Sie sind auf Seite 1von 128

* àH$meH$ * * _wÐH$ *

{dO` nwéfmoÎm_ Omoer EñŠdm`a àog àm. {c{_Q>So >


10, kmZJ§Jm ghH$mar J¥h. g§ñWm, _mohVm ^dZ, Xwgam _Ocm,
M§ÐcmoH$ hm°pñnQ>cOdi, S>m°. B©. _moPog amoS>, dair,
{~~dodmS>r, nwUo - 411 037. _w§~B© - 400 018.
XyaÜdZr … 2422 0784 XyaÜdZr … 2494 7383/0098

* _w{ÐVemoYZ, _m§S>Ur d g§nmXZ *


{dO` X. gadQ>o
&& gX²Jé
w -gmo{`am && 10/2 EìhaoñQ> gmogm`Q>r,
S>m{| ~dcr (npíM_),
{O. R>mUo - 421 202

© {dO` nwéfmoÎm_ Omoer

* àW_md¥Îmr *
lmdU d && MVwWu (g§H$ï>r), eH$ 1927,
AemoH$ aKwZmW Omoer lrgX²Jwê ~m~m _hmamO ghò~wÕo nwÊ`{VWr
gmo_dma, {X. 22 Am°JñQ> 2005

* {ÛVr`md¥Îmr *
_mK d && 1, eH$ 1927,
Jwén«{VnXm
_§Jidma, {X. 14 \o$~«wdmar 2006

* V¥Vr`md¥Îmr *
H$m{V©H$ nm¡{U©_m, eH$ 1930,
lrgX²Jêw $ ~m~m _hmamO ghò~wÕo O`§Vr
* eãXm§H$Z * Jwédma, {X. 13 Zmoìh|~a 2008
{dO` nwéfmoÎm_ Omoer _yë` … 160
_w»` gX²Jwê$M| bjU & _w»` gpÀN>î`mM| bjU &
AmYr§ nm{hOo {d_i kmZ & gX²JwédMZr§ {dídmg nyU© &
{ZíM`mM| g_mYmZ & AZÝ`^md| eaU &
ñdê$npñWVr && Ë`m Zm§d gpÀN>î` &&
* *
Oo Oo H$m§hr§ CÎm_ JwU & A{dídmg| H$mg gmo{S>br &
V| V| gX²Jwê$M| bjU & Eogr§ ~hþVoH$ ^dr§ ~wS>mbr &
VWmnr gm§Jm| dmoiIU & ZmZm OiMar§ ŸVmo{S>br§ &Ÿ
hmo` OoU| && _Ü`|{M gwIXw:I| &&
* *
ZmZm g[ÛÚoMo JwU & `m H$maU| ÑT>{dídmg &
`mhrdar H¥$nmiynU & Vmo{M OmUmdm gpÀN>î` &
h| gX²Jwê$M| bjU & _mojm{YH$mar {deof &
Om{UOo lmoÌt && AJ«JÊ`w &&

- g_W© am_Xmg - g_W© am_Xmg


AgVo. na§Vw Ë`m à{gÕrV lrH$mH$m§Mo Zmd H$moR>ho r ZgVo, Va H$m`m©Mr à{gÕr AgVo.
_ZmoJV lrH$mH$m§Mr hr ^y{_H$m Ë`m§À`m Ñï>rZo `mo½`M Amho. na§Vw lr_hmamOm§À`m {demc
^º$ n[admamVrc {OkmgyZ§ m _mÌ lrH$mH$m, lr_hmamOm§À`m H¥$noMo A{YH$mar H$go Pmco,
g§Yr nwÝhmnwÝhm `oV ZgVo hm gdmªMmM AZw^d Amho. nU hþH$cocr g§Yr H$mhr
`m{df`r CËgwH$Vm AgUo ñdm^m{dH$M hmoV.o Ë`mVhr VéUm§Mm EH$ _moR>m g_yh
H$mimZo nwÝhm {_imdr Am{U {VMm cm^ hmoD$Z H$m_ A{YH$ Mm§Jco ìhmdo Agohr
lrH$mH$m§À`m _mJ©Xe©ZmImcr AmO H$m_ H$arV Amho. Ë`m§Zm lr_hmamOm§Mo OrdZ Am{U
H$YrH$Yr hmoV.o JVdfuÀ`m {dO`m Xe_rcm (B.g. 2004) "Omoer (_moK)o
H$m`© `m{df`r WmoS>r\$ma _m{hVr ""Vy{§ M ~mn, YZr'' `m lr_hmamOm§À`m M[aÌJ«W§ mVyZ
Hw$cd¥ÎmmÝV' àH$m{eV Pmcm. Vmo Hw$cd¥ÎmmÝV V`ma H$aÊ`m_mJMr _w»` àoaUm lrH$mH$m
Pmcocr AmhoM. na§Vw Varhr Amnë`m n[admamVrc AZoH$m§Zm A{YH$ OmUyZ KoÊ`mMr
_hmamOm§MrM hmoVr. Ë`m Hw$cd¥ÎmmÝVmgmR>r _r lrH$mH$m§{df`r Oo N>mQo >g o o M[aÌmË_H$
{Okmgm hmoVr, ì`{º$e: _cmhr hmoVr Am{U AmhoM. Ë`mVhr _w»` åhUOo lrH$mH$m
{Q>nU {c{hco, Vo {c{hVmZmM _ZmV EH$ {dMma Amcm H$s `m Hw$cd¥ÎmmÝVmÀ`m A§J^yV
1976 gmcr _§[XamV Amco, Ë`m AmYrMr Ë`m§Mr OS>UKS>U, nmœ©^_y r Am{U 1976
_`m©XVo Ë`m§Mo ì`{º$Ëd qH$dm H$m`© ZrQ>nUo _m§S>Uo H$R>rU Amho. Ë`mgmR>r Ë`m§Mo EH$
gmcmnmgyZ _§{XamV lr_hmamOm§À`m gm{ÞÜ`mV amhVmZm Pmcoco {d{dY g§ñH$ma,
{dñV¥V M[aÌ {chm`cm hdo. na§Vw Ooìhm _wÐU àV _r lrH$mH$m§Zm XmI{dcr Voìhm Ë`m§Zr
AmÜ`mpË_H$ àJVrMm àdmg Am{U eodQ>r lr_hmamOm§Zr Ë`m§À`mda {d{dY g§ñWm§Mr
~mH$s gd© _OHy$a VgmM R>do Zy Ë`m§À`m {df`rÀ`m _m{hVrda g§nU y n© Uo H$mQ> _macr. Vo
O~m~Xmar gmondUo hm gd© KQ>ZmH«$_ _moR>m Hw$VyhcOZH$ AgUma Ago dmQ>V hmoVo Am{U
åhUmco H$s Ho$di 7-8 AmoirVM _mPr _m{hVr Úm`Mr, Ë`mnojm A{YH$ _m{hVr ZH$mo,
Vmo VgmM Amho. dU©Z H$aVmZm ""Zo{V Zo{V'' hoM eãX eodQ>r dmnamdo cmJVrc H$s H$m`
Ë`m_wio Hw$cd¥ÎmmÝV VgmM àH$m{eV H$amdm cmJcm. Am_À`m AZoH$ Hw$c~§YZ§y r Am{U
Aer ^rVr dmQ>Ê`mgmaIo lr_hmamOm§Mo ì`{º$_Îd ! Ë`m lr_hmamOm§Mm AJXr {ZH$Q>
Á`m§Zr lrH$mH$m§{df`r {dñV¥V _m{hVr {_ioc `m AnojZo o Vmo dmMcm, Aem AZoH$ AÝ`
ghdmg àXrK© H$mi lrH$mH$m§Zm Ë`m§À`m nydg © {§ MVm_wio {_imcm. Ho$di ghdmgmZo
ì`º$s¨Zrhr `m~Ôc _mÂ`mOdi AmnUmg dmQ>cc o r {Zamem ì`º$ Ho$cr. ì`{º$e:
_mUyg g_OVmo Ago Zmhr. na§Vw EH$m g_W© Jwê$cm EH$ g_W© {eî` cm^cm Am{U nwT>o
_cmhr Vr Hw$cd¥ÎmmÝVmVrc ÌwQ>rM Amho Ago R>m_nUo dmQ>V hmoV.o
EH$ B{VhmgM KS>cm.
na§Vw lrH$mH$mhr Amnë`m ^y{_Ho$da R>m_ hmoV.o nwUo `oWrc lrgX²Jêw $ ~m~m
Voìhm `m gmè`m B{VhmgmMr _m{hVr ^º$OZm§Zm {_iUo Amdí`H$ Amho. lrgX²Jêw $
_hmamO ghò~wÕo g_m{Y_§{Xa qH$dm lrjoÌ S>ao dU `oWo Oo H$mhr àM§S> H$m`© Mmcy Amho
{XJ§~aXmg _hmamOm§À`m Am`wî`mVrc AZoH$ KQ>Zm, Á`m AmOda H$moR>ho r àH$memV
Vo Amnco gX²Jêw $ lr{XJ§~aXmg _hmamO Am{U Ë`m§Mo gX²Jêw $ lr~m~m _hmamO hoM gd©
Amcoë`m ZmhrV, Ë`m ^º$OZm§Zm _mhrV ìhmì`m, Ë`m {Z{_ÎmmZo gX²Jêw $§ Mo JwUJmZ
H$arV AmhoV, _r Ho$di Ë`m§À`m H$m`m©Mr nVmH$m nwT>o ZoV Amho, _r ñdV: `oWo H$mhr
ìhmdo, gX²Jêw $§ Mr _hVr gdmªZm {dXrV ìhmdr, `mgmR>r AmnU Amnë`m AmR>dUr
H$arV Zmhr, Aer Ë`m§Mr ÑT> ^mdZm Amho. Ë`m_wio H$moUË`mhr Mm§Jë`m H$m_mMo lo`
Amåhmcm gm§Jmì`mV Aer {dZ§Vr lrH$mH$m§Zm ^º$OZ§mZr Ho$cr Am{U Ë`mVrc
ñdV:H$S>o KoÊ`mg Vo V`ma ZmhrV. AmOhr `oWrc gd© H$ma^ma Jwé_mCcrM MmcdrV
gX²Jêw $§ À`m WmoadrMo JwUJmZ Am{U B{VhmgmMr Zm|X `m {dZ_« ^mdZoVZy Ë`m§Zr ho
AmhoV `m {dœmgmVyZ _§{XamVrc doJdoJù`m àWm-nÕVtMm CJ_ Pmcocm Amho. EH$m
AZw^d gm§{JVcoco AmhoV. ho AZw^d gm§JVmZm EH$ Jmoï Ë`m§Zr {ZjyZ gm§{JVcr hmoVr
CXmhaUmdê$Z Vo ghOnUo ñnï> ìhmdo. _§{Xam_Ü`o nmoñQ>mVyZ Oo H$mhr Q>nmc `oBc © Vo
H$s Ho$di lr_hmamOm§À`m {Zdm©UmÀ`m {Xdgmn`ªVMo KQ>ZmH«$_ _r H$WZ H$arZ. ""Zmhr
àW_ lr_hmamOm§À`m nwT>o R>do Zy , Ë`m§Zm Z_ñH$ma H$ê$Z _JM Vo lrH$mH$m§H$S>o OmVo. `m
_r AmVm Cacmo OJVmV & dV} Jwê$ gË` A§V~m©ø &&'' `m ^mdZoZo ho AZw^d
gmÜ`mem ^mgUmè`m Jmoï>r _mJrc {dMma Á`mcm g_Ooc, Ë`mcm hr lrH$mH$m§Mr ""BX§
gm§{JVë`m_wio Ë`m§Zr hr _`m©Xm AmIyZ KoVcr Amho. Am_Mo Ahmo^m½` åhUyZ àË`j
Z __'' ^mdZm g_Ooc. Voìhm AmnU H$arV Agcoë`m H$m`m©_i w o à{gÕrMm
lrH$mH$m§À`mM _wImVyZ Amåhmc lr_hmamOm§Mo M[aÌ EoH$Ê`mMr g§Yr {_imcr. Ë`m
`pËH¨${MVhr àH$mePmoV Amnë`m A§Jmda nS>Uma Zmhr `m{df`r Vo Zoh_r Xj
AmZ§XmV gdmªZm gh^mJr H$aÊ`mgmR>r ""Anma AZ§V M[aÌ ho VwPo Ÿ& dUm©d`m _mPo ~i
AgVmV. g§ñWoÀ`m {d{dY CnH«$_m§Zm dV©_mZnÌmVyZ AmVm ì`mnH$ à{gÕr {_iV
WmoS>o &&'' hr ^mdZm _ZmV ~miJyZM _r ho eãXm§H$Z gmXa H$arV Amho.

nmM ghm
ho AZw^dH$WZ nwñVH$ê$nmZo àH$m{eV hmoÊ`mgmR>r lr. à^mH$a aKwZmW D$\©$
~mimgmho~ H$mOaoH$a `m§Zr nwT>mH$ma KoVcm. gd© g§~{§ YVm§Zm àmoËgm{hV Ho$co; nmR>naw mdm
Ho$cm Am{U Amdí`H$ Vo gd© gmhmæ` Ho$co ho `oWo Z_yX H$aUo AË`§V Amdí`H$ Amho.
lrgX²Jêw $ {XJ§~aXmg _hmamO Acm¡{H$H$ H$mì` à{V^oMo coUo coD$ZM Amco hmoV.o
Ë`m_wio Ë`m§Zr Amnë`m gX²Jêw $§ À`m, lr~m~m _hmamO `m§À`m MaUr H$mì` gw_Zm§Ocr
dm{hcr. lrH$mH$m§Zr AmR>dUr gm§JVmZmM EH$m {R>H$mUr AmnUmOdi H$mì`eº$s
A§Va§J
Zgë`mMo ñnï>nUo {ZdoXZ Ho$co Amho. na§Vw Zo_Š`m AW©dmhr eãXmV Amnë`m gX²Jêw $§ Mo VwPo Zm_ JmVmo ....................................................................... 1
M[aÌ lrH$mH$m§Zr gm§{JVco Amho. XmoÝhrH$S>ho r Jwê$^º$sMm XadiUmam gwJY § gmaImM
Amho. hm AmëhmXXm`H$ gwJY § ^º$OZm§À`m _ZmVhr Xadimo hr lrgX²Jêw $ ~m~m 1. WmoS>m nyd}{Vhmg ......................................................... 3
_hmamO Am{U lrgX²Jêw $ {XJ§~aXmg _hmamO `m§Mo MaUr àmW©Zm ! 2. ~mcnU................................................................... 9

{X. 22 Am°JñQ> 2005 - {dO` nwéfmoÎm_ Omoer 3. VrW©ê$n ZmZm .......................................................... 32


nwUo.> 4. Agm gmYwgJ§ ......................................................... 50
*** 5. H$moëhmnyaMo {Xdg .................................................... 66

{Vgè`m Amd¥ÎmrÀ`m {Z{_ÎmmZo - 6. Zì`m ndm©Mr gwédmV ................................................ 78


gÒþê$ gmo{`am àW_ àH$m{eV Pmë`mnmgyZ VrZ dfm©VM Ë`mMr {Vgar Amd¥Îmr 7. ""_rM Vwcm hmH$m _marV hmoVmo !'' ................................ 103
àH$m{eV H$aÊ`mMm `moJ AmO `oV Amho hr AË`§V AmZ§XmMr Jmoï> Amho. AmOda AZoH$
8. dmhÿ hm g§gma Xodmnm`r & .......................................... 131
dmMH$m§Zr nÌmÛmao, XyaÜdZrdê$Z VgoM àË`j ^oQ>rV, `m J«§WmÀ`m dmMZmZo bm^bobm
AmZ§X, àmá Pmbobo g_mYmZ, {_imbobo _mJ©Xe©Z AJË`mZo Am_À`mn`ªV 9. Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & ......................................... 155
nmohmoM{dë`m_wio `m Amd¥ÎmrÀ`m àH$meZmbm àmoËgmhZ {_imbo Amho. lrgÒþê$ H$mH$m
_hmamOmZr H$WZ Ho$bobo AmUIr H$mhr AZw^d Am{U lr. M§ÐeoIa Omoer `m§Zr
10. Eogm Vy§ gmo{`am & ................................................... 188
aoImQ>bobr àg§Jmo{MV aoIm{MÌo `m_wio `m J«§WmMr JmoS>r A{YH$M dmT>br Amho Ago 11. àn§Mr AgmoZ na_mW© nmho & ....................................... 213
Amåhmbm dmQ>Vo Am{U Am_Mo dmMH$hr `m ~m~VrV Am_À`mer gh_V hmoVrb `m
{dídmgmZo hr {Vgar Amd¥Îmr gÒþê$MaUr AnuV H$ê$Z àH$m{eV H$aVmZm Amåhmbm 12. _hm{Zdm©U ........................................................... 221
AË`§V AmZ§X hmo>V Amho. lrgX²Jwê$ {XJ§~aXmg _hmamOm§Mr AmaVr ................................... 245
lrgX²Jwê$ ~m~m _hmamOm§Mr AmaVr .......................................... 246
{X. 13 Zmoìh|~a 2008 - {dO` nwéfmoÎm_ Omoer. lrgX²Jwê$ ~m~m _hmamOm§Mm Ym§dm ............................................ 247
nwUo

gmV AmR>
AmB©À`m _m`oZ§ _mÂ`m MwH$m§da j_oM§ nm§Kê$U KmVc§.
H$Yr _mPm hmV Yê$Z, _r AS>IiVr nmdc§ Q>mH$V
AgVmZm AmYma {Xcm, Va H$Yr VmUcoë`m Xmoardê$Z
MmcV OmÊ`mMr H$gaVhr àojH$mÀ`m ^y{_Ho$VyZ
&& VwPo Zm_ JmVmo && VQ>ñWnUo Ý`mhmicr. H$Yr {dídmg gmW© R>adë`m~Ôc
H$m¡VHw $mMr XmoZ Xw{_©i \w$c§ A§Jmda nS>cr, Va H$Yr
_§{XamVrc Zm_ñ_aUmMm e§I dmOcm Am{U _r AZdYmZmZo Pmcoë`m MwH$s~Ôc H$R>mao dmH²$VmS>Zhr
IS>~Sy>Z OmJm Pmcmo. ghm dmOco ! _§{XamV Zm_ñ_aU A§Jmda Pocmd§ cmJc§.
gwê$ Pmco ! EdT>r Pmon H$er cmJcr ? _hmamO _mPr Am{U åhUyZM CR>VmjUr _ZmV àW_ {dMma
dmQ> nmhV AgVrc ! _r JS>~S>rZo MQ>B,© Cer Jmoim H$ê$ Amcm Vmo _hmamOm§À`m Xe©Zmcm OmÊ`mg Cera Pmcm
cmJcmo Am{U jU^amVM _hmamO AmVm Amnë`mV `mMm ! KmB©KmB©Zo ñZmZ CaHy$Z _r gX²Jêw $ lr~m~m§À`m
ZmhrV `mMr OmUrd _Zmcm S>I § _mê$Z Jocr. H$mc amÌr _§{XamV Xe©Zmcm Jocmo. Zoh_rà_mUo Ü`mZmgmR>r AmgZ
_hmamOm§Mo nm{W©d eara n§MËdmV {dcrZ Pmco. Vr KmcyZ S>mi o o {_Q>c.o nU AmO _hmamOm§À`m Ag§»`
~ocmÀ`m PmS>mImcMr M§XZH$mð>mM § r {MVm AOyZ nyU© AmR>dUtZr _ZmV JXu Ho$cr hmoVr. _J _rhr Ü`mZmMm
{dPcocrhr Zmhr. {VMr qH${MV YJ AOyZ OmUdVo`. AÅ>mhmg gmoS>y Z Oo-Oo AmR>dV hmoV§ Vo-Vo _ZmV _m§S>y
na§Vw AOyZhr _Z _hmamOm§Mo _hm{Zdm©U ñdrH$mam`cm cmJcmo.
V`ma Zmhr. AmVm _hmamOm§Zm Xoh gmoS>y Z 19 df} Pmcr AmhoV.
OdiOdi 12-13 df} {XdgmVrc jU AZ² jU AOyZhr Vr ñ_aU`mÌm g§ncocr Zmhr. AOyZhr
_hmamOm§À`m ghdmgmV, Ë`m§À`m godVo , Ë`m§À`m jUmojUr _hmamOm§M§ M¡VÝ`Xm`r ApñVËd _Zmcm
{dMmamVM Jocm hmoVm. Ë`m§Mo ApñVËd hmM _mPm OmUdV AgV§. Ë`m§À`m Ag§»` AmR>dUtZr _Z
ídmgmoÀN²>dmg Pmcm hmoVm. _mPo ñdV…Mo doJio CM§~iyZ `oV.§ S>mi o o AmocmdVmV. AOyZhr !
ApñVËd, _mPo "_r'nU {dê$Z Joco hmoV.o _hmamOm§À`mM `m AmR>dUrM _mÂ`mgmR>r XrnñV§^ Pmë`m
S>mù
o `m§Zr OJ nmhV hmoVmo. H$mhr H$m_ H$aVmZm, Ë`mda AmhoV. _hmamOm§À`m Ag§»` ^º$OZm§Zmhr ho
_hmamOm§À`m ng§VrMr _mohmoa H$er CR>c o `mMrM \$º$ àH$me{H$aU _mJ©Xe©H$ R>amdoV åhUyZM hm gmam àn§M
Anojm Cacr hmoVr. `m gmè`m EH$ VnmhÿZhr WmoS>çm _m§S>cc o m Amho.
A{YH$ H$mcmdYrV _hmamO jUmojUr _cm KS>drV VwPm{M {Zamon gdmªgr _r XoVmo &
hmoV.o Ë`m§Zr H$Yr _cm ào_mlwZ§ r ÝhmD$ KmVco Va H$Yr VwPo Zm_ JmVmo AmdS>rZo &&
H«$moYm¾rMm dfm©d Ho$cm, H$Yr d{S>cm§À`m H$R>mao
{M{H$ËgH$ ZOaoZ§ _mP§ dmJU§ nmaIyZ KoVc§, Va H$Yr ***
VwPo Zm_ JmVmo 1 2 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_mÌ ñdm{^_mZr Aem Ë`m VoOñdr órZo Ho$di Am{lV åhUyZ Z amhVm CXa{Zdm©hmgmR>r
JaOy ~«m÷U gaH$mar A{YH$mè`m§Mr OodUmMr ì`dñWm H$ê$Z Amncm Am{U _wcmMm
M[aVmW© Mmc{dcm.
H$ï>miy Am{U _ohZVr Ho$ed _hmXod `m§Zr Amnë`m AmB©M © o _ZmoaW A{Ve` CÎm_
arVrZo nyU© Ho$co. _°[Q´>H$n`ªVMo {ejU nyU© H$ê$Z Ho$edamd H$coŠQ>a H$MoarV H$maHy$Z
WmoS>m nyd}{Vhmg åhUyZ éOy Pmco. 1915 - 16 À`m gw_mamcm Ë`m§Zm " hoS >ŠcmH©$ ' åhUyZ ~T>Vr {_imcr.
Vo {Xdg n{hë`m _hm`wÕmMo hmoV.o Ë`m Ym_Yw_rÀ`m H$mimV d[að>mÀ§ `m H$gmoQ>rcm CVaUmao
Am_Mo _yi CnZm_ _moK.o em{cdmhZ eH$ 1347 _Ü`o (B. g. 1425) _moKo H$m_ H$aUmè`m Ho$edamdm§Zm 1924 À`m gw_mamg amOmnya `oWo " _m_coXma ' åhUyZ
KamÊ`mVrc H$mhr Hw$Qw>~§ o H$c~wJm© `oWZy {demcJS>mMo A§_cmImcrc aËZm{JarOdirc ~T>Vr {_imcr. _mVmoltÀ`m l_m§Mo gmW©H$ Ho$ë`mMo g_mYmZ Ho$edamdm§Zm Ë`m {Xder
haMoar, hmVI§~m, cm§Om, nmdg, Xodio BË`mXr 5 _hmcm§À`m Y_m©{YH$mar, J«m_monmÜ`o, dmQ>co Agoc. Anma H$ï> H$ê$Z _wcmcm dmT{dUmè`m, Ë`mÀ`m {ejUmgmR>r KaXma
Á`mo{Vfr AmXr A{YH$mam§À`m gZXm KoD$Z H$m`_À`m dmñVì`mcm H$moH$UmV Amcr. gmoS>Umè`m _mVmoltZmgwÕm Ë`m {Xder {H$Vr YÝ` dmQ>co Agoc ?
Ë`mVrc H$mhr Hw$Qw>~§ o `WmdH$me " ImZy ' `m Jmdr `oD$Z pñWamdcr. Xaå`mZ Ë`m§Mo Ho$edamd ho gai ñd^mdmMo, namonH$mar Am{U _Z{_imD$ hmoVo. Ë`m§Mm qnS>
" Omoer ' ho Zmd ê$T> Pmco hmoV.o eoVr Am{U nm¡amo{hË` ho _w»` ì`dgm` Agcocr hr gmpÎdH$ hmoVm. Ë`m_wio _m_coXma Pmë`mdahr Ho$edamd ~Xcco ZmhrV. Ë`m H$mir
Hw$Qw>~§ o àË`oH$s e§^a-gìdmeo EH$an`ªV O_rZ ~miJÊ`mEdT>r gwñWm{nV Pmcr hmoVr. _m_coXma åhUOo \$ma _moR>m A§_cXma _mZcm OmB©. Ë`mÀ`m hmVr gÎmmhr Anma Ago.
_mPo ImnanUOmo~m ^mñH$a qMVm_Ur Omoer ho ImZy `oWM o eoVr Am{U nm¡amo{hË` {~«{Q>e gm_«mÁ`mMo à{V{Z{YËd H$aUmam _m_coXma åhUOo Xoer gmho~M Ago. na§Vw
H$arV. _hmXod ^mñH$a hm Ë`m§Mm _wcJm. {ddmh Pmë`mda H$mhr dfmªVM, ~hþYm 1880 Ho$edamdm§À`m ~m~VrV _mÌ ho gmao cmJy ZìhVo. Ë`m§Mr JmoaJ[a~m§{df`rMr Zmi VwQ>cc o r
gmcr, d`mÀ`m 32-33 ì`m dfuM _hmXod ^mñH$a `m§Mm _¥Ë`y Pmcm. Ë`m doir Ë`m§Mm ZìhVr. `m _mVrer Am{U g§ñH¥$Vrer Agcoco ZmVo AVyQ> hmoV.o _m_coXma Pmco åhUyZ
Ho$ed _hmXod hm EHw$cVm EH$ nwÌ Ho$di 2 dfmªMm hmoVm. Ë`m doir _mÂ`m nUOrZo Zm Ë`m§Mm doe ~Xccm Zm d¥Îmr ! YmoVa, eQ>,© H$moQ> Am{U S>mŠo `mcm nm§T>am é_mc Agm
åhUOo Ho$ed _hmXod `m§À`m AmB©Zo EH$ YmS>gr {ZU©` KoVcm. gw_mao 125 dfmªndy uMr Ë`m§Mm doe Ago.o Vo XodnyOm Am{U JwéM[aÌmMo dmMZ Ho$ë`m{edm` KamVyZ ~mhoa nS>V
gm_m{OH$ pñWVr nmhVm Vmo {ZU©` Ho$di YmS>grM ZìhVm, Va A^yVnyd© AgmM hmoVm, ZgV. JmoaJ[a~m§À`m AS>rAS>MUrV Ë`m§Zm _XV H$aUo, Jar~ {dÚmÏ`mªZm {ejUmgmR>r
AË`§V XyaÑï>rMm hmoVm. Amncm _wcJm ImZy `oWM o am{hcm Va Ë`mcm YS> àmW{_H$ gmhmæ` H$aUo Am{U AÞXmZ ho Ë`m§Mo d«V hmoV.o
{ejUhr {_iUma Zmhr, Ë`mMo Am`wî` Ho$di eoVr^mVr, JwaTo >mao o `m§À`m_mJo am~Ê`mVM ImZyZOrH$À`m _R> JmdmVrc am_H¥$îU _moaœo a hi~o `m§Mr H$Ý`m J§Jm~mB© {hÀ`mer
OmB©c. {edm` OwÝ`m EH$Ì Hw$Qw>~§ mVrc {dYdm órMo hV~c OrUo Amnë`mcmhr H§$R>mdo Ë`m§Mm {ddmh Pmcm. ghm _wcJo Am{U nmM _wcr Agm ^acm g§gma gwImg_mYmZmZo
cmJoc, ho {VZo _Zmo_Z OmUco Am{U EHo$ {Xder {VZo _wcmcm " _moR>m ' H$aÊ`mgmR>r Mmcy hmoVm.
OdiMo ehaJmd åhUyZ aËZm{Jarcm dmñVì`mgmR>r à`mU Ho$co. _mPo AmOmo~m Ho$ed _hmXod `m§Mm ZmoH$arMm ~hþVHo $ H$mi aËZm{Jar `oWM o Jocm.
_mÂ`m nUOrcm aËZm{JarV H$moUm AmßVñdH$s`m§Mm AmYma ZìhVm; na§Vw {Z`VrMm eodQ>Mr 5 - 6 df} gmoS>ë`mg Vo aËZm{JarVM hmoV.o lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Mo dS>rc
Ioi AJå` AgVmo. ^{dî`mV gmH$ma hmoUmè`m KQ>Zm§Mr {ZamH$ma nyd© V`mar B©ídar Am{U _mPo AmOmo~m `m§Mm JmT> ñZoh hmoVm. _hmamOm§À`m AmOmo~m§Mo aËZm{Jarcm nèømÀ`m
BÀN>oZo AmYrM gwê$ Pmcocr AgVo. aËZm{Jarcm gX²Jwê$ lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Mo AmirV Oo Ka hmoVo VoWo _mPo AmOmo~m amhV AgV. _hmamOm§Mo dS>rc Am{U _mPo
AmOmo~m har gImam_ Am{U {dîUy gImam_ Omoer `m§Mm g_W© Aml` nUOrcm {_imc; AmOmo~m EH$_oH$m§Zm ^oQ>ë`m{edm` Ë`m§Mm {Xdg _mdiV Zgo. "ñZoh~§Y' _mJrc {nT>rVyZ
WmoS>m nyd}{Vhmg 3 4 && gX²Jwé-gmo{`am &&
nwT>rc {nT>rVhr Mmcy hmoVm. Pmcm. Ë`m doir Ho$edamd nZdocMo _m_coXma hmoV.o gË`mJ«hmMo OmJr n[apñWVrda
_mÂ`m AmOmo~m§Zm Ë`m H$mir 250-300 én`o nJma hmoVm {Z`§ÌU R>do Ê`mgmR>r Vo OmVrZo hOa hmoV.o gË`mJ«h em§VnUo Am{U {eñVrZo Mmcy hmoVm.
Am{U ñdñVmB© EdT>r H$s 1 && én`mcm nmoV§^a Vm§Xyi na§Vw nmocrg AH$maU gË`mJ«htZm _maPmoS> H$ê$ cmJco, ~oS>çm Kmcy cmJco, {edrJmi
{_im`Mo. Ë`m_wio KamV àM§S> gw~Îmm ! KaMo dmVmdaU H$ê$ cmJco. gV²erc àd¥ÎmrÀ`m Ho$edamdm§Zm nmo{cgm§Mo ho {MWmdUrImoa dV©Z AmdS>co
gmpÎdH$, Ym{_©H$. EH$ ~«m÷U gJù`m {dÚmÏ`mªZm Zmhr. Ë`m§Zr nmo{cgm§Zm cmR>r_ma ~§X H$am`cm ^mJ nmSy>Z, gË`mJ«htÀ`m ~oS>çm H$mT>m`cm
`m{kH$s {eH${dÊ`mgmR>r R>odcocm hmoVm. OodU cmdë`m.
H$am`cm XmoZ AmMmar Agm`Mo. doiocm VhmZ cmJë`mZo OdiÀ`m {d{harda nmUr {nÊ`mgmR>r _m_coXma Joc.o Vr g§Yr
60-70 nmZ CR>m`Mo. {dÚmWu, JmoaJar~, gmYyZ, An_mZmZo Idicoë`m {~«{Q>eYm{O©Ê`m nmQ>rc ZmdmÀ`m nmocrg BÝñnoŠQ>aZo
nmhþUo _§S>ir, A{VWr-Aä`mJV, gmè`m§Zm VoWo AMmZH$ Am{U AH$maU Jmoir~ma gwê$ Ho$cm. Vmo amoIÊ`mgmR>r YmdV `oUmè`m
_wº$ÛmaM hmoV.o Ë`m§À`m ì`{º$_ÎdmMm Imoc R>gm _m_coXmam§dahr g§VmnmZo doS>m Pmcoë`m nmQ>rc BÝñnoŠQ>aZo Jmoù`m PmS>ë`m. `m AKmoar
lr{XJ§~aXmg _hmamOm§À`m _Zmda hmoVm. Ë`m_wio Jmoir~mamV 12 _mUgo R>ma Va e§^amda _mUgo OI_r Pmcr. _mPo AmOmo~m Ho$ed
nwT>o H$Yrhr _hmamO _mÂ`mda amJmdco H$s _hmXod Omoer {X. 26/9/1930 amoOr d`mÀ`m Ho$di ~mdÞmì`m dfu ñdmV§Í` g§Jm« _mV
åhUm`Mo, ""Vy Ho$edamdm§Mm ZmVy Amhog åhUyZ hþVmË_m Pmco.
VwPr J` H$aVmo ! '' Ia§ Va _mPo dS>rc (ZmZm) Am{U _hmamO ho Img {_Ì ! nU _cm Ë`m doir _mPr AmOr J§Jm~mB© JamoXa hmoVr Am{U nXamV 11 _wc§ hmoVr. {dZm`H$
j_m ìhm`Mr Vr aKwZmWamdm§Mm _wcJm åhUyZ Zìho Va Ho$edamdm§Mm ZmVy åhUyZ ! (_mPo _moR>o H$mH$m) Am{U aKwZmW åhUOo _mPo dS>rc, ho XmoKo OU Ë`mVë`m Ë`mV
_mÂ`m AmOmo~m§À`m AmR>dUr _hmamO a§JyZ gm§JV AgV. _hmamOm§À`m OmUVo Pmcoco. Ë`m§Zm hmVmer Yê$Z _mPr AmOr `m H$gmoQ>rÀ`m àg§JmV {dcjU
aËZm{JarÀ`m Kar XmoÝhr doim ñd`§nmH$ gmodù`mZo ìhm`Mm; nU AndmX ìhm`Mm YramZo gm_moar Jocr. _mPo gdmªV YmH$Qo H$mH$m _YwH$a Ho$ed Omoer, `m§Mm OÝ_ _mÂ`m
Ho$edamdm§Mo ~m~VrV ! Ho$edamd WoQ> ñd`§nmH$ KamV OmD$Z _hmamOm§À`m AmB©cm AmOmo~m§À`m _¥Ë`yZV§ a VrZ _{hÝ`m§Zr {X. 1/1/1931 amoOr Pmcm.
(AmOrcm) hmH$ _mê$Z åhUm`Mo, ""AJmo, _O _mÂ`m AmOmo~m§Zm EH§$Xa 7 _wcJo … {dZm`H$, aKwZmW, ^mñH$a, am_M§Ð, dg§V,
WmoS>r VwÂ`mH$S>Mr Am_Q>r {n`m`²g Xo hmo !'' à^mH$a Am{U _YwH$a. {edm` nmM _wcr hmoË`m … A{hë`m, Ðm¡nXr, grVm, Vmam Am{U
Ho$edamd é_mc H$gm ~m§YrV, Ë`m§Mo ~mocUo- _§XmoXar Aer n§MH$Ý`m§Mr Zmd§ Ë`m§Zm R>odcr hmoVr. _mÂ`m gdmªV _moR>çm H$mH$m§Mo
MmcUo H$go hmo V o ho gmao _hmamO "{dZm`H$' ho Zmd \$ma WmoS>çm cmoH$m§Zm _mhrV Agoc. Vo "XÎmyXmXm' `mM ZmdmZo KamV,
gm{^Z` XmIdrV ! ~mhoa AmoiIco Om`Mo. Am{W©H$Ñï>çm Ë`m§Mm \$magm O_ H$Yr ~gcm Zmhr. nU Vo
1930 gmcr _moR>o Mm[aÍ`dmZ hmoV.o aËZm{JarMo nmocrg nmQ>rc åhUyZ Ë`m§Zr 40-50 df} H$m_ Ho$co.
nZdoc VmcwŠ`m - Am_À`m AmOmo~m§Zr Ë`m§Zm aËZm{JarcmM JmoIco ZmŠ`mda 1927 gmcr 25-30 hOma
Vrc {MaZoa `oWo én`o KmcyZ EH$ H$mnS>mMo XwH$mZ H$mTy>Z {Xco hmoV.o na§Vw Am_À`m H$mH$m§Zr VwH$mam_m§gmaIm
{~«{Q>e gaH$ma- ì`mnma Ho$cm Am{U Vo XwH$mZ ~§X nS>co. nwT>o Ë`mZr Q>oc[a¨J \$_© H$mT>cr. 15-20
À`m {damo Y mV {edU`§Ìo KoVcr. "H$qQ>>J'da Ë`m§Mo Mm§JcoM à^wËd hmoV.o AJXr {~«{Q>e H$coŠQ>agwÕm
O§Jc gË`mJ«h VoWZy gyQ> {edyZ ¿`m`Mm. ì`dgm`mV Mm§Jcm O_ ~gcm hmoVm. nU nwT>o AÜ`mË_mH$S>o
WmoS>m nyd}{Vhmg 5 6 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ë`m§Mm AmoT>m dmT>cm Am{U hm Y§Xmhr hiyhiy ~§X nS>cm. Ë`m§À`m dmQ>çmcm Amco Am{U Vohr AmH$memVyZ drO H$mogimdr Vgo AH$ñ_mV ! Wmoaco
Y§Xm ~§X nS>cm Var Y§ÚmMr OmJm _mÌ gX¡d JO~OcocrM am{hcr. ehamVco ~§Y,y AmB© Am{U ^md§S>mg§ h EH§$Xa 13 _mUgm§Mo Hw$Qw>~§ Mmc{dÊ`mMo AmìhmZ g_moa
S>mŠ° Q>a, dH$sc, eoR> gmdH$ma, gaH$mar A§_cXma Ago doJdoJù`m joÌmVco _mÝ`da C^o am{hco. Hw$Qw>~§ mV {Z`{_V CËnÞ XoUmar ZmoH$ar Agcoco EH$_od ZmZmM hmoVo (Amåhr
qH$dm AmOÀ`m ^mfoV gm§Jm`Mo Va "H«$s_ Am°\$ X gmogm`Q>r' Agcoco cmoH$ VoWo gd© OU Ë`m§Zm " ZmZm ' åhUV Agy). g§H$Q>mZ§ m S>J_JyZ Z OmVm g_moa VmR> C^o amhÿZ
gm`§H$mir H$m_Ym_ AmQ>mno Zy `m`Mo Am{U Jßnm§Mm AÈ>m a§Jm`Mm. {dhma hm°Q>c o _YyZ _wH$m~cm H$aÊ`mMm Ë`m§Mm {Zü`r ñd^md Ë`m§Zm A_mn eº$s XoV Ago. na§Vw Varhr
_mJdcoë`m Mhm, {gJaoQ>Mr AmdV©Zo ìhm`Mr. ~hþVm§e cmoH$ "~w{ÕdmXr dJm©'Vrc OrdZmÀ`m ZídaVoMo Xe©Z AJXr VméÊ`mV Am{U Vohr XmhH$VoZo Pmë`m_wio Ë`m§À`m
Agë`m_wio VoWrc MMm©hr Cƒ nmVirdaM ìhm`Mr. _mPo gX²Jwê$ lr{XJ§~aXmg _ZmV d¡am½`mMo Am{U AÜ`mË_mMo ~rO noaco Joc.o
_hmamOhr VoWo Ho$ìhm Ho$ìhm Jßnm _mam`cm OmV AgV. {X. 26/3/1932 amoOr Hw$U} (Vm. cm§Om) `oWrc {edam_ Jmonmi JwUo `m§Mr
_mÂ`m Wmoaë`m H$mH$m§Zm AÜ`mË_mMr AmoT> hmoVr, g§V gËnwéfm§À`m ghdmgmMr H$Ý`m `_y {hÀ`mer ZmZm§Mm {ddmh Pmcm Am{U df©^amVM ~mi§VnUmV {VMo {ZYZ
AmoT> hmoVr. lr{XJ§~aXmg _hmamO d nm§JarMo {edmZ§X ñdm_r `m§Mo AmÜ`mpË_H$ _mJ©Xe©Z Pmco. 1935 gmcr nigwbo - XogmB© KamÊ`mVrc _wcrer Ë`m§Mm Xwgam {ddmh Pmcm.
Ë`m§Zm cm^co hmoV.o Vo ñd^mdmZo _¥Xy hmoV;o nU àg§Jr Vo H$R>mao hr ìhm`Mo. EH$Xm ~mOmamVyZ na§Vw Aën AmOmamMo {Z{_Îm hmoD$Z {ÛVr` nËZrhr Ho$di XmoZ _{hÝ`mVM dmacr.
OmVmZm EH$ JmS>rdmZ Amnë`m ~¡cmcm Mm~H$mZo \$moSy>Z H$mT>rV Agë`mM§ Ë`m§Zr AIoarg 1938 gmcr XodéIOdirc gm`co JmdÀ`m "H$_ir' `m nwamo{hVm§À`m
nm{hc§. aËZm{JarV nmÊ`mMr Zoh_rM Q>§MmB©. Ë`m_wio ~¡cJmS>rda 3-3 qnno cmXyZ _wcr~amo~a Pmcocm {ddmh _mÌ ZmZm§À`m OrdZmV ñW¡`,© AmZ§X Am{U g_¥Õr AmUUmam
nmUr {dH$Ê`mMm Y§Xm OmoamV Mmcm`Mm. aËZm{JarMo añVohr MT>UrMo. Ë`mV ^a XwnmaMo R>acm. 1939 gmcr _mPr _moR>r ~hrU gw_Z {hMm, Va 1941 gmcr _rZmMm OÝ_
D$Z. gH$minmgyZ Ionm KmcyZ WH$coë`m ~¡cmcm nwT>o nm` Q>mH$Ê`mMhr ÌmU ZìhV§ Pmcm.
Am{U JmS>rdmZ _mÌ Ë`mÀ`m nmR>rda gnmgn AmgyS> AmoT>V hmoVm. OmUmao-`oUmao nmhV
hmoV;o nU H$moUrM H$mhr ~mocV ZìhV§. H$maU Vmo JmS>rdmZ EH$m ~S>çm gmdH$mamMm ***
ZmoH$a hmoVm. CJmM H$moU Ë`m _mUgmÀ`m ^mZJS>rV nS>Vmo ! nU H$mH$m§Zr Vo Ñí`
nm{hco Am{U g§VmnmZo WaWaVM Ë`m JmS>rdmZmMm Mm~yH$ {hgH$mdyZ KoD$Z Ë`m§Zr
Ë`mÀ`mdaM CJmacm Am{U {dMmac§ ""Vwcm EH$ \$Q>H$m {Xcm Va H$g§ dmQ>c o ?'' gX²Jéw {dU gpÀN>î` & Vmo dm`m§ Om` {Zeof &
`m Am_À`m H$mH$m§Zr Am{U _mÂ`m d{S>cm§Zr Ë`m§À`m d{S>cm§À`m _¥Ë`yZV§ a Hw$Qw>~§ mV H$m§ gpÀN>î`|{dU {deof & gX²Jêw $ {gUo &&
O~m~XmarZo dmJyZ gmè`m§Zm ZrQ> _mJm©cm cmdc§ Am{U åhUyZ gmar ^md§S>,§ Ë`m XmoKm§Zmhr *

^mD$ AgyZhr "Ahmo-Omhmo' H$am`Mr, d{S>cm§gmaIm _mZ Úm`Mr. Omo g§gmaXw:Io XwIdbm & Omo {Ì{dYVmn| nmoibm &
_mPo dS>rc aKwZmW Ho$ed Omoer `m§Mm OÝ_ {X. 30/11/1909 amoOr Pmcm. Vmo{M A{YH$mar Ombm & na_mWm©gr &&
aËZm{JarMo nQ>dY©Z hm`ñHy$c Am{U amOmnyaMo hm`ñHy$c `m XmoZ emim§_YyZ {ejU *
KoD$Z Vo 1931 gmcr _°{Q´>H$ Pmco Am{U cJoMM aËZm{Jarcm H$coŠQ>a Am°{\$gmV ~hþ Xw:I ^mo{Jb| OoU| & V`mgrM na_mW© ~mUo &
ZmoH$arcm cmJco. na§Vw VËnydu 1930 À`m gßQ>|~a _{hÝ`mV Ë`m§Zm {nV¥{d`moJmcm g§gmaXw:ImMo{Z JwU| & d¡am½` CnOo &&
AH$ñ_mV gm_moao Omdo cmJco hmoV.o {MaZoa O§Jc gË`mJ«hmV hþVmË_m Pmcoë`m Amnë`m _ g_W© am_Xmg
d{S>cm§Mm _¥VXoh Vmã`mV KoD$Z A§Ë`g§ñH$ma H$aÊ`mMo Xw^m©½` AJXr H$modù`m d`mV
WmoS>m nyd}{Vhmg 7 8 && gX²Jwé-gmo{`am &&
cmoUr cmdyZ Vr OI_ ~ar H$arV. VmO§ cmoUr q^Vrda _mam`M§. H$moH$UmV Voìhm cmc
_mVrÀ`m q^Vr AgV, Ë`m q^VrV cmoÊ`mVrc gma§ nmUr emofc§ Om`M§ Am{U Xwgè`m
{Xder Vo H$moaS>§ Pmcoc§ cmoUr OI_oda cmdm`M§. Aer CnMmanÕVr hmoVr.
Ë`mVM AmB© _co[a`mZo AmOmar nS>cr Am{U df©^a Ë`m XwIÊ`mZo AmB©cm N>ico.
KamV XmoZ N>mQo >çm _wcr, Aeº$ Am{U AmOmar _wcJm Am{U _co[a`m A§JmV _wacocr
~mcnU nËZr, Aem AdñWoV ZmZm§Mr \$maM Vmam§~i CS>V Ago. åhUyZ _J Ë`m§Zr EH$ ~«m÷U
ór H$m_mcm R>do cr. ñd`§nmH$, KaH$m_ Aem O~m~Xmè`m ZmZm§Zr {VÀ`mda gmondë`m.
_mPm OÝ_ 29 _o 1944 åhUOo Á`oð> ew && 7, eH$ 1866 cm Pmcm. Ë`m doir _mÌ, AmB© qH$dm Amåhm ^md§S>mÀ§ `m Vã`oVr gwYmaÊ`mEodOr Vr KaH$m_ H$aUmar ~mB©M
àM{cV "~_m© Q>mB_' qH$dm "`wÕmÀ`m doi'o à_mUo 1.30 dmOVm Va ^maVr` à_mU {Xdg|{Xdg ~mig§ KoVo` ho nmhÿZ AIoa d{S>cm§Zr {Vcm H$m_mdê$Z H$mT>co Am{U
doiào _mUo Xwnmar 12.30 dmOVm Pmcm. Ë`m doir dS>rc JwhmJacm _m_coXma hmoV.o ñdV…M KaH$m_mMm Vm~m KoVcm. ZmZm§À`m H$m`©j_VoMr Am{U ghZercVoMr Voìhm
Amåhr Ë`m doir daë`m nmQ>>mVrb dPo `m§À`m KamV amhV hmoVmo. _wcmÀ`m OÝ_mMm H$gmoQ>rM hmoVr.
AmZ§X ì`º$ H$aÊ`mgmR>r Ka_mcH$sU dPo~mB© `m§À`m gm§JÊ`mdê$Z Amcoë`m gd© gH$mir CRy>Z Vo gw_Z Am{U _rZm `m _mÂ`m XmoZ {M_waS>çm ~{hUtMr doUr\$Ur,
_§S>itZm KwJè`m§~amo~a 1-1 Agmocm Zmai XoÊ`mV Amcm hmoVm. Vr AmR>dU _mPr Am§Kmoi H$am`Mo. _moR>çm gw_Zcm Vo ào_mZo "gmoÝ`m' åhUm`Mo Am{U _rZmcm "nmonQ>' !
AmB© dma§dma OmJdm`Mr. Am§Kmoi KmcVmZm Ë`m§M§ EH$ ñda{MV JmU§ _moR>_moR>çmZo Vo åhUm`Mo, ""gmoÝ`m nmonQ>
_mÌ _mÂ`m OÝ_mMm AmZ§X gmOam H$aÊ`mEdT>r gd©M n[apñWVr Mm§Jcr ZìhVr. XmoKo ^mD$ & H$[aVr X§Jm_ñVr \$ma &'' ~hþYm AmOmar AmB©Mr CUrd _wcm§Zm OmUdy Z
_cm OÝ_V…M H$mdri Pmcocr hmoVr. ñWm{ZH$ d¡Úm§À`m _VmZwgma _r \$º$ 24 Vmgm§MmM XoÊ`mMm Ë`m§Mm Vmo à`mg Agmdm. Am°{\$gcm OmÊ`mnydu OodU H$ê$Z gdmªZm dmTy>Z
gmo~Vr R>aÊ`mMr XmQ> eŠ`Vm hmoVr. na§Vw ZmZm§da Agcocm gX²Jêw $§ Mm daXhñV, Ë`m§Mr _J Vo Am°{\$gcm Om`Mo. gm`§H$mir Am°{\$gmVyZ Amë`mda nwÝhm OodUmMr IQ>nQ>.
nwÊ`mB© Am{U AmB©-ZmZm§Zr S>mùo `mV Voc KmcyZ Ho$coc
o o _mPo g§JmonZ, `m_wio _mPr ZmZm§Zm ñd`§nmH$ Mm§Jcm H$aVm `oV Ago. AJXr hmVmdaÀ`m ^mH$è`mhr Vo N>mZ H$am`Mo.
Vã`oV hiyhiy gwYmaV hmoVr. Ë`m§Zm AYyZ_YyZ {\$aVrda Omdo cmJo, Ord KamV JwV§ cocm, åhUyZ _J OmVmZm Vo
VodT>çmV ZmZm§Mr ~Xcr JwhmJahÿZ IoS>cm Pmcr. IoS>À`m d¡Úm§Zr gm§{JVc§ H$s ~amo~a EH$m EodOr XmoZ {enmB© ZoV. EH$ Ë`m§Zm _w¸$m_r _XVrg amhr Am{U Xwgè`mMo
A§JmdaM§ XyY `mcm nMUma Zmhr, Voìhm JmB©M§ XyY Úm. åhUyZ d{S>cm§Zr _J EH$ Jm`M H$m_ EH$M H$s Ë`mZo amoO gH$mir IoS>cm Kar `oD$Z _wcm§Mr »`mcrIwemcr nmhÿZ
IaoXr H$ê$Z AmUcr. a{V~mM§ XyY Mm§Jc§ {_ioc `mMr ImÌr H$m` ? Voìhm KaÀ`m Om`M§. Ë`m doir \$moZMr gmo`hr ZìhVr Am{U EdT>§ àdmgr JmS>çm§M§ Omi§hr ZìhV§.
JmB©À`m XwYmV {VßnQ> nmUr KmcyZ dmdqS>J> dJ¡ao KmcyZ CH$iyZ, \$S>Š`mda JmiyZ Ë`m_wio amoO Vmo {enmB© IoS>cm MmcV `oD$Z _mPr Vã`oV dJ¡ao H$er Amho, Kar hd§ ZH$mo
_cm M_Mm-M_Mm XyY nmOrV. Voìhm AmOÀ`mgmaIr H$m{dirda Am¡fYo, CnMmanÕVr nmhÿZ ZmZm§Zm [anmoQ>© XoÊ`mgmR>r nwÝhm MmcV ZmZm§Mm _w¸$m_ Agoc VoWo Om`Mm. _mÂ`m
ZìhVr. _mÌ Ë`m doir "S>mJ' XoÊ`mMm EH$ _moR>çm§À`mhr ghZeº$sMr narjm KoUmam Vã`oVr{df`r EdT>r gme§H$Vm hmoVr H$s _mP§ arVga Zmdhr R>do coc§ ZìhV§. "`mM§ Zmd
CnMma hmoVm. _mÂ`mda Vmohr CnMma H$ê$Z ~KÊ`mV Amcm. _mPr gJù`mV YmH$Q>r R>do y ZH$m, Zmd R>do c§V Va hm OmB©c' Ag§ Hw$UrVar gm§{JVc§. åhUyZ _cm ZwgV§ ~mi
AmË`m _§XmoXar, Amåhr gmar _wc§ {Vcm "_§XrAmË`m' åhUV Agy, Vr Ë`m doir {VWo qH$dm ~mimo~m Ag§ åhUV. Ë`m_wio _mP§ "AemoH$' ho Zmd AJXr Iyn C{eam, _mÂ`m
hmoVr. Ë`m doir _cm {VZo _m§S>rda KoVco hmoVo. earamda {d{eï> {R>H$mUr doiyÀ`m _§XrAmË`mZoM R>do c§.
H$mS>rZo MQ>H$o XoV AgV. Ago nmM MQ>H$o _cm XoÊ`mV Amco. Z§Va Ë`mda Am¡fY åhUyZ Z§Va `WmdH$me AmB© ~ar Pmcr Am{U ZmZm§Mo narjoMo Vo {Xdg g§nco. _mPr
~mbnU 9 10 && gX²Jwé-gmo{`am &&
YmH$Q>r ~hrU gwc^m {hMm OÝ_ IoS>Mm. Ë`m doir ZmZm IoS>cm gcJ 4-5 df} hmoV.o {Vcm Pmondcr hmoVr Am{U AmB© ZmZm§À`m OwÝ`m YmoVam§À`m KS>çm {VÀ`m A§Jmda
ZmZm§À`m Agr_ Y¡`m©Mr H$gmoQ>r nmhUmam EH$ àg§J Ë`m doir KS>cm. _hmË_m Jm§YtÀ`m Q>mH$sV hmoVr. nmMnmM {_{ZQ>mZ§ r nm§KéU§ ~Xcmdr cmJV hmoVr. gwMVrc Vr KaJwVr
hË`oZV§ a gmè`m _hmamï´>mV Aem§VVm {Z_m©U Pmcr hmoVr. H$moH$U {d^mJ Vwc w ZoZo em§V Am¡fY§ Mmcy hmoVr. _r Voìhm nmM-ghm dfmªMm hmoVmo Am{U Vr gmar Ymdni nmhV
hmoVm. na§Vw IoS>cm _{eXrV X§JIo moa O_md O_cm hmoVm Am{U H$moUË`mhr jUr X§½`mcm amÌ^a OmJmM hmoVmo. hVmenUo Oo hmoBc © Vo nmhÊ`mIoarO _moR>çm§À`m Var hmVmV H$m`
Vm|S> \w$Qoc Aer n[apñWVr hmoVr. Ë`m doir ZmZm EH$Q>o _{eXrV Joco Am{U Ë`m§Zr XmoÝhr hmoV§ ? AIoa nhmQ>no hmQ>o {d§My CVacm Am{U _rZmcm Pmon cmJcr. Z§VaÀ`m H$mimV
hmVm§Zr _{eXrV O_coë`m qhgH$ O_mdmcm EH$Q>çmZo amoIZy Yaco. AmB©Mr Va ^rVrZo n[a{MV S>mŠ° Q>am§Zm Ooìhm _r hm àg§J gm§{JVcm Voìhm Vo åhUmco H$s, qdMy Mmdë`mZ§Va
JmiU CS>mcr hmoVr. {VZo Ë`m§Zm AS>{dÊ`mMm à`ËZ Ho$cm. na§Vw {Vcm ~mOyg gmê$Z Vo öX`{dH$mamMm PQ>H$m `oVmo. åhUOo Ë`m amÌr _rZmcm AZoH$ doim Ago PQ>H$o Amco
_{eXrH$S>o Ymdco Am{U gmam O_md Ho$di Amnë`m Z¡{VH$ X~Xã`mZo amoIZy Yacm. AgUma. na_oídar H¥$noZM o Vr dmMcr. AmO d`mÀ`m Mm¡gï>mì`m dfuhr {VMr Vã`oV
ZmZm§Mo Y¡`©, {ZJ«hr ñd^md Am{U {ZîH$c§H$ Mm[aÍ`mMm X~X~m, `m_wio Ë`m§Zr hm Mm§Jcr Amho. B©ídar H¥$nm ! `mdoJio AÝ` ñnï>rH$aU `m ~m~VrV XoVm `oUma Zmhr.
H$R>rU àg§J EH$Q>çmZo {Z^mdyZ Zocm. {MniyUcm XÎmyXmXm§Mo EH$ Img {_Ì amhm`Mo. Vo EH$m {d_m H§$nZrV A{YH$mar
IoS> VmcwŠ`mV _m_coXma AgVmZm Ë`m§Zr EH$m _hÎdmÀ`m {df`mV cj KmVco. hmoV.o Ë`m H$mimV JmS>r ~miJÊ`mEdT>o Vo _moR>o A{YH$mar hmoV.o nU ~mocUo Adm©À`
IoS> VmcwŠ`mVrc AZoH$ Jmdm§VZy _moR>çm g§»`oZo OdmZ cîH$amV ^aVr Pmcoco AmhoV. Am{U AmË_àm¡T>rZo ^acoco ! Ë`m_wio Vo H$Yr ^oQ>m`cm Amco H$s ZmZm§Zm ^oQ>rMr
AJXr n{hë`m, Xwgè`m _hm`wÕmnmgyZ AmOn`ªV hr na§nam Mmcy Amho. H$mhr dra_¥Ë`y Am¡nMm[aH$VmgwÕm nyU© H$aVm `oV Zgo. Vo Amco H$s ZmZm _mJrcXmar OmD$Z ~gm`Mo.
nmdcoë`m OdmZm§À`m {dYdm pñÌ`m§Zm Ë`m§À`m ZmVodmBH$m§H$Sy>Z Mm§Jcr dmJUyH$ {_iV _J AmB© Ë`m§Zm MhmnmUr dJ¡ao H$ê$Z dmQ>c o m cmdm`Mr. Vo Joco H$s _JM ZmZm nwZíM
Zgo. {deofV… KaÀ`m O{_Zrdarc Ë`m§Mm h¸$ H$Yr c~mS>rZo Va H$Yr ~iO~arZo nwT>rc ImocrV `m`Mo. ZmZm§Mm ñd^md gmYm hmoVm, _Z {Z_©i hmoV,o Ë`m_wio Xm§{^H$
{hamdyZ KoVcm Om`Mm. Aer EImÚm {dYdm órMr VH«$ma Amcr Va ZmZm ñdV… Ë`m cmoH$m§Zm Vo Q>mim`Mo. H$moUmerhr AKinKi ~mocV ~gUo Ë`m§À`m ñd^mdmV ZìhVo.
~m~VrV cj KmcyZ, àg§Jr nmocrg ~imMm dmna H$ê$Z Ë`m órcm {VÀ`m Ý`mæ` Ë`mEodOr {d{dY {df`m§darc nwñVH$m§Mo dmMZ H$aUo Vo ng§V H$arV.
h¸$mÀ`m O{_ZrMm Vm~m {_idyZ XoV. ""_r VwPm ^mD$ Amho. VwPr O_rZ H$moU KoVmo Vo gZ 1951-52 À`m Xaå`mZ lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Zr Ë`m§Zm AZwJ«h XoD$Z
_r nmhVmo,'' Aem eãXmV Vo {Vcm Yra Úm`Mo. Aer AZoH$ àH$aUo Ë`m§Zr VS>rg ZmWn§WmMr Xrjm {Xcr hmoVr. g§VdmL²>_` Am{U {d{dY AmÜ`mpË_H$ {df`m§Mo Ë`m§Mo
cmdcr Am{U AZoH$ Agmhmæ` {ó`m§Mo Amerdm©X {_i{dco. ho Amerdm©X Ë`m§Zm gImoc dmMZ hmoV.o AÝ`hr AZoH$ {df`mV Ë`m§Zm ag hmoVm. Ë`m_wio dmMZ AI§S>
Am`wî`^a H$dMHw$§ S>cm§gmaIo cm^co. hr Ë`m§À`m _ZmMr "g§dXo ZercVm' AmO gaH$mar MmcyM Ago.
H$ma^mamV ¹${MVM AmT>ic o . {MniyUhÿZ ZmZm§Mr ~Xcr Hw$S>micm Am{U VoWZy cJoMM d|Jëw `m©cm Pmcr. VoWo
IoS>hZÿ ZmZm§Mr ~Xcr {MniyUcm Pmcr. Vo ~hþYm 1949-50 gmc Agmdo. n{hcrV _mPo Zmd KmcÊ`mV Amco. na§Vw AmOmanUm_wio _r \$magm emioV OmD$ eH$cmo
Amåhr Voìhm {MniyUcm nmJoda EH$m ^mS>çmÀ`m KamV amhV hmoVmo. AÜ`m© ^mJmV Zmhr. Ë`m doir EH$ ~mJmB©VH$a_mñVa åhUyZ hmoVo, Vo _cm Kar {eH$dm`cm `oV.
_mcH$ Am{U AÜ`m© ^mJmV Am_Mo {~èhmS>. Am_À`m Ka_mcH$m§H$S>o ^wemMr H$mnS>r Mm§Jco ghm \$yQ> C§M, H$mioH${^Þ, ñdÀN> M_H$Xma XmV, XwQ>mJ§ r YmoVa, eQ>,© H$mim
IoiUr ~ZdrV. hÎmr-KmoS>o Aer IoiUr ~Z{dÊ`mMm H$m`©H$« _ amÌr Mmcm`Mm. Amåhr H$moQ>, H$mir Q>mno r Am{U nm`mV H$aH$a dmOUmè`m H$moH$Ur dhmUm ! d{S>cm§Zr 10
^md§S>o VoWo cwS>~wS>m`cm OmV hmoVmoM. amÌr H§${XcmÀ`m àH$memV IoiUr ~Z{dUo én`o \$s R>adcr hmoVr. Ë`m H$mir {ejH$m§Zm 40 én`o nJma Agm`Mm. `m
Mmcm`Mo. Ë`m§À`m d Am_À`m_Ü`o EH$ gm_mB©H$ AmoQ>r hmoVr. VoWo EH$Xm _rZmcm {d§My ~mJmB©VH$a_mñVam§Àmm {Zñn¥hnUm {dcjU hmoVm. _mÂ`m AmOmanUm_wio H$YrH$Yr
Mmdcm. amÌ^a doXZoZo Vr Vi_iV hmoVr. A§Jmcm XaXê$Z Km_ gwQ>V hmoVm. H$m°Q>da {eH$dUrMo ImS>o hmoV. Voìhm ~mJmB©VH$a_mñVa VodT>çm {Xdgm§Mo n¡go KoV ZgV. Am_Mo
~mbnU 11 12 && gX²Jwé-gmo{`am &&
ZmZmhr VgoM ! Ë`m_wio ZmZm AmJ«h H$ê$Z Ë`m§Zm n¡go XoD$ nmhV ! ZmZm åhUV, ""{eH$dUr Amåhr lrH¥$îU OmoetÀ`m nmo_|S>rÀ`m Kar e{Zdma, a{ddmar gwÅ>rV OmV Agy.
Pmcr Zmhr Var Vwåhmcm Ion Kmcmdr cmJcr hmoVr, Voìhm Vwåhr n¡go KoUo AJXr amñV Am_À`mVë`m _wcr OodU H$am`À`m. Amåhr _wc§ Zmair nmo\$itÀ`m ~mJm§VZy _Zgmoº$
Amho.'' Ë`mda _mñVa åhUV, ""_mPr Ion Pmcr ho ~amo~a ! nU Ë`m~amo~a _cm ^anoQ> Ioim`Mmo. {ZgJm©Mm daXhñV Agcoc§ nmo_S| >r Jmd Am_M§ AmdS>V§ {R>H$mU hmoV.§
ImUo Am{U Mhm AmnU {Xcm Amho. Voìhm {eH$dUrÀ`m ImS>çmMo n¡go H$mhr _r KoUma lrH¥$îU OmoetMm _wcJm cú_U hm Am_Mm ZoVm ! Ë`mÀ`m ZoV¥ËdmImcr H$Yr
Zmhr.'' Am`wî`mV Aer {Z_©i _ZmMr, gMmoQ>rMr _mUg§ ^oQ>Uo ho Amnco ^m½``moJM ^JdVr ~§Xa, H$Yr _m§S>dr dJ¡ao ^mJmV g_wÐ {H$Zmar dmiyV Ioim`cm Om`Mmo. H$Yr
AgVmV. WoQ> {H$ëë`mda ñdmar ìhm`Mr. _mÌ _icoë`m dmQ>Zo o Amåhr ¹${MVM Jocmo. Vmo Zoh_r
~mJmB©VH$a_mñVa gm`§H$mir 5Ÿ&& dmOVm `m`Mo. EH$ Vmg {eH$dUr ! Ë`m§Zr doJdoJù`m dmQ>m emoYZy H$mT>m`Mm. EH$Xm aËZm{Jarcm gH©$g Amcr hmoVr. Amåhr Vr
_cm "lrJUoem' {eH$dm`cm gwédmV Ho$cr. nU {cnr~m~V _mÂ`m ñdV:À`m H$mhr nm{hcr. _J Am_Mr gH©$g gwê$ ! OmoetÀ`m A§JUmVë`m _m§S>dmV Am_À`m gH©$gMo
R>m_ H$ënZm hmoË`m, Ë`m_wio _r Ë`m§Zm n{hë`mM {Xder gm§{JVco H$s Vw_Mr hr Or Ioi ìhm`Mo. nmiUm ~m§YZy PmoH$o ¿`m`Mo, Pwë`mcm nm` AS>H$dyZ CcQ> PmoH$o ¿`m`Mo.
"lr' Amho hr ~amo~a Zmhr. _mPr "lr' Amho Vr hr Aer Amho. Vr _r AerM H$mT>Vmo Vmo H$am`Mm Am{U Amåhmcm H$am`cm cmdm`Mm. Ë`mZ§ Hw$Ry>ZVar EH$ Omi§gÕ w m n¡Xm
Am{U AerM H$mT>Uma Amho ! Ho$c§ hmoV.§ _J Amåhr Ë`mV dê$Z CS>çm dJ¡ao _mam`Mmo. nwT>o cú_U Omoer nQ>dY©Z
""VwPr "lr' hr VwPr d¡`{º$H$ {cnr Amho. Vr \$º$ VwÂ`mnwaVr Amho. Vr gdmªZm hm`ñHy$cMo {àpÝgnm°c åhUyZ {Zd¥Îm Pmco.
g_OUma Zmhr. gdmªZm g_OÊ`mgmR>r gd©_mÝ` {cnrM dmnamdr cmJoc. VaM gdmªMo aËZm{Jarcm VwH$mam_ agmi åhUyZ EH$ J¥hñW Vocr AmirV amhm`Mo. Zé^mD$
{dMma Vwcm Am{U VwPo {dMma gdmªZm g_OVrc !'' Ag§ gw_mao 15 {Xdg IM©yZ nQ>dY©Zm§Mo "lrH¥$îU ^dZ' ZmdmMo hm°Q>oc hmoVo. Ë`mÀ`m eoOmar `m§M§ qenrH$m_mM§
~mJmB©VH$a_mñVam§Zr _mÂ`m Jir CVadc§ Am{U _JM _r _mPr ñdV§Ì {cnr Q>mHy$Z XwH$mZ hmoV.§ Am_À`m AmOr, AmOmo~m§nmgyZ Ë`m§M§ Am_À`m Kar `oU§ OmU§ hmoV.§ `m
gd©_mÝ` {cnrÀ`m dmnamcm amOr Pmcmo. Varhr _cm EH§$Xa {ejUm~Ôc \$ma AmdS> gmV Omoer ~§YM §y m Vmo AmR>dm ^mD$ åhUmdm EdT>§ JmT> ào_ Ë`m§Zr Am_À`m Kamda Ho$c§.
{Z_m©U Pmcr ZìhVr. H§$Q>mim Amcm H$s _r _mP§ Aä`mgmM§ nwñVH$ cndyZ R>do m`Mmo. Am_À`m KamVrc ~m`H$m§Mo H$nS>o Vo {edm`Mo. åhUOo Ë`m AYyZ_YyZ IU Ë`m§À`mH$S>o
OmJmhr Zm_r hmoVr. {Zimema g_wÐ, Ë`mV H$_im_Ü`o ^JdmZ {dîUy C^o AmhoV, hmVr Q>mH$m`À`m, Ë`m IUm§Mo ãcmD$O {edyZ `oV qH$dm Zmhr ho _cm _mhrV Zmhr. Amåhr
e§I, MH«$, JXm, nX²_ dJ¡ao AmhoV Aer Am_À`m KamV EH$ {dîUyMr ^cr _moR>r nwT>o _moR>o Pmë`mda aËZm{Jarcm H$mH$m§H$S>o ImcÀ`m AmirVrc KamV Jocmo H$s Vo VoWo
Vg~ra hmoVr. Ë`m {MÌm_mJo _r _mP§ nwñVH$ cndyZ R>do m`Mmo. _mÌ AmB© I_H$s hmoVr. `oD$Z Amåhmcm ào_mZo M¸$ {eì`m Kmcm`Mo, ""XXX, AmVm Vwåhr _moR>o PmcmV, {eH$cmV.
Vr {enm`mcm nmR>dZy ~mOmamVyZ Xwga§ nwñVH$ hOa H$am`Mr. n{hcrÀ`m nwñVH$mMr AmVm Am_À`mgma»`m Jar~mH$S>o H$emcm `mc ?'' Ë`m_wio aËZm{Jarcm Joc§ H$s àW_
qH$_V AmUm-XmoZ AmUo Agoc. H$mH$m§À`m XwH$mZmV JmoIco ZmŠ`mda Om`M§. VoWZy _J VwH$mam_ agmi `m§À`m XwH$mZr.
XwgarV _r aËZm{JarÀ`m {dR>m~o mÀ`m XodimOdi Agcoë`m XmoZ Z§~aÀ`m emioV VoWo Vo {_gi, ^Or, Mhm dJ¡ao XoD$Z Am_M§ Am{VÏ` H$am`Mo Am{U _J Amåhmcm
OmD$ cmJcmo. H$maU ZmZm§Mr Voìhm aËZm{Jarcm {S>pñQ>>´ŠQ> cmoH$c ~moS>mM
© o goH$o« Q>ar åhUyZ hiyM {gJaoQ> H$mTy>Z Úm`Mo. Am_M§ Yy_n« mZ nyU© hmoBn© `ªV XwH$mZmÀ`m XmamV C^o amhÿZ
~Xcr Pmcr hmoVr. Ë`m doir _moR>o H$mH$m, ZmZm, H$ñQ>__Ü`o Agcoco dg§VH$mH$m Am{U H$moUr AmoiIrMm AmcmM Va Ë`mcm XmamVyZM naVdm`Mo. Ë`m§À`m _mÂ`m d`mV Mmirg
nmoñQ>mVco à^mH$aH$mH$m Ago Mm¡Ko ^mD$ EH$Ì amhV hmoV.o ImcÀ`m AmirV nmo_S| >rÀ`m dfmªM§ A§Va hmoV.§ Varhr Ë`m§Zr Amåhmcm ~amo~arZo dmJdc§. hr gd© Am_À`m AmOmo~m§Mr
lrH¥$îU Omoem§M§ Ka hmoV§. Ë`m§À`mH$S>o Am_M§ {~èhmS> hmoV§. {Xdg _moR>o _OoMo hmoVo. nwÊ`mB© hmoVr.
Amåhr amhV hmoVmo Ë`m KamVrc VgoM ~mOyÀ`m Zé^mD$ nQ>dY©Zm§H$S>rc Am{U Ë`m `m aËZm{JarÀ`m _w¸$m_mVM _cm _mPo gX²Jêw $ lr{XJ§~aXmg _hmamO `m§Mo n{hco
nwT>rc KamVrc Aer 20-25 _wcm§Mr EH$ Q>mi o r VoWo V`ma Pmcr hmoVr. H$YrH$Yr Xe©Z Pmco. Ë`m doir _hmamO Am_À`m Kar _w¸$m_mcm hmoVo. amÌm¡ 8-8Ÿ&& dmOVm
~mbnU 13 14 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamO Kar `m`Mo. Vmon`ªV Amåhm _wcm§Mr OodUo dJ¡ao CaHy$Z Am_Mr admZJr gmao AdH$me ì`mnyZ Q>mH$m`Mm. _oK JO©Zogma»`m J§^ra ÜdZrgmo~V hmoUmao ho
Vi_Oë`mdarc EH$m ImocrV Pmcocr Agm`Mr. Amåhm _wcm§Mm Ìmg _hmamOm§Zm àH$mechatMo Vm§S>d ghZ H$aUo AeŠ` hmoD$Z ^rVrZo qH$H$mir \$moS>yZ _r OmJm hmoV
hmoD$ Z`o åhUyZ hr H$miOr KoVcr Om`Mr. _hmamO, XmXm, ZmZm AmXr _moR>çm cmoH$m§Mm Ago. _mÌ Ë`m doir AmB©cm ho ñnï> H$ê$Z gm§JÊ`mEdT>r g_O _cm ZìhVr. `mcm
dmda _mS>rda EH$m _moR>çm hm°cdOm ImocrV Ago. na§Vw EH$ {Xdg _hmamO Amco Voìhm H$mhrVar ~mhoaMr ~mYm Pmcr Aem g_OwVrZo AmB© _J _m§{ÌH$mH$Sy>Z H$mhr CnMma
_r ~mhoa IoiV hmoVmo. _cm nmhÿZ H$ê$Z KoD$ cmJcr. Vmo _m§{ÌH$ _cm EH$mM OmJr S>m~§ Zy R>do Zy CnMma H$ê$ nmhm`Mm.
Ë`m§Zr {dMmaco, ""hm H$moU _wcJm Ë`m Ë`mÀ`m AmOmamnojmhr ÌmgXm`H$ CnMmam§Zm H§$Q>miyZ _J _r nwT>onwT>o `m{df`r
Amho ao aKwZmW ?'' d{S>cm§Zr Vmo AmB©cm H$mhr gm§JU§M gmoS>yZ {Xc§.
Amncm _wcJm Agë`mMo gm§{JVco. _mÌ _hmamOm§Zr _cm CnmgZm_§Ì {Xcm VoìhmnmgyZ hm Ìmg nyUn© Uo ~§X Pmcm.
Ë`m§Zr ZmZm§Zm _cm _mS>rda KoD$Z AmO _mÂ`m cjmV `oV§ H$s Vmo AZw^d åhUOo "Ìmg' ZìhVm Va ""q~Xy_mOr gmao Joco
`oÊ`mg gm§{JVco. BH$S>o AmB© Km~ar g_mdmoZŸ & q~Xwco \$moS>mZo n¡c Joco &&'' `m àH$maMr Vr AmÜ`mpË_H$ AZw^Vy r hmoVr.
Pmcr H$s Amnë`m _wcmZo H$mhrVar Amåhr 1952 gmcr aËZm{Jarcm ImcÀ`m AmirV amhV hmoVmo VoìhmMr KQ>Zm.
AmJirH$ Ho$cr Agmdr Am{U ZmZm§Zm Mma _{hÝ`m§gmR>r {MniyUcm H$mhr gaH$mar H$m_m{Z{_Îm amhmdo cmJco hmoV.o
erK«H$monr _hmamO AmVm Ë`mcm ZmZm {MniyUcm EH$Q>M o amhV hmoV.o Voìhm _{hZm^a _hmamOhr Ë`m§M~o amo~a amhÊ`mgmR>r
{ejm H$aUma. AmVm Ë`mMr H$mhr Joco hmoVo.
I¡a Zmhr. na§Vw Pmc§ Vo dooJi§M. ZmZm§Zr VoWo OodUmgmR>r EH$m ~«m÷U Hw$Qw>§~mV S>~m cmdcm hmoVm. XmoÝhr doim
_hmamOm§Zr _cm Odi ~mocmdyZ KarM S>~m `m`Mm. ZmZm gH$mir 10 dmOVm H$m_mcm Om`Mo. _hmamO KamVM EH$m
_m§ S > r da ~gdco Am{U _cm IwMuV ~gyZ Agm`Mo. BVaoOZ§mZm Vo VoWo ~gyZ Vo H$m` H$arV AmhoV ho WmoS>M o H$iUma ?
CnmgZm _§Ì gm§{JVcm. ZmZm§À`m Ë`m§Mr Q>rH$m{Q>ßnUr gwê$ Pmcr Voìhm _hmamO åhUmco H$s _r VwÂ`mH$S>o amhVmo ho cmoH$m§Zm
AmZ§Xmcm nmamdma Cacm Zmhr. Vo nmhdV Zmhr. Vo H$mhr~mhr ~mocV AgVmV. ZmZm åhUmco, ""cmoH$m§Mo H$m` OmVo Vwåhr
åhUmco , ""Aao , Vy Ho $ dT> m `oWo am{hcmV Va ? Vwåhr cj XoD$ ZH$m. AmZ§XmZo amhm åhUOo _cmhr AmZ§X dmQ>c o .''
^m½`dmZ ! EdT>çm chmZ d`mV EH$ {Xdg amÌrMm S>~m Amcm. ZmZm§Zr dmTy>Z VmQ>o V`ma Ho$cr. _hmamO `oD$Z
Vwcm àË`j _hmamOm§H$Sy>Z CnmgZm {_imcr.'' ~gco nU VmQ> ~mOycm gmê$Z åhUmco, ""ho AÞ _cm ZH$mo. ho AÞ An{dÌ Amho. _r
Hw$S>micm AgVmZmM _cm EH$ {d{MÌ Ìmg gwê$ Pmcm hmoVm. PmonVo AgVmZmM ImUma Zmhr.'' _J Ë`m amÌr XmoKho r CnmerM am{hco. gH$mir _hmamO aËZm{Jarcm
_ñVH$m_Ü`o àIa àH$me_mZ Aem q~XyMm ñ\$moQ> ìhm`Mm Am{U _r PmonVo Zy qH$MmiV naV Joc.o Z§Va ZmZm§Zm S>~m AmUUmè`m _mUgmOdi Mm¡H$er H$aVm§ g_Oco H$s Ë`m
OmJm ìhm`Mmo. _mÂ`m AmoaS>Ê`m_wio AWm©VM AmB©hr OmJr ìhm`Mr. AYyZ_YyZ hmoUmè`m {Xder OodU H$aUmar ór _m{gH$ Y_m©V hmoVr. ZmZm§Zm _hmamOm§À`m A§Vkm©ZmMr Aem
`m àH$mam_wio _cm H$mhr Ìmg OmUdV Zgcm Var AmB© _mÌ H$miOrV nS>cr. chmZ VèhoZo nyU© à{MVr Amcr.
d`m_wio _r _cm Z¸$s H$m` hmoVo Amho Vo ZrQ>nUo gm§Jy eH$V Zgo. AmOhr _cm Vmo _hmamO Zoh_r ZmZm§er Jßnm _maVmZm Amnë`m gX²Jêw $§ Mr, lr~m~m _hmamOm§Mr
AZw^d ñnï> AmR>dVmo. A{Ve` gyú_ na§Vw àIa Agm EH$ VoOmoq~Xy ZOaog_moarc Wmoadr dU©Z H$am`Mo, Ë`m§À`m Jmoï>r gm§Jm`Mo, Ë`m_wio ZmZm§À`m _ZmV lr~m~m§À`m
A§Yma^aë`m AdH$memÀ`m nmoH$irV PnmQ>çmZo àgaU nmdV Amnë`m àIa VoOmZo Xe©Zm~Ôc AmoT> cmJyZ am{hcr hmoVr. lr~m~m§À`m Xe©Zmcm _r Ho$ìhm OmD$ Ag§ ZmZm§Zr
~mbnU 15 16 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{dMmac§ Voìhm _hmamO åhUmco, "Vy H$mhr OmD$ ZH$mog. \$º$ gìdm én`mMr EH$ _{ZAm°S>a© EH$ {Xdg Kar EH$ nmocrg
H$a !' Ë`mà_mUo ZmZm§Zr Ë`m§Zm _{ZAm°S>a© Ho$cr. {VMr ~m~m§À`m ghrMr nmdVr Amcr, Amcm Am{U _moR>_moR>çmZo ~mocy
Voìhm _hmamO åhUmco, ""VwPo H$m_ Pmco ! lr~m~m H$moUmH$Sy>Zhr n¡go ñdrH$marV ZmhrV. cmJcm, ""Vw_Mm _wcJm _wctÀ`m
n¡emMr ew{MVm nmhÿZM Vo n¡go ñdrH$maVmV.'' emioV H$m OmVmo ? Ë`mÀ`m~Ôc
CnmgZoV ew{MVoMo _hÎd {H$Vr Amho `mMm àË`` XoUmar KQ>Zm EH$Xm ZmZm§À`mM VH«$ma Amcr Amho. ~mocdm Ë`mcm
~m~VrV KS>cr. gmc 1962-63 Agmdo. ZmZm§Mr JwéM[aÌ nmam`Uo gX¡d MmcyM _mÂ`m g_moa !'' Ë`mMm CJ« AdVma,
AgV. JwéM[aÌmMo nmam`U Ho$ë`mda ZmZm AmdOy©Z Xm§nË` ^moOZgwÓm Ë`mM doir ^gmS>m AmdmO `mZo _r h~Hy$ZM
KmcrV. na§Vw EH$Xm Ë`m {Xder AmB©cm AS>MU hmoVr åhUyZ ZmZm§Zr eoOmaÀ`m EH$m Jocmo Am{U _r CÚmnmgyZ _wcm§À`m
n[a{MV ~mBªH$Sy>Z ñd`§nmH$ H$a{dcm Am{U Xm§nË`-^moOZmMm ~oV nma nmS>cm. _mÌ emio V OmB© Z Ago H$~y c Ho $ co .
amÌm¡ PmonVo ZmZm§Zm H$moUrVar Amncm Jim Xm~V Amho Am{U AmnU JwX_ê$Z Jocmo AmB©Zho r _mÂ`mdVrZo _Ü`ñWr Ho$cr
AmhmoV `mMr OmUrd Pmcr. ZmZm IS>~Sy>Z OmJo Pmco. gdmªJmcm Km_ \w$Q>cm hmoVm. Am{U Xw g è`m {Xdgmnmgy Z _r
Ë`m {d{MÌ AZw^dm{df`r {dMma H$arV AgVmZm ZmZm§À`m _ZmV Ë`m {XderÀ`m _w c m§ À `m emio V OmD$ cmJcmo .
nmam`UmÀ`m KQ>ZmH«$_mMr COiUr Pmcr Am{U Ë`mV CUrd OmUdcr Vr \$ŠV ^moOZ hiyhiy _cm _mÂ`m emioMr JmoS>r
AmB©Edo Or Xwgè`m ~mBªH$Sy>Z H$adyZ KoVë`mMr. _J ZmZm§Zr àmW©Zm Ho$cr H$s _r nwÝhm cmJcr Am{U _J _r {Z`{_V Ë`m emioV OmD$ cmJcmo.
Xm§nË`^moOZ KmcVmo. Ë`mà_mUo Ho$ë`mda nwÝhm Vmo AZw^d Amcm Zmhr. nwT>o _r H$m°cO
o mV AgVmZm {df`mdê$Z {df` {ZKmcm Voìhm ZmZm hgV åhUmco,
gX²Jêw $§ darc AT>i {Zð>_o i
w o ZmZm g§H$Q> àg§Jr H$Yr ^m§~mdyZ Joco Ago hmoV Zgo. ""Aao _rM Ë`mcm nmR>dcm hmoVm ! ZmhrVa nmocrg _m_coXmamÀ`m _wcmcm X_ XoÊ`mMo
aËZm{Jarcm AgVmZm EH$Xm ZmZm§da Agm àg§J Amcm H$s ZmZm em¡Mmcm Joco AgVmZm YmS>g H$arc H$m` ?''
em¡MHw$nmVM EH$ _moR>m ZmJ g_moa \$Um H$mTy>Z ~gcm hmoVm. nmD$U Vmg ZmZm VoWo Ë`m AmYr Amåhr H$UH$dcrcm AgVmZm Am_À`m eoOmar EH$ {ejH$ amhm`Mo.
ZmJmda Ñï>r amoIZy {ZíMc ~gco hmoV.o Z§Va Vmo ZmJ _mJÀ`m _mJo diyZ {ZKyZ Jocm. Vo Mm§Jco gwg§ñH¥$V hmoVo. Ë`m§M§ dmMZ Mm§Jc§ hmoV§. Jmoï>r gm§JÊ`mMr AmdS> hmoVr.
ZmZm em¡Mmcm Joco Ë`mcm Iyn doi Pmcm, AOyZ H$go naV Amco ZmhrV åhUyZ AIoa Am_À`m d{S>cm§Zmhr CÎm_ VèhoZo JmoîQ>r aMyZ gm§JVm `oV AgV. Am_À`m d{S>cm§Zr
Ë`m§Zm nmhm`cm AmB©Zo XmXm§Zm (XÎmmon§V Omoer) nmR>dco. WmoS>çm doimZo XmoKo naV aMcocr EH$ JmoîQ> emioV gm§JZy Ë`mZr CÎm_ H$WmH$WZH$ma åhUyZ cm¡{H$H$ {_idcm
Amë`mda Pmcm n«H$ma gm§JZy ZmZm åhUmco, ""AmO H$mi Amcm hmoVm, na§Vw gX²Jêw $ lr hmoVm. Voìhm gm`§H$mir 7-7Ÿ&& dmOVm OodU§ Pmcr H$r Amåhr ^md§S>§ Ë`m JwéOtH$S>o
{dÇ>camdm§Zr dmMdco !'' Img am_m`UmVrc Jmoïr> EoH$m`cm Om`Mmo. Vohr a§JdyZ a§JdyZ am_m`U H$Wm Amåhmcm
{VgarV _r nwÝhm d|Jëw `m©cm Amcmo Am{U WmoS>mWmoS>m emioV éiy cmJcmo. _mÂ`m gm§Jm`Mo. _mÌ am_mÀ`m dZdmgmMr doi Odi Amcr H$s _r AñdñW ìhm`Mmo Am{U
_moR>çm ~{hUr H$Ý`m emioV Om`À`m. _mPr emim am_oœa _§{XamOdi hmoVr. Amåhr JwéOr§Odi {dZ§Vr dOm hÅ> Yam`Mmo H$s Vwåhr am_mcm dZdmgmV nmR>dy ZH$m. Ë`mcm
~amo~aM emioV Om`cm {ZKm`Mmo. na§Vw AcrH$S>o Mm¡H$mV S>mì`m ~mOycm diyZ ~{hUr amÁ`{^foH$M H$ê$Z Q>mH$m. JwéOr åhUm`Mo, ""Aao Og§ KS>c§ Vg§ _r gm§JVmo. VwPr
H$Ý`m emioÀ`m añË`mZo {ZKmë`m H$s _r åhUm`Mmo H$s _r EH$Q>m {VH$S>o OmUma Zmhr. am_m~ÔcMr g{XÀN>m Mm§JcrM Amho. nU ho Ag§M KS>c§`, Ë`mcm _r Var H$m`
_r Vw_À`m~amo~a `oVmo. _cm ~KyZ _mÂ`m ~{hUtZm cmO dmQ>m`Mr. Ë`m _cm ""~m`H$mV H$ê$ ?'' _J _r \w$a§JQy>Z Jmoï> AYu Q>mHy$Z naV `m`Mmo. ~{hUr _mÌ Jmoï> nyU© H$ê$ZM
nwéf cm§~moS>m'' dJ¡ao {MS>dm`À`m. 9-9Ÿ&& dmOVm `m`À`m. Ë`m ~mcd`mV am_mMm dZdmg _mÂ`m _Zmcm _mÝ` ZìhVm,
~mbnU 17 18 && gX²Jwé-gmo{`am &&
ghZhr hmoV ZìhVm. {~KS>ë`m_wio dma§dma em¡Mmcm Omdo cmJV hmoV.o KamnmgyZ em¡Mmc` Mm§Jco VrZeo
_mPr Mm¡Wr B`Îmm Hw$S>miÀ`m emioV Pmcr. Am_Mo ~moS>d© Ho $a åhUyZ EH$ {ejH$ \w$Q>m§nojm OmñV A§Vamda, Va {dhrahr VerM XrS>-XmoZeo \w$Q>m§da. Ionm KmcyZ _r
hmoV.o Ë`m§Zr _mPr j_Vm AmoiIcr hmoVo r åhUyZ _cm Ë`m§Zr ñH$m°ca{enÀ`m narjocm h¡amU Pmcmo hmoVmo. Ë`mVM XmoZ doim _mPo H$nS>o Iam~ Pmco. AmB©Zo XmoÝhr doim ñdV:
~gdc§ Am{U _r ñH$m°ca{en {_idcr. _{hZm 4 é. à_mUo 3 dfm©Mo 144 é. _cm H$nS>o YwVco. {Vgè`m doir _mÌ AmB©Zo _cmM _mPo H$nS>o Ywdm`cm cmdco. Ë`m d`mV
EH$X_M {_imco. Vo n¡go H$moR>Vo ar IM© hmoD$Z OmVrc åhUyZ AmB©Zo Ë`mMr XmoZ Vmoù`mMr AmOmar AdñWoV _r {d{harda H$nS>o YyV AgVmZm eoOmar _mÂ`m {VKr ~{hUr Hw$VyhcmZo
gmoÝ`mMr gmIir H$ê$Z KoVcr. Ë`m doir 60-65 é. Vmoim Agm gmoÝ`mMm Xa Agmdm. nmhV Cä`m hmoË`m.
_mÂ`m Am`wî`mVrc Vr n{hcr H$_mB© _r AOyZhr OnyZ R>do cocr Amho. Hw$S>micm Amåhr gaH$mar ~§Jë`mV amhV hmoVmo. gmd§VdmS>rÀ`m amOm§Mo Vo aoñQ
Hw$S>micm AgVmZm Voago ~m§~S>çm©Mo H$mH$m _mB©UH$a åhUyZ ZmZm§Mo EH$ ñZohr >hmD$g hmoV.o Ë`m_wio Vmo ~§Jcm A{Ve` ^ì` hmoVm. g^modVr 8-10 EH$amMo Amdma,
hmoV.o nmQ>JmdMo R>mHy$a ho Ë`m§Mo OmdB©. ho R>mHy$a Hw$Q>>w~§ r` H$moëhmnwamV déUVrW© doerOdi _Yo _moR>_moR>çm H$mMm§À`m ^ì` {IS>Š`m, 10-10 \w$Q>r ^ì` XadmOo Agcocm ~§Jcm.
amhm`Mo. Hw$S>micm Amco H$s `m R>mHy$am§Zm ZmZm AmdO©Zy Am_À`m Kar ~mocmdyZ 2-2 Ë`mMo N>V Mm§Jc§ 14 \y$Q> C§M hmoV.§ dS>rc {\$aVrcm Joco H$s AmB© Ë`m EdT>çm _moR>çm
{Xdg Ë`m§Mo AmXam{VÏ` H$arV. EH$Xm `m R>mHy$am§Zr \$maM AmJ«h Ho$cm åhUyZ ZmZm§Zr KamV VrZ chmZ _wcm§Zm KoD$Z
Mma {Xdgm§gmR>r H$moëhmnyacm Om`Mo R>adco. Amåhr EH$ ^mS>çmMr JmS>r R>adcr. Ë`m amhm`cm Km~amMr. _J dS>rc
doir N>mQo >çm S>mO° qH$dm eoìhamoc>o JmS>çm ^mS>çmZo {_iV Am{U Ë`m§Zm Img "Qy>[a§J' amÌrgmR> r gmo ~ Vrcm Hw $ Um
JmS>r Ago åhUV. Va Aem "Qy>[a§J'Zo Amåhr gd© H$moëhmnyacm Jocmo. R>mHy$am§Zr Am_Mr {enm`mcm dJ¡ao gm§Jm`Mo. Ë`m
\$ma Mm§Jcr ì`dñWm R>do cr hmoVr. A{Ve` {Oìhmù`mZo Ë`m§Zr Am_Mm gËH$ma Ho$cm. _moR>çm AmdmamV AZoH$ dooim _r
VoWo Ë`m§Zr ~hþYm amOmam_ {WEQ>a_Ü`o Amåhmcm {gZo_m XmIdcm. Mma {Xdgm§Zr Amåhr {IS>H$sVyZ ZmJ-Zm{JUrMo _¡WZw ,
naV {ZKmcmo, Voìhm R>mHy$a åhUmco, ""amdgmho~, Vwåhr ^m½`dmZ AmhmV ! _r nmhVmo`, AZoH$ àH$maMr ganQ>Umar OZmdao
Joë`m Mma {XdgmV Vw_À`m _wcm§Zr H$gcmhr hÅ> Ho$cm Zmhr. Amåhr Oo {Xc§ Ë`mV Vr nm{hcocr AmhoV. EH$Xm Va ZmZm
g§Vïw > hmoVr. "ho Xo, Vo Xo' Ag§ A{O~mV Ho$c§ Zmhr. Ia§M Vwåhr ^m½`dmZ AmhmV !'' Ü`mZmcm ~gco AgVmZm A§Jmda
H$moëhmnyacm R>mHw$am§H$S>o Ho$cm Zmhr Var Kar Am_Mm hÅ> AYyZ_YyZ Mmcm`MmM. _Ê`ma MT>cr. ZmZm§Zm Ü`mZmV
H$moUrVar gmd§VdmS>rhÿZ EH$ cmH$S>r ~mhþcr Am_À`mH$S>o AmUyZ {Xcr hmoVr. Vr ~mhwcr Ë`mMr A§YHw $ OmUrd Pmcr. nU
Ioim`cm KoÊ`mdê$Z Am_Mr ^m§S>U§ ìhm`Mr. EH$Xm _cm Vr ~mhþcr hdr hmoVr Va Ë`m§Zm dmQ>co Amnco OmZdo Amoco
_moR>r ~hrU gw_ZVmB© H$mhr Vr _cm XoBZ© m. `mdê$Z AmB©Zo {Vcm Iyn _ma {Xcm Am{U Amho Am{U nmR>rcm Ë`mMm W§S>
{VÀ`mH$Sy>Z H$mTyZ KoD$Z Vr ~mhþcr _cm {Xcr. Ë`m jUr _cm ~mhþcr {_imë`mMm ñne© hmoVmo`. Ü`mZ g§në`mda Ë`m§À`m cjmV Amc§ H$s Amnë`m A§Jmda _Ê`ma Amho.
AmZ§X Pmcm Agoc. nU Z§Va H$Yr AmR>dU Pmcr H$s gw_ZVmB©da Ë`m {Xder AÝ`m` _J Vr A§Jmdê$Z PQ>H$y Z Ë`m§Zr Vr {enm`mH$Sy>Z _ma{dcr.
Pmcm, AmB©Zo Ho$di nwÌào_m_wio gw_ZVmB©cm AH$maU _maco, Ago _cm dmQ>V Ago. _r 1950 À`m gw_mamcm Amåhr XodéI OdiÀ`m "gm`co' `m Jmdr _mÂ`m AmOmoir
AmB©cm åhUV Ago H$s Vy gw_ZVmB©Odi MyH$ H$~yc H$am`cm hdr. nU AmB©Zo Ë`mH$S>o Jocmo hmoVmo. _mPr AmB© gm`ë`mÀ`m nwamo{hV KamÊ`mVrc. _mÂ`m AmOmo~m§Zm "_moH$mer
\$mag§ Jm§^r`m©Zo nm{hc§M Zmhr. nwamo{hV' Ago åhUm`Mo. {edmOr _hmamOm§H$Sy>Z Ë`m§Zm Hw$R>cmVar "_moH$mg' (H$adgwcrMm
1951-52 gmc Agoc åhUOo _r Voìhm 7-8 dfm©Mm hmoVmo. EH$Xm _cm nmoQ> A{YH$ma) {_imcocm Agmdm. KamUo g§nÞ hmoV.o _moR>o Ka hmoV.o A§JUmVyZ nm`è`m
~mbnU 19 20 && gX²Jwé-gmo{`am &&
MTy>Z Joc§ H$s Mm§Jcr 60-70 \y$Q> cm§~rMr nS>dr Am{U {VÀ`mda VerM cm§~ é§X AmOmo~m§Zm hmH$m _mê$ cmJcmo. XmoÝhr nm` Pmonmù`mda Xw_Sy>Z KoD$Z ^`^rV _wÐZo o
AmoQ>r. AmoQ>rda 10 _mUg§ ~gVrc Agm ^cm^¸$_ Pmonmim. AmV_Ü`o _mOKa, EH$Q>H$ ZmJmH$S>o nmhV _r AmOmo~m§Zm Vma ñdamV hmH$m _marV hmoVmo. AmOmo~m YmdV
ñd`§nmH$Ka, XodKa Am{U AÝ` Imoë`m Am{U _mJÀ`m ~mOycmhr AerM nS>dr. JS>r Amco. Ë`m§Zr ZmJ nm{hë`m~amo~a _m_mcm "H$m_oê$' AmUm`cm AmoaSy>Z gm§{JVco Am{U
_mUgm§Mm VoWo dmda. KamnwT>o Am{U _mJo JwiJwirV gmadcocr A§JU§ Am{U nwT>rc _J _m_mZo Vmo ZmJ _macm. _r Pmonmù`mÀ`m Xm§S>çm KÅ> Yê$Z Vo Ñí` ^oXacoë`m ZOaoZo
A§JUmV àeñV _m§S>d. nmo\$irMo ga AmS>do Q>mHy$Z Ë`mda {Mì`m§À`m (~marH$ ~m§~)y nmhV hmoVmo. S>mHo $§ R>M
o ë`mZ§Vahr ZmJmM§ eara doQ>mù
o `mdoQ>mù
o `m§Zr {H$Vr Var doi hmcMmc
H$mR>çm, JdV Am{U PmS>mM § o Q>mio (S>mhmù`m) `m§Zr emH$macocm _m§S>d {Xdgm _wcm§Zm H$arV hmoV,§ {nidQ>V hmoV,§ CcJS>V hmoV,§ doS>§dmH$S>§ J§Vw V hmoV.§ VoìhmnmgyZ _mÂ`m
Ioim`cm, _moR>çm§Zm D$R>~g H$am`cm Va CÝhmù`mV amÌm¡ Pmonm`cm Cn`moJr nS>m`Mm. _ZmV `m ganQ>Umè`m àmÊ`m§{df`r H$m`_Mr ^rVr Ka H$ê$Z am{hcr Amho. AOyZhr Vr
Ë`m doir KamoKar ho _m§S>d KmcÊ`mMr nÕV hmoVr. H$moH$UmV Voìhm drO H$moR>M o ZìhVr. ^rVr H$m`_ Amho åhUyZ _r S>ao dUcm amÌm¡ gd©Ì nwago m àH$me Agoc `mMr ì`dñWm
Ë`m_wio CÝhmù`mV `m _m§S>dm_wio KamV AmoQ>r nS>drda Jmadm dmQ>V Ago. _m§S>dmda H$am`cm gm§JVmo.
H$moH$_, gwnmè`m, Am§ã`m-\$UgmMr S>ao dUcm gmYmaUV: amÌm¡ 10-10Ÿ& dmOVm _r PmonVmo. EH$Xm amÌm¡ 11 dmOon`ªV
gmQ>§ `m§Mr "dmidU§' KmVcr Om`Mr. H$mhr H$maUmZo Amåhr ~mocV ~gcmo hmoVmo. _mÂ`m_mJo Am_Mm amUo S´>m`ìha C^m hmoVm.
Ë`m doir ImoVr Jocr hmoVr, na§Vw _Oya Vmo VoWo Zoh_rM Vgm C^m Ago.o _mP§ ghO _mJo cj Joc§ Va {VWo H$mhr Var didiUma§
_mÌ ghO {_iV. Ë`m_wio Ago _m§S>d OZmda {Xgc§. amUocm gmdY H$aVmjUr Ë`mZ§ Vo _mac§, _Ê`ma hmoVr. ñd`§nmH$KamV
KmcU§ eŠ` hmoV Ago. AmVm H$moH$Ur EH$Xm ZmJ hmoVm. AmMmar nmÜ`o hmV Ywdm`cm Joco Va VoWo Vmo ZmJ \$S>m H$mTy>Z ~gcocm.
IoS>çmV Ago _m§S>d {XgUo Xw{_©iM VoWrc cmoH$m§Zr Vmo _macm. H$moH$UmV {d§My MmdÊ`mMo àH$ma Va Zoh_r hmoV AgVmV.
Pmco Amho. Hw$S>micm AgVmZm YmH$Q>r ~hrU gwc^mcm Q>m`\$m°BS© > Pmcm. Voìhm Q>m`\$m°BS© >
_r EH$Xm Xw n mar Amo Q > r da \$maM J§^ra AmOma hmoVm. 20-25 {Xdg Amåhr gmaoM AJXr H$miOrV hmoVmo. na§Vw
Pmonmù`mda ~gyZ EH$Q>mM PmoH$o KoV AIoarg Vmn CVacm Am{U Vr cdH$aM nydd© V Pmcr.
hmoVmo Am{U AMmZH$ EH$ ^cm _moR>m d{S>cm§À`m ~Xë`m d|Jwc}, Hw$S>mi, gmd§VdmS>r ^mJmVM hmoV am{hë`mZo _mP§
ZmJ \y$ËH$ma H$arV VoWo Amcm. H$moR>yZ 5 dr Vo 7 drn`ªVM {ejU `mM JmdmVyZ Pmc§. ~hþVoH$ doim dJm©V _mPm n{hcm
Amcm H$moU OmUo ! JmdR>r H$m¡cm§À`m H«$_m§H$ Ago. emioV OmÊ`mMr JmoS>rM {Z_m©U Pmcr hmoVr. Ë`m_wio _r emim MwH$drV
N>namVyZ, qH$dm OmS> OmS> Vwi`m, Zgo. Ë`mcm AmUIrhr EH$ H$maU hmoV.§ dJm©V {ejH$ {eH$dV AgVmZm _r _Z cmdyZ
dmí`m§_YyZ AJa AmoQ>rdaÀ`m cmH$S>r EoH$m`Mmo. Ë`m_wio Kar `oD$Z nwÝhm Aä`mgmcm ~gÊ`mMr JaO Zgo d narjogmR>r AmUIr
ao Á `m§ _ Yy Z AMmZH$ ganQ> U mar doJir V`mar H$amdr cmJV Zgo. Voìhm Aä`mg emioVM CaH$cm H$s _r BVa CÚmoJm§Zm
OZmdao KamV àH$Q> hmoUo ho H$moH$UmV gX¡d _moH$imM Ago. `m \$mdë`m doimV ^anya dmMZ ìhm`Mo. dmMZmMr _cm AmdS>
Vgo {ZË`mMoM. na§Vw Vmo ^cm _moR>m Zìho Va VhmZ cmJm`Mr, ^yH$ cmJm`Mr. B{Vhmg hm _mPm AmdS>rMm {df`. åhUyZ
ZmJ, Ë`mMo Vo \y$ËH$ma Am{U \$S>m H«${_H$ nwñVHo$ hmVr Amë`mda AmYr B{VhmgmMo nwñVH$ dmMyZ ìhm`Mo. Ë`m_wio
C§MmdyZ BH$S>o {VH$S>o doY KoU,o `m_wio B{VhmgmMm Aä`mg Va df© gwê$ hmoÊ`mAmYrM hmoD$Z Om`Mm. _J VodT>m Vmg _r
_r Km~ê$Z Jocmo Am{U OmoaOmoamV dJm©V _mJrc ~mH$mda ~gyZ H$gc§ Var Adm§Va nwñVH$ dmMV Ago. ~m~yamd
~mbnU 21 22 && gX²Jwé-gmo{`am &&
AZm©iH$am§À`m ahñ`H$Wm H«${_H$ nwñVH$mV KmcyZ dmMUo dJ¡ao CÚmoJ H$ê$Z _r Vmo doi `m`Mo. "nm`crMm H§$Xrc' åhUOo Zoh_rMm a§JrV H$mJXm§Mm na§Vw WmoS>m C^Q> Agm
"gËH$maUr' cmdV Ago. AZm©iH$a ~§Yy, ZmB©H$, AmXtÀ`m 400-500 ahñ`H$Wm X§S>JmocmH¥$Vr H§$Xrc Am{U Ë`mV EH$ S´>mB° J§ nonaMr X§S>JmocmH¥$Vr nm`cr. nm`crda
Voìhm _r dmMyZ H$mT>ë`m. em_Mr AmB© dmMyZ S>mi o o ^ê$Z Amco Vo ghmdr, gmVdrV. doJdoJir àmÊ`m§Mr {MÌ H$moaVmV. _J Ë`m nm`crImcr nUVr cmdcr H$s {VÀ`m
Zddr-Xhmdrn`ªV ~a§M _amR>r dmL²>_` dmMyZ Pmc§. H$UH$dcrV Va cm`~«arVrc gd© CîUVoZo nm`cr dV©i w mH$ma {\$aVo Am{U ~mhoarc H§${Xcmda nm`crdarc {MÌo g§WJVrZo
nwñVH§$ dmMyZ g§ncr; åhUyZ _J ZmBcmOmZo cm`~«ar ~§X Ho$cr. gma§ H$mhr dmMyZ \$ñV nwT>no Tw >o gaH$VmZm {XgVmV. ZmZm§Mm EH$ {enmB© hm nm`crMm H§$Xrc Mm§Jcm ~Zdm`Mm.
H$arV Ago. Zm.gr. \$S>H$o , {d.g. Im§S>Ho $a, h.Zm. Am{U Zm.h. AmnQ>,o _mS>ImocH$a, Am_À`mOdi Vo H$m¡eë` ZìhV§. chmZ d`, Ë`m_wio Ë`mÀ`m hmVmImcr H$m_ H$ê$ZM
ZmW _mYd AmXr ~hþVHo $m§Mr nwñVH§$ dmMyZ Pmcr hmoVr. AmYmemgmaI§ dmMm`Mmo, Amåhr {Z{_©VrMm AmZ§X {_idm`Mmo. Ë`m doir Hw$R>o qS>H$ AmUyZ Xo, H$mJX `m ~mOycm
{_ioc Vo dmMm`Mmo, AJXr dmUgm_mZ ~m§YyZ Amcoco, YZo {Oè`m§À`m nwS>çm§Mo Ya, ~m§~M y r H$mR>r VmgVmZm EH$m ~mOyZo nH$Sy>Z R>do , {VÀ`mda WmoS>m nm°{ce nona _ma,
dV©_mZnÌm§Mo aÔr H$mJXgwÕm AmB©À`m hmVyZ {hgH$mdyZ KoD$Z ZOaoImcyZ KmcrV hmoVmo. Aer ~marH$gmarH$ H$m_§ Am_À`m dmQ>UrV `m`Mr. AIoa _J H§$Xrc V`ma Pmcm,
CÝhmir XrK© gwÅ>r Am{U {XdmirMr gwÅ>r åhUOo AJXr dmMZmMm na_mZ§X. {XdmirÀ`m hÎmr KmoS>o `mo½` {XeoZo {\$ê$ cmJco H$s Ho$coë`m l_mMo MrO ìhm`Mo. Am_Mo Mohao
gwÅ>rV ^anya A§H$ dmMyZ ìhm`Mo AJXr AmdmO, cmoH$gÎmmnmgyZ Xrnmdcr, AmZ§XmZo COiyZ Om`Mo. ho chmZnUrMo AmZ§XmMo {Z^}i jU nwT>o Hw$R>o \$mago ^oQ>V
cmoH$_mÝ`n`ªV. {XdmirMm hmM \$ami Am{U hoM \$Q>mHo$. ZmhrV.
_mÌ AJXr chmZnUr _r ^anya \$Q>mHo$ CSdm`Mmo. EH$Va 5-7 én`mV Mm§Jco EH$Xm d|Jëw `m©cm EH$ hþema {enmB© ^oQ>cm. ZmZm§À`m Ë`m {enm`mZo Ho$cocm H§$Xrc
Q´>§H$^a \$Q>mHo$ `m`Mo Am{U ZmZm Amåhmcm AJXr ^anya \$Q>mHo$ AmUyZ Úm`Mo. nmhÿZ Vmo åhUmcm, ""EH$m {MÌmZ² H$m` hmoVcm ? AmnUmH²$ {MÌ S>~c {XgyH$² hmo`m§ !
{XdmirÀ`m n{hë`m {Xder nhmQ>o 3Ÿ&& dmOVm CRy>Z gdmªÀ`m AmYr EH$ \$Q>mŠ`mMr ^wVay Xwgar nUVr cmdV`² q_`m§, Vy J§_V ~JV èhd² ao {Pcm !'' åhUyZ Ë`mZo AmV
_mi cmdm`Mr B©fm© Agm`Mr. nhmQ>M o r W§S>r, A§JUmV Ho$cocr eoH$moQ>r, VoWo ~gyZ D$~ AmUIr EH$ nUVr cmdcr Am{U H$moR>Vo ar nm`crcm Á`moV cmJyZ Vmo H§$Xrc noQ>cm !
KoV Ý`mhmicoco AmH$meH§$Xrc Am{U nUË`m§À`m Á`moVr Am{U AYyZ_YyZ CS>dcoco AmJ nmUr _mê$Z {dPdÊ`mV Amcr. AmB© _mÌ, hm AneHw$Z Pmcm, AmVm H$mhrVar
\$Q>mHo$, ZmH$mV ^aUmam OiŠ`m Xmê$Mm dmg, A§Jmcm gwJY§ r Voc, CQ>U§ cmdyZ AmB©Zo A[aï> `oUma `m e§H$o Zo qMVmJ«ñV Pmcr. _mÌ gwXd¡ mZo Vgm H$mhr àH$ma KS>cm Zmhr.
^anya H$T>VH$T>V nmÊ`mZo KmVcocr Am§Kmoi Am{U Z§VaMm XyY, Jyi, nmoh,o \$moS>UrMr dmMZmMo A\$mQ> doS> AgyZhr _r c{cV coIZ _mÌ Ho$c§ Zmhr. Zddrcm AgVmZm
{_aMr Am{U Xhr-nmoho `m§À`mgh hmoUmam \$ami Agm {XdmirMm n{hcm {Xdg AOyZhr emioÀ`m dm{f©H$mV "S>mdm hmV' åhUyZ EH$ cKw{Z~§Y {c{hcm hmoVm. ñZohg§_c o Zmcm
S>mù o `mg_moa C^m amhVmo. \$Q>mHo$ Va nwT>Mo 15 {Xdg CS>drV Ago. gw_ZVmB©Zo EH$Xm Ë`m dfu {d. g. Im§S>Ho $a ho »`mVZm_ gm{hpË`H$ Amcoco hmoV.o Ë`m§Zr Vmo A§H$ dmMcm.
\$Q>mH$m hmVmV Yê$Z CS>dÊ`mMm à`moJ Ho$cm. hmVmV Yê$Z \$Q>mH$m CS>dVmZm EH$ V§Ì Ë`m doir A{^àm` XoVmZm Ë`m§Zr AmdOyZ© _mÂ`m coImMm C„oI Ho$cm Am{U "S>mdm
AgVo; \$Q>mH$m {M_Q>rV AcJX Yê$Z `mo½` doir gmoS>m`Mm. _cm Vo V§Ì Mm§Jc§ AdJV hmV' {c{hUmè`m _wcmZo A{YH$ dmMZ Am{U {ZarjU Ho$ë`mg ^{dî`mV Vmo _mÝ`da
hmoV.§ gw_ZVmB©cm Vo V§Ì O_c§ Zmhr Am{U {VZo ~moQ>§ \$moS>yZ KoVcr. åhUyZ _J nwT>rc coIH$ hmoBc © Agm A{^àm` {Xcm. _mÌ Ë`mZ§Va Am`wî`mV nwÝhm _r c{cV coIZmcm
Am`wî`mV Vr \$Q>mŠ`m§À`m dmQ>c o m Jocr Zmhr. YmH$Q>r gwc^mgwÕm _moR>çm \$Q>mŠ`m§Zm COdm qH$dm S>mdm, H$moUVmM hmV cmdcocm Zmhr.
\$magm hmV cmdm`Mr Zmhr. Ë`m_wio _rZmMr Am{U _mPr AJXr M§Ji Agm`Mr. 1950 gmcr Amåhr Hw$S>micm hmoVmo. X{jU aËZm{Jar (AmVmMm qgYwXJw )© ^mJmV
Am_À`m doir KamoKar AmH$meH§$Xrc ~Zdco Om`Mo. ~mOmamVyZ V`ma H§$Xrc JUoemoËgdmMo ñdê$n àM§S> CËgdr. {XdmirgmaIo \$amimMo nXmW©, \$Q>mHo$, gOmdQ>,
AmUrV ZgV. Ë`mVhr "nm`crMm' {\$aVm AmH$meH§$Xrc ~Z{dUo ho H$m¡eë`mMo H$m_ amofUmB© dJ¡a.o ~mhoaJmdmhÿZ "MmH$a_mZr' Kar `oUma. gmJ«gJ§ rV AmaË`m Am{U ^OZm§À`m
_mZco Om`Mo. ¹${MV H$moUr Vmo ~Zdm`Mm Am{U Vmo nmhm`cm AmOy~mOyMo cmoH$ AmdOyZ© ~mè`m. Am_À`m Kar _mÌ JUnVr Zgo. H$maU ImZycm _yiKar Am{U aËZm{Jarcm
~mbnU 23 24 && gX²Jwé-gmo{`am &&
XÎmyXmXm§H$S>o JUnVr Ago. Ë`m_wio _r ZmamO Ago. Ë`m dfu ZmZm EoZ JUnVrV Hw$R>Vo ar _mUHy$a Am§~o _wÔm_ _mJdm`Mo.
gaH$mar H$m_mgmR>r Joco hmoV.o _r AmB©Odi hÅ>M Yacm H$s AmnU JUnVr AmUm`Mm. Voìhm EdT>o Am§~o KamV Agco Var Ë`m {¼üZ Am§~do më`m Amë`m H$s dS>rc KamV
Voìhm AmOÀ`mgmaIo V`ma JUnVr {_iV ZgV. JmdmV EH$-XmoZ JUnVtMo H$maImZo ZmhrV, Ago nmhÿZ Amåhr AmB©cm Ji Kmcm`Mmo H$s AmB© Vy Am§~o Ko. Ë`m ~mB©cm
AgV. Ë`m§À`mH$S>o nmD$g nS>VmnS>Vm åhUOo Á`oð>-AmfmT>mV nmQ> ZoD$Z Úm`Mm. Ë`m ~mocmdc§ H$s Vr åhUm`Mr, ""_mÂ`m \$mQ>rH$ dm§`M
² hmV cmd !'' åhUOo {VÀ`m Q>mno crcm
nmQ>mda JUnVrMr _yVu ~gdyZ {_io. AmB©Zo AmoiIco H$r hm AmVm JUnVrMm hÅ> nyU© hmV cmdyZ Vr CVadyZ ¿`m`Mr. _J Vr Imcr \$VH$c _mê$Z ~gm`Mr. ~gcr H$s
Ho$ë`m{edm` Jßn ~gUma Zmhr. åhUyZ {VZo H$moR>o _yVu {_iVo H$m ho nmhÊ`mgmR>r
{enm`mcm ~mOmamV {nQ>mico Am{U Amü`© åhUOo H$moUmcm Var H$mhr gwdao -gwVH$mMr
AS>MU Amë`m_wio Z {dH$cm Jocc o m JUnVr Amåhmcm {_imcm. _J _r _yVu Q>~o cmda
R>do Zy \w$c§, nVmH$m§Zr _Ia gOdyZ nyOm AmaVr dJ¡aMo m WmQ> CS>dcm. ZmZm Amë`mda Vmo
_mPm CnX²ì`mn nmhÿZ WmoS>o amJmdco. ""`oWo H$emcm JUnVr AmUcm ? Amncr hr
Aer ~XcrMr ZmoH$ar ! Ë`mM§ ì`dpñWV ìhm`cm ZH$mo H$m ?'' nU ho gma§ dadaM§M
Agmd§. H$maU AmB©Zo ""Agy§ Xo AmVm, Ë`mMr hm¡g Amho Zm !'' dJ¡ao _Ü`ñWr H$aVmM
Vo _mÂ`m~amo~a AmaVrcm C^ohr am{hco ! AOyZhr Amåhr JUnVr AmUVmo. AmåhrM
Ë`mMr nyOm H$aVmo. _mÌ JwéOtH$Sy>Z àmUà{Vð>m H$adyZ KoV Zmhr. nydu _yVu df©^a R>do Zy
nwT>rc dfu AZ§V MVwXe © rcm {dg{O©V H$am`Mmo. na§Vw 1974-75 gmcmnmgyZ AmVm
Ho$di nmM {Xdgm§gmR>r AmUVmo. H$maU nwÊ`mV am{hë`mnmgyZ 10-10 {Xdg ñWmZmVrc
CËgd gmoS>yZ OmUo eŠ` hmoV Zmhr. Ë`m_wio KaÀ`m _mUgm§H$Sy>ZM Vmo H$adyZ KoVmo. n{hë`mZo {gJaoQ>M§ nmH$sQ> ~mhoa H$mT>m`Mr Am{U ""dm§`M ² _mMrg Xr Jo !'' åhUm`Mr.
Hw$S>mihÿZ Am_Mr d|Jëw `m©cm ~Xcr Pmcr. 1951-52 gmc Agmdo. d|Jëw `m©V {Vcm H$mS>no Qo >r {Xcr H$s Vr {VWo ~gyZ Amam_mV {gJaoQ> AmoT>m`Mr. Amåhr Mm¡K§ ^md§S>
WmoS>§ Jmoì`mgmaI§ dmVmdaU hmoV.§ {VW§ Amåhr H$mhr ~m`H$m§Zm {gJaoQ> AmoT>VmZm nm{hc§. {VMr {gJaoQ> g§nno `ªV VoWo Jmoc ~gyZ Agy Vr ~mB© H$er {gJaoQ> AmoT>V`o ho nmhV !
nwéf {gJaoQ> AmoT>VmV, nU ~m`H$m ? Amåhm ^md§S>mÀ`m Ñï>rZo Vo EH$ AmûM`©H$maH$ {VÀ`m ZH$iV Am_Mr AmnmngmV ZoÌn„dr Mmcy Agm`Mr. ~{hUr IwXI y Xw y hgV
Ñí` Agm`M§. Ë`m {¼üZ {ó`m Am§ã`mÀ`m nmQ>çm KoD$Z Am§~o {dH$m`cm Amcoë`m Agm`À`m. _mÌ {VMr {gJaoQ> g§ncr H$s Amåhr VoWZy {ZKmcmo ! _J AmVm Q>mno cr
AgV. Ë`m H$mir Am_À`m Kar ^anya Am§~o AgV. H$maU d{S>cm§Zm _mZUmao AZoH$ Imcr CVadcrM Amho åhUyZ AmB© ZmBcmOmZo én`m^amMo 30 Am§~o {dH$V ¿`m`Mr.
Am§~m ~mJm`VXma Amnë`m ~mJoVrc n{hcr Am§ã`mMr noQ>r Am_À`mH$S>o AmUyZ XoV. da Amåhmcm cQ>Š`m amJmZo åhUm`Mr, ""Oic§ Vw_M§ cjU ! Ë`m ~mB©cm {gJaoQ>
dS>rc H$moUmH$Sy>Z H$mhr KoV ZgV. Vo ñdÀN> Mm[aÍ`mMo hmoVo. Ë`m_wio cmoH$m§Zm AmoT>VmZm ~KÊ`mgmR>r _mPm EH$ én`m Am{U EH$ H$mS>r \w$H$Q> KmcdcrV !'' nU
Ë`m§À`mgmR>r H$mhr H$amdg§ dmQ>.o Am{U _J Ago ^anya Am§~o Am_À`mH$S>o `m`Mo. AmB© Varhr hm H$m`©H$« _ Amåhr Am§ã`mÀ`m {XdgmV 5-6 doim KS>dZy AmUrV hmoVmo. Vo
Amë`mJoë`mcm, AJXr {^H$mè`mcmhr AmR>-Xhm hmnyg Am§~o XoD$Z åhUm`Mr ""Im J§_VrXma Ñí` ~KÊ`mMm AÝ` _mJ©M ZìhVm.
_oë`m !'' Amåhr ImD$Z {H$Vr ImUma ? _w§~B©cm AmË`m§H$S>o, _mdem§H$S>o Am§~o doJ§ ëw `m©cm Amåhr "H¥$îUHw$§ O' ZmdmÀ`m KamV amhV hmoVmo. Voìhm d|Jëw `m©cm "nm°da
nmR>dm`Mmo. ^mMo, nwVUo AmXtZm ~mocdm`Mmo. CÝhmir gwÅ>rV 30-40 _mUg§ Amcocr hmD$g' hmoV§. Ë`m_wio Kar {dOoMo {Xdo hmoVo. hr H¥$îUHw§$O B_maV d|Jwë`m©À`m "_w§~B©
Agm`Mr. gH$mi, Xwnma, g§Ü`mH$mi Am§~o ! hmnyg nm`arÀ`m OmoS>rcm dS>rc Jmoì`mhÿZ ~mOma' ^mJmV EH$m AmoT>çmÀ`m H$mR>mcm hmoVr. Ka Vg§ _moR>§, ñdV§Ì Am{U Eognog
~mbnU 25 26 && gX²Jwé-gmo{`am &&
hmoV.§ Ka _mcH$m§Zm _yc~mi ZìhV§. Ë`m_wio Ë`m§Zm Am_À`m hgÊ`mIoiÊ`mMr H$Q>H$Q> A§YmamVyZ `oVmZm AmoT>çmH$mR>r H$gë`mVar AmdmOmZo Ë`m Km~aë`m Agmì`mV. AmB©cm
dmQ>o Am{U Vo Am_À`mda S>m\$aV. ~mH$s gd© N>mZ hmoV.§ `mM KamV EH$Xm ZmZm§Zm _mÌ H$mhr Var ^wVmIoVmMm àH$ma dmQ>cm Am{U Am_À`m ~{hUr§À`m g§JrV {ejUmMr
{dOoMm Y¸$m ~gcm. KamVrc EH$ {Xdm Jocm åhUyZ ZmZm VoWrc ~ë~ ~XcV hmoV.o VoWMo "^¡adr' Pmcr.
MwH$y Z Hw$R>Vo ar ~moQ> cmJc§ Agmd§ Am{U H$mR>r O{_Zrda AmnQ>mdr Vgo ZmZm O{_Zrda Am§~S>H} $a_mñVam§H$S>o A¸$cH$moQ> ñdm_tMm, EH$ hmV H$_aoda R>do Zy ñdm_r C^o
nS>c.o AmB©, _r {VWoM C^o hmoVmo. `m AZno{jV KQ>ZZo o AmB© Va aSy>M cmJcr. _mÌ XmoZ AmhoV Agm "Joìhm H$ca'_Yrc \$moQ>mo hmoVm. ZmZm§Zm Vmo \$moQ>mo A{Ve` AmdS>cm
{_{ZQ>mV§ M ZmZm CRy>Z C^o am{hco, ""_r Rr>H$ Amho, H$mhr Pmcoc§ Zmhr, AmVm H$emcm hmoVm. na§Vw Vmo _mJm`Mm H$gm ? Ë`m_wio ZmZm§Zr Vmo {df` S>mŠo `mVyZ H$mTy>Z Q>mH$cm
aS>Vog ?'' Ag§ AmB©cm åhUmco. _mÌ Vr XmoZ {_{ZQ>§ Ia§M H$miOmMm R>mHo $m MwH$dUmar hmoVm. na§Vw EH$Xm lrñdm_tZrM Am§~S>H} $a_mñVam§Zm Ñï>mV§ {Xcm Am{U Ë`m§Zr Vmo \$moQ>mo
hmoVr. AmUyZ ZmZm§À`m hdmcr Ho$cm. Vmo \$moQ>mo AmOhr Am_À`m Kar nyOVo Amho.
d|Jëw `m©cm Amåhr Á`m doir {eaJmdH$am§À`m KamV amhV hmoVmo Vo Ka Mm§Jco 15- d|Jwë`m©cm AgVmZmM EH$Xm _Ü`amÌr XmoZ dmOVm ZmZm§À`m nmoQ>mV XwIm`cm
16 Imoë`m§Mo hmoV.o EH$Xm Ë`m KamVrc 4-5 Imoë`m§Vrc {Xdo CJmMM Mmcy hmoV.o Vo cmJc§. Vo H$mhr KaJwVr Cnm`m§Zr Wm§~oZm. åhUyZ _J {enmB© Am{U AmB©, ZmZm§Zm
ZmZm§Zr `oD$Z ~§X Ho$co. _r åhQ>c,§ ""{Xdo H$moUr ~§X Ho$co ?'' Am{U _r Vo nwÝhm Mmcy ZJanm{cHo$À`m H°$ÊS>r hm°pñnQ>c_Ü`o KoD$Z Joc.o Voìhm [ajm dJ¡ao H$mhr gmo`r Zgm`À`m.
Ho$co. ZmZm§Zr Vo nwÝhm ~§X Ho$co Am{U Vo _cm åhUmco, ""drO ~rc XmoZ én`m§Mo gìdmXmoZ MmcVM hm°pñnQ>c_Ü`o Joco. VoWrc S>m°ŠQ>aZo VnmgyZ Ë`m§Zm {_eZ hm°pñnQ>c_Ü`o
én`o `oBc © åhUyZ ho {Xdo _r ~§X Ho$co ZmhrV. na§Vw OoWo Amncm dmda Zmhr VoWo CJmM hc{dÊ`mMm g„m {Xcm. {_eZ hm°pñnQ>cn`ªV nwÝhm MmcV OmUo eŠ` ZìhVo. åhUyZ
{Xdo OmiÊ`mV H$m` AW© Amho ? Amnë`m XoemV AmYrM drO-Q>M § mB© Amho. CncãY _J {enmB© EImXr JmS>r {_iVo H$m nmhm`cm Jocm. JmdmV Voìhm JmS>çmgwÕm VwaiH$M
drO Aer dm`m Z KmcdVm {VMm H$mQ>H$garZo dmna Ho$cm Va CÚmoJY§Úm§Zm A{YH$ AgV. nU dS>rc _m_coXma Agë`m_wio JmS>r Vm~S>Vmo~ {_imcr Am{U d{S>cm§Zm
drO {_ioc. Vy OoWo H$m_ H$arV Agerc VoWo Oê$a {Xdo Mmcy R>do . nU OoWo H$moUr _J {_eZ hm°pñnQ>c_Ü`o XmIc> Ho$c§. _mPo chmZ d` Am{U Amcocr AZmda Pmon
Zmhr Ë`m ImocrVrc {Xdo OmiUo åhUOo D$OoM © m Anì`` Amho. Vmo XoeÐmoh Amho.'' `m_wio n[apñWVrMo Jm§^r`© _mÂ`m cjmVM `oV ZìhV§. nwÝhmnwÝhm AmB© _cm CR>dV
ZmZm§Mr hr {eH$dU _r AOyZhr {ZîR>Zo o nmiVmo` ! hmoVr Am{U _r nwÝhmnwÝhm AmS>dm hmoV hmoVmo.
Am_À`m d{S>cm§Zm g§JrVmMr AmdS> hmoVr. emór` g§JrVmMr OmU hmoVr. nhmQ>o Mma dmOVm {enmB© _cm Ë`mÀ`m gm`H$cda KmcyZ hm°pñnQ>c_Ü`o KoD$Z
~mcJ§Ydm©Mr ZmQ>H$§ Vo AmdOyZ© nmhm`Mo. Ë`m§Zm noQ>r dmOdVm `oV Ago. O_©Z gyanÅçm Jocm. S>m.° gpìh©S> Am{U S>m.° {gQ>Z Ago XmoZ A_o[aH$Z {_eZar S>mŠ° Q>a VoWo hmoV.o gd©
Agcocr EH$ CÎm_ hm_m}{Z`_ Ë`m§Zr {dH$V KoVcocr hmoVr Am{U H$Yr gdS> {_ioc VnmgÊ`m H$ê$Z Ë`m§Zr gm§{JVc§ H$s "A°npo ÝS>gm`Q>rg' Mm AQ>H° $ Amcocm Amho. Am°naoeZ
Voìhm g§Ü`mH$mir H$m_§ AmQ>mno Zy Vo noQ>r dmOdm`cm ~gm`Mo. Ë`m§Mm hmV AJXr _wcm`_ Ho$c§ nm{hOo. Am°naoeZ Pmë`mda Ë`m§Zr H$mncocm ^mJ _cm AmUyZ XmIdcm. Voìhm
hmoVm Am{U Vo noQ>r dmOdy cmJco H$s Ka gwam§Zr ^ê$Z Om`M§. N>mZ dmQ>m`M§ Ë`m§M§ Vo _r chmZ Agë`m_wio H$mhrM g_Oc§ Zmhr. AmVm H$iV§ H$s Ë`m§Zr Ë`m doir An|{S>ŠgM§
noQ>rdmXZ EoH$VmZm. d|Jëw `m©cm am_oœamÀ`m XodimÀ`m ~mOycm Am§~S>H} $a åhUyZ EH$ nwT>M§ Q>mHo $ _cm AmUyZ XmIdc§ hmoV.§ Am°naoeZZ§Va 7-8 {Xdg gd© H$mhr R>r>H$ hmoV.§
Jm`Z_mñVa hmoV.o d{S>cm§Zr gw_Z Am{U _rZmgmR>r Ë`m§À`mH$S>o Jm`ZmMr {eH$dUr nU _J ZmZm§Zm EH$X_ Vmn Amcm. S>mŠ° Q>a åhUmco, ""ho H$mhr Mm§Jc§ cjU Zmhr !
cmdcr. g§Ü`mH$mir emioVyZ Amë`mda Am§~S>}H$a_mñVam§H$S>o Ë`m JmU§ {eH$m`cm OI_oV ny Pmcm Amho. Voìhm Vwåhr Vw_À`m ZmVodmBH$m§Zm ~mocmdyZ ¿`m.'' Voìhm AmB©
Om`À`m. H$mhr _{hZo ho {ejU Mmcy hmoV.o _mÌ EH$ {Xdg naV `oVmZm KameoOmaÀ`m \$ma Km~acr. 2-4 Xodm§Zm ^am^a Zdg ~moccr, ""_r VwP§ Ag§ H$arZ, _r VwPr AmoQ>r
AmoT>çmOdi Ë`m Km~aë`m. Ë`m doir AmVmgmaIr amÌm¡ 11-11Ÿ&& n`ªV gd©Ì OmJ ^arZ, _r Cndmg H$arZ'' dJ¡a.o _J XmoZ AS>rM _{hÝ`m§Zr nyU© ~ao hmoD$Z ZmZm nwÝhm
Zgm`Mr. 7Ÿ&& dmOVm OodU§ Pmcr H$s 8-8Ÿ&& n`ªV gd©Ì gm_gy_ ìhm`M§. Ë`m_wio Kar Amco.
~mbnU 27 28 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_mPr _wO § d|Jëw `m©cmM Pmcr. Ë`m doir _r gmVdrV hmoVmo. _wO § AJXr WmQ>mV
Pmcr. gd© ZmVodmB©H$ _wO § rcm Amco hmoV.o H$a§~i
o H$aJwéOtZr _wO
§ cmdcr. _cm ZdrZ
eQ>© MÈ>r KoÊ`mV Amcr hmoVr. am_oœamÀ`m XodimV "{^jmdi' ZoÊ`mV Amcr hmoVr.
hmVmV nigmMm X§S> dJ¡ao ! Ver _mPr _wO § WmoS>r C{eamM Pmcr hmoVr. _wO§ Pmë`mda
g§Ü`m Am{U BVa Ym{_©H$ H$_} {eH$dm`cm EH$m JwéOtMr Zo_UyH$ Ho$cr hmoVr. nU 2-
3 _{hÝ`m§Zr Ë`m§Zr gm§{JVco H$s `mcm ho g§Ü`m dJ¡ao {eH$Uo O_Uma Zmhr. Vmo Oo H$m`
{eH$Vmo` VoM Mmcy R>do m, OoUo H$ê$Z Vw_Mm n¡gm Am{U _mPm doi dm`m Om`Mm Zmhr.
Am_À`m Kar OodUmV H$m§Xm, cgyU, Ja_ _gmcm `m§Mm dmna \$maM H$_r Agm`Mm.
Ë`m_wio `m Jmoï>tM§ \$ma Aàyn Agm`M§. d|Jëw `m©cm am_oœamÀ`m _§{XamV AmfmT>mV qXS>r
Agm`Mr. Amåhr qXS>rMo {Z`{_V dmaH$ar ! Amåhr åhUOo Am_Mo gd© dJ©{_Ì, gd§JS>r.
qXS>r Pmë`mda {_iUmar Ja_ _gmë`mMr H$mù`m dmQ>mÊ`mMr Cgi ho qXS>rMo _w»`
AmH$f©U ! nS>dim§À`m ñQ>oeZar XwH$mZmnmgyZ nwT>o Mm§Jcm S>m§~ar añVm hmoVm. g§Ü`mH$mir ~mJmB©VH$a_mñVa Kar `oD$Z gm§JUma Am{U _J Amncr Mm§JcrM hOoar
Am_À`mVë`m M§ÐH$m§V gm_§VM§ hñVmja gwX§ a hmoV.§ Vmo Ë`m S>m~§ ar añË`mda ^ë`m_moR>çm KoVcr OmUma ! g§Ü`mH$min`ªV {MÎm Wmè`mda ZìhV§. _mÌ g§Ü`mH$mir ~mJmB©VH$a_mñVa
AjamV R>iH$nUo {chm`Mm ""qXS>r åhUOo Cgi !'' EH$Xm Am_Mo C{Ôï> Ago H$mhrM ~mocco ZmhrV. _mñVa Joë`mda _r gwQ>H$o Mm {Zœmg Q>mH$cm. nU Xwgè`m {Xder
{Z:g§{X½YnUo Omhra H$ê$Z Pmc§ H$s _J Amåhr qXS>rcm OmD$Z Cgi ImD$Z naV `oV emioV _mÌ Ë`m§Zr AZno[jVnUo {dMmac§, ""H$m` a|, Vy H$mc Cgi Q>mHy$Z nimZ
hmoVmo. H$moR>o qXS>r Agcr H$s Amåhr H$m` "àmoJ«°_' Amho åhUyZ n¥ÀN>m H$am`Mmo. _J {H$Ë`mH$ Jocg ?'' _mñVa ho gma§ BVŠ`m ghO KoVrc Ag§ dmQ>c§ ZìhV§. H$maU Ë`m
OmUH$ma {_Ì gm§Jm`Mo ""Aao Mc _oë`m ! W§` H$mù`m dmQ>mÊ`mMr Cgi Amgm !'' H$s H$mir hm°Q>c
o _Ü`o _wcm§Zr OmD$Z ImU§ ho EdT>§ {eï>g_§ V ZìhV§ Am{U Ë`m_wiMo AnamYr
Amåhr {ZKmcmoM qXS>rcm. ^mdZoZo _r VoWZy nimcmo hmoVmo. `m ^rfU àg§JmZ§Va _r nwÝhm hm°Q>c o mV Jocmo Zmhr. _r
`m H$mù`m dmQ>mÊ`mÀ`m _mohmZo EH$Xm _r ^cË`mM g§H$Q>mV gmnS>cmo hmoVmo. Am_Mm B§{O{ZA[a¨J H$m°coOmV Joë`mda EH$Q>çmZo hm°Q>ocmV OmD$ cmJcmo. Vmon`ªV hm°Q>ocmV
EH$ XmoñV åhUmcm, ""Aao, Ë`m A_Š`mÀ`m hm°Q>c o mV H$mù`m dmQ>mÊ`mMr Cgi Am{U OmUo ZmhrM.
nwar \$¸$S> AmgVm ! XmoZ AmÊ`m§H$ _oiVm !'' _mÂ`mOdi Hw$R>co XmoZ AmUo ? nU chmZnUr Amåhr OÌocm Om`Mmo. ZmZm H$mhr `oV ZgV. nU _r {enm`mM§ ~moQ>
Ë`mÀ`mOdi Mma AmUo hmoVo Am{U Vmo _cm AmJ«hmZo Cgi Im`cm KoD$Z Jocm. Ë`mZo Yê$Z Om`Mmo. OÌoÀ`m JXuV noQ>´m_o Š° gÀ`m COoS>mV ImD$ IoiÊ`m§Mr XwH$mZ§, \w$Jodmco
Am°S>a© {Xcr. _mPm Va Vmo hm°Q>c o mV OmÊ`mMm n{hcmM àg§J ! _r {_Ìm~amo~a Ë`mVë`m `m§Mr JS>~S> Mmcy Ago. Va WmoS>§ ~mOycm H$mhr cmoH$ H$m§So >mi§ H$ê$Z C^o AgV. VoWo
Ë`mV AmS>moemÀ`m EH$m IwMuda ~gcmo. AmOy~mOyMr "gOmdQ>' (H$mMoMr H$nmQ>§, VrZ nmZr OwJma, MH«$s OwJma dJ¡ao Mmcm`Mm. _YoM ""Kwar Kmcm ! Kwar Kmcm !'' Agm
cmSy>, ImÁ`mÀ`m aMyZ R>do coë`m MdS>r, \$irda a§Jdcoco XanÌH$, gmoS>m co_ZÀ`m AmoaS>m ìhm`Mm Am{U Ë`m H$m|S>mù`mVco cmoH$ hmVmcm cmJVrc Vo g_moao À`m OwJmamVco
a§Jr~oaJ§ r ~mQ>ë`m dJ¡a)o nmhÿZ KoVcr. nmoè`mZo AmUyZ AmXicoë`m ½cmgmVrc KmoQ>^a n¡go KoD$Z niV gwQ>m`Mo. ""nmobrg AmcoV'' Aer Amamoir R>mHo $y Z n¡go nidyZ ZoUmar
nmUr CJmMM {nD$Z Pmc§ Am{U Am_À`mg_moa Cgi nwar Amcr. _r nwarMm VwH$S>m _mUg§hr Ë`m OwJmadmë`mMrM AgV. hm JmoY§ i H$gcm {dMmac§ H$s Am_Mm {enmB© Vo
_moS>yZ CgirV ~wS>dUma, Zo_Š`m Ë`mM jUr ~mJmB©VH$a_mñVa g_moa ! _r Ajae: gd© _cm CcJSy>Z gm§Jm`Mm. EH$ Jmoï> _mÌ _cm Ë`mZo H$YrM CcJSy>Z gm§{JVcr
nm` cmdyZ Kar nimcmo ! Var _ZmV éIéI cmJcocr H$s Amncr H$mhr I¡a Zmhr. Zmhr. EH$ _mUyg hmVmV EH$ {H$Q>cr Am{U EH$ H$mZ\$wQ>H$m H$n KoD$Z ""W§S>rMm§ Am¡eX !

