÜðïéá âáöÞ ÷ñùìáôßæåé ôçí üøç ôïõ ìå ëáìðñÞ áßãëç (ð.÷.ÌùõóÞò).. ¼ðùò óôéò
èåùñçôéêÝò áñåôÝò Ýðïíôáé ïé áèåþñçôïé Ýôóé õðÜñ÷ïõí êáêßåò áèåþñçôïé, ç
áó÷Þìéá êé ç áäõíáìßá (èõìùìÝíïò, ëõðçìÝíïò, äïýëïò óôéò öéëçäïíßåò êáé óôç
ãáóôñéìáñãßá). Ç äéÜèåóç ôçò øõ÷Þò Ý÷åé öèÜóåé óôá Üêñá ôïõ óþìáôïò..ÐñÝðåé
íá öñïíôßæïõìå ãéá ôçí ïìïñöéÜ ìáò, þóôå íá ìáò äå÷èåß ï íõìößïò Ëüãïò ‘üëç êáëÞ ç
ðëçóßïí ìïõ’ (Áóì.4:7) (Óôïí 29 Øáëì.151-3)..Ù. ü÷é ùò ðñïò ôï óþìá, ðïõ Þôáí Üôéìï,
áëëÜ ôçí èåüôçôÜ ôïõ. ¼ôαí ï ðñïöÞôçò áíôßêñõóå ôçí ëáìðñüôçôÜ ôïõ êáé ãÝìéóå áðü
áêôéíïâïëßåò ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü êåé, åôñþèçêå ç øõ÷Þ ôïõ áðü ôïí èåßï Ýñùôá ôçò
íïçôÞò ùñáéüôçôáò êáé üóá Þôáíâ ìÝ÷ñé ôþñá áãáðçôÜ áðïäåéêíýïíôáé áéó÷ñÜ êé
áðüâëçôá...Ôï ùñáßï äéáöÝñåé ôïõ êÜëëïõò äéüôé ù. ëÝãåôáé åêåßíï, ðïõ
ïëïêëçñþèçêå óôïí êáôÜëëçëï êáéñü, êé Ýöèáóå óôçí áêìÞ ôïõ (üðùò ôï
óôÜñé) ÊÜëëïò åßíáé åêåßíï, ðïõ Ý÷åé áñìïíßá óôç óýíèåóç ôùí ìåëþí êé
áíèßæåé ðÜíù ôïõ ç ÷Üñéò. ‘ôç ùñáéüôçôß óïõ (óôï ðëÞñùìá ôùí êáéñþí) êáé ôù
êÜëëåé óïõ (ìå ôçí èåüôçôÜ óïõ, óôï üñïò Èáâþñ). Äéüôé üíôùò êáëü åßíáé åêåßíï, ðïõ
îåðåñíÜ êÜèå áíèñþðéíç êáôáíüçóç êáé äýíáìç êáé èåùñåßôáé ìüíïí ìå ôïí íïõ..ÌáêÜñéïé
üóïé âëÝðïõí ôï áëçèéíü êÜëëïò, ãéáôß óáí íá Ý÷ïõí äå÷èåß óãöé÷ôÜ äéá ôçò áãÜðçò
êé åðéèýìçóáí ôïí ïõñÜíéï Ýñùôá ëçóìïíïýí óõããåíåßò êáé ößëïõò (Óôïí 44 Øáëì.269)

183