~mbnU 29 30 && gX²Jwé-gmo{`am &&


W§S>rMm§ Am¡eX !'' Ag§ X~Š`m AmdmOmV ~mocV Ë`m JXuVyZ dmdaV Agm`Mm. ho Mma
AmÊ`mV H$gc§ Am¡fY {_iV§ Ag§ _r {dMmac§ Va Am_Mm åhmnUH$a {enmB© \$º$
""H$m` Zm` a| ! Vm§ VwH$m Zm` H$imMm§ !'' åhUyZ _cm JXuVyZ nwT>o Ý`m`Mm.
ZmZm BVa H$moUË`m OÌoV Amco ZmhrV Var Amadcrcm doVmo~mÀ`m OÌocm _mÌ
Amåhmcm AmdOy©Z Ý`m`Mo. VoWo nhmQ>o VrZ dmOVm Xmê$H$m_ ìhm`M§ Am{U Vo
nmhÊ`mgmaI§ Agm`M§. AmYr "XemdVmar'Mm à`moJ Agm`Mm. g§H$mgya dJ¡ao `oBn© `ªV VrW©ê$n ZmZm
AYm©-EH$ Vmg Amåhr Vo nmhm`Mmo. _J _mÌ Amåhr chmZ _wc§ Pmonr Om`Mmo ! Xmê$H$m_
gwê$ Pmc§ H$s dS>rc Amåhmcm CR>dm`Mo, ""Mcm ao ! Xmê$H$m_ gwê$ Pmc§ ! Mcm H$UH$dcrV H$mH$S>o åhUyZ EH$ qenr Hw$Qw>~§ hmoV.§ åhUOo AOyZhr Amho. _moR>§
~Km`cm !'' dS>rc {VWco _°{OñQ´>Qo >. Ë`m_wio Amåhmcm _moŠ`mÀ`m OmJr ~gyZ Xmê$H$m_ Hw$Q>>w~§ , 3-4 _wcJo, 3-4 _wcr Am{U CËnÞ Va VwQ>nO §w .§ Ë`m doir H$UH$dcrMo _m_coXma
nmhm`cm {_im`M§. Amåhr Vmg^a nmhÿZ nwÝhm Pmonr Om`Mmo. `m Agë`m ~marH$gmarH$ Am°{\$g H$ZoS>r amoS>da, JS> ZXrÀ`m AcrH$S>o ZwH$V§M ~m§YZy Pmc§ hmoV.§ Voìhm d{S>cm§Zr
Jmoï>rhr _wcm§Zr a{gH$VoZo nmhmì`mV, Ë`mVcm AmZ§X AZw^dmdm åhUyZ Vo YS>nS>m`Mo. `m H$mH$S>Z| m 300 é. ^m§S>dcmgmR>r {Xco Am{U Ë`m _m_coXma H$MoarVrc CnmhmaJ¥h
H$UH$dcrMm ~mOma _§Jidmar Agm`Mm Ë`m_wio VoWrc emim e{ZdmaEodOr Ë`mcm Mmcdm`cm {Xc§. Q>S| >a H$mT>Uo dJ¡ao H$moUVrM Am¡nMm[aH$Vm Ë`m§Zr nyU© Ho$cr
_§Jidmar AYm© {Xdg Am{U gH$miMr Agm`Mr. Ë`m_wio _§Jidmar emioVyZKar ZìhVr. Ë`m_wio JmdmV _moR>r ~m|~m~m|~ Pmcr. H$moH$UMr _mZ{gH$Vm OmUUmè`m§Zm
Amë`mda OodU Pmc§ H$s Xwnmar ^anya dmMZ H$am`M§. H$YrH$Yr _mÌ gw^mf H$mH$S>o {VÀ`m Vrd«VM o r H$ënZm `oBc
© . nU ZmZm åhUmco, ""EH$ Jar~ Hw$Qw>~§ ñdV:À`m nm`mda
ZmdmMm _mPm {_Ì gm`H$cdê$Z S>~cgrQ> KoD$Z Om`Mm Am{U Ë`mÀ`m hm°Q>c o À`m _r C^§ H$aVmo`, EH$ g§gma gmdaVmo`, Voìhm `m Agë`m Q>rHo$cm _r Km~aV Zmhr.'' nwT>o
Jëë`mda ~gdm`Mm. `m H$mH$S>M o r _moR>r h{H$H$VM Amho. ZoH$sZo ì`dgm` H$ê$Z H$mH$S>o Hw$Qw>~§ r`m§Zr Amncm O_ ~gdcm. ~mOmanoR>Vo AmUIr
EH$ hm°Q>c o Mmcdm`cm KoVc§ Am{U AmO gw^mf H$mH$S>o {H$_mZ 2-2Ÿ&& H$moQ>tMm YZr
*** Agmdm. Ë`mMo dS>rc Am{U _moR>m ^mD$ AmVm h`mV ZmhrV. na§Vw `m gw^mf H$mH$S>c o m
ZmZm§À`m Ë`m N>mQo >çmem _XVrM§ {dñ_aU Pmcoc§ Zmhr. AmVm Ë`mZo g°{ZQ>ar doAaMhr
gX²Jé
w {dU OÝ_ {Z\©$i & XwH$mZ KmVc§ Amho. EH$Xm Vmo _cm H$UH$dcrcm KoD$Z Jocm. XmoÝhr XwH$mZmV Jëë`mda
gX²Jéw {dU Xw:I gH$i & _cm ~gm`cm ^mJ nmS>c§ Am{U A§V:H$aUnydH© $ åhUmcm H$s, ""ho gd© Vw_M§ Amho,
gX²Jé w {dU Vi_i & Vw_À`m _mcH$sM§ Amho.'' _r Ë`mcm EdT>M § åhQ>c,§ ""Vy _mPr AmR>dU R>do crg hrM
OmUma Zmhr && _mPr g§nÎmr ! AmUIr AÝ` H$moUË`m g§nÎmrMm cmo^ _cm Zmhr.'' ZmZm§Zr OmVmOmVm
* Ago AZoH$ "H$mH$S>'o AmYma XoD$Z ñdV:À`m nm`mda C^o Ho$coV Am{U åhUyZM _mÂ`m
gX²Jé
w ^OZmnaV| H$m§hr & Ñï>rZo ZmZm§À`m Eoœ`m©cm _`m©Xm ZìhVr.
_mojXm`H$ Xwga| Zmht & H$UH$dcrcm AgVmZm EH$ dg§V _hmXod gmd§V ZmdmMm _wcJm Ë`mÀ`m
O`mg Z _Z| Ë`m§ht & AmB©d{S>cm§Zr ZmZm§À`m Aml`mcm AmUyZ gmoS>cm. 10-12 dfmªMm hm _wcJm Xmê$
AdbmoH$mdr JwéJrVm && nrV Ago, {dS>çm, {gJaoQ> AmoT>r, JwS§ >{Jar H$ar åhUyZ Ë`mcm Am_À`m Kar AmUyZ
_ g_W© am_Xmg
gmoS>cm. 10-12 df} Var Vmo Am_À`mM Kar hmoVm. Ë`mMr dmJUyH$ \$ma ÌmgXm`H$

~mbnU 31 32 && gX²Jwé-gmo{`am &&


hmoVr. ZmZm Ë`mcm {XdgmVyZ 3-3 doim PmoS>yZ H$mT>m`Mo. hm H$Yr niyZ Om`Mm, H$Yr dS>rc EdT>o 7-8 \y$Q> Imcr nS>c,o na§Vw gwXd¡ mZo Ë`m§Zm H$mhr BOm Pmcr Zmhr ho
naV `m`Mm. AmVm Vmo H$UH$dcrcm AgVmo. _mÌ AOyZhr Vmo H$m`© àg§Jr AMyH$ hOa na_oœamMrM H¥$nm. Ë`m doir Ë`m§Mo d` n§MmdÞ hmoVo ! J§_V åhUOo ZmZm§Zr hm gmam
hmoVmo. Ë`mcm Hw$Ry>Z H$g§ H$iV§ H$moU OmUo ! _mPr AmB© Jocr Ë`m doirhr H$moR>yZ Var àH$ma AJXr pñWVàknUo KoVcm Am{U em§VnUo Ë`m {~«{Q>e g§Ý`memcm gm§{JVco H$s
Zo_H$m XmoZ {_{ZQ>mV§ VoWo hOa Pmcm. ZmZm§Zm Ë`mZo Iyn Ìmg {Xcm. Varhr ZmZm§Zr Vwåhr g§Ý`mg KoD$Z H$mhr Cn`moJ Zmhr. Vw_À`mVrc Vm_gr JwU H$mhr AOyZ Jocc o m
Ë`mcm H$m R>do Zy KoVcm ho _cmVar H$iÊ`mgmaIo Zmhr. ZmZm§À`m j_mercVocm _`m©Xm Zmhr.
R>mD$H$ ZìhVr EdT>mM Ë`mMm AW© Agmdm. d|Jwë`m©cm ZmZm§Mr VrZ-Mma doim ~Xcr Pmcr Am{U _r doJdoJù`m d`mV
EH$ {~«{Q>e _Zwî` Zagmo~mÀ`m dmS>rcm `oD$Z am{hcm hmoVm. Ë`mZo g§Ý`mg KoVcm d|Jwë`m©Vrc dmñVì`mMr _Om AZw^dcr. VoWo Amåhr _w§~B© ~mOmamV amhm`Mmo.
hmoVm. Vmo H$mhr H$m_m{Z{_Îm H$UH$dcrcm Amcm hmoVm. Amåhr Voìhm ~oioH$am§À`m AmOy~mOycm 30-40 Hw$S>miXoeH$a ~«m÷Um§Mr Ka§ Am{U Amåhr EH$_od H$èhmS>o ~«m÷U,
KamV amhV hmoVmo. Ë`m KamMm Mm¡Wam Mm§Jcm C§M hmoVm. AmR> nm`è`m MTy>Z KamV `md§ Ë`m§À`mV nyU© gm_mdyZ Jocmo hmoVmo. Ë`m_wio Am_À`m AmB©À`m ñd`§nmH$mdagwÕm Ë`m§À`m
cmJo. Ë`m g§Ý`memcm H$moUrVar gm§{JVc§ H$s B§p½ce Am{U AÜ`mË_ `m XmoÝhr {df`mV nÕVrMr N>mn nS>cr hmoVr. dmQ>U,§ KmQ>U§ Ë`m§À`m gmaI§. Am_Q>r, MQ>Ur, \$UgmMr
JVr AgUmao J¥hñW åhUOo Ama. Ho$. Omoer. åhUyZ Vmo Am_À`m Kar Amcm Am{U ^mOr AJXr Hw$S>miXoeH$a nÕVrMr. _mPo {_Ìhr Xm^mocH$a, {VamoS>H$a, {eamoS>H$a,
AmÜ`m{Ë_H$ {df`mda H$mhr dmX{ddmX H$ê$ cmJcm na§Vw Ë`m XmoKmV H$moR>o _V¡Š` gm_§V, d|Jc w H} $a Ago Hw$S>miXoeH$a _wcJoM hmoV.o
hmoBZ© m. AIoa dS>rc åhUmco H$s AÜ`mË_ hm H$mhr Vw_Mm qnS> Zmhr. Am_M§ AÜ`mË_ EH$Xm Amåhr d|Jëw `m©hZÿ {eamoS>çmcm "_wJco AmP_' {gZo_m ~Km`cm Jocmo hmoVmo.
{eamoS>çmcm "_mCcr' {WEQ>a hmoV.§ Amåhr gm`H$cdê$Z Jocmo. aoJo d{H$cm§Mm _wcJm,
~§S>çm JmdñH$a Ago 7-8 OU hmoVmo. A§Va \$º$ 10 _¡cm§M§ hmoV.§ _Yo "Va' hmoVr.
añVm S>m|Jami ^mJmVyZ hmoVm. Ë`m_wio MT>md Amcm H$r nm`CVma hmoD$Z gm`H$c
T>H$cm`Mr Am{U CVmamda _mÌ gm`H$cda ~gyZ doJmMr Zem AZw^dm`Mr. Ë`m_wio
Ë`m 10 _¡cm§gmR>r Mm§Jco 2 &&-3 Vmg cmJm`Mo. {gZo_m nmhÿZ `oVmZm gmd§VdmS>r_mJo©
Amcmo. Am{U ho gd© CnX²ì`mn emioV OmVmo Ag§ Kar gm§JZy Ho$coc.o `m_Ü`o {gZo_mMo
AmH$f©U hmoVM § . na§Vw XwMmH$sdê$Z EdT>§ A§Va OmD$Z `oÊ`mVcm Wama AZw^dUo hmhr
EH$ ^mJ hmoVm.
_cm XwMmH$sM§ doS>M hmoV.§ ^mS>çmZo KoD$Z XwMmH$s Mmcdm`cm Amåhr d|Jëw `m©cm
H°$ån ^mJmV Om`Mmo. Vmo ^mJ Amåhr amhV hmoVmo Ë`mÀ`m ~amo~a {déÕ ~mOycm hmoVm.
EH$ {Xdg d{S>cm§Zr _cm VoWo gm`H$c MmcdVmZm nm{hc§ Am{U Kar Amë`mda CcQ>
VnmgUr gwê$ ! ""VoWo H$m` H$aV hmoVmg ? gm`H$c H$moUmMr ? ^mS>çmMo n¡go H$moR>yZ
AmUcog ?'' AmVm, n¡go H$moR>yZ AmUco H$m` gm§JUma ? AmOH$mc Mm¡WrVë`m _wcmcm
nm°Ho$Q> _Zr åhUyZ 100-200 én`o XoUmao "nmcH$' AmhoV ! nU Am_À`m doir
Vwåhmcm Ag§ ghOmghOr g_OUma Zmhr. Voìhm `m {df`mV Vwåhr dmX{ddmX H$ê$ "nm°Ho$Q>_Zr' hm àH$ma ZìhVm Am{U "nmcH$' hmhr ! Amåhmcm Voìhm amoI R>moH$
ZH$m Am{U AMmZH$ Vmo J¥hñW g§Vmncm Am{U Ë`mZo d{S>cm§Zm Imcr T>H$cyZ {Xco. IS>gmdUmao "dS>rc' AgV. Amåhr Voìhm AmB©OdigwÕm gm`H$cÀ`m ^mS>çmgmR>r
VrW©én ZmZm 33 34 && gX²Jwé-gmo{`am &&
XmoZ AmUo _mJÊ`mMo Y¡`© XmIdrV ZìhVmo. Ë`m_wio d{S>cm§Zm, ^mOr dJ¡ao AmUVmZm `m gm`§àmW©Z{o Z{_Îm
H$mT>cc o m EImX Xwgam AmUm Amåhr gm`H$cÀ`m ^mS>çmgmR>r {Xcm, Ag§ g§mJÊ`mMo Amåhr gd© Hw $ Qw > § ~ r`
YmS>g Amåhr ñdßZmVgwÕm H$ê$ eH$V ZìhVmo. {VÝhrgm§ O o À `m do i r
nU Am_Mo ZmZm ho EH$ doJi§M ì`{º$_Îd hmoV.§ _r Z _mJVmM Ë`mZ§Va Ë`m§Zr Xo d KamV EH$Ì O_V
EH$ "~r.Eg.E. {~«{Q>e' hr é. gmS>o VrZeo én`m§Mr ^mar gm`H$c _cm KoD$Z {Xcr. hmoVmo. {Xdg^amÀ`m ì`mn
{Z{_Îm AWm©VM _r 7 dr nmg Pmë`mM§ hmoV.§ Vr _mPr gm`H$c _r H$m`Zo[QH$ hm|S>m -VmnmZ§ V a Xo d KamVrc
ñHy$Q>a KoVë`mda 1993 gmcr {dH$cr. _r OwÝ`m dñVy {dH$Ê`mÀ`m {déÕ Amho. g_B©À`m _§X àH$memV
{dH$m`MrM Agoc Va A{YH$ Mm§Jcr dñVy KoD$Z _J OwZr dñVy {dH$mdr. OwZ§ {dHy$Z COicoë`m Xoìhmè`mg_moa
CnOr{dH$m H$ê$ Z`o. Am_À`m Kar _r OwZr ^m§S>r ghgm {dHy$ XoV Zmhr. {dH$m`M§M AmgZ Kmcy Z em§ V nUo
Agoc Va ~Xcr Xwga H$mhrVar Mm§Jc§ ^m§S>§ KoD$Z `m, Ag§ _mP§ gm§JU§ AgV§. åh§ Q > c o c r gm`§ à mW© Z m
hm`ñHy$c_Ü`o Joë`mnmgyZ _mPo {_Ì_§S>i {dñV¥V Pmco. d|Jwë`m©cm nmQ>H$a _Zmcm Am{U earamcmhr
hm`ñHy$c_Ü`o AgVmZm _r Iyn Q>~o c Q>{o Zg Ioicmo. amÌm¡ 11-11 dmOon`ªV Q>~o c EH$ {dcjU em§Vr XoV Ago. {Xdg^amVrc
Q>{o Zg. g§Ü`mH$mir ìhm°cr~m°cÀ`m _°Mgo . IoimV B©fm© `oÊ`mgmR>r à{VñnYu g§Km~amo~a ~è`mdmB©Q> Jmoï>tMm Vmimhr _mÂ`m _ZmV
EH$ eoa ImOmMr n¡O. ImO§ nmM AmUo eoa. hacoë`m nmQ>uZo ImOmMo nmM AmUo ghOnUo _m§S>cm OmB©. `oUmam {Xdghr
^am`Mo Am{U XmoÝhr g§KmVrc IoimSy>Z§ r {_iyZ Vmo Im`Mm. doiH$mTy> {H«$Ho$Q> _mÌ _r na_oídamnwT>o {Z{ü§V _ZmZo àmW©Zm H$aVm `mdr
\$magm Ioicmo Zmhr. AgmM Omdm Ago _Zmo_Z dmQ>.o
_m§OaoH$a, ~§S>çm JmdñH$a, {edmOr Hw$~c ho _mPo {_Ì _¡XmZmda dmK hmoV.o nU hr gm`§ à mW© Z o M r do i Mw H $dUo hm
narjoÀ`m XmcZmV Ë`m§Mr nma eoir ìhm`Mr. _mÂ`m _mJyZ Hw$O~wOV åhUm`Mo ""_oë`m ZmZm§À`mcoIr XIcnmÌ AnamY R>aV Ago
dm§`M ² nona XmI` _mH$m§ ! Zm`Va _r nmg H$gmo hmoVc` ?'' Am{U _mÂ`m nonamVyZ Vo Am{U _J ZmZm Amåhmcm Aem doir Mm§Jcr
nmg hmoÊ`mgmR>r VaVyX H$ê$Z ¿`m`Mo. EH$Xm narjoÀ`m {Xì`mVyZ ~mhoa nS>co H$s nwÝhm cjmV amhrc AerM {ejm H$arV AgV.
ìhm°cr~m°c Am{U Q>o~c Q>o{Zg. `m Q>o~c Q>o{Zgdê$Z Kar Iyn {eì`m Imëë`m. EHo$ {Xder _cm Oam OmñVM Cera
IoiÊ`mÀ`m ZmXmV Kar `m`cm EImÚm doir \$ma Cera Pmcm Va gm`§àmW©ZM o r doi Pmcm. Kar Amcmo Va dS>rc ~mhoa AmoQ>rda
nwT>o _mJo ìhm`Mr. gm`§àmW©Zoda ZmZm§Mm A{Ve` H$Q>mj Ago. gm`§àmW©ZoÀ`m doir Q> o ~ cmOdi dmMV ~gco c o hmo V o .
ew{M^y©V hmoD$Z Amåhm _wcm§Zm amoO JrVmB©Mm EH$ AÜ`m` dmMmdm cmJo. "Jwé~©«÷m Am_À`mH$S>o Q>~o cmda R>do m`Mm EH$ am°H$o cMm
Jwé{d©îUw', "~«÷mZ§X§ na_ gwIX§' Ago H$mhr ûcmoH$, kmZoídarVrc H$mhr Amoì`m, "ho{M Q>~o c c°ån hmoVm. Ë`mMr dmV Mm§Jcr B§M^a
Wmoa ^º$s AmdS>Vo Xodm, H¥$nmiy g‚mZ Vwåhr g§VOZ, gX²Jêw $gmarIm AgVm nmR>ramIm, é§X Agm`Mr Am{U _moR>r H$mM. Ë`m_wio
gX²Jêw $ dmMmo{Z gmnS>Zo m gmo`' BË`mXr VwH$mam_ _hmamOm§Mo H$mhr A^§J, lr kmZoídam§Mo H§${Xcmnojm Ë`mMm àH$me A{YH$ nS>m`Mm.
ngm`XmZ, _J "gd© Xod Z_ñH$ma… Ho$ed§à{VJÀN>Vr &' Am{U "› Z_mo ^JdVo dS>rc amÌm¡ Vmo {Xdm dmMZmgmR>r dmnam`Mo.
dmgwXdo m`' {H$_mZ EH$ _mi On EdT>o gd© åhUyZ _JM Am_Mo amÌrMo OodU ìhm`Mo. Ë`m§Mo dmMZ Zgco Va Amåhr ^md§S>o Ë`m EH$m
VrW©én ZmZm 35 36 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{Xì`mÀ`m Mmar ~mOycm ~gyZ Aä`mg H$am`Mmo. aËZm{Jarcm OmD$ cmJco.
_r Amë`mda XadmOm dmOdcm. d{S>cm§Zr {dMmac§ ""H$moU Amho ?'' Ë`mhrnojm A{YH$ J_VrXma àg§J nwT>o KS>cm. 1956-57 gmcMr hr KQ>Zm.
_r åhQ>c,§ ""_r ~mimo~m Amcmo` !'' ZmZm§Zr EH$m Ho$g_Ü`o {Xcoë`m {ZH$mcmÀ`m g§X^m©V EH$m H$coŠQ>aZo ñnï>rH$aU _m{JVco
""{H$Vr dmOco ? ~mhoa H$mimoI {H$Vr Pmcm` ? hr H$m` Kar `oÊ`mMr doi Amho ?'' H$s, hm {ZU©` Vwåhr H$gm {XcmV dJ¡a.o ZmZm§Zr WoQ> d{H$cmH$adr H$moQ>mÀ© `m Ad_mZmMr
Am{U nwT>o dmMZ gwê$ ! _r WmoS>m doi dmQ> nm{hcr, nU dmMZ MmcyM ! _r ~mhoê$Z ZmoQ>rg nmR>dcr. Ë`m§Zr Agm _wÔm _m§S>cm H$s Vwåhr H$moQ>mÀ© `m {ZU©`m{déÕ ñnï>rH$aU
aoÁ`mVyZ nmhV hmoVmo. Ë`m§Mr H$mhr hmcMmcM Zmhr. em§VnUo EH$ EH$ nmZ CcQ>V _mJy eH$V Zmhr. \$ma Va A{ncmV hr Ho$g Vw_À`mg_moa `oBc © Voìhm Vmo {ZU©` {\$ady
dmMVmhoV ! _r _ZmV åh§Q>c,§ ho _cm KamV KoUma AmhoV H$s ZmhrV ? _r nwÝhm EH$Xm eH$Vm. hr ZmoQ>rg {_iVmM H$coŠQ>a EH$X_ AS>MUrV Amcm. Ë`m doir gaH$mar
åhUmcmo, ""_r Amcmo`, XadmOm CKS>m !'' dVwi© mV hr KQ>Zm _moR>r gZgZmQ>r R>acr hmoVr.
Vo \$º$ EdT>M§ åhUmco, ""Cera Pmcm ! AmVm CÚm gH$mir !'' H$coŠQ>aÀ`m gmhmæ`H$mZo `mhr doir g§~{§ YV H$coŠQ>acm gm§{JVco H$s Ama. Ho$.
OodVmZm AmB© åhUmcr, ""Vmo Jocm` Var Hw$R>o ?'' Omoer coIUrMo n¸o$ AmhoV. H$m`ÚmMo kmZ gImoc Amho. Voìhm {df` {_Q>dZy Q>mH$m.
ZmZm åhUmco, ""~mhoa ~gdcm`.'' _J H$coŠQ>aZo ñdV… d|Jëw `m©V `oD$Z g_PmoVm Ho$cm.
AmB© H$idiyZ åhUmcr, ""Ahmo Vmo Amncm EHw$cVm EH$ _wcJm. Ë`mcm ~mhoa {_. {JcJZ ZmdmÀ`m EH$m {~«Q>re H$coŠQ>agmho~m§À`m ~m~VrV Ambobm AZw^d
Hw$R>§ ~gdcmV ?'' _mÌ doJim hmoVm. ZmZm aËZm{JarÀ`m H$coŠQ>a H$MoarV AgVmZm EH$ {Xdg {J{cJZ
""~mhoa åhUOo H$mhr amZmV Zmhr, nm`arda ~gcm`. dmQ>ë`mg Vyhr gmo~Vrcm `m§Zr Ë`m§Zm gm§{JVc§ H$s Vwåhr CÚm gH$mir _mÂ`m Kar AmR> dmOVm `m Am{U _J
~mhoa OmD$Z ~g. XmoKh§ r {_iyZ _J gH$mirM KamV `m !'' ZmZm§Mo CÎma ! AmnU VoWZy ~amo~aM VnmgUrgmR>r Xm¡è`mda OmD$. Ë`mà_mUo ZmZm Xwgè`m {Xder
ZmZm§Mm ñd^md Vgm naIS> hmoVm. H$moUË`mhr A`mo½` Jmoï>rMr J` Vo H$YrM R>rH$ AmR> dmOVm H$boŠQ>am§À`m ~§Jë`mda hOa Pmco. _mÌ gmho~ AÚmn CR>coco
H$arV ZgV. _J Amncm _wcJm Agmo H$s d[að>. EH$Xm aËZm{Jarcm H$coŠQ>a~amo~aÀ`m ZmhrV Ago ZmoH$amZo gm§{JVë`mda ZmZm em§VnUo ~mhoaÀ`m XmcZmVrb AmgZmda ~gyZ
EH$m _m{gH$ ~¡R>H$sV Ë`m§Mr H$coŠQ>a~amo~a dmXmdmXr Pmcr Am{U H$coŠQ>a Ë`m§Zm gmo~VÀ`m \$mB©cr nmhÿ cmJco.
H$mhrVar A`mo½` Ago ~moccm. Vm~S>Vmo~ ZmZm CR>c.o Am{U Ë`m H$coŠQ>acm Ë`m§Zr H$coŠQ>a Xhm-gmS>oXhm dmOVm CRy>Z ~mhoa Amco Am{U Ë`m§Zr ZmZm§Zm \$mB©cr
R>UH$mdyZ gm§{JVco H$s hm Vw_Mm eoam Vw_À`m nXmcm emo^Umam Zmhr. {ZfoY åhUyZ _r {ZnQ>V ~gcoco nm{hco Voìhm Vo Amoemico. Ë`m H$mir H${Zð>m§er dmJVmZm Jmoè`m
g^mË`mJ H$arV Amho Am{U Vwåhr Omon`ªV `oWo AmhmV Vmon`ªV nwÝhm _r _m{gH$ ~¡R>H$sV gmho~m§À`m A§Jr A^mdmZoM AmT>iUmar gä`Vm XmIdrV Ë`mZr Cera Pmë`m~Ôb
`oUma Zmhr Am{U Vo VoWZy H$UH$dcrcm naV Amco. àW_ ZmZm§Mr j_m _m{JVbr Am{U amÌr nmQ>u hmoVr, Ë`m_wio Pmonm`cm Cera Pmcm,
H$`mi ZmdmMo H$coŠQ>aMo gmhmæ`H$ hmoV.o Ë`m§Zr gm§{JVco, ""Vwåhr a. Ho$. OmoetÀ`m Ë`m_wiM o gH$mir doido a OmJ Amcr Zmhr. nU AmVm _r gd© PQ>nQ> AmdaVmo Am{U
ZmXmcm cmJy ZH$m. EH$Va Vw_M§ AmO MwH$c§M Amho. Ë`mV a. Ho$. Omoer ho \$ma AmnU {ZKy `m Ago gm§JZy Voo AmV Joc.o Amncr V`mar Pmë`mda gyQ> dJ¡ao n[aYmZ
H$mQ>oH$moa dmJUmao AmhoV. H$moR>ohr Vw_À`m eãXmV gmnS>Uma ZmhrV. coIUrMo \$S>} H$ê$Z ~mhoa Amco d Ý`mhargmR>r ZmZm§Zm AmVë`m XmcZmV KoD$Z Joco. Amnë`m
AmhoV. Voìhm ^mZJS> dmT>dmc Va VwåhrM AS>MUrV `mc.'' ho gmhmæ`H$ {OëømVrc ImZgmå`mbm ZmZm§gmR>r XyY, Ho$ir Ago nXmW© XoÊ`mg gm§JZy , Vo ~«m÷U AmhoV, Ë`m_wio
gdmªZm AmoiIUmao Agm`Mo. åhUyZ H$coŠQ>ahr Ë`m§À`m eãXmcm _mZ XoV AgV. Ë`m_wio Ë`mZm AÝ` H$mhr MmcUma Zmhr hohr Ë`mbm ~OmdyZ gm§{JVco.
H$coŠQ>aZohr Vmo {df` dmT>dcm Zmhr Am{U ZmZmhr eodQ>n`ªV ñdV… ~¡R>H$scm Z OmVm ZmZm§Mm dº$era ñd^md Ë`mZm nyU© n[a{MV hmoVm Ë`m_wio Amnë`m hmVyZ KS>cc o m
Amncm hoS >ŠcmH©$ nmR>drV. Ë`m H$coŠQ>aMr ~Xcr Pmë`mdaM ZmZm nwÝhm ~¡R>H$scm JcWmZnUm Ë`mZm S>mMV hmoVm. Ë`m {Xder `mo{Ococm Xm¡am C{eamZo H$m hmoBZ© m nU nyU©
VrW©én ZmZm 37 38 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Pmcm Am{U gm`§H$mir Ë`mMm Ahdmc V`ma Ho$ë`mda ghrgmR>r ZmZm§Zr Vmo H$coŠQ>am§nTw >o
R>do cm. Ë`m doir Ë`m JwUJ«mhH$ H$coŠQaZr ZmZm§Zm gm§{JVbo H$s AmO `m Ahdmcmda
Vwåhr H$coŠQ>a åhUyZ ghr H$am. AmO _mÂ`m_wio Vwåhmcm gH$mir VmQ>H$iV ~gmdo
cmJbo . Ë`m Mw H $sMo n[a_mO© Z H$aÊ`mMm EdT> m M EH$ _mJ© _cm dmQ> V mo .
H$boŠQ>agmho~m§À`m AmJ«hmnwT>o _mZ VwH$dyZ AIoa ZmZm§Zr ZmBcmOmZo Ë`m H$mJXm§da
ghr Ho$cr.
ZmZm§Mm AmË_{dídmg dmImUÊ`mOmoJm hmoVm; H$maU Vmo CnOV Hw$emJ« ~w{Õ_Îmm
Am{U gImoc Aä`mg `m ^¸$_ nm`mda C^m hmoVm. Ë`m_wio Ë`m§Mr H$maH$sX© Ë`m§Zr
Amnë`m S>mc ¡ mV nwar Ho$cr. "H${Zð>md§ a {eaOmoar Am{U d[að>mn§ Tw >o cmMmar' Agm "gaH$mar
ImŠ`m' VoWo ZìhVm. EH$Xm _m. `ed§Vamd MìhmU _w»`_§Ìr AgVmZm d|Jwë`m©cm
Amco hmoV.o OodUmMm _oZy ZmZm§Zr ñdV… EH$Q>çmÀ`m _VmZo R>adcm hmoVm, ^mH$ar Am{U
gwH$§ _Q>U. `ed§Vamd EdT>o Iyf Pmco H$s OodVmOodVmM Ë`m§Zr {dMmac§, ""hm _oZy
H$moUr R>adcm ?'' {Xdg \$Zmª{S>gZr Ë`m H$maHw$Zmcm IamoIaM aoH$m°S>ê© $__Ü`o ZoD$Z EH$ gUgUrV Wmo~mS>rV
jU^amÀ`m Ame§{H$V em§VVoZV§ a H$coŠQ>a åhUmco, ""amdgmho~m§Zr R>adcm.'' hmUcr Am{U OmJoda `oD$Z ~gco. Ë`m H$maHw$ZmZo cJoM AmaS>mAmoaS>m Ho$cm. arVga
""~mocdm Ë`m§Zm !'' _m. `ed§Vamd åhUmco Am{U ZmZm Amë`mda OodVmZm CRy>Z VH«$ma AO© {chÿZ ZmZm§H$S>o {Xcm. d{S>cm§Zr cJoM ImVo{Zhm` Mm¡H$er cmdcr. Mm¡H$erV
Ë`m§À`m nmR>rda hmV _mê$Z Vo åhUmco, ""_r eoVH$è`mMm _wcJm Amho ho Vy Ia§ nwamdm H$mhrM Zmhr åhUyZ eodQ>r Ho$g \$mB©c ! _mÌ nwÝhm Ë`m H$maHw$ZmZo \$Zmª{S>gH$S>o
AmoiIc§g !'' S>mi
o m da H$ê$Z nm{hco Zmhr.
OodU Pmë`mda _w»`_§Ìr _J d|Jëw `m©hZÿ aoS>rcm ImUr ~Km`cm Joc.o Ë`m§À`m~amo~a gaH$mar `§ÌUoVrc _mUgm§~amo~a, cmoH$à{V{ZYterhr _m_coXma åhUyZ gX¡d
Ë`m§À`m cm±M_YyZ ZmZm§Zr Amåhm gd© Hw$Qw>~§ r`m§Zm VgoM ^S>^S>o dJ¡ao nmhþUo Amco hmoV,o ì`dhma H$amdm cmJVmo Am{U Vmohr A{YH$ gmdY{JarZo. H$maU gaH$mar ZmoH$am§Zm {ZXmZ
Ë`m§Zmhr aoS>rcm Zoc.o VoWo AmOy~mOyMr àojUr` ñWio nmhÿZ Amåhr XmoZ [Xdgm§Zr naV {Z`_m§Mr {H$_mZ Mm¡H$Q> Var AgVo. EH$ ImgXma EH$Xm d|Jwë`m©cm Am_À`m Kar
Amcmo. ZmZm Mm[aÍ`dmZ hmoV.o Ë`m_wio {Z^uS> hmoV.o _w»`_§Ìr H$m` åhUVrc ? H$coŠQ>a Amco. Voìhm Amåhr {eaJmdH$am§À`m KamV amhV hmoVmo. Ë`m KamV ImcÀ`m ~mOycm
qH$dm cmoH$ H$m` åhUVrc `mMm Ë`m§Zr {dMmahr _ZmV AmUcm ZìhVm, qH$dm Ë`m§À`m Zoh_rÀ`m dmdamÀ`m Imoë`m hmoË`m Am{U da _mS>rda EH$ àeñV hm°c hmoVm. VoWM o
_ZmV Amcm ZìhVm Ago åhUUo OmñV g`w{º$H$ hmoBc © . ZmZm§Mm KamVcm ~hþVm§e doi Om`Mm. VoWo EH$ Q>~o c Am{U 4-5 IwÀ`m©. nmhþÊ`m§Zm
AWm©V H$YrH$Yr ZmZm gS>Vo moS>nUm ~mOycm R>do Zy Z ~mocVmhr EImÚmcm YS>m ZmZm VoWMo ^oQ>V. Ë`m hm°cÀ`m EH$m H$monè`mV _r EH$ ~¡R>§ S>ño H$ KoD$Z Aä`mgmcm
{eH$dm`Mo. Ë`m§À`m Am°{\$gmV \$Zmª{S>g ZmdmMo EH$ g‚mZ hoS> ŠcmH©$ hmoV.o Ë`m§Zm ~gm`Mmo. VoWM o Am_À`mH$S>o Aml`mcm Agcoco Jar~ {dÚmWuhr _mÂ`m ~amo~arZo
EH$ H$maHy$Z \$ma Ìmg Úm`Mm. amoO \$Zmª{S>g Zdr VH«$ma KoD$Z ZmZm§H$S>o `m`Mo. EH$ Aä`mgmcm ~gm`Mo. ~{hUr _mÌ ImcrM Aä`mgmcm ~gm`À`m. H$maU Aä`mgmÀ`m
{Xdg ZmZm Ë`m§Zm åhUmco, ""Aao, Vy _yI© Amhog ! EdT>r gmYr Jmoï> Vwcm H$aVm `oV ~m~VrV Am_M§ \$mag§ O_m`M§ Zmhr.
Zmhr ? Ë`mcm aoH$m°S>©ê$__Ü`o KoD$Z Om Am{U g_Omd ! (åhUOo H$mZmImcr AmdmO Vo ImgXma Amco Voìhm _r Ë`m ImocrVM hmoVmo. ImgXma Amë`mAmë`m åhUmco,
H$mT>) Am{U gai ~mhoa `oD$Z ~g. _J _r nwT>M§ H$m` Vo ~KVmo.'' Ë`mà_mUo EH$ ""amdgmho~ ! am°H$o cMm H$mim ~mOma hmoVmo` Am{U Vw_M§ cj Zmhr.''

VrW©én ZmZm 39 40 && gX²Jwé-gmo{`am &&


dS>rc åhUmco, ""_mÂ`mH$S>o H$mhr VH«$mar Amcoë`m ZmhrV. _mÌ AmVm Vwåhr ""H$er H$m` MyH$ ?'' Ë`m§Zr amJmVM {dMmac§.
åhUVm AmhmV Va AmnU nmhÿ `m. Amnë`mH$S>o `oWo 3-4 am°H$o cMo S>no mo AmhoV. Voìhm dS>rc åhUmco, ""c¾ Pmë`mnmgyZ Amåhr {Vcm \$º$ XmoZM AdñWm§V nm{hco.
CÚm gH$mir 8 dmOVm Ë`m A_wH$V_wH$ S>no moOdi Vwåhr `m. _rhr VoWo `oVmo. AmnU EH$ Va J^m©a Var, ZmhrVa ~mi§VrU Var ! Ë`m_wio Vr AH$mcr OmUma ho R>acocM o
am°H$o cMm gmR>m dJ¡aMo r VnmgUr H$ê$. hr H$mhr \$ma _moR>r AdKS> ~m~ Zmhr.'' hmoVo.''
Xwgè`m {Xder e{Zdma hmoVm. _r emioVZy Amcmo Voìhm ZmZm Am°{\$gcm {ZKÊ`mÀ`m Amnë`m `m XwXd£ r ~{hUr{df`r ZmZm§Zm \$ma I§V dmQ>V Ago. åhUyZ Ë`m§Zr Amnë`m
V`marV hmoV.o _r CËgwH$VoZo {dMmac§, ""Vwåhr Jocm hmoVm H$m hmo H$mim ~mOma ~Km`cm ?'' ^mÀ`m§Zm _mJu cmJÊ`mgmR>r ~arM _XV Ho$cr. dg§V, lrH$m§V `m Amnë`m ^mÀ`m§Zm
Vo _cm em§VnUo åhUmco, ""Vy AOyZ chmZ Amhog. `mV nS>Ê`mMr Vwcm JaO Ë`m§Zr aoìhoÝ`y ImË`mVM ZmoH$ar {_iÊ`mgmR>r _XV Ho$cr. Vo XmoKho r nwT>o S>ßo `wQ>r H$coŠQ>aÀ`m
Zmhr. Vy Aä`mgmVM cj KmcrV Om !'' Am{U Am°{\$gcm {ZKyZ Joc.o nXmn`ªV nmohmoMco. {d^mH$a 8 dr Vo 11 dr Am_À`mH$S>o {eH$m`cm hmoVm. Vmo AmVm
nU _mPr CËgwH$Vm _cm WmoS>M § ñdñW ~gy XoVo ! Xwnmar _r {enm`mcm JmRy>Z nwÝhm {ejH$ åhUyZ {Zd¥Îm Pmcm Amho.
H$mù`m ~mOmamMm {df` H$mT>cm. Voìhm Ë`mZ§ _cm gma§ g_OmdyZ gm§{JVc§, ""Vo hm {d^mH$a Am_À`mH$S>o AgVmZm EH$Xm amÌr 11 dmOVm EH$mEH$s Ë`mÀ`m
amOH$maU Amho ! Aao, Ë`m ImgXmamMo ZmVodmB©H$M am°H$o c S>no modmco. Vmo H$gm YmS> N>mVrV Vrd«nUo XwIm`cm cmJc§. dS>rc åhUmco, AmVm amÌr Hw$R>o OmUma åhUyZ Ë`m§Zr
Kmcm`cm `oBc © ? Ë`mcm amdgmho~m§Zm H$m|S>rV nH$S>m`M§` XmoÝhr ~mOyZ§ r ! VH«$ma H$moUmMr EH$ A°Zm{gZMr Jmoir XoD$Z Ë`mcm Pmondc§. Xwgè`m {Xder gH$mir Vmo Am{U _r S>m.°
Zmhr; nU H$mim ~mOma hmoVmo hr Jmoï> IarM Amho Am{U CÚm YmS>r Q>mH$ë`m H$s hoM Vm`eoQ>o (E_.~r.~r.Eg.) åhUyZ EH$ à{gÕ S>m°ŠQ>a hmoVo Ë`m§À`mH$S>o Jocmo. Ë`m§Zr
ImgXma Ë`mM§ ^m§S>dc H$ê$Z amdgmho~m§À`m ~XcrMr _mJUr H$aUma ! nU amdgmho~m§Zr {ZXmZ Ho$c§ H$s öX`mÀ`m ~mhoa EH$ _YmgmaIm XmQ> Ðd AgVmo Am{U Vmo gwH$cm`
Ë`mMm S>md AmoiIyZ Ë`mcmM YmS>r KmcVmZm ~amo~a `m`cm gm§{JVco. Vmo AmcmM åhUyZ doXZm hmoV AmhoV. Ë`m§Zr EH$ _{hÝ`mM§ Am¡fY {Xc§ Am{U _{hÝ`m^amV Vmo
Zmhr, Ë`m_wio YmS>rhr Q>mH$ë`m ZmhrV.'' ho ImgXma Ë`m§À`m Vrd« ~w{Õ_Îmo~Ôc Am{U ~amhr Pmcm. AmOÀ`m H$mimV ho KS>co AgVo Va Ë`mcm Am`.gr.`y._Ü`o A°S>{_Q>
A_moK dº¥$Ëdm~Ôc à{gÕ hmoV.o ZmZm§Zrhr Ë`m§Zm Ë`m§À`mM nÕVrZo {Zîà^ Ho$co hmoV.o H$am, Am°pŠgOZ Úm, 17 Q>ño Q> H$am, H$m{S>A © moJ_°« H$mT>m, H$mocño Qam°c ~Km, `mV 50-
naIS>nUm hm ZmZm§Mm ñWm`r^md hmoVm; nU åhUyZ D$R>gQy > H$moUmda Vm|S> gmoS>rV 60 hOma ghO IM© Pmco AgVo. _mÌ Ë`m doir Ë`m E_.~r.~r.Eg. S>mŠ° Q>aZr, doXZm
naIS>nU XmI{dUo _mÌ Ë`m§Zr H$Yr Ho$co Zmhr. _mÌ H$mhr cmoH$m§Zm XJS> _mê$ZM öX`mV ZgyZ ~mhoarc _oå~«Zo Mr "âë`wBS>rQ>r' H$_r Pmcr Amho ho "pŠc{ZH$cr' H$g§
_mohmoi CR>dm`Mr gd` AgVo. Aem§Mr Ë`m§Zr H$Yr J` Ho$cr Zmhr. R>adc§ ? AmVmÀ`m S>mŠ° Q>am§Odi `mM§ CÎma Zmhr.
Am_Mr gdmªV _moR>r AmË`m åhUOo A{hë`m. Vr gm`ë`mÀ`m lram_ nwamo{hVm§Zm ZmZm§Zr Hw$Qw>~§ mÀ`m ~m~VrV gX¡d Amnë`m O~m~XmarMo ^mZ R>do co hmoVo Am{U
{Xcr hmoVr. Vo _moR>o {dZmoXr g§^mfU H$aUmao, H$sV©Z àdMZ H$aUmao, ^anya coIZ- H$gmoerZo Amnë`mda Amcoë`m O~m~Xmè`m§Mr VS> cmdcr. AmOmo~m§À`m _¥Ë`yZ§Va
dmMZ H$aUmao Ago ~hþAm`m_r ì`{º$_Îd hmoV.o WmoS>m Ah§VM o m H§$Jmoamhr hmoVm (AÌo XmXm Am{U ZmZm ho g§`ºw $nUo Hw$Qw>~§ à_wImMo H$V©ì` nma nmS>rV hmoV.o ZmoH$arMr gwédmV
H$m` _mÂ`mnojm Mm§Jc§ ~mocUma ? dJ¡a)o . Va Vr Am_Mr AmË`m Jocr Voìhm arVrà_mUo Am{U g§nUy © Hw$Qw>~§ mMr O~m~Xmar EH$X_M Ë`m§À`m A§Jmda nS>cr hmoVr. Ë`m_wio ñdV…À`m
g_mMmamcm OmUo Amdí`H$ AgyZhr ZmZm§Zr Vo OmUrdnydH© $ Q>mico hmoV.o Z§Va H$YrVar hm¡g_o m¡Ono j
o m YmH$Q>çm ^md§S>mM
§ o {ejU, Ë`m§Mr hm¡g_m¡O `mcmM ZmZm§Zr àmYmÝ` {Xco.
df©-ghm _{hÝ`m§Zr ho lram_^mD$ d{S>cm§Mr ^oQ> Pmë`mda åhUmco, ""Aao aKwZmW, ZmZm§Zm "{gŠñW goÝg' åhUVmV Vmo hmoVm. ZmZm pìhcoO BÝñnoŠeZcm Joco H$s
VwPr ~hrU Jocr Am{U Vy _cm gmY§ ^oQ>m`cmhr Amcm Zmhrg !'' Ë`m§Mm MmdS>rV AJa Y_©emioV _w¸$m_ Ago. H$moUmÀ`m Kar Zmhr. ~amo~a EH$ {enmB©.
ZmZm åhUmco, ""^oQ>m`cm H$gc§ `m`M§ ? Vr OmUma ho _cm _mhrV Pmc§ hmoV.§ Vmo Ë`m§M§ OodU H$am`Mm. OmVmZm S>mi, Vm§Xi y , Xhr BË`mXr gm{hË` gmo~V KoD$Z
Vw_À`mgma»`m _mUgmcm Amåhr Vr {Xcr hr Am_MrM MyH$ !'' Om`Mo. XyY \$º$ VoWo {dH$V ¿`m`M§. \w$H$Q> H$moUmH$Sy>Z H$mhr ¿`m`M§ Zmhr. OodU
VrW©én ZmZm 41 42 && gX²Jwé-gmo{`am &&
V`ma hmoV AgVmZm H$moUr H$mhr H$m_m{Z{_Îm Amcm Va Vmo OodZy M naV nmR>dm`Mm. hmoVr. Ë`m§À`m d{S>cm§Mr CUrd Ë`m§Zm ^mgy Z`o Ag§ N>Ì ZmZm§Zr Ë`m§À`mda Yacoc§
åhUOo Xa doir 4-5 OUm§Mo OodU V`ma H$am`Mo. hmoV§. _mÌ _m`onmoQ>r Am§Yio cmS> ZmhrV H$s Xwc©j Zmhr. H$mhr MwH$c§ Va H$mR>rZo
EH$Xm Vo pìhcoO BÝñnoŠeZcm néù`mcm Joco AgVmZm Oodm`cm ~gco hmoV.o ~S>dZy gwÕm H$mT>m`Mo. _mÌ Am_Mr AmB© Aem doir _Yo nSy>Z Ë`m§Mo _mamnmgyZ ajU
gmdimam_ d|Jwc}H$a hm Zoh_rMm {enmB© ~amo~a hmoVm. OodVmZm Vo EH$X_ åhUmco, H$am`Mr. AmB©Mm ñd^md ào_i hmoVm. Amnë`m YmH$Q>çm {Xam§da {VZo gX¡d _m`oMm
""gmdimam_, ~K ao ~mhoa q^Vrda H$m` Amho !'' gmdimam_ nmhVmo Vmo ^cm _moR>m gmn dfm©d Ho$cm. Ë`m§Zm Vr ZmZm§À`m ZH$iV ImD$cm n¡go Úm`Mr, ZmZm H$Yr ~mhoa Jmdr
hmoVm. _J gmdimam_Zo Vmo _macm. Ago AZoH$ àg§J ZmZm§À`m "{gŠñW goÝg'Mm à^md Joco Agco Va AmUm, XmoZ AmUo XoD$Z {gZo_mcm nmR>dm`Mr Am{U ho gJi§ ~mhoaÀ`m
XmIdm`Mo. ~mhoa, ZmZm§À`m ZH$iV Mmcm`M§. ho N>mQo >o Xrahr d{hZr, d{hZr H$arV {VÀ`m nmRy>Z
d` Pmë`mda ZmZm§Zr gmd©O{ZH$ g_ma§^m§Zm qH$dm Amám§H$S>o OmUo OdiOdi a|JmiV Agm`Mo. {deofV… YmH$Q>o _YwH$mH$m. ZmZm§À`m _¥Ë`yZ§Va Xw…ImVyZ {da§Jwim
~§XM Ho$co. Vgo Vo ~mhoa Om`cm \$mago CËgwH$ hmoVo Ago Zìho, na§Vw gÎmarZ§Va Ë`m§Zr dmQ>mdm åhUyZ _YwH$mH$m AmB©cm h¡Ðm~mXcm KoD$Z Joco hmoVo Am{U {VWo {Vcm Ë`m§Zr
Aem Jmoï>r Q>mië`m. Ë`m§Zr lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Zm gm§{JVco H$s `mnwT>o H$mhr _r 2-3 _{hZo R>do Zy KoVc§ hmoV.§ Vr Ë`m§Mr Xwgar AmB©M hmoVr. {VÀ`m c¾mMo doir _YwH$mH$m
CËgdm§Zm `oUma Zmhr. _hmamO åhUmco, ""H$m ao aKwZmW ? amJmdcmg H$s H$m` ?'' Ho$di AmR> dfmªMo hmoV.o Zì`m d{hZr^modVr hm gJù`mV chmZ Xra "d{hZr, d{hZr'
ZmZm åhUmco, ""AmVm XmVm§Mr OmJm H$dirZo KoVcr`. Mmdm`cm doi cmJVmo. OodVmZm H$arV {\$aV Agm`Mm Am{U nwT>o hdmB© XcmVrc Cƒ A{YH$ma nXmda Joë`mdahr,
EImXo doir R>gH$m cmJVmo. Ë`m_wio EImXo doir n§º$sMm ~oaJ§ hmoBc © . _cm em¡Mmcm aOoda Kar Amco H$s d{hZrH$S>M o YmdV `m`Mo.
doi cmJVmo. CËgdmV EdT>r JXu AgVo. Aem doir AYm©-nmD$U Vmg g§S>mg AS>dZy _YwH$mH$m ho Am_À`m KamVrc EH$ CÎmwJ§ ì`{º$_Îd. Ë`m§Mm OÝ_ 1 OmZodmar
R>do Uo ~ao dmQ>V Zmhr.'' _hmamOm§Zm ZmZm§Mo ~mocUo nQ>c.o _J Vo CËgdmì`{V[aº$ AÝ` 1931 amoOr Pmcm. VËnydu VrZ _{hZo d{S>cm§M§ Y¸$mXm`H$ {ZYZ Pmcoc,§ Ë`m_wio
doir H$YrVar ZmZm§Zm ~mocmdyZ KoV Am{U ZmZm 4-8 {Xdg _§{XamV `oD$Z amhV. chmZnUr gd©gmYmaUnUo dmQ>çmcm `oUma§ H$moS>H$m¡VHw $hr Ë`m§À`m dmQ>çmcm Amc§ Zmhr.
Am_Mo H$mH$m "am_H$mH$m' `m§Mm ^md§S>mV Mm¡Wm Z§~a hmoVm. `m am_H$mH$m§Zm ZmZm§Zr nU AJXr _hmamOm§À`mM eãXmV gm§Jm`M§ Va Ë`m§Mm "AUyM' doJim hmoVm. Ë`m§Zm
1938 gmcr 30 én`m§Mr a°co gm`H$c AmUyZ {Xcr hmoVr. ho Am_Mo H$mH$m EImÚm d¡ÚH$s` _hm{dÚmc`mV àdoe hdm hmoVm. nU B§Q>acm JwU H$_r nS>ë`m_wio S>mŠ° Q>aH$sM§
"cú_rnwÌm'gmaIo aËZm{JarV Ë`m gm`H$cdê$Z qhS>m`Mo. Ë`m§Mr dmJÊ`mMr nÕV ñdßZ ^§J nmdc§. nU Hw$R>Vo ar Om{hamV dmMcr H$s ZmJnyacm hdmB©XcmV ZopìhJoQ>aMr
Ver EofAmam_mMrM hmoVr. Amnco YmH$Q>o ^mD$ dg§V Am{U à^mH$a `m§À`mH$S>o Vr ^aVr Amho. H$m°cO o Mr OwZr nwñVH§$ {dHy$Z H$moUmcmhr Z gm§JVm Vo ZmJnyacm OmD$Z
gm`H$c nwgÊ`mMr H$m_{Jar Ë`m§Zr cmdyZ {Xcr hmoVr. Am{U Ë`m~Ôc _{hZm ^a^¸$_ hdmB©XcmV ^aVr Pmco. Jmoano mZ, 6 \y$Q> C§M, ^aXma eara`ï>rMo H$mH$m ghOnUo {ZdS>co
EH$ AmUm "_ohoZVmZm' Amnë`m ^mdm§Zm Vo XoV. na§Vw {eñVrZo dmJUmè`m Am{U Joco Am{U n{hë`m Zo_UwH$sda H$mpí_acm admZmgwÕm Pmco.
ñdmdc§~ZmZo OrdZ OJUmè`m ZmZm§Mm YmH$Q>m ^mD$ åhUOo Am_À`m KamVrc {damoYr 1952 gmcr Ë`m§Zm "ao½`wca H${_eZ' {_imc§ Am{U 1984 gmcr "EAa H$_moS>a'
a§Jg§JVr hmoVr. _mPo dS>rc _¥Ë`yndy u ghm _{hÝ`m§n`ªV ñdV…Mo H$nS>o ñdV… YyV AgV. nXmdê$Z Ë`m§Zr {Zd¥Îmr ñdrH$macr. A{Ve` Hw$emJ« ~w{Õ_ÎmoM§ Ë`m§Zm daXmZ hmoV.§
ñdV…Mr ~hþVHo $ H$m_o Vo ñdV… H$am`Mo. Á`mMo H$m_ Ë`mZoM Ho$co nm{hOo. earamcm Amnë`m hdmB©XcmÀ`m H$ma{H$XuV H$moUV§hr Q´>qo ZJ Ë`m§Zr nyU© Ho$co Zmhr Ag§ Zmhr
OodTo> am~dVm `oB©c VodT>o _mUgmZo am~dmdo. EofAmam_mZo Vo Ho$di {ZH$m_r hmoB©c Am{U Zoh_r {deof àmdrÊ` XmIdyZ Vo Ë`m_Ü`o CÎmrU© ìhm`Mo. d`mÀ`m nÞmerV
Aer Ë`m§Mr {eH$dU. EAa\$mog© A°H$° S>_rV Ë`m§Zr E_.~r.E. Mm Aä`mgH«$_ nyU© Ho$cm Vmohr narjm àW_
dg§V, à^mH$a Am{U _YwH$a ho _mPo YmH$Q>o VrZ H$mH$m Am_À`mH$S>o ~amM H$mi H«$_m§H$mZo CÎmrU© hmoD$ZM. B§{Xam Jm§YtMo Vo AJXr {ZH$Q>dVu dVwi © mVco, {dídmgmMo
{ejUmgmR>r hmoV.o d{S>cm§Mr Ë`m§À`mda, Ë`m§À`m dmJUwH$sda, {ejUmda H$aS>r ZOa A{YH$mar hmoVo. Am_Mr H$mHy$, _YwH$mH$m§Mr nËZr, gw_Z hr 1953 gmcMr _w§~B©
VrW©én ZmZm 43 44 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{dÚmnrR>mMr B§p½ceMr E_.E. _mÂ`m _wcmcm _r gm§{JVcoc§ hmoV§ H$s OoìhmOoìhm Ë`m_wio Vr _Om dmQ>cr Zmhr.
h¡Ðm~mXcm Omerc, Voìhm `m VwÂ`m namH«$_r AmOmo~m§Zm ^oQ>yZ `oV Om. Vmo OmV Ago ho Am_Mo am_H$mH$m (am_M§Ð Ho$ed Omoer) ho Am_À`m KamÀ`m Mm¡H$Q>rV Z ~gUma§
Am{U Vohr ZmVdmM§ AJXr H$m¡VHw $mZ§ ñdmJV H$arV. AmO XwXd£ mZo H$mH$m, H$mHy$ XmoKho r ì`pŠV_Îd hmoV.§ Ë`m§M gma§ OrdZM gwH$mUy VwQ>cëo `m hmoS>rà_mUo {XemhrZ ^aH$Q>V
h`mV ZmhrV. am{hc§. {dcmgr OrdZmMr Ë`m§Zm CnOVM AmdS> Agmdr. Ë`m_wiM o _moR>çm ^mdmZ§
`m H$mH$m§À`m AZoH$ gwIX AmR>dUr AmhoV. ZmZm§Zr gmVdrV _cm gm`H$c H$m¡VHw $mZo KoD$Z {Xcoë`m gm`H$cM§ MrO Va Pmc§ ZmhrM nU YmH$Q>çm ^mdm§Zm Vr
AmUcr. Ë`mM Xaå`mZ _YwH$mH$m§Zr ~mQ>mMo A°å~°gS° >a ~yQ> _mÂ`mgmR>r AmUco. Vo _mPo gm`H$c nwgÊ`mMo OmXm H$m_ _mÌ Jù`mV nS>co hmoV.o Vo Ho$ìhm H$m` CÚmoJ H$arV
Am`wî`mVco n{hco ~yQ>. Vo _YwH$mH$m§Zr KoVco hmoVo ho _r H$Yrhr {dgê$ eH$cmo Zmhr. AgVrc ho KaÀ`m§Zm H$iUo AdKS> hmoV.o J§_VrMr Jmoï> åhUOo aËZm{Jarcm ñdmV§Í`dra
Amnc§ Am`wî` Iè`m AWm©Zo g_¥Õ hmoV§ Vo Aem _ZmV Oncoë`m AmR>dUtZrM ! gmdaH$am§À`m gh^moOZmV Ë`m§Mm Amnë`m dS>rc ~§Yny j o m OmoaXma gh^mJ Agm`Mm.
H$mH$m _w~§ B©À`m ~«~o m°Z© ñQ>{o S>`_da {H«$Ho$Q>Mr _°M ~Km`cm KoD$Z Om`Mo. ImÊ`m{nÊ`mMr nU nwT>no Tw >o \$ma ~o~X§ OrdZ Vo OJco. _m§g, _{Xam Am{U _{Xamjr `m§À`m {di»`mV
AJXr M§Ji Agm`Mr. H$mH$m hdmB© XcmVco A{YH$mar, Ë`m_wio ñd^md EH$X_ Vo gmnS>co Am{U Ë`m§Mm A{YH$m{YH$ Z¡{VH$ AY:nmV hmoV Jocm. AIoa earamVrc
{~ZYmñV ! _°M Cƒ^«y cmoH$m§À`m n°ìho{c`Z_YyZ Zmhr, Va Img "BñQ> ñQ>Ê° S>'_YyZM C_u dmT>Ë`m d`m~amo~a _§Xmdë`m. g§Ü`mN>m`m ^oS>gmdy cmJë`m. c¾H$m`© H$mhr Pmcoc§
nmhm`Mr. VoWo Iao a{gH$ "npãcH$' Agm`M§. _J Vmo àM§S> Jm|Yi, JXu, _mam_mè`m ! Zmhr. H$moUmMm _mZ{gH$ AmYma Zmhr. Ë`m_wi,o 1970-71 gmcr Vo dma§dma _mÂ`m
Ë`mV KwgZy XmoZ R>mgo o Hw$Umcm Var cJmdm`cmhr H$mH$m nwT>o ! Ë`m doiÀ`m Ë`m 5-5 H$moëhmnyaÀ`m {~èhmS>r `m`cm cmJco.
{Xdgm§À`m Q>ño Q> _°Mgo H$mH$m§~amo~a nmhUo hm "AZw^d' Ago ! EH$Xm _r Ë`m§Zm åhQ>c,o ""AmVm Vw_M§ Am`wî` CVaUrcm cmJc§`. ~o~X§ OJÊ`mMm
Z§Xy ZmQ>Ho $a hm Am_À`m grVmAmË`mMm ^mMm. Vmo amhm`cm grVm-AmË`mH$S>M o VmUm_wio Vw_Mr Vã`oVhr Mm§Jcr am{hcr Zmhr. Voìhm AmVm ho gma§ gmoS>m.'' Ë`m§Zr
hmoVm. Vmo Ë`m doir ZwH$VmM "Am°c B§½c§S> ~°Sq_Q>Z M°pån`Z{en' ñnYm© qOHy$Z Amcm {dMmaco, ""Am{U H$m` H$ê$ ?'' _r Ë`m§Zm gm§{JVco H$s Z¥qghdmS>rcm amhyZ JwéM[aÌmMr
hmoVm. Vmo Ho$dT>m _hmZ IoimSy> Amho ho OmUÊ`mM§ Vo d` ZìhV§. Ë`mcm Amåhr "Z§XXy mXm' nmam`U§ H$am. Cacoco Am`wî` Var Mm§Jc§ OmD§$ Xo. Vo Ë`m§Zm nQ>c§. _J _r Ë`m§Mr
Ago åhUV Agy. Amåhrhr Ë`m doir {H«$Ho$Q> _°M nmhÊ`mgmR>r _w~§ B©cm Jocmo hmoVmo. dmS>rcm e§H$a {dîUy nwOmar `m§À`mH$S>o amhÊ`m-OodUmMr ì`dñWm Ho$cr. A§Wê$U-
Ë`m_wio {Xdgm _YwH$mH$m§~amo~a _°M nmhm`Mr Am{U amÌr Z§Xy ZmQ>Ho $agmo~V Šc~_Ü`o nm§Kê$U KoD$Z {Xco. Xa _{hÝ`mcm Ë`m§Zm n¡go nmR>drV hmoVmo. AIoarg _o 1991 _Ü`o
OmD$Z Ë`mÀ`m~amo~a ~°Sq_Q>Z Ioim`Mo. ~°S>q_Q>ZMo àmW{_H$ YS>o _r Ë`mÀ`mOdi Vo dmaco. Amåhmcm g_Oë`mda Amåhr Jocmo. nU VËnydu H$moëhmnyaÀ`m _mÂ`m MwcV
{Jadco. naV `oVmZm Vmo Zo_mZo Amåhmcm cñgr XoV Ago. Šc~_Ü`o qH$dm hm°Q>c o _Ü`o ~{hUrÀ`m `O_mZm§Zr Ë`m§À`mda A§Ë`g§ñH$ma Ho$co hmoV.o nwT>o Ë`m§Mo {XdgH$m`© dJ¡ao
Ë`mÀ`mH$S>o Á`m AmXamZo nm{hco Om`Mo Vo nmhÿZ _cm Amü`©hr dmQ>m`Mo Am{U Ë`mMm {MniyUcm Am_À`m à^mH$aH$mH$m§Zr Ho$co. _r _hmc` H$aVmo Voìhm gd© _¥V H$mH$m,
A{^_mZhr dmQ>m`Mm !> AmË`m§~amo~a `m H$mH$m§Zmhr Vn©U H$aVmo.
_YwH$mH$m§Zr {Xcoco n{hco ~yQ> Ogo cjmV AmhoV VgmM Am_À`m am_H$mH$m§Zr ho am_H$mH$m Am{U Ë`m§Mo OrdZ ho _cm nS>cc o § H$moS>§ hmoVo Am{U åhUyZ AIoa
{Xcocm "{OcoQ'>Mm naXoer ~ZmdQ>rMm XmT>rMm g§Mhr AOyZ _cm AmR>dVmo`. 1965 _mÂ`m gX²Jêw $§ ZmM _r hr _mPr e§H$m ~mocZy XmI{dcr H$s Am_À`m KamV ho EH$Q>M o
gmcr _r _§~w B©cm AmË`mH$S>o Jocc o mo AgVmZm, _r Amë`mMo g_Oë`mda am_H$mH$m Ago H$m dmJco ? Voìhm Vo åhUmco H$s OÝ_V:M AmËå`mMr H$mhrVar {d{MÌ AXcm~Xc
_cm ^oQ>m`cm Amco hmoVo Am{U Ë`m§Zr _cm ~mOmamV ZoD$Z 75 én`o qH$_VrMm Vmo g§M Pmcr Amho. Vw_Mm Ë`m§Mm nydg© ~§ Y§ Zmhr. H$mhrVar J\$cVrZo Vmo Vw_À`m KamV Amcm`.
KoD$Z {Xcm. Vmo _mPm goQ> nwT>o H$moUrVar nidcm. _r Z§Vahr nwÝhm {OcoQ>MmM goQ> _r {dMmac§, ""Ag§ na_oœamÀ`m `§ÌUoV hmoD$ eH$V§ ?'' _hmamO {_íH$sc hgV åhUmco,
KoVcm hmoVm. nU n{hë`m goQ>À`m _mJMr H$mH$m§Mr ^mdZm Xwgè`m goQ>_Ü`o ZìhVr, ""¹${MV H$Yr Ag§ hmoV§ !''

VrW©én ZmZm 45 46 && gX²Jwé-gmo{`am &&


Am_À`m grVmAmË`mMo `O_mZ e§H$aamd XogmB© ho Ë`m H$mimVrc _w~§ B© `w{Zìh{g©Q>rMo grVmAmË`m hr _hmamOm§Mr AZwJ{« hV {eî`m hmoVr. nydu g_m{Y-_§{XamVrc CËgdm§Mo
_°[Q´>H$. Ë`m§Zm ZmZm e§H$aeoQ> {eî`d¥Îmr {_imcr hmoVr. Vo 1933-34 gmcMo nwUo doir {ó`m OodU dmT>rV AgV. Ë`m doir _hmamOm§Zr {Vcm ZD$dmar gmS>r XoD$Z
B§{O{ZA[a¨J H$m°cO o Mo {dÚmWu hmoV.o ~r.B©. {gpìhccm Vo `w{Zìh{g©Q>rV n{hco Amco n§º$s¨Zm dmT>Ê`mg ^mJ ¿`m`cm cmdcm hmoVm.
hmoVo. nwT>o Vo _§w~B© _hmnm{cHo$V B§{O{ZAa åhUyZ éOy Pmco Am{U nm{cHo$Mo _w»` gwédmVrcm {VZo AË`§V n[al_nydH© $ gmYZm Ho$cr. na§Vw nwT>o _mÌ {VZo gmYZm
B§{O{ZAa Pmco. _hmnm{cHo$Vrc amOH$maUmcm H§$Q>miyZ Ë`m§Zr _wXVnyd© {Zd¥Îmr H$aÊ`mMm H§$Q>mim Ho$cm. _hmamO EH$Xm _mÂ`m nwT>çmVM {Vcm åhUmco H$s, Vy AmÎmm
ñdrH$macr. AË`§V Hw$emJ« ~w{Õ_Îmm Am{U A{Ve` ñdÀN> Mm[aÍ` ! Agm ñdÀN> gmYZoMm H§$Q>mim Ho$cmg Var nwT>rc OÝ_r gmYZm Ho$ë`m{edm` Vwcm JË`§VaM amhUma
Mm[aÍ`mMm Cƒ ñWmZmdarc _mUyg _r Am_Mo H$mH$m _YwH$a Ho$ed Omoer Am{U ZmZm Zmhr.
^mdo `m§Mo OmdB© Eg.S>r. Omoer (Am`.E.Eg.) dJiVm AÝ` H$moUr nm{hcocm Zmhr. _mPr MwcV ~hrU {d_cA¸$m {hÀ`m c¾mgmR>r 1954-55 gmcr Amåhr gd©
e§H$aamd kmZoídarMo Aä`mgH$ hmoV.o e§H$aamd XogmB©À`m ì`{º$_ÎdmMm R>gm _mÂ`mda ZmVodmB©H$ _w~§ B©cm Jocmo hmoVmo. XmXaÀ`m VmamAmË`m gào {hÀ`m Kar Amåhr CVacmo.
C_Q>cocm Amho. Vo ~w{ÕdmXr hmoVo. Ë`m§Mr {dMma H$aÊ`mMr nÕV doJir hmoVr. Vo Ë`m doir Mm§Jcr 30-40 _wc§ VoWo O_cr hmoVr. Ë`m doiMr EH$ J§_V _cm AmR>dVo.
EH$Xm H$moëhmnyacm Am_À`mH$S>o Amco hmoV.o 1-2 {Xdg am{hco, _J _cm åhUmco H$s Amåhr Ë`m doir "gr.Am`.S>r.' hm {gZo_m nm{hcm. _J Kar Amë`mda Am_Mm AmVo^mD$
_mP§ Xwnmar 1 À`m JmS>rM§ [aPd©e o Z H$ê$Z AmU. _r [aPd©e o Z H$ê$Z AmUco. OmÊ`mÀ`m gwYZ gào hm Xod AmZ§XMr Z¸$c H$ê$Z XmIdrV hmoVm. ""_¢Zo IyZ Zht {H$`m'' Ag§
{Xder Xwnmar 12Ÿ&& dmOVm _r åh§Q>c§ H$s [ajm KoD$Z `oVmo. Vo åhUmco, ""[ajm H$emcm ? {IS>H$sÀ`m JOmcm hmV Yê$Z Vmo gm{^Z` åhUyZ XmIdrV hmoVm. Am_À`m AmË`mMo
_r Vwcm [ajmMo n¡go XoVmo. Vy ~°J KoD$Z Mc.'' _r Ë`m doir B§{O{ZAa åhUyZ ZJa aMZm `O_mZ ~mimgmho~ gào `m§Zr Vo nm{hc§ Am{U Vo Km~ê$Z Joco H$s `mcm Pmco Var
ImË`mV H$m_ H$arV hmoVmo. na§Vw S>mŠo `mda ~°J KoVcr Am{U Amåhr Jßnm _marV MmcV H$m` ? eodQ>r Am_À`m AmVo~{hUrZo Vmo A°pŠQ>J¨ H$aVmo`, Ag§ gm§{JVc§ Am{U _J
Eg.Q>r. ñQ>Ê° S>da Jocmo. Ë`m§Zr [ajmMo 70 n¡go H$mTy>Z _cm {Xco. n¡go XoVmZm Vo åhUmco hgVmhgVm gdmªMr nwado mQ> Pmcr. `mM _w~§ B© ^oQ>rÀ`m {XdgmV EH$ {Xdg ~mimgmho~
H$s OmVmZmhr MmcVM Om, ZmhrVa _r {Xcoë`m 70 n¡em§Mm H$mhr Cn`moJ Zmhr. Ë`m§Mr gào ZmZm§Zm åhUmco, ""hm Vw_Mm _wcJm doJim Amho. `mMr ~w{Õ_Îmm Am{U {dMma
g§ñH$ma H$aÊ`mMr nÕV Aer hmoVr. H$aÊ`mMr nÕV doJir Amho. `mÀ`mH$S>o cj R>do m. hm H$mhrVar doJi§ H$arc ho Img !''
Am_Mr grVmAmË`m hr AerM hþema Am{U YmS>gr ñd^mdmMr hmoVr. gmgaM§ ZmZm AYyZ_YyZ EImXm AmR>dS>m aOm Q>mHy$Z VrW©`mÌocm {ZKm`Mo. Zagmo~mMr
Zmd em{cZr. {VZo _mhoaÀ`m _mUgm§Zm Iyn _XV Ho$cr. Amnë`m ^mD$, ^mdO`r, dmS>r, Am¡X~§w a, Jm|Xdco, g‚mZJS> Aem {R>H$mUr OmD$Z nyU© doi CnmgZoV _¾ ìhm`Mo.
^mÀ`m§Zm {VZo AZoH$ àH$mao gmhmæ` Ho$co. Am_À`m Hw$Q>>w~§ mVrc ~arM c¾o {VZo O_dcr gmo~V _cm Ý`m`Mo. gd© n¡go _mÂ`m hdmcr H$ê$Z ZmZm gd© gm§gm[aH$ ì`mnmVyZ _wº$
Am{U XmXaÀ`m ñdV:À`m ~§Jë`mV H$ê$Zhr {Xcr. `m~m~VrV e§H$aamdm§Zr {Vcm H$Yr hmoD$Z Ho$di gmYZoV a§JyZ Om`Mo. _J Eg.Q>r.Mr {VH$sQ>§ _r H$mT>m`Mr. Joë`mda
{damoY Ho$cm Zmhr. Vo em§VnUo gd© nmhV AgV. grVm AmË`mÀ`m {ZYZmZ§Va e§H$aamdm§Zr amhÊ`mMr gmo` _r H$am`Mr. OodUmMr ì`dñWm _rM H$am`Mr Am{U eodQ>r ZmZm§Zm
{VÀ`m Zmdo ~±H$o V Or {e„H$ hmoVr Vr ImZycm g_mOmon`moJr H$m_mgmR>r H$moUË`mhr nyd© Ë`m§À`m CnmgZoÀ`m {dídmVyZ OmJo H$ê$Z aOm g§nVmZm KargwÕm _rM KoD$Z `m`Mo.
AQ>r{edm`, lr Jm§Jœo a g§ñWoH$S>o {Xcr. Ë`m aH$_oVZy ImZyÀ`m àmW{_H$ emioV cmXr ZmZm AYyZ_YyZ gaH$mar H$m_mVyZ Am{U g§gmamVyZ Aer gwÅ>r ¿`m`Mo.
~gdUo, _§{XamMr XoI^mc H$aÊ`mgmR>r {ZYr ñWmnZ H$aUo Aer H$m_o H$aÊ`mV Amcr. ~mam ^md§S>m§n¡H$s EH$ Agë`m_wio ZmVodmB©H$ Amám§Mm ZmZm§Mm JmoVmdim Iyn
XoUJr XoVmZm e§H$aamd åhUmco hmoVo H$s ehamVrc g§ñWm§da XoU½`m§Mm dfm©d hmoVmo. _moR>m Vgm Ë`m§Mm AmÜ`mpË_H$ ZmVog~§ Y§ hr Iyn _moR>m hmoVm. ZmZm§Zr gm§gm[aH$ H$V©ì`o
IoS>Jo mdmV H$m_ H$aUmè`m g§ñWm§Zm Iar _XVrMr JaO AgVo. ho n¡go {VMo hmoV.o Vo `Wmgm§J nma nmS>cr. Ë`m§M§ Ka ho J¥hñWml_r H$V©ì`mV H$moR>M o H$_r ZìhV§. gwXd¡ mZo
{VÀ`m _mhoaÀ`m Jmdr IM© hmoD$§ XoV. Am{W©H$ gw~Îmm àW_nmgyZM hmoVr. ZmZm A{Ve` {X_mImV OrdZ OJV hmoV.o _mÌ Vo
VrW©én ZmZm 47 48 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{dcmgr OrdZ ZìhVo. AmB©cm H$Yr gmS>çm ¿`m`À`m Agë`m H$s ZmZm§À`m gm§JÊ`mdê$Z
XwH$mZXma 15-20 àH$maÀ`m gmS>çm§Mo JÇ>o Kar KoD$Z `m`Mm Am{U _J AmB© Ë`mVyZ
hì`m Ë`m gmS>çm {ZdSy>Z ¿`m`Mr. dfm©VZy EH$-XmoZ doim H$moëhmnya, ~oiJmd qH$dm
_w~§ B©hZÿ _wcm§gmR>r H$mnS>MmonS> AJXr ^anya à_mUmV KoD$Z `m`Mo. ~oS>erQ>g² , MmXar,
dwcZMo aJ AJXr ^anya AgV. nmhwUo Amco Var H$_r nSy> Z`o åhUyZ 7-8 OmXm
JmÚm-Cem§Mo goQ>²g Kar AgV. nmhþÊ`m§M§ AmXam{VÏ` ì`dpñWVM Pmc§ nm{hOo hr Ë`m Agm gmYwgJ
§
_mJMr ^mdZm. Amcm Jocm H$Yr {dÝ_wI Om`Mm Zmhr. EH$Xm AmB©Zo ^mD${~OoÀ`m
{Xder lrI§S>mMm ~oV R>adcm hmoVm. Ë`m doir XwYmMr Q>M § mB© hmoVr. Mma OUm§Zm gm§JZy ZmZm§À`m _ZmV Hw$R>Vo ar "OZH$ amOm'hr Ka H$ê$Z hmoVm. OZH$mà_mUoM g§gmamV
nmdeoa, AYm© eoa Ag§ XmoZ VrZ {Xdg XyY Jmoim H$ê$Z {VZo M¸$m V`ma Ho$cm. d{S>cm§Zm AgVmZmhr Vo {daº$ hmoV.o d¡am½` Ë`m§À`m A§Va§JmV {^Zcoco hmoVo Am{U Ë`m_wio ZmZm
H$ic§ AmO Amnë`mH$S>o lrI§S> Ho$coc§ Amho. _J H$m`, 11 dmOë`mnmgyZ H$moU gX¡d gmYwgV§ m§À`m ghdmgmgmR>r ^wH$o coco hmoV.o {Zd¥ÎmrZ§Va AÜ`mË_mH$S>o diy hr gmoBñ© H$a
`oBc © Ë`mcm ""Aao, `mcm lrI§S>naw r AmUyZ Úm !'' gwê$ Pmc§. eodQ>r Am_Mr Oodm`Mr ^y{_H$m ZìhVr. Ë`m_wio ñdm_r {edmZ§X, ZmZm _hmamO ~d}, amD$i _hmamO, ñdm_r
doi hmoBn© `ªV lrI§S> g§nc§ ! _gmco^mV Ho$cocm hmoVm, Vmohr g§ncm Am{U ^mD$~rO ñdê$nmZ§X, gX²Jêw $ lr{XJ§~aXmg _hmamO Aem g§Vg‚mZm§À`m ghdmgmV ZmZm Zoh_r
{nR>c-§ ^mVmda gmOar Pmcr. nU Amåhmcm ZmZm§Zr Ë`m {Xder "XoÊ`mVcm AmZ§X' a_yZ OmV.
H$m` AgVmo Vo XmIdco. ZmZm§Mr XmZV àM§S> hmoVr. Ë`mMm cm^ AZoH$ Jar~ {dÚmÏ`mªZm ZmZm _hmamO ~d} `m§Mo `moJ nQ>cmdaMo Zmd "ghOmZ§X gañdVr.' XodJS> OdiM§
Pmcm. "Xm^moi'o ho Ë`m§Mo Jmd. Ë`m§Zr 1930 À`m ñdmV§Í` MidirV ^mJ KoVcm hmoVm. Vo
*** OiJmdÀ`m Ooc_Ü`o n§. Zohê$, d„^^mB© nQ>c o , gmZo JwéOr, {dZmo~m ^mdo AmXtÀ`m
g_doV hmoV.o {dZmo~m§Zm Ë`m§Zr ^JdX²JrVm {eH$dcr. Vo åhUV _mPr gmYZm gmoimì`m
dfuM g§ncr. AmVm H$mhr {_idm`Mo am{hco Zmhr. Am_À`m Kar Vo 12-13 df} hmoV.o
dmoB© gX²Jé
w g§V H$hmd¡, Z¡ZZ AbI bImd¡ Ÿ&
Jwê$§ À`m Amkodê$Z Ë`m§Zr {ddmh Ho$cocm hmoVm. Ë`m§Zm XmoZ _wcJo, XmoZ _wcr hmoË`m.
S>mb
o V {S>J¡ Z ~mobV {~gao, O~ CnXoe ÑT>md¡ Ÿ&
EH$Xm Am_À`m ZmZm§À`m _ZmV {dMma Amcm, "ho Ago gX¡d ~mhoa qhS>V AgVmV.
àmZ nyÁ` {H$[a`mgo Ý`mam, ghO g_m{Y {gImd¡ Ÿ&
Ûma Z é±Y¡ ndZ Z amoH$¡ , Zqh AZhV Aê$Pmd¡ Ÿ& `m§À`m Hw$Qw>~§ mMm M[aVmW© H$gm MmcV Agoc ?' hm {dMma `oVm jUr g_moa H$m°Q>da
`h _Z Om` Ohm± OJ O~hr na_mV_ Xagmd¡ Ÿ&& ~gcoco ZmZm _hmamO åhUmco, ""amdgmho~ _mÂ`m Hw$Qw>§~mÀ`m M[aVmWm©Mr H$miOr
Vwåhmcm ZH$mo. Vmo H$miOr dmhUmam g_W© Amho.''
gX²Jêw $ qH$dm g§V Ë`mbmM åhUmdo H$s Omo Abú` Ago na~«÷ S>mù
o `m§Zr
XmIdVmo, Omo {eî`mbm ghO g_mYr {eH$dVmo; ghO g_mYrV àmUm`m_mXr nU Varhr Am_Mo ZmZm Ë`m§À`m Hw$Qw>~§ mcm _mhoanUmcm ~mocdm`Mo. Ë`m§Zm AmR>
`m¡{JH$ {H«$`m§Mr Amdí`H$Vm Zmhr. EH$Xm ghO g_mYrMr AdñWm àmá {Xdg R>do Zy ¿`m`Mo. gmS>rMmoir, _wcm§Zm H$mnS>-MmonS> XoD$Z _J {enm`m~amo~a Ë`m§À`m
Pmbr H$s {eî` AZmhV ZmXmV AS>H$y Z nS>V Zmhr. Ë`mMo _Z Á`m Á`m Kar nmoMVo H$am`Mo.
{R>H$mUr OmB©b, Ë`m Ë`m {R>H$mUr Ë`mbm na_mËå`mMo Xe©Z hmoV.o hr ghO ZmZm _hmamO _cm Zoh_r åhUm`Mo, ""ho B§{O{ZA[a¨J H$emcm {eH$Vmog ? Ë`mMm
g_mYr gX²Jwê$À`m H¥$noZoM àmá hmoVo. H$mhr Cn`moJ Zmhr. AmnUmcm Q´>ñQ>r ìhm`M§`, XodñWmZmV OmD$Z amhm`M§`,'' dJ¡a.o
- _hmË_m H$~raOr
_r Ë`m§Zm gm§Jm`Mmo H$s _r gaH$mar ZmoH$ar H$aUma. S>oß`wQ>r B§{O{ZAa hmoUma. S>oß`wQ>r

VrW©én ZmZm 49 50 && gX²Jwé-gmo{`am &&


B§{O{ZAa åhUOo {X_Vrcm gaH$mar JmS>r, amhm`cm ¹$m°Q>g© .© ho H$mhr Var \$ma _moR>§ nX `oWo CnMma H$aUo eŠ` ZìhVo åhUyZ ZmZm§Zr ZmZm _hmamOm§Zm Img JmS>r H$ê$Z
Amho Ag§ dmQ>m`M§. VoWo H$[aAa~Ôc _mJ©Xe©Z H$aUma§ H$moU hmoV§ ? _oH°${ZH$c, H$moëhmnyacm n§V dmcmdcH$am§H$S>o Zoc.o Xwgè`m {Xder eó{H«$`m H$am`Mr hmoVr Am{U
BcopŠQ´>H$c AmXr BVahr B§{O{ZA[a¨JÀ`m emIm AmhoV ho _cm {gpìhccm A°S>{_eZ ZmZm _hmamOm§H$S>o AmñWodmB©H$nUo nmhUmao n§V dmcmdcH$a Hw$Qw>~§ r` VoWo hmoVo åhUyZ
KoVcr Voìhm H$ic§. _r AH$amdrV AgVmZm {S>g~| a Vo E{àc Aer nmM _{hÝ`m§Mr \$s ZmZm H$UH$dcrcm naV Amco. ZmZm naV Amë`mda Xwgè`mM {Xder ZmZm _hmamO
25 é.Am{U \$m°_© \$s 15 é. Ago EHy$U 40 é. d{S>cm§H$S>o _m{JVco. Ë`m doir Ë`m§Zr H$UH$dcrcm naV Amco. Vã`oV EH$X_ ì`dpñWV Pmcr hmoVr. CnMmam§Mr JaOM
{dMmaco, ""Vy H$m°cOo mV OmVmog H$m` ? EdT>r 40 é. \$s H$er Pmcr ?'' EdT>m Am_À`m nS>cr Zmhr. gX²JwéH¥$noZo ZmZm _hmamOm§Mo XwIUo eó{H«$`o{edm`M ~ao Pmco hmoVo.
d{S>cm§Mm Am_À`m {ejUmer g§~Y§ hmoVm. Ë`m_wio d|Jëw `m©Vrc Soß`wQ>r B§{O{ZAa hm H$miOr dmhUmam "Vmo' g_W© Amho hm ZmZm _hmamO>mM § m {dœmg gmW© hmoVm.
Am_À`m Ñï>rZo _moR>m AmXe©. åhUyZ ZmZm _hmamOm§Zm _r gm§JV Ago, ""_r B§{O{ZAa H$moëhmnyacm _r c¾mZ§Va amhV hmoVmo, VoWo {~èhmSr Vo Amco hmoV.o 2-4 {Xdg
hmoUma. Hw$R>ë`m XodñWmZmV dJ¡ao amhUma Zmhr.'' Vo åhUV, ""Vo Z§Va ~Ky ! H$m` {eH$Vmo hmoV.o JUoe MVwWu Odi Amcocr hmoVr, åhUyZ Ë`m§Zm åhQ>c,§ ""AmVm JUnVrV `oWM o
Amhog Vo {eH$ AmÎmm !'' Ë`m§Zr 1964 gmcrM gm§{JVc§ hmoV,§ H$s VwP§ c¾ YmadmS>À`m amhm.''
_wcrer hmoBc © . Am_Mm YmadmS>er Vgm H$mhr g§~Y§ Zmhr. _mÌ _mP§ c¾ IamoIaM Vo åhUmco, ""N>o ! N>o ! `oWo n§V dmcmdcH$a åhUyZ EH$ ì`mnmar AmhoV, Ë`m§À`mH$S>o
YmadmS>À`m _wcrerM Pmc§ Am{U Ë`m§Zr gm§{JVë`mà_mUo g§gma gwImMm Pmcm. _r OmVmo.''
1965-66 gmcMr KQ>Zm Agoc. H$moëhmnyahÿZ _r H$UH$dcrcm Amcmo. `oVmZm AmB© åhUmcr, ""Vw_M§ EH$ YmoVa BW§ Amho, Vo KoD$Z Om OmVmZm !''
dm§Jr AmUcr hmoVr. _cm ^acr dm§Jr AmdS>VmV. Am_Mr AmB© ^acr dm§Jr \$ma Ë`m§À`mH$S>o XmoZ YmoVa§, EH$ eQ>© Am{U EH$ n§Mm `m ì`{V[aº$ H$mhrhr Zgo. Ë`mda
Mm§Jcr H$am`Mr. AmB©Zo ^mOr Ho$cr. Am_Mo ZmZm Kar ZìhVo. Voìhm _r Am{U ZmZm Vo åhUmco, ""YmoVa BWoM Agy§ Xo. _r n§V dmcmdcH$am§H$Sy>Z Amcmo H$s Vw_À`mH$S>M o
_hmamO Oodm`cm ~gcmo. ^mOr Mm§Jcr Pmcr hmoVr, na§Vw WmoS>r ImaQ> hmoVr. _r 2-3 H$m`_ amhUma Amho.''
doim _mJyZ KoD$Z ^anya Im„r. nU 4-5 doim Var Vr ImaQ> Pmcr` Ag§ åhUmcmo. n¡emcm Va Vo ñne©gÕ w m H$arV ZgV. dS>rc åhUmco, ""AmVm åhUVm AmhmV Va
OodU Pmë`mda ZmZm _hmamO _cm åhUmco, ""Aao ImaQ> Pmcr`, ImaQ> Pmcr` Agm amhm XmoZ {Xdg Ë`m§À`mH$S>o Am{U nwÝhm BWo `m !''
{H$Vr doim JOa H$aerc ? Vwåhr ^anya Imdr åhUyZ Vr ào_mZo H$aVo` Zm ? {Vcm dS>rc Ë`m§Zm n§V dmcmdcH$am§H$S>o gmoSZy Amco Am{U 4 Vmgm§Zr \$moZ Amcm H$s
EH$Q>rcm Im`cm hdr åhUyZ H$aVo` H$m Vr ? gmaIr gmaIr EdT>rer MyH$ {H$Vr doim Ë`m§Zr {gÕmgZ KmcyZ g_mYr KoVcr. Vo gmR> dfmªMo hmoVo. _J dmcmdcH$am§Zr
KmoH$erc ?'' VoìhmnmgyZ H$moUrhr H$g§hr AÞ dmT>c§ Var Ë`mcm _r Zmd§ R>do rV Zmhr. S>r.Eg.nr.Mr nadmZJr H$mTy>Z Img JmS>rZo Ë`m§Mo nm{W©d Xm^moic o m Zoco Am{U Ë`m§À`m
EH$Xm _r Ë`m§Zm {dMmac§, ""Xod åhUOo H$m` ?'' Vo åhUmco, ""Amagm AmU Jmdr A§{V_ g§ñH$ma Pmco. ho gmao, Ë`m§Mo _hm{Zdm©U dmcmdcH$am§À`m Kar Pmë`m_wiM o
Am{U Ë`mV ~K, VoWo Vwcm Xod {Xgoc. Xod åhUOo Xwga§ {Vga§ H$mhr Zmhr Va "ñd'ê$n gwairVnUo nma nS>c.o hr KQ>Zm Am_À`m Kar Pmcr AgVr Va Am_À`m hmVyZ EdT>o
AmoiIUo. Amnë`m ê$nmda OÝ_moOÝ_rMr nwQ>§ MT>cr AmhoV. Vr CnmgZoZo ñdÀN> hmoUo eŠ` hmoVo H$m` ? åhUyZM ZmZm _hmamO VmVS>rZo dmcmdcH$am§À`m Kar Joco
H$am`Mr. Šcmo[aZ Q>mHy$Z qH$dm VwaQ>r {\$adyZ AmnU nmUr ñdÀN> H$aVmo. nU Vo cJoM AgmdoV. Vo Ë`m§Mo YmoVa Am_À`mH$S>o Amho. Am_Mo ZmZm Ho$ìhmHo$ìhm Vo nm§Kê$U åhUyZ
ñdÀN> hmoVo H$m ? Zmhr ! Ë`mgmR>r dmQ> nmhmdr cmJVo. CnmgZoZo ñdê$n ñdÀN> H$am dmnarV.
åhUOo Xod H$m` Vo g_Ooc.'' amD$i _hmamO ZmdmMo EH$ gËnwéf Am_À`m Kar `oV. d|Jëw `m©cm ^JdmZ gImam_
Am_À`mH$S>o _w¸$m_mcm AgVmZmM EH$Xm ZmZm _hmamOm§Mr Vã`oV {~KScr. _moR>çm gmQo>cH$a ZmdmMo EH$ J¥hñW H$amMrhÿZ `oD$Z am{hco hmoV.o Ë`m§À`m hm°Q>c o mV amD$i
AmVS>çmMm H$mhr ^mJ Amncr OmJm gmoS>yZ JwXÛmamdmQ>o ~mhoa Amcm. `mda H$UH$dcr _hmamO ~gyZ Agm`Mo. YmoVa, ^Jdm eQ© Am{U da _wS§ >mgo ~m§Ycoc.o {Xdg^a Ë`m§Mo
Agm gmYwgJ§ 51 52 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$mhr Var AJå` CnX²ì`mn Mmcy Agm`Mo. Hw$R>o Var nmUrM ZoD$Z AmoV, VocmMo ^m§S>o ~K.'' gËnwéf ~mhçVm H$YrH$Yr {d{MÌ dV©Z H$arV AgVmV. H$Xm{MV ~mnë`mgma»`m
_moarV [aH$m_o H$a, eod^Á`m§Mr ~aUrM \$moS>yZ Q>mH$. H$Yr H$moUr {^H$mar Amcm Va cmoH$m§Zm `mo½` A§Vamda R>do Ê`mMr Vr Ë`m§Mr `wº$s Agmdr.
Jëë`mVco n¡gM o Ë`mcm XoD$Z Q>mH$ Ago H$mhr Var AI§S> Vo OmVrc VoWo Mmcy Agm`Mo. g§V gËnwéfm§Mm ghdmg ZmZm§_i w o AmnmoAmn _cmhr cm^V Jocm. na§Vw Ë`mVrc
Am_À`m Kar _mÌ ~mhoaÀ`m ImocrV em§V ~gyZ amhm`Mo. ~mhoa Q>~o cmda lr{XJ§~aXmg XmoZ ZmVr hr {deof _hÎdmMr R>acr. H$maU gcJ VrZ {nT>çm Vo g§~Y§ d¥qÕJV hmoV
_hmamOm§Mm \$moQ>mo Ago. Ë`mH$S>o A§J{w c{ZX}e H$arV åhUm`Mo ""hmo ^Q> _moR>mo Amgm Joc.o Ë`mn¡H$s EH$ åhUOo H¥$îUmOr gImam_ Q>~| o VWm ñdm_r {edmZ§X. Ë`m§Zm ^mD$,
hm§ ! øm§À`mH$S>o H$m` JS>~S> H$ê$Z McmMr Zm`.'' Ë`m§Zm VwH$mam_mMr JmWm Vm|S>nmR> Q>~| ño dm_r qH$dm ñdm_r {edmZ§X AmXr Zmdm§Zr cmoH$ AmoiIV. amOmnyaOdiÀ`m nm§Jao
hmoVr, n{hë`m A^§JmnmgyZ AIoaÀ`m A^§Jmn`ªV. Am_À`m d{S>cm§Mr noQ>r KoD$Z Vo `m Jmdr Ë`m§M§ dmñVì` hmoV.§
A^§J åhUm`Mo. ñdV:cm H§$Q>mim Amcm H$s _cm Vy noQ>r dmOd åhUm`Mo. _cm `oV _mPo AmOmo~m amOmnyacm Ooìhm _m_coXma hmoV,o Voìhm H$mhr doim Ë`m§Mm gaH$mar
Zmhr Ag§ gm§{JVc§ H$s ñdV: gya Yê$Z A^§J åhUV amhm`Mo. Amåhmcm Pmon `m`Mr. VnmgUrgmR>r nm§Jè`mcm _w¸$m_ Ago. VoWo EH$ h[ahaoœamMo _§{Xa Amho. ~mOycm nèhm
{H$Vr doi ~gUma ? Sw>cH$s Amcr Va nmR>rda \$Q>H$m _mê$Z OmJo H$am`Mo. nhmQ>o (AmoTo >m) Amho. Ë`mcm ~mam _{hZo ^anya nmUr AgV§. _§{XamÀ`m daÀ`m ~mOycm Q>ã| `m§Mr
H$YrVar VrZ dmOVm dJ¡ao Am§Kmoircm {ZKm`Mo. _J d{S>cm§Zm åhUm`Mo ""Mc ao 4-5 Ka§ AmhoV. AmOmo~m gaH$mar H$m_mcm Joco H$s H$moUmÀ`m Kar CVam`Mo ZmhrV.
^Q>m ! VwH$m Am§Kmoi KmcV` !'' Am_À`m ZmZm§Mr Vã`oV åhUOo cd§JZo o CîUVm Am{U Ë`m§Mm _w¸$m_ Ë`m h[ahaoœa _§{XamV Agm`Mm. VoWM o Vo ñdV: Amnc§ OodU V`ma
docXmoS>çmZo gXu ! Voìhm Vo {d{harda nmohmoMÊ`mAmYrM ZmZm VoWyZ gQ>H$m`Mo H$s H$ê$Z Oodm`Mo. Ë`m doir ñdm_r {edmZ§X Ë`m§Zm ^oQ>m`cm _wÔm_ Imcr CVê$Z `oV
Amë`mda gwê$ ""^Q>m, Vy _mH$m \$gdcg !'' AgV. Vo JmdMo ImoV hmoV.o Ë`m_wio O_rZ~m~r {df`rhr H$mhr gaH$mar H$m_§ AgVrcM.
H$UH$dcrcm Am_À`m eoOmar ~mnë`m ZmdmMo EH$ J¥hñW amhV hmoV.o doJdoJù`m na§Vw ""g_mZ erco ì`gZofw g»`§'' `m Ý`m`mZo ho g_mZerc Ago XmoKo nañnam§Mo ñZohr
gmYyZ§ m Vo Amnë`m Kar ~mocdm`Mo. _mÌ CÔoe AmÜ`mpË_H$ ZìhVm Va H$moUr gmYy n¡go ~Zco. XmoKm§Zmhr AÜ`mË_mMr AmoT> hmoVrM. nwT>o AmOmo~m nZdoccm dJ¡ao ~XcyZ Joco
XwßnQ>, gmoZo Mm¡nQ> H$ê$Z XoVmo H$m `mMm emoY Mmcy Ago. ZmZm ~d}Zm Ë`m§Zr àW_ Am{U _J \$maem JmR>r ^oQ>r Pmë`m Zgmì`mV. 1930 gmcr AmOmo~m§Mo {ZYZ Pmë`mda
Amnë`m Kar ~moc o mdc§. Voìhm Ë`m§Zr eoOmar H$moU amhmV§ ho {dMmac§. Ama.Ho$. Omoer Va nwT>o g§nH©$ ZìhVmM. nU ZmZm§Mr Ooìhm _m_coXma åhUyZ d|Jc w m©, H$UH$dcr `m
amhVmV Ag§ g_Oë`m~amo~a Vo Am_À`mH$S>M o `oD$Z am{hco. ""~mnë`mH$S>o amhÊ`mV ^mJmV H$maH$sX© gwê$ Pmcr, Ë`m doir {edmZ§X ñdm_r§Zm g_Oc§ H$s ho Omoer _m_coXma,
AW© Zmhr. Vmo gmaIo n¡go _mJVmo'' åhUm`Mo. Ho$ed _hmXod Omoer _m_coXmam§Mo {Ma§Ord AmhoV. _J Ë`m§Zr ZmZm§Zm AJË`mZo ~mocmdyZ
EHo$ {Xder Ë`m ~mnë`mZo amD$i~wdm§Zm Amnë`m Kar ~mocmdyZ AmUc§. Vo Amë`mda KoVc§ Am{U ZmZmhr Vm~S>Vmo~ Ë`m§Mo Xe©Z KoD$Z Amco.
åhUmco, ""_r VwÂ`mH$S>o Zm` admM` ! _r ^Q>mH$S>o adVc` !'' Am{U Am_À`mH$S>o amhÿ Ë`mZ§Va gmYmaU 1952-53 À`m gw_mamg Amåhr gd© OU Ë`m§À`m Xe©Zmcm
cmJco. EH$Xm Ë`m ~mnë`mcm åhUmco, ""VwH$m gmoZm§ XwßnQ> H$ê$Z ìh`m§ _m ? S>~mo hmS> nm§Jè`mcm Jocmo hmoVmo. Ë`m doir Ë`m§Zr AmB©cm P§na {edÊ`mgmR>r 5 én`o {Xco hmoV.o
~Kw `m {hH$S>o !'' ~mnë`mZo ~m`H$moMm gmoÝ`mÀ`m Xm{JÝ`m§Mm S>~m amD$i _hmamOm§À`m AmB©Zo Ë`m§Mr Vr ZmoQ> àgmX åhUyZ OnyZ R>do cr hmoVr. Z§Va Am_Mo gdmªMM o Ë`m§À`mH$S>o
ñdmYrZ Ho$cm. Ë`m§Zr Vmo S>~m AmUyZ Am_À`m AmB©Odi R>do m`cm {Xcm Am{U gm§{JVco, Xe©ZmgmR>r dma§dma OmUo hmoD$ cmJco.
""Ë`m am§S>Ho $ naV XodMmo Zm` ! VwÂ`mH$S>o adm§ Xo !'' ~mnë`mMm Ord Km~am Pmcm. Ë`m§À`m Kar eoVrMm _moR>m ì`mn hmoVm. Vo ñdV: eoVr H$arV. JmB©-~¡cm§Zr ^acocm
AmVm AmhoV Vo Xm{JZohr ~hwVHo $ OmUma. AmB©Zo Ë`m§Zm _mJÀ`m XmamZo OmD$Z gm§{JVco JmoR>m hmoVm. gH$mir gy`m}X`mcm H$m_mgmR>r _mUgo hOa ìhm`Mr. Vo gdmªZm {~ZXwYmMm
H$s _hmamO Joco H$s _r S>~m AmUyZ XoV.o nU amD$i~wdm XmoZ {Xdg hmVmV H$mR>r KoD$Z Jyi KmVcocm Mhm XoV. Ë`mcm amOmnyaH$S>o "\w$Q>r' åhUVmV. _J Mma {dS>çmMr nmZ§,
R>mU _m§S>yZ ~gcoc,o ""Vr am§S> `od§² Xo Var Xm{JZo _mJwH$ ! _r AmVm H$gm H$aV§` Vm§ gwnmar, {M_wQ>^a V§~mIy Ag§ Amcoë`m _Oya ór-nwéfm§Zm Vo XoV AgV. nwéfmcm _Owar
Agm gmYwgJ§ 53 54 && gX²Jwé-gmo{`am &&
gìdm én`m Va ñÌrcm 8-10 AmUo {_io. H$YrH$Yr ho _Oya Xwnmar Oodm`cm AgV. Amco. Z§Va ^mD$, Q>~| o ñdm_tÀ`m Xe©Zmcm dma§dma OmV. Q>~| o ñdm_tZr {Xcocm A§Jmam
OodU ñdV: ^mD$M (ñdm_r {edmZ§X) H$arV AgV. EH$Xm$"Am§Jco' `m eoOmaÀ`m CerImcr R>oD$Z Vo PmonV AgV. ^mD§$Zr Am`wî`^a d«VñW amhÿZ IS>Va CnmgZm
JmdMr EH$ ~mB© _Owarcm Amcocr hmoVr. Xwnmar OodUmMo doir ^mD$§Zr gmYmaU eoa- Ho$cr. Am`wî`^a Vo EH$^wº$ am{hco (Vo EH$XmM OodV AgV).
gìdmeoamMm ^mV Am{U nmVoc^a Am_Q>r {Vcm VmQ> dmTy>Z {Xcr. _Oya-JS>r _mUgm§Zm gH$mir Vo Mhm nrV AgV. Xwnmar EH$Xm OodU Am{U H$YrH$Yr amÌr \$º$ VmH$
dmT>m`Mr nÕV ZìhVr. H$m` OodU Agoc Vo EH$XmM Wmim ^ê$Z Úm`Mo. {VMo Vo nrV AgV. Ë`m§Zr JwéM[aÌmMr Ag§»` nmam`Uo Ho$cr hmoVr. Ë`m§À`m Kamg_moarc S>mJ| amV
^acoco VmQ> nmhÿZ _cm _moR>m AM§~m dmQ>cm, Ia§ gm§Jm`M§ Va {H$ig Amcr. Ë`m~ÔcM EH$ Jwhm hmoVr. VoWo Vo CnmgZogmR>r ~gV. Ë`m§À`mH$S>o EH$ ajH$ ZmJ hmoVm. Vmo Zoh_r
{dMma H$arV _r ~mH$mda ~gcmo hmoVmo. Voìhm ^mD$ eoOmaÀ`m Ë`m§À`m Amam_IwMuda Ë`m§À`m Xe©Zmcm `oV Ago. EH$Xm ZmZm Am{U _r Ë`m§À`mH$S>o Jocmo AgVmZm Ë`m§Zr Ë`m
~gV åhUmco, ""Aao, Vr EH$XmM OodVo. AmVm amÌr {Vcm OodU {_iUma Zmhr. Kar ZmJm{df`r _m{hVr {Xcr. Voìhm ZmZm åhUmco, ""Amåhr `oWo AmhmoV Vmon`ªV Vmo Z
H$mhr AÞ Agoc Aer emœVr Zmhr. AmVm CÚm Xwnma{edm` {VÀ`m nmoQ>mV AÞ Amcm Va ~ao hmoBc © . Amåhmcm Ë`mcm nmhÿZM ^rVr dmQ>c o .'' Amåhr Ë`m {R>H$mUr
OmUma Zmhr. Jar~ H$ï>miy _mUg§ AmhoV hr. åhUyZ _r {Vcm EdT>§ AÞ {Xc§ !'' Agon`ªV H$mhr Vmo ZmJ Amcm Zmhr.
^mD§$Mo CXma A§V:H$aU _cm g_Oco. _mUgmZo Xwgè`mÀ`m ImÊ`m~Ôc H$go CXma EH$Xm Ë`m§À`mH$S>o ZmZm Jocc
o o AgVmZm, Zoh_rà_mUo ^mD§$À`m H$m°Q>Odi nwT>À`m
Agmdo hohr g_Oco. nS>drV O{_Zrda A§Wê$U Q>mHy$Z ZmZm Pmonco hmoV.o nhmQ>o ZmZm§Zm H$mhr Var AmdmOmZo
^mD§$Mo Ka _moR>o, H$moH$Ur nÕVrMo hmoVo. na§Vw Vo \$º$ OodU H$aÊ`mgmR>r
ñd`§nmH$KamV Am{U nyOgo mR>r XodKamV OmV. ~mH$s gd© dmda ~mhoarc CKS>çm AmoQ>rda
Ago. Ë`m AmoQ>rcm JO qH$dm cmoIS§ >r Omir Ago H$mhrhr ZìhVo. VoWo Amë`mJoë`mcm
~gm`cm EH$ ~mH$ Am{U ^mD§$Mr EH$ Amam_ IwMu VodT>r hmoVr. ^mD§$Mm {Xdg^a
VoWMo CKS>çmda gd© dmda Ago.
^mD§$Mo dS>rc Zoh_r Zagmo~mÀ`m dmS>rcm lrdmgwXdo mZ§X gañdVr (Q>~| o ñdm_r)
`m§À`m Xe©Zmcm OmV AgV. VoWo Vo 6-6 _{hZo amhm`Mo. Ë`m§Mm _¥Ë`yXI o rc Zagmo~mÀ`m
dmS>rcmM Pmcm.
^mD$ 13-14 dfmªMo AgVmZm EH$Xm d{S>cm§g_doV dmS>rcm Joco hmoVo. Voìhm
X¡d`moJmZo Zo_Ho$ lrdmgwXodmZ§X gañdVr ñdm_r VoWoM hmoVo. Ë`m_wio Xe©ZmMm cm^
KoÊ`mgmR>r ^mD$ d{S>cm§g_doV Ë`m§À`mH$S>o Joc.o Voìhm Q>~| o ñdm_r ^mD§$Zm åhUmco,
""_mS>rda Mc.'' Q>~| o ñdm_r ^mD§$Zm KoD$Z Zmam`U ñdm_tÀ`m _mS>rda Joco Am{U
Ë`m§Zr ^mD§$Zm AZwJh« {Xcm. Q>~| o ñdm_r§Zr ^mD§$er Vmg-XrS> Vmg ~mVMrV Ho$cr.
~mhoa Mma-nmM hOma _mUgo Q>|~o ñdm_tÀ`m Xe©ZmgmR>r O_cocr hmoVr. EdT>çmem
VéU _wcmer ñdm_r EH$m§VmV H$m` ~mocVmV åhUyZ ~mhoaÀ`m _mUgm§Zm _moR>§ Amü`© OmJ Amcr, Voìhm àË`j AÞnyUm©_mVm ^mD§$er ~mocV AgVmZm nmhÊ`mMo ^m½` ZmZm§Zm
dmQ>c.§ ^mD$ _mS>rdê$Z Imcr CVaco. Voìhm Vmo O_md ^mD§$À`mM nm`mda S>mHo $§ R>do m`cm cm^co. ZmZm§Zr em§VnUo Vo Ñí` nS>ë`mnS>ë`m nm{hco. H$moUVmhr {djon Ë`m g§^mfUmV
YS>nSy> cmJcm. ^mD$ ^m§~mdyZ VoWZy niyZ Joco Am{U Z§Va hiyM CVaco hmoVo VoWo AmUcm Zmhr. dmñV{dH$ ^mD$ H$moUmcmhr Amnë`m H$m°Q>Mo Amgnmg Pmony XoV ZgV.
Agm gmYwgJ§ 55 56 && gX²Jwé-gmo{`am &&
na§Vw ZmZm§Mo nwÊ` _moR>o åhUyZ Ë`m§Zm AÞnyUm©_mVoMo Xe©Z Pmco qH$dm ^mD§$Zr Vo KS>dZy nmXwH$m _r AZoH$ doim nm{hcoë`m AmhoV. _r ZwH$VmM nm§Jè`mcm OmD$Z Amcmo Voìhm
AmUco åhUUo `mo½` R>ac o . _mÌ Ë`m nmXwH$m XodKamV nmhm`cm {_imë`m ZmhrV. Ë`m H$moUr Zoë`m qH$dm H$moR>o
nm§Jarcm KamOdi em¡MHy$n ZìhVm. H$moH$UmV Ë`m doir em¡MHy$n KamoKar AgVM Joë`m `mMr _m{hVr VoWrc ^º$m§Zm Zmhr.
Ago Zmhr. Ë`m_wio ZmZm Zoh_rn«_mUo EH$Xm nhmQ>no hmQ>o A§YmamVyZM eoOmaÀ`m S>mJ| amda nmXwH$m {_imë`m Ë`mM doir ^mD§$Zm Ago g_Oco H$s A§OZr~mB© _mcnoH$a `m§À`m
em¡Mmcm Joco hmoV.o WmoS>çm doimZo Ë`m§Zm g_moa PwS>wnmAmS> XmoZ S>mi
o o M_H$VmZm {Xgco. ~§Jë`mda Zmam`U _hmamO Ho$S>Jm§dH$a Amcoco AmhoV. åhUyZ ^mD$ Ë`m§À`m Xe©ZmgmR>r
ZmZm§Odi H$mS>no Qo >r hmoVrM. Ë`m§Zr H$mS>r AmoT>yZ nm{hco Va g_moa dmKmo~m§Mr ñdmar ! VoWo Joc.o Zmam`U _hmamO Pmonmù`mda ~gco hmoV.o VoWo gd©Ì gwJY§ XadiV hmoVm.
dmKmo~m§Zrhr Amncr OmJm gmoS>cr Zmhr Am{U ZmZm§Zrhr ! ZmZm Amnco H$m_ AmQ>mno Zy ^mD§$Zr Zmam`U _hmamOm§À`m nm`mda S>mHo $§ R>Do $Z Xe©Z KoVc§. Voìhm Zmam`U _hmamO
Imcr Amco Voìhm Vo H$mhr ~mocm`À`m AmYrM ñdm_r {edmZ§X åhUmco, ""amdgmho~ åhUmco, ""gH$mir ñdV: XÎmmÌo`m§Zr Vwcm Xe©Z XoD$Z nmXwH$m {Xë`m AmhoV. AmVm
`oWo ajUH$Vm© na_oídaM Amho. Vwåhmcm H$mhrhr Pmcoco Zmhr Am{U hmoUmahr Zmhr.'' Jmdr OmD$Z Vy CnmgZm H$a.'' ^mD$ hm gwJY§ H$moR>yZ `oVmo åhUyZ nmhÿ cmJco. Voìhm
^mD§$Mm H$moUr EH$ nydO © H$mhr BÀN>m AV¥á am{hë`m_wio ~«÷g_§Y Pmcocm hmoVm. Zmam`U _hmamO åhUmco, ""hm gwJY§ _mÂ`mnmgyZM `oV Amho. VoWo CX~Îmr cmdcocr
Ë`mcm Ë`m§Zr Ë`m§À`m ñd`§nmH$ KamOdirc qnnimÀ`m PmSmda ~gdyZ R>do cm hmoVm. Zmhr.''
^mD§$À`m gd© H¥$VrH$S>o Am{U CnmgZoH$S>o Ë`m§Mo ~maH mB©Zo cj Ago. Ë`m§Mo H$mhr Aem AZoH$ Jmoï>r ^mD _cm gm§Jm`Mo. Ë`mVrc H$mhr Jmoï>r Ë`m§À`m M[aÌmV
MwH$co Va Vmo AmoaSy>Z gyMZm H$ar. eodQ>r ^mD§$Zr Ë`mcm VoWZy àmW©Zm H$ê$Z AÝ` OmJr àH$m{eV Pmcoë`m AmhoV.
ZoD$Z R>do cm Ago Vo g§mJV. 1960 gmcr ^mD§$Zm {JiÊ`mMm Ìmg OmUdy cmJcm. ZmZm§Zr Ë`m§Zm JmS>r H$ê$Z
EH$Xm ñdßZmV, ^mD§$À`m A§Jmda EH$ _ñVdmc ~¡c qeJo amoIZy _mam`cm `oV d|Jëw `m©cm Am_À`m Kar AmUco. d|Jëw `m©Mo Zm_m§{H$V S>mŠ° Q>a {gQ>Z Am{U S>m.° gpìh©S>
Amho Am{U VodT>çmV VoWo Q|~o ñdm_r `oVmV Am{U qeJo Yê$Z Ë`m ~¡cmcm ~mOyg H$arV `m XmoZ {_eZar S>mŠ° Q>am§Zr Ë`m§Zm Vnmgco. KemMm H$H©$amoJ Pmë`mMo {ZXmZ Pmco.
AmhoV, Ago Ñí` Ë`m§Zr nm{hco. Voìhm H$moUVohr g§H$Q> Amco Var gX²Jwê$ Amncm Ë`mda H$moUVmhr BcmO ZìhVm. Ë`m_wio 7-8 {Xdgm§Zr ^mD§$Zm naV nm§Jarcm nmohmoMdco.
nmR>ramIm Amho Aer IyUJmR> Ë`m§Zr _Zmer ~m§Ycr. ^mD§$À`m 7-8 {Xdgm§Mm dmñVì`mXaå`mZ amoO 100-200 _mUgo ^mD§$À`m Xe©ZmgmR>r
lrXÎmmÌo`m§Zr XadoemÀ`m ê$nmV Ë`m§Zm Xe©Z {Xco hmoV.o Ë`m XadoemZo Ë`m§Zm Añdc `m`Mr. Ë`m gmè`m§Zm MhmnmUr, OodU dJ¡ao H$aVmZm AmB©Mr IynM Vmam§~i CS>mcr.
ZmMdyZ XmI{dco Am{U VrZ ImaH$m àgmX åhUyZ {Xë`m Am{U ""~oQ>m `hm± AÀN>m na§Vw AmB©Zo Vo gmao AJXr AmZ§XmZo Am{U ^{º$^mdmZo Ho$co. ^mD$ Kar _w¸$m_mcm hmoVo
ahmo'' Agm Amerdm©X {Xcm. Vo AmR> {Xdg, AJXr ^mD§$Mo J§^ra XwIUo _mhrV AgVmZmgwÕm, AmZ§XmV Joc.o
^mD$ EH$Xm _§~w§ B©cm Joco hmoV.o {JaJmdmV hm°Q>co _Ü`o ~gco AgVmZm lrXÎmmÌo` Z§Va XmoZ _{hÝ`m§Zr nwÝhm VnmgUrgmR>r ZmZm ^mD§$Zm d|Jwë`m©cm KoD$Z Joco.
_c§J doemV VoWo Amco Am{U Ë`m§Zr ^mD§$Zm A§Jmam {Xcm. A§Jmam H$moR>o R>do m`Mm åhUyZ VnmgUrV ^mD§$À`m Kemda H$H©$amoJmMo H$moUVohr cjU ZìhVo. S>mŠ° Q>am§Zmhr hm àH$ma
^mD§$Zr ImV Agcoë`m {MdS>çmÀ`m H$mJXmV Ë`mMr nwS>r H$ê$Z {IemV R>do cr. Ë`m Amü`©H$maH$ dmQ>cm. ^mD$ ZmZm§Zm åhUmco H$s, lrdmgwXdo mZ§X gañdVr Ë`m§À`m ñdßZmV
H$mir hm°Q>co mV nXmW© H$mJXmVyZ XoV AgV. ^mD§$Zr Ë`m _c§J doeYmar XÎmmÌo`m§Zm XyY Amco Am{U Ë`m§Zr gm§{JVco H$s _r {Xcocr A§Jmè`mMr nwS>r VwÂ`m CerImcr AgVo.
_mJdyZ ß`m`cm {Xco. XyY {nD$Z Pmë`mda Ë`m§Zr ^mD§$Zm gm§{JVco H$s Vr nwS>r CKSy>Z Ë`mVrc {M_yQ>^a A§Jmam Vy Im åhUOo Vwcm ~ao dmQ>c o . H$moUVrhr qMVm H$ê$ ZH$mo.
AmV H$m` Amho Vo nmhm. ^mD§$Zr nwS>r CKSy>Z nm{hco Va AmV XÎmmÌo`m§À`m nmXwH$m Ë`mà_mUo Ho$ë`mda ^mD§$Zm ~ao dmQ>c.o na§Vw H$mcm§VamZo Ë`m§Mr AÞZ{cH$m AmH§$w {MV
hmoË`m. Ë`m Mm§XrÀ`m nmXwH$m§da e§I MH«$mXr ghmhr {MÝho hmoVr. ^mD§$Zr Ë`m nmXwH$m nmdcr. Ë`m_wio Ë`m§Zm nmoir, ^mH$ar Ago AÞ ImVm `oV ZìhVo. Voìhm Vo ^mV Am{U
Amnë`m XodKamV nyO_o Ü`o R>do ë`m hmoË`m Ë`m Mma AmÊ`mÀ`m ZmÊ`mEdT>çm N>mQo >çm _wJmMr S>mi EH$Ì {eOdyZ Vo \$S>Š`mVyZ JmiyZ Ë`mMo nmUr nrV AgV. Vo _cm
Agm gmYwgJ§ 57 58 && gX²Jwé-gmo{`am &&
åhUmco hr gX²Jêw $§ MrM H¥$nm Amho. AmVm AÞmdaMr dmgZm am{hcocr Zmhr. {O^oMo Joë`mdahr dmhZ {_iUo H$R>rU. H$maU Ë`m doir amÌrMr dmhVyH$ OdiOdi ZìhVrM.
MmoMco nwadÊ`mMr AmVm Amdí`H$Vm Zmhr. eodQ>Mr 4-5 df} Ë`m§Zr Aer H$mT>cr. gmd§VdmS>rcm OmUmar EH$_od aËZm{Jar-gmd§VdmS>r JmS>r XwnmarM OmV Ago. AmÎmm
Ë`m§Mr H$m§Vr AË`§V VoO:nwO§ , Mmâ`mÀ`m \w$cmgmaIr _¥Xy _wcm`_ hmoVr. Vo EH$ `m§Zm dmhZ {_iUo eŠ` Zmhr. _J ^mD§$Zr AmÎmm Ë`m§Zm H$mimoImVyZ naV H$emcm
n§Mm ZogV. EH$ n§Mm Im§Úmda Q>mH$cocm Ago. na§Vw Ë`m§À`mH$S>o gmaIo nmhV amhdo Ago nmR>dco ? H$Xm{MV Ago Agoc, AmÎmmM KamV 30-40 _mUgo AmhoV. hr AmUIrZ
dmQ>.o \$ma W§S>r Agoc Voìhm A§JmV Vo _c_cMm gXam KmcrV Am{U S>mŠo `mcm _\$ca 3-4 _mUgo dmT>cr åhUOo AS>MUrV ^aM nS>Uma åhUyZ ^mD§$Zr ~hþYm Ë`m§Zm naV
JwS§ >mirV. ~mhoa OmVmZm YmoVa, eQ>,© H$moQ> Am{U H$mir Q>mno r Agm Ë`m§Mm doe Ago. nmR>dco Agmdo. ho {dMma _ZmV `oV hmoV,o EdT>çmV ^mD$M _mÂ`mOdi `oD$Z åhUmco,
~mhoa OmVmZm Kamcm Vo Hw$cyn cmdrV ZgV. Vo åhUm`Mo H$s _mÂ`mOdi ZoÊ`mgmaIo ""Aao 40 VoWo 45 ! Ë`mZo _cm H$mhr \$aH$ nS>Uma Amho H$m` ? nU Vmo AmOmar _mUyg
H$m` Amho ? _mPo Zer~ H$moUr ZoD$ eH$Uma Zmhr. Vo CÎm_ Á`mo{Vf gm§JV AgV. dmMm`cm hdm ! Ë`m§Zm OmÊ`mgmR>r Z¸$s H$mhrVar dmhZ {_ioc ~K !''
AJXr nmo{cggwÕm Ë`m§À`mH$S>o Amamonr H$moR>o {_ioc ho {dMmam`cm `oV. Z§VaÀ`m H$mimV _r VoWo 10-15 {Xdg _w¸$m_mcm Jocmo hmoVmo. 2-3 {Xdgm§Zr Vo AUmdH$a AmZ§{XV
Ë`m§Zr ^{dî` g§mJUo ~§X Ho$co. Mohè`mZo ^mD§$Zm ^oQ>m`cm Amco. Ë`m§Mm _mUyg ~am Pmcm hmoVm. ~«÷g_§YmMm Ìmghr
^mD$ ~«÷Mmar hmoV.o _mVmoltÀ`m {ZYZmZ§Va Vo ñdV:M OodU H$arV. JS>r _mUgm§Mr Jocm hmoVm. nU _mPo Hw$Vyhc _cm ñdñW ~gy XoV ZìhVo. _r Ë`m§Zm {dMmaco ""Ë`m
dX©i, Amcm-Jocm, n¡-nmhwUm Aer doiàg§Jr 30-40 _mUgohr hmoV. na§Vw Vo ñdV:M {Xder Vwåhmcm JmS>r {_imcr H$m ?'' Vo åhUmco, ""Amåhr `oWZy H$m|S>`c o m Joë`mJoë`m
OodUmMo gm§^mirV. gdmªMo eodQ>r Xwnmar EH$XmM OodV. H$YrH$Yr AMmZH$ H$moUr EH$ Q´>H$ {_imcm Am{U Amåhr 11 dmOVm Kar nmohmoMcmo.'' na_oœamMr crcm Am{U
OodUmMo doir Amcm Am{U OodU {e„H$ am{hco Zmhr Va _J ^mD§$Mo OodU Xwgè`m gX²Jêw $§ Mr H¥$nm AJmY Amho `mMm _cm àË`` Amcm.
{Xder XwnmarM ìhm`Mo. ^mD§$Mo Ka EImÚm g§gmar _mUgmgmaIo ì`dpñWV Mmccoco hmoVo. Amnë`m
AgmM EH$Xm _o _{hÝ`mV _r Ë`m§À`mH$S>o Jocmo hmoVmo. Ë`m doir gmd§VdmS>r Odirc ^º$_§S>itZm Kar ~mocmdyZ Ë`m§Mm ì`dpñWV nmhþUMma Vo H$arV AgV. Ë`m§Mo
Pmamn `m JmdMo AUmdH$a ZmdmMo J¥hñW gmo~V 2-3 _mUgo KoD$Z ^mD§$À`m Xe©Zmcm {Oìhmù`mMo Am{VÏ` AZw^dÊ`mMo ^m½` _cm AZoH$ doim cm^co. Vgo ^m½`d§V AZoH$
Amco hmoV.o AUmdH$a `m§Mm EH$ nydO © AZdYmZmZo hmVyZ JmohË`m Pmë`m_wio ~«÷g_§Y hmoVo.
Pmcocm hmoVm. Omon`ªV Q>~| o ñdm_r XohYmar hmoVo Vmon`ªV Ë`m§Mm Ìmg AUmdH$a Hw$Qw>~§ r`m§Zm eoVr-dmS>rMm ì`mn ^mD$ crc`m gm§^mirV AgV. amoO gm`§H$mir JS>r _mUgm§Zm
Pmcm ZìhVm. Vmo ~«÷g_§Y Q>~| o ñdm_tZr {Z`§ÌUmV R>do cocm hmoVm. na§Vw Z§Va _mÌ Vo nJma H$arV AgV (H$moH$UmV "JS>r _mUg§' `m eãXmVrc "_mUg§' åhUOo ór
Ë`m§Mr nrS>m \$maM dmT>cr. ^mD$ ho Q>~| o ñdm_tMo {eî` Agë`m_wio Vo ^mD§$H$S>o Amncr _Oya). Ë`m doir Vo Amnë`m ~§S>rVyZ n¡go H$mTy>Z Ë`m§Zm XoV AgV. Ë`m§MoH$S>o n¡go H$moRy>Z
g_ñ`m KoD$Z Amco hmoV.o Ë`m ~«÷g_§YmÀ`m nrS>Zo o Kar H$moUrVar \$ma AmOmarhr nS>cc o m `oV `mMr H$ënZm Zmhr. H$maU `oUmao Amåhr ^º$_§S>ir åhUOo gmao _Ü`_dJu`M
hmoVm. gm`§H$mir 5 dmOÊ`mÀ`m gw_mamg ho cmoH$ ^mD§$H$S>o Amco. Ë`m doir Ka nmhþÊ`m§Zr hmoVmo. Amåhr Ë`m§Zm H$m` XoUma ? doJ§ ëw `m©cm AgVmZm ZmZm§Zr EH$ ^monù`mMm doc
^acocoM hmoVo. ^mD§$Zr Ë`m§Mr g_ñ`m EoHy$Z KoVcr. Ë`m§Zm A§Jmè`mMr nwS>r {Xcr cmdcm hmoVm. Ë`mcm 50-60 ^monio cmJco hmoV.o EdT>çm ^monù`m§Mo H$am`Mo H$m` ?
Am{U cJoM OmD$Z Vmo A§Jmam AmOmar ì`º$scm cmdm`cm gm§{JVcm. AmVm Vwåhmcm Vo ^monio Eg.Q>r.da Q>mHy$Z EH$Xm ZmZm nm§Jarcm KoD$Z Joc.o Vo nmhÿZ ^mD§$Zm AmZ§X
Ë`m ~«÷g_§YmMm Ìmg hmoUma Zmhr Ago gm§JZy Ë`m§Zm Yra {Xcm Am{U Z§Va Vo cmoH$ Pmcm. Vo åhUmco H$m{V©H$ nm¡{U©_Ào `m CËgdmÀ`m ^mOrMr gmo` Pmcr.
Pmamncm OmÊ`mgmR>r ~mhoa nS>c.o CÝhmir gwÅ>rV _r Voìhm nm§Jarcm 15-15 {Xdg amhV Ago. Vo {Xdg Am§ã`m-
_r {dMmamV nS>cmo H$s AmÎmm ho Jmdr nmohmoMUma Var H$go ? amÌ ìhm`cm Amcocr. \$UgmMo Agm`Mo. Ý`mhmarnmgyZM ^anya Am§~o Im`Mo. ~mOyÀ`m nèømdaÀ`m H$moS§ >rV
nm§JarnmgyZ 3-4 _¡c MmcV Omdo Voìhm H$m|S>`o ho _hm_mJm©darc Jmd cmJVo. VoWo ^anya Sw>~§ m`M§. CÝhmù`mMo {Xdg, Ë`m_wio {Xdg^a Sw>~§ c§ Var nwago § dmQ>m`M§ Zmhr.
Agm gmYwgJ§ 59 60 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Voìhm ^mD§$H$S>o OodU H$am`cm EH$ AmMmar hmoVm. Ë`m doir nmQ>mM§ nmUr 24 Vmg {XdgmnmgyZ H$UH$dcrcm _m_coXma åhUyZ éOy Pmco.
dmhV Ago. OUy AmOmoirM Amë`mgmaI§ dmQ>m`M§. Ë`m doirM VoWrc h[ahaoœamÀ`m ^mD§$Mr n§MmhÎmar ^º$JUm§Zr gmOar Ho$cr. Voìhm ZmZm§Zr gm§{JVco H$s XÎmyXmXm§À`m
_§{XamMm OrUm}Õma Ë`m§Zr Ho$cm hmoVm. EH$Xm Ë`m {df`r ~mocVmZm ^mD$ _cm AMmZH$nUo hñVo Vr H$amdr. `m H$m_mgmR>r `mo½` _Zwî` AÝ` H$moUr Zmhr. Ë`mà_mUo gd© {dYr
åhUmco, ""`m doir OrUm}Õma _r Ho$cm`, nwT>rc doir _mÌ Vy H$aerc.'' XÎmmonV§ mÀ`m hñVo H$aÊ`mV Amco. ^mD§$Zr 1971 gmcr Xoh gmoS>cm. ZmZm§Zm H$moëhmnwamV
_r AmoemidmUm hgcmo. _cm _mPr Hw$dV _mhrV hmoVr. EdT>o cmI XmoZ cmI _r ~mV_r g_Oë`mda Vo Q°Šgr H$ê$Z nm§Jarcm Joc.o ^mD§$Zr Ë`m§Mo Xod hmoVo VoWM o A§Ë`{dYr
Hw$Ry>Z AmUy Ë`m doic o m ? Amåhr gaYmonQ> _mJm©Zo OmUmar _mUg§. Y§Xm H$aUo O_Uma H$am`cm gm§{JVc§ hmoV.§ na§Vw Z§Va cmoH$m§Zm KamV dmdam`cm ^rVr dmQ>c o åhUyZ Vmo
Zmhr. ZmoH$ar H$ê$Z {H$Vr n¡go {_iUma ? Ë`mV _r OrUm}Õma H$m` H$aUma ? A§JUmV H$aÊ`mV Amcm. ZmZm§Zr gd©àW_ Xohmda _yR>^a _mVr dm{hcr Am{U A§Ë`{dYr
1994-95 À`m Xaå`mZ S>oadUcm AgVmZm Amåhr H$mhrOU OrnZo nm§Jarcm gwê$ Pmcm. gd© AmQ>mno ë`mda VoWo EH$ Q´>ñQ> ñWmnZ H$aÊ`mV Amcm. ZmZmhr Q´>ñQ>r
Jocmo. VoWo H$mOio ^oQ>c.o Vo nwÊ`mcm lr~m~m§À`m _§{XamV Xe©ZmgmR>r `oVmV. Ë`m§À`m~amo~a hmoVo. nU nwT>o Ë`m§Zr Q´>ñQ>À`m H$m_mV \$magm ag KoVcm Zmhr Am{U nwÝhm Vo \$mago
h[ahaoœamÀ`m XodimV Jocmo. _§{XamMr nyU© XwadñWm Pmcr hmoVr. gd©Ì AñdÀN>Vm. nm§Jarcm Jocho r ZmhrV. _mÌ 1971 gmcr EH$Xm ^mD$ _mÂ`m ñdßZmV Amco Am{U
YwirMo Wa ngacoc.o dmgo, H$m¡c§ Ho$ìhm Imcr `oVrc `mMm ^adgm Zmhr. H$mOioZrM åhUmco, ""Vy nm§Jarcm OmD$Z amhm Am{U _mP§ gd© H$a.'' _r gm§{JVc§ _cm Jwê$§ À`m
OrUm}ÕmamMm {df` H$mT>cm. nwT>rc dfu OrUm}Õma H$amd`mMm Amho åhUmco. _r Ë`m§Zm Amko{edm` Vg§ H$aVm `oUma Zmhr. Ë`mZ§Va H$mhr _cm Ë`m§M§ Xe©Z Pmcoc§ Zmhr. g§V
Am_À`m g§ñWoH$S>o AO© H$aÊ`mg gm§{JVco Am{U g§ñWoZo Ë`m _§{XamgmR>r EH$ cmI gËnwéfm§À`m ghdmgmZo _mUgmMo OrdZ Iè`m AWm©Zo g_¥Õ hmoVo. ZmZm§_wio _mÂ`m
én`o {Xco Am{U Vmo OrUm}Õma nyU© Pmcm. ^mD$ Ooìhm _mJo åhUmco hmoVo H$s nwT>rc nydm©`îw `mV hr g_¥Õr _cm ^anya {_imcr.
OrUmoÕ © ma Vy H$aerc, Voìhm Vo _cm Iao dmQ>co ZìhVo. nU gËnwéfm§À`m ~m~VrV ""dmM_² _mÂ`m H$m`m©c`rZ H$m_mgmR>r nwÊ`mhÿZ Ami§XrÀ`m ZJanm{cHo$V _cm H$mhr doim
AWm}@ZwYmd{V'' Ag§ gw^m{fV Amho Vo gmW©M Amho. Omdo cmJo. EH$Xm lrgX²Jêw $ {XJ§~aXmg _hmamOm§Zm _r Ami§Xrcm OmD$Z Amë`mMo
`m gw^m{fVmMr gmW©Vm nQ>{dUmam AmUIrhr EH$ àg§J _cm ñnï> AmR>dVmo. gm§{JVë`mda Ë`m§Zr _r H$emgmR>r Am{U H$moR>o H$moR>o Jocmo hmoVmo `mMr Mm¡H$er Ho$cr. _r
dS>rc 30 Zmoìh|~a 1964 cm godm{Zd¥Îm Pmco. Ë`m doir _rZmM§ c¾ Pmcoc§ ZìhV§. lrkmZoûda _hmamOm§À`m g_mYrMo Xe©Z KoD$Z Amë`mMo gm§{JVë`mda Vo _cm åhUmco
_mP§ Am{U gwc^mM§ Va {ejUM Mmcy hmoV§. EdT>çm _moR>çm Hw$Qw>§~mMr O~m~Xmar H$s lrZ¥qghgañdVr ñdm_r _hmamOm§Mm _R> VoWo Amho. VoWho r àË`oH$ doir OmD$Z `o.
XrK©H$mi dm{hë`m_wi,o gd© ZmVodmBH$m§Mo H$arV Amë`m_wio d{S>cm§Odi \$mago n¡go Ë`m doir VoWo lrZ¥qghgañdVtMo EH$ Wmoa {eî` lr AÊUmgmho~ nQ>dY©Z `m§Mo {eî`
{e„H$ ZìhVo. Ë`m_wio Vo H$mhrgo {dd§MZoVM hmoV.o Aem AdñWoV Vo nm§Jarcm ^mD§$Zm JmoS>~moco _hmamO ho dmñVì`mcm hmoV.o Omerc Voìhm Ë`m§Mo AmdOyZ© Xe©Z KoV Om Ago
^oQ>m`cm Joco hmoV.o ~mocVmZm ZmZm§Zr Amncr {dd§MZm gmh{OH$M Ë`m§À`mOdi ì`º$ _hmamOm§Zr _cm gm§{JVco.
Ho$cr. ^mD$ åhUmco, ""Ag§ H$m` amdgmho~ ? AOyZ Vw_Mr 3 df} ZmoH$ar {e„H$ Ë`mà_mUo Z§Va _r àË`oH$ doir JmoS>~moco _hmamOm§Mo Xe©Z KoD$Z `oD$ cmJcmo.
Amho.'' ZmZm åhUmco, ""^mD$ {Z`_mZwgmaM _r 55 ì`m dfu godm{Zd¥Îm Pmcmo`. AmVm Ë`mdoir JmoS>o~moco _hmamO 85-86 dfmªMo hmoV.o n{hë`m ^oQ>rÀ`m doir Ë`m§Zr _mPr
_mPr ZmoH$ar g§ncr.'' ^mD$ åhUmco, ""Vwåhr ~Km ! 58 ì`m dfm©n`ªV Vwåhr ZmoH$ar AmñWodmB©H$nUo {dMmanyg Ho$cr. _r lr{XJ§~aXmg _hmamOm§H$Sy>Z Amë`mMo gm§JVmM
H$aUma.'' Ë`m Xaå`mZ IamoIaM godm{Zd¥ÎmrMr _wXV 58 df© H$aUmao gaH$mar n[anÌH$ AmoiI nŠH$s Pmcr. _r Joë`mda H$Yr e|JXmUo, H$Yr _wJmÀ`m {nR>mMo cmSy> Agm
Amco. H$coŠQ>a H$UH$dcrcm Amcoco AgVmZm, ZmZm§Zr `m dmT>rd _wXVrMm cm^ _cm àgmX Am{U Mhm Vo _cm XoV. VoWo {Z_H$a Am{U ~miy JmoIco Ago XmoZ godHo $ar hmoVo
{_imdm Am{U 58 dfmªn`ªV ZmoH$ar H$aÊ`mMr g§Yr _cm Úmdr Aer {dZ§Vr H$aUmam Ag§hr _cm AmR>dV§`.
AO© Ë`m§Zm {Xcm. H$coŠQ>am§Zr VoWë`m VoWo Ë`m AOm©da eoam _macm Am{U ZmZm Xwgè`m EH$Xm _r JmoS>~moco _hmamOm§Zm {dMmac§ H$s AmnU A^§J qH$dm AÝ` H$mhr ^pŠVna

Agm gmYwgJ§ 61 62 && gX²Jwé-gmo{`am &&


aMZm Ho$ë`m AmhoV H$m, Ë`mda qH${MV hgyZ Vo åhUmco, ""kmZoûda _hmamO, VwH$mo~m§Mo `m`Mo. gmYm dof, n°ÊQ>, ~wee ² Q>,© nm`mV Mßnc Am{U ~mam _{hZo H$mIoV N>Ìr. Ë`m§À`m
dm¶` AmO {H$Vr cmoH$ dmMVmV ? dmMyZ {H$Vr cmoH$ Vo g_OyZ KoVmV Am{U nwÝhm H$mimV Amåhmcm H$Yr Am°\$ {n[aAS>> {_imcm Zmhr. coŠMaa ZrQ> {eH$dVmhoV H$s
Ë`mVrc {H$Vr OU Vo A§Jr ~mUdVmV ? Ë`m Wmoa {d^wVtMr hr AdñWm Agoc Va Zmhr ho ~Km`cm H$YrVar dJm©V AMmZH$ eodQ>À`m ~mH$mda `oD$Z ~gm`Mo. ho gmao
_mÂ`m gma»`mM§ H$moU EoH$Uma ?'' AmXe© {ejH$ hmoVo H$maU {eH$dUo Ë`m§Zm AmdS>m`Mo Am{U {dÚmÏ`mªZm g_Oco Zmhr
Z§Va Z§Va gaH$mar ZmoH$ar gmoS>ë`mda Ami§Xrcm OmÊ`mMo àg§J Vgo H$_r Amco Va AmnU Ë`m§Zm {eH$dm`cm Anwao nS>cmo Aer I§V Ë`m§Zm dmQ>m`Mr.
na§Vw OoìhmOoìhm Ami§Xrcm Jocmo VoìhmVoìhm lrZ¥qghgañdVtÀ`m _R>mV OmD$Z JmoS>~moco dmMZmMr gd` _cm ZmZm§À`m_wiM o cmJcr. AÜ`mË_mdaMr nwñVHo$ Vo {dH$V
_hmamOm§Mo Xe©Z KoÊ`mMm Zo_ Vo XohYmar Agon`©V© H$Yr MwH$cm Zmhr. KoD$Z dmMrV. Ë`m§M§ nwñVH$mda ào_ hmoV.§ Ia§ gm§Jm`M§ Va ZmZm§Zr g§M` H$emMm Ho$cm
`oWo _mP§ EH$ _hÎdmM§ {ZarjU Ag§ H$s AmOn`ªV _cm AZoH$ gËnwéfm§À`m Agoc Va nwñVH$m§Mm Am{U H¥$nUnUm H$moR>o Ho$cm Agoc Va Vmo nwñVH$m§À`m ~m~VrVM.
Xe©ZmMm, ghdmgmMm, _mJ©Xe©ZmMm cm^ {_imcm, Ë`m§M§ Anma ào_ {_imc§, Ë`m§Zr Vo Hw$Umcm Amnc§ nwñVH$ Úm`Mo ZmhrV. Hw$Ur _m{JVë`mg `oWo ~gyZ dmM åhUm`Mo.
_cm hmVM§ Z amIVm ^a^ê$Z {Xc§, nU Ë`mVrc H$moUrhr, AJXr ^mD§$Zrhr, _cm H$maU Ë`m§M§ Amnë`m nwñVH$mda Ia§Iaw § ào_ hmoV.§ Vo Ë`m§M§ g§{MV YZ hmoV.§ Vo nwñVH$
Amncm AZwJh« KoÊ`m{df`r gy{MV Ho$coc§ Zmhr. AJXr XyamÝd`ogÕ w m. ~hþYm _mÂ`m A{Ve` H$miOrnydH© $ hmVmim`Mo. IwUgo mR>r nmZmMm H$monam Xw_S>cc o m Ë`m§Zm Mmcm`Mm
gX²Jêw $§ Zr _cm ~mcnUrM AZwJ{« hV Ho$coc§ hmoV§ Ë`m_wiM o Agmd§. Zmhr. Ë`mgmR>r Vo Amcoë`m {Z_§ÌU n{ÌH$m dmnam`Mo. Ë`m§Mr nwñVH§$ dmnacocr AmhoV
e¡j{UH$ OJmVhr _cm H$mhr A{Ve` CÎm_ JwéOZ cm^co. gd©_mÝ` {cnrM H$s Zmhr Aer e§H$m `mdr EdT>r H$moar AgV. Ë`mda H$moR>ho r H$gcm S>mJ Zmhr. \$º$
dmnaUo Vwcm lo`ñH$a R>ac o , Ag§ gVV 15 {Xdg ghZercnUo _cm g_OmdyZ gm§JUmao n{hë`m nmZmda Ama. Ho$. Omoer EdT>§ Zmd Am{U Ë`m Imcr ghr. 1952-53 gmcr
Am{U _mPm n{hcm "lr' KmoQ>dZy KoUmao ~mJmB©VH$a_mñVa, Mm¡WrV _mPr j_Vm AmoiIyZ ^yXmZ MidirÀ`m doir {dZmo~m ^mdo H$UH$dcrV Jmonaw r `oWo gmV {Xdg hmoV.o ZmZm
_cm ñH$m°ca{en narjocm ~gdUmao ~moS>d© Ho $a_mñVa, Vmar, JmdñH$a, {eamoS>H$a, nwam{UH$ VoWo Joco hmoV.o _rhr Jocmo hmoVmo Ë`m§À`m~amo~a. Ë`m doir IaoXr Ho$cocr ^JdX²JrVodarc
ho gmao AmXe© {ejH$ hmoVo. _cm _amR>r dmL²> _`mM§ doS> cmdUmao gmR>o åhUyZ EH$ àdMZo, _moR>çm Q>mB©nmVrc JrVmB© BË`mXr {dZmo~m§Mr ñdmjar Agcocr nwñVHo$ AOyZ
{ejH$ nmQ>H$a hm`ñHy$ccm hmoV.o eQ>,© n°ÊQ>, H$moQ>, {~Z qdMacoco AñVmì`ñV Ho$g, Am_À`mH$S>o AmhoV. ZmZm§Zr hm _mÂ`mgmR>r R>do cocm Xwgam A_yë` dmagm.
XmT>rMo IwQ§ > dmT>cc
o o Ago gmR>go a dJm©V H$Yr H«${_H$ nwñVH$ hmVmV Yê$Z {eH$drV ZmZm Xwgè`m§Zm nwñVHo$ XoV ZgV H$maU Ë`m§Zm \$ma dmB©Q> AZw^d `oV. Jm|XdcoH$a
ZgV. XwJm©~mBªÀ`m "F$VwMH«$m'_Yrc EH$ YS>m Amåhmcm hmoVm. Ë`m§Zr _cm g§nyU© _hmamOm§Mo M[aÌ EH$ dH$sc KoD$Z Joco. Ë`m§Zr Vo XmoZ _{hÝ`m§Zr naV Ho$co Voìhm
"F$VwMH«$' dmMm`cm gm§{JVc§. Mm§Jcr nwñVHo$ Vo Amåhmcm AmdOyZ© dmMm`cm gm§JV. Ë`mÀ`mda MhmMo S>mJ nS>cc o o hmoV.o ZmZm§Zr H$moëhmnyahÿZ Ëd[aV ZdrZ nwñVH$ _mJdyZ
am. nm§. Omoer åhUyZ _mPo Oo g§ñH¥$VMo {ejH$ hmoVo Vo AOyZhr _cm ^oQ>VmV. AmVm KoVc§ Am{U OwZ§ nwñVH$ ì`dpñWV H$mJXmV ~m§YyZ Ë`m d{H$cm§Zm {Xc§. åhUmco,
E|er dfmªMo AmhoV. ZwH$VoM Vo S>ao dUcm `oD$Z Joc.o H$m°cO o mV Amåhmcm ^oQ>cc o r XmoZ ""Vwåhmcm ho AmdS>cc o § {XgV§`, Voìhm ho nwñVH$ Vw_À`mH$S>M o R>do m.''
CÎmwJ§ ì`{º$_Îdo åhUOo _amR>go a Am{U {àpÝgnm°c Or. nr. ZJaH$a. cîH$ar godVo Zy dmT>Ë`m d`m~amo~a AmdS>r {ZdS>rhr àJë^ hmoV OmVmV. Ë`mà_mUo emiH$ar
{Zd¥Îm Pmcoco _amR>o {gpìhc B§{O{ZA[a¨JMo "hoS> Am°\$ X {S>nmQ²>_© Q| >' hmoV.o Amåhmcm Vo d`mV PnmQ>ë`mà_mUo Oo {_ioc Vo dmMco Agco Var H$m°coOÀ`m {XdgmV _r
S´>m°B§JMo Mma {n[aAS> ¿`m`Mo, nU Ë`mVë`m EH$m {n[aAS>cm Vo Amåhmcm B§p½ce dmMZmÀ`m~m~VrV A{YH$ MmoIX§ i Pmcmo Am{U _mÂ`m gwXd¡ mZo Zo_H$m Ë`mM doir _r
{eH$dm`Mo. _mÂ`m _moR>çm ~{hUrH$S>o amhm`cm Jocmo. _mPo _ohU þ o àm. ^S>^S>o ho MmoIX§ i Am{U
{àpÝgnm°c ZJaH$a hogÕ w m A{Ve`> hþema hmoV.o ZwgVr EH$ AmS>dr aoK H$mTy>Z Vo gmjonr dmMH$ AmhoV. gw_mao 35-40 dfmªndy uM Ë`m§À`mH$S>o B§p½ce nwñVH$m§Mm Ë`m§Mm
Amåhmcm ñQ´>½| W Am°\$ _Q>[o aAc {eH$dm`Mo. nhmQ>o nmM dmOVm hm°ñ° Q>c o _Ü`o CR>dm`cm ñdV:Mm Agm _moR>m g§Jh« hmoVm. Ë`m_wio _mÂ`mg_moa A{c~m~mMr JwhmM Iwcr Pmcr.
Agm gmYwgJ§ 63 64 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_r Ë`m§À`mH$S>o gm°_agoQ> _m°_, AZ}ñQ> hoq_½do, J«h° _ J«rZ, B.E_. \$m°ñQ>a, ~H©$co, H$m§Q>,
Oo.~r.Eg. hmëS>Z AmXr {X½JOm§Mr AZoH$ nwñVH§$ dmMcr. S>m.° \«$mBS>Mr "gm`H$m°cm°Or
Am°\$ goŠg,>' "gm`H$m°cm°Or Am°\$ øy_Z ~rB§J,>' "gm`H$m°cm°Or Am°\$ MmBëS>' Aer
_mZgemómdarc A{Ve` JmOcocr nwñVH§$ dmMcr.
gdmªMo gd©M {dMma Vwåhmcm nQ>Vrc Ago Zmhr. na§Vw OrdZmMo {d{dY n¡cy Am{U
Ë`m§À`mH$S>o nmhÊ`mMo coIH$mJ{UH$ ~XcVo ÑpîQ>H$moZ Amnë`m Ñï>rnwT>o EH$ H$moëhmnyaMo {Xdg
H$m°{cAmoS>mño H$mon R>do VmV Am{U _mZdr àd¥ÎmrMr {d{dY ê$no nmhm`cm {_iVmV. AmO
_mÂ`mH$S>o g§ñWm MmcdVmZm AZoH$ H$m`©H$V} qH$dm _hmamOm§Mo ^º$JU `oVmV, ^oQ>VmV nmQ>H$a hm`ñHy$c_YyZ 11 dr Pmë`mda aËZm{JarÀ`m JmoJQ>o H$m°cO o mVyZ _r àr-
d Xwgè`m§{df`rÀ`m VH«$matMo nmT>o _m§S>VmV. Aem doir _mUgm-_mUgm§_Yrc nañna {S>Jr« nmg Pmcmo. aËZm{Jarcm Voìhm _r _mPo H$mH$m XÎmmonV§ m§H$S>M
o amhV Ago. Ë`m doir
g§~Y§ m§Mm JwV§ m g_Om`cm _cm ho gmao Xoer-naXoer gm{hpË`H$ _XV H$aVmV. Ë`m_wio gw_ZM§ c¾ àm. ^S>^S>|er Pmcoc§ hmoV§. Vo _mPo gdmªV _moR>o _oohþUo E_.Eñgr.
_r Xwgè`m§À`m ~m~VrV A{YH$ CXma ^y{_H$m KoVmo. Ë`m§À`m dmJÊ`m_mJrc g§JVr g_Oy (~m`moHo${_ñQ´>r) {eH$coco hmoVo Am{U àW_ H§$Xmacm àmÜ`mnH$ hmoVo. VoWyZ Vo
eH$Vmo. Cñ_mZm~mXcm Amco. nwT>o BMcH$a§Orcm H$mhr df} amhÿZ H$moëhmnyacm ""hoS> Am°\$ X
dmMZmEdT>rM _cm qhXr {gZo_mMr AmdS> hmoVr. hmoVr AgoM åhUm`cm hdo. {S>nmQ>©_o§Q>'' åhUyZ Vo {Zd¥Îm Pmco. Vo Cñ_mZm~mXcm AgVmZm Ë`m§Zr _cm nwTÀ`m
chmZnUr AmB©~amo~a ZmQ>H$§ nm{hcr AmhoV. dS>rc VmcwH$m _°{OñQ´>Qo >, Ë`m_wio ZmQ>H$ {ejUmgmR>r {VWo ~mocmdc§. Vo åhUmco H$s `oWo o Vwcm _mP§ _mJ©Xe©Zhr {_ioc. Vwcm
{gZo_mMr nadmZJr H$mT>m`cm `oUmao {WEQ>a _mcH$ Zoh_r Ë`m§Zm {gZo_m ZmQ>H$mcm Am_Mr _XV hmoBc © Am{U Amåhmcm VwPr. Amåhr `oWo XmoKM § AmhmoV. AmVm KamV
`oÊ`m{df`r {dZ§Vr dOm AmJ«h H$am`Mo. dS>rc Ë`m§Zm gm§Jm`Mo H$s amÌm¡ _mPm chmZ _ychr Amho. Vy KamVcmM Agë`m_wio Amåhmcmhr doi àg§Jr AmYma hmoBc © .
"gm§ñH¥${VH$ H$m`©H«$_' AgVmo, Ë`m_wio _r H$mhr {gZo_mcm `oD$ eH$Uma Zmhr. Vo Ë`m doir Am_Mm ^mMm àgmX `mMm ZwH$VmM OÝ_ Pmcm hmoVm. åhUyZ _r BÊQ>a
{dMmam`Mo ""H$moUVm H$m`©H$« _ AgVmo ?'' dS>rc hgVhgV Ë`m§Zm gm§Jm`Mo, ""amÌm¡ 9 gm`ÝggmR>r Cñ_mZm~mXcm Jocmo. nwT>o _o[aQ>à_mUo _cm Am¡aJ§ m~mXcm B§{O{ZA[a¨JgmR>r
dmOVm em§VnUo Pmonr OmUo.'' _J Vo AmB©cm Am{U Amåhm ^md§S>mZ§ m nmR>{dÊ`m{df`r n«deo {_imcm. _r hm°ñQ>c o _Ü`o amhm`Mmo Am{U _og_Yc§ OodU. Ë`m_wio {VWo _mPr
AmJ«h Yam`Mo. _J Amåhr ^md§S>§ AmB©~amo~a H$YrVar {gZo_mcm OmV Agy. _cm àH¥$Vr AZoH$ doim {~KS>cr. {nÎmmMm àM§S> Ìmg, CcQ>çm ìhm`À`m, {cìhaMm Ìmg
_wH$o eMr JmUr AmdS>VmV. e§H$a O`{H$gZ `m§M§ g§JrV {X½Xe©Z Am{U 1970 gmcÀ`m Pmcm. hm°Q>oc_Yc§ AÞ ho KaÀ`m AÞmgmaI§ _m`oZ§ {eOdcoc§ ZgV§. Va nyU©nUo
AmYrMr cVm _§Je o H$am§Mr JmUr _cm A{Ve` AmdS>VmV. em§V ~gyZ JmUr EoH$Ê`mgmR>r ~o{\${H$arZo Vo V`ma Ho$coc§ AgV§. ^mV \w$Jmdm åhUyZ gmoS>m KmcUo dJ¡ao hm°Q>ocmV
_r AmOH$mc doi XoD$ eH$V Zmhr. _mÌ àdmgmV AgVmZm WmoS>§ \$ma g§JrV EoH$Ê`mMr H$aVmV. gVV 4-5 df} Vo H$XÞ Imë`m_wio _mÂ`m Vã`oVrZo dma§dma Ìmg {Xcm. EH$
g§Yr {_iVo. g§ñWoÀ`m H$ma^mamV H$Yr Zm H$Yr _Z C{Û¾ H$aUmao AZw^d `oVmV. XmoZ df} narjmhr ~wS>mcr. Ë`m H$XÞmMo Xwîn[aUm_ _r AOyZ ^moJVmo`. Am{U åhUyZ
H$emgmR>r ho gma§ H$aÊ`mMm AÅ>mhmg ? Ag§ dmQ>V.§ Aem doir AYm© Vmg JmUr EoH$cr _mP§ Zoh_r gm§JU§ AgV§ H$s ~mhoaM§ eŠ`Vmo ImD$ ZH$m.
H$s _Zmcm WmoS>m {da§Ji w m dmQ>Vmo. EdT>M
§ g§JrV AmVm _mÂ`mgmR>r Cac§ Amho. B§{O{ZA[a¨J H$m°cO o À`m {XdgmV EH$Xm gwÅ>rVhr _cm AmOmanUmZo JmR>co hmoV.o
1965-66 gmcr _r Am¡aJ§ m~mXhÿZ {Xdmircm Kar Amcmo hmoVmo. VoWo AMmZH$ am_H$mH$m
(Am_Mo 4 Z§~aMo H$mH$m) Am{U à^mH$aH$mH$mhr (Am_Mo 6 Z§~aMo H$mH$m) aËZm{JarhÿZ
*** Amco. à^mH$aH$mH$m åhUmco, ""_mÂ`m~amo~a XmoZ {Xdg aËZm{Jarcm Mc, OmVmZm

Agm gmYwgJ§ 65 66 && gX²Jwé-gmo{`am &&


ImZycmhr CVê$.'' Ë`mZwgma ImZycm EH$ {Xdg amhÿZ Amåhr aËZm{Jarcm à^mH$aH$mH$m§Zr Om`M§`. nU _r hcyM eH$V Zmhr. H$maU _mÂ`m nm`m§Zm ZmJm§Zr doQ>moir KmVcr
Oo ñdV§Ì, doJio {~èhmS> ImcÀ`m AmirV Ho$co hmoV,o VoWo Amcmo. VËnydu ImZycm AmhoV. _mPo hmV ZmJm§Zr OISy>Z Q>mH$coV. _mÂ`m _mZoda, nmR>rda ZmJm§Mm W§S>
1950-51 gmcr åhUOo \$ma chmZnUr Jocmo hmoVmo. aËZm{Jarcm _cm n°amQ>m`\$m°BS> {Ji{JirV ñne© OmUdVmo`. `m ^`mZH$ OmJonmgyZ Xya OmÊ`mgmR>r _cm earamda
Pmcm. Amncm _¥Ë`y AJXr g_rn Amcm` Ag§M _cm dmQ>c.§ _r S>mŠ° Q>am§Zm åhQ>cg§ Õ w m nS>cc o o ho W§S>Jma {diIo, hr ~§YZ§ VmoS>yZ Q>mH$m`Mr AmhoV. åhUyZ _r gd© eº$s{Zer
H$s _r AmVm {ZKmcmo. AmB©d{S>cm§M§ gm§ËdZ VwåhrM H$am Am{U _r JwJ§ rV Jocmo. PJS>Vmo`. _mPo gdmªJ Km_mZo qM~ {^Oco`, œmg H$m|S>V Amcm`. _r hmV-nm`
JwJ§ rVM _cm doJdoJio ^mg hmoV hmoV.o `_ Amcm`, g_moa aoS>mhr C^m Amho. _r PmS>Ê`mMm ì`W© à`ËZ H$aVmo`. _r Kwg_Q>Vmo`.
JwJ§ rVM H$mH$m§Zm ~mocm`Mmo H$s Vmo ~Km `_ Amcm`, _r AmVm OmVmo dJ¡a.o H$mH$m EdT>çmV _cm OmJ `m`Mr. _r Km_mZo {^OyZ Jocc o m Agm`Mmo. OmJ Amë`mda
Km~aco. Ë`m§Zr ZmZm§H$S>o Vma H$ê$Z H$idco. ZmZm-AmB© aËZm{Jarcm Amcr. _r A§WéUmÀ`m Amgnmg ~°Q>arZo VnmgyZ ZmJ àË`jmV ZmhrV `mMr ImÌr H$ê$Z _J
`m JwJ§ rVM EH$Xm lrdmgwXdo mZ§X gañdVr Q>~| o ñdm_tMr ^Jì`m H$nS>çmVrc VoOñdr Pmonm`Mmo. Voìhm _r _ÀN>aXmUr {edm` PmonV Zgo. _ÀN>aXmUr JmXrImcr Mm§Jcr
_yVu _mÂ`mg_moa C^r Amho Ago _cm {Xgco. Ë`m§À`m hmVmV "YynXmZ' hmoVo Am{U ImoMZy ¿`m`Mr. _ÀN>aXmUrV ~°Q>arhr Cemer R>do m`Mr, `mMr I~aXmar _r KoV Ago.
Ë`mVrc A¾rdê$Z da CR>Umam YwamMm cmoQ> Vo _mÂ`m {XeoZo dmarV hmoV.o (_mUgmM§ _Z Hw$R>o ZmVodmBH$m§H$S>o Jocmo Var ~amo~a _ÀN>aXmUr Agm`MrM. _mÌ `m _§{XamV Amë`mnmgyZ
{dcjU AgV§ ! _mÂ`m _ZmV Ë`m doir H$m` {dMma `mdm ? Va ho g§Ý`mgr Am{U EH$Xmhr Vo ñdßZ nwÝhm nS>co Zmhr.
A½Zrcm H$gm H$m` ñne© Ho$cm ?) Am{U _J _r Ë`mVyZ ~amhr Pmcmo. nU VoWZy nwTo _r _hmamOm§Zm EH$Xm Ë`m ñdßZm~Ôc {dMmaco. nU _hmamO IwfrV Agco Va Aem
ZmVodmBH$m§H$S>o \$magm Jocmo Zmhr. H$maU Joc§ H$s AmOmanU R>acoc§ Am{U Ë`mMm Ìmg {df`mda ~mocm`Mo. ZmhrVa åhUm`Mo, ""Vw_Mm Vwåhr Aä`mg H$am. CÎma emoYZy H$mT>m !
AmnU OmD$ VoWo hmoVmo. Vwåhmcm gJio Am`Vo nm{hOo !''
_r B§{O{ZA[a¨J H$m°cO o mV AgVmZm EH$Xm ñdßZmV EH$ AH«$mi-{dH«$mi nwéf _cm dmQ>Vo H$s _mÂ`mda `oUmè`m g§H$Q>mÀ§ `m Ë`m nydg© M
y Zm hmoË`m. _hmamOm§À`m
Amcm Am{U åhUmcm _r Vwcm _yR> _maVmo. Voìhm Ë`mMm Vmo AdVma nmhÿZ Oamhr {dM{cV N>m`mN>ÌmImcr Amë`mdaM hr ñdßZo ~§X Pmcr hr dñVwpñWVr Amho.
Z hmoVm _r Ë`mcm gm§{JVco, ""qh_V Agoc Va Vy _mÂ`m gX²Jêw $§ Zm ho gm§J Am{U _J Vmo B§{O{ZAa Pmë`mda dS>rc _cm nr.Or. Ioa `m VËH$mcrZ ZJa{dH$mg _§Í`m§H$S>o
à`moJ _mÂ`mda H$ê$Z nmhm.'' ^oQ>m`cm KoD$Z Joco. ho nr.Or. Ioa ñdmV§Í`mÀ`m MidirÀ`m {Xdgm§_Ü`o ^y{_JV
Xwga§ EH$ ñdßZ _cm Iyn chmZnUmnmgyZ Vo AJXr _r _§{XamV 1976 gmcr amhÿZ Midi H$arV hmoV.o Ë`m doir Vo Vã~c VrZ df] Am_À`m KarM Aml` KoD$Z
amhm`cm `oBn© `ªV AYyZ_YyZ H$YrVar nS>m`M§. _moR> Wmoac§ XmQ> O§Jc. _r O§JcmVyZ amhV hmoV.o AmVm ZmZmM _m_coXma Am{U ^y{_JV ñdmV§Í`dra Ë`m§À`m KamV Agoc
OmV AgVmZm _YoM EH$ Xar cmJVo. Vr Xar nma H$er H$amdr Aem {dMmamV AgVmo Agm g§e` H$moUmcm `oUma ? Ë`m_wio Ë`m§Zm AQ>H$ Pmcr Zmhr. nwT>o Ioam§À`m _wcrM§
VodT>çmV _cm EH$ nyc {XgVmo. XmoaI§S> ~m§~y dJ¡aZ§o r ~Z{dcocm, Sw>JSw >wJw hcUmam nyc, c¾ _mPm AmVo^mD$ lrH$m§V XogmB© `mMo~amo~a Pmc§. Vgo ZmVog~§ Y§ A{YH$ ÑT> Pmco.
nwcmImcr _moR>r Xar d Ë`m nwcmdê$Z EH$EH$ nmD$c Q>mH$V _r ncrH$S>o OmÊ`mMm Ë`m_wio Amåhr Joë`mda Ioagmho~m§Zr Am_M§ Mm§Jc§ AmJV-ñdmJV Ho$co. Vo åhUmco,
à`ËZ H$aVmo`. _r gmYmaU _Ü`mda AgVmZm H$aH$a AmdmO H$arV Vmo nyc VwQ>Vmo ""AmVm Vy B§{O{ZAa Pmcm Amhog Va ZmoH$ar H$aÊ`mEodOr H$m°ÝQ´>Š° Q²>g dJ¡ao Ko. _r Vwcm
Am{U _r ImcÀ`m Imoc XarV H$mogiVmo. _cm H$mhr BOm hmoV Zmhr. na§Vw _r nS>cmo` ^m§S>dcmgmR>r H$mhr n¡go XoVmo. BWo _w~§ B©VM amhÊ`mMr ì`dñWm H$a. Vwcm ^anya H$m°ÝQ´>Š° Q>g²
VoWo AmOy~mOycm ZmJM ZmJ doQ>moù`m doQ>moù`mZr ngacoco AmhoV. Ë`m ZmJm§À`m {_iVrc Ago _r nmhrZ.'' _r Amnc§ ñnï>nUo Ë`m§Zm gm§{JVc§ H$s Y§Xm H$aÊ`mMr
~wi~wirV {H$igdmÊ`m g§W hmcMmcr A§Jmda ^rVrMo ehmao AmUrV. MhÿH$S>o ZmJM Hw$dV _mÂ`mV Zmhr. ZmoH$ar hrM _cm ~ar O_oc. AmO _r AmnUmH$Sy>Z n¡go KoBZ©
ZmJ ! OUy _r nmVmimV ZmJ cmoH$mV Amcmo`. _cm `oWZy Xya ñdÀN>, àH$me_mZ àXoemV Am{U Y§Xm H$aoZ. nU Z O_ë`mg Amnco n¡go ~wS>Vrc Am{U CJmM Amnë`m ZmVog~§ Ym§V
H$moëhmnyaMo {Xdg 67 68 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{dVwï> `oBc © . Voìhm _cm gaH$mar ZmoH$arM ~ar. hmoV Joc.§ na§Vw AOyZhr Amåhr H$m`© àg§Jr ^oQ>V AgVmoM.
_J Ë`m§Zr _cm Ë`m§À`m ZJa{dH$mg ImË`mV AO© H$am`cm gm§{JVcm. d{S>cm§Zm _r {X. 9 OyZ 1969 amoOr H$moëhmnya `oWo {ddmh~Õ Pmcmo. _mPo gmgao am_M§Ð
Ë`m§Zr {dMmaco, ""`mcm Hw$R>o Zo_UyH$ XoD$ ?'' _w§~B©, nwÊ`mnojm Amnë`mgma»`m {dÇ>c KmQ>o ho _yiMo YmadmS>M.o YmadmS>cm _{X`mimV Ë`m§M§ d{S>cmonm{O©V Ka Amho.
_Ü`_dJu` _mUgmcm H$moëhmnya ~ao nS>c o åhUyZ d{S>cm§Zr H$moëhmnyaMo Zmd gwMdco VoWo Ë`m§Mo ^mD$ amhVmV. åhUyZ Ë`m§Zr _{hfr amoS>da Ho$iH$a H§$nmD§$S>_Ü`o EH$ Ka
Am{U 12 Am°JñQ> 1968 amoOr H$moëhmnyaÀ`m ZJa {Z`moOZ H$m`m©c`mV _r éOy Pmcmo. KoVc§ hmoV.§ VoWo Vo 15-20 df} amhV hmoV.o Ë`mZ§Va Ë`m§Zr EH$ 20 JwR§ >çmMm ßcm°Q>
_mÂ`m OrdZmVco {dÚmWu nd© g§nco Am{U H$UH$dcrhÿZ Amåhr H$moëhmnyacm Vmam~mB© g_moaM KoVcm Am{U Vo VoWo ñdV:Mo Ka ~m§YZy am{hco.
nmH©$_Ü`o amhm`cm Amcmo. _o 1969 _Ü`o YmH$Q>çm gwc^mMo c¾, a_oeamd hi~|~amo~a c¾mZ§Va Amåhr A§~m~mB©À`m XodimV Jocmo hmoVmo. _r XodimVM A§~m~mB©À`m
Pmco Am{U OyZ 1969 _Ü`o _rhr {ddmh~Õ Pmcmo. gmjrZo g§gmam{df`rÀ`m _mÂ`m H$ënZm, Anojm nËZrÀ`m H$mZr KmVë`m. _r {Vcm
Amnë`m {Zd¥ÎmrZ§Va XmoZ _wctMr c¾o Am{U _wcmM§ {ejU nyU© H$g§ hmoUma åhUyZ gm§{JVc§, ""AmnU Amho Ë`mV Amncm M[aVmW© Mmcdm`Mm. H$moUmH$S>o `mMZm H$am`Mr
d{S>cm§Zr H¥$îUm^mD§$Odi qMVm ì`º$ Ho$cr hmoVr. nU Ë`m§À`mda gX²Jêw $§ Mm daXhñVM Zmhr. KamV nmoømda Kmcm`cm qc~y Zgoc AJa H$moqW~ra Zgoc Va Vr H$moUmH$Sy>Z
hmoVm. gma§ H$mhr ì`dpñWV Pmc§. ZmZm§Zm VrZhr OmdB© A{Ve` Mm§Jco {_imco. _mJyZ AmUm`Mr Zmhr. doi àg§Jr nmoho nmÊ`mV {^OdyZhr ImÊ`mMr V`mar hdr.
H$moUmcmhr H$gc§ ì`gZ Zmhr, AJXr MhmM§gÕ w m. gdmªMr gm§n{ÎmH$ pñWVr CÎm_. H$moUmH$Sy>Z CYma _mJm`M§ Zmhr. H$O© ¿`m`M§ Zmhr, H$moUmcm Om_rZ amhm`M§ Zmhr.''
{VKohr gwñd^mdr Am{U gwgñ§ H$ma g§nÞ. `m _mÂ`m ~{hUr§nH¡ $s _moR>rM§ c¾ ZmZm§À`m nËZrhr åhUmcr H$s AmnU {M_Ê`mnmIa§ H$aVmV Vgm g§gma H$am`Mm Zmhr. AmnU
ZmoH$arÀ`m H$mimVM Pmc§ hmoV.§ Ë`m_wio {VZo ZmoH$ar dJ¡ao Ho$cocr Zmhr. _rZmZo _mÌ H$mhrVar Ag§ H$ê$ H$s cmoH$m§Zr H$m¡VHw $mZ§ nm{hc§ nm{hOo Am{U Z§Va Vo Vg§M Pmc§. Vr
H$mhr doim Á`mcm "crìh ìhoH$Ýgr' åhUVmV Aem OmJm§da AYyZ_YyZ ZmoH$ar Ho$cr. _mPm g§gma gm§^mirV _w~§ B©cm Am{U _r `oWo !
_mÌ YmH$Q>çm gwc^mZo _mÂ`m {ejUmÀ`m AIoaÀ`m H$mimV Ho$coë`m ZmoH$ar_wio _mP§ _mÌ Vr Hw$R>o H$_r nS>cr Zmhr. _r VoWo ZgVmZmhr gmè`m H$m¡Q{§w ~H$ O~m~Xmè`m
{ejU {Zd}YnUo nma nS>c,§ AÝ`Wm {ejUmgmR>r H$moUmnwT>Vo ar `mMZm H$amdr cmJcr {VZo g_W©nUo gm§^mië`m. {VZo _mÂ`m AmB©d{S>cm§H$S>o H$Yr Xwcj © Ho$co Zmhr. Ë`m§Zm
AgVr ho Z¸$s. Ë`m§À`m dmY©Š`mV gm§^mic§, _wcm§Zm dmT>dc§, Ë`m§À`mda g§ñH$ma Ho$co, Ë`m§Zm {eñV
ZmZm§Mo _moR>o OmdB© lrH¥$îU ^S>^S>o ho ~m`moHo${_ñQ´>rMo àmo\o$ga hmoVo. Ë`m§Mm _wcJm cmdcr, Ë`m§Zm H$ï> H$am`cm {eH$dc§. Am_Mm _wcJm H$_coe WmoS>m ~wOè`m, {^Í`m
X§Vd¡Ú Amho. Ë`m§À`m XmoÝhr _wctMr c¾ Pmcr AmhoV Am{U ^S>^S>o XmånË` H$moëhmnyacm ñd^mdmMm hmoVm. AmO Vmo OJ^a Amnë`m ZmoH$arÀ`m {Z{_ÎmmZo AmË_{dœmgnydH© $
{Zd¥ÎmrnümV em§V Am{U g_mYmZr OrdZ OJV AmhoV. {\$aV AgVmo. hm AmË_{dœmg {VZo OmJdcm. AWm©V {VÀ`m nmR>rer _mPo gX²Jêw $ R>m_
S>m.° _mYdamd n|T>maH$a ho ZmZm§Mo XmoZ Z§~aMo OmdB©, gmVmè`mcm Ë`m§Mm gwñWm{nV C^o AmhoV `m {VÀ`m {dœmgmZoM {Vcm ho gd© H$aÊ`mMo ~i {Xco.
d¡ÚH$s` ì`dgm` Amho. Ë`m§Zr ñdV:M§ hm°pñnQ>c C^mac§ Amho. gX²Jêw $ lr ZmZm _hmamO AÝ` ZmVodmBH$m§H$S>o _mPo \$mago OmUo Pmco Zmhr; VgoM YmadmS>cmhr _cm \$ma
~d} `m n|T>maH$am§H$S>o OmV AgV. _mYdamdm§Mo AmOmo~m _moR>o kmZr nwéf hmoVo Am{U doim OmVm Amco Zmhr. _mÌ _mÂ`m XmoZ ^oQ>r AJXr R>iH$nUo AmR>dVmV. c¾mZ§Va
Ë`m§À`m nwÊ`mB©Zo n|T>maH$a Hw$Qw>~§ r`m§Mr ^a^amQ>M hmoBc
© Ago ZmZm _hmamO åhUV AgV. n{hë`mM dfu {XdmigUmgmR>r _r YmadmS>cm Jocmo. Voìhm Omd`mgmR>r H$m` H$ê$,
ZmZm§Mo gdm©V YmH$Q>o OmdB© a_oeamd hi~o ho ~±H$o V A{YH$mar hmoV.o >{Zd¥ÎmrZ§Va H$m` ZH$mo Ag§ Am_À`m gmgè`m§Zm dmQ>V hmoV.§ Ë`m§Mo Jwê$ kmZnrR> nwañH$ma {dOoVo Wmoa
nËZr-_wcm§gh nwÊ`mcm ñWm{`H$ Pmcoco AmhoV. H$ÞS> gm{hpË`H$ ìhr. gr. ~|Ðo `m§Zm ^oQ>m`cm Vo _cm KoD$Z Joc.o Jwê$§ À`m nm`m nS>m`cm
`m VrZhr _ohÊþ `m§er _mPo {Oìhmù`mMo g§~Y§ hmoVo Am{U AmhoV. _mÌ _hmamOm§H$S>o Omd`m§Zm KoD$Z Amcmo` Ag§ Ë`m§Zr H$m¡VHw $mZo ~|Ðo `m§Zm gm§{JVco. VoWo Am_Mm Mm§Jcm
nwÊ`mcm H$m`_ dmñVì`mcm Amë`mnmgyZ _mP§ ZmVodmBH$m§H$S>o OmU§-`oU§ H$_rH$_r AmXa gËH$ma Pmcm. Amåhr VoWo Vã~c 3-3 && Vmg Jßnm _marV hmoVmo. Am_Mr VÎdkmZ,
H$moëhmnyaMo {Xdg 69 70 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_amR>r gm{hË` BË`mXr {df`m§da ~arM MMm© Pmcr. eodQ>r "›' `m Ajamda doJdoJù`m {M_S>cm ZoD$Z AmUco Am{U gd© H$mhr ì`dpñWV _mJu cmJco.
ÑpîQ>H$moZmVyZ Vo EH$ Vmg^a ~mocV hmoV.o H$moëhmnwamVrc g§gmamMr n{hcr 2-3 df} Mm§Jcr Jocr. _cm _wcJr Pmcr. {VMr
Xwgè`m {Xder YmadmS>À`m XÎm_§{XamV amhUmè`m ^mcM§Ðemór CßnZ~oQ>rH$a `m Vã`oV Zo_H$s _{hZm AIoarg WmoS>r {~KS>m`Mr. Ë`m_wio _{hZm^amV dmMcoco n¡go
{dÛmZ J¥hñWm§Zm ^oQ>m`cm Amåhr Jocmo. `m ^mcM§Ðemór§M§ ñdV:M§ n§Mm§J Amho. Ë`m§Mo AmOmanUmV IM© hmoD$Z Om`Mo. Amåhr Kar g_Om H«$mo{gZ {cpŠdS> {Xc§ Var {Vcm
dS>rc Zmam`U _hmamO Ho$S>JmdH$a `m§À`mH$S>o emór åhUyZ hmoVo. Ë`m§Mo AmOmo~m ~a§ dmQ>m`M§ Zmhr. nU EH$Xm ~mcamoJVk S>m.° OmoetH$S>o {Vcm Zoc.§ Ë`m§Mr 40 é. \$s
Jm|XdcoH$a _hmamOm§H$S>o emór hmoVo. ^mcM§Ðemór AÜ`mË_mVrc A{YH$mar nwéf. {Xcr H$s Ë`m§Zr Am_À`m g_moaM {Xcoë`m H«$mo{gZÀ`mM S>mgo Zo {Vcm ~a§ dmQ>m`M§.
_cmhr AÜ`mË_mMr JmoS>r hmoVrM. Ë`m_wio Am_Mr àXrK© MMm© Pmcr Am{U Vr Amåhm _mPr nËZr åhUm`Mr AmnU Ë`m S>mŠ° Q>am§Mo XoUo AmhmoV. Agm g§gma Mmcy hmoVm.
XmoKm§Zmhr AmZ§XXm`r R>acr. _mÌ nwT>o 2-3 df} _cm Mm§Jë`m cmoH$m§Mr g§JV cm^cr Zmhr. _r H$moR>Vo ar {XemhrZ
Xwgar ^oQ> AmR>dVo Vr gmgè`m§À`m _¥Ë`yndy u EH$ df© Amåhr YmadmS>cm Jocmo hmoVmo ^aH$Q>Zo Aer ^rVr _cmM dmQy> cmJcr Am{U _J _r JwéM[aÌ dmMZmda _mP§ gma
VoìhmMr. Am_À`m gmgè`m§Zm AÊUm åhUV. Ë`m§Mo _mÂ`mda {deof ào_ hmoVo. _r Ü`mZ H|${ÐV Ho$c§. EH$ {XdgmV, VrZ {XdgmV, gmV {XdgmV Aer nmam`U§ H$ê$
B§{O{ZA[a¨JM§ {ejU KoVcoc§ AgyZhr, ZmoH$ar gmoS>yZ AÜ`mË_mH$S>o dicmo `mM§ Ë`m§Zm cmJcmo. nhmQ>o CRy>Z JwéM[aÌmMo dmMZ H$arV Ago Am{U _J H$n^a XyY KoD$Z Am°{\$gcm
\$ma H$m¡VHw $. Va `m ^oQ>rÀ`m doir Ë`m§Zr _cm _¥JmOrZmda ~gdc§, Jù`mV nwînhma OmB©. VoWo {Xdg^amV nmUrgwÕm ¿`m`Mo Zmhr. nËZr Xwnmar _ohU ÿ ~mocmdyZ Z¡dÚ
o dJ¡ao
KmVcm Am{U éÐmjm§Mr 108 _Ê`m§Mr _mi _mÂ`m Jù`mV KmVcr Am{U ^aë`m XmIdyZ Ë`m§Zm OodU dmT>rV Ago. _r g§Ü`mH$mir Kar Amë`mda Z¡dÚ o mMo VmQ> OodV
A§V:H$aUmZo åhUmco, ""ho gJi§ doJi§ Amho ! Am_À`m KamÊ`mM§ ^m½` Wmoa !'' Am_À`m Ago. Aën Amhma Am{U JwéM[aÌmV gm§{JVë`mà_mUo MQ>Bd© a PmonUo _r gwê$ Ho$co
gmgè`m§Zm AÜ`mË_m{df`r AmoT> hmoVr. Ë`mMà_mUo Am_À`m gmgy~mBªÀ`m _mhoarhr hmoVo.
Mm§Jcm dmagm MmcV Amcocm Amho. Ë`m§Mo _mhoaMo AmS>Zmd Zm{ZdS>Ho $a. _mYdZJacm nwÊ`mcm _r Am°{\$gÀ`m H$m_m{Z{_Îm AYyZ_YyZ `oV Ago. 1972 gmcr AgmM
Ë`m§Mo Ka Amho. Am_À`m gmgy~mBªMo dS>rc 107 dfm©Mo hmoD$Z dmaco. A¸$cH$moQ> EH$Xm Amcmo hmoVmo. _§{XamV Amcmo hmoVmo. Xe©Z KoVco. noQ>rV An©U H$aÊ`mgmR>r {IemVyZ
ñdm_tMo EH$ {eî` lrH¥$îU gañdVr ho H$moëhmnyacm Hw$§ ^ma J„rV amhV. Ë`m§Mo AZwJ[« hV n¡go H$mT>c.o Ë`mV XmoZ ZmoQ>m XmoZ én`m§À`m hmoË`m. n¡H$s EH$ Oam _icocr OwZr hmoVr Va
{eî` ZrcH§$R> gañdVr ho \$ma A{YH$mar gËnwéf hmoV.o Ë`m§Mr Am_À`m gmgy~mBªÀ`m Xwgar {VÀ`mnojm OmñV Zdr hmoVr. _r OwZr ZmoQ> noQ>rV Q>mH$cr Am{U Ü`mZmcm ~gcmo.
AmB©-d{S>cm§Zr 12 df} godm Ho$cr hmoVr. Am_À`m gmgy~mBªMm OÝ_ Pmcm Voìhm ZrcH§$R> nU AmnU OwZr ZmoQ> Q>mH$cr ho Amnco MwH$co hm {dMma H$mhr Ü`mZmV EH$mJ«Vm `oD$
gañdVr `m§Zr gm§{JVc§ hmoV§ H$s {VÀ`m nmoQ>r OÝ_ KoUmar _wc§ \$ma _moR>r hmoVrc. Vgm XoBZ© m. qH$~hþZm CÎm_ Vo Xodmcm An©U H$aÊ`mEodOr AmnUmOdi R>do co, hm Amncm
Am_À`m _mVmoltMmhr Ë`m§À`m _mhoaÀ`m XÎm_§{XamVyZ A¸$cH$moQ> ñdm_ter g§~§Y jwÐnUm Pmcm `m EH$mM {dMmamda Ü`mZmV gmaIo cj H§$o {ÐV ìhm`cm cmJco. eodQ>r
nmohmoMVmo. Am_À`m gyZ~mBªMo _mhoaMo AmS>Zmd gmYco. A¸$cH$moQ> ñdm_r§g_moa nwamU _r CRy>Z Zdr ZmoQ>hr noQ>rV Q>mH$cr. _J da lrgX²Jêw $ {XJ§~aXmg _hmamOm§À`m Xe©Zmcm
gm§JUmao ~mdS>Ho $a nwam{UH$ ho _mUJm§dMo gmYcoM. Jocmo. _hmamOm§Zr _mPr Mm¡H$er Ho$cr, ZmZm§Mr Mm¡H$er Ho$cr. ImUo, Mhm Pmcm Am{U
_mPr EH$ _ohU þ r Hw$. Zcy (_mÂ`m nËZrMr gdm©V YmH$Q>r ~hrU). hr àH¥$VrZo \$ma _r {Zamon KoVcm.
Aeº$ Am{U H¥$e eara `ï>rMr hmoVr. _mPo gmgao AÊUmgmho~ KmQ>o {Vcm KoD$Z AgmM EH$Xm _r _hmamOm§Zm ^oQ>m`cm Amcmo hmoVmo. Voìhm _r ~mH$mda _m§S>r KmcyZ
lr{XJ§~aXmg _hmamOm§H$S>o Amco hmoV.o Xe©Z Pmë`mda Ë`m§Zr _hmamOm§Zm {dMmaco H$s ~gcmo hmoVmo. ZmZm _hmamO ~d]Zr EH$Xm _cm gm§{JVco hmoV,o ~«m÷Um§Zr nm` gmoS>yZ ~gy
{VMo nwT>o H$go hmoUma ? _hmamO åhUmco H$s {VMm g§~Y§ {M_S>er Amho. VoWrc VrWm©V Z`o, Va _m§S>r KmcyZ ~gmdo. Vo Mm§Jco cjmV R>do Zy _r _mÂ`m narZo `mo½` Agm ~gcmo.
{Vcm ñZmZ H$am`cm gm§Jm åhUOo gd© H$mhr R>rH$ hmoBc © . AÊUm§Zr Ë`mà_mUo Z§Va {Vcm Va _hmamO _cm åhUmco, ""Aao Vy nm` da KoD$Z ~gcm Amhog. VwÂ`m nm`mMr Yyi
H$moëhmnyaMo {Xdg 71 72 && gX²Jwé-gmo{`am &&
~mH$mcm cmJoc. Vr Yyi Z§Va VoWo ~gUmè`m _mUgmÀ`m H$nS>çm§Zm cmJoc. Vy nm` d{S>cm§{df`r AmR>dUr gm§Jm`Mo. Vo gm§Jm`Mo H$s _hmË_m Jm§Yr Zoh_r O{_Zrda
Imcr gmoS>yZ ~g.'' _r _wH$mQ>nUo CR>cmo Am{U p»memVrc é_mcmZo ~mH$ ñdÀN> H$ê$Z PmonV Va Ho$idH$a H$m°Q>da PmonV. _hmË_m Jm§Yr åhUm`Mo _mÂ`m Xoe~m§Ydm§Zm
~gcmo. ~mOycm ~mimgmho~ nmZdiH$a hmoV.o Ë`m doir _cm _hmamO åhUmco H$s 36 Pmonm`cm H$m°Q> {_iV Zmhr. åhUyZ _rhr H$m°Q>da PmonV Zmhr. Voìhm Ho$idH$a åhUm`Mo
doim dmS>rcm OmD$Z g§J_mda ñZmZ H$a. VwPo H$m_ hmoBc© . _mÂ`m XoemVrc gd© OZVocm H$m°Q>da Pmonm`cm {_imdo Aer _mPr Anojm Amho
Ë`mà_mUo _r Xa e{Zdmar Zagmo~mÀ`m dmS>rcm Om`cm cmJcmo. nmcIrcm OmV Am{U åhUyZM _r Zoh_r H$m°Q>da PmonVmo.
Ago. e§H$a {dîUy nwOmar `m§À`mH$S>o amÌr 11-11 && dmOVm OmD$Z OodV Ago. nhmQ>o à^mH$a Ho$idH$a Am{U Ë`m§Mr nËZr `m§Mm Am_À`m Hw$Qw>~§ mda \$ma cmo^ hmoVm. Vo
3 && dmOVm CRy>Z g§J_mda OmD$Z Am§Kmoi H$am`Mr. Amocm n§Mm ZogZy XÎmmÀ`m nmXwH$m§Zm Zoh_r åhUm`Mo Vwåhm ~«m÷U cmoH$m§Zm H$moR>ho r Q>mH$co, AJXr eoUmV Q>mH$co Var Ë`mhr
n[apñWVrVyZ Vwåhr ghrgcm_V ~mhoa `oUma, hr ~«m÷Um§_Ü`o OÝ_OmV àd¥Îmr AgVo
Am{U Vr H$moUmcmhr _moS>yZ H$mT>Vm `oUma Zmhr.
Ë`m§Zm VrZ _wcJo hmoV.o gdmªV chmZ Y«dw , _Ycm CÕd Am{U gdm©V _moR>m àëhmX.
Amåhr Ë`m§À`mH$S>o amhm`cm Jocmo Voìhm Y«dw XmoZ dfmªMm hmoVm. Vmo gmaIm Am_À`mH$S>M o ,
ZmZm§Odi Agm`Mm. gH$mir 11 dmOVm _hmamï´> Q>mBåg Amcm H$s hm "AmOmo~m Jmoï>
dmMyZ XmIdm' Ago åhUV hOa ìhm`Mm. Ë`m§À`mH$Sy>Z Jmoï>r EoH$m`Mm. ZmZm§Zm \$ma
gw§Xa Jmoï>r gm§JÊ`mMr H$cm hmoVrM. Oodm`Mm ZmZm§~amo~aM. EdT>oM Zìho Va amÌr
ZmZm§OdiM Pmonm`Mm hÅ> Yam`Mm. _J amÌr Vmo Pmonë`mda Ë`mMr AmB© Ë`mcm Kar
Ý`m`Mr.
ZmZm§Zm _wcm§Mm \$ma cim hmoVm Am{U hr N>mQo >r _wc§ hm ZmZm§Mm {da§Ji w m hmoVm.
N>moQ>çm§À`m {ZamJgnUm_wio ZmZm Ë`m§À`mV a_m`Mo. Am_Mr _wcJr Xrár gmaIr
ZmZm§OdiM Agm`Mr. Ë`m§À`mer Ioim`Mr. Vo {Vcm {\$adyZ AmUm`Mo. _mÂ`m
Q>J| í`mda ~g Ag§ {Vcm åhUm`Mo. noê$À`m PmS>mda ~gd, `m PmS>mda ~gd, Ë`m
11 àX{jUm Kmcm`À`m Am{U Z§Va nwOmar§H$S>o Mhm KoD$Z 5 dmOVm H$moëhmnyacm PmS>mda ~gd Ag Ë`mM§ Mmccoc§ Agm`M§. Ë`m§Mo ZmVr~amo~a H$mT>cc o o \$moQ>mo AmOhr
naVm`Mmo. 1976 gmcr _mPr ~Xcr nwÊ`mcm Pmcr. Vmon`ªV _r 8-10 doim dmS>rcm Am_À`m KamV g§Jh« r AmhoV.
OmD$Z Amcmo. Z§Va _mZgnyOm H$aVmZm _r Zagmo~mÀ`m dmS>rcm Jocmo` Am{U g§J_mda Xrár~amo~a Z§Va H$_coeZohr AmOmo~m§Mm Vm~m KoVcm hmoVm. Xwnmar h_Img Ë`m§Mm
ñZmZ Ho$c§` Aer H$ënZm H$ê$Z _mZgnyOm H$arV Ago. _mPr Vr nyOm XÎmMaUr éOy Jmoï>tMm \$S> a§Jm`Mm. H$_coe ñd^mdmZo ^m~S>m ! Ë`mcm Ë`mÀ`m XwX£dmZo AOyZhr
Pmcr Agmdr. H$maU _hmamOm§Zr Z§Va _cm nwÝhm H$Yr Zagmo~mÀ`m dmS>rcm Om Ago _mZdr ì`dhmamVrc N>¸$o n§Oo g_OV ZmhrV. Voìhm Va Vmo AJXr chmZ AOmU _wcJm
gm§{JVco Zmhr. hmoVm. nwÊ`mcm Amåhr 1976 gmcr _mo¿`m§À`m OmJoV amhV hmoVmo Voìhm Ë`mcm ZmZm§Zr
H$moëhmnyaMo Am_Mo {~èhmS> Ho$idH$a `m§À`m KamV hmoVo. ho Ho$idH$a Hw$Qw>§~ gm§VmŠcm°OMr Jmoï> gm§{JVcr. H$hmÊ`mVrc {dœ Am{U dmñVd OJ `mV \$aH$ H$am`cm
Cƒ{e{jV hmoVo. Ë`m§Mo dS>rc ~°[añQ>a Ho$idH$a ho _hmË_m Jm§Yt~amo~a B§½c§S>_Ü`o Vmo {eH$cm ZìhVm, Ë`m_wio "gm§VmŠcm°O' IamoIaM Amho Agm Ë`mMm {dœmg hmoVm.
H$m`ÚmMm Aä`mg H$arV hmoVo. Vo XmoKohr ê$_ nmQ>©Za. à^mH$a Ho$idH$a Amnë`m åhUyZ Vmo {dMmam`Mm H$s AmOmo~m _cm gm§VmŠcm°O IoiUr, ImD$, XoBc © H$m ? _J
H$moëhmnyaMo {Xdg 73 74 && gX²Jwé-gmo{`am &&
ZmZm Ë`mcm gm§Jm`Mo H$s hmo, Mm§Jë`m _wcm§Zm Vmo IoiUr, ImD$ XoVmo. Vmo Z¸$sM nwT>o _w~§ B©cm Joë`mda EH$Xm ""{Xdmircm Amnë`m _mocH$aUrcm {XdmirMr gmS>r
Vwcmhr XoBc © . _J Ë`mMm gm§VmŠcm°Odarc Am{U Amnë`m Mm§Jc w nUmdarc {dœmg {Xcrg H$m ?'' Ago nËZrcm {dMmaco.
H$m`_ amhmdm åhUyZ ZmZmM H$YrH$Yr amÌr EImX§ Mm°H$coQ> Ë`mÀ`m CerImcr R>do m`Mo. Voìhm {VZo {dMmaco, ""Vwåhmcm H$moëhmnyaMm AZw^d nwago m Pmcm Zmhr H$m ?''
gH$mir CR>ë`mda {dMmam`Mo, ""Aao, gmV§mŠcm°O Amcm hmoVm H$m ?'' _r {Vcm gm§{JVc§ H$s EH$ _mUyg dmB©Q> dmJcm åhUyZ AmnU Amncr KamÊ`mMr
""Zmhr AmOmo~m, _cm _mhrV Zmhr, _r Va amÌr Pmoncmo hmoVmo.'' na§nam gmoS>y Z`o. AmVm {VMm g§nH©$ dmT>cm Amho. {VMo ñdV:Mo XoUo KoUo ñdV:À`m
_J Vo gm§Jm`Mo, ""Aao ~K A§WéUmV ! emoY Var ! åhUOo Vwcm H$ioc H$s Vmo n¡emVyZ Vr H$arV AgVo. H$moUmcm gmS>r, H$moUmcm ãcmD$O nrg H$moUmcm A§JR>r Ago
Amcm hmoVm qH$dm Zmhr !'' H$mhrVar H$maUmZo JaOy§Zm _XV H$aUo Mmcy AgVo. {VZo H$mQ>H$garZo g§gma Ho$cm.
_J Ë`mcm Mm°H$coQ> {_imc§ H$s hm Om_ Iyf ìhm`Mm H$s gm§VmŠcm°O IamoIa H$m|S>çmMm _m§S>m H$ê$Z àg§J gmOao Ho$co. 18-18 Vmg H$m_ H$ê$Z g§gma C^m Ho$cm.
Amho Am{U Ë`mZo _cm Mm°H$coQ> AmUyZ {Xco. AmO Ë`mÀ`m EH${Vgmì`m dfuhr _r gVV H$îQ> H$aÊ`mMr {Vcm AmdS> Amho. Ë`m H$ï>m_wio Vã`oVhr AmVm ZmOyH$ Pmcr
Ë`mÀ`mer `m {df`mda ~mocVmo, Va Vmo åhUVmo H$s _mPm `m Jmoï>rda {dœmg Amho. Amho. nU `m {VÀ`m H$ï>m_wiM o _cm gm§gm[aH$ Jmoï>rV \$ma cj Kmcmdo cmJco Zmhr,
Amncr ^mdZm Agoc Va gm§VmŠcm°O IamoIaM IoiUr AmUyZ XoVmo, `mda _mPm ho Iao Amho.
{dœmg Amho. hmhr lÕoMm, ^º$sMmM EH$ gwX§ a Am{dîH$ma Amho. nwÊ`mVrc EH$ AZw^d AmOÀ`m gm_m{OH$ n[apñWVrda XméU ^mî` H$aUmam
lÕm Zgcr H$s _mUgmMo OrdZ ^aH$Q>V OmVo. H$moëhmnyacm Am_À`mH$S>o EH$ Amho. lr~m~m _hmamOm§À`m _§{XamV EH$ qeXo~mB© åhUyZ _mocH$arU H$m_mcm hmoVr.
_mocH$arU hmoVr. EH$Xm {VÀ`m~amo~a {VMm Mm¡WrV {eH$Umam _wcJmhr Amcm hmoVm. _r {Vcm EH$ 8-9 dfmªMr _wcJr hmoVr. Vr emioV OmUmar _wcJr {ejUmV ~è`mn¡H$s
Ë`mÀ`m {ejUmMr Mm¡H$er Ho$cr; Va Vr åhUmcr, ""AmVm Ë`mMo nwT>o H$m` hmoUma H$moU JVr AgUmar hmoVr. {VMr n[a[ñWVr cjmV KoD$Z, g§ñWoV\}$ {Vcm døm, nwñVHo$,
OmUo ! emiogmR>r døm, nwñVHo$, \$s, H$nS>o Hw$Ry>Z AmUy ?'' JUdoe, dJ¡ago mR>r _XV Amåhr XoV hmoVmo. EH$ {Xdg gmS>r ZogZy Am{U hmVmV c¾n{ÌH$m,
_r {Vcm gm§{JVc§, ""Ë`mM§ {ejU Ag§ _YoM gmoS>y ZH$mo. Ë`mÀ`m {ejUmMm gd© Zmai KoD$Z Vr _wcJr Am{U {VMr AmB© _mÂ`mH$S>o Amcr. _r {dMmac§ H$s H$moUmM§
IM© _r XoBZ© . Vmo {eH$cm, Z {eH$cm Var Vwcm Ë`mcm Oodm`cm Kmcm`cmM hd§. Voìhm c¾ Amho ? Ë`m EdT>çm chmZ _wcrM§ c¾ H$aVrc Ag _mÂ`m _ZmVhr Amc§ Zmhr.
~mH$s Ë`mMm gd© IM© _r XoBZ© .'' AmB© åhUmcr, ""{hM§M c¾ Amho !''
Vmo Zddr-XhmdrV OmB©n`ªV 5-6 df} {eH$cm Am{U EH$ {Xdg n°ÊQ>, Q>r eQ>,© _r {dMmac§, ""EdT>çm cdH$a c¾ H$m H$aVog ? {Vcm nmogU§ Vwcm OS> OmV§
Jù`mV a§JrV é_mc, nmZ ImD$Z a§Jcoë`m AmoR>mV {gJaoQ> Agm H$moR>yZVar Am_À`mH$S>o H$m ? Vr Aä`mgmV Mm§Jcr Amho, 60-70 Q>¸$o _mH©$ {_idVo. {VMr {ZXmZ Xhmdr Var
Amcm Am{U åhUmcm `m _mUgmZo emioV S>m~§ Zy _mPo Am`wî` ~a~mX Ho$co Am{U Vmo nyU© hmoD§$ Xo !''
_moR>_moR>çmZo _cm {eì`m XoD$ cmJcm. _r {dMmaco, ""H$m` Pmco ?'' AmB© åhUmcr, ""Vr AmVm 14 dfmªMr Amho. A§JmqnS>mZo ^acocr Amho. {VM§ ê$n
Va Vmo åhUmcm, ""Vy {eH$dyZ _cm H$m` {Xcog ? _r AmVm {gZo_mMr {V{H$Q>o Vwåhr nmhmVm` ! Amåhr PmonS>nÅ>rV amhVmo. Xhmdr nwar hmoB©n`ªV Vr gwa{jV amhrc
H$mù`m ~mOmamV {dHy$Z {Xdgmcm 30-40 én`o {_idVmo. _mP§ Am`wî` VwÂ`m_wio H$m ? Amåhm Jar~m§Zm H$moU ÌmVm Amho ? Ë`mnojm Á`mMr dñVy Ë`mÀ`mH$S>o Jococr
\w$H$Q> Joc§.'' ~ar !''
AYm© Vmg ~S>~Sy>Z Vmo {ZKyZ Jocm. _r ~m`H$mocm åhQ>co Vmo Ë`mÀ`m nmVirà_mUo ho gma§ EoH$y Z _r {dfÊU Pmcmo. {VZo n{ÌH$m {Xcr. _r _mÂ`mOdi H$m` hmoVo Vo
dmJcm. _r _mPr nm`ar gmoS>yZ dmJUo qH$dm Ë`m§À`m Vm|S>mcm cmJyZ V_mem H$aUo `mo½` hOma, XmoZ hOma én`o {Vcm {Xco.
Zmhr. _mÌ hm àg§J _mÂ`m _ZmVyZ Jocm Zmhr. `m EH$mM Jmoï>rda _r {dMma H$arV hmoVmo.
H$moëhmnyaMo {Xdg 75 76 && gX²Jwé-gmo{`am &&
amÌr 2-3 dmOon`ªV Ë`m {Xder _cm Pmonhr cmJcr Zmhr. IamoIaM {Vcm H$moU
ÌmVm ? _r {Vcm H$mhr _XV H$ê$ eH$V ZìhVmo. g_mO {Vcm _XV H$aUma ZìhVm. Oa
Hw$Um J§Sw >mMr ZOa {VÀ`mda nS>cr AgVr Va {VÀ`m ajUmcm H$moUrhr Amco ZgVo.
nmo{cgm§Mrhr _XV Pmcr AgVr Ago Zmhr. nwéfr dmgZoMr Vr {eH$ma Pmcr AgVr
Am{U åhUyZM cm¡{H$H$ {ejU \$mago Z Pmcoë`m nU `mM g_mOmV CÝhmio-nmdgmio
Kmcdcoë`m {VÀ`m AmB©MmM {ZU©` `mo½` hmoVm `m {ZîH$fm©cm _r Amcmo. _wcrM§ c¾ Zì`m ndm©Mr gwédmV
14 ì`m dfu H$m H$aVmV Agm {dMmaM Vmon`ªV _r Ho$cm ZìhVm. _wcrZ§ WmoS>§ {eH$md§,
{VMm ì`dpñWV emar[aH$ {dH$mg ìhmdm Am{U _J 18-20 ì`m dfu c¾ ìhmd§ Ag§ 1976 gmcr _mPr nwÊ`mcm ~Xcr Pmcr. AmO _mJo diyZ nm{hc§ Va _mÂ`m
_cm dmQ>m`M§. nU `m g_mOmMr ~o~§X AdñWm nm{hcr H$s dmQ>V§ {VZ§ Ho$c§ VoM Am`wî`mVrc Vr EH$m Zì`m ndm©Mr gwédmV hmoVr, Ag åhUU§ `mo½` R>ac o .
ehmUnUmM§ hmoV.§ _§{XamV `oUmè`m n«»`mV ì`§J{MÌH$ma _§Je
o V|S>wcH$a `m§Zm _r `m _cm ñnîQ> AmR>dV§`, 3 OyZ 1976 cm amÌr _r nwÊ`mV Amcmo Am{U 4 OyZcm
{df`r {dMmac§, gwZrcOr {M§MmoiH$aZmhr hmM àý {dMmacm. nU Ë`m XmoKm§H$Sy>Zhr gH$mir lr{XJ§~aXmg _hmamOm§À`m Xe©ZmgmR>r g_m{Y_§{XamV Amcmo. _hmamOm§Zr
_cm H$mhr CÎma {_imc§ Zmhr. {dMmaco, ""aKwZmWMm _wcJm Zm ?'' _r "hmo' åh§Q>ë`mda ~gdyZ KoVc§. Mhm, ImU§
*** Úm`cm dP|Zm gm§{JVc§.
_§{XamV `oUmè`m ^º$mcm H$mhrVar ImU§ XoÊ`mMm _hmamOm§Mm n[anmR> hmoVm. EImXm
cmSy>, MH$cr, Cndmg Agë`mg ~Q>mQ>çmMm {MdS>m Ago nXmW© {Xco Om`Mo. Z§Va
Mhm, H$m°\$s, XyY qH$dm CÝhmù`mÀ`m {XdgmV H$moH$_ ga~V Ag§ H$mhrVar {Xc§ Om`M§.
`oUmam ^º$ AJXr Adoir Amcm, H$mhr H$maUm_wio amÌm¡ C{eam Amcm, OodZy Amcmo`
Jwé Vm| gH$im§gr ~«m÷U & Oar Vmo Ombm {H«$`mhrZ & Ag§ åhUmcm Varhr Ë`mcm AmdOyZ© {ZXmZ H$m°\$s Var {Xcr Om`Mr. åhUOo _hmamOm§À`m
Var V`mgrM eaU & AZÝ`^md| Agmd| && Ñï>rZo hr AË`§V Amdí`H$ Am{U _hÎdmMr ~m~ hmoVr. AmOhr hr na§nam H$gmoerZo
* nmicr OmVo. _hmamO H$Yr "lr~m~m§M§ _§{Xa' Agm eãXà`moJ H$arV ZgV. Vo "lr~m~m§M§
Ahmo `m ~«m÷UmH$maU| & AdVma KoVbm Zmam`U| & Ka' Ag§ AmdOyZ© , AmdS>rZo Am{U nyU© ^{º$^mdmZo åhUV AgV. Vmoo Ho$di eãXà`moJ
{dîUyZ| lrdËg {_a{dU| & VoW| BVa Vo {H$Vr && ZìhVm Va Vr "^mdZm' hmoVr. ho ~m~m§M§ Ka Amho. Ë`m§Mm Xoìhmam _moR>m Agë`m_wio
_§{Xa ñdê$nmV ~mhoa Amho. na§Vw _ycV: ho ~m~m§M§ Ka Agë`m_wio `oWo `oUmè`mMo
*
ñdmJV EImÚm J¥hñWml_r Kamà_mUo `Wmgm§J hmoBc © `m ^mdZoZM o Ë`m§Zr hr nÕV
~«m÷UdMZ| à_mU & hmoVr eyÐm§Mo ~«m÷U & Omonmgcr hmoVr.
YmVwnmfmUt XodnU & ~«m÷Um§M{o Z _§Ì| && `oUmè`m EImÚmcm gmIa dÁ`© Agë`mg Ë`mcm {~ZgmIaoMm Mhm ~ZdyZ {Xcm
_ g_W© am_Xmg OmB© qH$dm Ë`mÀ`m nÏ`mà_mUo ImU§ {Xc§ OmB©. Voìhm ho ~m~m§À`m KaM§ Am{VÏ` åhUOo
H$moaS>m CnMma Zìho Va Ë`m_mJo Am§V[aH$ {Oìhmim Amho, ho ^º$m§Zm OmUdyZ Ë`m§À`mhr
_ZmV ñZoh^md OmJ¥V hmoVmo.
H$moëhmnyaMo {Xdg 77 78 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Voìhm nwÊ`mV H$m_V åhUyZ Am_Mo gmho~ hmoV,o Ë`m§À`mM Kar _r amhV hmoVmo. XmoZ _r H$moëhmnyahÿZ nwÊ`mcm Amë`mda {~èhmS>mgmR>r OmJm emoYUo H«$_àmá hmoVo.
_{hZo AgoM Joc.o _hmamOm§Zr _cm Xa ~wYdmar amÌr Am{U a{ddmar _§{XamV Oodm`cm _mÂ`mOdi ñdV:Mr ~MV H$mhrhr Zmhr, d{S>cmonm{O©V H$mhr g§{MV gmR>m Zmhr.
`m`cm gm§{JVco hmoV.o Ë`mà_mUo _r AmR>dS>çmVyZ XmoZ doim _§{XamV `oV Ago. _mÌ Ë`m_wio nwÊ`mV ñdV:Mr OmJm {dH$V KoUo _cm eŠ`M ZìhVo. _hmamOm§Odi EH$Xm
EH$Xm Am°[\$gÀ`m cmoH$m§Zr I§S>mim-cmoUmdim Aer dfm©ghc H$mT>cr hmoVr. nmdgmVyZ ~mocVmZm hr _mPr AS>MU Ë`m§Zm gm§{JVcr. Ë`mda Vo åhUmco, ""Vy H$mhr H$miOr
^Q>H$m`M§ Am{U ^anya _Om H$am`Mr Aer Ë`m§Mr `moOZm hmoVr. _cmhr Ë`m§Zr AmJ«h H$ê$ ZH$mo ! H$moUrVar VwÂ`m Am°{\$g_Yrc EImXm _Zwî` Vwcm ~mocmdyZ OmJm ^mS>çmZo
Ho$cm åhUyZ _rhr Ë`m§À`m~amo~a ghcrcm Jocmo. _mÌ OmÊ`mnydu _hmamOm§Zm _r ghcrcm XoBc
© .'' Am_À`m Am°{\$g_Ü`o EH$ J¥hñW hmoV,o Vo Am_Mo A{YH$mar hmoV.o EH$ {Xdg
OmV Agë`m_wio Xwnmar Oodm`cm `oUma Zmhr Ago H$idco hmoV.o nwT>À`m ~wYdmar, Ë`m§Zr _cm ~mocmdyZ KoVco Am{U åhUmco, ""Omoer Vwåhr `oWo EH$Q>M o amhVm. Vwåhmcm
_hmamOm§Zr _r AmJmD$ H$ënZm XoD$Z ghcrcm Jocmo `mMr àe§gm Ho$cr d åhUmco, ""Vy Hw$Qw>~§ BH$S>o AmUm`M§` H$m` ? _mÂ`m Omd`mMr BWo OmJm Amho. ~mcJ§Yd© a§J_§{XaÀ`m
\$ma {eñVrMm Amhog. Oodm`cm `oUma Zmhr ho Vy AJmoXa H$idcog ho \$ma Mm§Jco ~mOycmM Amho. Vr ^mS>çmZo Úm`Mr Amho. Vwåhmcm hdr Amho H$m ?'' _r hmoH$ma XoVmM
Amho !'' _hmamO {eñVrMo ^moº$o hmoV.o EH$Xm _mPm c|Jm Am{U OnmMr _mi _§{XamV Vo _cm Ë`m§À`m ñHy$Q>adê$Z cJoMM Am°{\$gÀ`m doiVo M OmJm XmIdm`cm KoD$Z Joc.o
{dgê$Z _r Jocmo Va gmo_dmar Ë`m§Zr Vr _wiHo $mH$m§~amo~a nmR>dZy {Xcr. EImÚm doir Vo ñdV…M Am°{\$ga ! Ë`m§Zm H$moU {dMmaUma AmVm Hw$R>o {ZKmcmV åhUyZ ! OmJm ng§V
_§{XamV Amcmo Zmhr, Va _wioH$mH$m§Zm nmR>dyZ Mm¡H$er H$am`Mo. Ë`m§À`m dmJÊ`mV nS>cr. 200 én`o ^mS>§ R>ac§ Am{U Amåhr H$moëhmnyaM§ {~èhmS> _moS>yZ nwÊ`mV amhm`cm
{Z`{_VnUm hmoVm Am{U Xwgè`mH$Sy>Zhr Ë`m§Zm Ë`mMr Anojm Agm`Mr. dmJUo Amcmo. Vmo 1976 Mm gßQ>~| a _{hZm hmoVm.
_Z_mZrnUmMo ñdÀN>X§ r Zgmdo; H$Yrhr Amcm H$Yrhr Jocm Ago dmJcoco Ë`m§Zm AmdS>V cmoH$ _cm {dMmarV hm _mUyg VwÂ`mda H$gm H$m` ^micm ? hm H$moUmcm OdigwÕm
Zgo. _moR>_moR>r H$m_o Ë`m§Zr `eñdrnUo nma nmS>cr Vr {Z`moOZ~Õ nÕVrZo dmJyZM. C^m H$arV Zmhr. _r gm§{JVc§ H$s Am_Mr nydu H$mhr AmoiI dJ¡ao ZìhVr. Ë`mcm
EH$Xm _mÌ _mPo \$maM MwH$co. Am_À`m _ohÊþ `mM§ YmadmS>cm c¾ hmoV.§ _r H$mhr _mÂ`m~Ôc H$m` dmQ>co Ë`mMo Ë`mcmM _mhrV ! _r B§{O{ZA[a¨J H$m°cO o cm AgVmZm
OmUma ZìhVmo. Ë`m_wio Vmo {df` _hmamOm§H$S>o Pmcocm ZìhVm. nËZrZo \$maM ZmamOr XoIrc _wc§ _mÂ`mH$S>o Amnco dmX KoD$Z `m`Mr. Vo åhUV, ""Vy Am_Mm ao\$ar. Vy
ì`ŠV Ho$cr. _mÂ`mer dmXhr KmVcm H$s, _mPm EHw$cVm ^mD$ Am{U Vwåhr c¾mcm `oV {ZU©` Xo.'' emioVgwÕm Ag§M hmoV.§ _mÂ`m ghmÜ`m`r _wcm§Zm dmQ>o H$s, _r ImoQ>§ H$mhr
Zmhr åhUOo H$m` ? {Vcm Vgo dmQ>Uo ñdm^m{dH$M hmoV.o _J Amåhr amÌrÀ`m JmS>rZo ~mocUma Zmhr, ImoQ>§ H$mhr H$aUma Zmhr, H$moUmda AÝ`m` H$aUma Zmhr ! _mPo
YmadmS>cm Jocmo. Vo _hmamOm§Zm gm§Jm`Mo am{hcoM. c¾ dJ¡ao AmQ>monyZ Amåhr naV H$m°cO o _Yrc {_Ì åhUm`Mo H$s, Vy am_mÀ`m O_mÝ`mVcm _mUyg Amhog ! AmOÀ`m
nwÊ`mcm Amcmo. Ë`m doir Am_Mo nwÊ`mcm {~èhmS> hmoV.o O_mÝ`mV Vy H$gm H$m` OÝ_ KoVcmg ? Vy `oWo H$m` H$aVmo Amhog ? AmOÀ`m OJmV
Am°{\$gmV hOa Pmcmo Va WmoS>çm doimV _wiHo $mH$m hOa ! AemoH$ Am°{\$gmV VwPm H$mhr Cn`moJ Zmhr. H$Xm{MV Am_À`m gmho~m§Zm Ë`m_wiM o _r ^mS>Ho $ê$ åhUyZ
Amho H$s Zmhr EdT>§ nmhyZ `m. _§{XamV Vmo `oUma Amho qH$dm Zmhr ho {dMmam`M§ Zmhr ! `mo½` dmQ>cmo AgoZ. "hm eãX ~XcUma Zmhr. AmnU gm§Jy Voìhm OmJm Imcr H$arc'
Ag§ _hmamOm§Zr gm§{JVc§ hmoV.§ Ë`mà_mUo _wiHo $mH$m Amco Am{U _hmamO Vw_Mr AmR>dU `m {dídmgmZo Ë`m§Zr OmJm {Xcr Agmdr Am{U Ë`m§Mm {dídmg AZmR>m`r ZìhVmM.
H$mT>V hmoV,o EdT>M§ åhUmco. _r åhUmcmo H$s, _mPr MyH$ Pmcr. YmadmS>cm AmR> nwÊ`mcm Amë`mda _{hZm^amZo H$moëhmnyaMr Ho$idH$am§Mr OmJm _r gmoS>cr. Ë`m
{Xdg _oìhÊ`mÀ`m c¾mcm Jocmo hmoVmo. OmUo AMmZH$ R>aco Am{U Ë`m doir amÌr 9 doir AZoH$ cmoH$ g„m Úm`cm gagmdco H$s, OmJm VerM gmoS>y ZH$mo. OmJm gmoS>Ê`mMo
dmOVm \$moZ H$ê$Z _hmamOm§Zm Ìmg XoUo _cm àeñV dmQ>co Zmhr. CÚm _r _§{XamV nmM-nÞmg hOma én`o _mcH$m§H$Sy>Z dgyc H$ê$Z Ko. Jocr 6 df} Vy Ë`m§Mm ^mS>Ho $ê$
`oVmo`. H$m` nwT>o hmoV`§ Vo ~Ky. Xwgè`m {Xder n«Ë`j OmD$Z _r _hmamOm§Odi _mÂ`m Amhog. Ho$idH$a H$mhr Vwcm H$mTy> eH$V ZmhrV. nU Aem VèhoMo dmJUo _cm `mo½`
MwH$sMr H$~wcr {Xcr. dmQ>co Zmhr. Ë`m doir nwÊ`mV OmJm KoÊ`mgmR>r _mÂ`mOdi n¡go ZìhVo. nU åhUyZ
Zì`m ndm©Mr gwédmV 79 80 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ho$idH$am§Mr AS>dUyH$ H$ê$Z n¡go H$mT>Ê`mMo "ì`dhmaMmVw`'© _mÂ`m KamÊ`mÀ`m na§naoV ZmVdmM§M OmñV H$m¡VHw $ H$aVmV !
~gUmao ZìhVo. _r {H$ëë`m Úm`cm Jocmo, Voìhm Ka_mcH$m§Zmhr WmoS>o AmíM`©M dmQ>c§ nwÊ`mcm AgVmZm _r amoO gH$mir 8 dmOVm Xe©Zmcm OmV Ago. _cm nmhÿZ
H$s H$gcrM Anojm Z H$aVm hm _mUyg OmJm H$er H$m` Imcr H$aVmo ? H$mhr doim _hmamO hgVhgV åhUm`Mo, ""AmR> dmOco ao ! AemoH$ Amcm !'' Am{U
Ho$idH$am§Mo Am{U Am_Mo g§~Y§ gm¡hmXm©Mo hmoVo Am{U EdT>çm dfmªZV§ ahr Ho$idH$a _J AYm© Vmg Ü`mZ dJ¡ao H$ê$Z _r _hmamOm§À`m Xe©ZmgmR>r `oV Ago. Z_ñH$ma H$ê$Z
Hw$Qw>~§ r`m§À`m _ZmV Am_À`mgmR>r AOyZhr OmJm Amho. Y«dw Mo c¾ Pmco Voìhm Ho$idH$a Pmcm H$s _J _hmamOm§Mr Amkm Pmë`mdaM _r Am°{\$gcm OmV Ago, Vmon`ªV Zmhr.
ñdV… Am_À`m Kar _w§~B©cm Am_§ÌU Úm`cm Amco hmoVo. à^mH$a Ho$idH$a AmO na§Vw Varhr Ë`mMm _mÂ`m H$m_mda H$mhr n[aUm_ Pmcm Zmhr. _§{XamVrc gd© H$m`©H$« _mV
XwX£dmZo h`mV ZmhrV; na§Vw g§OrdZrVmB© Ho$idH$a Am_Mr AmB© S>oadUcm AmOmar _r gh^mJr hmoV Ago.
AgVmZm AmB©cm ^oQ>m`cm Amë`m. AmB©er Jßnm _mam`cm, ~mocm`cm AmR> {Xdg EH$Xm _hmamO, dmcmdcH$agmho~, Am~m, _Ý`mgmho~ Ago gd© OU H$mhr
am{hë`m hmoË`m. Voìhm Am_Mr ^oQ> Pmcr Am{U OwZo H$moëhmnyaMo {Xdg AmR>dco. _mÌ H$m_mgmR>r ½dmëhoacm Joco hmoVo. _hmamOm§À`m `m ½dmëhoa ^oQ>rÀ`m doir _cm BH$S>o
H$moëhmnya gmoS>ë`mZ§Va _mP§ VoWo \$mag§ OmU§ Pmc§ Zmhr. EH$Xm H$_coeÀ`m nwÊ`mV EH$ {dcjU AZw^d Amcm. Ë`m doir _r emgH$s` godVo hmoVmo. _r Am°{\$gMo
gmIanwS>çmÀ`m {Z{_ÎmmZo Jocmo hmoVmo. Am_Mo ì`mhr gmYco Ë`m doir H$moëhmnyacm H$m_ g§nco H$s gm`§H$mir nmdUoghmcm Kar `oV Ago. _wcm§~amo~a WmoS>§ IoiU§, Mhm,
amhV hmoV.o Am_Mo H$mH$m am_M§Ð Ho$ed Omoer dmaco, Voìhm EH$Xm Jocmo hmoVmo Am{U nonada AmoPaVr ZOa Q>mH$Uo, ho Pmc§ H$s gmYmaU 6 && Vo 8 `m doiVo _r XaamoO
EH$Xm S>oadUÀ`m lram_ _§{XamgmR>r "Vm§~S>m XJS>' AmUÊ`mgmR>r g§Ho$ídacm Jocmo Ü`mZmcm ~gV Ago.
hmoVmo. `oVmZm Cera Pmcm åhUyZ EH$ amÌ H$moëhmnyacm H$mTy>Z Xwgè`m {Xder S>ao dUcm EH$ {Xdg Ü`mZñW AgVmZmM _r _mÂ`m earamnmgyZ AcJX ~mOycm Pmcmo`
nmohmoMcmo. Ag§ _cm dmQ>c.§ EImÚm {ngmà_mUo _r hcH$m Pmcmo` Am{U hcHo$hcHo$ _r Va§JV
nwÊ`mV Amë`mda _r nËZrcm _hmamOm§À`m Xe©Zmcm KoD$Z Jocmo. _hmamOm§~Ôc AdH$memV OmVmo`. _mÂ`m AdVr^dVr gd©Ì XoXrß`_mZ Agm àH$me ^ê$Z am{hcm`.
Am_À`m ~mocÊ`mVyZM {Vcm _m{hVr {_iV hmoVr VodT>rM. àË`jmV {VZo Ë`m§Zm nm{hcoco Imcr ^y_S§ >i {\$aV Amho Am{U _mPo gd© eara àH$meê$n Pmcoco Amho. Ë`mMo OS>Ëd
ZìhVo. _mÌ _hmamOm§Zr M¸$ H$mZS>rV {VÀ`mer ~mocm`cm gwédmV Ho$cr Am{U Vr JiyZ nS>cc o o Amho. Ü`mZñW AdñWoVrc _mPo OS> eara _r Xwê$Z nmhmVmo`. `m {dcjU
^m§~mdyZM Jocr. ""ho H$m` Mmcc§` ! AMmZH$ ho _mÂ`mer H$mZS>rVyZ H$go ~mocm`cm AZw^Vy rZo _r EH$X_ _moR>çmZo _ocmo-_ocmo Ago AmoaS>cmo. _mÂ`m AmoaS>çmZo nËZr Am{U
cmJco ? _mPr _mV¥^mfm H$mZS>r Amho ho `m§Zm H$g§ g_Oc§ ?'' AmXr {dMmam§Zr {VÀ`m AmB©, XmoKrhr YmdV Amë`m Am{U Ë`m§Zr _cm hcdyZ ^mZmda AmUco. Ë`m doir _r
_ZmV Jm|Yi CS>mcm; nU Ë`mM~amo~a {VÀ`m _ZmdaM§ XS>nU EH$X_ Zmhrg§ Pmc§. Oa _moR>çmZo AmoaS>cmo ZgVmo Va AmO _r H$Xm{MV _§{XamV {Xgcmo ZgVmo.
EH$ doJir OdirH$ _Zmo_Zr {Z_m©U Pmcr. _mV¥^mfm ho _mUgmÀ`m öX`mV nmohmoMÊ`mM§ _r Oar nmdUoZD$ dmOVm _hmamOm§À`m Xe©Zmcm Amcmo Var Ë`m§Zr Om åhQ>ë`m{edm`
gmYZ AgV§ åhUVmV. _hmamOm§Zr H$mZS>rV ~mocyZ Ë`mMm àË`` {Xcm. _J Vr Am°{\$gcm OmV Zgo. Vo Ho$ìhm 10 dmOVm, Ho$ìhm Xwnmar 1 dmOVm, Ho$ìhm 2 dmOVm Om
_hmamOm§er Z Km~aVm ~mocy cmJcr. H$_coe Va Ë`m doir 3-4 dfmªMm hmoVm. Ë`m_wio åhUm`Mo. _J Ë`m {Xder Am°{\$g ~wS>m`Mo. EH$Xm Am°{\$gÀ`m H$m_mgmR>rM _r Am{U
Ë`mcm Va Vo Xwgao AmOmo~mM dmQ>m`Mo. Vmo Ë`m§À`m eoOmar Oodm`cm ~gm`Mm hÅ> Am_Mo gmho~ H$moëhmnyacm OmUma hmoVmo. {VH$sQ> H$mT>cc
o o hmoV.o g§Ü`mH$mir Am°{\$g_YyZ
Yam`Mm. _cm g§H$moM dmQ>m`Mm. _r åhUm`Mmo, ""Aao Vo Z¡dÚ o mM§ nmZ Amho. EdT>§ Vy _§{XamV Amë`mda _hmamOm§Zm gm§{JVco H$s, _r CÚm H$moëhmnyacm OmVmo`. Ë`mda Vo
ImUma H$gm ? {edm` Vy {H$Vr gmdH$me OodVmog ?'' _hmamO CcQ> _cmM XQ>mdm`Mo, åhUmco, ""Iwim H$s H$m` ? H$moëhmnyacm H$gcm OmVmog ? H$mhr OmD$ ZH$mog. `oWM o
""Vmo `oWo ~gcm Va VwÂ`m nmoQ>mV H$m XwIV§ ? Vmo ~goZm H$m eoOmar ?'' Am{U _hmamO amhm !'' _r am{hcmo, Oodcmo Am{U Pmoncmo. XmoZ {Xdgm§Zr Am°{\$gcm Jocmo. gmho~m§Zr
AYm©-AYm© Vmg, Ë`mM§ OodU hmoBn© `ªV eoOmar ~gyZ amhm`Mo. ZmhrVar _mUg§ _wcmnojm Vmo {df`gwÕm H$mT>cm Zmhr. _r hoS> ŠcmH©$Odi Mm¡H$er Ho$cr. Vmo åhUmcm, ""gmho~
Zì`m ndm©Mr gwédmV 81 82 && gX²Jwé-gmo{`am &&
OmD$Z Amco. Vwåhr Jocm ZmhrV Ë`m_wio Ë`mM amÌr _J Vo naV Amco !'' lram_Zd_rMm CËgd H$moUVrhr H$m_Zm _ZmV Z R>do Vm gmOam H$am`Mm AgVmo.
EH$Xm _r _hmamOm§Mo gd© dmL²>_` {chÿZ H$mT>m`Mo R>adco. ~mOmamVyZ Mm§Jco Ë`mgmR>r CËgdmMo {Z_§ÌU H$moUmcm XoÊo `mV `oD$ Z`o Ago lr_hmamO åhUm`Mo, na§Vw
H$mJX AmUco Am{U amoO gH$mir 1 Vmg, gm`§H$mir 1 Vmg Ago gd© N>mnrc dmL²>_` CËgdmMo {Xdg Odi Amco H$s lr_hmamµOm§À`m A§Jr CËgmh g§Mmam`Mm. _J H$moUr
Mm§Jë`m AjamV {chÿZ H$mT>c.o gd© H$mJX ì`dpñWV ~mB§S> H$ê$Z, H$ìha dJ¡ao KmcyZ ^oQ>m`cm Amcm H$s {dMmarV,"" H$m` ao, am_Zd_r A_wH$ VmaIocm Amho, cjmV Amho
da JUnVr Am{U ~m~m§Mm \$moQ>mo cmdcm. _hmamOm§Zm AmnU H$m` XoUma åhUyZ _mÂ`m Zm ?'' Aem VèhoZo AàË`jnUo ào_mMo Am_§ÌU {Xco Om`Mo. ho ào_ Am{U {Oìhmim
^mdZoZo _r ho nwñVH$ V`ma Ho$co Am{U Ë`m§Zm XoÊ`mgmR>r {nedrV KmcyZ KoD$Z Jocmo. OodT>m na_oídam~Ôb Ago VodT>mM Vmo Amnë`m ^º$_§S>it~Ôchr dmQ>V Ago. lr_hmamO
_hmamOm§g_moa ~arM _mUgo ~gcocr hmoVr. _cm Vo Ë`m§Zm Vo EH$Q>o AgVmZmM Úm`Mo dfm©Vrb gd©M CËgd ñdV: cj KmcyZ H$am`Mo. CËgdmMo {Z`moOZ, {Z_§ÌUo XoU,o
hmoV.o BVam§Zr H$Xm{MV _mÂ`m ^mdZoMr WÅ>m Ho$cr AgVr. åhUyZ _cm Vo Ë`m§Zm H$moUmÀ`m OodUmMr n¹$mÞo R>a{dUo, ~mOmamVyZ {ZdS>H$ ^mOr AmUUo, `oWn`ªV ñdV: gd©
g_moa Úm`Mo ZìhVo. Ë`m_wio _r VoWoM {nedr KoD$Z Mwi~yi H$arV ~gcmo hmoVmo. OmVrZrer nmhm`Mo. gd© ^º$m§Zm ì`{º$e: ^oQ>m`Mo. OodUmÀ`m n§JVrVyZ {\$ê$Z
_hmamOm§À`m Vo cjmV Amco. Ë`m§Zr gd© _mUgm§Zm {Zamon {Xcm. _J _cm åhUmco, àË`oH$mcm Zmd KoD$Z, hdo ZH$mo {dMmam`Mo, ào_mZo AmJ«h H$am`Mo, qXS>rV ZmMm`Mo,
""Aao AemoH$, {neì`m H$gë`m ~miJVmog ? H$m` AmUc§`g² {nedrVyZ ?'' H$sV©Z H$am`Mo. hr H$sV©Zo àXrK© H$mi Mmccocr AgV. Ë`m_wio CËgdmMo {Xdg,
_r CRy>Z nwñVH$ Ë`m§À`m nwT>çmV Q>~o cmda R>do c§ Am{U Z_ñH$ma Ho$cm. åhUmco, AmYr V`marMr JS>~S>, _J AmdamAmda Ago AZoH$ {Xdg A{dlm§V emar[aH$ Am{U
""H$m` {c{hc§ Amhog EdT>§ ?'' _mZ{gH$ l_ ìhmd`mMo Am{U VmU EdT>m nS>m`Mm H$s EH$Xm lr~m~m§À`m O`§Vr
_r åhUmcmo, ""_r H$mhrM {c{hc§ Zmhr. ho Amnc§M dmL>_² ` hmVmZo {chÿZ AmUc§`. CËgdmÀ`m doir cirVmMo H$sV©Z Pmë`mda Xwnmar gmodio Zogbobo AgVmZmM Vo AVrd
_r Vwåhmcm Xwga§ H$m` XoUma ?'' WHy$Z H$m°Qda jU^amgmR>r åhUyZ nmR> Q>Ho $y Z cd§S>c,o Vo Xwgè`m {Xder gH$mir CR>c,o
ho EoH$y Z Vo jU^a ñVãY ~gco, Ë`m§À`m S>mù o `mVyZ XmoZ Aly AmoKico. Ë`m§Zr EdT>m àM§S> WH$dm Ë`m§Zm Amcm hmoVm. amÌm¡ ^moOZmgmR>r Amåhr hmH$m _maë`m, nU Vo
nwñVH$ CKSy>Z nm{hc§, Q>~o cmda R>do c§ Am{U Vo AmV Joc.o AmVyZ 101 én`o AmUyZ OmJo Pmco ZmhrV åhUyZ _J Amåhr gmaoM Ë`m amÌr Z OodVm Pmonbmo.
_mÂ`m hmVr {Xco. åhUmco, ""ho nwñVH$ _cm nmohmoMc§. AmVm Vo Vy VwÂ`mH$S>M o R>do .'' lr_hmamOm§À`m EH$m ^º$mZo EH$Xm EH$ _I_cr H$mnS>mZo gO{dcoco H$mgdmÀ`m
Vo nwñVH$ AOyZ _mÂ`mH$S>o Amho. Vmo _mPm A_yë` R>do m AmhoM; na§Vw _hmamOm§Zr AmH$mamMo chmZgo ñQy>c AmUco Am{U Ë`m§À`m {~N>mÝ`mOdi R>odbo. lr_hmamO
_mPm ^m~S>no Um g_OyZ KoD$Z _mÂ`mgmR>r gm§S>cc o o Vo XmoZ Alwq~Xy _cm ~«÷m§S>_mocmMo {~N>mÝ`mda ~gë`mda Ë`m§Zr Vo nm` R>do Ê`mgmR>r dmnamdo Aer Ë`mMr BÀN>m hmoVr.
dmQ>c.o Vmo jU _mÂ`m A§V…H$aUmV H$m`_Mm H$moacm Jocm. _hmamO hm àH$ma {_píH$cnUo nmhV hmoV.o Vmo ^º$ Imocr~mhoa Jocm Voìhm Vo åhUmbo,""`m
_J _hmamOm§Zr O`§V Vwno åhUyZ AmMmar hmoVm Ë`mcm _cm Im`cm, Mhm dJ¡ao Agë`m Jmoï>tZr Iye hmoUmam _r Zmhr. Agco ~S>O o mdhr _cm ZH$moV Am{U Ë`mMo
XoÊ`mg gm§{JVco. Mhm KoVmZm EH$ {dMma _ZmV Amcm H$s `m n¡emVyZ AmnU EH$ àXe©Zhr !''
^marn¡H$s H$mnS> KoD$Z eQ>© {edmdm. _§{XamVrc ñd`§nmH$KamV, OoWo AmVm _mR> dJ¡ao _hmamOm§À`m ImocrV EH$ {\${cßgMm ìhm°ëdMm ao{S>Amo Amho. H$YrVar gH$miÀ`m
R>do cocm Amho, VoWo _r ~gcmo hmoVmo. _hmamO VoWo Amco Am{U åhUmco, ""ho n¡go Vy doir _hmamO Ë`mda ^{º$g§JrV cmdrV AgV. _hmamO _w~§ B©cm qH$dm S>ao dUcm Jocc o o
nm{H$Q>mV Kmc Am{U Amnë`m ~m`H$moOdi Xo. eQ>M © o H$mnS> _r Vwcm XoVmo.'' Am{U Agco Am{U Ë`mM Xaå`mZ {H«$Ho$Q>Mr _°M Agcr Va dPoH$mH$m gdS> {_ioc Voìhm
Ë`m§Zr _cm H«$s_ H$caMo eQ>mM © o Am{U Mm°H$coQ>r H$caMo n°ÊQ>Mo H$mnS> {Xco. Vo H$nS>o YmdVo dU©Z EoH$V AgV. EH$Xm AgoM dPoH$mH$m _°M EoH$V AgVmZm, Zoh_r `oUmao
_r OdiOdi 10-15 df} dmnaco. Vo n¡em§Mo nm{H$Q>hr AOyZ _mÂ`m Kar OnyZ EH$ àmÜ`mnH$ VoWo Amco Am{U Vohr _°MMo YmdVo dU©Z EoH$V ~gco. Ë`m§Zr dPoH$mH$m§À`m
R>do coco Amho. {dS>r ~§S>cmVrc {dS>rhr AmoT>cr. _hmamO Amë`mda _mÌ ""Vw_À`m AZwnpñWVrV dPo
Zì`m ndm©Mr gwédmV 83 84 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{H«$Ho$Q>M§ YmdV§ dU©Z EoH$V ~gcoco AgVmV,'' Aer VH«$ma Ë`m§Zr _hmamOm§Odi {V{H$Q>§ {_iVmV. Ë`m ~mB©H$Sy>Z _r gmV én`mM§ {VH$sQ> nñVrg én`mcm `mà_mUo
Ho$cr. AWm©VM _hmamOm§Zr Ë`m§À`m ~mocÊ`mH$S>o Xwcj © Ho$co. _mÌ Z§Va dPoH$mH$m§Zr EH§$Xa gmV {V{H$Q>§ KoVcr Am{U naV _§{XamV Amcmo. Vr {V{H$Q>§ _hmamOm§H$S>o _r
Ë`m§Mm Mm§Jcm g_mMma KoVcm. {Xë`mda Vo åhUmco, ""AemoH$cm H$m_mcm nmR>dcm H$s Vmo H$m_ \$Îmo H$ê$ZM `oUma !
1977 gmcr Ooìhm cmoH$g^m {ZdS>UHy $ Pmcr Ë`m doir {VÀ`m {ZH$mcm{df`r åhUyZ Va Vmo _cm AmdS>Vmo !'' hr {V{H$Q>o _r H$moR>yZ n¡Xm Ho$cr Am{U Ë`mgmR>r {H$Vr
_moR>r CËH§$R>m hmoVr. H$m±Jgo« nj Am{U ì`{º$e… B§{Xam Jm§Yr `m§À`m{df`r CcQ>gc w Q> n¡go {Xco ho Ë`m§Zr _cm {dMmaco Zmhr.
MMm©, _Vo-_Vm§Vao `m§Zm gd©Ì CYmU Amcoco hmoV.o ~hþVm§e dmVmdaU H$m±Jgo« {damoYrM {gZo_mMr {V{H$Q>o AmUUo ho Ë`m_mZmZo AJXrM {H$aH$moi H$m_ ! na§Vw _r nwÊ`mcm
hmoV.o Ë`m_wio {ZdS>UHy $ {ZH$mcmÀ`m {Xder dmVmdaU A{Ve` CÎmo{OV hmoV.o _cm Va ~XcyZ Amë`mda EH$Xm _hmamO _cm åhUmco H$s Vy gaH$mar ZmoH$arV Amhog Voìhm
\$maM CËgwH$Vm cmJyZ am{hcocr hmoVr. Ë`m_wio _hmamOm§Zm {dZ§Vr H$ê$Z _r ao{S>Amodarc _mPo EH$ H$m_ H$a ! Vr A_wH$ EH$ _wcJr Amho {Vcm S>r.ES²>.cm àdoe {_idyZ Xo !
~mVå`m gVV EoH$V hmoVmo. lr_Vr B§{Xam Jm§YtMm nam^d Pmcm hr Ë`m {XderMr amÌr S>r.ES>.² àdoemMo H$m_ ìhm`M§ {Oëhm n[afXoV ! _r gaH$mar ZmoH$a hmoVmo nU dJ©-
AJXr C{eam Amcocr gdm©V AH$pënV ~mV_r. _r Vr Vm~S>Vmo~ _hmamOm§n`ªV 3 _Ycm ! Ë`mVhr nwÊ`mV Zì`mZo Amcmo hmoVmo. hr gd© h{H$H$V 1976 _YrcM Amho.
nmohmoMdcr Am{U _mPr AmJmD$ ~wÕr dmnê$Z Ë`m AmVm nwÝhm J«m_n§Mm`Vrcm Var Voìhm ho H$m_ nyU© H$aÊ`mgmR>r _mÂ`mOdi H$moUË`mhr àH$maMo ~i ZìhVo. _hmamOm§Zr
{ZdSy>Z `oVrc H$s Zmhr Aer e§H$m ì`º$ Ho$cr. _hmamO AJXr em§VnUo _cm åhUmco VrZ-Mma doim AmR>dU Ho$cr. nU _cm Zo_Ho$ H$m` H$am`cm hdo hoM g_OV ZìhVo.
H$s `oË`m 2-2 && dfmªV nwÝhm {ZdS>UHw $m hmoVrc Am{U Ë`m nwÝhm n§VàYmZ hmoVrc AIoarg EH$ à`ËZ H$ê$Z nmhmdm åhUyZ _r Am_Mo Cng§MmcH$ Or. S>r. H$aH$ao `m§Zm
Am{U Ë`m doir VyM hr ~mV_r _cm gm§Jerc ! _r AdmH$ Pmcmo ! ^oQ>cmo. Ë`m§Mm _mPm WmoS>m\$ma n[aM` hmoVm. ho H$aH$ao H$V¥Ë© ddmZ d cmoH$m§À`m Cn`moJr
nydu _§{XamV gH$mi, Ho$gar Am{U gmám{hH$ ñdamÁ` hr dV©_mZnÌo KoVcr OmV. nS>Umao hmoV.o Ë`m_wio doJdoJù`m joÌmV Ë`m§Mm cmoH$g§Jh« ^anya hmoVm. _r Ë`m§Zm ^oQ>yZ
XwnmaÀ`m ^moOZmZ§Va _hmamO, Oer cha cmJoc Ver Vr dV©_mZnÌo dmMrV AgV. _mPo H$m_ H$aÊ`m{df`r {dZ§Vr Ho$cr Am{U Amü`© åhUOo XmoZ {Xdgm§Zr Ë`m§Zr _cm
_hmamOm§À`m IwMug_moarc ~mH$mImcr Vr R>do cocr AgV. VoWZy Vr XwgarH$S>o ZoD$Z \$moZ H$ê$Z ~mocmdyZ KoVco. _cm KoD$Z Vo {Oëhm n[afX AÜ`j lr. ~mnygmho~ {WQ>o
dmMm`cm nadmZJr Zgo. _hmamOm§nTw >o ~gyZ H$moU dV©_mZnÌo dmMUma ? nU _cm Va `m§À`m H$m`m©c`mV Joc.o VoWo Ë`m§Zr Ë`m _wcrÀ`m S>r.ES²>. àdoemMm àíZ Ë`m§Mgo _moa
amoOMr dV©_mZnÌo dmMë`m{edm` M¡Z nSV Zgo. Voìhm _r Xwnmar OodUmZ§Va _hmamOm§nTw >o _m§S>cm Am{U Ë`m _wcrcm àdoe Úmdm Aer {dZ§Vr Ho$cr. Ë`mZ§Va 2-3 {Xdgm§Zr
~go Am{U gd© Y¡`© EH$dQy>Z dV©_mZnÌo dmMyZ KoB.© EH$Xm dV©_mZnÌ dmMV AgVmZmM H$aH$aogmho~ ñdV…M _mÂ`m H$m`m©c`mV _mÂ`m Q>~o cmg_moa `oD$Z ~gco d Ë`m§Zr _mPo
_hmamO AmnQ>Ho $mH$m§Zm åhUmco, ""Om ao ! AmO "_§Jcm' {WEQ>aMr amÌrMr gmV {V{H$Q>o H$m_ Pmcoco Amho ho AmdOyZ© gm§{JVco. _moR>o gmho~ ñdV… `oD$Z _mÂ`mer g»`ËdmZo
H$mTy>Z AmU.'' AmO dmcmdcH$agmho~, ~mOramd, í`m_amd Am{U ~mUmdcr _w~§ B©hZÿ ~mocV AmhoV hm Am_À`m g|Q>´c {~pëS>J¨ _Ü`o MM}Mm {df` Pmcm hmoVm.
`oUma AmhoV. {edm` Vy, _r Am{U AemoH$ Ago {_iyZM {gZo_mcm OmD$ !'' Xwgè`m {Xder _r _§{XamV Amcmo Am{U Ë`m _wcrMo H$m_ Pmco Amho; AmVm {VZo
AmnQ>Ho $mH$m {WEQ>ada OmD$Z Amco nU {V{H$Q>o {_imcr ZmhrV. "cmdmarg' hm \$s ^ê$Z àdoe ¿`md`mg Omdo Ago gm§{JVco, Voìhm _hmamOm§Zm \$ma AmZ§X Pmcm.
A{_Vm^Mm Zdm {gZo_m cmJcocm hmoVm Am{U nwT>À`m 7 AmR>dS>çm§Mr gd© {V{H$Q>o _hmamO Amë`mJoë`mcm _mPm namH«$_ gm§JV hmoV.o Ë`m§Zr _cm EH$ eQ>-© n°ÊQ>Mo H$mnS>
AmJmD$ {VH$sQ> {dH«$sVyZ g§ncocr hmoVr. AmnQ>Ho $mH$m hmV hcdrV naV Amcoco nmhÿZ àgmX åhUyZ {Xco. IaoVa hr Jmoï> ñdV… _hmamOm§ZrM KS>dZy AmUcr hmoVr. _mÌ Ë`mMo
_hmamO åhUmco, ""AmVm hm AemoH$ OmD$Z {V{H$Q>§ H$mTy>Z KoD$Z `oBc © !'' _r _§Jcm lo` _mÂ`m Am|OirV Q>mH$co. gX²Jêw $ {eî`mcm _moR>o H$aVmV Ago dmMco hmoVo Ë`mMo
{WEQ>ada Jocmo. S>moAaH$snacm {dMmac§, "{VH$sQ> ãc°H$_Ü`o H$moU {dH$V§ ?' Ë`mZo àË`§Va Ago Amco.
gm§{JVc§ H$s g_moa Imao e|JXmUo {dH$Umar Or ~mB© ~gcocr Amho {VÀ`mH$S>o "ãc°H$'Mr nwT>o H$mhr {Xdgm§Zr lr~m~m _hmamOm§Mm ßcm°Q> (937 S>r) Am{U _hmamOm§§Zr
Zì`m ndm©Mr gwédmV 85 86 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{dH$V KoVcocm ßcm°Q> (937 gr) `m XmoÝhr ßcm°Q>Mo A~©Z c±S> gr{c§JMo {ddaUnÌ _§{XamVrc CËgdàg§Jr Var Vwåhr YmoVa Zogm, {ZXmZ n§Mm Var Zogm Agm Ë`m§Mm AmJ«h
^acoco hmoV,o Ë`mMo ""Zm haH$V nÌ'' AmUyZ XoÊ`m{df`r Ë`m§Zr _cm gm§{JVco. _mPo Ago. _§{XamVrc AmMmar, dmT>nr VgoM _§{XamVrc A§VJ©V ñdÀN>Vm H$aUmao ~«m÷U
{_Ì ~§S>mno V§ {ZamoIHo $a `m§Mo EH$ amiH$a ZmdmMo {_Ì Ë`m Am°{\$g_Ü`o hmoV.o Voìhm _r godH$ `m§Zr YmoVa qH$dm n§Mm Zogcm nm{hOo `m~m~V Vo AmJ«hr AgV.
dma§dma {ZamoIHo $am§Zm KoD$Z Ë`m§Zm ^oQ>m`cm OmÊ`mMm gnmQ>m cmdcm. Vo amiH$a _cm YmoVa dmnaUo ho gmoBñ© H$a Am{U H$_r IMm©Mo AgVo. YmoVa YwVë`mZ§Va cJoM
Zoh_r gm§JV H$s Ago "Zm haH$V à_mUnÌ' AOyZ H$moUmcm {Xcoco Zmhr. Ë`m~m~VMr dmiVo. àg§Jr AY} YmoVa H$moaS>o R>Do $Z ñZmZ H$aVm `oV,o H$moaS>çm ^mJmZo A§J nwgVm
H$m`ÚmVrc H$c_§ ñnï> ZmhrV. gaH$ma amoO ZdrZ n[anÌH§$ H$mT>V Amho. Voìhm `m~m~VrV `oVo, A§Wam`cm MQ>B©, gVa§Or H$mhr Zgoc Va AY} YmoVa A§Wam`cm Am{U AY}
Vy \$ma AmJ«hr amhÿ ZH$mog. na§Vw _r Ë`mÀ`m Am°{\$gmVrc _mÂ`m Ionm MmcyM R>do ë`m nm§Kam`cm Cn`moJr nS>V.o {edm` YmoVa qH$dm gmS>r qeß`mH$S>o ZoD$Z Ë`mda AmUIr
Am{U eodQ>r 5-6 _{hÝ`m§Zr EH$XmMo Vo à_mUnÌ _cm {_imco. _mPo {_Ì ~§S>mno V§ g§ñH$ma H$amdo cmJV ZmhrV. åhUOo Vw_Mo namdc§~rËd H$_r hmoV.o ""nwñVH$s {dÚm
{ZamoIoH$a `m§Zm S>ohamSy>Z `oWo Cƒ {ejUmgmR>r Om`Mo hmoVo, Ë`m doir _hmamOm§Zr Am{U namdc§~r {OUo ho ImoQ>o Amho'' Ago Vo åhUV. eQ>-© n°ÊQ>~amo~a AmUIr A§Vd©óm§Mm
Ë`m§Zm Am{W©H$ _XV Ho$cr. EdT>M o Zìho Va Ë`m§Mm nm` _moS>Ê`mMo Xw…I _hmamOm§Zr IM© hmoVmo. åhUyZ Am{W©H$ {dMma Ho$cm Var YmoVa dmnaUo lo`ñH$aM Amho. ^{º$_mJm©Vrc
ñdV… ^moJZy g§ndco hmoV.o _mUgmcmhr YmoVaM dmnaUo `mo½` ! {H«$Ho$Q>, Q>{o ZggmaIo _hmJS>o Ioi IoiÊ`mnojm
_hmamOm§Zr Ë`m _wcrÀ`m S>r.ES²>. àdoemMo H$m_ Ho$ë`m~Ôc àgmX åhUyZ _cm ^maVr` Ioi Mm§Jco ! Ë`mZo gdmªJmcm ì`m`m_ hmoVmo, {edm` _hmJS>çm gmYZm§da IM©
eQ>-© n°ÊQ>Mo H$mnS> {Xco, hr Va gwédmV hmoVr. Ë`mZ§Va Ë`m§Zr _cm doimodi o r eQ>-© H$amdm cmJV Zmhr. åhUyZ _hmamO Zoh_rM hþVVw ,y ImoImo, AmQ>çmnmQ>çm Aem Xoer
n°ÊQ>Mr H$mnS>,§ J§{O\«$m°Šg, Q>md° ëo g dJ¡ao {Xco. Ë`m§Zr EH$ nm§T>è`m a§JmMo gmodio Am{U Ioim§Mm nwañH$ma H$arV.
EH$ Mm°H$coQ>r a§JmMr emc {Xcr hmoVr Vr _r AOyZ nwadyZ nwadyZ dmnaVmo` ! EH$Xm nmoemImVrc ZrQ>ZQo >H$o nUm hm _hmamOm§À`m ì`{º$_ÎdmMm EH$ Img ^mJ hmoVm.
Ë`m§Zr _cm ~mam g\$mar, drg nm`O_o Am{U drg Pã~o EH$mM doir {edco ! YmoVa, gXam, H$moQ> Am{U Q>mno r Agm gmYm nmoemI Ago. nydu nwR>²R>çmMr H$mir Q>mno r Vo
_hmamO A_o[aHo$cm {ZKmco Voìhm Vo dmcmdcH$agmho~m§Zm åhUmco, ""AemoH$cm dmnarV. Z§Va Jm§Yr Q>mno r dmnê$ cmJco Voìhm Vr ZrQ> Bór Ho$cocr Ago. Q>mno r KmcyZ Vr
gyQ> {edUma Agmc VaM _r A_o[aHo$cm `oB©Z !'' dmcmdcH$agmho~m§Zr _w§~B©Vrc gmaIr H$aVmZm, XmoÝhr ~mOyZr Vo hmVmMo Vido {VÀ`mda {\$adrV. Ë`m doir H$Yr
""Hw${Q>arAa'' ZmdmÀ`m Q>c o acm nwÊ`mcm AmUyZ EH$ Zìho Va M¸$ VrZ gyQ> _mÂ`mgmR>r {dMmam`Mo, ""AmO Hw$Ur Bór Ho$cr ? _mPm Zoh_rMm _mUyg ZìhVm H$m` ?'' Am{U
{edyZ KoVco. EH§$XarV H$nS>çmcÎ`mMo ~m~VrV _mPr M§Ji hmoVr. na§Vw _hmamOm§H$S>o IamoIaM Ë`m {Xder H$moUr Xwgè`m _mUgmZo Bór Ho$cocr Ago.
_mÌ XmoZ YmoVao, XmoZ eQ>© Am{U Vo drg df} dmnarV Agcocm OwZm H$moQ> EdT>M o H$nS>o gXè`mÀ`m H$m°cacm S>mì`m ~mOyg H$m°caÀ`m Imcr EH$ N>mQo >r JinÅ>r Agm`Mr.
AgV. ZdrZ H$moQ> {edcm Va Vmo H$moUmcm Var XoD$Z Q>mH$m`Mo. H$m_ H$aVmZm YmoVa Vr COì`m H$m°caImcrc ~Q>UmZo ~§X Ho$cr H$s H§$R>mOdirc ^mJ nyUn© Uo PmH$cm
{^Oc§ Va amOmnwar n§Mm cmdyZ Agm`Mo. _r åhUo, ""JmoS>mD$Z_Ü`o 40-50 YmoVaOmoS>çm Om`Mm. H$m°ca Imcrc ~Q>U Vo _cm cmdm`cm gm§Jm`Mo Am{U _r ~Q>U cmdÊ`mnyduM
AmhoV. EH$ AmnUmgmR>r KoD$Z `oVmo.'' Va Vo åhUm`Mo, ""_r Jar~ _Zwî` Amho. hm cQ>Š`m amJmZo AmaS>mAmoaS>m H$am`Mo, ""H$m` ao, _mPm Jim Xm~Vmog H$m` ?''
N>mZN>mHo $snUm _cm nadS>Umam Zmhr.'' H$_rV H$_r JaOoV g_¥Õ Am`wî` H$g§ OJm`M§ KS>çmimMm ñQ>rcMm Xm~ XoD$Z ~§X H$am`Mm nÅ>m hmoVm. Vmohr cmdVmZm ""XwIV§`,
`mMm AmXe© åhUOo _mPo _hmamO ! Aao hiy !'' Aem cQ>Š`m VH«$mar Mmcy Agm`À`m.
_hmamO Zoh_r åhUV H$s _r AmnX²Y_m©_Ü`o OJVmo`. AmO ñWcewÕr Zmhr, H$moQ>mcm S>mì`m H$m°caÀ`m _mJo AmVrc ~mOyg EH$ MmoaH$ßnm hmoVm. Ë`mV _hÎdmÀ`m
AmMmaewÕr Zmhr, {dMmaewÕr Zmhr, H$mcewÕr Zmhr, g§JVrewÕrhr Zmhr. dñVy Vo R>do m`Mo.
nwéfm§Zr YmoVa Am{U {ó`m§Zr ZD$dmar gmS>r Zogmdr Agm Ë`m§Mm AmJ«h Agm`Mm. lrgX²Jêw $ dmgwXdo mZ§V gañdVr godm-_§S>imÀ`m Á`m g^m hmoV AgV, Ë`m doir
Zì`m ndm©Mr gwédmV 87 88 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamO Amåhmcm gm§JV AgV H$s lrgX²Jêw $ ~m~m§Mo d¡^d ho AgoM AOyZ 90 dfmªn`ªV ~gco hmoV.o Z§Va _cm Ë`m§Zr Ë`mMr KS>r H$am`cm gm§{JVcr. _J åhUmco, ""ho Vwcm
dmT>c
o . nwUo AOyZ 105 df} {Q>H$o c. _w~§ B© 100 df}M ApñVËdmV amhrc. nwT>o _moR>o Ko ! Vwcm åhUOo Vwcm ! AJXr ~m`H$mocmgwÕm Úm`M§ Zmhr !''
àc`§H$mar `wÕ hmoD$Z OJmVrc {H$_mZ 50 Xoe Ë`m `wÕmV Zï> hmoVrc. _hmamOm§À`m _J Ë`m§Zr Ë`m ãc±H$o Q>Mr qH$_Vr {dMmacr. VodT>o n¡go AmVyZ AmUyZ _cm {Xco. Vo
^m{H$Vmà_mUoM gd© H$mhr Mmcy Amho ! ãc±H$o Q> AOyZ _mÂ`mOdi OnyZ R>do coc§ Amho. _r Vo dmnaVmo. _mÂ`m gX²Jêw $§ À`m ào_mMr
_hmamO gm§JV, ""n§VàYmZ, _w»`_§Ìr `m§À`mà_mUo Xodm§À`mhr _wXVr AgVmV. C~ Ë`m ãc±H$o Q>_i w o _r AZw^dVmo.
H$mhr H$mcmZ§Va ho Xodhr ~XcVmV ! Vy ~K, n§T>anyaMm {dR>m~o m, H$moëhmnyaMr A§~m~mB© 1977 gmcr ~rS>H$a _hmamOm§À`m nwÊ`{VWrÀ`m {Xder nhmQ>o nmM dmOVm _r
`m§À`m _mÏ`mda {edqcJ Amho. OJmMo Oo _yi Amho Ë`mcm _hmgXm{ed Am{U _hm{dîUy _hmamOm§Zm Z_ñH$ma H$am`cm Jocmo. Vo \$ma àgÞ{MÎm hmoV.o _cm åhUmco, ""Vwcm H$m`
åhUVmV. {JarMm ì`§H$mo~m ({VénVr ~mcmOr) hm e§H$aM Amho. \$º$ Vmo {dîUy åhUyZ nm{hOo ao ? _mJ H$m` Vo !'' _r åhUmcmo, _cm {MÎmewÕr nm{hOo. Vo `mda H$mhr ~mocco
ny{Ocm OmVmo. lrH${nc _hm_wZr `m _hm`wJmÀ`m gwédmVrnmgyZ AdH$memV X^m©À`m ZmhrV. \$º$ hgco. _cm ~gdc§, Mhm Pmcm. Z§Va Amåhr _§{XamV {dS>o R>do m`cm
AmgZmda CnmgZocm ~gco AmhoV, Vohr AYm§Var Am{U da D$ZnmD$g cmJy Z`o åhUyZ Jocmo. gàoJéw OtZr em§{Vgyº$, _§Ì dJ¡ao åhQ>c.o _hmamOm§Zr {dS>o R>do VmZm Zoh_rà_mUo
JdVmMo N>ßna Amho, Vohr AYm§Var ! _r Ë`m§Mo Xe©Z KoD$Z Amcmo Amho !'' ~m~m§Mr àmW©Zm Ho$cr Am{U Ë`mM doir Vo ~m~m§Zm åhUmco, ""Á`m§Zm {MÎmewÕr nm{hOo
_mPo Ho$g d`mÀ`m 18-19 ì`m dfuM {nH$co hmoVo. nU _r hoAaS>m` H$YrM Agoc Ë`m§Mo {MÎm AmnU ewÕ H$am.'' Ë`mZ§Va H$mhr jU _r Oo AZw^dco Vo Zo_Š`m
dmnacm ZìhVm. EH$Xm _§{XamVrc ^mD$ MìhmU _mPo Ho$g H$mnyZ Pmë`mda Ho$gmcm a§J eãXmV ì`º$ H$aUo H$R>rU, Zìho, AeŠ`M Amho. _mÂ`m _ZmVyZ dmB©Q> {dMmam§Mr nwQ>§
cmdy cmJco. _r åhQ>c,§ ""Aao, _hmamOm§Zr ho nm{hc§ Va _maVrc !'' ^mD$ åhUmco, {daKiyZ Jocr. Am`wî`^a _Zmda OmUdUmam VmU, _Zmcm H$m§MUmar ^mdZm PaPa
""_maVrc H$go ? Ë`m§ZrM Va Mm§Jcm OnmZr hoAaS>m` AmUcm` !'' ^mD$ MìhmU Zï> hmoD$Z _Z EH$m Anyd© em§VVoZo ì`mnyZ Joc.o Am`wî`mVco gmao VmUVUmd jUmV
hoA>aS>m` cmdV hmoVo Vmon`ªV _r cmdyZ KoV hmoVmo. nwT>o df©^amZo Ho$ìhmVar ^mD§$Mm Zmhrgo Pmco Am{U _cm EH$ {dcjU àgÞnUm OmUdy cmJcm. Ë`m H$mhr jUmV _r
CËgmh H$_r Pmcm Am{U _J Ho$g a§JdUo ~§X Pmco. gX²Jêw $§ À`m H¥$noZo EImXr A_yV© Jmoï> _yV© ñdê$nmV _mÂ`m S>mùo `m§g_moa {dê$Z OmVo`
1976 gmcr EH$Xm amÌr ñdßZmV _cm lr~m~m§Mo Xe©Z Pmco. ~m~m åhUmco, Agm H$mhrVar {dcjU AZw^d ~m~m§À`m nm`mer AZw^dcm Am{U Ë`mZ§Va AmOn`ªV
""Aao _mÂ`m {dR>m~o mcm W§S>r cmJVo. Vy Ë`mcm EH$ ãc±H$o Q> AmUyZ Xoerc H$m ?'' H$gë`mM ~m~VrV dmB©Q> {dMmam§Mr gmdcrgwÕm _mÂ`m _Zmcm ñne©cr Zmhr !
_r åhQ>c,§ ""_r AmUyZ XoVmo.'' Ë`m doir _r _§{XamV _mZgnyOm Am{U WmoSg§ Ü`mZ H$arV Ago. _mP§ lr~m~m§Odi
Ë`mZ§Va 3-4 {Xdgm§Zr _r H$m_m{Z{_ÎmmZo ~mhoa Jocmo hmoVmo Voìhm EH$ ãc±Ho$Q> EH$M _mJU§ Ago H$s, ""Amnë`mgmaIr {dXohmdñWm _cm àmá H$ê$Z Úm.'' _hmamOm§À`m
KoD$Z Amcmo Am{U _hmamOm§Zm AmYr gm§JZy Cn`moJ Zmhr, `mo½` doi nmhÿZM {Xc§ cjmV hr Jmoï> A§Vkm©ZmZo Amcr. EH$Xm _r Xe©ZmgmR>r Jocmo AgVm Vo _cm åhUmco,
nm{hOo, ZmhrVa g§VmnVrc Aem {dMmamZo Vo _mÂ`mOdiM R>odco hmoVo. XmoZ-Mma ""VwPo _mJUo Mm§Jco Amho. na§Vw "Amnë`mgmaIo' hm eãX `mo½` Zmhr. AmnU H$moUmerhr
{Xdgm§Zr EH$Xm _hmamO hgyZ-IoiZy ~mocV hmoV,o Voìhm hiyM _r Vo ãc±H$o Q> Ë`m§Zm Amncr VwcZm AWdm ~amo~ar H$ê$ Z`o.'' VoìhmnmgyZ àmW©Zm H$aVmZm _r Vo eãX
{Xc§. Vo åhUmco, ""Aao ho H$moUmcm AmUc§g ?'' Q>mico Am{U Am`wî`mVhr H$moUmer VwcZm, ~amo~ar qH$dm ñnYm© H$aUo Q>mico.
_r åhQ>c§, ""Vw_À`mgmR>rM ! ~m~m§Zr _cm ñdßZmV `oD$Z gm§{JVc§, åhUyZ EH$Xm _r _hmamOm§Zm {dZ§Vr Ho$cr H$s Amnë`m Hw$cmMo AmamÜ` X¡dV à^y am_M§Ðm§Mo
AmUc§` !'' _cm Xe©Z ìhmdo Aer \$ma BÀN>m Amho. _hmamO WmoS>o hgco Am{U qH${MV {dMma
""~m~m§Zr gm§{JVc§ ?'' H$ê$Z åhUmco, ""lram_M§Ðm§À`m àË`j Xe©ZmZo Vy H$Xm{MV Km~ê$Z Omerc. AOwZ© mcm
_r "hmo`' åhQ>c.§ _J Vo IwMuV ~gco Am{U Vo ãc±H$o Q> nm§Kê$Z Mm§Jco XmoZ Vmg Pmcoë`m {dœê$n Xe©ZmgmaIoM Vo A{V^ì`, A{VVoOñdr Agoc. Vo Xe©Z Vwcm ghZ
Zì`m ndm©Mr gwédmV 89 90 && gX²Jwé-gmo{`am &&
hmoUma Zmhr. Amnë`m S>mù o `mcm EdT>r ^ì` n[a_mUo nmhÿZM A§Jmcm H$mnao ^aVo. Voìhm _hmamO åhUmco, ""_méVrÀ`m BÀN>ào _mUo Oa Vy AmOM {h_mc`mV Vnü`}cm
40-50 \y$Q> C§MrMr lram_m§Mr _yVu VwÂ`mg_moa C^r am{hcr Va Vwcm ^rVr dmQ>c o .'' Jocmg Va VwÂ`m AmB©d{S>cm§Zm åhmVmanUr H$moU ~KUma ? VwPr ~m`H$mo, XmoZ _wc§
Vmo {df` nwT>o VoWMo Wm§~cm. AmhoV. ho gmao CKS>çmda nS>Vrc. Voìhm ho gmao AmnU nwT>o T>H$cy. Vy Amhog VoWM o
EHo$ {Xder lr~m~m§À`m _§{XamV Xwnmar _r ~gcmo hmoVmo. VoWo EH$ cmH$S>r noQ>r Jwégodm H$arV amhm. AmOnmgyZ 36 dfmªZr Vy _méVr hmoerc.''
(hS>nm) hmoVr. H$Yr doi {_imcm H$s _r Ë`m noQ>rda 10 {_{ZQ>o ~gV Ago. Ë`m {Xder `m ^{dî`dmUrMm AW© H$m` ho _cm H$icoco Zmhr. _mÌ _mÂ`m gX²Jêw $§ Mo eãX
gd© H$m_o hmVmdoJir Pmcr hmoVr Am{U OodUmcm WmoS>m doi hmoVm åhUyZ AJXr ghOnUo AmhoV Ë`mà_mUoM gmao hmoBc © hm _mPm R>m_ {dœmg Amho !
_r VoWo ~gcmo hmoVmo. Ë`m doir EH$ A{VVoOñdr, gwX§ a Ago EH$ ~mcH$ _cm lr~m~m§À`m _mÂ`m _ZmVrc ñdßZm{df`rMm g§^_« _r gm§JÊ`mAmYrM Ë`m§Zm H$icm hmoVm
_§{XamV H«$sS>m H$arV Amho, am§JV Amho, hgV-IoiV Amho Ago Ñí` {Xgco. Ë`m Am{U Ë`m§Zr Ë`mMo `Wm`mo½` {ZamH$aU Ho$co hmoV.o hm "eãXo{dU g§dmX' AZoH$ doic o m
~mcH$mMm a§J {dcjU hmoVm. Vmo {Zim ZìhVm, Vmo Om§^im ZìhVm, Vmo Jm¡adU©hr AZw^dmcm `oV Ago. _mÂ`m _ZmV H$mhr e§H$m, H$mhr g§^_« , H$mhr {dMma Va§J CR>co
ZìhVm; eãXmV d{U©Vm Z `oUmar Aer VoOmMr EH$ Pimir Ë`m ~mcH$mÀ`m gdmªJmda Va _hmamO ñdV: hmoD$Z _cm H$mhr _mJ©Xe©Z H$ê$Z Ë`mMo `mo½` Vo {ZamH$aU H$arV.
hmoVr. ho H$moUr _§{XamV Xe©Zmcm Amcoë`m _mVoMo am§JVo _yc Zìho ! _J ho ~mcH$ Amho _mPo àý qH$dm g_ñ`m, _mÂ`m gm§gm[aH$ AS>MUtMm nmT>m Ë`m§À`mnwT>o dmMmdm ho
Var H$moU hm {dMma _ZmV Amcm Am{U jUmYm©V _mÂ`m cjmV Amc§ H$s _cm nmhUo _mÂ`m g§H$moMr _Zmcm àeñV dmQ>V Zgo. Ë`m_wio _r Ë`m _ZmVM dmJdrV Ago. nU
eŠ` hmoBc © Aem ~mcñdê$nmV à^y am_M§Ðm§À`m Xe©ZmMr BÀN>m _mÂ`m gX²Jêw $§ Zr nwar _hmamOm§Zm Vo AMyH$ H$iyZ `m`Mo; _J Jmoï> _hÎdmMr Agmo qH$dm jw„H$.
Ho$cr Amho. _r VmËH$mi CRy>Z Ë`m VoOñdr ~mcH$mcm åhUOoM à^y am_M§Ðm§À`m 1978 gmcMr Jmoï>. _mÂ`m nËZrcm H$mhr AJXr KaJwVr Jmoï>r _hmamOm§Mo H$mZr
~mcê$nmcm gmï>mJ§ Z_ñH$ma KmVcm. KmcyZ Ë`m§Mm g„m ¿`m`Mm hmoVm. Ë`m doir VoWo Xwgao H$moUr Agy Z`o Ago {Vcm dmQ>V
1977 gmcr gVV VrZ {Xdg _méVram`m§Zr _cm ñdßZmV `oD$Z Xe©Z {Xco. hmoV.o gm`§H$mir Mma dmOVm _§{Xa CKS>m`Mo. Vr Mma dmOVm _§{XamV Jocr. _ZmV
{Vgè`m {XderMo Ñí` AOyZhr _mÂ`m S>moù`mg_moa ñnï> {XgVo. A§OZr_mVm EH$m gmaIo KmoH$V hmoVr H$s {VWo H$moUr naH$s ì`º$s Zgmdr, _hmamO EH$Q>Mo _cm ^oQ>mdoV.
àM§S> {ecoda ~gcoë`m AmhoV. EH$ nm` A§Jmer Xw_Sy>Z KoVcocm Amho Va Xwgam g_moa Vr _hmamOm§nTw >o Jocr, Km_mKy_ Pmcocr hmoVr. {VMr AñdñWVm _hmamOm§Zr OmUcr. Vo
_moH$im gmoS>cc o m Amho Am{U _méVram`m ñVZnmZ H$arV AmhoV. _mÌ _méVr ~mcd`mV åhUmco, ""AmYr nmUr nr, em§V ~g Am{U _J H$m` Vo gm§J !'' Ë`m doir ~mOyÀ`m
ZìhVm, Va 15-20 dfmªMm Agmdm, Agm dmQ>V hmoVm. Ë`mÀ`m Vm|S>mVyZ XwYmMo AmoKi ñd`§nmH$KamV AmMmar hmoVm, Ë`mcm _hmamOm§Zr ~mhoa ~mocmdyZ, H$mhrVar H$m_ H$mTy>Z
AmoR>mdê$Z dmhV hmoV.o _r Ë`mcm åhQ>c,o ""Aao EdT>m _moR>m Pmcmg Am{U AOyZ Vy Ë`m {R>H$mUmnmgyZ Xya nmR>dco. {VÀ`m _ZmVrc Zo_Ho$ AmoiIyZ Ë`mZr {Vcm _moH$ionUmZo
_mVoMo XyY {nVmog.'' {VÀ`m g_ñ`m gm§JÊ`mMr g§Yr {Xcr.
_méVrZo _cm Vy "lram_ O` am_ O` O` am_' hm _§Ì åhU Ago gm§{JVco. _r AerM EH$Xm Am_À`m am_H$mH$m§Mr Vma Amcr H$s _r {g[a`g Amho. Vm~S>Vmo~
Ë`mcm gm§{JVco H$s _mÂ`m Jwê$§ Zr gm§{JVco Va Adí` hm _§Ì åhUoZ, AÝ`Wm Zmhr. {ZKyZ `o. _rM Ë`m§Zm Zagmo~mÀ`m dmS>rcm R>do co hmoVo `m{df`r `mnydu C„oI Amcm
Voìhm _méVr åhUmcm H$s VwPo Jwê$ Vwcm Vgo gm§JVrc. gH$mir OmJ Amë`mda _cm Vo AmhoM. am_H$mH$m WmoS>o Moï>Io moahr hmoV.o H$Xm{MV Ë`mZr J§_V åhUyZ hr Vma Ho$cr
ñdßZ AmR>dV hmoVM o . na§Vw `mMm Z¸$s AW© H$m` `m{df`r _ZmV g§^_« hmoVm. Ë`m Agoc qH$dm Vo Ia§M AmOmar AgVrc. J§_V Ho$cr Agoc Va \w$H$Q> hocnmQ>m, AH$maU
{Xder _§{XamV Jocmo Voìhm _hmamO åhUmco, ""Aao Vmo _méVr \$ma JS>~S> H$arV hmoVm IM© Am{U _§{XamVrc godVo CJmMM I§S>. nU IamoIaM Oa Ë`m§Zm ~a§ Zgoc, _XVrMr
Zm ! Ë`mcm _r AmVm ~m§YZy Q>mH$Vmo !'' JaO Agoc Va _r OmUo Amdí`H$M R>aco AgVo. H$maU _r Ë`m§Mr gd© O~m~Xmar
_r {dMmaco, ""H$m` Pmco ?'' KoVcocr hmoVr. {ÛYm _ZpñWVrVM _r gH$mir _§{XamV Zoh_rà_mUo Amcmo. àý {dMmamdm
Zì`m ndm©Mr gwédmV 91 92 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$s Z {dMmamdm `m~m~VrV _mPm AJXr "h°åcoQ>' Pmcm hmoVm. _hmamO VoWM o `oaPmam _mo\$V amhVmo. OodUmImÊ`mMohr n¡go Vo KoV ZmhrV. Aem n[apñWVrV CËgd AgVmZm
KmcrV hmoVo Am{U _r _mÂ`m ZH$iV Ë`m§À`mg_moaÀ`m ~mH$mda Z ~mocVm ~gyZ hmoVmo. VoWo Z amhmVm _r Kar {ZKyZ Amcmo Va Mm§Jco {Xgoc H$m ? CËgdmMo doirM _mUgm§Mr
~hþYm _mÂ`mH$Sy>Z n¥ÀN>m Ho$ìhm hmoVo `mMr Vo dmQ> nmhV hmoVo Am{U _r _mÌ JßnM. VoWo JaO AgVo. Aem doir _mPo OmUo åhUOo H$m_MwH$manUm hmoUma Zmhr H$m ? AemZo
AIoa Ë`mZr _mPo XmoÝhr Im§Xo Yaco Am{U åhUmco, ""{dMma H$m` {dMmam`Mo Vo !'' _J _hmamOm§Mr Amnë`mdaMr H¥$nmÑï>r Amho Ë`mEodOr Vo amJmdUma ZmhrV H$m` ?
_r _mÂ`m _ZmVrc àý Ë`m§Zm {dMmacm Am{U cJoM Vo åhUmco, ""Vmo H$m§hr AmOmar EH$Xm gmVmè`mV H$m§Mr H$m_H$moQ>r nrR>mMo e§H$amMm`© M§ÐeoIa|Xy gañdVr Amco
dJ¡ao Zmhr ! Vy Iwemc VwÂ`m H$m_mcm Om !'' Am{U Vo Amnë`m H$m_mcm {ZKyZ Joc.o hmoV.o Ë`m§À`m Xe©Zmcm _hmamO, ~mOramd {Q>H$o H$a `m§Zm ~amo~a KoD$Z Joco hmoV.o Ë`m
nwÊ`mcm ^mS>çmÀ`m OmJoV Amåhr gmYmaU 3 df} am{hcmo. n{hë`m dfu ^mS>o doir _r Ë`m§Zm {dZ§Vr Ho$cr H$s Ë`m§Zr gmVmacm _mÂ`m Kar Oodm`cm Omdo. _hmamO
200 én`o hmoVo. _mPr OmJm KoÊ`mMr j_Vm Zmhr ho cjmV `oVmM Ë`m Am_À`m åhUmco, ""nyduhr VwÂ`m Kar _r Oodcmo hmoVmo. AmÎmmhr _r Adí` Oodm`cm `oBZ© .''
gmho~m§Zr OmJoMo ^mS>o nwT>rc dfu 300 én`o Ho$co. _J hm àm_m{UH$ Amho, gm§Jy Voìhm _cm A{Ve` AmZ§X Pmcm. Am_À`m _mcH$m§À`m Kar _r \$moZ Ho$cm Am{U nËZrcm hr
hm OmJm gmoS>rc ho cjmV Amë`mda Ë`mZr ^mS>o 400 én`o Ho$co Am{U _J Ë`mZr AmZ§XmMr ~mV_r gm§{JVcr. _r {Vcm H$m` nXmW© H$amd`mMo Vohr gm§{JVco. ^mV,
_mÂ`mOdi 5000 én`o AZm_V a¸$_ Am{U 600 én`o ^mS§> Agm EH$ àñVmd _gmco^mV, ^mOr, Am_Q>r, MQ>Ur, H$moqe~ra, ^Or, EH$ n¹$mÞ, nmoù`m dJ¡ao H$aÊ`mg
_m§S>cm. Vr C§Q>mÀ`m nmR>rdaMr eodQ>Mr H$mS>r R>acr. _r åhQ>c§ _r OmJm gmoS>Vmo Am{U gm§{JVco. _hmamO Oodm`cm Amco. ~m`H$mocm åhUmco, ""EdT>§ AÞ {eOdm`M§ Zmhr.
Q´>H$ AmUyZ gai gm_mZ ^ac§ Am{U Ajae: Q´>H$ n{hë`m§Xm dioc {VH$S>o Om`M§ Am_Q>r ^mV H$am`Mm, ~a§ H$m ~mi ! EdT>§ Zmhr H$am`M§, nwT>À`m doir cjmV R>do ~a§ !
_ZmV R>adc§ Am{U {ZKmcmo. Q´>H$ gmVmaÀ`m {XeoZo dicm Am{U Amåhr {VH$S>o {ZKmcmo. Hw$UrVar _yIm©Z§ ho Vwcm gm§{JVcoc§ {XgV§` !''
gm_mZ gmVmacm _mPo _ohU þ o S>m.° _mYdamd n|T>maH$a `m§Mo Kar CVadc§ Am{U Ë`m§À`mH$S>o gmVmacm Am_À`m {~èhmS>r OmD$Z Amë`mda EH$Xm _hmamO _cm åhUmco, ""Vy
H$mhr {Xdg amhÿZ OmJm emoYcr. OmJm emoYm`cm _mYdamdm§Zr _XV Ho$cr. _mÂ`m AmVm nwÊ`mV âc°Q> Ko.'' AmVm âc°Q> ¿`m`Mm Va cmI, gìdmcmI, {H$_mZ 70-80
VrZhr ~{hUr Am{U Ë`m§Mo `O_mZ `m§Zr _cm Aer doimodi o r, _mÂ`m AS>MUrÀ`m hOmam§Mr VaVyX hdr. Voìhm H$moWê$S>cm 100 én`o àVr Mm¡ag \y$Q> ^mdmZo OmJm
doir ^anya _XV Ho$cocr Amho. {~èhmS> cmdyZ Pmc§, Hw$Qw>~§ mMr ì`dñWm Ho$cr Am{U _r {_im`Mr. Varhr ho 70-80 hOma én`o C^o H$go H$am`Mo hm àý hmoVmM. _mPm
_§{XamV Amcmo. {_iUmam gd© nJma, XmoZ _wc,§ nËZr Am{U d¥Õ AmB©-dS>rc `m§À`mdaM IM© ìhm`Mm.
Pmcm àH$ma _hmamOm§Zm gm§{JVcm. Voìhm Vo åhUmco, ""AmVm ~mhoa H$moR>o amhÿ Ver {dcmgr amhUr ZìhVr. nU OodUImU ì`dpñWVM Agm`cm hd§, Amë`m-
ZH$mog. AmVm _§{XamVM amhm.'' Vmo 1979 Mm OyZ _{hZm hmoVm. _r _§{XamV amhÿ cmJcmo. Joë`mM§ AmXam{VÏ` ì`dpñWV Pmc§ nm{hOo dJ¡ao KamÊ`mMr {eñV hmoVr. nJmamì`{V[aº$
ganmoVXma gH$mir ^mH$ar Am{U Hw$iWmM§ {nR>c§ H$ê$Z Úm`Mo; Vo ImD$Z H$m_mda EH$ n¡emMo CËnÞ Zmhr. AmOmanU, ZmVodmBH$m§H$S>rc H$m`©àg§J dJ¡ao ~m~t_wio
Om`M§. Am°{\$gÀ`m H°$ÝQ>rZ_Ü`o g§Ü`mH$mir 4 dmOVm Mhm~amo~a ~Q>mQ>odS>m qH$dm _{hZmAIoa {e„H$ ImVr H$mhr nS>m`M§ Zmhr. åhUyZ _r _hmamOm§Zm OmJm {dH$V
Ag§M H$mhrVar WmoS>g§ Im`M§ Am{U amÌr _hmamOm§~amo~a Oodm`M§. KoÊ`mVrc _mÂ`m AS>MUr gm§{JVë`m. _hmamO åhUmco, ""Aao, VwPo ZmVodmB©H$ gJio
Hw$Qw>~§ gmVmè`mV Am{U _r nwÊ`mcm Agm OrdZH«$_ gwê$ Pmcm. _hmamO _{hÝ`mVyZ gwgn§ Þ AmhoV. àË`oH$mZo 10-10 hOma én`o {Xco Var ghO n¡go O_Vrc.'' _r åh§Q>c,§
EImÚm doir _cm gmVmacm nmR>dm`Mo. _r e{Zdma-a{ddma Agm gwQ>rÀ`m {Xder ""_r ZmVodmBH$m§H$S>o n¡go _mJUma Zmhr. Vo _cm O_UmaM Zmhr. _cm KamMr EdT>r hm¡g
OmV Ago. nU ~è`mM doim _§{XamVrc CËgdm§_i w o OmVm `oV Zgo Am{U _J nËZr Zmhr. gmVmaÀ`m {~èhmS>mV _mP§ Hw$Qw>~§ gwImV AmhoM H$s !''
d¡VmJV Ago. H$mhr doim Va 2-2, 3-3 _{hZo OmUo hmoV Zgo; _J ""Vwåhr `oV Zmhr, ho Oar _r åh§Q>c§ Var _hmamOm§Zr Amnë`m _Zmer H$mhr R>adcoco Agmdo. H$maU
VoWM o amhVm !'' Aer VH«$ma nËZr H$arV Ago. Ë`mda _r gm§JV Ago H$s _r _§{XamV Ë`m§Zr dmcmdcH$agmho~m§Zm VmVS>rZ§ ~mocmdyZ KoVco. ""Vy {d_mZmZo `o ! AmnU AemoH$cm
Zì`m ndm©Mr gwédmV 93 94 && gX²Jwé-gmo{`am &&
EH$ âc°Q> KoD$Z {Xcm nm{hOo,'' Agm \$moZ Ë`m§Zr gmho~m§Zm Ho$cm. Ë`mà_mUo gmho~ Amho; Ë`mcm {dMmê$Z ~Km.''
e{Zdmar Amco. Vmo {Xdg Xgè`mMm hmoVm. nËZrhr gmVmè`mhÿZ `moJm`moJmZo Amcocr Ë`mÀ`mH$S>o Joë`mda Vmo åhUmcm, ""Xg {_{ZQ>_§o {~R>mHo$ XoVm h¡ &''
hmoVr. dmcmdcH$agmho~m§Zr nwÊ`mVrc e_m© ZmdmMm EH$ ~«moH$ahr ~mocmdcm hmoVm. H$_coe MmH$ ~gdyZ KoD$Z Kar Amcm, Voìhm _mÂ`m nËZrcm _hmamOm§Mo Vo eãX
_hmamO, gmho~, Vmo ~«mHo $a Am{U _r ~gcmo hmoVmo. nËZrhr ~mOyÀ`m ~mH$mda ~gcr AmR>dco Am{U Vr Ajae: _hmamOm§À`m \$moQ>mgo _moa aS>cr, ""Vwåhr _cm gm§{JVc§
hmoVr. âc°Q> H$moR>o ¿`m`Mm, qH$_V {H$Vr ? dJ¡ao WmoS>r MMm© gmho~m§er H$ê$Z Ë`m§Zr hmoV§ H$s Vy A§Yao rcm OmD$Z amhm. {VW§M gJù`m Jmoï>r Vwcm {_iVrc. AmO Xoh gmoS>yZ
XmoZ-gìdm XmoZ cmIm§n`ªV âc°Q> ¿`m`Mm Ago gm§{JVco. Amåhr AmVm àË`j OmJm BVH$s df© Pmcr. nU Vwåhr Ë`m doir gm§{JVcocm eãX àË`oH$ doir Iam H$aVm`.''
~Km`cm {ZKUma EdT>çmV _hmamO dmcmdcH$agmho~m§Zm åhUmco, ""~g ao dmcmdcH$a ! _hmamOm§À`m gm§JÊ`mà_mUo Vr A§Yao rcm "öfrHo$e'_Ü`o H$moUË`mhr àH$mao IiIi
Vy `mcm g_W©ZJa_Ü`oM OmJm Xo ! nwÊ`mV âc°Q>-~rQ> KoÊ`mM§ H°$Ýgc ! e_m©, Vwåhr Z H$aVm amhm`cm V`ma Pmcr Am{U _hmamOm§À`m nyU© H¥$noMr Vr A{YH$mar Pmcr. _r
Mhm KoVcmV Zm§ ? Vwåhr {ZKm !'' H$m`_Mm nwÊ`mV Am{U Vr _w~§ B©V. Ë`m_wio Hw$Qw>~§ à_wImMr gJir O~m~Xmar {Vcm
Am{U ~m`H$moH$S>o diyZ åhUmco, ""H$m` J, Vwcm _w~§ B©cm amhm`cm Mmcoc H$s gm§^mimdr cmJcr. na§Vw _hmamO nmR>rer AmhoV `m EH$m {dœmgmda {VZo AmOn`ªV
Zmhr ?'' Am_Mo Ka g_W©nUo gm§^mico. Vr {Z^©`nUo VoWo amhVo. H$maU Vr Pmoncr Agoc Va
_mPr nËZr åhUmcr, ""_r _w~§ B©V H$er amhUma ? _cm _w~§ B©Mr _m{hVr Zmhr. Xmamda _méVr hmVmV JXm KoD$Z C^m Amho, Ago {Vcm {XgVo. Vr H$m_ H$arV Agoc Va
Am_M§ {VW§ H$moUr Zmhr ! gmgy-gmgao Am{U XmoZ _wc§ `m§À`mgh amhm`M§. ho _cm _méVr VoWM o ~gcocm AgVmo. Ë`mMo ApñVËd {Vcm CKS>çm S>mù o `m§Zr OmUdVo Am{U
O_ocg§ dmQ>V Zmhr.'' _J _hmamOm§À`m AmR>dUtZr {VÀ`m S>mù o `mV Aly `oVmV. JrVm, kmZoœar H$mhr dmMm`cm
_hmamOm§Zr R>m_nUo {Vcm gm§{JVco, ""H$mhr Zmhr ! Vy A§Yoarcm OmD$Z amhm. KoVc§ H$s àË`j ^JdmZ lrH¥$îU AOwZ© mcm JrVm gm§JVmhoV, Ag§ {Vcm {XgV§. ZrcdU©,
A§Yao rVyZ Vwcm Hw$R>ho r ~mhoa Omd§ cmJUma Zmhr. KamÀ`m Odinmg gd© Vwcm {_ioc. _ñVH$mda _wH$w Q> Amho, e§I, MH«$, JXm, nÙYmar ^JdmZ lrH¥$îUm§À`m _wImVyZ JrVm
VwP§ gd© H$mhr ì`dpñWV hmoBc © .'' EoH$Ê`mMo ^m½` {Vcm Ho$di _hmamOm§À`m Agr_ H¥$noZ§ cm^c§`. g§{já gX²Jéw -M[aÌ
_mÂ`m nËZrÀ`m ñ_aUmV AOyZ ho eãX OgoÀ`m Vgo AmhoV. àg§JnaËdo Ë`mMr dmMm`cm KoVc§ H$s _hmamO åhUVmV, ""Wm§~, Vy dmMy ZH$mog ! _r Vwcm Vo gm§JVmo''
à{MVr {Vcm `oV AgVo. XmoZ dfmªndy uMr KQ>Zm. Am_Mm ZmVy åhUOo H$_coeMm _wcJm Am{U _hmamOm§Mr A_¥VdmUr {Vcm EoH$y `oV.o {VZo \$º$ Amoitdê$Z ZOa {\$adm`Mr.
gw_Yo H$mhr nmiÊ`mV PmonV Zgo. åhUyZ H$_coeZo ~m§Ðçmcm OmD$Z EH$ JmS>r AmUcr. H$mZmV _hmamOm§Mo eãX Jwé_{h_m dUy© cmJVmV.
~m~m JmS>r Zìho nU WmoS>rer Ë`m àH$maMrM JmS>r. Ë`mV gw_Yo cm PmondyZ Vr JmS>r nwT>o _mhoar YmadmS>cm Ho$iH$a H§$nmD§$S>_Ü`oM _mÂ`m nËZrM§ ~aMg§ Am`wî` Joc§.
_mJo H$arV ~gc§ H$s Ë`m JwJ§ rV Vmo Pmonm`Mm. AmnU AJXr Amam_mV IwMuV dmMV EH$ {Xdg {Vcm ñdßZmV àË`j OmZH$sAmB© (lr~rS>H$a _hmamOm§À`m nËZr) {Xgë`m.
~gm`M§ Am{U nm`mZo Vr JmS>r hcdrV amhm`M§. XmoZ _{hZo dmnaë`mZ§Va EH$m {Xdg Vr Ho$iH$a H§$nmD§$S>_Yrc KamV ~gcocr Amho Am{U lrOmZH$sAmB© {dMmarV AmhoV
Ë`m JmS>rM§ EH$ MmH$ _moS>c.§ Mm¡Xmeo én`m§Mr Vr JmS>r OoWZy AmUcr VoWo H$_coe H$s, _r `oD$ H$m VwÂ`m KamV ? Xwgè`m {Xder {VZo \$moZ H$ê$Z _cm ho H$idc§ Am{U
XwéñVrgmR>r KoD$Z Jocm. Vmo XwH$mZXma åhUmcm, ""`o [anoAa Zht hmoJm &'' `mMm AW© H$m` Ag§ {dMmac§. _r åhQ>c,§ ""AW© H$mhrhr Agmo. Vy ^m½`dmZ Amhog.
_J nmcm©, gm§VmH«y$P Aer 2-4 {R>H$mUr Mm¡H$er Ho$cr. gJio åhUV, ""hr àË`j AmBªM§ Vwcm Xe©Z {_imc§. _J AmUIr H$m` hd§ ?''
H$mhr XwéñV hmoÊ`mVcr Zmhr; AmVm ZdrZ JmS>r ¿`m.'' 1982 À`m E{àc qH$dm _o_Ü`o EH$ {Xdg, amÌr {Vcm àM§S> Km_ gwQ>cm Am{U
nËZr åhUmcr, ""AmVm Vmo JmS>rV EImX-Xwgam _{hZmM Pmonc o . VodT>çmgmR>r N>mVrV doXZm OmUdm`cm cmJcr. gmo~Vrcm XmoZ chmZ _wc§ Am{U _mPo d¥Õ AmB©-
nwÝhm AmVm 1400 én`o IM© H$emcm ? Amnë`m ncrH$S>o gm`H$c XwéñV H$aUmam dS>rc ! _r nwÊ`mbm ! gm§Jm`M§ Var H$moUmcm åhUyZ {VZ§ _hmamOm§M§ ñ_aU Ho$c§. Km_mZo
Zì`m ndm©Mr gwédmV 95 96 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{^Ococo H$nS>o ~Xcco Am{U n§Im nyU© doJmV gwê$ H$ê$Z Vr Pmoncr. lr_hmamOm§Zm Z_ñH$ma H$ê$Z hiyM åhQ>co H$s AmnU EdT>çm gmS>çm EH$X_ H$emcm
Xwgè`m {Xder S>mŠ° Q>am§H$S>o Jocr. Ë`m§Zr Vnmgco, H$m{S>A © moJm« _ H$mT>cm. Vo åhUmco {Xë`mV. Ë`mda Vo åhUmbo ""Vy _yI© Amhog ! {ó`m§Zm g§gmamV H$m` Am{U {H$Vr cmJVo
H$s, amÌm¡ öX`{dH$mamMm PQ>H$m `oD$Z Jocm Amho. _r _w~§ B©V Amë`mda {VZo _cm ho ho Vwcm H$iUma Zmhr. _r ~amo~a Ho$co Amho.''
gm§{JVco. _r Z§Va hr Jmoï> _hmamOm§À`m H$mZmda KmVcr. _r åhQ>c§,"_hmamOm§ZmM _hmamOm§Zr _mÂ`m nËZrcm gmS>çmM H$m`; hmVmVrc, H$mZmVrc, X§S>mdaMo,
{VMr H$miOr, Ë`m§Zr {Vcm _w~§ B©cm R>do cr Amho, VoM {VMo jo_ nmhmVrc' Am{U hm Jù`mVrc Ago gmoÝ`mMo {d{dY Ac§H$ma doimodi o r {Xco. Ia§ Va Vr Aëng§Vïw > Amho.
Am_Mm C^`Vm§Mm {dœmg \$moc R>acm Zmhr. {VZo H$moUVohr Am¡fY `m XwIÊ`mda {Vcm \$ma H$emMrM AmdS> Zmhr. ZrQ>ZQo >H$o amhmdo, ñdV… àË`oH$ H$m_ H$amdo, H$_rV
KoVcoco Zmhr. AmVm {Vcm hm Ìmg OmUdV Zmhr. H$Yr Ìmg dmQ>cmM Va _hmamOm§Mo H$_r JaOm R>do mì`mV, \w$H$Q>Mo KoD$ Z`o Aem àH$maMo {VMo {dMma AmhoV. na§Vw _hmamOm§Zr
Zm_ñ_aU H$am`Mo. n§Im nyU© JVrZo gwê$ H$am`Mm, Vmgm-XmoZ VmgmV gd© nydd© V hmoV.o {Xcoë`m dñVy {VZo àgmX åhUyZ ñdrH$maë`m. VgoM dmcmdcH$agmho~m§H$S>o nmhÿZ Ë`m§Zr
_mÂ`m nËZrZo Amnë`m g_OyVXmanUm_wio _hmamOm§À`m _ZmV Amnë`mgmR>r doJio {Xcocr H$moUVrhr dñVy ZmH$maÊ`mMo YmS>g {Vcm Pmco Zmhr.
ñWmZ {Z_m©U Ho$co hmoV.o Vo ñWmZ hr {VMr ñdV…Mr H$_mB© hmoVr. Vr _hmamOm§À`m {deof _hmamOm§Zr {VÀ`mda _wcrgmaI§ ào_ Ho$c§. Vo {Vcm "hr Am_Mr D${_©cm' Ag§
H¥$noMr A{YH$mar Pmcr Vr Ë`m§À`m {à` {eî`mMr nËZr åhUyZ Zìho. {VÀ`m gwIXw…ImMr åhUV. Vo {VÀ`mda H$Yr amJmdco ZmhrV, AmoaS>co ZmhrV. _hmamOm§Zr Xoh gmoS>ë`mda
Vo OmVrZo XIc KoV. IaoVa Xw…I H$mhr ZìhVoM. na§Vw àn§MmVrc ~marH$gmarH$ Jmoï>tH$S>o 2-3 _{hZo Vr \$maM AñdñW hmoVr. Amnë`m Hw$Qw>~§ mMm ajUH$Vm© AmVm `m OJmV
Ë`m§Mo cj Ago. EH$Xm _r lr_hmamOm§À`m Xe©Zmcm Zoh_rà_mUoM Jocmo hmoVmo. Vo AmVyZ Zmhr. AmVm Amnë`m Hw$Qw>~§ mM§ H$g§ hmoUma `mMr WmoS>r H$miOr {Vcm dmQ>V hmoVr.
`oD$Z IwMuda ~gco. _r Ë`m§Zm Ë`mVM EH$m A{Ve` ŠcoeH$maH$ KQ>Zc o m {Vcm Vm|S> Úmd§ cmJc§.
Z_ñH$ma Ho $ cm. Ë`m do i r Vo ñdV:cm _hmamOm§Mo AJXr {ZH$Q>dVu g_OUmao Ago EH$ J¥hñW hmoV.o Ë`m§À`m
IwMuVyZ EH$X_ CR>co Am{U _cm KaÀ`m VrZ {ó`m _wÔm_ A§Yao rcm Am_À`m Kar Joë`m Am{U nËZrcm åhUmë`m ""AmVm
AmVë`m Imo c rV Ko D $Z Jo c o . Vw_À`m _hmamOm§Zr Xoh R>do cm (ho Ë`m AË`§V A{eï> ^mfoV ~mocë`m). AmVm Vw_M§
g_moarc H$nmQ>mda EH$ JÇ>m hmoVm. H$g§ hmoUma ? AmVm Vwåhr H$m` H$aUma ?'' hm gmam AZw^d AJXr g§VmnOZH$ hmoVm.
Ë`mVrc H$mhr gmS>çm KoD$Z EH$m nU {VZo g§`_ amIyZ Ë`m§Zm gm§{JVc§ H$s, _hmamOm§Zr Am_À`m `moJjo_mMr H$miOr
H$mJXmV Jw§S>miyZ Ë`m§Zr Vo nwS>Ho$ KoVcocr Amho. Vo g_W© AmhoV. H$mhr Pmc§ Var Amåhr Vw_À`mH$S>o ^mH$ar VmoS>m`cm
_mÂ`m hmVmV {Xco. _cm åhUmco `oUma Zmhr. Vwåhr CJmM H$miOr H$ê$ ZH$m. H$moUr Ì`ñW _mUgmZo Zìho Va Amnë`m
"" Vy AmVm `oWo ~gy ZH$mog ! `oWo OdiÀ`m _mUgm§Zr Ag§ ~mocmd§ ho _Zmcm OmñV S>mJÊ`m XoV§ ! {VZo _cm ho gma§
H$moUrhr Zmhr Vmoda Vy Vm~S>Vmo~ \$moZdê$Z H$idc§, _r {Vcm ho gma§ H$mZmAmS> H$am`cm gm§{JVc§. Ë`mnojm doJi§
Kar Om Am{U `m gmS> ç m AmUIr H$aUma Var H$m` ?
~m`H$mocm Xo !'' Kar Joë`mda Vo _mÂ`mhr dmQ>çmcm Ago àg§J Amco hmoV.o Ë`m doir _r Var doJio H$m` Ho$co hmoVo ?
nwS>H$o nËZrZo CKS>co Voìhm Ë`mV lr_hmamOm§Mo AJXr {ZH$Q> g§~§Yr Ago {dîUy ZmdmMo EH$ J¥hñW _hmamOm§À`m
gmV gmS>çm AmhoV ho nmhÿZ Amåhr _hm{Zdm©UmZ§Va _cm åhUmco hmoV,o ""AmVm Vwåhr Amncr ~m`H$mo-_wc§gÕ w m `oWo AmUyZ
Xmo K § h r AmíM`© M {H$V Pmcmo . R>do Uma Agmc !'' Va EH$ {dZm`H$ ZmdmMo J¥hñW åhUmco,""AmVm Vwåhr nmo_S| >rÀ`m
Xwgè`m {Xder _r _§{XamV Amcmo. O{_ZrgwÕm Vmã`mV ¿`mc Am{U {dH$mc !'' `m gmè`m eoè`m§da _r H$m` ~mocUma ? _r
Zì`m ndm©Mr gwédmV 97 98 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Jßn amhUoM `mo½` hmoV.o Ago {Vcm dmQ>V hmoV.o 4-5 {XdgmZ§Va Vr hiyhiy nydd© V Pmcr. hr gmar h{H$H$V
Aem àg§Jm§Mr _Zmcm \$ma éIéI cmJyZ amhVo. AmYrM _ZmV _hmamOm§À`m {VZo _cm Z§Va gm§{JVcr.
_hm{Zdm©UmMo Xw:I, ^{dî`m~Ôc e§H$m `mZr _Z J«mgcoc,§ Ë`mV {Vcm `m àg§JmZo _hmamO H$YrVar 3-4 {Xdgm§gmR>r _cm _w~§ B©cm Kar nmR>drV AgV. _r Kar
\$maM _ZñVmn Pmcm. Ë`m doir {Vcm EH$ A{Ve` gwX§ a ñdßZÑï>mV§ Pmcm. ñdßZmV Joë`mda _ñV Amam_mV doi H$mT>m`Mmo. nËZr åhUm`Mr, ""Vwåhr `oWo ZwgVo ~gyZ doi
{VZo nm{hco H$s _hmamO IÈ>m IUyZ EH$ Mmâ`mMo PmS> cmdrV AmhoV. J§_V åhUOo KmcdVm. H$mhr H$m_ H$arV Zmhr. H$mhrVar _cm _XV H$am åhUOo `oWo _cm {H$Vr H$m_
PmS> åhUOo N>mQo >o amonQ>o Zìho Va 10-12 \y$Q> C§M dmT>cc o o Am{U {ndù`mY_H$ \w$cm§Zr AgVo Vo Vwåhmcm g_Ooc.''
cJS>cc o o PmS> Am{U `oWo Zoh_r `oUmè`m 5-25 {ó`m Vo nmhV Cä`m AmhoV. Ë`m _r åhUm`Mmo, ""gm§J, H$m` H$ê$ Vo !''
JXuV OmYdH$mHy$hr (~§S>yeQo > OmYd `m§À`m nËZr) {VÀ`mOdi Cä`m AmhoV Am{U EH$Xm Vr åhUmcr, ""EdT>§ ho BcopŠQ´>{gQ>rM§ {~c ^ê$Z `m !''
gd©Ì Mmâ`mÀ`m \w$cmMm gwJY§ ^ê$Z am{hcm` ! Vr ñdßZmV gmo~VÀ`m {ó`m§Zm åhUmcr _r H$nS>o KmVco. {VÀ`mH$Sy>Z n¡go Am{U {~c KoVc§ Am{U {ZKUma EdT>çmV
H$s, _hmamO EdT>o _moR>o PmS> H$m cmdVmhoV ? `oWo OmJmhr ~amo~a Zmhr ! hr gd© KmU, XmamdaMr K§Q>m dmOcr. Am_À`m gmB©Q>daMm {nVio gwnadm`Pa Amcm hmoVm. Vmo
CVaVr OmJm ! Ë`mEodOr ncrH$S>o Mm§Jcr ñdÀN> OmJm Amho. VoWo EImX§ chmZ amonQ>§ åhUmcm, ""H$mH$m Hw$R>o {ZKmcmV ?''
cmdc§ Va Vo Mm§Jcm Ord Yaoc ! Ë`mda OmYdH$mHy$ åhUmë`m H$s, _hmamO g_W© _r åhQ>c,§ ""{~c ^ê$Z `oVmo.''
AmhoV. Vo H$mhrhr H$ê$ eH$VmV. ho PmS>hr Mm§Jc§ _moR>§ hmoBc © ~Km ! Z§Va Ë`m gwJY§ mZoM Vmo åhUmcm, ""Ag§ H$m` H$aVm ? _r H$emcm Amho BWo ! Úm Vo {~c. AmÎmm ^ê$Z
{Vcm OmJ Amcr. KamV gd©Ì Vmo gwJY§ XadiV hmoVm. Vr AmVm nyUn© Uo OmJ¥VmdñWoV `oVmo !''
hmoVr Varhr gwJY§ OmUdV hmoVm. {VZo KS>çmimV nm{hc§ Va nhmQ>M o o Mma dmOco hmoV.o {nVio {~c ^am`cm Joë`mda _r nwÝhm Amam_ H$am`cm _moH$im ! gX²Jêw $ gmo{`am
H$Xm{MV ZmZm Ü`mZmcm ~gco AgVrc, Ë`mZr EImXr gwdm{gH$ CX~Îmr cmdcr Agoc Agcm H$s Vmo Aem àH$mao gd© ^ma Amnë`m Im§Úmda KoV AgVmo hoM Iao !
åhUyZ Vr nmhÿZ Amcr, Va ZmZm AÚmn CR>cc o o ZìhVo. KamV Mmâ`mMo \y$chr ZìhVo. nU {VZo _cm ~hþYm g§gmamMr H$m_§ {eH$dm`Mm "nU'M Ho$cm Agmdm. EH$Xm
Varhr gH$mir 8 dmOon`ªV Vmo dmg XadiV hmoVm. _hmamOm§À`m ApñVËdmMr IyU _cm åhUmcr, ""Mcm ^mOr AmUm`cm !''
Ë`m§Zr {Vcm nQ>dZy {Xcr hmoVr. Ë`m_wio {VMo Am¡Xm{gÝ` Joco Am{U _ZmV ^{dî`m{df`r _r åhQ>c,§ ""Mcm Va Mcm ! Hw$R>o OmD$ `m ?'' Vr åhUmcr, ""nmë`m©cm XrZmZmW
{dœmghr {Z_m©U Pmcm. ZmQ>çJ¥hmOdi Amncr Zoh_rMr nS>di, dm§Jr, ^|S>r Aer ^mOr {_iVo. `oWo gmao
Vr Xwnmar 3 Vo 3 && Agm AYm© Vmg PmonVo. 1991 gmcr EH$ {Xdg PmonVo H$moUr {~Ja_amR>r cmoH$. `oWo H$mo~r-âcm°da {edm` H$mhr Zmhr. Voìhm {VH$S>Mo OmD$.''
amjgr eº$s nm` XoD$Z {Vcm JwX_ê$Z Q>mH$sV AmhoV Agm ^mg Pmcm. {Vcm YS> _r åhQ>c,§ ""Vo R>rH$ Amho. nU AmO AJXr _cmM Ji H$m KmcV Amhog ?''
AmoaS>Vmhr `oBZ© m, ~mocÊ`mMm à`ËZ Ho$cm Va OUy Or^ Q>miycm {MH$Q>cc o r, hmV nm` Ë`mda Vr åhUmcr, ""Vwåhmcm nU _mPo `oWo H$go hmc hmoVmV H$im`cm hd§ Zm !
hcdm`Mo ÌmU A§JmV Zmhr. Amncr A§{V_ K{Q>H$m Amcr Ago {Vcm dmQy> cmJco. XrZmZmWcm Om`M§ Va `oWZy gai ~g Zmhr. [ajmdmco `m`cm V`ma hmoV ZmhrV ! Q´>Zo Zo
VodT>çmV _hmamO VoWo Amco. Ë`m§Zr Amnë`m H$_§S>cVy Zy VrW© {VÀ`m A§Jmda qenS>c.o Om`M§ Va _cm gm§^miy H$s ^mOrMr {nedr gm§^miy ?''
Ë`m VrWm©À`m Amoë`m ñnem©Mr {Vcm Mm§Jcr OmUrd Pmcr Am{U _J {VÀ`mdarc _r AIoa {VÀ`m~amo~a ^mOr AmUm`cm Imcr CVacmo. g_moaM EH$ _mUyg [ajmVyZ
XS>nU hiyhiy H$_r Pmco. amjgr eº$tZr H$mT>Vm nm` KoVcm. na§Vw Varhr 3-4 {Xdg Imcr CVaV hmoVm. _r [ajmdmë`mcm {dMmac§, ""nmcm© BñQ> Mc|Jo Š`m ?''
{Vcm AñdñW dmQ>V hmoV.o Eadr amoO Vr ~m~m _hmamOm§À`m M[aÌmVrc EH$ AÜ`m` ""Š`m| Zht !'' Ag§ AmX~rZ§ åhUV Ë`mZo _rQ>aMm Xm§S>m Imcr AmoT>cm. ^mOr
dmMVo, Zm_ñ_aU H$aVo. na§Vw Ë`m 4-5 {XdgmV XodmH$S>o OmD$ Z`o, Zm_ñ_aU H$ê$ Z`o KoD$Z `oVmZm nwÝhm MQ>H$Z [ajm {_imcr.
Zì`m ndm©Mr gwédmV 99 100 && gX²Jwé-gmo{`am &&
nËZr åhUmcr, ""ho ~a§ Amho Vw_M§ ! Amåhr {ZKmcmo H$s AYm©-AYm© Vmg [ajm hmoV.§ Vo åhUmco, ""BW§ cm`H$s ZgUmao XmoZ-XmoZ JmS>çm CS>dVmhoV ! Am{U Vwåhmcm
{_iV Zmhr ! hþÁOV Kmcmdr cmJVo ! Vwåhr AgcmV H$s [ajmdmco EH$m nm`mda V`ma !'' EH$hr JmS>r ZH$mo ?'' nU _r Vmo àñVmd ZmH$macm.
_r åhQ>c,§ ""AJ gX²Jêw $ gmo{`am AgVmZm AmnUmcm H$m` H$_r Amho ?'' Ë`m§Mo {Ma§Ord {dH$mgamd `m§Zr AIoa 2-3 dfmªndy u S´>m`ìhagh JmS>r nmR>dcrM.
nwÝhm EH$Xm Ag§M Pmc§. Ë`m {Xder Amåhr "öfrHo$e'_YyZ ~mhoa nSy>Z ñdm_r _cm _mcdUH$aZo Vo H$idco. Voìhm _r Ë`m§Zm gm§{JVco H$s, JmS>r S´>m`ìha H$mhr ZH$mo.
g_W© _§{Xamn`ªV Amcmo Z Amcmo EdT>çmV dmcmdcH$agmho~m§Mm "{_Ìm' ZmdmMm EH$ _r KaÀ`m§Zm gm§{JVc§ H$s, JmS>r dmcmdcH$am§Zr {Xcocr Amho. Ë`m§À`mH$S>o nmhÿZ Vr
~§Jmcr ñZohr añË`mZo OmV hmoVm. Ë`mZo Amåhmcm nmhÿZ JmS>r Wm§~dcr. åhUmcm, AmnUmcm R>odyZ ¿`mdrM cmJoc. S´>m`ìha naV OmD§$ Xo. Amncm {Z:ñn¥hnUm
""Hw$R>o {ZKmcmV ?'' XmI{dÊ`mgmR>r Xwgè`mM§ _Z XwIdy Z`o. eodQ>r S´>m`ìhacm naV nmR>dcm.
^mOrÀ`m {neì`m XmIdrV _r åhUmcmo H$s, XrZmZmWcm OmVmo` ^mOr AmUm`cm.
Vmo åhUmcm, ""dm dm ! _r {VH$S>M o OmVmo`. Mcm !'' ***
Ë`mZo Amåhmcm XrZmZmWcm gmoS>c§ Am{U Amnc§ H$m_ CaHy$Z nwÝhm Kamn`ªV
gmoS>m`cm Amcm !
_mPr nËZr _w~§ B©cm EH$Q>çmZo g§gmamMr O~m~Xmar aoQ>rV hmoVr. Aem {H$aH$moi ^dì`mK«| Kmby{Z CS>r & JmodËgmg VS>mVmoS>r &
AS>MUr, Ìmg AgVmVM. nU {VZo Amho Ë`mV g_mYmZ _mZyZ, _hmamOm§À`m Ho$br XoImo{Z grK« gmoS>r & Vmo gÒþé OmUmdm &&
^{dî`dmUrda nyU© {dœmgyZ g§gma Ho$cm. dmcmdcH$agmho~m§Mo _mÂ`mda ào_ hmoVM o . *
Vohr _mÂ`m gm§gm[aH$ AS>MUr gmoS>dÊ`mgmR>r Xj AgV. EH$Xm Ë`m§À`m cjmV Amc§ àmUr _m`mOmit n{S>bo & g§gmaXw:Io XwIdbo &
H$s _r _w§~B©cm `oVmo, Voìhm A_moc H$m|S>H$a `m§MoH$Sy>Z ìhr. gr. Ama. AmUyZ Hw$Qw>§~r`m§Zm Eogo OoU| _wº$ Ho$bo & Vmo gÒþé OmUmdm &&
{MÌnQ> XmIdVmo. {MÌnQ>Jh¥ mV OmD$Z {MÌnQ> nmhUo eŠ` hmoV Zgo. _wcm§Zmhr `m
*
Jmoï>r AYyZ_YyZ hì`m AgVmV.
EH$Xm nwÊ`mcm AgVmZm H$_coeZo AmJ«h Ho$cm åhUyZ KamOdirc Mm¡H$mV OmD$Z, dmgZmZXr_hmnwat & àmUr ~wS>Vm§ ½bm§Vr H$ar &
JUnVrÀ`m H$m`©H$« _mMo doir "O§Ora' {gZo_m Vmg^a nm{hcm hmoVm. Xwgè`m {Xder VoWo CS>r Kmby{Z Vmar & Vmo gÒþé OmUmdm &&
H$_coe AmOmo~m§Zm A{_Vm^À`m "\$mBqQ>J'Mr Z¸$c H$ê$Z XmIdÊ`mV a§JyZ Jocm *
hmoVm. ho {ZamJg AmZ§XmMo jU chmZnUrM AZw^dm`Mo AgVmV !
Omo H$moUr kmZ~moYr & g_yi A{dÚm N>Xo r &
dmcmdcH$agmho~m§À`m cjmV Amë`mda Ë`m§Zr cJoM {dXoer ~ZmdQ>rÀ`m Am`mV
B§{Ð`X_Z à{VnmXr & Vmo gÒþé OmUmdm &&
dñVyÀ§ `m XwH$mZmV OmD$Z EH$ ìhr. gr. Ama. IaoXr Ho$cm Am{U Kar nmR>dZy {Xcm.
dmcmdcH$agmho~m§M§ ì`{º$_Îd CXma hmoV§. Ë`m§M§ XmV¥Ëd H$Um©cm cmOdUma§ hmoV§. *

Ë`m§M§ _mÂ`m AS>r-AS>MUtH$S>o ~maH$mB©Zo cj Agm`M§. EH$Xm dmcmdcH$agmho~ doXemñÌ _hmZw^md & nmhmVm§ `oH${M AZw^d &
åhUmco H$s, A§Yao rcm Vw_À`m KaÀ`m _§S>itÀ`m dmnamgmR>r _r EH$ JmS>r XoVmo. Hw$R>§ Vmo[M `oH$ Jwéamd & EoŠ`ê$n| &&
Om`M§ Pmc§ Va Ë`m§Mr \$ma n§MmB©V hmoV.o Vo _cm _mhrV Pmcoc§ hmoVM § , Varhr _cm _ g_W© am_Xmg
JmS>r ñdrH$maUo `mo½` dmQ>Zo m. {edm` nËZrcmhr Vo AmdS>Uma Zmhr, ho _cm nyU© _mhrV

Zì`m ndm©Mr gwédmV 101 102 && gX²Jwé-gmo{`am &&


{_imcoco AmhoV. Ë`mcm BcoŠQ´>m{° ZŠg, _oH$° {ZH$c Aem H$moUË`mhr Mm§Jë`m emIoV
àdoe {_ioc; na§Vw Vmo Q>Šo ñQ>mB©ccm àdoe _mJVmo`. AmnU H$m` H$aVmo ho Ë`mcm g_OV§`
Zm ?'' nËZrZo gm§{JVc§ H$s, hm {ZU©` Amåhr {dMmanydH© $ KoVcocm Amho. _J Ë`m§Zr
\$m°_© ^ê$Z KoVcm Am{U H$_coe \$º$ 250 én`o dm{f©H$ \$s ^ê$Z B§{O{ZAa Pmcm.
Am_À`m doirgwÕm EdT>rM \$s hmoVr. H$m°cO o Mr Mmahr df} Vmo `w{Zìh{g©Q>rV n{hcm
""_rM Vwcm hmH$m _marV hmoVmo !'' Amcm. nwT>o Ë`mcm ìhr.Oo.Q>r.Am`._YyZM E_.Q>Ho $. H$am`M§ hmoV.§ _r Ë`mcm gwMdc§
H$s, E_.Q>Ho $. hmoD$Z coŠMaa dJ¡ao hmoÊ`mnojm Vy B§S>ñQ´>rV Om. VoWo H$aÊ`mgmaI§ ~a§M
OmJoMm {ZU©` _hmamOm§Zr Agm VS>H$m\$S>H$s ~Xccm Am{U nwÊ`mEodOr _mPo H$mhr Amho. _°ÝMoñQ>>a `w{Zìh{g©Q>rV EH$ 2 dfm©Mm H$mog© hmoVm. Ë`mÀ`mgmR>r Ë`mZo AO©
{~èhmS> _w~§ B©cm H$aÊ`mMo R>aco. dmcmdcH$agmho~m§Mm g_W©ZJa_Ü`o Omo àH$ën Mmcy Ho$cm Am{U Ë`mMr H$mogg© mR>r {ZdS> Pmcr. nU XmoZ dfmªMm \$sgh 15 Vo 16 hOma
hmoVm, VoWo EH$ âc°Q> Ë`m§Zr KmB©KmB©Zo V`ma H$ê$Z KoVcm Am{U 6 OyZ 1981 amoOr nm¢S> åhUOo VËH$mcrZ {d{Z_` Xamà_mUo gw_mao 8 cmI én`o EdT>m IM© Ano{jV
gmVmè`mhÿZ Am_M§ gd© Hw$Qw>~§ A§Yao rcm Zì`m OmJoV "öfrHo$e'_Ü`o amhm`cm Amc§. hmoVm. _mÂ`mOdi 8000 én`o XoIrc ZìhVo. Voìhm Ë`mZo AmnU n¡emA^mdr àdoe
gma§ H$mhr gwairVnUo `moOë`mà_mUo KS>md§ Vg§ KS>V hmoV.§ Ia§ Va Am_À`m _ZmV KoD$ eH$V Zgë`mMo _°ÝMoñQ>a `w{Zìh{g©Q>rcm H$i{dco. Voìhm VoWrc "hoS> Am°\$ X
^{dî`mMr H$moUVrM {Z{üV `moOZm ZìhVr, H$gcm AmamIS>m ZìhVm. _hmamOm§À`m {S>nmQ>_© Q| >'Zo 1500 nm¢S> H$_r H$aÊ`mM§ AmœmgZ {Xc§ Am{U H$mogc © m Oê$a `o Ag§
_ZmV _mÌ Vmo Agmdm. H$maU gma§ H$mhr doiÀ`m doir H$moUVrhr AS>MU Z `oVm nma H$idc§ . na§ V w Varhr hm IM© Am_À`m AmdmŠ`m~mho a Mm hmo V m. Ë`m_w i o
nS>V hmoV.§ _w~§ B©V _wcm§Zm emioV XmIc H$aUo H«$_àmá hmoV.o _mPr nËZr A§Yao rÀ`m EZ.Am`.Q>r.Am`.B©.À`m ({ZQ>r) Am°naoeZ _°ZoO_|Q> `m H$mog©À`m àdoe narjogmR>r
{dÚm{dH$mg emioV Jocr. VoWo _wcJr Xrár {hcm dmcmdcH$agmho~m§À`m _XVrZo ghOnUo ~gcm Am{U Ë`mcm Ë`m narjoV Mm§Jc§ `e {_imc§ Am{U `m H$mogg© mR>r Ë`mMr {ZdS>
àdoe {_imcm. H$_coecmhr Mm¡WrV àdoe {_imcm. H$_coeÀ`m e¡j{UH$ àJVrMm Pmcr.
AmcoI ~{KVcm H$s dmQ>V§ _hmamOm§Zr _w~§ B©cm {~èhmS> H$am`cm cmdyZ àJVrMo EH$ "{ZQ>r'Mm àdoe åhUOo hm°ñQ>occm amhU§ Amdí`H$M hmoV§. _J hm°ñQ>oc_Yrc
{demc XmcZM Ë`mÀ`mgmR>r CKSy>Z {Xco. `WmdH$me _wcJr Mm§Jë`màH$mao Xhmdr OrdZmcm Amdí`H$ Ë`m gJù`m dñVy§Mr H$_coe d _r ~gyZ `mXr Ho$cr; AJXr
CÎmrU© Pmcr. _w~§ B©À`m H$mhr cmoH$m§Zr {VÀ`m H$m°cO o À`m àdoemgmR>r _XV H$am`cm ~mXcr, Vm§ã`m, Q>_aocnmgyZ XmT>rM§ gm_mZ, Amagm, JOamM§ KS>çmi dJ¡ao gd© dñVy
Q>mimQ>mi Ho$cr. _mÌ {Vcm {VÀ`m JwUm§À`m Omoamda ^dÝg H$m°cO o _Ü`o ghO àdoe KoD$Z Pmë`m. _J A_moc H$m|S>H$a `m§À`m JmS>rV gd© gm_mZ KmcyZ Amåhr Ë`mÀ`m
{_imcm. hm°ñQ>c
o da Jocmo. {enm`mH$Sy>Z Imocr ñdÀN> H$ê$Z Vmã`mV KoVcr Am{U _J H$_coeMm
H$_coecm Xhmdrcm 90 Q>¸$o JwU {_imco. Ë`m_wio Ë`mÀ`m~m~VrV H$moUVrM {Zamon KoD$Z {ZKmcmo. AmB©dJo im H$YrM Z am{hcoë`m H$_coecm `m doir WmoS>§ ^ê$Z
AS>MU ZìhVr. Ë`mcm nmc} {Q>iH$ {dÚmc`mV AH$amdrgmR>r àdoe {_imcm. Ë`mcm Amc§. Amåhr Kar Amcmo. amÌr 11 dmOVm H$_coe Kar naV Amcm. Ë`mcm ~KyZ
hdm hmoVm Vmo BcoŠQ´>m{° ZŠg {df`hr {_imcm. ~mamdrcm Ë`mcm 94 Q>¸$o JwU {_imco. Amåhr M{H$VM Pmcmo. naV H$m Amcmg {dMmac§ Va åhUmcm ""ho ñdmWu OJ Amho.
_r B§{O{ZA[a¨Jcm àdoe ¿`m`cm EH$Q>mM Jocmo hmoVmo. Ë`mà_mUo Ë`mcmhr nmR>dcm. gJio cmoH$ ñdmWu AmhoV. `oWo _cm amhm`cm O_Uma Zmhr.''
JwUdÎmm `mXrà_mUo Ë`mcm "ìhr.Oo.Q>r.Am`.'_Ü`o àdoe {_iV hmoVm. Vmo EH$Q>mM Xwgè`m {Xder gH$mir nwÝhm _r Am{U A_moc Ë`mcm KoD$Z hm°ñQ>c o da Jocmo. VoWo
Jocm Va H$m°cO o Mo cmoH$ åhUmco H$s, nmcH$m§Zm KoD$Z `o ! åhUyZ _J nËZr Ë`mÀ`m~amo~a EH$ _mcdUr {enmB© hmoVm. Ë`mÀ`mer _mcdUrV ~moccmo. Ë`mcm 100 én`o ~jrg
ìhr.Oo.Q>r.Am`.cm Jocr. Vo cmoH$ {Vcm åhUmco, ""Vw_À`m _wcmcm CËH¥$ï> _mŠg© {Xco Am{U ""_mÂ`m _wcmcm n{hco XmoZ-VrZ {Xdg gm§^mi,'' Ag§ Ë`mcm gm§{JVc§.
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 103 104 && gX²Jwé-gmo{`am &&
XmoZ {Xdgm§Zr Vmo éioc. gdmªZmM KaMr AmR>dU `oV.o _cm nU `oV hmoVr. Voìhm EH$Xm Vo ghO ~mocU§ AmR>dV§.
H$m éicm H$s _J H$mhr àý `oUma Zmhr hm _mPm A§XmO ~amo~a R>acm. Ë`mZo nwT>rc EH$m dfu {XdmirÀ`m gwÅ>rV H$_coe Am{U Xrár Ë`m§À`m AmB©gmo~V nwÊ`mcm
XmoZ df} hm°ñQ>co _Ü`o ì`dpñWV H$mT>cr. _°ZO o _|Q>M§ {ejU nyU© hmoVmM Ë`mcm ~m°å~o Amcr hmoVr. Vr gd© naV {ZKmcr Voìhm _hmamO åhUmco, ""Vwåhmcm Om`cm haH$V
S>mBªJ_Ü`o ZmoH$ar {_imcr. nwT>o Šc°[aEÝQ>, J«m{g_ Aem H§$nÝ`mVyZ Ë`mZo ZmoH$ar Ho$cr. Zmhr. H$_coe amh§ÿ Xo ! ~m~m§Mm CËgd Pmcm H$s Vmo `oB©c. Ë`m dfu CËgd, gwÅ>r
nU Ë`m VWmH${WV Cƒ^«y cmoH$mV Vmo _ZmnmgyZ EH$ê$n Pmcm Zmhr. Ano`nmZ, g§në`mda 5-6 {Xdgm§Zr `oV hmoVm. emim ~wS>c o Ag§ åhUVmM Vo åhUmco 5-6 {Xdg
A^ú`^jU Agë`m Jmoï>rV Ë`mcm ag ZìhVm. gai_mJm©Zo OmUmam H$_coe hm Ë`m§Zm emim MwH$ë`m_wio H$mhr hmoV Zmhr !'' _J H$_coe nwÊ`mcm CËgd g§nno `ªV am{hcm.
AS>MUrMm dmQy> cmJcm Am{U H$_coecmhr VoWo JwX_aë`mgmaI§ dmQ>m`M§. _hmamOm§Zr Ë`m doir Ë`mcm IoiÊ`mgmR>r ~°Q>, ~m°c AmUyZ {Xcm hmoVm. `oVmZm H$_coeZo
Z§Va Vmo "èhmo{S>>Amo Ho${_H$ëg'_Ü`o Jocm. Ë`m§À`m "X{jU Am{e`m' {d^mJmMm ñdoQ>a AmUcm ZìhVm åhUyZ Mm§Jcm 95 én`m§Mm ñdoQ>ahr Ë`mÀ`mgmR>r IaoXr Ho$cm.
Vmo _mH}$qQ>J _°ZOo a hmoVm. Ë`mÀ`m ì`dñWmnH$s` H$m¡eë`m_wio H§$nZrZo hr O~m~Xmar hr Jmoï>r gw_mao 25 dfmªndy uMr !
Ë`mÀ`mda gmondcr. H$m_m{Z{_Îm Ë`mcm OJ^a {\$amdo cmJVo. na§Vw AJXr 15-15 EH$Xm _hmamOm§g_doV _r, _mYdamd Am{U nmÜ`o Ago {VKo OU H$mhr ~mocV
{Xdgm§Mm Xm¡am Agcm Var ImÊ`m{nÊ`mMo Ë`mMo {Z~ªY Vmo H$Q>mjmZo nmiVmo. Ë`mÀ`m ~gcmo hmoVmo. _hmamO åhUmco, ""Amnë`m `m g§ñWoÀ`m ngmè`mM§ nwT>o H$m` H$am`M§ ?''
VÎd{Zð> dmJUwH$sMo èhmo{S>>Amo_Ü`o _mÌ H$m¡VHw $M Pmco. Ë`mZ§Va Vmo "c°ÝŠgog (B§{S>`m)' _r åhQ>c§ H$s, ho gma§ dm_Zamd Omoer `m§Zm Úm`M§ Am{U _moH$i§ ìhm`M§ ! _hmamO
`m H§$nZrV A{YH$ O~m~XmarÀ`m OmJoda {Z`wŠV Pmcm. gÜ`m Vmo "_°Z nm°da gpìh©ggo åhUmco H$s, A{O~mV Zmhr ! H$m` H$am`M§ gm§Jy ? ho _r H$_coeÀ`m ZmdmZ§ H$aUma
(B§{S>`m) àm. {b.' `m H§$nZrV H$m`©aV Amho. Amho !
H$_coeM§ `e ho Ë`mÀ`m Hw$emJ« ~w{Õ_ÎmoM§ Am{U _ohZVrM§ \$i AmhoM. na§Vw _hmamOm§Zr Ag§ Oar åhQ>c§ Agc§ Var _cm ho `mo½` dmQ>V Zgë`m_wio _r
_hmamOm§Mm daXhñV gX¡d Ë`mÀ`mda Amho. Ë`m~m~VrV Ë`m Ñï>rZ§ H$moUVrhr nmdc§ Q>mH$cr ZmhrV Am{U _r Vgo H$am`À`m ~mOyMm
EH$Xm ~m~m _hmamOm§À`m O`§Vrcm Vmo Amcocm hmoVm. Ë`mcm _w~§ B©hZÿ H$moUm~amo~a Zmhr.
Var `md§ cmJo. H$maU Kar ZmZm, AmB© Agë`m_wio _mÂ`m nËZrcm nwÊ`mcm CËgdmcm Z§Va dfm©^amVM H$YrVar _cm nhmQ>o EH$ ñdßZ nS>c.§ ñdßZmV EH$ _mUyg Amcm
`oU§ O_V Zgo. {Vcm Vg§ _mhoarhr OmU§ \$mag§ O_m`M§ Zmhr. H$Yr YmadmS>cm Om`M§ Am{U _cm åhUmcm VwÂ`m _wcmcm _r KoD$Z OmUma Amho. _r åhQ>c§ _r H$mhr Vwcm
Pmc§M Va AmB©-d{S>cm§Mr ì`dñWm ~{hUtH$S>o H$am`Mr Am{U 7-8 {XdgmV naV Wm§~dy eH$V Zmhr. Vo _mÂ`m hmVmV Zmhr. _mÌ Vy _hmamOm§Zm {dMma Am{U Vo åhUmco
`m`M§. Ë`m_wio H$_coe EH$Q>mM _w~§ B©hZÿ `m`Mm. O`§VrM§ H$sV©Z ZwH$V§M AmQ>mno c§ Va KoD$Z Om. ñdßZmZo _r WmoS>m H$miOrV nS>cmo hmoVmo. na§Vw Varhr _hmamOm§Odi
hmoV.§ Ë`m doir H$_coe daVr hZw_mZmMr _yVu Amho VoWo IoiV hmoVm. Voìhm Vmo 9-10 Ë`m{df`r H$mhr ~moccmo _mÌ Zmhr. Ë`mM {Xder d. {^. hf} nhmQ>o 5 && Vo 6 dmOVmM
dfmªMm Agoc. _hmamOm§Zr Ë`mcm nmhÿZ Amnë`m Jù`mVrc hma H$mT>cm Am{U Ë`mÀ`m _§{XamV Amco. Vo _§{XamVrc {cImUmM§ H$m_ H$arV. Ë`m§Mr nËZr njmKmVmZo AmOmar
Jù`mV KmVcm Am{U åhUmco, ""`mcm Am`wî`mV H$m` Úm`M§ Amho Vo AmVm _r XoD$Z hmoVr. Kar {VM§ gd© ì`dpñWV H$ê$Z Vo gH$mir 8 dmOVm _§{XamV `oV Vo gm`§H$mir
Q>mH$coc§ Amho. `m naV§ AmVm XoÊ`mM§ H$mhr doJi§ am{hcoc§ Zmhr. hm àgmX Ë`mcm 6-6 && n`ªV Agm`Mo. Vo Amco Voìhm _hmamO d _r Mhm KoV hmoVmo. hf}Zm Mhm {Xcm.
OÝ_^a Cn`moJr nS>c o . ~mH$s H$mhr Zmhr.'' _hmamOm§Zr Ë`mcm Ho$di \w$cm§Mm hma Voìhm Vo WmoS>çm H$miOrÀ`m ñdamV Ë`m§Zm amÌr nS>coë`m ñdßZm~Ôc gm§JV hmoVo.
KmVcm ZìhVm Va Vr Ë`mMr H$dMHw$§ S>cM o hmoVr. Ë`mÀ`m ajUmMr {Oå_m _hmamOm§Zr ñdßZmV, hf} EH$m ~¡cJmS>rVyZ H$moR>Vo ar OmV hmoV.o Ë`m§Zm dmQ>Vo EH$m {d{harda _hmamO
ñdV:À`m Im§Úmda CMccr hmoVr. Ë`m doir Ë`m§À`m H¥$VrMo _cm nyUmªemZo AmH$cZ S>moUrVrc nmUr ^S>m^S>m A§Jmda AmoVyZ KoVmZm {Xgco. Ë`m§Zm nmhÿZ hf} JmS>rVyZ
Pmcoc§ Zgoc nU nwT>o OoìhmOoìhm àË`` Amcm VoìhmVoìhm _cm Vmo àg§J Am{U _hmamOm§Mo CVaco Am{U Ë`m§Zr _hmamOm§H$S>o OmD$Z {dMmaco, ""_hmamO, AmnU W§S> nmÊ`mZo
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 105 106 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Am{U `oWo Aem Adoir Am§Kmoi H$m H$aVm` ?'' Va _hmamO KimKim aS>m`cmM _r Vwåhmcm \$moZ H$ê$Z ~mocmdrZ. VwåhrM Ë`m§Zm ho gm§Jm.
cmJco Am{U åhUmco, ""Aao, AemoH$Mm _wcJm Jocm ! Vwåhmcm _mhrV Zmhr ?'' Ë`m nwT>o _r _w~§ B©cm Jocmo AgVmZm ho cmoH O_yZ Am_À`m Kar Amco. _mÌ H$mhr Z
ñdßZmZo hf} PmonVo Zy IS>~Sy>Z OmJoM Pmco Am{U Ë`m {Xder cdH$a _§{XamV ho ñdßZ ~mocVmM \$º$ Mhm {nD$Z {ZKyZ Joc.o _r nËZrcm {dMmac§, ""ho cmoH$ H$emgmR>r Amco
gm§JÊ`mgmR>r Amco. hmoVo ?'' Voìhm {VZo gd© h{H$H$V gm§{JVcr. _r åhQ>c,§ ""_J AmÎmm Z ~mocVmM H$m
Ë`mM {Xder _§{XamVrc EH$ dm°M_Z nhmQ>no hmQ>o AMmZH$ ~oeÕ w Pmcm hmoVm. Joco ?'' Vr åhUmcr, ""Vwåhmcm gm§Jm`Mo Y¡`© Hw$UmcmM Pmco Zmhr.'' _mÂ`m
Xwgè`m dm°M_ZZo Ymdni H$ê$Z gdmªZm ~mocmdco. _J _hmamOm§Zr VmË`m OmoetZm Ë`m ZmVodmBH$m§H$S>o \$magm _r OmV Zmhr. Vohr _mÂ`mH$S>o \$mago `oV ZmhrV. na_oœamZo
dm°M_Zcm S>mŠ° Q>a H$m_Vm§H$S>o Ý`m`cm gm§{JVc§. VmË`m Ë`mcm [ajmV KmcyZ KoD$Z CnmYr H$_r Ho$cr. _cm `mMr I§V dmQ>V Zmhr. _r _w§~B©cm Joë`mda EH$XmVar
Joco. dmcmdcH$agmho~m§À`m Kar OmD$Z `oVmo. _hmamOm§Zr _cm Vgo gm§{JVcoco Amho. _mÌ
S>m.° H$m_Vm§Zr Ë`mcm Vm~S>Vmo~ ggyZ_Ü`o hcdm`cm gm§{JVc§. Ë`mà_mUo VmË`m§Zr AÝ` gd© ZmVog~§ Y§ m§À`m CnmYr H$_r Pmë`m. CnmgZm dmT>cr H$s CnmYr H$_r hmoV
Ë`mcm ggyZ_Ü`o XmIc Ho$cm. gH$mir 7 dmOVm Ë`m§Mm \$moZ Amcm H$s Ë`mÀ`m OmVo.
_mZoMr era VwQ>cr Amho Am{U Ë`mMr àH¥$Vr J§^ra Amho. Z§Va AmR> dmOVm VmË`m§Mm _hmamOm§Zr Xoh R>do Ê`mnydu H$mhr {Xdg Ë`m§À`m Vm|S>r WmoS>r\$ma {Zadm{ZadrMr
\$moZ Amcm H$s Vmo Jocm ! ^mfm `oV hmoVr. Amnë`m AZoH$ {Zpñg_ ^º$m§Mr Zmd§ KoD$Z Vo H$mhr {df` ~mocm`Mo,
hf]~amo~a ~mocV AgVmZmM gmYmaUnUo hm \$moZ Amcm hmoVm. WmoS>§ BH$S>M§ {VH$S>M§ ""_mYd Zm ? Ë`mcm EH$ _wcJm Amho. EH$ _wcJr Amho. Ë`mcm H$mhr H$_r nS>Uma
~mocU§ hmoV`§ EdT>çmV _hmamO hf}Zm åhUmco, ""H$m` ao ? Vy H$m` åhUV hmoVmg ? Zmhr. AemoH$Mm EH$ _wcJm Amho. _mÌ Ë`mM§ Am`wî` amIÊ`mM§ H$m_ _cm H$amd§
AemoH$Mm _wcJm Jocm Ag§ ñdßZ nS>c§ ? Aao AemoH$, Kar \$moZ H$ê$Z Mm¡H$er H$a cmJUma Amho !'' _hmamO Ë`m doir Ag§ dma§dma åhUmcoco AmhoV Am{U Ë`m§Zr Ë`mMr
Zm !'' _r Kar \$moZ Ho$cm Voìhm nËZr åhUmcr H$s, H$_coe gH$mir Zoh_rà_mUo CRy>Z à{MVr Amåhm Hw$Qw>~§ r`m§Zmhr doi `oVmM {Xcocr Amho.
6 && dmOVm emioV Jocm Amho. Voìhm _hmamO hf}Zm åhUmco, ""~Km ! Hw$R>§ H$m` Pmc§` ! _mPr _wcJr Xrár 1993 À`m Xaå`mZ _cm gmaIo \$moZ H$ê$Z "H$_coeH$S>o cj
Vwåhmcm H$gcrVar ñdßZ§ nS>VmV !'' Ë`m {Xder Vmo {df` VoWM o g§ncm. R>do m' Ag§ AJXr H$mHw$iVrcm `oD$Z gm§Jm`Mr. Ë`m Xaå`mZo {Vcm dma§dma ñdßZmV
nwT>o EH$Xm _hmamO _cm ~mocVm~mocVm åhUmco H$s, Vw_À`m KamÊ`mV _mZoMr era H$_coecm AnKmV Pmcm Amho, Ag§ Ñí` {Xgm`M§. Ë`m_wio Vr \$ma AñdñW Pmcr
VwQ>yZ _¥Ë`y `oÊ`mMo AZoH$ àH$ma Pmco AmhoV. Ë`m doir _cm `m àg§JmMo ñ_aU Pmco. hmoVr. {Vcm Amnë`m ^mdm{df`r A{Ve` H$miOr dmQ>V hmoVr. Am{U _r ho gma§
Vmo dm°M_Zhr _mZoMr era VwQ>yZM _¥Ë`y_I w r nS>cm hmoVm Am{U _J _cm _hmamOm§Zr Ho$di EoH$y Z gmoS>yZhr XoD$ eH$V ZìhVmo.
Am_À`m gd© Hw$Qw>§~m^modVr C^macoc§ H¥$noM§ A^oÚ H$dM OmUdc§ Am{U Ajae: _mPr nËZr Am{U _wcJr `m XmoKtZmhr ^{dî`mVrc ~è`mdmB©Q> KQ>Zm§Mr AmYr
_cm J{hdê$Z Amc§. Mmhÿc cmJV Ago. Ag§M EH$Xm _mPr nËZr gm`§H$mir 4 À`m gw_mamg Kar Mhm H$arV
_r _§{XamV amhÿ cmJcmo hr Jmoï> _mÂ`m H$mhr ZmVodmBH$m§Zm AmdS>cr Zmhr. Ë`m§Zr hmoVr. {Vcm Am_Mm ^mMm àgmX ^S>^S>o hm Q´>H$Imcr gmnS>Vmo` Ag§ Ñí` EH$ jU^a
_mÂ`mer g§~Y§ VmoS>m`Mo R>adco. EHo$ {Xder _r gH$mir _hmamOm§Zm Z_ñH$ma H$am`cm CKS>çm S>mù o `m§g_moa {Xgc§. Vr {dcjU AñdñW Pmcr. amÌm¡ àgmX Am_À`m Kar
Jocmo. Vo Jdir Q>mno r KmcyZ A§WéUmda ~gcoco hmoV.o _r Z_ñH$ma Ho$cm, Voìhm Vo _mPo A§Yao rcm Amcm. Vmo ^`§H$a AñdñW Pmcocm hmoVm. gm`§H$mir Vmo IamoIaM Q´>H$Imcr
XmoÝhr Im§Xo Yê$Z åhUmco, ""Aao gJio {damoYmV Joco åhUyZ H$m` Pmc§ ? _r VwÂ`m~amo~a gmnS>V hmoVm. na§Vw Amü`©H$maH$arË`m ~Mmdcm hmoVm Ago Ë`mZo gm§{JVco. Vmo AmR>
Amho Zm ?'' Am_À`m H$mhr ZmVodmBH$m§Zr nËZrcm Am_À`m Kar OmD$Z CnXoe Ho$cm. {Xdg Am_À`mH$S>o am{hcm Am{U _J Vmo hiyhiy Ë`m YŠŠ`mVyZ gmdacm. Xrár qH$dm
""VwÂ`m Zdè`mcm naV ~mocmdyZ Ko'' Agm AmJ«h Yacm. Vr åhUmcr H$s, Vo Amco H$s {VMr AmB© `m§Zm OmUdUmao ^{dî`H$mcrZ KQ>Zm§Mo g§H$o V Xwcj © H$aÊ`mgmaIo H$YrM
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 107 108 && gX²Jwé-gmo{`am &&
ZgVmV. Ë`m_wio H$_coeÀ`m ~m~VrV XrárMo `oUmao \$moZ WmoS>o AñdñW H$aUmaoM hmoV.o hmoV.o åhUOo gËnwéfgodM o o _moR>o g§{MV Ë`m Hw$Qw>~§ mMo JmR>rg Amho. Voìhm ~m~m _hmamOm§Mr
na§Vw _hmamOm§Mo H¥$nmN>Ì cm^coë`m H$_coeMr H$miOr H$am`cm _hmamOM g_W© godm Ho$coë`m Hw$Qw>~§ mer Am_À`m Hw$Qw>~§ mMm g§~Y§ Owimdm hr JwéH¥$nmM hmoVr.
AmhoV hm {ddoH$hr _Zmcm hmoVmM Am{U EH$ {Xdg Ë`mMr à{MVrhr Amcr. Am_À`m _wcrcm c¾mZ§Va AnË` àmárgmR>r WmoS>r dmQ> nmhmdr cmJcr. Zm_d§V
Amnë`m H$m`Zo{Q>H$ ñHy$Q>adê$Z Am_À`m gmogm`Q>rVyZ ~mhoa nS>V AgVmZmM S>mŠ° Q>am§H$Sy>Z C^`Vm§Zr VnmgUr H$ê$Z KoVcr. na§Vw XmoKm§Vhr H$mhrhr Xmof Zmhr AgmM
H$_coeÀ`m ñHy$Q>acm EH$m _méVr JmS>rZo YS>H$ {Xcr Am{U ñHy$Q>aMo nwT>Mo MmH$ _moS>c.o {Zdm©im Ë`m§Zr {Xcm. Voìhm {VZo ñd`§ñ\y$VuZo XÎm OÝ_mÜ`m` dmMm`cm KoVcm Am{U
_mÌ H$_coe `m AnKmVmVyZ gwIê$n ~Mmdcm. gmY§ IaMQ>cg§ Õ w m Zmhr ! hr Ho$di AënmdYrM {VMr godm \$imcm `oD$Z {Vcm _wcJr Pmcr. hr _wcJr IamoIa X¡dr
_hmamOm§MrM H¥$nm ! àgmX Amho Ago AmOMr {VMr àJVr nmhVm åhUmdo cmJoc. A{Ve` Hw$emJ« ~w{Õ_ÎmoMo
_hmamOm§Zr ho H¥$nmN>Ì _mÂ`m gd© Hw$Qw>~§ mda Yac§ Am{U Vohr Ho$di g§H$Q>mVyZ OÝ_OmV daXmZM KoD$Z Vr Amcr Amho. AmO Vr AH$am> dfmªMr Amho. nU `m EdT>çm
gwQ>H$m H$aÊ`mEdT>§M _`m©{XV Zìho; Va Amåhm Mm¡Km§Zmhr kmZàmár XoUo hr Ë`mMr Aënd`mV {VZo {d{dY {df`m§darc AZoH$ nwñVH$m§Mo nmam`U H$ê$Z Q>mH$co Amho.
Am_À`mdaMr _hÎm_ H¥$nm Amho. EImÚm Hw$Qw>~§ mVrc gd©À`m gd© _mUgm§Zm Amnë`m {VMm XodmH$S>o AmoT>m Amho.
A_¥Vñnem©Zo kmZàmár XoUo hr AmOÀ`m H$mimVrc Anyd© AerM ~m~> Amho, Ago øm gd© gm§gm[aH$ h{H$H$Vr `oWo {dñVmamZo Z_yX H$aÊ`mMm _mPm EdT>mM hoVy Amho
AÝ` CXmhaU Zmhr. H$moUmcm Ë`mV AmË_àm¡T>rMm dmg `oBc © . na§Vw _mÂ`m gX²Jêw $§ Mm H$s, _mÂ`m gX²Jêw $§ Zr H$YrVar _mÂ`m Ahmo^m½`m_wio _cm "Amncm' _mZcm Am{U Ë`m
_moR>no Um gdmªZm {dXrV ìhmdm åhUyZ, AmË_àm¡T>rÀ`m AmamonmMm YmoH$m nËH$ê$Zhr _r ho jUmnmgyZ _mPr, _mÂ`m gmè`m Hw$Qw>~§ mMr gd© O~m~Xmar Amnë`m g_W© hmVmV KoD$Z
gd© H$WZ H$arV Amho. _cm KS>{dcm ho gdmªZm ZrQ>nUo H$imdo.
_mPm _wcJm H$_coe `mcm ñdßZmV AZoH$ doim ~rS>H$a _hmamOm§Mo Xe©Z hmoV.o {S>g~| a 1987 _Ü`o _cm nS>cc o o EH$ {dcjU ñdßZ OoìhmOoìhm AmR>dVo VoìhmVoìhm
{h_mc`mÀ`m Vnmo^_y rV ~rS>H$a _hmamO AmgZñW hmoD$Z Ü`mZYmaUm H$arV AmhoV Ë`mVrc àË`oH$ jU _cm AmOhr nyU©nUo, Vnercdma AmR>dVmo. g^modVr AWm§J
Am{U g_moa H$_coehr Ü`mZmcm ~gcm Amho. Ü`mZYmaUm g§ndyZ ~rS>H$a _hmamO gmJa ngacocm Amho. {j{VOmn`ªV gd© {Xem§Zm {Zio{Zio nmUrM nmUr, hcŠ`m cmQ>mM § o
S>mi
o o CKS>VmV Am{U Ë`m§À`m S>mù o `mVyZ AlwYmam dmhV AmhoV Aem Ame`mMr ñdßZo Va§J CR>VmhoV Am{U `m gmè`m ngmè`mV Q>r>M^a dmQ>Umè`m, EH$ Vam\$m dOm \$irda
Ë`mcm dma§dma nS>VmV.
_mÂ`m _wcrÀ`m c¾mMo doir _r AZoH$ ñWio nm{hcr AgVrc. \$º$ ewÕ
AmMaUmMm, {Zì`©gZr, gËerc VéU {Vcm OrdZgmWr åhUyZ {_imdm Aer Am_Mr
Anojm hmoVr. Ë`mMr gm§n{ÎmH$ pñWVr dJ¡ao Jmoï>r Jm¡U hmoË`m. na§Vw `m _m\$H$ AnojmM
AS>MUrÀ`m R>aV hmoË`m.
EH$Xm nam§Ono `m§Zr eaX amOJwê$ `m§À`m _wcmMo ñWi gwM{dco. Am_À`m
~mimgmho~ H$mOaoH$am§Zr gd© _m{hVr H$mT>cr. _wcmcm MhmMogÕ w m ì`gZ Zmhr, AmMma
{dMma gmpÎdH$. Ë`mcm Ë`m doir 3-3 && hOma EdT>mM nJma hmoVm. nU _mÂ`m Ñï>rZo
Vmo Mm[aÍ`g§nÞ hmoVm Am{U Vo Ë`mMo gdm©V _moR>o Eoœ`© hmoV.o `m gdmªhZÿ hr EH$ Anyd©
`moJ åhUOo eaXamdm§À`m AmB©-d{S>cm§Zr IwÔ ~m~m _hmamOm§Mr \$ma godm Ho$cocr
hmoVr. ~m~m§Mr H$Ý`m {Z_©cmVmB© `m§Mo _mhoanU H$aÊ`mMo Anyd© ^m½` Ë`m§Zm cm^co
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 109 110 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_r Pmoncocmo Amho. gmo~V nËZr ~gcocr Amho Am{U OdiM XmoÝhr _wc§ H$_coe _r Ë`m§Zm åhQ>c§, ""hm n[aga _mÂ`m _m{hVrMm Amho. nwT>À`m Mm¡H$mV hm°Q>oc
Am{U Xrárhr VoWM o Pmoncocr AmhoV. dmè`m_wio nmÊ`mMo Vwfma _mÂ`m A§Jmda CS>VmhoV. Amho. VoWo Mm§Jcm Mhm {_iVmo. VoWo OmD$ `m.''
åhUyZ nËZr _cm (ñdßZmVrc) PmonVo Zy OmJo H$ê$Z åhUVo, ""Vwåhr {H$Vr H$mR>mda dPoH$mH$m åhUmco, ""N>o N>o ! `oWoM KoD$ `m Mhm !''
Pmoncm` ? A§Jmda nmUr CS>V`§ ! Vwåhr WmoS>§ BH$S>o gaHy$Z ¿`m !'' _r åhQ>c,§ ""Ahmo, Amncr Zm AmoiI, Zm XoI ! Vo _maVrc AmnUmcm Ag§
{VÀ`m AmdmOmZo _r OmJm hmoVmo. CRy>Z ~gVmo. AmOy~mOycm nmhVmo, Va gd©Ì KamV Kwgc§ Va !''
ngacoc§ ho nmUr Am{U Ë`m_Ü`o `m Q>rM^a \$irda _r Am{U _mP§ Hw$Qw>~§ . AmH$memV dPoH$mH$m åhUmco, ""AmV Va OmD$ `m !''
H$moR>o njr Zmhr. Odi H$moR>o 800-900 _¡cm§À`m n[aKmV O{_ZrMm VwH$S>m AgÊ`mMr Amåhr AmV Jocmo. ìham§S>çmV Ho$ZM§ \${Z©Ma _m§S>cc o § hmoV.§ nwT>o hm°c, ~mOycm
eŠ`Vm Zmhr. AmH$memV M§Ðhr Zmhr Am{U gy`©hr Zmhr. Ho$di H$miga H$aS>çm {H$MZ, gJi§ AJXr ñdÀN> ! AmoQ>çmda J°g, ~mOycm \«$sO. dPoH$mH$m Iyf hmoD$Z
àH$memZo gmao AdH$me ì`mnyZ Q>mH$coco Am{U H$moUrVar _cm Xyadê$Z ""AemoH$ ! åhUmco, ""d{hZr Vwåhr Mhm H$am ! `oWo gJir V`mar Amho.''
AemoH$ !'' Aer hmH$ _maVmo`. Amåhr ~mhoa Oam {gJaoQ> AmoT>V ~gcmo. _J Amåhr Mhm KoVcm. H$n~í`m {dgiyZ
_r nËZrcm åhQ>c,§ ""H$moUrVar hmH$ _maVmo` !'' R>do ë`m. AmoQ>m ñdÀN> H$ê$Z R>do cm. ZmhrVa _mcH$ Amë`mda Ë`mcm `oWo H$moUr dmdê$Z
Vr åhUmcr, ""_rhr _KmnmgyZ Ë`m hmH$m EoH$Vo` !'' Joc`§ ho g_Ooc Zm ! Am{U _J Amåhr ~mhoa {ZKmcmo.
Ë`m hmH$m§À`m {XeoZo Am_Mr \$ir Xa hmHo$cm WmoS>r-WmoS>r nwTo gaH$Vo` ! Amåhr g_moê$Z àË`j lrgX²Jêw $ ~m~m _hmamO g§W JVrZo `oV hmoV.o YmoVa, H$moQ>, Q>mno r
Ë`m hmH$m§À`m {XeoZo hmoUmam Am_Mm àdmg AJXr em§V _ZmZo AZw^dVmo` ! _ZmV n[aYmZ Ho$cocr Amho. Mohè`mda _§X hmñ`, hmVmV EH$ cm§~ {nedr Am{U N>Ìr Amho,
^rVrMm cdcoe Zmhr ! H$moR>o OmVmo` `m{df`r Ame§H$m Zmhr ! OUy Vmo gmam àdmg Am{U Vo `mM KamH$S>o `oV AmhoV Ago {Xgco.
EImXr {MÌ\$sV nmhmdr Vgm Amåhr A{cánUo nmhVmo`. _r åhQ>c,§ ""Aao, ho Amnë`m ~m~m§MM § Ka ! _J MhmM H$m` `oWo OodU Ho$c§
_cm OmJ Amcr Voìhm nhmQ>oMo Mma dmOco hmoVo Am{U _r _§{XamOdirc AgV§ Var ~m~m H$mhr amJmdco ZgVo !''
Am¡X~§w amImcr Pmoncocmo hmoVmo. nmM dmOVm _r gd© AmpÝhH$ CaHy$Z _hmamOm§À`m Xe©Zmcm dPoH$mH$mhr åhUmco, ""hmo ! ho ~m~m§MM § Ka !''
Jocmo. _r H$mhr ~moccmo ZìhVmo Var ñdßZ _ZmV KmoiV hmoVo Am{U _r H$mhr Ë`m{df`r `m ñdßZmMm AW© H$m` Ag§ _r _hmamOm§Zm {dMmac§, Voìhm Vo åhUmco, ""_cm
~mocÊ`mnydu _hmamOM Zo_Ho$ Mma eãX ~mocco, ""_rM Vwcm hmH$m _marV hmoVmo !'' OmñV H$mhr {dMmam`M§ Zmhr ! ~m~m§M Xe©Z Pmc§ Zm ! _J Ë`mVM g_mYmZ _mZ !''
ho ñdßZ åhUOo _mÂ`m gmè`m OrdZmMoM ê$nH$ R>aco Am{U åhUyZM Vo _mÂ`m 1976 nmgyZ _r _§{XamV `oV hmoVmoM. na§Vw gaH$mar ZmoH$ar Mmcy hmoVr. Vr gm§^miyZ
ñ_aUmV AJXr Vnercdma am{hco Amho. _mÂ`m gX²Jêw $§ ZrM Vo _cm XmIdyZ, Z gm§JVmhr ~mH$s gmam doi _r _§{XamV Ago. AmYr nwÊ`mcm, Z§Va gmVmè`mcm AgUma§ Am_M§
~aoM H$mhr gm§{JVco. "VwPo gmao Hw$Qw>~§ M _r `m ^dgmJamVyZ nma H$ê$Z ZoBZ© ,' Agm {~èhmS> OyZ 1981 _Ü`o _w~§ B©cm Joc§ Am{U _hmamOm§Zr _mÂ`m nËZrcm gm§{JVë`mà_mUo
{dœmg _hmamOm§Zr _cm {Xcm. _w~§ B©Mm _mPm g§gma ì`dpñWV Mmcy hmoVm. 1980 À`m Am°JñQ>-gßQ>~| a_Ü`o H$YrVar
Xwgao EH$ {dcjU ñdßZ _mÂ`m Mm§Jco cjmV Amho. ñdßZmV _r nËZr Am{U EH$Xm Vo åhUmco, ""Aao, hr _mUgm§Mr ZmoH$ar AmVm ~g Pmcr ! AmVm Vy XodmMr
dPoH$mH$m, H$moUË`mVar AZmoiIr ehamVyZ añË`mZo OmV hmoVmo. EH$ chmZer H$m°cZr ZmoH$ar H$a !''
Amho, N>mQo >No >mQo >o añVo Am{U Ë`mÀ`m ~mOyZo VerM chmZchmZ Qw>_Xma Ka§. {\$aVm{\$aVm _cm Voìhm 1500 én`o nJma hmoVm. g§gma AmoT>JñVrMm ZìhVm. Var WmoS>r\$ma
dPoH$mH$m åhUVmV, ""H$moR>o Var Mhm KoD$ `m ! Mcm, `m g_moaÀ`m KamVM OmD$ `m Am{W©H$ AmoT>mVmU hmoVrM. _hmamO åhUmco H$s, _r Vwcm Xa _{hZm gmS>~o mdrgeo én`o
Mhm ß`m`cm !'' nJma XoB©Z. _r åhUmcmo, ""R>rH$ Amho !'' ho gma§ amÌrÀ`m OodUmAmYrM§ ~mocU§.
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 111 112 && gX²Jwé-gmo{`am &&
OodUmZ§Va åhUmco, ""Vy EH$X_ H$mhr ZmoH$ar gmoS>y ZH$mog ! AmYr XmoZ _{hZo aOm KoD$Z `moJ _cm Amcm. Ë`m gdmªZr hmVM§ amIyZ R>do c§ Zmhr VgoM XmXm _hmamOm§Zrhr hmVM§
`oWrc H$m_ Vwcm O_oc H$m Vo nmhm.'' Ë`mà_mUo _r Am°ŠQ>mo~a 1980 nmgyZ aOm H$mhr amIyZ Z R>do Vm _mÂ`mda ^a^ê$Z ào_ Ho$c§, AJXr lr{XJ§~aXmg _hmamOm§gmaI§M
KoVcr. Ago XmoZ, VrZ _{hZo H$m_ Ho$ë`mda, _r Ë`m§Zm `oWrc OrdZnÕVr _mÝ` Amho, nwÌdV ào_ Ho$c§.
_cm ho H$m_ O_oc Ago gm§{JVë`mda Ë`m§Zr ZmoH$ar gmoS>Ê`mg gm§{JVco. Ë`mZwgma lr{XJ§~aXmg _hmamO _cm åhUmco hmoVo H$s, VwÂ`mda Amcoë`m gd© A[aï>mM § o _r
{e„H$ aOm {dH$cr. {VMo ~mam-Voameo én`o {_imco Am{U _r 1981 À`m \o$~«dw marV {ZdmaU Ho$coco Amho. H$mhr A[aï>o Vwcm ^moJmdr cmJcr Va H$mhr A[aï>o _r Q>micr
"_mUgm§À`m ZmoH$arVyZ' _wº$ hmoD$Z, XodmÀ`m MmH$arV Amcmo. _§{XamMm nyUd© i o godH$ AmhoV. AOyZ EH$ A[aï> Amho. VwPm nm` _moS>Uma Amho. hm {df` Z§Va `oWM o g§ncm
Pmcmo. hmoVm. lrgX²Jêw $ XmXm _hmamOm§Mo {eî` aoJmoS>H$a `m§Mm {X. 25 OyZ 1992 amoOr _cm
nU _mUgmMr MmH$ar gmoS>yZ XodmMr MmH$ar H$aUo åhUOo H$m` ho AmOÀ`m gmaIo \$moZ Amcm H$s, XmXm _hmamO em¡Mmcm Joco AgVmZm nS>ë`m_wio Ë`m§À`m nm`mcm BOm
Ë`m doir _cm C_Jcoco ZìhVo. Ë`m doir _hmamO åhUOo Ia§ Va EH$ JyT>JhZ H$moS>M § Pmcr Amho. _r Z§Va Ë`m§À`m Xe©ZmgmR>r Jocmo AgVmZm Vo åhUmco, ""Vwåhmcm nwîH$i
hmoV§ _cm ! H$m_ H$amd`mMo Amho. _moS>Š`m nm`mZo \$ma Ìmg hmoBc © . åhUyZ _rM Vmo ^moJ ^moJZy
1976 gmcMr Jmoï> ! _hmamO _cm EH$Xm _§{XamV Amcmo AgVmZm åhUmco, g§n{dVmo.'' g§V gËnwéf {H$Vr CXma AgVmV `mMm AmUIr EH$ àË`` Amcm.
""Ü`mZmcm ~g ao !'' XmXm _hmamO Zoh_r åhUm`Mo ho ~m~m _hmamOm§M§ _§{Xa åhUOo AÜ`mË_mM§ _w»`
Am`wî`mV EH$XmM Ë`m§Zr _cm Ago gm§{JVco. Ë`mà_mUo _r Ü`mZmcm ~gcmo. H|$Ð Amho. gd© g§àXm` `oWo {dcrZ hmoVrc. `oWZy EH$ ZdrZ nwéf AdVma KoBc © Am{U
AYm©, nmD$U Vmg Ü`mZ H$ê$Z da Amcmo Va Ë`m§Zr _cm {dMmac§, ""H$m` ~{KVc§g ao gmè`m OJmMo Vmo AmÜ`mpË_H$ ZoVË¥ d H$arc Am{U Z§Va gË` `wJmcm àma§^ hmoBc © .
Ü`mZmV ?'' _hmamOgwÕm gm§JV AgV H$s, AmÎmm _r Xoh gmoS>cm Var C{eamV C{eam 2002 gmcmn`ªV
_r gm§{JVc§, ""EH$ J¥hñW IwMuV ~gco AmhoV. XwQ>mJ§ r YmoVa, eQ>,© H$mir Q>mno r _r nwÝhm Xoh YmaU H$arZ Am{U _mPm H$ma^ma _r nwÝhm _mÂ`m hmVmV KoBZ© .
Agm doe Amho, Ag§ _cm Ü`mZmMo doir {Xgc§.'' lrgX²Jwê$ {XJ§~aXmg _hmamOm§À`m _hm{Zdm©UmZ§Va _r \$ŠV lrgX²Jwê$ XmXm
_hmamO EH$X_ Iyf Pmco d Vo åhUmco H$s, "Vo' Vwcm {Xgco Zm ? _J VwP§ H$m_ _hmamOm§À`m Xe©ZmgmR>r gm§Jcrcm OmV Ago. lr XmXm _hmamOm§Zr Xoh R>odë`mda,
Pmc§ Ag§ g_O ! _J åhUmco, ""_r Agon`ªV Vwcm _XV H$arZ. _mÂ`m nümV Vwcm AÝ` H$moR>o, H$moUm gmYyg§Vm§À`m Xím©ZmgmR>r AmdOy©Z Omdo Ago H$Yr dmQ>co Zmhr.
AS>MU Amcr Va Vy Ë`m§À`mH$S>o Om ! Vo Vwcm _XV H$aVrc.'' _mÂ`m gX²Jêw $§ À`m ê$nmZo _r àË`j ""M¡VÝ`gy`'© ' nm{hcocm _mUyg Amho. Ë`m§À`mM
{X. 21 _o 1989 cm _hmamOm§Zr Xoh gmoS>cm. gmYmaUV: 22-23 OyZcm _r, VoOmZo _mPo Am`wî` A§V~m©ø COiyZ {ZKmco Amho Am{U _mÂ`m dmQ>Mmcrg Vmo àH$me
dmcmdcH$agmho~, ~mUmdcrgmho~, ~mOramd {Q>Ho$H$agmho~, ~mimgmho~ H$mOaoH$a nwaogm _mJ©Xe©H$ Amho.
Ago 10-15 OU {_iyZ Amåhr gm§Jcrcm Jocmo. VoWo lrgX²Jwê$ Xmgam_ _hmamO Xwgar EH$ AmR>dU åhUOo 1976 À`m Jwénm¡{U©_oÀ`m {XderMr. _r àW_M
Ho$iH$a VWm XmXm _hmamO `m§Mo Amåhr Xe©Z KoVco. 1976 gmcr Ü`mZmMo doir _cm Jwénm¡{U©_oMm CËgd nmhV hmoVmo. \$º$ 60-70 nwéf Am{U 60-70 {ó`m hmoË`m.
Á`m§M§ Xe©Z Pmc§ Vo hoM gËnwéf g§V AmhoV ho Ë`m doir _mÂ`m cjmV Amc§ Am{U _J dmñVyÀ`m ImocrV, OoWo ~m~m _hmamOm§Mm \$moQ>mo Amho VoW,o _hmamO Jwénm¡{U©_Ào `m nyOgo mR>r
Ë`m doir _hmamOm§Zr gm§{JVcoc§ gd© _cm AmR>dc§. ~gV. g_m{Y_§{XamV Jwénm¡{U©_o{Z{_Îm {_R>mB©, nm{H$Q>mVyZ JwéX{jUm, hma An©U
XmXm _hmamOm§Zrhr _hmamOm§Mm eãX Imcr nSy> {Xcocm Zmhr. _hmamOm§à_mUo H$aÊ`mMr àWm Amho. _cm `m~m~V H$mhrM _mhrV ZìhVo. Ë`m_wio _r gìdm én`m
Ë`m§Zrhr _mÂ`mda nwÌdV ào_ Ho$c§. _r Ë`m§Zm _mÂ`m AS>MUr gm§{JVë`m, Ë`m-Ë`m _hmamOm§À`m hmVmda R>do cm Am{U hma KmVcm, Z_ñH$ma Ho$cm. Ë`m doir _hmamO
doir Ë`m§Zr Amnë`m AmÜ`mpË_H$ eº$sZo Ë`m§M§ {ZamH$aU Ho$c§. AZoH$ g§Vm§Zm ^oQ>Ê`mMm åhUmco, ""Am§~o H$m nmS> cJm h¡ & H$m_ hmo OmEJm &'' hoM dmŠ` ~rS>H$a _hmamOm§Zm
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 113 114 && gX²Jwé-gmo{`am &&
CÔoeZy ñdm_r åhUmco hmoV.o hmoV.o _mPr Ë`m§Mr JmR>^Qo > Pmcocr hmoVr. lr~m~m _hmamOm§Mo amhÊ`mMo {R>H$mU dJ¡ao
Ia§ Va ""Vo Vwcm {Xgco Zm ! _J VwP§ H$m_ Pmc§ Ag§ g_O !'' qH$dm ""Am§~o H$m Ë`m§ZrM _cm XmIdyZ AmUco hmoV.o Va `m J¥hñWm§À`m ^«_y Ü`mMo OmJr EH$ gwXe©Z MH«$
nmS cJm h¡ & H$m_ hmo OmEJm &'' `m _hmamOm§À`m ~mocÊ`mMm _{WVmW© H$mhr Ë`m doir gX²Jêw $§ À`m H¥$noZo OmJ¥V Pmcoc§ hmoV.§ Zoh_r Vo H$m_mda Joco H$s Vmo AZw^d Wm§~m`Mm
_mÂ`m cjmV Amcocm ZìhVm. nU _hmamOm§Zr _mÂ`m hmoS>rM§ gwH$mUy ~hþYm Ë`mM doir Am{U gm`§H$mir Am°{\$g_YyZ Kar Amco H$s nwÝhm MH«$ gwê$ ! Va hm AmÜ`mpË_H$
Amnë`m hmVmV KoVc§ Agmd§ Ag§ AmVm EH$ EH$ KQ>Zm AmR>dcr Am{U Ë`mda {dMma AZw^d H$mhr Ë`m§Zm nocdcm Zmhr Am{U Ë`m§Zr ~m~m _hmamOm§Mr àmW©Zm H$ê$Z Vo MH«$
Ho$cm H$s OmUdV§. Wm§~dco. _r Ë`m§Zm {dMmaco H$s, AmnU Vo MH«$ gX²Jwê§$Mr àmW©Zm H$ê$Z H$m ~§X
1976 nmgyZM Ë`m§Zr _cm KS>dU§ Mmcy Ho$c§ Agmd§ Ag§ dmQ>V.§ EH$m »`mVZm_ H$adcoV ? Voìhm Vo åhUmco, ""_mP§ dmMZ dJ¡ao AÝ` gd© Jmoï>r ~§X Pmë`m.'' _r
{eënH$mamZo AmnU {eën H$go KS>dVmo ho gm§JVmZm åhQ>c§ hmoV§ H$s _mÂ`m g_moarc åhQ>c,§ ""Ahmo, "Ë`m' AmZ§XmnwT>o dmMZmMr EdT>r H$m` _mVã~ar !'' Voìhm Vo åhUmco
"{ecmI§S>mVM' {eën AgVo ! _r \$º$ Ë`m {ecmI§S>mMm AZmdí`H$ ^mJ VodT>m H$s, Ë`m doir Vo _cm g_Oco Zmhr Am{U AmO gX²Jêw $§ Zm {dZdUr H$aVmo`, nU Vmo
{N>ÞrZo H$mTy>Z Q>mH$Vmo. _hmamOm§Zr _mÂ`m~m~VrV AgoM Ho$co. _r _§{XamV amhÿ cmJcmo AZw^d H$mhr nwÝhm `oV Zmhr ! AmVm Ë`m§Zm H$moUË`m OÝ_mV nwÝhm ~m~m _hmamO ^oQ>Uma
VoìhmnmgyZ _hmamOm§Zr Xoh gmoS>rn`ªV Ë`m§À`m AI§S> ghdmgmMm cm^ _cm Pmcm Am{U nwÝhm Ho$ìhm gX²JwéH¥$noMm cm^ hmoUma ?
Am{U Ë`mVrc àË`oH$ jU hm _cm KS>{dUmam {N>ÞrMm EH$-EH$ R>mHo $m hmoVm. H$Yr "_r Vwcm Ìmg XoVmo H$m' `m àíZmM§ CÎma "Zmhr' Ag§ Úm`Mr ~wÕr _mÂ`m gX²Jêw $§ ZrM
H$R>mao Va H$Yr hiwdma. na§Vw Ë`m àË`oH$ AmKmVmZo _mÂ`m OrdZmcm AmH$ma `oV hmoVm. {Xcr Ag§ _r åhUVmo, Voìhm Vmo Ho$di Iam-ImoQ>m {dZ` Zìho, Va g_moaÀ`m _mUgmÀ`m
AJXr N>mQo >mgm àg§J Agm`Mm. EHo$ {Xder ~mOmamVyZ H$mhr dñVy AmUm`cm _ZmVrc gyú_m{Vgyú_ {dMma Va§J {Q>nÊ`mMr {dcjU j_Vm _hmamOm§_Ü`o hmoVr,
_cm Ë`m§Zr 1000 én`o {Xco. {heo~ H$aVmZm cjmV Amco H$s n¡go 1000 ZìhVo Va Ë`mMr Ag§»` CXmhaUo _r nm{hcr AmhoV. EH$Xm AJXr gwédmVrÀ`m H$mimV _r
1100 én`o hmoV.o _r _hmamOm§Zm Amë`mda åhQ>c,§ ""n¡go OZo cJo !'' _hmamO hgco. Ooìhm _§{XamV Amcmo hmoVmo, Voìhm _hmamO nyOc o m {ZKmcoco hmoV.o _cm nmhÿZ åhUmco
"n¡go OZo cJo' hm ñdm_r g_WmªÀ`m M[aÌmVrc C„oI. _hmamOm§Zr AJXr ghOnUo ""AemoH$, Vyhr Mc ao _§{XamV !'' Am{U _rhr Ë`m§À`m gmo~V Jocmo. _§{XamVrc XmZnoQ>r
_mPr narjm KoVcr hmoVr. Ago narjoMo àg§J Va dma§dma `m`Mo nU narjH$hr gX²Jêw $M nmhÿZ EH$ jU^a EH$ ~m{ce {dMma _mÂ`m _ZmV Amcm H$s, AmnUmcm Oa n¡go
Am{U narjoMr V`mar H$adyZ KoUmaohr gX²Jwê$M ! AmnU \$º$ EH$mJ«nUo gX²Jwê§$Mo {_imco Va Vo ñdV:gmR>r gJio Z dmnaVm H$mhr ^mJ `m noQ>rV Q>mH$m`Mm. Va AMmZH$
Ü`mZ H$am`Mo ! VmoM Amncm Aä`mg ! nwT>o Ho$ìhmVar EH$Xm _hmamOm§Zr _cm {dMmaco _hmamO dP|H$S>o nmhÿZ åhUmco ""H$m` ao dPo ? noQ>rVë`m n¡emda Amnc§ ho XodñWmZ
H$s, _r Vwcm Ìmg XoVmo H$m` ? Voìhm _r Zmhr åhQ>c.§ Vr "Zmhr' åhUm`Mr ~wÕrgwÕm Mmcc§` H$m` ?'' Vmo {dMma _ZmV Amë`m_wio _Zmo_Z _rM IOrc Pmcmo.
_cm _mÂ`m gX²Jêw $§ Zr {Xcr. {VWo Oa _mP§ qH${MV ñIcZ Pmc§ AgV§ Va AmO _r _mÂ`m Zd{eHo$nUm_wio _mÂ`m hmVyZ AZdYmZmZo MwH$m hmoV. A§Jmam, gwR§ >dS>m
Amho VoWo nmohmoMM y eH$cmo ZgVmo. nmR>{dÊ`mMr _m{gH$ nm{H$Q>§ AZoH$ df} _r {chrV Ago. VgoM CËgdm§À`m {Z_§ÌU
gX²Jwê§$darc AT>i {dœmgM _mUgmcm ñIcZmnmgyZ dmMdVmo. gX²Jwê§$Zr n{ÌH$m§da nÎmo KmcÊ`mMo H$m_hr _rM H$arV Ago. Ë`m {Z_§ÌUm§À`m `mXrV H$mhr nydu
AmnUmgmR>r Oo-Oo H$mhr Ho$c§, Vmo Ë`m§Mm H¥$nmàgmXM Amho Am{U Amnë`m AmpË_H$ `oUmè`m Am{U AmVm H$mhr H$maUmZo {damoYH$ ~Zcoë`m cmoH$m§Mrhr Zmdo hmoVr Am{U
CÞVrMrM Vr {H$„r Amho, ho Ooìhm _mUyg {dgaVmo Voìhm Vmo ñdV:Mo nVZ ñdV:M Ë`m§Zm {Z_§ÌUo nmR>dUo ~§X Ho$coco Amho ho _cm _mhrV ZìhVo. Ë`m_wio _r gagH$Q>
KS>dZy AmUVmo. gdmªZmM {Z_§ÌUo nmR>{dcr. hr Jmoï> 1977 gmcMr. {damoYH$ cmoH$m§Zr ñdrH$ma Z
lr~m~m _hmamOm§Mo EH$ {eî` hmoV.o _hmamO Ë`m§Zm Jwé~§Yy åhUyZ \$ma _mZ Úm`Mo. H$aVm {Z_§ÌUo naV nmR>dcr Am{U Vr _hmamOm§À`m hmVmV Jocr. _hmamOm§Zr Ë`m§À`m
Jwénm¡{U©_c o m Ë`m§Mm gËH$ma H$am`Mo. Vo EpŠPŠ`w{Q>ìh B§{O{ZAa hmoV.o gaH$mar ZmoH$arV ñd^mdmcm AZwgê$Z Iyn AmaS>mAmoaS>m Ho$cm (Ia§ Va Aem MwH$m§Mr nwZamd¥Îmr hmoD$
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 115 116 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Z`o åhUyZM Vmo g§VmnmMm CÐoH$ Vrd« ñdê$nmV "àH$Q>' ìhm`Mm). ho H$m_ H$moUr Ho$c§ _mÂ`mnwT>o Agm`Mm !
dJ¡ao Mm¡H$er Pmcr. _mP§ Zmd Ë`mZm g_Oc§. _r Amë`mda Vr nÌo nwT>o Q>mHy$Z Ë`mZr `mà_mUo Ë`m g§H$ï>rÀ`m {Xder _hmamOm§Mr hmH$ EoH$y Z _r JS>~S>rZo {gJaoQ> ~mOycm
{dMmac§ H$s, hr nÌ Vy {c{hcrg ? _r hmoH$ma {Xcm. Va _hmamO åhUmco H$s, ho Amnco R>do cr Am{U YmdV _mS>rdê$Z Imcr Amcmo. ~Îmr noQ>dm`cm KoVcr. _hmamO Amnë`m
{damoYH$ Am{U Ë`m§Zm Vy H$g§ H$m` {Z_§ÌU nmR>dc§g ? _r åhQ>c,§ ""`mXrV Ë`m§Mr Zmd§ IwMuVyZ CR>c.o Ë`mZr _mJÀ`m ~mOyMr ~°Q>ar KoVcr Am{U Vo _mS>rda Joc.o _hmamOm§À`m
AmhoV, VoWo H$mhr {Z_§ÌUo Z nmR>{dÊ`m{df`r eoam _macocm Zmhr. åhUyZ _r Ë`mZm AmgZmÀ`m nmR>r_mJo Zoh_r _oU~Î`m, H$mS>no Qo >r Am{U ~°Q>ar R>amdrH$ OmJr R>do cocr
{Z_§ÌUo nmR>dcr. Vwåhmcm {damoYH$ AmhoV ho _cm _mhrV ZìhVo. Ë`m_wiM o Aer MyH$ Ago. Ë`mVrc H$moUË`mhr dñVyMr OmJm B§M^a H$moUr hcdcr Var Ë`m§Zm Vo cJoM
Pmcr.'' H$im`Mo. amoO gH$mir Ë`m dñVy OmJÀ`mOmJr Agë`mMr Vo ImVaO_m H$ê$Z KoV
Ë`m doiÀ`m _§{XamV H$m_ H$aUmè`m H$mhr cmoH$m§Mr Aer AQ>H$i hmoVr H$s AgV. `m {eñVr_wi,o hdr Agcocr dñVy Ë`mZm A§YmamVhr {_iV Ago. "OoWë`m
_hmamO AmVm _cm Kar nmR>dZy XoUma. nU _hmamO åhUmco H$s Ë`mcm `mVc§ H$mhr VoWo Am{U OoìhmMo Voìhm' Ago nydu OwÝ`m H$mimV KamÀ`m VwiB©da {chrV AgV.
_mhrV ZìhV§, Ë`m_wio AmVm hm {df` `oWM o g§ncm ! _hmamOm§Zr IamoIaM Vmo {df` _hmamO _mÌ Vo Amåhm gd© {eî`m§À`m "öX`mda' {chÿ BpÀN>V hmoVo !
VoWM o g§ndcm. AÝ`Wm _r AmO _§{XamV H$moUmcm {XgcmoM ZgVmo. nU _hmamOm§Mo _hmamO ~°Q>ar KoD$Z _mS>rda Joc,o Ë`m {R>H$mUr _mPr {gJaoQ> A°e Q´>_o Ü`o OiV
Ago AZoH$ amJmcmo^m§Mo àg§J nwT>o AZw^dm`Mo hmoV.o hmoVr. Vr Ë`mZr {dPdcr. Z§Va Imcr Amco, ~gco. ~Î`m noQ>dZy _r CR>cmo, Vgo _cm
1977-78 À`m Xaå`mZMrM Jmoï>. Ë`m {Xder g§H$ï>r hmoVr. Voìhm _§{XamV åhUmco, ""Vy AmÎmm Mmcm`cm cmJ !''
gm`§H$mir 7 dmOVm AmdV©Zo hmoVr. Ë`mgmR>r gàoJéw Or, adr gào, {OV|Ð gào, AéU _r Amü`m©Zo ñV§{^V Pmcmo, {WOyZ Jocmo. _mP§ H$m` MwH$c§, AmÎmm AMmZH$
{_amer, AéU Q>~| o dJ¡ao _§S>ir Amcocr hmoVr. Voìhm nwÊ`mÀ`m g_m{Y_§{Xa n[agamV _mÂ`m hmVyZ H$m` AnamY KS>cm, hoM _cm g_OoZm ! _r _hmamOm§Zm {dMmac§ H$s,
~m~m§Mo _§{Xa Am{U _hmamO amhV Agcocr B_maV EdT>çm XmoZM B_maVr hmoË`m. Agm _r H$m` AnamY Ho$cm Vo Var _cm gm§Jm, åhUOo _r OmVmo. Vo åhUmco, ""Vy OiVr
_hmamO amhV Agcoë`m B_maVrÀ`m _mS>rda Amåhr amhV Agy. WmoS>r Cg§V {_imcr {gJaoQ> da R>do Zy Amcmg ! Vy _mP§ Ka Omim`cm Amcm Amhog !''
åhUyZ Ë`m doir _r _mS>rda {gJaoQ> AmoT>Ê`mgmR>r Jocmo. gH$mir 10-11 dmOë`mnmgyZ Ia§ Va Vr {gJaoQ> _r {dgê$ZM Jocmo hmoVmo. OiVr {gJaoQ> Aer R>do Zy OmUo `mo½`
EH$m _mJyZ EH$ H$m_o {ZKmë`m_wio _cm jUmMrhr Cg§V {_imcr ZìhVr. åhUyZ AmVm ZìhVoM. na§Vw _hmamOm§À`m hmHo$gaer CRy>Z `oUo hr _mPr "à{V{já' {H«$`m Pmcocr
{gJaoQ> AmoT>yZ 5-10 {_{ZQ>mV§ Imcr `oD$ Agm {dMma H$ê$Z _r {gJaoQ> noQ>dcr Am{U hmoVr. Ë`m_wio _hmamOm§À`m hmHo$~amo~a eŠ` VodT>çm cdH$a Ë`m§À`mg_moa hOa hmoÊ`mÀ`m
Zo_Ho$ VodT>çmVM cmB©Q> Joc.o _mZ{gH$ {ZH$S>r_wi,o {gJaoQ> {dPdÊ`mgmR>r cmJUmam goH$§ X, XmoZ goH$§ XmMm doihr Z
Ë`m H$mir AmOÀ`mgmaIm _§{XamV OZaoQ>a ZìhVm. OmJmoOmJr _oU~Î`m, H$mS>no Qo >çm KmcdVm _r Imcr YmdV Amcmo hmoVmo Am{U Z§Va ~Î`m§À`m H$m_mV {gJaoQ>Mm {df`
R>do coë`m AgV. Xhm-~mam noQ>´m_o Š° g ~Î`m hmoË`m. _hmamOm§Zm cmB©Q> Jocco o AmdS>V S>mŠo `mVyZ Jocm. H$Xm{MV AMmZH$ cmB©Q> Joco Vgo XmoZ {_{ZQ>mV Vo AMmZH$ `oVrc
Zgo. Ë`m_wio cmB©Q> OmVmjUr ~Î`m noQ>{dÊ`mMr V`mar H$amdr cmJo. Vo H$m_ Zo_H§$ Am{U ~amM doi Z AmoT>m`cm {_imcocr {gJaoQ> Z§Va em§VnUo AmñdmXVm `oB©c,
_mÂ`m dmQ>çmcm `oB.© H$maU {H$Vrhr Mm§Jë`m pñWVrVrc ~Îmr Agcr Var Vr MQ>H$Z Agmhr Hw$R>o Var _ZmÀ`m Vimer {heo~ Agoc. na§Vw _hmamOm§Zm gm§Jm`M§ Var H$m`
noQ>co `mMr ImÌr Zgm`Mr; Am{U ~Îmr MQ>H$Z noQ>cr Zmhr Va _hmamO cJoM H$S>mS>m`Mo Am{U H$g§ ? _r Ë`mZm O_oc Vg§ ho gma§ gm§Jy cmJcmo. _r Ë`m§Mr j_m _m{JVcr. _mPm
""Vwcm EdT>h§ r gmY§ H$m_ O_V Zmhr, Va Vy AmUIr H$m` {Xdo cmdUma ?'' Ë`m_wi,o CÔoe Vgm ZìhVm, ho nwÝhmnwÝhm hmV OmoS>yZ åhUmcmo. nU _hmamO A{O~mV EoH$y Z KoV
ho H$m_ H$aÊ`mEodOr A§YmamMm \$m`Xm KoD$Z gmao OU Jm`~ ìhm`Mo Am{U _J ZìhVo.
""AemoH$ !'' åhUyZ IUIUrV gmX EoH$y Amcr H$s ~Îmr noQ>dm`cm KoUo EdT>mM _mJ© {VH$S>o _§{XamV AmdV©Zo gwê$ Pmcr. Varhr _hmamO H$R>mao eãXmV _cm VmS>rV
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 117 118 && gX²Jwé-gmo{`am &&
am{hco, ""Vy _mP§ Ka Omim`cm Amcm Amhog ! Vy MmcVmo hmo,'' Agm _mÂ`mda ^{S>_ma Vm|S>mVrc Yya Vm|S>mV Am{U hmVmVrc {gJaoQ> hmVmV ! _cm Vmo Yya YS> gmoS>Vmhr `oBZ© m !
Mmccm hmoVm. AmdV©Zo g§ncr. gd© OU Oodm`cm Amco. Voìhm _hmamO em§V Pmco. _hmamO VoWo {_{ZQ>^a C^o am{hco Am{U H$mhrhr Z ~mocVm OmD$Z Pmonco. gm`§H$mir
_cm dmQ>c§ AmVm ho g§nc§ Am{U _r gwQ>H$o Mm {Zœmg Q>mH$cm. na§Vw Vr em§VVm VmËnwaVrM PmonZy CR>ë`mda Mhm KoVcm Am{U _J _cm {dMmaco ""H$m` ao, {gJaoQ> AmoT>Vmog
R>acr. hmV YwD$Z hmoVmV Z hmoVmV VmoM nwÝhm gwê$ ""Vy _mP§ Ka Omim`cm {ZKmcm dmQ>V§ !'' hmo åhUÊ`m{edm` AÝ` H$mhr n`m©`M ZìhVm. _mÌ Ë`mda nwT>o H$mhr ~mocU§
Amhog ! Vy _cm ~wS>dm`cm H$m BW§ Amcm Amhog ?'' dJ¡a.o amÌm¡ XmoZ dmOon`ªV AI§S> Pmc§ Zmhr. CcQ> BWyZ nwT>o H$Yr ^mOrMm {heo~ XoVmZm Cacoco 5-10 én`o naV
^{S>_ma Mmcy hmoVm. {Xco H$s åhUm`Mo ""Ko ao Vwcm ! {gJaoQ> AmoT> !'' _hmamO nydm©`îw `mV ñdV:hr {gJaoQ>
_J _hmamO Pmonm`cm Joco Am{U Amåhrhr Pmonm`cm Jocmo. na§Vw Ë`m amÌr _cm AmoT>m`Mo Am{U Amnë`mà_mUoM hmhr H$YrVar ì`gZ gmoS>Uma `m{df`r Ë`mZm ImÌr
Pmon H$mhr cdH$a cmJcr Zmhr. gH$mir Xe©Zmcm Jocmo Voìhm åhUmco, ""`o ao, ~g !'' hmoVr. Ë`m_wio {gJaoQ> hm Ë`m§À`m amofmMm {df` H$YrM ZìhVm. _mÌ _mUgmZo
_J Mhm {~pñH$Q>o {Xcr. _J Zoh_rà_mUo Am§Kmoi dJ¡ao Pmcr. _r Am°{\$gcm OmV Ago ì`gZmÀ`m à^mdmZo ñdV:daMo {Z`§ÌU hadyZ ~gUo Ë`m§Zm _mÝ` ZìhVo. Mhmgma»`m
åhUyZ 9 dmOVm _cm Oodm`cm dmT>rV. Ë`mà_mUo 9 dmOVm _r OodUma Am{U AmVm JmoîQ>r Amnë`m {XZH«$_mMm EdT>m A{dämmÁ` ^mJ Pmcoë`m AmhoV H$s Ë`m§Zm H$moUr
IamoIa§M gwQ>cmo åhUyZ {Zœmg Q>mH$Uma VmoM Ë`m§Mo ~mocmdUo Amco Am{U nwÝhm gwê$ ì`gZ åhUV Zmhr. na§Vw H$mhr bmoH$m§À`m ~m~VrV _mÌ Mhm {_iUo-Z {_iUogÕ w m
""Vy _mP§ Ka Omim`cm H$m {ZKmcm Amhog Vo gm§J, Vmon`ªV _r VwÂ`mer ~mocUma Ë`m§Mr _ZpñWVr {~KS>dy eH$Vo. EH$Xm _mPo "Mhmào_' _hmamOm§À`m cjmV Amco
Zmhr !'' Xhm dmOon`ªV ho Mmcy hmoV.§ AIoa Xhm dmOVm _cm OodZy Am°{\$gcm OmÊ`mMr Am{U H$mhr Z ~mocVmM Ë`m§Zr EH$ J§_VrXma à`moJ H$ê$Z XmIdcm.
AZw_Vr {_imcr Am{U øm gmè`m àH$aUmda AIoaMm nS>Xm nS>cm ! _mÌ nwÝhm Am`wî`mV EH$ {Xdg ñd`§nmH$J¥hmVrb MhmnÎmrMm S>~m Ë`m§Zr Amnë`m H$nmQ>mV AmUyZ
H$Yrhr Agm hcJOunUm _mÂ`m hmVyZ Pmcm Zmhr Am{U hmoUmahr Zmhr. H$m_mMr R>do cm Am{U H$nmQ>mcm Hw$cyn R>mHo $co. gdmªgmR>r Omhra H$ê$Z Q>mH$co H$r Mhmda hëcr
{H$Vrhr KmB© Agmo, hmVmVrc H$m_ AdYmZnydH© $M Pmco nm{hOo, VoWo JS>~S> Jm|Yi \$maM IM© hmoVmo. _r Jar~ _mUyg Amho. hm IM© _cm nadS>Ê`mgmaIm Zmhr. g~~,
hmoVm H$m_m Z`o ho Ë`m§À`m H$ma^mamMo gyÌ hmoVo Am{U Vo _mÂ`mda q~~dÊ`mgmR>r Ë`mZr AmOnmgyZ Mhm ~§X ! `oUmè`m gdmªZm Ë`mEodOr ga~V Úm`Mo. Vo {Xdg JUoemoËgdmMo
_cm Am`wî`mV _r H$Yrhr {dgaUma Zmhr Agm YS>m XoD$Z {eH$dco. hmoV.o Xe©Zmcm `oUmè`m§Mr arK cmJbocr hmoVr. na§Vw gdmªZmM ga~V XoÊ`mV Ambo.
`oWo _r {gJaoQ> AmoT>cr åhUyZ amof ZìhVm. H$maU _r {gJaoQ> AmoT>Vmo `mMr Ë`m§Zm gVV XmoZ-VrZ {Xdg _§{XamV Mhm Ho$cmM Zmhr. Ë`m_wio _cmhr AWm©VM Mhm ß`m`cm
H$ënZm hmoVr. åhUOo Ë`m§Zm H$mhr OUm§Zr VËnaVoZo Vr _m{hVr nwadcr hmoVr. na§Vw {_imcm Zmhr. na§Vw gX²Jêw $§ Mr BÀN>m åhUyZ _r em§V am{hcmo. Ë`m XmoZ-VrZ {Xdgm§V
_hmamOm§Mm EH$ ñd^md {deof Agm hmoVm H$s EImXr Jmoï> Ë`m§Zm H$moUr gm§{JVcr ~mhoa OmD$Zhr Mhm KoVcm Zmhr; H$maU Vgo H$aUo _hmamOm§Zm \$gdUo R>aco AgVo
åhUyZ Vo Ë`mda cJoM {dœmg R>do Zy EImÚmcm AnamYr R>adV ZgV. Va Ooìhm Ë`m§Mr Am{U Vo H$moUmcmhr eŠ` ZìhVo. _hmamO ~hþYm XmoZ-VrZ {Xdg Am_À`m à{V{H«$`m
Ë`m {df`r nyU© ImÌr nQ>m`Mr, MmMnUr nyU© ìhm`Mr, gÁOS> nwamdm {_im`Mm, {ZaIrV AgmdoVo . eodQ>r EH$ {Xdg Ë`m§Zr H$nmQ>mVyZ S>~m H$mT>cm Am{U hgVhgV
VoìhmM Vo Aem Jmoï>rda {dœmg R>do rV AgV. Mhmdarc {Z~ªY CR>{dë`mMo Omhra H$ê$Z Q>mH$co.
EH$Xm Xwnmar Vo Pmonco AgVmZm _r Am{U dPoH$mH$m Ë`m§Mo nm` MonV hmoVmo. _hmamOm§À`m {ZH$Q>À`m ghdmgmV AgUmao godH$ VgoM _§{XamVrc ñd`§godH$
Vmg^a Pmcm Agoc, Vo Pmonco Ago dmQ>co åhUyZ dPoH$mH$m§Zr _cm IyU Ho$cr Am{U `m§Zm Zoh_rM _hmamOm§À`m dmŠVmS>ZmMo AmKmV ghZ H$amdo cmJm`Mo. gmondcoco H$m_
Amåhr ~mhoa Amcmo. ñd`§nmH$ KamVyZ ~mhoa OmUmè`m ìham§S>çmVrc XmamOdi Amåhr H$aVmZm H$Yr H$moUr AmiernUm H$ar, H$moUr H$m_MwH$manUm H$ar Va H$Yr H$moUr
~gcmo. _r _mPr {gJaoQ> Am{U dPoH$mH$m§Zr Ë`m§Mr {dS>r H$mT>cr. _J Am_À`m H$mhr ImoQ>no Umhr H$ar. {edm` _hmamOm§Zm Ano{jV Aer JwUdÎmm H$mhr doim {XgyZ `oV Zgo.
{H«$Ho$Q> dJ¡ao g§~§Yr Jßnm Mmcë`m hmoË`m. VodT>çmV AMmZH$ g_moa _hmamO C^o ! Aem doir _hmamO A{Ve` g§Vmnm`Mo, H$R>mao eãXm§V AJXr _moR>çm AmdmOmV hOoarhr
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 119 120 && gX²Jwé-gmo{`am &&
¿`m`Mo Am{U H$mhr doim MŠH$ {eì`mhr Úm`Mo. H$mhr doim Ë`m {eì`m Img _hmamOm§Zr n[anmH$ hmoVm. Ë`m_wio Ë`m§Zr AmIyZ {Xcoë`m H$m`©nÕVrV H$moUr T>dimT>di Ho$cr
V`ma Ho$coë`m Agm`À`m ! _ZmVë`m _ZmV Amåhmcm Ë`m EoH$y Z hgyhr `m`Mo, nU H$s Vmo {H$Vrhr OdiMm Agcm, cmS>H$m Agcm Var Ë`mMr J` Ho$cr OmV Zgo.
Ë`m§À`mg_moa hgm`Mr H$moUmMr àm>km ZìhVr. Ë`m {eì`m§Mrhr J§_V dmQ>m`Mr H$maU _hmamOm§Mo ^mMo ZmZm ^mdo, `m§Zm chmZnUr J[a~r åhUyZ hm°Q>ocmVgwÕm H$m_o
Ë`m H$moUr naŠ`m _mUgmZo {Xcoë`m {eì`m ZìhË`m. Ë`mV `pËH¨$MrVhr {dIma ZìhVm. H$amdr cmJcr hmoVr. Ë`mZm _hmamOm§Zr \$mQ>H$ åhUyZ EH$ Mr\$ B§{O{ZAa hmoV,o Ë`m§À`m
_hmamO Am_Mo AmB©~mn XmoÝhr hmoV.o AmB© g§VmnmZo H$YrVar _wcmcm ""_oë`m !'' Agohr AmoiIrZo qhX gm`H$ëg `m H§$nZrV {MH$Q>dco. \$mQ>H$mZr nwT>o Vr ZmoH$ar gmoS>yZ "dZmO'
g§~moYVo, na§Vw Ë`m g§VmnmÀ`m CÐoH$m_mJo AmB©Mr AWm§J _m`m AgVo. d{S>cm§Zr nmR>rV hr \°$ŠQ>ar H$mT>cr. ZmZm ^mdo _mÌ qhX gm`H$ëg_Ü`oM Amncr àJVr H$aVH$aV Mr\$
KmVcocm YnmQ>m Ë`m_mJrc ào_m_wio Agø qH$dm An_mZH$maH$ dmQ>V Zmhr. _hmamOm§Mo B§{O{ZAa Pmco. Vo hþema hmoVo Am{U {dcjU {eñVrMo. Ë`m§Mr {eñV _hmamOm§Zmhr
ào_ Ë`mM OmVrMo hmoV.o AÝ`Wm C^m OÝ_ _hmamOm§À`m H«$moYm½ZrÀ`m CÝhmV H$mT>m`cm AmdS>.o qhX gm`H$ëgMr n§Om~mV cw{Y`mZm `oWo MoZMr \°$ŠQ>ar gwê$ Pmcr. CËnmXH$m§Mm
H$moU V`ma Pmco AgVo ? B§{O{ZAa O_©ZrhÿZ `oÊ`mAmYrM Ë`m \°$ŠQ>arMr gd© Am`mV _{eZar ZmZm ^mdoZr
{edm` H$mhr doi Jocm H$s _hmamO em§V ìhm`Mo Am{U Amåhmcm gm§Jm`Mo H$s _r ñdV: ~gdyZ CËnmXZ gwê$ Ho$co. H$m_mVrc Ë`m§Mr AMyH$Vm nmhÿZ O_©Z V§Ìkhr M{H$V
Vw_À`mda amJmdVmo Vmo Vw_À`mdarc ào_m_wio ! Vwåhr _moR>§ ìhmd§ Ag§ _cm dmQ>V§ ! Pmco hmoV.o nwT>o n§Om~ Aem§V Pmcm åhUyZ ZmZm _hmamOm§À`m gm§JÊ`mdê$Z _w~§ B©cm
Am`wî`mV H$mhrVar ^ard H$ê$Z XmIdm ! H$moUË`mhr ñnY}V _mJo amhÿ ZH$m ! Amncm naV Amco. _J Vo nwÊ`mcm _§{XamVhr H$mhr doim `oD$Z amhV. Aem `m ZmZm ^mì`m§À`m
R>gm C_Q>dZy Om ! {ZXmZ Xwgè`mda AmoP§ Var ~ZyZ amhÿ ZH$m. Vwåhr H$m`©j_ ~Zmdo g§X^m©V KS>cc o r h{H$H$V AerM {dcjU Amho.
åhUyZ _r Vwåhmcm R>moHy$ZR>moHy$Z AmH$ma XoVmo` ! AJXrM H$mhr O_c§ Zmhr åhUyZ adtÐ _wù`o ZmdmMm EH$ _wcJm _§{XamV godc o m hmoVm. Vmo ~r. H$m°_. Pmcocm hmoVm.
AÜ`mË_mH$S>o diyZ H$mhr Cn`moJ Zmhr. Aem _mUgmcm AÜ`mË_ A{O~mV O_Uma AmB© dS>rc ZmhrV, VrZ ^mD$, nU H$moUr `mMr O~m~Xmar KoV ZìhVo, åhUyZ _hmamOm§Zr
Zmhr. AÜ`mË_mV _mUyg gj_ cmJVmo. _Z {Zü`r Agmdo cmJVo. {Zü`r _ZmMm Ë`mcm R>do Zy KoVcm. Amnë`m n[admamVrc _mUg§ dmJÊ`m-~mocÊ`mV, ì`dhmamV H$moR>ho r
_mUyg ì`dhmamVhr H$_r nS>Uma Zmhr Am{U AÜ`mË_mVhr. H$_r nSy> Z`oV åhUyZ _hmamO Ë`mZm gVV KS>{dÊ`mMm à`ËZ H$arV AgV. AmìhmZmË_H$
_r Vwåhmcm {eì`m XoVmo åhUyZ _mÂ`m ImVr H$mhr nmn O_m hmoV Agochr, na§Vw H$m_§ XoD$Z, Vr Ë`m§À`mH$Sy>Z H$ê$Z KoD$Z Ë`m§Mm AmË_{dœmg dmT>drV. nU hm _wù`o
Ë`mMr {\$H$ra _r H$m§ H$ê$ ? Vwåhmcm {eì`m XoVmZm _mP§ _Z Vw_À`m ^ë`mgmR>r AmH«$§ XV _mÌ H$mhr V`ma hmoV ZìhVm. {OÔ Am{U AmË_{dœmg Zgë`m_wio Vmo Zoh_rM _mJo
AgV§, hr ^mdZm Am{U Vi_i _mÂ`m coIr nwÊ`g§M` H$aUmarM JmoîQ> Amho. amhm`Mm. Ë`mVM Ë`mcm {nemMnrS>M o mhr Ìmg hmoVm. _hmamOm§À`m H¥$noZo Vmo {nemM
dada nmhUmè`mcm amJmMo H$maU jwëcH$ dmQ>;o na§Vw Ë`m_mJo Ë`mhrnojm A{YH$ ~mYoMm Ìmg H$_r Pmcm hmoVm. _hmamOm§Zr Ë`mcm Zagmo~mÀ`m dmS>rcm OmD$Z EH$ df©
H$mhr _moR>o VÎd JwV§ coco Ago. Ë`mVrc _w»` {dMma åhUOo Amncr _mUgo Mm§Jcr _mYwH$ar _mJyZ amhm åhUOo VwPm Ìmg H$m`_Mm OmB©c Ago gm§{JVco. nU Ë`mMm
R>mHy$Z R>mHo $y Z KS>dUo. Jmoèhmo~m§À`m hmVmVrc WmnQ>Ê`mZo Vo Oer H$ÀMr nŠH$s _S>H$s gX²Jwê§$da nyU© {dœmg ZìhVm, Ë`m_wio Ë`mZo dmS>rcm H$mhr CnmgZm Ho$cr
nmaIrV Vgo _hmamOhr Amnë`m ~mocÊ`mZo Amåhmcm Mm§Jco nmaIyZ V`ma H$arV hmoV.o Zmhr. n[aUm_r AYyZ_YyZ Ë`mcm Vo {nemM Ìmg Úm`Mo H$s _J hm g¡a^¡a dmJm`Mm.
Ë`m§Mr Aer EH$ H$m_mMr nÕV hmoVr, {dMmam§Mr EH$ nÕVr hmoVr Am{U Ë`mZwgmaM _§{XamV Ë`m doir {VKo-Mm¡Ko OU Ago hmoVo H$s Ë`mZm `m ^yV-{nemÀ`m§Mr ~mYm
g§ñWoVrc H$ma^ma Mmcmdm hm Ë`m§Mm AmJ«h hmoVm. Iao Va VoM g§ñWoMo ~cñWmZ hmoV.o hmoVr. EH$mda Va ~«÷g_§YmMm nJS>m hmoVm. ho cmoH$ MŠH$ _hmamOm§H$S>o ~KyZ nm`
VoWo VS>OmoS> hm eãX ZìhVm. "OmD§$ Xo !' hr ^mdZm ZìhVr. "_cm H$m` Ë`mMo !' hr AmnQ>m`Mo, S>moio JaJamdyZ _maÊ`mMm Am{d^m©d H$am`Mo. _J _hmamO åhUm`Mo,
d¥Îmr ZìhVr. gd© H$mhr {Z`moOZnydH© $, {eñV~ÕnUo Am{U Ë`m§Zr AJXr XyaXeunUo ""~m~m§Zr ho H$gcoH$gco cmoH$ `oWo AmUyZ R>do co AmhoV. ''
AmIcoë`m {Z`_m§à_mUoM Mmcm`Mo. Ë`m§Mr H$m`©nÕVr hm Ë`m§À`m ñdV:À`m {dMmam§Mm hm adtÐ _wù`o EHo$ {Xder S>mŠo `mV amI KmcyZ _§{Xa gmoS>yZ {ZKmcm hmoVm. XwnmaMo
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 121 122 && gX²Jwé-gmo{`am &&
11-11 && dmOm`cm Amcoc.o OodUmMr doi Pmcr hmoVr, åhUyZ ZmZm ^mdo Ë`mcm Var OmJoV OmD$Z gm_mZ R>odm`M§ Am{U Pmonm`M§ ho ~amo~a Zmhr. _r H$mhr Vwcm
åhUmco, ""Vy OodZy Om, Ag§ OodU Q>mHy$Z OmU§ `mo½` Zìho.'' {H$ëcr Úm`cm ~m§Yrc Zmhr !''
Voìhm _wù`oZo H$nS>o ~Xcco, n§Mm ZogZy Vmo Oodm`cm Amcm. OodUmZ§Va nwÝhm _r AdmH²$ Pmcmo. AIoa JwéH¥$nm B_maVrÀ`m nm`arda EH$ nm`nwgUo hmoV,o Ë`mda
H$nS>o MT>dZy Vmo _hmamOm§Zm AmnU ZmoH$ar gmoS>yZ {ZKmcmo`, ho gm§Jm`cm Jocm Am{U _mÂ`m _wcmcm Pmondcm Am{U _rhr ~mOycm cd§S>cmo. amÌm¡ H$YrVar VmË`m OmoetZr
_hmamOm§Zr éÐmdVma YmaU Ho$cm, ""Oodcmg _mÂ`mH$S>o Am{U AmVm ZmoH$ar gmoS>yZ
{ZKmcmg ? OodU nXamV nmSy>Z Vwcm ZmoH$ar gmoS>yZ Om`cm H$moUr {eH$dc§ ?''
Vmo åhUmcm, ""_r 11 dmOVmM {ZKmcmo hmoVmo. ZmZm ^mdo åhUmco OodZy Om,
åhUyZ Wm§~cmo.''
_hmamOm§Zr cJoM ZmZm ^mì`m§Zm ~mocmdc§ Am{U Ë`m§Mr IaS>nÅ>r H$mT>m`cm gwédmV
Ho$cr. gm`§H$mir 7 dmOon`ªV Vo ZmZm§Zm H$R>mao eãXm§Zr VmS>rV hmoV.o _J Vo nyOm, OodU
AmXr amoOÀ`m H$m_m§H$S>o dico. _cm dmQ>co g§nco EH$XmMo ho àH$aU. nU OodU Pmë`mda
nwÝhm åhUmco, ""~mocdm ZmZm ^mdocm !'' Ago 7-8 {Xdg _wù`oMo OmUo Am{U ZmZm
^md|Mo Ë`mZm Wm§~dUo, AJXr JO©V hmoV.o _hmamOm§Mo ZmZm ho AË`§V cmS>H$o ^mMo ! nU
åhUyZ _`m©Xm{VH«$_Um~Ôc j_m Zmhr. _hmamOm§À`m H$m`©nÕVrV Ago nañna hñVjon
A{O~mV ~gV ZgV. ho gma§ nmhÿZ _rM Zìho Va gdmªZrM `mo½` Vmo YS>m KoVcm hmoVm.
VarXoIrc H$YrH$Yr _mÂ`mhr hmVyZ "A{Vn[aM`mV Adkm' hmoB© Am{U _J _cmhr
\$Q>H$m ~go. EH$Xm _cm åhUmco, ""H$_coecm _o _{hÝ`mMr gwÅ>r Amho Va Ë`mcm AmR> nm` nmoQ>mer KoD$Z Pmoncoë`m H$_coeÀ`m A§Jmda EH$ ~oS>erQ> AmUyZ KmVcr. gH$mir
{Xdg `oWo amhm`cm KoD$Z `o. Ë`m doir Vmo nmMdr-ghmdrV Agoc. _r _w~§ B©cm Jocmo CR>ë`mda _hmamOm§H$S>o Jocmo. åhUmco, ""H$m` ao ?''
hmoVmo, Voìhm `oVmZm Ë`mcm nwÊ`mcm KoD$Z Amcmo. JwéH¥$nm B_maVrV EH$m ImocrV Ë`mM _r åh§Q>c,§ ""XmV Kmgm`Mo AmhoV !''
gm_mZ R>odc§. JwéH¥$nm B_maVrcm Voìhm Hw$cyn Agm`M§ d {H$ëcr _hmamOm§Odi ""hm§ ! _J {H$ëcr cmJUma Agoc !''
Agm`Mr. gH$mir XodnyOÀo `m doir {H$ëcr KoD$Z Om`M§. B_maV PmS>m`Mr Am{U _J Ë`m§Zr {H$ëcr {Xcr. _r Hw$cyn CKSy>Z noñQ> ~«e H$mTy>Z H$_coecm {Xcr. gma§
{H$ëcr _hmamOm§Odi AmUyZ Úm`Mr. Xwnmar Z¡dÚ o XmIdm`cm nwOmar Am{U ganmoVXma AmQ>mno Zy H$_coe da Jocm Voìhm åhUmco, ""Aao `mcm XyY Úm !''
{H$ëcr KoD$Z Om`Mo. H$m_ Pmc§ H$s {H$ëcr naV _hmamOm§H$S>o Úm`Mr. gm`§H$mir _J H$_coe XyY Am{U _r Mhm ß`m`cmo. H$_coe BH$S>o {VH$S>o Ioim`cm Jocm
AmaVrnwaVr {H$ëcr KoD$Z Om`M§ Am{U nwÝhm amÌr Pmonm`cm OmVmZm {H$ëcr _mJyZ Am{U _r _mÂ`m amoOÀ`m H$m_mcm cmJcmo.
Ý`m`Mr, Vr gH$mir CR>ë`mda AmUyZ Úm`Mr. hr Zoh_rMr {eñV. _cm Ag§ dmQ>V§ H$s _hmamOm§Zm Ë`m doir arVga nadmZJr Z KoÊ`mMr _mPr MyH$M
H$_coegh Ë`m amÌr _r Pmonm`cm {ZKmcmo åhUyZ _hmamOm§Odi {H$ëcr _mJm`cm \$ŠV XmIdm`Mr ZìhVr; Va Ë`m {Z{_ÎmmZo Ë`mZr _mÂ`m Jwé{Zð>M o r AJXr H$R>mao V_
Jocmo, Va åhUmco, ""{H$ëcr XoUma Zmhr ! _cm {dMmê$Z gm_mZ AmV R>do c§g ? H$moUmÀ`m narjmM KoVcr. nwÌào_mZo _mPm {ddoH$ Am§Yim hmoVmo H$m`, Ah§H$ma OmJ¥V hmoVmo H$m`,
B_maVrV Vy PmonVmog ? H$moUmMr nadmZJr KoVcrg ? AO© Ho$cm hmoVmg H$m` H$s, g§gmar _m`oV _r {H$VnV JwV§ cmo` ho Ë`m§Zr Ë`m doir VmSy>Z nm{hco. Amnë`m _wcm{df`r
JwéH¥$nm B_maV _cm dmnam`cm Úm. Vr H$m` Vy ^mS>no Q²Q>çmZo KoVcr Amhog ? H$moUmÀ`m {deofV: chmZ d`mVrc _wcm{df`r _mUgmcm Anma _m`m dmQ>V AgVoM. Amnë`m

""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 123 124 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_wcmcm nm` nwgÊ`mda PmondVmZm {nË`mcm H«$mo{YV Am{U An_m{ZV dmQ>Uo ñdm^m{dH$M H$s, _r qH$dm _hmamOm§Zr gH$mir {Vcm XmamVyZ naV Omd§ cmJc§ `m {df`r gm`§H$mir
Amho. na§Vw gX²Jêw $ _mPr Ho$di narjmM KoV ZgV Va _mPm Aä`mghr VoM H$ê$Z KoV. Amë`mda MH$ma eãXhr H$mT>cm ZìhVm !
Ë`m_wio Ë`m amÌr _mÂ`m gX²Jêw $§ À`m BÀN>Zo gw ma nm`arda PmonVmZmhr Vmo _mPm gÝ_mZ EH$Xm gmag ~mJoV gH©$g Amcr hmoVr. _hmamO åhUmco, ""gdmªZr gH©$gcm OmD$Z
Amho `mM ^mdZoZo _r Pmoncmo. _mPo d¡`pŠVH$ ZmVog~§ Y§ Jwé{Zð>Ào `m VwcZoZo OS> hmoUma `m ao ! ~aoM {XdgmV Vwåhr _mH$S>§ nm{hcr ZmhrV. `m nmhÿZ !'' _cm gH©$g nmhÊ`mV
ZmhrV `mMr ~hþYm Ë`m§Zr Ë`m {Xder ImÌr H$ê$Z KoVcr. Ver Ë`m nyduhr EH$Xm éMr ZìhVr åhUyZ _r H$mhr Jocmo Zmhr. na§Vw dPoH$mH$m, à_moX H$aH$ao dJ¡ao {VKm
Ë`m§Mr ImÌr nQ>crM hmoVr. Mm¡Km§Mr Zoh_rÀ`m _hmamOm§À`m {eañË`mà_mUo AmJmD$ {V{H$Q>o H$mTy>Z AmUÊ`mV Amcr
EH$Xm _mPr nËZr _w~§ B©hZÿ _hmamOm§À`m Xe©Zmcm Am{U H$mhr H$m_m{Z{_Îm nwÊ`mcm Am{U Vo amÌr OodZy 9-9 && dmOVm gH©$gcm {ZKyZ Joc.o
_§{XamV Amcr. na§Vw Vr `oBn© `ªV gH$miMo 11 dmOyZ Joë`m_wio _§{XamMo àdoeÛma ~§X _hmamOm§Zr Ë`m amÌr 10 dmOVm ñZmZ, nyOm dJ¡ao AmQ>mno cr Am{U Vo 11 À`m
Pmco hmoV.o {VÀ`m gmo~V Am_Mm ^mMm àgmX ^S>^S>ho r hmoVm. ~§X àdoeÛmamg_moa Vr gw_mamg Oodm`cm Amco. _hmamO Am{U _r XmoKM o hmoVmo. AmMmar ganmoVXma dmT>m`cm
H$mhr doi C^r hmoVr. _hmamOm§Zr AmVyZ Vo nm{hco Am{U Zo_Ho$ _cmM gm§{JVco ""Aao hmoV.o AmhþVr KmcyZ Pmë`m Am{U Ë`m§Zr H$mhr H$maUmZo ganmoVXmaZm hmH$ _macr. na§Vw
ganmoVXmaZr H$mhr hmHo$cm "Amo' {Xcr Zmhr. Ë`m§Zr MŠH$ Xwc©jM Ho$co; Am{U
_hmamOm§À`m hmVmVrc Kmg nmZmVM am{hcm. ganmoVXmaZm Ë`m§Zr g§VmnyZ nwÝhm _moR>çmZo
hmH$ _mê$Z ~mocmdco Am{U Ë`m§Zm Om~ {dMmacm. Voìhm "AmnU hmH$ EoH$crM Zmhr'
Ago åhUyZ Ë`m§Zr H$mZmda hmV R>do co. _r Ë`m§Zm åhQ>c§ H$s, Vwåhr OmUyZ~wOZy _hmamOm§H$S>o
Xwcj© H$aVm AmhmV. Ë`mda Vo CcQ> _cmM åhUmco H$s, VwåhrM _Yo H$mhrVar ~moccm
Agmc åhUyZ _cm _hmamOm§Mr hmH$ EoH$y Amcr Zmhr. _hmamO åhUmco H$s, Vmo H$mhrhr
~moccocm Zmhr. _r hmH$ _macr Voìhm `oWo H$moUrhr ~mocV ZìhVo. _r eodQ>r ganmoVXmaZm
åh§Q>c,§ MwH$cmo åhUm, _hmamOm§Mr j_m _mJm, Z_ñH$ma Kmcm Am{U _moH$io ìhm. Va
ganmoVXmaZr A§JmV g§Mma Pmë`mà_mUo EH$X_ VmR>a ^y{_H$m KoVcr "_r hmH$ EoH$cr
Zmhr, _r j_m _mJUma Zmhr.' Ë`m_wio BH$S>o _hmamOm§Mm ^moOZ ~§X gË`mJ«h gwê$ !
_hmamO _cm åhUV hmoVo H$s Vy H$emcm Wm§~cm Amhog ? Vy OodZy Ko ! nU _mPo gX²Jêw $
g_moa Cnmer AgVmZm _r OodUo eŠ` Var hmoVo H$m` ? amÌm¡ 11 dmOVm gwê$ Pmcocm hm
AemoH$ ! ~mhoa H$moU C^§ Amho ~K ~a§ !'' _r OmD$Z nm{hc§ Va Am_À`mM KaMr Jm|Yi dPoH$mH$m Am{U gd© OU amÌm¡ 1-1 && dmOVm gH©$ghÿZ naV Amco Var MmcyM
_mUg§ ! _J _r Ë`mZm gm§{JVc§, ""AmVm Xe©ZmMr doi g§ncr Amho. Vwåhr AmVm 3 && hmoVm. Amåhr nmZmda hmV Yê$Z ~gcoco nmhÿZ dPoH$mH$m§Zr H$m` Pmc§ Ag§ {dMmac§.
dmOVm `m !'' _J Vr H$moR>o Om`M§ `m g§^_« mV C^r am{hcr. H$maU Ë`m doir nwÊ`mV gJir h{H$H$V g_Oë`mda dPoH$mH$m§Zr EH$X_ Amnë`m Img "ñQ>mB©c'_Yo {eì`m
OmÊ`mgmaIo OdiMo H$moUr n[a{MV ZìhVo. _r nmR> didyZ AmV Amcmo. {VZo _J XoD$Z ganmoVXmaZm "gai' Ho$c§. "VwPm nQ> H$mTy> H$m ?' Ag§ {dMmaë`m~amo~a Km~ê$Z
^mÀ`mcm gmo~V KoD$Z {gZo_m dJ¡ao nmhÿZ 3 && n`ªVMm doi H$mT>cm ({gZo_m "cm°ac
o - ganmoVXmaZr _hmamOm§g_moa `oD$Z _m\$s _m{JVcr. _m\$s _m{JVë`m~amo~a _hmamO
hmS>u'Mm hmoVm EdT>M§ {Vcm AmR>dV§ H$maU àdmgmZo WH$ë`m_wio {WEQ>a_Yo Sw>cH$s EH$X_ em§V Pmco Am{U Ë`m§Zm åhUmco, ""Aao ho AmYrM Ho$co AgVog Va AmnU
KoD$Z {VZo WmoS>r {dlm§Vr KoVcr). AmVm Ë`m {XdgmMr AmR>dU gm§JVmZm Vr åhUVo doido a Oodcmo ZgVmo H$m` ?''
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 125 126 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamO EH$X_ em§V Pmco. åhUmco Mcm, ""AmVm Oody `m! \$ma Cera Zmhr Zm ganmoVXmaZm gVV MhmS>çm H$aÊ`mMr gd` hmoVr. EH$Xm Vo _hmamOm§Zm åhUmco,
Pmcm?' ""_r AemoH$ OmoerZm H$Yr {eam, H$Yr nmoh,o H$Yr CnrQ> Ag§ Ý`mhmarcm H$ê$Z XoVmo,
_r åhQ>c,§ ""N>o ! N>o ! AmÎmm \$ŠV XrS> dmOcm Amho.'' nU Ë`mZm H$mhrVar M_M_rV hd§ AgV§. Ë`m_wio Vo Ý`mhmarM KoV ZmhrV.'' _mÂ`m
XwnmaM§ OodU gm`§H$mir 5 dmOVm Pmc§ Var _cm {dMmam`Mo ""\$magm Cera gwXd¡ mZo Ë`m doir VoWo AmnQ>o hmoV.o Vo _hmamOm§Zm åhUmco, ""ganmoVXma Ë`m§Zm \$ŠV
Pmcocm Zmhr Zm ?'' _J _r åhUV Ago, AmO Zoh_rnojm cdH$a Amho. ZmhrVa _r nmoir Am{U Vm§~S>§ {VIQ> XoVmV. Vo ImU§ Ë`mZm gmogV Zmhr åhUyZ Vo H$n^a XyY Am{U
AmO Mma Vmg Cera Pmcm Amho åhQ>c§ Va nwT>À`m§Zm Oodm`cmM {_imc§ ZgV§. Oodm`cm XmoZ {~pñH$Q>§ ImVmV.'' _hmamOm§Zr _cmhr {dMmê$Z Amncr ImÌr H$ê$Z KoVcr Am{U
~gë`mda XoIrc OodU nmoQ>mV OmB©c VoìhmM Ia§ ! _J ganmoVXmam§Mm ImoQ>no Um CKS> Pmcm.
ganmoVXmahr EH$ dëcrM hmoVr. OodUmV ^|S>r, XwYr Am{U Vm|S>cr `m VrZ ^mÁ`mM ganmoVXma dmJVmZm dma§dma H$mhr Var MwH$m H$arV Am{U _hmamOm§À`m amofmMo
{deof H$ê$Z Agm`À`m. Ë`mVhr ^|S>rcm g§Yr OmñV ! dm§Jr, nS>di AYyZ_YyZ YZr hmoV. Aem doir emioV ImoS>H$a _wcmcm dJm©V C^o amhÊ`mMr {ejm JwéOr XoVmV,
Agm`Mr. ^|S>rMr ag^mOr ~wi~wirV, Vma Amcocr. Vr Va Amåhmcm {~cHy$c AmdS>V AJXr Ë`mMà_mUo _hmamO Ë`m ganmoVXmam§Zm C^o H$ê$Z R>do m`Mo. Ë`mVhr nwÝhm AÜ`m©-
Zgo. OodVmZm _hmamOm§À`m eoOmar _mP§ nmZ. Xwga§ H$moUr ~gm`cmM V`ma Zgm`M§. nmD$U VmgmZo Ë`m§À`mH$S>o cj Joco H$s nwÝhm Ë`m§Zm amJmdyZ H$mhr ~mocm`Mo Am{U `oWo
^|S>r AmdS>V Zmhr åhUyZ _Z KÅ> H$ê$Z MQ>H$Z {JiyZ Q>mH$m`Mr Am{U nmoir Am_Q>rer C^m amhÿ ZH$mog, VoWo C^m amhm Ago gm§Jm`Mo. _hmamO AIoa em§V hmoD$Z j_m H$arn`ªV
g§ndm`Mr. nwÝhm ^|S>rMr ^mOr dmT>m`cm ganmoVXma Amco H$s _r "ZH$mo ZH$mo' åhUm`Mmo. ganmoVXmam§À`m Aem 4-5 OmJm ~XcyZ ìhm`À`m.
_J _hmamO {dMmam`Mo, ""H$m` ao AemoH$, ^mOr AmdS>V Zmhr ?'' AmdS>V Zmhr `m ganmoVXmaZm Xå`mMm Ìmg hmoVm. Ë`m§Zm nhmQ>o 5 dmOco H$s Ìmg gwê$ hmoB.© Ë`m
åhUÊ`mMr _mPr em_V ZìhVr. _J ganmoVXma gyS> KoVë`mgmaIo ^anya ^mOr _mÂ`m doir _r Ë`m§Zm eoH$Ê`mgmR>r eoJS>r noQ>dZy XoV Ago. _J _r ñd`§nmH$Ka nwgZy H$mTy>Z,
nmZmV dmT>m`Mo ! ""^mD$, Vwåhm§g AmdS>V Zmhr ? Mm§Jcr cmJVo ^|S>r !'' Ag§ åhUyZ ñQ>mìo h noQ>dZy , ^m§S>rHw$§ S>r H$mTy>Z, eoJS>r dJ¡ao noQ>dZy n{hcr V`mar H$ê$Z XoV Ago.
dmT>m`Mo Am{U _J ZmBcmOmZo Vr g§ndm`Mr ! {edm` Ë`m§Zm Q>r. ~r.Mm Ìmg hmoVm åhUyZ dma§dma AmOmarhr nS>m`Mo. Jar~ ~«m÷U
OodUm~Ôc AmgŠVr Zgmdr; MdT>d H$mhr ZgVo. {O^oMo \$ma MmoMco H$ê$ Z`oV åhUyZ Amåhr Ë`m§Zm _hmamOm§À`m H«$moYmnmgyZ Xya R>do m`Mmo. Ë`m§Mr ZmoH$ar OmD$ Z`o
Ag§ _hmamOm§M _V hmoV.§ Ë`m_wio H$YrH$Yr Vo Am_Mr narjm ~Km`Mo. 8-8 {Xdg åhUyZ Ë`m§Zm gd© àH$maMr _XV H$am`Mmo. nU `m§M§ eonQy > H$m`_ dmH$S>§ ! AIoa EH$Xm
dm§½`mMr ^mOr, 8-8 {Xdg Vm|S>cr ! Xwnmar Vm|S>ë`mV dmcmMr S>mi Va amÌr dmcmÀ`m Ë`m§Zm Mm§JcmM YS>m {_imcm !
S>mirV Vm|S>cr ! H$YrH$Yr ZwgVrM ^|S>r ! _J _hmamO H$Yr hmñ`{dZmoXmÀ`m a§JmV _hmamOm§Zr EH$Xm _cm g§nU y © B_maV gm\$ H$am`cm gm§{JVcr hmoVr. _r JS>çm§H$Sy>Z
Amco H$s _r åhUm`Mmo, ""_r AmO Mm¡H$mV Jocmo hmoVmo. VoWo cmoH$ åhUV hmoVo H$s gm\$g\$mB© H$ê$Z KoV hmoVmo. Ë`m doir daÀ`m _Oë`mda _cm AY} nmoVo gmIa {_imcr.
Vw_À`m A§Jmcm dm§½`mMm dmg `oVmo` !'' _J _hmamO åhUm`Mo, ""ho n¡go Ko Am{U Vwcm _r Vr JS>çmOdi Imcr nmR>dZy {Xcr. _hmamO Imcr hmoVM o . Ë`m§Zr {dMmaco, ""ho
H$m` ^mÁ`m AmUm`À`m Ë`m KoD$Z `o.'' Ë`m§Zm âcm°da, H$mo~r, ~Q>mQ>m Aem ^mÁ`m H$m` Amho ?'' _r åhQ>c,§ ""gmIa dmiV KmcVmo. Amocr Pmcr Amho.'' ""Amocr H$er
MmcV ZgV. H$moH$Ur ^mÁ`m Vo AmdS>rZo ImV. lmdU KodS>çmMr ^mOr Am{U ~rQ>Mr Pmcr ?'' ""ganmoVXmaZr Vr p»mS>H$sOdi R>do cr hmoVr. {IS>H$s CKS>r hmoVr. Ë`m_wio
H$moqe~ra Agcr H$s Vo Iyf AgV. åhUm`Mo, ""dm ! Mm§Jco OodU Pmco. ho gmpÎdH$ Vr Amocr Pmcr.'' _J _hmamOm§Zr Ë`m§Mr Mm§JcrM hOoar KoVcr Am{U _J _mÌ
AÞ ! ~mH$sMo AÞ aOmoJU w r !'' Ë`mZm Iyn àH$maÀ`m MQ>Ê`m, H$moqe~rar _mhrV AgV. ganmoVXmam§À`m cmdmcmì`m H$_r Pmë`m.
EH$Xm Ë`m§Zr Amåhmcm Am§~ho iXrMo cmoUMo H$ê$Z {Xco. Ë`mV ~Xm_-{nñVo dJ¡ao KmVcoco EH$Xm _mYd H$mOaoH$aÀ`m ~m~VrVhr AerM J§_V Pmcr. _mYd Ë`m doir OodU
hmoV.o Ago cmoUMo _r àW_M Imëco. H$am`Mm. EH$Xm _hmamO Xwnmar 3-3&& dmOVm Oodco Am{U Pmonco. Amåhr Zoh_rà_mUo 4
""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 127 128 && gX²Jwé-gmo{`am &&
dmOVm Mhm H$ê$Z KoVcm. _hmamO CR>co H$s Ë`m§Zm Mhm Úm`Mm. nU _hmamO Ë`m {Xder 1983 gmcMr Jmoï>. Ë`m doir _hmamOm§Mo gd© {heo~ _r nmhV Ago. H$Yr cha
amÌr 8 dmOVm CR>c.o CR>ë`m~amo~a _mYdcm ~mocmdco Am{U {dMmaco, ""{H$Vr dmOco?'' cmJoc Voìhm Vo {heo~ XmIdm`cm AmU åhUm`Mo. nmhÿZ Pmcm H$s Imcr ghr H$am`Mo.
_mYd åhUmcm, ""AmR> dmOco !'' EH$Xm {heo~ XmIdrV AgVmZm åhUmco, ""hr ghr _mPr Zìho. Vy ImoQ>r ghr Ho$cr
""Mhm {H$Vr dmOVm hmoVmo ?'' Amhog.'' _r åhUmcmo, ""_r Am`wî`mV H$Yr ImoQ>§ dmJcmo Zmhr. {heo~mV \$gdm\$gdr
""Mma dmOVm,'' _mYdZo gm§{JVco. Ho$cr Zmhr. Vw_Mr ImoQ>r ghr _r Ho$cocr Zmhr. Oo H$mhr {heo~ AmhoV Vo Iao AmhoV.''
""_J _cm Mma dmOVm Mhm H$m Zmhr {Xcm ?'' ho gH$mir OdiOdi 7 dmOë`mnmgyZ Xwnmar 12 dmOon`ªV Mmcy hmoV.§ _J eodQ>r _r
_mYd åhUmcm, ""Vwåhr Pmoncm hmoVmV !'' åhUmcmo, ""ho Vw_Mo n¡go ¿`m Am{U _cm _moH$im H$am ! _r `oWZy {ZKyZ OmVmo !''
""xxxx, B©œa H$Yr PmonVmo H$m ?'' VodT>çmV ~mimgmho~ H$mOaoH$a Amco. Voìhm _hmamO åhUmco, ""Vo AmnU Z§Va
_mYd EdT>m Jm|Yicm hmoVm H$s MmMaV Vmo nwÝhm EH$Xm åhUmcm, nmhÿ. AmYr Mhm KoD $`m.'' _J _r _hmamO ~gV VoWo ~mOyÀ`m ~mH$mda (AmVm OoWo
""nU...Vwåhr Pmoncm hmoVmV åhUyZ...'' AmgZ KmVcoco AgVo VoW)o ~gcmo. ~mimgmho~ ~mOycm hmoV.o _hmamO AMmZH$ åhUmco,
nwÝhm VmoM àûZ, _mÌ daÀ`m nÅ>rV Am{U AmdmOmcm Yma ! ""_r _mPm nm` VwÂ`m
""B©ûda H$Yr PmonVmo H$m`, _yIm© ?'' _m§S>rda R>odcm Va
Ë`m AmdmOmZo _mYdMo Cacogaw co AdgmZ JiyZ Joco Am{U JmÊ`mÀ`m V~H$S>rV H$m` hmoB©c ?'' _r
nrZ AS>H$mdr Vgo _mYdÀ`m Vm|S>yZ ""nU Vwåhr...nU AmnU...'' EoH$y `oD$ cmJco. åhQ>c,o ""H$mhr Zmhr,
_r _mYdcm nmR>r_mJyZ ImUmIwUm H$ê$Z gm§JV hmoVmo H$s, Vy Jßn ~g H$mhr ~mocy R> o d m !'' Ë`m do i r
ZH$mog, _hmamOm§nwT>o gmï>m§J Z_ñH$ma Kmc ! nU _mYd nwaVm Jm|YiyZ Jocm hmoVm. Ë`m§Zr Amncm COdm
H$mhrVar g_W©ZmW© ~mocV hmoVm Am{U _hmamOm§Mm nmam AmUIrZM MT>V hmoVm ! eodQ>r nm` _mÂ`m _m§S>rda
_r nwT>o Pmcmo Am{U _mYdcm M¸$ Yê$Z ~io~io _hmamOm§À`m nm`mda KmVcm, Voìhm R> o d cm Am{U
Vo em§V Pmco. _J _hmamO åhUmco, ""_r nmhmVmo`, Vy nmR>r_mJyZ IwUm H$aVmo`g, nU åhUmco , ""A§ J R> m
Ë`m _yIm©À`m Vo cjmVM `oV ZìhVo !'' Ya !'' _r COì`m
H$moUr godH$ dJm©Vrc _mUgmZo MyH$ Ho$cr Va Ë`mMo~Ôc aX~Xcr H$aUo eŠ` hmVmZo Ë`m§À`m nm`mMm A§JR>m nH$S>cm. 5-7 {_{ZQ>o _hmamO EH$Q>H$ _mÂ`mH$S>o {ZíMc
ZìhVo. _hmamO cJoM {dMmam`Mo, ""Vy Ë`mcm Om_rZ amhVmog H$m` ?'' _r Zmhr åhQ>c§ ZOaZo nmhV hmoV.o _J Ë`m§Zr nm` H$mTy>Z KoVcm d _J Mhm _mJdcm. Amåhr Mhm
H$s åhUm`Mo, ""Vy hþema Amhog ! Aao, H$moUmcm Om_rZ amhÿ Z`o ! _mUgmMo _Z _moR>§ KoVcm Am{U _J _r hiyM {dMmaco, ""ho AmnU AmÎmm H$m` Ho$coV !'' åhUmco,
{d{MÌ AgV§. Vo Ho$ìhm H$m` H$arc gm§JVm `oV Zmhr ! H$moUmMm ^adgm Úm`Mm ?'' ""_mPr eº$s _r VwÂ`mV g§H$« {_V Ho$cr Amho. AmO Vwcm H$mhrM OmUdUma Zmhr. nU
_mZdr ñd^mdmMm AmUIr EH$ n¡cy åhUOo gwImon^moJm§Mr cmcgm. _hmamO Vr eº$s hiyhiy Ogo VwPo eara gj_ ~Zoc, ewÕ Am{U ñdÀN> hmoBc © , earamVrc gd©
Zoh_r åhUm`Mo H$s, _mUgmMo {Oìhmcm¡ë` Am{U H$m_dmgZm øm AJXr KaXma {dHy$Z AewÕ {ZKyZ OmB©c, Ver VwÂ`mV {_giyZ OmB©c.'' _J _r hiyM Ë`m ghr~Ôc
^mJdÊ`mMm à`ËZ Ho$cm Var H$Yr V¥á hmoUma ZmhrV. Cn^moJmZo V¥îUm A{YH$ dmT>V.o {dMmaco. Ë`mda _moR>çmZo hgV åhUmco, ""Aao _r VwPr J§_V Ho$cr ! VwP§ _Z ~KV
åhUyZ gwImon^moJm§Mm Ë`mJ H$ê$Z A§Jr {daº$s ~mUdcr nm{hOo VaM AÜ`mË_mÀ`m hmoVmo. AmVm VwPo {ZXm}{fËd ñQ>å° n nonada {chÿZ XoD$ H$m` ?''
joÌmV M§Màw doe Var hmoBc© . ***

""_rM Vwbm hmH$m _marV hmoVmo !'' 129 130 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$mcdm, Agm _hmamOm§Mm AmXoe Agm`Mm. Ë`m_wio 2-3 S>no mo _mc H$mcdcm H$s
_Oya WHy$Z Om`Mo d Ago H$m_ H$aÊ`mEodOr _Oya niyZ Om`Mo. \«$o _ ~amo~a Amoi㧠`mV
Amho H$s Zmhr, ßc°ñQ>a ~amo~a Pmc§` H$s Zmhr, nmUr ~amo~a Am{U ^anya _mac§ OmV§`
H$s Zmhr ho gma§ _hmamO ~maH$mB©Zo nmhV AgV. hmVmV H$mR>r KoD$Z _mÂ`m eoOmar C^o
amhV AgV. Ag§ Pmc§ nm{hOo, Vg§ Pmc§ nm{hOo Ag§ gmaI§ Mmcy Agm`M§. Ë`m_wio
dmhÿ hm g§gma Xodmnm`r & _hmamO VoWo C^o Agco H$s gd© OU AJXr Km~ê$Z H$m_ H$arV AgV. _J Ë`m§À`m
hmVyZ OmñVM MwH$m ìhm`À`m. H$Yr EImÚm ~mB©À`m hmVyZ K_oc§ nS>c§ H$s Vo _mÂ`mda
1981-82 nmgyZ _hmamOm§À`m _ZmV _mÂ`m{df`r H$mhrVar doJirM `moOZm AmoaS>m`Mo, ""VwPm _Owam§da H§$Q´>mc
o Zmhr. {VÀ`m hmVyZ K_oc§ nS>c,§ _mP§ ZwH$gmZ
KmQ>V Amho Aer _cm e§H$m `oD$ cmJcr hmoVr. EH$Va Ë`m§Zr _cm gaH$mar ZmoH$ar Pmc§. H$moU ^ê$Z XoUma ?'' AJXr Hw$ec Jd§S>rgwÕm Km~ê$Z H$mhr Var MwH$m H$ê$Z
gmoS>m`cm cmdcr. {edm` nwT>o Vo EH$EH$ O~m~XmarMr H$m_o _mÂ`mda gmondy cmJco. ~gm`Mo.
_r Vr H$er nma nmS>Vmo` `mH$S>o Ë`m§Mo ~maH$mB©Zo cj Ago. Ë`m§Mr H$m_ H$aÊ`mMr EH$Xm amÌrM§ OmXm doi H$m_ H$am`M§ åhUyZ dm`ar dJ¡ao OmoS>yZ BcopŠQ´>{eAZ
Aer nÕVr hmoVr. gd© {df`m§V Ë`m§Zm JVr hmoVr. Ë`m_wio Ë`m§Zm H$moUË`mhr H$m_mV {Xì`m§Mr gmo` H$arV hmoV.o Ë`m doir {dOoMm Y¸$m ~gyZ EH$ BcopŠQ´>{e`Z Imcr nS>cm.
H$moUmH$Sy>Zhr _mJ©Xe©Z KoÊ`mMr JaO Zgm`Mr. _mÌ AJXr Vm§{ÌH$ {df`m§gh gd© H$m_mV EH$mEH$s ì`Ë`` Amcm Am{U H$m_ Wm§~co. _J _hmamO åhUmco, ""AmO
{df`mV Vo Ë`m-Ë`m joÌmVrc VÁkm§ZmXoIrc ghOnUo _m¡{cH$ _mJ©Xe©Z H$arV. d¡ÚH$ AmVm H$m_ Wm§~dm. Ë`m BcopŠQ´>{eAZcm d¡ÚH$s` _XV dJ¡ao Úm.'' H$m_ Wm§~dyZ cmoH$
Agmo, ñWmnË`emó Agmo, {MÌ, {eën, g§JrV, H$mì`mXr H$cm§Mo XmcZ Agmo, eoVr, nm§Jco. na§Vw XmoZ Jd§S>r Xwgè`m _Oë`mda ßc°ñQ>a H$arV hmoV;o Vo _hmamOm§À`m ^rVrZo
newnmcZ joÌ Agmo, _hmamO Ë`m-Ë`m joÌmVhr "A{YH$mar'M hmoV.o Ë`m_wio Ë`m§Zr amÌr 11 dmOon`ªV daM Wm§~coco hmoV.o _hmamO VoWZy Joë`mdaM Vo Imcr CVê$Z Kar
_cm Amnë`m hmVmer Yacm Vmo ~hþYm "AmnUmgmarIm' Am{U Vmohr AJXr "VmËH$mi' Joco.
H$aÊ`mgmR>rM ! JwéH¥$nm B_maVrOdi ^y{_JV Q>mH$sMo H$m_ gVV Mmodrg Vmg Z Wm§~Vm Mmcy
"JwéH¥$nm' B_maVrM§ H$m_ 1981 gmcr gwê$ Pmc§. Vr B_maV "\«o$_ ñQ´>ŠMa' hmoV.o H$m_Jmam§Mo JQ> ~XcV hmoVo nU XoIaoI H$aUmam _r _mÌ eoOmar ZOa R>do Zy C^m
Am{U "cmoS> ~oA[a¨J' Aer XmoÝhr nÕVtMm dmna H$ê$Z ~m§Ycocr Amho. B_maV "XUH$Q>' hmoVmo. Q>mH$sMo H$m_ ì`dpñWV Pmco Zmhr, JiVr gwê$ Pmcr Va gmao l_ Am{U n¡gm
Pmcr nm{hOo. nwT>o_mJo ^yH§$n Pmcm Var {Vcm H$mhr hmoVm H$m_m Z`o Aer B_maV ì`W© OmVmo; åhUyZ _hmamOm§À`m gyMZoà_mUo Vo H$m_ gcJ Mmodrg Vmg am~yZ nyU©
~m§Ym`Mr, Aer _hmamOm§Mr gyMZm hmoVr. Ë`m doir {g_|Q>Mr Vrd« Q>M
§ mB© hmoVr. {g_|Q> H$aÊ`mV Amco. gwQ>H$o Mm ídmg Q>mHy$Z _r, AmVm WmoS>m Mhm ¿`mdm, H$mhr Imdo Am{U
{_i{dÊ`mgmR>r AZoH$ IQ>nQ>r H$amì`m cmJm`À`m. {Xdg^a _cm gd© ì`dñWm nmhm`Mr ñZmZ H$ê$Z PmonZy Omdo Agm {dMma H$arV naVV AgVm§ZmM ""Aao AemoH$ !'' Aer
Ago. _hmamO AYyZ_YyZ H$m_ nmhÿZ OmV. XaamoO gm`§H$mir h_Img `oD$Z gd© H$m_ lr_hmamOm§Mr IUIUrV hmH$ EoH$y Amcr. Xwgao H$mhr Var _hÎdmMo Am{U VmVS>rMo
ZOaoImcyZ KmcV. H$m_ _mPr dmQ> nmhV C^oM hmoV.o
_hmamOm§Zm ~m§YH$m_ emómVrc {H$Vr gImoc OmU hmoVr ho Ë`m§À`m ~marH$gmarH$ _r gaH$mar ZmoH$ar gmoS>ë`mda "JwéH¥$nm'Mo H$m_ gwê$ Pmco hmoVo. Vo H$m_ g§nco
gyMZm§_YyZ OmUdm`Mo. {g_|Q>, IS>r, dmiyM§ {_lU OmñV nmUr KmcyZ Ho$co Va H$m_ Voìhm Ë`m§Zr EH$ {Xdg _cm nÞmg hOma én`o {Xco d åhUmco, ""ho _wcrÀ`m c¾mgmR>r
H$am`cm gmon§ OmV§. _mc K_oë`mV nQ>H$Z ^acm OmVmo {edm` _Owamcmhr VmH$X H$_r R>do .'' Ë`m doir _wcJr 11-12 dfmªMr Agoc. _r åhQ>c,§ ""Vr AOyZ chmZ Amho.
cmdmdr cmJVo. na§Vw Aem H$m_mcm _O~wVr H$_r. åhUyZ _mc H$_r nmÊ`mV KÅ> AmÎmmnmgyZ H$emcm n¡go ?'' ""Vy _yI© Amhog ! Vwcm H$mhr A¸$c Zmhr ! Vwcm n¡em§M§
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 131 132 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$mhr g_OV Zmhr ! VwP§ H$g§ hmoUma `mMr _cm qMVm dmQ>Vo !'' EdT>m ^{S>_ma Pmë`mda {VÀ`m H$miOrMm {df` hmoVm. Ë`mMr C§Mr Mma-gìdmMma \y$Q>M hmoVr. Voìhm AmVm
Ë`m§À`m gyMZoà_mUo _r Vo n¡go ~±H$o V _wXV R>do rV JwV§ dco Am{U _wcrÀ`m c¾mÀ`m doir _wO
§ H$ê$Z Ë`mMr C§Mr dmTVo H$m ho nmhÿ `m, Aer {VMr ^mdZm hmoVr. Voìhm EH$Xm _r
Ë`mMo gìdm cmI én`o Pmco hmoV.o {hæ`m H$ê$Z _hmamOm§Mm _yS> ~KyZ Ë`m§Zm _wO § r{df`r {dMmac§. Vo "hmo' åhUmco Am{U
Vo gìdm cmI én`o _r ~mimgmho~ H$mOaoH$am§À`m hmVmV {Xco Am{U åhQ>c§ H$s, _J aOoda _w~§ B©cm OmD$Z H$_coeMr _wO § Ho$cr Am{U IamoIaM Ë`mZ§Va PnmQ>çmZo
`m n¡emV Vwåhr _mÂ`m _wcrM§ c¾ H$ê$Z Úm Am{U Ë`m§Zr VodT>çm n¡emV Vo H$ê$Z {Xc§. Ë`mMr C§Mr dmTy>Z Vmo Mm§Jcm nmdUoghm \y$Q> C§M Pmcm. _wO § Pmë`mÀ`m Xwgè`m {Xder
gmoZh§ r Am`Ë`m doir ~mOmamVyZ AmUmd§ cmJc§ Zmhr. _mPm {_Ì {ZamoIHo $a Xa nwî` _hmamOm§Mm \$moZ Amcm, "AmVm _wO § Pmcr Amho. `oWo H$m_ nS>crV Voìhm Vm~S>Vmo~
ZjÌmda EH$ J«_° ñdV…gmR>r Am{U EH$ J«_° _mÂ`mgmR>r gmoZ§ AmR>dUrZ§ KoD$Z `oV {ZKyZ `o !' _r Ë`mà_mUo cJoM nwÊ`mcm Amcmo.
Ago. _J _r Ë`mcm n¡go XoV Ago. Vo Am{U AÝ` KamV doi àg§Jr IaoXr Ho$coco Ag§ _§{XamVrc ~m§YH$m_mMr O~m~Xmar Oar _hmamOm§Zr _mÂ`mda Q>mH$cr hmoVr Var Vr
gmV Vmoio gmoZ§ Amåhr _wcrÀ`m A§Jmda KmVc§. nma nmS>VmZmhr Vo _cm Amnë`mg_moê$Z hcy XoV ZgV. ""Vy {VH$So> Jocmg Va _mPr
Am_Mo ì`mhr amOJwê$ ho Am§Vaamï´>r` »`mVrMo nwamUdñVw-g§emoYH$. Ë`m§Zr \$º$ H$m_§ H$moU H$aUma ?'' Ag§ EoH$drV. _cm Vo Amnë`mOdi ~gdyZ Ro>dm`Mo. Ë`m_wio
c¾ H$ê$Z Úm EdT>M § gm§{JVc§ hmoV.§ na§Vw Amåhr OZarVrà_mUo `mo½` VodT>o gd© Ho$c§. _J _hmamO So>adUcm OmVrc Ë`m _wXVrV H$m_mMm OmñVrV OmñV YS>mH$m cmdm`Mm.
nmM-gìdmnmMeo cmoH$ Oodm`cm hmoV.o amOJwê$§ Mo H$mhr OnmZr g§emoYH$ {dÚmWu _wÔm_ Aímm doir am̧{Xdg H$m_ Mmcy Ro>dm`Mo.
c¾-gmohim nmhÊ`mgmR>r CnpñWV hmoV.o gd© c¾-gmohim `Wmgm§J na§Vw gmYonUmZo lr~m~m§Mo _§{Xa àW_ 18' X 28' `m _mnmMo hmoV.o Vo 28' X 38' Aímm _mnmMo
nma nS>cm. _mPr _wcJr gwñWir nS>cr. amOJwê$ Hw$Qw>~§ r` EH$Ì gwImg_mYmZmZo amhVmV. H$aÊ`mMo H$m_ EH$Xm hmVr KoVcoco hmoV.o "cmB©Z AmD$Q>'Mo H$m_ _hmamOm§À`m XoIaoImcr
nwT>o _mPo OmdB©, {_hra amOJwê$ `m§Zr Amncr H$ë`mUr ñQ>rëg_Yrc ¹$m°{cQ>r nyU© Pmco Am{U _hmamO So>adUcm Joc.o Amåhr nydV© `mar Mm§Jcr H$ê$Z Ro>dcr hmoVr.
H§$Q´>moc _°ZoOaMr ZmoH$ar gmoSy>Z Ë`m§M§ d{S>cmonm{O©V ñQ>oeZarM§ XwH$mZ Mmc{dÊ`mMm \°${~«H$o eZMr dJ¡ao H$m_o nyU© H$ê$Z Ro>dcr hmoVr. _hmamO So>adUcm Joë`mda e{Zdmar
{ZU©` KoVcm. _r Ë`m§Zm ñQ>e o ZarEodOr aoS>r_oS> H$nS>çm§M XwH$mZ Mmc{dÊ`mM§ gwM{dc§. gH$mir 6 dmOVm YS>mŠ`mZo H$m_mcm gwê$dmV Ho$cr Vr gmo_dma nhmQo>n`ªV AI§S> H$m_
Am_À`m ~§S>yeQo > OmYdm§À`m JwéH¥$nm ~°Ê« S>Mo H$nS>o {dH«$sgmR>r R>do Ê`mM§ R>ac§. H$mhr Mmcy Ro>dco.
df} ZmoH$ar Am{U XwH$mZ Aer Xwhao r H$gaV Hw$Qw>~§ r`m§À`m _XVrZo H$ê$Z Z§Va XwH$mZ _hmamOm§Mm _wŠH$m_ Ë`m doir AmR>dS>m^amgmR>r Var So>adU `oWM o Ano{jV hmoVm.
pñWañWmda Pmë`mda Ë`m§Zr ZmoH$ar gmoS>cr. ì`dgm` gm§^miyZ Vo Imonmocr, Jmodm Ë`m_wio Vmon`ªV ~hþVHo $ H$m_o AmQ>mno Vrc Agm A§XmO hmoVm. Ë`mVhr H$mhr H$mhr ~m~r
`oWrc ñQ>rc ßc°ÊQ>g² Zm ì`mdgm{`H$ g„mJma åhUyZ H$m_ nmhVmV. doJdoJù`m H§$nÝ`m§Zm Aem hmoË`m H$s$ Ë`m§Zm _hmamOm§Zr H$Xm{MV _mÝ`Vmhr {Xcr ZgVr. CXmhaUmW© -
~«°ÊS>oS>, ZmdmMo eQ>©²g, `w{Z\$m°åg© dJ¡ao nwa{dÊ`mMr H$m°ÝQ´>°ŠQ²>g KoVmV. hahþÞar Am{U {IS>Š`m§À`m H$mMm !
gVVmoÚmoJr AmhoV. amÌr 10 dmOon`ªV H$m_mV JTy>Z Jocc o o AgVmV. _hmamOm§da {ZVm§V _hmamOm§Zm lr~m~m§Mo _§{Xa åhUOo dmXidmao, D$Z, nmD$g, ^yH$§ n AmXr H$gë`mhr
lÕm AgUmao Hw$Qw>~§ gwImV Amho Am{U hr _hmamOm§MrM H¥$nm ! AmnÎmrV A^§J amhUmam ^ŠH$_ {H$„mM ~Zdm`Mm hmoVm. {IS>Š`m§Zm H$mMm ZìhoV Va
_§{XamVrc {d{dY H$m_m§Mr O~m~Xmar _hmamO _mÂ`mda gmondV hmoVo. H$m_o ^ŠH$_ nÍ`mÀ`m PS>nm ~gdm`À`m Agm Ë`m§Mm {dMma. {ímdm` _§{XamV `oUmè`m
EH$m_mJo EH$ am§JVo C^rM AgV. Ë`m_wio H$m_mVyZ ~mOycm hmoD$Z _w~§ B©cm XmoZ {Xdg ^ŠVOZm§Mr gwajm hmhr EH$ _hÎdmMm _wÔm. Ë`m_wio ""ñQ>Ló >²½W Am°\$ _Qo>[a`c'' `m
Hw$Qw>~§ r`m§~amo~a am{hcmo Ago \$mago KS>V ZìhVo. aOm {_iUo H$R>rU ìhm`Mo. Ë`m_wio {df`m~m~VrV VS>OmoS> g§^dVM Zgo.
H$_coeMr _wO § _mJo nS>cr hmoVr. _hmamO åhUm`Mo _wO § H$m` Ho$ìhmhr H$aVm `oBc© . _mÂ`m _ZmV lr~m~m§À`m _§{XamMo N>V AmYw{ZH$ nÕVrZo 4' X 6' À`m ßcm`dyS>
na§Vw _mÂ`m nËZrcm H$_coeMr _wO § cdH$a ìhmdr Ag§ dmQ>V hmoV.§ H$_coeMr C§Mr hm d gZ_m`H$mÀ`m _moR>çm ímrQ²>g dmnê$Z gOdm`Mo hmoVo. nU _hmamOm§Zm ho Hw$R>c§
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 133 134 && gX²Jwé-gmo{`am &&
nQ>m`cm ? Vo _cm åhUmco, ""Vwcm H$mhr g_OV§ H$s Zmhr ? EdT>çm _moR>çm erQ²>g gmogm`Q>rÀ`m OmJoncrH$S>rc n§V g{Md `m§MHo $S>rc OmJoMo IaoXrIV Pmcoco hmoV.o
g_Om N>VmVyZ AnKmVmZo gwQ>ë`m Va H$moUmÀ`mVar S>mŠo `mV nSy>Z _mUg§ OI_r hmoVrc. Ë`m_wio Ë`m OmJoV \w$Q>H$o S´>Zo O
o XwéñV H$aUo, H§$nmD§$S> dm°c ~m§YUo, B_maVrMr XwéñVr,
Ë`mnojm Vy 2' X 2' Mo N>mQo >o VwH$So> dmna Am{U Vohr da ^ŠH$_ Mm¡H$Q> \°${~«H$o eZ H$ê$Z nmÊ`mÀ`m Q>mŠ`m, BcopŠQ´>{\$Ho$eZ dJ¡ao H$m_o Mmcy hmoVr.
Ë`mda ho VwH$So> ~gd.'' Voìhm Am_À`m gwYmaUmMm gwJmdm cmJë`m_wiM o Vo ~hþYm n§V g{Md H§$nmD§$S>> d S>o. E. gmogm`Q>rMo H§$nmD§$S>> `m§Mo_Ü`o H$mQ>oar VmaoMo Hw§$nU
doiA o mYrM nwÊ`mV XmIc Pmco. KmcÊ`mV Amco. ho gd© nmhÊ`mgmR>r _hmamO XaamoO gm`§H$mir 5 dmOÊ`mÀ`m gw_mamg
~m~m§À`m _§{XamÀ`m C^maUrMm B{Vhmg hm Va g§Kfm©Mm B{Vhmg Amho Am{U Vmo n§V g{Mdm§À`m ßcm°Q>_Ü`o `oV AgV. S>o. E. gmogm`Q>rÀ`m OmJoVrc cmoH$ Cnamoº$
gmam g§Kf© _hmamOm§Zr Amnë`m EH$Q>çmÀ`m {h_Vrda VS>rg Zocm. Amåhr _mÌ Ë`mMo H$mQ>ao r Vmaoda Amnco H$nS>o dmiV KmcrV AgV. _hmamO AmaS>mAmoaS>m H$ê$Z Ë`m§Zm
gmjrXma hmoVmo. `m gd© g§Kfm©V Ë`m§À`mOdi AgÊ`mMo ^m½` _cm cm^co, ho _mPo Vmaodê$Z H$nS>o H$mTy>Z Q>mH$Ê`mg gm§JV AgV. _mPo cj Zmhr, g§ñWoÀ`m VmaoMr hmZr
nydg© {§ MVM åhUm`cm hdo. `m g§Kfm©V H$mhr N>mQo >r_moR>r O~m~Xmar nma nmS>m`Mr doi hmoVo Ago gm§JZy _cm \$ma AmoaS>V AgV. XaamoO H$mhr Zm H$mhr H$maUmñVd _cm
`m`Mr, Voìhm Vr à`mgmZo nma nmS>VmZm, hm H$m`m©Mm JmodY©Z _hmamOm§Zr H$a§Jirda AmoaSy>Z ¿`mdo cmJVM Ago. H$mhr doim _hmamOm§À`m AmoaS>Ê`mcm Km~ê$Z _rM Ë`m
VmocZy Yacm` Am{U Amåhr Zm__mÌ Am_À`m H$mR>çm cmdyZ C^o AmhmoV `mMr c»I cmoH$m§Zm VmaodaMo H$nS>o H$mTy>Z ¿`m, Ago gm§JV Ago. na§V,w ho _hmamOm§Zm g_Oco H$s
OmUrd ìhm`Mr. nwÝhm _cm AmoaS>V, ""Aao ! Vmaoda H$nS>o dmiV KmcyZ H$m` Vma {POVo ? Ë`m§MM o
1983 À`m `kmMo doir lr~m~m _hmamOm§À`m _§{XamcJVMr So>ŠH$Z EÁ`wH$o eZ H$nS>o \$mQ>Vrc. \$mQy> XoV ! Vy Agm gmaIm AmoaSy> ZH$mog. AmnUmcm _mUgm§À`m dB©VZy
gmogm`Q>rMr OmJm gmogm`Q>rH$Sy>Z ^mS>çmZo KoVcocr hmoVr. Ë`m doir So>adUcm OmVmZm Om`M§ Amho, H$mQ>çm§À`m dB©VZy Zmhr !'' _r Jßn ~gV Ago. H$mhr doim EH$Xm KoVcocm
_hmamOm§Zr _cm H$mhr H$m_o Zo_Zy {Xcr hmoVr. Ë`m OmJoMr ñdÀN>Vm H$ê$Z Vr g_nmVirV {ZU©` Xwgè`m {Xder Ë`mÀ`m {damoYmV {\$adrV AgV. Ë`m_wio _wiHo $mH$m, AmË_mam_
AmUyZ VoWo ^m§S>çm§gmR>r _moar, {nÊ`mÀ`m nmÊ`mgmR>r d AÝ` nmÊ`mgmR>r nmÊ`mÀ`m AmnQ>o hr _§S>ir _hmamOm§~amo~a n§V g{Md ßcm°Q>_Ü`o `oÊ`mMo Q>miV.
Q>mŠ`m ~g{dUo dJ¡ao H$m_o H$am`Mr hmoVr. EH$ {Xdg _hmamO AMmZH$ naV Amco. gÜ`m {OWo AÞnyUm©Jh¥ Amho Vmo ßcm°Q> H«$. 939 (~r) hm _hmamOm§Zr I§S>m~o m
Ë`mhr doir H$m_mMr àJVr nmhÊ`mgmR>r {Z`mo{OV doionyduM Vo Amco hmoVo. ^amd amKmo~m dmK `m§À`mH$Sy>Z 1960 À`m gw_mamg IaoXr Ho$cm. na§Vw IaoXrIV H$am`Mo
KmcyZ O{_ZrMr nmVir C§M H$aÊ`mMo H$m_ ~mH$s hmoV.o Ë`m_wio Ë`m§Zm _r ~m§Ycoë`m amhÿZ Joc.o `m ÌwQ>rMm \$m`Xm KoD$Z, dmK `m§À`m dmagm§Zr 1978 À`m gw_mamg JoQ>
_moarMr C§Mr OmñV dmQ>cr Am{U Vo _cm g§VmnyZ Iyn ~mocco. _r gd© EoH$y Z KoVco. VmoS>yZ AmV `oÊ`mMm à`ËZ Ho$cm. Voìhm _hmamOm§Zr amVmoamV JoQ> H$mTy>Z VoWo {^§V ~m§Ycr
Ooìhm ^amdmMo H$m_ nyU© Pmco, Voìhm _moar Ë`m§À`m gyMZoà_mUo O{_ZrnmgyZ Ho$di d àH$aU H$moQ>mV© Joc.o EH$ {Xdg _hmamO _cm åhUmco, ""AmO H$mhr Am°{\$gmV OmD$
ghm B§MM C§M Agë`mMo nmhÿZ Vo Iyf Pmco. _cm åhUmco, ""Aao ho AJXr CÎm_ H$m_ ZH$mog. _mÂ`m~amo~a AmO H$moQ>mV© `o ! ~amo~a ~arM a¸$_ Amho. _cm H$mhr EdT>r a¸$_
Pmcoco Amho ! _J Ë`m {Xdímr Vy ho _cm H$m Zmhr gm§{JVc§g ?'' _r åhQ>c,§ ""H$m_ nyU© hmVmiÊ`mMr gd` Zmhr.'' _r _ZmV cmOcmo. _r Var 2-4 hOmamnojm A{YH$ a¸$_
Pmë`mda Amnë`mcm Vo ng§V nS>Uma `mMr _cm ImÌr hmoVrM, H$maU Amnë`m H$moR>o hmVmicr hmoVr ? Ë`m {Xder H$moQ>mV© H$Ýg|Q> {S>H$« s hmoD$Z a¸$_ _yi _mcH$ dmK
gyMZoà_mUoM Vo hmoV hmoV§ ! _J _r AmnUmnwT>o H$emcm ~mocm`cm hd§ ?'' `m§À`m dmagm§Zm XoÊ`mV Amcr Am{U Vmo ßcm°Q> _hmamOm§Zr lr {dÇ>camd Omoer M°[aQ>rO
hrM S>¸o $Z EÁ`wH$o eZ gmogm`Q>rMr OmJm IaoXr H$aÊ`mMm àñVmd Ý`m`à{dï> hmoVm. Q´>ñQ>cm H$moQ>m©VM XoD$Z Q>mH$cm.
lr {dÇ>camd Omoer M°[aQ>rO Q´>ñQ>Zo 48 cmImMr OmñVrV OmñV ~mocr {Xë`mZ§Vahr S>¸o $Z EÁ`wH$o eZ gmogm`Q>rÀ`m OmJoV amhUmao H$mhr cmoH$ Vr OmJm gmoS>yZ Om`cm
g§ñWoVrc H$mhr {hVg§~Y§ r cmoH$m§Zr O{_ZrMm ì`dhma nyU© hmoD$ Z`o `mgmR>r O§JO§J V`ma ZìhVo. Voìhm AgmM EH$Xm EH$ g_aàg§J AZw^dcm. Am_À`m d Ë`m§À`m OmJoÀ`m
nN>mS>co. Ë`m_wio _hmamOm§Zm gmpÎdH$ g§Vmn `oV Ago. Xaå`mZ S>o¸$Z EÁ`wHo$eZ gr_maofdo a EH$ ~mamhr _{hZo e|Jm§Zr cJS>cc o o eod½`mMo PmS> hmoV.o _hmamO _cm EH$
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 135 136 && gX²Jwé-gmo{`am &&
{Xdg åhUmco, ""Om ao AemoH$ ! Ë`m PmS>mÀ`m gd© e|Jm H$mTy>Z AmU ! nmhÿ `m H$m` _r ~K, EH$m dmŠ`mV ^m§S>U g§ndco H$s Zmhr ! Aao {H$Vrhr {ZT>md© cocr ór Agcr
H$aVmV Vo cmoH$ !'' _r gmo~V H$mhr dS>mar ~m`H$m, nwéf KoVco Am{U Jocmo ! Var ñdV…cm "Vmo eãX' cmdyZ KoUma Zmhr. Ë`m_wio Ë`m AmV {ZKyZ Joë`m. ~a§ AmVm
Am_Mo cmoH$ e|Jm H$mT>m`cm cmJë`mda VoWrc 40-50 {ó`m EH$X_ PwS§ >rZo Ë`m e|Jm \o$Hy$Z Úm.''
Am_À`m A§Jmda YmdyZ Amë`m Am{U _mÂ`mda {eì`m§Mm ^{S>_ma gwê$ Ho$cm. Ë`m {ó`m§Zr Amnë`m _mZ_`m©Xm H$em amImì`m `m{df`r lr_hmamOm§Mr _Vo AJXr
åhUV, ""Vwåhr eoJ| m H$m H$mT>ë`mV !'' Am{U _r åhUo, ""OmJm Am_Mr Amho ! Vwåhr R>m_ hmoVr. _`m©Xm gmoS>yZ dmJUmè`m {ó`m§{df`r Vo Vrd« eãXmV Amncr ZmamOr ì`º$
{dMmaUma H$moU !'' AYm©-nmD$U Vmg C^`njr dm½`wÕ w Mmcy hmoV.o _hmamO IwMuV H$arV; H$maU _`m©Xmerc ór hoM KamMo gm¡^m½` Amho Agm Ë`m§Mm {dídmg hmoVm.
~gyZ EoH$V hmoVo. AIoarg Vo í`m_amd {Q>Ho$H$am§Mm hmV Yê$Z hiyhiy MmcV VoWo aËZm{JarÀ`m nèømÀ`m AmirVrc KaMr EH$ ÌmgXm`H$ AmR>dU EH$Xm {df`
Amco. Ë`m doir Vo WmoS>o WH$cocM
o hmoV.o nU Amë`mda Ë`m§Zr {dMmaco, ""H$m` Pmco ?'' {ZKmë`mdê$Z Ë`m§Zr gm§{JVcr hmoVr. EH$Xm gm_mB©H$ hÔrdarc EH$m ZmaimÀ`m PmS>mdê$Z
H$mhr dmX, ^m§S>UmMm àg§J CØdcm. Vo PmS> añË`mcJVM hmoV.o KamVrc EH$ ZmVodmB©H$
ór "C^o cmdcoë`m' AdñWoVM añË`mOdi Mmccoë`m ^m§S>UmV `oD$Z dmX§J H$ê$
cmJcr. (H$moH$UmV órZo ñZmZ Pmë`mda ÝhmUrKamV A§Jm^modVr gmS>r \$º$ cnoQ>yZ
KoD$Z ~mhoa `oD$Z Vr ì`dpñWV ZogÊ`mMr nÕV hmoVr, Ë`mcm "C^o cmdUo' åhUV
AgV. Ë`m órMo Vo A{eï> dV©Z nmhÿZ lr_hmamO åhUmco H$s Aem dmJÊ`mZoM KamMr
AdZVr gwê$ hmoV.o
Ë`m doico m nwÊ`mcm n§V g{Mdm§Mr àm°nQ>u _hmamOm§Zr {dH$V KoVë`mda VoWrc
^mS>Ho $ê§$Zm Imcr H$aUo hr EH$ S>mHo $o XwIr hmoVr. ndma åhUyZ EH$ J¥hñW hmoV.o ñd^md
WmoS>m CÕQ>. _hmamOm§Zr Ë`m§Zm H$mhr n¡go XoD$ H$ê$Z OmJm gmoS>m`cm gm§{JVco; nU Vmo
J¥hñW EoH$m`cm V`ma Zmhr. AIoa _r EH$Xm Ë`mÀ`mer ~moccmo Am{U WmoS>r a¸$_
dmTdyZ XoÊ`mMr V`mar XmIdVmM Vmo Vmgm^amVM Ka Imcr H$am`cm V`ma Pmcm. _r
`m ì`dhmamV _hmamOm§Mr g§_Vr KoVcr. _J ndmaZo Q>åo nmoV gm_mZ ^aë`mda _r Ë`mcm
n¡go {Xco.
nU `m ndmanojm Hw$cH$Uu ZmdmMo EH$ ^mS>oH$ê$ A{YH$ dñVmX {ZKmco.
Hw$cH$Uver dmQ>mKmQ>r H$ê$Z OmJm Imcr H$ê$Z KoÊ`mM§ H$m_ _hmamOm§Zr EH$m d{H$cmH$S>o
gmondc§ hmoV§. Ë`m d{H$cmZo OmJm gmoS>Ê`mgmR>r H$mhr ^a^¸$_ a¸$_ R>adcr. Vr
_r H$m` Pmco Vo gm§{JVco. _J _hmamO EH$M dmŠ` åhUmco. dmŠ` H$gco, AUw~m°å~M _hmamOm§H$Sy>Z KoD$Z Ë`m Hw$cH$UuZm {Xcr. nU AmVm OmJm {_imë`m{edm` Hw$R>§
hmoVm Vmo ! Ë`m EH$m dmŠ`mZo eÌwnjmMr XmUmXmU CS>mcr Am{U Ë`m JwnMwn AmV OmUma `m g~~rda Mm§Jco 2-3 _{hZo Pmco Var Hw$cH$Uu Amnc§ M§~Jy ~mi§ AmdaoZmV.
OmD$Z ~gë`m. Vo dmŠ` qH$dm Vmo EH$ eãX {eï>g_§ V Zmhr. na§Vw ZmBcmOmZo Vmo Z_yX `m gmè`mMm _hmamOm§Zm \$ma Ìmg Pmcm. AIoa EH$Xm Vo _cm åhUmco, ""Oa hm
Ho$cm Amho. _hmamO åhUmco, ""am§S> Agoc Vr _mÂ`m AemoH$er ^m§S>c
o !'' Ë`m {ZKyZ Hw$cH$Uu AmO Jocm Zmhr Va _r Vmo OmB©n`ªV AÞJ«hU H$aUma Zmhr. Ë`mcm hcdm`Mo
Joë`mda _cm {_íH$scnUo åhUmco, ""CJmM AYm© Vmg {eam VmUyZ ~m|~cV hmoVmg ! H$m_ AmVm Vwcm H$amdo cmJoc.'' _r _m{hVr H$mT>cr H$s Ë`m Hw$cH$UuZr Ec.Am`.gr.
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 137 138 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$m°cZrV Ka KoVcoc§ Amho. _r Ë`m§À`mH$S>o Jocmo Am{U Ë`m§Zm Ë`mM§ gm_mZ Ë`m§À`m Ë`m S>ao dU `oWo Mmcy Agcoco H$m`©, VoWrc gm_m{OH$ n[apñWVr, VoWrc ASMUr
Kar hcdm`cm gm§[JVc§. Va Vo H$mhr ~mocM o ZmV ! Ë`m {Xder Q>åo nmoMm Zo_H$m g§n Am{U àíZ Am{U VoWo Mmcy Agcoë`m H$m`m©_mJrc ì`mnH$ {dMmaYmam _cm AdJV
hmoVm. _J _r ~mimgmho~ H$mOaoH$am§Zm \$moZ Ho$ë`mda Ë`m§Zr Ë`m§À`m {edmOr S´>m`ìhagh Agmdr Ago lr_hmamOm§Zm Zoh_r dmQ>.o Ë`m_wio nwÊ`mVhr AZoH$ doim S>ao dU{df`rMo
Ë`m§Mm àdmgr dmhVwH$sMm Q>åo nmo nmR>dcm. _J _rM Ë`m§À`m KaM§ hmVmcm cmJoc Vo Ë`m§Mo àH$Q> qMVZ _r EoH$coco Amho. S>ao dUÀ`m J«m_ñWmZr Q´>ñQda ~{hîH$ma KmVcm
gm_mZ Ë`m Q>åo nmoV O_oc VodT>§ ^ac§ Am{U Ë`mZm gm§{JVc§ H$s ho gm_mZ Zì`m OmJoV Voìhm eoVrcm _Oya {_iUo H$R>rU Pmco. Ë`mda Cnm` åhUyZ í`m_amd {Q>H$o H$a åhUmco
ZoD$Z Q>mH$m. nU Aem N>mQo >çm Q>åo nmoZo gm_mZ hcdm`cm XmoZ {Xdg cmJco AgVo, H$s, AmnU ~mhoê$Z _Oya AmUyZ ßc°ÝQ>e o Z H$ê$Z hm àíZ H$m`_Mm gmoS>dZy Q>mHy$ !
åhUyZ _méVr H$miocm EImXm Q>åo nmo {_iVmo H$m` ~Km`cm nmR>dc§. EH$ Q>åo nmodmcm Ë`mda lr_hmamO åhUmco H$s hm ~{hîH$ma H$mhr H$m`_Mm amhUma Zmhr. hr VmËnwaVr
V`ma Pmcm. _mÌ 100 én`o ^mS>§ `mo½` R>ac§ AgV§ {VWo 350 én`o ^mS§> Úm åhUmcm. à{V{H«$`m Amho. ho cmoH$ nwÝhm Q´>ñQ>H$S>o `oUma ho Z¸$s ! AmnU Q´>ñQ> MmcdVmo` Vmo
_r åhQ>c,§ Vwcm 400 én`o XoVmo ! AIoa amÌr 11 dmOVm Ë`m Kamcm Am_M§ Hw$cyn Ë`m§À`mgmR>rM. Oa ßc°ÝQ>eo Z Ho$co Va ^{dî`mV ho cmoH H$m_ _mJ`cm `oVrc, Voìhm
KmVc§ Am{U _§{XamV Amcmo Va _hmamO dmQ> nmhV XmamVM C^o hmoV.o _r {H$„r XoVmM Ë`m§Zm H$m` H$m_ Úm`M§ ? "cmoH$m§À`m godgo mR>r AmnU hm Q´>ñQ> MmcdVmo' hm {dMma
Ë`m§Zr _cm {_R>r _macr Am{U åhUmco H$s, VwÂ`m{edm` ho H$m_ H$moUr H$ê$ eH$Uma ~rOê$nmZo lr_hmamOm§Zr _mÂ`m _ZmV Q>mH$cm Ë`mMo ñ_aU gX¡d _mÂ`m _ZmV AgVo.
Zmhr ho _cm _mhrV hmoV.§ _hmamOm§À`m S>mù o `mV AmZ§Xmly hmoV.o åhUmco, ""_r VwÂ`mgmR>r _cm S>ao dU `m {df`mV ñdmañ` ZìhVo. VoWo _r \$magm H$Yr Jocmohr ZìhVmo. nU
Oodm`Mm Wm§~cmo`. AmVm Am§Kmoi H$a Am{U Oodm`cm `o !'' Ë`m amÌr Amåhr 12- _hmamO _mÌ "S>oadUcm Mc ! S>oadUcm Mc !' Ag§ åhUm`Mo. _r Ë`mZm ñnï>nUo
12 && dmOVm Oodcmo. _mÂ`m H$moH$UmVrc cmoH$m§{df`rÀ`m AàrVrMr H$ënZm {Xcr hmoVr. _mPo ~mcnU
n§V g{Mdm§À`m àm°nQ>uV VmË`m OmoergwÕm amhV hmoV.o na§Vw Vo AZ{YH¥$V ^mS>Ho $ê$ H$moH$UmVM Joco hmoV.o nU EH§$Xa aMZmË_H$ Am{U gO©Zerc Ag§ H$m_ H$moH$UmV
R>aë`m_wio H$moQ>m_© m\©$V _yi _mcH$m§Zr Ë`m§Zm ~mhoa H$mT>c;§ Voìhm _J _hmamOm§Zr Ë`m§Zm \$mag§ H$ê$ {Xc§ OmV Zmhr Ag _mP§ _V hmoV§. _hmamOm§Mmhr OdiOdi VgmM
amU|Mr àm°nQ>u åhUVmV VoWo XmoZ Imoë`m§Mr OmJm {Xcr hmoVr. VoWo VmË`m 3-4 df} AZw^d hmoVm. Varhr _hmamO EdT>çm _moR>çm à_mUmV Amncr eŠVr VoWo H$m IM©
am{hco. na§Vw ^{dî`H$mimV H$Q>H$Q>r {Z_m©U hmoD$ Z`oV, AemoH$ OmoerMm _mJ© {ZîH§$Q>H$ H$arV AmhoV Ag§ _r EH$Xm Ë`m§Zm {dMmachr hmoV.§ _hmamO _cm åhUmco, ""Á`mà_mUo
Agmdm åhUyZ _J _hmamOm§Zr Ë`m§Zm Vr OmJm Imcr H$am`cm gm§{JVcr. _J VmË`m§Mr AmnU Á`m Hw$imV OÝ_Vmo Ë`m Hw$imMm A{^_mZ ~miJVmo, Ë`mMà_mUo OoWo AmnU
H$mOaoH$am§Zr VmËnwaVr ì`dñWm Ho$cr. VodT>çm _wXVrV EH$ âc°Q> Zm|XdyZ VmË`m Amnë`m OÝ_cmo Ë`m _mVrMmhr AmnUmcm A{^_mZM dmQ>cm nm{hOo. {VMo F$U AmnU \o$S>cM o
KamV amhm`cm Joc.o Voìhm _hmamOm§Zr Om`cm gm§{JVc§ ZgV§ Va VmË`m§Mm ñdV:Mm nm{hOo.''
âc°Q> Pmcm ZgVm. hr Bï>mnÎmrM åhUm`Mr ! {X. 5 _o 1981 amoOr _m. ~mimgmho~ R>mH$a|À`m hñVo {ed-g_W© JS>mMo CX²KmQ>Z
_hmamO doJdoJir O~m~XmarMr H$m_§ gm§JV hmoV.o Ë`mM~amo~a g§ñWoÀ`m EH§$Xa Pmco. Ë`m doiÀ`m g_ma§^mcm _r q~Xy {Q>H$o H$a `m§À`m~amo~a Jocmo hmoVmo. VËnydu \$ŠV
H$ma^mamMr _cm OmU ìhmdr åhUyZ hoVnw aw ñga _cm Amnë`m eoOmar ~mH$mda ~gdyZ EH$XmM S>ao dUcm Jocmo hmoVmo. 1984 À`m `kmcm Am{U Z§Va EImX² Xwgè`m CËgdmcm
R>do V. _cm åhUm`Mo H$s _r H$m` H$aVmo Vo ~K, H$m` ~mocVmo Vo EoH$, ì`dhma H$gm CnpñWV am{hcmo AgoZ. {edm` EH$Xm _hmamOm§g_doV nwÊ`mÀ`m {d_mZVimda
H$am`Mm Vo g_OyZ Ko, ho g_OyZ Ko, Vo g_OyZ Ko, dJ¡ao Mmcy Agm`Mo. S>ao dUhÿZ {d_mZm§À`m H$gaVr nmhm`cm Jocmo Am{U VoWZy M _hmamO EH$X_ S>ao dUcm {ZKyZ Joco
H$moUr _mUyg Amcm H$s VoWrc H$ma^mam{df`r MMm© ìhm`Mr. _hmamOm§Zm VoWrc Am{U {ed O`§Vrcm am{hco Voìhm Va Ho$di A§JmdaÀ`m H$nS>çm§{ZerM _cm S>ao dUcm
doJdoJù`m {df`m§da _m{hVr {Xcr Om`Mr. _hmamO Zo_Ho$ àý H$ê$Z n[apñWVr OmUyZ Omdo cmJco hmoV.o
¿`m`Mo. na§Vw EdT>o gmao Agco Var _hmamO _cm S>ao dUM H$m` na§Vw _§{Xa Am{U g§ñWoer
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 139 140 && gX²Jwé-gmo{`am &&
g§~{§ YV H$moUË`mM {df`mer A{cá d¥ÎmrZo amhÿ XoV ZgV. _r H$Yr _w~§ B©cm qH$dm Hw$R>o hmoVm. qH$~hþZm Vo AeŠ`M hmoV.§
H$m_mgmR>r XmoZ {Xdg ~mhoa OmD$Z Amcmo H$s Amë`mda _cm Odi ~gdm`Mo. _J EH$Xm dPo åhUmco, ""AmO _hmamO {Xdg^amV amJmdco ZmhrV. AmO
_cm gm§Jm`Mo, ""A_wH$mcm EdT>o EdT>o n¡go {Xco, hm Amcm hmoVm, Vmo Amcm hmoVm, Ag§ MwH$ë`mMwH$ë`mgmaI§ dmQ>V§` ! Voìhm AmO n§MnXr OmoamV H$ê $`m !'' _J Amåhr
Pmc§, Vg§ Pmc§'' dJ¡a.o _r åhUm`Mmo H$s, ho Vwåhr _cm H$m§ gm§JVm AmhmV ? Vwåhr n§MnXr AJXr Kgm IadSy>Z-IadSy>Z Vma gáH$mV AmdmO cmdyZ Ho$cr. AJXr
_mÂ`mda EdT>§ ào_ H$m H$aVm ? _r Vw_Mm ZmoH$a Amho ! Vo åhUm`Mo, ""Vo Vwcm H$im`M§ _moR>_moR>çmZo AmoaSy>Z ""ê$n ho gwX§ a'' dJ¡ao A^§J åhQ>c.o n§MnXr Pmë`mda _r, à_moX,
Zmhr ! Amncm g§~§Y `m {dœmÀ`m CËnÎmrnmgyZ Amho. _Ëñ`mdVmamV AmnU EH$Ì dPo dJ¡ao da Amcmo Va _hmamO hgyZ åhUVmV, ""EdT>çm _moR>çmZ§ AmoaSy>Z n§MnXr
hmoVmo; kmZoœa, VwH$mam_ Pmco Voìhmhr AmnU ~amo~aM hmoVmo; AmÎmmhr AmhmoV Am{U H$emcm H$arV hmoVmV ? Vwåhmcm dmQ>c§ Agoc H$s Omoer~wdm AmoaS>oc ! nU AmO _r
nwT>ho r EH$ÌM amhUma AmhmoV !'' A{O~mV AmoaS>m`M§ Zmhr Ag§ R>adc§` ! `m, AmVm H$m°\$s ß`m Am{U IadSy>Z-IadSy>Z
~mocVm~mocVm _hmamO `oUmè`m {Xdgm§{df`r Amnco ^m{H$V gm§JV. Vo åhUV, Kgo XwIco AgVrc Vo eoH$y Z H$mT>m !'' VmoM AZw^d _mÂ`m J{Z_r H$mì`mcm Amcm.
""nmD$g nS>Uma Zmhr, drO _hmJoc, {nÊ`mgmR>r nmUr {_iUma Zmhr, nmD$g nS>c o _mÂ`m {damoYmcm, Q>rHo$cm H$mhr Vo XmX XoV ZìhVo ! CcQ> _cmM EH$Xm Ë`mZr gm§{JVc§
VoWo A{Vd¥ï>rZo _hmnya `oD$Z ZwH$gmZ hmoBc © , noQ>´mc
o {S>Pc
o hr lr_§Vm§Mr {_amgXmar H$s VwPm hm {damoY AJXr dadaMm Amho. _ZmVyZ Vy 101 Q>ŠHo$ _mÂ`mer gh_V
hmoBc © , amOH$s` ApñWaVm àM§S> à_mUmV dmT>c o , ^yH$§ n hmoVrc, Ë`mV ~arM _mUg§ Amhog !
_aVrc. AmVm H$moUrVar Amncr gmYZm XoD$Z EH$ AdVmar nwéf OÝ_mcm KmcyZM `m eodQ>r _r EH$Xm Ë`m§Zm g{dñVanUo _mPr ^y{_H$m gm§{JVcr, ""_r EH$ gmYm
^maV ^y_rMr KS>r ~gdmdr cmJoc. `mcm AZoH$m§Mm {damoY Amho åhUyZ _rM `oWo g§gmar _Zwî` Amho. _cm AmB©-dS>rc, XmoZ _wc,§ nËZr Aer O~m~Xmar Amho. _r
doimodi o r OÝ_ KoD$Z `m ^y_rMr, `m Y_m©Mr KS>r ~gdrZ.'' g§Ü`mhr {eH$cocmo Zmhr, ~«÷H$_© _cm `oV Zmhr. g§ñH¥$V _cm `oV Zmhr. ho ñWmZ
_hmamOm§À`m AIoaÀ`m H$mimV, Ë`m§Zm EH$Xm cKweH§ $m Pmcr åhUyZ _r Ë`m§Zm ~«÷H$_m©MM o Amho. Vwåhr Agm EImXm {eî` {ZdS>m H$s Á`mZo ~«÷H$_© AdJV Ho$co
CR>dc§ Am{U A§J dJ¡ao nwgc§. Vo åhUmco, ""Am§Kmoi Kmc.'' Agoc, doXmÝV dmMcm Agoc, emñÌo, {Z`_m§Mm Omo A{YH$mar Agoc. Vw_À`m {eî`mV
_r Ë`m§Zm Am§Kmoi KmVcr Am{U Ë`m§Mo nm` nwgV hmoVmo. _r Imcr dmH$cocmo H$moUr Vgm Zmhr {_imcm Va EImXm gmYH$ {h_mc`mVyZ ~mocmdyZ ¿`m. Am{U Vw_Mm
AgVmZm Ë`m§Zr _mÂ`m _ñVH$mda Amncm H¥$nmhñV R>odcm Am{U åhUmco, ""Vwcm CÎmam{YH$mar {Z`wŠV H$am. _cm ho O_Ê`mgmaIo Zmhr.'' ho gma§ EoH$y Z KoD$Z _hmamO
XrKm©`îw ` Amho !'' _r åhQ>c§ H$s, XrKm©`îw ` KoD$Z H$m` H$ê$ ? åhmVmanUr _mP§ H$moU eodQ>r _cm åhUmco, ""Vwcm OmñV AŠH$c Amho H$s _cm ? Vwcm OmñV H$iVo H$s
H$aUma ? Vo MQ>H$Z åhUmco, ""H$moU H$aUma åhUOo H$m` ? hm {dR>m~o m Amho Zm ! hm _cm ?'' `mda _r H$m` ~mocUma ?
ZdrZ Xoh YmaU H$ê$Z VwPr godm H$am`cm `oBc © !'' _cm gX²Jêw $§ Mo g§H$o V AmYr g_Oco ZìhVo Ag§M åhUm`cm hd§ ! Ë`m§Zr _mÌ
gX²Jêw $§ À`m ào_mZo _r J{hdacmo, _mPo Aly Oo_Vo_ Amdaco. _cm Ho$ìhmM "Amncm' _mZcm hmoVm. _r _§{XamV `oD$Z Oo_Vo_ 6-7 _{hZo Pmco
_hmamOm§Mr _mÂ`m ~m~VrVcr ^mdr `moOZm Oer hiyhiy _mÂ`m cjmV `m`cm AgVrc VoìhmMr Jmoï> Amho. KQ>Zm AJXr gmYrerM, na§Vw Ë`mVrc JyT>mW© Ë`m doir
cmJcr Vgm _r WmoS>m AñdñW Pmcmo. _mPo _Z H$mhr `m Jmoï>rcm V`ma hmoV ZìhVo. _mÂ`mM Zìho Va VoWo hOa Agcoë`m H$moUmÀ`mM cjmV Amcm Zmhr. Ë`m {Xder
åhUyZ _r WmoS>m J{Z_r H$mdmhr Adc§~yZ nm{hcm. _r WmoS>r\$ma _hmamOm§da Q>rH$m _w~§ B©hZÿ eaX^mB© _wZr, dmcmdcH$agmho~, ~mOramdgmho~ Amcoco hmoV.o _wiHo $mH$m,
H$am`cm gwédmV Ho$cr. åhQ>c§ _hmamO g§Vmnco H$s _cm `oWZy Om åhUyZ gm§JVrc. _r dJ¡ao gwÕm hmoVmo. XmZnoQ>r CKSy>Z AmVrc n¡go _moOUo Mmcy hmoVo. Vmo EH$ _moR>m
nU _hmamO erK«H$monr hmoVo Agm gdmªMm, g_O åhUm qH$dm AZw^d åhUm, Oar hmoVm, "{dYr'M Ago. gJio {_iyZ 250 Vo 275 én`o AgV. 1 n¡emMr, 2 n¡em§Mr, 5
Var Vg§ _hmamOm§Zm g§Vmnm`cm cmdU§ gmon§ Zìho; `mMm Amåhmcm AZw^d Amcocm n¡em§Mr Aer 20-20 ZmÊ`m§Mr MdS> cmdm`Mr. Ë`m gd© gai aofVo M cmdm`À`m.
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 141 142 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_J _hmamO Ë`m Wßß`m§da hmV R>do Zy coìhc ~amo~a Amho H$s Zmhr ho nmhm`Mo. coìhc Ho$c§' Ag§ åhQ>c§ Va Vo OmñV g`wpŠVH$ hmoBc © .
~amo~a åhUOo _moOVmZm MyH$ Pmcocr Zmhr ! _J Jw{Uco drg dJ¡ao H$ê$Z EH§$Xa ~oarO _§{XamV Agcmo Var _mPm d¡`pŠVH$ IM© Am{U _mÂ`m Hw$Qw>§~mMm IM© hm
H$ê$Z A§{V_ AmH$S>m H$mT>m`Mm ! ho gma§ Vã`oVrV Mm§Jc§ 2-2 && Vmg Mmcy Ago. Ë`m _mÂ`m d¡`pŠVH$ n¡emVyZ MmcVmo. {XJ§~aXmg _hmamOm§Zr ñWmnZ Ho$coë`m `m {d{dY
{Xder Amåhr AJXr H$m_ g§ndrV AmUc§ hmoV,§ Va _mÂ`m _m§S>rImcr 1 én`mM§ EH$ Y_m©Xm` g§ñWm Mmc{dÊ`mgmR>r _cm gëcmJma åhUyZ Xa _{hÝ`mcm g_W© S>ìo hcn²_Q| >
ZmU§ _moOm`M§ amhÿZ Jocc o § {_imc§. Ia§ Va Vmo EH$ én`m eodQ>r dmT>dZy KoVm Amcm H$m°nm}ae
o Z, _w~§ B© øm dmcmdcH$agmho~m§À`m H§$nZrH$Sy>Z {Z`{_VnUo _mZYZ {Xco OmVo.
AgVm. nU Zmhr ! _hmamO åhUmco, ""`mZ§ Kmoi Ho$cm ! nwÝhm _moOm !'' nwÝhm _moOm _§{XamMm {ZYr _r _mÂ`m d¡`pŠVH$ H$maUmgmR>r H$Yrhr dmnarV Zmhr.
åhUOo nwÝhm Wßß`m cmdU§ Amc§ ! nU Ë`m {Xder _hmamOm§Mm _yS> AJXr àgÞ hmoVm. am_m`UmV EH$ H$Wm Amho. à^y am_M§Ðm§À`m àmgmXm~mhoa EH$ K§Q>m Q>mJ§ cocr hmoVr.
Ë`m_wio eaX^mB© _wZr åhUmco H$s, _hmamO, _r Vw_À`mgmR>r EH$ nmH$sQ> AmUc§`, Á`mcm Ý`m` hdm Agoc Ë`mZo Xmoar AmoT>yZ K§Q>m dmOdm`Mr. EH$Xm EH$m Hw$Í`mZo K§Q>m
Vw_M§ nmH$sQ> AmVm \$mQ>c§`, Voìhm _r AmUcoc§ nmH$sQ> XoD$ H$m ? ""Vo _mÂ`m dmOdcr, Voìhm am_mZo cú_Umcm H$moU Amho Vo nmhm`cm gm§{JVco. cú_UmZo Ë`m
nm{H$Q>mg§ maI§ Amho H$m ?'' _hmamOm§Zr {dMmac§. _hmamOm§Mo nmH$sQ> Mm_S>çmMo Ago. Hw$Í`mcm K§Q>m dmO{dÊ`mMo H$maU {dMmaco AgVm Ë`mZo "AmnUmcm EH$m ~«m÷UmZo
Ë`mV ~m~m§Mm Am{U ñdm_tMm \$moQ>m;o 1, 2, 5, 10 Am{U 100 Aem doJdoJù`m aŠV~§~mi hmoBn© `ªV _maco Amho. Ë`m ~«m÷Umcm {ejm ìhmdr' Aer _mJUr Ho$cr. Ë`m
ZmoQ>m Am{U ZmUr R>do m`cm doJim H$ßnm Agm`Mm. _J _wZr§Zr _mS>rda OmD$Z Zdo ~«m÷Umcm ~mocmdyZ {dMmaco AgVm Vmo åhUmcm H$s, _r _mÂ`m Hw$cX¡dVmcm Z¡dÚ o
nmH$sQ> AmUco. _hmamOm§Zr OwZo nmH$sQ> H$mTy>Z cm§~r, é§Xr dJ¡ao VnmgyZ nm{hcr Am{U An©U H$am`cm OmV hmoVmo; Voìhm hm Hw$Ìm _Yo `oD$Z _cm {edcm Am{U _mPm Z¡dÚ o
Vo nmH$sQ> ng§Vrcm CVaë`mda OwÝ`m nm{H$Q>mVrc \$moQ>m,o n¡go Zì`m nm{H$Q>mV R>do co An{dÌ Pmcm. `mV Xmofr H$moU `mMm {ZU©` am_mcm H$aVm `oBZ© m åhUyZ Ë`mZo d{gð>_Zw tZm
Am{U AmVm OwÝ`m nm{H$Q>mMo H$m` H$am`Mo åhUyZ BH$S>o {VH$S>o nmhÿ cmJco. àË`oH$mcm nmMmaU Ho$co. nU Vohr H$mhr R>m_ {ZU©`màV Amco ZmhrV. eodQ>r Ë`m gdmªZr Ë`m
Vrd«VZo o dmQ>V hmoVo H$s Vmo "àgmX' AmnUmcm {_imdm. AJXr _cmhr dmQ>V hmoV.o na§Vw Hw$Í`mcmM {dMmaco H$s, `m ~«m÷Umcm H$m` {ejm H$amdr. Vmo Hw$Ìm åhUmcm H$s, `mcm
_r Va Ë`m gdmªÀ`mV gdm©Wm©Zo chmZ ! _hmamOm§Zr XmoZ {_{ZQ>o gdmªZmM Ý`mhmico EImÚm _R>mMm _R>m{YnVr H$am. Voìhm Ë`mZr {dMmaco, ""hr H$m` {d{MÌ {ejm !'' Va
Am{U AMmZH$ Vo nmH$sQ> _mÂ`mH$S>o {Xco ! nwÝhm _mÂ`mH$Sy>Z _mJyZ KoD$Z Ë`mV 101 Vmo Hw$Ìm åhUmcm H$s, _r Joë`m OÝ_r _R>m{YnVr hmoVmo. _R>mMo AÞ \w$H$Q> Imëë`m_wio
én`o KmVco, lr~m~m§Mm \$moQ>mo KmVcm Am{U åhUmco, ""[aH$m_o nmH$sQ> H$go Úm`Mo. `m OÝ_r _r Hw$Ìm Pmcmo !
AmVm R>rH$ Pmc§. amhÿ§ Xo VwÂ`mH$S>o !'' hr Jmoï> _r jU^ahr {dgaV Zmhr ! _hmamOm§À`m H¥$noZo _cm Zoh_rM JaOonaw V§
Ë`m doir _cm YÝ` dmQ>c.§ na§Vw {Ì^wdZmM§ Eoœ`© _hmamOm§Zr Ë`m doir _mÂ`m {_iV Jocc o § Amho. gX²Jêw $§ Mr H¥$nm hrM _mPr Ðm¡nXrMr Wmir Amho, H$ënd¥j Amho.
PmoirV Q>mH$c§` ho g_Oc§ ZìhV§. Ðm¡nXrÀ`m WmirgmaI§M Vo nmH$sQ> _cm cm^c§. Og§ _hmamOm§Zr Amnc§ nmH$sQ> _cm {Xc§. VerM Amncr A§JR>rgwÕm _cm {Xcr.
Ë`m nm{H$Q>mVrc 101 én`o AOyZ VgoM AmhoV. Vo nmH$sQ> {_imë`mnmgyZ _cm H$Yrhr Ë`m A§JR>rV Jwê$ Am{U eZr Ago XmoÝhr IS>o AmhoV. _hmamOm§Zr Vr _cm {Xcr Vmo
n¡emMr {dd§MZm H$amdr cmJcr Zmhr. nmMeo én`o {IemV Agco Am{U nmMeo én`o {Xdg {dgaVm `oÊ`mOmoJm ZìhVm. 1982 Mm Zmoìh|~a _{hZm hmoVm. Ë`m {Xder EH$mXer
IM© Pmco Var nmMeo én`o {eëcH$ AgVmV. KamV AÞYmÝ`, H$nS>mcÎmm gmè`mM hmoVr. Am`H$a ImË`mZo Ë`m {Xder _§{Xamda N>mnm Q>mH$cm. Ë`mZr g§nU y © n[aga qnOyZ
~m~VrV H$moR>o H$mhr H$_r nS>V Zmhr. nËZrÀ`m gmS>çm 20-20 df} Amam_mV {Q>H$VmV. H$mT>cm. Q>o~c c±n \$moSy>Z AmV H$mhr XS>dco Amho H$m nm{hco. nmÊ`mÀ`m hm¡XmV
_wcm§Mo H$nS>ho r Ë`mMà_mUo. OodUmÀ`m doir Mma _mUg§ AMmZH$ Amcr Var OodU CVê$Z AmV H$mhr R>do co Amho H$m nm{hco. EdT>M o Zìho Va _§{XamVrc Xodm§À`m _yVu
Anwa§ nS>V Zmhr. Amho Ë`mV gd© `WmpñWV OodZy V¥á hmoVmV. _hmamOm§Zr gd© àH$maÀ`m H$mZerZo KmgyZ gmoÝ`mÀ`m AmhoV H$s H$m` ho nm{hco. _§{XamV dmdaVmZm nm`mVrc ~yQ>
gm§gm[aH$ JaOm§À`m {dd§MZoVZy _cm OUy Ë`mM {Xder _wŠV Ho$c§. H$Xm{MV "A{cá H$mT>Ê`mMo gm¡OÝ`gwÕm Ë`m _wOmoa A{YH$mè`m§À`mV ZìhVo. dñVyÀ§ `m qH$_Vr H$aVmZm
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 143 144 && gX²Jwé-gmo{`am &&
CJmMM dmT>dZy XmIdrV hmoV.o 70-80 én`m§Zm {_iUmao YmoVa 400 én`o qH$_VrMo OmB©c ! _cm Ë`m§Zr Z¥qgh gañdVtMm Am{U AŠH$cH$moQ> ñdm_tMm Ago XmoZ \$moQ>mo
YarV hmoV.o gmS>çm§À`m qH$_Vrhr Mm¡nQ>rZo-nmMnQ>rZo dmT>dZy {chrV hmoV.o Ë`mVrc \«$o _ H$ê$Z Kar cmdm`cm {Xco. "ho XmoKo OU Vw_À`m KamÊ`mM§ ajU H$aVrc' Ag§ Ë`m
_{hcm H$_©Mmè`m§Zm Amåhr åhQ>c§ Vwåhmcm gmS>çm KoD$Z Om hì`m AgVrc Va ! doir Vo åhUmco hmoV.o
eodQ>r Ë`m§Zm {_imc§ H$m`, Va dmcmdcH$agmho~m§H$Sy>Z amoI AmUcoco 16 cmI 85 `m gmè`m _hmamOm§À`m H¥$nmàgmXmÀ`m R>iH$ IwUm hmoË`m. na§Vw Jwégodm H$ê$Z
hOma én`o. Vo _mÂ`m Vmã`mV hmoV.o Vo nyUn© Uo {heo~mVrcM hmoVo Am{U Vo n¡go Ë`m§Zm AmË_kmZ àmá H$aÊ`mMr _m\$H$ Anojm ~miJyZ _§{XamV nS>c o Vo H$m_ {Zð>Zo o H$arV
Z§Va MoH$Zo naV H$amdo cmJco. AgVmZm `m gJù`m IwUm§H$S>o H$Yr _r {ZaIyZ nm{hcoM Zmhr. _cm OmXm Mm¡H$gnUm
Ë`m H$_©Mmè`m§Zm _r Am_À`m `oWo \$ami H$am, Ë`mZo H$Xm{MV Vw_À`m ~wÕrV H$aÊ`mMr JaOhr dmQ>cr Zmhr. H$maU _mPo gX²Jêw $ _mÂ`m ~marH$gmarH$ gd©M Jmoï>tMr
Mm§Jcm \$aH$ nS>c o Ago ~moccmo hmoVmo. nhmQ>o Mma dmOVm VnmgUr g§ncr Am{U Ë`mV H$miOr KoV hmoV;o AJXr _mÂ`m emar[aH$ nrS>mgwÕm Ë`m§À`m A_¥Vñnem©Zo ~è`m ìhm`À`m.
^mJ KoVcoë`m H$_©Mmè`m§Zm Amåhr Am_À`m JmS>çm§_YyZ Ë`m§À`m Kar nmohmoMdco. AYyZ_YyZ emar[aH$ Vmn OmUdVmV. nU Ë`mMr Vrd«Vm gX²Jéw H¥$noZo _cm H$_r
nmohmoMdm`cm AJXr {dH$mgamdgwÕm Joco hmoV.o Amåhr naV Amcmo Voìhm _hmamO åhUmco, OmUdVo. Á`m AmOmamZo gd©gmYmaUV: _mUyg A§WéUmcm {IiyZ amhrc, Ë`mMm _cm
""AemoH$ ! AmO _mPr hr g§ñWm, ho _§{Xa Am{U hm Q´>ñQ> OJmV àË`oH$ _mUgmcm _mÌ Ho$di 10-15 Q>¸$o M Ìmg OmUdVmo. AJXr \$maM dmQ>c§ Va _r EImXr doXZmem_H$
_mhrV hmoBc © !'' XmamÀ`m XmoÝhr ~mOycm hmV cmdyZ XmamV C^o Agcoco _hmamO _mÂ`m Jmoir KoVmo. Ë`m_wio H$Yr Vmn dJ¡ao `oD$Z _r A§WéUmda nS>cmo` Ag§ hmoV Zmhr.
AOyZ S>mù o `mg_moa AmhoV. A§JmV 2 {S>Jr« Vmn AgVmZmhr _r _mPr H$m_ ì`dpñWVnUo H$arV AgVmo. H$moUVohr
YmS> nS>cr, amoI aŠH$_ BÝH$_ Q>Š° gdmco KoD$Z Joco Am{U H$m{V©H$ nm¡{U©_M o m H$m_ Wm§~V Zmhr.
~m~m§À`m O`§VrMm CËgd Va AJXr Vm|S>mda Amcocm ! åhUyZ _hmamO, _wiHo $mH$m d EH$Xm JUnVr {dgO©ZmÀ`m {Xder A§JmV 4-4 && Vmn hmoVm. nU _r {dgO©ZmÀ`m
_r Ago {VKo OU (nydu pñÌ`m Á`m ImocrV CVaV AgV Ë`m) ImocrV ~gyZ n¡em§Mr {_adUwH$scm Jocmo. _mÌ Amë`mda XrS>EH$ {Xdg A§WéUmda nSy>Z am{hcmo. nwÊ`mVrc
OwidmOwid H$arV hmoVmo. H$nmQ>§ dJ¡ao CKSy>Z n¡go {H$Vr O_VmhoV dJ¡ao nmhUo Mmcco {dgO©ZmZ§Va {Vgè`m {Xder _w~§ B©cm Om`Mo AgVo. Ë`m_wio gŠVrMr {dlm§Vr KoVcr
hmoV.o Voìhm _hmamO _YoM CRy>Z ~mhoa Joco d åhUmco, ""_r Vw_À`m `m n¡em§À`m ^mZJS>rV Am{U EH$ {Xdg C{eam _w~§ B©cm Jocmo. OmÊ`mnydu S>mŠ° Q>am§H$Sy>Z VnmgyZ KoVco. S>mŠ° Q>a
Zmhr. _r cKweH§ $m H$ê$Z `oVmo.'' naV Amë`mda åhUmco, ""hr A§JR>r Amho Zm, Vr åhUmco, ""Vwåhmcm Vmn Amcm hmoVm ? Ë`mMo EH$hr cjU _cm Var {XgV Zmhr ! Or^
_cm \$ma Ìmg XoV,o Vr _cm ZH$mo. Vr H$moUmcm XoD$ ?'' Ë`mZr _wiHo $mH$m§H$S>o 1-2 doim AJXr ñdÀN> Amho ! gd© H$mhr R>rH$ Amho !'' Ë`mZ§Va _cm Agm ^anya Vmnhr Amcocm
ZOa {\$adcr Am{U _cm åhUmco, ""hr Vwcm Ko !'' Vr A§JR>r hm _mÂ`mgmR>r àgmXM Zmhr.
hmoVm ! chmZnUr _cm Xå`mMm Ìmg ìhm`Mm. H$mhr Imëco H$s Ìmg ìhm`Mm. amÌamÌ
_hmamOm§H$S>o EH$ H$mMoMr JmoQ>r hmoVr. EH$Xm _cm XmIdyZ Vo åhUmco hmoV,o ""hr cmoS>mcm Q>Ho $y Z qH$dm _m§S>rda cmoS> KoD$Z, Vm|S>mZo ídmgmoÀN>d² mg H$arV _r ~gyZ Ago.
JmoQ>r åhUOo H$m` Amho _mhrV Amho H$m` ? ho ~«÷m§S>mMo àVrH$ Amho. hr JmoQ>r AŠH$cH$moQ> AmB© Voìhm _mÂ`m gmo~V ~gm`Mr. _mÂ`m~amo~a {^H$ma-gmdH$magmaIo nÎ`m§Mo S>md
ñdm_tÀ`m hmVmV Ago. ho ~«÷m§S> ñdV: AŠH$cH$moQ> ñdm_r MmcdrV AgV, Ë`mZr Vr Ioim`Mr. _mÂ`mgmR>r {VZo Iyn IñVm Imë`m, OmJaUo Ho$cr. lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Zr
JmoQ>r _cm {Xcr hmoVr, Vr AmVm _r Vwcm XoVmo` !'' _hmamOm§Zr H$moQ>mÀ`m p»memVyZ AZwJh« {Xë`mZ§Va hm Ìmg IynM H$_r Pmcm. nU "qH${MV am{hcr \w$U\w$U' åhUVmV
Ooìhm Vr JmoQ>r H$mTy>Z _cm {Xcr, Voìhm Ë`mMm AW© _cm H$icm ZìhVm. AŠH$cH$moQ> Ë`mà_mUo WmoS>m Ìmg H$YrVar OmUdm`Mm. nhmQ>o 3-4 dmOVm H$YrVar Vmg^a X_m
ñdm_tMm àgmX åhUyZ Amåhr Vr KaÀ`m nyOVo R>do cr. AmVm _r Vr nyOVo Zy CMcyZ Ìmg Úm`Mm. Ooìhm _hmamOm§Zr Xoh gmoS>m`Mo R>a{dco Voìhm EH$Xm Vo _cm ~mocmdyZ
R>do cr` H$maU Am_Mm ZmVy AmVm nyOm H$am`cm OmVmo. Vmo Vr Ioim`cmgwÕm KoD$Z åhUmco, ""Vw_À`m ImZyÀ`m Jm§Jœo a _§{XamV Om Am{U Ë`mcm _mPm {Zamon gm§J H$s hm
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 145 146 && gX²Jwé-gmo{`am &&
X_m nyU© OmD§$ Xo.'' Ë`mà_mUo _r Jm§Jœo amMr àmW©Zm Ho$cr Am{U Vmo Ìmg nyU© ~am _hmamOm§Zr Vr H$m°Q> _cm {Xcr. ho gma§ _mÂ`m h¡amU H$aUmè`m nmR>XI w rÀ`m ~§Xmo~ñVmgmR>r
Pmcm. _cm H$Yr H$mir X_m hmoVm `mMr AmVm OmUrdhr hmoV Zmhr. hmoV.§ _hmamOm§M§ _mÂ`mdaM§ ào_ ho Ag§ {dcjU hmoV.§ Ë`m amÌrnmgyZ _r Ë`m H$m°Q>da
_Ü`§Var EH$Xm S>ao dUcm _hmamO S>m.° _Yy OmoetZm åhUmco H$s, `mMr àH¥$Vr Pmonm`cm cmJcmo. AOyZhr nwÊ`mV AgVmZm _r VrM H$m°Q> dmnaVmo. lr~m~m§À`m KamVrc
Vnmgm; åhUyZ S>mŠ° Q>aZr _mPm aŠVXm~ Vnmgcm. Vmo 60-90 Agm hmoVm. gd©gm_mÝ`nUo àgÞ em§VVm AÝ`Ì H$moR>ho r AZw^dmg `oV Zmhr Am{U _hmamOm§Zr _mÂ`mgmR>r ~ZdyZ
Vmo 80-120 EdT>m AgVmo. Ë`m_wio _mÂ`mnojm Vo S>mŠ° Q>aM AñdñW Pmco. åhUmco KoVcoë`m Ë`m H$m°Q>da EH$ Km|JS>r Am{U da ñdÀN> MmXa Q>mHy$Z Pmonë`mda _cm
H$s, `m§Zm Vm~S>Vmo~ _w~§ B©cm hcdm ! _r åhQ>c§ H$s, _cm H$mhr hmoV Zmhr. _r ì`dpñWV {_iUmar gwI{ZÐm AÝ`Ì H$moR>ho r AZw^dm`cm {_iV Zmhr.
Amho. MŠH$a, JaJaU§, H$mhr Zmhr ! na§Vw `m H$_r aŠVXm~m_wio aŠVdm{hÝ`m§Zr Amncr _hmamOm§Zr Amncr AmÜ`mpË_H$ eŠVr _mÂ`mV g§H$« {_V Ho$cr, Ë`m doir Vo åhUmco
OmJm gmoS>cr, Ë`m VmR>a ~Zë`m. Ë`m nmR>rÀ`m _UŠ`mOdi, H$_aoOdi EH$Ì Amë`m hmoVo H$s, VwÂ`m earamVrc AewÕVm {ZKyZ OmB©c, eara ñdÀN>, ewÕ hmoBc © , gj_
hmoË`m. S>m.° AÀ`wV OmoetÀ`m _Vo _mP§ H$_aoM§ hmS>hr WmoS> {VaH§$ Pmcoc§ hmoV.§ Ë`m_wio hmoBc
© Voìhm hr eŠVr VwÂ`m earamV {_giyZ OmB©c. Ë`mMm _cm nwT>o àË`` Amcm.
H$mhr doim, ~gU§, CR>U§, C^§ amhU§ ÌmgXm`H$ ìhm`M§. AJXr Pmonc§ Var doXZm EH$Xm _hmamOm§À`m H$m_mgmR>r ~mOramd {Q>H$o H$a Am{U _r ^Q>H$icm Jocmo hmoVmo. _r
ìhm`À`m. ^Q>H$ihÿZ Amcmo Voìhm WwH§ $sVyZ aº$ nSy> cmJco. _cm _hmamOm§Zr {dMmaco, ""H$m` ao
_hmamO _cm åhUm`Mo, ""_mJrc OÝ_mV Vy cmoH$m§À`m ì`mYr H$éUm^mdZoZo H$m` hmoV§` ?''
ñdrH$maë`m Amhog. `m OÝ_r Ë`m ^moJZy M g§ndmì`m cmJVrc. ~mH$s VwPr AmÜ`mpË_H$ _r åhQ>c,§ ""WwH§ $VmZm KemVyZ qH${MV aº$ nS>V.o ''
CnmgZm _mJrc OÝ_rM nyU© Pmcr Amho.'' _mÌ BVam§Zm R>UH$mdyZ gm§Jm`Mo H$s, Ë`m§Zr _cm Odi ~mocmdco Am{U Kemcm hmVmZo ñne© Ho$cm. _J åhUmco,
AemoH$cm _r A_o[aHo$cm nmR>dZy XwéñV H$ê$Z AmUrZ. EHo$ {Xder _mÂ`m doXZm ~KyZ ""Ww§Hy$Z `o Om !''
Vo X`mЩ A§V:H$aUmZo _cm åhUmco H$s, JmB©À`m OwÝ`m VwnmV, nmZ\w$Q>rMr nmZ§ Am{U _r WwH§ $y Z Amcmo Voìhm aº$ nS>Uo Wm§~co hmoV.o Z§Va nwÝhm H$Yrhr Vmo Ìmg Pmcm
Xydm© `m§Mm ag KmcyZ CH$iyZ Vo nmR>rcm cmd. Vwcm ~a§ dmQ>oc ! Vo Am¡fY í`m_amd Zmhr. na§Vw VoWrc hdm, nmUr, àdmgmMr XJXJ Am{U Adoir OodUImU `m_wio _cm
{Q>H$o H$a `m§Zr S>ao dUhÿZ ~ZdyZ nmR>dc§. amÌr PmonÊ`mnydu H$moUmH$Sy>Z Var _r Vo nmR>rcm WmoS>m Vmn Amcm. _cm PmonZy MmcUma§ ZìhV§. H$m_o Iyn hmoVr. kmZoœa nmXwH$m Mm¡H$mV
MmoiZy {OadrV Ago. EH$ S>mŠ° Q>a hmoVm, Ë`mcm ^oQ>cmo. åhQ>c§ Vmn Vm~S>Vmo~ CVacm nm{hOo. VwÂ`mH$S>Mm
_hmamOm§Zr Xoh R>do ë`mda 2-2 && dfmªZr EH$ {Xdg AMmZH$ _mP§ ãcS> àoea hodr S>mgo Xo. Jmoù`m ZH$moV, B§OŠo eZ Xo. S>mŠ° Q>ahr CËgmhr ^oQ>cm. _r EH$ _m{JVco Va
dmT>c§` Ag§ _cm dmQ>c§, åhUyZ _r Am¡Xw§~amnmer `oD$Z Pmoncmo Am{U Ë`m {eam Ë`mZo XmoZ B§OŠo eZo {Xcr. Ë`m {Xder Vmn CVacm. Ë`mZ§Va 8-10 {XdgmZr EH$Xm
nydd© V OmJÀ`m OmJr Joë`m; Am{U Vo _cm Mm§Jc§ OmUdc§, \$ŠV EH$ S>mì`m ~mOyMr nhmQ>o _cm CR>VmM `oB©Zm. B§OoŠeZ {Xcocm hmV EH$m amÌrV àM§S> gwOcm hmoVm.
era WmoS>r XwIVo. nU gX²Jêw $§ À`m H¥$noZo Ë`m XwIÊ`mVyZ _r _wŠV Pmcmo. Zoh_rà_mUo nhmQ>o 5.20 cm _r _hmamOm§H$S>o Jocmo Zmhr åhUyZ _hmamOM Imcr
EH$Xm _hmamOm§Zr ~mimgmho~ H$mOaoH$am§Zm ~mocmdyZ KoVc§ Am{U åhUmco, ""~mi, Mm¡H$ercm Amco. åhUmco, ""H$m` hmoV`§ ao AemoH$ ? S>mŠ° Q>am§H$S>o Om`cm hd§ H$m` ?''
AmO gm`§H$min`ªV EH$ 2 && \y$Q> X 6 && \y$Q> _mnmMr H$m°Q> H$moRy>ZVar n¡Xm H$ê$Z _r åhQ>c,§ ""AmnU _cm nmhm`cm Imcr `oU§ `mo½` {XgV Zmhr. _r Amnë`m
AmU.'' ~mimgmho~ H$m°Q> AmUm`cm {ZKmco. nU `m WmoS>çm doJù`m _mnmMr H$m°Q> Xe©Zmcm da `oVmo.''
H$mhr {_ioZm. nU _hmamOm§À`m _mUgm§Zm AeŠ` H$mhrM dmQ>V Zgo. ~mimgmho~m§Zr _J `m-Ë`m S>mŠ° Q>am§À`m Jmoù`m Am¡fY§ dJ¡ao Pmcr. EŠg-ao dJ¡ao H$mTy>Z Pmcm.
EH$ doëS>a JmRy>Z `m _mnmMr \«$o _ H$ê$Z KoVcr. Ë`mda gwVmamH$Sy>Z OmS> ßcm`dyS> erQ> Jmoù`m§_i w o {nÎm dmT>V hmoV.§ AIoarg hS>uH$a hm°pñnQ>c_Ü`o hmVmda eñÌ{H«$`m H$ê$Z
Am{U gZ_m`H$m dJ¡ao ~gdyZ EH$ gwX§ a XUH$Q> H$m°Q> ~ZdyZ gm`§H$mir hOa Ho$cr. _J "ny' Pmcm Agë`mg Ë`mMm {ZMam H$aÊ`mM§ S>m°ŠQ>am§Zr R>adc§. Ë`mà_mUo _r
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 147 148 && gX²Jwé-gmo{`am &&
hm°pñnQc>_Ü`o XmIc Pmcmo. eñÌ{H«$`onydu EH$m \$m°_©da ZmVodmBH$m§Mr ghr ¿`mdr {H$Vrhr VmpÎdH$ MMm© AmnU Ho$cr Var Amnë`m {à` ì`pŠV{df`r {dMma H$aVmZm
cmJVo. _r åhQ>c§ _rM _mPm ZmVodmB©H$ ! Am{U ghr Ho$cr. {ZamoIoH$ahr Amcocm {ddoH$ WmoS>m T>iVmo. Voìhm _hmamOm§À`m nümV H$am`À`m ì`dñWoMr MMm© _cm Zoh_rM
hmoVm. Vmo åhUmcm, ""_hmamO Vwcm nmhm`cm `oV AmhoV.'' _r Ë`m§Zm {ZjyZ Vgo Z ŠcoeH$maH$ dmQ>V Amcr. Ë`mV _hmamO _cmM JwV§ dy cmJco, gd© O~m~Xmar _mÂ`mda
H$aÊ`m{df`r H$i{dco. _mÂ`mgma»`m _mUgmcm nmhm`cm ñdV: _hmamOm§Zr CRy>Z gmondy cmJco, Voìhm Va Vmo {df` _cm A{YH$M AS>MUrMm dmQy> cmJcm.
`oU§ hr H$ënZmM _cm `mo½` dmQ>V ZìhVr. _r chmZnUmnmgyZ EH$m§V{à` _mUyg Amho. JXuMo _cm AmH$f©U Zmhr. Am_À`m
gH$mir R>acocr eñÌ{H«$`m gm`§H$mir 4 dmOVm Pmcr. _r 6-6 && dmOVm JwJ§ rVyZ Kar ghm _mUg§ hmoVr. na§Vw gd© OU EH$Ì Jßnm _maV ~gcmo Ag§ Ñí` \$mag§ {Xgm`M§
~mhoa Amcmo. àM§S> VhmZ cmJcr hmoVr. Zg©Odi nmUr _m{JVc§. Vr åhUmcr, ""Hw$N> Zmhr. Omo-Vmo Amnë`m CÚmoJmV, dmMZmV JH©$ Agm`Mm. ñdV:M§ Ag§ A{cá ApñVËd
Zht {_coJm & nmZr {nAmoJo Vmo dmo{_qQ>J hmoJm & A°Zño Wo{eAmH$m B\o$ŠQ> ahVm h¡ &'' _r OnÊ`mMm Am_Mm gdmªMmM ñd^md. hr A{cáVm EdT>r namH$moQ>rMr Ago H$s Ë`m_wio
åhQ>c,§ ""Mmcoc ! H$m` hmoBc© Vo ~Ky !'' Am{U nmUr ß`m`cmo. H$mhr Pmc§ Zmhr. _J H$mhr doim EH$_oH$m§{df`r nyU© _m{hVrhr Pmcocr Zgo. ZmZm Amnë`m AmÜ`mpË_H$
{ZamoIHo $acm åhQ>c§ Mhm Am{U {gJaoQ> KoD$Z `o ImcyZ. Mhm, {gJaoQ> Pmcr. nwÝhm {df`mV, gmYZoV a__mU Va AmB© Amnë`m àmn§{MH$ Jmoï>rV. Ë`m_wio ZmZm§Mm gmYZoVrc
Zg©cm Amü`m©Mm YŠH$m ! ""AmnZo Mm` ^r {c`m ?'' _r åhQ>c,§ ""hm± !'' A{YH$ma Ho$dT>m _moR>m Amho `mMr AmB©cm H$ënZmM ZìhVr.
""Hw$N> ^r Zht hþdm ?'' d`mÀ`m nmgï>rZ§Va ZmZm§Zm nmR>XwIrMm Ìmg OmUdy cmJcm. gmYZogmR>r,
""Hw$N> Zht &'' Ü`mZmgmR>r XrK©H$mi AmgZ O_dUo Ë`mZm ÌmgXm`H$ dmQy> cmJco. åhUyZ Ë`mZr Amncr
_J Vr åhUmcr _J H$mhr Im`M§ Agc§ Va Im. _J {ZamoIHo $aZo nmoir, ^mOr AS>MU _hmamOm§À`m H$mZr KmVcr. _hmamO åhUmco, ""Vwåhr Ü`mZ ~gyZ H$aVm Vo
AmUcr. Vr ImD$Z Pmoncmo. gH$mir 10 dmOVm S>mŠ° Q>aZr Vnmgc§ Am{U _r _mÂ`m AmS>d§ PmonZy H$am ! H$mhr haH$V Zmhr.'' _J ZmZm Am§Kmoi AmQ>mno Zy Ü`mZmgmR>r AmS>do
nm`mZr _§{XamV naV Amcmo. Pmco H$s AmB© _cm J§_VrZo gm§Jm`Mr, ""`m§Zm AmVm åhmVmaMi cmJc§`, Am§Kmoi
_{hZm^a hmV Jù`mV AS>H$dcocm hmoVm. Xaå`mZ _§{XamV ~§S>yeQo > Amco hmoV.o Pmcr H$s PmonVmV !'' ZmZm H$Yr {Vcm åhUmco ZmhrV H$s _r PmonV Zmhr, Ü`mZ
Ë`mZr Vo nm{hco Am{U _w~§ B©cm Kar \$moZ H$ê$Z gm§{JVc§. _mPr nËZr cJoM Xwnmar 1 && H$aVmo` ! hgyZ Vmo {df` gmoS>yZ Úm`Mo.
dmOVm _w~§ B©hZÿ {ZKyZ Amcr. åhQ>c,§ ""CJmM H$emcm YmdV Amcrg ? H$mhr J§^ra _mÂ`m ~m~VrV Ag§M Pmc§. "Vy{§ M ~mn, YZr' àH$m{eV Pmc§, Ë`mV _mP§ Aën
àH$ma Zmhr`o.'' M[aÌ dmcmdcH$agmho~ `m§Zr AÅ>mhmgmZo g_m{dï> Ho$c§. Vo dmMc§ Voìhm _mÂ`m nËZrcm
Vr åhUmcr, ""Amåhmcm H$idc§ nU ZmhrV !'' _mÂ`m CnmgZo{df`r dmMyZ YŠH$mM ~gcm. {Vcm Ë`m{df`r H$ënZmM ZìhVr.
_r åhQ>c§, ""BW§ _hmamOm§À`m N>m`oV AgVmZm Vwåhr AmUIr H$m` H$aUma ? {Q>i,o J§Y, _mim, ^Jdo H$nS>o Aem àH$maMo AdS>~§ a _mOdyZ CnmgZm H$ê$ Z`o.
Ë`m§Zr gm§{JVë`mà_mUo hr earaewÕrMr {H«$`m Amdí`H$ hmoVr Vr nma nS>cr !'' Vr EH$m§VmVM ìhmdr. _mUgm§À`m JXuVyZ WmoS>§ A{cá amhÊ`mMr _cm _ZmnmgyZ AmdS>.
earam§Vrc AewÕVm eñÌ{H«$`oÀ`m doir ~mhoa nSy>Z Jocr Am{U _hmamOm§Zr g§H$« {_V Ë`m_wiho r hr O~m~Xmar ñdrH$maÊ`mg _Z amOr ZìhV§.
Ho$cocr Ë`m§Mr AmÜ`mpË_H$ eŠVr YmaU H$am`cm Vo eara gj_ ~Zc§. _ZmVrc AewÕ _hmamOm§Zr doJdoJù`m doir _mPr narjm KoVcr. g§ñWoMm H$ma^ma H$gm Mmcdm`Mm
Va _hmamOm§Zr ~m~m _hmamOm§ZmM gmH$S§> KmcyZ H$mTy>Z Q>mH$c§ hmoV.§ `mMo ~maH$mdo, ImMmImoMm {eH$dë`m, AmÜ`mpË_H$ gmYZm {Xcr, H$R>rU àg§JmV _r
na§Vw Varhr, "_hmamOm§À`m nümV H$m` ?' hm àíZ ZH$mogm dmQ>.o Ë`m {df`mMm {H$VnV C^m amhÿ eH$Vmo ho VmSy>Z nm{hco Am{U _J Ë`mZr {df`mcm àË`jM Vm|S>
{dMma qH$dm Ë`m{df`rMr MMm©gÕ w m _cm ZH$moer dmQ>V hmoVr. _hmamOm§À`m M¡VÝ`Xm`r \$moS>c.o Ë`m doir A_moc H$m|S>H$a Am{U H$m|S>H$aH$mHy$§ Zm Ë`m§Zr ~mocmdyZ KoVco. _cmhr
ApñVËdmMm {d`moJ _Zmcm H$ënZoVhr ZH$mogm dmQ>V hmoVm. XohmÀ`m ZídaVo{df`r ~mocmdco. Amåhr {VKo OU Imcr MQ>Bd© a ~gcmo hmoVmo. _hmamO g_moa H$m°Q>da ~gco
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 149 150 && gX²Jwé-gmo{`am &&
hmoV.o _hmamO _cm åhUmco, ""_mÂ`m nümV ho gma§ Vwcm nwT>o Mmcdm`M§ Amho. Ë`mgmR>r PmonV Zgo. nU _§{XamV am{hë`mnmgyZ amoO nhmQ>o CR>mdoM cmJV Ago. _hmamOm§Mo
lrXÎmmÌo`, lrñdm_r g_W©, lr~rS>H$a _hmamO, lr~m~m _hmamO ho gd© OU Vwcm Ë`m_wio gm§JUo Ago H$s, Xwnmar WmoS>o nS>mdo. Ë`m_wio nmR>rÀ`m H$Ê`mcm {dlm§Vr {_iVo.
Om_rZ AmhoV. VwÂ`mH$S>o gd© gÎmm {Xcr Var Vy {VMm J¡admna H$aUma Zmhrg `mMr _hmamOm§Zr AZoH$ Mm§Jë`m gd`r cmdë`m. Ë`mVrc H$mhr gwQ>ë`mhr AgVrc. nU
½dmhr ho gmao XoV AmhoV. lr~rS>H$a _hmamO {h[aarZo VwPr ~mOy KoV AmhoV. AmVm `mV Xwnmar 10 {_{ZQ>§ Sw>cH$s H$mT>Ê`mMr gd` AOyZhr H$m`_ Amho.
~Xc hmoUma Zmhr. Vy {H$Vrhr A{ZÀN>m ì`ŠV Ho$crg, Hw$R>ho r Jocmg Var VwPr hmS§> `oWo Ë`m {Xder _cm H$mhr S>mi o m cmJcm Zmhr. åhUyZ _r _J Ü`mZmcm ~gcmo ""›
`oD$Z ho H$m`© nwT>o MmcdVrc.'' `m gd© KQ>ZM o o H$m|S>H$aH$mHy$ Am{U A_moc EdT>o XmoZM {XJ§~aXmgm` Z_:'' Agm _§ÌOn _r Ü`mZmMo doir H$arV Ago. _r Imcr Amë`mda
gmjrXma hmoVo. Ë`m_wio _r Z§Va Ë`m XmoKm§Zmhr `m{df`r ~mhoa H$moR>ohr dmÀ`Vm Z Ë`mZr {dMmaco, ""Pmoncm Zmhrg ? H$m` H$arV hmoVmg ?'' _r åhQ>c,§ ""Zm_ñ_aU
H$aÊ`m~m~V {dZ§Vr Ho$cr Am{U Ë`m§Zr Vo _mÝ` Ho$co. H$arV hmoVmo.'' _hmamO AW©nU y © hgco d åhUmco, ""BW§M H$mhr Vo g§nV Zmhr. AOyZ
_hmamOm§Zr Xoh gmoS>Ê`mMo R>a{dco Amho Ago Ooìhm _mÂ`m cjmV Amco, Voìhm nwT>o Om`M§ Amho. ~arM _Oc _mam`Mr Amho.'' _J _r ~mhoa hm¡XmÀ`m H$Q²Q>çmda
_Zmer _r _mÂ`m ^{dî`mMm {dMma H$arV hmoVmo ""_w~§ B©cm OmD$Z Var H$m` H$aUma ? OmD$Z ~gcmo. Ë`m {df`mda nwT>o H$mhr ~mocUo Pmco Zmhr Am{U _hmamOm§Zm Ë`mMr
VoWo _mPo H$moUrhr Zmhr. Voìhm _w§~B©Mr OmJm {dHy$Z dmcmdcH$agmho~m§Mo n¡go naV JaOhr ZìhVr.
ÚmdoV. `Xm H$Xm{MV Ë`mZr n¡go KoVcoM ZmhrV Va nwÝhm gmVmam qH$dm H$moëhmnyacm Ka EH$Xm Ë`mZr Amncr BÀN>m R>iH$nUo gdmªg_moa _m§S>mdr Ago ~hþYm R>a{dco Agmdo.
KoD$Z amhmdo Am{U H$mhrVar N>mQo >m-_moR>m CÚmoJ H$ê$Z CnOr{dH$m H$amdr. _hmamOm§Zr Ë`m doir Ë`m§Mr Vã`oV R>rH$ ZìhVr. XwnmaMr OodUmMr doi Pmcr hmoVr. nU AmVm
Xoh gmoS>ë`mda H$mhr `oWo amhm`Mo Zmhr !'' _r Am¡Xw§~amOdi Pmoncmo AgVm Oodm`cm ~gm`Mo H$m ? Ago {dMmam`cm H$moUr nwT>o ìhm`Mm Zmhr. H$maU Ag§ H$moUr
nS>ë`mnS>ë`m hm {dMma H$arV AgVmZmM Ë`m§Zr _cm ~mocmdyZ KoVco Am{U EH$X_ {dMmam`cm Jocm H$s Vo H$YrH$Yr g§Vmnm`Mo ! ""Vwåhr H$m` OodÊ`mgmR>rM OÝ_mcm
{df`mcmM hmV KmVcm. _hmamO åhUmco, ""_w§~B©Mr OmJm H$mhr {dH$m`Mr Zmhr. AmcmV H$s H$m` ? gmaI§ Amnc§ OodU, OodU !'' Voìhm _J _r OmD$Z Ë`m§Zm {dMmaVmM
_w~§ B©cmM VwPm ^m½`moX` Amho. _mÂ`m nümV Vy nwÊ`mcm amhÿZ ho gd© ~Km`Mo Amho. hr åhUmco, ""nmZ§ ¿`m, AmVm AmnU Ood.y '' _J nmZ§ V`ma Pmë`mda Oodm`cm Mcm
gd© gX²Jêw $§ Mr BÀN>m Amho. H$moH$Um~ÔcMo _ZmVco {H$pë_f H$mTy>Z Q>mH$. VwPo JmdMo åhUyZ gm§Jm`cm Jocmo. _hmamO åhUmco, ""Vwåhr Oodm, _cm Oam doi Amho.'' Amåhm§cm
d{S>cmonm{O©V Ka Am{U XoD$i `m§Mm OrUm}Õma H$a. AmnU Amnë`m OÝ_^y_r~Ôc AmYr gwédmV H$aÊ`mMm g§H$moM dmQy> cmJcm, Voìhm Vo ñdV: AmV Amco d åhUmco
Am{U nydO © m§~Ôc gX¡d H¥$Vk am{hco nm{hOo.'' _mÂ`m _ZmV H$m` {dMma AmhoV ho ""Vwåhr gwédmV H$am. Vw_M§ Pmë`m{edm` H$mhr _r OodUma Zmhr.'' ho H$mhr Var
OmUyZ Vo H$go MwH$sMo AmhoV `m{df`r Vo _J ~amM doi _mPr g_OyV H$mT>rV hmoV.o doJi§M {XgV hmoV.§ Vo ~mhoa IwMuV OmD$Z ~gco. Amåhr KmB©KmB©Zo OodU AmQ>mno c§.
chmZnUmnmgyZ _r Ë`m§Zm na_oœa ñdê$nM _mZV Amcmo`. _mÂ`m ì`{V[aŠV ho ~mhoa _§{XamÀ`m AmdmamMr gm\$g\$mB© H$aUmam AemoH$ YmoÌo hm H$m_Jma d AÝ`
AmUIr H$moUmcmhr _m{hVr ZìhVo Am{U _r Hw$Umcmhr gm§{JVcocgo Õ w m Zmhr. H$moUVohr 5-6 ~m`H$m PmS>cmoQ> H$arV hmoË`m. _hmamOm§Zr Ë`mZm ~mocmdco Am{U amJmdyZ {dMmê$
XoD$i Agmo; am_mMo Agmo, H¥$îUmMo Agmo H$s e§H$amMo, Ë`m _yVu_Ü`o _cm _mPo gX²Jêw $M cmJco H$s, EdT>çm C{eam H$go H$m` H$m_mda `oVm ? Ë`m§Zr gm§{JVco H$s, Zoh_rà_mUo
{XgV AgV. Ë`m doir Ë`m§Mo lr{XJ§~aXmg ho Zmd ê$T> Pmcoco ZìhVo. _r gd©Ì _mPo XmoZ dmOVm H$m_mda hOa Pmcmo. amoO VrZ dmOVm H$Mam H$mT>Vmo. Ë`mà_mUo AmVm
"{dÇ>c _hmamOM' nmhV Ago. Voìhm Ë`mZr Vmo _wÔmhr MM}V H$mT>cm. åhUmco, H$Mam H$mT>Uo gwê$ Ho$coco Amho. nU _hmamO g§VmncocM o hmoV.o H$moUmMo H$mhr EoH$Ê`mÀ`m
""chmZnUmnmgyZ gd© Xodm§Mo R>m`r _cmM nmhV Amcmg Zm ! AmVm Vwcm _mPr Amkm _ZpñWVrVM ZìhVo. H$moUr ñnï>rH$aU XoÊ`mMm à`ËZ Ho$cm H$s AmUIrZM JwV§ mJwV§
_mÝ` H$amdrM cmJoc. Vwcm Zmhr åhUVmM `oUma Zmhr !'' _cmhr Vo _Zmo_Z nQy> cmJco dmT>V hmoVr. _YyZ_YyZ Vo åhUV, ""ho dH©$em°n AmVm ~§X Ho$co nm{hOo. ho AmVm ZrQ>
hmoV.o EH$Xm a{ddmar Xwnmar OodU Pmë`mda _r {dlm§Vr KoV hmoVmo. _r H$Yr {Xdgm H$m_ H$aV Zmhr. ho {~KS>co Amho.''
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 151 152 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Aem àH$mao Ë`m§Mm Iyn ÌmJm Mmccm hmoVm. nU Vmo H$emgmR>r `mMmM Amåhmcm ñWmZ gmoS>yZ OmUma Zmhr'' Ago gm§{JVco.
~moY hmoV ZìhVm. eodQ>r _r Ë`m§Zm Yra H$ê$Z {dMmac§, ""_r AmUIr H$m` H$amd§ Aer _J AJXr chmZ _wcmgmaIo {ZamJg AmZ§Xr Mohè`mZo åhUmco, ""ho Vy VrZ dmOVm
Amncr Anojm Amho ? _mP§ H$mhr MwH$V§ Amho H$m ? H$mhr gwYmaUm H$am`À`m AmhoV åhUmcm AgVmg Va hm àýM Amcm ZgVm !'' _r åhQ>c§ H$s, ho _r åhUm`cm hd§ ho
H$m ?'' Ë`mda Vo H$mhrM ~mocco ZmhrV. _mÌ ho AmVm ~§X Ho$c§ nm{hOo, _mUg§ Ho$ìhmhr H$im`cm H$mhr _mJ© hmoVm H$m ? _J Vo AJXr _Z_moH$io hgco. Ë`mZr noT>o _mJdco.
`oVmV, Ho$ìhmhr OmVmV, ho H$m` Mmcc§ Amho ? dJ¡ao Vmg-XrS> Vmg hoM gwê$ hmoV.§ gdmªZm noT>o {Xco Am{U "AmVm nmoho H$am' åhUmco. _J nmoh,o Mhm Pmcm.
_r ghOmghOr `oWo H$m`_Mm amhm`cm H$~yc hmoUma Zmhr `mMr Ë`m§Zm ImÌr
Agmdr åhUyZM Ë`mZr ~hwYm EdT>o ZmQ>ç KS>dZy AmUco Agmdo.
chmZnUr _cm ~mocm`cm `oD$ cmJc§ Ë`m doirM ZmZm§Zr _cm ""ho{M Wmoa ^ŠVr
AmdS>Vo Xodm'' hm A^§J {eH$dcm hmoVm. H$Xm{MV Am`wî`mV {eH$cocm n{hcm A^§J
åhUyZ qH$dm Vmo ZmZm§Zr {eH$dcm åhUyZ Agoc, `m A^§JmMm _mÂ`m _Zmda nJS>m
hmoVm. ""VwH$m åhUo Kmcy V`mdar ^ma & dmhÿ hm g§gma Xodm nm`r &&'' `m Amoir AmOda
_Zmo^mdo åhUV Amcmo Am{U AmVm àË`j Vgo H$aÊ`mMr doi Amcr hmoVr.

***

gX²JwéhyZ Xod _moR>m & O`mg dmQo> Vmo H$a§Q>m &


AIoarg _r Ë`mZm åhUmcmo, ""_mÂ`m_wio Amnë`mcm Amnë`m `m Aem AmOmanUmV
gwQ>bm d¡^dmMm \$m§Q>m & gm_Ï`©{ng| &&
Ìmg ìhmdm ho _cm nmhdV Zmhr. _r H$moR>Vo ar H$_r nS>Vmo` ! Ë`mMm Amnë`mcm Ìmg
hmoVmo` ! Voìhm _cm AmnU gwÅ>r Úm. _r AmVm Kar naV OmVmo.'' Vo åhUmco H$s, Oa Vy *

Jocmg Va _r `m IwMuVyZ CR>UmagwÕm Zmhr. `m IwMuVM ~gyZ XohË`mJ H$arZ. åhUmo{Z gX²Jé
w nyUn© U| & XodmhyZ A{YH$ H$mo{Q>JU
w |&
EdT>çmV ~mocmdë`mgmaIo VoWo ~mOramd {Q>H$o H$a Am{U {dH$mgamd ho XmoKo _w~§ B©hZÿ O`mgr d{U©Vm§ ^m§S>U| & doXemót bmJbt &&
Amco. nwÝhm Ë`m§À`mg_moa OdiOdi gwédmVrnmgyZM COiUr Pmcr. n[apñWVrÀ`m *
Jm§^r`m©_iw o Am{U VmUm_wio {dH$mgamdm§À`m S>mù
o `mVyZ Aly dmhÿ cmJco. ~mOramdgmho~
_cm åhUy cmJco H$s Vwåhr OmUma Zmhr Ag§ Ë`mZm gm§JZy Q>mH$m. _r åhQ>c,§ ""Ë`m§Zm Agmo gX²Jé
w nXmnwT>| & XwO| H$m§htM Z MTo> &
Zo_H§$ H$m` nm{hOo VoM _cm g_OV Zmhr. _mÂ`m_wio Ë`m§Zm Ìmg hmoV Agoc Va _r `oWo Xodgm_Ï`© V| Ho$dT|> & _m`mO{ZV &&
_ g_W© am_Xmg
amhÿZ H$m` H$ê$ ?'' eodQ>r _r åhUmcmo H$s, _r `oWZy OmUma Zmhr.
_hmamO åhUmco ""Ag§ Zmhr ! _r `oWZy Am`wî`^a OmUma Zmhr, Ag§ åhU !''
_J _rhr Ë`mZm hdo hmoVo Vgo AJXr {Z:g§{X½Y eãXmV ""Cd©[aV Am`wî`mV _r ho
dmhÿ g§gma Xodmnm`r & 153 154 && gX²Jwé-gmo{`am &&
åhUV Ago. eŠ`Vmo g§~moYZ Q>miyZM ~mocm`Mo. Ë`mZm Z_ñH$ma H$ê$Z KoUo AmdS>V
Zgo. H$moUr ñVwVr AWdm cm§Jc y MmcZ H$ê$ cmJcm Va Ë`mcm ñnï> eãXmV \$Q>H$marV.
~mocVmZm H$m`_ Xj AgV. Ë`mZm ~ogmdY JmRy>Z _ZmVrc H$mhr H$mTy>Z KoUo gd©Wd¡
AeŠ` !
EH$Xm Vo _cm åhUmco, ""CÚm _r S>ao dUcm OmUma Amho !''
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & _r {dMmac§, ""`oUma Ho$ìhm ?''
Vo åhUmco, ""lrgX²Jêw $ ~m~m _hmamO naV AmUVrc Voìhm !''
Cd©[aV Am`wî`mV ho ñWmZ gmoS>yZ OmUma Zmhr ho _r _hmamOm§Zm gdmªg_moa dMZ Ë`mZ§Va hm àý _r Ë`m {Xder doi gmYyZ AZoH$ doim {dMmacm Ë`mda Ë`mZr Xa
{Xco hmoV.o Ë`m dMZm_mJrc _hmamOm§Mr J{^©V BÀN>m H$mhr gdmªÀ`mM cjmV Amcr doir VoM CÎma W§S>nUo {Xco.
Zgmdr. _mÌ _r Mm§JcmM A§V_wI © hmoD$Z {dMma H$ê$ cmJcmo. _hmamO _cm H$moR>o ZoD$ _hmamOm§Mo H$mhr dH$sc {_Ì hmoV.o _hmamO Ë`mZm Amnco AË`§V OdiMo _mZV.
nmhV hmoVo ho _cm AmVm hiyhiy OmUdy cmJco hmoV.o `oUmè`m g§^mì` O~m~XmarZo _cm Ë`m§À`mH$S>o Zoh_r ñdV: CRy>Z OmV. Ë`mVrc H$mhr OUm§H$S>o XaamoO A§Jmam gwR§ >dS>m
EH§$XarVM _mÂ`m _§{XamVrc dmñVì`mÀ`m jUmjUmMr COiUr H$am`cm ^mJ nmS>c.o nmR>dcm OmV Ago. _rgwÕm 7-8 _{hZo ZoD$Z {Xcocm Amho. Ë`m doir _r nm{hc§ H$s `m
1976 gmcr _r `oWo _§{XamV Amcmo VoWnmgyZ OdiOdi EH$ Vn _r earamZo nwS>çm Ë`m§À`m Kar Z CKS>VmM H$moR>Vo ar cmoiV nS>cëo `m Agm`À`m. _cm `m{df`r
Am{U _ZmZo nyUd© i o _mÂ`m gX²Jêw $§ À`m _§Jc gm{ÞÜ`mV am{hcmo. Ë`m§À`m ì`pŠVËdmMo \$ma I§V dmQ>m`Mr.
AZoH$ {dcmo^Zr` n¡cy _r `oWM o ~gyZ ^pŠV^mdmZo Ý`mhmico hmoV.o gX²Jêw $§ Mo CÎmwJ§ _hmamO H$mnS> ì`mnmè`m§H$Sy>Z _moR>çm à_mUmda gmS>çm, aJ, ãc±H$o Q²>g, nm`O_o
ì`pŠV_Îd AJXr OdiyZ nmhVm Amco, g_OyZ KoÊ`mMm à`ËZ H$aVm Amcm Am{U Aer IaoXr H$am`Mo. _hmamOm§Mo R>acoco {dœmgmVco XwH$mZXma hmoV.o Joë`mda _hmamO
_J S>moù`mg_moa OUy H°${cAmoS>moñH$mon_YyZ {d{dY a§Jr AmH¥$Ë`m {Xgmì`mV Ver gdmªgmR>r H$mhrVar JmoëS >ñnm°Q> dJ¡ao _mJdm`Mo. AmnU M_Mm^a ¿`m`Mo na§Vw gdmªZm
_hmamOm§Mr AZoH$ ê$n§ _mÂ`m _Z:MjynTw >o gmH$mê$ cmJcr. Vo EH$ {dœê$n Xe©ZM AmJ«hmZo Amnë`m n¡emZo nmOm`Mo. nwÊ`mVë`m à»`mV gam\$s XwH$mZmVyZ Amnë`m
hmoV.o Ë`m Xe©ZmZo AOwZ© mà_mUoM _rhr _Zmo_Zr e§{H$V Pmcmo. Km~ê$Z Jocmo. _hmamOm§Mo ^ŠVm§gmR>r Xm{JZo ¿`m`Mo. `m gdmªer _hmamO Á`m g»`ËdmZo dmJm`Mo Ë`mMr _ZmnmgyZ
ì`{º$Ëd B©œamà_mUoM gd© MamMa ì`mnyZ "Xem§Jwio' CaUmao AgoM hmoVo. Ë`m§À`m naV\o$S> `m ì`mnmar _§S>itH$Sy>Z H$YrM Pmcr Zmhr. Ë`m§À`m Ñï>rZo EH$ _moR>o {JèhmB©H$,
ghdmgmVco AZoH$ àg§J EH$m _mJmo_mJ EH$ AmR>dy cmJcmo. Ë`mMm AW© emoYÊ`mMm `m ncrH$S>o Ë`m§Mr Pon H$Yr JocrM Zmhr.
jrU à`ËZ _ZmV Mmcy hmoVm. Vgm Vmo Zoh_rM H$arV Ago. na§Vw AZoH$Xm "Zo{V Zo{V' lrgX²Jêw $ ~rS>H$a _hmamOm§Zr 1913 gmcr Xoh gmoS>cm. Xoh gmoS>VmZm _r `oWo
Ag§M åhUÊ`mMr nmir `m`Mr. AmUIr 36 df} amhrZ Ago Ë`m§Zr Amnë`m {eî`m§Zm gm§{JVco hmoV.o Ë`m_wio _hmamO
_hmamO XohYmar AgVmZm H$moUr Ë`mZm "_hmamO' åhUyZ g§~moYUo eŠ`M ZìhVo ! _cm åhUmco H$s Vwcm AmVm ~rS>H$a _R>mV OmÊ`mMo H$maU Zmhr AŠH$cH$moQ> ñdm_r
Vo Vm~S>Vmo~ AmaS>mAmoaS>m gwê$ H$arV ""H$moU hm _hmamO ? _cm XmIdm !'' dJ¡ao ~rS>H$a _hmamOm§Zm KoD$Z Joco AmhoV.
åhUyZ Ë`m§Mo gmao {eî` Ë`m§Zm "{dÇ>camd' åhUV. \$moZ da ~mocVmZm Vo "_r {d. J. S>m°. XÎmmon§V {ZamoIoH$a ho ~rS>H$a _hmamOm§Mo {eî`. Vo _w§~B©cm hm°pñnQ>c_Ü`o
Omoer ~mocVmo`' Aer ñdV:Mr AmoiI H$ê$Z XoV. lr~m~m§À`m g§X^m©V ~mocVmZm AmOmar AgVmZm _hmamO Ë`mZm ^oQ>m`cm Joco hmoV.o Ë`m doir {ZamoIHo $a åhUmco H$s
ñdV:cm "Xmg {dRy>' åhUV. H$YrH$Yr ^º$m§g_moa Vo J_VrZo ñdV…cm ""~m|~ë`m ~rS>H$a _R>mMo H$m` H$am`Mo ? nmZeoV YaU \w$Q>Uma Amho Am{U Ë`mV Vmo dmhÿZ OmUma !
{dR>mo~m'' Agohr åhUV. _r gd© AmaS>mAmoaS>m Q>miÊ`mgmR>r Ë`m§Zm "AmnU' Ago Voìhm _hmamO åhUmco H$s H$mhr H$miOr ZH$mo ! ~mB©_hmamOm§gmR>r ApñWH$ce
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 155 156 && gX²Jwé-gmo{`am &&
naV {_ioc Am{U nmZeoVÀ`m Ocàc`mV ~rS>H$a _hmamOm§Mm _R> dmhÿZ Jocm na§Vw Ë`m§Mm H$m` hoVy Amho ho H$mhr H$im`Mo Zmhr. nU _cm dmQ>Vo Vmo Ë`m§Mm EH$ Ioi hmoVm.
ApñWH$ce _mÌ 2 {Xdgm§Zr {MIcmV gmnS>cm ! hr h{H$H$V _hmamOm§Zr {H$_mZ 7- MMm© hr Ë`m {df`mÀ`m CH$crgmR>r Zìho Va g_moaMm _mUyg Vr H$er H$aVmo, {H$VnV
8 doim gm§{JVcr Amho. àm_m{UH$nUo H$aVmo, ho nmhÊ`mgmR>r hm Ioi Vo _m§S>m`Mo !
_hmamOm§Zm ^oQ>m`cm _. Z. nm. A{YH$mar ~moS>, _amR>,o ZmUOH$a, dm. Zm. qeXo, EH$Xm AgmM EH$ àý EoaUrda Amcocm hmoVm. XwnmaÀ`m doir Vo _§{XamV Joc.o
Ho$. E_. qeXo, H$coŠQ>a A°ÊS> Agoga Xidr, OmYd, ZmB©H$, _hmeãXo dJ¡ao _§S>ir `oV VoWo dmcmdcH$agmho~m§Zm, _cm VgoM AmUIrhr EH$m gX²Jh¥ ñWmZm Ë`m§Zr ~mocmdyZ
AgV. å`w. H${_eZa AéU ~m|{Jadma, nmZgo hohr `oV AgV. KoVco. _J åhUmco `m àýmMr CH$c AmnU ~m~m§Zm {MR²R>çm Q>mHy$Z hmoVo H$m nmhÿ `m.
VgoM _hmamOm§Zm ^oQ>m`cm amOH$maUmVrc ì`ŠVr `oV AgV. ImgXma AÊUm Ë`mà_mUo EH$m {MÇ>rda "hmo`' Am{U EH$m da "Zmhr' Ago {chÿZ {edm` VrZ Mma
Omoer, ~cam_ OmIS>, Am_Xma {Jare ~mnQ>, e{eH$m§V gwVma, AaqdX coc,o M§ÐH$m§V H$moè`m {MR²R>çm ~m~m§g_moa Q>mHy$Z {ZU©` _m{JVcm. àW_ dmcmdcH$agmho~m§Zr {MÇ>r
Jmogm{b`m, am_^mD$ åhmiJr, dm_Zamd _hm{S>H$, XÎmmOr gmidr, àYmZ, A^`qgh CMccr. Vr "hmo`' Aer Amcr. _J _mPrhr {MÇ>r "hmo`' AerM Amcr. _J Ë`m
amOo ^mogco, ~mnygmho~ {WQ>o dJ¡a.o _hmamï´>mMo _w»`_§Ìr dg§VXmXm nmQ>rc ho _§{XamV gX²J¥hñWm§Zr {MÇ>r CMccr; Va Vr Zo_H$s "Zmhr' Aer Amcr. Ë`m§Mm Moham
`oV AgV Ë`m doir Vo _hmamOm§Mo MaUmnmer ~gV. _hmamO Z§Va Ë`m§Zm CR>dZy IwMuV nmhÊ`mgmaIm Pmcm. na§Vw cJoMM Ë`mZr gmadmgmad gwê$ Ho$cr. Vo åhUmco ""VarM
~gdrV. Ë`m§Zm _Yw_ho hmoVm. _hmamOm§Zr EH$Xm Ë`m§Zm Im`cm MH$cr {Xcr. MH$cr ~m~m _cm gm§JV hmoV,o hr {MÇ>r CMcy ZH$mo, Vr CMc !'' _mÂ`m _ZmV Amc§ H$s
VocH$Q> åhUyZ Vr Vwåhr ImD$ ZH$m Ago Ë`m§À`m d¡`pŠVH$ {MQ>Urg d S>mŠ° Q>aZo gm§{JVco. àË`j _hmamOm§nTw >o YS>YS>rV ImoQ>§ ~mocÊ`mM§ YmS>g H$ê$Z hm _mUyg _hmamOm§Zm H$_r
na§Vw _m. dg§VXmXm åhUmco, ""Vw_Mm A{YH$ma JoQ> ~mhoa. `oWo _hmamO gm§JVrc Vo _r coIVmo`. Z§Va Amåhr da Jocmo AgVmZm _hmamOm§Zr _cm ~mOycm ~mocmdyZ KoVc§.
ImB©Z,'' EìhT>m Ë`m§Mm {dœmg ! {ZdS>UHw $sgmR>r _hmamO dg§VXmXm§Zm Amncm Img åhUmco, ""nm{hc§g Zm _mUg§ H$go dmJVmV Vo ! Var _r gdmªZm cm§~ R>Do $ZM AgVmo.''
_Zwî` nmR>dZy Am{W©H$ _XV H$arV AgV. Ë`m§Zr amOñWmZMo amÁ`nmc nX ñdrH$maë`mMo _hmamOmZm ZmQ>çg§JrVmXr c{cV H$cm§_Ü`o ag hmoVm Am{U JVrhr hmoVr.
_hmamOm§Zm AmdS>co ZìhVo. _m. dg§VXmXm ñdH$V¥©Ëdmda nwT>o Amcoco AmhoV, _¥ÀN>H${Q>H$, g§e`H$ëcmoi Aer AZoH$ ZmQ>H$§ Ë`m§Zr Amåhmcm XmI{dcr. Vo CËH¥$ï>
gd©g_mdoeH$ AmhoV, VimJmimVë`m cmoH$m§Mo àý Ë`m§Zm _mhrV AmhoV. Ë`m§Zr ^maVmMo A{^ZoVo Am{U a§J^yfmH$mahr hmoV.o ZmQ>H$m§BVH$sM Ë`m§Zm {MÌnQ>m_§ Ü`ohr éMr hmoVr.
n§VàYmZM ìhm`cm nm{hOo åhUyZ _hmamOm§Zr dmcmdcH$agmho~m§Zm A~ycm nmR>dyZ AZoH$ doim Amåhmcm Vo Amnë`m~amo~a {MÌnQ>mcm KoD$Z Om`Mo. {MÌnQ>Jh¥ mV dmJÊ`mMo
XmXm§Zm amOñWmZÀ`m amÁ`nmcnXmMm amOrZm_m Úmd`mg ^mJ nmS>co d nwÊ`mcm H$mhr {Z`_ hmoVo ! \$ŠV nS>ÚmH$S>o ~KV amhm`Mo, BH$S>o {VH$S>o nmhm`Mo Zmhr,
~mocmdyZ KoVco. Z§Va n§VàYmZnXmgmR>r H$m` H$aVm§ `oBc © `mMm Chmnmoh hmoV AgVm§ZmM _hmamOm§H$S>ho r nmhm`Mo Zmhr. _moR>çmZo ~mocm`Mo, hgm`Mo Zmhr. hgUo A{eï>nUmMo
XwXd£ mZo dg§VXmXm§Mo Xw:IX {ZYZ Pmco. Z§Va amOrd Jm§YrZrhr _hmamOm§H$S>o `oÊ`mMr cjU, åhUyZ _J Amåhr H$Yr MwH$y Z hgcmoM Va H$monamZo {S>dMyZ IyU H$am`Mo.
BÀN>m àH$Q> Ho$cr hmoVr. na§Vw Vmon`ªV _hmamOm§Zr Xoh gmoS>cm hmoVm. Ë`m_wio _hmamOm§À`m ~mOycm ~gÊ`mMr "O~m~Xmar' ~mH$sMo cmoH$ _mÂ`mdaM Q>mH$sV.
_hmamO H$YrH$Yr EImXm àý MM}gmR>r CnpñWV H$am`Mo. Agm EImXm àý _Ü`§VamV ho gmao ~mhoa OmD$Z dS>,o AmBñH«$s_ ImD$Z `m`Mo. nU _hmamO H$YrM H$moU
{_imcm H$s _J Ë`mÀ`mda gVV MMm©, Chmnmoh Mmcy ìhm`Mm. gVV XmoZ, XmoZ _{hZo, H$moR>o Jocm `mMr Mm¡H$er H$arV ZgV.
VrZVrZ _{hZo VmoM Am{U VmoM {df` ! nhmQ>o nmM dmOë`mnmgyZ AJXr amÌr XmoZXmoZ H$YrH$Yr gcJ 15-15 {Xdg Amåhr {gZo_mcm OmV Agy. amoO doJim {gZo_m
dmOon`ªV ! `oBc© -OmB©c Ë`mÀ`mer Ë`mM {df`mMr MMm© ! Ë`m àýmMr EdT>çm doim nmhm`Mm Agoc Va EH$ doi R>rH$ Amho, na§Vw _cm AmR>dVo H$s XmXm H$m|S>H$o§ Mm ""ømoM
COiUr ìhm`Mr (Am{U _cm EoH$m`cm cmJm`Mr) H$s Vo gd© EoH$y Z _cm H§$Q>mim Zdam nm{hOo'' Amåhr gcJ 9 {Xdg nm{hcm. `m Am_À`m {dH«$_mV gwédmVrcm
`m`Mm. ho H$emgmR>r Ë`mMË`mM {df`mMr MMm© H$arV AmhoV, Ag§ dmQ>m`M§. Ë`m_mJo _wiHo $mH$m Am{U AmË_mam_ AmnQ>ho r gh^mJr hmoV.o AmnQ>o {Vgè`m {Xder Va _wiHo $mH$m
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 157 158 && gX²Jwé-gmo{`am &&
nmMì`m {Xder "AmCQ>' Pmco. _r eodQ>n`ªV VJ Yê$Z hmoVmo. Ë`m doir Vmo {gZo_m Va _wcrMo c¾ Ho$ìhm hmoBc © ho {dMmam`cm Amcmo hmoVmo.''
gVV 9 doim nmhÊ`m_mJMr _hmamOm§Mr ^y{_H$m H$m` Agmdr `mMm _r {dMma H$arV _hmamO åhUmco, ""Vwåhr AmVm ImoQ>o ~mocVm` ! eãX {\$adVm` ! Vwåhr _cm
Ago. na§Vw Ë`m~m~V Ho$di VH©$ H$aÊ`mncrH$S>o Xwga§ H$mhr H$aÊ`mgmaI§ ZìhV§. H$maU _wcJr Úm`Mo H$~yc Ho$co Amho. Ë`m nmoQ>r Vwåhr n¡go Am{U dñÌohr ñdrH$macr AmhoV.
_hmamOm§À`m gd©M H¥$VtMm AW© Amåhmcm cmJV AgoM Ago Zmhr. H$mhr doim AJXr AmVm Vwåhmcm Vw_Mm eãX ~XcVm `oUma Zmhr.''
g§^_« mV nmS>Umao dV©Z Vo H$arV. _mÌ gX²Jêw $ ho {eî`mMo H$ë`mUM H$aÊ`mgmR>r gmao Vo J¥hñW AJXr aS>H$§w S>rcm Amco. _hmamOm§Mr g_OyV H$mTy> cmJco. nU _hmamO
H$mhr H$arV AmhoV Agm R>m_ {dœmg _Zr ~miJUmè`m gmè`m§MoM Ë`m§Zr H$ë`mU H$mhr EoH$o ZmV ! eodQ>r _hmamO åhUmco, ""Vwåhr Amåhmcm \$gdco Amho. Ver Om{hamV
Ho$coco Amho. `m {dœmgmnmoQ>rM Ë`mZr KS>{dcoco EH$ ZmQ>ç _r gmjrXmamÀ`m ^y{_Ho$VyZ _r CÚm "gH$mi' dV©_mZnÌmV XoUma Amho.''
EH$Xm AZw^dco. cJoM Om{hamVrMm _gwXm {chÿZ KoÊ`mgmR>r Vo _cm gm§Jy cmJco. dmVmdaUmV
_hmamOm§Mo EH$ XyaMo ZmVodmB©H$ _Ü`dVu emgH$s` godVo hmoV.o nwÊ`mcm ~Xcr EdT>m VUmd {Z_m©U Pmcm hmoVm H$s Am_À`m~amo~a "~mocUr' H$aÊ`mgmR>r ~gcoco Vo
Pmë`mda Vo dma§dma _hmamOm§À`m Xe©Zmcm `oV AgV. _hmamO Ë`m§Mo Mm§Jco AmJV- {Vgao {eî` em¡Mmcm OmD$Z `oVmo åhUyZ ~mhoa {ZKyZ Joco Vo naV AmcoM ZmhrV.
ñdmJV H$arV AgV. hr Jmoï> _hmamOm§À`m AIoaÀ`m H$mcI§S>mVrc Amho. Xoh gmoS>Ê`mMo OodUmMr doi Pmcr åhUyZ nmZo KoÊ`mV Amcr. _hmamO åhUmco, ""ho AmVm _mPo
_Zmo_Zr R>a{dë`m_wio _hmamO AË`§V Aën Amhma KoV AgV. Vo àH¥$VrZo AJXr gmgao AmhoV. Voìhm Vohr AmVm OoD$ZM OmVrc.''
AeŠV Pmcoco hmoV.o na§Vw ^ŠVm§À`m g_ñ`m g_OyZ KoUo Am{U Ë`m§Mo {ZamH$aU ho _mÌ _hmamO Vm|S> YwÊ`mgmR>r ~o{gZH$S>o Joc.o Voìhm _mÂ`m nmR>mno mR> Vo J¥hñWhr ~mhoa
nydd© V MmcyM hmoV.o `m J¥hñWm§Zm EH$ _wcJm hmoVm; na§Vw Vmo An§J hmoVm Am{U EH$ E_. Amco. AË`§V Ho${dcdmÊ`m Mohè`mZo Vo _cm åhUmco, ""_r Ia§M Ë`mZm _wcJr Úm`Mo
E. Pmcocr Cnda _wcJrhr hmoVr. _wcrÀ`m c¾mMo H$moR>o O_V ZìhVo. Ë`mVM Am{W©H$ H$~yc Ho$coco ZìhVo. H¥$nm H$ê$Z Vr Om{hamV XoD$ ZH$m. _mPr A~«y Ywircm {_ioc.
n[apñWVrhr ~oVmg ~oV hmoVr. _wcrÀ`m c¾mMo Ë`m§Zr _hmamOm§À`m H$mZmda KmVco. AmYrM _wcrMo c¾ cm§~co Amho. Om{hamV Amcr Va _J H$YrM {VMo c¾ hmoUma
EH$Xm Ë`m _wcrcmhr KoD$Z Vo J¥hñW Amco hmoV.o Ë`m doir _hmamOm§Zr _wcrÀ`m c¾mgmR>r Zmhr.''
H$mhr qH$_Vr dñÌo (gmS>çm dJ¡a)o Am{U H$mhr amoI aŠH$_ Ë`m§Zm {Xcr. H$mhr {Xdgm§Zr _r Ë`m§Zm åhUmcmo, ""Vwåhr Km~ê$ ZH$m. em§V amhm. H$m` hmoVo Vo nmhm.''
_hmamOm§Zr _cm Am{U _§{XamVrc EH$m {eî`mcm, Ë`m J¥hñWm§Zm ~mocmdyZ AmUm`cm Z§Va OodU Pmco. OodVmZm H$mhr Ë`m{df`r H$gcoM ~mocUo Pmco Zmhr. OodUmZ§Va
nmR>dco. Amåhr Ë`m§À`m H$m`m©c`mV Jocmo. ~amo~aMo {eî` Km~ê$Z ~mhoaM C^o am{hco. _hmamOm§Zr Ë`m§Zm OmÊ`mg nadmZJr {Xcr. _hmamOm§Zr Ë`m {df`mda nwÝhm H$Yrhr
_r H$m`m©c`mV OmD$Z Ë`m§Zm _hmamOm§Mm {Zamon gm§{JVcm. Ë`mà_mUo Vo J¥hñW gm`§H$mir MMm© Ho$cr Zmhr Am{U Vmo {df` VoWM o "AYm§VarM' g§ncm.
_§{XamV Amco. _{hÝ`m^amVM gw`mo½` ñWi {_iyZ Ë`m _wcrMm {ddmh Pmcm. {VMm g§gma gwImMm
_§{XamV Amë`mda _hmamOm§Zr Ë`m§Zm gm§{JVco H$s, Vwåhr Vw_Mr _wcJr _cm XoUma Pmcm Amho. Vr _§{XamV daModa Xe©Zmcm `oV AgVo. _mÌ Ë`m {XderÀ`m gm`§H$miMm
AmhmV, Ë`mgmR>r n¡go Am{U dñÌo _r Vwåhmcm {Xcr Vr Vwåhr ñdrH$macr AmhoV. Voìhm 6 Vo 9Ÿ&& n`ªVMm H$mi AmR>dcm H$s AOyZhr A§Jmda ^rVrMo Am{U Amü`m©Mo amo_m§M
AmVm arVga {ddmhmMr ~mocUr H$ê$ `m. _hmamO EH$m MQ>Bd© a ~gco. Xwgè`m MQ>Bd© a C^o amhVmV. ho ZmQ>ç KS>dZy AmUÊ`m_mJMr _hmamOm§Mr ^y{_H$m _cm ZrQ>er g_Ocr
g_moa Vo J¥hñW, Vo {eî` Am{U _r, Aem {VKm§Zm _hmamOm§Zr ~gdco. _cm H$mJX, noZ Zmhr, H$m`©H$maU^md H$icm Zmhr Var EH$ Jmoï> ZŠH$sM Amho H$s _hmamO Oo-Oo H$mhr
XoD$Z Ë`m§Zr "{ddmhmÀ`m `mÚm' V`ma H$aÊ`mg gm§{JVco. H$m`m©c`, _mZnmZ, ^moOZmMr ghOnUo H$aVrc, ~mocVrc Vo A§{V_V: Amnë`m {eî`m§À`m H$ë`mUmgmR>rM Agm`Mo.
nmZo dJ¡ao gd© Vnerc Vo gm§JV hmoVo Am{U _r {chÿZ KoV hmoVmo. Vmon`ªV Vo J¥hñW _hmamOm§Mo EH$ dH$sc {_Ì hmoV.o Vo _hmamOm§À`mnojm d`mZo _moR>o hmoV.o na§Vw
Ajae: Km_mKy_ Pmco hmoV.o Vo åhUmco, ""_r Vwåhmcm _wcJr Úm`cm Amcmo ZìhVmo. Ë`m§Mm Ë`m§À`m ñd^mdm_wio _hmamOm§er Mm§Jcm ñZoh hmoVm. _hmamO Ë`m§MHo $S>o 3-4
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 159 160 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_{hÝ`m§VZy EH$Xm Var OmV, XyY {nD$Z `oV AgV. _rhr _hmamOm§Mo ~amo~a Ë`m§MHo $S>o `Wmgm§J H$ê$Z _J 5 &&-6 dmOVm ~mhoa nS>m`Mo. Ë`m doir _r Ë`m§À`mgmR>r AmXë`m
OmV Ago. _hmamO CËgdmì`{V[aŠV Ë`m Hw$Qw>~§ mcm Oodm`cm _§{XamV ~mocdrV AgV. {XderM \w$c§ dJ¡ao AmUyZ R>do V Ago. AmXë`m {Xder amÌr ~hþYm dmcmdcH$agmho~
Am§ã`mÀ`m {XdgmV Am_ag ImÊ`mgmR>r _wÔm_hÿZ ~mocdrV AgV. Am{U ~mOramd {Q>H$o H$a hohr Amcoco AgV. ~hþVHo $ doir dmcmdcH$agmho~ gH$mir
EHo$ {Xder Ë`m§Mr 29-30 dfmªMr gyZ Amnë`m 1 && Vo 2 dfm©À`m _wcmcm KoD$Z _hmamOm§Zr àñWmZ R>odco H$s _w§~B©cm naV OmV. ~mOramd {Q>Ho$H$a ~hþVoH$ doim
gH$mir 10 dmOVm _§{XamV Amcr d aSy> cmJcr. Vr WmoS>r em§V Pmë`mda _hmamOm§Zr _hmamOm§~amo~a S>ao dUcm OmV AgV.
{Vcm H$m` Pmco `mMr Mm¡H$er Ho$cr. {VZo gm§{JVco H$s _mPm 35 df} d`mMm Zdam EH$Xm AgoM _hmamOm§Zm {Zamon Úm`cm Amåhr _§{XamÀ`m àdoeÛmamn`ªV Amcmo
EH$m _moR>çm H§$nZrV A{YH$mar Amho. H$mc amÌr Amåhr 10 && dmOVm OodUmÀ`m hmoVmo. Voìhm _hmamO åhUmco ""Aao AemoH$ ! Vyhr AmO dmcmdcH$a~amo~a _w~§ B©cm
Q>~o cmda Oodm`cm ~gcmo AgVm§Zm Ë`m§Zm AMmZH$ {\$Q> Amcr. Ë`m_wio Amåhr Ë`m§Zm Om. CÚm naV `o. _mÌ {d_mZmZo OmD$ ZH$m. Q>Š° grZoM Om.'' _hmamO {ZKyZ Joë`mda
_moR>çm hm°pñnQ>c_Ü`o XmIc Ho$co Amho. Vo AOyZ H$mo_mVM AmhoV. _|Xc y m aŠVnwadR>m Amåhr V`mar H$ê$Z ~°Jm KoD$Z {ZKmcmo. [ajmV ~gë`mda dmcmdcH$agmho~ åhUmco,
H$aUmè`m _mZoVrc {eaoÀ`m aŠVàdmhmV AS>Wim Amho. àH$aU J§^ra Amho. _hmamOm§Zr ""àW_ AmnU EAanmoQ>d© a OmD$. {d_mZ {_iVo H$m nmhÿ. AmO _mPr _w»`_§Í`m§H$S>o
gd© EoH$y Z {VMr g_OyV KmVcr d lr~m~m§Mo VrW© d A§Jmam àgmX åhUyZ {VÀ`m Zdè`mcm EH$ _hÎdmMr ^oQ> AmYrM R>acocr Amho.'' hr 1980-1981 gmcMr KQ>Zm. Ë`m
XoÊ`mgmR>r {Vcm Úmd`mg _cm gm§{JVco. Vr ñÌr 7-8 {Xdg XaamoO gH$mir `oV Ago doir nwÊ`mcm EH$M {d_mZ gH$mir 7.30 cm `oD$Z 8.00 dmOVm _w~§ B©gmR>r gwQ>V
d _hmamO {VMm Zdam ~am hmoBc © Ago AmídmgZ XoV AgV. Ë`mM~amo~a _cm {Vcm Ago. Ë`mMr j_Vm \$ŠV 48 grQ>MrM hmoVr. Ë`mgmR>r 2-2 _{hZo AmYrnmgyZ ~wqH$J
A§Jmam d VrW© XoÊ`mg gm§JV AgV. 10-11 ì`m {Xder _r _hmamOm§Zm åhUmcmo, ""ho H$amdo cmJo. Ë`m_wio dmcmdcH$agmho~m§Zm _r [ajmV åhQ>cho r H$s XmoZ {V{H$Q>o {_iÊ`mMr
H$m` Mmcco Amho ? AmnU ZdrZ {dœ {Z_m©U H$ê$ eH$Vm ! Ë`m VéU ñÌrÀ`m Zdè`mcm eŠ`Vm H$_rM Amho. Varhr à`ËZ H$ê$Z nmhÿ `m åhUyZ Amåhr {d_mZVimda Amcmo.
AmnU ~ao H$m§ H$arV Zmhr.'' _hmamO åhUmco, ""Aao na_oœar `moOZoV hñVjon H$aUo {V{H$Q>ohr {_imcr. ~mo{S>ªJ nmghr {_imcm. _J Amåhr H$m°\$s dJ¡ao KoD$Z gm_mZ
Mm§Jco Zmhr. Ë`m _mUgmMo d Ë`m _wcmMo hmS>da¡ Amho. Joco 20-25 OÝ_ Vo Mmcy VnmgUrMo gmonñH$ma nwao H$ê$Z 7 & dmOVm V`ma hmoVmo. na§Vw 7 && dmOVm `oUmao {d_mZ
Amho. XmoKm§nH¡ $s EH$mMm Zoh_r {dO` hmoV Amho. Joë`m OÝ_r Ë`m _wcmZo _r VwÂ`m nmoQ>r AmR> dmOco Var Amco Zmhr. _J dmcmdcH$agmho~ Mwi~yi H$ê$ cmJco. Ë`mZm 10
OÝ_mcm `oD$Z VwPm gyS> KoBZ© Ago gm§{JVco Amho. AmVm _r XmoKm§Mrhr g_OyV KmVcr dmOVm _w»`_§Í`m§H$S>o nmohmoMUo Amdí`H$ hmoV.o _J Ë`mZr ^am^a \$moZ H$ê$Z Mm¡H$er
Amho. ho AIoaMo d¡a Amho. KQ>Zm KSy>Z OmD§$ Xo.'' Z§Va _hmamO, q~XyH$mH$m {Q>H$o H$a d Ho$cr Voìhm Ago {ZînÞ Pmco H$s {d_mZ 9 dmOon`ªV `oBc © . dmcmdcH$agmho~ åhUmco
_r Ago {VKo OU Ë`m dH$scgmho~m§H$S>o gm`§H$mir 6 dmOVm Jocmo. VoWo _hmamO 7 && H$s R>rH$ Amho. _r WmoS>m C{eam H$m hmoBZ© m nU _w»`_§Í`m§Zm ^oQ>y eHo$Z. AIoa {d_mZ
dmOon`ªV hmoV.o Z§Va Amåhr _§{XamV naVcmo. VodT>çmV \$moZ dmOcm. _r \$moZ CMccm Amco Voìhm 10 dmOco hmoV.o Amåhr {d_mZmV MT>Ê`mgmR>r {ZKmcmo. {d_mZmMm nm`cQ>
Va Ë`m d{H$cm§À`m _wcmÀ`m {ZYZmMr Xw:IX KQ>Zm EoH$cr. _hmamOm§Zr ho EoH$ë`mda dmcmdcH$agmho~m§À`m AmoiIrMm hmoVm. Vmo ^oQ>cm Voìhm åhUmcm H$s {d_mZmMm EH$
åhUmco, ""Vy d q~Xy OodZy A§Ë`{dYrgmR>r Om.'' Z§Va Amåhr A§Ë`{dYrcm Jocmo Va Q>m`a \w$Q>cm Amho Voìhm AmVm {d_mZ H$mhr EdT>çmV naV OmD$ eH$Uma Zmhr.
H$m` Amü`© ! Vo dH$scgmho~ pñWVàkmgmaIo gd© nmhV hmoV.o hr gd© _hmamOm§MrM Voìhm {d_mZVimda \$maer dX©i Zgm`Mr. Ë`m_wio naV `m`cm dmhZ {_ioZm.
{H$_`m. AIoa dmcmdcH$agmho~m§Zr H$mhrVar ì`dñWm Ho$cr Am{U Amåhr nwÊ`mcm aoëdo
dH$scgmho~m§À`m _wcmÀ`m _¥Ë`wZ§Va 1 _{hÝ`mZo _hmamO Ë`m§À`m Kar Joco d ñQ>oeZOdi Amcmo. VoWo EH$ Q>°Šgr R>adcr Am{U {ZKmcmo. Am_À`m XwX£dmZo Vmo
Ë`m§Zr Ë`m§À`m VéU gwZM o m nwZ{d©dmh H$ê$Z XoÊ`mg gwM{dco. Q>Š° grMmcH$ EdT>m Hy$_©JVr {_imcm H$s Amåhmcm XmXacm nmohmoMm`cm gm`§H$miMo 6
_hmamO S>ao dUcm Om`Mo Agco H$s nhmQ>o 3 dmOVm CRy>Z ñZmZg§Ü`m, nyOm dJ¡ao dmOco. _hmamOm§Zr Amåhmcm gH$mirM gmdY Ho$co hmoV.o na§Vw Ë`m§À`m Bemè`mH$S>o
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 161 162 && gX²Jwé-gmo{`am &&
cj Z {Xë`m_wio hm 12 Vmgm§Mm àdmg Am_À`m dmQ>çmcm Amcm. Oa _hmamOm§À`m ào_mZo \o$H$Vmo` ! Vwåhm§cm cmJoc Ag§ H$mhr H$aVmo` H$m ? _mPr hr nyOm AmnUmcm
gm§JÊ`mà_mUo Amåhr gH$mirM Q>°ŠgrZo {ZKmcmo AgVmo Va dmcmdcH$agmho~m§Mr MmcVo` Zm ?''
_w»`_§Í`m§~amo~aMr R>acocr ^oQ> MwH$cr ZgVr. Amåhr ghO 10 dmOon`ªV _w§~B©V Voìhm _hmamOm§À`m gm{ÞÜ`mV AgVmZm gVV _mZ{gH$ ÑîQ>çm gVH©$ amhdo cmJo.
nmohmoMcmo AgVmo. H$mhr doS>mdmH$S>m {dMma _ZmV Amcm H$s Ë`mcm MmaMm¡KmV _hmamO EH$X_ CKS>m
_mPm Zoh_rMm AZw^d AgmM hmoVm H$s _hmamOm§À`m H¥$noZo _cm àdmgmV H$Yr H$ê$Z Q>mH$sV AgV. EH$Xm AgoM _§{Xamg_moarc añË`mZo XmoZ _Únr ZeoÀ`m
{dc§~ Pmcm Zmhr. 1981-89 À`m Xaå`mZ nwUo-_w§~B© àdmg AZoH$ doim H$amdm A§_cmImcr H$mhrVar ~S>~S>V Mmcco hmoV.o Ë`m§À`mH$S>o nmhÿZ _cm jU^a hgy Amc§.
cmJcm. H$Yr Eg². Q>r. Va H$Yr Q>Š° gr, H$Yr E{e`mS> ~g Va H$Yr ImgJr JmS>r. nU _hmamOm§Zr _cm Mm§Jc§M gwZmdc§. Vo åhUmco, ""hgm`M§ H$emcm ? AmO Vo ~mhoa
EH$Xmhr JmS>r {~KS>cr Zmhr H$s AnKmV Zmhr. Ë`m doir I§S>mim KmQ>mV h_Img AmhoV, AmnU AmV AmhmoV. nU CÚm Vo AmV Agy eH$Vrc Am{U AmnU ~mhoa Agy
dmhVwH$sMr H$m|S>r ìhm`Mr. cmoH$mZm 6-6, 8-8 Vmg cmJë`mMo Vo gm§Jm`Mo. nU eHy$. ho ahmQ>JmS>Jo Amho. [aH$m_o JmS>Jo H$YrVar ^aUma Amho Am{U ^acoco JmS>Jo
_cm _mÌ hm AZw^d Amcm Zmhr. _mPm àdmg {dZmÌmg Am{U {dZm{dc§~ ìhm`Mm H$Yr Var arVo hmoUmaM Amho, Voìhm [aH$må`m JmS>½`mcm hgÊ`mV H$m` AW© Amho ?''
H$maU _hmamOm§Mo Amerdm©X gd© AS>MUtMo {ZamH$aU H$am`cm g_W© hmoVo Am{U AmOhr a§Oë`m Jm§Oë`m§{df`rMr H$éUm Ë`mZr Aem amoH$S>çm eãXmV ì`ŠV Ho$cr H$s _cm
AmhoV. _mÌ ho gmao _mhrV AgyZhr Ë`m {Xder Ho$di ""A{Vn[aM`mV² Adkm'' Am_À`m VwH$mo~m§Mm A^§JM AmR>dcm ""Oo H$m a§Oco Jm§Oco & Ë`mgr åhUo Omo Amnwco & Vmo{M
hmVyZ Pmcr. _hmamOm§À`m Amko{dn[aV H$mhr {dMma Ho$di _ZmV AmUco Var Ë`mMo gmYy AmoiImdm & Xod VoW{o M OmUmdm &&''
Va§J _hmamOm§n`ªV nmohmoMZy CcQ> H$mZCKS>Urcm V`ma amhdo cmJm`Mo. H$éUm hm _hmamOm§Mm ñWm`r^md hmoVm. Ë`m§Mo gmao OrdZ åhUOo g_ñV
Ë`mVhr _hmamO _§{XamV nyOc o m OmV Voìhm Ë`m§À`m~amo~a OmUo åhUOo narjmM ^yV_mÌm{df`rÀ`m H$éUoMm Am{dîH$maM hmoVm. "gH$c {dœ gwIr ìhmdo' Ago Amnë`m
Agm`Mr. 10-10 && dmOVm Am§Kmoi H$ê$Z, gmodio ZogZy , nyOmgm_J«r Am{U \w$cm§Mr Jwéam`m§H$S>o _mJUo _mJUmè`m _hmamOm§Zr Amnco gmao Am`wî`M Ë`mgmR>r IMu KmVco
naS>r gmo~V KoD$Z _hmamO {ZKm`Mo. AmYr daÀ`m Xodm§Mr nyOm, _J ~m~m§À`m _§{XamVrc hmoV.o _hmamOm§À`m g§nH$m©V Omo-Omo Amcm, Ë`mcm _hmamOm§Zr Ë`mÀ`m JaOm AmoiIyZ
nyOm H$ê$Z, àX{jUm KmcyZ Vo nwÝhm da `m`Mo. Ë`m doir gmo~V EH$ _mUyg Ago. EdT>o {Xco H$s, ""XoVm {H$Vr Koerc Xmo H$amZr'' Aer Ë`mMr AdñWm ìhmdr.
à_moX Am{U dPo ho H$m_ eŠ`Vmo Q>mim`Mo. _J ~hþVHo $ doim _cmM Omdo cmJm`Mo. _§{XamV H$m_ H$aUmè`m godH$m§Zm _hmamO W§S>r gwê$ Pmcr H$s Ja_ H$nS>o Úm`Mo.
Ë`m§À`m~amo~a AgVmZm _ZmV H$moUVmhr BH$S>Mm {VH$S>Mm {dMma Amcm H$s Pmco ! EImÚm {Xder EImÚm Zonmir Ja_ H$nS>o {dH$Umè`m _mUgmcm ~mocmdyZ 200-200
Vm~S>Vmo~ ga~Îmr gwê$ ! ho ^cVo {dMma Vw_À`m _ZmV `oVmVM H$go ? dJ¡ao ^{S>_ma ñdoQ>a, aJ KoD$Z Vo Jar~ godH$ dJm©Vrc ñÌr nwéfm§Zm dmQ>m`Mo. CÝhmù`mV S>mŠo `mda
gwê$ ìhm`Mm. _J nwT>Mo 2-3 {Xdg H$go OmVrc `mMr H$mhr ImÌr Zgo. åhUyZ AmnU Kmcm`cm Voc Úm`Mo. EH$Xm Q>åo nmo^a H$qcJS>o _mJdcr Am{U hiXrHw$§ H$dmMo doir
~m~m§Mo Zm_ñ_aU H$arV gmo~V C^o amhm`Mo. gwdm{gZtZm dmQ>cr. _Ü`§Var 50-50 {H$cmo A§Ora _mJdm`Mo. `oBc © -OmB©c Ë`mcm
EH$Xm nyOm Mmcy AgVmZm ~rS>H$a _hmamOm§À`m à{V_ocm dmhÊ`mgmR>r EH$ \y$c 1-1 {H$cmo A§Ora Úm`Mo. EH$Xm _cm åhUmco H$s 50 {H$cmo gwVa\o$Ur dmQ>m`cm
Am{U ~ocmMo nmZ Ë`mZr ImcyZ \o$H$co. Ë`m doir ~rS>H$a _hmamO d ñdm_r Aem KoD$Z `o. S>oŠH$ZnmgyZ H°$ånn`ªV {\$ê$Z gmar {_iyZ 7 {H$cmo gwVa\o$Ur {_imcr.
XmoKm§À`m à{V_m Xoìhmè`m_mJo C§Mmda Agë`m_wio Xoìhmè`mda MT>ë`m{edm` Ë`m§Zm [ajmMm IM©M 400 é. nojm OmñV Pmcm. EH$Xm åhUmco H$s 500 _cB© g°ÊS>{dM
\w$co, hma KmcVm `oV Zgo. _mÂ`m _ZmV \$ŠV EH$ {ZgQ>Vm {dMma Amcm H$s ho Aer KoD$Z `o. AmnU cmoH$m§Zm _cB© g°ÊS>{dM Im`cm XoD$. Oo_Vo_ 70-80 {_imco.
\o$Hy$Z H$er H$m` \w$c§ dmhV AmhoV ? Vm~S>Vmo~ {VH$S>o ñdJV ~mocë`mà_mUo _hmamOm§Zr AÞXmZ, dñÌXmZmMo Ë`mZr d«VM KoVcoco hmoV.o _cm H$Yr J§{O\«$m°H$ KoVco Va Vohr
gwê$ Ho$c§ ""_hmamO ! Vwåhmcm hr _mPr nyOm MmcVo` Zm ? \o$H$m-\o$H$s H$aVmo`, nU AgoM EH$X_ 6-7 KoD$Z `m`Mo. _hmamOm§À`m gm{ÞÜ`mV _J Amåhmcmhr VrM gd`
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 163 164 && gX²Jwé-gmo{`am &&
cmJcr. EH$Xm _w~§ B©cm H$_coeMm J§{O\«$m°H$ \$mQ>cc o m {Xgcm åhUyZ _r ~mOmamV eodS>o~mBªZm {Zð>oMm gÝ_mZ åhUyZ Agoc qH$dm EH§$Xa Ë`m§À`m gm§n{ÎmH$ pñWVrcm
OmD$Z J§{O\«$m°H$ KoD$Z Amcmo. _r AYm© S>PZ J§{O\«$m°H$ Am_À`m dmT>Ë`m d`mVrc hmV^ma åhUyZ Agoc, _hmamOm§Zr 500 é. {Xco hmoV.o na§Vw Zo_Ho$ Vo n¡go Imcr nS>co
_wcmcm AmUcoco nmhÿZ _mÂ`m nËZrcm _moR>r J§_VM dmQ>cr. ""`m nwT>o KamVrc IaoXrV Am{U gmÜ`m^moù`m eodS>~o mBªZr ""ho ~Km Vw_Mo n¡go nS>co !'' Ag§ gm§JV Vo _hmamOm§H$S>o
Vwåhr cj Kmcy ZH$m. Vwåhmcm nwÊ`mÀ`m gdB© cmJcoë`m AmhoV. Voìhm KaMr IaoXr _r naV Ho$co.
H$arZ,'' Ago {VZo _cm ~Omdco. _hmamO åhUmco, ""ho VwPM o n¡go AgVrc, _mPo ZìhoV !''
_hmamO Zoh_r gm§Jm`Mo H$s VwQ>nÁ§w `m CËnÞm_wio dmB©Q> _mJm©Zo n¡gm {_idÊ`mÀ`m nU Ë`m ~mB© åhUmë`m, ""EdT>o n¡go _mÂ`mOdi H$moR>co !''
_mohmV _mUyg nS>Vmo. AÞ, dñÌhr nwaog§ {_imc§ Zmhr Va _mUyg dm_ _mJm©Zo Vo 1977 gmcr 500 é. Ia§M _moR>r aŠH$_ hmoVr. AIoa _hmamOm§Zr ""n¡go H$moUmMohr
{_idÊ`mMm à`ËZ H$aVmo. Vg§ Ë`mZr H$ê$ Z`o åhUyZ _cm O_oc VodT>r _XV _r H$aV AgmoV ! VwÂ`mOdi R>do . IMm©cm hmoVrc !'' Ago gm§JZy AIoarg Ë`m§Zm Vo ¿`m`cm
AgVmo. _r Ë`m§Zm H$nS>o {Xco Va Ë`m§À`m IMm©Vrc EH$ ~m~ H$_r hmoV.o CËgd àg§Jr cmdco.
`oWo doJdoJir nŠdmÞo Ho$cr OmVmV. Ë`m_wio Ë`m§Mo {Oìhmcm¡ë` WmoS>o H$_r hmoV.o Kar `oWo {Zð>mnydH© $ `oUmè`m AZoH$ d¥Õ Xm§nË`mZm Ë`mZr H$moUmcm 40 hOma, H$moUmcm
Aer Am{U EdT>r nŠdmÞo H$aUo gdmªZmM H$go O_Uma ? ~m~m§À`m _§{XamV Ë`m§Mm 50 hOma Aem aH$_m {Xcoë`m AmhoV. Oar Ë`m§Mr _wc§ {_idVr Agcr Var, `m
AmË_m V¥á hmoVmo. {edm` ho AÞ gmpÎdH$ Amho. Ë`m_wio Ë`m§Mo CÞ`Zhr hmoV.o _§{XamVrc Xm§nË`mcm hmVIMm©cm ñdV:Mo Ago n¡go AgmdoV, Ë`mgmR>r Xa doir _wcm§H$S>o hmV
godH$ dJm©V H$mhr 25-25 df} H$m_ H$aUmè`m pñÌ`m AmhoV. AmVm Ë`m§À`m ngam`Mr doi `oD$ Z`o åhUyZ hr _XV Ago. Ë`m§Mm ñdm{^_mZ Am{U ñdmV§Í` A~m{YV
ImÊ`m{nÊ`mÀ`m gd`r EdT>çm gmpÎdH$ AmhoV H$s Vm_gr Amhma AmVm Ë`mZm _mZdVM amhmd§ Agm gyú_ {dMma `m XmV¥ËdmÀ`m _mJo hmoVm.
Zmhr. S>ao dU n[agamV Va _hmamOm§Zr XmV¥ËdmMm EH$ Zdm AmXe©M {Z_m©U Ho$cm Amho.
_hmamOm§Zr AZoH$ pñÌ`m§Zm gwdUm©cH§ $mahr {Xco AmhoV. ~m§JS>çm, gmoZgmIù`m, AÞ, dñÌ, {Zdmam `m VrZhr àmW{_H$ JaOm ^mJ{dÊ`mgmR>r VoWrc cmoH$m§gmR>r
A§JR>çm, H$moëhmnwar gmO AmXr AZoH$ àH$maMo Xm{JZo Ë`m§Zr pñÌ`m§_Ü`o dmQ>co AmhoV. _hmamOm§Zr H$m`-H$m` Ho$co Amho Vo nm{hco H$s Ë`m§À`m gmjonr XmV¥ËdmMr H$ënZm `oV.o
ñÌrcm Xm{JÝ`m§{df`r EH$ Z¡g{J©H$ AmoT> AgVo. Ë`m_wio _hmamOm§À`m `m ^oQ>t_wio VoWo Ë`mZr dñÌXmZ Ho$co, ñdñV YmÝ` nwadco, eoVH$è`m§Zm Km|JS>çm {Xë`m, AdOmao
Ë`mZm AZwn_ AmZ§XM {_iV Ago. _hmamO åhUV H$s ñÌr gwIr g_mYmZr Agoc Va {Xcr, newYZ dmQ>c,o Kam§da H$m¡co KmVcr, CÝhmù`mV V¥fmVm©Zm Q>H± $aZo nmUr nwadco,
Hw$Qw>~§ g_mYmZr, gwIr hmoBc © . gwIr Hw$Qw>~§ m_wio g_mO gwYmaoc Am{U CËH¥$ï> g_mO emim§Zm _XV Ho$cr, d¡ÚH$s` _XV Ho$cr. AmVm Va _hmamOm§À`m BÀN>oà_mUo VoWo
ì`dñWo_wio amï´> ~cemcr hmoB©c åhUyZM Hw$Qw>§~mVrc ñÌr gwIr-g_mYmZr R>odUo ho AÚ`mdV é½Umc`hr Pmc§ Amho. JmoaJ[a~m§À`m coH$s, gwZm gmgar gwImZo Zm§Xmì`mV
gdmªMo H$V©ì` Amho. åhUyZ AZoH$ dYw{nË`m§Zm _hmamOm§Zr _XVrMm hmV {Xcocm Amho.
EH$ eodS>o ZmdmMr ~r. Eñgr.n`ªV {ejU Pmcocr _wcJr Zoh_r ~m~m§À`m CËgdmcm H$Yr-H$Yr _hmamO Amnë`mcm EImÚm ì`pŠV~Ôc dmQ>Umao "__Ëd' EImÚm
`oV Ago. Vr _wcJr àH¥$VrZo WmoS>r AeŠV hmoVr. Ë`m_wio {ddmh hmoÊ`mMr eŠ`Vm chmZem "^oQ>r'_YyZ ì`ŠV H$arV. ^mD$ H$mOaoH$aZm _§{XamV {_iUmam Mhm AmdS>V
ZìhVr. na§Vw _hmamOm§Zr {Vcm ImgJr {eH$dÊ`m ¿`m`cm gm§{JVco hmoV.o Vr AË`§V Ago Am{U Ë`m§Zr _hmamOm§Zm Vgo ~mocZy hr XmI{dco hmoV.o Ë`mZ§Va OoìhmOoìhm ^mD$
{Zð>oZo ~m~m§À`m CËgdmcm hOa amhr. EH$Xm _hmamOm§Zr ImXrÀ`m emcr ^{JZtZm Amnë`m Jmdr gmoZdS>çmcm Om`cm {ZKm`Mo Am{U OmÊ`mnydu _hmamOm§Mm {Zamon
dmQ>Ê`mgmR>r AmUë`m hmoË`m. _r _hmamOm§eO o mar C^m amhÿZ Ë`m§Mo hmVr emcr XoV KoÊ`mgmR>r `m`Mo, Voìhm _hmamO AmdOyZ© 2 {H$cmo Mhm nmdS>a Am{U "EŠcoAg©'À`m
hmoVmo Am{U _hmamO Ë`m ^{JZtZm XoV hmoV.o `m eodS>~o mBªZm emc XoVmZm _hmamOm§Zr Mm°H$coQ>²gMm nwS>m Ë`m§Zm XoD$Z Ë`m§Mm {Zamon KoV. Ë`m ^oQ>rVyZ _hmamOm§Mm Amerdm©X
emcrgmo~V 500 é.hr Ë`mV KmcyZ {Xco. am§JoVrc gd© pñÌ`m§Zm Zìho, Va \$ŠV Am{U ào_ ^mD§$À`m gmoZdS>çmÀ`m ZmVodmBH$m§n`ªV nmohmoMV Ago.
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 165 166 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamOm§À`m XmV¥ËdmMr J§Jm AI§S> dmhV hmoVr. {Vcm H$Yr I§S> ZìhVm. na§Vw Vo ho g_ñV _mZdOmVr {df`rÀ`m Anma H$éUoMm Am{dîH$ma hmoVm. "H$éUm' hm _hmamOm§À`m
H$moUmda H$Yr Adc§~Zy ZìhVo. H$moUmdahr ! Vo Zoh_r EH$ _hÎdmMo gyÌ gm§Jm`Mo. OrdZmMm ñWm`r^md hmoVm ! Ag§ _cm R>m_nUo dmQ>V§ Am{U hr H$éUm gdmªàVr åhUOo
H$moUË`mhr H$m`m©gmR>r dmnacocm n¡emMm òmoV Oa Mm§Jcm Zgoc Va Vo H$m`© MmcUma AJXr newnjm§{df`rhr hmoVr. _§{XamVrc Am{U S>ao dUÀ`m ñWmZmVrc newnjm§da Ë`m§Zr
Zmhr. AmnU XoU½`m H$moUmH$Sy>Z Am{U {H$Vr {_idUma ? {_imcoë`m XoU½`m§Mm òmoV _mUgmEdT>M o ào_ Ho$co. Ë`m§Mo g§JmonZ ì`dpñWV hmoV Amho qH$dm Zmhr `mH$S>o Ë`m§Mo
Oa `mo½` Zgoc Va ho ñWmZ MmcUma Zmhr. åhUyZ _hmamOm§Zr nmd©VrMr CnmgZm Ho$cr. AJXr CËgdmÀ`m KmB© JS>~S>rVhr cj Ago. ñdV… ^moOZ KoÊ`mAmYr `m gdmªZm
nhmQ>o 2 Vo 5 Aer àha^a Vo nmd©Vr_mVoMr CnmgZm H$arV. YZàmárgmR>r cú_rMr ì`dpñWV ImUo {_imco Amho, `mMr ImÌr Pmë`m{edm` Ë`m§Zr H$Yrhr AÞJ«hU
Zìho Va nmd©VrMr CnmgZm H$amdr cmJVo Ago Vo gm§JV. nmd©VrZo àgÞ hmoD$Z _hmamOm§Zm Ho$coco Zmhr. _hmamOm§Mm cmS>H$m Hw$Ìm "emå`m' `mÀ`m A§VH$mir, _hmamOm§Zr ñdhñVo
Ñï>mV§ {Xcm Am{U CnmgZoMo H$maU {dMmaco. _hmamOm§Zr gm§{JVco H$s dmcmdcH$a hm J§Jm KmcyZ, Ë`mMo A§Jmda _m`oZo hmV [\$adyZ ~mJoV IÈ>m IUdyZ Ë`mV ~oc, Vwig,
ew{M^y©V _mUyg Amho. AmnUM Ë`mcm {h_mc`mVyZ AmUcm Amho. AmnU Ë`mcm H$mnya KmcyZ Ë`mMm Xoh Ë`mda R>do cm Am{U Ë`mcm {Zamon {Xcm.
àgÞ hmoD$Z Ë`mMr ^a^amQ> H$amdr åhUOo Ë`mMo _m\©$V ho _mPo H$m`© _r nwT>o ZoBZ© . _§{XamV AO©Zw ZmdmMm EH$ Hw$Ìm Am{U gw^X«m ZmdmMr EH$ Hw$Ìr hmoVr. AmUIrhr
dmcmdcH$am§Mr IamoIaM Y§Xm CÚmoJmV àM§S> àJVr Pmcr Am{U Ë`mZrhr hmVM§ amIyZ cmë`m-H$mù`m ZmdmMr OmoS>Jmoir hmoVr. hm AOwZ© EH$X_ VmnQ> ñd^mdmMm hmoVm.
Z R>odVm _hmamOm§À`m H$m`m©cm n¡gm AmUyZ {Xcm. _hmamOm§Zm H$Yr Ë`m§Zm gmY§ XmoZ-XmoZ gmIù`m§Zr ~m§YZy R>do cocm Ago. H$moUr {Xgc§ H$s Mmdm`cm YmdyZ Om`Mm.
gwMdmd§gÕ w m cmJc§ Zmhr. Vo ñdV:M `oVmZm 5-10 cmI én`o AmUyZ _hmamOm§Mo nU _hmamOm§nTw >o _mÌ AJXr Jar~ JmB©gmaIm Agm`Mm. _r Jocmo H$s _mPo nm` MmQ>m`Mm.
MaUr dmhV AgV. gw^Ðm Hw$Ìr _cm nm{hc§ H$s chmZ _wcmgmaIr AdVr^dVr ~mJS>m`Mr, _mVrV cmoiU
dmcmdcH$agmho~m§Zr EH$ N>moQ>rer KQ>Zm gm§{JVcr hmoVr. Vr `m gd© g§X^m©V ¿`m`Mr, dmH$S>r-dmH$S>r ìhm`Mr. hm AOwZ© EH$Xm gVV 15 {Xdg aS>V hmoVm. Hw$Í`mMo
A{Ve` ~mocH$s Amho. EH$Xm dmcmdcH$agmho~ _hmamOm§~amo~a ½dmëhoacm Joco hmoV.o aS>Uo ho Xw{üÝh _mZVmV. _hmamOm§Mr àH¥$Vr AË`§V jrU Pmcr hmoVr. _hmamO cdH$aM
Ë`m doir Ë`m§Mr EH$ cmc a§JmMr OwZr {\$`mQ> JmS>r hmoVr. àdmgmV JmS>rMr ~°Q>ar Xoh gmoS>Uma AmhoV ho ñnï>M Pmco hmoV.o Aem doir Hw$Í`mMo Vo gVVMo aS>Uo gdmªZmM
CVacr. _oH°${ZH$Zo Ë`mVrc EH$ goc Iam~ Pmcm Amho Ag§ gm§{JVc§. Ë`m doir AË`§V ŠcoeXm`H$ dmQ>V hmoVo. _hmamOm§Zmhr Ë`mMm Ìmg hmoV Agoc åhUyZ _r
dmcmdcH$agmho~m§Odi nwago o n¡go ZìhVo åhUyZ g§nU y © ~°Q>ar ~XcÊ`mEodOr VodT>m EH$ ~mimgmho~m§Zm åhQ>c§ H$s, `mcm amYmZJarÀ`m O§JcmV ZoD$Z gmoS>m. _mP§ ~mocU§
goc ~XcyZM Ë`mZr H$m_ ^mJdco. _mÌ _hmamO JmS>rV hmoV,o JmS>r nwÝhm ZmXwéñV hmoUo _hmamOm§À`m H$mZmda nS>c,§ Voìhm Vo åhUmco, ""Aao gd© àm{U_mÌm§Mo ^moJ AgVmV.
Ë`m§Zm ÌmgXm`H$ R>aco AgVo åhUyZ Aem doir g§nU y © ~°Q>arM ~Xcm`cm hdr hmoVr. Ë`mMo ^moJ ^moJZy Pmco H$s Vmo Wm§~c o ,'' Am{U Xwgè`m {Xder Vmo AmoaS>m`Mm Wm§~cm.
dmcmdcH$agmho~ Zoh_r åhUV H$s _r Ë`m {Xder _mÂ`mOdirc A§JR>r dJ¡ao {dHy$Z _hmamOm§Mr H$éUm Aer gd©ì`mnr hmoVr Am{U `m H$éUonmoQ>r Am`wî`^a Vo gdmªZm
n¡emMr ì`dñWm H$am`cm hdr hmoVr. ho _cm Ë`m {Xder gwMco Zmhr `mMr _cm OÝ_^a gwIr H$aÊ`mgmR>r PQ>c.o _mÌ `m H$éUoMm Am{dîH$ma hmoVmZm H$moR>o Ë`mMo AmH«$ñVir
I§V dmQ>V amhrc. àXe©Z ZìhVo H$s ^m|JinUm.
ho gmao {d{dYm§Jr H$m_ Ho$di hmVm_Ü`o ^anya gmYZgm_J«r Agcr åhUOo hmoV _hmamO nmonQ>m§er ~mocm`Mo. Ë`m§Zm ~mocm`cm {eH$dm`Mo. dPoH$mH$m _§{XamV
Zmhr. AmOhr AmnU nmhVmo H$s amï´>r` AmnÎmrÀ`m doir {ZYr Jmoim H$aÊ`mgmR>r AgVmZmM Zìho Va Vo ho ñWmZ gmoS>yZ Joë`mdahr ""dPoH$mH$m `m ! Amåhmcm XmUo Úm !''
H$cm, H«$sS>m joÌmVrc dc`m§{H$V ì`º$s¨Mm Cn`moJ Ho$cm OmVmo. na§Vw Ë`mVrc EImXmM Ago nmonQ>mZ§ m ~mocm`cm {eH$dm`Mo. VgoM AmUIr {eH$dm`Mo,""nmonQ>, H$moU ao Vy ?
ñdV:À`m Amog§Sy>Z dmhUmè`m {IemV hmV KmcVmo. ~mH$s gd© OU AmnU Amnco H$moU ao Vy ? _r AdYyV ! _r AdYyV ! {MÌHw$Q>_| KmQ>na, ^B© g§VZ H$s ^rS> & VwcgrXmg
"½c°_a' Aem H$m_mgmR>r dmnam`cm {Xco `mVM YÝ`Vm _mZVmV. nU _hmamOm§Mo XmV¥Ëd M§XZ Kgo & {VcH$ H$ao aKwdraŸ & ~mocmo ^mB© {g`mam_-{g`mam_-{g`mam_ !''
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 167 168 && gX²Jwé-gmo{`am &&
EH$Xm _mÝgyZMm nmD$g IynM cm§~cm. Am°JñQ> gwê$ Pmcm Var S>ao dUcm nmD$g H$s _§{XamÀ`m n[agamV VrZ _wJ§ gw o {Z^©`nUo dmdaV AgVmV. ^maÛmO, YZoe, nmonQ>
Pmcm Zmhr. Ë`m_wio nmUr, Mmè`mMr àM§S> Q>M § mB© OmUdy cmJcr. S>ao dUÀ`m ñWmZmV Ago AZoH$ njr AmdmamVrc d¥jm§da "ñdÀN>X§ ' {dhaV AgVmV Am{U Ë`m_wio gmam
JmB©-Jwa§ ^anya nmicocr hmoVr. Ë`m§À`m ImÊ`m-d¡aUrMr _moR>r n§MmB©V. S>ao dUhÿZ Ë`m n[aga nwamUH$mcrZ F$fr_wZtÀ`m {Z~rS> AaÊ`mVrc Aml_mà_mUo dmQ>Vmo.
{Xder nwÊ`mcm \$moZ Amcm hmoVm. gm`§H$mir _hmamO Ë`m§À`m IwMuV ~gcoco hmoVo _hmamOm§Zr EH$ H$mgd nmico hmoV.o AmOÀ`m AÞnyUm©Jh¥ mÀ`m OmJr Voìhm EH$
Am{U AMmZH$ _hmamOm§À`m S>moù`mVyZ AlwYmam dmhÿ cmJë`m. _hmamO åhUmco, _moR>m hm¡X hmoVm Am{U Ë`mV Vo H$mgd IoiV Agm`Mo. H$mgd Amnë`m {ncm§Mo nmofU
""AmVm S>ao dUcm nmD$g Pmcm Zmhr Va _mÂ`m EdT>çm _wŠ`m OZmdam§Mo H$m` hmc Ho$di Amnë`m _m`miy Ñï>rZo H$aVo Aer EH$ H$mì`_` H$ënZm Amho. åhUyZM _hmamO
hmoUma ?'' hiyhiy _hmamO em§V Pmco H$mhr doi Vo {dMmamV JT>ë`mgmaIo {Züc Amnë`m gÒþê§$Zm {dZ{dVmV,""Vd Hy$_m©g_ H¥$nmÑï>r & gX¡d Agmdr _O daVr &''
~gyZ hmoVo. _J AMmZH$ ~mocy cmJco. åhUmco, ""_r AmVm A¸$cH$moQ> ñdm_tMr lr_hmamOm§Zr nmicoco Vo H$mgd gdmªÀ`m H$m¡VHw $mMm {df` hmoV.o _mÌ EH$ {Xdg Ë`m
àmW©Zm Ho$cr. ñdm_tZr gd© {gÕm§Zm AmVm AmdmhZ Ho$co Amho H$s nmD$g cdH$a hm¡XmVrc Zi ~amM doi gwê$ am{hcm, hm¡X ^ê$Z dmhÿ cmJcm, Am{U g§Yr gmYyZ Ë`m
nmS>m'' Am{U Z§Va S>ao dUcm VrZ VmgmVM nmD$g gwê$ Pmcm. {hado Jma JdV CJdc§, H$mgdmZo Amncr Hy$_©JVr gmoS>yZ ncm`Z Ho$co. emoYZy hr H$moR>o gmnS>co Zmhr. H$mgd
^anya Mmam Pmcm. gmè`m Ord_mÌm§Mr H$miOr H$aUmao _hmamO EH$m _moR>çm H$miOrVyZ Zmhrgo Pmë`m_wio lr_hmamOm§Zm Iyn dmB©Q> dmQ>c.o
_wº$ Pmco. ""gX²Jêw $ gmarIm AgVm nmR>ramIm'' hoM Iao ! _hmamOm§À`m {demc X`mX«© A§V:H$aUmV gdmª^yVr ào_ hmoVo. OmV, n§W, Y_©,
AIoarMr H$mhr df} _hmamO {ZdmgñWmZm~mhoarc ~mH$S>çmda H$mhr doim AJXr `mda Ë`m§À`m ào_mÀ`m _`m©Xm R>acoë`m ZìhË`m. Oo-Oo B©œa {Z{_©V Amho Vo-Vo Ë`m-Ë`m
em§V, {Zdm§V ~gcoco AgV. _ZmMr Aer {Zd£a "AdñWm' `moJr nwéfm§À`m ~m~VrM doiÀ`m {d{eï> n[a{ñWVrMm n[anmH$ qH$dm JaO åhUyZM {Z_m©U Pmcoco Amho. BVa
eŠ` AgVo Am{U {VMr OmUrd _mUgm§nj o m newnú`m§Zm A{YH$ AgVo. _hmamOm§Mr Y_mª{df`r `mM ^mdZoZo _hmamO ~mocV. ~m¡Õ _V, {¼üZ _V Am{U _wpñc_ _V ho
Aer dËgc^md YmaU H$ê$Z na_oœar BÀN>Zo M o [Z_m©U Pmco. Vr Ë`m doiM o r JaO hmoVr. Am{U åhUyZ Vo AmOda
~gco c r _y V u nmhy Z g_mo a rc {Q>H$y Z AmhoV. Ho$edM§Ð goZ `m§Mm ~«m÷mog_mO Hw$R>o {Q>H$cm ? X`mZ§X gañdVtÀ`m
PmS>m§da ~mJS>Umè`m {M_Ê`m Am`© g_mOmZ§ ~mig§ H$m Yac§ Zmhr ? H$maU Ë`m_mJo B©œar A{Yð>mZ ZìhVo. {¼üZ
hiydmanUo `oD$Z _hmamOm§À`m qH$dm _wpñc_ _VmMrhr Amdí`H$Vm AmVm g§nV Amcr Amho. Ë`m§Zr Am`© gZmVZ
A§JmIm§Úmda ~gm`À`m. eonQ>rMo Y_m©À`m _yi òmoVm_Ü`o {dcrZ ìhmd§ Ag§ _hmamOm§M§ _V hmoV.§ `m {demc X¥pîQ>H$moZm_wio
Vwao \w$cdyZ ZmMm`À`m Am{U _hmamO§mZr ì`º$sH$S>o ì`ŠVr åhUyZ nm{hc§ Ë`m§Mr OmV H$moUVr, Ë`mMm Y_© H$moUVm
{H$c{~c H$am`À`m. _hmamO `mÀ`mer Ë`m§Zm H$mhr XoUo KoUo ZìhVo.
gwhmñ`_wÐoZo Ë`m§Mo ho ~mJS>Uo _§{XamV \w$c§, hma nwa{dUmam J\y$a {_aOH$a _hmamOm§Mm {Zð>md§V ^º$. J\y$acm
nmhm`Mo. nú`m§Zr Ago {Z^©`nUo ghm _wcr hmoË`m. Ë`m gmè`m§Mr c¾ Pmcr Voìhm _hmamO XohYmar ZìhVo. na§Vw àË`oH$
A§Jmda ~mJS>m`Mo ^m½` Ho$di c¾mMo doir {Z`mo{OV damcm Vmo JoQ>~mhoa AmUyZ C^m H$am`Mm. AmV `oD$Z _hmamOm§nTw >o
_hmZ `mo J r gËnw é fm§ À `m {MÇ>r Q>mH$m`Mm ""~mha AmX_r Am`m h¡ & CgH$mo cS>H$s Xo Xy± `m Zht ?''
~m~VrVM KS> V o . _hmamOm§ Z r hmoH$ma {_imcm Va ~mhoaÀ`m _mUgmcm gm§Jm`Mm, ""Mc, _{eXrV Mc, c¾
_§{XamMm gmam n[aga Agm n{dÌ, H$ê$Z Q>mH$ Am{U _wcJr KoD$Z Om.''
_§Jc Am{U gmpÎdH$ Ho$cocm Amho ZH$mamMr {MÇ>r Amcr Va ñnï>nUo gm§Jm`Mm ""_hmamO Zmhr åhUVmV, _r Vwcm
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 169 170 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_wcJr XoUma Zmht.'' EH$X_ OmoaXma hmoVmo, Ë`m {Xder Mma n¡go A{YH$ JmR>rcm cmJVmV. _mcmMm CR>md
ho _r ñdV: nm{hcoco Amho. hr Aer _mUg§ _hmamOm§H$S>o H$m AmH¥$ï> hmoD$Z am{hcr Vmgm^amV hmoVmo. Eaìhr _mc g§nÊ`mgmR>r {Xdg^a {JèhmBH$mgmR>r {Vð>V amhdo cmJVo.
hmoVr Va _hmamOm§Zr "gdmª^Vy r ñdV:g ~KUo ho{M {edXe©Z' `m ^mdZoZo gdmªZm Odi _hmamO H$YrVar cha cmJoc Voìhm _§S>BV© Om`Mo. nU Zoh_r AmåhrM ^mOr
Ho$co. Vo Zoh_r åhUm`Mo H$s, _mUgmÀ`m AUyMm àdmg H$gm Pmcm Amho ho nmhUo AmUrV Agy. Voìhm CËnÞ H$_r hmoV.§ [ajm IM© nadS>m`Mm Zmhr. åhUyZ _r gm`H$c
_hÎdmMo . Ë`mMr OmV, Y_©, `m Jmoï>r {~Z_hÎdmÀ`m AmhoV. Oa AUyMm àdmg Mm§Jcm ZoV Ago. ^mOr AmUcr H$s àW_ ^mOr XmIdm`Mr Am{U _J {heo~ ! ^mOr VmOr
Pmcm Zgoc Va Ho$di Vmo A_wH$ OmVrMm Amho åhUyZ Ë`mcm Odi H$aÊ`mV AW© Amho H$s {eir, _mn ~amo~a Amho H$s Zmhr `mMr VnmgUr ìhm`Mr. H$mhr MwH$c§ Agc§
Zmhr. Va Ë`mM§ _mnhr cJoM nXamV nS>m`M§. _J {heo~mMr VnmgUr. {heo~ Owicm H$s
ì`dhmamMo ^mZ _hmamOm§Zm gX¡d Ago. EH$mM doir JaOyZ§ m _XV H$aUo Am{U nwT>Mm àý ""gm`H$c Hw$R>o cmdcr hmoVrg ?''
Ë`mM doir H$mQ>oH$moa ì`dhma gm§^miUo _hmamOm§Zm H$go O_V Ago ho nmhm`cm ""ñQ>°ÊS>cm !''
_hmamO§m~amo~a _§S>B©V Omdo cmJo. H$YrH$Yr _hmamO ñdV: ^mOr _§S>B©V OmV. ""_J Ë`mMo 5 n¡go {heo~mV Yacoco ZmhrV. ho Ko.''
_hmamOm§~amo~a _§S>BV© _rhr OmV Ago. VoWo EH$ ~moS>H$o ZmdmMm ^mOrdmcm hmoVm. Vmo hmVmda amoI 5 n¡go {Xco Om`Mo. ""Vo H$emcm ?'' dJ¡ao g§H$moMZy AmnU H$mhr
gàoJwéOtMm Mm§Jcm n[a{MV. gàoJwéOt~amo~a Ë`mZo ì`m`m_ dJ¡ao Ho$cocm. 1950 ~mocmdo Va Vo EoH$y Z ¿`m`Mo ZmhrV. _mUgmZo {heo~mcm n¸o$ Agmdo ho nwZ:nwÝhm R>gdyZ
gmcMm ~r.E. hmoVm. Ë`mMm ~Q>mQ>,o ^mOr dJ¡aM o m ì`mnma hmoVm. _hmamO {VWo Joco H$s gm§Jm`Mo. ~a§ H$Yr gm`H$c ñQ>Ê° S>À`m ì`{V[aº$ AÝ` OmJr cmdcr Va Vohr {Z`_~mø
AJXr ào_mZo Ë`mÀ`m eoOmar ~gm`Mo, Ë`mÀ`mer JßnmJmoï>r H$am`Mo. _J Ë`mÀ`m~amo~a åhUyZ gm\$ Zm_§Oya ! gaH$maZo Ho$coco {Z`_ H$m`XoH$mZy AmnU V§VmoVV§ nmico nm{hOoV
^mOr IaoXrcm {ZKm`Mo. AJXr n¡em, XmoZ n¡emdê$Z àM§S> KmgmKrg H$am`Mo, n¡- `mda Ë`m§Mm {dcjU H$Q>mj hmoVm.
n¡emMm H$mQ>Ho $moa {heo~ ìhm`Mm Am{U _J _mÌ Ë`m ^mOrdmë`mcm H$moUmcm nÞmg, Ë`m_wioM Amnë`m Am{W©H$ ì`dhmam{df`rMr Am`H$amMr {ddaUnÌo doiÀ`m
H$moUmcm e§^a, H$moUmcm XmoZeo én`o Ago ImD$ åhUyZ dmQ>m`Mo. åhUm`Mo ""Aao ^mOr doir ^aÊ`m~m~VrV _hmamO Xj AgV. Ë`m H$m_r Ë`m§Zr {H$arQ> nmaoI ZmdmMo EH$
IaoXr hm ì`dhma Amho. Vmo VgmM H$mQ>Ho $moa H$am`Mm. nU Vo Jar~ AmhoV. Ë`m§Mm MmQ>S© >© AH$mC§Q>Q§ > hmoV,o Ë`m§Mr {Z`wº$s Ho$cocr hmoVr. EH$Xm ho nmaoI _hmamOm§À`m Xe©Zmcm
_wcm~mim§Mm g§gma Amho. Vmo ZrQ> Mmccm nm{hOo åhUyZ Ë`m§Zm Aer ~{jgr Úm`Mr.'' Amco hmoV.o Ë`m§Zr gm§{JVco H$s, AmnU ZwH$VrM Amnë`m _mVmoltÀ`m g_doV Mma Ym_
nwT>o ho ~moS>H$o nwÊ`mVrc ì`dgm` ~§X H$ê$Z AÝ` {R>H$mUr Joc.o _hmamOm§À`m `mÌm Ho$cr. Ë`mda _hmamO åhUmco, ""H$m` ao AemoH$ ? Vwcm Zmhr Mma Ym_ `mÌm
gm§JÊ`mdê$Z Ë`m§Zr Amncm Jmim am_^mD$ B§Xc w H$am§Zm {Xcm. nwT>o Amåhr B§Xc
w H$am§H$S>o H$am`Mr ?'' _r nwT>o hmoD$Z _hmamOm§À`m nm`mda ^{º$^mdmZo S>mHo $§ R>do c§, Z_ñH$ma
OmV Agy. {neì`m gm§^miÊ`mMo H$m_ _mPo. Amåhr VoWo Jocmo H$s _hmamO {IemVyZ Ho$cm Am{U Z_«nUo gm§{JVc§, ""Pmcr _mPr Mma Ym_ `mÌm.'' _hmamOm§Zm Ë`m doir
5-25 én`o H$mTy>Z am_^mD§$Zm Úm`Mo. åhUm`Mo, ""AmYr {_gi{~gi ImD$Z VaVarV dmQ>cc o o g_mYmZ Ë`m§À`m Mohè`mda _r ñnï>nUo dmMy eH$cmo.
hmoD$Z `o.'' Amkoà_mUo am_^mD$ _J ImUo{nUo CaHy$Z VmOoVdmZo hmoD$Z `m`Mo. _J _hmamOm§À`m ñd`§nmH$KamV AZoH$ nXmW© Zoh_rM ^anya à_mUmV gmR>dZy R>do coco
^mOr IaoXr gwê$ ! ^mÁ`m, {_aÀ`m-H$moqW~ra, \$io gmar IaoXr AJXr `WmpñWV ìhm`Mr. AgV. Ë`mVrc cd§J, docMr, Xmc{MZr Am{U Ho$ea ho Mma {OÞg _mÌ Hw$cwn~§X
_hmamO IaoXrcm {ZKmco H$s EH$ Var dñVy _hmamOm§Zr Amnë`mH$Sy>Z ¿`mdr åhUyZ Agm`Mo. Vo cmJVrc Voìhm nmZm§À`m {heo~mZo ~amo~a AmMmè`mcm H$mTy>Z Úm`Mo. BVa
^mOrMo XwH$mZXma qH$dm VoWrc ^mOrdmë`m Ajae: YS>nS>m`À`m ! Ë`m§À`m Ë`m doico m Vo Hw$cwnmV Am{U {H$„r _hmamOm§Odi Ago. Ë`m_wio `m qH$_Vr dñVy OnyZ
cJ~JrMo _cm Hw$Vyhc dmQ>m`Mo. EH$Xm ghO Ë`m§À`mVrc EH$mer ~mocVmZm CcJS>m dmnaë`m Om`À`m. ~Xm_, {nñVo, H$mOyJa, _ZwH$m dJ¡ao gwH$m_odm ~aÊ`mÀ`m-~aÊ`m
Pmcm. Ë`m {dH«$o Ë`m§Mo åhUUo Ago hmoVo H$s _hmamOm§Zr EH$Xm "^modmZr' Ho$cr H$s Y§Xm ^ê$Z R>odcocm Agm`Mm. AYyZ_YyZ H$mhr ^{JZr `m`À`m. _hmamO {dMmam`Mo,
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 171 172 && gX²Jwé-gmo{`am &&
""H$emgmR>r Amë`mV Jmo ?'' gm`§H$mir (a{ddman`ªVMm) nJma H$am`Mo. Ë`m_wio _§Jidmar J¡ahOoarMo à_mU AJXrM
Ë`m gm§Jm`À`m, ""H$mhr Zmhr ! AmV gwŠ`m _oì`mÀ`m ~aÊ`m dJ¡ao AmhoV. ~è`mM ZJÊ` Ago.
{XdgmV gm\$ Ho$coë`m ZmhrV. H$sS~rS> Pmcr Agoc åhUyZ hmV {\$adVmo Oam !'' AgmM EH$m gmo_dmar g§Ü`mH$mir nJma H$aÊ`mgmR>r _r AmVë`m H$nmQ>mVyZ n¡go
_J _hmamO Ë`m§Zm Mhm, ImU§ dJ¡ao Úm`Mo. Ë`m EH$-XmoZ Vmg BH$S>-o {VH$S>o H$mTy>Z KoD$Z Amcmo. _hmamOm§Zr _cm {dMmac§, ""H$m` ao ? H$m` H$aVmog ?''
~aÊ`mMr hcdmhcd H$am`À`m Am{U _J gm§Jm`À`m, ""ho H$mOyJa Va cmJm`cm _r åhQ>c,§ ""H$m_Jmam§Mm nJma H$aVmo.''
Amco AmhoV, \w$H$Q> OmUma AmhoV, ~Xm_ ~hþYm IdQ> Pmcogo dmQ>VmV'' dJ¡ao dJ¡a.o Vo åhUmco, ""Vwcm H$moUr gm§{JVco nJma H$am`cm ?''
_hmamO _J åhUm`Mo, ""Ag§ åhUVm ? _J ŸAg§ H$am, KoD$Z Om Kar Vo Vwåhr, _r åhUmcmo, ""H$moUr gm§{JVc§ Zmhr. nU AmO nJmamMm {Xdg Amho åhUyZ
dmnê$Z Q>mH$m, \w$H$Q> ZH$moV Om`cm !'' H$aVmo`.''
Ë`m KoD$Z Joë`m H$s _cm gm§Jm`Mo, ""Aao ho H$mOy~rOy KoU§ Ë`m§Zm nadS>Uma Amho _hmamO åhUmco, ""Zmhr ! Vo n¡go AmV ZoD$Z R>do ! _cm nJma{~Jma H$mhr H$am`Mm
H$m ? Ë`m§Mr BÀN>m AgVo. OmD§$ XoV KoD$Z ! H$mOy 15 {Xdgm§ndy u _rM AmUcoV. Vo Zmhr !''
cmJVrc H$go ?'' _hmamO Zoh_r gm§Jm`Mo, ""Aao AmnUmcm H$mQ>çm§Mm dB©VZy Om`M§ _r AM§~rV hmoD$Z Jocmo. nU _hmamOm§Zr gm§{JVë`mà_mUo n¡go AmV ZoD$Z R>do co.
Zmhr, _mUgm§À`m dB©VZy Om`M§` ! AIoa AmncrM _mUg§ ImVmhoV Zm ? ImD§$ XoV.'' _J _hmamO H$m_Jmam§Odi Amco Am{U Ë`m§Zr ñnï> Am{U {Z:g§{X½Y eãXmV H$m_Jmam§Zm
_mUgmcm _moh hmoVmo, _mUgmMr ~wÕr doi àg§Jr ^«ï> hmoV.o _r H$mhr AmH$memVyZ gm§{JVco H$s, AmO _mÂ`mnmer n¡go ZmhrV 8-10 {XdgmV Vo {_iÊ`mMr eŠ`Vm
nS>cco mo Zmhr. doi àg§Jr _mPrhr ~wÕr ^«ï> Pmcr. nU gmamgma {dMma H$ê$Z, {ddoH$mZo Zmhr. Voìhm Vw_Mm nJma AmO XoUo _cm eŠ` Zmhr. n¡go {_imco H$s _r Vwåhmcm {Zamon
_r `mo½` {Xeocm OmV am{hcmo. `mo½` H$m` Am{U A`mo½` H$m`, ho _mP§ _cmM {dMmê$Z nmR>drZ. H$m_Jma CRy>Z Joc.o
_r R>adrV Ago Am{U `mo½` _mJm©Zo OmV Ago. AmnU _Zmer àm_m{UH$ Agcmo H$s Z§VaMo 7-8 {Xdg _r Am{U AmË_mam_ AmnQ>o O_oc Ver H$m_o H$arV hmoVmo.
`mo½` A`mo½` R>adUo H$R>rU Zmhr. XoD$i nwgUo, \w$co H$mT>U,o ~mhoaMm H$Mam H$mT>U.o _J EH$ {Xdg _hmamO åhUmco,
~w Õ r ^« ï > Z Pmco c r _hmamOm§ À `m {eî`mVrc EH$M ì`º$s åhUOo ""Ë`m H$m_Jmam§Zm {Zamon Úm, CÚmnmgyZ H$m_mda `m åhUyZ.'' H$m_Jma H$m_mda hOa
dmcmdcH$agmho ~ ! {ZVm§ V JmT> lÕm Am{U A{Ve` {Z_© i _Z; `m_w i o Pmco. Ë`m§Mm nJma Pmcm Am{U _J _Ü`§Var H$mhr KS>cM o Zmhr Aem WmQ>mV H$m_ nwT>o
dmcmdcH$agmho~m§Mr ~wÕr H$YrM AJXr H$YrM ^«ï> Pmcr Zmhr. ~mH$s àg§Jr gwê$ Pmco. H$m_Jmam§Mrhr H$mhr VH«$ma ZìhVr. _hmamOm§Zr ho gma§ H$m KS>dZy AmUc§
Xmocm`_mZ ~wÓr Pmcoco AZoH$ OU AZoH$ doim nmhm`cm {_imco AmhoV. Agmd§ ? XmoZ eŠ`Vm dmQ>VmV. EH$ åhUOo H$m_Jmam§Zmhr Ë`m§Zr XmIdyZ {Xc§ H$s
_mUgmÀ`m dB©VZy Om`M§` Ago Zoh_r _hmamO åhUm`Mo Am{U åhUyZM H$éUm Ë`m§À`m{edm` Am_À`m ñdV:À`m ~imda Amåhr hr H$m_§ H$ê$ eH$Vmo Am{U Xwga§
Am{U ì`dhma `m XmoÝhr Jmoï>r Ë`m§Zr ZmÊ`mMr "EH$M ~mOy' Agë`mgma»`m dmnaë`m. åhUOo H$m_Jma ZmhrV åhUyZ Amåhr nm§T>anoeo godH$dJ© niyZ OmVmo H$s H$m` ? hohr
H$maU ^modVrÀ`m ngmè`mVrc gm_mÝ` OZm§Mo ì`dhma Ë`m§Zm nyUn© Uo _mhrV hmoV.o Ë`m§Zr AO_mdyZ nm{hc§. ì`dhmamV àg§Jr {H$Vr H$R>moa ìhmd§ cmJV§ `mMm YS>mM
EH$ {dcjU Jmoï> _cm AmR>dVo. _§{XamV H$m_ H$aUmao Oo ór-nwéf H$m_Jma hmoV,o _hmamOm§Zr {Xcm. AmO _mP d` EH$gï> Amho. AmOhr _r EImÚmcm EdT>çm em§VnUo
Ë`m§Mm nJma gmo_dmar ìhm`Mm. nwÊ`mVrc nÕV Aer H$s AmR>dS>çmMm nJma e{Zdmar _mÂ`mH$S>o n¡go ZmhrV, Vy AgmM Om Ag§ gm§Jy eH$Uma Zmhr. VodT>r qh_VM _mÂ`mV
g§Ü`mH$mir H$am`Mm Am{U a{ddmar gwQQ² >r. Ë`m_wio a{ddmar H$m_Jma n¡go ì`gZmV Zmhr. _hmamOm§Zr Ho$c§ Vo Ë`m§Mo VoM H$ê$ OmUoV.
CS>dV Am{U {edm` gmo_dmar H$m_mda J¡ahOa amhÊ`mMo à_mUhr _moR>o; H$maU _hmamOm§À`m ñd^mdmVrc hm {ZYS>no Um g§H$Q> àg§Jr AJXr Cgir _mê$Z da
a{ddmaÀ`m ì`gZm§_i w o gmo_dmar H$m_mda `m`cm CËgmh dmQ>V Zgo. _§{XamV _mÌ gmo_dmar `oB.© g§Kfm©Mo àg§J dma§dma Amco. Amco åhUÊ`mnojm _hmamOm§Zr {Z_§{ÌV Ho$co åhUUo
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 173 174 && gX²Jwé-gmo{`am &&
OmñV `mo½` hmoBc © . Ë`m_wio {eñV^§J H$aUmè`mcm H$R>mao dmŠVmS>Z ìhm`Mo. Ë`mMo _§{XamV `oUo OmUoM ~§X
g§Kf© hm OrdZmMm nm`m Amho. g§Kf© Zgoc Va g_mO _¥VdV hmoBc © , Aer Ë`m§Mr H$arV. H$mhr doim d¡`{º$H$ Ah§H$mam_wio H$moUr XwImdcm Om`Mm. _J Ago cmoH$ ~mhoa
YmaUm hmoVr. g§KfmªÀ`m cmQ>m Ë`m§Zr nmR>rda Zìho Va N>mVrda Pocë`m. S>oadUcm ñdñW Z ~gVm H$mhrVar H$mhÿa _mOdm`Mo. Hw$R>o nÌH$ H$mT>, Hw$R>o nmo{cgmV ImoQ>çm
Ë`m§Zr àM§S> g§Kf© Ho$cm. g_mO H$m`_ ^rVrImcr dmdaV AgVmo, X~mdmImcr dmdaV VH«$mar Zm|Xd, Ago CÚmoJ Mmcy Agm`Mo. _mÌ _hmamO Aem àg§Jr AJXr A{dMc
AgVmo, gË` ~mocy BpÀN>V ZgVmo Am{U g§Kf© Q>miyZ Vmo Ho$di ^moJdmXr ~ZVmo. AgV.
^moJcmocwn g_mO ghOnUo {dZmemÀ`m JV}V OmVmo Am{U åhUyZM amjgr eº$s EH$Xm gm`§H$mir g§Ü`m H$aVmZm Vo _wiHo $mH$m§Zm åhUmco H$s, _r EH$ _moR>§ ~mc§Q>
g_mOmcm gX¡d ^moJdmXmÀ`m {di»`mV OISy>Z Q>mH$VmV. _mÂ`m A§Jmda AmoT>dZy KoVmo`. AmVm Iao _mPo cmoH$ AmhoV Vo _mÂ`m~amo~a amhVrc.
Vo Ë`m doir Zoh_r åhUm`Mo, ""AmOÀ`mgmaIrM g_mOmMr AdñWm am{hcr Va ~mH$sMm nmcmnmMmoim `m P§PmdmVmV CSy>Z OmB©c Am{U Ë`mà_mUoM Pmc§. H$mhr
2025 gmcmZ§Va hm g_mO {Q>H$Uo AeŠ` Amho.'' {d¿Zg§Vmofr cmoH$m§Zr nmobrg H${_eZaH$S>o AO© Ho$cm. MVw:ûm¥J§ r nmobrg ñQ>e o Z_Ü`o
_hm^maVmcm "hm O` ZmdmMm B{Vhmg Amho' Ag§ ì`mgm§Zr åhQ>c`§ . Ë`mMà_mUo _hmamOm§Zm amÌr 11 dmOVm Mm¡H$ercm ~mocmdc§. Ë`m§À`m~amo~a _r Am{U _wiHo $mH$m
_hmamOm§À`m M[aÌmcm "hm g§Kf© ZmdmMm B{Vhmg Amho' Ag§M åhUmd§ cmJoc. Am{U Ago XmoKo OU Jocmo hmoVmo. Ë`m§Zr Vmg^a Mm¡H$er Ho$cr Am{U Amåhmcm naV nmR>dc§.
hm gd© g§Kf© Ë`m§Zr EH$Q>çmÀ`m qh_Vrda Ho$cm. àg§J {H$Vrhr J§^ra Ag§y Xo, Ë`m§À`m Z§Va Vr Ho$g H$moQ>mV© Jocr. _hmamOm§~amo~a ~è`mM doim _r H$moQ>mV© Jocmo. H$moQ>mV© EHo$
_ZmV ^r{VMm cdcoe Zgm`Mm Am{U Vo Ë`m àg§Jmcm EH$Q>çmZo gm_moao Om`Mo. "Omo {Xder JwÝhoJmamMo KoVmV Vgo _hmamOm§À`m hmVmMo R>go KoVco. _cm Ë`mMo AË`§V dmB©Q>
g§H$Q>mer EH$Q>çmZo cT>m`cm Km~aV Zmhr VmoM Iam {Z^©` _Zwî`' Aem AWm©M§ EH$ dmQ>co. g_mOmÀ`m CËWmZmgmR>r PQ>Umè`m _hmamOm§Zm Aer dmJUyH$ XoUmè`m
dMZ Amho. _hmamOm§Mo OrdZ nm{hc§ H$s Ë`mMr nyU© à{MVr `oV.o g§dXo ZmeyÝ` gaH$mar `§ÌUo{df`r _r {VañH$mamZo ~moccmo. _hmamO _mÌ em§V hmoV.o Vo
nwÊ`mÀ`m _§{XamcJVMr H$mhr OmJm S>¸o $Z EÁ`wH$o eZ gmogm`Q>rH$Sy>Z _hmamOm§Zr åhUmco, ""Aao Am`wî`mV Ag§ Mmcm`M§M. {Xdg ~ao dmB©Q> `oV AgVmV. JmS>J§ H$Yr
{dH$V KoVcr. Ë`m doir EH$m g§KQ>ZVo rc {hVg§~Y§ r cmoH$m§Zr IynM Ìmg {Xcm. _moM} ^acoc§ H$Yr [aV§, H$Yr da, H$Yr Imcr hmoV AgV§M !'' _hmamO A{O~mV {dM{cV
H$mT>c,o H$moQ>~© mOr Ho$cr. ~§S>yeQo > OmYdm§Mm EH$ Mm§Jcm n[a{MV _mUyg Ë`m g§KQ>ZVo Pmcoco ZìhVo.
à_wI nXmda hmoVm. ~§S>e y Qo > _hmamOm§Zm åhUmco H$s, Vmo "j' _mUyg _r `oWo KoD$Z `oVmo. Ë`m Xaå`mZ H$mhr nmocrg A{YH$mar _§{XamV _wÔm_ dmH$S>r dmQ> H$ê$Z `m`cm
AmnU `oWo Ë`mÀ`mer ~mocy åhUOo Or g§KQ>Zm AmO AmnUmcm {damoY H$aVo` {VMm cmJco. `m gmè`mVyZ Amåhr Vwåhmcm gmoS>dVmo Ago gm§JV, n¡emMr n«Ë`j-AàË`j
{damoY _mdioc. _hmamO åhUmco H$s, Ë`mcm KoD$Z `o. Ë`mà_mUo ~§S>yeQo > Ë`m _mUgmÀ`m _mJUr hiyM nwT>o H$am`Mo. _J _hmamOhr AmnU \$ma H$miOrV AmhmoV, Km~acoco
Jmdr OmD$Z Ë`mcm _§{XamV KoD$Z Amco. amÌm¡ 8 dmOVm Vmo _mUyg Amcm. _hmamO AmhmoV Aer ~VmdUr H$am`Mo. _J Vo A{YH$mar {IemV WmoS>r \$ma a¸$_ Q>mHy$Z IwfrV
H$mhr \$mag§ ~mocco ZmhrV. Am¡nMm[aH$ `m, ~gm, Pmco. OodU Pmco. Am{U amÌm¡ 9- naVm`Mo. _hmamOm§À`m Ñï>rZo _mÌ ~hþYm Vo H$mOy-~Xm_mÀ`m ~aÊ`m gm\$gy\$ H$aUmè`m
9 && dmOVm _hmamOm§Zr AMmZH$ am¡Ð ê$n YmaU Ho$c§, ""hm H$moU _mUyg Amcm` ? {ó`m§n_« mUoM AgmdoV.
`mcm H$moUr AmUcm ? hm H$m` _mP§ H$m_ H$aUma ?'' EH$Xm Amåhr Hw$R>Vo ar JmS>rV ~gyZ {ZKÊ`mÀ`m V`marV hmoVmo. _moQ>ma JoQ>~mhoa
~§S>yeQo > ^rV^rV åhUmco, ""_rM Ë`m§Zm `oWo AmUc§`.'' cmdcocr hmoVr. _hmamO JmS>rV ~gco hmoV.o _r ~gV hmoVmo. EdT>çmV EH$ nmocrg
""Vwcm H$moUr gm§{JVc§ hmoV§ Ë`mcm AmUm`cm ? `mcm CMc Am{U KoD$Z Om !'' A{YH$mar _moQ>magm`H$cdê$Z VoWo Amcm Am{U _hmamOm§Zm gm§Jy cmJcm H$s, AmO
~§Sey Qo > _wH$mQ>nUo Ë`mcm KoD$Z Ë`mÀ`m Jmdr gmoS>yZ Amco. H$moQ>mV© gmj hmoVr. _r Vw_À`m ~mOyZo gmj {Xcr Amho. _hmamOm§Zr M¸$ Ë`mÀ`mH$S>o
_hmamOm§Mm ñd^md {eñV{à` hmoVm. H$S>H$ {eñV, AJXr cîH$ar ~mÊ`mMr. Xwcj© Ho$co Am{U Iweram_cm JmS>r gwê$ H$am`cm \$_m©dco. Vmo A{YH$mar Jm|YiyZ
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 175 176 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Am_À`m JmS>rH$S>o nmhVM ~gcm. AmnU H$emH$aVm Amcmo` ho g§mJyZ, Ë`m§Mr nadmZJr KoD$ZM _J H$nS>o ~Xcm`cm
Z§Va `WmdH$me Ë`m Ho$gMm {ZH$mc cmJcm. _hmamO Ë`m {Xder nwÊ`mV ZìhVo, Om`Mo. "_mÂ`mH$S>o Amcm AmhmV Zm, _J _cm ^oQ>yZ _JM AÝ` H$m_mcm Om' Ago
S>ao dUcm hmoV.o gm`§H$mir d{H$cmZo _hmamO {ZXm}f AmhoV Agm {ZH$mc {_imë`mMo Ë`m§Mo g§mJUo Ago. OmVmZmhr OmÊ`mMr nadmZJr KoÊ`mnydu ~mhoa Om`Mo H$nS>o KmVcoco
gm§{JVco. _r H$mhr \$moZ H$ê$Z _hmamOm§Zm {ZH$mc H$i{dÊ`mMr VgXr KoVcr Zmhr. Vo MmcV ZgV. ""_r H$m` BWo nmoñQmMm {e¸$m Amho H$m H$s H$moUrhr `mdo Am{U _mê$Z
nwÊ`mcm Amco Voìhm {ZH$mc gm§{JVcm. nU _hmamOm§Zr {VH$S>o \$mago cj {Xco Zmhr. ¿`mdm'' Ago Vo åhUV.
`m Ho$g_YyZ Oo H$mhr KS>dm`Mo hmoVo Vo KS>c§ hmoVo. _hmamOm§Mo EH$ {eî` Zoh_rM ~mhoa JmdmhÿZ `oVmZm _§{XamVrc doiM o o ~§YZ nmiV
H$mhr cmoH$ _wÔm_ gH$mir 11 cm 1 {_{ZQ> AgVmZm _§{XamV Xe©Zmcm `m`Mo. ZgV. H$Yrhr amÌr AnamÌr Vo _§{XamV `oV Am{U Ë`m§Mo Ago `oUo _§{XamÀ`m {eñVrV
Ë`m doir 11 dmOVm _§{Xa ~§X ìhm`M§. {eñVr~m~V H$moUVrhr VS>OmoS> _hmamOm§Mo ~gUmao ZìhVo. {edm` Vo BVam§Zmhr ÌmgXm`H$ hmoV hmoV.o _hmamOm§Zr Ë`m {eî`mcm
~m~VrV AeŠ`M hmoVr. Ë`m_wio Aem `m {Z`_mda ~moQ> R>odyZ `oUmè`m cmoH$m§Zm "YS>m' {eH$dm`Mo R>a{dco. Ë`m doir Ë`m§Zr _mÂ`mda H$mhr {Xdg AhmoamÌ JoQ>Mr
_hmamOm§Zr AmaS>mAmoaS>m H$ê$Z `m`cm ~§XrM KmVcr. Ë`mVrc H$mhr OU aIdmcr gmondcr hmoVr. JoQ>Mr {H$„r _mÂ`mOdi Ago. nhmQ>o nmM dmOë`mnmgyZ
Cƒ{dÚm{d^y{fV g_mOmV Cƒ ñWmZ Agcoco cmoH$ hmoVo. ho Ag§Vwï> AmË_o Z§Va _mUg§ `oU§ gwê$ hmoB©. Ë`m_wio JoQ>daÀ`m _mUgmcm JoQ>Mo Hw$cyn H$mTy>Z Ë`mZm AmV
_hmamOm§À`m {damoYmV Joc.o AWm©V _hmamOm§Zr Aem cmoH$m§Mr qMVmM Ho$cr Zmhr. KoÊ`mMo H$m_ H$amdo cmJo. EH$ {Xdg JoQ>da _r hmoVmo, nU {H$„r _mÌ _hmamOm§Zr
_hmamOm§À`m EH§$XarVM `m ñWmZm~Ôc H$mhr XrK© _wXVrÀ`m `moOZm hmoË`m Ago gm`§H$mir 7 dmOVmM Amnë`mH$S>o R>do Zy KoVcr Am{U _J JoQ> amÌrgmR>r ~§X Pmco.
dmQ>V.o EH$Xm EH$m C{eam Amcoë`m ^º$mcm _hmamOm§Zr AmaS>mAmoaS>m H$ê$Z XmamVyZ Zo_Ho$ hoM {eî` amÌm¡ EH$ dmOVm ~mhoa JmdmhÿZ _§{XamV Amco. {H$„r{edm` JoQ> CKS>Vm
naVyZ cmdc§. Voìhm _mÂ`m _ZmV gmh{OH$M àíZ{MÝh C^o am{hco. _hmamO åhUmco, `oUo eŠ` ZìhVo d {H$„r _hmamOm§À`m {IemV Am{U _hmamO Va JmT> Pmonr Jocc o .o
""Aao kmZmo~m§Mr g_mYr Vã~c 300-350 df} AkmV am{hcr hmoVr. ~m~m§Mr g_mYr Ë`m§Zm CR>dUma H$moU ? åhUyZ _J _r Ë`m {eî`dam§Zm XmamVyZM naV nmR>dco. amÌ
30-35 df} AkmV am{hcr Var H$mhr \$mag§ {~KS>Uma Zmhr. _cm EH$m§V H$am`Mm H$moR>Vo ar ~mhoa H$mTy>Z _J gH$mir Vo _§{XamV Amco. Ë`mnmgyZ Ë`m§Zr _J `mo½` Vmo YS>m
Amho Am{U Vwcm _mÌ cmoH$g§Jh« mMo H$m_ H$amd`mMo Amho. Ë`m_wio CËgdmMo ñdê$n KoVcm.
Ho$dT>o R>do m`Mo `mMm _hmamOm§Zr _Zmo_Zr EH$ AmamIS>m V`ma Ho$cm hmoVm. ~m~m§À`m EH§$XarVM {eñVrMo H$mhr {Z`_ Ë`m§Zr KmcyZ {Xcoco hmoV.o Ë`m cú_Uaof~o mhoa
O`§Vrcm gmYmaU 1100 cmoH$ Agm`Mo. 1150-1200 nmZ§ Pmcr H$s, _hmamO Joco H$s g§H$Q> AmoT>mdcoM åhUyZ g_Om. ho gmao {Z`_ g§ñWoÀ`m H$ma^mamÀ`m X¥ï>rZo
EImÚm Hw$Qw>~§ mda AmoaS>m`Mo ! Ago AmoaS>m`Mo H$s 4-5 Hw$Qw>~§ o ^rVrZo `m`Mr ~§X ! AË`§V {dMmanydH© $ ~Zdcoco hmoVo Am{U EdT>r df} g§ñWoMm H$ma^ma Ë`mM {Z`_m§À`m
nwT>ë`m dfu nwÝhm 1100 M nmZ§ ! ñdm_r O`§Vr, ñdm_r nwÊ`{VWrcm 60 nmZo, AmYmao AË`§V ì`dpñWVarË`m Mmcy Amho. _§{XamVrc dñVy _§{Xam~mhoa ZoVmZm qH$dm
am_Zd_rcm 80 nmZo Aem _`m©Xm Ë`m§Zr AmIyZ KoVë`m hmoË`m. Voìhm `m nÕVrZo ~mhoê$Z EImXr dñVy AmV AmUVmZm _hmamOm§À`m H$mZmda KmcyZ Ë`m§Mr nadmZJr KoUo
EH§$Xa H$ma^mamMo {Z`moOZ H$aVmZm g§Kf© hm An[ahm`© hmoVmM. Amdí`H Ago. CËgdmMo doir H$sV©Z-^OZmMr hË`mao, V~cm, noQ>r, nIdmO, Q>mi
{eñVr_wio H$mhr doim g§Kfm©Mo àg§J Amco. na§Vw Ë`m ~m~V H$moUVrhr VS>OmoS> dJ¡ao ì`dpñWV AmhoV qH$dm ZmhrV ho nmhÿZ Vr R>rH$R>mH$ R>do Uo hr H$m_{Jar {dZm`H$
Zgo. _§{XamVrc EH$ A{c{IV nU _hÎdmMm (qH$dm gdm©V _hÎdmMm) {Z`_ åhUOo namS>H$a Am{U AéU Q>~| o `m§MHo $S>o Ago.
~mhoê$Z Amë`mda hmV nm` YwdZy ew{M^yV© hmoD$Z lr~m~m§Mo Xe©Z ¿`m`Mo Am{U _J EH$Xm AéU Q>~| o `mZo XwéñVrgmR>r nIdmO ~mhoa Zocm. Ë`m doir _hmamO S>ao dUcm
WoQ> _hmamOmZm§M ^oQ>m`Mo. ~m~m§À`m Xe©ZmZ§Va H$moUr H$nS>o dJ¡ao ~XcÊ`mgmR>r AmYr Jocco o hmoV.o _hmamO S>ao dUhÿZ Amë`mda hr Jmoï> Ë`m§Zm gm§JUo Amdí`H$ hmoV,o Vohr
_mS>rda Jocm Am{U dof ~XcyZ Amcm Va Vo Ë`§mZm MmcV Zgo. AmYr Ë`m§Zm ^oQ>yZ AéUH$Sy>Z Pmco ZìhVo. AéU EH$ {Xdg gm`§H$mir XwéñV Pmcocm nIdmO KoD$Z
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 177 178 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Amcm, Voìhm _hmamO ~m~m§À`m _§{Xamg_moarc VwierOdi C^o hmoVo. AéUcm H$mOaoH$am§Zm gm§JZy Xwgè`m {Xder nwÝhm cmSy> H$adyZ KoVco.
nm{hë`m~amo~a Ë`m§Zr {dMmaco, ""hm nIdmO Vy H$moR>yZ AmUcmg ?'' gd© cmoH$m§Zm AmûM`© dmQ>co. _hmamO _cm amJmdco ZmhrV. Eadr H$moUmMr
Vmo åhUmcm, ""XwéñV H$ê$Z AmUcm.'' _hmamOm§À`m nadmZJr{edm` BH$S>Mr H$mS>r {VH$S>o H$am`Mr qh_V Zgm`Mr Am{U _r
_hmamO åhUmco, ""Vy H$moUmcm {dMmê$Z hm XwéñVrcm {Xcmg ? H$m` XwéñVr EdT>m Aì`mnmaofw ì`mnma H$gm Ho$cm ? Am{U Varhr _hmamO em§V H$go ? _cm dmQ>Vo _r
hmoVr ?'' dñVwpñWVr gainUo cndmN>ndr Z H$aVm g_moa _m§S>cr åhUyZM _hmamOm§Zm nQ>cr
""emB© CS>mcr hmoVr.'' Agmdr. _mÂ`mH$S>o N>¸$o n§O,o cndmN>ndr, ImoQ>o ~mocZy doi _mê$Z ZoUo AmXr àH$ma
_hmamO åhUmco, ""_cm Z {dMmaVm _mÂ`m dñVy ~mhoa H$em ZoVm ? _cm _r ZìhVo. Ë`m_wio _cm _hmamOm§Mo "Vgo' ^` H$Yr dmQ>co Zmhr. _r _moH$ù`m _ZmZo
Amë`mda H$m gm§{JVco Zmhr ?'' _hmamOm§g_moa OmV Ago. VgmM Am_Mm Iweram_ Hw$H$aoVr. _hmamO {H$Vrhr g§Vmncoco
XmoZ-AS>rM Vmg ^{S>_ma Mmcy hmoVm. AIoa AéUZo MyH$ H$~yc H$ê$Z _m\$s Agco Var hm _hmamOm§Odi OmD$Z AJXr AOmU ~mcH$mÀ`m {ZamJgVoZo {dMmaV
_m{JVcr. _J AJXr ~marH$gmarH$ ~m~VrV ì`dhmakmZ H$go dmnamdo, H$go dmJmdo Ago, ""_hmamO Or Š`m hmo J`m ? AmnH$mo Š`m VH$cr\$ h¡ ?''
`mMo CX²~moYZ hmoD$Z _J Vmo {df` g§ncm. 1988 gmcMr KQ>Zm. {ZamJg ñd^mdmMm Iweram_Mo ~m~VrV _hmamOm§Zr EH$Xm
AWm©V àg§Jr {eñVrcm _waS>hr KmVcr OmV Ago. "{eñVrgmR>rM {eñV' Agm hm _moR>r J§_V Ho$cr. Ë`m§Zr Iweram_cm ~mocmdyZ KoVco Am{U {dMmaco H$s, Vy `oWo H$m`
ì`dhma ZìhVm. Va gd©H$mhr gwairVnUo Mmcmdo åhUyZ {eñVrÀ`m aoKm AmIcoë`m H$m_ H$aVmog. Vmo åhUmcm, ""`h±m H$m N>moQ>m-_moQm> H$m_ H$aVm h±ÿ &''
AgV. 1977 gmcÀ`m {XdmirVrc KQ>Zm. {XdmirÀ`m {Xder _§{XamV `oUmè`m cmoH$m§Zm _hmamOm§Zr {dMmaco, ""VwPm nJma H$moU XoV§ ?''
\$amimMo XoÊ`mMr àWm Amho. Kar \$ami H$ê$Z Amcoë`m§Zm \$amimÀ`m nwS>çm XoÊ`mV Vmo åhUmcm, ""dmcmdcH$agm~ !''
`oVmV. Ë`mhr dfu \$amimMr gm_J«r V`ma Ho$cocr hmoVr. _mÌ aì`mMo cmSy> H$ê$Z 5-6 Iweram_Mm nJma IamoIaM _§~w B©hZÿ g_W© S>ìo hcn²_Q| >H$m°nm}ae o Z_YyZM `oV Ago.
{Xdg Pmco hmoVo Am{U Ë`mV Imo~ao KmVcoco Agë`m_wio cmS>dm§Zm qH${MV dmg `oV nU Iweram_À`m CÎmamZo _hmamO amJmdco; åhUmco, ""`mcm BWcr H$m_§ ~marH$gmarH$
hmoVm. _r _hmamOm§Zm Vgo åhUmcmo XoIrc. Voìhm _hmamO _cm amJmdco. åhUmco, dmQ>VmV ! hm S>~± rg _mUyg Amho ! `mcm BW§ R>do y ZH$m ! dmcmdcH$a `mMm nJma XoVmV
""H$gcm dmg `oVmo` ? Vwcm H$m` g_OVo H$m` ?'' Zm ! _J hm AmÎmmM _w§~B©cm OmD§$ Xo !'' Iweram_ {~Mmam Amnco gm_mZ Amdê$Z
_r Jßn am{hcmo. _mÌ Ë`m {Xder _r Vo gd© cmSy> dmQy>Z g§ndco. gdmªZm _r gm§JV _w~§ B©cm dmcmdcH$am§H$So Jocm.
hmoVmo H$s qH${MV dmg `oVmo`, nU H$mhr hmoUma Zmhr, cmSy> Mm§Jco AmhoV, _hmamOm§ZrgwÕm XmoZ {Xdgm§Zr _hmamOm§Zr {dMmac§, ""Iweram_ H$moR>o Amho ?''
EH$ cmSy> Im„m Amho. amÌm¡n`ªV gd© cmSy> g§nco. _hmamOm§Zr amÌr OodU Pmë`mda _r åhUmcmo, ""_w~§ B©cm Jocm.''
~gcmo AgVm {dMmaco, ""H$m` Pmco aì`mÀ`m cmS>dmMo ?'' ""_w~§ B©cm H$moUmcm {dMmê$Z Jocm ? Ë`mcm Vm~S>Vmo~ ~mocmdyZ ¿`m.''
_r åhUmcmo, ""g§ndco !'' _J _r _w~§ B©cm dmcmdcH$agmho~m§Zm \$moZ Ho$cm Am{U Ë`m§Zr _J X{hgacm _mUyg
Vo åhUmco, ""_cm Z {dMmaVm H$go g§ndcog ? ~mhoaÀ`m ~mhoa hm H$ma^ma H$am`cm nmR>dZy Iweram_cm ~mocmdyZ KoVcm Am{U Ë`mcm KoD$Z Vo nwÊ`mcm Amco. `m gmè`m_mJo
Vwcm H$moUr g§m{JVc§ hmoV§ ?'' _hmamOm§Mm hoVy EdT>mM Agm`Mm H$s ho ñWmZ H$moUmMr {_amgXmar ~Zy Z`o. _hmamOm§Zr
_r åhUmcmo, ""CÚmn`ªV Vo {Q>H$co ZgVo. \w$H$Q> Joco AgVo. \o$Hy$ZM Úmdo cmJco _moR>_moR>çm {dÛmZ ~«m÷Um§Zmhr doi àg§Jr AerM "Q´r>Q>_Q| >' {Xcocr Amho. AWm©VM
AgVo Am{U _r gdmªZm, WmoS>m dmg `oVmo`, Ag§ gm§JZy M {Xco.'' `mo½` Vmo g§Xe o `mo½` Ë`m {R>H$mUr nmohmoMcm H$s nwT>o dmJÊ`mV H$Qw>VMo m A§ehr Zgm`Mm.
Vo H$mhr ~mocco ZmhrV ~hþYm _mP§ åhUU§ Ë`m§Zm nQ>c§ Agmd§. _J amÌr ^mD$ Amnë`mZ§VaÀ`m _mUgmcm Aem {_amgXmarMm Ìmg hmoD$ Z`o åhUyZ _hmamOm§Zr hr

Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 179 180 && gX²Jwé-gmo{`am &&
I~aXmar KoVcocr hmoVr. Ago. Jmoï> H$er hmoVr, {Vcm Oa Ag diU {Xc§ AgV§ Va H$m` Pmc§ AgV§, eodQ>
{eñV Va Agm`MrM, nU àg§Jr cd{MH$nUmhr Vo XmIdm`Mo. gmodù`m `mo½` Amho H$s WmoS>m doJim ~am dmQ>cm AgVm, H$m_§ H$er Ho$cr AmhoV, g§JrV H$go
Amodù`mÀ`m ~m~VrVhr AgmM g_OyVXmanUm Vo XmIdm`Mo. ñdV:À`m ~m~VrV Vo Amho, `mM§ H$m_ Ë`m A_wH$cm {Xc§ AgV§ Va H$m` Pmc§ AgV§ Aer gmjonr
gmodio-Amodio H$Q>mjmZo nmim`Mo. XmT>r H$ê$Z Amco H$s H$moUr Ë`m§Zm {edm`M§ Zmhr. g_rjH$mÀ`m WmQ>mV MMm© ìhm`Mr. Ag§ hmoBn© `ªV VrZ dmOm`Mo _J Amåhr H$m°\$s
gwdoa-gwVH$ AJXr H$Q>mjmZo nmim`Mo. gwVH$mV ñd`§nmH$KamÀ`m ~mhoa Oodm`cm dJ¡ao {nD$Z Pmonm`Mmo.
~gm`Mo. ñdV: ñdV:Mr ^m§S>r KmgyZ R>do m`Mo. Ë`m H$mimV AJXr JS>r _mUyg Oar EH$ {Xdg AerM gm§Jmonm§J MMm© Pmcr. H$m°\$s dJ¡ao AmQ>monyZ da Pmonm`cm
{edcm Var AmoaS>m`Mo, ""_cm {edcmg, AmYr OmD$Z Am§Kmoi H$ê$Z `o.'' _hmamOm§Mo OmVmZm ghO AmnQ>çm§Zm åhUmcmo H$s, AmOÀ`m {gZo_mVcm {ìhcZ AJXr
EH$ ^mD$ lrYan§V dmaco, hr ~mV_r Ë`m§Zm ~cd§V gmám{hH$ dmMVmZm g_Ocr. Vw_À`mgmaIm {Xgm`cm Amho Zmhr ? Pmc§ ! AmnQ>Ho $mH$m§À`m A§JmV Vmo pìhcZ g§Mmacm.
gwVH$mMo 2-3 {XdgM {e„H$ hmoV.o EH$ {Xdg _hmamO åhUmco, ""Mcm ao {gZo_mcm åhUmco, ""AmÎmm Imcr OmVmo Am{U _hmamOm§Zm Vw_Mo ho _V gm§JVmo. nmhy `m, H$m`
OmD$ !'' åhUyZ Amåhr amÌm¡ 9 À`m {gZo_mcm Jocmo. _hmamO, _wiHo $mH$m Am{U _r Ago åhUVmV Vo !'' nwT>À`m g§^mì` AZWm©Zo _r hmXê$Z Jocmo. VrZ dmOVm Oa hm IQ>cm
{VKo OU Jocmo hmoVmo. Amë`mda Zoh_rà_mUo gmJ«gJ§ rV MMm© Pmcr, H$m°\$s Pmcr. _J _hmamOm§nTw >o C^m am{hcm Va Amåhmcm AmOMr amÌ gmoS>mM CÚm Var Pmon {_ioc H$s
_hmamO åhUmco, ""AmVm Vwåhr H$m` H$aUma ?'' Amåhr gm§{JVc§, ""AmVm Am§Kmoir Zmhr `mMr e§H$m hmoVr. _r {~ZeV© eaUmJVr nËH$ê$Z Ë`m§Mo nm` Yaco. nU AmnQ>Ho $mH$m
H$aVmo !'' _hmamO åhUmco, ""AmÎmm ? doS>o AmhmV, ~m~m§M§ VrW© ¿`m Am{U Pmonm H$mhr pìhcZMo ~oA[a¨J gmoS>m`cm V`ma ZmhrV. _mÂ`mdVrZo _wiHo $mH$m aX~Xcr H$ê$
AmVm !'' {Z`_ _hÎdmMo AmhoV Vgo VmaVå`hr _hÎdmMoM Amho. cmJco nU Cn`moJ eyÝ` !
_r EH$Xm "JwéH¥$nm' B_maVr_Ü`o gH$mir 11-11 && À`m gw_mamg XmT>r H$arV _r åhQ>c,§ ""Ahmo _r J§_V Ho$cr !''
hmoVmo. Jmcm§Zm gm~U cmdcm d EH$m ~mOycm aoPa {\$adcm. BVŠ`mV am_m JS>r YmdV ""J§_V ? Vw_M§ d` H$m` ? _mP§ d` H$m` ? _mPr åhmVmè`m _mUgmMr Moï>m
Amcm d åhUmcm, ""_hmamOm§Zr Vwåhmcm Vm~S>Vmo~ Agmc Vgo ~mocmdco Amho.'' H$aVm ! _r Vw_À`mnojm 25 dfmªZr _moR>m Amho. Ë`mMm Var H$mhr _mZ amImc ?''
_r XmT>r AY©dQ> Q>mHy$Z YmdVM _hmamOm§Zm ^oQ>m`cm Jocmo. VoWo ~§S>yeQo > OmYd _r åhQ>c,§ ""Oar d`mV A§Va Agc§ Var AmnU {_ÌËdmZo dmJVmo, åhUyZ Aer
~gcoco hmoV.o _hmamO åhUmco, ""ho ~§S>yeQo > AmÎmmM n§T>anyahÿZ Amco AmhoV. Ë`m§Zr øm H$YrVar "A{Vn[aM`mV² Adkm' hmoV.o AmnUM AmVm dS>rcH$sÀ`m ZmË`mZo j_m H$am.''
CX~Î`m AmUë`m AmhoV. Ë`m Vy H$nmQ>mV R>do .'' `m àH$mamV nhmQ>M o o Mma dmOco. AmVm Vmgm^amZo CR>m`cm Pmc§. nU AmnQ>çm§Mo
_r åhUmcmo, ""_mPr XmT>r AY©dQ> Pmcr Amho. Am§Kmoi ìhm`Mr Amho. Am§Kmoi am_m`U H$mhr g§nM o Zm ! eodQ>r _r EH$X_ g§VmnyZ Ë`m§À`mda AmoaS>cmo, ""BW§ H$m`
Pmë`mda _r R>do Vmo. nmamoemZo CX~Î`m H$em R>do Uma ?'' {nQ>{nQ> cmdcr` Vmg^a ? AmVm OmVm` Imcr _hmamOm§Zm gm§Jm`cm H$s XoD$ H$mZmImcr
Ë`mda Vo åhUmco, ""_r gm§JVmo Vgo H$a, CJmM cm§~U cmdy ZH$mog.'' XmoZ ?''
_r CX~Î`m CMcyZ CX~ÎmrÀ`m H$nmQ>mV R>do ë`m. ñdV: XmT>r Ho$ë`mZ§Va ñdV:cm AmnQ>o EH$X_ S>mŠo `mdê$Z MmXa AmoT>yZ Pmonco ! ImocrV EH$X_ `wÕmZ§VaMr
Z_ñH$ma H$ê$ Z XoUmao _hmamO, gmodio-Amodio H$Q>mjmZo nmiUmao _hmamO Am{U em§VVm. _J Amåhr {Xdm ~§X H$ê$Z A§WéUmda nmR> Q>Ho $cr ! _hmamOm§Mm YmH$ KmcyZ
AmnUM Ho$coë`m {Z`_m§Zm VmaVå`VoMr Pmca XoUmao _hmamO ! _cm ho gJioM AJå` "ãc°H$_oc' H$ê$ nmhUmao H$mhr Z_wZohr Voìhm _§{XamV hmoVo !
hmoVo. EH$m dfu So>adUcm CËgdmMo doir H$m|S>_im åhUyZ Odirc EH$m JmdmVrc
{gZo_mdê$Z EH$ J§_VrXma àg§J AmR>dcm. EH$Xm _r, _wioH$mH$m d AmnQ>o cmoH$m§Zr _hmamOm§H$So> "Z_Z' gmXa H$aÊ`mMr nadmZJr _m{JVcr. Z_Z (qH$dm Ioi)o
_hmamOm§~amo~a {gZo_mcm Jocmo hmoVmo. {gZo_m nmhÿZ Amë`mda Z§Va EH$ "MMm©gÌ' hm aËZm{Jar {OëømVrc aËZm{Jar, {MniyU ^mJmVrc EH$ cmoH$ZmQ>çmMm àH$ma. hm
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 181 182 && gX²Jwé-gmo{`am &&
EH$ CËñ\y$V© H$cm{dîH$ma AgVmo. nm¡am{UH$ àg§Jmda dJ¡ao AmYm[aV H$WmZH$ gmXa Xwgè`m {Xder hm AZmoIm A{VWr cì`mOå`mgh ~mam dmOVm hOa Pmcm.
H$aVmV. g§dmX {c{IV ñdê$nmV ZgVmV. Ë`m doir Oo gwMc o Vmo g§dmX. H$m_ H$aUmao hÎmrÀ`m ^moOZmMr V`mar Oæ`V hmoVr. 25 {H$cmoMm ^mV, 20 {H$cmo lrI§S>,
gmao nwéf AgVmV. ór ^y{_H$mhr VoM H$aVmV. ñQo>O àm°nQ>u H$mhr Zmhr, _¥XJ§w Am{U 500 Ho$ir, 200 nmd, drg EH$ D$gmÀ`m H$m§S>çm dJ¡ao ! Z§Va _hmamOm§Zr _méVr
Q>mi KoD$Z nma§n[aH$ JrVo H$moag_Ü`o JmUmar, {d{eîQ> nma§n[aH$ PJo Am{U nJS>çm H$mio Am{U ~~Z nmQ>rc `m§Zm dmS>mÀ`m ~marH$ S>hmù`m AmUm`cm gm§{JVë`m. Ë`m
KmVcocr 20-30 _mUgoM _mJÀ`m nS>ÚmM§ H$m_ H$arV C^r AgVmV Am{U Ë`m H$emgmR>r Ag§ _r {dMmac§ Va _hmamO åhUmco, ""Aao _wIewÕrgmR>r. AmOMm ~oV
nmœ©^y_rda N>moQ>r N>moQ>r ZmQ>H§$ gmXa H$aVmV. åhUOo hÎmrM§ Zoh_rM§ ImU§ Zìho. Voìhm Ë`mÀ`m XmVm§V AS>H$coc§ AÞ gm\$ hmoÊ`mgmR>r
So>adUcm AmVm Á`m {R>H$mUr am_ _§{Xa Amho, VoWo nydu _moH$im Mm¡Wam hmoVm. VoWo dS>mÀ`m S>hmù`m§Mr _wIewÕr Amdí`H$M Amho.'' _J _hmamOm§Zr AmVyZ 100 é.À`m
nS>Xo dJ¡ao ~m§YZy Ë`m§Zm _oH$AnMr gmo` H$ê$Z XoÊ`mV Amcr. amÌr 10 dmOVm OodU§ ZmoQ>mM
§ m EH$ OwS>Jm AmUcm Am{U Ë`mVrc EH$ hOma én`o Am{U Zmai Aer Ë`m
Pmë`mda Z_Zmcm gwédmV Pmcr. JmdmVrc _§S>ir, H$m_Jma dJ¡ao nwT>o ~gyZ Z_Z hÎmrcm ^moOZX{jUm {Xcr ! _hmamOm§À`m coIr Vmo hÎmr H$mZ\$mQ>çm gmYyM § o nmoQ> ^aÊ`mMo
nmhV a§JZy Jocr. nmR>r_mJo EH$ ~mH$ Q>mHy$Z Ë`mda í`m_amd {Q>H$o H$a, q~XyH$mH$m, AéU gmYZ Agcocm ney ZìhVm Va Ë`m§Zr Ë`mÀ`mH$S>o Ë`mhrnojm ì`mnH$ ÑîQ>rZo nmhÿZ
{_amer, _r Ago ~gcmo hmoVmo. ehar dmVmdaUmVrc Amåhr gd© OU Ë`m Z_ZmH$So> Ë`mcm Amncm A{VWr _mZcm hmoVm.
WmoS>çm A{cßVnUo d WmoS>çm Hw$MoîQo>Zo nmhV hmoVmo. gmh{OH$M eoa~o mOrhr Mmcy hmoVr. hÎmrZo Vmo Zmai gm|S>oZo ñdrH$mê$Z nm`mImcr Ro>dZy \$moS>cm. Amåhm gdmªH$Sy>Z
Z_ZmVrc ZmQ>H$mV EH$ amOm d Ë`mÀ`m XmoZ amÊ`m Aer H$mhrVar JmoîQ> hmoVr. _hmamOm§Zr hÎmrcm Zmai Xod{dcm. Amnë`m~amo~a gdmªZmM _hmamOm§Zr `m KQ>ZoV
EH$m amUrMo H$m_ H$aUmè`m nwéf H$cmd§VmMo nmoQ> WmoS>o gwQ>cc o o hmoV.o Ë`m doir í`m_amd gm_rc H$ê$Z KoVco.
J§_VrZo åhUmco H$s amOmMr EH$ amUr ""nmoQe w >r'' (JamoXa) {XgVo` ! Am{U Amåhr gd© _J _hmamOm§Zr gd© gmYyZ§ mhr nmoQ>^a lrI§S->naw rMo OodU {Xco Am{U àË`oH$mcm
OU Ë`mda OmoamV hgcmo. Am_À`m XwXd£ mZo _hmamO Am_À`m _mJo C^o AmhoV `mMm 100 é.Mr EH$-EH$ ZmoQ> {Xcr. _hmamOm§À`m hmVmV eodQ>r 30-40 ZmoQ>m {eëcH$
Amåhmcm nÎmmM ZìhVm. hmoË`m. AMmZH$ Ë`mVrc EH$ gmYy nwT>o Amcm Am{U Ë`m ZmoQ>m AmoT>yZ KoÊ`mMm à`ËZ
_hmamO Amåhmcm åhUmco, ""Aao, IoS>çmVrc A{e{jV, Jar~ cmoH$m§Mr hr H$ê$ cmJcm. Vo Ñí` nmhÿZ gmaoM M{H$V Pmco. _r Ë`m gmYycm åh§Q>co XoIrc H$s Vwåhr
H$cm Amho. ehar ZmQ>H$ {gZo_mÀ`m VwcZoV {VÀ`mH$So> nmhÿ ZH$m, Va Ë`m cmoH$m§À`m Agco H$gco gmY ? Ë`mnojm Amåhr àmn§{MH$ cmoH$ ZŠH$sM ~ao. Ago n¡emgmR>r
nmVirda OmD$Z Ë`m§À`m à`ËZmcm XmX XoÊ`mMm à`ËZ H$am ! Ë`m§Mr qQ>Jc H$ê$ ZH$m. Xwgè`mÀ`m hmVmcm Pm|~Uo Vw_À`m A§Jmdarc ^Jì`m H$nS>çmZm Am{U \$mgcoë`m
Á`m n[apñWVrV Vo OJVmV, Ë`m n[apñWVrÀ`m g§X^m©V Ë`m§À`m H$coMo _yë`_mnZ H$am amIocm ímmo^V Zmhr ! nU _hmamO _mÌ em§VM hmoV.o Vo H$mhrM ~mocco ZmhrV. Aem
Am{U _J göX`VoZo Ë`m§À`m H$cocm XmX Úm. {Xdg^a eoVmV am~yZ Amcoco ho l_Ordr JmoîQ>tZr Vo {dMcrV hmoUo eŠ`M ZìhVo.
cmoH$ CÚmhr nwÝhm {Xdg^a eoVmV am~Uma AmhoV. AmO H$mhr Ë`m§Zm _mZYZmMo nmH$sQ> _mdi§Jo (Vm.aËZm{Jar) ho Jmd nmdg `m ñdm_r ñdê$nmZ§Xm§À`m JmdmOdiM
{_iUma Zmhr. Varhr Vo `oWo amÌ^a JmVrc, ZmMVrc Vo `m ñWmZmÀ`m AmXamnmoQ>r, Amho. VoWrc lr `ed§V H$merZmW nam§Ono D$\©$ XmXm ho lr_hmamOm§Mo ñZohr hmoV.o d`mZo
^ŠVrnmoQ>r ! {ZXmZ `m ^mdZoMm Var AmXa H$am.'' _hmamOm§nj o m Iyn Ooð> hmoV;o na§Vw _hmamOm§Mm A{YH$ma Ë`m§Zr lrdhmiH$a ~wdm§à_mUoM
nwÊ`mcm lr~m~m§À`m _§{Xamg_moa Xa dfu JUnVrÀ`m {XdgmV H$mhr ZmWn§Wr \$ma cdH$a AmoiIcm hmoVm. Vo Wmoa XÎm^º$ hmoV.o lrXÎmmÌo`m§À`m H¥$noZo Ë`m§Zr g§OrdZ
H$mZ\$mQo> gmYy EH$m hÎmrcm KoD$Z `m`Mo. 20-25 gmYy§Mm O_md Ë`m hÎmr~amo~a {M{H$Ëgm hr CnMma nÕVr emoYZy {VÀ`m àgmamgmR>r Amnco Am`wî` dmhÿZ Q>mH$co
Agm`Mm. EH$m dfu _hmamO åhUmco H$s CÚm Ë`m hÎmrcm d ~amo~aÀ`m Ë`m Jmogmì`m§Zm hmoV.o d`mÀ`m ~mhÎmamì`m dfu àË`j lrXÎm Am{U lrAdYyV `m§Zr Ë`m§Zm g§Ý`mgXrjm
OodU XoD$ `m. Ë`mà_mUo Ë`m gdmªZm Xwgè`m {XderMo {Z_§ÌU XoÊ`mV Amco Am{U {Xcr hmoVr. _mÌ Ë`m doir {daOmhmo_mXr H$moUVoM {dYr Pmco ZìhVo. ^Jdr dóo XoÊ`mV
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 183 184 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Amcr ZìhVr. Ë`m§Zr {eIm d OmZdo `m§Mmhr Ë`mJ Ho$cm ZìhVm. JmoàXmZ {Xcoco nUo OmUVmV ho Ë`m§À`m cjmV Amco Am{U Ë`mZr JUnV gmodZtMr h{H$H$V _hmamOm§Zm
ZìhVo. _mÌ lrXÎmmÌo`m§Zr Ë`m§Mo g§{dXmZ§X gañdVr Ago Zmd R>do co Am{U am{hcoë`m gm§{JVcr.
gd© Jmoï>tMr nyVV© m H$aÊ`mgmR>r lr {dÇ>camd Omoer `oVrc Ago Ë`m§Zr gm§{JVco. `mZ§Va JUnV gmodZr ho g§{dXmZ§Xm§À`m AmOrMo ~§Y.y Ë`mZm H$moUr _yc~mi Zmhr, AÝ`
gw_mao nmD$U _{hÝ`mZo lrXÎmmÌo` lr~m~m§À`m ê$nmV gmo~V lrAdYwVm§Zm KoD$Z AmYma Zmhr åhUyZ Vo nam§Oß`m§H$S>o Aml`mcm Amco. OÝ_^a nam§Oß`m§H$S>o nS>c o Vo
lr_hmamOm§g_moa àH$Q> Pmco. Vo åhUmco ""{dR>m~o m D$R> ! CÚm gH$mir Om Am{U Ë`m H$m_ H$arV KaMo ~ZyZ am{hco. _mÌ _¥Ë`yZV§ a Ë`mZm {nemM `moZr àmá hmoD$Z Vo _hmnwéfmÀ`m
nmdgÀ`m ñdê$nmZ§Xm§Zm EH$ dó ZoD$Z Xo Am{U EH$ dó g§{dXmZ§X gañdVtZm ZoD$Z ê$nmV dmdê$ cmJco. Ë`m§Mm gwadmVrcm Iyn Ìmg Pmcm Am{U Vmohr g§{dXmZ§Xm§À`m
Xo !'' Xwgè`mM {Xder lr_hmamO àW_ nmdgcm Joco Am{U EH$ dó ñdm_r ñdê$nmZ§Xm§Zm AmOrcmM ! AIoarg Vy H$moU Amhog, H$m Ìmg XoV Amhog Ago {dMmaco AgVm Ë`mZr
{Xco. Xwgao dó KoD$Z Vo g§{dXmZ§Xm§H$S>o _mdi§½`mcm Joc.o Vo åhUmco,""`m, Ahmo _r AmnU JUnV gmodZr Agë`mMo gm§{JVco. nwamdm H$m` Ago {dMmaVmM Ë`mZo hm ¿`m
Vw_Mr dmQ>M nmhmVmo Amho ! lrXÎm _hmamOm§Zr gm§{JVc§ Amho H$s am{hcoë`m Jmoï>r {dÇ>camd nwamdm Ago åhQ>co Am{U g§{dXmZ§Xm§À`m AmOrMm nm`mMm A§JR>m dmH$S>m Pmcm.
Omoí`m§~amo~a nmR>dVmo.'' gmodZtMmhr A§JR>m AgmM dmH$S>m hmoVm. AmOr~mBªMm Vmo A§JR>m nwT>o OÝ_^a VgmM
lr_hmamOm§Zr g§Ý`mgdó d JmoàXmZmgmR>r gìdm-gìdm én`m§À`m nmM X{jUm dmH$S>m am{hcm. gmj nQ>ë`mda VwPr H$m` BÀN>m Amho Ago {dMmaë`mda, Amnë`m Zmdo
Ë`m§À`mnwT>o R>do ë`m Am{U gm§{JVco H$s hr JmoàXmZo g_§ÌH$ gmoS>m; Ë`mMà_mUo Ë`mZr XodmV EH$ Zmai nyOÊ`mV `mdm Ago Ë`mZo gm§{JVco. Ë`mà_mUo AmOhr XodKamV Zmai
gm§{JVco H$s Vwåhr _wcm§da amJ Yacm Amho Vmo gmoS>yZ Úm. aËZm{JarMo {^S>o dH$sc ho ny{Ocm OmVmo Ago am_M§Ðn§VmZr gm§{JVco.
Vw_Mo EH$_od {eî` AÚmnr {Od§V AmhoV, Ë`mZm Vwåhr nyU© kmZ {Xcoco Zmhr. hohr H$m`© _hmamO åhUmco,"" ho gd© _cm _mhrV Amho. _mÌ AmVm Vmo H§$Q>micm Amho !''
nyU© ìhmdo. _hmamOm§Mo ~mocUo EoH$y Z g§{dXmZ§XmZm g§Vmof dmQ>cm. _hmamOm§À`m CnpñWVrVM am_M§Ðn§V åhUmco,""AmVm Vmo Jocm Var Mmcoc, Am_Mr H$mhr haH$V Zmhr.'' Voìhm
Ë`mZr g_mYrMr V`mar Ho$cr. JmoàXmZo {Xcr. Ë`mM doir Ë`m§Mr {eIm Am{U gyÌ JiyZ lr_hmamO åhUmco,""Vwåhr gm§{JVco Var Vmo OmUma Zmhr, H$maU Ë`mZo Vw_À`m nydO © m§Zm
nS>c.o Ë`mZr dó \$mSy>Z Ë`mMo XmoZ ^mJ Ho$co. EH$ ^mJ Zogco Xwgam A§Jmda KoVcm Vw_Mo g§ajU H$aÊ`mMr h_r {Xcr Amho. _mÌ Vmo AmVm H§$Q>micm Amho ho Iao ! Vwåhr
Am{U g_mYrgmR>r V`ma Ho$coë`m OmJr ñdV: OmD$Z ~gco. CnpñWV nwamo{hVm§Zr {dMmaco Ë`mMr nyOm _mÌ {Z`{_VnUo gwê$ R>do m !'' Ë`mà_mUo AmOhr Ë`mMr nyOm gwê$ Amho. Xa
H$s g§ñH$ma H$moUVo H$am`Mo ? _¥V`Vr H$s {OdZ_wº$`Vr g§ñH$ma ? Ë`mda Vo CÎmaco H$s dfu df©à{VnXocm OwZm {dg{O©V H$ê$Z Zdm Zmai R>do cm OmVmo Am{U d¡{eîQ>çnyU© ~m~
_¥V`Vr g§ñH$ma H$am. Vo {gÕmgZ KmcyZ ~gco. Imcr dmHy$Z, ~«÷m§S>r àmU ZoD$Z Ë`m§Zr åhUOo nyO_o Ü`o AmnU R>do Vmo Ë`mÀ`m CcQ> pñWVrV åhUOo nyOm H$aUmè`mH$S>o e|S>rMm
VmËH$mi àmUË`mJ Ho$cm. Ë`m doir Ë`m§À`m nmR>rÀ`m gd© {eam {ndù`mY_H$ Pmë`m. ^mJ H$ê$Z Vmo R>do cocm AgVmo.
_hmamOm§Zr gd© A§Ë`g§ñH$ma ì`dpñWVarË`m, emóewÕnUo H$adyZ KoVco. Ë`m àg§Jr _mdi§½`mVrc EH$m Jwad Hw$Qw>~§ mVrc _wcrcm hmoUmam {nemÀ`mMm Ìmg _hmamOm§Zr
Ë`mZrM gd©àW_ nm{W©dmda _wR>_mVr An©U H$ê$Z, lrXÎmmÌo` Am{U lrgÒþê$ ~m~m VoWo _w¸$m_mcm AgVmZm ~§X Ho$cm hmoVm. Ë`mMà_mUo nam§Ono Hw$Qw>~§ r` AmUIrhr EH$
_hmamO `m§Zr gmon{dcocr O~m~Xmar nyU© Ho$cr. {dcjU h{H$H$V gm§JVmV. `m KamV ñdmñÏ` cm^V Zmhr, gwI-em§VrMr ^mdZm Zmhr
`ed§Vamdm§À`m gd© KamÊ`merM _hmamOm§Mo ñZohmMo g§~Y§ hmoV.o _mdi§½`mcm Ë`m§Mo Ago H$moUr Var lr_hmamOm§Zm åhUmco. Ë`m doir _hmamO ñVãY ~gco Am{U _J åhUmco
AYyZ_YyZ OmUohr hmoV Ago. 1960 À`m gw_mamcm _hmamO EH$Xm _mdi§½`mcm Joco H$s Vw_À`m ÝhmUrKamVyZ Oo nmUr ~mhoa OmVo VoWo Vw_À`m H$moUm nydO © mMr g_mYr Amho.
hmoVo. gm`§g§Ü`ogmR>r Vo XodKamV ~gco hmoVo. g§Ü`m Pmë`mda Ë`m§Zr am_M§Ð `m Ë`mÀ`mer `m An{dÌ nmÊ`mMm gmh{OH$M g§nH©$ `oVmo, Ë`m_wio hm Ìmg hmoVmo Amho.
g§{dXmZ§Xm§À`m Ooð> {Ma§{Odm§Zm {dMmaco,""hm JUnV gmodZr H$moU ?'' `m AZno{jV ÝhmUrKamMr OmJm ~Xcm åhUOo hm Ìmg H$_r hmoBc © . ho H$m_ H$arV AgVmZm IamoIaM
àíZmZo am_M§Ðn§V AmíM`©M{H$V Pmco. _hmamO AVt{Ð` eº$s¨Mo ApñVËd AJXr ghO Ë`m g_mYrMo Adeof {_imco. ÝhmUrMr OmJm ~Xcë`mZ§Va Vmo Ìmg Zmhrgm Pmcm.
Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 185 186 && gX²Jwé-gmo{`am &&
g§{dXmZ§Xm§Zr g_mYr KoVcr Ë`m AmYr gmV-AmR> {Xdg Ë`m§Mo gmao ZmVodmB©H$
_mdi§½`mcm Ë`mZm AIoaMo ^oQ>m`cm Amco hmoV.o Ë`m§Mm cú_U hm _wcJmhr _mdi§½`mcm
Amcm hmoVm. Ë`m doir Ë`mcm ImoH$ë`mMm Ìmg hmoV hmoVm. EH$ {Xdg g§{dXmZ§Xm§Zr
Ë`mcm EH$ chmZer hñVrX§Vr COì`m gm|S>Ào `m JUnVrMr _yVu {Xcr Am{U Vr gX¡d
Amnë`mOdi R>do Ê`mg ~OmdyZ gm§{JVco. Ë`mM doir "N>mVrcm Hw$§ nU H$ê$Z Ko' Agohr
JyT> eãX Vo ~mocco. Vr _yVu Ë`m§À`m S>ño H$_Ü`o Iyn df} R>do cocr hmoVr. EH$Xm Vr Eogm Vy gmo{`am &
_moaío da `m Ë`m§À`m YmH$Q>çm _wcmZo _m{JVcr Voìhm,""hr VwÂ`mgmR>r Zmhr, {hMr ì`dñWm
doJir Amho !''Ago Vo åhUmco hmoV.o g§{dXmZ§Xm§Zr g_mYr KoVë`mZ§Va H$mhr {Xdgm§Zr {eñVr~amo~a gmdYnUm hmhr _hmamOm§Mm EH$ Img n¡cy hmoVm. hZw_mZ {Zdmg
Omo-Vmo Amnë`m ZmoH$ar-ì`dgm`mcm {ZKyZ Jocm. na§Vw cú_U `mMm ImoH$cm _mÌ Am{U am_M§Ð {Zdmg `m B_maVr Ooìhm AZwH$« _o n§V g{Md Am{U em{cZrVmB© amUo
{Xdg|{Xdg dmT>VM Jocm Am{U ßë`yagrMo {ZXmZ Pmco. 3-4 df} AerM Jocr. EH$ `m§À`mH$Sy>Z IaoXr Ho$ë`m, Voìhm Ë`m B_maVr^modVr Hw$§ nU ZìhVo. Ë`m XmoZhr B_maVtZm
{Xdg aoëdoZo OmV AgVmZm cú_UZo Odi gX¡d R>do cocr Vr _yVu R>mÊ`mÀ`m ImS>rV Hw$§ nUmÀ`m q^Vr ~m§YÊ`mMo H$m_ Mmcy hmoV.o Ë`mgmR>r IÈ>o Am{U Ma IUcocm hmoVm.
(H$moUË`m AZmH$cZr` D$_u_wio H$moU OmUo) \o$Hy$Z {Xcr. Ë`mZ§Va 3-4 _{hÝ`mVM amÌr H$moUr Ë`m MamV nSy> Z`o åhUyZ ~mhoaÀ`m ~mOycm Xmoar ~m§YÊ`mV Amcr hmoVr. IwQ§ >
Ë`mMo {ZYZ Pmco. Ë`mZo _yVu \o$H$cr ho H$moUmcmM KamV _mhrV ZìhVo Am{U Ë`m_wio C^o H$ê$Z Ë`mcm H§$Xrc cmdyZ Ë`mda cmc H$mJX cmdcocm hmoVm Am{U H§$Xrc Mmoarcm
Ë`mÀ`m AH$mcr {ZYZm_mJMm H$m`©H$maU^md H$moUmÀ`m Ü`mZr Amcm ZìhVm. _mÌ OmD$ Z`oV åhUyZ Ë`m§Zm gmIù`m Am{U Hw$cwno cmdcocr hmoVr. MamV H$moUr nS>cm Va
lr_hmamOm§Zr ho A§Vkm©ZmZo OmUco hmoV.o EH$Xm _moaío da `m§À`mer ~mocVmZm Vo åhUmco emgH$s` `§ÌUoMo ewŠcH$mð> _mJo cmJy Z`o åhUyZ hr gmar I~aXmarMr Cnm``moOZm
""XmXm§Zr, (g§{dXmZ§Xm§Zr) cú_UÀ`m ajUmMr gmo` H$ê$Z R>do cr hmoVr. VodT>çmgmR>rM hmoVr. añË`mMo 1-2 dmQ>gê$ åhUmco XoIrc H$s, ho cmoH$ \$maM hþema AmhoV. H§$Xrc
Vmo JUnVr Ë`m§Zr Vwåhmcm Z XoVm cú_Ucm {Xcm hmoVm. nU Xod XoVmo Am{U H$_© ZoV.o Mmoarcm OmD$ Z`oV åhUyZhr H$miOr KoVcr Amho. am_Xmgm§À`m EH$m ícmoH$mV Ë`m§Zr
Ë`mZo Vmo JUnVr \o$Hy$Z {Xcm Am{U ñdV:Mm àmU J_mdcm.'' ""{Vgao Vo gmdYnU & gd© {df`r &&'' Ago åhUyZ h[aH$Wm {Zê$nU Am{U amOH$maUmZ§Va
gmdYnUmcmhr ñWmZ {Xcoco Amho. Ë`mVrc ""gd© {df`r'' hm eãX _hmamOm§Zr IamoIaM
*** A§_cmV AmUcm hmoVm. "Vy{§ M ~mn, YZr' `m _hmamOm§À`m M[aÌ J«W§ mVrc _hmamOm§Mm
nÌì`dhma, Ë`m§À`m "gd© {df`r' gmdYnUmda Mm§JcmM àH$me Q>mH$Umam Amho.
^moa `oWrc amOJwê$ ZmdmMo EH$ J¥hñW _¥XJ§w CÎm_ dmOdrV. _§{XamVrc CËgdmV
hmoUmè`m ^OZmV Vo AJXr Xoh^mZ {dgê$Z _¥XJ§w dmOdm`Mo. _hmamOm§Zm Ë`m§Mr _¥XJ§w mMr
Z H${aVm§ gX²Jé w ^ŠVr &
gmW A{Ve` AmdS>m`Mr Am{U amOJwê$§ Mr _hmamOm§da Anma lÕm hmoVr.
H$Xm Zìho na_mW©àmßVr &
`mbmJt gX²Jé w ^ŠVr & H$YrVar 1985-86 À`m Xaå`mZo EH$Xm `m amOJwê$§ Mr nËZr Amnë`m XmoÝhr _wcm§gh
~mo{bbr J«W§ t {eî`{hVmW© && _hmamOm§H$So> gmH$So> Kmcm`cm Amcr. {eê$aOdi H$moR>oVar _§{XamV H$sV©Zmcm gmW
_ g§V EH$ZmW H$aVmZm amOJwê$§ Zm öX`{dH$mamMm PQ>H$m Amcm hmoVm. Ë`m§Zm nwÊ`mVM S>m.° OmoímtÀ`m
é½Umc`mV XmIc Ho$coc§ hmoV.§ _hmamOm§Zr {VM§ gma§ ~mocU§ em§VnUo EoH$y Z KoVc§. _J
åhUmco H$s `m§Zm AmYr {MdS>m cmSy> Im`cm Úm. Ë`mà_mUo Ë`m ~mBªZm Am{U _wcm§Zm

Z H$i| Z H$i| Zo{V Zo{V & 187 188 && gX²Jwé-gmo{`am &&
ImU§, MhmnmUr dJ¡ao XoD$Z Pmë`mda _hmamO _cm åhUmco, ""AemoH$, `m§Zm IMm©gmR>r AgV§. hr J§Jm Amho Ag§ _hmamO A{^_mZmZ§ åhUm`Mo. nwÊ`mV nmUr nwadR>m H$aUma§
500 é. Xo.'' IS>H$dmgcm YaU dmhÿZ OmB©c, Voìhm Vwåhr `mM nmÊ`mda CnOr{dH$m H$amc Ago Vo
_hmamOm§À`m Amkoà_mUo _r Ë`m§Zm 500 é. AmUyZ {Xco. na§Vw _ZmVyZ _cm Vo åhUm`Mo. hr {dhra _hmamOm§À`m XyaXeunUmMr Am{U gmdYnUmMrM gmjr Amho.
H$moR>oVar IQ>H$c§ hmoV.§ Ë`m ~mBªMo nVr AmO nwÊ`mV ImOJr é½Umc`mV CnMma KoV _hmamOm§Zm nydunmgyZM eoVrMr AË`§V AmdS> hmoVr. _hmamO nmo_S| >rcm AgVmZm
AmhoV åhUOo Ë`m§Zm n¡em§Mr JaO AgUmaM. {edm` amOJwê$ ho _hmamOm§À`m Img eoVmda OmV AgV. nS>di, XmoS>H$s, ^oS§ >r, XwYr ^monim Aem ^mÁ`m Vo Kar {nH$drV
_OuVco. _hmamO H$YrM H$moUmcm hmV AmISy>Z _XV XoV ZmhrV. _J AmOM _hmamOm§Zr AgV. eoVrÀ`m Zm§Jamcm 32 dñVy cmJVmV, Ë`m gd© Ë`m§À`m Vm|S>nmR> AgV. H$moR>o
`m§Mr Ho$di 500 é. XoD$Z ~moidU H$m§ Ho$cr ? XmV¥ËdmMm Pam AmOM H$m§ AmQ>cm ? H$moUVr dñVy cmdm`Mr ho Ë`m§Zm nyU© _mhrV hmoV.o {H$Vrhr _mOcocm, ZmR>mi, _ñVdmc
na§Vw `m ~m~VrV _r Var {dMma H$aÊ`mncrH$So> H$m` H$aUma ? ~¡c Agcm Var Ë`mcm Zm§Jamcm Own§ Zy Vo Ë`mÀ`mH$Sy>Z Zm§JaUr H$ê$Z KoV. S>ao dUÀ`m
Ë`m ~mB© Joë`mda _hmamO åhUmco H$s Vwcm dmQ>c§ Agoc H$s _r Ë`m§Mr 500 é. eoVmV H$mhr doim Vo ñdV: Zm§Ja YarV AgV. S>ao dUcm _moR>r Jmoemim, {YßnmS> ~¡c
da ~moidU Ho$cr. na§Vw amOJwê$§ M§ {ZYZ Pmcoc§ Amho. Ë`m hm°pñnQ>ccm OmVrc Voìhm Ë`m§Zr gm§^mico hmoV.o lr~m~m§À`m _§{XamV JmB©Mo XyY {_imdo, Jmo_`, Jmo_Ìy {_imdo
Ë`m§Zm Vo ^oQ>Uma ZmhrV Am{U åhUyZM _r Ë`m§Zm ImD${nD$ KmcyZ nmR>dc§`. AmO åhUyZ Ë`m§Zr nwÊ`mOdi 50-60 EH$a eoVO_rZ {dH$V KoÊ`mgmR>r à`ËZ Ho$co hmoV.o
A{YH$ H$mhr H$aÊ`mgmaI§ Zmhr. Ë`mgmR>r nm¡S> añVm, IoS> {edmnya, VmWdS>o `m ^mJmV O{_Zr nmhÊ`mgmR>r Amåhr Jocmo
Ë`m ~mB© Joë`mda H$mhr doimZo IamoIaM Omoímr hm°pñnQ>c_YyZ amOJwê$ Joë`mMr hmoVmo. lr. gXm{edamd eoiHo$ Am{U IoS>-{edmnyaMo A§OramMo ì`mnmar lr. nmQ>rc
~mV_r gm§JUmam \$moZ Amcm. nwT>o XmoZ _{hÝ`m§Zr _hmamOm§Zr ~§Se y >Qo > OmYd `m§Zm _w~§ B©hZÿ `m§Zr Amåhmcm H$mhr O{_Zr XmI{dë`m hmoË`m. na§Vw Ë`m gd© O{_Zr nr{S>V hmoË`m.
~mocmdyZ KoVc§. Ë`m§À`mOdi Xhm hOma én`m§Mr aŠH$_ {Xcr Am{U Vr amOJwê$§ À`m EH$ 100 EH$am§Mr OmJm {_iV hmoVr. na§Vw Vr gmar d¡amU hmoVr. Ë`m O{_Zrda IwaQ>o
nËZrg ZoD$Z XoÊ`mg gm§{JVcr. Ë`mhr doir _r VoWo hmoVmoM. _hmamO Voìhm åhUmco H$s JdVgwÕm ZìhVo. _hmamO åhUmco, ""`oWo ~«÷{nemM Amho. Aer O_rZ H$m`
Oa amOJwê§$À`m _¥Ë`yÀ`m doirM ho n¡go {Xco AgVo Va Ë`m§Mm `mo½` Vmo {d{Z`moJ H$m_mMr ?'' nwT>o _hmamOm§Zr Xoh gmoS>m`Mo R>adë`mda Vmo {df` VoWM o g§ncm.
H$aÊ`mEdT>r amOJwê§$À`m nËZrMr _ZpñWVr ZgUma. {edm` ZmVodmBH$m§Zr Ë`mVrc So>adUÀ`m JmoemioVrc EH$m JmB©cm Pmcocm nmS>m (Jmoèhm) nwT>o _moR>m Pmë`mda
_moR>m ^mJ {H«$`mH$_m©daM H$Xm{MV g§ndcm AgVm. AmVm XmoZ _{hZo PmcoV. Ë`m Ë`mcm Zm§Jamcm Own§ Ê`mgmR>r JS>r ímoVmV KoD$Z Joc.o na§Vw Oy _mZoda Ro>dë`mda Vmo H$mhr
AmVm _ZmZo WmoS>çm gmdaë`m AgVrc åhUyZ AmVm _r ho n¡go Ë`m§À`mH$So> nmR>drV nmD$c nwT>o Q>mH$sZm. gmaIm eoVmV ~gH$U _mam`Mm. gd© Cnm` H$ê$Z Pmco nU Vmo
Amho. H$mhr Zm§Ja AmoT>rZm. AIoarg hr JmoîQ> JS>çm§Zr _hmamOm§À`m H$mZr KmVcr. _hmamO
Ë`mZ§Va _hmamOm§Zr Ë`m§Mo EH$ ñZoho r _hmeãXo `m§À`m_m\©$V IQ>nQ> H$ê$Z amOJwê$§ À`m åhUmco, ""Mcm, _r `oVmo !'' Am{U YmoVa Amdê$Z KoD$Z Vo Zm§Jamnmímr Amco. _hmamOm§Zr
_moR>çm _wcmcm nwUo _hmZJanm{bHo$À`m ~g godVo ZmoH$ar {_idyZ {Xcr. Ë`mcm _maco dJ¡ao Zmhr. \$ŠV Vo EImÚm _mUgmer ~mocmdo Vgo Ë`mcm åhUmco, ""Aao,
_hmamOm§Zr _§{XamÀ`m AmdmamV {dhra ImoXm`Mo R>adco Voìhm AZoH$m§Zm Vo doS>no UmMo, VwPm OÝ_ Oa Zm§Ja AmoT>Ê`mgmR>rM Pmcm Amho Va Agm ASo>cVQ²>Q>ynUm H$ê$Z H$g§
{ZXmZ AZmdí`H$ H¥$Ë` dmQ>co. H$m°nm}aoeZÀ`m Zimcm EdT>o ^anya nmUr AgVmZm Mmcoc ? Mc, CR>. Amig gmoS>yZ Xo Am{U H$m_mcm cmJ !''
{dhra nmS>m`Mm hm CnX²ì`mn H$emcm Ago cmoH$ åhUm`Mo. Ë`mVM {d{harÀ`m ImoXmB©cm Amü`© åhUOo Vmo ~¡c Vm~S>Vmo~ CR>cm Am{U Mmcy cmJcm. Ë`mZo nwT>o _aon`ªV
gwédmV Ho$ë`mda g§nU y © H$mim XJS> cmJcm. ^a dñVrV {dhra Agë`m_wio ñ\$moQ>H$m§Mm OdiOdi drg df} Amnco H$m_ B_mZo BV~mao Ho$co. _wŠ`m àmÊ`m§Zmhr _hmamOm§Zr
dmna H$ê$Z, gwéJ§ cmdyZ ImoXmB© H$aUo eŠ`M ZìhVo. Ë`m_wio H$m°åàogaMm dmna H$ê$Z Amnë`m à^mdmZo H$m`©àd¥Îm Ho$ë`mMo ho CXmhaU So>adUMo g_¥Õ JmB©Jaw m§Mo {Iëcma
hmVmZoM Vmo XJS> \$moS>yZ H$mT>mdm cmJcm. {d{harV 15-20 \y$Q> {Z_©i nmUr Zoh_rM nmhVmZm gX¡d AmR>dVo. d¥Õ, {ZH$m_r Pmcocr JwaogwÕm _hmamOm§Zr H$Yr dmè`mda
Eogm Vy gmo{`am & 189 190 && gX²Jwé-gmo{`am &&
gmoS>cr ZìhVr hohr Ë`mM doir AmR>dVo Am{U Ë`m_mJMm Ë`m§Mm ì`mnH$ {dMmahr Ym{_©H$ H$_m©{df`r AZmñWm {Z_m©U Pmcr hmoVr.
cjmV `oVmo. Aem doir _hmamOm§Zr ho dmVmdaU ~Xcmdo åhUyZ Ym{_©H$ H$m`©H$« _m§Mm YS>mH$mM
1978 gmcr _hmamOm§Zr Z§Xrgh EH$ e§H$amMr qnS>r AmUcr hmoVr. Ë`m doir gwê$ Ho$cm. nd_mZ, gm¡agyº$, lrgyº$, gáeVr AmXtMo nmR>, lr_V² ^mJdV nmam`U,
åhUmco, ""nwT>o `mo½` doir {hMr ñWmnZm H$ê$.'' Vr qnS>r Am{U Z§Xr, EH$ gmJdmZr lrJwécrcm_¥V nmam`U, lrZdZmW nmam`U, lrJwéM[aÌ nmam`U AmXr H$m`©H«$_m§Mo
noQ>r V`ma H$ê$Z Ë`mV R>do cocm hmoVm. Ë`mMr {H$„r gàoJéw OtH$S>o hmoVr. nwT>o Vmo {df` doJdoJù`m {Z{_ÎmmZo _moR>çm à_mUmV Am`moOZ H$ê$Z Ë`m§Zr ~«÷d¥X§ mcm H$m`©_¾ R>do co.
{ZKmcm ZìhVm. lr~m~mÀ`m O`§VrÀ`m {Z{_ÎmmZo 2003 gmcr _mÂ`m _ZmV Amco H$s KZnmR>r {dÛmZ ~«m÷Um§Zm XeJ«Wm§Mr nmam`Uo H$am`cm CÚwº$ H$ê$Z, Ë`m§Mo kmZg§{MV
AmnU e§H$amMr ñWmnZm H$amdr. gm`§H$mir ~mhoa {\$aV AgVmZm AMmZH$ _hmamOm§Zr {dñ_¥V nmdUma Zmhr Ago Ho$co. doX nmR>emim§Zm MmcZm XoD$Z, _XV H$ê$Z, A{YH$m{YH$
AmUcoë`m qnS>rMr AmR>dU Pmcr. _r _§Xma \$S>H$o JwéOtZm åhQ>c§ H$s, gàoJéw OtZr Vr VéU doX{dÚoMo AÜ``Z H$aVrc Am{U Amncr na§nam AI§{S>V R>do Vrc Ago nm{hco.
{H$„r H$moUmH$S>o R>odcr Amho Vo ~Km. Vr {H$„r {_imcr. qnS>rhr {_imcr. _J Ia§ Va hr O~m~Xmar gd© qhXy g_mOmMr Amho; H$moÊ`m EH$m ì`º$sMr Zìho. na§Vw g_mO
~mimgmho~ H$mOaoH$a `m§Zm gm§JZy qnS>r Am{U Z§Xr `m§Mgo mR>r Mm§XrM§ AmgZ H$ê$Z H$m` H$aUma Amho `m{df`r Ic H$arV Z ~gVm, qH$dm H$m` ~amo~a, H$m` MyH$ `mMr
KoVc§ Am{U {n§S>rMr 4 d 5 {S>g~| a 2003 amoOr ñWmnZm Ho$cr. Ë`m doir cKwéÐ dm`\$i MMm© Z H$aVm, _hmamOm§Zr àË`j H¥$Vr gwê$ Ho$cr. AmO n§Mdrg dfm©ZV§ aMo
H$aÊ`mV Amcm Am{U Z§Va n§Mm`VZ `mJmMo doir A{VéÐ H$aÊ`mV Amcm. _hmamOm§Zr {MÌ ho nydunojm A{YH$ AmëhmXXm`H$ Amho `mMo lo` {Z:g§e`nUo _hmamOm§Zm OmVo.
Amnë`m BÀN>Zo M o ho KS>dZy AmUco. Amnë`m g§ñWoÀ`m ^{dî`H$mcrZ dmQ>MmcrMm doY KoD$Z _hmamOm§Zr dma§dma
"XyaÑï>r' hm eãX AmnU AZoH$ doim AJXr ghOnUo dmnaVmo. na§Vw "XyaÑï>r' `m gyÌê$nmZo doJdoJio {dMma ì`º$ Ho$co AmhoV. dada {dMma Ho$cm Va Ë`m gyÌm§Mo `Wm`mo½`
eãXmMr ì`már Oa Iè`m AWm©Zo g_OyZ ¿`m`Mr Agoc Va _hmamOm§Zr doimodi o r hmVr AmH$cZ hmoUma Zmhr. Ë`mgmR>r _hmamOm§Mm Ñ{ï>H$moZM g_OmdyZ ¿`m`cm hdm.
KoVcoco {d{dY CnH«$_, g§ñWoMm H$ma^ma Mmc{dVmZm Adc§~cocr H$m`©nÕVr, _hmamO Zoh_r R>m_nUo åhUm`Mo H$s g§ñWoMm {ZYr \$ma _moR>m Agy Z`o. H$amoS>mo
{Za{Zamù`m àg§Jr AJa noMàg§JmÀ`m doir Ho$coco {ZU©` nm{hco, Ë`m Ë`m Jmoï>rMo én`m§Mr g§nÎmr {Z{Yê$no O_cr H$s g§ñWoMo g§ñWmZ hmoVo Am{U Ë`m g§nÎmrÀ`m cmo^mZo
{dMmanyd©H$ _ZZ Ho$co. åhUOo Iè`m AWm©Zo "XyaÑï>r' H$emcm åhUmdo ho H$iVo. _w½§ `m `mì`mV Ë`mà_mUo ñdmWu _mUgo AmH¥$ï> hmoVmV. g§ñWoÀ`m Ü`o`YmoaUm ì`{V[aº$
^{dî`H$mcmMm doY KoUmar Ñï>r åhUOo XyaÑï>r Aer ì`m»`m Oa Ho$cr, Va ^{dî`H$mc H$maUm§Zr Oa H$moUr g§ñWoV `oBc © Va Vmo g§ñWoÀ`m H$m`m©Mm Zme H$aUma ho R>acoc.o
åhUOo nwT>rc {H$Vr df} hm àíZ `oVmo. _hmamOm§Zm Ë`m§Mo gX²Jêw $ lr~m~m _hmamOm§Zr _r Ë`m_wio _hmamO Zoh_r åhUm`Mo H$s `oVm CËgd H$moUVm Amho, Ë`mMrM \$º$
`oWo hOma df} amhUma Amho Ago gm§{JVco Am{U _hmamOm§Zr Aem àXrK© H$mimcm VOdrO H$am. df©^amVrc CËgdm§Mm qH$dm nwT>À`m 10 dfm©Vrc g§ñWoÀ`m IMm©Mr
AZwê$n AerM Ñï>r ~miJcr Am{U Amnco H$m`© Ë`m ÑpîQ>>H$moZmVyZM Mmc{dco. Ë`m§Mr H$miOr H$ê$ ZH$m. Vr H$miOr KoUmao gX²Jêw $ AmhoV.
hr XyaÑï>r Am{U Ë`§mMo H$m`© `mVrc AÝ`moÝ` g§~K§ Á`mcm g_Ooc Ho$di Ë`mcmM Ago dada nañna{damoYr dmQ>Umao na§Vw XyaÑï>rZo nmhVm gwgJ§ V Ago gyÌ~Õ {dMma
_hmamOm§À`m `m _hmZ H$m`m©Vrc __© g_Ooc. _hmamOm§Zr _m§S>cc o o AmhoV.
1980 À`m XeH$mV g_mOm_Ü`o Y_©H$m`m©~Ôc Am¡Xm{gÝ` Amco hmoVo. Ë`mMm g§ñWoMo gd© {ZU©` _hmamO EH$Q>çmZo, H$moUmÀ`mhr gëë`m{edm` KoV AgV.
àË`j Am{U AàË`j n[aUm_ {d{dY Ym{_©H$ H¥$Ë`o H$aUmè`m ~«÷d¥X§ mda Pmcm hmoVm. gmdYnUmgmR>r qMVZ Am{U {Z`moOZ `m XmoÝhr Jmoï>r Amdí`H$ AmhoV. H$amd`mÀ`m
doXm§Mo AÜ``Z hmoÊ`mgmR>r AZwH$y c dmVmdaU ZìhVo. ~«m÷Um§_Ü`o nm¡amo{hË`mì`{V[aº$ Jmoï>r{df`r AmYr gm§Jmonm§J {dMma H$ê$Z _hmamO {Z`moOZnydH© $ Ë`m§Mr V`mar H$ê$Z
AÝ` ì`dgm`mV àdoe H$ê$Z CnOr{dH$m H$amdr Agm {dMma ~imdy cmJcm hmoVm. KoV. H$moUVrhr Jmoï> {VMo nyU© {Z`moOZ Ho$ë`m{edm` _hmamO H$arV ZgV. Ë`m_wio
nm¡amo{hË`mda CXa{Zdm©h H$aUo H$R>rU ~Zco hmoV,o H$maU EH§$XarVM g_mOmV {d{dY _moR>_moR>çm AZwð>mZm§gmaIo àg§J AgmoV, {ZË`mMo dm{f©H$ CËgd, _moR>r ~m§YH$m_o AgmoV,
Eogm Vy gmo{`am & 191 192 && gX²Jwé-gmo{`am &&
qH$dm VmËnwaË`m _§S>nmMr C^maUr Agmo, Ë`m-Ë`m àg§Jr cmJUmè`m Amdí`H$ Ë`m gd© OodUmV ^|S>r, nS>di, XmoS>H$s, Jdma, XwYr, dm§Jr Aem ^mÁ`m AgV. nS>di,
Jmoï>tMr, H$amd`mÀ`m H$m_mMr ZrQ> AmIUr Ho$cocr Ago. Ë`m_wio H$moR>o JS>~S> JmoY§ i Vm|S>ë`mÀ`m ^mOrV dmcmMr S>mi KmVcocr Ë`m§Zm AmdS>o. dmcmMr Cgi, _yJ,
Zgo. gd© g§^mì` AS>MUtMm gyú_ {dMma _hmamOm§Zr Ho$cocm Ago. n`m©`r ì`dñWm MdirMr Cgi, h§Jm_mV Amoë`m dmQ>mÊ`mMr qH$dm nmdQ>çmMr Cgi OodUmV Ago.
V`ma Ago. gmY§ {Xdm~ÎmrM§ CXmhaU nmhm. AmVm cmB©Q> Joco Va jU^amV OZaoQ>a àË`oH$ nXmW© Vo CMcyZ ImV. MQ>Ur, H$moqe~ra ^arV OodT>o dmT>coco Agoc
Mmcy hmoVmo. nydu OZaoQ>a ZìhVo. åhUyZ nydu nmcIr àX{jUoÀ`m doir, nm` YwÊ`mÀ`m VodT>rM OmJm ì`mncocr Ago. ~mH$s VmQ> ñdÀN> H$moaS>o Ago. Ë`m§Mo {Zå_o VmQ> OgoÀ`m
hm¡Xmda EH$ ~Îmr, _§{XamV EH$ ~Îmr, àX{jUm _mJm©da Mma H$monè`mV Mma, Aem Vgo H$moaS>o MH$MH$sV Ago. Vo Oodë`mda VmQ> EdT>o ñdÀN> Ago H$s `mV H$moUr OodZy
{H$_mZ ghm ~Î`m gX¡d noQ>Ë`m R>do coë`m Agm`À`m. àX{jUocm _{hcm dJ© CnpñWV Jocm` Ago dmQ>Uma Zmhr. EH$Xm _hmamO Am{U Amåhr dmñVyÀ`m ImocrV OodV hmoVmo.
AgVmo. `XmH$Xm{MV cmB©Q> Joco Va H$mhr J¡aàH$ma KSy> Z`o åhUyZ hr I~aXmar. `m Ë`m doir _hmamO \$maM WH$coco hmoV.o Vo H$m°Q>da ~gyZ g_moa ñQw>cmda VmQ> KoD$Z
J°g~Î`m§Mr ì`dpñWV XoI^mc XwéñVr Ho$cr Om`Mr. VmË`m {^S>o aËZm{JarhÿZ Amco OodV. Ë`m {Xder ^|S>rMr ^mOr hmoVr (Am{U {Vcm Zoh_rà_mUoM Vma Amcocr hmoVr).
H$s Vo ho gd© nmhV. ~Î`m§Mo gwQ>o ^mJ, _oÝQ>ëg, nmZo, dJ¡ao gd© doiÀ`m doir AmUyZ ^mOr Z AmdS>ë`m_wio _mÂ`meoOmar ~gcoë`m J¥hñWm§Zr H$mH$S>rMr H$moqe~ra OmñV
{dd{jV {R>H$mUr R>do coco Agm`Mo. H§$Xrchr 4-5 _{hÝ`mVyZ EH$Xm YwD$Z, CcQ>o _mJyZ KoVcr. Voìhm _hmamO åhUmco, ""Vwåhr h„r ^mOr S>mdrH$S>o dmT>Vm H$r H$m` ?''
H$ê$Z dmidyZ, _J am°H$o c ^ê$Z R>do coco AgV. _§{XamV, _hmamOm§À`m PmonÊ`mÀ`m Ë`m J¥hñWm§Zm VodT>m Bemam nwago m R>acm.
ImocrV Am{U _mS>rdaVr H§$Xrc cmdcoco AgV. {edm` OmJmoOmJr _oU~Î`m H$mS>no Qo >çm hm ZrQ>ZQo >H$o nUm Ë`m§À`m gm¡X§ `©Ñï>rMm ^mJ hmoVm. Ë`m§Zm gmao gwX§ a, ñdÀN> R>do Ê`mMr
AgVM. _hmamO ~gV VoWo _mJÀ`m ~mOycm _oU~Îmr, H$mS>no Qo >r, ~°Q>ar Ago. ho EH$ {dcjU AmdS> hmoVr. cmH$S>r Xoìhmè`mcm Xa dfu nm°{ce Ho$co Om`Mo. Xoìhmè`mImcr
{Xdm~ÎmrÀ`m g§X^m©Vrc {Z`moOZ Pmco. nU {Z`moOZ àË`oH$ joÌmVM Ago. gd© Or cmoIS§ >r nÍ`mMr ~¡R>H$ hmoVr {Vcm Zoh_r Am°Bc © n|Q>Mm hmV XoD$Z Vrhr MH$MH$sV
H$m`©H$« _m§Mo Vnercdma {Z`moOZ coIr ñdê$nmV H$ê$Z R>do Ê`mMr _hmamOm§Mr nÕV R>do cr Om`Mr. nmÊ`mÀ`m g§nH$m©Zo Vr J§Oy Z`o åhUyZ hr I~aXmar KoVcr Om`Mr.
hmoVr. Ë`m_wio _mJrc {cImUmdê$Z nwT>rc doir A{YH$ Mm§Jco, Vnercdma {Z`moOZ a§Jdë`mZ§Va cJoM Am°Bc © n|Q> H$mhr IS>IS>rV H$moaS>m hmoV Zmhr. åhUyZ da ~amo~a
hmoV Ago. Ë`mM AmH$mamMm ~«mD$Z nonaMm VwH$S>m Kmcmdm cmJo. K§Q>m, nmXwH$m§À`m Mm¡aJ§ mdarc
`m {Z`moOZm_mJo JS>~S>, Jm|Yi Q>miÊ`m~amo~aM Amnco H$m_ ZrQ>ZQo >H$o Am{U {nVir nÌo dJ¡ao Zoh_r KmgyZ, nm°{ce H$ê$Z AJXr MH$MH$sV R>odmdo cmJm`Mo.
gm¡X§ `©nU
y © ìhmdo hm AmJ«h Ago. _hmamOm§Mo gmaoM H$m_ AJXr Q>mnQr>nrMo Ago. AJXr _§{XamVrc cmXr àW_ nmÊ`mZo YwVcr Om`Mr, _J nwÝhm Amoë`m \$S>Š`mZo nwgZy ¿`m`Mr.
_hmamOm§Mo OodUhr nmhÊ`mgmaIo Ago. _hmamOm§Mm Amhma \$maM gr{_V hmoVm. lr~m~m Z§Va nwÝhm EH$Xm H$moaS>çm \$S>Š`mZo nwgZy ¿`m`Mr. Varhr _hmamO, ""nm`mcm Yyi
_hmamOm§À`m _hm{Zdm©UmZ§Va Ë`m§Mm AmdS>Vm Mhm {nUo _hmamOm§Zr gmoS>yZ {Xco hmoV.o cmJVo, ZrQ> nwgcr ZmhrV'' Ag§ åhUm`Mo. AmnU nmhmd§ Va _hmamOm§À`m nmdcm§Zm
_mÌ nwT>o _cmdamoYmMm Ìmg gwê$ Pmcm åhUyZ H$m°\$s dÁ`© Pmcr, åhUyZ Vo Mhm {nD$ Ia§M Yyi cmJcocr {Xgm`Mr. H¥$îUmÀ`m nmdcm§M dU©Z ""MaU H$_c Á`mMo A{V
cmJco. H$mhr doic o m Vmgmcm 10-12 H$n Mhm hmoB.© VodT>çm doir _cmhr ß`mdm gwHw$_ma'' Ag§ Ho$coc§ Amho. Ë`m H¥$îUmÀ`m nmdcm§à_mUo _hmamOm§Mr nmdc§ A{V
cmJo. H§$Q>miyZ _r ZH$mo åhQ>c§ Va åhUm`Mo, ""_J _rhr KoV Zmhr !'' åhUyZ _cmhr gwH$w _ma hmoVr. Vido AË`§V _¥X,y _wcm`_ Am{U Jwcm~r hmoV.o Amåhr H$miOrnydH© $
Ë`m§À`m~amo~a ¿`mdm cmJo. AIoaÀ`m {XdgmV H$mhr doic o m Vo ^mZmda ZgV. _J YwVcoë`m cmXrdarc Yw{cH$Uhr Ë`m§À`m nmdcm§Zm cmJcoco {XgyZ `m`Mo.
Ë`m§À`m OodUmda cj R>do mdo cmJo. Vo Zoh_r OodT>§ Im`Mo VodT>M§ dmT>md§ cmJo. ^mZmda _hmamO, lrgX²Jêw $ ~m~m _hmamOm§À`m nyOgo mR>rMr \w$co, CnH$aUr, Z¡dÚ o , nyOM o r
Zgco Va VgoM CRy>Z OmV. V`mar `m~m~V A{Ve` MmoIX§ i AgV. \w$c§ AJXr VmOr Q>dQ>drV AgmdrV. Ë`m-
MQ>Ur, MQ>Ur BVH$sM, ^mOr, ^mOrgmaIrM Imdr Agm Ë`m§Mm H Q>mj Ago, Ë`m XodVocm {VMo {à` \y$c CncãY Agmdo. JUnVrcm cmc Omñd§XrMr \w$c§, Xwdm©
Eogm Vy gmo{`am & 193 194 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Agë`mM nm{hOoV. e§H$amgmR>r ~ocmMr Mm§Jcr H$modir {ÌXi nmZ§ hdrV, Vwier g{XÀN>m Ë`m§À`mn`ªV nmohmoMVmV. H$m_ Ho$di H$V©ì`^mdZoZ§ H$ê$ ZH$m Va H$m_mVrc
Mm§Jë`m _§{Oam§g{hV VOocXma Agmì`m. nyOM o r CnH$aUr Vm§ã`m {nVioMr Or AgVrc AmZ§X AZw^dm. Ë`mgmR>r Vw_M§ _Z a{gH$ Agc§ nm{hOo. Ë`m_wio Vw_M§ OrdZ Va
Vr KmgyZ Mm§Jcr cIcIrV Ho$cocr AgmdrV, J§Y ^anya XmQ> Agmdo, AÎma, M§XZ, AmZ§XXm`r hmoBc © M; na§Vw Vw_À`m ghdmgmV `oUmar _mUg§gÕ w m gwImdVrc.''
Yyn, CX~Îmr CÎm_ gwdm{gH$ dmnamdo. {Za§OZmV dmnamd`mMo Vyn CÎm_M Agmdo. _yVuda _hmamOm§Mr gm¢X`©Ñï>r gU g_ma§^ gmOao H$aVmZm A{YH$ R>iH$nUo OmUdm`Mr.
\w$c§ dmhVmZm Ë`m§Mr gw~H$ aMZm H$ê$Z _yVuMo gm¡X§ `© dmT>dmdo. hma KmVë`mda Vo gd© CËgd Am{U gU `Wmgm§J gmOao H$aÊ`mH$S>o _hmamOm§Mm H$Q>mj Ago. {deofV:
ì`dpñWV KmVco AmhoV `mMr ImÌr H$ê$Z ¿`mdr. _yVucm, Vg{~arcm KmVcocm hma, {XdmirÀ`m gUmÀ`m doir _hmamOm§Mm CËgmh AJXr AmogS§ >yZ dmhV Ago. {XdmirMo
XmoÝhr ~mOyZr gmaIm _yVuMm ~amo~a _Ü` gmYyZ Kmcmdm. amoOMr eoO ì`dpñWV Kmcmdr. {Xdg Amco H$s Ë`m§Mr \$ma KmB© Agm`Mr. ~mOmamVyZ gwdm{gH$ VocmÀ`m ~mQ>ë`m,
gwaHw$Ë`m dJ¡ao Agy Z`oV Agm Ë`m§Mm H$Q>mj Ago. ~m~m§Zm amÌm¡ Mm§XrÀ`m ^m§S>çmVyZ AÎmao, CQ>Ur, {dH$V AmUm`Mr. gmS>çm, n°ÊQ>-eQ>,© YmoVaOmoS>çm ñdV: XwH$mZmV OmD$Z
XyY-gmIaoMm Z¡dÚ o XmI{dcm Om`Mm. Ë`m Z¡dÚ o mVrc EH$ KmoQ>^a XyY Am{U EH$ AJXr nmaIyZ {ZdSy>Z AmUm`À`m. \$Q>mHo$ Va 7-8 JmoUr ^ê$Z KoD$Z `m`Mo. `oUmè`m
~Îmmgm PmonVmZm _hmamO J«hU H$arV. ~mH$s Z¡dÚ o Amåhmcm {_iV Ago. _Ü`§Var àË`oH$ Hw$Qw>§~mMr AmR>dU H$mTy>Z KamV {ó`m {H$Vr, nwéf {H$Vr, _wc§ {H$Vr `mMm
VÁk S>mŠ° Q>am§Zr _cm Ago gm§{JVco H$s PmonVmZm qH$MrVer gmIa ImD$Z Pmonmdo. {heo~ H$ê$Z Ë`mà_mUo Ë`m§Zm Úm`À`m H$nS>çm§Mo JÇ>o ~m§Ym`Mo. da Ë`m§Mo Zmd {chm`Mo.
Vã`oV Mm§Jcr amhÊ`mgmR>r hm EH$ CÎm_ Am{U gmYm gmonm Cnm` Amho. Ë`m doir Ë`m JR²>R>çmV EH$ gwdm{gH$ VocmMr ~mQ>cr, CQ>Ê`mMr nwS>r KmVcr Om`Mr. EH$ Mm§Jcm
lr_hmamO {Z`{_VnUo PmonVmZm lr~m~m§Mm XyY-~Îmmem§Mm qH${MVgm àgmX KoV AgV A§Jmcm cmdm`Mm gm~U Kmcm`Mm. emiH$ar _wc§ KamV Agë`mg _J \$Q>mHo$,
ho _cm AmR>dco Am{U {dñ_` dmQ>cm. \w$c~mOo, M§ÐÁ`moVr, ^wBZio `m§Mr EImXr {nedr Ë`m gmo~V Rodm`Mr. _§{XamV amhUmè`m
nwÊ`mÀ`m _§{XamV {d{dY Aem gÎmmdrg XodVm§Zm Z¡dÚ o XmI{dco OmV. amoOÀ`m gJù`m§Zm Zdo H$nS>o {Xdmirnydu Úm`Mo.
amoO `Wmgm§J gÎmmdrg Z¡dÚ o mMr nmZo V`ma H$aUo g§~{§ YV AmMmar, godH$ `m§Zm H$îQ>mMo YZÌ`moXercm _hmamO bú_rnyOZ H$arV. cú_rnyOZmZ§Va VwierOdi ^anya
dmQy> cmJco. Ë`mdê$Z Hw$a~ya, ZmamOr àH$Q> Pmcr Am{U _J hr g§»`m AR>amda Amcr. \$Q>mHo$ CS>dm`Mo. \$Q>mHo$ CS>dZy Pmco H$s _J AmaVr ìhm`Mr. AmaVr Pmcr H$s Amcoë`m
Voìhm _hmamO {dfmXmZo åhUmco, ""`m ~m~m§À`m ñWmZmV nwT>rc EH$ hOma df} gÎmmdrg cmoH$m§Zm YZo, ~Îmmgo, H$m°\$s {Xcr Om`Mr. {XdmirÀ`m gUmcm YZÌ`moXernmgyZ gwédmV
_mUgm§À`m OodUmMr gmo` _r Ho$cr hmoVr. na§Vw godH$m§À`m AmiernUmnwT>o Vr dm`m ìhm`Mr. AmMmè`m§Zm ~mocmdyZ _hmamO gmodù`mV gd© \$amimMo nXmW©, {MdS>m, ~ogZ
Jocr.'' ho ~mocVmZm Ë`m§Mo S>mi
o o Amocmdco hmoVo Am{U H§$R> XmQy>Z Amcm hmoVm. _hmamO cmSy>, aì`mMo cmSy>, MH$cr, H$S>~moir, eod dJ¡ao H$adyZ ¿`m`Mo. YZÌ`moXercm
Ë`m§À`m n[admamÀ`m {H$Vr `moOZoXay nwT>o AmhoV ho _cm Ë`m§À`m Ë`m Amgdm§Zr gm§{JVco. \$amimMm Z¡dÚ o XmIdm`Mm. nUË`m§Mr Amamghr Ë`mM amÌr Ho$cr Om`Mr.
_hmamOm§Mr a{gH$Vm Am{U gm¢X`©ÑîQ>r AJXr gmÜ`mgmÜ`m àg§JmVyZhr {Xgm`Mr. ZaH$ MVwXe © rcm _hmamO ^ë`m nhmQ>o gdmªZm CR>dm`Mo. Vm|S> YwD$Z, Mhm KoD$Z
EH$Xm H$moUrVar Jwcm~mÀ`m \w$cm§Mm EH$ _moR>m JwÀN> _hmamOm§Zm AmUyZ {Xcm hmoVm. Vmo gJirH$S>o nUË`m cmdm`À`m. nmQ> _m§S>yZ am§Jmoir H$mT>m`Mr. _J gJù`m§Zm A§Jmcm
JwÀN> _hmamOm§Zr Amnë`m H$m°Q>Odi H$m¡VwH$mZo Ro>dyZ KoVcm hmoVm. Ë`m {Xder Voc cmdyZ JS>r _X©Z H$am`Mo. Aem doir _hmamO ñdV: gwdm{gH$ VocmMr ~mQ>cr
_hmamOm§À`m Xe©Zmcm _mcwVmB© dmcmdcH$a d Ë`m§À`m gyZ~mB© Amë`m hmoË`m. _hmamOm§Zr àË`oH$mÀ`m S>mŠo `mda [aVr H$am`Mo. AmnU _mÌ A§Jmcm Zm__mÌ W|~^a Voc cmdyZ
_mYdamdm§Zm Ë`mVrc XmoZ \w$co Ë`m XmoKtZm Úm`cm gm§{JVcr. _mYdamdm§Zr Or hmVmcm ¿`m`Mo. ^anya Ja_ nmÊ`mZo gdmªMo ñZmZ Pmco H$s _hmamO àË`oH$mcm AÎmamMm \$m`m
cmJcr Vr XmoZ \w$co JwÀN>mVyZ IoMZy H$mT>cr d AmUyZ {Xcr. Voìhm _hmamO åhUmco, Am{U ImD$gmR>r H$mhr n¡go XoV. Vo åhUV, ""Amnco Ka-Xma gmoS>yZ Vwåhr ~m~m§À`m Kar
""Aao, Ag§ Zmhr H$am`M§. Oam Ë`m JwÀN>mH$So> jU^a ~K. Ë`mVrc H$moUVr \w$c§ amhVm. Vw_À`m Kar ào_mZo Og§ Ho$c§ OmB©c Vg§M _cm `oWo Vw_À`mgmR>r Ho$c§ nm{hOo.''
Mm§Jcr AmhoV `mMm {dMma H$a. Oo Mm§Jc§ Agoc Vo Xwgè`mcm Úmd§. Ë`m_wiM o Amnë`m Ia§ Va _hmamOm§Zr OodT>§ Am_M§ ào_mZo Ho$c§ VodT>§ KargwÕm H$moUr H$aUma Zmhr. 8-8 &&
Eogm Vy gmo{`am & 195 196 && gX²Jwé-gmo{`am &&
dmOVm AmaVr Pmcr H$s ~m~m§Zm \$amimMm Z¡dÚ o XmI{dcm OmB©. _J {XdmirÀ`m gmondcocr Ago. Amåhr gd© OU ^anya InyZ JUnVrMr gwX§ a Amamg H$arV Agy.
{Z{_ÎmmZo Xe©Zmcm Amcoë`m ^º$m§Zm `WoÀN> \$ami {Xcm OmB©. Oo Kar \$ami H$ê$Z `oV JUnVr XrS> {XdgmMm Ago. àmUà{Vð>m, ghòmdV©Z,o ghòXydm© dmhUo ho gmao `m XrS>
Ë`m§Zm \$amimÀ`m nwS>çm XoV AgV. Amåhmcmhr Xhm dmOVm AmJ«h H$ê$Z _hmamO {XdgmV ìhm`Mo. {edm` XmoÝhr doim JUnVrMr AmaVr _§{Xa Xw_Xw_yZ Q>mH$m`Mr.
\$ami dmT>>rV. Xwnmar OodUmV n¹$mÞhr Ago Am{U \$amihr. amÌr {Xì`m§Mr amofUmB© {dgO©ZmÀ`m {Xder CH$S>rÀ`m _moXH$m§Mm Z¡doÚ Agm`Mm. `oUmè`m ^º$_§S>itZm
H$am`Mr. {XdmirÀ`m {Xder Xe©Zmcm `oUmè`m gdmªZm S>mŠo `mcm cmdm`cm M_Mm^a _moXH$m§Mm àgmX {_im`Mm. Xwgw è`m [Xder JUnVr {dgO©Z ! _hmamOm§Zm AmVm JUnVrMo
Voc Am{U AÎmamMm \$m`m _hmamO XoV AgV. {edm` ~mOmamVyZ doJdoJù`m àH$maMr {dgO©Z H$am`Mo `m H$ënZoZo dmB©Q> dmQ>m`Mo. "nwZamJ_Zm`M' åhUVmZm Ë`m§Mm H§$R>
{_R>mB© AmUyZ dmQ>m`Mo. ^mD${~OoÀ`m {Xder {ó`m _hmamO§mZm Amodmim`cm `m`À`m. XmQy>Z `m`Mm. Vo H$YrM {dgO©ZmÀ`m {_adUwH$scm Amco ZmhrV. JUnVr~amo~a ñdV:hr
Ë`m§Zm _hmamO AmodmiUrV n¡g,o gmS>çm Ag§ H$mhr Var Kmcm`Mo. Amåhmcm {XdmirVhr nmÊ`mV Xoh {dgO©Z H$amdo Ago dmQ>Vo Ago Vo åhUV. dPoH$mH$m, à_moX, _r, adr gào
H$nS>o XoV. {XdmirZ§Vahr EH$Xm H$nS>o XoV. EH$ H$mMoMm Mm¡H$moZr H§$Xrc Amho; Vmo dJ¡ao 8-10 OU {dgO©Z H$ê$Z `oV Agy.
H$moOm{Jar nm¡{U©_no mgyZ {Ìnwar nm¡{U©_no `ªV cmdcm Om`Mm. lr~m~m§Mo _§{Xa nydu AJXr gmÜ`m nÍ`mÀ`m eoS>_Ü`o hmoV.o _hmamO ~m~m§Mr nyOm
^mD${~OoÀ`m {Xder ^anya åhUOo AJXr H§$Q>mim `oBn© `ªV Amåhr \$Q>mHo$ dmOdV H$aVmZm AZoH$ doim J{hdê$Z åhUm`Mo, ""_cm {g_§Qo > H$m°ÝH«$sQ>Mo Ka ~m§YZy {XcoV.
Agy. _hmamO _mJo H$m¡VHw $mZo nmhV C^o AgV. H$moUr \$Q>mHo$ dmOdm`cm Km~am`cm AmnU _mÌ nÍ`mÀ`m eoS>_Ü`o amhVm.'' _r ho AZoH$ doim EoH$coco Amho. 1981
cmJcm H$s _hmamO Ë`mcm àmoËgm{hV H$am`Mo, ""Km~ê$ ZH$mo ! hmVmV Yê$Z cmd !'' gmcmn`ªV _§{XamV EH$M n§Im hmoVm. CÝhmù`mÀ`m {XdgmV lr~m~m§Zm CH$Sy> Z`o åhUyZ
dJ¡ao AmoaSy>Z gm§Jm`Mo. ""_mJo _mJo H$gco amhVm ? àË`oH$ Jmoï>rV nwT>mH$ma KoD$Z H$m_ \o$~«dw marnmgyZ OyZ _{hÝ`mn`ªV XaamoO gH$mir 11 Vo 4 Agm n§Im cmdÊ`mMr nÕV
H$am,'' åhUm`Mo. {XdmirMo Vo _§{XamVrc {Xdg KaÀ`m BVHo$M qH$~hwZm A{YH$M hmoVr. _hmamOm§À`m ImocrV EH$ N>mQo >m "adr' Q>~o c \°$Z hmoVm. AÝ`Ì H$moR>o n§Io ~g{dcoco
AmZ§XmV Om`Mo ! ZìhVo. _mÂ`m gVVÀ`m ^wU^wUr_wio _J Ë`m§Zr "JwéH¥$nm' Am{U "dmgwXdo mZ§V gañdVr'
VwierMo c¾ _moR>çm WmQ>mV, EImÚm H$moQ>çYremÀ`m KaMo c¾ ìhmdo, Vgo {ZdmgmV 1982 gmcr n§Io ~g{dÊ`mMm {ZU©` KoVcm, Ë`mM doir ~m~m _hmamOm§gmR>r
cmJm`Mo. {ó`m ZQyZWQy>Z XmJXm{JZo KmcyZ `m`À`m. nwéfm§Zrhr Amnco R>odUrVco EH$ Hy$cahr ~g{dÊ`mV Amcm.
H$nS>o KmVcoco AgV. amYm-H¥$îUm_Ü`o A§VanmQ> Yacm Om`Mm. àË`oH$mcm AÎma lr~m~m§Mo EH$ gwX§ a V¡c{MÌ gmdS>H} $a `m »`mVZm_ {MÌH$mamH$Sy>Z _hmamOm§Zr
Jwcm~nmUr, ~Îmmgm {Xcm Om`Mm. {ó`m§Zm hiXrHww§$Hy$, JOam {Xcm Om`Mm. `m H$adyZ KoVco. {MÌ V`ma hmoVmZm, gmdS>H} $a `m§Zm lr~m~m§Zr àË`j Xe©Z {Xco hmoV.o
CXmhaUmXmIc gm§{JVcoë`m Jmoï>r. df©^amVrc gd© H$m`©H«$_ Ago `Wmgm§J Am{U Ë`m_wiM o Vo {MÌ AJXr `Wm`mo½` ñdê$nmV gmH$ma Pmco. lr~m~m§À`m _§{XamV _hmamOm§Zr
{eñV~Õ nÕVrZo ìhm`Mo. _hmamOm§Mo CËH¥$ï> {Z`moOZ Ë`m _mJo hmoVo. Ë`mM~amo~a Vo Aà{V_ {MÌ _moR>çm ^{º$^mdmZo ñWmnZ Ho$co hmoV.o lr~m~m§Mr ^ì` _yVr© Á`m doir
AmUIrhr EH$ Jmoï> Ë`m_Ü`o hmoVr. ho gd© ì`mnVmn Oo _hmamO H$arV hmoVo Ë`m_mJo EH$ _§{XamV ñWmnZ H$aÊ`mV Amcr Ë`m doir _yVuÀ`m COì`m ~mOyg Vo {MÌ cmdÊ`mV
Anyd,© Agr_ Jwé^º$s hmoVr. _mÂ`m gX²Jêw $§ Mo ho Ka Amho. _r Ë`m§Mm Z_« godH$ Amho, Amco Amho.
Ë`m§Mm "Xmg {dRy>' Amho, hr Ë`m§Mr ^mdZm gX¡d Ë`m§À`m _ZmV J§O w Z H$arV Ago. `m {MÌmV lr~m~m§Zr Amnco XmoÝhr hmV öX`mOdi Z_ñH$magÑe _wÐVo Yacoco
_§{XamV JUnVr gmohim AË`§V CËgmhmZo gmOam ìhm`Mm. _hmamO JUnVrÀ`m AmhoV Am{U Ë`m XmoÝhr hmVm§Mr ~moQ>o Am{U Vido `m_Ü`o EH$ nmoH$ir (AdH$me)
AmJ_ZmZo AJXr AmZ§XmZo \w$cyZ Om`Mo. JUoe MVwÏmunydu 2-3 {Xdg ~mOmamV OmD$Z Amho. ho {MÌ nmhÿZ Jwê$Xod amZS>o åhUmco hmoV,o ‘‘This hollowness shows that,
JUnVrMr gwX§ a _yVu, h[aVm{cHo$Mr _yVu d gOmdQ>rMo gm_mZ AmUco Om`Mo. Xydm©, ‘He’ is the origin of the Universe.’' (gmè`m {dœmMo _ycñWmZ åhUOoM "Vo'
\w$c§, nÌr ho gma§ Jmoim H$aÊ`mMr O~m~Xmar kmZoída H$mio, ~~Z nmQ>rc `m§À`mda (lr~m~m) AmhoV, hoM Ë`m nmoH$irdê$Z {XgVo.) hr AmR>dU lr{XJ§~aXmg _hmamO
Eogm Vy gmo{`am & 197 198 && gX²Jwé-gmo{`am &&
dma§dma gm§JV AgV. AÞ J«hU H$am`Mo. _J `m§Mm g§dmX gwê$ ìhm`Mm, ""ñdm_r ZwgVm ^mV H$m` ImVm` ?
{Z`moOZmgmR>r àmJ{VH$ Ñ{ï>H$moZ cmJVmo. gwYmaUm§H$S>o CKS>çm S>mù o `m§Zr nmhÿZ VmH$ Kmcm ZwgVm gwH$m ^mV ImD$ ZH$m.'' Amåhmcm Ë`m§Mo ñdJVgÑe ~mocUo EoH$y
Ë`m AmË_gmV H$aÊ`mgmR>r Iwco _Z cmJVo. _hmamOm§Zm AmYw{ZH$ gmoB© gw{dYm§Mo dmdS>o `m`Mo H$maU Amåhr Ë`m§À`m eoOmar ~gyZM Oodm`Mmo. H$Yr Amåhmcm gm§Jm`Mo, ""ñdm_r
ZìhVo. Ë`m§Mm Cn`moJ _§{XamV H$am`cm Ë`m§Mr haH$V ZìhVr. OgOgm _§{XamVrc åhUVmV, Md-T>d H$mhr Zmhr, AgoM Oodm`Mo !''
H$m`©H«$_m§Mm AmdmH$m dmT>V Jocm, VgVem gwYmaUm _hmamO A§JrH$maV Joco. nydu AmfmT>r, H$m{V©H$s EH$mXercm Ë`m§Zm ñdßZmV nm§Sw>a§J Xe©Z Úm`Mm. _hmamO
H$moiemÀ`m eoJS>çm noQ>dyZ ñd`§nmH$ ìhm`Mm. H$mcm§VamZo Ë`mMr OmJm ^wemÀ`m Zoh_r gm§Jm`Mo H$s Zddm ~m¡Õ AdVma åhUOo nm§S>waJ§ . EH$ZmW _hmamOm§ZrgwÕm AgoM
eoJS>çm§Zr KoVcr. _J nwT>o ñQ>mìo h Amco. ñQ>mìo hMm H$mH$S>m noQ>dÊ`mgmR>r pñn[aQ> cmJo. åhQ>co Amho. ~wÕ åhUOo ñVãY. Jm¡V_ ~wÕm§er `mMm H$mhr g§~Y§ Zmhr. Ûmnma `wJmV
pñn[aQ>gmR>r Xadfu nadmZm H$mT>mdm cmJo. {XdgmVyZ 30-40 doim ñQ>mìo h noQ>dmdm H¥$îUm§Zr Iyn H$m_o Ho$cr. gdmªer _wº$ g§dmXhr Ho$cm. ^JdX²JrVm gm§{JVcr. `m
cmJo. ~mimgmho~ H$mOaoH$am§Zr _hmamOm§Mr nadmZJr {_idyZ ñd`§nmH$KamV J°gMm AdVmamV _mÌ nm§Sw>a§J Admja ~moccoco ZmhrV. Vo \$º$ ^º$m§erM ~mocVmV Ago
dmna gwê$ Ho$cm. Z§VaMr àJVr åhUOo Hw$H$aMm dmna gwê$ Pmcm. Ë`m_wio doi Am{U {ddaU _hmamO Amnë`m H$sV©ZmV H$arV AgV.
B§YZmMr ~MV hmoD$ cmJcr. OodUmgmR>r {nVioMr ^m§S>r, VmQ§>, dmQ>çm, Vm§~o hmoV.o gX²Jêw $§ à_mUoM _hmamOm§Zr Xoe Am{U Y_m©da ào_ Ho$co, lÕm ~miJcr. VÛVM
_hmamOm§Zm nmÊ`mgmR>r Vm§ã`mMo Vm§ã`m^m§S>o hmoV.o {nVir ^m§S>çm§Zm H$ëhB© H$aÊ`mMr {dÛmZ ~«m÷Um§~Ôc _hmamOm§À`m _ZmV {deof __Ëd hmoV.o _§{XamVrc Ym{_©H$ H$m`©H$« _mV
H$Q>H$Q> hmoVr. daModa H$ëhB© cmdmdr cmJo Am{U Vr {Q>H$Vhr Zgo. Voìhm ~mimgmho~m§Zr nm¡amo{hË`mMr Ywam gm§^miUmè`m gàoJéw Or§da AJXr H$m¡Q>w{§ ~H$ ZmVo Agë`mgmaIo Ë`m§Mo
ñQ>Zo cog ñQ>rcÀ`m ^m§S>çm§Mm àñVmd _m§S>cm Am{U Vmo _hmamOm§Zr _§Oay hr Ho$cm. _J ào_ hmoV.o YZnmR>r qH$OdS>Ho $aemór, ZdmWoJéw Or, dg§Vamd \$S>H$o JwéOr, {XZH$a^Å>
ñQ>rcMr dmQ>çm, ^m§S>r, VmQ>§ dJ¡ao AmUcr. Vr _mocH$aUrH$S>o Kmgm`cm {Xcr Va Mao \$S>H$o , JwigwX§ H$aJwéOr, \$UgiH$aJwéOr, H$merMo S>m°. Xod, AmR>ë`oJéw Or, A{c~mJMo
nS>Vrc. Voìhm Vr H$moU KmgUma Ag àíZ _hmamOm§Zr CnpñWV Ho$cm. MM}AV§ r ^m§S>r ^mVI§S>Jo éw Or `m gd© {X½JOm§er Ë`m§Mo AJXr g»`ËdmMo g§~Y§ hmoV.o ~«m÷Um§Zm Vo
KmgÊ`mMm gÝ_mZ _cm {_imcm. _r gmYmaUV: 5-6 _{hZo XmoÝhr OodUmZ§Va ^m§S>r OrdmnmS> OnV. Ë`m§Zm H$moUË`mhr àH$mao H$_rnUm `oD$ Z`o åhUyZ Vo Xj AgV.
Kmgcr. Z§Va _hmamOm§Zr ^m§S>r _mocH$aUrH$S>o Kmgm`cm nadmZJr {Xcr. ZdmWoJéw Or Am{U dg§Vamd \$S>H$o JwéOr namÞ KoV ZgV. 1982 gmcÀ`m `kH$mimV
EH$Xm _hmamOm§Zr aoeZMo Vm§Xiy AmUco hmoV.o ~m~m§À`m Z¡dÚ o mVhr Ë`mM Vm§XimMm _hmamOm§Zr `m XmoKm§Zmhr {Z_§{ÌV Ho$c§ hmoV.§ Vw_Mm namÞ Z KoÊ`mMm {Z`_ _moS>Uma
^mV hmoVm. amÌr ñdßZmV ~m~m§Zr Xe©Z XoD$Z _hmamOm§Zm {dMmaco H$s _cm aoeZMm ^mV Zmhr `mMr _r H$miOr KoBZ© Ag§ _hmamOm§Zr Ë`m§Zm gm§{JVc§ hmoV.§ Ë`m§À`mgmR>r nmÊ`mMm
Im`cm KmcVmog ? Vwcm Mm§Jcm Vm§Xi y AmUVm `oV Zmhr H$m ? VoìhmnmgyZ _§{XamV Oamhr dmna Z H$aVm, Ho$di Vyn, XyY dmnê$Z {eam Ho$cm OmB©. Vmo Ë`m§Zm doido a
H$Yrhr aoeZMo Vm§Xi y Amco ZmhrV. CËgd àg§Jr hOmam|À`m n§JVr CR>m`À`m. Ë`m§Zm {_iVmo` qH$dm Zmhr BH$S>o Ë`m§Mo cj Ago.
CÎm_ Vm§Xi w mMm ^mVM dmT>cm Om`Mm. H$mhr Hw$pËgV cmoH$ ~mhoa Joë`mda MMm© H$am`Mo Ym{_©H$ H$_©H$m§S>mda Ë`m§Mr lÕm hmoVr. nj, lmÕ, lmdUr AmXr Jmoï>r
H$s, `m§Zm EdT>m Mm§Jcm Vm§Xyi nadS>Vmo H$gm ? nU _hmamOm§Zr gX²Jwê§$Zr {Xcocm ì`dpñWVnUo, doiÀ`m doir nma nmS>Ê`m{df`r Vo AmJ«hr AgV. _mÂ`m COì`m hmVmMo
AmXoe eodQ>n`ªV nmicm. Am°naoeZ Pmco Vo AmfmT>mV; nU lmdUmn`ªV hmV ~am Pmcocm ZìhVm. XwIUmè`m
_hmamO ^moOZmcm Ama§^ H$aÊ`mnydu Amnë`m nmZmMm nwÝhm EH$Xm Z¡dÚ o XmIdrV. hmVmgh 3-3 && Vmg lmdUrMo gì`-Angì` H$aUo _mÂ`m AJXr Ordmda Amco hmoV.o
Vmo ~hþYm ñdm_tZm qH$dm Bï> XodVocm Z¡dÚ o XmIdrV AgmdoV. Ë`m_wio _hmamOm§Zm åhUyZ _r Ë`m§Zm åhQ>co H$s `§Xm H$mhr _r lmdUrcm ~gV Zmhr. hm COdm hmV Agm
dmT>m`Mo gd© nXmW© gwédmVrcmM dmT>mdo cmJV. EImXm nXmW© dmT>m`Mm amhÿZ Jocm Va ~m§Ycocm Amho ! _hmamO åhUmco, ""Vo O_m`M§ Zmhr ! _mÂ`m eoOmar ~g. O_oc VodT>§
_J Vmo Z§Va KoV ZgV. OodVmZm Ë`m§Mm ñdm_ter g§dmX Mmcy Ago. ñdm_r _hmamOm§g_mdoV S>mì`m hmVmZo H$a, nU lmdUr PmcrM nm{hOo !''
Eogm Vy gmo{`am & 199 200 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamOm§M§ _Z A{Ve` {ZamJg hmoV.§ ào_mZ§ Vo _mUg§ Jmoim H$am`Mo. OrdmnmS> XyY dJ¡ao {Xco. Vo J¥hñW `mda H$mhrhr Z ~mocVm Vr nÅ>r KoD$Z Joc.o _mÌ Joë`mda
ào_ H$am`Mo. nU H$mañWmZr _mUg§ Amncm ñdmW© dm Ah§H$ma XwImdcm H$s ~mhoa Ë`m§Zr AmR>dUrZo Vr nÅ>r XodimÀ`m noQ>rV Q>mH$cr. Z§Va gJirH$Sy>Z n¡emMm AmoK
OmD$Z _hmamOm§À`m {damoYmV H$mhrVar AnàMma H$arV gwQ>V. _hmamOm§Mr ZmcñVr Amcm. XoD$i ~m§YZy Pmc§ Am{U CËgdhr ì`dpñWV gwê$ Pmcm.
H$aUmar nÌHo$ H$mT>Uo hm Ë`mVrc H$mhtMm hmVI§S>m à`moJ hmoVm. _r _cm XmoZ Jmoï>tgmR>r _hmamOm§Zr `oWo eãXm§Mm J§_VrZo Ioi Ho$cm. _hmamO {H$Vr AMyH$ Am{U
A{Ve` gwXd¡ r _mZVmo. EH$ åhUOo _hmamOm§Zr `m ñWmZmV `oÊ`mg à{V~§Y Ho$cocm n[aUm_H$maH$ eãX `moOZm H$arV Vo "eod½`mÀ`m e|Jm'À`m ^m§S>UmMo doir _r nm{hc§
H$moUrhr _mUyg nwÝhm H$Yrhr H$moR>ho r ^oQ>Ê`mMm XwXd¡© r àg§J _mÂ`mda Amcm Zmhr Am{U hmoVM § . _hmamOm§Mo Ago H$mhr Img eãXà`moJ AgV. EH$Xm EH$ Hw$Qw>~§ Xe©Zmcm Amcoc§
Xwgar Jmoï> åhUOo _hmamOm§À`m {damoYmVrc H$moUVmhr _OHy$a _cm H$Yrhr dmMmdm hmoV.§ _hmamOm§Zr Ë`mVrc VéU _wcrcm EH$X_ {dMmac§, ""H$m` J ! VwPm Z§~a cmJcm
cmJcm Zmhr. hr _hmamOm§Mr _mÂ`mda H¥$nmM Ago _r _mZVmo. H$m` ?''
EH$Xm Ag§M EH$ nÌH$ Zo_H§$ ~m~m§À`m O`§Vr CËgdmMo Xaå`mZ H$moUrVar H$mT>c.§ _wcJr åhUmcr, ""_hmamO, AmÎmm narjm dJ¡ao H$mhr Pmcocr Zmhr. Voìhm AmVm
_hmamOm§Zm `m Aem Jmoï>tMm _Zmo_Zr Ìmg ìhm`Mm. _r a{ddmar H$m_mgmR>r gH$mir H$gcm Z§~a cmJUma ?''
_§{XamV Amcmo Va _hmamOm§Zr nÌH$m{df`r gm§{JVc§ Am{U åhUmco, ""AmVm H$mhr nmM-Xhm {_{ZQ>mZ§ r nwÝhm VmoM àý _hmamOm§Zr {dMmacm, ""H$m` J ? VwPm Z§~a
cmoH$ CËgdmcm `m`M§ Q>miVrc. Vy _mÂ`m _XVrcm Amhog Zm ?'' cmJcm H$m` ?''
_r åhQ>c,§ ""H$mhr Pmc§ Var _r `oWo `oUmaM ! Vwåhr Aer e§H$mgwÕm _ZmV AmUy _wcrZo nwÝhm VoM CÎma {Xco. Ag§ Mm§Jc§ 4-5 doim Var Pmc§. _J _hmamO VoWZy
ZH$m !'' ~mOycm Joco Voìhm Vmo Hw$Qw>~§ à_wI WmoS>m d¡VmJyZ _cm åhUmcm, ""`m§À`m _|Xc y m aº$
_mÂ`m AmœmgZmZo _hmamOm§Zm EdT>m AmZ§X Pmcm ! Ë`m§Mm AmZ§XmZo \w$ccocm nwadR>m ZrQ> hmoV Zmhr H$m` ? Vo nwÝhmnwÝhm VmoM àý {dMmaVmhoV !''
Moham AOyZ _mÂ`m ñ_aUmV Amho. Ia§Va Ë`m doir EH§$Xa H$m`©H$« _mV _mPm dmQ>m AmÎmm Hw$R>cr narjm Am{U Hw$R>cm Z§~a ? _hmamO Hw$R>cm Z§~a {dMmarV AmhoV
ImarMmM Agmdm. nU Ë`m CÛoJmÀ`m jUr Ë`m§À`m {ZamJg _Zmcm _mP§ Ë`m§À`m `mMr _cm H$ënZm hmoVr. _hmamOm§À`m ^mfoV {VMm Z§~a cmJcocm hmoVm, åhUOo
~mOycm C^§ amhU§hr AmZ§XXm`H$ dmQ>c§. CÀMñWmZr Ë`m§Zm EH$mH$snUmhr OmUdV ào_{ddmh O_cocm hmoVm. ho gma§ Ë`mcm gm§Jmd§ Va öX` ~§X nSy>Z Ë`mÀ`m gmè`m
Agmdm ! earamMmM aº$ nwadR>m Wm§~m`Mm ! _r \$º$ hgcmo. Vo Hw$Qw>~§ Joë`mda _hmamOhr _mÂ`mH$S>o
_hmamOm§À`m ñd^mdmV EH$ N>mZ {_píH$cnUm hmoVm. ~mocVmZm g_moaÀ`m _mUgmMr ~KyZ gm{^àm` hgco. nwT>o _wcrMo c¾ Pmco. Voìhm _hmamO XohYmar ZìhVo. Ë`m
Vo Zo_H$s Q>monr CS>dm`Mo. aËZm{JarOdirc ~gUr JmdMo EH$ Omoer AmS>ZmdmMo Hw$Qw>~§ mH$Sy>Z _cm n{ÌH$mhr Amcr hmoVr.
(_hmamOm§À`mM JmoÌmVrc) àdMZH$ma _hmamOm§Zm ^oQ>m`cm Amco hmoV.o Vo ñdê$nmZ§Xm§Mo EImÚm órcm ""Vwcm Q>m`\$m°BS© > Pmcm hmoVm H$m ?'' Ag§ {dMmac§ H$s {VM§ nmD$c
{eî`. ~gUr `oWo épŠ_{Ua_UmÀ`m _§{XamMm OrUm}Õma H$aÊ`mgmR>r {ZYr Jmoim Hw$R>Vo ar dmH$S>§ nS>c`§ g_Omd§ !
H$aÊ`mgmR>r Vo Amco hmoV.o J¥hñW WmoS>o Ah§H$mar hmoV.o Amë`mda AmJV-ñdmJV Pmë`mda hm gmam _hmamOm§À`m ì`{º$_ÎdmVrc {_píH$cnUm. eãX AmnUmcm hdo Vgo
_hmamOm§Zr `oÊ`mMo H$maU {dMmaco. Vo åhUmco, ""nÅ>r _mJm`cm Amcmo` ! XoD$i XwéñV KS>dm`Mo, _moS>m`Mo, dmH$dm`Mo, Zdo eãX nmS>m`Mo; nU _hmamOm§Mo eãX gm_Ï`©
H$aVmo` !'' dJ¡ao. nmhm`Mo Vo Ë`m§À`m H$mì`mV. Ë`m§Zr {Z{_©cëo `m àM§S> J«W§ g§nXoV ! _hmamOm§Mo H$moUVohr
H$moH$Ur ^mfoV nÅ>r åhUOo dJ©Ur. gmd©O{ZH$ nyOM o r nÅ>r, hmoirMr nÅ>r. H$moH$UmV H$mì` ¿`m ! ~m~m§Mm Ym§dm ¿`m qH$dm g§{já gX²Jéw -M[aÌ; H$go eãX `mo{Oco AmhoV !
gmd©O{ZH$ H$m_mgmR>r "nÅ>r' H$mT>VmV. _hmamOhr H$moH$UmVcoM ! Ë`m§Zr AmV OmD$Z ""H|$dr ho eãXm§Zr§ H$amdo§ coIZ & eãX Anyao OmU dU©Zmgr &'' Ag§ ^mamdyZ åhUUmao
EH$ drV^a é§X, hmV^a cm§~ H$mnS>mMr nÅ>r AmUcr Am{U Ë`m§Mo hmVr {Xcr. Ë`m§Zm _hmamO àË`jmV JwéñVwVr d{U©VmZm Hw$R>o eãXm§gmR>r AS>V ZmhrV. eãXaËZm§À`m ImUr
Eogm Vy gmo{`am & 201 202 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ë`m§À`m hmVmer AmhoV. EH$-EH$ aËZ OUy gmoÝ`mÀ`m H$m|XUmV ~gdmdo Vgo _hmamO n«Ë`oH$ ídmgmJ{UH$, öX`mÀ`m àË`oH$ ñn§XZmJ{UH$, OmJonUr, PmonVo Vo _mÂ`mgmo~V
Amnco gd© eãX d¡^d H$mì`mÀ`m H$m|XUmV ~gdyZ gX²Jêw $§ À`m nm`r dmhVmhoV ! AmhoV Ag§ _cm dmQ>V.§
gmJamMr emB© H$amo{Z`m§ gmar & coIZ AdZrdar _m§Sr`oco§ && Am{U åhUyZM ""Eoem Vwåhm§ nm`r gmï>mJ§ d§XZ & gd©ñdo§ H$amoZ ny{OVgo &'' `m
Var V§o gX²Jéw -M[aÌ Anma & Z cmJo Á`mMm nma H$dUmgrhr && AmoirVrc "gd©ñdo H$amoZ' eãXmcm A{Ve` _hÎd Amho. _r _mP§ gd©ñd {Xë`m{edm`
Ago _hmamO åhUVmV Am{U åhUyZ _m¡Z ñdrH$maUo hoM `mo½` Ago Z_«nUo gm§JVmV. _mPo gX²Jwê$ _mPo "gmo{`ao' H$go hmoUma ?
""nar ~moc{dVm JwéZmW _mPm'' Ag§ åhUyZ gma§ nwÝhm "BX§ Z __' ^mdZoZo gX²Jwê$ _r EH$Xm _hmamOm§Zm åhQ>co H$s Ho$di ~m~m§Mr AmaVr {chÿZ AmnU coIUr
MaUrM An©U H$aVmhoV. _hmamOm§À`m H$mì` à{V^ocm Jwé^º$sMm gwJY§ `oV Amho H$s Imcr R>do cr AgVr Var AmnUmcm gd©lðo > H$drMm gÝ_mZ I{MVM {_imcm AgVm.
Jwé^º$scm H$mì` à{V^oMo gáa§J cm^co AmhoV `mMm CcJS>m _cm Var Pmcocm Zmhr. EdT>r àmgm{XH$ aMZm Adm©MrZ H$mimV nmhm`cm {_iUo hm _hmamOm§À`m X¡dr H$mì`
ghmì`m AÜ`m`mV _hmamO åhUVmV ""^º$sÀ`m H$mZZr§ M§XZ hmo Vwåhr & nyOm H$aÊ`m§ à{V^oMm M_ËH$maM Amho. CËH$Q> Jwé^º$sMm Vmo _y{V©_V§ Am{dîH$ma Amho.
Amåhr§ Vwåhr Xodmo &&'' `mVrc g_n©U ^mdmer EH$ê$n hmoD$Z ho eãX dmMm, A§Jmda _hmamOm§À`m H$mì` à{V^oMm {dcjU gmjmËH$mar AZw^d EH$Xm Amåhmcm {_imcm
AmZ§XmMo amo_m§M C^o amhVrc. gX²Jêw $§ Mo gdm}ƒ ñWmZ d{U©VmZm _hmamO {c{hVmV, Am{U Ë`mcm dmcmdcH$agmho~ Am{U _r Ago XmoZM ^m½`d§V lmoVo hmoVmo.
""~«÷mZw^dmMo Vwåhr MH«$dVu &'' `m "MH«$dVu' eãXmEodOr VoWo Xwgam eãX H$moUr kmZoœa_mCcr§À`m nwÊ`{VWrMm {Xdg hmoVm. XwnmaMo gìdmVrZ dmOco hmoVo. kmZoœa
_hmH$dr Var gwMdy eHo$c ? _hmamOm§À`m g_mYrMm H$éU J§^ra àg§J _hmamOm§Zr erK«H$mì` H$ê$Z Am_À`mg_moa
g§{já gX²Jéw -M[aÌmV AH$amì`m AÜ`m`mV _hmamO åhUVmV, ""Eogm Vy§ gmo{`am gmjmV C^m Ho$cm. dmUrMm AmoK amÌm¡ AmR> dmOon`ªV AI§S> Mmcy hmoVm.
hmogr OJr§ Á`mMm & Ë`mgr _r nUmMm \w$§ O Z Cao &&'' `mVrc "gmo{`am' hm eãX åhUOo
EH$ CËH¥$ï> n¡cy nmS>cc o m {hamM Amho. {ham àH$me {H$aUmV Yê$Z Ý`mhmiVmZm Ë`mÀ`m
n¡cny c¡ Jy {UH$ Ogm VoOmMm Ioi {XgVmo, Vgo `m "gmo{`am' eãXmZo _ZüjynTw >o Jwé-
{eî` ZmË`mÀ`m {d{dY n¡cM §y o _Zmohmar Ñí` gmH$ma hmoV.o `m gmo{`am eãXmZo _mÂ`mda
Jmê$S> Ho$c§`. gX²Jêw $§ Zr _cm Amncm gmo{`am _mZcm` Aer Á`m jUr {eî`mcm OmUrd
hmoV,o Ë`m jUmcm "_wº$s'{edm` Xwga§ H$m` åhUm`M§ ?
_hmamOm§Zm ~m~m§Zr Amncm gmo{`am _mZcm, ""{dR>mo~m, AmOnmgyZ VwPm gd©
Ah§H$ma _r KoVcm ~a§ ! ñdoÀN>Zo o KoVcm !'' Ag§ åhUyZ ~m~m§Zr _hmamOm§Zm Amncm
gmo{`am ~Zdcm. _hmamOm§Zr Ë`m§À§ `m ZmVodmBH$m§M§ ~§YZ Ho$ìhmM VmoS>yZ Q>mH$c§ hmoV.§
_hmamOm§Zr _cm KmVcoë`m {dcjU AQ>r_wio _mPohr ZmVodmB©H$ _mÂ`mnmgyZ Xwamdco
hmoV.o _hmamOm§Zr _cm Amncm _mZcm Am{U _J _r Ë`m§Mm gmo{`am Am{U Vo _mPo
gmo{`ao EdT>mM ZmVog~§ Y§ _mÂ`m~m~VrV Cacm Am{U hm _mPm gmo{`am Amho Var H$gm,
Va ""V`mMo gÎmoZ§o Ioio {díd gmao§ &'' Agm ~{cð> ! Ë`mÀ`m_wio _mPo gmao OrdZ ""Ho$dc
AmZ§Xy ^acm na_mZ§Xy &'' Ago hmoD$Z Joc.o EH$Xm amÌrMo OodU Pmë`mda AH$amÀ`m gw_mamg Ë`m§Zr Amodr~Õ H¥$îUM[aÌ
_mÂ`m gX²Jwê$ gmo{`è`mMo nyU© ào_ _cm cm^co. CR>Vm~gVm, H$m_ H$aVmZm, gm§Jm`cm gwédmV Ho$cr. X¡Ë`m§Zr Jm§Ococr n¥Ïdr_mVm, dgwXdo -XodH$s {ddmh, VwéJ§ dmg,
Eogm Vy gmo{`am & 203 204 && gX²Jwé-gmo{`am &&
XodH$sÀ`m gmV ~mcH$m§Mr H§$gmH$Sy>Z ^rfU hË`m, H¥$îUmMm OÝ_ `oWnmgyZ Vo H¥$îUmÀ`m nwÊ`mcm Amë`mda MmaM {XdgmV \w$cm~ _hmamOm§À`m EH$m {eî`mZo Ë`m§Mo "Q´>So >
JmoH$w imVrc crcm, H¥$îUmMr amOZrVr, H$m¡ad-nm§S>d `wÕ, Z§VaMo {dZmemMo Vm§S>d, {gH«o$Q'> H$i{dUmao nÌ Amåhmcm nmR>{dco. ewÕ M§XZmMo Voc hmVmcm cmdyZ hmV
gma§ H$mhr Ë`m§Zr H$mì`mVyZ Am_À`mg_moa C^§ Ho$c§. ì`mYmMm ~mU H¥$îUmÀ`m A§JR>çmcm CH$iË`m VocmV KmVcm Var hmVmcm BOm hmoV Zmhr. \w$cm~ _hmamO hoM H$aVmV, Ago
cmJyZ H¥$îUmZo XohË`mJ Ho$bm Voìhm ho gma§ OUy AmÎmm BWo Am_À`mg_moa KS>V`§ Aem Ë`mZo AmdOyZ© H$i{dco hmoV.o nÌ dmMyZ _hmamO hgco d åhUmco, ""g_mOmV JméS>r
Om{UdoZo gdmªMo S>mi o o Amocmdco. M_ËH$ma H$aUmè`mÀ`m _mJo YmdUmè`m§Mr g§»`m \$ma _moR>r Amho. "M_ËH$mam{edm`
""Mcm AmVm, Am§Kmoircm OmD$ `m !'' `m _hmamOm§À`m dmŠ`mZo Amåhr dV©_mZmV Z_ñH$ma Zmhr' Aer åhU Ë`mdê$ZM nS>cr Amho Am{U åhUyZM Aem JméS>çm§Mr
Amcmo Voìhm nhmQ>M o o 5 dmOcoco hmoV.o g§»`m dmT>Vo Amho. nU H$Yr Zm H$Yr Ë`m§Mo {nVi CKS>o nS>VoM !''
AÜ`mË_mMr _ZmnmgyZ AmdS> Amho Aer EH$ "^Q>H$s O_mV' `m joÌmV dmdaV `m \w$cm~ _hmamOmgmaI§ EH$ ^Q>H$iÀ`m _m§{ÌH$ ~m~mM§ àH$aU _Ü`§Var
AgVo. {h_mc`mnmgyZ H$Ý`mHw$_marn`ªV Vo `m Jwê$§ Mo Xe©Z Ko, Ë`m Jwê$§ Mm AZwJh« Ko KS>c.§ EH$m _wX^Q>H$i ZmdmÀ`m emók _mUgmZo ^Q>H$iÀ`m EH$m _m§{ÌH$ ~m~mMr
Ago H$arV {\$aV AgVmV. Vo {Zð>md§V ZgVmV Ago åhUUo Ë`m§À`mda AÝ`m` H$aUmao OmoaXma {e\$mag Ho$cr åhUyZ _hmamOm§Zr _r, ~mOramdgmho~ Am{U XogmB© Aem {VKm§Zm
hmoBc
© . nU "A{YH$ñ` A{YH$§ \$c§' ho Ë`m§Mo ~«rXdmŠ` AgVo. Aem ^Q>Š`m O_mVrMo ^Q>H$icm Ë`mcm AmUm`cm nmR>dc§ hmoV§ (`m ^Q>H$i \o$arZ§VaM _mP§ Vo hmVmM§
H$moUrVar `oD$Z _J _hmamOm§Zm gm§Jm`Mo ""_hmamO A_wH$ {R>H$mUr EH$ "nm°da\w$c' XwIU§ CX²^dc§ hmoV)§ . Amåhr Ë`mcm Q>Š° gr H$ê$Z KoD$Z Amcmo. Amë`mda Ë`mMr EH$m
~wdm AmhoV. AmnU Ë`m§À`mH$S>o OmD$ `m !'' _hmamO åhUm`Mo ""OmD$ `m Va OmD$ `m, hm°Q>c
o mV amhÊ`mMr gmo` Ho$cr hmoVr.
Mcm !'' AJXr AOJa d¥ÎmrZo `m gJù`m Jmoï>tH$S>o Vo nmhm`Mo ! Ë`mMr narjm ¿`m`Mo ! amÌr Amë`mda Vmo _m§{ÌH$ ""hþhþ hrhr'' dJ¡ao AmdmO H$aV Kw_m`cm cmJcm. _r
¹${MV àg§Jr Ë`mMm CXmoCXmo Ho$ë`mgmaI§ H$am`Mo Am{U EH$ {Xdg Vm§XimVë`m åhQ>c§ ""ho H$m` Mmcc§`Ÿ ? _mPm `m Agë`m Jmoï>tda {dœmg Zmhr.'' _J _hmamOm§Zr
IS>çmà_mUo Ë`mcm \o$Hy$Z Úm`Mo ! {df` ~Xccm Am{U åhUmco, ""AemoH$cm Agë`m Jmoï>tMr ^rVr dmQ>V.o Ë`mcm Imcr
M|~ay Mm EH$ XogmB© ZmdmMm _mUyg _hmamOm§Zm ~rS>À`m ~mOycm EH$Xm H$moUm "\w$cm~' OmD$Z Pmon§y Xo !''
_hmamO `m§À`m Xe©Zmcm AmJ«hmZo KoD$Z Jocm. _hmamOm§Zrhr ~amo~a dmcmdcH$agmho~, AH$am dmOVmM Pmonm`cm {_iUma `m IwfrV _r Imcr OmD$Z Pmoncmo. daVr
~mUmdcrgmho~, ~mOramdgmho~, _r, AmUIr EH$ XmoKo OU Agm Vm\$m KoVcm hmoVm. nwÊ`mVrc AmUIrhr 1-2 J¥hñW Amcoco hmoV.o Vo gmao OU daVrM Wm§~coco hmoV.o
Amåhr EH$m gaH$mar aoñQ> hmD$gda amÌr _w¸$m_ Ho$cm. ~amo~aMo {MdS>m, cmSy> ImD$Z nhmQ>o 4 dmOVm _cm nwÝhm daVr ~mocmdyZ gmao OU H$m` H$m` Pmc§ Vo gm§JV hmoV.o _r
^yH$ ^mJdcr. _hmamO amÌm¡ H$m°Q>da ~amM doi Ü`mZñW ~gyZ hmoV.o nhmQ>o CR>cmo Voìhm H$mhr `m _mJm©da \$magm {dœmg H$YrM R>do cm ZìhVm. Ë`m {df`mV _cm Jå`hr ZìhVo
nm{hc§ Va Vo VgoM ~gyZ hmoV.o _J gH$mir "\w$cm~' _hmamOm§H$S>o Amåhr Jocmo. VoWo Am{U CËgwH$Vmhr. Ë`m_wio `m {df`mV _r \$mago cj KmVco Zmhr. Vmo _mUyg _hmamOm§Zr
H$mhtZr AmaVr Ho$cr. hma dJ¡ao KmVco. _J "\w$cm~' _hmamOm§Zr CH$iË`m VocmV hmV 2-3 {Xdgm§ZV§ a naV nmR>dZy {Xcm.
KmcyZ Vicoë`m nwè`m H$mT>Ê`mMo àmË`{jH$ Ho$co. _hmamO ho gma§ nmhV hmoV.o \$mag§ ^Q>H$icm OmVmZm AcrH$S>o EH$ hiXrnya ZmdmMo Jmd Amho. VoWo _wX^Q>H$i
H$mhr ~mocco ZmhrV. Amåhmcm EH$m hoJS>o ZmdmÀ`m J¥hñWmH$S>o KoD$Z Joco hmoV.o Ë`m§Mr 15-16 dfmªMr
naV `oVmZm A§~oOmoJmB©cm Hw$cñdm{_Zr OmooJoœarÀ`m Xe©Zmcm Amåhr Jocmo. _wcJr hmoVr. {Vcm nUVrÀ`m VocmV _méVr {Xgm`Mm Am{U Vmo {VÀ`m àým§Mr CÎmao
_hmamOm§Mo Hw$cmonmÜ`o nmR>H$ `m§MHo $S>o CVacmo. _hmamOm§Zr XodrMr nyOm, Xodrcm gmS>r Úm`Mm Ago Vr gm§JV Ago. Vo hoJS>o ~«m÷U hmoV.o Kar AR>am {dœo Xm[aÐç. VargwÕm
ZogdUo, nwaUnmoirMm Z¡dÚ o dJ¡ao ^{º$^mdmZo gd© Ho$co Am{U Amåhr nwÊ`mcm Amcmo. Mhm nmoho XoD$Z Ë`m§Zr Am_Mo AJË`mZo ñdmJV Ho$co. Amåhr {VKm§Zr åhUOo
`oVmZm EH$ JmS>r ZmXwéñV Pmcr. Ë`m_wio WmoS>m \$ma {dc§~ Pmcm. ~mOramdgmho~, XogmB© Am{U _r, 100-100 én`o Ë`m§À`m Xodmg_moa R>do co. _wX^Q>H$iZo
Eogm Vy gmo{`am & 205 206 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ë`m _wcrcm XoÊ`mgmR>r EH$ KS>çmi Am{U gmoÝ`mMr gmIir AmUcr hmoVr. nU Vr H$s ho XmXm _hmamO H$moU ? Voìhm _hmamO åhUmco H$s Vo Vwcm `mo½` doir AmnmoAmn
Ë`m§Zr KoVcr Zmhr. Vo åhUmco, ""Amåhmcm Amho VgoM amh§ÿ Xo Zmhr Va Amåhr {~KSy !'' H$ioc. ~mimgmho~ ~hþYm XmXm _hmamOm§H$S>o Joco ZmhrV. na§Vw _r Zoh_rM XmXm
Vo Ñí` nmhÿZ Am_À`m S>mù o `mV nmUr Amco. Amnco ñdËd OnUmar _mUgo `m OJmV _hmamOm§H$S>o OmV am{hcmo.
AmhoV ho nmhÿZ \$ma ~a§ dmQ>c.§ _hmamOm§À`m {Zdm©UmZ§Va Amåhr H$mhr cmoH$ XmXm _hmamOm§À`m Xe©ZmgmR>r
Z§Va Amåhr {eamircm Jocmo. VoWo gmañdVm§Mo XodñWmZ Amho VgoM _hmamOm§Mo gm§Jcrcm Jocmo hmoVmo. Ë`m ^oQ>rMm C„oI `mnydu Amcm Amho. Ë`m doir XmXm _hmamOm§Mo
nydO © Ý_mVrc Jmd _„mnya `oWrc Xwgao e§H$aml_ñdm_r `m§À`m g_mYrMo Xe©Z KoVco. H$sV©Z gwê$ hmoV.o Amåhmcm nmhÿZ Vo åhUmco, ""`m, ~gm ! _r Vw_MrM dmQ> nmhV hmoVmo.
EH$m J¥hñWmZr YZH$dS>rVrc EH$ ZmWn§Wr _mUgmcmhr EH$Xm AmUcm hmoVm. Vmo {H$Vr doi dmQ> ~Km`Mr ?'' Ë`m§Zr Amnë`m {eî`m§Zm gm§JZy Amåhmcm qc~y ga~V
åhUo AMyH$ ^{dî` dV©dm`Mm. Vmo _cm ^oQ>cm Voìhm _r Ë`mcm {dMmaco H$s _mÂ`m Xod{dco Am{U Z§Va EH$-EH$ én`m àgmX {Xcm.
O{_ZrMm àý _moR>m {VT>çmMm Pmcm Amho. Vmo H$Yr gwQ>oc ? Vmo åhUmcm, ""nwT>rc Xwgè`mM {Xder Amåhr nwÝhm XmXm _hmamOm§H$S>o Jocmo. Am_À`m `oÊ`mMm hoVy
_{hÝ`mV ZŠH$s Vw_Mm àíZ gwQ>c o .'' Amåhr Ë`m§Zm gm§{JVcm. _hmamOm§Zr gm§{JVë`mà_mUo Amåhr AmnUmH$S>o _mJ©Xe©Zmcm
_r Ë`mcm åhQ>c§ ""Ahmo _mPr O_rZM Zmhr, _J nwT>rc _{hÝ`mV _mP§ H$m_ H$g§ Amcmo AmhmoV. lr{XJ§~aXmg _hmamOm§Zr Xoh gmoS>cm Amho. Voìhm _hmamOm§Zr ñWmnZ
hmoUma ?'' Ho$coë`m g§ñWm§Mm H$ma^ma H$moUr nmhm`Mm `m{df`r _hmamOm§À`m BÀN>no _« mUo AmnUM
Aem ^§nH$ cmoH$m§da _mPm H$YrM {dœmg ZìhVm Am{U Zmhr. nU _mÂ`m H$m` Vmo AmXoe Úmdm Ag§ Am_À`mVrc EH$mZo gdmªÀ`m dVrZo gm§{JVco.
gX²Jêw $§ À`m H¥$noZ,o Hw$cX¡dVmÀ`m H¥$noZ,o Am_À`m ImZyÀ`m Jm§Jœo amÀ`m H¥$noZo Am{U lr XmXm _hmamO H$mhr jU S>mi o o {_Qy>Z ñVãY am{hco Am{U Z§Va S>mi
o o CKSy>Z
_mÂ`m nydO © m§À`m nwÊ`mB©Zo _cm Iè`m gmYyÀ§ `m gËnwéfm§À`m Xe©ZmMo ^m½` Zoh_rM _mÂ`mH$S>o ~moQ> XmIdrV åhUmco H$s ho Omoer _hmamO gd© nmhVrc.
cm^co. Ë`m§Mo ào_ _cm {_imco. _r Z§Vahr XmXm _hmamOm§H$S>o dma§dma OmVM am{hcmo. EdT>çm _moR>çm g§ñWoMm
Amåhr EH$Xm harH$mH$m JmogmdtH$S>o Jocmo hmoVmo. Amåhmcm nmhVmM Vo åhUmco, H$ma^ma nmhVmZm Amnco nm` O{_Zrda amhm`cm hdoV. Vo Kgê$ Z`oV åhUyZ g§Vg§J
""Aao, hr _moR>çm KaMr _mUg§ Amcr AmhoV. Ë`m§Zm ~gm`cm _moR>r gVa§Or Kmcm hdm. H$moUmVar XohYmar gËnwéfmMm A§Hw$e AmnUmda hdm `m ^mdZoZo _r XmXm
Am{U AmO Ho$ù`mMr {eH$aU H$am Oodm`cm !'' Ë`mZ§VaÀ`m ^oQ>rV _mÂ`m hmVmV _hmamOm§H$S>o OmV hmoVmo. Á`mà_mUo _hmamOm§Zr _mÂ`mda nwÌdV ào_ Ho$c§, Vg§M ào_
Jwcm~mM§ \y$c XoD$Z Vo åhUmco, ""Vw_M§ H$m_ Pmcoc§ Amho.'' {Vgè`m ^oQ>rÀ`m doir _cm XmXm _hmamOm§H$Sy>Z {_imc§. cmS>Š`m _wcmMo hÅ> nwadmdoV Ë`mà_mUo Ë`m§Zr _mPo
Ë`m§Zr _mÂ`m hmVmda AjVm R>odë`m Am{U åhUmco ""nwZamJ_Zm`M.'' Ë`mZ§Va AZoH$ hÅ> nwadco AmhoV. _r H$Yr AmÜ`mpË_H$ eº$sMm dmna Ho$cm Zmhr. _r _hmamOm§Zr
_{hÝ`m^amV Ë`m§Zr Xoh R>do cm. Voìhm AjVm XoÊ`mÀ`m Ë`m§À`m H¥$VrMm doJimM AW© C^macoë`m `m àM§S> H$m_mV _cm PmoH$y Z {Xc§`. _mÌ H$Yr Hw$UmM§ H$m_ H$aÊ`mgmR>r
Am_À`mVrc EH$m J¥hñWm§Zr H$mT>cm. nU _mÂ`m _Vo Ë`m§Zr ñdm_r g§àXm`mVM AmnU AmÜ`mpË_H$ eº$sMm dmna H$aU§ JaOoMo hmoV§ VoWo _r XmXm _hmamOm§ZmM gmH$S>§ KmcrV
cdH$aM `oUma AmhmoV åhUyZ _mPm {Zamon KoVcm hmoVm. Ë`m AjVm _r AOyZ OnyZ Ago.
R>do ë`m AmhoV. _hmamO Zoh_r XohYmar gX²Jêw $ Agmdm Ago åhUV. _hmamO gm§JV,""lr~m~m
harH$mH$m§à_mUoM, gm§JcrÀ`m XmXm _hmamOm§Zr _mÂ`mda Iyn ào_ Ho$c§. _hmamOm§Mr _hmamO XohYmar AgVmZm Ë`m§À`m H¥$noMo N>Ì gX¡d _ñVH$mda Ago. Ë`m§À`m Xj ZOaoMo
`mo½`Vm Vo OmUyZ hmoV.o _hmamOm§dahr Ë`m§M§ {dcjU ào_ hmoV.§ _hmamOhr XmXm _hmamOm§Mm g§ajH$ H$dM _cm OmUdV Ago. Ë`m_wio Ë`m doir _r AZoH$ gmhgo Ho$cr. _mZg
A{YH$ma OmUyZ hmoVo. Ë`m_wio _hmamOm§Zr ~mimgmho~ {^S>çm§Zm _mÂ`m nwT>çmVM gamodamV XaamoO EH$ H$_i \w$cVo. B§Ð ñdV… `oD$Z Vo IwS>yZ KoVmo Am{U nmVmicmoH$s
gm§{JVc§ hmoV§ H$s _mÂ`m nümV Vwåhr XmXm _hmamOm§H$S>o OmV Om. ~mimgmho~m§Zr {dMmac§ OmVmo. VoWo Vo \y$c {dîUycm An©U H$aVmo. lr~m~m _hmamO XohYmar AgVmZm _r _mZg
Eogm Vy gmo{`am & 207 208 && gX²Jwé-gmo{`am &&
gamoda, Mma Ym_ BH$S>o Jocmo hmoVmo. _r nmVmimVhr Jocmo hmoVmo. ~iramOmÀ`m ajH$m§Zr Joc.o Vo H$moUmcmM AmoiIV ZìhVo. nU Ë`m§Zr ZrQ> Mm¡H$er H$ê$Z _mÂ`m ^mMrer
_cm àdoeÛmar AS>dco. nU _r lr~m~m§Mo ñ_aU Ho$co. _J ~iramOmZo O` {dO`m§Zm AmoiI H$ê$Z KoD$Z {Vcm Yra {Xcm. _XV Ho$cr. amoO Vo Mm¡H$ergmR>r hm°pñnQ>c_Ü`o
gm§{JVco H$s Ë`mcm AmV KoD$Z `m. _J _r ~iramOmMo nyOZ Ho$co. lr~m~m§Zr Xoh OmV hmoV.o S>m.° gwZrcMr Vã`oV H$mhr gwYmaV ZìhVr. S>m.° gwZrcMo {_Ì S>m.° Xod `m§Zr
gmoS>ë`mda _r Aer gmhgo Ho$cr ZmhrV. lr~m~m§Zr Xoh R>do ë`mda Ë`m§Zr _cm VrZ Ë`m§Zm gmocmnyacm hc{dÊ`mMo R>a{dco. Am_Mr ^mMr åhUmcr, ""_m_m R>adrc Vmo
doim gJwU ê$nmV Xe©Z {Xco.'' {ZU©` KoD$.'' _r Ë`m§Zm nwÊ`mcm hc{dÊ`mMm g„m {Xcm. aoJmoS>H$am§Zm lr XmXm
Am{U åhUyZM _hmamOm§Zr Xoh R>odë`mda _r gX²Jwê$ XmXm _hmamOm§Zm gmH$S>o _hmamOm§H$S>o nmR>dZy Ë`m§Mm g„m H$m` Amho Vo {dMmaco. lr XmXm _hmamOm§ZrgwÕm nwÊ`mcm
KmcrV Ago, H$maU Vo XohYmar hmoV.o Ë`m§Zrhr Zoh_rM _mÂ`m hmHo$cm "Amo' {Xcr. ZoÊ`m{df`rM g„m {Xcm. Ë`mn«_mUo S>m.° gwZrcZm nwÊ`mcm AmUÊ`mV Amco.
_mPm ^mMm àgmX ^S>^S>o hm X§Vd¡Ú Amho. Ë`mMm C„oI _mJo Amcm AmhoM. Ë`mMr Ë`m§À`m _m§S>rMo hmS> _moS>co hmoV.o {edm` \w$â\w$gmV nmUr Pmco hmoV.o nwÊ`mcm
AmVm H$moëhmnyacm CÎm_ à°pŠQ>g Mmcy Amho. EH$Xm à°pŠQ>g H$aVmZm `mo½` Vr H$miOr _m§S>rÀ`m hmS>mMo Am°naoeZ ì`dpñWV Pmco. nU \w$â\w$gmVrc nmUr H$mT>Ê`mgmR>r H$amdr
Z KoVë`m_wio Ë`mcm "{hn°Q>Qo >rg ~r' hr g§gJ©OÝ` H$mdri Pmcr. nwT>rc CnMmamgmR>r cmJUmar eó{H«$`m AdKS> hmoVr. åhUyZ _r nwÝhm lr XmXm _hmamOm§Zm \$moZ Ho$cm. Vmo
Vmo Ë`mÀ`m _mderH$S>o åhUOo gm¡. _rZm n|T>maH$a {hÀ`mH$S>o gmVmè`mcm Amcm hmoVm. {Xdg ~m~m _hmamOm§Mm O`§Vr {XZ hmoVm. XmXm _hmamO åhUmco, ""lr~m~m _hmamOm§Mo
S>m.° n|T>maH$a, åhUOo _rZmMo `O_mZ, Zm_d§V S>mŠ° Q>a AmhoV. VrW© Ë`m§Zm Úm.'' Ë`mà_mUo A_moc H$m|S>H$a VrW© KoD$Z BZc°H$ hm°pñnQ>c_Ü`o Joco
àgmX chmZnUmnmgyZ _mÂ`m~amo~a hmoVm. Ë`mcm MhmM§hr ì`gZ Zmhr. AË`§V Am{U VoWo Ë`m§Zm Vo VrW© {Xco. gX²Jêw $§ Mr crcm Aer H$s Xwgè`m {Xder VnmgUr Ho$cr
hþema, gImoc dmMZ, Amnco H$m_ ~ao H$s AmnU ~ao Agm gai_mJu Am{U gËn«dÎ¥ m AgVm \w$â\w$gmV A{O~mV nmUr ZìhVo. AmR>-Xhm {Xdgm§Zr Ë`m§Zm hm°pñnQ>c_YyZ
{dMmam§Mm. Ë`m_wio Vmo _mPm AË`§V cmS>H$m ^mMm. Ë`mÀ`m AmOmanUmÀ`m ~mV_rZo Kar nmR>dc§. gd©gmYmaUnUo _m§S>rÀ`m Am°naoeZZ§Va ~ao ìhm`cm 3-3Ÿ && _{hZo cmJco
_r AñdñW Pmcmo. _r XmXm _hmamOm§er \$moZdê$Z ~moccmo Am{U àgmXcm OrdZXmZ AgVo. na§Vw S>m.° gwZrcZr _{hÝ`m^amZ§Va à°pŠQ>>g nwÝhm gwê$ Ho$cr. EdT>çm PnmQ>çmZo
XoÊ`m{df`r H$iH$irMr àmW©Zm Ho$cr. aoJmoS>H$a `m§Zmhr \$moZ Ho$cm Am{U XmXm _hmamO Ë`m§Mr Vã`oV gwYmacr hr Ho$di gX²Jêw $§ Mr H¥$nm !
H$m` åhUVmV Vo H$i{dÊ`mg gm§{JVco. lr XmXm _hmamOm§Zr aoJmoS>H$am§Zm {M_S>cm EH$ à{gÕ qhXy Y_©àgmaH$ Am{U ewÕrH$aU _mo{h_oVrc AÜ``y© _hmamOm§Zm
nmR>dZy VoWZy VrW© d A§Jmam AmUdcm d Vo _mÂ`mH$S>o S>ao dUcm nmR>{dco. Ë`m_Ü`o ^oQ>m`cm Amco hmoV.o _hmamOm§Mo nyU© n[a{MV Am{U Zoh_r `oUmao Ago Vo J¥hñW hmoV.o
S>ao dU `oWrc nyOM o o VrW© Am{U A§Jmam {_giyZ, _mPm hmV cmdyZ Vo àgmXcm XoÊ`mg _hmamOm§Zr Ë`m§Mo ñdmJV H$ê$Z Ë`m§Zm ~gm`cm IwMu {Xcr. _hmamO H$m°Q>da nSy>Z
gm§{JVco. Ë`mn«_mUo gd© H$ê$Z, aoJmoS>H$a VrW©, A§Jmam KoD$Z amÌr 11 dmOVm gmVmè`mcm hmoV.o H$maU Ë`m doir Ë`m§Mr n«H$¥ Vr jrU Pmcocr hmoVr. _hmamOm§Zr _mÂ`mH$Sy>Z emc
nmohmoMco Am{U Ë`m§Zr àgmXcm VrW© {Xco, A§Jmam cmdcm. Mma {XdgmV àgmX ~am Am{U 101 é. Ë`m§Zm XoddyZ Ë`m§Mm gÝ_mZ Ho$cm. Vo J¥hñW Z§Va gm§Jy cmJco, ""Am_Mo
Pmcm. 15 {Xdgm§Zr Ë`mZo H$moëhmnyacm nwÝhm à°[ŠQ>g gwê$ Ho$cr. Z§Va Ë`mZo `WmdH$me Jwê$ {gÕmê$T> ñdm_tH$S>o Joco hmoV.o {gÕmê$T> ñdm_r AÞXmZ H$am`Mo, Vo Ë`m§Zr ~§X
lrgX²Jêw $ XmXm _hmamOm§Mo Xe©Z KoVco. H$am`cm cmdco. cmoH$m§Zm H$m_ H$ê$Z nmoQ> ^am`cm {eH$dco nm{hOo. AÞXmZmZo cmoH$
gmVmaÀ`m _mÂ`m ~{hUrMr EH$ _wcJr S>m°ŠQ>a Amho. Vr Am{U {VMo nVr Amier hmoVmV. Vwåhrhr AÞXmZ ~§X H$amdo.'' AmUIr ~aoM VÎdkmZ Vo gm§Jy cmJco.
S>m.° gwZrc Am§XiJmdH$a gmocmnyacm é½Umc` MmcdVmV. S>m.° Am§XiJmdH$a EH$Xm _hmamO åhUmco, ""_r AmVm {dH$cm§J Pmcmo Amho, åhUyZ Vwåhr `m Jmoï>r _cm EoH$dVm.
{_aOcm `oV AgVmZm, Ë`m§À`m _méVr JmS>rcm _moR>m AnKmV Pmcm. S>mŠ° Q>a J§^raarË`m nydu Vwåhr Ago H$mhr ~mocV ZìhVm !''
OI_r Pmco hmoV.o Ë`m§Zm {_aOocm {_eZ hm°pñnQ>c_Ü`o R>do co hmoV.o A_moc H$m|S>H$acm Vo J¥hñW H$mhr Amnco MèhmQ> Wm§~dÊ`mMm a§J {XgoZm. Voìhm _hmamO _cm åhUmco,
_r aoJmoS>H$a `m§Zm \$moZ H$ê$Z eŠ` Vo H$aÊ`m{df`r gm§{JVco. aoJmoS>H$a VËnaVoZo VoWo ""H$m` ao AemoH$ ! Amnë`m _mJÀ`m KS>çmimV {H$Vr dmOco AmhoV ?''
Eogm Vy gmo{`am & 209 210 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_r åhQ>c,§ ""EH$ dmOm`cm nmM {_{ZQ>§ ~mH$s AmhoV.'' AmnU d`mZo, AmÜ`mpË_H$ gmYZoZ,o gdm©Wm©Zo _mÂ`mnojm _moR>o AmhmV. Va Vo åhUmco,
""_J ~m~m§À`m _§{XamV OmD$Z nmhÿZ `o {H$Vr dmOcoV.'' ""Ahmo Vwåhr Am_Mo gmYy _hmamO AmhmV !'' _r Ë`m§Zm åhQ>c,§ ""Vo _mJÀ`m OÝ_rM§
_r nmhÿZ Amcmo Am{U åhUmcmo, ""EH$ dmOm`cm Mma {_{ZQ>o ~mH$s AmhoV.'' H$m` Amho Vo _cm _mhrV Zmhr. AmÎmm _mÌ _cm Vwåhr gX²Jêw $§ À`m ñWmZr AmhmV Voìhm
_J åhUmco, ""AmVm Amnë`m KS>çmimV {H$Vr dmOcoV ?'' _rM Vwåhmcm Z_ñH$ma H$aUma !''
_r åhQ>c,§ ""AmVm EH$ dmOm`cm VrZ {_{ZQ>§ ~mH$s AmhoV !'' {M. H$_coeMm {ddmh Pmë`mda Am_Mr "öfrHo$e'_Ycr OmJm ~Xcm`Mm KmQ>
_J åhUmco, ""AmVm ~m~m§À`m _§{XamV {H$Vr dmOcoV nmhmVmog ?'' {dH$mgamdm§Zr KmVcm. Vo åhUmco H$s EH$Va AmVm dmT>Ë`m Hw$Qw>~§ mgmR>r Vr OmJm Anwar
_r `oD$Z gm§{JVco H$s, ""EH$ dmOyZ XmoZ {_{ZQ>o Pmcr AmhoV.'' Amho. {edm` Vwåhmcm _moR>r OmJm Úmdr Aer _mÂ`m ~m~m§Mr (dmcmdcH$agmho~m§Mr)
Ago MmanmM doim Pmë`mda _cm åhUmco, ""VwÂ`m H$mhr cjmV Amco H$m ?'' BÀN>m Amho. _cm hr _moR>r OmJm ñdrH$maUo `mo½` H$s A`mo½` Agm g§^_« dmQy> cmJcm
_r åhQ>c,§ ""hmo, Amc§ !'' åhUyZ _J _r XmXm _hmamOm§Mm g„m KoVcm. Ë`m§Zrhr _moR>r OmJm KoUo Vwåhmcm Amdí`H$M
""H$m` cjmV Amc§ ?'' Amho. Vwåhmcm Ia§Va g§nU y © _OcmM Úm`cm hdm Ago gm§{JVco. 26 Owc¡ 2001 hm
""hoM H$s ~m~m§M§ KS>çmi ~amo~a Amho !'' {Xdghr dmñVwem§VrgmR>r H$mTy>Z {Xcm. _mÌ ñdV… 25 OwcÀ¡ `m amÌrM AMmZH$ Xoh
""_J AmVm ho ~mH$sMo cmoH$ H$m` gm§JVmV BH$S>o Vy A{O~mV cj XoD$ ZH$mog !'' R>do cm. Ë`m§Zr gm§{JVë`mà_mUo 26 VmaIocmM dmñVwem§V ìhmdr åhUyZ Vr O~m~Xmar
eodQ>r _hmamOm§Zr Ë`m J¥hñWm§Zm ""`m AmVm !'' Ago åhQ>ë`mda Vo J¥hñW Joc.o H$_coeda gmondyZ _r XmXm _hmamOm§À`m A§{V_ Xe©ZmgmR>r gm§Jcrcm Jocmo.
hr Jmoï> _r EH$Xm XmXm _hmamOm§H$S>o Jocmo AgVm VoWo gm§{JVcr. lr XmXm _hmamOm§Mo AmVm XmXm _hmamO XohYmar Zgco Var AOyZhr Ë`m§Mm daXhñV _mÂ`mda VgmM
Am{U lr~m~m _hmamOm§Mo KS>çmi V§VmoVV§ OwiUmao Agë`m_wiM o _r Ë`m§À`m Xe©ZmgmR>r Amho. AOyZhr Vo _cm _mJ©Xe©Z H$aVmV. XmXm _hmamOm§M§ {XJ§~aXmg _hmamOm§da
`oVmo Ago lr XmXm _hmamOm§Zm _r Ë`m doir {ZdoXZ Ho$co hmoV.o {Zñgr_ ào_ hmoV.§ _hmamOm§À`m {Zdm©UmZ§Va Ooìhm Vo _§{XamV Amco Voìhm _hmamOm§À`m
""Am_Mm qZ~JuH$a n§W Am{U Vw_Mm n§W AmVm EH$ H$ê$ `m'' Ag§ åhUyZ nmXwH$m S>mŠo `mda KoD$Z aS>co hmoV.o VoM ào_ Ë`m§Zr _cm {Xc§.
lrXmXm _hmamOm§Zr Ë`m§Mm Xod am_oída Am{U qZ~JuH$a _hmamO `m§À`m à{V_m _cm _mÂ`mH$S>o H$sV©Z àdMZmMr H$cm Zmhr. H${dËdeº$s Zmhr åhUyZ _r Ë`m§Zm
{Xë`m. Ë`m _r lr~m~m§À`m _§{XamV ñWmnZ Ho$ë`m AmhoV. XmXm _hmamOm§Zr Ë`m§À`m _hmamOm§Mr AmaVr H$ê$Z XoÊ`mMr {dZ§Vr Ho$cr. Ë`m§Zr XmoZ {_{ZQ>mV§ PaPa AmaVr
XmoZ H$mù`m Q>mßo `m, Vm§ã`mMr EH$ A§JR>r, Vn{H$arMr S>~r, hmVmVrc H$mR>r Am{U {chÿZ {Xcr. AmaVr àmgm{XH$ Amho. na§Vw Ë`mVrc ""AemoH$ nwÌmcmJr'' `m C„oImdê$Z
Ë`m§Mr On_mi _cm àgmX åhUyZ {Xcr Amho. Ë`m§Zr Xoh R>do ë`mda EH$Xm gwYmH$an§V _r WmoS>m e§{H$V Pmcmo. åhQ>c,§ ""H$mhr cmoH$m§Zm ho AmdS>Uma Zmhr. _mP§ Zmd ZH$mo.''
aoJmoS>H$a `m Ë`m§À`m {eî`m§Zm ñdßZmV `oD$Z gm§{JVco H$s, VwÂ`mH$S>o _r _mPr _mH$S>Q>mno r Vgo XmXm _hmamO åhUmco, ""Vr Ë`mVrc "½`mZ~mMr _oI' Amho. Vo Zmd Vg§M amhÿ§ Xo.
R>do m`cm {Xcr hmoVr Vr AemoH$ OmoetZm Xo. aoJmoS>H$am§Zr Vr `WmdH$me AmUyZ {Xcr. Vo Vwåhmcm H$mT>Vm `oUma Zmhr.''
`m gmè`m Ë`m§À`m _mÂ`mdarc cmo^mÀ`m IwUm AmhoV. `m gmè`m dñVy _r àgmX åhUyZ AmO Vr AmaVr åhUVmZm amoO XmXm _hmamOm§Mr AmR>dU `oVo !
ñdrH$maë`m Am{U hm A_yë` R>do m OnyZ R>do cm Amho. lrgX²Jêw $ {XJ§~aXmg _hmamOm§Mo ì`{º$_Îd eãXmV nH$S>Ê`mMm hm à`ËZ {H$Vr
lr XmXm _hmamO _cm Zoh_r gm§Jm`Mo ñdm_tMr VmH$X Am{U qZ~JuH$a _hmamOm§Mr Anwam Amho `mMr _cm H$ënZm Amho. {H$Vrhr gm§{JVc§ Var H$mhr Var amhÿZ OmUma
VmH$X AmVm EH$dQ>cr Amho. `oË`m 25-30 dfmªV Omoer Hw$Qw>§~mM§ Zmd Amåhmcm Amho !
OJ^a H$am`M§ Amho Am{U Vo hmoBc © . H$Yr _r Ë`m§Zm Z_ñH$ma Ho$cm Va åhUm`Mo,
""Vwåhr ZH$m Z_ñH$ma H$ê$. _r Vwåhmcm Z_ñH$ma H$aVmo.'' _r Ë`m§Zm åhUmcmo H$s ***

Eogm Vy gmo{`am & 211 212 && gX²Jwé-gmo{`am &&


Vã`oVrMr H$miOr H$am`cmM ZH$mo. gd© H$mhr _hmamOM nmhVrc.
nU _mPo ho {dMma _mÂ`m H$mH$m§Zm qH$dm AmB©-d{S>cm§Zm H$go nQ>Uma ? Ë`m§Mm
Agm n¸$m g_O Pmcm H$s _r Ë`m§À`mer g§~Y§ VmoS>yZ Q>mH$co AmhoV. ZmZm§Zm WmoS>§ ~a§
dmQ>ë`mda AmB© gmVmè`mcm ~{hUrH$S>o Amcr hmoVr. VoWyZ Vr _mÂ`mH$S>o nwÊ`mcm
Amcr. _r åhQ>c,§ ""H$m Amcr hmoVrg J Vy ?''
àn§Mt AgmoZ na_mW© nmho & AmB© åhUmcr, ""AmVm Amåhr Hw$R>§ amhm`M§ ho {dMmam`cm Amco Amho !''
åhQ>c§ ""Hw$R>§ åhUOo H$m` ? _w§~B©cm Amnë`m Kar amhm`M !''
_mÂ`mda _hmamO gmondy nmhV Agcoë`m O~m~XmarZo _r A§V_wI © Pmcmo hmoVmo Vr åhUmcr, ""EdT>o "ho' AmOmar hmoV.o Vy gmY§ Ë`m§Zm ~Km`cm Amcm Zmhrg !
Am{U _hmamO _mPr narjm KoÊ`mMo Wm§~drV ZìhVo. Ë`mVrc gdmªV H$R>rU narjm _r \$moZ H$ê$Z Amcm Zmhrg, Z§Vahr Amcm Zmhrg !''
1988 gmcr {Xcr. _r {Vcm åhQ>c,§ ""AJ _hmamOm§Zr nmR>dc§ Zmhr. _J _r H$gm `oD$ ? _r H$mhr
Am_Mo ZmZm H$Yr H$moUmH$S>o amhm`cm OmV ZgV. nU 1988 gmcr EH$Xm Vo Vwåhr gd© åhUVm Vgo g§~Y§ VmoS>cc o o ZmhrV.''
Ë`m§Mo H${Zð> ~§YÛw ` dg§Vamd Am{U n«^mH$a `m§À`m {MniyU `oWo ~m§Ycoë`m Zì`m Kar Ë`m§Zr `mda {H$VnV {dídmg R>do cm qH$dm _mPr AS>MU g_OyZ KoVcr H$moU
amhm`cm Joco hmoVo. VoWo Ë`m§Mr Vã`oV {~KS>cr Am{U A{YH$m{YH$ {~KS>V Jocr. OmUo ! _mÌ gdmªÀ`mM _ZmV qH${MV Xwamdm {Z_m©U Pmcm.
AJXr ZmH$mg_moa gyV Yacoc.§ à^mH$aH$mH$m§Mo Am{U dg§VH$mH$m§Mo 4-5 "cmBQqZJ g_Ïm© am_Xmg ñdm_rZr gm§{JVco AmhoM -
H$m°c' _cm Amco. Ë`m doir AmOÀ`mgmaIo Q>{o c\$moZ godM o o Omio àJV Pmcoco ZìhVo. XodmÀ`m g»`ËdmgmR>t & nS>mì`m {OdcJm§gr VwQ>r &
Eg.Q>r.S>r.gma»`m godm ZìhË`m. VmVS>rÀ`m H$m_mgmR>r gm_mÝ`V… Q´>H§ $ H$m°c Ho$cm gd© Anm©d| godQ>r & àmU Vmo{h doMmdm &&
OmV Ago. _mÌ cmBQqZJ H$m°c åhUOo AË`§V VmVS>rMr ~m~ ! _J nwT>o 2-2 && _{hÝ`m§Zr àdmg PonÊ`mEdTr Ë`m§Mr Vã`oV Pmcr Voìhm _r í`m_amd
_cm cmJmonmR> cmBQqZJ H$m°c `oV hmoVo. _cm H$m` H$amdo gwMV ZìhVo. `oWo {Q>H$o H$am§Zm gm§JZy Ë`m§Zm _w~§ B©cm í`m_amdm§À`m JmS>rVyZ ZoÊ`mMr ì`dñWm Ho$cr.
_mÂ`m gX²Jêw $§ Mr Vã`oVhr Ver Vmoim_mgm hmoVr. VoWo Xya {MniyUcm _mPm OÝ_XmVm Z§Va ZmZm XrS>-nmdUo XmoZ dfo© _w~§ B©cmM Amnë`m Kar hmoV.o EH$Xm _r _w~§ B©cm
_¥Ë`yer PwO
§ XoV hmoVm. Oar Vo Ë`m§À`m ^mdm§H$S>Mo hmoVo Var Amncm EHw$cVm EH$ _wcJm Jocmo AgVm amÌr gmS>A o H$am-~mam dmOVm Ë`m§Zm OmoamMm ídmg cmJcm. Vo Ymnm Q>mH$sV
Ho$ìhm `oVmo` `mH$S>o Z¸$sM Vo S>moim cmdyZ ~gco AgUma. AmB©cmhr _wcJm VoWo hmoV.o _r {dMmac§, ""Vwåhmcm \$ma AñdñW dmQ>V`§ H$m` ?'' Va Oo_Vo_ _mZ hcdyZ
Zgë`m_wio Agmhmæ` dmQ>V AgUma. _mÂ`m MwcË`m§Zmhr H$mhr {ZU©` KoÊ`mMr doi hmoH$ma {Xcm. ZmZm Am`wî`^a ^anya Yy_«nmZ H$am`Mo. Ë`m_wio Ë`m§À`m \w$â\w$gmV
Amcr Va ZmZm§Mm _wcJm `oWo hOa hdm Ago dmQ>V AgUma. AIoarg _hmamO H$m°Q>da Am°pŠgOZMm nwadR>m H$_r ìhm`Mm. _r Ë`m§Zm åhQ>c,§ amÌr Vwåhr XmoZ Mm¡V ^mH$ar
Pmonco hmoVo VoWo _r Jocmo Am{U Ë`m§Zm åhUmcmo, ""ZmZm {MniyUcm Iyn AmOmar AmhoV. Am{U nmco^mOr Im åhUOo ídmgmMm Ìmg H$_r hmoBc © .
_cm {MniyUcm Joc§ nm{hOo. _r OmD$ H$m ?'' _hmamO åhUmco, ""ZmZm AOyZ XrS> df© _mPm gmam doi nwÊ`mVM Om`Mm. nU _mPm _wcJm Am{U nËZr `m§Zr ZmZm§Zm
_aV Zmhr ! Vy OmD$ ZH$mo ! `oWo _cm ~KUma H$moU ?'' _r åhQ>c,§ ""Zmhr OmV !'' _mPr CUrd ^mgy {Xcr Zmhr. {Z`{_VnUo S>mŠ° Q>am§H$S>o ZoD$Z B.gr.Or., ãcS >àe o a
Am{U _r {MniyUcm Jocmo Zmhr. _mPm _mÂ`m gX²Jêw $§ da {dídmg hmoVm. Ë`m§Mm eãX dJ¡ao MoH$ H$ê$Z AmUUo, Ë`m§M§ Am¡fYnmUr H$aUo ho gma§ Ë`m§Zr MmoI gm§^mic§. _mÂ`m
dm`m OmUma Zmhr, ZmZm§Mr Vã`oV gwYmaoc `mMr _cm ImÌr hmoVr. qH$~hþZm _cm `oWo nËZrZo AmB©Mrhr ì`dpñWV godm Ho$cr. H$_coe ZmZm§Zm åhUm`Mm, ""Vwåhr AmVm
Wm§~dyZ _hmamOm§Zr gd© O~m~Xmar Amnë`m g_W© hmVmV KoVcr hmoVr. AmVm ZmZm§À`m åhmVmao Pmcm AmhmV. AmVm gcyZ_Ü`o OmD$ ZH$m.'' Vmo Kar Ýhmì`mcm AmUyZ Ë`m§Mo
àn§Mt AgmoZ na_mW© nmho & 213 214 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ho$g H$mnyZ ¿`m`Mm. AJXr Ë`m§À`m hmVm nm`mMr ZI§hr Vmo ñdV… H$mnyZ Úm`Mm. Ì`moXercm ZmZm§Zr Xoh R>do cm. ZmZm§À`m Ho$g nonada XmoZ doim _¥Ë`yMr Zm|X Ho$ë`mMo
AmB©M§ Am¡fYnmUr, ãcS>-ewJaÀ`m Q>oñQ> H$aU§ ho gma§ _mÂ`m _wcm§Zr d nËZrZo Am{U \$m`Zc {~c§hr Ag§M XmoZ doim Ho$ë`mMo H$mJXnÌ AOyZhr g§Kdr é½Umc`mV
ì`dpñWVnUo gm§^mic§. _mPr _wcJr Xrár YrQ> Amho. H$Yr H$_coe AmB©~amo~a nmhmd`mg {_iVrc.
CËgdmgmR>r nwÊ`mcm Amcm Va Vr emim gm§^miyZ AmOr-AmOmo~m§M§ gd© ì`dpñWV ZmZm A{Ve` H¥$VmW© OrdZ OJco. gaH$maXa~mar _mZmÀ`m OmJoda H$m_ Ho$co.
H$am`Mr. JaO ^mgë`mg S>mŠ° Q>aZm ~mocmdyZ gd© ñdV…À`m A¸$chþemarZo {Z^mdyZ Á`m nXmda H$m_ Ho$co, Ë`m nXmMr B^«V H$_r hmoBc © Ago H$mhr Ho$co Zmhr. Amncm
Ý`m`Mr. nwÊ`mcm \$moZ H$aÊ`mMr doi `oD$ XoV Zgo. _mZgÝ_mZ amIyZ emgH$s` godM o r H$maH$sX© `eñdrnUo nwar Ho$cr. AmË_gÝ_mZmgmR>r,
AWm©VM KamVrc d¥Õ dSr>cYmè`m _mUgm§Mr godm H$aUo ho gdmªMo AmÚH$V©ì`M VÎdmgmR>r àg§Jr d[að>m§g_moahr AmìhmZmÀ`m nm{dÍ`mV C^o am{hco. gm§gm[aH$
AgVo. Ë`mMm doJim C„oI H$ê$Z H$m¡VHw $ H$aÊ`mgmaIo H$mhr Zmhr. na§Vw _mÂ`m nËZrÀ`m O~m~Xmè`m nyUn© Uo nma nmSy>Z J¥hñWml_ gmW© Ho$cm. ZmVodmBH$m§Zm _XV Ho$cr Ver
~m~VrV _mÌ Vgo H$m¡VHw $ H$aUo _cm àmá Amho. _mÂ`m AmB©d{S>cm§Mo Am{U nËZrMo AÝ` Oo H$moUr JaOy hmoVo Ë`m§Zmhr ! _XV H$aVmZm hm _mPm, Vmo Xwgè`mMm Agm {dMma
H$YrM \$mago nQ>co Zmhr. H$mhrH$mhr _mUgm§Mo EH$_oH$m§~Ôc AH$maU nydJ© h« {Z_m©U _ZmV R>do cm ZìhVm. H$gcr Anojm _ZmV ZìhVr, AJXr gmÜ`m Am^mamMrhr ! g§gmamV
hmoVmV. Ë`mcm H$moUVohr ñnï> H$maU ZgVo. Ë`mV H$moUVrhr VH©$g§JVr ZgVo. Ë`m_wio amhÿZ nwÝhm gmè`mVyZ A{cá hmoVo !
dmJÊ`mV H$QwVm `oV.o Vg§M H$mhrVar Am_À`mhr KamV Pmc§; Am{U Ë`m_wio nËZrcm ZmZm§Mo _Z A{Ve` {Z_©i hmoV.o Ë`m§Zr Hw$UmMo dmB©Q> qM{Vco Zmhr, dmB©Q> Ho$co
AH$maU Ìmg gmogmdm cmJcm. `m nmíd©^_y rda {VMo dmJUo nm{hco AgVm Vo {ZpíMVM Zmhr. Ë`m_wio Ë`m§À`m hmVmImcr H$m_ H$aUmè`m _mUgm§Mo "JmonZr` Ahdmc' ZmZm
H$m¡VwH$mñnX Amho. g§V VwH$mam_mgma»`m Amnë`m ñd^mdm_wio EdT>o Mm§Jco {chrV H$s Ë`m§À`m ~T>VrMm
_mÂ`m nËZrer {VÀ`m _mhoaÀ`m H$mhr _mUgm§Zrhr g§nH©$ VmoS>cm Amho. AWm©VM _mJ© _moH$im hmoB.© JmonZr` Ahdmc Iam~ Pmcoco H$mhr OU _wÔm_ ZmZm§À`m hmVmImcr
gX²Jêw $§ ZrM {Vcm Amncr _wcJr _mZcr Amho; Ë`m_wio Vr `m gmè`m gwIXw…ImÀ`m H$m_ H$am`cm ñdV…Mr Zo_UyH$ H$adyZ KoV Am{U _J Ë`m§Mo [anmoQ>© ZmZm EdT>o Mm§Jco
ncrH$S>o Jocr Amho. {chrV H$s _J Ë`m§Zm ~T>Vr {_io. Ago AZoH$ OU nwT>o Cƒ nXmda nmohmoMco. ZmZm _mÌ
ZmZm 9 _mM© 1990 cm dmaco. Ë`m {Xder Ì`moXer hmoVr. na§Vw Ë`mnydu EH$ H$moUmMrhr "hm§Orhm§Or' Z H$aÊ`mÀ`m ~mÊ`m_wio _m_coXma nXmdê$Z \$ma nwT>o gaH$co
{dcjU KQ>Zm KS>cr hmoVr. gá_rÀ`m {Xder ZmZm J§^ra pñWVrV hmoVo. _r ZmhrV.
dmcmdcH$agmho~m§Zm \$moZ H$ê$Z H$idco. Voìhm dmcmdcH$agmho~, {Q>H$o H$a, àgmX ZmZm§À`m nwÊ`mB©ZM o _cm AZoH$ g§V gËnwéfm§Mm ghdmg AJXr ~mcnUmnmgyZM
V|Smo>cH$a Ago 10-15 cmoH$ ^am^a VoWo O_m Pmco; nU _cm ZmZm§Mo _hm{Zdm©U Am{U Vmohr Ka ~gë`m {_imcm. ZmZm§_i w Mo _amR>r, B§JO « r gm{hË`mVrc {X½JOm§Mm
gá_rcm hmoUo C{MV dmQ>V ZìhVo. ZmZm ho ZmWn§Wr` hmoVo. kmZoídam§nmgyZ gd© n[aM` Pmcm. {~H$Q> àg§Jr I§~ranUo C^m amhÿZ PwO § Úm`cm _cm ZmZm§À`m M[aÌmZo
ZmWn§Wr`m§Zr n[a{Zdm©UmgmR>r Ì`moXerMm {Xdg {ZdS>cm hmoVm. åhUyZ _r AmV©VZo o ñ\y$Vu {Xcr. Ë`m§Zr _mPo `mo½` doir H$m¡VHw $ Ho$co. MwH$cmo Voìhm H$mZ AmoT>c.o
_hmamOm§Mr àmW©Zm Ho$cr. VwåhrM ZmZm§Zm ZmWn§WmMr Xrjm {XcrV. AmVm VwåhrM ZmZm§Mr gX²Jêw $§ da AZÝ` {Zð>m hmoVr. `m {Zð>Zo o ZmZm§À`m Am`wî`mMo gmoZo Pmco !
Ë`m§À`m _hm{Zdm©Umcm Mm§Jcm {Xdg {_idyZ Úm. Vmon`ªV S>mŠ° Q>am§Zr _¥Ë`yMm XmIcm AmÜ`mpË_H$ CnmgZm, Ü`mZYmaUm, gËnwéfm§Mm ghdmg Am{U Ym{_©H$ J«W§ m§Mo dmMZ ho
V`ma Ho$cm hmoVm. {~c V`ma H$ê$Z EdT>Eo dT>o n¡gm ^am Am{U _¥VXoh KoD$Z Om Ago Ë`m§Mo Iao OrdZ hmoVo Am{U Ë`m§Zr g§gmamV amhÿZ gm§gm[aH$ H$V©ì`o nma nmS>VmZmM
gm§{JVco hmoVo. _r _Zmo_Zr H$éUm ^mHy$Z _hmamOm§Zm gmH$S>o KmVco Am{U gX²Jwê$ AmpË_H$ CÞVr gmYcr.
_mÂ`m hmHo$cm Ymdco. ZmZm§À`m earamcm OmoS>cco r `§ÌUm nwÝhm öX`mMo R>mHo $o , aº$Xm~ nmhVmnmhVm ZmZm Aem H$mhr C§Mrda nmohmoMco hmoVo H$s _mZ C§MmdyZ Ë`m§À`mH$So>
dJ¡ao XmIdm`cm cmJcr. ZmZm nwÝhm ídmgmoÀN²>dmg H$ê$ cmJco Am{U `mZ§Va 6 {Xdgm§Zr nmhmdo cmJo. H$UH$dcrcm AgVmZm EH$Xm Xwnmar OodU Pmë`mda ZmZm, AmB© d _r
àn§Mt AgmoZ na_mW© nmho & 215 216 && gX²Jwé-gmo{`am &&
XmamV Jßnm JmoîQ>r H$arV hmoVmo. ZmZm XmamV Mm¡H$Q>rcm Qo>Hy$Z C^o hmoVo. _r Ë`m§À`m Xmamda Zm|X H$am`cm _co[a`m BÝñnoŠQ>a Oar Amcm Var Ë`mcm Mhm nmOyZM nmR>dm`Mm
nm`mOdi C§~aR>çm~mhoa nm`arda ~gcmo hmoVmo. AmB© AmoQ>rdaM hmoVr. EdT>çmV EH$ Aer KaMr nÕV ! H$moUr Oodm`À`m doir Amcm Va ZmZm ~mhoê$Z AmoaSy>Z gm§JUma,
Hw$Ìm A§JUmV Amcm. Xmamg_moa `oD$Z eonQ>r hcdrV C^m am{hcm. ZmZm§Zm Ë`m ^Q>Š`m ""AJmo, `mM§ nU nmZ Ko _mÂ`m~amo~aM !'' nmoñQ>_Z Amcm Var Ë`mcm Mhm Úm`Mm !
Hw$Í`mV XwnmaÀ`m doir Kamg_moa Amcocm ^wH$o cocm `mMH$ {Xgcm Agmdm ! ZmZm AmB©cm VoìhmÀ`m H$mimV ñd`§nmH$ Mwcrda ìhm`Mm. J°g, ñQ>mìo h Aem gmo`r ZìhË`m.
åhUmco, ""AJmo, EImXm ^mH$arMm MVH$moa Agcm Va Kmc Ë`mcm.'' dma§dma Myc noQ>dyZ Mhm H$ê$Z Úm`Mm, Ë`mVhr ZmZm§Mm AmoQ>rdê$ZM VJmXm Ago
AmB© Z o KamVy Z ""Pmcm H$s Zmhr Mhm ? H$s hm°Q>c o mVyZ _mJdy ?'' ""AJmo, `m§Mr nU nmZ§ KoVgo Zm ?''
^mH$ar AmUcr Am{U dJ¡a.o Amåhm _wcm§À`m emim, ZmZm§Mr Am°{\$gMr KmB©, nmUr {d{hardê$Z ^am`M§,
Ë`m Hw$Í`mnwTo> A§JUmV KamV cmB©Q> ZmhrV, MwcrdaM§ OodU, `m gmè`m Jmoï>t_wio {VMr \$ma Ymdni ìhm`Mr.
Q>mH$cr. Hw$Í`mZo Vr ^mÁ`m \$maí`m {_iV ZgV. ~Q>mQ>m Am{U H$S>YmÝ`m§À`m _XVrZo VmQ> gOdm`M§. ^|S>r,
^am^a Im„r. na§Vw nS>di, XmoS>H$o , _wim Am{U cmc _mR> `m ncrH$S>o ^mOr {_im`Mr Zmhr. nagmVc§
ZmZm _mÌ AñdñW Aiy _mÌ AmR>dS>çmVyZ EH$Xm Var hd§M. ImU§ åhUyZ JmoS>mMm ZmhrVa {VIQ>{_R>mMm
hmo D $Z AmB© c m {eam Am{U nmoh.o MH$cr, H$S>~moir, cmSy> Ag§ \$amimM§ \$º$ {XdmirV Var, ZmhrVa
åhUmco, ""Ag§ AÞ c¾m_wO § rÀ`m {Z{_ÎmmZo ! ~wX§ rMo cmSy> KamV H$Yr ~Zdco Om`Mo ZmhrV. Ë`mgmR>r AmMmarM
H$moUmg_moa O{_Zrda cmJm`Mm. {Oc~rM§gwÕm Vg§M. KaMr n¹$mÞ åhUOo lrI§S>, nwaUnmoir, _moXH$,
Q>mHy$Z Ë`mcm Im`cm Im§S>dr, Iranwar, nmVmoio, gmIa^mV, KmdZ Ago Img _hmamï´>r` nXmW©. Voìhm
cmdy ZH$mog. Ë`mcm Jwcm~Om_, BS>cr-S>mgo m, namR>o Agcr naàm§Vr` _§S>ir ñd`§nmH$KamV Kwgcocr ZìhVr.
EImÚm VmQ>crV qH$dm AmB© H$m_mcm _mJo ZìhVr. Wm{cnrR>, MH$cr, H$S>~moir `mgmR>r cmJUmar ^mOUr
Ho$irÀ`m nmZmda Vo Vr ñdV… XiyZ V`ma H$am`Mr. S>mJ§ a, _oVHy$Q> Agco nXmW© KarM H$am`Mr. df©^a
KmVc§ AgV§g Va ~a§ Pmc§ AgV§. Vwcm Ag§ H$moUr dmT>c§ Va H$g§ dmQo>c ? Hw$Ìm- nwaVrc EdT>o nmnS>, {MH$dS>çm, gm§S>J,o cmoUMr, _gmco, {_aÀ`m ho gma§ Vr gJio
_m§Oa H$m` qH$dm H$mdim-{M_Ur H$m`, Vohr B©œar M¡VÝ`mMoM A§ím AmhoV Zm ?'' ì`mn gm§^miyZ H$am`Mr. AmB©À`m hmVÀ`m ñd`§nmH$mcm JmoS>r hmoVr. dS>rc H$YrVar
ZmZm Ho$di ~mocZy Wm§~co ZmhrV. Ë`m§Zr ~mOmamVyZ EH$ A°ë`w{_{Z`_Mr Wmir AmUcr cha cmJcr H$s åhUm`Mo, ""nmZJr H$a Jmo !'' _J AmB© nmZJr H$am`Mr (JìhmM§/
Am{U Ë`mVyZM _J Hw$Í`m-_m§Oam§Zm, {M_Ur-nmIam§Zm AÞ XoU§ gwê$ Pmc§. hr h{H$H$V Vm§XimM§ nrR> XwYmV {^OdyZ Vo hiXrÀ`m qH$dm Ho$irÀ`m nmZmda ^mH$argmaI§ OmS>
Amho 1957-58 gmcMr. _r Voìhm 13-14 dfmªMm hmoVmo. ZmZm§Mr g§dXo ZercVm Ë`m WmnyZ Vì`mda ^mOm`M§ Am{U MwcrV {ZImè`mda EH$Xm {\$adc§ H$s Vo Mm§Jc§
doir _mÂ`m _Zmda Imoc n[aUm_ H$ê$Z Jocr. AmOhr EdT>çm dfmªZV§ a ZmZm§{df`r IwgIwerV hmoB)© . ñd`§nmH$Kamda {VMmM A{YH$ma hmoVm. VoWo ZmZm \$mag§ cj Kmcm`Mo
{dMma H$aVmZm hr AmR>dU åhUOo ZmZm§Mo g_J« ì`pŠVËd VmocUmao "VwierMo nmZ' ZmhrV. AmB© OwÝ`m H$miÀ`m pñÌ`m§à_mUoM ZmZm§Mr gmdcr åhUyZ dmdacr. ZmZm§À`m
Amho Ago _cm dmQ>V.o H$cmZoM dmJcr.
_mÂ`m AmB©Zo ZmZm§Zm Am`wî`^a CÎm_ gmW {Xcr. Am_Mr AmB© gmYr^moir hmoVr. AmB©Mr Vã`oV CÎm_ hmoVr. \$maer AmOmanU§ Amcocr AmR>dV ZmhrV. na§Vw 20
ñd^mdmV N>¸$o n§Oo H$mhr ZmhrV. Amncm J¥{hUrY_© {VZo CÎm_ arVrZo nmicm. ZmZm§Mr OmZodmar 2002 cm {Vcm öX`{dH$mamMm _moR>m PQ>H$m Amcm. Ë`m doir _§{XamV n§Mm`VZ
~hþVm§e ZmoH$ar H$moH$UmVrc N>mQo >çmN>mQo >çm Jmdm§VM Pmcr. Kar `oUmao-OmUmao ^anya. `mJ Mmcy hmoVm Am{U Vr Ë`mgmR>rM nwÊ`mcm Amcocr hmoVr. {Vcm "aËZm' hm°pñnQ>c_Ü`o
àn§Mt AgmoZ na_mW© nmho & 217 218 && gX²Jwé-gmo{`am &&
R>do co hmoV.o 2-4 {Xdg Va Vr \$ma H$R>rU AdñWoV hmoVr. nyUm©hVþ rÀ`m {Xder nwÝhm _mÂ`m AmB©À`m Ho$coë`m godc o m VwcZmM Zmhr. _r _{hÝ`mVrc 15-20 {Xdg VoWM o amhÿZ
Xwgam PQ>H$m Amcm. _r _§{XamVrc Amdí`H$ Vo gmonñH$ma nyU© H$ê$Z VmVS>rZo gH$mi-g§Ü`mH$mir {Vcm ^oQ>yZ, ~gyZ {VÀ`mer JßnmJmoï>r H$arV Ago.
hm°pñnQ>c_Ü`o Jocmo. VoWo S>m.° AÀ`wV Omoer, S>m.° VidcH$a, S>m.° nËH$s Ago Zm_d§V {X. 15 \o$~«dw mar 2005 cm amÌr 10.40 dmOVm {VZo A§{V_ ídmg KoVcm. {Vcm
H$m{S>A © mocm°{OñQ> hOa hmoV.o Ë`m§Zr `eñdrarË`m {Vcm g§H$Q>mVyZ ~mhoa H$mT>cr. _J Am`wî`mV H$mhr H$_r nS>c§ Zmhr. {VM§ gma§ OrdZ H¥$VmW© Pmc§. AË`§V g_mYmZmZo
{VMr Vã`oV Mm§JcrM gwYmacr. _J nwÊ`mVM YmH$Q>çm _wcrH$S>,o gwc^mH$S>o 3-4 {VZo OJmMm {Zamon KoVcm. _¥Ë`yndy u H$mhr {Xdg nUVy Xe©ZmMm gmohimhr WmQ>mV nma
_{hZo am{hcr, 2-3 _{hZo H$moëhmnyacm _moR>çm _wcrH$S>o gw_ZH$S>o amhÿZ _J Amnë`m nS>cm. nUVy {M. gw_Yo À`m S>mŠo `mda gmoÝ`mMr \w$w c§ CYiyZ A{Ve` AmZ§XmV {VZo Vmo
_w~§ B©À`m Kar Jocr. gmohim gmOam Ho$cm. Ë`m{Z{_ÎmmZo gd© AmáñdH$s` {Vcm ^oQ>yZ Joc.o {VÀ`m Am`wî`mVrc
_w~§ B©V 2-3 {Xdg ì`dpñWV Joc o .o nU EH$ {Xdg Vr ~mWê$__Ü`o nS>cr. nËZr {VÀ`m X¥ï>rZo AË`§V g_mYmZmMr Jmoï> åhUOo {VÀ`mnojm chmZ Aem H$moUË`mhr AmámMm
KamV EH$Q>rM hmoVr. {VZo AmaS>mAmoaS>m Ho$ë`mda g_moa amhUmam {dO` gm_§V Amcm. {d`moJ {Vcm nmhmdm cmJcm Zmhr. A{Ve` g§nÞ AdñWoV, g_mYmZmZo Vr Jocr. _mJo
AmOy~mOyMo dm°M_Z dJ¡ao {VKo-Mm¡Ko OU Amco Am{U Ë`m§Zr {Vcm IwMuVyZ Imcr H$mhr BÀN>mAmH$m§jm Z R>do Vm !
AmUyZ XdmImÝ`mV Zocr. _cm \$moZ Amë`mda _r cJoM {ZKmcmo. Vmon`ªV ~mV_r AmB©À`m _¥Ë`yZ§Va Amåhr gd© Hw$Qw>§~r` _r, _mPr nËZr, _wcJm, gyZ d ZmVy
ngacrM hmoVr. ~Km`cm `oUmè`m§Mr JXu ìhm`cm cmJcr hmoVr. åhUyZ _r nËZrcm aËZm{Jarcm dm_Zamd Omoer ({XJ§~aXmg _hmamOm§Mo nwVUo) `m§Zm ^oQ>m`cm Jocmo.
gm§{JVc§ H$s Vy Kar Wm§~Zy VoWrc gd© gm§^mi. _r XdmImÝ`mV Wm§~Zy `oWrc gd© dm_Zamd Omoer `m§Mr AmB© Am{U ZmZm ho ~mc gd§JS>r. EH$mM KamV amhm`Mo,
nmhVmo. cmoH$ bm§~cm§~Zy ^oQ>m`cm `oV hmoV.o Ë`m§Zm Mhm, ImU§, OodU {Xë`m{edm` EH$Ì Ioim`Mo. EH$mM emioV XmoKh§ r Om`Mr. dm_Zamdm§À`m AmB©Mo Zmd _Zw hmoV.o
H$g§ naV nmR>dm`M§ ? åhUyZ Kar EH$ AmMmarM R>do cm. 50-60 _mUg§ doic o m Oodm`cm {VMo _mhoa nQ>dY©Zm§H$S>.o ho nQ>dY©Z Am{U Amåhr Omoer Hw$Qw>~§ r` Á`m KamV amhV hmoVmo
Agm`Mr. {edm` gVV MhmnmUr dJ¡ao hmoV hmoVM § . gdmªMr ~mhoa CnmhmaJ¥hmV gmo` H$aU§ Ë`m KamMr _mS>r hr gd© ^mS>Ho $ê$ EH${ÌVnUo dmnam`Mo. {deofV… amÌr PmonÊ`mgmR>r
Am{W©H$X¥ï>çm nadS>Uma§ ZìhV§. cmoH$m§Mr Zo-AmU H$am`cm EH$ JmS>r R>do cr hmoVr. _mS>rMmM Cn`moJ ìhm`Mm. ZmZm Zoh_r dm_Zamdm§À`m AmB©À`m {df`r H$m¡VHw $mZo ~mocV.
8-10 {Xdgm§Zr AmB©cm Kar AmUc§. 15-16 àH$maMr Am¡fY§ gwê$ hmoVr. _r Vo gm§Jm`Mo H$s Vr A{Ve` {eñVrMr Am{U ZrQ>ZQo >H$s _wcJr hmoVr. A§WéUo Aer
S>m.° AÀ`wV OmoetZm nwÊ`mhÿZ ~mocmdyZ KoVc§. Ë`m§Zm åhQ>c§ H$s d`mÀ`m 83-84 ì`m Kmcm`Mr H$s H$moR>ho r MwUr {XgUma Zmhr. {VM§ H$m_ ñdÀN> Am{U gwX§ a, ZrQ>ZQo >H$§
dfu EdT>r Am¡fY§ åhUOo {Vcm Ìmg XoUM § Amho. _J Ë`m§Zr 6 Am¡fY§ Mmcy R>do Zy Ago. _hmamOm§À`m KamÊ`mMo Am{U Am_À`m KamÊ`mMo g§~Y§ nydm©nma AmhoV. _hmamOm§Zr
~mH$sMr ~§X H$am`cm gm§{JVc§. _w§~B©À`m àXy{fV hdoVyZ {Vcm H$moR>oVar ~mhoaJmdr _mPr nUOr (Ho$ed _hmXod `m§Mr AmB©), _mPo AmOmo~m Ho$ed _hmXod, dS>rc
hcdm Ag§ S>m°ŠQ>aZr gm§{JVc§. _r {Vcm nwÊ`mcm amhm åhUV hmoVmo. nU AIoarg aKwZmWamd, _r AemoH$, _wcJm H$_coe Am{U _mPm ZmVy gw_Yo Aem EH§$Xa ghm
{VÀ`m BÀN>ào _mUo {Vcm S>ao dUcm Zoc.§ S>ao dUcm S>m.° ~mUmdcr, S>m.° gwYra Omoer, {nT>çm§da Amnco H¥$nmN>Ì Yaco Amho; Am{U _mJÀ`mnojm nwT>À`mcm A{YH$ gag
S>m°. ZmS>H$Uu, S>m.° WÎmo dJ¡ao gd© S>mŠ° Q>am§Zr dma§dma {Vcm ^oQ>yZ {VÀ`m Vã`oVrMr Mm§Jcr ~Z{dco. ho gd© AZmH$cZr`, AVŠ`©, AJå` Amho Am{U åhUyZM _hmamO _mPoM
H$miOr KoVcr. S>m.° gwdUm© nmQ>rc d S>m.° ZoVmOr nmQ>rc `m§À`m AmnwcH$s~Ôc F$U Zìho Va Am_À`m `m ghm {nT>çm§Mo "gX²Jêw $ gmo{`ao' Pmco AmhoV. dm_Zamdm§Zm _r
ì`º$ H$aUoM `mo½` ! VgoM AmaVr OmYd {gñQ>a, AZwamYm amOo{eH}$ d MoVZ qeXo `m§Mo åhQ>c§ H$s AmnU EH$_oH$m§H$S>o OmD$Z ho g§~Y§ d¥qÕJV Ho$co nm{hOoV.
A_moc ghH$m`© cm^co. lr_Vr ZmZr OmYd d lr_Vr AnUm© H$m|S>H$a 4-6 _{hZo ***
{VÀ`m~amo~a am{hë`m. lr_Vr _mcwVmB© dmcmdcH$a XrS> df© VoWo gmo~Vrcm am{hë`m.
àgmX V|S>mc o H$a _{hÝ`mVyZ EH$XmVar {Vcm ^oQ>m`cm _wÔm_ OmV Ago. _mYdamd H$mOaoH$am§Zr
àn§Mt AgmoZ na_mW© nmho & 219 220 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_ma !'' _r g§H$moMZy Ë`mcm hiyM EH$ \$Q>H$m _macm. _hmamO åhUmco, ""VwÂ`m _ZmV
X`m Amho åhUyZ Vy ho _maÊ`mMo Ho$di ZmQ>H$ Ho$cog ! _mPr N>S>r KoD$Z `o !'' _hmamOm§Mr
doVmMr EH$ N>S>r hmoVr. gmYmaU EH$ B§M ì`mgmMr, Mma \y$Q> cm§~ Aer Vr N>S>r KoD$Z
_hmamOm§Zr Ë`m _wcmcm 4-5 N>S>çm _maë`m. _hmamOm§Mm H$moUrhr gpÀN>î` n{hë`mM
N>S>rZo _hmamOm§À`m nm`mda cmoQ>mJ§ U KmcyZ j_m`mMZm H$aVm Pmcm AgVm. nU `m
_hm{Zdm©U _wcmZo EH$X_ _hmamOm§Mr N>S>r hmVmZo nH$S>cr. VËjUr _hmamOm§Zr Vr N>S>r gmoS>cr
Am{U _cm åhUmco, ""AmÎmmÀ`m AmÎmm Vy `mÀ`m d{S>cm§Zm ~mocmdyZ Ko ! AmVm _cm
lr{XJ§~aXmg _hmamO 1987 gmcr A_o[aHo$cm OmD$Z Amco. Ë`mZ§Va ~hþYm `mMm H$mhr Cn`moJ am{hcocm Zmhr !'' _hmamOm§Mm XméU Anojm^§J H$ê$Z Vmo _wcJm
Ë`m§Zr Amnë`m _Zmo_Zr XohË`mJ H$am`M§ R>adc§ Agmd§. _hmamOm§Zr EH$ _moR>m CÚmoJ Amnë`m Kar naV Jocm.
dfm©Zdw f} _m§S>cc
o m hmoVm Am{U Ë`m§Zr XyaXeunUo, dmñVdmMo nyU© ^mZ R>do Zy Ë`mMr Amnë`m níMmV² `m g§ñWoMm H$ma^ma gm§^miUmè`m ì`º$sMm _mJ© {ZîH§$Q>H$ hdm
OnUyH$, XoI^mc Ho$cocr hmoVr. EH$ Zm EH$ {Xdg AmnUmcm hm ngmam gmoS>yZ Om`Mo åhUyZ _hmamOm§Zr \$ma {dMmanydH© $ `moOZm AmIcr hmoVr. `oWo AI§S> godVo Agcoco
Amho, XohYmar AdñWoV AmnU H$m`_ `oWo amhy eH$Uma Zmhr `mMo nyU© ^mZ Ë`m§Zm \$maM WmoS>o cmoH$ hmoV.o ~hþVHo $ OU d¡`{º$H$ amJm-cmo^mnm`r H$YrZmH$Yr H$_r OmñV
àW_nmgyZM hmoVo Am{U Ë`mÑï>rZo Amncm dmagm g_W©nUo Mmcdrc Aem g_W© hmVm§Mm H$mcmdYrgmR>r `m ñWmZmnmgyZ Xya Pmco Am{U nwÝhm MyH$ C_Jë`mda naV Amco.
emoY Ë`m§Zr Iyn nyduM gwê$ Ho$cm hmoVm. _hmamO Aem cmoH$m§er j_merc d¥ÎmrZoM dmJco. na§Vw Ë`m§À`m {Zð>do a chmZ _moR>o
_hmamOm§Mo EH$ gpÀN>î` hmoV.o Ë`m§Zm _hmamOm§À`m H¥$nmerdm©XmZo nwÌàmár Pmcr qeVmoS>o CS>mco. Vmo B{Vhmg ~mH$s am{hcocm AgoM.
hmoVr. _wcmMo Zm_H$aUhr _hmamOm§ZrM Ho$co hmoVo. nyd© gwH¥$VmZo Agoc AWdm AJXr nagw^mD$ nmÜ`o qH$dm _amR>Jo éw Or§gmaIr _mUg§hr H$mhr H$mi Xwamdm hmoD$Z
lr_hmamOm§Mm Amerdm©X cm^ë`m_wio Agoc, nU A{Ve` chmZ d`mVM Ë`mcm Xya Jocr hmoVr. do. _y. gàoJéw Or hr EH$ Aer ì`º$s hmoVr H$s Ë`m§Zr gX¡d _hmamOm§Mr
{Xì`Xe©ZmMr AZw^Vy r hmoV Ago. AJXr CKS>çm S>mù o `mZrhr Ë`mcm XodXe©ZmMo ^m½` nmR>amIU Ho$cr.
cm^co hmoV.o Ë`mMr `Wm`mo½` àJVr ìhmdr åhUyZ _hmamOm§Zr Ë`mcm _§{XamV R>do Zy _§{XamV _mÂ`mgmaIoM {dœZmW {edam_ dPo, à_moX H$aH$ao, AmnQ>,o ganmoVXma
KoVcm hmoVm. _hmamO doimodio r Ë`mcm _mJ©Xe©Z H$arV hmoV,o Ë`mMà_mUo Ë`mcm H$gmoQ>rda Ago cmoH$hr godgo mR>r gd© doi amhV AgV. _hmamO H$YrH$Yr J§_VrZo åhUm`Mo,
KmgyZ Ë`mMm H$ghr AO_mdV hmoVo. na§Vw Ë`mÀ`m XwX©¡dmZo `m H$gmoQ>rda Vmo CVê$ ""Aao AmnU ñ_emZmV amhVmo Zm ! åhUyZ hr gmar ^wVo `oWo O_cr AmhoV.'' _r åhUV
eH$cm Zmhr. Vmo Aàm_m{UH$ {ZKmcm. dma§dma ImoQ>çmMm Aml` KoD$ cmJcm. Ago H$s AmnU ~m~m§À`m _§{XamV amhVmo. _hmamO H$mhr Amncm _wÔm gmoS>m`Mo ZmhrV.
_hmamOm§er Aàm_m{UH$ dmJUo Am{U Vo InyZ OmUo gd©Wd¡ AeŠ` Jmoï> hmoVr. Ë`mÀ`m ""ho ~K ! ~m~m§Mo A§Ë`g§ñH$ma `oWM o Pmco H$s Zmhr ? _J ho ñ_emZ Zìho ? ñ_emZmV
_ZmVrc Mc{~Mc _hmamOm§Zm cJoM g_Ocr. ^wV§ AgVmV H$s Zmhr ? ho Oo {VKo-Mm¡Ko OU AmhoV Zm, à_moX, AÊUm ganmoVXma, dPo
EH$Xm _hmamOm§Zr Ë`mcm H$mhr H$m_ gm§{JVco. Vo Ë`mZo ì`dpñWV Ho$co Zmhr dJ¡a,o Vo Mm§Jcr nmM-nmM, ghm-ghm ^wV§ A§Jmda ~miJyZ Amho. hm à_moX nm{hcmg
Am{U _hmamOm§À`m Mm¡H$ercm H$mhrVar Q>J§ i_§Ji H$ê$Z CÎmao {Xcr. ho Ë`mMo Am¡ÕË` H$gm _mÂ`mH$S>o S>moio _moR>o H$ê$Z ~KVmo. nm` H$go OmoamV AmnQ>Vmo ~K. Vmo Vm|S>mVë`m
hmoV.o _hmamOm§Mr _hmZVm OmUUmam H$moUrhr ehmUm _mUyg Ago Am¡ÕË` H$ê$M eH$cm Vm|S>mV _§Ì Zìho nwQ>nQw >V AgVmo, _cm {eì`m XoV AgVmo ! hm gmam Ë`m ^wVm§Mm à^md !
ZgVm. nU Ë`mZo Vo Ho$co Am{U EH$ {Xdg _hmamO A{Ve` g§Vmnco. _cm Ë`mVyZ _wº$ hmoÊ`mgmR>r _r Ë`mcm ~m~m§À`m godc o m Own§ cm` !''
åhUmco,""AemoH$, _r AmVm earamZo WH$cmo`. Voìhm Vy Ë`mÀ`m EH$ gUgUrV Wmo~mS>rV dPo Am{U à_moX ho AmcQy>Z nmcQy>Z, lrgX²Jêw $ ~m~m _hmamOm§Mr eoO gmodù`mZo
_hm{Zdm©U 221 222 && gX²Jwé-gmo{`am &&
H$mT>Uo, {Z_m©ë` H$mT>Uo, H$mnya AmaVr H$aUo, Z§XmXrn nmhUo, _§{XamMm Ho$a H$mTy>Z Vo _hmamOm§Mm AmS>mIm hmoVm. ñdOZm§À`m g§Kfm©cm _cm Vm|S> Úmdo cmJy Z`o, Ë`mV _mPm
{XdgmVyZ VrZ doim nwgUo hr H$m_o H$arV. _hmamOm§Mr dmñVyMr Imocr Am{U {ó`m§Mr doi Am{U eº$s dm`m OmD$ Z`o, `mgmR>r _hmamOm§Zr H$m¡eë`mZo gmè`m Jmoï>tMr AmIUr
Imocr `m§Mm Ho$a H$mT>U,o nwgUo, _hmamOm§Mo Am§KmoirMo H$nS>o ZoD$Z R>do Uo, F$Vw_mZmà_mUo Ho$cr hmoVr.
W§S> nmÊ`mMm H$m§Q>m _moS>c
o BVnV nmUr Am§Kmoircm XoU,o ¹${MV àg§Jr _hmamOm§Mo nm` EH$Xm lr_hmamO H$m°Q>da ~gcoco hmoV.o g_moa _r, _mYdamd, lr. dm_Zamd Omoer
MonUo Aer H$m_oXI o rc Ë`m§À`mH$S>o hmoVr. dPoH$mH$m§Zm JwéOt~amo~a gH$mir _§{XamVrc (lr_hmamOm§Mo gmdÌ nwVUo ) Ago H$mhr OU C^o hmoVmo. {df` H$moUVm hmoVm AmVm
AmaVr H$aÊ`mMr godm _hmamOm§Zr Zo_yZ {Xcr hmoVr. Ë`m doir dPoH$mH$m lr~m~m AmR>dV Zmhr, na§Vw ~mocVm~mocVm Jßnm§À`m AmoKmV lr_hmamO åhUmco,""aËZm{JarÀ`m
_hmamOm§À`m à{V_oH$S>o nmhÿZ S>mi o o dQ>marV, {d{MÌ hmd^md H$arV. Ë`m§Zm ~«÷g_§YmMr _mÂ`m Omoer Hw$Qw>~§ r`m§Zm Úmd`mMo Vo gmao XoD$Z Pmco Amho. AmVm AmUIr H$mhr Ë`m§Zm
~mYm hmoVr. Ë`m§Mm ~«÷g_§Y Omdm åhUyZ _hmamO àg§Jr Ë`m§Mo VmS>Zhr H$arV AgV. XoÊ`mMr Amdí`H$Vm Zmhr. H$m` ao dm_Z ? ~amo~a Amho Zm ?''`mda dm_Zamdm§Zr hmoH$ma
XaamoO gm`§H$miÀ`m AmaVr Z§Va _§{XamV n§MnXr (nmM A^§J) åhUÊ`mMm àKmV {Xcm. ~mocÊ`mÀ`m AmoKmV lr_hmamOm§Zr Amnë`m Hw$Qw>~§ m{df`rMr _§{XamÀ`m g§X^m©Vrc
Amho . Ë`mM~amo ~ a lrñdm_r g_Wmª À `m ~IarVrc EImXm àg§ J , am_m`U- Amncr ^y{_H$m AJXr ñnï>, {Z:g§{X½Y eãXmV _m§S>cr Am{U Vrhr IwÔ dm_Zamdm§À`m
_hm^maVmgma»`m Ym{_©H$ J«§WmVrc EImXm àg§J `m§Mo dmMZ Am{U H$mhr Aï>Ho$ g_moa _m§S>yZ, `m àíZmda nwT>o e§H$m, Hw$e§H$m qH$dm dmX hmoD$ Z`oV `mMr VOdrO Ho$cr.
åhUÊ`mMm àKmV Amho. hr n§MnXr, AmaVr Pmë`mZ§Va Ëd[aV, OodUmnydu qH$dm nwT>no Tw >o _hmamOm§À`m ~mocÊ`mV ^mdr H$mimg§~Y§ rMo C„oI A{YH$ à_mUmV `oD$
OodUmZ§Va H$amd`mMr Ago. _hmamO n§MnXr gm§JV Am{U _r, à_moX dJ¡ao Vr åhUV cmJco. Amnë`m {eî`m§Zm Vo gmdY H$ê$ nmhV hmoV.o `oUmè`m {Xdgm§{df`rMr Ë`m§Mr
Agy. H$YrH$Yr dPoH$mH$m n§MnXr gm§Jm`Mo. nU gm§JVmZm Vm|S> doS>d§ mH$S§ H$am`Mo. ^m{H$V§ Ë`m doir H$mhr OUm§Zm A{Ve`moº$ dmQ>cr AgVrc. na§Vw AmO Ë`mMr gË`Vm
à_moXcm Vmc-gwamMm J§Y ZìhVm. _hmamO Ë`mcm {eH$dm`Mm à`ËZ H$am`Mo, nU à{V{XZr àË``mcm `oVo Am{U _hmamOm§Mo X«ï>no U nwÝhmnwÝhm AYmoaI o rV hmoV.o AJXr
à_moX H$mhr {eH$cm Zmhr. EH$Xm Vmo M¸$ _hmamOm§Zm dmHw$ë`m XmIdVmZm _hmamOm§Zr 1977-78 gmcr EH$Xm ~mocVmZm Vo åhUmco hmoVo H$s Amnë`m amOH$maUmVrc EH$m
nm{hc§ Am{U Ë`mcm Q>mimZoM àgmX {Xcm. AOyZhr Q>|JwimÀ`m ñdê$nmV Vr IyU _hÎdmÀ`m Hw$Qw>~§ mVrc AZoH$ cmoH$m§Mm Ho$di amOH$maUm_wio AZ¡g{J©H$ _¥Ë`y hmoUma
Amho. Amho. Vo åhUV H$s amdUmMr c§H$m Am{U lrH¥$îUmMr ÛmaH$m nwÝhm EH$Xm g_wÐmVyZ da
EH$Xm ""ê$n ho gw§Xa & {Xgo _ZmohaŸ &&'' hm A^§J _hmamO ho A¸$cH$moQ> ñdm_rM `oUma Amho. _moR>_moR>o ^yH§$n hmoVrc, g_wÐ _`m©Xm gmoSrc. AYu _§w~B© nmÊ`mImcr
AmhoV Am{U ho Ë`m§MoM dU©Z Amho, `m ^mdZoV a§JyZ åhUV AgVmZm _mPo S>moio OmB©c. JwhmJa, nmo_|S>rgmaIr g_wÐ {H$Zmè`mdaMr Jmdo nmÊ`mImcr OmVrc. _J
A^m{dVnUo _hmamOm§H$S>M o cmJcoco hmoV.o _hmamO _YoM Wm§~Zy åhUmco, ""Vo ñdm_r åhUm`Mo H$s gmo_oœa _mÌ nmÊ`mImcr OmUma Zmhr. _rM gmo_oœa Amho. _r H$gm
_hmamO gX²Jêw $ ~m~m§À`m ê$nmV g_moa AmhoV, {VH$S>o ~K. _mÂ`mH$S>o H$m` ~KVmog ?'' nmÊ`mImcr OmB©Z ? OJmVrc cmoH$g§»`oÀ`m XmoZ V¥Vr`m§e cmoH$ `oË`m H$mhr dfm©V
Am{U _J _mÂ`mH$S>o nmhÿZ àgÞ pñ_V hmñ` Ho$co. {ZgJm©À`m àH$monmZo _aVrc. Oo cmoH$ A¸$cH$moQ> ñdm_r§M§ Zmd KoVrc, VodT>M o dmMVrc.
hr _§S>ir AZoH$ df} _§{XamV godgo mR>r hmoVr. dPoH$mH$m Va _r `oÊ`mAmYrnmgyZ _r S>ao dUcm EdT>çm _moR>çm B_maVr ~m§Yë`mV, Ë`m \w$H$Q> ZìhoV. doi `oBc © Voìhm VoWo
~arM df} `oWo hmoV.o _hmamO àË`oH$ ì`º$sMo ì`dpñWV _yë`_mnZ H$arV AgV. Ooìhm 300-400 Hw$Qw>~§ m§Zm Amgam {_ioc.
Ë`m§Zr Ë`m§À`m nümV `oWo ì`dñWm nmhÊ`mgmR>r åhUyZ _mPo Zmd _Zmer R>a{dco, Voìhm `oUmao {Xdg H$R>rU AmhoV. Jocm {Xdg ~am hmoVm Ag§ åhUm`Mr nmir `oBc © .
Ë`m§Zr H$mhr {Z{_ÎmmZo dPoH$mH$m§Zm VoWZy AcJX ~mOycm Ho$co. Oar dPoH$mH$m `m {R>H$mUr Vrd« nmUr Q>M § mB© OmUdoc. drO {_iUma Zmhr. AÞmMm VwQ>dS>m nS>c o . amÁ` H$ma^ma
_mÂ`mnojm A{YH$ H$mi hmoV,o Var AmH$cZ j_VoV Vo WmoS>o H$_r nS>V AgV. Ë`m_wio gwairV MmcUma Zmhr. AZmJm§oXr dmT>oc. Jw§S>{Jar dmT>oc. pñÌ`m§Mr A~«y cwQ>Ê`mMo
nwT>o _mJo Ho$di Á`oð>VÀo `m ZmË`mZo Ë`m§Zr _cm àË`oH$ Jmoï>rV {damoY Ho$cm AgVm Agm àH$ma dmT>Vrc. Mm§Jë`m órcm añË`mda {\$aUo AeŠ` hmoBc © . cmoH$m§Zm Amgè`mgmR>r
_hm{Zdm©U 223 224 && gX²Jwé-gmo{`am &&
S>ao dUÀ`m ñWmZmMm Aml` ¿`mdm cmJoc. cmoH$ VoWo V§~y C^mê$Z amhVrc. n¡emMr Amnë`m ImVr O_m hmoVmV Am{U A§Vr Vo Amnë`m _wcm_mUgm§gh gdmªZm ^moJmdo
qH$_V KQ>oc. nmoV§^a n¡go ZoD$Z _yR>^a YmÝ` {_ioc. _hmJmB©Mm H$ha hmoB©c. cmJVo. AZoH$ Hw$Qw>~§ o Aem emnm§Zr CX²ÜdñV Pmcocr AmhoV.
A{Vlr_§Vm§ZmM {d_mZ _moQ>ma AmXr dmhZo dmnaUo nadS>c o . ~mH$s gdmªÀ`m Z{e~r _hmamO Zoh_r åhUm`Mo H$s àË`oH$ KamV EH$ "I§S>çm' AgVmo. "I§S>çm' åhUOo
~¡cJmS>rM, åhUyZM lrñdm_r g_WmªMr CnmgZm H$am, AÝ` VaUmonm` Zmhr Ag§ Vo eoVmV am~Umam, H$ï> H$aUmam ~¡c. `m ~¡cmÀ`m H$ï>mdaM àm_w»`mZo eoVr Adc§~Zy
dma§dma gm§Jy cmJco. AgVo. Ë`mMà_mUo KamVhr Agm EImXm _mUyg AgVmo H$s _mZodaMo "Oy' AmoTr>V Vmo
_hmamO Ë`m§Mm EH$ {dMma dma§dma gm§Jm`Mo H$s, ""_mUgmcm EH$ doiMo OodU g§gmamMm ^ma dmhV AgVmo. KamVrc ~mH$s gdmªÀ`m CXa^aUmgmR>r hm A~moc H$ï>
{_imë`mda Xwgè`m doiM o r ^«mV§ Agoc VaM _mUyg gÝ_mJm©da amhrc.'' OrdZmMo gma H$arV AgVmo. `mÀ`m H$ï>mMr H$Xa AWdm OmUrd BVam§Zm Agoc qH$dm Zgoc.
EdT>çm H$_r eãXmV H$moUr gm§{JVco Zgoc. Hw§$VrZo lrH¥$îUmOdi Xw:ImMo daXmZ _hmamO Zoh_r åhUm`Mo AÜ`mË_mcm KamVrc ór hr AZwHy$c Am{U AZwê$n
_m{JVco hmoV.o Ë`mM OmVHw$irMm hm {dMma Amho. g§nÞVoZo _mUyg CÝ_Îm hmoVmo, qH$dm nm{hOo. gwX§ a nËZr hr Zoh_r Xwgè`mMr AgVo. órMo {dÚmê${nUr Am{U A{dÚmê${nUr
g§dXo ZmhrZ hmoVmo, CnH«$_hrZhr hmoÊ`mMr eŠ`Vm AgVo. Cn^moJmncrH$S>o Ë`m§Mr Ñï>r Ago XmoZ àH$ma AmhoV. A{dÚmê${nUr ór EH$m nwéfmcm AmqcJZ XoBc © , Ë`mM doir
OmV Zmhr Am{U KamMo dmgo {dH$co Var _mUgmcm Cn^moJmVyZ V¥ár {_iV Zmhr. Xwgè`m nwéfmcm S>mì`m S>mù o `mZo IyU H$arc Am{U {Vgè`mM nwéfmcm hmVmMr Mma
Ë`mnojm EH$doiÀ`m OodUmMr ^«mV§ M Ë`mcm gÝ_mJm©da R>do Vo. ~moQ>o XmIdyZ gm`§H$mir Mma dmOVm ^oQ>Ê`mMm g§H$o V H$arc. {dÚmê${nUr ór hr gmÜdr,
g_mOmMr AYmoJVr H$ímr Pmcr Amho ho gm§JVmZm _hmamO Zoh_r Mmdm©H$mMo ""F$U§ n{Vd«Vm AgVo. Aer ór Amnë`m nVrcm AÜ`mË_mV XoIrc gmhmæ`^yV R>aVo. _hmamO
H¥$Ëdm K¥V§ {n~oV'' ho dMZ gm§JZy {dfmXmZo åhUV H$s "F$U§ H¥$Ëdm _Ú§ {n~oV'' Aímm _cm åhUm`Mo H$s Vwcm A{Ve` `mo½` Aer OmoS>rXma {_imcr Amho. Vr Vwcm AZwH$y c
AdñWocm hm g_mO Amcm Amho. Amho åhUyZM Vy `oWo amhÿ eH$Vmog ! VwÂ`m AmÜ`mpË_H$ àJVrV {VMmhr gh^mJ Amho !
_hmamO Zoh_r gm§JV AgV H$s, _mUgmZo Amnë`m {dÚoMm, g§nÎmrMm, _Zwî`_mÌ Omon`ªV AÞ godZ H$arV Amho Vmon`ªV Ë`mÀ`m _ZmV H$m_dmgZm dmg
A{YH$mamMm, ê$nmMm Agm H$emMmM Jd© dmhÿ Z`o. A§Jr CÔm_nUm Zgmdm. Z_«VZo o H$ê$Z AgVo. earamMo MmoMco nwadÊ`mgmR>r KamMo dmgo Am{U XadmOo H$mTy>Z {dH$co
dmJmdo. hÎmrda A§~marV ~gcoë`m _mUgmZo EH$ Jmoï> gX¡d cjmV R>do mdr H$s A§~mar Var _mUgmMr H$m_dmgZm V¥á hmoV Zmhr. Voìhm Cn^moJ ho H$m_dmgZodaMo Am¡fY Zìho.
H$Yrhr hÎmrÀ`m nmoQ>mImcr `oD$ eH$Vo. à^y am_M§Ðm§À`m amÁ`m{^foH$mMm _whVÿ © àË`j _Zmda g§`_mMo ~§Y KmcyZM H$m_dmgZm AmQ>mŠo `mV `oVo Am{U `m gmè`mgmR>r gX²Jêw $§ Mr
~«÷fu d{gð> _wZtZr H$mT>cm hmoVm. na§Vw amÁ`m{^foH$mEodOr am_mÀ`m Z{e~r dZdmgmcm H¥$nm _hÎdmMr Amho. _Z Vmã`mV R>do Ê`mMr {eH$dU Ho$di gX²Jêw $M Vwåhmcm XoD$
OmUo Amco ho _mUgmZo gX¡d cjmV R>do mdo. eH$VmV. _hmamO hm CnXoe dma§dma Amnë`m ^º$OZm§À`m _Zmda q~~drV AgV.
lr_hmamO gm§JV, ^mD$~rO KmcVmZm _moR>r a¸$_ V~H$mV Kmcy ZH$m. gd©M _hmamO åhUV H$s naórJ_Z H$moUË`mhr H$maUmgmR>r {Z{fÕM Amho. ímmar[aH$
{Xdg gmaIo ZgVmV. d¡^dmMo àXe©Z H$ê$ ZH$m. ^mD${~OoÀ`m aH$_onj o m Vw_Mo ào_ ^wH$o gmR>r doí`mJ_Z Ho$ë`mg EH$ doi Vo jå` _mZVm `oBc © .
_hÎdmMo Amho. _mUgmda Aerhr doi `oD$ eH$Vo H$s AmodmiUrV Kmcm`cm Xhm n¥ÏdrMr cmoH$g§»`m PnmQ>çmZo dmT>V OmV Amho. na§Vw Oar g§»`mË_H$ dmT>
én`ogwÕm Odi ZmhrV. ^mdZoMr qH$_V _moR>r Amho. "D$Vy ZH$mo, _mVy ZH$mo' hmM PnmQ>çmZo Pmcr Var _mZdOmVrMr JwUmË_H$ dmT> Pmcr Zmhr; qH$~hþZm AdZVr Pmcr.
CnXoe ^mD$~rOoÀ`m {Z{_ÎmmZo lr_hmamOm§Zr Ho$cm Amho Vmo gd© ì`dhmamVM Adc§~mdm `m{df`r _hmamOm§Zr EH$Xm {ddoMZ Ho$co hmoV.o Vo åhUmco H$s n¥Ïdrdarc O§Jc§hr Zï>
Agm Amho. Pmcr Am{U n¥ÏdrÀ`m nmoQ>mVrc H$moiemMo gmR>ho r PnmQ>çmZo dmnê$Z Zï> hmoV AmhoV.
JhmUIVo, gmdH$mar ho ì`dgm` _mUgmZo H$Yr H$ê$ Z`oV. YZmÀ`m hì`mgmZo `m H$moiemÀ`m qH$dm H$m~©ZÀ`m AUynmgyZ ~oS>yH$, Pwai, nmcr, gaS>m, dmK, {g§h
ì`mO Jmoim H$aVmZm, JaOy, AS>ë`mZS>ë`m, Jm§Oë`m JmoaJ[a~m§Mo emn MH«$dmT>rZo AmXr àmUr V`ma hmoVmV. na§Vw AmOH$mc `m AUyn§ mgyZ _mZdm§Mr {Z{_©Vr Pmcr Amho
_hm{Zdm©U 225 226 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Am{U Ë`m_wiM o Ë`m§À`m_Ü`o CÎm_ JwUm§Mm cmon Pmcocm AgyZ hrZ VÎdmMm à^md JmoqdX {ZH$_ `m§Zr _hmamOm§Zm gX¡d {damoY Ho$cm. na§Vw Ë`m {damoYmncrH$S>o nmhÊ`mMr
OmñV Amho. CXma Ñï>r _hmamOm§Odi hmoVr. {ZH$_ `m§Zr {d{dY e¡j{UH$ g§ñWm H$mT>ë`m_wio
`oUmè`m ^rfU ^{dî`H$mim_wio _hmamO hVme qH$dm {Zame Pmco ZìhVo. Ë`m§Zm IoS>çmnmS>çmVrc JmoaJ[a~m§À`m _wcm§Zm {ejUmÀ`m g§Yr CncãY Pmë`m Ago _hmamO
Amnë`m gZmVZ Y_m©Mr nwZ:g§ñWmnZm H$am`Mr hmoVr. Ë`m§Mo OmÁÁdë` amîQ´>à_o Am{U åhUV AgV. Q>rH$m H$am`Mr Pmcr Va Vr Vm|S>mda H$am`Mr hm Ë`m§Mm H$Q>mj Am{U
Ádc§V Y_©{Zð>m Ë`m§Zm ñdñW ~gy XoV ZìhVr. `m amï´>mZo amOH$s` Am{U AmÜ`mpË_H$ ñVwVr \$maer Vm|S>mda H$ê$ Z`o Agm Ë`m§Mm XyaXeu {dMma hmoVm. _mÌ _hmamOm§Zm
joÌmV gmè`m {dœmMo ZoVË¥ d H$amdo, Aer Ë`m§Mr CËH$Q> AmH$m§jm hmoVr. Ë`mgmR>r Vo gmoS>yZ OmUmè`m ì`ŠVt{df`r Vo AZwH$y c-à{VHy$c H$mhrM ~mocV ZgV. Ë`m ì`º$sÀ`m
gVV H$m`©aV AgV. Zmdmda EH$Xm \w$cr nS>cr H$s _J {VMr AmR>dUhr Vo H$mT>rV ZgV. Ë`m ì`º$sMm
nydu F$fr_wZr Amncr CnmgZoMr eº$s à^y am_M§Ð, ^JdmZ lrH¥$îU Aem AdVmar C„oI Ë`m§À`m ~mocÊ`mV H$Yrhr `oV Zgo hr _moR>r d¡{eï>çnyU© ~m~ Amho.
nwéfm§À`m _mJo C^r H$ê$Z Ë`m§Zm ~c XoV Am{U Y_©gñ§ WmnZoMo H$m`© H$adyZ KoV. lr~m~m _mÂ`m~Ôc Vo cmoH$m§Zm gm§JV H$s AemoH$ {Z:ñn¥h Amho. EH$Xm g_Om MyH$ Pmcr
_hmamO åhUm`Mo H$s gËnwéfm§Zr 10,000 df} Ho$cocr gmYZm ^JdmZ lrH¥$îUm§Zm Am{U Vr Ë`mÀ`m cjmV AmUyZ {Xcr Va Ë`m MwH$o Mr nwZamd¥Îmr hmoUma Zmhr. AemoH$
125 df} nwacr. Ë`m gmYZoÀ`m ~imda ^JdmZ lrH¥$îUm§Zr OJmV Y_m©Mr nwZñWm©nZm H$Yr H$moUmÀ`m nmoQ>mda _maUma Zmhr Agohr Vo g§mJV. H$Xm{MV cmoH$m§Mr _Zmo^{y _H$m
Ho$cr. lr{XJ§~aXmg _hmamO åhUm`Mo H$s lrnmX lrd„^m§nmgyZ Amncr Or Jwéna§nam V`ma H$aUo VgoM Ë`m§À`m à{V{H«$`m AO_mdUo hm Ë`m§Mm hoVy Agmdm.
Amho, Ë`m§À`m gmYZoÀ`m nwÊ`mB©Zo EImXm AdVmar nwéf 43 df} Var ho H$m_ H$ê$ _hmamO _mYdamd H$mOaoH$am§Odi AZoH$Xm AJXr _ZmVco ~mocV AgV. Vo Ë`m§Zm
eHo$c. Ë`m X¥ï>rZo AmnU à`ËZ H$ê$ `m. na§Vw AÝ`$ gmYy, g§V gËnwéfm§H$Sy>Z à{VgmX Zoh_r ~Omdm`Mo, ""_mÂ`m ~mocÊ`mVrc _{WVmW© AemoH$cm ~amo~a g_OVmo. "{~Q>drZ
Z {_imë`m_wiM o ~hþYm Vmo {dMma Ë`m§Zr nwT>o aoQ>cm Zmhr. na§Vw _r Y_©gñ§ WmnZogmR>r X cmBÝg' dmMÊ`mMr j_Vm \$º$ Ë`mÀ`mVM Amho. Ë`m_wio _mÂ`m H¥$Vr_mJMr ^mdZm
nwZ:nwÝhm `oBZ© Am{U hr gd© KS>r ZrQ> ~gdrZ Ago Vo dma§dma g§mJV AgV. Ë`mcm ~amo~a g_OVo.'' _mÂ`m B§{O{ZA[a¨J nXdrMo Ë`m§Zm H$m¡VwH$ hmoVo. Vo
Am`wî`^a ñdOZm§ZrM _hmamOm§Zm AVrd Ìmg {Xcm. Á`mZm _hmamOm§Zr _mYdamdm§Odi VgoM AÝ` ^º$m§Zmhr gm§Jm`Mo, ""Am_Mm AemoH$ EH$ Z§~aMm
AS>MUrVyZ ~mhoa H$mT>c,o H$R>rU àg§Jr _XVrMm hmV {Xcm, Amncm åhQ>co AgoM B§{O{ZAa Amho ! Vmo gm§Jc o Vgo amhm h§ !''
cmoH$ _hmamOm§Zm Ìmg XoÊ`mV AmKmS>rda hmoVo. _hmamOm§Mo {damoYmV nÌHo$ H$mT>Uo, _r H$mhr doim CnmgZogmR>r {h_mc`mV OmÊ`mMr BÀN>m àH$Q> Ho$cr Va Vo åhUV,
nmo{cgmV ImoQ>çm VH«$mar Zm|XdUo, ImoQ>o IQ>co H$moQ>mV© XmIc H$aUo Aem {d{dY _mJmªZr ""Aao `m gd© ngmè`mVyZ niyZ OmD$Z gmYZm H$aÊ`mV H$gcm nwéfmW© Amho ? gd©
Ë`m§Zr _hmamOm§Zm Ìmg {Xcm. nU _hmamOm§Zr H$Yr Ë`m§À`m~Ôc Ûof^mdZm ì`º$ Ho$cr {dH$mar cmoH$m§À`mV amhÿZ, _ZmoO` gmYyZ {gÕ hmo, VaM Iam nwéfmW© !''
Zmhr. "h{H$H$V' åhUyZ Vo EImXr KQ>Zm AJXr A{cánUo gm§Jm`Mo. nU Ë`mV {ZfoYmMm EH$Xm e¥J§ ao r _R>mMo e§H$amMm`© nwÊ`mcm Amco hmoV.o ZmaX _§{XamV Ë`m§Mm _w¸$m_
gya Zgm`Mm. X`miynUm_wio MwH$Umè`m§ZmgwÕm j_m H$ê$Z Ë`m§Zr Ë`mZm gwYmaÊ`mMr hmoVm. VoWZy Ë`m§Zm lr~m~m§À`m _§{XamV `m`M§ hmoV.§ na§Vw nwÊ`mVrc H$mhr qhXwËddmXr
g§Yr {Xcr. g§KQ>Zm§Zr Ë`m§Zm _§{XamV `oÊ`mnmgyZ namd¥Îm Ho$co. _§{XamV Joë`mg {ZXe©Zo H$ê$ dJ¡ao
ì`º$sMo _yë`_mnZ H$aVmZm Ë`m ì`º$ser Agcoco ì`mdhm[aH$ g§~Y§ _hmamOm§da Y_Š`m {Xë`mda e§H$amMm`© _§{XamV Z `oVmM OwÞacm Joco. amÌr OwÞacm "M§Xcm
H$mhr n[aUm_ H$arV ZgV. eÌy Agmo AWdm {_Ì, ^º$ Agmo dm {damoYH$, Ë`m- na_oœar' XodrMr {ZË` nyOm H$arV AgVmZm XodrZo Ë`m§Zm X¥ï>mÝV {Xcm H$s _cm `oWo
Ë`m ì`º$s{df`r _hmamOm§Mo {ZîH$f© dñVw{Zð> AgV. Ho$di Amnë`m OdiMm Amho amhm`Mo Zmhr. _cm nwÊ`mcm lr~m~m _hmamO ghò~wÕo _§{XamV Vm~S>Vmo~ KoD$Z Mc.
åhUyZ Zgcoco JwU Hw$Umcm Ë`m§Zr {MH$Q>dco ZmhrV qH$dm Amncm {damoYH$ Amho _J amÌr n§. dg§Vamd JmS>Jrim§Mm \$moZ Amcm H$s e§H$amMm`© AmnUmH$S>o `oD$
åhUyZ Ë`mÀ`m H$m_{JarMo Ad_yë`Zhr Ho$co Zmhr. {MniyUMo EH$ amOH$s` nwT>mar BpÀN>VmV. _hmamO åhUmco, ""Ë`m§Mo ñdmJVM hmoBc © !'' _J amÌr e§H$amMm`© _§{XamV
_hm{Zdm©U 227 228 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Amco. _mS>rda Ë`m§Mr {Zdmg ì`dñWm hmoVr. Ë`m§Mo XodñWmZ Imcr _m§S>dmV hmoV.o VoWo nÕV H$moUVr dJ¡aM | r MMm© H$aVmZm Ë`m§Zr àË`oH$mcmM {dMmaco H$s A§Ë`g§ñH$ma H$go
Ë`m§Mr nyOm Mmcm`Mr. gmodù`mM§ doJi§ ñd`§nmH$Ka hmoV.§ _hmamOm§Zr e§H$amMm`mªMr ìhmdoV. _r åhQ>c§ ""A{¾g§ñH$mamMr nÕV hr gdmªV Mm§Jcr nÕVr.'' Vo åhUmco,
nmÚnyOm Ho$cr Am{U Z§Va e§H$amMm`© nwT>rc _w¸$m_r Joc.o na_oœar BÀN>no Tw >o gm_mÝ`m§Mo ""Ag§ Vy H$emdê$Z R>adcog ?'' _r gm§{JVco H$s A¾r {Xcm Am{U Z§Va amI, AñWr
H$mhr MmcV Zmhr. _hmamOm§Zr EdT>§ H$m`© C^§ Ho$c§ Vo B©ídar BÀN>Zo Mo ! Ë`m_wio Á`m§Zr Jmoim Ho$ë`m H$s Vr OmJm nwÝhm dmnaVm `oV.o _¥{ÎmH$m g§ñH$mamgmR>r _moR>_moR>r ñ_emZo
Á`m§Zr {damoY Ho$cm Vo gd© H$mcm¡KmV Zm_eof Pmco. _hmamOm§Zm Oo gmoS>yZ Joco Vo g§nco ! cmJVmV, AÝ` Y{_©`m§gmR>r Vmo S>mHo $o XwIrMm {df` Pmcocm Amho. gd©M Xoem§_Ü`o hr
Ë`m§M§ H$moUV§M H$m`© {gÕrg Joc§ Zmhr. am_Xmgm§Zr åhQ>c§M Amho, ""gm_Ï`© Amho g_ñ`m OmUdVo Amho. Voìhm A{¾g§ñH$ma hoM CÎm_. Ë`m doir Ë`m§Zr gm§{JVc§ H$s
MidirMo & Omo Omo H$arc V`mMo & na§Vw VoWo ^Jd§VmMo & A{Yð>mZ nm{hOo &&'' _mÂ`mhr Xohmda Vwåhr A{¾g§ñH$maM H$am. _r nydu åhQ>ë`mà_mUo _mPm CËgJ©{dYr
EImÚmcm ~mocVm H$ê$Z EImÚm {df`mMr qH$dm KQ>ZoMr _m{hVr H$mT>Ê`mMr H$ê$ ZH$m.
qH$dm Ë`m~m~VrV Ë`mMr à{V{H«$`m AO_mdÊ`mMr _hmamOm§Mr arV Ý`mar hmoVr. Aem nydu EH$Xm `m {df`mda WmoS>§ ~mocU§ Pmc§ hmoV.§ Ë`m doir JwéH¥$nm B_maVrM§ H$m_
_mUgmcm Vo g_moa ~gdyZ KoV Am{U N>moQ>oN>moQ>o àíZ {dMmê$Z EImXr KQ>Zm qH$dm Mmcy hmoV.§ _r nm`è`m ~m§Ym`cm KoVë`m hmoË`m. nm`è`m MTy>Z _hmamO Am{U Amåhr
à{V{H«$`m OmUyZ KoV. Vmo ~mocm`Mm Wm§~cm H$s ""_J nwT>o ?'' ""AmUIr H$m` ?'' ~amo~aMo cmoH$ da Amcmo. VoWo g_moaM nmÊ`mMm hm¡X hmoVm. hm¡Xmda PmH$U hmoV.§ hm¡XmH$S>o
""nwT>o H$m` ?'' Ago àý {dMmê$Z Ë`mcm ~mocVm H$aV. ~mocVmZm \$mQ>m \w$Q>cm Va _J, ~moQ> XmIdrV åhUmco, ""_mPo A§Ë`{dYr `oWM o H$am`Mo ~a§ H$m ! _cm `m hm¡XmV R>do m
""Ë`m A_wH$V_wH$ Jmoï>rM§ H$m` ?'' Ag§ gma§ {dMmê$Z Ë`m KQ>ZM o r BËW§^Vy _m{hVr Am{U _J H$mnya, M§XZ, ~oc, Vwier KmcyZ _mVr KmcyZ _J da EH$ N>mQo >rer Kw_Q>r
{_idrV. emgH$s` H$m_mgmR>r qH$dm AÝ` _hÎdmÀ`m H$m_mgmR>r _§{XamVyZ EH$m doir ~m§Ym.''
XmoKo OU ~amo~a nmR>dco OmV. `mV XmoZ CÔoe AgV. EH$ åhUOo H$m_mMr _m{hVr EH$m _r åhQ>c,§ ""AmO `m A^Ð Jmoï>r H$emcm ? AmnU `m KamV amhUma AmhmV H$s
EodOr XmoKm§Zm Agë`m_wio doir Oa EH$ _mUyg hOa Zgoc Va Xwgam nmR>dZy Vo H$m_ nwao Zmhr ?''
H$aVm `oV Ago. H$moUmgmR>r Wm§~Zy , ASy>Z amhdo cmJV Zgo. Xwga§ åhUOo XmoKm§H$Sy>Z Vo åhUmco, ""hmo Va !''
EH$Xm EH${ÌV _m{hVr KoVë`mda Z§Va EH$ EH$Q>çmcm VrM _m{hVr {dMmê$Z KoVcr H$s ""_J _cm ~mhoa _oT>rcm Vw_Mm Hw$Ìm åhUyZ amhÿ Xo !''
AMyH$ gd© Vnerc hmVr `oVmo. H$moUr Wmnm _marV Agoc, \$gdV Agoc Va Ë`mMr Ë`mda Vo H$mhr ~mocco ZmhrV. Vmo {df` VoWM o g§ncm hmoVm.
c~mS>r CKS>H$scm `m`Mr. Ë`m {Xder _hmamOm§Zr gdmªZm Ag§hr {dMmac§ H$s Vwåhmcm H$g§ _aU `md§ Ag§
EImÚm _hÎdmÀ`m {df`mda H$mhr à~moYZ H$am`Mo Agco Var _hmamO àW_ dmQ>V§ ? _r åhQ>c§ H$s Omon`ªV hmV-nm` ì`dpñWV H$m_ XoV AmhoV, AmnU namdc§~r
cmoH$m§Mm H$c AO_mdrV. Ë`m§À`m à{V{H«$`m§Mm A§XmO KoV. EH$mM doir AZoH$ à{V{H«$`m Pmcocmo Zmhr Vmon`ªVM _aU `mdo Am{U Vohr öX` {dH$mamMm PQ>H$m `oD$Z, MQ>H$Z
EoH$ë`m H$s àË`oH$mMr {dMmam§Mr nÕVr, Ë`mMm AmdmH$m g_OyZ `oVmo. H$mhr Zdo _aU `mdo. _hmamO _cm åhUmco, ""Vy _yI© Amhog !''
AZno{jVnUo hmVr cmJVo. _r åhQ>c,§ ""H$g§ H$m` ? Ë`mV _yIn© U H$m` Amho ? A§WéUmda Xwgè`mÀ`m X`oda
EH$Xm AemM JßnmJmoï>r Mmcë`m hmoË`m. Ë`m doir _hmamO IwMuV ~gco hmoV.o nSy>Z amhÿZ _¥Ë`yMr dmQ> nmhÊ`mV H$m` AW© Amho ? Amnë`m AmOmanUmMm cmoH$m§Zm
~mOycm _r, dmcmdcH$agmho~, í`m_amd {Q>H$o H$a, Ë`m§À`m _§S>ir, ~§S>yeQo > OmYdm§À`m Ìmg !''
_§S>ir, ~mUmdcrgmho~ Ago ~gcmo hmoVmo. doJdoJù`m {df`m§da ~mocUr hmoVm hmoVm, _hmamO åhUmco, ""Agm {dMma H$ê$ ZH$mog ! Ag§ nmhm, _mUyg _¥Ë`yndy u _{hZm
_mUgmcm _¥Ë`y H$gm `mdm, Ë`mMo A§Ë`g§ñH$ma H$moUË`m nÕVrZo H$amdoV `m {df`mH$S>o XrS> _{hZm A§WéUmda nS>cc o m Agcm H$s Vmo Amnë`m nydO © rdZmMm gmam AmcoI
JmS>r dicr. doJdoJù`m Y_m©Vrc qH$dm n§WmVrc nÕVr H$moUË`m, Ë`mVrc Mm§Jcr Amnë`m S>moù`mnwT>o AmUVmo. Amnë`m MwH$m§Mr Ë`mcm Zì`mZo OmUrd hmoVo. H$maU
_hm{Zdm©U 229 230 && gX²Jwé-gmo{`am &&
g_moa _¥Ë`y Odi `oD$Z C^m R>mH$cm H$s Amnco A{^{Zdoe H$_r hmoVmV. {dMma WmoS>o AmnU gdS>rZo n¡go naV H$am`Mo AmhoV ho Vo gmoB©ñH$anUo {dgê$Z Joco. AIoarg
A{YH$ dñVw{Zð> hmoVmV. Aem doir AmnU H$moUmda AÝ`m` Ho$cm Agoc, H$moUmcm Ë`m§À`m_mJo VJmXm cmdë`mda Ë`m§Zr MoH$Zo {Xcocr a¸$_ VodT>r naV Ho$cr. amoI a¸$_
XwImdc§ Agoc, H$moUmcm \$gdc§ Agoc Va Amncm Ord Ë`mgmR>r hihiVmo, nümÎmmn _mÌ "àgmX' åhUyZ amhÿ§ Xo Ag§ da H$idc§ Am{U Vo n¡go naV H$aÊ`mM§ ZmH$mac§.
nmdVmo, Ë`mMr _Zmo_Z j_m`mMZm H$aVmo. VodT>m Amnë`m _mÏ`mdarc ^ma hcH$m Ago "àgmXm{^cmfr' AZoH$ OU `m Zm Ë`m {_fmZo _hmamOm§nTw >o hmV ngam`cm
hmoVmo. _ZmV OÝ_^a ~miJcocr H$Qw>Vm {H$Vr ì`W© hmoVr `mMr Zì`mZo OmUrd hmoVo `oV AgV. EH$Xm {MniyUMoM H$mhr cmoH$ amÌrMo S>ao dUcm Amco Am{U gm§Jy cmJco
Am{U _Z hcHo$ hmoV.o _Z Ag§ {Z{d©H$ën Pmc§ H$s _J _mUgmcm _moj {_iVmo. _ZmV H$s CÚm {MniyUÀ`m Ë`m A_wH$ nwT>mè`mcm VwéJ§ mV Omdo cmJUma Amho. A_wH$ EH$
H$mhr amhÿZ Joc§ H$s nwÝhm OÝ_ KoUo Amc§. `m MH«$mVM _mUyg AS>H$cocm AgVmo. IQ>ë`mV Vmo Mm§JcmM AS>H$Uma Amho. _hmamO H$S>mS>c,o ""_cm _yI© ~ZdÊ`mMm
åhUyZ A§WéUmV nSy>Z _amd§, åhUOo Oa nwT>Mm OÝ_ {_imcm Var _mJÀ`m BÀN>m à`ËZ H$ê$ ZH$m. Ago H$mhr hmoUma Zmhr. H$m`Xm _cm Mm§Jcm g_OVmo, VgmM
AmH$m§jmMo AmoPo nyd© gwH$¥ V åhUyZ \$mag§ Ìmg XoV Zmhr.'' hm EH$ ZdmM X¥pîQ>H$moZ Ë`m Vw_Mm CÔoehr ! Vwåhr ImoQ>§ H$mhrVar gm§JZy `oWo n¡go H$mT>m`cm Amcoco AmhmV !''
{Xder Amåhr gdmªZr _hmamOm§À`m VmoS§ >yZ EoH$cm. Ë`m gmè`m§Zr cJoM H$mT>Vm nm` KoVcm.
Ë`m {XderÀ`m MM}_wioM ~hþYm _hmamOm§Zr Amncm nyduMm g_mYr KoÊ`mMm _hmamOm§Mm gd© ì`dhma CKS>çmda Mmcm`Mm. Am_Zo gm_Zo H$m` Vr MMm© ìhm`Mr.
{dMma ~XcyZ ñdV:da A{¾g§ñH$ma H$aÊ`mMr BÀN>m ~mocZy XmIdcr. JwßV Ic~Vo dJ¡ao ZmhrV. EH$Xm {MniyUhÿZ XmoZ Bg_ amÌr 10 dmOVm _hmamOm§Zm
hiyhiy _hmamOm§Zr Amncm cmoH$ g§nH©$hr H$_r H$arV AmUcm. cmoH$m§Zm ^oQ>U§ Vo ^oQ>m`cm Amco. H$m°\$s dJ¡ao Pmë`mda åhUmco, ""AmnUmer Amåhmcm WmoS>o ~mocm`Mo
OmUrdnydH© $ Q>mim`Mo. H$moUr ^oQ>m`cm AmcmM Va _hmamOm§Mo dmJUo Ago Agm`Mo Amho.'' _hmamO åhUmco, ""~mocm !'' _r VoWo ~gcmo hmoVmo. _mÂ`mH$S>o nmhV Vo åhUmco,
H$s Ë`mcm dmQ>mdo _hmamOm§Zm AmVm {dñ_¥Vr Pmcr Amho qH$dm d`mo_mZm_wio ^«_ Pmcm ""Amåhmcm \$º$ AmnUmerM ~mocm`M§ Amho.'' _hmamO åhUmco ""AemoH$ `oWM o amhrc.
Amho. `oUmè`m cmoH$m§Mm Agm g_O _hmamOm§Zr AJXr g_OyZ-C_OyZ Omonmgcm hmoVm. ~mocm`M§ Agoc Va ~mocm.'' eodQ>r Vo Z ~mocVmM naV Joc.o
_hmamOm§Mr Vã`oVhr AmVm VodT>rer Mm§Jcr ZìhVr. Ë`m_wio _hmamOm§Zm IamoIarM Ago {d{dY àH$maMo cmoH$ doJdoJù`m hoVZy o _hmamOm§H$S>o `m`Mo Am{U _hmamOm§Zm
EH$m§V hdm hmoVm. àmn§{MH$$ AS>MUtMo Z g§nUmao nmT>o dmMUmao ^º$JU _moR>çm AnojZo o Ìmg ìhm`Mm åhUyZ eodQ>r _hmamOm§Zr cmoH$m§Zm Q>miÊ`mgmR>r {dñ_aU, ^«_ Pmë`mMr
_hmamOm§H$S>o `oV AgV. Ë`m§Zm AmVm _hmamO ^oQ>Uma ZmhrV Aer nmQ>r cmdyZ ^oQ>r ^y{_H$m dR>dm`cm gwédmV Ho$cr. Vr ^y{_H$m Vo EdT>r g\$mB©Zo dR>drV H$s g_moaMo
Wm§~dVm `oUo eŠ`M ZìhVo. `m gmÜ`mgwÜ`m g§gmar {eî` n[admam~amo~aM, gmd©O{ZH$ àojH$ AJXr _§Ì_w½Y hmoV Am{U Amåhr "qdJVco' cmoH$ _mÌ hgyZhgyZ ~oOma ìhm`Mmo.
joÌmV, amOH$maUmV, g_mOH$maUmV cwS>~Sw >Umao Am{U Ë`mVyZ Amnë`m ñdmWm©Mr nmoir EH$Xm EH$ _moR>o nwT>mar _hmamOm§Zm ^oQ>m`cm Amco. Vo Zm_d§V dH$sc Am{U
^mOUmao, AZoH$ cmoH$ _hmamOm§Zm ^oQ>yZ Ë`m§À`mH$Sy>Z _XV {_i{dÊ`mÀ`m IQ>nQ>rV amOH$maUr hmoV.o gÎmmYmar njmMo dOZXma Agm_r. _hmamOm§Mo Mm§Jco n[a{MV. nydu
AgV. Ë`m§Mm A§VarMm hoVy Ho$di ñdV:Mm ñdmW© hmM Ago. nU Ë`mcm amOH$maU, AZoH$ doim ^oQ>cco o hmoV.o Vo J¥hñW Amco, Voìhm _hmamO H$m°Q>da ~gcoco hmoV.o Ë`mZm
g_mOH$maU, Y_©H$maU Ago doJdoJio _wcm_o XoD$Z Vo hmV nwT>o H$arV AgV. n{hë`mXm§M nmhV Agë`mgmaI§ _hmamOm§Zr {dMmac§, ""H$moU AmnU ?''
EH$Xm {MniyUMo XmoZ ì`mnmar Amco Am{U _hmamOm§Zm gm§Jy cmJco H$s Vo åhUmco, ""_r A_wH$V_wH$.''
{MniyU_Yrc H$mhr B_maVr _wgc_mZ YZXm§S>Jo cmoH$ KoV AmhoV. Ë`m_wio g_mOñdmñÏ` _hmamO åhUmco, ""~d} ? _r Zmhr H$moUr ~d}{~d} AmoiIV.''
{~KS>Ê`mMr eŠ`Vm Amho. AmnU Amåhmcm _XV Ho$crV Va Amåhr Ë`m B_maVr IaoXr Vo J¥hñW åhUmco, ""~d} Zìho, _r A_wH$V_wH$. {MniyUcm _mP§ Ka Amho.
H$aVmo. Amåhr Vw_Mo n¡go Z§Va O_Vrc Vgo naV H$ê$. _hmamOm§Zr Ë`m§Zm H$mhr cmI AmnUmH$S>o nydu _r ~è`mM doim `oD$Z Jocmo`.''
én`o amoIrV Am{U H$mhr cmI én`o MoH$Zo {Xco Am{U Ë`m B_maVr Ë`m§Zr IaoXr Ho$ë`m. _hmamO `mVrc H$moUVrM _m{hVr AmVn`ªV Z nmohmoMë`mgmaIo åhUmco, ""_r,
_hm{Zdm©U 231 232 && gX²Jwé-gmo{`am &&
EH$ H$d©o åhUyZ J¥hñW AmhoV, Ë`m§Zm AmoiIVmo, nU ~d} åhUyZ H$moUr _mÂ`m n[aM`mMo H$go `oWo `oD$Z Joco ho nwÝhmnwÝhm gm§Jm`cm gwédmV Ho$cr. Ë`m {VKm§Zm Kmghr OmB©Zm H$s
Zmhr.'' ~mocVmhr `oBZ© m. Amncr AmoiIM {dgê$Z Joë`mgmaIo Ë`m§Zm dmQy> cmJco. Vo H$mhr
_J WmoS>çm doimZo Ë`m§Zm åhUm`cm cmJco, ""Ahmo Vwåhr ~d} AmhmV Zm ? _J _hmamOm§Zm _mJm©da AmUÊ`mgmR>r EImXm eãX ~moccoM Va, ""S>ao dU ? Hw$R>c§ S>ao dU ?
H$do© AmhmV åhUyZ H$m` gm§JVm` ?'' AmnU H$m` ~mocVm` ? Ahmo AmO _mÂ`m d{S>cm§Mo lmÕ. AmnU {dÛmZ ~«m÷U lmÕmMo
Vmg^a Ë`m J¥hñWm§Zm Ë`m§Zr EdT>§ h¡amU Ho$c§ H$s H$Xm{MV AmUIr Vmgm^amZo AÞ J«hU H$aVm`, Am{U hm Hw$R>cm Ag§~Õ {df` _Ü`oM H$mT>cm ? Ë`mnojm
Ë`m§Zm AmnU IamoIaM ~d} Var AmhmoV qH$dm H$d} Var Ag§ ImÌrZo dmQ>m`cm cmJc§ A{^ldUmMo H$mhr _§Ì åhUm ~Ky !'' _hmamO nwÝhm _yi nXmda `oV.
AgV§. _mÌ Vo doirM CR>co Am{U ~mhoa `oD$Z _cm J§^ranUo åhUmco, ""_hmamOm§Zm AIoa Ajae: h¡amU hmoD$Z Vo naV Joc.o _J _hmamOm§Zr {dMmaco, ""Vo VrZ
AmVm ~hwYm {dñ_¥Vr Pmcocr {XgVo`. gmh{OH$M Amho. AmVm Ë`m§M§ d`hr Pmc§` !'' amjg Joco H$s Zmhr ? AmVm _r h`mV Agon`ªV Var Vo BH$S>o `oUma ZmhrV !'' Am{U
Vo Joë`mda _cm hmH$ _mê$Z _hmamOm§Zr {dMmac§, ""H$m` ao Vmo A_wH$V_wH$ dH$sc IamoIaM _hmamO XohYmar hmoVo Vmon`ªV Ë`mVrc EH$hr _mUyg nwÝhm nwÊ`mcm {\$aH$cm
Amcm hmoVm Vmo Jocm H$m ? Ë`mcm n¡go hdo AgVrc åhUyZ Amcm. {H$Vr {Xco Va Ë`mcm Zmhr.
nwao åhUyZ åhUVm `oV Zmhr !'' _hmamOm§Mr eara àH¥$Vr hiyhiy jrU hmoV hmoVr. Ë`m§Zm _Yw_ho mMm Ìmg hmoVmM.
EH$Xm {MniyUhÿZ EH$ AgoM Zoh_r n¡go _mJm`cm `oUmao gmd©O{ZH$ joÌmVco {edm` ~ÕH$moð>Vmhr hmoVr. Vmo Ìmg WmoS>m AmYrnmgyZM hmoVm. _hmamO Zoh_r BÀN>mdoXrMr
{ÌHw$Q> Amco hmoV.o Vo Amco H$s H$mhrVar g_ñ`m gm§JZy n¡go _mJm`Mo. S>ao dUcm ho Ag§ Jmoir ¿`m`Mo, Ë`m_wio Ë`m§Zm em¡Mmcm ìhm`Mo. EH$Xm Vo Jmoir KoV AgVmZm VoWo
Pmc§ Amho, {MniyUcm Ë`mda Ago KS>Uma Amho, Amnë`m g§ñWocm Ìmg hmoÊ`mMr ~§Sey Qo > OmYd Am{U àgmX V|SmocH$a ho XmoKho r hmoV.o _hmamOm§Zr {dMmaco, ""Vwåhmcm
eŠ`Vm Amho, nU H$miOr ZH$mo ! Vmo {MniyUMm A_wH$ _mUyg Am_À`m AmoiIrMm hdr H$m ao Jmoir ?'' Vo XmoKho r åhUmco, ""Amåhmcm EH$m JmoirZo H$m` hmoUma ? Amåhmcm
Amho. Ë`mcm EdT>o n¡go {Xco H$s Vmo ~§Xmo~ñV H$arc, Aem Ame`mMo ^mê$S> cmdm`Mo. 2-2 Jmoù`m Úm.'' Am{U amÌm¡ VrZ dmOë`mnmgyZ gH$mir Xhm dmOon`ªV XmoKohr
Ë`m {Xder Ë`m {ÌHw$Q>mZo Ag§M H$mhrVar _ZmV `moOZy nwÊ`mcm `oU§ Ho$c§. Ë`m§Zm em¡Mmc`mH$S>o YmdyZYmdyZ h¡amU Pmco. _hmamOm§Zm H$ic§ Voìhm Ë`m§Zr Ë`m§Zm Vyn-
nmhVmM _hmamO åhUmco, ""`m, _r dmQ>M nmhV hmoVmo ! AmÎmmM _mPo dS>rc _cm gmIa Im`cm {Xcr Am{U _J XmoKm§Zmhr ~a§ dmQ>c.§
Xe©Z XoD$Z Joc.o Vo åhUmco, "Aao {dR>m~o m, AmO _mPr lmÕ{VWr, Vy {dgacmg H$gm ? AIoaÀ`m AmOmamV _hmamOm§Zr Jmoir ¿`m`Mo ~§X Ho$co. _J Ë`m§Zm AYyZ_YyZ
AmVm {ZXmZ VrZ ~«m÷Um§Zm Oodm`cm Var Kmc.' AemoH$, `m§Mr nmZ§ ¿`m. Ë`m§Zm 101 E{Z_m Úmdm cmJo. S>m.° AÀ`wV Omoer§Zm ~mocmdyZ E{Z_m XoV Agy.§ H$mhr {XdgmZ§Va Vo
é. àË`oH$s X{jUm Xo. Am{U hmo ! hr ~mV_r {MniyUÀ`m nonamV Amcr nm{hOo ~a§ ! _cm åhUmco H$s S>mŠ° Q>aMm IM© _cm nadS>V Zmhr. Vy E{Z_m XoUma Agcmg Va Xo. _r
_mPo dS>rc `oWo `oD$Z _cm lmÕmMr AmR>dU H$ê$Z Joco ! h„rÀ`m {XdgmV hr ZdcmMrM åhQ>co H$s _r ho emó {eH$cocmo Zmhr. _mÂ`mH$Sy>Z MyH$ Pmcr Va Amnë`mcm Ìmg
~mV_r Amho H$s Zmhr ?'' VrZ, gmS>Vo rZ Vmg Vo lmÕmMo OodU Am{U Ë`m{df`r ~mocUo hmoBc© . VargwÕm Ë`m§Zr VJmXm cmdcm H$s VyM E{Z_m Xo. VoìhmnmgyZ _r Ë`m§Zm E{Z_m
Mmcy hmoV.o AJXr `Wmgm§J Oodm`cm dmT>c,o AmJ«h Ho$cm, "`X² amoMVo VX² J«mø_² `Þ XoV Ago. E{Z_m {Xë`mZ§Va _J Ë`m§Zm ñdÀN> Am§Kmoi Kmcmdr cmJo. H$mhr doim Vo
amoMVo VV² Ë`mÁ`_²' åhUyZ hmV OmoSy>Z àmW©Zm Ho$cr. Vo nwaVo Jm|YiyZ Joco. Ë`m§Zm E{Z_m ¿`m`cm ZH$ma Úm`Mo. EH$Xm gcJ 13-14 {Xdg Ë`m§Zr E{Z_m KoUo ZmH$maco.
~mocm`Mr g§YrM {_ioZm. _YoM _hmamO ~mH$sÀ`m cmoH$m§Zm gm§JV H$s ho {VKo {dÛmZ Ë`m_wio Ë`m§Zm 2-2 && Vmn Amcm. _cm Vo nmhdoZm åhUyZ _r S>m.° AÀ`wV OmoetZm amÌm¡
~«m÷U AmhoV. nU `m§Zm lmÕmMoM OodU cmJVo. Xwgao AÝZ Vo KoVM ZmhrV. åhUyZ Va 11 dmOVm \$moZ H$ê$Z ~mocmdyZ KoVc§. AÀ`wV Omoer Amco. nU _hmamOm§M§ ""_r
^yH$ cmJcr H$s Vo `oWM o `oVmV. `m§Zm Zoh_r lmÕmM§M OodU dmT>m`M§ ~a§ ! Vo V¥á Pmco E{Z_m KoUma Zmhr, ho H$aUma Zmhr, Vo H$aUma Zmhr'' Ag§ MmcyM hmoV.§ S>mŠ° Q>a Amë`mda
nm{hOoV. _J Ë`m§Zr Amnco dS>rc H$go hmoV,o Ë`m§Zr H$m` H$m` H$V¥Ë© d Ho$c§, AmO Vo _mÌ Amåhr Ë`m§À`mer amÌm¡ 2-2 && dmOon`ªV doJdoJù`m Adm§Va {df`m§da Jßnm
_hm{Zdm©U 233 234 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_marV am{hcmo Vohr H$mhr Pmcoc§ Zmhr Aem WmQ>mV Am_À`mer Jßnm _marV hmoV.o _J H$moUr AmOmar _mUyg Amcm Va Ë`mcm Amåhr S>m.° AÀ`wV OmoetH$S>o _wÔm_ nmR>dVmo
S>m°ŠQ>am§Zr Ë`m§Zm JmoS>r Jwcm~rZo g§S>mgmV ZoD$Z C^o Ho$co. _r Ë`m§Zm g_moê$Z {_R>r Am{U Ë`mcm h_Img JwU `oVmo.
_mê$Z AmYma XoD$Z C^m am{hcmo. Am{U S>mŠ° Q>am§Zr Ë`m§À`m _mJo OmD$Z Ë`m§Mm _c hiyhiy _hmamOm§Zr Amnco OodU H$_r H$arV AmUco. H$Yr M_À`mZo ñdV: ImV,
H$mT>m`cm gwédmV Ho$cr. _hmamO g§Vmnco hmoV.o Ë`m§Zr _cm Amoa~mS>c,o {M_Q>o H$mT>m`cm H$Yr _mYd dJ¡ao ^adrV. EH$Xm Ë`m§Zr VmQ>mV WmoS>m ^mV CadyZ R>do cm. Eaìhr VmQ>mV
gwédmV Ho$cr, amJmZo ~mocy cmJco, ""_r AmVm WH$cmo` åhUyZ Vw_Mr hr {hå_V. nmM Vo H$mhr Q>mH$sV ZgV. Ë`m {Xder Vo åhUmco, ""Vwåhr ~mcJmonmi AmhmV, Vwåhr
dfm©ndy u Agm A§Jmcm hmV cmdcm AgVmg H$m` ? VwP§ H$m` Ho$c§ AgV§ !'' dJ¡ao `mVcm WmoS>mWmoS>m ^mV àgmX åhUyZ ¿`m.'' Ë`m {Xder _hmamOm§Mo CpÀN>ï> ImÊ`mMo
~mocV hmoV.o ^m½` _r, _mYd Aem XmoKm-{VKm§Zm {_imco. Vmo ^mV Amåhr OodVmZm WmoS>mWmoS>m
Am{U Vo IaM§ hmoV.§ _r Ë`m§Zm ñne© H$am`cm Zoh_rM Km~am`Mmo ! H$Yr nm`mda dmQy>Z KoVcm.
S>mHo $§ gwÕm Q>Ho $drV Zgo. Xwê$ZM Z_ñH$ma H$ar. _cm dmQ>m`M§ EdT>çm n{dÌ earamcm _hmamO AmOmar AgVmZm Xodm§Zm gH$mi g§Ü`mH$mi CX~Îmr _r XmIdrV Ago.
ñne© H$gm H$am`Mm ? Ë`m§À`m earamcm EH$ àgÞ gwJY§ hmoVm. Ë`m§À`m eodQ>À`m AmOmamV VrZ-Mma {Xdgm§Zr Ë`m§Zr {dMmaco, ""gJù`m Xodm§Zm CX~Îmr XmIdVmog _J _cm H$m
Vo 3-3 {Xdg Am§Kmoi H$ê$ eH$V ZgV. na§Vw Varhr Ë`m§Mm Moham Zoh_r VmOmVdmZm Zmhr XmIdrV ? _r H$m` Xod Zmhr H$m` ?'' Ia§ Va n{hë`m {XdgmnmgyZ Ë`m§Zm CX~Îmr
dmQ>m`Mm. Ë`m§Zr Am§Kmoi Ho$cr Zmhr Ag§ H$moUr åhUyM eH$Uma Zmhr. XmIdmdr Ago _mÂ`m _ZmV hmoV.o na§Vw Ë`mdê$Z ÌmJm Ho$cm Va Aem ZmOyH$ AdñWoV
S>m.° OmoerZr Amnc§ H$m_ ì`dpñWV Ho$c§. _hmamOm§Zm em¡Mmcm Pmc§. Amåhr _J Ë`m§Zm Ìmg hmoBc© , åhUyZ _r Vo Q>mirV Ago. _mÌ Z§Va Ë`m§Zm _r amoO CX~Îmr XmIdm`Mmo.
Ë`m§Zm Am§Kmoi KmVcr. Ë`m§Mm Vmnhr CVacm. Amåhr Ë`m§Zm H$m°Q>da ~gdc§. S>mŠ° Q>aZr Vo em§VnUo _mÂ`mH$S>o nmhV ~gm`Mo. _J {dMmam`Mo ""Pmco H$m ?''
{dMmac§, ""AmVm H$m` H$ê$ `m ?'' Vo åhUmco, ""AmVm Mhm, {~pñH$Q>§ KoD$.'' _J Ë`m doir Amåhr _hmamOm§Zm WmoS>m doi gm`§H$mir _moQ>marVyZ ~mhoa {\$adyZ AmUrV
Amåhr {~pñH$Q§> Am{U Mhm KoVcm. _hmamO gmam g§Vmn EìhmZm {dgaco hmoV.o hgyZ Agy. H$YrH$Yr {d_mZVimH$S>o OmV Agy. Ë`m doir Amnë`m hdmB© XcmV "{_J 29'
IoiZy ~mocy cmJco. _J S>m.° AÀ`wV Omoer _hmamOm§Zm Z_ñH$ma H$ê$Z Kar Joc.o hr {d_mZo ZwH$VrM AmUcocr hmoVr. Ë`m§Mr àmË`{jHo$ gm`§H$mir gmVnmgyZ XhmdmOon`ªV
S>m.° AÀ`wV Omoer ho _hmamOm§Mo _OuVco S>mŠ° Q>a hmoV.o _hmamOm§Zm Ooìhm _Yw_ho mMm Mmcm`Mr. _hmamO Vr nmhÊ`mV a§JZy Om`Mo. _J Amåhr Xhm dmOë`mZ§Va naV `m`Mmo.
Ìmg gwê$ Pmcm Voìhm Am¡fY`moOZogmR>r Zm_m§{H$V d¡Ú M§ÐeoIa Omoer `oV AgV. EH$ {Xdg åhUmco, ""AmO H$mÌOcm OmD$ `m.'' H$mÌOcm Joë`mda åhUmco, ""AOyZ
Ë`m§Mo {Ma§Ord S>m.° AÀ`wV `m§Zr Voìhm ZwH$VoM E_.S>r. (_o{S{gZ) hmoD$Z nwÊ`mcm nwT>o OmD$ `m'' åhUyZ nmocmXnyacm Jocmo. nmocmXnyacm Joë`mda åhUmco, ""AmVm S>ao dUcm
ì`dgm` gwê$ Ho$cm hmoVm. EH$Xm d¡Ú M§ÐeoIa Omoer åhUmco H$s _mPm _wcJm EH$Xm OmD$ `m.'' åhUyZ Amåhr amÌr S>ao dUcm nmohmoMcmo. Vmo {edO`§VrMm AmXcm {Xdg
Vnmgm`cm nmR>dVmo. na§Vw gwédmVrcm _hmamO Ë`m§MHo $S>o cjM Úm`Mo ZmhrV. S>mŠ° Q>aZm hmoVm. {ZKVmZm Amåhr H$mÌOcm åhUyZ {ZKmcmo Am{U _hmamOm§À`m BÀN>ào _mUo S>ao dUcm
dmQ>m`Mo `oWo _r [aH$m_m ~gyZ _hmamOm§Mr à{Vjm H$aVmo` Am{U {VH$S>o _mPo noeQ§ > Amcmo. _mÂ`m {IemV EH$hr n¡gm Zmhr. ~m~yamd hmoVo Vo A§S>an°ÊQ>daM. YmoVa eQ>©
_mPr dmQ> nmhÿZ {ZKyZ OmV AgVrc. nU _J hiyhiy Ë`m§À`m cjmV Amco H$s A§Jmda hmoVo VodT>M o H$nS>o _mÂ`mOdi. _hmamOgwÕm hm\$ n°ÊQ> Am{U eQ>d© a ! nU
_§{XamV AmnU Mma Zìho AmR> Vmg ~gcmo Var Amnco H$mhr ZwH$gmZ hmoV Zmhr. Amnco Ë`m§Zm Ë`m§À`m ^º$m§Zm ^oQ>mdogo dmQ>co hmoV.o VoWo Ë`m§Mo _Z a_co. CËgdmV AmZ§XmZo
noeQ§ > Amncr dmQ> nmhV Wm§~Zy AgVmV. Ë`m§À`m~amo~a _hmamOm§Mo {ZH$Q> g§~Y§ àñWm{nV ZmMco. Ë`m doiMo H$mhr \$moQ>mo AOyZ _mÂ`mOdi AmhoV. XmoZ-VrZ {Xdg amhÿZ _J
Pmco. _hmamOm§À`m A_o[aH$m dmarÀ`m doir _hmamO Ë`m§Zm _wÔm_ gmo~V KoD$Z Joco Amåhr naV Amcmo. {ZdS>UHw $m§_i w o Ë`m doir {_adUyH$ ~mhoa ZoVm Amcr ZìhVr. Ë`m
hmoV.o _hmamOm§Zr Ë`m§À`mV Á`m eº$s g§H$« {_V Ho$ë`m AmhoV Ë`m_wio Ë`m§Mo amoJ{ZXmZ doir Vo åhUmco H$s, ho ñWmZ _moR>o hmoUma Amho. nmhmc Vwåhr ! Vwåhr gmao ~mi Jmonmi
A{Ve` AMyH$ hmoV.o noeQ§ >cm nmhÿZ cJoM Vo AMyH$ {ZXmZ H$aVmV. Ë`m_wio Am_À`mH$S>o `oWo AmZ§XmZo Ioimc ! _r _mÌ Voìhm ZgoZ ao !
_hm{Zdm©U 235 236 && gX²Jwé-gmo{`am &&
_hmamO Ag§ H$mhr ~mocco H$s H$miOmM§ nmUr hmoB© Am{U Vo S>mù o `mVyZ AmoKio ! Amnë`m hmVyZ H$mhr H$m_ hmoV Zmhr Voìhm XohË`mJ Ho$cocm ~am Ago {dMma Vo dma§dma
Vo _cm åhUm`Mo H$s _mÂ`mZ§Va ho gma§ Vy nmhm`M§ Amhog. ~rS>H$a _hmamO, ~m~m ~mocy cmJco. Vo åhUm`Mo AmVm _cm Xoh gmoS>m`Mm Amho. nU Vr OJX§~m _cm AOyZ
_hmamO gmjr AmhoV ! nU _hmamOm§{edm` AmnUmcm OJVm `oBc © `mMr _cm ImÌr nadmZJr XoV Zmhr. gmaI§ ho H$m_ H$a, Vo H$m_ H$a Ag§ gm§JVo. {Vcm _mÂ`m{edm`
ZìhVr. Vo _mPo Iè`m AWm©Zo gmo{`ao hmoV.o _mPo gwá JwU Ë`m§Zr hoaco. Vo àH$Q> H$aÊ`mMr AÝ` H$moUr {_iV Zmhr H$m` ? H$mhrVar AZmH$cZr` H$maUm_wio Ë`m§Zm Xoh gmoS>Vm
g§Yr {Xcr, _cm dmT>dcm, _cm KS>dcm. _cm gmaI§ dmQ>o H$s _hmamOm§ZV§ a Amnc§ `oV ZìhVm.
H$m` hmoUma ? H$moU AmnUmcm {dMmaUma ? {S>Jr« Amho Voìhm H$moR>Vo ar 5-7 hOma én`o earan«H$¥ Vr R>rH$ Zgë`m_wio Ë`m§Zr `oWë`m CËgdm§da _`m©Xm KmVcr. _hmamOm§À`m
{_idVm `oVrchr ! nU Ho$di CXa^aU hrM Am`wî`mMr B{VH$V©ì`Vm Amho H$m` ? _mVmoltMr lmÕ{VWr hmoVr. gàoJéw Or Ë`m§Zm AmnU lmÕmcm `oVm` Zm, Ag§ {dMmam`cm
_J _r `oWo Jocr 13 df} AmB© d{S>cm§Zm, ~m`H$mo-_wcm§Zm gmoS>yZ, KaXma gmoS>yZ H$m Joc.o Voìhm _hmamO, ""hmo, hmo, `oVmoM !'' Ag§ åhUmco. nU WmoS>çmM doimV åhUmco,
am{hcmo hmoVmo ? _hmamOm§À`m nümV Amnc§ H$g§ ìhm`M§ ? _r H$moR>oVar AmS>moí`mcm ""JwéOr, AmVm BW§ gJù`mcm ~m§Y Kmcm`Mm ! `mZ§Va H$mhr H$am`M§ Zmhr !''
OmD$Z aS>m`Mmo. _hmamOm§À`m {d`moJmÀ`m H$ënZoZo amÌamÌ Pmonhr `m`Mr Zmhr ! lr~m~m§À`m O`§Vr CËgdmÀ`m H$sV©Zmcm Vwåhr `oVm` Zm Ag§ {dMmam`cm
_hmamOm§Zr EH$ {Xdg _cm ~mocmdc§ Am{U Vo _mPr g_OyV Kmcy cmJco. _hmamO gn«Jo éw Or Joc.o Voìhm gwédmVrcm ""hmo, `oVmo !'' Ag§ åhUmco. _J _mÌ, CËgd H$moUr
åhUmco, ""Á`mZo Xoh YmaU Ho$cm Ë`mcm H$YrVar Vmo gmoS>mdm cmJUma Amho. Vo AQ>i Ho$cm ? H$emgmR>r H$aVm` ? H$m` H$aVm` ? Ag§ ~mocy cmJco. _J Ë`m§Zr Vmo CËgd
Amho. AmOn`ªV H$moU Agm am{hcm Amho H$m` ? Xodm{XH$m§Zr AdVma KoVco. Ë`m§Zrhr ~§X Ho$cm Am{U _J gmaoM CËgd ~§X hmoV Joc.o ho gmao nmhUo AË`§V ŠcoeXm`H$
hm {Z`_ nmicm Amho. _r Joë`mda _cm H$m` Vwåhr gwH$dyZ R>do Uma AmhmV H$m` ? hmoVo Am{U Vo gmao nmhÊ`m{edm` _cm AÝ` n`m©` ZìhVm ! `m gmè`m A§{V_
_¥Ë`y hm AZ§VmH$Sy>Z AZ§VmH$S>o OmÊ`mMm EH$ àdmg Amho. Ë`m àdmgmVc§ ho EH$ Xw…Indm©Mm gmjrXma hmoUo hr XoIrc EH$ narjmM R>acr !
ñWmZH$. `oWZy _w~§ B©cm OmVmZm EImXm àdmgr Ogm VioJmdcm CVê$Z OmVmo Vg§M ho Am{U EH$Xm Ë`m§Zr _mPr A§{V_ narjm KoVcr ! _hmamOm§Zr Xoh gmoS>m`Mm
Amho. _r Joë`mM§ Hw$Ur Xw…I H$ê$ ZH$m ! Vwåhr nmhmc, Vwåhmcm Xw…I dmQ>Uma Zmhr, R>a{dë`mda gd© dñÌm§Mmhr Ë`mJ Ho$cm hmoVm. earaY_©hr Vo AgVrc VoWM o H$arV.
AJXr H$moUmcmhr ! H$maU _r hm Xoh gmoS>yZ Jocmo Var Xoh n§MËdmV {dcrZ hmoBc © . na§Vw åhUyZ H$m°Q>da Amåhr JmXr, Ë`mda _oUH$mnS> Am{U Ë`mda MmXa KmcyZ Ë`m§Mr eæ`m
_r _mÌ `oWM o AgoZ, `mMr ImÌr ~miJm ! `mMr Vwåhmcm AZw^Vy r `oBc © Am{U _J V`ma H$arV Agy. earaY_© Ho$cm Amho ho cjmV `oVmM Am_À`mn¡H$s H$moUrVar Ë`m§Zm
Vwåhmcm _mPm {d`moJ OmUdUma Zmhr. _r `oWM o AgoZ. _mPr _yVu H$am. {Vcm gmoÝ`mMm CR>dZy MmXa ~XcrV Ago. Ë`m§Mo g§nU y © A§J Ja_ nmÊ`mZo nwgZy H$mTy>Z Ë`mda nmdS>a
_wH$w Q> Kmcm. {hao _mUH$m§Zr {Vcm _T>dm ! ho ñWmZ _moR>o hmoUma Amho. ~m~m§Mr _hVr cmdrV Agy. Ë`m§Zm ~oS>gmoAg© hmoD$ Z`oV åhUyZ Amåhr hr H$miOr KoV hmoVmo.
Vwåhmcm AmÎmm H$iUma Zmhr. `m ñWmZmMr _hVr Aer Amho H$s `m ñWmZmÀ`m ajUmgmR>r EH$Xm _mYdcm nhmQ>o Mma dmOVm OmJ Amcr. Ë`mZo CRy>Z nm{hco Va _hmamOm§Zr
lrhZw_mZ ñdV… `m ñWmZm^modVr 24 Vmg àX{jUm H$arV AgVmV. ^{dî`mV `m A§WéUmV _yÌ {dgO©Z Ho$co hmoV.o ~oS>erQ> g§nU y © {^Ocr hmoVr. 1988 Mm {S>g~| aMm
ñWmZmcm A^yVnyd© _hÎd àmá hmoBc © . gmè`m OJmVyZ `oWo cmoH$ ~m~m§À`m Xe©ZmgmR>r _{hZm. Ë`m_wio H$S>mŠ`mMr W§S>r nS>cc o r. _hmamO nyUn© Uo dó{da{hV. A§Jmda nm§Kê$U
`oVrc. AJXr ñQ>e o ZnmgyZ Ë`m§À`m Xe©ZmgmR>r cmoH$m§À`m am§Jm cmJVrc. `oWo `oUmè`m Zmhr. _mYdZo _hmamOm§Zm CR>m`Mr {dZ§Vr Ho$cr. ""_r ~oS>erQ> ~XcVmo. Amnco A§J
gmè`m§Zm Vwcm ^oQ>md§ cmJoc. Vwcm doi nwaUma Zmhr ! Ë`m_wio VwÂ`m ghH$mè`m§Zm ^oQ>m`cm nwgVmo Am{U _J AmnU Amam_ H$am,'' Aer {dZ§Vr _mYdZo Ho$cr. nU _hmamO
Vwc
w m amÌrMo AH$am dmOVrc !'' Ë`mcm V`ma hmoV ZìhVo. gH$mir 7-7 && dmOon`ªV CcQ>gc w Q> àíZ {dMmê$Z Ë`m§Zr
_hmamOm§darc ^º$s Am{U Ë`m§À`m hmoD$ KmVcoë`m {d`moJmMo Xw…I _mÌ _Zmcm _mYdcm h¡amU Ho$co. Vmo AJXr aS>H$§w S>rcm Amcm. _r ~mhoa ~mH$mda ~gcocmo hmoVmo.
{ddoH${dMma H$ê$ XoV ZìhVo. Ë`mVM _hmamOm§Mr Vã`oV hiyhiy jrU hmoV hmoVr. AmVm _mYd åhUmcm H$s Vo _mP§ H$mhr EoH$V ZmhrV. AmVm Vwåhr Var gm§JZy nmhm. _r AmV

_hm{Zdm©U 237 238


Jocmo Am{U Ë`m§Zm gd© àH$mao {dZdyZ nm{hc§. Vmon`ªV 10-10 && dmOco hmoV.o Z§Va _r A§VYm©Z nmdco.
Ë`m§Zm _wÔm_M d¡VmJë`mgmaIo H$ê$Z åhQ>c§ H$s Amåhr Amncr gd© godm H$am`cm gmam jUm-XmoZ jUm§Mm Ioi ! Pmco Vo gË` hmoVo H$m Am^mg Agm g§^_« {Z_m©U
V`ma AmhmoV. _mÌ VwåhrM hÅ>rnUm H$aVm` ! Am{U Ë`mMm Amåhmcm Ìmg hmoVmo` ! ìhmdm EdT>çm doJmZo gmao KS>c.o nU VrM _mPr A§{V_ narjm Agmdr. _r PmonVo
_hmamO g§VmnyZ åhUmco, ""MmcVm hmo !'' AgVmZm Ë`m§Zr AMmZH$ `oD$Z _cm n«íZ {dMmacm Am{U _mPo _Z H$go Amho Vo nm{hco
_mÌ cJoMM åhUmco ""MmcVm hmo, åhUOo JoQ>À`m ~mhoa Zìho ! ~mhoa ~mH$mda Am{U _hmamOM _mÂ`m öX`mV dmg H$ê$Z Agë`m_wio Ë`mMo `mo½` VoM CÎma Ë`m§Zr
OmD$Z ~g !'' _mÂ`m Vm|S>yZ dX{dco. gH$mir _r Xe©Zmcm Jocmo Am{U Z§Va H$m_mcm cmJUma Voìhm Vo
_r ~mhoa Jocmo. 15-20 {_{ZQ>mZ§ r Ë`m§Zr _cm hmH$ _macr. åhUmco, ""AmVm gd© Pmco ! AmVm _r ñdV… gm§{JVë`mdaM H$m_ H$a !''
_cm {dMmaco, ""VwPo H$m` åhUUo Amho ?'' Xoh gmoS>Ê`mÀ`m AmYr 2-3 _{hZo Ë`m§Zr _cm ~mocmdco Am{U åhUmco, Vw_Mo
_r åhQ>c,§ ""Amnco A§Wê$U Amoco Pmcoco Amho. A§Jmda nm§Kê$U Zmhr. W§S>r _yi Ka ImZycm Amho. Vo XwéñV H$a. Vo 100 df} {Q>H$mdo Ago _cm dmQ>V.o Ë`mgmR>r
EdT>r Amho. AmnUmcm H$\$ hmoBc © . ~oS>gmoAg© hmoVrc. AmnU Oa XmoZ {_{ZQ>§ CR>cmV n¡emMr ì`dñWm hmoBc © . _r 1996-97 gmcr ImZycm Jocmo. Ë`mnydu 10 dfmªMm AgVmZm
Va Amåhr MmXa ~XcVmo. Amnco A§J nwgyZ KoVmo Am{U _J AmnU Amam_ H$am, EH$Xm amhm`cm Jocmo hmoVmo. Ë`mZ§Va EH$X_ 43 dfmªZr Jocmo. d{S>cmonm{O©V KamV
EdT>rM _mPr {dZ§Vr Amho.'' OmD$Z amhÊ`mMr BÀN>m _cm Zmhr Am{U Vo AmVm eŠ`hr Zmhr. na§Vw _hmamOm§Mr Vr
_hmamO åhUmco, ""EdT>oM Zm ! gH$minmgyZ Vwåhr _cm ho gm§{JVc§M Zmhr ! BÀN>m nyU© Pmcr. ImZyMo Ka, _yi ñdê$n VgoM H$m`_ R>do Zy Zì`mZo ~m§YZy H$mTco.
H$mhrVar gm§JZy doi H$mT>rV hmoVmV. Mcm, _r AmVm CR>Vmo !'' 1951-54 À`m Xaå`mZ _hmamO ImZyÀ`m Jm§Jío da _§{XamV gmYZogmR>r OmV AgV.
_J _r, _mYd d _moZo `m§Zm ~mocmdco. MmXa ~XcyZ Pmcr. _hmamOm§Mo A§J _r lr. {dH$mgamd dmcmdcH$a `m§Zm gm§JZy `m _§{XamMm OrUm}Õmahr H$a{dcm. _hmamOm§Mr
nwgZy KoVco. gdmªJmcm nmdS>a cmdcr Am{U Z§Va Vo A§WéUmda ~gco. _cm åhUmco, ñ_¥Vr ImZycm ^ì` {Xì` ñdê$nmV C^r Amho. _hmamOm§À`m àoaUoZo KamMo Am{U Jm§Jío da
""Pmc§ g_mYmZ !'' _§{XamMo H$m_ nyU© hmoV AgVmZmM, Am_À`m nydO © m§Mm B{Vhmg {c{hÊ`mgmR>r _r {dO`
_r hmoH$ma XoVmM Ë`m§Zr {dMmac§, ""AmVm nwT>o H$m` ?'' nw. Omoer `mcm gm§{JVco Am{U Vohr H$m_ ì`dpñWVnUo nma nS>co. _hmamOm§À`m
_r åhQ>c,§ ""AmVm Mhm-{~pñH$Q>o KoD$.'' {eH$dUrà_mUoM, Amnë`m ^y_rMo Am{U Hw$cmMo F$U A§eV… \o$S>Ê`mMr hr g§Yr _cm
Ë`m§Zr hmo åhQ>ë`mda Amåhr Mhm dJ¡ao AmUcm. Mhm KoD$Z Pmë`mda Vo åhUmco, Ë`m§ZrM {Xcr !
""AmVm _r WmoS>r {dlm§Vr KoVmo. Vy ~mhoa ~mH$mda ~g !'' _hmamOm§Zr AIoaÀ`m {XdgmV EH$ {dcjU Ioi _m§S>cm hmoVm ! AYyZ_YyZ EImÚm
_r ~mhoa `oD$Z Wm§~cmo. {Xdg em§VVoV Jocm. amÌr OodU Pmë`mda 11 && n`ªV {Xder EH$ ZdrZ {df` ¿`m`Mo Am{U gmam {Xdg Vo Ë`mV a§JZy Om`Mo. EH$Xm gH$mir
Amåhr _hmamOm§er Jßnm _marV hmoVmo; _J _cm åhUmco, ""Om AmVm, OmD$Z Pmon !'' CR>ë`mda Vo åhUmco, ""Aao ho H$m` ? AmO _cm emioV H$moUr AmUyZ R>do c§ ? hr
_r Zoh_rn«_mUo Am¡X~w§ amÀ`m PmS>mOdi MQ>B,© Km|JS>r KoD$Z Pmoncmo. H$moUVr emim Amho ? `m emioMo hoS>_mñVa H$moU AmhoV ? {ejH$ H$moR>o AmhoV ? hm
amÌr H$moUrVar Im§Xm Yê$Z _cm hcdrV Amho Am{U ""AemoH$, AemoH$'' Aem EdT>m _wcm§Mm Jc~cm H$gcm Mmccm` ?''
hmH$m _marV Amho Ago dmQ>ë`mdê$Z IS>~Sy>Z OmJm Pmcmo. nmhVmo Vmo _hmamO nyU© _mYd dJ¡ao _J gm§Jm`Mo, ""`oWo n«mMm`© AemoH$ Omoer åhUyZ EH$ AmhoV. Vgo
àH$meê$nmZo g_moa C^o ! _r YS>nS>VM C^m am{hcmo. Ë`m§Zr {dMmaco, ""H$m` ao, _r H$S>H$ AmhoV ! nU emim ì`dpñWV MmcdVmV !''
Vwcm Ìmg XoVmo H$m` ?'' _r EH$m jUmMmhr {dc§~ Z cmdVm åhUmcmo, ""N>o ! _wirM ""_J ~mocdm Ë`m§Zm !'' H$s _r àmMm`© AemoH$ Omoer åhUyZ àdoe H$am`Mm ! _J
Zmhr ! H$moU Ag§ åhUV§ ?'' Ë`mda _hmamO àgÞnUo hgco Am{U Amerdm©X_wÐm H$arV Am¡nMm[aH$ AmoiI !

_hm{Zdm©U 239 240 && gX²Jwé-gmo{`am &&


""Vw_Mr emim Mm§Jcr {XgVo` ! _wc§ ì`dpñWV {eH$VmV Zm ?'' ""Vwåhr BH$S>o Hw$R>o ? gH$mir S>ao dUcm Jocmo Va Vwåhr VoWo OodU H$arV hmoVmV. AmVm
_J emim, {ejU `mM {df`mda Xwnmar 2-3 dmOon`ªV ~mocUo ! AÝ` H$moUVmhr `oWho r {XgVm` ! EdT>çm PQ>nQ> Vwåhr AmcmV Var H$go ? Vw_Mr 2-2 ê$no AmhoV H$s
{df` Zmhr. ñdV… _hmamO `m ZmQ>H$mVyZ ~mhoa `m`Mo ZmhrV H$s Amåhmcm ^y{_Ho$VyZ H$m` ?''
Oam ~mOycm hmoD$ Úm`Mo ZmhrV. Ag§ gma§ {Xdg^a Mmcy Agm`M§. H$moUmcmhr YS> àíZmMo CÎma XoVm `oV Zgo.
EH$Xm gH$mir CR>ë`mda åhUmco, ""`m ZD$ Z§~aÀ`m dm°S>_© Ü`o _r EH$Q>mM H$gm ? gJio AJXr Jm|YiyZ Om`Mo Am{U ñdV…M EImÚm ^yc^wc¡`mV gmnS>ë`mgmaIo
~mH$sMo noeQ§ > Joco Hw$R>o ? gJù`m§Zm {S>gM ² mO© {Xcm ? _J _r EH$Q>mM BWo H$emcm ? MmMnS>m`Mo.
BWo à_wI S>m°ŠQ>a H$moU Amho ?'' _J _r S>m°. AemoH$ Omoer åhUyZ KmB©KmB©Zo EÝQ´>r _hmamOm§Mo Zmd "{XJ§~aXmg' åhUOo XÎmmÌo`m§Mo Xmg. na§Vw ñdV… _hmamOM XÎmmÌo`
¿`m`Mmo. _J Ë`m§Mr ZmS>r dJ¡ao VnmgV Am_Mr ~mocUr gwê$ ìhm`Mr. AmhoV. eodQ>Mo df©-gìdm df© Ë`m§Zr dóm§Mm g§nUy n© Uo Ë`mJ Ho$cm hmoVm. Vo {XJ§~amdñWoV
EH$Xm amÌr 2 dmOVm H$m|S>H$aH$mHy$§ Zr _cm CR>dco. åhUmë`m _hmamO ~mocmdVmhoV. amhV AgV. Ë`mM AdñWoV Vo _§{Xa Am{U g§nU y © n[agamV {XdgmVyZ 2-3 doim \o$ar
_cm nmhVmM Vo åhUmco, ""Vwåhr g_wÐmV Ka ~m§YVm` H$s H$m` ? Vwåhr doS>{o ~S>o AmhmV _marV. _§{XamÀ`m JoQ>da JoQ>cm Yê$Z Vo AYm©-AYm© Vmg añË`mdarc ahXmar nmhV
H$s H$m` ? Vo ~wS>Uma Zmhr H$m` ? Vwåhmcm H$moR>o O{_Zrda OmJm {_imcr Zmhr ? _cm Ë`mM AdñWoV C^o AgV. AÞ KoUo H$_r Ho$ë`m_wio earaàH¥$Vr jrU Pmcr hmoVr. nU
gm§Jm`M§, _r {Xcr AgVr !'' {\$aVmZm H$moUmcm hmV Yê$ XoV ZgV H$s AmYma {Xcocm MmcV Zgo. _mP§ ñdmV§Í` _r
Amåhr g_wÐmVyZ ~moQ>rV ~gyZ {\$aV AmhmoV Aer H$ënZm H$ê$Z _hmamO ~mocV J_mdUma Zmhr Ag§ Vo åhUV. åhUyZ Ë`m§À`m gmo~V XmoÝhr ~mOyZr _r, _mYd, Iweram_
hmoV.o nhmQ>o Mma dmOVm _cm Pmon AJXr AZmda Pmcr, åhUyZ _r {ZKmcmo Va åhUmco, Ago H$moUrVar MmcV Agy. Ë`m dfu ({S>g.| 88 - OmZo 89) W§S>rhr Iyn nS>cr hmoVr.
""Hw$R>§ {ZKmcmg ?'' Vmn_mZ 5-7 {S>Jr« n`ªV CVacoc§ hmoV.§ gH$mir Ë`m§À`m~amo~a {\$aVmZm AmåhmcmM
_r åhQ>c§ ""`oWo H$mhr Pmon cmJV Zmhr. WmoS>§ {H$Zmè`mda OmD$Z Pmon {_iVo H$m g§H$moMë`mgmaI§ hmoB©. H$maU Amåhr ñdoQ>a, _\$ca KmcyZ Va _hmamO nyU©nUo
nmhVmo.'' g_wÐ Zmhr åhQ>c§ AgV§ Va cJoM H$mR>r KoD$Z CR>co AgVo. ""_mÂ`m {damoYmV {XJ§~amdñWoV Ë`m W§S>rVyZ {\$aV. W§S>r \$ma Amho, {ZXmZ emc A§Jmda ¿`m åhQ>c§ H$s
~mocVmog ?'' Voìhm {H$Zmè`mda OmVmo åhUUo hoM lo`ñH$a. åhUm`Mo, ""_mÂ`m Z½ZnUmMr Vwcm cmO dmQ>Vo H$m` ?''
Vo åhUmco, ""Vy AmÎmm OmUma H$gm ?'' amÌr PmonVmZmhr A§Jmda nm§Kê$U KoV ZgV. EH$Xm í`m_amd {Q>H$o H$a `m§Zr emc
_r åhQ>c,§ ""EImXr hmoS>r {_iVo H$m nmhVmo !'' KmcÊ`mMm à`ËZ Ho$cm Va nwÝhm darcà_mUoM {dMmaco. dmcmdcH$agmho~m§À`m
""R>rH$ Amho, Vy Om ! nU _r OmUma Zmhr ! _r `m KamMm ZmIdm Amho. H$ámZ gyMZodê$Z AIoarg Amåhr hrQ>a ~g{dcm. amÌr 11-11 && dmOVm, Ë`m§Zr AmVm
Amho. H$ámZ ~moQ>r~amo~a ~wS>oc nU ~moQ> gmoS>Uma Zmhr ! Vy Om !'' Pmonm`cm Om Aer Amkm Ho$cr H$s OmVmOmVm Amåhr hiyM hrQ>a Mmcy H$ê$Z OmV
_r AIoa OmD$Z Pmoncmo. gH$mir 6 dmOVm hiyM S>moH$mdyZ nm{hc§ Va Ë`m Agy. na§Vw Vmo hrQ>ahr Vo amÌr ~§X H$ê$Z R>do m`Mo. H$mhrH$mhr doim A§WéUmMmgwÕm
doirhr g_wÐ em§V Pmcocm ZìhVm ! Ë`mJ H$ê$Z W§S> \$aerda Vo Pmoncoco AgV. {dXohmdñWm åhUOo H$m` `mMo àmË`{jH$M
gnoJ« éw OtZm {dMmam`Mo, ""Vwåhr H$moR>o doXnmR>emim H$mT>cr Amho ? _cmgwÕm doX Ë`m§Zr Amåhmcm XmI{dco !
{eH$m`Mo AmhoV ! Vw_M§ {ejU H$m` ? H$moUmOdi AÜ``Z Ho$c§V ? S>ao dUcm nU eodQ>reodQ>r Ë`m§Zr Amnco AÞnmUr {g_rV H$arV AmUco. Ë`m§Mm Amhma H$_r
H$moUr Var doXnmR>emim gwê$ Ho$cr Amho !'' hmoV Mmccm Voìhm _cm H$miOr dmQy> cmJcr. _mÂ`m _ZmV Agm {dMma Amcm H$s Oa
`m gmè`mcm AJXr AMyH$ A{^Z`mMr OmoS> Agm`Mr. gmao hmd^md AJXr _hmamOm§Zm pìhQ°>{_Z-~r H$m°åßcoŠgMo B§OŠo ímZ {Xco Va Ë`m§Zm WmoS>r eŠVr `oBc © . ho
dmñVdmVco dmQ>m`Mo. g_moaMm _mUyg Jm|YiyZ Om`Mm. ^mD$ H$mOaoH$am§Zm Vo {dMmam`Mo, gmao nwT>Mr Mmhÿc cmJcoë`m _mÂ`m _ZmMo doS>o Ioi hmoVo ho AmVm _cm g_OVo. na§Vw
_hm{Zdm©U 241 242 && gX²Jwé-gmo{`am &&
Ë`m doir _mÌ _r S>m.° AÀ`wV OmoetZm Vg§ gwMdc§. S>mŠ° Q>a åhUmco H$s AmnU Ë`m§ZmM \$moZ H$ê$Z gm§{JVc§ AmhoM. Vwåhr arVga EH$ AO© V`ma H$ê$Z AmUm. Ë`m§Mm Am°S>c © u
{dMmê$. Ë`mà_mUo S>mŠ° Q>am§~amo~a _r d _mYdhr {dMmam`cm Jocmo. Ë`m§Zr nadmZJrhr Amåhmcm åhUmcm H$s gmho~ nmM dmOë`mnmgyZ V`ma AmhoV. ~mhoa Om`M§ åhUyZ,
{Xcr. gmaIo ~mhoa JmS>rn`ªV `oVmV d nwÝhm AmV OmD$Z ~gVmV. ~hþVHo $ Vw_MrM dmQ> ~KV
_mÌ B§OŠo eZ XoD$Z Pmë`mda Vo H$m°Q>À`m AJXr H$So>cm OmD$Z ~gco. AY} eara AgUma. _J Amåhr AO© V`ma H$ê$Z AmUcm Am{U Ë`m§Zm gmV dmOVm ZoD$Z {Xcm.
H$m°Q>da Va AY} H$m°Q>À`m ~mhoa ! gVV AÇo>Mmirg Vmg Vo Ë`m pñWVrV VoWM o ~gyZ Vo åhUmco, AmO a{ddma Amho. _mPr coIr Am°S>a© Vwåhmcm CÚm {_ioc. nU Vwåhmcm
hmoV.o gd© ì`dhma ì`dpñWV Mmcy hmoV.o _mÌ Pmon dJ¡ao Amcr Va Vo Imcr nS>Vrc `m A§Ë`g§ñH$ma H$am`cm haH$V Zmhr.
H$miOrZo _mYd Am{U _r gVV AÇo>Mmirg Vmg AmcQy>Z nmcQy>Z S>mù o `m§V Voc KmcyZ Z§Va AmR>À`m Xaå`mZ S>¸o $Z {O_ImZm nmocrg ñQ>e o ZMm EH$ BÝñnoŠQ>a Amcm.
nhmam XoV hmoVmo. Am¡fYmMm n[aUm_ Joë`mda _JM Ë`m§Zr Amncr OmJm gmoS>cr. nwÝhm Ë`mZo nmhmUr Ho$cr Am{U R>rH$ Amho Ago gm§JZy Jocm. amÌr 9Ÿ&& À`m gw_mamg nmocrg
Amåhr epŠVdY©H$ B§OŠo ímZMm {df`hr H$mT>cm Zmhr. H${_eZa `m§À`m ghrM§ nadmZJrM§ nÌM EH$m g~BÝñnoŠQ>aZr AmUyZ {Xc§. _J
Oo An[ahm`© Amho ho nyU© _mhrV AgVo; na§Vw Varhr KSy> Z`o Ago dmQ>V AgVo, _hmZJanm{cHo$V _wiHo $mH$m§Zm nmR>dc§. _hmZJanm{cHo$V Ag§ gm§JÊ`mV Amc§ H$s Oa
{ZXmZ AmÎmm ZH$mo, nwT>o Ho$ìhmVar ^{dî`mV hmoD$§ Xo Ago _Zmcm dmQ>V AgVo, Vo {X. 21 nmo{cgm§Zr nadmZJr {Xcr Amho Va Am_À`m nadmZJrMr Amdí`H$Vm Zmhr. Ë`m§Zr
_o 1989 cm AIoarg KS>c.o a{ddma, d¡emI dÚ à{VnXm, eH$ 1911, Xwnmar 2 _¥Ë`yMm nmg {Xcm Am{U _J emómoº$ nÕVrZo gd© Am¡Üd©X{o hH$ g§ñH$ma ì`dpñWVarË`m
dmOyZ 50 {_{ZQ>mZ§ r _hmamOm§Zr Xoh gmoS>cm. H$ê$Z _hmamOm§À`m Xohmda Ë`m§Zr {Z`mo{OV H$ê$Z R>do coë`m OmJr A§Ë`g§ñH$ma Pmco.
na§Vw _cm Xw…I H$aÊ`mMo ñdmV§Í` ZìhVo Am{U VodT>m doihr ZìhVm. _hmamOm§Zr Ë`m doir nmM-ghmeo ^º$ _§S>ir CnpñWV hmoVr. _hmamOm§À`m H$m`m©Mm EH§$Xa AmdmH$m
AZoH$ doim gm§{JVc§ hmoV§ H$s _r \$º$ XohË`mJ H$arZ, nU _r `oWM o AgoZ Am{U nmhVm hr CnpñWVr AJXrM H$_r hmoVr. {H$_mZ nmM Vo ghm hOma Hw$Qw>~§ m§da _hmamOm§Zr
Vwåhmcm Ë`mMr AZw^Vy r `oBc © . _mPm Ë`mda nyU© {dídmg hmoVm. Xhmì`m {Xder qnS>mcm Jocr AZoH$ df} Amnco H¥$nmN>Ì Yaco hmoV.o Ë`m§Zm Ë`m§À`m AS>rAS>MUrÀ`m doir _XV
H$mH$ñne© Pmcm Zmhr åhUyZ _hmamOm§Mo H$mhr ZmVodmB©H$ AñdñW Pmco hmoV.o na§Vw _r Ho$cr hmoVr. Ë`m§À`m Xw…ImV, Ë`m§À`m AmZ§XmV gh^mJr Pmco hmoV.o Ë`m§À`m CËWmZmMr
Ë`m§Zm R>m_nUo gm§{JVc§ H$s _hmamOm§À`m ~m~VrV Aem ê$T>r nyUn© Uo J¡acmJy, {ZaW©H$ H$miOr dm{hcr hmoVr, Vo gmao cmoH$ Hw$R>o Joco hmoVo ? Omo g_mO ~cemcr ìhmdm, gwIr,
AmhoV. H$maU _hmamO XohmMo OrU© dó Q>mHy$Z Ho$di M¡VÝ` ñdê$nmV `oWM o AmhoV g_¥Õ ìhmdm åhUyZ _hmamO PQ>c,o Vmo g_mO Jocm H$moR>o ? Á`m§À`mgmR>r _r nwZ…nwÝhm
Am{U gX¡d `oWM o amhVrc. Vg§ Ë`m§Zr ^º$m§Zm dMZ {Xcoc§ Amho. OÝ_ KoBZ© Am{U `m Xoer _r Y_©gñ§ WmnZm H$arZ Ag§ dma§dma _hmamO JOyZ© gm§JV Vo
_hmamOm§Mo ^mMo ZmZm ^mdo `m§Mo OmdB© Eg. S>r. Omoer ho Am`.E.Eg. A{YH$mar Ë`m§Mo Y_©~m§Yd H$moR>o Joco hmoVo ?
hmoV.o Ë`m doir Vo Am¡aJ§ m~mXMo {Oëhm{YH$mar hmoV.o _r Ë`m§Zm \$moZ Ho$cm Am{U gm§{JVc§ A§Ë`{dYr Pmë`mda cjmV Amc§ H$s Joco XmoZ {Xdg cmoH$ Cnmer AmhoV. _r
H$s _hmamOm§Mo _hm{Zdm©U Pmcoc§ Amho. Ë`m§À`m A§{V_ BÀN>Zo gw ma Ë`m§Mo A§Ë`{dYr ~mimgmho~ H$mOaoH$am§Zm åhQ>c,§ ha^è`mÀ`m S>mirM§ {nR>c§ Am{U ^mV H$ê$Z gdmªZm
Ë`m§À`m gX²Jêw $§ À`m _§{XamÀ`m AmdmamV H$aÊ`mMr BÀN>m Amho. _§{XamOdi AmOy~mOycm Oody Kmcm. 450-500 _mUgm§gmR>r Ho$coc§ OodU n{hë`m 200 _mUgm§VM g§nc§.
{Zdmgr B_maVr AmhoV. Voìhm AmnU nmocrg H${_eZaZm {dZ§Vr Ho$crV Va ho H$m_ EdT>r _mUg§ WH$cocr Am{U ^wH$o cocr hmoVr. _J AmUIr ^mV dJ¡ao Q>mHy$Z gdmªZm
gwc^nUo hmoB©c. Ë`m§Zr Ë`mà_mUo nmocrg H${_eZaer ~mocÊ`mMo _mÝ` Ho$co. _J dmT>c.§ Amåhrhr _§{XamVrc godH$ Oodcmo. _§{XamV 50-60 cmoH$ _w¸$m_r hmoV.o ~mH$s
gm`§H$mir dmcmdcH$agmho~, A°{S>eZc Mr\$ goH$o« Q>ar \$mVn}H$agmho~, ~mOramdgmho~, gd© OU Kar Joc.o
~mUmdcrgmho~ Am{U _r Ago BZ-MmO© nmocrg H${_eZa E. E_. am°` `m§À`mH$S>o _J _r EH$ MQ>B,© Cer KoVcr. _hmamOm§À`m {MVoeO o mar MQ>B© KmVcr Am{U _r
Jocmo. Ë`m§Zm Am_À`m H$m_mM§ ñdê$n gm§{JVë`mda Vo åhUmco H$s Omoergmho~m§Zr _cm AmS>dm Pmcmo. amÌrMo 2-2 && dmOco hmoV.o _cm jUmYm©V em§V Pmon cmJcr. Ë`m
_hm{Zdm©U 243 244 && gX²Jwé-gmo{`am &&
amÌrgmaIr em§V Am{U JmT> Pmon Ë`mnydu qH$dm Ë`mZ§Va _r H$Yrhr AZw^dcr ZìhVr.
_mPm gX²Jêw $, _mPm gmo{`am Joë`mZ§Va _cm EdT>r em§V Pmon cmJmdr `mMo _cm AmíM`©
dmQ>V.o nU Ia§ Va Vo Joco Var H$moR>o hmoVo ? Vo `oWM
o hmoVo Am{U Ë`m {dídmgmZoM _r em§V
Pmonr Jocmo ! gH$mir Zm_ñ_aUmgmR>r ghm dmOVm e§I dmOcm Voìhm _cm OmJ Amcr.
Z Z
_§{XamV ZdrZ {Xdg gwê$ Pmcm hmoVm ! && lrgX²Jwê$ ~m~m§Mr AmaVr &&
&& lrgÒþéMaUma{dÝXmn©U_ñVw &&
AmaVr am_M§Ðm & gÒþé ~m~m nyU©M§Ðm &
namËna AmË_ê$nm & ~moYgy`m© H¥$nm H$am &&Y«w0&&

n§M^yV| _Z ~wÕr & Ah§H$ma {MÎm g§Yr &


Eogr Aï>Ym àH¥$Vr & V`|Vw{Z nma nmS>m && 1
&& lrgX²Jwê$ {XJ§~aXmg _hmamOm§Mr AmaVr &&
kmZÁ`mo{V nmOimoZ & Oimo Ah§^md nyU© &
AmaVr {XJ§~am & O` VoOmo^mñH$am & ^dZXr n¡cWS>r & ZoBª Amåhm§ `moJoœam && 2
{XJ§V {H$Vu VwPr & O` H¥$nmgmJam &&Y«w0&&
H$ënZmOmi gma| & Q>mH$s¨ g§hmê${Z Ëda| &
~m~m§Zr H¥$nm H$ê$Zr & ñd`| Y[acr gmdcr & {MXmZ§X AmË_gm¡»` & XoBª H¥$noÀ`m XmVmam && 3
{XJ§~aXmg YÝ` & Jwé_yVu emo^cr && 1
jamja `m§gr na & nwéfmoÎm_ Jwéda &
{XJ§~a ZmWn§Wr & OJr Ohmcr H$sVu & {ZamH$mar {Za§H$ma & VoW ZoBª Jm qH$H$am && 4
AemoH$ nwÌmcmJr & ñd`| ào_| Hw$admirVr && 2
{ZOmZ§Xt gd© H$mi & R>odt ñdê$nt {Z_©i &
H$m` Vd H$sVu dmZy§ & Zm_|{M ^rVat & Xmg {dRy> MaUr cmJo & öX`t Ü`mVmo Jwédam && 5

Z
Xmgam_ d§{XVgo & V`mdar H¥$nm H$ar && 3
&& lrgÒwéMaUma{dÝXmn©U_ñVw &&

_ lrgX²Jwê$ Xmgam_ _hmamO


Z
lr_hmamOm§Mr AmaVr 245 246 lrgÒþê$ ~m~m§Mr AmaVr
Z && lrgX²Jwê$ ~m~m§Mm Ym§dm &&
`oBª `oBª dmo, Jwéam`m & lrJwé ~m~m gX`m &&Y«w0&&
Z Z ñ_acmo Zmqh Vwcm, AmOdar & JwV§ {w Z`m§ ì`dhmat & Z
_m`oMr {ngwU,| O_qd ~at & _r _mP| ÑT> Yat &
VmnÌ`mZ|, nmoicm| & g§gmat ~hþ l_cmo§ &
`m§V{w Z d¥Îmrgr, {\$adm`m & gÝ_mJu cmdm`m && 8
{\$aVm§ Mm¡è`m§er§, JwX_acmo§ & J^©dmqg gm§nS>cm| &
{ddoH$, d¡am½`, _O Úmd| & gÕ_u cmdmd| &
AmVm§ `oD§$ Xo, _m{P X`m & gmoS>qd Ëd[aV pÁmdm `m &&1
gÝ_{V XodmoZr, ~moYmdo & {dMmam§V _Z Ý`md| &
fS²>[anw Jm§OrVr, Anma & Zmht nmamdma &
_Ocm {Zd¥Îm, ~Zdm`m & H¥$nm, Am{efm§ Úm`m && 9
Hw$R>d[a gmogy§ hm, OmoOma & {eUcm| _r§ ~m \$ma &
Úmdr ewÕ Aer, gX²^º$s & Am{UH$ Úmdr gw_Vr &
Ym§d| PS>H$at, __ gmøm & Vm[a¨, Vm[a¨, XrZm `m && 2
Zm_ñ_aUm§V, Úm{d JVr & ê$n dgm| Xo {MÎmt &
Amem ZmJrU, {dfmar & S>§I H$[aVgo ^mar &
Úmdr CÜd©JVr, Ordm `m & ldUr Ko dMZm `m && 10
doT>o KmcmoZr, OÝ_^ar & pÁmdm ^«_{d g§gmat &
ñdént _Z _mP| a§JdwZr & YwX§ Ë`m§V _O H$éZr &
`m§Vw{Z gmoS>dwZr, _O Ý`m`m & `oB© Ym§dV gI`m && 3
{ZË` AmZ§Xr§, {Za§OZr§ & ñdê$n AZwgY § mZt &
BÀN>m Am{U V¥îUm, Jm§OrVr & Hw$H$_m©gr dmT>{dVr &
R>do t AI§{S>V, ^amo{Z`m§ & Y_©_mJu _O Ý`m`m && 11
KS>{d{V OJVm§V, AnH$sVu & OdpiH$ H$[aVm§ N>{iVr &
VwpÂm`m H¥$noÀ`m, dm`yMr & Kmct nm§Ia gmMr &
`m§gr {ZnQ>moZr, H$mT>m`m & gmø hmoBª XrZm `m && 4
Zm¡H$m Ý`mdr hr, ZaVZwMr & ^dm n¡c{V[a¨ A_wMr &
__Vm Kmoa _cm, hr cmdr & ZmZm `moZr {\$adr &
gÒþé ZmdmS>r, Vwpåh ìhm `m & _mojlr {_idm`m && 12
A_rV cmKd, _O Xmdr & {df`gwIt _O Jm|dr &
dmMm Zm_ dXmo, {Za§Va & Ñï>r ñdént ñWra &
`m§Vw{Z Vmam`m, gËd[a¨, `m & hm§H$ H$mqZ KoD${Z`m§ && 5
g§V g§J{VMm, AmYma & A{daV cm^mo Wmoa &
Ah§H$ma ~hÿ, ~iH$Q> & Xoh^md dmT>{dV &
_Z ~wÕr, {MÎm, pñWa ìhm`m & H¥$nm H$at ~mim `m &&13
ZmZm g§H$Q>t, ZmM{dV & \$OrV _Ogr H$[aV &
A§Vr§ EH$Mr, {dZdUr & godm Ko _OH$Sw>Zr &
Ë`mVo§ g_yi, Zmem`m & X½Y H$é{Z Q>mH$m`m && 6

Z ì`W© H$ënZm, _O ^«_dr & ^dgmJ[a¨ `m ~wS>dr &


ZmZm g§H$ënm§, V| H$adr & àd¥Îmr-{V[a¨ [\$adr &
Kmoa {VMr ~mYm, MwH$dm`m & g§V g§JVr Úm`m && 7
Z Z {dga Z nS>mdm, VwPm _Zt & R>m` gXm Xo MaUt &
gH$c{h§ gX²^º$m§, gwIdm`m & XmgmoÕma H$am`m && 14
&& lrgÒþéMaUma{dÝXmn©U_ñVw &&
Z
lrgX²Jwê$ ~m~m§Mm Ym§dm 247 248 lrgX²Jwê$ ~m~m§Mm Ym§dm

Das könnte Ihnen auch gefallen